1 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 MUC LUC MO DAU PHAN I: TONG QUAN VE KHOANG SAN FLUORIT. Chuong I: Tng Quan V Khoang San FIuorit. I.1) Khai Ni"m I.2) Tnh Cht I.2.1) l Cng I.2.2) T% Trng I.2.3) Cat Khai Va Vet V I.2.4) Chit Sut I.2.5) Ph# Hp Thu I.2.6) l!c li"m Phat Hunh Quang I.2.6) Mt S Tnh Cht Khac C$a Fluorit I.3) l!c li"m KhoangVt I.4) l!c li"m Hoa Hc I.5) Kinh T Nguyen Lieu Khoang I.6) Cong Dung
PHAN II: NGUON GOC, IEU KIEN THANH TAO VA CAC LOAI HNH KHOANG SAN FLUORIT.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
2 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Chng II: Cac Kieu Nguon Goc Va Kieu Mo Khoang Cong Nghiep Cua Khoang San FIuorit. II.1) Cac Kieu Mo Khoang II.2) Cac Kieu Mo Cong Nghiep Chng III: Nguon Goc Va ieu Kien Thanh Tao Khoang San FIuorit. III.1) Nguon Goc III.2) ieu Kien Thanh Tao PHAN III: CAC TIEN E, DAU HIEU TM KIEM VA PHNG PHAP TM KIEM KHOANG SAN FLUORIT. Chng IV : Tien e Tm Kiem. IV.1) nh Ngha Va Phan Loai IV,2) Cac Tien e Tim Kiem Cho Khoang San Fluorit IV.2.1) Tien e Cau Truc Kien Tao IV.2.2) Tien e Magma IV.2.3) Tien e a Mao IV.2.4) Tien e Nguon Bien Chat Chng V : Dau Hieu Tm Kiem. V.1 nh Ngha Va Phan Loai V.2) Cac Dau Hieu Tim Kiem Fluorit V.2.1) Vet Lo Quang
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
3 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 V.2.2) Cac Vanh Phan Tan Tang Lan Va Trong Sa V.2.3) Cac i a Bien oai V.2.4) Cac Dau Hieu a Hoa V.2.5) Cac Dau Hieu Khac Chng VI : Phng Phap Tm Kiem. VI.1) Phan Loai ' Cac Phng Phap Tim Kiem Fluorit VI.2.1) Phng Phap o Ve a Chat VI.2.2) Phng Phap Tang Lan VI.2.3) Phng Phap Khai ao va khoan VI.2.4) Phng Phap Trong Sa VI.2.5) Phng Phap a Hoa VI.2.6) Phng Phap a Vat Ly
PHAN VI : CAC KIEU MO KHOANG FLUORIT VIET NAM. Chng VII : Cac Kieu Mo Khoang Viet Nam. VII.1) Kieau Mo Nhiet Dch Fluorit Barit at Hiem Lien Quan Vi Cac a Xam Nhap Kiem Phc he Pusamcap (e62pc) Tuoai Paleogen VII.2) Nhiet Dch Kieau Fluorit Thach anh Lien Quan Ti a Xam Nhap Granit
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
4 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 VII.3) Nhiet Dch Kieau Fluorit Trong a Cacbonat Chng VIII: Mo FIuorit Vung Xuan Lanh Tnh Phu Yen. VIII.1) ac iem a Ly Kinh Te Va Nhan Van VIII.2) ac iem a Chat Khu Vc Khai Thac KET LUAN TAI LIEU THAM KHAO
MO DAU Khoang san dong vai tro rt quan trong trong nn kinh t mi quc gia, trong ca cong nghip ln nong nghip.mt trong s nhung khoang san o co fluorit. Tai Vit Nam cac nha a cht cng anh gia tru luong cua flourit my chuc triu tn nm rai rac o cac mo qung nm o vung Tay Bc, ac bit nhiu o Yen Bai va s t cac tinh min Trung va Nam. Cac mo nay a va ang c khai thac. Chng han nhu mo fluorit Dng Pao nm tren a phn Ban Hon, huyn Phong Th, tinh Lai Chau do cong ty TNHH
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
5 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 nha nuoc mt thanh vien khoang san 3 quan l khai thac. Mo Dng Pao bao gm tren 30 than qung lon be. Fluorit la ngun cung cp flo cho cac nghanh cong nghip khac nhau cng nhu lam o trang sc, a quy.. Bai bao cao sau s cung cp mt s thong tin tuong oi ay u v loai hnh khoang san nay tu tnh cht, ngun gc thanh tao en cong dung, phan bo va cac du hiu, phuong phap tm kim. Tuy rng a c gng tham khao cac tai liu co truoc nhung nhung hiu bit cua em con han che va cac tai liu nghien cuu chua c chuyen sau nen nhung thiu sot trong bai bao cao se kho ma tranh khoi. em rt mong nhn c s giup va y kien ong gop cua thy phu trach- Th.S Nguyn Kim Hoang e bai bao cao chuyen e sau s co kinh nghim va hoan chinh hn. Va cuoi cung em xin chan thanh cam on Thy va mt s Thy Co khac trong khoa a nhit tnh giup em trong qua trnh thuc hin bai bao cao nay.
PHAN I: TONG QUAN VE KHOANG SAN FLUORIT. Chuong I: Tng Quan V Khoang San FIuorit. I.1) Khai Ni"m: Fluorit la mot khoang vat a c biet en t hang ngan nam trc. Luc au th ngi ta van cha biet ten goi cua no, cho ti khi ngi Y tach kim loai ra khoi quang Fluorit th ho biet rang khoang vat nay se ng dung trong nh la mot chat tr dung rat tot. V the ten goi cua khoang vat fluorit xuat phat t tieng La Tinh, Fluor co ngha la "Dong chay, bi v khi cho them fluorit vao
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
6 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 quang nau chay se lam x chay ra. Ket qua la de dang loai bo chung. Nhng ngi th mo Saxony thi xa goi khoang vat nay la " Hoa quang bi v chung luon ben canh quang a quy. Tren th trng fluorit con co ten thng mai la "fluorospar. Ten goi khac: - Plavik: ten goi dan gian cua fluorit Nga. - Ngoc luc bao Transvaal, ngoc luc bao Nam Phi hoac luc bao gia (Fluorit Chau Phi mau xanh la cay). Nhng ac ieam chnh: Fluorit la canxi fluoride, ay la mot loai khoang vat kha phong phu ve mau sac, v the ma Fluorit con c biet en vi ten goi khac la " khoang vat co nhieu mau sac nhat the gii , ch ng sau thach anh. Cac mau pho bien nhat la mau tm, xanh dng, xanh la cay, vang, va khong mau. t gap hn la mau hong, o, trang, nau, en, va oi khi mot tinh the fluorit co kha nang co the co bon hoac nam mau tao thanh dai mau hay la i mau khac nhau ma ngi ta hay goi la cau vong. Nguyen nhan tao ra cac mau khac nhau cua fluorit c xem la do trong cau truc tinh the co lan tap chat.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
7 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174
Hinh anh tinh the fluorit mau xanh luc
I.2) Tnh Cht: Tnh chat quan trong e nhan dien fluorit la ty trong, chiet suat, pho hap thu va ac iem phat huynh quang, ay cung la nhng tieu ch dung e nhan dien a quy. Di ay la bang tom tat nhng tnh chat c ban cua fluorit( bang .1).
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
8 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Thanh phan CaF 2 Mau sac Do, cam, vang, luc, lam, tm, gan en va khong mau. H tinh th Lp phuong Mu vt vch Trng D trong sut Trong sut en trong mo Da sc Khong Hnh dng Tam mt, lp phuong. Chit sut 1.434 D cng (Mohs) 4 Lung chit sut va quang du Khong T trng 3.18 (+0.07, - 0.18). Dtan sc #t yu (0.007) Cat khai Hoan toan theo 4 mt Phat quang Manh ( mau tm phot luc) Vt v Vo s, khong bng phng Ph hp thu FIuorit Ic: 6400, 6006, 5850, 5700, 5530, 5500, 4520, 4350. FIuorit vang: 5450, 5150, 4900, 4700, 4520. Anh Thuy tinh
ng I.1: tnh cht c$a fluorit
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
9 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 I.2.1) l Cng: o cng la kha nang chong lai tac ong c hoc ben ngoai cua vien a.Cac loai a quy khac nhau co gia tr o cng khac nhau, phu thuoc vao thanh phan, cau truc tinh the va tnh chat cac lien ket hoa hoc cua chung. Cac tinh the lien ket vi ion thng co o cng thap va trung bnh, trong khi vi lien ket ong hoa tr thng co o cng cao. Nguoi ta thuong su dung phuong phap o cung tuong oi e kim tra. o cng tng oi (con goi la o cng do vach) c xac nh theo thang Mohs (ten nha khoang vat hoc ngi Ao a sang che thang o cng tng oi, bang .2), gom 10 cap t 1 en 10 (Bang 3). Theo o, fluorit co o cng la 4. ay la o cng tng oi mem nen fluorit rat hiem khi c mai giac do de v ma thng mai tron anh bong s dung trong a my nghe la chu yeu. Cap Khoang vat Cong thc Phep th n gian 1 Talc Mg 3 [Si 4 O 10 ](OH) 2
Mong tay co the vach c 2 Thach cao CaSO 4 .2H 2 O Mong tay co the vach c 3 Calcit CaCO 3
Mui kim ong co the vach c 4 Fluorit CaF 2
Mui kim thep co the vach c 5 Apatite Ca 5 (PO 4 ) 3 (F,Cl) Mui kim thep co the vach c 6 Orthoclas K[AlSi 3 O 8 ] Vach c knh (thuy tinh) 7 Thach anh SiO 2
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
10 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 8 Topaz Al 2 [SiO 4 ](F,OH) 2
9 Corundum Al 2 O 3
10 Kim cng C ng I.2: Thang o cng tng oi Mohs I.2.2) T% Trng: Ty trong la mot trong nhng hang so vat ly co y ngha rat ln trong giam nh. Ty trong cua cac khoang vat khac nhau th rat khac nhau. D o ty trong cua fluorit th nguoi ta dung phuong phap can thuy tinh e o ty trong cua no va kt qua cho c ty trong cua fluorit la 3,18. I.2.3) Cat Khai Va Vet V: Fluorit co cat khai hoan toan theo 4 hng, tao khoi 8 mat, song song vi cac mat cua hnh bat dien. Vet v vo so hoac vet v khong bang phang. I.2.4) Chit Sut: Chiet suat cua moi trng tinh the c nh ngha la ty le gia toc o anh sang truyen trong khong kh vi toc o anh sang truyen trong tinh the. S giam van toc trong tinh the tao ra s lech hng cua cac tia sang. S khuc xa anh sang xay ra khi mot tia sang ri khoi mot moi trng va i vao moi trng khac vi mot goc xien mat phan cach gia hai moi trng. Tinh the fluorit ket tinh theo he lap phng nen ch co mot chiet suat duy nhat la 1,434 (0.001). I.2.5) Ph# Hp Thu: Anh sang trang c tao nen t cac anh sang n sac lien tuc t o en tm (co bc song t 400 en 700 nm). Khi anh
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
11 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 sang truyen qua vien a, do cac tac nhan tao mau trong cau truc tinh the ma mot so mau quang pho se b cac tac nhan nay hap thu va mau cua vien a c tao nen t s giao thoa cua nhng thanh phan con sot lai cua anh sang ban au. Quang pho cua anh sang sau khi i qua moi trng tinh the gom dai pho n sac va cac vach toi hap thu (nh I.3). Fluorit luc co cac pho hap thu: 6400, 6006, 5850, 5700, 5530, 5500, 4520, 4350. Fluorit vang co cac pho hap thu: 5450, 5150, 4900, 4700, 4520. nh I.3: Ph# hp thu c$a fluorit I.2.6) l!c li"m Phat Hunh Quang: Phat huynh quang cung la mot tnh chat quan trong trong giam nh a quy. Ban chat hien tng phat huynh quang ve c ban giong nh ban chat mau sac, trong o nguon kch thch thay v la anh sang nhn thay th la cac bc xa ien t khac (tia cc tm, tia X) hoac la nhiet o, ma sat, ien, tia am cc.. Khi cac vat lieu hap thu cac loai nang lng khac nhau, mot t nang lng co the phong thch tr lai di dang anh sang. au tien, nang lng dung lam cac electron cua nguyen t cau tao nen vat lieu hap thu tr nen hoat ong va chuyen t quy ao gan nhan ra quy ao xa hn. Sau o, electron phong thch nang
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
12 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 lng e tr lai trang thai ben ban au, mot photon anh sang c giai phong.Khoang thi gian phong thch nay co the ngan (be hn 1/100.000 cua mot giay) hoac dai (co the en nhieu gi). Neu khoang thi gian la ngan, ta co hien tng phat huynh quang; neu khoang thi gian dai, hien tng c goi la s phat lan quang. en cc co hai bc song c s dung e khao sat a quy la 366nm (song dai) va 254nm (song ngan ). Fluorit phat huynh quang thng rat manh ca 2 bc song, co anh sang tm vi sac xanh luc ac trng (nh I.4). oi khi xuat hien lan quang khi b nung hoac b ma sat. Nguyen nhan cua hien tng phat huynh quang c cho la do Yttrium, ceri hoac chat hu c dau kh co trong cau truc tinh the.
T "phat huynh quang con co nguon goc xuat phat t viec nghien cu fluorit, v fluorit la mau au tien nghien cu co tnh phat huynh quang. Mot cach phat sang khac cua fluorit o la nhiet phat quang. Nhiet phat quang cung co kha nang phat sang nh I.4: Fluorit phat quang manh mau tm - luc.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
13 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 khi b ot nong. Nhng khong phai tat ca nhng loai fluorit eu co hien tng nay. Mot loai fluorit co ten la "cholorophane (cholorophane co mau luc va ch tm thay Amelia Court House) co tnh nhiet phat quang ngay ca khi mau cam tren tay vi sc nong cua than nhiet c the ngi lam nhiet phat quang va quan sat c trong phong toi. Nhiet phat quang co mau luc en mau lam luc va co the nhiet o oc cung cap bi cuon day un nong cua bep ien. Ngi ta thay tia loe huynh quang b nhat dan i va sau o khong con thay na tren cung 1 mau. o goi la hien tng phat huynh quang mot lan. I.2.6) Mt S Tnh Cht Khac C$a Fluorit: Tnh cht chua bnh: cac nha am hiu v no cho rng, fluorit la loai a huyn b co kha nng loai bo stress, giai thoat khoi trm uat va gin du. Cac nha thach hoc tri liu hin ai dung fluorit e chua cac bnh v nao b va h tim mach. Nguoi ta noi rng fluorit co th chng lai cac bnh so cung lan toa ve bnh ong kinh. Tnh cht khac: Trong Yoga cua An D, fluorit c coi la mt trong nhung khoang vt huyn b co suc manh nht. No giup ieu chinh tu duy at toi trang thai yen tnh tam hn. D trang suc bng fluorit lam tng kha nng phan tch cua nguoi chu. ... I.3) l!c li"m KhoangVt: Fluorit thuoc nhom halogenua, lp fluorua. ac tnh tinh the hoc cua fluorit: ket tinh theo he lap phng. Dang oi xng bat dien sau: 3L 4 4L 3 6L 2 9PC. Kien truc tinh thea: #at ien hnh vi loai hp chat AX 2 . Cac ion flo phan bo nh cua o mang lap phng.on canxi trung tam cua 8 o mang lap phng nho( anh .5)
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
14 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174
Moi ion canxi co 8 ion flo bao quanh (so phoi tr cua canxi la 8) va moi ion flo co 4 ion canxi bao quanh (so phoi tr cua flo la 4) hay con goi la kien truc kieu fluorit. Hnh dang tinh thea: Dang quen cua fluorit la dang khoi lap phng va hiem hn la hnh bat dien eu c cho la hnh thanh nhiet o cao hn dang khoi lap phng (nh I.6), tren cac mat cua lap phng th lang va rang r con cac mat bat dien th nham va m. oi khi cac mat cua hnh lap phng co dang gach lat (nh I.7) Thng co song tinh theo mat (111) (nh V.3). Trong t nhien ta hay gap cac dang tap hp ac xt, dang tinh am, con hiem hn la dang at, co khi dang cot, dang toc. nh I.5: Kin truc tinh th" c$a fluorit a) Biu din theo phi tr ion; b) Biu din theo phi tr da din (cac ion F vong trng; cac ion Ca chm en nm chnh giua cac lp phuong)
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
15 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174
I.4) l!c li"m Hoa Hc: Fluorit co cong thc hoa hoc la CaF 2 , trong o: Ca: 51,33%; F: 48,67% (oi khi F b thay the ong hnh bi Cl). Lan trong fluorit con co bitum (von gay ra mui kho chu khi nung), Fe 2 O 3 , U, La, He va nhom T# (bao gom Er, Sm, Dy, Pr, Nd,.), Cerium (Ce) va Yttrium (Y) co the thay the ti ty so (Ce, Y): Ca = 1:6. Fluorit thc te khong hoa tan trong nc, nhng b phan ra het trong axit H 2 SO 4 manh va tiet ra kh HF, cung nh b tac dung nhe bi HNO 3 va HCl. Fluorit ma tinh khiet th khong mau va trong vat, nhng thng la co lan tap chat nhuom cho mau tm, vang, luc, xanh da tri, pht hong, trang sa vi vo van sac thai khac nhau, tham ch nh I.6: Cac tinh the cua fluorit nh I.7: Song tinh c$a fluorit
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
16 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 co khi nhuom mau o va tm ngat. Mau sac nay se b bien oi neu fluorit b e ep hoac b chieu tia radi, tia am cc, tia rnghen, tia cc tm. Mot ieu la la un nong len th mau mat i, nhng neu doi tia X vao th mau lai tai xuat hien. Trong cac tinh the khong mau, co the lam cho mau tm xuat hien vi tac dung cua hi canxi kim kh va kh ien. ieu nay gi cho ta biet la mau nhieu do cac nguyen t trung hoa Ca va F xuat hien trong mang tinh the. Fluorite tao ra do ion (Ca 2+ ) va ion (F - ) sap xep luan phien nhau. on dng Ca 2+ b ion am F - bao quanh va ngc lai.ien tch (+) hut ien tch () tao ra lc lien ket manh trong tinh the.Khi trang thai tinh khiet, fluorit trong suot, con mau sac fluorite la do khuyet iem trong mang tinh the goi la tam mau. Khi fluorite c ban pha bi tia phong xa mang nang lng cao (tia vu tru t ngoai khong gian hay tia gamma t cac nguon phong xa) ion fluorine co the b ban ra khoi tinh the tao thanh mot hong. Luc gi tinh the khong con trung hoa ien tch na: v no thieu ien tch am. e tr ve trang thai can bang, no thu hut ien t nao gan o trong mang tinh the va gan chat vao trong hong. Nh ien t thay the v tr ion fluoride b di cho, ien tch dng va ien tch am trong tinh the c can bang, va ien t b gi chat tai cho bi cac ion calcium dng vay quanh. Ket qua la ien t hoan toan thay the ion fluoride luc au. ien t b bay lai tao nen mau cho fluorite c goi la "tam mau.Mot tam mau tao ra mau cung giong y nh tap chat tao mau tinh the ruby vay. Tam mau con co the hien dien trang thai kch thch, va nang lng can thiet e at en trang thai kch thch o ngang bang vi nang lng cua hat quang t anh sang vung kha kien. Tam mau hap thu nang lng dang quang t photons trong vung pho mau vang bang cach
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
17 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 chuyen len trang thai kch thch cua no; trong tinh the luc gi (sau khi hap thu ) se thay con lai mau cua fluorit. Tam mau phc tap nay bao gom cac nguyen to at hiem va hoac la oxygen ket hp tao ra cac mau khac nhau. o la nguyen to yttrium ket hp vi tam fluoride tao ra mau lam, yttrium va cerium cung ton tai ket hp vi tam fluoride se tao ra mau vang sac luc, tam YO 2 tao ra mau hong, phan t O 3 - tao ra mau vang. Cac ion at hiem hoa tr 2 cung gop phan trong viec hnh thanh cac mau sac khac nhau cua fluorit. V du nh: cation Sm 3+ se tao ra mau luc cua fluorit, hoac s co mat cua Eu 2+ la nguon goc cua s phat huynh quang. Di ay la hnh ve minh hoa s tao ra tam mau cua fluorit (Hnh I.8).
Hinh I.8: Hinh ve minh hoa tam mau cua fluorit.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
18 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Fluorite tinh khiet trong suot (Hinh ), cac ion Ca 2+ va F - sap xep luan phien nhau trong mang tinh the. Trong hinh , ion F - a b di cho.Khoang trong b bo lai c bao quanh bi cac ion Ca 2+ mang ien tch dng, va hap lc manh me en cac ien t (electrons). Cac ien t khi a i vao cho hong se b bay lai, tao thanh tam mau, gay nen mau va mau nay se tuy thuoc vao tng loai tap chat ma se tao ra cac mau sac khac nhau cua fluorit. Danh t "tam F ong ngha vi "tam mau theo tieng c la "Fabre(co ngha la mau). I.5) Kinh T Nguyen Lieu Khoang: Cac mo fluorit ln co tr lng ln hn 3 trieu tan CaF 2 , mo trung bnh th t 1-3 trieu tan, mo nho < 1 trieu tan. Tr lng mo fluorit cua the gii( 35% CaF 2 ) khoang 270 trieu tan, trong o 25% thuoc ve Nam Phi; 12,5% - Mexico; 7%- Anh; khoang 5% cua My, Lien Xo, Kenia, t hn na co Phap, Y. Tr lng trien vong flo khoang 80 trieu tan, co lien quan ti phosphorit khoang 360 trieu tan. San xuat fluorit the gii nam 1978 khoang 4,6 trieu tan. Trong o, Mexico chiem 20%; Lien Xo hn 10%; Tay Ban Nha 8%; Nam Phi, Trung Quoc, Mong Co, Phap, Thai Lan, Anh, Y la 5%. Sau ay la vai net ve nen cong nghiep fluorit cac nc t ban: Dan au khai thac fluorit trong cac nc t ban la Mehico (354.000 tan nam 1957) va My (299.000 tan nam 1956); sau en talia, Tay c, Phap, Anh, Tay Ban Nha va Canada. Tr lng quang fluorit (loai cha 35% CaF 2 ) a tham do c tai mot so nc nh sau:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
19 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 My + Canada + Mehico : 21 trieu tan nh : 4 Tay Ban Nha : 4 Tay c : 2 Italia : 2 Phap : 1 Hi Lap : 0.5 Thuy S : 0.5 Thuy iean : 0.5 Cong : 35.5 trieu tan Mot lng ln nhat fluorit c danh e san xuat axit fluohydric va dung trong luyen thep. Tai My, hai nganh cong nghiep ay ngon gan 85% tong nhu cau fluorit cua nc nay. My la nc mua nhieu nhat fluorit t Mehico, Canada va chau Au.e danh c nguon nguyen lieu khoang co gia tr chien lc ay, chnh phu My khuyen khch nhap quang tinh fluorit bang cach giam thue quan cho mat hang nay. Nam 1956, My phai mua ve 440.500 tan fluorit vi gia nh sau: T 27.56 USD/ tan fluorit "luyen kim cua Mehico (loai cha 72.5% CaF 2 ) en 57.32 USD/tan fluorit "axit chau Au.
I.6) Cong Dung:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
20 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Ke t sau chien tranh the gii th , F bat au c ng vao hang ngu nhng nguyen lieu co tam c chien lc, ben canh B, Mg, Li, Be, T# va cac nguyen to phan tan khac. Trong nen cong nghiep hoa chat, fluorit c dung e san xuat acid flohidric (HF) lam chat oxi hoa cac gieng dau, mo khoang, alkyn hoa dau mo, tay ra gach va a, ma ien, tay boc cac lp men trang, san xuat cac chat cha flo, anh bong va khac mon thuy tinh, tay r va chat ban hp kim ong, thep khong g, che tao dung moi hu c chu acid. T fluorit che ra cac mat hang cha F nh; cac muoi florua gom Criolit- Na 3 AlF 6 ; florua nhom- AlF 3 va florua natri- NaF cho nghanh san xuat nhom, tam o go e chong muc cung nh trong cong nghiep gom s e trang men... Chnh acid flohidricnthif dung e tam mon knh, tay sach graphit, lam chat ien phan boflohidric trong cong nghe ma ch cho nhng chi tiet cua ong c may bay, cung nh trong ong hoa hu c. Fluorit con c lam chat tr dung trong luyen kim va trong nghanh san xuat xi mang, cung nh e nau ra cac loai thuy tinh chong on. Nhng tinh the fluorit trong vat th c dung e che tao dung cu quang hoc. Tren th trng the gii, fluorit hang hoa thng c gan cho nhng ten goi phan anh cong dung cua chung. o la: - Fluorit acid ( dung e san xuat acid flohidric) - Fluorit tr dung ( dung trong luyen kim va nau thuy tinh) - Fluorit gom ( dung lam men trang trong nghe gom) - Fluorit quang ( dung trong k nghe quang hoc) Floberinat natri ( Na 2 BeF 4 + NaBeF 3 ) la chat phu gia Be cho hp kim mage. Fluorua liti (LiF) hoac hon hp fluorua Li va K la chat giup chay trong cong nghiep han nhom. Cac lang knh fluorua Li c
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
21 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 dung trong ghi pho sieu o. Fluorua Bo (BF 3 ) va cac che pham cua no c dung lam cac chat xuc tac hoat trong moat loat phan ng ong hoa hu c va ong hoa cac chat dau mo( trung hp hoa, ankil hoa, ong phan hoa, hao ngng, phan huy..). Trong ky thuat nguyen t, kh HF gi vai tro trong viec ieu che UF 4 va UF 6 e san xuat ra nguon nang lng phong xa U 235 . Trong cong nghiep ien, fluorua lu huynh( SF 6 ) la chat kh cach ien cho cac thiet b cao Von. Mot lng ln Silic fluorua la c ieu che t khoi cha flo trong qua trnh san xuat phan lan thai ra. Va con nhieu hp chat cua flo va ng dung rong rai khac cua chung trong cac nghanh cong nghiep hien nay. Fluorit lam chat tr dung va chat gay khoang hoa. Ten fluorit bat nguon t ch latinh " fluere( ngha la chay). Y noi rang no la mot chat giup chay( tr dung). Qua nhien that, fluorit la mot chat tr dung ac lc trong luyen kim en, nhat la trong quy trnh Mactanh baz, quy trnh lo ien( nau thep va mot vai hp kim fero), quy trnh lo ng( nghe uc), cung nh trong nghe nau thuy tinh va nghe ban ien cung la. Trong moi nghanh se oi hoi nhng tieu chuan khac nhau cua fluorit. Lam chat tieu on cho thuy tinh va men trang: Nghanh cong nghiep nay oi hoi loai quang florit pham chat cao. Chang nhng CaF 2 ma ca NaF va cac fluorua khac cung co tac dung tieu on cho thuy tinh.Ham lng F trong thuy tinh tieu on khong di 3-5%, tham ch khong di 8-10% neu la thuy tinh tan xa. Men danh trang o thep va o gang thc chat la mot th thuy tinh tieu on de nong chay cha en 6-12% F. Lam vat lieu quang hoc: Nhng tinh the fluorit trong vat va ong nhat quang hoc ( fluorit quang) co kha nang khuc xa anh sang vi
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
22 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 o tan mat thap nhat ( v fluorit co ch so khuc xa thap nhat va kha on nh oi vi cac o dai song khac nhau), cho thoat het cac tia sieu o va sieu tm, va khong co hien tng lng chiet. Cho nen ngi ta dung fluorit quang e che ra cac vat knh tieu sac cho knh hien vi, lang knh cho may ghi pho, cac ban trong may phat song ngan.. V trong t nhien rat hieu cac tinh the fluorit quang c ln nen nhieu nc a tm cach tao ra chung. Nam 1937 Lien Xo a thanh cong trong viec nay. Ngi ta chon nhng tinh the fluorit t nhien, got sach tap chat roi a nuoi ln trong chat CaF 2 nong chay co pha them fluorua Cd at trong mot lo chan khong nung nong khoang 1100 o ( lo nay che t graphit hoac molipden co tac dung kh oxi e ngan nga xuat hien chat CaO; chat phu gia fluorua Cd co tac dung kh oxi, hi canxi va chat CaF 2 d tha). T qui trnh cong nghe tren ay, ngi ta che tao ra c nhng tinh the fluorit anh ngang vi hang tot nh cua fluorit t nhien.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
23 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174
PHAN II: NGUON GOC, IEU KIEN THANH TAO VA CAC LOAI HNH KHOANG SAN FLUORIT. Chng II: Cac Kieu Nguon Goc Va Kieu Mo Khoang Cong Nghiep Cua Khoang San FIuorit. II.1) Cac Kieu Mo Khoang: Fluorit co mat trong a magma, trong pecmatit, trong a kh thanh, trong cac thanh tao nhiet dch t sau en nong, t o nong cao en o nong thap, cung nh trong can bien va trong va lu huynh t sinh nguon goc tram tch. Song tat ca cac mo fluorit cong nghiep th eu thuoc kieu nhiet dch va gan bo vi hoat ong magma xam nhap (ch khong phai magma phun trao). Tai mo nhiet dch sau, fluorit cong sinh vi topaz, beryl, canxiterit, vonfamit, mica. Tai mo nhiet dch co o nong thap, kem theo fluorit co sunfua kim loai nang, xinoba, stibinit va kaolin. Ngi ta cha he thay au thanh phan khoang cua than quang fluorit phu thuoc thang vao a vay quanh (Lavrovich, 1956). Hnh thai cua fluorit trc het la dang mach va mang mach (do v thu hut vao phay pha kien tao kieu vun v) va dang va, dang tang hoac la nhng than veo vo. V du ve mo kieau mach la cac mo fluorit Zaibaican va Trung A (Lien Xo), nhieu mo My, cac mo ban ao Burin (Niufonlen), Anh, hang loat mo c, Nam Phi.. Mo fluorit dang va th thu hut vao vom nep loi( thc chat la cac mach dang yen nga), ben canh o con co cac than veo vo bau lay xung quanh (mot so mo Lien Xo, mot loat mo
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
24 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Marico thuoc Nam Phi, cac mo ln bang linoi thuoc My, mo Decbisia Anh..). Mo kieau veo vo th c cau t nhng o nho, thau knh, tui.phan bo hon on (v c thanh tao do hau qua thay the a voi hoac nhoi ay cac khoang trong ra lua (cac mo ong Xibia)). Chung c khai thac nham lam fluorit quang. II.2) Cac Kieu Mo Cong Nghiep: 1.Quang thach anh fluorit, c cau t 40 50% thach anh (va ca canxedon). Kem theo fluorit co mot lng nho barit, cacbonat va sunfua. 2.Quang sunfua fluorit. ay fluorit i cung vi sunfua cua kim loai nang (Pb, Zn,..). 3.Quang cacbonat fluorit. Kha san, c cau t 30% canxit (hoac hn) vi mot lng nho thach anh. Kem theo co galenit va sfalerit. Th a voi mang xam tan nho flo thuoc kieu quang nay. 4.Quang barit fluorit, c cau t 10 40% barit (hoac hn) cung mot lng nho thach anh va canxedon. Kem theo co mot lng ln sunfua (pyrit, galenit, sfalerit). Tai cac mo c a khai cung mot luc ca barit, sunfua kim loai va fluorit. Tai mot so mo My, kem theo fluorit co khai thac ca galenit, sfalerit. Hoac ngc lai tai Anh, ngi ta khai thac fluorit t bai thai cua cac mo ch. 5.Quang barit canxit fluorite. ay ngoai ra co them canxit. 6.Quang barit fluorit mang khoang hoa Fe. ay ngoai ra con co hematite va xiderite. 7.Quang Sn W fluorite va Sn Tuamalin fluorit.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
25 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 8.Quang Siliat fluorit va Silicat Canxit fluorit. ay ngoai fluorit co mica, canxit, apatit, sfalerit, asenpyrit, thach anh, tuamalin. Nh vay th ca Be va Li cung co cac chat co ch i kem. 9.Quang Sb Hg fluorit. ay con co ca thach anh va fluorit th c khai thac kem theo Sb va Hg (cac mo Mehico). 10.Quang U fluorit. Nam thanh than mach, than ong, c cau t thach anh, cacbonat, biotit, sunfua Cu va Pb. Ngi ta co tm thay fluorit ca cac mo W M o , mo kim loai hiem, mo quang Fe,. Trong cong nghiep con phan biet ra quang " fluorit quang- mot loai fluorit trong vat va tinh khiet dung trong nghanh san xuat dung cu quang hoc. Fluorit con c khai thac kem theo parizit - Ce 2 Ca(CO 3 ) 2 F 2 va batnezit CeCO 3 F, tai nhng mo thu hut vao xicnit nefelin ( mo Mauntin Pax bang Califonia ham lng batnezit at ti 5-15%). Va ay chnh fluorit thng cha mot lng at hiem (T#). Trong qua trnh nhiet dch, at hiem ben chat vi fluorit en mc cho phep ghi nhan c moi tng quan thang tap gia cac tr so ham lng cua chung. Cho nen trong cong nghiep gan ay con phan biet ra quang batnezit- fluorit- xiderit, va batnezit- fluorit- hematite. Ham lng Fe trong cac kieu quang nay co the cao en mc cho phep khai thac nham vao quang sat( GinzobuaA.,1959) oi hoi ve ham lng CaF 2 trong quang cong nghiep: Thc tien cho thay, mot mo fluorit co gia tr oc lap neu ay quang cha khong di 30% CaF 2 . Nhng tren thc te, ngoai fluorit ra con lay c ca cac chat co ch khac. Cho nen ch tieu ham lng fluorit cong nghiep co the thap hn the nhieu va c quy nh cho
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
26 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 tng trng hp cu the. Lavrovich N. (1956) e ngh phan biet ra: quang fluorit ngheo (khi cha 30 40 % CaF 2 ); quang fluorit va (khi cha 40 60% CaF 2 ); quang fluorit giau (khi cha 60 85% CaF 2 ); va quang fluorit rat giau (khi cha tren 85% CaF 2 ). Chng III: Nguon Goc Va ieu Kien Thanh Tao Khoang San FIuorit. III.1) Nguon Goc: Fluorit co nguon goc chu yeu la nhiet dch: no thng la khoang vat phu i theo cac quang trong mach. Co the thay cong sinh vi rat nhieu khoang vat khac nhau co nguon goc nhiet dch. Co mat trong mot vai loai a tram tch, nhng khong thanh khoi tap trung ln. V la chat kho hoa tan, CaF 2 la chat au tien tach ra khoi dung dch, oi khi vi dang vo nh hnh. V vay khong co g la neu ta thay mot t fluorit trong nhng tram tch hoa hoc au tien nh thach cao, anhyrit, canxit, olomit. oi khi ta thay no la khoang vat tan tao trong i oxy hoa cua cac khoang sang quang. Co nguon goc kh hoa trong greizen. Viet Nam fluorit co Phia Oac, mau tm pht luc, co tinh the ln ti 5 6cm. Xuan Lanh (Phu Yen) thay fluorit dang khoi, hat na t hnh mau xanh, luc nhat, tm nam trong to hp cua cac thanh tao nhiet dch cung vi thach anh, canxit. Nhng khoang sang ln tren the gii Anh, My, Kazactan, Ukraina, Zaibaican (Nga).
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
27 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 III.2) ieu Kien Thanh Tao: Theo so lieu cua Vinogradop A. (1956) th F co tr so clark la 6,6.10 -2 . Ham lng trung bnh cua F la 10-2 trong a sieu baz; 3,7. 10-2 trong a baz; 5.10-2 trong a trung tnh ( diorite, andesit) va a tram tch ( set, a phien) va 8.10-2 trong a acid. Co the gap mot lng nho hp chat cua F trong nc t nhien, trong at, trong c the sinh vat, trong kh nui la. Trong qua trnh hoat ong magma va sau magma, mot lng ln fluorua kim loai von de boc hi nen tham gia vao qua trnh kh thanh nhiet dch, tao ra nhng tch tu ln nhat va giau nhat cau fluorua ca va Al. Ngc lai, trong ieu kien ngoai sinh tch tu chu yeu cluorua va iodua, con fluorua ch tao ra c nhng tch tu chang ang la bao Tuy vao tng ieu kien thanh tao ma hnh thanh nen cac kieu khoang vat khac nhau: - Fluorit thng tu thanh am hat tho hoac mn, co cau tao ac xt, hoac dang at, co khi dang coat, dang toc hay dang am cung tam. oi khi la nhng tinh the trong suot hay co mau sac rat ep. - Ytrofluorit la loai fluorit ma trong o mot lng Ca b thay the bi mot lng Y( ytori); oi khi co lan ca Ce; co mau vang gu, tm hoac lam, co phan nang hn, cng hn va ch so khuc xa cao hn chut t so vi fluorit - Clorofan thc chat la loai fluorit khi nung th phat quang mau luc gat
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
28 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 - #atopkit la loai fluorit tram tch hat nho nh bui, co mau lam nht pht tm. Ngi ta tm thay cac tia lp va cac am ratopkit trong a voi dolomite hoa. PHAN III: CAC TIEN E, DAU HIEU TM KIEM VA PHNG PHAP TM KIEM KHOANG SAN FLUORIT. Chng IV : Tien e Tm Kiem. IV.1) nh Ngha Va Phan Loai: Tien e tm kiem hay con goi la cac tieu chuan a chat tm kiem. Tuy nhien, tien e tm kiem c nhieu nha khoa khoc nh ngha va phan loai khac nhau nh V. M Crayche( 1960), V. Granhicov( 1959- 1965), V. Smirnov. Trong o, ieu tra ddiacj chat hien nay cua chung ta chia ra 7 tien e chnh: 1- a tang, 2- Nham tng tram tch, 3- Cau truc- kien tao, 4- Magma, 5- a mao, 6- Vo phong hoa, 7- Nguon bien chat. Can lu y trong tm kiem khoang san nao o, cac tien e tm kiem nh: a tang, a mao, a hoa, nguon bien chat co the tr thanh dau hieu tm kiem. oi vi khoang san fluorit th chung ta co the s dung cac tien e sau e tm kiem: tien e cau truc- kien tao, tien e magma, tien e nguon bien chat, tien e a mao... IV,2) Cac Tien e Tim Kiem Cho Khoang San Fluorit: IV.2.1) Tien e Cau Truc Kien Tao: Thc chat cua tien e cau truc- kien tao la viec s dung cac boi canh kien tao va cac yeu to kien truc, cau tao cua vo trai at cho viec d bao va tm kiem khoang san. Tien e cau
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
29 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 truc- kien tao co y ngha ac biet trong viec d bao va tm kiem khoang san noi sinh, trong o co fluorit. Khoang san fluorit thng xuat hien cac i hut chm hay cac i va cham mang, ni ma co s hoat ong cua magma i len. Chung ta cung can chu y en cac yeu to kien truc bien dang nh khe nt va t gay v chung anh hng en qua trnh thanh tao fluorit. IV.2.2) Tien e Magma: Thc chat cua tien e magma la s dung thanh phan va ieu kien thanh tao cua cac a magma e d bao va tm kiem khoang san.Tien e magma the hien moi lien quan gia khoang san noi sinh vi cac thanh tao xam nhap va phun trao. oi vi khoang san fluorit c hnh thanh chu yeu t nguon goc trong cac a kiem va a kiem, cho nen viec tm kiem khoang san nay ch nen tap trung vao hai loai a tren. Khi tm kiem cac khoang san noi chung va fluorit noi rieng can tap trung xem xet thanh phan, tuoi, ac tnh thach hoa va ieu kien thanh tao cac phc he xam nhap nay. Nhng bien oi sau mag ma cung can xem xet ky lng v chung cung la mot tien e quan trong cho viec tm kiem khoang san fluorit. IV.2.3) Tien e a Mao: Thc chat cua tien e a mao la s dung ac iem hnh dang cua a hnh hien tai va chon vui e d bao va tm kiem khoang sang. No chu yeu c dung cho cac khoang sang ngoai sinh nhng cung giup ch cho mot so khoang san noi sinh, trong o co fluorit. Fluorit thng c hnh thanh trong cac i granit b
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
30 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 greizen hoa, hay thng i kem vi cac mach thach anh. Qua trnh hnh thanh khong lien quan en a hnh, thng hay tao ra cac dang a hnh dng, fluorit kho b phong hoa v co o cng cao nen chung c bao ton tot. Viec xac lap tien e a mao can da tren c s phan tch ban o a hnh, anh may bay, ban o a chat- a vat ly va cac so lieu a mao khac. IV.2.4) Tien e Nguon ien Chat: La viec s dung nguon goc gay bien chat va tng bien chat cua cac a bien chat hay noi cach khac la s dung thanh phan va ieu kien thanh tao cac a bien chat e tm kiem khoang san trong vung a bien chat. Tien e nay cung ap dung tot cho khoang san fluorit v ban than khoang san nay co nguon goc nhiet dch, i o se co nhng tng bien chat e lam tien e cho viec tm kiem. Thng th o la bien chat tiep xuc trao oi, cac a b bien oi do tac dung nhiet cau khoi magma ang nong chay vi a vay quanh va kem theo s trao oi thanh phan vat chat nh a greizen, a skarn. Ngoai cac tien e tren, chung ta co the s dung mot so tien e khac nh: tien e a hoa, tien e vat ly, tien e bien chat trao oi vi a vay quanh... Chng V : Dau Hieu Tm Kiem. V.1 nh Ngha Va Phan Loai: + nh Ngha:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
31 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Dau hieu a chat tm kiem la nhng hoan canh a chat hay khong a chat ch ra trc tiep hay gian tiep ieu kien tm thay khoang san trong vo trai at( Crayche, 1961) + Phan Loai: Cac dau hieu a chat tm kiem chung minh rang, trong vung chac chan co quang hoac t ra khoang hoa, nh vay, dau hieu tm kiem la nhng yeu to a chat ch s co mat cua khoang san bao gom dau hieu trc tiep va dau hieu gian tiep. Ngi ta phan ra cac dau hieu nh sau: - Cac dau hieu khoang vat: vet lo quang( than khoang), cac vanh phan tan trong sa, cac i a bien oi. - Cac dau hieu tm kiem a hoa: cac vanh phan tan thach a hoa nguyen sinh, cac vanh phan tan thach hoc a hoa th sinh, cac d thng thuy a hoa, cac d thng kh a hoa, thc vat ch th. - Cac d thng a vat ly: t, xa, ien, trong lc, a chan.. Tuy nhien khong phai luc nao cung co the de dang vach nh c gii han gia cac tien e tm kiem va dau hieu tm kiem. Gia chung hoan toan co kha nang hoan v. V.2) Cac Dau Hieu Tim Kiem Fluorit: Da vao nhng ac iem than khoang va ieu kien thanh tao ma chung ta co cac dau hieu e tm kiem fluorit nh: vet lo quang, cac vanh phan tan tang lan va trong sa, cac i a bien oi, cac dau hieu a hoa.. V.2.1) Vet Lo Quang:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
32 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Vet lo quang khoang san hay vet lo than khoang san la dau hieu tm kiem khoang san trc tiep va ang tin cay nhat. V vay viec phat hien cac vet lo nh vay la mot trong nhng nhiem vu c ban cua cong tac tm kiem. Thong thng th vet lo fluorit la vet lo de nhan biet. Nhng vet lo cua fluorit thng tap trung cao, phan bo cung kha rong rai, no kha bean vng, t b bien oi, thng co dang mach hay khoi, i kem vi cac khoang san nh barit, thach anh.. V.2.2) Cac Vanh Phan Tan Tang Lan Va Trong Sa: Vanh phan tan tang lan gom nhng manh v quang goc, kch thc t 1 en vai cm, co khi en tram cm. vanh phan tan trong sa la vanh phan tan cac khoang vat quang co t trong ln va bean vng trong moi trng phong hoa hoa hoc. ay cung la cac dau hieu trc tiep dung e tm kiem khoang san , ac biet co y ngha oi vi a hnh phan cach. oi vi fluorit, la mot khoang vat nang, kha ben vng trong ieu kien th sinh nen co the da vao cac vanh trong sa va sa khoang e lam dau hieu tm kiem cho loai khoang san nay. Fluorit la mot khoang vat tng oi nang, de b mai mon trong qua trnh di chuyen, no thng tap trung phan thap cua mat cat tram tch, ay la ac iem can lu y khi tm kiem khoang san nay. Ngoai ra can da vao to hp cac khoang vat cong sinh trong cac vanh phan tan e d oan nguon goc cua fluorit nh: calcedon, calcite, barit, fluorit, asenopyrit, sphalerit, galenit to hp nhng khoang vat nay th ta co the suy ra no co nguon goc cac khoang sang vien nhiet. V.2.3) Cac i a ien oi:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
33 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Cac bien oi cua a vay quanh va c xem nh la tien e tm kiem ac biet( theo V. Xmirnov); ong thi, co the xem nh la dau hieu tm kiem. Nhng bien oi tiep xuc va bien oi nhiet dch cua a vay quanh la vo cung quan trong nhng la tien e hoac dau hieu tm kiem tng oi n gian. Cac i bien oi cua a nam trung vi cac vanh phan tan nguyen sinh cung la mot dau hieu tm kiem. Fluorit la mot khoang san co nguon goc nhiet dch nen no the hien rat ro cac i bien oi trong qua trnh thanh tao nh: Greizen hoa, qua trnh bien chat trao oi Greizen hoa, Argilit hoa. Nhng i bien oi nay rat de nhan biet ngoai thc a nh co mau sac, dien phan bo rong, thng bao quanh than quang goc nen de dang cho viec tm kiem. Greizen hoa: la qua trnh bien oi nhiet dch cac a granit tao ra a co thanh phan thach anh va mica( thng la loai cha Liti) va cac khoang vat co ham lng thay oi nh : topaz, turmalin, fluorit, hoac cac khoang vat giau F va B khac( Burt, nam 1981). Trong i greizen nay ta co the co c cac mach fluorit i kem vi cac khoang san khac. Qua trnh bien chat trao oai greizen hoa: la greizen phat trien trong granit, ryolit nh la san pham bien chat trao oi gan quang. Trong giai oan nay chung ta co the co c cac mach thach anh- fluorit i kem vi wolframit. rgilit hoa: chu yeu la qua trnh trao oi gan mat at (chu yeu 1,5- 2 km) vi nhiet o thap( chu yeu 75- 200o) va thng phat trien tren cac a phun trao trung tnh- felsic, trong cac vung hoat ong nui la giau chat kh fluorua, solfatara. Nen fluorit
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
34 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 cung c thanh tao nhng ch ong vai tro la nhng khoang vat phu. Serisit hoa: la qua trnh thay the plagioclase, felspat kali, cac khoang vat mau va cac khoang vat khac trong a bang serisit. Qua trnh nay xay ra trong khi t bien chat, cac dung dch nhiet dch tac ong len a. No ac trng cho fluorit va cung nh cac khoang san sulfur kim loai khac. Dolomite hoa: la qua trnh cac a c lam giau dolomite th sinh, bang cach no thay the cac a nguyen sinh va lap ay cac hang, hoc, khe nt vv. qua trnh nay phat trien manh nhat trong cac tang a cacbonat; trong o, a voi la loai chu yeu chu tac ong cua qua trnh nay. Kem theo qua trnh nay ta co the co c fluorit va cac khoang san i kem nh barit, quang sidesit.
V.2.4) Cac Dau Hieu a Hoa: Thc chat dau hieu a hoa la s dung cac vanh phan tan (d thng a hoa) e d bao va tm kiem khoang san. Da vao ham lng nguyen to F cao hn va bao quanh cac khoang sang, t o co lien quan ti nguon goc hnh thanh va pha huy cua fluorit e tao ra c cac vanh phan tan. Cac vanh phan tan co the la vanh phan tan nguyen sinh va vanh phan tan th sinh, va da tren c s o chung ta co the khoanh vung va tm kiem fluorit. V.2.5) Cac Dau Hieu Khac:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
35 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Ngoai cac dau hieu noi tren con co the ap dung mot so dau hieu khac nh: cac dau hieu a vat ly, cac ong a o cua cac cong trnh khai thac xa, cac tai lieu co hay ten cua vung... Chng VI : Phng Phap Tm Kiem. VI.1) Phan Loai: Trong tm kiem khoang san, ngi ta dung nhieu phng phap tm kiem khac nhau. oi vi tng loai khoang san cu the, se co to hp nhng phng phap tm kiem khac nhau mot cach cu the. Cac phng phap nay co the bao gom t truyen thong en hien ai. Cac nha khoa hoc phan chia theo nhieu kieu khac nhau nh : V.M Crayche, V.V Aristov... Hien nay, co 7 phng phap tm kiem khoang san co the phan ra nh sau: Phng phap o ve a chat: la da tren viec o ve, lap ban o a chat, nghien cu cac ieu kien thanh tao va quy luat phan bo khoang san. Thc chat cua phng phap nay la lo trnh khao sat a chat ieu tra khoang san, nghien cu vet lo quang, ong thi lay mau phan tch. Phng phap tang lan : la phng phap co nhat con gi c en ngay nay va ap dung cho khu vc mien nui. Phng phap nay da vao viec phat hien va khoanh nh cac dien tch phat trien tang a lan va quang. Phng phap phan tch anh vien tham : la phng phap giai oan anh chup t tren khong e nh hng trc ac iem cau truc a chat, dien tch quang phan bo... lam c s cho bc thc a, kiem tra va chnh xac hoa cau truc vung lan oi tng lien quan khoang san.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
36 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Phng phap trong sa : c s dung e phat hien va khoanh ve cac vanh phan tan khoang vat quang va khoang vat i kem trong cac tram tch aluvi, deluvi va eluvi. Phng phap a hoa : nghien cu cac quy luat a hoa va s phan bo thc te cac nguyen to hoa hoc trong at a, nc, thc vat va trong khong kh cua tho nhng nham khoanh c cac d thng, cac vanh phan tan, cac dong phan tan lien quan en quang. Phng phap a vat ly : da tren viec nghien cu cac hien tng a vat ly khac nhau lien quan en quang va cau truc quang. Nh o, trc tiep hoac gian tiep phat hien ra quang. Phng phap khoan va cong trnh khai ao : da vao viec s dung cac lo khoan va cac cong trnh khai ao nh hao, gieng, ho, ho vat... e phat hien ra quang. ' Cac Phng Phap Tim Kiem Fluorit: Fluorit la mot loai khoang san noi sinh, e tm kiem khoang san nay ngi ta thng su dung cac phng phap chnh la : Phng phap o ve a chat, phng phap tang lan va phng phap khai ao va khoan. ben canh o ngi ta co the dung mot so phng phap phu nh : Phng phap trong sa, phng phap thach a hoa, phng phap a vat ly. VI.2.1) Phng Phap o Ve a Chat: Phng phap o ve a chat la da tren viec o ve, lap ban o a chat, nghien cu cac ieu kien thanh tao va quy luat phan bo khoang san. Phng phap nay c tien hanh oi vi tat ca cac khoang san noi chung cung nh fluorit noi rieng. ay la mot cong tac can thiet phai tien hanh trc khi tham do chi
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
37 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 tiet mot mo khoang san nao o e khai thac. Ket qua cua cong viec o ve la cac bao cao li ve khoang san fluorit, kem theo cac ban o a chat, ban o khoang san, ban o sinh khoang, ban o kien tao. Nh vay cong tac o ve a chat la phng phap tm kiem khoang san kha hieu qua giai oan au cua qua trnh ieu tra, tham do khoang san vi t le phat hien ra cac khoang san kha cao. oi vi cong tac o ve a chat ty le chu yeu t 1/ 200.000 en 1/ 25. 000, ieu tra khoang san gom 2 giai oan: Giai oan 1 : cua cong tac o ve a chat kem theo tm kiem phat hien hoac con goi la tm kiem s bo, ngay nay c goi la ieu tra khoang san s bo. giai oan nay, chu yeu la tm kiem cac khoang san fluorit dang s bo, bc au anh gia tiem nang va tai nguyen d bao cau chung, sau o lap bao cao va tien hanh ieu tra chi tiet neu nh thay co trien vong co the khai thac c. Giai oan 2 : Sau khi anh gia khoang san Fluorit giai oan 1 co trien vong khai thac, se tien hanh giai oan 2 : tm kiem anh gia khoang san nay. Ngay nay con goi la ieu tra khoang san chi tiet. Ket qua cua o ve a chat , ngoai cac bao cao li, con phai co cac ban o lien quan ti khoang san fluorit nh sau: Ban o khoang san: la ban o c thanh lap tren nen a chat( co cac thanh tao a chat, cac yeu to bien dang kien tao va cac yeu to a chat khac co lien quan khoang san). Tren o, the hien cac iem khoang san( gom cac khoang sang va
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
38 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 bieu hien khoang san) theo quy mo, hien trang khai thac neu co bang cac ky hieu quy c. Ban o sinh khoang( oi vi ban o co t le 1/ 100.000 tr lean) : la ban o c thanh lap tren c s cac ban o chuyen hoa a chat hoac chuyen hoa kien tao. Trong o, the hien cac quy luat phan bo cac dien tch cha fluorit, bieu hien cua no va cac moi quan he vi khoang san khac cung nh cac qua trnh kien tao ve mat khong gian va thi gian. Ban o quy luat phan bo khoang san hay ban o d bao tai nguyen khoang san: La ban o the hien qui luat thanh tao cua fluorit, bieu hien khoang san va iem khoang hoa cua no. Ban o nay se nh hng va mang y ngha ch ao cho giai oan tm kiem tiep theo. VI.2.2) Phng Phap Tang Lan: Thc chat cua phng phap tang lan hay manh vun la e phat hien loat a magma cha cac khoang vat fluorit. cung nh cac khoang vat co the lien quan en viec tm kiem fluorit nh : barit, at hiem, dolomite. T nhng tang lan nay chung ta co the d oan v tr cua than quang fluorit da vao ac iem , kch thc cua tang lan va quang ng dch chuyen cua no e tm kiem ngc tr lai. e s dung tot phng phap tm kiem nay th lo trnh au tien t cac vung rng nui c bat au i ngc doc cac thung lung song suoi. Trong cac thung lung nay, cac thanh tao aluvi giong nh nh mot vien bao tang e chung ta de dang tm thay a cha fluorit. Khi phat hien c manh v hay cuoi cha fluorit
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
39 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 song suoi th lo trnh se bo tr len sn ni d kien co the tm thay than quang goc. ay la mot phng phap tm kiem co, on gian nhng co hieu qua cao trong qua trnh tm kiem fluorit VI.2.3) Phng Phap Khai ao va khoan: ay la phng phap chu yeu trong cong tac ieu tra khoang san chi tiet, qua cac cong trnh khai ao va khoan ta co the quan sat mot cach trc tiep a goc va than khoang fluorit. V fluorit c thanh tao cung gan vi mat at nen chu yeu dung cac cong trnh khai ao. Cac cong trnh khai ao chu yeu la la cac cong trnh tren mat, cong trnh nong: ho gieng, hao, hao tuyen. #at t trng hp s dung en lo khoan. VI.2.4) Phng Phap Trong Sa: Khi ap dung phng phap nay th ta can lu y rang nhng khoang vat fluorit e t o anh gia, phat hien va khoanh nh cac vanh va dong phan tan cua no. VI.2.5) Phng Phap a Hoa: oi vi fluorit th chung ta s dung phng phap thach a hoa, trong o c chia ra 2 phng phap cu the la phng phap kim lng th sinh va phng phap kim lng nguyen sinh. Cac mau ngien cu phan ln c lay cung cac mau thach hoc, lat mong..e t o gia cong va phan tch x ly mau. VI.2.6) Phng Phap a Vat Ly:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
40 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Phng phap nay c s dung e phat hien va khoanh nh cac d thng a vat ly lien quan ti fluorit. ay ng ta s dung chu yeu la phng phap o xa va ien. Phng phap ien da tren c s nghien cu cac trng ien t nhien va nhan tao phat sinh trong long at di tac ong cua nguon ien mot chieu va xoay chieu. Con phng phap xa da tren c s nghien cu cac bc xa phong xa t nhien cua quang va hieu ng tac dung cua cac bc xa t cac nguon ben ngoai vat the quang va a.
PHAN VI : CAC KIEU MO KHOANG FLUORIT VIET NAM. Chng VII : Cac Kieu Mo Khoang Viet Nam.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
41 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Viet Nam phan ln cac mo c phat hien co nguon goc nhiet dch, gom cac kieu: VII.1) Kieu Mo Nhiet Dch Fluorit - arit - at Hiem Lien Quan Vi Cac a Xam Nhap Kiem Phc he Pusamcap (e62pc) Tuoi Paleogen : Co ong Pao, huyen Phong Tho, tnh Lai Chau lien quan vi cac a xam nhap kiem phc he Pu Sam Cap tuoi Paleogen. Cac than quang dang mach, thau knh hnh dang phc tap, phan bo chu yeu trong syenit thach anh, syenit porphyr, mot so nam trong i tiep xuc gia syenit a voi he tang ong Giao (T 2 g). Thanh phan khoang vat chu yeu cua cac than quang chu yeu la barit, fluorit va at hiem. T le cua 3 to hp phan nay thay oi trong tng than quang, trong o fluorit thay oi t vai en 95%.Fluorit co mau tm, tm nhat, tm en, xanh luc nhat.Quang gap dang khoi hat nho la chu yeu. n khoang fluorit co thanh phan hoa hoc (%) : CaF 2 = 98,69%; SrO =1,45%; Ce 2 O 3 0,01%; La 2 O 3 = 0,0356%; Nb 2 O rat t. T nam 1968. Quang fluorit ong Pao a c nghien cu cong nghe thu hoi. Trong 3 mau cong nghe gi i Trung Quoc thang 10-1968 co 2 mau c lay trong than quang giau fluorit. Tom lai, mo ong Pao la mo co tiem nang fluorit ln nhat nc ta va thuoc mo ln. Tr lng cac cap C1+ C2+ C3 la 1.692 nghan tan, tai nguyen d bao 6.168 nghan tan CaF 2 . Quang hon hp co tnh kha tuyen cao e thu hoi cac hp phan co ch, la c s nguyen lieu fluorit, barit va at hiem quan trong cua Viet Nam. VII.2) Nhiet Dch Kieu Fluorit - Thach anh Lien Quan Ti a Xam Nhap Granit:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
42 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Co ong Xuan, tnh Phu Yen; Vnh Sn, huyen Vnh Thanh, tnh Bnh nh; xa a Le, huyen Ch Ph, tnh Gia Lai. Quang hoa lien quan vi granitoit thuoc phc he Van Canh (T 2 vc). Cac than quang dang mach nam trong granit biotit, granosyenit. VII.3) Nhiet Dch Kieu Fluorit Trong a Cacbonat: Co xa Phan Thanh, huyen Yen Bnh, tnh Cao Bang. Cac than quang nam trong i dap v tiep xuc gia a hoa cua he tang Mia Le (D 1 ml) vi granit phc he Pia Oac (J 3 K 1 po). Ch tieu cong nghiep Viet Nam: ham lng CaF 2 thap nhat: 30%, chieu day khai thac nho nhat: 1m. Thc tien cho thay, mot mo fluorit co gia tr oc lap neu quang co ham lng CaF 2 > 30%.Nhng tren thc te, ngoai fluorit ra con lay c ca cac chat co ch khac.Cho nen ch tieu ham lng fluorit cong nghiep co the at thap hn the nhieu va c quy nh cho tng trng hp cu the. Chng VIII: Mo FIuorit Vung Xuan Lanh Tnh Phu Yen. Noi ve khoang san fluorit mien Nam Viet nam th cha c phat hien nhieu, phan bo rai rac va co tr lng khong ln. Hau het chung eu thuoc kieu nhiet dch va gan bo vi hoat ong magma xam nhap thuoc phc he eo Ca, Van Canh va nh Quan. Pho bien kieu mo thach anh- fluorit c thanh tao trong cac i ca nat, dap v. Hnh dang than quang dang mach, kch thc rat bien oi va cat qua a granit cua phc he. Ngoai hai khoang vat chnh la thach anh va fluorit. Con co mot lng rat t quang sulfur nh : pyrite, chalcopyrite, galenit xam tan. a phat hien c 6 iem c xep vao kieu mo thach anh- fluorit dang mach,
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
43 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 trong o co 1 iem c tm kiem, anh gia va ang khai thac la mo Xuan Lanh- Phu Yen co cac ac iem nh sau: VIII.1) ac iem a Ly Kinh Te Va Nhan Van: VIII.1.1) V tr a ly: Mo Xuan Lanh nam tren a phan xa Xuan Lanh, huyen ong Xuan, tnh Phu Yen, co toa o a ly : 13 o 28' 20 v o bac va 109 o 02' 52 kinh o ong
an o v tr a Iy cua ong Xuan- Phu Yen VIII.1.2) Dan C Kinh Te Xa Hoi: Dan c trong vung chu yeu la ngi kinh, rai rac xen ke buon lang ngi dan toc thieu so Ee. Nghe nghiep chu yeu la lam ruong, lam ray cay cong nghiep ngan ngay. Nhn chung
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
44 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 nen kinh te trong vung con mang tnh chat t cung t cap, khong co c s nong nghiep nao ang ke, trnh o dan tr con thap, viec pho cap van hoa ang c chnh quyen a phng quan tam chu trong. Nhn chung ieu kien a ly kinh te xa hoi tng oi thuan li cho viec khai thac mo. VIII.1.3) ac iem a Hinh: Khu mo nam trong day nui kha doc, c phat hien theo hng Tay Bac ong Nam. Co iem cao nhat 325m. xu hng thap dan ve pha ong Nam, sn doc thng t 400-450. Trong vung mo co nhng khe suoi can khong co dong nc chay thng xuyen, ch co dong chay vao mua ma. Cach khu vc mo khoang 500m ve pha Tay la suoi Long Ba co dong chay quanh nam, ve mua kho dong chay nho nhng ve mua ma do a hnh doc lu lng nc tang kha nhanh. Song than quang khai thac ang nam o cao +30m so vi a hnh mat suoi nen khong anh hng ti qua trnh khai thac mo. VIII.1.4) ieu Kien Giao Thong: Giao thong kha thuan li cho viec i lai va van chuyen tieu thu khoang san, mo Fluorit nam cach ng tnh lo 1,5km va cach quoc lo 1A khoang 30km ve pha ong Nam.
VIII.1.5) Kh Hau: Khu mo nam trong mien kh hau nhiet i, co hai mua ro ret, mua kho thng t thang 2 en thang 9 rat thuan li cho viec khai thac, van chuyen khoang san. Mua ma ngan hn thng tap trung vao thang 9 en thang 1 nam sau, lng ma trung
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
45 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 bnh hang nam 400- 500mm. nhiet o trung bnh khoang 25 o C, nhiet o cao nhat thng vao thang 7 en thang 8 la 32 o C 35 o C, nhiet o thap nhat vao thang 11 en thang 12 la 15 o C 20 o C. VIII.2) ac iem a Chat Khu Vc Khai Thac: VIII.2.1) Lch S Nghien Cu a Chat: Nam 1978 o ve lap ban o a chat t le 1/ 500.000 do Nguyen Xuan Bao va Huynh Trung thc hien : ho a xep cac vung a Xuan Lanh vao pha 2 phc he Van Canh va eo Ca. Cuoi nam 1986 oan 82- lien oan a chat vat ly phat hien ra d thng, kiem tra mat at phat hien tang lan fluorit Thang 2- 1987 oi 84 lien oan a chat vat ly, bang to hp cac phng phap a vat ly xa- pho gama, ien mat cat oi xng, thi cong cac cong trnh hao. Ket qua khoanh c 4 mach quang day (4,3- 7,8m) keo dai 250, tr lng d kien o sau 50m khong qua 100 tan fluorit. Thang 4 - 1987 oan a chat 504 thc hien tm kiem anh gia trien vong quang fluorit, ket qua tnh toan c tr lng cap 122 = 46.895 tan; 333 = 123.207 tan.
VIII.2.2) Lch S Khai Thac Mo Fluorit: Tren c s bao cao cua oan a chat 504, tong cong ty khoang san Viet Nam a lap luan chng kinh te ky thuat khai thac mo fluorit- Xuan Lanh- ong Xuan- Phu Yen va c bo cong nghiep phe duyet tai quyet nh so 382/CNNg- XDCB ngay 20 thang 12 nam 1990.
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
46 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Ngay 19-01-1997 bo trng bo cong nghiep a co quyet nh so 24/CNNg KTM ve viec giao khu vc khai thac mo Fluorit Xuan Lanh- ong Xuan- Phu Yen, cho cong ty khoang san Viet Nam. VIII.2.3) ac iem Than Quang: Than quang fluorit lo ra o cao +145m keo dai 200 - 300m theo phng a v tuyen 350 o , chung co dang mach vi chieu day thay oi, cho phnh to, cho co that. Than quang chnh co chieu day bien oi t 1,4m en 10,9m; co cho thot lai kha nhanh tao chuoi thau knh; chieu dai gan 300m, hng cam o ve ong vi goc doc 45- 62 o . Ca 2 pha mai va tru cua than quang chnh co phat trien mot so mach hoac thau knh nho quang mach thach anh- fluorit. Chieu day cua cac than quang nay t vai cm en vai met, chieu dai co the at ti 20- 50m, the nam gan trung vi than quang chnh. Khu mo fluorit nam gia 2 t gay ln song song phng Bac- Tay Bac( t gay Song Long Ba va t gay Song Lo #am), cac a eu b ca nat, ep nen manh va hoat ong kh hoa, nhiet dch manh me. a vay quanh than quang la cac a xam nhap granitoid phc he Van Canh ba nh Quan. Bieu hien bien oi a vay quanh co thach anh hoa, greisens hoa, sulfur hoa ong thi cac mach thach anh, pegmatite, aplit, quang fluorit kha phat trien. VIII.2.4) ac iem Quang:
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
47 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 Thanh phan khoang vat: fluorit kch thc hat thay oi t 0,5- 10mm, at ham lng 35- 65%, thach anh hat nho va mot lng nho cac khoang vat pyrite, magnetit. Quang fluorit co mau xam, trang trong, tm, xanh l, oi khi co mau hong nhat. Cau tao khoi hoac dang dai xen ke thach anh. Thanh phan hoa(%): CaF 2 = 37,41-69,64; SiO 2 = 23,94- 44,19; CaCO 3 = 0,1- 0,12; S= 0- 2,3. Quang thuoc loai hnh thach anh- fluorit co the chia lam 3 loai giau, trung bnh va ngheo. Quang giau co CaF 2 > 60%, loai nay thng tao thanh thau knh hoac daikhong lien tuc theo ng phng va hng cam day 0,1- 0,4m, keo dai 0,5- 4m, loai nay khong nhieu chung phan bo chu yeu t gia en pha Bac than quang, phan pha Nam than quang ch gap mot so o thau knh nho. Quang loai trung bnh co CaF 2 = 40- 60%, thng tao thanh dai hoac o nho xam tan kch thc 0,5- 8cm nam rai rac trong toan than quang va phan bo chiem chu yeu phan pha Nam tao thanh i quang co chieu day 5- 10m. Quang ngheo CaF 2 < 40% co cau tao dang o xam tan rai rac trong than quang.
VIII.2.5) Nguon goc sinh thanh: M fluorit Xuan Lanh co nguon goc nhiet dch, co le chung lien quan vi qua trnh hoat ong magma cua phc he eo Ca
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
48 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 hoac tre hn, trong boi canh kien tao cung magma ra luc a ong A co kieu nh Quan- Ankroet.
KET LUAN Qua bai bao cao nay chung ta co the hieu mot cach tong quan ve cac ac iem, tnh chat cung nh nguon goc thanh tao
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
49 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 va ng dung cua fluorit trong nen kinh te quoc dan. T o chung ta co the thay c tam quan trong cua khoang san Viet nam noi rieng va the gii noi chung. oi vi F chung ta co the thay c cong dung rong rai cua no tren nhieu phng dien, t cong nghiep en khoa hoc ky thuat. Fluorit mien Nam cha c tm kiem nhieu nhng co tiem nang, fluorit chu yeu khai thac nhieu mien Bac. Qua o chung ta la nhng ngi hoc a chat noi chung va khoang san noi rieng se co nhng kien thc lam nen tang cho viec tm kiem va khai thac fluorit cho nc nha.
TAI LIEU THAM KHAO
Fluorit GVHD: Th.s Nguyen Kim Hoang
50 SVTH:Nguyen c Hiep MSSV: 0816174 1. Nguyen Kim Hoang, Bai giang cac phng phap tm kiem va chan oan khoang san, Khoa a Chat trng ai Hoc Khoa Hoc T Nhien, 2007. 2. Nguyen Van Nhan, Cac mo khoang. Nha xuat ban ai Hoc Quoc Gia Ha Noi. 3. Nguyen Van Tr va nnk, Tai nguyen khoang san Viet Nam. Cuc a chat va khoang san Viet Nam xuat ban nam 2000. 4. Nguyen Van Chien- Trnh ch- Phan Trng Thi, Thach Hoc. Nha xuat ban ai hoc va trung hoc chuyen nghiep, Ha Noi, 1973. 5. Trch ban xuat phi kim 6. La Th Chch- Hoang Trong Mai, Khoang vat hoc. Nha xuat ban ai Hoc Quoc Gia TP. Ho Ch Minh, 2005. 7. Cac Wedside: -hLLp//myoperacom/vlgorous2911/blog/2009/07/28/LhleLkexuanlanh hLLp//vlwlklpedlaorg/wlkl/lluorlL hLLp//wwwgemsLoneglfLscom/sLones/fluorlLehLm hLLp//wwwgooglecomvn