"Uzun kuyruk"a Sponsor C|mak!

llglll olanlar sanirim okLan okumu;Lur hl degllse duymu;Lur dlye ba;lamak lsLerdlm ama
llglll olanlarin blle llgl alanlarinda okuma kulLuru olmadigi blr Loplumda oldugumuzdan blraz
anlaLmakla ba;lamak daha dogru olacak sanirim
uzun kuyruk (CpLlmlsL ?ayinlari) unlu Wlred uerglsl LdlLru Chrls Anderson Larafindan
hazirlanmi; blr klLap 8u yaziyi okurken de ara verlp lnLerneLLe klLap hakkinda bllgl bulmaya
u;enecekler lln klLabin LaniLim blumunden de alinLi yapmakLa fayda var
lotetoet ve oooo toketlcllete sooJoqo oeteJeyse stottstz tetclb oloooklott Jooyomtzt
Jooo,totoyot Celeceqlo pozotlottot booJoo yotot soqlomostot blleolet fetbeJecek uzoo
koytok boyle blt bollok ekooomlslol ele oloo blt kltopttt ve tomomeo yeol blt l, moJell
soomoktoJtt 5tottstz tetclb oloooklott toketlclletlo lstek ve eqlllmletl bokktoJo bltok yeol
olqoyo otqo tkotJtko bo yeol l, moJellolo moozzom qoco qlJetek Jobo
belltqlole,mekteJlt Amozoocom kltop sektotooo l1ooes ve kbopsoJy mozlk sektotooo koklo
blt Jooo,ome oqtotttlot 8o Jooo,om ,lmJl botoo sektotletl etklsl olttoo oltyot

0olo wlteJ Jetqlslolo qeoel yoyto yooetmeol cbtls AoJetsoo boyok llql qoteo bo kltobtoJo
kook sottctlotto ve oz llql qoteo otooletlo bltle,lk Jeqetlolo eo ok sotoo otooletlo cltosooo
oostl o,ttqtot otptct otoekletle qozlet ooooe setlyot 8o olqoyo totlf eJebllmek llo qell,tltJlql
uzoo koytok tetlml Jobo ,lmJlJeo l, lltetototooJe yet etml, boloooyot ok sotoo otoolet
bl vot olmoklo bltllkte otttk esklJeo olJoqo koJot boyok blt ekooomlk kovvetl temsll
etmlyotlot Jlye yoztyot lozot ,lmJl bloletce kook potoyo boloooyot ve toketlcllet Je bo
moozzom tetclb oloooklottoo qote Joqtltyotlot ozot uzoo koytokto bo qell,meolo yeol
otetlcllet llo qell,tltJlql fttsotlott qostetlyot ltlbot ekooomlsl stoklotto sooo wolMott
etklsl e, otetlmlo qoco potolel koltotoo yoksell,l qlbl kovtomlott tottt,tyot uzoo koytoqoo
oyoocok sektotooJeo teklomctltqo lotetoet tlcotetloJeo ev oletletl sott,too koJot ok e,ltll
sektotletJe oostl l,leJlqlol qostetlyot
klLap aslinda Anderson'un Wlred derglslnde 2004 yilinda Amazoncom neLfllx ve benzerl l;
modellerlnl Lanimlamak lln yazdigi blr makale lle ba;ladi ve daha sonra genl;leLllerek klLap
hallne geLlrlldl
(Makalenln yayinlandigi yili ve Amazoncom ve benzerl slLelerln hayaLa geLlgl yillari aklinizin
blr k;eslnde LuLun llerlde lazim olacak)
AoJetsoo kltobtoJoo blt sott, moqozost yo Jo koooltoto yetetloce boyok olmost
JotomooJo tolebl yo Jo sott,t oz oloo otooletlo toplom sott,toto ok sotoo blt otoooo
sott,toJoo Jobo fozlo oloblleceql qoto,ooo ottoyo koyoyot Amozoocom yo Jo Netfllx qlbl
Jev kooollot soyesloJe esklJeo bl sottlmoyoo otooletlo otttk sottltt olJoqooo esklJeo
sottlomoyoo bet otoooo boqoo otttk blt oltctst olJoqooo soyloyot
uzoo koytok ok e,ltll otooletlo toplom sott,toto ok totoo blt otoooo sott,toJoo Jobo fozlo
olmostot lfoJe eJlyot Otoeqlo mllyoolotco kl,l lotetoet kltoptst AmozooJoo mllyoolotco
foklt e,ltte kltop sotto oltyot AmozooJo oz sotoo e,ltll kltoplotto toplom sott,t ok sotoo
blt otoooo sott,toJoo Jobo fozlo oloblllyot 1lcotetle oqto,ooloto pek Je yobooct olmoyoo bo
Jotom lotetoet ozetloJekl yoksek ttoflkll olt,vetl, ottomlott qoz ooooe oltoJtqtoJo uzoo
koytok Jeolleo lstotlstlkl Joqtltmt olo,totoyot
uzoo koytok qtoflqlol llk lzeo tlk 8tyojolfssoo o (Iefftey) no ve Mlcboel u 5mltb
yopttklott oto,tttmoJo otomo ve etl,lm mollyetletl Jo,otolJoqooJe web setvlsletloJe
olJoqo qlbl otoo sott,lottoto Jobo ok e,ltleolp koytoqo ozotocoqtot yoztyot AoJetsoo bo
teotlye potolel olotok uzoo koytok kotollottot fllm mozlk kltop sott,lottoJoo vetJlql
otoekletle Jestekllyot Otoeqlo qlJetek Jobo fozlo lotetoet ozetloJeo mozlk toketlyotoz ve
MoJoooo qlbl ytlJtzlotto olbom sott,lott otto stotf mozlsyeoletlo toplom sott,lottoo qote
qlJetek Jobo Jo ozoltyot 8o Jotom qeml, yoz ytlto ytlJtz yototoo pozotlomo moJelletlolo
qlJetek otoyeceql oolomtoo qellyot 1owet kecotJs qlbl ytlJtzlot ozetloJeo poto kozoomoyo
yooellk ,ltketlet lflos etmeye bo,loJt blle
AoJetsoo kltobtoJo okotlottot 98 kotolt lle toot,ttttyot 8o kotolo qote blt sott, koooltoJo oe
koJot e,lt sooolotso sooolsoo otooletlo 98l eo oz blt Jefo oltct bolocoklotJtt 8ooo kot,to
qeleoeksel sott, kooollottoJo 80/20 kotolt votJtt ool otooletlo 20sl lle sott,lotto 80l
qetekle,tltlllt
1be looq 1oll kltobtoJo AoJetsoo toketlclletJeo sotekll oltooo qltJlletle olo,totoloo
sozqeletlo (flltets) uzoo koytok ozetloJe yol qostetlcl mokeolzmolot olJoqooo soyloyot
8oylece toketlcllet e,ltlet otostoJo Jolo,tp selm yopoblllyotlot 8oooo eo botlz otoekletl
Amozoo tovslye slsteml Cooqle loqekook oo1obe oy slsteml veyo lllckt etlketletl
cbtls AoJetsooo qote blt uzoo koytok l,l yopmok llo J kotol vot
1 e,lt bolooJot
2 llyotlott Jo,ot
J 8olmomo yotJtmct ol
Ozetle uzoo koytok lotetoet ekooomlsloJe ok stk qotoleo blt otootoJot lotetoet
ekooomlsloJe kozoolt l, yopmooto eo temel pteoslpletloJeo bltl olotok belltmekteJlt Aocok
soJece tlcotete Jeqll bo,ko oloolotJo Jo uzoo koytok qozlokletlyle bokobllltlz
1

@urklye'de uzun yillardir Sponsorluk" kellmesl buyuk flrmalarin Luylerlnl dlken dlken eden
blr kavramdi vlzyon sahlbl olmayan blrok ;lrkeL sahlbl ve/veya yneLlclsl lln sponsorluk"
parasi olmayan ancak flklrlerl/pro[elerl olan blrllerlnln kendllerlnden kar;iliksiz para
lsLemeslne denk du;Lu ( ullenmesl desek serL olacak ama uzun yillar yuz yuze
gru;melerde kendllerlnden sponsorluk lsLeyenler lln kullandiklari lln benlm kullanmam
abes olmaz herhalde gunahi boyunlarina)
@amamen haksiz olduklari sylemek de haksizlik olacak bu arada 26 yillik profesyonel l;
ya;anLimda yle sponsorluk dosyalari grdum kl bu ba;li ba;ina ayri blr yazi konusu olablllr

1
vlklpedl
aman llnde buyuk flrmalar zelllkle fuLbol glbl profesyonel sporlarda buyuk eLklnllk ve
organlzasyonlarda sponsorlugun geLlrllerlnl grduler ve slsLem ali;maya ba;ladi Mass hedef
klLleye ula;manin yollarindan hem de eLklll yollarindan blrl olarak slsLemdekl yerlnl yava;
yava; aldi
Cerek genl; hedef klLlelere ynellk eLklnllklerln buyuk buLelere lhLlya duymasi gerekse
hedef klLleslnl kuLle" olarak gren blr anlayi;in haklm olmasi sekLru harekeLlendlrdl
lnLerneL kulLurunun gell;mesl hedef klLleyl uzun yillar nce kuLle" olmakLan ikardi
ncelerl nlche" olarak Lanimlanan farkli llgl alanlarina farkli eglllmlere sahlp sinirli bulu;ma
alanlari mecralari olan gruplar ;lmdl neL uzerlnde genl; kaLilimli gruplar olu;Lurablllyorlar
usLellk bu arLik yenl blr Lanima lhLlya duyan ve neLln lleLl;lml kolayla;Liran eLklslyle
buyukluklerl arLarak nlche" olmakLan ikan farkli gruplar sanal orLamin di;inda da gerek
hayaLLa lrlll ufakli blrok eLklnllkLe blr araya geleblllyorlar
1980'lerln sonunda apollLlk ve suru pslkolo[lslnl Laklp eden blr ku;agin gerek moda gerekse
malnsLream" akimlarin pe;lnde ko;an ardillarinin halen devam eLLlgl dogru Ancak lnLerneL
kulLuru blr yandan suruden ayrilmayi blrey olmayi kendlnl lfade eLmeyl farklila;mayi da
krukluyor
Cruplar ok genl; sonsuz grup sonsuz lmkn demek ama konuyu daha lyl anlaLabllmek ve
sponsorlukla lll;klslnl kurabllmek adina burada sinirlayarak anlaLmakLa fayda var
Spor di;indakl sponsorluk eglllmlerlne bakLigimizda genlerle lleLl;lm kurmaya ali;an buyuk
flrmalarin hala Lum unlverslLe genllglnln SerLap Lrener kenan uogulu 5ebnem lerah glbl
populer" kulLur lkonlarini dlnledlglnl du;unmesl buyuk yanilsama
lnLerneLln lleLl;lm olanaklarinin olmadigi blr dunyada gerek alLernaLlf muzlk gruplari
kendllerlnl gsLerecek mecra bulamiyor gerekse alLernaLlf muzlk gruplarina llgl duyanlar
enformasyona ula;amiyordu lsLanbul'dan bahsedecek olursak kadiky lsLlklal Caddeslndekl
blrka zel meknda sinirli lzleylclyle bulu;abllen alLernaLlf muzlk gruplari arLik hl
azimsanmayacak hedef klLlelerlnl olu;Lurmu; durumdalar
Ayni ;ey yayincilik alaninda da geerll blr zamanlar yuz lkl yuz kl;lye ula;abllen
underground" edeblyaL dergllerl alL kulLur klLaplari ylne azimsanmayacak blr hedef klLleye
ula;mi; durumda
e;lLlendlrmek mumkun performans sanaLlari happenlng"ler vldeo arL kisa fllm
gsLerllerl alLernaLlf LlyaLro eLklnllklerl okuma gecelerl dlnleLller sanaL eLklnllklerl
alLernaLlf parLller rap muzlk sokak dansi eksLreme sporlar
ekl kuLle" hallne gelememl; bu ylne de sinirli sayidakl gen hedef klLle markalar lln
dlkkaLe alinmaya degecek blr buyukluge ula;Li mi?
?ukarida blrka rnegl verllen gruplari Lek Lek ele aldiginizda hayir ula;madi" dlyeblllrslnlz
Pakli da olablllrslnlz
5lmdl uzun kuyruk" Leorlslyle Lekrar du;unellm
opuler blr muzlk lkonunun lkl veya u konserllk eLklnllglne verllecek sponsorluk buLeslyle
sellebllecek baklr" blr alanda muzlk sanaL LlyaLro slnema klLap hanglslnl seersenlz
seln blr yil boyunca kar;ila;Lirilamayacak kadar ok kl;lye ula;mak mumkun
8lr yil boyunca?"
LveL bu blr suru eLklnllk daha ok mesal cesareL ali;ik olmadiginiz sular anlamina gellyor
Ama ayni zamanda zgunluk geen sene raklblnlzln sponsor oldugu blr lsme bu yil slzln
sponsor olmamaniz fark yaraLmak yenl LukeLlcllerle bulu;mak bo; kolLuk bulmak anlamina
da gellyor
Sayilarla mi du;unuyorsunuz pekl kl;l ba;ina ula;im blrlm mallyeLlnln ok ama ok du;uk
olmasi anlamina gellyor
?il sonundakl suslu raporlarinizda ula;ilan kl;l sayisinin buyuklugu" anlamina gellyor
?araLicilik anlamina gellyor
uzun yillardir lleLl;lme gemedlglnlz raklplerlnlz lleLl;lmde olmadigi ba;ka blr yerde mass
medyada sLandarL sponsorluk anlayi;inizla lleLl;lm kuramayacaginiz yenl yepyenl blr hedef
klLle anlamina gellyor
uogru blr hedef klLleden ml bahsedlyorsun?" ekl ya alim gulerl" dlye sordugunuzu
duyuyorum merak eLmeyln bu lnsanlar adini blle duymadiginiz muzlk gruplarinin
eLklnllklerlne slzln sponsor oldugunuz pop lkonlarinin konserlerlne verllen blleL ucreLlerlnl
seve seve duyorlar adini blle duymadiginiz yazarlarin klLaplarina clddl paralar verlyorlar
adini blle duymadiginiz LlyaLro gruplarinin alLernaLlf oyunlarina en az populer kulLurun sama
sapan durum komedlsl" oyunlarina verllen glrl; ucreLlerlnl duyorlar adini blle
duymadiginiz barlarda lkl LukeLlyorlar
Cnlarin da cep Lelefonlari var dlz usLu bllglsayarlari var LaLlle ikiyorlar mar[lnal glbl
grunseler de slsLemln llnde olduklari lln LukeLlcl"ler
korkmaniz gereken Lek ;ey var!
@animadiginiz bu lnsanlar ali;ik oldugunuz hedef klLleden daha eglLlmlller daha zekller daha
kulLurluler daha ok okuyorlar blrka yabanci dll blllyorlar dunyayla daha llgllller
ApLal yerlne koymaya kalkarsaniz hemen anlarlar