KEJE Bir Gecede Bymek Emine Uak Erdoan

TMA YAYINLARI | 2667

Hikaye-yk Dizisi | 26
GENEL YAYIN YNETMEN

Emine Erolu
EDTR

Neval Akbyk
KAPAK FOTORAFI

Adnan Erdoan
KAPAK TASARIMI

Ravza Kzltu
1. BASKI

Aralk 2011, stanbul

ISBN

978-605-114- 922-6
TMA YAYINLARI

Caalolu, Alemdar Mahallesi, Alaykk Caddesi, No: 5, Fatih/stanbul Telefon: (0212) 511 24 24 Faks: (0212) 512 40 00 P.K. 50 Sirkeci / stanbul timas.com.tr timas@timas.com.tr facebook.com/timasyayingrubu twitter.com/timasyayingrubu Kltr Bakanl Yaynclk Sertifika No: 12364
BASKI VE CLT

Sistem Matbaaclk Ylanl Ayazma Sok. No: 8 Davutpaa-Topkap/stanbul Telefon: (0212) 482 11 01 Matbaa Sertifika No: 16086
YAYIN HAKLARI

Eserin her hakk anlamal olarak Tima Basm Ticaret ve Sanayi Anonim irketine aittir. zinsiz yaynlanamaz. Kaynak gsterilerek alnt yaplabilir.

KEJE
Bir Gecede Bymek

Emine Uak Erdoan

EMNE UAK ERDOAN

1973 ylnda Siirtin irvan ilesinde dodu. lk, orta ve lise eimini irvanda tamamlad. stanbul niversitesi letiim Fakltesinden 1994 ylnda mezun oldu. arm dergisi ve TGRTnin ardndan uzun yllar hlas Haber Ajansnda editr olarak grev yapt. 2001 ylnda Trkhaber gazetesinin kuruluunda yer ald. 2002-2011 yllar arasnda STON Ade yayn sorumlusu olarak grev yapt. anakkale Savanda Krt Civanlar isimli kitab 2008 ylnda yaymland. Evli ve ocuk annesidir.

ocuklarn bir gecede bymek zorunda kalmayaca zamanlar midiyle Hseyin Duhaya

indekiler

Tahta Pabu / 13 Ku Kayas / 39 Nerimann Sustuu Gece / 63 Yaraya Tuz Basmak / 79 Yol Yzyllk / 97 Baskn Gecesi / 111 Arafn Balangc / 125

ilk sz niyetine

Sakin gllerin kuusuyduk Salnarak suyun yananda Yarlan ekmein buusuyduk. Gzm yaaryor, Yreim yanyor/kanyor, Olmasayd sonumuz byle. Birer yolcuyduk ayn ormanda kaybolmu Ayn trtyla uyanan birer sere Hep ayn yerde karlardk tesadf bu Birer tomurcuktuk hayatn kollarnda Birer i damlasydk Bahar sabahnda gl yapranda Dedim ya; Hi yoktan susturuldu arkmz Yreim kanyor yreim kanyor Bitmeseydi... bitmeseydi bizim ykmz byle
9

Keje

Gsm daralyor Yreim kanyor Olmasayd sonumuz byle. *** Bambaka bir hikye anlatyordur belki Yusuf Hayalolu, Ahmet Kayann sesiyle lmszleen bu iirinde. Ama imdi kysnda bulunduumuz yangn yerinden ok nce, ocukluumuzun ve tm masumiyetinin bir gecede geride kald o yllar hatrlaynca hep bu dizeler dolanr zihnimde Hayatn ve imknlarn btn yoksunluuna ramen, hayal dnyamzn ve zihinlerimizin alabildiince zgr ve zengin olduu o gnleri biraz da olsa bugne tamak istedim. Sava, g, molotof kokteyli, ac, fke ve daha nice olumsuz kelimeyle yd edilen o topraklarda bir zamanlar bambaka kelimelerin, hayatlarn hkm srdn hatrlatmak iin. O yzden, yklerden birinin ad ya da kahraman olmad halde, bir gecede byyen btn ocuklar simgelemek zere keje dedik. Kimi zaman kurguya kimi zamansa yaanmla yaslanan bu yklerde mekn ve zamana da zellikle yer verilmedi. Yerin ve yurdun nemi yok nk, yaananlar, yazglar bu kadar benzerken Emine Uak Erdoan Eyp/2011

10

Tahta Pabu

O geceden sonra hibir ey eskisi gibi olmad. Ama bunun farkna varmamz iin henz ok erkendi. Oysa dier akamlar gibi balamt her ey. Su dolu krmz ibrikle toprak dammzdaydm, en sevdiim grevim iin. Arkadalarm da benim gibi birbirinden farkl renkteki ibrikleriyle evlerinin damnda ie koyulmulard oktan. Krmz iekli elbisemi, annemin yapt gibi belimde topladm, bama salarm tozlanmasn diye annemin eski bir beyaz tlbendini gen ekilde balamay unutmadm. Btn gn gnein altnda yanan toprak damlar hafif hafif suluyoruz nce, buruk bir toprak kokusu doldurmaya balar ortal birazdan. Evlerimizin neredeyse tm toprak. Svalar beyaz, damlar gri, duvarlar krmzms topraktan. Her topran getirildii yer ayr. Sva topra dere kenarndaki dan etekleri

13

Keje
kazlarak, krmz toprak kasabann kndaki uzun kzl vadiden Damlarn topra tarlalardan Akam vakitlerinin en tandk kokusu Sevdiin kokular diye sorulsa nce bunu sayarm. Btn gn gnein altnda kalan topran sulandktan sonraki buruk kokusu. Arkadalarmn aksine akamst dam sprmeyi sevmemin sebebi de bu. Ne burnuma gzme dolan toz, ne de parmaklarm inciten al sprgesinin rgleri. O slak topran kokusunu hissettim mi her eyi unuturum. Sprgenin otlarn baharda annemle birlikte topladk. Mahallenin neredeyse btn kadnlar yanlarna kzlarn da alp sprgelik toplamaya gider baharn ilk gnlerinde. Krmz vadilerin hemen aasndaki meelikte yetiir sprge otlar. Herkes tayabildii kadarn bier, getirir. Bir iki gn mahallede hummal bir faaliyet balar. Ka tane sprge yaplacaksa sprge otlar ona gre ayrlr, uzun saplar rlr, derken hepsi ayn boya getirilir. Sonrasn henz renemedim. nmzdeki bahar annem bana da retecek sprge yapmay. O zaman ellerimle rahat kavrayabileceim kadar kk bir sprge yapacam, dam sprrken daha az acyacak ellerim. Sulama fasl bitince kk ellerimizle zar zor kavradmz sprgelerle hafif hafif topra sprmeye balarz. Ortal toza bulamamamz iin sk sk tembihlendiimiz ve hatta azar iittiimiz iin hepimiz dikkatliyiz. Gne batmak zere. Kzla brnd dalarn yamalar. Birazdan akamn amaz habercileri; kurbaa korusu balar sessizlii blmeye. Evlerimizin aa tarafnda kalan bah14

Keje
elerdeki su kanallarn mesken tutan envai eit kurbaa. Crcrbcekleri de elik eder onlara. Kurbaalar ilk vraklamaya baladklarnda o kadar ok ses karrlar ki bazen dier damdaki arkadalarmn sesini duymakta zorlanrm. Neyse ki bu akam abuk sustular. Bizim ev kasabann en aasnda. Karmzda evrenin en yksek da. iyaye Bilind* deriz ona. Yamalarn, vadilerini iyi bilirim. Ama henz doruklarna gitme ansm olmad. Daha ok erkek ocuklar baharda babalaryla birlikte kn toplamaya gider oraya. Yukarlara ktka aa yerine allklar varm ve ykseke kayalklar Dadan daha ok hemen arkasndaki ehri merak ediyoruz aslnda hepimiz. Akamlar uzaktan parlak klarn grdmz ehir. Orada her istediini bulabilirsin. Biz ocuklar ancak ok hastalandmzda gidebiliriz. O zaman da bir ey anlamadan dneriz. Ama baz ocuklar aylk erzak alverii iin anne babalaryla birlikte ehre gitme ansna eriir. Ben hi gidemedim henz. Ama babam sz verdi, nmzdeki ay gtrecek. Hem de bana Fevziyeninki gibi etekleri frfrl bir mavi elbise alacak. Kar komunun kz Rukiye bugn ehre gitmi. Btn gn anlattka anlatt, hl bitiremedi. Bir yandan dam suluyor, bir yandan anlatmaya devam ediyor. Byk bakkallar varm. Kutu kutu renkli ekerler, biskviler Babasyla pastanede pasta yemiler, ok tatl sar bir su imiler. ok katl beton evler grmler. Yeni ald krmz naylon ayakkablar da ok gzel.
* Byk Da 15

Keje
Hafif bir kskanlk kvrandryor iimi. Hi bakmyorum o tarafa, hzlca bitirdim sprme iini. Rukiyeye inat bitiik damdaki arkadam Fikriyenin yanna gittim. Ooo, Fikriye daha sprmeye yeni balam. De hadi, bayram temizlii mi yapyorsun? diye ktm. En iyi arkadama bardma gre, Rukiyeyi sandmdan da ok kskanmm. Fikriye sahiden de en iyi arkadam. Yediimiz itiimiz ayr gitmez. Mahallede birbiriyle kavga etmeyen neredeyse sadece biziz. Evlerimiz, damlarmz bitiik. Kh onlarn evinde, kh bizim evdeyiz. Ama hep birlikteyiz. zellikle yazn gece yarlarna kadar beraberiz. Birer gn arayla domuuz. Annem beni dourduktan hemen sonra byk bir hastalk geirmi. Ara sra anlatr babam, doktor doktor gezmiler. Gnlerce hastanede kalmlar, Seni gtrmediim doktor kalmad diye taklr anneme bazen. Onlar yokken Fikriyenin annesi Dr Teyzem bakm bana. Fikriyeyle birlikte beni de emzirmi. Kardeten tesiniz der bize hep. En sonunda Fikriyenin ii bitti. Rukiye de sustu nihayet. Herkes yatak serme faslna geti yava yava. Btn gn gnein altnda kalan yataklar serinlesin diye akamstnden serilip hazrlanyor. nek srs dnmeye balad. Birazdan Glenin barts duyulur. Glen bizim ineimiz. Adn annem koydu. neklerin hepsi kendi ahrlarnn yerini bilir, dorudan ahrn nne geip sahibini bekler. Glen hari! O, evin kapsna gelir gelmez btn mahalleyi ayaa kaldracak ekilde barr. Annem elinde iki bakrala apar topar kar o zaman evden. Biri yiyecek dolu, dieri st iin bo.
16

Keje
Btn gn obann otlaklarda gezdirdii inekler, hi ot yememi gibi davranr yine de. Balarn okayan sahiplerinin ellerindeki bakralara uzanrlar dilleriyle. Bakrac g bela Glenden kurtararak ahra doru gitmek iin ne geti annem. Glen de onu takip ediyor her zamanki gibi. Ahra vardklarnda Glenin huysuzluu biraz daha artar, yavrusuna kavumak iin. Yavrusunu grmeden, o yannda olmadan asla salmaya izin vermez Glen. Asabiletike asabileir, tekmeler savurur. Bunu iyi bilen annem hemen buzay getirir Glenin yanna. Stn byk blmn sadktan sonra anne ile yavrusunu ba baa brakr. Sonra tavuklar kontrol eder, akam yemlerini verir. Su kovasn temiz suyla deitirir. Glenin yavrusunu emzirmesi bitince, buzay ahra kilitler btn gece annesini emip durmasn diye. Gleni de hemen evin nndeki kaza balar. Skca baladndan emin olmak iin bir iki kez kontrol eder. Glen bu Baz geceler ipten kurtulduu gibi alp ban gider. Babam o zaman nce yaknlardaki bahelere, balara bakar, bulamazsa gelip vedduhay okur. Sureyi yedi kez okuduktan sonra ban ap kapatr ya da bir ip parasna dm atar. Bylece kurt veya dier yabani hayvanlarn azlarnn balandn, Glene dokunamayacaklarn syler annem. Sadece Glen kaybolduunda deil, bir eya kaybolduunda da vedduhay okur bizimkiler. Kuran kursuna gidip vedduhay rendiimden beri bu grev de benim oldu. Glen alp ban gittiinde hemen okurum duay, babamn ban kapatamadm iin de ipe dm atarm. ok arrm duayla baladmz ipin kurdun azn kapattna. Ama hep ie yarar. Glen sabahlar sapasalam
17

Keje
kar gelir. Sadece o deil ki, kaybolan eyalarmz da hemen buluruz. Babam vedduhann okunmasndan sonra hrszlarn ya da eyay alp gtrenlerin byk skntya girdiini, dayanamayp geri getirdiklerini syler. Geri ok hrszlk olmaz bizim buralarda. Btn kaplar sonuna kadar ak durur, ama kimsenin evinden bir ey alndn duymayz. Sabah olup Glen eve dndnde, annem ya da babam, kapattmz ba yahut attmz dm amay hi ihmal etmez. Biri unutsa dieri hemen hatrlatr. Amasak ne olur? diye sordum bir gn. Kurtlar hep a kalr dedi annem. Hayvanlarmza saldran kurtlar niye dnrlerdi hi anlamazdm. Brakalm hep a kalsn, hi baka hayvanlara saldrmasnlar dediimde Kurtlarn da bu dnyada yiyecek ekmei var derdi babam. Herkesin yeri ayr. Ya gelip bizi de yerlerse diye korkardm daha kkken, hatta bir gn babama sordum. Babam ok eskiden etraftaki dalarda kurtlarn, tilkilerin, srtlanlarn yaadn, a kaldklarnda bazen kasabaya inip hayvanlara saldrdklarn anlatrd nk. Ama o zamanlar ok gerilerde kalm. Kasabamz bydke hayvanlar da uzaklara gitmi. Zaten babamn dediine gre hayvanlar kendilerine dokunmayana durduk yerde sardrmazlarm. Glenin ipinin ve baland kazn salam olduuna kanaat getiren annem, hemen kapmzdaki emede elini ykayp eve geri dnerdi. Mahallemizdeki kadnlardan inek sahibi olan dierleri de aa yukar ayn ileri yapard her

18

Keje
akamst. nei olmayanlar ise o vakitlerde tarladan, ba baheden yeni dnerlerdi zaten. Yataklar yapldktan sonra byke bir kilimi de akam yemei iin kenara sererdik. Etraf k iin kurutulan ot balyalaryla evrili bu klkler btn yaz boyunca gecelerimize elik ederdi. Bir ak hava yatakhanesine dnerdi mahalle. Ama kimse yatt yerden dierini gremezdi her iki yana ve arkaya konulan ot balyalar sayesinde. Bu otlar baharn ilk gnlerinde ayrlardan biilirdi. p eirir gibi rg yaplr, sonra da rgler birletirilip balya haline getirilirdi. Balyalar btn yaz boyunca bir taraftan kururken bir taraftan da uyunacak yerleri dardan grnmez hale getirir, kn da hayvanlara yem olarak verilirdi. Fikriye sprme iini bitirdiinde ok vaktimizin kalmadn grdk, hava iyice kararmaya balamt. Yataklar alelacele serip buluma iini yemek sonrasna ertelemeye karar verdik. ki gndr byk bir srrmz daha olmutu. Sadece ikimizin bildii bir sr. Heyecanmzn sebebi biraz da buydu Babamn damn kenarna yerletirdii ahap merdivenden inip eve girdim. Annem ateteki bulgur pilavn indiriyordu. ine patates koyup koymadn merak ettim. Btn yemekleri ok gzel yapar annem ama en ok patatesli bulgur pilavn severim. Ev iyice snmt, ocakta yanan ate yznden. Tepsiyi kardm; birka tabak, kak ve iki tane de demir tas koydum. Babam geldi o srada. Akam namazn camide klp dnmt. Her zamanki gibi eve girer girmez nce ceketini ve yeleini kard, kasketini kenara koyup krmz beyaz
19

Keje
kareli puisini takt. Ben dama kyorum, ver su testisini gtreyim diye seslendi. kindi vakti kasabann emesinden doldurduum testiyi uzattm. Bir iki yl nce buzdolab almtk ama alamamtk henz buzlu suya. zellikle de babam. Annem o hayran olduum abuklukla domates ve salatalklar s dorad. Dolaptaki ayran kard. Bulgur bu kez patatesli deil, ehriyeliydi ama olsun, akam yemeimiz hazrd ite. Kap ald o srada, kar komumuz Hane Teyzeydi gelen: Naze, al kzm, annen sabah ayran gndermiti, bakracnz getirdim. Bakra bo deildi, en sevdiim zmlerle doluydu. Alkndk ani gelen ikramlara. Bu ikramlar yerine ulatrmak ou zaman bizim grevimizdi. Byk bir aile gibiydi mahallemiz. Kimin nesi oksa, olmayanlarla paylard. Mahallede ba bahesi olmayan bir tek bizdik; ama komular sayesinde hi sebzesiz, meyvesiz kalmazdk. Annem de ne zaman ayran yapsa, mahallede inei olmayan tm komulara birer bakra gnderirdi. Yal komular stsz, tereyasz brakmazd. zm mevsimiydi. Akamstleri komu teyzeler, badan iki sepet zmle dnerlerdi mahalleye. Biri kendileri iin, dieri o an mahallede, kap nnde karlatklar kk byk herkes iin. Hi kimseyle karlamazlarsa da evde kaplara bltrp ocuklarla gnderirlerdi mutlaka. Sadece meyve sebzeler deil, zellikle akam vakitleri bir evden dierine yemek tabaklar da giderdi. Dolmalar, trller, Allah ne verdiyse Hele btn gn tarlada olanlara yemek yapacak vakti olmamtr diye o gn piirdiklerinden bir tabak da olsa gndermeyi ihmal etmezlerdi.
20