DOAL ADSORBENTLER

FEVZYE GNBAY

PERLT

Perlit terimi magmann asit faznda oluan lavlarn souyup, gzle veya mikroskopla grlebilecek bir yapda krlmasnn meydana getirdii, ktle bnyesinde su damlacklar bulunan, volkanik bir cam trn ifade eder. Baz perlit tipleri krld zaman inci parlaklnda kk kreler elde edildiinden; perlit ismi inci anlamna gelen "Perle" kelimesinden tretilmitir. Ticari kullanmda ise perlit, elverili bir scakla kadar stldnda genleen ve gzenekli bir hale gelen volkanik meneyli ve doal olarak oluan asidik bir camdr. Perlit belirli tane iriliinde zel formlarda 900-11000C arasnda stldnda hacmini yaklak 4-20 kat genlemekte ve msr gibi patlayarak, younluu ok hafif bir hale gelmektedir.

Genlemi Perlitin Kimyasal zellikleri

MADDE SiO2 AI2O3 Na2O K2O CaO Fe2O3 ORAN(%) 71,O-75,0 12.5-18,0 2.9-4,0 4,0-5,0 0.5-0.2 0.1-1.5

Genlemi Perlitin Fiziksel zellikleri

ZELLK Renk Yumuama noktas Erime noktas pH Spesifik Is zgl Arlk Serbest nem%(mak) Erime zellii DEER Gri,beyaz,siyah ve tonlar 8000C-11000C 13150C-13900C 6.6-8.0 0.20kcal/kg0C 2.2-2.4gr/0C 0.5 Scak konsantre alkali ve %2 konsantre mineral asitlerde az %1 lik sey. Mineral veya konsantre zayf asitlerde ok az verir. 0.005

Arlk kayb

Genletirilmi perlit eitli uygulama alanlarnda istenen u zelliklere sahiptir: Gzeneklilik Hafiflik Is ve ses yaltclk (Yutuculuk) Kimyasal pasiflik Yanmazlk

GENLEM PERLTN KULLANIM

ALANLARI

naat Sektrnde Perlit

Is ve ses yaltmnda kullanlan en ideal malzemedir. Hafif ve yksek yaltm zellii olan beton imalinde kullanlan malzemelerin en hafifi olup s ve yangna kar en dayankl olandr. Organik yaps olmad iin mr sonsuzdur

Endstride Perlit
Kimyasal olarak ntr oluu nedeniyle gda, ila ve dier kimyasal maddelerin retiminde szme yardmc maddesi olarak kullanlmaktadr. Sanayide, yksek scaklklara dayanm nedeniyle (+1050 0C) frn izolasyonlarnda, dk scaklklarda (-270 0C) svlatrlm btn gazlarn svlatrma scaklnn muhafazas iin kullanlmaktadr

Tarm Sektrnde Perlit

Gzeneklilik, inorganik, znebilir iyonlarn az olmas ve ntr (pH 6,5-7,5) olmas nedeniyle tarmda kullanlmaktadr

Tekstilde Perlit
Perlit tekstilde ykama ileminde dier benzer rnlere gre aadaki avantajlara sahiptir; Birlikte kullanld dier sv veya toz kimyasallarla tepkimeye girmez, zelliklerini deitirmez. Suda znmez. Ntr malzeme olduu iin asit veya baz zellik gstermez. Steril malzemedir, salk asndan zararl deildir. Ortama koku vermez. Perlit uygulanan rn andrmaz. Makinede tkanma yapmaz. Hafif malzeme olduu iin kullanm kolaydr.

la ve Kimya Sanayi
-Antibiyotiklerin szlmesinde -Pektin szmede -Soda kl eriyiklerinin filtrasyonu -Sitrik tuz szme -Sodyum silikat (su cam) filtrasyonu -Slfrik asit filtrasyonu -Uranyum .erbeti filtrasyonu -Kat sanayinde (beyaz su) filtrasyonu -Flok szmede (alminyum hidroksit ve floku! asyon ilemlerinde) -Boyalarn szlmesinde -Fosforik asit szme -Haere Halarnda -Temizleyici tozlarda

Sanayide Is Yaltmnda
-Svlatrlm gaz tanklarnn s yaltmnda -Souk depolarn yaltmnda -Reaktrlerin yaltmnda

Metalurjide
Demir ve elik dkmnde dkm kumunun yaklak % 8-12' si orannda, demir d metallerin dkmnde ise % 20-30 orannda perlit kullanlmaktadr. Dkm kumuna katlan perlit yksek scaklkta hacimce klerek dkm kumunun genlemesini salar. Bu alandaki uygulamalar unlardr. -Dkmclkte metalurjik curuf yapc olarak -Dkm kumuna katk olarak -Demir elik sanayinde ergimi metalin curuf kontrolnde -Yaltc refrakterterin retiminde -Seramik ve cam sanayinde katk maddesi olarak, gemi dipleri kaplama ve yaltmnda, ambalajlamada dolgu maddesi olarak, -Plastik mobilyada dolgu maddesi olarak ve ak su rezervlerinde buharlamay engelleyici olarak perlit kullanlmaktadr.

Trkiye Perlit Yataklar Haritas

ZEOLT

Zeolit, hidrate olmu alminyum silikat kimyasal komposizyonun da bir mineraldir. Temel zellikleri; yksek katyon deiim kapasitesi, dengeli su alp / salverme, iyon deiimi, besin alp-verebilme ve asidite ile havagzenekliliini dzenleyebilmesidir. Ayrca, zeolit yava yarayl gbre zelliindedir

KMYASAL ERK
Sio...69,95 Cao...1,99 Mgo...0,671 Na2o...2,69 K2o...0,04 Al2O3+Fe2O3

FZKSEL ZELLKLER
sya dayankllk...12 ya emme......66-72 CM3/100gr katyon de kaps...1,5-1,5 meq Birim arlk...2150-2250 kg/M3 Kzdrma kayplar...9,42+-0,07% Beyazlk.............85,7-90,7 %

Salk Sektr
Dogal zeolitler bu alanda esitli sekillerde kullanilmakla birlikte, bunlar arasinda en nemlisi klinoptilolitin flrrl dis macunlarinda parlatici katki maddesi olarak kullanilmasidir.

Tarm ve Hayvanclk Uygulamalar

a- Gbreleme ve Toprak Hazirlanmasi b- Tarimsal Mcadele c- Toprak Kirliliginin Kontrol d- Besicilik e- Organik Atiklarin Muamelesi f- Su Kltr

Kat Endstrisi
Yksek parlakligi olan zeolit cevherleri, kagit endstrisinde dolgu maddesi olarak gittike daha fazla kullanilmaktadir. Klinoptilolit katkili kagit, normal kil katkili kagitlara Klinoptilolit -10 mikrona kadar gtldgnde asindirma endeksi %3'den az, parlakligi 80 civarinda bir malzeme zelligi kazanir. %28 zeolit tozu katilmis bir karisimdan klasik kagida gre ok daha hafif kagit retimi mmkndr.

insaat Sektr
Puzzolan imento ve beton: Zeolitik tf yataklari, birok lkede puzzolanik hammadde olarak kullanilmaktadir. Zeolit puzzolanlar, son beton rnnn daima yer alti su korozyonuna maruz kalacagi hidrolik imentolarda nemli uygulamalar bulmaktadir. Zeolitlerin sulu altyapilarda kullanilacak puzzolan imento retiminde kullanilmasi, yksek silis iermeleri nedeniyle betonun katilasma srecinde aiga ikan kirecin ntrlesmesini saglayabilmektedir

Deterjan Sektr
evre kirlenmesi nedeniyle deterjanlarda fosfat kullanimi bazi lkelerde kisitlanmaktadir. Bu yzden deterjan katki maddesi olarak zeolitler fosfatlarinin yerine kullanilmaktadir.

Metalurji
evre sagligi aisindan tehlike olusturan bazi agir metal katyonlari ieren madencilik ve metalurjik faaliyetlerinden ortaya ikan atiksular, dogal zeolitlerin katyon degistirme zelliklerinden faydalanilarak aritilabilmektedir. Ayrica pirometalurji sanayinde CaCO3 ve dogal zeolit karisimi Cu-Pb alasimlarinin eritilmesinde ortaya ikan zararli dumanlari %90 oraninda yok edebilmektedir

Petrol rnleri retimi

Burada genellikle, adsorbsiyon kapasiteleri ve etkin gzenek aplari dogal zeolitlere gre daha yksek olan sentetik zeolitler kullanilmakla birlikte petrol ve gaz ieren alanlarin aranmasi ve paleoortam kosullarinin belirlenmesinde nemli bilgiler veren dogal zeolitler, petrol ve gaz retimi ile bunlarin rafinasyonunda bazi zel uygulamalarda kullanilabilmektedir. Tabii gazlardan su ve CO2 mordenit, sabazit ve klinoptilolit kullanilarak ayrilmaktadir. Ayrica dogal zeolitlerden petrol rafinasyonunda yararlanilabilecek nitelikte katalizrler retilmistir

Sebze ve Meyvelerin Depolanmas ve Tanmas

Sebze ve meyvelerin toplanmasnda oluan ve bozulmaya yol aan etilen gaznn etkisi, rnler doal zeolitlerle kaplanarak en aza indiriliyor. rnler daha uzun sre bozulmadan saklanabiliyor. Bylece, tarladan toplandktan sonra ksa srede satlmas ve tketilmesi gereken rnlerin saklanma sresi uzayabiliyor. Sz konusu almayla reticilerin ve rn pazarlayan araclarn, bozulmadan kaynaklanan zararlarnn nne geilecek

Buzlanmay nlemek in
Buzlanmay nleme dnda hibir yan etkisi olmayan doal zeolit ya dorudan yola atlarak ya da asfaltn iine kartrlarak kullanlabilecek. Doal zeolit hem evreyi dier kimyasal kirleticilerden temizliyor hem de tuz gibi asfalta ve aralara zarar vermiyor.

TRKYE ZEOLT HARTASI

BENTONT

Byk lde montmorillonit veya montmorillonitten iyon deiimleri ile tremi olan berdelit, saponit, hektorit ve nontronit gibi kil minerallerini ieren maddelere "bentonit" ad verilir. Jeolojik olarak, volkanik kllerin cams yapm kaybetmesi ile oluan bentonitler iinde safszlk olarak; kaolin ve illit gibi dier kil mineralleri ile, jips, kuvars, rutil, kalsit, dolamit ve volkanik kl gibi kil minerali olmayan maddeler de bulunmaktadr.Bentonitin genel forml Al4Si8O20(OH)4nH2Odur. Ancak, oluturucu mineral montmorillonitse, bu mineralin yapsndaki kalsiyum, sodyum ve magnezyum bulunur. Bentonitler, ierdikleri montmorillonit minerallerinin zelliine gre su ile az veya ok ierler.Ham bentonit kaolin kvamnda, yumuak ve paralar krlmaya elverilidir. Ele srlnce yams bir grnle yaylr ve yzeye yapr. Beyaz, ak sar, yeilimtrak sar, pembemsi bej veya ak pembe renklidir. ok ince tanelidir. Su ile temasa geince en az be misli iebiliyorsa

Kimyasal zellikleri
Si O2 Al2 O3 Fe2 O3 Na2 O CaO MgO K2O% %55-63 %16-23 % 3 Max % 2 Min. (Doal Na ierikli olacaktr). % 2 max % 2 max % 1,25 max

KULLANIM ALANLARI

Paletleme
Maden filizlerinin ilendikten sonra yksek frnlarda kullanlmak zere nakledilmesi iin kresel bilye haline getirilmesinde (Peletleme) birletirici ve balayc olarak, bentonit kullanlmaktadr.

Gda Sektr
Ya endstrisinde kullanlmak zere retilen bentonit, BUYGIDBEN; saf, katksz ve deiebilen katyon miktarnn yksek olmas dolaysyla, zerinde toplama zellii ile arap, sirke, bira ve meyva sular gibi rnlerin bulanklk veren baz yabanc maddelerden artlp berraklatrlmasnda kullanllr.

Dkm Bentoniti
Dkm bentoniti, BUY-DOKBEN zellikle elik dkmhanelerinde, yksek plastisite zellii ile kalp malzemesi olarak kullanlan kumlara balayc zellik kazandrma amacyla kullanlmaktadr. Dkm bentoniti, zellikle elik dkmhanelerinde, yksek plastisite zellii ile kalp malzemesi olarak kullanlan kumlara balayc zellik kazandrma amacyla kullanlmaktadr

Kedi Kumu
Kedilerin yatma yerlerinde ve kedilerin alt temizliinde su emme kapasitesi yksek olduu iin topaklanma yapmadan kuru ve hijyenik bir ortam salar. Bu amala bata Avrupa birlii lkeleri olmak zere kullanm alan genitir. Kedi topra bentoniti, BUY-KEDBEN kedi ve kpeklere yataklk yapmak zere zel olarak doal bentonitlerden hazrlanmaktadr. Topaklanma zellii ile pislikten oluan az miktarda bentonit atldnda yatak temizlenmi olacandan ok ekonomiktir.

Trkiye'nin nemli Kil Bentonit Yataklar Haritas

SEPYOLT

Sepiyolit; Si12Mg8O30(OH)4(H2O)4.8H2O forml ile ifade edilen, magnezyumhidrosilikattan meydana gelen doal bir kil mineralidir. Tetrahedral ve oktahedraloksit tabakalarnn istiflenmesi sonucu oluan lifsi bir yaps vardr ve lif boyunca devam eden kanal boluklarna sahiptir. Tabiatta iki deiik yapda kelmektedir. Bunlardan birincisi; amorf, kompakt halde ve masif yumrular eklinde olan ve d grn deniz kpn andran lleta ad ile bilinen -sepiyolit, ikincisi ise; kk, yass ve yuvarlak partikller veya amorf agregalar halinde oluan -sepiyolittir. Dier bir deyile pratikve ticari anlamda ilemeye elverili , yumru biimli olan sepiyolit ve tabakal bir yapyasahip olan ise sepiyolittir.Sepiyolitin bu iki eklinin esas elementleri ve fiziksel zellikleri bakmndan birbirinden farkllk gsterir.

Sepiyolitin kimyasal bileimi

BLEENLER YZDE MKTARI SiO2 AI2O3 Cr CaO Fe2O3 MgO Yakma kayb 52.9 0.27 0.01-0.1 0.01 0.36 25.89 20.55

FZKSEL ZELLKLER
yap Grnm Renk Lif boyutlar Lif boyutlar boyutlar Uzunluk Genilik Kalnlk Younluk Sertlik Krlma indeksi Kuruma scakl Erime scakl 100A 100A-300A 50A-100A 2-2.5g/ml 2-2.5 1.5 400C 14000C-14500C Lifsi,toprams Kaygan Beyaz,gri,kahverengi

zgl yzey alan ve yksek absorpsiyon zelliinden dolay balca kullanm alanlar

1. Koku giderici olarak iftlik ve ahrlarda; evcil hayvanlar ve ahr hayvanlarnn atklarnn emilmesi ve koku giderilmesi iin zeminlerde 2. Tarm ve bcek ilalar taycs olarak, 3. Madeni esasl yalar, nebati yalar ve parafinlerin rafinasyonunda,

4. Atk su artma sistemlerinde, 5 Karbonsuz kopya katlar ve sigara filtrelerinde, 6. Gastrointestinal sistemle ilgili ilalarda toksin ve bakteri emici formlasyonlarda 7. Deterjan ve temizlik maddelerinde.