Professional Documents
Culture Documents
A305 Otomatik Kontrol Problemleri
A305 Otomatik Kontrol Problemleri
com
1-) Bir araba 20 km/h hzla sinsoidal kasisli bir yolda giderken src belirli bir sre zarfnda kat ettii kasis saysn saym ve birinci tepeden 201. tepeye gelinceye kadar olan yolu arabann 3 dakikada aldn saptamtr. Arabann akslarna tespit edilmi yaylar zerinde tad ktle 500 kg dr. Akslarn yol yzeyini aynen takip ettiini ve direngenlik katsays 16000 N/m olan ve yay snm katsays olan 1131 N/m/sn olan amortisre sahip sistemin tek hareket serbestiyesine sahip olduunu kabul edersek, tepeler aras mesafesi sabit ve genlii 20 mm olan kasisli yolda araba titreiminin dzenli rejim genliini hesaplaynz. zm: S=
20000 x3 = 1000 m yolu 3 dakikada almtr. 60
Birinci ve iki yz birinci tepe arasnda 200 tam salnm olduuna gre dalga boyu L=
kr
kr
w=
V=
= 2
= 1.52
dr
( 1 ) + 4
2 2 2 2 2 2 2
Y 1+ 4
dr
( 1 1,52 )
+ 4 (0,2) 1,52
= 0,0311 m
2-) ki tekerlekli bir motosiklet 90 km hzla sinsodial kasisli bir yolda ilerlemektedir. Uzunluu 13350 m olan yolun balangcndaki tepe noktas ile sonundaki tepe noktas arasnda 299 adet tepe noktas olduu bilinmektedir. Kasislerin derinlii 4 cm, motosikletin ktlesi 100 kg, sspansiyon edeer direngenlik katsays 12,5 kN/m, amortisr e deer snm katsays 2236 N/m/sn dir. a) Motosikletin dzenli rejim genliini hesaplaynz. b) Motosikletin hangi hznda rezonans olur. zm : V = 90 km/h S = 1350 m m = 100 kg 2Y = 4 cm k = 12,5 kN/m c = 2236 N/m/sn a) Bataki ve sondaki tepeler dahil edilirse yoldaki tepe says 299 + 2 = 301 olur ve 301 tepe arasnda 300 tam salnm olmas gerekir. ki tepe aras mesafe : L= 1350 = 4,5 m 300
kr
ve snm oran
kr
dr
Y 1+ 4 1+
2
eklini alr.
w w
= 2
w = ( 34,9 ) = 125 w
2
m 2
= 9,74 bulunur.
dr
b) Rezonans titreimlerine neden olan motosiklet hzn bulmak iin Xdr yi maksimum yapan nn buradan da hzn hesaplanmas gerekir.
d
X
d
dr
= 0 olursa
8Y (1 + )
2
2 1+ 4
2Y 1 + 4
2 2
( 1+ )
1 2 = 0
2
buradan
1 2
1 2
eder.
Rezonans frekansna tekabl ettii iin bu deer R olarak belirtilir ve rezonans frekans da R ile gsterilir.
w
1
w =
R
VR=
3-) Sspansiyon direngenlik katsays 78 kN/m ve amortisr snm oran = 0.25 olan bir motosikletin 120 km/h hzla giderken amortisrn patlatp, sspansiyonlarn datt grlmtr. Motorun hareket ettii yolun kasislerinin derinlii 6 cm ve iki tepe aras mesafe 5 metredir. a) amortisrn snm katsaysn b) motor hz 60 km/h iken dzenli rejim genliini hesaplaynz. zm : L = 5 cm k = 78 kN/m = 0,25 VR = 120 km/h Y = 6/2 = 3 cm a) c = ? b) X dr = ?
X
d
dr
bilindiine
1 1 2 1
2
ve
olmak zere
1 2 ( 0,25 )
= 2
= 1,069 bulunur.
w=
w= k
bantsndan
k m
( 39,17 )
78000 m
m = 50,83 kg bulunur.
0,25 =
c 2 km
kr
b)
w w
m 2
( 2x 3600 x5 ) ( 39,17 )
2 2 2
60000
dr
( 1 ) + 4
2 2 2
Y 1+ 4
X dr =
00,3 1 + 4 (
0,25)
0,285
2
= 0,285
( 1 0,285 )
X dr = 0,0406 m veya
+ 4(
0,25)
0,031 0,763
4-) alma hz 600 d/d ile 3600 d/d arasnda deiebilen bir dnel makinede alama esnasnda meydana gelebilecek dengesizlik durumlarn zamannda belirlemek iin bir yer deiimi ler tasarlanmas isteniyor. llen yer deiimi genlik hatasnn % 5 in altnda olmas istendiine gre ktlesi 2 kg olan dnel makinenin a) sndrc kullanmad halde yatakland zamanki % hata miktar c) sisteme c = 1363 N/m/sn lik bir sndrc ilave edildii zamanki % hata miktar ne olur? zm: N1 = 600 d/d N n =3600 d/d m = 2 kg Maksimum hata miktar %5 a) snm olmadna gre c = 0 ve dolays ile = 0 dr. O halde
dr
k 1
2
haline gelir
wr wr
a)
= 2
1
N N
60
n
= 2
= 2
2
60
dr
= 2
( X ) ( X ) (X )
n dr 1
F
b)
(X )
dr
k 1 F
2
c)
(X )= k 1
dr 1
F 1 n k 2 F k 1 1
F k 1 1
2 2
0,05
1 1 F k 1 2 1 2 n 1 F k 2 1 1 1 1 F 2 2 k 1 n 1 1 F k 2 1 1
0,05
0,05
1 1 n
2
1 1 1
2
(1 ) 0,05
2
2 2
1 n 1
2 2
1 0,05
1 n
wr
w
20
k m
20
k
2 = 120
k
n =
wr
w
120
k m
ise
20 1 k m 120 1 k m
ifadeyi aarsak
k k
1,05
olur.
400
b) Denklemleri kullanarak
kr
a)
(X dr ) =
1
(1 2) + 4
2 2
2 1
b)
(X dr )
F =
2 2 2 1 n + 4 n 2
c)
%hata =
(X dr ) (X dr ) (X dr )
n 1
ise
= n
wr
w
120 5811223 2
= 0,037 bulunur.
n ve 1 degerlerini a b ifadelerinde, bulunan deerleri de yerine koyarak yzde hata miktarn hesaplarz. % Hata = 0,045 veya %45 bulunur. 5-) Ktlesi 2 kg olan dengesiz dnel bir kasnak tek serbestlik dereceli hareket yapacak ekilde esnek yataklar zerine oturtulmutur. Kasnak belirli devirlerde dndrlerek teste tabi tutulmu ve kasnan 16000 d/d hz ile dnerken sistemin rezonansa gelip yataklar paralad grlmtr. Kasnan 600 d/d ile 3600 d/d arasnda deien bir hzda altrlaca bilindiine gre; alma esnasnda meydana gelebilecek dengesizlik durumlarn zamannda belirlemek iin makinenin yataklarna balanan vibrometrenin (lmetre), a) makine sadece esnek yataklara sahip iken ( snm sz konusu olmad zaman) b) sisteme snm katsays c = 1360 N/m/sn olan bir sndrc ilave edildii anda gsterecei % hata miktarn hesaplaynz. zm : Sistemin ilk anda snm ihtiva etmediinden r = halinde rezonans vukua gelecektir.
w w
=w= k
olduundan
(1675,5) = k 2
2
dr
2 2 1 2 + 4 2
ifadede,
wr
wr
2
= 2
1
60
2
= 2
600 = 20 60
rad/sn
= 2
60
= 2
1 =
2 1
wr
w
20 = 0,037 1675,5
= 0,00137 ve
2 =
2 1
wr
w
= 0,0484 dr.
%hata =
(X dr ) (X dr ) (X dr )
2 1
(X ) (X )
F F k k = = dr 1 1 0,00137 0,99863 F
kr
kr
(X dr ) =
1
k 0,998
(X dr ) =
2
F k
F
2
k 0,95
fadelerinden
F 1 1 k 0,95 0,998 1,052 1,002 % Hata = = 0,055 veya % 5 hata bulunur. F 1,002 k 0,95