Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 6

C eshte, ne te vertet shkenca dhe,ne c rrethana,u lind ajo.

Ne kuptimin e pergjithsuar,shkenca nenkupton nje veprimtari njerzore,perkatsisht nje pjese te asaj, Veprimtarie me ndihmen e se ciles zbulohen dhe shpejegohen dokurit e tersishme ne natyre dhe ne Shoqeri.Veshtruar objektivisht,shkenca ka mundur te shfaqet dhe shfaqet ne te vertet tek me lindjen E shoqeris klasore skllavopronare.Ndarja e shkences behet ne shkencen natyrore,perkatesisht ekzakte Dhe ne shkencen shoqerore,perkatsisht ne ate humanitare. Shkenca natyrore studion dukurite ne natyre,ndersa shkenca ne shoqerore studion dukurit ne shoqeri. Objekt I shkences mbi administraten eshte shqyrtimi I ligjshmerive te dukurive shoqerore lidhur me organizatat administrative dhe veprimtarine e qeverisjes ,ndersa te shkences mbi administraten jan kryeisht organizatat administrative dhe institucionet tjera shoqerore lidhur me objektin e saj. Veprat e para te shkences te se drejtes administrative peraqiten ne France kah mesi I shekullit XIX.Kjo eshte arsyje themelore qe Franca te konsiderohet djep I se drejtes administrative.Historikisht rrenjet e par ate se drejtes administrative ,si dege e veqant e se drejtes si dhe ato te shkences se saj I gjejme ne Franc,krijimi I se drejtes administrative ne Franc ,ndikon edhe ne vendet te tjera te evropes . Shkenca mbi administraten si discipline shoqerore empirike shkencore nga disiplinat tjera shoqerore empirike,dallon per nga objekti I saj.Klasifikimi I shkences mbi administraten si shkenc mbi administraten si shkenc empirike paraqet bazen per perkufizimin e saj ndaj disiplinave normative,te cilat mirren me administraten,ne radhe te par ndaj shkences te se drejtes administrative. Shkenca e se drejtes administrative eshte pa dyshim disiplin juridike,objekt i shkences juridike jane mardheniet juridike,ndersa objekt I shkences juridike administrative jane mardheniet juridike administrative te cilat burojne nga interpretimi,sistematizimi dhe aplikimi I dispozitave juridike. E drejta nenkupton nje sistem normash juridike te cilat I sanksionon shteti,qellimi I tecilave eshte mbrojtia e rendit te caktuar shoqeror.Pra e drejta perbehet nga normat juridike,si pjes mete rensishme te saj. E drejta ndahet ne disiplina te veqanata, varsisht nga normat juridike qe studiohen me to dhe mardheniet shoqerore te cilat rregullohen me to norma juridike.Normat shoqerore jane te ndryshme ndersa me te njohura jane.zakonet,morali dhe e drejta. Ne kuptimin me te pergjithshem,te cilit e ka pervetsuar teoria e shtetit dhe se drejtes,pushteti paraqet raportin midis dy subjekteve ne te cilin njerisubjekt I urdheron subjektin tjeter,ndersa ky I dyti ate urdher e kryen dhe e respekton.Me fjal te tjera,pushteti nenkupton dhenien e erdherave mbi sjelljen e tjetrit,I cilia to urdhera I degjon dhe I kryen. Pushteti shtetror eshte I mveshur me aparatin e dhunes.Ne fakt ai paaraqet karakteristiken thelbesore te tij.Pushteti shtetror perbehet nga dhenia e urdherave mbi sjelljen e njerzve ne shoqeri,prapa te cilave ne rast mos respektimit te tyre,qendron aparati shtetror I dhunes.Ne kete menyre,shteti ushtron pushtetin e tijne dhenien e urdhrave mbi sjelljen dispozicionin dhe mbi sanksionin qe nenkupton krijimin e te se drejtes.

Administrata shtetrore perfaqeson njerin nga instrumentetet e aparatit shtetror perms te cilit shteti ushtron veprimtarin e vet,te gjere dhe te gjithansheme. Me administat shtetrore ne kuptimin formal-organizativ tregohet ttersia e sistemit te posaqem te atyre organeve shtetrore,te cilat njihen si organe te administrates shtetrore dhe te cilat ngohen me ushtrimin e pushtetit shtetror ne form te veprimtaris se administrates shtetrore. Me adm,shtetrore ne kuptimin material funksional tregohet jo me aparatin administrative I shtetit,por vet veprimtaria shtetrore qe zhvillon ky aparat d,m,th,tregohet veprimtaria qe zhvillohet ne baze dhe per zbatim te ligjit. Akti juridik-D uke marr parasysh permbajtjen,formen dhe menyren e nxjerrjes se tij,akti juridik me kuptim ne te pergjithshummund ta perkufizoim si veprim njerzor,pekatsisht vendim me te cilin krijohet e drejta,ose veprim njerzor qellimi I te ciles eshtekrijim I rregullave juridike dhe rregullim I mardhenieve shoqerore Akti juridik I pergjithshem eshte ai lloj I aktit juridik,I cili krijon norm te pergjithshme juridike.Ne fakt,me aktin e pergjithshum juridik,krijohen norma te pergjithshe juridike me te cilat rregullohen mardheniet e caktuara shoqerore.Midis aktit te pergjithshum juridik kushtetuta paraqet formen ne permbajtie me te lart.Per veq kushtetutes dhe ligjit,nxirren edhe aktet te tjera te pergjithsheme juridike,auto rte ketyre akteve jane,si rregull,organet e pushtetit shtetror. Norme juridike e pergjithshme eshte,fjala vjen,ajo sipas te ciles te gjithe qytetaret qe realizoin te hyrta nga pasuria jan te detyruar te paguajn tatimin.Mirpo ajo norme e pergjithshme nuk mund te realizohet pa norma juridike individualeme te cilat saktesishtper cdo person caktohet lartsia e obligimit tatimor.Praktikisht,kjo do te thot se ne baze te nhje norme te pergjithshme dhe me qellim te zbatimit te saj,nxirret nje numer I madhe I akteve juridike individuale. Akti administartiv si akt administrative,ne kuptimin formal,konsiderohet akti I organit shtetror,I cili nxirret sipas procedures se caktuar procedurat administrative,ndersa akti administrative ne kuptimin material paraqet shprehjen e vullnetit te organit shtetror. Mardhenia juridike eshte mardhenia shoqerore,ndersa ndryshon nga mardhenit tjera,sepse pasmardhenies shoqerore qendron shteti,perkatsisht dhuna shtetrore,ndersa pas mardhenieve tjera jo.Cdo mardhenie juridike eshte mardhenie midis personav,keta persona emertohen ne te drejten subjekte juridike, te cilat nuk jane elemente,por jane bartse te mardhenieve juridike. Ne cdo mardhenie juridike,si rregull,paraqiten dy ane dhe dy elemente themelore.Ne njeren ane eshte ajo q kerkon nje te drejte,ndersa ne anen tjeter eshet ajo qe ka nje detyrim,prandaj edhe thuhet se te drejtat e njeane I pergjigjen detyrimev te anes tjeter dhe anasjelltas.detyrimet e njeres I pergjigjen te drejtave te pales tjeter. Cdo mardhenie juridike,si rregull ka dy elemente autorizimin juridik dhe detyrimin juridik.Autorizim juridik do te thote mundsin e ndermarrjes se veprimeve te cakruara,sjellejn e caktuar etj,te cilat I mbron norma juridike.Ndersa detyrim juridik nenkupron se nje subjet eshet I obliguar qe te sillet sipas menyres qe I takon subjektit tjeter prej tij.Autorizimi juridik mund te jet I tajtuar si e drejt subjective dhe si kompetenc.E drejta subjective nenkupton autorizimin esubjektit te se drejtes qe ai te vlersoi interesin e vet dhe te nderrmarr masa adekuate te mbrojtjes se interest te vet.

Me kompetenc kuptohet e drejta dhe detyra e subjektit te se drejtes qe te veproi sipas normave juridike. Mardhenia juridike administrative eshte nje mardhenie shoqerore specifike,e cila eshte e rregulluar me norme juridike.Mardheniet juridike administrative krijohen,si rregull per mes aktit administrative dhe mund te krijohen edhe me hesjtjen e administrates.Si te tilla ato dallohen nga mardhenit shoqerore ne pergjithesi, sepse rregullohen nga norma juridike administrative.Nga mardheniet tjera shoqerore juridike,ato dallohen sepse krijohen ne fushen e veprimtaris administrative te shtetit. Per dallim nga rendi juridik shoqeror ka nje kuptim me te gjere.Ndersa rendi juridik perfshin vetem ate pjese te rendit shoqeror,e cila eshte e rregulluar me te drejten,rendi shoqeror pervec rendit juridik,perfshin edhe ate moral,ekonomik politik. Objekt studimi per te drejten administrative ten je vendi te caktuar jane,si rregull vetem ato mardhenie shoqerore,te cilat krijohen ne fushen e veprimtaris administrative te atij vendi. Shkenca e se drejtes administrative eshte nje dege e veqante shkencore juridike ne pergjithsi.E drejta administrative,si dege e se drejtes dhe shkenca e se drejtes e administrative si dege e shkences juridike,nuk mund te indentifikohet midis tyre.Sfera e objektit te shkences te se drejtes administrative eshte me e gjere se sa sfera e objektit te se drejtes administrative si dege e sistemit te se drejtes. Normat juridike qe rregullojn mardheniet shoqerore,te cilat perbejn objektin e se drejtes administrative quhen norma juridike administrative,duke u dalluar ne kete menyre,nga normat qe rregullojn mardhenie te tjera shoqerore te cilat nga ana e tyre,perfshihen ne dege te tjera te se drejtes.Rregullimi qe bene e drejta administrative mardhenieve shoqerore qe hyne ne objekt te saj quhen rregullim juridik administrative. Megjitheate ,e drejta kushtetuese ka objektin e saj dhe ajo studion mardhenit me te rendsishme shoqerore dhe se kendejmi, nuk mund ti trajtoj se paku jo ne menyre te hollsishme,grupet e tjera te mardhenieve shoqerore. Edrejta kushtetuse e cila,sic eshte e njohur ka burimin e saj themelor aktin me te larte juridik te nje vendi kushtetuten permban ne fakt parimet baze si per te gjitha deget tjera te se drejtes,ashtu dhe per te drejten administrative.Si ligje themelor I shtetit,kushtetuta sanksionon parimet themelore te rendit shoqeror e shtetror.Ajo midis tejerash,percakton edhe parimet themelore te organizimit dhe te veprimtarise se organeve te administrates shtetrore si pjesen mbi organizimin e administrates shtetrore ne vedete e ndryshme te rregullimte ndryshem shtetrore. E drejta administrative dhe e drejta civile plotsohen me njera-tjetren,respektivisht mardhenia juridike civile. Teoria mbi shtetin dhe te drejten e trajton kuptimin e burimeve te se drejtes ne dy drejtime;si burime ne kuptimin material dhe si burime ne kuptimin formal.Si burime te se drejtes ne kuptimin material,teoria mbi shtetin dhe te drejten kupton forcen qe shkakton shfaqjen krijimin e se drejts.Si burim te se drejtes ne kuptomin formal,teoria mbi shtetin dhe te drejten kupton formen me te cilin mvishen normat juridike,me fjal te tjera kupton formen pozitive,respektivisht ate qe eshte ne fuqi. Burimet themelore te se drejtes ne pergjithsi dhe te se drejtes administrative ne veqanti jane;kushtetuta ligji,dekreti dhe aktet nenligjore.

Kushtetuta paraqet formen juridike me permbajtje me te larte,sepse siq eshte e njohur,me te mvishen normat juridike kushtetuese me kryesore te cilat rregullojnmardheniet mete rendeshishme te shoqerise. Ne disa vende,dekretet paraqesin aktet me te shpeshta shtetrore per vendosjen e normave juridike administrative ne ato vende bene pjese edhe Shqiperia.Po qe se dekreti normative mvishet me nje forme me te larte juridike,ai ne te vertet shendrrohet ne ligj dekretligji ne qmenyre vazhdon te trajtohet si burim I se drejtes ne kuptimin formal. Edhe aktet nenligjore jane gjithe ashtu burime te se drejtes ne pergjithesi dhe te se drejtes administrative ne veqanti,mirpo fuqia juridike e tyre eshte me e ulet se ajo e ligjit.Ato jan te tilla kur permbajne norma juridike me te cilat rregullojn mardhenie shoqerore.Nese ato norma juridike rregullohen mardhenie shoqerore ne fushen e administrates shoqerore ather ato akte behen burim I rendesishem per te drejten administrative. E drejta zakonore shendrrohet ne norme juridike edhe burim te se drejtes,ateher kur shteti ta kete sanksionuar ate.Perndryshe normat e se drejtes zakonore paraqesin norma shoqerore,te cilat krijohen si rezulltat I plikimit te tyre me te gjate ne shoqeri. Ne sistemet e se drejtes administrative ten je vendi,perfshihen se pari normat juridike qe permban kushtetuta e ati vendi,te cilat sanksionojne organizimin dhe veprimtarit e organeve te administrates,shtetrore.Ne radhe te dyte ne sistemin e se drejtes administrative,perfshin edhe normat te tjerateakteve juridike,te cilat sanksionojn mardheniet shoqerore ne fushene e administrates shtetrore. Pra sistemi I sedrejtes administrative perkon me permbajtjen e vet te shkences te se drejtes administrative.Shkenca e se drejtes administrative eshte sisitemuar ne dy pjese;ne pjesen e pergjithshme te se drejtes administrative,dhe ne pjesen e veqant te se drejtes administrative. Termi organizat mund te kuptohet se paku ne dy aspekte;si pune e organizuar per te arritur nje qellim te caktuar dhe organizate;si institucion qe ka elemente te caktuara dhe qe eshte themeluar qe te realizoi qellimet e caktuara. Parimet themelore te organizates jane;1.Parimi I ndarjes se punve,2.Parimi I koordinimit,3.Centralizimi dhe decentralizimi,4.Koncentrimi dhe dekoncentrimi. Elementet e vendit te punes jane;a-punet dhe detyrat;b-puntori zbatusi i punes;c-mjetet e punes;qhapsira per pune. Ndarja e punve mund te behet ne shume menyra;ndarja funksionale,ndarja resoriale,ndarja vertikale,ndarja horizontal dhe ndarja operative. Ndarja e punve ka ndikim ne dokurite e specializimit,tipizmit dhe te standardizimit.Specializimi nenkupton teresine e thirrjeve te veqanta dhe te nevojshme per ushtrimin e punve profesionale te caktuara,ose te me shume punve te ngjashme.Tipizmi konsiston ne ushtrimin e atyre punve,pas te cilave qendron produkti I njejte ose I ngjashem.Standardizimi nenkupton ate ndarje te punve ne te cilen operacionet veprimet e thjeshta kryhen me lehte dhe me shpejt dhe me sukses kontrollohen. Parimi I koncentrimit eshte I nderlidhur me parimin e decentralizimit .Koncentrimi ne fakt paraqet tendencen qe vendimet te nxirren sa me afer qe eshte e mundur,nga maja e piramides hierakrike.Ndersa dekoncentrimi,nenkupton tendencen qe vendimet te nxirren nga ana e organeve varese,natyrisht gjithnje ne kuader te rregullimit te caktuar juridik te se drejtes,detyrimeve dhe pergjithsive te subjekteve te caktuara.

ORGANET E ADMINISTRATES Fjala organ ka dy kuptime themelore;kuptimin subjektiv dhe kuptimin objektiv. Ne kuptimin e pare,fjala organ nenkupton njerzit,qofte si individ,qofte si grup I tyre,nepermes te secilave shteti ushtrone punet e vtea.Ne kuptiminne dyte,fjala organ nenkupton vellimin e veprimtaris se individve apo te grupeve te tyre, nepermes te cilave shteti perkatesisht bashkesia e caktuar shoqerore, ushtron punet e veta. Po keshtu eshte edhe me termin organ shtetror.Edhe ai mund te perkufizohet ne kuptimin subjektiv dhe ne kuptimin objektiv.Ne kuptimin e pare si rregull mendohet ne prsonat fizik qe ushtrojne sherbimet shtetrore,ndersa ne kuptimin e dyte mendohet ne vellimine e punve qe ushtrojne ata,perkatesisht vellimin e sherbimeve te cilat jane ngarkuar prej shtetit. Sipas tij organi shtetror paraqet nje institut real konkret dhe te organizuar juridikisht I cili duhet te kryej,rreth te caktuar te detyrave dhe te punve shtetrore.Organet e administrates shtetrore perbejne ate pjese te aparatit shtetror e cila eshte e ngarkuar me veprimtarin administrative,si njeren nga veprimtarit e pergjithshme qe ushtron shteti. KARAKTERISTIKA-themelore e cila qe organet e administrates te cilsohen si organe shtetrore,eshte mveshja e tyre me targa te pushtetit.Targat epushtetit te organeve te administrates shtetrore,shprehen ne te drejta dhe detyrat e tyre qe;a-te nxjerrin aktet juridiko administrative me te cilat manifestoin vullnetin e shtetit,perkatesisht te pushtetit shtetror dhe;b-te mbrojne dhe te zbatojne ligjet e tij nga cdo shkelje,duke perdorur edhe fuqin shtrenguse. Me shpehjen Organ administrativ tregohet nje formacoin individual ose kolektiv,me organizimin e tij te brendshum qe eshte pjes perberse e aparatit administrative,ndera shprehja person zyrtar tregon individin njeriun konkret,personin e caktuar qe kryen kete apo ate funksion administrative. Organet individuale te administrates shtetrore jane ato organe, ne te cilat si rregull shprehet vullnei individit,I atij qe eshte kryete organit perkatsisht eprorit te organi.Organet individuale te administrates shtetrore jane p.sh.,ministrite. Organet kolegjiale te administrates shtetrore jane ato organe,ne te cilat e drejta e vendosjes I takon nje grupi personash.Vendimi merret ne mbledhjen me shume votash.Mbledhja Brenda nje afati te caktuar quhet sesion,ndersa nurmri I antarve per pune ne marjen e vendimeve ne organ kolegjial quhet kuorum.

You might also like