Ruch drgajcy i falowy

Ruch drgajcy prosty

Ruch drgajcy prosty jest ruchem najczciej spotykanym w przyrodzie. Przykadami takiego ruchu s: ruch struny instrumentu, ruch ciarka zawieszonego na sprynie, ruch wahada czy ruch toka w silniku. Przyczyn tego ruchu jest sia sprystoci.

Wielkoci zwizane z tym ruchem: x - wychylenie w danej chwili, odlego ciaa od pooenia rwnowagi A - amplituda drga, najwiksze wychylenie z pooenia rwnowagi T - okres drga f - czstotliwo drga, ilo drga w jednostce czasu

- czsto koowa

- faza drga = Ruch drgajcy mona rozpatrywa jako rzut ruchu po okrgu.

Z rysunku odczytujemy, e:

Przeksztacajc rwnania otrzymujemy rwnanie ruchu drgajcego. Ruch drgajcy, odbywajcy si pod dziaaniem siy sprystoci, w ktrym przyspieszenie w kadym punkcie ruchu jest wprost proporcjonalne do wychylenia, nosi nazw ruchu drgajcego prostego albo harmonicznego.Ciao drgajce to oscylator harmoniczny. Jak wida w rwnaniu ruchu drgajcego wychylenie w ruchu harmonicznym zmienia si w czasie sinusoidalnie. T zaleno przedstawia wykres:

Prdko, przyspieszenie i sia

Prdko, przyspieszenie i sia Rozwamy ponownie ruch harmoniczny jako rzut ruchu jednostajnego po okrgu. Wykorzystujc zalenoci pokazane na rysunku wyprowadmy wzr na prdko w ruchu harmonicznym.

prdko ciaa poruszajcego si po okrgu skadowa prdkoci promie okrgu

Korzystamy z wzoru na prdko w ruchu po okrgu:

Jak wynika z rysunku za r moemy podstawi A (najwiksze wychylenie) i otrzymuje wzr na prdko w ruchu harmonicznym.

Prdko maksymaln ciaa osiga w pooeniu rwnowagi. Zaleno prdkoci od czasu w ruchu harmonicznym przedstawia wykres:

Wzr na prdko w ruchu harmonicznym mona take wyprowadzi obliczajc pochodn V=dx/dt. Wykonajmy podobny rysunek i wyprowadmy wzr na przyspieszenie w ruchu harmonicznym.

Korzystajc z rysunku odczytujemy zalenoci:

Za

podstawiamy wzr na przyspieszenie w ruchu po okrgu:

Otrzymujemy wzr na przyspieszenie w ruchu harmonicznym:

Znak minus oznacza, e kierunek przyspieszenia jest przeciwny wzgldem kierunku wychylenia. Przyspieszenie maksymalne ciao osiga w punkcie najwikszego wychylenia:

Zaleno przyspieszenia od czasu w ruchu harmonicznym przedstawia wykres:

Wzr na przyspieszenie w ruchu harmonicznym mona wyprowadzi take obliczajc pochodn a=dV/dt. Ruch drgajcy prosty jest ruchem niejednostajnie zmiennym. Sia w ruchu harmonicznym jest wprost proporcjonalna do wychylenia i przeciwnie zwrcona. Moemy wyprowadzi jej wzr, korzystajc z II zasady dynamiki:

Po podstawieniu wartoci przyspieszenia w ruchu harmonicznym otrzymujemy:

Aby zapisa powysz rwno w prostszy sposb wprowadza si wspczynnik proporcjonalnoci k:

A wic wzr na si w ruchu harmonicznym jest nastpujcy:

Przemiany energii Ciao drgajce posiada energi kinetyczn i potencjaln sprystoci. Wyprowadmy wzory na obie energie. Energia potencjalna sprystoci wyraa si oglnym wzorem:

Po podstawieniu do tego wzoru rwnanie ruchu drgajcego otrzymujemy wzr na energi potencjaln sprystoci w ruchu drgajcym:

Energia kinetyczna wyraa si oglnym wzorem:

Wstawiamy do niego wzr na prdko prdko ruchu harmonicznym i otrzymujemy wzr na energi kinetyczn w ruchu drgajcym:

kinetyczn w ruchu drgajcym:

A wic energia cakowita ciaa drgajcego wynosi:

Energia cakowita jest proporcjonalna do kwadratu amplitudy.

Wahado matematyczne Wahado matematyczne to punkt materialny zawieszony na niewakiej i nierozcigliwej nici.

Dla niewielkich ktw wahado matematyczne wykonuje ruch harmoniczny ( ) Na rysunku przedstawione s dziaajce siy, gdzie siy F i F' to siy skadowe. Si F' rwnoway sia nacigu nitki N, wic o ruchu wahada decyduje tylko sia F. Z rysunku odczytujemy warto funkcji sinus:

Porwnujemy obie wartoci:

Otrzymany wzr skania ku wnioskowi, e sia jest wprost proporcjonalna do wychylenia i przeciwnie zwrcona, wic potwierdza to wczeniejsze stwierdzenie, e jest to ruch harmoniczny.

Wyprowadmy wzr na okres drga wahada matematycznego. Porwnujemy wzory na sta k:

Okres wahada matematycznego jest wprost proporcjonalny do pierwiastka z dugoci wahada. Gdyby wahado matematyczne znajdowao si nie tylko w polu grawitacyjnym, to okres drga wahado wynosiby:

wypadkowe przyspieszenie

Drgania tumione (gasnce) Z dowiadczenia wiemy, e wahado pobudzone jednorazowo do drga przez wychylenie go z pooenia rwnowagi waha si w miar upywu czasu coraz sabiej, a wreszcie zatrzymuje si. wiadczy to o rozpraszaniu energii. Drgania takie nazywamy drganiami tumionymi lub gasncymi.

Ciao drgajce musi wykonywa prac przeciwko sile oporu, zuywajc na to swoj energi. Jeli maleje energia ciaa, to maleje rwnie amplituda drga ( - czas relaksacji relaksacji jest to czas, po ktrym amplituda drga zmniejsza si e razy. (e=2,71872; e - podstawa logarytmu naturalnego). - wspczynnik tumienia )

logarytmiczny dekrement tumienia

Drgania wymuszone. Rezonans mechaniczny Drgania, ktre wykonuje ciao wychylone ze stanu rwnowagi i pozostawione samemu sobie, tj. nie poddane dziaaniu dodatkowych si zewntrznych okrelamy mianem drga wasnych ciaa. Drgania wasne ciaa maj zawsze t sam charakterystyczn dla niego czstotliwo, niezalenie od sposobu wzbudzenia. Wiemy, e zanikaniu waha wahada mona zapobiec przez okresowe pobudzanie go do ruchu. Jeeli energia dostarczana w kadym impulsie pobudzajcym zrwnoway energi rozpraszan, to drgania wahada stan si niegasnce. Takie drgania wzbudzone za pomoc zmieniajcych si okresowo si zewntrznych albo te przenoszone z innego ciaa drgajcego nazywamy drganiami wymuszonymi. Przeprowadmy dowiadczenie:

Pobudzamy do drga wahado A, obserwujemy, e jego drgania stopniowo zanikaj, coraz bardziej zaczyna si waha wahado C. Wahado B pozostaje cay czas w spoczynku. Zaobserwowalimy zjawisko rezonansu mechanicznego, czyli zjawisko przekazywania drga (energii drga) cia o takiej samej czstotliwoci drga wasnych. Ruch drga wymuszonych wyraana rwnanie:

gdzie

to sia zewntrzna, ktra powoduje drgania wymuszone.

Wyprowadmy wzr na amplitud drga w tym ruchu poprzez podstawienie do rwnania ruchu drga wymuszonych wzorw na a, x i w ruchu drgajcym:

- maksymalna warto siy

Zamiast k podstawiamy wzr:

- czsto drga wasnych

Gdy dy do , to amplituda drga dy do nieskoczonoci. Mamy do czynienia z rezonansem mechanicznym. Nieskoczony wzrost amplitudy nie ma sensu fizycznego i w praktyce nie pozwalaj na to siy oporu lub ukad ulega wczeniej zniszczeniu.

Wykres przedstawia dwa ujcia tego zjawiska: teoretyczne (niebieskim kolorem) i praktyczne (czerwonym kolorem). Zjawisko rezonansu jest wykorzystywane w rnorodnych urzdzeniach akustycznych, w obwodach prdu zmiennego i w fizyce atomowej. Niekiedy jednak naley unika jego skutkw. Drgania maszyn lub urzdze, albo te powtarzajce si okresowo podmuchy wiatru, mog si bowiem znale w rezonansie z drganiami wasnymi budynkw, mostw i spowodowa ich zniszczenie w wyniku ogromnego wzrostu amplitudy drga wymuszonych.

Wahado fizyczne Wahado fizyczne jest ciao sztywne dowolnego ksztatu zawieszone na osi poziomej ponad rodkiem cikoci i wahajce si wok niej.

Z rysunku odczytujemy wartoci dla funkcji sinus, a nastpnie je porwnujemy:

Sia jest wprost proporcjonalna do wychylenia i przeciwnie zwrcona, a wic dla niewielkich wychyle brya sztywna wykonuje ruch harmoniczny. Wyprowadmy wzr na przyspieszenie i na okres drga wahada fizycznego: Porwnujemy wzory na moment M dla ruchu obrotowego (gdzie r to odlego midzy rodkiem cikoci a punktem zaczepienia bryy sztywnej):

Otrzymujemy wzr na przyspieszenie wahada fizycznego. Jest ono wprost proporcjonalne do wychylenia i odwrotnie proporcjonalne do momentu bezwadnoci I. Porwnujemy wzory na przyspieszenie (dla wahada fizycznego i w ruchu harmonicznym):

Otrzymujemy wzr na okres drga wahada fizycznego. Dugo zredukowana wahada fizycznego rwna jest dugoci wahada matematycznego, ktry ma taki sam okres drga.

Ruch falowy. Rodzaje fal Fal mechaniczn nazywamy zjawisko rozchodzenia si zaburze orodka. rdem fali jest ciao drgajce.

Orodek sprysty ma t waciwo, ze siom, ktre usiuj spowodowa jego odksztacenie, przeciwstawia siy spryste, ktre po usuniciu si odksztacajcych usuwaj odksztacenie. Wytrcenie zespou czsteczek takiego orodka z pooenia rwnowagi powoduje ich drganie wok tego pooenia, przy czym wskutek jego waciwoci sprystych zaburzenie przenosi si z jednej warstwy orodka na nastpn, wprawiajc j w ruch drgajcy o takim samym okresie drga. Takie wanie przenoszenie drga nazywamy ruchem falowym lub krtko fal. Przykadem ruchu falowego s fale rozchodzce si koowo na powierzchni wody po wrzuceniu kamienia. Obserwujc zachowanie si trocin lub somek pywajcych na powierzchni wody, mona atwo stwierdzi, e rzeczywisty ruch czsteczek wody polega na ich podnoszeniu si i opadania w jednym miejscu, natomiast sama fala, przenoszca te drgania, rozchodzi si po powierzchni wody. Orodek nie porusza si wic wraz z rozchodzc si fal, lecz jedynie jego czsteczki drgaj wok pooe rwnowagi, za istot ruchu falowego stanowi przenoszenie si tych drga na coraz to dalsze warstwy orodka. Fale mechaniczne nie mog rozchodzi si w prni. Rozchodz si w orodkach sprystych. Promie fali to kierunek rozchodzenia si fali.

Czoo fali jest to zbir punktw, do ktrych dotara fala.

Powierzchnia falowa to zbir punktw majcych t sam faz drga.

Fale mechaniczne (ze wzgldu na wymiar) dzielimy na: fale liniowe (jednowymiarowe) - np. na gumowym wu, fale powierzchniowe (dwuwymiarowe) - np. na wodzie, fale przestrzenne (trjwymiarowe) - np. dwik w powietrzu.

W zalenoci od kierunku drga czsteczek orodka w stosunku do kierunku rozchodzenia si fali rozrnia si fale poprzeczne i fale podune. Fala poprzeczna to taka fala, ktrej czsteczki orodka drgaj w kierunku prostopadym do kierunku rozchodzenia si fali.

Mona j otrzyma na przykad przez szybkie poruszanie si w gr i w d jednego koca gumowego sznura, przymocowanego drugim kocem do ciany. Powstanie fali poprzecznej wie si ze zmian ksztatu ciaa, a wic moe si ona rozchodzi jedynie w orodkach majcych sprysto postaci (gwnie w ciaach staych). Czsteczki orodkw doskonale sprystych wykonuj drgania harmoniczne, zatem fala poprzeczna rozchodzca si w takim orodku ma posta sinusoidy.

Prdko fali poprzecznej w pynach lub cienkich, dugich prtach wynosi:

- wspczynnik ciliwoci pynu; modu sztywnoci ciaa staego - gsto orodka Fala poduna jest to fala, ktrej czsteczki orodka drgaj w kierunku zgodnym z kierunkiem rozchodzenia si fali.

Mona j otrzyma uderzajc z jednej strony motkiem w koniec dugiej spryny z cienkiego drutu zawieszonej na niteczkach. Obserwujemy wwczas zagszczanie si zwojw spryny w pobliu miejsca uderzenia i przesuwanie si tego zagszczenia wzdu jej osi, przy czym kierunek drga zwojw spryny, jest zgodny z kierunkiem rozchodzenia si fali.

Podobne zjawisko rozchodzenia si drga czsteczek mona zaobserwowa w rurze wypenionej powietrzem, jeeli w jednym z jej kocw wywoane zostanie zagszczenie. Rozchodzca si w rurze fala

powietrzem, jeeli w jednym z jej kocw wywoane zostanie zagszczenie. Rozchodzca si w rurze fala poduna polega na zagszczaniu i rozrzedzaniu drgajcych warstw powietrza. Poniewa rozchodzenie si fal podunych jest zwizane z okresowymi zmianami gstoci orodka, fale te mog si rozchodzi we wszystkich orodkach wykazujcych sprysto objtoci, a wic zarwno w ciaach staych, cieczach jak i w gazach. Prdko fali podunej w pynach lub cienkich, dugich prtach wynosi:

- modu Younga - gsto orodka Ze wzgldu na czoo fali fale dziel si na paskie i kuliste. Jeeli drgania rozchodz si w jednym kierunku, to powierzchnie fali s paszczyznami i mwimy o fali paskiej. Jeeli za fala wywoana przez punktowe rdo drga rozchodzi si w orodku jednorodnym, to prdko jej jest jednakowa we wszystkich kierunkach i powierzchnia fali ma posta kuli. Mwimy wtedy o fali kulistej. Wielkoci charakteryzujce fal to: - amplituda fali - okres fali - czstotliwo fali - prdko fali (prdko fali w danym orodku jest staa) - dugo fali (odlego midzy najbliszymi czsteczkami drgajcymi w zgodnych fazach) Fala przebywa drog rwn swojej dugoci w czasie okresu.

Zasada Huygensa Opis ruchu falowego komplikuje si z chwil, gdy czoo fali dociera do granicy obszaru swobodnego rozprzestrzeniania si fali, lub do granicy dwu orodkw, w ktrych prdkoci rozchodzenia si fal s rne. Metody opisu ruchu falowego w tym przypadku dostarcza zasada Huygensa. U rda zasady Huygensa le trzy obserwacje dowiadczalne: Drgajce rda punktowe wysyaj w orodku jednorodnym i izotropowym fale koliste. Fale wysyane przez rne rda rozchodz si w orodku niezalenie od siebie (zasada superpozycji). Fale nie rozchodz si w orodku natychmiastowo, lecz ze skoczon prdkoci - coraz to nowe punkty orodka s pobudzane do drga.

Na podstawie tych obserwacji Huygens wysun hipotez, e: Kady punkt orodka, do ktrego dochodzi fala, mona traktowa jako elementarne rdo wtrnej fali kolistej.

Jest to tzw. zasada Huygensa.

Rwnanie fali Aby wyprowadzi rwnanie fali posuymy si wykresem zalenoci wychylenia od odlegoci od rda.

- wychylenie - odlego od rda Wykorzystujemy rwnanie ruchu drgajcego na opisanie pooenia punktw A i B. Punkt A Punkt B - czas, w ktrym fala przebywa drog

Podstawiamy za

powyszy wzr i przeksztacamy, aby otrzyma rwnanie fali w prostszej postaci:

Rwnanie fali mona take wyrazi przy pomocy liczby falowej k, ktrej warto wstawiona do otrzymanego wzoru da inn posta rwnania fali:

Interferencja fal mechanicznych Podobnie, jak w ruchach punktu materialnego materialnego ciaa sztywnego, w ruchu falowym obowizuje zasada niezalenoci ruchw. Jeeli w orodku rozchodzi si kilka fal, wysyanych jednoczenie przez rne rda, to wypadkowy ruch kadej czstki orodka jest zoeniem ruchw, jakie wykonywaaby ta czstka przy rozchodzeniu si kadej fali z osobna. Zasada niezalenoci ruchw w zastosowaniu do ruchu falowego nosi nazw zasady superpozycji fal. Zjawisko nakadania si dwu lub wicej fal harmonicznych harmonicznych tej samej dugoci, prowadzce do powstania ustalonego w czasie rozkadu przestrzennego obszarw wzmocnienia i osabienia fali, nazywamy interferencj fal.

Interferencja to zjawisko typowe dla fal. WZMOCNIENIE

Jeeli obie fale bd miay takie same amplitudy to nastpi maksymalne wzmocnienie. Wzmocnienie nastpuje w takich przypadkach:

Maksymalne wzmocnienie fali nastpuje we wszystkich punktach, dla ktrych rnica odlegoci od rde rwna si cakowitej wielokrotnoci dugoci fali.

WYGASZENIE

Wygaszenie nastpuje we wszystkich punktach, dla ktrych rnica odlegoci od rde jest rwna nieparzystej wielokrotnoci poowy dugoci fali.

Wyprowadmy warunki na wygaszenie i wzmocnienie fal mechanicznych (korzystajc z rwnania fali):

Korzystamy ze wzoru na sum funkcji trygonometrycznych:

I. Wygaszenie nastpi, gdy amplituda bdzie rwna zero:

Zamiast k podstawiamy

i otrzymujemy:

II. Wzmocnienie nastpi, gdy:

Zamiast k podstawiamy

i otrzymujemy:

Dyfrakcja fal mechanicznych Dyfrakcj fali nazywamy ugicie fali, czyli zmian kierunku rozchodzenia si fali na szczelinach, krawdziach, przeszkodach, itp.

Zjawisko dyfrakcji jest typowym dla fal. Tumaczy je zasada Huygensa. atwo jest zaobserwowa dyfrakcj fal, ustawiajc w zbiorniku z wod przegrod z wsk szczelin i wytwarzajc po jednej stronie fal pask. W chwili, gdy fala ta dojdzie do przegrody - szczelina staje si rdem fali koowej, rozchodzcej si z niej we wszystkich kierunkach po drugiej stronie przegrody. T sytuacj ilustruje rysunek:

Umieszczajc w zbiorniku z wod przegrod z dwiema szczelinami, rwnoleg do powierzchni wytwarzanej fali paskiej, moemy obserwowa zarwno dyfrakcj jak i interferencj fal ugitych. Poniewa powierzchnia fali paskiej dochodzi do obydwu szczelin w tej samej chwili, staj si one, zgodnie z zasad Huygensa, rdami elementarnych fal koowych o jednakowych fazach i amplitudach. amplitudach wyniku nakadania si fal w tych punktach powierzchni wody, do ktrych dojd fale o jednakowych fazach, nastpuje wzmocnienie drga i powierzchnia wody staje si silniej pofadowana, w innych za, do ktrych dojd fale o fazach przeciwnych , nastpuje wygaszenie drga i powierzchnia wody staje si gadka, tworzc charakterystyczne "linie wzw".

Zasada Fermata Fala biegnca z jednego punktu do drugiego przebywa drog, na ktrej przebycie trzeba w porwnaniu z innymi ssiednimi drogami minimum lub maksimum czasu.

Zasada ta prowadzi do prawa rozchodzenia si wiata po liniach prostych w orodkach jednorodnych oraz do praw odbicia i zaamania fal.

Odbicie fal mechanicznych Ktem padania nazywamy kt zawarty midzy promieniem fali padajcej, a prost prostopad (normaln) do paszczyzny odbijajcej.

Ktem odbicia nazywamy kt zawarty midzy promieniem fali odbitej, a prost prostopada (normaln) do paszczyzny odbijajcej.

PRAWO ODBICIA Kt padania jest rwny ktowi odbicia. Promie fali padajcej, promie fali odbitej i prosta prostopada (normalna) paszczyzny odbijajcej le w jednej paszczynie.

Przy odbiciu fali od orodka bardziej sztywnego nastpuje zmiana fazy na przeciwn. Wyprowadzenie prawa odbicia: I. geometrycznie

Odcinki BC i AD musz by przebyte w tym samym czasie, wic:

II. z zasady Fermata

Z rysunku na podstawie twierdzenia Pitagorasa odczytujemy, e:

Drog jak przebya fala od punktu A do B oznaczamy liter d:

Obliczamy czas, w ktrym fala pokonaa drog z punktu A do B:

Obliczamy pochodn z t:

Obliczon pochodn przyrwnujemy do zera, gdy funkcja osiga maksimum lub minimum, gdy jej pochodna ma warto zero.

Z rysunku odczytujemy warto funkcji sinus dla obu ktw zaznaczonych na rysunku:

A nastpnie wstawiamy je do wyej otrzymanego wzoru i uzyskujemy:

Zaamanie fal mechanicznych Fala ulega zaamaniu, gdy przechodzi z jednego orodka do drugiego. PRAWO ZAAMANIA Stosunek sinusa kta padania do sinusa kta zaamania, zwany wspczynnikiem zaamania n orodka drugiego wzgldem pierwszego, jest rwny stosunkowi prdkoci rozchodzenia si fali w orodku pierwszym do prdkoci rozchodzenia si fali w orodku drugim. w obu orodkach. Promie fali padajcej, promie fali zaamanej i prosta prostopada (normalna) do granicy orodkw le w jednej paszczynie.

Wyprowadzenie prawa zaamania:

I. geometrycznie

Fala musi pokona drog BC w jednym orodku w tym samym czasie co drog AD w drugim orodku.

Przeksztacamy rwnanie i otrzymujemy:

II. z zasady Fermata

Z rysunku na podstawie twierdzenia Pitagorasa odczytujemy, e:

Drog jak przebya fala od punktu A do B oznaczamy liter s:

Obliczamy czas, w ktrym fala pokonaa drog z punktu A do B:

Obliczamy pochodn z t:

Obliczon pochodn przyrwnujemy do zera, gdy funkcja osiga maksimum lub minimum, gdy jej pochodna ma warto zero.

Z rysunku odczytujemy warto funkcji sinus dla obu ktw zaznaczonych na rysunku:

A nastpnie wstawiamy je do wyej otrzymanego wzoru i uzyskujemy:

Fala stojca Szczeglnym przypadkiem interferencji fal jest powstawanie fali stojcej, bdcej wynikiem nakadania si dwch fal o jednakowych amplitudach, czstociach i prdkociach, rozchodzcych si w przeciwnych kierunkach. Fal stojc mona otrzyma najprociej na nacignitym sprystym sznurze. Jeli jeden z jego kocw tego sznura wprawimy w ruch drgajcy harmoniczny, to biegnca wzdu niego fala, po dotarciu do punktu zamocowania sznura odbije si od niego, przy czym fala odbita ma t sam czstotliwo i amplitud, co pierwotna fala, lecz porusza si w przeciwnym kierunku. W wyniku nakadania si fali pierwotnej i fali odbitej czsteczki sznura uzyskuj, w zalenoci od ich pooenia wzdu kierunku rozchodzenia si fali, rne amplitudy drga, zawarte w granicach od zera do wartoci podwjnej amplitudy fali pierwotnej. Drgania te nazywamy wanie fal stojc.

Dugo orodka musi by rwna cakowitej wielokrotnoci poowy dugoci fali.

Strzaki fali stojcej to punkty o najwikszej amplitudzie drga.

Wzy fali stojcej to punkty niedrgajce (nie wykonujce drga). Wyprowadmy rwnanie fali stojcej oraz warunki na strzaki i wzy. Skorzystamy z rwnania fali:

Zgodnie z definicj fali stojcej dodajemy rwnania obu fal:

Korzystamy ze wzoru na sum funkcji trygonometrycznych:

Otrzymalimy wzr rwnania fali stojcej, z ktrego moemy wyprowadzi warunki na wze i strzak fali stojcej. WZE

Fala stojca jest wzem, gdy odlego jest rwna nieparzystej wielokrotnoci wiartki dugoci fali. Wykamy, e midzy dwoma ssiednimi wzami jest zawsze poowa dugoci fali.

Korzystajc z powyszych rwna uzyskamy wzr na rnic odlegoci midzy dwoma ssiednimi wzami.

STRZAKA

Fala stojca jest strzak, gdy odlego jest rwna cakowitej wielokrotnoci poowy dugoci fali. Wykamy, e midzy dwoma ssiednimi strzakami jest zawsze poowa dugoci fali.

Energia fali Fala przenosi energi od rda drga, ktre j wysya, przy czym energia ta rwnowana jest pracy zuytej na zakcenie rwnowagi czsteczek orodka, w ktrym rozchodzi si fala (pomijajc straty na pokonanie oporw orodka). Badania wykazay, e energia E przenoszona przez fal jest wprost proporcjonalna do kwadratu amplitudy i kwadratu czstotliwoci fali. Stosunek przepywajcej energii E do iloczynu powierzchni fali S i czasu t, w ktrym przepywa jest miar natenia fali I.

Jednostk natenia fali w ukadzie SI jest W/m2. W przypadku fali paskiej rozchodzcej si w orodku sprystym i wysyanej przez rdo drga o staej mocy

, natenie fali ma warto sta, gdy jej powierzchnia S jest staa. W przypadku fali kulistej natenie fali w punkcie P odlegym o r od rda drga O wynosi:

skd wynika, e dla rda drga o staej mocy

natenie fali kulistej jest odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odlegoci od rda drga. W orodkach materialnych, czyli w rzeczywistych gazach, cieczach i ciaach staych, w ktrych wystpuje tarcie midzyczsteczkowe, energia, jak niesie ze sob fala, ulega rozproszeniu, jest bowiem zuywana na pokonanie tarcia i zamienia si na ciepo. Wskutek rozpraszania energii amplituda fali maleje ze wzrostem odlegoci od rda drga. Taka fala nosi nazw fali zanikajcej lub gasncej.