DOSTLUK VE DMANLIK

Abdulkadir Bin Abdulaziz

www.davetvecihad.com
Davet Serisi kinci Adm 6. Kitap

rtibat Adreslerimiz
davetvecihad@gawab.com davetvecihad@maktoob.com elhadid@gawab.com

 DOSTLUK VE DMANLIK

ggggggggggggya ya a gggggggggggg2
KTAP HAKKINDA BR AIKLAMA
phesiz ki hamd Allaha aittir. Allahu Tealann salat ve selam son peygamber olan Muhammedin, onun linin ve ashabnn zerine olsun. Bu kitap, eyh Abdulkadir bin Abdulazize ait olan ElCmi Fi Talebi lmi-erif isimli eserin sadece bir blmdr. El-Cmi olduka geni bir ekilde ilim, ilim tahsili, iman ve kfr konular ile ilgili olarak hazrlanmtr. Daha nce kitabn bir ksm, baz kardelerimiz tarafndan tercme edilmi ve man ve Kfr Hkmleri ismiyle yaynlanmt. Biz konularn daha kolay anlalmas asndan, kitab ksmlara ayrdk ve tekrar gibi alglanabilen baz blmleri kardk. Byle bir yntemi tercih etmemizdeki amacmz ise; konular daha akc bir hale getirip anlamay kolaylatrmaktr. Hazrlam olduumuz bu ksm asl olarak Er-RisaletulLmniyye Fil-Muvlt isimli baka bir kitaba reddiye mahiyetinde yazlm ve bu reddiye ierisinde dostluk ve dmanlk konusuna deinilmitir. Arzumuz konunun ileniini reddiye slbundan karp bal balna dostluk ve dmanlk konusunda bir kitapk haline getirmekti. Ancak bu ayrtrmann orijinal metne bir hayli zarar vereceini grnce bundan vazgetik ve olduu hali ile brakmay uygun grdk. Dileriz ki Rabbimiz bu kararmz isabetli eyler. Dostluk ve dmanlk konusu, iman ve kfr hkmlerinin en bata gelen konularndandr. Nebilerin davetine bakldnda, bu konunun daima vurguland, kafir ve Mslman saflarn hayatn her alannda ayrtrld ve dinin birok hkm iin uygun zeminlerin, Allah iin dostluk ve Allah iin dmanlk ile hazrland grlr. Mslman ve kafir ayrmnn yaplmas, 3

 DOSTLUK VE DMANLIK

Mslmana kar Allah iin dostluk ve kafire kar ise Allah iin dmanlk beslenilmesi Allah ve Rasulnn en nemli emirlerinden biridir. Zira mminler birbirlerinin kardeleri ve velileridirler. Kafirlerin ise eytandan baka hibir velileri yoktur. Bizler de bu alma ile bu konu zerinde durmaya gayret ettik. Rabbimizden dileimiz; bizleri ve tm Mslmanlar srat- mstakim zere sabit klmasdr. Baar Allahu Tealadandr.

www. davetvecihad. com

 DOSTLUK VE DMANLIK

MUKADDME
phesiz ki hamd Allaha aittir. Ondan yardm diler ve Ona istifar ederiz. Nefislerimizin erlerinden ve amellerimizin ktlklerinden Allaha snrz. Allahu Teala kime hidayet ederse onu saptracak ve kimi de saptrrsa ona hidayet edecek yoktur. Allahtan baka ilah olmadna, tek olup ortann bulunmadna, Muhammedin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Onun kulu ve Rasul olduuna ehadet ederim. Ey iman edenler! Allah'tan, Ona yarar ekilde korkun ve ancak Mslmanlar olarak can verin. 1 Ey nsanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan, ondan eini var eden ve ikisinden pek ok erkek ve kadnlar meydana getiren Rabbinizden saknn. Kendisi adna birbirinizden dilekte bulunduunuz Allah'n ve akrabann haklarna riayetsizlikten de saknn. Allah phesiz hepinizi grp gzetmektedir. 2 Ey iman edenler! Allah'tan saknn, drst sz syleyin de Allah ilerinizi kendinize yararl klsn ve gnahlarnz size balasn. Kim Allah'a ve Rasulne itaat ederse, phesiz byk bir kurtulua ermi olur. 3 Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Ameller ancak niyetlerledir. Herkes niyetinin karln alr. Kim Allaha ve Rasulne hicret ediyorsa, hicreti onlara olur. Ama kim bir dnyalk elde etmek veya bir kadnla evlenmek iin hicret ediyorsa, onun hicreti onadr. 4
1 2

3 Ali mran/102 4 Nisa/1 3 33 Ahzab/70-71 4 Buhari ve Mslim

 DOSTLUK VE DMANLIK

zerinde durmak istediimiz Er-Risaletl-Limniyye isimli kitabn yazar Fuat Talat Kasmdr. Bu kitap Msrdaki elCematul slmiyyenin eri ve fikri prensiplerini ierir. Er-Risaletl-Limniyye ismindeki bu kitap, mrted yneticiye destek veren ve ona yardm eden grup fertlerinin hkmn aratrma maksadyla yazlmtr. Ancak yazar bu konuda kesin bir hkm ortaya koymamakta ve fertlerin durumlar teker teker incelenmeden haklarnda hkm verilmeyecei sonucuna varmaktadr. Nitekim yle der: Kendisini insanlar hakknda hkm veren bir hakem sayan herkesin, ncelikle buradaki dostluun hangi tr olduuna bakmas gerekir. Bu yanlzca zahiri bir dostluk mudur? Yoksa btn bir dostluk mudur? Eer zahiri dostluk ise ve bu dostluu gstermede belli bir maslahat yoksa, dostlukta bulunan kii bu fiilin derecesi nispetince gnahkar ve asi olur. Ancak dostluk btn ise, bu durum kfrdr ve bunun failine hccet ikame edilmek sretiyle, kafir olup olmad tespit edilir. Buna gre, dostlukta bulunan her ferdin kfir olduuna hkm veremeyiz. Zira byle yapmamz doru olmaz. Bir kimsenin kfirlere dostluk gsteriyor olmas ile herhangi kfir bir sistem veya ideolojiye dostluk gsteriyor olmas arasnda fark gzetmeksizin, ncelikle vermi olduumuz kurallarn dikkate alnmas gerekir. Bir fiilin kfr fiili olduunu veya bir sistemin kfir bir sistem olduunu mutlak ve genel anlamda syleriz. Ancak belirtmi olduumuz kurallar dikkate alnmadan hkm fertlere indirgemek doru deildir. rnein Msrn imdiki devlet sistemi kfir bir sistemdir. Ancak (devlet bakan hari) ynetim grubunu oluturan fertlerden herhangi birisinin tekfirine hkm vermeden nce belirtmi olduumuz kurallarn dikkate alnmas gerekir. Devlet bakann bunun dnda tuttuk, nk onun kfr, dostluk dnda baka bir kfrdr ve o burada kendisine dostlukta bulunulandr. Ancak kfrn aratrma durumunda onun Bat ile veya Yahudilerle olan dostluunu dikkate aldmzda onun iin de bu kurallar sz konusu olur. imdiki Msr Devletinin gvenlik organ6

 DOSTLUK VE DMANLIK

lar hakknda da ayn ey geerlidir. Bunlar da kfir kurumlardr. Ancak bu kurumlarda alan ve ne durumunu ne de dostluunun trn bilmediimiz kimse hakknda, vermi olduumuz kurallar dikkate almakszn tekfir hkm vermeyiz.

 DOSTLUK VE DMANLIK

DOSTLUUN (MUVLT) LGAT VE ERATTAK ANLAMI

Lgat Anlam: Muvlt kelimesi yaknlk anlamndadr. Yine iki eyin arasnn ayrlmamas, birbirini takip etmesi anlamna da gelir. rnein abdest amellerinde muvlt kelimesi kullanlr. Yani, abdest alrken yaplanlarn arasn ayrmadan pepee yapmak demektir. Muvlt (dostluk) kelimesinin asl, yaknlk ve takip etmedir. Zdd ise Mudt (dmanlk)tr. Bu da; uzak ve kar olma anlamna gelir. Vel kelimesi u anlamlara da gelir: Yardmc, destek, mttefik, seven, arkada, soyca yakn olan, kle azad eden, azad edilen, kle ve bir ii stlenen kimse; rnein veliyyul-emr, kadnn nikahta velisi ve yetimin velisi gibi. Filan kii filan veli edindi dediimizde, bu; ona tabi oldu, itaat etti, yaknlat ve ona yardm etti anlamndadr. eri Anlam: Muvlt kelimesi birok anlamda kullanlr. Kastedilen ey, szn akna gre anlalr. Muvlt kelimesinin eri anlamlarnn tm lgat anlamna dnktr. O da yaknlk anlamdr. Bunlardan bazlar yledir: Yardm Anlamnda Dostluk: Bu; Kitap ve Snnette geen muvlt kelimesinin anlamlarnn en belirgin olandr: Onlarn Allahn dnda kendilerine yardm edecek velileri yoktur. 5 yet delildir ki; dost yardmcdr ve dostluk da phesiz yardmdr.

42 r/46

 DOSTLUK VE DMANLIK

Hayr, sizin mevlanz Allahtr. O yardm edenlerin en hayrlsdr. 6 Yani yardmcnz Allahtr ve O, yardm edenlerin en hayrlsdr. Bizim mevlmz sensin. Kfirler topluluuna kar bize yardm et. 7 Allaha sarln. Mevlnz Odur. te, ne gzel mevl ve ne gzel yardmc. 8 Mmin erkekler ve mmin kadnlar birbirlerinin velileridirler. 9 Yani birbirlerinin yardmclardrlar. Kfredenler birbirlerinin velileridirler. 10 Yani birbirlerinin yardmclardrlar ve kendi aralarnda yardmlarlar. Sizden onlar kim dost (vel) edinirse phesiz o, onlardandr 11 taat ve Tb Olma Anlamndaki Dostluk: u yetler buna rnektir: Kim de kendisine hidyet apak belli olduktan sonra peygambere muhalefet ederse ve mminlerin yolundan baka bir yola uyarsa, onu tabi olduu eyde brakrz. 12 yette aklanmaktadr ki; mminlerin yolundan baka bir yola uymak da bunun eitlerindendir. Rabbinizden size indirilene uyun, Ondan baka velilere uymayn. 13 yet delildir ki; bir kimseye tbi olan onu
6 7

3 li mran/150 2 Bakara/286 8 22 Hac/78 9 9 Tevbe/71 10 8 Enfl/73 11 5 Maide/51 12 4 Nisa/115 13 7 raf/3

 DOSTLUK VE DMANLIK

veli edinmi olur. Allahtan bakasna ibadet de buna girer. u yet buna delildir: Allahtan baka veliler edinenler: Biz bunlara, bizi Allaha daha fazla yaknlatrsnlar diye ibadet ediyoruz (derler). 14 Sevgi ve Muhabbet Anlamnda Dostluk: Ey iman edenler, benim de dmanm, sizin de dmannz olanlara kar sevgi ynelterek onlar veliler edinmeyin. 15 Burada sevgi, dostluktan (muvlttan) saylmtr. Ey iman edenler, eer imana kar kfr sevip tercih ediyorlarsa, babalarnz ve kardelerinizi veliler edinmeyin. Sizden kim onlar veliler edinirse ite zulme sapanlar bunlardr. De ki; eer babalarnz, ocuklarnz, kardeleriniz, eleriniz, airetiniz, kazandnz mallar, kesada uramasndan korktuunuz ticaret, hounuza giden evler, sizlere Allahtan, Onun Rasulnden ve Onun yolunda cihad etmekten daha sevgili ise, o halde Allahn emri gelinceye kadar bekleyedurun. Allah fasklar topluluunu hidayete erdirmez. 16 Kardelik Anlamndaki Dostluk: Muhacir ve Ensar birbirlerine miras olmaktaydlar. Ta ki bu, miras iin kan bann olmas gerektii hkm ile neshedilinceye kadar. te bu dostluk u yette geen dostluktur: Gerek u ki; iman edenler, hicret edenler ve Allah yolunda mallaryla ve canlaryla cihad edenler ile (hicret edenleri) barndranlar ve yardm edenler; ite
14 15

39 Zmer/3 60 Mmtehine/1 16 9 Tevbe/23-24

10

 DOSTLUK VE DMANLIK

birbirlerinin velisi bunlardr. man edip hicret etmeyenler; onlar hicret edinceye kadar sizin onlarla hibir eyle velyetiniz yoktur. Ama din konusunda sizden yardm isterlerse, yardm sizin zerinize bir ykmllktr. Ancak sizlerle onlar arasnda bir anlama bulunan topluluun aleyhine deil. Allah yapmakta olduklarnz grendir. 17 Birbirlerinin velisidirler ifadesinin anlam; ahitlemeye gre miras dalmdr. u yette getii gibi: Yeminlerinizin balad kimselere de kendi paylarn verin. 18 Onlar hicret edinceye kadar sizin onlar zerinde hibir velyetiniz yoktur yani hicret edenle etmeyen arasnda velev ki akrabalk bulunsa da miras yoktur. Sonra Allahu Tel yle buyurur: Eer din konusunda sizden yardm isterlerse. Allahu Tel onlarla miras velyetini kaldrd, ancak yardm velyetini koydu. Daha sonra miras velyeti ile ilgili bu blm u yet ile neshedildi: Akrabalar Allahn Kitabnda, (mirasta) birbirlerine nceliklidir. 19 Dostlara mirastan bir ey vermek ise; yette de getii gibi mstehap olarak kald. Akrabalar Allahn Kitabna gre birbirlerine teki mminlerden ve muhacirlerden daha yakndr. Ancak dostlarnza maruf zere yapacaklarnz baka. 20

17 18

8 Enfl/72 4 Nisa33 19 8 Enfl/75 20 33 Ahzab/6

11

 DOSTLUK VE DMANLIK

Soy Velyeti: Bunlar akrabalardan olan bir gruptur. Bu velayet, veraseti gerektirir. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Miraslar hak edenlere ulatrn. Eer kalrsa bu soyca en yakn olan erkeedir. Akrabalk velyeti haksz yere ldrlen kiinin kan konusunda da velyettir: Kim mazlum olarak ldrlmse, onun velisine yetki vermiizdir. 21 Yine akrabalk velyeti nikah konusunda da geerlidir. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Velisinin izni olmadan evlenen kadnn nikah batldr. 22 Azad Etme Anlamndaki Dostluk: Azad eden ve azad edilen mevl olarak isimlendirilir. Baz artlarda bu veraset oluturur. Klesini azad eden kimse lm ve arkasnda hibir miras brakmamsa azad ettii klesi miras olur. Bu u hadiste gemektedir: Velyet ancak azad edenedir. 23 slam Velyeti: Bir kiinin eliyle slama giren kimseye onun mevls denir. Tercih edilen gre gre bu velyet hibir hkm gerektirmez. Yukarda geenlerden anlalmaktadr ki; muvlt kelimesi yardmlama, uyum, tbi olma, itaat, sevgi ve muhabbet iin
17 sra/33 Nesai hari drt snende gemektedir. Ebu Avne, bn-i Hbban ve Hakm sahih olduunu sylemilerdir. 23 Muttefekun Aleyhi
22 21

12

 DOSTLUK VE DMANLIK

kullanlr. Bunlardan her biri, muvlt (dostluk) olarak isimlendirilir. eran vacip olan muvlt (dostluk) Mslmann tm bu hasletleri Allaha, Rasulne ve mminlere yneltmesidir. Allahu Tel yle buyurur: Kim Allah, Rasuln ve mminleri veli edinirse (dost edinirse) hi phe yok ki, galip gelecek olanlar Allahn taraftarlardr. 24 eran haram olan muvlt (dostluk) ise; Mslmann bunlardan birisini kfirlere yneltmesidir. Allahu Teala yle buyurur: Ey iman edenler, benim de dmanm sizin de dmannz olanlar dostlar edinmeyiniz. 25 Allahu Tel mminler zerine kfirlere dmanlk etmeyi, onlara buz etmeyi ve g yetirebildikleri kadaryla onlarla savamay vacip klmtr: brahim ve onunla birlikte olanlarda sizin iin gzel bir rnek vardr. Hani onlar kendi kavimlerine demilerdi ki; Biz sizlerden ve sizin taptklarnzdan beriyiz. Sizi artk tanmayp inkar ettik. Sizinle bizim aramzda, siz Allaha bir olarak iman edinceye kadar ebedi bir dmanlk ba gstermitir. 26 Ey peygamber, kfirlere ve mnafklara kar cihad et ve onlara kar sert davran. Onlarn barnma yerleri cehennemdir, ne kt var yeridir o. 27

24 25

5 Maide/56 60 Mmtehine/1 26 60 Mmtehine/4 27 9 Tevbe/73

13

 DOSTLUK VE DMANLIK

Kim bunun aksine bir ey yapar, kfirlere itaat eder veya onlar sever ya da onlara yardmda bulunursa onlar dost edinmi olur. Kim de onlar dost edinirse delil olarak yukarda verdiimiz sizden kim onlar dost edinirse muhakkak o onlardandr yetine gre kfir olmutur.

14

 DOSTLUK VE DMANLIK

ER-RSALETL-LMNYYE YAZARININ, RSALESNDE TAKP ETT YNTEM VE BUNUN AYRINTILI TENKD

Yazar Talt Fuat Ksm, mrted yneticiye yardm edenler hakkndaki hkmn illetini bir tek eyle snrlar, bu da; onlarn bu yneticiye dostlukta (muvlt) bulunmalardr. Yazar, Muvltn szlk anlamn ve er tanmn verdikten sonra dostlukta bulunmay zahir ve batn olarak ikiye ayrarak, zahir dostluun yardm etme, tbi olma ve bunlar dnda Mslmann kafir iin yapt dier eyler yoluyla olacan, bunun kfr deil sadece masiyet tekil edeceini, failinin ise ancak kalb rza, dorulama ve muhabbet olarak nitelendirdii batn dostluun da beraberinde bulunmasyla kafir olacan belirtir. Daha sonra baz alimlere ait olup, kendi bak asn desteklediini dnd szler ve bir takm er deliller sralamaya balar. Biz burada Allahn yardmyla risalesindeki tenkit edilmesi gereken nemli konular ardarda sralayacaz. yle ki:

15

 DOSTLUK VE DMANLIK

BRNC OLARAK
Yazar sayfa 9da yle der: Istlah olarak muvlt; yardm etmek, sevmek, deer vermek, sayg gstermek ve zahiren ve batnen sevilen kimselerin yannda olmak manasndadr. Yazar bu tarifi szlklerden veya eriatla ilgili kitaplardan herhangi bir kaynaa dayandrmam olduu gibi, bu tarifin doruluuna dair er bir delil de zikretmemitir. Aratrma sonucunda yazarn bu tarifi, kaynan belirtmeksizin Muhammed bin Sad elKahtnnin, el-Vel vel-Ber isimli kitabndan 28 naklettiini anlyoruz. Hatta o, zikrettii tm tarifleri bu kitaptan almtr. 29 Muvltn bu stlh tanmn, Kahtn herhangi bir kaynaa dayandrmamtr ve byk ihtimalle bu, kendisine ait bir tanmlamadr. Bu tanm muvltn tb olma gibi baz nemli anlamlarn iermedii iin eksiktir. Bunun yansra deer verme, sayg gsterme gibi baz eyleri muvlta dahil etmek hatadr. Zira kfir anne ve babaya yardm etmek, deer vermek, sayg gstermek caizdir ve muvlt deildir. simlendirmenin doru olabilmesi iin, muvlta ait olan stlah tm manalarn ayn anda bir arada bulunmas art deildir. Bilakis ayette belirtildii gibi, yardm tek bana dostluktur. Allahu Teala yle buyurur: Ve sizin Allahn dnda ne bir veliniz vardr, ne bir yardmcnz. 30 Uyma da tek bana dostluktur. Allahu Teala yle buyurur: nsanlardan, hibir bilgisi olmakszn Allah hakknda tartanlar ve her inat eytana uyanlar vardr.

28 29

Bkz: Sayfa: 90 Bkz: Sayfa: 87-91 30 42 r/31

16

 DOSTLUK VE DMANLIK

Ona yazlmtr ki: Kim onu dost edinirse, o (eytan) onu saptrr ve onu lgn atein azabna yneltir. 31 Yazar, bu stlahi tanm zellikle u ifadeden tr semitir; Zahiren ve batnen sevilen kiilerin yannda olmak. nk bu ifade, kiinin ancak, zahir dostlukla birlikte batn dostluk da bulunursa kafir olaca ynndeki grn desteklemektedir. Aada inaallah onun tercih ettii bu grn yanl olduunu aklayacaz.

31

22 Hac/3-4

17

 DOSTLUK VE DMANLIK

KNC OLARAK
Sayfa 10da yazar yle der: Allah dmanlarna dostlukta bulunmann hkm, duruma gre farkllk gsterir. Bazs riddeti gerektirir ve tamamen slam ortadan kaldrr. Bazs bundan daha aa derecede olup, byk gnahlardan ve haramlardan saylr. Yazar bu sz, Er-Rasilul-Mfde isimli kitabn yazar eyh Abdullatf bin Abdirrahman bin Hasen ve FethulMecd erhu Kitabit-Tevhdin yazar olan babas Abdurrahmana dayandrmaktadr. Bu ibare de yine Kahtaniye ait olan el-Vel vel-Ber adl kitaptan naklolunmutur. Zira eyh Abdullatifin Er-Rasilul-Mfde isimli kitabndaki ifadesi bundan biraz daha farkldr. eyh Abdullatif ayn manay kitabnn 32 23-24. sayfalarnda dier bir lafzla tekrar etmi ve Htb bin Eb Beltea Radyallahu Anhu hadisini delil getirerek, kafirlerle dostlukta bulunmann bazen kfre drc olmayacan, zira onun kafirlerle dostlukta bulunduunu ancak kafir olmadn belirtmitir. Bizim buna iki noktada eletirimiz olacaktr: Birincisi: Htbn dostlukta bulunduu ancak kfre dmedii dorudur. Fakat bundan, onun gstermi olduu dostluun kfre drc olmad sonucu kmaz. Bilakis onun gsterdii dostluk ve kafirlere gsterilen her dostluk kfrdr. Htbn kfre dmemesi, hakknda engellerin bulunmas sebebiyledir. Bu da mutlak tekfir ile muayyen tekfir arasndaki ayrma bir rnektir. Mslmann kafire gsterdii dostluun hepsi kfrdr. Kfirlerle dostluk Allahn Kitabnda kfrden baka bir eyle nitelendirilmemitir. Allahu Teala yle buyurur: Sizden kim

32

Derleyen: eyh Sleyman bin Sehman

18

 DOSTLUK VE DMANLIK

onlara dostluk gsterirse o da onlardandr 33 Bu ayet, kfirlere dostluk gsteren herkesin genel olarak tekfirine dair muhkem bir nasstr ve tekfir etmeme ihtimali tayan dier tm nasslarn, dostluk gstermekle kiinin tekfir edilmeyeceine dair sarih bir nass bulununcaya kadar, bu muhkem nassa hamledilmesi gerekir. Byle bir nass ise ne Kitap ve ne de snnette bulunmamaktadr. kincisi: Baz alimleri, Kafirlere olan dostluk ierisinde, Mslman kfre drecek olan olduu gibi, kfre drc olmayp sadece masiyet trnden olan da vardr grne sevk eden iki ey vardr: Bunlardan birisi; bazlarnn Htbn yapm olduunun kfre drmeyen dostluk olduunu zannetmeleridir. Dieri ise udur: Grnte veya szlk anlamnda dostlua benzeyen (ki bu da yaknlk gstermektir) baz eyler vardr ki, bunlar er stlah anlamda dostluk deildir. Aksine eriatta baka adlar alrlar. Bunlar ierisinde eran caiz olanlar da vardr, olmayanlar da vardr. Ancak baz alimler bunlarn tmn dostlua dahil etmiler, bundan tr de karkla derek dostluu kfre dren ve kfre drmeyen olarak ikiye ayrmlardr. Buna rnek olarak eyh Muhammed bin Abdulvehhbn, Evsaku Ural-man adl risalesinde dostluk ekilleri ierisinde sayd eyleri verebiliriz. Bunlarn ounu Kahtn el-Ver velBer adl kitabnda kendi dzenlemesi ile aktarmtr. 34 Muhammed bin Abdilvehhbn zikretmi olduu bu ekillerden bazlarn kendi sralamasna gre aktaralm: Drdnc ekil: Kafirlere mdhane ve mudrt ta bulunmak.

33 34

5 Maide/51 Bkz: Sayfa: 231-247

19

 DOSTLUK VE DMANLIK

Bunlar dostlua dahil deildirler ve ikisi arasnda fark vardr. Mdhane haramdr; mudrt ise caizdir. bn-i Hacer yle der: Kurtub der ki: Mudrt ile mdhane arasndaki fark udur: Mudrt dnyann ya da dinin veya her ikisinin birden yararna olarak dnyadan bir eyler feda etmektir. Bu ise mbah ve belki de mstehaptr. Mdhane ise dnyann yararna olarak dini terk etmektir. 35 Yine bn-i Hacer yle der: bn-i Battl der ki: Mudrt mminlerin ahlakndandr. Bu, insanlara kanat germe, yumuak sz syleme ve onlara kar kabal brakmadr. Bu ise yaknlk kurmann en nemli aralarndan biridir. Bazlar mudrt mdhane zannetmilerdir ki bu bir yanlgdr. Mudrt menduptur, mdhane ise haramdr. Aradaki fark udur: Mdhane, dihn (ikiyzllk)den alnmadr. Bunun anlam ise, farkl bir grnt vererek iin asln gizlemektir. Buna gre alimler mdhaneyi, kendisine kar kmakszn, faskla yaknlk kurmak ve onun iinde bulunduu durumdan honut grnmek olarak yorumlamlardr. Mudrt ise cahile bilmediini retirken, fas da yaptndan nehyederken (zellikle de onun yaknlna ihtiyac varsa) yumuak davranmak, iinde bulunduu durumu yzne vurmakszn ve tenkit etmeksizin, incelik tayan sz ve davranla muamele ederek kaba davranmamaktr. 36 Nitekim Buhari mudrtn caiz olduuna dair deliller saymtr. Mudrt kelimesi, mudraet eklinde hemzeli olarak da yazlabilir. nk bu kelime ed-der kelimesinden tremitir ki bu def yani uzaklatrmak anlamndadr. Bu nedenle u ayetin kapsamna girer:

35 36

Fethul-Br, 10/ 454 Fethul-Br, 10/ 527

20

 DOSTLUK VE DMANLIK

Sen ktle en gzel ekilde karlk ver (def). O zaman seninle arasnda dmanlk bulunan kimsenin sanki scak bir dost olduunu (grrsn). 37 Sekizinci ekil: Mslmanlar ilgilendiren herhangi bir ite onlarn kullanlmas. Bu mutlak anlamda deildir. nk kafirlerin eitli durumlarda kullanlmalar caizdir. Buhari Sahihinin cre blmnde bu durumlar iin Mriklerin zaruret durumunda veya Mslman kimse bulunmadnda cretle tutulmas; nitekim Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Hayber Yahudileriyle byle bir uygulamada bulunmutur ad altnda bir bb am ve Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem ve Ebu Bekirin hicret esnasnda kendilerine yol gstermesi iin mrik birisini kiraladklarn bildiren hadisi zikretmitir. Onuncu ekil: Onlarla ayn ortamda oturmak, ziyaretlemek ve yanlarna girmek. Tm bunlarn dostluk olmas gerekmez. Zira Mslmann, Hristiyan ya da Yahudi bir kadnla evlenmesi caizdir. Bu da o kadna ve ailesine iyilikle muamelede bulunmasn gerektirir. Mslmann, kafir bir hastay ziyaret etmesi de caizdir. Nitekim Buhari, Sahihinin Hastalar blmnde, Mrik Hastay Ziyaret ad altnda bir bb am ve burada Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Yahudi ocuu ziyareti ile ilgili hadisi zikretmitir. Tm bunlar birlikte oturma ve ziyaretlemedir. 38 Onbirinci ekil: Onlara gleryzllk gsterme. Bu da mudrta girer ve dostluk olmas gerekmez. Kafir ana-baba hakknda Allahu Teala yle buyurur:

37 38

41 Fussilet/34 Bkz: bnul-Kayym, Ahkmu Ehliz-Zimme, 1/ 200-202

21

 DOSTLUK VE DMANLIK

Onlar (anne ve baban), hakknda bilgin olmayan eyi bana irk koman iin sana bask yapacak olurlarsa onlara itaat etme ve dnya ilerinde onlarla iyi gein. 39 Bununla birlikte Allahu Teala onlara dostlukta bulunmay nehyetmitir: ayet kfr imana tercih edecek olurlarsa, babalarnz ve kardelerinizi dostlar edinmeyin. 40 Onnc ekil: Allah onlarn gvenilmez olduklarn bildirdii halde onlara gvenmek. Nebev hicret esnasnda mrik bir rehber tutulmutur. cretle tutulan kimse ise kendisine gvenilerek tutulur. Hatta Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem ve Ebu Bekirin Radyallahu Anhu ona gvendiklerine dair nass bulunmaktadr. Bununla ilgili rivayet edilmi olan hadiste yle geer: O, Kurey kafirlerinin dini zereydi. Onlar ona gvenerek bineklerini teslim ettiler ve gece sonra Sevr Maarasnda bulumak zere szletiler. 41 Nitekim kafir veya mrikle ortaklkta bulunmak da caizdir. Ortaa ise gvenilir. Buhari Sahihinin irket blmnde bu konuda Ziraatte, Zmmlerle ve Mriklerle Ortaklk Kurma ad altnda bir bb amtr. Burada Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Hayber Yahudileriyle olan ilikisinden bahseder. Yine ayn ekilde Mslman ve kafir arasnda vekalet caizdir ve vekile gvenilir. Buhari bu konuda da Sahihinin Veklet blmnde Mslmann Darul-harpte veya Darul-slamda Harbyi Vekil Tayin Etmesi Caizdir ad altnda bb aarak burada Abdurrahman bin Avf Radyallahu Anhu ve Mekke kafirlerinden Umeyye bin Halef arasndaki vekaletle ilgili hadisi zikretmitir.
39 40

31 Lokman/15 9 Tevbe/23 41 Buhari

22

 DOSTLUK VE DMANLIK

Ondrdnc ekil: Az bir eyle de olsa onlara yardm etmek. Alimler mriklerle alverite bulunmann caiz olduu hususunda icma etmilerdir. Ancak bu konuda Mslmanlarn maslahat dikkate alnr. Bunun karlnda ise mrikler de mutlaka kar salayacaklardr. Buhari ayn konuda Sahihinin Alveri blmnde Mriklerle ve Harblerle Alveri ad altnda bb amtr. Onyedinci ekil: Arkadalk ve Sosyal liki Kurma. Kafir ana-babaya dostluk gstermek nehyedildii halde, onlarla iyi geinmek vaciptir. Bu ekilde bir yaknlk kurma dostlua girmez. Allahu Teala u ayette bu iki durumu birbirinden ayrmtr: Allah, sizinle din hususunda savamayp sizi lkelerinizden karmayan kimselere iyilikte bulunup, onlara adaletli davranmanz nehyetmez. Hi phe yok ki Allah adaleti gzetenleri sever. Allah, ancak sizinle din hususunda savaan, sizi lkelerinizden karan ve sizin karlmanz iin birbirlerine destek olanlar dost edinmenizi nehyeder. Onlar dost edinenler zalimlerin ta kendileridir. 42 Bylece Allahu Teala iyilik ve adalet ile velayet ve dostluu birbirinden ayrmtr. Mriin hediyesini kabul etmek ve ona hediye vermek caizdir. Bu, iyilikle ilikide bulunmadr. Bu saym olduumuz ekilleri Muhammed bin Abdilvehhb ve bakalarnn yapt gibi, bazen caiz olmalarna ramen dostlua dahil etmek, isabetli bir yaklam deildir. Bunlar kafirlere yaknlama asndan dostlua benziyor olsalar da aslnda dostluk bunun tesinde bir durumdur.
42

60 Mmtehine/8-9

23

 DOSTLUK VE DMANLIK

Er-Risaletul-Lmniyye yazarnn yapt gibi baz zahir ilerde kafirlere benzemeyi dostluk trleri ierisine sokmak iin de ayn eyleri syleyebiliriz. Yazar sayfa 15de yle der: bn-i Teymiye Rahimehullah kafirlere, bunun benzemek olduunu bildii halde adet gerei benzeyen kimse ile dier kimsenin arasn ayrmtr. Yazar burada benzemeyi dostluk ekillerinden birisi saymtr. Halbuki bn-i Teymiyenin syledii ey bu deildir. O, benzemeyi dostluk saymam ancak dostlua gtrebilecek bir ara olarak kabul etmitir. Bir eyin bizzat kendisi ile vasta ve sebepleri arasnda byk fark vardr. bn-i Teymiye Rahimehullah yle der: Zahiren onlara benzeme eer dostluk ve sevginin herhangi bir trne yakn ya da uzak bir vasta veya sebep deilse, belli bir ilikiye sebep olmasna ramen, burada ilikiyi koparma ve uzaklamadan doan bir maslahat sz konusu deildir. 43 Ksacas, er stlah asndan dostluk saylmayan durumlar dostluk tanm ierisine sokmak, bazlarn dostluu kfre drc ve kfre drmeyici olarak ikiye ayrmaya sevk etmitir. Halbuki Allahu Teala kafirlerle dostluu kfrden baka bir eyle nitelendirmemitir: Sizden kim onlar dost edinirse, o da onlardandr. 44 Dostluk olmayan birok eyi dostluk ad altna sokanlar Necidli daveti alimlerden bazlarnn yapm olduklar gibi, muvlt ile tevellyi birbirinden ayrmlar, muvlt kfr olmayan byk gnah, tevelliyi ise kfr olarak nitelendirmilerdir. Bu ayrma ne er anlam, ne de szlk anlam asndan hibir delil yoktur. Her iki kelime de ayn kktendir ve yaknlama anlamndadrlar. Bu nedenle Necid alimlerinden eyh Abdurrahman bin Nsr bin Sad gibi dier bazlar, bunlar arasnda bir ayrm yapmamlardr.
43 44

ktidus-Srtl-Mustakm, 48 5 Maide/51

24

 DOSTLUK VE DMANLIK

NC OLARAK
Sayfa 11de yazar yle der: Dostluk iki eittir: Birincisi; zahir dostluk. Bunlar, kalp ve akidenin selm olmasyla birlikte, yasak olan dostluun tanmna giren zahir szler ve fiillerdir. kincisi ise; batn dostluktur. Bu da, bu fiillerin ve szlerin kalb rza, dorulama ve sevgi ile birlikte olmasdr. Sayfa 13de yle der: Dostluk olan fiilin kendisine bakmak gerekir; bu fiil, kalbin ve akidenin temiz olmasyla birlikte, yalnzca zahiren olan bir dostluk mudur? Yoksa hem zahiren hem batnen olan bir dostluk mudur? Birincisi, dostluk asndan kfr gerektirmez. kincisi ise, birinci kural gz nnde bulundurulduu taktirde failini dinden karan byk kfr gerektirir. Dikkat ekmi olduu birinci kural, artlar ve engeller asndan dostlukta bulunann durumunun aratrlmas ve kendisiyle dostlukta bulunulan kimsenin kafir olup olmadnn aratrlmasdr. Aslnda bu, kfre drc gnahlarla tekfirde kalbin inkarn balbana bir art kabul eden ar Mrcienin grdr. Yazarn, dostluu szler ve fiillerle olan zahiri dostluk ve kalple olan batn dostluk olarak ayrmasna gelince; bu dorudur. Ancak kiinin, kalb rza ve sevgi bulunmadka sadece zahir dostlukla kfir olmayaca sz fasit bir szdr. Bu gr, Beraberinde kfre drc itikat bulunmad mddete, kii zahir amelle kafir olmaz diyen ar Mrcieye aittir. u ayet bu gre cevap verir ve geersizliini ortaya koyar: Ey iman edenler, Yahudi ve Hristiyanlar dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlardrlar. Sizden kim onlar dost edinirse o da onlardandr. Allah zalimler topluluuna hidayet etmez. Kalplerinde hastalk olanlarn bamza bir felaket gelmesinden korkuyoruz diyerek aralarnda kouturduklarn grrsn. Umulur ki Allah, katndan bir fetih veya bir emir getirir de bunun zerine 25

 DOSTLUK VE DMANLIK

onlar ilerinde gizledikleri eyden tr piman olurlar. 45 Bu nassta Allahu Teala, kafirlerle dostlukta bulunann kfrne hkmetmitir: Sizden kim onlar dost edinirse o da onlardandr. Yardm hi tartmasz dostluktur ve Allahn Kitabnda dostlua verilen anlamlardan en bariz olandr: Ve sizin Allahn dnda ne bir veliniz vardr, ne bir yardmcnz. 46 Bunlardan kan sonuca gre kafirlere yardm eden de onlardandr. Yani o da kafirdir. ayet yazarn da syledii gibi bu kimsenin kafir olmasnn, onun kafirlere yapm olduu yardmn onlara sevgi duymak ve kfrlerinden honut olmakla kaytl olduu sylenecek olursa yle deriz: Yukarda vermi olduumuz nass, Allahn kfrlerine hkmettii kimselerin kafirlere olan dostluklarnn honutluk ve sevgi iermediini belirlemektedir. Onlar sadece kendileri iin korkmalar sebebiyle dostlukta bulunmulardr: Bamza bir felaketin geleceinden korkuyoruz. Korku ve hayet kalp amellerindendir ve ne szlk anlam ne de stlah olarak dostluun tanmna girmezler. Bu korku, sahibini kafirlerle zahiren dostlua sevk etmi ve bu kii de bu dostluk sebebiyle kafir olmutur: Sizden kim onlar dost edinirse, o da onlardandr. Bylece zahir dostlukla tekfir iin, sevgi ve honutluktan oluan kalb dostluun art koulmas eklinde, yazarn koymu olduu artlarn geersizlii de anlalm olmaktadr. bn-i Teymiye Rahimehullah yle der; Mfessirler bu ayetin, kalplerinde hastalk olduu halde Mslman grnen, Mslmanlar karsnda yenilmekten korkan ve Muhammedin Sallallahu Aleyhi ve Sellem yalanc, Yahudi ve Hristiyanlarn doru olduklarna inandklar iin deil, kalplerin45 46

5 Maide/51-52 42 r/31

26

 DOSTLUK VE DMANLIK

deki bu korkudan tr dostlukta bulunan bir topluluk sebebiyle indii hususunda ittifak etmilerdir. 47 Bu nedenle alimler bu ayeti, kafirlere yardm eden, zellikle de onlara Mslmanlara kar yardm eden kimsenin kfrne delil getirmilerdir. Muhammed bin Abdilvehhb, kendisinden naklettiimiz gibi bu ayeti delil getirerek, kafirleri destekleyip Mslmanlara kar onlara yardm etmeyi, slam bozan eylerden saymtr. Alimlerden hibirisi buradaki tekfiri, kalb dostluun art koulmasyla kaytlamamlardr. Bilakis zahir dostluu tek bana kfre drc olarak yeterli grmlerdir. Nassn zahiri de bunu ifade etmektedir. Tabernin, Onlarla dostlukta bulunursa, mutlaka dinlerinden razdr 48 sz, Tabernin kendine ait bir yorumdur. Ki bu yorumu, ayetlerin haklarnda inmi olduu kimseleri kafirlerle dostlua iten etkenin, kafirlerin bulunduu duruma rza gstermek deil, balarna felaket getirmesinden korkmalar olduunu belirleyen nassla atmaktadr. Tabernin buradaki sz, Kfr ameli ileyen kimsenin bu ameli onun kalben yalanlayc olduuna dair bir alamettir diyen fukahadan olan Mrcienin ve Kelamclarn szlerine benzemektedir. Bu her iki sz de fasittir ve nasslar bunlar reddetmektedir. Zahir dostluun, kalb dostlua baklmakszn bizzat kfre drc olduunu tekit eden eylerden birisi de; Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem, Mslmanlara kar kafirlere yardm etmesi ve Bedir Savanda onlarn yannda yer almas sebebiyle, amcas Abbasa, kafirlere verilmi olan hkmn aynsn uygulamas ve Sen mrikleri sevdiin iin mi onlarn yannda yer aldn? veya Sen onlarn dinlerinden raz msn? Onlarn dinini ve onlar dorulamakta msn? demeksizin, srf zahir fiilinden tr onu herhangi bir esir gibi fidye vermek zorunda brakmas47 48

Mecmuul-Fetv, 7/193-194 Tefsrut-Taber, 6/277

27

 DOSTLUK VE DMANLIK

dr. Bilakis Abbas, aslnda Mslman olduunu ve ikrah altnda byle davrandn iddia etmi, fakat iddias kabul edilmemitir. nk onun zahiri bunun aksini gstermektedir. Ksacas mrted yneticilerin askerlerinin ve onlar destekleyenlerin yaptklar gibi, Mslmanlara kar kafirlere yardm etmek ve desteklemek suretiyle onlarla zahiren dostlukta bulunmak, kalb dostluun varlna ve yokluuna baklmakszn bizzat kfre drcdr. Ehl-i Snnet yle der: Kim kfr olan bir sz syler veya bir fiil ilerse, srf bu sz ya da fiili nedeniyle, zahiren ve batnen kafir olur. 49 Ar Mrcie ise yle der: Kfr sz syleyen veya kfr fiili ileyen kimse inkar ya da helal sayma gibi, kalben inkar ettiini gsteren bir ey ortaya koymadka kafir olmaz. Onlarn bu szleri, kfre drc herhangi bir amel ileyen kimsenin kafir olacana delil tekil eden nasslar yalanlamadr. 50 Ar Mrcienin sylemi olduu bu szn aynsn Er-RisaletulLmniyye yazar da sylemektedir. Halbuki Allahu Teala kafirleri dost edinenin kafir olduunu bildirmitir: Sizden kim onlar dost edinirse, o da onlardandr. Dostluk ise, zahire gre verilen dnyev hkmlerde yalnzca zahir sz ve fiil ile tespit edilir. Yazar ise, kiinin yalnzca kalb dostluk ile kafir olacan sylemektedir. Yeryznde, gnmzdeki mrted yneticiler gibi bozgunculuk yapan, Allah ve Rasul ile savaan, Mslmanlara ldrme, ikence ve srgn gibi en kt muameleleri reva gren bir kafir dnelim; bu kfir, yine kfr olan bir kanun karsa, Mslmanlarn kanlar, mallar ve rzlar hususunda bu kanunla hkmetse, bir grup kimse ise ona yardmc olsalar, szl ve fiilli olarak onu destekleseler, onunla savamak isteyen kimselerle savasalar, Mslmanlara onun emri gereince muamele ederek hapsetseler, aalasalar, ikence etseler ve ldrseler; er49 50

Bkz: bn-i Teymiye, Es-Srimul-Mesll, 177-178 ve 512 Age: 7/205 ve 209

28

 DOSTLUK VE DMANLIK

Risaletul-Lmniyye kitabnn yazarna gre bu gruptan hi kimse, kafirleri ve onlarn kfrn sevdiklerini ve bundan honut olduklarn aklamadka, zahir dostluk olan bu fiillerinden tr kafir olmazlar. Bu nedenle diyoruz ki: Er-Risaletul-Lmniyye yazarnn gr, Cehmiyyeye ait olan ve bn-i Teymiyenin zikretmi olduu u grten daha bozuktur: Cehm bin Safvn ve ona uyanlar, imann sadece kalbin tasdiki ve bilgisi olduunu zannetmilerdir ve kalp amellerini imandan kabul etmemilerdir. Ve zannetmilerdir ki; insan Allah ve Rasulne hakaret ettii, Allaha, Rasulne ve dostlarna dmanlkta bulunduu, Allahn dmanlarna dostluk gsterdii, peygamberleri ldrd, mescidleri ykt, mushaflar aalad, kafirlere son derece hrmet edip, mminleri son derece hor grd halde kamil iman sahibi bir mmin olabilir. Demilerdir ki: Bunlarn tm masiyetlerdir ve kiinin kalbindeki iman ortadan kaldrmazlar. Bilakis kii bunlar iler ancak batnen Allah katnda mmindir. yet Kitap, snnet ve icma bu kimselerden herhangi birisinin durumundaki bir kiinin kafir olacan ve ahirette azapta olacan bildirmise yle derler: Bu da tasdik ve bilginin kiinin kalbinden kalktna delildir. Onlara gre kfr bir tek eydir ve bu da; cehalettir. man ise yine bir tek eydir, yani ilimdir. Bir baka deyile kfr ve iman, kalbin yalanlamas ve kalbin tasdikidirler. Bu gr, iman hakknda ortaya konulmu olan en bozuk grtr. 51

51

Age: 7/188-189

29

 DOSTLUK VE DMANLIK

DRDNC OLARAK
Yazar sayfa 14-15de yle der: Durumun netlii ve parlakl Ebus-Sudun Rahimehullah Ancak onlardan korunmak iin saknmanz mstesna 52 yetinin tefsirinde sylemi olduu u szlerle tamamlanr: Sanki yette denilmektedir ki; Onlardan korunma durumu hari, hibir durumda onlar zahiren veya batnen dost edinmeyin. nk korunma halinde kiinin, kalbi dmanlk ve buzla dolu bir ekilde, engelin ortadan kalkmasn bekleyerek zahiren dostlukta bulunmas caizdir. Burada Ebus-Sud Rahimehullah zahir dostlukla batn dostluk arasndaki fark aklamtr. Eer aralarnda fark olmasayd, zahiren veya batnen demezdi. Ayrca Allahu Tealann, korunma durumunda sadece birinci tr olan zahir dostluu mbah kldn belirtmitir. Zira Allahn batn dostluu mbah klmas mmkn deildir. Daha nce de akladmz gibi bu takiyye durumunda bile kfrdr. Yazar takiyyenin zahir dostluk olduunu, kfirlerden korunma durumunda caiz olduunu ve caizliinin de onun kfr olmadna delil olduunu sanmtr. Bu nedenle, akidenin selm olmas durumunda zahir dostluun kfre drc olmadna dair getirmi olduu er deliller ierisinde bunu da saymtr. Sayfa 24de yle der: kinci delil Allahu Tealann u szdr: Mminler mminleri brakp da kafirleri dost edinmesinler. Kim byle yaparsa, Allahla iliiini kesmitir. Ancak onlardan korunmak iin saknmanz (takiyye) mstesna. Allah sizi kendisinden sakndrr ve dn de Allahadr. 53 Bu ayet bizim, Mslman, korku veya ikrah etkisi altnda ya da geerli herhangi bir maslahattan tr zahir dostlukta bulunacak olursa, kalbi bundan selm olduu mddete
52 53

3 l-i mran/28 3 l-i mran/28

30

 DOSTLUK VE DMANLIK

kfir olmaz. Zira bu durumda sahibinin kfrn gerektiren kalb dostluk bulunmamaktadr eklindeki szmze delildir. Biz de diyoruz ki; kfirlere zahiren dostluk gsterme, Allahu Teealann, Sizden kim onlar dost edinirse, o da onlardandr ayeti kerimesinin ve Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Abbas hakknda vermi olduu hkmn delalet ettii gibi kfrdr. Zahir olarak kfr ilemek, yazarn sylemi olduu gibi ne srf korku sebebiyle ne de herhangi bir maslahattan tr deil, ancak geerli ikrah sz konusu olursa caizdir. Nitekim Allahu Teala yle buyurur: Kim imanndan sonra, Allaha kar kfrde bulunursa (onun iin Allahn gazab ve byk bir azab vardr). Ancak kalbi imanla dolu olduu halde kfre zorlanan bundan mstesnadr. Kim de kfre gs aarsa; ite onlarn zerine Allahtan bir gazap vardr ve byk azap da onlaradr. Bu, onlarn dnya hayatn ahirete tercih etmeleri ve phesiz Allahn inkar eden bir topluluu hidayete erdirmemesi nedeniyledir. 54 krah olmadan onlara uyum gstermek kfrdr. Yazarn yapm olduu hataya gelince; o, takiyyenin korkudan tr caiz olan zahiri dostluk olduunu kabul etmekte ve bununla mrted yneticilere yardm edenlerin ve onlarn askerlerinin, bu yneticilerle olan zahir dostluklarnda onlarn otoriteleri altnda olup onlardan korktuklar iin mazur olduklar sonucuna varmak istemektedir. Bu fasit bir dncedir. Yazarn bu hataya dmesine sebep olan ey, takiyyenin dostluk olduunu zannetmesidir. Bylece korkudan tr takiyye caiz olunca dostluk da caiz olmu olmaktadr. Doru olan ise takiyyenin gerek szlk anlamnda gerekse er anlamda dostluktan baka bir ey olduudur.

54

16 Nahl/106-107

31

 DOSTLUK VE DMANLIK

Muvlt (dostluk) kelimesinin asl, yaknlk ve takip etmedir. Zdd ise Mudt (dmanlk)tr. Bu da; uzak ve kar olma anlamna gelir. Takiyye kelimesinin kk ise szlkte; saknma, nlem anlamndadr. Saknma baka eydir, yaknlk baka eydir. 55 Takiyyenin er anlam: Takiyye, gl olmalar sebebiyle kfirlerden korkma durumunda onlardan saknmaktr. Takiyye ya onlara kar dmanl gizlemekle veya yumuak sz syleme ve gzel muamele gsterme yoluyla mudrtta bulunma eklinde olur. Korku durumunda bu ekilde davranmak caizdir. Ancak bunun tesinde, kfirleri savunmak veya onlara yardm etmek ve uurlarnda savamak kfre drc zahir dostluktur. Bunlar (ikrahn haksz yere Mslmann ldrlmesini caiz klmayacana dair olan icmay dikkate almakla birlikte) sadece ikrahu mlcnin gndeme gelmesiyle caiz olurlar. Baz tefsirciler bu konuda msamahakar davranarak, takiyyenin gerektirdii mudrt zahiri dostluk olarak adlandrmlardr. Bu bir yanllktr. bn-i Hacer Rahimehullah yle der: Takiyye, ite olan itikat ve dier eyleri bakalarna kar aa karmaktan saknmaktr. 56 Bu sz takiyyenin dostluk deil sadece saknma olduunu aklamaktadr. bnul-Kayym Rahimehullah yle der: Bilindii gibi takiyye dostluk deildir. Allahu Teala Mslmanlar kafirlerle dostlukta bulunmaktan nehyettiinde bu, onlara dmanlkta bulunmay, onlardan beraet etmeyi ve her durumda onlara kar dmanl aa vurmay gerekli kld. Ancak korku durumu mstesnadr. Bu durumda Mslmanlar iin takiyye mbahtr ve

55 56

Bkz: bn-i Manzr, Lisnul-Arab, 15/ 402-404 Fethul-Br, 12/314

32

 DOSTLUK VE DMANLIK

bu dostluk deildir. 57 Bu sz, takiyyenin dostluktan baka bir ey olduunu net olarak ifade eder. Beav Rahimehullah yle der: Allahu Teala mminleri kfirlerle dostluktan, mdhaneden ve onlarla i ie olmaktan nehyetmitir. Ancak kfirlerin stn durumda olmalar veya mminlerin kfir bir toplum ierisinde yayor olup onlardan korkmalar nedeniyle kalpleri imanla dolu olduu halde kendilerini korumak iin, haram olan bir kan ya da mal hell klmakszn yahut Mslmanlarn srlarn kfirlere amakszn sadece dil ile mudrtta bulunmalar bunun dndadr. Takiyye ancak lm korkusu durumunda ve niyetin de selm olmasyla birlikte caizdir. Ayrca bu bir ruhsattr. Kii lene dek sabredecek olursa, onun iin byk mkafat vardr. 58 Korku (kafirlerden gelmesi beklenilen eziyet), kfirlere kar dmanl gizlemek ya da onlarn yzlerine kar yumuak davranmak (mudrt) hususunda ruhsat salar. krah (yani kfirler tarafndan fiilen uygulanan eziyet) ise byk kfrn bir tr olan zahir dostlua, kalbin imanla dolu olmas kaydyla ruhsat salar. krahul-mlc olmakszn kfirlere dostluk gsteren kimsenin ise kfrne hkmedilir.

57 58

bnul-Kayym, Bediul-Fevid, 3/ 69 Tefsrul-Beav, 1/334

33

 DOSTLUK VE DMANLIK

BENC OLARAK
Yazar, sayfa 17 ve 18de Htb Bin Eb Beltea hadisini zikrederek yle der: Bu hadis Htbn Radyallahu Anhu, mriklerle dostluk olan fiillerden birisini ilediine dellet eder. Ey iman edenler, benim de sizin de dmannz olan kimseleri dost edinmeyin 59 yeti bunu gstermektedir. Bu yet onun hakknda inmitir. Ancak hadis ayn zamanda onun bu dostluk sebebiyle kfir olmadna da dellet etmektedir. Bunun da, Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem mere, O size doruyu sylyor yani Bunu ne kfir olduum ve ne de dinimden dndm iin yapm deilim sznde samimidir, demesinden anlyoruz. Bu delilden Htbn dostluunun, kalbi imanla dolu olduu halde dnyev bir amala yaplm olan zahiri dostluk olduu sonucu kmaktadr. yet batn dostluk olmu olsayd kfir olurdu. Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem, doru syledi sz bunu ihtimal dna karmaktadr. Allahu Tealann, Ey iman edenler, benim de sizin de dmannz olan kimseleri dost edinmeyin sz de iman isminin ondan kalkmadn gsterir. Sayfa 21de de yle der: nk Htb, akidesi selm olarak dostluk fiillerinden birisini ilemitir ve kfrne hkm verilmemitir. Bunun sebebi batnnda bir bozukluun olmamasdr. Yani buradaki dostluk, beraberinde batn dostluk bulunmayan zahir dostluktur. yet fiili ile birlikte bu fiile kalb rza da bulunuyor olsayd, bu durumda gstermi olduu dostluk, zahir ile btnn bir arada bulunduu ve kiinin hali gzden geirildikten sonra kfir olduuna dair hkm verilen btn dostluk olurdu.

59

60 Mmtehine/1

34

 DOSTLUK VE DMANLIK

Htb Bin Eb Beltea Radyallahu Anhu ile ilgili rivayet olunan hadis Muttefekun Aleyhdir. Buhariye ait bir rivyette yle geer: Humeyd bize Sfyandan, o da Amr bin Dnrdan yle dediini anlatt: Hasen bin Muhammed bin Ali, Alinin katibi Ubeydullah bin Eb Rafiyi yle derken iitmitir: Alinin Radyallahu Anhu yle dediini duydum: Rasulullah beni, Zbeyri ve Mikdd gndererek yle dedi: Hh bahesine kadar gidin. Orada Mahfe ierisinde bir kadn ve beraberinde bir mektup bulunmakta; mektubu o kadndan aln. Hemen yola ktk. Bizi baheye ulatrana dek atlarmz koturduk. Oraya ulatmzda kadnla karlatk ve hemen mektubu kar dedik. Kadn, yanmda herhangi bir mektup yok diye cevap verdi. Bizde ya mektubu verirsin ya da zerini biz ararz dedik. Bunun zerine mektubu sann topuzu arasndan kard. Mektubu Nebiye Sallallahu Aleyhi ve Sellem getirdik. Grdk ki mektub Htb bin Eb Beltea tarafndan Mekkedeki mriklerden baz kimselere Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem baz planlarn haber vermek zere yazlm. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem, Htb, bu da nedir? diye sorunca, dedi ki: Hakkmda hkm vermede acele etme ya Rasulallah. Ben Kureyli olan fakat onlarn nesebinden olmayan birisiyim. Senin evrendeki muhacirlerin ise, Mekkedeki yaknlarn ve mallarn koruyan akrabalar bulunmakta. Ben de onlarn arasnda nesebim olmad iin akrabalarm korusunlar diye kendilerine bir iyilikte bulunmak istedim. Bunu ne kfir olduum iin ve ne de dinden dndm iin yapm deilim. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem; O size doruyu sylyor deyince mer: Ya Rasulallah, izin ver onun boynunu vuraym dedi. Rasulullah ise yle buyurdu: O, Bedirde bulunmutur. Nereden biliyorsun; belki de Allah Azze ve Celle Bedir ehline bakt ve onlara; Ne yaparsanz yapn sizi affettim 35

 DOSTLUK VE DMANLIK

dedi. mer der ki: Onun hakknda u yet inmitir: Ey iman edenler, benim de sizin de dmannz olan kimseleri dost edinmeyin. Hadisin Mslime ait bir rivyetinde ise yle geer: Bunu ne kfir olduum, ne dinimden dndm ve ne de slamdan sonra kfre raz olduum iin yapm deilim. Yazarn, Htbn mriklerle zahir dostlukta bulunduu ve bundan tr kfir olmad sz dorudur. Fakat kfir olmamasn kalbi dostluk bulunmakszn dnyev bir maksatla yalnzca zahir dostlukta bulunmu olmasna balamas ve batn dostluktan soyutlanm olan zahir dostluun kfre drc olmadn sylemesi yanltr. Mmtehine Suresinin bandaki Ey iman edenler hitabnn onun kfir olmadna dellet ettiini sylemesi de ayn ekilde hatadr. Yazar bunu eyh Sleyman bin Sehmana nisbet etmektedir ki bu konuda o da hata etmitir. nk iman adyla hitapta bulunmak, muhatap olanlarn kfir olmadklarn gstermez. Bilakis kii baka bir duruma gemi olsa da, onu nceki durumu ile nitelendirmek caizdir. rnek verecek olursak: Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellem u sz: u ey dnda mminin kan helal olmaz.... Bunlardan birisi dinini terk edendir. 60 Dinini terk eden kimse mrteddir. Bu kimsenin hadisin banda Mslmanlkla nitelendirilmesi nceki halinin dikkate alnmasyladr. Rasulullahn u sz: snf kimse vardr ki, onlarn ecirleri iki kat olarak verilir... Bunlar arasnda unu zikreder: Ehl-i Kitaptan olup, peygamberine ve bana iman eden. 61 Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana iman eden sznn delletine gre, Mslman olmasna ramen,
60 61

Muttefekun Aleyhi Muttefekun Aleyhi

36

 DOSTLUK VE DMANLIK

onu Ehl-i Kitap olarak nitelendirmitir. Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellem Ehl-i Kitaptan olup... sz, nceki durumuna gre isimlendirme bbndandr. Allahn Kitabndan ise bu hadisi u ayet dorular: Ehl-i Kitaptan Allaha ve size indirilene iman edenler vardr 62 Allahu Tealann u sz: Ey iman edenler, sizden kim dininden dnerse.. 63 Buradaki iman vasfyla hitap, onlardan bazlarnn mrtedliklerini engellemez. Mmtehine Suresindeki u yet de bunun gibidir: Ey iman edenler, benim de sizin de dmannz olan kimseleri dostlar edinmeyin. 64 Buradaki iman ismiyle hitap, muhataplardan bazlarnn kfrn engellemez. Bununla birlikte, Htbn kfir olmadna dair ittifak vardr. Fakat bizim amacmz, onun kfir olmayna iman ismiyle hitap edilmesini delil getirmenin yanl olduuna dikkat ekmektir. Burada buna dair zel bir delil yoktur ve bu genel bir hitaptr. Zira Ey iman edenler sias lafz umum (genellik bildiren) sialarndandr. Htbn yapt eyin, Allahu Tealann u yetine gre mriklerle zahir dostluk olduunun aksini gsteren bir ey yoktur: Ey iman edenler, benim de dmanm olan, sizin de dmannz olan kimseleri, kendilerine sevgi gstererek dost edinmeyin. 65 Mriklerle, kalb dostluk olmakszn zahiren dostlukta bulunmann byk kfr olduu noktasnda da bunun aksini gsteren bir ey yoktur. Htbn bizzat kendisi de yaptnn kfr olduunu biliyordu. Bu nedenle Mslimin rivyetindeki ekliyle, Ben bunu ne kfr, ne dinimden dnme ve ne de slamdan

62 63

3 l-i mrn/199 5 Maide/54 64 60 Mmtehine/1 65 60 Mmtehine/1

37

 DOSTLUK VE DMANLIK

sonra kfre rza olarak yapm deilim diyerek kendisini savunmutur. Ayrca mer de onu bu ekilde nitelendirmitir. Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem O doru sylyor sznde Htbn yaptnn kfr olmadna dair bir delil yoktur. Onun yapt Kitap, snnet ve Mslmanlara kar kfirlere yardm edenin kfir olaca hususundaki icmaya gre kfrdr. Bu durumda Rasuln Sallallahu Aleyhi ve Sellem onu dorulamasn baka bir eye hamletmek gerekir ki, bu da Htbn sznn meydana gelen olaya ve geree deil, (zira Kitap, snnet ve icma bunun aksini gstermektedir) inancna uygun olduudur. Bu sylediklerimizi aacak olursak: Doruluk, bazen heber verenin sznn inancna uygunluu anlamnda, bazen olaya uygunluu anlamnda bazen de hem inanca hem olaya uygunluu anlamnda kullanlr. Bu ise tam bir doruluktur. Burada kastedilen anlam belirleyecek olan ey siyak ve karinelerdir. yet-i kerimelerden buna dair delil olanlar unlardr: Mnafklar sana geldiklerinde dediler ki: Biz senin gerekten Allahn Rasul olduuna ahitlik ederiz. Allah da biliyor ki, sen Onun gerekten Rasulsn. Ve Allah mnafklarn gerekten yalanclar olduklarna ahitlik eder. 66 Allahu Teala, mnafklarn szleri her ne kadar Onun Allahn Rasul olduu gereine uygun olsa da; szlerinin inanlarna aykr olmas asndan onlar yalanlamtr. nk mnafklar Onun Allahn Rasul olduuna inanmamaktaydlar. Buradan da anlalyor ki, bu rnekteki doruluk ve yalanclk, haber verenin sznn olaya ve geree uygunluu ile deil inancna uygunluu ile ilgilidir. Sleymann Aleyhisselam Hdhde syledii u sz: Bekleyip greceiz; doruyu mu syledin yoksa yalanc66

63 Mnafikn/1

38

 DOSTLUK VE DMANLIK

lardan msn. 67 Burada doruluktan ama, onun sznn haber verilen olaya uygunluudur. Nitekim yetin siyak bunu gstermektedir. u yet-i kerime de bu kabildendir: De ki: Ey insanlar, ben sizin tamamnza birden gnderilmi olan Allahn Rasulym. 68 Bu da Rasul Sallallahu Aleyhi ve Sellem tarafndan bildirilen doru bir haberdir ve doruluu hem szn inanca uymas asndan ve hem de geree uymas asndandr. Rasul Sallallahu Aleyhi ve Sellem kendisinin Allahn Rasul olduuna inanyordu; bu inan asndan doruluudur. Ve gerekten Allahn Rasul idi; bu da olayn gereklii asndan doruluudur. Bu rnekler haber verenin sznn inancna uygunluu asndan dorulanmas ile, sznn olaya uygunluu asndan dorulanmas arasndaki fark gstermektedir. Bu iki ann birarada bulunmas art deildir. Bazen her ikisi birden bulunur, bazen sadece bir tanesi bulunur. Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Htb Radyallahu Anhu dorulamas olayna tatbik ettiimizde iki ey grrz: Onun, yapt eyi kfr kastyla deil Mekkede olan yaknlarn korumak iin yapt ve Nebinin onun doru sylediini bildirmesi. u halde, acaba onun doruluu, sznn inancna uygunluu asndan myd? Olaya uygunluu asndan myd? Yoksa her iki adan myd? Burada bunu belirleyecek olan ey, dier iaretlere ve delillere baklmasdr. Onun, kfirlere gstermi olduu dostluu, kfr olarak ve dinden dnme olarak yapmadn, yani kfr kastyla yapmadn belirten szndeki doruluu, sznn kfirlerle olan dostluun kfr olmamas olayna uygunluu asndan deil, inancna
67 68

Bunu

27 Neml/27 7 Araf/158

39

 DOSTLUK VE DMANLIK

uygunluu ve kfr kastetmemi olmas asndandr. Onun doruluunun ikinci deil birinci adan olmasna Kitap, snnet ve Htbn yapt gibi Mslmanlara kar kfirlere yardm ederek onlarla dostlukta bulunmann kfr olduuna dair olan icma dellet etmektedir. Bylelikle onun sznn, itikadna uygun olsa da olaya ve geree aykr olduu sabit olmutur. Onun yapt eyi, akrabalnn bozulmasndan korktuu iin yaptna dair mazeret bildirmesine gelince; o bu konuda doru sylemekteydi ve yapt eye dair mazereti bu idi. Buradaki doruluu ise, sznn olaya ve geree uygunluu asndan deil, inancna uygunluu asndand. Zira ikrh- mlc olmakszn, sadece korkunun kfre ruhsat salamayacana dair delil bulunmaktadr. Buradaki kfr ise, kfirlerle dostlukta bulunmadr. Birtakm iaretlere ve dier delillere bakldnda Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Htb tasdikinin, sznn olaya uygunluu asndan deil, inancna uygunluu asndan olduu grlr. Buna gre Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem onu tasdiki, sylemi olduu eyi tasvip ettii anlamna gelmez. Ayrca bu onun zrnn eran geerli sahih bir zr olduunu gstermeyecei gibi, yaptnn kfr olmadn da gstermez. Buraya kadar anlattklarmz Htbn Radyallahu Anhu yaptnn kfr olduuna dair aklamalard. Yardm etmek, Abbasn Radyallahu Anhu yapt gibi kafirlerle birlikte savamakla veya Htbn yapt gibi Mslmanlarn srlarn onlara bildirmekle olur. Bu nedenle mer, Hatb u ekilde nitelendirmitir: Ancak o dnd ve sana kar dmanlarna yardm etti. 69 Htbn mazeret olarak gsterdii ey onun Mekkedeki ailesi ve mal hakkndaki korkusudur. Htb bu mazeretin, cret ettii davranna ruhsat salayacan zannetti. Onun bu mazereti
69 Fethul-Br, 12/309. Harisin bu rivayetini Taberi ve bn-i Eb Htim tahric etmilerdir.

40

 DOSTLUK VE DMANLIK

ise eran geerli deildir. Daha nce akladmz gibi, ikrah olmakszn yalnzca korku, ilenilen kfre drc dostlua ruhsat salamaz. Bu nedenle de Allahu Teala ayn suredeki u yette onlar azarlamtr: Ne yaknlarnz ne de evlatlarnz kyamet gn size bir fayda salamaz, Allah sizi birbirinizden ayracak. Allah yaptklarnz grendir. 70 Onun tekfirine engel olan ey ise, tevilde yapm olduu bu hatadr. Nitekim yine Bedire katlanlardan olup, Allahu Tealann, Allahtan saknp iman eden ve salih amellerde bulunan kimselere, sakndklar ve iman edip salih amellerde bulunduklar mddete, yeyip itikleri eyler hususunda herhangi bir gnah yoktur 71 ayetini yorumlamak suretiyle ikinin mbah olduunu zannederek iki ien Kudme bin Mazn tekfirine engel olan ey de tevilde yaplan hatadr. mer Radyallahu Anhu ona, Hata ettin, yanl ukura oturdun ve Eer sen Allahtan saknm olsaydn o ikiyi imezdin demitir. Tevilde hata Kudamenin tekfirini engelledii gibi, Htbn tekfirini de engellemitir. Her ikisi de Bedir ehlindendir. Nitekim Allahu Teala, Hata ettiiniz eylerde size bir gnah yoktur 72 buyurmaktadr. Htbn mazeretiyle ilgil olarak bn-i Hacer ve bn-i Teymiye de ayn eye iaret ederler. 73 Tevilde hata eden kimse (bu tevili ile kfre drc bir fiil ileme cretini gstermise) kendisine bu durum aklanana dek tekfir edilmez. Aklamadan sonra halen srar ederse kfrne hkmedilir. ayet Hata eden tevilciye istitabe uygulamak ve ona durumu aklamak gerekiyorsa, neden Nebinin Sallallahu Aleyhi ve
70 71

60 Mmtehine/3 5 Maide/93 72 33 Ahzb/5 73 Bkz: Mecmuul-Fetv, 35/ 67

41

 DOSTLUK VE DMANLIK

Sellem Htba istitabe uyguladna dair herhangi bir ey sabit olmamtr? denilecek olursa, yle cevap veririz: stitabenin asl anlam, riddetine ve kfrne hkmedilen kiiden tevbe etmesini istemek olsa da, alimlerin rfnde, kfr fiili ileyen belirli bir ahsn riddetine hkmetmeden nce artlarn ve engellerin aratrlmas anlamnda da kullanlmaktadr. Nitekim Nebinin, Htbn durumunu aratrd ve Htb bu da nedir? diye sorduu, onun da tekfirine engel kabul edilen mazeretini aklad sabittir.

ayet Tevil ederek kfr fiili ileyen kimsenin, tevilinden tr mazur sayld iin kfrne hkmedilmemesine ramen o kimseye herhangi bir ceza uygulanmas gerekir mi? denilecek olursa, yle cevap veririz: Bu kimsenin cezas, iledii gnahn trne baldr. Eer had gerektiren, yani hakknda herhangi bir had cezas bulunan gnahlardan ise, (ki had cezas Allahu Tealann hakk olarak eran belirlenmi bir cezadr) haddin uygulanmas gerekir. Eer had gerekmeyen gnahlardan ise, bu gibi gnahlara tazr cezas verilir. Bunun da, knamadan ldrmeye kadar, er ve fesad giderecek miktarda dereceleri vardr. Bu ceza imamn ya da hkimin itihadyla belirlenir. Bu iki tr arasndaki fark, her birisi iin vereceimiz rnekle daha iyi anlalacaktr: Kudame bin Mazn ve Htb bin Eb Beltea, her ikisi de tevil yoluyla kfr olan birer amel ilemiler fakat kfir olmamlardr. Kudme, man edip salih amellerde bulunanlara, yeyip itiklerinde herhangi bir gnah yoktur 74 yetini tevil ederek ikiyi hell saym. Htb ise, kendisinin bu hususta mazur olduu ve Mslmanlara zarar vermeyecei yorumunu yaparak kfirlere dostluk gstermi ve Mslmanlara kar onlara yardm etmitir. Ancak Kudmeye iki ime haddi uygulanm,

74

5 Maide/93

42

 DOSTLUK VE DMANLIK

Htb ise balanmtr. kisi de Bedirde bulunduklarna gre aradaki fark nedir? Kudmenin iledii gnah (iki ime) haddi gerektiren bir gnaht. Dolaysyla Bedirde bulunmu olmasyla had cezasndan muaf tutulmamtr. mer ona, kendi hilafeti dneminde had uygulamtr. Nitekim Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Bedirde bulunmu olan Mustah bin Usseye, ifk olayna katlm olmas sebebiyle kazf (iftira) haddi uygulamt. Htbn ilemi olduu ise taziri gerektiren ve imam tarafndan balanmas ve cezasnn dmesi mmkn olan bir gnaht. Nitekim Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem onun nceki durumunu ve Bedire katlm olmasn gznnde bulundurarak cezasn drmt. Bu, Nebiden rivayet edilen u hadiste bildirilen mesele trndendir: slamda iyi gemileri olan insanlarn hadler dndaki hatalarn kapatn.75 yi gemileri olan kimseler ise, erle tannmayanlardr. Fkh ve hadis kitaplarnda grlecei gibi, casusun ldrlmesi gerektiini syleyenlerle ldrlmemesi gerektiini syleyenlerden oluan her iki kesim de Htb hadisini delil getirmekteler. Hatta adamz olanlardan Muhammed Hayr Heykel, sadece Mslman olduunu gsterir davranta bulunmann casusun ldrlmesine engel olacan syleyerek, Htbn ldrlmesini engelleyen eyin Bedire katlm olmas olduunu sylemitir. Bu kimse szne Furt bin Hayyn hadisini delil getirmektedir. Hadiste yle geer: Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem onun ldrlmesini emretti. Zira o Ebu Sfyann casusu idi. Ensardan bir adamn da himayesinde idi. Ensardan bir toplulua rastladnda ben Mslmanm dedi. lerinden birisi Ya Rasulallah, bu adam ben Mslmanm diyor dediinde Rasulullah Sallallahu Aleyhi
75

Ahmed, Eb Dvd, Nes ve Beyhak ieden Radyallahu Anha rivayet etmilerdir.

43

 DOSTLUK VE DMANLIK

ve Sellem yle karlk verdi: Sizden yle kimseler var

ki, onlarn imanlarna brakyoruz. Bunlardan birisi de Furt bin Hayyandr. 76 Biz de diyoruz ki: Durum bu yazarn zannettii gibi deildir. Bahsi geen Furt hadisi, anlamal olup Mslmanlar hakknda casusluk yapan kfir hakkndadr. Bu nedenle de Ebu Davud bu hadisi Zmm Olan Casus bbnda aktarr. Byle birisi casusluk yaptnda anlamasn bozmu ve lm hak etmi olur. Sonra Mslman olduunda ise, Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellem hadisi gerei kann korumu olur: slam, kendinden nceki (gnahlar) yok eder. 77 Furt olaynda olan da budur. Onun daha nce Mslman olduu bilinmemektedir. Mslman olduunda ise, Mslmanl yaptklarn silmitir. Mslmanl bilinen birisinin casusluk yapmas halinde ise durum bunun aksinedir. Bu konuyla ilgili olarak Htb hadisinden baka hadis de yoktur. Dolaysyla Htb hadisinin ilgili olduu mesele bakadr, Furt hadisinin ilgili olduu mesele bakadr. Htb olayna baklarak yaplan yanl delillendirmelerden birisi de, Mslmanlarn srlarn kfirlere aan kimsenin bunu dnyev bir amala yaptnda kfir olmayacann sylenmesidir. Kfirlerin ounluu sadece dnyev maksatlar iin dnya hayatn ahirete tercih ederek kfir olmaktadrlar. Allahu Teala yle buyurur: iddetli azabdan tr kfirlerin vay haline! Onlar dnya hayatn ahirete tercih edenlerdir. 78 Allahu Teala Ehl-i Kitaptan olan kfirleri yle niteler: te bunlar dnya hayatn ahirete tercih eden kimselerdir.

76 77

Ebu Davud sahih bir senetle rivayet etmitir. Mslim 78 14 brahim/2-3

44

 DOSTLUK VE DMANLIK

Onlara azap hafifletilmez ve onlar yardm da olunmazlar. 79 Hraklin kfir olmasna ve Mslman olmaktan kanmasna sebep olan ey, saltanatn kaybetme endiesinden baka bir ey deildir. Nitekim bn-i Abbasn, Ebu Sfyandan rivayet etmi olduu hadiste 80 aka grld zere, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem kendisini slama davet etmek iin mektup gnderdiinde Mukavksn Mslman olmaktan kanmasna sebep de yine dnya sevgisinden ve saltanatn kaybetme korkusundan baka bir ey deildi. Bugn Mslmanlarn yaadklar lkeleri slam d kanunlarla yneten kfir krallar ve idarecileri, slamn hkmleriyle ynetmekten alkoyan ey; dnya sevgisi, onun zevklerinden faydalanma arzusu, saltanatlarn yitirme korkusu yahut nfuzlarn salamlatrma endiesinden baka bir ey deildir. te bu, bir tr krlktr ki, Allahu Teala yzevirmelerine karlk onlar byle cezalandrmtr. Ksacas Htbn yapt kfrdr. krahtan baka bir ey, yani ne dnyev maksatlar ne de ikrahn sz konusu olmad bir korku kfre ruhsat salamaz. Ve kim de ikrah altnda olmakszn kendi iradesiyle kfr ilerse gsn kfre am demektir. Kfr ileyenlerin ounluu bunu dnyev bir amala yapmaktadr. Allahu Tealann u yetleri tm bunlara delildir: Kim imanndan sonra Allaha kar kfrde bulunuyorsa, (onun iin Allahn gazab ve byk bir azap vardr). Ancak kalbi imanla dolu olduu halde kfre zorlanan bundan mstesnadr. Kim de kfre gs aarsa; ite onlarn zerinde Allahtan bir gazap vardr ve byk azap da onlaradr. Bu onlarn, dnya hayatn
79 80

2 Bakara/86 Muttefekun Aleyhi

45

 DOSTLUK VE DMANLIK

ahirete tercih etmelerinden ve phesiz Allahn kafir topluluu hidayete erdirmemesi nedeniyledir. 81 Allah bu kimselerden, sadece kalbi imanla dolu olmakla birlikte kfre zorlanan mstesna tutmutur. Bunun dndakiler imanlarndan sonra kfir olmulardr. Bunu ister korku sebebiyle veya mudrt olarak ilemi olsunlar, ister vatana, aileye, kavme ya da mala dknlk sebebiyle ilemi olsunlar, ister aka yoluyla veya baka bir amala ilemi olsunlar farketmez. Bylece, dnyevi maksatlar iin kfre kesinlikle ruhsat olmad ve bunun geersiz bir mazeret olduu aklk kazanm olmaktadr. Bundan daha geersiz olan ise, byle bir eye Htb hadisini delil getirmektir. Zira kfirlerin ounluu sadece dnya makamlar, liderlikleri ve mal sevgisi sebebiyle kfir olmulardr. Bu nedenle Allahu Teala onlar imandan alkoyan mallarn, (ganimet ve fey olarak) ellerinden ekip almalar ve kibire kaplarak Allaha boyun emeyen cesetlerini de ldrmekle ve kleletirmekle zelil klmalar iin Mslmanlar onlarn zerlerine gndermitir. Bu da Allah yolunda cihadn meyvelerindendir. Yazarn Htb hadisi ile delillendirmede bulunurken dt asl nemli hata; hadisten anlad eyi ve kard sonucu, gnmzde mrted yneticileri yardm edenlere ve onlarn askerlerine uyarlamasdr. Sayfa 30da yle der: Bu tekilatlarda almak kfir ynetime, bu ynetimin kfrne ve zulmne dorudan yardmdr. Gnmz Msr polis tekilat ierisinde almay buna rnek olarak verebiliriz. Fakat bu ve bunun gibi durumlarla ilgili dikkat edilmesi gereken baz noktalar vardr. yle ki: Kii bunu, bu yneticinin kfrnden holanarak ve raz olarak yapyorsa, burada bu kiinin tekfirine herhangi bir engel yok demektir ve dolaysyla bu kimse kfirdir.

81

16 Nahl/106-107

46

 DOSTLUK VE DMANLIK

yet bunu kalbi selm bir halde, onun kfrnden holanmayarak ve yok olmasn dileyerek, sadece dnyev bir amala yapyorsa, bu kii iledii bu fiilin derecesi miktarnca gnahkardr. Dostlukta bulunma asndan, Htbn fiilinde olduu gibi akidesinin selm olmasndan tr kfir olmaz. Ancak bunu ak bir kfr olarak yaparsa, dostluk asndan deil sadece bu adan tekfir edilir. yet bunu, geerli er bir maslahat gerekletirmek veya daha byk bir mefsedeti gidermek iin yapyorsa hibir mahzuru yoktur. Hatta bu fiilinden tr sevap bile alr. u veya bu maslahatn geerliliine ise sadece bir mtehidin karar verebilecei meselesi bilinen bir konudur. Htb Radyallahu Anhu kfirlerin ordusunda onlardan emir alan, onlarn itaatinden kmayan, Mslmanlar ldren, ikence eden ve onlarn yaptklar her eyi takip eden bir asker miydi ki, onunla ilgili hadis kfir askerlerin hkm iin delil gsterilebilsin? Yoksa o, Mslmanlarn ordusunda bulunan bir asker miydi? Ayrca hangi hadis bu askerlere uyarlanmak ve onlarn hkmne indirgenmek iin daha uygundur? Mslmanlarn tarafnda bulunan Htbla ilgili hadis mi? Yoksa kfirlerin tarafnda bulunan ve Nebinin kendisine kfirlerin hkmnn aynsn uygulam olduu Abbasla ilgili hadis mi? Sahabenin Radyallahu Anhum hadisle bu ekilde delil getirerek amel etmedikleri, mrted askerlerin durumlarn aratrmadklar, bilakis tmne birden kfir hkm verdikleri, llerinin cehennemde olduklarna hkmettikleri anlalnca yazarn hadisi yanl anlamasnn yansra, hadisle konumu dnda delillendirmede bulunduu da grlecektir. Dolaysyla o, hem anlamada hem delillendirmede hatada bulunarak ii karmakark hale getirmi ve bu yaptyla burada selefin icmasnn dna kmtr.

47

 DOSTLUK VE DMANLIK

tb yle der: er delil iin u durumlardan birisi mutlaka vardr: Selef arasnda bu delil ile srekli olarak ya da ounlukla amel edilmi olmas veya az ya da herhangi bir zamanda amel edilmi olmas yahut hi amel edilmemi olmas. yle ki: Birincisi: Delille srekli olarak veya ounlukla amel edilmi olmas. Bu durumda onu delil getirmede ve ona uygun amel etmede herhangi bir mkile yok demektir. Uyulan snnet ve doru olan yntem de budur. kincisi: Kendisiyle ok az veya herhangi bir zamanda ya da herhangi bir durumda amel edilmi olmas, kendisi dnda ise baka bir delil tercih edilip, onunla srekli olarak yahut ounlukla amel edilmi olmas. Bu durumda, uyulan snnet ve takip edilen yol bu dier delili almaktr. Kendisiyle ok az amel edilmi olan delil ve bu delil dorultusunda amel iin aratrmada bulunmak, kendisiyle daha genel olarak ve ounlukla amel edilmi olan dier delil zerinde ise srar etmek gerekir. ncs: ncekilerin bu delille herhangi bir durumda amel ettiklerine dair hibir eyin bulunmamas. Bundaki olumsuzluk ncekine gre daha fazladr. Yukarda geen deliller burada daha uygun biimde geerlidirler. Sonrakiler, bunun ne srdkleri herhangi bir eye delil olduunu zannetseler de hi phesiz bu bir delil deildir. Eer byle olmu olsa, bu durum sahabenin ve tabinun anlaylarndan uzak kalm olup bunu daha sonra bu kimseler anlam olamazlar. Selefin ilk nesline muhalefet eden hatadadr. Bidat ve sapklar, ou kez Kitap ve Snnetle delil getirerek mezheplerini bu ikisi ile doldururlar ve bir de mteabihleri kullanarak, bunlar halkn iinden kamayaca bir hale getirirler. Halk da onlarn bir eyler zere olduklarn zannederler. 82
82

El-Muvfakt, 3/ 56-57

48

 DOSTLUK VE DMANLIK

Yazara gre bu askerler hakknda hkm verirken baz ayrmlarn yaplmas gerekir. Yazarn bahsettii bu ayrm, artlarn aratrlmasn ve engellerin kaldrlmasn iermektedir. Ayn eyi risalesinin bir baka yerinde daha tekrarlar ve fertler hakknda artlarn yerine gelip engellerin ortadan kalkp kalkmadn aratrmadan nce hkm vermenin caiz olmadn belirtir. Er-Risaletul-Lmniyye yazarnn bu gibi hkmlerde, kendisine g yetirilen ile mmteni olan arasnda fark olduunu bilmedii aka grlmektedir. bn-i Teymiye yle der: Mrted, ayet (darul-harbe snmakla yahut slam otoritesinden korunacak bir gce sahip olmakla) mmteni olmusa, hi tereddtsz istitabe uygulanmadan ldrlr. 83 eyhul-slmn bahsetmi olduu mmteniliin tm nitelikleri, sz konusu olan mrted yneticilerin askerlerinde bulunmaktadr. Onlarn hem lkeleri darul-harptir hem de bir g arkasnda korunmaktadrlar. Hibir zaman bu askerlerin hkmnden bahsedilirken istitabe sz konusu edilmemitir. Abdullah bin Ebi Serh olay ve sahabenin mrtedlere yardm edenleri, istitabe uygulamakszn tekfir etme hususundaki icmalar bunun delillerindendir.

83

Es-Srimul-Mesll, 322

49

 DOSTLUK VE DMANLIK

ALTINCI OLARAK
Yazar, sayfa 27de, beraberinde kalb dostluk olmakszn, zahiri dostluun kfre drc olmadna dair nc delilini zikrederek yle der: Herhangi geerli bir maslahatn gereklemesi yahut daha nemli bir mefsedetin giderilmesi iin, kfir ya da zalim ynetici yannda birtakm grevleri stlenmenin caizliinin aklanmasn ierir ki, bu u yeti kerimedir: Onunla konutuunda yle dedi: Sen bugn bizim yanmzda nemli bir yer sahibisin, gven iindesin. (Yusuf) dedi ki: Beni bu yerin hazineleri zerinde sorumlu kii olarak ata. nk ben gvenilirim, bilenim. 84 Ayetler Yusufun Aleyhisselam kfir bir kraln ynetiminde olan lkenin hazinelerinin sorumluluunu stlendiine iaret etmektedir. Bu da, kfir ynetici yannda baz ileri stlenmenin caiz olduunu gsterir. Bu, belirli bir maslahatn gerekletirilmesi veya er hkmlerin uygulanmasn salamak ya da nemli bir mefsedeti gidermek iindir. Bir tr yardm gibi grnse ve yasak olan dostluk gibi alglansa da, kfirin yannda almann belli durumlarda ve belli artlarla caiz olabileceini ortaya koyan bu durum, grnte dostluk ekillerinden birisi olarak alglanan her eyin, hkmde eit olmalarnn gerekmedii kuraln destekler. Bu nedenle alimler bu meseleyi aklarken, zalimin yannda almakla kfirin yannda almak arasnda, severek ve raz olarak alanla, holanmakszn ve buz ederek, sadece mudrt olarak alan arasnda fark gzetmilerdir. Biz ise diyoruz ki: lk iki delil, yani Htb hadisi ve takiyye yeti, dostluk konusunda birer nasstrlar. Yusufun Aleyhisselam Msr kralnn yannda almas ise dostluk konusunda bir nass deildir. Fakat yazar zahir dostluun tek bana kfre drc
84

12 Yusuf/54-55

50

 DOSTLUK VE DMANLIK

olmadna dair delilleri oaltmak iin bunu da zorlamayla konuya dahil etmitir. Bunun bu mesele iin delil olarak sunulmas peygamberlere Aleyhimisselam kar bir saygszlktr. Yusufun Aleyhisselam kfirlerle dostlukta bulunduunu sylemesi (bunu zahiri dostluk olarak isimlendirse de) peygamberleri kmesemektir. Nitekim Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Kul ne ierdiini anlayamad bir sz syler ve bu sz nedeni ile cehennemin, dou ile bat arasndaki mesafeden daha uzak bir yerine kayar. 85 Yazarn bu yapt gnmzde Mslman sfat tayan baz kimseler arasnda yaygndr. Bunlardan birisi bir kral ya da devlet bakanna bakan olduunda Bunu Yusuf da Aleyhisselam yapmtr der. Halbuki Yusuf Aleyhisselam ve dier peygamberler, tutlara sayg gstereceklerine, buna uygun davranta bulunacaklarna ve onlar iin alacaklarna dair yemin etmedike, bakan olamayacak veya millet meclisine giremeyecek olan bu kimselerden berdirler. Yusuf Aleyhisselam ve dier peygamberler ancak tauttan saknma ve onu tanmama emrini getirmilerdir. Allahu Teala yle buyurur: Muhakkak ki biz her mmete, Allaha ibadet edin ve tuttan kann diye bir peygamber gndermiizdir. 86 u halde Yusuf Aleyhisselam tuttan kanmam mdr? Allahu Teala Yusuftan Aleyhisselam naklederek yle buyurur: Babalarm olan brahim, shak ve Yakubun dinine uydum. Bizim iin, Allaha herhangi bir eyi ortak komak sz konusu olamaz. 87 Peygamberlerin irkten ve byk gnahlardan korunmu olduklar zerinde icma salanm, kk gnahlardan korunmu olma hususunda ise

85 86

Muttefekun Aleyhi 16 Nahl/36 87 12 Yusuf/38

51

 DOSTLUK VE DMANLIK

ihtilaf edilmitir. Cumhur, bunlardan da korunmu olduklar grndedirler. Yusufun Aleyhisselam Msr kralnn yannda almas kesinlikle dostluk deildir. nk Allahu Teala, Ey iman edenler, benim de sizin de dmannz olan kimseleri dost edinmeyin 88 sz ile Mslmanlar kfirlerle dostluktan nehyettiinde, onlara brahimi Aleyhisselam ideal bir rnek olarak gstererek yle buyurmutur: Sizin iin brahimde ve Onun beraberinde olanlarda gzel bir rnek vardr; Kavimlerine demilerdi ki: Biz, kesin olarak sizden ve sizin Allah dnda ibadet etmekte olduunuz eylerden beriyiz. Sizi tanmyoruz; artk sizinle bizim aramzda, siz yalnzca Allaha iman edinceye kadar ebedi bir dmanlk ve buz bagstermitir. 89 Kfirlere kar dostluun aksi olan bu dmanlk ve onlardan bu beraet, brahimin, Yusufun ve dier peygamberlerin Aleyhimisselam dininin ta kendisidir. Zira Allahu Teala Yusuftan Aleyhisselam aktararak yle buyurur: Babalarm brahimin, shak ve Yakubun dinine uydum. 90 Yusuf Aleyhisselam geen yette de grld gibi kfirlerin benimsedikleri eyi kmseyip, onlardan ve onlarn kfrlerinden beraetini ilan ederek Tevhide aran birisi olmakla, dinini aka ortaya koyuyordu. O bunu hapisteyken bile yapt. Allahu Teala bunu yle haber verir: Ey zindan arkadalarm, ayr ayr birok ilah m daha iyidir? Yoksa bir ve kahhar olan Allah m? Ondan baka ibadet ettiiniz ne varsa, sizin ve babalarnzn getirdii birtakm adlandrmalardan baka bir ey deildir. Allah bunlara dair herhangi bir delil indirmemitir. Hkm ancak Allahndr; Ondan baka88 89

60 Mmtehine/1 60 Mmtehine/4 90 12 Yusuf/38

52

 DOSTLUK VE DMANLIK

sna ibadet etmemenizi emretmitir. te dosdoru olan din budur. Ancak insanlarn ou bilmezler 91 Yusufun Aleyhisselam, Tevhdin apak ilan ve ona davet ve dostluun aksine kfirlere dmanlk gstererek onlardan beraet demek olan brahimin Aleyhisselam dini zere olduu anlalnca, onun kfirlere zahir ya da btn herhangi bir dostluk gsteremeyecei de anlalacaktr. Onun, Msr kralnn yannda almasnn dostlukla uzaktan yakndan hibir ilgisi yoktur. Nitekim bu, kfirlere ve zalimlere bir eilim olarak da nitelendirilemez. Zira byle bir eilim u yetteki tehdide gre byk gnahlardandr: Zulmedenlere eilim gstermeyin; yoksa size ate dokunur. 92 Peygamberlerin ise byk gnahlardan korunmu olduklarna dair icma olduunu belirtmitik. Msr kralnn bir Mslman olduunu ya da Yusufun
Aleyhisselam eliyle slama girdiini syleyenler de olmutur. 93

Bunun doru olmas durumunda meseledeki problem temelinden kalkacaktr. Fakat bu, gvenilir sahih bir nakille gelmedii gibi, Yusufun szlerine bakldnda uzak bir ihtimal olduu grlmektedir: Ondan baka ibadet ettiiniz ne varsa, sizin ve babalarnzn getirdii birtakm adlandrmalardan baka bir ey deildir. Allah bunlara dair herhangi bir delil indirmemitir. Ayrca Musa Aleyhisselam bundan asrlar sonra yle demitir: Size bundan nce Yusuf apak deliller getirmiti. Siz ise onun getirdii eyden daima phe ettiniz. 94 ayet Yusufun Aleyhisselam kfir kraln yannda almas ona bir tr yardmdr denilecek olursa, yle cevap veririz:
12 Yusuf/39-40 11 Hud/113 93 Kurtub bunu tefsrinde zikreder ve Mcahide nisbet eder; 9/120 ve 159. Yine bn-i Kesir de bunu tefsirinde zikreder; 2/472. 94 40 Mmin/34
92 91

53

 DOSTLUK VE DMANLIK

Kfire yardm haram olan bir ey iin olursa, bu yardm haramdr. Kfire yardm kfr hususunda veya Mslmanlarn aleyhinde olursa, buradaki yardm kfre drc dostluk olur. Yazar yardm ile dostluu birbirine kartrm ve her yardm dostluk kabul etmitir. Bizim eriatmz ve tm peygamberlerin eriatlar kfirlerle dostluktan nehyeden hkmler getirmekle birlikte, onlarla alveri, ortaklk, kiralama gibi ilikileri serbest brakmtr. Bunlarn hepsi, kfirler iin bir tr yardm ierisinde barndrr. Ancak bu yardm, kfr olan eyler iin ya da Mslmanlar aleyhine deil, dnya ileri hususundadr. rnein Mekke kfirleri Yemameden buday ithal ediyorlard. Yemamenin nde gelenlerinden olan Semame bin Esl Mslman olunca, onlara buday yasaklad. Ta ki Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem buna izin verinceye kadar. 95 Bu bir yardmdr, fakat dnyev bir yardmdr. Bizim eriatmzda, Mslmann kfirin yannda almas caiz midir? diye sorulacak olursa, bunun cevab udur: Selefin geneli ve fakihlerin ounluuna gre bizden ncekilerin eriat bizim iin de eriattr fakat iki artla: Birincisi: Bunun, ncekiler iin bir eriat olduunun gvenilir bir nakille sabit olmas. Bu da Kuran, snnet ya da tevatr yoluyla olur. Kitaplar tahrif edilmi olan Ehl-i Kitapn aktardklar bunun dndadr. kincisi: Bizim eriatmzda mesele hakknda zel bir aklamann gelmemi olmas. Eer meseleyi destekler mahiyette bir aklama gelmise, bizim eriatmz uyulmaya daha layktr. yet muhalif bir aklama veya nesh gelmise, bununla amel vacip olur ve bu konuda ncekilere ait eriatla amel caiz olmaz. nc bir durum ise, bu konuda eriatn hibir ey bildirmemi olup, ne destekler mahiyette ne de muhalif olan bir eyin gelme95 Buhari. bn-i Hacer Rahimehullah, hadisin erhinde bn-i Hiamdan rivayet ederek, Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem buna izin verdiini syler. Bkz: Fethul-Br, 8/ 88

54

 DOSTLUK VE DMANLIK

mi olmasdr. te bu durumda, bizden ncekilerin eriatnda herhangi bir ey varsa bununla amel caizdir. Mslmann bir kfirin yannda almas konusunda, bizim eriatmzda olumlu ya da olumsuz herhangi bir aklamann bulunup bulunmadna bakacak olursak, buna cevaz veren bir aklamann bulunduunu grrz. Buharinin Rahimehullah Sahihinin care blmnde, Bir Mslman Darul-Harpte Bir Mriin Yannda alabilir Mi? adl bbda Habbb bin Eretten Radyallahu Anhu rivayet etmi olduu hadis buna dellet eder. Habbb der ki: Ben demircilik yapan birisi idim ve s bin Vilin yannda altm. Bana demesi gereken cret birikti. Bunu demesi iin yanna gittiimde bana dedi ki: Hayr, vallahi sen Muhammedi inkar edinceye kadar demeyeceim. Bunun zerine ben: Vallahi ben de sen lp tekrar dirilmedike asla byle bir ey yapmayacam. dedim. Dedi ki: lp de tekrar dirilecek miyim? Ben, Evet dedim. O, Kukusuz ben orada mal ve evlatlara sahip olacam; borcumu o zaman derim diye karlk verdi. Bunun zerine Allahu Teala, Bizim ayetlerimizi inkar edeni ve bana mal ve evlat verilecek diyeni grdn m? 96 ayetini indirdi. bn-i Hacer Rahimehullah hadisin erhinde yle der: Buharinin, bu bb Bir Mslman Darul-Harpte Bir Mriin Yannda alabilir Mi? diye isimlendirmesi ve Habbb hadisini burada rivayet etmesinden anlalyor ki, Habbab mrik olan s bin Vilin yannda alrken Mslmand. Bu olay Mekkede olmutur ki, Mekke o zaman darul-harpti. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ise bu durumu renmi ve onaylamtr. 97 Mslmann bir kfirin yannda almas u artla caizdir:
96 97

19 Meryem/77 Fethul-Br, 4/ 452

55

 DOSTLUK VE DMANLIK

Birincisi: Bunun zaruret nedeniyle olmas. nk burada, Mslmana kar kfiri yceltmek durumu sz konusudur ki, bu nehyedilmitir. Allahu Teala yle buyurur: Allah Mminler aleyhinde kfirlere kesinlikle frsat tanmayacaktr 98 Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem de yle der: slam stndr; Ona stn gelecek yoktur. 99 Buradaki zaruret rzk ihtiyac olabilir ya da sadece bu yolla ulalabilecek bir maslahat gerekletirmek veya sadece bu yolla giderilebilecek bir mefsedeti gidermek olabilir. kincisi: Yaplan iin, Mslmanlara hell olan trden bir i olmas. Bu da kfirin yannda iftilik ya da zanaatkarlk yapmak olabilir. Bunlar hell olan trden ilerdir. Haram olabilecek trden ise pek ok i vardr. Bunlara gnmzden rnek verecek olursak; faize dayal bankalarda, harama dayal alverilerde ve ticarette almak, iki ve sigara fabrikalarnda almak, medya ve kltr kurumlar olarak adlandrlan eitli saptrc kurumlarda almak gibi ileri sayabiliriz. ncs: Mslmanlara zarar verecek bir eyde kfire yardm etmi olmamak. Aksi takdirde bu, kfre drc dostlua girer. Nitekim Allahu Teala Sizden kim onlar dost edinirse o, onlardandr 100 buyurmaktadr. Bunlar, kfirin yannda, polis olarak veya asker olarak almaktr. Rasul Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Ahirzamanda zalim bakanlar, fask bakanlar, hain kdlar ve yalanc fakihler olur. Bunlara kim eriirse,

98 99

4 Nisa/141 Buhari muallak olarak rivayet eder. 100 5 Maide/51

56

 DOSTLUK VE DMANLIK

onlara ne danman, ne vergi memuru, ne veznedar ve ne de polis olsun. 101 Burada bahsedilen ise sadece zalim olan bakandr. Kfir olursa durumun ne olacan dnmek gerekir. Mslmanlarn aleyhine zarar olarak dnecek olan herey haramdr. Bazen bu, kfre bile gtrebilir. Yusufun Aleyhisselam kfir kraln yannda almasnda ise bu art bulunmaktayd. Onun almas bir maslahat gerekletirmek iindi, yapt i mbah olan bir iti, kfire Mslmanlar aleyhinde yardm etmemiti ve herhangi bir Mslmana zarar vermemiti. yet kfire mal tahsil etmek de haram olan iler arasndadr ve Yusufun Aleyhisselam yapt da buydu; yleyse nasl mbah olabilir? denilecek olursa, yle cevap veririz: Haram olan, kfirin koyduu kurallara uygun biimde ve onun zulmle dolup taan beer kanunlarna gre mal tahsil etmektir. Ancak tahsil ii, tahsildarl stlenmi olan Mslmann itihadna uygun olursa bu, adalet ve slahtr. Yusufun durumu ise byle idi. O, grevi tm ileri kendi kararlarna gre yerine getirecek biimde stlenmiti. Buna kraln ona sylemi olduu u sz dellet eder: Bugn sen bizim yanmzda nemli bir yer sahibisin, gvenilirsin. 102 Allahu Teala yle buyurur: Bylece biz Yusufa yeryznde g ve imkan verdik. Onda diledii yerde konaklad. 103 Yine Allahu Teala Yusuftan yle aktarr: Rabbim, bana mlk verdin ve bana szlerin yorumunu rettin. 104
101 Hatb el-Badd, Trhul-Badd, 10/ 284 ve 12/ 63. bn-i Hibbn, Ebu Yal ve Tabern Es-Sar da rivayet ederler. Hadis tarklerrinin okluuyla shhat kazanmtr. 102 12 Yusuf/54 103 12 Yusuf/56

57

 DOSTLUK VE DMANLIK

evkani yle der: Allahu Tealann Onda diledii yerde konaklar sz diledii yere yerleir anlamnda gcnn tam olduunu ifade eden bir tbirdir. 105 Onun yetki sahibi olduunun delili, kendi eriatna gre amel etmesidir. nk o, yette bildirildii gibi hrszn kleletirilmesi iinde kendi eriat ile amel etmitir: Eyamz kendisinde bulduumuz dnda bir kimseyi alkoymaktan Allah korusun. 106 Bu, bn-i Teymiyenin de belirttii gibi onun eriat idi. 107 Yusuf Aleyhisselam mal toplama ve harcama yetkisine sahip olmusa, bunu kfirin seimine uygun olarak deil kendi karar ile yerine getirmek zere stlenmitir. Bu, gnmzde de caizdir. ayet kfir bir ynetici bir Mslmana ml ilerde, yarg alannda ya da baka bir alanda bamsz olarak almas iin bir grev vermi olsa, bu grevde almas caizdir. Bylece Yusufun Aleyhisselam stlendii grev ile, gnmzde kfir yneticiler yannda bakanlk grevi stlenme arasndaki fark aa kmaktadr. Kfirlerin eriat olduu halde, anayasa ve kanunlarna saygl olacana ve onlara gre amel edeceine yemin ederek bakanlk grevini stlenen kimse kfirdir. Ayrca onlarn bu anayasalar, devletin genel politikasn uygulamada bakanln bir dayanma sorumluluu olmasn ngrr. Bu politika ise, lkede kfr tam olarak yerletirme, slamn ise kkn kazma politikasdr. Bu dayanma ykmll, kendisi dorudan yapmasa da her bakann bu uygulamadan sorumlu olduu anlamndadr. yet, Allahu Telnn Yusuftan Aleyhisselam bahsederken, Kraln dinine gre kardeini alkoyamazd. Ancak

104 105

12 Yusuf/101 Fethul-Kadr, 3/ 35 106 12 Yusuf/79 107 Mecmuul-Fetv, 15/ 118

58

 DOSTLUK VE DMANLIK

Allahn dilemesi baka 108 demesi ne anlama gelmektedir? diye sorulacak olursa, yle cevap verilir: Burada kraln dininden kastedilen onun otoritesidir; yoksa kfr dini deildir. Aksi taktirde Yusuf Aleyhisselam ne tuttan saknm ve ne de brahimin Aleyhisselam dinine uymu olurdu. Bu ise imkanszdr.

108

12 Yusuf/76

59

 DOSTLUK VE DMANLIK

YEDNC OLARAK
Yazar zahiri dostluun, beraberinde kalb dostluk olmadka kfre drc olmadna drdnc delil olarak u yeti verir: man edip de hicret etmeyenler, onlar hicret edinceye kadar sizin zerinizde hibir velyet haklar yoktur. Eer din hususunda sizden yardm isterlerse, yardm etmekten sorumlusunuz. 109 Allahu Teala mminlerin onlara velyetini nefyetmi, yardm ise emretmitir. Onlar hicreti terk etmelerine ramen hl mmindiler. Yazar bu delili de dostluk konusuna katmtr. Halbuki hicret etmemekle dostluk arasnda fark vardr. Bunu delil gstermek, ancak hicret etmeyi her terk edenin kfirlerle zahir dostlukta bulunmu olduunu gsteren baka bir delilin bulunmas durumunda doru olabilir ki, bundan sonra kalb dostluun da zahir dostlukla birlikte bulunmas gerektii kural uygulanabilsin. Fakat hicreti terk edenin, kfirlerle zahir dostlukta bulunmu olacan gsteren herhangi bir delil bulunmamaktadr. Darul-kfrden, darul-slma hicret asl olarak vaciptir, ancak baz durumlarda mstehap olabilecei gibi, bazen de mazeret nedeniyle vaciplii debilir. Buna gre, hicreti terk eden kimse hicret kendisine vacip olduu zaman gnahkr olup, mstehap olduu zaman gnahkr olmaz. Bundan aciz olduunda ise mazur olmu olur ve kfirlerle dostlukta bulunmu olmakla nitelendirilmez. Birinci snfa giren, bunu yapacak gc olmasna ramen ve darul-kfrde dinini aka uygulamaktan aciz olmasna ramen hicreti terk etmekle gnahkr olan kimse hakknda en fazla sylenebilecek olan ey, onun hicreti terk etmesinin kfre drc dostluk ihtimali tamasdr. Eer onun hicret etmemesi,
109

8 Enfal/72

60

 DOSTLUK VE DMANLIK

kendisi iin darul-kfrde bulunan bir kar sebebiyle ise ve dinini uygulamadaki acizlii, namaz klmamak gibi kfr derecesine ulaan bir noktada deilse, bu kimse fasktr. Ancak hicret etmemek kiinin kfir olan toplumuna olan sevgiden ve onlarla yaamay tercihten tr olursa, bu kfre drc dostluktur.

61

 DOSTLUK VE DMANLIK

SEKZNC OLARAK
Yazar risalesinin sonunda yle der: yet dostluk batn ise kfrdr ve faile bunun kfr olduu hccet ikame edilerek bildirilir. Msr Devletinin emniyet tekilat hakknda da ayn eyi syleyebiliriz. Bu da kfir bir kurumdur. Ancak burada alan, durumunu ve dostluk eidini bilmediimiz fertler hakkndaki hkme gelince, bahsetmi olduumuz eyleri dikkate almadan nce bu kimselerin kfrne hkm vermeyiz. Burada zerinde durmak istediimiz hccet ikame edilerek szdr. Hccet ikamesi, fakihlerin rfnde istitabe olarak bilinir. stitabe ise sadece kendisine g yetirilen kimseye uygulanr. rnek verilen kimseler gibi mmteni olanlara gelince, onlara istitabe uygulamak gerekmeyip haklarnda istitabesiz hkm verilir. Mmteniler hakknda gndeme gelen bir dier durum ise, savatan nce onlara davette bulunma meselesidir. Fakat Mslmanlarn yaadklar lkeleri yneten yneticiler ve onlara yardm edenler iin byle bir eye gerek yoktur. Kendisine davet ulam olan kimseye davette bulunmak vacip deildir. Bu yneticiler ise, kendilerinden istenilenin ne olduunu gyet iyi bilmektedirler. Senelerce, kendilerini hakka aran kimseleri ldrmekten, ikence etmekten ve hapsetmekten bir an olsun geri durmamaktadrlar. Hatta ordularndan, medya ve eitim aralarndan dindarlk kokusu aldklar herkesi uzaklatrrlar. lkede slamn kknn kaznmas, kfrn ve fcrun yaylmas iin hi durmadan plan zerine plan kurarlar. Medya aralarn, organize bir saptrmay gerekletirmek iin kullanrlar. slamdan alkoymak iin hi durmadan devletleraras ve blgesel anlamalar yaparlar. Dolaysyla davetin, mmteni grubun tek tek tm fertlerine deil, yalnzca liderlerine yneltilecei bilinen bir durumdur. Nitekim Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem 62

 DOSTLUK VE DMANLIK

Kisraya, Kaysere, Mukavksa ve Necaiye eliler gndermitir. Onlara gnderdii ey, her kim yz evirirse, kendisine tbi olanlarn gnahlarnn da kendisine ait olacan bildiren tek bir mektuptu. Dolaysyla bu mrted yneticilere davet ulamtr. te bu, onlar ve onlara uyanlar iin bir hccettir. Bu bilgi, tbileri arasnda bile yaygnken onlar nasl olur da bunu bilmiyor olabilirler. Kendisine davet ulam olan herkesle, davette bulunmakszn savalr. Aynen Nebinin, Beni Mustalk zerine onlar habersizken saldrm olmas gibi. 110 Ayrca Mslmanlarn bu yneticilerle olan sava savunma savadr. Zira bu yneticiler ve yardmclar Mslmanlarn yaad lkeleri kontrolleri altna almlar ve buralarda g ve galibiyetle kfr dayatmaktadrlar. ldrmek, ikence etmek, hapse atmak ve evine barkna giremez hale getirmek suretiyle Mslmanlara her trl eziyeti reva grmektedirler. Mslmanlarn lkelerine yerlemi olan dmann zellii budur ve onlara kar yaplan sava bir savunma savadr. Savunma savanda ise davet sz konusu olmaz. Davet ancak bir saldr savanda olur ki, bu da Mslmanlarn, lkelerinde bulunan kfirlerin zerine yrmeleridir. Bu durumda, daha nceden onlara tebli ulamamsa davet etmek vaciptir. Savunma savanda ise davet yoktur. Sonu olarak unu belirtmek istiyoruz ki; Er-RisaletulLmniyye isimli bu kitabn Msrda bir cemate ait olduu, onlarn bu kitab Msrdaki Cematul-slmnin er ve fkh retileri olarak yaynladklar, bununla birlikte bu kitaplar ierisinde pek ok er aykrlklar olduunu rendikten sonra, bunlara hvnul-Mslimn adl cematn bavuru kayna olan Dutun L Kudtun 111 adl kitab, ayrca grleri yeni bir
Muttefekun Aleyhi Bu kitap Hasan el-Hudeybiye ait olup, nancmz bal altnda Trkeye tercme edilmitir.
111 110

63

 DOSTLUK VE DMANLIK

ekol temsil eden ve tbileri bulunan el-Bnnin itikattaki aykrlklarn ve fkhtaki z grlerini de eklediimizde, baz slm cematlerin kendi tbilerini ve dier Mslmanlar, arpk itikadlar ve kural d fkh metodlar zere yetitirmekle nasl bir cinyet iledikleri anlalacaktr. Gen bir insan hangi dnce zere yetimise genellikle buna bal kalr ve onu bundan vazgeirmek zordur. Grld gibi problem kapsaml, tehlike ise byktr. Bugn Mslmanlar, zellikle de genler, bu arpk akideler ve kural d grler etrafnda gruplamaktadrlar. Bu da gemiteki frkalarn douu gibi yeni yeni frkalarn olumasna sebep olmaktadr. Nitekim Azz ve Cell olan Allah yle buyurur: Onun emrinden uzaklaanlar, kendilerine bir fitne isabet etmesinden, yahut ackl bir azaba uramaktan saknsnlar. 112 Bugn yeryznn dousunda ve batsnda Mslmanlarn uradklar zayflk, paralanmlk, alalmlk, deersizlik, slm devletinin kaybedilmi olmas ve Mslmanlar zerinde kfirlerin otorite kurmu olmalar gibi eyler bu yette geen fitne ve ackl azabn kapsamna girer. Bunlarn tm Mslmanlarn ilim ve amel olarak eriatlarndan uzaklamalarna dnktr. Allahu Teala yle buyurur: Sana bir ktlk isabet ettiinde bu kendindendir. 113 Size isabet eden her musibet, ellerinizin kazanm olduklarndan dolaydr. Allah ounu da affetmitir. 114 Bu hastalklarn aresi ise Allahu Telnn u yetinde zikrettii eydir: Allah, kendilerinde olan deitirmedike bir kavmin durumunu deitirmez. 115 Kendinde olan deitirmek, nefisle mcadele olmakszn mmkn deildir. Kim bu
112 113

24 Nr/63 4 Nis/79 114 42 r/30 115 13 Rad/11

64

 DOSTLUK VE DMANLIK

konuda sadk olursa, Allahu Teala da sadk vadi gereince onun admlarn dzeltir. Allahu Teala yle buyurur: Urumuzda gayret sarfedenleri elbette yollarmza ulatrrz. phe yok ki, Allah muhsinlerle beraberdir. 116 Davetimizin sonu; Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha aittir.

www. davetvecihad. com

116

29 Ankebut/69

65

 DOSTLUK VE DMANLIK

NDEKLER
Kitap Hakknda Bir Aklama......................................................3 Mukaddime ................................................................................5 Dostluun (Muvlt) Lgat ve eriattaki Anlam .........................8 Er-Risaletl-Limniyye Yazarnn, Risalesinde Takip Ettii Yntem ve Bunun Ayrntl Tenkidi...........................................15 Birinci Olarak............................................................................16 kinci Olarak .............................................................................18 nc Olarak..........................................................................25 Drdnc Olarak......................................................................30 Beinci Olarak ..........................................................................34 Altnc Olarak............................................................................50 Yedinci Olarak..........................................................................60 Sekizinci Olarak ........................................................................62 indekiler .................................................................................66

66

 www.davetvecihad.com

DAVET SERS BRNC ADIM 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 1. 2. 3. 4. 5. Mslmanlarn Birliini Salayacak Temel Esaslar Taifetul Mansurann zellikleri Ehl-i Snnetin Menheci ve Cihadn Esaslar Millet-i brahim man ve Kfr Cehalet zr Demokrasi Dindir Taut ve Destekileri Tautlarin Destekileri Hakkndaki phelerin Aydnlatlmas Dostluk ve Dmanlk lkelerin Hkmleri Cihada Tevik slam Erlerine Nasihatler ARATIRMA SERS El-Umde Fi dadil-Udde El-Cihad vel-ctihad Tekfirde Arlktan Sakndrma Konusunda Otuz Risale 1-2 Akidemiz slamda ehadet Operasyonlar
Abdulkadir bin Abdulaziz Ebu Katade Ebu Muhammed sm El-Makdisi Ebu Muhammed sm Derleme Abdul-Munim Mustafa Abdul-Munim Mustafa Abdulkadir bin Abdulaziz Ebu Muhammed sm Abdulkadir bin Abdulaziz Abdulkadir bin Abdulaziz Ebu Muhammed sm Abdulkadir bin Abdulaziz Ebu Muhammed sm Abdulkadir bin Abdulaziz Abdulkadir bin Abdulaziz Ebu Kuteybe e-mi Sleyman Davud

DAVET SERS KNC ADIM

 www.davetvecihad.com

NASHAT
Mslman kardeim! Bu kitapk, Allahu Tealann izniyle faydal bilgiler iermektedir. Allaha hamd olsun ki biz, eri delili olmayan hibir sz sylemiyoruz. Senden de, eri bir delili olmadka hibir sz kabul etmemeni istiyoruz. Bylece yol kesen ekyalarn, Allaha davet ad altnda seni aldatmasna izin verme. Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellem, Bir ayet dahi olsa benden ulatrn 117 ve yine ahit olanlar, olmayanlara duyursun 118 vasiyeti gereince bu kitapn, kardelerinin, tandklarnn ve dier Mslmanlarn arasnda yaylmas iin gayret et. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Allahn senin elinle bir kiiyi hidayete ulatrmas, kzl develere sahip olmandan daha hayrldr. 119 Kardeim, bil ki bu ve buna benzer yaynlar Mslmanlar arasnda yayman, Allahu Tealann yolunda bir cihaddr. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yle buyurur: Mriklere kar mallarnz, canlarnz ve dillerinizle cihad edin. 120 Allahu Teala, bu ve buna benzer yaynlarn Mslmanlar arasnda yaylmas iin gayret eden herkesi birok hayr ile mkafatlandrsn, Allahumme Amin.

www. davetvecihad. com

117 118

Buhari Mttefekun Aleyhi 119 Mttefekun Aleyhi 120 Ebu Davud, sahih bir senedle rivayet etmitir.