UNIVERSITETI A.

XHUVANI FAKULTETI I SHKENCAVE TE EDUKIMI DEGA: PSIKOLOGJI VITI I B

DETYRE KURSI
TEMA: RREGULLIMET E TE USHQYERIT.
PUNOI: PRANOI:

ELBASAN 2012

Ushqimet e parafinuara, veanrisht ato me fibr, stimulojn hormonet qe ulin oreksin dhe duke e br trupin tuaj te ndihet plot. Larja e dhmbve ose m sakt pasta e dhmbve ndihmon n uljen e oreksit. Ndryshimi i sasis s fluorit ndihmon pr ti rezistuar dshirs pr t ngrn m tepr. Duhet t jeni t qndrueshm n zbatimin e orareve t s ngrnit pr t mos sjell ndryshime n ndjesin pr t krkuar vazhdimisht ushqim. Vetm kshtu hormonet q sjellin oreksin mund t ndalohen. Hani ngadal, sepse n kt mnyr e ndihmoni stomakun tuaj q t punoj normalisht dhe t mos shfaq probleme. Shpejtsia n t ngrn apo dhe nj ngrnie e rnduar sjell probleme po ashtu mund t oj dhe n smundje t stomakut. sht e kshillueshme q t konsumoni ushqime sa m t lehta, t pasura me t gjitha vitaminat, yndyrnat dhe karbohidratet e nevojshme. Nj teprim n nivelin e ktyre prbrsve do t sillte probleme jo vetm pr stomakun por pr gjith organizmin. Ushqimi dhe tretja Nervat endacak lshojn sinjale n stomak, i cili fillon t sekretoj acide t cilat ndihmojn n tretjen e ushqimit. Pankreasi fillon t hedh jasht insulinn. Mlia vihet n lvizje pr t aktivizuar gjith kimikatet e trupit n mnyr q t rregullojn nivelin e sheqerit n gjak, apo ta rikthej at n nivelin e mparshm. Qenia njerzore gjithmon ka qen n kushtet e nj marrdhnieje mjaft t ndrlikuar me ushqimet. Pr tu mbajtur gjall organizmi ka nevoj pr t gjith prbrsit organik e inorganik t cilt merren me an t ushqimit, apo marrin prej tij energji pr t kryer funksione t ndryshme. Por disa njerz e ndjejn t nevojshme t han pak e disa m shum. Sot gjithnj e m tepr njerzit jan t interesuar t konsumojn ushqime sa m t domosdoshme dhe q sjellin sa m pak probleme me shndetin. Faktort nxits t oreksit N rutinn e prditshme ne e msojm trupin ton, n mnyr t till q t ushqehemi gjat tre vakteve: mngjes, drek dhe dark pothuajse n t njjtin orar. Arsyeja sht se ju ndiheni t uritur sepse edhe gjat 100 ditve t kaluara ju keni ngrn gati-gati n t njjtin orar. sht vn re se sistemi i trurit t njeriut duke par fotot e ushqimeve t ndryshme arrin t bj dallimin

mes ushqimeve q ai plqen dhe atyre q nuk plqen. Trupi parashikon kt veprim t sistemit n momentin kur informacioni pr plqimin e nj ushqimi kalon n tru. Kjo sht arsyeja pse n goj fillon prodhimi i sekrecioneve t ndryshme, n varsi t shihej s ushqimit q prfytyrojm apo shohim. Faktor t tjer ndikues jan shumllojshmria e ushqimeve t provuara dhe t dshiruara gjat ngrnies. Nuk mund t lihet pa prmendur ndikimin nxits t aromave tipike t ushqimeve dhe nuhatjes. Nuhatja sht nj nga elsat kryesor i cili i sugjeron trupit ton pr ushqimet q kemi pran. Kur kto shenja shkojn deri n tru, trupi yn fillon t sekretoj insulinn, e cila na bn t mendojm se jemi t uritur. Sharon Dalton thot se: Aromat dhe nuhatja bashk aktivizojn ujvarn e oreksit. Prania e mikrobeve n aparatin trets Mikrobet i krijojn trupit mundsin pr t sintetizuar vitaminat e nevojshme pr stomakun, rregullojn sistemin imunitar, si dhe nivelin e serotonins. Ato ndikojn n mnyrn e tretjes s ushqimeve, po ashtu edhe n ndryshimin e peshs trupore. Pjesa m e madhe e mikrobeve q jetojn n trupin e njeriut qndrojn n aparatin trets. Ato hyjn nprmjet gojs me ushqimet q n muajt e par t jets, madje edhe q para lindjes me lndt q prthithen nga trupi i nns. N koht e para kur shkenca mjeksore nuk ishte formuar ende ato ishin t vetmit mbrojts t organizmit. Ashtu si gjallojn mikrogjallesat q shkaktojn smundje t ndryshme, po ashtu gjallojn edhe mbrojtsit e organizmit. ushqimeve. Kto mikrogjallesa kryejn disa funksione gjat tretjes s

Mbipesha, problemet dhe rregullimet e ushqimit Obeziteti dhe mbipesha jan probleme q prekin nj numr gjithnj e m t madh t njerzve n ditt e sotme. Jan nj sr faktorsh q shkaktojn kt problem, rregullimet e ushqimit, jeta sedentare, probleme t metabolizmit etj. Por mbipesha nuk prbn m vetm nj problem estetik, por shkakton shum probleme n lidhje me shndetin. Obeziteti dhe depozitimi i mass dhjamore n pjesn e barkut prbjn faktor rreziku pr shum smundje si: veshkat, diabeti, smundje kardiovaskulare etj. Korrigjimi i ktyre problemeve pr t

shmangur pasojat e tyre n lidhje me shndetin bhet vetm nprmjet nj diet t ekuilibruar, q do t thot nj diet q duhet t prmbaj t gjith ushqimet, por n sasi t caktuara sipas nevojave fiziologjike t gjithsecilit. Nevojat e vazhdueshme t trupit pr uj Jo vetm q trupi ka nevoj pr uj, por uji gjithashtu pengon shndoshjen. Nj njeri q pi uj n mnyr t vazhdueshme gjat dits, nuk ndien shum uri. Ngrnia e frutave dhe e zarzavateve t freskta, mundsisht t pagatuara, prdorimi i kufizuar i karbohidrateve si: buka, sheqernat kthehen shpejt n dhjam, zgjedhja me kujdes e ushqimeve sidomos atyre t gatuara, mnjanimi i ushqimeve t shpejta e t skuqura, aktiviteti, etj. t cilat ndihmojn shum n rnien e peshs. Pr kt sht e nevojshme t dihet se cilat ushqime jan t dobishme, neutrale, dhe cilat jan t dmshme pr nj njeri n baz t grupit t gjakut q ai njeri ka. Por uji mbetet nj nga komponentt m t rndsishm, q pengon shndoshjen. Efektet e vitaminave dhe kriprave minerale Vitaminat dhe kriprat minerale e ndihmojn trupin q t ruaj nj form sa m t mir. Nj diet e mir duhet t siguroj t gjitha vitaminat dhe kriprat minerale q jan shum t nevojshme pr organizmin. Edhe pse duhen n sasi t vogla ato jan t pazvendsueshme. Ato veprojn s bashku. Kriprat minerale ndihmojn n strukturat kockore, krijimin e nj ekuilibri t sistemit ujor t organizmit, nervat dhe reagimet muskulore. Materiale t rndsishme jan: kalciumi, fosfori, magnezi, hekuri, sulfuri, sodiumi, potasi dhe zinku. Disa vitamina si A,E, D, K mund t magazinohen, ndrsa vitaminat C dhe B kompleks duhen marr rregullisht. Nse frutat dhe perimet gatuhen, vitaminat dhe kriprat minerale humbasin shum nga cilsit e tyre. Mjaft vitamina prmbajn dhe lkurat e frutave.Efektet e portokallit: ortokalli sht i pasur me vitamina A, B, C, P, me kripra kalciumi, fosfori etj. Me portokall bhet reel dhe marmelat shum e mir. Lngu i portokallit, i konsumuar me ose pa sheqer, ose me gaz karbonik, n form aranxhate sht freskues. Lvozhga e that ose e ruajtur, prdoret n mbltore dhe n kuzhinn shtpiake. Nga lvozhga e portokallit del vaj eterik shum i mir, i cili gjen prdorime t shumta n prodhimin e pijeve, aromave, ilaeve etj. Vaj eterik prodhohet edhe

nga lulet, si edhe nga gjethet, t cilat prdoren n prgatitjen e aromave dhe t mblsirave.Vaji esencial i portokallit mund t prdoret me pika nga goja duke e marr tre ose katr her n dit nga nj pik pr t larguar errat e kqija nga goja, mund t largoj aromat e kqija t djerss duke u prdorur n vendet intime. Ky vaj, duke pasur vitaminn C, jep ndjenjn e nxehtsis duke u ndier mir dhe i qet.Portokallet jan nj ushqim i pasur me vitamina, me veti freskuese dhe treten leht n stomak. Lngu i portokallit ka veti diuretike dhe antiseptike, e prdoret me sukses n luftimin e smundjeve t veshkave, edhe n rastet kur jan formuar gur n to.N kto raste zbatohet kura me portokall: Konsumohen do dit 5-10 kokrra portokallie, duke e vazhduar kurn pr 2030 dit. Kjo kur bn mir n smundjet e mlis dhe n ato t zemrs dhe t enve t gjakut. Lngu i portokallit, duke i shtuar pak sheqer, plqehet edhe nga fmijt e vegjl dhe kshillohet t prdoret qysh n muajin e tret pas lindjes.Portokalliet prdoren me efekt t mir n luftimin e anemis, duke pasuruar gjakun me elemente t reja.Portokalli ka prmbajtje t lart t vitamins C. N 100 g lng portokalli prmbahen 56 mg vitamin C. Kjo vitamin merr pjes n shum procese t shkmbimit t lndve n organizm.Lvozhgat jan t pasura me elemente aktive. Lngu i fituar nga zierja e lvozhgave prdoret edhe n rastet e rregullimeve t stomakut dhe t zorrve. 10-15 g lvozhga frutash vihen t ziejn pr 15-20 minuta n 250 g uj. Nga lngu i prftuar pihen 1-2 gota n dit.Kur ky lng pihet i ngroht, bn mir n rrugt e siprme t frymmarrjes, kur ka acarime n gryk apo znie zri. Gjethet dhe filizat e njom t portokallit kan veti qetsuese n rastet e nevrastenis: Merren 50 g gjethe dhe coptohen, pastaj vihen t ziejn n katr pjes uj. Nga lngu i fituar merret nj lug gjelle n dark, gjysm ore para fjetjes.Prbrsit e bananes pengojn transmetimin e HIV-it? : Lektinat, proteina natyrale t pranishme n banane, mund t ndihmojn si mjete parandalimi t transmetimit t virusit q shkakton AIDS-sin, bjn t ditur shkenctart amerikan.Studimet e realizuara nga Universiteti i Michiganit jan publikuar edhe n revistn Journal of Biological Chemistry.Testimet laboratorike t zhvilluara deri tash japin shenja se lektina sht po aq me ndikim si edhe dy barrat q tashm ekzistojn. Veprimi i ksaj substance

mbshtetet n parandalimin e reaksionit zinxhir q on deri te infeksioni, pasi ka aftsi pr t identifikuar patogjenin dhe pr t pamundsuar veprimin e tij duke u lidhur me proteinat e virusit.Hulumtuesit besojn se lektina mund t jet nj alternativ m e lir pr krijuar preparate vagjinale me veti mikrobicide. Molla pr personat me mbipesh: Nj hulumtim amerikan tregon se prbrsit e molls mund tu ndihmojn personave me mbipesh n pengimin e zhvillimit t proceseve inflamatore q shkaktohen gjat smundjeve kronike q vijn si pasoj e pranis s sasis s madhe t indit yndyror. Rezultatet e nxjerra nga ky studim sugjerojn se konsumimi i prbrsve t tretshm t molls pengon zhvillimin e thuajse t gjysms s proceseve inflamatore.Shkenctart i kshillojn njerzit t konsumojn sa m shum molla me qllim q sistemi i tyre imunitar t jet shum m i fort. Me cokollate kunder sulmit ne tru: Edhe pse m hert sht konsideruar si ushqim mkatar, sot okollata gjithnj e m shum po trajtohet si superushqim, duke qen se ka prbrs t cilt ndihmojn shndetin njerzor. Kohve t fundit, okollata po konsiderohet si ushqim i dobishm pasi q prmban antioksidues dhe teobromin, i cili sht shum i dobishm pr sistemin nervor. Nj studimi i realizuar s fundmi, tregon se okollata ndihmon edhe te kollitja dhe njherit rrit disponimin. Antioksiduesit t pranishm n okollat mbrojn lkurn nga veprimi i dmshm i rrezeve ultravjollc, ndrsa jan t mir edhe pr sistemin kardiovaskular. Disa mjek madje ua rekomandojn pacientve t tyre okollatn e zez pr shkak t prbrsve t shndetshm. Ve ksaj, pacientt t cilt han okollat para operacionit me laser, jan m pak nervoz, jan t vetdijshm dhe bashkpunojn m mir me mjekt. Boronica, ideale pr koncetrim dhe kujtes: Boronica sht super frut e cila do tju prmirsoj koncetrimin, po ashtu do tju ndihmoj edhe n luft kundr menduris, kshillojn shkenctart pasi q i kan msuar rezultatet e studimit m t riShkenctart kan zbuluar se disa ushqime mund t ndihmojn n koncetrim, por edhe n mbajtjen mir t shndetit mental gjat tr jets. sht zbuluar se 200 gram jogurt t boronics sht i mjaftueshm pr rritjen e koncetrimit. Edhe m par sht zbuluar se prbrsit e disa

ushqimeve jan t lidhura me pjest e trurit prgjegjse pr kujtesn. Edhe ky zbulim i ri shkon n favor t tezs se boronica sht super fryt i cili sht nj antioksidues i shklqyeshm, zvoglon rrezikun nga smundjet e zemrs dhe kanceri, si dhe ngadalson plakjen. Dr. Jeremy Spencer, mjeku i diets nga Universiteti Reading i cili e ka udhheq kthulumtim, beson q ndikimi i fuqishm i boronics n tru fshihet n aftsin e saj q t prmirsoj qarkullimin e mir t gjakut deri tek truri. Flavonoidt q gjenden n lloje t ndryshme t frutave, n mesin e t cilave edhe n boronic, i hapin stacionet e gjakut dhe lejojn qarkullim m t shpejt dhe m ta madh t gjakut, dhe n t njjtn koh e zvoglojn edhe presionin e gjakut. Pr kt shkak boronica e prmirson aftsin njohse, por edhe trurin e mban t shndetshm n shtigje m t gjata. Hulumtimi ka prfshir rreth 40 persona t rritur t cilt kan konsumuar lloje t ndryshme t ushqimit, dhe n t njjtn koh kan zgjedhur edhe detyra mentale. U zbulua se rezultate m t mira kan pasur ata q kan konsumuar jogurt t boronics. Me poshte radhiten 10 ushqime dhe efektet qe kane ato ne trupin e njeriut. 1. Hudhra: Mbase aroma e saj mund t mos jet e mir pr frymmarrjen

tuaj, por hudhra sht shum e shndetshme pr organizmin tuaj. sht e shndetshme pr vet faktin sepse ajo prmban fitokimikate t cilat i vrasin bakteret, thithin kolesterolin dhe luftojn kancerin. Kt kan treguar edhe prfundimet e studimeve t nj shkenctari David Grotto, nga Chikago, i cili i bazuar n studimet dietologjike ka botuar nj libr me 101 ushqime q mund t shptojn jetn tuaj. N kt list bn pjes edhe hudhra, e cila sht e kshillueshme q t hiqet lvozhga, t pritet n copa t vogla, t shtypet, dhe pastaj t prdoret.