Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

Υποθετική κατάσταση και ερωτήματα

Αν υποθέσουμε ότι επισκέπτεστε δύο τάξεις σε ένα σχολείο, που ακολουθούν
δύο διαφορετικά μοντέλα διδασκαλίας και:
Α) στη μία τάξη τα παιδιά παρακολουθούν την παράδοση του δασκάλου (ο
οποίος την κάνει όσο καλύτερα γίνεται) και προσπαθούν να κατανοήσουν μία
διδακτική ενότητα, πχ, στην Ιστορία, τη Γεωγραφία, τη Φυσική, τα Μαθηματικά
κτλ. Οι μαθητές διαβάζουν στο σπίτι τους το αντίστοιχο κείμενο του βιβλίου
τους, ενδεχομένως, κάνουν και κάποιες γραφικές εργασίες, όπως αυτές που
υπάρχουν στο βιβλίο, και επιστρέφουν στο σχολείο για να εξεταστούν και να
παραδώσουν τις εργασίες τους στο δάσκαλο, ο οποίος τις παίρνει στο σπίτι του,
για να τις διορθώσει και να τους τις επιστρέψει διορθωμένες μία άλλη μέρα,
ελπίζοντας ότι, αν προσέξουν τις διορθώσεις και τις παρατηρήσεις του, μαζί με
όσα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος, θα βελτιώσουν την
ακαδημαϊκή τους επίδοση. Η ύλη όμως πιέζει και πρέπει να ασχοληθεί με το
«παρακάτω». Γι’ αυτό και δεν έχει και πολύ χρόνο, για να ασχοληθεί με άλλου
είδους σύνθετες και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, δεδομένου ότι αυτές
είναι χρονοβόρες. Έτσι, για να μην έχει μπλεξίματα και με τη διοίκηση όσον
αφορά την κάλυψη της ύλης, αρκείται στη ρουτίνα που προαναφέραμε με μία-δύο
εξαιρέσεις όλο το χρόνο, όπως εξάλλου προτείνεται και από το αναλυτικό
πρόγραμμα, ενώ
Β) στην άλλη τάξη, οι μαθητές κάθονται ανά 2-3 μπροστά στον υπολογιστή και
εργάζονται με ένα εκπαιδευτικό λογισμικό (σχετικό με το ίδιο μάθημα της
προαναφερθείσας τάξης του παραδείγματός μας, το οποίο, ας υποθέσουμε,
χαρακτηρίζεται πράγματι από ένα καλό διδακτικό σχεδιασμό). Ο εκπαιδευτικός
περιφέρεται στις ομάδες, παρακολουθεί την εργασία των μαθητών και,
ενδεχομένως τους ζητάει να συνεργαστούν μεταξύ τους, προκειμένου να
εκπονήσουν μία σύνθετη εργασία χρησιμοποιώντας τις διευκολύνσεις του
υπολογιστή. Σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας παρέχει στους μαθητές
υποστήριξη με ποικίλους τρόπους, ώστε να καταφέρουν να διερευνήσουν το θέμα
τους, να σκεφτούν, να συζητήσουν μεταξύ τους, να επιλύσουν προβλήματα και να
παραγάγουν το ζητούμενο έργο. Με την ευκαιρία αυτή, αφιερώνει και κάποιο
χρόνο για να συζητήσει με όλους μαζί αυτά που θα τους έλεγε και στην
«παράδοση», αυτή τη φορά όμως έχοντας απέναντί του μαθητές με μια σχετική
εμπειρία
Ερωτήσεις:
α) Αν σας ζητούσε κάποιος να παρατηρήσετε αυτές τις δύο υποθετικές τάξεις
και να τις συγκρίνετε ως προς τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν τα παιδιά στην
κάθε μία από αυτές, τι θα λέγατε; Υπάρχουν κάποιες πρόσθετες διευκολύνσεις
για τη μάθηση, τις οποίες είναι δυνατόν να προσφέρουν στους μαθητές και τους
εκπαιδευτικούς οι Νέες Τεχνολογίες και ποιες είναι αυτές; (Αναφέρατε τις
κυριότερες που μπορείτε να σκεφτείτε).
β) Ακόμη όμως και στην περίπτωση που ένα εκπαιδευτικό λογισμικό είναι πολύ
καλό, είναι δυνατόν να οδηγήσει από μόνο του σε θετικά αποτελέσματα; Ποιος
θα πρέπει να είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε σχέση με την αξιοποίηση του
λογισμικού αυτού;
(Σημείωση: Εκθέσετε ελεύθερα τις απόψεις σας, με συντομία και
περιεκτικότητα, υποστηρίζοντάς τις, κατά το δυνατόν, με ένα παιδαγωγικό
σκεπτικό, ανεξάρτητα από το αν είστε εκπαιδευτικοί ή όχι. Η αξιολόγηση θα
γίνει με την αλφαβητική κλίμακα Α, Β, Γ, Δ, Ε.))

(Στόχος της εργασίας αυτής είναι να σας δοθεί η ευκαιρία να ενημερωθείτε και
να εκτιμήσετε τις ιδιαίτερες διευκολύνσεις που παρέχουν τα νέα εργαλεία των
ΤΠΕ για τη μάθηση και τη διδασκαλία και να σκεφτείτε ορισμένες σημαντικές
προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες οι δυνατότητες των ΤΠΕ θα έχουν πράγματι
διευκολυντικά αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης και του
μετασχηματισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας)

Σελίδα 1 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

1. Τρόπος διδασκαλίας
Οι πρώτες παρατηρήσεις που εξάγει ο παρατηρητής από τις δύο τάξεις αφορούν το
μοντέλο διδασκαλίας που ακολουθεί ο κάθε εκπαιδευτικός καθώς επίσης και την
αποδοτικότητα αυτού.

1.1 Αντιπαραβολή χρησιμοποιούμενων εκπαιδευτικών

μοντέλων
Το εκπαιδευτικό μοντέλο που εφαρμόζει ο εκπαιδευτικός της πρώτης τάξης
(της υποθετικής κατάστασης) μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μοντέλο
«Μεταβίβασης» της γνώσης, ή ακόμα «Δασκαλοκεντρικό» μιας και ο
Δάσκαλος ως αυθεντία της γνώσης μεταδίδει στα παιδιά, σε μια πρόσωπο με
πρόσωπο διδασκαλία, τη γνώση αυτή. Άλλοι χαρακτηρισμοί που θα μπορούσε να
αποδώσει κάποιος στο μοντέλο αυτό είναι : Αφηρημένο-Απο-συγκειμενοποιημένο,
Κλειστό, Τεχνητά κερματισμένο, Νοησιαρχικό, Υλικοκεντρικό, Μαζικό,
Ατομιστικό, Συντηρητικό, και τέλος αναπαραγωγικό.
Στη δεύτερη τάξη ο εκπαιδευτικός ακολουθεί ένα Κοινωνικο-
εποικοδομιστικό μοντέλο ή αλλιώς ένα «Μαθητοκεντρικό» μοντέλο όπου ο
Μαθητής έχει το ρόλο του εξερευνητή της γνώσης αλλά και του δημιουργού
περιεχομένου, πάντα υπό την εποπτεία και τις συμβουλές του εκπαιδευτικού. Το
μοντέλο αυτό μπορεί να χαρακτηρισθείκαι μέσα από τις διαφορετικές
προεκτάσεις που μπορεί να έχει όπως: Συγκειμενοποιημένο, αυθεντικό , Ολιστικό,
ανοιχτό, Κριτικό, δημιουργικό, Προσωποκεντρικό, Συνεργατικό,
Μετασχηματιστικό, χειραφετικό.

1.2 Τι αποκομίζει ο Μαθητής

Τα οφέλη για το μαθητή στην πρώτη τάξη είναι περιορισμένα. Είναι σίγουρο
ότι, αν προσπαθήσει, θα κατακτήσει τη γνώση , αλλά μόνο αυτή – και μάλιστα
από πολλούς αμφισβητείτε το βάθος χρόνου που θα την κατέχει. Δεν θα
καταφέρει ποτέ (μέσα από τη μαθησιακή διαδικασία της τάξης) να αποκτήσει
δεξιότητες όπως αυτή της συνεργασίας, της κριτικής σκέψης, της χρήσης
τεχνολογικών εργαλείων κτλπ που είναι απαραίτητες για την αναδυόμενη
κοινωνία της πληροφορίας.
Σε αντίθεση ο μαθητής της δεύτερης τάξης, έχει την ευκαιρία να αποκομίσει
ποικίλες δεξιότητες μέσα από τη συμμετοχή του σε δράσεις που ενισχύουν την
κριτική σκέψη και τη δημιουργική δράση, την επινόηση ιδεών, λύσεων και λήψη
αποφάσεων, την οργανωτικότητα και ανάληψη πρωτοβουλιών τη
συνεργατικότητα, την επικοινωνίας

1.3 Σύγκριση των δύο πρακτικών

Η πρακτική του εκπαιδευτικού της πρώτης τάξης του παρέχει ένα
αφοπλιστικό για κάθε άλλη σκέψη πλεονέκτημα : την ασφάλεια. Ο εκπαιδευτικός
νιώθει ασφαλής γιατί ακολουθεί την πεπατημένη δεκαετιών, χωρίς να χρειάζεται
να κοπιάσει πάνω σε «νεωτερισμούς», δε ρισκάρει προσπαθώντας να εφοδιάσει
τον μαθητή με δεξιότητες και όχι αποκλειστικά τη γνώση. Νιώθει ασφαλής γιατί
στηρίζει τη διδασκαλία του πάνω σε όλα εκείνα που χρόνια μάθαινε στις
ακαδημαϊκές του σπουδές. Νιώθει ασφαλής γιατί η υπηρεσιακή και η κοινωνική
αξιολόγηση της δουλειάς του θα «μετρηθεί» (σήμερα) πάνω στις γνώσεις που θα
αποκτήσει ο μαθητής και όχι πάνω στην προσωπικότητα που θα διαμορφώσει.
Νιώθει ασφαλής γιατί εκθέτει στους μαθητές του μέρος της πεπερασμένης
γνώσης που κατέχει.
Η πρακτική του δεύτερου εκπαιδευτικού του παρέχει ένα επίσης αφοπλιστικό
για κάθε άλλη σκέψη πλεονέκτημα : τη γοητεία της προσπάθειας για προσέγγιση
του ιδεώδες. Μέσα απ’ αυτό ο εκπαιδευτικός νιώθει ζωντανός. Νιώθει ζωντανός
γιατί ακολουθεί και παρακολουθεί την εξέλιξη της επιστήμης του. Ρισκάρει για

Σελίδα 2 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

την εκπαίδευση των μαθητών του με κίνδυνο να «εκτεθεί» από προβλήματα και
καταστάσεις που τελικά δεν είναι της δικιάς του αρμοδιότητας (βλ. 2.3
Εκπαίδευση, Τεχνική υποστήριξη, εξοπλισμός) Μαθαίνει, νέες μεθόδους και
τεχνικές αναπτύσσοντας τη λογική της δια βίου μάθησης. Τολμά να έρθει
αντιμέτωπος (μέσα στην τάξη) με γνώση που δεν γνώριζε την ύπαρξή της μέχρι
σήμερα.
Η ασφάλεια και η ζωντάνια είναι δύο συναισθήματα που μοιάζουν να κάνουν
τραμπάλα μέσα στη σκέψη του καθ΄ ενός από εμάς. Η σωστή ισορροπία είναι κατ’
εμέ το ζητούμενο που ο κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να αναζητήσει, και να
εφαρμόσει για την καλύτερη εκπαίδευση των αυριανών πολιτών.

2. Νέες Τεχνολογίες στη μαθησιακή διαδικασία

Οι διευκολύνσεις που μπορούν να προσφέρουν στη μαθησιακή διαδικασία οι
νέες τεχνολογίες είναι σημαντικές. Στην ενότητα αυτή θα εξεταστούν οι
διευκολύνσεις προς τους εμπλεκόμενους στη μάθηση, αφού πρώτα θα γίνει
παρουσίαση των δυνατοτήτων που αυτές παρέχουν.

2.1. Εργαλεία υπολογιστικών συστημάτων

Από τα παραπάνω, εύκολα βγάζει κανείς το συμπέρασμα ότι ο υπολογιστής και
γενικότερα οι Νέες Τεχνολογίες έρχονται να παίξουν το ρόλο του καταλύτη στην
αναμόρφωση των εκπαιδευτικών συστημάτων. Μια τροποποίηση, κατ’ επέκταση,
των αναλυτικών προγραμμάτων θα έπρεπε να δώσει περισσότερη σημασία,
καθώς και χώρο και χρόνο σε δασκάλους και μαθητές για ενασχολήσεις όπως
αυτές που λαμβάνουν χώρα στη δεύτερη τάξη της υποθετικής κατάστασης.
Για να μπορέσουν τα υπολογιστικά συστήματα να παίξουν το ρόλο που όλοι
περιμένουμε μέσα στην τάξη (αλλά και έξω απ’ αυτήν) απαραίτητος είναι ο
προσεκτικός σχεδιασμός του εκπαιδευτικού λογισμικού που θα αναπτυχθεί.
Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην δυνατότητα παρέμβασης και
αλληλεπίδρασης του χρήστη , τόσο με τη διεπιφάνεια χρήσης, όσο και με τους
διδάσκοντες, τους συνομηλίκους του και άλλους έμπειρους ειδικούς.
Σε τίτλους, αναφέρονται οι παρακάτω κατηγορίες λογισμικού (Πηγή:Κόμης,
1996, βλ. και κεφ. 5, όπου δίνονται και οι ορισμοί των σχετικών όρων, καθώς και
κεφ. 6, σχετικά με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού):

1. Τα εργαλεία γενικής χρήσης (κειμενογράφοι, εκδοτικά συστήματα,

σχεδιαστικά, επεξεργαστές εικόνας, Bάσεις Δεδομένων, λογιστικό φύλλο
κ.ά).

2. Οι προσομοιώσεις, τα παιδαγωγικά παιχνίδια και τα υπερ/πολυ/μέσα

3. Τα ανοιχτά προγραμματιστικά περιβάλλοντα διερευνητικής μάθησης

(Logo, Smalltalk, Cabri), οι προσομοιώσεις πειράματος και οι
μοντελοποιήσεις φαινομένων:

4. Tεχνιτή Νοημοσύνη – Νοήμονα Διδακτικά Συστήματα - Αλληλεπιδραστικά

περιβάλλοντα μάθησης

5. Δυνητική Πραγματικότητα

6. Δίκτυα

2.2 Όφελος για τους μαθητές

Το εικονικό περιβάλλον της προσομοίωσης και μοντελοποίησης δίνει στους

Σελίδα 3 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

μαθητευόμενους χειροπιαστά εργαλεία και οικείους διαδικαστικούς όρους, που

έχουν γνωστική αξία, αφού έχουν σχεδιαστεί και οργανωθεί, ώστε να
μετατρέπονται σε εργαλεία γνωστικής ανάπτυξης. Μέσα από το χειρισμό οικείων
αντικειμένων, το συγκεκριμένο και χειροπιαστό, μετασχηματίζεται σε αφηρη-
μένο. Οι μαθητευόμενοι εμπλέκονται σε μία κατάσταση επίλυσης προβλημάτων,
κατά την οποία ευνοείται η αυτόνομη και διερευνητική διαδικασία της μάθησης.
Ένα μεγάλο μέρος του ελέγχου της διαδικασίας, που πριν είχε ο δάσκαλος, εκχω-
ρείται τώρα στο μαθητή. Οι μαθητές έχουν την ευχέρεια να πειραματιστούν, να
αναπτύξουν σταδιακά διάφορες στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, που ζωντα-
νεύουν στην οθόνη του υπολογιστή με την ανταπόκριση του εικονικού περιβάλλο-
ντος, να δράσουν πάνω στο περιβάλλον αυτό, να ελέγξουν τη δράση τους και να
αντιληφθούν ορισμένες συνέπειες της αλληλεπίδρασής τους με αυτό, να
στοχαστούν. Η όλη διαδικασία ευνοεί την ανάπτυξη της διανοητικής ευελιξίας,
την αποτελεσματική χρήση της επαγωγικής, απαγωγικής και διερευνητικής
μεθόδου, με την υποστήριξη του προγράμματος και, κυρίως, του δασκάλου, ο
οποίος, αντί να αναλώνεται σε προσπάθειες «μετάδοσης» της αφηρημένης και
δυσνόητης γνώσης (που ούτως ή άλλως στην παραδοσιακή τάξη λίγοι μαθητές
είναι συνήθως έτοιμοι να κατανοήσουν), επινοεί παιδαγωγικά μέσα και μεθόδους
βοήθειας προς τους μαθητές να αναδιοργανώσουν ενεργά τα γνωστικά τους
σχήματα και τις ιδέες τους και να ασχοληθούν με ζητήματα μεταγνώσης. Οι
μαθητές έτσι εμπλέκονται ενεργά στην οικοδόμηση των δύσκολων και
αφηρημένων εννοιών χτίζοντας πάνω στην εμπειρία τους και διαμορφώνοντας
νέα νοήματα.
Το λάθος του μαθητή, που είναι συνήθως φορτισμένο με αρνητικές σημασίες
και συναισθήματα για τους μαθητές, σε τέτοια ανοιχτά περιβάλλοντα αποκτά
άλλη διάσταση. Γίνεται μέρος της διαδικασίας της μάθησης. Είναι γνωστό ότι με
αυτού του είδους τις μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις καλλιεργείται η
κριτική σκέψη των περισσοτέρων και όχι μόνον μίας μειοψηφίας μαθητών, η έκ-
φραση ιδεών διευκολύνεται και ανθίζει ένα μεγάλο μέρος του λανθάνοντος
γνωστικού δυναμικού των μαθητών, οι οποίοι κάτω από άλλες συνθήκες θα
έμεναν στην απάθεια ή στην χωρίς εσωτερικό έλεγχο και δημιουργικότητα
προσπάθεια αναζήτησης και εκτέλεσης συνταγών για την επίλυση προβλημάτων.

2.3. ο ρόλος του διδάσκοντος

Με τις διάφορες χρήσεις του υπολογιστή ο ρόλος του δασκάλου αλλάζει και
από μεταδότης γνώσεων γίνεται συντονιστής, οργανωτής, διευκολυντής και
υποστηρικτής της μάθησης, μερικές φορές μαθητευόμενος και ο ίδιος, στο
πλευρό των μαθητών του. Είναι εξάλλου τόσο απέραντο το πεδίο των
πληροφοριών και των δεξιοτήτων που μπορεί να αποκτήσει κανείς ασχολούμενος
με τις Νέες Τεχνολογίες, που δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει τα πάντα, αλλά ούτε
και τα ίδια πράγματα με τους άλλους.
Η σχέση μαθητή - δασκάλου αλλάζει επίσης ποιοτικά, αφού αλλιώς είναι,
παραδείγματος χάριν, για το μαθητή ένας δάσκαλος που κάνει διάλεξη στην
άκρη της αίθουσας και αλλιώς ένας δάσκαλος που στέκεται δίπλα του για να τον
βοηθήσει.
Ο νέος ρόλος όμως παρουσιάζει νέου είδους απαιτήσεις και δυσκολίες. Η
διαχείριση του χρόνου, η σύνθεση των εμπειριών και η κατάλληλη χρήση
διαφόρων περιφερειακών συστημάτων και διασυνδεδεμένων με τον υπολογιστή
πολυμέσων είναι μερικές από τις απαιτήσεις αυτές. Η πιο σημαντική συμβολή του
δασκάλου όμως έγκειται στην ικανότητά του να παρεμβαίνει και να αξιοποιεί τις
ποικίλες ευκαιρίες για μάθηση και προβληματισμό, τη στιγμή που αυτές

Σελίδα 4 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

αναδύονται κατά τη διάρκεια της σχετικά αυτόνομης, βιωματικής ή σύνθετης

εργασίας των μαθητών μέσα στο εργαστήρι της τάξης. Δεν αρκεί,
παραδείγματος χάριν, ένα πρόγραμμα να είναι ενδιαφέρον και συναρπαστικό,
διότι, όπως επισημαίνουν έμπειροι εκπαιδευτικοί, τα παιδιά μπορεί να συναρπάζο-
νται και να διασκεδάζουν με τρόπο βάρβαρο, χωρίς τα ίδια να το συνει-
δητοποιούν, όπως στην περίπτωση ενός προγράμματος που απέβλεπε στη
γνωριμία με άλλους πολιτισμούς, στην πραγματικότητα όμως, τα παιδιά απλώς
διασκέδαζαν με τους σκοτωμούς, τις μάχες και τις ανθρωποθυσίες, όπως το
κάνουν και με την τηλεόραση!
Η παρέμβαση του δασκάλου είναι πρωταρχικής σημασίας για να μαθαίνουν οι
μαθητές κάτι αξιόλογο και να ωριμάζουν ως άτομα. Η βοήθειά του για να
σκεφθούν οι μαθητές, έστω και εκ των υστέρων, πάνω στις εμπειρίες και τα
νοήματα που αποκόμισαν είναι πολύ σημαντική, διότι χωρίς τη διευκόλυνση αυτή
μπορεί να μην επιτευχθεί μάθηση, αλλά μία απλή συσσώρευση ή ένα συνοθύλευμα
ερεθισμάτων και σκόρπιων αναπαραστάσεων. Ας πάρουμε για παράδειγμα την
περιπλάνηση του μαθητή μέσα σε υπερκείμενα, που τον εισάγουν και τον
πληροφορούν με τρόπο πολύ ελκυστικό και με δική του επιλογή πάνω σε δια-
φορετικές πτυχές ενός θέματος, όπως είναι μία ιστορική φυσιογνωμία, ένας
πολιτισμός κτλ. Αν αρκεστεί στην απλή περιπλάνηση, είναι ενδεχόμενο ο μαθητής
αυτός να μείνει στο τέλος με απλές αποσπασματικές γνώσεις, χωρίς ειρμό και
συνοχή. Χρειάζεται εκ μέρους του μαθητή μια συνολική - έστω και σύντομη -
επεξεργασία των γνώσεων αυτών με τη βοήθεια του δασκάλου ή και άλλου φορέα
της αγωγής, για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ο ρόλος λοιπόν του δασκάλου στην εκπαίδευση μέσω των νέων τεχνολογικών
αναγνωρίζεται ως ουσιαστικός και ο τονισμός της σημασίας του δύσκολα θα
μπορούσε να θεωρηθεί υπερβολικός. Γι’ αυτό, όσο περισσότερες πληροφορίες
έχει ο δάσκαλος σχετικά με τις δυνατότητες της δικής του παρέμβασης και των
ποικίλων μεθοδεύσεων που οι συνάδελφοί του έχουν υιοθετήσει για την καλύτερη
δυνατή αξιοποίηση ενός συγκεκριμένου εκπαιδευτικού λογισμικού, τόσο
περισσότερο θα βοηθηθεί στο έργο του.
Για να μπορέσει όμως ο δάσκαλος που λειτουργεί στα πλαίσια των διδακτικών
μεθόδων που επιτάσσουν οι καιροί που ζούμε, θα πρέπει να πληρούνται
απαραιτήτως κάποιες βασικές προϋποθέσεις.
1. Κατάλληλη εκπαίδευση. : Η χρήση των ΝΤ στην εκπαιδευτική διαδικασία
προϋποθέτει σωστά καταρτισμένο εκπαιδευτικό, αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος της
πλήρους αποτυχίας κάθε προσπάθειας με ταυτόχρονη απογοήτευση μαθητών και
εκπαιδευτικών, και φυσικά αντιστροφή όλων εκείνων των πλεονεκτημάτων που
απορρέουν από τη χρήση αυτή.
Η εκπαίδευση αυτή δεν θα πρέπει να επικεντρώνετε αποκλειστικά στη χρήση
των ΝΤ αλλά να δίνει ουσιαστικά εφόδια για το ΠΩΣ ο εκπαιδευτικός θα
χρησιμοποιήσει τις ΝΤ στο μάθημά του.
2. Τεχνική Υποστήριξη : Ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να έχει καθόλου στο
μυαλό του τη λειτουργία των υπολογιστικών μηχανημάτων του σχολείου. Θα
πρέπει να είναι αποκλειστικά επικεντρωμένος στο πως θα κάνει το μάθημά του,
όπως ακριβώς λειτουργεί ο χειρούργος στην εγχείρησή. Αν ο δάσκαλος
επιφορτισθεί με την επίληση τεχνικών προβλημάτων, και ετοιμασία του
εργαστηριακού χώρου, αποθαρρύνεται και ο ίδιος για τη χρήση των ΝΤ σε
μεγαλύτερη κλίμακα, αλλά και οι συνάδελφοί του που νιώθουν ότι δεν μπορούν να
αντεπεξέλθουν σε τέτοιες απαιτήσεις.

Σελίδα 5 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

3. Άρτιος εξοπλισμός : Το κάθε σχολείο θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με

κατάλληλο υλικό και κατάλληλο λογισμικό. Απαραίτητη πρέπει να θεωρείτε,
σήμερα, η διασύνδεση του σχολείου με υψηλές ταχύτητες στο διαδίκτυο.
4. Κίνητρα : Η χρήση των υπολογιστών στην μαθησιακή διαδικασία
προϋποθέτει ιδιαίτερο κόπο (ειδικά τον πρώτο καιρό) από τους εκπαιδευτικούς.
Αν δεν υπάρχει κίνητρο ώστε να καταβάλει αυτόν τον κόπο, απλά δεν θα το
κάνει. Τα κίνητρα, μπορούν να είναι (πέρα από οικονομικά που δύσκολα δίνονται),
βραβεύσεις καλών πρακτικών, ετήσιες δημοσιεύσεις σε ειδικές εκδόσεις,
επιχορηγούμενη συμμετοχή σε συνέδρια κτλπ.

4. Μελέτη περίπτωσης
Επειδή, όπως είπε ο Δημοσθένης : «Όλα τα λόγια που τους λείπει η πράξις
φαίνονται άδεια και μάταια» θα παραθέσω την προσωπική εμπειρία από
κατάσταση σχεδόν όμοιας της υποθετικής που εξετάζει η εργασία.
Στο Γυμνάσιο που υπηρετώ (Γυμνάσιο Πλατανιά Χανίων) και κατά τα διδακτικά
έτη 2002 έως 2004 εφαρμόσαμε μαζί με το συνάδελφο που διδάσκει Ιστορία, μια
δράση για διδασκαλία των Περσικών πολέμων (Ιστορία Α’ Γυμνασίου) μέσα από το
περιβάλλον προσομοίωσης που προσφέρει το παιχνίδι Microsoft «Age of empires
I» (Πλήρης περιγραφή της δράσης : http://gym-
platan.chan.sch.gr/pw/start/default.htm )
Στην προσπάθειά μας να αξιολογήσουμε την δράση, τα συμπεράσματα που
καταλήξαμε ήταν :
1. Η εκπαιδευτική αξία των προσομοιώσεων δεν βρίσκεται απαραιτήτως στο
ίδιο το πρόγραμμα, αλλά μάλλον στη γενική εμπειρία της προσομοίωσης.
Απλά να χρησιμοποιήσει κάποιος εκπαιδευτικός μια προσομοίωση δεν
εξασφαλίζει ότι οι μαθητές θα καταλήξουν εκεί που επιθυμεί. Οι μαθητές
πρέπει να ενημερωθούν πλήρως, από εκείνον, για το σύστημα το οποίο θα
προσομοιώσουν, να το μελετήσουν και μετά να οδηγηθούν στην
προσομοίωση μέσα από το παιχνίδι.
2. Χωρίς να έχει εφαρμοσθεί κάποια συγκεκριμένη μέθοδος αξιολόγησης της
όλης δραστηριότητας παρατηρήσαμε τα παρακάτω :
§ Έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για το μάθημα της Ιστορίας .
§ Είδαμε μαθητές που ήταν αδιάφοροι για το μάθημα της Ιστορίας να
έρχονται για μάθημα έχοντας μελετήσει (πολύ περισσότερο από άλλες
φορές) στοιχεία σχετικά με τις μάχες.
§ Είδαμε μαθητές να προσπαθούν να αξιοποιήσουν εκπαιδευτικά, άλλα
παιχνίδια.
3. Ήταν απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ του καθηγητή Ιστορίας και του
καθηγητή Πληροφορικής

Κλείνοντας θα αναφέρω την ιδεώδη – κατ εμέ – συνέχεια και εμπλουτισμό της
συγκεκριμένης δράσης, σε μια προσπάθεια να αποτυπώσω το προσωπικό όραμα
για τις μελλούμενες αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω των ΝΤ.
Ο εκπαιδευτικός που διδάσκει Ιστορία έχει ενημερώσει τους μαθητές ότι η μάχη
των Θερμοπυλών θα διδαχθεί με τη βοήθεια του αγαπημένου τους παιχνιδιού
“Age of Empires”, αξιοποιώντας το περιβάλλον προσομοίωσης μάχης που αυτό
προσφέρει.
Πριν τους υποδεχθεί, έχει ετοιμάσει πολυμεσικό και διαδραστικό υλικό για να
ενημερώσει πλήρως τους μαθητές του για το Ιστορικό γεγονός αλλά και το
σύστημα που θα προσπαθήσουν να προσομοιώσουν έτσι ώστε αφού το μελετήσουν
να οδηγηθούν στην προσομοίωση μέσα από το παιχνίδι. Έχει κατασκευάσει πλάνα
εργασίας για κάθε (προαποφασισμένη, σύμφωνα με τις δυνατότητες του κάθε
μαθητή) ομάδα μαθητών. Έχει «κλήσει» ραντεβού τηλεδιάσκεψης με τον

Σελίδα 6 από 7
Παπαστάμος Βασίλης Εργασία 7ης Διάλεξης: ΝΤ στην ΚΤΠ

κορυφαίο ιστορικό λογοτέχνη Στίβεν Πρέσσφιλντ που πρόσφατα έχει εκδώσει το

best seller «Οι πύλες της φωτιάς» (Η γλώσσα επικοινωνίας θα είναι τα Αγγλικά).
Έχει συνεννοηθεί για παράλληλα project με τους υπόλοιπους καθηγητές του
σχολείου. Με τον καθηγητή Τεχνολογίας σε ότι αφορά τον εξοπλισμό των
Αρχαίων ελλήνων αλλά και την κατασκευή μιας Τριήρης. Με τον καθηγητή
Καλλιτεχνικών για αφιέρωμα στα εικαστικά έργα που αναφέρονται στους
Περσικούς πολέμους. Με τον καθηγητή λογοτεχνίας για διδασκαλία του
ποιήματος του Καβάφη «Θερμοπύλες» και με αυτόν των μαθηματικών για να
εξετασθούν τα οικονομικά δεδομένα της τεράστιας εκστρατείας του Ξέρξη στην
Ελλάδα.
Τέλος έχει συνεννοηθεί με τον υπεύθυνο πληροφοριακών συστημάτων του
σχολείου για ηλεκτρονική καταγραφή και δημοσίευση του υλικού που θα παραχθεί
από ολόκληρη τη δραστηριότητα, όπως επίσης την διασφάλιση για virtual
συμμετοχή δύο μαθητών που είναι άρρωστοι στο σπίτι.
Στο σχολείο, όλα είναι έτοιμα για την εκκίνηση της διδακτικής μέρας (και όχι
ώρας) «Θερμοπύλες».

Παπαστάμος Βασίλης

Βιβλιογραφία – Πηγές
1. Όλα τα παράλληλα κείμενα, του Κου και Κας Ράπτη, που δόθηκαν στην 7η
Διάλεξη.

Σελίδα 7 από 7