Zbulimi i nje kationi kerkon qe me pare ai te ndahet dhe me pas te zbulohet me ndonje reaksion tjeter.

Menyra e analizes bazohet ne ndarjen e joneve me njeri tetri. Kjo lloj analize quhet analize sistematike. Analiza sistematike perdoret per studimin e mineraleve dhe formacioneve ndarese. 1. Ndarja e perzierjeve te komplikuara te substancave inorganike. Kjo analize lejon te studiose vetite fizike. Me ane te analizes sistematike mund te zbulojme nje sasi me te madhe jonesh ne prani te njeri tetri. Kam menyra te ndryshme te ndarjes se kationeve ne grupe analitike. Ne do te studiojme ndarien e kationeve ne pese grupe analitike sipas metodes me te perhapur sulfhidrike. Kjo metode bazohet ne tretshmeri te ndryshme te sulfurit te kationeve ne uje. Acide te holluara gjithashtuu bazohen ne tretshmerine e klorureve.

Grupi i I i kationeve (Ag,Pb,Ag)

Acidi klorhidrik i holluar ne prani te Hcl te holluar funderojne ne forme te klorureve pak te tretshme. Kloruri i plumbit eshte me pak i tretshem. Tretet pjeserisht ne uje te ftohte dhe pak te nxehte. 1. Argjendi : eshte nje metal fisnik , tretet me acide me veti oksiduese eshte acidi nitrik i perqendruar qe tretet ne te nxehte dhe eshte 1 valent. Kriprat e argjendit ne pergjithesi treten me veshtiresi ne uje. Perklorat argjendi , sulfat argjendi treten mire ne teprice amoniaku.

Reaksionet per argjendin. 1.Me acid klorhidrik te holluar , Ag dhe Cl jep

precipitat te bardhe, Ag eshte i patretshem me acid nitrik , ne drite zberthehet me Ho dhe Hcl. 2.Hidrogjeni I sulfuruar jep funderesa te zeza , nuk tretet ne acide ,minerale te holluara ne amoniak dhe tiosulfat por tretet me acid nitrik.

3.Hidroksidet e metaleve alkaline ku formose hidroksid i argjendit qe zberthehet ne oksid argjendi. 4.Hidroksidi i amonit funderohet ne oksid argjendi i cili tretet ne teprice reagenti . 5.Jonet kromat formojne precipitat kromat argjendi me ngjyre te kuqerremte. 6.Jonet jodur japin precipitat jodur argjendi me ngjyre te verdhe i cili nuk tretet me acide te holluara amoniaku por tretet ne cianur kaliumi, triosulfat Na, teprice reagenti. Reduktuesit formojne argjend te lire.

Reaksionet per merkurin.

1. Ne temperaturen e dhomes eshte i lenget, komponimet flurore te tij jane te tretshme, treten ne uje, acid sulfurik i perqendruar, acid nitrik. Kloruret dhe halogjenuret e merkurit 1valent jane te patretshme kurse nitrati i perkloratit eshte i tretshem ne uje. Kloruri i Br, I, i fiosulfati i cianurit te merkurit jane kripera te

tretshme. Acidi klorhidrik dhe kloruret e tretshme funderojne nga tretesirat dhe jonet. 2. Reaksioni formon nje funderese te zeze te perbere nga oksid merkuri dhe oksid Al. Amoniaku me tretesirat qe permbajne jone merkuri formojne nje funderese te zeze te perbere nga perzierje te funderines se merkurit dhe merkurit te thjeshte. 3. Jonet kromat ne 99% te rasteve japin ngjyre te kuqerremte. 4. Jonet jodur me tretesira qe permbajne merkur formojne nje funderrese te verdhe dhe te gjelbert qe tretet ne teprice reagenti duke formuar kompleksin pa ngjyre. 5. Jonet kromat japin precipitat me ngyre te verdhe dhe trete me acide minerale te holluar. 6. Jonet jodur formojne kriprat PbI2 precipitat i verdhe.

Grupi i 2 i kationeve (Hg,Pb,Bi,Cu,As,K)

Grupi i dyte quhet ndryshe grupi i hidrogjenit te sulfuruar por sulfuret e tyre jane te patretshme me acide minerale te holluara, si reagent grupor sherben hidrogjen i sulfuruar 3molar. Gjate veprimit te reagentit grupor me tretesiren e kriprave te kationeve te grupit te 2_te hyjne funderesat e sulfureve te kationeve merkur dhe baker si dhe bismuth me ngjyre kafe te erret. Arseniku dhe kallaj me ngjyre te verdhe . Sulfuret e kationeve ne gr e 2_te jane te patretshme ne acid klorhidrik dhe sulfur te holluar. Treten ne acid nitrik te holluar me perjashtim te solfati te Hg2 valent qe nuk tretet me acid nitrik te holluar.

1.Merkuri : eshte hidrogjen I sulfuruar ,funderon nga kriprat, nuk tretet ne acide te holluar por tretet ne acid nitric te perqendruar dhe te nxehte. 2.Bismuthi : tretet ne acid nitrik dhe sulfurik te perqendruar.Bismuthi paraqitet ne trajten e bismutaleve ne gjendje te ngurte ,kampionet e

bismuti 3valent jane me te qendrueshme,kriprat e bismuthit hidrolizohen ne mjedise ujore duke funderuar funderesa me kripa bazike , precipitat me ngjyre te zeze.

3.Bakri : eshte metal gjysem fisnik , tretet mire me acid nitrik dhe sulfurik. Kriperat e bakrit 1valent jane te bardhe dhe te patretshme ne uje, kriprat e Cu 2valent jane te tretshme. 4.Kallaj : eshte metal ne ngjyre te bardhe , tretet ne ngrohje me acid klorhidrik dhe acid sulfurik. Ne acid nitrik te holluar tretet ngadale dhe eshte 214valent. Te gjitha komponimet e kallajit s kane ngjyre. Reaksionet per jonin kallaj 2valent jane: 1. Hidrogjen i sulfuruar i amoniumit. Sulfuri I kallajt ngjyre kafe dhe te murrte Sn2++H2S= SnS 2H.

Grupi I 3 I kationeve (Al,Fe,Ca,Hi,Mn,Zn)

Grupi i trete i kationeve quhet ndryshe dhe grupi i sulfurit te amonit i cili ne mjedise asnjeanes ose amoniakor funderes. Kationet e grupit te 3, sulfuret e kationeve te grupit te 3_te jane te patretshme ne uje por treten ne acide minerale te holluara dhe per keto arsye nuk funderojne me H2S ne tretesire Hcl. Hyjne ne reaksione disido-reduktimi. Ndahen ne dy grupe duke u bazuar ne sjelljen e kationeve ndaj Sn(oH) ne prani te Sncl. Ne grupin a) bejne pjese : Fe,Al,Cr qe formojne hidrokside te patretshme dhe ne grupin b) bejne pjese: Ni,Ca,Mn,Zn te cilat japin sulfure te patretshme.

1.Alumini : eshte metal me ngjyre te bardhe , tretet ne alkaline duke u shnderruar ne aluminat dhe treten ne acid nitrik. Kationet e aluminit skane ngjyre dhe ekzistojne vetem ne mjedis acid. Ne mjedis acid te dobet me ph 4,5. 2.Hekuri : i paster eshte metal me ngjyre te bardhe ,kurse hekuri teknik eshte i mbuluar ne siperfaqe me

uje shtese (FeO)3. Shoqeruar me nje molekul H2O me ngjyre te kuqerremte. Hekuri teknik tretet lehte me acide minerale te holluara duje cliruar H2. 3.Kromi : eshte 2,3 dhe 6 valen, tretet ne me Hcl ne H2S te holluar dhe acid perklorik te perqendruar. Ne acide oksiduese nitrik tretet sepse pasi kriprat Cr3+ me ngjyre te gjelbert Cr+6 e verdhe. Kationet e Cr formojne kripa komplekse 12-fishe. 4.Kobalti : Ne komponimet e tij paraqitet 2 dhe 3 valent. Ca 3 valent eshte i perqendrueshem ne tretesira ujore. Ai teretet ne acide minerale, komponimet komplekse me te qendrueshme jane ato te Co3. Jonet e Co2 kane ngjyre trendafili. 5.Nikeli : eshte metal me ngjyre te bardhe, tretet me acid te holluar si psh : acid sulfurik i holluar, acid nitrik i holluar. Ne komponime te ndryshme shfaq valencen 2 dhe 3. Formon komponime komplekse me amoniakun, cianuret, oksalatet, EDTAetj. Kloruri, nitrati,sulfati dhe acetati i nikelit jane te tretshme ne uje. Nuk tretet ne uje sulfuri,karbonati,nitrati dhe fosfati.

6.Zinki : eshte metal me veti amfotere,tretet ne acide minerale te holluara,acid acetik dhe hidroksid alkaline. Ne komponimet e tij zinku ka valence te qendrueshme 2. Kriprat e zinkut jane pa ngjyre, shumica e kriprave te tij jane te tretshme. Nder kriprat e patretshme permendim sulfurin e zinkut, karbonat fosfat kromati dhe fenocianurin. Kationet e Zn jane komplekse, formuese dhe shume aktive. Zn metal perdoret ne analizen cilesore si reduktues. 7.Mangani : eshte metal qe tretet ne acide minerale dhe acid acetik. Ne komponimet e tij Mangani eshte 2,3,4,6 dhe 7 valent. Per analizen kimike ka me teper rendesi mangani 2 dhe 7 valent. Shumica e kriprave te manganit 2valent jan te tretshme ne uje. Te patretshme ne uje jane : MnS, CaS, PMn dhe ClMn. Oksiduesit e forte ne mjedis bazik ose asnjeanes oksidojne Mn me +3 dhe rralle +4. Joni premaganat eshte oksidues i forte ne mjedis acid.

Analiza sistematike e ndarjes se kationeve te grupit te 3.

Tretesira pas ndarjes se kationeve te grupit te 2-te avullohet deri ne vellimin 1-2ml, shtohet klorur amoni dhe hidroksid amoni 6normal derisa te ndihet ere e lehte e amoniakut. Tretesira ngrohet dhe shtohet ne te sulfur amoni i fresket deri ne funderimin e plote.

Grupi i 4 i kationeve (Ba,Sr,Ca+)

Jane metale alkaline, Reagent grupor eshte karbonati i amoniakut , funderojne ph + 0,1/2 dhe jane reduktues te forte. 1. Ca eshte metal me ngjyre te bardhe , tretet lehte ne uje duke cliruar H2 , tretet vrullshem ne acide. Jonet e Ca jane pa ngjyre. Acidi sulfurik dhe sulfuret alkaline mund te funderojne , Ca nga tretesirat ne trajte te solfati te Ca ne H2O. Kripat flurore te Ca ngjyrosin flaken e gazit me ngjyre te kuqe tulle.

Reaksionet e jonit Ca. 1.Karbonati i amonit funsero nga solucionet qe permbajne jone Ca+ karbonatin e Ca me ngjyre te bardhe. Ca2+ + CO32- = CaCO3. 2.Oksallati i amonit formon me jonet e Ca nje funderine me ngjyre te bardhe. Ca2+ + C2O42- = CaC2O4. 3.Acidi sulfurik dhe solfate alkanine funderojne nga tretesira te ndryshme me solfati e Ca me ngjyre te bardhe. Ca2+ + SO42- CaSO4. 4.Sulfati i kaliumit me HCl te holluar CaSO4 + (NH4)2SO4= (NH4)2[Ca(SO2)2] 2.Sr eshte metal i perafert me Ca , tretet lehte ne uje , tretet me vrull ne acide minerale dhe cliron H2. Formon komplekse te paqendrueshme. Kriprat flurore te Si ngjyrosin flaken me ngjyre te kuqe. Reaksionet e Sr : 1.Karbonati amonit formohet Sr2+ CO32- = SrCO3

2.Oksalat amoni funseron precipitatin e oksalatit te Sr, precipitat qe tretet ne acid acetik, kurse oksalati i Ca nuk tretet. Sr2+ + C2O42- = SrC2O4. 3.Jonet sulfat japin precipitat te bardhe qe eshte sulfati i Sr. 4.Jonet kromat treten ne acid acetik. Sr2+ + CrO42- = SrCrO4.

3.Ba tretet lehte ne uje dhe acide minerale te holluar , nuk tretet me acid sulfurik. Ba(OH) baze me e forte se OH dhe Sr por me i dobet se KOH dhe Na(OH). Jonet e Ba jane ngjyrues dhe helmues. Reaksionet e Ba : 1.Ba me karbonatin e Ba precipitat i bardhe qe tretet ne acide minerale dhe acid acetik. Ba2+ + CO32- = BaCO3.

2.Jonet sulfat funderojne me sulfati e Ca (ngjyre e bardhe) Ba2+ + SO42- = BaSO4. 3.Jonet oksalat funderojne ne oksalatin e Ba qe treten ne acid acetik (ngjyre e bardhe) Ba2+ + C2O42- = BaC2O4.

Grupi i 5 i kationeve (Hg,K,Na,NH4)

Nuk kane reagent grupor dhe zbulohen ne tretesira me ane te reaksioneve specifike. Kationet e grupit te 5 jane pa ngjyrues . Metodat alkaline jane reduktues te forte, marrim Mg eshte metal me ngjyre te bardhe , tretet ne acide me tretes te ulet te kriprave te amonit. Dallohet nga kationet e tjera te grupit sepse para se gjithash formon disa komponime te patretshme ne uje si psh: Mg(OH) etj.