GLOSSARIUM

TOMUS VII.

SIGL.E BENEDICTINORUM :

Praeponitur vocabulis de novo additis. Praeponitur explicationibus quibus aut apertius Cangii sententia explanatur, aut emendatur opinio. [ ] Includuntur quae in ipsum textum Cangii inserta sunt.
SIGL^E EDITIONIS DIDOTIAN^E :

* [*] ** [**]

Additamenta CAEPENTERII separatim posita. Additamenta OARPENTERII Cangiano textui inserta. Voces novae quae in hac editione accesserunt. Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quae sunt Adelungii subjectum ADEL.
SIGL^E NOSTR^; EDITIONIS :

Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quse sunt DIEFENBAGHI subjectum DIEF. lis quae sunt ALOISII FRATI, Eq. Biblioth. municip. Bonon- Praef., subjectum FR.

GLOSSARIUM
CONDITUM A CAROLO DU FRESNE

DOMINO DU CANGE
AUCTUM

A M O N A C H I S O R D I N I S S. B E N E D I C T I
CUM SUPPLEMENTIS INTEGRIS

D. P. C A R P E N T E R I I
ADELUNGII, ALIORUM, SUISQUE DIGESSIT

G. A. L. H E N S C H E L
SEQUUNTUR

GLOSSARIUM GALLICUM, TABULA, INDICES AUCTORUM ET RERUM, DISSERTATIONS

EDITIO NOVA aucta pluribus verlis aliorum scriptorum
A

Leopold FAVRE Membre de la Soci&e de 1'Histoire de France et correspondant de la Societ des Antiquaires de France.

TOMUS SEPTIMUS R S

NIORT L. FAVRE, I M P R I M E U R - D I T E U R
1886

TOUS DIGITS RESERVES

217331

AD SCRIPTORES

MEDLE ET INFDLE LATINITATIS

R
RAB
R. LITTERA numeralis, quae 80. denotat, unde versus :
Ocloginta dabit tibi R. si quis earn numerabat.

RAB
vox Raba pro Rapa in Charta ann. 1391. apud Thomasserium in Consuetud. Bituric. pag. 245 : Habebunt decimam bladorum et agniculorum, canapium, Rabarum et aliarum rerum crescentium in dicta parochia. Alia ann. 1114. apud Stephanotium torn. 4. Fragm. MSS. pag. 13 : Decimam de agnis, vitulis, Rabis, lino et omnibus leguminibus. Rursum occurrit apud Baluzium Hist. Tutelensis col. 435. * Napus, rapae species, Gall. Navet, alias Rade et Rabbe. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Raba, Prov. rapa, rapula ; vulgari idiomate, Rabo. Lit. remiss, ann. 1450. in Reg. 186. Chartoph. reg. ch. 71 : En laquelle terre ilz semerent des Robes ; et quant ce vint a la saison de cueillir et amasser lesdittes Rabes, ilz arriverent avecques leurs beufz et deux charrettes. Alise ann. 1468. in Reg. 197. ch. 22 : En icellui heritage, qui estoit tout seme de Rabbes, etc. Vide infra Rabea. * Rabe prseterea nostratibus dicta, Pars tibiae crassior, sura, vulgo le Gras de lajambe : unde iisdem Rabache nuncupatur Vestis, qua? tibias et crura tegit. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 4120 : Rabache dicuntur saraballa. quia crura et tibias tangunt (f. tegunt). Lit. remiss, ann. 1455. in Reg. 187. ch. 255 :

RAB
A I'occasion duquel cop ledit Valete... en tumbant se va attaindre de la coignie, qu'il tenoit, en la Rabe ou mol de I'une de ses jambes, en lieu mortel, que I'en appelle le bargault. * RABACIA, RABASCIA, Occit. Rabasso, Luteola, plant33 species, unde color flavus efflcitur, Gall. Rabasse. Leudae major. Carcass. MSS. : Item pro sexlario Rabacias,... ij. den. Turon. Leudae minor. MSS : Item de Rabascia,... de sextario duos denarios. Ubi versio Gallica ann. 1544 : Item pour chacun cetier de Rabasse, etc. * RABASSA, Eadem notione. Stat. artis parator. pannor. Carcass, renovata ann. 1466. in Reg. 201. Chartoph. reg. cb. 121 : Item quod nullus possit... ting ere seu tingi facere aliquos pannos, caput seu signum cotonis habentes,... cum vite seu Rabassa,... nee cum alio falso seu vili tinctu. * Rabace vero Instrumentum est piscatorium, in Stat. baillivi Senon. ann. 1327. inter Ordinal, reg. Franc, torn. 2. pag. 12. art. 9 : Nous deffendons la Rabace a touzjourz. * RABAIM, Titulus libri inter illos memorati, qui in Charta fundat. monast. Bonawal. ann. 1242. dantur, ut fratres possint liberhts sanctss contemplationi vacare et studio, inter Instr.

Seu ut habet Ugutio :

Ocloginta facit numerum, quae dicitur haec R.

Eidem literae si linea recta superaddatur, 80. millia significat. R. in superscriptions cantilenas, rectitudinem vel rasuram non abolitionis, sed crispationis rogitat. Notkerus Balbulus Opusc. Quid singulse literae significent in superscriptione cantilenae. Vide A. * R, pro S. et vicissim, saepius apud Scriptores, turn Latinos turn Gallicos, medii aevi. Qusssere, pro Quserere. Rasitas, pro Raritas. Apud nostrates vero id maxime obtinuit sub Ludovico XI. Mesire et Mesirier, pro Merise et Merisier. Vide supra Mesin. Charuble, pro Chasuble ; Fuseur, pro Fureur, in Lit. remiss, ann. 1481. ex Reg. 209. Chartoph. reg. ch. 151. * RAB A, pro Rapa. Processus de Vita S. Yvonis, torn. 4. Maii pag. 550 : Aliquando comedebat Rabas coctas cum farina. Raphanos intelligunt viri docti ; sed coqui non solent Raphani : malim ergo pastinacas hortenses intelligere, quas farina conspersas interdum coqui notum est. Oseterum occurrit eadem
VII

RAB

RAB

RAB

torn. 6. Gall. Christ, col. 488 : Damns jour tombant, Inclinata et decedente VIII. PP. in epist. ad Car. imper. torn. primam partem et secundam Rabaim,:et die, in aliis Lit. ann. 1370. ex Reg. 100. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 196 : Cech. 861 : Comme le suppliant passoit par terum de Widone Rabia, invasore scilicet librum Aurora. * RABALA, Gall. Rabale, Instrumen- devant I'oatel dudit Claye a Tournay a et rapaci, vestra gloria subveniat, et eutn tum quoddam operarium nescic ouod, f. heure d'entre deux wignorons Rabat jour, de finibus nostris... ejicere modis omniRuncina, vulgo Rabat. Lit. remiss, ann. et en passant trouva ladite Berte cloiant bus jubeutis. Vide infra Rapius. 1391. in Reg. 142. Chartoph. rag. ch. 57: les fenestres dudit. hostel. Eqdem signifl1 RABIARE, vel RABIRE, Rabie affligi, Soys-Rome print un instrument, appelle catu Rabbuiare dicunt Itali. furere. Glpssa3 Lat. Grasc. et Grsac. Rabale, dont il frappa le suppliant sur * Est et ludi genus ejusdem nomen- Lat. : Rabiat, Xuo-<ra. Et mox : Rabio Xucrsa teste ;... et se ava.rcz pour le refferir clature, in Lit. remiss, ann. 1380. ex crda). de ladite Rabale. Reg. 118. ch. 148 : Et quant vint apres 1 RABIDICIMBA, vel RABIDIKIMBA, ut 1 RABANICE Fuld?.nsem abbatiam gu- disner s'entretrouverent en la ville a un una voce legendum censet Vossius lib. bernasse dicitur Sigehardus Abbas, hoc gieu de Rabat. 3. de Vitiis serm. cap. 41. Cymba velox. est, laudabiliter, more Rabani decesso1 RABDUS, Virga, scipio, bacillus. Gr. Abbo de Obsidione Lutetise lib. 1. vers. ris. Vide torn. 3. Annal. Benedict, paSSoo in Vita S. Mercurialis Episcopi 375 : pag. 159.' torn. 3. Aprilis pag. 756. Corripiunt ternas Rabidicirabas satis altas. RABANUS. Will. Brito in Vocab. MS : * Reboule, fustis, quo utuntur bubulci. Asilus dicitur Rabanus, scilicet musca, Lit. remiss, anri. 1395. in Reg. 148. Plures legunt divisis vocibus Rabidi quea stimulat boves, quam Grseci sestrum, Chartoph. reg. ch. 321 : Un baston que cimbas. Vossium consule loco citato. rustici Rabanum vacant. [* Adde ex ani- les bouviers et pasloureaux portent com* RABIDITAS, Rabies. Glossar. Gall. madversionibus D. Falconet : mendose munementf nomme Reboule ou pais. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Rabiditas, Enscriptum, pro Tabanus, oT<rrpo?, Gall. Aliae ann. 1410. in Reg. 164. ch.231: ragerie. Vide infra Rabiositas. Taon.] Iceulz compaignons garniz de gros leviers Exstant in Reg. 176. Chartoph. reg. 1 RABARIA, pro Raubaria, Furtum. de charretes, de grosses Reboules et autres ch. 450. Literas remiss, ann. 1446. pro Rabarias et furtum committendo, in Li- embastonnemens. Rtboule, in aliis ann. hominibus villas de Vissous prope Pariteris ann. 1350. apud D. Secousse torn. 4. 1397. ex Reg. 152. ch. 228 : L'exposant sios, qui hominem rabie agitatum suffovint a sa femme atout un petail ou Ri- caverant, nerabiei asstu abreptus, fidem Ordinat. Reg. pag. 40. Vide Raub. * RABASCIA, RABASSA. Vide supra boule, etc. Pro instrumento piscatorio, catholicara Deumve ejuraret. 1 RABIDULUS. Vide mox in Rabulus. Rabacia. occurrit in aliis Lit. a n n . 1151. ex Reg. I RABIECULA, Parva Rabies, Joh. de 1 RABASSARIA, Locus tuberibus abun- 185. ch. 258 : Une Riboule, de quay le Janua. dans, a Provincial! Rabasso, Tuber, suppliant avoit accoustume pescher. * RABEA, ut supra Raba, nostris etiam * RABINA, Ager rabis seu napis consiGall. Truffe, in Charta ann. 1430. ex Rabete. Pactum inter prior, de Fpntibus tus, napina, Hisp. Rabanal, nostris Schedis Praesidis de Mazaugues. RABASTA. Charta pedag. castri de et consul, ejusd. villse ann. 1310. in Reg. alias Rabiere. Charta ann. 1073. ex TaLes ann. 1263. ex Cod. reg. 4659 : In fust a 46. Chartoph. reg. ch. 33 : Contradixe- bul. S. Viet. Massil. : Ego Pontius mode Rabasta accipitur in duodena j. den. rant reddere et solvere eidem priori et nachus S. Victoris dono duas Rabinas, monasterio... decimas seu primitias de quas mihi donavit avia mea, una earum Vide infra Rabdus. RABATERE, a Gallico Rabatre, Re- Rabeis seu royaa, gaydis, feno, lino, ca- nominatur Busigada, altera Panperdur... tundere, eludere. Lit. remiss, ann. 1397. napi, etc. Lit. remiss, ann. 1392. in Reg. Martinus Rodoardus victus per duellum in Reg. 152. Chartoph. reg. ch. 36: Dic- 144. ch. 191 : Le suppliant mist icelle fecit guirpitionem ipsarum Rabinarum tus locumtenens evaginato KUO gladio, re- malette et la couvri en paille da Rabete. in manu Petri camerarii. Lit. remiss, vocavit gladium dicti presbyteri, Raba- Ubi si stricte accipienda est vox paille, ann. 1456. in Reg. 187. Chartoph. reg. tendo ipsum et sindendo in parte gla- ad Rabaciam seu luteolam rectius Ra- ch. 184 : Le gendre du suppliant prist dium preedic.tum. Vide infra Rebatere. bete pertinebit. Vide infra Rabina. une vache... en une Rabiere du sup| RABATTERE. Laurentius in Amal- RABES, Norwegis, Daemon. Vita S. pliant, pour ce qu'il la trouva en icelle thea : Rabatto, Ultra citroque, sursum Barthol. eremitse torn. 2. Jun. pag. 834. Rabiere paslurant. Vide supra Raba et deorsum deambulo. col. 1 : Quadam autern die se juvenis qui- Rabea. * Nostri Rabattre alias dixerunt, pro dam ei in itinere junxit, qui malignum RABIOLA. Epistola Yvonis NarbonenBiffer, re'voquer, abolir, Obliterare, res- spiritum adesse conspiciens, quern pro- sis de crudelitate Tartarorum, apud cindere, abrogare. Lit. Phil. VI. ann. vincixillius incolseRabem vacant. [ Vide Matth. Paris ann. 1243 : Cremonam tan1328. in vol. 12. arestor. parlam. Paris. : Grimm. Mythol. German, pag. 558.] An dem perveniens, oppidum in Forojulii ceDonnons en mandement a nos amez et inde nostrum Rabat, quo Lemures si- leberrimum, nobilissima Paterinorum feaux les Gens tenans nostre parlement, gnificantur ? certe ab eo Rabater, pro bibi vina, Rabiolas, et ceratia, et alia qu'ilz facent Rabattre de nos registres, Inconditum strepitum edere, qualem illecebrosa comedens, etc. Vide conjectuquelque part que ce soit, le ban d'Antoine solent lemures, uti somniabant. Lit. ram Vossii, qui pro ribiolis, seu uvis Pessaigne chevalier. Alise Caroli VI. remiss, ann. 1482. in Reg. 208. Char- crispis accipit. ann. 1395. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, toph. reg. ch. 242 : Lesquelz supplians S3" Lemovices napum seu raphanum pag. 62. art. 1 : Que le tiers et prouffit oyrent Rabater parmi la maison, en telle vocant Rabiolam ; sed hanc inter ciboque nous prenons et avons accoustume maniere qu'il sembloit que la foudre et rum delicias numerari non est verisiprendre du sel vendu en gabelle en nos- tempeste y feussent. Vide Menag. Dic- mile. tre royaume ou paiz de Languedoyl, soit tion, in hac voce. Rabuquier, eodem ';;: Adde ex animadversionibus D. FalRabbatu et des maintenant le Rabatons. sensu, in aliis Lit. ann. 1411. ex Reg. conet : forsan Radiolas legendum est in Vide supraAbatere. 165. ch. 86 : Lequel le Cloyer oyans Ra- Matth. Paris, quaa oliva3 sunt. Vide Isid. * lisdem Rabatement, pro Rabais, De- buquier en sa maison, se releva pour sa- Origin, lib. 17. cap. 7. At si Rabiolas ductio, diminutio. Charta Phil, comit. voir que c'estoit. cum Vossio, qua3 sunt uvaa crispae, diEbroic. ann. 1320. ex Tabul. episc. Pa* Rabetvero, Instrumentum musicum minutivum est vocis Arabicse Ribes, ris. : Pour le pris dessusdit et en Raba- videtur, quod Hispanis Rabel dicitur, grossularia. Consule Menag. Orig. Ital. tement desdictes cent livres Tournoys de lyra rustica, barbitus, vulgo Harpe, ad vocem Raviuoli et Orig. Daufln. rente. Rabas, eodem sensu, in Stat. ann. luth, in Lit. remiss, ann. 1452. ex Reg. voce Raviola. 1370. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 181. ch. 194 : Le suppliant entendi que --= RABIOSITAS, Rabies, furor, Ital. 357. art. 8. Rabat vero est muri recessus, plusieurs gentilshommes aloient a I'ostel Rabbia. Mirac. S. Rufini torn. 6. Aug. vulgatius Relais vel Retraite, in Lit. re- de Marquet de Villiers, pour passer temps pag. 820. col. 1 : Adolescentula terribili miss, ann. 1379. ex Reg. 114. Chartoph. avecques lui et avoient ung Rabet. f. leg. pallore vehementer affecta, et prss nimia reg. ch. 304 : Icellui exposant mist sa Rebec. Vide infra Rebeca. Rabiositate nunc terram pedibus calcilanterne sur un Rabat du mur, audessouz * RABESCERE, Rabire, rabie agitari, trans, etc. Vide supra Rabiditas. de la couverture d'icelle maison. Aliae Hisp. Rabiar. Vita B. Davanz. torn. 2. T RABIRE, Furere. Vide supra Rabiare. ann. 1414. in Reg. 168. ch. 183 : In qua Jul. pag. 529. col. 1 : Mulier fremens, RABITUS. Arnoldus Lubecensis lib. 2. camera, videlicet supra quemdam relays, dentibusque Rabescens, et tanquam aper cap. 7 : Dux igitur applicans ad AccaGallice Rabat, in loco absconso, etc. rugiens, et maxima mcerore spumans ore ron, magnifice susceptus est ab AccaroContre-rabat vero appellatur Camini sup, clausis oculis semimortua cecidit. nitis, et ascensis equis, Rabitis, mulis, quidam etiam asinis, processerunt ad urtestudo, vulgo Manteau, in Lit. remiss. Vide Rabiare. ann. 1465. ex Reg. 194. ch. 84 : Laquelle 1. RABIA, Rabies, Xu<r<ra, in Glossis bem Hierosolymitanam. Nihil hoc loco Henricus Bangertus commentator, ut chandelle alumee le suppliant attacha a Latino-Graacis et Grseco-Latinis. ung Contre-Rabat, estant en leur cham* 2. RABIA, Inyasor et rapax, epithe- solet in locis difficilioribus silere. RABO, Mensurse species, Ugutioni; bre. Hinc Rabat jour, pro vulgar! Le ton cujusdam Widonis, de quo Joannes

RAG

RAG

RAG
[Muratorius scribit Rucanas, observato tamen ab aliis legi Racanas.] Infra: Possessio insula Machabeo pr&stans solidos quingentos et decem, papyrum mundum, Racanas quingentasf Unum saccos trecentos. %. RACANUS. [ Sanguinis Racani sive lagarii quae est lacerta magna. (B. N. Ms. lat. 10272, p. 215.)] * RACASSARE. Vide supra in Racachare. | RACATARE, Redimere, Gall. Racheter. Chartularium S. Vandregesili torn. 2. pag. 2102 : In vadium nobis dederunt propter xx. libras denariorum Rothomagensium usque ad viginti annos, et ita ut, si post xx. annos voluerint redimere, non de cujuscumque pretio, sed de proprio Racatare poterunt. IRACGARE, vel ut quidam legunt, Rancare, dicuntur Tigrides AuctoriPhiIqmelae versu 49. supra vero in Baulare dicuntur Rechanare. Vide infra Rancare. 1 RACGI, Nautis, Scandularii globuli malo affixi ad faciliorem motum antennarum, Gall. Racages, Racques et Racquemens, belg. Rak. Literae Edwardi Regis Angl. ann. 1338. apud Rymerum: Ponlos, cleias, bordas, Raccos, cordas, canevacia, stapulas, anulos et clavos ferreos, dolia vacua et alia, quae pro hujusmodi eskippamento equorum necessaria... in! navibus poni facias. : Hispan. Racamento, ejusmodi globulorum series. | RACELLUM, Species panni. Inquesta ann. circiter 1217. apud Sponium torn. 2. Hist. Genevens. pag. 415. ubi de hujuscemodi pannorum confectura: J'tacellum fecit per Rodanum deduct, ut venderetur. Vide Rascia 3. Rasum 2. et Raxium. 1 RACEMARE, Racemorum reliquias colligere, Gall. Grapiller. Vide locum in Rapugare. * RACE3VIATOR, qui racemorum reliquias colligit. Stat. Avenion. MSS. ex museo meo fol. 45. v: Quod nulli Racematores racemare audeant in vindemiis vel post vindemias per quindecim dies, et qui contrafecerit in duobus solidis puniatur. Racimator et Racimare, in iisd. Stat. cap. 105. ex Cod. reg. 4659. Vide Racemare. * RACEMUS, pro Vinum, quod ex racemis (it. Charta ann. 1402. in Reg. Joan, duels Bitur. ex Cam. Comput. Paris. fol. 1186. v: Donamus medietatem decimse et juris decimss bladorum, Racemorum seu vini, etc. Hinc Raisiner, pro Vinum potare, in Lit. remiss, ann. 1376. ex Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 273: Denisete la Douete, qui est assez envieuse et rioteuse, se commanca d moquer d'eulx et dist a Perrin.... qu'il avoit bien Raisine; et lors ledit Jehan It dist: Ne nous rigole point de nostre vin, se nous avons bien beu, nous I'avons bien paie. Rasinne, ni fallor, pro Vinum, mixtis acinis aliisve modis renovatum, vulgo Rape, in aliis ann. 1413. ex Cod. reg. 167. ch. 99: Colette a confesse que ette avoit vendu trois pipes de vine blanc et deux Rasinnez. Vide infra Raspaticium. * AD RA.GEMOS IEE IN VINEIS, Jus interdum domini, qui in vassallorum suorum vineis racemos suis usibus, ante vindemiam, colligere poterat. Charta Aymer. vicecom. de Rupecavardi ann. 1296. in Reg. 77. Chartoph. reg. ch. 311 : Concedimus quod nos nee hseredes nostri, non eamus nee ire possimus in vineis eorum ad agrestam nee ad Racemos,.... nisi in vineis illorum, in

hujus meminit S. Augustinus Epist. Racassaverat, et multa alia... super tra49. quaest. 4. buchione et fusione monetarum nostraRABOINUS, RABUINUS, Monetse spe- rum. Alise ann. 1332. in Reg. 66. ch. cies in regno Hierosolymitano et 1091: Imponebatur monetas prohibitas Cyprio. Forma colligendi census pro recepisse,... et majus pretium, quam doregno Hierosolymitano apud Willelm. minus noster rex ordinaverat, dedisse, Tyrium lib. 22. cap. 23 : Si vero trabucasse et etiam Racachasse. Reg. praedicti 4. selecti, qui ad hoc depu- Cam. Comput. Paris, sign. Pater fol. tati sunt, cognoverint pro certo, quod ali- 259. v: Item d'aucuns changeurs ou orfecujus substantial, non valeat centum By- vres, qui ont Rachacie et afftne et fondu zantios, accipiant super eum foagium, id la monnoie du coing le roy, etc. Rachasest, pro foco Byzantium unum : quod si sier, in Lit. ann. 1379. torn. 6. Ordinat. non poterint integrum, accipient dirni- reg. Franc, pag. 460. art. 8. Vide infra dium ; et si dimidium non poterint, acci- Rechassare. pient Rabuinum. Constitutio Odonis Le* Racacher nostris, pro Ramener, Reati contra Simoniacos lata in Concilio ducere. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1: yriae ann. 1254 : Item pro sponsalibus En tel maniere s'en alia. contrahendis exiguntur a praslatis quiCe tant pen qn'il avait vuala, Et jela puer si folement, busdam tres solidi, sive Raboinus unus, Que povertes isnelement vel aliud pretium. Occurrit ibi rursum A son oncle le Racacha. infra. Habetur in Cpnsuetud. BritanRACAMAS, Panni pretiosioris species, nica art. 255. vox Rabine, sed alia signinostris olim nota. Computum Stephani flcatione. * RABOLDERIA, Res, nescio quae, cen- de la Fontaine Argentarii Regis ann. sui obnoxia. Redit. comitat. Namurc. 1350 : Pour 23. piece et demie de draps ann. 1265. ex Reg. Cam. Comput. Insul. d'or de plusieurs facons, c'est a savoir 6. sign. Papier velu fol. 9. v : Et si a li nacis d'or, 40. escus la piece, 9. Racamaz cuens cascun an att Noel dou cens de le et demy d'or, 30. escus la piece, et 6. maRabolderie, trois deniers. An locus, ubi tebas d'or a fairs cottes et manteaux. ludus in quo follis, quern Rabote voca- Hinc Hispani Recamar, nostri Recamer, bant, propellitur, exercetur ? Lit. re- pro eo quod Broder dicimus, usurpant, miss, ann. 1392. in Reg. 143. Chartoph. seu opere phrygio quidpiam exornare, reg. ch. 169 : A une foule ou Rabote, qui seu auro, seu alia materia, quam vocem estoit en la parroisse S. Martin du Tour- quidam ab Hebraeo Racam, quod est neire ou baillagede Caen. Et utcumque acu pingere, seu intexere varia lila dispectat alia ad pilam ludendi ratio, quae versorum colorum instar Phrygionum, Aus Rabrouees nuncupabatur, quod vic- deducunt. tus non pecunia multabatur, sed verbis ^ RACAMATURA, Ornatus vestis acu tantum reprehendebatur asperioribus, pictus, ab Italico Raccamare, Acu pinper jocum tamen. Lit. remiss, ann. gere, Gall. Broder. Modus vivendi in 1369. in Reg. 100. Chartoph. reg. ch. Concilio Basileensi apud Marten, torn. 363 : Comme plusieurs jeunes gens se 8. Collect. Ampliss. col. 244 : Hujusmodi jouassent en la ville d'Amiens a la pelote familiarium vestes non sint breviores par maniere d'esbatement, sanz ce qu'il genu, nee diversorum colorum, nee cum courust pour leditjeu or, argent, ne gai- scissuris, freppis vel brobaturis seu Raca geure ; mais est ledit jeu tout commun, et maturis ; nee deferant cathenas vel alia le dit I'en Aus Rabrouees, a quay hommes, ornamenta, aurea vel argentea, etc. femmes et enfanz se jeuent communement * RAGAMATUS, Acu pictus, opere en ladite ville. Phrygio ornatus, Hisp. Recamado, Ital. 1 RABUDULUS. Vide mox in Rabulus. Ricamato. Inventar. MS. thes. Sedis 1 RABUINUS, Monetse species. Vide Apostol. ann. 1292 : Item unam pulcram tobaleam de opere Racamato, laboratam Raboinus. ] RABULARE, Instar rabularum de per totum ad aurum. Vide Racamas, Rafqro nimia verbositate ferire aures au- camatura et Ricamum. ditorum, Vossio lib. 4. de Vitiis serm. 1. RACANA, Papise, Genus vestis, scilicap. 19. ex Gemmae Vocabulario, atque cet vestis lacera, panniculus, a Gr. paxo?, inde, inquit, Belgicum Rabbelen. paxv], vel paro> ducto, ut videtur, etymo. 1 RABULATIO, Clamor rabulae. Rabu- Gloss. Gr. MS. Regium cod. 930: Tdbcxo?, latio forensis, apud Martianum Capel- Steppwyb; ?(A(XTCOV. Anonymus in Paraphras. Oraculorum Leonis Imper.: TIsvsi;, lam lib. 6. | RABULATUS, Eadem notione. IdemxexapjAsvo?, xa\ paxta IvSe5u[xlvoi;. [Plura Capella lib. 2 : Audiri, licet perstrepe- vide in Glossario mediae Grsecit. v. rent, n\illn potuere Rabulatu. Taxoc.] Maxime Monachis tribuitur, RABULUS, Plenus rabie, unde Rabudu- qui vilioribus et detritis vestimentis lus. Ugutio. [Johannes de Janua : Rabu- uti solebant. Varie porro haec vox scrilus, rabidus, rabie plenus, rabiei datus, bitur: nam furore plenus, iratus, insanus ; unde RaRA.CA.NA. dicitur Gregorio M. lib. 9. bidulus diminut.] Epist. 75. et Ennodio lib. 9. Epist. 17. * RABUZATIO, Efflctio, expolitio. Odor. RA.CHA.NA., eidem Gregorio lib. 12. Raynald. ad ann. 1316. num. 11: Veneno Epist. 16. Anastasio Bibl. in versione magicixque arlibus per fabricationem et Vitse S. Joan. Eleemosynarii a Leontio Rabuzationem imaginum, cum incanta- scriptae cap. 9. num. 52. qui et Rachationibus et invocationibus dsemonum con- nellam dixit cap. 6. num. 34. ditarum, ut aiebat, mortem inferre perRA.CHENA, apud Fortunatum in Vita tentasse, docent Johannis XXII. literse S. Radegundis cap. 44. episcopo Parisiensi missas. Vide infra RA.CHINA., apud S. Audoenum lib. 2. Vultivoli. Vitae S. Eligii cap. 37. in Regula Magis* RAGACHARE, RACASSARE, vox mone- tri cap. 81. apud Baudouiniam in Vita tariorum, Aurum vel argentum ab aliis S. Radegundis cap. 4. etc. Vide Notas metallis, quae in monetis permisceri ad Cinnamum pag. 457. Papias MS.: solent, separare, Gall. Rachacier et .Ra- Rachina, strata lectorum. Editus habet chassier. Lit. remiss, ann. 1327. in Reg. Rachana. 65. Chartoph. reg. ch. 80: Berengario 2. RAGANA. Anastasius Biblioth. in S. Lamberti de Utecia imponebatur, quod Silvestro PP.: Oleum Cyprium libr. cenipse monetas regias trabuchaverat et tum , papyrum Racanas libras mille.

RAG

RAG

RAG

quibus habemus ex deverio ;... et hoc tanturn ad agrestam, quantum nobis erit necessana per diem, vel ad Racemos in jejuniis Qualuor temporum, et non ultra. Nostris Racimal, pro Cep, pied de vigne, vinea, stirps. Lit. remiss, aim. 1398. in Reg. 153. ch. 259 : En icelles vignes surpris de vin, prist plusieurs Racimaux de jeune mainplant. 1 RAGENIUS, pro Racemus, Uva, Gall. Raisin, apud Rymerum torn. 2. pag. 691. T RACENS VINUM. Vide in Recentatum. 1 RACETTA. Vita S. Alenae Virg. et Mart. torn. 3. Junii pag. 396: Reliquias... in idem feretrum reposuit, demptis tribus vel quatuor ossibus parvis Racettas et membrorum. Spinam dorsi reddit Henschenius. Idem signiflcat Grsecum pa^t?. Sed aliud sonat infra vox Raseta, quam vide. 1. RACHA. Willel. Malmesburg. lib. 2. de Gestis Pontific.: Ut eliam caudas Racharum vestibus ejus affigerent, forte vaccarum, etc. 2. RACHA, Pars pedis. Constantinus African, lib. 2. Pantechn. cap. 2 : Pedis calcanei divisio est senaria ; est enim cavilla, est et calcaneus, et pedis navicula, et Racha, quss sic lingua vpcatur Arabica, est et pecten, sunt et digiti. Infra : Racha 4. habet ossa, tria posterius cum navicula, retro juncta ossibus, etc. * Adde ex animadv. D. Falconet: Pro Pantechn. cap. 2. leg. Locor. commun. cap. 8. Racha, Racetta, et Raseta, Eadem vox est ex Arabico diverse elata, quse videtur esse tarsus, cum Pecten Silvatico dicatur esse inter Rasetam et digitos. Pecten autem est in manu metacarpus et in pede metatarsus. Racha proprie Arabibus , mola molendinaria , turn ungula pedis cameli. * 3. RACHA, Praestationis species ; nisi tamen legendum sit Tasca. Vide Tasca 2. Charta Caroli regent, ann. 1358. ex Bibl. reg.: Item financias seu Rachas burgensium de Forano , qui burgenses vocantur stagiarii, qui quolibet anno finant pro suis stagiis in festo S. Martini. * Aliud vero est Rack et Racheau, Stipes nempe, truncus, Gall. Souche, ut videtur. Charta Phil. VI. ann. 1341. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 239 : Avons donne ..... aus habitanz de la mile de Poocourt... I'usage, qu'il ont en nostre forest de Poocourt , de remaisons aussi bien de Racheaux, comme il ont fait et font desdites remoisons. Alia pro habitat. Pontis S. Petri ann. 1366. in Reg. 97. ch. 305 : Chascun d'eulx ont acoustume prendre et avoir ..... le boy vert en gesant, casse -ou estache sanz caable , et cellui dont I'en a oste sept piez de lone devers le Racheau ou la Chouque. Lit. remiss. ann. 1459. in Reg. 188. ch. 77 : Aucuns, qui avoient amene un Rack de fuste, ..... vindrent querir le suppliant pour recon gnoist re icellui fuste ; et apres ce qu'il eust recongneu ladite fuste et que les ragiers se furent departiz pour eulx en t RACHADIUM. Vide in Rachetum. * RACHAMATOR. [Gallice Brodeur: Magistro Raynaldo Rachamatori pro uncia... de perlis. (Mandat. Gamer. Apostol. Arch. Vatic. 1417-21, f. 31.)] RACHANA, RACHANELLA. Vide Raco.no. 1. * RACHAPTARE, Redimere, Gall. Racheter. Charta ann. 1520 : In casu quo iidem debitores dictas pensiones redimerent in posterum et eas Rachaptarent, etc. Vide infra Rachetare. * RACHARE, Idem quod Raccare. Vide supra Baulare.

RACHATAMENTUM, ex Gallico Ra- pravse consuetudines, qu& Comes Britanchat, Redemptio^ certa scilicet pecuniae niss levavit in suo tempore, removeantur quantitas, quam haeres vassalli demor- a terris et feodis suis; dicunt enim, quod tui domino praestat pro obtinendo feudo ante tempus istius Comitis nunquam paterno, qua illud iterum ab eo emit; habuerat Comes Britanniaa ballum vel sed rato et deflnito modico pretio ; idem Rachatum de terris horninum suorum. quod Releveium. Charta ann. 1302. ex Adde Chartam ann. 1199. apud Marten, Chartoph. reg.: Promisit... deffendere ab torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1021. Liteomnibus impedimentis,... Rachatamentis, ras ann. 1225. ibid. col. 1197. Edictum financiis, etc. Vide Rachetum et infra S. Ludovici ann. 1246. Baluz. torn. 7. Reacapitare. Miscell. pag. 344. de Lauriere torn. 1. * RACHATATIO, Eodem intellectu. Ordinat. Reg. pag. 58. et 59. et in GlosPactum inter Herv. Giemens. dom. et sario Juris Gallici v. Rachapt. episc. Autiss. ann. 1210. inter Probat. ] RAGHADIUM, Eodem significatu. Hist. Autiss. pag. 269. col. 2: De Racha- Chartse Johannis Ducis Britan. ann. tatione terras mese quss de feodo ipsius 1238. ex Archivo Castri Brissacensis : est, quam ipsi debeo, in beneplacito ejus Concessimus quod omnes tetrse Alani et in bona submonitione erit. d'Acigneio Militist quas habet in Britan| RACHATTA, RACHETUM. Vide Rache-nia, tarn in feodis quam in domimcis, de tum. csetero liberas sint et immunes de omnibus 1 RACHEMBURGI. Vide mox Rachim- balliis, Rachadiis et gardiis. burgii. | RACHATTA, fern. gen. in Literis T RACHENA, Vestis trita. Vide Ra- ann. 1317. apud Rymerum torn. 3. pag. cana 1. 648. * RACHETARE, Redimere, Gall. Rache| RASCHATUM. Literae Thomae Comitis ter. Charta ann. 1285. ex Lib. nig. episc. Flandriae et Johannae uxoris ejus ann. Carnot.: Guido de Saudrevilla miles, fecit 1237. apud Baluzium torn. 7. Miscell. homagium ligium domino episcopo, de me- pag. 269 : Personalit&r acessimus ad cadietate quinquaginta solidorum census et rissimum dominum nostrum Ludovicum de feodo, quod Johannes Jordani tenet ab Regem Franciss, illuslrem, et requisiviipso apud Poyfontem. Rachetavit de qua- mus eum, ut me Thomam reciperet ad tuor libris et quinque solidis reddendis homagium de terra Flandriae, eidem Regi ad festum B. Remigii. Occurrit rursum suum offerentes Raschatum; idem domiibid, ad ann. 1305. Vide infra Reacatare. nus Rex nobis respondit, quod paratus RACHETUM, ex Gallico Rachat, Reemp- esset me Thomam, facta ei satisfaction tio, Redemptio. Idem porro quod Rele- de Raschato prasdicto, recipere ad homavium, certa scilicet pecuniae, quantitas, gium, etc. quam haeres vassalli demortui domino 1 RECHATUM. Charta Philippi Franc. praestat pro obtinendo feudo paterno, Regis ann. 1200. apud Rymer. torn. 1. qua illud iterum ab eo emit, sed rato et pag. 118 : Presterea nobis dedit Rex Andeflnito modico pretio, quod Rachetum, ghas viginti tnillia marcarum propler et Relevium appellatur. Necrologium Rechatum nostrum, et propter feoda BriEcclesiae Parisiensis Idib. Jan.: Quse 3. tanniae, quas nos ipsi dimisimus. mansurse cum pertinentiis Rachetum seu RACHETUM, Compositio, quam reus relevatnen debent, quoties possessorie facit vel solvit, ut se a poena redimat, mutant. Atque ita in Consuetudine Me- le rachet, uti loquimur. Statuta prima ledunensi art. 54. Rachetum et relevium Robert! I. Regis Scotiae cap. 8: Nullus idem esse dicuntur, tametsi olim diver- capiat Rachetum, hoc est Thieft-bute, et sum : siquidem redemptio feudi idem sit si quis id fecerit, et super hoc convictus quod Rachetum. Charta Henrici I. Regis fuerit, sit in gram forisfacto Domini ReAngliae ann. 1100: Si quis Baronum gis, et reddat ei finem, quern ccepit de meorum, Comitum, vel aliorum, qui de latrone, et ille, qui dedit finem, habeat me tenent, mortuus ftierit, hssres suus judicium sicut. latro probatus. Ubi Thieftnon redimet terram suam, sicut facere bute, est latronis compensatio. consueverat tempore patris mei ; sed justa RACHIA , Locus coenosus , Picardis et legitima relevatione relevabit earn. Ubi Raque. Tabul. S. Dionysii ann. 1230 : Et hoc, loco, redemptio feudi, est id, quod corveias dd Rachiis et fossatis, id est in Relevium ad misericordiam, seu Relief a desiccandis ejusmodi locis coenosis, et mercy vocant, quod scilicet ab haerede curandis fossatis. Vide Buhors. ro rehabendo * Lit. remiss, ann. 1396. in pmino ad ejusfeudo paternoacpraestatur Chartoph. reg. ch. 330: L'une Reg. 150. voluntatem benepladesdittes citum. [Charta Guillelmi Episc. Cata- vaches se bouta en une Raque ou fosse, launensis ann. 1228. pro Monasterio tellement et si avant, que elle ne (en) fu Tiron.: In ipsos transtuJit Rachata, ven- noyee. Une mare ou Raaque, in aliis ann. ditiones, armaturas, equitaturas, laudi- 1395. ch. 280. unde Enracler, Coeno immia, relevamenta, tallias, corveias, bian- mergere, vulgo Embourber. Lit. remiss, nos, etc.] Vetus Franciae Consuetudina- ann. 1406. in Reg. 160. ch. 324: Icellui rium : Rachat se fait tant seulement en chariot se feust Enro.de tellement, que fief; et est assavoir, que quiconques les roues d'icellui cheurent en une charrachate, il doit le mar d'argent au Sei- riere, par telle maniere que les chevaulx gneur, de qui il rachate, et luy doit faire qui le menoient, ne le povoient avoir trois offres alternativement ensemble, d'icelle charriere. Vide Rascia 2. desquelles le Seigneur est tenu de prendre RACHIMBURGII, Judices, in vett. 61933. I'une en disant: Je deviens votre home Comitis adsessores: Sponsores litis, de tel fief, et pour le rachat je vous offre Guillimanno lib. 1. Rerum Helvet. pag. les fruits de la premiere annee, ou la 80. In Glossis Keronis, Rahcha est causa. valeur d'iceux fruits, ou le dire des pro- Ita Rachimburgii sunt causarum judices. degens: Nam pro aliquo istorum quittari Alii Rachimburgios dictos volunt quasi debet. Vide Stabilimenta S. Ludovici Rechtburgen, ex Germ. Recht, rectum, et cap. 60. Berg hen, servare, seu ex Sax. r i h t , et 1 RAGHATUM , Eadem notione, in beorgan, quod idem sonat, quod judiCharta ann. 1209. apud Lobinell. torn. 2. ces sint juris et aequi conservatores: Hist. Britan. col. 331. Petitiones Brito- [quam sententiam amplectitur Eccardus num ann. 1235. ibid. col. 383: Petunt in Notis ad Pactum Legis Salicae tit. 53. communiter quod balla Britannias et 3. ubi legitur Rathimburgii, et Racine-

RAD

RAD

RAD

burgii ex duobus MSS. Guelferbytanis, dionis Jadrensis ann. 1345. lib. 2. cap. 7: adduxit dictus Johannes Martelet. Vide necnon Ragimburgii ex ejusdem Biblio- Navim composuerunt insestimabilis pul- mox Radicula. thecae MS. in alip ejusdem Legis Salicae chritudinis quamdam Radam, quam Ita| RADIARE, Delere, expungere, GalPactu, quern edidit idem Eccardus, ex lici nuncupant Madium, seu Castram, in lice Raier. Charta ann. 1559. inter Privimanuscripto, tit. 51. habetur Recyne- quo erat stab Hit a quaedam lignea et in- legia Equitum S. Johannis Hierosol. burgii. Hermannus Comes Nivenarius gens turris, etc. pag. 254 : Decretum extitisse, ipsum a rein Dissertatione sua de Origine et sedi2. RADA, pro Rheda. Charta Ludovici gistris receptoris amendarum Radiari, bus priscprum Francorum scribit: Ra- Reg. Franc, ann. 1122. in Tabulario Mo- deleri, etc. chimburgii dicuntur Commissarii, ad nast. S. Dionysii : Hanc habent consue* Alias Raire. Lit. remiss, ann. 1347. componendas lites instituti. Quod valde tudinem, quam vulgo pedagicutn sive pul- in Reg. 68. Chartoph. reg. ch. 258 : probat Vossius in Appendice ad libros veraticum vacant,... ita ut de Rada, id Comme Jehan Vincent de Bares.... soit de Vitiis serm. pag. 809. quia Rachten est carreta, 2. nummos, de equo 1. etc. approuchiez en nostre court du bailliage componere signincat, Burg en vero flde- Ubi Doubletus pag. 848. 851. edidit de d Amiens d'avoir fait Raire et fausser.... une date de nos lettres, pour lajussores.] Conjectures alias profert Rheda. * Male Doubletus Rhedam, pro Ra- quelle faussete, Rasure, etc. Vide infra Wendelinus. Lex Salica tit. 52. 2 : dam, edidit; nam Rada est genus vehi- Rattare. Tune Grafio congreget secum sept em Rachimburgos idoneos, et cum ipsis ad casam culi quatuor rotarum, sicut currus agilis T RADIASGERE, Splendere, radiare. illius fidejussoris veniat, etc. Tit. 59 : Si ad currendum, ex Glossar. Lat. Gall. Vita S. Guthlaci Erem. torn. 2. Aprilis quis ad mallum venire contempserit, et God, reg. 4120. Charta ann. 24. Rob. reg. pag. 39: Erat enim in ipso. nitor spirituaquod ei a Rachimburgiisjudicatumfuerit, Franc, ex Chartul. S. Marcel. Cabilon. : lis luminis Radiascens. implere distulerit, etc. Et cap. 60. 1 : Donamus... jornales quatuor... et Radam * Nostris Rayer. Lit. remiss, ann. Siquidem Rachimburgii in mallo residen- unam de silva. 1370. in Reg. 100. Chartoph. reg. ch. * Haud scio vero an a Rada, curru 848 : Environ une lieue de nuit a la lune tes, etc. Formulae vett. cap. 1. [** Append. Marculf.] : Et dum hsec causa agili, nostri dixerint Rade, pro Vif, agile, Rayant, etc. apud ipsum Comitem, vel ipsos Racim- alerte, ardent, Agilis, alacer, fervidus ; RADIATUS, Segmentis diversi coloris burgios diligenter fuit inventa, vel inqui- an a Gallico, currus nomenclatura sit distinctus pannus vulgo Raye. Charta sita, vel legibus definita, etc. Adde cap. accersenda. Lit. remiss, ann. 1386. in Petri Episcopi Parisiensis ann. 1218. 4. 6. Chartas Parensales cap. 26. Legem Reg. 130. Chartoph. reg. ch. 136 : Le sup- apud Sammarthanos : Ecclesise S. CloRipuar. tit. 32. 2. et 3. et tit. 60. Capi- pliant vit une joene fille,... qui onques doaldi infulam, dalmaticam, et tunicam, tul. Caroli M. lib. 5. cap. 16. et Kanuti n'avoit este mariee, laquelle lui sembla albos Radiatos, etc. Forte albas radiatas. Regis cap. 103. [Vide Hickesium in assez Rade de maniere et de veue. Aliae Concilium Bituricense ann. 1336. cap. Dissertat. Epistolari pag. 34.] [* Wacht. ann. 1454. in Reg. 189. ch. 11: Ung jeune 12 : Ac nonnunquam Clericos per ipsos captos cum habitu seculari et tonsura, in in Glossar. v. Rache, Causa litigiosa.] homme fort et Rade, etc. T 3. RADA, Raia. Vide mox in Radia. carceribus suis tradi faciunt, et indui [** Savin. Histor. Jur. Rom. med. tern. 1 RADBODUS, Consilii nuntius expo- vestibus Radiatis, compellentes eosdem et 61. sqq. Grimm. Antiq. Jur. Germ, pag. 293. 774. Eichhorn. Histor. Jur. nitUr in Vita S. Radbodi Episcopi Tra- fraudulenter inducentesad cognoscendum Germ. 48.] ject. S33C. 5. Benedict, pag. 27. scilicet se non esse Clericos, etc. [Computus ann. RACHEMBURGI, in Oapit. sub Pipino a Bejgico Raedt, Consilium et Bode, 1239. MS. e Bibl. Reg. : Guillelmo de Rege cap. 6. Braia pro decem Radiatis emptis pro faNuntius. RADE, Littus maris vadpsum, vulgo milia domini Alfonsi vestienda in PenleT RACIMBURDI, in Formulis Andegav. art. 49 : Veniens illi et germanos suos illi Rade. Leges Burgor. Scoticor. cap. 26. coste xxvi. den. turon. Inventarium Andecavis civitate, ante viro illuster illo | 2 : Si navis sua fuerit in le Rade, bene Eccl. Noviom. ann. 1419 : Dues curtinae Comite vel reliquis Racimburdis, qui et in pace recedat. de bougeranno Radiatas de albo et rubeo. RADEGHENISTRES. Vox in Domesdei Charta Garoli Regis Franc, ann. 1370. in cum eo aderant interpellabat aliquo homine, etc. non semel, sed ignotse originis, inquit Probat. Libert. Eccl. Gallic, pag. 168. REGENBURGI, in Antiq. Fuldens. lib. Spelmannus. Fol. 18. tit. Glow. Berthe- edit. 1651 : Baillivus pro nonnullis furtis Hii Radechenistr. arabant, et et criminibus per Nicolaum Davirchier 2. trad. 38 : Totum et integrum tradide- lay : runt coram testibus et Regenburgis ad herciabant ad curiam Domini. Alibi : clericum conjugatum factis... ipsum in ipsas reliquias, etc. De terra hujus manerii tenebant Rade- habitu Radiato (Clericis inusitato)capi et | REGIMBURGI, in Placito ann. 918.chenistres, i. liberi homines. Videntur in carceres nostros Rothomagenses intrudi in Probat. novae Hist. Occitanse torn. 2. iidem, qui Bractono Radeknights di- fecisset. Rursus memorantur Radiatas cuntur, liberi scilicet homines, qui ta- vestes in Litteris ann. 1365. apud D. Secol. 56. RAIMBURGI. Ademarus Cabanensis lib. men arabant, herciabant, falcabant, cousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 555.] 3. cap. 19 : Et demutn a Carolo M. Imp. metebant, etc. Vide Edw. Cokum ad Philippus de Beaumanoir MS. cap. 11 : fratre ejus missus fuit in Aquitanise ur-^ Littleton, sect. 117. et infra Radman et II n'affiert d Clerc, qu'il veste robe Roiee, ne qu'il soit sans couronne apparent, bes una cum Rainburgis propter justitias Rodknights. * RADEGUNDIS, Gall. Regonde, in Lit. puis qu'il a eu couronne d'Evesque. Comfaciendas. * RACIMARE, RACIMATOR. Vide supra remiss, ann. 1459. ex Reg. 188. Char- putum Stephani de la Fontaine Argentoph. reg. ch. 130 : Jehan de la Ville tarii Regii ann. 1351 : Une escarlate paoRacemalor. y^. RAGINUS. [ Racinus, ras. e (Lex. prieur de sainte Regonde de Poictiers, nace Roiee. etc. Consule Vocabul. Hagiolog. Cas* Hinc Halas radiatorum, ubi scilicet Lat. Gal. Bibl. Ebroic. p. 23, xm s.)] panni virgati venum exponebantur, in * RAGIO, perperam pro Rao. Vide in- telani. 1 RADELLUS, Ratis, Gall. Radeau. Mi- Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fra in hac voce. | RACE, apud Anglos, Fidiculas, quibusracula MSS. Urbani V. PP. : Inconti- fpl. 192. r. Radiata tapetia, quod clerinenti ponens Radellos magnos fusteos su- cis prohibitum esset pannis virgatis reiinequuleo torquentur. Vide Thomam Blount in Nomolex. et Skinnerum in per aquam labentem ad hoc quod grange- uti, inhonesta vocat Odo archiep. Rotorent pontem. Vide Rasellus et Razellus. mag. in Reg. visitat. ejusd. ex Cod. Etymologico Anglicano. T RACOLAS. Charta ann. 1247. e Tabu- Charta Thossiacensis ann. 1404 : Habet reg. 1245. fol. 60. v : Invenimus in dorlario Galensi pag. 110 : Dicti sex presbi- ripam... cum quodam Radello existente mitorio (canonicorum Sagiensium) sargias sive tapetia inhonesta, ut pote Rateri S. Georgii percipiant annuatim in inter prata. posterum in die Paschse Racolas unus* Alia est Radelli notiQ in Charta diata. quisque quatuor cum quarterio agni. Ge- Thossiac. hie laudata, f. pro Rivulus. RADIATI, dicti olim Carmelitas, quod j 1. RADIA, Raia, species piscis ma- vestibus radiatis uterentur. Vetus Scheda nus fortean est panis delicatioris. 1 RACTATA. Acta S. Raynerii, torn. 3. rini, Gall. Raie. Charta Petri Abb. S. ex Bibliotheca Cpttoniana edita initio Junii pag. 454 : Hugo medicus habebat Crucis de Talmundo ann. 1366 : Si au- torn. 1. Monastic! Anglicani : Anno tem de Radia seu Raye aut pocheteau, Christi 1045. Albertus Patriarcha fecit refilium qui habebat Ractatam in oculo vovit eum B. Raynerio in sero, et mane quinque pecias tenebitur ministrare aut gulam fratribus, qui Stragulati, Radiali, invenit totam delelam. Videtur legendum de aliis piscibus ad valorem. Infra : Tres Birrati vocabantur. Et ex post anno esse Cataractam. pecias marlucii recentis aut canceris et Christi 1279. Martinus Papa ad insian* RACTIONATUS, pro Rationatus. Vide de Radis, etc. tiam dictorum fratrum, et nomen eorum infra in hac voce. 2. RADIA, Virga, linea, Gall. Raie. mutavit, et habitum, convertens vestes 1 RACUS, BpayxfiS'o?, in Glossis Lat. Lit. remiss, ann. 1359. in Reg. 90. Ghar- stragulatas in capas albas, dans eis nomen Grsec. Alias Gra3C. Lat. : Bpay^wSy);, Rau- toph. reg. ch. 190 : Duos equos, videlicet novum, vocans eos videlicet Carmelitas. cus, Racus. unum ruffum grissutn, habentem unam, [Error est in anno 1279. aut mend urn in 1. RADA, Navis species. Historia Obsi- Radiam nigram supra dorsum,.,. furtive voceMarfius;hinc enim Martinus non-

RAD

RAD

RAE

nisi ann. 1281. Papa renunciatus est. las quasi quibusdam catenulis esse colli- Chron. Ordinis S. Benedict! torn. 3. pag. 383 : Et misit nuncios ad nos semel, bis et Neque mendo caret Chronicon Angl. Th. gatam. * Rais, in Pedag. Divion. Ms. : Li ter, ut daremus ei illam Radicem prsefati Otterbourne pag. 81 : Seplimo vero anno ejus (Edwardi I. Regis Angliae, Christi charretee des Raiz paiera iiij. Raiz de senioris, et acciperernus mutuum in alio 1279.) mutavit Honorius IIII. capas Car- paaige et ij. Raiz de vante. Rais vero offt- loco, et non consensimus. Charta alia melitarum in purum album, quse, prius cii seu dignitatis nomen apud Syrios ex Hispanica apud Sandovallium in Episc. erant stragulatas, Radiatse et birralse. Assis. Hierosol. cap. 4 : Le chevelaine Pampilon. fol. 72 : Ecclesiam B. Maries Hie Honorius Martino IV. successit d'icelle court (des Syriens) est apele Raiz ipsius sedis liberam dedi cum suis pertinentiis ac decimis, cum sua Radice, et ann. 1285. Si igitur mutatio nominis en lor langaye Arabic. * RADIOLUM quidam polipodium va- cum omnibus, quse ad earn pertinent. et habitus Fratrum Radiatorum ann. 1279. facta, neque Martino IV. neque cant. Glossar. medic. Ms. Simon. Ja- Hispanis Raiz, est radix, bienes vero raizes, bona immobilia, prsedia. [Charta Honorio IV. debet accepta referri, sed nuens. ex Cod. reg. 6959. Nicolao III. qui eo anno summum ge^ RADIOLUS, Parvus radius, navicula, Veremundi Abb. Iraxensis in Antiq. rebat pontiflcatum.] Vide Birrati post Gallice Naveite, Instrumentum textori- Navarraa pag. 618 : Senior Lope ..... miBirrus. bus notum. Miracula S. Dionysii Episc. sit omnem Radicem suam , quam ha1 1. RADICARE, pro Radicari, Radices Paris, lib. 2. cap. 36 : Adolescentula.... bebat in villa, quse dicitur Soles, etiam agere. Radicavi in populo honorificato, textili opere laborabat, cum repente fer- et mezquinos quos ibi habebat ad monasEccli. 24. 16. Rolandinus Patav. de fae- rum Radioli, quo filla cillebat, manui ejus terium beatee Marine de Irax. Morettus vertit Hazienda Hisp. facultates, bona, tis in Marchia Tarvisina, apud Murator. adhaesit, etc. torn. 8. col. 269 : Istse namque vindictse * RADJOURNARE,Injusiterumvocare. etc.] duse tarn detestabiles et inormes, incospe- Comput. ann. 1357. ex Tabul. S. Vulfr. j 2. RADIX, Genus, progenies. Quod si runt in anno isto, et de malo semper Ra- Abbavil. fol. 12. r : Pro adjournando et habuerit de mea Radice et de mea prodicaverunt in pejus. Literae Universitatis Radjournando dictum Damiette, etc. Vide genie, apud Morettum Antiq. Navarraa pag. 403. A voce Radix vulgo nostri Paris. Carolo Regi Franc, ann. 1394. Readjornare. | RADIOSITAS, Claritas, fulgor. Scien-ducunt Gallicum Race, quod utcumque apud Acherium torn. 6. Spicil. pag. 82 : Verum obsistente semper et prsevalente tiarum ac experientiae Radiositas, apud confirmari potest loco laudato, ubi hostis nequissimi versutia, qui in florenti Schannatum Vindem. Liter, pag. 214. Radix eadem notione sumitur , qua Christi agro hanc labem zizaniorum se* RADIS. Placit. ann. 845. apud Mura- Race Gallicum ; hanc tamen originaminavit seminatamque aluit, et magis in tor. torn. 2. Antiq. Ital. med. asvi col. tionem improbat Eccardus in suis nodies alit ac Radicat, hoc est, efflcit, 973 : Interrogavimus eos iterum atque ite- tis ad Pactum Legis Salicee tit. 63. conut altius radices agat. Glossae Lat. rum pro qua re ipsa testimonia abere non tenditque nostrum Race a Germanico Grsec. : Radico, pt!;6w. Alise Graec. Lat. : potuissent. Et ipsi dixerunt : Pro idea Reiss, Ramus, crassiuncule pronunciato 'Pi6o>, Radico, stirpo. non poasimus, quia faciebamus operas ad derivari. 12. RADICARE, pro Radiare, Splen- Radem. et portabamus pastas ad Vero* 3. RADIX, Torcularis pars qussdam. descere. Vita B. Giraldi de Salis apud nam, et alias ambassias, quas nobis Comput. eccl. Paris, ann. circ. 1381. ex Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. mandabant da parte sanctse Marise. Le- Bibl. S. Germ. Prat. : Item dido Rotier 1009 : Nocturna per vices ibi Radicare vi- gendum forte Rodis, ab Italico Rodere, pro octo petiis, diclis Radicibus, pro dicta dentur et coruscare luminaria, itd quod comminuere, ut signiflcetur instru- pressorio, qualibet duarum tesiarum cum resplendet hortus inde et loci adjacentis mentum, quo aliquid teritur et commi- dimidia. colonia. nuitur. 1 RADKNIGHTS. Vide infra Rodk1 RADICATIO, E'uroStaffixos in Glossis T 1. RADIUS, Septum ad capiendos nighls. Lat. Gr. Aliae Gr. Lat. : EiafoSiaqxos, Ra- pisces. Historia Monasterii Andagin. RADMANNI, qui et Radchenisters Andicatio, Redactio. torn. 4. Ampliss. Collect. Marten, col. glis, Liberi tenentes qui arabant, et herT RADIGATUS, T^wcn?, in Glossis Lat. 931 : Qusedam vero venna, quss apud eos ciabant ad curiam domini, seu falcaGrsec. et Gr. Lat. Adjective Columella dicitur Radius, in Huia habetur, et quss- bant aut metebant, apud Edward. Code Arboribus cap. 20 : Arbores et Radi- cumque captura piscium ibi pervenerit, kum ad Littl. sect. 1. et 117. Domesdei cata semina autumno serito. Hinc meta- a nona Dominican noctis usque ad ves- in fine Cestrescire, tit. Lane. : Rex E. phorice Sidonius lib. 7. Epist.8: Formido peram sequentis diei, suum est eccle- tenuit Peneverdant ibi 11. car. sunt in semel Radicata, etc. Et lib. 5. Epist. 10 : sise nostrse ex consuetudine veteri; et dominio, et 6. burgenses, et 3. Radmans, Fixum est Radicatumque pectoribus hu- quando idem Radius firmabatur a villico et 8. vil. et 4. bovar. Alibi, in Monastico manis, etc. nostro, exigebat sibi obsonium Comitis Anglic, torn. 3. pag. 181 : In ipso hundredo tenet unus Radman unam hidam, * RADICULA, diminut. a Radia, Vir- villicus. gula, lineola. Stat. pannif. ann. 1317. in 2. RADIUS, Sulcus, Gallis J?aye, Rayon, quse est de Rertune Canonicorum, et gelReg. A. Cam. Comput. Paris, fol. 197. v: Via carucae in arando^ in Fleta lib. 2. dabat. Alibi : De isto manerio tenent duo Ut omnes et singuli panni... per quern cap. 73. 12. 13. 15. MHites unam hidam, et S. virgatas : et 2. facti fuerint evidentius cognoscantur, RADIUS VIRILIS, qui vena Martiali, Radmanni 3. virgatas et dimid. Adde videlicet in Carcassona et ejus suburbiis Veretrum, apud Cgelium Aurelianum lib. pag. 183. [et vide Thomam Blount in Noet tota Carcassesio, in primo capite cujus- 3. Acut. cap. 14. molexico v. Redmans.] libet panni fiet una Radicula seu vista de 1. RADO. Polyptychus S. Remigii Re* 3. RADIUS. AD RADIUM TINJE, Id cotonno albissimo, latitudinis ad minus est, ad plenam tinam seu vas vinarium, mensis : Donat annis singulis in pastrium digitorum communium. Vide supra quod tinam vocabant. Vide Tina 2. Char- tione de spelta mod. 1. pull. 2. ova 15. Radia 2. tul. S. Viet. Massil. : Dictus Petrus dare lign. carr. 1. ad scuriam reficiendam RaRADIETAS. Ordericus Vitalis lib. 2. tenetur singulis annis duas metretas vini don. 5. ad foenum vehendum quartam pag. 422 : Quadriga equorum fusilis ex ad Radium tinse. Alia apud Gariel. in partem de carr. auro stabat, in qua Radietas solis seque Hist, episc. Magalon. part. 2. fol. 175 : * 2. RADO. Bulla Alex. III. PP. anil. fusilis consistebat. i. solis statua undique Instituit quod prior et sacrista colle- 1180, inter Probat. torn. 2. Annal. Praegialss (S. Annas Montispess.) teneatur monst. col. 166 : Quartam partem nemo1 RADIFICARE, Radices agere. Radi- dare singulis annis et solvere... duo mo- ris Gorzart, cum Radonibus suis, terris ad cultis et incultis, prsefato nernori pertiflco, p^ocpuw in Glossis Lat. Grsec. et dia vini boni et puri et mercatilis Radium tinse.. Galli diceremus^ a ras de nentibus. Grsec. Lat. * RADIGO, Radix. Vita S. Joan, episc. tine. RADUM. Charta ann. 1105. apud Ugheltorn. 3. Aug. pag. 511. col. 1 : Videntes * 4. RADIUS vocatur instrumentum ci- l u m torn. 7. pag. 1071: Potestatem habeat Dei famulum propriis manibus laborem rurgicorum, stilus, tenta; et illud quo plenariam faciendi furnos... Rada in flualacriler gerere, protinus injiciebant cum medicinse in oculis ponuntur. Glossar. mine Aufidi, etc. An Vada ? :;> eo in opere viriliter agere, et condensa medic. Ms. Simon. Januens. ex Cod. Septum, ut videtur, ad capiendos fruteta ac scabiosas Radigines radicitus reg. 6959. pisces, idem quod Radius 1. Vide in hac evellere. 1. RADIX, RA.DIZES. Testamentum Ra- voce. T RADIOLA, Rot33 radius. Agius in Vita nimiri Regis Aragon. 33raa 1099. in Hist. 1 R.33A, pro Raia, Gall. Raye, Piscis S. Hathumodse apud Pezium torn. 1. Pinnatensi lib. 2. cap. 38 : Similiter de marinus. Glossae Lat. Graec. et Graec. Anecdot. part. 3. col. 297 : Dicebat enim pane et vino de meas laboranzas, et Radi- Lat. : R&a, POCT:?. Et mox : Raca, paTc;, sTSo?. Rursum : Reiva et Reilara, in somniis se quamdarn mirse magnitu- zes et totos meos peculiares, sic de illo, , . dinis rotam vidisse, cujus palo diversas quod est aplicatum, quam de illo, quod RAERIA, [Molendini moles, qua retianimalium figuras insertas haberent, se est pro aplicare, medietatem illius habeat vero cum plerisque consororibus suis ad filius meus Sanctius, etc. Charta Hispa- nentur aquas vel emittuntur, ut opus axetn supra modiolum rotse intra Radio- nica vetus apud Anton, de Yepez in est ad rotas versandas, Gall. Ecluse.]

RAF
Charta ann. 1165. apud Hemereum in Augusta Viromand. : Concessi domui infirmorum sancti Quintini molendinum de Rover eio, cum Raeria et pendulo, perpetuo tenendum, sub mensura 6. frumenti sexlariorum singulis hebdomadis persolvendorum. Tabular. S. Quintini in Insula fol. 8 : Et illas tres Raherias et planketas et ventalia teneatur suis sumptibus, etc. Consuetude Peronensis art. 146. de Vidua : Pareillement est tenue de contribuer pour la portion de son doaire aux reparations des moulins, Rayeres, et cliers, et pressoirs, etc. Vetus Consuetudo Atrebatensis art. 98. et nova art. 145 : En moulin a eau le beffroy, le gisant, et le Rayere sont reputez heritages, et le demourant meuble. [Consule Adrianum Maillart in notis ad hunc locum pag. 821. Aliter vocem Rayere Nicotus et Borellus exponunt, fissuram scilicet turris oblongam ad capiendum lumen.] 1 RAESGATUS, Erasus radula, Gall. Racle. Paryum Chartular. Gemetic. cap. 3 : Debet dicto elemosinario octo boessellos avense comblesgatse, dempto ultimo boessello Raesgatse. 1 RAFA, Eaphanus , Gall. Raifort, Eapae genus. Bernardus Monachus in Ord. Cluniac. part. 1. c. 17 : Pro signo alii sen Rafae extends digitum contra buccam paululum apertum propter id genus edoris quod sentitur ex illis. S. Willelmus lib. 1. Constitut. Hirsaug. cap. 12: Pro signo Rafae.... extende indicem sinistrse manus, el indicem alterius manus in eo trahes contra te, quasi radentem simules : pro signo rapae.... prsedictum indicem super alium in annulum trahe. Hie Editor D. Herrgottus : Rafa et Rapa in hoc differunt, quod ilia sit oblonga, hsec rotunda et alba, Germanis Retich, Ruben. * RAFAL, RAFALLA, vox Hispanica seu Majoricensis, origine Arabica, quae casara, doraum seu prasdium, civitati vel oppido adjunctum, sonat. Charta Petri reg. Majoric. ann. 1235. ex Bibl. reg. cot. 15 : De csetero praedictas alquerias et prsedictum Rafal cum domibus ejusdem, .... et cum omnibus ibi pertinenlibus ac pertinere debentibus ad prsedicta omnia de abiaso usque ad cesium habeatis. Alia ann. 1261. laudata in v. Alcheria: De alcheriis, Rafallis, campis, vineis, etc. Vide Raphalis. 1 RAFEGA, RAFFEGA. Vide Rafica. RAFEUM, Rapa, GallisRave. Acta Murensis Monasterii pag. 37 : Et semen omnium generum, speltae, avense, lini, Rafei, pisarum, fabarum, milii, etc. [* Idem quod supra Raba.] * RAFFARDE, vox Gallica, Irrisio; unde Raffarder, Deridere, illudere, vulgo Railler, se moquer. Lit. remiss, ann. 1365. in Reg. 98. Chartoph. reg. ch. 519: Lequel Ricliart moult orguilleusement et despitement respondi au suppliant, aussi comme par maniere de Raffarde et de moquerie. Alise ann. 1397. in Reg. 152. ch. 131 : Et pour ce qu'il sembla audit Touse qu'il deist ce par maniere de Raffarde ou moquerie, etc. Alias ann. 1454. in Reg. 184. ch. 506: Lesquelles Raffardes et moqueries, avec les autres injures et violences devant dittes, le suppliant a grant argu, vergongne el desplaisirs,.... lui requist qu'il cessast de le plus injurier, Raffarder et moquer. Refarderie, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1473. ex Reg. 195. ch. 855 : Icellui Paupe, par maniere de Refarderie, osla son chapeau devant le suppliant, disant: Vous esles monsieur de Monlbeliard. Neque alio

RAF
sensu, Rasgler, legitur in aliis Lit. ann. 1468. ex eod. Reg. ch. 91: Le suppliant et icellui Breton en Rasglant et devisant, comme ih avoient acoustume faire. * RAFFIUS, Ital. Raffio, Harpago, uncus. Stat. antiq. Florent. lib. 3. cap. 156. ex Cod. reg. 4621 : Quilibet in civitate, burgis et suburgis Florentiae debeat in sua propria vel conducta apoteca pro trahendo et capiendo tales malefactores (habere) unam targiam, scutum,.... et unum Raffium. * RAFFLA, Aleae species, Gall. Raffle. Lit. remiss, ann. 1362. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 6 : Cum inter dictum Johannem et defunclum Richardum verba contentiosa ludendo inter se ad Rafflam cum taxillis.... suborta fuissent, etc. Alise ann. 1399. ex Reg. 154. ch. 566 : Icellui Raudet et aucuns autres s'esbatoient a un jeu, que I'en dit le poulain ou Raffle. :;;: Alia rursum est ejusdem vocis notio ; scabiem nempe, vulgo Gale, croute d'une plaie, significat in Lit. remiss, ann. 1408. ex Reg. 162. ch. 223 : Guiselin de Rebesnes pria ladite Perrette qu'elle voulsist bailler ledit enfant morte-ne, et lui jura et afferma que ce n'estoit pour aucun mal faire, mais seulement lui mettroit on un pou d'oignement en la main, et lui en feroit on oindre le visage du seigneur, qui estoit mesel, et par ce sa Raffle lui charroit de son visage. Vide infra Rufia. 1 RAFFURNUS. Vide mox Rafurnus. RAFICA, RAFICANUM. Charta Stephani PP. VII. apud Catellum pag. 773. Sammarthanos in Archiep. Narbonensib. et Labbeum torn. 1. Biblioth. pag. 805: Vineas, prata, silvas, atque medietatem silvarum et telonei seu Raficam, atque naufragii, etc. Labbeus habet hoc loco : Medietatem salinarum, et telonei, seu Raficani, ac naufragii, etc. Alia Caroli Simplicis Regis Franc, apud eosdem Catellum et Sammarthanos : Concedimus prszterea medietatem salinarum, telonei, portatici el Raficse, sive naufragii, atque pascuarii, etc. Occurrunt prssterea eadem verba in alia Karolomanni Regis Francorum pro ipsa Ecclesia Narbonensi in Notis Stephani Baluzii ad Concilia Narbonensia pag. 69. At paulo aliter Charta Odonis Regis ann. 888. apud supra laudatum Catellum 1. 5. Rerum Occitanar. pag. 749. [et inter Instrum. novae Gall. Christ, torn.6. col.10. ubi perperam legitur Rafita]: Concedimus medielatem salinarum, telonei, portalici, et Raficse, atque pyscuarii, ceu classes naufragiorum, ad eandem Ecclesiam, tarn in Narbonensi, quam in Reddensi Comitatu, undecunque Comes vel ejus Missus receperit, vel recipere debuerit aliquid exactionis. Ex quibus yerbis videtur posse colligi, Raficam fuisse, quod dominus habet in naufragiis, quod Normannis Warec dicitur. 5S Occurrunt voces Rafica, Rafiga, Rafega vel Raffega, sed nullo satis certo veraB notionis indicio, in Appendice MarcEe Hispanic col. 773. 830. 832. 833. 835. 857. 1067. 1153. 1160. apud Cardinalem de Aguirre torn. 3. Conciliorum Hispan. pag. 204. col. 1. 2. et alibi. * Huic voci proxima est Hispanica Rafaga, qua Venti afflatus vehemens signin'catur, atque adeo prope accedit ad sensum hie propositum ; jus nempe in navibus ad litus a vento actis. RAFICII, Pondus scripulorurn quindecim, Saladino de Ponderibus. :;:= RAFIGIUM, Mensuras frumentarias apud Hispanos species. Vide supra Kaficium et mox Raficius.

RAG
1 RAFICIUS, RATIFICIUS, Mensura frumentaria. Decretum ann. 1054. Marc Hisp. col. 1104 : Demus XX. Raficios hordei eidem canonicss ad mensuram Rarchinpnensem in eadem urbe, aut demus pretium, unde emi possint in prsedicta civitate. Et mox : Si... dederimus prssdictSB canonicae, unde eadem canonica habere posnit XX. Ratificios hordei per unumquemque annum ad legitimam justitiam Rarchinonse... et postmodum non faciamus ipsam emendationem xx. Raficium hordei supra memorati. RAFIMENTA, Interramenta, apud Papiam et in Glossis antiquis MSS. j RAFINUS, Rapse genus, raphanus, Gall. Raifort. Charta ann. 1155. in Probat, nov&e Hist.Occitan. torn.2. col. 555 : Leudas quas ibi habeo scilicet de porros et caulibus, et cebiis et allibus, et Rafinis,
GitC

1 RAFITA, pro Rafica. Ibi vide. RAFREDARE, vox Italica, Refngescere, nostriSjRe/VecWr. Occurrit in Charta Italica ann. 1287. in Miraculis S. Ambrosii Senens. c Nostri Rafreschir, pro Restaurare, reficere, dixerunt. Lit. ann. 1394. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, pag. 630: Derechief faicte et Rafreschie sa dessusdicte requesie, etc. Sic enim leg. ex Reg. 146. Chartoph. reg. ch.. 98. pro Rareschie, ut hie perperam editum est. 1 RAFURNUS , RAFFURNUS, Fornax calcaria, vel tantum calcis, quantum coqui potest vel solet in una fornace. Extractum computi ann. 1336. torn. 2. Hist Dalphin. pag. 325. col. 1 : Item pro fieri faciendix tribus Rafurnis de calce ad faciendum dictum opus, etc. ix. lib. gr. Literaa ann. 1345. ibid. pag. 520. col. 1: Rector dicti monasterii... possit capi et scindi facere de lignis viridibus dicti nemoris ad faciendum unum alium Raffurnum calcis, et calcem, quam in dicto faciendo Raffurno et in Raffurno jam facto polerit dictus prior vel rector facere fieri, vendat ut melius potent, et pretium converlat in opere et sedificiis ecclesise et monasterii prgedictorum. * Rafour vulgo in Bressia. Consule Collet, in Stat. ejusd. provincial lib. 3. sect. 1. pag. 35. col. 1. RAGA. Lex 3. Cod. Th. de Habitu, quo uti oportet intra urbem (14, 10.): Intro, urbem Romam nemo vel Ragis, vel tzancis ulatur. Cum in Lege superiore braccis legatur, videtur eadem vox in hac Lege reponenda. Nam quod quidam rocchis restituunt, aut racis, ut sint Grsecum paxY) vel pa/.ta, de qua voce in jRagana, neutiquam probaverim : cum habitus et indumenta exotica, ac praesertim Francorum interdicantur in lege 4: Majores crines, indumenta pellium, etiam in servis, intra Urbem sacratissimam prsecipimus inhiberi. Qua? quidem, ut et braccaa, Francorum propria fuisse, satis constat. * Hand satis attente monet Cangius hie pro Ragis legendum esse Rraccis; quandoquidem vox subsequens Ragella, diminutivum videatur a Raga, eodem signin'catu. f RAGACINUS, RAGACZINUS. Vide Ragazinus. j RAGADIA, Fissura, Rima, a Grseco paya;, dSo?. Acta S. Raynerii, torn. 3. Junii pag. 461 : Habebat Ragadias in volis manuum et inter omnes digitos earumdem, quae vulgo Setolse dicuntur ; et nullo modo poterat curari medicamine. PayaSia Celsus vocat scissuras in ano ; hinc Laur. in Amalthea : Ragades, Ragadia, fissurae et rimae in sede seu ano ;

RAG

RAG

RAI

Angl. ann. 1399. de Raggemannis combu- moti , cum pertinentiis habendis, quamrendis, apud Rymer. torn. 8. pag. 109: diu, etc. Licet nuper, tempore D. Ricardi nuper ** RAGLOTIA. Abbr. Rotul. torn.2.pag. Regis Angliae... quamplures subditi... re- 94. ann. 9. Edward. III. Wall. rot. 1: gni nostri Anglire per diversa scripta, Rex commisit valetto suo Joh. de la Hydecartas &ive literas patentes, vocata Ragge- borne custodiam villse de Tuwyn et Raglomans sive Blank Chartres, sigillis eorum- tiss commoti de Astramanner, cum, etc. deni subditorum separatim consignata et Adde ibid. pag. 148. ann. 15. Edward. in cancellaria ipsius nuper Regis post- III. North wal. rot. 57. modum missa, se reos et culpabiles de di| RAGMAN. Vide in Rageman. fe versis proditionibus ac mesprisionibus et RAGUE, Arabice Spuma, quss et zebus aliis malefactis, per ipsos contra ipsum dicitur, in Glossar. medic. Ms. Simon. nuper Regem et regaliam suam factis, Januens. ex Cod. reg. 6959. fore cognoverint ordinavimus, quod RAGUNARE, Idem quod Dirationare, omnia et singula scripta, cartes seu li- Arraisonner, Mittere in rationem. Vetus terse prasdictas...comburantur et destruan- Charta apud Ughellum in Episcopis Sulmonensib.: Habeatin omnibus licentur. | RAGMAN, Eadem notione. Chroni-tiam... causare, agere, et Ragunare, et cum Anglic. Thomse Otterbourne pag. adoprare, de supradicto Episcopio defen114: Redditis Regi et regno Scotize juri- dere absque omni calumnia. Vide Ratiobus, libertatibus, et litera qux vocatur nare in Ratio 1. II cai en un grief malage.... Ragman cum sigillo de homagio facto no* Italis, Cogere, congregare, colligere. uant en la gorge li relieve Nostris ^ager,pro Moveri,in varias parbili Regi Edwardo 1. ns Raancles, qui moult li grieve, Et Raancla si durement, 1 RAGIA, Alveus, ut videtur, canalis, tes versare se, vulgo Se remuer. Lit. reQue bien vous puis dire briement, sequseductus. Statuta Mediolan. part. 1. miss, ann. 1477. in Reg. 206. Chartoph. Parl'er ne puet, n'un seul mot dire. cap. 245 : Ad transversum fluminis tarn reg. ch. 1149 : Durant le travail d'icelle ] RAGATIUS, Idem qui mox Ragazi- publici quam privati, vel alicujus Ragise femme, les femmes sentirent I'enfant Ranus. Statuta Placentiae lib. 5. fql. 58: vel soratoris... liceat vicino habenti terras ger el mouvoir en son ventre. 1 RAHERIA. Vide Raeria. Nullus scutifer vel Ragatius in civitate ab utraque parte aquam ducere. Vide RaPlac. vel burgis currat aliquem equum... gium et Raeria. - RAIA, Striga, sulcus terrse, Gall. nisi in Prsesentia domini, cujus fuerit RAGIATUS, Item forte quod Ragatus, Raye vel Roye de terre. Charta ann. equus. Radiatus, ex Italico Raiato, vel Gallico, circ. 1220. ex Bibl. reg.: Decampo Johan1 RAGAZINDS, RAGACZINUS, etc. Ital. Raye. Anastasius Biblioth.in S. Hilario nis de Velli super grossam Raiam de quaRagazzo, Servulus, calo, Gall. Goujat. PP. pag. 28. [et Joannes Diaconus in darn area terras, etc. Vide Riga 1. c Ohronicon Dominici de Gravina, torn. Appendice Ordinis Rom. cap. 13]: Cum RAIBA. Convent. Saon* ann. 1526. 12. Muratqrii col. 595: Hoc itaque delibe- columnis porphyrelicis Ragiatis, foratis. pag. 53 : Reverenter exponunt,... qualiter rato consilio, datis equis eorum Ragaczi- Cujusmodi sunt, quas Canellatas dici- a certo tempore citra, indebite gravantur nis, unusquisque pedes evaginatis gladiis mus. Statuta Massiliensia MSS. ann. per homines Soona?, qui contra consueconcivibtts civitatis mortem minantur. 1276: Tunica Ragata cum punchis. tum et sine jure compellant ipsos QuiliaLegitur Ragazinus ibidem col. 599. Raj RAGIMBURGII. Vide supra Rachim- nenses, ementes granum in Raiba Saonse, gacinus col. 708. ut et in Job. Demussis burgii. ad transeundum per quamdam portam, Chronico apud eumd. Murator. eod. RAGIUM, [Item quod Ragia.] Tabula- per quam molendinarii Saonae portant torn. col. 512. Ragazius, in Chronico Mu- rium Casauriense ann. 24. Ludov. Imp. grana ad molendum. An fori frumentatin. torn. 15. ejusdem Muratorii col.600. F. Lotharii: Tibi dono Ludovico terrain rii ;:nomen ? Ragacii et servi, in Constitut. Frederici foris ipsa insula de Casaure, juxta ipsum RAILLO, RALLO, Sagittse species,. Ragium de ipsa Piscaria, quse nobis per- nostris Raillon. Lit. remiss, ann. 1442. Regis Sicilian cap. 113. | RAGAZUS, Eadem notione. Regiminatinet. in Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 185: RAGLORIUM. Charta Edw. III. Reg. Gaillardus Borii, qui suam balistam Paduse apud eumd. Murator. torn.8. col. 486 : Venit Paduam cum magna mul- Angl. qua Edwardum primogenitum habebat oneratam quodam Rallone , tiludine militum et peditum et Ragazo- suum Principem Vallise constituit in dictam suam balistam desseravit et cum rum. Parlamento Westmpnast. ann. 7. apud dicto Rallone corpus dicti Bartas om* Consule, si placet, Murator. torn. 2. Seldenum de Titulis honor, pag. 597 : nino perforavit, taliter quod dictus Antiq. Ital. med. aevi col. 1273. ubi de Cum forestis, chaceis, parcis, boscis, wa- Raillo ab alia parte in terram cecidit. hujus vocis origine disquirit. Inde for- rennis, hundredis, comotis, Ragloriis, rin- Alise ejusd. ann. ibid. ch. 194 : Jehan tassis Gallicum Raguot, porcellus, in geldiis, wodewardiis, constabulariis, bali- Co ate remist le Raillon sur I'arbaleste Lit. remiss, ann. 1411. ex Reg. 166. Char- viis, forewarns, coronatoriis, etc. Apud et desbanda ledit R.aillon contre Caluet et toph. reg. ch. 155: Le suppliant print Wallos Rhaglaw,3i\t Spelmannus, Senes- telement qu'il le attaigni par le bras et cinq d'iceulx pourceaulx, c'est assavoir callum, Surrogatum, Prssfectum, Praepo- lui persa tout oultre. Le suppliant garni trois peliz Raguoz et deux autres un pay situm sonat. [Literse Henrici Principis d'unearbalestredebois, viretons, Raillons plus grans. Ragot dicitur de juniore apro Walliae ann. 1408. apud.Rymer. torn. 8. et aulres habillemens de guerre, in aliis et de homine humilis et corpulentse sta- pag. 547 : De notre grace especiale etpour ann. 1455. ex Reg. 187. ch. 93. Hinc Raille bon et greable service que notre ame lonnaide, ejusmodi sagittae ictus, in Lit. turse. * Ragote vero Convitium sonat, in Lit. serviteur William Malbon, vadlet de no- remiss, ann. 1460. ex Reg. 190. ch. 151 : remiss, ann. 1409. ex Reg. 164. ch. 150 : tre chambre, nous ad fait et fera en temps Le suppliant donna a icellui Bernart Lequel hostellier leur fist tres mauvaise a venir, avons donne et grants a I'avant- line Raillonnaide par la teste, et apres ce chiere, en destournant ses biens contre dit William I'office de Raglore de les lui couppa la gorge. Vide infra Relho. eulx, et en leur disant pluseurs Ragotes Commotes de Generglyn et Hannynyok, RAIMATDS , [Obligatus , ad aliquid et injures. Ragoter, etiamnum populari deinz notre Contee de Cardygan, et avoir prsestandum in litigiis, v. g. jus suum acceptione usurpatur, pro Obmurmu- a I'avantdit William ledit office pour ter- probandum, testes producendos, etc.] me de sa vie, ovesque les fees, gages et Vide Adramire. rare, mussare. RAGELLA, Vestis, aut panni species. profits, a I'avantdit office d'ancien terns ^ RAIMBERS, Vox vernacula, cujus Charta plenarise securitatis Rayennse duez, accustumez.] [** Vide The Record notiq satis exppnitur in Charta Guilscripta sub Justiniano, apud Brisson. of Caernarvon praBfationis pag. xi. ubi lelmi Abb. Floriac. ann. 1316 : Dicti conlib. 6. Formul. : Mappa valente asprionis ex MSS. antiquo : Raglottus cujus offi- juges habere debebant.... iv. panes vosiliqua una, lena vetere una, Ragella ve- cium est ut Offtcium Vic. facere summoni- catos Raimbers, quorum quilibet debet tere una, etc. tiones, attachamenta arrestamenta de habere iv. michiarum nigrarum ponRAGELOTTA. Vide Raglorium. omnibus querelis et causis quss tarn ad dus. RAGEMAN, Statutum dicitur de Jus- sectam dotninii quam partium coram ipso * A Latino scilicet Ragnobertus, notitiariis assignatis per Regem Edwar- emerserint, etc. Anglice dicebatur She- men proprium, iis panibus datum. dum I. et Concilium suum ad peragran- riff et Constable. RAIMBURGI. Vide Rachimburgii. dam Angliam, audiendasque et termi" RAGELOTTA, Ejus officium. Ab1 RAIMUNDENSIS MONETA. Vide Rainandas omnes injuriarum querelas, per brev. Rotul. torn. 1. pag. 250. ann. 13. mundensis in Moneta Baronum. quinquennium factarum, ante festum Edward. II. Wall. rot. 4 : Rex concessit * RAINA, f. pro Ravina, vel Ravia, S. Michaelis anno regni sui 4. Spelm. Henrico Sommer Ragelottam commoti de quod puto, a Gallico Ravine, Eluvies, 1 RAGGEMANS. Literee HenricilV.Reg. Nanttoneway et havotriam ejusdem com- exundatio, via imbribus excavata, Hisp. item in labris et vulva, scissurss dictse Celso. * Glossar. medic. Ms. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959 : Ragadiss dicuntur fissurss accidentes in circulo ani multi ardoris. Aliud Lat. Gall, ex Cod. 7679 : Ragedia, Raye, Gallics. RAGALEIA, vel Ragaleca terras, in Archivis Regiis , in arce London, apud Spelmannum, nostris Modus agri, Raye. Vide Rega. j RAGALON, Anhelitus hominis animam agentis, Gall. Rale, Ralement. Miracula Urbani V. PP. MSS. e Bibl. S. Victoris Massil. : Videbatur quod fuisset in mortis articulo, quia jam habebal in gutture lo Ragalon, quod est signum mortale. * Alias Raancle; unde Raancler, pro Raler. Mirac. Mss. B. M. V. lib. 1:

RAL
Randal, torrens, rapida aquae copia. Libert. Brianc. ann. 1343. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, pag. 729. art. 21 : Attento circa hsec, ut dicitur, quod cisiones hujusmodi sunt plurimum periculosss, propter dilavia et Rainas. Ravace, eodem sensu, in Lit. ann. 1346. ex Eeg. 93. Chartoph. reg. ch. 26. unde male editum Ravate torn. 2. earumd. Ordinat. pag. 349. art. 16. Ravoir, in Sent, arbitr. ann. 1313. ex Reg.53. ch.53: Et volonsque si il avenoit que lidit fosses.... s'enterast par coulist ou par Ravois, etc. Charta Gait. d'Estrommel ann. 1308. in Reg. 72. ch. 309 : II larroient leur dit vivier ramplir du tout, en laissant lestourbles yaues et Ravoirs aler tout parmi ledit vivier. Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 129. ch. 106 : Se inundation d'eaues et de Ravoirs survenoient, les diz terrins porroient des~ cendre audit vivier et icellui emplir et aterir. Forsan a rapido ejusmodi aquarum cursu ; nam de Ravine, pro Rapide, legitur in Poem. Rob. Diaboli MS. :

RAM

RAM

Sunt etiam Ralli terrestres, qui dicuntur Abbavil. : Que nulz ne mette Raime sur duces coturmcum, inquit Fridericus II. sen four, fors que pour le journee. Hinc, Imp. lib. 1. de Arte venandi cap. 9. Adde ut videtur, Reins, Florum fasciculus, cap. 17. [Vide Ralla.] Gall. Bouquet: ita enim hanc vocem in] RALUM, Corium, in Onomastico ad terpretor in Lit. remiss, ann. 1476. ex calcem tomi 1. Sanctorum Maii. Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1594 : Apres 1. RAMA. Lex Ripuarior. tit. 15 : Si que I'en ot disne aux nopces et en faiquis ingenuus ingenuum Ripuarium in- sant le Reins d'icelle Colaye dame des terfecerit, et eum cum Rama cooperuerit, nopces, etc. etc. Ita prseferre Codicem Metensem * 2. RAMA, Piscationis species, promonet Baluzius, ubi alii Ramo habent. jectis in aquam ramalibus, intra quas Vide Ramale et Ramus 2. [Pactus Legis pisces sese recipere solent. Charta ann. Salicaa tit. 44. | 5 : Si vero eum de hallis apud Ughell. torn. 1. Ital. sacr. 1196. aut de Rama super operuerit, etc. Acta edit. 1717. col. 419 : Pascuis, pratis, sylS. Jacobi Philippi torn. 6. Maii pag. vis, venationibus, fluminibus, rivis, aquis, 175 : Ego vidi multas violas coloris gialli Ramis, aquarum decursibus, piscationivirides, quse. ab omnibus tune prsesenti- bus, etc. Vide Ramata 1. bus judicabantur esse de recenti ablates * 3. RAMA, Pertica. Charta ann. 1328. ab ejus planta : et de his habui unam ex Bibl. reg. : Quodpanni et pegt& panRamam. Annales Mediol. apud Murator. norum erunt interim sub ejus custodia et torn. 6. col. 811 : Paramentum unum ce- fortuna a tempore quo ad Ramas positi tonici rubei laborati ad Ramam. Itali fuerint , quousque fuerint depositi aut Rama dicunt eadem notione. Le Roman deliberati magistro Ramarum. Rayme, de la guerre de Troyes MS. : pro Rame de papier, viginti chartae scapi, in Computo Arnulfl Boucher thesaur. En sa main tient un Raim d'olive, Espreviers quant il vole a quaille, guerr. ab ann. 1390. ad ult. Jan. 1392. Peis mostre as Griu en sa creance. Ne vole pas plus de Ravine, ex Cod. reg. 9436. 3. fol. 334 : Pour Que il vers la gent Sarasine. Alii dicunt Rain, ut etiamnum quidam quatre Raymes de papier pour escrie Rain vero, Ora, vulgo Bora, in Stat. e Gallo-Belgis. Vide Menagium in Ety- pre leltres closes et autres escriptuann. 1376. torn. 6. earumd. Ordinat. pag. mol. Gall, et de Lauriere in Glossario res, etc. 232. art. 33 : Pour obvier aus fraudes, au- Juris Gallic! v. Rain.] * RAMACIUM, Ramale, ramuli. Comcuns charpentiers.... ne tiennent atelier * Inventar. MS. thes. Sedis Apost. put. ann. 1483. ex Tabul. S. Petri Insul.: doresnavant es termes ne ou Rain des ann. 1295 : Item unam Ramam vel arbo- Pro Ramaciis nemorum , quercuum et forez. rem cum pede stante supra quatuor leoni- ulmorum , provenientium ex lignis et | RAINBURGI. Vide supra Rachim-bus, etc. Nostris Rain et Rainsel. Annal. arboribus emptis a domina abbatissa de burgii. regni S. Ludov. edit. reg. pag. 163 : Li- Marquette, convertendis tarn in fasciculos quels roys Loeys fu ainsi comme li Rains, quam in fagotellos, etc. RAISA. RAISOGUELDUM. Vide Reisa. T RAITEMAGISTRI, Garolo de Aquino qui est nouvelement trenches d'un tres T RAMADA, Umbraculum ramis conin Lexico Militari videtur fuisse gradus bon arbre, etc. Par Rain et par baston, in cinnatum, Provincialibus Ramade, Galhonoris in militia Raitrum. Famian. Charta ann. 1401. ex Chartul. 23. Corb. lis Feuillee. Charta ann. 1344. e Schedis Strada Dec. 2. 1. 8 : Delegatis duobus, ut Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. D. Lancelot: Item quodnullus cujuscumFranc, pag. 256 : Landris li connestables que conditionis exislat sit ausus facere ipsi vacant, Raitemagistris. 1 RAITRES, in eod. Lexico Mil. Militia les mena en une forest,... si coupa un Ramadam seu Ramadas in tabernis, nee equestris, apud Germanos; nam his Rai- Rainsel d'un arbre, etc. Ubi Aimoin. lib. facere signum in tabernis cum ramis, nisi ter est Eques, Raiten, Equitare. Idem 3. cap. 81. ibid. pag. 107 : Ramum prse- cum manutergio. Ibidem : Item quod Famian. ibidem : Cognoscit de numero, cidit arboris. Bestiar. MS. : nulla persona , cujuscumque conditionis deque consilio Raitrum. existat sit ausa facere vidacerios infra La sont li Rainsel si menu, * RALERIUS. Lit. remiss, ann. 1393. in villam Balneolis, nee Ramadas sive veSi biaus, si espes et si dru. Reg. 144. Chartoph. reg. ch. 347 : Cum redas per carrerias, nisi habeant in altinocte cujusdam carniprivii novi post coe- Ung Rainnel de rue, in Lit. remiss, ann. tudine duas cannas. Vide R.amata 2. nam, Bartholomseus Guys miles causa 1447. ex Reg. 178. Chartoph. reg. ch.257. RAMAGII, dicti Friderico II. Imp. lib. videndi focos seu Ralerios, qui fieri con- Hinc Rainche, pro Fustis, Ba/on,in aliis 2. de Arte venandi cap. 30. 43. et alibi : sueverunt ipsa nocte. Quod ad usum fa- ann. 1388. ex Reg. 132. ch. 338. Neque Falcones silvestres adulti, et qui extra cibus accensis hos dies celebrandi , aliunde accersenda videtur origo vocis nidum capiuntur cum retibus, laqueis, pertinet ; unde vero vox Ralerius 9 Gallicse Rainser, pro Donner des coups aut aliis inslrumentis. Ramales vocat Vide supra Brando 1. et Dies focorum in de baton, Fustem alicui impingere. Lit. Thuanus, nostri Bronchus. Vocis etymon remiss, ann. 1391. in Reg. 141. ch. 13 : indicat Petrus de Crescentio lib. 10. de Dies 7. RALLA, Instrumentum, quo raditur, Jehan le Vasseur.... dist audit Regnaudin Agricult. cap.3. dum ait, Rarnarios esse, quasi Rada, Radella, unde Ralla, in- qu'il le Rainseroit autre part. Ramsel, qui de nido egressi, de ramo in ramum quit Salmasius. Gloss. Gr. Lat. Eu- eadem notion'e, ad vocem Ramus propius matrem sequuntur. Crescentii interpret! orric, hsec Ralla, Rallum, Rallus, Raso- accedit. Charta ann. 1317. in Reg. 56. Italico Raminghi dicuntur. Vide Guill. rium. [Et mox : EuffTpa, Strigila, strigi- ch. 483 : Porra chascuns (bourgois de Tardif Lectorem Caroli VIII. Regis, de lis, Rallum, ramus, radula, strigile. Con- Chambly le ler jour de May) aporter Falcon. 1. parte cap. 15. fer Latino-GraBcas, et] adde Glossas plain son puing de mort bos d cause d'esSS3" Ex hoc fonte emanat, ni fallor, batement ; et se il estoit trouve qu'il apor- vox Gallica Ramage, quam pro puella Isidori. * Acta MSS. notar. Senens. ad ann. taissent ou copaissent plusgros Ramsiaus, matri semper adhserente, et earn instar 1283: Confiteor conduxisse a vobis... unum etc. Alia ann. 1387. in Reg. 131. ch. 221 : pulli, ita sequente, ut nulla esset faculmolendinum, cum domo, positum in fluUsaige d bois sec, d branches ou Ram- tas quemquam adolescentemalloquendi, mine de Bocone,.... cum duabus nottolis seaulx vers. Quae sic redduntur ex Charta usurpat Poema inscriptum, Le Roman et cum duabus Rallis et cum duabus gol- Phil. Pulch. ann. 1313. ibid. : Usagium d'Athis MS. : fis, etc. ad boscum siccum, ad branchiasseu ramos Se ma mere m'est auques dure, 1 RALLIARE, Iterum obligare, a Gal- virides. Ramps, eodem intellectu, in Lit. Que j'aye ami elle n'a cure.... lico Relief, Iterum vincire : Qui noluerit remiss, ann. 1468. .ex Reg. 197. ch. 27 : Et me veut tenir si Ramage, manumitti.... Rallientur, in excerpto ve- La feste de Pasques fleuries ou de Ramps, Que je ne soie si bardie, teris Chartse, cujus non est copia ; ve- etc. Vide in Ramus 2. Qu'au chevalier parle, ne rie. rum opinor hie agi de servis manumit* RAMA, Ramorum seu ramalium coltendis, qui si noluerint manumitti, novo lectio, fascis, nostris Raime et Reime. * Silvestres, domesticis oppositi; quo jugo subdendi declarantur. Charta ann. 1274. inter Probat. Hist. sensu nostri Ramages dixerunt. Lit. re* Raliance, pro Association, Societas, Villehard. pag. 26 : Quatre vingt milliers miss, ann. 1446. in Reg. 176. Chartoph. in Lit. remiss, ann. 1394. in Reg. 147. de Reime, etc. Comput. ann. 1480. inter reg. ch. 455 : Ouquel bois le suppliant Chartoph. reg. ch. 169 : Estes vous ee Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 341. col. avoit fait une loge de branches de chesne ribault, qui avez fait Raliance de batre les 2 : Item pro una cadrigata Ramse missa pour prendre des oyseaulx de praye, Raprestres ? Vide infra Ramesse. qusesitum ad prseparandum et ornandum mages ou branchiers, comme lasniers, * RALLO. Vide supra Raillo. turrem S. Anthonii. Stat. pistor. art. 8. autours et esparviers. Vide supra in LuRALLUS, Avis aquatica, vulgo Ral. ex Lib. rub. fol. magn. domus publ. pus 4. Hinc Fille Ramage, in Le Roman vn

10

RAM

RAM
mage. Invent, ann. 1371. apud Garamp. in Disquis. de sigil. Garfagn. pag. 119 : Una casula cum Ramagiis perlarum per totum. Vide Ramatgium. 1 RAMAGIUS CERVUS, Nostris Cers rames vel ramages. Le Roman de la Rose MS. :

RAM

d'Athis, rudem et agrestem puellam inter pretare. RAMAGIUM, Facultas data tenenlibus exscindendi vel colligendi ramos arborum in silvis dominorum, seu ramalia, unde et Ramalaticum dicitur. Charta ann. 1104. ex Tabulario S. Maxentii in Pictonibus :Ego Audiernus de Campania dedi B. Maxentio Ramagium per omnes buscos meos in curie, de Montebo, ad hoc, ut homines de Coguleto accipiant ad omnes necessitates suas. Eegestum Philippi Aug. Herouvallianum fol. 69 : Pro Ramagio lignorum donat quseque domus tria ova in Pascha. Aresta ann. 1279. in Regesto Parlamenti Paris. B. fol. 49 : Capellani de Ramagio forestse Britolii remanebunt in possessione sui usagii, etc. Tabular. Montismorilionis in Pictonibus fol. 142 : Condonati domus domini, qui in hac terra habitabunt, non reddent alicui domino nee Ramatge, nee pasquerium. Vide Ramalaticum. 32^" Vox Ramatge in hoc postremo loco Tabularii Montismorilionis non signiflcat ipsam facultatem exscindendorum colligendorumve in silvis ramorum, "sed quod pro ea facilitate domino solvendum est a tenentibus : qua notione ssepius etiam accipitur vox ipsa Ramagium. Charta Odonis domini de Closis pro habitatoribus villse de Boesses ann. 1239. apud Thomasserium in Biturig. pag. 85 : Et omnia nemora mea aperta capere poterunt ad omnia necessaria sua facienda, ita quod pro iisdem Ramagium consuetum reddere tenebuntur. Conventio Chartusianorum Vernensium cum Rossolino de Fossis ann. 1389. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Patri suo Rossolino habenti supremum dominium, merum imperium et Ramagium super avere extraneum in diclo monasterio et territorio ejus. Venditio Vicecomitatus Rellanise per Ludovicum II. Comitem Provincial facta Petro d'Acigne Senescallo ann. 1410. ex iisd. Schedis : Cum.... venationibus et piscariis, pulveragiis, Ramagiis, passagiis, pedagiis, albergis, etc. Statuta Perusiae pag. 60 : Si pedagium, bastagum, Ramagium, gabella, leyda seu curaria, ascendent ad solidos duos vel ultra, etc. Vide Ramatginm. * Nostris Ramage, eadem acceptione. Charta ann. 1312. in Reg. 48. Ohartoph. reg. ch. 116 : Nee non gallinas de Lostoir nobis debitas in Ramagio forestse prsedict&. Alia ann. 1298. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 41 : Une rente, que I'en appelle le Ramage de la forest. Alia ann. 1324. in Reg. 62. ch. 145 : Item sus les hommes de la Pruille pour un devoir, que I'en appelle Ramage, dix solz, quatre deniers. Hinc Ramageur, Silvse custos, vel qui ejusmodi tributum colligebat. Lit. ann. 1378. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 202 : Pasturages communs, senz en riens payer aux Ramageurs. Vide infra Rameragium. SB" GalJica vox Ramage in Consuetudine Britannica art. 298. 306. 322. 323. 325. 326. 330. 331. 482. 541. et 593. dicitur ramuscognationis et successionis linea, de qua consule de Lauriere in Glossario Juris Gallici. Vide Ramificare. * Pro ipso cognato pccurrit in Ordinat. ann. 1301. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1167. art. 10 : -Si le vavassour avoit aucun Ramage, qui devoit etre en I'aide, il lui doit mettre jour pour venir a I'aide du cheiff seigneur; .... et quant il aura adjourne ses Remagiers pour y venir, etc. * RAMAGIUM, Ornamentum vestis instar rami figuratum, nostris quoque Ra-

singulis annis, sicnt prius a villanis illis, si commoniti fuerint apud.... sedis nostrss villam ante matrem Ecclesiam ad festivitatem SS. Apostolorum Petri et Pauli, etc. 533" Latius accipitur pro quovis umbraculo ex frondosis arborum ramis, in Charta Avenionensi, qua? sic clauditur : S'est plus couars que ces Rames Actum Paternis in fortalitia subtus RaRiches horns qui cuide estre ames.... En ce cas n'est-il mie sages mata. Vide Rarnada. Ne qu'est un biax cers Ramages. * 3. RAMATA, Pergula, Gall. Treille. Stat. Avenion. MSS. ex museo meo fol. Vide Cervus Ramagius in Cervus. : * Ramosis cornibus ornatus ; Rame 37. r in Tabulse et portici, qu& respondebunt viis publicis, vero appellari videtur Cervus, cui cor- ex toto removeanlur... etrestringantur vel Ramatas nua enascuntur. Et quidem Ramalia altss, ne equites attingere possint.ftant ita dicuntur cervi cornua, in Vita S. Germ. 1 RAMATGIUM, Ornamentum vestis Autiss. torn. 7. Jul. pag. 227. col. 1 : instar rami figuratum. Literae Caroli V. Horrebant illic trepidi Ramalia cervi. Fr. Regis ann. 1367. pro MonspeliensiRAMALATICUM , Idem quod Rama- bus de forma vestium : Nulla dictarum gium, de qua voce supra. Vetus Notitia mulierum audeat portare... brodaduras, apud Perardum in Burgundicis pag. 38 : vel Ramatgia, vel alia operagia qusecumDedit Canonicis Divionensis Ecclesise que. Eadem notione dicimus Ramage. apud Arcumvillam, usus suorum nemo- Vide Ramagium. RAMATUM. Charta Stephani Bani rum, ad construenda quselibet sedificia : percursus quoque in eisdem nemoribus et Creator, ann. 1018. apud Joann. Lucium pasnaticum, et Ramalaticum, pasturam lib. 2. de Regno Dalmatico cap. 8 : Et si videlicet animalium in pratis habere qitis (quod absitj ausus fuerit subtrahere ex meis, vel extraneis, moriatur de Raconcessit. RAMALE, Ramus. Papias : Ramalia, mato, et habeat semen super terram, et persolvat auri libras 30. hoc est ad rarami arborum, vel frondes. Will. Brito mum, vel ad furcam suspendatur. Vide lib. 7. Philippid. : Ramus. Le Roman de Gay'don : .... Lapides, Ramalia, truncos
Comportant, vivoque graves cum cespite glebas. Ne soil pandus a un aubre Ram4.

Et lib. 10 :
Pars solis solera Ramalibus arcet et imbrcra.

[Le Roman de la Rose MS :

Si me convint couchier pasme Dessous un ollivier Rarae.]

Utuntur Ovidius, Persius, Martianus Capella, et alii. Vide Stephanium ad Saxonem Grammaticum pag. 155. '"= RAMARE, a Gallico Ramer, Ramalibus fulcire, adminiculari. Chartul. Norman, ex Cod. reg. 4653. A. fol. 86 : Unusquisque ad ramos pro Ramandis linis, debet ova quatuor. * RAMAROLUM, Academ. Cruse. Ramaiolo, Cochlear, tudicula. Charta ann. 1263. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 476 : Quatuor caldarise inter magnas et parvas: item unum Ramarolum et unum grappellum. 1. RAMATA, Piscationis species, prorectis in aquam ramalibus, intra qua? pisces sese recipere solent. Charta Hugonis III. Episcopi Nivern. ex Tabul. S. Cyrici Nivern. num. 76: Dedit insuper unam in Ligeri Ramatam, et suis gurgitibus piscaturam. Infra : Itidem concessit eis Ramatam unam in loco convenienti inter suas, et in suis gurgitibus piscaturam ante festivitatem S. Cyrici , etc. Tabularium Priorat. de Paredo, fol. 60 : Dedit in hoc loco... terram, id est campum, situm in ripa Ligeris, dictum ad Graverias, et capturam piscium, quas vacant Ramatas, quas sequente tempore Dominus Gaufredus de Bonant in suo dominio retinuit, etc. Fol. 71 : In Alta ripa sex congeries ramorum, quas Ramatas dicunt, in aqua Ligeris. Fol. 25 : Ripam aquas, ac congeries ramusculorum in aqua ad capiendos pisces. Fol. 78 : Dedit... tres meliores Ramatas, quas habebat in alodio suo in Ligerim, quse vulgo dicitur Lea ad Altam ripam. Vide Combri, Rameia, [et Rameda.] 2. RAMATA, Ramalium umbraculum, cujus usus in Processionibus Ecclesiasticis, dum eae per plateas urbanas peraguntur. Charta Huberti Episcopi Andegav. in Hbro de Restitut. S. Florentii Salmuriensis : Remitto cunctas alias consuetudines, prseter unam, quam solam retineo, quse. est Ramatas mihi faciendss

RAMAZUR^, Purgamenta, sordes, qua3 scopis, Italis Ramazza, congeruntur. Ramonnures, in Chartul. Corb. fol. 96. r: A estedonne congie... pour prendre les esmondices et Ramonnures, estant avant la ville de Corbie. Ressols, eodem sensu, in Stat. ann. 1350. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 138. col. 2. Stat. Avellae ann. 1496. cap. 175. ex Cod. reg. 4624 : Ad incantum vendantur immundicise seu Ramazurse ipsarum viarum mundandarum et excopandarum. Hinc Ducatiuspart. 1. Ducat, pag. 80. deducendam putat vocem Gallicam Ramassieres, qua nostri alias significabant yeneficas, sea illas potius delirantes mulierculas, quae ad nocturnes conventus, Sabbats nuncupatos, scopis, Gallice Balai vel Ramon , sese deferri somniabant. Vide Scobaces. j RAMRA, Officina coquends? cerevisia3, Gallice Brasserie. Chronicon Bonaespei pag. 153 : Quicumqiie in eadem villa Rambam faeere voluerit, faciet, et de unoquoque brassino solvet unum sestarium cervisise et unum similiter de medone. Videtur omnino legendum cambam. Vide Camba 3. * RAMRALUS, Asseris species; unde Rambalare, asseribus munire. Charta ann. 1328. ex Tabul. Massil.: Item retro hospitium Johannis Martini fiat unum plancatum quatuor Rambalorum rovse.... Item Rambaletur solerium turris Judeae. RAME, vox Italica, Ms, JEramen, unde origo. Tabularium Casauriense : De bubus et vaccis, et de minutis animalibus, de ferro et Rame, etc. Corona una de Rame, cruce una de Rame, etc. in Charta ann. 1284. apud Ughell. torn. 7. Ital. sacr. pag. 611. RAMUM, Eadem notione, apud Sanutum lib. 2. part. 2. cap. 6. et seq. [Statuta criminalia Riperiae cap. 220 : Quilibet vendere volens ferrum et Ramum teneatur et deb eat separatim ponderare

RAM

RAM

RAM

11

ferrum a Ramo, et e converso, sub posna meriam,... ad ipsam Rameriam esluanamissionis dicti Kami cum dicto ferro.] dum,... et pratum in ea faciendum ad et 1. RAMEA, pro Ramex, Gall. Hernie. per sex annos,... sub tali pacto.... quod Papias : Hernia, Ramea, Ramix. duas primse prisias in dicta Rameria ex* 2. RAMEA, Piscationis species, pro- crescendas, essent quittias prasdictorum,... jectis in aquam raraalibus, intra quae ralione sui laboris. Hinc nostri Rameux pisces sese recipere solent, Ramee, in dicebant Locum dumis et senticibus Stat. ann. 1388. torn. 7. Ordinal, reg. obsitum. Lit. remiss, ann. 1455. in Reg. Franc, pag. 779. art. 47. Charta ann. 187. Chartoph. reg. ch. 133 : Les sup1144. ex Tabul. S. Satyr. : Concedo eccle- plians se transporterent vers ledit abresi3B S. Satyri quidquid juris in littore vouer pour icellui curer et rappareiller, Ligeris circa Mesvam in piscatoriis, Ra- ainsi que I'en fait une chose Rameuse. meis, groeis habeo. Vide supra Rama 2. Vide mox Ramerium 2. 8 1 RAMEDA, Idem quod Ramata 1. SpeRameure vero appellatur Quadrata cies piscatus. Charta ann. 1098. e Tabu- occae compages, in Charta ann. 1264. ex lario B. Marisede Charitate ad Ligerim : Chartul. eccl. Lingon. fol. 210. v: Item Archimbaldus de Lameniaco Miles donat duo molendina, possunt capere arbores et monachis deCharitate dimidium piscarise, copas ad opus eorumdem in omnibus nequas Opia dicitur, excepto Ramedarum moribus fmagii, ubicumque melius potecasamento; Ramedas lamen, quas ibidem runt invenire, Rameures d'erches, roorte Gaufridus presbyter in dominio habuisse carrucarum, etc. dignoscitur, eisdem contulit. Charta ver11.RAMERIUM, RAJViORiuM.Ramus arnacula ann. 1501. e Tabulario S. Nicasii boris longior et crassior, humi ab extrede Mellento : Item appartient audit mitate ea arte depressus cum laqueo anPrieure un gorel, autrement dit Ramee, nexo, ut facile capiatur fera transiens, qui est une pescherie dans la riviere entre atque ramo vi elastica citissime erecto les deux isles de S. Nigaise. tollatur in sublime, aut saltern retinea1. RAMEIA. Charta Petri D. Marleti tur. Charta ann. 1357. apud D. Secousse, ann. 1234. apud Duchesnium in Hist. torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 449. qua ReMonmorenciaca pag. 407 : In domanio velli incolis licentia conceditur venandi meo sunt... riparise versus Crociacum, et capiendi.... quascumque feras.... infra duo gurgites, et tres Rameise, quse dom. foresta eorum propria; et eciam infra Rpberlus de Essenvilla tenet de me. Idem nemora regia antiquitus vocata de Vanre... videtur quod Ramata 1. Vide in hac cum canibus et gentibus et eciam cum voce. [Charta ann. 1214. e Tabulariq Ramerio vel Ramoriis... et ipsas feras Portus-Regii: Ego R. Dominus Malleti captas secum adportandi, etc. et ego Matthseus frater ejus, dedimus * Venationis species, collectis simul quandam Rameiam in aqua facien- ramalibus, intra quae fugientes ferae redum. Vide Rameda.] tibus implicantur. Lit. ann. 1262. in * 2. RAMEIA, Umbraculum ex frondo- Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 177 : Concesis arborum ramis. Charta ann. 1167. in dimus per pr&sentes licentiam et congeChartul. Buxer. part. 2. ch. 16: Cum dium venandi et in forestis regiis dictse usu nemorum necessario ad..... Rameias senescallise Tholosanse capiendi seu capi ~ei umbracula ovium construenda per to- ac etiam Rameria faciendi, cum retibus tam terram suam. Alia ann. 1209. ibid, et aliis ingeniis, decem apros et quatuor part. 11. ch. 6: Girardus dominus de cervos quolibet anno. Arneto.... dedit.... usuaria pastoribus in * 2. RAMERIUM, idem quod supra RaRameis et bordelis construendis et foco meria, seu potius Silva csedua, Gall. faciendo. Vide supra Foilliata. Taillis , alias Ramier. Charta Phil. 1 RAMENTOSUS, Ramentis plenus. Pulch. ann. 1297. in Reg. 62. Chartoph. Sanguinolenta et Ramentosa, Cselio Au- reg. ch. 23 : Cuilibet sexteriatse terras in rel. lib. 4. Tard. cap. 3. Ramentosa des- Ramerio nostro, juxta villam Montisalcendunt velut in alvi profluvio.... sicuti bani, census seu redditus annuus duorum deberet imvina alba, pag. 112. Medicinae Salern. solidorum Turonensium poni. Alia ann. 1319. in Reg. 59. ch. 325 : edit. 1662. RAMERAGIUM, Praestatio, qua a te- In quo Ramerio sunt 312. sextariataz.... nentibus domino silvae exsolvitur, ut in Acto etiam quod... venari in eodem Rameea ramos arborum possint colligere. rio, quarndiu Ramerium fuerit, non poteCharta ann. 1357. in Reg. 89. Chartoph. runt, excepto ad lepores, cuniculos et reg. ch. 328 : Cum vineis, pratis, pastu- vulpes In nemore seu foresta, quas voragiis, boscagiis, Rameragiis, rivagiis et catur Ramerium Dagra. Lit. remiss, ann. aliis in summa prsedicta comprehensis. 1459. in Reg. 188. ch. 219 : Les supplians estant audit bois trouverent ung Ramyer Vide supra Ramagium. a | RAMERIA, ut mox Ramerius. Inven- faire fagotz, auquel ilz se arresterent tarium Piquet fol. 24. v. ex Archivo et y commencerent a fagoter.... Ung autre Principis de Rohan : Item tertiam par- taillys ou Ramyer, etc. Vide Ramerius. RAMERIUS. Charta ann. 1236. in Retern vil. cestariorum avene et vil. den. quam serviunt heredes Johannis Char- gesto Tolosano Cameras Comput. Paris, pini pro quibusdam terra, prato et Ra- fol. 51 : Prata et pascua, nemora et barmeria, scitis in Drays. Eadem recurrunt tas, et alberatas, et Ramerios, et devesios, ibidem. Charta ann. 1424. inter Instrum. etc. Ramiers etiamnum Occitani vocant novae Gall. Christ, torn. 6. col. 310 : Item terras incultas, et animalium pastioni damus eisdem (Eremitis B. Mariae de idoneas. Carsano) conferimusque et assignamus * RAMESSE, Commotio turbida, in vet. jus, licentiam et- potestatem ligna cedendi Glossar. ex Cod. reg. 7613. Vide supra et capiendi in terris nemoribus, Rameriis Ralliare. et possessionibus dictss ecclesias de CarRAMETA. Bulla MS. Paschalis PP. sano, portandi ad eorum habitationem ann. 1106. de Dedicatione B. Mariae de pro eorum usu dumtaxat necessaria. Ter- Caritate: Sunt autem termini isti, ab ras incultas intelligo in quibus vepres illo loco Ligeris, ubi sunt rametss Hugosunt et aliee hujusmodi arbusculse. nis de Troncongiis, per medium valli, -! Charta ann. 1407. in Reg. 3. Armor, usque ad boscum, qui dicitur Brollium, gener. part. 2. pag. xxix : Cum nobilis etc. Occurrit ibi rursum. Silvula forte, Alziacius de Pratocomitali olim tradi- a ramis. [Idem omnino est quod Rameda, derit Johanni Gontardi.... quamdam Ra- Species piscatus.]

| RAMETALIS, Idem, ut opinor, quod Ramerius. Diploma pro Monasterio S. Victoris Massil. ann. circiter 1000. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 356 : Et ipse alodis habet terminos in fluvio, quern dicunt Welena. (Welna in magno Chartular. ejusd. S. Victoris fol. 15.) Et pergit per ipsum Rametalem, qui est ultra ipsam salam, et pervenit ad ipsam Iliam, (melius, ut puto, MS. ilicem,) et pergit ad ipsum podium sursum, et vadit per ipsam serram, quae. est supra ipsam ecclesiam subtus Creisaco. RAMHUNT, Canis species. Vide Canis. RAMICH, est pondus sex Chirast, Chirast autem est granorum 4. Saladinus de Ponderibus. | RAMIGULUS, Parvus ramus, ramusculus, in Miraculis S. Johannis Beverlac. torn. 2. Maii pag. 180 : Ex multis arboribus paucosRarniculos decerpens, etc. * Ital. Ramicello, nostris Ramis et Ramoison. Charta Theob. comit. ann. 1222. in Chartul. campan. fol. 288. r: Liceat servientibus ecclesias S. Salvatoris scindere longum et cultum (f. curium) lignum prout voluerint, ita quod arborem prsecisam ducent, exceptis Ramiculis. Lit. remiss, ann. 1459. in Reg. 188. Chartoph. reg. ch. 125 : Ung petit cousteau de bouyer a copper Ramis. Charta ann. 1343. in Reg. 74. ch. 510 : Usage au bois mart et aus Ramoisons. Ung petit Ramoison ou baston de fagot, in Lit. remiss, ann. 1477. ex Reg. 206. ch. 1120. RAMIELLUS, in Foris Aragon. lib. 3. tit. de Rivis : Libere valeat pertransire insulam, soto, vel Ramiello, etc. nostris Ruisaon. \ RAMIFICARE, In ramos quaquaversum diffundere, apud Goclenium in Lexico Philos. Ramificatus metaphorice pro Oriundus, instar rami ex stirpe, seu progenie , ortus. Vita B". Giraldi de Salis, torn. 6. Ampliss. Collect. Marten, col. 996 : Non debebat vir Ramificatus a tarn gloriosa propagine in aliquo degenerare. Ibid. col. 1011 : Est una famosa progenies in Chavigniaco, a quo singulse Ramificatas personas visitare solent Sanctum Dei cum muneribus, semel in anno. Vide Ramagium. RAMILI.&, Ramuli, vulgo Ramille. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 808: Et de bosco meo concessi et dedi eis in eleemosynam 10. carucatas de Ramilia, et tres de virga per singulos annos. [Tabular. S. Albini Andegavensis : Pastum de bosculo Lancioni vetat Raginaldus hominibus S. Albini et monachis etiam radices ad calefaciendum, cum ipse et sui Ramiliam et radices illius bosculi auferant et usurpent. Vide supra Ramagium.] * Charta ann. 1437. ex Chartul. 23. Corb. : II s'estoit ingere de aler... copper, prendre et emporter a son pourfit singulier Ramile et tonsture de bos, qui estoit croissant sur les dodasnes des fossez de ladite inlle. Hinc Ramisae, pro Sepimentum, vulgo Cloture, ex ramusculis implexis compactum. Lit. remiss, ann. 1444. in Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 221: Colas de Laion, sa femme, trois enfans et une fille, lesquelz s'efforcoient faire une Ramisse ou closure en icelle piece de terre. Aliae ann. 1459. in Reg. 188. ch. 125 : Environ de laquelle terre Us faisoient certaine cloison ou Ramisse, RAMINATIUM. Tabularium Prioratus de Paredo fol. 94: Nee non et de tertiis et thaschis, quse exierunt ex eisdem silvis, et de Raminatio. Ubi forte legendum Ramatico. Vide in hac voce. [* Idem quod supra Ramerium 2.] 1 RAMIRE TESTIMONIA, Testes injudi-

RAM

RAM

RAN

cio adramire seu promittere. Placitum vaire ouvree, escrue ou aultre, quarante Aliae ann. 1376. in Reg. 109. ch. 432 : ann. 821. apud Mabillonium torn. 2. deniers. L'exposant en Ramponnant de paroles * RAMPANS, a Gallico Rampant, Re- avec ledit Obert, etc. Le Roman d'AlexanAnna!. Benedict, pag. 723. col. 1. et Murator. torn. 2. part. 2. col. 373 : Testimo- pens, vox heraldica. Lit. Phil. VI. ann. dre Ms. part. 2 : nia exinde Ramivit, et talia dare non 1344. in Reg. 74. Chart9ph. reg. ch. 159: Oncle, dist li dansiaus, vous estes airiez : potuit, qualia Ramita habuit et qualia In prssdicto dictse comitissse sigillo erat Non sui par foi, biau niez, vous me Ramposnez ; exinde dedit in prsesentia Rothardi et imago cujusdam mulieris, quandam avem Pour ce, je sui viex et ai cent ans passez, Se je ai cuer et force et bonne volentez. Nortperti episcoporum, seu istius Leonis, in sinistra manu tenentis et equitantis nullum proficuum ei testificati sunt. Vide unum equm , versus partem sinistram Le Roman de la guerre de Troyes MS. : ambulantem : in cujus sigilli circonferenAdramire. Mielz yalz teissir qe Ramponier : 1 RAMIROSUS, 'EvTepoxr(X^, in Glpssis tia erat scriptum, Mathildis comitissse For teissir ne vient encombrier. Lat. Grajc. Melius in Graeco-Latinis: Nivernensis et Forensis; et a tergo erat conlrasigillum rotundum , in quo erat Vide supra Raffarde. 'EvTepoxY)XT|TY)?, Ramicosus. RAMISPALM.ffi. Vide Dominica Palma- scutum cum imagine leonis Rampantis, 1 RAMULARIUS. Glossse ? Lat. rum. in cujus circonferentia erat scriptum, Se- Philoxeni : A Ramulariis, aubGraec.avTETtcTWV * 1. RAMIX, Mentula vel virga virilis, cretum comitissse. Tpouwv. Vulcanius suspicatur Jegendum | RAMPEGO, Idem quod mox Rampico,esse A ravulariis vel A rabulariis ; MarCoulle. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684. Nostri Rancoulli dixerunt, pro Ca- Ital. Rampegone. Chronicon Andreae tinius vero nihil mutandum censet, stratus, vir exsectus. Lit. remiss, ann. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 519: quod eTUTpoTto? procurator sit vel tutor, 1395. in Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 6: Interim per Supam et alios rivos pene- et avTeTUTpoTro?, Qui vices agit tutoris, Jehannot Musnier dist au suppliant plu- travit classis multarum cymbotrum, cujus quasi ex eo ramulus. seurs paroles injurieuses , et entre les prsefectus erat Marcus Grimanus, in 1 RAMUM, ^Eramen. Vide in Ramen. autres lui dist qu'il ne valoit riens ; car agrum Patavinum, multaque damna in1. RAMUS, Virga, membrum virile. il estoit Rancoulli, qui est a dire chastre tulit hosti, tandem ab hoate acta Rampe- Prudentius lib. 1. in Symmachum, de ginibus in ripas est tractus. ou sans genitoire. Vide Ramus 1. Priapo : RAMPICO, Uncus : vox Italica. Sanntus * 2. RAMIX, Ernia, rania, nimia, in Turpiter adfixo pudeat quern visere Ramo. vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. Vide lib. 2. part. 4. cap. 8 : Dictum navigium ronconibus et longis lanceix, atque lanceis Warnerius in Caprum Scottum Poeta Ramea 1. cum | RAMMA. Charta ann. 17. Philippi Rampiconibus sive uncis in capitibus MS. : Eegis apud Stephanotium torn. 1. Antiq. optime fulciantur. Boccaccius: Perche Nam sicut miserae Iractabat crura puellae, Occitan. MSS. pag. 389 : Ego Deodatus Cimone dopo le parole, preso un RampiPrxtendens Ramum luxuria rigidum. abbas S. Tiberii dono... medielatem de cone di ferro. Ejusmodi sunt lancese illas fastis quos tu Petrus prsescriptus et in- Gothica? , de quibus Sidonius lib. 4. Vide Meursiumin Exercitationibus crifantes tui plantaveritis el plantare facie- Epist. 20 : Lanceis uncatis, securibusque ticis part. 2. capite 7. 2. RAMUS, Locus custodies reorum, tis, et medietatem de Ramma, hoc est, missilibus dextrse. refertss. Rampiones haramorum, ut videtur, qui ex iis fustis bet Petrus de Crescentiis lib. 10. de Truncus, Stock, Germanis. Goldastus. RAMI, Dominica, qua3 Ramispalmaseu arboribus excidentur. Agricult. cap. 32. RAMMUM, Ms, Ital. Rame. Pactum * RAMPINI dicti Guelfl. Locus est in rum, vulgo dicitur. Gharta Sanctii Regis Navarrae aerae 1125. apud Sandovalinter Bonon. et Ferrar. ann. 1193. apud Mascarati. Haud dubie a voce Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi RAMPINUS, Idem quod Rampico. Otto lium in Episcopis Pampilonensib. pag. col. 894: De cera, de agnellinis, de curio- Morena in Hist. Rerum Laudensium 75 : Veniant ad Ramos et in Sabbato nibus, de lutriis, de martiris, de chartis, pag. 49 : Cremenses vero per fossatum sancto ad Baptisterium cum suis Presbyde Rammo, etc. Charta ann. 1281. ibid, ipsius castri cum maniculis et Rampinis teris, etc. sf ' Adde ex animadv. D. Falconet: nocol. 902 : Ferri non laborati,plumbi, sta- euntes, suos, qui in fossato necali erant,... gni, Rammi, etc. Vide Rame. foras extraxerunt. Pag. 58: Alios etiam stris olim les Rampas, les Rampos. Vide * RAMNUS , Spinarum sentibus permo- tres ipsius duces milites cum Rampinis supra in Rama 1. lestum, vel lignum de quo spinse oriun- ferreis de ponte in terram trahentes, etc. RAMO INTEEFEGTUM COOPERIKE, de tw. Glossar. vet. ex Cod. reg. 7641. Vide * Ital. Rampino, Gall. Crochet, grapin. eo, qui homicidium clam, seu murtrum infra Ramus 3. [** Vide Forcellin. et Tract. Ms. de Re milit. et mach. bellic. commisit. Lex Ripuariorum tit. 15 : Si Martin, in Rhamnos. Occurrit cap. 9. cap. 109 : Navigium ex parte anleriore quis ingenuus ingenuum Ripuarium inJudicum vers. 14. et Psalm. 58. vers. 10.] copertum cum Rampino, est valde utile terfecent, et eum cum Ramo cooperuerit, * RAMOROLES, Hseretici Valdensium ad accipiendum barcham et bregantinum vel in puteo, seu in quocumquelibet loco sectarii, in Constit. Freder. contra hae- tuorum hostium. celare voluerit, quod dicitur Mordrido, ret. ex Cod. reg. 10197. 2. 2. fol. 19. r. * RA.MPINUS, adject. Uncino munitus, etc. Lex Salica tit. 43. de Homic. 3 : Si 1 RAMOSITAS, f. Caesura ramorum. in eodem Tract, cap. 175 : Navigium cum autem de Ramis, vel de hallis, aut de quaSeherus Abbas de primordiis Calmosia- scala Rampina, est valde utilis ad acci- libet re eum cooperuerit, etc. Vide Rama. censis Monasterii, apud Marten, torn. 3. piendum hostium navigia. AD RAMUM INGROGARE, ad furcam Anecd. col. 1197: Fosnum et annonam * RAMPO, RAMPONUS, Uncus, Ital. suspendere, in Lege Salica tit. 69. 1. deducere (debet) ad parietem horrei, Ra- Rampo, Gall. Crampon. Guido de Vigev. Vide Ramatum. mositatem tempore Martii, prati clausu- Ms. de Modo expugn. T. S. cap. 2 : In T PER RAMUM INVESTIRE, seu in posram xv. pedes. capite unius calosi situna vera, lata qua- sessionem mittere. Vide Investitura, et RAMpSUS PULSUS, Medicis dicitur, tuor digitis, cum- tribus Ramponibus sic de Lauriere in Glossario Juris Gallici qui primus digitis tangentis apparet facta. Et in alio caloso sit uha alia vera voce Rain. alio modo, et reliquis digitis apparet cum tribus canalibus, ubi intrent illi tres *" 3. RAMUS, Genus spinarum dicitur, inaequalis, ut si appareat uni digitorum Ramponi sic facti : et qaodlibet Rampo- arbor, Gallice Grouselies, in Glossar. velox, alii tardus, uni spissus, alii ra- num conjungatur cum uno cuneo ferri. Lat. Gall, ex Cod. reg. 4120. Aliud ex mosus, uni fortis, alteri debilis, uni in- Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Cod. 7613 : Ramus, spinaalba vel lignum ciduus et apertus, alteri deciduus et 7657 : Rampegalh, Prov. arpax, canicula. spinosum. Vide Ramnus et Rapinus. * RAMPOGNA, vox Italica, Conyicium, occultus. Magister .Egidius de Corbolio 4. RAMUS, Fascis lintea. Stat. Taulib. de Pulsibus: contumelia ; unde Rampognare, iisdem, rin. ann. 1360. cap. 335. ex Cod. reg. Conviciari, objurgare : hinc Gallicum 4622. A : De quolibet Ramo de toaglis de Finditur in ramos Ramosus, et organa motu vetus Rampone et Ramponer ; sed mi- rista, solidos quatuor. Quadrifidp feriens digitos percurrit in imo nus austere a nostratibus acceptum, 1. RAN, Rapina, Saxonice, et Danice, Discolor in pulsu, ete. quibus idem est atque Irrisio etlrridere, quae vox occurrit in Legibus Canuti * RAMPA, Collaris ornatus villosus, vulgo Raillerie. Lit. remiss, ann. 1376. Saxonicis part. 2. cap. 58. Gloss. Saxon, ut videtur. Lit. remiss, ann. 1399. in in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 309 : post Leges Henrici I. Reg. Anglise : Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 739 : Petrus Icellui Jehan dist par maniere de Ram- R a n , aperta rapina, quse negari non Dominici.... dictum Sancium rapuit ad pone ou moquerie, Va querre la grant potest. Leges Guillelmi Nothi cap. 62 : cutellum Sarragossanum, et ad Rampam espee. Alias ann. 1382. in Reg. 120. ch. Si Francigena appellaverit Anglum de sive tunicam tenendo eundem, et dicendo 211 : Par maniere de Ramposne se adreca perjurio, aut murdro, furto, homicidio, quod oportebat quod iret loqutum cum par devers I'exposant en disant, L'en ne Ran, quod dicunt apertam rapinam, quse capitaneo excubii nocturni. Et quidem dinera point a ces brocars. Aliae ann. negari non potest, Anglus se defendat per Rampaille est pellis species, in Pedag. 1513. in Reg. 994. ch. 249 : Auquel Alart quod melius voluerit, aut judicio duelli, Peron. ann. 1295. ex Chartul. 21. Corb. par ledit Bouquehort eust este dit par aut ferro. Vide Hovedenum pag. 601. fol. 355. v: Ung millier de Rampaille ou maniere de Ramponne et moquerie, etc. Janum Dalmerum ad Jus Aulicum Nor-

RAN
vegicum vetus pag. 520. et Petrum Resenium ad Jus Aulicum Canuti II. Regis pag. 671. Porro a Ran voce aliam ranson ortam qpinatur Loccenius lib. 2. Antiquit. Suecic. cap. 7. qua yulgo utimur pro pretio redemptionis, quasi fuerit redemptionis pretium pro raptu : nam sona compositionem significat, ut suo loco docemtis. Unde ad pretium libertatis consecutse translata postmodum fuerit. A voce denique Ran, deducta alia BORAN, Depraedatio mansionis, apud Suenonem in Legibus Castrensib. cap. 10. Kanutus Episcopus Wiburgensis lib. 2. Legum Juticarum cap. 44 : Hoc est Boran, quando aliquis intraverit curiam alterius, et inde diripuerit pecora ejus, vestirnenta vel arma, vel aliquam alium rem valentem dimidiam marcam denariorum. Varias autem rapinarum species jus Danicum recenset, videlicet haandran, boeran, balran, marleran, stigran, etc. i 2. RAN, Pars, apud Armoricos. Tabularium Rothonense : Nomina partium, quas reddit Ran-grudon, Ran-mesan, Ran-wicor, Ran-trobtegran, Ran-anaugen, Ran-wivrat, etc. Passim occurrit in hoc Tabulario. Vide Lobinelli Glossarium ad calcem Hist. Britanniae. T 3. RAN, Johanni de Janua, indeclinabile, Ira vel locus irse, unde etiam evenit quod efficitur rabiosus homo. Si error non est, ftcta videtur ea vox ex prirna syllaba vocis rancor, tanquam sit ira cordis. Vide Martinium in Lexico. . T RANA, Tumor inflammatus sub linua, potissimum in Miracula B. imonis de Lipnica, pueris.4. Julii pag. torn. 561 : In eadem infirmltate accidit sibi qusedam Rana sub lingua, quas ipsiim anxiebat, ita quod nee dormire nee comedere valuerit. Vide infra Ranula. * RANARIUM. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Raca, Prov. Ranarium. Locus ubi ranee abundant. Hinc * RANATERIUS, Qui ranas capit et vendit. Instr. ann. 1369. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 224. col. 2 : Item super tertio dixerunt, quod si provideatur caeteris aliis malum comittentibus, et potissime Ranateriis, qui tanta mala comittunt, prout causa notoria laborat ; hiis provisis, tune fiat, et aliter non. Quae huic interrogation! respondent ibid, col. 1 : Item quod cum de bono usu et consuetudine antiquitus observatis, unus porquerius comunis in civitate Nemausi continuo fuerit, et quilibet civis nunc teneat porcos contra bonum publicum ; ob quorum multiplicationem et tenutam dictorum porcorum plura dampna insequntur ; si unus accipietur, necne ? RANCARE, Papias MS. : Stertere, Rancare vulgo dicitur. Est autem flatum per nares emittere et sonare. Editus habet Raucare. [Auctor Philomelas v. 49 :
Tigrides indomitas Rancant, rugiuntque leones.

RAN

RAN

43

Quidam legunt Raccare, ut suo loco dictum est. Itali hac notione dicunt Rancire.] 1 RANCERE, Irasci, indignari ; Fetere, esse rancidum, Job. de Janua. Puir, estre courrouciez ou rancuneus, in Glossis Lat. Gall. Sangerm. Glossae Lat. Grsec. et Graec. Lat. : Ranceo, elpomaw. Participio Rancens. Pro putrescens usus est Lucretius :
Unde cadavera Rancenti jam viscere verities Expirant, etc.

Vide Rancor et Vossium de Vitiis serin, lib. 4. cap. 19.

1 RANCESCERE, Rancidum fieri, apud Murator. torn. 10. col. 696. torn. 12. col. Arnobium lib. 1. Ennodiuslib. 4. meta- 478. 1122. etc. Pro odio post male sarphorice : Rancescit caritas. tam gratiam remanente sumit S. Hie1 RANCHONUM, Species armorum. rpnymus Ep. 66. ad Ruflnum : ConscienStatuta Vercell. fol. 107. v : Et intelli- tias nostras testis est Dominus, post recongantur arma offensibilia, spata, cullellus ciliatas amicitias nullutn intercessisse de galena, lancea, battonus fet'ri, balista, Rancorem. [** Idem Ep. 13. num. 1 : Vearchus, giusarma, faucia, misericordia, teri Rancore deposito.] Ita per metaphoRanchonum et his similia. ram ex Rancore, qui proprie est, putor * Nostri Ranche et Ranchier dixerunt ex yetustate et corruptione, ut apud PalVectem carrucarium. Lit. remiss, ann. ladium lib. 1. cap. 20. -Capit. Caroli C. ann. 843. torn. 7. 1400. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 464 : Bostguillot print un Ranchier de Collect. Histor. Franc, pag. 599 : Omnes charrette, etc. Aliae ann. 1408. in Reg. se invicem monuerunt, ut cuncti univer162. ch. 190 : Le suppliant frappa icellui sum animi Rancorem, pro quocumque Perrinot d'un baston ou Ranche de char- conceptum negotio, a corde propellerent. relte. Una Ranche ou levier de charrete, [ss Vide Haltaus. Glossar. German, in aliis ann. 1411. ex Reg. 165. ch. 282. voce Verdacht, col. 1840.] Pro Molestia, Renche, in aliis ann. 1363. ex Reg. 95. dolor, apud Anastas. in vita Leonis IV. PP. ibid. pag. 325 : Isdem amabilis ponch. 117. 1 RANCIDULUS. Epistola Stephani tifex magnam pro Rornanis omnibus cosPresbyteri Africani ad S. Aunarium pit habere angustiam : et quo modo vel Episc. Autiss. torn. 1. Bibl. Labb. pag. ordine ab eorum cordibus tantum potuis422 : Lingua balbutisns faucium inter set Rancorem sive timorem auferre, Rancidulos cursus, squalido sitis impe- anxius cogitare. Vita B. Petri episc. dita rigore non loquitur, sed stridet. De Anagn. torn. 1. Aug. pag. 240. col. 1 : stridulo et ingrato vocis sono hie agi Recuperavit clericus officium artuum confractorum ; sed quoad vixit, dolorum ippalam est. * Leg. forte Raucidulus. Vide Rauci- sorum quantalibet senliebat vestigia, ut forte compungeretur attentius, Rancore dus. * RANCIDUS, Ira et furore plenus, ni pristino minime sublalo. Rancor, priori me fallo. Comoedia sine nomine act. 3. notione, a nostris redditus Rancosur et sc. 5. ex Cod. reg. 8163 : Homo intempe- Rancuer. Froissart. vol. 3. cap. 98 : Teratus, Rancidus, immodestus, soli sibi cre- noient ceux des frontieres de Guerles dens, nimium iracundus, etc. Vide Ran- Ranco&ur et maltalent cauvert aux Bracere et Rancus. bancons. Lit. remiss, ann. 1364. in Reg. | RANCILIO. Charta plenariae securita-98. Chartoph. reg. ch.323 : Le suppliant tis data ann. 38. Justiniani Imp. apud et feu Guillaume, dit le Flamment, buMabillon. in Supplem. Diplom. pag. 91: voient a un escot,... sans nulle Rancuer Cuppo uno, Rancilione uno, areas olea- ou mauvaise excogitation. Hinc Rancurias duas semis nummos XL. area grana- reuses et haineuses paroles, Verba quse ria ininore ferro legata valente siliquas rancorem seu odium et iram spirant et aureas duas. fovent, in aliis Lit. ann. 1390.et Reg. 138. * Raucilio edidit Cangius ex Brisso1 RANCOR ARE, Rancorem seu odium nio. Vide in hac voce. in aliquem habere, Italis Rancorare vel * RANGIONARE, RANSIONARE, Pecunia Rancurare. Charta ann. 1060. Marcse redimere, Gall. Ranconner. Lit. remiss, Hispan. col. 1121 : Et si fuerit ullus ann. 1364. in Reg. 94. Chartoph. reg. homo vel femina, qui tollant ei aut tulech. 43 : Dicta villa de Vermentone pro rint prsedicta omnia, aut aliquid de prasevitando ne incendium in ea poneretur, dictis omnifous, praedictus Artallus tanerg a Britones... Ransionata fuit, etc. tum adjuvet ei ad Rancorare et ad guerAlias ann. 1373. in Reg. 105. ch. 192 : Et reiare per fidem sine engan usquequo quia dictus exponens, unde se Ranciona- recuperatum habeat prasdicta Lucia hoc ret aut redimeret, non habebat, etc. totum quod perditum habuerit. Charta ann. 1375. in Reg. 108. ch. 369 : RANGORDIA, Rancor, ira : unde RanBertrandus de Rapistagno, dictus le cordiosus, rancordia plenus. Ugutio et Bourt,... per hastes nostros captus extitit Joan, de Janua : ex Italico Rancore, vel et detentus prisionarius, Rancionatusque Gallico Rancceur. | RANGOROSUS, Eidem de Janua, Ranseu redemptus ad summam trium milium librarum. Lit: remiss, ann. 1377. in Reg. core plenus ; Rancors, irascens vel iratus ; unde Rancorditer, irascibiliter. 111. ch. 194 : Ipse Jacobus una vice de xvj. franchis et vice alia de iv. pro pace T RANCUM, Rancidum. Vide Rancus. et securitate quasrenda et habenda, erga t RANGUNA, Idem quod Rancor, Gall. dictum Johannem se Rancionavit, quos Rancune, Simultas, odium. Charta ann. etiam sibi solvit. Vide infra Ranso et Re- 1384. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Bridemptio. tan. col. 656 : Decanus (Macloviensis) * Aliud vero sonat vox Gallica Ran- tanquam Capitaneus dicte ville simile conner, Aliquem scilicet male excipere, eidem D. Duci prestitit juramentum ; et in Lit. remiss, ejusd. ann. ex eod. Reg. prassens D. Dux remisit eis Rancunas, in111. ch. 203 : Lesquelz exposans... furent dignitates et malevolentias dictas. Vide audit jardin, qui mais n'avoient aucunes Rancura. souvenances desdites paroles et menaces, RANGUNADA. Charta Adefonsi HispaUs furent Ranconnez par lesdiz Raoul et niae Imper. aeraa 1188. apud ColmenareVivien, qui les espioient de fait et d'a- zium in Hist. Segobiensi cap. 16. | 9 : guet appense, pour les navrer ou mettre Ab ilia Cannada ac Geber Zuleima, usque ad Juberos, cum ilia Rancunada, a mart. ] RANCOR, Simultas, odium, ira, Ita- quas est inter Xatama et Fenares, etc. lis Rancore, Gall, alias Rancoeur, hodie * Idem videtur quod Hispanicum Rancune. Tabular!um Metropolis Tu- Rancheria, Tugurium, domus rustica. ron. : Conceperat adversus eum Ranco| RANCUNIA, Idem quod Rancuna, rem propter inobedientiam. Vita S. Hi- vel potius Rancura. Transactio Philippi dulphi in Historia Mediani Monast. pag. Pulchri Franc. Reg. cum Episc9po Vi103 : Absque pusillanimitate, amaritudine var. ann. 1307 : Qua transactions sic vel Rancore. Occurrit in formulari An- facta, sit pax et concordia inter nos... de glican. Thomse Madox pag. 383. apud omnibus et singulis qusestionibus, contra-

RAN
versiis et Rancuniis quse inter nos erant. Vereor ne legendum sit Rancuria, ut mox habetur in Rancura, simili prorsus notione. RANCURA, Fastidium, querimonia, vox Italis nota. Tolosani dicunt, se Rancura, queri de aliquo : ex Lat. rancor : unde nqstri forte, Rancune. Gharta Adelfonsi Regis Aragpn. asrae 1157. apud Michaelem del Molina in Repertorio Foror. Aragon. pag. 265 : Et qui habuerit Rancuram de aliquo de vobis, etvoluerit vos pignorare et prendere, etc. Alia Monasterii Lucensis apud Marcam lib. 5. Hist. Beneharn. cap. 17. num. 1: Super sigillum et vim clamando, accipere habuerunt centum solidos Pictavensis monetse, et cum Rancura magna (honorem Solae) reddiderunt. Id est invito animo. Alia ann. 1251. apud Steph. Baluzium in Notis ad Concilia Narbonensia : Cum olim super quaestionibus et Rancitris, quse vertebantur inter, etc. Ibidem : Super dissensionibus et Rancuris inter, etc. [Super quibusdam demandis et Rancuris, in parvo Ghartulario S. Victoris Massil. pag. 150. Visis Rancuris, controversies et debatis partium, in Transactione ann. 1416. e Tabulario ejusd. S. Victoris. Quod si Rancurss et controversise orirentur inter duas paries, in Charta ann. 1442. ex eod. Archivo. Rursum occurrit apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 288. Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1511. in Statutis Montisregalis pag. 11. etc. Hinc puto emendandam esse Chartam ann. 1162. in Probat. novae Hist. Occitanicae col. 589. ubi pro Rancunis sen dernandamentis, corrigo Rancuris.] Dantes can. 39. 27 :
Quella che non si dol di raia Rancura.

RAN
tionibus, Rancunis et controversiis, quas sepissime contingit. * Charta ann. 1303. ex Tabul. dom. Venciae : Multas alias Rancurias, molestias et gravamina dicebant et asserebant dicti procuratores. Hinc RANCUROSUS. Fori Alcaconenses aerae 1267 : Et pindret pro 60. sol. medios ad concilia, medios ad Rancuroso, id est, parti laesae. * Qui rancuram seu querimoniam in judicio proponit. Charta ann. 1096. inter Probat. hist, genealog. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 2 : Et istas calumpnias non respondeat sine Rancuroso, et Rancuroso non valeat sua cherimonia sine testimonium bonorum hominum. RANCUS, Tayyos, pro Rancidus, in Glossis Gr<eco-Lat. [In Latino Graecis legitur, Rancum, Tayyov.] S5W* Metaphorice in Vita S. Willibaldi, torn. 2. Julii pag. 508: Obviavit tills unus leo, qui aperto orerugiens Rancusque eos rapere ac devorare cupiens, hoc est, Rancore, ira seu furore plenus. * RANDA, Radula, radius, quo mensurse r a d u n t u r , Gall. Racloire. Stat. Avellae ann. 1496. cap. 95. ex Cod. reg. 4624: Granum, scilicet frumentum, seligo mensurentur cum rasoyra seu Randa rotunda seu alia aliquo ligno rotundo. Vide Randare. * RAND.& vel RANDI, Cancelli, Gall. Balustre; forte ab Hisp. Randa, reticulum, cujus formam referunt cancelli. Stat. S. Flori MSS. fol. 61 : Sed nee ahquis sacerdos in altenus ecclesia vel parrochia diebus Dominicis vel aliis sollempnibus, nee etiam in diebus Lunse nee in festis animarum, missas pubhcas vel privatas celebrare praesumat, donee rector vel capellanus curatus in cancellis seu in Randis, parrochianis suis mandata sua fecerit, nisi de ipsius capellani licentia. ] RANDALLUS, Species baculi, lignum teres, Italis Randello. Miracula B. Simonis Erem. August, torn. 2. Aprilis pag. 827 : Rotse dicti currus transierunt super corpus et brachia dicti pueri et super Randallum, quern habebat in manibus. 1 RANDARE, Radula eradere, Gall. Racier. Vox nota mensoribus frumentariis. Statuta Civitatis Saluciarum collat. 5. cap. 127: Molinarius capiat de quolibet sextario cozolium unum Randatum... Habeant rasoriam ligatam ad cozolium... de qua Randent. J RANDUM, Arbitrandum, in Glossis Isid. Additur in Excerptis Pithqeanis, forte Rendum,a rear: quod estverisimillimum. Nostris alias Randon, impetus erat et concursus m u l t o r u m , ut in Hist. Johannis IV. Ducis Britan. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 720:
Quand les choisit, de plain Randon II va deploier son panon.

RAN
Adam de tel Randon, qu'il le fist cheoir a terre sur les mains. Le Roman d'Alexandre MS. part. 1 :
Ferrant avoit brochio de Irenchans esperons, Et fieri si le premier, qui li vient, de Randons... Et Ferrant li court sus tout une Randonnee, Que sprevier ne faucon ne vole a recelee... La se (ret Gadifer pour le due delivrer, En la grant presse a fet son cheval Randonner.
c RANFUS, Mprbi genus, Gall. Crampe. Guido de Vigev. MS. de Modo conservandi sanitatem ann. 1335. ex Cod. Colbert. 5080. Reg. 9640. 3 : De Ranfo vero, quia medici non habent capitulum speciale, idea ignorant curam, ac etiam plurium medicorum ignorant nomen et causam ipsius infirmitatis , ignorantes Galenum posuisse nomen libro de Acutis et morbo, quern appellat Vetigatio. Et ponit causam hujus fuisse vaporem, medium inter subtilem et grossum, facientem ostensionem et dolorem, donee fuerit resolutus. Et quia hsec infirmitas solet multis et inftnitis accidere, et maxime gambis et pedibus, et ut plurimum de nocte, et maxime accidere debel Christianis euntibus ultra mare, propter transmutationem aeris de frigido ad calidum; idea pono curam perfectam et michi expertam, ipsum Ranfum omnino eradicantem et non amplius reversurum, scilicet, cum quis sentit Ranfum sibi evenire, statim antequam augmentetur, accipiat sibi digitos illius pedis, cujus gambae est Ranfus, et trahat pedem cum manu fortiter versus gambam ; et non amplius augmentabitur, et hoc semper facial cum senserit sibi Ranfum evenire : et in modico ternpore totaliter eradicabitur et nunquam vevertetur ; et est cura rationabilis cuique medico intelligenti. \ RANGEATOR, Anglis Ranger, Prasfectus seu custos saltuum, vel ab Anglico to range, Vagari, quia ipsius est saltus circuire et perlustrare,ne quid illicitum in iis fiat; vel a Gallico Ranger, Ordinare, disponere, quia res quse ad saltus pertinent, disponit. Charta ann. 1416. apud Rymer. torn. 9. pag. 385: Literas patentes de officio capitalis Rangeatoris forestse de Waltham, Reginaldo Aveignant pro termino vitas suae habendo, confectas sigillavit. Vide Nomolexicons Thomse Blount in Range, et Etymologicon Skinneri in Ranger. Haec postrema vox ab iisdem Anglis etiam usurpatur pro rei venatoriae Praeposito, quod plerumque unus idemque sit et Custos saltuum et rei venatoria3 prsefectus. 1 RANGERIUM, f. Fibulas claviculus, Gall. Ardillon, alias Ranguillon. Annales Mediol. apud Murator. torn. 16. col. 808 : Fermalium unum, habens unum Rangerium cum cornibus auri, cum sapphiris ii. uno diamante et in. perlis grossis. | RANGHOR, Idem quod Rancor, vel Rancura. Chronicon Parmense ad ann. 1307. torn. 9. Muratorii col. 864: De hoc autem Ranghor et timor fuit in civitate Parmse, quum prsedicta quibusdam placuerint, quibusdam non, quia nemo sciebat, quid esset melius. " RANGIFER, Animal Boreale, de quo Apollon. Menaben. ubi de Alee, et alii. Hisp.Rangifero, Rangier,in. Lit. remiss, ann. 1413. ex Reg. 167. Chartoph. reg. ch. 283: L'exposant dist a icellui Garelle que autreffoiz avoit il eu une hocquemelle, qu'il se gardast d'en avoir une autre, et qu'il ne feust Rangier. Vulgatius Renne. * RANIRE. Vide supra Raulare. * RANNIK, vox Bohemica. Charta 1 Wencesl. reg. Bohem. ann. 1249. inter

Molestia. Charta ann. 1053. ex Tabul. S. Viet. Massil. : Nepotes hujus Arnaldi fecerunt mihi multam pro hac venditione Rancuram. Hisp. Rencilla, Rixa, jurgium, contentio. RANCURA.RE, Ital. Rancuricare. [Rancurare et Rancorare, Rancorem seu Rancuram habere, vel movere.] Vide Albertum Acharisium in Vocabulario Italico. [** Petri Exceptiones lib. 4. cap. 1 : Si actor vel reus ordinarium judicem suspectum habeat, ei, qui suspectum judicem putat, episcopum vel alium probuin virum invocare licet, ut simul ambo judicent ; et si de judicio concordaverint, ipse, qui episcopum vel alium invocavit, nullo modo poterit provocare sententiam, id est, quod vulgariter dicimus, non poterit Rancurare.] [Charta ann. circit. 1080. in Probat. novae Hist. Occitanae col. 311 : Petrus Comes interpellavit et Rancuravit de hominibus de Monlepessulano... de ipsas cogocias et de ipsos raptus... Ista omnia suprascripta interpellavit et Rancuravit et Rancuram eis fecit.] Charta Alfonsi I. Regis Aragonum apud Blancam : Scripsi tibi ista mea carla de Logroneo : et sapias, quod vidi Rancurantem illo Episcopo de Zarragoza, et suos Clericos quomodo non habent, neque sunt penes illos, Ecclesias ad/iuc de illos alhobzes, et de illos furnos, qui fuerunt de Mas meschitas. Infra : Et si me amas, amplius non veniant mihi inde Rancurantes. Aimericus Sarlatensis apud Joann. Nostradamum in Vitis Poetarum Provincial! um cap. 59 :
Auray en pax suferlat mas doul.ours, Et non mi vac plangen ni Rencuran.

T RANCURIA, Idem quod Rancura. Charta Curias Arelat. ann. 1283. e MS. D. Brunei fol. 88 : Super nonnullis ques-

Proprie sanguinem abunde profluentem signiflcat, unde ad plura translatum istud vocabulum. Vide Nicottum, Borellutn et Dictionarium universale Gallicum. * Haud satis accurate dictum est cum aliis nostratibus Glossographis ; haec enim vox, ut Academici Hispani in suo Dictionario observant ad vocem Rondon, adverbialiter tantum sumi solet signiftcatque Intrepide, inconsiderate, cum vi et impetu ; unde non nude Randon, sed de randon, scriptum reperimus. Hinc Randonnee, Vis, impetus, et Randonner, Magno impetu irruere. Lit. remiss, ann. 1477. in Reg. 206. Chartoph. reg. ch. 987 : Le suppliant osta I'espieu a icellui

RAN
Probat. torn. 1. Annal. Prsemonst. col. 522 : Sive se invicem seditiose, sive a latronibus vulnerantur, quod dicitur Rannik, liberi sint et absoluti. * RANSIONARE. Vide supra Rancionare. * RANSO, EANSONIUM, Pretium redemptionis, ipsa redemptio, Gall. Rancon, alias Raenchon et Raention. Guido Papa decis. 113 : In facto guerrarum in judicando servatur, si captivatus in bello se posuerit semel ad Ransonem sive redemptionem erga ejus magistrum, qui eum captivavit. Lit. remiss, ann. 1358. in Reg. 86. Chartoph. reg. ch. 333 : Munitus auro prxdicto iter suum Carnoti arripuit pro ipso auro tradendo amicis dicti Mercerii, pro suo Ransonio solvendo et expeditions sua procuranda. Lit. ann. 1358. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 188. col. 2 : Le tres ban aide que vous faites et voulez faire a monseigneur pour sa Raention, etc. Bestiar. MS :
Espira un nouvel Adan, Qui pour nous trait paine et ahan, Et tous nos mist a Raenchon.

RAP
pag. 423. [** Occurrit apud Veget. de Mulomed. iib. 3. cap. 3.] Vide Rana. * Glossar.medic. MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959 : Ranula et Ranunculus vocatur augmento locio (f. augmentolatio vel augmentatio) carnea sub lingua cum gravedine et fluore salivarum, quasi in radice linguse alia lingua oriri videatur. s|c RANUS. [ Ranus, ni, pelican noir. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23. XIII. f RANUTIO. Ad Ranutionem imsii, apud Perardum in Chartis Burgundicis pag. 337. perperam pro Adramitionem juisii, ut jam dictum est in" Juisium. Vide Adramire. T RANZIA. Statuta Riperise cap. 12 : De quolibet falceto sive Ranzia pro introitu vel exitu sex denarii. Rursum ibi: De Qualibet soma lapidum a Ranziis pro introitu soldi quatuor. Haud satis scio an Ranzia sit falx seu instrumentum ad scindendum, ita ut lapides a ranziis sint iapides caesi seu politi. In scutis gentilitiis Ranchier vel Rangier nostris dicitur falx faeniseca. 1 RANZO, Italis Ranzone, Gallis Rancon, Pretium redemptionis, apud Scriptores Italicos passim. Vocis etymon indicatur in Ran 1. * RAO, Miscellum frumentum, idem quod Mixtura. Vide Mixtum 2. Charta ann. 1339. in Reg. 75. Chartoph. reg. ch. 298 : Item acquisivit tres punherias cum dimidia mixtures, vacates Raonis,ad mensuram de Lauraco. Alia ann. 1341. in Reg. 73. ch. 74: Item bladum, dictum Raon seu mixtura. Charta ann. 1361. in Reg. 103. ch. 78: Item sunt sex sextariatse terrse et prati,... fruclus eorumdem fuerunt extimali... tres eminas Raonis. Pluries ibi. Alia ann. 1394. in Reg. 146. ch. 441 : Quatuor sextaria Raonis, quss computando xxx. sol. Turon. pro quartone mixtures seu Raonis, etc. Duo cestaria mixtures seu Raonis ad mensuram Tholosse. Semel ibi mendose, Racionis. Neque aliter videtur intelligendum Bleit de regon, in Qharta Joan, ducis Lothar. ann. 1283. ex Suppl. ad Mirseum pag. 139. col. 1 : Cinquante muis de bleit de Regon a la mesure de Liege, etc. Vide supra Arao. * RAONHARE, Resecare, recidere, Gall. Rogner. Lit. remiss, ann. 1327. in Reg. 65. Chartoph. reg. ch. 80: Berengario Lamberti de Utecia imponebatur, quod ipse munetas regias trabuchaverat, Raonhaverat et racassaverat. Vide Ronzare. Raougnure, pro Prsecisio capillorum, in Lib. rub. fol. parvo domus publ. Abbavil. fol. 29. r. 1. RAPA, RAPUS, Comitatus portio major, leesti instar, qua? plures in se continet hundredos, seu centurias. Omnis autem Sussexiain sex tantum rapos consumitur. Spelm. [Charta ann. 10. Henrici VII. Regis AngliaB apud Madox Formal. Anglic, pag. 212 : Cum curiis letis, feriis, mercatis, visubus franci plegii, hundredis, Rapis, libertatibus, wardis, maritagiis, releviis, eschaetis, parcis, forestis, una cum... ordinatione omnium Offtciariorum, etc. Litera? Edwardi I. Regis Angl. ann. 1274. apud Rymer. torn. 2. pag. 88 : Rex Militibus, liberis hominibus et omnibus aliis tenentibus de honore et Rapo de Hasting salutem. Cum D. Henricus Rex, pater noster, per cartam suam dederit et concesserit karissimo et fideli nostro Johanni de Britannia presdictos honorem et Rapum, habendos sibi et hs&redibus suis in perpetuum, etc.] [** Vide

RAP

15

s.yj

* Raensoneur vero et Arranconneur, Qui pecuniam, resve quaslibet extqrquet, ab Arrenconnement , Expilatio, rapina. Lit. ann. 1358. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 332 : Pillages, roberies, arsures , omicides , Arrenconnemens et plusieurs autres malefices. Lit. remiss. " ann. 1409. in Reg. 163. ch. 398 : Pillars et Raensoneurs de gens, etc. Larron, avouldre, Arranconneurs de gens, in aliis ann. 1455. ex Reg. 187. ch. 113. Vide supra Rancionare. 1 RANTA, Redditus annuus. Gall. Rente. Charta ann. 1212. ex Archive Castri Brientii : Ego Guillelmus de Thoarc dedi domino Chotardo de Veriz et eredibus suis, propter servicium suum, GOG. solidos de Ranta annuatim habendos in terra mea de Chalen ; de dono isto dominus Chotardus homo meus est ligium de manibus sui et eredes sui, quamdiu hanc tenuerint Rantam. Vide Renta. * RANTU3, Raptus; cujus criminis cognitio vel judicium, supremse jurisdictionis est appendix. Charta ann. 1265. ex Chartul. Campan. fol. 221. col. 2: Villa de Humis, cum appenditiis seu pertinentiis suis, in hominibus, feminis, banno, Ranto, justitio, sanguine, terris, etc. Alia Guill. dom. Salionis ann. 1281. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 19. r : Item feodum xij. familiarum, hominum et tenementorum ipsorum tailliabilium et explectabilium, ..... qui homines debent Rantum et bannum et justitiam dicto Forquaudo. Denique alia ann. 1265. ibid. fol. 206. v : Quilibet dominorum portal homines suos Rant, bant, justitiam, etc. Vide infra Raptus 1. et Rausus. * RANUCINUS, Monetse Italics species. Ch. ann. 1116. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 59: Warstallenses de tabula castelli annuahter solvant unum Ranucinum, pro tabula burgi denarium unum currentis monetse. * RANVERSATUS, a Gallico Renverse, Inversus. Inventar. ann. 1449. ex Tabul. dpm. Vencia3 : Item quxdam raupa de viride foderata tella rubea, cum colleto Ranversato , foderato de tersenet cum monstris manicarum , ipsius quondam dominss uxoris nobilis Raymundi (de Villanova). | RANULA, Tumor est phlegmonodes sub lingua consistens, potissimum in pueris, quern Grseci Bdtirpa^ov vacant. Bartholomseus Castellus in Lexico Med.

Lappenberg. Hist. Angl. torn. 1. pag. 586.] 2. RAPA, Vestis, tunica, f. pro Raupa. Vide Raub. Libert. Avenioneti ann. 1463. in Reg. 199. Chartoph. reg. ch. 347 : Concedimus quod dicti consules posaint et valeant portare Rapas bispertitas colorum nigri et rubei. 'f 3. RAPA, RAPPA, Sepes, sepimentum, vel locus sentibus et dumis obsitus, idem quod Rapeium. Charta ann. 1263. in Reg. S. Ludov. ex Chartoph. reg. fol. 39. r: Item pro albergis, herbagiis et Rapis, sexdecim solidos. Arest. parlam. Paris, sub Joan. reg. ex Cod. reg. 8312. 5. fol. 13. r : Erat prope Rappam dictorum fossatorum paries vel murus, qui claudebat dictum jardinum. Exstat locus alter in Abardilla. Vide infra Rapinale. * RAPABULUM, Barre. (Gloss. Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36. XV. s.) 1 RAPACIA, royyvXiSoi, in Glossis Lat. Grsec. et Grasc. Lat. Vox nota Plinio pro tenuioribus raparum frondibus et cauliculis : qua fortean notione Statuta Vercell. lib. 7. fol. 150. v: Item statutum est, quod si quis homo vel aliquis de familia sua aliquas scopaturas, vel letamen, vinacias, Rapacias, multicium, calcinarium, petaacias, cretas, pilipariorum, compositam marciam in rugiisvel plateis vel viis projecerit, dabit pro banno pro qualibet vice solidos quinque Pap. Potius tamen crediderim Rapacias hie esse Ramenta, Gall. Raclures, Ital. Raspatura. 11. RAPARIUM, Idem, ut videtur,quod mox Raperia. Tabularium B. Mariae Piperac. : Notum facimus quod... Prior ecclesiss seu prioralus de Alto-podio, nomine sue ecclesie... tanquam domini ecclesie seu Raparii de Alto-podio, essent in possessione pacifica accipiendi fidejussores a conquerentibus seu litigantibus. Vide Rapiarius. * Non placet; malim Territorium intelligere : sed undenam ? * 2. RAPARIUM, Locus, ubi crescunt rapes. Cathol. Vide in Rapiarius. RAPEIUM. Lambertus Ardensis pag. 2 : Quia terras et Rapeia et silvulas, decimasque et redditus, aliasque possessiunculas nuncin Ghisnensi terrapossideanl. Et pag. 11: Eo quod in armentis et pecoribus nutriendis totam perfunderet intentionem, terram in parte monticulosam, et Rapeis et bosculis obsitam, agros etiam pascuos, gurgitosam marisci planitiem.... cum se daturum promisisset, etc. :;: = Locus sentibus et dumis obsitus. Hinc forsan la Rapee, locus ad Sequar nam supra et prope Parisios. RAPELLATIO, Revocatio, Gall. Rapel. Lit. remiss, ann. 1360. in Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 294: A toto Dalphinatu nostro bannitus, usque ad revocationem seu ad Rapellationem nostrum extitit. * RAPELLUM, Eodem intellectu.Charta Phil. Pulch. ann. 1311. in Reg. 46. Chartoph. reg. ch. 78 : Per nos de gratia speciali extitit ordinatum, videlicet quod dictus Johannes regnum nostrum exibit, numquam rediturus ibidem, sine nostro speciali Rapello. Ex iisdem Literis Rappellum legitur in Reg. Olim parlam. Paris. Rappeaux de bans, in Lit. ann. 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 480. art. 7. Rappel, pro Revocation, Abrogatio, in aliis Lit. ann. 1370. ibid. pag. 353: Letres.... qui ne feroient expresse mencion du Rappel de ceste presente ordonnance. Unde Rappeller, pvoRevoquer, Abrogare, in Lit. ejusd. ann. pro Tor-

16

RAP

RAP

RAP

nac. ibid. pag. 378. art. 31 : Que lesdiz Ita editor Chronici Windesemensis ad not. Rapinari, Rapere, prssdari; hinc et prevoz, jurez.... puissent faire toutes ma- lib. 2. cap. 62: In uno Rapiario compen- Rapinator, apud Goclenium in Lexico nieres de ordonnances, et ycelle Rappel- diose inscripsit. Cap. 65 : Studendo seu Philosophico. Vide Vossium de Vitiis ler, muer, accroistre et diminuer. Rape- bonum punctum ad Rapiarium scribendo. sermonis lib. 4. cap. 19. ler vero Repetere, Gall. Redemander, re- Cap. 67: Bonum de vita et passione RAPINATOR, Raptor, apud Baldricum clamer, sonat, in Charta Aub. abb. Cas- Christi scripsit Rapiarium. Adde cap. 68. Noviom. lib. 1. cap. 10. Usi etiam alitr. ann. 1247. ex Chartul. Gampan. fol. Raparium vero est locus, ubi rapae cres- quot ex veteribus. Vide Nonium ex 343. col. 2 : Et se aucuns tient masure an cunt, Jqanni de Janua. Varrone. * An inde vetus Gallicum Rapeau et ' RAPINUS, Gallice Grouselier; hoc Rala vile qui ne soil herbergie dedanz un an, li prevoz la puet baillier qui il vorra Rappeau, quod nunc Renvi appellamus, pinum, ejus fructus. Glossar. Lat. Gall, por herbergier, ne cil qui devant I'auroit quia pecunia pro ludo primum posita ann. 1348. ex Cod. reg. 4120. Vide supra tenue, ne la porroit Rapeler. Rappel prae- et dehinc superaddita simul collecta, Ramus 3. 1 RAPIUM, Grsec. patpiov, Acus. In veterea, pro Consensus, approbatio, occur- ab eo qui vincit, habetur? Lit. remiss, rit in Stat. ann. 1393. torn. 7. earumd. ann. 1412.'in Reg. 166. Chartoph. reg. tustis Schedis MSS. quae Honorii SchoOrdinal, pag. 566 : Et toutes ces coses ch. 414: Apres ce qu'ilz orent joue (a la lastici nonnulla pro clientibus acute faictes a le requeste des gens dudit mes- rafle) certaine espace de temps, advint dicta factave continent: Aliqua nobilistier, en levolente et Rappel desdiz majeur qu'il y ot Rappeau, qui montoit trois solz sima mulierum duo tenuia lintea pallaet esquevins. quatre deniers,... sur lequel Rappeau ilz diis artibus unius in telse volumine Rapio * RAPERE, Man urn injicere. Lit. re- jouerent, etc. Alia? ann. 1478. in Reg. 201. delicatione texuerat, id est, acu pinxerat. miss, ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. ch. 197 : 11 y eut Rapeau, et lors mirent Vide Salmasium ad Vopiscum in Carino reg. ch. 739: Petrus Dominici... dictum tous chacun ung denier en jeu pour ledit cap. 20. et Hofmannum in Lexico. Sancium Rapuit ad cutellum Sarragossa- Rapeau. * RAPIUS, Raptor, populator. Charta nutn, etc. RAPICLE, Raparum frondes, cau- Belaereg. Hungar. ann. 1255. inter Pro1. RAPERIA, ^Ediculae rusticse species, lesve. Locus est supra in Raperia 2. bat, torn. 1. Annal. Prsemonst. col. 657 : | RAPILUS, pacpeu?, Phrygio, acupictor,Conquerentes significaverunt, quod omnia apud Arveruos. Tabularium S. Flori in in fornacis fervore furor Arvernis ann. 1265 : Ordinamus, quod de in Supplemento Antiquarii. In Glossis privilegia uno quoque foco, i. hominum facientium Lat. Graec. et Grsec. Lat. habetur : Rapi- supradictorum Rapiorum succendisset. vel habentium Raperiam, una detur gal- lum, pacpsu?. Ubi de irruptione Tartarorum in BoheUna. A l i b i : Quilibet homo habens domum 1. RAPINA, Infirmitas in falconibus. miam, de quibus paulo ante : Gens rapropriam in dictis parochiis existens, Anonymus de Falconibus secundum pida Tartarorum et crudelis. Vide supra pro una Raperia, vel pro quocunque foco Aquilam, etc. : Si infirmitate, quse Ra- Rabia. unam gallinam solvat. Occurrit ibi plu- pina dicitur, infirmetur, succo artemisise 1 RAPO, "APTOX, in Glossis Lat. Graec. cibus ejus intinguatur. Aliae Gra^c. Lat. : "ApuaS, Raptor, rapax, ries. 2. RAPINA, Raptus. Vide Mazacrium. hemero, Rapo. Legitur apud Nonium ex *0barta ann. 1273. ex Ohartul. Cantog. : Prior in quolibet pagesio dictorum | RAPINA MORTUI, Idem, ut videtur,Varrone. * RAPOLARE , Racemorum reliquias mansorum percipiat annuatim, ratione quod mox Rapoworfin, Sepulcri violatio. decimae Raperiarum, et pro omnibus Ra- Consuetud. Furnenses ann. 1240. ex Ar- colligere, Ital. Raspolare, a Raspo, raceperiis, quas quilibet ipsorum pagesiorum chivo S. Audomari: Dominus comes reti- mus. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 139. fecerit in dictis mansis, unam gallinam. net sibi ad justificandum per curiam suam ex Cod. reg. 4622. A : Quod nullus RapoUbi signiticari videtur Umbraculum ex murdiftcationem.... combustionem... Rapi- lator intret causa Rapolandi in vineam alicujus custodies, donee omnes vinese fuefrondosis arborum ramis compactum, nam mortui, id est, Troof. * 3. RAPINA, Pensitationis species, rint contrafactse et vindemiatss. Stat. gregibus pecorum et eorum custodibus qua3 ex consuetudine preestatur. Charta Avellse ann. 1496. cap. 65. ex Cod. reg. accommodum. Vide supra Romeia 2. intraverit alienum cam* 2. RAPERIA, Locus, ubi crescunt Isabella? comit. Carnot. ann. 1247. inter 4624 : Si quis rapae. Stat. Avellse ann. 1496. cap. 46. ex Instr. torn. 8. Gall. Christ, col. 534: pum...' vel aliquam alienam vineam.... Cod. reg. 4624: Quse. in aliena Raperia Dedi etiam dictis monialibus (Romoren- pro Rapolando vel coligendo, seu causa extraxerit, ceperit vel exportaverit herbas tinis) quandam costumam, quse vocatur Rapolandi vel coligendi, seu Rapolaverit vel rapicias, solvat pro qualibet vice de la Rapine, quam habeo in eodem territo- vel colegerit ibidem aliquos fructus, etc. * RAPOOSTARE, Reum in potestatem bampno solidos duos de die. Vide supra rio, cum omni jure et dominio quse, ibi habui, retenta tamen mihi et hseredibus judicis sui restituere, nostris Rapoostir. Rabina. meis alta justitia in eodem. unde iisdem Rapoostissement, ipsa resti| RAPETIATUS, Pannosus, Gall. Rapiece, Rapetasse. Vita S. Francisci de * RAPINALE, Locus pascuus, dumis tutio. Liber rub. fol. parvo domus publ. Paula torn. 1. April, pag. 117 : Respondet et sentibus obsitus. Stat. Vallis-Seriana? Abbavil. fol. 19. r: Drouet li caufouautem quod bene nosset nequam ilium cap. 69. ex Cod. reg. 4619. fol. 117. v: riers.... fust prins a Abbeville;.... chelui Qui incantabit Rapinalia communis... ad Drouet fust longement tenu en prison barbatum et Rapetiatum. RAPHALIS. Vetus Charta MS. ann. pascullandum.... incipiat pascullare... in Apres Willaums de Hangest, qui adon1250 : Ego Garcia Examinis (Procurator media mensis octobris. Vide supra ques estoit baillex d'Amiens,.... quemandast que nous li delivrissions ledit Drouet et tenens locum in Ouissa pro D. In- Rapa 3. " RAPINALIS, idem quod Arpennalis comme bani le roy:.... nous delivrasmes fante Petro Portugal I.] dono et stabilio per francum el liberum alodium tibi Bern, vel Agripennalis. Tesa Rapinalis, Men- ledit Drouet au quemandement le dit de Vernet Presbytero.... unum Raphalem, sura , qua finitores agros metiuntur. bailleu d'Amiens, et si tost que delivranche qui vocatur Renysaid, qui affrontat, etc. Charta ann. 1202. inter Probat. ult. fufaite, nous alasmes au bailleu d'Amiens ita quod ibi laboretis. et de omnibus bla- Hist. Trenorch. pag. 182: Tandem men- et li requisismes que il nous fesist Rapoosdis inibi habilis, donetis mihi et meis.... surari fecimus ad tesam Rapinalem totam tir ledit Drouet, comme chil qui fu prins decimam et Ecclesiss primitiam. Occurrit villam infra ambitum murorum, tarn do- en ville de loy; li bailliex se consela, et ibi pluries. Vox Arabica, Rahal, Raphal, mos quam piastres et hortos, et in singu- quemanda.... que il nous Rapooslissent Rafal, Rafalet, quae casara, domum, lis tesis per carrerias et vias diversum ledit Drouet ens el propre lieu devandit, seu praedium, civitati vel oppido ad- censum.... posuimus. Alia ann. 1228. in- Id u il fu prins;.... et au Rapoostissement junctum, sonat : una casa, o heredad ter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 334 : faire furent present, etc. Sitost que chil junto a la ciudad o villa, inquit Joan. Viginti cives Tolosss de voluntate nostra Drouet nous fut rendu et Rapoostis, nous Dametus in Hist. Regni Balearici pag. et ipsorum, in hostagiis carissimi D. nos- le fustames a le banlieue pour le souppetri Ludovici regis Francorum illustris chon devandite; et quant il fu hors de 272. T RAPHANEL&UM, Grsec. pa?aveXa\oy, remanebunt, quousque quingentss tesise no banlieue, li senescax le prinst et raOleum ex raphani semine. Occurrit Rapinales murorum Tolosse sint dirutse. mena a Cresci. Infra : Rapoestir. 1 RAPORASCO. Videsis infra in Rusco. apud Pelagium de Vita Patrum cap. 4. Hinc emendandus estFantonus in Hist. T RAPORTARE. Vide mox Rapportare. num. 59. Avenion. torn. 1. pag. 140. qui ibi legit * RAPIA, Ramentum, ab Italico Ras- Taysias raptales. Charta ann. 1267. in 1 RAPORTATIO, Transcriptio, cessio, patura. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 94. Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. Gallice Transport. Charta Margaritse ex Cod. reg. 4622. A : Item quod nulla fol. 147. v : Dummodo infra spatium se- Comitissae Flandriae ann. 1245. e Tabupersona ponat leamen, paleam....in vias xaginta toisarum Rapenaus, computan- lario Parthenonis Flinensis prope Orpublicas solatas,.... vel (praesumat) era- darum ab exitu nemoris, capiantur. Vide chesium : Cum ipse Joannes hseredem de ware Rapiam seu feciam.... in ipsa civi- Arapennis et Perticse arpennales in Per- carne propria non haberet, Walerius fratate. tica 1. ter et proximus heres ejus ad haec interRAPIARIDS , RAPIARIUM , Collecta1 RAPINARE, Rapere, Barthio in Glos- fuit, et vendilionem, Raportationem et neum,in quod undique raptainferuntur. sario ex Histor. Falsest. Fulcherii Car- guerpitionem hujusmodi laudans, sponta-

RAP
neus et concedens renunciavit penitus omni juri quod habebat vel habere poterat in prssmissis ; homines vero nostri, super hoc a nobis submoniti, judicarunt, quod jamdicta venditio, Raportatio et guerpitio, nee non approbatio et concessio prse.fati W. bene et legitime factse erant. Ibidem legitur Reportare, pro Transcribere, cedere, rem ppssessam alicui dimittere. Vide Reportatio. * Raport, in Oharta ann. 1287. ex Chartul. Namurc. Cam. Comput. Insul. fol. 7. r : C'est werp, Raport et effestukement, si comme deseure dit est, bien et souffisaument fais, etc. Vide Reportare 2. et Reportatio. 1. RAPORTUS, Relatio, negotii commissi explicatio. Acta capitul. eccl. Claromont. ad ann. 1539 : Audito Raportu facto per dominos commissos, etc. Raccointement, eadem acceptione, in vet. Consuet. Hannon. cap. 30: Que lesdiz cerquemanneurs pour chascun Racoinlement de cerquemannaige qu'ilz feront ausdis eschevins de Mons, etc. Sed leg. forte Racomtement. Vide in Rapportare. * 2. RAPORTUS vel RAPORTUM, Jus percipiendi medietatem decimae ex agris, quos homines alterius paroeciae colunt, idem quod infra Reportagium 1. Oharta Edmundi abb. de Ripatorio ann. 1327. in Chartul. Arremar. ch. 7 : Religiosi inonasterii Arremarensis de csetero nihil in dictis campis percipient, prseter duas gerbas, quas percipient causa Raporti decimss in grangiis laborantium dictas terras. Rapport, eodem sensu, in Charta ann. 1348. ex Chartul. 21. Corb. fol. 325: Lesquels religieux ont leur doit d'avoir et emporter, ou faire emporter la moitid de le disme des camps dessusdits,.... a cause de Rapport qu'ils y ont, touteffoys et quanteffoys qu'elles (les terres) seront ahanees par les habitans de le ville de Villers. Vide infra Reportus 3. * 3. RAPORTUS, Idem quod Computus. Reg. actor, capitul. eccl. Camerac. sign. R. ad 22. Mali ann. 1499: Recitavit ibidem qualiter dictus magister monetse Raportum fecerat sive compotum'de grossis quos cuderat. RAPOWORFIN, Sepulcri violatio, vox Longobardica. In EdictoRotharis Regis Longob. titulus 6. [** cap. 15.] inscribitur de Rapoworfin. Mox sequitur : Si guis sepulturam hominis mortui ruperit, et corpus expoliaverit, aut foris jactaverit, etc. Exstat hsec lex in Lege Longobard. lib. 1. tit. 12. 2. Vide Unegworfin, Marahworfin, et Meroworfin. 1.RAPPA,Ignota vox. Vide Marguillum. * 2. RAPPA. Vide supra Rapa 3. * RAPPELLUM. Vide supra Rapellum. 1 RAPPERIA, Gladius longior et vilioris pretii, Gallice Rapiere. Monstrae fact.se ann. 1511. apud Chassagniam: Claudius Jornandi habet unam bonam Rapperiam et unam dagam. Ducit Borellus a Graeco pam&tv, Csedere. * Rapiere adjective sumitur, in Lit. remiss, ann. 1474. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1155 : Icellui Pierre donna au suppliant de ladite espee Rapiere sur la teste, etc. j RAPPORTARE, RAPORTARE, generatim pro Reportare, referre, Gallis Rapporter ; Specialius de causse statu ad judices referre, Practicis nostris, Rapporter. Edictum Caroli VIII. Franc. Regis de fide Instr. pag. 196 : Ordinatum est insuper, quod secretarii cancellariam Tholosse insequentes, aliquas literas, quas signabunt, non Rapportent. Informatione prsedicta nobis et curise nostrse prsedictse -Paribus.,.. Raportata, in Arresto ann.
VII

RAP
1341. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 487. Eadem notione legitur Rapportare, in Charta ann. 1446. apud Thomasserium Consuetud. Bituric. pag. 108. in alia ann. 1489. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 238. in alia ann. 1491. ibid. pag. 642. etc. T RAPPORTUM, Relatio, Gall. Rapport. Stylus antiquus Parlamenti cap. 12: Possunt superiorem suum in garendum vocare, nisi opponatur eis de falso Rapporto facto superiori. T RAPPORTUS, Litis apud judices. expositio, Gall. Rapport. Consiliarii nostri Rapportu audito, in Charta Caroli Regis Franc, ann. 1489. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 237. 1 RAPPUS, RAPUS, pro Raptus. Angl. Rape, Gallis Rapt. Charta Henrici II. Regis Angl. ex Archivo B.-M. de Bononuntiq Rotomag. : Cum murdro et morte hominis, el plaga, et mehaing, et sanguine, et duello, et latrone, et aqua, et Rappo, vel Rapo, ut habetur torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1411. Inquesta de alta justitia monasterii Beccensis ex eod. Archivo : Vidit eos utentes in pluribus casibus de placito ensis, et ita fama communis tenet, prsBterquam de Rapo, de focagio et resorto. Vide Raptus. * RAPTATICUM, pro Ripaticum, Tributum, quod in ripis exigitur. Bulla Agapiti PP. II. ann. 951. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, col. 425 : Confirmamus vobis pontaticum, Raptaticum, salinaticum, toloneum, etc. 1 RAPTITARE. Glossse Lat. Graec. Raptito, acpapita^w. Aliee Grsec. Lat.: 'AqpapTta^w, Abribio, Eripio, Arripio, Raptito. RAPTORES, Latrones public!, Voleurs de grands chemins. Vita S. Simonis Comitis Crispeiensis cap. 11: Cum apud Firmitatem Castellum, quse olim ipsius hxreditas dicta est, in Propria demoraretur, amicum quemdam ad se de villa venientem , videndi desiderio- accensum , unus ex Us, qui Raptores dicuntur, improvise prosiliens, captum rapuit, et abscessit. Ordericus Vital, lib. 9. ubi de Cqncilio Claromontensi ann. 1095 : Hoc etiam anathemate feriuntur falsarii, et raptores, et emptores prsedarum, et- qui in castris congregantur propter exercendas Rapinas, et domini, qui amodo eos retinuerint in castris suis. Vide Herimannum de Miracul. S. Marise Laudun. lib. 1. cap. 6. RAPTURA. Glossarium Saxonicum ./Elfrici: Raptura, s y r i n g , i. lac serosum. 11. RAPTUS, Vis, yiolentia. Lex Alamann. tit. 58. 1 : Si qua libera femina virgo vadit in itinere suo inter duas villas, et obviaviteam aliquis, etper Raptum denudat caput ejus, cum sex solidis componat. * Raptum. Glab. Rodulph. torn. 10. Collect. Histor. Franc, pag. 6: Ibi aliquandiu morantes (Sarraceni) vaslando regionem, in gyro diverso Raplu tempus expleverunt. Charta Theob. comit. ann. 1238. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris. : Quod si dictus Hugo homicidium vel furtum perpetraret, vel aliquod enorme delictum, quod appellatur vulgariter Raptus, etc. Nostris alias Emmenement, eodem intellectu, ut videre est supra in Intrahere. RAPTUS, Concubitus illicitus, Ugutioni, et Joanni de Janua : Nuptiae occultae, clandestinae. Consilium Trosleianum ann. 909. cap. 8: Est prseterea qusedam execrabilis species rapinse, vel potius sacrilegii, quam ex ipso actu rustici Raptum vacant. Infra : Decernimus, ut nullus

17
occultas nuptias vel Raptum facial,... sed dotatam, et a parentibus traditam, per benedictionem Sacerdotum accipiat, etc. Charta Guidonis Regis Hierosol. ann. 1190. apud Guesnaium in Annalibus Massiliensibus : Excepto furto, homicidio, tradimento , falsamento monetse , violatione mulierum, quod Rapt vulgariter dicitur. RATUS, pro Raptus. Charta Willelmi Comitis Pontivi ann. 1203. in Tabular. S. Judoci : Et notandum, quod Comes Monsteroli et Pontivi extra villam B. Judoci per totum Comilatum prsedictae Ecclesise debet habere assultum, murdrum, scatum, et Ratum, violentiam scilicet mulieris vi oppresses. * Tabular. Major, monast. : Latronem etiam sanguinem, Ratum et csetera liujusmodi. Charta Hugon. III. ducis Burg, ann. 1189. inter Probat. torn. 1. Hist. Burg. pag. 64. col. 2 : Cognitum fuit quod nee bannum nee Ratum, id est nee bane nee Ram, nee aliquam aliam justitiam in villa S. Sequani habemus? Ratrum mendose, pro Rattum, torn. 12. Gall. Christ, inter Instr. col. 108. Le Ratol de armis esmolutis, de latrone, de homicidio est in voluntate domini, in Charta ann. 1229. Vide supra Rantus. * 2. RAPTUS, pro Rapidus, velox. Venant. Fortunat. Itiner. :
Hinc pete, Rapte, vias ubi Julia lenditur Alpes.

Vide Fontan. in Comment, de S. Columba Rem. pag. 2. f RAPUGARE, Uvarum reliquias sublegere, Gall. Grapiller, Ital. Racimolare, G-rappolare. Statuta Avenion. lib. 3. rubr. 6. art. 4 : Item quod nulli liceat racemare seu, ut vulgo dicitur, Rapugare, nisi factis post vindemias voce tubse. proclamationibus, sub pcena xx. sol. Turon. [s;s Vide supra Rapolare.] RAPULATUM. Cibus de rapis. Johan. de Janua. T RAPUM. Statuta Cadubrii lib. 1. cap. 30 : Statuimus, quod jurati non possint, nee debeant Kstimare blada, arma, Rapa, scandolas domorum, lectos.... dummodo ille, cujus pignus est, velit ipsi jurato aliud bonum pignus dare ad sestimandum. An Gladius, Gall. Rapiere^ Vide Rapperia. 1. RAPUS. Chartula plenarise securitatis, scripta sub Justiniano apud Brisson. lib. 6. Formul. (II. 27.): Olla testa rupta una tallia valente asprione, albio valente nummosSO. Rapo valente asprione, modio valente asprione, etc. 1 2. RAPUS, pro Raptus. Vide Rappus. 1 3. RAPUS, Comitatus portio. Vide Rapa. j RARA, RARIS, Semita, sulcus disterminans, Gall. Raye. Statuta Avenion. lib. 1. rubr. 54 : Si autem de vineis agatur, quse parvis semitis, vulgo dictis Rares, circumdantur, tune qui non habet exitum ad viam publicam per suam vineam, sequatur Raram propinquiorem visepublicse quse propinquior erit dictse vinese. | RARARE, Rarum facere ; interrarare, in media rarum facere. Laurentius in Amalthea. Mox addit: Raro, as, Rarefacio. Glossse Lat. Graec. et Gr. Lat. : Raro, as, aavow. j RARENTER, Rare, raro, in eadem Amalthea. Occurrit in Vita S. Marculfi, torn. 1. Maii pag. 73. et apud nonnullos e veteribus Latinis. Vide Nonium cap. 2. num. 732. j RARERE, unde Rarescere, Johanni de Janua. Legitur etiam in Gemma Gemmarum. Vide Vossium de Vitiis serm. lib. 4. cap. 19.

RAS
1 RARICERE. Glosses Isidori: Raricent, Patricent; in Pithoeanis, Putricent. Legerem Rarescent, Putrescent. Colum. lib. 5. cap. 6 : Operam dabit, ne emortuis arboribus Rarescat arbustum; i. deficiat seu putrescat. * Rariscent, patriscent, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7641. 1 RARINANTES. Paschasius in Epitaphio Walse lib. 1. cap. 25: Licet interaum celsa in petra stans, Rarinantes quosque pueros suis ad litus hortabatur facetiis comminus venire. Sic in MS. legi annotat Mabillonius ssec. 4. Benedict, pag. 485. viderique Paschasium alludere ad illud Virgilianum, facto ex duobus uno vocabulo:

RAS

RAS
Vossium lib. 4. de Vitiis sermonis cap. 19.] * 2. RASARE, ubi de mensuris liquidorum agitur, quae compleri debent. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 114. ex Cod. reg. 4620 : Item quod quilibet vendens vinum ad minutum, teneatur et debeat bene et juste mensurare et implere et Rasare bozzolam de vino, sine spuma. * Nostri se Raser, pro se Ranger, Secedere, dixerunt. Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 163. Chartoph. reg. ch. 323: Le suppliant pour double que icellui Jouel ne lui fist pis, se Rasa de lui et sacha son espee du fourreau. Ranser vero, pro Ordinare, disponere, in Poem, de Cleomades MS.:
Quant Marcadigas vit sa gent Assambler si tres-noblement, Et vit que chil la Ransoient, U sa gent assamble estoient.

et ejus parierii annuatim in festo 0. SS. tres denarios Tholosanos censuales. Alise pro incolis bastidae de Trya ann. 1325. in Reg. 64. ch. 54: In domo qualibet, placia seu ayrali dictas villas, longa de sexaginta tribus Rasis, et ampla de viginti una Rasa, etc. Occurrit iisdem verbis in Libert. Villae-regalis ann. 1329. ex Reg. 66. ch. 1028. Aliae pro Montefalcone ann. 1369. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 52. art. 2: Item quod omnes habentes vel habituri plateas infra dictum locum, quae quidem platese habeant decem Rasas de amplitudine et longitudine,... solvent anno quolibet octo denarios Turon. Reg. feud. Aquit. sign. JJ. rub. ex Cam. Comput. Paris, fol. 39. r: Debet... unam candelam de una Rasa Apparent Rari nantes in gurgite vasto. in lancea ardentem. Id est longitudine ] RARIOLTJS. Glossae Pithoeanae, Arre- unius rasse. Vide Rascia 6. et infra Raplitius, Rariplus, Furiosius. Leg. Ariolus. sum 2. Vide Arreptitius. *5. RASA, Piscis species. Ital. Razza, * 1. RARITAS, Mediocritas, paucitas, idem atque Raia. Tract. MS. de Pise, Gall. Mediocrite. Lit. remiss, ann. 1353. cap. 51. ex Cod. reg. 6838. C : .Raia Issvis in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 2: Atten- ab Hispanis dicitur liuda, a cute Isevi et tis serviciis,.... nee won et Raritate seu pellucida. Sunt qui Rasam vacant a glatenuitate vadiorum ad ipsum offtcium bra cute. (procurator-is) speclantium, etc. 6. RASA, Ignota mihi notiqne, nisi * 2. RARITAS, Levitas peccati, Gall. idem sit quod Italis Razza, Radius ; qua Legerete. Lit. remiss, ann. 1355. in Reg. voce carri, aratra, aliave id genus quae 84. Chartoph. reg. ch. 73: Nos attenta rotis ducuntur, quseque vetantur oppiRaritate modoqueejusdem facti /.... ipsum gnerari, intelligenda forte sunt. Pactum remisimus. inter Henr. IV. reg. et Pisan. ann. 1081. 1. RASA. Charta MS. Jacobi Regis apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. Aragon. ann. 1260: Et affrontat.... per aevi col. 19 : Si quidem annuimus et firRasam bosqui usque ad campum vestrum, miter statuimus, quemquam hominum, etc. [Vide Rascia 1. et Fascia 1.] nisi communi consensu eorum, nee Rasas * Fossa, nostris alias Rase et Raise, apprehendere, nee dissipare, nee sigillare qua voce etiam Canalem, alveum signi- infra civitatem Pisas, neque in burgis, si ficarunt. Acta MSS. capitul. eccl. Lug- foras civitatis ipsi habuerint enimenta. *-RASALLUM, RESALLUM AEEN^, Aredun, ad ann. 1345. fol. 113. y. col. 1 : Johannes Garini de Longis xij. denarios naria moles, Gall. Bane de sable, forte Viennenses censuales, pro quibusdam ab Hispanico Resalir, Extare, promivinea et prato contiguis, sitis in clauso de nere. Charta ann. 1394. in Reg. 149. la Tioleri, juxta vineam Johannis Ogerii Chartoph. reg. ch. 78 : Ripparia est ibiex una parte, et juxta terrain Johannis dem tantse latitudinis, quod ibidem effecta Prsepositi, ex duabus partibus quadam est qusedam coqua sive Resallum arenas, Rasa intermedia. Lit. remiss, ann. 1442. occasione cujus gentes.... barcas oneratas in Reg. 176. ch. 136: Quant ilz furent transire sive vehi facere minime possunt, sur une Rase ou fosse,... icellui Vincent imo necessario oportet dictas fustas vehi getta le suppliant dedans ledit fosse. Alise usque ad reccum de Amacio... Quod fustse, ann. 1461. in Reg. 191. ch. 25 : Le sup- barchas et alia qusscumque vasa marina pliant deboutant icellui Largier, le fist et alia ibidem de facili per dictam coquam tomber dans le besal ou Rase duditmolin. sive Rasallum ascendere aut descendere Une Raize ou besal pour conduire I'eaue valeant. Saepius Resallum ibi. au pre, in aliis ann. 1466. ex Reg. 194. RASAMEN, Rasura, Raclure. Marcellus ch. 186. Aliae ann. 1473. ex eod. Reg. ch. Empiricus cap. 1: Rasamen pastas quod 362: Icellui homme mist du feu en la in magide adheret,... conteres, etc. [LauRaze de la chabanne et du bois, etc. Re- rentius in Amalthea : Rasamen, Rasum sure , eodem fortassis intellectu, in eboris, a raso, frequenter radoJ] Charta ann. 1313. ex Reg. 53. ch. 50: * RASAMENTUM, Jus, quod ex fruLesqueis (accord) fait mention de ouvretures et des Resures. Vide infra mentis ad rasam mensuratis percipitur. Charta Simon, ducis Lothar. ann. 1305. .Raza 2. ex Bibl. reg.: Ecclesiae Tullensi dedit T 2. RASA, Mensura frumentaria, in decem solidos Tullenses solvendos super agro Dumbensi -Ras : ubi plerumque Rasamento, quod habet apud Hassonvilcontinet quatuor cupas. Necrologium Abbatiae de Daoulas dioec. Corisopiten- lam. Vide .Rasa 2. 1 RASARA, Idem quod .Rasa 2. vel sis : Calendis Februarii obiit Guidomarus Buzic, pro quo anniversario habemus Raseria. Chartularium 1. Monasterii Aquicinct. fol. 29: Wicardus debet nobis unam Rasam frumenti. Chartularium 1. Monasterii Aquicinct. fol. 29: Dedit censum unius Rasarse frumenti, TietbalEcclesiss nostrse terram duarum Rasarum dus sinescalcus donavit nostrse Ecclesias frumenti, hoc est, agrum redditus dua- censum annuum unius Rasarse frumenti. rum rasarum, vel in quo seminari pos1. RASARE. Auctor Mamotrecti ad lib. sunt duae rasse. Vide Rasara, Raseria, Job cap. 40: Sorbet terram, i. sorbere Rasum 1. et Res. videtur Rasando, sive pedibus fodiendo. | 3. RASA, Vestis genus, tunica rudis, [Johan. de Janua: Rasare, frequenter aspera, non mollis, in Amalthea. radere. Charta ann. 1209. apud Marten, * 4. RASA, Pertica, mensura agraria. torn. 1. Collect. Ampl. col. 1091 : ArnalLibert. Novae bastidae in Occit. ann. dus de Saga convenit muros de Aristot 1298. ex Reg. 38. Chartoph. reg. ch. 16: destruere et valla Rasare; hoc est, diIn domo qualibet seu serali dictse villas, ruere, complanare, funditus evertere, longo de sexaginta Rasis et amplo de ut nostris Raser, ubi agunt de destrucviginti Rasis, debent habere dominus rex tione munitionum et asdificiorum. Vide

* Rascher, eodem, ut videtur, sensu, in Ordinat, ann. 1415. ex Reg. 170. ch. 1: Item de Rascher vins de batel en autre bort a bort, xvj. deniers Paris, du tonneau. * Apud gemmarios autem Raser sonat Radiare, resplendere, ab Italico, ut opinor, Razzare, eadem notione. Stat. ann. 1355. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 11. art. 6 : Nul ne pent Raser ne teindre amatitre, ne quelconques pierres fatisses, parquoy elle se doive montrer aulre qu'elle n'est de sa nature. * 3. RASARE, Barbam vel capillos radere, Gall. Raser, alias Reire et Rere. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Rayre, Prov. radere, Rasare, rasitare. Stat. ann. 1383. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 16. art. 13 : Que aucun barbier de nostredicte bonne ville de Paris n'ira, ne ne pourra ou devra aler Rere, etc. Le Roman du Chevalier delibere MS.:
La cougneuz des gens une mer Faire diverses momeries ; L'un voult ses ans dissimuler Par soy de mytterons laver, Et Reire ses barbes flories.

Vide infra Rasio 2. 1 RASARIUM. Vide infra Raserium. RASATOR. Vide Rasor 2. * RASATUS CAMPUS, Planus, aequatus, Gall. .Ras. Charta ann. 1162. in Chartul. Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 25. v: Usque ad metas, quae positas sunt inter campum Rasatum et faisam Gerardi Auris. % RASGA. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Rascas, Prov. gliber, scaber, glabrio. Vide Ruscus. RASCARE, Cum sonitu quodam ac vi exspuere, Picardis Rasquer: vox conficta a sono, qui exspuendo fit, vel quod guttur sputum acrius quodammodo radat: est enim Italis Raschiare, idem, quod Radere. Constantinus African, lib. 3. de Morbor. curat. cap. 8 : Sanguinis rejectio duobus modis fit, cum tussi, vel cum Rascatione: cum tussi, a pectore exit, et sibi cum adjacentibus membris : cum Rascatione, ex gutture et adjacentibus uvulas. Adde cap. 9. -* Exscreare, nostris alias Rachier. Lit. remiss, ann. 1392. in Reg. 144. Chartoph. reg. ch. 15 : Ainsi que laditte Jehanne passoit pardevant le suppliant, il commenca a escopir ou Rachier contre terre. RASCHATUM VIDUARUM, Certa pecuniee quantitas, quam vidua domino praestat, pro qbtinendis bonis sibi a marito derelictis, vel quae sup jure sibi pertinent. Charta ann. 1240. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris.: Pras-

RAS
dictes autem guerelse sunt hese : de Raschato viduarum, etc. Vide in Rachetum. 1. RASCIA, Modus agri, vel yineae. Tabularium Prioratus de Paredoin Ducatu Burgundise fol. 17: Quidam homines vendiderunt monachis hujus loci 3. Rascias de vinea, quas ad medium plantum tenebant. Fol. 40 : Vendidit monachis imam Rasciam vinese, etc. Occurrit non semel. SSS" Etiam hodie rustici Dumbenses Raseau vel Rasiere de vigne appellant modulum vinese longiorem quam latiorem a reliquo vinese parvula via disterminatum. Rasciarum vinese, e veteribus Chartis meminit Mabillonius in Elogio S. Odilonis ssec. 6. Benedict, part. 1. pag. 644. et 645. Suspicor Rascia dictum fuisse pro Fascia, de qua suo loco. * Vide supra -Rasa 4. Rachevero, Mensura frumentaria, eadem quae Rasa 2. Charta ann. 1394. in Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 258 : Lesquelz religieux de S. Michiel ou peril de la mer, ont assis quatre solz o Mastey des moulins et une Rache de froument. 2. RASCIA, Aqua subsidens, locus aquaticus, et lutosus, yulgo Raque, Picardis. Charta Philippi Comitis Flandrensis ann. 1176. apud Buzelinum lib. 2. Gallofl. cap. 22 : Excepto eo, quod ibi habet Aquicinctensis Ecclesia a Rascia Pomeriis, usque ad Rasciam Rullagii, et quod domino Warlemii in angulo suo licet habere tres tantummodo lacunas talis (f. palis) et viminibus compositas, sed nullam ex jure licet ei exercere piscationem per decurrentes aquas. Vide Rascare. [* Vide supra Rachia.] 3. RASCIA. Declarations Congregationis Casinensis S. Justinse ad cap. 55. Regulse S. Benedicti: Chlamydes vero sive de Rascia, sive de panno, sive de feltro, sive secundum consuetudinem Congregationis nostrse, non serico superne contextae, nee Laicorum more bullis sericis antebulatie, etc. Mox : Pilei, sive de lana, sive de palea, non sint, ut sseculares utuntur, in turbinem elati, aut acuti, aut etiam serico ornati, sed depressi, plani, ac simplici Rascia cooperti , si fuerint cooperiendi. Idem forte quod.Raswm.Vide in hac voce. * Species panni lanei, sic dicti, ut vult Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. eevi col. 1275. e loco seu regione ubi fabricabatur; in regno scilicet Rasciae, quse Servia nunc appellatur. ^ [Mortuo Laurentio de Medicis, anno 1492, filius (Leo X futurus): Pannos de Rascia familiaribus suis omnibus dari fecit. (Diar. Burchard. I, 460.)] * RASCONA, Instrumentum rusticum, quo terra raspatur seu versatur, ligo, pastinum. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues: Rertrandus voluit eum percutere de quodam baculo, et etiam projecit quandam Rasconam versus dictum vicarium. Vide Rascus. RASCUS. Liber, de Miraculis S. Quintini cap. 11. apud Hemereum : Ubi et quidam pauper claudus hospitans quoddam ferramentum habebat, quod vulgi Rascum vacant, hocque vasa minuta cavans, victtim operando manibus quaerebat. T RASDOIRA, Radula, radius, Gall. Racloire, Ital. Rasiera. Statuta Saluciarum collat. 4. cap. 117: Mensurando semper cum Rasdoira quadrata, prssterquam brenum, castaneae, nuces etglandes, quae mensurantur ad culmen. Ibid. cap. 120: Venditores salis teneantur habere Rasdoiram rotundam et radere mensuras salis. Vide Rasitoria.

RAS
RASE. Eigil in Vita S. Sturmii n. 13 : Dirutis innumeris silvis et arboribus, et Rase ad calcem faciendum composita, etc. Ubi Browerus Germanis Rase cespitem esse ait, quern yulgo Turbam vocamus, quo scilicet ignis conficitur. * Fossam ad calcem faciendam seu decoquendam intelligo. Vide supra .Rasa 1. 1 RASEGA, f. Officina ubi secatur serra, Italis Rasega, nostris Scie. Statuta criminalia Riperisecap.194: Aliqua persona non audeat facere aliquam ordinationem, per quam aliquss personse communitatis Riperiae prohibeatur ignis, aqua, molendina, Ranegse, vel alia quaevis commoditas vel utilitas tollatur, vel impediatur, sub ptxna libr. centum. Chronicon Bergom. apud Murator. torn. 16. col. 865: Item combusta fuit domus, ubi erat Rasega, quae dicebatur esse Balantise de Baxanis, et quse Rasega erat prope turrim de Crescentiis... et ipvam Rasegam et domum dominus Machides quondam domini Alberti Militis de Suardis impegnaverat suprascripto Balantise, et idea combusserunt. Vide Resea. * RASELLUM, Mensura annonaria, eadem quse Raseria. Vide ibi. Charta Phil. Pulch. ann. 1314. in Reg. 50. Chartoph. reg. ch. 28 : Item decem octo sexto.ria et duo Rasella avense, etc. 1 RASELLUS, Idem quod supra Radellus, Ratis, Gall. Radeau. Charta ann. 1342. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 442. col. 1: Item, non contenti multas naves calce oneratas... et multos Rasellos fusteos sub guidagio dicti Dom. Dalphini existentes, cepistis super aquam Ysarse. Alia notione mox occurrit in Raseria. Vide Razellus. * RASENGA, Eadem acceptione. Liber censuumeccl. Rom. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. sevi col. 800: Et solvit centum Rasengas frumenti et centum Rasengas speltse, et quandoque plus, quandoque minus, secundum temporis qualitatem. Pluries ibi. * RASENUM, Morbi genus. Vide infra Rosillia, T RASEOLA, Species placentse. Vide Rufeola. RASERIA, RASBRIUM, Mensura annonaria, in tractu prsesertim Morinensi, vulgo Rasiere. Bulla Honorii III. PP. apud Ughell. in Episc. Interamn. torn. 1 : Solvat unum Raserium annonas Episcopo, etc. Charta Balduini Comitis Guinensis ann. 1228 : Octo Raserise avenae et sex Raserise ordei. Occurrit passim in Tabulario S. Bertini, et Chronico Andrensi pag. 365. 372. 414. 619. in Probat. Hist. Monmorenc. pag. 342. Histor. Guinensis pag. 202. apud Mirseum in Donat. Belgic. pag. 237. etc. RASARIUM, Eadem notione. Monasticum Anglic, torn. 2. pag. 417 : Et de uno Rasario frumenti in uno quoque mense Ortolano:et ad Natale Domini de uno Rasorio brasii, etc. [Charta ann. 1267. e Tabulario Domus Dei Pontisar.: Debet unum sextarium avense et duos capones ad Natale Domini et quoddam Rosarium frumenti.] RASELLUS, Eadem pariter notione, in Aresto ann. 1320. pro Tornacensib. [Tabularium Calense pag. 128 : Item (percipitj a Logero de Ulmo quatuor Rasellos avenae cum minuto redditu. Charta ann. 1359. apud Ludovicum Laguille, in Probat. Hist. Alsatise pag. 55. col. 1: Item a Werde quarante Rezeaux de seigle et orge de rente.] f RASERIA TERR^;, Agri portio capiens unam raseriam seminis, torn. 3.

RAS

19

novae Gall. Ohrist. col. 329. ex Instrumento anni 1191. 1 1. RASETA, Idem quod Raseria. Sta-tuta Monasterii- S. Claudii ann. 1448. pag. 61: In villagio de Quinque-stratis per quemlibet ipsorum unam Rasetam avenae. In villagio de Valle-clusa, unam Rasetam avenae per quemlibet. In villagio de A venione per quemlibet unam Rasetam avenae. 2. RASETA. Matth. Silvaticus : Pecten, pars manus, quae est inter Raselam et digitos. [Vide Racetta.] * Glossar. medic. Ms. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959 : Raseta, Arabice, pars manus. Vide supra Racha 2. 1 RASIA, f. Idem quod Italis Rancia, Gall. Orange, Malum aureum. Statuta Montis regalis fol. 310 : Item pro quolibet rubo risi, sol. unum den. Item, pro quolibet rubo Rasise sol. den. sex. Item pro quolibet amandolarum seu nosalarum den. sex. * RASIALIS, Mensura annonaria, eadem quse Raseria. Charta ann. 1105. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, col. 300: Censum eis inde scilicet persolvens, tres modios tritici, et in natali Domini duos Rasiales tritici, cum duodecim nummis et duobus domesticis alitibus. Vide infra Resale. * RASIGNA, RASSIGNA, Lustratio, recensio, ostensio, Ital. Rassegna, Gall. Revue. Stat. Mutinse lib. 1. cap. 6. ex Cod. reg. 4620: Teneatur quoque ipse potestas facere monstram de sua familia, equis et armis ad minus semel in mense ;... quae quidem monstra et Raaigna fieri debeat per officiales ad id deputatos, in domo et palatio ipsius D. potestatis, clausis portis palatii, quse claudi debeant donee monstra seu Rasigna fieret, ne submissio aliqua fieri possit de aliquo ex familia dicti D. potestatis, neque fraus. Et cap. 13: Fiat dicta monstra seu Rassigna in palatio seu in domo palatii dicti D. potestatis, januis clausis, etc. RASILIS. Papias [* Isidor. lib. 19. cap. 22. sect. 23.] : Ralla, vestis est, quae vulgo Rasilis dtcitur. Gloss. Saxon. ^Elfrici: Ralla ',vel Rasilis: v o g u m b e y e r o d h r a a g e l . Est autem ralla vestis species, PI auto nota. Papias : Rasile , acutum, vel bene rasum. Vide Interasilis. RASILIS ARS, Qua scilicet politur. Locus est supra in PoUmire. * RASINTURA. Vide supra Asintura. * 1. RASIO, Mensura, qua molitores jus moliturae percipiunt, apud Coquill. in Consuet. Nivern. art. 6. * 2. RASIO, Actio barbam vel capillos radendi. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684: Rere, radere. Reserie, Rasio. Reyeur, comme barbier, rasor. Rasure, rasura. Vide supra Rasare 3. RASITARE. Vide supra Rasare 8. * RASITAS, pro Raritas, ex mutatione r in s. Comput. ann. 1492. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 57. col. 1: Propter Rasitatem carnium, proptermagnam, longam et impetuosam iemem, etc. T RASITORIA, Idem quod Rasdoira, Gall. Racloire, Radius, quo raduntur mensurae frumentarise. Literaa Ludovici Jun. ann. 1145. apud de Lauriere torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 49 : Porro de his mestivis statutum est, ut adjustam mensuram prsedictee civitatis semirasam et semicumulatam reddatur, et qui mestivam receperit, cumulet; qui reddiderit, cum justa Rasitoria reddat, vel potius radat, ut legendum existimo. Vide Rasoria et Razoira. s;;: RASIUM, Mensura annonaria, eadem quse Raseria. Charta ann. 1184. torn. 1.

20

RAS

RAS

RAS

Probat. Hist. Brie. col. 700: Ita tamen Franc, pag. 48. art. 3. Rasour, in Assis. D. Falconet. Vide Raspecia et mox jRaspetum. quod prior loci reddat eis singulis annis Hieros. cap. 103. * 3. RASORIUM, ut supra Rasium. RASPATORIUM. Matth. Silvaticus : decem solidos et tria Raaia minutes avense, et nichil amplius. Vide mox Ra- Chartul. 21. Corb. fol. 290 : Sub censu Spatomelle, est instrumentum chirurgiduodecim Rasoriorum frumenti et toti- cum, quo immittuntur medicinas in vulsorium 3. 11. RASOR, f. Qui radebat seu reseca- dem avense, ad mensuram Ambianensem, neribus, et oculis, Raspatorium secundum bat aptabatque materiam necessariam singulis annis persolvendorum. Vide in- alias. T RASPEGIA. Vita Ven. Idas Virg. Lomunitionibus exstruendis : de quibus fra Resale. loquitur Lambertus Ardensis apud Lu1 1. RASPA, Racemus, uva, Ital. vaniensis torn. 2. Aprilis pag. 159 : OmRaspo, Gall. Grappe. Computus ann. nia... vina... innalurali pariter et prsedewig. torn." 8. reliq. MSS. pag. 600 : Hie et fossarii cum fossariis, ligonistas 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Feudo- postera corruplione prorsus infecta, concum ligonibus, picatores cum picis, mal- rum usu pag. CLV. col. 1. ad calcem : tinuo rebullire cosperunt... et ea quss leatores cum malleis. novaculatores sive Pro metaria Vallium vindemianda, et Raspeciss vulgari eloquio nuncupantur Rasores cum rasoriis, paratores, etc. pro Raspa ducenda apud Meduntam et {quod quidem inauditum et eventu rarisAlius forte maluerit Rasores interpretari Anetum, et pro auxiliatoribus vindemia- simo ma.net apud nostrates inexpertum) eos, qui complanabant seu exaequabant rum, et pro vino ducendo de vineis, XI. quasi una cum aliis eodem tempore divina loca salebrosa, ubi illse munitiones lib. et dim. Statuta datiaria Riperiae fecerat ultio rebullire. Tune vero patererant extruendae. cap. 12 : De qualibet soma duodecim familias... tam grave dispendium... cona1 2. RASOR, Tonsor, Gall. Barbier, in pensium Raspse pro introitu solidi qua- batur ingeniosa satis et exquisita industriapropulsare. De prsefata namqus RasNecrologio Lauresham. inter Vinde- tuor. Vide Raspetum. mias Liter, pag. 23. in Miraculis B. *'2. RASPA, a Gallicp Rape, Limse spe- pecia partem aliquam, in vase seorsum Stanislai Canon. Regul. torn. 1. Maii cies, radula. Lit. remiss, ann. 1389. in emissam, ad excutiendum ab eo prsefatse pag. 782. apud Buschium de Reform. Reg. 136. Chartoph. reg. ch. 95 : Idem corruptionis intolerabile nocumentum, Monast. torn. 2. Scriptor. Brunsvic. pag. supplicans dictum servientem percussit scopa percelli mandavit diutius et moveri, 482. et alibi. [* Girardo Rasore, in solo ictu de quadam lima sive Raspa, ob earn videlicet causam, ut vel sic natuchart, circa ann. 1100. in Chartul. S. quam pro tune in suis manibus tenebat rali sibi restaurata virtute per hujus infusionem et cetera fortasse valerent ab Petri Carnot. pag. 486. num. 25. In se- et de qua operabatur. infectionis suse discrimine reformari. Hie quenti Girardo Rasorio. Ibid. pag. 197. | RASPANTES. Theodoricus de Niem in chart, ante ann. 1080 : Durandus fi- lib. 2. de Schismate cap. 15 : In eadem Editor Raspeciam interpretatur vas plulius Rasator.] civitate Perusina sunt tres ordines seu rium doliorum capax, in quo vetustiora 1 3. RASOR, Novacula, Gall. Rasoir. status civium. Nam quidam sunt Nobilen, vina sic servantur ab oenopolis, etiam Petrus Amelius in Ordine Rom. cap. qui dicuntur Beccarini, et post eos majo- per asstatem, ut alterationem hujus148 : Item sciendum, quod barbitonsor res de populo, qui Raspantes nuncupan- modi non patiantur. Sed ex relato longiori contextu palam est, Raspeciam Papse. non retinet cassam cum Rasoribus, tur, et minutus populus. * Poggii Braccol. Hist, apud Murator. nihil aliud esse quam vinum mixtis et cum us quse intra sunt, etc. acinis aliisve modis renoyatum, nostris Script. 1 RASORIA. Idem quod Rasitoria, torn. 20.factionesItal. col. 298 : Erant in vulgo-Rape; hujuscemodi enim vinum civitate duae, Gibellinorum et Gall. Racloire, Ital. Rasiera. Statuta Guelphorum, capita vero Agnelli, Ras- alteration] minus pbnoxium est, ut hie Saluciarum collat. 5. cap. 127 : Molina- pantes dicti ; et Gambacurtse, qui Bergo- dicitur de Raspecia. Vide mox Rasperius capiat de quolibet sextario cozolium lini cognominabantur. tum. unum randanum et medium pro singula RASPETUM, Vinum recentatum, Gallis RASPARE, Scrutari, vox Italica, emina. Et quod habeant Rasoriam liga- Ruspari, Ipsuvav. Joannes de Janua,pro Raspe. Charta Henrici Ducis Brabantise et tam ad cozolium et medium cozolium, de Gloss. Lat. Gall. : Ruspor, inquirere, et pro Communia Bruxellensi ann. 1229 : qua randent. Vide Razoira. est gallinarum, quse pedibus escam quse- Qui vinum supra uvas habuerit, quod * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. runt. Gloss. Isidori : Ruspantur, perqui- Raspetum vocatur, in tavernis ipsum 7657 : Rasoyra, Prov. hostorium. runt anxie. Fridericus II. lib. 1. de Ve- vendere non potest. Vide Recentatum. RASORIUM, in suppellectile scripto- nat. cap. 9 : Alise (aves) Raspando cum * Raspleit et Respleit, in Charta ann. ria, in Statutis antiquis Cartusianorum pedibus sub terra, quando non inveniunt 1424. torn. 2. Hist. Leod. pag. 456 : Ordicap. 16. | 8 : Scalpellum unum ad raescam super terram, ut perdices, galli- nons que nuls vendans vin... puisse dendum pergamena, novacnlas sive Ra- nae,... alia Raspant cum pedibus et cum meiller vieux vin auvecque noveal vin, soria duo, etc. Ubi Rasoria forte sunt, rostra cavando, mordicant ea qusn inve- excepteit leur Raspleit... Ordinons que quae Canifs appellamus. niunt super terram et sub terra. Et cap. nuls vendans vins ne puist faire gavreal 52" Potius crediderim esse radulas 35 : Cum isto namque ungue caput et por remplir ses vins, ne ainssy pour getseu scalpra, instrumenta scilicet ferrea castera membra, ad quse possunt atlin- tier auvecque son Respleit, de quoy il doit acuta et curva, quibus incaute scripta gere, Raspant et scalpunt, ex utroquepede remplir ses vins. Vide supra Racemus. aut delineata e pergameno vel charta scilicet. Lib. 2. cap. 52 : Raspat autem 1 RASPUM, Species exactionis, a raeraduntur, Gallice Gratoir. Papias : No- ubi est ciliatura, per duas causas, una pere fortean dicta, quod quasi coacte, vacula, id est, Rasorium... Novacula fer- est, quia vult removers ligamen ab oculis, ut fere fit, non spontanee solveretur. rum subtile, quo cartse innovantur. Jo- etc. Vide Oct. Ferrarium, in Raspare, Statuta Montis-regalis fol. 54 : Item stahannes de Janua : Novacula, id est, [et supra Alonus, et infra Ruspaticum.] tutum est, quod aliquis Clavarius, collecRasorium, quia novat hominem... Nova1 RA.SPARE NAVES, Radere veterem tor talearum, fodrorum, mutui, Raspi vel cula etiam dicitur ferreum instrumen- picem iis inha3rentem, radula purgare, alterius pecunise, quse deberetur Comturn, quo solet radi et parari pergame- Gall. Gratter les vaisseaux, ab Italico muni aliqua rations vel causa, non posnum, ab innovando dicta, quia innovat Raspare, vel Hispanico Raspar, Radere, sit vel debeat facere aliquam solutionem, pelles. Alias Rasorium Novacula est, Ga\l. Racier. Statuta Massil. lib. 4. cap. nee solvere aliquid de pecunia Cornmunis nostris Rasoir, Rasorius culler Ciceroni. 6. | 3 : Item quod omnis navis, et omne alicui, nisi Syndico tantum. Glpssse Lat. Graec. : Rasorium, u<jTrjp. lignum, cooperta vel coopertum, vel disj 1. RASSA, Quantum vitri quis ferre Alias Graec. Lat. : EU<TT^P, Ralta, rallum, cooperta vel discoopertum, .quss vel quod potest. Charta Maurini Abbatis Vallisrallus, Rasorium, sella, Rasorius. Guido- dabit latus in portu Massiliss det tantum- sanctae Dioecesis Aptensis ann. 1509. ex nis Disciplina Farfensis lib. 2. cap. 20 : dem, quando Raspabitur seu torquebitur, Schedis Praesidis de Mazaugues : TeneDebet unus frater vel duo habere injunc- seu quando si Rasparia o si torquaria buntur solvere... lesdam ad rationem tum officium Rasoriorum acuendorum, que non brusques, quantum daret si unius denarii^ sive medii pataci pro quaatque colligendorum ad scrinium ubi re- bruscava. libet Rassa sive onere hominis, et pro ponuntur ; et ipse debet procurare tonso* RASPATIGIUM, Ex racemis vinum, quolibet onere sive carga animalis unum ria ad illud opus (radendij deputata. cujus pr33parationem tradit J. Wecker. patacum, sive duos denarios currentes. Eadem, ni fallor, notione Breviloquus Antidot. special, lib. 2. 6. pag. 518. et Hie agitur de materia vitrea ; quod auin voce Acciatus: 519. Paratur autem illud ex raspatiis et tem Rassam olim vocabant vitrarii, hovinaceis, una cum uvis musto immis- die Faix nuncupant, Onus hominis. Accialus pugio, conjungo npvacula cultris, sis. Raspatia itaque sunt, quaa Varroni | 2. RASSA, Conjuratio, ad illicita Cultellosque, spatas, Rasoria jungimus illis. et Columella3 scopi, scopiones, si bene quaedam perpetranda conspiratio vel Occurrit alibi non semel eadem signifi- legitur ; unde nostrum Raste. Laudat rebellio. Statuta Massil. lib. 1. cap. 1. catione ; alia vero superius in Rasor 1. autem Wecker. in fine Arnoldum, quern | 20 : Item, quod hoc sacramento specia* Rasor, Prov. novacula, pilum, Raso- puto Villanoyanum, cujus ideo vox ilia liter teneatur Rector servare, in omnibus rium, in laudato jam Glossar. Raseur, foret. Raspaticium illud, vocatur, Raspe et per omnia, ilia statuta quse loquuntur in Lit. ann. 1329. torn. 2. Ordinat. reg. in versione Gallica. Hasc ex animadv. de conjuralionibus et Rassis non facien-

RAS

RAS

RAS

21

dis, et de conjurationibus illicitis infrin- lectio prseferenda : malim Rassius vel gendis. Adde libri 5. caput. 6. quod est Ressius, quod melius resppndeant vocide Conjurationibus et Rassis non facien- bus Rassaria vel Ressaria ; cognata dis. Statuta Baronum Montispessul. enim yidentur haec vocabula et ejusdem ann. 1323. apud de Lauriere torn. 2. Or- originis. JRASSUM. Vide infra in Rasum. dinat. Reg. pag. 469 : Sartores infra, scripti dixerunt et protestati fuerunt ibiRASTA, Milliare Germanicum, Raste. dem, quod per infrascriptas ordinationes S. Hieronymus in Joe'lem : Unaquseque et conventiones, non intendunt facere gens certa viarum spatia suis appellat crassam, Rassam seu monopolium, nee nominibus. Nam et Latini mille passus easdem facere in prejudicium juris, seu vacant, et Galli leucas,Persseparasangas, honoris aliquorum jurisdictionem haben- et Rascas universa Germania. Vetus tium, sed tantummodo ad honorem Dei, Agrimensor : Milliarius et dimidius apud etc. Requesta ann. 1391. oblata Senes- Gallos leuvam facit, habentem passus callo Provincise ex Schedis D. le Four- mille quingentos, duse leuvss sive milliarii nier : Et Pritno fieri propositionem ligue tres apud Germanos unam Rastam effiet Rasse, factis inter gentes Domini Rai- ciunl. Beda de Numer. divisione : Duse mundi de Turena ex una parte, et cir- leuvse, seu milliaria tria Rastam faciunt. cumvicinos Massilienses ex altera. Vide Gharta Dagoberti Regis apud Willel. Hedam, Coccium, et Henschenium de Manipolium et Trassa. 1 RASSARIA, RESSARIA, Grex ovium. Tribus Dagobertis : Leucas sex, quas Sententia arbitralis inter Aymarum de homines loci illius siti dicunt Rastas tres Pictavia Comitem Valentinensem et esse. Vetus Gharta in Ghronico LaurisJacobum Abb. Monasterii de Lioncellis hamensi pag. 64 : De qua in omnem parann. 1303. ex Schedis D. Brunei: Dicti tern quaquaversus pertinent ad eundem domini arbitri, arbitratores seu arnica- locum inter campum et silvam leugse duse, biles compositores, statuerunt, quod in id est Rasta una. Adam Bremensis cap. dicta montanea superius limitata, quo- 19 : Qui locus ab Episcopatu Ferdensi pocumque tempore, ambse. partes insimul situs, ab Hammaburg nisi tribus disparaper se, seu per alium, seu per alias per- tur Rastis. Adde Leonem III. PP. Epist. sonas interpositas, possint introducere 2. ad Carolum M. Thwroczium in Chron. seu immittere Rassariam seu vassinum, Hungar. part. 1. cap. 11. Charta Ludoet quod expenses, quse fient seu fieri con- vicill. Regis apud Mabilloniurn torn. 5. tingeret pro prsedictis, per partes prgedic- Vitar. SS. Ordinis S. Benedict! pag. tas fiant communiter et solvantur: et 528. [Vitam S. Guntheri torn. 8. earumfructas et obventiones, redditus, exitus dem Vitarum pag. 476. num. 3. unde seu proventus exeuntes seu venientes ex emendari debet locus Annalium Benedictis animalibus Ressarise seu vassini, dict, torn. 4. pag. 202. num. 7. ubi Resta solutis expensis, communiter dividantur, pro Rasta perperam editum est,] etc. hoc adjecto, quod de vascino dictus domi- [* Vide Vossium de Vitiis serm. pag. nus Abbas tantum debeat immittere et 262. ubi deetymo hujus vocis.] [**Saxon. tenere in dicta montanea, quantum dic- Rasta, Franc. Resti, Quies, requies. Vide tus dominus Comes immiserit in eadem ; Schmeller. Glossar. Saxon, in hac voce taliter quod vascinum utriusque partis et Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. numero sit sequale, seu ad extimationem col. 551.] bayllivorum communium, si animalia I RASTACIUS COLOR. Testamentum vassini alterius partis prsevaleant ani- Pauli Massil. Episc. ann. 1433. ex Armalibus alterius... Domini arbitri ordina- chiyo Eccles. Massil. : Item legamus neverunt, quod dictus dominus Comes de poti nostro Henrico tunicam nostrum dicta Ressaria seu avere, quod veniet in Rastacii coloris foderatam de martres, montanea supradicta per terram suam cum duobus capuciis ejusdem coloris. : : propriam polveragium non habeat neque Nostris Ratcanu, Panni species, polevet, nee aliquid aliud in fraudem pol- tius quam coloris videtur. Lit. remiss, veragii supradicti ; sic quod dicta Ressa- ann. 1416. in Reg. 169. Ghartoph. reg.ria seu avere, quod veniet in dicta mon- ch. 235 : Une paire de chausses rouges tanea ex nunc in antea a prssstatione et un chapperon de Ratcanu. polverarii sint immunes, quittse et absoRASTALLATIVUS SCOEPIUS, Qui parlutes... Voluerunt dicti arbitratores et ordinaverunt, quod animalia Ressarias ve- vus est, et habet caudam retro RastellanAfric. lib. 8. nientia in, montanea supradicta transire tem, inquit Constantinusrastelli instar debeant per iter novum prope vacchariam Pantechn. cap. 22. id est effictam. monasterii supradicti. Si hsec non satis .* RASTEGA, Stirps, Gall. Souche. Stat. probant, hie agi de ovibus, addara in eadem Charta mentionem fieri trente- Avenion. MSS. cap. 104. ex Cod. reg. nariorum animalium in laudata monta- 4659 : Addent.es huic statuto, quod nullus nea pascentium ; oves autem in simili- de riperia Duranciae vel Rodani truncum bus montaneis pascentes in trentenaria vel Rastegam vel ligna audeat arripare divisas fuisse, palam est ex Oharta ann. vel levare, nisi ille, cujus in ripperia 1293. citata in voce Montana. Sed unde fronteria fuerint applicata. vox Rassaria vel Ressaria 9 Vide Rassa 2. RASTELLAGIUM, Praestationis species et Rassius. ex pratis, vel operse, quas in rastellando * RASSIGNA. Vide supra Rasigna. foeno in dominorum pratis debent Te| RASSIUS, RESSIUS, Gasei species, innentes. Tabularium Prioratus S. Nicasii montibus Delphinalibus Sarras vel Melletensis fol. 37 : Quidquid juris haSarrasson. Gpntractus ann. 1404. 21. bebant, vel habere poterant in pratis eoJan. ex Schedis D. Brunei, quo Abbas rundem, sitis apud Murellos, tarn in RasLeoncelli yendit per unum annum et tellagio, quam in aliis consuetudinibus, unam prisiam herbas montis Ambelli, etc. Tabularium Ecclesiae Carnotensis sub loquerio seu pretio, videlicet sexdecim ann. 1225. ch. 257 : Et omnes abonagios, florenorum et unius quintalis caseorum scilicet de quolibet abonagio unum denaet alterius quintalis Rassiorum bonorum rium, et medielatem omnium Rastellagioet sufficientium. Pluries repetuntur in rum pralorum, etc. Liber Chirographohac Charta voces Rassius, Ressius, Reis- runi Absiae fol. 104 : Thebaudus Aans dosiusve, sed ita male exaratae, ut vix, ac navit eleemosynam Deo et Monachis S. ne vix quidem, dici queat qusenam sit Marise Absise fenum rastrorum, el fenum

sessionis multonum, et omnem servientiam, quamhabebat in pratis, etc. RA.STRAGIUM, Eadem notione. Necrologium Ecclesiae Carnotensis : Scilicet custodiam et margines, qui vulgo dicuntur ardeins, et Rastragia. 1 RASTELLANS. Vide in Rastallativus. 1 RASTELLARE FENUM, Fenum rastello congerere, accumulare. Charta ann. 1344. e Schedis D. Lancelot : Item quod nulla persona, cujuscumque conditionis existat, sit ausa pelare per itinera trossas feni... nee Rastellare fenum in pratis alienis, quousque fenum in dictis pratis existens fuerit ligatum'. * Hinc nostris Rateler, pro Trainer, Protrahere. Lit. remiss, ann. 1412. in Reg. 166. Chartoph. reg. Ch. 190 : Icellui Mahiet... apres I'eust (le vieux drapeau) Ratele du long des parois des maisons de la rue, en alant son chemin. 1 1. RASTELLUM et furca, quibus tenentes domini fenurn colligere debent, memoranturin Gharta ann. 1193. ex Archivo Monasterii S. Urbani in Campania. Vide Furca 3. * Rastrum, Ital. Rastrello ; nostris Rastelin, quod rastello colligitur. Charta Phil. Pulch. ann. 1308. in Lib. rub. Gam. Gomput. Paris, fol. 339. r. col. 1 : Derechief quatre arpenz de prez, rabatu ce que les hommes ont accoustume a avoir pour le fains faner, tasser et charier, sans Rastelin que nuls y puist clamer, etc. - 12. RASTELLUM, Faliscae, Gall. Ratelier, Ital. Rastrello. Miracula MSS. Urbani V. PP : Ignis accensus est validus in stabulo, ubi erat fenum multum desuper equos et supra Rastellum. 1 3. RASTELLUM, Parmse, seu scuti gentilitii, limbus tesserarius, nostris Lambel. Charta ann. circiter 1280. ex Archivo Ducis Sabaudiae Camberiaci : In contrasigillo est quidam leo rampans cum quodam Rastello super spatulas, et alibi cum quodam Rastello quinque lambellorum, hoc est quinque veluti guttarum architecturffi pendentium, quas rastelli figuram utcumque referebant. * 4. RASTELLUM, Trabecula dentata in sedibus sacris, ubi cerei accenduntur, rastri formam habens. Obituar. ecol. Lingon. ex Cod. reg.- 5191. foi. 104. r : Tenebuntur luminare ponere in Rastello. Ibid. fol. 168. v : Ordinavere festum annale S. Trinitatis... celebrari seque solemniter in luminari, videlicet cum Ratello et parchia et in campanarum pulsalione, sicut festum S. Penthecostes. Consuet. MSS. S. Crucis Burdegal. ante ann. 1305 : Debent portari cadavera familiarium per quatuor familiares dicti monasterii cor am altari B. M. V. extra januaria ejusdem altaris, et Rastellum ejusdem altaris debet compleri de candelis. Ordinar. MS. S. Petri Aureae-val. : In magna missa a principio ipsius illuminantur omnes lampades et omnes cerei magni et parvi Rastelli et Crucifixi etiam Quando dicitur capitulum, illuminantur quatuor cerei de Rastello altaris. Vide supra Hercia 2. Pertica 6. et infra Rastrum 3. | 1. RASTELLUS, Clathrus. Statuta Montis-Regalis fol. 274: Quilibet habens rotam seu tenens in flumine Elleris.... teneatur et debeat continue tenere et habere in principio canali , seu trogli, unum Rastellum, qui Rastellus habeat graviglonos, unum prope alium per unum semisse, sub posna solidorum viginti. Statuta Saluciarum collat. 5. cap. 139 : Et pariter tenebitur quilibet molinarius, et alius tenens martinetum vel battitorium habere

22

RAS

RAS

RAS

unum Rastellum in introitu canalis sui fundo Noceri, et mnearum Rasules IV. sunt, ni fallor, qu83 habentur in iisdem ingenii. et terram modiorum n. tritici. Vide -Ras- Statutis fol. 271: Item statutum est, quod Vicarius teneatur facer e quod omnes \ 2. RASTELLUS, Cataracta in portis cia 1. 1. RASUM, RASUS, Idem quod Raseria, furni, seu aedificia in quibus sunt, debeant uroium, Gall. Herse, Ital. Rastrello. Petri Azarii Ohronicon apud Murator. Mensura annonaria, in Regesto Cen- cooperiri per illos fprnarios, qui eos tetorn. 16. col. 381: Vetiiebant autem pras- suum Oarnoti fol. 25. et alibi. Oharta nent de copis, tegulis, vel scandalis, vel dicti Anglici, ad mille et quingentos et Radulphi Episcopi Andegavensis ann. labels, et facere fumerium, qui vadat deultra, ssepius in portis Tardonss, trahen- 1183. pro Abbatia Melinensi: Unam mi- super totum per unum Rasum, hoc est, tes lanceas intra Rastellos. Chrpnicon nam nucurn et sex denariosdeeleemosyna si recte interpretor, tectum superet Bergom. apud eumd. Murator. ibid. col. Odonis... unum Rasum nucum de eleemo- altitudine saltern mensurse Rasum ap898 : Dominus Johannes Vicarius... fecit syna Fulconis de Chemans, etc. Charta pellatae. relaxare Nigrum de Grumello, pro eo Balduini Abbatis de Vermand in Tabu*Ital.^?asiera, hostorium, longitudine quod solvit florenos VII. cum dimidio, el lario Abb. Montis S. Martini: Duo Rasa unius brachii. Stat. Avellas ann. 1496. quia transivit Rastellum portas S. Antonii avenae, quas ei pro terra mensuali debe- cap. 191. ex Cod. reg. 4624: Cum hasta contra volunlatem Comestabilis dictas bantur. [Chartularium S. Vincentii Ce- ipsius crochi longa uno Raso applicato et portas. noman. fol. 120 : Tensor eidem monaste- suspenso in collo. Vide supra jRaso 4. | 3. RASUM, Solum, pavimentum. Re1 3. RASTELLUS, Ornamentum phry- rio annuatim reddere unum Rasum frugium rastelli, ut puto, figuram expri- menti, etc. Inventarium Piquet num. 18. parationes factse in Senescallia Carcasmens in vestimentis. Annales Mediolan. cap. 41. de Volta fol. 15. ex Archivo sonss ann. 1435. e MS. Cod. D. Lancelot: apud Murator. torn. 16. col. 809: Colar- PrincipiS de Rohan: Item v. cartas et Pro oclo peciis fustium vocatis Fucilhas, dita una pavonacii granss laborata ad duo civaderia cum dimidio frumenti, duo qualibet longitudine sex cannarum, ad Rastellos auri cum rosettis perlarum per- Rasa, et tres paries unius Rasi. Tria faciendum pontem, sine quo ferri non filatarum cum floribus intus, una cum Rasa minuta avenas, in Charta ann. 1184. poterat Rasum diclarum paxerie et tare Tabulario S. Juliani Turon. Novem rasserie. Gall, ad verbum Rez, vel pave capucio pari. | RASTER, AixeXXa, Bidens, Rastrum,Rasa avenae, in Indice MS. Beneflciorum desdites chaucee et terrasse. =::= pro pianities etiam, Gall. Raze camapud Janum in Supplemento Antiqua- Dioecesis Constant, fol. 32. Charta Parrii, ex Glossis Lat. Graec. et Graec. Lat. thenonis Genliaci ann. 1252: Si vero pagne, Hisp. Raso. Epist. Bened. VI. * RASTHULLUM, inter arma oppugna- prata acquirent, quas debent nobis ave- PP. ann. 974. torn. 9. Collect. Histor. toria et vetita recensetur, in Stat. Val- nam, reddent nobis annuatim unum sex- Franc, pag. 243 : Ab ipsa meda.... et ipso lis-Ser. rubr. 44. ex Cod. reg. 4619. fol. tarium sive Rasum avenae. Idem, hie sunt Raso in locum quern dicunt Tres-fratres, 88. r. Vide Rasticucium. Rasum et Sextarium; in Bressia vero etc. Hinc Ad Rasum terras diruere, Solo RASTICUCIUM. Catholicon Armori- u n u m sunt Bichetus et Rasum, ut refert penitus, GsLU.Rez-terre.A.rest. ann. 1278. cuna : Czeff, Gall, Besague, Lat. Bipen- de Lauriere in Glossario Juris Gallici v. in Reg. 2. Olim parlam. Paris, fol. 40. v: Ordinatum fuit quod melior domus nis, Rasticucium, Bisacuta. Raz. Vide -Rasa et Res.] sua usque ad Rasum terras diruatur. 1RASTRAGIUM. Vide supra in RastelEASUS. Fleta lib. 2. cap. 12. | 12 : jRasus alleorum continet 20. flones, et qussli- Unde Rez a Rez, Omnino, prorsus, in lagium. 1 RASTRARE. Investigare. Vide Ras- bel flonis 25. capita. [In nova Gall. Christ, Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. trum 2. torn. 4. col. 208. dicitur Reinaldus de Franc, pag. 245 : Cilz.... ravirent tout * RASTROXUS, vox Hispanica ; Aca- Tureyo Decanus Lugdun. dedisse super premierement et pristrent si Rez a Rez, dem. Hisp. in Diction. Rastrojo, Ager bonis a se acquisitis in paroscia S. Genes. que il lessierent sa fame a. grant povrete. restilis. Charta Guter. Fernandez ann. Vallis x. bichetos frumenti, vil. Rasos Au rez vero, Prseter, vulgo a I'exception, 1151. inter Probat. torn. 1. Annal. Prse- avenae, etc. Rursum occurrit in Statutis sonat in Lit. remiss, ann. 1404. ex Reg. monst. col. 393 : In vineas, in Rastroxos, Vercell. lib. 3. fol. 73. in Chartulario 2. 158. Chartoph. reg. ch. 386 : Le suppliant etc. Id est, Agros demessos. S. Quintini in Insula, etc. Lugduni et raporta toute laditte monnoye d'or et 1. RASTRUM, [Quo tenens domini fe- Bellijoci Rasus tantum continet quan- d'argent, au Rez du franc vielz desnum versare debet et colligere.] Vide tum Bichetus: de quo supra.] susdit. Furca 3. T AD RASUM, de mensura rasa et op* Aliud autem est le Reiz vel Rez de 2. RASTRUM, Vestigium, indagatio, posita cumulate passim legitur in la nuit, Nox scilicet adyeniens, tempus ex Hispan. Rastro. Observantise Regni Chartis. Antiquse Recogn. Claromont. quo lux obscuratur. Lit. remiss, ann. Arag. lib. 6. de Privileg. Militum, | in Triviis Dalph. ex Regesto Probus : 1425. in Reg. 173. ch. 335: Le deuxierne 9: Quilibet flagrante crimine potest mittere Guillelma Taschiere.... debet in anno 1 jour du mois de Janvier environ le Rez de appellitum, ubi facia fuerit rapina vel aver. frum. ad cumulum et olio anno ad la nuyt. Alias ann. 1479. in Reg. 205. ch. furtum, et prosequi malefactorem talern, Rasum. Litterse Offlcialis Rem. ann. 427 : Le suppliant print ung gros baston el sine officiali per loca ordinum religio- 1238. e Tabulario Compendiensi: Pro cc. blanc en sa main, et estoit au Reiz de la sorum et Ecclesiarum cujuslibet alterius sextariis bladi persolvendis, scilicet blado nuit. intrare viginti infra villam prasdictorum, ad Rasum, et avena ad comblum. Statuta 1 RASUM AD RASUM, a yeteri Gallico vel ad pedem castri venire, et petere Do- Vercell. lib. 1. fol. 23. v : Potestas Ver- Rez a Rez, Quasi superflciem legendo. mino villas, vel castri, aut Alcaydo, vel cellarum... fieri faciat... unum quartaro- Charta Theobaldi Comitis Campania? e juratis loci, quod emparenl Rastrum, et num de ligno, ita magnum, quod teneat Chartulario Meldensi : Mete posite sunt sequantur, et exlrahant de termino, etc. commode ad Rasum, quantum est et te- a predictis arbitris in dicto foro, que tales Lib. 9. tit. de Proditionibus : Si quis as- nere consuevit quartaronus vetus cum sunt: videlicet foramen quod est sub domo securaverit personam alicujus, vel fecerit culmatura. Ibidem recurrit et alibi non Agnetis de Ponte per ante domos Rasum pacem, datis manibus, sub posna prodi- semel. ad Rasum prout se superius extendunt.... tionis, postea unus istorum invadit t 2. RASUM, vel RASUS, Mensura pan- et per ante domos Rasum ad Rasum usque alium,... et scias, quod posna proditoris norum et telarum. Statuta Saluciarum ad domum S. Faronis, et per ante domum in corpore est, quod Rastretur, etc. Collat. 4. cap. 117 : Quaslibet autem tesia S. Faronis Rasum ad Rasum ad domum 13. RASTRUM, Ordo cereorum instar teles grosses semper sit Rasorum duode- Roberti de Corbeia, et dehinc per ante rastri circa altare. Usus Oulturge Ceno- cim. Et cap. 121 : Qui vendiderit pan- domos Rasum ad Rasum ad domum Agneman. MSS. : Accendantur omnes lampa- num, telam, frustaneum, velutum, cen- tis de Ponte. des Ecclesias et Rastrum ante et retro. dallum, seu aliquid simile, ad Rasum 4. RASUM, 'Pairov Graecobarbaris, Ves1 RASTUS, Sxacptov, in Glossis Lat. mancum, seu non juslum.... solvat.... flo- tis noyitiorum Monachorum, qui poc<roGraec. Alia3 Gr. Lat. : Sxd^tov, Rastus, renos xxiv. Statuta Astensia collat. 7. 96p<n dicuntur. Vide Balsamon. in Syn. sarculum. cap. 5: Qui vendunt pannos, tellas vel CP. can. 5. Meurs. in Gloss. Glossar. 1 RASULA. Matth. Silvaticus : Pernio- fustaneos ad Rasum vel mensuram sive med. Graecit. col. 1284.et Salmas.ad Ternes vel Rasulae sunt excoriationes quas ad alnam.... dabunt rectam et juslam tull. de Pallio pag. 35. S. Althelmus de fiunt in nimio frigore in calcaneis. Hinc mensuram ad ilium Rasum et alnam, qui La'ude virg.: patet quid sit Rasula pedis, apud Gau- vel quae fuerint constituti vel constituta Nee lacerna tibi vilescat vitrea, virgo, therium de Bellis Antiochenis: cujus pro communi. Eadem, ut puto, notione Tergore vel Rasso, et lignis cotnpacta salignis, vocis significationem ignorare se fatetur Statuta Montis-Regalis fol. 183: Item Seu membranarum tenui velamine facta. Barthius in Glossario apud Ludewig. statutum est, quod quaslibet persona, quss Ubi legendum raso. Vide Razium. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 399. mensuraverit ad falsam seu mancham | RASULIS VINE^E, Vineae modus, por-mensuram, seu scandalium, libram, tei1 5. RASUM, Alia notione, si tamen tio. Chronicon Farfense apud Murator. sam, Rasum, seu sestarium et cozolium, vera Iecti9 est. Chartularium Monastetorn. 2. part. 2. col. 511: Concesserunt in seu aliud pondus, seu mensuram, solvat rii S.Sulpitii Bituric. fol. xi. v : In villa hoc monasterio.... terram vacantem in pro pcena solidos xx. Hue revocari pos- quae dicitur Boscheto, hoc est, mansus

RAS
meus indominicatus, una cum casnali, Rasis, domibus, edificiis, etc. Forte legendum est casis. * 6. RASUM, Mensura vinaria. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. apud Murator. tom. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 920: Unum Rasum vini, quae sunt tres paries sextarii. * RASUNARIUS, Calceorum resartor, refector, Gall. Saveiier. Arest. parlam. Paris, ann. 1320. tom. 7. Gall. Christ, col. 750: Abbas et conventus S. Genovefas Parisiensis conqueruntur, quod cum ipsi fuissent ab antiquo et essent in possessione habendi omnimodam, altam et bassam justiciam in terris suis, cognitionem et punitionem omnium ministrorum (1. ministeriorum) maxime cordubanariorum et Rasunariontm commorantium in eisdem, etc. Suspicor legendum esse Ratassariorum : nam Ratasseler nostri dixerunt, pro Assutis frustis resarcire, reficere. Guignevilla in Peregr. hum. gener. MS.:

RAT

RAT
Lobinell. tom. 2. Hist. Britann. col. 598 : Et en cas que ledit Due et lesdites gens, qui irront en sa compaignie hors d'Engleterre, se tiegnent et facent guerre en le royaume de France hors de Rretaigne, ou en les parties de la Guienne, par aucun temps, dans lesdits quart et demi, pour queux mesmes les gens serront par notre dit sire le Roy payez, comme dessus est acorde, par notre dit sire le Roy, que a tant sera rabatu et aloe audit Due, selon la Rate dudit terns, etc. * Ita et nostri a Rate vel a Ratte dixerunt, pro vulgari Au prorata, a proportion. Arest. ann. 1395. in Memor. F. Cam. Comput. Paris, fol. 14. r : Deschargiez lesdiz fermiers d'icelle (ferme) pour le temps avenir, en payant a Ratte de temps et a portion, depuis qu'il entrerent en icelle. En nous paiant pour Rate du temps qu'il ont ycelles (fermes) tenues, au feur et pris qu'il les tiennent, jusques au jour de la publication de ces lettres, in Lit. ann. 1400. tom. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 380. 1 RATA DE Boscq, Portio bosci, seu silvee, ut videtur, nisi forte legendum sit haia, pro Rata. Charta ann. circit. 1000. e Chartulario Matiscon. fol. 116 : Damns ecclesias S. Vincentii campum unum, item (in) Rata de bosco Volyerio unum vedogium, et ad unam destralem et ad xil. porcos saginandum, et ubicumque habemus Ratam per totum pergit. RATAPANT, mendosa vox. Vide Catapanus. * RATAPENNADOR, vox Provincialis, Gall, etiam Ratepennade, Chauve-souri. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Ratapennador, Prov. Vespertilio. Ejusdem nominis est Piscis marinus. Vide supra Erango. T RATARE, Ratum habere, Gallis Ratifier, apud Jurisconsultos non semel. * RATELLA, a Gallico Rate. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Ratella, Prov. Splen, lien. * RATELLUM. Vide supra in Rastellum 4. 1 RATERIUM, Imus career, Gall. Cu de basse fosse. Charta ann. 1302. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 98. col. 2 : In primis proponit et probare intendit, quod D. Amedaeus de Miribello retinuit Andream Guilhoudi notarium et Hugonem de Lay, qui missi fuerant ad diet. D. Amedasum per diet. D. Dalphinum pro hominibus et animalibus requirendis, et ipsos projici fecit in Raterio sine corda, in quo Raterio ipsos tenuit a die Veneris post quindenam O. SS. usque ad diem Jovis in festo B. Andreas, et tune extrahi fecit eos de Raterio, et ipsos fecit inferrari et custodiri a duobus clientibus, qui ipsos custodierunt per LII. dies in dictis ferris. Sententia ann. 1334. pag. 258. ejusd. tomi col. 1 : Quod dictum carcerem fregit, et conatus fuit fortiam Dalphinalem, fracto carcere, evadere, et manus violentas in custodibus et servieritibus dicti castri injecil, et alterum in Raterio inpinxit, atque claves portas ipsius castri cepit et abscondit, ut non invenirentur nisi per eum. Charta Offlcialis Matiscon. ann. 1455 : Domum cum curia, curtili, columberio, Raterio, etc. Et mox: Promittit manutenere carceres in Raterio prasdicto et custodire prisonnarios. Occurrit vox Gallica Ratier eadem notione apud Paradinum Hist. Lugdun. pag. 220. [* Et in Lit. remiss, ann. 1393. in Reg, 145. Chartoph. reg. ch. 157 : Apres ce que ledit Jehan fu mis au Ratier de la grosse tour, a rompu ou ouvert la porte d'icellui Ratier.]

ad Rasuram grossam quae non possit plicari. * 5. RASURA , Ramentum, Gall. Raclure, alias Rature. Alex. latrosoph. MS. lib. 2. Passion, cap. 73 : Multis autem et cum Rosura (infra Rasura) incipit (dissenteria) et post hoc pinguiora deponunt. Rature d'estaux de boucherie, in Stat. ann. 1294. ex Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 304. f 1. RASUS, Mensura annonaria. Vide Rasum 1. 1 2. RASUS, Mensura pannorum. Vide Rasum 2. 1 3. RASUS, adject. Vox nota. Rasie literze, Deletae, inductee, in Literis ann. 1378. e Regesto Cameras Comput. Paris. In aliis Literis ann. 1363. pro Rasse, legitur Abrasss. Literse Rasas et emendatae, in Charta ann. 1327. torn. lO.Spicil. Acber. pag. 205. Rasa vestis Clericis interdicitur, ut et holoserica, villosa, damascena et taffetana, in Synodo Limensi ann. 1582. tom. 4. Concil. Hispan. pag. 275. Sint sellae Regularium albas vel nigras, vel D'un ort et \iel burel vestue Rasas, in Concilio Albiensi cap. 15. tom. Ratassele de clustriaus.... 2. Spicil. Acher. pag. 639. Ch'est celle qui Ratasselee 1. RATA. Canones Hibern. lib. 31. cap. M'a ainsi, con vois, et clistree, etc. 20: Ut fceminse hasredes dent Ratas et ^ 1. RASURA, Litura, inductio inscrip- stipulationes, ne transferatur vera hasretis, Gall. Rature. Charta ann. 1399. ex dilas ad alienos. Lib. 33. cap. 6 : Omnis Archivo B. M. de Bo'no-nuntio Roto- venditio tribus confirmetur, id est Ratis mag. : Subscripsi signoque meo solitp ro- et stipulationibus, et testibus, et scriptione, gatus signavi in testimonium veritatia in qua fiunt. Cap. 5: De modo, quo redprsemissorum, Rasuras facias in octavo, det debitor salutem Ratas. Et mox : Debilinea... sub eodem signo meo fideliter ap- tor reddat, quantum Rata solvit, et quanprobo. Charta Comitatus Marchise ann. tum fatigatus fuerit: si vero humanus 1406 : Constat nobis de Rasuris superius fuerit, Rates non quasrat usuram, etc. factis in dictionibus supra confrontatis, Cap. 7 : De ratione stipulationum et tesvidelicet, etc. Occurrit eadem notione tium, inscribitur. Est igitur Rata idem apud Thomam Madox Formul. Anglic, quod stipulatio, contractus. Gloss. Lat. pag. 87. Vide Litura et mox Rasse literse MS. Reg. codic. 1013 : Rata, arbitrata, in Rasus. firma, certa. lidem Canones cap. 4 : Syn* Alias Rasure ; unde Rasurer, pro Ra- odus Hibernensis dicit, ut Rata reddat turer, Delere. Charta ann. 1240. ex Char- debita, pro quibus ftxerat manus. tul. Campan. fol. 368. col. 2: Gie Felis 2. RATA. Tabular. Eccles. S. Stephani abbe de Vauluissant fais asavoir que ge Divion. ch. 67 : Insuper trado et concedo veu et leu mot a mot, sanz Rasure et sanz Ecclesias S. Stephani Divion. Rat am puefaeeure, les letres salees do sciau monsei- blicam per silvam per pascuam de cuncgnor Gautier, conte de Brene. Lit. re- tis hominibus, qui super terram S. Petri miss, ann. 1390. in Reg. 138. Chartoph. sive S. Stephani manserint, quatenus reg. ch. 273 : Pierre Villemer, n'agaires deinceps legitime possideant, quod ante nostre receveur en la ville et diocese d'Au- arripere non audebant. Forte legend. cerre,.... a fait recelement, tant en ses Stratum. livres et papiers, comme en ceulx desdiz \ 3. RATA, nude, pro Rata pars, portio esleus, de leur contrerolle plusieurs Rasu- cuique contingens. Genealogia Comires, etc. tum Flandrise apud Marten, tom. 3. 1 2. RASURA, Tonsura. Statuta S. Ca- Anecd. col. 416 : Dum itaque Comes repellse Paris, apud Lobinell. tom. 3. Hist. cessit a Flandria, et Comiti promissa doParis, pag. 153. col. 1. De Rasuris: Scien- naria scabini et curatores popularibus dum est principaliter, quod universi et imponerent Ratas suas ad exhibendam singuli de collegia istius sacrse Capellee... pecuniam Flandrise receptori, exiit murdebent esse rasi in barba et tonsura in mur permaximus inter populares, quod festis annualibus.... Paschse, etc. Charta scabini et curatores castellaniarum majoann. 1366. de Aquariatu S. Crucis Tale- res summas pecumarum eis imponerent mund. : Item debet diclus Aquarius dare in dvplo, quam essent summas promissas et ministrare barbitonsori dicti monas- Comiti generose. Charta ann. 1265. e terii, quoties Rasuram faciet... generale Chartulario Latiniac.: Nos tenemur pro et pictantiam. Occurrit apud Sicar- Rata nostra ponere in reparatione calceias dum Episc. Cremon. in Chronico, tom. prasdictas: et propter hoc dicti Abbas et 7. Muratorii col. 588. et alibi non se- conventus possent assignare ad dictas domos quousque satisfactum sit de Rata mel. 1 3. RASURA, Mensura frumentaria, nostra, si dictam Ratam nos contingeneadem quae Raseria, nisi sit ita legen- tem sotvere recusaremus. Chronicon Jodum. Chronicon Bonae spei pag. 268 : hannis de Wethamstede pag. 422: Et Item unam Rasuram bladi... item semi- quod dicti Dux Eboraci, Comes Warwyci rasuram et semiquarteriutn bladi... item et Comes Sarum solvant.,. summam 45. XVI. Rasuras bladi ad quatuor denarios librarum, vel Ratam earumdem. Passim prope melius bladum 1. occurrit vox Rata hac notione nude po* 4. RASURA, Radula, hostorium, Gall. sita in veteribus instrumentis ; sed LaRacloire. Charta ann. 1200. apud Mura- tinis ipsis, ac prsesertim Jurisconsultis tor. tom. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. nota heec loquendi formula pro Rata, id 373: Salem Ferrariensibus omnibus, qui est, pro parte cuique contingente. Hinc pro sale emendo venerint ad Ravennam, vox Rate simili significatione a nostratiet illam mensuram non minuere, et bus usurpata. Tractatus ann. 1379. apud

24

RAT

BAT

RAT

Rationem, responderunt mihi, etc. Ad * Alia notione vox Ratier supra in 1. RATIO, Jus, causa, judicium. Centicula , f. pro Muscipula. Glossar. * Libert. Podii-Mirol. ann. 1369. torn. rectam Rationem et debitam emendatioProvinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Ratiara, 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 314. art. nem perducere, in Capitul. apud MarsProv. muscipula. 14 : Concedimus ipsis consulibus, singu- nam ann. 851. cap. 4. Adde Conventuro. RATHENICHTES. Vide Colna, Radeche- laribus et habitatoribus ipsius villas ac Turonensem ann. 879. cap. 4. 8. Alexanhonoris ejusdem de gratia speciali per drum III. PP. Epist. 45. apud Sirmonnislres et Radmanni. * RATHE. Oharta Ernesti ducis Bruns- prsesentes, quod omnia et singula eorum dum, Traimundum Clarevallensem Ep. vie. ann. 1335. apud Ludewig. torn. 10. bona, mobilia et immobilia, et alia quse 3. Gaufridum Vindocin. lib. 2. Epist. 16. Reliq. MSS. pag. 30 : Item si aliquis hos- eisdem et eorum alteri pertinere possunt Thomam Walsingham. ann. 1304. pag. pes debet petere hsereditatem, quse vocatur per Rationes, actiones, aut aliter qualiter- 88. Beslium in Comitib. Pictav. pag. 149. Histor. Landgravior. Thuring. cap. 109. Herwede vel Rathe, dabit judici solidum ; cumque,.... habeant. si burgensis, dabit sex denarios. Haeredi| RATIONIS CONSULES, Judices,in Sta-etc. [** Haltaus. Glossar. German, tatis nempe, ut puto, portio seu Rata tutis Genuens. lib. 1. cap. 9. ubi fusius voce Rede , col. 1532.] Le Roman de Garin : pars. Vide supra Rata 3. [** Res mobiles exponitur eorum jurisdictio. RATIONES ExERCEREjPlacitare.Charta ad usum et mundum muliebrem. Vide Guibert Vappelle, si 1'a k Reson mis. Haltaus. Glossar. German, voce Gerade, Lqtharii Reg. Franc, ann. 987. apud" col. 661. et alios qui de jure German, Mich. Carbonellum in Chronico Hispan. Crebro recurrit apud hunc scriptorem. fol. 19 : Ut nullus Comes, Pontifex, Judex scripserunt.] IN RATIONS ESSE, quod practici di1 RATHIMBURGII. Vide supra Rachim- publicus in preedictis rebus habeat potes- cunt, Estre en cause, in Capitulari 3. tatem causas distinguendi, nee obligandi, ann. 813. cap. 42. burgii. RATIONEM SEQUI. Gregorius Turon. * RATHIN-RAATH. Leges Danicse apud nee Rationes exercendi, etc. Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. IN RATIONES VENIRE, advenire, ad ra- lib. 9. cap. 33 : In judicium quoque accedentem coegimus eum, in quantum po186 : Item quicunque aliquem.... per in- tionem venire, esse, etc. Juri stare. Episultum, quod dicitur Rathin-raath, Isese- stola Episcoporum Franciae ad Ludovi- tuimus, Rationem sequi, i. judicium. rit, etc. cum Regem ann. 858. cap. 3 : Quando RATIONEM HABERE cum aliquo, Liti1 RATIADDITIO, perperam pro Ratiha- sicut et ante petivimus, ut frater vester, gare cum aliquo. Vita S. Prsejecti Episc. bitio. Charta ann. 1250. e Chartularip S. et omnes fideles illius ante vestram fide- Arvern. : Ad palatium properat, et ut Nicasii Rem. : Predictam autem ordina- liumque vestrorum prsesentiam in Ratio- mos est apud Regis aulam, in loco, ubi tionem dicte partes coram nobis ratam nes, loco et tempore congruo, venissemus, causes ventilantur, introiit, ut cum Hechabuerunt, in testimonium dicte Ratiad- et quss male gesta forent, vestro consilio tare de supradicto negotio Rationes haditionis sigilla sua cum sigillo curise Re- et auxilio cum Dei adjutorio fierent emen- beret. Edictum Pistense cap. 32 : Et ipse mensis presentibus appendentes. data. Chronicon Farfense : Et qui aliter sic mallum suum teneat, ut Barigildi ejus 1 RATIARIARIDS, pro Ratiarius, in ve- agere voluerit, in prsesentia Regali vel et Advocati, qui in aliis Comitatibus Rateri inscriptione apud Gudium ccxxm. Imperiali in Rationes adveniant. Formu- tiones habent, ad suum mallum occurrere 2. ut Caligariarius pro Caligarius ccxxv. lae vett. incerti auctoris form. 38 : Sug- possint. Adde Capit. Caroli C. tit. 32. 13. gessit, eo quod apud nostrum signaculum 4. Vide notas pag. xn. 1 IN RATIONEM INTRARE cum aliquo, f RATIARIUS, Qui facit rates. Lex 30. hominem aliquem, nomine Mum, manni- Eadem notione. Placitum ann. 878. in Dig. de Pignerat. actiqne : Qui Ratiario tum habuisset, et super nodes tantas ante Probat. novae Hist. Occitanae torn, l.col. crediderat, quum ad diem pecunia non nos debuisset venire in Rationes, etc. 135 : Namque suam chartam videntibus solveretur, ratem in flumine sua auctori- Charta Caroli M. pro Monasterio S. Dio- cunctis recipiens, cum suis conlracausatate detinuit, etc. nysii : Si quis vero contra praecepta an- riis in Rationem intravit, et inter se con1. RATICULA, et RATICUM, obolus, as, teriorum Regum vel nostra aliquid facere tendentes consenserunt ipsi judices, ut sic dictus, quia sit similis rati, scilicet ad vel contraire voluerit, tune Missus noster inter se pagum fecissent, etc. instar ratis cornutus. Ugutio. vel Comitis super nodes viginti una ante * COGNOSCERE PER RATIONEM, Fo| 2. RATICDLA, Parva ratis, Jphanninos per bannum nostrum venire faciant rensi jure, more judiciario. Charta ann. de Janua ; Petite nef, in Glossis Laf. in Rationes contra Missos S. Dionysii et 1203. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. Gall. Sangerm. Foleradi Abbatis. Adde Formulas vett. med. aevi col. 387:Si Mutinenses de locis, | RATIFICARE, Ratum habere, quodsecundum Legem Romanam form. 29. unde ibi asserebant, et quos ipsi Bonoactum est approbare, confirmare, Gall. 39. 42. Concilium Duziacense I. part. 1. nienses Mutinensibus petebant, de quibus Ratifier. Laudavit, approbavit et Ratifi- cap. 6. pag. 67. part. 4. cap. 4. pag. 254. discordia erat,... vellent se ponere in ipso cavit, in Oharta ann. 1370. ex Archive Beslium in Regibus Aquitan. pag. 31. dom. Guillielmo, si ipse dom. Guillielmus Prioratus S. Johannis Tolos. Ord. Me- etc. : Ad reclam Rationem et justum ju- polestas Bononise reciperet hoc in se ; reslit. Rursus occurrit in Diplomate ann. dicium venire, in Capitul. Caroli 0. tit. pondit: Non ad cognoscendum per Ratio1228. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. 16. 2. Fulbertus Carnot. Epist. 48 : nem. Item et si ipsi vellent se de hoc popag. 433. in Literis ann. 1284. apud Quia judicio contendere magis quam ve- nere in religiosis personis, sive in arbitris, Rymer. torn. 2.. pag. 288. in aliis ann. niam postulare staluistis , restat vobis 'cognoscendo per Rationem. Respondit si1351. apud eumd. Rymer. torn. 5. pag. convenire judices, qui prsefixis loco et militer, quod non poneret. 703. in Epistola dementis IV. PP. ad tempore, nos in alterutrum legali Ratione RATIONEM FACERE, Jus alicui facere, impertiri, Gall. : Fairs raison a quel5. Ludovicum, torn. 6. Spicil. Acher. justificent. pag. 428. ^RATIONEM DIGEREin conspectu Regis, qu'un. Lex Ripuar. tit. 3. | 2 : Quod si 1 RATIFICATIO, Approbatio, cpnfirma- in Edicto Caroli M. ann. 800. apud Ba- servus... fuga lapsus fuerit, supra 14. noctes aut ipsum reprxsentet, aut pro eo fatio, Gallis Ratification, in Diplomate luz. torn. 1. Capitular, col. 332. ann. 1228. jam laudato, in alio ann. 1352. T RATIONES DEDUCERE, in Capitulari ciat Rationem. Districtas Rationes facere, apud eumd. Ludewig. torn. 6. Reliq. de Villis ejusdem Caroli Magni cap. 16. in Epistola Stephani PP. ad Pipinum, MSS. pag. 533. Ratifficatio, in Charta et 57etc. : Districtas cum eo faciatis Rationes. ann. 1359. apud Menesterium Histor. AD RATIONEM STARE. Formula 117. Charta ann. 1167. apud Guichenonum in Lugdun. pag. 127. col. 2. Vide Vossium apud Lindenbrpg. : In Rationes publicas Histor. Sabaud. pag. 42 : Ego vel ipsi ibi de eis plenarie justitiam et Rationem fade Vjtiis Sermonis pag. 567. ante illustrem virum... adstiti. *[ RATIHABERE, pro Ratum habere, conMlTTERE, Vel PONERE AD RATIONEM, ciemus. [Annales Genuens. lib.l. ad ann. firmare. Acta SS. Aurei et Justinae, torn. est ad judicium quemvis provocare, ci- 1156. apud Murator. torn. 6. col. 268 : 3. Junii pag. 76 : Hoc unum certe ad tare, submonere. Hinc familiaris lo- Legati autem postquam Januam venerunt, ipsorum glorificationem Ratihabendam quendi nostris formula :Mettre quelqu'un condone facta cum ccc. hominibus jurasufficit. a la Raison. Baldricus lib. 3. Chr. Came- verunt, quod non debent mortem Regis 1 RATIHABITIO, Conflrmatiq, non se- rac. cap. 45 : Qui de tantis mails missus vel captionem consiliare; et quod si in ad Rationem iterum evictus omnia emen- tola terra Regis in personis vel pecunia mel in Digesto et apud recentiores. ^ RATIHABITATIO, Eodem intellectu, davit. Adde lib. 1. cap. 116. Galbertus in deprsedalionem fecerint, Consules inde sed mendose, ut puto, in Decreto Gre- Vita Caroli Comit. Flandrise num. 140 : facient rationem. Idem A.nnal. lib. 2. ad Posuerunt Comitem ad Rationem. Charta ann. 1164. col. 293 : Ante autem quam gorii IX. lib. 3. tit. 31. cap. 11. et 12. | RATIHABITORI.E LITERS, QuibusHenrici III. Imper. ann. 1056. apud Consules nostri Rationem Imperatori fealiquid ratum fit et conflrmatur, in Tra- Nicol. Zillesium : Si homo in hominem cissent, dixit Imperator Pisanis, etc.] ctatu ann. 1420. apud Rymerum torn. 9. verbis aut factis deliquerit, nee Abbas, nee | RATIONES FACERE, Alia prorsus noAdvocatus in Rationem id ponere debet, tione. Charta Eirici Comitis pro Monaspag. 847. col. 2. RATILLIUM, Villus in tapetis, in veteri nisi prsesens sit aliquis, qui eum accuset. terio S. Crispini Suession. torn. 3. AnGlossario apud Barthium lib. 27. Ad- Epistola 221. ex Francicis torn. 4. Hist. nal. Benedict, pag. 687. col. 1 : Ipsum vers. cap. 12. Francor. : Posui civitatis burgenses ad mansum tradidi ad nostras Rationes fa-

RAT

RAT

RAT
B. Lanfranci Arch. Cantuar. cap. 9 : Et coram omnibus testimonio antiquorum Anglorum, qui periti erant legum patriot, Deratiocinatus est libertatem terras suse. Vide [Derationare suo loco.] Doubletum in Histor. Sandiqnys. pag. 842. Sammarthanos in Gallia Christ, torn. 2. pag. 445. etc. DISRATIONARE. Leges Edwardi Confess, cap. 36 : Si quis fecerit clamorem ad Justitiarium, quod injuste interfectus sit, et dixerit, quod velit hoc Disralionari, etc. Leges Henrici I. Reg. Angliae cap. 2: Si quis civium de placitis Coronas implacitatus fuerit, per sacramentum, quod judicatum fuerit in civitate, se Disrationet, etc. Mox : Se Disrationent, quod non debent. Adde cap.29. et48. Charta ejusdem Henrici in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 265 : Sciatis, me reddidisse Deo et Ecclesise et Roberto Episcopo Lincolnise 12. bovatas terras, quas Radulphus Basset Disrationavit esse in dominio meo, etc. Vide Leges Athelstani cap. 2. Matth. Paris ann. 1242. pag. 397. ann. 1249. pag. 508. Vitas Abbat. S. Albani pag. 79. Chronicon Andrense pag. 416. Probationes Histor. Castilion. pag. 26. etc. DIRATIONARE, Eadem notione usurpant Regiam Majest. lib. L cap. 15. 12. cap. 16. 110. Leges Henrici I. Reg. Angl. cap. 48. Ricardns Hagustald. cap. 13. Placitum apud Pinendenam apud Seldenum ad Eadmerum pag. 198. Desrener, Nostris. Leges Guillelmi Nothi cap. 27 : Si home veut Desrainer convenant de terre vers son Seignor, per ses pers de la tenure meimes, qui il apellera a lestimoines, I'estuvera Desrainer : kar par estranges ne pourra pas Derainer. Ubi miror, vocem Derainer non intellexisse Seldenum. Assisiae Hierosol. MSS. cap. 1 : Pource que se il n'est plaideoir, que son conseil li sache la raison garder, et sa querelle Desreigner de ce dont il est requeroir. Cap. 3 : Je le vous contrebati par esgart de court, et vous par esgart de court I'aves Desreigne vers moi, etc. Cap. 13 : L'on pent plaidoier contre chascun sans estre donne a conseil par court, pour son droit Desraigner, ou deffendre, etc. Occurrit ibi non semel. Chronicon Bertrandi Guesclini MS.:
Irons nous dessus luy vostre droit Desrener.

ciendas, vel ornamenta construenda : ut et prout quisque melius potuit, causam ipse sacerdos die quotidie ministerium pro suam licenter enarraverunt, et enarrando salute animaz mese ad ipsum altare minis- peroraverunt. Clamoribus itaque tenoritret. Ubi ad nostras Raliones faciendas busque utriusque partis, omnibusque eoidem fortean est, quod ad spiritale com- rum ralionibus a concilio diligenter audimodum, seu pro remedio animge nostrse, tis, etc.] Jacobus I. Rex Aragon. in Foris ut in Chartis passim habetur. Osc33 ann. 1247. fol. 7': Judicaverunt una* Necessaria ad victum et vestitum nimiter Oplimates prsedictum advocatum in Rationatoris offtcio secundum prssmissa ministrare. Vide Ratio 3. RATIONEM PERDERE, Causa excidere, adeo processisse, quod nee ipse, nee prseet a facultate jus suum persequendi. dictus infirmus advocatum petere, vel alii Decreta S. Ladislai Regis Hungar. lib. rationem committere possit ulterius inhac 1. cap. 41 : Si quis vero nobilium.... ad causa. Constitutiones Barcinonenses regale palatium cum suo litigatore non MSS. : Item que los Avocats et els Rahosteterit, et regio nuntio vocatus sine Regis nadors no pusquen pendre ne aver per licentia domum perrexerit, Rationem per- lur salari del plet,... si no aytant con lo det, et insuper si quid ab eo abstulerit, Jutge deu aver et pendre de la una part. dupliciter reddat. Adde cap. 42. lib. 3. Observat Mirseus in Donationib. Belgicis pag. 549. Rationatores, Belgis et Teucap. 26. IN RATIONS SUA ESSE, in Lege Sa- tonibus appellari , qui tarn civiliter, lica tit. 1. Occupari rebus propriis. quam criminaliter in tribunali Prsepo[Hunc inlocumobservat Eccardus, baud siti jus dicunt, vulgo Redenaers nunsatis scio an bene, vocabulum Ratio La- cupatos. tin um non esse, sed prodire ex Germa1 RATIOGINATOR, Eadem notione. Innico Recht, Jus, legitimum.] De haeredi- dex veterum Ganonum, torn. 3. Concil. tate et de tota illorum ratione se tollat, Hispan. col. 2 : Laid clericos actores vel tit. 63. id est, ejusce parentelae res ac Ratiocinatores sibi non constituant. negotia negligat. [Ratio hie pro GermaRATIOCINARE, RATIOCINARI, Litigare, nico Reiss,Ramus, crassiuscule pronun- in jure agere, jus suum disceptare, ad ciato, positum esse asserit mox lauda- rationem ponere, causam suam coram tus Eccardus.] Vide Ratio 4. judice rationibus probare, rem quam1 RATIONS DOMINICA DIFFERRI, Do- piam, rationibus ad id adductis, sibi mini rebus occupari. Pactus Legis Sa- asserere, crimen rationibus in judicio a licae tit. 53. | 4 : Si Gravio invitatus fue- amoliri. Vetus Notitia apud Beslium se rit et non venerit, si sunn-is eum non de- pag. 149 : In legitimo placito ante ipsum tinuerit, aut certa ratio dominica eum non Comitem ipse.... advenire deberet ad hanc distulerit, ut ibi non ambulet, neque mit- causam Ratiocinandum, etc. Ordericus tat, ut cum juslitia exigatur debitum, aut Vitalis lib. 12. pag. 846 : Sed virtute Rese reditnat, aut de vita componat. gia consobrinum suum protegente, Ratio1 RATIONES DOMORUM, Jus hospitii, cinari ad voluntatetn suam non poterat. cum quis aliquo divertitur. Litterae de- Idem eodem lib.: Clamores vestros ct Ramentis VII. PP. ann. 1382. quibus re- tiocinationes,ut rectiuspotuero, diligenter gnum Adriee tribuit Ludovico Duci An- discutiam. Sugerius in Ludov. VI. cap. degav. apud Acher. torn. 10. Spicil. pag. 3 : De jure in curia ejus Rationando certa 242 : Ad hsec si Romanus Pontifex... vellet die decertent. Cap. 8 : Comes pactum hoc cum sua curia in aliqua civitatum, vel offerebat per Andream de Baldimento teraliarum terrarum, seu locorum ipsius ras suse procuratorem Ratiocinare. Vetus regni Adrise, morari, hoc possit liber-e et Notitia ex Tabulario Eccles. S. Laudi absque impedimenta quocumque.... et tarn Andeg. pag. 84 : Qui cum diu obstinate circa libralas ordinandas, cancellos /** prsedictum passagium tenuisset, et se ipta, Rationes domorum, jurisdictione Ma- sum Ratiocinaturum dixisset , termino rescalli libera, et aliorum Officialium Ro- inde posito, et postea prseterito.... quamanse Cunss, quam alias, in quibuscum- tuor nummos, quos inde ceperat, redque consistanl, et qualitercumque retro didit. temporibus, fuerit observatum. Medica * Raisner, eodem sensu , in Charta manu indiget hie locus. ann. 1316. ex Reg. 56. Chartoph. reg. ch. RATIONARE, Placitare, Plaider. Capi- 227 : Ordonnons que chascun jurez dudit tulare 1. Caroli M. ann. 802. cap. 9 : Ut commun se puisse Raisner dores-en-avant nemo in placito pro alio Rationare usum par soy. Infra : Regner et Raigner. A vehabeat defensionem allerius injuste, sive teri Gallico Resne, pro Ratio : unde Tepro cupiditate aliqua minus Rationare nir resne, apud Christ. Pisan. in Carolo valente,... sed unusquisque pro sua causa V. part. 2. cap. 18. pro Tenir compte, vel censu, vel debito rationem reddat, etc. avoir egard, Rationem habere. Raamir, [Marculfus lib. 2. formul. 31 : Ut ipsa non dissimili notione, Rationibus scilicausa suscipere ad rnallandum vel prose- cet probare vadimonium jure posse dequendum in vice mea debeas, et cum su- serere. Liber rub. fol.parvo domuspubl. prascripto illo ex hoc Rationare, vel quid- Abbavil. fol. 28. v : Quant li horns est quid eacinde cum eo de ipsa causa egeris semons devant le visconte, et il Raamist gesserisve, ratum et definitum apud me se feste : il doit avoir respit duskes a se esse cognoscas. Annales Genuens. apud revenue. Murator. torn. 6. col. 255 : Lite Corsicse DERATIONARE, Eadem notione. Chroconsecrationis a Cardinalibus et ab Epis- nicon Centulense Hariulfi lib. 4. cap. 7: copis et Archiepiscopis diu inter eos Ra- Tamdiu itaque contra Hucbertum institit, tionata, et non concordata. Polyptychus usquequo procerum judicio in Regis praeEcclesiae Vivar. : Qui cessions ista rum- sentia earn, quam diximus, villam Derapere voluerit, et cum S. Vincentio sit Ra- tionaret. Cap. 19 : Volens earn veraci astionaturus. Adde Chartam ann. 876. in sertione, et chartse. testimonio nobis DeraProbat. novae Hist. Occit. torn. 1. tionare. Tabularium Eccles. Ambianencol. 130.] Sis fol. 34: Et eamdem decimarn Canonici RATIONATOR, Advocatus. [Concilium adversus eum Derationaverunt. Chron. S. Burdigal. ann. 1079. inter Instrum. no- Petri vivi ann. 1116 : Et sese ubivis omvae Gall. Christ, torn. 2. col. 273 : Die nibus judicialibus sententiis Deratiocinaigitur determinate instante, utrique su- turam evidenter patefecit, Ecclesiam Repranominati Abbates cum advocatis et tiacensem se et antecessores suos pluslOO. Rationatoribus suis in concilio astiterunt; annis tenuisse. Milo Crispinus in Vita VII

Hinc Desrene, quod Dirationamentum dicitur in Monastico Anglic, torn. 1. pag. 238. et apud Will. Thorn, pag. 2130. quod sic definit vetus Consuetudo Normanniae : Deresne si est une lay establie en Normandie en simples quereles, par laquele celui, qui est suis d'aucun fet, et accusez de felonie, que il n'a pas fet le fet, dequoi la partie averse I'avoit accuse, et pour e'en que I'en a presumption, que chescun doit mieus savoir la verite de son propre fet, que nul autre, la Desrene est ottroiee a celui, qui en est suis pour desclairier la verile du fait, dont il est accusez. Donques il est que home Desrene toute icele chose, qui est proposes entre lui par son aversaire, et Desrene, c'est assavoir il demonstre hors reson ou sans reson, etc. ARAISNER, Ad rationem ponere, in pacto Tongrensi ann. 1403. in magno Recordo Leodiensi pag. 29. 30. etc. 1 2. RATIO, Res, ditio, dominium, bona, facultates. Codex MS. Irminonis Abb. Sangerman. fol. 41. col. 2 : E contra accepit de Ratione S. Germani indominicatum cum casa et aliis casliliis sufficienter et ecclesiam unam bene constructam. Eecurrit ibidem fol. 56. col. 2.

26

RAT

RAT

RAT

Charta ann. 25. regni Carol! M. apud Stephanot. torn. 3. Antiq. Pictav. pag. 237 : Qualiter cellula, cujus vocabulum est Nobiliacus de Ratione S. Hilarii in loco quieto et valde congruo. Charta Hildebaldi Episc. Matiscon. ann. 825. inter Instrum. torn. 4. Gall. Christ, col. 265 : Ut villas congruas et opportunas quas sunt de Ratione S. Vincentii Martyris inter se commutare deberent. Diploma Ludovici et Lotharii Impp. ann. 826. torn. 8. Spicil. Acher. pag. 139 : Res quoque, sive qusB eidem Cellas juste et legaliter pertinent cum prsediis duobus, Quasellis scilicet et Castaneo-villari, sive quse idem Episcopus postea de causa episcopii sui, de Ratione scilicet alterius cellas S. Maxivnini ad divinum officium honorificentius peragendum ei superaddidit, in integrum absque ulla sui diminutione, sicut ab eo constitulum est, in usus Monachorum cedant. Diploma ejusd. Ludov. Imp. ann. 839. torn. 2. Annal. Benedict, pag. 609 : Pro hoc itaque nostro favore atque licentia dedit jam dictus venerabilis Abba Tatto ex Ratione monasterii sui Ratulfo presbytero atque capellano nostro... ad habendum in diebus vitse suss, in pago Keltenstein... sex obas vestitas sub integritate earum; et in alio loco, in pago Augustgoi, quamdam cellulam, nuncupatam Herilescella, cum omnibus ad se pertinentibus. Charta Calvariae Abbatis S. Andreae Avenion. ann. 1234. pro institutione Parthenonis S. Crucis Dioc. Apt. torn. 7. Spicil. Acher. pag. 266 : Donamus vobis Csecilise sanctimoniali ad exstruendum monasterium monacftarum, quamdam ecclesiam nostrum desertam, cum omnibus juribus, Rationibus et pertinentiis suis, etc. Alia ann. 1313. torn. 8. ejusd. Spicil. pag. 273 : Castrum et terram Mattagriffoni cum omnibus juribus, Rationibus, hominibus, vassallis, casalibus, feudis, sive pertinentiis suis. Alia Johannis Regis Franc, ann. 1350. apud Baluz. torn. 2. Histor. Arvern. pag. 198: Montibus, planis, viis, itineribus, justitiis altis, mediis et bassis, Rationibus et redditibus quibuscumque. 1 3. RATIO, Rata portip rerum ad victum necessariarum militibus contingens, aliisve, Gall. Ration. Bulla Bonifacii VIII. PP. pro Jacpbo II. Rege Aragon. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 536 : Tenebitur idem Rex, juxta mandatum Ecclesise,galearum numerum bene armatum tarn de hominibus, quam de aliis opportunis et guarnimentis, et numerum militum ad Rationem et gagia de terris suis, sub capitaneo vel admirato... prseficiendo, ipsum personaliter sexaginta galeis armandis per ipsum Regem in terris suis cum sumptibus et expensis Ecclesise ssepe dictae. ad rationem viginti quinque millium solidorum. Capitulum generale MS. S. Victoria Massil. ann. 1378 : Clerici priorum et infirmarii, qui sunt in possessione percipiendi Rationem de dispensa, permaneant in eadem possessione. Contractus Monialium Artacellse 27. Febr. ann. 1403 : Debent dare dominas Priorissas qualuor mensuras vini ultra pensionem... item Refectorarise pro suo labore duos justiales vini ultra suam Rationem. Ubi Pensi et Ratio idem sonant. * 4. RATIO, Genus, progenies, Gall. Race. Lex Salica tit. 63. edit. Eccardi : Si quis de parentilla tollere se voluerit, in mallum aut in tunchinium admallare debet,... et ibi dicere, quod se et de juramento et de hsereditate et de tota Ratione illorum tollat. Et sic postea si aliquis de suis parentibus aut moriatur aut occida-

tur, nulla ad ilium compositio hsereditatis Gallice Raisonnable. Charta Petri Episperveniat. Simile modo si ille moriatur, copi Meld. ann. 1226. pro Ecclesia de ad suos parenles non pertineat caussa nee Nantholio: Habebit autem capellanus pro hsereditas ejus, sed amodo cum duodecim victu et vestitu suo et clerici sui de bonis juratoribus se exinde educat. Non negabo dictse domus duos modios bladi ymbernatamen hanc vocem generatim accipi gii Rationabilis, et sex libras Parisienses posse ; ita ut quidquid ad aliquem spec- singulis annis. Index reddituum Monasterii Cprbeiensis MS. : Cum fauna Abbatat, hie signiflcet. * 5. RATIO. BRACHIUM RATIONIS, Men- tis colligenda fuerint, submonent portarii, surse species, f. cubitus rectus. Charta et singulx domus debent mittere qui colliann. 1192. apud Murator. torn. 5. Antiq. gat... et in introitu prati debet esse serItal. med. sevi col. 87 : Molendina Ro- viens Abbatis : et si ille qui mitlitur, Ralandi Bajamontis et sociorum, qu& sunt tionabilis non fuerit, non suscipitur, et superius tornatura una inferius fiant, et nisi alium miserint sufficientem, emenbrachium unurn de illo statu, quod nunc dabunt. Literse Edwardi III. Regis Angl. manet, ad brachium Rationis adbassentur. ann. 1353. apud Rymer. torn. 5. pag. 756. Et molendina, quae sunt infra fpssam civi- col. 1: In locis, ubi vendenda fuerint, pro . tatis abassentur medietate unius brachii denariis ipsius Duds, pro Rationabili Rationis. Et duxile, quod est super fossam pretio, prout inter ipsos et venditores civitatis, per duas paries unius brachii eorumdem concordari poterit. Expedient Rationis abassetur. d'un Notaire : * 6. RATIO, pro Rectitude, apud AucEn certain bourg au bon homme Lucas tores agrarios. Hinc Messire Artus passoit un bail a ferme, Et pretendoit, au bout de chaque lerme, * RATIONALES et Rationabilis linea, pro Outre le prix avoir un cochon gras. Recta, in Glossar. Nic. Rigaltii. Pour un cochon je n'y repugne pas, 1 RATIOCINALE, Aoytxov. RatiocinaDit le fermier, mais gras, c'est autre chose. lia, Xoy.xa, in Glossis Lat. Graec. Alia3 Que sais-je moi ce qu'il arrivera ? Graec. Lat. : Aoytxov, Ratiocinate, RaLe grain peuletre ou le gland manquera ; tionale. Point ne me veux soumettre a telle clause. Arlus repond, que point n'en demordra. 1 RATIOCINARE, RATIOGINATOE. Vide Messieurs, leur dit le Notaire equitable, Ratio 1. Vous pouvez prendre un milieu, Ton mettra : ] RATIOCINIUM , Ratio, Computus. Qu'au sieiir bailleur le preneur donnera, Charta Edwardi VI. Regis Angl. ann. Bon an mal an, un cochon Raisonnable. 1547. apud Rymer. torn. 15. pag. 145. col. 2 : Absque compoto seu Ratiocinio nobis Legitur torn. 1. des Memoires de Litereddendo seu faciendo. Regula Mellicen- rature Hagae Comit. edit. ann. 1715. sis in Chronico ejusdem Monasterii pag. pag. 249. 345. col. 2. ubi de novitio caute exami1 2. RATIONABILIS , ^Equus, Justus, nando : Si aliquando prius religionem rectus, Gall. Raisonnable. Privilegium probaverit; si sit Ratiociniis, servili con- Alberti Magdeburg. Archiep. ann. 1219. ditione aut ad aliam restitutionem obliga- apud. Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. tus, si defectum habet natalium, etc. Ubi pag. 36 : Cum facta antecessorum nosRatiociniis obligatus idem est, qui ratio- trorum pia et Rationabilia ea teneamur nibus referendis obnoxius vel pbseratus: sollicUudine deffendere, qua et nostra qua de re etiamnum inquiritur ante in futurum a nostris successoribus deprobationem religiosam. Exstat in Co- fendi exoptamus. [** Si quis.... duobus dice titulus de Ratiociniis. Ratiocinia teslibus Rationabilibus convinci potest, supputare, apud S. Hieronymum lib. 2. in Statut. Susatens. antiquis. Vide HalEp. 7. Vide Columellam lib. 5. cap. 1. taus. Glossar. German, voce Redlich, ubi bis usurpat Ratiocinium hac no- col. 1533.] "" Alias Raignauble. Charta ann. 1269. tipne. * Raison, eodem intellectu, in Charta inter Probat. torn. 2. Hist. Burgund. pag. 33. co!. 1 : De laquele peingne se li ann. 1290. inter Probat. Hist. Sabol. due la voloit demander, et il meist raipag. 346 : Et fismes cette enqueste par les livres des Raisons reaulx, ou la sons qui ne fussient Raignaubles, et se li valleur devant dicte estoit ecrite de long dit Jahans voloit demander lesdites issues, et li due meist descolpes qui ne fussient temps. 1 RATIONABILE, Quod ad aliquem per- Regnaubles, il s'en doit suffrir. Reinable, tinet secundum legem et rationem, legi- in Assis. Hierosol. MSS. cap. 175. Restime et juste. Charta Henrici Regis noble, in Annal. regni S. Ludov. edit, Angl. ann. 1155. pro Normannis, apud reg. pag. 208. Resgnable, saepissime apud D. Brussel ad calcem torn. 2. de Feudo- Bellpmaner. MS. Vide alia notione surum usu pag. IV : Liceat Vicecomiti et pra in Ratio 6. j RATIONABILIS MAGISTER, Idem qui Raillivo nostro achachiare et abreviare cettalla defuncti inventa in laico feodo ad supra Magister rationales, Magistrates valentiam illius debiti per visum legalium qui ratipnibus Principis seu aerario hominum; ita tamen quod nihil modo praeerat, in quibusdam regnis. Procuraamoveatur, donee persolvatur nobis debi- torium Regis et Reginae Siciliae ad Imtum, quod clarum fuerit, et residuum re- peratorem pro investitura bonorum, quae linquetur executoribus ad faciendum tes- tenent ab imperio ann. 1344. apud Ludetamentum defuncti: et si nobis nihil de- wig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 472 : Dabeatur ab ipso, omnia catalla cedant tum vero ibidem per Sergium Dominium defuncto, salvis uxori suse et pueris suis Ursonis de Neapoli, Militem, juris civilis Rationabilibus suis. Indentura ann. 3. professorem, magnss nostrse curias MagisHenrici VI. Regis Angl. apud Thomam trutn Rationabilem , Viceprotonotarium Madox Fprmul. Angl. pag. 145 : Ricar- regni Siciliae. dus et assignati sui habebunt RacionabiRATIONABILITER, Juste, cum ratione, lia plowbote, cartbote et fyrebote, in pr&- Raisonnablement. Synodus Vernensis dictis terris et tenementis per assignatio- ann. 755. cap. 23 : Et postea alias causas nem Senescalli dicti Willelmi Skrene cum justitia Rationabiliter judicent. vel hssredum suorum. Vide Nomolexicon [Utuntur Apul. ad Asclep. S. Hieron. Thomas Blount in Rationabili parte bo- Epist. 25. cap. 5. Nicolaus de Jamsilla norum. de Gestis Frederici II. Imp. apud Muraj 1. RATIONABILIS, Qui modum non tor. torn. 8. col. 543. et alii. Vide Vossium excedit, medio conveniens, idoneus, de Vitiis serm. lib. 4. cap. 35.]

RAT
* Resgnaulement, apud Bellomaner. MS. cap. 12. pag. 30. r. col. 1. RATIONALE, in veteri Testamento, erat stola Pontificalis, quae et Logium dicebatur : Pannus scilicet exiguus, ut ait Eucherius Lugdun. ex auro, gemmis, coloribusque variis, gui superhumerali contra pectus Pontificis annectebatur. Subdit Innocentius III. lib. 1. Myster. Missae cap. 11 : Dictum est Rationale judicii, quia ibi erat lapis, in cujus splendore Deum sibi esse propitiurn cognoscebant. Erat autem Rationale quadrangulum duplex de quatuor coloribus, auroque contextum, habens 12. lapides per ordines quatuor, etc. Mox : Inserebatur autem X6yiov superhumerali a superiori parte per duos annulos, et duas catenulas aureas, immissas duobus uncinis, qui sub duobus prsedictis onychinis in superhumerali continebantur infixi, etc. Vide Fulbertum Carnot. Epist, 2. Fuit etiam RATIONALE, Vestis Episcoporum novae Legis, vel ornamentum : sed cujusmodi fuerit, hactenus incertum manet. Menardus ad librum Sacramentorum Gregorii M. ait, esse ornamentum quoddam pectorale, ad similitudinem illius, quo utebantur olim legales Sacerdotes. Sed haec nihil declarant. Multus est Gretzerus in Observat. ad Philippum Eystetensem cap. 16. in disquirendo, quid sit Pontificium Rationale nuperum, eoque ferme concedit, ut quidpiam affine Pallio Archiepiscopali fuisse existimet, cujus usus aliquot Episcopis ab summis Pontificibus indultus legitur. Sane Ivo Oarnotensis serra. 3. ubi de Rationali Sacerdotum veteris Legis, quibusdam tantum Episcopis, non omnibus concessum innuit : Hie ornatus solius erat Pontificis, sicut et nunc est apud eos, quibus eo uti concessum est, propter distantiam majorum et minorum Sacerdotum. Et infra : Novi quoque Testamenti Sacerdotes non omnibus illis utuntur indumentis, quia nee duabus utuntur tunicis, nee Rationali, prxter solos Pontifices. Concessi peculiar! quodam privilegio sedibus ipsis, vel perspnis, Rationalis exempla aliquot recitant Scriptores. Ac de Eystetensis sedis Episcopis omnibus indulto a suramo Pontifice Rationali, sic ipse Episcopus Philippus Eystetensis in Vita S. Willibaldi cap. 23 : In cujus dignitatis evidentiam vestitura magni ornatus, ac sanctee figurationis ei concessa est: nee non ab omnibus sibi rite succedentibus pree cunctis Episcopis, gui de linea Moguntinge derivationis computantur. Vocatur autem vestis ista Rationale, quo etiam summus Pontifex accedens ad Sancta sanctorum olim supervestiebatur. Habebat autem Rationale summus Pontifex in Lege veteri in praefigurationem mullse. perfectionis, et Pontificibus novi Testamenti quibusdam conceditur in exhibitionem consummates virtutis. quas gratia et ratione perficitur, a qua Rationale dictum est. Eadem ha bet Historia S. Walpurgae ad Reginam Hungariae. [** Vide orationem habitam in consessu Oapitul. Metrop. Magunt. ann. 1320. apud Guden. God. Diplom. torn. 3. pag. 187. num. 137. Concessum Rationale Episcopo Halberstadensi ex decreto Agaiti PP. Vide Sigeberti vitam Deoderici . Episc. Metens. cap. 9.] Bulla Lucii III. PP. ann. 1182. pro Archiepiscopo MontisRegalis in Sicilia, apud Margarinum in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 199 : Fulgeat in pectore tuo Rationale judicii cum superhumerali ratione conjunctum, et ita in conspectu Dei procedas et hominum, etc. Versus, praefixi Ghronico Min-

RAT
densi Meibomiano, de Fundatione Mindensis Ecclesise :
Et hoc Templum consecratur A Leone, et ditatur Multis privileges. Nam hie Praesul honoratur, Mindensis qui vocitatur, Dignitate pallii. Quod bene Rationale Vocamus, et hoc non male ; Nam trim Episcopi, Tantum isto decorantur, Per quern recta venerantnr Locus, gens et Clerici.

RAT
pallium. Bruno Signiensis Episcopus de vestibus Episcopal. : Restat nunc ut de pallia dicamus, per quod simul utrumque, et superhumerale et Rationale significatur. Quia enim supra utrumque Pontificis humerum jacet, superhumerale dicitur: quod vero inde descendens in ipso Pontificis pectore jungitur, Rationale dicitur. Habebat enim Aaron superhumerale, quod quidem usque ad humerum extendebatur : Rationale vero quadrangulum erat et duplex, sicut et pallium duplex est. Habebant enim mensuram palmi, lam in longitudine quam in latitudine, qux mensura Pontificis pectori ornando vel operiendo sufficeret. Habet igitur Pallium eandem cum superhumerali et Rationali significationem , quamvis eandem non habeat compositionem. Habeturin Missa, ab Illyrico edita, haec Oratip ad Ratiotionale, cum scilicet illud induit Episcopus sacra facturus : Da nobis Domine virtutem tuam firmiter retinere, et doctrinam veritatis plebi tuse digne aperire. S5S Ruinartius in sua Dissertatione de Pallio Archiepiscopali torn. 2.0perum posthum. Mabillpnii pag. 452. duplex Pallium distinguit, Romanum scilicet et Gallicanum. Pallium hoc Gallicanum idem esse censet cum Rationali: quod post Marlotum torn. 2. Metropolis Rem. lib. 3. sic describit ibid. pag. 454. ex veteri Catalogo ornamentorum Pontificalium Remensis Ecclesiee, ut ex ea descriptione pqssit unusquisque advertere quam proxime accedat Rationale ad Pallium nostrum. Sic auctor hujus Oatalogi : Aliud est unum magnum et pretiosutn Rationale de panno aureo cum quatuor anulis et totidem agrappis de auro, in quo sunt duodecim lapides pretiosi diversorum colorum incussati (f. incassati) in duodecim circulis aureis, in quibus sunt scripta nomina duodecim filiorum Israel, et pendet ipsurn Rationale cum una catena de auro circumdante hurneros Prselati, in cujus catenae duobus lateribus admodum duopulchri lapides in auro, et a parte posteriori unus sat crassus cintallus. Hoc pretiosius Rationale in solis majoribus solemnitatibus adhibitum fuisse cerium videtur eidem Ruinartio : aliud vero minoris pretii singulis diebus ad Archiepiscopis sacra facientibus, iis enim non erat licitum sine Pallio Missas dicere ex Concilio Matiscon. I. ann. 582. can. 6. Hujus posterioris Rationalis etiam meminit Auctor Catalog! laudati his verbis: Item aliud Rationale parvum de auro cum catena aurea, in cujus media interradiat lapis inusitatds magnitudinis, et in circuitu ejusdem sunt alii octo lapides pretiosi, videlicet quatuor smaragdinse et quatuor bales. WOT Porro si Rationale istud Gallicanum pallium non fuit, ut Ruinartius observat, ipsum tamen Pallii locum obtinuisse verisimillimum est, utpote quod eodem prorsus modo, ac nunc Pallium, in Missa gerebatur super alia pontificalia indumenta ; id patet ex sequenti articulo praedicti Catalogi, ubi sic habetur : Item tres acus de argento deaurato servientes ad tenendum dicta Rationalict cum casula, et habet quselibet acus in summitate unam grossam margaritam antiquam. Rationalis pontificii rursus meminit vetus Rituale Ecclesiae Remensis, eoque pretioso ornamento vestitum S. Remigium repraesentant antiques figurae tarn Metropolitanae, quam aliarum quarumdam civitatis rem. ecclesiarum. Ex quibus tandem conficit saepe laudatus Ruinartius baud temerariam

Descripsit Chappeavillus ad caput 40. JSgidii Auresevallis Monachi, Chartam Innocentii II. qua Adelberoni II. Episcopo Trajectensi usum Rationalis certis diebus concedit, his verbis : Et quoniam tanquam Aaron ad Pontificalis dignitatis fastigium divina gratia te vocatum esse confidimus, et loco Moysi ad regendum Christianum populum , per Dei providentiam es constitutus, eorum quoque dignitatis te participem constituimus, et usum Rationalis, postquam inEpiscopum consecratus fueris, persons^ tux concedimus: statuentes, ut eodem sacro ornamento infra Ecclesiam duntaxat his diebus utaris, qui in prsesentis scripti serin prsescribuntur, id est Ccena Domini, Pascha, Ascensione, Pentecoste, in festo B. Joannis, in solennitatibus Apostolorum Petri et Pauli, Assumptione B. Marise, in festo B. Lamberti, ornniumque Sanctorum, Natali Domini, in Octavis ejusdem, et Epiphania, in Purificatione B. Marias, in Dedicationibus Ecclesiarum intra tuam parochiam, et ordinationibus Clericorum, et in anniversario die Dedicationis Leodiensis Ecclesiae. Ex quibus patet, eumdem ferme fuisse Rationalis deferendi usum ac Pallii. At omnium Episcoporum fuisse Rationale videtur innuere Missa vetus ex Codice Rotaldi, Abbatis Corbeiensis, de Episcopo sacra facturo die Paschalis : Postea ministretur ei casula: tandem vero Rationale cohssrens junctim superhumerali. Quo spectant ista ex Ivone Oarnot, serm. 3: Sunt autem adinvicem concatenata Rationale et humerale, quia cohserere sibi invicem debent ratio et opera. Mentio est preeterea Rationalis in Actis Ecclesise Saltzburgensis apud Canisium : Inter csetera pretiosa, quss tune temporis idem intrusus, seu Episcopus, nobis abstulit, Rationale unum ex auro et gemmis pretiosis intextum, aureis catenulis dependens, pene mille marcarum pretio sestimatum, quod Imperator Grxcise fundatori nostro'Gebehardo Archiepiscopo, dum legatione Csesaris illo functus, filium ejus baptizasset, pro munere donaverat, jussit prssfatus Perchtoldus exponi, militibus suis hsec largiturus. Mox : Quidam vero ex fratribus Nordwinus Presbyter, Sacrislse seu Custodis functus officio, ad tantum facinus perhorrescens, et aliorum quatuor, qui adhuc supererant, simili casde jam perituris vitss consulens, arreptum Rationale in quatuor frusta confregit, cuique illorum suam partem tribuens. Meminit et Rationalis Episcopalis Historia Episcoporum Autisiod. cap. 49 : Palla vero carbasea aureo circa peclus effulgens Rationali, a genibus ad talos usque holoserica limbo deaurata mirifice Pontificalia vestigia complectebatur. Infra : Casula autem colons setherii phrygio palmum habente, superhumeralis et Rationalis effigiem ad modum Pallii Archiepiscopalis honorabiliter prsstendebat. Ex quibus sane nihil aliud fuisse videtur Rationale istud Episcopale, quam

28

RAT

RAT

RAT

esse suspicionem, Pallium Gallicanum ahud ab isto Rational! olira non fuisse, cui Pallium Romanum successerit: quam conjecturam confirmat ex antique Scriptore sub Alcuini nomine vulgato, qui eo tempore vixisse videtur, quo Pallium Rom. coepit ab omnibus Ecclesise Gallicanse Metropolitans suscipi. Hie Auctor lib. de divinis Officiis cap. 18. ita loquitur: Pro Rationali nunc summi Pontifices, quos Archiepiscopos dicimus, Pallio utuntur, quod a sancta Rom. Sede Apostolico dante suscipiunt. Nee impedit, quod agat de Judseorum Rationali; dicit enim hie auctor Pallium Romanum Rationalis Judaic! locum tenere, eq quod Rationali Gallicano, quod Judaico non erat absimile, successerit. Pallium cum Rationali etiam cqmparant Bruno Signiensis lib. de Vestibus Episcopalibus et Scriptor Histories Episcoporum Autisiod. cap. 49. supra laudati. Vide Pallium 3. I. RATIONALES, Procuratores Principum (nam et ita interdum appellantur) in provinciis, qui Provinciates reditus exigebant: xaOoAtxo: et xaOoXixiavoc, in Gloss. Gr. Lat. Julius Firmicus lib. 3. cap. 4 : Faciet Procuratores Reg\im Rationales. Infra: Faciet aut Procuratores Regum, aut Rationales, aut quibus nuntiandi potestas concedatur. Cap. 8 : Reddet etiam honestos moribus et graves, Rationibus etiam faciet prsepositos, aut conductionum , aut frumentorum , etc. Cap. 13 : Qui discussiones Rationales, magnaque negotia tractare consueverint. Lampridius in Severo : Procuratores, id est, Rationales. Ejusmodi Rationalium mentio est in veteribus Inscriptionibus, in utroque Codice, apud Ammianum, Lactantium de Mortibus persecut. num. 12. Senatorem lib. 6. Epist. 8. etc. Rationales, qui rationes et computa dispungunt, in Bulla dementis VI. PP. ann. 1344. apud Waddingum in Regesto torn. 3. pag. 308. Vide quse de Rationalibus variis congessit Jacobus Gotofredus in Notitia dignitatum Codicis Theodosiani pag. 327. 328. 329. 330. Rationales porro in provinciis bona caduca et vacantia fisco vindicabant: unde hue referenda videtur Lex Wisigoth. lib. 10. tit. 2. 5 : Et si forte possessio est, ubi repositio alicujus substantise sit, ne per Rationales excusatio fiat, etc. Infra, in exemplar! Epistolse infirmationis : Ita ut si aliquid ibi repositionis habetur, et anulo domini sui non est signatum, propter auferendam rationem Rationalium, per illos 8. dies anulo tuo maneat obsignatum. * 2. RATIONALES , Medici, quorum princeps Galenus, sic Celso in Praefat. vocantur, qui Logici a Gael. Aurel. lib. 2. Acut. cap. 15. vulgo Dogmatici. Celso enim Rationalis ars, Disciplina medicinse. Haec ex animadv. D. Falconet. II. RATIONALIS in Ecclesiis Hispaniarum quis dicatur, docet Synodus Toletana ann. 1565. torn. 4. Cone. Hispan. pag. 80. col. 1: Prsscipit Synodus Missarum celebralionem et alia opera pia, quse testamentis mandantur, saltern intra annum unum post testamenti publicationem impleri. Quin etiam Curatis omnibus et rationum ecclesiasticarum prsefectis, quos Rationales vocamus, jubet, ut singulis annis Ordinario exponant quantus Missarum nondum celebratarum numerus in ipsorum parochiis supersit. Hi Rationales rursus memorantur in Synodo Valentiae ann. 1566. ibid. pag. 129. col. 2. et pag. 133. col. 2. quo in posteriori loco hsec habentur de electione eorum-

dem: Cum Rationalis.... eligendus erit, tum est. Rationarii apparitionis armorum clerus duos nominet, quos Ordinario pro- magistri, meminit Ammianus lib. 15. et ponat, e quibus alterum pro suo arbitrio Rationarii apparitoris, lib. 18. Ordinarius eligat. Epitome GonstitutioT RATIONARIUS, Idem qui supra Rationum ejusd. Eccl. ibid. pag. 188: Cano- nalis in Ecclesiis Hispanicis, Oecononici Rationales pro tempore exislentes, mus. Acta S. Ferdinand! Regis Cast. non possint habere salaria dicti officii, torn. 7. Maii pag. 370 : Post hanc arcam nisi computato libra et facia definitione. ferebatur Deiparss parva imago eburnea... Vide Capsoverius et mox Rationarius. ferebatur autem perquam devote et reveT RATIONALES MAGISTER, Regis ra- renter inter manus Rationarii. tionibus, seu aerario Praefectus. Privile* Rectius in Diction. Hispan. Raciogium Petri II. Regis Valentiae pro Ec- nero, Ecclesiae portionarius, clericus seu clesiasticis, torn. 3. Concil. Hispan. pag. sacerdos, cui assignata est praebenda 616. col. 2 : Quum hoc eodern injungimus, portionaria, Radon nuncupata, nostris nostro Rationali magistro, vel alii e prse- inde Racionnier. Testam. Caroli reg. dictis administratoribus et aliis deposita- Navar. et comit. Ebroic. ann. 1376. in riis prasdictis, computum vel computa Cod. reg. 8428. 3. fol. 109. r: Item ausdiz auditoribus, ut quidquid vobis pro prse- chanoines (de Duxne) seront appliquez missis duxerint exsolvendum, quod in tous les droiz, proufftz, rentes et revenues nostro compulo admittere non postponat. queiconques, que les Racionniers de ladite eglise ont accoustume avoir et prendre en Vide Magisler rationalis. * 2. RATIONALIS , Aliis notionibus, icelle: par telle maniere, que quant il vacquera aucune de Radons, nul d'llec vide supra in Ratio 6. et Rationales 2. 1 RATIONALITAS, Vis et facultas ra- en avant n'y sera mis ne institue; mais tiocinandi. Tertullianus lib. de Anima vendront successivement les droiz et rentes cap. 38 : Habet immortalitatem, Rationa- desdites Radons audiz chanoines. 11. RATIONATOR, Ratiocinator, Ratiolitatem, etc. Passim utuntur recentiores nibus praefectus. Statuta datiaria RipePhilosophi. RATIONAMENTUM, Praestatio, quaa riae fol. 13. v. cap. 4 : Quilibet emptor et ex jure debetur. Chartul. Gelsinian. ch. quilibet officialis debeant notificare prx833 : Gripisco illam consuetudinem et Ra- fato Capitaneo et Rationatoribus dictse tionamentum, quam requirebam in Bren- Communilatis omnes et singulas invennaco, mutantibus obedientiariis ejusdem tiones, conventiones et pacta.... et quod loci ac milii reddentibus unum sextarium Rationatores dictse Communitatis... adstricti sint... omnes pr&dictas inventiones, de civada. Vide infra Razonamentum. 11. RATIONARE, Placitare. Vide Ratio 1. conventiones et pacta.... scribere super t 2. RATIONARE, Rationes edere, com- uno libro dictse Communitatis. Utitur putare. Statuta Vercell. lib. 1. fol. 19. Ulpianus. Vide Rationare 2. recto : Itemque Potestas sive Rector Com1 2. RATIONATOR, Advocatus. Vide munis Vercellarum teneatur specialiter in Ratio 1. RATIONATUS, RACTIONATUS, Comconstituere et habere unum ejus judicem jurisperitum, qui teneatur exigere banna, putatus. Charta ann. 845. apud Murator. condemnations, fodra, taleas, alia onera, torn. 1. Antiq. Ital. med. aevi col. 405: introitus et avere Communis Vercellarum, Pro omni censu et justitia reddere debeaque remanserunt ad exigendum ante mus argentum solidos viginti, bonos denatempus sui regiminis, postquam ipsa fodra rios, bene expendibiles, duodedrn denaet condemnationes inquartata et inquar- rios per singulos soledos Ralionatos. Alia tate fuerunt, Rationata prius per Ratio- ann. 935. apud eumd. torn. 3. col. 1054: natores Communis Vercellarum. Vide in- Solidos viginti, duodecim denarios per fra Rationator 1. singulos solidos Rationatos tantum. Alia * 3. RATIONARE, Eadera notione, ut denique ann. 1109. ibid. col. 1112 : Libras videtur, qua Italicum Ragionare, Loqui, septecentum de bonis denariis expendiverba habere. Charta de ripatico sol- bilis de moneta de Luca, viginti solidos vendo ann. 1228. apud Murator. torn. 2. per omnes libras Ractionatas, etc. Vide Antiq. Ital. med. aevi col. 30: De carro Rationare 2. Rationando duo rnilliaria subtilia unum -RATIONERIUS, Rationibus praefectus, car rum. Ital. Ragioniere, cujus officium Ratione1 RATIONARIUS, juxta vim vocis, Idem riatus vocatur. Stat. antiq. Florent. lib. qui Ratiocinator Ciceroni, aliis minus 1. cap. 61. ex Cod. reg. 4621. fol. 30. v: Latinis Calculator. Modestinus lib. 27. Quorum (Rationeriorum) of/icium duret Dig. tit. 1. leg. 15. | 5: Neque libraries,sex mensibus; qui Rationerii et eorum neque calculators, quos vulgo Rationarios substituti legiptime convenire debeant dicimus, habere immunitatern dicunt Di- quolibet die esse.... In rationum fiendis vorum constitutions. Rationariorum per ipsos debeant omnes, quattuor vel vero, quorum crebra fit mentio in Noti- saltern tres ex eis invicem.... Qui in dicto tia Imperii, et apud Scriptores sevi Theo- officio Rationeriatus fuerit, etc. Et si dosiani, procuratio erat, ut earn exponit contigerit aliquern ipsorum, durante offiCarolus de Aquino in Lexicq Milit. ex cio Rationeriatus, eligi ad officium conhorreis fiscalibus et castrensi penuario ductss, etc. Vide Rationator 1. * RATIONISTA, Eodem significatu, in assignare militibus et distribuere buccellatum in singulos dies : alternis vero Stat. Gasimiri III. ann. 1451. inter Leg. vinum et acetum : uno per hebdomadam Pqlon. torn. 1. pag. 163 : Si dominus rex laridum, duobus vervecinam; de qua aliquem nobilem donaverit cum sale cenprocuratione Rationariorum Leges tenariato ac thinis; tune zupparius agunt in Jure civili, et Ammianus lib. omnes centenarios debet conscribere, et 17. Referebant autem in tabellas, seu eos Rationistis in ratione enodare. 1 RATISGUNT , Adseslimaverunt , in pictacia, capita rationum, quse viritim in numeros militum et pabulorum, quflp. Glossis Isid. Legendum ut in Excerptis : exhibebantur pro equorum alimonia. Rati sunt, sestimaverunt. Hasc interdum connumerata pecunia, 1 RATISOS, Tapao;, in Glossis Lat. Gr. quandoque vero ipsis annonariis specie- Vulcanius castigat, Ratis, 6 -rapcro?. In bus dividi moris fuisse, ex Polybio lib. Glossis Graec. Lat. habetur : Tapab? TOO 6. de Castrametatione Romana, probat TtoSo?, Planta, Ratisos. idem de Aquino ; qui tandem observat * RATITUDO , Firmitudo , soliditas. Rationarios, de quibus paulo ante dic- Consuet. Norman, part. 1. cap. 45. ex

RAT
Cod. reg. 4651 : Nichil etiam, quod minores dicant vel faciant in laicali curia, Ratitudinem reportabit ; nisi in hoc tantummodo, quod per legem secundum jus et consuetudines Normannise adimpletum, fuerit judicatum. Ubi Gallicum : Chose que ceux qui sont en non aage dient ou qu'ilzfacent en court laye, ne sera estable, etc. Ibid. part. 2. cap. 52 : Omnia autem quss fiunt in scacario, seu placitando, seu denunciando, vel quocumque modo alio, dum tamen proferatur occasions Ratitudinis observandse, firmitatis debent plenitudinem retinere. Ubi Gallicum : Toutes les chases qui sont faites en eschiquier pour tant que elles soient faites pour estre tenables, ont perdurable fermete. Hinc emendandae esedem Consuet. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 390. ubi editum : Protendatur occasione consue-

RAY

RAU

29

torn. 9. Spicil. Acher. pag. 568. dicuntur reg. Franc, pag. 128. ubi editum Reagier illae, in quibus id continetur quod deli- et Revaigier ibid. pag. 288. Ravarat, Fusberatum fuit et constitutum. tis species, apud Arvernos. Lit. remiss, * Quid hac formula mtelligendum ann. 1459. in Reg. 190. Chartoph. reg. est, meliu? dictum fuit in voce Literal. ch.200: Ung baston autrement appelle * 2. RATUM, [Picquotin. (Glos. Lat. Ravarat, selon le languaige du pays Gal. Bibl. Insul. E. 36, xv. s.)J (d'Auvergne). RATURUS, Mus major. Vide Ratus I. * RAVALLIS, Morbi genus. Lambert. 1. RATUS, RA.TTUS, Mus major, vulgo Nerden in Tract, de Variolis, etc. ex Rat, apud Silvestrum Giraldum in To- Cod. reg. 6983. fol. 194. r : Est enim pqgr. Hibern. dist. 2. cap. 32. Idem in qusedam species (yariolarum et morbilItinerario Cambrise lib. 2. cap. 2 : Mu- lorum) quie a quibusdam Ravallis nomirium majorum, qui vulgariter Rati di- nalur, et a quibusdam pasticus, et a quicuntur. Willelmus Andrensis in Chro- busdam blatese. nico : Cum... tarn noctuas, quam Rattos RAVANNA. Tabularium Fossatense : sibi infeslos animositate juvenili circum- Hi sunt, qui debent annuatim saccos ad quaque fugaret, etc. [Vita S. Lanfranci reponendum Ravannas et les haurons num. 8. tom. 5. Maii pag. 835 : Mures et bladi in grangia dictse Abbatise. Rati valde sunt nobis infesti, et idcirco SSS Per Ravannas intelligo ventilanunc affero catum. Vide Vossium lib. 1. tiones seu ejectumes e frumento ventide Vitiis sermonis cap. 28.] De vocis late, voce a vannus deducta ; et pro RATO, Mus major, Rat. Vide Ratus I. etymo vide quae commentantur Cobar- haurons corrigo hautons. Vide Halto et Hauto. RATOR, Judex. Rata, arbitrata, firma, ruvias, Ferrarius, et alii. RATURUS, in Gloss. ^Elfrici, Rest, id * Ut minutiores paleas et frumenti certa. Gloss. Lat. MS. Reg. God. 1013. est Mus. purgamenta, Ravannas dixerunt, ita Ita etiam Gloss. Isid. Rvro, Eadem notione. Henric. de nostratibus Ravaille, pro minutis pisci* RATORIUM, f. Praestatio, quae pro redimenda opera, quam in congerendo Knyhgton. ann. 1381 : Tanta agilitate culis. Tract. MS. de Pise. cap. 65. ex foeno cum rastro debebant tenentes, ascenderunt, ac si essent Ratones, vel Cod. reg. 6838. C. : Alium piscem nostri domino exsolvebatur. Charta Joan, de spiritu aliquo vecti. [Elmham. in Vita Bogue-ravel appellant, quia scilicet caCastell. dpm. de S. Hilario pro incolis Henrici V. Regis Angl. cap. 68 : Tan- piatur et vendatur cum piscibus, vulgo ejusd. loci ann. 1324. in Reg. 62. Char- dem murum Ratonumque carnes exoti- Ravaille appellalis, id est, minutis. Vide toph. reg. ch. 361 : Ad Ratorium Ires cas, magno comparatas precio, rapida Ravania. ^ RAVANUS. [ Da ei tres Ravanos gallinas et tria quarrata ad unum equum. ventris voracitas in suam sallosam abyssum devorat et receptat.] medianos cum ipsorum foliis. (B. N. Vide Rastellagium. 2. RATUS, pro Raptus. Vide Raptus. Ms. Lat. 10272, p. 277.)] * RATORNARE, Gall. Ratourner, pro RAUB, RA.UPA, Exuviae, spolium, fur*3. RATUS, Alia notione. Concessio Reparer, refaire, Reflcere, restituere. Charta Margar. comit. Fland. ann. cannabinse sub Henr. I. reg. Franc, ex tuna vel praedatio cujusvis supellectilis, 1274. ex Chartul. 1. Fland. ch. 263. ex Chartul. S. Sulpit. Bitur. fol. 32. v : Ad Germanis Raub, unde nostris Robe pro Cam. Comput. Insul. : Se nos avons be- fossatum faciendum, propter ipsos Ratos vestimento, et Rober et Desrober, pro soing de mairien a nos moulins et a nos salvandos, dedimus septem solidos. An furari, vestem vel quamvis supellectiautres wisines de Valenchienes.... pour legendum est Rasos, Canalis, alveus 1 lem auferre, furari ; [nisi eas voces cum Ferrario deducere malueris a Latino refaire et Ratourner, ce mairien il doivent Vide supra Rasa 1. 1 RAVA, Genus coloris. Vide Ravus. Rapere : quod etiam Carolo de Aquino acheter. Alia ann. 1262. in magn. CharRAVAGAULUS, pro Rapocaulis, Caulis magis arridet.] [** Vide Grimm. Gramtul. nig. Corb. fol. 118. v: Je ne devoie riens metre alpulchfaire,ne a Ratourner. species, quse vulgo Choux rave, in Capi- mat. Ling. German, tom. 2. pag. 19. et torn. 3. pag. 446.] Lex Alemann. tit. 49 : * RATTARE, Delere, oblitterare, Gall. tulari de villis cap. 70. 1 RAVALE, Destructio, subversio, qua Quicquid super eum cum Rauba vel arma Raturer, alias Rater. Stat. eccl. Tull. ann. 1497. MSS. fol. 42. r: Clericus capi- decreto Judicis ob admissum crimen tulit, omnia sicut furtiva componat. Letuli producit rotulum eorum, qui percep- deprimitur seu complanatur aedincium, ges Rotharis Regis Longob. tit. 5. turi sunt paneni et vinum, qui rotulus a Gallico Ravaler, Deprimere. Privile- [** cap. 16.] : Si spolia ex ipso mortuo legitur ; et si qui omissisunt, reponuntur ', gium Johannis de Castellione Comitis tulerit, id est, pro Raub componat sol. 80. qui vero exprimi non debuerunt, Rattan- Blesensis ann. 1265. pro Monasterio S. Formulae Parensales cap. 8 : I)um dicetur. Lit. remiss, ann. 1397. in Reg. 153. Johannis in Valleia Garnot. e Schedis ret, eo quod... ipsum ibidem interfecisset, Chartoph. reg. ch. 46 : Et aussi Rata D. Lancelot : Si contigerit casus, per vel occidisset, et Rauba sua, caballos, auledit prestre une lettre scellee du grant quern debet, secundum judicium dicto- rum et argentum, et drapalia exinde tuseel,.... et avec ce Rata ledit chappellain rum Abbatis et Conventus, fieri Ravale lisset, vel deportasset. Et can. 26 : Contiplusieurs autres lettres;.... lesquelles let- seu destructio domus vel alicujus rei exis- git quod cellarium, vel spicarium vestres ainsi Ratees, etc. Memor. D. Cam. tentis in aliquo dictorum locorum immu- trum infregi, et exinde annonam, vel Comput. Paris, fol. 147. r: II Rata et nium et quitorum, ut dictum est, supra aliam Raupam in solidos tantos furavi. osta un x. sur la somme dexij. c. frans... mandatum dictorum Abbatis et Conven- Hinc eadem vox pro furto in Charta II a Rate OH fait Raler en la vente du tus, superficiem ligneam domus destruen- Petri Regis Aragonum ann. 1302. apud sel Jehan d'Orliens, et mains mis qu'il ne dse, et superficiem rei alterius, de quibus Guichenonum in Centur. 2. Biblioth. fieri Ravale opporteret, tradent Preposito Sebusianae cap. 70 ; Prudentias vestrse devoit. Vide supra Radiare. Carnotensi... ad comburendum, et statim recepimus literas... continentes rapinas, | 1. RATTUS, Gallis Rat. Vide mox Ratus 1. dictus Prepositus vel Ballivus dictam su- Raubas,violentias, aliaque damna... irro* 2. RATTUS, Libert. Florenc. ann. perficiem comburent extra terram dicto- gata, etc. Vide Formulas Andegavenses 1339. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. rum Abbatis et Conventus, nee licet, nee cap. 29. 97. art. 55: Pondera et mensurse sint licebit predicte nobili Comitisse, vel hereSSlf Pro yeste nostris Robe dicta pasRatta, sicut sunt in villa Condomii. Id dibus suis successoribus ejus, intrare (ali- sim occurrit ; ac primum pro tunica est, si tamen bene lectum est, ejusdem quem) predictorum locorum pro faciendo virili. Acta S. Yvonis MSS. : Apparatu conditionis et capacitatis atque pon- aliquo Ravale, seu aliam justitiam quam- Raubarum Persicarum... deposito, vilem dera et mensurse Condornii. Vide supra cumque. Vide Condemnare terram vel habitum sumsit. Adde Processum de Rata 3. domum. Vita ejusdem S. Yvonis tom. 4. Mail RATULA. Silvester Giraldus in Topogr. * Ravager, pro Emendam seu mulc- pag. 546. Testamentum Johan. Comitis Hibern. dist. 1. cap. 10: Ratulse vero tam exigere, occurrit in Charta ann. Claromontis ann. 1340. apud Baluz. raucse et clamosas innumerae. Sed videtur 1404. ex Reg. feud, comitat. Pictav. tom. 2. Histor. Arvern. pag. 317 : Legalegendum Ranulse. Cam. Comput. Paris, fol. 119. v : Je mus Stephana vayleto et chambrerio nosT 1. RATUM, Deliberatum, constitu- Guillaume Boneau valet, tiens etadvouhe tro... meliorem Raubam nostrum. Vide tum, Latinis. [* Prsecept. Loth. reg. a tenir... le droict de prandre et Rava- Testamentum Roberti III. ibid. pag. ann. 965. inter Instr. torn. 11. Gall. ger par droict de justice et juridiction, 307. aliud Bernardi de Turre ibidem Christ, col. 105 : Quorum Rato nostra jusques a sept solz, six deniers, sur tous pag. 571. aliud Guidonis de Turre ibid, excellentia hilaris reddita, ac eorum vo- ceulx, qui exploicteront en et es chases et pag. 616. cujus locus exstat in voce Caluntati aurem accommodantes, veluti appartenance dudit lieu de Lage Bonet, mallotus ; Limborchium lib. Sentent. postulaverunt fieri, adjudicavimus.]tlmc sans le gre ou licence dudit Guillaume. Inquisit. Tolos. pag. 66. 123. TestamenLitterse de Rato, in Chronico Andrensi Vide Stabil. S. Ludov. tom. 1. Ordinat. tum Gaigonis Episc. Casin. ann. 1345.

30

RAU

RAU

RAU

apud Marten, torn. 1. Collect. Ampl. col. T RAUBA LECTI, Quivis lecti ornatus, homo capiat vel per se, vel per alium, nee 1460. Testamentum Guillelmi Viceco- instructus, ut stragulum, linteum, etc. Raubet, nee Raubari facial aliquem homitis Narbonens. apud eumdem Mar- Oonstitutiones Frederic! Regis Siciliae minem de genere Laicum, vel Clericum, ten, torn. 1. Anecd. col. 1633. Statuta cap. 58 : Nulli omnina curialium... licere nisi eum aquindaverit antea per quinque Ecclesiae Anic. ann. 1267. torn. 2. eorum- decrevimus mataratia et alias Raubas dies, etc. [Regimina Paduae apud Muradem Anecdot. col. 485. Pro muliebri lectorum... patrono invito accipere. Tran- tor. torn. 8. col. 436 : Steterunt circa... quoque vestimento in Statutis Genuae sactio inter Abbatem et Monachos Cras- deprsedando et Raubando villas Pedevenlib. 3. cap. 5 : Possit uxor viro mortuo senses ann. 1351. ex libro viridi fol. 53 : dse. Epistola Petri Episcopi Valon. ad habere de bonis viriRaubam nigram, etc. Quando mittentur aliqui Claustrales Ca- Massilienses ann. 1357. e Schedis D. le Adde lib. 2. cap. 17. Testamentum Bea- mone, ut ibi resideant pro sociis cum Fournier : Quamplures villas et castra tricis de Alboreya Vicecomitissae Nar- Priore, dominus Abbas dicti monasterii una cum complicibus suis Raubaverunt bon. ann. 1367. apud Marten, torn. 1. habet (dabit) eis duo animalia, videlicet et destruxerunt.] Vide Leges Alfonsinas Anecdot. col. 1524 : Item legamus eidem unum pro persona sua et aliud pro Rauba part. 7. tit. 13. De los robos, [et infra RoMonasterio, seu Conventui, unam Rau- lecti et aliis rebus dicli Monachi portan- bare in Roba.] bam nostrum deauratam pro altari dictss dis ad dictum Prioratum de Camone. RAUBARIA, Furtum, in ConventioniEcclesise. Mox recurrit ead. col. Procla- Haud satis scio an eadem notione ibi- bus inter Carolum I. Comitem Provinmatio Consilii Massil. sub finem S33cuh dem : Lavandarius tenetur lavare bis in ciae, et Arelatenses ann. 1251. art. 22. in Xlll. ex Schedis D. le Fournier : Nulla qualibet septimana Raubam Conventus Statutis Venetorum ann. 1242. lib. 5. domina de cetera portet in Raubis suis, et singulariorum de eodem et familisB eo- cap. 17. in libro Promissionis maleflcii etc. Pluries occurrit ibi. Miracula MSS. rumdem. Linteum quodvis videtur esse ibidem cap. 9. et in Foris BeneharnensiUrbani V. PP. : Timens ne ipsam derau- intelligendum. b u s n o n s e m e l . Scribit Catellus in Arbaret, quia erat in bono statu de Raubis 1 RAUB.E ^ESTIVALES, vel Hyemales, chiepiscopis Narbon. pag. 788. exstare suis. Vide Roba. Vestes quibus Dalphini proceres ac fa- Chartam anni 1155. in Tabularip Ecclef RAUBA, Quodvis tegmen, ut expo- miliares suos dpnabant aestate vel siae NTarbpn. qua Dominus Fontis-Jocosi nunt viri docti. Processus de B. Petro hyeme. De his fusius agitur in Ordina- dimittit jus, quod sibi hactenus asseLuxemburg, torn. 1. Julii pag. 590 : Nee tione Humberti II. torn. 2. Histor. Dal- ruerat in bonis mobilibus Archiepiscopi poterat pati, nee sustinere, 'quod Rauba phin. pag. 315. Vide Roba. demortui, quse in castro Fontis Jocosi esset super dictam tibiam. T RAUB.E PAP ALES. De iis raubis esse reperiebantur, simulque fructus omnes | RAUBA, Supellex quaevis, ut Robadicuntur Papse ministri, et familiares, Episcopatus intra districtum ejusdem suo loco. Statuta Massil. lib. 3. cap. 28 : quod alias suis familiaribus Principes castri ; quod quidem jus Raubariss noDecernimus observandum, quod quilibet raubas distribuerent certis anni festivi- mine ibidem donatur. Ita injustam boautoritate sua possit claudere portas do- tatibus, ut infra dicitur in Roba. Frag- norum Archiepiscopi usurpationem sua mus suss suo inquilino, omniaque ibi in- mentum libri, cui titulus Memorabilia vera nomenclatura donari patiebantur vecta et illata a dicto inquilino, si volue- Humberti Pilati, torn. 2. Hist. Dalphin. usurpatores ipsi. Vide eumdem pag. rit, sibi obligata retinere pro mercede pag. 622 : Die Marlis ante Pentecostern, 590. 636. 881. [Raubaria et deprssdatio, in dictss domus ab illo inquilino sive con- 18. die Maii (an. 1344./ dedit Papse cas- Statutis criminalibus Saonae, in quibus venta... Similiter liceat illi retinere Rau- trum Avisani, et complemt cum eo fac- integrum caput 20. est de Raubaria et bam ibi illatam, quando forsitan inde tum de Romanis pro medietate jurisdic- depredatione restituenda et puniend<*. recedet, vel exibit, aut recedere volet dic- tionis dictse villas... tune existentibus cum In corpore capitis indiscriminatim scritus inquilinus. Testamentum Rogerii Domino, in dicto compromisso, Henrico bitur Raubaria vel Robaria. Vide Roba.] Vicecomitis Carcasson. ann. 1150. in de Turre et Petro de Neyriaco Notariis RAUPA, Idem quod Rauba. Marculfus Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. juvenibus, qui, licet invili, iverant Avisa- lib. 1. form. 37 : Quasi homo Me... eum 531 : Raymundo Trencavello fratri meo num et fecerant syndicaturn, et nullo alio in villa, nulla movente causa, adsalisset, mando et valde prsecipio, ut donet Ber- de consilio vel famulatio Domini exis- et eum graviter livorasset, vel Raupa sua nardss Vicomitissse uxori mess X. M. tente cum eis, et illi fuerunt de Raubis in solidos tantos eidem tulisset, etc. Form. solidorum Melgoriensium, et medietalem Papalibus tune retenti. Gualvaneus 38 : Visus est denegasse, quod nee ipse mess Raubse, excepto auro et argento, vi- Flammeus apud Murator. torn. 12. col. ipso servo fagitivos pedes, nee Raupa sua delicet pannorum, mantellorum, tapetio- 1004 : Et ut Vicecomites haberent causam post se nunquam recepisset, etc. Infra : rum, filtrorum et omnium horum simi- standi in pace cum Ecclesia, Johannes Quod suprascripto servo illo memoratus lium. Statuta Genuensia lib. 4. cap. 17 : Papa dedit episcopatum Npvariensem ille pedes fugitivos una cum Raupa sua Non possunt fieri loti sine licentia Sena- Johanni Vicecomiti Ordinario Ecclesise in solidos tantos post se nunquam recetus sub posna scutorum centum et amis- majoris, Vercellinum supradictum rece- pisset. [Quibus locis Baluzius scribit sione Raubarum seu rerurn positarum pit ad Robas Papale*, et plures ex Vice- Rauba ; vestes autem intelligunt Ludoad lotum, etc. Oberti Cancellarii Anna- comitibus fecit Ordinarios Ecclesise ma- vicus de la Cerda Adversar. sacrorum les Genuens. lib. 2. apud Murator. torn. joris. cap. 122. Vossius lib. 2. de Vitiis serm. 6. col. 304 : Et quum in media galess es*( RAUB.E SGUTIPERORUM, de quibus cap. 16. et alii.] Formulae vett. cap. 51 : sent, vetitans ut nostri non accederent, ne esse dicebantur Scutiferi, qui Raubas Fuit judicatum, ut illam leudem, ut lex forte Raubas portarent, stalim quidarn accipere solebant ab iis, quorum erant erat, ipsi lui solvere deberet ; quod ita in Pisanus armatus extraxit de capite suo Scutiferi. Testamentum Guidonis Car- prsesenti fecit, et servum suum nomine elmum, etc. lidem Annal. Ogerii Panis dinalis de Bolonia ann. 1372. apud Ba- ilium vel aliam Raupam ipse ille pro ilia lib. 4. eqdemtom. col. 392 : Comes autem luzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 182: leude, ipsi lui, vel conjugi suss illi, in Syracusise cum sua baronia de civitate Item cuilibet aliorum Scutiferorum, qui quod eis bene complacuit, dedit. [Gasexeuntes, apertis portis, multos Pisanos, sunt de Raubis Scutiferorum, et mecum sendi Notitia Eccl. Diniensis ad ann. qui in terra erant, et totarn Raubam resident, [lego]... quinquaginta florenos 1420. pag. 120 : Promisit dare unum leceorum, vexilla et tentoria et arnixium auri. tum et unam Raupam de blanqueto. Catotum ceperunt. Hue revocari possunt | AD RAUBAS sui corporis aliquem tharina vidua Rostagni Neverii promisit teveteres Formulas Andegav. art. 29 : nere, Alicui raubas, ut ministro vel fa- unam Raupam de bianco. Charta ann. Veniens homo, nomen illi, aput (aut) miliari distribuere, nisi me fallo. Pac- 1483 : Petit licentiam habitum seu Raufemina, nomen ilia, qui fuit conjux ilia tum ann. 1306. torn. 2. Hist. Dalphin. pam albam nostri monasterii S. Victoria uondam Item promittit ipse Jof ile vir illi germanus illius, ante venera- pag. 125. col. 2 :Vapincensis) quod ipsum (M.aiSS\}.)relinquendi. Testamentum ann. Abbate, interpellaverunt homi- hannes (Comes 1522. ex Archivo ejusdem S. Victoris : nem, nomen illo, quasi servitium qui Rolletum (Dpminum de Intramonti- Necnon uxori sue suas vestes, Raupas et fuerunt ipsius illi, quondam post se habuis- bus)... tenebit ad Raubas sui corporis, subindumenta quecumque, turn festivales sit commandatas, hoc est, illam rem, qui quandiu ipse Rolletus fuerit in humanis. quam quotidianas, etc. Rursum occurrit illi ad prsesens aderat, et hoc totum forRAUBARE, Furari, prasdari, Rauben in Actis SS. Mali torn. 4. pag. 199. Junii liter denegabat. Interrogaverunt ipsius German, [vel Rooben : quod ipsum ex torn. 5. pag. 667. et alibi.] Oharta Hispailli, se (si) habebat homines qui de prae- Latino Rapere, inquit Vossius lib. 2. de nica aerae 1060. apud Anton, de Yepez in sente fuissent, et vidissent quando ipsa Vitiis serm. cap. 25.] Derober Gallis. Chronico Ordinis S. Benedict! torn. 5. Rauba ipsi illi et illi commandasset. Hie Pactus Legis Salicae cap. 20. 110. cap. pag. 435 : Sex vero boves, idem vacse 30. intelligi debet quaelibet res mobilis, quae 34. | 3 : Si quis in via alterum adsalierit, pecora promiscua, de Raupa siquidem, commendari seu apud aliquem deponi et eum Raubaverit, etc. Tit. 64 : Si quis Galnapes 2. 4. plumacios, literius 3. yzapotest, sicque non male depositum inter- alicui de manu aliquid per vim tulerit, nes 2. lentros de leno 3. duos etiam pares pretatur Mabillonius torn. 4. Analect. et Raubaverit, et expoliaverit, etc. Jaco- desabanes,etc. [In hac Charta non vespag. 250. et in Supplemento Diplomati- bus I. Rex Aragon. in Constitutionibus tis sol urn, sed et alia supellex intellicae pag. 82. Catalaniee MSS : Statuimus, quod nullus genda est.] Somnerus has voces a Saxo-

RAU

RAU

RAU

31

nico deducit, r e a f , vestis, spolium, ra- les autres, in aliis ejusd. ann. ibid. ch. pina, unde r e a f i a n , spoliare, rapere, 77. Aliae ann. 1458. ex Reg. 188. ch. 35 : quod nostri dixerunt Raubare. Wende- Icellui Cheminart dist au suppliant par linus a Theutonico Rooven, spoliare, a maniere de Rauderie telles parolles, etc. roof, spolio, seu lana detonsa de ovibus. Rebais, eodem intellectu, in Lit. remiss, Vide Roba. ann. 1407. ex Reg. 161. ch. 339 : Gilot le RAUBILLERIUS, Cui robarum cusio- Vasseur dist publiquement par maniere dia commissa est. Vide in Raub. Inqui- de Rebais, moquerie et desrision, etc. sit. ann. 1268. in sched. Pr. de Mazau- Porro suum unaquseque civitas joculagues : Dixit quia ipse stetit pro Raubil- torem habuit, qui ludis publicis praelerioper unum annum. erat, pro variis locis variis nominibus f RAUCARE, Balbutire, balbum esse appellatus. Vide supra Abbas laetitise. aut blaesum. Glossse Lat. Graec. : Rauco, 1 RAUDUM, 'Avepy<x<TTov, inGlossisLat. TpavXcSw. Alise Gr. Lat. : TpauXiCw, Ralvu- Grsec. et Grsec. a x Infra : Rudus, |i>Lat. cio (Balbutio) Rauco, Vide Rancare. Xoc, X<^[JLa> "*-h X ^ S avepyaaro?, xa\ vvj? ^RAUCARI, Raucum esse. Glossse Lat. <7wpo?. Festus habet : Rodus vel Raudus Graec. et Grsec. Lat. Raucor, Raucus sigmficat rem rudem et imperfectam ; sum, BootyYtw. Vide infra Raucire. nam saxum quoque Raudus appellant 1 RAUCEDO, Amputatio vocis, Isidore Poetae, ut Attius, etc. Notum est Rudus lib. 4. Orig. cap. 7. vel impuritas, ut ad- hac signiflcatione. RAVE, id est noxium. Papias. dit Job. de Janua. * Richalmi abb. Spec. vail. lib. Reve* RAVEGNANUS, Monetee Ravennatenlat. apud Fez. torn. 1. Anecd. part. 2. sis species. Gharta ann. 1200. apud Mucol. 382 : Eadem node ad vigilias audivi, rator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. quod dixit iterum unus daemon ad alium, 374 : Et nee aliud debent Ferrarienses ut facer et mihi vocis Raucedinem. Qui dare Ravennatibus pro datio salis, nisi respondit ; non possum, quia deest mihi tantum tres soldos parvorum pro centeoccasio, quas est inflatio ventris. Vide nario salis, et duos Ravegnanos pro cormox Raucitudo. bibus. j RAUGIDUS, Raucidulus, Aliquantu1 RAVERE, RA.YESCERE. Vide Ravus. lum raucus, qui etiam Rauculus dicitur, t RAVETA, Napi semen, unde oleum eidem de Janua. Raucidulus occurrit exprimitur, Gallis Navette, Normannis Nabette. Gharta ann. 1406. e Tabulario apud S. Hieronym. lib. 1. Epist. 16. RAUCILIO. Ghartula plenarise securi- S. Vandregesili torn. 1. pag. 238 : Thotatis sub Justiniano, apud Brissonium mas Damours Presbiter, Rector.... confeslib. 6. Formul. : Falce missuria valente sus fuit se debere et legitime teneri relisiliqua aurea una, cupo uno, Raucilione giosis et honestis viris Abbali et Conventui uno, orcas olearias valentes siliqua una monasterii S. Vandregi&illi.... in sumsemis argenteas, etc. An legendum Bau- mam unius boiselli Ravetarum, ratione et ad causam cunctarum decimarum, quas cilione ? Vide Baucalis in Bauca 1. | RAUCIRE, Esse velfieriraucum, Rector authoritate sua in diver sis ipse Joanni de Janua ; Eire enroue, in Glos- locis dictis religiosis spectantibus percesis Lat. Gall. Sangerman. .Glossae Gr. peral. Vide Ravitia. Lat. : Bpotyx'aw, Irraucio, Raucio. Aliae ** RAUGRAVIUS. Vide supra Comes Lat. Graac. : Raucio, ppayxuiSw. Hujus Hirsutus in Comes et Pfeffing. ad Vimeminit Priscianus lib. 10. sub flnem, triar. lib. 1. tit. 17. torn. 2. pag. 601. 7 1. RAVIARE, Joanni de Janua, Rauubi illud refert Lucilii : cum esse vel fieri ; unde Raviatus,raucus, Rausuro tragicus qui carraina perdit Oreste. et Raviatio, raucitas. Plauto dicitur RaVide Raucari. vire, ad ravim usque clamare. Hinc in 1 RAUCISONUS, Raucus. Raucisonas Glossis Isidori : Ravit, ravie loquitur, vel tubse, in Actis SS. Maii torn. 5. ubi de rauce, ut emendandum censet Vossius vener. Ezone. Vox nota Lucretio et Ca- de Vitiis sermonis lib. 4. cap. 19. sed a Ravis fingi potuit Ravie, ut Rava vox tullo. f RAUCITARE, Raucam vocem edere. apud Festum. Vocibus Raucitans dentibusque conten1 2. RAVIARE, pro Rabiare, ut Radens, in Actis S. Winebaudi Abb. torn. viosus, pro Rabic>sus. Glossaa Lat. Greec.: 1. Aprilis pag. 575. Ravio, ^uffcrco. Raviosus, XufffftoSyj;. Alias * RAUCITUDO, Raucitas. Convent. Ver- Gr. Lat. : Auaaw, Ravio, furio. Ayaawnens. torn. 9. Collect. Histor. Franc, SYJC, Raviosus, rabidus, rabiosus. Vide pag. 310 : Preces nostrss,... quae crudis Rabiare. carnibus fratrum nostrorum gravatse * RAVIDUS, Subniger. Mirac. S. M. Raucitudinem acceperunt, nullam so- Magdal. de Pazzis torn. 6. Maii pag. 331. noritatem virtutum habentes. Vide Rau- col. 1 : Ego per annum integrum colore albo et Ravido, qualis est sanctss habitus, citare. * RAUDERIUS , RODERIUS, Joculator, me vestire (promitto). cavillator, ut videtur, a Gallico Rauder, * RAVINALE, Ager ravinellis seu napis Jocari, cavillari ; unde Rauderie, Cavil- consitus. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. latio, facetiae. Inventar. ann. 1491. inter 188. ex Cod. reg. 4622 A : De custodiendis Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 55. col. rapis et Ravinalibus per camparios. Item 2 : Prassentibus Guillelmo Noerii, Raude- quod omnes camparii debeant et teneanrio, domino Petro Serezi, locumtenenti tur custodire, tarn rapas quam Ravineldomini viguerii. Comput. ann. 1505. ibid, las, et csetera bona et fructus. Vide supra pag. 80. col. 1 : In processione generali Rabina. ad causam infirmitatis Anthonii de Croux, | RAVISELLUS. Vide infra Ravus. Roderiiet trompetas villas, etc. Lit. remiss, ] RAVITIA, Naporum patina vel folia, ann. 1455. in Reg. 187. Chartoph. reg. ab Italico Raviccie, quod idem signiflch. 257 : Le suppliant non pas par mal cat. Chronicon Bergomense ad ann. courage, mais en soy cuydant Rauder et 1393. apud Muratpr. torn. 16. col. 873 : esbatre. etc. En bourdant et Raudant, etc. Interfecerunt Mariolam.... in uno campo, Alise ann. 1453. in Reg. 182. ch. 8 : Au- ubi recolligebat Ravitiam. Vide Raveta. quel lieu avoit une jeune fille a marier, a 1 RAULHENUS, Equus, idem qui infra laquelle le suppliant se Rauda de parol- Runcinus. Inventarium ann. 1380. ex les sans nul mal. Apres qu'ilz eurent tous Archive S. Victoris Massil. : Invents^ soupe et joue et Raude les ungs avecques sunt XLIX. equse ferrates, portantes, qua-

tuor annorum et ultra. Item plus ires runcini, alias Raulheni. Item xx. pulli masculi, etc. 1 RAUNATUS, Congestus, coagmentatus, ab Italico Raunare, Cogere, congregare. Job. de Bazano in Chronico Mutin. apud Murator. torn. 15. col. 574 : Apparuit Ravennae monstrum in Us inaudilum parlibus, una balena..,. De suis carnibus Raunatis fecerunt oleum in maxima quantitate. T RAUNCIONARE, Pecuniam per vim extorquere, Gall. Ranconner. Literae Ricardi II. Reg. Angl. ann. 1377. apud Rymer. torn. 7. pag. 164. col. 1: Item, quod dictus Episcopus contra Deum, et rationem et leges regni, fecit Rauncionare et recipere argentum de Matheo de Gourney .... et quam pluribus aliis, qui in guerris \psius avi nostri contra inimicos suos strenue laborarunt. RAVOLA, Rabula, clamosus. Warnerius MS. in Caprum Scottum Poetam :
Ante suum penem gestabat Ravola pellem, Ante Pelles caprae legmina retro nigrae.

Infra :
Sic incompositum quam ferres Ravola versum. Ibidem : Esne memor horum Moriuht modo Ravola Scotte 9

Ita in MSS. codicibus Symmachi legi notat Juretus ad lib. 3. Epist. 23. * Nostris Ravoille, Rana vel bufonis species. Lit. remiss, ann. 1456. in Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 6 : Avecques lui couchoient nu a nu crapaulx, Ravoilles, mourons , lisars et autres bestes venimeuses. RAUPA, Vestis, suppellex, etc. Vide Rauba. 3Jc RAUSARIUS, Gall. Roseau. [ Pro 11. duodenis de Rausario pro cabana mule (Art. Histor. de la Gironde, T. 22. p. 426.)] j RAUSATOR, Raptor, a Rausus, de quo mox. Synodus Compostell. ann. 1114. can. 19. inter ConciJ. Hispan. torn. 3. pag. 324 : Ab hora nona Sabbathi usque in feriam secundam hora prima, nullus sajo habeat licentiam pignorandi, nisi homicidas , latrones , scilicet violatores virginum per vim, Rausatores et proditores. | RAUSCIRE, Ravire, Ad ravim usque clamare. Radulfus Cadom. in Gestis Tancredi apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 205 : Jam Rauscerat clamando, cumt etc. Vide Raucire. RAUSEA, Arundo, ex Gallico Roseau. Appendix ad Vitam S. Wlphranni Episcopi Senonensis, scriptam a Jona Monacho Fontanellensi, num. 3 : Remanseruntque.... in media locorum palustrium, quas plena erant longissimis Rauseis virgultis. Vossius vocem hanc a Germanico Raus accersit, pro qua Belgse Riis dicunt, quae sarmenta, sive surculos denotat, [libro 2. de Vitiis sermonis, cap. 16. ubi non legit substantive Rausea, sed adjective Rauseum, sarmentitium, scilicet virgultum , sicque legendum est. ] * Nostris alias Rause. Stat. ann. 1352. in Memor. C. Cam. Comput. Paris, fol. 122. r : Toutes taintures a draps sont deffendues a traire (du rqyaume) et toutes autres chases, qui sont a faire draps, si comme suif, Rause, chardons, etc. Roz, in Lit. remiss, ann. 1456. ex Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 6:Lesuppliant... n'avoit soubz lui que seulement ung peu de paille et estoit abrye de Roz. T RAUSELLUS, Occitanis, Panis exi-

RAY
oblongus. S. : Item isto die quiSmsB.etM. DeaurataeVetus Ceremoniale libet rnonachus mansionarius istius Ec-

RAY

RAZ

clesie debet redpere a Domno Deaurate, ultra panem consuetum, duos Rausellos calidos in prandio : et Prior claustralis recipit quatuor de predictis Rausellis, et predictos Rausellos superius nominates debet solverepancosserius qui facit panem conventualem. 1 RAUSTA PORCI, Perna, Gal]. Jambon. Vetus Ceremoniale MS. B. M. Deauratse : Et isto die Domnus Deaurate tenetur dare Conventui quatuor Raustas integras inter omnes, et dividuntur de quatuor, in quatuor, etc. * Vel potius Frustum carnis assatum, a voce Raustir, Prov. torrere, assure ; uncle Raustida, turrestina, turrunda, in Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Vide Rostum. * RAUSTRUM, pro Rastrum, Candelabrum ecclesiasticum in modum rastri seu coronse in medio chori suspensum. Stat. MSS. eccl. Tull. ann. 1497. fol. 66. v : Si aulem facere contemneret advenientefesto (Innocent)um) suspenderetur cappa nigra in Raustro medio chori ; et tandiu ibi maneret in illius vituperium, quandiu placeret subdiaconis feriatis et pueris chori: et in ea re non tenerentur nobis capitulo obedire. Vide in Corona, Hercia 2. et supra Rastellum 4. RAUSUS, Raptus. Concilium Goyacense ann. 1050. cap. 8 : Mandamus, ut in Legione et in suis termims, et in Gallee.ia, et in Asturiis, et in Portugale tale sit judicium semper, quale est constitutum in decretis Adelfonsi Regis pro homicidio, Rauso, pro saione, aut pro omnibus calumniis suis. Charta Veremundi Reg. serse 1070. apud Bivarium ad Pseudochronicon S. Maximi pag. 642 : Dicentes, quod habebant de illos grande damnum, et malefacturia in Ecclesias, et in mezkinos, de prsedas, et disruptiones,et Raitsos, et homic.idios, et furtos, etc. Ubi Editum ransos. Charta Bermundi II. Regis serse 1035. apud Anton, de Yepez in Chronico Ord. S. Bened. torn. 5. pag. 439 : Et insuper intra ipsos dextros non habeant licentiam ingrediendi in eis, non sagiones de Rege, non de Pontifice,.... non pro homicidio, non pro Rauso, nee pro ulla culpa, etc. Adde aliam Alfonsi VII. Regis ibid. pag. 427. aliam Fernandi Regis sera? 1081. torn. 6. pag. 457. aliam denique eerae 1162. torn. 7. pag. 25. Appendicis. SSS" Hinc patet, quid significet vox Rossis vel Rosse, quae legitur in Diplomate Adelphonsi Regis Hispan. ann. 1094. apud Marten, torn. 1. Collect. Ampliss. col. 548 : Taliter ut non.... in istas hereditates merino, neque saione, neque pro Rosse, neque pro omecedio, etc. Restituerem Rauso, nisi etiam Rosse praeferret Scheda Domni le Fournier ad nos missa. Sed ut ut est de lectione, dubia non est significatio. * Charta ann. 1096. torn. 1. Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, pag. 3 : Nullum hominem non facial Rausum in ilia villa, et aver de illos burgueses ubicumque fuent, sit salvum. Ubi furtum quodvis significare videtur. 1 RAVULUS, Aliquantulum ravus seu raucus, apud Sidonium Jib. 9. Epist. 13. Vide Ravus. w RAVULLIUM, Forte Turfa. Abbr. Placit. ann. incert. Reg. Johan. Line, rot. 6. in Abbr. Placit. pag. 79 : Utrum ipsi majusjus habeant habendi copiam in prsedicto marisco de Widemore ad fodiendum et falcandum et colligendum Ra-

vullium reddendo per annum 1. den... de eum capiendum se imbecillem vel non qualibet domo unde homo exit ad hoc fa- fortem reputaverit, Raydam seu criaciendum, etc. foras facial, et moveat patriam contra | RAVUM, 'A/rcoxexo^jjiEvov, in Glossis eum. Lat. Grsec. Alias Grsec. Lat. : 'Aiioxexojx| RAYE. Charta ann. 3. Henrici VI. fjivov, Ravum, abscissum. A Ravus, rau- apud Madox Formul. Anglic, pag. 145 : cus, Ravum hoc esse puto, quod in iis- Rtcardus habebit de prsefato Willelmo dem Glossis legatur Rayis, xopu^a, ^WVYJ? Skrene et hasredibus suis quolibet anno, omoxouri, vocis amputatio. durante termino prsedicto, pannum stra^ RAVUS, KapTtos, in Glossis Latino- gulatum continentem xx. Rayes, et unam Grsec. In aliis Graec. Lat. : Kapuo?, Fru- virgam et dimidiam panni coloris. Anglis ctus, Frumentum, Ravus, Frugis. Apud Ray cloth, pannus est rudis, nondum Festum ex Verrio flava frumenta, Rava tinctus, ut et Saxonibus -Ray lana naexplicantur. Hinc, ut videtur, Ravus, pro tivi coloris ; hie autem species est menfrumentum nostris Glossatoribus. surse, cujus veram longitudinem igno| RAVUS, a rapere, Rapax vel fulvi coramus. loris ; unde invenitur, Lupa Rava ; et in j RAYMATUS, Coactus ad probandum utraque significatione convenienter dici- jus suum. Vide in Adramire. tur, Lupa Rava ; nam rapix est et fulvi * RAYMONETUS, Moneta comitum Tocoloris : unde Ravulus, Ravisellus, ambo 10S33. Vide supra in Moneta Baronum. dimin. Dicitur Rava, ravse, talis color vel * RAYSA, Iter, ex Teutonico Reyse, rapacitas, et Raveo, es, esse vel fieri Ra- iter; unde pro expeditione seu excurvum, unde Ravesco, inchoat. secundum sione militari usurpatur. Charta ann. Hugutionem et Papiam : et Rava dicitur 1378. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 3. niger color mixtus fulvo. Ita Johannes de pag. 65. col. 2 : Quousyue omnia damna Janua. Nota Latinis vox Ravus pro co- proinde per nunlios, Raysas et alias vias lore inter flavium et caesium, ut habet contracta, quse. rationabiliter possent deFestus ; at Ravus, pro rapax , praeter monstrari, plene per nos ipsis.... fuerint nostrum de Janua, qui dixerit, novi ne- persoluta. Alia ann. 1379. ibid. pag. 67. col. 2 : Et omnia damna soluta, qux ssepe minem. * RAUXONN.E GUSTOS, Famulus a su- dicti dominus Albertus episcopus, Petrus pellectili vestiaria, Gall. Valet de gar- et Sazema per vias, nunlios, Raysas, aut derobe. Testam. Caroli Andegav. ann. alia quocunque modo perceperint, etc. 1481 : Item legavit dominus rex testator Vide Reisa 1. infrascriptis suis valletis custodies Rauj RAZ, Pannus sericus spissior et raxonnee, sive Valets de garderobe, pecunia- sus, Ital. Raso, Gall. Satin. Acta B. Ferrum summas sequentes, etc. Vide supra dinand! Infantis Lusitanise, torn. 1. JuRaubillerius. nii pag. 563 : Unum frontale de Raz. "RAXA, Adeps, Gall. Graisse. Stat. f 1. RAZA, Idem quod Raz, ut puto. nova Cuman. cap. 204. ex Cod. reg. 4622. Chronicon Tarvisinum apud Murator. fol. 110. r : Nemini spiziario... liceat fa- torn. 19. col. 803 : Qua quidem cum ancere.... aliquos duppjerios,... cum mixtione tenna lignea totum id diversorium suslarexinse, pexss, seu Raxse. Vide mox Ra- tentabatur, zalois de Raza, et mirabilibus xina. tapetis stratum, et parietibus obsitum au RAXERE, Radere. Locus est infra in reis, variis cum pictuns laboratis cum Raxoria. gemmis, margaritisque et pretiosis lapi* RAXIA, ut supra Raxa, in Convent. dibus insignitis. Saonae ann. 1526. * 2. RAZA, Fossa, canalis, alveus, nos* RAXINA, Eodem intellects Glossar. tris Raze. Terrear. de Busseul ex Cod. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Gresa, reg. 6017. fol. 10. v : Item medietatem Prov. Raxina. parcerise ad quartum, pro quodam campo RAXIUM, Panni species, Italis Raso. sito.... juxta Razam de Montsion. Lit. reCeremoniale Ambrosianum : Turn extra miss, ann. 1448. in Reg. 179. Chartoph. atrium Ecclesise equus albus Raxio coo- reg. ch. 328 : Icellui Dinatfist clore le chepertus, stat paratus ad suscipiendum min,... et y fist faire grans fosses et Razes. suum Pontificem, etc. Vide Rasum. Aliseann. 1478. in Reg. 206. ch. 97 : Le * RAXOLLIA, Morbi genus. Vide infra suppliant apperceut Jehan del Roux, Rosillia. lequel avec ung pic remplissoit ung fosse T RAXONERIUS , Advocatus. Statuta ou Raze. Vide supra jRasa 1. Vercell. lib. 7. fol. 175. verso : Ego Ra* RAZEL, Panni species. Locus est inxonerius sive Rationator Communis Ver- fra in Repostero. Razis vero, Placentas celiarum juro ad sancta Dei Evangelia, genus, in Stat. pistor. Atrebat. ann. quod veniam bis in die et horis consuelis 1355. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. ad palatium Communis, quando campana 511. art. 14 : Doivent li wastelier qui font officialium pulsabitur, etc. wastiaux, c'on dit Razis, qu'il cuisent * RAXORIA, Radula , qua raduntur en leurs fourniaux, faire bonnes denmensura? annonarise. Stat. Taurin. ann. rees, etc. 1360. cap. 269. ex Cod. reg. 4622. A : Om1 RAZELLUS, Ratis,Gall. Radeau. Funnes Raxoriss grani, sails, leguminum et datio Monasterii Saletarum ann. 1299. omnium, quss raxentur in sextario, emina torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 91. col. 2 : vel aliis mensuris, sint rodtundse et rectse. Monachi et moniales el eorum successores Vide Razoira. libere possint deffendere cum effectu as* RAXUS, Mensura pannorum, in iis- cendentibus et descendentibus navigia et dem Stat. 251 : De modo et mensura Ra- Razellos per Rodanum in ripa, quantum xorum. Item statulum est quod Raxi sint protendunt eorum confines ; videlicet a cubiti pannorum, de csetero sint et esse rivo de Vez usque ad finem nemoris del debeant in Taurino ad modum et mensu- Ver navigia aut Razellos applicent sive ram Raxorum civitatis. trahant, etc. Extractum computi ann. T RAYDA, Incursio militaris, seu, ut 1321. eod. torn. pag. 160. col. 1 : Librahie sumitur, Clamor excitans ad inji- verunt pro charreagio dicti Razelli, et ciendas manus in aliquem. Sententia ipso adducendo per aquam usque apud lata ann. 1334. torn. 2. Hist. Dalphin. Lugdunurn, ubi fuerunt xxi. homines, et pag. 258. col. 2 : Ipsum debeat capere vi- steterunt per aquam per xill. dies, quia vum vel mortuum et Curise nostrse prse- pluries atterravit et distrinxit dictus Rasentare, et si capere non poterit, vel ad zellus, inclusis xxill. libris Vienn. Lug-

REA

REA

REA

33

duni pro expensis faclis pro charreando Reacataverat medietatem et quintam par- signiflcatio prolato loco minime conet ascendendo superius Rhodanum et per tern dicti feodi, et vult Reacatare resi- gruit. Sagonam, usgue ad domum Domini, ali- duum. Vide supra Rachetare. | READUNARE, Iterate conjungere, quam quantitatem dicti Razelli , guss REACCAPITUM. Vide supra Accaptare, reconciliare. Synodus Pistensis cap. 4 : invitis nautis et ductoribus dicti Ra- [et : infra Relroaccapitum.] Facientes ilia... a coelesti Ecclesise et a ! zelli propter aliquam disjunctionem cor" REACCESSARE, Advenire ; nam dici- Christianorum societate separati sunt, ruerat , propter impetum aquarum. tur de reditibus, qui conventione facta, nisi per dignos pcsnitentise fructus ad hoc Charta ami. 1309. torn. 1. ejusd. advenire possunt. Libert. Brager. ann. redeant, ut sanctse Ecclesise possint ReaHist. pag. 98. col. 2 : Item unum 1334. in Reg. 70. Chartoph. reg. ch. 330: dunari. fustum, quod vocatur Rondellum, quod Dominium directum super redditibus | READUNATIO, Iterata conjunctio. ponitur in latere Razelli , si sit de Reaccessantibus penes primum dominum Recorporatio et Readunatio ossium, Terduobus tysis aut plus, debet sex denarios. remanebit. tulliano de Resurr. carnis cap. 30. 1 REACCIPERE, Recipere. Chronicon Charta Humberti Dalphini ann. 1348. I RE^DIFICAMEN, Reparatio in aedifiapud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. Anglic. Thom33 Otlerbourne pag. 261 : In ciis, novorum etiam asdiflciorum exspag. 284. num. 12 : Cum dicti Sacrista et proximo foret venturus (Ricardus Rex) tructio. Testamentum S. Gennadii Capitulum Ecclesise (de RomanisJ prse- cum magnificentia et gloria Reaccipere Episc. Asturic. torn. 3. Concil. Hispan. dictse dicant et asserant se habere.... cer- sibi regnum. pag.173. col. 1: Ecclesiam S. Petri,quam tum tributum a ducentibus seu transeunREACGROPUM, Struis frumentariae dudum restauraveram, miris Resedificatibus Razellos fasten seu lignorum supra seu annpnariae summitas: a Saxon, tionibus revolvens ampliavi. flumen Isarss ; videlicet remos proprios, h r e a c , i. strues, et c r o p , summitas. | REJESTIMARE, Iterum asstimare, rei quibus dicti Raselli reguntur, etc. Vide Ita in cod. Regio legum MS. apud Spel- pretium denuo statuere. Correctipnes mannum. Radellus et Rasellus. Statutorum Cadubrii cap. 131 : De pigno| RAZOIRA, Idem quod supra Rasoria, * REACHETUM, Redemptio, idem quod ribus Resestimandis in locis ubi sunt Radius, quo raduntur mensurse frumen- supra Rachatamentum. Charta ann. facta: Statuimus, quod omnia pignora, tarise, Gall. Racloire. Statuta Massil. lib. 1355. torn. 3. Cod. Ital. Diplom. col. quse venerintResestimanda ad instantiam 3. cap. 14. 2 : Razoirse, cum quibus ra- 1035: Promittimus solvere... tria millia tarn creditoris quam debitoris, Resestidetur, sint ligni de favo deuze, et ejus- scuta auri vel circa, videlicet id quod ei mentur et Resestimari debeant in locis et dem ponderis, et cum Razoira hujusmodi debetur supra dictam summam super cas- villis, in quibus fuerint facta et sestimata, percutiatur seu fiat dictus ictus emendo tro de Joannages, ex causa Reacheti ip- per homines cum juramento. et vendendo, et ille ictus fiat non in fer- sius ; et quatuor millia florenorum auri, REAFAU, seu REAFAN, ut emendat ratur'ts eminss, sed inter eas quse ex causa Reacheti vel retractu castri de Spelmannus, Vexillum quoddam PagaeminsR et Razoirse sint signatse signo com- Aveneriis. Eadem leguntur in Ch. ann. nprum Britanorum, a corvo, qui Raven munis. 1376. ex Memor. D. Cam. Comput. Paris, dicitur, voce ab Anglo-Saxpnibus petita, RAZONAMENTUM , Prsestatio, quse fol. 172. vo. Alia ann. 1360. in Reg. 87. quibus r e a f i a n est sppliare, rapere : ex jure debetur; unde Razonare, illam Chartoph. reg. ch. 279: Quod molendi- dicunt enim, quod in omnibello, ubiprssexigere. Chartul. Celsinian. ch. 485: num Guillelmus Richardi miles, diu est, cederet idem signum, si victoriam adepDomnus Geraldus Longdosus decanus de emit sub conditione Reacheti seu reemp- turi essent , appareret in media signi Abulnaco fecit placitum cum Petro tionis a dilecto fratre nostro comite Sa- quasi corvus volitans. Sin vero vincendi quondam Boiolo de Abalnaco et Bernardo baudise. Vide Rachetum. in futuro fuissent, penderet directe nihil filio ejus de omnibus Razonamentis, quse. 1 READJORNARE, In jus iterum vocare, movens. Verba sunt Asseri de ^Elfredi in domo vel obedientia seu in ecclesia Ra- Consuetudines Furnenses ann. 1240. ex rebus gestis. Adde Encomium Emmee zonabant, et ut omnia, quse ibi Razona- Archivio Capituli S. Audomari: Quicum- Reginaa pag. 169. T REAFORESTARE, Forestam, seu silbant, sine aliqua retinenlia dimitterent. que adjornatus fuerit, et prima die non Vide supra Rationamentum. venerit, Readjornari debet ad secundatn vam, vastatam et in novalia conversam :;s RAZUS, Mensura annonaria ; Razat, diem. Vide Adjornare 1. iterum ad forestam redigere. Vide in in"Charta ann. 1340. ex Reg. 72. Char| MENSUBAS, pondera,Foresta. toph. reg. ch. 217. Terrear. S. Maurit. in Iterum READJUSTAREne majora sint vel T REAGERE, et REACTIO, in schplis justa facere, Foresio ann. 1472: Tenetur solvere qua- minora iterum ad exemplar exigere. Philq^ophorum non damnat Vossius tuor Razos avense. Vide Rasum 1. Charta pro Burgensibus Saciaci Dioece- lib. 4. de Vitiis serm. cap. 20. est enim, T RAZZA, vox Italica, Genus, Gall. sis Autissiod. ann. 1236 : Condictum inquit, vox idonea rei quam signant. Race. Chronicon Tarvisinum torn. 19. etiam fuit et insertum, quod Raillivus Alias mavult Vicissim agere, resistere Muratorii col. 821 : Ad numerum decem agenti in se. millium equorum, non de Alemannia, noster...mensuras bladi, vini, libras, ponT dera et alias omnes mensuras, quoties- tic!, REAGGRAVARE, Vox fori ecclesiasHungaria vel Valachia, sed de Apulia cumque et quandoque volet, capi faciet et Gall. Reaggraver, Censuras vel pcetantum ; nunquam enim sunt visi tot Readjustari ; et illi qui injustas mensu- nas ecclesiasticas augere. nobiles, et tot equi hujuscemodi Razzse. * Transact, ann. 1501. ex sched. Pr. domus nostrse Baillivo REARBATARE. Vide infra Realbatare ras habuerint, de emenda salisfacient ei de Mazaugues : Se posse et debere citari, emendabunt. et et supra Rabatere. et illi qui moneri, excommunicari, Reagravari, et a * REAGAPITARE.apud Occitanos alios- secundum delicti quantitatem ;Readjusta- participatione Christi fidelium separari, mensuras habuerint, que dicitur vassallus, qui certam pecu- justasfacta, suas quitas conlinuo reporta- etc. nise summam, quam Reacapte vocant, tione Vide Adjustare et Ajustare. T REAGGRAVATIO , Gallis Reaggrave, domino praestat pro obtinendo feudo bunt. quibusdam Reaggravation. Ultima mo* READSIGNUM , Lustratio, recensio ; nitio seu excommunicationis denuntiapaterno, quasi illud iterum ab eo emat. Charta ann. 1232. in Reg. Tolos. pag. unde Readsignare. Recensere, Ital. Ras- tio, sententia, in Statutis Ecclesiee 145: Raymundus D. G. comes Tolosse segna et Rassegnare. Stat. antiq. Flo- ..Eduensis apud Marten, torn. 4. Anecd. habuit et tenuit se pro bene pagato de W. rent, lib. 1. cap. 10. ex Cod. reg. 4621. col. 476. et alibi. de Brugeriis et de Raymundo W. fratre fol. 16. v : Quilibet notarius ad Readsi1 REAGGRAYATUS, Is in quern Reagsuo, de illis centum solidis Tolos. de Rea- gna vel Readsignandum deputatus per gravatio lata est, in aliis ejusdem Ecaliquem ex tribus recloribus forensibus clesise Statutis anno 1468. apud eumd. capte, quos ei debebat pro morte Arnaldi Cuillaberti eorum patris qui fuit, scilicet communis Florentise, debeat intra octo Marten, laudato torn. col. 516. in Statupro illis honoribus de Ponte perlusato, dies a tempore quo suum officium intra- tis Bertrandi de Turre Episc. Tull. ann. quos ipsi tenebant et eorum pater feuali- bit, approbari. Vide supra Rasigna et 1359. apud Baluzium torn. 2. Histor. ter apud Pontem pertusatum de eodem infra Reasignatio. Arvern. pag. 862. et alibi. comite. Transact, ann. 1401. torn. 1. Cod. * REALBATARE, mendose, pro Reab1 READVISUS, Qui de re aliqua iterum Ital. diplom. col. 680 : Quod castrum consuiuit, deliberavit, ex Gallico Avis, batare, a Gallico Rabattre, Minuere, deseu locum idem dominus Odo Reacapi- Consilium, et iterationis particula Re. ducere. Charta Guill.dom. Salionisann. tarehabebit; et inde ab ipso comite (Sa- Litigium de homagip marchionatus Sa- 1281. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. baudiae) tenere in feudum. Vide supra luciarum inter Offlciales Regis Franco- reg. 5188. fol. 19. r : Quse omnia tenent Rachatamentum et infra Retroaccapi- rum et Ducis Sabaudias ann. 1485. apud a me in feodum,... salvo quod debent inde tum. Gotofredum in Observationibus ad Hist. Realbatari tresdecim jornalia terrse, quse * REACATARE, Redimere, Gall. Rache- Caroli VIII. pag. 497 : Officiarii Sabau- tenet dom. Odo de Creceyo. Vide infra ter. Lib. nig. episc. Carnot. ad ann. dise... dixerunt, quod... participato consi- Rebatum. 1280: Miletus de Nealpha armiger, qui lio inter se ipsos Readvisi deliberaverunt T REALENCUM, Regale, ex Hispan. volebat nobis facere homagium pro feudo et concluserunt, quod, etc. Alias nostris Realengo. Observantia Regni Aragon. Roberti de Bellornonte militis, dixit quod Ravise dicitur Mutatus sententia : qusa lib. 9. tit. de Salva Infantionum 3: VII 5

34

BEA

REA

REA
autre qui Raprepier vorat ledit heritaige par loy, etc. | REAPTARE, Reflcere, reparare. Vita B. Augustini NovelU, torn. 4. Maii pag. 621 : Cospit caput pueri Reaptare, quasi esset cera. Bartholomaei Scribas Annales Genuens. ad ann. 1242. apud Murator. torn. 6. col. 500 : Fecit ibi galeas fractas Reaptare. Chronicon Andreas Danduli apud eumd. Murator. torn. 12. col. 463 : Ipso quoquedie galeis omnibus Reaptatis, etc. Statuta Vercell. lib. 1. fol. 16. v: Refectio fieri debeat per octo dies, postquam eis per Potestatem fuerit denunciatum, ut ipsos ponies debeant Reaptari. Rursum occurrit fol. 20. v. * REAPTATURA, [Gallice Raccomodage : Rechamatori pro Reaptatura ss. d. n. pape. (Mandat. Gamer, apostol. Arch. Vatic. 1417-21. f. 137.)] * REARRIPERE. [ Dictus R. P. de civitate Gratianopolis Rearripuit iter visitandi. (Chevalier, Visit, episcop. Gratianop. p. 51.)]
* REASIGNATIO, Recensio, ostensio. Ital. Rassegnamento. Stat. antiq. Florent, lib. 1. cap. 37. ex Cod. reg. 4621. fol. 24. r : Quilibet officlalis communis Florentise forensis scribi facere debeat coram officialibus conductss.... omnes et singulos eorum et cujusque eorum judices, familiares,notarios, officialeset equos quoscumque,... et de eis et quolibet eorum monstram et Reasignationern facere teneatur. Vide supra Readsignum. 1 REASON, vox Anglica, Gallice Raison, Ratio. Statuta prima Roberti I. Reg. Scotia? cap. 17.11: Quamdiu defendens, aut suus prsslocutor defendet tort, et non Reason, etc. * REASPORTARE, Reportare, iterum exhibere. Memor. D. Cam. Comput. Paris, fol. 27. v: Die xxiiij. Aug. 1361. dominus Galcherus de Landis miles, promisit in Camera Computorum ad burellum Reasportare quatuor litteras domini regis, super gratia et remissions factis.

rio S. Martini Pontisar.: Inquestam fecimus nobis Reapportari. Observat Lobinellus in Glossario ad Historian! Paris. Professores olim in Academia Parisiensi ex memoria praelectiones suas exposuisse, nihil dictandq,tumque a diligentioribus tantum discipulis Magistrorum dicta literis excepta fuisse :qua3excepta dicebantur Reapportata ; quia Reapportare iis idem erat quod literis mandare, quae memoriter a Professoribus dicebantur. Hac notipne locum hunc expliREALES, [Secta Philosophorum, qui in cat laudatus Lobinellus : Audiet lectiorebus, non in vocibus, veram positam nes doctorum, aut saltern Reapportet, aut esse Philosophiam asserebant.] VidelVo- bona procuret Reapportata. minales. * 2. REAPORTARE,- Reducere, Gall. ] REALICANA ANTIQUA, Scriptures spe- Rapporter, ramener. Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 409: Ipsas cies. Vide in voce Scriptura. * REALITAS, Res, fundus. Charta Lu- mercatnras aut alias res seu bona... ad dov. VI. ann. 1120. inter Instr. torn. 8. locum suum Reaportare libere et impugne Gall. Christ, col. 321: Caput ipsum mo- (possint et valeant). * REAPORTUS, Rei gestae relatio scripnasterium Tironense ac ejus abba, conventus et cseteri ministri et religiosi, nee to mandata, Gall. Rapport, proces-verbaL non eorum familiares de quibusvis Comput. ann. 1373. ex Tabul. S. Petri forisfacto , ressorto , appellalione, def- Insul.: Item pro uno saco ad ponendum fectu justifies, Realitate, personalitate, Reaportos de terris, quas tenentur de capitulo. etc. | REALITER, Reipsa, reapse, revera, REAPPELLARE, Gall. Rappeller, Ab merito, jure. Johannes Major Scotus de exilio revocare. Charta ann. 1330. in Gestis Scotorum lib. 4. cap. 7: Nee omnis Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 425: Exuladecedens, Realiler excommunicatus, est tum in perpetuum vel ad tempus, non damnatus, si pro absolutione sufficienter potest dominus Reappellare, nisi de conlaboraverit. Passim occurrit apud Philo- sulum procedat voluntate. Reanter, pro spphos, ut et vox Realis, pro Reipsa ex- Recordari , revocare in mentem, in sistens; sed id notum est omnibus. Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. ft
Infantiones debent peytare in peytis regalibus, seu contribuere cum suis vicims pro bonis immobilibus tantum, quas acceperint in axovario de Realenco, si ipsa bona tenent. * Charta Petri III. reg. Aragon. ann. 1375: Prasdicta debet notificare querelanti, ejus tamen expensis, cum culpabiliter absit, per nuncium, si infra vicarias sues terminos et in Raalenco fovere suum domicilium dinoscatur. Ubi pro Regnum. Vide infra Regalengum. Nostris Realment et Royaument. Charta Caroli regent, ann. 1360. ex Chartul. 23. Corb. : Et en cas deprouffit Realment et de fait, etc. Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 187. Chartoph. reg. ch.336: Icellui Jehan print le suppliant Royaument et de fait par la chevessaille et le mist et concha soubz lui. Franc, pag. 238 : Lors commenca (Landris) a recorder et a Reanter ses meffais a lui meismes en grant doleur de cuer. Ubi Aimoin. lib. 3. cap. 56. ibid. pag. 92: Landericus reputare secum scelera sua ipse coepit. Vide supra Rapellatio et Rapellum. * REAPPORTARE, vox forensis, Gall. Rapporter, Possessum reportare, restituere ; unde Reapportum, ipsa restitutio. Arest. ann. 1291. in Reg. 2. Olim parlam. Paris, fol. 92. v: Cum controversia mota fuisset super Reapporto,quod dicta Maria fecerat de quater viginti libratis terras... In dictis quater viginti libratis terras per dictam Mariam Reapportatis, etc.

* REANIMARE, Excitare, relevare animum, Gall. Ranimer. Pasch. Radbert. in vita Walse abb. Corb. cap. 19: Reanimatur augustus pater (Ludovicus Pius) plurimis exhortantibus recreari debsre ad thronum imperil. 11. REAPORTARE, REAPPORTARE, Referre, recensere, narrare, Gall. Rapporter. Conventio ann. 1298. torn. 1. Ohartularii S. Vandregisili pag. 1186 : Dicta inquesta nobis Reaportata, aperta et publicata... eidem compositioni assensum prxbemus. Liters ann. 1332. e Chartula-

1 REAMBASSIATOR, Legatus ad eum, qui prius legatum miserat. Chronicon Dominici de Gravina apud Murator. torn. 12. col. 648: Immo ad velociorem expeditionem negotii milites duos Theotonicos Reambassiatores transmisit dicto domino Ludovico. Vide Ambasciare. !: - REANA.Rivulus, Gall. Ruisseau.Iia.}. Riale. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 283. ex Cod. reg. 4622. A : Omnes Reanse, exeuntes in viis publicis, cooperiantur et eoopertss teneantur de assidibus. Vide Riana. * REANGIO , Pretium redemptionis, Gall. Rancon; unde Reancionare, Redimere. Lit. remiss, ann. 1358. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. 67: Cum habitatores villas de Theseyo in Vastino se et domos apud dictos hostes Reancionassent sub certis pactis et conventionibus habitis cum eisdem, quibus mediantibus ipsi habitatores suas Reanciones, statutis terminis, solvere tenerentur, etc. Vide supra Ranso.

REALPINARE , Alpes rursum pertransire, Repasser les Alpes, in Oratione Legatorum Regis Francise ad Pium II. PP. in Cpncilio Mantuano. Vide infra Transalpinare.

biens heritables vendus a prix d'argent, lesquels on veut retraire, on doit Raprocher dans Van devant la feste de S. Andre, quoi fait Von gagne un canon. Ibid. 11 : Item, si'une piece de terre fut vendue avec les fruits illecques excroissans et parvenus a maturite, et si celui, qui voudroit la Raproximer, se presentdt legitimement a telle Rapproximation, pendant que lesdits fruits sont encore extans sur ladite piece de terre, Von demande a qui suivroient lesdits fruits ? L'on repond qu'entant que levendeurn'a convenu avec son censier en quelque stuyt de I'achat, les fruits suivroient audit censier par moitie, pour les droits de la charue, et I'autre moitie au retrayant. Pluries recurrunt hee voces vernaculaa | seqq. | quas sub ficto verbo ideo retulimus, quod visse sint scitu dignaB.

f REASSIGNARE,Retribuere, assignare id, unde quis redditum assignatum, quern dimittit, recuperet. Charta Capituli S. Timothei Rem. ann. 1254. ex Archivo S. Nicasii ejusd. urbis : Abbas et Conventus possint Reassignare nobis, pro 1 REAPPREHENSORIJE LITEB^E. Vide dictis XL. solidis annui redditus, alias XL. Reeaptivare. solidos... et illos XL. solidos, quos Reassi| REAPPROXIMARE, Possessionem gnabunt... acceptare tenebimur. Bis ocgentilitiam redhibere, Gall. Retraite. currit vox Reassignatio eadem notione Statuta Lossenssia art. 40: Item, des in hac Charta.
* Rassener, eadem acceptione, in Charta ann. 1265. ex Chartul. S. Joan. Laudun.: Je Margarite femme au devant dit Thoumas (de Couci) reconnois que je sui Rassenee souffisaument de doaire, que je avoie ou pooie avoir es vint et trois livrees de terre deseur dites. Rasener vero, pro Refrapper, Iterato ictu ferire, reverberare, in Chron. Bertr. Guesc. MS. :
A la quatrieme lance, dont je fais mention, A Rasene se glaive tout droit su le blangon, Ou il avoit feri le premier liorion.

REAPROPRIARE, in jure Hungarico, Vendicare, rem sibi propriam facere. Sambucus. * Raprepier, eodem sensu, in Charta ann. 1403. torn. 2. Hist. Leod. pag. 438: Ly proisme de cely sur cuy ladite saisinne (de heritages) arat este rendue, ou

T REASSUMERE, Resumere, in possessionem redire. Charta ann. 14. Henrici VII. Angl. Regis apud Madox Formul. Anglic, pag. 129 : Quod tune liceat nobis, et successoribus nostris, in totum prsedictum tenementum cum suis pertinendis reintrare, Reassumere, et. in pristinum stalum nostrum penes nos retinere. Hist. Cortusiorum lib. 2. apud Murator. torn. 12. col. 794 : Reassumtis suis viribus in spoliatores et prasdatores cum acie sua irruit, et demum eos conflixit. Vox nota Plinio atque etiamnura Italis in usu.

REB
* REATTARE, Reficere, reparare. Formal. MSS. Senenses ex Cod. reg. 4726. fol. 31. v : Si videret res, quas dictus Paulas et socii reparaverunt et Reattaverunt, maxime circa ipsum ssdi/icium et molendinum, sive reparari et attarl fecerunt, etc. Vide Reaptare. * REATTINGERE, a Gallico Ratteindre, Aliquem assequi. Lit. remiss, arm. 1358. in Reg. 86. Ohartoph. reg. ch. 541 : Cum prgsdictus Colardus... Reattinxisset super carnpos, satis prope Duacum, prasdictum Jacobum de la Court, etc. Restaindre, pro Ratteindre, in aliis ann. 1395. ex Reg. 149. ch. 77 : Pour ce que ledit Fermin apperceut que ledit Laurens s'avancoit fort pour soy en alter en son hostel,... se mis a la course... tant que il Restaindi ledit Laurens. 11. REATUS, Lineis distinctus, Gall. Raye. Statuta Ecclesiae Anic. a Glemente IV. PP. condita ann. 1267. apud Marten, torn. 2. Anecdot. col. 485. num. LIV. : Item, caligis rubeis maxime ternpore Paschali pannis de serico transgularis seu Reatis a modo non utantur. 12. REATUS, Crimen, Christianis scriptoribus atque recentioribus Jurisconsultis. Hos castigat Budaeus, applaudente Vossio lib. 1. de Vitiis sermqnis cap. 32. ubi Reatum exponit per obligationem ad pcenarn, ut inter crimen et pcenam medius sit Reatus. Antiquis proprie habitus erat atque conditio reorum sive accusatorum, ut recte dicitur lib. 2. selectarum de Lingua Latina Observationum in hac voce. REATUUM REDEMPTIONES, Mulctae pecuniarise, Compositiones. Ordericus Vitalis lib. 4. pag. 523 : Ipsi vero Regi, ut fertur, mille et 60. librae sterilensis monetse., solidique triginta et tres oboli ex justis redditibus Anglise per singulos dies redduntur : exceptis muneribus regiis, et Reatuum redemtionibus, aliisque multiplicibus negotiis, quse asrarium Regis adaugent. Vide Redimere. 1 REAURARE, Iterum inaurare, Gallis Redorer. Computus MS. ann. 1239 : Pro una cupa hospicii juvenis Reginse Reauranda, xxx. s. 1 REAUTENTIGARE, Denuo conflrmare. Charta Odonis Episc. Camerac. ann. 1112. e Tabulario Corbeiensi : Eidem Ecclesise reconsignamus atque ab ilia a nobis Reautenticata possessione emulorum calumnias episcopali auctoritate ulterius eliminamus. Vide Authenticare in Authenticus. REAUTUMPNDS. Chartularium Ecclesiae Ambianensis fol. 10 : Nullus alius in granea prsedicla habet aliquid juris praster Canonicos, excepto quod Major habet Reautumpnum, [Idem est quod infra Rahalto.] REB A. Vide Repa. REBALCA, seu potius Rebalta, Italis Ribalta, Tolleno, nostris Bascule, apud Petrum de Grescentiis lib. de Agricult. cap. 33. Veteri interpreti Gallico, Rebalche. 1 REBALDI, Calones castrenses, homines in castris vilissimi. ChroniconParmense ad ann. 1247. apud Murator. torn. 9. col. 771 : Et nullus ex ipsis mortuis audebat aliquem portare in civitate ex prascepto domini Potestatis... tamen per Rebaldos portabantur ad domum Fontisvivi, et ibi speliebantur. Vide Ribaldi. 1 REBAND, Vitta, taenia, Gall. Ruban, Angl. Riband, vel Ribbon. Monasticon Anglic, torn. 3. pag. 109 : Una mitra frictata cum argento et Reband. Vide Riband et mox Rebanus. * REBANNUM, Submonitio ad exerci-

RED

REB

35

tum, nostris alias Riereban. Vide Re- { nancies et compositions pretio... liberavit. trobannus. Oharta pro eccl. S. Martin. Ita Rebatre, pro Rabattre, Minuere, deTuron. ann. 1475. in Reg. 204. Ghartoph. ducere, occurrit in Lit. Phil. VI. ann. reg. ch. 145 : Ad bannum vel Rebannum 1346. ex Bibl. reg. : Ycelles sommes vous ire vel mittere, etc. [** Aliis locis Pros- seront aloees en vos comptes et Rebatues criptio superior vel iterata. Vide Hal- de vos receptes. Vide supra Realbatare. taus. Glossar. German, voce Aberacht et 1 REBBARDUS, Wallonice, seu Belgice, Pfeffing. ad Vitriar. lib. 3. tit. 4. 12. Rewart, Magistratui Praepositus in mutorn. 3. pag. 573.] neribus quibusdam exterioribus, ut sunt '1 REBANUS, Idem quod mox Reband. disciplina civilis, cura viarum atque Inventarium ann. 1379. ex Schedis D. publicorum aBdiflciqrum, etc. Differt a Lancelot: Item una zona cirici cordulata Majori, qui proprie primus est inter de argento supra deaurata. 'Item duo Re- Scabinos, quos spectant judicia litium, bani argenti, quorum unus est deau- denariorum publicorum dispensatio, etc. ratus. Literae Johannis Regis Fr. ann. 1355. 1 REBAPTIZANTES, seu, ut Grsecizan- apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. pag. tes enunciant, Anabaptistae, Haeretici 321 : Rebbardus, Scabini, Burgenses et sub initia sseculi xvr. primum auditi, Communitas dicte ville de Siclinio, etc. ex eo quod parvulorum baptisma res- Vide ibi notam e. puant, eosque, cum ad provectiorem * REBDRAGHEN. Leges Danicae apud aBtatem peryenerint, iterum baptizent, Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. sic appellati. De iis passim agunt Scrip- 167 : Item si contentio fiat de piscatura, tores. Alii fuerunt in Ecclesia Rebapti- tune quilibet licentiam piscandi habeat, zantes, qui hsereticqs ad catholicam ft- sicut habet terram Rebdraghen in suo dem revertentes, alii qui Catholicos ip- march. Hie silet doctus Editor. sos ad haereticam pravitatem transeun1 REBEGA. Fidicula, barbitus, a veteri tes, novo baptismate tingendos esse Gallico Rebec. Vide locum in Baudosa. perperam opinabantur. Nostri non est * Rebebe, Reberbe et Rebesbe etiam instituti de iis omnibus sermonem ha- dixerunt nostrates. Lit. remiss, ann. bere : hoc unum observabimus Rebapti- 1391. in Reg. 141. Chartoph. reg. ch. 99 : zare verbum ita Gatholicis omnibus Un nomme Ysembartjouoit d'une Rebebe, semper qdiosum fuisse, ut illud rejice- et en jouant un nomme le Bastart se rent vel ipsi Rebaptizantes. Nos autem, print a danser. Aliae ann. 1395. in Reg. inquiebat S. Cyprianus Epist. 71. ad 147. ch. 266 : Roussel et Gaynat pristrent Quintum, dicimus eos, qui inde (ab hse- a jouer, I'un d'une fleute et I'autre d'une resi) veniunt, non Rebaptizari apud nos, Rebesbe, et ainsi que les aucuns dansed baptizari. Et Ep. 73. ad Jubaianum : soient, etc. Aliae ann. 1458. in Reg. 188. Invidia quadam quasi Rebaptizandi, bap- ch. 39 : Avecque lesquelx compaignons tizare post hostes Dei nefas ducitur. Sed esloit ung nomme Francois Gontaud, qui invidiosae licet omnino fuerint has vo- sonnoit d'une Reberbe, et alerent dansans. ces, Rebaptizare, Rebaptizantes, RebapREBELLARE, pro Bellare, Pugnare, tizati, Rebaptizatio, passim tamen usur- prselium inire, vel rursum bellare. Joan, pantur ab iis Scriptoribus, qui vel Re- de Janua : Rebellio, i. repulsio, vel rebaptizantium errores confutarunt, aut sistentia: et post factam pacem ad belveram Ecclesias sententiam exposue- lum reversio, belli iteratio. Vita Oflfae I. runt de rebaptizandis quibusdam hasre- Reg. Angl. : Et sub spe viclorise viriliter ticis, qui Baptismi formam corrumpe- obtinendie Regem et suos ad hostile prxbant. De re nota loci non sunt frustra lium provocavit. Rex autem confectus secongerendi. nio, timens Rebellare, declinavit aliquo* REBASSARE, pro Rebrassare, ni fal- tiens impetus adversariorum. Infra : Ad lor, Replicare, recolligere, nostris ;dias Rebellandum se suosque prsemunire cosRebrasser, ut infra in Rebrachiatorium. pit. [Literae Johannis Regis Franc, ann. Stat. S. Capel. Bitur. ann. 1407. ex Bibl. 1356. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. reg. : Nullus prssdictorum (canonicorum) reg. pag. 55 : Scalarum ingenio et nocprzesumat deferre... caligas a jure prohi- turne intraverunt hostiliter et latenter, bitas, seu ad genua Rebassatas, sed ho- ipsam civitatem (Petragor.) occupando, nestati permissas, etc. Melius Rebrassa- quam nunc detinent, stnbilitam exinde tas, in Stat. S. Gapel. Paris. Vide Re- adversus nos, et dictam villam de nostra brassatas caligas. obedientia existentem Rebellantes, et con* REBATERE, Eadem notione qua su- tra earn guerram, strages et hostiles inpra Rabatere, a Gallico Rabattre, Re- sultus diversimode inferentes.] tundere, eludere. Lit. remiss, ann. 1460. 1 REBELLARE SE,'ut apud Livium in Reg. 192. Ohartoph. reg. ch. 80 : Dic- nudum Rebellare, Gall. Se revolter, Retus Georgius supplicanti unum magnum bellionem facere. Jacobi Auria? Annales ictum in spatulis dedit,... et plures ictus Genuens. ad ann. 1282. torn. 6. Muratosibi dedisset, nisi esset qusedam picassa,... rii col. 576 : Sicilia quae se Rebellaverat cum qua eidem Georgia dictam furcam contra Regem Carolum, etc. Rebatebat sive repellebat, ne ipsum verREBELLIO, Rebellis, aTroaTaTV]?, in beraret. Vide infra Repugnare. Gloss. Lat. Gr. Alibi : 'AvrapT^c, Rebel* REBATRE, REVERBERA.RI, [Gall. Re- lio. Marcel linus Comes : Plinta comes, parer : In mense Martii, fecimus repa- idemque Rebellio, etc. Regula S. Benerari sive Rebatre xx. tonnelos vini... dict! cap. 62 : Quod si aliter prsssumserit, (Arch. Histor. de la Gironde. T. 22. non Sacerdos, sed Rebellio judicetur. Ocp. 188.)] currit apud Capitolinum in Adriano, * REBATTUTUS, Dicitur de monetis Vulcatium Gallicanum in Avidio Casiterato signatis, Gall. Refrappe. Stat. sio, Jornandem, Leon. Ost. lib. 2. cap. antiq. Florent. lib. 3. cap. 131. ex Cod. 2. Eckehardum Juniorem de Casib. S. reg. 4621 : Nullus... teneat aliquem du- Galli cap. 7. et alios. Vide Salmasium catum vel florenum aureum tonsum, li- ad Pollionem pag. 265. matum vel Rebattutum. 1 REBELLIOSE, Per rebellionem, re* REBATUM, De summa decessio, de- bellium more. Charta ann. 1359. apud ductio de pretio, Gall. Rabais. Charta Rymer. torn. 15. pag. 558. col. 2 : Hostiann. 1340. in Reg. 71. Chartoph. reg. liter, Rebelliose et proditorie paravech. 419 : Bona superius nominata... in runt, etc. | REBELLIS, Hostis. Litteras Johannis satisfactions et Rebate de tanto dictss fi-

36

BEB

RED
in Codice MS. Guelferb. scribi annotat Eccardus in suis ad Pactum legis Salicae observationibus pag. 179. eodem modo, quo Italicum Rebello, et Gallicum Rebelle formata sunt. 1 REBETERE. Vide infra Revidare. j REBIA, Rapa, napus, aut legumen hujusmodi..Statuta Vercell. lib. 5. fol. 126. verso : Si camparius per se vel per alium furalus fuerit acerbas uvas vel maturas, vel alios fructus seu fruges, vel aliquam messem, vel carracias, vel Rebias, vel scarilionos, vel vendiderit, vel fieri permiserit in vinea, altineto seu plantato, quam vel quod custodierit, etc. 1 REBIBERE, Pluries bibere, Gallis Reboire. Medicina Salernit. edit. 1622.

RED

Franc. Regis ann. 1352. apudD. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 116 : Quod antecessores nostri Francorum Reges, auxilio prsestante divino, et fidelibus ministris ejusdem militie manus suas sinceriter et unanimiter prebentibus adjutrices, in quoscumque Rebelles suos manus voluerunt mittere, victoriam reportarunt. Gaspar Barthius in Glossario ex Baldrici Hist. Palest. : Rebellis, pug nax, belliger. Baluzius in suis notis ad Capitularia torn. 2. col. 1114. emendat Sirmondum, qui Rebellis legit tit. 35. cap. 8. Capitul. Oaroli Calvi, ubi legendum est Rationalis. * REBELLISARE, Rebellare. Stat. de salis fodinis ann. 1451. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 169 : Statuimus si aliquis sectorum Rebellisando sal suum destruxerit, etc. Vide Rebellizare. 1 REBELLISSARE. Vide mox Rebellizare. 1. REBELLITAS, Rebellio, Gall. Revolte. Formulae MSS. ex Cod. reg. 7657. fql. 24. v. : Ipsi delati... Dei timore penitus ultrojecto,... se temere ac illicite, non sine Rebellitatis specie, congregarunt,...tumultum, manipolium atque rassam ad invicem facientes diversis armorum generibus. Vide supra Rebellisare. *2. REBELLITAS, Servitii feudalis denegatio. Pactum inter Alan, vicecom. de Rohan et Gaufr. de Kemorz ann. 1228. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 863 : Si vero contingat, quod nos vel hseredes nostri... contra dictam pacem in aliquo processerimus vel rebelles fuerimus, volumus quod dominus noster dux Britannia totam contrarietatem meam sive Rebellitatem, sine placito vel contra placito, fuga vel dilatione faciat penitus amoveri. REBELLIUM, Rebellio, ipsa actio rebellandi. Monachus Engolismensis in Oarolo Magno : Reddiderunt omnes malefactores illos, qui ipsum Rebellium maxime lerminaverunt. Isidorus Pacensis Episcopus aera 784 : Cui non post multoa dies diver sa Rebellia Arabes per Hispaniam molientes, etc. Gloss. Gr. Lat. 'AuoaTafftc, Rebellum, abditus, segregatio. Ita in MS. ubi editum habet : Rebellio, segregatio, abitus. Infra : HO^JJIO ?, bellum, prselium, Rebellum. Ubi forte legendum Rebellium, [quod posterius occurrit apud Livium ipsum : Qui pacatos ad Rebellium incitasset. A vocibus igitur mere barbaris poterat amandari.] * REBELLIUS, Repugnantius, Gall. Avec plus de repugnance. Reg. visitat. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 74. r : Prior (Belliloci) habet duos nepotes in servicio domus ; Rebellius faciunt servicium suum, quam alii facerent. T REBELLIZARE, Idem quodRebellare. Apparatus bellicus Caroli VIII. Regis Franc, in Italiam, apud Marten, torn. 2. Itin. pag. 390 : Rebellizantibus S. Rom. Ecclesise promisit se toto conamine... violenter et fideliter resistere. In Gemmae Vocabulario exponitur Contradicere. Vossius lib. 4. de Vitiis sermonis cap. 20. mavult Rebellissare, quod ad instar Patrissare, patrem imitari, fictum fuerit pro obloqui et opponere se, ut solent 1 REBELLOSUS, Idem qui Rebellis. Vita S. Samsonis Dolensis : Sic enim in veteri Testamento legimus, cum Dominus noster contra populitm Rebellosum suam guerimoniam ostenderet, etc. 1 REBELLDM, Rebellio. Vide Rebellium. 1 REBELLUS, seu Rebelli, pro Rebelles,

sans Reblandir le suppliant (seigneur haut justicier du lieu), appelle et requis seulement le bailie dudit lieu, qui ne scet ne lire ne escrire, print Huguet de Sousen homme et subget du suppliant. * REBLANDIRE, dicitur de eo, qui ut in gratiam redeat, blanditur. Chron. Sith. ad ann. 900. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 74 : Balduinus Flandrise comes illo pergit, ut regem Reblandiret, quatenus sibi Atrebatum redderet. ] REBOARE, Remugire proprie, unde ad alia, quse quovis modo resonant, p<assim transfertur. Roboant silvee, apud Virgilium lib. 3. Georg. Ad similitudinem coelestis tonitrui amen Reboat, apud S. Hieronymum in Praefat. Commentapag. 190 : rii 2. ad Epist. ad Galatas. Valerius Pro bus : Quod Plautus posuit Reboo, Caseus, anguill.e niniis obsunt, si comedanlur, non Latine, sed Greece posuit pow, (3oao Ni tu ssepe bibas, et Rebibendo bibas. unde derivatum, Reboo, reboas. Glossae Utitur Theodorus Priscian. de Diaeta Lat. Graec. : Reboo, avrtooiw. Passim cap. 15. occurrit metaphorice. 1 REBILE, OJVov, in Glossis Lat. * REBOILLIO. Vide infra Roboillio. Graec. et Graec. Lat. Quod reri seu opiT REBOTARE, Denuo obturare, quod nari possis. apertum est aut flssum iterum obsREBINARE, Terram altera et repetita truere, Gall. Reboucher. Statuta Caduaratione prosciss^im tertia rursum pros- brii lib. 2. cap. 67 : Mandamus et volucindere : JBiner, ou binoter de la seconde mus, quod si aliquis de Cadubrio habuerit fois la terre. Gharta Guillelmi Episcopi domos alir/uas in communi, quse domus London, in Hist. Abbatiae S. Audoeni devastentur, et sit opus eas reficere, cooRotomag. pag. 484 : Ducentas et viginti perire, Rebotare, vel aliter eas aptare, unam acras warettatas, de quibus 51. quod si units de consortibus noluerit eas acrss et dimidia fuerunt Rebinatae. Si reficere, cooperire, Rebotare, vel aliter vero in obitu nostro aliquid de staura- eas aptare, quod per curiam constringamento prssdicto, vel de his, quss ad cultu- turille,qui prasdicla facere noluerit, ad ram prsedictas terrse necessaria erunt, reficiendum, cooperiendum, Rebotanditm quoniam deprsediclis Abbate et Monachis vel aptandum tales domos. Pluries ocseminatam vel warettatam recepimus, currit. in eisdem terris defuerit, de aliis catallis * Non placet; melius, ni fallor, Repanostrifs perficietur. Fleta lib. 2. cap. 73. rare, in pristinura statum restituere. 2 : In initio igitur temporis semlnandi 1 REBOUTZ, f. Robur, quercus. Repaet Rebinandi, conjunction sint cum caru- rationes factas in Senescallia Carcasson. cis Baillivus et Prsepositus. 110 : Tempus ann. 1435. e MS. D. Lancelot: Pro faRebinandi erit post festum Nativitatis S. ciendo et ponendo in dicta molendino Johannis B. cum terra pullulaverit post unum belfague et. de bona Reboutz, duos carucarn. g 13: Cum tempus affuerit Rebi- piguos asseratos, etc. nandi, ne profundo arenl, carucariis inREBRACHIATORIUM, REBRA.CHIATUS. hibeatur, Rebinnura cap. 76. | 84. Biner Ugutio : Reticules sunl quasi succinctoria, et rebiner vignes, in Consuet. Niver- vel redirnicula, vel proprie Rebrachiatoria nensi cap. 13. art. 5. Adde Consuetud. appellare possumus. Respexit ad locum Pictav. art. 60. Cassiani de habitu Monach. lib. 1. cap. : -Quod Tertiare dicitur Columellaa et 6 : Geslant eliam reticulas duplices, laneo Palladio, Italis Terzare. Hinc Rebiner, plexas subtegmine, quas Grseci avaooXac, pro Retoucher, Repolire, retractare, nos vero succinctoria, seu redimicula, vel apud Guignevil. in Peregr. hum. gen. proprie Rebrachiatoria possumus appelMS. : lare, quse descendentia per summa cervtcis, et e lateribus colli divisa, utrarumque Mais tu vois bien que riens a faire alarum sinus ambiunt, atque hinc ind& N'aroie, se ne Rabinoie Le mien ouvrage et refesoie. succingunt, ut constringentia latitudinem vestimenti ad corpus contrahant, atque 1 REBIRE, REBTTARE. Vide Revidare. conjungant, et ita constrictis brachiis irn1 REBLANDIMENTUM, Blanda domini pigri ad ornne opus, expeditique reddancompellatio, Gall. Reblandissement. Ma- tur. Quidam putant rebrachiatorium numissio MS. ann. 1217 : In perpetuum Monachorum ^Egyptiorum idem fuisse possilis facere omnem vestram volunta- quod scapulare apud Monachos Occidentem a vobismet ipsis et ab omnibus rebus tales, sicque appellatum volunt, quod vestris prsesentibus et futuris, sine omni supra brachia rejiceretur. Expapillatum noytro nostrorumque retentu et Reblandi- brachium, dixit Plautus in Milite Glor. mento. Vide Glossar. Juris Gall. id est exertum et ad papillam n u d a t u m . :;: ' Praestationis species videtur, qua Vita S. Eligii lib. 2. cap. 34 : Ulnis exerdomini consensus exoratur, ut quis tis et Rebrachialis. [Acta S. Ottonis torn, certo possideat. Charta ann. 1197. ex j 1. Junii pag. 599: Rebrachiatis manicis Bibl. reg. cot. 17: Irrevocabiliter per aca- succmctaque veste, falcem dextra corriptum et acquisitionem trado ad haben- puit. Le Roman de Vacce MS. : dum et perhenniter possidendum, sine Tuit furent rez et prez tondu, inquietudine et Reblandlmento ullius De court dras furent tuil vestu.... personse,... unam peciam terras, cum omni Tuit esloient bien rebrachiez, sua riparia et cum omni suo complanto. Et de comballre eacoragiez.] Unde Reblandir, practicis nostris, Consensum petere, qui literis, quas Parea- Quomodo etiam rebrasser, vulgo usurtis.vocant, concedi solet. Lit. remiss, pamus. Sed vox videtur orta a braccis, ann. 1463. in Reg. 199. Chartoph. reg. quae reftracctatoriosuccingebantur.Unde ch. 350 : Jehan Cousturier huissier de rebracciatorium, idem esse dicitur quod. nostre court de parlement de Thoulouse,... succinctorium.

REB
* Hinc Rebracher et Rebrasser, Suc^insere, replicare, recolligere. Lit. remiss arm. 1377. in Reg. 111. Chartoph. tvee cb. 280 : Icellui Nicaise... Rebrassa LJ) mantel dessus s'espaule. Alise ann. 1382. in Reg. 122. ch. 170 : 11 Rebracha sa robe' devers le feu pour se chauffer. Alise ann. 1387. in Reg. 132. ch. 65 : L'exposant prist ^^ Adenin, qui estoit enfant de I'aage de douze ans ou environ, le Rebrassa par derriere et lui donna pluseurs cops de la pausme sur ses nages. Recourcer eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1365. ex Reg. 98. ch. 716 : Icellui Guillaume avala ses chausses, et puis les Recourca pour plustot aler. Hinc Secourci, pro Succinct us, in Comput. Rob. de Seris ex Reg. 5. fol.3. r. Vide supra Rebassare. '} REBRASSAT.33 CALIG.&;, Succinctse, Gallice Relroussees. Statuta S. Capellae Paris, apud Lobinellum torn. 3. Hist. Paris, pag. 153. col. 2 : Item, quodnullus deferat caligas Rebrassatas ad genua ad modum paillardorum. Vide Rebrachiatorium. * REBRUNATURA. [Gall. Action de Rebrunir: Pro factura dicti coopertorii et pro Rebrunatura duorum bacil]ium deauratorum. (Mandat. Gamer. Apost. f. 24. an. 1458-60.)J ] REBULETUM, Farina crassior a subtiliori secreta , f u r f u r , Gallo-Flandris Rebulet, forte diminutivum a Gallico Rebut, Rejectanea. Contractus anni 1297. e Chartulario Fiscanensi : Item quolibet die totius anni unum panem de Rebuleto post panem Conventus. Computus vernaculus ann. 1638. e Chartulario M. S. Vedastri Atrebat. fol. ult. : Adviser que lesdites mickes et michets soient fait de pure fleur, les bisettes de farine, dont le son soil et sera die: et les bouleas de pure farine telle qu'elle vient du moulin, sans y meler aucun tercoeul ou Rebulet. Vide infra Rebureturn. * Nostris alias Rebulet. Lit. remiss, ann. 1401. in Reg. 156. Chartoph. reg. ch. 65: Thibaut le Grant-prestre boulengier demourant'd Reins, entra en la chambre, la ou il avoit accoustume de faire mettre.... le Rebulet, qui yst de la fleur, etc. Retrait et Retret, eodem intellectu, ni fallor, in Declarat. MS. 24. feudor, comitat. Camerac. ex Tabul. ejusd. eccl. : La xij". contient sept pains chacune sepmaine, deux mencaulds de Retret a comble,.... et a cause dudit fief.... doit administrer avec ses cotnpagnons le pain e n la panetene; pour lequel service doit avoir sa part de tous les pains entiers, qui demeurent celui jour, du Retrait et des revenues du bled, dont on a faict le pain ladite journee. 1 REBULLIRE, Recandescere, redintegrari, per metaphoram. Bui la dementis v. PP. ann. 1305. torn. 2. Hist. Dalphin. Pag- 124: Nos attendentes, quod nisi ante preedictum festum.... futuris de praedicta turoatione periculis occurratur, dissentionum hujusmodi flamma Rebulliret. Nowone nativa, pro ebullire, Apuleius lib. ". uixit : Lucerna fervens oleum RebulliVHl nhumerum. Utitur alibi. i REBULLUS. Vide mox Reburrus. REBURETUM. Charta anni 1243. in nisi. Monmorenciaca pag. 101: In illo Uurno) coquere poterit pastillos de obolo, ellos, et alium parvum panem de et de Rebureto, et seonno iUius ministerii. Ubi seonnum, est furu inostris Son. [Vide Rebulet urn.] J REBURNARE, Repolire, Gall. Rebruputus a n - nro decemnci -s 1245- MS- e BibL ' "f fi Reburnandis v. s. charneriis adjustas... v. s.

REG
REBURRUS, REBUBSUS, RIBURRUS, [a Gallico Rebours, retrorsum, in contrarium, inquit Vossius, lib. 2. de Vitiis sermonis cap. 16.] Glossae Lat. Graec.: Reburrus, avafftXXo?, avacpaXavro?. [Hinc aliee emendandae, ubi minus recte, Rebullus, etc. Suidas : 'AvacrtXcK, avacpaXavTsa?, axoujjio; TTJV xecpaX/jv. Vide Versionem LXX. Levit. cap. 13. Vetus Inscriptio, quam laudat Graevius in Notis ad Glossas Isidori: T. Flavius Reburrus.] Glossse Isid. : Reburrus, hispidus. Glossae MSS.: Reburrus, cirratus, vel crispus. Glossae nomicae Vaticanee MSS.: Te6ouppoO?, avoccpaXavT&a?. Faustus Manichseus apad S. Augustinum lib. 6. contra eumdem cap. 1 : Calvum aut Reburrum, et similis noise, hominem non constituere Sacerdotern. Ita etiam in Notis Tyronis pag. 150. VitaB Abbatum Beccensium de Guillelmo Crispino : In sua primasva setate habebat capillos crispos, et rigidos, atque sursum erectos, et, ut ita dicam, Rebursos, ad modum pini ramorum, qui semper tendunt sursum : quare cognominatus est Crispinus, quasi crispus pinus. [Quam capillorum Rebursionem videmus adhuc Us, qui de ipsius Gisliberti genere descendunt. Quod a pinus similitudine Crispinus dici putat hie auctor, ridiculum est. Ut a Longus, Longinus, ab Augustus, Augustinus, sic a Crispus dicitur Crispinus. Tabularium Majoris-Monasterii : Judichalis de Roclierio donat S. Martina terram suam, quam habet in Rocherio. Testes, Gaufredus Rebursus, etc.] Galli dicimus rebursos, qui ont les cheveux reboursez, vel rebroussez. [Simili notione le Roman de la Rose :
Rechignee etoit et froncie, Avoit le nez et Rebourcie, Hideuse estoit et soulee.]
>: -- Unde translate nobis Rebours, Adyersus, morosus, difflcilis, intractabilis. Fortune rebourse, Adyersa fortuna, ut observat D. Falconet in Animadv. suis. Hinc forte Rebois, pro Impedimentum^ obex, in Chron. Ms. Bertr. Guescl. :

REG

37

Nous ne pourrons passer le ponl a cette fois ; Car Francois y mettront deffence et Rebois, Tant qu'ils aient tramis par dedans leurs manois.

1 REBURSARE, Pecuniam e bursa, seu crumena, promere, Gall. Debourser, alias Reborser. Le Roman de Vacce MS. :
Mes quant chescun moingne fait borse, Li commun bien faut et Reborse.

T REBURSIO, REBURSUS. Vide Reburrus. REBUS, Genus vitis est, apud Papiam. * REBUSARE. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Rebusar, Prov. ebetare,deteriorari.Rebouquer,eodiein sensu, in Bestiar. Ms. :
La sus amont en Orient A un haul mont qui moult s'estent, Ou on trueve une pierre dure, Quant on la quiert par aventure, Dont jete sa resplendeour : Mais ele ne luist pas par jour, Que li solaus, c'est virile, Se li Rebouque sa clarte.

w REBUSTURA. Vide Robustura. RECA, Graec. psxa, Flagellum. Vide in Reda. * RECACHATIO, Auri vel argenti ab aliis metallis, quee in monetis permisceri soient, separatio. Charta ann. 1327. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 715: Super facto fabricationis monetarum, extractionis auri et argenti et billonii de reg no nostro, Recachationis et aliarum monetarum nostrarum abusum, etc. Vide supra Racachare. * 1. RECADERE, Decidere. Ital. Rica-

dere, Gall. Decheoir. Charta ann. 811apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. sevi col. 957 : Quod si in aliqua tardietate aut neclectu vel controversia inventi fuerimus extra agere de ea, quae superius adfixis conditionibus, tune non solum de hoc prseceptum Recadere, verum etiam exacta a nobis paina, quae in nostra petitione adfixa est. 1 2. RECADERE, Recidere, redire, ubi de possessionibus quae praestituto ternpore ad aliquem redire debent. Charta ann. 957. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 953 : Quomodo ipsss suprascriptse res ad partem sancti vestri monaslerii reverli et Recadere debent, sic debeant reverti et Recadere mihi suprascripto Ationi Comiti. :;;: Ital. Ricadere, eadem notione. Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom. : Voluerunt quod omnia ilia relicta, facta et fienda, ad fabricam S. Laurentii Recadant, et esse debeant fabricse diclse. ecclesise. ** 3. REGADERE, Recidere, rursus cadere. Homilia ex cod. VII. saeculi in Spicileg. Mai. torn. 4. pag. 314: In ipsas culpas numquam debeat Recedere. 1. RECALGARE. Petrus de Vineis lib. 2. Epist. 36: De vasellis nostris decenter Recalcatis et communitis. Ubi editor, ad oram, recalcatis, i. de novo tectis. Malim Recalfatis. 2. RECALCARE, Implere, complere iterum , Gall. Remplir. Comput. ann. 1362. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 243. col. 1 : Item pro vino quatuor vasorum.... tenentium juxta extimam xlij. sestaria, unam quartam, etc. Item pro Recalcando dicta vasa, quando fuerunt portata in episcopatu, etc. Hinc * RECA.LCATURA, Expletio, Gall. Remplissage. Comput. ann. 1408. inter Probat, torn. 3. ejusd. Hist. pag. 194. col. 2: Item preesenlavimus eidem unam botam vini, etc. Item pro Recalcatura dictx botss, quia antequam earn extrahere facerent de domo Stephani filii cujus erat, cepius de dicto vino mitebat qusesitum, et quia non erat plena, quando ipsam portare fecit, etc. Rursum infra pag. 195. col. 1. 3. RECALCARE, RECALLARE, Occare, glebas conterere, Gall. Herser, Provincialibus Recubir. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod reg. 7657." Recubir prov. Occare, glebas post sationem csedere. Et rursum : Resiguir, Prov. occare, semina terrae operire. Charta ann. 1270. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 311. col. 2: Qui habet par bouum, tenetur prsestare prsedicto monasterio quatuor operas annuatim cum ipsis bubus, duas videlicet ad Recaldandum (leg. Recalcandum, ut infra pag. 314. col. 2.) et reliquas duas ad seminandum. Inquisit. ann. 1273. ibid, pag. 337. col. 2 : Qui habet par bubum, tenetur prsestare annuatim eidem infirmaries duas operas cum ipsis bubus, unam videlicet ad Recallandum et aliam ad seminandum. Recerder, eodem sensu, in Oharta Renardi de Choisuel milit. dom. de Rourbonne et de Verecourt ann. 1316. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 423 : C'est assavoir que chascune charrue desdiz hommes de la dite villenie, paierai a chascune saison deus journauls de corvee; c'est assavoir huit jours chascun an , deus. jours au sombre, deus jours au Recorder, deus jours au gahin et deus jours au tramois. Rursum occurrit in Ch. ann. 1321. ex Reg. 61. ch. 123. Vide infra Remota. * Quod cum ad semen operiendum pr83sertim fiat; hinc nostri en Recaler dixerunt pro En cachette, clam, occulte. Charta ann. 1333. inter Probat. torn. 2. Hist. Burg. pag. 201. col. 1 : Promet lidis messire Henris... non mie venir encontrs,

38

REG

REG

REG

pour lui ne pour autre, ne pourchacier que d'autres y veigne en Recaler, ne en esconduit. <[ RECALGATA HYSTERIA, id est, repetita, Gothofredo in Glossario Nomico ad Codicem Theod. Lex 4. ejusdem Cod. tit. 6. lib. 16 : In tantum enim scelens progressi dicunturii, quas Donatistas vacant, ut baptisma sacrosanctum, mysteriis Recalcatis, temeritate noxia iterent, et homines semel, ut traditum est, munere Divinitatis ablutos, contagione profanse repetitionis infecerint. Quidam legunt Reculcatis. Male, inquit idem Gpthofredus in Notis, ubi addit: Recalcatis, iterum calcatis. * RECALGATURA. Vide supra in Recalcare 2. ** REGALCIARE SE, Oalceos induere. Arnoldus de S. Emmerammo lib. 2. cap. 31: Nunc ergo, quia peccata mea nudaverunt vestigia vestra, obsecro, Recalciate vos, et sic redite ad nos. 1 RECALCIRE, Sarrire, Gall. Sarcler. Miracula S. Zitse, torn. 3. Aprilis pag. 523 : Et ipsa Massaia Recalcirel milium, et cum ipsa Massaia surgeret recta cum sartorio in manu, etc. 1. RECALCUS. Charta ann. 873. in Tabulario Ecclesiae Viennensis fol. 16: Quas habet fines et terrninationes de uno latus via publica, de alio latus una cum Recalco terram ad infantes Martanse, etc. Alia ann. 914. pag. 17 : Unaquaeque vinea habet fines et terminations in uno latere terram Ermengardis et infantum ejus, et habet perticas 18. cum Recalco; in alio latere et uno fronte vias publicas, etc. Infra : In alio fronte terra ipsius Constantii, et habet cum Recalco perticas 20. Rursum fol. 36 : In alio latere una cum Recalco habet perticas agripedales 66. et pedes 2. et ipse Recalcus in lalis perticas 6. etc. Fol. 51: Hoc sunt rebus vinese duse, cum Recalco uno, et casam cum casnrico et ortile, etc. Infra: Jungit ad earn Recalcus, qui habet in longum perticas agripedales 4. etc. Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis : Una cum Recalco perticas 3. ipse Recalcus habet in lato pedes 6. In alio fronte pedes 3. etc. 2. RECALCUS , Radula, scalprum, Gall. Racloire, ni fallpr. Inquisit. ann. 1288. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 387. col. 1 : Ferrarii de S. Germano serviunt monasterio Cassinensi de arte ferrariss, singulis annis in festo paschatis, de slillo, videlicet uno anno de martello et paletta et alio anno de Recalco et cortello. * RECALDARE, pro Recalcare. Vide supra in hac voce num. 3. * RECALECIA, Plants species, Gall. Reglisse , alias Regalisse et Rigolisse. Leudse major. Carcass. MSS. : Item pro cargua de Recalecia, xviij. den. Item pro cargua de succo de Recalecia, xviij. den. Ubi versio Gallica ann. 1544: D'une charge de Regalisse, etc. Rigolice et Rigolisse, in Pedag. Peronae ex Chartul. 21. Corb. Recolice, in Lit. ann. 1349. torn. 2. Ordinal, reg. Franc, pag. 309. art. 13. 1 RECALIARE, In morbum recidere, a Provincial! Recalivar, Gall. Retomber. Statuta Arelatens. MSS. tit. 131: Si infirmus recidiverit vel Recaliaverit infra quindecim dies, medicus teneatur ipsum videre. * RECALLARE. Vide supra Recalcare 3. T RECALX, Calcitro proprie, translate Eeluctans. Comniodianus Instruct. 38: Improbi semper et dura cervice Recalces. * RECAMARE, Acu pingere, Ital. Ricamare; unde Recamatura, opus Phrygium, Gall. Broderie. Stat. Mutin. ann. 1420. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital.

med. sevi col. 424: Nulla mulier possit 20. de Civitate Dei cap. 14 :: Recapituhabere.... aliquam vestem Recamandam lando dicit, tamquam ad id rediens, quod in futurum aliqua specie Recamaturse. prieterierat. Et cap. 21 : Recapitulat ab Gabr. Barel. serm. in die Parasc.: Ques initio.] Hesychius : 'Avaxs^aXatouTat, eyujj.vestis habens ad quatuor angulos pal- TtXYjpoOTai, liravaXa[x6avei. Esdr. cap. 4. V. liorum fimbriam sive Recamaturam. Vide 12: Qui recapitulabunt impietates ejus, supra Recamatus. Hinc etc. Utuntur Irenaeus lib. 5. cap. 151. f RECAMATOR, Phrygio, qui pingit Comniodianus Instr. 41. etc. S. Hieroacu, ab Italico Recamare, Acu pingere. nym. lib. 1. adv. Joyinianum cap. 10. Miracula B. Simonis de Lipnica, torn. 5SS" Ad hanc notionem proxime acce4. Julii pag. 547: Quamobrem maritus dit nostrum Recapituler, Res disperse et suus dominus Kuneka, arte Recamator, diffuse dictas aut scriptas sigillatim coetc. gere , summatim repetere , recensere. * Ital. Ricamatore. Acta B. Amad. Hoc intellectu legimus ad calcem tituli torn. 2. Aug. pag. 590. col. 1: Quidam 31. Capitularium Caroli Calvi: H&c eamagister Joannes Crinelus, Recamator dem domnus Karolus Romana lingua anMediolani, etc. nuntiavit, et ex maxima parte lingua *: RECAMATURA. [Gallice broderie : Theodisca Recapitulavit. Concil. Narbon. Jacobo de Rinaldo recamatori flore- ann. 589. torn. 2. Concil. Hispan. pag. nos auri de camera 151. pro Recamatura 385: Die Kalendarum Novembris Deo aus10. copertarum de mulis. (Mandat. pice in unum convenimus, et ali'tuanta Gamer. Apostol. ann. 1458-60. f. 15.)1 * quse juste et pie sunt edita. . . Recapi| REGANNARE, Canna seu mensura tulare fecimus. Adde Historiam Mediani agraria remetiri. Statuta Massil. lib. 3. Monasterii pag. 192. etc. Chronicon Farcap. 31 : Non liceat dicto domino, qui dic- fense apud Murator. torn. 2. part. 2. col. tum fundum, ut supra dictum est ad 574 : Et dederunt invicem guadimoniam, cerium censum concesserit... dictum fun- ut constituto termino judicantibus judicidum remensurare, seu Recannare, vel bus fecissent secundum legem, et qui ex iterum dextrare, nee censum eidem au- eis defuisset, nan amplius prsesumeret gere, etc. Recapitulare illam controversiam ; hoc | RECANTUS, Reiteratio cantus. Vetusest, redintegrare, iterare. Guidonis DisOrdinarium MS. ad usum Ecclesise cipl. Farfensis lib. 1. cap. 18 : ResponsoArabian, in Sabbato Quatuor. Tempo- ria duo et duo decantent pariter,: ad rum : Post primam lectionem Graduale Gloria Patri adjiciantur plures, et post Propitius esto apuero sine Recantu. Aliis Gloria Recapitulent a capite ; id est, iteergo diebus Graduale seu Responsorium rum decantent ab initio. Adde cap. 38. repetebatur integre post Versum, ut fit ejusdem libri, et vide Vossiumde Vitiis in pluribus Ecclesiis. serm. lib. 4. cap. 20. " Nostris Recaner, pro Rudere, Gall. 1 2. RECAPITULARE, Arguere, repreBraire, dixerunt. Bestiar. MS. ubi de hendere. Acta S. Erconwaldi Episc. n. Asino silvestri: 16. torn. 3. Aprilis pag. 784 : Cum diu sic cruciaretur , ecce supradictus Antistes, Le jour Recane douze fois. infula pontificali exornatus, venit, et baMirac. MSS. B. M. V. lib. 2: culo pastorali eum flagellavit, Recapitulans negligentiam ejus. Vide Capituldre Ne qu'en un asne qui Recane. 6. in Capitulum 4. " Aliud vero sonat vox Gallica RecaT RECAPITULATIO , 'AvaxsyxXaiWd-.?, nete, Locum nempe secretum et obscu- Ante dictorum summariarepetitio. Apud rum, in Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. Cassiodorum caput 24. Divin. lect. ins148. Chartoph. reg. ch. 38 : Le suppliant cribitur : Recapitulatio generalis. oij frainte de gens en un trou ou Reca1 REOA.PITULA.TIO DIONISII, ^ra quas nete, oil I'en ne veoit goute. ducit initium ab Incarnatione Verbi, a * RECAPERATOR. [Gall. Couvreur. Dionysio exiguo primum adhibita. .... Habuimus ad Recaperandum ma- Oharta Osheri Regis apud Hickesium gnam cameram de Laureomonte que Dissert, pag. 79 : Regnante in perpetuum est cooperta de Retge sive de losa XV. ac gubernante Domino nostro Salvatore Recaperatores sive architectores secula universa, anno Recapitulationis (Arch. Histor. de la Gironde t. 2. pag. Dionysii,id est,ab Incarnatione Christi sex338.)! centessimo octuagesimo, Indictione sexta j RECAPITARE SESE, f. Gradum sis- revoluta.... Ego Oshere Rex, etc. Vide sutere. Isidorus Episcop. Pacensis in Chro- pra Recapitulans cyclus Victori, cui annico sera 769: Europenses vero solliciti nexa alia notio est. ne per semitas delatescentes aliquas fa| RECA.PITULA.TIO SOLIDORUM, Brevis cerent simulanter celatas, stupefacti in expositio varii numeri solidorum pro circuitu sese frustra Recapitant. [** al. diversis delictis solvendorum ex Lege Recaptant.] Salica, ad calcem hujus Legis torn. 1. IREGAPITULANS CYCLUS VICTORI, seu Capitularium col. 323., Victorii in Inscriptione, quse libro primo 1 RECAPTARE, Recipere. Miracula S. de Vita B. Joannis Abb. Reomaensis a Maioli Abbatis torn. 2. SS. Maii pag. Jona Abbate praeflxa est, dicitur secunda 691 : Plurima namque antiqui decoris periodus cycli Pascbalis a Victorio, uti monasteria, suo exhortatu deifico, melionotum est, excogitati. Annis 532. cons- rationis Recaptaverunt commoda. Epistabat cyclus Victorinus, incipiens anno tola Petri de Condeto S. Ludovici Regis 28. Christi, ac proinde, adjectis iis 28. Capellani, de Expeditipne transmarina, annis, prima hujus cycli periodus de- apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 55 : Exifinit anno 559. Altera igitur periodus, vit exercilus versus castellum Carthaginis quam Recapitulantem cyclum Victori .... et in eundo Recapta est ilia turris. vocat Jonas ortum ducebat ab anno 560. Hoc est, Recuperata, iterum. capta. Vide Vide Mabillonium torn. 3. Analect. pag. Recaptivare, et alio sensu in Recapitare. 514. et. seqq. Aliter intelligitur Recapi* Recapte, inter voces Occitanicas, quss tulatio Dionysii, ut mox dicetur. torn. 3. Hist. Occit. explicantur, Gallice 1. RECAPITULARE, id est, Ad initium redditur, Ordre, surete. Hinc mulier vitse redigere, uti interpretatur Tertullianus dissolutse vocatur Une femme de mal Relib. 5. adversus Marc. [cap. 17. a capite capte ou petit gouvernement, in Lit. reinitium resumere. S. Augustinus lib. miss, ann. 1458. ex Reg. 187. Chartoph.

REG
res ch. S09. Et de boms, quse mala admiiiistratione dilabuntur, Aler a mal Recapte, dicitur, in aliis Lit. arm. 1459. ex Reg. 188. ch. 184 : Le suppliant douptant que iceulx biens alassent a mal Recavte et feussent di'visez, etc. RECAPTIVARE, Recuperare, requirere : Goldastus. Sed nescio, an non potius legendum sit Recaptare, ex Gall. Racheter. [Vide Recaptare.] RECAPTTVATORL LITERS in Legibus Hungaricis , quibus vendicamus bona. Tales sunt Requisitorise , Reapprehensorise , Reincorporativse , Redintegrativss. Sambucus et Albertus Molnarus. * RECASSARE, ut supra Racachare, Aurum vel argentum ab aliis metallis, quse in monetis permisceri solent, separare. Stat. de mpnet. ann. 1313. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 13. col. 2 : Quod omnes monetas, quocumque nomine nuncupentur, spectantes ad bilhonem, portent ad monetas propinquiores regias, ut dictum est, absque hoc quod eas Recassent vel trabugent. Vide infra Rechacare. * RECASTENARE. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Recastenar, Prov. Exprobare, object are. RECATAGIUM, Idem quod Rachatum, de qua voce supra. Charta ann. 1402. in Hist. Monmorenciaca pag. 395 : Verum si pro feodo servilium fieri oporteret, prdsdictus 0. vel hssres ejus non amplius prxstare quam 20. solidos pro servitio, nee amplius praestare quam 20. solidos pro Recatagio cogeretur. j RECATUM, Idem quod supra Rachatum, Redemptio, Relevium. Charta Philippi Franc. Regis ann. 1200. torn. 3. Hist. Harcur. pag. 180 : Pr&terea idem Rex Anglias dedit nobis 30.000. marcarum argenti, ad pondus et legem, in qua fuerant, soil. 13. solidos et 4. denarios propter Recatum nostrum et propter feodum Britannise, quod nos Regi Anglise dimisimus. * Recanche, eadem notione, in Chartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 1169 : Et pleideroi ledit escuier ses nans tenants, et Recanche n'en devoit pas estre faite. Nisi tamen intelligatur Restitutio. RECAUDARE , Exigere , recuperare, vox Hispaniea , apud Michaelem del Molino : Rajuli generalis officiitm est Recaudare omnia et singula jura D. Regis Aragon. 1 REGAVERE , Invicem cavere , vice versa cavere. C9dex Theod. lib. 9. tit. 2. leg. 3 : Nullus in carcerem, priusquam convincatur, omnino vinciatur : e longinquo si quis est acciendus , non pnus o-dsimulanti accommodetur adsensus quam sollemni lege se vinxerit, et in poenam reciproci stylo trepidante Recaverit. RECAUSARE, pro Recusare. Althelmus de Laude virgin, cap. 40 :

REG
RECAUTUM, Apocha seu securitas de suscepta pecunia : Quittance. S. Augustinus de Cura pro mortuis : Ubi esset Recautum, quo ilia cautio vacuata fuerat, indicavit. Adde Nov. Justiniani 130. et Cujacium ad tit. Cod. de Apochis publ. ] RECAVUS, Convexus, in Onomastico ad calcem tomi 4. SS. Junii. Alias idem est quod Concavus. Prudentius PsyChom. v. 423 :
Recavo misceret labra palato.

REG

39

T RECAUZARE, RECONZARE, f. Reficere, Ital. Racconciare, Gall. Raccommoder. Statuta Montis-Regalis pag. 269 : Ferrarii teneantur et debeant Reconzare sapam pro solidis novemponendo quatuor verghas azali, et massam pro solidis octo, et currum pro solidis quatuor, et Recauzare fecerim pro solidis quatuor. * Vel Exacuere, Gall. Aiguiser ; quo sensu Ressuer accipi videtur, in Lit. remiss, ann. 1387. ex Reg. 132. Chartoph. reg. ch. 156 : Lesquelz varlelz du mareschal avoient appareillie et Ressue une coignie. Rebouture vero, Ipsa refectio, vel refectioms pretium, in Comput. MS. fabr. S. Petri Insul. ann. 1366 : Item pro viginti quatuor Reboulures pro eisdem martellis, xvj. solidos. * RECCUS, RECHUS, RECUS, Fluvii ramus, alveus, rivus, canalis. Libert. Stagelli ann. 1331. in Reg. 69. Chartoph. reg. ch. 174 : Possent facere alveum seu Rechum ad deducendum dictam aquam,.. Pro qua quidem aqua sive usu ejusdem ducenda per alveum, alveos, Rechum seu Rechos usque ad castrum deStagello,...ad rigandum suas possessiones , terras.... Possint reficere.... meatus, Recos, aqugeductus et transductus. Charta ann. 1394. in Reg. 149. ch. 78 : Necessario oportet dictas fustas vehi usque ad Reccum de Amacio, principalem matricem fluminis ejusdem ;.... et fustas sive vasa prsedicta ibidem in dicto Reclio de Amacio sunt et semper fuerunt inmagno periculo. Charta ann. 1262. inter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 554 : Et inde sicut includit via fontis de Tricot, et descendit Recum de Sellano, usque ad fontem Caroli magni, etc. Lit. remiss, ann. 1419. in Reg. 169. ch. 226 : Lupetus de Algueta in quodam Reco supra quemdam molendinum, etc. 1. RECEDERE, Mori, fato fungi, vita excedere. [Idatius in Fastis : His Coss. Honorius Augustus Recessit Veronse. Et alibi : His Coss. Recessit apud Mediolanum Theodosius Augustus.] Inscriptio Christiana in Ecclesia S. Petri in Castello Verona3, apud Ludovicum Moscardum lib. 4. Histor. Verori. : Hie requiescit in pace S. Valens Episcopus, qui vixit annos p. m. xxxxv. et sedit in Episcopatu annos.... mens. vn. et dies xvm. et Recessit sub d. Yin. Kal. Augustas P. C. Lampadi et Orestis VV. CC. Ind. vill. Alia apud J. Mabillonium torn. 4. SS. Ord. S. Benedicti pag. 539 : Servivet anConjugiura penitus famosum sponte Recausans. nus quinquagenta, Recessit sub die pridie Tabularium Brivatense Ch. 237 : Si quis Kal. Octob. Indictione sesta. Ita apud ire aut agere aut Recausare prassum- Ambros. Moralem lib. 11. cap. 31. 41. 44. 53. 56. et lib. 12. cap. 13. 14. 37. Recessit ***', f100 e*s non Hceat vendicare. Ch. : Si.... contradicere vel Recausare co- in pace, non semel occurrit in Monut, i. rursum in causam mittere. mentis Christianis.apudBaronium ann. vide Causa. 544. num.13, et 15. Bivarium in Notis 1 RECAUSATIO, in causam iterata mis- ad Pseudo-Chronicon Marci Maximi sio. Placitum ann. 784. apud Ma bill on. pag. 38. 218. 266. 276. 377. 352.497. UghelJ 1D . - 6. de Re Diplom. pag. 489 : Et postea lum torn. 4. pag. 1051. torn. 5. pag. 584. tpsa Christiana instrumenlum ipsum Guesnaium in Annalib. Massiliensib. sa fuit recredidisse, et postea de ipsis pag. 79. etc. rebus se dixit exitam, ut nullam Recausa1 2. RECEDERE , Removere. Acta S. yonem contra casam S. Dionisii exinde Franciscse Rom. torn. 2. Martii pag. Tacere deberet. 136 * : Nee est aliqua res, quse possit te

impedire, vel tibi possit nocere et ab eo Recedere. 1 3. RECEDERE MALEFAGTORES, Sontibus permittere, ut sui sint juris, data satisfaciendi cautione. Consuetudines Furnenses MSS. ex Archive S. Audomari : Malefactores Recedentur per Piegios, quos homines Comitis dicent esse sufficientes, exceptis his, quse in prassentia Comitis vel in conspectu Rallivi evenerint, hoc notato, quod qui deliquerint in conspeclu Rallivi in prisona ducentur, et statim per bonos plegios ad dictum hominum Comitis Recedentur. [** f. Recredentur.] RECEDERE DE JURE suo, De jure suo decedere, jus dimittere. Charta ann. 1309. apud Haltaus. in Glossar. German, col. 1917. voce Verziehen : Recepta de dicto Johanne quadam pecunise summa, quse plene nobis est soluta, Recessimus et in his scriptis expresse Recedimus de omni jure, si quod nobis in dicta Cunegundi et suis pueris.... competebat, etc. * RECEDIPIUM , Vestis parasitica, in vett. Glossis. Vide Rechedipna. 11. RECELARE, Occultare. Onomasticum ad calcem torn. 5. Anecd. Marten.: Super quibuscumque excessibus et forefactis.... hucusque Recelatis.... vos informetis. Statuta Simonis Nannet. Episc. apud eumdem Marten, torn. 4. Anecd. col. 962 : Adversaries etiam taliter Recelans excommunicationes et suspensiones ultra quindecim dies tenetur, et ipsum decernimus teneri propriis expensis suspenses et excommunicates absolvi facere, etc. Nostris Receler proprie dicitur de eo, qui furem aut furta recipit et occultat, alias Receler vel Recoiter, a Recipere vel Receptare ; ut Receteur, a Receptor vel Receptator. Bellomanerius cap. 69. pag. 350 : Aussint est coupable qui Recete a essient le larrecin, commechilqui I'emble, car si li Receteur n'etoient, il ne seroit pas tant de malfacteurs. Idem cap. 31. pag. 265 : Chil qui Recoite la chose emblee d escient.... et chilpartit a la chose emblee.... tuit chil sont coupables du fet. Eadem notione Rechaiter dicitur in Rechatare post Rechaciare. * Charta ann. 1332. ex Tabul. mpnast. Bonse-val. : Exceptis simplici occisione, murtro, raptu, incendio, thesauro invento et Recelato. Receter, eadem acceptione et pro Recipere, vulgo Retirer. Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. pag. 115: Avec li Receta ce qu'il pot de gent. Annal. regni ejusd. reg. ibid. pag. 171 : Se nus I'avoit (le saint clou) trove ne Recete. Occurrit prasterea in Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 245. Guill. Tyr. contin. Hist, apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 704': Quant li Crestiens qui s'estoient Recele en la tor David, etc. Unde Recelement, Occulte, furtim, in Lit. ann. 1371. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 404. * 2. RECELARE, Dicitur de praestatione agraria, quam quis dare renuit. Charta ann. 1259. in Chartnl. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fpl. 154. v : Omnes etiam tertias in finagio de Cohum, de quibus homines tertias hactenus retinuerunt vel Recelaverunt, quse. solebant vel debent esse tertiabiles , tenetur dominus episcopus et successores ipsius, qui pro tempore fuerint, reducere ad solutionem tertiarum. RECELLA. Res parva. Vide Recula. 1 RECELLIGERE, Recipere, receptare, Gall. Receler, si vera lectio est : nam videtur legendum Recolligere. Charta ann. 1455. e Tabulario Aniano : Quod alias eis prohibuerat in virtute sanctse

40

REG

REG

REG

turn dicitur. Solebant enim illi vasa 49 : Ut quidquid dicti Thesaurarii exinde pice oblinire , resinamque ipsam vino solverint in eorum collocent compotis et commiscere, quod talia vasa non modo de Recepta deducant. Oratio Legatorum gratum quemdam odorem impertirent, Regis Franc, coram Pio II. PP. ann. verum etiam vinum generosum red- 1459. apud Acherium torn. 9. Spicil. pag. 320 : Sciunt qui Receptas fecerunt et rederent. RECENTARIA, in Glossis Lat. Graec. et ditus cognoscunt Ecclesiarum. Charta Grsec. Lat. vsapocpopo?. Renati Regis Provinciae ann. 1473. pro RECENTARIUM, praeterea inter vasa et Monialibus Aquensibus S. Clarae, e ministeria sacra recensetur. Est autem Schedis Praesidis de Mazaugues : De quavas, in quod recentes, seu vinum recenta- cumque pecunia suse Receptas. Statuta tum infundebatur. Historia Episcqpo- Monasterii S. Claudii pag. 75 : Item, surum Autisiod. cap. 20:Item Recentarium pra Receptam Regis Francise et ejusdem deauratum pens. lib. 2. et s. habet deforis dominium in villa de Barra... percipere cavaturas. Item alium 'Recentarium pens, debet de annuo reditu 40. libras Turon. lib. 1. et unc. 9. habet in media listellam Literae Edwardi III. Regis Angl. ann. et feras. Vita S. Desiderii Episc. Cadur- 1334. apud Rymer. torn. 4. pag. 632. col. Que 1'un quancqu'il ose pensser, censis : Jam vero in altaris Ecclesias mi- 2: De Omnibus extitibus et Receptis de Puisse a son ami Recensser, nisteria, did non potest quantum se fu- dicto Ducatu provenientibus. Aliae ann. Corame a soi seul seurehient, derit, quantaque fecerit, quam numerosa, 1341. apud eumd. Rymer. torn. 5. pag. Sans souspegon d'encusement. quam pulchra,... candelabra resplendent, 224. col. 2: Omnes denarii provenientes Recensere, pro narrare, non est Lati- nitet pomorum rotunditas, fulget Recenta- de omnibus firmis nostris... ad Receptam nis ignotum ; sed non ita Gallis vetus rii coslique varietas, nee desunt patenss nostrum celeriter deferantur. Adde torn. Recensser. 8. pag. 748. col. 1. et vide infra Receptus sacris propositionibus prseparatss. * Recenser, pro Lqqui, sermonem ha* Haud scio an melius Georg. Rhodig. 1. et 2. bere, in Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. in Disquisit. de Sacro ministerio cap. 13. RECEPTA, [Jus pastus.] Vide ReHistor. Franc, pag. 203 : Tandis comma 26. num. 3. deflniat esse Thuribuli ge- ceptum. il Recensoit teux paroles, etc. Ubi Ai- nus, quod u n u m ex illis a Desiderio | 4. RECEPTA, f. Oblatain Parthenonimoin. lib. 2. cap. 37. ibid. pag. 65 :donatis habuerit foris cavaturas, id est, bus. Necrologium MS. Abbatiae S. Petri Inter hos atque hujusmodi sermones, etc. ut putat ille, foramina ad thuris fumum de Casis : xxxi. Januarii obiit Agnes de Racompte , pro Recit , histoire, Nar- emittendum. Crectes Recepta de Casis. Pluries occurratio. Le Roman du Chevalier Deli^ RECENTIA, Initium. Chronicon Me- rit ibi, nullo addito, unde certa nobere MS. : tense apud Acher. torn. 6. Spicil. pag. tip possit erui. Vide Receptus 3. et RedMoult bien lui seoit le parler, 661 : Idem (Stephanus Episc.) in ipsa ditus 1. Le chemin me fist oublier, RECEPTARILIS , Qui admitti potest, promotionis suse Recentia castrum Terli, Et me dist entre ses Racomptes, etc. quod viatoribus per illas transeuntibus idoneus, Qui.peutestrereceu, Recevable. partes valde erat pernitiosum... in manu Charta Odonis Ducis Burgund. ann. Vide infra in Recordari 2. 1203. pro Communia Belnensi, apud valida destruxit et complanavit. * RECENSIRE , Lavare, eluere. Glos1 RECEPASNAGIUM, Quod pro jure por- Perardum pag. 275 : Sciendum, quod hosar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Recen- corum a festo S. Andreas ad Nativitatem mines communiss famulos Receptabiles sire, Rinser comme un voirre. Vide Re- Domini pascendorum Majori solvitur, [pro se, ut habetur in Ghartulario Dicincerare. non Domino, ut Pasnagium. Sic expqni- vion. et apud Perardum pag. 335:] in * RECENSOR, Narrator, delator. B. de tur haec vox in Professione juris clien- exercitum meum mittere possunt. HabenAmoribus in Speculo sacerdot. MS. cap. taris Abbati Floriacensi incerto anno tur eadem verba in Charta Communiae 26. ubi de peccato linguae : praestita a Majori villas Sousaussoy in Divionensis ann. 1187. et Sinemuri ann. Non sis defensor peccati, sive Recensor. 1276. [Charta Maurini Abbatis Vallis foresta seu silva Aurelianensi. 1 RECEPELLATURA, Vestis species e Sanctaa Dicec. Aptensis ann. 1509. ex Vide supra Recensere. pellibus, ut opinor. Statuta Placentiae Schedis Praesidis de Mazaugues: Unius | RECENTARIA, RECENTARIUM. Videlib. 6. fol. 82:Et proRecepellalura eisdem gallinas bonse et Receptabilis.] mox in Recentatum vinum. pueris, ultra 6. den. et quod omnes zochu1. RECEPTACULUM, Hospitium, dqRECENTATUM VINUM, ut auctor est Iss prssdictse habiant corollas de cordoano mus, in quam quis se recipit: proprie Alexander Trallianus lib. II. cap. 1 fuit vel manzolo. vero domus munita, castellum. Charta propomatis genus, quod, ut in eo bi1. RECEPTA, Medicamenti adhibendi Philippi Augusti ann. 1219 : In quibus bendo magis delectarentur Romani, pe- formula, quomodo-Recepfe nostri dicunt. continetur quod nullus a Rhodano usque culiari quadam arte refrigerebant: sic Joan. Gerson. lib. de Laude Script, de ad Alignum... a S. Albano usque ad Ponuncupatum, ut censet Hieron. Mercu- Medici s : Non enim sufficiunt eis libri, dium novas munitiones aut aliqua nova rialis lib. I. Var. lect. cap. 7. quod vinum quanturnlibet et arte compositi ; sed Receptacula potest sedificare sine nostra antiquum musto, vel lixiyio, vel tortivo oportet variare Receptas, etc. [Statutum permisstone.fHomagiaNobiliumBressiae commisceretur, vel quasi renovaretur, Synodale Eccl. Avenion.ann. 1341. apud praestita Amedaeo Sabaudiaa Duel ann. quqmodo plerosque hodie factitare cons- Marten, torn. 4. Anecdqt. col. 565 : Ab 1272. apud Guichenonum in Probat. picimus. Recentare enim veteres Roma- eodem quoque hipotecharius seu speciator Hist. Bressise pag. 17 : Joannes Salvagii nos pro renovare dixisse constat ex A. Receptas ordinalas per talem Juds&um Domicellus... recognoscit se tenere in feoGellio lib. 15. cap. 15. medicum auderet seu attentaret sub ea- dum ligium ab eodem domum suam de Neque aliud innuit, ni fallor, Recen- dem pasna conftcere nee ministrare alicui Malmont, cum tota forterescia, Receptatium vocabulo Avitus Viennensis Epist. Chrisliano.] culo et fossatis. Joannes de S. Saturnino 65 : Cceterum de Recentibus, quia prseci| 2. RECEPTA, Pecuniarum coactio,Domicellus confitetur se tenere pro uxore pitis, et meas partes cedo, et multiplices qusestura, Gall. Recette. Item ^Erarium, sua a domino Baugiaci in feodum ligium suas, utatur paterarum capacitate proca- in quod conferuntur coactse pecuniae. domum suam de la Jasderi cum Receptapis, atterat labris phialas, quas circundet Decimae Regi Franc, concessse ann. 1316. culo et fossatis. Ibidem pag. 19 : Hugonipitaciorum densitate, pro circulis. Idem apud Lobinell. topi. 2. Histor. Britan. nus de Castellione... recognoscit se tenere Epist. 77 : Jam de cibis taceo : in acci- col. 467 : Item LXIX. lib. pro duobus ter- ab eodem in feodum... domum fortem piendis Recentibus major est posna. Musta minis quarti anni decime ad sex annos Guillermi de Felins domicelli, quam idem deposcens, aut inediam pallor, aut aliquid concesse, in moneta Britonica et alia com- Guillelmus tenet apud Lugniacum ab ipso rapuisse confingor. Summa importunitate muni, si earn magistri hujus Recepte du- Hugone 'cum Receptaculo dictas domus. perago, et tres recentes aliis plus prsssu- xerint acceptandam. Literae Johannis Quibus in locis non Integra domus, aut mam. Ipsse enim paterse, quas confictis Franc. Regis ann. 1356. apud D. Secousse munitio qusevis, sed pars domus mucasibus frango, quotidiana reparatione torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 78. pro inco- nitse seu certa quaedam munitionis spedecrescunt. Ubi Sirmondus Recentes ap- lis Avinioneti : Receptores dicto Senes- cies, ac forte turris, videtur esse intellipellari ait, recentatos, id est ad rigorem callo... prsesentibus Consulibus et Procu- genda.] Ita Recet nostris olim. Le Roredacti vini potiones. Vide Stackium ratoribus diets Universitatis... compotum man de Rou MS.: lib. 3. Antiquit. convivial, pag. 344. et rationem legitimam de Receptis et miMaint bon Rechet auras, et maint bon herbergage. Memorat idem Mercurialis lib. 2. cap. siis ob hoc factis semel in anno redder e 13. vinum Picans et Racens, aitque ita teneantur. Liter33 Caroli Pulchri Franc. Le Roman d'Aubery MS.: popular! vocabulo appellari vinum con- Regis ann. 1327. apud le Brasseur in Au bois d'Ardene est un Recet felon ditum et mixtum, quod Romanis pica- Probat. Hist. Comitatus Ebroic. pag. Entre deus eues, dont je sai bien les noms. obedientise, ne auderent Recelligere religiosum in dicto monasterio fratrem Stephanum Saisetti, alias Boissonis, olim Anianse, et tune S. Guillelmi de desertis tnonachum.... qua prohibitione non obstante non cessabant ilium Recelligere. } RECELLULA, Res parva. Vide Recula. t RECENSARE, pro Recensere, Numerare, scriptum esse in Glossis MSS. testatur Vossius de Vitiis serm. lib. 4. cap. 20. pro quo reponendum censet reipsa Recensere, nisi simile sit ac Redinserare: de quo inferius. 1 RECENSERE , Recensser , Narrare , Gall. Raconter. Le Roman de la Rose MS. :

REG
Robertas de Bourrono in Merlino MS. : Chi empres en cette forest a deus archies a un mien Rechet biel et riche, ou vous pourres reposer et aaisier. Infra : Chacun de ses deus freres a son rechet en sa terre devisee I'une de I'autre. Vide Receptum. ~2. RECEPTACULUM, Locus, in quern se improbi homines recipiunt, in Lexic. jurid. Calv. Hinc Receit, pro Terrier, cuniculus, in Lit. ann. 1324. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 380: Que li dessus Ait, et oil qui d'aux auront ou pourront avoir cause, puissent abatre, bouscher... tous Receiz et terriers a commis et a toutes autres bestes quelconques. *RECEPTALIS, Ad vena, externus hospitio exceptus ; unde aburgensi distinguitur. Consuet. burgi S. Mart, de valle ex Tabul. major, monast.: Burgenses vel Receptales Guidonis non recipiemus ad habitandum in nostro burgo, nisi per licentiam ipsius Guidonis. Vide mox Receptare. f RECEPTAMENTUM, Receptio, Gall. Recelement. Literse Edwardi I. Regis Angl. ann. 1303. apud Rymer. torn. 2. pag. 931 : Quos per illam inquisitionem culpabiles de facto illo... seu de ipsorum malefactorum Receptamento inveniri contigerit. Alise Edwardi III. ann. 1350. apud eumdem Rymer. torn. 5. pag. 692 : Pardonavimus... pro omnibus homicidiis, roberiis, rapinis, feloniis, latrociniis, incendiis, Receptamentis felonum, conspirationibus, etc. [iK!Placit. ann. 8. Henr. III. Reg. Angl. in Abbrev. Placit. pag. 104. col. 2 : Adam de Whitecote rectatus de societate Ph. de Say, utlagi, qui interfectus est, et de Receptamento Rogeri Crul et aliorum latronum et mafefactorum, venit.... et jurati hundredi de Munselowe dicunt super sacramentum suurn, quod Receptavit Rogerum utlagum... et idea suspendatur. Receptatio dicitur in Assisa Henrici II. Reg. Angl. apud Clarendon, cap. 1: Si quis retains fuerit coram justitiis D. Regis, de murdro, vel latrocinio vel roberia, vel Receptatione hominum tale facientium, etc.} J REGEPTARE, Hospitio excipere. Constitutiones Cluniacenses MSS. ex Archivo B. M. Deauratae : Omnes vero de Ordine, cujuscumque conditionis extiterint, qui ipaos fugitivos et vagabundos amodo Receptaverint aut cum ipsis participaverint quoquo modo, Ma tamen participatione excepta, que pertinet ad animarum salutem, etc. Vide Receplamentum et alio sensu Receptum. * Nostris Receiter, Receiver et Recepter. Charta ann. 1279. inter Probat. torn. 2. Hist. Burg. pag. 45. col. 2 : Nos Othes cuenz palatinz de Rurgoigne et sires de Salins promettons a Robert due de Rurgoigne.... que nos les homes doudit due, qui partiront de sa terre, ne retendrons, ne Receiterons en nostre terre desous nos. Pactum inter reg. Arigl. et ducem Brit, ann. 1370. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Brit. col. 601: Le due, ses heires... seront tenuz a Receiver et vetuieller amiablevnent par mer et par terre ledit roy et ses ditz gentz. Lit. remiss, ann. 1390. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 277: Ceux qui gardoient la porte de ladite ville souffrirent entrer yceulx murdriers et les Recepterent. j RECEPTARIUS, Exactor, coactor, Gall. Receveur. Gharta ann. 1365. ex Archivio Brivatensi: Antonius Torrent levator et Receptarius emolumentorum curias prsepositatus Rrivatensis. RECEPTATIO. Vide supra in Receptavnentum. VII

REG
* RECEPTATOR, RECEPTOR, apud Latinos de loco, in quern quis se recipit, tantum intelligitur; de personis vero, quae recipiunt, usurpatur apud Scriptores inferioris aevi : in Digest, lib. 47. tit. 16. inscribitur de Receptatoribus. Director. Inquisit. Fr. Nic. Eymer. memorat defensores, fautores, Receptatores haereticorum. Ulpian. leg. 13. ff. de Offlc. praesid. lib. 1. tit. 18: Debet.... Receptores eorum coercere, sine quibus latro diutius latere non potest. * RECEPTI, Generaliter, qui consensu aliquo admissi sunt vel electi: unde Recepti etiam dicuntur, Arbitri seu judices compromissarii , in Lex. jurid. Calv. Vide Receptor 1. \ RECEPTIBILIS, Qui recipi potest vel debet. S. Augustinus lib. 5. de Trinit. cap. 13: Nostra scientia amissibilis est et Receptibilis. Eccli 2. 5 : Homines Receptibiles probantur in camino humiliationis. Statuta S. Victoris Massiliensis MSS. ann. 1531 : Debet dare duas anchoisas bonas et Receptibiles pro uno Religioso. Hoc est, idoneas, convenientes, Gall. Recevables. Vide Receptabilis. * Charta ann. 1352: Sub annuo censu seu canone tresdecim sestariorum frumenti pulchri et Receptibilis ad mensuratn Alavardi. j 1. RECEPTIO, Exactio, coactio, Gall. Recette. Literae Philippi Franc. Regis ann. 1290. apudLobinellum torn.3. Hist. Paris, pag. 231: Concedimus... mille libras Turonensium ex Receptionibus reddituum, proventuum, seu obventionum regni nostri, etc. Vide Recepta 2. 2. REGEPTIO, Jus pastus. Vide Receptum. 3. RECEPTIO, [Calicis ablutio post sumtionem Corporis et Sanguinis Christi.] Vide Superfusio. * Reception, nude, ipsam sacrse Eucharistiae perceptionem signi_flcare videtur, in Testam. Joan. Lessille ann. 1382. inter Probat. Hist. Sabol. pag. 391: Ge donne etlaisse atousjourmes auxparroissiens affluans chacun an en I'eglise de Juigne au jour de Pasques, une jalaye de vin, assignee sur mes domaines de Juigne, pour bailler et distribuer a chacun, apres ce il aura fait sa Reception en laditte eglise a laditte journee de Pasques. 14. RECEPTIO NEMORUM, Facultas, ut videtur, succidendorum lignprum in silva regia ad munitionem urbis necessariorum. Literae Caroli filii Phiiippi Audacis ann. 1324, apud D. Secousse torn. 4. Ordinal, pag. 38: Litteras concessas eisdem ville Flore, et aliis locispredictis, per officiates dicti Duds, supra clausura de muris de palis, et Receptione nemorum juxta ordinationes predictas, et modo quo in dictis litteris continetur, absque alio sumptu dicti domini nostri Regis, excepta Receptione dictorum nemorum, concedimus etiam et confirmamus. * Fortassis nude,Usus nemorum,idem quod Usagium; nisi de iterata csesione vulgo Re'sepage, intelligas. * 5. RECEPTIO, Proventus, reditus. Charta Joise dominse de Vallaincourt ann. 1241. in Chartul. Mont. S. Mart, part. 1. ch. 116: Penchonia cum raeris dictse sclusse, cum omnibus Receptionibus suis, dictse ecclesise in perpetuum remanebunt. Vide Receptus 1. 6. RECEPTIO, Furtum. Vide infra Recipere 6. RECEPTITIUS. Receptitia actio, dos. Consule Lexica juridica Calvini et Brissonii. RECEPTIVDM, Exactio, coactio, Gall.

REG
[ Recette. Tabular. Major, monast. : Calumniavit dotnnus Hamo monachis se non annuisse passagium Genestse de Receptivis burgi S. Martini. Vide Receptio 1. et mox Receptona. 1. RECEPTOR, Arbiter. Glossae Isidori: Receptor, Actor concordise, Medius. | 2. RECEPTOR, Exactor, coactor, tribunus aerarius, Gallis Receveur. Occurrit passim. Vide Receptoria, Vossium lib. 1. de Vitiis serm. cap. 27. et in Appendice pag. 799. ?|c [ Debita et omnia eciam de ternpore regis Anglie seu dicti principis Wallarum, ut ducis Acquitaniae, suis Receptoribus quacunque racione vel causa modo premisso vel alias debita remittere et quittare dignaremur. (Lett. Caroli V. an. 1370. Mus. arch, dep. p. 293.)] f 3. RECEPTOR. Concil. Mexicanum ann. 1585. torn. 4. Concil. Hispan. pag. 313 : Notarii ecclesiasticorum tribunalium hujus provincise, et tabelliones qui Receptores vocantur, ante ne accipiantur quam Episcopis... obedientiam jurejurando promittant. In loco ad audiendum caussas per tres ante meridiem horas tresque alias post meridiem saltern assistant; ibique ipsimet per se negotia cum judicibus expediant. 1 4. RECEPTOR HORARUM. Vide in Horse. 5. RECEPTOR. Vide supra Receptator. T RECEPTORIA, Coactio, exactio, Gall. Recette. Charta Philippi Pulchri Franc. Regis ann. 1295. apud de Lauriere torn. 1. Ordinat. pag. 327 : Quod si forte Receptoriam nostrum contingat dimittere, volumus.... quod ipsi cum Receptoribus nostris deputandis pro tempore, ad collectionem emolumenti predicti, deputent et habeant aliquem pro se...qui dicterecepte intersit, etc. Literae Johannis Comitis Armaniaci ann. 1356. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. pag. 112 : Quodque etiam executiones pro debitis fiscalibus fiant per servientes Receptoriarum regiarum, etc. Alias Receverie. Charta ann. 1323. in Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Noster fol. 169. r: Jehan Remy receveur de Champaigne vouloit prendre sur le roy par son compte de la Receverie de Champaigne, etc. 1. RECEPTORIUM, Locus, in quern quis se recipit. Papias : Diversorium, Receptorium, Hospitale. Sidonius lib. 5. Epist. 17 : Epiphanius noster vix suprascripta peraraverat,et nuntiatum est,hora monente, progredi Episcopum de Receptorio. Ubi Savaro Receptorium, Ecclesiae secretarium interpretatur. t * Hinc Secundae, vulgo Arriere-faix, Receptable appellatur, in Lit. remiss, ann. 1473. ex Reg. 197. Chartoph. reg. ch. 371: Icelle femme pres dudit estable trouva le lit ou Receptable de la matrice dudit enfant. 2. RECEPTORIUM , Conclave rationarium, nostris Comptoir, Bureau de recepte, ubi scilicet pecuniae numerantur et exsolvuntur. Lex 3. Cod. Th. dePalatinis (6, 30.): Primicerii scriniorum, Receptoriorum etiam, per trienniurn, instar sacrorum scriniorum , administratione fungantur. f 3. RECEPTORIDM, Idem, ut videtur, quod mox Receptum, Jus pastus. Charta Petri Episcopi Tullensis ann. 1188. pro Monasterio S. Apri ejusd. urbis, apud D. Calmet. in Probat. Hist. Lotharingiae torn. 2. col. CCGXCVIII : Ecclesiam Semillse cum Receptorio uno et XII. denanis de fisco, Ecclesiam Modonis-villss cum v.

42

REG

REG
Quandam vineam,... et 1. Receptum, et 1. eminam siligims, etc. Occurrit etiam in Notitia sub Francone Episc. Paris, in Minore Pastorali ejusd. Ecclesias ch. 95. in Tabular. Prioratus Dominas in Delphinatu passim, etc. Charta ann. 1309. in 9. Regesto Philippi Pulchri Regis Franc, ch. 27. ex Tabulario Regio : C'est a savoir en complans, en garcages, en gardes, en Receps, en ventes, en rentes, etc. Adde Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 875. SSS" Haud abs re fortasse fuerit Cangianam opinionem novis quibusdam locis confirmare. Charta Ademari Vicecomitis Lemovic. ann. 1062. qua Cluniaco tradit Abbatiam S. Martialis, inter Instrum. torn. 2. Gall. Christ, col. 180: Nihil in eadem abbatia ego retinendo , exceptis his consuetudinibus, GG. solidis.... uno Recepto Comitis Pictaviensis.... et justitia panis et vini, cum in hanc villam venerit. Sententia ann. 1163. ex libro viridi Episcopatus Massil.: Recetum in festivitate S. Stephani Episcopum facere Canonicis jussimus in precipuis autem festivitatibus Natalis Domini , Apparitionis , Ramispalmarum , Cene Domini, Pasche Episcopus, duobus se comitantibus in canonica comedat, et ei honorifice serviatur. Transactio ann. 1165. ibidem : Decrevimus, ut castrum de Albania cum suis pertinentiis Vicecomites ab Ecclesia et ab Episcopo et Canonicis in feudum et fidelitatem deinceps habeant, et pro eodem feudo in Natale Domini et in Pascha duos Recetos facient, et in predictis diebus totum refectorium, cum omnibus hominibus qui in canonica fuerint honorifice, sicut in tantis festivitatibus expedit, procurabunt. Eadem fere leguntur in Homagio, quod pro dicto castro de Albania Episcopo Massiliensi ann. 1177. praestitit Hugo Gaufridi, ibidem. Passim occurrit vox Recetum vel Recetus, pro refectione in Archiyio laudato, et alibi. In Rqtulo saaculi xii. de Prioratu S. Pauli de Tartas ex Archive Monasterii de Casa Dei promiscue legitur eadem notione Receptus aut Recetus, ut et in Chartulario Camalariensi dioecesis Aniciensis; Receptum vel Receptus in Statutis S. Claudii pag. 74. 77. 79. 84. et alibi. Ex iis emendanda procul dubio Bulla Anastasii IV. PP. ann. 1153. inter Instrum. Ecclesiae Massil. torn. 1. novas Gall. Christ, pag. 112. col. 2. ubi legitur : Castrum Albania?, et duos Rocetos pro eo in Natale Domini et in Pascha. Corrigo Recetos ex Transactione ann. 1165. mox laudata. Hinc evanescit conjectura Glossatoris, qui suspicatur Rocetos esse Rocheta, quibus utuntur Episcopi, nostris Rochets. Vide Ccena et Procurare. 1 RECEUTUM, vel REGEUTUS, Eadem signiflcatione. Transactio Abbatis S. Victoris Massil. cum Episcopo Tqlon. ann. 1144. ex parvo Chartulario ejusd. S. Victoris : Episcopus (habeatj tres solidos pro sinodo et Receutum, sicut habere solebat. Infra pro Receutum legitur Hospitium : Episcopus habeat synodum tantum et hospitium. Vide Hospitium. RECEPTIO, Eadem notione. Tabularium Persiacense ch. 30. apud Perardum pag. 42: Viva voce proclamantes, quod non debent Episcopalem Receptionem facere apud S. Marcellinum, quss Capella est, non vicus publicus: exenia vero et servitium se dare debere aliis in locis dixerunt. Chron. Andrense pag. 612 : De procurationibus, de Receptionibus, de vestibus et aliis rebus indebitis, totum quitum clamo, Charta Willelmi Comitis Cabilonensis

REG
ann. 1180: Receptionem quoque plenariam apud Tolonum semelin anno, quam quasrebam, si quando ad clamor em Priori* et Ecclesise Paredi pro damnis Ecclesise illatis cum armata manu super aliquem vicinorum pergere me oportuerit. Charta ann. 1214. apud Ughellum torn. 2. Ital. Sacr. nag. 649 : Omni anno unam charitativam Receptionem nobis dare debeatis, etc. [Bullae Honorii III. et Innocentii IV. Paparum ex Archive Monasterii S. Salvatoris Massil.: Ecclesiam S. Marias de Belloloco annuum censum decem solidorum et tres Receptiones pro Abbatissa sive Priorissa.] Adde Chartam 149. Appendicis ad Capitul. Regis Fr. et Spicilegium Acherianum torn. 13. pag. 258. [et vide Servitium de cibo.] REGEPTA, Eodem etiam, ni fallor, signiflcatu, in veteri Charta apud Perardum in Burgundicis pag. 81 : Preeterea Receptam quam Raimundus habet ab illo in Ecclesia de Varva concessit illis, si canonici laudem Raimundi, vel h&redum suorum habere possent. Vide Marcam lib. 3. Histor. Bench, cap. 8. 11. lib. 5. cap. 4.11. cap. 5. 2. 1 RECEPTAGULUM, Eodem, ut videtur, intellectu. Primordia Monasterii Calmosiacensis apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1164 : Cum his quoque eulogias, quas ex parte Ecclesise ipse Theodoricus et antecessor ejus consueverant accipere, simul contradidit: videlicet porcum 1. anni, denarios xil. et xil. panes, et tria Receptacula in anno. * Convivium quo novi nupti excipiebantur alibi Racroc de noces nuncupatur ; qua tamen voce proprie significatur Convivium, quod nuptiarum die vel postero, aut in festivitate patroni alicujus ecclesias sit. Lit. remiss, ann. 1374. in Reg. 105. Chartoph. reg. ch. 504 : Icellui suppliant et autres personnes s'en revenoient du Racroc d'unes noces, qui avoienl este en la paroisse de Douville du val de Saenne. Alias ann. 1381. in Reg. 120. ch. 154: Apres icellui mariage fait, il eust en I'ostel d'iceulz mariez une feste ou assemblee de gens, que I'en dit ou pa'iz (de Caux) Racroc,... a laquelle feste ou assemblee furent et souperent lesdiz supplians. Alias ann. 1409. in Reg. 164. ch. 191 : Le dimanche ensuiant la feste d'icelles nopces, que I'en appelle Racroq, fut et y eust plusieurs des amis d'un coste comme d'autre. Denique alias ann. 1415. in Reg. 168. ch. 394: En laquelle ville de Bellenzes estoit lors la feste ou rebont ou Racroc de la feste dudit lieu. Regard, eodem signiflcatu, usurpatur, in Lit. remiss, ann. 1374. ex Reg. 106. ch. 207 : Comme le suppliant feust alez veoir la feste du Regart, qui se faisoit en I'hostel duprevost des marchands (de Paris) d'une sienne fille, etc. Rursum in aliis ann. 1403. ex Reg. 158. ch. 281: Comme icellui Robin feust ale en I'ostel de Henry Ernault, au Regard de la fernme Guillaume Ernault sa sosur, ot icellui jour assemble plusieurs personnes pour aler avecques lui audit Regard, pour faire bonne chiere, selon la coustume du pa'is. Neque aliud sonat vox Request, in Lit. remiss, ann. 1408. ex Reg. 163. ch. 19: En laquelle ville de Vailly se faisoit et tenoit le Request des noces de Gile Pochart. Ut et Rigolet, in aliis ann. 1392. ex Reg. 144. ch. 49: Auquel Droyn il fu demande se il vendroit au Rigolet d'unes nosses, etc. * Receit vero dictum Jus pastus, quod pecunia aliquando redimebatur. Charta ex Tabul. S. Mich, in Eremq ann. 1270 : Ne soyent tenus (lesdiz religieux) payer Receit ou vinote, ne tenus de payer ou

solidis de fisco et totidem rnodiis avenae, et cum capella Morleni-curtis, et cum tribus Receptoriis in anno, et mancipiis Ramifredo, cum uxore et liberis, terris et pratis. Medietatem ecclesise Sirici-curtis cum Receptorio uno et xil. denariis... Tres partes ecclesise Focandi-curtis cum duobus Receptoriis et totidem solidis, et cum medietate eleemosynarum et oblationum et cum omni prsedio in sylvis, vineis, pratis, terris cultis et incultis, servis et ancillis. Pluries occurrit ibi et col. seq. nullo addito clariori indicio, unde notio certius innotescat. 1. RECEPTUM, et RECEPTUS, illud videtur, quod vulgo Arbergaria, vel Droit de giste, in Chartis appellatur, hoc est jus pastus : nam etiamnum Belgas nostri vqcant Receptes, convivia, quibus agnati, qui agnatorum nuptiis interfuerunt eosdem novos conjuges domi recipiunt,et excipiunt. Chronicon Besuense pag. 548: Monachi vero de hominibus Receptum et placitum recipientes. Charta ann. 1103. ex Tabular. Cluniacensi: Donavit et omnino finivit Deo et B. Petro ad locum Cluniacum unum Receptum, quern in Cavariaco exigebat. Tabular. Conchense in Ruthenis ch. 24: Et in uno quoque vicariali manso unum Receptum cum 4. Militibus, et uno serviente. Passim in hoc Tabulario. Charta Amedaei Com. Sabaudias ann. 1143. in Histor. Sabaudica pag. 34 : Retento Receptu suo et justis consuetudinibus, qux ad Comitatum pertinent. Alia ibidem pag. 41: Prse.terea dictum est, ut omni prorsus alio gravamine remoto, Comes Receptum, venationes Aulonii et Murerii, sicut antea, accipiet. Adde pag. 39. Tabularium Monasterii Regulas : Locum ilium ab omni censu absolvit, ut filii sui tantum defensores hujus loci existant et Receptum ibi non quserant, et nisi Abbas ultroneus eis obtulerit panem, non comedant. Tabula fundationis Monasterii S. Severi in Vasconia: Non in foro, aut in mercato de pertinentibus ipsi sacratissimo loco, quisquam judicium capiat, vel in appenditiis ejus... nee Receptum inde per vim, nee censum aliquem quaerere praesumat. Tabular. Abb.Bellilociin Lemovicib.num. 45 : De istis vero curtibus, in unaquaque unum Receptum teneat Abbas, in tali convenientia, ut nullum non et hominem Laicum, et si fecerit, quomodo monachi in suo revocent dominio. Tabularium Monasterii S. Andreas Viennensis : Et de alio beneficio ut post mortem patris Bernardi accipiamus ab ipso Varnerio in mutacio pro sex annis 40. sol. unusquisque anno Kal. Maii unum Receptum in Monaslerium, etc. Tabularium Ecclesias Gratianopolitanassub Hugone Episcopo ann. 1109. fol.63 : Gotafredus Villicus S. Donati ante sacrum Corpus et Sanguinem Domini, quod desiderabat accipere, gurpivit Domino Deo et Episcopo Hugoni Gratianopolitano et successoribus suis sine ullo inganno illud prandium sive Recet, quod per malam consuetudinem prsedictus Gotafredus accipiebat ab hominibus Episcopi pro decima de condaminis Cpmitis. Fol. 72: Habuique pro prsedicta vinea ab Episcopo Hugone 20. sol. et 4. den. et 8. eminas ordei, et Recetum de pane et carne et vino mihi et filio meo Stephana et filiabus meis. Fol. 89: Debent inde unoquoque anno unum Receptum Episcopo et sociis suis cum equitaturis. Tabular. Celsinianense: Debet 2. sextarios de siligine, et 1. sextarium de civada, et 18. denar. Podienses, et Recetum de pisce et carne, et 1. sext. vini. Tabularium Eleemosynae S. Pauli Viennensis :

REG
faire aucun prouffit ou aucune aide ou manage ou manages de nous filhs. Recelinite pro Reception, apud Matth. de Couciaco in Hist. Caroli VII. pag. 681: Lesquels (due et duchesse de Bourbon) auand Us ouirent ces nouvelles, en furent fortjoyeux, et firent audit Jean Boudaut de grands honneurs et Recelloite. KECIPERB, Recepturn dare, seu pastum. Tabulanum prioratus de Domina in Delphinatu fol. 54 : Et-propter hoc debet Recipere monachos in refectorio de pane et vino, et fabis et piscibus, et pimento, in festivitate omnium Sanctorum. Vide Receptare. 2. RECEPTUM, Via et ratio rei conflciendse, qua ratione usurpari a nostris vulgo solet, cum bonum consilium 60nam receptam, dicunt, translatione a medicorum pharmacis petita. Capitula Caroli Calvi tit. 21: Iste meus carissimus nepos cum dilectissimo fratre meo Hludovico parabolavit, et tale Receptum et consilium invenit. * 3. RECEPTUM, Jus domini sese in castrum vassalli recipiendi. Charta Ludov. VII. ann. 1153. in Chartul. S. Dion, pag. 418. col. 2: dementia comitissa JDomni-Martini querelata est et ex antiquo, consuetudine clamavit, dominum Domni-Martini habere refugium et Receptum Tremblei in ipsa firmitate, si forte eum exterritum hastes sui imminentes sequerentur et fugarent. Alia Petri archiep. Lugdun. ann. 1312. ex God. reg. 5186. fol. 16. r: In feodum ligium a nobis et ecclesia Lugdunensi recepit dornum fortem de Lurciaco, cum Recepto dictss domus et cum ingressibus et egressibus dictss domus. Vide Receptus. | RECEPTURA, Idem quod Recepta Peeuniarum aliorumye reddituum coactio, Gall. Recette. Fundatio Parthenonis Lovanii ann. 1522. apud Mirseum torn. 2. pag. 1050: Receptor prsedictss domus Dei.... tenebitur annue reddere rationem suss administrations et recepturss. 1. RECEPTUS, Proventus, reditus, Gall. Recepte. Charta G. Ebrodunensis Episcopi ann. 1159. apud Petrum Joffredum in Episcopis Niciensibus .: Omnes primitias, et omnes pannos et lectos, sive reditus, sive Receptus mortuorum, et ipse dedit Canonicis, et nos adjudicavimus, etc. Infra : J^rseterea Ecclesias supra scriptorum Castellorum, et mortalagium, et Receptas, et decimas, et quod in futurum tempus adquiri poterit. Ita usurpatur non semel in Charta Amedaei Episcopi Lausannensis ann. 1150. in Probat. Hist. Sabaud. Guichenoni pag. 39. 40. 2. RECEPTUS, Obligatio vassalli, qua tenetur dominum suum in suo castro recipere,si eo egeat ad bella vel negotia sua. Fulbertus Carnot. Epist. 6 : Hoc a vobis exigo : securitatem de mea vita et membris, et terra, quam habes, de auxilio vestro contra omnes homines, salva fidelitate Roberti: de Receptu Vindocini Castri ad meum usum et meorum fidehum, qui vobis assecurabunt illud. Vide *eudumreceptabile, etRedditio, et supra, Receptum 1. T 3. RECEPTUS, Laicus, ut videtur, in M-qnasterio receptus, ac fortassis idem qui Oblatus : de quo plura dicta sunt in IOKO 2- Liter* Caroli Regentis ann. 8. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal, ^eg. pag. 318 : Nos ad supplicationem.... Aobatis S. Amandi et ejus Capituli, seu wnventus Ordinis S. Augustini, Sarlatensis diocesis, ipsos Religiosos una cum *wwm omnibus membris et pertinentiis wembrorum, ecclesiis, beneficiis, officiis, presbyteris, clericis, familiaribus,

REG
familiis, servitoribus, donatis, Receptis et eorum hominibus tailliabilibus et explectabilibus ..... sub protectione et speciali salva-gardia regia ....... suscipimus per praesentes. Vide Recepta 4. et Redditus 1. 1 RECERCARE, Perquirere, Ital. Ricercare, Gall. Rechercher. Statuta Montisregalis pag. 300 : Item statutum est, quod dictus gabellator, vel nuncius ipsius, possil, quandocumque eidem placuerit, Recercare vel Recercari facere quoscumque contrafacientes prsedictis, et domos ipsorum vendentium perquirere et Recercare ad eorum liberam voluntatem. Rursura occurrit in Statutis civitatis Vercellarum fol. 15. verso. 1 RECERCA.TIO, Inquisitio, Gallice Recherche, Ital. Ricercata. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 89. v : Fiat inquisitio et Recercatio ipsarum rugiarum quolibet mense, per Potestatem, etc. T RECERCA.TOR, Perquisitor, indagator, Ital is Ricercatore, Gall. Rechercheur. Recercator mensurarum, in Statutis Saluciarum collat. 4. cap. 118. * Recher-cement, Jus inquirendi et examinandi mensuras. Pactum inter comit. et monach. Vindocin. ann. 1332. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 741 : Et nous conte (de Vendfime) voulons et accordons que nous, nos hoirs ou successeurs, n'aions point de Rechercement, ne aucune souverennete, ne autre seigneurie en ladite abbaye ;... et nous religieux... accordons que ledit mons. le conte, ses hoirs ou successeurs aient le Rechercement desdites mesures ainsi adjustees. 1 RECERNERE, pro Secernere, nisi ita legendum sit. Codex Theod. lib. 15. tit. 1. leg. 38 : Excellens Eminentia tua 2. cuncta privata sedificia, qu& conjuncta horreis publicis esse cognoverit, dirui ac demoliri prsecipiet, ita ut ex quatuor lateribus privatorum consortio separata sint, ac libero spdtio Recernantur. * RECERTATOR, Antagonista. Glossar. vet. ex Cod. reg. 7641. RECESSA, [Recessus maris.J Vide Accessa 1. * RECESSARE, Reddere, tradere. Cornput. ann. 1504. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 81. col. 1 : Pro recuperatione clavium portahs Carmelitarum Nemausi, quas... senescallus Bellicadri et Nemausi, contra prasheminentiam, libertatem et facultatem villas, amoverat custodi dicti portalis , videlicet Renedicto Charpaneti, neu suse uxori, quss Recessaverat easdem dicta domino, contra tamen scitum dictorum dominorum consulum. REGESSIM, in\ TtoSa , in Glossis Lat. Graec. [Glossse Graac. Lat.: 'En\ 7t68a, Recessim, reperidia. Vide Reperidia.] "; Idem quod Cessim; Grsecis etiam ava

REG
vacant, sub poena mille thalerorum sunt prohibits nobilitati, idea ejusmodi Recessus omnes uti cum pactis publicis subjectionis pugnantes, revocamus et toUimus. * Constitutiones imperiales et earum codex; sunt et Recessus procuratorum, quos memorat Franc. Mich. Neveu de Windtschlee in Dissert, de Arch. num. 31. et 32. laudatus torn. 1. novi Tract, diplom. pag. 339. [* Vide Vitriar. Instit. Jur. publ. Roman.-German, lib. 1. tit. 2. 8. sqq. ibique Pfeffinger.] 1 3. RECESSUS, Resignatio, ut exponunt viri docti, Gall. Resignation. Vita S. Coelestini Papse lib. 3. cap. 10 :
0 quam multiplices indocta potentia formas Edidit, indulgens, donans faciensque Recessu, Atque vacaturas concedens atque vacantes.

Supplendum Ecclesias. I REGESTOORM. Consuetudines Furnenses ex Archivo Ecclesiaa S. Audomari : Quicumque convictus fuerit de lite in Ecclesia, id est, Recestoorm, emendabit Comiti in. libras. Puto legendum esse Kercstoorm, pro Kerck-storm, a Belgico Kerch, Ecclesia, et Storm, Tempestas, procella. T RECETTA, Idem quod Recepta 1. Medicamenti compositio, nostris Recette, Ital. Ricetta. Statuta Civitatis Astse fol. 75: Item, quod nullus speciarius sive apothecarius... audeat vel prsesumat Recettas aliquas facere et seu dare aliquibus civihus de territorio Astensi. 1 RECETUM, REGETUS. Vide Receptum 1. T RECEVERE. Decretum ad calcem Statutorum Placentise fol. 116. v: Item, quod nullus massarius et laborator terrarum possit Recevere de possess, super quibus est, vel erit, nisi prius facta ratione cum domino possess, et soluto et satisfacto. Legendum est Recedere, nisi forte, quod non puto, Recevere aliquando idem sit quod Recedere; Ricevere enim, unde fingi potuisset Recevere, Italis non est Recedere, sed Recipere, nostris Recevoir. T REGEUTUM, REGEUTUS. Vide Receptum 1. RECHACEA, [Via per quam animalia aguntur in pascua et inde reducuntur.] Vide Chacea. t RECHACIARE, Aurum vel argentum ab aliis metallis, quaa in monetis permisceri solent, separare ; metalla ilia ex auro vel argento quasi expellere, Gall. Chasser dehors, seu, ut olim efferebant Rechacier, Rachassier. Literae Philippi Pulchri Franc. Regis ad Senescallum Pictaviensem ann. 1308. torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 451 : Et plurium fide dignorum relatione intelleximus, quod nonnulli Lombardi, campsores, aurifabri et alii construxerunt, construunt et manutenent T 1. RECESSUS, Regressus, digressus. in locis privatis et secretis fornaces ad Recessis ambasciatoribus, in Vita S. Ur- fundendum, affinandum et Rechaciansulinse Parmensis num. 28. torn. 1. Apri- dum billionem, in quibus retroactis temporibus fraudulenter et malitiose fuderunt lis pag. 732. j 2. RECESSUS, Codex deliberationum et Rechaciarunt monetas nostras nigras in dietis seu conventibus habitarum, et albas, ex quo nos et subditi nostri mulideo sic dictus, quod scribi soleat ante- tipliciter dampnificati fuimus et decepti, quam a conventibus recedant proceres et adhuc plus essemus, nisi circa hoc celecongregati. Maxime dicitur de Oodice riter apponeretur remedium opportunum. deliberationum in dietis imperialibus Prseceptum ejusdem Regis ann. 1310. habitarum, vulgo Recessus imperil, Gall. ibid. pag. 475: Que nul ne Rachace, ne Recez de I' Empire. Sententia Sigismundi face Rechacier, ne trebucher, ne requeure III. Regis Polonise pro Curlandise Duci- nulle monnoye, quele qu'ele soit de nostre bus, apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. coing, et que nul ne vende, ne achete or, pag. 227 : Jam vero de appellationibus ad argent, ne billon pour greigneur pris, que nos denegatis sic statuimus, eas pactis celui qui est ordene, et que nous faisons publicis subjectionis in recognitionem donner a, nostre monnoye, suz peine de supremi et directi dominii, majestati nos- perdre ce qu'il Rechacera, trebuchera ou trss regies fuisse reservatas ; quas quiaper requeurera, et d'etre en nostre mercy de Constitutiones quasdam , quas Recessus corps et d'avoir. Edictum Caroli IV.

44

REG

REG
alienis abutendo, etc. Alia ann. 1332. in Reg. 68. ch. 2 : Item quod dictus Raymundus fundit seu fundi fecit, Rechassavit seu Rechassari fecit, et poni in platis argenti de dictis monetis in locis, ad hoc non consuetis nee deputatis, usque ad dictam summam. Occurrit rursum in Lit. remiss, ann. 1353. ex Reg. 82. ch. 13. Vide Rechaciare. 11. REGHATARE. Vide infra in Rechaciare. * 2. RECHATARE, Redimere. Vide mox in Rechetum. 1 RECHATUM, Redemtio, Rachat. Vide infra Rachetum. 1 REGHEDIPNA, Vestis parasitica, pluraliter. Papias. Melius Trechedipna, qua? ut indicat vetus Scholiastes Juvenalis, sunt vestes coenatoriae, ac maxime quse parasitis in usu erant, ut observat Vossius in Etymologico. EsteavoxaTplx? t v . Gurrere, et SSIITVOV, Coana, quod iis induti currerent ad coenas. Plura vide apud eumdem Vossium in laudato Etymologico, et adde Ferrarium de re vesIRECHEPTOR, pro Receptor, Gallice Receveur, Cpactor, exactor. Literae Caroli primogeniti Johannis Regis Franc, ann. 1356. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 86 : Inhibemus ne de chetero (caetero) aliquem vel aliquos de familia vel robis vestris... in scabinum vel scabinos ville predicte, seu Recheptorum vel Recheptores reddituum seu emolumentorutn ad Communitatem ville ejusdem pertinentium... eligatis. Insulensium, pro quibus datse sunt hae Litera?, vitiosa pronuntiatio est. * RECHETUM, Idem quod Laudimium. Instr. ann. 1320. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 28. col. 2 : Notificamus vobis quod Rechetum appellatur, ut si aliquis teneat aliquid in feudum, vel retrofeudum, vel terras, domos, vineas, prata, campos, vel alia immobilia, sub censu annuo, a domino nostro rege, vel aliqua de quibus domino nostro regi provenire deberet laudimium : et ille qui hoc tenet, vendit illud idem alicui alii, emptor qui emit, debet illud quod emit Rechatare a domino nostro rege : et illud in terra ista appellatur , ut audivimus , laudimium. Vide Rachetum. RECHINUS, cognominatus Fulco Gomes Andegavensis, ob morum asperitatem, et morpsitatem. Rechiner enim et rechigner, dicimus eos qui morosi sunt, rudes, vel immites, quam ypcem a Rixa nescio an bene deducant viri docti. Rech etiamnum Picardi vocant, quod asperum est, quam vocem ut plurimum usurpant in pomis aut pyris asperis. Le Roman de Garin MS. :
Les cors as vaches coramencent k charier, Sonlient oil greille, et til olifant cher, Gil menuel prennent a rechigner.

REG
positus, et in solemnitate ejusdem virginis ad prandium singulis annis in refectorio convescentibus recitatus, non satisfecerit : a Marcianensibus, licet verum vel verisimile cum quodam Riclino dissimulantes, cavillatorie in parte insultare consueverunt, si quid expedit scrupulosius inquirant. Legendum enim videtur richinot id est cum indignatione, quae vis est vpcis; nostri dicerent avec rechignement. Vide Oct. Ferrarium in Arcigno, et in Resignato. * Rechignier, pro Arguere, durius reprehendere, in Lit. remiss, ann. 1394. ex Reg. 146. Chartoph. reg. ch. 398 : Son mary la commenca a blasmer et Rechignier, en lui disant que ce n'estoit pas fait de femme de bien, de laisser son hostel a telle heure. Vide supra Hora de Riotte. * RECHUS. Vide supra Reccus. 1 RECI, Itefum vel retro. Grgscum est. Ita Johannes de Janua. T RECIDA, f. Retia. Hist. MS. Monasterii Beccensis pag. 596 : Cachiam unam habeant in propriis boscis ipsorum ad leporem, vulpem et murilegum, sine Recidis et arcubus; ita quod in boscis dicti Willelmi ingressum non habeant ad cachiandum, nee etiam in propriis ipsorum ad grossam bestiam. \ REGIDARE, Recidere. Chronicon Sicilise apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 71 : In, notorium Recidaverunt rebellionis et invasionis excessum. Forte legendum est Recidivaverunt, a Recidivare, de quo mox. * RECIDIMATIO, perperam pro Redicimatio, Decima pars decimae. Vide Redecirna. Charta ann. 1249. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 942 : Dedi et assignavi eisdem pro triginta quinque quarterns decimas meas,... salva portione hospitalis de Noyal, scilicet Recidimalione dictarum decimarum. REGIDIVA. Epistola Troili Episcopi Santon. edita a Sirmondq torn. 1. Concil. Gall, de quodam baptizato : Tantum recolit quod de linteo caput habu.it involutum, quod frequenter infirmantibus fieri solet, ne caput algeat, et Recidivarn incurrat. Id est, ne rursum in morbum recidat. Galli hac notione voce Recidive utuntur, [Itali Recidiva. Annales Genuens. ad ann. 1190. apud Murator. torn. 6. col. 364 : Propter quod civiles discordise et seditiones resurrectionem habuerunt et Recidivam. Chronicon Siciliae apud Marten, torn. 3. Anecdpt. col. 21 : Pseudoregem se fecit et ita fuit error pejor priore; nam graviorem fecit in eo nobis adversitas prseterita Recidivam.] T RECIDIVANTER, Recidendo. Vita S. Stanislai Episc. torn. 2. SS. Maii pag. 263 : Cui quinquies Recidivanter agonem agenti ingerebatur lumen accensum, etc. RECIDIVARE, Recidere, Gallice Recidiver, [Rancheoir ou Renouveller, in Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS.] Papias : Recidivare, Revocare, post lapsum reparare,ininfirmitatem iterum cadere. Joan, de Janua : [Recidivare, Renovare, post casum reparare. Item :] Recidivant illi infirmi, qui in convalescentia sunt, et postea cadunt in infirmitatem. Occurrit apud Petrum Blesensem Epist. 131. Csesarium Numbergensem de Miraculis S. Erendrudis num. 3. [in Statutis Arelat. MSS. art. 138. in Epistola Petri de Condeto torn. 2. Spicil. Acher. pag. 560. Sub interdicto Recidivari, apud Magistrum Giraudum in Vita S. Johannis Valentin. Episc. torn. 3. Anecd. Marten, col. 1697. In rebellionem prislinam Recidivare,

Franc. Regis anti. 1322. ibid. pag. 772: Item, que nuls ne soit si ardis d'affiner, Rechacier, ou de recowre nulle monoye quelle qu'elle soyt; et qui sera trove faisant le contraire, Vargent et la monoye nous sera acquise a nostre volunte et le corps. Adde Edictum Philippi VI. ann. 1329. torn. 2. earumdem Ordinal, pag. 39. Rechassier legitur in Edicto Oaroli Johannis Regis primogeniti ann. 1356. torn. 3. pag. 150. T RECHATARE, Eadem notione. Mandatum Curise Philippi Pulchri ann. 1313. torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 529. col. 1: Item, quod nullus aurifaber, campsor vel alius Rechatet, affinet, Rechatari faciat, vel affinari faciat aliquas monetas aureas vel argenteas, albas et nigras, nee aliquod argentum in platea, quodcumque sit, sub posna amissionis argenti, et quod taliter puniretur tamquam falsarius, etc. Edictum Philippi VI. Franc. Regis ann. 1329. torn. 2. Ordinat. pag. 47 : Item, que nul changeur, orfevre, ne autre personne du Royaume, ne dehors quele qu'elle soit, ne soit si hardiz, qui Rechate ou face Rechater, ne affiner, si ce n'est ez liens, qui seront ordenez de par Nous. In alio ejusdem Regis Edicto ann. 1343. ibid. pag. 185. ubi similia rursum leguntur, habetur Rechacier ; unde suspicor in priori legendum esse Rechacer, pro Rechater, ut et Rechacare, pro Rechatare, in Mandato ann. 1313. mox laudato. Nisi summa sit attentio, vix distingui possunt c et t in veteribus instrumentis : hinc tarn frequentes sunt in plerisque vocabulis harumce literarum permutationes. 55IF* Alias Rechailer nostri dixerunt pro furtum recipere, occultare, hodie Receler. Vetus Interpretatip Institutorum Gallica : Cil qui Rechaite cose emblee et la toillent, sont coupables de larrecin. Alii Receler et Recoiter dixerunt hac notione ; Racheteur, Rachateur, vel Receteur, Receptor, receptator, qui fures recipit eorumye bona occultat, hodie Receleur. Pessimum sane genus hominum, ut ait Metius tit. de Receptatoribus. Vide Recelare et Receptare. REGHACIATUS, [Repulsus, propulsus, Gallice Rechasse, Repousse.] Vide in Chacea. * RECHAMATOR. [ Francisco de Mantua Rechamatori seu brodatori pro auro et laboreriis. (Mandat. Gamer. Apostol. Arch. Vatic. 1417-21, f. 116.)] IRECHANARE, Tigrides dicuntur in Eo.ula.re. Vide Raccare. De clamore asinino voces Recaigner et Recaner exponuntur a Borello. 1 REGHAPTARE, Redimere, Gall. Rachepter, seu Racheter. Obituarium MS. S. Geraldi Lemovic. fol. 16 : Redimit et Rechaptavit dictos decem solidos renduales. Et fol. 34: Joannes la Faya legavit v. solidos, sed nunc redempti sunt et Rechaptati. 1 RECHARGIA, Man datum, quo judex superior formam sententise exprimit, jubetque inferiorem juxta hanc fprmam pronuntiari. Ita Nomenclator idiotismi Leodiensis in voce Apprise ad calcem obseryationum Meani in Jus civile Leodiensium. Occurrit vox Rechargia in Historia Lossensi part. 3. pag. 164. et 170. * RECHASSARE, Aurum vel argentum ab aliis metallis, qua3 in monetis permisceri solent, separare. Oharta Caroli IV. ann. 1322. in Reg. 61. Ohartoph. reg. ch. 256 : Super nonnullis criminibus, quse commisisse dicebantur... in facto monetarum, eas trabuchando, Rechassando, fundendo, et aliter monetis ipsis nostris et

i. ea3 tubaB, qua? meneta appellabant, eum sonum edunt quern morosi. Willelmus Malmesbur. lib. 3 : Fulco, Rechin dictus, quod germani (Gaufridi) simplicitati crebro infrendens, ad ultimum honore spoliatum perpetua custodla coercuerit. Richinus dicitur in Notitia anni 1104. apud Sammarthanos in Abbatibus S. Albini Andegav. Orderico Vitali pag. 484. et 532. et in Gestis Consul um Andegav. Hinc emendandus videtur Lambertus Ardensis pag. 19 : Ubi autem gloriosissimum hujus sacrosanctss virginis corpus sumptum fuerit, vel unde delatum, qusestionem provocantes, si quibus memorandissimi patris el Abbatis Petri libellulus sive tractatus in Andrensi Ecclesia

REG

REG

REG

45

apud Cornelium Zantfliet, torn. 5. Am- cincerat manus suas, et calicem cum aqua pliss. Collect. Marten, col. 347. Recidivare et vino post Communionem, ne sumat in peccata, apud Dionysium Carthusia- ablutionem, sed reponat illam in vase mundo usque ad finem alterius Misses, num, etc.] RECIDIVATIO, [Repetita culpa, Gall. etc. Ubi recincerare est abluere, lavare, Recidive. Menoti Sermones fol. 99 : O qua voce etiamnum in Picardia utimur. amid mei, est ibi pulchrum documentum, Nam reducer dicunt nostrates de liuteis, el de elemosina, et de penitentia, et de quse ex lixivio in aquam mundam imReddivatione cavenda, etc.] Reddivatio- mittuntur, et a b l u u n t u r : quod Franci nes segritudinum, apud PeLruna Cres- puriores, Rinser, Itali Risdaquare. Recentium de Agricultura lib. 1. cap. 3. centare dixit Gn. Mattius apud A. GelHenrieum Roslam in Herlingsberga, lium lib. 15. cap. 25. unde Itali resentare in Concilio Londinensi ann. 1343. cap. acceperunt, pro vas aqua eluere. Vox formata ex Gallico chainse, de qua in 10.! etc. 5 - Stat. Synod. Guill. Duprat episc. voce camisa, quod lineum tenue signiftClaromont. ann. 1537 : Moderatas pcsni- cat, quod non lixivio, sed aqua dumtatentias important sacerdotes, secundum xat munda eluitur. [Felicius etymon, culpse Reddivationem, etc. mea quidem sententia, proponitur in 1 REOIDIVATUS, Restitutio, qua quid Resincerare.] 11. RECINCrUS, Militiaa redditus, cinpost casuna resurgit, instauratur. Tertull. de Resurrect, carnis cap. 18: Scrip- gulo nailitari rursum donatus, apud tures carnis Recidivatum pollicentur. Ammianum lib. 26. Vide Gothofredum Adde cap. 1. Idem lib. de Anima cap. Cod. Th. torn. 1. pag. 143. col. 1. 28 : Saminus sophista Platoni auctor 1 2. RECINGTUS, Ambitus, circuitus, est animarum de Recidivatu revolubili Italis Recinlo. Breviarium Historise Pisemper ex alterna mortuorum atque vi- sanae apud Murator. torn. 6. col. 184 : ventium suffectione. Ubi Reddivatus Tertia autem die, quse. fuit quarto Gal. animarum est iterata earum sociatio Novembris (ann. 1171.) ad castrum de cum corporibus postquam priora ce- Motrone iverunt cum manganis, gattis, castellis ligneis et petreriis ; et illud in cidere. ^ RECIDIVUM, Idem quod Recidiva, Ite- Recinctu obsederunt, et per dies quatuor ratus lapsus. S. Bernardus Epist. 130 : cum prssdictis et aliis machinis viriliter Quis earn prohibere valebit a gravioribus, oppugnaverunt. 1. RECINIUM, pro Ratiocinium, in Consi rursum, quod absit, adjecerisprovocare? Vide ne patiaris Reddivum; quia pro cilio Oxoniensi ann. 1222. cap. 7. nisi ita certo, ni fallor, non tarn facile denuo po- legendum sit, quod volunt viri docti : Videlicet ut non sint Senescalli aut balterit inveniri remedium. RECIDIVUS, Qui redit ac revertitur. livi talium administrationum, occasione Recidivus annus, apud Tertullianum. quarum laids in reddendis Reciniis obliRecidiva impietas, apud Auctorem car- gentur. Vide Recticinium. 2. RECINIUM, Merenda. Vide infra minis de Sodoma apud Cyprianum. Recidiva gloria, apud Corippum lib. 2. de Recticinium. Laudibus Justini. Recidivi patrise tumul* RECIPE, Adhibendi medicament! fortus, apud Saxonem Grammaticum lib. mula, nostratibus etiam usitata. Barel. 11. [Reddivse febres, apud Plinium lib. serm. in fer. vi. hebd. 1. Quadrag. : Re30. cap. 21. Recidiva Pergama, apud Vir- cipe medicorum.... destruunt mundum. gilium, id est, Post casum restituta, ut Vide Recepta 1. interpretatur Servius in lib. 4. ^Eneid. 1. RECIPERE, [Pastum praebere.] Vide v. 344. Papias : Recidiva, Ex ruina res- Receptum 1. taurata, iterurn nascentia. Johannes de 1 2. RECIPERE, In alicujus rei posJanua: Recidivus etredivivus, Renovatus, sessionem venire, vel ex ea redditus post casum reparatus : quod non potest percipere.. Charta Majoris-Monasterii esse, nisi casus praecesserit vel mors; unde apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. Recidiva arborum sunt, quse aliis sectis col. 228 : Quando domnus abbas... pergerepullulant, et eadetn dicuntur Rediviua, bat ad Recipiendum S. Maclorium de Inquia redeunt quod fuerunt. Hinc emen- sula. dandse Glossae Isidori, ubi perperam : T 3. RECIPERE, quasi Reindpere, ReReddua, Ex ruinis renascentia. Glosses- petere. Sic Redpere malrimonium, in Lat. Gall. Sangerman. : Recidivus, Ran- Lege 3. Codicis Theod. de maternis bocheable ou renouvellable. Vide Lexicon nis, (8, 18.) Matrimonium iterare. Pro Martinii.] simplici inchoare, incipere, Johannes | RECIDIZARE, Idem quod Recidivare,Gaietanus in Ordine Roman, cap. 118. ut forte legendum est. Vita S. Philippi apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. pag. Archiepisc. Bituric. apud Marten, torn. 441 : In primo vero consistorio secuto dicti 3. Anecd. col. 1940 : Postmndum vidit nuncii vel legati referunt seu relationem earn sanam et non Recidizavit. Et fadunt de gestis per eos in legationibus col. 1942 : Sana facta est meritis dicti suis : et hoc per modum collationis, ReciPhilippi, nee Recidizavit. Et mox : Red- piendo thema aliquale. dita sanitati, nee postmodum RecidiT 4. RECIPERE IN NOTAM, Perscribere, zavit. in commentariolum referre, Gall. MinuREGIDUA, pro Recidiva. Vide Reci- ter. Charta ann. 1329. torn. 2. Histor. divus. Dalphin. pag. 223. col. 1 : Et ego Guillel1 RECIDUARE, Ssepius cadere, in Glos- mus de Savigniaco... Notarius, qui prsesisMSS. quas laudat Vossius lib. 4. de missis omnibus interfui, et praemissa in Vitiis serm. cap. 20. Sic Reciduus, ssepe notam Recepta sic in publicam formam cadens. Nenape Reciduare fecerit a Reci- redegi. Vide Nota 3. duus, et hoc a Recido, quomodo a csedo, * 5. REGIPERE, Probare, acceptum hacaeduus; a pasco, pascuus, etc. In iisdem bere ; quo sensu etiam Recevoir dicimus. Glossis etiam Reciduare idem esse dici- Stat. ann. 1378. torn. 6. Ordinal, reg. tur ac Restaurare ; sed malim Recidivare Franc, pag. 378. art. 8: Magister operum hac notione, a Recidivus : de quo paulo Dalphinatus ipsas (reparationes) visitare ante. tempore media teneatur; et eisdem comREGINGERARE. Synqdus Sod9rensis pletis, infra statutum tempus Redpere ann. 1239. cap. de(pluribus) Missis cele- sine mora, ne castellani locorum ipsorum brandis : Caveat Sacerdos cum ipse Re- de compotis suis reddendis, propter hoc

quod dicta opera Recepta non fuerint, se valeant excusare. * 6. RECIPERE, Capere, auferre, furari. Stat. Casimiri ann. 1347. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 34 : De illis qui nocte alicujus frumenta in campo Recipiunt. Et pag. 36 : De poena pro frumentorum Receptione solvenda. Rursum pag. 39 : Cum eandem pecuniam non amisisset, nee sibi Recepta fuisset. Passim ibi. ^ RECIPIABILIS, Idoneus, conveniens, quirecipiseu acceptari potest autdebet, Gall. Recevable. Charta ann. 1279. apud Stephanotium torn. 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 920: Item duo dolia plena vini boni novi, puri et Redpiabilis reddenda... singulis annis. Forte leg. Receptabilis, ut infra. 1 RECIPICE, vel, ut vulgo loquimur, Recepisse, Schedula, qua quis agnoscit se aliquid ab alio recepisse. Statuta Collegii Sagiensis ann. 1427. apud Lobinell. torn. 5. Hist. Paris, pag. 698. col. 2. ubi de Offlcio Prindpalis : Similiter de vino in fine cujuslibet vasis computabit cum famulo et cum sociis ; et a quolibet sociorum Redptce quod exposuerit plus quam. solverit, vel reddet etiam si debeat. 1. REGIPROGARE, Respondere. S. Eulogius lib. 2. Memorial. Sanctor. cap. 1: Ad hsec prudens Sacerdos Arabice illos Reciprocann, etc. Idem cap. 5 : Cum responsum cuidam amico se interroganti aptaret, eique Reciprocationis schedam scriberet. Vita S. Fructuosi Episcopi in prologo : Ille autem oris nitore clarens, insignis industria, sophistics artis indeptus primitias, dogmata Reciprocavit Romanorum. Vide Festum. 12. RECIPROGARE, Iterare, repetere. Chronicon Senoniense ad ann. 1002. inter Probat. Hist. Lotharingiae torn. 2. col. xni : Galli earumdem villarum, lingua ejus patrise, per quam transibant, densis clamoribus eum Papam futurum clamabant, Leo Papa, Leo Papa, cum sibi nomen imponendum omnes ignorarent : et iterum hoc nomen atque iterum Reciprocabant : Leo Papa, Leo Papa, etc. 1 3. RECIPROCARE AD SE, Sibi vendicare, adsciscere, asserere, Gall. S'approprier. Chronicon Siciliae apud Marten., torn. 3. Anecd. col. 21 : Qui tande/n..* oblitus sui sanguinis, oblitus dominii, naturali fide, si fidem habuerat, in perfidiam. permutata, Reciprocavit ad se negotium dicti regni, mentitus est regnicolis mortem nostrum, et sophisticans in eo domi~num, pseudo-regem se fecit. 1 RECIPROGICORNIS, Cornua habens in se reciprocata seu reflexa. Tertull. de Pallio cap. 1 : Nam et arietem,non quern Laberius Redprodcornem et lanicutem et testitrahum vocat, etc. RECIRCARE, Perquirere, Ital. Ricercare. Stat. antiq. Florent. lib. 1. cap. 10, ex Cod. reg. 4621. fol. 16. v : Ad ejus (notarii) officium pertineat... Recircare, consignare seu resignare omnes et singulos potestates, capitaneos et alias quoslibet offtciales. Vide Recercare. 1 RECIRCULATA. Vide in Recula. t RECIRCULATIO, Reflexio qusa fit quodam circuitu. Vetus Interpres S. Irenasi lib. 3. cap. 22. num. 4 : Earn quse est a Maria in Evam Redrculationem significans, etc. T RECISA, Abolitio, ut opinor, qua quid reciditur seu abrogatur. Prasceptum Caroli M. pro Monasterio S. Martini Turon. ann. 782. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 43 : Et quicquid fiscus consuetudinis kabuit redpiendi in

46

REG

REG

REG

ipsius Sancti, pro nostra eleemosyna ad prsesens in Recisa computetur, id est, Rescissum et abolitum, si vera nostra interpretatio est. Eadem notione, ut puto, accipiendae voces Redsum, Recise seu Recisas in Emunitate Aigliberto Episc. Cenoman. concessa, apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 210. cujus hsec sunt verba : Concessimus ei quicquid de ipsam villam partibus fisci nostri sperabatur, hoc vobis in Recisum putamus, juxta illam anteriorem nostrum prseceptionem, quam vobis apostolicus vir domnus Berarius quondam deportavit, unde et ipse pontifex Aiglibertus de prsedicta prseceptione Recise (seu Recisse) exemplaria nobis pr&sentavit; sed pro firmitatis studium petiit nobis, ut pro nostra prseceptione hoc iterum earn reformare debeamus, quod ei taliter prestitisse vel confirmasse cognoscite. Prse.cipientes igitur, ita ut neque ad vos neque ad junioribus seu successoribus vestris, de ipsa causa nihil exigere, nee requirere- non prsesumatis. Inrecisum unica voce pro in recisum legit Mabillonius, nosque ipsi ita scripsimus supra in voce Inrecisus; sed tota Chartae serie diligentius attenta, videtur pmnino legendum esse in recisum divisis vocibus, ita ut sensus sit, Regem rescindere, abolere seu dimittere quicquid flscus ejus in villa, de qua hie agitur, percipiebat: quod satis patet ex posterioribus verbis : Prsecipientes igi/|/v Qi\Q

I RECISE, Breviter. Vita S. Leonis PP. IX. apud Murator. torn. 3. pag. 293. col. 2 : Concinne ac Recise Papa Leo resonans, robur mentis illi excitabat. Recisius tempus, pro breviori, dixit Ulpianus. T REGISORIA, Actio recisa, in veteri Vocabulario Juris utriusque. T REGISUM. Vide in Recisa. | REGISUS BA.NNUS. Vide Resisus. j RECITABULUM, ubi rec.itatur. Glossae Isidori. ] RECITAMEN, pro Recitatio, in Praefatione Concilii Engelenhemensis ann. 948. 1 1. RECITARE, pro Retinere, ni ita legendum sit. Conventio ann. 1111. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 379: Mali autem usagii non sunt Recitandi, sed potius tractandi et dissipandi. *2. RECITARE, Iterum citare, in jus denuo vocare. Gualt. Hemingf. . in Eduard9 I. reg. Angl. ad ann. 1293. pag. 41: Qui cum ad diem non veniret (rex Angliae) prssceptum fuit et a curia regis Francise judicatum, quod tota terra sua transmarina seysiretur ; et iterum Recitaretur ad diem alterum, sub poena forisfacturse tocius terras suss transmarinss. * RECITATIVE, Nominating expresse. Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 116. ex Oharta ann. 1226: Continet etiamdicla littera Recitative, quod rex sibi dedit dominia sanctas Jamss, etc. 1 RECITATUS, male pro Retiatus. Vide in hac voce. 1RECIUM, Rete. Vide Retium. R E C L A , Liciatorium. Glossarium Graec. Lat. MS. : 'Avrtov v6atitpaivoucrivat yuvalxe?, Insulum, Recla telse. In edito est insublum, \insubla, et insubulum,] tantum. In Notis Tyronis pag. 159. occurrit vox Sororeclatum. T RECLAMACIO, Vox practica, Gall. Reclamation, Repetitio, revindicatio. Conventio inter Abbatem de Bordesley et Rectorem de Stratton ann. 1253. apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 160 : Abbas et Conventus dederunt... Ec-

clesise de Stratton... illud mesuagium cum piscatoriaf et cum ipsas insolas. Charta curtilagio... habendum et tenendum li- ann. 1216. e parvo Chartulario S. Victobere, integre et quiete, et absque omni ris Massil. fol. 174 : Concedo quod in Reclamacione dictorum monachorum. Su- fluvio Sorgiss possis facere paxeriam et pra pag. 116. legitur Reclamatio eadem Reclau&am. Charta Ludovici II. Regis notione. Vide Reclamare 8. Siciliae e MS. D. Brunei : Piscarias, 1 RECLAMANTES apud Typographies pascherias, sive Reclausas. Vide Resdicuntur voces in ima paginae ora exa- clausa. ratae , quae primam sequentis paginae * 2. RECLAUSA, Puella, quae nullo vocem indicant, nostris Reclames. Vide voto obstricta domi manet. Formulae Maittaire torn. 1. Annal. Typograph. MSS. Senens. ex Cod. reg. 4726. fol. 32. pag. 266. v: Quatenus ire debeam ad recipiendum 1 1. RECLAMARE, Declarare. Acquie- testes a dicta Mariana in domo sua, cum tatio pro Rege Angliae ann. 1274. apud sit puella et innupta et Reclausa, ac hoRymer. torn. 2. pag. 34 : Nos Reclaman- nestss et pudicas vitas, et ex usu non est in tes paccatos ab ipso in omnibus et con- civitate Senarum, quod exeant domum tentos. swam, et prsecipue ad tales actus. | 2. RECLAMARE, Invocare, implorare, t RECLAUSTRUM, Septum alicujus Gall. Reclamer. Vita S. Gervini Abb. loci, Gall. L'Enclos. Cumque conservatoCentul. torn. 1. Martii pag. 285. col. 1 : res... in Reclaustro ejusdem palatii poReclamatur dictus Sanclus pro igne for- suissent, etc. apud D. de Montfaitcon in tuito. Diario Italico pag. 157. 3. RECLAMARE, [Vox juridica, Gall. RECLAUSUS, dictus Carolus Simplex Reclamer, Vindicare, repetere. Hinc Re- Rex Franc, quod diu in carcere detentus clamatio, Repetitio, Gall. Reclamation ; fuerit, in Charta ann. 937. quae sic clauReclameum et Reclamium, nostris Re- ditur : Actum Blandiniensi cosnobio, reclain vel Reclame; Reclamator, Actor, gnante Ludovico filio Regis Karoli Rerepetitor ; Reclamatoria , Epistola ad clausi, apud Miraeum in Notitia EcclePrincipem missa ab eo, qui se pqsses- siarum Belgii pag. 97. sione sua injuste spoliatum queritur.] SSS" Reclausus interdum idem est qui Vide in Clamare 2. [et Glossarium Juris Reclusus, Monachus scilicet in cello, ob gratiam vitas contemplativas remotior deGallic!.] * RECLAMIUM, Repetitio, revindica- gens, ut habetur in Vita yen. Harduini tio, practicis nostris alias Reclaim. Pa- Reclausi Fontanellensis, in Actis SS. riag. inter reg. et abbat. Elnon. in Ru- Benedict, saec. 4. part. 1. pag. 69. et 70. ihea. ann. 1313. in Reg. 61. Chartoph. ubi pluries habetur Reclausus hac noreg. ch. 21 : Pignora quas capientur pro tione. Vide Inclusi. dicta executione facienda, seu pro jure * RECLAVUS, pro Recalcus.Vide in hac bani requirentis executionem fieri seu voce. Tabul. eccl. Vienn. fol. 64. r6. col. Reclamium, etc. Vide in Clamare 2. 1. ex Ch. ann. 25. regni Caroli imper. : :; " Reclaim vero, pro Clamor bellicus, In Reclavo in ambis frontibus perticam qui in procinctu praelii inclamari sole- unam et pedes sex. bat, apud Phil. Mouskes : | RECLINARE CAPUT AD ALIQUEM. Chronicon Farfense apud Murator. torn. Li rois Othe pour son Reclaim, 2. part. 2. col. 590: Presbyteri quoque Cria Roume trois fois s'enseigne, omnes capellani de castellis filiorum LonSi co in me proesse li enseigne. gini, non Reclinent caput ad ipsum EpisRRCLARARE, Idem quod Clarefacere, copum, neque ad synodum, neque ad ulDeclarare, notum facere, in Chartis ali- lam causam , nisi forsitan per bonam quot Italicis apud Ughell. torn. 7. Ital. voluntatem domni Abbatis, aut ipsi sua Sacr, pag. 410. et alibi non semel. sponte ; reliqui omnes Presbyteri pergant RECLAVATUS, Resartus. Historia Coe- ad synodum Episcopi, sicut lex prascipit. nobii Viconiensis cap. 9 : Erat vero tanta Presbyteri capellani de castellis filiovilitas in vestibus, ut tunicis toties Recla- rum Longini immunes erant, ut convatis plerique vestirentur. jecto, jurisdictione episcopali, cui de1 1. RECLAUDERE, pro Recludere. nuo subdi vetantur his verbis : Non ReGlossae Lat. Graec. : Reclaudere, avot^ai. clinent caput ad ipsum Episcopum. IgiReclaudo, avot'yoiiai. Aliae Graec. Lat. : i\irReclinare caput ad aliquem, est alicui 'Avofyo^at, Patefacio, oppando, Reclaudo, rursum subdi, aliquem iterum habere resero. 'Avotijou, Pandere, aperire, Reclau- pro domino vel judice legitimo. RECLINARIUM, pro Reclinatorium , 1 2. RECLAUDERE, Provincialibus Re- Lecti species, avaxXmfatov, Plutarcho in claure, Ultimum vineam colere, quod fit Romulo : avdbduros 6p6vo? Anacliterium, cum terra yersata atque in tumulos Spartiano in Vero , ubi Casaubonus. hinc inde digesta, tandem, appropin- Sueno in Hist. Danica cap. 4 : Regem in quante maturitatis tempore, complana- Reclinario dormientem clam excitavit. tur. Vide locum in Podare. | RECLINATIO, Reclination, in GlossiS * Formulae MSS. ex Cod. reg. 7657. Lat. Gall. Sangerman. MSS. Propensio, fol. 29. v: Cum dictus talis.... ipsum de- secunda voluntas, Gall. Inclination. latum conduxisset ad Reclaudendum in Cone. Tolet.XV. torn. 2. Concil. Hispan. quadam vinea sua, etc. pag. 721 : Adfuit idem serenissimus Egica * 3. RECLAUDERE , Includere. Hist. PrincepSfplacida devotionis arce sublimis translat. S. Eusp. torn. 10. Collect. His- et strenua culminis Reclinatione laudabitor. Franc, pag. 370 : Urnam, in qua lis. Vide Reclinis. sanctissimi Euspicii corpus Reclausum 1. RECLINATORIUM, avaxXtvnfciov. Pafuerat, aperire (jussi sunt). Nostris alias pias : Reclinatorium , fulcrum capitis. Raclore, pro Refermer, Solidare. Mirac. Alibi: Fulchra, ornamenta lectorum, dicS. Ludov. edit. reg. pag. 437 : Lesquels ta, quod in his fulcimur, id est, sustinepertuis cesserent de geter ordure et se mur, vel quod thoros fulciant, sive caput, commencierent a Raclore. quse Reclinatoria vulgus appellat.[Johan. 1 1. RECLAUSA, Idem quod Exchisa, de Janua : Reclinatorium, Locus aptus Locus ubi concluduntur aquae, Gall. ad reclinandum, vel id supra quod recliEcluse. Charta ann. 933. in Probat. novae namus ; Reclinatoire, in Glossis Lat. Hist. Occitan. torn. 2. col. 70 : Cum ipso Gall. Sangerman. MSS. Cantica Cant, ntolino, cum ipsa Reclausa, et cum ipsa cap. 3. vv. 9. et 10: Ferculum fecit sibi

REG
Rex Salomon de lignis Libani: columnas ejus fecit argenteas, Reclinatorium aureum, ascensum purpureum, etc. in Graeco, avaxXiTov.] Hugo a S. Victore in Speculo Ecclesiae lib. 1. cap. 1 : Reclinatoria contemplativos designant, in guibus Deus sine offensa requiescit. Eadem habet Durandus lib. 1. Ration, cap. 1. num. 30. Idem Hugo cap. 7: Plebs (cum cantatur Eyangelium in Missa) baculos hie deponit, Reclinatoria relinquit, caput detegit, etc. [Charta Hugonis Ducis Burgundiae ann. 1172. de fundatione Capellae Divion. inter Instrum. torn. 4. Gall. Christ, col. 188: Ecclesiamque istam tanquam cubile, Reclinatorium animse suse custodiant, ut sicut csetera corpori, ita haec animis profutura eonserventur.] * Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Reclinatorium, lit, reclinatoire.~Vide supra Acclinatorium. 2. RECLINATORIUM, Septum inferius, vel cancel!us brevior inter Ciborii columnas, ubi communicabant Diaconi, Subdiaconi, et alii. [Abaculus est ad arse cornu, nostris Credence, ut recte exponit D. Marquardus Herrgott ad calcem vet. Disciplinse Monast.] Bernardus Mon. in Consuetud. Cluniac. MSS. cap. 37. [editis 35. partis 1 :] Et postea slat inclinis inter Reclinatorium, et dextrum cornu altaris, etc. Infra : Unus aulem de ministris tollit de armario scutellam, et allatam tenet cum linteolo super Reclinatorium, quod est, quantum pulo, propter hoc maxime facturn inter duas Ciborii columnas, super quam [quod in editisj Diaconus mit'At patenam, in qua Domini corpus est divisum. Calicem quoque cum sanguine dat Subdiacono intrinsecus stanti inter Reclinatorium et altare : qui tenebit eum reclinem, quam conjunctius poterit erga scutellam. Communicat primus Diaconus, et post eum alii. [Rursum infra in editis : Mox aulem ut ille minister, qui supererat, digitis Diaconi vinum superinfudit, accedit extra Reclinatorium, deferens calicem alium minorem cum ampulla, quam subministravit Subdiacono, et post ab eodem recipit, ut Sacerdos quoque lavet digitos illos, quibus Dominicum corpus tractavit.] 3. RECLINATORIUM , Ferculum , vel discum, in Glossis Arabico-Latinis. ^ REGLINIS , Propensus , beneyolus. Concilium Tolet. XII. inter Hispan. torn. 2. pag. 681 : Adfuit coram nobis idem clementissimus Princeps... qui nostro se costui Reclinem exhibens ac devotum, etc. Vide Reclinatio. Alias idem est qui Reclinatus, fultus, recumbens, innixus. Gramine floreo Reclinis, apud Martialem lib. 9. Epigr. 91. Utuntur hac notione Statius, Tacitus, Eutropius et alii recentiores. Quidam etiam haoent Reclinus, Reclivis et Reclivus. * RECLUDERE, Purgare, mundare, Gall. Recurer. Comput. MS. fabr. S. Petri Insul. ann. 1489 : Item relictse quondam Jacobi le Wattier pro mundando tombam (cupream Ludoyici de Malle comit. Fland.) et personagia circa earn existentia, in capella B. M. de Trillia, et ilia Recludendo, iv. lib. vj. soJ.Vide infra Recurare 2. * RECLUJARIUM, Septum monasterii puellaris. Charta ann. 1486. inter Probat, torn. 2. Annal. Praemonst. col. 364 : Datum et actum Colonies in loco sive camera collocutionis ante rollam sive sciviam Reclujarii nostrarum abbatissse et conventus prasdictarum. 11. RECLUSA, Locus ubi concluduntur aquae. Vide Resclusa et supra Reclausa 1.

REG
12. RECLUSA. Sanctimonialis ab aliis segregata et in cella reclusa, ut Deo sibique vacet tranquillius. Memoratur Lucia hoc modo Reclusa, in Testamento Bartholomaei de Laga apud Madooc Formul. Anglic, pag. 423. Vide Inclusi. 1 RECLUSAGIUM, Mansio Reclusi, vel Reclusas, cella in qua degit. Vita S. Yvonis, torn. 4. Mail pag. 547 : Eremita morans in quodam jReclusagio juxta Guengampum. Vita B. Coletse, torn. 1. Martii pag. 544 : Semetipsam primilus includens et restringens in quadam habitations parvula, seu Reclusagio, juxta quamdam Ecclesiam. Instrumentum ann. 1371. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 561 : In quodam Reclusagio morabatur quidam Reclusus, etc. Reclusage simili notione pro carcere dixit Ovidius MS. ubi Ulyssem inducit cum Achille colloquentem his verbis:
Damoisiaux, dit-il, Gentishom, Que fais-tu en cette prison ? Trop y a rendu le musage, Viens-t-en laisse ce Reclusage.

REG

47

Vide Inclusi. * Reclusaige, in vitis SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fql. 27. v. col. 1. ubi de S. Remigio : Remis fui le monde et entra en un Reclusaige, Consolat. Boetii MS. lib. 2:
Si tient en despit mariage, Et se mil en un Reclusage.

viri docti sumunt ac si diceretur, S. Lupus Reclusorum. Posset intelligi locus ubi sanctus ipse Lupus fuerit reclusus. | RECLUSORIUM, Reclusi cella. Reclusoria cellula, in Vita S. Johannis Abb. Gorziensis, cap. 52. saec. 5. Benedict, pag. 383. Reclusorii ergastulum, in Historia Median! Monasterii pag. 253. Chronicon Leodiense ad ann. 896. apud Martenium torn. 3. Anecdot. col. 1406 : Fertur etiam S. Virgo Relendis filia fuisse dicti Regis (Ceinderboldi, seu ut vulgo scribitur, Zuentebaldi) quse solitariam vitam cupiens, a claustro ad Reclusorium inEcclesiaB.Mariss de Flemalia se transtulit. Georgius Christianus torn. 1. Rerum Mogunt. pag. 1002. ait S.Laurentii Capellam Conventus Beginarum sive Sanctimpnialium fuisse : quae Capella Reclusorium S. Laurentii dicitur in quodam Testamento ann. 1357. ubi habetur : Item lego xxx. maldra siliginis distribuenda in Reclusorio S.Laurentii.Vi&e Inclusi. T RECLUSUM, Idem quod Reclusorium, Elogium primorum Abbatum Montis S. Catharinae prope Rotomagum, apudMabillonium torn. 5. Annal. Benedict, pag. 631. col. 2:
Recluso ppsitus, gaudens ex orbe remotus Esse, nimis duram coepit traducere vitam.

Renclus, eodem sensu, et pro ipsomet recluso, in Vitis Patrum MSS.:

En un Renclus quo il trova, Qui clos estoit lout environ.... Et chou avint un jor d'este Que chis damoisiaus chis conclus, Devint hermites et Renclus.

RECLUSUS, [Solitarius in cella inclusus, ut vacet Deo, Gall. Reclus.] Vide Inclusi. 1 RECLUSUS, MS, Cella Reclusi vel Reclusse. Hilarius Anglus in Rythmo de Eva Sanctimoniali, apud Mabillon. torn. 5. Annal. Benedict, pag. 315. ad annum 1093:
Tandem legit sibi locum ad Eutropium, Quern praevidit sibi boni totius initium. Ibi quodam in Reclusu mansit Christo dedita, Et placebat ei haec vivendi semita, In qua cuncta Dei dono vitabat inlicita.

JRECLUSANIA, Idem quod Reclusagium. Sententia arbitralis-MS. inter Abbatem et Consules de Gimonte ann. 1292: Et de Recluso ponendo in Reclusania idem fiat, et quod persona posita per dictos Priores ad custodiendos infirmos, etc. * Nostris etiam Reclusie, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1392. in Reg. 143. Chartoph. reg. ch. 300 : Ilz trouverent le reclus d'icelle Reclusie ; lequel reclus les requist et pria de boire avec lui en saditte Reclusie. At vero Recluse, PraBStationis species appellatur, fortean quae pro septis. Gall. Enclos, vel pro facultate habendi reclusam, Gall. duse,pensitabatur. Vide Reclausa et Reclaustrum. Charta ann. 1328. in Reg. donor. Caroli Pulch. et Phil. VI. ex Cam. Comput. Paris, fol. 38. r: Item les rentes et Recluses, autrement appelees oublies. * R E C L U S E R I A , [RECLUSOKIUM : Item Recluseria Chamberiaci, et est ibi unus bonus homo reclusus, nee habet dotationem aliqualem. (Chevalier, Visit. Episcop. Gratianop. p. 61.)J j RECLUSIO, Qua quis ad vacandum Deo in cella se includit. Reclusionis lex mempratur in Vita S. Johannis Abb. Gorziensis, SSBC. 5. Benedict, pag. 375. Ea lege non licebat iis, qui semel in cellam solemni more reclusi erant.ex ea unquam egredi.nisi cogeret utilitas major, vel necessitas, ut jam dictum est in voce Inclusi. 1 RECLUSIUM, Idem quod mox Reclusorium. Inscriptio carnpanse in Actis SS. Aprilis torn. 3. pag. 775. col. 2. ubi de S. Michomere Tornodorensi : Vocor Micomeres convocans ad Reclusium Dei oratores, an. Domini MDXI. Sicut autem hie Reclusium dicitur, ita vulgo sacellum appellatur S. Loup le Reclus: quod

* RECLUTARE, Italis proprie, et Hispanis Reclutar, Legiones supplere, nostris Recruter; flgurate dicitur de cujusvis rei supplemento: unde Taye reclutee, cui aliquid additum est, in Stat. ann. 1341. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 547. art. 2: Que nulz ne nulle ne mette en tayes farcies ne Reclutees pres de la plume, pour ce que les coustes, ou elles sont mises, en semblent estre plus plaines. * RECOBRIUM, ab Hispanico Recobro, Recuperatio, restauratip. Informat. pro portu de Leucata an. circ. 1307. ex Bibl. S. Germ. Prat. : Multi homines, tarn marinerii quam piscatores, et alii navigantes per mare, subjuguntur fortuna maris, eo quod non possunt habere aliquod Recobrium fortunes maris , ob deffectum portus. PAGTUM DE REGOBRI, id est, de Retrovendendo. Consule Boer, ad Consuet. Bitur. tit. de feudis art. 18. Gloss, unica. Haec post D. Pocquet Jur. Gall, in Univers. Andeg. professorem. * RECOCHATUS, ab Italico Cocca, Angulus, dicitur de agro, qui habet plures angulos. Instr. an. circ. 1225. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aeyi col. 340 : Et quod terras Recochatas rectisfinibus distinguat, et si non possit rectis finibus distinguere, dabit de ilia cocha consultum de terra culta alibi juxta terram provocati in eodem territorio, et eas distinguat eodem modo, quo sibi melius visum fuerit. Vide supra Cocha 4. * RECOCQUERE, Dicitur de re minutatim trita, in Hist, translat. S. Baudel. ann. 878. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 5. col. 2 : Segetes jam maturi-

48

REG

REG
curias hominum suorum in villis tenendas usque ad Recognitionem. 5ffi^ In hisce posterioribus Ipcis Recognitio non est literarum pbligatio, ut explicat Cangius, sed Inquisitio per legales homines selectos facta, quaa Recongnoissant dicitur in veteri Consuetudine Normannica cap.Q2:Et ces Enquestes qui courent par briefz sont appellees Recongnoissant. Haec autem Brevia, per quaa currere hie dicuntur hujusmodi Inquisitiones enumerantur cap. 91. ejusdem Consuetudinis : 11 y a ung brief de nouvelle dessaisine, aultre de mart d'ancesseur, I'aultre de eschaele, I'autre de manage encombre, I'autre de douaire, I'autre de presentement d'Eglise, I'autre de fief et de gage , I'autre de fief et d'establie, I'autre de surdemande, I'autre de fief lay et d'omosne, I'autre de lignage nye et I'autre d'heritaige. In his omnibus locum habent Recognitiones seu Inquisitiones legalium hominum e quorum testimonio hae cauS33 dirimuntur. Id illustrari potest Literis Philippi Aug. ann. 1208. vel 1209. ubi agit de patronatu Ecclesiarum Normannise, apud de Lauriere torn. 1. Ordinal. Reg. pag. 27. et seq. : Noveritis quod super Recognitionibus Ecclesiarum per quatuor presbyteros et quatuor Mililes, presentibus Archiepiscopo vel Episcopo loci, vel persona loco eorum per litteras patentes transmissa, et Baillivo nostro ad certum locum, de communi assensu electum, ad assisiam de qua inter eos convenerit, faciendis, ubi intervenerit contentio inter ecclesiasticas et laicas personas, vel inter ecclesiasticas et ecclesiasticas personas de Ecclesia vacante, vel non vacante ; si Archiepiscopus, vel Episcopus, lite mota, Eccleaiam illam alicui contulisset, hssc est voluntas nostra, quod videlicet partibus ad certam diem convocatis, et quatuor Presbyteris, ab Archiepiscopo, vel Episcopo, vel eorum assignato, sicut premissum est, et quatuor Militibus a Baillivo nostro ad Recognitionem datis, et illisdiligenter examinaiis ab ipsis et aliis, quos secum viderint evocandos, parti illi remaneat prassentatio Ecclesise, in quam plures illorum octo concordabunt. Si quis plura volet de modo procedendi in hisce Inquisitionibus, adeat laudatam veterem Consuetudinem Normannise cap. 93. et seqq. SS^" Eadem significatione passim occurrit vox Recognitio in Chartis Normannicis et Anglicis. Charta Communiae Rotomag. apud de Lauriere torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 308. col. 2. et pag. 309. col. 1 : Si quis fecerit clamor em de terra, super alium damans dabit vadium et plegium sequendi clamorem, et sipostea facta fuerit Recognitio de terra ilia, et clamor sit convictus per Recognitionem de falso clamore, remanebit in misericordia Majoris et Communise, de quinquaginta novem solidis Andegav. Kennettus in Antiq. Ambrosden. ad ann. 1206. pag. 168 : Abbas de Egnesham debet unum palefridum pro habenda Recognitione duodecim legalium hominum de vicineto de Erdinton. Et ad ann. 1210. pag. 173 : Ricardus de Camwil et Eustacia uxor efus debent unam marcam pro habenda Recognitione novse assisss de libero tenemento suo Wrechwic versus Egelinam de Curtenai. Vide Glossarium ejusd. Kennetti et Nomolexicon Thomae Blount in voce Recognizance et infra Recognitores. [ philipps. Histor. Jur. Angl. torn. 2. pag. 129. sqq. 37.] S" Haud satis scio an eadem, aliane notione Literae Roberti Comitis Atrebat.

REG
ann. 1293. insertse Literis Johannis Franc. Regis apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. pag. 262 : Periculis evitandis providere volentes, necnon et fraudibusj quse ex eorum evenit cirographis... auctoritatem preslitimus et prestamus (Scabinis S. Audomari,) ut sigillum habeant, quo utentur (utantur) et uti valeant ad convenciones omnes, coram Us initas, sigillandas, necnon Recogniciones et alia explectamenta quecumque, que ex eorum causis, seu subditorum ipsorum, vel oliorum, quorumcumque, poterunt evenire. Probabiliter satis intelligit Editor mercedem pro declarationibus conventionum aliorumve inter partes actprum apud Judices factis ; sed non minor! fortean prpbabilitate hie etiam per Recogmzionesintelligipossentlnqusitiones, quarum,cum opus est, praecipiendarum his literis facultas datur Scabinis Audomarensibus : quod utcumque conn'rmari potest sequent! voce Explectamenta,quae de quovis actu juridico melius, ut reor, intelligitur, quam de quocumque salario judicibus tribuendo. Si autem Explectamenta sint quivis actus juridici, verisimile omnino est Recognitiones esse species hujusmodi actuum,quae, ut videtur, aliae esse non ppssunt, quam Inquisitiones Normannicis Anglicisve non absimiles. Huic conjecturae etiam favet Anglorum et Audomarensium proximitas. Quis enim nesciat in provinciis parum distantibus easdem plerumque voces usurpari, easdem vigere consuetudines ? * Hanc interpretatipnem rursum n'rmare non abs re fuerit. Charta S. Ludov. ann. 1267. ex Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 379 : Cum ob istud vocabulum, Recognitiones suprascriptionum, inter nos et abbalem et monachos Fiscannenses dissentio mota esset, quia nos dicebamus omnes inquestas,inquisitiones et Recognitiones per hujusmodi vocabulum ad nos pertinere debere, ipsis in contrarium asserentibus et dicentibus ad ipsos omnes Recognitiones, inquestas et inquisitiones, quocumque nomine censeantur, perlinere debere, exceptis Recog nitionibus quse per brevia fiebant : Nos auditis rationibus dictorum abbalis et monachorum Fiscannensium, volumus et concedimus quod ipsi in pace habeant et teneant in curia sua omnes inquestas, inquisitiones et Recognitiones de omnibus rebus, quse in terris suis et locis sibi subditis evenient, exceptis solummodo Recog nitionibus, quse per brevia hactenus usitata in Normannia ftent, quas nobis retinemus. Altera vero Cangiana scilicet nptione, qua Recognitio est Literarum obligatio, accipi videtur in Lit. ann. 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 562 : Cum in curiis nostris regiis Tholosse et in vicaria dicti loci cerli clamores per litiantes ibidem fieri consueverunt, ex quius clamoribus et pro quolibet... ab alt era partium debentur nobis quinque solidi ;... verum quia ex hoc nullse Recognitiones fieri consueverunt, sed solum parvi cartelli parti solventi clamorem antedictum tradi consueverunt, etc. 1 2. RECOGNITIO. Charta Radulphi Abb. Fiscamn. ann. 1211 : Remanent autem domino Regi usurarii, Recognitiones et Judsei; ita quod literas vel carlse aliquorum, alicujusve istorum, si quid postmodum proferremus contra ipsum, vel alius pro nobis, nobis de cetera dontra ipsum non valerent. Ubi Recognitiones, ut exponit D. Brussel torn. 1. de Feudorum usu pag. 264. idem sunt quod Cognitiones obligationum, ac generatim

tati vicinas adeo calcantes vasfaverunf, ut vix videretur ullus culmus, qui non in ipsis radiclbus extirparetur, ac comminutus Recocqueretur. 1 REGOCTUM. Inquisitio de Foresta Aquilinae e Regesto Philippi Aug. : Cendrerius habet vivum nemus ad faciendum suum Recoctum. Hoc est, si bene interpreter, habet arbusta ad cineres conficiendos. Id innuit vox Cendrerius. * RECOGTUM LAC, Quod igne coagulatum est, Ital. Ricotta. Proces. de B. Jacobo Bitect. torn. 3. Apr. pag. 538. col. 1 : Exigentes a meo marito Jacobo de Modugno ahquid Recocti lactis. Vide infra Recotta. 1 RECODERE , Recuperare , recipere, rem ablatam eripere, Gallice Recourre. Consuetudines Marchiae Dumbarum arm. 1385. art.8. ex Archive Trivpltiensi: Si homo custodit in prato alicujus alterius, talleis, blado seu tremesio,. boves, vaccas seu alia animalia, tenetur domino in sex libras Vienn. bonas Lugdunenses, pro banno seu ratione banni dictorum animalium, et in emenda parti... el si custos dictorum animalium Recoderet seu Recossam faceret familiaribus domini, in cujus dominio dicta animalia capta essent, dominus custodis debet custodem ilium, qui dicta animalia Recosserit, redder e aut septem solidos fortes novos ratione dictse Recossss cum banno supradicto. Recognitio Praepositi S. Symphoriani de Ancella ann. 1401 : Prsspositus recipiet et ex nunc recipit in se onus et periculum, casu quo contingeret ipsos prisonnarios a dictis carceribus evadere.... eos Recodere. Vide Recossa et Rescussa. * RECOGITARE, Resipiscere, sententiam mutare. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692: .Recog it are, repentir vel repourpenser. * RECOGITATIO. [ Quia inimicus impedimenta et Recogitationis facit. (Boucherie, Vita S. Euphros. | 8.)] RECOGNATUS, Filius patris, Ita Gloss. Lat. MS. Reg. Cod. 1013. et Isidori, et Papias. [Gra3vius in Notis ad Glossas Isidori putat legendum esse Recognitus, quern pater recognovit, seu, ut meliores Scriptores loquebantur, agnovit et pro filio habuit,.] , ^ I. RECOGNITIp, est literarum obligatip insinuate, sive de recordo, testimonium perhibens, debitorem sive reconitorem, ere talemcreditor! sive recognizato, depecuniae summam. Cowellus lib. 3. Instit. Juris Angl. tit. 22. 4. Gallis Reconnaissance, Anglis Cognisance. [Vide Nomplexicon Thomae Blount in voce Recognizance. Charta Regiensis ann. 1361. ex Schedis Praesidisete Mazaugues: Et pro competenti valore illarum faciatis eis obligationes, Recognitiones et necessarias cauielas super pecuniis talhiarum ipsarum.] Charta Normannica apud Radulfum de Diceto ann. 1190 : Nulla fiet Recognitio in foro seculari, super possessione, quam viri religion, vel qusecunque Ecclesiastics personse 20. annis vel amplius possiderint. Similiter nulla fiet Recognitio, si carta vel alio modo eleemosynatam esse possessionem probare poterint, sed ad Ecclesiasticos judices remittentur. Vetuslnquesta in Regesto Philippi Aug. Herouvalliano fol. 130 : Habebat et dominus Vernonis omnia alia placita et justitias, excepto placito ensis, et exceptis Recog nitionibus. Charta Communiae Rotomagensis ann. 1207 : Et habeant etiam placita de hereditalibus et catallis suis et conventionibus factis Rotomagi, et infra banleugam, salvis curiis dominorum, qui ibi terras habuerint: qui domini habent

t 1

REG
actionum quarumcumque e contractibus civilibus procedentium. In hanc rem refert Scriptor duo Scacarii Normanniae Constituta ann. 1278. et 1282. Prius ita se habet: De domino Reginaldo Castelain et aliis Nobilibus Normanise spadss placilum habentibus, (quod habebat Abbas Fiscamn.) petentibus habere Cognitionem literarum domini Regis super contractibus et debitis : concordatum fuit, quod nullus habere debet in tola Norrnannia, immo domino Regi pertinerent ; sed dicti Nobiles dictas literas execulioni tanturn poterunt demandare. Eodem redit posterius, quod videre potes loco laudato. T 3. RECOGNITIO, Idem quod Advocatio, qua quis alicui se commendat in clientelam. Literae Philippi Fr. Regis ann. 1304. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 344: Nos dilectorum nostrorum Abbatis et Conventus de Escharlens, Cisterc. Ord. supplicationibus annuentes.... duximus concedendum... quod Recogniciones et advocaciones nove, que ab eorum subditis nobis fiunt, nullalenus admittentur; et facias de novo faciemus penitus revocari. 1 4. RECOGNITIO, in pagis Lugdunensi, Sebusiano et Dumbensi, Duplicatio servitii seu census a tenentibus domino debita variis temporibus, quse in Chartis solent exprimi ; nam aliquando Recognitio tantum debetur,cummoritur dominus ; interdum cum moritur tenementarius, et tenementum transit a pa-tre ad filium ; alias tantum cum transit ad cognatos gradu transverse ; denique debetur aliquando sive dominus sive tenementarius moriatur. Oharta Cassanise ann. 1401 : Sub Recognitionibus dicti mansi de patre ad filium et mutatione tenementariorum et dominorum. Charta ann. 1426. e Schedis D. Aubret: Emphiteotse nobilis viri Jacobi de Rupe-forti, do-" micelli, filii et heredis universalis domini Ponceti de Rupe-forti, domini de Vileta, et de Faya et de Rupe-forti recognoverunt ratione dictarum terrarum de f a y a et de Rupe-forti ralione Recognitionis novi domini, ratione dicti patris sui, ralione domorum et possessionum suarum moventium de jurisdictione et dominio dicti domini, videlicet ad sestimationem rerum, de duodecim denariis pro libra. Ex quibus posterioribus yerbis patet Recognitiones fuisse vigesimam partem pretii possessionum recognoscibilium ; sed an haec vigesima pars fuerit census in aliis Chartis duplicatus, non satis liquet. Charta ann. 1447. ex iisdem Schedis : Sub annuo et perpetuo censu et servitio quinque denariorum Turon. laudibus, vendis, Recognitionibus novi domini et novi tenementarii ad duplex servitium import antibus. Alia ann. 1499. ex iisdem Schedis, qua Emphyteutse Claudii de Pompiere Domini de Pollienay possessiones suas recognoscunt sub annuls et perpetuis servitiis, una cum laudibus, vendis, Recognitionibus et aliis usagiis, his dumtaxat quse sequuntur exceptis, videlicet quod ipsi tenementarii non debent nee tenentur recognoscere, nee Recognitiones solvere ad sestimationem rerum et possessionum suarum, sed pro ipsorum Recognitionibus debent duplex servitium totius canonis eidem Domino et suis solvere toties, quoties casus evenerit. Alia Domini de la Franchise in pago Dumbensi, ann. 1499 : Joannes Ruellerii Recognoscit partem mansi de la Moiniri, et in morte Domini et tenementarii debet duplex servitium. Joannes Buellerii junior Recognosnit alter am partem dicti mansi de la MoiVII

REG

REG

49

niri cum laudibus, vendis et Recognitione lonius lib. 2. de Re Diplom. cap. 11. de morte domini directi et de morte tene- num. 14. T RECOGNOSCEMENTUM , Approbatio, mentarii. Plures sunt alias Recognitiones vernaculse sfficuli xvi. in quibus legitur consensus, si bene conjecto. Charta ann. avec Laods, Milaods et Reconnaissances de 1130. in Probat. novas Hist. Occitan. pere a fils et nouveau seigneur a nouveau torn. 2. col. 452 : Prsedictum sacramentenancier : ex quibus palam est, Laods, tum juraverunt ambo (fratres, scilicet Milaods et Reconnaissances totidem esse Rogerius de Biterri et Raimundus Trenjura dominica nullo modo inter se con- cavellij quod teneant illud per Recognosfundenda, licet qusedam sint aresta, in cementum matris eorum usque ad preefaquibus Milaods, vel Milods, seu mediae. tum lerminum, aut amplius ultra ipsum laudes cum Recognitionibus confundun- terminum, aut minus infra ipsum termitur. Vide Brelonnier in Opera Claudii num. * RECOGNOSCENTIA, Charta, qua quis Henrys torn. 2. pag. 299. et infra Recognoscere feudum, Relevium, Retroac- debitorem se rei qua? agitur, agnoscit capilum et supra Placitum pag. 281. et confitetur. Tabul. S. Viet. Massil. : Ista Recognoscentia facia fuit in pre&sencol. 1. 1 RECOGNOSCIBILIS TERRA, in Charta tia del Dega de Poscheiros et archidiaVillaenovae ann. 1421. et alibi, de qua cono de Calvicione. Pro Libello censuali, debentur Recognitiones, cum intervenit vulgo Reconnaissance, occurrit in Stat. Domini mutatio vel tenementarii, ut ordin. S. Joan. Hieros. ann. 1584. torn. 2. modo dictum est. Cod. Ital. diplom. col. 1850 : Censuales libellos, quos papyros terrse quidam va| 5. RECOGNITIO, Census annuus domino a tenente solvendus. Chartularium cant, alii Recognoscentias, etc. S. Vincentii Cenoman. fol. 66 : Reddet 1 RECOGNOSCERE, Agnoscere, fateri, dictse Abbatiee unum cantarum vini de declarare, ut nostris Reconnoitre. Charta Recognitione. Charta Monasterii Savi- ann. 1336. apud Ludewig. Reliq. MSS. gneiensis : Guido Forestarius dedi mona- torn. 5. pag. 522 : Tenore prassentium chis de Savigneio totum pratum de Fon- Recognoscimus et publice profitemur, etc. te-cheois et landulam juxta illud, excepta Occurrit alibi. Recognitione XVIII. denariorum mihi sin1 RECOGNOSCERE CORPUS CHRISTI. gulis annis reddendorum. Constitutiones Dioecesis Valent. torn. 3. 16. RECOGNITIO, Gratus animus, bene- Concil. Hispan. pag. 509. col. 1 : Qui flcii memoria, Gallis Reconnaissance. Corpus Christi consuevit dari infirmis, Bern, de Rreydenbach in Itinerario Hie- dicimus quod cum magna reverentia derosol. pag. 109 : Semel aut per singulos feratur... si forte infirmus facil vomitum, annos propter solam Recognitionem ad Recognoscat, Corpus et non del ei. Puto domum Dei, quas est in Mecha juben- mendum esse in hac voce, ac forte letur ire (Mahumetani) et ibi adorare , gend um recondat. eamque inconsutilibus tegumentis cir1 RECOGNOSCERE FEUDUM, vel fidelitatem et hominium diciturVassalluscum 1 7. RECOGNITIO, Extremum judicium. sese feudatarium agnoscit, domino fideS. Paulinus Epist. 10. ad Delphinum litatem et hominium exhibet declaratnum. 3 : Ut in die Recognitionis, quo pa- que possessiones quas ab eo tenet feuriter sator messorque gaudebunt , nos datarie, quibusque conditionibus ; Recoquoque paterno sinu afferens inter mani- gnitio vero feudi, feudatarii professio pulos tuos , etc. Idem Epist. 19. num. 3. est et hujuscemodi declaratio. Homaad eumd. Delphinum : Quomodo dis- gium ann. 1110. in Probat. novse Hist. ponemus sermones nostros in die Reco- Occit. torn. 2. col. 375 : Ego Rernardus gnitionis ?.... Quis nos eripiet a Ventura Attone Vicecomes Carcassonse in prsesenira ? tia... proborurn virorum, qui ad lionorem * 8. RECOGNITIO, idem quod supra festivitatis S. Marise Crassse veneramus, Rechetum ; eo quippe domini superioris et domnus Levo Abbas prsefati coenobii rejurisdictio agnoscitur. Libert. Caturc. quisierit me coram supra scriptis, ut ei ann. 1369. torn. 5. Ordinal, reg. Franc. Recognoscerem fidelitatem et hominium pag. 326. art. 10 : Concedimus.... consu- pro castris et villis et locis (nominatis libus et universitati prxdictae civitatis infra), quse ab ipso... in feudum... tenere jurisdictionem altam et bassam , red- debebam.... fed domino Leoni abbati Reditus, census et homagia, Recognitiones cognitionem et hominium. Ibidem col. et qusecumque alia jura, etc. Vide mox 376: Iterum recognosco, quod pro RecogniRecognilura. tione dictorum feudorum debeo venire et * RECOGNITIO CANDELARUM, Prsesta- mei successores ad dictum coenobium in tionis species. Locus est supra in Can- expensis propriis quosciens Abbas novidela 3. ter fuerit factus, et reddere ei polesta* REGOGNITIO HOMAGII, Ejusdem ap- tem de omnibus feudis superius scriptis. probatio et confirmatio. Vide supra in Declaratio MS. Prapositi S. SymphoHominium. riani de Ancella ann. 1401 : Humberfecit feudum R. * RECOGNITURA, idem quod supra Re- tus de Chintriaco cognitio 8. Charta ann. 1334. in Reg. 66. in Christo Patri D. D. Abbati Trenorchiensi, etc. Salvo quod idem Humbertus Cnartoph. reg. ch. 1358 : Homagialia vel conditionabilia feuda, retrofeuda, nobilia in Recognitione dicti feudi recognovit se et innobilia, Recogniturss, etc. Supra Re- tenere et tenere debere omnia suprascripta ratione dictse Prseposituree, ac servitia cognitiones. RECOGNITORES , apud Forenses An- infrascripta eidem D. Abbati. et ecclesise glos, dicuntur viri Sacratnentales, seu suss, prsedictse exhibere. Voces sat freJuratores, quibus recognoscenda et dis- quentes in hominiis exhibendis. Conciquirenda rei veritas Assisis demanda- lium Tarracon. ann. 1591. inter Hispan. tur : vulgo etiam Juratores dicti. [Vide torn. 4. pag. 621. col. 2: Rerum expeNomolexicon Thomse Rlount et supra rientia edocente, plura censualia ac redRecognitio 1.] ditus eclesiasticorum beneficiorum in to| RECOGNITORES TABULARUM REGIA-tum vel in parte fuerunt deperdita et RUM, Qui eas recognoscebant, emenda- alienata, redditus deminuti, et jura alia bant et subscribebant, plures fuisse sub defraudata propter praesidentium suis npstris Regibus Meroveadis et Carlovin- beneficiis incuriam, seu per mortem : gis contra Conringium probat Mabil- multaque incommoda, liteset contentiones

REG
accidunt frequenter inter dominos et feudatarios, cum ipsorum feudorum Recognitiones, potestates sive potestats, et alia servitia et onera, quibus feuda subjacent, per longa tempora non petuntur.... per quam constitutionem providet (Synodus) quod Prselati et beneficiati, quicumque ratione suarum dignitatum vel beneficiorum feuda habentes, ea Recognosci faciant, quoties feudatarii innovarentur, et quinquennia in quinquennium recipi potestates. 1 RECOGNOSCERE IN BONO, Quidpiam beneficii loco habere ejusque se prsebere memorem. Oharta ann. 1523. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 336 : Hoc ab omnibus ac singulis specicditer secundum uniuscujusque dignitatem atque statum, demerebimur, compensabimus atque in bono semper Recognoscemus. 1 RECOGNOSGERE SE, Culpam agnoscere, confiteri, ad frugem bonam se recipere, Gallis Se reconnoitre. Capitularia Carol! C. tit. 19. art. 4 : Mandat vobis quia si aliquis... se Recognoscit et poenitet, et misericordiam illius et indulgentiam petient, quia ilium, tantum ut in ante, sicut debet, se caveat, voluntarie unicuique, qui sic se Recognoscit, misericordiam et indulgentiam donat. Vide mox Recognoxio, ubi Recognoscere se, idem est quod nude declarare, fateri. 1 RECOGNOXIO, pro Recognitio, Declaratio, vitiosa temporum scriptione. Placitum ann. 918. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 58 : Et ea quse ego me recognosco atque exvacuo, simulque conlaudo recte'et veraciter, me recognosco atque conlaudo, et mea Recognoxio vera est in omnibus. J RECOLAMEN TESTIUM, Iterata testium interrogatio, quae fieri solet in causis criminalibus, ad cognoscendum num testes in suis depositionibus perseverent, Gall. Recolement. Decretum summse Curias contra Marescallum de Gie ann. 1505. ex Archivo Castri Nannet.: Tandem visis inquisitione seu informationibus testiumque Recolamine et ipsius de Rehan depositione.... Curia nostra per suum arrestum judicavit, etc. 1 RECOLAMENTUM, Eadem notione, in Charta Caroli Regis Franc, ann. 1446. apud Thomasserium Consuet. Bituric. pag. 808. in Regesto Parlamenti ann. 1491. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 642. Non semel utuntur recentiores Jurisconsulti. Vide Bleynianum Instit. pag. 572. et Vossium lib. 3. de Vitiis serm. cap. 41. ubi Recolamenta generatim definit Quibus recolitur memoria ac renovatur. Turn addit: Si argumentorum sint a-rexvwv (artis expertium) pro iis, cum Budaeo in forensibus, malim revocata testimonia: quomodo quis revocare testes dicitur, si iterum jubeat dicere testimonium. j RECOLARE TESTES, Testes revocare atque iterum interrogare, Gall. Recoler. Charta Caroli Reg. Fr. ann. 1446. jam Jaudata : Quodque presdicti testes, tarn in turba quam singulariter, pro parte dictorum defensorum producti Recolarentur, quo Recolamento facto, etc. Praeter usum a testibus ad alios transfertur hoc verbum, in Declaratione Commissariorum Urbani V. PP. de permutatione facta inter Regem Fr. et Archiepiscopum Senon. ann. 1368. apud Lobinel. torn. 5. Hist. Paris, pag. 661. col. 1: Appreciationem sic factam, per alias personas in talibus etiam circumspectas et expertas, cum discussione debita examinari, recenseri etRecolari fecimus. Verbum ductum a latino Recolere, quod Ciceroni aliisque

REG
proprie est repetere, renovare, in memoriam revocare; unde olim etiam nostri Recoler forte dixerunt pro Recordari, memoriter recitare, referre : quod tamen Borellus deducit a Recorer, Recordari. Vide de Lauriere in Glossario Juris Gallici. 1 RECOLACIO, Renovatio, nova inquisitio, in qua recolitur seu in memoriam revocatur id, quod jam actum est, ut confirmetur vel cqrrigatur. Literse Caroli V. Franc. Regis ann. 1365. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. pag. 574: Si vero dictum numerum focorum in futurum contingent augmentari, et super hoc fieret semel vel pluries alia Recolacio seu reformatio dictorum focorum , praedicti Consules et Universitas, quando et quociens a Nobis aut gentibus nostris petetur subsidium ab eisdem, solvent solum pro numero focorum, qui tune temporis veraciter reperietur ibidem. * 1. RECOLARE, Recognoscere, iterum examinare, Gall. Revoir. Charta ann. 1341. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 408 : Informationem, ex qua ipsa assieta subsequta fuerat, reexaminasse, Recensisse et Recolasse, etc. Lit. remiss, ann. 1354. in Reg. 83. ch. 20 : Qui quidem gubernatores, de consensu partium, dictum compotum per certos commissarios videri et Recolari fecerunt. Lit. ann. 1373. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 657: Dicto vero pendente termino, Recolatis dictas financias ; et si quas aliter quam superius continetur, declaraveritis, eas reparetis et pro nullisteneatis, Recolare testes, vide in Recolamen. * 2. RECOLARE, Iterum collocare. Chron. Fr. Andr. torn. 10. Collect. Histor. Franc, pag. 290 : De abbatia S. Rictrudis Marchianensis expulsse sunt sanctimoniales ; et Recolati sunt ibi monachi per Lidunum abbatem S. Vedasti. * RECOLECTA, REGOLETA, Ital. Ricolta, Messis, quivis agrorum fructus. Stat. Avellae ann. 1496. cap. 40. ex Cod. reg. 4624 : Dampna facta in rebus seu possessionibus aut fructibus et Recoletis suis, etc. Ibid. cap. 42 : Ad custodiendum ipsas messes et ipsa blada et frezagia et alios fructus et alias Recolectas et goldias ipsorum hominum Avillianse. 1 RECOLERE, Idem quod Recoiligere, congregare, Gall. Rassembler. Epistola Petri de Condeto, torn. 2. Spicil. Acher. pag. 563 : Facta pace in hunc modum recollegerant gentes suas in navibus Reges nostri.... Rege Siciliss remanente, et retardante aliquantulum, pro pauperibus et ultimis Recolendis. Sed forte mendosa scnptio est et legendum Recolligendis. * RECOLIGERE, Recipere, admittere. Charta ann. 1292. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 116. col. 2 : Item quod si furnus fieret in castro domini regis, quod non debeant Recoligere alios habitatores villas ad decoquendum. * RECOLITUS, Cultus, veneratus. Instr. ann. 1076. inter Acta SS. torn. 3. Jun. pag. 203. col. 2 : In quo (sepulchre) D. JSennonis episcopi corpus solenniter reconditum erat, atque ibidem longissimo ternpore multis miraculis claruit, sanctissime visitatum et Recolitum fuit. * RECOLLATIO, Recognitio, nova inquisitio, in Lit. Caroli VI. ann. 1412. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 208. col. 2 : Recollatio vel informatio dictorum focorum, etc. Vide in Recolamen et supra Recolare 1. * Nostris Recoller, Recordari, in memoriam revocare, vulgo se Ressouvenir, se rappeller. Inquisit. ann. 1378. ex Tabul. Cartus. B. M. de Parco: Bit (Jehan

REG
Mauhujon) qu'il ouyt qu'il diet qu'il lessoit auxdis religious rente sur sa terre, pour y estre mis et pour prier pour lui: mes il ne se Recolle pas qu'elle somme de rente il dist. 1 RECOLLECTARE, Colligere.percipere. Epistola Leonis III. PP. ad Carolum M. : Misit igitur pia Serenitas vestra missos suos, ut justitiam nobis facere debuissent; sedmagis damnum quam profectum nobis fecerunt.... quia.... quidquid per vestrum pium ac legale judicium, de causa videlicet palatii Ravennatis Recolleclamus, unde et jussistis ut nullus quilibet homo in posterum conquassare aut in judicio promovere prsesumeret, tarn de vulgaria, quam etiam de mansis, etc. | RECOLLECTOR. Coactor, exactor. Literae Ofh'cialis Rotomag. ann. 1471. ex Archivo B. M. de Bono-nuntio ejusdem urbis: Mandamus quatinus moneatis dictum Curatum, seu ejus firmarium, aut Recollectores fructuum et proventuum dictx Ecclesise de reddendo et solvendo ipsis Religiosis sommam septem librarum. 1 RECOLLECTRIX, Receptrix. Vita S. Agnetis de Monte Politiano, torn. 2. Aprilis pag. 803. col. 1: Ibi peccatrices publicas residebant, et.... qusedam vetula totius nefandi sceleris mater, impudicitise Recollectrix. 1. RECOLLIGERE, quomodo Recueillir nos dicimus, Haereditatem recolligere, Recueillir une succession, in Lege Longob. lib. 2. tit. 15. |3. 5. [* Rothar. 174. Liutpr. 72. (6, 19.)] Filiam ad se Recolligere, eod. lib. tit. 12. | 1. [** Rothar. 217.] : Recueillir sa fille en sa maison. Pignus Recolligere, recipere, eodem lib. tit. 21. | 24. 25. 26. [* Liutpr. 108. 109. 110. (6, 55, 56. 57.)] Recolligere agrum, in Charta Alamannica Goldasti 42. Unde nostris Recolte, pro messe. RECOLLIGI dicuntur servi, qui fugam ineunt, aut latitant, apud Gregorium M. lib. 8. Epist. 4. lib. 10. Epist. 40. Jacobus 1. Rex Aragon. in Foris CaesarAugustae ann. 1325. lib. 1. Foror. Aragon. f. 11. v : Que si Alguno se Recollira en Eglesia, o palacio d'lnfancion, o en otros privllegiados lugares, etc. RECOLLIGERE, Excipere hospitio, vel alio modo. Joannes VIII. PP. Epist. 107 : Mihi tempus et locum denuntiate, quo occurrere debeatis ad nos Recolligendum. Adde Epist. 216. [Chronicon Trivetti ad ann. 1240. torn. 4. Spicil. Acher. pag. 586 : Raymiindus.... a domino Papa Gregorio familiariter Recollectus, Capellanus ejus efficitur ac Posnitentiarius. Charta ann. 1377. ex Biblioth. Reg.: Qui obviam nobis exiens, extra civitatem nos honorifice Recollexit.] 1 2. RECOLLIGERE, Reconciliare, Ecclesiae communioni restituere. Capitula Synodorum Orient, inter Concilia Hispan. torn. 2. pag. 331: Si quis Episcopus in concilia excommunicatus fuerit, sive Presbyter, sive Diaconus, facere oblationem, vel matutinum vel vespertinum sacrificium, quasi in officio suo agere sicut prius, non liceat, nee in alio concilia spem reconciliationis habere, nee ultra Recolligi. * Hinc Receuillie et Recueillette, pro Accueil, reception, Exceptio. Epist. Joan. Le Maingre marescal. Franciae ann. 1407. apud Marten, torn. 2. Anecd. col. 1331: Unes lettres.... faisant mantion de vostre reception et bonne Receuillie a, Flourance, etc. Lit. remiss, ann. 1382. in Reg. 122. Chartoph. reg. ch. 114: Pour honneur et reverence de Dieu et de la saincte sepmaine peneuse en quay nous sommes, et la gratieuse et belle Recueil-

REG

;REC

lette, qu'ila nous ont fait a nostre joieux ad honorem et utilitatem et devotionem advenement en nostre-ditte ville de Rouen, Romanse ecclesite. * 1. RECOMMENDATIO, Monitum, inetc. * RECOLLIGERE dominum suum dici- vitatio, exhortatio, Gall. Recommendatur vassallus, cum ilium in castro suo tion. Ordinar. MS. S. Petri Aurese-vall.: rations belli aliave recipit. Lit. Ludov. Quamdiu vero fit offertum, capellanus alcomit. Valent. ann. 1375. in Reg. 108. taris facit praecepta et Recommendationes Chartqph. reg. ch. 204 : Dictus dominus ad hoc consuetas more solito, cum suis Eynerius et ejus successores in praedictis suffragiis, videlicet de pace et pro deffuncinfeudatis et donatis, teneantur Recolli- tis. Officiar. curat. : Sequuntur Recomgere in dictis castris et eorum utroque, mendationes fiendas dominicis diebus in omni tempore guerrarum et pads, nos et ecclesiis parrochialibus post offertorium nostros hseredes et successores et gentes in prono assueto : Bonnes gens, les comnostras, iratos et pacatos, cum armis et mendemens de Dieu et de nostre mere S. Eglise, je le* vous recommande, etc. sine armis. Vide supra Receptum 3. 1 3. RECOLLIGERE, Secundo vineam '* 2. REGOMMENDATIO, Officium vel colere, a Provincial! Reclaurre, Secunda orationes pro defunctis. Ghartul. episc. vel ultima vineae cultura. Oonventipnes Paris, fol. 128 : Anno Domini 1270. die MSS. Archirinci Abb. Montis-Majoris Dominica ante festum Inventionis S. cum incolis Correni de Censibus: Cor- Crucis, decessit dom. Stephanus canonireatam in putando, in fodiendo, in Re- cus S. Clodoaldi, magister leprosarise S. colligendo homines de Correus facerent. Lazari Paris. Die Lunae in crastino accesVide Reclaudere 2. sit ad dictam domum dom. Stephanus ] REGOLORARE, Denuo colorem indu- episcopus Paris, qui post Recommendatiocere. Vita B. Arnulfi, torn. 5. Junii pag. nem animas ipsius defuncti, etc. Vide 616 : Decoloratus vero in corpore multi- Commendationes. 1 1. RECOMMENDATUS, Qui alterius plici tormentorum afflictione; Recolorabitur autem multo gloriosius in universali patrocinip sese commendabat. Charta Innocentii III. PP. ann. 1214. apud Muet beata corporum resurreitione. Antic. Et * REGOMITTERE. Vide infra Recom- rator. dellevenerint Estensi pag. 417 :bequi secum et secum erunt.... mittere. nedictione Dei et Apostolorum Petri et 1 RECOMMEMORARE ALTQUEM , In Pauli nostra benedicimus, et Recommenmentem seu memoriam alicujus revo- datos habemus. Hoc est, in tidem noscare. Vetus Interpres S. Irenaei lib. 5. tram accipimus. Vide Commendatus. cap. 17. n u m . 4 : In novissimis tempori* 2. RECOMMENDATUS, Amicus, quern bus idipsum venit Verburn Dei advocare commendatum habere quis debet. Lit. hominem, Recommemorans eum opera ann. 1383. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, sua, etc. pag. 49 : Nos dignum et justum censentes, ut | 1. RECOMMENDARE, Commendare, dilectos nostros thesaurarium et capituium.... capellss nostrsR regix castri nosapud Laurent. Byzinium in Diario belli Hussitici, torn. 6. Reliq. MSS. Ludewigi tri nemoris Vincennarum, per carissipag. 14. Animam suam Recommendare mum dominum progenitorem nostrum, altissimo Creatori, in Testamento Joan- tarn digne tamque devote, ob remedium nis de Talaru Cardin. ann. 1392. torn. 2. animarum ipsius ac dominse carissimse Maceriarum Insul33 Barbaras pag. 663. nostris (genitricis) nostrse, ac etiam pro Phrasis Gallica Recommander son ame salute nostra, omniumque aliorum libea Dieu. Observat Vossius lib. 1. de Vitiis rorum, fratrum, propinquorum et Recomsermonis cap. 23. et lib. 4. cap. 20 : Re- mandatorum snorum fundatas, etc. ] 1. REGOMMENDISIA, Tutela, protecommendare, pro Commendare, barbarum esse; etsi, more Gallico, perusita- ctio. Annales Estenses apud Murator. nuntiavit, tum non plane barbaris. Aliter verbum torn. 18. col. 1074 : Legatus Recommander, sumit Oontinuator His- amodo filium olim domini Ottonis et statum Parmse ac Regii esse sub Recommentor. Guillelmi Archiep. Tyr. apud Marten, torn. 5. Collect. Ampliss. col. 654: disia et protectione ipsius Ducalis DomiFouque de Milli.... grant avoir assembla, nii. Vide Commendisia. * Hinc Recommant, ni fallor, Praestagu'en li dona par despendre en la terre d'outremer ; mes il ne li portal mie, ains tio^ quse pro tutela pensitabatur. Charta morut. Ancois que la muete fust, tout an. circ. 1244. in magn. Chartul. nig. aucuns distrent qu'il fu mart de duel, Corb. fol. 97. v : Li Recommant et les pour I'avoir qu'il avoit Recommande, et lois d'Aoust sont a I'eglise, dont meaires I'en li cela. Ubi Recommander idem est, Jehans fait tort a I'eglise, etc. Recommanut arbitror, quod supra Commendare 2. dement vero, vox in epistolis usitata, ut quis alteri commendatum se esse velle Quippiam apud aliquem deponere. * Pontif. MS. eccl. Elnens.: Recom- signiflcet. Epist. Mariae imper. ad Blantnendantur religiosi: et pontifex se om- cham regin. ann. 1248. inter Probat. nium orationibus Recomrnendat devote. Hist. Villehard. pag. 6: Salut et reco*2. RECOMMENDARE OESTRUM, Hujus mandement corn d nostre tres-chiere dame. * 2. REGOMMENDISIA, Servitium seu custodiam alicui committere. Charta ann. 1216. apud Murator. torn. 3. Antiq. obsequium, quod cliens seu vassallus Ital. med. sevi col. 233 : Post receptionem domino praestare tenetur. Charta ann. vero dictse. roccse et castri, dom. Gratiano 1431. torn. 1. Cod. Ital. diplom. col. 702 : Petri Leonis et dom. Adinulfo fratri dom. Nonnulli ex ipsis nobilibus pro certis suis Ostiensis episcopi et dom. Johanni de Ju- locis fidelitatem et homagium fecerunt dice pro Romana ecclesia Recommendave- domino dud Sabaudias, cum reservatione runt dictum arcem cum castro, et fece- tamen adhasrentiss et Recommendisise , vunt ibi poni pro honore Romanae ecclesise quibus antea prselibato domino dud Mevexillum. Prsedicti vero domini recogno- diolani tenebantur. verunt jus et proprietatem ipsius castri j RECOMMISSUS, Commendatus, quasi ad Romanam ecclesiam pertinere Re- Recommendatus , Gal lice Recommande. commendaverunt arcem, roccam et cas- Litterae Radulphi Rom. Regis ann. 1282. trum Fumonis integraliter dom. Alexan- apud Rymer. torn. 2. pag. 215: Ipsum dra cum Oddone fratre suo et dom. vobis habere velitis favorabiliter RecomThomae, mandantes eisdem quod custo- missum. Adde pag. 259. Literaa Henrici diant et teneant ipsam arcem et castrum IV. Regis Angl. ann. 1401. apud eumd.

Rymer. lorn. 8. pag. 236 : Ludovicum (de Brancariis,) suis exigentibus meritis, harum nostrarum precum intuitu, in suis agendis dignemini habere spedaliter Recommissum. Adde pag. 604. Concilium Dertusanum ann. 1429. inter Hispanica torn. 3. pag. 655 : Eosdem in suos speciales dilectos ftlios, et in necessitatibus ad succurrendurn ipsi sedi apostolicas promptos, propitios et liberates recipiens specialius habeat Recommissos. Literae Eugenii IV. PP. ad Renatum Siciliaa Regem et Comi-. tern Provinciae ann. 1435. in Bullarip Carmelit. pag. 189: Episcopum Massiliensem suscipiens Racommissum velis fovere. Acta S. Franciscae Rom. torn. 2. Martii pag. 96. *: Recommissa B. Franciscae solo tactu ipsius liberata est. * REGOMMITTERE, Commendare. Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom. : Sint autem dicti operarii solliciti, quod dum sciverint aliquem parrochianum condere testamentum, meliori modo quo poterunt, dictas ecclesiee fabricam Recommittant, et notaries testamenta recipientes avisent. Testam. Joan. Franc, de Gonzaga Mant. march, ann. 1444. torn. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1805 : Item Recomitto prsediclis haeredibus meis omnes et quoscumque, quos ego tenui ad servitia mea. Mirac. S. Nicetae torn. 4. Sept. pag. 8. col. 1 : Infirma autem fiduciam habens in Domino et in isto gloriosissimo sancto, ei continue se Recommittebat. Vide Recommissus. ^ REGOMPARSATIO. [In Recomparsationem castri Balonis... reddiditettradidit castrum... Castillionis. (Chevalier, Inv. Archiv. Delphinal.n. 994, an. 1337.)] RECOMPENSA, Remuneratio, Gall. .Recompense, apud Philippum Eystetensem Episcop. in Vita S. Willibaldi cap. 7. et in Speculo Saxonico lib. 1. art. 65. | 3. [in Diplomate MS. Frederici Reg. Rom. ann. 1326. in Charta Henrici IV. Regis Angl. ann. 1402. apud Rymer. torn. 8. pag. 238. in Litteris ann. 1445. apud Marten, torn. 2. Anecd. col. 1542. in Bulla Pauli IV. PP. part. 4. Continual. M. Bullarii Rom. pag. 71. col. 1. et alibi saepe.] [** Vide Haltaus. Glossar. German, voce Ergcetzung, col. 393. Zehendlozung, col. 2146. et supra Compensa.] 1 REGOMPENSA.RE, Rependere, compensare, remunerari, Gall. Recompenser. Occurrit in Concilio Toletan. XI. torn. 2. Concil. Hisp. pag. 665. in Charta Pipini Reg. ann. 764. apud D. Calmet torn. 1. Hist. Lothar. col. 280. in Charta Conradi Regis Burgundiae ann. 971. torn. 1. Maceriarum Insulae Barbaras pag. 64. in Charta Otfhonis IV. Imp.ann. 1210. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 392. in Epist. Innocentii V. PP. ann. 1276. apud Marten, torn. 7. Ampliss. Collect, col. 246. in Litteris ann. 1281. apud Rymer. torn. 2. pag. 179. et alibi passim apud Scriptores Latino-Barbaros. Sed in vita S. Dunstani Episc. torn. 4. Maii pag. 351. sumitur pro Recogitare, animo revolvere : Secum plane intelligens et saepius in cordium suorum secretis Recompensans, se esse pro tanli virl vindicta fmitimss morti ferme deputatum, etc. Utramque notionem complectitur Johannes de Janua : Recompensare, Reddere, persolvere, remunerare ; vel iterum trutinare, sequare. | REGOMPENSATIO, Idem quod Recompensa, Remuneratio, Compensatio, in Gestis Berarii Cenom. Episc. apud Mabill, torn. 3. Analect. pag. 171. in Privilegiis Aquensi civitati concessis a Raymundo Berengario Provincias Comite ann. 1206. apud Pittonem lib. 2. Hist. Aq. pag. 114. in Epistola Innocentii III.

52

REG

REG

REG

PP. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 409. in Epistola A. Monachi ad Odonem Episc. Paris, torn. 1. Ampliss. Collect. Marten. col. 1015. in Processu de sanctitate S. Catharinse Senen. torn. 5. ejusd. Ampliss. Collect, col. 1240. in Charta ann. 1308. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 99. in alia Philippi Franc. Reg. ann. 1341. torn. 2. Maceriarum Insulae Barbaras pag. 181. in Bulla dementis VI. PP. ann. 1344. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 492. et alibi passim. 1 RECOMPENSATOR, Qui mercedem tribuit, reraunerator. Concilium Pampilon. ann. 1023. inter Hispanica torn. 3. pag. 196. col. 2 : Ab asquissimo Recompensatore et junto judice Deo mereamur crlminwn nostrorum in ;; :: retributionis die remedium acquirere. [ " Habundantes eos in bonis Recompensatores fidei... invenientes, apud Anastas. in Mirac. SS. Cyri et Job. num. 70. in Mali Spicileg. torn. 3. pag. 651.] 1 RECOMPENSIVUS, Qui remuneratur. Literae Edwardi III. Angl. Reg. Bernardo de Lebreto ann. 1327. apud Rymer. torn. 4. pag. 281. col. 1 : De gratuitis obsequiis dicti patris et affections dicti avi nostri Recompensiva, ut decuit, gratulamur. * RECOMPENSATIO, Compensatio, Gall. Compensation. Durandus a S. Pore, in Comment, ad Magist. Sentent. lib. 3. dist. 37. qu. 2 : Hoc autem fit in usura, in qua aliquis ultra pecuniam mutuatam, vel vinum seu bladum, petit sibi duas Recompensationes ; unam quidem Recompensationem sequalem, aliam vero quasi pretium ejus, quod usura dicitur. Pro Remuneratione, vide in Recompensa. * At vero Recompensation, Restaurationem damni sonat, in Testam. Adami de Lille ann. 1295. ex Chartul. Vallis N. D : Je weile otroiedem boenevolente... que damoiselle Aales de Lille ma niece ait a tosjors li e ses hoirs, en Recompensation de ce que je ai eu du soen, le quint de tote ma terre et tos rn.es conques, ouque il soient;... car je crois que je ai plus eu du soen que le restor que je li fas, ne vaut. Vide Reslaurum. o RECOMPERARE, Redimere, Ital. Ricomperare. Inquisit. ann. 1205. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. 33vi col. 577 : Et vidit, quod dictus comes Macharius fecit venire homines de Montepulciano apud S. Quirinum, et constrinxit eos in tantum, quod ipsi se Recomperaverunt ab eo. Vide infra Ricompramentum. . ] RECOMPUTARE, In memoriam revocare. Chron. Watinense apud Marten. torn. 3. Anecd. col. 827 : Qui statim ordine Recomputato, ad confessionem eorum, quse viderat, in consessu fratrum quam citius pervenit, atque mirantes prse gaudio, et de promissa salute alacriores reddidit, et de coslesti visitatione loci in magnam spem unanimiores excitavit. *[ RECONARI, Vicissim conari seu moliri, reniti, contra invadere. Glossse Lat. Grsec. et Gnec. Lat. : Reconor, a RECONCAMBIUM, Idem quod Recompensa, Compensatio. Chart. Helen. Praepqsit. Vreden. ann. 1333. apud Haltaus. in Glossar. Germ. col. 2111 : Walterum filium Hermanni dicti toe Lynden certificate pro persona de eodem Waltero in Reconcambium nobis et nostrse ecclesise restituenda pro quadam summa pecunise a jure, quod eidem ecclesise pertinuit, servitutis manumisimus, etc. RECONCANTOR, Offtcialis judiciarii vel a rationibus species apud Lusitanos.

Hist, desponsat. Frid. III. imper. cum dictam super eos spargat, prius cinerem Eleon. Lusit. ann. 1451. inter Probat. mittatf deinde cilicio capita eorum coohist, geneal. domus reg. Portugal, torn. periat, et cum gemitu et crebris suspiriis I. pag. 603 : Calmedinis aliisque offtciali- eis denuntiet, quod sicut Adam projectus bus regis, nee. non alcadis, Reconcantori- est de paradiso, ita et ipsi ab Ecclesia bus, universitatibus, collegiis portuum et pro peccatis abjiciuntur. Post haec jubeat ministros, ut eos extra januas Ecclesise passuum, etc. Vide supra Recolare 1. 11. REGONCEDERE, Invicem cedere. expellant. Clerus vero proxequatur eos Gloss33 Lat. Graec. et Graec. Lat. : Re- cum Responsorio : In sudore vultus tui, etc. ut videntes sanctam Ecclesiam pro concedo, avu'rcapotywpw. * 2. RECONCEDERE, Concessionem facinoribus suis tremefactam atque comjam factam confirmare, ratam habere, motam non parvipendant posnitentiam. Gall. Ratifier. Tabul. Absiense ch. 236 : In sacra autem Domini Cmna, rursus ab Ugo de Pontis et uxor ejus Audeardis, eorum Decanis et eorum Presbyteris EcWillelmus de Turre, et Hugo et Goffridus clesias liminibus reprxsententur. Idem fratres ejus, dederunt quartum decimse Poenitentiale cap. 14 : Romani reconcide gaanneria Christiana clerico... Item liant hominem intra absidem : Grseci noReconcesserunt hoc donum in prsesentia lunt. Reconciliatio pcenitentium in Coena Rainerii abbatis. Domini tantum est ab Episcopo consumRECONCILIARI dicebantur Poeniten- mata posnilentia. Hoc turn die non jam reconciliabantes, cum indicta poenitentise tempora adimpleverant: fiebatque ejusmodi re- tur, sed absolutionem accipiebant posconciliatio manus tmpositione, quae re- 'nitentes publice in Missa ab Episcopo, conciliatoria dicitur in Concilio Arausi- quod Presbyteris non licebat, ut est in cano can. 3. et Arelat. II. can. 28. [Capi- can. 7. Concilii Hispal. II. in Ticinensi tular, lib. 5. cap. 121. et 129. lib. 7. c. ann. 850. can. 7. Wormatiensi ann. 868. 139. in Canonibus Isaac! Episc. Lingon. can. 8. etc. Ita etiam Rabanus Maur. tit. 1. can. 6. 13. et 34.] Concilium Car- lib. 2. de Institut. Cleric, cap. 30. Honothagin. IV. can. 76 : Accipiat pceniten- rius Augustod. lib. 3. cap. 76. 77. 78. 79. tiam, et, si cito creditur moriturus, Re- Rupertus lib. 5. de Divin. Offlc. cap. 19. concilietur per manus impositionem, et Canones Saxonici de Modo impon. poeinfundatur ori ejus Eucharintia. Quo nitentiam can. 4. Abbo Monach. serm. loco Reconciliationem pro Eucharistias 4. Atto Episc. in Capitul. cap. 90. Dusumptione interpretantur viri docti, randus. lib. 6. c. 73. etc. Orationes vero licet alii pro absolutione, ut loquimur, quae hac dieacZ Reconciliandos Poenitensumi hoc loco velint, ex dicto can. 3. et tes recitabantur ab Episcopo, descriII. Concilii Arausicani, et Ep. 91. Leo- buntur in libro Sacramentorum Grenis I. PP. Concilium Toletanum XL gorii M. pag. 226. edit. Menardi, et in can. 12 : Si mortis urget periculum, posni- Ordine Romano, quas, Ordinem Recontentia per manus impositionem accepta, ciliandi vocat Hincmarus in Capitulis statim ei Reconciliatio adhibenda est. ad Presbyteros parochiae suae cap. 4. Vigilius PP. Epist. 2 : Quorum tamen Sic autem Ordo reconciliandi poenitenReconciliatio, non perillam impositionem tes describitur in Ordinario MS. Ecclemanus, quae per invocationem Spiritus sia3 Rotomagensis : Finita Nona, Arsancti fit, operatur : sed per illam, qua chiepiscopus, vel ejus Vicarius indutus poenitentise fructus acquiritur, et sanctse alba, cum Diacono et Subdiacono indutis communionis restitutio perftcitur. Vide albis, cum Cantore, processione ordinata Capitul. Aquisgran. ann. 789. cap. 33. ad Occidentales portas Ecclesise ad ReActa Episcppor. Cenoman. pag. 293 : Tta conciliandos poenitentes pergat, el eo seut nee Chrisma juxta morem Ecclesiasti- dente juxta januas, Diaconus legat hanc cum infra civitatem conficere, nee posni- lectionem : Adest tempus, o venerabilis tentium Reconciliationes agere valuisse- Ponlifex. Finita lectione, Archiepiscopus, mus. Absolutissimam Reconciliationem vel ejus Vicarius, se erigat, et dicat : Veappellari fatendum tamen illam videri, nite. Diaconus ex parte poenitentium diqua praeter manus impositionem, sump- cat : Flectamus genua, Levale. Et tribus tione divinae Eucharistiae quis absolvi- vicibits hoc dicatur. Ad finem dicatur tur, in Concilio Vasensi can. 2. tola Antiphona : Venite, Venite, Venite Hanc autem manus impositionem filii. Chorus finiat, et dicatur Psalmus : quarta feria in capite jejunii accipie- Benedicamus Dominum, et ad quemlibet bant poenitentes, quo yacarent solum- versum repetatur : Venite, Venite. Tune modp poenitentiae, et divinis officiis, ut Archiepiscopus, vel ejus Vicarius, Poeniest in Concilio Meldensi ann. 845. can. tentes intromittat in Ecclesiam cum ba76. et in Canonibus Saxonicis Edgari culo, et Reconciliati ardentes candelas ad Regis de modo imponendi poenitentiam altare deferanl, alii autem non. Et Arcan. 3. Poenitentiale MS. Thuanum, chiepiscopus, vel ejus Vicarius, manum quod nuper editum est sub nomine suam ponat super capita singulorum, Theodori a viro doctissimo : In capite dans pads osculum, et dicans : Pax teQuadragesimss omnes poenitentes, qui cum. His ita peractis, ad chorum redeant, publicam suscipiunt, aut susceperunt, et sermonem ad populum facial. Quo fiposnitentiam, ante fores Ecclesix se re- nite), Poenitentes prostratos absolvat. prsesentent Episcopo civitatis, sacco in- Primo dicantur 7. Psalmi a Ne reminisduti, nudis pedibus, vultibus in terra caris, Psalm. Domine ne in furore, etc. prostratis, reos se esse ipso habitu et vultu Kijrie eleison, Pater noster. Salvos fac. proclamantes. Ibi adesse debent Decani, Vers. Mitte eis auxil. Vers. Domine vel Archipresbyteri Parrochiarurn, i. exaudi orat. Dominus vobiscum, et cum Presbyteri poenitenlium, qui eorum con- Spiritu tuo. Orat. Monstra Domine quseversationem diligenter inspicere debent, sumus Us famulis, etc. Alia Orat. Deu& et secundum modurn culpaz posnitentiam misericors. Alia Oratio, Absolutionem et per prsefixos gradus injungunt. Post hsec remissionem. Us ita peractis processio in Ecclesiam Episcopus reos inducat, et procedat ad ignem benedicendum, etc. cum omni clero 7. Posnitentiales Psalmos Idem habent alii Poenitentiales apud in terra prostratus cum lacrymis pro eo- Morinum post libros de Poenitentia pag. rum absolutione decantet. Tune resur- 47. et seqq. gens ab oratione, juxta quod Canones Prenitentes porro ab alio reconciliari jubent, manus eis imponat, aquam bene- non poterant, quam ab eo, a quo indicta.

REG
fuerat pcenitentia. Sed et inconsulto Episcopo Presbyter excommunicates, vel publice poenitentes, reconciliare non potest, nisi ultima cogat necessitas, inquit Hugo a S. Victore lib. 1. de Observ. Eccles. cap. 24. Adde [librum 7. Capitularium c. 202.] Capital. Attonis Episc. cap. 90. Vide Concilium Taurinense cap. 5. Nicolaum I. PP. in Resp. ad Consulta Bulgar. cap. 35. Concilium Gabilonense II. can. 25. Capitulare 2. incerti anni cap. 12. Reginonem lib. 2. de Eccles. discipl. cap. 414. Burchardum lib. 11. cap. 8. etc. Adducebantur autem poenitentes ad Episcopos a prqpriis Sacerdotibus, qui de peracta ab iis poenitentia testimonium dabant. Riculfus Suessionensis Episcopus cap. 9: Videant quoque, ne... pro pretio out pro familiar Hate, vel propinquitate, poenitentes ante tempus ad Reconciliationem adducant, et eis pro Reconciliatione testimonium dederint, etc. * Hinc nostrum Reconsilier, pro Absolutionem a peccatis confessis accipere. Lit.remiss, arm. 1387. in Reg. 132. Chartoph. reg. ch.51 : Jehan de Linaye escuier, pour le peril de mart en quoy il estoit, fu Rec.onsilie par un prestre. | RECONCILIATIONEM consequi non test exutus carne, lib. 5. Capital, cap. 119. RECONCILIATIONS, inter Ecclesiarum obventiones recensentur in Charta Galonis Episcopi Parisiensis ann. 1107. in Hist. Priorat. S. Martini : Et ne res Ecclesiastica a nostra manu omnino videatur esse alienata,, Synodos, circadas, Reconciliationes, curam animarum parochianis Presbyteris a nobis commissam, in supradictis Ecclesiis retinemus. REGONCILIARE SE dicitur servus, qui pretio dato libertatem impetrat, in Charta veteri apud Joachimum Vadian. de Monaster. German, pag. 83. RECONCILIAEI Ecclesia dicitur, cum scelere aliquo violata ac polluta est, vel a Paganis, aut Haereticis obtenta, rursum ab Episcopo consecratur, et aqua benedicta aspergitur. [Charta Lamberti Episc. Atrebat. pro Conone Presbytero Monasterii Aroasiensis post Heldemarum conditore ann. 1097. apud Miraeum torn. 1. pag. 167. col. 2 : Si autem aliquando... in prasdicto loco vel parochia tale quid accident, pro quo Reconciliatio necessaria fuerit, tibi legitimisque successoribus tuis, vice nostra, accepta aqua sanctificationis et Reconciliationis, ut ea Reconcilies, religioni vestras annuimus et impertimus.] Charta Rainoldi Archiepise. Remensis apud Locrium in Chron. Belg. ann. 1129 : Si autem Ecclesiam ipsamS. Martini violatam esse contigerit, tibi... concedimus, ut accepta ab Episcopo Atrebatensi aqua Reconciliationis, eadem Ecclesia tarn a te, quam a tuis successoribus Reconcilietur. Ordericus Vital, lib. 12 : Aquam accepta stola benedixit, et Ecclesiam, quam contaminaverat... Reconciliavit. Mattbaeus Westmonast. ann. 1015 : Ecclesia Reconciliata et reaedificata est. Galbertus in Vita Caroli Comitis Flandr. num. 120 : Quoniam Reconciliart sibi Deus dignatus est Ecclesiam Mam. Vincentius Bel vac. lib. 32. c. 98 : Locum, in quo erat Mahomeria Reconciliavit Legatus, etc. Charta Gaufredi Episcopi Parisiensis ann. 1093 : Synodum vero et circadas cum debita subjectione, et curam animarum, parochiano presbytero a nobis commissam, et Ecclesise Reconciliationem, imo debitas subjectionis et justitiae obedientiam in eo retinemus. Alia Hugonis Episcopi Autisiodor. ex Tabul. Monast. Farensis : Sacerdos Fa-

REG
rensis Monasterii populum recturus, de manu Meldensis Episcopi curam totius parochias tarn Clericorum quam Laicorum suscipiet : chrisma quoque et aquam Reconciliationis Ecclesiarum, si violates fuerint, ab Ecclesia Meldensi requiret. Vide Diurnum Romanum c. 5. tit. 14. Decretal. Gregor. IX. lib. 3. tit. 40. cap. 4. 7. 9. 10. S. Anselmum lib. 3. Epist. 158. Fulbertum Carnot. Epist. 61. 72. 93. Matth. Paris ann. 1152. Chronicqn Nangii ann. 1249. etc. De ejusmodi Ecclesiarum reconciliationibus agunt Ordo Romanus cap. de Reconciliation violatse Ecclesise, Honorius Augustod. lib. 1. Gemmae animae cap. 170. et Durandus lib. 1. Ration, c. 6. n. 38. * Reconseillier, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1379. ex Reg. 115. Chartoph. reg. ch. 241 : Pour laquelle effusion de sane, laditte eglise fu poluee, et esconvint que les chanoines dicelle se levassent environ minuit pour Reconseillier laditte eglise. Reconsilier, ibid. ch. 286. ubi de eadem re. Polluta vero censebatur ecclesia, non sanguinis modo, sed et seminis effusione. Gharta ann. 1354. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 181. col. 1 : Item damus ipsi episcopo potestatem Reconciliandi ecclesias et cepomiteria, ubi per effusionem sanguinis vel seminis,... aut alias fuerint violata. SSS* Ecclesias autem quavis ratione pollutas reconciliare Episcoporum erat, neque illud licebat Presbyteris, nisi ex speciali Episcoporum licentia. Capitular, lib. 7. cap. 225 : Statutum est, ut Presbyteri benedictionem in Ecclesia super plebem fundere,aut altare consecrare, aut Reconciliare, aut submovere vel collocare, ullo modo praesumant. Simul et hoc statutum est, ut altare erigere, vel de loco in locum transmutare, ut a quibusdam factum audivimus, sine Episcopi sui licentia vel consilio, cujus est ipsutn altare consecrare et post motionem vel violationem Reconciliare, Presbyteri non pertentent. Quod si aliter fecerint, gradus sui periculo subjacebunt. SBS" Interdum etiam Reconciliari dicitur Altare restauratum, imo et recens exstructum, etsi nunquam violatum est et pollutum. GestalnnocentisCenoman. Episc. apud Mabillqn. torn. 3. Analect. pag. 75 : Et in sinistra parte ipsius Ecclesias et prasdicti arcus, in quodam membro Ecclesias ipsius, altare S. Mariae, quod a B. Juliana in media Ecclesia, in orientali parte, constructum atque sacratum fuerat, decenter mutavit, et in honore 5. Marise. Reconciliavit atque reasdiftcavit. In dexter a vero ipsius Ecclesias et arcus parte, in quodam membro ipsius Matris Ecclesias ab eo constructo et a novo fundato, altare in honore S. Petri posuit et Reconciliavit. Quod perinde dicere potuisset Scriptqr horumce gestorum de prima cujusvis Ecclesiae consecratione. Quod vero spectat ad altare translatum, licet non cpntaminatum, aliunde, alii quoque Scriptores usi suntverbo Reconciliare, cum de nova ipsius benedictione sermonem habuerunt, ut videre potes in capite 225. libri 7. Capitularium jam laudato. * REGONCILIATI, Idem qui Fratres Humiliati, in Charta ann. 1252. apud Raym. Duellii Lucubrat. Epistol. pag. 32. Vide Humiliati. RECONGILITAS, Reconciliatio. Glossee Lat. Gr. et Graec. Lat.: Reconcilitas, SiaXXavY) ffltXta?. * REGONGINNATIO, Refectio, restitutio, Gall. Reparation. Charta Caroli C. ann. 23. ejus regni in Chartul. S. Dion.

REG

53

pag. 65. col. 2 : Reconcinnationes in refectorio vel camera frat rum sive caminala, et balneatorio et pistrino seu in ceteris claustri officinis a parte abbatis fiunt. Reconcinnare, eodem serisii, dixit Tullius. T RECONDITIO , Sepultura. Vita S. Hermagorae, torn. 3. Julii pag. 257: Die Patriarchas istius loci, Cur tamdiu inhumata patitur ossa nostra ? Quo respondente, Idea differt eorum Reconditionem, donee eis situm provideat habilem. 1 REGONDITORIUM, Locus ubi Chartse reconduntur, Chartophylacium. Charta Ludovici Pii Imper. ann. 832. apud Felibianum Hist. San-Dionysianae pag. LV : Duas inde pari tenore conscriptas firmationes fieri jussimus, ut una imperialis aulse Reconditorio palatinis salvetur excubiis ; allera ab ipsius monasterii custodibus in perpetuum diligenti cura debeatprovideri. [** Ubi reliquiae collocantur, in Miraculis S. Heinricicap. 13. apud Pertz. torn. 4. Scriptor. pag. 816: Auferri furtim reliquias metuebat; ad quod precavendum ex quadris lapidibus facto satis habili Reconditorio, eas in illo collocavit.] f RECONDUCERE, Iterum conducere: quod plerumque fit ex tacito partium consensu juxta legem 13. Dig. 11. locati conducti : Qui impleto tempore conductionis remansit in conductione, non solum Reconduscisse videbitur, sed etiam pignora videntur durare obligala. Quintilianus Declam. 12: Vicinarum provinciarum capias Reconduxit. Eadem notione Reconductio dixerunt Jurisperiti : quos consule, atque inter alios Matthaeum de Afflictis Decis. Neapol. decis. 365. f RECONFIRM ARE, Iterate confirmationis sacramentum impertiri. Epistola Innocentii VI. PP. ad Stephanum Rassiae Regem ann. 1354. in Bullario Carmel. pag. 84. col. 2 : Quodque.... sub formidabilibus poenis edixeras, quod nulla ecclesiastica secularisve persona Latinos vel alios Fideles ejusdem Ecclesias secundum verum et Catholicum ritum ejus baptizatos et confirmatos, rebaptizare et Reconfirmare prsesumerat quoquomodo. 1 RECONFIRMATIO , Iterata conflrmatio. Literae Ottonis Burgravi de Wittyn, ann. 1276. apud Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 117 : Ne ergo prasfatas donationis Reconfirmatio in oblivionem valeat in posterum pervenire, sigilli nostri robore preesentem paginam fecimus communiri. 1 RECONJUNGERE, De integro j u n gere, denuo conjungere. Capitularia Caroli C. tit. 31. cap. 11: Ut.... fideles nostri nobiscum et omnes simul cum Deo Reconjungamus. Occurrit iterum tit. 40. in Annuntiatione ejusdem Caroli cap. 4. et in Formulis Bignonianis form. 22. RECONOSSIENgA , Recognitio, agnitio, Ital. Riconoscenza, Hisp, Reconocimiento. Charta hominii aera 1241. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris. : Sciant adhuc cuncti quod Binianus de Agremont, en Reconossienca de ista causa facta, posuit vexillum regis Navarrse in castello de Agremont. 11. RECONSIGNARE, Iterum signare, nptare. Tertullianus de Resurrect, carnis cap. 52 : Reconsignat imprimens. 1 2. RECONSIGNARE, Reponere, vel Deponere, ut nostris Consigner. Charta ann. 1114. apud Stephanotium torn. 1. Antiq. Benedict, in Vasconia MSS. pag. 702 : Quee entm usibus servorum Dei, ut orationibus vacent, visibiliter dispensan-

REG
fur, illuc ubi est desiderium piorum, invisibiliter Reconsignata reservantur. Martyrologium Centulense laudatum torn. 1. SS. Aprilis pag. 25: S. Walaricus, mense Junio, die secunda, suo loco Reconsignatus, id est, Repositus, restitutus. Eadem notione Narratio dedications Ecclesiae Stabulensis apud Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 61: Corpora B. Patroni nostri Remacli, necnon Justi Martyris, et plurimse reliquiae pretiosae cum aqua exorcisata exterius in circuitu ejus lustrando vehuntur, gyroque peracto, cum maxima cleri plebisque tripudio, laudes celebres in sublime exaltando, ad eumdem aditum Reconsignantur. * 3. RECONSIGNARE, Reddere, restituere. Magister in Regula edit. Hoist. cap. 89 : Dicente ipso fratre: Ecce, Domine, cum anima mea et paupertate mea, quidquid mihi donasli, tibi Reconsigno et offero. 11. RECONSILIARE, Consulere. Miracula S. Gunerae, torn. 2. Junii pag. 564 : Veniebat ad Beelzebub deum Acharon ad Reconsiliandum de infirmitate sua, utrum convaleret an non. * 2. RECONSILIARE, Recuperare. Libert. Sarlati ann. 1370. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 339 : Ad augmentanda et Reconsilianda jura sibi pertinentia, etc. * 3. RECONSILIARE. Recorder vel pacifier, in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. RECONSILIARI Oooisus dici videtur, cum ecclesiasticae sepulturae, praevia quadam absolutione, illius cadaver traditur ; qua privabatur quicumque morte violenta peribat: habebatur enim pro damnato atque infami. Porro ista reconsiliationon sine aliqua pecuniae sunama flebat. Quo spectat Concilium Budense ann. 1279. can. 46. ubi de consuetudine, quse in Hungaria inoleverat, secundum quam archidiaconi pro occisis gladio sive fuste, vel alio armorum genere, sen veneno aut quocumque alio damnabili aut reprobato modo, consueverant recipere unam marcham argenti, antequam sic occisi traderentur ecclesiasticse sepulturse. Charta Phil.-comit. Fland. pro libert. castell. Brug. ex Cam. Comput. Insul.: Qui hominem accident comrnunicato consiliof occisus Reconsiliabitur de bonis illius, qui occidit;... quod si bona occidentis non suffecerint ad Reconsiliationem occisi, de bonis illorum, qui in auxilio fuerunt, supplebitur. Vide Biothanati et 1mblocatus. 1 RECONSUS, Reconditus a Recondere. Habet duplex prseteritum Recondi et Recondidi, et duplex supinum Reconsum et Reconditum, apud Johannem de Janua. Hinc in Glossis Lat. Gall. Sangerm. MSS.: Reconsus, Repous ou mucies. * Nostris Resconse dicitur de sole qui occidit, in vet. Consuet. Norman, ex Reg. S. Justi fol. 49. r. col. 1 : L'espace de tant de temps que le soleil est Resconse, desiques a soleil levant. Soleil Risconssant, in Lit. remiss, ann. 1359. ex Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 234. Vide supra in Absconcia. Ita et Raconsser et Resconser, pro Abscondere dixerunt. Lit. remiss, ann. 1406. in Reg. 160. ch. 431: Tantost apres icellui Richart et laditte femme se alerent meltre el Raconsser a un buisson. Alias ann. 1394. in Reg. 146. ch. 394 : Le suppliant se feust Resconse pour gesir en I'estable, etc. ** RECONTEGERE , Tegere. Nudatos Recontegi, in Appon. Comment, in Cant. Cantic. Spi'cil. Maiani torn. 5. pag. 37. 1RECOWTENDERE, Sibi aliquid asse-

REG

REG

rere, vindicare contendendo. Placitum in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. Pippini Reg. ann. 759. apud Mabillon. 265. col. 1 : Ut ego et mei hereden taciti Diplom. pag. 493. et Felibian. Hist. San- etquieti manearnus...de dominio etReconDionys. pag. xxvin : Ubi visi sunt in- venticiis hominum praedictse ecclesias. Id terpellase Gerardum Comitem, eo quod est, pactis confirmatisque convention!malo ordine Recontendebat et retinebat bus ; nisi legendum sit ut ibidem infra, teloneo infra Parisiis ex navibus et pon- Recommendiciis. Vide supra Recommentis volutaticos ac rotaticos, quam ab ipsa disia 2. die missa S. Dionisio semper ab anti* RECONVENTIO, Recuperatio, ereptio quo accipiebant agentes S. Domni Dio- pignorum aliarumve rerum jure captanisio. rum, idem quod Rescussa. Lit. remiss, 1 REGONTENSIO, Tterata contentio in ann. 1358. in Reg. 86. Chartoph. reg. litigiis. Arrestum Parlaraenti ann. 1531. Ch. 159: Plures Reconventiones, rebellioin Privilegiis Equitum S. Johannis Hie- nes, et inobedientias gentibus regiis fecerosol. pag. 253: Et omne aliud impedi- rat. Vide alia notione in Reconvenire 1. mentum in Recontensione ob partium con1 1. RECONVERTERE, Idem quod supra troversiam seu appositum ad ulilitatem Recommendare, Commendare, Gall. Redictorum deffunsorum levando, etc. commander. Epistola Monachi Cluniac. T RECONVALERE, Convalere, convales- ad Abbatem S. Albani in Chronico Jocere, valetudinem recuperare, Revalere hannis de Whethamstede pag. 438 : HuGellio lib. 16. cap. 13. Revalescere, Ovi- militer supplicamus pro nostra omniumdio Heroid. lib. 21. v. 231. et leg. 38. Dig. que salute dignemini orare, et sanctis de usur. et fruct. 3. Statuta criminalia orationibus dominorum patrum vestri Saonse cap. 9. de qusestionibus : Si deces- sancti Conventus nos Reconvertere. serit (is qui torquetur) et usque ad mor* 2. RECONVERTERE , Reducere, Gall. tem non mutaverit ejus dictum; si vero Reconduire, alias Reconvoyer. Oomput. Reconvaluerit, etc. ann. 1362. inter Probat. torn. 2. Hist. * 1. RECONVALESGENTIA, Auctoritas, Nem. pag. 255. col. 2: Solvit tribus paefficacitas, robur. Arest. ann. 1364.13. Ihardis, qui portaverunt brandonos els Apr. in vol. 5. arestor. parlam. Paris.: pali de domo consulatus ad domum AuTalis acceptatio nulla et sine Reconvales- gustinorum, et deinde facta prosessione centia debet censeri. Recnnverterunt praedicta ad domum cla* 2. RECONVALESCENTIA , Sanitatis varii, etc. Chartul. Latiniac. fol. 200 : amissae recuperatio, restitutio. Lit. re- Sans eulx retourner jusques ad ce qu'ilz miss, ann. 1341. in Reg. 74. Chartoph. ayent Reconvoye lesdits religieux en leur reg. ch. 376 : Johannes de Revella cum eglise. armis vetitis et prohibitis insultum et T RECONZARE. Vide supra Recauzare. aggressuram fecit in Jessonum, et t RECOPERIRE , pro Recooperire, Iteadhuc est in tali statu, quod de ejus Re- rum operire, tegere, Gatt.Recouvrir, non convalescentia desperatur. Vide Reconva- semel occurrit in Reparationibus factis lere. in Senescallia Carcassonae ann. 1435. e 1 1. RECONVENIRE, Practicis nostris MS. D. Lancelot. Reconvenir, Litis accessionem facere | REGOPERTOR, Qui tegit, cooperit aliquid postulando, de quo nulla pri- sedificia, Gall. Couvreur,in iisdemRepamum erat quasstio. Charta ann. 1276. e rationibus bis terve. Chartulario S. Vandregesili torn. 1. pag. ^ RECORDAMEN , Memoria. Miracula 231: Concedentes dicto procurators nostro B. Henrici Baucen. torn. 2. Junii pag. potestatem et mandatum speciale agendi, 378: Conradus... guttosus et claudus a deffendendi, conveniendi, Reconveniendi, Recordamine suo, sanatus est cum dolore excipiendi, componendi, compromittendi et extensione ossorum. compromissum, etc. Similia prorsus oc* Recordation, in Oharta Phil. V. ann. currunt in Tabulario Calensi pag. 278. 1317. ex Lib. rub. Cam. Comput. Paris, in Procuratione data ann. 1340. e Sche- fol. 554. r: Nostre tres chier seigneur et dis Marchionis de Flama.rens, et alibi. pere de noble Recordation, etc. Charta ann. 1403. apud Rymer. torn. 8. RECORDAMENTUM , Monimentum, in pag. 298. col. 1 : Inter eumdem Johan- Glossis [sonis Magistri. Vide Recordum. nem Dowesto partem Reconvenientem ex 11. RECORDARE, Renovare, Gall. Reuna parte, et prsefatum T/iomam parlem nouveller, ut interpretatur Lobinellus. Reconventam ex parte altera. Charta ann. 1163. apud eumdem Lobi* Charta ann. 1207. in Chartul. Com- nell. torn. 2. Histor. Britan. col. 205 : pend. fol. 137. r. col. 1: Cum abbas et Hssc autem nostra constitutio et confirmonachi Compendienses 0. presbiterum matio facta est apud Savigneium in Cade Anseinvilier auctoritate apostolica co- pitulo, et apud Filgerias Recordata an. ram nobis (Silvanect. Episc.) traxissent ab Incarn. Domini MCLXin. Reddere in causam, et contra ipsum qusedam pro- maluerim Recognoscere , confirmare : posuissent ; presbiter respondit se velle eos qua notione eadem vox omnino sumenda Reconvenire super quadam decima,,quam, videtur in Spicilegio Fontanellensi MS. sicut conquerebatur, monachi ei injuste pag. 310. ubide electione Abbatis : Prior abstulerant. vel alius Spiritus sancti accensus fervore \ REGONVENTIO, Mutua actio, seu pe- dicens: Talis est ydoneus ad regendum titio, relatio actionis, Gall. Reconven- monasterium in spiritualibus et temporation. Occurrit non semel. Sed haec sunt libus, si placet omnibus sit Pastor noster. antiquis et recentioribus Jurisconsultis Si omnes concorditer, unanimiter et renotiora, ut locos referamus. Vide alio pente ilium assumant, statim omnes secitlares (Advocati duo de curia Ecclesiae sensu suo loco. c 2. RECONVENIRE, Iterum convenire, Rotomag. Tabellio, etc.) veniunt in Cadenuo accusare. Instr. ann. 1384. inter pitulo, ut audiant electionem : qua auProbat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 65. col. dita, et Recordata ab omnibus extantibus 1: Item ponunt, proponunt, et Reconve- de Conventu, super hoc de concilia (consiniendo probare intendunt ad finem civi- lio) peritorum instrumentum fit de eleclem,... quod domini vicecomites Turennae, tione. Thomas Madox Formul. Anglic, Ucetise... tam per litteras, nuncios... solli- pag. 228 : Concordia facta... anno Regis citarunt... ad rebelliones, inhobedientias Edwardi tercia a conquestu septimo.... et alia mala sinistra. concessa et Recordata coram prsefatis RECONVENTICIA. Charta ann. 1175. Willelmo, Johanne, etc. Glossae Lat.

REG

REG

REG

Graec. et Graec. Lat.: Recordat, av|/.i- nis Leodiensibus habere unum Recordium test saonnari, (Gall, estre reprocJiee.) de certis punclis privilegia civium concer- Qusecumque enim coram ipso facta sunt (jLvrjaxei, in memoriam revocat. 12. RECORDARE, Idem quod mox Re- nentibus. Hoc est, Commentarium, Gal- in jure, statim debent habere robur perpetuse firmitatis. cordari 1. Statuta MSS. Ecclesiae Lug- lice un Memoire.] RECORDATIO SCACCARII habet fieri ad dun, cap. de Recordatione: Singulis die* 2. RECORDIUM, Arbitrium, judibus debet Recordationem tenere Magister, cium. Charta Theob. comit. ann. 1223. minus per septem personas fide dignas, et postquam Recordaverint antiphonas et in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. etc. RECORDATIO Assist, eodem modo deresponsoria, debet corrigere eos, qui non Paris. : De tribus feodis quse requiret, bene ordinem non servavennt. Occurrit erit ad Recordium domini Lamberti de bet fieri: hoc tamen apposito, quod RecorCastellione. Quo etiam sensu intelli- datio Scaccarii, in scaccario; Recordatio alia notione in Recordum. 1. RECORDARI, Praelegere; vox in pue- genda est Charta ann. 1320. laudata v. assisse, in assisa debet teneri. RECORDATIO DUELLI per septem Rerorum scholis crebra, Recorder. In Sta- Recordum 1. tutis antiquis Cartusiensibus 1. part, RECORDUM, proprie dicitur Inquisitio cordatores et servientes juratos habet fieri, cap. 35. inscribitur de Recordatione et juridica per testes de re aliqua dubia, in cujuscunque curia teneatur. ordine legendi et cantandi in officio 12. quod qui in ea audiuntur testes, dicant RECORDATIO VISIONIS habet fieri per vel 13. lectionum. Deinde: In Sabbatis et se recordari eorum, de quibus inquirun- quatuor Milites Recordatores, et servienin vigiliis festorum 12. lectionum, et in tur. Chronicon B^arfense, de testibus : tem, et octo legales homines, prsestito a vigilia Ccense Domini in claustro pro Re- Quorum primus ait : Ego scio et bene singulis sacramento, etc. cordatione convenimus: et tune non mo- memoror, quoniam tempore LongobardoRECORDATIO PASNAGII eodem modo ramur in Ecclesia, sed sumus circa libros rum, etc.,.. et Recordor ibi Prsepositos, facienda est, etc. Denique in claustro. Infra : Ad Recordationem etc. [Litterae Roberti Duels Burgundiae RECORDATIO MATRIMONII est eorum, lectiones attente et sine utrepitu audimus, ann. 1285. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. qui ad contractum matrimonii prsesentes et cum incipit Recordatio, claudimus et 30. col. 2: Item, cum idem dominus de fuerunt, et est ad minus septem testium deponimus libros alias, quos tenemus, nee Turre diceret, se non debere tradere et juratorum, etc. Adde cap. 133. Rursum resumimus, donee Recordatio sit finita. Et deliberare nobis partem castri de Coloi- cap. 123. 10 : Dominiciset feslis Capituli, loco lec- gneio cilra aquam existentem,quam tenet RECORDATIO IN LAICALI CURA dicitur tionis, Recordamur in claustro sermonem nobilis vir Comes Sabaudise secundum qusedam lex, a Principibus instituta, et a vel homiliam, si crastino legi debeat... et formam tractalus pads habiti inter nos et subdilis generaliter observata, recitans sciendum, quod ille, qui Recordationem ipsum Humbertum (D. de Turre) no- per expressum testimonium Recordatorum facit, nunquam suam, vel alterius lectio- bis contrarium asserentibus, ordinatum ea, quae placito,ndo in Curia dicta fuenem Recordatur in conventu. Adde Gui- extiterit, quod prsefatus Dom. noster runt, sive facta, vel quse pronunciata fuegonem in Statutis ejusdem Ordinis cap. Rex Francise, audito Recordo eorum qui runt, ut servenlur. Qusedam enim fiunt 9. | 3. Statuta antiqua ejusdem Ord. 1. interfuerunt traclatui antedicto, de hiis in Curia placitando, qusedam pronunparte cap. 4. 9. cap. 12. 11. cap. 13.112. ordinet, prout ordinandum videbit. ciando. Placitando autem fiunt qusecumCharta 15. 22. cap. 14. | 16. cap. 45. | 20. part. 2. ann. 1320. apud Baluzium torn. que matte querelse occasions deducuntur. cap. 6. 5. Adde Amalarium lib. 4. 2. Histor. Arvern. pag. 581: Per ipsas Denunciando autem fiunt venditiones, partes stetur omnino Recordo ipsius do- attornationes, et hujusmodi, quse fiunt in cap. 48. * 2. RECORDARI, Recognoscere, iterum mini Comitis et ipsius voluntati ac ordi- Curia, ut ejus Recordationis retineant examinare, conferre. Charta pro mo- nationi. Johannis de Trokeloioe Annales fulcimentum. Recordatores autem dicunnast. S. Steph. de Fontaneto in Reg. Edwardi II. Regis Angl. pag. 53 : Comi- tur omnes personse in Curia assistentes, 106. Chartoph. reg. ch. 371: Electi sunt tes quidem et Barones residui, hsec per- per quas Curise Recordatio valeat celequatuor legitimi viri communi assensu, pendentes, ad partes Glovernix se diver- brari, ut Princeps Normanniae, Archiequi omnia hsec, quse prasdicta sunt, Re- terunt, et sicut in Recordo et processu piscopi, et omnes personse dignitatem seu cordati sunt, et se ilia verissime Recorda- judicii, apud Pontem-fractum contra eos personatum habentes in Ecclesia Cathetos fuisse super sanctum Evangelium ju- lati, manifesto recitatur, per omnia se drali, Abbates, et etiam Priores Convenraverunt. Vide supra Recolare 1. Recor- habuerunl.] Atque ita Record usurpatur tuales, Comites, Barones, et omnes Miliin Consuet. Normann. art. 386. et 387 : tes, et omnes Prlncipes Justitiarii, Viceder, pro Narrare, in Bestiar. MS. : Au Record de mariage, qui se fait pour la comiles, et etiam Spadse servientes, et Le Bestiaire nos Recorde connoissance du douaire, les parens et magnez farnse homines, quos vitse meritum D'une beste mauvaise et orde, etc. amis, qui ont este presens audit mariage et prudentise fecerit fide dignos. HujusVide supra in Recensere. y sont recus, et ne peuvent estre Repro- modi autem personse omnes ad Recorda**3. RECORDARI,Reconciliari. Robert, chez. En ce Record, ce que la plus grande tionem sunt adrnittendse, nisi fama ipsa de Monte Append, ad Chronogr. Sige- partie Recordera, est tenu pour prouve, contra ipsos laboraverit evidenter. Jurare berti ann. 1268. in fine : locius archiepis- pourveu qu'ils parlent de certain. Vide aulem tenentur Recordatores, maxime copus Turonorum Recordatus est cum rege FJetam lib. 2."cap. 53. 3. lib. 5. cap. 22. illi, qui nondum Principi fecerunt sacraAnglorum. mentum, quod rei eis tractatse veritatem | 10. Raguellum, [Eusebium de Lau1 RECORDATIO , RECOBDATOE. Vide riere in Glossario Juris Gallici et Tho- Recordabuntur, nee addent aliquid, vel infra Recordum. mam Blount in Nomplexico Anglic.] emittent aliud, quam quod memoria reno RECORDATIO, Relatio, Gall. Raport. * Hinc qui per hujusmodi inquisitio- vabit. Sunt itaque Recordamenta eorum, Libert. Peronae ann. 1207. torn. 5. Ordi- nem lite cadebatj mulcta plectebatur, quse fiunt in Curia ad requisitionem unius nat. reg. Franc, pag. 162. art. 28: Omnes quam Emendam recordi vocabant. partis adversse, altera sustinente, expressa insuper legiiimas et rationabiles consue- Charta Aymer. vicem. de Rupecavardi recitatione per eos Recordatores, qui prsetudines, quas burgenses Perome. hactenus ann. 1296. in Reg. 77. Chart9ph. reg. sentes ad hoc, super quo Recordatio requitenuerunt, eis concedimus ; et volumus ut ch. 311 : Item emendam Recordi, videlicet ratur, affuerunt. Unde notandum est, eas observent, sicut hactenus servaverunt quas debetur et solvi consuevit ex eo quod quod nullus potest ad Recordamentum per legitimam Recordationem majoris et aliquis cadit a Recordo, tauxamus et re- vocari, nisi qui prsesens fuerit ad hoc, de juratorum. quo dicitur Recordatio celebrari, et quod ducimus ad quinque solidos tantum. 1 RECORDATUS. Vide in Recordare 1. Recordationum varias species recen- una ab una partium petatur, et ab altera f RECORDELLUS. Chartam ann. 1104. sent Jura et Consuetudines Normanniae sustineatur. Notandum etiam est, quod e TabularioS. Albini Andegavens. subs- cap. 103. et seqq.: Recordatio estreifactse pars, contra quam Recordamentum peticribunt de familia S. Albini, Rotbertus ad memoriam reducta series, et in curia tur, aut illud sustinebit, aut opponet raprepositus, Guarinus cellerarius. Rainal- enarrata. Qusedam vero Recordationes tionem, quare sustinere illud non debeat, dus Recordellus , Rainerius camerarius sunt Curise regiae, qusedam Scaccarii, vel querela adversse parti remanebit. Abbatis, etc. Rursum memoratur Recor- quiedam Assisias, qusedam duellt, qusedam RECORDUM praeterea significat actum dellus in alia Charta ann.1098. ex eqdem visionis, qusedam pasnagii, alia mari- Curiae ita authenticum, ut probationem contrarii non admittat. Hoc autem tails Tabulario, incomperta mihi notione, tagii. nisi forte praepositus fuerit iis, qui reREGORDATIO autem CURI>E REGIME, Curiae actum esse debet, quae Curise de est Recordatio eorum, quse fiunt coram Recordo, appellatur, cujusmodi sunt cordabantur in hoc monasterio. 1. RECORDIUM, pro Recordatio. Benefi- Domino Rege: qusecunque enim coram regia ilia tribunalia apud Westmonasciorum Recordia, apud Thwroczium in ipso fiunt se altero, a quocunque et jure terium, et alia aliquot. Ita Cowellus. Ladislao cap. 29. [Opus rerum Leodien- constituto, habent Recordationem : et Proinde Recordum est diffinitiva sentensium sub Heinsbergio et Ludovico Epis- hanc palest facere se altero. Et si ipse tia : atque sic definitur a Skenaeo ad copis, apud Marten, torn. 4. Ampliss. non velit Recordari, per tres alias Recor- Regiam Majestatem lib. 3. cap. 24. | 6. Collect, col. 1207 : In istis temporibus datores faciet Recordari, et ejus persona ubi recordum et judicium synonyma Magistri Leodienses requirebant a Scabi- nee ad hanc, nee ad aliam actionem po- sunt: nam etsi recordum dicatur judi-

56

REG

REG

REG
idem sit quod supraReclaudere 2. Charta ann. 1222. apud Garamp. in Disquis. de sigil. Garfagn. inter not. pag. 53. ubi de vinea ad culturam locata : Discaltiabis, potabis (putabis), cinges, zappabis et Recotes. * RECOTTA, Casei species, Ital. Ricoita, a Ricotto, recoctus. Charta ann. 1207. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 284. col. 2: De ovibus dabitis decimam, de lana caseo et Recotta. Vide supra Recoctum lac. RECOUARE. Matth. Westmonast. ann. 1216 : Istse sunt terras, quas Rex Joannes amisit,... qui nihil horum Recouavitusque ad diem mortis suse. Sic utraque editio. Malim recouravit, id est, recuperavit, a Gallico Recouvrer, [vel Recourre : quod nostri dicunt eadem notione. Vide Recodere et Rescussa.] * Recrover, eodem sensu ; unde Recrovement, Recuperatio, vulgp Recouvrer et Recouvrement. Diar. Petri Scatisse inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 2. col. 2 : Lesquieux traitoient de Recrover le chastel de Terrascon, lequel les Provenceux avoient pris durant les trieyes, et que je feusse avec eulz pour conseiller et pourchasser le Recrovement dudit chastel et ville. * RECOUVERTURA, Tectum, Gall. Couverture; unde Recouvertor, Couvreur, qui domos tegit. Comput. MS. eccl. S. Egid. Abbavil. ann. 1386: Pro mortieto in Recouvertura ecclesias, Recouvertori xx. den. Recours, Indutus, vestitus, Gall. Couvert, in Lit. remiss, ann. 1393. ex Reg. 145. Chartoph. reg. ch. 49 : Laquelle Agnes estoit dedens I'eaue nue, mes que d'un petit blanchet Recourse, laquelle se baignoit. 1 RECRASTINATIO, Mora, quasi dilatio in crastinum diem. Glossae Lat. Graec.: Recrastinacio, [ilXX^ffn;. Aliae Graec. Lat.; MeXV/jai;, Procrastinacio, Recrastinacio, cunctacio, moramentum. Recrastinationis impatiens, in Vita S. Leonis IX. PP. torn. 2. Aprilis pag. 651. Quidam e Latinis eadem notione dixerunt Recrastinare; hinc in Glossis Lat. Graec.: Recrastinare, 1 RECREAMEN, Recreatio, refectio. Johannes Thwrocziusin Chronicis Hungar, in Regina Maria cap. 4. pag. 114 : Ut arlus maris navigatione lassati Recreamine potirentur. R E G R E A N D U S , REGREANTIA, RECREANTISA, RECREANTUS. Vide in Recredere. | RECREARE, Denuo creare : verbum Latinis notum. Christianis de Christo dicitur, qui homines peccato mortuos ad justitiee vitam suo sanguine revocavit. Vetus Poeta de S. Babiani Baptismate:
Unanimem alloquitur Recreato corde jugalem. si? oeuptov ava6aMEa6at, etc.

cium supremum,et sententia diffinitiva, Gontaldo patruo suo; quse non fuit ei a qua scilicet non appellatur, quod su- concessa. premi Domini jus est: habent tamen * RECORIARE, perperam, ni fallor, pro inferiores Curiae jus recordi, vel ex gra- Recovrare, Ital. Ricovrire, Cooperire, tia et beneficio Principis, vel ex con- contegere. Mnnit. castror. reg. in Reg. sensu partium litigantium, ut est in 34. bis Chartoph. reg. part. 1. fol. 95. v. Regiam Majest. lib. 3. cap. 23. 1. et 3. col. 1: Prseterea pro muris proficiendis Quae quidem Curia? Recordationem te- intra castellum per totitm et alatoris renere dicuntur, in Charta Communiae parandis et Recoriandis et turri repaEotomagensis ann. 1207 : Recordationem randa, ubi petraria percussit, etc. quoque tenebunt de Us, quas facta fuerint . RECORPORARE, RECORPORATIVA Cuinter eos, salvo nobis Placito ensis. Assi- RATIO. Matth. Silvaticus : Recorporativa siae, quas habent Recordationem, in Charta medicina est, inspissativa, quse carnem ann. 1208. torn. 6. Spicilegii Acheriani et cutem densat, conjortatque membrum, pag. 472. Cour de Record, apud Littleto- et temperat cornplexionem, Gr. [XE-uaauynem sect. 175. De Recordo plura diximus xptTtxY|. Caelius Aurelianus Siccensis lib. ad Statuta S. Ludovici lib. 1. cap. 40. 2. Chronicon cap. 1 : Recorporativam [w vide Phillips Histor. Jur. Angl. curationem, quam Grseci Metasyncriticam vacant, ulilem appobamus in passione torn. 2. pag. 240. 47.] Denique, ut est in Regiam Majest. lib. eonstitutis. Item cap. 7: Adhibendse cu3. cap. 23. 5 : Recordum habent in Curia curbitse Recorporativas, quas Grssci MetaRegis minores Curies, de his, quse in eis syncriticas vacant. Lib. 3. cap. 2 : Curafacta sunt: quod conlingit, quando aliquis tione utemur, quam Recorporativam Baro habet aliquam causam in Curia sua, dicer e poterimus, a Graccis Metasyncritiunde dubitatio rationabilis oriatur, ita cam appellatam. Recorporatio, apud quod Curia sua earn causam determinare eumdem in Praefat. lib. 2. et alibi non non sufficit: tune enim potest Dominus semel. Alexander latrosophista lib. 2. ipse Curiam suam ponere in Curium Do- Passion.: Necesse est ergo unum ex tribus mini Regis, ita quod de dubitatione ipsa agi, aut evacuari humores, aut temperari, consilium et assensum Curias D. Regis aut Recorporari. Ubi Glossa superlineahabeat, quid inde de jure fieri debeat. ris habet expelli. Est autem [/.ETacniyxpcern; Est igitur hoc casu, inquit idem Ske- exiguorum meatuum in naturalem stanaeus, Recordum Curies, relatio, seu re- tum mutatio: cum enim Methodici petitio litis, vel processus deducti in existimarent, ex corpusculis et mentiinferiore Curia, facta in Curia supe- bus corpora nostra constare, et in exiguorum meatuum symmetriasanitatem, rior e. A Recordis vero inferiorum Curiarum in ametria morbos constituerent, reditum ad pristinam meatuum symmenon appellabatur, sed falsari. debebat judicium, uti in voce Falsare judicium triam (j,Ta<r'jyxpc(Tiv appellabant, quia corpora volebant: docuimus. Unde Phiiippus Bellomane- misceri secernique quae id praestarent, rius cap. 62. ait: En Record n'a point medicamenta vero, Recorporativa. Vo[/.eTociruYxptTty.a, Latini d'appel. cem Recorporare usurpat Tertullianus RECORDARE suas summonitiones, in lib. de Anima, et lib. de Resurrect, Regiam Majest. lib. 1. cap. 6. 4. coram carnis. judicibus scilicet, a quibus approban1 RECORS, Testis, qui rei gestaimemitur. nit, Gall. Record, in Consuetudinibus RECORDATOR, Recordorum custos. Co- municipalibus passim: quas recenset wello. Raguellus in hac voce. Testamentum * RECORDUM CURUE, Sententia, qua Johannis Comitis Armeniaci ann. 1381. alicui licitum est inquirere in Regestis apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, publicis, quod causae suae faveat. Arest. col. 1514 : Ut hujus nostri prsesentis tesparlam. Paris, ann. 1284. in Chartul. tamenti sint memores et Recordes, et Guill.abb. S. Germ. Prat. fol. 145. r: testes, qui praesentes fuerunt adhibiti et Cum abbas et conventus S. Germani de vocati, et rogati per dictum dominum tespratis juxta Parisius dicerent contra tatorem. Testamentum Vandrse uxoris homines Villsenovss S. Georgii et de Theo- Bernardi Domicelli de Tonaco ann. 1300. dosio et aliarum villarum, quse sunt de e Schedis Marchionis de Flamarens : pertinentiis eorumdem locorum, quod ipsi Hujusmodi testamentimei... testes, memohomines tenebantur solvere charragium res et Recordes. Nostris interdum etre pro parte ipsos contingente, quando solidi Record, idem est quod Memqrem esse, ab ipsis abbate et conventu ratione exer- meminisse. PraBceptum Caroli Johannis citus pro nobis levabantur, et quod alias Regis Franc, filii primogeniti ann. 1358. judicium factum fuerat in casu isto pro apud D. Secousse, torn. 3. Ordinat. Reg. dictis abbate et conventu contra homines pag. 243 : Nous sommes bien Records, que antedictos; et super hoc petebant Recor- en May derrenier passe, la greigneur dum nostree curia? sibi fieri.... Tandem.... partie ou plusieurs des gens des bonnes petentibus dictis partibus Recordum nos- villes Audit royaume, lors estans a Comtree curia? inde sibi fieri, recordata fuit piegne, nous supplierent et requirent, etc. nostra curia, quod alias judicatum fuerat, Vide Recordum. quod homines prsedtcti tenebantur ad * REGOSANUS, f: Cavus ; si tamen non prsestandum et solvendum charragium est nomen proprium. Charta ann. 1261. prsedictum ob dictam causam, etc. in Reg. S. Ludov. ex Chartoph. reg. fol. * 2. RECORDUM, Colloquium, in quo 55. v : Ad Ktagnum capitis combas Reco~ quis alium interrogat an rei, cujus con- sanse, tola comba Recosana remanente ad troversia est, recordetur. Reg. feud. terminium de Rovenacho. j RECOSSA, Idem quod infra Rescussa, Aquit. in Cam. Comput. Paris, sign. JJ. rub. fol. 33. r : Guillelmus Arnaldus de Rei ablatae recuperatio, receptio, erepGontaldo juratus pro Petro de Gontaldo tio, Gall. Recousse. Regestum Philippi fratre suo, domino de Byron, cujus dixit Aug. part. 2. fol. 3 : Praeterea emendam se esse ordinarium in testamento, dixit fecerunt servientes electi, qui istos homise nescire pro certo, si dictus frater suus nes duxerunt ad faciendum Recossam. tenet aliquid in feodum a domino rege Vide Recordere et Glossarium Juris Gall. Anglias, vel aliter, sed petiit diem qua D. de Lauriere in voce Recousse. habuisset Recordum cum domino Petro de * RECOTERE, Diligenter colere, nisi

Id est, renato per baptismum. S. Paulinus Poem. 21. ad Cytherium v. 465:

Et quos creator opere uno die condidit, Hos Recreat uno munere.

Sermo ad Sacerdotes ad calcem libri Joh. Abrinc. de Off. Eccl. pag. 474. edit. 1679: Ipsi viderunt in Scripturis opera Domini, quomodo omnia creavit, quomodo homines redimendo Recreavit, etc. Vide infra Recreator. j RECREARE, Renovare. Lex un. Codicis Theod. de Vectigal. et commissis: Quo peracto tempore, licitationum jura conductionemque Recreari oportet. * Recreer I'eschevinage, pro Novos scabinos instituere, in Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 130.

REG
| 1. RECREATIO, Iterata novaque creatituere, quam pro dare plegium earn tio, in Barthii Glossario ex Histor. Pa- restituendi, si ita videatur judici. Gerlaest. Fulcherii Carnot. apud Ludewig. vasius Abbas Prsemonstrat. Epist. 31 : torn. 3. Reliq. MSS. pag. 322. Vide Re- Scitis enim, quod secundum Consuetudines Gallicanas, a quibus ratio non discornacio. 2. RECREATIO, Animi relaxatio. Sta- dat, qui alienum capit, et requisitus, vel tuta Ordin. Praemonstr. dist. 1. cap. 19. non, non reddit prsecise, vel per plegium de Minutis : Post quam refectionem, ubi non Recredit, manifestissimus praedo, et Priori visum fuerit, commune habebunt fere deterior Ruptano reputatur. Ex quicolloquium el ad arbitrium regentis con- bus licet percipere, cur Scriptores voces ventuni, per tres dies minutionis Recrea- has ita conjungant, reddere vel recretio fiat eisdem, etc. [Constitutiones Clu- dere : is enim reddit qui rem restituit : niacenses MSS.: Illos autem de convenlu recredit, qui dato vade spondet earn se nostro Cluniaco, aut extra Cluniacum redditurum. Ivo Carnot. Epist. 275:Redconstiluti, si pro eorum Recreatione et usu del aut Recredet Comitem Nivernensem. in dictis ripariis piscati fuerint, etc.] Gaufridus Vindocin. lib. 2. Epist. 30 : * Obituar. Rotomag. MS.: Potest insu- Carnotensis Ecclesia boves et oves, vel per capere octo Recreationes, et durat qusecunque Ecclesiarum praedse si capequselibet Recreatio tres dies, et potest rentur, reddi aut Recredi faciebat. Concapere duas in mense. Hinc cilium Copriniacense ann. 1262. cap. 1 : * RECREATUS, Qui recreationi vacat, Capta, rapta, invasa,... solvantur vel Rein eod. Obituar.: Nota quod die Lunse credantur. Charta Philippi Regis Franpost Ramos palmarum fit obitus magistri ciee ann. 1206. ex Tabulario Ecclesiae Guillelmi le Gras, prsesentibus et conti- Carnotensis num. 39 : Prsepositus Cominuis, cum minulis et Recreatis, iiij. lib. tis emendabit nobis hoc, quod ipse noluit v. sol. mulierem reddere vel Recredere, vel suf1 RECREATOR, D. N. J. C. qui nos ficientem rationem ostendere, quare earn gratia sua regenerat. Honorius III. PP. cepisset. [Compositio inter Communiam in Epistola ad Prselatos Hiberniae apud et Canonicos Laudunenses apud BaluMarten, torn. 1. Anecdot. col. 877 : Eu- zium torn. 7. Miscell. pag. 308 : Super charistiam incaute custodiunt et immunde Herberto vero, quern ceperunt Major et et indevote contrectant, quasi nee Creato- communia, nee earn reddere vel Recredere rem tirneant vel Recreatorem diligant, voluerunt Capittdo requirente, et sanguis, aut Judicem omnium expavescant. vel plaga, vel aliud, pro quo eum retinere * Malim pro Remunerator, ut et apud deberent, non appareret, etc. Charta ann. B. de Amoribus in Speculo MS. sacer- 1217. e Chartulario S. Aviti Aurel. : Licet eundem postmodum moneri fecerimus dot. cap. 29. de Virtutibus : pluries et requiri, ut res captas redderet Sis pauper, mitis, lugens, Justus, miseratris, vel saltern Recrederet. Aliam adde ann. Mundus, pacificus, paliens : sic vult Recreator. 1231. torn. 2. Histor. Ecclesise Meld. pag. T RECREATUS. Vide in Recrediti. 129. etc. Saras rendre et sans Recroire, in 1 RECREBITA, f. Silva recrescens post- Stabilim. S. Ludovici lib. 2. cap. 7. et quam ceesa fuit, voce detorta a Gallico in Statute Philippi Pulchri ann. 1303. Recroitre, denuo crescere, renasci. Char- Recroire et eslargir criminels, in Consuetularium Matiscon. fpl. 79: Mansum tud. Hannoniensi cap. 11. Adde Consuecum pratis, silvis, exartis, Recrebitis. tud. Insulensem artic. 116. et Burbo1 REGREDATIO, RECREDENTIA.. Vide niensem art. 103. mox Recredere. S5S" Quibus in Consuetudinibus Re-RECREDATUS. Vide mox in Recre- croire et eslargir idem sonant, scil. e dere. I. custodia educere , data cautione de RECREDERE SE dicebantur servi, qui stando juri, hacque notione Recredere cum se servos denegarent, perspecta non semel usurpatur. Consuetude Bratandem veritate ultro obnoxiae conditio- geriaci art. 11 : Item, si quis burgensis nis se esse profitebantur. Formulae ve- captus aut arrestatus fuerit pro crimine teres apud Bignonium pag. 196. 1. edit.: civiliter agenda, vel alias in causa pecuEt ipse homo in prsesenti pro colono ad niaria, et petal se Recredi cum caucasam Sancti illius... recognovit et Recre- tionibus de stando juri , stalim debet didit. Vetus Notitia apud Sirmond.: tradi ad Recredentiam cum cautionibus Cognoscentesque rei veritatem, atque prsedictis ; et nisi cautiones habeat, aut comprobationem, statim se Recrediderunt. invenire possit... Recredetur cum juraPolyptychus S. Remigii Remensis, de mento prsestando per ipsum de compaservis, qui ingenuos se asserebant: rendo, veniendo et parendo juri, coram Missi autem interrogaverunt, si testes dicto Rajulo certis diebus, locis et horis. contra eos verum dicebant. Ipsi autem Et hsec tantum sit Recredentia, cum dividentes cognoscentesque rei veritatem ctus arestatus bona immobilia possidel, atque comprobationem, statim se Recredi- vel tantum de mobilibus quod sufficiat ad derunt et per judicium Scabinonim, quo- satisfaciendum juxta qualitatem debiti rum hsec sunt nomina, rewadiaverunt vel delicti. Et art. 15 : Item, si dicta vulservitium multis diebus injuste retentum nera' judicentur immortalia, dictut buret neglectum. [Edita est haac Charta apud gensis tradetur ad Recredentiam vel in Baluzium torn. 2. Capitular, col. 823.] commendam, si et pro Bajulo rei judici Vetus Notitia ann. 868. apud Perardum cum duobus Consulibus videbitur facienin Burgundicis: Sed ille Dodo minime dum, statim cum cautionibus de stando denegavit, et ad pedes ipsius Moysejacta- juri. Tabulari urn Calense pag. 344 : Ipsi vit, atque Recredidit, quod servus erat ceperunt in dicta justitia de Noisy plures Domno Karolo Rege de jam dicta villa. hospites et justitiabiles dictarum ReligioHac etiam notione v'ocemhanc usiarpare sarum ac in sua prisione apud Nulliacum videntur Annales Francor. Bertiniani posuerunt, qui tamen Recrediti fuerunt ann. 787 : Tassilo venit per semetipsum, per manum regiam. Per idem judicium tradens se in manus Domni Regis Caroli dictum fuit, quod dicta Recredentia cedet in vassaticum, et Recredidit se, in omni- ad plenam deliberationem. Arestum Parbus se peccasse, et mala egisse, denuo lamenti Paris, ann. 1286. torn. 1. Corporenovans sacramenta. ris Diplom. Juris gentium pag. 262. col. RECREDERE etiam usurpatur non tarn 2 : Absolulum et condemnatum in casibus pro reddere, quod est rem prsecise res- in quo erit supersedendum executioni,
VII

REG

57

poterit Senescallus Recredere suo periculo, ita quod possit eum reprsesentare ad mandatum Curise et alias. Edictum Philippi Pulchri Fr. Regis ann. 1293. apud Marten, torn. 1. A.necd. col. 1256. et 1257 : Item, cum tu quosdam homines de terra Ostrevanni teneas vel teneri facias per Prsspositum S. Quintini... diclos homines Recredas usque ad proximum parlarnentum, et diem ibidem partibus super hoc assignes ad diem tuse baillivias parlamenti prsedicti. Consuetudines Augustse Ausciorurn MSS. ann. 1301. art. 8 : Item, si aliquis posilus fuerit per Bajulum vel Consules in carcere, et non fecerit tale quid, propter quod corporali pena debeat puniri,cum cautionibusRecredatur. Adde Litteras Caroli Regis Francisa ann. 1325: Quibus se facturum promittit quatenus Recredentia fiat, per Guigonem Dalphinum, Roberti de Burgundia in carcere ejus constituti, torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 206. col. 2. ubi non semel occurrit vox Recredentia hac notione. Recredentia de corpore et bonis, in Chartulario Turenap ann. 1334. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 189. * De qua recredentia haec habet Consuet. Norman, part. 2. cap. 9 : Hsec autem Recredentia ardentis cupiditatis malitia fuit introducta ; nam ex antiqua Normannise consuetudine, quse fideliter ad salutempacis, et ad pericula deuitanda antiquis temporibus fuerat observata, nullus sequens vel secutus de actione criminali, aliquomodo a duds prisonia poterat extramitti, quousque qnerela fuisset sollempniter terminata. Charta Simon, dom. Joinvillae ann. 1211. in Chartul.Campan. fol. 65. r : Cum Blancha illustris comitissa Campanise cepisset et captum teneret dilectum et fidelem meum Hugonem de Asperomonte, ipsa per preces et requisilionetn meam ilium mihi Recredidit, tali pacto quod ego cepi super me et eidem dominss mese concessi bona fide, sicut homo suus ligius, quod infra quindenam postquam ab ipsa vel mandato suo inde fuero requisitus, prssdictum Hugonem illi reddam in sua captione apud Pruvinum. Recroyance, eodem intellectu^ in Ordinat. ann. 1315. torn. 1. Ordinat. reg. Franc, pag. 565. art. 14 : Nous voullons et octroions, que se aucun sires a pns un sien justiciable et le tient en sa prison,.... les prevoz ne puissent mie aster les prisoniers des prisons aux seigneurs, sauf que se le prisonier est detenuz en cas de Recroyance, et li sires ne li veuille faire, nous ferons contraindre a faire la Recroyance. Haud scio an inde Rechistrer, pro Carcere liberare, in Chron. S. Dion, torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 234 : Par celui fu emprisonnez qu'il avoit plusours fois Rechistre. Ubi Aimoin. ibid, pag. 91: Ab eo mancipatur custodies, quern sseplus cosnoso eduxerat de carcere. I REGREDERE DE MURO, Eadem notione. Philippus Limborch. lib. Sentent. Inquisit. Tolos. pag. 2 : Post quas confessiones fuit bis Recreditus de muro cum fide-jussoriis cautionibus. 52" Interdum Recredere non est tantum Spondere, vade dato, se redditurum pignora, sed ipsas res ablatas revera Reddere est, ut Recredentia, earumdem rerum restitutio ; sicque verbum Recroire interpretantur viri docti. Litters Legati Rom. ann. 1228. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1226 : Cum Ludovicus Rex Francorum illustris bona temporalia venerabilis Patris Th.Archiep. Rothomag. saisiri fecisset... bona prsedicta procuratoribus dicti Archiepiscopi, nomine ipsius Archiepiscopi, in prsesentia nostra

REG
Recredidit ; ita quod ex hac Recredentia nullumjus, nee aliquod damnum vel prasjudicium Regi praedicto, nee Archiepiscopo vel Ecclesias Rothomagensi generetur. Literae ann. 1275. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal. Reg. pag. 64. art. 19 : Praecipimus, quod dicti burgenses (Lemovicenses) concedant dictis debitoribus terminos antedictos, nee interim propter hxc debita, possint aliquem de dictis debiloribus molestare, pro quibus si habent homines vel equos vel obsides precipimus quod dimittant, si pignora, precipimus quod Recredant et quascumque compulsiones fadebant aut fecerant pro predictis, revocent et faciant revocari usque ad terminos antedictos. Literae Philippi III. Franc. Regis ann. 1277. ibid. pag. 66. eumdem articulum modificantes habent : Circa articulum de debitis, que prediclis burgensibus et hominibus castri Lemovicensis debentur ab illis de Axia et aliis de Vicecomitatu Lemovicensi, pignoribus obligatis eisdem vel obsidibus datis, id addimus quod equi et obsides sub Recredencia dimitlantur, et alia pignora inanimala et non se moventia Recredentur. Ubi videtur addenda esse particula non ante Recredentur, ut sit modih'catio prioris articuli, hancque particulam supposuit Editor, cum haec verba summatim reddidit :Les habitans rendront a leurs debiteurs les chevaux et les ostages que ceux cy leur ont donnez, mais Us garderont les gages. Regestum magnorum dierum Trecensium ad ann. 1289. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feudorum pag. 858 : Contra dictum Militem dictus Comes Parisius adjornetur, causam et rationes si quas habuerit, allegaturus; et quod bona et catella dicti Militis Recredantur, si de iisdem sit Recredentia facienda. Vide Raguellum, seu Glossarium Juris Gallic! D. de Lauriere in voce Recroire. * Quo sensu Recroire et Recreance saepissime occurrunt. Joinvil.in S. Ludov. edit. reg. pag. 141: L'evesque de Chartres me requist, fiat le roy, que je li feisse Recroire ce que je tenoie du sien. Charta Joan, ducis Lothar. et Rob. ducis Barr. ann. 1366. in Memor. D. Cam. Comput. Paris, fol. 89. v : Item par lesdittes alliances avons promis et promettons chascun en droit soy, que se aucun ou aucuns de noz hommes ou subgez en Romanzpays avoient meffait ou temps, ou meff'aisoient doresenavant,... nous seriens tenuz chascun en droit soy de contraindre les preneurs noz hommes ou subgez en pays Romanz a rendre ou Recroire tout ce que pris auroient,... sans les oir en aucune raison dire ou proposer, jusques a ce que rendue ou Recreance en feust faite. Lit. remiss, ann. 1390. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 275 : Le presvost de Ligny envoya plusieurs fois pardevers lesdiz chapilre et leurs gens, les requerans qu'ils meissent au delivre lesdiz hommes et biens, et lui en feissent rendue ou Recreance. Recreer, eadem notione, in Lit. ann. 1312. torn. 1. Ordinat. Reg. Franc, pag. 510. et Recrainte, pro Recreance, in aliis ann. 1371. torn. 5. earumd. Ordinat. pag. 418. Recroire yero insuper pro Suspicari, vel etiam insimulare , in Chron. Franc, apud D. Le Beuf torn. 1. Dissert, pag. cxlvj : Tv.it le Recroient de traison petit et grant, mauveiz et bon. Ubi sic lego pro Retroient. Vide supra Mescredentia. RECREDENTIA, Vox practicorum nostrorum, Recreance, In integrum restitutio, missio in possessionem, quae alicui jure debetur, adeo ut res ipsa ei dato vade reddatur et restituatur, interim maxime dum lis intentata finiatuf. [Idem

REG
fere quod apud Romanes Vindicise, de quibus haec habet Asconius ad Verrinam 3: Lis vindiciarum est, cum possessio rei controversy alicui tribuitur a Praetore usque ad finem judicii, et quamdiu incertum eiit, quis debeat esse possessor, et idea qui rem tenet, satisdat adversaria, nihil se in possessione deterius facturum, de qua jurgium est. Differunt Vindicise a Recredentiis, quod illae locum dumtaxat haberent in possessione h'duciaria rerum controversarum : hae vero locum habeant in quibuscumque rebus ablatis vel detentis, quarum restitutio et iterata possessio Recredentia vocitatur. Regestum magnorum dierum Trecensium ad ann. 1289. apud D. Brussel de Usu feudorum pag. 921 : Mandatum est per Curiam Campanise, quia Tresdecim (JustitiatoresJ Virdunenses voluerunt et consenserunt quod Recredentia (bonorum) mobilium et immobilium Pastourellae fieret per manum Ballivi (de VitriacoJ, ita tamen quod isla Pastorella debet assecurare per manum dicti Ballivi de dicta Recredentia ; (sed cum) dicta Pastourella dictam assecurationem facere seu Iradere non posset, dictus Ballivus ad bona Pastourellas manum teneret, et de dictis bonis pro vitas sues necessariis et pro causa sua prosequenda (eidem) administraret. Charta Ludovici X. Regis Fr. ann. 1314. e Chartulario Latiniaci : Et dictis Religiosis deprsefatis bonis sic captis et arrestatis facia Recredentia, etc. Alia ejusdem Regis ann. 1315. ibidem : Factaque per eamdem manum (Regis) Recredentia, ubi rationabiliter facienda fuerit,paries ipsas ad dies nostros Trecenses proxime venturos remittas.] Statutum Philippi Pulcnri pro reformatione regni cap. 14 : Et si contingeret, quod emergeret quxstio, eo quod scilicet gentes nostrss requirerent aliquem tanquam burgesium nostrum, quern aliquis Praelatus vel Baro, aut quivis alius nobis subjectus, dicerent esse hominem aut justitiabilem suuin negantes ipsum esse burgesium nostrum, Mecredentia fit super ea, per eum, qui ilium tenet, si ita sit, quod in casu Recredentiss teneatur. Scribit Bellomanerius MS. cap. 58 : Qu'il n'appartient qu'aux Barons a ordonner Recreance en fait de gages de batailles, et si le Seigneur inferieur avoit donne Recreance, et I'appelle se fut sauve, it perdroit sa justice, et ne servoit de rien qu'il eut receu pleiges, car li pleges ne pent pas recevoir mart par lor pleigerie. Vide Concil. Nannetense ann. 1264. cap. 9. [PraBceptum Philippi VI. Fr. Regis ann. 1347.torn. 2. Ordinat. Reg. pag. 267. Litteras Johannis Comitis Pictav. ann. 1333. torn. 3. earumdem Ordinat. pag. 240. alias Johannis Franc. Regis ann. 1354. ibid. pag. 153. alias Caroli ejusd. Johannisprimogenitiibid, pag. 319. Regestum Parlamenti ann. 1379. apud Baluzium torn. 2. Histor. Arvern. pag. 166. Stabilimenta S. Ludovici lib. 2. cap. 5 : Se aucuns demande a avoir Recreance d'aucune chose, il doit met Ire pleiges de la Recreance ; car Recreance ne siet mie sans pleiges, selon I'usage de cort laie: mais nus ne doit fere Recreance de chose, ou il i ait peril de vie ou de membre, ne la ou il a point de sane. Id est locum non habet Recredentia, ubi sanguis effunditur. Vide de Lauriere in hunc locum. Adde Lobinelli Gloss, torn. 3. Hist. Paris.] 1 RECREDATIO, Eadem notione. Chartularium S. Vincentii Cenomanens. fol. 133 : Hamelinus de Roorta dilectis suis Reginaldo Cordebof et Guillelmo Lochet salutem. Ex parte domini Senescalli An-

REG
degavensis vobis mando, quatinus... eatis apud Dangolium seisire domum et terrain domini Roberti de Dangolio, et in eadem domo bonos custodes ponatis, et nullam omnino Recredationem inde faciatis. 55S" Vox Recreance hodie ad res beneficiales restringi solet, cum nempe duo pluresve competitores idem beneficium ambiunt, unique illorum possessio tribuitur a judicibus Sententia provisoria, donee decretoria accedat, lite flnita. Hanc Sententiam provisoriam, illamve possessionem h'duciariam Recreance vocant, eaque notione Recredentia dicitur a recentioribus. Bulla Pauli III. PP. ann. 1537. de secularizatione Monasterii Vezeliacensis inter Instrum. torn. 4. novae Gall. Christ, col. 118 : Illi quibus de iisdem dignitatibus, et personatibus sive officiis, canonicatibus et praebendis ac capeilaniis pravideri contingent, donee sint pacifici possesxores, vel aliquis collitiganlium super illis sententiam , Recredentiam nuncupatam, desuper reportaverit, nullos fructus ex eis percipere valeant. Menotus Sermon, fol. 89. v : Multi sunt qui longo tempore et multis expensis litigaverunt unum Beneficium in Parlamento, qui postea putabant se esse secures, quia habuerant Recredentiam decretam per judices Parlamenti, nonobstante iniquo jure, quod eis adjudicatum eral. Occurrit alibi. * RECREDENTIAM HABERE, Jus repetendi, data cautione, hominem suum ab alio domino captum. Charta Radul. abb. Latiniac. ann. 1274. ex Chartul. Campan. fol. 282. col. 2 : Cum gentes dom. regis Navarrae, Campanias et Brias comitis palatini.... fecissent.... burgenses noslros imprisionan pro quodam homine, per gentes nostras minus juste, ut dicebant^ instituto : nos super hoc casu attendentes habere Recredentiam ; et pro dicta Recredentia nobis per ballivum Meldensem de mandato dom. Berardi de Marcholio militis Campanias et Brias custodis facta, etc. RECREDERE SE praeterea dicebatur, qui in duello seu monomachia a judice indicta victum se profitebatur, et hosti sese reddebat, quae vis est vocis recredere. Baldricus Noviomensis lib. 3. cap. 57 : Campum contra eum accepit, unde se Recredidit, et legaliter fiet, dum suum adjudicatus perdidit, etc. Ejusmodi autem qui sese hosti tradebant REGREDITI yulgo, vel Recreanti appellati, qui quidem inter infames habebantur, adeo ut maximo probro haberetur objecta J?ecredificontumelia. Charta Communiae Ambianensis ann. 1209 : Qui juratum suum Recreditum, traditorem, Vuillot, id est Coup appellaveril, 20. sol. persolvet. Apud Joannem Villaneum lib. 7. cap. 85 : Ricreduto et traditore. Lib. 8. cap. 30 : E quasi come gente Ricreduta feciono a Genovesi ogni patto, che vollono. Chevalier Recreu, pro ignavo apud Joinvillam pag. 38. Quod quidem probrosum adeo censuit vocabulum, ut illud describere noluerit Ranulfus de Glanvilla lib. 2. cap. 7 : Est autem Magna Assisa regale quoddam beneficium,.... quo vitss hominum et status integritati tarn salubriter consulitur, ut in jure quod quis in libero tenemento possidet , retinendo , duelli casum declinare possunt homines ambiguum ; ac per hoc contingit insperatas ac prasmaturas mortis ultimum evadere suppliclum, vel saltern perennis infamise opprobrium, illius infesti et inverecundi verbi, quod in ore victi turpitur (f. turpitudinis) [turpiter] sonat, consecutivum.

REG

REG

REG

39

Verbum autem probrosum descripsit I soies accrouppie ne souillee en la poulBracton. lib. 3. tract. 2. cap. 34. 2: Non driere de Recreantise. Joan. Molinetus sufficit, quod appellatus cognoscat fuisse fol. 57. v : socium suutn vel latronem, vel aliquid Resveillez-vous sans estre Recrandis. simile ad Recreantiam, nisi dicat verbum illud odiosum, quod Recreantus sit. Quo Vide Columberium in Theatro honoris loco FJeta lib. 1. cap. 38.18. prorecrean- torn. 1. pag. 110. et ISfotas nostras ad tiam , habet recreantisam. Est igitur Jpinvillam, et ad Stabilimenta S. LudoRecreantus idem quod Recreditus, ex vici. Gallico Recreant, pro Recreu. In Assisiis Atque inde Equos Recreatos dixit Fleta Hierosolymitanis, qui in arenam des- lib. 2. cap. 2. lassos, fatigatos, quos cendebat duello dimicaturus, ita judi- Villiomarus, seu Joseph us Scaliger in cem alloquebatur : Je suis prest de le Titium lib. 8. cap. 20. Recreditos appelprouver de mon corps contre le sien, et le lavit, quasi, inquit, recruduerint, qua rendrai mart ou Recreant en une oure in re falli virura doctissimum ex praealdoujour, et veez ci mon gage, etc. Eaedem latis satis constat. [Memorantur etiam Assisise cap. 190 : Se un home qui a fie, Recreanti sommarii, in Litteris S. Ludoqui soit connu a vil, Recreant, couart, ou vici ann. 1262: Equi, palefredi et alii que il soit bossu, etc. Le Eoraan de Parise Recreandi, in Litteris Philippi Pulchri la Duchesse MS. : ann. 1299. Equi, palefredi et alii Recreanti , in Litteris Philippi V. ann. Quant il sera demain tot adobez el prez, 1316. quos etiam Recreants vocarunt 11 se lairra cheoir a terre de son grez, nostri. Le Roman de Vacce MS : Recreant se fera veiant tot le Barne.
Le Roman de Roncevaux MS : Tant que 1'aurai et mort et Recreant.

Le Roman d'Amile el d'Ami MS :

Tant que li uns en sera Recreans. [Le Roman de la Guerre de Troyes MS : Vil Recreant a tosjors mes En serez tenu et mauvez.... He ! Recreant, failli et feus, Qil vergoigne lu dois avoir.

Le Roman d'Athis MS :
A tons les miens honte feroye, Pire qiie Recreant seroye, Se le prenoie en tel maniere.]

Le Miroir de Justices, de ^Elfredo Rege : II pendist Erkinwald pur cen, que il pendist Franklin, pur mil autre desert, mais pur ceo que il enseigna a celui, que il vainquist per bataille mortelle, a dire que la moete de Cravante. Id est verbum-Recreant. Statuta MSS. Caroli I. Regis Siciliae cap. 136. ubi de Campionibus : Ou se il se pent mieux defendre, ou qu'il ne deust avoir mis avant tantost la vois de Recreant. * Charta ann. 1296. ex Ohartul. 23. Oorb. : Et se I'une des parties estoit vaincue ou Recreant, ly devant dils religieux, ou leurs commans, seroient tenus a delivrer icelluy vaincu ou Recreant a I'issue de la porle de I'abbaye. Hinc Recreantir, pro Ardorem pugnae remittere, apud Monstrel. 3. vol. fol. 43. v: Us feirent les Gantois retraire et Recreantir de leur effort. Et Recreandise, pro Ignavia, apud Christ. Pisan. in Carolo V. part. 2. cap. 10 : Mais pour ce que aucunes gens pourroyent contredire a mes preuves de la chevalerle de cestuy roy Charles, disant que Recreandise ou couardie lui tolloit, que luy en propre personne n'aloit, comme bon chevaleureux, aux armes et faiz de batailles et asxaulx, etc. Est igitur estre recreant idem, quod dimicando deficere. Ditmarus lib. 3. de quodam duello : Vulneratusque in cervicem bis Waldo, ardentius insequitur hostem , percutiensque ictu valido caput , prostravit eundem. Interrogatus autem Gero Comes ab eodem, si plus potuisset pugnare, coactus est, quod jam defecisset, profiteri.... Tune Gero jussus decreto judicum ac voce Imperatoris a carniflce quodam decollari. Christina Pisana in praefat. ad lib. le Tresor de la Cite des Dames: Non mie a toi appartient estre OLU nombre d'iceulx qui en la vote et au chemin sont trouvez Recreans. Infra : Or BUS bailie ta main, dresse toy, et plus ne

Recretatus aut Recrezutits, vitiosa scriptione; unde particulam nee ante recredutam, apud Pilonum delendam esse existimo. Giterra itaque Recreduta seu Recredita, inducias significat, Gall. Suspension d'armes; quod datis ex utraque Sarte obsidibus fleret, sic nuncupata. harta ann. 1199. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 370: Et si Laudenses intrarent in guerram pro Mediolanensibus, non possint nee debeant facere pacem, vel treugam, vel guerram Recretatam de ipsa guerra, sine parabola consulum Laudse, etc. Alia ann. 1202. ibid. col. 391 : Item non faciam pacem, neque concordiam, neque guerram Recrezutam, neque pactum cum Reginis, nisi ad voluntatem potestatis seu rectorum Mutinse. Vide supra Guerra Recredita. 2. RECREDERE, Regredi. Charta ann. 1023. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. aevi col. 187: Ut licentiam habeant.... sediftcia seu piles et arcora facere, qualiter volueritis sic in altum, ut Cheval out bon et Men courant. onerosa plaustra incredere et recredere Mez de corre le haste tant, possint subtus ipsa sediftcia. Que il 1'a fait tout Recreant.] 1 RECREMARE. Glosss Lat. Gr. : Re* Recreanti, Recredati et Recrediti, ea- cremo, xatojxat. Recremandum, eyxauaxov. dem notione, seu Equi debiles, consue- Alia3 Gra3C. Lat.: Ka'.o(j.at, ardeo, conflatoque servitio inhabiles , quos nunc gro, Recremo, flagrum. Redundat flaChevaux de reforme vocant. Charta Phil. grum. Et alibi: 'Eyxauarov, RecremanPule. ann. 1299. in Reg. 53. Chartoph. dum. reg. ch. 87 : Adjicientes elemosinis omnes | 1. RECREMENTUM, Excretum, Coluet singulos equos, palafredos et alias Re- mellse, Gallis Criblure. Gloss. Lat. Gra3C.: creanles, nostro et reginse et liberorum Recrementum, Sy]V!a<T[/.a, a7roTpt(Ji[Aa.GloSSa3 nostrorum , successorumque nostrorum GraBC. Lat. : ScvtaatJia, /) pjuapta TOU (7(Tou, usui deputatos. Alia ann. 1321. in Reg. Detrimenlum, Recrementum, Retrimen75. ch. 303 : Item debet habere (marescal- tum, Intertrimentum. * Recrois, eodem intellectu, in Invenlus prioris de Paredo) et sui antecessores habere consueverunt perpetuo corios equo- tar. ann. 1316. ex Reg. A. Cam. Co'mput. ntm mortuorum in dido prioratu et equos Paris, fol. 84. r : Item ix xiiij. aignaus Recreditos. Alia Geraldi abb. Trenorch. d'or, desquielx il y en a viij. qui furent ann. 1334. inter Probat. ult. Hist, ejusd. prisie xvj. 1. Par. et ix** vj. pesanz iij, monast. pag. 246: Item debet habere marz et vj. onces, pierre el tout; dont idem marescallus et successores sui, ra- I'on rabat pour les pierres et le Recrois tione sui offtcii, equos nostros et succes- ij. marz. sorum nostrorum Recredatos 'et inhabiles * 2. REGREMENTUM, Renovatio ; diciad laborandutn, sive sint equi roncini, tur de pilis qui recrescunt^ Ital. Ricrespaleffredi, somerii, sive mulse vel tnuli. cimento, Hisp. Recrecimiento. Mirac. S. Refoule, eadem acceptione, in Lit. re- Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 267. col. miss, ann. 1390. ex Reg. 138. ch. 208 : Le 2: Sic equus ille innoxius, lemeritatis suppliant pour ce que ses chevaux estoient aliense de cetera servavit indicia, quippe Refoulez, dist d un sien varlet qu'il avoit, qui nee carnis plense nee culis solidse, nee que il preist un petit cheval, qui estoit d pilorurn deinceps recipere meruit Recreune charue. menla. RECREDUTA, Idem quod Recredenlia. * Nostris vero Recrois vel Recroiz alias, Charta ann. 1180. apud Georgium Pilo- idem quod nunc Euchere, Auctio. Charta n u m in Histor. Bellunensi pag. 90. v : scabin. Duac. ann. 1366. in Reg. 97. Et non debeant jam dictse personse pacem, Chartoph. reg. ch. 154: Avons vendu nee trevam, nee werrarn, nee Recredutam bien et loyaument par cri publique sur ce sine commune Conegliani facere. Alia fait, d Recroiz et a palmee, etc. Lit. ann. ann. 1220. in eadem Hist. Bellunensi 1368. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. pag. 111. v : Et non facient pacem vel 133. art. 20 : Que toutes les revenus de treugam, seu verarn, Recredutam inimicis ladicte ville (de Douay) seront bailliees, civitatis Tarvisii sine verbo Potestatis vel accensees d cris et d Recrois. A cry et a Consulum, etc. [Charta ann. 1212. apud Remont, eodem sensu, in Lit. ann.'1365. Murator. delle Antic. Estensi pag. 400 : torn. 4. earumd. Ordinat. pag. 594. Ex quo guei'ra incepta fuerit, Commune * REGRESGENTES, Reditus, proventus, Cremone postea non faciel de ea pacem, Gall. Revenus. Propter Recrencentes, quos sive guerram, Recredutam, aut treguam, abscondi a facie pauperum, apud Theob. sine parabola Rectorum Papiensium. Se- Anguilbert. cap. 29. Mensa? Philosoph. mel recurrit ibi. Instrumentum ann. Vide Reventus 2. 1265. torn. 1. Corporis Diplom. Juris * RECRESCENTIA, Silva caedua, quae gentium pag. 222. col. 2 : Communie non recrescit. Charta Joan. abb. Pontiniac. facient pacem vel treugam, vel guerram, ann. 1244. in Chartul. ejusd. monast. Recreduram cum inimicis dicti domini pag. 41 : Prseterea sciendum est quod Regis. Emendo Recredutam, ut ibidem pnedicti homines se abstinebunt de utendo legitur pag. 123. col. 1 : Non faciet ipse in Recrescentiis venditionis nemoris prsedominus Rex.... pacem vel treugam, vel dicti per quatuor annos ; et a jarronno guerram, Recredutam cum inimicis pree- Recrescentiarum dictse venditionis se abssentibus.] tinebant usque ad decem annos. Alia * Fallitur Cangius, nee vim vocis in- Oliver, abb. S. Remig. Senon. ann. tellexit, ut et Muratorius in nqta ad lo- 1311. in Reg. 47. Chartoph. reg. ch. 127.: cum mox laudandum. Adjective sumi- Poterunt dicti emptores facere collegii tur Recredutus vel Recreditus, necnon et (leg. colJigi) arces, Gall. Arz, in Recres-

60

REG

REG
1396. in Reg. 150. Chartoph. reg. ch. 195: A lui exposant vint icellui Grangier son sire, environ heure de Rede, et lui demanda qu'il faisoit et s'il avoit point gouste. Aliae ann. 1459. in Reg. 189. ch. 299 : Le suppliant retourna apres disner a I'eure du Recye... pour aler labourer. Alias ann. 1447. in Reg. 176. ch. 508: Iceulx voisins si mirent ensemble pour aler reciner;.... et apres ledit Rechinoy, etc. Aliae arm. 1411. in Reg. 165. ch. 158 : Icellui suppliant demoura en icellui hostel jusques a I'heure de Ressie ou relevee. Ression, eadem notione in Lit. remiss, ann. 1478. ex Reg. 205. ch. 82 : Le suppliant porta une choppine de vin et ung loppin de pain audit cousturier pour son Ression. Resson, nisi legendum sit Ression, in Stat. ann. 1365. torn. 4. Ordinal, reg. Franc, pag. 589. Hinc Refiner et Ressionner, pro Merendam sumere. Lit. remiss, ann. 1422. in Reg. 172. ch. 130 : Jehannin Emengard dist a son cousin qu'il avoit assez dance, et qu'ilz s'en alassent Ressiner en sa maison. Aliae ann. 1444. in Reg. 177 : Jehan Moreau et ung sien varlet Ressionnoient ou mengeoient apres disner, etc. Regouler, pro simplici Gouter, in aliis ann. 1428. ex Reg. 174. ch. 221 : Apres disner, un nomme Ponsart et autres de la ville d'Aubernie, alerent Regouter et boire en I'ostel d'un tavernier. Aliam vocis originem propositam, vide supra in Hora de Riolte. 1 RECTIFACERE, Rectum facere. Gloss. Lat. Graec. : Rectifacio, opSoTojiw. Gloss. Graec. Lat.: 'OpOoTojiw, Rectifacio, rede tracto. Pro op9oTop.a>, quod proprie signiflcat Divide, in rectum seco, mallem opOow, quod est rectum facio. 1 1. RECTIFICARE, Instaurare, in pristinum vel meliorem statum erigere. Memoriale Potestatum Regiens. ad ann. 1269. apud Murator. torn. 8. col. 1129: Ducentum mihtes de Montanea cum militibus et peditibus de episcopatu Mutinse iverunt in Fregnanum.... occasione Rectificandi castrum unum in servitio de Seraphinellis de eadem contrata Fregnani. Chronicon Modoetiense apud eumd. Murator. torn. 12. col. 1142 : Terram Modoelise, quse propter guerram de suo bono statu erat quasi ad nihilum redacta, cito fortiter Rectiftcavit. Iterum legitur ibi. 1 2. RECTIFICARE, Rectum declarare, ratum habere, Approuver, vertit Lobinellus. Testamentum Gaufridi de Plesseio ann. 1332. torn. 3. Hist. Paris, pag. 393. col. 1 : Donationem per me, ut praemittitur, primo factam elsdem magistris et scholaribus de domibus.... hac mea ordinatione prsesenti, quam pro ultima voluntate esse volo, Rectifico et approbo et conftrmo. Nostris Rectifier idem est quod Emendare, corrigere: quod forte posset etiam hie intelligi, licet prior interpretatio toti loco melius cohserere videatur. ^ RECJITAS, Justitia, ssquitas et veritas. Gl. Isid. RECTITUDO, Idem quod Rectum, jus, quod quis in rem aliquam habet. Gonsuetudo Lorriaci ann. 1187 : Nullus cum aliquo placitabit, nisi causa Rectitudinis exequendse. et recipiendse. Tabularium Flaviniacense ann. 1002: Prssdicto Comiti fecerunt sacramentum, quod nullam aliquis prseter Monachos S. Petri in salvamento eodem haberet Rectitudinem. [Charta ann. 1087. ex Archive S. Victor-is Massil. arrnar. Narbon. num. 2: Salva reverentia et canonica obedientia S. Justi Archiepiscopi et clericorum ejus et Recti-

REG
tudine ecclesise S. Pauli. Charta ann. 1090. inter Instrum. novas Gall. Christ, torn. 2. col. 471: Cuique volenti licebit, quod in eisdem ecclesiis suum est, proprium donare soli S. Ypolito martyri : quo audito Gaufridus hoc idem facere concessit hotninibus suis, videlicet ut de rebus omnibus, quascumque ab eo feodaliter tenere videntur, tribuant suam Rectitudinem prsefato Martyri, si eis placuerit. Rotulus saeculi xn. ex Archivo GasaeDei : Bertrandus Stephana praecipio et filio ipsi, ut dimicel et prsslietur Rectitudinem S. Rotberti, id est, jura defendat. Dimiserunt Rectitudinem ijuam habebant in eodem loco et in silva, apud Stephanotium in Antiq. Petragor. MSS. pag. 173. Passim occurrit.] REGTITUDO, Jus, Rectum, quomodo quis rectum facere dicitur, cum juri stat. Chronicon Mauriniacense lib. 2. pag. 363 : Rursus ad Rectitudinem Monachi revocantur, et quod aliquibus novum fuit, quatenus ad caput causx rediretur, judicatum est. Simeon Dunelmensis de Gestis Regum Anglor. ann. 1093: Insuper etiam ilium, ut secundum judicium tanturn bonorum suorum in Curia sua Rectitudinem ei faceret, convtringere voluit. [Chartularium Dunense Ch. 93 : Misit ad Gaufredurn vicecomitem, mandans ei, ut sibi Rectitudinem de famulis suis faceret, qui archam Mam in alodio S. Martini fregerant. Charta ann. circiter 1132. apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britann. col. 238: Et quia hanc terram Abbatissa calumniata fuit, dedit ei Riwallonus obsides, ut ante G. Comitem Redonis instituto termino teneret Rectitudinem, hoc est, juris staret huic calumnise responsurus.] Ordericus Vitalis lib. 8: Tene Rectitudinem nobis, et nos tuis obtemperabimus jussis. Eodem lib. : De conlumaci adolescente legitimam Rectitudinem tenuit. Lib. 9: Nisi Rectitudinem eis fecerimus. Addelib. 11. pag. 806. 818. lib. 12. pag. 860. 863. 867. S. Anselmum lib. 3. Epist. 24. Bromptonum pag. 836. Probat. Hist. Vergiacensis pag. 43. [Librum nigrum Scaccarii pag. 11. Thomasserium in Consuetud. Bituric. pag. 84.J etc. PER DENARIUM RECTITUDINEM FACERE. Charta Berneri Decani Parisiensis, apud Hemeraeum de Academia Paris.: Pro forefacto, quod de domo prxdicta inscienter jusserat, per denarium, quern in manu sua tenebat, Rectitudinem ante ipsum altare fecit, etc. T RECTITUDO, Rectus usus, aequa consuetudo. Adnuntiatio Ludovici Regis cap. 5. post titulum 31. Capitularium Carol i Calvi : Et volumus,ut vos et ceteri homines fideles nostri talem legem et Rectitudinem et tale salvamentum in regnis nostris habeatis, sicut antecessores vestri tempore antecessorum nostrorum habuerunt. Mox habetur : Sicut tempore antecessorum nontrorum lex et Consuetudo fuit. RECTITUDO, Tributum,praestatio, Gallis, Droiture. Charta ann. 950. apud Meurissium in Episcopis Metensib. pag. 137 : Una cum.... vineis, silvis, pratis, pascuis, aquis, Rectitudine pontis super fluvium Hurt siti, aquarumque decursibus, etc. Leges Edwardi Confess, cap. 30 : Nee ob securitatem pacts adeptam detineant Rectitudines, vel servitia dominorum suorum. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 6: Si quis Dei Rectitudines per vim deforciat, emendet, etc. Et cap. 11: Si quis Dei Rectitudines per vim teneat, etc. Statuta Davidis II. Regis Scotise cap. 12. | 3: Mercatores autem sive

centiis dicti nemoris, pro ligando opere dicti nemoris. Vide infra Revenuta 2. * REGRETATUS , RECREZUTUS. Vide supra Recreduta in Recredere 1. f REGREUVA, Militum supplementum, legionum appendices, Gall. Recrue. Edictum Johannis Franc. Regis ann. 1363. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal, pag. 622 : Capitaneus Recreuvas gentium armorum facere (valeal) vel eas cassare, si et quando eidem fuerit, de et cum consilio consiliariorum super prsesenti provisione ordinandorum. * RECRIBRARE, Iterum cribrare; unde Recribrator, qui istud facit. Comput. MS. monast. Clareval. ann. 1364. fol. 5. r: Pro uno Recribratore, qui Recribravit ordeum, etc. RECRIMINATIO, cum litigatores idem crimen invicem intentant, Graecis, avuxaTYiyopta, nam apud Latinos proprio caret nomine, ait Fabius lib. 3. cap. 12. Utuntur non semel practici, [legiturque lib. 9. Cod. Theod. tit. 1. de Accusat. leg. 12.1 1 REGRISSARE, de Anatum clamore supra dicitur in voce Baulare. 1 RECTA, nude, Idem quod Recta vestis, quam, ut habet Isidorus lib. 19. Orig. cap. 22. sursum versum stantesque texunt: quo nimirum ppere, ut explicat Carolus de Aquino in Lexico Militari, trama semper pectine ad superiorem partem ducebatur et trudebatur ; quod vocabant sursum versus vel in altitudinem texere. Vopiscus in Aurelianq Imper. : Primus paragaudas vestes militibus dedisse dicitur, cum ante nonnisi Rectas purpureas accepissent, hoc est Rectas tunicas rubras. Vide ibi Salmasium. REGTARE, In jus vocare. Vide Rectum. REGTICINIUM. Messianus Presbyter in Vita S. Gsesarii Arelat.: Nam illud dulcissimum et sanctissimumRecticinium, quis verbis unquam valebit explicare ? Mox : Domine, quid tu dicis ? quibus ille, Expectate, inquit, ad mensam inultum dicendo lassastis, et hue usque non tacuistis,jam paululum reficite. Et adjecit : Rene dicitis,sed quia cwnam expedivimus, Reticinium (sic) facturi sumus, etc. Aliud yidetur a recta cosna Latinorum, quos ita cosnam lautam appellasse observat Turnebus lib. 18. Adversar. cap. 11. hie enim Recticinium videtur dici colloquium, quod post coenam inter convivas peragitur. Eruditus Mabillonius Recinium edidit, ut sit merenda, et nostrum Reciner, seu postmeridiana refectio. S5S Haec comestio, quod sit dimidiata solum, alia parte in coenam rejecta, Recinium dicta est, si credimus eidem Mabillonio torn. 1. SS. Benedict, pag. 675. a yeste seu toga quadrata, quam antiqui Recinium vocabant, quasi Rejicinium, quod mediam ejus partem in tergum rejicerent. Verum alii melius, ut mihi videtur, a Ratio deducunt, quae vox, ut supra dictum est, aliquando signiflcat Ratam portionem rerum ad victum necessariarum : quam opinionem confirmant antiquse voces Retion, Merenda, et Retionner, Merendam sumere. De variis comestionibus haec lepide scribit Rabelais: Vous dites qu'il n'est Dejeuner que d'escoliers ; Disner que d'avocats; Ressiner que de vignerons ; Souper que de marchands ; Regoubillonner que de chambrieres, et tous repas que de farfadets. * Bollandistae, ut et Mabillonius, Recinium ediderunt: recte quidem , nee minus bene de Merenda interpretati sunt, quam nostrates Rechinoy, Rede et Ressie appellarunt. Lit. remiss, ann.

REG

REG

REG

61

per terram, sive per aquam venientes, mente PP. VII. cap. 70. ex Cod. reg. Rectitudinem Regis, Regi per ministros 4660. A. suos plenarie reddant. [** Angl. Rights.] 3. RECTOR, Dignitas in Imperio CP. 1 REGTOLLERE. Vide infra Retollere. apud Luithprandum lib.'3. cap. 7. (26.) 1. RECTOR. Rectores Ecclesiarum, Prae- [** Rector domus, apud eumd. lib. 6. lati, Episcopi, Abbates, parochiarum cap. 10.] Constantinum Porphyrogen. Presbyter!, in Lege Longob. lib. 3. de Administr. Imper. pag. 199. Scylittit. 1. 42. tit. 10. | 4. [* Lot bar. I. zem pag. 607. 781. Zonaram pag. 48. 41. 84.] in Gapitularibus Caroli Mag. lib. 3. etc. Vide Notas ad Alexiadem pag. 233. lit. 75. etc. Maxime Rector Ecclesise dici- et Glossarium mediae Graecitatisin 'Pcuxtur, qui vulgo Curio, seu Curatus, ut in TWP, col. 1280. [* Alii sunt Rectores ProCharta Alaraan. 43. apud Goldastum, vinciarum.] [et alibi saepissime , praesertim apud j 4. RECTOR, in Prologo Pactus Legis Aremoricos, qui hodieque Recteurs vo- Salicae, Idem qui Dux Comesve, sive cant, quos nos Curez nuncuparaus ; provinciae Rector, aut Judex : DictaveCurez autem appellant ipsi, quos alii runt Salicam Leg em Proceres ipsius genVicaires dicunt, nempe Ourionum vica- tis, qui tune temporis apud eamdem erant rios. Vide Lpbinelli Glossarium ad cal- Rectores. cem Historiae Britan. Burdigalenses 1 5. RECTOR, Praeses in Academiis, Recteurs, etiam vocant Curiones.] Conci- Gall. Recceur. Quolibet trimestri eligitur lium Londin. ann. 1237 : De residentia in Academia Parisiensi; unde quatuor in Ecclesiis a Rectoribus facienda videtur Rectoriae memorantur a Roberto Goulet nobis consulendum facto potius, quam in Compendio j u r i u m hujus Universitastatuto. [Synodus Valentina ann. 1590. tis fol. 5 : Reclorise S. Dionysii, Nativitatorn. 4. Concil. Hispan. pag. 458 : Recto- tis Domini, Paschse et S. Johannis Bapres eorumque Vicarii, qui Baptismi sacra- tistse. Rector studii, dicitur in Bulla Alementum in suis Ecclesiis conferunt, te- xandri VI. PP. torn. 3. Concil. Hispan. neantur propria sua manu in Baptismi pag. 691. [** Vide Savin. Histor. Jur. libra illorum nomina, qui baptizantur, Rom. med. temp. torn. 3. passim. Locos describere.] Hinc exhibet index rerum.] RECTORIA, Dignitas Curionis, vel Ec1 REGTORIA.TUS, Dignitas Rectoris in clesia parochialis, [in Statutis Ecclesia- Academiis, Gallice Rectorat, apud Rorum Cadurc. Ruthen. et Tutel. apud bertum Goulet in Compendio j u r i u m Marten, torn. 4. Anecd. col. 729. in Sta- Universitatis Paris, fol. 3. verso, etc. tutis Eccles. Nemaus. ibid. col. 1065. * Ea dignitas Rectoria passim appellaapud Thomam Madox Forraul. Anglic, tur. Consule Statuta Univers. Andegav. pag. 70. et 71. Rymerum torn. 14. pag. ann. 1410. torn. 9. Ordinal, reg. Franc, 265. col. 2. et torn. 15. pag. 180. col. 1. in pag. 499. Constitutionibus Eccl. Valentinse torn. 1 6. RECTOR, 4. Concil. Hispan. pag. 192. et alibi.] domorum, quas Jesuitis dicitur Superior Collegia vocant vel Se[* Unde nostris Rectorie. Lit. remiss, minaria : iis autem Collegia sunt doann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. mus in quibus extraneos, Seminaria ch. 84 : Comme le frere de James eust quibus suos duntaxat sodales prinst a certain et juste tiltre la posses- vero, in Plures aliae sunt monachorum, sion de la cure ou Rectorie du mas de docent. pauperum, aegrotorum atque peregriGuarne lez Verdun, etc.] norum domus, in quibus praeses etiam | RECTORATUS, Eadem notione. Syno-Rector appellatur ; sed eas omnes et sindus Valentina ann. 1590. torn. 4. Ooncil. gulas enumerare operosius esset quam Hispan. pag. 458 : Quando.... aliquis no- utilius. viter conversorum Rector, vel ejus Vica] 7. RECTOR, Titulus honoris apud rius, in alia Ecclesia extra Rectoratus sui Venetos, qui tribuitur Potestati et CapiEcclesiam, ut Beneficiatus vel substitutus taneo armorum. Massiliensibus Rector resederit, ierityue ad Rectoratus sui Ec- dicebatur Praeses, cujus erat Civitatem clesiam, ad suum Rectoris vel Vicarii pe- regere, gubernare, defendere et salvare, ragendum officium, volumus ne ejus ab- ut habeturin Statutis ejusdem Civitatis sentiae causa ad eos actus in Ecclesia, in cap. 1. ubi singula Rectoris munia fuqua beneficiurn obtinet vel substitutus est, sius exponuntur. punctum amittat, quibus alioqui prsesens * Ita quoque apud Montempessulain ilia fuisset. num : ubi praeterea Rector appellatus, 2. RECTOR. Rectores Apostolici Patri- qui burgensibus regiis gubernandis eomonii, dicti ii ex ordine Clerical!, qui a rumque privilegia conservandis a rege summis Pontiflcibus subinde in Provin- praepositus erat. Lit. ann. 1373. torn. 5. cias et Regna mittebantur, qui S. Ro- Ordinal, reg. Franc, pag. 628 : Magismanae Ecclesiae Patrimonium curarent, trum Arnaudum de Lar... conservatorem id est massas et famillas Ecclesia^ ticas, ejusdem burgesise ; nee non diclorum burde quibus agit Gregorius M. lib. 7. Ind. gensium et privilegiorum suorum deputa2. Epist. 17. lib. 12. Epist. 12. 30. Census vimus et Rectorem, etc. et Denarios S. Petri exigerent, etRomam Regimina Paduae ad ann. 1293. apud transmitterent, apud eumd. Gregorium Murator. torn. 8. col. 387 : Per Commune M. lib. 2. Ind. 11. Epist. 32. lib. 5. Epist. Paduss fuit statutum, quod omnes Poles5. 53. et aliis locis : quod fuit etiam De- tales et Rectores venturi ad regimen Pafensorum munus. Vide Gesta Innocentii duae tantum per sex menses in ipso regiIII. PP. pag. 137. etDiurnum Romanum mine debe'ant permanere. In uno MS. cap. 6. tit. 4. 5. 6. legitur Prsetores. Latinis noti sunt pro1 RECTORIA., Munus Rectoris ejusmodi. vinciarum atque civitatum Rectores, Appendix ad Agnelli Pontificale de Pa- seu Praesides sive Gubernatores. [** De trocinio Archiep. Ravenn. apud Murator. Rectoribus Societatum Bononise vide torn. 2. pag. 211. col. 1 : Pro Ecclesia Ro- Savin. Histor. Jur. Roman, med. temp, mana in Romandiola Rector fuit, quae torn. 3. cap. 20. 55.] Hinc Rectoria vulgariter Comes Romandiolse RECTORA.TICUM , Munus et officium nominatur, et diu in dicta Rectoria stetil. Rectoris urbis : apud Falconem BeneMox occurrit ibi. ventanum in Chr. pag. 190. * Hoc munus Rectoriatus nuncupa1 RECTORA.TUS, Munus Rectoris protur, in Stat. comitat. Venaiss. sub Cle- vinciae, in Literis dementis VII. Papae

ann. 1382. torn. 10. Spicil. Acher. pag. 224. 1 REGTORIA, Dignitas Rectoris provinciae vel urbis, in Epistola Urbani IV. PP. ann. 1263. apud Marten, torn. 2. Anecd. col. 10. et in Excommunicatione Petri III. Regis Aragon. ann. 1282. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 530. col. 1. Vossius lib. 3. de Vitiis serm. cap. 41. regimen generatim exponit in hoc Chartae Philippi Franc. Regis loco pag. 158 : In qua quidem nostra curia Parlamenti, omnes at universal curiae seneschaliarum, balliviarum , Rectoriarum , vicariatuum, judicaturarum, etc. [j^De jure et dominio potestarie, et Rectorie, capitanie omnique regirnine et omni jurisdictione, etc. in Henric. VII. Imper. Bannit. Florent. ann. 1311. apud Pertz. torn. 2. Leg. pag. 523. et 526.] 1 RECTOR CHORI, Cantor. Breviarium Sarisbur. ann. 1555. asservatum in Parthenone Benedictinarum Angl. Pontisarae : Rectores chori, scilicet duo de superiori gradu, et duo de secunda forma, incipiant Missam. Vide Canlores. * RECTOR PUERORUM ET CANTUS, Qui pueris symphoniacis instituendis et edocendis praepositus est. Stat. ann. 1534. ex Tabul. S. Petri Insul. : Domini mei decanus et capitulum, suasu et ad requestam magistri Joannis Courtois, Rectoris quatuor puerorum et cantus, deliberarunl, etc. 1 RECTOR MERCATORUM, Qui praeest mercatoribus et cum eorum consulibus judicatde rebus ad mercaturam pertinentibus. Privilegia mercatoribus Nemausi concessa per Philippum Franc. Regem ann. 1277. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 671. art. 9 : Licebit mercatoribus dicte universitatis sibi preficere et habere capitaneum seu Rettorem et consules in dicta civitate Nemausi et tola senescallia nostra Bellicadri, sicut habent in nundinis Campanias. 1 RECTORES SGRINIORUM, lidem qui Primicerii scriniorum, lib. 6. Codicis Theod. tit. 30. de Palatinis sacr. larg. leg. 15. 1 RECTOR VILL^;, apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 8. Idem qui Major, de quo supra. 1 RECTORATICUM, RECTORATUS, RECTORIA, RECTORIATUS. Vide Rector 1. 2. 3. et 7. RECTORIUM. Career Rectoris, seu judicis. Joannes VIII. PP. Epist. 303: Etiam et Mas mulieres, quas nunc in sua mansione collectas detinet, in nostro Rectorio retinere jubemus usque ad nostrum notitiam. *RECTORIZARE,Rectoris officio fungi, regere, gubernare. Oculus pastor, apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 95: Ut ex eis aliqua subtili ingenio et sagaci praslibare valeant, quibus Rectorizent in subjectos et alias, cum occurrerit utilitas vel necessitas proponendi. 1. RECTUM, Jus, Gallice Droit, Germanis et Belgis Recht, Danis Rcett, [**Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. col. 399. et 405. voce Reht.] Jus, quod quis in rem aliquam habet. Eadmerus lib. De Similitudin. S. Anselmi cap. 74 : Improbus placitator, licet non habeat Rectum, tatnen propter improbitatem suam veniens ad placitum, hoc, quod est injustum, justurn ; et, quod est justum, vult ostenaere injustum. Tabularium Celsiniacense : Id circa cedimus... et unum dimidium campum, et medium decimum de Codoin, et omne Rectum et sinistrum, quod requirebamus in ea, etc. Tabular. Abb. Belliloci num. 32 : Dono et absolvo illud Rectum,

62

REG

REG

REG

sive illam rationem, quam in Ecclesia S. Rectum roget coram aliquo Schirmanno, cil ki fist deus contremans, ou trois, on Steph... possideo. Fleta lib. 6. cap. 1. 1: vel alto judice, et habere non possit, etc. quatre, et Retes en est, ki se doie passer Quod in jure scripto jus appellatur, id in Cap. 10 : Si quis vindicet, antequam sibi par un seul sacrement. Le Roman du Relege Anglias Rectum esse dicitur. Hinc Rectum postulet,etc. Adde Leges Alvredi nard MS. : varise formulae apud Practices, et in ve- cap. 48. Leges ejusdem Alvredi et GoDe quanque Ysangrin 1'a Rete, teribus Tabulis : drini cap. 1. Itel amande li fcra. | RECTUM CONSENTIRE alicui, Ut jus1 RECTUM JUDICIUM PROCLAMARE, et aequitas dictant cum aliquo agere. Eadem notione. Charta ann. 5. regnante Le Roman de Gaydon MS. : Adnuntiatio Caroli Calvi in Conventu Carolo Rege, apud Stephanotium torn. Que soil mes Sires de tra'ison Retez. apud Argentoratum ann. 847. art. 4 : 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 269 : AdvoIbidem : Et volumus ut sciatis quia nos fidelibus catus S. Marias et S. Juniani ex Nobiliaco noslris Rectum consentire volumus, et monasterio, Gualdo nomine, proclamans Se vo voi hui de tra'ison Ret6, Je me ferai d'un coutel acere, contra rationem eis facere non volumus : Rectum judicium coram domino Comite En la poitrine, ou en lone ou en le. et similiter vos et fideles noslros admo- et principibus suis de Aldeberto Lemovinemus, ut vos vestris hominibus Rectum censi, qui cupiditatis face et seculari Idem: consentiatis, et contra rationem illis non rabie silvam S. Marias injuste tolleDe vilonie ne fu onque Rete. faciatis. bat, etc. RECTUM FACERE, Gallis, Faire droit, | RECTUM RECOGNOSCERE, Jus agnos-Le Roman de Parise la Duchesse MS. : Juri stare. Chartul. ann. 1176. in Tabul. cere quod quis habet in aliqua re. TabuEt la faites a tos de tra'ison Reter. Eccl. Carnotensis n. 92 : Satisfactionem larium S. Vincentii Genoman. : Monaillam, quam jus vel Rectum facere vulga- chorum Rectum, quod in ipsis (Ecclesiis) Philippus Mouskes in Histor. Francor. riter appellant, Capitulo praestarent. Vide habenl, recognoscens, solide et perpetuali- MS. in Philippo Augusto : Leges Edwardi Confess, cap. 18. Leges ter habendum donavi. Quant li Rois sot la verite, Henrici I. Regis Angl. cap. 49. BaldriDE RECTO per bonos judices INQUIRERE, Que pour tolir son irete, cum Noviomensem lib. 3. cap. 75. Vitam in Legibus Henrici I. cap. 82. Vienent sor lui li faus Rete, etc. Lietberti Episcopi Camerac. cap. 54. veDE RECTO per bonos testes INQUIRERE, teres Ghartas apud Beslium in Comitib. cap. 82. Infra : Pictav. pag. 496. Marcam in Hist. BeneRECTUM DENEGARE, ibidem cap. 83. Pour le Roi ki de tort res Raite. Vadium Recti denegare, cap. 52. harnensi lib. 4. cap. 8. n. 1. Plenarium rectum facere, apud Ordericum Vitalem PLACITA DE RECTO, seu de defectu REPTARE, Eadem notione, Hispanis lib. 8. pag. 715. Facere plenum Rectum Recti, in Regiam Majestatem lib. 3. cap. Reptar, quod pronuntiatur ut Retar, Accoram judice, inLegibus Burgprum Sco- 20. Vide Defectus. cusare, in jus deferre : unde Riepto, acticor. cap. 61. | 1. Plenarium jus facere, T RECTUM ADVENIENS FEODI, Jus ve- cusatio, in Legibus Alfonsinis parte 7. ibid. | 3. Manu super altars imposita niendi in possessionem feodi. Charta tit. 3. lib. 1. Usatici Barcinonenses MSS. Rectum facere, in Chronico Besuensi ann. 1277. e Chartulario S. Vandregesili cap. 37 : Si quis in Curia a seniors suo pag. 682. [Vetus Charta Nobiliacensis torn. 2. pag. 1259 : Ego Ricardus dictus le coram principe Reptatus fuerit de baudia, apud Stephanotium torn. 3. Antiq. Pic- Pouletier vendidi viris religiosis domino debet ne de ilia expiare per judicium, etc. tav. MSS. pag. 577 : Misit ei Abba conve- Abbati et Conventui S. Vandregisili unam Cap. 117: Miles postquam fuerit a seniore nientiam, ut qualiter omne Rectum face- pechiam terrae... xi. lib. Turon. tenendam suo de bauzia Reptatus, non debet ei resret ei ex omnibus quaecumque voluisset, et habendam... et per Rectum adveniens pondere de aliis querimoniis, donee a quod judices veridici judicassent*. Ibid, feodi jure hsereditario possidendam. Alias Reptamento sit se expiatus, nisi senior ei pag. 578 : Super haec omnia fecit eis Ab- Recti species affert Thomas Blount in dimiserit Reptamentum. Adde cap. 24. bas omnes Rectos quoscumque requisie- Nomolexico. Rodericus Toletanus lib. 7. de Reb. Hisrunt ; ipsi vero duo fratres nullurn RecRECTARE , Reum ad rectum facien- pan. cap. 16 : Quod audiens Rex Fernantum ei fecerunt, sed perrexerunt sine ullo dum submonere, in jus yocare, [evOu- dus doluit, repulans se delusum, et misit respecto, quod Abbas eis dedisset, et vetv, Graecis.] Charta Henrici III. Regis quendam Militem Comiti Amalarico, qui avunculus eorum Arbertus Truant mul- Angliae apud Seldenum ad Eadmerum : eum de inftdelitate et perjurio appellaret, tum eis blasphemavit., quod ita sine res- Quo judicio deducendi sunt illi, qui Rec- qui... nuncium, qui ad Reptandum venepecto ullo, quod Abbas eis dedisset, per- tati sunt de latrocinio, murdro, incendio, rat, jocose delusum sine responso alia regebant. Charta vetus apud Lobinell. et'his similibus. Rogerus Hovedenus pag. miserunt. Charta Aldefonsi Regis Aragotorn. 2. Hist. Britan. col. 241 : Monachi... 655 : Si autem per appellationem Rectati num ssrae 1153. apud Blancam : Et illos Guigonem adierunt rogantes ut eis Rec- sint, etc. Inquisitio Justitiariorum itine- infancones, qui habuerunt et lenuerunt tum de Judicali Petit faceretur.] Vide rantium apud Gervasium Dorobernen- honore de seniore, si fuerit Reptato, non Directum. sem ann. 1170 : Et si furefitarii vel ballivi facial directum, nisiin ilia honore slando. STARE AD RECTUM, pro Stare juri, eorum aliquem acceperint, vel attacave- [Oonstitutiones Jacobi I. Regis Arag. Practicis nostris. Ester a droit. Rogerus rint per vadium, vel Rectaverint, et postea ann. 1234. Marcae Hispan. col. 1429: Item Hovedenus pag. 655 : Si plegios standi sine justitia per se relaxaverint. Infra : constituimus quod nullus Reptalus de ad Rectum invenire possunt. Et omnes qui Rectati fuerint de quocum- bausia sustineatur in nostra curia vel T RECTO STARE, Eodem significatu. que recto, etc. Idem ann. 1153 :. Clerici alibi, nisi se purgare voluerit de bausia Charta Edwardi II. Regis Angl. ann. Rectati et accusati de quacumque re, etc. secundum usalicum Barchinonse.] Vide 1323. apud Rymer. torn. 3. pag. 1012. Vide Leges Burgor. Scoticor. cap. 80.11. Excondicere. col. 1 : Ita tamen quod stent Recto in Bractonum lib. 3. tract, de Corona cap. 1 REPTATOR, Hisp. Reptador, Accusacuria nostra, si quis alius versus eos 1. | 3. et alibi passim. tpr, delator. Observantiaa Regni Aragon. loqui voluerit de prsemissis. Eadem haRETARE, RETTARE, pro Rectare. Charta lib. 8. tit. 1. | 4 : Et debet dare fidanciam bentur in Charta Henrici IV. ann. 1408. Philippi Aug. ann. 1186. in M. Pastorali de la spera, et petere per Reptatorem dari apud eumdem Rymer. torn. 8. pag. 527. Ecclesise Parisiensis lib. 16. ch. 24 : fidanciam de la torna. Salvo honore suo in hoc, quod Retari non col. 2. ARRETARE, Idem quod Retare. ForteESSE AD RECTUM in Curia Domini, poterit de murtro, neque de proditione, scutus de Laudibus Legum Angliae cap. Eadem notione, in Legib. Henrici I. cap. etc. Occurrit praeterea in Assisis Hen- 36 : Arretati de crimine aliquo, qualiterrici II. Regis Angliae apud Clarendum, cumque magno et enormi, etc. Hinc nos43. 55. etc. RECTUM domino suo VADTARE, ibid, apud Hovedenum pag. 783. Bractonum trum Areter, pro Sistere, detinere, reticap. 53. 81. Per judicium Recti vadimo- lib. 4. Tract. 5. cap. 8. 1. in Fleta lib. nere, quod ei, qui in jus appellatur, renium dare, ibid. cap. 52. 1. cap. 26. | 2. in Monastico Anglic, torn. cedere non liceat, quousque Rectum REQUIRERE DE RECTO, In jus vocare, 1. pag. 763. etc. [Breve Regium apud fecerit parti, a qua impeditur. Sed et ibidem cap. 43. Spelmannutn in Glossario v. Atia: Rex forte inde etiam vox Arret, pro judicio AD RECTUM aliquem HABERE, in Le- Vicecomiti salutem. Prascipimus tibi lato in eum, qui arrelatur, seu in jus gibus Edwardi Confess, cap. 20. et quod,... inquiras, utrum A. captus et de- vocatur. Henrici I. cap. 8. 27. 41. [Ad Rectum tentus in prisona nostra de L. pro morte *2. RECTUM, Tributum, quod ex jure alicui habere, in Juramento ann. 1130. W. unde Rettatus est, Rettatus sit de exigitur. Slat, sabbat. Carcass, ann. in Probat. novae Histor. Occitan. col. morte ilia odio el alia, etc.] Ita Reter, 1402. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 453. et in Charta ibid, proxime subse- pro Rectare usurparunt nostri. Leges 558. art. 3 : In fine sui temporis bonum et Willelmi Nothi vernaculae art. 47 : Ne verum compotum de Rectis habitis, levatis quenti.] RECTUM ROGARE, Adire judicem, et nuls ne lait sun hum de li partir, pusque et administratis, et expensis pro facto ab eo jus sibi fieri postulare. Leges Inae il est Rete. Petrus de Fontanis in Consi- dicli officii, coram successoribus suprapoRegis West-Saxige cap. 9 : Si quis sibi lio cap. 5. 2 : 11 ne m'est mie avis ke sitis reddendo, et reliqua restituendo. A

REG

REG

REG

63

Latino Recte, Riciement, juste, vulgo in Orig. Habsburgo-Austriacas families Justement, legitimement, in Lit. ann. pag. 162.] etc. REICOLA, REICULA. Testamentum 1392. torn. 7. earumd. Ordinat. pag. 466. RECTURA, vox Agrimensorum. Vide Bertichramni Episcopi Cenom. : Et Reicola, quae appellatur Stirpiaco, cum viGlossarium Rigaltii ad Gromaticos. ibi esse noscun^ RECTUS, dexter, Gall. Droit. Proces- neolas et mancipia, quae appellatur FonReicola, sus de virtutibus et miraculis Marise de tur. Infra : Rursum quae tanas, etc. : Reicolas illas, quas Malliaco, torn. 3. Martii pag. 755: Ad sanctae Ecclesiae per suum testamenquamdam hostellariam supra levatam ad tum Acta Rectum monaslerii S. Mauri super Lige- 250: dedit. etiam Episcopor. Cenom. pag. Emit rim esc alio latere Ligeris exislentem. quas Reiculas, in in pago Carintensi alivilla, cujus Ibid. pag. 757: Vidit vulnera in manibus est, etc. [Charta ann. 1074. e vocabulum Tabulario et pedibus, totumque corpus plagis lacera- S. Sergii Andegav.: Abbas S. Sergii tum, et in ea habitudine qua D. N. Jesus et monaclii ejus calumpniabantur monaChristus erat dum penderet in cruce; chis S. et quasi subito se ad Rectum vulnus la- paniaci Albini curtem et Ecclesiam Camet alias quasdam Reiculas.] ter is. RECELLA. Glossarium Cambronense : * Hinc Manus recta, pro Dextera. Or- Recella, diminut. a Recula, Recula autem dinar. MS. S. Petri Aurese-val.: Post a re. cap. 1 : Dum in matulinas, quando ad finem appropin- proprioRegula Magistri habere cellas, ararbitrio quaerunt quat, frater ille videlicet,... qui lumen cellas, et Recellas, ignorant quia perdunt habet portare, illuminabit candellam, veniensque a foris prope hoslium chori, sttas animulas. LexBurgund. tit. 24. | RECELLULA. manu de Recta elevata candellam tenens, Nisi forsilan quod ex mains bonis, id est expletis omnibus siirgent fratres , et in Recellulis vel ornamentis, etc. exibunt, prascedente illo qui fert candel1 RECIRCULATA, vel RECULATA, Ealam. ni fallor, Codicillus *[ RECTOS FAGERE. Vide Rectum fa- dem,Divisionalesigniflcatione. Fulcranni seu bonorun S. cere. 987. 1 RECTUS HJERES, Qui recta linea ab Leutevensis Episc. ann. 6. inter InsGall. torn. In eo descendit, cujus hasres est, in Chro- trum. quam Christ, Salmas, col. 270:tria villa, vacant mansa nico Andrensi apud Acherium torn. 9. et unum appendiarium, et villam quam Spicil. pag. 641. | RECTA MANUS, Auxiliaris, ad feren-vacant Clairato, cum ipsa Recirculata, et utraque vox dara opem expedita. Charta Henrici mansa duo, etc. Fortean debet Reicola est, restituique Imp. ann. 932. apud Mirseum torn. 1. mendosa alia similis, qua3 fuerit in usu, vox, aut pag. 38. col. 2: Precamur Comitem Na- nisi tamen legendum sit divisis vocibus murci, sicut fidelem et amicum, ut est, reambiente, Recta manu et vero auxilio subministret re circulata, idseu in circulo seuquse sita est in circulo ambitu Ecclesiae opem sui adjutorii. villas. * RECTA MENSURA, Adasquata, ni falRESCULA. ad Ecclelor, quae cumulatae opponitur. Vide su- siam Cathol.Salvianus lib. 1.fide datis a : Cur non bona pra Cessalis. Deo utemur Resculis? Editiones alias | RECTA MINA, Mina, seu mensura habent Reculis. Isidorus Pacensis Episfrumentaria, quas justa est, neque ma- cop. asra 756: Atque Resculas paciftcas jor, neque minor. Tabularium Abbatiae Christianis ob vectigalia thesauris publiSangerman. Paris. : Ipso die debet venire ministerialis salvatoris cum Recta cis inferenda inslaurat. Hinc emendandus mina ejusdem villas, et recipere consuetu- tini Gregorius Turon. de Mirac. S. Marcap. 29. de Chariberto Rege : Ingesdinem domini sui. tum est ejus auribus, locum quendam, j RECUBILE ORATORiUM,Fulmentum, quem Basilica S. Martini diuturno terncui quis precans Deum innititur, Gal- pore retinebat, sisti suo juri, reddique delice Prie-Dieu. Leges Palatinas Jacobi bere,.^. qui accepto iniquo consilio, pueros II. Regis. Majoric. in Actis SS. Junii velociter misit, qui Remiculam illam in torn. 3. pag. XLVIII : Volumus etiam eum suo dominio subjugarent. Ubi legendum habere cuslodiam cortinarum et aliorum indubie Reiculam. Adde Concilium Toleparamentorum, quse pro sede sive Recubili tan. XVII. cap. 8. nostro oratorio, divina audiendo fuerint RESCELLA. Pelagius libello 10. n. 18 : ordinata. Dedit ei aurum et nummos, et Rescellas, RECULA, RECELLA, REICULA, RESCU- et omne, quod in responso suo habebat. LA, Parva res, seu parvi momenti; fa- Adde n. 76. Edictum Pistense Caroli C. cultatiuncula. [Gl. Lat. Graec. : Recula, cap. 24 : Quidam Comites nostri nos conTupaytJuxTtov. Ali33 Gr33CO-Lat. : IIpay(i.a- suluerunt de illis francis homimbus, qui TIOV, Rerula, operula. Malim Recula. Ca- censum regium de suo capite, sed et de pitular, lib. 7. cap. 265: Qui Reculam suis Rescellis debebant, etc. Lambertus Ecclesiae petunt a Regibus, et horrendse in Vita S. Heriberti Archiep. Coloniencupiditatis impulsu egentium substantiam Sis num. 22: Non desistit, dum male rapiunt,etc. Eadem repetuntur cap. 409. usurpatas distraheret Rescellas. Occurrit In Capitulari ann. circ. 744. cap. 8. ha- etiam in Statutis Ordinis S. Gilbert! betur Reicula; Reicola vero in Capitu- Sempringhamensis. Glossar. Cambrolari tertio incerti ann. cap. 4.] Charta nense Rescellas, genus indumenti, id est Caroli Calvi apud Doubleturn [pag. 801: pelles interpretatur. Nos ob animae nostrse remedium, quasdam. SS^" Ad hanc indumenti notionem renostri juris Reculas B. Dionysii... parti- ferendus est, ut videtur, locus Actorum bus contulimus, sanctorum duntaxat S. Ottonis, torn. 1. Julii pag. 426 : Veibidem Deo servientium fratrum usibus teribus Rescellis (id est, involucris) codex perhenniter profuturas. Et] pag. 802 : Has exutus, et novis decoratus induviis. siquidem Reculae videntur esse sitae in * RECULARE, RECULLARE, Retrogradi, pago Vilcassino, etc. Utuntur Apuleius retroire, Gall. Reculer. Lit. remiss, ann. lib 4. Salvianus lib. 5. de Gubern. Dei, 1356. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 621; Priscianus lib. 3. partit. Donatus in Nee advertens quosdam gradus dicti solaVita Virgilii, Ivo Carnot. Bpist. 91.101. rii retro eum satis prope existentes, Recu[S. Bernardus lib. 4. de Consid. cap. 6. lavit seu retrocessit usque ad gradus prseAuctor Vitas B. Deicoli apud Eccardum dictos, et Reculando cecidit per gradus

eosdem, etc. Lit. Joan, episc. Arabian, ann. 1389. in Reg. 144: Dictus Johannes se deffendendo et Reculando seu retrahendo, etc. Johannes Fabri volens vitare dictos ictus retrocedendo sive Reculando semper se deffendebat, in Lit. remiss, ann. 1442. ex Reg. 176. ch. 153. Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 302. col. 1: Equum paululum cum habena Recullans, rotam iterum per infantis pectus transire coegit. Hinc Reculet, Recessus, in Charta ann. 1343. ex Bibl. reg. : Avoient bailie et delaisse une place ou Reculei, en laquelle a un puis seatit en la rue de la couroierie. Ordinat. Caroli VI. ann. 1399. in Lib. rub. fol. magno domus publ. Abbavil.: Les maire et eschevins, bourgois et habitans de nostre ville d'Abbeville en Pontieu, nous ont fait humblement exposer, comment la dicte ville est assise en un Reculet de mer, etc. j RECULGARE, Iterum calcare, Johanni de Janua. GlossasLat. Gall. Sangerman.: 6: Reculcare, Rechacer. Columella habet Recalcare. 1 RECUMBERE. Vetus Interpres S. Irenasi lib. 4. cap. 22. ult. edit.: Quapropter et Recumbentibus eis (discipulis suis Christus) ministrabat escam, significans eos qui in terra Recumbebant, quibus venit ministrare vitam. Ludit Irenaaus in verbo avaxETaSat, quod in priori commate accipitpro discumberein mensa ; in posteriori vero pro mortuum jacere. Vide cap. 31. 1. RECUPERARE, Convalescere, Recouvrer sa sante. Gesta Regum Franc, cap. 34 : Rex Chilpericus graviter segrotavit ; quo Recuperante, filius ejus.... segrotare ccepit. Vetus Charta apud Beslium pag. 421: Ad claustra facienda, et Recuperanda cum deciderint, etc. i. reparanda. [Hac signiflcatione Lex Bajwar. tit. 1. cap. 14. | 5 : Ad casas dominicas, stabulare, fosnile, granicam, vel tuninum Recuperandum, pedituras rationabiles accipiant; et quando necesse fuerit, omnino componant. Vide Recuperatio I.] 1 RECUPERARI, Simili notione, Amissas vires reparare, refici, apud Barthium in Glossarip, ex Hist. Palasst. lib. 11. cap. x : Christiani igitur, videlicet alumni civitatis illius reddiderunt se statim, nosque ibi fuimus optime per tres dies, et illic maxime sunt Recuperati nostri. Capit. xvni: Satis vero Recuperati sunt nostri de equis et de aliis multis, quse erant illis valde necessaria. 1 2. RECUPERARE, Excusare. Acta SS. Aurei et Soc. torn. 3. Junii pag. 51 : Dolerem quod ipse sciret Dominus Rexf quod tanto tempore ab ipsis sum delusus; hoc apud ipsum numquam Recuperarem. 13. RECUPERARE, Reperire. Acta S. Francisci de Paula, torn. 1. Aprilis pag. 150 : Rex plurimum desiderabat Recuperare virum perfectum et sanctum. 1 4. RECUPERARE, In notitiam et memoriam redigere, apud Barthium in Glossario, ex Raymundi Agilasi Historia Palaestina. T 5. RECUPERARE, Debitum recipere. Charta ann. 1309. tom.l. Hist. Dalphin. pag. 98. col. 1 : Item si aliquis mercator vadit seu redit per villam S. Simphoriani causa emendi, vendendi, solvendi seu Recuperandi, et sit eques, debet per diem, qua transit, quatuor denarios. Vide Recuperator. \ 6. RECUPERARE, Possessionem gentilitiam redhibere, Redimere possessipnem a consanguineo venditam, pretio venditori restituto, Practicis nostris Retraire. Consuetude Brageriaci artic. 42 :

64

REG

REG
decent dies ad Recurrendum, si voluerint. 1 2. RECURRERE, Abire, veteri Interpreti S. Irenaei lib. 1. cap. 19. ult. edit, n. 2. ubi haec verba Daniel. 12. 9: 'Air6Tpexe Aavtr)),, vertit Recurre Daniel. 3. RECDRRERE, RECURSUS, voces monetariorum, de quarum vi sequentia excerpsimus ex adversariis Magni Peirescii: 11 y a cette difference entre Recours et remede, que le Recours est une permission de foiblage sur le poids de I'espece : et le remede est une autre permission sur le poids de marc. Et lesdits remedes commencerent premierement par Recours, et ont continue par remedes, permis ensemblement, jusques environ le temps de Charles VII. depuis lequel jusques a present Von n'auzeque du remede.[Edictum Philippi VI. Reg. Franc, ann. 1329. torn. 2. Ordinat. pag. 39. num. 20: Item, que nul changeur, ne autre personne, ne soil si hardy qu'il trebuche, ne ne Recourre nulles monnoies, qui aient cours qu'elles que elles soient. Qu'il trebuche, ne Recuerre, in alio ejusdem Regis Edicto eod. ann. ibid. pag. 47. Ne trebuchier, ne Recourre, in alio ann. 1332. ibid. pag. 87. Ne trebucher, ne Requeure, in Edicto Philippi Pulchri ann. 1310. torn. 1. Ordinat. pag. 475. Passim occurrunt similes loquendi formulae in Edictis nionetalibus, inquibus Recourre, Recuerre vel Requerre, est Justum monetae pondus imminuere.] Datio ad firmam Monetae Tolosanae a Comite Alphonsq ann. 1265 : Juraverunt insuper, quod ipsi per se vel alios non fondent, nee tribuchabunt, nee Recurrent nostrum monetam supradictam, sed tenebunt et adimplebunt bene et fideliter omnes conventiones, etc. 11. RECURSUS, Justi monetae ponderis accessio vel imminutio, Oonstitutionibus regiis permissa, qua fit ut nummi ejusdem speciei alii aliis sint magis minusveponderosi. Ordinatio Humbert! II. ann. 1340. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 416. COl. 1: Fiant singuli grossi pr&dicti, ad Remedium ligse unius grani magis vel minus, et ad Remedium ponderis, ut non possit brischiari, nee in billionum reduci, sed septenarum unius grossi, et scindatur absque forti et fragili in marcha, ad Recursum unius grani magis vel minus, a justo ad fortem vel ad fragilem. Infra : Qui oboli grossi scindantur absque forti et fragili, ad Recursum unius grani, sicut alia monelasupradicta.Hnc redeunt, quae sequuntur col. 2 : Possint esse in marcha quatuor fortes seu quatuor debiles, qui non recedant ab eorum pondere, nisi per unum, et in aliis supradictis monetis est descriptum. Vide Henricum Poullain Tract, de Monetis pag. 427. * Ordinat. Caroli dalph. ann. 1357. in Reg. Cam. Comput. Paris, sig. Vienne fol. 18. r: Denarii taillientur ad Recours ad ballancetam, et possit esse de justo ad fortem unum granum et dimidium. Alia ann. 1362. ibid. fol. 41. v: Ipsi denarii debeant taylliari ad balanzetam et ad Recors, et possit esse de justo ad fortem unus granus. SS51~ Differt Recursus a Remedio, quod ille nummorum inter se compositorum majus minusve pondus spectet, hoc vero marcae, unde certus nummorum numerus conficitur, materiam vel pondus attingat, ut infra dicetur in Remedium 3. Sed si vox Remedium de nummis inter se compositis dicatur, turn idem sonat quod Recursus, ut in Ordinatione ann. 1343. ibid. pag. 418 : Et scindantur ad denariale et ad Remedium duorum granorum ponderis de justo ad fortem,

REG
et duorum granorum de debili ad jtis~ tvm. Vide Henricum Poullain Tract, de Monetis pag. 204. etseqq. et mox-Recwrrere 3. SSJS" Interdum Recursus, Gall. Recours, aequum est monetae pondus : de quo sic D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 94. nota e. Cum prsecipitur, inquit, ut certus numerus nummorum ex una marca cudatur, non solum necesse est, ut hie numerus nummorum unam marcam pendat, sed etiam requiritur, ut singuli nummi aequalis sint ponderis : quod dicitur Recursus nummi ad marcarn vel marcae ad nummum. Si autem admodum acceleranda est monetae cusio, hanc aequalitatem, seu proportionem, servare non jubentur cusores, tumque moneta dicitur sine Recursu, ut in Literis Caroli Johannis Regis Franc, primogeniti ann. 1356. editis pagina Jaudata : Et fait commandement, et cnjoindre expressement par aucuns de nostre Conseil, aux gardes et maistres de la monnoye d'argent de Paris, que il feissent tailler et ouvrer a bade sans Recours, afin que pour la cause dessusdite, peust et deust estre fait le plus grand ouvraige que I'en pourroit, duquel ouvraige ainsi fait a bade et sans Recours, a bien este fait six mille trois cens douze livres dix solz de gros deniers blancs. Quo in loco pro a bade, ubi haeret et mendum suspicatur oculatus Editor, legendum esse puto d hade, vel potius a hate, propere, festinanter : quod nunc dicimus d la hate, vel en hate. Quam belle loco citato cohsereat haec emendatio, nihil opus est dicere. 2. RECURSUS. Tabularium S. Andreae Viennensis : Notum sit... dedisse... hoc est cymiterium et totum decimum, et oblationes, et primitias, et pascua similiter donasse bestiis Monachorum in silvis et in piano, totum Recursum in silva lignorum et pastionum porcorum in eadem silva sine Incro. [Notitia de fundatione Theoloci ann. 1130. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 4. col. 164 : In omnibus etiam suis nemoribus ipsorum porcis Recursum et omnimodos fructus ad eorum pabulum, abxque eo pretio, quod vulgo Pysnaticum dicitur. Qui bus in Jocis Recursus aliud nihil videturquam. jus pascendorum porcorum in nemoribus.J 3. RECURSUS, vox forensis, vulgo Retrait lignager. Consuetudines Bellaici, ex Regesto Inculismensi Camerae Computor. Paris, fol. 39. v : De domibus aut rebus aliis... si habeant vendi, quocumque modo possideantur, si quis fuerit de genere venditoris, primo loco habeat Recursum ad res illas, et poterit eas retinere, etc. 14. RECURSUS, Perfugium, refugium, Gall. Recours. Epistola Monachorum Grandimont. ad Innocentium III. PP. ann. circiter 1215. apud ^Tarten. torn. 1. Anecdot. col. 847 : Si enim nobis deftcis, non est alius qui adjuvet, nee scimus alium apud quern post te credamus aliquem invenire Recursum. Vetus Ceremoniale MS. B. M. Deauratae : lllis deftcientibus habebitur Recursus ad Lectiones communes. Rursus occurrit in Chronico Parmensi ad annum 1292. lib. 3. Imit. Chr. cap. 38. num.2. 1 5. RECURSUS, Nostris Recours, Praes, cautio, sponsor ; unde Avoir recours, Sponsorem appellare. Statuta Collegii Montisacuti ann. 1402. apud Lobinell. torn. 5. Histor. Paris, pag. 681. col. 1 : Item si aliqtia utensilia communia aut bona collegii perdantur, omnes prsesentes restituent collegia ; sed forsan habere po-

Item, si dominus feodalis emerit fundum aut ipsum fundum retinuerit jure sui dominii ab alio emptore, et quis de parentela ipsius venditoris infra quartum gradum, dictam rem venditam a dido domino feodali Recuperare voluerit annum et mensem jure turni bursse, hoc facere poterit et ei licebit cum vero pretio empto et vendagiis et aliis juribus suis. Pluries occurrit art. 40. 43. 44. 46. ubi plura redhibitionem gentilitiam spectantia statuuntur. Vide Retractus bursse. 1 7. RECUPERARE SE, Recipere se, aufcrgere. Acta S. Aldebrandi, torn. 1. Mail pag. 159 : Voluerunt ipsum capere ; ipse vero fugiens de pergulo Recuperavit se in campanile dicti Capituli, in quo stetit per medium diem. * 8. RECUPERARE, Repetere, iterare. Arest. ann. 1352. in vol. 4. arestor. parlam. Paris. : De quodam baculo, quern in manu sua tenebat, eundem atrociter bis percussit, et quia voluit tertia vice Recuperare, etc. Lit. remiss, ann. 1360. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. 544: Dictus Johannes ipsum supplicantem uno iclu super caput percussit usque ad sanguinis effusionem, et Recuperare cupiendo, et iterum dictum volendo percutere supplicantem , etc. Recouvrer, eodem sensu, passim occurrit in hujusmodi literis. Legitur etiam in Annal. regni S.Ludov. edit. reg. pag. 265 : Guys... feri Erars un trap mervellieus coup, et eust tantost Recouvre I'autre, se il ne I'eut recongneu a la vois. 11. RECUPERATIO, Reparatio, restitutio. Canones Poenit. apud Acherium torn. 11. Spicileg. pag. Ill: Placuit, ut nullus Episcoporum, cum suas dioeceses perambulant, prseter honorem cathedra suse, id est, duos solidos, aliquid aliud per Ecclesias tollat, neque tertiatn partem ex quacumque oblatione populi in Ecclesiis parrochialibus requirat sed ilia tertia pars pro luminaribus Ecclesiae, vel Recuperatione servetur. Vide Recuperare 1. 2. RECUPERATIO. JC. Anglis, est prorie evictio alicujus rei per judicium. ed specialiter signiflcat flctam quamdam transactionem inter partes judicialiter factam, ad status intalliatos, remanentias, et reversiones tollendas excogitatam. la Cowellus. RECUPERATOR. Glossae Grsec. Lat. : Aixa<7TY|<;, Judex, Recuperator. Alias Recuperatores appellantur, qui censum vel tributum per se ipsos exigunt, recuperant. Glossae Basil.: TexourcepaTopes, e|i(jwrat , avaXr]4>tv 81' IOOITWV mnoujAevoi, op9wta\ TOO STK/.OU. Nos etiam dicimus, ceux, qui Recouvrent les deniers du Roy. [Recuperatores censuum domini, in Libertatibus Montis-Brisonis ann. 1376. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 83. col. 2. Vide Recuperare 5.] 1. RECURARE, Corrigere, quasi iterum curare. Utitur S. Augustinus lib. de Quantitate animae cap. 24. * 2.^RECURARE, Expurgare, a Gallico Recurer, pro Nettoier. Charta ann. 1501. ex sched. Pr. de Mazaugues : Teneantur et debeant vallatum ipsum noviter facere seu Recurare a prsesa illius aquse,... et totiens quotiens opus fuerit, Recurare proportionabiliter. 1 1. RECURRERE, vox practica, quae de iis dicitur, qui primorum sestimatorum relatione parum contenti, alios postulant, qui maturius judicent. Hinc secundi eestimatores Experts Recusaires appellantur. Processus ann. 1459. ex Regesto Columba Cameras Comput. Provinciae: Cum post inthimationem habeant

REG
terunt Recursum ad famulum communem, saltern de utensilibus de quibus custodiendis suo periculo recepit ; et famulus cum auxilio et consilio aliorum de domo, habebit Recursum ad ilium, qui perdiderit. 1 RECURSUS JUSTITI^, Jus superior! domino competens judicandi eos, quos feudales domini judicesque inferiores judicare neglexerunt. Bulla Innocentii IV. PP. pro Roberto Gomite Atrebat. et Monachis Vedastinis ann. 1245. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1286 : Comes Flandrise habuit in terra B. Vedasti Attrebatensis multrum, raptum, incendium... monetam et Recursum justifies, quando Abbas et Scabini et alii, qui judicare debent, deficiebant de jure faciendo. Vide Defectus justitise. * 6. RECURSUS, Provocatio ad superiorem judicem. Lit. ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 397 : Eosdem consules ati/ue universitatem et habitatores et singulares ejusdem (Villae-novse in Ruthenesio) tanquam recurrentes per viam appellationis et Recursus, etc. * 7. RECURSUS, RECURSUM HABERE, Gall. Avoir recours, Operam cujuspiam adhibere. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 97 : A Ruberto desideratur adquirere rocharn positam super montem, et est hoc dificile. Rubertus habebat Recursum ad fossatores, qui fodant dictam montaniam aut montem. * RECUS. Vide supra Reccus. *RECUSA, Recusatio, denegatio, Gall. Refus. Charta ann. 1358. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 246 : Concedimus quod executiones pro debitis fiscalibus vel aliis,... non fiant nisi per unum servientem,... nisi interveniret ex partium solvere recusantium rebello vel Recusa. Nisi sit pro Recussa. Vide in hac voce. * REGUSARE, Vineam ultimum colere, idem quod supra Reclaudere 2. Formul. MS. Instr. fol. 64. v : Promisit... fossata et sepes ejus (vineae) manutenere et Recusare. 1 RECUSSA, Recuperatio, ereptio pignorum aliarumve rerum jure captarum, Gall. Recousse. Epistola Philippi IV. Franc. Regis ad Eduardum Regem Anglise ann. 1293. apud Martenium torn. 1. Anecd. col. 1251 : Si g.entes nostras justitiando, sicut ad nbs pertinet, aliquid saisiant, capiant vel expletent... quod fierent aut fient gentibus nostris violentse. Recussse. Eadem, paucis mutatis, edidit Rymerus torn. 2. pag. 618. Charta ejusdem Philippi Regis ann. 1307. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 39. col. 2 : Ob has et propter multas alias offensas, inobedientias et Recussas, quas prsefati Archiepiscopus et capitulum eorumque ministri gentibus nostris fecerant. Occurrit alibi. Vide Recodere, Recossa, Recussio, Rescussa, et Glossarium Juris Gallic! in Recousse. 1 RECUSSABILIS, Mobilis, promtus et expeditus ad recussum. Vide locos in Spheera Italica. T RECUSSIO, Idem quod Recussa. Consuetudo Brageriaci art. 67 : Item poterit dictus dominus dictum feodatarium pro redditibus non solutis... per se vel per alium pignorare : si tamen dictus feodatarius dicta pignora Recussiat, dicto domino sett ejus nuntio tenebitur versus dictum dominum in quinque solidos pro Recussione prsedicta. Vide mox Recutere. 1 1. RECUTERE, Pignora resve alias captas recuperare, eripere, Gall. Recourre. Conventio Philippi Franc. Regis cum Canonicis S. Mederici Paris, ann. 1273. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris.
VII

RED

RED

65

% REDARGAR, [Englentier. (Glos. Lat. pag. 28. col. 1 : Si vero contingat, quod Major S. Mederici vel ipsius serviens... Gal. Bibl. Insul. E. 36, XV s.)J aliquem capiant in terra S. Mederici, vel * REDARGUERIS, Virtus est stiptica ipsius bona vel alterius in casu in quo repercutiens, Dioscoridi. Glossar. medic. ad dictos Canonicos spectat jurisdictio MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959.secundum tenorem prsesentium littera1 REDARGUTIO. Sic Boetius transfert rum, et captus se Recutiat in viaria vel Graecum E'XEYXO?, minus probante Vossio, extra viariam... vel alius quicumque Re- qui mavult confutatio, refutatio, reprecutiat dicta bona, et ob hanc causam... hensio. Hunc consule in Etymologico melleia oriatur... in terra nostra, super pag. 43. et lib. 3. de Vitiis sermonis hoc non poterimus justiciare prssdictum cap. 41. Majorem... nisi ex dicta melleia mors vel * REDARII, Gall. Redois, Germanise membri mutilatio intervenerit aut subse- populi, quos prope Stetinvillam in Poquatur, Recutientem vel Recutientes justi- merania collocat Rineccius. Horum urbs tiabit Capitulum. praecipua Rethre, unde Redarii appel| 2. RECUTERE, Retro quatere. S. Au- ; nomen sumsit ab idolo Redegast, lati gustinus lib. 8. Confess, cap. 11 : Incu- quod potiori cultu colebant. Vide Heltiebat horrorem, sed non Recutiebat retro, mpldi Chron. Sclav, cap. 2. 4. 21. et nee avertebat. Ditm. Merseburg. episc. Chron. lib. 6. ;;:: RECUTITUS, Qui a vit reboule, in pag. 65. Phil. Mouskes ubi de irruptione Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Normannorum in Gallias sub Carolo Hinc pro Judaeus seu circumcisus, in Simpl. : Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. 7657 : JuParmi Amiens el Vermandois sieri, Prov. Judaeus, Recutitus. Retaille, Entrerent cil payen Redois, Al tens Karlon le simple Roy, eodem intellectu, apud Joinvil. in S. Ki n'avoit cure de desroy. Ludov. edit. reg. pag. 63 : Les cars aus Sarrazins, qui estoient Retailles, etc. RED-BANA, [Saxonibus, Maleflcii vel Versio Bibl. MS. ibid, in Glossar.: Tout homicidii consiliarius, suasor.] Vide mascle dont la char du v... ne sera pas Dedbana. Retaillee, etc. Ubi sacer textus Gen. 17. | REDDA, Redditus. Tabularium Rov. 14. habet : Masculus, cujus praeputii thonense : Illoc et Risworet fecerunt pacaro circumcisa non fuerit, etc. cem cum monachis, consentiente Nomi1 RECYNEBURGII, Judices. Vide Ra- noe, et dederunt fidejussores propter chimburgii. Reddam per singulos annos, id est, tres soREDA. Lex 5. Cod. Theod. de Curiosis lidos aut tonellam plenam de vino et xi. (6, 29.) : Per singulas Redas, id est, quas panes, unum porcum valentem vi. denaquadrigas et (lagella appellant. Ubi nes- rios aut mortuum octo. Charta ann. 1067. cio, an non legendum Recas: nam apud Marcse Hispan. co\. 1134 : Vendimus jam Grsecos recentioresplxa,/a</eWMm sonat, vobis dictum comitatum cum supradictis ut apud Anpnymum in Pqrphyrqg. num. castellis vel abbatiis... cum totis aliis ho4. et in Vita S. Nicolai Studitse pag. noribus... mercatis et teloneis, et Reddas, 913. Vide Glossarium mediae Grsecitatis. pascuariis, garricis, albergas, placitos, etc. RED ADOPT ARE, Rursum adoptare, in Sed vereor ne hie legendum sit Ledda, Lege 41. Dig. de Adoptionibus. (1, 17.) Tributum pro mercibus pendi solitum, 1 REDADUNATIO, Iterata conjunctio : ut dictum est suo loco. Vide Feudum Recorporalio et Redadunatio ossium, apud Tertullianum de Resurect. carnis * REDDALLE, Fustis crassior, quo facap. 30. scis, Gall. Fagot, munitur, nostris alias j RED^QUARE, Vicissim adaequare. Redon. Lit. remiss, ann. 1464. in Reg. Glossar. Lat. Grsec. et Graec. Lat. : Re- 199. Chartoph. reg. ch. 534 : Dictus Guido dsequo. avuiffw. se inclinavit et unum baculum dicti ligni * REDAGIUM, pro Rhedagium, Tribu- sive Reddalle accepit. Aliae ann. 1396. in tum, quod pro rhedis transeuntibus per- Reg. 150. ch. 39 : Un gros baston, appelle solvitur. Charta Henr. comit. Tree, pro parement ou Redon de fagot. Le suppliant Grandimont. de Lohan ann. 1170. in print ung Redon ou baston de fagot ou Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 548. et in cousteret sans fer, in aliis Lit. ann. 1448. Reg. 178. ch. 205: Ab omni consuetudine, ex Reg. 176. ch. 669. Vocis etymon dovidelicet theloneo, minagio, calceya, Re- cet Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. dagio, et omnibus aliis modis sint liberi 7657 : Redon, Prov. Teres, rotundus. Reet immunes. donnesa, rotunditas, orbis. ^ RHEDALE, [Compendium equorum * Unde nunc Rondin dicimus. Hue etiam pertinere videtur vox Rodas ex in curru. DIEF.] | REDANDRUARE, Gratiam referre, inLit. remiss, ann. 1480. in Reg. 206. ch. Glossis Isid. et Excerptis Pithoeanis ; 494 : Ayans icellui Dyenis une espee et pro quo Graevius censet legendum Re- icellui de la Motte ung Rodas de couldre dandruare, Gradum referre, ut conjicit de cinq pies ou environ. Vide infra Reex Redandruare apud Festum ; apud dellus. 1 REDDEBERE, Debere reddi. Charta quern sequitur Redhostire, (haec vox inChildeberti III. Regis Franc, ann. 697. tercidit) Graliam referre. j REDANDRUARE RESPONSUM, Rescri- apud Felibianum Hist. San-Dion, pag. bere, apud Robertum Creyghton Hist. xvn : Intendebat e contra ipsi Drogo, eo Concilii Florentini pag. 7 : Ad quss sin- quod socer suos inluster vir Rercarius gula Rex et Patriarcha responsum Re- condam ipsa villa de ipso Magdoaldo condandruarunt. Ubi Sguropulus habet : camiassit, et eidem justisseme ad parte Ka\ TOTE TiaXtv sypa^ev 6 SaatXeu? xai 6 ira- conjugss sux Adaltrute legibus ReddebeTptap^vj;. Alicui par Redandruare, ibid, retur. Vide Redebere. pag. 100. Proprie Redandruare, vel, ut *[ REDDEBETUM, Debitum, quod reddi alii legunt, Redantruare, est eosdem mo- debet. Formula 1. Andecavens. apud tus saltu referre, ab Antruare seu Am- Mabillon. torn. 4. Analect. pag. 234 : truare, Motus edere, ut fiebat in Salio- Quern ex alote parentum meorum ei legirum exultationibus, ubi prassul am- bus obvenit vel obvenire debit, aut justistruare dicitur. Vide Scaligerum ad Fe- sime ei est Reddebetum. Et pag. 235 : stum, Turnebum Advers. lib. 17. cap. 8. Quern ex alote parentum meorum mihi et lib. 25. cap. 18. Vossium in Etymolo- legibus obvenisse vel obvenire debit, aut gico v. Trua, et Martinium in Lexico. justissime nobis est Redebitum.

66

RED

RED

RED

| REDDEBUTIO, Tributum, vectigal.bant, dominis capital i bus, si ea requi- tis hie Philippi VI. Litteris habetur : Si Charta Chlodovei III. Regis Franc, rerent, reddere cogebantur. Conventio vous mandons.... que vous lesdiz Bourann. 692. apud Felibian. Histor. San- Raymundi Comitis Barcinonse cum geoiz de S. Omer et chascun de eulx, leurs Dion, pag. xil : Ubicumque telleneus, Bernardo-Atonis Vicecomite Biterr. mesnies, leurs marchandiseset leurs biens, portaticus, ponlatecus, rotatecus, vel re- ann. 1112. in Probat. novae Hist. Occit. tous selon qu'il passeront par vos Hex et liquas Reddebutiones a judicebus publecis torn. 2. col. 383 : Dono ad fevum tibi Ber- par vos destroiz, traittiez amiablement et nardo-Atonis Biterrensi Vicecomiti, Boxa- faites traittier , en pa'iant les deniers exigebantur. Vide Redhibere. REDDENCIA, Vectigal, tributum, zonem, Rocham-Cederiam... quod Reddas accoutumez. Melius legeretur Redhibenpraestatio. Charta Phil. Aug. ann. 1204. illos mihi, quando ego tibi requiram, per tia. Vide Redhibere. in Reg. 142. Chartoph. reg. ch. 160 : me aut per meum missum, aut servias il1 REDDIMIUM, f. Redditus annuus. Propter hoc debent domino regi et aliis los mihi. Vide Feudum reddibile in Feu- Charta Eccles. Aniciensis ann. 1312: dominis in viaria Chastrarum partem ha- dum. Secuntur ilia quse solvuntur in tracta bentibus talem Reddenciam, etc. Vide | REDDEBE SE, Aliquo se conferre, porterio minori pro balais xx. s. pro baReddidencia. Hinc Gall. Se rendre en un lieu. Mandatum layrariis vii. s. pro Reddimio cvi. 1. ll.s. * REDDENS, Qui alicui praestationi Henrici IV. Regis Angl. ann. 1406. apud XI. d. pro alia libralione fieri solita offireddendaeobnoxius est. Stat. antiq. Flo- Rymer. torn. 8. pag. 442. col. 1 : Et in ciariis infrascriptis ecclesise Anic. ralione rent, lib. 3. cap. 90. ex Cod. reg. 4621 : casu quo prssdicti Henricus et Thomas Reddimii, Succentori XL. s. VI. d. SesNullus prsssumat... ad jus accomanditiae citra quindenam non comparuerint, nee callo totidem. aliqualiter obligare aliquam universita- se Reddiderint cpram nobis. Mox recur* Liberationis seu praebitionis species tem,... vel singulares personas,... sen (ac- rit. Obviam alicui se Reddere in loco de- videtur. Vide in Liberare%. cipere) in fidelem, ascriptitium, Redden- signato, in Charta ann. 1410. apud Lobi1 REDDITA, Annuus census, quern tetem, manentem seu feudatarium aut ser- nellum torn. 2. Hist. Britan. col. 881. nentes domino reddere vel solvere devum, etc. * Lit. remiss, ann. 1360. in Reg. 89. bent ratione tenementorum suorum. SJ Randeres vero et Rendeu nostris, Chartoph. reg. ch. 446 : Dictus Johannes Chartularium SS. Trinitat. Cadom. fol. Sponsor, lidejussor, vulgo Caution, re- in hospitio Roberti le Scelier avunculi 53 : De francalanis de Hantonia et de pondant. Charta ann. 1272. in Chartul. sui se Reddidit ad lectum, etc. monbus villas et de Reddita. Alveredus de Cam pan. fol. 260. v : Je Hues vidames ' REDDERE SE DEO ET EVANGELIC di- Colecubus reddit yni. den. et bederipes.... (de Chalons) m'establis ploiges et Rande- cebantur Albigenses, cum huic sectss Robertus Walensis dimidise virgss opus et res anvers mon seignor lo roi devant dit, nomen dabant suum. Acta Inquisit. To- unum lusdi pro xil. den.... Elmarus Aude tenir et de garentir toutes ces chases los. ad ann. 1238. inter Probat. torn. 3. ceps pro i. lusdi vi. denar. et les convenances devant dites. Alia ann. Hist. Occit. col. 386 : Hseretici consolati 1 REDDITARII, Tenentes redditse obno1294. ex Chartul. episc. Carnot. : Les- fuerunt et receperunt eumdem testem in xii. Charta Johannis de Torota Castella quels plaiges se eslablirent principaux hunc modum : impositis in quodam banco ex Archivo S. Medardi Suession. : Remanulergiis albis, et deauper librum, tenta etiam tantummodo venditione morde'teans et Rendeus. Vide Reddentes 1. 1. REDDENTES. Ranfridus JC. qui vixit quern vocabant textum, qusesiverunt ab tui nemoris ad opus Redditariorum solumsub Friderico II. Imp. in Ordine Judi- eodem teste differente a libro aliquantu- modo de Rotondes. Vide Reddituarius et ciario, tit. de Villanis : Sed quid dicemus lum, utrum volebat ordinationem Domini Redituanus. hodie de villanis nostris, quorum quidam recipere ; et ipse testis dixit quod sic. 1 REDDITE LITERAS. Formula quse ledicuntur Reddentes, quidam Angarii, Postmodum Reddidit se Deo et Evangelio, gitur ad calcem quarumdam Literarum quidam Parangarii... Reddentes quidam et promisit, etc. regiarum Ballivis inscriptarum, qua sisunt, qui nihil aliud faciunt domino, nisi j REDDERE SE DEO AD MONAGHUM. gnilicatur, ni fallor, ut eas communiquod reddunt, vel gallinas, vel spallas Vide infra Redditus 1. cent iis, quorum interest illas nosse. 0 prsesidii, vel porcum, vel agnum, vel liAt vero nostri Rendre dixerunt, pro * Formula in variis instrumentis olim bram eerie, vel aliquid tale in Pascha Suppleer, accomplir, Supplere, com- adhibita ; potissime vero in epistolis Domini, vel in Nativitate. Hos reditus plere. Gesta Ludov. Pii torn. 6. Collect. communibus, seu quse ad plures missss quidam prsestant pro prssdiis, quse ha- Histor. Franc, pag. 138 : Et se defaut ot erant, quarurn authentico sigillum suum bent a dominis,... quidam prsestant pro aus obseques el au service (de Charlema- apponebant ii, quibus erant inscriptae, personis, et si nulla prsedia habeant a gne) il (Louis) le restora et Rendi... Ensi aut ex eo exemplum describebant. Lit. Domino, sicut vidimus in pluribus ; hi acompli et Rendi le testament son pere Nic. episc. Tree. ann. 1268. in Chartul. nullum aliquid servitium Domino faciunt. entierement. Ubi Vitaejusd. imper. ibid, Campan. fol. 177. col. 2 : Reddite litteras Alii sunt, quos Rendeurs nuncupat ve- pag. 97 : Et quod deerat inferiis genito- latori earurndem, transcriptum si placet, tus Arestum anni 1321. vades, fldejus- ris, promptissime supplevit... Quse cuncta penes vos retinentes. Alise senesc. Carsores : Ce sont ceux, qui se sont establi domnus imperator Ludovicus... executione cass, ann. 1274. inter Probat. torn. 4. pleges et principaux Rendeurs pour operis complevit. Quas eadem vox Renun- Hist. Occit. col. 61: Reddite litteras inMonsieur Jean Chastellain de Bergues. i. tiare, declarare sonat, in Lit. remiss, continenter portitori. Rursum alias Inquiobsides, hostages. Vide Obses. ann. 1474. ex Reg. 195. Chartoph. reg. sit. Carcass, ann. 1358. inter Probat. | 2. REDDENTES, Baptizandi, a reddita 1283 : Icellui Mauyier fut esprouve et torn. 2. Hist. Nem. pag. 200. col. 1 : Redch. Symboli confessione sic appellati. Ma- Rendu malade de lepre. dite literas portitori, sigillo vestro in eis billonius in Prsefat. ad Acta SS. Bene| REDDIBILIS et REDDIBILITAS vulgo apposito, in signum quod vobis fuerunt dict, seec. 4. part. 2. num. 186. hsec lau- dicuntur de Feudis, quorum castra vas- prsesentatss. dat ex MS. Pontifical! Benigniano de salli reddere debent dominiscapitalibus, 1. REDDITIO, Idem quod Redditus, ReBaptismo Sabbatti sancti : Oratio in cum eis libuerit, ut fuse supra dictum venu. Charta Galteri Meldensis Episc. Sabbato sancto Paschas ad Reddentes. est in Feudum reddibile. Adde Reddere in M. Pastorali Eccl. Paris, lib. 9. ch. Dicit domnus Papa post Pisteugis, hoc feudum mox in Reddere. 8 : Concesserunt dimidiam partem Presbyest, ut videtur viro erudito, Tucrrsvu) el?, * REDDIBILITAS, Dicitur de castro, teni Ecclesiarum Roseti, id est dimidiam quse sunt prima Symboli Grseci verba. quod vassallus domino capital! reddere partem Redditionis, quse pertinet apud Eadem ex Biblioth. Ottoboniana refert debet, cum ei libuerit ; Randablette, in Presbyterium. [Charta S. Cypriani apud Muratorius torn. 2. pag. 48. col. 2. nisi Testam. Hugon. ducis Burg. ann. 1314. Beslium in Probat. Hist. Comitum Picquod pro Pisteugis haoet Pisleusis, forte ex Cod. reg. 9484. 2. fol. 157. r : Se nous tav. pag. 402 : Ecclesiam.... cum omnipro TiHrreOet?, Credis ? ut interrogari so- morrons sans hoirs de nostre corps, nous bus Redditionibus parochise ipsius. Vide lebant baptizandi. Vide Symbolum red- laissons et quittons a nostre ame et foiaul Reditus.] cosin, monsieur Odart, seigneur de Mondere. 1 2. REDDITIO, Tributum, vectigal, REDDERE, Lectionem prpferre, quo- tagu, la jurablette et Randablette dou idem quod infra Redhibitio. Charta Lumodo discipuli magistris suis a se lecta chasteuil de Montagu. Vide supra in Feu- dovici Pii ann. 18. ejus Imperil, apud memoriter proferunt. Lpquendi formula dum et infra in Vis 2. Laguille in Probat. Histor. Alsaciae pag. ^ REDDIBITIO, pro Redhibitio, Restitu- 19. col. 2 : Nullum telonium, aut ripatinostris etiam familiaris. Glossee antiquse MSS. : Reddit, Respondit. Acta S. tio, redemtio, Gall. Redhibition, in Sta- cum, autsalutaticum... vel ullum censum, Erconwaldi Episcopi num. 26 : Interim tutis Montis-Regalis pag. 154. aut ullam Redditionem accipere vel ex~ \ REDDIDENGIA, Tributum, vectigal. actare audeat. Charta Odonis Regis ann. magistro de animadversipne (discipuli) facienda obfirmato, placuit puerum Red- Privilegia a Johanne Franc. Rege Audo- 889. inter Instrum. novae Gall. Christ, dentem audire. Infra : Cum enim puer marensibus concessa ann. 1361. apud D. torn. 4. col. 136 : Sancimus, ut nemo fidelectionem sine libra proferre cogeretur, Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 405: Hum nostrorum.... ad causas audiendas, Solvendo pro suis mercaturis Reddiden- aut freda,aut tributa exigenda... nee ullas etc. Vide Redditus. | REDDERE FEUDUM dicebantur vas-cias consuetas, modo et forma plenius in Redditiones aut illicitas occasiones requisalli, cum castra, quae feodaliter tene- litteris suprascriptis declaratis.In lauda- rendas.... ingredi audeat.

RED

RED

RED

67

13. REDDITIO, Idem in rebus feudali- dituariis pro tempore existentibus, juxta in Domino, omnino eis officium exhibeabus quod Reddibilitas feudi, de qua mox dictse literse vulgaris principalis tenorem, tur sicut pro Canonico, pro arctiore vita, in Reddibilis dictum est. Charta Dal- salva sit et reservata. Eadem leguntur quam sibi elegerunt pro Christo. Vide phini Vienn. ann. 1230. inter Instrum. in alio Instr. ann. 1518. Vide Reditua- pag.779. Statutum Philippi Regis Franc, novae Gall. Christ, torn. 4. col. 29 : Acce- rius 1. [** et Haltaus. Glossar. German, ann. 1292. in Regesto Parlam. B. fol. 85. et apud Chopinum lib. 3. de Sacra Polit. pimus ab Archiepiscopo et Ecclesia Lug- voce Zins-leute, col. 2162.] dunensi in feudum sine Redditione, scili* 3. REDDITUARIUS, Cui pensio an- tit. 5. num. 15 : Ordinatum est, quod si cet castra de Annonay et de Argentau. nua debetur. Locus est infra in Ren- Templarii, Hospitalarii, seu alii quicumque religiosi, ratione cujuscumque advotarius 2. Vide Feudum reddibile in Feudum. * REDDITUATIM, Redditus seu annui cationis, doni, vel alterius cujuscumque 14. REDDITIO, Explicatio, expositio, apud veterem Interpretem S. Irenaei lib. census nomine. Libert. Lausertae ann. emolumenti in ffatrem seu Redditum 2. cap. 24. num. 2. ubi Grsecum omoSo- 1370. torn. 6. Ordinal, reg. Franc, pag. suum aliquem seu aliqetos receperint, et <ji vertit redditio : quod habita loci 401. art. 12 : Eisdem concessimus et con- eum vel eov tanquarn fratrem seu Reddiratione, reddere debuisset explicatio, vel cedimus per prsesentes, quod quicumque tum defendere et tueri voluerint, caveant accommodalio, ut observarunt Billius et dicti loci, honoris et pertinenciarum ejus- gentes domini Regis.... ne aliquos tales dem habitator, debens dido domino nos- privilegiis Templariorum et aliorum reliMassuetus. * REDDITUALE, Proventus, fructus ex tro bladum, vinum, ova, galinas vel ceram giosorum quorumcumque gaudere, neque re aliqua. Charta ann. 1324 : In omnibus Reddituatim, solvere teneatur prsedicta aliquos auctoritate dictorum privilegiorum et singulis bonis,.... dominiis, baroniis, arrandatoribus prsedictorum reddituum, vexari permitlant, nisi dicti fratres se omnino Reddiderint, et deferant habitum censibus, Redditualibus, debitalibus, ser- una vice in anno et non amplius. eorumdem. [Adde Litteras Caroli V. vitutibus, homatgiis, etc. Vide Reditus. | REDDITUATUS , Dives, cui multi | REDDITUALIS , Singulis annis red-sunt redditus seu proventus, Gallice Franc. Regis pro Monasterio S. Victoris dendus seu exsolvendus. Charta ann. Rente. Epistola ann. 1409. apud Marten, Paris, ann. 1364. apud D. Secousse torn. 1275. ex Archive Gervi-Frigidi: Ut ipsi torn. 7. Ampliss. Collect, col. 1119 : Cre- 4. Ordinal. Reg. pag. 540.] In Charta ad opus dicti capituli prsedictas xv. libras das quod ipse est notabilis persona in ann. 1282. in Hist. Monasterii S. Marise Turonenses Reddituales pacifice tenere.... litteratura et moribus.... multum zelat Suession. Gallica pag. 465. 466. Les Renpossint. Alia ann. 1283. apud Baluzium rempublicam, et est seque bene Redditua- dues , distinguntur a Dominabus, les torn. 2. Histor. Arvern. pag. 300 : Item tus sicut unus magnus Episcopus. Vide Dames. Vide virum dpctissimutn Michaelem Germanum ejusdem Historia? nos Comes (Claromont.) volumus, quod Reditus. dictum monasterium percipiat quatuor 1. REDDITUS, Monachus, Eremita, qui Scriptorem cap. 5. In Statutis Ordin. Cartusiensis crebra sextaria bladi Redditualia ex legato domi- se in Mqnachum reddidit. Vulgo dicinse Alazise. avise nostrse et duo sextaria mus, qui s'est rendu Maine. Tabular. est mentio ejusmodi Redditorum, qui et bladi ex legato domini Roberti Comilis avi Celsinianense : Notum.... quod ego Ste- Laid et Donati, et Prsebendarii dicunnostri, quse et prout percipere consuevit. phanus de Aiz sponte mea memet ipsum tur, quorum ordo Conversorum ordine Adde Lobinelli Glossarium torn. 3. Hist. Reddidi Domino Deo, et S. Petro, et Mo- inferior est, adeo ut si Conversus deliParis. Reditualis legitur eadem notione nachis Celsinianensibus ad Monachum, querit, in ordinem Redditorum, regradein Charta ann. 1275 apud Marten, torn. nee non et omnem pecuniam meam, etc. tur, part. 2. cap. 31. cap. 12. part. 3. cap. I. Ampl. Collect, col. 1378. in alia ann. Tabularium Prioratus de Domina in 32. | 9. Redditorum tamen in eo potior 1350. in Instrum. novae Gall. Christ, torn. Delphinatu ch. 190: Ego Rodulphus Miles est conditio, quod inter eps possit esse appellatus de Tedesio Reddo meipsum Do- unus Clericus, qui tamen in habitu Red4. col. 109. et alibi. 1 REDDITUARE, Redditus annuos con- mino Deo et SS. Apostolis Petro et Paulo diti non possit ultra Diaconatum procedere, assignare, Gall. Renter, quod ad Monasterium de Domina : et quia scio mo veri, part. 2. cap. 25. 3. part. 3. cap. 33. maxime dicitur de sacris aedibus, qui- obitum meum appropinquare , devote Adde Statuta ann. 1368. part. 3. cap. 1. bus attribuuntur annua vectigalia. Bre- suscipio habitum S. Benedicti pro salute et 2. et tertia Statuta cap. 11. Ita porro vis Hist. Ordinis Cartusiensis apud Mar- animx mese, donoque prsedicto Monasterio ii sese Monasterio donabant, ut in proten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. 198 : duos mansos et dimidium, totum videlicet fessione, quam edebant, hanc clausulam Lsstus igitur rediens domum sedificavit et alodum meum, quern habeo in Episco- apponerent : Quod si aliquo tempore unReddituavit , ac pro sedificando multa patu Relensi, etc. Laudaverunt hoc do- quam hinc aufugere, vel abire tentavero, millia florenorum adimpendit an. Dom. num uxor sua Anna, et filii eorum, etc. liceat servis Dei qui hie fuerint, me plena 1391. Vide Reditus. Philippus Mouskes in Hist. Franc. MS. : sui juris auctoritate requirere, et coacte ac violenter in suum servitium revocare, 1 1. REDDITUARIUS, Manceps, exacHenris ses freres li tiers nes tor reddituum seu proventuum. Charta apud Guigonem in Consuetud. CartuFu rendus Moines a Cluni, Henrici IV. Regis Angl. ann. 1402. de siens. cap. 74. et in Statut. antiq. 3. Et puis fu il Abbe d'enki. solutionibus propter nuptias Blanchae part. cap. 24. 5. Vide Oblati 2. Donati, filise faciendis, apud Rymer. torn. 8. Le Roman du Chevalier au Barisel MS. [Recepta 4. et Receptus 3.] pag. 238. col. 1 : Ut intentores ac ferven- de Eremita quodam : 5SS"In Monasterio Saletarum, ubi Motiores Reddituarii pariter et factuarii nachi pariter et Moniales instituuntur A tant appela le Rendu. nostri sint ad solvendam summam quaab Humberto I. Dalphino Viennensi draginta millium nobilium prsedictam, [* Vita J. C. MS. : ann. 1299. Redditi Sacerdotes erant aut bonam etiam fidem sequa beneficentia ad Sacerdotium promovendi. Fundatio Les faus Rendus, les faus abe's, compensando. Franchesiae villae de Veer hujusce Monasterii torn. 2. Hist. DalLes faus Provoires ordenes.] ann. 1471. apud eumdem Rymer. torn. phin. pag. 91 : Quod in dicto Monasterio II. pag. 732. col. 2 : Reddituariis, custu- Computum Stephani Fontani Argenta- sint perpetuo et esse debeant ex tarn Momariis, omnium et singulorum theolono- rii Regis incip. a 25. Mart. 1350 : Pour nachi quam Redditi Sacerdotes, vel parati rum et custumarum portuum et passagio- I'Ordonance de la reception de Madame ad Sacerdotium promoveri, et unus Vicarum, etc. Reddituarii villse Tornacensis, Marguerite de France, fille dudit Sei- rius de Ordine Cartusiensi et triginta in Charta ann. 1364. apud Butillarium gneur, et de Madame Marie de Bourbon, Moniales ejusdem Ordinis, qui et qu& in Summa rurali fol. 8. Reddituarii civi- fille de M. le Due de Bourbon, lesquelles omni tempore Deo pro nobis et nostris tatum, oppidorum, castrorum atque vil- devoient estre en ce terme, et furent Ren- serviant secundum statuta et instituta larum, rursum memorantur in Instru- dues a Poissi. In Computo seq. : Bailie Ordinis supradicti. Sed id peculiare fuit mento ann. 1541. apud Mirseum torn. 2. au Roy a Poissi le jour que sa fille fut in hoc Parthenone, ubi pauciores erant pag. 1062. col. 1. Vide Redditarie et Re- Rendue. Vide Histor. Ecclesiast. Abba- Monachi vel Redditi, quos omnes pro dituarius. tis-villae pag. 380. Monialium utilitate Sacerdotes essecon- Et qui de redditibus rationem redSed proprie dicebantur Fratres Laid, veniebat. dere debet , Gall. Comptable. Charta seu seculares, qui abdicate seculo in SSS" Fuerunt etiam Redditi in hospiann. 1368. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Monasteria secedebant. Statuta Ordinis talibus seu publicis Valetudinariis, qui Nic. ab Hontheim pag. 248. col. 1 : Ever- de Sempringham de Secularibus Ren- voce Gallica Rendus vocantur in Charta hardus de Ketwich.... noster in hujus dutis: Seculares, qui se Reddiderint in ann. 1357. torn. 3. Histor. Harcur. pag. coadjutorise officio Reddituarius de omni- domibus nostris, et omnem proprietatem 299 : Fuerunt sepulta per quatuor Rendus bus et singulis redditibus. reliquerint, . . . sequalem portionem ha- Magdalense (Hospitalis) Rothomagensis * 2. REDDITUARIUS, Qui reditum ali- bent, quemadmodum et alii nostri ordinis corpora D. de Graville, de Maubue in quem singulis annis alteri prsestare de- conversi. Super eos fratribus nulla potes- tribus ards, quales fieri solent pro morbet. Lit. curias Argentor. ann. 1511. ex tas attribuitur, sed in labore sequalitas. tuis. Renduti vero dicuntur in Charta sched. D. Schoepfl. : Sic tamen quod Priori et Cellerario et Subcellario eorum ann. 1335. apud Menesterium in Probat. reemtio dictorum reddituum, eorum Red- obedientia assignetur, et cum dormierint Hist. Lugdun. pag. xxv. col. 1:

68

RED

RED
de villa ilia fuisset, et ipso colonitio de capud suum ad ipsa casa Dei Redebeat. Similia leguntur form. 4. pro quo form. 32. habetur : Repetebat ei eo quod genitor suus aut genitrix sua ilia coloni sui fuissent et ipse suus colonus esse dicebat. Pluribus redebentiis obnoxios fuisse colonos omnibus notum est. Ibidem form. 33 : Ad quod mihi judicatum fuit in nullo non Redebeo, nisi isto et unico sacramentp. Eadem fere habentur form. seq. Servitium alicui Redebere, in Formulis Andecav. apud Mabillon. torn. 4. Analect. pag. 241. Charta ann. circiter 805. apud Mabill. de Re Diplom. pag. 507. et Murator. torn. 2. part. 2. col. 746 : Et qmcquid in valle Maurigennica ex alode parentum nostrorum, vel per quodlibet titulOf juste et rationabiliter nobis ibidem obvenit et legitima subpetit Redebere. Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 20. verbum hoc explicat per Obligari ad reddendum, eosque falli arbitratur, qui idem esse aiunt ac Redhibere. Vide Reddebere. REDEBUTIO , Tributum , vectigal, idem quod Redhibitio. Vide in Redhibere. Chartul. S. Germ. Prat. : Ubicumque in regna, Christo propitio, nostra pergere yellent, de qualibet Redebutione exinde ad partem fisci nostri, missi sui discurrentes dissolvere non, debeant. [" Chart. Chilper. II. ann. 716. pro Monast. S. Dionysii apud Brequin. num. 287 : Nee nullas Redebutiones requerendum.] REDEGIMA , REDECIMATIO , Decima pars decima? seu Decima decimae, uti appellatur apud S. Rembertum in Vita S. Anscharii Archiepisc. Hamburg.num. 61. in veteri Charta apud Columbum lib. 3. de Episcopis Variensibus n. 14. et in Charta Waldemari Regis Danise ann. 1240. apud Pontanum lib. 6. extremo Rerum Danicarum. Tabul. Albae ripae in Dioecesi Lingon. ann. 1219 : In tertiis nostris habet Redecimam suam et mifiutum bladum, etc. Charta Milonis Episcopi Belvac. ann. 1225: Decimam decimas suse, quod vulgariter Redecimum appellatur. Gharta alia apud Perardum in Burgundicis : Qui decimarum Redecimam capiebat. Vide eundem pag. 138. 194. 195. Alia in Historia Sabaud. pag. 26 : Decimam et Redecimam de propriis laboribus. Charta Henricill. Regis Angl. torn. 2. Monast. Anglic, pag. 1010: Et Redecimam vini sui ad cellarium, prseter primam decimam, quas solito more datur ad torcularia. [Charta ann. 1181. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 137: Dederunt medietatem census sepiarum in fluvio Rentia ad S. Ciliacum, excepta Redecima, quas est monachorum S. Martini. In Diplomats Philippi Franc. Regis ann. 1221. Anselmus de Botterviller quittat Abbati Floriacensi Redecimam, spilones, gaspiliones, terratas, etc. Index MS. Beneficiorum Eccles. Constantiensis fol. 33 : Episcopus Constantiensis percipit duas garbas decime et Abbas percipit terciam garbam una cum Redecima duarum garbarum dicti Episcopi. Histor. MS. Beccensis pag. 447. num. 2 : Concessit decimam denariorum et Redecimam omnium bladorum. Redecima de silva, in Chartulario S. Vincentii Cenoman. fol. 157. Redecimatio bladi et vini, in Charta ann. 1127. ex Archivo Prioratus de Firmitate Walcheri. Redecimatio de decimis, in Charta ann. 1214. ex Archivo S. Victoris Massil.] Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 466: Dedit prxfato Cosnobio... quascumque Osbernus Presbyter tenebat cum Redecima thelonei. Idem lib. 8. pag.

RED
669 : Decimam molendinorum et omnium exituum suorum, et Redecimationem promptuariorum suorum, addidit. Charta Galteri Archiep. Rotomag. in Tabul. S. Victoris Paris, num. 21 : Presbyteri de Amblevilla Redecimationem habent in tola decirna. Monasticum Anglican, torn. 2. pag. 199 : Decimationem omnium molendinorum suorum in Anglia, et Redecimationem omnium caseorum suorum, ubicumque fiant in Anglia. Adde torn. 3. pag. 12. [Fundatio Abbatiae S. Mariae apud Santonasann. 1047. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 2. col. 479: Donamus.... ecclesiam etiam S. Johannis de Anglis cum integritate sua et Redecimatione deuniversis medietatibus(mediaturis in MS.) nostris dominicis. Charta Roberti Flandriae Comitis ann. 1089. apud Mirseum torn. 1. pag. 359. col. 1: Redecimalionis vero nummorurn de cunctis ovilibus meis, quae similiteT ab antecessoribus tneis in aediftcia eccletias (S. Donatiani Brugensis) data est, talem mihi meisque successoribus retine potestatem, etc. Hanc tamen ipsam Decimationem sic liberam Ecclesise conftrmo, etc. Ubi Redecimatio et Decimatio idem sonant. Adde Chartam alterius Roberti cognomine Frisii ann. 1085. apud eumdem Miraeum torn. 2. pag. 1137. col. 2. Redecimatio oblationurn altaris, in Tabulario Majoris-Monasterii. Charta ann. 1284. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 181: LeRedisme, c'est a savoir apres le dixieme, I'onzieme de tout son blaage de blez et d'avannes, et d'autre grain que il avoit a Joy seur Morain.] Le Roman de Rou MS.:
Por la diesme qui fu si grant, Que tanl i out de remanant, Refu la diesme Rediesmee, Et la Rediesme en fu gardee.

et Rendutis et aliis sibi servientibus in dicta (Hospitalis) capella, etc. Conventiones habitae inter Johannem Dalphinum et Hospitale S. Johannis Jerosol. Visiliense ann. 1317. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 161. col. 1 : Versa vice prasfatus D. Dalphinus in recompensationem diet, bonorum, sibi ex causa permutationis traditorum per prasdictos Procuratores, eisdem dedit domum de Levala sita juxta castrum de Aybeno in Graysivodano, exhoneratam a leprosis Rendutis et a quolibet alio onere, excepto onere debito Prioratui de Domena. Ex quo posteriori loco patet leprosos etiam aliquando inter Hospitalium Rendutos numerates fuisse : quod cum ipsis Hospitalibus oneri esset, ab hoc onere liberatur Hospitale Visiliense. --: REDDITUS, Famulus servitio perpetuo addictus. Lit. remiss, ann. 1379. in Reg. 114. Chartoph. reg. ch. 219 : Guillaume Robelin donne el Rendu de nostre ame et feal cousin le conte de Sancerre, etc. 2. REDDITUS, Proventus, Revenu. Vide Redilus. T REDDITUS FEUDI. Vide Reddere feudum in Reddere, et Feudurn reddibile in Feudum. 1 REDDITUS SYNODI, in Charta ann. 1045. ex Archivo S. Victoris Massil. armar. Hispan. num. 91. Census Episcqpo solvendus a Clericis, qui ad annuas ejus Synodos venire tenebantur. Vide infra Synodus. * REDDUCERE, Redire, vel aliquo se recipere. Comput. ann. 1363. inter Probat, torn. 2. Hist. Nem. pag. 261. col. 2 : Solvit.... Petro nuntio misso apud Lunellum, cum lilteris clausis dominorum consulum, domino Petro Scalisse, thesaurario Francias, in quibus continebatur quod si vellet venire sive Redducere apud Nemausurn, quia dubitabatur de inimicis, dicti domini consules parati erant cum copioso exercitu venire ad eum, pro custodia SUM personas. * REDEAURARE. [ Calix argenti indiget ab infra deauracione et in eodem non potest celebrari debite donee fuerit Redeauralus. (Chevalier, Visit, episcop. Gratianop. p. 64.)] f REDEBENTA, Idem quod mox Redebentia, si non sit ita legendum. Charta Ludovici Hutini ann. 1315. in Probat. Hist. Ebrpic. pag. 31 : Cum focagiis, corveis et aliis Redebentis feodalibus, et aliis quibuscumque cum universis juribus et commodis prasdictorum. 1 REDEBENTIA, Clientare munus praediatorium, Gall. Redevance, ut passim legitur in Consuetudinibus municipalibus in Glossario Juris Gallici laudatis. Charta Itherii de Mengnac pro incolis parochiae de Grumay ann. 1278. apud Thpmasserium in Biturig. pag. 109 : Quittantes ipsos homines . . . . ab omni angaria et perangaria . . . ab omni jure et Redebentia. Charta Philippi Franc. Regis ann. 1281. e Tabulario S. Medardi Suession. : Census, redditus, et omnes alias Redebentias. Charta Guillelmi Abbat. Floriac. ann. 1296 : Rurgenses de Caslellione remanebunt et erunt quitti et immunes.... de omnibus Redebentiis, etc. Charta Pontisarensis ann. 1318 : Johannes de Bolognia dat v. sol. Confratriae clericulorum B. Marias de Pontisara pro Redebenliis suis universis. Vide Redevancia et Redhibere. 1 REDEBERE, Debere, redebentiis obnoxium esse. Appendix Marculfi formula 2 : Repetebat ei dum diceret eo quod genitor suus nomine ille, colonus sancti illius,

* REDECIMUM, Eadem notione, in Bulla Alex. PP. III. ann. 1171. ex Char-

Vide Prodecima, [Cario, Menagium 2. et Ministerialitas 1.] * In quos usus insumebatur Redecima, docet Charta Gerardi praepos. S. Petri Insul. ann. 1190. ex Chartul. ejusd. eccl. sign. Decanus ch. 20: Redecimam pias memories comes Balduinus, ecclesise nostras fundator, canonicis ad hoc contulit, ut de ea, cum necesse fuerit, templi fabrica de novo reparetur, et ut castera claustri aedificia cures capituli deputata, fiant et reficiantw, et ut tarn legatis, quam archiepixcopis vel episcopis, quibus Insulana ecclesia providere tenetur, ad, ipsam ecclesiam divertentibus, et omnibus illis, qui de communi assensu capituli ad laborandum pro republica delegantur, in expensis necessariis providealur ; vel, ut paucis multa concludam, ad hoc instituta ent Redecima, ne ad prasdictos vel similes usus procurandos, singulis canonicis tie corpore praebendarum suarum aliquid delrahatur: ita demum quod nee mihi nee ipsis eanonicis licitum est Redecimas fructus in proprios usus nostros converter e. Cui vero Redecimse percipiendse et administrandse cura incumbebat, Redecimarius nuncupabatur ex eodem Chartulario. 1 REDICIMATIO. Charta ann. circiter 1070. apud D. Calmet. in Probat. Hist. Lothar. torn. 1. col. 470: Praeterea, Redecimationem totius qusestus mei, annonas, vini, denariorum undecumque procedentium, etc. ] REDIMATIO. Coraputus ann. 1202. apud D. Brussel ad calcem tomi 2. de Feudorum usu pag. CLXXI : Pro ym. sext. et dim. mina salis pro Redimatione LVIH. s.

RED

RED

RED

69

tul. S. Vine. Laudun. fol.78. v: Eccle- lib. 1. cap. 13. ult. edit. num. 6. cap. 21. Ravennat. ann. 1200. apud Murator. sias de firmitate cum appenditiis suis. num. 1. et alibi. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 374: Redecimum etiam omnium bonorum doREDEMPTIONES ALTARIUM. Vide Al- In mercatis Ravennates et Ferrarienses mini ejusdem castri. tare. ita debent esse : quod tantum quantum j REDEMPTIO ANIIVLE, JEterna sal us. Ferrariensis acceperit a Ravenna pro suo * REDECIMA OBLATIONUM. Charta ann. 1260. in Chartul. Compend. fol. Lex. Bajwariorum tit. 1. cap. 1 : Si quis Redempto in suo mercato, tantum debet 217: Li maires a le jour de Paske le liber persona voluerit et dederit res suas Ravennas accipere a Ferrariensi in suo Redime en I'offrande; et pour ce doit il ad Ecclesiam pro Redemptione animae mercato, et non plus. Nisi intelligendum livrer vin a tous chiaus qui se comme- suss, etc. Formula in donationibus piis esse putes proxenetse stipendium. nient au jour de le Pasque. frequentissima. REDERGERE, Emendare , corrigere, *[ REDEMPTIO CORPORIS DOMINI, Gal- Gall. Redresser. Charta ann. 1184. torn. 1 REDEFOSSA, Alteraf9ssacircumdans arcem. Statuta Palavicinia lib. 2. cap. lice Rancon, cujus pretium exsolvere 3. Spicil. ult. edit. pag. 548. col. 1: Si 70: Nulla persona terrigena vel forensis coguntur vassalli, cum ab hostibus per me illud Redercere nollet, vel direcaudeat piscari in fossis, Redefossis captus est dominus capitalis. Charta tum tibi (episcopo Magalon.) et canonicis vel sparafossis rochse castri. Eudonis Comitis, Ducis Britan. ann. facere nollet, etc. Vide Redirigere. * REDELLUS, idem quod supra Red- 1153. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Bri1 REDENGIO, pro Redemtio, ex vitiosa dalle. Charta Phil. Pule. ann. 1310. ex tan. col. 157 : Rogaverunt me supradicti temporum scriptura. Pro animarum illoMonachi, ut eis quasdam consuetudines, rum, eorumque parentum mercede et ReCod. reg. 8409. fol. 10. r": Cum fustae sen Redelli de partibus Narbonas versus Mon- quas eis dominus Gaufredus pater meus dencione de illorum peccatis, in Charta tempessulanum per mare consueverint dederat, confirmar em , scilicet censum, ann. 1076. apud Muratorium delle Antic. apporlari absque prsestationepedagii, etc. ostagium, comilis esum, maritationem, Estensi pag. 249. Ridelle vero, Vectis lignea ad usum terras emptionem, corporis sui Redemp1 REDENTITARE, Iterum atque iterum carri, in Lit. remiss, ann. 1383. ex Reg. tionem. Vide in Auxilium. clamare, in Glossariq MS. quod laudat s 123. Chartoph. reg. ch. 257 : Un grant et * REDEMPTIO OPERUM. Codex Lau- Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 20. pesant baston, appelle Ridelle d'une reshara. num. 140. sec. xi. torn 1. pag. ubi addit: Quid si a dente sit, ac notet charete,.etc. Rizelle, in aliis ann. 1381. 217 : Redemptio vero operum, quae ex his remordere, dente vicissim aliquern peex Reg. 120. ch. 159. Rudelle, in aliis hubis principali curiae in Furden, tribus tere vel rodere, genuinum in aliquo in anno mensibus, videlicet Februario, frangere ? ann. 1457. ex Reg. 187. ch. 162. * REDEMITUS, idem quod Redemptio Maio et Septembri,,^jure exhibentur, tails 1 REDEQUITARE, Retro equitare, Vos2. Gall. Rachat. Locus est supra in est: In Varenbach. 6. hubae solvunt his sio ibidem, sive ea equitantem via reEmitus. singulis mensibus singular 6. den. etc. verti, qua et ante equo veneris. FulberREDEMIUM, Redemptio. Utitur PonREDEMPTIO POENITENTIARUM. Vide tus Carnot. Ep. 21 : Hasc ille non gratanter accipiens ad Comitem Redequitat. tius Diacon. in Vita S. Cypriani. Vide Poenitentia in Poenitentes. Redimias. 1 REDEVAMENTUM , Idem quod mox * REDEMPTIO PERSONARUM. Vide in* REDEMPTIBILIS, Qui redimi potest. fra in Redimere 2. Redevancia. Tabularium Calense pag. Decret. ann. 1538. ex Tabul. de Chiffe in REDEMPTIONALE: ita inscribitur in 50 : Salvis censibus et Redevamentis et Turon.: Dictusque redditus validus et Formulis veteribus, Charta, per quam aliis consuetudinibus. Redemptibilis reperiretur, etc. Vide Re- servus seipsum de peculio suo redimit, 1 REDEVANGIA, REDEVANCHIA , Oblidimibilis. et dato pretio libertate a domino dona- gatio vassalli vel tenentis erga domi1. REDEMPTIO, in bellis privatis. Vide tur. Adde Legem Bajwar. cap. 15. tit. 7. num capitalem, qua certas res operasve Anonymum de Miraculis S. Ursmari per Legem Frision tit. 11. 1 2. et Capit. Ca- singulis annis ei prsestare tenentur, Plandr. n. 12. roli Magni lib. 5. cap. 207. [** 359.] vectigal, Gallice Redevance. Libertates 2. REDEMPTIO, Idem quod Rachatum. | REDEMPTOR CAUSARUM, Quadrupla-Bellomontis ex MS. Coislinep : PreedicCharta ann. 1240. ex Tabular. S. Mauri tor, interceptor alienee litis, in Vocabu- tos homines liberantes ab omni . . . RedeFossat.: Et quotiens mutatur Major illius lario Sussannaei. vancia. Chartular. S. Vandregesili torn. Majorise, dictus Abbas habere debet 100. 11. REDEMPTUS, pro Redimitus, Coro- 1. pag. 979 : Homines mei poterunt transol. Paris, de Redemptione. Alia ex Ta- natus. Missale Gothicum apud Mabil- sire libefe et quiete per supradictum bulario S. Dionysii ann. 1200: Salva lon. de Liturgia Gallic, pag. 213 : Vere portum solvendo praediclis Religiosis etiam Redemptione et servitio ejusdem diversis infulis (B. M. Virginis) anima omnes Redevanchias, quas dicti homines feodi, etc. [Charta Milonis Episcopi Ter- Redempta : cui Apostoli sacrum reddunt mi hi reddebant si prasdictas Redevan. ann. 1145 : Relevationes terrarum, obsequium, etc. vancias non solverint, licebit dictis Reliquas Redemptiones vacant Remenses, 2. REDEMPTUS TESTIS , Qui pecunia giosis homines meos supradiclos justiciare eidem Preposito persolvent. Chronicon S. emitur, corrumpitur. Oapitul. Carol. M. in fletis suis et batellis, donee de praedicTrudonis apud Acherium torn. 7. Spicil. lib. 5. cap. 247. [401.] : Sunt quidam, qui tis Redevanciis plenarie ei fuerit satisfacpag. 464 : Si autem Redemptio aliqua de contra Ecctesiasticam Rsgulam pugnare tum. Charta venditionis ann. 1283. e terra moriente herede exiret, etc. Tabu- videntur, et per testes Redemptos putant Tabulario S. Laurentii in Dioscesi larium Eccl. Arabian.: Essdem etiam se ad accusationem admitti debere, etc. Autissiod.: Cum omnibus pertinentiis et carrucas debent domino de Qtiaieux pro [Vide Redimere.] emolumentis dictas terras, in quibuscumvicecomitatus Redemptione corveiam tn*3. REDEMPTUS, Mulcta pecuniaria que rebus consistant, sive in terragiis, bus diebus... debent etiam prsedicti homi- aut honoraria in judicio damnatus. bichetis, nemoribus, minagiis, ferragiis, nes similiter pro Redemptione vicecomi- Instr. ann. 1217. inter Probat. torn. 1. justiciis, costumis et aliis Redevanciis, tatus domino de Quaieux singulis annis Hist. Nem. pag. 56. col. 1.- Ponit P. Al- etc. Vide Redhibentia in Redhibere et in festo R. Remigii XL. solidos et unum trannus quod P. Bonitus vocavit eum en Redebentia. denarium. Charta ann. 1248. apud Lobi- cuz tracker, Redemptum a curia.... Dixit IREDEVANTIA, Eadem notione. Charta nell. torn. 2. Hist. Britan. col. 414 : etiam testis quod P. Bonitus et uxor ejus ann. 1240. ex Archivo Pontis-Otranni : Percepit decimas provenlus, et alia bona vocaverunt P. Altran latronem, Redemp- Quitavi eis omnes Redevantias, quas haad valorem M. lib. Turon. et tamintalliis, tum a curia. Lit. remiss, ann. 1358. in bebam in prasdicta medielaria, excepto quam in Redemptionibus et aliis exactio- Reg. 86. Chartoph. reg. ch. 501: Ipsum sanguine et latrone. Alia ann. 1142. ex nibus, etc.} [* Vide Haltaus. Glossar. Colardum dictus Johannes contemptibili- Archivo Veteris-villse: Dedit abbatiee ter vocavit servum cornutum, Redemptum, Veteris-villse tenementum Germ. col. 2212. voce Lcese.] situm apud 1 3. REDEMPTIO, Mulcta gravior, quse etc. Lit. ann. 1378. torn. 6. Ordinat. reg. Dinaunum, sub Redevantia unius paris pro sestirnatione capitis ipsius delinquen- Franc, pag. 375. art. 1 : Habeant lidem cyrothecarum et duorum denariorum. tis impingitur, Anglis Ranson, Thomse consules eligere in consiliarios dicti con- Occurrit in Charta ann. 1259. ex Archivo Blount in Nomolexico. Capitul. lib. 5. sulates octo probos homines et prudentes, Fiscamn. in alia ann. 1267. apud Lobicap. 196 : De eo qui perjurium fecerit, ut qui non sint aliquo crimine delati, con- nell. torn. 2. Hist. Britan. col. 409. in nullam Redemptionem solvat, sed manum dempnati sen Redempti infamia vel igno- Tabulario Calensi pag. 41. et alibi erdat. Redemptio pro capite aut mem- minia. Et pag. 376. art. 3 : Ipsi non eli- passim. aliro, in Charta CommuniaB Laudunensis gent ad regimen dicti consulatus 1 REDEVENCIA, Eodesn intellectu, in ann. 1128. apud Baluzium torn. 7. Mis- quem alium, quern sciant delatum aut Literis ann. 1275. apud D. Secousse torn. cell, pag. 289. Vide Manum perdere in dampnatum seu Redemptum de aliquo 3. Ordinat. Reg. pag. 62. in Charta ann. Manus. crimine seu infamia. Vide Redimere 1347. apud Baluzium torn. 2. Histor. 1 4. REDEMPTIO, 'AuoXuTpoxn?, Profa- vitam. Arvern. pag. 197. etc. nus quidam et superstitiosus initiatio* 4. REDEMPTUS vel REDEMPTUM. 1 REDEVENTIA, in Charta ann. 1220. nis ritus, quo suos consecrabant Gnos- Quod praeter pretium inscriptionibus apud Baluzium torn. 7. Miscell. pag. 342. tici: de quo ritu S. Irena3us meminit conceditur. Pactum inter Ferrar. et in alia S. Ludovici ann. 1261. e Charta-

70

RED

RED
et quacumque alia Redibentia. Literae ejusd. Regis ann. 1333. ibid. pag. 91: Dummodo pedagia et alias Redibentias pro dictis rebus et mercaturis... praestari solita, et quatuor denarios pro libra solverent gentibus regis super hoc deputandis. 1 REDIBITA, Idem quod Redhibentia, Gall. Redevance. Chartularium S. Vincentii Cenoman. fol. 21 : Odo de Plancifago Miles boscum suum dedit Deo et abbatise S. Vincentii in perpetuam eleemosynam possidendum, ad annuum tamen servitium sex denariorum Cenomanensium, pro omni Redibila ad ipsum spectante, ipsi vel mandate suo in Pascha annis singulis reddendorum. REDHIBITIO, Redditio, apud Symmachum lib. 10. Epist. 36. Lex Longob. lib. 2. tit. 52. 110. [ Carol. M. 37. Capitul. lib. 4. cap. 26.] : Omnis controversia coram Centenariis diffiniri potest, excepta Redhibilione rerum immobilium et mancipiorum, etc. i. cum agitur de proprietate rerum, iisque alii restituendis. Vide Regulam Magistri cap. 94. Concilium Audomarense ann. 1099. cap. 4. etc. 1 REDHIBITIO, Satisfactio. Miracula S. Bertini saec. 3. Benedict, part. 1. pag. 129 : Sollerti quoque priores cura cum senioribus consuluerunt, quibus potissimum occupationibus quivissent priorum negligentiarum Redhibitionem reddere. REDHIBITIO, Mulcta. Lex Burgundion. tit. 49. | 4 : Quod si... convictus fuerit, triplici Redhibitione teneatur obnoxius, id est triplici compositione ; seu tripli Redhibitione, ut quadruplex Redhibitio, in Lege 10. Cod. Th. de Jure flsci. (10,1.) REDHIBITIO, REDIBITIO, Vectigal, tributum, praestatio. Charta Caroli Regis Franc, in Chronico Laurishamensi pag. 60. [** Cod. Laur. num. 5. torn. 1. pag. 14. ann. 772.] : Nee ad ullas Redhibitiones publicas requirendurn, nex exactandum, quod ad partem fisci nostri exinde redhibetur, penitus ingredi judiciaria potestas, aut Missi nostri discurrentes nonprsesumant. [* In Confirm. Ludov. ann. 852. ibid. num. 30. torn. 1. pag. 63 : Aut ullas Redibitiones, aut illicitas occasiones requirendas.] Ita passim in veteribus Chartis saeculi vm. et seqq. [unde emendanda Charta ann. 813. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 1. col. 37. ubi perperam legitur Redititionem pro Redibitionem.] Lex Longob. lib. 3. tit. 12. 1. [** Carol. M. 121.] : Audivimus, quod juniores Comitum, vel aliqui Ministri Reipublicse,... aliquas Redhibitiones vel collectiones... a populo exigere solent. [Capitularia Caroli 0. tit. 6. cap. 2 : Nee telonea... nee alia quaelibet Redibitio, neque a Comite, neque a junioribus aut ministerialibus ejus deinceps ab illis (Ecclesiis) ullatenus exigatur. Donatio Johannis Comitis Montis-fortis Parthenon! Portus Regii ann. 1248. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 86 : Concedo... CCLI. arpenta terras... in perpeluum tenenda et possidenda, libera et quitta absque aliquo onere censuali, costuma, servitio et Redibitione, hoc est, clientari munere praediatorio, nostris Redevance : qua notiqne non semel occurrit alibi.] Redhibitiones annorum praeteritorum, in Histor. Miscella anno 9. Nicephori, qua3 Theophani bmsboreteiou. Testamentum Ephibii Abbatis ann. 2. Reg. Childeberti : In villis, vel terris, vel silvis, vel Redhibitionibus, etc. Concil. Meldense ann. 845. cap. 63 : Nee quisquam cujuslibet ordinis vel dignitatis exinde quidquam subtrahat, aut Redhibi-

RED
tionem quamcumque exigat temporalem. Redevabilite ou droiture, in Magno Recordo Leodiensi pag. 66. [Vide Redditio 2.] 1 REDIVITIO, Eadem notione, in Prascepto Caroli Simplicis Regis Franc, apud Mabill. torn. 3. Annal. Benedict, pag. 697. col. 1. 1 REDIBUTIO, Redditus, proventus. Capitulatio Caroli M. de partibus Saxoniae ann. 809. cap. 16 : Et hoc Christo propitio placuit, ut undecunque census aliquis ad fiscum pervenerit, sive in frido sive in qualicunque banno, et in omni Redibutione ad Regem pertinens, decima pars Ecclesiis et Sacerdotibus reddatur. Vide Redebutio suo loco. | REDHIBITUS, Instauratus, restitutus. Interpres S. Irenaei lib. 5. cap. 14. num. 4 : Memor igitur, dilectissime, quoniam carne Domini nostri redemptus es, et sanguine ejus Redhibitus, etc. | REDIBITOR, 'AvaSoxo?, in Glossis Lat. Gr. Aliae Graec. Lat. : 'AvaSo^o;, Press, Redibitor. Et mox 'AvaSoxoc, Vades, rectores, vel potius Redibitores, uti legendum videtur. Redhibitor, qui rem venditam recipit, in lege 25. Dig. de except, rei jud. (44, 2.) [** Ubi Redhibitoria.] * REDIBERIA, Debitum, id quod reddi debet, Gall. Redevance. Charta ann. 1470. in Suppl. ad Miraeum pag. 627. col. 1: Ipsse moniales solvere debent singulis annis et temporibusomnia jura, onera,... census et Rediberias ex dictis bonis existentes. = REDIBIARIUS, Tributum, vectigal. Charta Caroli M. ann. 806. ex Bibl. reg. cot. 16 : Nolumus preeterea ut ab istis vel eorum hominibus aut rebus aliquid de vecligali, theloni, id est portaticus, rotaticus,... aut aliquid Redibiarius exigatur. * REDIBITUS, Reditus, proventus, fructus ex re aliqua percipiendi. Chartul. S. Sulpit. Bitur. fol. 67. y : Ego Isitia, amita Hugonis et Geraldi fratrum, per laudationem eorum do Deo et S. Sulpitio per manus abbatis Odonis et gregis sibi commissi alodi medietatem paludis, et liberos ingenuasque, servos et ancillas, hue illucque diffusos Redibitos et medietatem decimse. Vide in Redhibere. REDIGA, xP a ?> in Gloss. Lat. Graec. [Alias Graec. Lat. : X<ipa|r Sudis, (vel potius Sudes,) Redica, adminiculum, vallum. Varro dixit Ridica, eadem notione. Hinc emendandae Glossae Isid. ubi : Retica, Ligna, quibus ligna sublimantur; legendum enim Redica vel Ridica : quod etiam vidit Martinius. Palus, Redica vineis sustentandis, in veter. Inscript. apud Gualterum in Tabulis Siculis pag. 58.] T 1. REDICARE, Redica fulcire. Gl. Lat. Gr. Redico, ^apaxw. Aliae Gr. Lat. : Xapaxw, Vallo, Sepio, Redico. 1 2. REDICARE EooLESiAM, Iterum dicare, benedicere, consecrare, in Epistola Nicolai I. PP. quam laudat Ratherius torn. 2. Spicil. Acher. pag. 244. Vide locum in Inthronizare mensam. REDICERE, Respondere ; utitur Ditmarus Merseburgensis in Chronico. 1 REDICIMATIO. V. superius Redecima. * REDICTARE, Iterum dictare, rescribere. Sent, arbitr. Guill. archiep. Lugdun, ann. 1335. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 385 : Qu& (literae) factss et grossatge... possint ad requisitionem dictarum partium et cujuslibet earumdem refici, Redictari et regrossari. Raimbre et Rambre a nostratibus, eodem sensu, usurpatum videtur. Charta ann. 1476. ex Char-

lario Domus Dei Pontisar. in alia aim. 1269. ex eod. Chartular. in alia ann. 1274. ex Archive Ecclesiae Dolensis, in alia ann. 1275. e Tabulario S. Medardi Suession. alia ann. 1281. apud Thomasserium Oonsuetud. Bituric. pag. 730. alia ann. 1360. apud Rymer. torn. 6. pag. 215. etc. 1 REDEVENTIO, Eodem significatu, in Chartulario S. Vandregesili torn 1. pag. 163. * Redevaulete, in Charta Gallice reddita Joan, comit. Pontiv. ann. 1184. ex Lib. albodomus publ. Abbavil. fol. 2. v: Je Jehans quens de Pontieu, ne mi hoir... ne porront demander nule Redevaulete des bourgois. Ubi Charta originalis habet: Aliquam exactionem a burgensibus exigere non poterunt. * Redevable vero, idem quod Debitus, apud Christ. Pisan. in Carqlo V. part. 1. cap. 15 : Et comme il soil de bonne coustume ancienne et comme Redevable, les roys estre conseillez par les prelats, etc. REDHIBERE, Reddere, in Glossis Isid. Occurrit non semel apud Scriptores. [Sidonium lib. 9. Ep. 11. et 14. Gregoriura M. lib. 1. Epist. 44. et 82. etc. Glossse Lat. Graec.: Redhibeo et Redibeo, auoStSwfj.'.. Glossae Graec. Lat.: 'AuoSsSwiu, Reddo, Redibeo, sarcio, absolvo, reprsesento. Item : Redhibeo, retribuo, restituo. 'Avuix<xTa<7Ta<7K;, Restitucio, Refectio, Redibicio, Dimicatio. Item: 'ATroxaTaff-caai?, Restitutio, Redhibicio. Rursus : 'Auoinai?, Restitucio, Redhibicio. Eadem fere in Glossis Lat. Graec.] Vide Juretum ad Symmachum lib. 5. Epist. 87. Sirmondum ad Ennodium lib. 3. Epist. 10. et Jacobum Gothofredum ad Cod. Theod. REDHIBENTIA , Redditus, proventus, apud Continuatorem Chron. Nangii ann. 1334. Charta Philippi Regis Fr. ann. 1312 : Et de omnibus fructibus, redditibus, exitibus, emoluments, juribus, deveriis, et Redhibentiis quibuscumque, etc. Redhibence in Consuet. Camerac. tit. de Actionibus art. 11. Redevoir, in Consuet. Lorriacensi ann. 1394. cap. 2. art. 17. } REDIBENTIA, Idem quod Redevancia, Clientare munus praediatorium, Gall. Redevance. Privilegium Johannis de Castellione Comitis Blesensis concessum Abbatiae S. Johannis in Villeia Carnot. ann. 1265. e Schedis D. Lancelot : Homines burgi S. Johannis sint immunes et quitti a talliis, exactionibus, corveis, costumis et universis Redibentiis. Gharta ann. 1293. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 297 : In aliis vero terris non moventibus nee existentibus de dicto prioratu, et in quibus ipsa Priorissa non habet partem, feodum, costutnam, nee Redibentiam aliquam, etc. Charta Philippi Franc. Reg. pro Sororibus S. Clarae prope Pontem S.Maxentiae instituendis ann. 1309. e Chartophylacio Regio : Ipsse Sorores ad prgsstationes et Redibentias vel qusevis onera minime teneantur. Charta Philippi Longi Franc. Regis ann. 1319. ex eod. Charthophylacio Regesto 98. charta 226 : Que quidem costuma seu Redibentia, tarn ad precium terre quam ad valorem annorum communiuw, indifferenter extitit estimata. Adde Glossarium Lobinelli torn. 3. Hist. Paris. 1 REDIBENTIA , Vectigal, tributum. Edictum Philippi VI. Reg. Franc, ann. 1329. torn. 2. Ordinal, pag. 36: Quod quilibet possit asportare de extra regnum nostrum ad noslras monetas libere aurum, argentum in massa et bilhonum; et erit liber ab omni pedagio atque leuda,

[RED
tul. Latiniac. fol. 246 : Et aussi leditpreneur a promts Raimbre ces presentes lettres de prime et icelles faire battler et delivrer audit bailleur a ses despens. Alia ann. 1498. ibid. fol. 77 : Sera tenu ledit preneur de Rambre et payer a ses despens ces lettres. | REDIENS, pro Reddens, nisi ita gendum est. MS. Monasterii Gemmetic. pag. 174 et 175 : Redientibus Sagiensibus monachis Gemmeticensibus annuatim decetn solidos. ] 1. REDIGERE MALUM, Emendare, corrigere, pro delicto satisfacere. Jacobus Rex Aragon. in Edicto ann. 1228. torn. 8. Spicil. Acher. pag. 386 : Fures vero et latrones, et eorum receptatores, si Redigere malum, quod fecerint, noluerint, vel directum facere contempserint, etc. Sed -legendum est Redirigere, ut infra. * 2. REDIGERE, Reducere, reportare. Libert. Brager. ann. 1334. in Reg. 70. Chartoph. reg. ch. 330 : Pastam nive panem debebunt dicti furnerii ad furnos adportare et coctum ad domos burgensiutn Redigere. R E D I G U L O S U S , Ridiculus. Glossae Grseco-Lat. : reXotc58r)?, Jacosus, Ridiculosus, [Jocularis.] Galfridus de Vino Salvo in Poetria MS. seu de Coloribus Rhetoricis, (floruit sub Richardo I. Rege Anglise :)
Contra ridicules si vis insurgere plene, Surge sub hac specie, lauda, sed Redigulose, Argue, sed lepide, etc.

[RED
(Carcassonae) concesso, venditores dictorum victualium, juvamina nee aliam Redimentiam non solvebant, etc. REDIMENTUM, uapa<rrpo<pyj, in Gloss. Lat. Graec. [AJiee Graeco-Lat. : Ilapa(7Tpo9Yj, Redimentum, Revimentum, f. pro Reviam entum.] le-1. REDIMERE, In suas partes allicere, pretio dato corrumpere. Auctor praefationis in libellum precum Marcellini et Faustini : Damasus tantum sibi conscius scelerum, non mediocri timore concussus, Redemit omne palatium, ne facta sua Principi panderentur. [Ciceroni Redimere sibi amicos, idem est quod Muneribus amicos sibi comparare. Vide Redemptus testis.] 1 REDIMERE CORIUM, Componere de flagello, seu ut loquitur Tullius, Redimere pretio virgarum metum. Vide in Corium. T REDIMERE MAXUM, De manu pro delicto amputanda componere, in Capitulari 5. ann. 803. cap. 13. et lib. 4. Capitul. cap. 23. Titulus 55. Legis Salicee est de manu ab aeneo Redimenda, hoc est, de compositione, quam facere debebat is, qui tenebatur se purgare manum in aeneum aqua ferventi plenum immittendo. Vide Aquas ferventis judicium in Aqua et Redemptio 3. et mox Redimere vitam. REDIMERE SE, tenebantur adscriptitii glebae, si vel matrimonia contrahere, vel alio migrare vellent, data scilicet dominis suis certa quantitate pecuniae. Consuetudines Catalaniae inter Dominos et Vassallos MSS. cap. 36 : In quadam parte Catalamee homines solidi, qui non sunt Milites, sunt sic astricti dominis suis, quod filii eorum sunt homines dominorum suorum, sic quod non possint contrahere matrimonia, necdemansis recedere: quod si fecerint, oportet quod Redimant se, et si contrahant matrimonia, domini ipsorum rusticorum habent quasi partem laudimii de sponsalitio. Curia Generalis Barcinon. sub Petro II. Rege Arag. MS. cap. 23 : In terris sive locis, ubi homines Redimi consueverunt, non transferant domicilia sua ad loca nostra, nisi se Redemerint, et non possint tenere honores nee possessiones ; sed eas alienent personis non prohibitis, vel deferant propriis dominis, instrumentis ipsorum bonorum eis restitutis. 1 REDIMERE TEMPUS, Tergiversari. Synodus Aurel. ann. circiter 1017. torn. 2. Spicil. Acher. pag. 674 : Tune Arefastus videns quod Redimerent tempus, et sermonum clypeo festinarent obnubilare suse fidei errorem, etc. Redimere tempus, Coloss. 4. 5. est eo bene uti, illud in rebus utilibus ponendo. j REDIMERE TRIDUANAM, De tridui jejunio componere, in Decretali precum ann. 779. lib. 5. Capitul. 207. Vide Biduana. REDIMERE VITAM, vel manum. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 65. 2 : In judicio condemnatus, si vitam aut manum Redimat, sine jure et infamis erit. [** Germ. Ledegen.] Vide Reatuum redemptio. * 2. REDIMERE, Pecuniam nomine redemptionis extorquere, injuste exigere ; interdum et mulcta pecuniaria afficere, mulctare. Bened. abb. Petroburg. in Henr. II. reg. Angl. torn. 1. edit. Hearn. pag. 344. ad ann. 1180 : Henricus reoc Anglise fecit in Anglia novam monetam fieri ;... vetus namque moneta corrupta fuit, et rex monetarios suos Redemit, id est, ad redemptionem coegit. Charta Phil. Aug. pro Aurelian. ann.

RED

71

1187. in Reg. 34. bis Chartoph. reg. part. 2. fol. 79. v. col. 2 : Item quia servientes nostri burgenses gravabant et Redimebant, imponentes eis quod in morte pa~ tris nostri communiam conjurassent, etc. Charta ann. 1261. in Chartul. Guill. abb. S. Germ. Prat. fol. 254. v. col. 1 : Sextus (articulus) erat super eo quod Guillelmus armiger, contra formam et declarationem dictse sententias, in qua declaratum est, quod non potest nee licet ei capere vel Redimere homines S. Germani: ipse Guillelmus armiger pro voluntate sua... homines S. Germani, ut dicebant, capiebat indifferenter et Redimebat minus juste. Hinc Redemptiones personarum, in Lit. ann. 1367. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 75. Raembier, eodem sensu, in Assis. Hierosol. cap. 244 : Mauvais seignor poroit legierement desheriter ou Raembier plusiors bones dames. SSS" Olim Reembrer, Reimbrer et Reymbrer nostri dixerunt, pro Redimere, Racheter. Mehun au Codicille : Qu'il me fit Chrestien et qu'il me daigna Reimbrer. Le Roman d'Athis MS. :
Bien haul lenient le Reymbrons, Pour lui ung riche roy rendrons.

Ovide MS. :
Du bieau fils de Dieu, du bon, du sage, Celui qui pour 1'humain lignage Reembre de mort et delivre.

Infra:
In studio videre potest Derediguloso.

* REDIMALIS, Qui redimi potest, Gall. Rachetable. Charta ann. 1328. inter Probat. domus de Caban. pag. 63 : De aliis quindecim mesurss (mesuris) avense Redimalibus, et de centum solidis et decem donariis etiam Redimalibus, traditis dicto Bernardo de S. Martiali, etc. Vide Redimibilis. %. REDIMARIUS. [Redemptor. DIEF.] 1 REDIMATIO. Vide in Redecima. 1 REDIMENTIA, Vectigal, tributum. Permutatio quorumdam castrorum inter Johannem Dalphinum et Ludovicum dominum de Anthone ann. 1315. torn. 1. Histor. Dalphin. pag. 31. col. 2 : Item nos nee successores nostri non habebimus... aliquos gardiatores, Redimentias seu servitutes infra jurisdictionem dictorum liberorum, nee causam habentium ab eisdem, nee etiam infra mandamentum Anthonis,... et si contingeret aliquem vel aliquos commorantes infra jurisdictionem ipsorum aliquam Redimentiam nobis aut gentibus nostris facere aut solvere... ipsi liberi... possint et eis liceat sine pffensa seu indignations nostra... prsedictas Redimentias seu gardas levare ab eis, et dictos servientes et alias infra jurisdictionem dictorum liberorum commorantes, aut contra prsesentem ordinationem facientes, punire in corpore, aut in bonis, pro suo libito voluntatis. Ubi Redimentia et Garda idem omnino sonare videntur ; erat autem Garda, ut in Guarda 1. dictum est, Tributum annuum ab inferioris conditionis hominibus pro tutela et protectiqne potentioribus exsolutum : quae tributi species hie, si bene conjecto, dicitur Redimentia, quod illud solverent inferiores, ut sese redimerent a potentiorum vexationibus. * Lit. Caroli VI. ann. 1418. torn. 10. Ordinat. reg. Franc, pag. 496 : Quia ex privilegio habitantibus ipsius civitatis

Raamber une terre, in Sententia arbitrali ann. 1309. apud Pithceum in Consuetud. Trecens. art. 144. Jure cognationis terrain redhibere. Raancon, hujusmqdi redemtio ibidem : Ainsi ne pouvoit venir messire Jehans a sa Raancon, parce que lidis heritages n'estoit pas de son coste. Vide Retrahere 2. Varie nostrates vocem Redimere reddiderunt. Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 174 : Cent livres envoia (Clovis) pour Raembre son cheval, etc. Libert. Auxonae ann. 1249. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 395. art. 4 : Se aucuns de ceulz d'Auxone estoit pris pour la debte cogneue du seigneur de la ville, li sires le doit Raimbre de ses deniers. Charta Renardi de Choiseuil dom. Burbonae ann. 1317. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 155 : Se aucuns des hommes de Bourbone estoit pris... pour ma debte cogneue, et il se Raimboit, ce que il se Raimberoit et cheroit de ma debte, je li restoreroie. Hinc emendandum Testam. Petri comit. Alencqn. pag. 182. post Joinvill. edit. Gang, ubi Meimbre perperam editum legitur, pro Reim^ bre. Guill. Tyrii contin. Hist, apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 615 : Qwi racheter se porra et voudra, je I'en lairai aler par rancon devisee ; et qui ne se porra Raaindre, il demorra en ma prison. Bestiar. MS :
Diex qui voloit 1'umain lignage Raaindre et geter de servage.

La Dispute du Juif et du Chretien MS. :

Morust Diex en la crois, Quant son pueple Raint.

Vita J. C. MS :
Ne se chest chil qui doit venir, Qui le monde doit Raamir.

L'ordene de Chevalerie :
Li princes Hues respond!, Puisque m'avez le giu parti, Je prendrai done le Raierabre, Se j'ai de quo! jel puisse rendre.

Rembre, in Consuet. Castell. ad Sequanam ex Cod. reg. 9898. 2 : L'en lui doit

72

RED

RED

RED

pag. 815. ubi observatur redintegratio- mandamus, quatenus prefato D. Ottoni, nis annos regni annis solido fere quin- tamquam nostro et dicte Prepositure nosquennio pauciores fuisse : quod ex sin- tre Cellerario... de hujusmodi Cellerarie gulis Chartis hie laudatis comprobari officio, fructibus, redditibus, proventibus, juribus, pertinentits, obventionibus, subpotest. 1 REDINTEGRATIV^ LITERJS, Eaedem ventionibus et emoluments quibuscumque, quse Recaptivatoriss, in Recaptivare. prout ad vos et vestrum quemlibet perti* REDIRE MA.NDATIS alicujus, id est, net, integre et libere et cum effectu resIn illius obedientiam, mandata, prius pondeatis. Decretum Alphonsi Regis repudiata, exsequi. Charta ann. 1227. Aragon. ann. 1442. torn. 3. Concil. Hisapud Cencium inter Gens. eccl. Rom. pan. pag. 671: Nos enim vobis dicto veneMSS. : Homines de Consilio (Ferra- rabili Episcopo collectori prsedicto vesriensi) universaliter fecerunt bien- trisque sub collector ibus in praemissis omnium judicem ibi prsesentem et recipien- nibus plenum posse committimus tem suum nuncium et procuratorem, mandanles universis et singulis colonis, sindicum et actorem ad Redeundum man- inquilinis, censuariis, Redituariis et aliis datis S. Ecclesise Romanes et summi pon- quibuscumque, ad quos spectet, quatenus de omnibus et singulis fructibus, tificis. REDIRIGERE, Noxam emendare, Re- reditibus et proventibus supradictis vobis dresser la faute. Usatici Barcinonenses dido generali collectori, seu substitutes cap. 20 : Placitum judicatum inter Vas- a vobis et nemini alteri respondeant. sallum et Seniorem, et judicium ex utris- Vide Redditarii, Reddituarius et Renque partibus laudatum et auctorizatum, terius. 1 2. REDITUARIUS, Cui Vectigal debeet in manu Semoris bene assecuratum, ut si ei factum Redirigdt Senior, primum ad tur, Gall. Rentier. Chronicon S. Bertini hominem suum cuncta, quae ei debuerit torn. 6. Ampl. Collect. Marten, col. 620 : quocumque modo, et postea recipiat ab Ex qua pecunia creditor-urn esuriem mihomine suo cuncta quae illi judicata fue- tigavit, et deinceps slalum suse Ecclesias rint. Cap. 34 : Aut fecerit ei malum, quod ad plenum cognovit, secundum quern sic | REDIMICULUM PR.EBENIXE, Reditus annuus praebendae Canonici. Fundatio non possit ei Redirigere nee emendare. se in expensis pensionibusque regulavit, Collegii Canonicorum Bruxellis ann. Cap. 35 : De aliis baudiis et malefactis, ut et Redituarii sua spe minime frustra1047. apud Miraeum torn. 1. pag. 57 : quas possunt Redirigi vel emendari. Cap. rentur, et fuus Conventus absque murEcclesia nullo erat juvamine fulta, et 39: Redirigere et emendare damnum. Cap. mur e aleretur. REDITDS, vel REDDITUS, Proventus, undique egens auxilii, ad ejus sedificatio- 107 : Pater cogat filios suos, ut illam fonem Redimiculi prsebendarum (vacan- risfacturam ipsis senioribus Redirigant et fructus ex re aliqua. Jo. de Janua : Reditus dicitur, quia singulis annis redeat. tium) partem dimisi, ne slatum eleemo- emendent. Cap. seq.: Ipse cogatur filium et homines terram tenentes Redirigere Reditus, pensiones, quae ex locatione redisynse omnino viderer venders pretio. 1 REDIMILIS. Vide supra in Redimibi- malum, quod fecerint. Occurrit ibi pas- guntur, improprie fructus omnes, Cujacio in Paratit. ad tit. D. de Usufructu. sim. Vide Condirigere. lis. Fleta lib. 3. cap. 14 : Reditus dicitur a * REDISELLA. Vide infra Reticella. * REDIMITIO LEVITALIS, Stola, quae 1 REDISMUS, Idem, ut conjecto, quod redeundo quia retroit, et quotannis redit. est propria diaconorum vestis. Acta S. Januar. torn. 6. Sept. pag. 874. col. 2 : Redditus, proventus. Vide locum in Spartianus in Adrianq :.Laborabat praeterea ut condita militaria diligenter Sed quia in memoratis scriptis... nulla Posa. parenlum ipsius, nee pontiftcis saltern, REDISSEISINA, REDISSEISITOR. Vide agnosceret; Reditus quoque provinciales diligenter explorans, ut si alicubi quipqui eum Redimitione levitali dicaverat, Saisire. REDITERARE, Iterum tractare. piam deesset, expleret. Ubi scripti codd. mentio inerat, etc. * REDINCIPERE, Reaedificare. Chron. Opusc. yet. MS. ad Can. African. : In- Redditus interdum habent. Occurrit pasAdem. torn. 10. Collect. Histor. Franc. calcem, id est prasdicem, Rediterem. Et sim apud JC. REDITUS DUPLICATES, in Fleta lib. 1. pag. 152 : Redincepta basilica non fuit ad Can. Sardic.: Retractanda, id est,Redamplius similis priori pulchritudine vel iteranda. Maius in Glossar. nov. Latin. cap. 9. 6 : Deux anne'es de revenu d'une terre. Passim apud recentiores. magnitudine. Vide infra Refacere. PLENUS REDITUS, Census integer, nos1REDITITIO. Vide Redhibitio, Vectigal, T REDINDUERE, Induere, vestire, Gall. tris Pleine rente. Lex Vervini anni 1233. Reve'lir. Odonis Carmen de variafortuna tributum, etc. in Redhibere. art. | REDITORIA, Scriptura in qua conti- 2 : Divisum est inter me et ipsos hoErnesti Bavariae Ducis apud Marten. torn. 3. Anecd. col. 357 : netur decretum de restituenda re usur- mines, quod unusquisque, qui ibi mansupata.jusque cqnfirmatur primi ac legi- ram ceperit, infra annum et diem domum Coccineisque toil's texisque Redinduit auri timi possessor-is, ad quern redire debet suam fecerit, plenum inde mihi Reditum Stamine multiplici, cujus sibi multa facultas. ilia res usurpata. Concilium Cabilon. reddere tenebitur. REDDITUS, Eadem notione. Redditus REDINFORMARE, Ad meliorem sta- ann. 915. apud Marten, torn. 4. Anecd. tum revocare. Charta Hug. episc. Lin- col. 71. et 72 : Querimoniam Ponlifices pecuniarius, in vet. Inscript. 408. 1. 414. gon. apud Perard. pag. 183 : Isdem locus diligenti examinatione inquirentes decre- 2. Occurrit passim. monachili dignatione Redinformandus verunt, ut jam dicta villa Sanctiniacus REDDITUS Assisus, Certus et immobimeliorandusque traderetur. ad antiquitatem suam, hoc est, matricem lis census, qui domino solvitur ex prae| REDINSERARE. Laurentius in Amalecclesiam S. dementis reverteretur... unde diis liberis, unde et Liber appellatur, thea post Papiam : Redinserabit, renova- et hanc testimonii scripturam, quam mobili et nativo contrarius : Anglis bit. Redinserare, Iterum inserere, in Glos- Reditoriam vocamus, sub hac ratione Practicis, Rent of assise, nostris vero sis MSS. quas laudat Vpssius lib. 4. de praefati Prassules praeceperunt facere, Rente fonciere, cui opponitur Rente voVitiis serai, cap. 20. ubi suspicatur scri- ut in posterum ecclesia S. dementis lage, in Consuetud. Senonensi, Altisiobendum Redinserere, vel potius Redin- nullam ex sua parrochia sustineret ca- dorensi, Calvimontensi,etc. Will. Thorn, ann. 1283 : Et de Reddilu assiso et forinsertare, quod Insertare sit ipsius Ma- lumniam. ronis. 1 REDITUALIS. Vide supra Reddi- seco 8. libr. 10. sol. [Assisae de Clarendum T REDINTEGRANTE. Vox frequens in tualis. apud Hqvedenum in Henrico II: RaChartis Carpli Simplicis Regis Franco* REDITUARE, Reditus annuos as- livi domini Regis respondeant ad Scacrum, qua significatur annus, quo post signare, Gall. Renter, apud Labbeum carium tam de assiso Reditu, quam de mortem Odonis regnum redintegravit, torn. 12. Concil. pag. 805. Vide Reddi- omnibus perquisitionibus suis. Hodie vero regni partem, Aquitaniam scilicet et tuare. nativus reditus etiam sub assiso eesBurgundiam, quae ab Odone possideba] 1. REDITUARIUS, REDDITUARIUS , timatur : nee male, cum per tempus tur, recipiendo. Hujus redintegrationis Emphyteota vel alias quivis vectigali praescriptionis ita invaluit ut mutari annqs regni sui annis publicisintabulis obnoxius, qui certos census annuos do- nequeat, ut ait Spelmannus in voce subjicere solitus est Carolus, ut videre mino pendit. Literae Guntheri Praepositi Assisa.] potes apud Miraeum torn. 1. pag. 37. Eccl. Mogunt. ann. 1402. torn. 2. Rer. 1 REDITUS Regum et Dominorum in torn. 2. pag. 806. Mabillonium torn. 3. Mogunt. pag. 886 : Dicte nostre Preposi- quo consisterent saeculis 11. 12. et 13. Annal. Benedict, pag. 302. et Diplom. ture Reddituariis, censuariis, pensiona- fuse docet D. Brussel torn. 1. de Feudopag. 558. et seqq. Sirmondum in Notis riis, arrendatoribus, decimatoribus, colo- rum usu cap. 32. 33. et 34. ad Capitularia, torn. 2. edit. Baluzii" nis, incolis et subditis... injungimus et | REDITUS SALIS ad tertiam dimidiam copper le posse, ou le Rembre a la volente des seigneurs. Hinc Raemberes et Reembeor, pro Redemptor, qua voce J. C. qui nos morte sua redemit, significatur. Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 199 : II crut que li Raemberes du monde vendroit, etc. Vitae SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. 1. v. col. 2 : Nos aviemes besoing de enseigneor, de Reembeor, de delivreour. REDIMLE, Avirpa, in Glossis Lat. Graec. et Graec. Lat. [Glossae Isid. : Redimise, res a praedonibus redemptae. Vide Graevium et supra Redemium.] 1 REDIMIBILIS, Qui redimi potest. Obituarium MS. Eccl. Morin. fql. 25 : Recipiet fabrica singulis annis v. lib. monetas currentis super xxx. lib. perpetui redditus admortizati, licet Redimibilis. Ibid. fol. 27. habetur Redimiles redditus, mendosa scriptione. 1 REDIMICULA, Idem quod Latinis Redimiculum, Ornamentum capitis mulieris. Legitur apud Mabillon torn. 4. Annal. Benedict- pag. 286. 1 REDIMICULARE, Redimiculum solvere Clossae Lat. GrabC. : Redimiculat,y.va.-

RED
sartaginem conceditur Novientensi Monasterio, apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1135. in Historia ejusd. Monasterii. Vide Salinaria. EEDDITUM FACERE dicitur colon us, seu glebae adscriptus, qui censum de capite debet. Lex Longobardorum lib. 2. tit. 18. 3. [** Aistulph.3.] : Ita sancimus, ut si quis Longobardus per chartarn... res suas ordinaverit, et dixerit eas habere loca venerabilia, et familias, per quas res ipsse excolantur, liberas esse dixerit, ut in ipsis religiosis locis Redditum faciant, secundum ipsius statutum, reddant omni tempore juxta domini sui perceptionem ipsi et filii eorum, et sint liberi de suis personis, sicut dominus eorum instituerit, nee a suis cespitibus removeantur, etc. REDITUS REGTUS, Legitimus, ex jure debitus. Charta ann. 1226. in Chartul. Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol..31. v : Ita quod Petrus haberet in perpetuum unam medietatem omnium rectorum Redituum in villa de Castellione... Dixit etiam... duodecim nummos, qui accipiuntur apud Castellionem de homine, qui habet equum, et sex numtnos, qui accipiuntur de eo, qui non habet equum, rectos esse Reditus. T REDIVENTIA, Idem quod superius Redevantia, Praestatio , vectigal, etc. Charta ann. 1250. e Chartulario S. Aviti Aurelian. : Confessi fuerunt se cepisse.... de terris ipsorum decani et capituli, sitis apud Ceris, ad tales Rediventias, scilicet, etc. * Redivencia, in Charta ann. 1362. ex Tabul. S. Germ. Prat, et in Libert. Florenc. ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 388. art. 2. Vide in Redhibere. 1 REDIVIDARE, pro Redundare, male. Charta Roberti Regis Franc, ann. 1029. apud Mabillon. de Re Diplom. pag. 582 : Verissime decet regiam dignitatem illis (fructibus caritatis)Redividareet affatim exuberare, per quos suas dignitatis amplitudinem valeat sublimando erigere et erigendo sublimare. * REDIVITAS, Arduitas, arduus collis. ascensus, Gall. Roideur. Charta Rener. de Nogento ann. 1219. in Chartul. Campan, fol. 58. v : Dedi... collem, qui vocatur Chaceliers de Andelon, tot am scilicet Redivitatem ipsius collis,... totum etiam pendens ipsius collis, etc. 1 REDIVITIO, pro Redhibitio. Vide in Redhibere. REDIVIVUS. Glossae MSS. ad Alexandrum latrosophistam : Canapis Rediviva, id est quse nascitur, et non seminatur. REDIUS, Versor, Prseco. Ita Papias MS. et edit. 1REDIVUS, pro Ricinus. Vide Ricinosus. 3|< REDLERIUS. [ Habui duos homines ad extirpandum erbas que erant in casali officialatus et in platea que erat circa puteum, et parandum Redlerios... (Arch, histor. de la Gironde, t. 22, p. 192.)] 1 REDMANNI. Vide Radmanni. * REDO, Telae crassioris species videtur, sellis equorum instruendis aptse. Comput. ann. 1334. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 85. col. 1 : Item pro una libra de borra, vj. den. Item pro duabus trossis Redonis, vj. den. Un sarcot ou camise Ride, in Lit. remiss, ann. 1421. ex Reg. 171. Chartoph. reg. ch.513. Vide infra Rochetum. * REDOANCIA, Vectigal, prsestatio,' Gall. Redevance. Charta Caroli comit.
VII

RED

RED

73

Augi in Reg. A. Chartoph. reg. ch. 35 : darsata a retro brevis, seu in dorso ilhus Cum contentio seu controversia esset in- retornati a Ballivio missi ad Regem. Vide ter nos ex una parte, et.... abbatem et Indorsare. conventum Monasterii novi Pictav. ex REDORSA.RE, ["Johanni de Janua, Retro altera,.... super.... tallia alta et bassa,.... et a posteriori dorsum scindere ; unde diet etiam super aliis usagiis, consuetu- citur : Equus Redorsatus est a posteriori.] dinihus, Redoanciis, etc. Vide Redo- Ugutio : Equus Redorsatus a posteriori nancia. parts, edorsatus ab anteriori, unde solet 1 REDOCCARE, Scindere, in Glossis did, Trossulam illam, vel capam foricaMSS. quas laudat Vossius lib. 4. de Vi- tam super equum edorsatum. Epistola tiis serm. cap. 20. Proprie idem quod Conradi Hildeshemensis electi apud ArIterum occare; hoc est, denuo glebas noldum Lubecensem lib. 4. cap. 19 : In comminuere et confringere. [* Vide su- eadem civitate (Neapolitana) est equus aereuSf magicis incantationibus a Virgilio pra Recalcare 3.1 ] REDOCREARE, Item ocreare, Johanni sic compositus, ut ipso integro permanente, nullus equus possit Redorsari, cum de Janua, hoc est ocreas iterum intamen de vitio naturali sit illi terras produere. > REDOLARE, Iterum dolare, resecare. prium, ut ante equi illius compositionem, et post ejusdem equi quantulamcumque Reinard. Vulp. lib. 3. vers. 2237 : corruptionem nullus equus sine dorsi Rapta cuculla lib! est, nimium que corona recrevit, fractura possit equitemaliquandiu vehere. Te species fratrem nulla fuisse docet. In Consuetudine Monstroliensi art. 42. Truncandas submitte comos, Redolabo coronam, etc. fit mentio arborum, quse stant, pour REDOLINA, Fori Aragonenses apud rados des maisons, hoc est, ad dorsum Michaelem del Molino pag. 159 : Furatus aedium plantantur, ut a ventis eas desi aliquis fuerit arcam sive Redolinas de fendant, [vel ornatus gratia, ut dicitur archive publico alicujus civitatis, villas, in Glossario juris Gallici : quod convel loci, ubi sunt bursas reconditae illorum, sule.J qui sunt insacculati in officiis, etc. [Vide * Nostris Seoir a Redos, retro dorsum Rhedo.] sedere sonat. Guignev. in Peregr. hum. 1 REDOMARE, Reposcere, recuperare. gen. MS. : Charta Petri Comitis Altissiod. pro inSur li a Redos se seoient colis Malliaci circa init. XIII. saec. apud Deus autres vteiles, qui estoient Thomasserium in Consuetud. Bituric. Bien tant ou plus espoentables pag. 709 : Quicumque in parrochia MalEt horribles et redoutables. liaci ville domum suam, out pratum, aut T REDORTA. Vide in Retorta. vineam, aut agrum, aut quancumque aliatn possessionem anno et die pacifice | REDOTATUS, Moneta nigra minutior tenuerit, nulli de cetera respondent, nisi in Dalphinatu, pretii duorum parvorum aliquis se jus sciat in hoc habere, et qui denariorum ann. 1342. ut patet ex Ordiper annum ilium extra patriam moram natione Humberti II. eod. ann. torn. 2. fecerit, voluerit Redomare. Hist. Dalphin. pag. 420: Redotatos nigros IREDONANCIA, Idem quod Redevan- currentes pro duobus denariis parvis ad cia, si tamen non sit ita legendum, quindecim granos de liga et de pondere Gall. Redevance. Charta ann. 1271. torn. sexdecim solidorum pro marcha argenti 1. Chartularii S. Vandreg. pag. 709 : fini ad remedium ligas duorum granorum Ego Nicholaus le Chambelent ven- et ad remedium ponderis trium denariodedi.... Abbati et Conventui S. Vandre- rum pro marcha. Ante hunc annum alii gesilli omnia ilia et singula, quas habe- fuerunt Redotati pretii quatuor denariobam et percipiebam annuatim a Radulfo rum ; denarii namque quadruplices dicti de Mara... super totunf feodum suum, alias Redotati memorantur in Computo tarn in denariis, ovis, caponibus, quam ann. 1336. torn. 1. ejusd. Hist. pag. 95. aliis Redonanciis quibuscumque pro XL. col. 1. Rursum ibi memorantur Redotati solidis Turon. col. 1. 1 REDONDELLUS, Ornamentum capitis 1 REDRA, REDRARE. Vide Riedra. mulieris orbiculatus, ni fallor, a Rotun* REDRANDARE, Gratiam referre; in dus, Gallice Rond, sic appellatus. Litte- vet. Glossar. ex Cod. reg. 7641. Vide Rerae patentes Caroli V. Regis Franc, ann. dandruare. 1367. pro Monspeliensibus : In capite taj REDREQARE, a Gallico Redresser, men (domicella) possit portare unum Re- Corrigere, emendare, idem quod supra dondellum vel parcetum cum perlis et Redirigere. Testamentum Raymundi margaretis. Vide Redundellus, Rondellus Trencavelli ann. 1154. in. Probat. novas et Rotundellus. Histor. Occitan. torn. 2. col. 650 : Et 1 REDOPERIRE, Aperire, in Glossis mala quse ego fed cum mea cavalgada in MSS. a Vossio laudatis lib. 4. de Vitiis Rossilono domibus Templi et domibus Hospitalis, quod homo Redrecet eis ad serm. cap. 20. | REDOPERTUS, Apertus, retectus. S.suam mercedem, et infractiones quas Ambrosius lib.l. Offic. cap. 16. num. 61: ego in eadem terra Ecclesiis cum eadem Expecta ut veniat quod perfectum est, cabalgada, quod homo Redrecet eis cum quando non per speciem et in senigmate, laudamento Episcopi de Helna, et mea sed facie ad faciem, formam ipsam Redo- debita, quse scientur, in pace pagentur. pertse veritatis possis agnoscere. | REDRESGERE, Eadem significatione. 1 REDORARE, Rursum inaurare, Gall. Foedus ann. 1143. in Probat. novae HisRedorer. Computus ann. 1245. e Bibl. tor. Occitan. torn. 2. col. 500 : -Si Comes Reg. : Pro pede cujusdam cisi torcicii et (IldefonsmJ fecerit tenere pacem in suis Redorando xvni. s. Melius scriberetur castellis, faciat earn tenere in castellis Redaurare. Rogerii; et si ipsi de castellis Rogerii 1 REDORIRI, Iterum incipere. Glossse infregerint pacem, clamet se inde Comes Lat, Gr. et Grsec. Lat. : 'AvapxojAat, Re- Rogerio : et si Rogerius Redrescere non dorior. fecerit usque ad XL. dies, distringet illos REDORSARE, Tergo chartse inscribere, Comes, sicut alias de ipsis castellis ipsius Gall. Endosser. Statuta secunda Robert! terras. I. Regis Scotise cap. 16. | 5 : Etfiatcol- REDRESSARE , Eodem intellects 1 latio seu computatio 15. dierum a die Charta Henrici IV. Regis Angl. ann. captionis terrarum in manu Regis, Re- 1405: Hujusmodi qusestiones, contentiones, 10

RED
dampna... reformandum, Redressandum, sedandum, etc. * REDRIM. Stat. antiq. Florent. lib. 3. cap. 152. ex Cod. reg. 4621 : Quicumque studiose vel premeditate offendiderit.... aliquem,... capiendo vel capi faciendo aliquem puerum, puellam, vel aliquant personam pro faciendo Redrim, etc. Legendum forte Redimi. 1 REDRIZARE, ab Italico Ridrezzare, Gall. Redresser, Quod flexuosum est in rectum revocare. Statuta Mutinae rubr. 255 : Ordinatum est... quod strata et via a S. Leonardo usque ad villam de Crespis debeat levari, et exemplari et Redrizari, ubi opus fuerit. * Unde pro Erigere, Gall. Dresser. Guido de Vigev. MS. de Modo expugn. T. S. cap. 2 : Et cum fuerit necesse ipsam baltriscam Redrizare juxta aliquam turrim vel murum civitatis vel castri, sic fiat. Primo extendatur longe a turri vel muro castri pertica baltrischse, et ponatur baltrisca in pertica usque supra podios; et illi quatuor podii ligentur cum suis dubionibus Et hsec omnia parala aportenlur, ubi debuerit Redrizari. REDUBI^E, Reliquiae. Vita S. Boniti Episcopi Claromontani cap. 7. num. 34: Inchoato, ut oportebat, jejunio, Sanctorum circumquaque orando Redubias peragrantes, interventum suss petitionis apud Dominum... deposcunt. [Glossae Isidori : Redubias, Reliquias. Papias : Redubise, indubise, spolia serpentum, exuviae, reliquiae, testarum. Hie indubise delendum est, ut monet Graevius. Vide Martini! Lexicon in Reduvia, quae proprie signiflcat abscessum circa ungues natum, Greecis Tiapwvuvc'a. Hinc Gloss. Lat. Gr. et Gr. Lat. : Redubia,TOxpwvvx'a-Reduvia, mxpwvuxt;.] * REDUVI^:, Reliquiae. S. Victr. Rotomag. episc tract, de Laude SS. torn. 2. Collect, var. Script. D. Le Beuf pag. xliij : Manu igitur ostendo quod quseritur, tango Reduvias, affirmo in istis Reliquiis perfectum esse gratiam perfectamque virtutem. Vide Redubiss. 11. REDUCERE SE, Se recipere, Gallis Se retirer. Mariachalcus cum paucis hominibus fugiendo se Reduxit ad Tyrum, lib. 6. Annal. Genuens. ad annum 1230. torn. 6. Muratorii col. 467. * Comput. ann. 1408. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 194. col. 1: Item gentes armorum fuerunt in prsesentibus partibus, et cum veniebant mandavimus suburbiis quod se Reducerent. Pro Inducere, in Charta ann. 1334. ex Tabul. D. Venciae : Item quod nulla persona... apportet seu Reducat furtum neque res furtive receptas infra dictum castrum. * 2. REDUCERE, quid apud Chimicos significet, docet Arnald. in Rosar. MS. lib. 2. cap. 1: Reducere est inserere vel interare, imprasgnare et sublimare. T REDUCTA , Concava , depressa , in Glossis Isidori. Addit Papias : Quasi retro ducta. Est interpretatio versus Virgiliani lib. 6. ^Eneid.:
Interea videt JEaeas in valle Reducta Seelusum nemus, etc.

RED

REE

11. REDUCTIO, f. Moles, via strata, Gall. Chaussee. Synodus Limensis ann. 1588. torn. 4. Concil. Hispan. pag. 450: Quoniam ex defectu viarum et pontium et Reductionum non raro sequuntur Indorum mortes absque sacramentis, et quod prsscipitentur Sacerdotes, et multi Indi submergantur, etc.

T REDUCTIO H^RETIGORUM, Eorum reversio ad catholicam fidem, in Epis-

tola Martini V.PP. apud Ludewig. torn. sit eis tune licitum ipsas distributiones augmentare seu Reduplicare pro rata con5. Reliq. MSS. pag. 406. * 2. REDUCTIO, a Gallico, Reduction, tingenti. Deditio. Locus est infra in Repositio 3. * Redouble, pro Doublure, in Lit. reT REDUCTORIE, Breviter, compendio- miss, ann. 1399. ex Reg. 154. Chartoph. se. Oratio de S. Bonayentura, torn. 3. reg. ch. 414 : Le suppliant.... mist iceulx Julii pag. 826: Composuit et solenne offi- six /Vans ou Redouble de ses chausses. cium in honorem B. Francisci, et de ip* REDURALIUS, mendose, ut puto, pro sius vita serioso tractatu primum, et se- Redituarius, saltern eodem signiflcatu, cundo Reductorie ddnotavit. Qui annuae prasstationi obnoxius est. REDUCTUS. Charta ann. 1182. apud Charta ann. 1404. in Reg. feud, comitat. Hieron. Rubeum in Historia Ravennat. Pictav. ex Cam. Comput. Paris, fol. 120. pag. 354 : Promisit Gerardo Archiepiscopo r: Ego Yterius de Brolio miles dominus S. Ravenn. Ecclesiee manutenere fidelita- de Cluzello.... recognosco me tenere.... artemf quam fecerat pro feudo Argentess,... bergamentum seu fortalicium rneum de et guerram, et pacem, et cavalcatam, et Cluzello Bonnelli, cum... hominibus ligiis, Reductum de prsedicta parts juravit. [Ut planis, censualibus, coustumariis et Redupax guerrse, ita Reductus hie opponi vi- raliis et explectabilibus. Emendanda pedetur cavalcatse, et proxime accedere ad rinde est alia Charta Joan, de Brolio Reductum subsequentem.J eadem de re ann. 1409. ibid. fol. 134. r. | REDUCTUS , Locus secretus, refu-in qua Rodurariis legitur. gium, asylus, Gallis Reduit, Ital. Ri1 REDUSIT, pro Redussit, a Redurere, dotto. Charta ann. 1379. e Schedis Praesi- ni fallor, Igne mundare. Agnelli Liber dis de Mazaugues : Dictum castrum (de pontificalis apud Murator. torn. 2. pag. Alansono) habet fortalitium, quod est 23. col. 1: Gratias vobis necesse est agere Domini, et justa illud habet Reductum, Deo Patri et filio ejus, simulque Spiritui in quo se reducunt tempore guerrse. Acta S. trinse Majestati, unicse potestati, quod S. Franeiscae Rom. torn. 2. Martii pag. me pollutis labiis Redusit, et linguam ari160" : Recipe securilatem, anima Deo di- darn in quantum illi placuit, disertam lecta, et vade ad tuum Reductum. Vox fecit. Allusio est, si bene conjecto, ad id frequens in re obsidionali, ut observat quod de seipso Isaias narrat cap. 6. calThomas de Aquino, qui Reductus recte culo scilicet ignito labia sua ab Angelo definit munitiunculas excitatas figura mundata fuisse. REDUT. Concilium Narbonense anno quadrata, prsecipue in linea ambitus interioris, certis intervallis dissitas, ut 1054. cap. 20 : Caballarium autem nemo fossores accessum et milites munita apprehendat, ut * Redut facial, neque fahabeant loca^ quo se recipiant, cum ciat, neque substantiam ejus tollat, nisi arcis obsess* praesidiarii ad intertur- tantum per directum. Forte Reduci. 1 REDUVIA. Vide Redubiss. banda et diruenda opera praecurrunt. Hasce munitiunculas nostri etiam vojje REDUX. [Qui redit. Conversus. carunt Redoute a voce Reductus hac no- DIEF.] tione. 1 REEMENDARE, Instaurare, reparare, * Receptus, Gall. Retraite. Pax inter ren'cere. Praeceptum Caroli C. ann. 862. Joan. Galeat. et Theod. Montisfer. apud Mabillon. Diplom. pag. 336. et Femarch, inita ann. 1382. torn.3. Cod. Ital. libian. Hist- San-Dion, pag. LXX : Tordiplom. col. 322 : Convenerunt dictss par- cularia prsememoralorum locorum, juxta tes ad invicem et vicissim, quod de csetero solitam consuetudinem, ex villis abbatise ad invicem non movebunt guerram,.... et Reemendentur ; et quss dart ibidem fraquod etiam alicui inferenti... non dabunt tribus laborantibus fuerat consuetudo, Reductum necvitualia. Tract, pacis ann. dentur. Charta alia ejusd. Caroli C. ann. 1427. ibid. col. 1090: Quod dicti domini 872. apud Jac. Bouillart Hist. San-Gerduces Sabaudise et Mediolani non dabunt man, pag. XX. col. 1 : Duobus etiam fratransitum, Reductum vel receptum,... ali- tribus in eadem villa nova laborantibus, quss dari ibidem consuetudo fuit, denquibus inimicis alterius. T REDULUS, Strues lignorum arden- tur ; et torcularia juxta solitum Reetium, in Glossis Isid. Constantiensis : mendentur, et vasa vinaria prssparentur Redulus, Lignorum acervus ardens. Vide vinumque ex more ad monasterium defequae de etymo hariolatur Martinius in ratur. Lexico. T REEMERE, REEMTIO, Idem quod Re1 REDUNCARE, Ciirvare, seu redun- dimere et Redemtio, de qui bus supra in cum facere, in Glossis a Vossio citatis Rachetum. Diploma Alberti Imperat. lib. 4. de Vitiis sermon, capite 20. ann. 1300. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. 1 REDUNDELLUS, Vestis species in ro- MSS. pag. 439 : Cum.... illustris Wentundum seu in orbem desinens, eadem ceslaus Rex Bohemise, princeps et frater qu33 infra Rotundellus, nisi sit ita legen- noster dilectus, tanquam verus heres dicti dum. Statuta Eccles. Tutelensis ann. Ottocari, oppidum et castrum Reemerit, 1328. apud Baluzium Hist. Tutel. col. absolvent seu redemerit memorata: nos 676. et Marten, torn. 4. Anecd. col. 798 : dictum Reemtionem , absolutionem sen Monemus omnes et singulos rectores, pres- redemtionem ratam et gratam habentes byteros et alios beneficialos nostrse dioace- cum auctoritate prsssentium confirmasis, maxime religiosos, ne de cetera defe- mus. Adde torn. 7. pag. 57. et vide Rerant Redundellos, nisi devium longum in demptio 2. modum habitus. Modus Vivendi in Con REEMERGERE, Iterum emergere. cilio Basileensi apud eumd. Marten, Capitul. Caroli C. ann. 873. cap. 1: torn. 8. Ampl. Collect, col. 244: Cum in- Quia necesse est ut quod male reincrescedunt per civitatem vestes deferant supe- cit, iterum recidatur, ad resecanda riores juxta institutiones suorum Ordi- mala, quss specialiter iterum Reemergunt, num, et Canonici regularespro vesteexte- &t-C riori portent crociam, mantellutn vel Re REEMPTIO, Redemptionis pretium, dundellum. Vide Rondellus. Gall. Rancon. Lit. remiss, ann. 1358. in 1 REDUPLICARE, pro Conduplicare, Reg. 90. Chartoph. reg. ch. 70 : Ipsi vir dici vetat Vossius lib. 4. de Vitiis serm. et mulieres deferebant prsemissa dictis cap. 20. Reduplicatus, occurrit apud Ter- inimicis pro eorum Reemptionibus, ut tullian. de Patientia cap. 14. dicebant. Vide Reemere et infra Rehemp* Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom.: Et tio.

REF
KEEP, Mensura agraria apud Swecos, scilicet funis tantae longitudinis, quantam vir describit inter extenta in diversum brachia manusque. Orgy am Graeci, Germani Klafter, Sweci Fampu, vocant. Charta Swecica ann. 1310. apud Schefferum ad Chronicon Archiepiscop. Upsaliensium pag. 232: Quas pecia terrse circumvallata est fossatis, continens in Iongitudinem 86. Reep, et ires ulnas : in latitudine vero quadraginta trio, Reep cum duabus ulnis. [*# Vide Ihrii Glossar. Suio-Goth. voce Ref, torn. 2. col. 413. et voce Famn, torn. 1. col. 424.] 1 REERIGERE, Reaedificare. Chronicon Johannis de Whethamstede pag. 327. Promisit.... fratrurn dormitorium ibidem collapsum et ruinosum iterum Reerigere reparareque de novo. * REFACERE, Reficere, resediflcare, a Gallico Refaire. Charta ann. 1237. inter Probat. torn. 1. novae Hist. Burg. pag. 106. col. 2 : Idem autem Mathos tenetur Refacere domum, quas est super dictum molendinum. Vide supra Redincipere. * REFACIMENTUM, Restauratio damni, Ital. Rifacimento, Gall. Dedommagement. Stat. Senens. ann. 1288. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 84 : Et teneatur et debeat potestas venire ad civitatem Senensem, et recedere suis propriis expensis;... et non possit vel debeat petere vel recipere aliquod medium restauramentum vel Refacimentum, vel aliquod aliud loco eorum, quocumque nomine censeatur. T REFACTA, REFAGTUB^E, .Edificiorum reparationes, instaurationes in Chartulario Monast. Gemeticensis notato B. pag. 110. * Refaicture et Refecture, appellata Praestatio, qu33 pro facultate capiendi ligna ad aedificiorum refectionem necessaria in silvis domini pensitatur. Charta ann. 1311. in Reg. 46. Chartoph. reg. ch. 168: Les rentes que le roy avoit a Puchay,.... un pain a Noel, fengages de ses pors, se il les a, et sept deniers de Refectures du bois, se il I'ont Un boissel d'aveine et demi boissel de bernage , dies ce/s, un pain a Noel, le feugage et la Refaicture. Pluries ibi occurrit vox Refaicture. * REFACTOR , Reparator, salvator. Translat. S. Gorgon, torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 122 : Deus omnipotens factor et Refactor meus ut vester, &tc * REF-ffiGARI, pro Defsecari. Phil, de Greves cancel!. Paris, serm. 61. in Psalter. : Ex fsece erassa vinum corrumpitur, et propter hoc necesse habet Refsecari. Id est, de vase in vas transfundi. 1 REFANUS, pro Raphanus, Gall. Raifort. Epjstola Guizonis ad Augienses fratres ann. 969. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 300 : dEstimo ilium ingressum aliquando hortum viri prudentis, in quo gestavit Refanum canino stercori innatum, quss est causa putidi ructaminis, id est, malivolas reprehensionis. REFARE. Vide Reffare. 1 REFECGIA, 'AuoXe^? xpiTwv, in Glossis Lat. Gr.et Gr.Lat. Rursum in Graec. Lat. 'A(j.6),?]^c xptTwv, Rejectio, supple judicum. REFEGTARE, Reficere. Virgil. Grammat, pag. 12 : Ego boni vice hospitii Refectabo te. 1 1. REFECTIO, Somnus, quies. Vide Reficere. 2. REFECTIO, Coena, prandium, cibi sumptio, a reficere, cibum sumere, qua voce utuntur Plinius lib. 18. cap. 7.

REF

REF

75

Celsus lib. 4. cap. 6. et alii. Refectionis denum pag. 495. [Molanum in libris de vero vocabulum habet S. Benedictus in Canonicis, Miraeum torn. 1. pag. 75. in Regula cap. 24. 25. 35. Apud Marcum Charta ann. 1089.] etc. Evang. Refectio, pro loco, ubi cibus su1 REFEGTORIUM, Prsedium, cujus promitur, usurpatur, cum Christus dici ju- ventus communi Canonicorum refecbet: Ubi est Refectio mea, ubi Pascha tioni destinabantur in Ecclesia Lugducum discipulis meis manducem. Grseca nensi. Statuta ejusdem Eccl. ann. 1251. enim habent, itoO e<m TO xairaXujjia; Lucas torn. 9. Spicil. Acher. pag. 72: Statutum diversorium. [Vide Refectio generalis in est, et perpetua inhibitions firmatum, ne Generale.} successiones in ipsa ecclesia de cetera 3. REFECTIO, Jus procurations, Gi- fiant, et ne Refectoria in divisione terrastum, prandium, cosnaticum, etc. [Reffec- rum alicui in beneficium assignentur. Ex ture, in Charta ann. 1305. e Bibl. Reg.] qua prohibitione refectoriorum in beneCharta Ecfridi Regis Merciorum ann. ficium assignandorum, ne, quod ad 716. in Addit. ad Matth. Paris : Et terras mensam communem pertinebat, divideillas a laboriosis operibus, ab omnibus tri- retur, conjicere licet id aliquandofactibutis vel censuris, et ab omnibus Refec- tatum fuisse : quod confirmari potest tionibus Regum vel Principum seu om- ex Charta fundationis Ecclesiae Collenium expeditionum... sint liberae. [Charta giatae de Forverio per Archiepiscopum Alexandri PP. ann. 1174. inter Instrum. et Canonicos Lugdunenses ann. 1192. novae Gall. Christ, torn. 4. col. 186: Re- inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. fectiones quoque (annuimus) quas Epis- 2. col. 24. ibi enim Refectorium vacans copus Capitulo Lingonensi annualim supponitur, quod dici non potest de prasstare debet. Alia ann. 1132. in Probat. praedio ab universa communitate posnovae Histor. Occitan. torn. 2. col. 470: sesso, sed solum de praedio alicui singuQuando sepultus fuit, dimiserunt nepotes latimconcesso. Hujus fundationis verba sui Refectionem usuariam, quam habebat sunt : -Si quando.... Refentorium vacare cum hominibus suis in monasterio S. contigerit, habebunt quoque (Canonici Theoffredi in unoquoque anno in festivi- de Forverio) decimam eorum reddituum, quod de ecclesia defuncti ejus (Canonici tate ipsius S. Martyris.] Lugdun.) habiturus est a die obitus sui | 4. REFECTIO, Baptismus, quo homo reficitur, seu justitiee, qua decidit, resti- usque ad primum Martium post solutiotuitur. S. Paulinas Epist. 32. ad Seve- nem Refectoriorum et debitorum et clamorum num. 2 : Recte enim in loco Refec- nbus pacificatis. Ubi per solutionem retionis humanss (id est, Baptism! loco seu fectoriorum intelligo partem provenBaptisterio) Martinus pingitur qui cosles- tuum ex eo praedio, quod Refectorium tis hominis imaginem perfecta Christi vocabant, communi mensae exsolvendam. Nam, si bene conjecto, qui tune imitatione portavit. * 5. REFECTIO, Stercoratio, Gall. En- temporis Refectorium seu praedium jure grais: nam agros stercore satiari dixit beneficii possidebat, proventuum cerColumella. Lib. rub. fol. parvo domus tam partem retinebat sibi.alteram compubl. Abbavil. ad ann. 1265. fol. 35. r: munitati pro refectorio tribuere tenebaTempore Refectionis et fimationis orto- tur. Vide Refusio. rum, debet idem Radulfus ibidem facere IN AREA REFECTORII sine mappula et hostiolum, Gallice dictum Heket, per quod mensa comedere, Poenae Monachicaa spehomines cum vehiculis fimum et sabulo- cies, cujus mentio in Statutis Ordinis nem ad ortos deferentes.... transibunt. S. Gilberti de Sempringham pag. 766. et * REFECTIONARIUS. [Gustos refecto- alibi saepe. REFECTORARIUS , Cui Refectorii curum. DiEF.1 REFECTORIUM, Ugutioni, et Joan, de randi onus incumbit. Liber Ordinis S. Janua: Locus, ubi reftciuntur famelici, Victoris Parisiens. MS. cap. 12 : Ad Revel locus, ubi insimul comedunt fratres fectorarium, pertinet tempore statuto, vel Monachi. Cosnaculum refectionis, apud sive ad prandium, sive ad ccenam, mensas Gervasium Tilleberiensem de Otiis prieparare, panem et vinum et legumina Imper. decis. 3. cap. 11. Gregorius M. apponere, et si qui fratres deforis velib. 2. dial. cap. 22 : Ite, et dicite illi, ego niant, ubi ad refectionem sedere debeant, venio, et ostendo vobis, in quo loco orato- providere, et eis similiter, quas sunt apporium, in quo Refectorium fratrum, in quo nenda, apponere, etc. De ejus officio agit susceptionem hospitum,...asdificare debea- etiam Udalricus lib 3. Consuet. Cluniac. tis. [Oapitul. Aquisgran. ann. 817. cap. cap. 21. Adde Ingulfum pag. 856. Ecke27: Ut abbas vel quispiam fratrum ad hardum Jun. de Casib. S. Galli cap. 3. portam monasterii cum hospitibus non Eckehardum Minimum de Vita Notkeri reficiant; in Refectorio autem omnem eis cap. 19. Statuta Ordinis de Sempringham humanitatem manducandi ac bibendi ex- pag. 727. Caesarium Heisterbach. lib. 6. hibeat. Adde cap. 41. et 68. Capitul. Ca- cap. 5. etc. Tabular. S. Theofredi Valaroli C. tit. 7. cap. 53. Capitula Monacho- viensis : Haec sunt, quse ad Obedientiam rum ad Augiam directorum cap. 7. torn. pertinent illius, qui Refectorarius appel2. Capitularium edit. Baluzianae col. latur, qui propterea sic nominatur, quo1381. Capitula Monachorum Sangall. niam domus ilia, in qua fratres reficiunann. circiter 817. ibid. col. 1384. cap. 15.] tur, ipsi commissa est, non solum ut paVita Aldrici Episcopi Cenoman. num. nem quotidie sufftcienter ministret, sed 17 : Fecit quoque in ipso monasterio Refec- etiam ut omnia, quse ad utilitatem vel torium novum, et nobiliter compositum, ornatum necessaria fuerint, eidem domui etc. Adde num. 23. Vide [Vossium lib. 3. studiose provideat, omnia linteamina de Vitiis sermonis cap. 41. et] Haefte- mensarum et canistra, et vasa vinaria, scifos ligneos, et vitreos, cochlearia et cannum lib. 10. tract. 1. disqu. 1. REFECTORIUM CANONIGORUM , apud delabra, etc. [Consuetudines Monasterii Chrodegangum in Regula Canonicorum Fontanell. MSS. pag. 258 : Hi sunt quasi Metensium cap. 21. Concilium Turo- suffrag ann coquinarii, Panetarius, Custos nense III. can. 23: Canonici et Clerici vini et Refectorarius. Refectorarii seu civitatum... in Claustris habitantes simul Procuratores Capituli Ecclesiae Viennenomnes in uno dormitorio dormiant, si- sis, in Charta ann. 1291. torn. 2. Hist. mulque in uno reficiantur Refectorio.VidQ Dalphin pag. 44. col. 2. Refectorarius Hermannum de Miraculis S. Mariae ejusdem Capituli rursum memoratur in Laudun. lib. 3. cap. 24. Rogerum Hove- alia Charta ann. 1314. ibid. pag. 157.]

76

REF

REF

REF
bantur. Hi supplicum desideria aut judicum consultationes Principi insinuabant, et responsa data consulentibus mittebant, quse Mandata dicebantur. Hi pauci erant initio : postmodum a Justiniano octodecim ; postea ad octo redacti. Principum responm, quse super litibus emanabant, Dispositiones vocabantur ; expositio vero, quam Principi faciebant Referendarii, Relatio appellabatur. Referendariis praefectus erat Comes. Referendarii Spectabiles vocabantur.} * Tract. MS. de Nominibus judicuna ad calcem Ordin. Rom. auctore Cencio ex Cod. reg. 4188 : Referendarius, ipse debet renunciare omnem scriptionem ad imperatorem. Vide Relatio. REFERENDARIUS, apud Francos primae stirpis Reges, dictus ille, cui commissa erat annuli regii cura, quique regia diplomata subscribebat. [Aimoinus lib. 4. cap. 41. ubi de S. Audoanq : Filiusque praecellenlissimi viri Antharii, qui Referendarius ideo est dictus, quod ad eum universes publicas deferrentur conscriptiones : ipseque eas annulo Regis, sive ab eo sigillo sibi commisso, muniret seu firmaret.] Aigradus Monachus in Vita S. Ansberti Archiepiscopi Rotomagensis cap. 1 : Robertus namque vir clarissimus, qui eo tempore summus palatii erat Referendarius. Ubi alii Codd. habent: Gerulus fuerat annuli Regis Chlotarii. Vita alia ejusdem S. Ansberti : Coepit esse aulicus scriba doctus, conditorque regalium privilegiorum, et gerulus annuli regalis, quo eadem signabantur privilegia. Vita S. Agili Abbatis cap. 13 : Venerabilis Audoenus, cognomento Dado, preefato Regi prse cunctis aulicis amabilis, atque Referendarius constitutus, gestans ejus annulum, quo signabantur publice totius regni potiora signa, vel edicta. Vita S. Boniti Episc. CJaromont. cap. 1 : Non multo post annulo ex manu Regis accepto, Referendarii officium adeptus. Gregorius Turon. lib. 5. Hist. cap. 3 : Siggo quoque Referendarius, qui annulum Regis Sigeberti tenuerat. Idem lib. 10. cap. 19. et ex eo Flodoardus lib. 2. Hist. Eemens. cap. 2 : Requisitusque Otho, qui tune Referendarius fuerat, cujus ibi subscriptio meditata tenebatur, adfuit, negat se subscripsisse. Ex his porro qui Referendarii m u n u s obieruntin aula Regum Franciae, cum hac nomenclatura, isti mihi potissimum pccurrerunt. $$ir lis inserere visum est alios, qui hac quidem Referendarii nomenclatura. minime donantur, sed quos inter Referendarios recenset Duchesnius in sua Cancellariorum Historia, quod in antiquis Instrumentis annulum regium gestasse Jegantur, aut saltern regia diplomata subscripsisse. Qui regium annulum gestasse legitur in authenticq scripto, Referendarius certo fuit ; qut vero regia dumtaxat diplomata subscripsisse, Regi obtulisse, aut recognovisse dicitur, non continue censendus est summi Referendarii munus obtinuisse ; haec enim, si jubebantur, praestabant inferiores Cancellarii seu Notarii. Addita vox jussus inferioris ordinis signum est. ] AuRELiANUSsub Chlodoveo I. dequo tamen haud immerito dubitat Duchesnius. ^ ANAGHALUS obtulit Diploma anno 16. ejusdem Regis, apud Duchesnium. T GELEBERTUS anno 17. ejusdem Clqdovei Testamentum, seu Diploma, scripsit et subscripsit. | ANSEBALDUS, qui sub Theodeberto I. scriptdribus testamentorum regalium prss-

| REFECTORARIA, Offlcium Refectora-nuatim viginti solidps in molendino de rii. Inter varia officia claustralia Mo- planchia et Refectorium salmonem Quanasterii Corbeiensis ad calcem Regulse dragesimse. MS. recensentur, Prsspositura, ThesauREFECTUM, Idem quod supra Refecraria, Celleraria , Cameraria, Refecto- tio , Goena , prandium. Chartularium raria, Infirmaria, Hospitium et Eleemo- Prioratus S. Petri de Domina fol. 94 : sina. In festiyitate 0. SS. unum Refectum in 1 REFECTORARIA, Monialis cui refec- refectorio de pane et vino et pulmento et torii cura est in monasteriis sacrarum piscibus et fabis omnibus monachis. viTgimim.Alheidis conversa, Refectoraria ] REFECTURA, Instauratio, reparatio, et fenestraria, apud Buschium de Re- Refectio apud Vitruvium. Charta ann. form. Monast. torn. 2. Scriptor. Bruns- 1286. torn. 1. Chartul. S. Vandregesili pag. 1113 : Nee tenebuntur dicti Religiosi vic. Leibnitii pag. 888. 1 REFECTORERIA , Eadem notione. aliquid de suo ponere in Refectura molenCharta arrendationis Monialium Arta- dini supradicti. cellae ann. 1403. e Schedis Praesidis de [ REFECTURARIUS, etc. Vide in ReMazaugues : Item fenestrarise medium fectorium. 1 REFECTURIUM, pro Refectorium, bis justicialem vini ; item Refectoreriss pro suo labore duos justiales vini ultra suam habetur in Consuetudinibus Fuld. S. rationem. Sturmii, pag. 5. et6. vet. Disciplines Mo1 REFECTORETUM, Idem quod Refecto- nastic33. rium. Refectoretum infirmariae, in quo j REFEFFARE, Idem quod mox Refeoeduntur carnes, in Bulla Benedict! XII. fare, In feudum denuo conferre. Gualex Archive S. Victoria Massil. terus Hemingford. de Gestis Edwardi I. 1 REFECTORARII PANNI, Qui sunt ad Regis Angl. ad ann. 1302. pag. 198 : Perusum refectorii, Bernardo in Ordine rexit iratus ad Regem et dedit ei Comitatum et omnes terras suas, sub tali quidem Cluniacensi part. 1. cap. 7. j REFECTORIALES, Vicarii seu benefl- pacto, quod Refessaret (melius in MS. ciati Ecclesiae Saltzburgensis, qui vice Refeffaret) eum de eisdem ad terminum Canonicorum Missas canunt, caeteras- vitse suas, et insuper daret ei mille marcaque horas ecclesiasticas, ut passim vi- tas terras pro vita sua, et eum ejiceret ab dere est in Ecclesiis cathedralibus et omni aere alieno. collegiatis, Refectoriales, ut conjecto, *: REFELLERE, [Repellere. Falsifldicti quod communi refectorio uteren- care. DIEF.] tur. Chronicon Saltzburg. ad ann. 1461. * REFELLO, Gall. Refellon de vinaige, apud Raimundum Duellium torn. 2. f. Pensitatio pecuniaria, vice praestatioMiscell. pag. 143 : Burchardus statim nis cert39 vini mensura3, quas Vinagium fundavit xn. sacerdotes, vi. religiosos et dicebatur. Reg. Cam. Comput. Paris. sseculares, qui deberent prasesse choro Sign. Bel fol. 49. v : Un boissel de fourSaltzburgensi tanquam vicarii et omnia ment, I'erbaige des landes et le Refellon cantare, etiam primam Missam apud S. du vinaige. Virgilium.... sea quia dictus ArchiepiscoT REFENERE, Includere , concludere, pusin regimine non diu vixit, statim post Gall. Renfermer. Charta ann. 1239. e obitum suum fuit ilia fundatio per Capi- Tabulario Compendiensi: Et debent idem tulum cassata, Preabyteri sasculares licen- Petrus et ejus hseredes invenire grangiam ad Refenendum annuatim bladum Eccletiati et Refectoriales reassumpti. ] REFEGTORIUS, Idem qui Refectora- sise memoratse. Refenere fortean dictum rius. Epitaphium ann. 1593. apud Feli- est a fenum, pro fenum concludere in bian. Hist. San-Dion, pag. 583 : Hicjacet fenili; unde ad alia translatum ; si tafr. Franciscus Guyot, praspositus de Trem- men vera lectio est, vereor enim ne leblay, locique Refeclorius, etc. gendum sit refirmandum , aut quid 1 REFECTUARIUS, Eadem notione. Sta- simile, a Gallico Renfermer. tuta Monasterii S. Claudii pag. 74 : Te1 REFEODUM, Idem quod infra Retronetur Refectuarius ministrare mappas et feudum, Gall. Arriere-fief. Charta Romanutergia ad refectorium tarn pro men- berti Ducis Burgundise ann. 1282. ex sis ipsorum, quam pro manuum ablu- Archivo S. Benigni Divion. : Dum tamen tione, necnon scyphos custodire et map- penes venditorem seu venditores de feodo pas prsedictas mundas teneri et dealbari vel Refeodo nostro dimidia pars remaneat. In franco allodio sine feodo vel facere. | REFECTUARIA, Officium refectuarii,Refeodo, in Charta ann. 1283. e Tabulario ibidem, et in Bulla Pauli III. PP. ann. S. Laurentii Dioecesis Autissiod. Vide 1549. torn. 1. Maceriarum Insulae Barba- Feudum. ras pag. 261. REFEOFARE, [In feudum denuo con| REFEGTURARIA , Eodem intellectu.ferre, seu feudo denuo investire.] Vide MS. Codex Eccles. Aginn. apud Stepha- in Feudum. notium torn. 1. Antiq. Benedict, in VasT REFERENDARE, In acta referre, ab conia MSS. pag. 532 : Monasterium SS. Italicp Referendare, Referre. Literee ann. Gervasii et Prothasii de Exiis.... habet..., 1651. in Actis SS. Aprilis torn. 3. pag. camerariam, sacristiam , infirmariam , 570 : Prassentes litteras manu nostra sicellerariam f pitanciariam , cantoriam, gnatas et per nostrum secretarium Refehostalariam, operariam et Refecturariam. rendatas Jussimus expedire. 1 REFECTURARIUS, Idem qui RefectoREFERENDARII, Qui supplicum preces rarius. Petrus de Borgia Canonicus et ad Principemrecitant, et mandata PrinRefeclurarius Capituli Viennensis , in cipis judicibus insinuant, in Novella Charta ann. 1281. torn. 2. Hist. Dalphin. 113. 124. in leg. 2. Cod. de Off. ejus, qui pag. 24. col. 2. Praesentibus Hugone vie. alic. judic. (1, 50.) Glossse Nomicae Prlore de Roysies, Petro de Rochi Refec- MSS. : TPatcpspsvSapcoi;, 6 ra; aTtoxpiaec; turario dicti monasterii, in alia Charta xojA^wv. Vide Procopium lib. 2. de Bello Persico cap. 23. Eustrathium in Vita S. ann. 1300. ibid. pag. 57. col. 2. SUBREFECTORARIUS, Refectorario sub- Eutychii P. CP. n. 23. Alemannum ad est, in Monasteriis. Vide Librum Ordi- ejusdem Procopii Anecd. Meursium in nis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 12. Gloss. Graecob. Glossar. med. Grsecit. * REFECTORIUS, Qui \vnirefectioni seu col. 1291. etc. [Commentator Notitiae prandio satis est. Necrol. MS. eccl. B. Imperii in cap. 97 : Qui scrinium dispoM. de Medunta fol. 2. r : Percipiunt an- sitionum tractabant, Referendarii voca-

BEF
erat, atque eadem testamenta, hoc est diplomata, de annulo regali firmabat, teste Fausto monacho in Vita S. Mauri. 1 S. AREDIOS sub eodem Theodeberto Cancellarii sortitus officium legitur in ejus Vita saec. 1. Benedict, pag. 849. TANTIDIUS, Cancellarius sub eodem Rege. 1 BROLAMO, Cancellarius ann. 12. Childeberti. 5 MAMEBTUS, sub eodem Childeberto, Diploma recognovit. f ADOCRINUS ejusdem Childeberti Diploma obtulisse, scripsisse et subscripsisse dicitur an. 15. ejusdem Regis. 1 VALENTINIANUS, Notarius et Amanuensis anno 48. ejusdem Regis, in Charta fundationis Abbatise S. German! Paris. 1 S. DESIDERATUS cognomento Theodulphus, Archiep. Bituric'Chlotarii I. sigillum gessit. BAUDINTTS , Referendarius Chlotarii Eegis, apud eumdem Gregor. Turon. lib. 19. cap. ult. CHARIGISILUS , Referendarius Chlotarii Regis, apud eumdem Gregorium Turon. lib. 1. de Miracul. S. Mart, cap. 25. FLAVIUS , Referendarius Guntranni Regis, postmodum Episcopus Cabilonensis, apud eumd. Greg. Turon. lib. 5. cap. 46. 1 ASCLEPIODOTTJS'ejusdem Guntranni Referendarius apud Duchesnium. LIOERIUS, Regis Guntranni Referendarius , Archiepiscopus Arelat. apud eumdem Gregorium Turon. lib. 8. cap. 89. Boso, Referendarius [Regis Sigeberti,] apud Fortunatum lib. 7. Poem. 22. SIGGO, Referendarius [ejusdem] Sigeberti Regis, apud Gregorium Turon.lib. 5. Hist. cap. 3. et lib. 3. de Mirac. Sv Martini cap. 17. THEUTARIUS, Referendarius Sigeberti Regis,apud eumdem Gregor. Turon. lib. 9. cap. 83. CHAHIMERES, postmodum Episcopus Virdunensis, Referendarius Ohildeberti fllii Sigeberti, apud eumdem Gregorium Turon. lib. 9. cap. 23. et lib. de Glor. Confess, cap. 95. Fortunat. in Vita S. Medardi cap. 22. [** Caramerus, in Gestis Episc. Virdun. cap. 7.1 GALLOMAGNUS, Childeberti Regis Referendarius, apud eumdem Gregor. Turon. lib. 9. cap. 38. Fortunatum lib. 7. Poem. 6. OTHO,Referendarius Childeberti Regis Austras. apud eumdem Greg. Turon. lib. 10. cap. 19. . 1 AMALSINDO Gustos sigilli Theodorici Regis Aurelianensis ann. 606. MARCUS, Referendarius Chilperici Regis, apud eumdem Gregorium Turon. lib. 5. Hist. cap. 29. Aimoin. lib. 3. Hist, cap. 22. FARAMCNDTJS, Referendarius ejusdem Chilperici, apud eumdem Fortunat. lib. 9. Poe'm. 12. S. AuDOEihra, seu DADO, postea Rotomag. Archiep. Referendarius Dagoberti I. in Gestis ejusdem Dagoberti cap. 36. 39. 43. apud Aimoinum lib. 4. cap. 41. jam laudato , Matth. Westmonaster. ann. 937. [Mabillon. Diplom. pag. 465. ann. 682. Idem Referendarii munere etiam functus est sub Chlodoveo Dagoberti Regis fllio, uti probatur apud Du cbesnium.] 5SSS" Alios alii recensent ejusdem Daoberti Referendaries, Godefridum, Lanrieunt, Ursinum, Henricum, Chrodebertum, Chadouinum seu Adoindum ; sed

REF

REF

77

post Labbeum contendit Duchesnius eos error est. Vide Laguille Histor. Alsat. dumtaxat Notaries fuisse summo Refe- lib. 7. .pag. 76. rendario inferiores. Horum ratio est, non 1 CUNIBERTUS Archicancellarius in fuisse plures eodem tempore summos Charta Dagoberti Regis Austrasiae ann. Referendarios. Verum, ut caeteros ta- 691. quam se vidisse testatur Duchesceam, an verisimile est, Chadouinum, nius pag. 35. sed in hac quoque nota seu Adoindum Referendarium, quern ut mendum est, nullus enim turn regnabat strenuum Ducemjama temporibusRegis Dagobertus. Theodorici multis prseliis probatum pre1 AGNILUS recognovit duo Placita dicant Fredegarius in Chronico cap. 78. Chlodovei III. ann. 692. apud Mabillon. et Auctor Gestorum Dagoberti cap. 36. lib. 6. Diplom. pag. 473. et 474. quemque idem Dagobertus, ut lidem 1 APTHADUS recognovit aliud Placitum Scriptores testantur , decem Ducibus ejusd. Regis eod. ann. ibid. pag. 474. totique suo exercitui in Vasconiam diT WALDERAMNUS recognovit Placitum recto praefecit, an, inquam, verisimile ejusd. Regis ann. 693. ibid. pag. 476. est tarn egregium Militem inferioris No\ SYGMINUS recognovit Placitum Chiltarii munus obiisse, ac non potius veri deberti Regis ann. 694. ibid. pag. 677. Referendarii ?Malim ergo credere plures 1 NORDEBERTUS optulit PraBceptum tune temporis aliquando fuisse Refe- ejusdem Regis ann. 695. ibid. pag. 478. rendarios aequales, ut sub secunda Re1 CHALDEBERGTH0S, ad CUJUS vicem gum nostrorum stirpe interdum plures Aigobercthus jussus recognovit PraBcepfuere Cancellarii, ut colligere est ex tum ejusd. Regis ann. 697. ibid. pag. 480. Catalpgo Cancellariorum a nobis supra 1 REFFA recognovit Placitum ejusd. descripto. Sed et praeter illos Dago- Regis ann. 703. ibid. pag. 480. berti Referendarios vel Cancellarios T BLATCHARIUS jussus subscripsit Praerursum. ceptum ann. 706. ibid. pag. 481. et | B. MAURONTUS in aula ejusdem RePlacitum recognovit ann. 709. ibidem gis militasse dicitur, et ut nobilis Regies pag. 482. bulls;, vel Sigilli Rajulus declaratur in I ACTALIUS jussus recognovit Placitum Chronico Centul. apud Acher. torn. 4. ejusdem Regis ann.710. ibidem pag. 489. Spicil. pag. 428. et jussus optolit Praecepta Chilperici ann. 1 BURGUNDOFARDS ejusdem Regis Di- 716. ibid. pag. 485. et 486. 1 ANGIBALDUS ad cujus vice Dagoploma optolit torn. 1. Annal. Bened. bertus recognovit Placitum ejusd. Regis pag. 685. ann. 710. ibid. pag. 484. f GEROARDUS, a quibusdam fuisse creditur Chlodovei II. Referendarius, quod 1 FHEDEBERTUS scripsit Cbartam ann. Landrici Episcopi Paris. Cbartam im- 1. Regis Chilperici II. apud Duchesmunitatis Monasterii San-Dionysiani nium. obtulisse legatur et subscripsisse : quod 1 RAGANFREDUS obtulit Diploma ejusmunus erat Referendarii. dem Chilperici, apud Duchesnium et | BEROALDUS ejusdem Regis Diploma Mabillon. Diplom. pag. 385. ann. 653. obtulisse legitur apud Mabil^ ADO jussus obtulit Praeceptum ejuslon. lib. 6. Diplom. pag. 467. dem Regis ann. 717. apud Mabillon. S. BONITUS , postmodum Episcopus pag. 486. pro quo perperam legitur AdoArvernensis, Sigeberti [II.] Regis Refe- nissus obtulit apud Duchesnium. rendarius, in illius Vita torn. 1. Hist. I CHRODEBERTUS recognovit Placitum Francorum pag. 684. ejusd. Regis ann. 716. apud Mabillon. ROBERTUS summus Palatii Referenda- pag. 485. rius sub ann. 670. [mallem 660. certo 1 ERMEDRAMNUS recognovit et subscriturn regnante Chlotario III.] in Vita S. psit aliud Placitum ejusd. ann. ibidem. Ansberti Episc. Rotomag. cap. 1. 1 RALDRAMNOS Archicancellarius, sub 1 S. ANSBERTUS, Gerulus annuli Rega- Theodorico II. sexto anno Caroli Martelli lis sub eodem Chlotario, in illius Vila apud Duchesnium. 1 GRIMALDUS, sub eodem Theodorico, num. 7. T LEOCADIUS Cancellarius sub Childe- apud eumdem Duchesnium. 1 CHALDO vel ALDO sub eodem .Theorico II. apud Duehesnium. i THETBALDUS, apud Duchesnium, dorico apud Ducbesnium. CHRODEGANGUS Abbas, Caroli M. Revel GERBALDUS obtuht ut habet Laguille in Probat. Hist. Alsatiae pag. 14. sub ferendarius , apud Hugon. Flaviniac. pag. 106. [< Caroli Martelli. Vide Pauli Theodorico I. Rege Franc. | EINARDUS, ad cujus vicem Gairebal-Gesta Episc. Metens. apud Pertz. Scripdus recognovit, sub eodem Theodorico, tor, torn. 2. pag. 267.] * GENSERICUS Referendarius, subscriapud Duchesnium. TDROCTOALDUS;ussusopMZi(, sub eod. bit diploma Hugonis Capeti inter Instr. Theodorico ann. 678. lib. 6. Diplom. Ma- torn. 7. Gall. Christ, col. 220. STEPHANUS, Referendarius Regis, sub bill, pag. 469. | AGLTBERTUS recognovit sub eodem Philippo I. apud Guibert. lib. 3. de Vita Theodorico, apud Mabillonium lib. 5. sua cap. 12. Editum est vetus Placitum sub ChloDiplom. tabella 20. et lib. 6. pag. 470. doveo III. a viro doctissimo Jo. Mabilin Placito ann. 678. T AUDIMBERTUS recognovit, in altero lonio torn. 4. SS. Ord. S. Benedicti pag. 619. [et lib. 6. de Re Diplom. pag. 475.1 ejus Regis Placito ann. 680. ibidem. I SINGULFUS recognovit, sub eodem [** apud Brequin. nov. edit. num. 431.] cui interfuisse dicuntitr Episcopi, viri inTheodorico ann. 688. ibidem pag. 471. 1 WLFOLAEGUS jussus obtol. et subsc. lustres, Optimates, Comites, Grafiones, Praeceptu m ej usdem Theodorici ann. 680. Domestici, Referendarii, scilicet Wlfolaiibidem pag. 471. et aliud Childeberti cus, Aiglas, Chrodeberchtus et Waldramann. 694. rursum jussus obtulit ibidem nus, deinde Senescalci, et Comites Palatii. Unde aliam ac diversam plane fuisse pag. 447. TMAMERT0S, sub Childeberto II. apud eruitur Referendariorum dignitatem, a Custode annuli regii, cujus cura plures Duchesnium. T TURANDUS , Cancellarius Tageberti spectare non potuit. SSS- Solebat unus esse casteris pneposeu Dagoberti II. Regis Austrasiae an. ab Incarn. D. DCLXII. an. XXXII. situs, cui cura erat annuli regalis. Inferegni s<ii. In quibus notis manifestus riores erant instar Notariorum, qui Car-

78

REF

REF
Ital. med. sevi col. 83: Qui potestasjurare teneatur, nullo modo vel ingenio recipere vel acceptare electionem de se factam, si accideret quod Senenses ipsum eligerent pro anno futuro... Et teneatur potestas facere jurare ornnes homines de consilio campanse,...quod sic potestatem, velalium dominum vel rectorem, qui pro tempore fuerit, non Refermabunt pro alia futuro anno. Vide infra Refirmare 6. T REFERMATUS, Quasi Refirmatus, Conflrmatus, ab Italico Rifermare, Iterum firmare. Gualvaneus Flammeus apud Muratorium torn. 12. col. 1016: Stantibus supradictis concurrentiis Ursus Kavistianus fuit in regimine Refermatus. Iterum occurrit col. 1017. " Refermer, pro Reficere, reaediflcare, in Chron. S. Dion. torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. 223 : Le chastel d'Argent Referma (Pepin) que li dux Gaifiers avoit abatu. Ubi Annal. Eginh. ad ann. 766. habent, Restauravit. Vide Refirmare 2. T REFERRARE EQUUM, Equum denuo calceare, Gall. Referrer. Statuta Massil. lib. 5. cap. 52 : Pro ferrando equo quatuor den. de pede uno, et pro Referrando 1. (1. 11.) den. de asino et asina 11. den. de pede uno et pro Referrando 1. den. de pede. \ REFERRE SE, Gall. S'en rapporter, Aliqua re stare. Additiones ad Statuta Collegii Dainvillensis ann. 1383. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 514: Certos redditus.... prsefato Collegia assignavimus, sicut per fundationem hujusmodi capellanise prsemissam clarius potest apparere, ad quam nos Referimus. REFERTOR, auctor pulmentorum, a refercio, cis, apud Papiam. T REFESSARE. Vide Refeffare. w REFEUDUM, REFFEUDUM, Feudum, quod per medium tenetur a superior! domino, nostris Refie et Rerefie. Charta Otton. IV. comit. Burg. ann. 1294. inter Probat. torn. 1. Annal. Preemonst. col. 456 : In castris, in feudis, in Refeudis, justitiis, jurisdictignibus, etc. Charta ann. 1351. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 58 : Cum omnibus et singulis feudis, Reffeudis, domaniis, etc. Alia ann. 1294. ex Chartul. episc. Carnot.: Ce que je (Guace de Loygnij tiens dudit monseigneur I'evesque et dei tenir en fiez, en Rerefiez, et en quelqu'autre maniere de teneure oil que elle seit. Charta admort. ann. 1412. in Reg. 166. ch. 272 : Lesquelles rentes sont en franc aloy, sans fie ne Refie. Vide infra Rerefeodum. * REUFEODUM, Eadem notione.Charta Mathild. comit. Nivern. ann. 1254. inter Probat. Hist. Autiss. pag. 283. col.2: De septem arpentis terras sitis in territorio de Joinches, quse movebant de nostro Reufeodo, etc. REFFARE,Rapere,ex Saxon, r e a f i a n , i. rapere, spoliare, unde r e a f u n g , rapina ; ex r e a f , vestis et spolium, hinc robare, nostris, Rober, Desrober, de eo qui vestem seu robam rapit. Vide Rauba. Lex Salica tit. 29. 6 : Si quis messem alienam per furtum metere, aut Reffare prsesumpserit, 500. denarios, qui faciunt sol. 65. culpabilis judicetur. [Codex Guelferbyt. MS. praefert Repare: quod ferri potest a Saxonico rep en, Vellere, pro quo superiores Germani Reuffen et Rauffen usurpant, Eccardo teste in hunc titulum, qui est 27. Pactus legis Salicse.] Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 83 : Si quis mortuum Refabit armis aut vestibus, etc. Vide Reeroof. * In Leg. Sal. teste Muratorio torn. 2. Autiq. Ital. med. aevi col. 288. Estensis

REF
codex habet, Treffare.id est,ut in Glossa additur, spicanti evellere. * REFFERRARE, Equum calceare. Comput. ann. 1383. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 54. col. 1: Solvit Manuelh de Comite pro Refferrando suum ronsinum,.... xij. den. Vide Referrare. REFFEUDUM. Vide supra in Refeudum. * REFFIANUS, pro Ruffianus, Leno, scortator. Form. MSS. ex Cod. reg. 7657. fol. 28. r: Dictus delatus sua prsesumptiya audacia motus,... non verens quam sit grave onestas ct religiosas personas.... inducere temere ad peccandum, potissime ad libidinem carnis,... tanquam Reffianus publicus suis falsis stimulis induxit et excitavit ad adulterandum et se carnaliter commiscendum cum quadam muliere. Reffaitter, Obscosne dicitur de illicito cum muliere commercio, in Lit. remiss, ann. 1397. ex Reg. 152. Chartoph. reg. ch.246: Icellui Jaquemin dist au suppliant, il vaulsist mielx que tu gardasse ta maison, que tu feusses cy; car telz et telz... vont veoir ta femme et le Reffaittent cependant que tu es icy, en I'appellant par plusieurs fois coux. Rafaitier, eodem sensu, in aliis ann. 1372. ex Reg. 103. ch. 153 : Lesquelz deux hommes aloient Rafaitier ou bois lesdittes femmes. Vide Ruffiani. * REFFIN, vox Gallica, Lana subtilior, in Comput. MS. monast. Clareval. ann. 1364. fol. 61. v : De xiij. petris de Reffins venditis prasposito Castrivillani, petra xxij. gros. val. xxviij. flor. vj. gros. Refin, ibidem. T REFFORGIATUS, REFFORSARE. Vide Refortiare. REFFORCIUM, Dicitur in re monetaria, cum ad puriorem minusque adulteratam materiam moneta revocatur. Libert. Brianc. ann. 1349. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 733. art. 40: Pro cursu vel Refforcio monetarum, etc. Vide in Refortiare. * REFFORMARE, Consilium mutare. Instr. ann. 1459. inter. Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 292. col.l : Sed provero credimus quod ipsis consulibus alia ratio, prseterquam ista, Refformat, pactumque in stomaco eorum, quss moleste gerunt. Ab ea notione nihil fortasse differt vox Gallica Reformer in Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 137. Chartoph. reg. ch. 108: Lays de Bugny capitaine de certaines gens d'armes tenoit une forteresse en Auvergne, couroit par le pays, prenoit bestial et les gens et les faisoit Reformer et furer. Id est, ex rusticis hominibus milites et praedatores faciebat. T REFFREDARE, pro Refrenare, Reprimere, coercere, Ital. Refrenare. Statuta criminalia Saonse cap. 21: Ad Reffredandum quorumdam noxios appetitus ,
off*

lovingis et Capetianis imperantibus, summis Cancellariis subdebantur. Vide Marculfum lib. 1. Form. cap. 25. et ibi Bignonium, necnon Mabillonium lib. 2. de Re Diplom. cap. 11. et suo loco Cancellarius. 52" Suos etiam Referendarios habuerunt Reginse Francorum ; Ursicinus quippe Referendarius Ultrogothae et Bobolenus Fredegundis laudantur a Gregorio Turon. lib. 5. cap. 43. et lib. 8. cap. 32. Referendarii dignitas obtinuit etiam apud Reges Anglo-Saxonicos. Charta aim. 605: Ego Augemondus Referendarius approbavi, apud Spelman. [** Vide Phillips, de Jure Anglos, not. 249.] Apud Guibertum lib. 3. de Vita sua cap. 4. Gualdricus Episcopus Laudunensis dicitur fuisse Referendarius Regis Anglise. Eadem Referendarii, qui scribenda diplomata Notario dictabat, dignitas nota fuit Principibus Beneventanis, ut observat Mabillonius laudato cap. 11. ex Italia sacra torn. 8. col. 589. 608. 609. 610. etc. [* Charta Aistulfl Longobard. Regis ann. 756. in Chronic. Farfens. apud Murat. Script, torn. 2. part. 2. pag. 440. scripta dicitur ex dicto domni regis per Theopertum illius Referendarium. Vide eumdem Murator. Antiq. torn. 1. col. 118. E. Anianum, qui Breviarium legis Romanse Wisigothicum edidif, AlariciRegis Referendariura fuisse vult Gothofred. in Prolegom. Cod. Theodos. cap. 5. 8.] REFERENDARIUS, in Ecclesia OP. Dignitas, de qua sic Anastasius ad VIII. Synod, act. 8: Patriarcha GP. Referendariurn quempiam semper habet, qui ejus Imperatori omnem denuntiat voluntatem : qui aditum in palatio semper habet ad referendum Imperatori, qusecumque sunt Patriarchs ac Ecclesise necessaria, per quern etiam Imperator, quod placet, Patriarchal transmittit. Vide Glossar. med. Graecit. col. 1291. * REFERENDARII appellati prseterea, qui a prseposito Parisiensi delegabantur ad examinandas rationes, quse ad executiones testamentorum pertinebant, ut de iis. ad eum referrent. Lit. ann. 1407. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 312 : Pour o'ir les comptes du fait d'icelles executions et testamens d'iceulx deffuncts, vous aiez accoustume de donner et de fait donnez et deputez commissaires aucuns des examinateurs de nostre chastellet, pardevant lesquelz es redditions d'iceulx comptes et autrement, surviennent pluseurs debas et altercations, desquelles et desquelz, pour ce que ilz ne sont que Referendaires, ilz n'osent congnoistre, mais renvoyent tous iceux debas pardevant vous, etc. REFERENDI CuRiJE,Qui extra ordinem referebantur a Principe in album Curise, et Senatoriadignitate donabantur, apud Senatorem lib. 1. Ep. 41. lib. 3. Ep. 33. lib. 4. Ep. 25. lib. 6. Ep. 14. * REFERENS, pro Referendarius, Amanuensis, apud Mabill. in Mus. Ital. pag. 72: Ingobertus eram Referens et scriba fidelis. f REFERERE, pro Referre. Gualterus Hemingford. de Gestis Edwardi II. Regis Angl. ad ann. 1311. pag. 260 : Si autem dubium oriretur in ipsis, quod tune Refereretur causa ad curiam. Sic legi monet Editor Hearnius. * REFERMARE, In offlcio, quo quis jam functus est, ilium denuo constituere, Ital. Rifermare. Stat. Senens. ann. 1288. apud Murator. torn. 4. Antiq.

*REFFRICARE, Refrigerare, reficere, equo pabulum praabere. Comput. ann. 1380. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 28. col. 1: Item pro fenando (1. ferrando) aliquos dictorum ronsinorum in Avinione, et pro Reffricando, eundo, stando et reddeundo, etc. Vide Refrescare. * REFFUGARE, Recusare, renuere. Charta Guid. episc. Clarom. pro incolis Biliomi et S. Lupi ann. 1281. in Reg. 73. Chartoph. reg. ch. 1: Si gagium seu duellum Reffugaverit, seu duellum subire rerecusaverit, non habeatur propter hoc pro convicto. Vide Refutare. | REFFUNDERE, Resarcire. Vide Refunder e.

TREFIBULARE, quod apud Juniores \

REF
improbat Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 20. et pro quo mavult, fibulam laxare, solvere, aut quid simile ; legitur hac notions apud Martialem lib. 9. Epigr. 28. Refibulavit faber. * Nostris Reftubler, pro Recouvrir, Iterum operire. Lit. remiss, ann. 1359. in Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 170: Icellui Colinet prinst le suppliant par le chapperon, et en li Reflublant ou voulant mettre sur le visaige, etc. Vide Valesiana pag. 201. REFICERE, seu Corpus Reficere, Quiescere, somno indulgere. Cassianus Jib. 3. de diurn. Orat. cap. 8 : Ut post excubias totius noctis duabus ferme horis Reficientes corpora sua, nequaquam per totum diei spatium somni torpore marcescant. Infra : Requie brevis hujus temporis pro totius noctis Refections contenti. Cap. 4. ejusdem libri : Reliquas horas (noctis) Refectioni corporum deputatas a majoribus invenimus. Regula S. Isidori cap. 8 : Post vigilias autem usque ad Matutinum Reflciendum est. Vide Refectio. * REFICIARE, Cibo reficere, restaurare, unde Reficiamentum, Reparatio, quae alimentis tit. Gabr. Barel. serm. de Flagellis Dei: Sicut vis corpus Reficiare quotidie ita animam cibo spirituali missse. Idem serm. in Coena Dom.: Caro Christi hominem interioretn plus caeteris gratiis spiritualiter reficit ; unde dicitur viaticum, quasi Reficiamentum. Italis, Rifare ; unde Rifacimento, eadem notione. * REFIERI, De novo fieri, refici. Sent, arbitr. ann. 1358. in Chartul. S. Petri Gand. ch. 25 : Quod cancellos hujustnodi reparari, retineri et Refieri facere debebant. Refrechir, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1476. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1585. * REFINDIT, Remutat, rescindit, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7641. 11. REFIRMARE, Confirmare. Privilegium Monasterii Crassensis torn. 1. Anna!. Benedict, pag. 700. col. 1: Hocprivilegium a me factum et Refirmatum relegi et promptissima voluntate subscripsi. Occurrit eadem notione apud eumd. Mabillon, torn. 3. A-nalect. pag. 210. t 2. REFIRMARE, Instaurare, denuo munire. Litterse ann. 1224. Hist. Mediani Monast. pag. 313 : Dux mihi licentiam concessit Altampetram Re firmare, vel castrum alibi in terra mea ubicumque voluero firmare. 1 3. REFIRMARE, Denuo obdere, occludere, Gall. Refermer. Miracula S. Aigulfi cap. 6 : Armarium diffirmavit, et tres calices inde rapiens, Refirmato armario, etc. Vide Firmare 6. 14. REFIRMARE, Reficere. Epistola Guiberti Abb. Gemblac. ann. circiter 1182. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 609 : Numquam in omni vita sua extra refectorium comedere.... aut saltern bibere praesumat (Abbas)... Si autem in id ssgritudinis decidat, ut eum lecto recipi expediat, tune demum in camera sua Refirmetur infirmorum more,posita ante lectulum ejus mensula solus comedit, assistentibus ministns qui edenti deserviant. 1 5. REFIRMARE, Magis, vel denuo firmare, constabilire, Gall. Raffermir. Litterse Ludovici Siciliae Regis ad Carolum IV. Imper. : Communis exigebat decentia et expedientia suadebat, quod Refirmata utrorumque caritas ad votiva incrementa proficeret, et turbationis olim exortse Reliquias dispositiva sinceritate deleret. . * 6. REFIRMARE, In officio, quo quis jam functus est, ilium denuo consti-

REF
tuere. Stat. antiq. Florent. lib. 1. cap. 3. ex Cod. reg. 4621. fol. 13. r: Nullus forensis, qui fuerit per se vel cum alia in dictis officiis,.... possit Refirmari, vel aliquod officium exercere in loco vel potestaria, in quo fuerit semel intra dictum tempus. Vide supra Refermare. T REFITERI, fterum vel retro fateri vel negare, Johanni de Janua ; Regehir ou nier, in Glossis Latino-Gall. Sangerm. * Hinc nostris Regehir, Re'geir, et Rejehir, pro Reconnoitre, avouer, confesser, Agnoscere, confiteri : unde Re'gehissement, Confessio. Gesta Ludov. Pii torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 142: Rernarz,... vint a I'empereor, a ses piez se laissa chaoir, et li Re'jehi que il s'estoit vers lui meffaiz. Ubi Vita ejusd. imper. ibid. pag. 101 : Confessus perperam se egisse. Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. pag. 11 : Se vous prenries ne or ne argent, par quay vous Regeissiez de vostre bouche nulle riens, qui feust contre le Sacrement de I'autel. Charta ann. 1282. in Chartul. domus Dei Pontisar. : Lesqueles choses le devant dit Jehan Regehi devant nous li avoir vendu.... Avons promis, et affermons et Regehissons nous avoir icele aprovee et affermee. Lit. remiss, ann. 1363. in Reg. 92. Chartoph. reg. ch. 260 : Les supplians se doubtent que icellui Jehan n'ait este menez jusques a confesser ou Regehir avoir commis fait de force et de violence en ceste parlie,... et que par rigueur des confessions ou Regehissemens dessus diz I'en ne procede a punition corporelle de la personne dudit Jehan. Vita3 SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. 373. v. col. 2 : Li consules crut tant en foy et en creance qu'il a I'apostre se confessoit de ses pechiez et Regeissoit ses felonnies. REFLATARE, Respirare, spirare. Ita GlossEe MSS. ad Alexandrum latrosophistam lib. 1. Passionum cap. 103 : Sublata plenitudine natura levior efl'icitur, et minorata ea facilius Reflatat. : REFLECTIO. Refluxus, fluvii cursus, Ital. Reflusso. Charta fundat. priorat. de Jugon torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 520 : Promisit etiam se eis (monachis) adquietaturum quamdam curvaturam terrse, quse propter Refleclionem Argoense, reflectitur et ipsa versus burgum monachorum, ut possint cursum aquse conjungere monti. * REFLEXIO, REFLUXIO, Eadem notione. Charta Alberti march. Brandeburg. inter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. col. 115 : Pr&terea insulse eidem villas adjacentis inter duas Albis Refluxiones partem mihi pertinentem, excepta media parte solve (f. Sultse ; sic enim aqua quae fluit de Albi fluvio appellatur infra col. 119.) per nos fratribus de Liezebe collata. Qua? col. 117. ita leguntur : Inter duas Albis Reflexiones. Medium enim partem ejusdem insulae fratribus de Liezeke contulerat. REFLETUM, REFLECTUM, vox forestariorum. Inquisitio de forisfactis in forestis Regis, in Additam. ad Matth. Paris : Inquirendum est etiam, quantum vestura singulorum boscorum et Refletorum prsedicto modo valuit, antequam assarta ilia facta fuerunt. Eadem habet Fleta lib. 2. c. 41. 38. nisi quod reflectorum prssfert. * Eo pertinere videtur vox Gallica Reflaise, in Charta ann. 1340. ex Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 217: Pour le Reflaise du fosset de ce nte's, un denier. Forte Pars aversa fossati, vulgo Revers. * REFLEXIO. Vide supra in Reflectio. REFLORATIO, Deliberatio. Papias. F. Delibatio.

REF
| REFLORITIO, dicitur de arboribus, qua? secundo floruerunt, apud Bernard, de Rreydenbach Itin. HierosoL pag. 211. REFLUCTUARE, REFLUGTATIO. Vide Refutare. * REFLUTARE, pro Refutare, Cedere, dimittere, rem in alterius jus transferre ; unde Reflutatio, pro Refutatio, Cessio. Vide Refutare. Charta ann. 1105. apud Lamium in Delic. erudit. inter not. ad Hodrepor. Charit. part. 3. pag. 1098 : Breve investitionis et Reflutationis, securilatis et ftrmitatis,etc. Et pag. 1099 : Ugo et Luteri comites... per lignum, quod suis detinebant manibus, investiverunt et Reflutaverunt Rolando, etc. REFLUXIO. Vide supra in Reflectio. REFLUXIO MAMS, Mora judiciaria, quse mercatoribus extraneis litigantibus dari solebat. Leges Burgor. Scoticorum cap. 134. 3 : Et ille homo, super quern invenit plegium, attachiabitur ad respondendum ipsi infra tertiam Refluxionem maris, sine ulteriori dilatione, scilicet infra unum diem, et unam noctem. Iter Camerarii Scotiee c. 39. 52 : Si Baillivi fecerunt breviare aliquas querelas inter burgensem et mercatorem, post terliam maris Refluxionem, per dilationem voluntarie. * REFOCILLAMENTUM, Refocillatio, instauratio, Ital. Rifocillamento. Charta ann. 1352. ex Tabul Massil. : Attentisreparationibus et Refocillamentis, quae fiunt in Nicia circa maritimam, turn et attentis armationibus, quse fiunt cum arduis apparatibus per Cathalanos et Januenses, etc. REFOGILLANTIA, in Decreto Synodali Lambethensis Concilii ann. 1351 : Ad solatium et Refocillantiam suorum corporum, etc. | REFOLLARE dicuntur stagna, quorum aqua? aggere et obstaculo retentas exundant ruuntque per prata viciniora. Charta ann. 1198. apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 324 : De stagno de Marsill. ita provisum est, quod tantum et non amplius Refollabit quantum veins Refollabat, et sciendum est, quod alter eorum super alterum se crescere nonpoterit. * REFOLLUM, Gall. Refoul, Locus, in quern aquee exundantes stagni aut canalis influunt. Charta ann. 1306. in Reg. 47. Chartoph. reg. ch. 87 : Concessimus... quinquaginta acras domaniorum et pratorum non falcabilium,... herbagium landarum et Refollum vivarii. Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 248. r: Item vivarium et le Refoul vivarii. Charta ann. 1328. in Reg. 67. ch. 79 : Nous avons bail lie en fieu a heritage... le vivier des Marres o la chaucie et o le Refoul, jouxte la haie de Valoignes. Ubi Charts titulus : Confirmatio vivarii de Marescis, cum strata et Refoulto. Sed leg. Refoullo. Lit. remiss, ann. 1416. in Reg. 169. ch. 304 : Pour occasion de la pescherie d'une riviere ou Refoul d'un estang et molin, etc. Alise ann. 1473. in Reg. 204. ch. 8 : En laquelle riviere a ung Reffoul ou pescherie. Vide Refollare. 1 REFONDARE. Vide infra Refundare. 1 REFORCIATUS, REFOEGIUM. Vide infra Refortiare. * REFORGIARE, Reparare, reficere. Charta ann. 1517. ex sched. Pr. de Mazaugues : Quia molendina prsedicta et alia ingenia constructa ad usum et commoditatem ipsius universitatts de S. Remigio, et per eandem fuerunt constructa et Reforgiata, nedum 10. 20. 30. imo 40. et 50. annis citra et ultra, etc. Vide infra Refortiare 1.

80

REF

REF

REF

REFORMAMENTUM, Nova constitu- deinceps mittendis, reformandi, inqui- gulos annos, ad Refortiandas molendinotio, sanctio, quse aliis usu receptis con- rendi et procedendi contra dictos Consu- rum meorum esclusas. Rengrangier, eotraria est. Stat. synod. Reatina MSS : les, Universitatem, cives et vicinos, potes- dem sensu, in Charta Gait. d'EstromExcommunicamus... quoscumque, qui tatem omnimodam precludentes. mel ann. 1308. ex Reg. 72. Chartoph. reg. condiderunt seu fecerunt... ordinamenta | REFORMATOR, Judex in provinciasch. 309 : Ou cas que il plaira ausdiz reliseu Reformamenta quascumque contra ec- abs Rege praeter ordinem missus, qui de gieus... Rengrangier les maisons dudit clesiasticam libertatem. Vide Reforma- omnibus excessibus atque delictis co- molin ou torgoir, ou faire neuves, etc. tiol. gnoscebat, proditionis et Is&sss majestatis Vide supra Reforgiare. I. REFORMARE, Restituere, reddere. casibus duntaxat exceptis, ut habetur in 1 REFORTIATA MONETA dicitur ilia, Reformare debitum, apud Sidonium lib. Literis Johannis Fr. Regis ann. 1351. quse ad puriorem minusque adultera4. Ep. 24. Ita utuntur Lex 9. God. Th. torn. 2. Ordinat. Reg. pag. 482. et aliis tam materiam revocatur ; hinc solidi de Desertorib. Lex 15. de Pistorib. eod. ann. 1353. ibid. pag. 521. 522. 525. et 526 : Reforciatorum, in Charta ann. 1308. in Cod. etc. Decretio Ohlotarii Regis cap. Quibus literis facultas etiam datur Priori Instrum. Gall. Chr. torn. 3. col. 220. Alia 12. Concil. Aurelian. II. can. 24. Turo- S. Martini de Campis pro criminibus aliis ejusd. anni ex Archiyo S. Victoris Masnense II. can. 26. Parisiense I. can. 3. quibuscumque financias recipiendi, crean- sil. : Concedimus 12. libras Reforciatorum Lex Wisigoth. lib. 7. tit. 3. 4. lib. 8. dique notarios, recipiendique financias de in subsidium. Statuta MSS. Eccl. Aquentit. 3. 113. lib. 9. tit. 1. 1. 9. tit. 3. 4. rebus per innobiles a nobilibus, seu per- sis : Ad valorem decem librarum Reforlib. 11. tit. 3. | 4. Lex Burgund. tit. 29. sonis ecclesiasticis, a quibuscumque et ciatorum. Index Provincialis jurium e 1. tit. 41. | 1. tit. 49. | 2. tit. 77.quomodolibet, acquisitis. Item, Universita- MS. D. Brunei fol. 118 : Item I'obrador | 1. 3. Lex Bajw. tit. 11. cap. 3. Lex Ripuar. tibus locorum dandi et concedendi privi- que ten Estene Gayrant xvn. s. vi. den. tit. 66. Capitula Caroli M. lib. 5. cap. legia et libertates... necnon Consulatus et de Refforsalz. Vide Moneta fortis. 204. [co 356.] lib. 6. cap. 151. [00153.] Syndicatus, nundinas et mercata... et | REFORCIUM, Subsidium, auxiliares Regula S. Fructuosicap. 20. etc. alia privilegia absque regio et alieno prse- copise, Ital. Rinforzo, Gall. Ren fort. 1 2. REFORMARE, Statuere, sancire. judicio concedendi. Item, compellendi Chronicon Veron. ad ann. 1367. apud Chronicon Parmense ad ann. 1287. apud realiter et de facto omnes et singulos re- Murator. torn. 8. col. 658 : Petrus Rex Murator. torn. 9. col. 811 : Per Concilium ceptores regios, tarn ordinarios quam ex- Cypri fecit suum Reforcium et maximum extitit Reformatum de dando eis cc. li- traordinarios, collectores et subcollectores apparatum, et cum suis navibus profectus bras Parmenses. Et ad ann. 1295. col. decimarum, magistros et gardiatores vec- est. 832 : Per dominum Potestatem prsedic- tigalium et portuum seu passagiorum, et 1 REFORCIATUS, Eadem notione. Setum et tune capitaneum, et per anzianos commissaries quoscumque ad tradendum, curitas data Benedicto XIII. per Cardiomnes, Reformatum fuit, quod omnes reddendum dare et specifics omnes partes nales ann. 1399. apud Marten, torn. 7. banniti Communis Parmse propter male- receptarum et missionum suarum, et ex Ampliss. Collect, col. 645 : Ubi autem ficia, cujuscumque conditionis easent, causa. Item, procurandi et habendi gene- praefatus dominus Benedictus a se abjieecancellarentur et extraherentur de omni- raliter, modis et viis quibus licite fieri ret gentem armigeram, quam habet in bus bannis et condemnationibus eorum potent, financias et compositiones, quse. palatio, et diligentiarn debitam faceret de gratis, scilicet illi de parleEcclesias et non pro quibuscumque causis ordinariis et abjiciendo Reforciatum Dagout, illos hoextraordinariis haberi poterunt, et super mines armorum qui sunt in Tailladis et alii. Vide infra Reformatio. 1 REFORMARE RESPONSUM, Respon- hiis et dependentibus ex iisdem, inqui- alibi nomine ipsius, et de faciendo quoad dere. Literae Civitatis Lubec. ad Henri- rendi contra quascumque personas de cri- hoc omnis cessare viam facti et guerrge, cum Angl. Regem ann. 1403. apud Ry- minibus et excessibus quibuscumque, eas- etc. Et mox : Si vero circa hujusmodi mer. torn. 8. pag. 288. col. 1 : Desidera- que puniendi et absolvendi, secundum diligentiam inter ipsum dominum Benemus etiam vestrum benignum responsum quod causarum merita exigent, et dicto dictum et prsefatos dominos Cardinales super hiis nobis Reformari. Priori videbitur, juslitia mediante. Hssc altercatio oriretur occasions guerrae, quam REFORMARI, Reconciliari. Albertus prsecipua fuere munia Bertrandi Prioris faceret et moveret Reforciatus Dagout, et Argentin. pag. 125 : Ex quo ipse Rex supradicti, Consiliarii Regis, qui ab eo- sui, vel alii nomine ipsius domini Benecontra Principem movebatur, juramento dem Rege erat in tola lingua Occitan. dicti, contra supra nominates domnos affirmans publice, se nunquam Reforma- Refformator generalis destinatus, ut le- Cardinales collegialiter et singulariter, turum eidem. Occurrit non semel apud gitur in Literis ann. 1351. ibid. pag. 475. seu aliter, etc. * 2. REFORTIARE, Incarcerare. Charta ejusceaevi Scriptores. Adde pag. 476. 520. et 525. necnon LiteI1. REFORMATIO, Constitutio, sanc- ras Caroli Johannis Francorum Regis Roger, castel. Insul. ann. 1225. ex Tatio, quae disciplinam civilem spectat. primogeniti ann. 1356. torn. 3. Ordinat. bul. S. Petri Gand. : Si quis ab altero Chronic. Parmense ad ann. 1308. apud pag. 112. ubi conflrmantur Ordinaciones fuerit vulneratus ; et scabini, visa ejus Murator. torn. 9. col. 870 : Ribaldi et factaz circa abreviacionem litium, et qua- plaga, habeant pro incerto an vivat, an aliss viles persons^ ascenderunt palatia rumdam aliarum rerum utilitatem pu- moriatur ; si malefactor sufficientes pleCommunis vetus et novum... et omnes blicam multimode^ concernentium, per gios usque ad dictum scabinorum non libros bannorum, et taschas maleficio- Robertum de Cerniaco (melius pag. 113 : habuerit, debet in castellani prisonia Rerum, et actorum veterum et novorum, et Charniaco) Militem, olim Reformatorem fortiari. Reformationem Communis et populi Par- ad partes istas (Occitanas) deputatum 1 REFORTIFICARE, Idem quod Reformas, et condemnationum, existentes ibi in per regiam Majestatem, scilicet per Phi- tiare. Jacobi de Layto Annales Estenipsis domibus et palatiis, fractis omnibus lippum VI. ut patet ex duabus Ordina- ses apud Murator. torn. 18. col. 1023 : archibancis, universaliter abstulerunt, et tionibus ejusdem Robert! ann. 1341. Fuit Refortificatus pdssus optimis stellafregerunt, et dilacerarunt, etc. Statuta editis torn. 2. pag. 169. 170. et 171. Si tis et ponte atque armatis navigiis. Cadudrii lib. 1. cap. 74 : Tempore quo plura cupis de Reformatoribus in vaREFORTIUNCULA, Parva munitio. elligitur Vicarius, elligatur et elligi de- rias provincias pro diversis causis abs Vide supra Portia 3. beat per consilium generale unus Nota- Regibus nostris identidem delegatis, * REFORTUNA, Eventus, discrimen, rius, qui sit Cancellarius curite et com- consule Indicem Domini Secousse ad periculum. Formul. Instr. MS. fol. 59. munis Cadubrii, qui registrars debeat calcem tomi 3. Ordinat. Reg. v. Refor- v : Recognoverunt... sibi traditos et muomnes literas... et provisiones, et Refor- mateur. Vide etiam suo loco Inquisitores. tuatos fuisse cum effectu, in depositum et mationes, statuta et ordinamenta CaduT 1. REFORTIARE, Denuo vel amplius ex causa veri et puri depositi, ad omnem brii. Vide Reformare 2. munire, Ital. Rinforzare, Gall. Renfor- suum et dictorum suorum sociorum ac so* 2. REFORMATIO, Assignatio. Leg. cer. Annales Mutin. ann. 1241. apud Mu- cietalis prasdictse et cujuslibet eorum in Polon. a Prilusio collectae pag. 251 : Si rator. torn. 11. col. 61 : Mutinenses Re- solidum resicum et Refortunam et pericuquis in aliquo alio bona qusecumque juris fortiaverunt dictum castrum. Vide For- lum, videlicet ruinae, rapinse, incendii, decreto fuerit assecutus, in quibus scili- tiare in Portia 3. et Infortiare. etc. Galli dicimus, a ses risque, peril et cet bonis uxor ejusdem victi habuit Refor| REFFORSA.RE, Eadem notione. Edic-fortune. Vide Riscusl. et infra Risicum. mationem suam dotalicialem ; talem Re- tum Johannis Regis Franc, ann. 1361. | REFORZARE, Fortius efflcere, firformationem volumus illsesam permanere. torn. 3. Ordinat. pag. 498 : Concedimus mare, Italis Rinforzare, Gall. Renforcer. quod villas Montispessullani, Anicii et Facta sunt fortiora, id est, Reforzata, | REFORMATIONES, Inquisitiones Reformatorum in provincias raissorum, de alias... ad finem quod habeant... de quo apud Sanutum lib. 2. part. 4. c. 8. Vide quibus raox. Literse Philippi VI. Franc. eorum muros seu mcenia, fortalitia repa- Refortiare. Regis ann. 1340. torn. 3. Ordinat. Reg. rare, edifficari (melius in aliq exemplari 1 REFOSSUM, Exterior fossa circumpag. 235 : Reformationes super usuris et edificare) et Refforsare... possint, etc. dans primam arcis fossam, Ital. Rifosso. quibuscumque aliis excessibus cessabunt, o Reparare, reftcere. Charta Nivardi Petrus Azarius in Chronico torn. 16. Munisi contra officiarios dicte civitatis (Con- de Senantis ex Tabul. Colomb. : Habebo ratorii col. 355 : Obsesspres aggressionem domi ;J Reformatoribus jam missis et corpora hominum tribus diebus, per sin- fecerunt, et projectis lignis in circhis in

REF

REF

REF

81

pluribus partibus, Refossum subito trans- torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 35. art. 406. r. col. 1 : Li abbes les mena en Reierunt, et fossatum siccum penetrantes, 30 : Pour ce que aucuns de nos subgiez se froitour, ou li premiers signes de I'eschiele ad palancatum cum uncinis ferreis acces- aventureroient voulontiers a grever noz fu sonez. ennemis en corps et en biens, et de ce se serunt, etc. Vide Possum. * Refrait vero, dicitur Gibus quilibet, * REFOULTUM, pro Refoullum. Vide Refraingnent aucunefois, etc. Lit. remiss, qui prseter panem ad reflciendum praBsu_pra in Refnllum. ann. 1375. in Reg. 107. Chartop_h. reg. betur, in Ordinat. pro judice laico ex f REFRACTATIO, Oppositio, qua quis ch. 215 : L'exposant, pour Refraindre et Tabul. Camerac.: Et doit li justice livrer alicui refragatur. Hanc vocem substi- amoderer ledit Henry, lui dist amiable- a sen prisonier potage souffisamment au matin et deux pains de le valeur de deux tuendam esse opinatur Gothofredus in ment, etc. * At vero Refroissier, dicitur de agro, Cambresis et dou Refrait de le valeur de lege 2. Cod. Theod. de Censitoribus, ubi habetur, retractatio. Commentarium qui alio, quam solebat modo, colitur, in un Cambresis en char, u en fromage, u Charta ann. 1358. ex Reg. 90. ch. 157: en hiercus; et au viespre deux pains de consule in hane legem. ] REFRAGABILIS, Cui potest resisti, Doit lidiz censiers toutes lesdittes terres deux Cambresis et en Refrait le vaillant Johanni de Janua ; a qui I'en puet regis- ahaner, labourer bien et loyalement chas- d'une abenghe, et de I'iaue a, plente. cune piece adies a sa droite roie, sans Infra : Ne leur doit livrer ne pain, ne ter, in Glossis Lat. Gall. Sangerman. Refrait. ] REFRAGABILITAS, Resistance, in iis- desroiier ne Refroissier. dem Glossis, ex eodem Johanne de Ja1 REFRECIARE, Vallos reficere, restau REFRICARE, Iterare ; unde Gallicum nua. Vide mox Refragatio. rare, Gall. Reparer les palissades, a Gal- vetus Re'frechir, pro Dictitare, vulgo 1 REFRAGABILITER, Eidem de Janua, lico Fraiser, Palis cingere, munire. Vide Repeter, redire. Acta dissolut. matrim. Modo, cui contradici possit. Eatherius locum in Freciare. Ludov. XII. fol. 9. r. ex Bibl. reg.: Per 0 Veron. lib. 3. Prseloquiorum apud MarREFREGTORIUM. Necrol. MS. eccl. pr&fatum procuratorem regium Refricata ten. torn. 9. Ampl. Collect, col. 869 : Meld. fol. 9. v : Arpentum et dimidium, seu renovata sua pelitione, etc. Lit. reNunc vero cum verbo veritatis, nil te- pro quibus Refrectorium reddit sex sexta- miss, ann. 1397. in Reg. 153. Chartpph. mere, nil Refragabiliterpromittentis,illud ria bladi el quatuor sextaria avense. Ibid, reg. ch. 141: Icelhd Longue-espee dist et dictum audis, quod rcgo effugium audis 9 fol. 12. y : Pecia terrae, continens novem Refrechy par plusieurs fois lesdittes paT REFRAGANEUS, Qui refragatur, re- quarteria terrse, tres sextarios bladi unius roles, en desmentant ledit Adenin. pugnat. Epistola Arnulfi Lexoviensis Refrectorii et ad mensuram Refrectorii, * REFRIDARE, Refrigescere, Ital. RiEpisc. ad S. Thomam Cantuar. torn. 2. Garnerus major capituli vel hssredes sui freddare. Composit. ad tingenda musiva Spicil. Acher. pag. 489 : Quorum fulciri tenentur reddere prsedictum bladum. An apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. suffragio debuistis, a vobis velut facto idem quod mox Refretorium 9 ita ut in- a?vi col. 365 : Et mittis utraque in fornace, agmine discesserunt ; quando maxime telligantur bona ad refectorium assi- donee inchoat solvi petalum vitri; et posnominis sui rationem deberent agnoscere, gnata, quorum administratio ab alio- tea ejcis, ut Refridet. et se vobis suffraganeos, non Refraganeos, rum bonorum regimine distincta erat. 1 REFRIGERARE, Requiescere. Vetus exhibere. f REFRENDARE, an Referre, Gall. Interpres S. Irensei lib. 1. cap. 7. num. REFRAGARE, REFRAGARI, Contradi- Rapporter, Ital. Refrendare ? Concilium 1 : Justorum quoque animas Refrigerare cere, repudiare, amxV/jcp^etv, [comXlyetv, Mexicanum ann. 1585. inter Hispanica et ipsas in inedietatis loco. Ubi Irenaeus IvavTioOffOai, avriTaCTfreffOat, avTixeiuOat,] in torn. 4. pag. 318 : Ire itidem teneantur habet avaitauo-eo-Oa'. : quod verbum verGloss. Lex Ripuar. tit. 59. | 2 : Et(exsecutores ecclesiastici) ad Refrendan- tere solet Interpres per Refrigerare passi quis in posterum hoc. Refragari vel fal- dum tnandata auxilii brachii ssecularis a sive sumtum. Vide num. 5. et c. 29. novae sare voluerit, etc. Formula 58. Linden- judicibus et offtcialibus data, ad eaque edit. n. 3. lib. 2. cap. 24. n. 1. brogiana : Propterea hanc Epislolam tibi exsequi faciendum una cum exsecutori 1REFRIGERATIVUS, Refrigerans. Sparfieri vel firman rogavi, ut nullo tempore sseculari. Vereor ne mendum sit in hac gendo pavimentum lierbis Refrigerativis, aliquis de hseredibus meis seu prohseredi- voce. id est, viridibus, recens collectis et bus hanc convenientiam inter nos factam * Ab Hispanico Refrendar, Signare, refrigerantibus, in Regula Toribii Arimmutare vel Refragare non possit. subscribere, cum protocollo conferre ; chiep. Limse, torn. 4. Concil. Hisp. pag. [Charta ann. circiter 876. inter Probat. non vero ab Italico Refrendare, referre : 671. 1 REFRIGERIUM, Locus ad refrigerannova? Histor. Occit. torn. 1. col. 129 : neque melius aliquod hie subesse menSi... quselibet ulla intromissa persona, dum putaturn est. dum aptus. Psalmus 65.12 : Transivimus quee contra hanc venditionem venire, aut T REFRESCAMENTUM, Commeatus, per ignem et aquam : et eduxisli nos in earn Refragare prsesumpserit, etc. Gall. Rafraichissement, Ital. Rifrescata. Refrigeriuin. Saapius occurrit in ScripREFRAGATIO, Contradtetio. [Glossae Chronicon AndreseDanduli apud Mura- turis, idemque est quod Solatium, quies, Lat. Grsec. : Refragacio, avn5[y.Y]ffic, avxt- tor. torn. 12. col. 371 : Veneti in Nigro- saturitas. Vide Sap. 2. 1. et 4. 7. Isai. ponte sumto Refrescamento Venetias re- 28. 12. Jerem. 6. 16, Act. 3. 20. RefrigeVetus Charta in Chron. Rei- deunt. Chronicon Dominici de Grayina rium pauperum, in Epistola Justi Episc. chersperg. : Nulla debeant a vobis Refi-a- ibid. col. 595 : Refrescamentum petimus torn. 2. Concil. Hispan. pag. 273. Refrigatione turbari. [Adde Chartam Dagq- pariter et vinum, hordeumque pro equis gerium et amoenitas loci, in Chronico berti Regis Franc, ann. 639. apud Mi- denario nostro. Novalic. lib. 2. cap. 5. apud Murator. 1 REFRESCARE, Gall. Rafraichir, Ital. torn. 2. part. 2. col. 703. Charta ann. raeum torn. 1. pag. 123. col. 2. aliam Theodorici II. ann. 722. ibid. pag. 128. Rinfrescare, Hisp. Refrescar, Refrige- 1228. apud D. Calmet torn. 2. Hist. Locol. 2. aliam ann. 1044. apud D. Calmet rare, adaquare. Charta ann. 1223. MS.: thar. col. CCGCXLI : Quotiescumque opus torn. 1. Histor. Lothar. col. 419. etc. Restie civium Arelatensium.... non habe- fuerit, homines Duds in castro meo haUtitur etiam S. Augustinus Epist. 177.] bant abevratoria vel vias, per quas pos- bebunt Refrigerium, id est, Procuratio| REFRAGATOR, Qui refragatur, con-sent ire licile causa bibendi et Refrescandi nem, pastum, cibum et potum, Gallis tradicit, adversatur. Tertull. adv. Gnos- ad Rhodanum. Chronicon Dominici de Rafraichissement. Utuntur etiam Tertulticos cap. 1 : Omnes martyriorum Refra- Gravina apud Murator. torn. 12. col. lianus, vetus Interpres S. Irensei pro 655: Ubi autem starem Refrescando Grseco aveacc, Orosius et alii Scriptores gatores ebulliunt. REFRAGIUM, Refragatio, aTro^qpiff^;. equum per maximas horas duas, etc. Hoc Ecclesiastici. 1 REFRIGESCENTIA, Refrigeratio. TerS. Ambrosius enarrat in Ps. 104 : Si quis est, equo pabulum prseberem. Vide tull. de Anima cap. 43: Sed non Refriipsa inlrospiciat rerum negotia, cognos- Refriscare. cet, quanta sapienti adjumenta, et quanta 1 REFRETORIUM, mendose, ut vide- gescentiarn admittam, aut marcorem aliin ipsis insipienti Refragia sint. Adreval- tur, pro Refectorium. Charta Odonis quem caloris. 1 REFRIGIDARIUM, Locus aptus capdus lib. 1. de Mirac. S. Benedict! cap. Abb. S. Dionysii ann. 1231. e Cod. MS. 6 : Legatis ilaque directis ab Antistite B. M. de Argentolio : Statuimus, quod tandse refrigerationis. Acta S. Ottonis, absque quolibet Refragio, etc. [Utitur fratres ibi manentes pro pitantia de cam- torn. 1. Julii. pag. 389 : Quando in umetiam Interpres Egesippi. Vide Grono- panella Refretorii comparanda habeant braculis et Refrigidariis suis soporantur singuli tres solidos Si autem uno die homines. vii Observ. in Eccles. Script, cap. 21.] ! Reffroidouer nostris alias, Vas vino * REFRAGRARI, Suspicari. Corhoad. minus quam tres solidi expendi contigerit, sine nomine act. 3. sc. 5. ex Cod. reg. alio die expendatur sicut videbitur expe- refrigerando aptum. Inventar. bonor. 8163 : Homo intemperatus, rancidus, im- dire, neque de hoc aliquid tollalur Refre- ducis Bitur. ann. 1416. ex Cam.Comput. modestus, solisibi credens... nostrum sane torio, vel pro priore vel pro alio extra Paris, fol. 25. r: Item un Reffroidouer a figmentum, nichil Refraqratus, admisit. Refretorium comedente. vin de cuyvre, ouvre a atuvre de Damas. 1 REFRANGERE, pro Refringere. Glos* Non mendosa, sed vitiosa, ex pro] REFRISCARE, Reficere, Gall. Rafraisse Lat. Gr. : Refrango, omoTcXw, avaxXaw. nuntiandi ratione, scriptura : nam Re- chir. Tractatus ann. 1428. apud Rymer. * Eodem sensu, nostri dixerunt Re- froitour dictum esf, pro Refectoire. Vitse torn. 10. pag. 390. col. 1: Nullus de ..fraindre et Refraingner. Stat. ann. 1355. SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris. foJ. partibus Flandrlse ducet... victualia ad... VII 11

82

REF

REF

REF
difftcilius pene crediderim districta refor' mare posse, quam ad restitutionem usque Refondare dejecta. Melius in Onomastico ad calcem tomi 5. Refundare. 1 REFUNDERE, Reparare, resarcire, restituere. Literae ann. 1403. apud Rymer. torn. 8. pag. 287. col. 1 : Restituant in effectu, suaque dampna Refundant. Charta Comitatus Marchise ann. 1406: Promittentes dicta paries ad invicem, quatenus quamlibet ipsarum tangit emendare, solvere, Reffundere ac etiam resarcire omnia dampna, interesse, sumptus, missiones, dependila, etc. In leg. 3. Codicis de fundis patrimon. Refundere, idem est quod Fundum reddere, possessionem dimittere. Plinius Paneg. cap. 31. Refudimus Nilo suas copias, hoc est, restituimus, reddidimus. :;; - Refonder, eadem acceptione, in Stat. ann. 1388. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 774. art. 16: Le marchant a qui ycelle vente etoit delivre, sera Refonde des lettres et martel (que) il avoit paiiet et de tous aultres interests. | REFUSIO, Effusio, Gall. Epanchement. Macrob. lib. 1. Saturn, cap. 21 : Unde enim imber caderet in terras, nisi solis color ad supera traheret humorem, cujus Refusiopluvialis estcopia? REFUSIO, Restitutio. Concordia ann. 1290. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 61 : Prepositus et conventus Ecclesie sepedicte del xy. marcas albi argenti in Refusionem hujusmodi dampnorurn Johanni prelibato. Diploma Casimiri Reg. Poloniae ann. 1356. ibid. pag. 498: Galeatos, quos in adjutorium nobis destinare tenetur, suis sumptibus et expensis ac Refusione damnorum, debeat sine dol& respicere, donee dicti limites ad dominium nostrum fuerint reversi. Charta ann. 1392. apud Menesterium Hist. Lugdun, pag. LVII. col. 2 : Quod Raillivi Matisconenses in suisprimis assisis observare praedicta tenerentur sub posna Refusionis expensarum, damnorum, interesse Archiepiscopo Lugdun, etc. Literae ann. 1403. apud Rymer. torn. 8. pag. 297. col. 2 : Concedentes ei plenum et liberam potestatem et mandatum ad emovendum, extorquendum et prosequendum dicta ablata, si extant, aut Refusionem pecuniarum dicta ablata integre compensantium. Christophori Mulleri Introductio in Historian! Canoniae Sand-Hippolit. apud R. Duellium torn. 1. Miscell. pag. 336: Recolenda ergo hie, quse. paulo ante de Refusionibus bonorum nostrorum a Pataviensibus factis praenotavimus. ] REFUSIO, in quibusdam Ecclesiis cathedralibus et collegiatis dicitur quidquid ex assignatis sibi possessionibus redditibusve in communem arcam communibus usibus destinatam, quotannis referre debent earumdem Ecclesiarum Canonici aliique Beneficiati. Constitutio Gregorii X. PP. pro Capitulo Lugdun. inter Statuta ejusd. Eccl. ex MS. Coislin.: Statutum est in eadem ecclesia juramento vallatum, ut tarn personatus et dignitates in dicta Ecclesia obtinentes et canonici, quam alii beneficiati sive bene~ ficiandi ejusdem ecclesiae, qui terras, possessiones et obedientiarias, aut redditus et prqventus ipsius ecclesiae in portionibus assignatis a vobis, vel etiam assignandis, per quascumque divisiones, sub annuo censu seu Refusionibus certaz pecuniae, bladi seu cujuslibet alterius rei obtinent, pro pagamentis, quse Paya vulgariter nuncupatur, refrectoris, anniversariis, fabrica ejusdem ecclesiae, ac eleemosynis faciendis ab eis, nisi censum aut Refusionem hujusmodi terminis constitutis

rsa. Ita habet MS. codex, ubi ediFrancos... causa adjuvandi, Refriscandi ant confortandi eos contra Regem Anglias. tus, Refuga. REFUGERE, pro Fugere, apud GregoVide supra Refrescare. 1 REFRIXIO, Refrigeratiq. Glossae Lat. rium Mag. lib. 3. Epist. 6. Grsec. et, Graec. Lat.: Refrixio, TOp!]>u|i?. 1. REFUGIUM, Asylum, immunitas 1. REFRONTARE, A fronts repellere. Ecclesiae. Tabularium Landavense in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 192: Cum Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1033. * 2. REFRONTARE, Adversari, contra- omni sua libertate, et cum Refngio Eccledicere, Gall. S'opposer. Charta ann. 1074. sise sancti Petri de Landavia. Alibi : in Ghartul. S. Dion, de Nogento : Cujus Datse sunt istae Ecclesiae cum suis dotibus (Guarini) postea filius,nomine Guillelmus et territoriis omnibus, et omni dignitate Guantardus, cum Refrontaret huic vendi- sua, et privilegio, et libertate, et Refugio, tioni, a comite Rotroco adhuc adolescenti et omni communione incolis, in campo et Raderidam villam cum appenditiis suis in silvis, in aqua et in pascuis, et a regirecuperavit. bus prsedictis S. Teliano, et omnibus * REFUDIUM, Reditus, emolumentum, Episcopis Landavensis Ecclesiae. Adde quod ex re aliqua percipitur. Charta pag. 194. 201. ann. 1067. torn. 1. Hist. Cassin. pag. 158. REFUGIUM. Charta Caroli C. ann. 23. col. 1 : Concedimus ipsum prsephatum Ind. 10. in Tabulario S. Dionysii n. 31: molinum in supranominato sancto loco, Villam quoque Madriniacum in, pago Morut omne Refudium, quod exinde accipi- viensi sitam eis allribuimus, quam eisdem tur, totum sit in ospitale ejusdem sancti fratribusper nostrae largitionispraeceptum ad cellam construendam, et locum Refumonasterii. Vide mox Refugium. 1 REFUGA, Qui confugit ad Ecclesiam, gii dudum concesserunt. [Charta ann. 1150. e Tabulario Majoris monasterii : in Codice tit. 12. lib. 1. de its qui ad Mansionem aut Refugium concessit.] Eccl. confug. leg. 6. | 1 : Sed si quidem ipsi Refugee appareant in Ecclesia pu- S. Hieronymus de locis Hebraicis : Mablice. et se in sacris locis offerant quae- sareth, in qua sedit David, nunc deserta, rentibus conveniendos, ipsis servata locis pro qua Aquila interpretatur munitiones, reverentia, judicum, quibus subjacent, Symmachus Refugia, Theodotion spelunsententiis moneantur, responsum daturi, cas. REFUGIUM. Vetus Inquisitio in Reqnale sibi quisque perspexerit convenire. gesto Philippi Augusti Herouvalliano Vide Refugium. fol. 29 : De Comitatu Augi tenet comREFUGA, Deserter, quomodo miles refuga dicitur in lege 21. Cod. Th. de Ti- munes vias forestae et herbagia communia ronibus. (7, 13.) Iso Magister in Glossis usque ad forestum. Tenet et Refugium ad Prudentium lib. Peristeph. hymn. 1: terrse suse. p Vide Refugium 2.] :;;: Hinc Gallicum Refui. pro Refuge. Defuga, vel Refuga, vel Perfuga vocatur, qui unum reliquit, et ad alium confugit. Bestiar. MS.: C'est nostre Pere omnipotent, Auctor Mamotrecti ad 2. Esdrae cap. 2 : (Jui son ombre et ces rains estent Refugee, qui refugit dominium aliorum. Sour tous chiaus qui viennent a lui, Hinc Refuga dicti, qui a vero Dei cultu Pour avoir garant et Refui. discedunt. Gloss. Lat. MS. Regium: Apostata, Refuga. Hac voce utuntur lex Unde Refuir, pro Refugier, In perfugium 6. Cod. Th. ne sanctum Bapt. iteretur, inducere. Consolat. Boetii MS. lib. 1 : (16, 6.) Ulpianus et Marcellus JC. LuciGil qui en chastel assege sont, fer Calaritanus lib. 1. pro S. Athanasio, Quant sont environne entour, S. Zeno Veronensis serm. de Somno 11 Refuient lout ce qu'il out Jacob, S. Hieronymus in Epist. ad AlEt le relraient en la tour. gasiam quaest. 2. Tertullianus de Habitu * Emendandse igitur Lit. Joan. Hanmuliebri cap. 5. et 1. contra Marcionem, Prudentius Ode 1. Peristeph. S. Augus- non. ann. 1273. apud Marten, torn. 1. tinus lib. 20. de Civit. Dei cap. 19. S. Anecd. col. 1137 : Et en renonche a toutes Pacianus in Exhortat. ad poenitentiam, deffenses, barres, aiuioes, raisons, Refins, S. Valerius de Genere Monachor. His- etc. Ubi legendum haud dubie Refuis, tor. Miscella in Constantino M. et alibi, vulgo Detour, Praetextus, calliditas, subFlodoardus lib. 14. Carm. 8. [lib. 1. Hist. terfugium. 2. REFUGIUM, ut Refudium. Charta Rem. cap. 11. et 24. lib. 3. cap. 18.] Nicol. Trivettus in Chron. ann. 129. etc. ann. 1159. apud Murator. torn. 4. Antiq. [** Diabolus, Victprino de Vita Domini Ital. med. aevi col. 813: Ordinatio autem vers. 43. apud Maium Classic.. Auctor. sic acta fuerat, scilicet ut singulis annis Refugium, quod de illis terris exierit, de torn. 5. pag. 383: suprascripto molendino, in anniversariis, Confestira Refuga Christum dominumque potentem quse in eorum regula scripta sunt, expenDum template cupit templique in vertice sistit, etc.] dantur. Quicquid autem residuum fuerit, REFUGANI MONAGHI, pro Refugee, in in misericordiis fratrum dividatur. NeConcilio Legionensi ann. 1012. cap. 3 : que alio sensu accipienda videtur hsec Decrevimus etiam ut nullus contineat seu eadem vox ex veteri Inquisitione mox contendat Episcopus Abbates suarum laudata. * 3. REFUGIUM, Jus domini se se in Diceceseon, sive Monachos, Abbatissas, Refuganos, sed omnes permaneant sub castrum vassalli recipiendi. Locus est supra in Receptum 3. ditione sui Episcopi. REFULLfJS, pro Reftuxus, Gallis, Re1 REFUGANES, REFUGANTES. Cone. Compostell. ann. 1056. can. 3: Omni flux. [* Vel Refullum, idem quod supra hac voce.] MonastiEcclesiae intra LXXII. dextros nullus lai- Refollum. Vide in 2. pag. 913: Cum Recus, vel mulieres, nee Refuganes sortem cum Anglic, torn.etoctodecim pedes ultra dundatione aquae, habeant... Refug antes, qui or dines Ecclesi32 dimiserunt et uxorious se sociaverunt Refullum aquae, pro voluntate dictorum dimittant eos, et in confessionem intrent. Monachorum. [Refouler notum est in Forsitan utrobique legendum Refugan- locis maritimis pro Refluere. Vide Refollare.] tes. 1 REFUNDARE, A fundamentis restau1 REFUGARE ANIMALIA , Feras ve- rare. Epistola Andreae de Marinis ad nando retrudere. Vide Fugare in Fuga. Rupertum Rom. Regem, apud Marten, REFUGATA. Gloss. Gr. Lat.: Refugata, torn. 1. Anecd. col. 1697: Ita ut affore

REF

REF

REF

83

exsolvant, ex tune in choro, aut in capi- Constitutiones Cluniac. ann. 1031. e MS. monatulo, aut Refectorio, seu ad tractatus B. M. Deauratae: Nnllus Prior communes canonicorum ipsius Ecclesiss chum ad se pro morando transmissum.... minime admittanlur. Conaposilio facta Refutet aut remittat. Constitutiones Eccl. super vicedominatibus Ecclesise Oabi- Valent. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 507. lon. inter Episcopum et Capitulum ann. col. 2 : Chrisma vetus et oleum penitus 1297. in Instrum. novse Gall. Ohr. torn. Refulentur et ponantur in lampade, etc.} REFUTARE TESTBM , in Capitulis ad 4. col. 253: Dictos redditus impositos prssdictis vicedominatibus in bursa capi- Legem Salicam tit. 2. cap. 4. Adde Gretuli solvere tenebuntur, sub eodem modo, gor. M. lib. 4. Dial. cap. 11. Rodericum forma, posna et conditione, ad quas te- Tolet. lib. 6. cap. 10. etc. Utuntur etiam nentur in Refusionibus et pecuniis, quas Latini Scriptores. Vide Stephanium ad debent pro suis terrariis et prxbendis. Saxonem Grammat. pag. 69. ^ REFUTARE GRIMEN contra aliquem, SS Similis mos etiam viguit in Monasterio Insulae Barbaras, ubi monachi Eum criminis rursum arguere, ei criea exercentes officia, quibus certi red- men denuo impingere, imputare. Literae ditus erant annexi, Refusionibus etiam Johannis de Thurena de electione Beneerant obnoxii, ut discimus ex Charta dicti XIII. Antipapse ann. 1429. apud Guillelrni de Burgo Officialis Lugdun. Marten, torn. 2. Anecd. col. 1728: Contra ann. 1322. torn. 1. Maceriarum ejusd. eumdem dominum Benediclum eadem Monast. pag. 203: Ordinaverunt quod crimina, quse. in Pisano conventiculo, de dictus Camerarius, qui nunc est, solvere quibus se purgaverat canonice in dicto teneatur omnia et singula super et infra concilia generali Perpiniani convocato scripta ad terminos ordinatos et statutos et celebrato, Refutaverunt, et duas hsesub pcenis in Statutis dicti monasterii reses eidem domino Benedicto contra ordinatis et statulis, quas non solventes veritatem facti et juris impingere ausi Refusiones, quse debent fieri dicto monas- sunt. terio et conventui. Hujusmodi Refusiones REFUTARE, Rem dimittere, et in alteibidem obtinuerunt post saecularisatio- rius jus transferre. Arnulphus Lexov. in nem a Paulo III. PP. factam ann. 1549. Epist. ad Alexandrum PP. pag. 41 : eod. torn. pag. 264 : Ipsique (Canonici) Quarum (causarumj cognitioni D. Willelprioratus et alia beneficial, ab eodem mo- mum Parisiensem S. R. E. Cardinalem nasterio dependentia obtinentes, respon- contigit interesse, ipsoque prsesente prsssiones, etiam Refusiones et librationes dictus Thesaurarius omnes querimonias nuncupatas, et alia onera per eos in dicto quas habebat, Refutavit in manibus judimonasterio fieri et supportari solita, in cum, et quod eas adversum me non moveomnibus et per omnia, perinde ac si sup- ret, fide corporaliter interveniente firmapressio et creatio praedictse factee non vit. [Chronicon Farfense apud Muratorium torn. 2. part. 2. col. 449 : Item in fuissent, faciant et supportent. ^ REFUSSIO, perperam pro Refusio, Sabinis Hugo Abbas recepit casas 11. id Restitutio : Sub poena Refussionis expen- est Salisanum et Grossianum, quas Resarum, damnorum et interesse prgesentium futaverunt Adam filius Azonis et Bucco et futurorum, in Schedula ann. 1546. filius ejus... Item res, quas Refutavit Lupo filius Berlse, et alias res Crescentii et Doapud Rymer. torn. 15. pag. 102. col. 1. | REFUSORLE LITTERJE , Sidonio lib.donis filiorum Roccionis.] Charta Theo9. Epist. 10. Quibus aliquid refunditur baldi Episc. Parisiens. ann. 1148 : Decisive liberaliter effunditur, ut interpre- mam de sancto Brictio, quam diu injuste tantur viri docti. Vide Vossium lib. 5. tenuerat, utpote laicus, ad hoc in manus nostras Refutavit, ut earn canonice Mode Vitiis serm. cap. 41. REFUTARE, Respuere, rejicere, repel- nachis S. Martini de Campis concedentes lere, aspernari, renuere. Gloss. Lat. MS. traderemus. Alia ann. 1164. apud JoffriReg.: Refutat, reprobat, renuit, negat. dum in Nicia pag. 177 : Dimitto, et Ugutio: Refutare, recusare. Gloss. Gr. perpetua Refatatione Refuto quicquid in Lat.: 'AuogaXXw, Abjicio, Refuto. 'Auo- Castello de Drappo requirebam, etc. Alia Gs.io\i.M, Refuto, rejicio. Ataxpo'jouou, refuto. ann. 1175. in Histor. Pergamensi torn. 3. [Vetus Interpres S. Irensei lib. 3. cap. pag. 325 : Cum ligno quod in suis tene14. num. 3 : Si aut em quis Refutet Lu- bant manibus,... Refutaverunt in manu cani, quasi non cognoverit veritatem, ma- domni Gualse Pergamensis Episcopi totam nifestus erit projiciens Evangelium, etc. decimam quam ipsi habebant. Charta Utitur alibi, ubi S. Irenseus habet uapa- Eberhardi Episc. Saltzburgensis in rcljATOtv.] Victor Utic. lib. 1: Maxima Chron. Reichersperg. ann. 1153 : Qua namque jam Deo sacrata humanas nup- conventione convenienter ex omnium partias Refutabat. Lambertus Ardensis : In tium conniventia ordinata, totalis in maGenuensem terram accedere omnino Re- num nostram sic est Refutata, ut Prsefutavit. Alibi: Non audens omnino Comi- positus neque ulterius querelam suam tis Refutare petitionem. Adde pag. 162. resuscitet. [Charta Marise Reginae Jeru[Charta ann. 1064. e Tabulario S. Victo- salem et Sicilise pro Castro de Pennis ris Massil. armar. Rhuten. num. 8: Nisi ann. 1399. e Schedis Prsesidis de Mazauforte michi placuerit, Domino inspirante, gues : Ut dictum castrum prssdicta Uniut ante me et ipsum mansum cum alio versitas eidem Excellentise gratiose remithabere, Refutando seculum, jam dicto tere, Refutare et desemparare deberet. monasterio donem.] Marbodus Redonen- Quo in loco proprie est Rem acceptam sis Episc. in Vita S. Theophili: restituere. Pluries occurrit ibi, ut et vox Refutatio, pro Restitutio.] Vide GregoUt flectat mentem, laudet magis omnipotentem, rium VII. PP. lib. 2. Epist. 27. lib. 4. Consilium mutet, nee pontificare Refulet. Epist. 22. lib. 7. Epist. 19. Fulbertum Domnizo lib. 1. de Vita Mathild. cap. 5 : Epist. 20. Hugonem Flaviniac. pag. 198. Ottonem Morenam pag. 39. Francisc. Scelus hoc, ne funditus urar Angelonum in Historia Interamnensi Igne sub obscuro, sperno penitusque Refuto. pag. 87. Doubletum pag. 533. torn. 5. [Charta Philippi Aug. pro Atrebatensi- "Spicilegii Acheriani pag. 569. Ughelbus : Qui duobus vel tribus scabinis treu- lum torn. 1. part. 2. pag. 307. [Mabilgas Refutaverit, LX. libras perdet.... Qui lonium torn. 4. Annal. Benedict, pag. pacem et concordiam, quam scabini con- 700. col. 1. et pag. 701. col. 1. Lobisiderant, Refutaverit LX. libras perdet. nellum torn. 2. Hist. Britan. col. 288.

Historiam Dalphin. torn. 2. pag. 248. col. 2. etc.] mi" Formulam refutations a j udicibus decretae refert D. le Blanc in sua Dissertations ad calcem Tractatus de Monetis pag. 92. ex Placito ann. 997. inter Abbatern Farfensem et Presbyteros S. Eustachii in Platana : Ad hsec noluerunt Presbyteri jurare, neque Advocatus eorum, el invenli sunt fallaces... Tune prseceperunt Judices, ut Refutarent Presbyteri domino Abbati duas prasdictas ecclesias cum pertinentiis suis, et Refutaverunt atque dederunt in manibus domini Hugonis abbatis et Huberti advocati sui, et tenente domino Abbate ipsam cartam in manu, jussu domini Leonis tulit Leo Arcarius S. Apost. Sedis cultrum et signum sanctse Crucis in ea, abscindendo per medium, et reliquit in manu domini Abbatis in conspectu omnium ibidem residentium. Quod idem ipsum narrans Gregorius Monachus in Chronico Farfensi apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 506. habet : Sed neque Presbyteri, neque eorum Advocatus jurare voluit; inventi sunt enim fallaces. Post hsec judicantibus et Judicibus apprehenderunt baculum, et in manus domini Hugonis abbatis et Huberti ejus advocati prsefatas ecclesias Refutaverunt cum charta, per quam litigaverant. Rursum occurrunt voces Refutare et Refutatio eodem signiflcatu col. 425. 445. 479. 501. 591. et in Annalibus Genuens. ad ann. 1202. apud eumdem Murator. torn. 6. col. 385. REFLUCTUARE, REFLUGTARE, pro Refutare. Placitum Mathildis ComitissaB ann. 1073. apud Franciscum Mariam lib. 3. pag. 151 : Per fustem quern in suorum detinebant manibus, Reftuctuaverunt prsedicto Bernardo Abbati curtem illam, etc. Mox : In integrum una cum inferioribus et superioribus suis prsedictus Radulfus et Saracinus et Fulcardus Germanus prsedicto Bernardo Abbati et Guidoni Notario Avocatus ipsius Monasterii ad partem prsenominati Monasterii Refluctaverunt, et cum ipsa Refluctatio facta fuisset, tune, etc. REFUTANTIA , " REFUTATIO , Apocha, Quittance. Charta ann. 1389. apud W. Thorn. : Concessit eidem W. Abbati solvere sibi.... 53. ducatos boni et puri auri et recti ponderis, Refulantiam et sufficientem acquietantiam de solutis deferenti. Infra : Visis libris, instruments, registris, Refutationibus, aliisque evidentiis universis, reperimus, etc. [Charta ann. 1350. in Instrum. novae Gall. Christ, torn. 2. col. 152 : De receptis faciendum finem, quittationem, Refutationem plenariam, et pactum de amplius non petendo.] | REFUTATORIA BREVIS, Schedula seu Charta continens refutationem, seu rei alicujus dimissionem et transcriptionem. Placitum ann. 999. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 501: Gregorius abbas suprascripti monasterii SS. Cosmse et Damiani ostendit unam falsissimam brevem Refutatoriam, ubi continebatur, quod Joannes abbas antecessor Hugonis abbatis monasterii S. Marise (Farfen'sis) Refutasset eamdem cellam temporibus beatgs memorise domni Ottonis 1. Imp. quod omnino falsurn est. REFUTATORII LIBELLI, in lege 1. Cod. de Relationibus (7, 61.), et lege 19. Cod. de Appellat. (7, 62.) etc. quibus actor vel reus ob judiciarias formulas male observatas sententiam judicis arguit : unde Accursius appellationes non insulse fuisse opinatur. Vide Cujacium lib. 22. Obser. cap. 33. Juretum ad

84

REG

REG
1318. in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 392 : Item de Regaldis in dicta parrochia, xix. sol. et vij. den. Vide Regaldum 4. et Respectus 3. 1 REGALE. Vide Regalia. * REGALE, perperam pro Resale, Mensura annonaria. Bulla Alex. PP. III. ann. 1179. inter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. col. 411 : Tria Regalia moliturse, quse dedit vobis Petrus Tullensis episcopus, assensu et consilio capituli sui, pro molendinis vestris. REGALENGUM, RENGALENGUM , Dominium, Regale, Regalia. Charta Alfonsi Imperatoris Hispanise serae 1194. apud Doubletum : Fado car tarn donationis, et textum firmitatis de ilia villa, quas vocalur Fornelos, et est de meo Regalengo, in via publica Peregrinorum quas ducit ad S. Jacobum, etc. Alia apud Anton, de Yepez in Chronico Ordin. S. Benedict! torn. 6. pag. 213 : Monasterium meum proprium, et meum Regalengum. Alia Bermundi II. Regis aerae 1070. apud eumdem pag. 449: Illam mandationem de Perpera, cum illo alia Rengalengo de Cangas, etc. Occurrit ibi pluries, ut et torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 271. 278. 281. etc. [* Testam. Sancii reg. Portugal, ann. 1248. inter Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 50 : Item mando monasterio S. Crucis de Colimbria cautum et Regalengum meum, quod est in termino Colimbriae. Vide infra Relanga.] [** et S. Rosa de Viterbo Elucid. torn. 2. pag. 278.] 1. REGALES, Regum fllii, Principes ex stirpe regia : Regales personae, Ayito Viennensi Epist. 5. Anonymus de Different, vocum : Inter Regem et Regalem hoc interest, quod Regis puer Regalis est; Rex, qui regnum regit. Ammianus lib. 16: Cui prope astans Regalis Hormisda, cujus e Perside discessum supra monstravimus. Lib. 16 : Hos sequebantur potestate proximi Reges numero quinque, Regalesque decem, et Optimatum series magna. Idem lib. 17 : Zizais quoque etiam tam Regalis, etc. Atque ibi non semel et pag. 107: Quorum Regalis Vilrodorus Viduarii filius regis. et Agilmandus subregulus, aliique optimates, etc. Ubi Regales videntur appellati, qui ex sanguine regio erant. Rursum : Us denique ad gratiss cumulum ignobilem quemque reg em, sed quern ipse antea sibi praefecerat, Regalem imposuit. Et lib. 18. Reges omnes et Regales, et Regulos ad convivium corrogatos. Lex 9. Cod. Th. de Re militari : Sinceritas lua protinus admonebit ut ne-jue Regalibus, neque legatis sua milites jumenta suppedilent. Sulpitius Alexander in Histor. apud Gregor. Turon. lib. 1. Hist. cap. 9: Marcomere et Sunnone Francorum Regahbus transacto cursim conloquio... Treveros concessit. Ubi idem Gregorius subdit: Cum autem eos Regales vocat, nescio utrum reges fuerint, an vices tenuerint Regum. Mox idem Sulpitius, quos Regales dixit, Subregulos appellat. Regalis puer, apud Stephanum Eddium in Vita S. Wilfrid! cap. 57. Regales vero pro Principibus Regiae stirpis occurrunt non semel apud Scriptores sevi inferioris, Anonymum in Vita S. Cuthberti Episcopi lib. 2. num. 6. Gauterium de Bellis Antiochenis pag. 456. Joannem Hocsemium in Adolpho a Marka Episc. Leod. cap. 35. extr. Matth. Paris pag. 218. Gregorium II. PP. apud Waddingum ann. 1372. num. 26. in Concilio Nicosiensi ann. 1340. etc. SicRoyaux, Principes Regii sanguinis non semel vocat Monstrelletus 1. vol. cap. 153. 157. 221. Testamentum JoannaeReginse Francise uxoris Ludovici Hutini ann. 1319 :

REG
Nous voulons et ordonnons que quand passage commun se fera des Roiaux, nos executeurs eslisent un bon et convenable Chevalier a faire le passage pour nous, etc. Histor. MS. Mortis Richardi Burdegal. Regis Angliae : Le Roy d'Angleterre arriva aux lices, en sa compagnie tons les Royaux d'Angleterre. Statuta MSS. pro Carcere Castelleti Paris. : Selon ce queil est mande ou commande du Roy nostre Sire, et de nos grans Seigneurs Roiaux. Statuta MSS. Ordinis Coronas spineae anni 1393. cap. 3 : De ces 30. Chevaliers les 10. plus grans seront de nos Seigneurs les Roiaux et autres grans Seigneurs du royaume, et les 20. autres seront des moiens Barons, Bannerez et autres Chevaliers. Et cap. 17. Chevaliers du sang du Roy dicuntur. * Foedus inter Carol. VI. reg. Franc, et comm. Florent. ann. 1396. in Reg. D. Chartoph. reg. ch. 6 : Ad movendum seu faciendum guerram in partibus Italise, contra aliquem dominum vel communitatem, nunc vel in faturum, confinantem cum praedicto domino nostro rege vel aliquo ex Regalibus Francias. Lit. remiss, ann. 1387. in Reg. 132. ch. 155. bis : Aucuns disoient que bonnes nouvelles estoient venues de la paix d'entre nous et le roy d'Anglelerre : .. car nosseigneurs les Royaulz devoient dedenz brief temps s'assembler sur ce avec ceulz d'Angleterre. Ut porro Regales Regum, itaImperiales appellati Imperatorum filii, in prasclara Laudum Formula, quse praefixa legitur Codici A ; malarii de Divin. Offic. : Divo Hludituvico vita, novo David perrennitas, et ipsi novo Salomoni felicitas. Judith orthodoxas nobilissimas atque prudentissimae Augustas, salus per multos annos. Lumina pads, Domine, serva, Lumina mundi, Domine, serva. Vila vestra tutela omnium est. Vestra fides Ecclesiarum est gloria. Piissimos dominos nostros, Imperiales natos, Hlotharium gloriosissimum Coronatum, et fratres ejus Christus conservet. ] REGALES, Genus acclamationis apud Anglos. Matthseus Paris in Henrico III: Et facto congressu acclamatum est terribiliter, Ad arma, ad arma, hinc Regales, Regales, inde Montis gaudium, Montis gaudium, scilicet Regis utriusque: Insigne. REGALES, interdum Regii Ministri, ut apud Thpmam Walsinghamum ann. 1291 : Cujus temporibus alienigense Angliam non gravabant, incolae nullatenus per Regales opprimebantur, etc. Ita anno 1300. [Captio Bernard! Saget Episc. Apamiensis circa ann. 1300. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1322 : Idemyue Episcopus ex tune de Tholosa arripuit iter suum eundi in Frandam, concomitantibus ipsum pr&dicto Magistro balistariorum et Senescallo Tholosano... duobusque servientibus Regis, nullis tamen eorum pernoctantibus in domibus, in quibus hospitabatur Episcopus dictus, licet dicti servientes... assererent, semandatum habere, quod etiam in camera dicti Episcopi jacere possent. si videretur iisdem : quod tamen per Regales et milites prasdictos negatur. Ubi patet Regales die! Magistrum balistariorum et Senescallum Tolosanum.] 2. REGALES, Nummi aurei Francici, Gallice Royaux. Vetus Regestum : A 20. Sept. 1330. usque ad 1. Febr. 1336. fiebant Parisienses aurei ponderis 34. et 4. quint, et Regales de 48. et semis. Joan. Hocsemius in Adolpho a Marka Episcopo Leod. cap. 18 : Eidem Comiti oppidum,

Symmach. lib. 2. Epist. 30. et Jacobum Gothofr. ad tit. de Appellat. in Cod. Th. (11, 30.) * REFUTATORIUM, Libellus, quo reus judicem vel testem refutat. Chron. Guill. Bardini ad ann. 1310. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 17 : Qui (reus) contra sum (Almar. yicecom. Narb.) et ejus honorem, proposuit reprobatoria ignominiosa, quas a judicibus admitti debuerant, nisi de crimine lezan majestatis actum fuisset, quo casu Refutatoria non ttdmittuntur. Vide Refutatorii libelli in Refutare. * REFUTARE SE, Se se recipere, Gall. Se refugier. Inquisit. ann. 1210. inter Probat. torn. 1. Hist. Nera. pag. 50. col. 2 : Dixit etiam quod custodes slatuero.nl in ecdesia B. Marias, qui clauderent regias, si in ea volebant se Refutare consules vel amid ipsorum. \ REFUTAT.E CARNES. Statuta Eccl. Nemausensis apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 1064 : Sub pcena excommunicationis inhibemus, ne quis Christianorum carnes Refutalas a Judseis in macello Christianorum prsesumat vendere,vel alibi infra villam. Nullo satis idoneo fundamento fulta est haac excommunicatio, si refutatas carnes hie idem sonent quod rejectee. Quid enim? Excoramunicabitur qui carnes porcinas vendet in macello Christianorum ? Quare inendum inesse puto in voce Refutatas, pro qua lubens legerem interfectas, nisi forte, quod tamen vix crediderim, refutatas hie idem sit quod interfectas. Interfectas a Judseis carnes vendere non semel prohibiti sunt Christiani. Statuta Massil. lib. 2. cap. 33: Constituimus, ut nullus macellarius vendat in Massilia scienter carnes hircinas vel caprinas, aut carnes Judaeas, etc. Vide Macellare. *Ill33 debent intelligi, quas Christiani a Judaeis recepissent vendendas. REGA, Modus agri, apud Aquitanos. Rega terras, vineae, etc. crebro occurrit in Regesto Constabularies Burdegal. pag. 114. 115. etc. Nescio an idem sonet in veteri Gharta Cornutiana edita a Suaresio : Quse sepis descendat per Regam ad viam cavam, sive ad torurn, quas redit usque ad arcuin supradictum, etc. Nisi rega idem valeat quod ruga, platea. Vide Regaleia, Riga. * Reage et Rege, pro Raye, Sulcus, nostratibus. Lit. remiss, ann. 1467. in Reg. 200. Chartoph. reg. eh. 101 : Le suppliant poursuivit icellui Yvart environ demy Reage de champ. Alise ann. 1482. in Reg. 206. ch. 785 : Lesquelz labourerent d'icelle terre deux Reges et demye. Vide .Riga 1. *REGACINES ; Servus, famulus, Ital. Ragazzino, dimin. a Ragazzo, eadem notione. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 6. ex Cod. reg. 4620 : Habeat potestas.... unum contestabilem bonum et expertum et bene armatum et aliis fulcitum, more contestabilium, cum uno Regacino; et habere debeat ipse dpm. potestas unum coquum, unum caniparium et duos Regacinos. Vide supra Ragazinus et Regatius. * REGAGIUM, Massiliensibus-Regragfeet Ragay, Locus, in quern aquae ex vicinis collibus decurrunt et ubi stagnant. Instr. ann. 1460. ex Tabul. S. Viet. Massil. : Cum vallato et cum parvo Regagio, et a dicto Regagio usque ad perisserium. Vide supra in Rega. REGAITA. Vide Wactse. ] REGALATORES. Vide in Regalia. * REGALDUM, pro Regardum, Census annuus, praestatio annua. Charta ann.

REG

REG

REG

85

Mechliniense... pro centum millibus Rega- ligantids et Regalii et dominii, quibus lium vendiderunt. Infra : Quinque Flo- mihi obligali fuerant, etc.] 2. REGALIA , Fiscus Principis , jura reni de Florentia in valore quatuor Regalibus sunt sequales. Descripsit Hautinus quibus Reges gaudent, [Jura omnia ad in lib. de Monetis Francicis pag. 25. fiscum spectantia, ut est apud Thomam monetam auream, quam. S. Ludovico Rlount in Nomolexico : quod vide.] Fisadscribit, in qua efflcta corona cum calia Regum, apud Conradum Uspergenhisce vocibus, supra et infra, REGALIS sem ann. 1109 : Cunctaque regum antiAUREUS. In circulo, LUDOVICUS REX quorum Fiscalia suam in ditionern inteFRANCORUM. In adversa parte crux li- rim recepit. Debita qux ad partem regis ]iata effingitur, cum solita inscriptione solvi debent, in Lege Longob. lib. 3. tit. XRO. etc. Vix enim est ut Ludovico X. 1.1 30. [** Pippin. 31. ubi De Monasteriis attribuatur, qui Agnos tantum cudit, et xenadochiis, quas per diversos comitatus quantum colligere est ex veteribus Ta- esse videntur, et Regalia sunt, etc. ; quse bulis monetariis. Vide Moneta aurea in hue no-n pertinent. Constitut. Sicul. lib. 1. tit. 7: Quantum sine injuria nostrorum Moneta regia. * Regales Parisienses,... computato re- Regalium possumus tolerare Ecclesiarum gali pro xvj. solidis, tribus denariis, in jura.... in nullo diminuere volumus sed Charta ann. 1336. ex Chartul. eccl. Lin- augere. Adde lib. 3. tit. 1. etc.] Bruno gon. fol. 103. v. de Bello Saxqnico pag. 141: Tanta pro5S3f Anno 1457. in Britannia minori, fligatio Regalium, ut post hsec reges nossub Duce Arturo III. Regales valebant trarurn partiurn rapinis potius quam 25. solidos, ut patet ex Computo hujus Regalibus sustentandi sint. ; anni, apud Lobinell. torn. 2. Hist. Bri- Regale, eodem sensu, in Lit. ann. tan. col. 1205 : A Jehan Sire de Coves- 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. quen xxrv. Reaulx volant xxx. I. A 603 : Nous pour certaines causes avons Messire Jehan I'Abbe xxxil. Reaulx va- donne a nostre tres-cher et tres-ame frere le due d'Anjou toutes et chascunes les reslant XL. I. REGALES CORONATI, Moneta aurea tes, debtes ou arreraiges, tant en Regales Comitum Provinciae. Exstat Charta Ron- comme en fiefs, qui es pays des duches celini Vicecomitis Massiliensis ann. d'Anjou et de Tourraine et du conte du 1214. in Tabu). S. Victoris Massil. fol. Maine, nous estoient deues. 160. qua Abbati vendit castrum de JuliaREGALIA, Jura regia, quas ab Imperanis pretio centum librarum Regalium co- tpribus vel Regibus interdum Ecclesiasronatorum, quorum singuli 60. solidi va- ticis aliisque personis conceduntur. lent nunc singulas marchas argenti meri. Radevicus lib. 3. cap. 41 : Regalia, veluti Alia Raimundi Berengarii Comitis Pro- monetam, teloneum, pedaticum, portus, vinciae ann. 1243 : Donamus trecentos so- Comitatus, et alia similia si qua sunt, lidos annuales Coronatos in alberga nos- commune Mediolanensium dimittet , et trse villse inferioris Aquensis, etc. [Solidi ultra se non intromittet. Lib. 4. cap. 5 : Regales Coronati, in Venditione terrse de Deinde super justitia regni, et de RegaliPetrolis ArchiepiscqpoAquensi ann. 1211. bus quse longo jam tempore, seu temeriIndex Provincialis jurium dominicorum tate pervadentium, seu neglectu Regum e MS. D. Brunet fol. 117 : S. Honorat imperio deperierant, studiose disserens, paga per lo Covent de S. Victor de Mas- etc. Otto de S. Blasio cap. 14 : Omnia selha al pont mi. s. Reals.] Regales solidi Regalia civitatum, utpote monetas, teloin Chartis ann. 1188. 1190. etc. apud nea, navigia, etc. Charta Conradi ImGuesnaium in AnnalibusMassiliensibus per. ann. 1149.apud Colunibum in Episc. pag. 332. 334. 337. 356. etc. [Vide Provin- Vivariensibus lib. 2 : Tibi, venerabilis ci% Comiium moneta, in Moneta Baro- prsetaxatse urbis Episcope, et per te, et num.] Ecclesix tuse, et successoribus tuis VivaREGALES, Moneta aurea Regum Sici- riensis urbis, nostra Regalia concedimus, liae in Chartis ann. 1178. 1180. in Tabu- monetam, pedagium utraque strata telluJario Casaur. sub Willelmo Rege, et ris, etc. Alia Friderici I. ann. 1177. ibid, apud Ughellum torn. 7. Ital. sacr. pag. lib. 3. n. 6 : Concessimus universalia Re284. 576. 593. galia, cunctasque possessiones, etc. Alia | REGALES rursum memorantur in ejusdem Imperatoris ann. 1164. apud Charta ann. 1177. pro Monasterio SS. eumdem Colunibum in Guillelmo juTrinit. in insula Piscariae, [** Casaur.] niore Comite Forcalquerii n u m . 23 : apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 1013. Dicto fideli nostro Guillelmo Comiti Coet in Concilio Toletano seu Arendensi mitatus dignitatem , jurisdictionem, et ann. 1473. inter Hispanica torn. 3. pag. Regalia, cum omni plenitudine honoris et utilitatis nostra Imperiali autoritate res674. 1 REGALES DE AURO in Dalphinatu, tituimus. Acta CapitulariaEcclesias Lugde quibus haec legimusin Computo ann. dun, ann. 1338. ex Camera Comput. Pa1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 272 : ris, fol. 38 : Cum Regalia dictifluvii(RqItem, recepit ab eodem ibidem Regales de dani) ad Ecclesiam Lugdunensem pertiauro xxxvi. de quibus expensi sunt ad neant. Vide Guesnaium in Annalibus rationem de Carolinis xv. pro quolibet, Massil. pag. 322. xxxi. qui sunt in summa in Carolinis I REGALIA ALTA ET BASSA. Concessio unc. vii. taren. xxxn. et dimid. Regaliarum de Soleriis Ludovico de Bel1. REGALIA, m, Jus regium, dignitas lavalle ejusdem loci Domino per Renaregia. Henricus de Knyghton in Ricardo tum Regem et Comitem Provinciaa 25. II: Quserebatur an.... derogaret Regaliss Jul. ann. 1443. e Schedis Praesidis de et prssrogativas Regis. Infra : Quaere ab Mazaugues : Donamus Regalias alias eis quomodo sunt puniendi qui impedie- et bassas, ac omnia et quaecumque jura runt Regem quominus poterat exercere ad ipsas Regalias quomodocumque specquas ad Regaliam et prserogativam suam tantia. De Regaliis majoribus et minoripertinent. Charta ejusdem Ricardi II. bus consulendi sunt Doctores feudistse. Regis Angl. : A juramento fidelitatis et REGALIA, Dominium temporale Echomagii, et aliis quibuscunque mihi fac- clesiaa, ut vocant. Regalia S. Petri, apud tis, omnique vinculo ligeanlise et Regalias Gregorium VII. PP. lib. 1. Epist. 21. ac dominii quibus obligati mihi fuerint,... lib. 8. Epist. 1. Baldricum in Adalberone absolvo. [In Chronico Angl. Thomae Otter- Archiepiscopo Trevirensi, Falconem Bebourne pag. 212. habetur, ab omni vinculo neventanum ann. 1114. Romualdum in

Chronico MS. ann. 1152. etc. Laurentium Leodiensem in Episcop. Virdun. pag. 309. et in Bulla Clementis IV. PP. pro regno Sicili33 vulgo Palrimonium 5. Petri, seu Sedis Apostolicse, quod Imperatorum et Regum beneficiis Ecclesia Romana id possideat. [Principatum Romanum et Regalia S. Petri, Bonifacio IX. PP. apud 111. Fontaninum in Antiq. Hortae pag. 449. Regalia jura, Eugenio IV. ibidem pag. 466.] Regalia et Patrimonia B. Petri, apud Betrum Diac. lib. 4. Chron. Casin. cap. 35. 36. 39. Epitaphium Eugenii III. PP. Tarracinae : Regalia rnulta longo tempore amissaBeato Petro restiluit. Leo Ost. lib. 1. cap. 47 : Ad ipsum Staphilum de Majella, qui dividit inter Reyalia et causam S. Benedicti. Ita in Consuet. Tervanensi, Episcopus dicitur habere Regaliam Tervanensis Episcopatus, quia est illius dominus spiritualis et temporalis, ut est in art. 6. At in Consuet. veteri Atrebat. art. 16. et nova art. 23. et 24. Regale, sumitur pro dominio Majoris Domini feudalis, cum scilicet res feudalis et ab eo dependens ex vassalli delicto, aut alia qualibet causa principali feudo unitur. Vetus Charta de bonis Haereticorum et faiditorum, in Notis ad Concilia Narbon. : Pro parte vero Domini Regis e contrario dicebatur quod hsec omnia ad ipsum jure Regalise et majoris dominii pertinebant. Alia apud Guichenonumin Probat. Hist. Sabaud. pag. 40. de Gageria quadam : Verum ne discordia inter Ecclesiam et Comitem aliquando oriri possit, dictum est ut cum redimere voluerit, discernatur, quod pro Regali et Comitatu Comes ibidem deinceps habere debeat, etc. * REGALIA, Dominium majoris domini feudalis, ejusdemque districtus, nostris Regale. Charta Joan. reg. Franc, ann. 1350. in Reg. 102. Chartoph. reg. ch.321: Dando etiam certa feuda, vocata Regalias, inclavala infra metas dicti comitatus (Bellifortis). Alia Humb. dalph. pro Arn. Flote milit. ann. 1342 : Si contingeret homines dicti domini dalphini delinquere infra districtum et jurisdictionem domini Arnaudi extra Regalias, et post delictum commissum ad Regalias, vel locum Regaliarum co/ifugerent, possit eos capere curia dicti dom. Arnaudi in dictis locis Regaliarum et punire de commissis. Adde Ordinat. rag. Franc, torn. 9. pag. 38. art. 3. Lit. remiss, ann. 1420. in Reg. 171. ch. 256 : La parroissede Maulde, qui est de ou sur les Regales de Flandres, etc. Aliae ann. 1443. in 'Reg. 176. ch. 305 : En alant et passant (au pays de Hainau) par ung grant et large chemin a charrier, appelle les Regales de Flandres, etc. Vide infra Relanga. * REGALIS , Eadem notione. Charta Will, episc. Glasg. ann. 1453. pro uniA'ersit. ejusd. urbis in Chartul. ejusd. eccl. ex Cod. reg. 5540. fol. 103. v : Concedimus liberam facultatem emendi et res proprias vendendi.... ubique per Regalem nostram. REGALIA vocant nostri praedia quae ad Ecclesias pertinent, iis a Regibus olim concessa,unde-RegaJiadicuntur :quippe, ut ait S. Augustinus tract. 6. in Evangel. Joan, per jura regum possidentur possessiones. Et Otto Frisingensis lib. 2. de Gestis Friderici cap. 11 : Regalia non personis, sed Ecclesiis, perpetualiter a Principibus tradita sunt. Walthramus Episcopus Naumburgensis de Investitura Episcoporum : Regalia , id est a Regibus et Imperatoribus , Pontificibus Romania data in fundis et reditibus. In Charta Henrici III. Regis Angliae apud

86

REG

REG
cap. 21 : Ego Hincmarus ecdesise Laudunensis Episcopus, amodo et deinceps domino Seniori meo Carolo Regi sic fidelis et obediens secundum meutn ministerium ero, sicut homo suo Seniori, et Episcopus per directum suo Regi esse debet. Huic fidelitatis Sacramento duo alia quae eodem redeunt, subjungit D. Brussel torn. 1. de Feudorum usu cap. 1. pag. 21. et 22. Vide Fidelitas, [ et Cangii Histor. Arabian, pag. 375. sqq.] Fidelitatis porro sacramentum ii faciunt, cum iis redduntur Regalia, [hocque sacramentum nostris dicitur le serment de feaulte, vel de fidelite, a cause de la temporalite, ut videre potes in Schedula Caroli VII. Franc. Regis ann. 1454. et alia Ludovici XIII. ann. 1623. quas refert D. Brussel torn. 1. de Feudorum usu cap. 1. pag. 24. et 25.] Redduntur autem Regalia cum consecrationem aut benedictionem acceperunt Episcopi. Sugerius Abbas S. Dionysii Epist. 20 : De Regalibus vero sicut in Curia dominorum regum Francorum mos antiquus fuisse dinoscitur, cum Episcopus consecratus, et in Palatium ex more canonico fuerit introductus, tune ei reddentur omnia. Hie est enim redditionis ordo et consuetudo, ut, sicut diximus, in Palatio staturus Regi et regno fidelitatem faciat, et sic demum Regalia recipiat. Adde Epist. 19. Charta Guillelmi Episcopi Andegavensis ann. 1223. apud Sammarthanos : Item recognovit nobis quod cum Electus Andegavensis erit confirmatus a Metropolitano, vel ab eo qui potestatem habebit confirmandi, ipse reddet ei Regalia sua per nuntios suos patentes literas deferentes confirmationis ipsius. Ipse tandem Electus tenebitur bona fide adire Dominum Regem, si fuerit in regno, infra 40. dies post susceptionem Regalium, et eidem fidelitatis sacramentum prsestare : et si infra 40. dies ad Dominum Regem, sicut dictum est, non venerit, Dominus Rex potent saisire Regalia sua, et ea tandiu tenere, quousque Regi fidelitatem suam fecerit. Et sciendum quod si Comitatus Andegavensis separatur a regno, non teneremur facere Comiti Andegavensi hujusmodi sacramentum. Quibus postremis verbis consentaneum est Arestum ann. 1272. pro Episcopo Sagiehsi descriptum a Duchesnio in Probat. Hist. Castilionensis pag. 70. Testamentum Philippi Aug. Reg. Franc, ann. 1190. apud Rigordum : Regina autem et Archiepiscopus tarn diu Regalia in manu sua teneant, donee Electus consecratus sit vel benedictus, et tune Regalia sine contradictione ei reddantur. Alias tamen de Jure Communi Regalia non redduntur Episcopo, antequam sacramentum fidelitatis Regi exhibuerit, ut mox docemus. At in Germania is mos inoleverat, ut tradit Otto Frising. lib. 2. de Gest. Frider. cap. 6. et 28. ut Episcopi ndn cSnsecrarentur,. nisi prius ab Imperator-e, et ab ipsius manu Regalia per sceptrum suscepissent. Id etiam habetur in Speculo Saxonico lib. 3. artic. 59. 1. Quod in Anglia et Scotia perinde obtinuisse docet Regiam Majestatem lib. 2. cap. 64. 65. Scribit Joannes Hocsemius in Adolpho a Marka Episcopo Leodiensi : Antiquam regni consuetudinem fuisse, ut Rege ultra Mosse fluvium existente, Episcopi circa dictum fluvium Regalia possint a Scabinis de Francfort impetrare. Per mortem igitur Episcopi Regalia aperta dicuntur, ut contra, clausa, cum ea Episcopo successori redduntur. Regestum Memorialium Camerae Comput. Paris, signat. C. fol. 269: Dum Episcopus

REG
alicujus Episcopalus, ubi Dominus Rex habet Regaliam, ab humanis decedit, immediate per obitum seu mortem ipsius est Regalia in dicto Episcopatu aperta, et succedit Rex loco boni et legitimi administratoris in omni temporalitate dicti Episcopatus, confertque beneficia non curata, et hoc durante tempore ipsius Regalias. Quse quidem Regalia dicitur vigere et habere locum in dicto Episcopatu, donee et quousque futurus successor Episcopus legitime intrans suum debitum fidelitatis juramentum dicto Domino nostro Regi, prout tenetur, fecerit. Ex quo literse Regise attestantes dictum juramentum sie fuisse factum prsesentatse, registratse, et expedites fuerlnt in Camera Compotorum, et quod receptor seu commissus ad receptam ipsius Regalise receperit mandatum a dicta Camera emanalum, per quod ei mandetur, ut levet manum Regis, et permittat dictum Episcopum uti et gaudere ponendo ipsam temporalitatem ad plenam deliberantiam. Nee ante receptionem hujusmodi mandati a dicto receptore seu commisso reputatur dicta Regalia clausa, sed usque ad diem ipsius receptionis, tenetur reddere compotum et rationem de fructibus hujusmodi temporalitatis. Et confert Rex beneficia tanquam in Regalia vacantia. Et hoc de jure et consuetudine Regis et suss Coronse Franciae. Idem Regestum : Le Roy est en saisine et a use de tel temps, qu'il n'est memoire du contraire, quant les Regales des Eveschiez y escheent,de prendre et faire lever tous les profits et emoluments qui escheent durant ledit Regale, si come les bleez et grains qui escheent en cause de terres gaignables, de rentes, de dismes, des abliez qui tiennent a racine, quant le Regale eschiet, et semblablement des vins, vinages, dismes, et autres rentes qui escheent en vin, come dit est des grains. Et si les terres, rentes et dismes sont baillees a ferme, il est ou chois du Roy de tenir la ferme, on de prendre les grains ou vins qui escheent audit Regale, et ainsi le fait le Seigneur qui tient le fief de son vassal par defaut de home. Praedictis addo quae habet vetus Consuetudo Franciae lib. 3 : Quand un Evesque trespasse, le Roy peut faire tout mettre en sa main le temporel, et celui faire gouverner comme en Regale. Car les explois de sa justice, et tous les autres revenus temporels sont au Roi jusques a ce qu'il y ait Evesque. Toutefois tons Eveschez ne sont pas tenus en Regale. Pendant le temps de la Regale le Roi peut donner tous offices et benefices, excepte Cures ; et si le Pape et le Roy donnoient en un mesme temps un benefice, le don du Roy precederoit: et s'il en estoit debat, la cause seroit ventilee en la Cour de Parlement, et non ailleurs. [Edictum ann. 1334. apud D. Secousse torn. 2. Ordinat. Reg. pag. 102 : Philippe par la grace de Dieu, Roy de France. Scavoir faisons a touz presens et a venir, que comme il ayt este mis en doute par aucuns, si nous avons droit et a nous appartenoit de donner les prouvendes, dignitez, benefices, comme Us avoient este et estoient trouves non occupez, vacans et vuides de fait tant seulement, ou temps de nostre Regale, es Eglises de nostre Royaume esquelles nous avons droit le Regale ; Et se ceuls a qui nos predecesseurs, ou nous les avons donnez, en doivent joir et jouissent: Nous nous tenons et sommes souffisamentetdeument enfourmez, que nos'devanciers Roys de France, pour cause de Regale et de noblesse de la couronne de France, ont accoustume et ont este en possession et saisine de donner

Prynneum in Libertatibus Angl. torn. 2. pag. 231 : Cepimus in manum nostram oaroniam et Regalia quse Archiepiscopus Eborum de nobis tenet. In alia pag. 254 : Totum Regale quod ad Episcopatum suum pertinet. Alia Joannis Regis Angl. ibidem pag. 339 : Episcopus autem vel electus loci illius temporalia, quse prius vocabantur Regalia, dc. manu prssdicti Archiepiscopi et successorum suorum plenarie recipiet. In Regiam Majestatem lib. 2. cap. 23. BaroniaeEpiscoporum deeleemosyna Regis esse dicuntur, ideoque ab iis alienari non posse. Cum igitur omnia fere Ecclesiarum praedia, Episcopatuum nempe, et Monasteriorum a Regibus dotatorum, Regalia sint, id est a Regibus olim iis concessa, eodem jure reguntur quo beneficia militaria, seu feuda, iisdemque sunt, quibus ea, servitiis obnoxia.Extinctis quippe personis Ecclesiasticis, ad Regem ipso jure redeunt, donee alia iisdem investiatur. Unde in Charta Caroli IV. Imp. ann. 1354. pro Episcopo Tullensi, dicitur is investiri de Regalibus et feudis. [Anonymus in Chronico Coenobii Schutterani , apud Fridericum Schannat inter Vindemias Literar. pag. 19 : Per hoc (Diploma) idem Imperator (Henricus II. ann. 1016.) nostrum monasterium quoad temporalia, sive, ut aiunt, Regalia, novo a se erecto Bambergensi episcopatui jure feudi tradidit ; unde in hodiernum usque diem Abbates nostri ab Episcopo infeudantur. Appendix Chronici Metensis apud Acher. torn. 6. Spicil. pag. 661 : Domno Poponi.... domnus Stephanus anno Domini MGXX. videlicet anno Callisti PP. II. successit. Hie Callisti ex sorore nepos, cum Regaliam nondum ab Henrico V, qui tune temporis arcem tenebat imperii, recepisset, etc. Chronicon S. Dionysii apud eumdem Acherium torn. 2. pag. 813 : Hoc anno (1228). obiit Petrus de Autolio Abbas S. Dionysii.... et electus fuit Odo Clemens in Abbatem ejusdem Ecclesise..,. et... recepit a Rege Ludovico Regalia.] Homagium praestitum Adolpho Imperatori a Joanne Episcopo Tullensi ann. 1297 : Regalia feuda principatus Pontificalis, quern obtinet sibi de regali liberalitate, concessimus et ipsum investivimus : de iisdem administrationem temporalium et jurisdictionem plenariam principatus ejusdem Ecclesise prsenotatse Episcopo Tullensi prsesentium serie committentes. [Adde Ghartam Ludovici Jun. ann. 1162. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 588. Gesta Guillelmi Majoris Andegav. Episc. ann. 1291. torn. 10. Spic.il. pag. 275. Epistolam Innocentii V. PP. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 2. col. 24. etc.] Regalibus autem a Rege Investiri dicuntur Episcopi (ut caeteros praeteream, Germanicos et Anglicos praesertim scriptores, qui de Investituris Ecclesiarum egerunt) apud Petrum Cluniacensem lib. 1. Epist. 29. ubi de Lingonensi Episcopo : Rex... de Regalibus, sicut solet fieri, manu propria solemniter investivit: cujus quidem Investiturae ratione, sacramentum fidelitatis Regi praestant Episcopi. Epistola Leodiensium ad Paschalem II. PP. : Dominus nosier Episcopus communicat Regi et Imperatori suo, cui ex Regalibus ejus acceptis juravii fidelitatem. Philippus Mouskes in Histor. Fr. MS. de Episcopo Tornacensi :
Et caskuns Vesques premerains, Dou Roi de France, joint ses mains, Prent son Regale par droiture, Et ses om est de teneure.

SS"Hujus sacramenti fqrmulam babes apud Continuatorem Aimoini lib. 5.

REG
les prouvendes, dignitez et benefices , quand Us out este trouvez non occupez, vuides ou vacans de fail tant settlement : et que nous aussi en avons use usons et entendons a user, comme de nostre droit royal, toutefois que aucun ou semblable ou quelsconques des cas dessusdiz escherra, et demons toule audience de plait a tons ceuls, qui a nos diz usaiges, accoustumez par nos devanciers Rois de France et par nous coutumez, el aux droits royaux, qui en tel cas nous appartiennent, pour cause de nostre couronne, et aux collations par nous, ou nos devanciers, ou successeurs, faites ou a faire, es cas dessusdiz, ou en aucun d'iceulx, se voudroient opposer. Et se plait, ou procez sur aucun des cas dessusdiz, quelconques Us soient, pendent en Parlement, ou devant quelsconques nos Commissaires, nous les rappellons et mettons dou tout au neant : et nous deffendons a nos amez et feaux nos gens, qui tenront dores en avant nos Parlemens a Paris, etc.] Sed et tradit Scylitzes pag. 658. Nicephorum Phocam Imper. legem tulisse, cui subscripsere ipsi Episcopi adulatores, ne Imperatorisinjussu ullus crearetiir Episcopus, et mortuo aliquo Episcopo ahquem suorum submisisse, qui delinitos faceret sumtus, ipsumque quod erat reliquum, accepisse. Crebra ac gravis fuit de Principibus ac Regibus querela, qui ut-diutius Ecclesiarum Regalibus fruerentur, vel earumdem, uti vocabant, investituras differebant, yel electiones Episcoporum et Abbatum impediebant : quod in prirnis objectum Germanicis Augustis in diuturna ac grayi ilia inter Sacerdotium et Imperium discordia, apud Scriptores qui de ea pluribus egerunt, quibus addendus omnino Arnoldus Lubecensis lib. 3. cap. 16. Id etiam objectum Anglicis Regibus. Ordericus Vitalis lib. 10. de Guillelmo Rufo Rege Anglise pag. 768 : Defunctis Prsesulibus et Archimandritis, Satellites Regis Eeclesiasticas possessiones et omnes gazas invadebant, triennioque seu plus dominio Regis omnino mancipabant. Sic nimirum pro cupiditate redituum, qui Regis in serario recondebantur, Ecclesise vacabant, necessariisque carentes pasloribus dominicse, oves lupinis morsibus patebant. Adde pag. 774. Similis est Willelmi Neubrigensis lib. 3. cap. 26. de HenricoII. querela : Vacantes Episcopatus, ut provenientia perciperet commoda, diu vacare voluit, et Ecclesiasticis potius usibus applicanda in fiscum redegit. Ut et Hugonis Flaviniac. in Chron. pag. 241. Adde Willel. Malmesbur. lib. 1. de Gest. Pqntific. pag. 215. Regalium, vel si mavis, regaliorum jus, non in Episcopatibus dumtaxat obtinuisse, sed et ad Monasteria aliaque beneficia productumex laudato Orderici Vitalis loco colligitur : adep ut quemadmodum Principes, yacantibus Episcopatibus, eorum dominiis seu uti vocabant, regalibus fruebantur, ac beneficia ab iis dependentia, quse hoc temporis interstitio vacabant, conferebant, idem in Monasteriis jus sibi adscriberent ; quam quidem hac nostra setate agitari controversiam novimus. Exstant sane in Principum favorem bina Diplomata Henrici III. Regis Anglise apud Gul. Prynneum in Libertatibus Angl. torn. 2. ac pnmum quidem pag. 782. hocce verborum tenore : Rex Magistro A. de Len. Of/iciali Cantwar. et Commissionariis suis salutem. Cum tempore proyenitorum nostrorum Reyum Anglise, et nostro haclenus sit obtentum, quod va-

REG
cantibus Abbatiis, Prioratibus, et aliis quibuscunque domibus religiosis regni nostri, et in manu nostra existentibus, conferre possimus Ecclesiastica beneficia ad hujusmodi domos pertinentia, et nos ratione vacationis Domus sancti Thomse. de Aeon in London dilectum Clericum nostrum Rogerum de Messenden ad Ecclesiam de Colchirch in London duxerimus prxsentandum, fratres ejusdem domus, et Hugo Capellanus eorum, ab eisdem fratribus indebite prsesentatus ad eundem, dictum Clericum nostrum inde trahit in placitum coram vobis in Curia Christianitatis. Et quid hoc est contra coronam et dignitatem nostrum, et manifeste cederet in nostram et hseredvm nostrorum exhsereditationem, vobis prohibemus ne placitum illud de cmtero teneatis. Tcste Rege apud Woodstock, 18. die Augusti. Diploma aliud ejusmodi habetur pag. 940 : Rex omnibus ad quos, etc. salutem. Super jure patronatus et prsssentationibus ad beneficia Ecclesiastica faciendis in regno nostro Anglise, et in Ecclesia Anglicana, qusedam speciales consuetudines observantur, inter quas et ilia sibi vendical locum : si videlicet manerium aliquod cum pertinentiis et liberlatibus suis cuidam Laico vel Clerico seu mulieribus aut pertionis quibuslibet Ecclesiasticis vel secularibus quocunque modo, sive scilicet ad tempus vel ad firmam, vel ad sustentationem, vel pro dotalitiis, seu quibuscunque modis aliis assignetur, jus prsssentandi ad Ecclesiam in Jiujusmodi maherio sitam per assignationem hujusmodi cum manerio semper transit, nisi specialiter fuerit in assignatione ilia jus prsesentandi reservatum vel exceptum. In manerio vero Episcoporum, ubi jus patronatus et jus instituendi habent, jus patronatus cum maneriis ipsis secundum consuetudinem supradictam semper transit : unde vacantibus Episcopatibus et Abbatiis, tarn nos quam magnates nostri, ad quos custodia maneriorutn tempore vacationis per linet, jus prsesentandi ad Ecclesias in ipsis maneriis sitas obtinemus, instituendi jure apud Metropolitanum, vel alias ad quorum devolvitur jus spirituals remanente. Licet enim Episcopi in Dicecesibus, aut etiam Abbates Ponlificale jus habentes Ecclesias maneriorum suorum conferant, eo quod in ipsis jus patronatus, et jus instituendi conveniunt, jus' tamen patronatus habent ratione maneriorum suorum, vel Baroniarum suarum, quse si ab ipsis evincantur, aut si aliis cum suis pertinentiis, ut prsedictum est, assignentur, jus prsesentandi cum ipsis maneriis transit, jure instituendi apud ipsos ratione officii Pastoralis extunc tanturnmodo remanente. In cujus, etc. teste Rege apud Westm. 13. die Martii. Charta Archembaldi D. Burbonensis in Tabul. Briyat. ann. 1223 : Ego Archembaldus Dominiis Borbonensis, Arvernise Constabularius,... quod demandato et prsecepto D. Philippi Regis Franciss felicis recordationis occasione Regalise, defunclo Prssposito Brivatensis Ecclesise, patruo videlicet G-uidonis quondatn Comitis Arvernise, vacantem Prseposituram occupavi,... accedentes prsefatse Ecclesise Canonici ad dictum Regem, coram ipso proposuerunt, quod non habebat, nee habere debebat Regaliam in prsepositura prsedicta. In manuali Placitorum Parlamenti ann. 1373. 29. Maii, dicitur vacante Burguliensi Abbatia, Regem habere administrationem bonorum temporalium. SSS" Locum hie habere potest Judicium quod refert Kennettus ad ann.

REG

87

1294. Antiquit. Ambrosden. pag. 330 r Abbas de Oseneya obiit anno Regis Edwardi xxv. et ante restitutionemtemporalium dictse Abbatise successori dicti Abbatis dictse domuS eleclo factam, petiit Escheator ad opus domini Regis cupam et palefridum dicti Abbatis defuncti, et etiam lanas bidentum ejusdem Abbatise de tempore vacationis Abbatise prsedictse, per quod ad prosecutionem dicti electi super prsemissis in consilio regio, tertio die Julii anno prsedicto apud Westmon. et examinatis causa et petitione Eschaetoris supra cupa et palefrido et lana prssdictis, mandatum est per prsediclum consilium prsedicto Eschaetori, quod a prsefato electo cupam nee palefridum nee etiam lanas prsedictas exigat vel exigi permittat. Quod si aliquaa controversise acciderent de ejusmodi feudis ac Baroniis Ecclesiasticis, earum cognitionem judicibus Ecclesiasticis esse interdictam, S83cularibus vero duntaxat attributam constat. Exstant in hanc rem Bullse Innocentii III. et Honorii III. Papa? in Regesto Campaniae Bibl. Reg. fol. 8. 12. 65. Episcopatuum vero qui a j.ure regalium immunes erant regalia, sede yacante, servabant Archiepiscopi. Vide Spicilegium Acherianum torn. 8. pag. 203. 253. 254. et infra in v. Vicedominus. S3SP Quinam vero olim fuerint Episcopatus immunes, vide apud D. Brussel torn. 1. de Feudorum usu pag. 292. et 293. quibus adde pag. 287. 288. 297. 298. 299. 300. 302. 304.305. 306. 307. 308. et 540. Unum dumtaxat obseryabo a viro Cl. prastermissum. Canonicis Rotomagensibus, Archiepiscopo decedente Regaliorum curam devolutam fuisse, probare nititur Vivianus Episcopus Constantiensis in Epistola ad Philippum V. Francias Regem inter Synodos Rotomag. part. 2. pag. 33. ubi heec habet : Intelleximus ex testimonio virorum fide dignorum, quod Archiepiscopo Rotomagensi decedente, cura bonorum omnium temporalium et spiritualium, quse ad Archiepiscopum jure quolibet pertinebant, ad Capitulum ejusdem Ecclesise sine contradictione qualibet devolvebatur, ita quod nee Regi Anglorum, qui tune in Normannia dominabatur, nee ipsius servientibus licebat manum apponere in res ad Archiepiscopatum aliquo modo pertinentes. Sed de his Ecclesiee Rotomag. Regalibus contrarium ead. pag. refertur testimonium quatuordecim Militum, qui jurati dixerunt : Quod mortuo Rotberto (leg. Rotrodo) Rotomagensi Archiepiscopo Rex Hainricus cepit Regalia inmanu sua, et posuit custodes suos ad ea custodienda. Cum autem Galterus de Constantiis, qui erat familiaris Regis, in Archiepiscopum promoveretur, Rex ea reddidit illi ; sed dixerunt se nescisse utrum ei reddiderit amore, quod familiaris ejus erat, vel de jure, vel aliquo alio modo. Hie Rotrodus ann. 1183. obiisse dicitur in Chronico Robert! de Monte. SSW Ex Bulla ann. 1265. qua Clemens IV. Sicilian regnum confert Carolo Comiti Andegav. torn. 9. Spicil. Acher. pag. 239 : in Ecclesiis vacantibus Rex nulla habebit Regalia, nullosque fructus, reditus et proventus, nullas etiam obventiones, ac nulla prorsus alia percipiet ex eisdem, custodia earumdem Ecclesiarum interim libera remanente penes personas ecclesiasticas juxta canonicas sanctiones. Regalia Episcopatuum non semper Regum erant, sed interdum ab aliis prO' ceribus de Rege tenebantur in feodum. Exstat Epistola 38. inter Sugerianas, in

REG

REG

REG

qua Theobaldus Carnotensis Comes Re- tatem, in his Episcopis condemnata pia GUSTOS REGALIARUM, Qui decedente gale Carnotensis Episcopatus de Rege in fide, et Catholicis Episcopis, in eorum se Episcopo a Rege mittebatur ut colligefeodum tenere cum alio feodo suo profite- dominium delusionemque tradiderunt ret reditus ac proventus temporalitatis tur, ita quod decedente Episcopo Regale metu exilii, et ut Episcopale nomen apud Episcopatus, qui de jure ad Regem perEpiscopatus suum proprium sit, quousque homines retinere viderentur, quod utique tinent : quousque alius electus consealius substituatur. Exstat apud Guill. jam apud Deum post subscriptiones im- crationem accepisset. Custodes, GardiaPrynneum in Libertatib. Eccl. Angl. pias non habebant. Sed ideo nominis is- tores, seu Gubernatores Regaliarum Ectorn. 3. pag. 187. Charta Edwardi I. Re- tius etiam cum omni decore quserebatur clesiarum, in Edicto Philippi Pulchri gis Angliae, in qua quoties sedem Burde- auctoritas, ne illis possessiones Ecclesise ann. 1302. art. 3. ubi eprumabususcoergalensem vacare contigit, custodiam tem- tollerentur ; quas utinam nunquam pos- ceri jubentur, quos etiam carpit auctor poralium ejusdem Archiepiscopatus, ea- sedisset Ecclesia ut Apostolico more vivens Historiae Episcoporum Autissiodor. cap. dem sede vacante habere, et facere fruc- fidem integram inviolabililer possideret. 59. pag. 483. Vide Regestum Parlam. B. fol. 56. et Historiam Episcoporum Catus suos consuevisse Duces Aquitaniae Adde pag. 97. contendit, Capituloejusdem Ecclesiae id * REGALIA, Praediorum ecclesiastico- durcens. num. 178. juris sibi cpmpetere asserente, etc. Post rum investitura. Charta Rudolphi imREGALIA FACERE, Sacramentum fidemortem Willelmi Breuse Episcopi Lan- per. ann. 1290. in Chartul. Romaric. ch. litatis, vel hominium pro regalibus Regi dayensis in Comitatu Clamorganensi, in 15 : Cum abbatissa Romaricensis, post praestare. Will. Malmesburiensis lib. 1. Principatu Vallise, Gilbertus de Clare novam suam creationem, sua Regalia, de Gestis Pontif. pag. 219. de Anselmo Comes Glocestrensis et Herfordiensis, id est, administrationem temporalium a Cantuariensi : Regalia pro more illius tanquam Comes Clamorganensis, ejus- nobis petere et recipere, et tune temporis temporis faciens Principi, 7. Kal. Octobris, dem Episcopatus Regalia, et Beneficio- sexaginta quinque marchas cum fertone Cantuarigs assedit. 3. REGALIA, Praecipua Imperii insirum vacante Episcopatu collationem officialibus nostraa curise persolvere teneasibicompetere asserebat. De qua cum tur, etc. Quo sensu rursum occurrit haBC gnia, corona, sceptrum, etc. Albertus Rege Edwardo I. controversia multa vox in Chron. Metensi et S. Dion, supra Argentin. pag. 119 : Monstrabantur ibi habet idem Prynneus pag. 412. et seqq. laudatis Regale, eadem acceptione, in Sanctuariorum insignia, quas Regum diet ::: pag. 636. Charta Guid. episc. Camerac. ann. 1246. cuntur, scilicet lancea, clavus, pars crucis " Regalise appellatio etiam obtinuit, ex Tabul. ejusd. eccl. : Quant li vesques Salvatoris, corona, gladius Caroli, et alia c u m a b aliis, quam a regibus, quocum- venra de ses Regales u de sen sacre, etc. per quendam Cister'densem, etc. Adde que titulp possidebantur. Explodenda REGALIARIUS, Qui Regalia, yel eorum pag. 124. 157. et Albertum Stadensem ergo omnino est h u j u s vocis etymologia, proventus Episcopatus vacantis percipit ann. 1126. Otto Frisingensis lib. 1. de quam a veteri Gallico Regale, epulum, vice Principis, cujus ea sunt. Charta Gestis Frider. cap. 63 : Regalia Duci conyivium accersendam vult D. de Ma- Edmundi Comitis Campanise ann. 1277. Friderico cum unico suo item Friderico bly in Animadv. ad Hist. Gall. torn. 2. in TabularioEcclesiae Meldensis fol. 78 : commendans. Conradus Usperg. ann. pag. 276. Horum regaliorum reditus et Come tencons fut entre nous... et I'Eves- 1106 : Ipse partis utriusque consiliis anadministratio, extinctis ecclesiasticis que de Miaux seur griez et seur domma- nuens, Regalia vel Imperialia insignia, possessoribus, ad regem redeunt; quse ges que li Regalier le Roi Thibaut et le crucem scilicet et lanceam, sceptrum, tamen interdum proceribus laicis fuisse Roy Henri de Navarre jadis Comte de globum, atque coronam filii potestati tratradita a rege non semel reperitur. Eo- Champagne, avoient fait es biens et cho- didit. Henricus Imper. apud Dodechinum ann. 1110 : Tibi itaque, filii carisdem Regalise- nomine ecclesiam Augus- ses de I'Evesche de Meaux, etc. todunensem, mortuo episcopo, adrninist REGALIATOR, Eadem notione. Edic- sime, Henrice Rex, et nunc per officium trabant archiepiscopus et capitulum tum Philippi Pulchri pro reformatione nostrum Dei gratia Romanorum Imperaecclesise Lugdunensis, ut docet Pactum regni ann. 1302. apud de Lauriere torn. tori, et regni Regalia ilia dimittenda praeinter reg. et eosdem ann. 1320. ex Reg. 1. Ordinat. pag. 359 : Quantum ad Rega- cepimus, quse ad regnum manifeste pertiA. Cam. Comput. Paris, fol. 126. r : lias, quas nos et predecessores nostri con- nebant tempore Caroli, Ludovici, Ottonis, Transportons pour nous (archfjveque et suevimus percipere et habere in aliquibus et cseterorum prsedecessorum tuorum. chapitre) et pour nos successeurs en lui Ecclesiis regni nostri, quando eas vacare Idem Henricus in Epist. ad Hugonem (Roy) et es siens toute la Regale, que nous contingit, de quibus plures ad nos queri- Abbat. Gluniacensem : Interea mandatenions et aviens en I'eglise, la cite, I'eves- monie devenerunt, eo quod gardiatores tum est nobis, quod liberationis nostrse chie et le diocese d'Otum, dont nos devan- seu Regaliatores amputabant et secabant nullum esset consilium, nisi extemplo daciers avoient use et nous usons, vacant nemora dictarum Ecclesiarum, et ante- retur, et crux, et lancea, cseteraque Regaicelle eglise d'Otum, exceptez I'exercice et quam tempus amputationis seu sectionis lia insignia. Stero ann. 1219 : Regalia les emolumens des coins esperituelz dudit eorum,aut debite venditionis advenisset... quoque Heinricus Palatino Reheni assieveschie. Nos circa ea cautius precavere volentes gnanda Regi Friderico reliquit, etc. Ea autem Regalia sic idem recenset ann. 3S3! Ut Episcopatuum Proceribus, sic debito temperamento, etc. etiam Abbatiarum Regalia aliquando in * Nostris Regaleur. Memor. 0. Cam. 1361 : Insignia Imperialia quse tune vidi, feodum Episcopis abs Regibus concessa Comput. Paris, ad ann. 1350. fol. 93. r : sunt hiec, primum ferrum lancese quse fuisse, discimus ex Charta Philippi Andreas Giffardi Regaliator seu receptor transfixit latus Christi : item clavus cum Aug. ann. 1192. qua confirmat donatio- regalige Meldensis episcopatus, etc. Lit. aliquali petia S. Crucis, quse transivit nem Abbatiae Flaviniacensis ab Ludo- Phil. VI. ann. 1342. in Reg. 74. Char- manum Christi : item gladius Caroli M. vico Juniore hac ratione factam Epis- toph. reg. ch. 440: Lesquiex place et cour- Imperatoris Romanorum, quem tune Imcopo ^Eduensi, apud D. Brussel torn. 2. til ledit prestre acheta et aquist, ou temps perator tenebat in manibus, et corona de Feudorum usu pag. 1043. et 1044. ubi que il estoit nostre Regaleur des eveschies qua coronatus est in Imperatorem a sic habetur : Super Regali nostro Flavi- de Chastres ou de Tours ; et en icellui Leone PP. III. Item gladius Mauricii niaci idem genitor noster veritatem dili- temps meismes, li estant encores Rega- Martyris. Item petra brachii S. Annse, genter inquisivit : qua inquisita, Flavi- leur, pour lequel regale il estoit et est etc. et aliss plures reliquise Sanctorum. niacum cum omnibus appenditiis suis, tenu a nous en mil livres. Memor. D. Rupertus Abbas in Vita S. Heriberti eidem Episcopo et successoribus suis de ejusd. Cam. ad ann. 1367. fol. 91. y: Mi- Archiepiscopi Coloniensis n. 10 : Et hssc Regali suo tenere in perpetuum concessit ; chiau Gamier du Mans establi Regaleur quidem Regalia cito reddidit. Ubi Lamita quod Episcopus AZduensis de Rege, et du regale de I'eveschie du Mans. bertus in Vita ejusdem Sancti num. 11. Abbas de Episcopo illud teneat. Chroni| REGALATOE COMMISSARIUS, EodemImperialia habet : Imperialia quse penes con Coenobii Schutterani inter Vinde- intellectu. Litterae de Hominio Episcopi se erant, electo Principi reddidit. Honomias Liter. Schannatti pag. 19 : Impe- ^Eduensis e Chartulario ejusd. Eccle- rius Augustodun. lib. 1. cap. 73 : Ante rator nostrum monasterium quoad tempo- siaa : Qitibus litteris lectis et diligenter Pontiftcem portantur Sancta, sicut ante ralia, sive, ut aiunt, Regalia, novo a se intellects dictus dominus Episcopus dixit Regem Imperialia. Vide Ottonem de S. erecto Bambergensi Episcopatui jure et protestatus fuit, quod in casu in quo Blasio cap. 46. Chronicon Colmariense feudi tradidit, unde in hodiernum usque baillivus, curiani et offtciarii bailliviae ann. 1273. et Festum Coronse. * Inventar. MS. ann. 1366 : Prsefatum diem Abbates nostri ab Episcopo infeu- Matisconensis, et csiteri commissarii Redantur. galatores non contentarentur de jura- rPetrum) regem (Aragoniae) per manum Caeterum non defuere qui tantas Ec- rnento per eum coram nobis prsestando... Petri episcopi Portuensis fecit inungi, clesiarum seu Ecclesiasticorum opes ac Quse omnia et singula supradicta ad no- quem postmodum ipse (Innocentius III.) praedia improbarent. Libellus precum titiam baillivi, receptoris et officiariorum manu propria coronavit, largiensei RegaMarcellini et Faustinipag. 46 : Intendite regiorum baillivise Matiscon. et csetero- lia insignia universa, mantum videlicet in hoc adversus Catholicos quasi quendam rum commissariorum Regalatorum super et colobium, sceptrum etpomum, coronam triumphum hsereticorum : et in miseram hoc deputatorum... notlficamus per prx- et mitram. et quasi ultimam et fcedissimam captivi- sentes, etc. 4. REGALIA, Exactiones vel tributa

REG
Regia. Vetus Charta in Metropoli Salisburgensi torn. 2. pag. 30: Nee in quoquam fideles nostros tarn Clericos quam Laicos, aut in pernoctationibus vel in steuris, seu Regalibus, seu in qualibet re licet minima molestare debent. Vetus Charta in Actis Episcopor. Cenoman. nag. 236 : Ipse Archilaus de ipso facto (modo agri) aliud exinde non reddat, prseler tantum Regalia in campo dominico procurare facial. Octavius Ferrarius in Orig. Ital. in v. Appendicio, ait Insubres appendicio vocare ea qua? ad pensionem adduntur, ut ova, pullos, carnem suillam : Venetos vero nobiliore vocabulo Regalia appellare. Regalias gallinarum, vini et gondola;, apud Andream Dandulum in Chron. MS. ann. 1205. 5. REGALIA, Palatia, -ua (Saac'Xeia. Freculfus Lexoviensis torn. 2. lib. 5. cap. 11. de Theodosio juniorelmp. : Plerumque jejunabat, et maxime 4. feria et 6. studio Christianitatis, nee aliler quam Monasterium Rigalia videbantur. [Vita S. Athanasii Episc. Neapol. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 1055 : Ergaque serenissimos viros Lodoicum piissimum, cognomento Almum, ejusquesobolem Lotharium, invictissimos C&sares familiarissimus esset, maximumque obtineret honoris locum, quoniam frequenter eorum Regalia adibat. Charta Thomae Archiep. Eborac. ann. 1499. abud Madox Formul. Anglic, pag. 337 : Concedimus eidem Duci officia magistri deductus sive venacionum ferarum, parcorum et forestarum nostrarum infra Regaliam et manerium s^ye dominium nostrum de Extildesham, etc.] 1 REGALIOLUS, 6 [Bac-iXeuc;, in Glpssis Lat. Gra3c. et Grseco Lat. Suetonio in Csesare Regaliolus avis est, quam alii Galgulum,alii Regulum interpretantur. Glossae Lat. Grasc.: Regavioliolus, vel, ut habetur in Castigationibus Regaviliosus, (TTtc'woc, (vel CTTUVOS, Latinis Fringilla :) pro quo Salmasius ad Hist. Aug. ag. 301. Reguleolus, Vulcanius vero egaviolus, qua? postrema lectio Casaubono adSuetonium non videtur absurda cum sic dicta sit ha3c avicula, quasi Rex avium. Rursus in Glossis Latino Graec.: Regausolus, (SaaiXia-xoc, opvu^tov. Vide Gesnerum et Fabrum in Thesauro. REGALIOSTJS, Regius, Regalis, Imperialis, etc. fSafftXnco?, in Gloss. Grsec. Lat. ubi male Reguliosus, [ut et in aliis Lat. Gr.] 1 REGALIS. Vide supra Regales [* et Regalia 2.] 1. REGALITAS, Idem quod Regalia 1. Dignitas regia, in Statutis Roberti II. Regis Scotise cap. 14. 16. Stat. Rob. III. cap. 45. Royaute nostris, Royaltie, apud Edw. Cokum ad Littletonem sect. 73. Concilium Wintoniense ann. 1021: Hsec sunt Statuta Canuti Regis Anglorum et Danorum,... ad laudem et gloriam Dei, et sui Regalitatem, et commune commodum, etc. Knyghton ann. 1291: Ad feoffandum electum (Regem ScotiaB) in tota Regalitate et dignitate, etc. [Thomas Walsinghamus pag. 478 : Bonam et sufficientem securitatem facial petitoribus et custodibus et communitati regni Scotise, restituendi idem reg num. cum tota Regalitate, dignitate, dominio, libertatibus. Vide Nomolexic. Th. Blount in Royalties.] ! ! " Imo et imperialis dignitas ; nostris alias Reaute. Charta Otton. III. imper. ann. 990. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 327. col. 2: Nee

REG
alicui sedi aut ecclesiae, excepto nostrae Regalitati.... subjaceat. Consolat. Boetii MS. lib. 2:
Quant Rome fut premier fondee, Elle fut grant temps gouvernee Par les rois et par leur lignage: Mais pour les mauls et pour 1'outrage Qu'il fesoient en la contrie, Leur Reaute leur fut ostee, Et fu le roy desroyaute, Et effacid de la cite.

REG

89

Convivium quoque, quod in vigilia Epiphaniae, rege faba electo, fieri erat soliturn, Royaulte nuncupatur, in Lit. remiss, ann. 1470. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 462: Le Samedy veille de la Tiphaine,... apres ce que le suppliant et son plus prouchain voisin orent fait leur Royaulte, etc. 2. REGALITAS, Titulus Regum honorarius. Diploma Ludovici Pii Imp. apud Nicol. Zyllesium in S. Maximino pag. 13. [et Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. col. 299.]: Attulit nostrse Regalitali quoddam privilegium, etc. Aliud Lotharii Reg. Franc, ann. 987. apud Michaelem Carbonellum in Chron. Hispan. pag. 8 : Nostrss^ Regalitatis decreto confirmare dignaremur. Nostram adiit Regalitatem, in Charta Ottonis Regis ann. 965. apud Marlotum in Metropoli Remensi lib. 4. cap. 27. et in alia Henrici Imp. ann. 1065. in Probat. Histpr. Luxemb. pag. 29 : Unde Abbas in militiam ire vel prxdecessoribus nostris, vel nostrse Regalitati in secundo semper anno servire debuit, etc. Vide eumdem Zyllesium pag. 27. 43. Bartholomseum Fizenium in Histor. Leodiensi pag. 233. Witikindum Meibomii pag. 219. [Annales Benedict, torn. 4. pag. 214. Galliam Christ, torn. 4. Instr. col. 228. etc.] :;;: Hunc etiam sibi arrogat Gelia uxor Willelmi comitis, in Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 65. r: Ego in Dei nomine Gelia famula Christi.... pro remedio animae mese, seu patris mei vel matris mex, necnon domini Willelmi comitis prsecellentissimi, per prseceptum nostrss Regalitatis conferre dignaremur, etc. 3. REGALITAS. TENERE IN REGALITATEM, Jure regio possidere. Charta Jac. reg. Scot. ann. 1450. in Chartul. eccl. Glasg. ex Cod. reg. 5540. fol. 96 : Episcopi Glasguenses teneant de nobis dictas terras in meram,puram et liberam Regalitatem seu regaliam, in feodo et hssreditate in perpetuum, cum itniversis et singulis commoditatibus, etc. T REGALITATES, Jura regia. Literee Edwardi Regis Scotise ann. 1334. quibus plures urbes et comitatus concedit Regi Angliee, cum hundredis, mercatis, feriis, forestis, chaceis, parcis, boscis, warennis, piscariis, necnon cum dominicis, dominiis, escaetis, forisfacturis et reversionibus quibuscunque , Regalitatibus, libertatibus regalibus, liberis consuetudinibus, etc. apud Rymer. torn. 4. pag. 616. * REGALITER, Summo jure. Charta Rudolfl imper. ann. 1290. in Chartul. Romaric. ch. 15 : Statuimus et prsesenti decreto Regaliter ordinamus, etc. 1 REGALIUM. Vide in Regalia I. * REGALLONUS, Regulus, vox contemptus. Steph. de Infestura MS. ubi de Innoc. PP. VIII: Dixerunt (legati) se non indigere salvo conductu ejus, parvipendendo et vilipendendo eum (Virginium Ursinum) ac tyrrannum et Regallonum vilissimum appellando. Vide Regaliolus. REGAMMARE. Vide Gamma. ] REGANEUM, f. Fosnum autumnale. Gall. Regain. Charta ann. 950. in Pro-

bat, novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 95: In casts, casalicis, curtis, curtails, ortis, ortalis, Reganeis vel supereganeis, etc. * REGARDAMENTUM, Arbitrium, sententia, edictum, statuttim. Libert. Montisfer. ann. 1291. in Reg. 181. Chartoph. reg. ch. 154 : Item omnes et singuli causas qui (sic) acciderint Montisferrando, nee per prsRdicta poterunt terminari, per dominum seu ejus bajulum, cum consilio et consensu consulum Montiferrandi habito et sequuto, terminantur, et etiam Regardamenta et stiis (sententiee) quse. fient et dabuntur de csetero infra dictum mandamentum. Vide Regardum 5. 1 REGARDARE, Observare, perspicere, contemplari, examinare, a Gallico Regarder. Statuta Massil. lib. 1. cap. 47. 1 : Eligi debeant singulis annis duo probi viri Massilise, boni et idonei, qui teneantur et debeant videre, et nurnerare, et Regardare omnes balistas communis Massilise aptarique facere, si opus erit. Et lib. 2. cap. 33: Staluanlur a Rectore, vel Consulibus dictis, duo boni viri annuatim qui ea provideant et Regardent, carnes scilicet a macellariis vendendas. * REGARDARIUM, Eodem intellectu. Stat. Montis reg. pag. 3 : Item statutum est quod dom. vicarius teneatur... semper tenere duos milites socios, qui yulgariter appellantur cavaleni, qui prsesint Regardariis et aliis quse ad eorum officium de consuetudine spectant. Hinc Regarder, Judicare, sententiam ferre, in Charta ann. 1269. inter Probat. torn. 2. Hist. Burgund. pag. 33. col. 1: Et se li dit Jahans voloit demander lesdiltes issues, et li due meist descolpes, qui ne fussient regnaubles, il s'en doit suffrir, se nos et li sires de Grance Regardons por droit qu'il s'en doige suffrir. Vide Respiciare. 1REGARDATOR, Inspector, Regar, in Consuetud. Hannonise cap. 105. art. ult. Literee Caroli V. Franc. Regis ann. 1366. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 676 : Consules.... habeant inslituere, eligere et nominare annuatim inspectores et Regardatores marcelli (macelli,) triperie, piscarie, murorum, etc. Vide mox in Regardum 2. * Regarde, eadem notione, cui scilicet excubiarum inspectio et lustratio commissa est. Lit. remiss, ann. 1398. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 406 : Pierre Cargoet sei'gent de noz bien amez les maire, eschevins et commune de nostre ville de la Rochelle, et Regarde du petit guet, qui se fait chascun soir sur les murs de laditte ville,... fust parti pour le regart et visitation dudit petit guet. 1 REGARDIUM. Vide infra Reguardium. j l . REGARDUM, Merces, remuneratio, compensatio, Anglis Reward. Liters ann. 1443. apud Rymer. torn. 11. pag. 19. col. 1 : De suo magnanimiter expendit absque aliquo Regardo, sive recompensatione, proinde de nobis habito. Vide Reguardum 2. T REWARDUM, Eadem significatione. Literse Edwardi III. Regis Angl. ann. 1347. apud eumdem Rymer. torn. 5. pag. 543 : Volentes et concedentes, quod vadia et Rewarda prssfato Johanni et hominibus suis, pro tempore quo ipsos in obsequio nostro morari contigerit solvantur. * Hinc Regard, pro Accord, traite, Conventum, in Lit. remiss, ann. 1473. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 872 : Le suppliant et Pierres Depitres onl fait compte ou Regard ensemble. At Rouvart, pro

VII

12

90

REG

REG
vel eundo pro negotiis suis, si contingeret eum habere Regardum ab inimids suis, hoc est, si bene interpreter, si contingeret eum esse in conspectu inimicorum suorum, autinimicos suos in eum conspicere mox ei bell urn illaturos. Clarior videtur alter locus in Libertatibus incolis Montis-Brisonis concessis ann. 1376. eod. torn. pag. 83. col. 1: Nisi duntaxat tempore guerrss domini nostri Dalphini in partibus Dalphinatus, aut alias diclus Dominus aut successores sui haberent guerram pro eorum proprio facto.... essentque et eorum terra in Regardo et timore inimicorum. * Nihil hie ad rem : idem enim est quod Terror, formido, pavor ne bellum aut quid mali accidat; paratus ad bellum inferendum vel ad resistendum. Hinc Tenere in Regardo, quod Galli diceremus Tenir en respect, Timorem incutere sonat. Charta S. Ludov. ann. 1265. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 353 : Liceat ministris nostris capere claves ad manum suam,... donee guerra sit sedata, et donee Regardum cesset, et donee alias commoditates et necessitates nostrse sint expletse. Et Paulo ante : Tempore guerrse et tempore Regardi. Lit. remiss, ann. 1370. in Reg. 101. ch. 136 : Insuper quod dictus exponens (dom. Malibecci) omnes meliores homines de Burgondio tenet in Regardo. Alia? ann. 1389. in Reg. 135. ch. 306: L'exposant veant qu'il estoit en grant Regart tous les jours dudit Estiennet qui faisoit grans sermens qu'il mettroit mart ledit exposant, etc. Vide infra Respectus 7. 1 4. REGARDUM, Idem quod infra Respectus, Census annuus, prsestatio. Chartul. SS. Trinit. Cadom. fol. 63: Summa Regardorum. CGCCLXXXTV. tarn capones quam gallinss, etc. Chartularium S. Fromondi : Vendidi et concessi Conventui S. Fromondi i. boissel. frumenti... i. gallinam ad Natale Domini et x. ova ad Pascha.... Ego vero prsedictus Henricus (de Val) et heredes met tenemur dictum boissel. frumenti cum Regardis antedictis, prsefalis Religiosis annuatim reddere, garantizare, etc. Ibidem : Vendidi et dimisi... Conventui S. Fromondi in. boissel. frum. percipiendos ad festum S. Michaelis in Septembri, et n. panes et n. gallinas ad Natale Domini, et xx. ova ad Pascha, quod frumentum et Regarda debebat mihi annuatim feodaliter et per homagium Gaufridus dictus Balleul de quadam pecia terrss. Passim occurrit in hoc Chartulario. Index MS. beneficiorum Eccl. Constantiensis fol. 16. v : Rector percipit XLIV. tarn capones quam gallinas cum Regardis, pro qualibet gallina I. den. et pro quolibet capone n. den. Recurrit ibidem fol. 18. Vide Reguardium et Reguardum 1. >: ' Nostris Regard eadem significatione. Charta ann. 1317. in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 45 : Ratione dictse forefacturas habebat et percipiebat annuatim certos alias redditus, qui wlgariter Regars nominantur. Alia ann. 1340. in Reg. 72. ch.185: Item ijc. de Regars deuz a Noel, tant en capons que en gelines, etc. Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 163. ch. 408: Une piece de terre ou est assis un quartonnier de froment, avecques un denier pour Regard a Noel. Vide in Respectus 3. \ 5. REGARDUM, Arbitrium, sententia, edictum. Libertates villae de Villereys ann. 1253. apud Acher. torn. 9. Spicil. col. 193: Si aliquis percusserit alium de gladio emoluto, et percussus de illo ictu mortuus fuit, percussor ad nostram vo-

REG
luntatem remanebit; et si percussus ex eo ictu mortuus non fuerit, ille qui ferierit, sexaginta solidos solvet, et passo injuriam damna et deperdita ad Regardum curies integre resarciet et restaurabit. Paulo superius ibidem pro ad Regardum habetur ad Respectum. Charta ann. 1308. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 781: Qui cum gladio sanguinem extraxerit, si clamor factus fuerit, sexaginta solidos dabit domino pro emenda, et passo injuriam satisfaciet ad Regardum seu arbitrium Consulum prsedictorum. Testamentum Johannis II. Ducis Britanniae ann. 1302. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 447 : E se ledit Artur ne fesoit ledit veage oudit premier passage, e Jean de Bretaigne mon filz le fesoit, je vueil que lesdites xxx. mil liv. soient baillees a icelui Jehan.... par le Regart e ordenance de mes executeurs, segont la manere dessusdite. Charta ann. 1439. ibidem col. 1061: Au Regard des predecesseurs du hault et puissant Prince Jehan par la grace de Dieu Due de Bretaigne.... et de mondit Seigneur de present, ne doivent les puisnez audit Duche party ne portion avoir, etc. Vide Resgardum. : ; REGARDUS, Praefectus, seu, ut alii vocant Major urbis. Lit. remiss, ann. 1350. in Reg. 80. Chartoph. reg. ch. 107: Considerantes grata et accepta servitia per Regardos, scabinos et communitatem villss de Basseya.... impensa, etc. Alias ann. 1355. in Reg. 84. ch. 279: Per judicium baillivi,Regardi et scabinorutn dictss villas de Insula, etc. Vide Respector 2. !f -' Inferioris sunt ordinis, qui nostratibus JJegfardsnuncupantur, inspectores .scilicet mercium, rerumve quarumlibet, quaa venum exppnuntur : unde et Eswardeurs appellati in Charta ann. 1298. ex Chartul. Montis S. Marth.: Per appretiationem inspectorum villae S. Quintini, qui Gallice nominantur les Eswardeurs de le vile. Stat. ann. 1404. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 25 : Les dessus nommez tailleurs et cousturiers de robes demourans a Meaulx, esleu et nomme a maistres et Regars oudit mestier, etc. Unde Rewardage appellatur Regardi ofh'cium, in Stat. scabin. Macerias ad Mosam. Eadem nqmenclatura dpnati, quicumque rei cujuslibet administrationi praspositi erant. Hinc Regars et maistres des orfenins, lesquelz auront regard d'iceux orfenins et sur leurs biens, in Lit. ann. 1368. torn. 5. earumd. Ordinat. pag. 134. art. 32. Vide Guardatores in War da. REGARIUM, Jurisdictip et feudo Episcoporum Britanniae Minoris a summa yetustate nominantur Regaires, quod jam inde a Mauclerci, seu Mali Clerici, Ducis saeculo ad Regium Galliae Senaturn devolverentur proyocationes a profanis Antistitum juridicis, non ad Ducales Magistratus, ex quo hodie etiam regia summa Britanniae Curia appellatur immediate a Sententiis Episcopalium hujusmodi judicum temporalium. Chopin, lib. 1. de Sacra Polit. tit. 7. num 21. Adde Raguellum, et Augustinum du Pas in Stemmatib. Armoric. part. 2. pag. 454. [necnon Lobinellum in Glossario ad calcem Hist. Britan.] * Quae vox interdum idem sonat quod Regale, ut in Charta ann. 1397. ex Bibl. reg.: Tous les fruits, rentes et revenus du Regaire de Nantes d'une annee, commencee au premier jour de Juillet derain passe, tant en spiritualite que en temporalite;.... a cause dudit Regaire et de la

Egard, Bespectus, ratio, in Lit. ann. 1364. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 522: Jou Hellins sires de Wazieres, de Commines et de Heudicourt... ayans Rouvart et consideration, etc. 2. REGARDUM, EEWARDUM FOREST^E, Visitatio fprestae ab forestariis, ne quid detrimentiiniis accidat, ut in Fleta lib. 2. cap. 41. 1. interdum limites vel ambitus forestae, cujus cura commissa erat quibusdam ministris, qui earn obambularent, prospicerentque ne vetitse in ea venationes fierent, aut exscinderentur arbores, qui inde regardatores dicuntur, de quibus mox : undequi intra ejusmodi metas venari, vel damnum aliquod in foresta fecisse deprehensus erat, mulctabatur gravi mulcta, quae Regardum. fores I as etiam dicebatur. Charta Ricardi I. Regis Anglic : Concessimus etiam eisdem manerium de Lovers cum omnibus pertinentiis,...salvis ad opus nostrum venatione nostra, et destructione forestae, ita tamen quod non sit in Rewardo. [Revardo, apud D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. xix.j Rogerus Hovedenus et Brompton. ann. 1188 : Et idem Rex quietas clamavit... omnes terras suas et Canonicorum suorum, quod sint liberse el, quietse in perpetuum de Reivardo forestse et forestariorum : et dedit ei per cartam suam liberam poteslatem et licentiam capiendi venationem per omnes prasbendas suas in Comitatibus Eboraci et Notynghamise. Leges Fprestarum Scoticarum cap. 12. 1: Si quis forestarius invenerit aliquem extra dominicum boscum, vel infra Rewardum, prosternentem quercum sine visu vel deliberatione forestarii. Vetus Inquesta in Regesto Phil. Aug. Herouvalliano fol.119 : Inquisitores dicunt, quod Bonavilla cum pertinentiis valebat sine placito ensis et Regardis forestseet pasnagii, etc. Fol. 158. Respectus forestas dicitur. [Vide Nomolexicon Thomae Blount in voce Regard.] REGARDATORES, Qui, ut diximus, circumeunt omnes ballivae forestas ut de transgressionibus, assartis, yastis, et purpresturis inquirant: Anglis Regarders. Charta Joannis Regis Angl. apud Matth. Paris ann. 1215: Regardatores nostri eant per forestas ad faciendum Regardum,sicut fieri consuevit,etc.Charta Henrici II. Regis Angl. : Et prssdictus Baldricus et Regardator et panagator mearum forestarum, etc. Vide Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 939. [Glossarium Kennetti ad calcem Antiq. Ambrosd. et Nomolexicon Thomse Blount in Regarder.] REGARDATORUM institutionem ad Henricum II. Regem Angliae refert Manwoodus. Sic enim Assisam ejus de foresta intelligit, ubi haec habentur : Item Rex prsscepit quod in quolibet Comitatu in quo habet venationem, ponantur 12. Milites ad custodiendam venationem suam. Hi Milites, inquit ille, pro ternpore appellantur Regardatores. Eo vero saeculp Milites passim dicti sunt, qui per servitium tenuere Militare, posteris liberi tenentes appellati. Sed alii fuere Milites, alii libere tenentes. Spelmannus Regardatorum nomenclaturam serius natam opinatur. 1 3. REGARDUM, Conspectus, ut arbitror, a Gallico -Regard, Adspectus.Charta ann. 1293. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 37. col. 1 : Raymundus et successores sui cum sociis, peditibus et equitibus quibuscumque et quotiescumque voluerit, per totam terram domini Dalphini possit partare arma.... eundo ipse Raymundus in adjutorium aliquorum suorum amicorum,

REG

REG

REG

91

levee qu'il a faite des fruits et revenus in Noyo Testamento et apud Auctores 1 2. REGERE, Alere, sustentare, ut vidudit evesche depuis ladite vacation. Ecclesiasticos passim. Vide in Renacio. detur. Vita B. JEgidii Minoritaa, torn. 3. * REGATARE, REGATATIO, Redimere, I. REGENS, Regni Gubernator, Regent Aprilis pag. 223 : Turn in laboritiis aliredemptionis pretium, Gall. Rancon, apud Francos. Continuator Nangii ann. quando insistebat, quod Regebat unum ranconner. Instr. ann. 1384. inter pro- 1816. ait post mortem Ludovici Hutini fratrem de labore suo. bat, torn. 3. Hist. Nem. pag. 62. col. 1: Regis, Philippum Magnum electum a * 3. REGERE, Erigere, sustinere. Acta Per totam patriam bassam hostiliter dis- regni Principibus, ut quoad Regina S. Th. Aquin. torn. 1. Mart. pag. 685. currendo, gentesaprisionando,... infinitas dementia gravida partum edidisset, col. 2 : Qui (equus) cum duobus posteriofinancias etRegatationes a plebeis praedic- servaret et regeret regnum Franciee ribus pedibus lapsu prsecipiti toto corpore tis exhigendo. Et pag. 63. col. 2 : Nonnul- atque etiam Navarrae atque in magno esset in rupe, et de anterioribus pedibus los homines ejusdem regiae civitatis ca- ejus sigillo haecverba fuisseconscripta: se Regeret juxla viam, etc. Acta S. Franc. piendo, Regatari faciendo, alias occiden- Philippus Regis Francorum filius, Fran- Rom. torn. 2. Mart. pag. 116*. col. 2 : cise et Navarrss Regens regna. Et ann. Omnem statum Regit, si vad.it intentu do, etc. 1 REGATERIUS, Ital. Rigattiere, Gall. 1327. post excessum Caroli Pulchri : prono. Regratier, Propola, qui merces minqri Traditum est regimen regni Philippo * 4. REGERE, Adducere, cogere. Vita pretio emtas aliquanto carius distrahit. Comiti Valesii, et vocatus est ex tune S. Guid. torn. 4. Sept. pag. 42. col. 2 : Decretum Saonae ann. 1567. ad calcem Regnum Regens, seu regni. Vide Til- Quid ageret Christi miles ? Regebat velle quod nesciebat, et tamen prseterire noleStatutorum ejusd. Civitatis pag. 93 : lium. Concessit virtuteque prsesentis concedit 12. REGENS, Professor, qui docet in bat quern (quse) ille recte facienda suafacultatem et auctoritatem prsedictis DD. Academiis, Gall. Regent, Professeur. Oc- debat. : censonbus.... licentiandi et privandi om- . currit in Litteris ann. 1330. pro Univer- REGERIA, in Charta Rogeri episc. nes revendilores et Regaterios, quos ma- sitate Oxoniensi apud Rymer. torn. 4. Camerac. ann. 1190.ex Chartul. A. ejusd. luerint, eosque privandi, ne de caelero pag. 411. col. 1. et pag. 413. col. 1. in Li- eccl. : In commune deduct volumus quod possint artem prsedictam revenditoris teris Caroli VII. Franc. Regis ann. 1452. ecclesix Reatae Marias Cameracensis emovel Regaterii facere. Vide infra Regra- pro Academia Cadomensi apud Acher. lumentum quoddam, quod vulgo Regeria tarii. torn. 6. Spicil. pag. 502. Utuntur etiam dicitur, aestimationis quatuor mencaldo| REGATIUS, Servus, famulus, ItalisRolandinus Patav. lib. 12. de factis in rum farinse, vel amplioris, quod a manu Ragazzo. Castelli de Castello Chronic. Marchia Tarvisina cap. 19. apud Mura- revocavimus aliena, in molendino de ReBergom. apud Murator. torn. 16. col. tor. torn. 8. col. 360. et alii recentiores cherel de Selis hebdomada qualibet acci899 : Die Lunss primo Aprilis (1402.) hora innumeri. Vide Regere 1. piendum, in elemosinam pro nostrse paIV. noctis.... Assandrinus.... vulneravit in 1 REGENTATUS , Munus Regentis in rentumque nostrorum, necnon fratrum et quadam camera unwn nomine Francis- collegiis academicis. Capitulum gene- sororum animarum memoria perpelim cum de Bononia, et quemdam eju* Rega- rale PP. Dominicanorum ann. 1608. apud possidendum libere contradidimus. Pentium, stipendiarios, qui ambo decesserunt. Vincentium Mariam in Constitut. eo- sitationem fuisse, quam a vassalis exiStatuta Placentiae fol. 2: Et etiam com- rumd. Dominican, part. 1. pag. 55: Quo- gebat dominus pro frumenti molitura putatis sex Regatiis, quos tenere debeo, et modocumque gradum magisterii cum voce in molendinis suis, colligitur ex Charta ultra prssdictum numerum habebo xxv. et loco in provincia sua obtinuerint, sive Henr. imper. ann. 1196. in Tabul. ejusd. baroarios sive soldatos pedestres, quorum per acceptationem, sive per promotionem eccl. : In parte moliturse molendinoquilibet habeat de havere communis Plac. ad Regentatum in studio generetli provin- rum de Seles ad regalia nostra spectanviginti denarios Plac. tantum, inter quos cise. tium. non sit nee esse debeat filius aut frater. 1 REGENTIA, Eadem notione, Gall. 1 REGERENDARIUS. Vide RegendaRegence, in Charta ann. 1398. et in alia rius. Vide Ragatius. * REGATUS, Regimen. Renovaliones ann. 1399. ex Archivo B. M. de Bono* REGERMINARE, Accrescere, renasci. Regatus, in Chartul. Ravennat. pag. 62. nuntio Rotomag. in Articulis ann. 1499. Mirac. S. Audoeni torn. 4. Aug. pag. 827. 1 REGAVILIOLUS, REGAVILIOSUS, RE- pro Collegio Montis acuti, apud Lobi- col. 1 : Sane juxta aestimationem, cerae nell. torn. 5. Histor. Paris, pag. 718. col. materiam ligno torquens ego primum GAUSOLUS. Vide in Regaliolus. extenderam, quam in consummationem * REGAZOLLUS, Ludi genus apud Ita- 1. et alibi. * 3. REGENS, Administrator. Vide mox cerei, dum totam penitus consumpsisse los. Stat. crimin. Cumanse cap. 80. ex in8 Regentia. me aestimaram, miro modo inter manus Cod. reg. 4622. fol. 84. r: Nulhis homo nee puer habens a decem annis supra, REGENTARE, Proflteri, docere, Gall. meas Regerminatum liquorem succrescere ludat.... in plateis publicis adpassarelam, Regenter. Stat. Universit. Andegav. ann. vidi. nee ad Regazollum, nee ad guirlam, etc. 1409. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. REGESTORIUM, REGESTRARE, etc.Vide An idem quod Regineta ? Vide in hac 501. art. 16 : In licenciato doctorari vo- mox in Regestum. lente, et postea ad regenciam admitti deREGESTUM, Liber in quem regeruntttr voce. REGELATUM, Papise, Plumbum lique- siderante, sicut supra, tolaliter observe- commentarii quivis, vel Epistolse Sumfactum , quoinodo Regelationes , nives tur; proviso quod alteri eorum licentia, morum Pontificum. Gloss. Lat. MS. reg.: liquefactas vocat Aggenus de Limitibus regendi sic data, nisi in initio studii pro- Regestum, relatum. Iso Magister in Glosxime sequentis legere et Regentare incce- sis : Regestum vocatur liber continens pag. 57. REGENBURGH. Vide Rachimburgii. perit, nullius sit effectus ipso jure. memorias aliorum librorum, et epistolas REGENDARIUS, vel Regerendarius, ita * REGENTIA, Administratio officii ad in unum collectas: et dicitur Regestum enim legendum contendunt viri docti tempus. Lit. Caroli VI. ann. 1418. torn. quasi iterum gestum. Joannes Scotus reapud Senatorem lib. 11. Epist. 29. ubi 10. Ordinat. reg. Franc, pag. 494 : Inhi- gistron dicebat. Glossse Basilic. : K-^vaov, formula inscribitur de Regendario, qui bemus quod senescallus Carcassonas.... de xoi peyecTTav, TYJV airoypa^riv twv apxatwv scilicet erat a regestis, et scripta rege- collatione officiorum dictorum servien- avr\ TOU uTtoypaqjewi;. Regesta scribarum, reret, seu in codicem referret. Vide tium, in vim provisionis vel Regentise, per apud Vopiscum in Probo. [Theodosius Pancirolum ad Notitiam Imper. Orient, mortem vel alias vocantium, dum contige- Imper. in Praafat. Codicis sui: Quse in cap 18. veteres Glossse verborum Juris : rit eos decedere sine legitimo successore, Regestis diversorum officiorum relata 'PeyevSaptoi , o! TOV S^jAoatov 8p6[J.ov l9u- se aliqualiter intromittat;.... et propterea sunt. Pluries occurrit in hoc Codice, ut VOVTS?. volumus et per prsesentes ordinamus, et in alio Justiniani.] Constitutio Hono1 REGENERARE, Denuo generare. Ver- quod ab inde inantea dictus constabula- rii 19. in Appendice Codicis Theodos. bum frequens apud Scriptores Eccle- rius... providere habeat de Regentibus in sic clauditur: Regestum Ravenna xv. siasticos, cum loquuntur de spiritali dictis offtciis,... quos... confirmabimus, et KL. Febr. Honorio Aug. XI. et Constantio vita, qua per Christum donamur in in dictis officiis instituere faciemus. Re- in. Coss. Ita Edicta Principumin Curiis Baptismate. De Verbo ipso carnem facto gentacion, pro vulgari Regence, regni supremis Regesta ssu Registrata dicidicitur in Missali Gothico apud Mabil- regimen, apud Christ. Pisan. in Carolo mus. Vide Cujacium lib. 15. Observat. lonium de Liturgia Gallic, pag. 191. col. V. part. 2. cap. 11. cap. 17. Petrum Fabrum ad lib. 92. de 1: Ut qui exultamus de nativltate Flii tui, | 1. REGERE, Profited, docere, RegenRegulis Juris, Jacob. Gothofredum ad qui vel ex Virgine natus, vel ex Spiritu tis officium exercere in scholis, Gall. leg. 14. Cod. Th. de Indulgent, debitor, S. Regeneratus est, pareamus prseceptis Regenter. Chrpnicpn Trivetti ad ann. etc. (11, 28.) Anastasius in Nicolao I. ejus, etc. Regenerare Plinio proprie est 1222 : Fuit nihilominus in arte medicinae PP.: Sicut in Epistolis,quasiidem Legati Repraesentare, ut lib. 14. cap. 22 : Dru- expertissimus, (Johannes de S. ^Egidio in Sardiniam deportaverunt, Regesto sus Caesar Regenerasse patrem Tiberium Ord. Prsedicat.) ut pote qui tarn Parisius, ipsius PrsBsulis contineturinsertis. [** Riferebatur. Adde lib. 7. cap. 12. quam in Montepessulano Rexerac in ea- cher, in Praafat. Histor. : Cum res multo 1 REGENERATED, Nova generatio spi- dem. [** Vide Savin. Histor. Jur. Rom. ante geslas divae memorise Hincmarus ritalis, gratia Baptismo nobis concessa, med. temp. torn. 3. 81. et 92.J suis annalibus copiosissime annexuit.

92

REG

REG
quomodo Regestum pro fisco usurpasse diximus. Serxta Synod us act. 12: Aoy axQiQvat upb; r)[ta; TOC plytfftpa xod 8oy[jmxa dUVTayjxaTa, etc. Infra : plymrpov 8iaqp6po>v

REG
ferre, passim. Thwroczius in Bela Caeco cap. 64 : Irruit omnis populus super illos Barones quorum consilio Rex obcsecatus fuerat, et quosdam ex ipsis ligaverunt, quosdam.vero detruncaverunt. sexaginta autem et octo prophanos ibidem crudeliter occiderunt : et omnes successores eorum tarn viri quam mulieres eodem die sunt Registrati. Scilicet tanquam infamati in posterum. [Historia Episcoporum Autissiod. apud Labbeum torn. 1. Bibl. MS. pag. 507 : Vetustissima laudabilisque consuetude Ecclesiss Autiss. hactenus habuit a primo ipsius Pontifice, videlicet B. Peregrino, in posterum, gesta notabilia Pontificum singulorum sedis ejusdem, post ipsorum cujusUbet obitum scribi et Registrari in libra ad hoc ordinato.] 1 REGESTRARE, Eadem notione. Processus de Vita S. Thomae Aquin. torn. 1. Martii pag. 686 : Ut prssdictas litteras Regestrare et fideliter scribere deberemus. 1 REGESTRATIO, In acta relatio. Statuta Avenion. lib. 1. rubr. 41. art. 2: Teneaturque impetrans facere Regestrari salvum conductum in regestro datarii legationis, et si Regestratio facta non fuerit, salvus conductus impetranti non suffragabitur. 1 REGISTRATIO, Eadem notione, in Litteris ann. 1284. apud Rymer. torn. 2. pag. 287. in Statutis Vercell. lib. 1. fol. 43. v. et alibi. REGISTRARII, Qui scripturas, aut contractus in acta publica referunt, in Provincial! Eccles. Gantuariens. lib. 3. tit. 4. Leges Alfonsinae part. 3. tit. 19. leg. 8 : Registradores son dichos otros escrivanos que ha en casa del Rey que son puestos para escrevir carlas en, libros, que han nombre Registros, etc. T REGISTRATOR, Scriba, Notarius, qui in acta refert, in Edicto Caroli Pulchri Franc. Regis ann. 1325. torn. 2. Ordinat. Reg. pag. 4. Litterae Johannis itidem Franc. Regis ann. 1361. torn. 3. earumd. Ordinat. pag. 483 : Registratores seu Greferii Parlamenti super pretnissis, una cum dictis gentibus, de suis vadiis et palliis assignentur et solvantur, etc. Statuta Eccles. Meld. ann. 1365. torn. 2. Hist, ejusd. Eccl. pag. 507: Et si registra non habeat Curalus aut Rector, quicumque sit, ei prssfigatur terminus intra quern a Registrutore curias copiam habeat registri manu ejus registratoris signatam. Eadem habentur in Statutis Eccl. Nannet. eod. anno, torn. 4. Anecd. Marten, col. 928. Concil. Dertusanum ann. 1429. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 650 : Ego Antonius de Campis literarum apostolicarum abbreviator, scriptor et Registrator publicus, apostolica et imperiali auctoritate notarius. Vide Notarii Abbatum. * Nostris Registreur. Hujus officii elogium ita perstringitur in Privil. curiae Rem. MSS. fol. 8. r: Registri autem officium odibile est ultra modum, super omnia etiam servilia opera ponderosum ; et qui ipsum exercet satis habet hujusmodi in colo: asinus enim est curiss, et talis debet esse quod patienter sustinere valeat clamores, noisias, jurgia, minus, rixas, convicia, etc. Reg. A. 2. Cam. Cornput. Paris, ad ann. 1321. fol. 41. r: A mestre Jehan, dit Maubourt, de Limoges est outroie I'office de estre cartulaire et Registreur des emolumens des draps de la cite d'Albigois. * REGGIUOLUS, Repagulum, doctis Editoribus ad Acta S. Davanz. torn. 2. Jul. pag. 525. col. 2: Quod sepulcrum est juxta Reggiuolus , vel ostium dictas ecclesise ex parte inferiori, in quo debet

ETuairoXwv, quam vocem vetus interpres per Regestum vertit. * Leo Urbevet. in Chron. pontif. apud 1 REGESTRUM, Eadem notione. Sta- Lamium in Delic. erudit. pag. 104. ubi tuta Arelat. MSS. art. 95: De Regestro de Greg. M. : Registrum pastorale et diaComunis : Item, statuimus, quod Comune logum et multa alia bona fecit. teneatur habere unum librum de parga] REGISTER, Eodem sigmflcatu, Galtneno, in quo transcribantur omnia ins- lice Regitre. Statuta Monasterii S. Clautrumenta ad Comune pertinentia. Passim dii pag. 64: Ordinamus per prsefalum sacristam fieri de eisdem facere recognioccurrit. REGESTUM, Thesaurus, fiscus, quo re- tiones et Registros, nominando et exprigeruntur pecuniae. Prudentius lib. w-.p\ mendo super quibus et quibus causis de<7T9. in S. Romano : bentur (annuaria servitia.J j REGISTRA, fern. gen. Index MS. BeAurura Regeslum nonne carni acquirilur ? neflciorum Eccl. Constant, fol. 44 : Fuit Gregorius Tur. lib. 9. Hist. cap. 9 : antiquitus taxata ad centum solidos prout Tanta in illius thesauris reperiunt,quanta antiqua apparet Registra. nee in ipsoserarii publici Regesto poterant * REGISTRUM, Usus, mos, consuetude, inveniri. Cap. 10: Multitude autem auri, nostris quoque Registre. Lit. Phil. VI. argentique, ae diversarum spederum in ann. 1339. torn. 6. Ordinal, reg. Franc, ejus Regestis reperta est, Eadem notione pag. 549 : Cum itaque nobis fuerit expousurpat cap. 34. et lib. 10. cap. 19. situm,... quod plura gravamina.... infereut et Flodoardus lib. 2. Hist. Remensis bantur frequenter eisdem contra Regiscap. 2. trum Normannise et contra franchisias, REGESTORIUM, Idem quod Regestum, libertates et usus laudabiles observatos in Thesaurus. Gregorius Tur. lib. 6. cap. dicta patria ab antiquo, etc. Registrum 11 : Domos Ecclesiss adprehendunt, mi- praedictum, usus laudabiles et consuetunisterial, describunt, regestoria reserant, dines suas antiquas.... concedimus. Aliae promptuaria expoliant. [** Regestorium ann. 1372. torn. 5. earumd. Ordinat. pag. cordis implevit, in Appon. Comm. in 527 : Et gardez les Registres, bans usaiges Cant. Cant, apud Maium in Spicilegio et coustumes anciens. Stat. ann. 1404. in torn. 5. pag. 81.] Reg. 160. Chartoph. reg. ch. 32: Sup| REGESTORIOLUM , REGESTURIOLUM,pliant que sur ledit mestier nous vousisParvum regestum, arcula, capsa. Testa- sons faire ordonnances et Registres conmentum Bertichramni Episcopi Ceno- venables et raisonnables.... Par maniere man. : Omnia vero quse de proprietate de ordonnance et Registre. sen ex militia in Regesturiolo meo post * Pro Convicium haec eadem vox ocmeum obitum inventa fuerint, etc. [Et currit in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. alibi: de reliquo vero argentulo quodcum- 153. ch. 137: Guides tu avoir cinquante que post diem obilus mei in Regesturiolo solz de ta jument, tres-ors filz de p. mesel meo inventum fuerit, etc. Ita Mabillo- pourri et plusieurs autres Registres, injunius torn. 3. Analect. pag. 130. pro quo res et villenies. Bollandistae legunt Regestoriolo torn. 1. REGISTRUM, Corda in libra ad inveniendum lectionem, ut ait Metivlinus SS. Junii pag. 722.] REGISTORIA, Officium apud Sanctimo- ad illud Ebrardi Betun. in Grsecismo niales, cui Regesti, seu thesauri Monas- cap. 12: tici cura commissa est. S. Gsesarius Esse librum librique ducem die esse Registrum. Arelat. in Reg. ad Virgin, cap. 26 : In uno tamen loco sub comrnuni custode * REGISTRA CAMPANARUM , Earum quod habueritis reponite, et claves de funes. Mirac. S. Auct. torn. 4. Aug. pag. arcellis, vel pressoriolis vestris Registoria 51. col. 1 : Cum autem Registra campateneat. narum impetuose attrectant, seramenta REGISTRUM, pro Regestum. Ugutio: quidem de more permoventur, etc. Registrum, quidam liber de regimine EcT REGISTRUM , vel REGESTUM, vox clesiae, scilicet ex cujus dictis Ecclesia apud Typographos alias in usu, de qua regilur. Papias: Registrum, liber qui re- haec habet Mich. Maittaire in Annal. rum gestarum memoriam continet, unde Typographicis pag. 265 : Bibliopegis pludicitur, quasi rei gestse statio. al. statu- rimum proderat Registrum aut Regestum, tio, [ut etiam legit Johannes de Janua.] quod etiam series chartarum, et alicubi Prudentius lib. rep\ ciecp. in S. Ro- speculum, Greece 'lOuT/i; vocabatur. Illud in libri fine omnes suo ordine, quse signamano : turis seryiebant, litteras, una cum initiaHie in Registris est liber cceleslibus, libus priorum aliquot in unaquaque siMonimenta servans laudis indelibilis. gnatura foliorum vocibus, collectas exhiIta etiam in scriptis cpdd. Vopisci legi bebat. Quoniam vero id ssape in grandiomonet Casaubonus, ubi editi habent, ex ribus voluminibus adeo excrescebat, ut regestis scribarum. VetusInscriptioEpis- plures paginas occuparet, visum est in tolarum Gregorii I. PP.: Incipiunt Epis- compendium redigere. Registri nullus tolss ex Registro S. Gregorii Papas. Ilde- hodie usus est, ex quo ad faciliorem fonsus Toletanus de Gregorio M. : Has librorum compactionem appositi sunt itaque (Epistolas) uno volumine arctans, numeri arithmetici in superioribus pain libros xil. distinxit, et Registrum no- ginarum oris, additas in imis oris literse, minandum esse decrevit. [Petrus Diaco- quas signaturas vocant, cum voce senus de Virislllustr. Casin. cap. 45 : Foe- quentem paginam indicante, vulgo Retus dehinc S. R. E. Cancellarius descrip- clame. Vide Andream Chevillier de Orisit Registrum Paschalis Papse 11. Regis- gine Typographise pag. 39. trum serviciorumque liber, in Diplomate * REGISTRALIS PEGUNIA, Quae collecann. 1326. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. tor! tributorum pro scriptione solvitur, MSS. pag. 515. Occurrit passim.] Sed et apud Anonym, in Epist. de Miseria cuRegistrum promptuarii dixit Gregorius ratorum. Turon. de Vitis Patrum cap. 9. initio, REGISTRARS, in Registrum et acta reDoil Ten les vers et les Regestes, Et les estoires lire as festes.

Tantoque superiora lector ea inveniet, quanta a nostri opusculi exordia, per ejus Rejesta sese attolet.] Vacce in Histor. Ducum Normannise MS. :

REG
sepeliri presbyter Davazantus. An non potius diminutivum est a Regia, porta aedificii primaria? Vide Regiola in Regia 3. 1 1. REGIA, Basilica. Vita S. Medardi, torn. 2. Junii pag. 96 : Augustus divee recordatioms Ludovicus primam Regiam videns ambire non posse affluentis populi exuberant iam, fundilus earn diruere jussit, el tarn culminis inaltatione quam longitudinis porrectione ampliavit. 1 2. REGIA, Palatium Episcopi. Vita Lietberti Episc. Garaerac. torn. 9. Spicil. Acher. pag. 679 : Inter palatinos proceres pontificalis domus procurator exaltatur. Felix Regia tanto sustentanda procuratore I sed felicior familia tarn prudenti gubernanda provisore. 3. REGIA, Porta aedificii primaria. Ordo Eomanus : Delude subdiaconus.... exiens ad Regiam Secretarii, dicit, Schola. Respondet, Adsum. Missa ex Cpdice Ratoldi Corbeiensis : Deus qui triumphantibus pro te Martyribus Regiam coelestis aulse potenti dexlra pandis. Pactura Arichis Principis Benevent. cum Neapolitans: Ponit post Regiam domus suse ipsum fustem. Regias Monasterii, apud Paulnm Diacon. Neapolit. in Vita S. Mariae .(Egypt. cap. 5. et in Regula Magistri cap. 30. 83. 95. Maxime vero ita appellantur aedium sacrarum portae. Paulinus Epist. 33 : Videre enim mihi videor tola ilia religiosa miserandas plebis examina, illos pietatis divines alumnos tantis influere penitus agrninibus in amplissimam gloriosi Petri Basilicam per illarn venerabilem Regiam cserulea eminus fronte ridentem, etc. Autbertus Abbas in Vita SS. Paldonis et socior.: Venit ad eos guidam homo ignotus nocturno silentio, Regiamque oratorii pulsans , ait , etc. Chrbnicon Novaliciense cap. 13 : Tradunt vero nonnulli, quod cum isdem Desiderius cotidie media nocte siirrexit, et veniret ad Ecclesiam S. Michaelis, vel S. Syri, seu per caeteras alias, aperiebantur statim Regies divinitus ante suum conspectum. Anastasius in Honorio PP : Inveslivit Regias januas in ingressu Ecclesise majores, quse appellantur Medianas, ex argento quas pensant libras 975. In Conone : Qui missi fuerant de exercitu ad custodiendas Regias basilicas, etc. In Lepne III. pag. 133 : In ingressu basilicas, ubi supra Regias majores fecit imagines ex argento, etc. Pag. 134 : Fecit in basilica Dei Genitricis adprsesepe in ingressu praesepii Regias vestitas ex argento purissimo, etc. Pag. 143 : Ingressum vero corporis isdem Prsesul ex marmoribus candidis miro decore ornavit, atque Regias sereas ibidem posuit. Utuntur Ennodius, Gregorius Turonensis, et alii. Ita Graeci paaiXixa; TtuXa? aedium sacrarum , vel potius vaoO portas appellabant. Anonym u s i n festum Restitut. Imaginum pag. 741. [737.] : KaOrjXSov XiTave^ovTre? TtuXtov TWV xaXou(Jievwv pwv. Ubi interpres : Adusque palatii portas quse clenarise dicuntur, supplicantes venerunt. At sermo est de Regiis aedis sacrae, non palatii, quae x-uevaptai dicuntur, quod cancellatae essent, et instar peclinis effictse. Vide Descript. sedis Spphianae n. 80. et Glossar. med. GraeCit. voce HvXou pamX'.xae, col. 1272. REGIOLA, Eadem quas Regia, Porta. Vita S. Rufini Episcopi in Sanctuario Capuano : Deinde Episcopus clausit Regiolas, quse erant ante altare. [Anastasius in Gregorio III : Faciem altaris et confessionem cum Regulis vestivit argento. Ubi Muratorius torn. 3. pag. 159. ex MSS. codd. habet in Notis, cum Regiulis

REG
et cum Regiolis: quod ultimum magis placet.] Ita Regiolam pro portula usurpat Fridericus II. lib. 2. de Arte venandi cap. 36: Quando vero capi debebunt (falcones) de loco in quo nutrili sunt, aliis aperturis illius loci clausis, una remaneat aperta, et habeat Regiolam quse clauditur sero; per hanc namque Regiolam capi poterunt facilius et sine laesione. 5S1P Hinc emendandum puto locum Vitse S. Athanasii Episc. Neapol. torn. 4. Julii pag. 75 : Faciens ibi marmoreum altare cum Regilis argenteis, supra quod velamen cooperuit, in quo martyrium S. Januarii ejusque sociorum acupictili opere digessit. Si bene conjecto, legendum est Regiolis. Editor Regilis, ducit a recto Regilus: qua voce limbum indicari suspicatur. Vide Regularis I. 1 4. REGIA, Cancelli in Ecclesiis, qui vulgo separant Chorum seu sanctuarium a navi. ,T. Gaietanus in Ordine Rom. cap. 14 : Notandum quod camerarius Papas exit Regias, et dat cineres stando pedes Mis qui sunt extra. Et infra : Ipsa vero Cruce ita collocata, dominus camerarius, vel alius ejus gerens vices, aliam crucem portat extra Regias, comitantibus eum clericis cameras et capellae, ad adorandum aliis. Petrus Amelius in suo quoque Ordine Rom. cap. 17: Si Papa sit in Vrbe hac die (Circumcisionis) et non celebret, sed facit did Missam per ahquem Cardinalem in Ecclesia S. Petri; antequam Cardinalis induat, prassentetur bulla, quomodo Papa dispensat cum eo, quatenus possit celebrare super aram S. Petri; et per tot am diem pendet ante Regias. Ibid. cap. 63 : Anno ergo illo, in quo vere conficitur sacrum chrisma, summo mane quasi in ortu solis, dominus noster Papa venit ad Regias ferreas ad dandum indulgentiam populo. Rursum cap. 76. ubi de adoratione Crucis : Papa nudis pedibus et mitra sibi deposita cum chirothecis in manibus vadit quasi ad portam Regiarum capellss... et versa facie ad altare ibi genufleclil, inclinando caput ad terram junctis manibus: et hoc facit tribus vicibus, antequam perveniat ad crucem et prostralus ibi ad terram ipsam crucem adorat earn deosculando. Adde cap. 78. 1 5. REGIA, Aswcpopo?, in Glossis Lat. Gra3C. Aliae Grsec. Lat.: Aewq>6pos, Strata, Itiner, Regia. Asaxpopo? idem est quod Aawqp6po?, Via publica. 1 REGIBILIS, Qui facile regitur. Regibilis miles et morigerus, apud Ammianum lib. 24. cap. 3. Regibilis acies, lib. 19. cap. 7. edit. Valesii. Regibilis juventus, lib. 16. cap. 12. * Nostris Regie, pro Regie, compositus. Le Roman de Cleomades MS.:
Cinq balailles faites avoient, Viers Marcadigas aprochoient, Le passiet Rdgie et sierre. t

REG

93

torn. 2. Histor. Britan. col. 217. Regis* donum, in alia Henrici Reg. Angl. ibid, col. 270. j REGIDOR, Hispana vox, Rector. Prassentes aderant Ludovicus Roderiquez de Serna, perpetuus decurio vulgo Regidor, hujus urbis, et Gonzalvus de Carceres ejusdem procurator generalis, in Synqdo Limae ann. 1594. torn. 4. Concil. Hispan. pag. 696. col. 1. * REGILLUM, Amictus in planctu reginarum. Glossar. vet. ex Cod. reg. 7613. REGILLUS. Gloss. Saxon. ^Elfrici: Regillus, u n d e r c y n i n g , id est, Vicerex. [G10SS33 Isidori : Regillus, Regulus. Glossse Lat. Graec.: Regillus, BaatXtaxo?. Et mox : Regillus, ulus, BaatXtxo?. Adde Glossas Gra3C. Lat. in BaatXtxo?, et BaatX((TXO?.]

* REGICHIUM, idem videtur quod Rectitudo, Tributum, praestatio.Charta ann. 1368. in Reg. 3. Armor, gener. part. 2. pag. x : Cum juridicione omnimoda dictorum castri et mandamenti Fabricarum, una cum serviciis, usagiis, Regichiis, hominibus, fidelitatibus debitis, etc. REGIGULA, pro Regiuncula, vel Pr83dio. Vetus Gharta Abbatiae S. Benigni ann. 579. apud Perardum in Chartis Burgundicis : Donamus Regiculam juris nostri, cui vocabulum est Albiniacum, situm in pago de Collatinense, etc. REGIDIUM, Divinitas, Papiae. JREGIDONUM, Rothonense monasterium, vulgo Redon, at verius Roton, in Charta anni circiter 1096. apud Lobinell.

1 REGILUS. Vide Regiola in Regia 3. t REGIMBURGI. Vide supra in Rachimburgii. 1 REGIMEN ECCLESIASTICUM, Dignitas Abbatis, in Gestis Abbatum Gemblacens. torn. 6. Spicil. Acher. pag. 533: Itaque vn. Cal. Augusti adeptus est locum Regiminis ecclesiastici; consecratus autem vn. Idus Augusti. * REGIMINIS PBOGURATOR, Regni gubernator, Gall. Regent. Obituar. MS. eccl. S. Petri Insul. Kl. Sept.: Eodem die anno domini 1067. obitus comitis Balduini memorise felicis, Regiminis Francorum sub rege Philippo procuratoris et hujus ecclesise fundatoris. Vide Procurator 1. 1. REGIMENTUM, Regimen, vita? ratio. Constantinus Afric. lib. 4. [14.] Pantechn. cap. 1 : Omnium corporum Regimenta aut ex anima sunt et nalura, aut ex sola natura : quia natura regil corpora et inanimata: sola vero animata regit anima. Utitur Ericus Upsaliensis lib. 5. Hist. Suecicae pag. 180. Hemricurtius in Speculo Hasbannicq pag. 158. [150.] : Onkes d'eage d'omme vivant a son temps il n'ont en I'Eglise S. Lambert nuls miez entachiez de ly, ne de plus frank, ne de plus noble Regiment, etc. 1 2. REGIMENTDM , Regimen, gubernatio. Ammianus lib. 25. cap. 9 : Excussa Regimenta perito rei gerendas ductori, consummando juveni porrexisti. Adde lib. 28. cap. 1. Lex 1. 1. Dig. de offlc. Praefect. Praet. (1, 11.): Regimentis Reipublicas ad Imperatores perpetuo translatis. In his Regimento ac gubernationibus, in Chronico Sicilia^ apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 47. Hinc Carolus de Aquino in Lexico militari Regimentum dici putat certum bellatorum numerum, quern Romani veteres Legionem vocabant, Italis hodie Regimento, nostris Regiment. REGIMONIUN, Papiae, Regimen: Isidoro in Glossis, Gubernatio. Utuntur Baldricus in Chron. Camerac. lib. 2. cap. 28. lib. 3. cap. 16. Vita S. Winnoci Abbat. cap. 2. etc. * Translat. SS. Vandreg. et aliorum ex Cod. reg. 5506 : Monasterium in eodem pago Gandavo constructum est a B. Amando,...sub ejusdem sanctissimi patris et abbatis Florberti Regimonio. I. REGINA, Regis filia : nam is olirn titulus attributus Regum flliabus. Scribit enim Suidas ex Aristotele, apud Cyprios, Regum filios avaxra? appellatos, ut filias avaororac. Servius ad h33C Virgilii ex 1. ^Eneid.
, . . donee Regina Sacerdos Marie gravis, etc.

Regina, Regis filia, abusive ait more Poetico : ut alibi ... Magnum Reginae miseratus amorem.

94

REG

REG
cap. 5. Et in Charta ejusdem Tharasiee apud Brandaonem lib. 9. Monarch. Lusit. cap. 2. Sic Tharasia alia Alphonsi I. Regis Portugalliae filia, quae et Mathildis appellabatur, Philippi Elsatii Flandrise Comitis uxor, Regina Mathildis Comitissa Flandriss passim inscribitur in ejusdem Diplomatibus, in Tabulario S. Bertini, in Regesto Philippi Augusti fol. 1. et 102. apud Malbrancum lib. 11. de Morinis cap. 21. Buzelinum lib. 1. cap. 41. Miraeum, Locrium, et alios. Lambertus Ardensis pag. 258: Flandriss Comitis Philippi uxor et Comitissa Theresia apud suos Portugallos, apud nos Mathildis, cognomentoque Regina. JEgidius Aureseyallis Monachus cap. 57. de eadem : Regina enim a guibusdam dicebatur, quia filia Regis erat, et pro fratre suo minus fir mo regnum patris tenuerat in Hispaniis. Willelm. Brito lib. 10. Philipp.:

REG

Id est Regis filiss Pasiphae. Nee Poetis, quod ille vult, duntaxat id licuit: quod saltern posterioribus seculis obtinuisse constat, prsesertim sub prioribus Constantinopolitanis Augustis, quod prae caeteris testatur Claudianus Panegyrico 2. in Stilichonem :
Nam domus haec utroque petit diademala sexu, Reginasque parit, Roginarumque maritos.

Marius Mercator torn. 2. pag. 85. [** Baluz. pag. 76. in Sermon. IV. Nestorii.] : Pius est Imperator, Reginse Deum amant. Gennadius ait Faustinum scripsisse ad personam Flaccillss Reginse adversus Arianos, ut Atticum Constantinopolitanum Episcopum ad Reginas Arcadii Imperatoris filias librum de Fide et Virginitate. Eadem de Attico habet Marcellinus Comes. Fuit perinde Flaccilla Arcadii filia. Is etiam in Francia nostra usus maxime invaluit, ut Regum filise Reginas appellarentur. Nam apud Gregorium Turonensem lib. 5. cap. 49. Rigunthis filia Ghilperici Regis hoc titulo donatur: et Chrodieldis Sanctimonialis, Chariberti Regis filia, apud eumdem Scriptorem lib. 10. cap. 15. Reginam se filiam Regis et consobrinam alterius Regis indigitat. Neque alia fortean de causa coronas Caroli M. filiabus attribuit Anonymus in Poemate de eodem Garolo, ubi de Rotrude :
Namque corona caput pretiosis aurea gommis Implicat, etc.

de Berta:
Caput aurato diademate cingitur almum.

de Gisala:
Crines radiant! luce coruscant.

denique de Rhodaid :
Inseritur capiti nilido gemmata corona.

Inferioribus quoque paulo temporibus, atque adeo sub tertia Regum stirpe, natas Regum, Reginas passim nuncupatas observare licet. Odp II. Comes Campania? filius Rertss Reginas dicitur in veteri Notitia apud Joan. Mabillonium torn. 5. Vitar. SS. Ord. S. Benedict! pag. 764. filise scilicet Conradi I. Regis Burgundiae. Rosalam alio nomine Susannam dictam, Berengarii III. Regis Italiae filiam, Arnulphi II. Flandriae Comitis uxorem, Susannam Reginam matrem suam vocat Balduinus IV. Flandriae perinde Comes, in Charta arm. 998. quae descripta legitur in Historia Guinensi pag. 49. In alia Hugonis Noviomensis Episcopi ann. 1039. apud Buzelinum lib. 2. Gallo Flandriae cap. 26. Adela Roberti Regis Francia? filia, et Balduini Pii Comitis Flandriae uxor, Regalis Comitissa nuncupatur. Raimundus VI. Comes Tolosse, dominse Reginse Constantise, quae ejusdem Roberti filia fuit, filius dicitur; Ut Raimundus VII. ejusdem Raimundi VI. filius, dominse Reginss Joannes, quae filia fuit Henrici II. Regis Angliae, filius, apud Catellum in Comitibus Tolpsanis pag. 225. et Cruceum, in Episcopis Cadurcensibus num. 77. Constantia Philippi I. Regis Franciae filia, Boemundi Principis Antiocheni uxor, Reginse cognomine donatur in Chronico MS. Romualdi Salernitani Archiepiscopi ann. 1120. et alibi. Sic Tharasia Alphonsi VI. Castellae Regis filia, Henrici Comitis Portugalliae uxor, Nobilissima Regina appellatur in Vita S. Theotonii cap. 2. quia Regis filia dicebatur, ut ait Rodericus Toletanus lib. 7. de Rebus Hispan.

gestis pag. 3. et ex eo Malth. Westmonastriensis ann. 854. * REGINA., Uxor regis seu praefecti artis cujuslibet. Necrol. S. Saturn. Carnot. ann. 500 : ay. Gal. Nov. obiit Agnes Regina pellipariorum... xij. CaL Dec. 'obiit Godefridus maritus Agnetis Reginse. Vide supra Magistra 2. et infra in Rex. * Ut pueri in ludis suis regem, ita et puellae Reginam habuere. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 107. Chartoph. reg. ch. 19 : Comme le Mardi de Pasqueres, ainsi que on faisoit les Roynes par les rues de laditte ville (Abbeville) en pluseurs Ueux en la maniere acoustumee,... ladite Jehanne par jeu prins la barrette de Jehan Petit, afin que il donnast aucune chose a laditte Royne, etc. 1 3. REGINA, Imperatrix. Charta Ludovici Pii Imper. ann. 24. imperii, apud Mabillon. in Actis SS. Benedict, saec. 4. part. 1. pag. 223 : Sicut olim a bonss memorise Ermengarde Regina prssdicto moInterea Comitissa senex, quae Portigalensis nasterio (Anianensi) traditum est. Haec Regis Filia, ob hoc solum Regina vocata est. Ermengardis, quae, ut notum est, erat Rigordus: Filia Regis Portigalensis, uxor ipsius Ludovici Pii Imp. Regina unde et Regina Comitissa appellabatur. quoque yocatur ab Eginhardo lib. 2. Sed et Duardus Nonius lib. de Vera Translationis SS. Mart. Marcellini et Regum Portugallise genealogia statim Petri : quod etiam refert Mabillonius initio, hunc morem in Lusitania du- tomo citato pag. 416. Vide infra Rex. | REGINALIS, Ad Reginam pertinens. rasse usque ad Alfonsum II. observat. Quod praeterea colligitur ex veteribus Procuratores Reginales, id est, Johannae Chartis, editis a laudato Brandaone Reginse Jerusalem et Siciliae, in Charta torn. 3. pag. 195. v. 196. v. torn. 4. pag. ann. 1343. ex Archivo Ecclesiae Massil. 260. 262. 270. et ex Bernaldo Archidia- Reginalis sala, Reginalis curia, in Charta cono in Vita B. Geraldi Archiep. Brae- Johannae II. Reginse Neapol. e MS. can, num. 9. [Si haec non sint satis, Coislin. Reginalis Majestas, Reginalis adde Chartam ann. 1339. torn. 2. Hist. Excellentia, in continuatione Chronic! Dalphin. pag. 375. ubi Matildis Guidonis Andreae Danduli, apud Murator. torn. III. Comitis de Albone Regina dicitur, 1.2. col. 477. ubi de Maria Regina Hunquod filia esset Regis Angliae. Ex quibus gariae. Reginalis liberatio ibid. Reginalis patet, quod et alibi videre est, uxores persona nostra, in Literis Mariae Regimaritis suis ortu nobiliores, parentum nae Angl. ann. 1554. apud Rymer. torn. suorum titulos retinuisse, non assum- 15. pag. 365. col. 1. Regalia aut Reginasisse maritorum.] lia convivia, in Statutis Ernesti Bavari * Inquisit. ann. 1245. inter Probat. Colon. Archiep. ann. 1605. in Instrum. torn. 3. Hist. Occit. col. 448 : Regina novae Gall. Christ, torn. 3. col. 162. ReConstantia vocatur, non quod esset Re- ginalis gratia, in Scripto ann. 1523. apud gina, sed erat filia Regis Franciss. Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 320. 2. REGINA, Regis uxor. Conyentus et 321. apud Andelaum ann. 587 : Et genitricem | REGINALIS, Regius, Regalis, Regem Domni Childeberti Domnam Rrunichildem spectans. Literae Bonifacii IX. PP. ann. Reginam, vel filiam ejus Chlodosvendam 1396. apud Illustr. Fontaninum Antiquit. germanatn Domini Childeberti Regis, Hortse pag. 434 : Cujuscumque fuerint quamdiu intra regionem Francorum fue- prsseminentise, ordinationis, dignitatis, rit, vel ejus Reginam Faileubam, etc. religionis. conditionis, aut status, etiamsi [Coelestinus III. PP. in Epistola ad Ar- pontificali, Regali seu Reginali, vel quavis chiep. Senon. apud Matthaeum Paris ad alia prasfulgeant dignitate. Regali et Reann. 1195: Nos itaque, qui plus Reges ginali dignitate hie unum et idem signiFrancorum specialiter in visceribus nos- ficari suadent 1. particula seu, quae fere trse caritatis diligimus, per dilectum fi- semper explicat, raro disjungit ; 2. silium nostrum C. subdiaconum Apostolicss miles loquendi formulae, ubi Regum sedis Legatum ad hoc specialiter missum, solum, non Reginarum, dignitas solet rogavimus eumdem (Philippum Aug.) ut memorari ; 3. Literae subsequentes Reginam suam quam a se consilio iniquo ejusdem Bonifacii eodem anno, ibid, amovebat, affectu maritali tractaret.] Ita pag. 449. in quibus solum habetur, etiam loquitur Cnutus, Rex Angliae, in etiamsi pontificali vel Reginali, vel quaDiplomate, descripto a Willel. Petit in vis alia prssfulgeat dignitate. Palam est, libro Anglico de Communitatibus An- Regum dignitatem hie esse intelligengliee ad Parlamentum evocandis, edito dam. Sic etiam Reginales civitates idem ann. 1680. pag. 151 : Sitque nobis reme- sonant quod Regiae, in Charta Caroli dio hoc, mihi quippe atque Reginss mess Regis Hungarian ann. 1327. apud LuEigisse, ac filiis nostris, omnibusque, qui dewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 480. pridem ei hoc contulerunt. Infra : Dedi Regia et Reginalis authoritas, in Charta quoque Reginse mess assensu, etc. [Adde Regiensi ann. 1361. 24. Jan. Regia et Eddium in Vita S. Wilfrid! Episc. Ebp- Reginalis curia, Regii et Reginales subrac. cap. 2. 23. 33. 34. apud Mabillon. in diti, in alia ejusdem urbis Charta eodem anno 28. Jan. ex Schedis Praesidis Actis SS. Bened. saec. 4. part. 1.] * Vita S. Luani torn. 1. Aug. pag. 350. de Mazaugues. col. 2 : Regina enimregis mortua est do* Formulae MSS. ex Cod. reg. 7657. lore partus. fol. 25. r : Supervenerunt ibi aliqui de Reginss nomen non admittebant Saxo- familia subvicarii Reginalis,... facientes nes Occidentales, sed Regis conjugem eum duci ad carcerem Reginalem. Ibid, appellabant. Id unde ortum, pluribus fol. 28. v : Dum fuit in itinere Regiexsequitur Asserus de Alfred! rebus nali, etc.

REG
* REGINALITER, More regio. Matth. Paris ad ann. 1253. ubi de Blancha matre S. Ludov. : Velata ante mortem et supra velum apposita est corona, etvestila est Reginaliter, et sic sepulta est. 1 REGINATIO, BocffiXetov, in Glossis Lat. Graec. et Graec. Lat. Forte Regio, mansio, inquit Salmasius ad Plinium pag. 475. j REGINETA, Species ludi scruporum vel latrunculorum, in quo vincebat ille qui singulas adversarii partes capiebat; sic autem dicebatur a prsecipua ludi parte, vocata Reginelta, Gallice Reinette. Statuta Massil. lib. 5. cap. 10 : Quilibet possit ubique ludere ad scacos, et ad tabulas et ad Reginetam. Vide Salmasium ad Vqpiscum in Proculo cap. 33. et infra Rianeta.
REGIO, 'Peystov, Pagus, vicus, suburbanum. Concilium Calchedon. act. 13 : TarraU xa\ Awp\<; peyewve? elatv UTCO Ntxoaav. MOX : Ka\ f, TtptoTepov o^tsa. 'Peyswv, TcaXtv [jieTa raO-ca lyeve-ro 7:6X1;. Vide GlOSSar.

REG

REG

95

med. Graecit. col. 1286. REGIO. Observat Ordo Romanus, septem fuisse regiones Ecclesiastici ordinis Urbis Romse, et unamquamque Regionem singulos Diaconos Regionarios habuisse, et uniuscujusque Regionis Acolytos per manum Subdiaconi Regionarii Diacono Regionis $uae, causa offtcii, subditos fuisse. Rursum Regionum munera secundum hebdomadae dies fuisse distincta : Prima enim feria Paschss ministrabat Regio tertia : secunda feria, Regio quinta : feria quarto,, Regio sexta : feria quinta, Regio septima : feria sexta, Regio prima : Sabbato secunda Regio. Ergo unaquseque Regio or dines proprios t am in processione, quam in Ecclesia habebat,... et nullus in aliqua designalus Regione, a ministerio Pontificis sine excommunicationis vel animadversionis sententia deesse poterat. E REGIONE, pro E contra, habetur in Vita S. Drausii Episc. Suession. num. 3. REGIOLA. Vide in Regia 3. 1. REGIONARII, aputi Papiam, sunt a Pontificibus constituti in Schola Notariorum et Subdiaconorum, quos licebat per absentiam Pontificis in conventu sedere Clericorum, et cseteros habere honores. Honorius I. PP. Epist. 2 : Primogenitum itaque Subdiaconum et Regionarium nostrse Sedis, Gradensi Ecclesise Episcopali ordine, cum pallii benedictione direximus consecrandum. Regionarius primes Sedis, apud Aimoinum lib. 2. Hist. cap. 17. Regionarius Romanse urbis, in Vita Ludovici Pii ann. 835. Theophanius Regionarius, apud Anastasium in Constantino PP. pag. 65. Ita Regionarius nude apud Gregorium Magn. lib. 7. Indict. 1. Epist. 5. Joannes Diaconus lib. 1. Vitae ejusdem S. Gregorii, Gqrdianum ejusdem patrem, Regionarium nuncupat. [Duodecim diacones Regionarii, qui solent Evangelium legere in stationibus ecclesiarum Romse constitutis, eidem Johanni in libro de Ecclesia Lateran. apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. pag. 567.] Sed-cum is titulus Notariis, Diaconis, Subdiaconis, et Defensoribus conveniat, quaerunt viri docti cui liarum dignitati nudis Regionarii titulus competierit. Vide Baroniuin ann. 598. num. 16. 2. REGIONARII, Ejusdem regionis ac provincial, in Miraculis S. Eutropii Episcopi Santonensis num. 33. 7 3. REGIONARII, Geometry, finitores, decempedatores. Frontinus de. Colon, pag. 357 : Cassium oppidum militi Regionarii diviserunt. 1 REGIRARE. Vide Regyrare. 1 REGISOL, REGISOLIUM, Statua in

urbePapiensi erecta, de qua id solum Ethelwolfus de Abbatibus Lindisfarn, novimus, quod narrat Gualvaneus Flam- saec. 4. Benedict, part. 2. pag. 307: meus apud Murator. torn. 12. col. 1009 : Pontiflcalis apex, meritorum munere clarus Tune temporis (ann. 1335.) Gives de PaEcgfridus enituit, Sanctorum Regmina servans. pia sui idoli Regisolis absentiam nan sustinentes, quod Mediolanenses de alta Et pag. 311 : pila dejecerant, cum civitatem superasFrater erat quidam sanctae sub Regmine eel Ire, sent, in civitate Mediolani per domos et Ad sseculum illustris, dictus cognomine Merchdof. familias frusta et petias comparaverunt, Usus etiam est Auctor Vitae S. Guthlaci et ipsum deintegrantes deauraverunt, et in pulsa alta erexerunt, et tenet manum in soluta oratione, torn. 2. Aprilis pag. extensam versus Mediolanum, quasi velit 38 : Athelwaldo Regi orientalium Anglojurdre fidelitalem Civibus de Mediolano, rum rite Regmina regenti. REGMENTA, Ludi species. Vide Triqui ipsum tamquam servum Papiensibus vendiderant. Et col. 1021 .' Papia subjici- charia in Tricare. [Legendum est Regitur, homagium conficitur, Regisolium de- neta, ut habetur supra.] * REGNABILIS, Conveniens, congruus, jicitur. Rursum memoratur Regisol in Laudibus Papia3 torn. 11. ejusd. Mura- a Gallico Regnauble, eadem notione. torii col. 23. Charta ann. 1336. torn. 1. Probat. Hist. 1 REGISTER, REGISTORIA, REGIS- Brit. col. 1377 : Item prsecipimus et ordiTRARS, REGISTRUM, etc. Vide in Re- namus, quod apantitium dicti hospitalis gestum. fiat et perficiatur, ut sit ibi camera con* REGISTRALIS, REGISTRATOR, RE- grua cum Regnabili et convenienti caGISTRUM. Vide supra in Regestum, mino, etc. Vide supra Rationabilis 2. REGITARE, Regere. Sceptra qui Re1 REGNACULUM, Parvum regnum. gitat, in Job. Erigen. carm. 6. vers. 36. Chrdnicon Angl. Th. Otterbourne pag. in Maii Auct. Class, torn. 5. pag. 440. 8 : Regnum quater fuit divisum, semel in Ars currum Regitat, in Sedulii Scot, de trina, bis in bina, et lertio in Regnacula Rect. Christ. praBf. vers. 6. Spicil. Ro- quinque. man, torn. 8. pag. 1. 1 REGNALIS, Regius, regalis. Regnaf REGIULA. Vide Regiolse in Regia 3. lis civitaS, Regnalis curia, Regnale conREGIUM. Lucius III. PP. apud Gre- sistorium, in Charta ann. 1409. apud gorium lib. 3. tit. 38. cap. 23 : Quoniam Rymer. torn. 8. pag. 578. col. 1. Advocati Ecclesiarum jus Advocationis, T REGNANS, pro Imperans, legitur donationis vel emptionis titulo, aliisque apud Goldastum in Chartis 28. 47. 81. pro sua voluntate contractibus in alias et 86. transferre prgesumunt, fodrum, alberga| REGNANTE CHRISTO, Formula notis rias, Regium et simiha, tanquam a pro- Chartarum arithmeticis olim sap.pe supriis rusticis extorquenles, etc. Ubi Glossa peraddita, pro scriptoris arbitrio, hulla Regium, tributum Regi debitum inter- unquam certa lege, neque occasione pretatur. Vide Regalia. excommunicationis, qua Philippus I. ob | REGIUS, Prsecipuus, primarius. HacBertae repudium et Bertradam supernotione Regiam turrim dixit Ordericus ductam semel atque iterum percussus Vitalis lib. 10. quemadmodum Regias est, ut quidam somniarunt : quod quam nude vocabant majores januas palatio- a vero abhorreat, tarn valide ac manirum et basilicarum. Vide Regia 3. feste demonstrarunt Beslius et BlondelJUT Vossius lib. 1. de Vitiis serm. lus, ut nemo contra obmutire in postecap. 33. pbservat a plerisque Davidem rum ausurus sit impune, inquit Mabildici Regium prophelam vel psaltem, pro lonius Diplom. pag. 204. Et certe longe quo mallet Rex propheta vel psaltes ; ante hanc excommunicationem, anno quod Regius non sit Rex ipse, sed ad scilicet 889. habemus Chartam anno 11. Regem pertinens : quare potius Nathan quo morluus est Karolus Imperator. Reipsi diceretur Regius propheta, etsi non gnante Domino nostro Jesu Christo, nobis quasi propheta, quomodo vir Dei erat, autem expectante Rege ab ipso largitore. sed quia n'lius Regis. Haec apud Baluzium in Notis ad Actum 1 REGIUS HOMO, Fiscalinus ; Regia cxxxvn. 1. torn. 2. Capitul. col. 1535. et femina, Fiscalina, in Lege Ripuar. tit. seq. ubi pluralaudat vetera monumenta 16. 11. Vide Homines Regis in Homo. Philippo I. antiquiora, in quibus exstat T REGIUS MORBUS, Lepra veteribus. S. haec formula. Adde Mabillon. Diplom. Hieronymus lib. 2. adv. Rufinum sub pag. 199. 201. 422. etc. Verba autem Ren'nem : Post aliquantum temporis compu- gem expectante vel sperante quae saepius truit morbo Regio. Vide Morbus regius. Regnante Christo subjunguntur, interre| REGLOBARI dicitur exercitus disper-gnum significant, non semper in toto sus cum in unum globum redit, in regno, sed interdum in peculiar! provinBarthii Glossario, apud Ludewig. torn. cia in qua Charta condita est, nempe 3. Reliq. MSS. torn. 3. pag. 339. ex His- quod in ea provincia novus Rex necdum pro vero Rege haberetur. Vide notoria Palasst. Fulcherii Carnotensis. 7 REGLUVERE, pro Reglubere vel De- vam Historiam Occitan. torn. 2. pag. glubere, Excoriare, pellem detrahere. 164. num. 87. * Ssepius expio tantum animi aft'ectu Glossse Lat. Gr. : Regluvo, exSetpw. Alias Gr33C. Lat. : 'ExSlpw, Decorio, deglubo. additur, ut ex tribus Chartis subseItem : 'ExSepei, Deglubat. Vide Deglu- quentibus, praeter alias, patet. Charta Boson, milit. in Chartul. eccl. Vienn. bare. * REGMA, Epilepsia seu morbus cadu- fol.31. r. col. 1 : Hanc Cartam scripsi cus, interprete Campio. Mirac. S. Raym. in mense Januario, anno Domino RePalmar, torn. 6. Jul. pag. 658. col. 1 : gnante et regem expectante. Alia Riquini Item Petrus, filius Ribaldi de Crema, ci- Tull. episc. ex Chartul. Cluniac. ch. vis Cremonensis, habens filium sxpissime 198 : Acta sunt haec... anno ab incarnade Regma cadentem, etc. tione Domini mi. ordinationis vero nosj REGMEN, pro Regimen, ut Tegmen trse iv. Indiclione iv. epacta ix. concurpro Tegimen. Walafridus Strabo de rente vj. imperante Heinrico IV. Regnante SS. Martyr. Hyensibus, torn. 1. Jan. Domino nostro Jesu Christo feliciter. pag. 237 : Amen. Cbartul. album Corb.: Actum est hoc anno ab incarnatione Domini 1135. Quique fuit prid_em patrise per Regmina princeps, Nomine pro Christi est factus tune verna minorls. Regnante eodem Domino nostro Jesu

96

REG

REG

REG
idem Innoc. serm. de S. Silvestro : Romanus pontifex in signum Imperil utitur Regno, et in signum pontiftcii utitur mitra ; sed mitra semper utitur et ubique ; Regno autem nee ubique nee semper, quia pontificalis auctoritas et prior est et dignior, quam imperialis. Coronae istius Pontiflcia3 formam describunt Acta Alexandri III. PP. apud Baronium ann. 1159. de Hadriano IV : Consecratus est in Summum Pontificem, et secundum solitum Ecclesias morem Regno de more insignitus, mitra turbinata scilicet cum corona. Eadem Acta de ipso Alexandro ann. 1178 : Et in Pascha Regnum solenniter induit. Adde Epist. ejusdem Pontiflcis. [Ordo Rom. apud Mabillonium torn. 2. Musei Ital. pag. 93 : Regnum , quod ad similitudinem cassidis ex albo fit indumenta.] Ejus modi porrp fuisse forma? Camelaucium Constantinianeum , Coronam scilicet cum mitra quse caput operiret, fuse docuimus in Dissert. 24. ad Joinyillam. Sed postmodum Regnum Pontificium triplici corona adornatum est. [* Alia scilicet a Bonifacio VIII. tertia vero ab Urbano V. addita. Vide eumd. Geo'rg. Rhodig. ibid. lib. 1. cap.27. num. 1.] Ceremoniale Roman, lib. 1 : Tiaram, quod Regnum appellant, et triplici corona ornatum Pontificis capiti imponunt. Et lib. 3 : Est praeterea tiara triplici corona ornata, quod Regnum appellatur, per quam significatur Sacerdotalis et Imperialis summa dignitas atque poteslas : hac tiara utitur Pontifex in maximis solennitatibus eundo ad Ecclesiam et redeundo : sed nunquam ilia ulitur in divinis. Nescio an Regnum, seu Coronam Papalem, an vero mitram ipsam Pontificiam intelligat Petrus Damiani lib. 2. Epist. : T&det csstera vanitatis attexere, non ridenda, sed gemenda ridicula,.... Papules scilicet infulas, gemmis micantibus, aureisque bratteolis per diversa loca corruptas. REGNUM, Corona pensilis supra altar i a , in eedibus sacris. Anastasius in Leone III. PP. : Fecit isdem Beatissimus Pontifex in basilica B. Andreas ubi supra, Regnum ex auro purissimo cum gemmis pretiosis pens, libras 2. et uncias quinque. Ibidem : Fecit Regnum ex auro purissimo pendens super altare majus ex gemmis pretiosis ornatum. Rursum : Regnum Spanoclistum ex auro purissimo cum cruce in media pendens super altare. Adde pag. 150. Denique sub flnem Vitae ejusdem Leonis : Regnum super altare ex auro purissimo diversis ornatum lapidibus pretiosis pens. lib. 2. uncias 6. In Gregorio IV : Regnum aureum unum, quod usque hodie super altare dependet, etc. Ita alibi non semel hac notione pag. 174.184.188. 191. 193. et Guillelmus Bibliothecarius in Stephano VI. pag. 236. De ejusmodi coronis super altaria appensis pluribus egimus in Descriptione ssdis Sophianse num. 43. ^ 2. REGNUM, pro Imperium, in Charta 55. et aliis, apud Goldastum. Vicissim Imperium pro Regnum, in veteri Charta apud Perardumin Burgundicis pag. 23. Vide Mabillon. Diplom. pag. 195. | REGNUM, nude per excellentiam dicitur Regnum Neapolitanum apud Jurisconsultos preesertim Italos; hinc apud nostros Cheval du Regne,pro Equo Neapolitano, Coursier de Naples. Vide Brencmannum in Dissertatione 1. de Rep. Amalphitana pag. 17. et Baile torn. 1. des Reponses aux Questions d'un Provincial cap. 15. pag. 103. edit. in-8. [** Occurrit in Annal. Fuldens. part. 5. ad ann. 885.

Christo, ad laudem et gloriam sui nomi- chiep. Salern. apud Murator. torn. 7. nis et majestatem ; regnante vero domino col. 21 : In extremis inter csetera facinora Ludovico ad nutum omnipotentis Dei, Zachariam quoque filium Joiadas, tutoris anno inaugurations ejus 27. unctionis quondam ac Regnificatoris sui inter ternplum et altare lapidare prsecepit. vero Ludovici junions anno quarto. * REGNARE ALICUBI, Habitare, verT REGNIGENA, In regno natus, indisari. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. gena. Charta ann. 1355. apud Ludewig. de Mazaugues : Requisitus si vellet aliqua torn. 5. Reliq. MSS. pag. 600 : Dominus dicere de facto Cravi et Arelatis : dixit Joannes Bohemias Rex et illustris domiquod non, quia non Regnaverat seu con- nus Carolus primogenitus ejus... prsetenversatus fuerat in partibus illis. dentes commodum regnorum Boemise et | REGNARI, Regi subesse, esse subPolonise, ac Regnigenarum et incolarum imperio. Vetus Interpres S. Irenaei lib. ipsorum, etc. 4. cap. 33. num. 11. ult. edit. : Omnibus * REGNIS, Gall. Rene, Habena, lorum. qui Regnantur sub ipso, significabant, Charta ann. 1312. ex Bibl. reg. : Aliqui etc. Et Jib. 5. cap. 24. num. 3 : Cujus de consulibus de Albia, qui ceperunt dicenim jussu homines nascuntur, hujus tum bajulum ad Regnes equi sui, et qui jussu et Reges constituuntur, apti his qui fecerunt cessare prsedicta. illo tempore ab ipsis Regnantur. Est pro 1. REGNUM, Corona regalis. Gesta Graeco SaadeueaOau Constantini Magni pag. 483 : Jussit eos * REGNARIUS, vulgo Renaire, Offi- secum prandere,.... et singula lecta eis cium ecclesiasticum in ecclesia Laudu- sterni; in uno lecto jussit ad capite Renensi, cujus est sceptri genus sen vir- gnum poni. Anastasius in Constantino gam coram eo, qui thura facit, deferre; PP.de Tiberiolmperatore eumdem Ponunde vocis origo. tificem Constantinopoli excipiente : In 1" REGNATIO, Regnum, regni adminis- die autem qua se vicissim viderunt, Autratio, regimen. In principio Regnationis gustus Christianissimus cum Regno in suse pene spoliatus fuerat, apud Corne- capite seseprostravit, pedes osculans Ponlium Zantfliet in Chronico. Chronicon tificis. De corona Imperial! intelligendus Angl. Th. Otterbourne pag. 67: Postmo- etiam, ni fallor, idem Anastasius in dum autem prophetavit idem vir (Ulfri- Theodoro PP. de quodam Mauricio CharCUS) de captione, liberations et Regna- tulario antarta ; quia sibi Regnum impotione ejusdem Stephani, etc. nere voluisset, seu ut alii emendant, quia | REGNATUS, Idem quod Regnatio.affirmabant eum sibi Regnum irnponere Ratherius Veron. lib. 1. Praeloq. apud velle. Et in Adeodato PP.: Mezzetius, qui Marten, torn. 9. Ampliss. Collect, col. erat et in Sicilia cum exercitu Orientali, 807: David, fratribus reprobatis, in Re- intartizavit, et arripuit Regnum, id est gem a Deo electus : quia Dei munere eos- coronam Imperialem. Idem denique dem regno pr&cessit, numquidnam et ge- Anastasius in Hormisda PP. : Eodem nere superavit, aut illius progenies prop- tempore venit Regnum cum gemmis preter Regnatum alia, quam eadem quam tiosis a Rege Francorum Clodovseo Chrissine Regnatu protulit natura ? tiana donum B. Petro Apostolo. Hincma* REGNESGERE. Glossar. vet. ex Cod. rus Remensis in Vita S. Remigii : Chloreg. 7641 : Regnescit, desidescit, Leg. For- dowicus Rex gloriosus coronam anream san Requiescit, desidescit, desidiosus est: cum gemmis. quse Regnum appellari solet, REGNIAGIUM. Charta Milonis de B. Petro, sancto Remigio suggerente, diGranceio Milit. ann. 1193. in Tabular. rexit. Eadem pene habet Flodoardus lib. Albaeripse Diceces. Lingon. : Dedit nobis 1. Histor. Remensis cap. 15. Atque, ut pasturas suas de Verney, sicut aqua ejus- par est credere, dem villas dividitur versum campum, liExinde Pontiflces Romani in publicis bere et absque retentione, et quod nos fa- ceremoniis hac corona a Chlodovseo sibi ciamus ibidem Regniagium, id est bor- indulta uti coapere, quam Coronam Imdam, si nobis necesse fuerit. perialem vocat Durandus lib. 3. Ration, t REGNICOLA, Indigena. Gesta Man- cap. 13. num. 8 : Romanus Pontifex in fredi et Conradi Begum apud Murator. signum imperil utitur Regno, id est Cotorn. 8. col. 609 : Legem ponit Regnicolis, rona Imperiali : et in signum Pontiftcii nevosque secretarios... statuit. Constitu- utitur mitra, sed mitra semper utitur et tiones Frederici Regis Siciliae cap. 7 : ubique, Regno vero non semper :... nam Censemus, ut in tota Sicilia... quatuor eo non utitur nisi certis diebus et locis, justitiarii nobiles et Regnicolse, pollentes nunquam intra Ecclesiam , sed extra. diviliis, debeant anno quolibet ordinari. Bruno Signiensis Episcopus de VestiChronicon Dominici de Gravina, apud mentis Episcopor. : Summus autem Poneumdem Murator. torn. 12. col. 549 : tifex propter hoc et Regnum portat, sic Guerram perftdam intulerunt in regnum, enim vocatur, et purpura utitur, non per ex qua... plurimi Regnicolae perierunt. significationem, ut puto, sed quia ConsAdde col. 563. 570. 7i6. Diploma Caroli tantinus Imperator olim B. Silvestro omRegis Hungarian ann. 1327. apud Lu- nia Romani Imperil insignia tradidit. dewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 478 : Adde Jacobum Stephanescum de CoroDe regno nostro Hungarias ipsis aliqua nat. Bonifacii VIII. PP. lib. 2. cap. 6. 7. subsidia per quoscumque nostros Regni- 10. Vide S. Hieronym. lib. 2. in Ruffln. colas afferatur. Stylus Parlamenti cap. cap. 7. Epist. 74. [Ordinem Rom. apiid 4 : Et in omni loco omnibus Regnicolis, Mabilloniumtom. 2. Musei Ital.pag. 168. etc. Nostri Regnicoles vocant, non ipsos 171. et seqq. pag. 258. 340. 454.] indigenas proprie, sed alienigenas seu * Quam hsec falsa sint, vel ex hoc uno advenas pari jure cum indigenis potien- manifesto apparere scribit Georg. Rhotes. Observat Vossius lib. 3. de Vitiis dig. de Liturg. Rom. Pontif. cap. 27. lib. serm. cap. 41. non minus avaXoyw?, Re- 1. num. 2. quod eo capitis ornamento, gnicolas dici quam Ccelicolas, sed usum multo post sasculum vij. ut ex allatis a yeterum non admisisse ; nollet tamen Cangio patet, usi fuerint; et quidem non in versu semper damnari. ubique, nee semper, ut idem Rhodig. REGNIFICARE, in Regem constituere. ibid. num. 6. probat. ex Serm. 3. Innoc. Utitur Lucifer Calaritanus lib. de Re- III. PP. :In signum spiritualium contulit mihi mitram, in signum temporalium degibus Apostaticis. f REGNIFICA.TOR, Qui constituit in dit mihi coronam: mitram quoque pro Regem. Chronicon Romualdi II. Ar- sacerdotio, cofonam pro regno. Rursum

REG

REG

REG

97

T REGNUM ANGLLE, quando primum Cod. tit. 17. leg. 3. et Henricum Valeab exteris nationibus Regnum dici coe- sium ad lib. 15. Ammiani. De Regradaperit, dpcet Elmhamus in Vita Henrici tione seu retrusione in ultimum locum v. Regis Angl. cap. 35. his verbis : In (poena scilicet Canonica,) agunt Gregohoc eciam ConciZio(Constantiensi).AnrJia rius M. lib. 1. Epist. 81. Innocentius III. nomen nacionis sive Regni, quod ante hssc lib. 2. Epist. 11. can. Presbyter 82. dist. tempora, livore prsepediente, apud alieni- can. Prsecipimus 95. dist. can. Mandagenas consequi non valebat, de cetera mus 19. qusest. 3. cap. Interdiximus, de perpetuis temporibus duraturum , me- ^Etate et qualit. cap. Licet quibusdam, diante industria ejusdem Principis, est de Regular. Goffridus Vindoc. lib. 2. sortita. Epist. 12. Stephanus Tornac. Epist. 17. * REGNUM APOSTOLICUM, Sedes Ro- Hugo Flaviniac. pag. 181. etc. Obtinuit mana. Charta Otton. imper. ann. 962. etiam ea inter Monachos. Vide Nomasinter Gens. eccl. Rom. : Et ut ille qui ad ticum Cisterciense pag. 310. 315.316. 324. hoc sanctum atque Apostolicum Regnum 338. 339. 340. etc. et Guigonem II. Prioeligitur nemine consentiente consecratus rem Cartusiensem in Statutis ejusdem fiat pontifex. Ordinis cap. 77. p^Alia apud Altaserram 3. REGNUM, pro Ducatu, seu provin- de Jurisdict. Eccles. lib. 9. cap. 9.] * REGRADUM, Honorarium, Gall. Hocia Ducis, [in Lege Alaman. cap. 35.11.] Lex Bajwar. tit. 2. cap. 10. | 1 : Sinoraire, appointement. Charta Henr. reg. quis filius Ducis tarn superbus vel slultus fue- Angl. ex Cod. reg. 8387. 4. fol. 62. r : rit, ut patrem suum deshonestare volue- Constituimus Arnaldum Bonelli unum rit,.... vel Regnum ejus auferre ab eo. consiliariorum nostrorum in ducatu nosDecreta Tassilonis Ducis Baj warise apud tro Acquitanise, quamdiu nobis placuerit, Canisium et alios : In anno 22. Regni percipiendo tale Regradum per annum, religiosissimi Ducis Tassilonis gentis Baj- quale alii de consilio nostro hactenus perwariorum, etc. [Fragmentum Historiae cipere consueverunt. Vide Regressium et Aquitan. ubi de Duce Engolismensi, Regardum 1. apud Duchesnium torn. 4. pag. 82 : ReREGRATARII, REGRATATORES, Qui res gulares abbates et monachos maxima af- emunt, ut possint postea pluris vendere, fectu amoris amplectebatur, et consilio etaliquid de justo etsolito earumpretio eorum utilitatem Regni administrare cu- insuper corradere, unde vocabuli etyrabat. Vide Rex, Dux, Comes.J mon, quod frustra ab Anglico deducit * Vide Coint. in Anna!, eccl. Franc, Skenseus : nostris enim Corradere, Retorn. 1. ad ann. 553. num. 10. Hevin. ad grater dicitur. Dardanarii videntur apArest. parlam. Brit, in Addit. torn. 1. pellari in Jure civili : Ultimi negotiatopag. 365. torn. 2. pag. 78. et Tract, no- res, in leg. 6. Cod. de Dignitatibus (12, vura diplora. torn. 4. pag. 539. 1.) : rta^tyxaTc-^oi Graecis , et uuoxaTtrj* Regne vero inter jura, quse ratione Xot Philostrato lib. 4. de Vita Apollonii, feudorum percipiuntur, recenset Charta qui a primis mercatoribus, qui efxuopot, Ingerr. episc. Camerac. ann. 1281. ex et [jieyaXljAuopoi iisdem nuncupantur, suTabul. Capit. ejusd. eccl. : En manoirs, munt, quod aliis vendant : Regratiers en pres, en terres, en iawes, en rentes, en publics, in Consuet. Arvern. cap. 3. art. capons, en cens, en Regnes, en relies, en 2. Charta Ludovici VII. pro Aurelianensignerie, en justice et en quecumque au- sibus ann. 1178 : Regralarii non emant victualia infra banlivam, et vendant Autres choses. 4. REGNUM appellatur in Missa Moza- relianis. [Ubi vetus versio Gallica, torn. rabum una e partibus hostise, quara in 1. Ordinal. Reg. pag. 16. habet : Li Renovem partes frangit Sacerdos sacra fa- gratier n'achetent vitaille dedens la banciens. Vide Cardinalem Bona lib. 1. Re- lieue, por que Us la vendent a Orliens. rum Liturgic. cap. 11. num. 5. [et Ma- Litera3 Caroli primogeniti Regis Hierobillonium in Appendice ad Liturgiam sol. et Sicili33 ann. 1219. pro AndegavenGallicam pag. 449.] sibus, torn. 2. earumdem Ordinat. pag. REGNORUM LIBER, Qui vulgo Regum, 31 : Et nul homme ne peust vendre pain dicitur passim Tertulliano, Cypriano, a Regrat, ne vendre ble a Regrat en AnAugustino , Lucifero Calaritano , et gers. Et que nul Regratier, qui vive de Regrat, ne peut achater nulle chose pour aliis. * 1. REGOLIUM, Nomen carrocii seu vendre a Regrat, jusque a I'heure de tierce currus, in quo vexillum Parmense impo- de jour. Et que nul Regratier ne peust nebatur. Chron. Farm, apud Murator. aller, par luy ou par autre, encantre vitorn. 9. Script. Ital. ad ann. 1281 : Car- taille, pour les achater en chemin, tant rocii Parmensis, quod vocabatur Regohum comme les bonnes anciennes durent.] De Parmse, etc. Regratariis agunt prasterea Statuta Gil* 2. REGOLIUM, Locus concameratus, da3 Scoticse cap. 28. Iter Camerarii Scout videtur, fortean ab Italico Rigoglio, tici cap. 20. Leges Burgorum Scoticorum, spiraculum, Gall. Soupirail. Stat. Tau- cap. 72. Cowellus lib. 4. Instit. Jur. rin. ann. 1360. cap. 88. ex Cod. reg. 4622. Anglic, tit. 18. ult. Rastallus verbo A : Ante festum Paschatis possint in prse- Regrater, [Thomas Blount in Nomoledicta beccaria extra Regolia excoriare. xico verbo Regrator,] etc. Vide Forif 1. REGRADARE, E gradu dejicere,co- stallare. gere descendere. Gloss. Lat. Gra3c. et S3" Restrictiori notione yocem RigatGraec. Lat. : Regrado, xaTa6i6au>. tiere, quaa ejusdem originis est, acci* 2. REGRADARE, In gradu restituere. piunt Itali, pro eo nempe qui vestes Epist. Manasses archiep. Rem. ad Gre- interpolat, aut yendit interpolatas, Gall. gor. VII. ann. 1077 : In archiepiscopatu Fripier. Octavius Ferrarius in Orig. meo presbyteros degradavit et eosdem ite- ling. Ital. : Rigattiere, Recatone ; Hisp. rum Regradavit. Regaton ; Interpolator, auctarius : VeneREGRADATIO, xaTagi6aa[j.6c, in Glossis tis Strazzarolo : Qui vestimenta vetera Gr. Lat. Poana militaris, civilis, etcano- resarcit, interpolat et reconcinnat, ut canica, cum quis a gradu dignitatis deji- rius vendat, quasi reaptator, reaptarius, citur. S. Hieronym. Epist. 61. cap. 5 : Rigaltiere. Turn e Graaco vocis originem Finge aliquem Tribunitiae potestatis suo arcessere contendit. Benvoglientus illud vitio Regradatum, per singula militias potius derivatum censet ex italica voce equestris of/Ida ad tyrants vocabulum de- Raccatto, hoc est, a vestimentis veterivolutum, etc. Vide Cujacium ad lib. 12. bus recuperatis sive receptis, ut reconVII

cinnentur, unde et postea efformatum Raccatiere, pro quo Senenses, mutato r in I, dixere Ligrittisre. Hsec fere Mu-ratorius torn. 15. pag. 131. T REGRATARIA, Interpolatio, mangonium, Gallice Regraterie. Charta Richardi II. Regis Angl. ann. 1399. apud Rymer. torn. 8. pag. 85. col. 1 : Homicidia, deprsedationes, latrocinia, mahemia, extorsiones, oppressiones, Regratarise, ac excessus laboratorum, etc. REGRA.TARIA, dicta olim platea Parisiis, in Charta ann. 1218. in Tabular. N. D. de Campis Domus sita habetur in Regralaria juxta Judaismutn. * REGRATERIUS, idem qui Regratarius, Gall. Regratier, Leodiensibus Recopeur. Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 96 : Littera acquisitionis cujusdam platese , sitse Parisii in vico Jardinorum, a Maugeio Regraterio, etc. De anno 1277. Charta ann. 1355. torn. 2. Hist. Leod. pag. 422 : N'est droit que Recopeurs ne Recoperesses puissent ou doivent par eaulx ne par aultYuy achater a une liewe pres de Liege. REGRATIARE, Gratias agere, [Gallis plim Regracier,] apud Thomam Archid. in Hist. Salonitana cap. 50. [Rymerum torn. 1. pag. 308. in Literis ann. 1229. Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 526. in Charta ann. 1366. in Menoti Sermonibus fol. 147. et alios, quos laudat Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 20. Ital. Ringraziare.] 1 REGRATIARI, Eadem notione, apud Acherium torn. 6. Spicil. pag. 78. torn. 7. pag. 297. Muratorium torn. 6. col. 171. torn. 8. col. 192. torn. 12. col. 1105. Rymerum torn. 8. pag. 277. Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. 243. torn. 8. col. 164. etc. Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 262. in Statutis Vercell. lib. 3. pag. 97. in Glossario Lobinelli torn. 3. Histor. Paris, in Concilio Dertusano ann. 1429. et alibi passim. 1 REGRATIATIO , Gratiarum actio, in Processu de B. Petro Luxemburg, torn. 1. Julii pag. 559. [* Unde nostris Regraciation. Charta ann. 1436. ex Tabul. S. Germ. Prat. : Super hoc cum aliquibus matura deliberatione habita, post Regratiationes per eum factas, respondit, etc. Lit. remiss, ann. 1424. in Reg. 172. Chartoph. reg. ch. 439 : Pour lequel labour le suppliant n'ot onques aucun prouffit, ne Regraciation. A verbo Regracier, Gratias agere Gesta Ludov. Pii torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 167 : Li empereres Regracia moult I'evesque Ebroin, etc.] 1 REGRATIATORIE , Cum gratiarum actione, in Bulla Clementis VI. PP. ann. 1346. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 532. col. 2. | REGRATIATUS, qui gratias egit, a Regratiari, in Gharta Officialis Rotomag. ann. 1477. 1 REGRATIO, Idem quod Regratiatio, nisi ita legendum sit. Literae ann. 1285. apud Rymer. torn. 2. pag. 313 : Ad loca unde exeunt beneficiorum flumina, dignis Regrationibus revertantur. * REGRATIAMENTUM, Gratiarum actiq, Ital. Ringraziamento , Gall. Remerciment. Gabr. Barel. Serm. in Epiph. : Mille Regratiamenta darent. | REGRECIA, Idem quod Regressus 1. Placitum Narbon. ann. 862. in Probat. novae Hist. Occitan. torn.1. col.113 : Ipsas casas petineas cum curte, exitia et Regrecia! earum... ego retineo. s - REGREDI, Regerere, reportare. Cornput, ann. 1399. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 149. col. 1 : Solvi duobus bastaissis, qui portaverunt trabes Pro

13

98

REG

REG
nostras mobiles et immobiles, ubicumque sit, et totum hoc ita tenebo et observabo, sicut prsescriptum est, ego Raimundus Petri de Agantico : sic me Deus adjuvet, etc. 13. REGRESSUS, Reditus in possessionem rei dimissae vel amissae. Charta Bernard! de S. Walarico apud Kennettum Antiq. Ambrosden. ad annum 1171. pag. 127 : Manerium etiam totum de Wulgariscote cum omnibus pertinentiis suis dedi et concessi domino meo Regi... ita quod neque ego neque hseredes mei Regressum habeamus vel calumpniam aliquam versus aliquos de prsefato manerio. Defensiones Robert! Delphini contra Guillemum Comtoris apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 283: Cum ergo omnibus bonis et actionibus communibus, quoquo modo et ex quacumque causa essent communes, renuntiavit; sequitur ergo quod huic fideicommisso et actioni pro eo cornpetenti de bonis prsedictis non habet Regressum; quia remittentibus actiones suas non datur Regressus ad eas. Bleynianus Institut. pag. 450 : Instrumenta pro rerum amissarum recuperatione sunt, Regressus, quando deficiente eo,qui acceperat, aut in casu permutationis evictione subsecuta, res ad dantem revertetur. In re beneticiali maximo in usu est vox Regressus, Practicis nostris Regres, diciturque de eo qui beneflcium ecclesiasticum alteri transmisit aut cum eo permutavit certis conditionibus, quaesi non adimpleantur, primus possessor redire potest in possessionem beneflcii transcripti aut permutati: quando yero locus sit regressui a juris canoniei peritis queerendumest. T REGRESSUS PER CESSUM et decessum, in Praeconisatione Hectoris de Rupeforti in Episcopum Tullensem ex Regesto Cancellarise Apostolicae,Hist. Tull. pag. 615. * 4. REGRESSUS, Responsorii pars, quse post versum repetitur, vulgo Reclame. Caerem. vet. MS. eccl. Carnot. : Responsorium Circumdederunt cum versu et Regressu, sine Gloria. Ordinar. MS. Rotomag. : Cantore incipiente responsorium Sicut ovis ad occisionem, cum versu et Regressu. Infra : Cantor incipiat, Maria Magdalene, cum versu et Regressu. Rursum : Tres de majori sede cantent versum in pulpitum, Veni, Sancte Spiritas. Et dum cantabunt, chorus flectat genua. Regressus, Et repleti, etc. Passim ibi occurrit. * REGRETA, pro Regratarius, Gall. Regratier. Reg. Cam. Comput, Paris, in Bibl. reg. sign. 8406. fol. 180. y : Domania in prxpositura Parisiensi... De sex denariis Regretarum, pro xlviij. lib. xvj. sol. per annum. De ferperiis et allacariis, pro uy xx . iiij. lib. per annum. Vide supra Regraterius. * Regreter, Invocare, implorare sonat, in Lit. remiss, ann. 1400. ex Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 391 : Poingdestre feri le suppliant de son coustel sur la teste, en disant qu'il le tueroit; et lors ledit exposant commenca a Regreter Nostre Dame de Mont fort. * REGROSSARE, In mundum denuo redigere, luculentius chartam iterum describere. Sent, arbitr. Guill. archiep. Lugdun. ann. 1335. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 385 : Quse (literse) factae et grossatss... possint ad requisitionem dictarum partium et cujuslibet earumdem refici, redictari et Regrossari. Vide Ingrossare 1. 1 REGUA, Rivus. Donatio facta Monasterio S. Victoris Massil. ann. 1043. apud

REG
Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 406 : Cum molinis et illorum sedificiis, et cum Reguis et caput-reguis, et ortis, et aquis, et fontis, et cum decursibus vel recursibus. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Regua, Prov. Sulcus, sulculus, lira. Vide .Riga 1. REGUAITA, Custodia. Vide in Wactte. 1 REGUARDATOR, Idem qui supra Regardator forestse, in Regardum 2. Vide mox locum in Reguardum 2. 1 REGUARDLffi, Excubiae. Statuta Montis-Regalis pag. 179 : Milites et famuli curix teneanlur et debeant portare, seu portari facere et habere lumen de nocte, eundo per dictam civitatem, exercendo officium Reguardiarum. Vide Warda. 1 REGUARDIUM, REGARDIUM, Idem, ut puto, quod supra Regardum 4. Census annuus, praestatio. Charta ann. 1235. e Polyptycho Fiscamnensi : Rogerius Anfrei tenet ix. acras terre, et debet facere submonitiones et nammia capere, et grantiam retegere et mundare et carmum, et debet deferre Fiscannum lac et Reguardia. Alia Charta ann. 1258. ex eodem Polyptycho : Unum par pannorum in dorso et Regardium sufficiens, quotiens dictum Bernardum vel suos hseredes contigerit maritare. jl. REGUARDUM, Idem quod Reguardium. Historia Beccensis MS. pag. 447. n. 2 : Eidem S. Lamberlo concessit decimam denariorum et redecitnam omnium bladorurn et decimam Reguardorum. Chartularium SS. Trinitatis Cadomensis fol. 33. v: Quse ad eum pertinent tarn in hominibus quam in campis...in censis, et in Reguarz, et in omnibus eschaementis, quse ad dominum pertinent, etc. Vide Regardum 4. 12. REGUARDUM, Visitatio forestarum, vel quod inspector! forestarum solvitur pro earum visitatione. Charta Roberti Ducis Normanniae Richardi fllii, e Regesto P. Camerae Comput. Paris. : Baldricusetregardator et panagator mearum forestarum habens tantum in donis et liberationibus Reguardi etpanagii, quantum unus ex magistris reguardatoribus et panagatoribus meis per totam Normanniam. Vide Regardum 2. 1 3. REGUARDUM, f. Idem quod infra Respectus, Mora, dies dilatus. Charta conventions Raimundi Comitis Barcinon. cum Ermengaudo Comite Urgell. ann. 1064. Marcae Hispan. col. 1126 : Et ego prsedictus Ermengaudus commonit nomen devedare, et ipse nuntius qui me commovererit, Reguardum non habebit ibi. Hoc est, si bene interpreter, Nullam in me moram habebit, statim obtemperabo. * Haud scio an non melius Merces, salarium intelligatur. Certe nostri Reguerredonner, pro Remunerari, dixerunt. Ital. Riguiderdonare. Charta manumiss. ann. 1380. in Reg. 142. Chartoph. reg. ch. 233 : Je Jaques de Vergey chevalier sire d'Autrey, en remuneration et en Reguerredonnant lesdis services, ay franchy lesdiz Jehannot et Renier. Vide Regardum 1. 1 REGUAYTA, Custodia. Vide in Wactse. * Reguest, eodem significatu, in Lit. Phil, ducis Burg. ann. 1367. inter Probat, torn. 3. Hist. Burg. pag. 21. col. 2 : Faire bonne garde par jour et bon guest et Reguest par nuit en laditte ville (de Dijon). Lit. remiss, ann. 1450. in Reg. 185. Chartoph. reg. ch. 18: Bernart Faure bouvier et Jehan Bermet... alerent faire la

Regrediendo dictas trabes et alia, viginti denarios. 1REGREGARE, Recolligere,in Glossario Barthii, ex Hist. Falsest. Fulcherii Carnot. apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 299. * REGRESSA, Praestatio annua, quod singuiis annis regrediatur, sic dicta. Reg. feud. Aquit. in Cam. Comput. Paris, sign. JJ. rub. fol. 20. v: Willelmus de Lugenhac.... recognovit quod.... debebat pro hiis, quse tenebat a dom. rege in parrochia S. Albini et de Lugenhac, pro Regressa, retornove, seu in adjutorium exercitus, quando dom. Geraldus de Monte trepidanti faciebat exercitum dicto domino regi Anglise, vj. sol. viij. den. Vide Regressus 1. et Retornus 1. 1 REGRESSIUM, Idem quod Regressus 1. Charta aerae 944. torn. 3. Annal. Benedict, pag. 696. col. 1 : Terras cultas et incultas, pratis, pascuis, silvis, garricis, molendinis vel molinaribus , fructibus, via ductibus, vel reductibus, aquis aquarumve decursibus, exitia et Regressia earum. Testamentum ann. 989. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 103 : Dono mansum unum cum curie et exio et Regressio suo, et cum qualuor modiatis de vineis. Similia leguntur ibid. col. seq. in Charta ann. 1058. et alia ann. 1069. ex Archivo S. Victoris Massil. armar. Forojul. num. 13. et 28. et alibi non semel. . jl. REGRESSUS. Charta Willelmi Sancii Comitis apud Stephanotium torn. 1. Antiquit. Vascon. MSS. pag. 481 : Curtem de Brocarez donamus S. Severo cum exitibus et Regressibus, sicut nos tenemus et poKsidemus. Alia vetus Charta apud eumdem Stephanot. torn. 1. Antiquit. Occitan. pag. 329 : Cum mansis, campis, in curtis, hortis, cum exeis et Regressibus, cum ecclesia S. Hylarii constructa, etc. Similia passim occurrunt in veteribus Instruments, ubi Regressus idem sonat quod redditus, proventus, ut satis patet ex Charta ann". 1153. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 544 : Ego Raymundus Trencavelli Riterrensis Vicecotnes dono tibi Rogerio de S. Benedicto, ac fuse posteritati, meum castellum quod vocatur Eisalabra, videlicet cinctum superiorem cum suis exitibus atque Redditibus, seu Regressibus, ut in aliis hujusce formulae locis legitur. Vide Regressium et Exius. * Melius, ni fallor, quam -Tributum pro facultate pascendi animalia, ut interpretatur D. de Foy torn. 1. Notit. diplom. pag. 179. qui ibidem minus attente scribit vocis hujus explicationem deesse in Glossario Cangii. [** Vi33, saepius in chartis exitus et introitus. Charta ann. 744. apud Hergott. Geneal. Diplom. Gent. Habsb. Cod. -Prob. num. 1 : Haec loca supernominata conservis et ancillis peculiaribus cum domibus.... campis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, mobilibus adque immobilibus, cultis et incultis, viis discendentis adque Regredientis, cum omnia adjacentia, etc.] 1 2. REGRESSUS, Idem q uod Practicis nostris Recours, Pries, cautio ; hinc Recursum habere, pro Sponsorem appellare. Ulpianus leg. Sed et si. \ Item si res Dig. tit. 3. de haeredit. petit. : Nisi emptores Regressum ad bonse fidei possessorem habent. Et tit. 2. de Evictionibus leg. 1 : Sive tola res evincatur, sive pars, habet Regressum emptor ad venditorem. Charta venditionis ann. 1161. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 6. col. 194 : Prssterea donamus inde vobis et vestris Regressum super omnes res

REG

REG

REG

* Riule, eadem notione, in Inventar. et uxor consortes in uno et eodem monte, nuit Reguet et garde a, I'environ desdiz MS. eccl. Gamer, ann. 1371 : Item un sive una et eadem Regula montium, utriheritages. V. Wactae. 1 REGUDA. Charta Brivatensis ann. livre contenant le Riule, que les enfants que non habeant, nee habere possint, nisi 1376 : Renedictus Anthoni facial Regu- lisent en Quaresme. Ruile, regula, in unam consortium tantum, et pro uno condam in hospitio Crotse. Haud scio an idem Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. sorte habeantur. Vide Regulatus 3. et ReFranc, pag. 194. Hinc Vie ruilee, pro gulatores in Regulare. sit quod Reguayta, Custodia. | REGUDES, f. Redditus, proventus,Reglee, apud Christ. Pisanam in Carolo 1 8. REGULA, Versus, versiculus. Voces nisi quis malit idem esse quod Reguar- V. part. 3. c. 11. Regulas et linese, recentioribus in usu, dium, Census annuus. Consecratio Ec3. REGULA, Idem quod Canon poeni- pro versu libri seu vemiculo, ut Latini clesiae S. Petri Campi-Rotundi ann. 1169. tentialis, in Capitulis Aithonis Episcopi loquebantur, prorsus reprobat Vossius Marcee Hispan. col. 1352 : Prseterea con- Basileensis cap. 6. Leo IV. PP. in Epist. lib. 1. de Vitiis serm. cap. 26. cessit dicto monasterio omnes Regudes, vel ad Episcopos Britanniae cap. 4 : Qui *: 9. REGULA, Proclamatio, auctio, ut gualescumque donationes sive possessio- divinationes expetunt, et morem genti- videtur. Arest. scac. Paschffi ann. 1276. nes, vel acquisitiones, quas praefatum mo- lium subsequunlur,... sub Regula quin- in Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, nasterium habet... vel deinceps juste ad- quennii jaceant, i. quinque annorum fol. 37. r. col. 1 : De domino Nicholao quisierit. poenitenti33. Malemains, qui de boscis suis, in quibus * Concessiones a regibus factse desi| 4. REGULA, pro Regiola, dominus rex habebat tertium et dangegnari videntur, vel proprietates, domi- mendose. Vide Regiolse, in Regia 3. ut puto, riumj fecit Regulam ad vendendum, linia. Vide supra in Regalia 2. centia non petita, nee solvit tertium et | 5. REGULA, Monasterium a Regula 1. REGULA, Canon, exactio, pensitadangerium. tio. Charta Athanasii III. Episcopi monastica in eo observanda sic dic* 10. REGULA, pro Regularis, monastiNeapolitan! sub ann. 937 : Ut nullam tum. Tabularium sanctae Marias AndeRegulam, nullumque censum , neque gavensis : Maihias civitatis Nanneticee cae regulse addictus. Charta ann. circ. Comes, etc. Letburgis abbatissa monaste- 992. apud Lamium in Delic. erudit. inter aliam conditionem in eodem Monasterio S. Severini aliquando haberet. Infra : rii S. Marise Andecavse civitatis nos roga- not. ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 2. Sine omni censu vel Regula, omnique vit, ut in urbe Nannetica locus sibi dare- pag. 316 : Dominus Petrus, religiosus tur, ubi monacharumRegulam construere presbiter et monachus, abbas Regula ipconditione, etc. sius monasterii sancti Fidelis, etc. 2. REGULA, pro Necrologio. Hinc in possit. | 6. REGULA, Principium, axioma, vel1 REGULA. CANONIOA, Regula inscribi, idem valet ac in Necroargumentum seu hypothesis. Vetus In- canonibus consentanea. Norma sacris logio, quod in omnibus fere MonasteCapitulare 4. riis, maxime Benedictini Ordinis, idem terpres S. Irenasi lib. 2. cap. 7. num. 2 : ann. 806. cap. 2 : Ut omnes Episcopi poSoluta est ipsorum, secundum suam Re- testalive secundum Regulam canonicam Codex et Martyrologium, et Regulam, et Necrologium contineret, et ex iis quo- gulam, maxima blasphemia. Utitur alibi. doceant, et regant eorum ministeria, tam tidie in Capitulo aliquid Monachis prae- Nos quoque^egriesappellamus principia, in monasteries virorum quam puellarum, legeretur : ex Martyrologio, ut oratio praeceptaet axiomata, quae quis sequitur vel in forensibus presbyteris , seu relisancti diceretur : ex Regula, ut memo- in agendo vel ratiocinando. quo populo Dei. Adde lib. 6. Capitul. f 7. REGULA, Oppidum vel vicus et cap. 246. riae mandaretur, ex Necrologio vero, ut pro defunctis hac die turn Monachis, ipsius loci commune, in agro Cadubrii | REGULA CANONICORUM, Eadem quae turn aliis in societatem beneflciorum seu Cadorino. Statuta ejusd. Cadubrii Monachorum. Capitulare Aquisgran. adscitis oraretur : defunctorum enim et lib. 1. cap. 16 : Jubemus, quod eligantur ann. 816. cap. 3 : Quia vero canonica probenefactorum nomina referebantur in singulis annis Jurali in Cadubrio... unus fessioa multis, partim ignorantia, partim eum codicem, ut pro iis obituum diebus pro qualibet Regula, et quselibet Regula desidia, dehonestabatur, operss pretium preces ab omnibus funderentur. Capitu- suum Juratumeligereteneatur simul cum duxirnus, Deo annuenle, apud sacrum lare Aquisgranense ann. 817. cap. 69 : suo vel suis maricis. Cap. 58 : Quilibet Conventum ex dictis SS. Patrum... in Ut ad Capitulum primitus Martyrologium maricus... teneatur... procurare... quod unam Regulam canonicorum et canonicalegatur, et dicatur versus, deinde Regula, omnes et singulss stratse et vise, ac etiam rum congerere, et canonicis vel sanctimoaut Homilia quaelibet legatur. Hinc An- calles et pontes existentes in suis villis et nialibus servandam contrade.re, ut per notatio nominum In Regula, in Charta Regulis, teneantur curatee et mundse ab earn canonicus ordo absque arnbiguitate ann. 1177. apud Buzelinum lib. 2. Gallo- omni immunditia... et sint latse et largse. possit servari. Et quoniam illam sacer Fl. cap. 23. Bernardus Mon. in Consuet. Caput 47. eorumdem Statutorum inscri- Conventus ita etiam laudibus extulit, ut Cluniac. MSS. cap. 76. 41 : Et sic pro bitur : Ad quern appellari possit a senten- usque ad unum iota observandam percenomnibus fit unum officium cum generali tiis latis per dominum vicarium super seret, statuimus ut ab omnibus in eadem . Missa, et cseteris, quse fieri solent pro nos- qusestionibus vertendis inter Regulas et professione degentibus indubitanter tetris, excepta pr&benda, et brevium trans- communitates. Ibid. cap. 70 : Volumus et neatur, et modis omnibus sive a canonicis missione, ac Regulse annotatione. Marty- jubemus, quod aliqua Regula et commune sive a sanctimonialibus canonice degentirol. Corbeiense : Deinde tricenarius cum Cadubrii non audeat, neque prsesumat bus deinceps observetur*. Eadem habentur septenario, et ab uno quoque Sacerdote aliquo modo, colore vel ingenio, aliquem Missa pro eo dicitur,et ab aliis SO.Psalmi. forensem in vicinum sive Regulerium ac- lib. 1. Capitular, cap. 79. et in Addit. 3. In Regula ponitur. Alibi : Habeant offi- ceptare, nisi prius apparuerit dictum ta- cap. 3. 1 REGULA FERREA in judicio ferri cium, et septenarium, et tricenarium, et lem sic requirentem in vicinum assummi, annotalionem in Regula. Historia de per consilium fuisse admissum et accep- candentis adhibita. Chronicon Mutin. Fratribus Conscriptis torn. 2. Alamann. tatum in civem in forma, etc. Et si ali- ad ann. 1329. apud Murator. torn. 11. Goldasti, de anniversario : Hoc quoque qua Regula contra prsemissa et quodlibet col. 119 : Mutinensibus denegantibus, ut in nostra Regula placuit nobis conscribi, prsemissorum fecerit, condemnetur arbi- rei veritas se habebat, et Regulam ferut nunquam vel oblivio vel negligentia trio consilii, et quod omnis vicinitas, quae ream igne calefactam manu sumere offevaleat prsetermitti. Cardinalis Bona lib. ab aliqua Regula Cadubrii facta fuisset rentibus, quam accipiebant nulla habita 2. Rerum Liturgic. cap. 14. num. 2. ait, contra ordinem prsesentis statuti^ ipso laesione ipsi Mutinenses. Vide in Ferrum in Monasteriis viguisse hunc morem, et jure sit nulla. Rursum cap. 79 : Ad ma- candens. * Vectis, Gall. Rarre. Necrol. eccl. inplerisque adhuc manere, ut mitterent jorem utilitatem et commodiorem gubersibi invicem fratrum, amicorum, et be- nationem communium sancimUs, quod Paris. MS. : Candela qusedam Integra nefactorum defunctorum nomina, ut quselibet Regula, et commune Cadubrii evil super Regulam ferream, etc. Une diptychis inscriberentur: postquam vero possit et valeat, convocato marico suo, et Reilhe de fer, in Lit. remiss, ann. 1481. diptychorum usus desiit, in libro, quern aliis vicinis, disponere et statuere, et ex Reg. 209. Chartoph. reg. ch. 189. Necrologium vocabant, ea descripta, et lauda sua formare ac reformare, quibus Rille, in aliis ann. 1404. ex Reg. 159. ch. quotidie post lectionem Martyrologii ex dispositionibus et laudis factis, formatis 31/. et Raylle, ibid. ch. 110. Vide supra ipso codice eorum nomina lecta, qui et reformatis, ipsa communia et Regulse Penna 5. ipsa die obierant, et pro ipsis Psalmum dicta lauda teneantur et debeant exhibere REGULA SANGTA, Eadem, quae S. BeDeprofundis cum oratione competent! et prsesentare domino Vicario, petentes et nedicti. Vita S. Praejecti : Monasterium decantari solitum, sicut hodie fit in pie- instantes pro bono et ulilitate ipsarum construens, sub norma sanctse Regulse ibirisque Monasteriis. Cujus quidem con- eas et ea confirmari : et dominus Vicarius dem constituit virgines. Charta Ludovici suetudinis exempla varia suggerit Boni- possit et debeat ipsas et ipsa per totum Pii pro Monasterio Fossatensi in Tabufacius Moguntm. Epist. 24. 62. 84. 95. commune sive Regulam , aut majorem lario ejusd. Monast. fol. 7 : Ubi olim Mo106. Vide Chronicon Andrense pag. 487. partem eorum facta et deliberala, si juri nachi sub sancta Regula deguerunt. Infra et Haeftenum lib. 8. Disquis. Monast. consona... fuerint, confirmare. Denique Regula S. Benedicti dicitur. Ita Capitucap. 92 : Decernimus, quod si fuerint vir lare Pipini Eegis Italise cap. 11. Paschatract. 1. Disq. 6. 3.

100

REG

REG

REG

sius Radbertus in Epitaph. Walae lib. 2. cap. 21. Vita Eigilis Abb. Fuld. num. 6. 21. edit. Mabillonii, idem Eigiles in Vita S. Sturmii num. 20. Sisnaudus Episcopus Iriensis in Charta aerae 952. apud. Yepez torn. 4. etc. Id multis vir doctissimus probavit D. Philipp. Bastide Benedictinus in Dissert, de Antiqua Ord. S. Benedicti propagatione cap. 7. et ante eum Sandovallius de Prselio Clavigensi pag. 194. 195. Gharta, scripta ann. 20. LudovicilV. Regis Franc, in Tabulario Conchensi in Ruthenis num. 6: Degentes sub Regula S. Benedicti, qui Domino sedulo famulare videntur propter home Regulam sanctitatis. Vide Appendicem ad Capitul. pag. 1421. 523f Riulle olim nostris pro Regula dictum fuisse discimus ex veteri interpretatione Regulse S. Benedicti in Codice MS. Corbeiensi, ubi legitur : En cheste Riulle nous ammoneste sains Benoist aussi comme li pares li fil, Ausculta ofili. REGULA. SANCTORUM PATRUM, SS. Benedicti scilicet et Columbani. Vide eumdem Bastidam cap. 8. et Joan. Mabillonium in Prsefat. ad 4. tomum Vitar. Ord. S. Benedicti num. 37. %. [De modo quo Regula servabatur velrefprmabatur in monasteries Cluniacensib'us, legere poteris yisitationem quamdam abbatis in Mauziacense conventu factam (an. 1264): Cum dominus abbas Clun. Mauzaciense monasterium, tanquam pater abbas ipsius monasterii hoc anno visitaverit et ad reformationem ordinis statuerit in dicto Mauzaciense monasterio ea que sunt inferius annotata, scilicet quod silentium in claustro, monasterio, dprmitorio et refectorio cum summa diligentia custodiatur sicut moris est apud Cluniacum et qui in dicto silentio in dictis locis offenderit regulariter in capitulo puniatur... etc. (Chart. Clun. Coll. Burgund. B. N. t. 82, n 337.)] T REGULABILE, Quod regi vel moderari potest, apud Goclenium in Lexico. j REGULAMENTUM, a Gallico Reglement. Bleynianus Instit. pag. 140 : Et hseca Pragmaticis ordinationes, vel Regulamenta, et a Juris authoribus, formas, sive, ut alii legunt, normse vocantur. REGULARE, Componere, ordinare, res ad regulam et amussim exigere, Gall. Regler. Glossae Gr. Lat. : Kavov^w, Regular. [Goelius Aurel. de Tardis passion. : Regulantur vel diriguntur eorum vir lutes, etc. Epistpla Attonis Vercell. Episcopi torn. 8. Spicil. Acher. pag. 127 : Sacerdotibus verbis sirnul et exemplis po~ pulum convenit Regulare.] Epistola Theonae Episcopi de Officiis Palatinis : Sed quia, ut sentio, diversis offtciis estis adscripti, et omnium tu, Luciane, prsepositus diceris, quos omnes gratia Dei concessa potens es et Regulare, et instruere, etc. Synodus Beneventana ann. 1059 : Et quia erat Mathematicus, ab omni altaris ministerio depositus, in potestate Abbatis est ad Regulandum et corrigendum datus. Thomas Walsinghamus ann. 1389 : Ecce nostis, quod diu Regulatus fuerim per tutores, nee licuit mihi quidquam vel minimum facere sine illis, etc. Jo. Fprtescutus de Legibus Angliae cap. 6 : Sic et principi, filium suum, qui post eum populum Regulabit, legibus instrui, dum minor est, convenit. Utitur cap. 17. et alibi non semel. [Adde Statuta Mutinae fo!. 108. v. et Statuta Eccl. Argentin. ann. 1435. torn. 4. Anecd. Marten, col.

533. Ampliss. ejusd. Collect, torn. 6. col. genteis investitas ; ex quibus tres posuit super rugas, qui sunt in introitu Ecclesias 620. torn. 8. col. 79. 360. 361. etc.] * Nostris Reguler. et Rieugler. Lit. Presbyterii, ubi et Regularem ex argento ann. 1368. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, investito fecit, et posuit super eumdem pag. 132. art. 14: Pour entretenir la reule Regularem prxfatas tres imagines. Mox : des trois tours d'eschevinages, qui Reguler In superiori vero ruga, id est, in media ne se porroient par autre maniere, etc. presbyterii faciens alium Regularem ex Lit. remiss, ann. 1393. in Reg. 145. Ohar- argento investito, constituit super eum toph. reg. ch. 493 : Lesquels eschevins.... reliquas tres imagines, etc. In Leone III. se transportent au conseil a leurs mais- pag. 128 : Fecit et columnas argenteas tres et eschevins de Vervin, selon la loy sex, et Regulares duos ex argento purisduquel Vervin, la ville de Venderesse se simo pens. etc. Pag. 134 : Atque RegulaRieugle et gouverne. Hinc Reillie, dici- rem ibi super investitum ex argento puristur de eo, quod statuto tempore sit, in simo, et super ipsum Regularem posuit aliis Lit. ann. 1377. ex Reg. 111. ch. arcum, et gatnmadias ex argento,.... nee 214: Icelle Colette ala en I'abbaie de non et imagines tres, etc. Pag. 135 : Vela Monstier la Celle,.... demander I'ausmone modica de stauraci quatuor, quse pendent et Reillie, avec plusieurs autres povres in Regulari ante imagines... fecit, ubi sugens. Nisi sit pro Levamen, solatium, pra ad Fontes vela Tyria tria, quas penvel refectio. Vide Relevamen et Releva- dent in Regularem ante imagines, etc. In tlo 4. Paschali pag. 149 : Ubi etiam Regularem REGULATORES, in Italia dicti Rectores ordinavit, quern laminis argenteis superCommuniarum, qui rem publicam com- induxit pens. libr. 20. super quern constiponunt, regunt, etc. in Gompotp The- tuit arcus duos de argento, et gammadias saurarise urbis Bononise in Italia ann. quatuor, etc. Pag. 152 : Fecit etiam ante 1364. ex Bibliot. Regia. [Academici Crus- vestibulum altaris Rugularem investitum cani: Regolalore, Director. Com. Par. 6 : ex laminis argenteis,.... ubi et posuit arPer un principio, lo quale e custodia, e cum unum et gammadias, etc. Ex praereggimento de' suoi sudditi, e per esso e dictis Bulengerus, et ex eo Ludovicus Regolatore.] de la Cerda, Regulares fuisse existimat REGULARS, Lineas in charta ducere, virgas ligneas aut aereas, quibus vela exarare, quomodo Regler du papier di- adducebantur, aut reducebantur : quse cimus. Guigo I. in Statutis Cartusianor. quidem sententia quam a vero absit, ex cap. 28. | 2 : Scriptorium, pennas, cre- patet, quod Regulares dicantur suseo tam, punices duos,.... novaculas siveraso- tinuisse imagines, arcus et alia ornaria duo, punctorium unum, subulam menta, et ad eos appensa interdum unain, plumbum, regulam, postern ad fuisse vela, quaa etiam imagines inibi Regulandum, tabulas, graphium, etc. stantes velarent: tametsi baud omnino 1 REGULARS SE, Se tractare, mode- proclive sit divinare, quid fuerint. Id rari, conformare. Chronicon S. Bertini constat, Regulares versus Presbyterium apud Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, fuisse, quo fere loco rugss erant, ita ut col. 620 : Statum suse Ecclesias ad plenum ferme eo concesserim , ut Regulares cognovit, secundum quern sic se in expen- fuisse putem id, quod Graaei xiovta vosis pensionibusque Regulavit, ut ei redi- cant, Cancellos fusiles Leo Ostiensis : tuarii sua spe minime frustrarentur, et cum etiam ad cancellos altaris vela apsuus Conventus absque murmure aleretur. penderentur. Isidorus lib. 16. cap. 19. et Statuta Johannis Rolin Episc. JMuen- ex eo Papias : Regulare ses dicitur, quod sis ann. 1468. apud eumd. Marten, torn. ab aliis ductile appellatur, quale omne 4. Anecd. col. 506 : Inhibetur officialibus Cyprium est. Ductile vero dicitur quod et sigilliferis archidiaconorum, ne dein- malleis producatur : sicut contra fusile, ceps mandata contra juris forrnam et sti- quia fnnditur. Regula ssris, apud Warlum curias JEduensis, secnndum quern nefridum de Gestis Longobard. lib. 3. Regulare se debent, concedere audeant vel cap. 4. Vide nostram Descriptionem Mdis Sophianae num. 70. et supra Lauprsesumant. T REGULARE MONASTERIUM, Ubi de- duna. 2. REGULARES, apud Compotistas, seu gunt monachi, ad discrimen monaste- computi Ecclesiastic! conditores , alii riorum ubi degebant clerici seu cano- sunt solares, alii lunares. Regularis solis, nici. Diploma Ludovici Pii ann. 827. pro est numerus invariabilis datus mensi, Monasterio Dervensi, apud Mabillon. qui adjunctus concurrenti, declarat, qua S33C. 3. Bened. part. 2. pag. 630 : Apparuit, quod antiquitus Regulare monaste- feria septimanse quilibet mensis iniret, cujus fuerit regularis: rium fuisset; nos vero hanc diligentius laris a Regula, quia Diciturque Reguinvariabilis est. scire volentes...si ipse locus aptus esset ad Habent porro ortum Regulares a Marmonasticum Ordinem observandum, ve- tio, etc. Hsec pluribusexsequuntur Comrum et titrum clerici ibi degentes monas- potistse, ac in primis Fulbertus Carnotice vellent vivere, etc. Vide Monaste- tensis in Computo, Honorius Augustod. rium. lib. 2. de Imag. mundi cap. 81. 89. Du| REGULARE OFFICIUM. Ardo in Vita randus lib. 8. Rational, cap. 5. num. 5. 5. Benedicti Anian. num. 57 : At cum et Josephus Scaliger de Emendat. alterius diei Regulare explesset officium, temp. lib. 7. pag. 749. et 777. qui obseret Cursum persolvere vellet, etc. Mabillo- vat, Regularium doctrinam nunc esse niusin Onomastico ad calcem Actorum superfluam, cum via ad inveniendum SS. Benedict, sasc. 4. part. 1. existimat ferias longe expeditior sit per cyclum Regulare officium illud dici, quod ex Rpmanum, seu per literas dominicales. praescripto Regulae S. Benedicti; Cur- Vide R u p e r t u m lib. de Divinis Offlc. sum vero esse illud, quod ritu Romano cap. 16. Florentinum Wigorn. ann. 415. recitabat Benedictus ex ipsius Vita. et Petavium in Auctario lib. 8. cap. 1. REGULARES. Anastasius in Ste- 7. 8. phano IV. PP. pag. 96 : Fecit enim et REGULARIS LUNARIS, est numerus intres Regulares argenteos super rugas, per variabilis, datus mensi ad inveniendum quas ingrediuntur ad altare, ubi imagi- Lunam in Kalendis mensium singulones in frontispicio constitute sunt. In rum. Vide eumdem Durandum lib. 8. Hadrianp pag. 112 : Fecit etiam ter bea- cap. 8. Ex Cod. MS. Victorino sequentia titudo ejus imagines sex ex laminis ar- exscripsimus :

REG
Regulares ad feriam Kalendarum inveniendam. Mart. V. Dies xxxi. Martius in quinque, April. I. Dies xxx. Dux est Aprilis in asse. Maius III. Dies xxxi. Maius tres rapuit, Jun. VI. Dies xxx. Junius sex modo redemit. Julius I. Dies xxxi. Julius esse labat, Aug. mi. Dies xxxi. Augustus quatuor extat. Sept. VII. Dies xxx. September septem capit, n. Dies xxxi. Octoberque geOct. melle. Nov. V. Dies xxx . Quinque November habet, Dec. VII. Dies xxxi. Septem December adauget. Jan. III. Dies xxx. Janus tres rapuit, Feb. VI. Dies xxvm. Febriua sex modo recepit. Regulares ad Lunam Kalendarum inveniendum. Sept. V. LXXX. September quints, V. Oct. LXXIX. October consocialis. Nov. VII. LXXX. In.de November habet septem, Dec. VII. LXXIX. Septemque December. IX. Jan. LXXX. Janus cum ternis ludit, Fev. x. LXXIX. Februusque decenni. Mart. IX. LXXX. Marsque novem pugnat, April. X. LXXIX. Denis Aprilis abundal. Maius XI. LXXX. Maius in undenis, XII. LXXIX. Et Junius in duodeJun. nis, Julius XIII LXXX. Julius in trededm, Aug. XIV. LXXIX. Pith' Augustus et assim. Versus alii in eodem Codice :

REG
REGULARES LITTERS , vel Epistolse. Vide Canonicas Epistolae. * 1. REGULARE, Regulam monasticam proflteri. Dialog. Creatur. dial. 58 : Carflanchus est avis similis falconi, potens et virtuosus. Hie in juventute voluit se Regulari, dum virtutibus prssfulgeret; sed timore austeritatis regulse distulit, dicens: Credo quod non potero jejunare, surgere ad matutinum, castitatem tenere et voluntatem propriam abnegare. * 2. REGULARI, Regula seu statute contineri. Charta ann. 1302. ex Tabul. Massil. : Supplici petitione oblata pro parte sabateriorum implorantium suppliciter blanquerios et conrosatores Regulari. REGULARIA. Charta Guillelmi Laudunensis Episcopi, apud Duchesnium in Probat. Hist. Guinensis pag. 378 : Item terragia Regulariarum et pasluragiorum in territorio de Laval, quando excoluntur. * Idem videtur quod Communia 2. Pascuum commune. Vide mox Regulariter 2. 1 REGULARIS, Monachus. Vide Regulares 3. REGULARIS INSTITUTIO. Vide Canonicus. 1 REGULARIS OBSERVATOR S. Benedicti, Qui servat Regulam S. Benedicti. Amalarius in Supplement apud Mabillon, torn. 2. Analect. pag. 100: Gregorius Papa excellentissimus ejusdem S. Benedicti strenuus Regularis observator, et monasticae professionis imitator,
Qtc

REG

101

1 REGULARISSA, Quse observat regulam monasticam. Buschius de Reformatione Monast. apud Leibnitium torn. 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 864 : Monasterium monialium in Bar sing enhusen Ordinis nostri Regularissarum, dioecesis Myndensis, eodem tempore, anno videlicet 1455. etiam reformalum fuit. 11. REGULARITER, Secundum leges, regulas seu canones, Ulpiano non semel, S.Augustinolib.2. de Doctr. Christ, cap. 29. et aliis Scriptqribus ecclesiasticis passim. Vide Vossium lib. 4. de ViQuern ferise numerum s gnaverit F. elemenlum, tiis serm. cap. 35. Ille sit ilia libi concurrens illius anni. * Rieuleement, Ordinatim, Gall. Par Vel sic : ordre, de suite, in Stat. ann. 1355. torn. 5. Ordlnat. reg. Franc, pag. 512. art. 22 : D. capiat ternos, F. unum, Eque qualernos, Doivent tout chil qui sont au marquiet, A. sex, F. binos, G. septem, B. quoque quinos. assir leurs estaux bien et Rieuleement, [ -gt vulgo concurrentes notantur, sans passer H uns I'autre. scribendum foret : * 2. REGULARITER, Communiter, Gall. Ordinairement. Charta ann. 1322. inter D. capiat ternos, F. unum, Cque qualernos, Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 33. col. A. sex, E. binos, G. seplem, B. queque quinos. 1 : Non tamen sunt ibi nundinse, neque 1 3. REGULARES, Monachi. Oapitulare forum, nee exercentur ibi mercaturse, sed seu Synodus Vernensis arm. 755. cap.Regulariter vivunt de proprio labore cul3 : Ut unusquisque Episcoporum potesta- tures. tem habeat in sua parrochia tarn de clero 1 REGULARIUS, Regularis, monastiquam de Regularibus vel secularibus ad cus. Preeceptum Caroli C. in Appendice corrigendum et emendandum secundum Marcse Hispan. col. 785 : Cum Us (rebus) ordinem canonicum spiritualem. ut sic quas ex seculari habitu ad Regulariam vivant qualiter Deo placere possint. Le- tnilitiam clerici sive laid convcrtentes ges Oaroli M. apud Murator. torn. 1. omnes illic donaverint, etc. part. 2. pag. 100. col 2 : Viqilanter cu. REGULATORES. Vide in Regulare. rent (Episcopi) ut Canonici secundum 1 1. REGULATUS, Regulis seu Jineis Canones, et Regulares secundum Regu- distinctus, Gall. Rale. Ordinarium S. lam vivant. Haec ad indicandam vocis Pauli Lugdun. apud Severtium Hist. antiqujtatem ; hodie enim notissima est Lugdun. pag. 357: Vigilia dedicationis pro quibusvis religiosae vitse addictis hujus ecclesise S. Pauli.... paratur majus viris, vulgo les Reguliers. altare de pannis Regulatis. j REGULARES CANONIC^E , Monaste1 2. REGULATUS, Ad Regulam instituria. Vide Canonica Regularis in Cano- tus, ordinatus, Gall. Regie. Epistola Abnicus. batis anonymi apud Mabillon. torn. 3. * Nostris Rinlers canones, Canonici Analect. pag. 498 : Inmultis monasteries, regulares. Phil. Mouskes: et fere in omnibus, maxime bene Regulalis, haec observantur. Et si mil Canones Riulers, De clergie garnis et clers. 1 3. REGULATUS, Territorium, distri-

ctus, in agro Cadorino. Statuta Cadubrii lib. 1. cap. 73 : Quod aliquis centenarius, vel marici de silva, vel decenii, vel aliquis alius - non audeant, nee possint, nee debeant "al\quas colleclas imponere, nee aliquid addere ultra id quod positum erit per consiliur.t 'in suo centenario, Regulatuvel deceno', sxc>,ptis pro capitaneis, vardis , custodibus, cnntrorum Cadubrii, sapientibus et nuncv's J^^quentivis et opportunis pro servitio communis Cadubrii, sine licenlia et littera D Vicarii expressa, hoc dicente, salvo qud'dscf.ntenarius collectam in suo Regulatu'fionar'.e possit, si de sui communis processerir v(>luntate. Et lib. 3. cap. 62: Si in villa aliqua^ vel Regulatu alicujus villse vel contra^ Cadubrii vel Caprilis, in qua sint ad mif.its decem habitantise, commissum fuerit 'a^fquod maleficium, teneantur officials?, prsecones et jurati illius villse vel contractas, ubi commissum fuerit maleficium, infra decem dies a die commissi maleficii, denunciare dictum maleficium domino Vicario, etc. Vide Regula 7. et Regulatores in Regulare. * REGilLELLUS, diminut. a Regulus, apud Ludewig. torn. 9. Reliq. MSS. ex Comment. Fr. Benzon. episc. Albens. in Henr. III. imper. pag. 230. Vide Regulus 2. f REGULERIUS, Qui jus habet regulas seu cpmmunitatis , in agro Cadorino. Vide in Regulal. 1 REGULIOSUS. Vide Regaliosus. 1. REGULUS, Filius Regis, Ylb; Paat>ewc, in Gloss. Gr. Lat. Glo'ssae MSS. : Regius puer, Regis filius, vel qui de Rege, vel a Rege derivatus. Atque ita forte sunt Reguli apud Ammianum lib. 18. quos Reges potentioribus Regibus obnoxios fuisse censet Henricus Valesius. 2. REGULUS, et Subregulus, ssepe occurrunt in Conciliis Anglo-Saxonicis, priore voce Comitem, altera Vicecomitem denotantibus. Tabul. Wigorn. Eccl. : Ego Uthredus Deo donante Regulus Wicciorum concessi fratribus Deo servientibus in Monasterio Wigorniensi, licenlia Offae. Regis Merciorum, Stoke, etc. Scripta vero haec donatio ann. 770. ita subscribitur : Offa Rex Merciorum, Mildredus Wicciorum Episcopus, Uthredus Regulus, Aldredus Subregulus T fratres. Et in Charta Offae Regis ann. 786. subscribunt Offa Rex, Uthredus Subregulus Wigorniee civitatis. Ex alia tamen Charta Subregulus videtur idem esse cum Comite : JEthefrea Rex Merciorum cum Comite Subregulo Huicciorum Osbere. Flor. Wigorniensi ann. 1066. Harialdus Godwini Duds filius Subregulus dicitur. Et in Charta Eadwin Regis Angl. de5. Cassatis, datis Ecclesiae Wigorniensi, subscribunt post Regem et Episcopos, Ast Regulus, Eadgar Regulus, Morgant Regulus, Eadmund, Athelmund, Alherae, Duces, etc. In Charta Athelstani Regis in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 130. subscribunt post Archiepiscopos, et ante Episcopos, Duces, et Ministros, tres Proceres cum Subregulorum appellatione. Regulos etiam Comitibus prseponit Concil. Cassiliense in Hibernia ann. 1172. cap. 4: Nee Reguli, Comites, nee aliqui potentes viri Hibernise, nee eorum filii, etc. His igitur locis Subreguli videntur, qui hodie, Vicereges, vel certe potioris fuisse dignitatis quam Comites. Glossae antiquae MSS.: Regulus, secundus a Rege. Videntur autem Subreguli isti appellati lingua Saxonica h a l f k i n e g , id est Semireges. Vide Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 231. Seldenum de Titulis

402

REG

REH

REI

honor, pag. 603. et infra in Subregulus. j 3. REGULUS, Serpens..idem qui Plinio Basilicus. Basilisci^qui Laline Reguli, Luithprando lib. 1;. Histor. cap. 5. ubi de variis serpentibas. Isidorus lib. 12. Orig. cap. 4 : Reguii autem, sicut scorpiones, areantia vu'&que sectantur, et postquam ad aqtwfc -venerint, ibigue aliquem momordrsriri"- uSpoqpoSou? et lymphaticos faciu-nt.' Sibilus idem est qui et Regulus; sibild enim occidit antequam mordeat riel "etfurat. Passim occurrit in sacris Scripturis. Vide Avicenum cap. de Speeie'ous serpentum. Hierolexicon Macroru'm fratrum et Lexicon Hofmann. '. 1 4. REGULUS, Talus lusorius. Talos " 5?uos Vulturios Regulosque vocabant antiqui, ut docet Coelius Rhodog. lib. 20. %cap. 27. quia pro numeris, seu punctis, quibus tesserae notantur, effigies animalium habebant, aut vulturum aut Regulorum, ut habet Turnebus lib. 5. Advers. cap. 6. Vide Godwinum Anthol. Rom. lib. 2. sect. 3. cap. 13. * 5. REGULUS, Ager, Gall. Canton. Charta ann. 1328. in Reg. 65. 2. Chartoph. reg. ch. 168 : Tria quartaria vineas sita in Regulo, qui dicitur Clopel Item tria arpenta vinearum sita in Regulo, qui dicitur le Meserel. Vide Regulatus 3. REGUMANDARE, pro Recommendare, exhortari, sollicitare. Judic. ann. 715. apud Murator. torn. 6. Antiq. Ital. med. sevi col. 368 : Et nobis epistolas faciebatis et Regumandabatis, ut secundum antiquam consuetudinem ipsse personae conseerarentur. 1 REGURGITARE, Redundare, Gall. Regorger. GervasiusTilberiensisde Otiis Imper. apud Leibnitium lorn. 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 977 : Josephus dicit, ultra Cdssaream cxx. stadiis modicum locum esse, qui a rotunditate Phiala dicitur, semper plenus et nunquam Regurgitans; ibi oritur Jordanis, etc. * REGURGITATIO, Exundatio, Gall. Regorgement. Gharta pro incolis de Stagello ann. 1331. in Reg. 69. Chartoph. reg. ch. 174: Possint facere per dicta loca besalia, paxeriam et paxerias, resclausam seu resclausas congruentes seu ydoneas ad irrigandum possessiones suas et suos fundos et ad molendum rnolendina sua et alias ad explectandum dictam aquam ad eorum omnimndam voluntatem et utilitatem, ita quod restagnatio seu Regurgitatio fieri non possit hominibus de Turre. Vide Regurgitare. TREGUS, Rivus, riyulus, Ital. Rigo. Donatio facta Ecclesise Barcinon. ann. 944. Marcae Hispan. col. 857 : In aquis aquarum, in Rego et super Rego et subtus Rego, in prono et piano, in petra, herba, ligna, etc. Alia donatio facta Mpnasterio Vallis-laureae ann. 1154. ibid. col. 1316 : Molendinum cum suo Rego et capirego et ipsum resclosar et cum emni suo ssdificio. Vide Reicus. T REGWADIARE. Vide Revadiare in Vadium. | REGYRARE, In gyrum et orbem volvi, redire : In Hispaniam Regyravit, Nostris, II alia refaire un tour en Espagne. [** Locus est apud Florum lib. 4. cap. 2 : Bellum postremo in Hispaniam Regyravit, ubi al. Remigravit. Vide Forcellin.] Glossse Lat. Graec. : Regyrare, TceptxajjuJ'at. Barthius in Glossario ex Hist. Palaest. Robert! Monachi, apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 114: Regirare, equis retro fleocis ad suos redire. Rolandinas Patavin. de factis in Mar-

chia Tarvisina lib. 11. cap. 12. apud siti fuerimus ab ipsa, vel abbas ClarevalMurator. torn. 8. col. 335: Sic quoque lis, quern ad Rehabitationem gagiorum subdola vulpis et versipellis, quod de faciendum posuimus loco nostri. Occurrit facto mente putaverat, ad alia diverticula rursum infra. verbis blandiloquiis Regiravit. Active su| REHABITIO, Recuperatio. Vide Reniitur in Chronico Farfensi apud Mura- habere. tor. torn. 2. part. 2. col. 565 : Ccepit in REHALTO, in Charta Rainaldi Epistantum praslationem spernere, ut virgas copi Noviomensis ann. 1177. Vide in regiminis, quam manu gestabat, altiora Grointim. ad terram trahens Regiraret, et ima ejus Spf Sunt autem Rehalto et Rehauto, ad sublime exaltaret. Sic in officio S. Spica? non omnino trituratse, minora Laureiitii inducitur S. Martyr tyran- stramina, paless leviores , quse rastello num compellans : Ecce miser assasti me aut ventilatione a frumento separantur, una parte, Regyra et manduca. Pro quo Gall. Hauton et Aulton. Charta Philippi dixit Ambrosius : Assum est, inquit, Flandriae Comitis ann. 1169. e TabulaVersa et manduca. [** Liudprand. Leg. rio Compendiensi : Rehaltonem non dein fin.: Ne purpura haberem absconditas, bet habere nisi nutrituram porcorum Ecmea pallia Regiravit.} Girare et Regirare, clesise habuerit. Literae Curias Arabian. de rivulo flexuoso dicitur in Diplomate ann. 1244. ex eodem Tabulario : Arnulann. 1158. apud Ludewig. torn. 6. Re- phus major de Herces et uxor ejus recognoverunt se vendidisse Abbati et Convenliq. MSS. pag. 236. Vide Gyrare. tui | REGYRATUS. Ceesarius lib. 4. cap. Compend. totum carionem, totum pas44: Quam, sicut mihi retulit beatse me- turn, totum hautonem, totum Rehautomorise domina Elizabeth ejusdem coenobii nem, etc. Literae R. Belvacensis Episc. abbatissa, sorores in lecto suo ponentes, ann. 1247. ibid.: Recognoverunt se peret principium Evangelii S. Johannis su- mutasse ac concessisse Abbati et Convenper earn legentes, mane Regyratam, hoc tui Compend. pas turn, carionem, Rehauest in alterum latus conversam, non tonem, stramen et omnes alias proventus, innixam super cubitum, ut exponunt quos habere poterant in grangia dictoruin Abbatis et Conventus. Si quid discrimiMacri fratres in Hierolexico. jl. REHABERE, Johanni de Janua, nis est hautonem inter et rehautonern, Iterum habere quod jam habuimus et ille, si bene opinor, in quibusvis purgahabere desinimus; Rehavoir, in Glossis mentis rastello vel ventilatione a fruLat. Gall. Sangerman. Charta Philippi mento separatis situs fuit, hie autem Aug. 1204. e Tabulario Episcopatus Au- in ep, quod ex hujuscemodi purgamentis tissiod.: Si contigerit feodum illud et utilius extrahi poterat ad animalium homagium ad Episcopum Autissiodoren- pabulum, puta porcorum, etc. Vide sem reverti, nos et heredes nostri procu- Hallo et Hauto. * Charta ann. 1269. ex Chartul. 21. rationes prssdictas Rehabebimus, sicut prius. Rursum occurrit in alia ejusd. Corb. fol. 124 : De toute le menu feure, Regis Charta apud Marten, torn. 1. Am- tout le Rehauton du ble, etc. 1 REHAUTO. Vide mox in Rehalto. pliss. Collect, col. 1108. in Charta Hen* REHEMPTIO, Redemptionis pretium; rici III. Regis Angl. ann. 1226. apud unde Rehemptionare, Redimere. Lit. reRymer. torn. 1. pag. 290. col. 1. in Breviario Hist. Pisanse apud Murator. torn. miss. ann. 1358. in Reg. 87. Chartoph. 6. col. 170. in Diplomate Wenceslai Re- reg. ch. 54 : Habitatores dictss villae de gis Bohemias ann. 1418. apud Ludewig. Vauvilla, ne villa ipsa per dictos Anglicos torn. 6. Reliq. MSS. pag. 88. et alibi pas- dampnificaretur , cum eisdem Anglicis sim. Vide Vossium lib. 4. de Vitiis composuerant et se Rehemptionaverant erga ipsos ; ..... pro compositione prsedicta serm. cap. 20. | REHA.BITIO, Recuperatio. Consuetud.et sua Rehemptione hujusmodi, etc. Aliae Jacobi Regis Sicilise cap. 23: Liceat ann. 1363. in Reg. 94. ch. 39: Opportuit fidelibus et habitatoribus ipsis ea sine quod se erga ipsos (Britones) Rehemptiolicentia aliqua curias et mandato infra et nasset de majori summa, quam omnes post triduum toto tempore recuperare et suse ascenderent facultates. Vide supra habere utilitatibus suis acquirere, nihil Reemptio. pro recuperatione et Rehabitione ipsorum * REHENCIONARE , Pecuniam, resve nostra curias vel ejus officialibus exhi- quaslibet extorquere nomine redempbendo. tionis. Lit. remiss, ann. 1363. in Reg. * 2. REHABERE, Substantive sumitur, 94. Chartoph. reg. ch. 33 : Gentes ipsaidemque quod Rachetum seu Relevium rum villas et patriae de bonis suis deprasvidetur, ex Charta ann. 1254. ex Char- daverant et aliquos Rehencionaverant. tul. S. Petri Insul. sign. Decanus ch. Vide infra Renso. | REHIBITIO, mendose pro Redhibitio, 154: Posset dare dominas comitissas vel ejus ballivo centum solidos monelse prse- de qua superius, in Chronico Idatii, dictse, pro suo Rehabendo. Vide in Ha- torn. 2. Concil. Hispan. pag. 173. T REHISCERE, Contra vel vicissim bere. 1 REHABILITARE, In integrum resti- hiscere. Gloss. Lat. Graec.: Rehisco, avutuere, Gall. Rehabiliter. Robertus Goulet in Compendio jurium Universitatis Pa- habetur in MS. Sangerman. Glossae ris, fol. 8. v: Cancellarius vagabundos, Greec. Lat.: 'AvTiTcpoCTayopEyw, Resaluto, rebelles, discolos et incorrigibiles scolas- Rehisco. ticos ab ipsa Unwersitate potest rese| REHOSPITARE, Hospitia seu sedes re- penitentes vero Rehabilitare. care, restaurare, reficere. Vide Exhospitare in | REHABILITATIO, In integrum resti-Hospes. 1. REIA, Modus agri proscissus, ex tutio, Gall. Rehabilitation, in Capitulo general! Ord. Cisterc. ann. 1439. apud Gallico Raye, seu, ut Picardi efferunt, Marten, torn. 4. Anecdot. col. 1597. Bley- Roie. Tabiilarium Prioratus Lewensis nianus Institut. pag. 450 : Rehabilitatio in Anglia pag. 21 : Omnis Lanceta, omnis fit quando litteris gratias pristinus habi- Toftman, et omnis Molman, qui non sedet litatis status inhabili restituitur. super Og eland , debent spargere unarn * REHABITATIO, pro Rehabitio, resti- Reiam de fient, id est, stercorare debet tutio. Charta ann. 1219. ex Chartul. unam strigam, seu versum, Gallice : Ils Campan. fol. 87. v: Faciemus comitis- doivent espandre du fumier sur une Raie sam rehabere gaigia supradicta, si requi- de erre.[Chartularium Monasterii Aqui-

REI
cinctensis fol. 46 : Debet etiam ei monachus semel in anno carrucam suam accommodare ad quamcumque Reiam voluerit.] Vide Rega. 12. REIA, Linea, ordo, Gall. Ra'ie. Bernard! Ordo Cluniac. part. 1. cap. 27: Dum in albis ultimus stat in Reia. Et cap. 28 : Omnes illi qui in Reia stant, quando privatis diebus revestiuntur ad Epistolam sive ad Evangelium, vel ad quodcumque altaris officium, non idea mutant stationem Reise ad Tertiam. s(c 3. REIA. [Galilee Labourage: Ut se supsque posteros qui in territorio Roseii permanerent a talliis, interrogationibus, Reiis et quibusdam corveiis quas mense augusti illi debebant penitus redderemus absolutes. (Cart. N. D. Paris. I, 389, an. 1187.)] * REJACERE, idem quod simplex Jacere, Positum esse. Charta ann. 994. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. sevi col. 432: Qui simul viginti quatuor regales mansi in prsenominatis locis Rejacenten, sediminibus, campis, etc. Infra : Quse omnia in comitatu Tervisiano Rejacere videntur. Alia ann. 1158. apud Gene, inter Cens. eccl. Rom.: De omni jure sen actione, quam habeo in domo, quse Rejacet in castro, quod vocatur Orcle. [ Alia apud Maium in Glossar. novo Latin.] 1 REIBUS, in MS. Gwelferbyt. Eccardo teste, pro Reipus : quod vide. 1 REICERE, pro Rejicere ssepius scribitur in veteribus instrumentis vitiqsa temporum scriptione, vel pronuntiatione. REICOLA. REICULA. Vide Recula. * REICULUS, Parvum rete. Glossar. Lat. Gall. ann. 1353. ex Cod. reg. 4120: Reiculus, Reeteil. Vide Retiaculum et Retiolum. 1REICUS. Idem quod supra Regus, Rivus, riyulus. Reparationes factae in Senescallia Carcassonse ann. 1435. e MS. D. Lancelot: In curando Reicum ad finem, ul aqua plenius currat ad dictum molendinum in curando dictum Reicum, etc. Ibidem infra: Pro preparando et refficiendo le souffre et Reicum ejusdem molendini, et reparando cireulum dicte mole, qui in pluribus fregebatur, etc. * REJECTUS MARIS , Accretip ex rejectu maris formata. Charta Guid. comit. Fland. ann. 1285. ex Cbartul. Namurc. in Cam. Comput. Insul. fol. 2. r: Nos Guido comes Flandrige,... dilecto filionostro Johanni de Namiirco dedimus et concessimus terras seu Rejectus maris, quocumque alio nomine vulgari appellentur, quas habemus jacentes infra quatuor officia, extra terras ageratas seu salisatas die hodierna, unum Rejectum maris, qui dicitur vulgariter scor vel utdich, qui jacet inter Adendich de Strepe ex una parte in officio de Axele, et pro alia parte in officio de Hulst. Alia ejusd. comit. eod. ann. ibid. fol. v: Avons donne a llsabel nostre chiere compaigne... tous les Gees de mer, utdis, comment ke on les puist ne doive apeler, dikies et nient dikies, ke nous avons aujourd'huy ens es quatre mestiers, et ki eskeir i porront dore-en-avant par alluvion de Geet de mer, ou par autre maniere. * Regiet vero, pro Saillie, avance, Projectura, in Charta Egid. abb. S. Mart. Tornac. ann. 1321. ex Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 209 : Toutes autres edifices contenuz ou pourpris de ladite court et Regiet devant la porte. * REIGUS, Rivus, rivulus. Charta ann. 974. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 243 : Descendit usque in viam de jamdicta

REI

REI

403

cruce per ipsam vallem usque in Reigo de T REINCORPORATIV^ LITERS, Quibus Budiga. Hinc fortasse vel a Lat. Rigare, amissa bona recuperantur. Vide RecapGallicum Re'er, instarrivuli fluere; unde tivare. * REINCRESCERE, Recrescere, repulReer sane, sanguinem fundere, in Lit. remiss, ann. 1385. ex Reg. 127. Chartoph. lulare. Capitul. Caroli C. ann. 873. torn. reg. ch. 152 : Lequel Dautreppe en jurant 7. Collect. Histor. Franc, pag. 684: Quia par le sane que Dieu Rea. Vide Reicus et necesse est, ut quod male Reinerescit, iterum recidatur, etc. Rigare in Riga 4. *- REINDUI, Iterum indui, Appon. 1 REILARE, Piscis, Gall. Raye. Vide Comment, in Cant. Cant. Spicil. Rom. Rsea. * REIMARDUM, Census annuus, prses- torn. 5. nag. 37 : Caritatis tunica Reindui. 1 REINFEODARE, in Consuetudine Autatio; f. pro Rewardum. Vide supra usta? Ausciorum MS. ann. 1301. art. 62. Regardum 4. Charta Will. Foliot milit. icitur is, qui rem aliquam sub censu pro monast. Montisburg. in Reg. 173. Chartoph. reg. ch. 548: Dedi deci- annuo possessam alteri tradit ea condimam... de duobus molendinis,... exceptis tione, ut eumdem censum solvat priori Reimardis, quse consuevi percipere in domino, cui census ille debebatur : Item iisdem molendinis. consuetudo est ibidem, quod, si aliquis REIMBUSSOLARE, In bussolam seu teneat rem aliquam sub certo sensu anpyxidem reponere. Stat. antiq. Cumanse nuo prsestando, et ille Refeodavit alteri, cap. 24. ex reg. 4622. fol. 32. r: Si reno- quod potest secundum usum et morem loci vata bussola, extrahi forte contigit de prsedicli, ita tamen quod ille, cui fuit bussola aliquem vel allquos, qui fuerint Refeodatum, pro parte illi Reinfeodata in eodem proximo prsecedenti officio, quod priorem dominum recognoscere teneatur, tune tales Reimbussolentur, et alii extra- et sensum prsestare ; si tertia pars, terhantur de bussola. tiampartem sensus ilKus, qui pro tola re ;:= REIMPARARE, Iterum amparare, seu praestabatur, si media pars, medium parinvadere, occupare. Chartul. S. Joan. tern sensus, et sic de aliis secundum magis Angeriac. fol. 38. v: Cum promisissent et minus. Vide Feodum. sua fide, quod nunquam ultra Reimpara* REINFIRMARI, Morbo rursum affici. rent hsec, qu& deimparaverant, exceptis Vita B. Laur. eremit. torn. 3. Aug. pag. quse, sibi annuebat ssepe fatus abbas. Vide 308. col. 1 : Paralyticus observans prseReinvadere. ceptum F. Laurentii sanatur, negligens * REIMPLAGIUM, Expletio^ completio, Reinfirmatus, resanatur. * REINGRATIARI, Gratias agere, reGall. Remplage. Arest. ann. 1414. 12. Maii in vol. 11. arestor. parlam. Paris.: pendere. Translatio S. Thomaa AquinaQuotiens in uno batello xix. peciss erunt,... tis, torn. 1. Martii pag. 732 : Reingrade communi Reimplagio sive adoliagio tiando domino reverendissimo Cardinali. repletse existentes, etc. Vide supra Impla- Italis Ringraziare. 1 REINHABITARE, Iterum habitare. gium 2. * REINCENDERE, Rursum incendere. Elogium Jarensonis Abb. S. Benigni Hist, episc. Autiss. torn. 10. Collect. Divion. e Necrologio ejusd. Monasterii: Histor. Franc, pag. 172 : Rursus civitas Per ejus siquidem ac monachorum illius Reincema est; sed novum opus ecclesisz industriam Reinhabitari et reedificari mansit incolume. ceperunt villas istse, etc. * REINQUANTARE, Iterum auctionari. 1 REINCIDENTIA, Iteratus lapsus, prolapsio, Gall. Rechute, Recidive. Chroni- Transact, ann. 1501. ex sched. Pr. de con B. Maria? Bonse-spei pag. 336 : Item Mazaugues: Bona... ipsorum prsesentia et officiati et alii excommunicati omnes cum futura (possint) inquantari et ReinquanReincidentia absolventur, et interdict-urn tan. latum suspendetur ut si infra dictum 1 REINQUIETARE, Idem quod simplex tempus non esset negotium hujusmodi Inquietare, Perturbare, inquiete agere. concordatum ipso facto Reincidant in Diploma Rainaldi Archiep. Arelat. pro excommunicationes vel alias sententias. dotatione Ecclesias S. Johannis Bapt. Rursum-occurrit in Synodo Compostell. ann. 1033. apud Marten, torn. 1. Ampliss. ann. 1565. torn. 4. Concil. Hispan. pag. Collect, col. 401 : Quisquis sit qui contra hoc, ut diximus, Reinquietare aut irrum110. col. 1. 1 1. REINCIDERE, Recidere, relabi, pere vel violare voluerit, non valeat vinGall. Retomber. Litterae ann. 1219. apud dicare quod repetit, sed iram et maledicRymer. torn. 1. pag. 230. col. 2: Ne me tionem Dei incurrat. permittatis redire ad leonis fauces, nee 1 REINTEGRARE, Redintegrare, inReincidere inter malleum et incudem. staurare, reparare, in pristinum statum Vide Reincidentia. restituere. Academici Cruscani: Reinte1 2. REINCIDERE, Denuo incidere. grare e Rintegrare, Rinnovare, ritornar Chronicon Siciliaa apud Marten, torn. 3. la cosa ne' primi termini, rimetterla nel Anecd. col. 82: Anno... MCGGXVII... prss- primo essere. Cpnventio ann. 1125. in scripti hastes cum galeis novem venerunt Probat. noya3 Hist. Occitan. torn. 2. col. Panormum, inciserunt (inciderunt) lon- 438: Pro stipata vinea tantumdem consinarias thermarum Panormitanensium.... milis vtnese, donee ilia in priorem ReinTonnaria S. Georgii exlitit reparata et tegretur valorem. Occurrit in Concilio receptata, quss postmodum per ipsos eos- Trevir. ann. 1310. apud. Marten, torn. 4. dem hastes... extitit Reincisa. Anecd. col. 235. in Literis ann. 1358. * Alias Rencheoir. Mirac. S. Ludov. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal. Reg. edit. reg. pag. 469 : Les phisiciens li con- pag. 265. et alibi. seillierent que il ne mangast pas dupou| REINTEGRATIO, In integrum restitucin, pour poour du Rencheoir. tio, instauratio, in iisdem Literis ann. | REINCIPERE, Iterum incipere, Gallis1358. laudata pag. Hanc in integrum Recommencer, apud Thomam Walsin- restitutionem, qua quis vi dejectus a ghamum in Richardo II. et alibi. Bre- possessione sua, in earn remittitur, viarium Hist. Pisanae apud Murator. Reintegrande vpcant Practici nostri. torn. 6. col. 168: Anno 1105. Reincoepta Glossarium Juris GalHci in hac voce : est Us inter Pisanos et Lucenses. Occurrit Celui qui a ete spolie de sa possession se alibi. peut pourvoir par Reintegrande ou action 1 REINCISUS, Iterum incisus. Vide dedans Van et jour de la spoliation, afin Reincidere 2. d'etre remis et Reintegre en sa possession.

104

REI

REI

REI

a REINTEGRARE FEUDUM. Vide supra Gloss, ad tit. Legis Salicse 46. qui ins- regno Dacise successores, nobis et hseredicribitur de Reippus, et in quo agitur de bus nostris parvos equos, quos nos vel in Feudum. 1 R E I N T H R O N I Z A R E , Episcopum matrimonio viduae. Wendelinus iteratum homines nostri in servitio ipsorum, et aliumve in thronum rarsus inducere, in matrimonium vertit, aitque iphus, idip- quacunque parte marts amiserimus in dignitatis possessionem iterum mittere. sum esse quod Efa, matrimonium, de eadem Reisa, persolvent. [Privilegium Mathi33 Regis Bohemias pro Monas.terio Epistola Agapiti PP. ann. 946. apud qua voce egimus suo loco. 55^" Reipus, ut recte animadvertit Dorbilucensi, apud Ludewig. torn. 1. Marcum Hansizium torn. 1. Germanic sacrae pag. 197 : Quapropter Reinthroni- Schilterus, non est ipsum emtionis pre- Reliq. MSS. pag. 509 : Ab omnibus zamus te eidem ecclesise Laureacensi. tium, sed mulcta pretii non soluti, prae- stewris, exactionibus, collectis, precariis, ter legem nuptiis celebratis. Alia fuit bernis, angariis,perangariis, Resis, expeVide Inthronizare. | REINTRARE, Gallis Rentrer, Iterumsumma pretii emtionis, alia Reipi. In ditionibus, et negotiis popularibus, aliisintrare, introire, in possessionem redire, primo matrimonio pretium emtionis que gravaminibus eximere dignaremur.] apud Johannem Thwroczium in Hist. erat solidus et denarius ; in secundo, Vide Albericum in Chronic, ann. 1234. Hungar. ad ann. 1438. cap. 25. Rymer. tres solidi cum denario : poena vero [* ubi exhibetur Henr. reg. Constit. torn. 2. pag. 195. et 197. Elmhamum in Reipus dicta erat 62. solidorum cum Francpf. ann. 1234 : Imprimis omnibus Vita Henrici V. Regis Angl. cap. 64. semisse. Lex Salica tit. laudato 2. Si imperii fidelibus ne in Reysa publica proThomam Madox Formul. Anglic, pag. vero ista, quae pro matrimonio cum vi- cedant, omnibus modis inhibemus. Infra : Reysam, quae Keymszuche dicitur, si quis dua contrahendo | 1. statuuntur, non 127. Murator. torn. 9. col. 906. etc. j REINTRATIO, Iteratus ingressus, in- fecerit, illi, cui Reipus debetur, bis mille commiserit, proscribatur. Vide Pertz. troitus, apud eumd. Eymer. torn. 5. pag. quingentis denariis, qui faciunt solidos Leg. torn. 2. pag. 301. et pag. 429. Con262. et 737. Lxxn. cum dimidio, culpabilis judicetur. stit. Rudolf. I. Imper. ann. 1281. art. T REINTRUDERE, Iterum intrudere. Sed unde nata vox ? Facile patescit, in- 36.] Utuntur etiam nostri Scriptores. Constitutio Sixti IV. PP. ann. 1479. in quit idem Schilterus. In MS. Regio in Olivarius de la Marche ; Tost apres ceux Bullario Carmel. pag. 360. col. 1 : In inscriptione et indice rubricarum ex- de la verte tente et autres Gandois firent pristinas censuras et posnas prsedictas, a presse dicitur Reipusse, scilicet a Reip une Rese sur les marches de Hainaut. quibus ad cautelam absolutes fuissent, ea- sive Raub et Basse, Mulcta ob raptum, Willelmus de Lannoy Dom..de Villerval dem authoritate Reintruderent, etc. Re- vel quasi ob raptum. Wendelino succi- in sua peregrinatione MS. : Je renoncai currit ibidem col. 2. ut et vox Reintru- nitEccardus, non recte. [** Vide Grimm. a I'ordene, par ce qu'il estoit lors anemi des Seigneurs de Prusse, ou je aloie en sio, eadem signiflcatione. Antiq. Jur. Germ. pag. 425.] | REINVADERE, Iterum invadere, oc- * REIROOF, REROOF, voces Belgicas, leur armee, que on appelloit pour lors cupare. Bulla Johannis XV. PP. ann. Jus cognoscendi ac judicandi deraptu ; Reze. Alibi : Les Seigneurs de Prusse 988 : Ipsam vero abbatiam (S. Eligii Np- Belgis enim Roof, Raptus. Charta Lu- firent Reze sur le Roy de Poullane. Joan. viom.)... iterumque a Rodulfo venerabili dov. comit. Fland. ann. 1324. ex Char- de la Hague, in Histor. MS. Principum Episcopo in anteriorem regulam reduc- tul. 2. Fland. in Cam. Comput. Insul. de Deals, in Biturigibus : Its avoient tam ; at eo mortuo a Canonicis male ch. 422 : Et volons et ottroyons qu'ele tenu leurs Raises moult honorablement. Reinvasam. (Isabelle de Lierde) iiegne lesdictes trois Rursum : Et s'en allerent sur le pays de * REINVENIRE, Reperire, Recuperare, cent livrees de terre sour les lius dessus- Lasto ou Us firent Rese par huit jours, et Gall. Retrouver. Annal. Berlin, ad ann. dis, en foy et en hommage de nous, avoec deservirent bien deux mille de celle gent. 865 : In quo itinere custodum negligen- le seingneurie et justice de laditte ville et Ex his emendandum Chronicon Senotia tres coronas optimas et armillas nobi- des lieux plus pres, excepte les hautes niense cap. 16 : Unde contigit Abbatem lissimas, et quseque alia pretiosa perdidit: justices, c'est assavoir les quatre poins istius Monasterii claustri Mediani-Monaset post non paucos dies omnia Reinvenit. de murdre, arsin, efforcement de femmes terii constangiis dictorum armatorum ita 1 REINVESTIRE, Investire denuo seu et Reroof, le ressort et la souverainete attritum, ut ab Imperatore ammonitus in possessionem iterum mittere. Chro- que nous en retenons. Alia ejusd. comit. armatos in Resam Principis mittere nenicon Farfense apud Murator. torn. 2. ann. 1326. ibid. ch. 423 : Les hautes jus- quiret. Perperam enim editum Rhedam. S5S Non ausim indubitanter asserere, part. 2. col. 555 : Deinde per judicium tices, c'est assavoir de murdre, de arsin, ipsorum judicum Reinvestivit me de ipso de efforcement de femmes et Reiroof, etc. retineri non posse rhedam hac notione, castello, ac fecit breve testatum ac rever- [** Spoliatio cadaveris. Vide Warnkoe- ut re ipsa retinet Mabillonius in Actis sus est Romam. Additam. ad Chronicon nig. Histor. Flandr. torn. 3. pag. 227.] SS. Benedictin, S33C. 3. part. 2. pag. 480. Casaur. ibid. col. 973 : Judices judicave1. REISA, REYSA, et RESA, Iter, ex Ab Armorico Ret, Cursus, et Reda, Currunt, quod Reinvestiretur suprascriptus Teutonico, Reyse, Iter, unde Reysen, rere, Rheda dici potuit, ut videtur, pro prsepositus... de omnibus rebus de Valva, Iter facere : vel ex Saxonico, rsese, expeditione militari. RAISA, Eadem notione. Charta Conet aliis rebus, quss in ipsa Reinvestitione Cursus, impetus, pracipitium. p-! Vide continebantur, per quam .ante Reinvesti- Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. radi Ratisbpnensis Episcppi ann. 1205. turn full suprascriptum monasterium. col. 524.] Miracula S. Catharinae Sueci- in Metrpppli Salisburgensi torn. 1. pag. Litterse Alvisi Atrebat. Episc. ad Lucium cae : Equum ascendit,... et Resam suam 232 : Qui in alium sine querimonia violenter per Raisam insultum fecerit, damII. PP. apud Baluzium torn. 5. Miscell. sine omni difficultate perfecit. pag. 422 : Uxore etiam sua, quam sibi Maxime vero haac vox usurpatur pro num illatum integre restituat. Adde ablatam esse dicebat, antequam causam expeditione, atque adeo excursione mi- pag. 237. separationis ingrederetur, Reinvestiri pe- litari. [* Vide Haltaus. Glossar. GerRAISOGUELDUM, Idem quod Herebantiit. Rursum occurrit in Litens Eugenii man, col. 1543.] Constitutio Friderici I. num, Mulcta irrogari solita ei qui in III. PP. ibid. pag. 424. Vide Investire et Imper. ann. 1187. apud Conradum Us- raisam seu reisam, id est exercitum, non Vestire. pergensem : Si in Reisa alicujus Domini, pergit. Ita Aventinus. 1 2. REISA, Oryza, Gall. Ris, si recte T REINVESTITIO, In possessionem ite- cum ipso Domino cujus est Reisa, aliquis rata missio, in iisdem Literis Eugenii fuerit, qui, ut ssspius contingit, incen- puto. Charta ann. 1342. apud SteyereIII. pag. laudata : Absque ulla Reinves- dium fecerit, Dominus ipse cujus est rum in Commentariis pro Historia Altitione causam ipsam hinc inde diligenter Reisa, jurabit super Reliquias quod non berti II. Ducis Austriae col. 64 : Sal, audias, et remota appellations definias. fecerit conscientia vel mandato, vel vo- ferrum, caseos, oleum, ficus, Reisam, Rursum occurrit apud Johannem VIII. luntate sua. Joan, a Leidis lib. 22. cap. amygdala, uvam passam, species,. pisces, 2 : Otto Episcopus Trajectensis de Reisa ceram, vinum, bladum... debent ubique PP. Epist. 293. T REINVESTTTURA, Idem quod simplex et profectione Hierosolymitana reversus, per terras nostras et aquas, civilates et Investitura, Missio in possessionem. etc. Historia Archiepiscop. Bremensium villas libere deducere. | REISSIUS, Species casei. Vide RasBulla Leonis IX. PP. pro Canonicis Ec- ann. 1350 : Deinde in crastina Gervasii cles. Tull. apud P. Benoit Histor. Tull. et Prolasii Bremenses Reisam facientes sius. * REITAS, an Proprietas ? Stat. Verpag. cxxn : Si enim vestros homines, in Comitia, Gerardus Comes insecutus cujuscumque sexus fuerint, de villis ves- fuerat eos, etc. Charta Henrici Magno- cell. lib. 2. pag. 36. v : Item quod omnes tris contigit exire, nulli personse, nullo polensis et Stargardias Domini ann. terras, et possessiones, quse tenentur ab hobanno sit licitum illos retinere ut suos, 1323. apud Isaacum Ppntanum lib. 7. minibus jurisdictionis Vercellarum... ad nee de illorum posteritate, ubicumque Rer. Danicar. : Servitia etiam ad quse fictum, in feudurn, ad livellum, in Reitafuerint, fiat, sicut vulgo dicitur belle, ipsis Dominis nostris Regibus, et eorum tem, in pignore, vel alio modo, teneantur Reinvestitura ; sed quocumque ierint, li- successoribus in Alemannia, ut prasmis- eas tenentes de illis facere rationem sub ceat eos vobis veluti prius possidere. Vide sum est, sumus obligati, etiam infra sex potestate et consulibus Vercellarum. septimanas ab intimatione nobis et hserein Investitura. * REITERARE TESTES, Iterum illos inREIPUS, REIPHUS, REIPPUS, Pretium dibus nostris facta, prompta esse debeant terrogare, Gall. Recoler. Lit. remiss, ann. emptionis viduee matrimonii causa, in et parata : ipsi vero Reges, et eorum in 1373. in Reg. 104. Chartoph. reg. ch. 333:

REL

REL

REL

105

Dicti testes faerunt Reiterati et per bailli- miraculorum B. Rolandi, quse scripta vum Vivariensem sen ejus locumtenen- fuerunt ac recepta sub fideli testimonio tem examinati ;... qui magis vel minus diversarum personarum. dicuntur deposuisse, quam deposuerant RELAMPTARE, Relucere, ex Grsec. coram supplicante. Vide infra Repetere 2. X[iTOtv. Visio Taionis Episcopi Csesaraugustani apud Garsiam Loysam : Ita | REITERATO, Iterum, denuo, 1. 2. Annal. Genuens. apud Murator. t. 6. col. ab inenarrabili lumine tola Ecclesia extilit perlustrata, ut nee modicum quidem 338. 1 REIVA, Piscis, Gall. Raye. Vide R&a. lucerent Ecclesise candelabra, simulque ] REJUDAISATIO. Hujus ritus sic des- cum ipso lumine una cum vocibus psalcribitur in Regesto Sentent. Inquis. To- lentium, et lampadibus Relamptantium losanse edito per Phil. Limborch. pag. introire sanctorum agmina, etc. Isidorus 230 : Postmodum vero reversus est ad Ju- Pacensis in Chron. sera 680. de eadem daysmum, fuitque Rejudaysatits secun- visione : Simulque cum ipso lumine, una dum morem et ritum Rejudaysationis a cum voce psallentium et lampades ReJudeis in talibus fieri consuetum, apud lampantium introire sanctorum agYlerdam abraso capite et abscissis capiti- mina, etc. c bus unguium manuum et pedum usque RELANGA, RELANGIA, RELENGA, ad sanguinem, et facta immersione capi- RELENGLA, Flandris vulgo Reelenghe, tis in aqua currenti. voces unius ejusdemque originis et no* REJUNHERE, Gall. Rejointoyer. tionis, Dominium, regalia ; item et Cu[ Habui ad Rejunhendum et parandum ria suprema, in qua quidquid ad fiscum torcularia v. carpentarios... (Arch. pertinet, tractatur, vulgo Renenghe ; quse ultima vox a Ratiocinium, ratio, Histor. de la Gironde, T. 1. p. 659.)] 1 REJURARE, Denuo jurare. Charta computus, deducenda est : unde hujus ann. 1146. apud D. Gal. torn. 2. Hist. Lo- curias judices Reneurs nuncupabantur : thar. col. cccxxyi : Comes per omnia cujus institutio ad ann. 1089. referenda satisfaciens Archiepiscopo Rejuravit ei ex Charta inter Diplom. Belg. torn. 3. fidelitatem, et werpivit in prsesentia om- fol. 566. Sed et tempus, quo ejusmodi nium, qui affuerunt, abbatiam, et omnem rationes habebantur, Renenghe appellade ea calumniam. batur. Charta Phil. Pulch. ann. 1300. 1 REJUVENESCERE, Rajouvenir, in in Lib. rub. Cam Comput. Paris, fol. Glossis Lat. Gall. Sangerman. ex Jo- 195. r. col. 1 : Cum Meelinus miles conhanne de Janua. Hoc verbum inqprobat stabularius Flandrensis aasereret se haVossius lib. 4. de Vitiis sermonis cap. bere jure suo hssreditario... duo paria 21. [** Schol. in Mart. Capell. apud robarum de lana Flandrensi, etc. Loco Maium in Glossar. nqvo, lib. 1 : Phsebus dictarum robarum assidemus Ix. libras sive sol, puer inberbis depingitur, quia Turon. parvorum annui et perpetui redquotidie Rejuvenescit. Infra : Tempus sin- ditus, capiendas et recipiendas super Regulis annis senescit hieme, Rejuvenescit langiis Flandren. Insulen... dictas Relengas et redditus earum ad dictam sumvere.} * REKAWICE, Chirothecse militares. mam Ix. libr. specialiter obligando. Alia Lit. Gasimiri III. ann. 1475. inter Leg. ejusd. ann. ibid. fol. 191. v. col. 2 : Nos Polon. torn 1. pag. 228 : Quilibet pedi- autem dictas ducentas libras Turon. tum habeat balistam vel bombardam ac annui et perpetui redditus dido Johanni gladium, item galeam, chirotecas, alias dom. de Dompnapetra... assignavimus ei capiendas ab ipso suisque hasredibus ac Rekawice, etc. REKETZ, Claustrum piscinarium, in percipiendas de nostro super nostra ReLegibus Hungaricis. Albertus Molnarus. lengla Flandrensi perpetuo singulis an% Reke, eadem notione, ut videtur, in nis... Si vero dicta Relengla sit vel fuerit Charta ann. 1289. ex Chartul. Namurc. adeo honerata vel aliis assignata, quod... in Cam. Comput. Insul. fol. 15. r : non possent super ipsa Relengla vel ex Toutes les droitures,... soit en teres, soit ipsa percipere 200. libras prssdictas annui en preis, soit en rentes, soit en cens, soit redditus integraliter,... concedimus quod en bos. soit en eauwes, en Rekes, etc. dictus Johannes ejusque hseredes seu suecessorea habeant et percipiant ex tune in | REKII, Qui pugnabant adversus Rialiis nostris redditibus vel locis competensios, de q u i b u s infra in Risius. 1 REKPENIS. Constitut. Roberti Du- tibus in comilatu Flandrensi, dictas 200. nelm. Episc. ann. 1276. cap. 3. apud libras monetae supradictse, vel illud quod Thomam Rlount in Nomolexico : Porro restaret de 200. libris supradictis, quod huic sanctioni adjicimus, quod si plures non percepisset super Relengla seu de liberi proprium habentes, in parentum Relengla nostra Flandrensi ssepe dicta, pariter familia vivant, ad'dcnarios, qui terminis superius nominalis. Alia ann. nuncupantur Rekpenis, minime arcean- 1303. ibid. fol. 314. v. col. 2 : Sis cenz litur, cum sic (f. sicut) communiter intrin- vres de Parisis... a prendre... sur les Reesecis aluntur a parentibus, sic in extrin- lenghes de Flandres. Denique alia ejusd. secis ab eisdem Isetentur pariter se de- reg. ann. 1312. in Reg. 48. Chartoph. fendi. An idem quod Denarius S. Petri, reg. ch. 223 : Concessimus sexcentas lide quo supra. Sed vereor ne mendum bras parvorum Turonensium annui et sit in Hoc vocabulo. Vox quidem Peny perpetui redditus capiendas... ad Relandenarium solidumve significat apud gas Flandrise. Anglos ; sed qui sonet preeposita vox * RENENGHA, vulgo Renenghe. Eadem Rek, prorsus ignore, nisi forte sit Lati- notione. Charta Phil. Pulch. ann. 1290. n u m Rex : quo posito Rek-peny idem in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. esset quod Denarius Regis, seu Regi 196. v. col. 2 : Donnons et ottroions heritablement et perpetuelment a icelui monsolvendus. * Forte a Recht, jus, et Peny, dena- sieur Jehan de Haveskerke... sis cenz lirius : ita ut significetur Praestatio, quse vres Parixis de rente par an, a prendre ex j u r e debetur. Vide Retepeny. et a recevoir chascun an perpetuelment a * RELA, Vomer. Leudae minor. Car- touzjours, a Berghes sur le Renenghe de cass. MSS. : Item de duodena Relarum, celui lieu, ou sus le Reenenghe du receij. denarios. Vide infra Relha. veur de Flandres. Alia ejusd. reg. ann. * RELAGIUM, Relatio. Titul. cod. BIbl. 1301. ibid. fol. 196. bis v. col. 1 : Cum Medic, in quo vita B. Rolandi de Medic, sexcentas libras Paris, annui et perpetui torn. 5. Sept. pag. 118. col. 2 : Relagium redditus dedisset et assignasset ad RenenVII

ghas Berghenses vel ad Renenghas receptoris nostri Flandrensis, etc. Actum Insulis in Renanghis mense Septembri, anno Domini 1301. Charta Ludov. comit. ann. 1331. in Chartul. 2. Fland. ch. 573. ex Cam. Comput. Insul. : Nous avons mande... a tous nos reneurs... qu'il planaissent et ostassent de nos gros briefs de Renenghe... 54. livres... Item nos gens de compte, qui tenoient nostredite Renenghe, ont oste et plane de nostre Renenghele es rentes, hors Renenghe, xxxiij. livres Paris, de rente, etc. 1 RELARGAGIUM, RELARGUERIUM, Provincialibus, Relarguie. Quod domino solvi debet pro jure pecorum in pascua et silvas inducendorum. Charta ann. 1463. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Pascua sive pastorgagia ac glandagia et Relargueria quzecumque... vendantur. In alia ejusd. rei Charta ann. 1501. pro Relargueria legitur Relargagia. 1 RELASMA. Vox mihi ignota. Vide Ardus. -"5 RELASSARE, vox Italica, Dimittere, remittere. Stat. crimin. nova Oumanae cap. 7. ex Cod. reg. 4622. fol. 63. r : Si quis occupai'erit de pecunia pecuniarum vel aliarum rerum mobilium communis Cumarum, sit pcuna quadrupli similiter,... nisi eas Relassaverit et libere restituerit communi Cumarum. A Latino RelaxatiO, Relaxance, practicis nostris vulgatius Relaxation. Lit. remiss, ann. 1481. in Reg. 208. Chartoph. reg. ch. 194 : Apres ce que le quppliant eut appointe, et qu'il eut Relaxance de son arrest pour s'en aller en sa maison, etc. Vide infra Reliquare 2. | RELASSUS, Spatium in scripto vacuum, ubvscriptura intermissa est, ab Italico Rilasso, Intermissio, Gall. Reldche. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 220 : Et si dictus notarius, cui dicta breviaria, note seu prothocolla, vel scripture fuerint commisse, occasione alicujua... abbreviature vel Relassi seu spacii vacui, etc. * Nostris Relais vocant quodvis intervallum seu quamlibet intermissionem ; hinc de agro angulato dicunt i l i u m habere des Relais. Un coude ou Relais, in Chartul. Latiniacensi. 1 1. RELATARE, verbum Italicnm, Referre, nostris etiam olim Relater, ut in Consuetud. Burbon. art. 159. Acta B. Guillelmi Erem. Xiclensis, torn. 1. Aprilis pag.391: Ipse Relatans propter ea quse. suis oculis vidit. Acta S. Bernardi de Monte-Jqvis, torn. 2. Junii pag. 1075 : S. Nicolai Relatantis, quod archidiaconus factus devicerat dsemonia. Constitutiones Synodi Bajqc. ann. 1515. ad calcem libri Johan. Abrinc. de Offic. Eccl. pag. 5. edit. 1679 : Injungimus omnibus et singulis decanis nostris ruralibus, ut... mandata nostra absque mora exequantur et exequi procurent, atque offtciariis nostris reportent executata et Relatata. * 2. RELATARE, Regulis ligneis, Gall. Lales, instruere, nostris Relater. Comput. MS. fabr. S. Petri Insul. ann. 1469: Item pro novem bongiis latarum ad Relatandum dictum parietem, pro bongia iij. sol. 11. RELATIO , Intuitus , respectus , Paulo JCto leg. 11. Dig. de justit. et jure (1. 1.) : Prsetor quoque jus reddere dicitur etiam, cum inique decernit ; Relatione scilicet faeta, non ad id, quod ita Prsetor fecit, sed ad illud, quod Prsetorem facere convenit. In aliis vero libris j u r i s civilis Relatio dicitur Consultatio a judicibus ad Principem missa in rebus dubiis, ut videri potest lib. 7. Cod. tit. 61. et lib. 11. Cod. Theod. tit. 30. (29.) de 14

106

REL

REL

REL

appellat. et consult. S. Augustinus Ep. tionis et permutationis. Charta Ful- cticis nostris Relaxation dicitur de emis137 : QUSB vel in negotiis saecularibus judi- con. abb. S. Germ. Prat, in parvo Reg. sione e custodia : quod etiam Relaxaces faciunt, quando causes dubitatio ad ejusd. monast. : Nos autem in recompen- tio a Relaxare simili signiflcatu dici majorem potestatem refertur, ut pendente sationem et commutationem ejusdem vi- potest. Relatione aliquid inde audeant commu- nese, quandam portionem vinese,.... vice ] RELAXATOR, Qui relaxat, emittit. tare. Optatus Milev. lib. 1. adv. Dona- Relativa, eis et ipsi ecclesias tradidimus. Relaxalor fluentium, Caelio Aurel. lib. 2. tistas : Relatio missa est, rescriptum veRELATORES, Qui querelam ad judices Acut. cap. 38. nit. Adde Symmachum lib. 1. Epist. 41. referunt, in Capitulis Caroli M. lib. 2. 2. RELAXARE TALIUM, Silva? casduaa et 44. Hujuscemodi judicum consultatio- cap. 26 : Et quando aliquis ad nos neces- interdictum tollere. Vide Defensa 3. nes Principi insinuabant Referendarii, sitatis causa reclamaverit, ad eos possi- Charta ann. 1341. in Reg. 72. Chartoph. haecque insinuatio seu expositio, Relatio mus Relatorum querelas ad definiendum reg. ch. 368 : Ne animalia infra dicta etiam appeilabatur, ut habet Commen- remittere. talia valeant causa corrodendi intrare, tator Nptitiae imperil cap. 97. Haec in RELATORI^!, Apochae, seu Certificatio- vel aliter dampnificare seu devastare ; et jure civili. Sed i n j u r e canonico Relatio nes, quaa naviculariis dabantur, de re- quod ipsa talia deffendantur et Relaxenaccipitur pro Delatione, quae flebat chi- latis ac perlatis speciebus, ab iis qui tur, prout in forestis de Angulis vel de rpgrapho deferentis obsignata, praeser- eas susceperant : Certtficdt des ports et Narbonesio extitit fieri consuetum. Vide tim ubi de hseresi agebatur. Anastasius voitures. Relatorise traditarum specierum, infra in Revenuta 2. Biblioth. in Simphcio PP. : Sub hujus in leg. 8. Cod. Th. de Navicular. (13, 5.) 1 RELAXUM, Navium static, ut arbiepiscopatu venit Relatio de Grsecia ab quse Securitates vocantur leg. 21. et 26. tror, Gall. Relache. Computus ann. 1202. Acacio Constantinopolitano episcopo, et eodem titulo. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feudoaffirmavit Petrum Eutychianistam haereRELATORIUM, Relatio, narratio, in rum ad calcem pag. ccvn : Pro Relaxo ticum, facia petitione ab Acacio episcopo Concilio Bracarensi I. sub Pancratio et pro nave Gornaci paranda, et pro chirographo ejus constructa. Idem Anast. prima3 sedis Bracarensis Episcopo sub vinea facienda, et pro quadriga, quse in Felice III : Sub hujus episcopatu ite- ann. 411 : Proficiscatur unusquisque in adduxit harnesium apud Feritatem, etc. rum venit Relatio de Grsecia, Petrum locum suum, et confortet fideles, corpora* RELAXUS, a Gallico Relais, ObjectaAlexandrinum revocatum ab Acacio que sanctorum honeste abscondat, et de culum ligneum, vulgo Bonde, ecluse. CPno. Et infra : Post annos tres iterum locis et speluncis ubi posita fuerint, Rela- Charta ann. 1219. inter Instr. torn. 10. venit Relalio ab Imperatore Zenone, ut torium vobis mittat, neper cur sum tempo- Gall. Christ, col. 340 : Sciendum vero quod pisces et anguillss, quss in unam pcenitens rediret Acacius. Idem in Gela- ris in oblivionem veniant. sio : Hujus temporibus iterum venit Rela1. RELATUM, Praeceptum, Ordonnance. nassam, quam habebunt in Relaxu motio de Grsecia, eo quod multa mala et ho- Paschasius Radbertus in Epitaphio Wa- lendini sui ; cedent eis. Lib. rub. fol. micidia fierent a Petro et Acacio. Et in laa Abbat. Corbeiens. lib. 1. cap. 26: Qui- parvo domus publ. Abbavil. ad ann. Anastasio : Tune Festus et Probinus Se- bus patratis, suis ilia rebus explosa, de- 1287. fol. 35. r: II est eswarde que casnatores miserunt Relationem Regi, et cce- fensor ille a senioribus populi Relatum cuns mauniers doit traire son Relais le perunt agere, ut visitalorem daret Rex accepit, ne ulterius de his ulla rerum con- Samedi a Noune sonnant, et remettre le Diemenche a solais esconsant. Charta Sedis apostolicse. Rursum in Bonifacio troversia fieret. II : Eodem tempore venit Relalio ab epis1 2. RELATUM, Charta, scriptum, in ann. 1309. in Reg. 13. Chartoph. reg. ch. copis de constilutione, ut cum consilio quo continetur Relatio. In Appendice 118 : II fera faire les Reles desdiz moulins Sedis apostolicas omnia Carthaginensis Marculfi formula 46. inscribitur, Rela- et touz les pans de Bray rapareillier. Lit. episcopus faceret. [** Vide Glpssar. med. tum quod dicitur Apennis, moxque dici- Phil. VI. ann. 1343 : in Reg. 74. ch. 427 : L'abbe de Corbeye nous eust supplie.... Graecit. yoce 'Avacpopa, ubi etiam de Re- tur Chartula relalionis. Vide Apennis. latione in Dypticha nominum PatriarT 1. RELAXARE, Dimittere, indulgere, que nous li vousissions otroyer, que il cbarum, etc. agitur. De jure Relationis Gall. Relacher. Capitul. lib. 5. cap. 369 : peust faire certains ventailles et certains Sedis Apostolicse videndus Marca de Quidquid provincialibus per beneficium Relais en la riviere de Soume, pour I'aiPrincipis tributorum fuerit Relaxatum, sement de la marchandise passant par Cpncordia lib. 5. cap. 7.] ::: ' Practicis nostris Relation dicitur , ab exactore non requiratur. Ricardus Re- ladite riviere. Les Rellais du mollin de Apparitoris declaratio, relatio, seu ejus- laxavit et quielum clamavit in perpetuum, Vy, in Chartul. Corb. sign. Daniel ad dem exemplar. Lit. remiss, ann. 1474. eidem Roberto et hseredibus suis, reddi- ann. 1428. fol. 79. v. Vide mox Relein Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1318 : tum duorum solidorum, apud Thomam seyurn. Lequel Colas en adrecant sa parolle a MadoccFprmul. Anglic, pag. 159. Pluries f RELEGENTER, Legendo, relegendo. icellui Gregoire (sergent) dist qu'il lui occurrit in Codice Theodosiano. Ut rei Notitia ann. 850. Marcse Hispan. col. baillast la Relation de I'exploict, qu'il carceribus reclusi solemnioribus Christi 783 : Et cum has litteras pr&fatus Episavoit fait contre lui. Vide infra Res- Domini festis diebus Relaxari debeant, copus Relegenter audisset, misit suum criptio. lib. 6. Capitul. cap. 107. Convenerunt de axsertorem, quod in hac causa in suis ju* 2. RELATIO, Dilatio, mora. Lit. re- Relaxando omnes carceratos, in Chronico ribus rationabiliter respondisset. miss, ann. 1361. in Reg. 89. Chartoph. Veron. Parisii de Cereta, ad ann. 1243. T RELEGERE LIBERTATEM, Earn repereg. ch. 672 : Qui Joannes dixit praefato apud Murator. torn. 8. col. 633. Sed hsec tere, recuperare, leg. 2. de liber, causa Petro, quod si ipse vellet emere quinque vox Latinis nota non absimili prorsus tit. 8. Cpdicis Theod. lib. 4. Religier jornalia,.... quod ipse daret sibi quodlibet notione. eodem significatu dicitur in Statutis jornale pro 'duobus scutis : qui quidem 1 RELAXARE, Eximere, liberare. Charta Lossensibusapud Mantelium Hist. Loss, Petrus petiit utrum sibi daret super hoc Guillelmi Episc. Autissiod. ann. 1212. part. 3. pag. 52 : Touchant les biens censuam seanciam vel Relationem usque ad apud Martenium torn. 1. Ampl. Collect, saux chargez de cens ou rentes, et que si crastinum. col. 1110 : Dominus Rex personam nos- tels cens ou rentes viennent a se vendre, RELATIVE, Ex alterius relatione, in trum a servitio exercitus, quamdiu vixe- le proprietaire du fond les pourra ReliVita S. Antonini Martyris semel ac ite- rimus, Relaxavit. gier (Practicis nostris RetraireJ sans rum, Ut Relative fertur, Uti Relative per| RELAXARE, Alvum purgare. Chroniprejudicier au bon droit des amis. contatur. con Anonymi Salern. apud Murator. >(c RELEGIOSITAS, [Profession de reli1 RELATIVUM, Relatio , comparatio. torn. 2. part. 2. col. 212 : Quia, ut mihi gieux : Induensque Relegiositatis vestiConcil. Tolet. XV. inter Hispan. torn. 2. relalum est, ad Relaxandum potionem menta oravit super earn. (Boucherie, pag. 722 : Vir ille incuriosa lectionis potavit. Vita S. Euphros. | 8.)] transcursione prseteriens, existimavil hs&c | RELAXATIO , Remissio. Relaxatio RELEGIUM, RELIGIUM. Charta Comipsa nomina, id est Relativum, aut se- prsescriptionis peremptoriss, lib. 1. Cod. muni33 S. Richarii ann. 1126. in Regesto cundum comparationem humanae mentis Theod. tit. 2. leg. 3. Decretum Flavii Re- Philippi Aug. Herouvalliano fol. 135 : nos posuisse.... nos autem non secundum gis Toletani privatis sive fiscalibus po- Jura nostra, scilicet tallionem de exercitu hanc comparationem humanas mentis, pulis, torn. 2. Concil. Hispan. pag. 704 : regis, et pastum ejusdem et mensuras, et nee secundum Relativum, sed secundum Quascumque exacliones pro hoc negotio Religia nobis auferre conati sunt. Infra : essentiam diximus. pietatis, cuilibet ex vobis, quibus et Rela- Et Religia et communiam sicut ante comxatio pietatis nostrss conceditur, quicum- muniam tenebamus. [Compositio ann. | RELATIVUS, Relationem habens ad alterum, Gall. Relatif. Honos Relativi est que exigere prsesumpserit.... in quadru- 1253. e Tabulario ejusdem S. Richarii: ad alterum generis, apud Arnobium lib. plum... restituat. Occurrit apud Thomam Fundus vero territorii.... cum censibus, 7. Utuntur S. Augustinus lib. 5. de Tri- Madox Formul. Anglic, pag. 12. 333. et Relegiis, vendis, oltregiis, furnis eorum, nit. cap. 16. Martianus Capella lib. 4. et alibi. Relaxatio interdicti, in Charta cum exitu et introitu.... Conventui remaalii recentiores, turn Grammatici, turn Manasses Aurel. et Guillelmi Autissiod. nebit. Idem est, quod Relevium, ut satis Episcoporum ann. 1112. apud Marten, patet ex subsequentibus.] Logici, sine numero. 1 RELIGIUM IN DISPOSITIONS Domini, * Vice relativa, id est, vice compensa- torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1111. Pra-

REL

REL

REL

407

Idem quod Relevium ad misericordiam. alicujus sancti, quod e sepulchre eleva- certa et deflnita exsoluta pecunia, haereCharta Ursionis Abbatis S. Richarii tur. Inscript. 13. ssec. sepulcro S. Re- ditariojure adire, possidere : seu potius ann. 1185. e Tabularip ejusd. Monaste- gnob. exarata in eccl. S. Eugen. Varziac. in feudi caduci possessionem a domino mitti. Quippe cum ea primum feudorum rii : Hujus conventionis Lambertus et hse- ex schedis D. Le Beuf : fuerit conditio, ut non nisi ad vitam et redes sui, cum unusquisque successerit in Hie Regnoborlus sanctus fuit intumulatus, usufructuario utenda a dominis concedehereditatem ecclesise S. Richarii homaBajocensis honus qui rcxit pontificatus. rentur, qua finita in donatorum jus rurgium facient, et Religium solvent in disHugo bonus praesul fuit ad Relevamen. Qui dormitat ibi reperit de febre levamen. sum redibant, factum postea,et usu tacito positione Abbatis et monachorum secunintroductum, u t i l l a in haeredes transidum rationem. | 1. RELEVAMENTUM, ut Relevamen, rent,domino superiore ita consentiente, 1 RELIGIUM AD NUTUM, Eadem noLevamen, solatium. Petrus de Alliaco et caducam haereditatem in eum transtione. Charta ann. 1239. ex eodem Tabulario -.ProReligio ad nutum, quod Abbati de necessitate reform, in Goncilio Cons- ferente, exsoluto certo pretio, quo meet Conventui debebant ob tenementa in tant. : Nam si in talibus Principibus pa- diante, hseres caducum preedium relevaternales non vigent erga suos subditos bat. Lambertus Ardensis pag. 176 : Cum castro S. Richarii sita. * RELEMBAGH vocavit Stephanus mir- pietatis affectus, frustra aliorum Princi- igitur Arnoldus Markiniensis terrain quse tum ; sed nee Grsscum nee Arabicum est. pum erga suos munificientise et gratiarum in Ministerio, sive in Castellaria BrugenGlossar. medic. MS. Simon. Januens. impendia subjective sortis Relevamenta sium, et alia quas in Ardea ex parte uxoprsestolari videntur. ris suse Adelines sibi a Balduino sororio ex Cod. reg. 6959. * Relievement, eadem notione, in Lit. suojam mortuo excideranl et contigerant, * RELENGA, RELENGLA. Vide supra ann. 1411. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, ajamdicta Flandrise Comitissa repostulaRelanga. * RELEPORIUS, Unus e famulis, qui pag. 635 : Pour le Relievement de noz ret, et Relevare, uti adhuc moris est et servitio archiepiscopi Mediolanensis ad- peuple et subgiez, et obvier aux grans consuetudinis usus, vellet, etc. [!;:"::: Charta Willelm. Reg. Roman, ann. 1252. apud dicti erant. Ghron. Mediol. apud Mura- maulx, etc. T2. RELEVAMENTUM, Idem quod Rele- Kluit. Hislor. Com. Holland, torn. 2. tor. torn. 1. Antiq. Ital. med. eevi col. 637. ad ann. 1210 : Piscatoribus, pecora- vium, in re feodali, ut mpx dicetur in part. 2. num. 189. pag. 624 : Quod omnes riis, Releporiis, pictore, curvatore. Silet Relevare ; sed aliud sonat in Cancella- principes, nobiles et ministeriales princiriis, ubi Relevamentum appelli, Gall. patus et feoda sua infra annum et diem ibi vir eruditus. Relief d'appel, dicitur Diploma expe- a nobis requirere et Relevare tenebantur... | 1. RELERE. Vox relent legitur in Lama 2. mendpse omnino pro vel et, si riundse in jure restitutionis. Arestum qui principatus et feoda sua infra annum recte edidit Leibnitius torn. 1. Scriptor. Parlamenti Paris, ann. 1469. e Tabulario et diem requirere et Relevare a nobis Corbeiensi : Ipse in mense Junii tune contumaciter neglexerunt , omnia ilia Brunsvic. pag. 987. * 2. RELERE, Iterum delere, in vet. sequentis certas Relevamenti litteras in feoda et principatus nobis vacaverunt et casu appelli a nobis impetraverat. Ares- vacant.... quod ex quo Margareta comiGlossar. ex God. reg. 7613. * RELESEYUM, idem quod supra Rela- tum aliud Parlamenti Tolosani pro tissa Flandrise per annum et diem nexus. Charta B. abb. de Pratellis ann. Episcopp Albiensi ann. 1498 : Officiarii glexit contumaciter requirere et recipere 1224. in Reg. 31. Chartopb. reg. fol. 55. fieri facient cridias et prasconisationes in feoda, etc. Vide Recognoscere Feudum.] r. col. 2 : Quittamus eidem domino regi ipsa civilate Albise.... excepto de literis [Charta ann. 1229. e Chartulario S. illud terrss nostrse, quod sumptum fuit pro Relevamenti in casu appelli. De releva- Aviti Aurel. : Concessimus etiam et voluibeyo el Releseyo et exclusis molendinorum tione appellationum, vide Bleynianum mus, quod hospites cennive propter mutade Novo castro faciendis ; et capiet usa- Institut. pag. 531. et 532. tionem prebende Relevare nullatenus tef 3. RELEVAMENTUM, Relevement, in neantur.] gium in terra nostra, constituta juxta Re* Revelare, quod saepe fit et vicissim, leseyum et exclusas molendinorum Novi Cpnsuetudine Metensi tit. 4. art. 31. et castri. ad reficiendum et reparandum. alibi, Jus quo is cui fundus secundo op- pro Relevare. Assis. ann. 1238. in Reg. T RELETUM. Charta ann. 1190. e Char- pigneratus est, alterum cui primo pppi- S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 32. tulario S. Medardi Suession. : Item de gneratus f u e r a t , e possessione illius r. col. 1 : Serjenteria Revelat usque ad bannali venditione vini Prior et Advoca- fundi pro censu non spluto adjudicati centum libras, si rex voluerit. tus sequam sortientur participationem, de disjicit, ei solvendo debitum integrum. RELEVIUM, Cowello lib. 2. Instit. Anqua Advocatus tertiam solummodo solebat Eadem Consuetudo tit. 4. art. 26 : Celui glic, tit. 3. 1 17. 19. est Servitus realis habere partem. Sed Prior habebit vendi- qui est mis en possession de quelque heri- sive patrimonialis tarn ad f e u d u m militionem si voluerit ad non Reletum sive ad tage, pour cens non paye, n'en pent estre tare, quam soccagium spectans, qua Reletum, id est Reech. Haec Charta revo- dejete que par Relevement et payement feudatarius tenens ,per seryitium milicatur in Declaratione ann. 1320. ubi pro en vertu d'iceluy ; mais 3i le possesseur tare, sive mas, sive foemina, qui die Reech legitur Rest; quod jus sic exponi- est poursuivi par un rentier premier en mortis antecessoris sui justam setatem tur ibidem : Au Prieur de Donchery et hypotheque, en ce cas sera tenu de payer complevit (ille scilicet vicesimum priau Voue competent et appartiennent cer- sa rente, ou de quitter I'hentage. mum, ha3C decimum quartum annum) tain droit Seigneurial name et apele le | RELEVANTES AETICULI, Legitimi, certam pecunise summam solvere teneBan vin, qui est tel; c'est a scavoir que validi, probantes. Literse Sixti IV. PP. tur. Qui vero per socam, id est per araledil Prieur de son oclorite, seigneurye, ann. 1481. pro Conventu B. Marise de trum tenet, quidquid annui reditus peult et lui est loisible vendre ou faire Bono-Nuncio Rotomag. ex Archivo ejus- domino pendit, tantumdem relevii novendre a detail en la ville de Donchery dem Coenobii : Et quia idem Officialis mine pendet, etc. Leges Malcolmi II. seize muids de vin, de quelque moyson que quasdam positiones et articulos admissibi- Regis Scotiae cap. 1 : Et ~ibi omnes Baroce soit, par chacun an. Vide Bannurn vini les et Relevantes pro parte Prioris et nes concesserunt sibi wardam, et Relein Bannum I . Conventus praedictorum exhibitos admit- vium, de hserede cujuscumque Baronis * RELEVAGIUM, RELEVAMEN , idem tere recusavit, illosque per suam interlo- defuncti ad sustentationem Domini Regis. cutoriam rejec.it, etc. Charta Libertatum Angliae Henrici I: quod Relevium. Vide infra in Relevare feudum. 1 RELEVARE, Denuo exstruere, reno- Si quis Baronum meorum seu Comitum, 11. RELEVAMEN, Levamen, solatium. vare, restaurare, Gall. Relever. Diploma sive aliorum qui de me tenent, mortuus Charta Regiensis ann. 1361. e Schedis Conradi II. Imp. ann. 1140. apud Mar- fuerit, hssres suus non redimet terrain Prsesidis de Mazaugues : Ad omnimodum ten, torn. 2. Ampliss. Collect, col. 110: suam, sicut faciebat in tempore fratris Relevamen regiorum et reginalium fide- Conquerens inter alias molestias, quas in mei: sed legitima et justa Relevatione Hum et subdiiorum tranquillum statum, Relevanda Ecclesia sua, quas diu multum- Relevabit earn. Similiter et homines Baroetc. Decretum Nicolai Episc. Misnensis que corruerat, patiebatur. num meorum justa et legitima Relevaann. 1379. pro Monasterio Dobirluc. : In * Inventar. ann. 1271. in Access, ad tione relevabunt terras suas de Dominis aliquale Relevamen dictomonasterio pure Hist. Cassin. part. 1. pag. 328. col. 2 : suis. Bracton. lib. 2. tract. 1. cap. 36. | et propter Deum.... incorporamus, etc. Item quando coppa debet Relevari, debet 1 : Cum homagia facia fuerint, et fideliConstitutiones Synodi Bajoc. ann. 1515. refici hoc modo, etc. tatis sacramenta, ab illis qui plense setaad calcem libri Johannis Abrinc. de Of* RELEVARE VINEAM, Illam admini- tis extiterint, opprtet statim quod teneflc. Eccl. pag. 5. edit. 1679 : Injungimus culari. Formul. MS. Instr. fol. 64. v : mentum quod fuit in manibus antecessoomnibus et singulis Decanis nostris rura- Promisit... earn (vineam) quodlibet anno rum, et hssreditas quse jacens fuit per libus, ut cum omni diligentia ad Releva- debitis temporibus bene putare et Rele- eorum decessum, Relevetur in manus hseredum, et propter talem Relevationem men subditorum nostrorum, etc. Adde vare. RELEVARE FEUDUM, Pragmaticis Gal- facienda erit ab hxredibus qusedam prsssStatuta ann. 1384. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 515. Vide alio signi- lis, Relever le fief, est Feudum caducum, tatio, quse dicitur Relevium, de feodis vel possessoris morte in domini superio- militariis et serjantiis, et aliis de quibus flcatu in Relevare Feudum. * 2. RELEVAMEN, Dicitur de corpore ris jus delapsum, illius consensu, et fit homagium, et regale servitium, vel de

108

REL

REL

REL

sokagiis, de quibus jure nullum fieri debet homagium. [Placitum inter dominum et incolas de Hedingdon, apud Kennettum ad ann. 1292. Antiq. Ambrosden. pag. 319: Prssterea cum eas (f. quis) eorumdem horninum integram virgatam terras tenens decesserit, hseres ejus per duplicationem sui redditus annualis, et per quatuor solidos terminum ultra Relevabit, et qui minus tenuerit de una virgata, ultra redditum suum duplicatum, minus del secundum quantitatem tenementi sui. Adde Relevalionem Comitatus Lossensis ann. 1323. apud Jo. Mantelium part. 2. Hist. Lossensis pag. 18. et seqq. Hinc emendanda Charta Gervasii Cenoraan. Episc. ann. 1038. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1038 : Concedo altare capellse.... tali tamen ratione, ne in futuro constitutio ilia violari possit, ut subinde per vicarium a monachis prsedicli monasterii teneatur; quo defuncto, alius ab Episcopo... subrogetur, nihil de Revelatione ultra xx. solidos exigendo. Legendurn Relevatione, ut et in alia Charta ann. 1212. ibidem col. 838 : In his manemis seu villis habebit ipse Abbas sicut dominus Revelationes et hominiaet duellia.] Charta Theodorici Comitis Flandriea ann. 1147. in Tabul. S. Bertini : Necnon de eisdem mansuris debitum quod vulgo Relief dicitur, quod in quinque solidis ab iis qui aliis morientibus in possessions succedunt, dari statutum eat, etc. Tabularium Majoris Monasterii: Justum esse ut Relevaretur, quando quidem esset defunctus. Vide Regiara Majestat. lib. 2. cap. 68. 70. 71. 72. [MatthEeum Paris ad ann. 1215. in Charta Libertatum aRege Johanne concessarum. Bractonum loco laudato, Brodaeum in Consuetud. Parisiensem art. 47. et caeteros Practices. 1 RELEVEIUM, Eadem notione. Charta Richardi Regis Angl. ann. 1190. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Col. 990: Cum servitiis et homagiis et Releveiis, et cum omnibus libertatibus et liberis consueludinibus suiSf etc. Chartularium SS. Trinitatis Cadom. fol. 70 : Idem debet adhuc duo Releveia de mortibus patris et fratris sui. * RELEVEYUM,quid sit, aperte explicatur in Instr. ann. 1320. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 28. col. 2 : Releveyum appellatur, ut si aliquis teneat, ut preedictum est, aliquid in feudum vel retrofeudum, vel terras, domos, yineas, prala, campos, vel aha immobilia, sub censu annuo a dido domino rege, vel aliqua de quibus dicto domino regi provenire deberet laudimium : et postea Mud quod tenet, vendit alicui alii, emptor infra certum tempus pro rechatando, seu pro laudimio recipiendo, debet venire cor am dom. rege, vel alio potestatem habente : et si non rechatat vel facit laudari sibi infra dictum tempus, rex potest capere ut commissum : et ilia quss interim ex fructibus, proventibus, vel obventionibus dictse terras levata fuerint, vel feudis sen retrofeudis, debent esse regis. Item si differat rechatare vel ad laudimium sumere per tempus ordinatum ad sumendum dictas terras ad laudimium, et postea sibi laudentur, fructus, proventus vel obventiones, qui inde exient de eo quod fuerit venditum, usque ad diem laudimii sunt regis, illud appellatur Releveyum, id est, relevatio terrss venditse. RELEVIUM RATIONABILE, et Legitimum dicitur illud quod a Lege statutum, vel Consuetudine inductum est, ut distinguatur ab eo Relevio quod a domini arbitrio pendet, quod Relief a mercy vocant. [Rationabile Relevium le-

gitur in Charta Regis Angl. apud Ken- ibi sit terra arabilis, quss culta sit. Donettum ad ann. 1346. Antiq uit. Ambros- minus capiet medietatem de vineis cullis, den. pag. 469.] Legitima et justa Releva- et si cultse non essent, dominus eas coletio, in Charta Henrici I. Regis Angl. ret, et fructus perciperet. His subjungiann. 1100. et antiquum Relevium appel- tur quid pro vivariis, garennis, nemorilatur in Charta Magna Henrici III. in bus, hominibus, qui tailliam deberent, et Legibus Kanuti Regis cap. 97 : Justa retrofeudis percipere debeat dominus Relevatio, quss Anglice vocatur Hereget. ratione relevii : quse, si opus est, ibi [Jus Relevii, in Constitutionibus Frede- vide. rici Regis Siciliae cap. 110 : Relevium Relevia denique ex peculiare feudi capitalium dominorum, in Charta ann. singularis conditione diversa quandoque 1231. torn. 1. Chartularii S. Vandregesili sunt, nee Legi municipali obnoxia. Alia pag. 414.j Ejusmodi sunt relevia apud enim debent pro relevio cyrogrillum, ut Anglos, de quibus in Charta Joannis in Hist. Episcopor. Lodovensium pag. Regis de Libertatibus Angliae apud 138. Alia soleas ferreas, in eadem Hist, Matth. Paris ann. 1215. pag. 178: Si quis pag. 156. et Perticensi pag. 228. Alia acComitum vel Raronum nostrorum sive cipitrem , apud Locrium in Chronico aliorum tenentium de nobis in capite per Belgico, et in Histor. Ludov. pag. 170. servitium Mihtare,mortuus fuerit, et cum Alia cervum, in eadem Hist. pag. 201. et decesserit, hssres suus plenss astatis fuerit, apud Cironum lib. 1. Observat. Juris et Relevium debeat, habeat hsereditatem Canon, cap. 5. Alia calcaria aurea, in suam per antiquum Relevium; scilicet Hist. Perticensi pag. 228. Turenensi hssres vel hssredes Comitis de Raronia in- pag. 59. Alia clypeum ceres, apud Sanjutegra per centum libras; hseres vel hsere- lianum in Hist. Burgund. pag. 250. 251. des Baronis de Baronia Integra centum Alia marcam argenti, apud Galandum marcas; hs&res vel hssredes Militis de de Franco Alodio pag. 106. Alia paleam, feudo Militis integro per centum solidos ut in Charta ann. 1590. legitur. [Alia ad plus, et qui minus debuerit, minus decem libras Abbati domino feudi et det secundum antiquarn consuetudinem pallium Cambellano, torn. 3. Annal. Befeudorum. Vide Glanvillam lib. 9. cap. nedict, pag. 277. Alia equum centum soli4. [** et Phillips. Histor. Jur. Angl. dorum aut centum solidos, torn. 4. eorumdem Annal. pag. 412.] Mitto alias torn. 2. pag. 215. sqq.] RELEVIUM COMITIS, apud Anglos, quasdam ridiculas releviorum seu hoquod ad Regem pertinebat, olim erat 8. miniorum conditiones, quas subinde equorum ephippiatorum, et frenis ins- abrogarunt arresta Parlamentorum, cutructorum, 4. loricarum, 4. helmorum, jusmodi est ilia, de qua in voce Bombuseu galearum, 4. scutorum 4. hastarum, lus. et 4. gladiorum, praeterea 4. equorum RELEVIUM AD MISBRICORDIAM, Gall. yenatoriorum et palefridorum frenis Relief a mercy, quod domino prtestatur instructorum. Ita Leges Kanuti Regis ab haerede ad rehabendum feudum pacap. 97. Willelmi Nothi vernaculse cap. ternum, ad ejus arbitrium, quse quidem praestatio ad annuum feudi reditum 22. et Henrici I. cap. 14. RELEVIUM BARONIS, seu Thaini, 4. postea redacta est. Relevoisons a plaisir, in Consuetud. Aurelianensi art. 115. equi, duo sellati et 2. insellati, et 2. gladii, et 4. lancese, et totidem scuta, 116. 121. 122. Vide Chartam Baronum Pictaviensium ann. 1269. apud Galanet galea cum lorica, et 50. marcae auri. RELEVIUM VAVASSORIS, seu mediocris dum de Franco alodio pag. 67. ubi pag. Thaini, equus parentis, qualem habuit 68. pro de leurs doubles, emendandum tempore mortis suae, ejusdem lorica, ex originali, cens doublez; et pag. 69. helmus, s c u t u m , lancea et gladius. aucuns des songiez, legendum, sujects sans moyen. Vide Legem Longob. lib. 3. tit. 8. | 4. [M Conr. 1.] * RELEVEIUM MAJUS, f. quod ad arbiRELEVIUM VILLANI , Melius animal trium domini praestatur. Charta ann. quod habuerit is, sive equus sit, siye 1247. ex Bibl. reg. col. 19 : Ego Bernarbos, siye vacca, quo facto recipitur vil- dus de Broquinne scutifer nolum facio,... lanus in franco plegio. Ita reddendum quod cum contentio moveretur inter me fuit caput 29. Legum Vernacul. Wil- ex una parte, et monachos de Noa ex altera, super eo videlicet quod ego majora lelmi Nothi. Vide Heriotum. RELEVIUM FEUDI MILITABIS, seu quod Releveia et majora auxilia capitalia ab debet servitium integri Militis, est 100. ipsis petebam de quodam tenemento, quod sol. quod dimidii, 50. sol. apud Littleto- tenebant de me, etc. RELEVAGIUM, Idem quod Relevium. nem sect. 112. Vetus Consuetudo Normanniae cap. 34: Et si doit on savoir que [Literae Cqnventus S. Michaelis in Peripar toute Normandie Relief est generale- culo maris ann. 1217. apud Marten, ment determine en fief de Haubert par torn. 1. Anecd. col. 862: Exceptis placiquinze livres : en Baronie par cent livres: tis, Relevagiis et servitiis vavassorum ad es terres gaennables est fait Relief par equum, et aliis escaretis in prssdictis maneriis, quas nobis volumus reservari.} douze deniers I'acre. In plerisque Consuetudinibus muni- Charta Roberti Advocati Atrebatensis cipalibus Galliae Relevium feudorum in ann. 1245. apud Lindanum in Teneraelinea directa non exsolvitur: in aliis, munda: Et omnia jura quss habere deut Ambianensi art. 7. Relevium est 60. bet dicta Ecclesia Cameracensis in insolidorum Paris, pro feudo plani homi- troitibus, exitibus, venditionibus, et empnii: 10. vero librarum pro feudo, quod tionibus, et Relevagiis omnium^terrarum, in* Pariam tenetur. At in collateral! Re- et aliorum quorumcumque in'tenemento levium fere semper est reditus feudi suo, etc. * Charta ann. 1227. ex Chartul. 0. annualis. 55H" In edicto S. Ludovici Franc. Re- eccl. Camerac. ch. 70 : Quss terra debet gis ann. 1235. apud de Lauriere torn. 1. capitulo nostro in quolibet Relevagio sepOrdinal, pag. 55: Ordinatum fuit adre- tem solidos et dimidium. Chartui. S. levationem malarum consuetudinum, Corn. Compend. fol. 211. v: Item quisquod de patre ad filium, vel alio modo, que denarius illius maiagi, debet quindequando Relevare convenerit, nisi finator cim denarios de Relive, quando Me qui possit finare cum domino suo, dominus debet decedit. Et fol. 212. r: Item apud tenebit domanium suum per annum, si Antechi xxv. solidos de censu,...et quando

REL
tenens decedit, terra debet nobis Relevagium. Varie hanc vocem a nqstris formatam reperimus. Charta Phil, cotnit. Fland. ann. 1167. in Tabul. S. Petri Gand. : Prseterea quicquid.... de redemptions terra?., quod dicitur Rel'if, datur, s&quali modo partientur. Alia ann. 1316. ex Ghartul. eccl. Lingon. fol. 70. r: Je Alis de Joinvile, dame de Biaufort,.... je sole entree en la feaule et en I'omaige de I'evesque de Leingres de la terra de Chacenay ;... el il me demandant devant la reprise, que je ly donasse pleiges et seurte dou Reilhe et dou rachat de la dite terre. Infra pluries Relie. Recogn. feud. MS. dom. de Veteri-ponte ann. 1336: Vint et sept soulx, six deniers de cens en vantes et en Reliers, etc. Charta ann. 1348. ex Chartul. Bonaeval.: Roul Rotet chevalier.... fina.... pour demoiselle fame feu Aubert Potet, a cause de la garde de ses enfans et du Relevage des terres assises a Champigny, douquel Relevage, etc. RELEVAMEN, Eadem pariter notione. Charta Balduini Comitis Flandriae ann. 1201. in Tabulario S. Bertini : De eisdem mansuris Relevamen 5. solidorum. Vide Rachetum, [et mox Relevator.] Charta ann. 1221. ex Chartul. 23. Corb. : Ego vero dictam prsepovituram.... quittavi in perpeluum, cum omni jure ad eamdem pertinente, videlicet justitiis, Relevaminibus, mortuismanibus, invadiamentis, etc. RELEVAMENTUM, Relevement, in Consuetud. Lotharena tit. 16. art. 9. Domesday : Quod Thainus vel Miles Regis dominicus moriens pro Relevamen!o dimittebat Regi omnia arma sua, et equum urium cum sella, alium sine sella ; quod si essent ei canes vel accipitres, przestabantur Regi ut si vellet acciperet. Vide Heriotum. Tabularium Vindocinense ch. 53. : Notum sit quod manufirmam, quam dedit nobis D. Otbertus moriens apud Vindocinum. calumniatus est nobis Gaufredus de Turniaco, dicens nos debere Relevamentum dare secundum pretium terrae, et habere Vicarium in ea ; sed cum veniremus in judicium dissertum est et definitum, Relevamentum illius terras non esse nisi de pretio 100. solidorum, id est 8. solidos et 4. denarios, nee debere esse in ea Vicarium. Actum annolOll. [Chartularium S. Vincentii Cenoman. fol. 70 : Notum sit omnibus tarn prassentibus quam futuris, Hugonem de Rupi-saltu el uxorem suam, Mariatn nomine, dedisse monachis S. Vincentii in elemosina Relevamentum altaris ecclesise de Soldiaco; idem namqueHugo excommunicatus erat, et tola familia sua, pro preda monac.horum de Soldiaco, quam pro eodem Relevamento rapuerat: sed tandem predicta uxore sua gravi egritudine oppressa, qua et rnoriua fuit, de cujus hereditate erat Relevamentum supradictum, Hugo et mater ejus uxoris, nomine Malhildis, et eadem uxor sua supradictum Relevamentum dederunt et conce&serunt monachis S. Vincentii, et absolutionem excommunicationis jussu domini lldeberti episcopi acceperunt. De ventis et Relevarnentis occasione transrnutationis, in Statutis Collegii Sagiensis ann. 1427. apud Lobinell u m torn. 5. Hist. Paris, pag. 698. col. 2.] Vide Notas ad Vitam B. Bernardi Abbatis Tironensis pag. 273. RELEVATIO. Tabularium Vindocinense ch. 1038 : Nihil de Relevatione ultra 15. solidos exigendo. Charta Henrici I. Regis Angl. ann. 1100 : Si quis Baronum meorum, Comitum, vel aliorum qui de me tensnf, mortuus fuerit, hseres suus

REL
non redimet terrain suam, sicut facere consueverat tempore patris mei, sed justa et legitima Relevatione relevabit earn. Radulfus de Diceto ann. 1137: A Militaribus viris homagia, Relevationes; ab hominibus inferioris manus fidelitates extorsit. Sugerius Epist. 57. ad Regem Ludovicum : Catisas et placita vestra, tallias et feodorum Relevationes, victualia etiam sperantes in reditu vestro, reservamus. [Relevatio terrarum, in Charta ann. 1278. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 182.] Adde Epistolam 238.[Stephani Tornac.] 2. edit, ubi perperam editum est Rsvelationibus. Relevoison, in Consuet. Aurelian. art. 281. Monstroliensi art. 8. Vimacensi art. 1. Normannica cap. 31. 33. 34. 35. [Vide Relevatio 4. et Redemptio 2.] * RELEVARIUM, Eodem intellectu. Charta ann. 1241. in Reg. 4. Armor, gener. pag. vj. : Ego et haeredes mei tenemur garantizare dictam terram,... et earn quielam facere eisdem ab omnibus redditibus, Relevariis, talliis et auxiliis et omnimoda consuetudine. 1 RELEVATUM, Idem quod Relevium. Charta ann. 1221. torn. 2. Ghartularii S. Vandregesili pag. 1367 : Et si dominus Rex, vel dominus de Granville, vel aliquis dominus principalis, thalliam, vel Relevatum, vel servicium, vel auxilium de prsedicto tenemento exegerit,undejusticia diclante satisfieri oportuerit, ego de meo proprio dominico totum prsefatum tenementum acquietabo, et ab monachis nichil omnino exigere potero. * Charta ann. 1187. in Chartul. Mont. S. Mart. part. 6. fol. 103. r. col. 2: Nos eis de decima pro posse nostro contra omnes inquietantes concilium et auxilium prsestabimus; sed et pensionem Relevati indulsimus. 1 RELEVATUS, Eadem significatione. Chartularium S. Vandreg. torn. 2. pag. 2068 : Decem libras Andegavenses dabit nobis pro Relevalu. * RELEYUM, Eadem acceptione. Reg. 85. Chartoph. reg. ad ann. 1318. fol. 21. v : Concessurn magiatro Gaidoni de Balma clerico offtcium quintorum denariorum, grossarum emendarum, Releijorum, rachatorum feodorum, et aliorum jurium noslrorum, etc. Rillie, eodem sensu, in Charta Petri de Chambliaco ann. 1307. ex Reg. 44. ch. 87: Item les Rillies, les treziemes, les fourfaitures, etc. * Relief d'home, appellatur Mulcta pecuniaria pro.homine occiso, in Stabil. S. Ludov. cap. 104: Et icelle amende si' est appellee Relief d'home. Et cap. 121: Le Relief d'un homme, c. sols et ij. den. ' RELEVATOR, Cliens obnoxius relevio. Edictum S. Ludovici ann. 1235. paulo ante laudatum : In retrofeudis venientibus infra annum dominus habebit Relevamen. et in fine anni pro quolibet retrofeudo habebit servitium quatuor Parisiensium quas Relevator tenebitur reddere domino. Et si dos fuerit in quolibet feudato Rdevato, faciet satisfactionem secundum valorem dolis. * RELEVARIUM, idem quod Relevium. Vide supra in Relevare feudum. RELEVATA, Mulieris puriflcatiq post partum, et quidquid ex ea obvenit sacerdoti,nostris alias Relevee et Levailles, nunc Relevailles. Oharta Steph. episc. Augustod. ex Chartul. S. Mart, ejusd. civit.: Unus denarius solus, sive tres oboli, seu septem pugissse presbyteri sunt, duos nummos parttri debet, Relevatse et nuptias per medium sunt. Lit. remiss, ann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. ch. 316 : Le

REL

109

suppliant revenu des champs s'en alia a une Relevee. Aliae ann. 1456. in Reg. 189. ch. 87 : Icelle femme d ses Levailles de couche ala a la messe. Quse cseremonia conviviis qlim celebrabatur inter vicinos et amicos. Lit. remiss, ann. 1382. in Reg. 120. ch. 311 : Jourdain Gamier ala en I'ostel de Jehan D&cquetot le jeune, en la paroixse de la Chapelle de Sernouville, pour ce que Id femme dudit Jehan, gui estoit cousine de sa femme, devoit Relever cellui jour, et Id fu ledit Jourdain et sa femme au diner, et firent bonne chere ensemble, ainsi que entre voisins et amis est acouslume a faire en. tel cas. Relever vero dicebatur mulier, quse puriflcandam ad ecclesiam ducebat. Lit. remiss, ann. 1471. in Reg. 194. ch. 348: Icelle Monnette qui Relevoit laditte acouchee, etc. Vide supra Puriftcari et Relevationes feminarum. 1. RELEVATIO, Hora qua Monachi e lecto exsurgunt: Heure de relevee appellamus horam pomeridianam, qua ex somno meridiano exsurgi solet. Miracula S. Aigulfi Abb. Lerin. cap. 6: Postea Relevatio pulsatur, etc. | 2. RELEVATIO, Restitutio in meliorem statum, fortunam. Diploma Gerlaci Archiep. Moguntini ann. 1356. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 514 : Fridericus episcopus Ratiabonensis, necessitatibus quam multis pressus et oneribus debilorum, ad Relevationem ipsius, et ut suam et ejusdem sussEcclesise conditionem facere poaset meliorem, etc. [** Charta Frider. Reg. Roman, ann. 1326. ibid, torn. 4. pag. 275 : Cum illustres..... duces Austrias... ad nostri exaltationem... totis suis voluntate et opere indesinenter et imperterriti prse ceteris laborarint, eisdem... castra, munitiones, oppida et villas pro aliquali Relevationis consolatione et laborum recompensa libere in feudum. conferimun, etc.] Eadem notione dicimus Relever la fortune de quelqu'un. Vide Relevamen 1. et alio signiflcatu in Relevare feudum. !;s Restauratio, reaedificatio. Charta Freder. I. imper. torn. 3. Sept. pag. 297. col. 2 : Datum apud Cremam in Relevatione ipsius, anno Dominicse incarnationis 1185. 1 3. RELEVATIO, Greece SrAtafjioe, proprie Percolatiq, expurgatio ; metaphorice vero animi relevatio seu recreatio post afflictiones. Vetus Interpres S. Irensei lib. 1. cap. 14. num. 8. novae edit.: Et propler hoc quando in doloribus et calamitatibus anima fuerit, in Relevationem suam dicit Q in signum laudationis: ut cognoscens ilia quas sursum est anima, quod est cognatum suum, adjutorium ei deoraum mittat. Vide notam Editoris in hunc locum. T 4. RELEVATIO, Refectio, sumtip cibi. Memoriale Visitatorum Monasterii Mellie, ann. 1451. in Chronico ejusdem Coenobii pag. 426. col. 2 : Die Parasceves pro Relevatione fratrum detur singulis aliquid coctum, videlicet prodiurn (brodiumj de furfure, vulgariter Stob, vel de pisis, non tamen nisi sale conditum. Charta ann. circiter 1055. apud Martenium torn. 1. Ampliss. Collect, col. 437 : Hac ergo de causa Ecclesiarum omnium, quas Ccenobitae (S. Vincentii Cenoman.) tune habebant, vel habituri erant, synodales exactiones, circuitiones, Relevationes omnes, excepto illius forisfacti vadimonio, ubi Ecclesias convenit reconciliatio, ab episcopali jure et dominio in monachorum jus et dominium libera auctoritate transtulit et habere concessit (Gervasius Cenoman. Episcopus.) Relevationes hie

110

REL

REL

REL

idem esse quod relevia seu relevamenta,, dicitur in Onomastico ad calcem tomi 9. ejusdem Ampliss. Collect, sed cum hie agatur de juribus Episcopi in subditas Ecclesias, inter quse jura nuspiam, si bene memini, recensentur relevia, saepissime vero procurationes seu refectiones, malim hie relevationes interpretari procurationes, refectiones, seu jura pastus, quam relevia. Vide Procuratio 1. 1 RELEVATIO APPELLATIONUM, Gall. Relief d'appel. Vide supra Relevamentum 2. 1 RELEVATIO EXPENSARUM , Earum restitutio, compensatio. Visitatio Simonis Archiep. Bituric. ann. 1285. apud Stephanotium torn. 13. Fragm. Hist. MSS. pag. 389 : Priori ad Relevationem expensarum procurations praedicati dedit sex libras Turonenses. Vide Relevatio 2. 1 RELEVATIONES Feminarum, Mulierum. Purificationes post partum, cum primum eunt ad Ecclesiam, et quidquid ex his purificationibus obvenit Sacerdotibus, Gallice Relevailles. Chartularium Monasterii S. Sulpitii Bituric. fol. 22. Eudoni abbati S. Sulpitii Evrardus coricedit omne fevum presbyterale intra et extra ecclesiam Nobiliacensem, hoc est, offerendam , sepulturam , baptisterium, Relf-vationes feminarum, benedictiones sportarum et nuptiarum, visitationes infirmorum, confessiones, etc. Gharta Hugonis Episc. Autissiqd. ann. 1143. pro Canqnicis Clameciaci et Capellano parochiae : De visitatione, de baptismo et de peris totum ipsius erit... et de Relevationibus mulierum, quidquid ilia obtulerit, suum. De nuptiis prandium habebit.Vi&e Purificatio et Relevata. RELEVATIO MONET^E, [Tributum a vassallis et.tenentibus domino solutum unoquoque triennio ut monetam non mutaret. Relevatio monetse, quse. tertio anno a nobis exigitur, in Char La Ludovici Junioris Regis Franc, ann. 1159. apud D. Brussel torn. 1. de Feudorum usu pag. 216.1 Vide Monetagiutn. 1 1. RELEVATUM, Reliquiae ferculorum, quee post prandium vel coenam e mensa colliguntur pauperibus distribuendse, Occitanis Relheu, Gallis Relief. Ordinatio Humberti II. ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 406. col. 1. ubi de distributione eleemosynarum: Et nihilominus^fragmentum vel Relevatum hospilii distribuatur die qualibet inter pauperes personas, prout legalitati eleemosynarii videbitur faciendum. Transactio inter Abbatem et Monachos Crassenses ann. 1351. ex libro viridi f. 53: Residuum panum, quod superest, datur (pauperibus) amore Dei cum fragmentis sive Relheu, quod levatur de mensa monachorum in refectorio, et cum lo Relheu, quod debent recipere helemosynarii minores de aula abbatis... similiter vinum de Relheu reffectorii monachorum et aulse dicti domini abbatis, cum lo Relheu scutellarum et aliarum rerum datur. In foro Beneharnensi Relheu idem est quod Relevium, nostris etiam Relief. ]2. RELEVATUM, RELEVATUS, Gall. Relief. Vide Relevare feudum. * 3. RELEVATUM, Excerptum, transcriptum. Gorius in Inscript. antiq. Denian. pag. 510. num. 42: Hoc ex authenticis scriptis Relevatum, pro cautela et firmilate temporum fulurorum, his marmoribus exaratum est. * RELEVATUS. IMAGO RELEVATA , Gall. Figure relevee en bosse de relief, Opus anaglypticum. Inventar. MS. thes. Sedis apost. ann. 1295 : Invenimus unum urceum de auro cum manico et rostra et

} RELIA, Monetaa species, ut videtur. coperculo ac duobus campanilibus et quodam gyro in media de imaginibus Rele- Acta consecrationis Eeclesiarum S. Stephani et S. Martini in Rivo-ferrario, vatis. | RELEVEIA, Pomeridianum tempus,Marcae Hispan. col. 948 : Tertias atque Gall. Relevee; hinc Practicis nostris, a paradas et ad synodurn primum Relias deux heures de Relevee, bora post meri- tres, et ad alium synodum Relias tres, et diem secunda. Charta Thomae Abb. S. omnes redibitiones ecclesiasticas... persolvi Germani de Pratis ann. 1248. de manu- non differant. Vide infra Synodaticum. 0 missione hominum de Antoniaco, e TaRELIAMENTUM, Militum collectio, bulario Sangerm.: Jarbas culturarum Gall. Ralliment, a verbo Relisare, Recqlnostrarum... cum equis suis et quadrigis ligere, Rallier. Lit. remiss, ann. 1461. in per unum diem usque ad nonam, vel per Reg. 192. Chartoph. reg. ch. 19: Congreduas Releveias... adducere tenebuntur. gavit viginti quinque balesterios et duos :;:s Et Remontee. Lit. remiss, ann. 1396. homines eques (sic) armatos, et illos posuit in Reg. 150. Chartoph. reg. ch. 285 : Le- in ambosca seu indicia (1. insidio) in quoquel Jehan vint en ladite maison environ dam nemore... Dictus de Fontaralhac cum heure de Remontee. Aliae ann. 1397. in qualuor hominibus equitibus seu (1. se) Reg. 151. ch. 310 : Comme d heure de Relieavit; quo Reliamento facto venit cum rissie ou Remontee eussent lesdiz feu Ber- septem equitibus et balisteriis, etc. Vide nard et Jehan Magre joue aus dez, etc. infra Religare 2. Froissart. vol. 1. cap. 125: Et dura leur - RELIATGIUM, idem quod Relevium. assaut jusques a Remontee. Adde torn. 7. Vide supra in Relevare feudum. Charta Ordinat. reg. Franc, pag. 101. art. 12. ann. 1468. in Reg. 197. Chartoph. reg. Vide supra in Hora, Recticinium et Rele- ch. 39 : Narraverunt.... sepossidere cerlas vatio 1. alias dominationes feudales, tarn ad cau1 RELEVEIUM, RELEVIUM, Gall. Re- sam Reliatgii quam alias, cum comite lief, Rachat. Vide in Relevare feudum. Tholosano. Vide infra Religamentum et * RELEVUM. Charta Roger. Sicil. reg. Relliatgium. ann. 1137. apud Falc. Benevent. pag. T RELIBERARE, Iterum liberare, seu 315: Condonamus... angarias, terraticum, tradere. Charta ann. 1502. apud Rymer. herbaticum, carnaticum, kalendaticum, torn. 13. pag. 53. col. 1 : Litteras... hinc vinum, olivas, Relevum, etc. Ubi pro Re- inde deliberatas et receptas iterato Relilevum, melius et lanam editum torn. 4. berare... loco dictarurn litterarum sic in Cod. Ital. diplom. col. 8. eventu Reliberatarum, etc. Vide Libe* RELEX. [Antiqua, Prior lex. (DiEF.)] rare 2. RELEYUM,idem quod Relevium.Vide 1 RELIBERATIO, Restitutio. Litterse supra in Relevare feudum. Henrici V. Reg. Angl. ann. 1416. super 1RELGAGOGI^, Ty,? auoSsilew?, in Glos- jocalibus invadiatis, apud Rymer. torn. sis Lat. Greec. et Grsec. Lat. Religatoriss 9. pagf 405. col. 2: Nobis supplicavit, ut Cujacio. Legendum est cum Vulcanio Reliberationem colerii prsedicti, in forma Relegatione, ^ unoStto^sw;. prsedicta nobis factam, recordari... Reli* RELHA, Vomer, Gall. Soc de charrue, berationem colerii prsedicti nobis factam, Hisp. Reja. Glossar. Provinc. Lat. ex et in custodia nostra, ut prsemiltitur, diCod. reg. 7657 : Relha, Prov. vomer. missam, recordamur el per prsesentes Charta ann. 1266. ex Tabul. Montisol.: teslificamus. Statuta Placentiee lib. 4. Dedimus ad acapitum Bernardo Escot fol. 40. v: Omnia seglaria seu foramina totam fabricam suam loci de Brossis vel meatus, in quibus mittitur vel mitti acuendi vameres, Relhas et pics. Alia pro palest aqua in aliquam viam publicam consul. Appam. ann. 1343. in Reg. 75. civitatis, habeant horificium et foramen, Chartoph. reg. ch. 605 : Vomeres sive ex quibus exit aqua, juxta terrain ; it a Relhas, cum quibus dicti bubulci arare quod exitus vel Reliberatio non ledat tranvolebant,... acceperunt. Libert. Lausert. seuntes. Ubi Reliberatio, si ad aquam ann. 1370. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, refertur, est quasi ipsa aquae restitutio pag. 402. art. 15 : Quod ipsi et unusquis- seu rejectus ; si vero ad foramen, unde que ipsorum possit acuere seu acui facere exit, ipse meatus est, quo aqua rejicitur ferra sua aradatoria, nuncupata vulgali- seu emittitur. ter Relhas. Vomeres seu Relhos arativas, * RELICARE. [Relier: Item quod ibid. pag. 464. Alise pro loco de Portello faceat Relicari librps et reformari. ann. 1405. in Reg. 184. ch. 586: Dictus (Chevalier, Visit. Episcopor. Gratianop. faber debet aptare sive agusare vomeres p. 15.)] sive Relhas ad laborandum. RELIGTA, et DERELiCTA.Vidua. Gloss. * RELHO, RILHO, Sagittae species, Saxon. Derelicta, l a f , vel f q r l a e t e n nostris Reillon, Hisp. Rejon. Lit. remiss, vif. id est vidua, vel vidua relicta. Reann. 1416. in Reg. 169. Chartoph. reg. licte, in Consuetudine Calniacensi artic. ch. 226 : Lupetus de Algueta... fuit per- 25. [etin Literis Guillelmi Episcopi Lincussus de qundam Relhone de retro spa- gonens, ann. 1358. apud D. Secousse torn. tulas, dum fugiebat. Alias ann. 1442. in 3. Ordinat. Reg. pag. 663.J Lupus Ferrar. Reg. 176. ch. 195: Supplicans posuit de Epist. 119 : Relicta memorati viri, etc. supra suam balistam, quam tensam por- Occurrit in Concilio Epaonensi cap. 30. tabat, unum vomerem sive Rilho, quern Agathensi cap. 61. Arvernensi cap. 12. cum dicta balista traxit contra dictum Aurelianensi III. cap. 10. Autisiodor. Gardonis Quodam Relhone tracto a cap. 22. 29. in Chronico Reichersp. pag. balista, etc. Alise ann. 1416. in Reg. 169. 83. 189. apud Gregorium M. lib. 5. Epist. ch. 347 : En tray ant audit cerf, un des 37. Leonem Ost. lib. 2. cap. 9. et alios compaignons fu feru parmi le front d'un passim. In Tabul. Nantoliensi in Pictovireton ou Reillon, dontil cheut a terre ;... nibus ann. 1373 : Marguerite de la Roche et par les enseignes de leurs viretons ou deguerpie de feu Hymon jadis Seigneur Reillons, trouverent que ledit virelon estoit de Autre. du suppliant. Vide supra Raillo. LIGTA, pro Relicta, vidua. Vetus Epi* RELHUS, Eodem signiflcatu, in Lit. taphium in Ecclesia S. Mariae de Sanremiss, ann. 1454.'ex Reg. 187. Chartoph. naci Barensi apud Beatillum lib. 1. Hist. reg. ch. 223 : Quodam vomere seu Relho Barensis : posito supra balistam, supplicans dictum Hie pia Licta jacet, meritis generosaque valde balistam distendit seu laxavit. Vide alia Barde sublimi juncta notions supra in Relha. Da proli terra, Christe Deus requiem. Mo. 5.

REL
RELICTIO, Gurpitio, Gall. Delaissement. Tabularium Prioratus de Domina in Delphinatu f. 45 : Fecit donum et Reliclionem de 2. casalibus, quos habebat, etc. Ita etiam foJ. 52. 59. [Gharta cessionis Eccl. S. Julian! in Episcopatu Lugdun, ann. 1096 : Dominus autem Hugo Lugdun. Archiep. statim cum hsec Relictio facta est, dedit earn monasterio Casse Dei. Reliclio hereditaria et paterna traditio, in Actis SS. torn. 3. Martii pag. 388.] 1 RELICTUM, Legatum, Gall. Legs. Sententia arbitralis inter Archiepiscopum, Capitulum Arelat. et Monasterium S. Caesarii ann. 1221. e Schedis Prsesidis de Mazaugues: Interdictum... ne... sepelirent... nisi propinqui defuncti prius tertiam partem omnium Relictorum pro anima sua Ecclesise Arelatensi solverent pro canonica portione. Declaratio Cardinalium in caput. 3. Sessionis 24. Concilii Trident.: Episcopus potest ex consuetudine exigere veluti tricesimum ex Relictis piis ratione visitationis testamentorum. ** Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom.: Item quod anniversaries scribenda in dicto martilogio, ponantur die proprio cum prsesenlia capituli, cum suo Relicto generaliter et particulariter. Nostri de re qualibet derelicta, Relays dixerunt. Lit. remiss, ann. 1373. in Reg. 105. Cbartoph. reg. ch. 4 : Lesdites quarente deux bestes ne avoient aucune poursuite, et ne savoit I'en de qui elles feussent; mais estoient demourees comme residu ou Relays de nosdis ennemis. Hinc Relais nuncupatur Arbor relicta ad propagationem, vulgo Baliveau. Reg. Corb. 13. sign. Habacuc ad ann. 1509. fol. 13. v: II aura a son pourffict une partie des bos, qu'on nomme Relaitz ou perotz; mais ne les porra copper ni abattre, sans prealablement appeller et mener sur le lieu le prevost de I'eglise, pour merquier de noire merque ou martel autant desditz perotz ou Relaiz, que lesditz religieux en vouldront retenir. Vide infra Remesm. 1 RELIDERE, Repulsare, repercutere. Fortunatus in Epistola praefixa libro 1. Poematum : Sola ssepe bombicans barbaros leudos harpa Relidebat. Rursum utitur lib. 5. * RELIEARE, Recolligere. Vide supra in Reliamentum. * RELIGAMENTUM, idem quod supra Reliatgium. Charta ann. 1353. in Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 240 : Quod prsedictse. terrse et feoda tenerentur ad unam solam tenutam in parria, et pro tali relevamento sen Religamento, Gallice Relief, quale pro sola parria debetur, et solvi dicto domino (de la Broye) consuevit.'Vide supra in Relevare feudum. f 1. RELIGARE, Solvere, Gall. Delier. Jacobus Cardin. in Vita S. Petri Coelestini torn. 4. Maii pag. 459 :
Subigit si causa reccssum Sufficiens, neque causa levis, Religare ligatum Hunc poterit passim : clauduntur nexibus alae.

REL
femme, nommee Jehanne, Relige ou vesve de feu Colin Pliart, etc. Vide Relicta. * 2. RELIGARE, Disperses fusosque militescogere, Gall.Rallier. Bened. abb. Petroburg. in Henr. II. reg. Angl. torn. 2. edit. Hearn. pag. 647. ad ann. 1191 : Imperalor vero, Religalis sibi hominibus suis, qui dispersi erant per dumos in convallibus, etc. Vide supra Reliamenlum. Relier vero est Fenum in fasces colligare, vulgo Rotteler ; unde Relieur, pro Rotteleur, in Arest. ann. 1332. ex Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 741 : Les hommes doivent tant seulement une journee de Relier et de fauchier ; quant lesdis hommes, qui sont Relieurs ou faucheurs, viennent pour Relier ou pour fauchier en la ville de Vandosme, etc. Relieur praeterea dicitur, qui dolia circulis ligat, vulgo Tonnelier. Lit. remiss, ann. 1445. in Reg. 177. ch. 169 : Le suppliant avoit ung Relieur, qui relioit ses pipes, pour mettre sa portion du vin, qui ystroit de la vendenge. Caelatorem, Gall. Ciseleur, intelligo, in aliis Lit. ann. 1407. ex Reg. 161. ch. 333: Trois hommes Relieurs et vendeurs de henaps, ....... lesdiz Relieurs ou henapiers, etc. Quo sensu melius Releveur dictum fuisset. Vide supra Relevatus. ^. RELIGATURA. [Reliure : . Missale bonum , tamen indiget 'Religatura. (Chevalier, Visit. Episcop. Gratianop. p. 58.)] RELIGIO, Vita Monast.ica, seu votq, ut vulgo dicimus , religionis adstricta. Salyianus lib. 3. ad Eccles. Cathol.: Illud durius~~ ac molestius , quod quidam, ut arbitror, filiorum tuorum sub Religionis titulo a Religions dissentiunt, et habitu magis seculum relinquunt, quam sensu. Eodem Libro : Licet de conversorum venerabili choro esse videaris, licet Rehgionem vestibus simules, etc. Zachgeus in Consultat. lib. 3. cap. 3. de Continentibus : Fides calida est, non tamen fervens, et mens religiosa, non Religioni penitus addicta. [Capitulare ann. 823. et lib. 2. Capitul. cap. 4 : Ut in monasteriis... sancta Religio observata fiat.] Religionem suscipere, in veteri Epitaphio, Lugduni : In hoc tumulo conditur bonse memoriae Severianus, qui Religionem devota mente suscepit, sic quern anima ad author em Dominum remeante tarrena membra terris reliquit, exactis vitge annis xxxil. obiit pridie Idus Augustas, resurgit in Christo Domino noslro post Consulat. Longini bis et Fausti. U]g_eriu^_Scholasticus, deinde Episcopus Andegav. in Epitaphio Marbodi Episc. :

REL

114

Notum est Latinis dici contraria notione, unde Religare librum, Gall. Relier un livre, Librum compingere, in Compute MS. Bibl. Reg. ann. 1245 : Pro quodam Romano Rehgando et pro historio de Roncevaux xx. s. Hinc 1 RELIGATOR LIBRORUM, apud Robertum Goulet in Compendio jurium Universitatis Paris, fol. 11. v. Concinnator librorum, qui libros compingit, Gall. Relieur. * Hinc nostratibus Relige, pro Vidua, quia soluta. Lit. remiss, ann. 1410. in Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 66: Une

nam de hoc, unde pater suus fuit saisitus, quando ivit ad Religionem. * RELIGIO, Religiosus ordo, monasterium. Charta Goffredi comit. Andegav. ann. 1143. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 156 : Cum cogenle necessitate guerrarum, quasin Normannia habemus, ab ecclesiis et Religionibus Andegavise nos quserere subsidia, oporteret, etc. Libert. Clarimont. ann. 1248. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 601. art. 26 : Retinemus eciam quod nullus bona sua immobilia in manu Religionis cujusdam, nisi de licentia nostra, possit legare, seu aliquo modo alienare. Religion, Domus religiosa, in Lit. remiss, ann. 1478. ex Reg. 206. Chartoph. reg. ch. 1034 : Frere Jehan Cartier hermite menu les supplians en une Religion de la Trinite, nommee la Gloire-Dieu. !; :; " RELIGIO NOVA, Ordo Cisterciensis, in charta ann. 1201. apud Schoapflin. in Alsat. Diplom. num. 370. torn. 1. pag. 311. "* IN RELIGIONS PROMITTERE. Formula juramenti ab abbatibus et monachis usurpata. Charta Felicii abb. Cellse Tree. ann. 1267. ex Chartul. Campan. fol. 305 : Quod siquidem abonamentum seu transactionem in Religione nostra promiltimus, quatenus in nobis est, tenere, adimplere et in nullo contravenire in futururn. RELIGIO, pro Religiosi, seu potius Viri^ '? ecclesiastici. Conflrmatio manumissioms L servTfactae a Remigio Archiepisc. Lug) dunensi per Carol um Regem Burgundice g. filium Lotharii Imp, torn. 12. Spicilegii * r Acheriani : Ut si quid reliqui manumissi, qui a Religionibus hoc modo noscuntur esse relaxati atque ingenui, etc. Adde S_._Ferreolum in Regula cap. 5. S. Fructuosum in Regula cap. 14. etc. | RELIGIO DEI, Dei cultus, apud veterem Interpretem S. Irensei lib. 1. cap. 16. num. 3. HOMO RELIGIONIS, Religiosus.. Xdbr OrdTnis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 18 : Hie admonere volumus nullo modo licere homini Religionis vestimentum aliquod pro vilitate, id est nee pro forma, nee pro pretio respuere. RELIGIOSI, Voto religionis adstricti. Salvianus lib. 5. de Gubern. Dei : Multi etiam Religiosi, irno sub specie religionis vitiis secularibus mancipati : qui scilicet post veterum flagitiorum probrosa crimina, titulo sanciitatis sibimet inscripto, non conversations alii, sed professione nomen tantum demutavere, non vitam : et summum divini cultus habitum magis quam actum existimantes, vestem tanOmnes personae quae sunt in Pieligione, tummodo exuere, non mentem. Idem in Ingenmere nimis planctibus et lacrymis. Prsefat. librorum ad Eccl. Oathol. : Idem Sugerius Abb. S. Dionysii Epist. 163 : morbus hie non secularium tantum eat, Haec duo potissimurn amplexatus sum, vi- sed etiam eorum qui sibi nomen Religiodelicet de statuenda Religione in B. Ge- nis usurpant. Et lib. 2. ad Eccles. Canovefse Parisiensis, et nobili Compen- thol. : Intelligant omnes Religiosi non diensi Ecclesia. Hugo Flaviniac. in Chro- satis se Deo reddere, etiamsi universas denico pag. 262 : De Ecclesia S. Martini derint facultates, quia licet sua cuncta Religionem exturbavit, et secularitatem dispensent, ipsos se tamen debent. Eointroduxit. [Adde Vitam S. Adelheidis dem lib. : Religio scientia est Dei, ac per Abb. ssec. 6. Benedict, part. 1. pag. 141. hoc omnis Religiosus hoc ipso quod reli147. S. Bernard urn Epist. 352. edit. 1690. gionem sequitur, Dei se voluntatem nosse torn. 1. c^.^2T)TStatiitaJLudovici Regis testatur. Professio itaque religiqnis non Franc, ann. 1154. torn. 1. Anecd. Mar- auffert debitum, sed augei ; quia assumpten. col. 438.~Thomam Madox Formul. tio Religiosi nominis spqnsio est dievolioAnglic, pag. 50. Lobinellum torn. 3. His- nis : acper hoc tanto plus^qmspidm~3ebet tor. Paris, in Glossario, etc.] Vide Reli- ~opere, quanta plus promisent professione, giositas 2. etc. Adde lib. 3. ubi de bonis religioso: "- Hinc Ire ad Religionem, Voto reli- rum agit, et lib. 4. Concilium Tolet. IV. gionis sese adstringere. Scacar. Paschse cap. 53 : Religi^si_pjypj'i3s^regionis, (forte ann. 1207. in Reg. S. Justi ex Cam. Corn- Religionis) qui nee inter Clericos, nee put. Paris, fol. 15. v. col. 2 : Judicatum inter Monachos habentur, sive hi qui per est quod filia Rogeri Vernai habeat saisi- diversa loca vagi fuerint, ab Episcopis...

BEL
coerceantur. Will. Brito lib. 1. Philippid. :

REL
rius virprum religiosorum. Abbati Farfensi tribuitur in Bulla Paschalis I. PP. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 372 : Tuas Religiosilati tuisque successoribus vestri monasterii in perpetuum concedimus detinenda. Abbati S. Andrese Avenion. in Bulla dementis V. PP. ann. 1315 : Igitur quia petistis a nobis quatinus concederemus sive confirmaremus tux Religiositati prasdictum monasterium S. Andrese, etc. Magistro Ordinis Teutonicorum in Literis Henrici VI. Regis Angl. ann. 1440. apud Rymer. torn. 10. pag. 753. col. 2 : Vestrse Religiosilati

REL

corpora, aliae reliquiee Sanctorum : corpora enim integrse sunt Sanctorum exuvias : reliquiae, corporum pars tanNil toga ruricolae, nil frocus Religiose, turn : quod quidem discrimen agnoscit Nil fragilis sexus mulieri, nil sacer ordo prae cseteris Gregorius M. lib. 2. Dial, Presbytero prodest. cap. 38. Sanctorum Reliquias et imagines, atVide Gerbertum Epist. 88. [Kennettum que adeo Dominican! Crucem interdum in Glossario ad calcem Antiq. Ambrosinter spinas depositas legimus, si den. et Thoraam Blount in Nomolexico, quando viri Ecclesiasti de injuriis EcAcherium torn. 8. Spicil. pag. 384. etc.] clesiis suis illatis a viris potentibus * Glossar. jurid. Anonymi ex Cod. justitiam extorquere non poterant, ut reg. 4611 : Religiosi proprie appellantur omnium in eos odium commoverent, illi novitii, qui non sunt professi, nee hahocque facto ad rerum ablatarum restibent habitum nee vocem in capitulo. Not. Glo. de Cler. c. Cum eo. lib. 6. Religiosi, tutionem eos cogerent. Quod quidem qui sunl manuales, (si) absque causa et | RELIGIUM, Gall. Relief. Vide Rele-non nuperum, sed a primis Monarchiaa evidenti malitia removentur per superio- gium. FrancicaB primordiis apud nostros in res, possunt implorare officium judicis, T RELINERE, RELINIBE, Quod inun- usu fuisse satis declarat Greg. Turon. sicut serin, quando male tractantur a do- ctum est detrahere, ^deradere. Glpssas lib. de Glor. Confess, cap. 71 : Denique minis, licet hoc non inveniatur apud Ita- Lat. Gr. : Relines, amo%pias<.<;. Relinio, condemnatus spoliatusque Sacerdos ad los, qui cum talia beneficia manualia aTtoypcw. Relino, auoxp:w. Adde Grseco- urbem rediit, atque prostratus in oratiocommittunt, quod eis liceat nuda volun- Latinas. Pro aperire usurparunt melio- nem coram sepulchre Sancti, dicto psalmi tate revocare. Ubi Conversi vel Donati ris notse Latini. Relinere epistolam, capitulo, ait, Non hie accendetur lumen, designantur, quibus colenda committe- apud Ciceronem ; Relinere dolia, apud neque Psalmorum modulatio canetur, Terentium. gloriosissime Sancte, nisi prius ulciscaris bantur praedia rustica. 1 RELIQUA, Universa, apud veterem fervos de inimicis suis, resque tibi violenRELIGIOSATUS, Religiqsus. Monasterium Religiosatum, ubi viget disciplina Interpretem S. Irenaei lib. 1. cap. 11. ter ablatas Ecclesise sanctae restituas. HSBC monastica. Testam. Giraudi de Villa- num. 1. ult. edit. T 3Xa, ipsi Irenseo. cum lacrymis effatus, sentes cum acutis aculeis super tumulum projecit: egressusnova ann. 1481. ex Tabul. D. Vencise : Vide Reliquum. Quod (si) dicta nobilis Joanneta ftlia sua, * 1. RELIQUARE, Liquare, Gall. Fon- que clausis ostiis similiter in ingressu monialis et religiosa alicujus monasterii dre. Vita B. Schetzel. torn. 2. Aug. pag. alias conlocavit. S. Audoenus in Vita Religiosati et aprobati monialium fiat et 179. col. 2 : ^Tantummodo circa faciem S. Eligii cap. 30 : Nisi cito ornamenta efficiatur, in quo Deo omnipotenti, cum meam virga fumantis anhelitus ab ore tabernaculi hujus furata reduxeris, equidominabus monialibus ejusdem monas- procedens, superjectam nivem paulatim dem spinis allatis faciam hanc januam terii perpeluo serviat, etc. undique Reliquabat, et modicam fecerat ita obserari, ut nunquam tibi in hoc loco RELIGIOSA, Sanctimonialis, apud Gxfi- aperluram. Passio SS. Felic. et soc. veneratio prsebeatur ab hodie. Vetus Nogorium M. lib. 7. Epist. 28 : Adeodata torn. 3. Sept. pag. 773. col. 1 : Decius au- titiaex Tabulario S. Joannis Andegav. : affiiua Dei, mox eadem Religiosa dici- tem ira repletus, jussit afferri picem et Canonici hsec audientes, nescientes quid tur. [Religiosa femina, in Capitulari Reliquari, et mitti in ea S. Regulam. Oc- agerent, quia amplius pati nequibant, Ingilenheim. ann. ut conjicitur, 826. currit rursum torn. 6. ejusd. mens. pag. cum fere jam omnia perdidissent, consilio cleri ejundem villas tristes deposuerunt cap. 4. lib. 5. Capital, cap. 385. lib. 6. 307. col . 2. cap. 100. et alibi passim. Religiosa mu- 2. RELIQUARE, pro Relinquere, nisi S. Licinium super spinas, et alia corpora me fallo, vel Approbare. Charta ann. Sanctorum, et ornnes Reliquias Ecclesire, lier, lib. 5. Capitul.cap. 388. et alibi.] 1 RELIGIOSUS Locus, in quo mortuus 1273. in Lib. pitent. S. Germ. Prat. fol. et Crucifixum, et portas Ecclesise spinis sepultus est, in vet. Vocabalario juris 129. r : Domum suam eidem emptori et obstrusernnt. Comes autem et Pontifex utriusque. Et alip in loco : Res Religiosas ejus hseredibus obligando in contraple- pietate ducti coegerunt D. Eudonem, et sepulchra sunt, in quibus homines sepe- gium, etiam Reliquando rasuras auctori- suos ad justitiam faciendam, etc. Infra : liuntur. late circa ilia verba, dictus emptor, etc. Qua de causa corpora Sanctorum ita de 'f A Latino Relinquere, nostri Relan- posita fuerant, et quomodo D. Eudo et ] RELIGIOSA. VESTIMENTA, Ecclesiastica, sacra. Ordo Rom. apud MabiJlo- quir, eodem sensu, dixerunt. Lit. re- Canonici reconciliati sunt, et sic levavenium torn. 2. Museiltal. pag. 93. num. miss. ann. 1429. in Reg. 174. Chartoph. runt S. Licinium et alia corpora sancta 8 : Ingrediuntur Pontifex et levitas in sa- reg. ch. 333 : Le suppliant respondi qu'il a terra, et reposuerunt ea in locis suis cratarium, et induunt se vestimentis Re- aimeroit mietilx estre mart, que de Re- psallentes, etlaudantes Deum. Acta Episligiosis, cum quibus debent celebrare Mis- lanquir son souverain seigneur, ne coporum Cenoman. pag. 291 : Clerici sarum sollemnia. changer son party. Relinquir, apud Join- namque Pastoris sui persecutionibus con RELIGIOLA, pro Regiola, in Vita S. vil. in S.Ludov. edit. reg. pag. 11 : Pour dolentes, non solum cives proprios, sed Ruflni episc. torn. 5. Aug. pag. 820. col. nulle riens ternenne, ne pour meschief vicinarum regionum populos, tarn per 2. Vide in Regia 3. que on feist du cars, ne le (Dieu) Relin- semetipsos, quam et per litteras vicinis quiries. | 1. RELIGIOSITAS, Religio, pietas. Episcopis destinatas impigro discursu Miracula S. Walarici, torn. 1. Aprilis 1 RELIQUARI, RELIQUATIO, RELIQUA- commovere noncessabant, mains Ecdesiae pag. 26 : Mulier vero qusedam religiosa TOR, etc. Vide in Reliquum. omniumque ejusdem civitatis vel suburbii in templo orabat, quae, si fas est credi ReRELIQUARIUM, Reliqua/mi^oi.. Gloss. Ecclesiarum januas ad doloris indicium ligiositati, veraciter affirmabat, etc. EpiS- Graac. Lat. [Alibi : Aonra, Reliqua, Re- spinarum aculeis obstruentes. Tabular. tola Benedict! IV. PP. apud Mabillq- liquarum, Cetera. Eadem occurrunt in S. Eparchii Inculism. fpl. 45 : Pro his nium torn. 3. Analect. pag. 436 : Sancti- Glossis Lat. GraBC. Vide Reliquum.] Uti- itaque querimoniis et aliis mails, quas hotati sen omnium Christianorum Religiosi- tur hac notione S. Augustinus, in pos- mines mei injuste et violenter in terra ilia tatibus notum esse volumus, etc. Pro pie- trema editione, quam mire adornant faciebant, Hugo Abbas S. Eparchii, cui tate erga Deum etiam utitur Zeno Ve- eruditi Benedictini ex inftnitis Codd. hominium et fidelitatem feceram, et tota Congregatio loci preces frequentes, et puron. in Sermone de S. Arcadio Martyre. MSS. torn. 1. Vide Superstitia. 1. RELIQUI.S, Cadaver exanime. Spar- blicos clamores ante corpus S. Eparchii continuabant, ut Deus omnipotens ad 1 2. RELIGIOSITAS, Idem quod Religio, tianus in Adriano : Antiochia dimissus Vita Monastica. Additam. ad Leges Lu- est ad inspiciendas (al. excipiendas) Re- justiliamistud attraheret. Quo ego audito, dovici II. Imperat. apud Murator. torn. liquias Trajani, quas Tatianus, Plolina, perpendens Dei judicium, et animas meae 1. part. 1. pag. 161. col. 1 : Femina vero et Muttidia deferebant. Ammianus lib. periculum timens, etc. Et fol. 117. de quse habilum religiosum aut velamen ob- 21. extreme : Eique vehiculo insidenti Fulcaudo de Castro, quod vpcatur Rotentu Religiositatis susceperit, etc. Charta quod portabat Reliquias, etc. Apud Flo- cha, ex quo orta gens Rupifulcaldia : Gaufredi Comitis apud Baluzium torn. rentinum JC. Corpus a reliquiis distin- Nam propter fortitudinem suam Deo et S. 7. Miscell. pag. 229 : Insederat itaque guitur, leg. monumentum D. de Relig. Eparchio abstulit, et in suo dominio remeo cordi jam inde ab adolescentia,- si ut et in antiquis Inscriptionibus. Apud tinuit. Fiunt in monasterio S. Eparchii quos agnoveram Religiositatis sacras pura Gruterum 689. 8... : Corpus integrum maledictiones, nee non et excommunicadevotione cultores,sedulitate mira colere... conditum sarcophago. In alia 471. 7 : Re- tiones. Fundunt monachi Domino preces, interea suggeritur mihi ab hujusmodi liquias corporis Tarquini Crispi, etc. In ut Dominus, qui omnia potest, in memoquibusdam, quos vel maxime verebar priori enim sepulcro corpus integrum riam ejus reducat quodimpie gesserit. At offendere, monachos dico, etc. sepultum est, in altero cineres corporis vero omnipotens Deus, qui non claudit 1 3. RELIGIOSITAS, Titulus honora- exusti. Apud Christianos vero alia sunt aurem acclamantium, pauperis, id est

REL
seryorum suorum precibus... igitur nutu Dei corripitur animo, et ad memoriam ejus venit, ut ex voluntate propria relinqueret, quod violenter subripuerat, etc. Chronicon Senoniense lib. 5. cap. 7 : Quum Dominus de Salinis res Ecclesiss Senoniensis diriperet, Monachi consilio Gilonis Episcopi Tullensis imagines Redemploris nostri, et etiam beatissimi Simeonis Confessoris de locis suis ad terram super spinas deposuerunt. Vetus Scheda torn. 4. SS. Ord. S. Benedict! pag. 122 : Monachorum alii capsulas in quibus Sanctorum continebantur pignora, humi deposuerunt, et voce flebili, et corde suspirioso, Dei misericordiam everberabant. Tabularium Vindocinense ch. 202. sub ann. 1074 : At Monachi tanto victualium suorum damno curtati, nullumque humani auxilii confugium jam sperantes, eo quod is, qui justitiam illis acquirere debebat, raptoribus consentiret, cum tanta cordis contritione conversi ad Deum, clamorem simul et querimoniam facere cceperunt, ut ipsam etiam DominiCSB crucifixionis imaginem, nostrse videlicet redemptionls causam, de statu suo submittentes, in pavimentum Ecclesiss super spinas deponerent : non quidem dedecons sive opprobrii causa adversus Dominicum signum, sed ut tali facto malefactores deterriti ab Ecclesiss injusta invasione, et rerum ablatione cessarent. Epistola Archiepiscopi Rotornag. ad Decanos : Cum bona Rotomagensis Ecclesiss, quibus nos pro voluntate sua minus juste Excellentia Regia spoliavit, etob reverentiam B. Virginis, in cujus honors eadem Ecclesia dignoscitur esse fundata, eidem fuerint ab antique collata, nosque Regiam Majestatem de novo duxerimus requirendarn, ut eadem bona nobis restituere dignaretur, qui nee solum monitioni nostrse satisfacere non curavit, sed nee super hoc cerium dare voluit responsum : vobis in virtute obedienliss districte prsecipiendo mandamus, quatenus cum prsedicta wolentia in injuriam B. Virginis specialiter redundare noscatur, et ut offensa qux eidem in hac parte irrogatur in coelis, circa imagines ipsius reprsesentetur in terris, vos universas imagines B. Virginis in Ecclesiis vestrorum Decanatuum collocatas, singulas juxta aliquod altare in navi Ecclesiss constitutum, non ad terram nudam sed super cathedram aliquam, sedem, aut sellam, aut si forte Ecclesia in navi altare non habuerit, in aliquo loco competenti ipsius navis per earumdem Ecclesiarum Presbyteros faciatis infra instans festum N. collocari ; easdem item imagines spinis immediate circumdari, et aliquibus repagulis aut obstaculis, ne ab aliquo contingi aut sordidari contingat, easdem circumvallari cum debita diligentia faciatis. Hoc autem tarn in regularibus quam secularibus Ecclesiis prsecipimus inviolabiliter observari. Hoc idem etiam de imaginibus Salvaloris a quindena ejusdem N. Dominicss faciatis : nisi infra eandem quindenam a nobis aliud receperitis in mandatis. Dat. etc. Exstant complura hujusce ritus exempla apud Scriptores, Ordericum Vitalem lib. 8. pag. 683. 684. Rogerum HovedeTium ann. 1197. -(Egidium Monachum Aureaevallis cap. 103. Joannem Hocsemium cap. 5. pag. 290. in Synodo Landavensi ann. 1056.in Tabulario ejusdem Ecclesiae Landav. in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 195. et seqq. etc. Verum id tandem prohibitum fuit in Concilio Lugdunensi sub Gregorio X. Sed et Reliquise Sanctorum in praedia Mqnasteriorum illata, ut praedatores ab iis inVII

REL
yadendis averterent. Bernardus Monac. in Consuetud. Cluniac. MSS. cap. 77 : Alia autem processio fit... vel quando defunctum aliquem sepelimus, et huic conventus debet interesse totus,... vel quando persona illius dignitatis advenit cui processio facienda sit, vel quando imago S. Petri, vel aliss capsss cum Reliquiis Sanctorum ad aliquam villam nostram mittuntur pro timore prssdarum et rapinarum, ut ssepe contingit, cum quibus omnes induti albis, pulsatis omnibus signis, usque ad portam Castelli exeunt, et eandem reverentiam, quando reportantur, deferunt. Molanus in Natal. SS. Belgii 1. Julii : Caeterum diei hujus lectiones continent corpus sacrum in Saxoniam delatum esse cum ibi, negata justitia, prsedia S. Reginss invaderentur. Alia denjique ratione in usurpatores rerum Ecclesiasticarum ssevitum testatur idem Bernardus Mon. cap. 42: Cum, aliquo prssdone vastante res Ecclesise, volunt inde ad populum querimoniam facere, prascipitur ut omnes populares die Dominica ad majorem Ecclesiam conveniant : et tune cantatur Missa matutina ad Crucifixum. Finito Evangelio, incipit Sacerdos, Credo in unum Deum, post cujus finem, dicta Offerenda, quidam frater ascendit pulpitum, et de prseceptis divinis aliquantisper primum loquens, tandem manifestat eis tribulationem , suggerens eis ut faciant eleemosynas, atque rogent Dominum, quatenus ilium malefactorem pacatum eis reddat, et convertat de malo ad bonum : adjungit quoque qusedam humilia et persuasoria, dicens, Scitis quia si aufertur nobis nostra substantia, non possumus vivere, rogate ergo, fratres, Dominum, et nos faciemus ad eum proclamationem. His dictis, incipitur in Choro Resp. Aspice, vel Congregati sunt inimici nostri, et omnia signa tune interim parumper pulsantur. Finito autem Responsorio, signisque dimissis, dicit conventus hos tres Psalmos, Domine quid multiplicasti, Deus noster, Ad te levavi, quibus adduntur hsec Capitula, Post partum, Esto nobis, Memor esto, Dominus vobiscum, Concede nos famulos, de S. Maria, et alia de tribulatione. Hue pertinet Missa contra Judices male agentes, in lib. 3. Sacrament. Rom. Eccl. cap. 63. Nam hoc loco Judices sunt magnates, proceres. Ad hunc in usurpatores rerum Ecclesiasticarum saeviendi morem spectat etiam Charta Joannis III. Episcopi Pictavensis, quam ex MS. descripsimus : Cum in oppressionibus et angustiis universis recurrendum sit ad illud singutare remedium divinum D. Jesum Christum, qui prout vult, prout placet, facit in perturbatione serenum, et in tempestate tranquillum, Nos in oppressione, qua nos et Ecclesia nostra Pictavensis a nobili viro Comite Pictavensi et suis recurrere volentes ad ipsum Dominum Jesum Christum, cujus Ecclesiss causam prosequimur in hac parte, districte prsscipimus, sub pcena excommunicationis, et in virtute obedientiss, firmiter injungentes, ut singuli Ecclesiarum Rectores quatenus non subjiciuntur Ecclesiastico interdicto, exclamationem et precem pro nobis et Ecclesia nostra singulis diebus dominicis et festivis annalibus, faciant et dicant, prout inferius continetur; cujusmodi formam recipiant a Decanis et Archipresbyteris suis, vel Vicariis eorundem. Cantata vero Agnus Dei, antequam detur Pax, dicat Sacerdos flexis genibus : Ante sacratissimum Corpus et Sanguinem tuum, Domine Jesu Christe, mundi Redemptor, accedi-

REL

413

mus, et nobis in necessitatibus nostris a te vivo et vero Deo misericorditer subvenire clamantes imploramus, ut nobilem Virum Comitem Pictavensem, et suos, ac eos, quorum consilio super hoc utitur, qui viribus suis confisi, Joannem Episcopum nostrum, et matrem Ecclesiam nostram Pictavensem Castro et Castellania de Angla cum pertinentiis suis per violentiam spoliarunt, et adhuc detinent sppliatos, nee competenter moniti volunt satisfacere prssmissis, vel aliquo de prssmissis, propter quod et Ecclesia nostra et tua... quam in honore beatorum Apostolorum Petri et Pauli fundasti, sedet in tristitia et moerore, et non est, qui consoletur earn, nee liberet, nisi tu Deus noster, ipsius Comitis et sociorutn suorum et consilii sui frangendo duritiam, ad viam justitiie et veritatis inducas, et humiliesadrestituendum prssdictis, et priora Ecclesiss suss jura, et satisfaciendo de prssdictis injuriis competenter. Exsurge, inquam, in adjutorium Episcopi nostri, et Ecclesiss Pictavensis, et clamon nostro aures pietatis tuse inclina. Respondeatur, Amen. Conforta eos, et auxiliare eis, Amen. Expugna impugnantes eos, Amen. Frange duritiam eorum, qui eos affligunt, Amen. Praedictos autem Comites, et suos, ac Consilium suum, Domine, sicut scis, justiftca in veritate tua, Amen, Fac eos, prout tibi placet, recognoscere maleficia sua, et libera preedictos Episcopum et Ecclesiam Piclavensem misericordia tua, Amen. Ne despicias nos, Domine, clamantes ad te, Amen. Propter gloriam nominis tui, Domine, misericordiam, qua Ecclesiam prsedictam fundasti, et in honore sanctorum tuorum Apostolorum Petri et Pauli sublimasti, visita ipsam et Episcopum ejus in pace, et erue eos a prsssenti angustia, Amen. Tune dicatur Psalmus : Ad te levavi oculos meos; quo dicto, dicat Sacerdos capitulum : Salvos fac servos tuos, Esto eis turris fortitudinis, oratio : Hostium Episcopiet Ecclesiss Pictavensis elide duritiam, et dexterss tuse virtute prosfeme, Amen. Cum nos requisierimus, et moneri fecerimus competenter nobilem virum Comitem Pictavensem, ut Castrum et Castellaniam de Angla, de quibus per Adam Baillivum suum in Pictavia et servientes suos nos fecit extra juslitiam dissaisiri cum suis pertinentiis, etc. Sequitur Interdictum et fulmen in civitatem et dioecesim Pictavensem. [Vide supra Clamor ad Deum.] Reliquiss Sanctorum per vicos et Provincias interdum etiam circumlatse, ad corrogandas pecunias, quo Ecclesiarum indigentias, vel aedificationi aut restaurationi succurreretur. Hermannus Monach. de Miraculis S. Mariae Laudun. lib. 1. cap. 3 : Hos itaque cum feretro Dominas nostrse et aliis capsis Reliquiarum transmisimus ad accipienda donaria fidelium. Adde capita sequentia. Alia hujus ritus exempla proferunt Anonymus in Miraculis S. Marculfl Abbat. Nantensis num. 4. et seqq. Guibertus lib. 3. de Vita sua cap. 12. Stephanus Tornacensis Epist. 18.19. Hemeraeus in Augusta Viromand. ann. 1076. et 1426. pag. 125. 315. Monasticum Anglic, torn. 3. pag. 242. Guill. Prynneus in Libertatib. Eccl. Anglic, torn. 3. pag. 49. et AuctorHistor. Eccles. Abbavillensispag. 451. Vide prseterea Concilium Pictavense ann. 1109. cap. 12. et Robertum de Chorcon, Cardinalem in Summa apud Jacob. Petitum in Notis ad Poenitentiale Theodori pag. 134. [Statuta Capitulorum generalium Ordinis Gisterc. ann. 1449. et 1453. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 15

414

REL

REL

REL

1614. et 1617. ubi Reliquias sacras circumferri vetatur absque Capituli generalis licentia.] * Quod primum ecclesiarum indigentise, vel sedificationis aut restaurationis causa factum est, in inccedibiles posthac abusus est delapsum. Hujus rei testem habemus baud suspectum, scriptorem miraculorum B. M. V. qui in ejusmodi impostores acrius invehitur lib. 2. mirac. 9:
Gil clergastre sermoneeur Sont tout si fort tribpuleeur, Qu'erbe font paistre a simple gent, As plusors tolent lor argent... Li un preeche a haute vois Que le dent porte sainte Crois ; Et li aulres jure cum a Des sains Jours quo Dex jeuna Enseeli en un cristal; Li autres ra en un cendal La jointe de 1'Assention ; De la Purification Ra li autres plains fiole ; Li autres dist c'une canole Et une coste a de Tous sains.

* Nec minus ridicula sunt, qua? leuntur in veteri Inventario Reliq. S. lorent. Salmur. : Le vessel ou Nostre Seigneur et ses Apostres beurent a la cene. Des pierres qui fendirent et rompirent au trespasxement de N. S. De la grande robe Noslre Dame. Du cierge virginal qui fut allume du feu du del le jour de Pasques, quand N. S. J. C. resuscita. De S. Michel de marmore, etc. Reliquiae Sanctorum delatae ad loca, quae Ecclesiis cedebantur, ut hoc ritu quodammqdo in possessionem eorum Sancti ipsi mitterentur. Charta Roberti Comitis Fland. ann. 1093. in Tabular. S. Bertini : Quse divisio (praediorum) sive institutio, ut majori authoritate fulcireiur, corpora SS. Audomari et Bertini navi imposita, per dictum profluvium, in nostra praesentia circunduci fecimus, Episcopo Drogone ab ipsa navi aquam benedictam versus atrium projiciente, et hoc modo, quantum est spatii, in liberam potestatem S. Bertini vendicante* Contra scribit Molanus in Natalib. SS. Belgii 1. Julii pag. 137. sanctse Reginae corpus sacrum in Saxoniam delatum esse, cum ibi negata justitia, praedia ejusdem Sanctse invaderentur, quod supra notavimus. Reliquiae Sanctorum in castra et prselia delatae. Vide Capella S. Martini. * Sanctarum Reliquiarum, et imaginum varios abusus reprobant et prohibent Statuta synod, eccl. Castrensis ann. 1358. part. 2. cap. 2. ex Cod. reg. 1592. A : Abusum delestabilem orrendse et indiscretae devotionis illorum, qui crucis, beatae virginis Mariae aliorumque sanctorum imagines seu statuas, irreverenter ausu tractantes eas, cum cessant a divinis in aliqua ecclesia, vel est intemperies, vel tempestas, vel fulgura cadunt, in terram prosternunt, urticis spinisque subponunt, verberant, dilaniant et percutiunt, et submergunt, penitus reprobantes, prsemissa fieri et aliquid tale fieri vel simile perpetuo prohibemus. Vide supra in Altare. 1 RELIQUIAS Sanctorum tribus in locis conditas fuisse ex variis Scriptoribus probat Mabillonius lib. 1. de Liturgia Gallic, cap. 9. primo in cryptis subterraneis, nempe subtus altare; secundo in parietibus Ecclesiae, ubi depingi solebant imagines sacrae; tertio quandoque in Baptisterio; quarto denique sed rarius, in cplumbis suspensis, ut Eucharistia solebat, quod probat ex Hermanno Monacho lib. 3. de Miraculis S. Mariae cap.

28. ubi de furto Anselmi cujusdam qui rum quinquaginta, in quo de vera Cruce cruces aureas et phylacteria confringens, Salvatoris Domini continetur. inter cetera etiam auream columbam con1 RELIQUIAEIUM , Eadem signiflcafregit, quse pro lacte et capillis S. Marias, tione.Instrumentum de apertione capsaa ut ferebatur, inlrorsum reconditis, mul- S. Dominici Mart, apud Stephanotium tum erat famosa et honorabilis ; unde et torn. 5. Fragm. MSS. : Reliquiae, excepto in majoribus festis super ejus- altare sole- proprio corpora S. Dominici, fuerunt pobat appendi. Ex quibus posterioribus sitee in aliis Reliquiariis. Inventarium verbis patet ejusmqdi columbas super Reliquiarum S. Severi apud eumd. Stealtare appensas fuisse, sed ad breve phanot. torn. 1. Antiq. Vascqn. MSS. tempus tantum : neque primis saeculis pag. 58 : Cum multis Reliquiariis Ecclereliquias super altaria appendi vel cpl- siaeque ornamentis. Rursum occurrit in locari religio ferebat; neque forsan alibi alio Inventario ann. 1419. apud eumd. uspiam inveniri possint ejusmodi co- Stephanot. torn. 1. Antiq. Occitan. pag. lumbae ad continendas reliquias. 421. et in Testamento Beatricis de Al1 RELIQUIAS -S. Michaelis Archangeli e boreya Vicecomitissae Narbonae ann. Monte Gargano ad Montem Tumbam 1367. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. olim, nunc S. Michaelis dictum allatas 1523. narrat Scriptor anonymus, sseculo x. ^ [ Pro refqrmatione cujusdam crusuperior, apud Mabillon. in Actis SS. cis et Reliquiarii, necnon armorum dicti Benedict, saec. 3. part. 1. pag. 87. cap. 3: domini nostri elevatione in calamo auPartem scilicet rubei pallioli, quod ipse reo ad sugendum eucaristiam facto. memorandus Archangelus in monte Gar- (Mandat. Gamer. Apostol. Arch. Vatic, gano supra altare, quod ipse manu sua an. 1417-21, f. 48.)] construxerat, posuit, et partem scilicet * RELIQUIOR, Theca sacrarum Relimarmoriti, supra quod stetit, cujus ibidem quiarum, vel sancta qusevis imago. Orusque nunc superexstant in eodem vesti- dinar. MS. S. Petri Aureaeval.: Evangelio gia. Adde cap. seq. lecto et offranda dicta, prsedictus sacerdos f RELIQUIAE Dominicae Nativitatis me- se vertat adpopulum cum patena in manu morantur, sed, in quo consistant, non vel alio Reliquiori, si sit in ecclesia ; et dicitur, in Miraculis S. Bertini lib. 1. tune omnes habent offerreDeoinprsedicta missa. Vide Reliquiare. cap. 3. sa3c. 3. Benedict, pag. 119. 11. RELIQUIUM, Sacra reliquia. Vita COLLATIO RELIQUIAEUM, cum scilicet Ecclesiaa vicinse suas vicissim reliquias S. Aldebrandi Episc. Forosemp. torn. 1. ad statum etdefinitum locum, cum pro- Mail pag. 160 : Recepit ilnum Reliquium cessionibus deferebant, in pacis et con- digiti sui. f 2 . RELIQUIUM. Acta S. Regneberti cordise ac amicitiae symbolum. Miracula S. Adelardi Abbat. Corbeiensis cap. 8 : Episc. et Mart. torn. 2. Junii pag. 696.: Adoleverat etiam inter Ambianenses et A fidelibus est exinde translatus atque in Corbeienses nova qusedam religio, et ex Ecclesiae templum juxta Reliquium S. religione pullulaverat consuetudo, quse Dei constitutus. Doctissimi Editores adetiam reciprocabatur omni anno. Octavis notantin MS. legi, juxta sancti Dei anadenique Rogationum, ab utrisque partibus logium; in alio juxta elogium analogium, conveniebatur in unum, ibique confere- ubi primum verbum est superfluum. bantur corpora Sanctorum : solvebantur Hinc in Onqmastico Reliquium, Analites, ad pacem revocabantur discordes, logium, pulpitum reddunt. Si vere Remutabantur apopulo orandi vices: decreta liquium legendum est, mallem locum utriusque loci renovabantur, populo pero- in quo repositse erant reliquiae, juxta rabatur, sicque redibatur. Vita et trans- vim vocis, interpretari, quam analolatio S. Prascordii num. 11 : Ad statuen- gium. RELIQUUM, Rei vectigalis ac tributadam pacem facta est collatio sanctarum riee vox : quod restat exsolvendum; Reliquiarum Ambianis, etc. ** RELIQUIARUM FESTUM. Vide Hal- Graecis JO. Xotua?. Reliqua remittere, in Reliqua concedere, taus. Chronol. med. sevi. Calendar, spe- Panegyrico Flaviensi;16. Reliquorum deapud Ammianumlib. ciale, | 33. bita requirere, apud eumd. lib. 31. Vide 2. RELIQUIAE, Bona mobilia, quaa post Juretum ad Symmachum lib. 5. Epist. mortem Episcopi aut Prselati relinquun- 87. et Jacobum Gothofredum ad Cod. tur, qua? Domini Regalium yulgo sibi Theodosianum. vindicabant. Charta Friderici II. Imp. RELIQUARIUM. Codex continens reliann. 1220. apud Wilhelmum Hedam : qua. Gloss. Lat. Gr.: AoircaSapiov, ^xOsat; Promittentes deinceps quod nunquam in >otuaSo<;, Reliquarium. [Adde Glossas mortem cujuscumque Principis Ecclesias- Lat. Graec. et vide Reliquarium suo ortici Reliquias suas fisco vindicabimus. dine.] Inhibentes etiam, ne Laicus quisquam T RELIQUARE , Reliqua describere. aliquo praetextu eas sibi vendicet; sed ce- Glossae Latino-Graec. et Graac. Lat.: Redant successori, si antecessor intestatus ZigMO,XotTcoypa9w, XotTia^w.In GlOSSis MSS. decesserit: cujus testamentum , si quid habetur Relinquo. inde fecerit, volumus esse ratum. Si quis | RELIQUARI, Debitorem remanere, vero contra hanc constitutionem Reliquias leg. 20. Dig. 1. de instructo vel instrum. sibi vendicare praesumpserit, proscriptus legato. (33, 7.) et exlex habeatur, etc. RELIQUATIO, Xocm>ypa<p(a, Reliquorum 1 RELIQUIARE, Theca sacrarum reli- descriptio. Tertull. de Anima cap. 56 : quiarum, Gall. Reliquaire. Necrologium Donee Reliquatio compleatur setatis. MS. FF. Minorum Silvanect.: ProcuraRELIQUATOR, Qui debitum omnino vit Reliquiare argenteum... item reliquit non persolvit, Qui demeure en reste, unum ferculitm et Reliquiare ad reponen- apud Paulum JC. leg. 9. | 2. D. de Pudum Corpus Domini in paradiso in festo blicanis. (39, 4.) Senator, lib. 5. Epist. 6: Eucharistiae. Literae Capituli Paris, ann. Viri itaque clarissimi Joannis querela 1499. apud Lobinell. torn. 5. Hist. Paris, comperimus, Thomatem domus nostrae pag. 720. col. 2 : Octavo, donabitur Reli- certa prsedia suscepisse, id est illud atque quiare valoris centum francorum, vel eo illud, et nunc decem millia solidorum Recirca, in quo sunt sacra B. Sperati et suo- liquatorem nostris utilitatibus extitisse, et rum sociorum Chillitanorum ossa... Nona, per diversas ludificationes non implere Reliquiare dabitur valoris circiter franco- debitam quantitatem, etc. Adde Ep. seq.

REL
Edictum Theoderici 1144. [et Vitam B. ^Egidii Ord. Praedicat. torn. 3. Mali pag. 418.] Papias : Reliquatum metaphoricos dictum hquatutn. 1 EELIQUATRIX, Quse debitum non persolvit. Tertull. de Anima cap. 3 : Anima Reliquatrix delictorum, donee exsolvat novissimum quadrantem. * RELIQUUS, Alter. Charta aim. 1229. in Chartul. Buxer. part. 14. ch. 4 : Duo forestarii ponentur ad custodiendum nemus illud, unus ab una parte, Reliquus ab altera. Charta ann. 1452. torn. 5. Cod. diplom. Polon. pag. 138. col. 1: Si futuris temporibus fieret, quod unus ex nobis prsenominatis dominis... extra et non in ilia provincia esset, tune Reliquus debet ex nostra amborum parte potestatem habere hujusmodi electum advocatum confirmandi. RELITERARE, Remandare, literis et alterius epistolae respondere. Nicolaus Clarsevallensis in Epistola MS. [nunc edita torn. 2. Miscell. Baluzii pag. 237. et seqq.] ad Archiepiscopum Remensem, Apostolicae Sedis Legatum : Sit beneplacitum ante te, ut Reliteres mihi, quando Remis post Octavas Paschas tuam potero Reverentiam invenire. [Epist. ann. 1150. apud Martenium torn. 2. Ampl. Collect, col. 395 : Quidquid itaque super hac re vestra elegerit discrelio, mihi fidelissimo vestro Relitterando insinuet, etc.] 1 RELITERE, Iterum vel retro latere, apud Johannem de Janua in Catholico. * RELLEVARE, Eximere, liberare, nostris Relever, eadem acceptione. Formal. MSS. ex Cod. reg. 7657. fol'. 17. r : Volens propterea dictus Guaspar... Petrum patronum Rellevare, ac etiam Rellevans ab omni onere satisdandi. Lit. ann. 1374. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 516 : Ont greve les povres es assietes des fouages et desdictes failles, et Relevez les plus grands et les plus riches, ou au mains imposez a moindre somme qu'il ne deussent estre. 1 RELLIATGIUM. Tabularium S. Petri Vosiensis fol. 31. v : Damus et concedimus Relliatge de decimo de la condamina de intus et de foris mansi. Nostris Reliage est Vinctum; sed quid ad hunc locum? * Idem quod Relevium. Vide supra Reliatgium et Religamentum. 1RELLUA. Inventarium ann. 1379. e Schedis D.Lancelot: Item due bride parvi valoris ; item una Rellua. An capistrum, Gallice Licou, detorta voce a Gallico Relier, Iterum vincire ? 11. RELOCARE, Denuo locare. Ulpianus leg. 13.110. Dig. Locati conduct! (19, 2.): Si lege operis locandi comprehensum esset, ut, si ad diem effectum non. esset, Relocare id liceret, etc. 1 2. RELOCARE, In locum suum restituere, reponere. Epistola ann. 1071. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 489 : Tanta confestim subsecuta est gratia, tut manus ac pedes contracti solverentur, orbatss mulieris oculi aperirentur, Elecelluticujusdam pedes distortiRelocarentur. Chronic. Leodiense apud eumd. Marten". torn. 3. Anecd. col. 1406: In sarcophagis et feretris deauratis eorum corpora decenter Relocata. Occurrit alibi. * Ralouer, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1424. ex Reg. 172. Chartoph. reg. ch. 657 : Icellui Adam Aubry tiro, un coustel a taillier pain de sa gains, et fist semblant d'en ferir Jehan Regnard; lequel Regnard lui dist plusieurs foiz qu'il Ralouast sondit coustel. * 3. RELOGARE, Restituere in pristi-

REM

REM

115

num statum. Charta Lothar. imper. lignamen aliquod, trabes, canterias, coann. 1135. ex Tabul. eccl. Camerac. : lumnas, Remas, circulos, assides, templaOmnibus oppressis subvenire debemus, rios, nee aliquod aliud lignamen labora~ maxime ecclesiarum injumas delere et turn, vel non laboratum, etc. Et lib. 5. eas in pronpero statu Relocare. fol. 122. recto : Item si quis nemus alie* 4. RELOCARE, Col locare. Charta num intraverit, et ibi nemus incident et Earth, episc. Laudun. ann. 1141. inter exportaverit, solvat pro carro solidos quaProbat. torn. 1. Annal. Praemonst. col. draginta Pap.... pro Rema vel canterio 318: Visum est Hugoni (abbati Prae- solidos decem. monst.) sorores suas, quas in eadem voile * Remus. Pedag. castri de Les ann. penes se morabantur, veluti nimis sibi 1263. ex Cod. reg. 4659: In capite cujuspropinquas removere, et ad Deo servien- cumque navigii,pro prima qua descendit, dum longius Relocare. accipit dictus Albaronus unam Rernam 1 RELOGIUM, Horologium, vernacule quitiarn, et dat ultra xij. denarios Melgor. Reloge. Necrologium Parthenonis S. Charta Raim. comit. S. Egid. ann. 1164. Petri de Oasis : 9.. Aug. Dominae de Lan- in Chartul. Cluniac.: Et in Remo, quern giaco donavit decem scuta pro Relogio de unoquoque navigio descendente, per Conventus. aquam antiquitus haberet, etc. Hinc di* Nostris etiam alias Reloge, pro Hor- minut. Remule, in Lit. remiss, ann. loge. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 1457. ex Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 7657: Relogi, Prov. horologium. Une 53 : Une Remule de bois ou baston gros au maison estant pres du Reloge dudit lieu bout. (de Partenay), etc. in Lit. remiss, ann. * 2. REMA, Axungiae species, nostris 1457. ex Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 274. Remes et Remaiz. Sentent. ann. 1337. in 1 RELUCENTIA, Splendor. Vita B. Co- Reg. 65. Chartoph. reg. ch. 279 : Stir la letae, torn. 1. Martii pag. 542 : Relucen- saisine de vendre sief, oint, Remes et tiam ejusdem virtutis in suis dictis et autres gresses. Inscriptio habet : Causa factis, etc. vendendi cepum, onctum, Remas et alias 1 RELUCERE, Reliquum esse. Decre- pinguedines. Lit. remiss, ann. 1451. in tum FJavii Regis ann. 682. torn. 2. Con- Reg. 185. ch. 221: Lesquelx.... achaterent cil. Hispan. pag. 704: Quidquid de ra- du suif ou Remes. Alias ann. 1454. in tione tributorum apud vos Relucet, sic to- Reg. 191. ch. 79 : Le suppliant print plucomme tum donatum vobis a Serenitate nostra seurs denrees et marchandises habeatis. Et pag. 705: Sancitum est, ut ble, chanvre, cire , cif ou Remaiz, etc. omne tributum preeteritorum annorum.... Gonsuet. Aurel. adcalcem Assis. Hieros. quod in privalis sive fiscalibus populis pag. 471: Chascune charretee de bacons Relucet , absolutionis perpetuse debeat et d'oint et da Remaux aus foires et aus sanctione laxari. Quidam pro Relucet marchiez, doivent douze deniers. 1 REMACEUS, Krek xva^ixoc, in Glossis legunt Rejacet: quod melius, ut videtur, congruit. Lat. Graec. et Graec. Lat. Codex MS. | RELUCIDARE, Relucere, in Glossispraefert Irinaceus. Vide Erinaceus. | REMADIARE , Mederi , corrigere , membranaceis MSS. quas laudat Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. ubi emendare. Vetus Charta apud Stepha-. tamen observat originem vocis exigere, notium torn. 3. Antiquit. Pictav. MSS. ut potius signet lucem affundere vel pag. 206 : Sic ad prxsente ipsa falsitione per ipsa charta Remadiaverunt, et in serluce convestire. 1 RELUCTA, Repugnantia, reluctatio. vitium S. Juniani de parte genitore eoActa S. Symeonis Reclusi, torn. 1. Junii rum Allifredo se cognoverunt, et ad pedes pag. 104 : Ut absque Relucta, ad usus ipsius Ranulpho se prostradederunt. Menon vitiorum, sed exercendarum virtutum lius infra Remediare. habeatur. REMAISANCIA, Jus in bona dereli* RELUERE, Redimere, repignerare. cta, vel etiam in eorum bona, qui sine Charta Ladisl. reg. Bohem. ann. 1456. haerede decedunt, practicis nostris Droit inter Probat. torn. 1. Annal. Praemonst. de desherence. Charta ann. 1307. in Charcol. 528 : Concedimus licentiam, faculta- tul. Pontiniac. pag. 263: Nos dicebamus tem omnemque potestatem redimendi et nos habere et debere habere RemaisanReluendi bona et res quaslibet ipsius ciam seu remanentiam et manum mormonasterii (Doxanensis) obligata seu alie- tuam de nostris hominibus et feminabus seu mulieribus.... Totam jus quod habenata. Vide in Reluitio. | RELUITIO, Resolutio. Christophorusmus in Remaisancia et manu-mortua, Mullerus in Introduct. ad Histor. Cano- donamus dictis religiosis. Pluries ibi. Eo niae Sand-Hippol. apud Raymundum spectant Lit. baillivi castell. Moritan. Duellium torn. 1. Miscell. pag. 325 : Au- ann. 1385. in Reg. 144. Chartoph. reg. diit interim adversarius objectionum sua- ch. 303 : Villaumes de Forest, dit Mairum Reluilionsm, et mutato animo pali- privet, disoit a, avoir en sa terre et nodiam cecinit. Rursum utitur pag. 368. seignorie de Forest.... le cose espave et les biens, et Remanans demourez et Remez Festus : Reluere, resolvere, repignerare. RELUMINACIO , "Avrauyeta, in Gloss. par mart et trespassement de bastart et Lat. Graac. [Et mox : Reluminatio, avrau- de bastardes. Vide infra Remanentia 2. . Sic etiam in Glossis Graec. Lat.] et Remansio. Nostris Relumer et Renluminer, pro REMALLARE, [In mallum seu in jus vocare.] Vide in Mallum. Lumen restituere. Vita J. 0. MS.: 1 REMA.LLA.TIO, In jus vocatio, vel Longis qui de Gresse fu nes litis integratio. Charta Lotharii III. Aveules fu, bien le saves, Quant Dame Dieus le Reluma. apud Mabillon. Diplom. pag. 606 : Nulla inter ipsos Us et altercatio.... nulla requiRursum ubi de eodem : sitin, nee Remallatio fiat. ] REMANANTUM, Quod remanet, resLongis le coste Dieu ouvri, Et sang et aigue s'en issi tat, reliquum, nostris alias Remanant, A ses iols terst del sane Jhesu ; Anglis etiamnum Remaining. Liber niEt chil ki ainc n'avoit veu, ger Scaccarii pag. 252: Willelmus de Vit cler et fu Renlumine's. Perverell dedit michi in franco maritagio ] 1. REMA, Species cantherii vel per- quiete cum sorore sua feodum n. militicae. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 76. y : tum ; unde Adam de Periers tenet de me Nullus revenditor emat vel emi facial ill. partes i. militis, et Remanantum dedi

416

REM

REM
torum Aprilis torn. 2. pag. 685. torn. 3. pag. 392. Sed pro Accessere sumitur in Vita S. Julianas torn. 1. ejusd. Aprilis pag. 468: Remandaveruntprimitus autem apud Hoyum fratrem ilium, qui de prioratu domus prsedictse per memoratum Episcopum dejectus fuerat, clarescentibus culpis ejus. Eadem notione Petrus Venerabilis lib. 1. Epist. 2 : De statu domini Papse et vestro, quern prosperari, tarn pro communi utilitate, quam pro vestra requie, avidissime desidero, mihi quod est Remandate. Item Epist. 24 : Tractatum autem B. Hilarii super Psalmos ideo non misi, quia eamdem in nostro codice, quam et in vestro, corruptionem inveni. Quod si et talem vultis, Remandate et mittam. Quod eo signiflcatu o-uvexSoxtxw? positum est, ut observat Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. avaXoyw; vero a mandare accipi posset, pro Iterum praecipere, ut Isaiae 28. 10: Quia manda, Remanda; manda, Remanda; exspecta, reexspecta; exspecta, reexspecta; modicum ibi, modicum ibi. Pro praecipe, ac ubi id egeris, iterum iterumque praecipe : ut imitetur Prophetes sermonem eorum, qui riderent verba sua, mandata Dei annunciantis. 1 REMANDUCARE, Iterum manducare. Synodus Pistensis ann. 862 : Qui se bonis operibus et lacrymis et orationibus a peccato mundat, et iterum gravia peccata perpetrat, tails est, ut S. Petrus dicit, sicut porcus qui se lavat in luto, et sicut canis qui Remanducat vomitum suum. Habetur 2. Pet. 2. 22 : Canis reversus ad vomitum suum. 11. REMANENTIA, Mansio, habitatio. Charta Blanchae Comitissae Trecensis et Amalvini Abbat. Silvae majoris pro Bellavalle ann. circiter 1212. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 829 : In prssdicta autem villa nullus hominum meorum, nee aliquis alius de feodis meis, vel de custodia mea, nee etiam aliquis hominum dicti Prioris, nee aliquis eorum qui manent in ejus potestate, recipietur pro Remanentia facienda. * Charta ann. 1206. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 11. v: Prxterea si qui homines manserint infra ambitum duarum portarum de Chamonte, si nullam in alia parte villae Remanentiam habuerint, ibi solummodo met erunt. Demourance, eodem sensu, in Charta ann. 1455. ex Chartul. Latiniac. fol. 250. v: Et s'il advenoit ou advient que lesditz mariez.... nepeussent ou puissent demeurer, resider, labourer, ne faire Demourance audit lieu de Ducy, etc. 2. REMANENTIA, Jus,quod habetdominus in suo feudo teneutes suos adstringendi ad perpetuam residentiam, ita ut eo inconsultp excedere non possint, quod jus etiam Reseandisia dicitur. Gesta Abbatum S. Germani Autisiodorensis cap. 15: Medietatem villas de S. Georgio a Joanne de Barris comparavit. Gistum, costumas, trossas, denarios, Remanentiam hominum, qux omnia habebat apud Perrigniacum Joannes de Barris, acquisivit. Charta Theobaldi Campaniae Comitis ann. 1223. in Tabulario Campan. Thuani: Fed diligenter inquiri, utrum habere deberem apud Arembercort Remanentiam. Charta pro Chableio ibid. pag. 287 : Nullus habet Remanentiam apud Chableium, nisi B. Martinus: sed nisi quis infra annum, quo Chableiam venerit, vel uxorem duxerit, libertatem suam dederit B. Martina, extune liber remanserit, nisi per annum et diem foras Chableiam fuerit, et tune se iterum dare B. Martina potent. Regestum

REM
feodorum Campaniae fol. 99: Dudo de Floeniaco recognovit, quod tenet de Comite Campanise , quidquid habet apud Crottas, etc. Et medietatem Remanentise hominum, qui veniunt et qui venient, et qui venerunt apud Floeniacum. Actum ann. 1224. Regestum feodorum et servitiorum sub ann. 1256. f. 245: Et est assavoir, que le Comte de Bar ne puet retenir aucun homme des fiez de Champagne, ou des gardiens de Champagne, ne le Sire de Champagne des siens ou royaume, et il allassent en I'Empire iceluy dessous qui mouvroit, auroit la Remanantise. Charta Ludovici Reg. Franc, ann. 1239. in Regesto Philippi Pulchri ann. 1299. num. 28. ex Tabular. Regio : Contentio, qux erat inter nos et Canonicos Senonensis Ecclesise super justitia et Remansionibus advenarum in villa de Rontibus super Yonam et de Minagio, etc. Libertates urbis S. Desiderii in Campania ann. 1228. MSS : Si aliquis burgensium dimissa villa recederet, et infra 40. dies revocatus a domino vel burgensibus redire noluerit, dominus, ubicumque eum invenerit, tanquam hominem suum reclamare poterit,.... et tota ejus Remanentia domino remanebit, nisi Remanentia fuerit pignori obligata per baillivum et scabinos, etc. Infra : Remanentiss illorum, qui sine legitimo hserede decedunt, domino remanebunt. Charta S. Petri Abbatis Tornodorensis ann. 1292 : Dicta regina Remanentiam habere non potest, nee poterit in futurum pro suis hominibus seu burgensibus, nisi tantum pro hominibus vel burgensibus suis de Tornodoro et de sancto Michaele nee nos similiter Remanentiam habere possumus, nee poterimus in futurum, in villa Tornodori, nisi tantum pro nostris hominibus de sancto Michaele et Tornodoro. Consuetudines MSS. S. Juliani in Lingonib. : S'aucun veaut de nouvel venir d S. Julien, et eslre seur la borjoisie de ladite ville, et demorer iqui franchernent, il paiera nos ou d nostre commandement 2. sols tornois por sa Remanence, et 15. deniers chascun an por sa borjoisie. Vide Perardum in Burgundicis pag. 564. 565. et infra in Residentia. * Item, Jus in bona derelicta ab eo qui residentiam debet, vel vacantia per mortem tenentis, qui sine haerede decedit: quo ultimo sensu pleraque hie allegata, intelligenda sunt, ut et Judic. ann. 1269. in Reg. Olim parlara. Paris. : Inventum fuit per earn (inquestam) quod episcopi Cathalaunenses erant in saisina seu usu percipiendi manum-mortuam seu Remanentiam parentis decedentis et habentis liberos extra mamborniam suam. Demourance, eadem notione, in Charta Fulcaudi dom. de Rigney ann. 1311. ex Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 147: Reting pour moi, pour mes hoirs les escheoites et les Demourances des bastars et des bastardes. Vide supra Remaisancia et infra Remansio. 13. REMANENTIA, Jus in bona caduca, aut bona ipsa caduca. Charta Theobaldi Comitis Trecensis ann. 1100. apud D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. 683 : Prima Remanentia erit Praepositi. Laudatus Vir. vertit Desherence vel Mortemain. Regestum magnorum dierum Campaniae ad ann. 1287. apud eumd. D. Brussel torn. 1. pag. 224 : Denunciaverunt dues filias Haardi Baudier, quod domina de Chassins ipsum Huardum patrem suum in carcere detinuit pro suspectione cujusdam multri.... dicta domina ipsum fecerat sine ralionabiK causa suspendi; quare petebant factum emendari, ipsum patrem suum injuste

Saldewin de Roucestre, cum filia mea in maritagium. Instrumentum Gallicum ann. 1284. apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 439: Alain de Tuogouf dit qu'il souloit devoir demy-chevaliers, mes il dit que monseignour tient partie dou fie, e pourtant, comme il doit pour le Remeignant, il se presente. Statuta Gualterii doraini Oommerciensis ann. 1263. eMS. Cod. ejusdem urbis fol. 89: Item se aulcun bourgeois de cette mesme ville brise le marche de cette ville, se payera G. sols au mayeur xii. den. aux eschevins xii. d. au navray xx. s. et au batu X. s. et d nous le Remenant. Statuta ann. 1320. apud de Lauriere torn. 2. Ordinat. Reg. Franc, pag. 580. art. 12 : Et se le vendeur ne I'acheteur s'accordent que le harenc soit compte, le vendeur prendra une messe et I'achaleur une autre par main estrange, et d la revenue que ces deux revendront, doit revenir tout le Remenant du harenc. Simili modo Remaigner a Remanere alias nostri dixerunt. Vetus Charta Gallica apud eumdem Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 395 : Fez fut faicte entre nous en telle maniere qu'd cely Raol de Fougierres Remaignent en pes toute la paroisse de Lannois et la forest en toutes choses. * Charta ann. 1471. in Lib. rub. S. Vulfr. Abbavil. fol. 71. v: Necnon residuum, quod communi vocabulo dicitur Remanet, etc. Le Remanant du jour, in Annal. regni S. Ludov. edit. reg. pag. 214. Charta ann. 1271. ex magn. Pastor. Paris, fol. 136 : Je leur promets et suis tenu a rendre et d payer le Remanant des los et des ventes, etc. Remain, in Lit. remiss, ann. 1408. ex Reg. 163. Chartoph. reg. ch. 187 : Comme Guillaume de Rambures eust fait son testament,... et eust laissie d Betrix sa femme le Remain de ses biens, ses debtes, lays et obseque payez. Remaing, in Lit. ann. 1409. torn. 9. Ordinal, reg. Franc, pag. 481. Vide infra Remansa. REMANASTULA. Capitula ad Legem Alamannor. edita a Stephano Baluzio cap. 30 : Si maritus uxorem suam dimittit 40. s. ipse componat, et de mundo suo non habeat potestatem, et omnia ei reddat, quod ei per legem obtingit. Si reputat aliquid, potestatem habeat femina ipsa debet, sol. 12. solvat. De una Remanastula sua jure, quod superfuerit maritus juret, aut reddat. Haec omnino barbara. j REMANCIPARE, Denuo sibi vindicare, iterum occupare. Charta Cuononis Abb. Stabulensis ann. 1124. apud Marten, torn. 2. Ampliss. Collect, col. 86: Igitur hoc dissidium per totum quadriennium fuit, et pene usque ad csedes et incendia exarsit, modo nostris in decimam accipientibus, modo Everardo, et violenter Remancipantibus. Proprie Remancipare alienare est, vel in servitutem iterum asserere : quae posterior notio loco laudato non male posset accommodari. Remancipatam Gallus ^Elius esse ait, quse mancipata sit ab eo, cui in manum convenerit , apud Festum. [** Vita Brunonis Archiep. Colon, altera cap. 9. apud Pertz. Script, torn. 4. pag. 277 : Non multo post castrum Longias manu militari aggressus, obsidione prsevalida fatigavit, tandemque captum juri ecclesise, sicut hodie est, Remancipavit.] ] REMANDARE, Johanni de Janua, Iterum vel retro mandare. Remandatum Pyrrho a Senatu est, apud Eutropium, id est, Renuntiatum : qua nptione legitur in Capitularibus Caroli Calvi tit. 37. cap. 15. in Literis ann. 1294. apud Rymer. torn. 2. pag. 662. in Actis Sanc-

REM

REM

REM

117

condemnatum de furchis deponi et in ce- anni postquam ultima persona obiit, et Regis inter Privilegia Equitum S. Jometerio sepeliri, et Remanentias ipsius quod prior tenet ecclesiam et tenuit ab eo hannis Hierosol. pag. 5 : Volumus etiam patris sui sibi deliberari et reddi. Ubi tempore. Et alibi saepius ibidem. Glan- quod ipsi Fratres et homines sui, quieti Remanentias idem sonant quod Bona a villa lib. 4. cap. 9. | 3 : Si ad ilium ad-sint de wastis et Remardis forestse et e$patre relicta ; Remanentiss vero hie di- vocatum se teneat, qui petit, tune Rema- sartis. Vide supra in Regardum 2. ] REMASANCIA, Idem quod Remanencuntur, ni fallor, quod bonis caducis nebit placitum in curia domini regis, et vulgo accenserentur facultates eorum, si advocatus neget id... si super hoc ver- tia. Regestum Magnorum dierum Tresus clericum ilium placitare voluerit, co- censium fol. 23 : Quod si contingeret aliqui morte condemnabantur. REMANENTIA TERRARUM , Cowello ram suo judice ecclesiastico placitum se- quem de ipsis burgensibus ire ad villas Comitis Campaniae causa morandi, vel est jus terrarum in aliquem collatum, quetur. * 3. REMANERE , Abscedere, abesse, burgesiam faciendi ibidem, dictus domipost terminum conductionis, aut alterius tituli, ad annos aut vitam dura- Ital. Rimanere, eodem sensu. Reg. visi- nus de Hans posset totam Remasanciam turi, finitum. Videtur a Reversione dif- tat. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. ipsius burgensis retinere. * Idem quod supra Remaisancia. ferre, quia Reversio fit ad dominum pro- reg. 1245. fol. 61. r : Cantor et cellerarius REMASCELLATA, vel Remascelata, viprie, a u t e j u s hseredes, unde jus primo frequenter Remanent de completorio et derivatur; Remanentia autem ad ter- matutinis. Gabr. Barel. serm. de Pauci- rili virtute. Papias MS. et editus. [Metium aliquem, qui neque dominus, ne- tate salvandorum : 0 quot plures Rema- lius in Glossis Isidori : Remasculata, virili virtute resumpta.] que tenens in praesenti est. Dicitur nent ad (a) missa ! * 4. REMANERE, Impedire, reprimere. 1. REMASENCIA, Praestatio, quae pro etiam terra dari ad Remanenliam, (nos dicimus, a demeure) quae datur jure pro- Charta ann. 1225. apud Gene, inter mansione domino feudi exsqlvitur, nosprio et perpetuo possidenda, in Regiam Gens. eccl. Rom. MSS. : Si eorum (papa- tris Remaisance. Charta Guill. archiep. rum) Majestatem lib. 2. cap. 20. 5. cap. 22. | certum damnum sciverit, si posset Senon. ann. 1259. in Reg. 30. Chartoph. 7. cap. 23. 1. cap. 42. 4. et alibi. Remanere, faciet: sin autem, aut per se reg. ch. 561: Et si aliquis de novo venire [* Glanvilla lib. 7. cap. 1. | 7. cap. aut | suum nuncium, vel per talem voluerit moraturus apud S. Julianum,.... 9. per 3. etc.] [Vide Thomam Blount in Nomo- personam, quam pro certo credat eis dic- ipse solvet nobis.... duos solidos Turonenturam, significabit. ses pro Remasencia sua, et quindecim delexico v. Remainder.] j REMANET, nude, vel Obitus a Rema- narios quolibet anno pro sua burgesia. * Charta Erardi de Brena ann. 1221. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. net, passim legitur in Obituario Eccle- Lit. Steph. de Chitry abb. S. Germ. AuParis. : Postquam essent in saisina et te- si33 Morinensis, idemque sonat, si recte tiss. ann. 1367. torn. 7. Ordinat. reg. netura illius aquestse sive acquisitions, puto, quod Obitus perpetuus, seu Anni- Franc, pag. 343. art. 2 : Nous avons et quam ad Remanentiam, id est, sine con- versarium perpetuo remansurum et quo- devons avoir resfeante (resseance) et Retradictione praedictorum comitissas et co- tannis celebrandum, ut jam in voce maisance de noz bourgois et bourgoises. Obitus dictum est. * 2. REMASENCIA, Ramalium ex arbomitis,... retinerent. *. Vide supra Remanenlia 3. Remanet, ribus cassis aut eversis reliquiae, quam * 4. REMANENTIA, Cessatio, puta a controversia, a lite. Charta ann. 1304. pro Residuum , vide supra in Rema- vocem vario idiomate nostri enunciaverunt. Charta ann. 1310. in Reg. 45. Charex Cod. reg. 5186. fol. 9. r: Convenerunt, nantum. T REMANSA , Reliquum , residuum, toph. reg. ch. 102: Gentes nostrse dicecomposuerunt , finem et concordiam , compositionem, pacem et Remanentiam quod remanet, superest. Statuta Vercell. bant quod idem Robertus usagio, quod fecerunt inter eos, de prssdictis et infra- lib. 7. fol. 177. v : Et si scopaturam vel habebat in dicta foresta a parte de Tunscriptis concorditer in hunc modum. Vide Remansam aliquam habuero, ilium salem chebray ad cimeyas, branchias et Remaextraham de ipsa gabella ipsa die vel se- sencias, taliter abusus fuerat, quod perRemanere 2. 1 1. REMANERE, Mori. Pactus Legis quenti. Actus notorietatis stagnorum petuo amittere debebat usagium antedicSalicss tit. 19. de incendiis : Si quis ca- Bressise apud Guichenon. in Probat. tum. Eadem rursum leguntur in Charta sam quamlibet, intus dormientibus homi- pag. 170. et Revellum in Usibus Bressiae sequenti. Charta S. Ludov. ann. 1262. in nibus, incenderit.... si aliqui ibidem Re- pag. 266 : Unaquseque calciata stagni de- Reg. 30. fol. 295 : Notum facimus nos manserint.... sol. centum culpabilis judi- bet habere de Remansa de retro unum dedisse.... Odoni de Lorriaco, quod ipse jactum bercx, qui jactus solet seslimari de habeat usagium ad domum suam de Dwno cetur. 1 2. REMANERE, Deesse , impediri. largitudine septem pedum cum dimidio. regali et ejus pertinentias in boscis nostris Processus contra Comitem Lancastriae Ubi Remansa est spatiolum terrae pone de Mont de Brene et de Cortambon, ad ann. 1322. apud Rymer. torn. 3. pag. 940. calciatam seu aggerem, ut inde terra mortuum nemus et ad Remaisons, eo col. 2 : Et sic non Remansit in prsedictis capiatur ad reficiendam calciatam, ca- modo quo homines de Molineto habent Warino et aliis, quin ipsi, simul cum vitates et foramina claudenda, ne aqua idem usagium in nemoribus supradictis. prsedicto Thoma, et aliis comproditoribus dilabatur. Alia ejusd. reg. ann. 1256. ibid. ch. 482: * Remessance, eadem acceptione , in Concedimus.... ut in illis partibus nemosuis, ipsum dominum Regem superassent Charta Joan, de Castell. dom. de Gande- ris, quae vocantur Cortambon et Mons, de et devicissent. Vita S. Gregorii VII. PP. torn. 6. Mail pag. 137 : Et hsec omnia lus ann. 1323. ex Reg. 62. Chartoph. Brena, habeant usagium suum ad Remaservabit absque dolo , nisi quantum ex reg. ch. 27 : Et apres le deces de nous sons. Alia Caroli IV. ann. 1324. in Reg. vestra jussione Remanserit.... vel ex im- Jehan, il auront et amporteront la Remes- 62. ch. 123 : Toutes les Remasurs du bois pedimenta legitimo, scilicet morte, vel gravi sance d'icelle somme. Vide supra Rema- coupe par les usagiers de ladite forest de infirmitate. Pag. 138 : Colloquium quod nantum. Halate. Alia Phil. VI. ann. 1341. in Reg. * REMANSIO, Jus in bpna vacantia per 72. ch. 239 : Avons donne.... aus habitanz vos pro inqulrenda justitia et pace commortem, aut alio quovis modo. Charta de la ville de Poocourt... I'usage qu'il ont ponenda fieri decrevistis, ex culpa Henrid et fautorum ejus Remansit. In aliis Phil. Aug. ann. 1190. in Reg. 38. Char- en nostre forest de Poocourt de Remaison, Actis ejusdem Gregorii pag. 151 : Ne toph. reg. ch. 28 : Contentio quse erat in- aussi bien des racheaux, comme il ont fait tantum bonum quod de pace sperabatur, ter nos et canonicos Senonensis ecclesise, et font desdites Remoisons. Stat. ann. super justitia et Remansionibus advena- 1376. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. per ipsius negligentiam Remaneret. * Omitti, in Missali S. Joan, in valle rum in villa de Pontibus super Yonam, 221. art. 14 : Que se il treuvent ou temps ann. circ. 400: Tractus omnino Rema- etc. Vide supra Remaisancia et Rema- avenir bois abbatu, soit eschapple ou ennebit. nentia 2. tier, ou autres Remaisances, etc. Aliud ^ REMANSOR, Idem, ut videtur, qui ann. 1402. torn. 8. earumd. Ordinat. pag. ** REMANET ASSISIA vel Placitum JC. Anglis dicitur cum omittitur nee locum Emansor, miles vagus, erro, negligens, 527. art. 23 : Que les Remessances de noz habet. Placit. ann. 1. Johann. reg. segnis. Arrius Menander leg. 4. Digest. eaues et forest, etc. Resquez, eadem notione, in Charta ann. 1301. torn. 1. ProBuck. rot. 11. in Abbrev. Placit. pag. | 13. de re militari : Edicta G-ermanici 23: Assisia inter Willelmum Basset tenen- Csesaris militem desertorem faciebant, qui bat. Hist. Brit. col. 1176: It em les copeux, tem et Turstanum Bassett petentem Re- diu abfuisset, ut is inter Remansores ha- les branches et tout le Resquez et remeimanet, etc. ubi dicitur quod Turstanus beretur. Additur in Pandectis lib. 49. tit. gnant, qui demoureront empres abatre ou non habuit terram illam nisi in custodia 16 : Si miles Remansor, aut negligens faire le merrain, que Von copera en ladite cum filia Roberli Walensis.... et assisia suorum, aut segnis, aut extra contuber- forest, etc. non debuit fieri inter nepotem et neptem. nium agens, non credatur ei. 3<e REMATA, a vernacula voce bonoPlacit. ann. 8. ejusd. Leicest. rot. 14. 1 REMANSDS, Remanens. O urbs Lin- niensi Rama, Reticulum cuprinum vel ibid. pag. 54 : Assisia ultimas praesenta- gona, quod tune subito Remansa deso- ferreum, quo res armariis, pluteis, vel cionis ad ecclesiam de Plungard inter lata, in Actis S. Desiderii, torn. 6. Maii aliis similibus repositae custodiuntur. Johannem le Cuilter petentem et priorem pag. 245. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. III. pag. de Bealuer tenentem Remanet, quia idem 1 REMARDUM FORESTJE, pro Rewar- 556 : Ordinavit dominus potestas quod Johannes recognovit quod elapsi sint 24. dum, mendose. Charta Johannis Angl. nullus debeat intrare Rematas, ubi tenen-

118

REM

REM

REM

tur cause per assessores potestatis, vel Nugis Curial. cap. 8.] etc. Galli etiam eadem pag. et seqq. Vide Recursus suo Remedier dicunt. Remediabilis , apud loco et Henricum Poullain in Tractatu ubi slant notarii poteslatis. [FE.] T REMATOPOEA, Fictio vocis, prjixa, [Senecam Epist. 95.] Severum Epist. 95. de Monetis pag. 201. et seqq. ubi provox, vocabulum, et uotetv, fingere, idem et Agobardum de Dispensat. Eccl. re- bat Remedio jam usos fuisse Monetarios quod ovojAaTOTioii'a, Job. de Janua : Rema- rum n. 5. Remedialis, apud Macrob. ann. 1253. topeya, Verbi confirmatio, ut in verbis lib. 7. Saturn. [Remediabiliter providere, * 4. REMEDIUM COMMUNE CONVENfictititiis, quas sunt prolata et inventa per in Processu Massiliensium cum Arela- TUS, an Bona ad victum et vestitum Rematopeyam, ut timuit, (leg. tinnitus, tensibus ann. 1381. e Regesto 73. Peires- conventus assignata ? Charta ann. 1322. inter Probat. torn. 2. Annal. Prsemonst. scilicet a similitudine soni ;) unde Re- ciano vol. 2.] ^ REMEDIATIO, Sanatio. Torpor signum col. 557 : De quibus prasdictis triginta somatopeyus, ad rematopeyam pertinens, vel prolatum vel fictum per remato- est Remediationis, apud Scribonium Com- lidis denariorum, persolventur diclis frapeyam. tribus una libra denariorum de communi pos. 11. * REMBA, f. pro Rauba, Furtum vel T REMEDIATOB, Qui medetur. Reme- Remedio conventus; reliqui vero decem diator valetudinum, TertuIIiano contra solidi de bonis et rebus monasterii. Potest praedatio cujusvis supellectilis. Charta Roger, castel. Insul. ann. 1225. exTabul. Marcion. lib. 4. cap. 8. Remediator lan- et de bonis, propter anniversaria cpnS. Petri Gand. : In prssfatls siquidem guorum, ibid. pag. 35. cessis in remedium animarum, intelligi. villis habet castellanus Insulensis mulIREMEDIARIUS, Eadem notione. Apud | REMEDIUM ANIM^;, Expiatio, qua trum, raptum, incendium, Rembam, ho- Pezium in Prsefatione torn. 1. Anecd. pro delictis Deo fit satis. Pro Remedio micidium et latronem. pag. xiv. memoratur Conradi Prioris animse, formula frequentior in testa* REMBURSARE, Impensam vel pecu- Liber inscriptus, Remediarius pusillani- mentis et donationibus piis, quam ut mium ac scrupulorum, etc. niam rependere, Gall. Rembourser. Denecessarium sit rem exemplis conflrcret. ann. 1536. ex Tabul. de Chisse in * 2. REMEDIARE , Remittere, dimi- mari. Turon. : Quod dictus redditus emptus fue- nuere. Terrear. castel. d'llbois ex Reg. | REMEDIUM APOSTOLIGUM , Cqnjurat, et de arreragiis ejusdem Rembursa- 24. Ohartoph. reg. fol. 140. v: Et solebat gium, quod juxta Apostolum 1. Corinth, rentur, etc. esse incerreyratus (f. incheriatus) supra cap. 7. incontinentiae remedium est. * REMDALE, f. Tumulus, Gallice Emi- Petrum Salzeda ad summam duodecim Sulpitius Severus in Epistola ad soronence ; vel Ora, Gall. Rord. Charta ann. sextariorum bladi, et fuit Remediatus ad rem suam, apud Baluzium torn. 1. Mis1333. ex Bibl. reg. cot. 2 : Fuit amotus dictam summam (sex sextariorum) per cell, pag. 342 : Ut laudandse sunt quag quldam baculus ibidem, sive in Remdali Rolgerium Rornati castellanum Ussonis. propter Christi amorem et ccelestis regni aicti campi plantatus, cum una astella Vide Remedium 1. gloriam copulam contempserunt nuptiain dicto baculo affixa, signo regio si1. REMEDIUM, Remissio, vel diminu- rum, ita damnandse non sunt quse propgnata. tio tributorum. Salvianus lib. 4. de Gu- ter incontinentiae voluptatem , nondum jje REMDALIS, [Haie faite de branches : bernat. Dei : Ecce enim Remedia pridem Deo devotse , Remedio apostolico ab Ilium suum pratum de fonte de Per- nonnullis urbibus data, quid aliud ege- utuntur. sia totum integrum et mansiones et runt, qnam ut cunctos divites immunes | REMEDIUM JURIS, Appellatio a senortos et duos denarios de censu et aliud redderent, miserorum tributacumnlarent, tentia judicis inferioris ad superiorem. totum sicut Remdalis claudit et ipsum etc. Idem libro 5 : Sicut in onere nova- Cod. Theod. leg. 15. tit. 30. de appellat. Remdalem et totum quod habebat juste rum indictionum pauperes yravant : ita et consultat. (11, 30.) : Non recte judices et injuste Deo et sancte Fide et mona- in novorum Remediorum opitulatione sus- injuriam sibi fieri existimant, si litigator, chis donavit. (Cart. Conchar. Euthen. tentant. Sicut tributis novis minores ma- cujus negotium sententia vulneratum est, xime deprimuntur , sic Remediis novis a principali causa proyocaverit : quod p. 403, ann. 1060.)] | REMEABILIS, Qui potest remeare,maxime sublevantur. Infra, de divitibus: neque novum, neque alienum a judiciis redire. Prudentius Apotheosis versa Extra numerum tributariorum sunt, cum est, ideoque post negotium principale disRemedia dividuntur. Adde leg. 13. Cod. cussum, litigatori liceat litem juris Reme1053 : Th. de Indulgentiis debitorum (11, 28.) dio sublevare. Cum moritur Christus, cum flebiliter tumulatur, [Charta Alfonsi Regis Aragon.ann. 1285. T REMELINUM. Testamentum Jacob! Me video ; e tumulo cum jam Remeabilis adstat, pro fundationeMonasterii FF. Minorum Regis Aragon. ann. 1272. apud Marten, Cerno Deum, etc. in InsuIaMajorica, torn. 9. Spicil. Acher. torn. 1. Anecd. col. 1142 : Assignamus.... T REMEAGULUM, Reditus, locus per pag. 275 : Si quis autem hoc attentare omnes reditus nostros civitatis Csssarauquem reditur, apud Apuleium lib. 6 : prsssumpserit, non solum iram et indi- gustanse cum salinis et castello et de villa Illuminarum Proserpinae nuptiarum de- gnationem nostram se noverit incursu- et de Remelinis. Hanc vocem inter exomeacula, et luminosarum filise inventio- rum ; verum etiam poenae mille aureorum ticas refert laudatus Editor in Onomasnum Remeacula. sine ullo Remedio subjacebit, quicumque tico ad calcem tomi 5. Anecd. sed no* REMEARE, Versare. Formal. MS. ipsos Fratres molestare prsssumpserit, vel men loci est, ut patet ex eod. TestaInstr. fol. 64. v : Promisit.... earn (vi- etiam perturbare. Nos diceremus sans mento paulo aliter edito apud Acher. neam) quolibet anno debitis temporibus aucune remission, absque ulla indul- torn. 9. Spicil. pag. 249. ulbi legitur : bene.... ligonisare et Remeare, et in omni- gentia.j Cum salinis de Castellario et de Pola et bus bene et sine fraude colere. Vide Re* 2. REMEDIUM, Latina vox, Gallice de Remolinis. menare. Remede. Remedium e sepulchris mprj REMELIORARE, Corrigere, reficere, 1 REMEATUS, Reditus exulis a Prin- tuorum conquirere, ad morborum scili- restituere. Johannes Thwroczius in cipe concessus, Gallis Rappel de ban. cet magicas sanationes, cum ad id ossa Chronicis Hungar. cap. 31. in Stephano Marcianus lib. 48. Dig. tit. 19. leg. 4 : mortuorum conquirerent. Lex Wisi- Rege : Fracturas sive scissuras parietum Nemo potest commeatum Remeatumve goth. : Si quis mortui sarcofagum abstu- ac tectorum perspicacibus oculis ac modare exuli, nisi Imperator, ex aliqua lerit, dam sibi vult habere Remedium, rose inspiciebat, et statim Remeliorari causa. etc. Vide Lindenbrogium ad Ammianum procurabat. 1 REMEDATIO, Remedium, restitutio, pag. 86. 1 REMELIORATIO, Emendatio. Vita S. restauratio. Charta ann. 1031. e majori | 3. REMEDIUM , Monetariis nqstrisEulogii Mart. torn. 2. Martii pag. 96 : Chartul. S. Victoris Massil. : Ego Rer- Remede, Defectus in marcis auri vel Ut sit hie mihi concessa Remelioratio trannus Comes et Gubernator Provincise, argenti, unde nummi cuduntur, statutis. morum. propter malum quod fed cum meo hoste regiis permissus. Duplex est, unum * REMEMBRANTIA, Rei, factiye simuinobedientia S. Victoris Marigniane, dono ligse, ponderis alterum : Remedium ligse lacrum, reprsesentatio ; a veteri Gallico duos mansos in Remedatione supradicte est Gommixtio certse quantitatis metalli Ramenbrer , In memoriam revocare. adulterini cum auro vel argento, Reme- Annal. regni S. Ludoy. edit. reg. pag. celle. Mallem Remedialione. 1. REMEDIARE, REMEDIARI, Remediis dium vero ponderis est illius diminutio. 358 : Li roys Charles qui de ce fu Ramensanare. Gl. Lat. MS. Regium : Medetur, Utrumquelegitimum habetur, si legibus brans, etc. Unde En remembrance, in medicatur, Remedial, curat. Gloss. Gr. Principis consentiat; secus, si dissen- memoriam, apud Joinvill. ibid. pag. 104. Lat. : spaTteuw, Remedior medicor, me- tiat. Computus ann. 1139. torn. 1. Hist. Testam. Aymaride Rossill. ann. 1364. ex dior. Ugutio : Remediari, Remedium con- Dalphin. pag. 95. col. 2 : Sub Remediis Cod. reg. 6008. fol. 127. v : Ordinat idem ferre. Occurrit apud Anton. Musam in ligse. et ponderis sub quibus alii dozeni dominus Aymarus testator, quod in festo Epist. ad Marcum Agrippam, praefixa noviter cudebantur. Ordinatio Humbert! beatae Catharines virginis, fiat Rememlibro de Vettonica, Apuleium de Virtut. II. Dalphini ann. 1340. pag. 416 : Fiant brantia per dictum hssredem suum infraherb. Scribonium cap. 104. 122. Marcel- singuli Grossi prsedicti ad Remedium ligse scriptum, quolibet anno perpetuo, ad holum Empiric, cap. 29. 32. 33. 36. Hygi- unius grani magis vel minus, et ad Re- norem Dei et beatae Catharinae, in dicto num fab. 101. in Concilio Regensic. 1. medium ponderis, ut non possit brischiari, loco Rossillionis, prout est per ipsum dom. [Johannem Sarisberiensem lib. 8. de nee in billionum reduci. Pluries occurrit Aymarum testatorem et prsedecessores

REM
sues apud Rossillionem fieri consuetum. Remembrance, Effigies, imago, in Lit. remiss, ann. 1473. ex Reg. 194. Chartoph. reg. ch. 359 : Devant la Remanbrance de nostre Saulveur Jhesu Christ dire par chacun jour une patenostre. f REMEMBRANTIUM, Anniversarium pro defuncto celebratum. Instrumentum ann. 1406. insertum in Bulla Benedict! XIII. Antipapae pag. 229. col. 1. Continuation's Bullarii Rom.: Ordinamus ex nunc in perpetuum in dicta Gebenensi ecclesia tredecim anniversaria seu Remembrata (Remembrantia) singuHs annis, videlicet duodecim pro singulis mensibus anni, et tertium decimum fiet post decessum nostrum die consimili obitus nostri pro remedio animx nostrse.... quss quidem anniversaria seu Remembrantia cum Missis, processionibus et aliis fiant, quemadmodum ftunt et fieri consueverunt anniversaria et Remembrantia summorum Pontificum. Bis terve recurrit vox Remembrantium in eodem Instrumento. Ducitur ab Italico Rimembrare, nostris alias Remembrer, Reminisci, recordari : unde Rimembranza Italis, nostris Remembrance, Recordatio, repraesentatio : quod nomen tribuerunt Anniversario, utpote defuncti memoriae consecrate. Testamentum ann. 1382. apud Menagium Histor. Sabpl.pag. 387 : Ge donne et laisse a tousjoursmes au Cure de Solesme et a ses successeurs quatre sols de rente perpetuelle, que les hoirs feu Testart me doivent chacun an a la Toussaints, pour faire dudit Rectour et de ses successeurs a tousjourmes priere et Remembrance par chacun Dimanche en ladite Eglise au prosne, pour les ames de moy et de ladite Katherinema compaigne. Le Roman de Rou MS. :
Pour Remembrer des ancessours Les fez et les diz et les mours... Tornez fussent en oubliance Se ne fust tain de Remembrance.

HEM

REM

119

Vide Rememoratio. T REMEMINISSE, Reminisci, recordari. Ne Rememineritis priorum, Tertulliano lib. 4. adv. Marcion. cap. 1. 1 REMEMORARE, REMEMORARI, Reminisci, recordari, in memoriam revocare. Occurrit 3. Reg. 17.18. Ps. 77. 35. Hebr. 10. 32. et apud Tertullianum lib. 4. adv. Marcion. cap. 43. veterem Interpretem S. Irenaei lib. 1. cap. 1. num. 11. ult. edit. lib. 4. cap. 33. num. 12. Sed pro Digerere, recognoscere, aut in pristinum ordinem reducere, accipit idem Interpres lib. 3. cap. 21. n. 2 : Inspiravit Hesdrse Sacerdoti tribus Levi, prxteritorum Prophetarum Rememorare sermones, et restituere populo earn legem, quse data est per Moysem.Ubi Irenseus: 'Evsuveucrev "EffSpac TW lepel ex TT]<; fu^Yj; Aeut, TOU? TWV TtpoyeyovoTwv rcpc^YjTwv itavTa? avaTaiiacrOou Xoyov?, etc. * Remoller, eadem notione, vel pro Narrare, Gall. Raconter. in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 2:
Ichi apres voel Remoller Uu miracle du saint seller.

1 REMEMORATIO , Recordatio, Psalm. 37. 1. et 69. 1. Rememoratio vitiorum, apud Johannem Sarisber. lib. 8. Policrat. cap. 6. Rememoratio tanti beneficii, in Charta ann. circiter 890. apud D. Fleureau part. 3. Histor. Bles. pag. 202. Rememoratio locorum, apud Raim. DuelHum torn. 1. Miscell. pag. 210. Pro Anniversario sumitur in Chronico Valciodorensi torn. 7. Spicil. Acher. pag. 559: Domnus Florinensis Godefridus ob suss

salutis remedium de suo proprietario libe- filiis suis post ipsam prxdictam terram ram nostrse Ecclesise donationem faciens, possidebit, dabit de servitio, sine Remerredditum duorum solidorum in Harneis catu, runcinum sive quadraginta solidos. illi tradidit, et ut Fratribus quotannis in Vide infra Revodum. sua Rememoratione administrentur, per * Gallicum vero Remercher, pro simsuccedentia tempora instituit. Vide supra plici Marquer, designer, Indicare, Signo Remembrantium. aliquo distinguere, in Lit. remiss, ann. \ REMEMORATOR, Anglis Remembran- 1480. ex Reg. 206. Chartoph. reg. ch. cer, Monitor. Rememoratores scaccarii, 254 : Icelle fille Remerchea au suppliant apud Thomam Rlount in Nomolexico .- le lieu ou elle avoit mis icellui enfant. quod consule in v. Remembrancers. 1 REMERGERE, Iterum emergere, re* Charta Henr. reg. Angl.ex Cod. reg. nasci. Capitularia Caroli Calvi tit. 45. 8387. 4. fql. 81. v: Prsefatus Robertus cap. 1 : Ad resecanda mala quse specialihabet officium Rememoratoris et custo- ter ilerum Remergunt, etc. diam papirorum prothogalium et notarioREMERIRE, pro Remereri. Formulas rum regalium, etc. Vide mox in Remen- yeteres Baluzianas form. 3 : El unde nos tus. injungetis, et nos potebimus, vos vel ser| REMEMORATORIUM, Charta, quamvientes vestros in bonis partibus Remerire vulgo Notitiam vocant. Vide Breve re- non tardamus. Form. 4 : Et si locus admemoratorium. venerit, vos vel servientes vestros in bonis REMENARE, vox agricolarum Italico- partibus Remerire non tardamus. Sic rum. Vide Retertiare. Merir nostri olim dixerunt. Guillelmus T REMENDARE, Emendare, corrigere. Guiartus: Glossae Lat. Graec. et Grsec. Lat.: ReLi dist ces raoz S. Waleri, mendo, avop66w. Vide Vossium lib. 4. de Ce qu'as fait te sera Men. Vitiis serm. cap. 21. ubi observat ab Emendare ava),6yw? dicendum fore Ree- Chronicon MS. Bertrandi Guesclini: mendare. Je prie a celui Dieu qui pour nous voust mourir, | REMENDATOR, Italis Rimendatore, Que 1'honneur que me faites il vous veuille Merir. Qui reconcinnat, resarcit, Gallice Ravaudeur, Veteramentarius. Nera uxor Vita S. Dionysii Areopagitae MS.: Tuccii Remendatoris, in Miraculis B. A Chastres sous Monllehery, Saint Yon gaigna et meri, Ambrosii Senensis, torn. 3. Martii pag. Vray Martyr, vie perdurable. 218. ;;:; Hisp. Remendon, nostris Ramen- Le Lusidaire : deur, eadem significatione. Lit. remiss, Chi erent apele martyr, ann. 1398. ex Reg. 153. Chartoph. reg. Que Dex vaurra si bien Merir ch. 492 : Un adoubeur ou Ramendeur de Le grant service que il firent. payelles, que I'en appelle communement maignan ; ledit Ramendeur de payel- [Re Roman d'Athis MS.: les ou maignen , etc. Ramendure, pro Et Dieu me doint force et vigueur De vous Remerir cest honneur. Ipsa restauratione, in Glossar. ad Hist. Paris. Vide Her ere.} * REMENSURARE, Remetiri, Gall. Remesurer. Charta Odon. episc. Paris, | REMERTA, Italis Rimessa, [* Unde ann. 1199. ex Tabul. ejusd. eccl. fol. 51: legendum videtur Remessa, ut mox.] Hospites de Marna in propriis vehiculis Germen, surculus, Gall. Jet, Rejetton. et sumptibus apud S. Clodoaldum in hor- Statuta Astensia collat. 13. cap. 18 : de reum episcopi ducere (blada praedicta) vendente vites, Remertas et enteos arbotenebuntur, sed non Remensurare. rum : Si aliquis vendiderit vel vendere 1 REMENTARIUM, ptouoTtoMov, in Glos- voluerit Remertas vel vites vel enteos arsis Lat. Graec. in MS. Sangerman. Ri- borum, non possit predicta vendere nisi mentarium. Glossae Grasc. Lat. : PWTIOC, publice in mercato si aliquis contra 6 TtavToto? yopToc, pwTcouYi^elov, Rementa- fecerit, faciam fusligari cum prediclis ad rium. Posset etiam legi, ut observatur collum. in Castigationibus, puTtouoXetov, vel puno* REMESSA, Silva caedua, quae recresTrwXeiov, Veteramentarium. cit et in qua remittuntur arbores ad REMENTUS , 'Avoc^dOes?, in Gloss. propagationem. Charta ann. 1341. in Lat. Gr. quomodo etiam nos Galli jRa- Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 250: Item menteu dicimus eadem notione, unde proponunt et protestantur dicti scindici, Ramantevoir, Reminisci^ in memoriam quod Remessss seu revengudss fiant in termino dictse villse de Angulis, in loco vocato [et in mentem] reducere. ""- Comment.Fr.Benzon. episc. Albens. S. Petri de Ressa, in quo dicta universiin Henr. III. imper. apud Ludewig. torn. tas et homines ejusdem habent et habere 9. Reliq. MSS. pag. 376 : Non Rementus consueverunt ademprivum, sive usum dequod a rege raptus sit de stercore, etc. pascendi sua animalia et ligna scindendi. Ramenteur, pro Monitor, qui in memo- Vide supra Recrescentia, Relictum et inriam revocat, apud Guill. Guiart.: fra Revenuta 2. 1 REMFORSATUS, Firmior, a Gallico Tout 1'Avant et la Quarantaine Renforce. Inventarium MS. Ecclesiae Estoil par son commant creus Noviom. ann. 1419 : Item una casula de Le nonibre dcs Ramenteus. samito alboRemforsato adunum magnum Ubi de iis sermo est, qui regem de pau- offretum aureum. peribus alendismonebant; a veteri GalREMICULA. Vide Rescula in Recula. lico Ramantevoir et Ramantoir, In menj 1. REMIGIUM, Idem, ut videtur, quod tem reducere. Joinvil. in S. Ludov. edit, infra Ripaticum, Tributum in ripis exreg. pag. 39: Lors je Ramentu le legal, solvendum. Charta Amauri Comitis etc. Lit. ann. 1327. torn. 2. Ordinat. reg. Montisfortis ann. 1239. e Tabulario CorFranc, pag. 10. art. 44: Et mesmement beiensi : Noveritis quod pro quindecim pour les pauvres prisonniers, qui n'ont libratis redditus, quas assignare debebaqui les Ramantoivent. Vide supra Reme- mus nobili viro G. Vicedomino Ambiamorator. nensi, domino Pinconii, assignavimus ei* REMERCATUS, idem quod Rachetum dem apud Conflatum in portu Remigium et Relevium. Vide in his vocibus. Charta et medietatem esciere. In cujus rei testiGoscel. de Alneolo : Porro quicumque de monium, etc.

120

REM

REM

REM

* 2. REMIGIUM, Gubernaculum. Glos- met, in quo vixi sexaginta sex annis, etc. jectione facta per Fredericum (Regem sar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Remi- Vide Reclusorium. Sicilise) adversus Remissivam prsedictam. gium Gouvernail. 1. REMISSA, Remissio. S. Cyprianus Scribimus Remissivam epistolam sub hac * REMIGIUS, Remex, remigatpr, Ital. Epist. 59 : Si in Deum multum ante pec- forma, etc. in Charta ann. 1275. apud Remigante, Gall. Rameur. Constit. MSS. cantibus, cum postea crediderint, Remissa Acherium torn. 9. Spicil. pag. 265. Caroli reg. Sicil.: Item marinarii, tarn peccatorum datur. Epist. 70: Quomodo * REMISSIVUS. REMISSIVE UNCTIO ; supersalientes quam Remigii, postquam baptizans dare alteri Remissam peccato- Sanctum oleum, de quo B. Jacob, in eis communantia data fuerit, non ad ga- rum potest. Adde Epist. 71. Utuntur prae- Epist. cap. 5. 15: Alleviabit eum (inflrleas seu alia vassella ascendant, nee ali- terea Tertullianus lib. 3. contra Mar- mum) Dominus, et si in peccatis sit, requa fraude, arte vel ingenio inde se sub- cion. et S. Augustinus lib. 4. de Bap- mittentur ei. Vita S. Walth. torn. 1. Aug. trahant. tismo cap. 18. pag. 268. col. 1 : Sanctus hoc sentiens et j REMILICINES, Remoratrices, in Glos1 2. REMISSA. Ordo Romanus torn. 2. sciens, sacri olei Remissivam unctionem sis Isid. Legendum est Remiligines ex Musei Ital. pag. 5 : Pontifex autem per- postulavit et percepit, etc. git ad stationem Feria secunda ad ReFesto, quern vide. 1 REMISSORIALES LITTERS, Quibus * REMILITATUS, Deserter, qui in cas- missa simpliciter. Ita Codex S. Galli : de re aliqua inquisitio, examen vel juditris hostilibus militat. Charta ann. 1342. Colbertinus habet ad Remissa simul ; cium ad aliquem remittuntur. Relatio in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 407 : Reti- Editi : ad missam similiter. Locus obs- pro canonizatione S. Isidori Agricolae, nentur domino nostro regi... omnes casus curus ipsi Mabillonio, et forte cor- torn. 3. Maii pag. 546 : Pontifice jubente ad merum imperium el alias justitias ruptus. dederunt litteras compulsoriales et Repertinentes, sicut declarantur per hunc * 3. REMISSA, Mulcta, ut videtur, ob missoriales, cum articulis interrogatoriis modum : incursus hssresum Item de negligentiam pergendi in expeditionem pro parte Fiscalis, ad bonds mem. reveapostatis et de desertoribus et Remilitatis, pro patria tuenda, exsoluta. Libert, cas- rendiss. Rernardum de Rojas, etc. Hi juin casibus in quibus pcsna est capitalis. tri Caroffens. ann. 1194. in Reg. 185. ribus compulsatis et examinatis testibus, Vide Refuqa. Chartoph. reg. ch. 55 : Omnes in expedi- absoluto juridico processu, etc. j REMILLUS, Repandus, in Glossis tionem ibunt, aut clientem idoneum milREMISSUM. Regestum Castri Lidi fol. Isid. Rursum : Remillo, repando, pro- tent pro se; sed si negotium tam propin- 39 : Pelican factum, ob. Penna facta, ob. nullo, vel potius prominulo, ut emendat quum fuerit, quod clamor aut visus a Ointum, ob. Sartago Remissi, ob. Centum Grsevius. Festus ha bet: Remillum dici- castro percipiatur, omnes pariter, tam ferri, 1. den. etc. tur quasi repandum. Remillum a remi clientes, quam domini, in auxilium et 1 1. REMISSUS , Angl. Remiss, IgnaSi in vus, imbellis, segnis, iners. Liter* Edsimilitudine repandum dici videtur Pe- tuitionem patriss properabunt rotto, cui concinit Martinius, quod re- excubias aut in expeditionem ire aut mit- wardi II. Angl. Regis apud Rymer. mus in aqua repandus et reflexus videa- tere noluerit, Remissam reddet, cum sa- torn. 4. pag. 296. col. 2: Scientes pro tisfactione quinque solidorum. Vide mox certo, quod nos omnes illos, quos rebelles tur : de quo quaerit Cicero 4. Academ. REMINICULUM, Cingulum, quo ensis Remissus 1. seu Remissos, in hoc necessitatis articulo, astringitur. Odo Cluniac. lib. 1. de Vita REMISSARIA, Tributi species. Charta contigerit inveniri, fautores inimicorum S. Geraldi cap. 16 : Reminiculum illud, Childeberti Regis Francor. ex Tabulario nostrorum non immerito reputabimus, et quo solet ensis renibus astringi,.... non S. Sergii Andegavensis apud Sammar- ad ipsos, prout convenit, cum opportunum mutare aut renovare curabat. Forte Re- thanos: Ad nostram accessit prsesentiam, videbimus, secundum sua demerita capieniculum, a renibus: ut Renale eadem et dementias regni nostri suggessit, quod mus. Aliae Edwardi III. ann. 1337. ibid, notione. [Mallem Redimiculum.] Vide de curtibus prasdictss S. Rasilicse, quse pag. 781. col. 2 : Necnon arestandi et caLumbare. nominantur... annis singulis inferendam piendi omnes illos.... quos pro defensione REMINISCERE, In memoriam reyo- solidos sex inferendales, et alios sex de regni et insulss prssdictse, et repulsione care, Gallice Ramentevoir, in Concilio Remissaria auri pagensis inferendo in hostium nostrorum, rebelles invenerit seu Cloveshoviensi ann. 747. cap. 8. [Glossae fisci ditiones reddebant. Remissos et eos prisonis nostris commitLat. Grsec.: Reminisco, vTO>|ju|j(.v^cncto. In T 1. REMISSIO est causes commissss ad tendi. Hie Remissos intelligo yiros imMS. Sangermanensi legitur Reminiscor ; committentem facta missio ; item, quan- belles, malosque indigenas, qui pro deat in Glossis Grsec. Lat. : 'YTIOJJUJX- doque significat idem quod indulgentia, fensione regni pugnare detrectabant. v^o-xw, admoneo,moneo, comminisco, prae- in vet. Vocabulario juris utriusque. Va- Nostri quoque Remis usurparunt pro moneo. Verbum lTU(JU(ji.Yi<7Xccr6a(, per Remi- rie sumitur a Jurisconsultis^qui possunt negligenti, qui remisso animo est, qui nisci reddit vetus Interpres Irensei lib. consuli. quod sui munerisest, parum curat.Ins* 2. REMISSIO, Traditi9, transmissi9, trumentum ann. 1384. apud Lobinell. 1. cap. 3. quod proprie ibi sonat mentionem facere.l Gall. Remise. Charta Phil. Pule, pro li- torn. 2. Hist. Britan. col. 647 : Laquelle 1 REMIPES, Cui remi sunt pro pedi- bert. villas de Boceyo ann. 1294. in Reg. forme des appellations est qu'il faut apbus. Remipedes lumbi, apud Ausonium 59. Chartoph. reg.'ch. 63: Concedimus peller du Parlement de Bretagne, comme in Mosella v. 201. Remipedes anates, etiam quod de habitatoribus dicti loci non de faux et mauvais jugement, ou si le Epist. 3. v. 13. fiat alicui Remissio extra regnum. Due estoit Remis et en default de faire | REMIRE, Remeare, redire. Charta * 3. REMISSIO, Miseratio. Habere Re- droit en son Parlement. Caroli V. Franc. Regis ann. 1366. pro missionem, Misereri. Testam. Guil. mi* Lit. ann. 1371. torn. 5. Ordinat. reg. TJniversitate Paris, apud D. Secousse lit, de castro Barco ann. 1319. torn. 3. Franc, pag. 460 : Ceux qui seront deffailtorn. 4. Ordinat.Reg.pag. 711: Remiendo Cod. Ital. diplom. col. 1940 : Item relin- lans, Remis et delaiant de faire, etc. Read dictum Parisiense studium, in ipso quo et judico ecclesias B. Vigilii de Tri- mis ou negligens, in aliis ann. 1372. ibid, morando, actu jstudendo, et ab eodem ad dento quinque mille libras denariorum pag. 556. Veronensium parvorum,... ad hoc ut beapropria redeundo, etc. * 2. REMISSUS, Commendatus, idem T REMISCINARIUS, Qui remisse seu tus Vigilius habeat Remissionem mei, et atque Recommissus. Vide in hac voce. lenta voce canit, ut conjecto. Codex MS. mihi indulgeat quidquid habuissem in- Stat. MSS. eccl. Brioc. cap. 27: Tenebuntur (canonici) post ejus (concanonici) Ecclesiae Vienn. apud Marten, de anti- juste de bonis dictse ecclesiss. qua Eccl. Discipl. in divinis Off. pag. 1 REMISSITIUS FINIS, f. Compositio, mortem, infra mensem unum semel pro 386: Unde surgentibus illis, Archiepisco- qua litigantes sibi inyicem remittunt, eo celebrare anniversarium solemne, et pus osculelur allare et subdiaconus Re- seu indulgent, quod primum exigebant. ulterius habere participem et Remissum miscinarius ascendat ad ambonem, et Sententia arbitralis inter Archiepisco- orationibus et offtciis ipsius ecclesiss. * REMISTICUS. [ Vestem longam usincipiat lenta voce et sine titulo, et legat pum, Capitulum Arelat. et Monastein modum lectionis, etc. Ex Ordinario rium S. Caesarii ann. 1221. ex Schedis que ad terrain, vel quasi; ex brucato sit per- aureo Remistico, pellibus martorarum ejusd. Eccl. MS. ibidem laudato pag. Praesidis de Mazaugues : Ut 129: Decanus tertiam lectlonem cantet, petuo inter partes pax et finis Remissi- suffultam. (D. Burchard. I, 392, an. qua finita, Subdiaconus Remissiviarius tius. Vide Finis 1. [* Vide supra Rema- 1490.)] | REMISUS, Reppsitus, in locum suum cantet tertium responsorium. Sed hie nentia 4.J | REMISSIVA, nude, vel Remissivarestitutus, a Gallico Remis, si vera lecquoque legendum est Remisciniarius, si vera est conjectura, ducta voce a ficto Epistola, Quarescribitur ei, qui primum tio est. Charta Guidonis Flandrise Coscripsit. Apud Marten, torn. 3. Anecdot. mitis ann. 1237. e Tabulario S. BarthoRemiscinium, Remissus cantus. * REMISORIUM, Hospitium, domus in col. 69. Chronici Sicilise caput 80. ins- lom. Bethun.: Item habebunt et debent quam quis se remittit, recipit ; proprie cribitur de Remissiva Regis Roberti ad habere ibidem dictus Praepositus et Capicella eremitse. Instr. ann. 1152. inter Catalanos, atque reipsa continet respon- tulum thelonia, foragia, cambagia et Probat. hist, geneal. domus reg. Portu- sionem intergram ejusd. Roberti Regis omnes emendas... metarum abstractarum gal, torn. 1. pag. 6: Dum audieris se- Calabrise ad Barchinonenses; caput sive Remisarum, absque mesleya. Sed quenti nocte tintinnabulum Remisorii vero 81. ibid. col. 71. inscribitur de ob- videtur legendum, ut in alio ejusdem

REM
aut similis Chartae exemplar!, ubi habetur, metarum absradicatarum sive remutatarum absque mesleia. Vide Remittere 2. * REMITENTIA, Retardatio, dilatio, Gall. Remise, retardement. Charta ann. 1390. ex Tabul. Massil.: Pro difficultatibus et Remitentiis nonnullorum debitorum in recolligendis debitis annuls, etc. REMITORES, Remiges, in Historia Obsidionis .Tadrensis lib. 1. cap. 37. 1 1. REMITTERS, Dimittere, sinere, pro Greece a<pilvai, auoXOetv. Vetus Interpres S. Irenaei lib. 1. cap. 8. n.3 : Remitte mortuos sepelire mortuos aisuos. Pro Graeco: "Acps? TOU? vexpou? 6a4' TOU? lauttov vexpoiii;. Sine ut mortui sepeliant mortuos suos, ut habetur Luc. 9. 60. Ibid. n. 4: Nunc Remittis servum tuum, Domine; vvv ano^'jEii; TOV 8oOX6v crou, AsanoTa. Nuncdivniltis servum tuum, Domine, Luc. 2. 29. Et cap. 9. num. 1: Et utique non Remisisset de divinatione nos accipere nomen ipsius. Ka\ oux av aip/jxev Ix [lavTEta? rj(j,ai; Xap.6avetv TO 6'voji.a ayTYji;. 1 2. REMITTERE, Collocare, reponere, Gallis Remettre. Acta S. Franciscae Rom. torn. 2. Martii pag. 110: Ipsam facto transformari, et totam se Remittit in corde et velle meo. Vide Remisus. *REMIULCUS, pro Remulcus, Ital. Rlmorchio. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Remulcus, corda qua navis trahitur vice remi. Poggii Braccol. Hist. lib. 7. apud Muratqr. torn. 20. Script. Ital. col. 398: Triremes duas, pluraque minora navigia per Athesim supra Veronam ad viginti passuum millia Remiulco traxere (Veneti). ^ REMIX, 'EpETrjc, xwir^XaTYj?, in Glossis Lat. Graec. Aliae Graec. Lat.: 'Epsf-/]?, Remix. KwiroXaTYi;, Remigis, Remix, Rernex. 1REMO, Vox Italica, Remus, Gallis Rame, Aviron. Litteraa encyclicae Honorii III. PP. ann. 1212. apud Fridericum Schannat Vindem. Litter, pag. 201: Ut cum Remone fidei et anchora justitiss Principis Apostolorum naviculam gubernemus. * REMOBOTH, S. Hietonymo, iidem qui aliis Sarabaitas. Vide in hac voce. 1 REMOGUD.ffi, Turbae, motus, Gallice Rernumens. Charta ann. circiter 1124. in Probat. Hist. Occitan. torn. 2. col. 426: Ego Bernardus Vicecomes et uxor mea Caecilia Vicecomitissa recti et fideles adjutores erimus vobis Ermengaudo de Feberano, de Aimerico Narbonss, et de infantibus suis, de tolas ipsas guerras et Remogudas, quse tibi fecerint. 1 REMOLTA, Idem quod Malta seuPensitatio quam a vassallis exigit dominus pro frumenti molitura in molendinis suis. Charta Deodati Abbat. S. Tiberii apud Stephanot. torn. 1. Antiquit. Occitan. MSS. pag. 389 : Dono tibi guardiam molinis et decimam et mediam Remoltam et duas pugnaderias in septimana de ipsis molinis, qui ibi sunt et inantea erunt. "Pars farinae, quae molitori ratione salarii competit. Charta ann. 1342. in Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 62 : Est vero etiam pars prsedicta seu molneria dare medietatem farinas seu Remoltse, quam lucrabitur rota prssdicta. j|c REMOLUM, Furfur, a vocabulo vernaculo bononiensi Ramel, Ital. Crusca, Semola, Gall. Son. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 125 : Et dicimus quod nullus aburatator, nee aliqua alia persona possit nee debeat emere aliquod Remolum ab aliquo causa revendendi. [Fr.] T REMONDARE, Mundum efflcere, purVII

REM

REM

121

gare, Italis Rimondare. Casamentum de maisancia. Vide supra in hac voce. terra, luto et putredine Remondare, in Charta Oliver, abb. S. Remig. Senon. Statutis Mutinae pag. 4. ann. 1311. in Reg. 47. Chartoph. reg. ch. 1 REMONERE, Iterum mpnere, vel 127 : In domibus, porprisiis,.... corveis, arcXwi; commonere. Apuleius lib. 5. Meta- talliis, Remorsentiis, emendis, forefacmorph.: Hie tibi cavenda censebam, hie ti>s &tc benevole Remonebam. i REMORSIO, a Gallico Remors, Cons1 REMONSTRANTES in Belgio dicti cientiae stimulus, angor, morsus animi. Arminiani hseretici, qui libellum sup- Statuta Cisterc. ann. 1246. apud Marten, plicem Remonstrantia dictum, adversus torn. 4. Anecd. col. 1386: Maxime cum Calvinistarum Synodum Dordracensem, ad tarn sacrosanctum mysterium accesupremis Hollandiae Ordinibus exhibue- dere, cum Remorsione fictionis aut falsi, runt ann. 1610. de quibus consulendi periculum grande sit acpeccatum. Historici. T 1. REMORSUS, Idem quod Remorsio. 1 REMONSTRANTIA, Hierotheca yiden- Processus contra Willelmum de Hildedas exppnens sacra Reliquias. Vita S. nissem ann. 1411. apud Baluzium torn. Johannis Gualberti, torn. 3. Julii pag. 2. Miscell. pag. 294: Perfectissimus est 341 : Brachium in Vallumbrosa in anti- qui de hoc non curat, nee in sua consquo et eleganti 4. pedum ciborio involu- cientia ullum Remorsum facit. tum pannis, ubi et cuspis dominici clavi, * Annal. Victor. MSS. ad ann. 1259 : in vicem manus ex hoc brachio missse, Rex Ludovicus semper Remorsum quernper S. Ludovicum data, pulcra in Re- dam conscientise super hoc habebat, etc. monstrantia spectatur.Vide Monstrantise. Hinc se Remordre, pro Se repentir, Pce* REMONSTRARE, Exhibere, exponere, nitere, in Bestiar. MS.: Gall. Remontrer. Comput. ann. 1482. inOn trueve aucun qui se Remort ter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 17. Et se repent et merchi crie. col. 2 : Accessit dominus consul Petrus Malhiani... ad dictam dominam senescal* 2. REMORSUS CANDELARUM, Canlam,... pro Remonstrando sibt carentiam delae emunctae, earum reliquiae, nostris bladi et necessitatem habitancium dictse etiam Remors. Charta ann. 1321. in Reg. villse, quam habebant de dido blado. 75. Chartoph. reg. ch. 303: Item debet Unde nostris Remonstration, eodem in- habere (marescallus prioris de Paredo) tellectu. Lit. remiss, ann. 1427. in Reg. residuum candelarum de mensa prioris 174. Chartoph. reg. ch. 3 : De laquelle post coenam, Remorsus de torcis et resiRemonstration faire ausdiz habitans icel- duum des torses, etc. Ordinal. Hospit. reg. ann. 1261: Candelam, fabricam et lui Colinet se charga. * Aliud vero sonat vox Gallica Remous, partem suam Remorsuum candelarum, Jurgium nempe, dissentio, in Lit. re- sicut valleti cameras, etc. Alia ann. 1285. miss, ann. 1387. ex Reg. 132. ch. 139 : Et in Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Nosles apres ce par bonne amour et sanz ce que ter fol. 54. r: Et aura le fruitier entre eulz eussent eu aucun Remous ou Remors et le remenant du cierge. Vide paroles, etc. Remours , eadem notione, Morsus 6. * REMOSUS, idem quod Remissus. Abapud Matth. de Couciaco in Carolo VII. pag. 680 : 11 y avoit eu aucuns Remours solutus, liber. Judic. ann. 806. apud entre iceux contes d'Estampes et de Saint- Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. aeyi col. 977 : Nam pars curtis domni regis Paul. I REMONSTRATIO , Oonsilium, moni- exinde permaneat quieta, contempta attum, Gall. Remonstrance. Menoti Ser- que Rernosa. mones fol. 176 : Nee erat mentio de Re* REMOTA, REMOTIO, a Gallico fortasmonstratione et monitione salutis, ut sis Motte, gleba, hie appellatur Occatio, quereret misericordiam a Deo. cum scilicet glebae agrorum conteruntur. | REMONTARE, Iterum ascendere, a [* Guerardo Aratio iterata, apud Gallico Remonter. Receptio Caroli VII. Cenomanos Remuette, Burgundionious Franc. Regis ann. 1438. torn. 1. Fragm. Rebueil. Charta Ramerici Abb. S. WinMSS. Stephanotii : Rege Remontato, co- waloei Monasteriol. ann. 1000. post Irnabantur Canonici quod ante ipsos per- minon. pag. 353: In unoquoque anno geremus, etc. debet habere comes tres coroweias, ad * REMORA, pronuntiatione Longobar- galcheras, ad Remotiones, adavenas, etc.] dica, pro Remo, Remus. Charta Petri Libert. Dompnimed. ann. 1246. torn. 7. Candiani ducis Venet. ann. 971. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 693. art. 41: Cod. Ital. diplom. col. 1525 : De ligna- Quilibet juratus qui carrucam habet, demine autem promittimus ut portare non bet tres corveas per annum ; scilicet ad debeamus ulmos, asseres, spatulas, Remo- avenas, unam ; ad gascherias, secundam; ras, astas, nee aliud lignamen, quse ad ad Remotiones, tertiam. Aliae pro incolis nocumentum sint Christianis. de Bernardiyil. ann. 1247. ibid. pag. 694. | REMORARE, pro Remorari. Glossaeart. 41 : Quilibet juratus qui habet equm Lat. Graec.: Remoro, uapeXxw, ppaSuvw, vel equos ad terras colendas, debet corETUEXW. Aliae Graec. Lat.: naplixw, Moro, veias per annum, scilicet tres corveias in Aucusto... ad blada domini adducenda, Remoro, protraho, detrecto. \ REMOBATOB, IlapeXxuTYic, in iisdem et unam ad Remotas,... et unam corveiam Glossis. Utitur Martianus Capella lib. ad gascherias. Vide supra Recalcare 3. * REMOTUS, Immotus, sine motu. Mi1. pag. 19. ] REMORATRIX, BpaSeTa, napeXxycrTpa, in rac. B. Ant. Ripol. torn. 6. Aug. pag. iisdem Glossis. In MS. Regiolegitur, mxp- 540. col. 1: Febres ipsum (infirmum) ceperunt, quse quasi frangebant omnia ossa eXxydirpta. 1 REMORARII, Qui praeturam defu- sua... Confessus fuit... quod propter ipsas giunt, remorantur, apud Gothofredum febres habebat totum corpus male disposiad legem 21. Cod. Theod. tit. 4. de Prae- tum et Remotum. tor, et Quaestor. * A Latino Remotus, Gall. Eloigne, a | REMORATRICES. Vide supra Remili-I'ecart, nostri alias dixerunt Remot, cines. eadem notione.,.Lit. remiss, ann. 1362. 1 REMORBESCERE, In morbum reci- in Reg. 92. Chartoph. reg. ch. 156 : Lesdere, apud Goclenium in Lexico Phil. quelles empreintes estoient gittees en lieu Utitur Ennius apud Festum. Remot, et dont ledit suppliant n'avoit * REMORSENTIA, perperam pro Re- memoire. Aliae ann. 1450. in Reg. 180.

16

122

REM

REM

REN

ch. 102 : Pour ce que le suppliant avoit bens ibi terras et possessiones teneatur dudit Martin, et cousin Remue de gerveu icellui prestre hanter avecques sa remundare et spazare et spazata tenere main de Colette sa pile, etc. Alias ann. 1459. in Reg. 189. ch. 401 : Trois prouches femme secrettement et remutiement, ou fossata per dictam stratum. [FR.] en lieux Remos, etc. f REMUNERARE, pro simplici Mune- parens du suppliant, c'est assavoir les rare, munus offerre, donare. Notitia ann. deux Remues de germain et le tiers fils * 1. REMOVERE, Eripere, Gall. Oter, enlever. Lit. remiss, ann. 1345. in Reg. 1068. apud Illustr.Fontaninum ad calcem d'un sien cousin germain. 68. Chartopb. reg. ch. Ill: Ex eo quod Antiq. Hortae pag. 397: Remunero et 1 REN, si Johanni de Janua fides est, dictus vicarius accedens versus dictum dono in suprascripta Ecclesia unam Ec- a rivus dicitur, quod a renibus rivi presbiterum, eidem arma, quse portabat, clesiam S. Severas totam in integrum obscceni et cosnosi derivant, etc. Singular! Removere vellet, etc. cum sua pertinentia, cum libris, paratis numero Ren, pro Renes, apud antiques * 2. REMOVERE, Revocare, reducere, et oraculis suprascriptis. Charta ann. non legi observat Vossius lib. 3. de Vitiis Gall. Ramener. Chartul. eccl. Vienn. 1358. e Chartulario Domus Dei Pontisar.: serm. cap. 42. nee tamen improbat, cum sub Alex, ipsius archiep. fol. 38. v. col. Avoit souverain desir et estoit son enten- bina sint viscera, si dextrum sinistrum2: Convenit vigilantiae pastorali, ut tion et propos de leur Remunerer, etc. que renem quis distinguat, ubi sic posreformari jura ecclesiastica omni studio ] REMUNERATIO, Eucharistia. Vita S. tulat argumentum. intendat, qualiter status sanctss Dei eccle- Nili Confessoris apud Marten, torn. 6. j 1. REN A. Papias : Opium, crema visiae... a perversis quibusque indesinenter Ampl. Collect, col. 903: Sanctam autem tium appellatur, quoniam apud Renas et impune minuatus et pervasus, ad cul- Quadragesimam transegit totam nihil nascitur : est autem succus lassar, herbae. aliud sumens, nisi solam Remuneratio- Locus pessime corruptus, qui sic emenmen Removeatur sui honoris. 1 REMOVERE TEST AMENTUM, In jus- nem, alque id propterea quod per singu- dari debet ex Isidoro lib. 17. Orig. cap. Opium Cyrenaicum turn declarare, in Cod. Theod. leg. 2. los dies petierit panem quotidianum.'Vide 9: Laser herba Munus 1. appellatum, quoniam et apud Cyrenas tit. 19. lib. 2. de inoffic. testam. REMUNERATIONS SACRJE , id est, nascitur. 1 REMOVIBILIS, Qui loco suo seu offi* 2. RENA, vox Italica, Arena. Tract. cio potest removeri, in Charta ann. Sacrss largiliones, in leg. 20. de Palatinis 1463. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. <(6, 30.), et leg. 41. de Appellat. (11, 30.) MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 74 : Arbor cum duobus solariis... a duobus Cod. Theod. in vet. Inscript. 449. 7. Pepag. 52. * REMPLAGIUM, Accessio, additamen- tronius Maximus dicitur sacrarum Re- hominibus giratur, causa levandi de tum, supplementum. Charta ann. 1308. munerationum Comes. Comites privata- terra calcem, Renam, lapides et saxa. RENABILIS, Dicitur de aliqua re, in Chartul. S. Magi. Paris, ch. 144: Nee rum Remunerationum, in lege 2. eod. non et se soluturum pro quolibet dictorum Cod. de Commeatu (7, 12.). Muneratio- qu33 nee melioris, nee inferioris est conarpentorum de novo, et ut dictum est one- nes sacrse, apud Symmachum lib. 10. ditionis, idem quod supra Regnabilis. Charta ann. 1337. torn. 1. Probat. Hist. ratorum, dictos quatuor denarios et pro Epist. 43. semiarpentis quarterns ad forum Rem1 REMUNERATIONS BENEFACTORUM, Brit. col. 1390 : Sexies viginti rasis frumenti boni et Renabilis, ad mensuram plagiorum. Remplage, eodem intellectu, Preces ad Deum pro benefactoribus. in Chartul. Corb. sign. Caesar fol. 2. v: Guido lib. 1. Discipl. Farfensis cap. 8 : communem villas de Daoulas CorisopitenItem le cent de moriaulx salles qui sont Cum quindecim Psalmis pro omnium tri- sis diocesis. Vide Rationabilis 1. ouvert, doibvent audit prevost quatre de- bulationibus, cum precationibus sive Rej RENACIO, naXtyyevsffia, in Glossis, niers et an four Remplage. Item le cent munerationibus benefactorum. Lat. Graec. Alise Graec. Lat.: IIa>.iYYve" de macqueriaulx salles audit prevost de | REMUTARE, Mutare. Concordia Ber-(Tta, Regeneracio, Recreacio, Renacio, ReI'eglise quatre deniers et au four Rem- tli33 cum Monasterio S. Vincentii in creatio. plage. Vide supra in Implagium 2. Gestis Aldrici Episcopi Cenoman. apud * RENACIUM^I Regeneratio. Charta *\ REMUAGIUM, Practicis nostris olira Baluz. torn. 3. Miscell. pag. 169 : Unde Fulcon. episc. Paris, ann. 1347. ad calRemuage, Pretium quod domino solvitur convenit, ut tres epistolas uno tenore cem Hist, trium Mariarum auctore pro mutatione praedii, cum alteri cedi- conscriptas inter se fieri et accipere de.be- Joan, de Venette versibus Gallieis ex tur. Charta Guillelmi Episc. Cabillon. rent, quodita et fecerunt, ut nullus contra Cod. reg. 7581 : Quamvis non sint SUBS ann. 1297. inter instrum. novae Gall. parem suum de istis convenientiis se Re- sanctss praslibatae sorori primogenitse in Christ, torn. 4. col. 253 : Terrarii dicto- mutare non posset. Alterum locum vide Renacio eequales, tamen in sorte regni et rum locorum de pecunia et de laudo, in Remisus. possessione seternse beatitudinis sibi sunt seu Remuagio, pro venditionibus contin* Iterum mutare. Charta ann. 1115. cohseredes. Vide Renacio. RENALE, [Zona circa renes ; Renalis, gentibus debitis, quartum denarium dictis apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. Canonicis... solvere tenebuntur. Recogni- aevi col. 1119: Siprsedictam committatio- ad renes pertinens, Johanni de Janua.] tio Praepositi S. Symphorianide Ancella, nem Remutare aut in aliquo diminuere Vide Lumbare. * * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. facta Abbati Trenorchiensi ann. 1401: qusesierimus ullo modo, etc. Libert, loci Sub annuo et perpetuo servitio laudimia, de Stagello ann. 1331. in Reg. 69. Char- 7657 : Renale, bracale, Brayer, Prov. et alia jura ad dominum directum rations toph. reg. ch. 174: Possint reficere et T RENASGIBILITAS, Regeneratio bapdominii directi spectantia, juxta loci con- mutare et Remutare semel et pluries pa- tismalis. S. Augustinus Quaest. vet. et suetudinem, solvendo ad festum S. Mi- xeriam et paxerias. Unde et nostris Re- nov. Testam. 115 : In primordio Renaschaelis, iv. cuparum frumenti ad mensu- muer, eadem notione. Charta Auberti cibilitatis polliciti sunt, ut abrenunciaram Matiscon. vill. sol. Paris, et duarum abb. Gastric, ann. 1247. in Chartul. rent pompis -et voluptatibus satanse. Regallinarum,etc. Charta D. Aubel in pago Campan. fol. 343. col. 1: Chdcun an Re- nascibilitas magis proprie diceretur PoBellijocensi ann. 1460: Servitium, lau- mueront li borjois ces quatre eschevins le tentia renascendi : quod observat Mardimia, vendas, Remuagia et alia jura ad jor de la saint Jehan Baptistre. Occurrit tinius. e RENATUM, Mensura frumentaria dominum spectantia, etc. Vide Muta 2. prasterea in Lit. ann. 1370. torn. 5. Ordi* Remuement, in Consuet. Nivern. cap. nat. reg. Franc, pag. 376. art. 12. et in apud Britones, vulgo Renot. Charta ann. aliis ann. 1385. torn. 7. pag. 117. art. 5. 1248. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. de feud. art. 58. 1 REMULCULARE, pro Remulcare. Hinc nutricibus vox Remuer familiaris, 939 : Concessi... in teneura Eudonis Glossae Lat. Graec.: Remulculo, vewxXG. pro Mutare fascias infantis. Sed et pro Greuel unum Renatum et dimidium, et Leg. vewXxw, vel veoXxw, ut in Glossis Vulnus curare a nostratibus est usur- in villa Ausant in teneura Gaufridi Albi patum. Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. unum Renatum frumenti, et in teneura Graec. Lat. 113. | REMULTUM, Funis, quo navis deli- ch. 363: Les exposans batirent ledit filii Silvestri in villa Lefent unum Regata trahitur vice remi; unde Remultare, Colin et lui rompirent les deuxjambes;... natum siliginis. RENGARIUS. Vide Ordinationem Hosnavem trahere, vel navem Remulto tra- lequel Colin, pour ce qu'il estoit haiz de here, Job. de Janua et ex eo Glossatori tout le pueple, aucuns mire ne cirurgien pitii S. Ludovici Regis Franc, ann. 1261. Lat. Gall. Sangerm. MS. Sed legendum ne le voult aler Remuer. Aliee ann. 1397. in Notis nostris ad Joinvillam pag. 112. | RENCHERIATUS, Nimium de se bene est Remulcus et Remulcare, ut apud La- in Reg. 152. ch. 197 : Lequel Henry dist au suppliant qu'il se sentoit trap male- existimans, iicta voce a Gallico Rentinos. ment bleciez, en lui priant qu'il alast cheri. Menoti Sermones fol. 128 : Ego 1 REMUM, Mendosa vox. V. in Rheno. t 1. REMUNDARE, Mundare, ramos re- avecques lui pour le faire Remuer: et promitto et volis juro, si vultis facere de secare, Ital. Rimondare. Statuta Vercell. adonc separtirent et alerent en la maison Rencheriata et per longum tempus mihi lib. 4. fol. 71. v: Ligna que incidentur Jehan Morice prestre, ou ledit Henry fu uti istis traficis : quod ipse sic Gallice ad vendendum sint longa pedibus septem Remue. Unde etiam nunc Remue de ger- vertit : Je vouspromets et si je vousjure, main in quibusdam provinciis usitatum, que si vous voulez faire de la Rencherie^ et Remundata. % 2. REMUNDARE, Expurgare, Ital. pro Issu de germain, a germano cogna- etc. Sermo est de muliere. Rimondare. Stat. Comm.Alex. ann. 1297. tus. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 108. ] RENCOR, Idem quod Rancor, de quo pag. CGV : Et quod quelibet persona ha- ch. 253: Robin Doccie cousin germain supra, Simultas, odium. Rencore, odio

REN
et mala voluntate cessantibus, in Literis ann. 1356. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 112. T RENCURIA, Idem quod supra Rancura, Querimonia. Sententia arbitralis ann. 1302. e Schedis D. Brunei : Quibus utraque pars dedit et concessit plenam et liberam pptestatem audiendi, examinandi quasstiones, Rencurias et dernandas seu dubia, quse sunt et esse possunt inter partes praedictas. 1 1. RENDA, Caput baltei. Vita S. Alexii Conf. torn. 4. Julii pag. 256 : Deinde tradidit eiannulum suum aureum et Rendam, id est, Caput baltei, quo cingebatur, involuta in prandeo et purpureo sudario. In MS. Vallicensi male pro Renda legitur Senda. Alia Vita metrice scripta MS :

REN

REN

123

1 RENDACIUM. Visitatio Monasterii S. requiescentes, otiosi. Papias : Resides, Amantii Ruthen. ann. 1347. ex Archivo otiosi, pic/ri. * RENDITA, Reditus, proventus, Italis S. Victoris Massil. : Ordinamus quod cum sicut (f. sint) Rendacia et novense in quoque Rendita. Charta Adef. reg. Araecclesia S. Amantii, etc. Mendum inesse gon. pro incolis Tutelas sera 1165. in suspicor in hac voce. [* Idem videtur Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 295 : Per tali conditione, quod vos similiter guarquod Renda 2J j RENDALIS, Idem quod infra Ren- detis meas loztas et meas monetas et todualis. Charta ann. 1270. apud Stepha- tas meas Renditas. Vide Rendua. * RENDOA. Vide supra Rendea. notium Antiq. Santon. MSS. pag. 270 : 1 RENDUA, Idem quod Renda 2. RenConcessimus dictis Priori et Conventui (S. Eutropii) centum solidos Rendales, dea. Charta ann. 1070. apud Baluz. torn. habendos et percipiendos ab eisdem super 2. Histor. Arvern. pag. 47 : Renduas vendis, etc. Conventiones inter Reges vero et dona quse huic monasterio dedi... Angliae et Franciae ann. 1286. apud Ry- firmiter teneantur. Alia Charta Vosienmer. torn. 2. pag. 338. col. 1 : Promitti- sis apud Stephanotium torn. 2. Antimus nos daturas... tria millia librarum quit. Lempvic. MSS. pag. 359 : Nee coacTuronens. Rendalium, quas garentisare tum servitium ab hominibus, qui mantenebimur eidem. Mox recurrit ibidem, sum tenebant, exigant, sed tantummodo ut et torn 3. pag. 684. col. 2. torn. 9. pag. Renduam, quam habent, hoc sunt xil. Dixit, et aurato digito mox exspoliato, 22. col. 2. necnon in Testamento Sclar- denarii in die S. Marias in Augusto. Aurum cum Renda pro pignore tradit habenda. RENDUALIS, Pecunia quaevis, qua? mundse ReginaeMajoric. ann. 1312. apud Vide Rinca. exsolvitur quotannis, Gallice de Rente. Acherium torn. 9. Spicil. pag. 276. 1 2. RENDA, Census, reditus annuus, RENDEA, ex Gallic. Rente. Cens et Vita Urbani V. PP. pag. 195 : In cttjus prsestatio vectigalis, Gall. Rente, ab Rente, in Consuetudinibus municipali- evidentia expresse recusari ordinavit per Aremorico Rent, quod idem significat, bus. Tabular. Celsinianense : Hac tamen patrem suum 600. libras Renduales, quas ut vult Lobinellus ; vel a ticta voce convenientia, ut censum terras et Ren- Rex Francise sibi dederat ob sui favorem. Rendita pro Reddita ut Menagius opi- deas, seu servitium secundum aliorum Charta ann. 1270. in Hist. Episcpp. Canatur. Charta vetus apud eumd. Lobi- consuetudinem in pace reddant. [* In durcensium num. 127 : Quod ipue det nell. torn. 2. Hist. Britan. col. 73 : Man- quo Chartul. Celsinian. ch. 485. bis et refundat dicto Domino Episcopo... davit per Thedei sacerdotem ad mona- lego Rendoa.] [Vide Renda 2.] qningentos solidos Cadurcenses Renduachos Rotonenses ut orarent pro eo, et deles, etc. Curia generalis Catalaniae in 1 RENDERE, Gall. Rendre, Reddere. villa Mpntissoni ann. 1363 : Mille solid. dit eis Ranbothan... sine censu et sine Pactus Legis Salicse tit. 52. edit. Ec- Rendalium seu annualium. Ita solidos Renda, et sine opere, et sine loch-caballis ulli homini. Charta ann. 1355. ex Archivo cardi ex MS. pag. 133 : Si nee tune Ren- annuales habet Charta ann. 1151. apud S. Victoris Massil. armar. Diniensi dere voluerit, adhuc septem nodes simili- Guichenonum in Probat Hist. Sabau..num. 50 : Meliorabitur ferma sive Renda ter venit. dise pag. 41. Tabular. Dalonensis Ab* RENDERIA, PraBdium rusticum, ex bat. fol. 46 : Duos sextarios frumenti dicti Prioratus pro premissis. Contractus Monialium Artacellae ann. 1403 : quo rendas percipiuntur. Bulla Joan. Renduales annuatim. [Ex quo postremo Tradiderunt et concesserunt ad Rendam XXII. PP. qua Philippo regi concedit loco patet, vocem Rendualis, non de sive firmam et titulo Rendse tradide- annalia beneflciorum ecclesiasticorum pecunia solum, sed etiam de alia quarunt... arrendatibus... omnes provenlus ex Reg. A. Cam. Comput. Paris, fol. vis re quotannis exsolvenda, prout loet gausidas pertinentes ad dictum monas- 100. r : Declaramus ut concessum tibi cus postulat, esse intelligendam. Rurterium. De variis rendarum generibus hujusmodi privilegium, nullatenus exten- sum occurrit in Testamento ann. 1289. consule Glossarium juris Gallici. Vide datur ad... Renderias, obedientias sive inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. firman, etc. 2. col. 294. in Charta ann. 1310. apud Rendea et Renta. | RENDERIUS, Emphyteota, conductorStephanotium torn. 3. Antiquit. Pictav. * Rendas argenti, in Invent, ann. 1476. ex Tabul. Flamar. Rande, in Charta vel quivis tenens yectigali obnoxius, MSS. pag. 994. in alio Testam. ann. 1360. ann. 1270. ex Tabul. S. Mich, in eremo. idem qui supra Redituarius, P.rovincia- apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1475. Rendage, eodeni sensu, necdum penitus libus nostris Rendie et Rentie. Capitu- et in Instrumentis MSS. passim.] * Hinc nostris Rendual, eodem signiobsoleto, in Lit. ann. 1303. torn. 1. Or- lum generale MS. S. Victoris Massil. dinat. reg. Franc, pag. 386. art. 2 : Les- ann. 1426 : Arrendamenta omnium prio- flcatu. Charta ann. 1406. in Reg. feud, quels ont jusques ci eu Rendage de la ratuum et reddituum fiant ad exstinc- cpmitat. Pictav. ex Cam. Comput. Pamoitie de leur terres. Charta ann. 1401. turn candelse, et plus et ultra (f. ultimo) ris, fol. 128. v : Je Jehan Chauveron cheex Chartul. 23. Corb. : Chacuns autres offerenti adjudicentur... tempore quo valier... advouhe tenir... la moitie de la journeiix dessusdits renderont audit en- Renderii ilia exsolvunt. Charta ann. 1428. grant disme de Duisazcs,... et en oultre fermier chacun an audit terme de Noel, ex Schedis Prasidis de Mazaugues : Pre- ung sextier de froment Rendual, sur une chacun journel une poilevine de Rendage. sentibus... domino Hug one Flaix capel- terre de la vicairie de I'autel S. Jehan du Rendaige, in Reg. 13. ejusd. monast. lano castri de Valleta Renderio priora- Dorat, et une quarte de aeigle Rendual. | RENDUALITER DEBITUS, Singulis sign. Habacuc ad ann. 1511. fpl. 110. Quae tus dicti castri de Masalguis. Contractus ultima vox in re monetaria idem sonat Monialium Artacellse ann. 1403. ex iis- annis solvendus. Charta ann. 1324. ex atque Seigneuriage, teste Boizardo. Oc- dem Schedis : Renderii solidos 12. pro Schedis Marchionis de Flamarens : Recurrit in Lit. ann. 1396. torn. 8. earumd. unoporquo et totidem de garachio. Sta- tentis sibi... duobus sextariis avene Rentuta Avenion. lib. 1. rubr. 20. art. 3 : dualibus per Petrum... sibi Rendualiter Ordinat. pag. 129. * 3. RENDA, Territorium, intra quod Substituti notariorum non possint aliquos annuatim debitis. 1RENDUS, RENDUTUS. Vide Redditus 1. rendas seu reditus quis habet. Charta contractus vel distractus recipere inter S. Ludov. ann. 1237. inter Instr. torn. 8 eorum magistrum et alium, quod si sumpj RENEARE, Ejurare, denegare, GalGall. Christ, col. 533 : Contulimus paupe- serint, sint ipso jure nulli, in his quss lice Renter. Consuetudo Marchiae Dumribus monialibua albis de Vinea beatse concernunt ulilitatem eorum magistri : barum art. 17 : Homo taillabilis alterius Marias Aurelianensis 168. arpenta terras quod locum habeat in conductoribus seu domini, quiponet se in franchesia alicusita in Renda de Chantolio, juxta dictam Renderiis officiorum eorumdem magistri. jus alterius domini, quia ipse denegat et villam ad essartandum, vel ad pascua | RENDEVACGA. Statuta MutinaB fol.Reneat dominum suum, omnes ejus res animalium suorum facienda, tenenda ab 36. v. rubr. 195 : Cum sit quod propler et bona committuntur domino, cujus ille bella, quse usque adhuc invaluerunt, erat homo taillabilis. Vide Renegare. eis et in perpetuum ab eis possidenda. 1 RENDABLES, Idem quod Reddibiles, terrse, prata, nemora et Rendevacca po1 RENEGARE, Idem quod Reneare. Abquod dicitur de feudis, quorum castra sita in districtu Cesarum a latere sero juramus et Renegamus penitus omnem vassalli reddere debent domino supe- Navigii perdita sint, et ad nihil reducta haeresim, apud Limborch. Sentent. Inriori, cum ei libuerit. Charta Guillelmi pro aquarum superabundantia, et cum quisit. Tplos. pag. 295. Utuntur quidam de Baffla, apud Baluziuna torn. 2. Hist. homines propter ipsorum paucitatem et e recentioribus, quos omnino culpat Arvern. pag. 116 : Castrum de Maimont paupertatem, qui tenentur ipsa cava- Vossius de Vitiis serm. lib. 4. cap. 21. cum pertinentiis suis... tenebo ego et hse- menta facere, in quorum districtu sunt, RENEGATUS, Qui religionem suam redes sive successores mei bona fide jura- non possint dictas aquas scolare, etc. ejuravit. Charta Jacobi II. Regis Arables et Rendables a Comite superius me- '[* f. Pasctium vel silva caedua.] gon. pro Judaais ann. 1242 : Prohibemus, ] RENDIS, Requies otiosa, in Glossis ne alicui de Judaismo vel paganismo ad morato. Vide Feudum reddibile in FeuIsid. Grasvius putat legendum : Resides, fidem nostram Catholicam converse prsedum.

124

REN

REN
lieutenant, a son siege d'Orbec, pour Renforcier lesdites treves. Renforsans, pro Encherisseurs, Licitator, in Charta ann. 1339. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Lequel Bertrans comme li plus offrans et li derreniers Renforsans, etc. RENGA, Balteus militaris. Vide Rinca. RENGALENGUM. Vide Regalengum. 0 RENGELLAGIUM, Gall. Rengellage, Imporcatio, ut videtur, et Ragenli, Ager imporcatus. Charta Egid. abb. S. Mart. Tornac. ann. 1321. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 209 : Lesquelles (terres) pour ce que nous ne les poiens cultiuer, nous aviens donne a rnoiturie... Le Remenant desdites tieres Ragenlies, et einsi le doit illaissier dl'issue, seloncla convenance,... et si doit avoir lidiz Rogiers,se il vit, toute la mesture de blez de Mars et Rengellage des tieres, que lidiz moituiers doit laissier. 1 RENGIA, Balteus militaris. Vide Rinca. * RENGIARE, a Gallico Renger, Ordinare, disponere. Arest. ann. 1275. in Reg. 2. Olim parlam. Paris, fol. 28. v : Item justitiam faciendi Rengiari quadrigas et stalla ad liberationem mercati. 1 RENGUM, vel RENGUS, a Gallico Rang, Ordo, series. Conventio Domini et incolarum Castrinovi ann. 1461: Tenebuntur dicti habitatores venire fenatum in dicta pradaria successive unus post alium et de Rengo ; sic taliter unus alterum non oneret. Polypticus Fiscamnensis ann. 1235 : Dj.de tenet unam masuram... et reddit duos solidos ad Natale et spargit unum Rengum fimi in cultura abbatis. * Hinc Renge dicitur de frumento secatq, super terram ordinatim dispositq, vel in fasces collecto et in acervos ordinato. Lit. remiss, ann. 1377. in Reg. 112. Chartoph. reg. ch. 156 : Icelle Mabile avoit emble et fait ses glennes en temps d'Aoust aus Renges des blez de Guillaume le Vaaseur, ou terroir de laditte ville de Marez, ou conte de Eu. Inde etiam Faire Rens entour soy, pro vulgari Faire ranger, Sibi dare locum. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 117. ch. 51 : Lequel Anglois hastivement tira s'espee toute nue, et mist sa taloche en sa main en escremiant et faisans Rens entour lui. * RENIARI, Mentiri, mentir, Prov. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. 1 RENITIOSUS, vE9pnr(x6;, in Glossis Lat. Gr. Aliae Graec. Lat. : Ne<ppiTtx6c, Renosus, Rienosus, Reniliosus, Qui renibus laborat. * Nostri Arrener et Heriener dixerunt, pro Ereinter, Renes frangere. Lit. remiss, ann. 1377. in Reg. 111. Chartoph. reg- ch. 379 : Laquelle vache... toute Arrenee et tellement blecee,que le Dimenche ensui ou assez tost apres elle en morut, et icelle ainsi Arrenee et blecee fist bailler et delivrer audit exposant. Alias ann. 1481. in Reg. 209. ch. 189 : Jehan Vachot frappa icelle brebis d'une reilhe de fer qu'il avoit en sa main ; duquel coup qu'il frappa ladite brebis il la Heriena, tellement que depuis ne se pent soustenir. RENNALES. Vide Andamius. * RENNENSIS AUREUS, ut Renensis florenus, Moneta aurea Palatini Rheni. Tabul. S. Petri Insul. : Anno 1486. serenissimus rex Romanorum in offertorio magnse missse obtulit unum Rennensem aureum iij. Sept. val. Ixiv. sol. Vide supra in Floreni. ] 1. RENO, Brachii pars, etc. Vide in Tremum. 2. RENO, Vestis species. Vide Rheno. * RENOCEPHALUS, Marmouset. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36, xv. s.)]

REN
RENODURA. Bracton. lib. 3. tr. 2. cap. 24. 2 : Si os frangatur, quod facile perpendi poterit per Renoduram. Falbris lignariis Reneureestqu&denn linea cava ducta in asseribus, quod regnet, seu protendatur ubique in longum. ^RENONES, a renibus dicuntur, Gallice Tabart, quia usque ad renes contingunt. Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120. Aliud ex Cod. 7613: Nationibus sua cuique propria vestis est,... Germanis Renones. Vide Rheno. 1 RENONUS, Rivulus, canaliculus, alveolus. Juxta plateas domus Ludovici Gridonis, quodam Renono intermedia, in Charta Bressiensi ann. 1497. e Schedis D. Aubret. | RENOSUS. Vide Renitiosus. 1 RENOTATIO, Annotatio, animadversio. Oratio Egicae Regis ad Patres Concilii XV. Toletan. ann. 688. inter Hispanica torn. 2. pag. 721 : Omne quod loqui me vobis aut circumlocutio onerosa cohibet, aut communis sermo forsitan explicare non sinit, hie brevi stylo complicui, hie liquida Renotationis insinuatione conjeci. ^RENOVALE, f. Tributum ex agris novalibus pendendum. Charta Fnderici Comitis Ferretensis ann. 1225. apud Steyererum in Commentariis ad Hist. Albert! II. Ducis Austrise col. 207 : ^16bates Lucellenses nee secus atque nos veri hasredes, atque in omnibus participes esse debeant, in jure videlicet relevandi decimas, primitias et Renovalia de terris acquisitis et acquirendis in dido dominio nostro. 1 RENOVARI, Refici, cibum sumere. Memoriale Potestatum Regiens. ad ann. 1218. apud Murator. torn. 8. col. 1091 : Invenerunt Christiani in dido campo papiliones... biscottum, farinam et hordeum multum ; unde Renovatus est totus exercitus Christianorum. WRENOVARIUS, Foenerator. Hispan. Renovero. Petri Except, lib. 2. cap. 32 : Alii vero homines, scilicet quos vulgari sermone Renovarios appellamus, possunt praestare, ut supra diximus de nobilibus, per duo triplum. * RENOVATIVUS, Qui renovat. Joan, de Cardalhaco serna. in Asgumpt. B. M.: Simus fontes communicative aquas divitiarum nostrarum per elemosinarum largitionem... Fans est Renovativus, etc. Renuef, pro Nouveau, novus, in Chartul. 1. Fland. ch. 356. ex Cam. Comput. Insul. : Donne Van del incarnation Nostre Seigneur Jhesus-Christ mil deux cent quatre vins et sept, le jour del an Renuef. Li premiers jors de I'an, qu'il est apeles an Renues, in Serm. Maurit. episc. Paris. in die Circumcisionis torn. 17. Commentar. Acad. Inscript. pag. 723. | RENOVELLARE, Renovare. Optatus Milevit. adv. Parmenianum : Cum hiec fierent, Donatus ultra prior ad Carthaginem rediit. Hoc audito Csecilianus ad suam plebem properavit. Hoc modo iterum Renovellatse sunt partes. Sermo est de recrudescente Carthagine schismate Dqnati. Et sub finem libri 7 : Inter ipsa principia sseculorum, dum hominum esset Renovellata nativitas. Ubi Renovellatus idem tantum sonat quod Novus, recens.. Hoc etiam verbo usus est Columella cap. 6. de arboribus : Vinea factis sulcis optime sternitur atque ita Renovellatur, id est, Reviviscit, integratur. Ut a novus renovale, sic a novellus, renovellare factum est. * RENOYRIA, f. Silva caedua, quae renovatur. Charta ann. 1323. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 512: Supradidi ligna,.

sumat aliquis... improperare conditionem suam, dicendo, vel vocando eum Renegat, vel Tornadie, vel consimile verbum. Rogerus Hovedenus ann. 1192 : Et cepit in equitatione ilia 24. paganos, et unum Reneez, qui quondam Christianus fuerat, et Dominum nostrum Jesum Christum negaverat. Le Roman d'Amile et d'Amy MS :
Envers Herve le cuivers Renoie. Le Roman de Jourdain de Blaye MS. : A Fromont dienl li cuivers Renoie.

Joinvilla in S. Ludoyico pag. 78. de quodam Christiano, qui sua abjurata religione Mahumetanam amplexatus fuerat : Je crams si je allots vers vous, la pouvrete oiije serois, et les grans infames reprouches, qu'on me donneroit, tout le long de ma vie, en me appellant Regnoie, Regnoie. Pourtant j'aime mieux vivre a mon aise, et richomme, que de devenir en tel point. [* Renee, in Assis. Hieros. cap. 70: Se sont ceaus qui nepeuent porter garantie en la haute court,... esparjures, foimentis, tratours, bastars,... ceaus qui ont este Renees.] [Eadem, ut puto, notione, Constitutiones Eccles. Valentinse torn. 4. Cqncil. Hispan. pag. 148. col. 1 : Si Canonicus... intus sacram aedem... per Dei aliquod membrum ejusque virginis matris Marise juraverit, et in similia verba Renecli de Deu proruperit, si clericus aut beneficiatus fuerit, posnam quinque solidorum incurrant.] Vide Nicol. Fullerum lib. 2. Miscellan. sacr. cap. 3. et in Tornadiz. 1 RENEGELD, f. Tributum pecuniarium, ab Anglico -Raw vel Ren, Rapina (quod exactioni pecuniariae convenire potest) et Geld, Argentum, pecunia. Rotulus ann. 14. Henrici VII. Regis Angl. apud Thomam Blount in Nomolexico : Per Renegeld Johannes Stanley Ar. damat habere de qualibet bovata terras, infra, feodum de Aldford 1. d. exceptis dominicis terris et terris in feodo prssdicto infra hundred, de Macclefeld. RENELENUS. Vett. Schedae Thuaneae apud Mabillonium [torn. 3. SS. Ord. S. Benedict, pag. 102.] : Hoc est casula Renelena 1. sagia fusca 1. caligas albas 4. sagia de hair a, 1. calcias filtrinas paria 1. calcias Renelenas paria 1. etc. [ Venelanas legit ipse Cangius in Calcia 1.] [* Vide Venelanus.] T RENELLA, pro Reuella. Vide in hac voce. * RENENGHA. Vide supra in Relanga. 1 RENENSIS FLORENUS, Moneta Florenus dicta Palatini Rheni, in Charta ann. 1408. apud Rymer. torn. 8. pag. 528. col. 1. et in Libello supplici ann. 1600. inter Instrum. novas Gall. Christ, torn. 5. col. 423. Vide Florenus. * RENETH, an pro Renensis, Moneta Palatini Rheni. Inventar. MS. thes. Sedis Apost. ann. 1295 : Item aliud sacculum de serico cum ij. et iiij. Reneth. Vide infra Rennensis. RENFORTIUM, ex Gallico Renfort, Idem quod corroboratio, vel, ut ita dicam, fortificatio. Ita Renfortium esgardii, vel sgardii, in Statutis Ordinis Hospital. Hieros. tit. 8. 1. est judicum duplicatus numerus : nam esgardium, judicium sonat. Vide tit. 19. 10. * Unde Renforcier, pro Corroborare, confirmare, in Lit. remiss, ann. 1406. ex Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 39 : Lesquelles treves ledit Dumesnil eust donnees et fiancees audit Sirebon ; et apres ce ledit viconte eust donne et assigne jour aux parties certain apres ensuiant, a comparoir pardevant le bailli d'Evreux ou son

REN
valeant in nemore et Renoyria nostris ubicumque sint. Vide infra Revenuta 2. * RENQUIRAMENTUM, Pretii augmenturo, passim occurrit in Reg. capital, eccl. Belvac. praesertim ad annos 1340. et 1350. teste D. Le Marechal de Frlcourt ejusd. urbis Praetore primario, utinpossessionum conductionibus accretiones significentur. 8 RENSO, Redemptio, pecuniae, nomine redemptionis, injusta exactio. Lit. remiss, ann. 1362. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 194 : Qui Johannes dixit in contemptum exponenlis,... quod idem exponens recipiebat salariurn et redemptionem de soquetis... Qui exponens dixit eidem Johanni, quod veritatem non dixerat de et super eo quod dixerat ipsum recepisse Rensones pro soquetis. Renconnerie, eadem notione, in Lit. remiss, ann. 1371. ex Reg. 103. ch. 6 : Traisons, rebellions et desobeissances, Renconneries de gens et de villes, bouteries de feux, etc. Hinc Ranconeour, Praedo, grassator, in aliis ejusd. ann. ex Reg. 102. ch. 355 : En lui mettant sus qu'il estoit mauvais horns, Ranconeour de chemins, etc. Vide supra Ranso et Rehencionare. ! RENTA, Idem quod Renda, Reditus, census annuus, Gall. Rente. Codex MS. reddituum Episcopatus Autissiod. sub finem saeculi xm : Ad festum S. Eusebii habent Episcopus et Comes denariatam panis ab omnibus panetariis et revenditoribus Autiss. et in hac Renta habet S. Eusebius vi. partem. Charta ann. 1395 : Pontius Lobiere Prsspositus Tolonensis dat et concedit ad facheriam, sive Rentam, jura, domos, terras, perceptiones census, servitia, trezena, tascas et arrota, quse habet in castro de Soleriis. De van is rentarum generibus consulendus est Eusehius de Lauriere in Glossario Juris Gal-lici v. Rente et in Dissertatione Gallica de Tenemento quinquenni, ubi fusius agit de rentis pecunia numerata comparatis, variasque et integras hac de re refert summorum Pontificum Bullas, Martini V. Nicolai V. Calixti III. Pii V. Gregorii XIII. Clementis VIII. necnon Arresta supremi Senatus Parisiensis : quaa hie indicasse satis est, cum ea exscribere non sinant Glossarii fines. SKIP Gallicum Rente interdum accipitur pro speciali ac determinate censu d^noinicp, ut discimus ex Libro anmversariorum et censuum Monasterii S. German! Paris, sign. B. fol. 200 : Les noms de ceulx, qui doivent les droittures, que nous avons a Clarnart. Premierement Robert Patou pour sa maison da bout de la mile tenant a Jaquemain Hanecart, dernie Rente ; item pour demi quartier de terre au chief de la ville le huitieme d'une Rente; item pour trois quartiers demi Rente. Thomas Court-neufve pour sa maison et jardin... trois quarts d'une Rente et I'huitiesine, trois deniers mains. Huet Guoguille pour quartier et demi de jardin un quart et I'uittiesme d'une Rente. Pluries occurrit ibi. Quern vero censum peculiarem designet, docemur eod. fol. verso : Et vault la droitture (vel Rente; u n u m enim idemque sonant voces Droitture et Rente} ung septier d'avene et ung minot de froment et deux chappons seurennez. Vide Dretura in Directum 3. 1 RENTAGIUM, Praestationis vel census servilis genus, a Gallico Rente, Rentage. Litterae Humberti II. quibus Jaqueminum et Perrinum Vauterii nobilitat ann. 1316. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 538. col. 1 : Absolventes et liberan-

REN
tes vos et quemlibet vestrum ac etiam liberos vestros omnes et singulos, prxsentes et futuros ab omni tallia, cumplinla, corvata, gayta, exchalgayta, focagio, cornagio, Rentagio et alia quovis usagio, etc. * Agrarium, idem quod Terragium 1. Gall. Terrage, champart; quod percipiatur ex fructibus agrariis, qui prius ex agris asportari non debent, quam ilia praestatio soluta fuerit, Ostage appellatur, in Declarat. feud. ann. 1330. ex Chartul. S. Petri Gandav. ch. 18 : Derechief a lidit Mikiel a Harnes rentes, que on appelle Ostages, sur toutes les terres dont les dismes et li terrage vienent as cours S. Pierre a Harnes et a Lay sons; et valent chil hostage par an six muis d'avaine. Nisi tamen idem sit quod Carlo et Redecima. Vide supra Hostagium 4. Caeterum appellationis rationem prodere videtur Charta ann. 1391. ex Chartul. 21. Corb. : Et ne porra ledit Jehan ne ses hoirs riens oster des ablais,qui croisteront audit camps, que I'eglise ne soit paie de se disme et terrage anchois; et est et sera tenus ledit Jehan.... de appeller les gens desdits religieux ou leur censsier de Wailly pour Renter les ablais, qui seront esdites terres chacun an. Quae clarius explicantur in Lit. remiss, ann. 1413. ex Reg. 167. Chartoph. reg. ch. 199 : Quant ledit ablay fut moissonne et prest d'amener, Pierre de Sainte Beuve ala au lieu accoustume a faire le devoir du Rentage, et pour appeller ceulx et celles a qui en apartenoit le droit; lors vint GuerartPortebos a lui, disant que a lui appartenoit le droit dudit Rentage. Adonc lui Renta ledit Pierre de Sainte Beuve ledit ablay. Hinc Terre Renteuse, Rentagio vel pensionibus annuis obnoxia, in Lit. remiss, ann. 1379. ex Reg. 116. ch. 84 : Comme Aleaumes Voisin ait obligie le treffons et propriete d'un lieu et terre Renteuse, seans pres de Lille, etc. Rental, Censui annuo subjectus, in Declarat. ann. 1330. superius laudata : Poet peskier en chascune euwe Rentale de toitte ledite poeste. RENTALE, Reditus, proventus, Gallis Rente, Rentage, [vel potius Codex censualis, Gall. Rentier, in Consuetud. Britan. art. 74. 77. et 78.] Iter Camerarii Scotici cap. 3 : Deinde petatur Rentale burgi, per quod firmse perticatarum terras leventur, vel levari debeant, tarn de terris vastis, quam gedificatis. [Charta Richardi II. Angl. Regis ann. 1381. apud Rymer. torn. 7. pag. 338. col. 1 : Cartse, scripta, munimenta, rotuli, evidentise et Rentalia Praslatorum, Dominorum et Magnatum, etc. Et paulo post: De combuntione et destructione cartarum, scriptorum, munimentorum, evidentiarum seu Rentalium, etc.'] * 1. RENTARIUS, Qui praestationem annuam debet, Rentier, eadem acceptione, in Chartul. Latiniac. fol. 160. Stat. Cisterc. ann. 1357. ex Cod. MS. Hardenous. cap. 2 : Item quia... multi priores, cellerarii, bursarii et Rentarii in solutione contributionum ordinis se reddant vicissim negligentes, etc. Potest et de eo intelligi, qui reditus annuos colligit, eorum redemptor et firmarius: nam eo sensu Rentier legitur in Charta ann. 1308. ex Reg. 40. Chartoph. reg. ch. 109: Les devant diz fermiers, muniers ou asners desdiz moulins... paieront chascun an aus Rentiers ou aus fermiers, qui tenront les rentes ou fermes de ladite ville de Mele'un, quatre livres de Parisis. Rendier, eodem significatu, in Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Rendier,

REN

125

Prov. publicanus, firmarius. Vide Renderius. * 2. RENTARIUS, Cui pensio annua debetur, Gall. Rentier. Arest. ann. 1371. in vol. 6. arestor. parlam. Paris. : Procurator reddituariorum seu Rentariorum villas nostras Tornacensis... Emolumentum ex sicca tabula seu ludo ad belencum proveniens, ordinavimus converti in solutionem reddituum ad vitam,... prasfatis Rentariis seu reddituariis... debitorum. Adde Lit. ann. 1370. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 374. * RENTENTUS, pro Retentus, Gall. Conserve, maintenu. Memor. D. Cam. Comput. Par.is. fol. 134. v: Institutio dom. Radulphi domini de Loupeyo militis, Rententi de consilio dom. nostri regis in ejus Camera Computorum Paris, de numero laycorum consiliariorum ejusdem Cameras. RENUIT^, dicti Monachi vagi, alias Sarabaitae, quasi renuentes jugum Monasticaa disciplinae. Glossae veteres apud Menardum : Renuitas, qui refutant Abbatern habere. Vide Isidorum lib. 2. de Eccles. Offic. cap. 15. Odonem Cluniac. lib. 3. cpllat. cap. 23. et Haeftenum lib. 3. Disquis. Monast. tract. 3. Disquis. 2. 1 RENUMERARE.Referre, narrare, Gall. Raconter. Historia Monasterii Andagin. apud Marten, torn. 4. Ampliss. Collect, col. 935 : Cumque Renumeraret, quse. retulerat ei cubicularius suus, et per mutua aediftcationis colloquia aliquamdiu in Domino delectarentur, etc. * RENUNGIA, Cessio, abdicatio, Ital. Rinunzia. Charta ann. 1288. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 381. col. 2: Vacante dicta majori ecclesia S. Marias,... sive per mortem archipresbiteri, sive per Renunciam, vel per quamcumque aliam causam, etc. Alia ann. 1478. torn. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1826 : Dominus marchio Mantuas per prassentem Renunciam nullatenus intendit prsejudicare nee derogare, etc. Pluries ibi. Vide Renuntium. * RENUNCIARE, Vox antiqui fori Gallici, Renoncer a produire. Lit. ann. 1408. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 364. art. 9 : Prascipiendo statuimus ut cum in causis tarn nostris quam aliis, Renunciatum fuerit et conclusum, et fuerint in statu judicandi, judices infra tertiam as~ sisiam immediate sequentem ad tardius, sententiam proferant in eisdem. Ubi doctus Editor consulendum monet Speculum juris Guill. Durandi lib. 2. tit. de Renunciat. et conclus. * 1. RENUNCIATIO PB^CEPTORUM , Chartarum recensio ad earum confirmationem. Dipl. Caroli Simpl. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 511 : Renunciationem prseceptorum ipsorum ad majorem in posterum auctoritatem a nostra munificentia obtinerent, etc. * 2. RENUNCIATIO, perperam pro Remuneratio, Merces, praemium. Lit. ann. 1398. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 168. col. 1 : Idem supplicans, qui ex dona nostro dictam capellam obtinet a triennio citra, eidem servivit et cotidie servit, sine beneficio vel Renunciatione quacumque, etc. 1 RENUNTIARE, Jubere valere, nuntium remittere, dimittere, abdicare. Vetus Interpres S. Irenaei lib. 1. cap. 8. num. 3 : Permitte autem mihi ire et Renunciare domesticis.In Graaco utetLucae 9. 61. airo-ra?aa0at. Chronicon Parmense ad annum 1282. apud Murator. torn. 9. col. 801 : Guielminus duxit in uxorem quamdam dominam... et Renuntiavit ca-

126

REO

REP

REP

nonicatum Parmse, quern habebat. Et ad j Histor. Franc, pag. 88 : Marcas sibi a ge- Repa. Translatio S. Guthlaci n. 8 : Conaim. 1295. col. 832 : Gotius de Foro capi- nitore ablatas cum consensu marchionum, ductus aurifabrorum et gemmariorum primoribus, elimatse amplitudinis artifttaneus populi Parmse Renuntiavit ipsum qui eum tradiderant, Reoccupat. | REORDINARE, Restituere in pristi-ciosa scultura Repam in sublime suspenregimen et capitaneatum. Hac notione dixit Quintilianus, Renuntiare civilibus num ordinem seu locum. Chronicon sam construxit, quam ex diversorum meofftciis, Gall. Renoncer. Subjectionem at- Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. tallorum lignorumque generibus compacque fidelitatem eidem Renunciare coacti col. 572 : Tune plurimis Comitum et cu- tam, auri argentique laminis vestitam, sumus, in Charta ann. 1523. apud Lude- rise Magnatibus Imperatori suadentibus, crystallis variisque gemmis adornatam hanc ab eo abstulit abbaliam et domnum ditavit, sicut usque in hodiernum diem wig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 333. 1 RENUNTIATORI.E LITTERJS, Quibus Supponern, quern supra libavimus, in ea humanis visibus apparet. quis rem aliquam abdicat, dimittit, in constituit; itaque domnus Suppo ReordiREBA., in Chronico Episcpporum MeDiplomats ann. 1336. apud Ludewig. natur. Primum communi fratrum voto tensium : Hie fabricare jussit cum adjutorn. 5. Reliq. MSS. pag. 525. Vide mox electus et ordinatus ab Imperatore de- torio Pippini Regis Rebam S. Stephani Renuntium. jectus fuerat; Reordinatur ergo hie Mart, et altare ipsius, et cancellos. OccurRENDNTIUM, Renuntiatio, Gallis Re- idem omninp est quod resiituitur. Acta rit etiam in Chronico Abbat. S. Trudononciation, cum scilicet rem aliquam BB. Bertoldi et Menrici, torn. 4. Junii nis lib. 1. pag. 349. Vide Ciborium, Reimaginem sibi prsedictam parium, Requies. abdicamus, aut in ea jus nullum nos pag. 60 : Ut habere prpfitemur. Apud Leonem Os- Reordinare non dedignaretur, hoc est, * 2. REPA, f. pro Reva, Vectigal, quod tiensem Titulus cap. 35. lib. 2. sic ins- Reddere pro mercibus ab exteris regionibus al| REORDINATIO, Iterata ordinatio,latis penditur. Charta Phil, comit. ann. cribitur : Placitum, sen Renuntium Ducum Cagenalorum de confinns Monasterii Scriptoribus Ecclesiasticis, Gall. Reor- 1163. ex Chartul. 1. Fland. ch. 325. in Tiujus. In ipso textu Renuntiatio dicitur. dination. Codex Canonum Eccl. Afric. Cam. Comput. Insul.: Repa caldarioAuctor est Angelus de Nuce, in Notis cap. 48 : Illud autem suggerimus manda- rum, quatuor denarios. Nisi significetur ad eumdem Leonem Ostiensem, Petrum tum nobis, quod etiam in Capuensi plena- caldariorum collectio, a Saxonico rep, Diaconum Casinensem compilasse Re- ria synodo videtur statutum,utnon liceat corrigia, vinculum. ] REPACIFICARE, Reconciliare, ad pagestum in sex partitum classes, in Pri- fieri rebaptizationes, Reordinationes. Vide vilegia, Prscepta, Oblationes, Libellos, Ordo 3. cem et concordiam reducere. Vita S. Renuntios, et Sacramenta, quibus uni^ REORIA. YI TpitY] Ttov ayajAwv TtoSoarpo- Caroli Flandriae Comitis, torn. 1. Martii versa hujus Monasterii monumenta cp;a, in Glossis Lat. Gr. legendum est, pag. 211: Si saltern illo modo Repaciftcacpmprehendi putavit. Exstat illud Oa- ut in Castigationibus : Repotia, YI tpk-/] rentur. *Ital. -Rapaciare,nostrisolim Rapaier. sini. Quo loco Renuntii sunt Chartae et TWV yap,tov uoSoo-rpo^fa. Festus : Repotia, Diplomata, quibus ii, qui jus se habere postridie nuptias apud novum maritum Rob. de Bains in Glossar. ad calcem contendebant in res Monasterii, ei re- cenatur, quia quasi reftcitur potatio. Vide Poem. reg. Navar. : nuntiant. [Charta ann. 967. apud Balu- ibi Scaligerum, Cujacium lib. 6. Observ. Amors est marastre et mere, zium in Appendice lorn. 2. Capitul. col. cap. 39. et infra Riperidia. Qu'ele bat et si Rapaie. 1539 : Neque per prgsceptum domni Impe1 REORTA, pro Rota, ut conjecto. ratoris, nee per judicatum, nee per Re- Charta ann. 1159. inter Instrum. novae 1 REPACULUM, Pascuum, ni mavis nuntium, nee per ullum scriptum moni- Gall. Christ, torn. 2. col. 65 : Sed et m- esse pro Repagulum, Locus tutus, quasi minis. etc.] cinum nemus.... Monachus concessit.... ad repagulis clausus : Quemadmodum nos fRENUNTIUS, Internuncius. Nuntii, faciendum aratrum, totum lignum, quod fecisti de sacrp fonte procedere puros ; ita Renuntiique corrupti, leg. 1. Cod. Theod, in eo est necessarium, Reortas vide- nos jubeas in seterna Repacula cum tit. 7. lib. 3. de Nuptiis. Occurrit apud licet et hujusmodi, quibus aratrum tra- Sanctorum costibus soclari perpetuos, hitur. Plautum. apud Mabillonium Liturg. Gallic, pag. T RENUSIATOR. Thomas Rlount in No* Haud feliciter ; nam est Lorum vir- 228. molexico : Et sunt communes latrones et geum, tortilis exvirgultis laqueus, Gall. REP^NITENS. Vide Repo&nitens. Renusiatores hominum. An Raptor, voce Hart, lien, alias Reorte; unde ReortaREPAGINARE, Denuo sociare, compinpartim ducta ab Anglico Ran vel Ren, rius, qui ejusmodi vincula implicat. Lit. gere. Vide Petrum Chrysologum serm. . Raptus? remiss, ann. 1458. in Reg. 187. Chartoph. 62. " F. pro Rensionator, Praedo, grassa- reg. ch. 352 : Des Reortes et des perches * REPAIRII, Nundinae, Gall. Foires, tor. Vide supra Renso. Nihil ergo haec pour fendre el pour latter ung tect a bestes. sic dictae quod ad eas mercatores extravox affinitatis habet cum Gallica Ren- Vide infra Roorta. nei veniunt easque frequentare solent; voisie, quae Lsetum, jocularem, hominem T REPOETA.EIUS, f. Qui facit reortas, unde Repaire, ea notione, et Repairans voluptarium sonat, a verbo Renvoisier, seu rotas, faber lignarius, vulgo Char- de mercatoribus nundinrfs frequentanGaudere, laetari, recreare mentem. Ano- ron. Hugo Reortarius memoratur in tibus intelligendum infra ad vocem Renym. in Glossar. ad calcem torn. 2. Poem. Chartulario Dunensi, nullo addito, parium; ubi minus bene Repairer, pro reg. Navar. : unde vera vocis signiflcatio certius inno- Commorari, post D. Secousse, accipitur tescat. in locis, qui ibi proferuntur. Judic. ann. Por moi Renvoisier, 1. REPA, CEEPA, Feretri operculum, 1319. in vol. 1. arestor. parlam. Paris. : Ferai changon novele, Si sui Renvoisie umbraculum, cibprium. S. Audoenus lib. Mercatores draperii de Broissellis (BruPar 1'amour a la bele. 1. de Vita S. Eligii cap. 32 : Fecit quoque xellis) et Louvano non vendebant pannos, Repam in loco anterioris tumuli. Lib. 2. nisi in sex Repairiis, quolibet anno PariHaud scio an hue spectet vox Renvoisie, quam usurpat le Roman de la cap. 39. perperam Crepa appellatur : siis consuetis ab antiquo, pro vendendo Jussit prseterea et Crepam ex auro atque pannos, et per duos dies tantummodo in Rose MS. : argento mirifice fabricare, quam supra quolibet de sex Repairiis, et statim duoDant Jupiter li Renvoisies, Confessoris membra deponere deberet. Et bus diebus cujuslibet Repairii elapsis, Par qui delis fut si proisies. mox : His ita gestis, mos erat, ut diebus semper recesserunt de villa Parisiensi c Longe diyersa notione Renvoisi , Quadragesima propter fulgorem auri vel Extra diclos sex Repairios, etc. nempe pro Injurius, audax, superbus, nitorem gemmarum operiretur tumba ve1 REPAIRIUM. Vide mox in Reparium. nostri dixerunt ; unde Renvoisement et lamine linteo urbane ornatu holoserico. j REPARAGOLUM, Objectaculum, obsRenvoisiement, Injuriose, superbe. Lit. Igitur ingredients Quadragesima prse- taculum, ab Italico, ni fallor, Riparo, remiss, ann. 1389. in Reg. 135. Chartoph. cinxerunt Crepam hujusmodi sindone, ut Gall. Rempart, Barriere. Jacobi de Dereg. ch. 166 : Lequel exposant par parole moles radiantis metalli velata tegeretur layto Annales Estenses apud Murator. Renvoisie, entre aucunes paroles dites et diebus pxnitentise. Aigradus Mon.in Vita torn. 18. col. 941: Nam extenso ponte illo prononcees entre eulx, dist audit Biquet, S. Ansberti Episc. Rotomag. n. 29 : Con- vasorum Pado, concurrerunt rustici.... et Je te pourray bien donner un buffet. Aliae didit super ejus sepulchrum Repam mirx per demissionem aliquorum molendinoann. 1375. in Reg. 108. ch. 161 : Aucuns magnitudinis, pretiosis metallis auri ar- rum et alia Reparacula, fuit pans ille Renvoisiement dirent qu'il ne laisseroient gentique decoratam, gemmisque pretiosis disruptus, priusquam quisquam transiret. mie sonner la grant cloche pour faire le adornatam. Ghron. Fontan. cap. 2: Sub- Ibidem col. 1010 : Ad ingrediendum Serban de leurs diz amis. Aliae ann. 1391. in ter arcubus tumulatus, condiditque super raleum illud in circumstantiis Stiani et Reg. 142. ch. 181: Gillot de Lompre... bien eum Repam argento decoratam. Et Mirani conatum suum dirigere statuehautement et Renvoisement dist audit Je- cap. 8 : Conditaque est a fratribus.... su- runt ; ac dominus Paduse cum gente sua hannin le Begue ces paroles, Tu seras ba- pra tumbam illius Repa diversis metallis .... percepto negotio, adventaverat, et Retuz tout en present. decorata. Guibertus lib. 3. de Vita sua paraculis intendebat. Miracula B. ^Egis;: = REOCCUPARE, Denuo occupare. An- cap. 9 : Sanctorum feretra.... cum ipsa dii, torn. 3. Aprilis pag. 247: Nonponennal. Berlin, ad ann. 864. torn. 7. Collect. prominenti eorum , quam sic vocitant, tes propter ventum vel frigus aliud all-

REP
quod Reparaculum circa earn. Hoc est, Objectaculum aurae arcendae. ^ REPARAMEN, 'Emarxeua<na, in Glossis Lat. Gr. et Gr. Lat. Idem est quod sequens Reparamentum. * Vita metr. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 234. col. 1 :

REP
ner si loings de la ville, que il ne puisse Reparrier le jour moymes en la ville. Hoc verbum perperam a Repatriare deducit Vir eruditus. Vide Repairer alia notione in Reparium.] * Hinc Repaire, Regressus, vulgo Retour. Annal. regni S. Ludov. edit. reg. pag. 215 : L'ost des Crestiens estoient en Repaire de venir a Damiete. Occurrit praeterea in Chron. Franc, ad ann. 1226. apud D. Le Reuf torn. 1. Dissert, pag. cxlv. ubi de obitu Ludov. VIII:

REP

127

* REPARERE, Cohabitare, coire, a Reparium, habitatio. Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 113. Chartoph. reg. ch. 318: Dictus Johannes nisus fuerat carnaliter cognoscere et Reparere Catherinam neptem Johannse de Noyers. Hinc Repairer, Cum aliquo familiarem et frequentem consuetudinem habere. Lit. remiss, ann. Collapsis spebus, sola hccc sententia niansit, 1389. in Reg. 138. ch. 183 : Fourquie fist In sanctum transferre \irum Reparamina damni. defendre, presens plusieurs notables gens, audit presire qu'il ne Repairast ne con1 REPARAMENTUM, Reparatio, Resversast plus avec sadite femme. Aliae ibid. tauratio. Consuetudines Brageriaci art. ch.223 : Perrinet avoit frequents et Re121 : Item si in domo conducta aliquod A Monpencier fu mort li rois paire longuement en la compaignie de sedificium sen Reparamentum sit necesEn san Repaire d'Aubigois. Philippot. sarium.... mansionariuspost ostensio1 2. REPARARE, Edictum Caroli Rej REPARIARE VELA, Renavigare. Solinem dictse necessitatis, sua propria authoritate, de salario exinde domino dictse gentis ann. 1358. torn. 3. Ordinat. pag. nus cap. 33 : Hoc Arabise sat est, hinc ad domus debito seu debendo, reparare , 338 : Mandantes. et tenore presenlium Pelusium Repariemus. Pariare vela dicuntur navigantes, qui paribus et aequis emendare et reaedificare valeat oppor- commitentes Senescallo Carcassone numerum focorum modernorum, qui per velis secundo flatu cursum tenent; tune. * Nostris Rapareillement et Reppareil, informacionem diligentem reperientur in unde Repariare, Retro dare cursum, ut a verbo Raparelier et Raparlier, Repa- predicta Senescallia, in libris et papiris habet Hofmannus in Lexico. ^ REPARIASSARE dicuntur ii, quos pcerare, restaurare. Charta ann. 1395. in thesaurarie regie Carcassone Reparari, Reg. Joan, ducis Bitur. ex Cam. Corn- registrari et describi. Hujus reparari nitet instituti, aut a conventis discedunt, put. Paris, fol. 13. v: Bartholom&us de veram notiqnem ignorare se fatetur in Amalthea et Lexicis juridicis. REPARIUM , Receptaculum , domus Pressorio, burgensis Exolduni, composuit Editor ; mihi idem videtur quod restitui cum dominis hujus Cameras ad sumrnam seu iterum describi in libris laudatae munita, locus munitus, ex Gall. Repaire, Itali Riparo dicunt. Vide Acharixxv. libr. Turon. pro Reparamento feodi thesaurariae. 1 3. REPARARE dicebantur in Acade- sium. Charta donationis partis castri quarumdam rerum feodalium, per dictum Bartholomssum nuper acquisitarum. Oc- mia Paris. Scholares, cum lectiones Meliandi per EbonemVicecomitem Vencurritetiam in Ch. Alfonsi reg. Aragon. primum auditas, postea repetebant in tadoriensem Henrico D. Suliaci ann. ann. 1440. ex Tabul. S. Mich. Caietae. scholis : cui exercitationi hora peculia- 1325 : Quidquid habet in castro, seu ReCharta ann. 1309. in Lib. rub. ejusd. ris assignata erat. Statuta Collegii Mon- pario de castro Milhan. Alia : Rations Cam. fol. 319. v. col. 1 : Se il convenoit tis-acuti ann. 1502. apud Lobinell. torn. castri, Repparii, seu fortalitii de Dreuaucuns despenz faire, ou Rapareillement, 5. Histor. Paris, pag. 728 : Et post dictas chales, et Reparii seu fortalitii de la in Vicecomitatu Lemovicensi, ou refection du pont ou du passage, etc. Vesperas secundo omnes ad cosnam usque Rrossa Reppareil, in Stat. ann. 1402. torn. 8. hora sexta inchoandam disputabunt, et etc. ann. 1282. Alia Gerardi de MasgouOrdinat. reg. Franc, pag. 505. art. 8. movebunt qusestiones, de quibus post Gra- bau domicelli Lemovic. ann. 1301: ReCharta ann. 1268. in Chartul. Mont. S. tias, nisi vacatio fuerit, in propriis scho- pairium sive arberjamentum. [Maneria Mart. part. 7. fol. 123. r: Et s'il avenoit lis Reparabunt. Vocis originem Lobi- seu Repparia, in Charta Guidonis Episc. Tie no cauchie devant dite eust mestier de nellus ducit ab Hispano Reparar, At- Lingon. ann. 1275. ex Archivo S. Benirefaire ou de Raparllier, nous ne poons tendere, ad aliquid animum revocare, gni Divion. Msec aunt nomina villarum, maneriorum seu Repariorum vicarise Thoprendre terre, pour le cauchie refaire ou reflectere. [* Vide infra Repetere 2.] * REPARATIO, ibidem, Repetitio lec- losse, in Consuetudinibus MSS. Tolos. e Raparllier, ou mares devant dit. Alia Joan. dpm. Musiaci ann. 1292. ex Tabul. tionum disputationumve prius audita- Bibl. D. Abbatis de Crozat. Repairium S. Petri Carnot. : Je conftrme que I'abbe rum : De auditis in die lectionibus vel de S. Eulalia prope Exaudonium, in qusestionibus disputatis discussio fiet Charta ann. 1441. apud Lobinell. torn. 2. et le convent de S. Pere de Chartres tiennent.... tout ce qu'il oni en mon fie.... et ita tempus serotinum distribuetur, Hist. Britan. col. 1097. In toto Repairio quod inquisitio pr&dicta, quam Repara- seu tenementode la Bermondia,in Charta franchement,... sans Raparelier mote ne fossez. Rapparelier, in alia ann. 1309. ex tiones vacant, ultra septimam cum semis ann. 1321. ex Schedis 'Marchionis de ex Lib. rub. jam laudato fol. 346. v. nan protrahatur. Charta Guillelmi Abb. Flamarens. Partitio bonorum ann. 1324. col. 2. Charta ann. 1322. in Reg. 61. Char- Cistercii ann. 1523. apud eumdem Lobi- apud Thomasserium in Consuetud. Bitoph. reg. ch. 181 : II aient usage en nell. torn. 3. pag. 181. col. 2 : Nee pro turic. pag. 725 : Radulphus et Maria hala forest d'Orlians pour edificier, souste- occasione quacumque intermittantur Re- bebunt castrurn seuRepperium deRezayo, nir et Raparlier toutes leurs maisonz et parationes artium (in Collegio S. Ber- una cum domibus, viridariis et ssdificiis edifices. Sed et Rapareillier occurrit, pro nardi Paris.) quse bene practicatse equi- ad ipsum castrum pertinentibus. TestaRassembler, reunir, Congregare, in Vita valent aut prevalent lectionibus ordina- mentum Bertrandi de Turre ann. 1328. J. C. MS. ubi praecipit ut Apostoli una riis. Etiam occurrit apud Robertum apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. Goulet in Compendio jurium Universi- pag. 707: Bertrandum filium meum.... conveniant et congregentur: heredem instituo in domo mea seu Retatis Paris, fol. 18. v. etc. Et qu'il soient Rapareillie, -= REPARATOR MENSUEARUM, Qui eas payrio meo de Colthogol cum suis aedifiSi con il son! esparpillie : ex offlcio ad rectum revocat et emendat, ciis, fortaliciis, etc. [f-'1 Charta ann. 1288. Car il se vaura demoustrer archetypo suo illas adaequando. Lit. ex Tabul. S. Ared. Lemovic. : Item et A ses drus pour reconforter. ann. 1376. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, quod Reparium dictum de Laia au Chat 1. REPARARE, Redire, Gall. Repairer pag. 69. art. 5 : Mensuras et pondera quse- cum hominibus, mansis, bordariis, nemo[et Reparer, alias, nunc Retourner, Re- cumque dicti loci de Paulhe per Repara- ribus, redditibus.... ad dictum Reparium venir.) Leges Burgorum cap. 9: Cum torem et cocquatorem (coaequatorem) men- pertinentibus, etc. Repayrium sive fortavenerit ad setatem, vel Reparaverit dolitium suum de Laga au Chat, in alia mum, vel e carcere liberatus fuerit, etc. surarum et ponderum de Competro, bene ejusd. ann. ex museo D. d'Hozier. Repet fideliter adrechurentur, cocquentur [Villharduinus : (coasquentur). payrium, in Testam. ann. 1482.] Hinc Et lors encontrerent deus nes, 1 REPARATORIUM, Propiignaculum, SSIP Repairer nostri dixerunt pro Qui Repairoient de Surie. munitio, defensio, f. ab Italico Riparo, Commorari, Repairans, pro CommoranGall. Rempart. Epistola de obsidione tes. Edictum Johannis Franc. Regis Le Roman d'Athis MS. : urbis Rhodi ann. 1480. apud Ludewig. ann. 1355. apud D. Secousse torn. 3. OrMais or verrons au Repairier, torn. 5. Reliq. MSS. pag. 292 : Turrim dinat. Reg. pag. 22: Et aussi sur tous les Qu'en leur terre n'a chevalier. majori potentia, arte et ingenio oppu- habitans, marchandans et Repairans en gnant, ac Reparatoria et propugnatoria yceli soit levee une imposition de huit deLe Roman de Rou MS. : et propugnacula jactu bombardarum qua- niers pour livre sur toutes choses qui seA lor navie Reperrierent, ciunt, nunnullosque conterunt. Vide Re- ront vendues audit pays. Aliud Edictum Et des avoirs lor nes chargierent. parum 2. ejusdem Regis ann. 1356. ibid. pag. 68 : Charta Stephani Comitis Burgund. ann. 1 REPARATURA, Reparatio, restaura- Sur tous les marchans, habitans et Re1229. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. tio. Cqmputus ann. 1336. torn. 2. Hist. pairans audit pays. Literae ejusdem ReReg.pag. 396 : Li hommes d'Auxonne doi- Dalphin. pag. 274 : Pro Reparatura cimi- gis ann. 1362. ibid. pag. 587. num. 38: vent au seigneur I'ost et la chevauchie nitse salse magnx, taren. 1. Se il avenoit que en un Repaire a Paris, en tel maniere que li sires n'en puest me1 REPARE, Vellere. Vide in Reffare. eust grant foison de marchans estranges,

128

REP

REP
protelatus, ad vitam sola Dei misericordia protelante, Repassat. Lit. remiss, ann. 1371. in Reg. 102. Chartoph.reg. ch. 323 : Lequel feu Collart avoit este paravant malades de maladie naturele, de laquelle il n'estoit mie encore bien Respassez. Vita J. C. MS. ubi de Herode :
II fist mires par tout mander, Pour lui garir et raechiner : Mais riens n'i valut medechine. Quant voit que sa dolours ne fine, Si fait les mires tous tuer, Qui le devoient Respasser.

REP
* REPAY A, Modus agri. Recognit. feud, ann. 1351. in Invent. Chart, castride/awcourt ann. 1392 : Item une Repave de terre, contenant environ demi-journe. * REPAVETARE, Pavire, pavimentum restaurare, Gall. Repaver. Comput. MS. eccl. S. Egid. Abbavil. ann. 1386 : Guidon Maret massoni, qui Repavetavit cum paveto de thuila dictam fossam, iij. denarios. Vide Pavare. * REPAUSAMENTUM, Jus ducendi animalia in silvam domini ad pascendum. Charta Archemb. de Soliaco ann. 1221. ex Tabul. Loci reg. : R. de Vallibus miles recognovit in nostra prxsentia se dedisse fratribus Loci-regii liberum transitum in omnibus nemoribus suis pro ammalibus eorum, et Repausamentum, sicut in alia Carlo, continetur; hoc excepto, quod si contigerit glandem esse in nemoribus dicti R. venalem, non accedent animalia dictorum fratrum, nisi de voluntale prsedicli militis. Vide Repausare 1. T 1. REPAUSARE, Nutrire, alere. Cassianus Collat. 18. cap. 14 : H&c.... non obscuris orta majoribus... veniens ad beats3 memorise episcopum Athanasium, precabatur, ut aliquam sibi alendam viduam daret... et ut petitionem ejus verbis ipsius exprimamus : Da mihi, inquit, aliquam de sororibus quam Repausem. Et post pauca : Rogaveram, inquit, ut mihi dari prseciperes, quam ego Reficerem. Ubi Repausare et Reficere idem sonant, ut satis patet. Notio haec, ut videtur, ducta est a Graeco avcmaueiv, Reficere, Refocillare. 12. REPAUSARE, Quiescere, pausam facere, Gall. Reposer. Johannes Thwroczius in Chron. Hungar. cap. 56 : Cumque venisset adquoddam nemus magnum, dixit suis, ut pro recreandis equis paululumRepausarent. Adde Guillelmum Malmesbur. pag. 39. Consuetudines Canonicorum Regul. cap. 8. de labore manuum, apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 1220: Cum Repausaverint secundum quod qualitas aeris vel situs loci permiserit, circa priorem Repausent. Vita S. Gerardeschae, torn. 7. Maii pag. 167 : Volabat autem dicta aquila per totam Ecclesiam, Repausando super capita quorumdaln dignorum ibi morantium. Hist. Cortusiorum lib. 2. apud Murator. torn. 12. col. 800 : Repausaverunt cum equis per magnam horam noclis. Vide Pausa. * REPOSARE, Eadem notione. Chronicon Dominici de Grayina apud Murator. torn. 12. col. 618 : Suique erant equi optime Reposati. Et col. 648 : Ibidem ipsa nocte jussi sunt Reposare. Chronicon Petri Azarii apud eumd. Murator. torn. 16. col. 410 : Decima quarta die Reposetur. T REPAUSARE, Quietem dare. Vita S. Basilisci n. 13. torn. 1. Martii pag. 239 : Me Repausat Dominus Jesus Christus.... omnem requiem et refrigerium prssstat mihi Spiritus sanctus. | REPAUSATIO, Quies, somnus, Gallice Repos. S. Wilhelmi Consuet. Hirsaug. lib. 1. cap. 97 : Meridiana Repausatio in Palmis initiatur et usque ad calendas Octobris protenditur. Rursum-utitur lib. 2. cap. 20. Hist. FF. PraBdicat. Paris, apud Marten, torn. 6. Ampl. Collect, col. 554 : Aliquando etiam cum fessus se pro labore dictandi Repausationis gratia poneret ad quietem, dormiendo dictabat. Agitur de S. Thoma. Occurritrursum in Vita S. Guthlaci, torn. 2. Aprilis pag. 55. Contraria notione Inquietudo redditur Repausacio in Glossis ad calcem Collectionis Canonum MS. e Bibl. DD. Chauvelin Custodis Sigillorum regiorum. * REPAUSATIO, idem quod Pausato-

et que par ainsi les devanditz courratiers ne peussent assouvir lesdiz marchans en eulx conseillans, que lesdits maistres y puissent adjouster et acompaignier autres courratiers, selonce que bon leur semblera durant ledit Repaire tant seulement. Ex quibus posterioribus verbis merito conflcit 01. Editor voce Repaire hie signiftcari commorationem, baud perpetuam mansionem. Hodie Repaire maxime dicimus Latibulum, quo sese recipiunt ferse, vel speluncam latrpnum ; unde Repairer seu Etre au Repaire, Jacere est in cubili vel repario. Vide Reparare 1. Receptum et Repairii. * REPARTITIUM, perperam pro Repastitium, idem quod Pastitium, Pascuus ager, Gall. Pastis. Charta ann. 1311. inter Probat. domus de Chaban. pag. 60 : Sive sint domus, grangise, campi, prata, Repartitia, pascua, nemora, aquarum riparia, etc. Vide infra Repastile. ] 1. REPARUM, Tela grossior, Processus de Vita S. Yvonis num. 21. torn. 4. Maii pag. 547 : Super ciliciurn autem vel semper, vel per intervalla gestabat camisiam de tela grossissima, appellata Reparo, Gallice scilicet, ut habetur Inquisitione MS. pro canonizatione ipsius S. Yvonis. * A voce Gallica Reparon, qua res quaelibet secundse qualitatis significatur. Hinc linum Reparon inferius est eo, quod Erin vocant. De inferiori igitur panis specie intelligenda haec vox, in Stat. ann. 1373. torn. 5. Ordinat reg. Franc, pag. 683. art. 22 : Se I'en fait miche et Reparon, la miche doit peser douze onces largement, et le Reparon qui est fait apres, doit peser le tiers plus que le pain o toute sa fleur, c'est a scavoir vingt quatre onces. j 2. REPARUM, Italis Riparo, nostris Rempart, Munitio. Bernar. de Breydenbach Itiner. Hierosol. pag. 262: Nostri vero munimentis , que Repara vocant, conspectis, tria tormenta, quse, Bombarda vocantur, ab hostium dextera in ortulo palacii militum Averniorum statuunt. Vide Reparatorium et Reparium. T REPASCERE, pro simplici Pascere. Charta Caroli Simplicis ann. 914. apud Mirseum torn. 2. pag. 806: Nee in mansiones, neque in annonas, vel pratis audeat caballos suos Repascere. Computus ann. 1345. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 525. col. 1 : Item, pro equo dicti Aymoneti, qui Repascuit in nemore Vincellarum, vi. den. paris. S. Paulinus Epist. 44. ad Aprum et Amandam : Quid igitur agam, a quo mihi tribui vel commodari petam vel supellectilem, qua passim digno ambitu triclinium divitis semulari ; vel impendia, quibus possim divitem pauper Repascere. Hoc est convivio excipere illos.aquo exceptus sum.Similinotione Poem. 21. ad Cytherium :
Ut pullus aquilae dicitur Repascere Cura parentes mutua, Quos vis senectce rursus implumes faeit, Nidoque pascendos refert, etc.

Mirac. B. M. V. MS. lib. 1 :

A son eveske est uns maus pris, Dont ne puet estre Respasses. Quant du siecle fu trespasses, etc.

* REPASSARE , Reducere. Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. reg.'Franc, pag. 409. art. 2 : Ipsas mercaturas aut alias res seu bona reducere seu Repassari facere, et ad locum suum reaportare libere et impugne, etc. Vide Repassagium. 1 REPASTICUS. Vide mox in Repastus. * REPASTILE, Pascuus ager, Gall. Pastis. Terrear. Apchon. ann. 1511: In quo affario sunt prata, campi et Repastilia, prout per integrum confrontantur. Vide supra Repartitium. * REPASTOR, Inventor, auctor, in veteri Glossar. ex Cod. reg. 7613. ^ REPASTUM, Idem quod mox Repastus. Ordinationes ann. 1580. apud Rymer. torn. 7. pag. 241 : Nullus scolarium dictse aulee Repasta privata, de sumptibus seu expensis communibus dictse domus, capere prsesumat, nisi, etc. Adde Kennetti Glossarium ad calcem Antiquit. Ambrosden. REPASTUS, Idem quod Paslus, Refectio, prandium, coena: nostris etiamnum Repas. Formula 37. ex Baluzianis : Nullum ibidem prassumant exercere dominatum, non ad mansionaticos aut Repastos exigendo, non ad ministeria describendo, etc. Testamentum Widradi Abbatis Flaviniacensis anno 1. Theodorici Regis [apud Mabillon. sa3c. 3. SS. Benedict, part. 1. pag. 686.] : Nullum prassumant exercere dominatum, non ad mansionaticos, aut Repastus exigendo, etc. [In posteriori ejusd. Widradi Testamento ibid, pag. 689. legitur: Non ad mansiaticos aut Repasticos exigendo.] Epistola incerti Abbatis torn. 2. Hist. Francor. pag. 665 : Fuimus namque ad locellum vestrum in loco, qui dicitur II. ipsum mansum consideravimus, ibique nostrum Repastum ex nostro adducere prsecepimus, et una cum nostris vestrisque fidelibus in amove vestro illic Isstati sumus. Vide Pastus. 1 REPATICUM. Vide infra Ripaticum. REPATRIARE , Redire in patriam. Gloss. Isidori : Repatrlat, ad palriam redit. Gloss. ^Elfrici : Repatrio, ic h a m si vie, id est, domum redeo. Joann. de Garlandia in Synonymis:
Repatrio, remeo, remetior, atque revertor.

1 REPASSAGIUM, Reditus, Gall. Retour. Literae ann. 1340. apud Rymer. torn. 5. pag. 190 : Pro passagio suo versus dictas partes, et Repassagio suo exinde ad partes Anglise. Aliae ann. 1397. apud eumdem Rymer. torn. 8. pag. 14 : Volentes pro securitate adventus, passagli et Repassagii prsefati Reymundi, &tc * REPASSARE , Redire, maxime. de morbo ad sanitatem, nostris Respasser, eadem acceptione. Acta S. Gauger. torn. 2. Aug. pag. 688. col. 2 : Noster Ezechias

Utuntur [Solinus semel et iterum], Alanus de Insulis in Planctu naturae pag. 294. S. Gerardus in Vita S. Adelardi num. 29. [S. Bernardus in Vita S. Malachia? et lib. 5. de Consideratione.J Sugerius de Vita S. Ludovici cap. 9. Honorius Augustodunensis lib. 3. cap. 38. et 43. Baldricuslib. 1. Chronici Cameracensis, cap. 22. 71. et 122. Auctor Vitae Lietberti Episcopi Cameracensis cap. 16. Otto de S.Blasio cap. 3. Albertus Stadensis ann. 1193. Thwroczius, etc. T REPATRIATIO, Reditus in patriam, apud Sugerium in Vita Ludovici Grossi perioche 9.

REP

REP

REP

129

nwm et Repositorium, Sepulcrum. Trans- en ferit le suppliant; lequel en Reperlant ibid. pag. 244 : Gratum foret admodum et votivum, si fcedus nobiscum velletis inire, lat. S. Sebast. torn. 6. Collect. Histor. son coup, etc. T REPELLITUDO, Impedimentum, ob- pro quo libenter gratam faceremus succeFranc, pag. 322 : Antistes venerabilis Rothadus anliquior tune Suessorum regebat staculum. Charta ann. 5. Ludovici Im- dentibus prosperis Repensivam. Rursum ecclesiastica commonitione promotam to- per. apud Meichelbeck torn. 2. Histor. occurrit in aliis ejusd. Edwardi Litteris tius ordinis clericorum ac vulgi manum, Frising. pag. 206 : Sin autem ipse, Do- ann. 1345. ibid. pag. 478. iterumque in explorato Repausationis loco, etc. Pro mino vocante, ante mundum desereret, aliis aim. 1350. ibid. pag. 681. ut et apud pars illius prseter ullam Repellitudinem Scriptorem saeculi xm. torn. I. Bibl. Quies, somnus, vide in Repausare 2. 1 REPAYRIUM. V. supra in Reparium. ad hanc domum, ubi pro remedium ani- Labbei pag. 505. REPENTALIA, Pcenitentia, ex Gallico REPECIARE, Veteri vesti segmenta as- mie SUM donavit, firmiter usitaretur. 1 REPELLUS , Species ludi. Statuta Repentaille. Ita autem appellarunt nostri suere, Gall. Rapiecer, a Petto, quod vide. Montis-Regalis pag. 178 : Aliquis non mulctam, qua mulctabatur is qui a pacto Regula S. Francisci cap. 2 : Omnes fratres vilibus vestibus induantur, et possint ludat.... ad taxillos, vel ad burinas, vel matrimonio recedebat, quse non modo eas Repeciare de saccis, et aliis peciis, ad alium ludum vetitum.... prseterquam parti alteri solvebatur, sed et Prselatis cum benedictione Dei. [Repeciatss cocullas, ad Repellum, in quo Repello quis possit ipsis Ecclesiee. Constitutio Odonis LeRepeciati sotulares, in quibusdam Statu- ludere usque ad solidos quatuor pro expen- gati, lata in Concilio Provinciali Syrise dendo in uno loco. ann. 1254 : Circa exactionem vero posnatis MSS. S. Victoris Massil.] | REPEDABILIS, Eetrogradus. Fortu- 1 REPELTA, Lapis excelsus, in Glossis rum pecuniariarum, quse vulgariter apIsidorianis. pellantur Repetailles, vel aliarum, quonatus lib. 1 : * REPENDERE, Iterum suspendere. cunque nomine censeantur, quse in matriExtimuil fugitive virum Repedabilis arbor. Arest. ann. 1257. in Reg. Olim parlam. moniis et sponsalibus apponuntur, quia * REPEDARE, Recalcitrare, nostris Re- Paris. : Dominus rex jussit quod dicti usitatum est malum, et a majoribus inoligiber et Regipper. Glossar. Lat. Gall, suspensi dependerentur et Rependeren- tum, et ob hoc difficilius everti timetur, ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Repedare, tur in terra communi regis et abbatis statuimus, etc. Sed ne crimina remaneant impunita, volumus, ut parti resilienti, pro Regibeir. Regiber, in alio ex Cod. 7692. S. Germani de Pratis. REPENDIUM, Remuneratio, compen- perjurio vel fide rupta, per Prsslatum loci Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 163. Charsatio : beneficium quod rependitur. Pe- pcenitentia competens imponatur. Ex quitoph. reg. ch. 308 : Le suppliant dint a icelle Jehanne que si feroit, ou elle en se- trus Diac. 1. 4. Chronic. Cassin. c. 44 : bus satis liquet legendum Repcntailles. roit courrouciee, et laditte Jehanne lui Quasi adeptse salulis Rependio, B. Bene- Supra : Item et aliud vitium irrepsit apud dist qu'elle le feroit si bien courroucier, dicto perpeluum se reddidit servum. [In- quosdam, quod quando aliqui contrahere qu'elle le garderoit bien de Regipper. Re- quisitio ann. 1330. torn. 2. Hist. Dalphin. volunt per verba de futuro sponsalia, pucer, apud Will, de S. Andrea in Hist. pag. 231. col. 1 : Prasnominati non indi- pcena pecuniaria de matrimonio apponiJoan. IV. ducis Brit. torn. 2. Hist. Brit. gent Rependiis gratiarum, quin imo, in tur : et quandoqua certum tempus prsefiet adversus ipsorum quemlibet posnse ju- gatur, infra quod contrahi matrimonium Lobin. col. 727 : rium merito diriguntur. Statuta Datiaria debeat, et plerumque fit sine temporis Mieux vaut sa parole mucer, Communitatis Riperia3 fol. 15. cap. 21 : prsefinitione. El cum certum tempus appoQue contre aiguillon Repucer. Emptor teneatur et astrictus sit, et com- nitur , si non conlrahant infra illud, Rejecture , pro Ruade , Recalcitratio, pelli possit realiter et personaliter, ad quamvis postmodum velint contrahere, apud Monstrel. vol. 1. cap. 90 : Auquel solutionem dicti datii seu datiorum, sine pczna propter ea prsefixa pelitur a Prselalieu Monstriau, le Roy fut blece en la spe vel respectu alicujus restauri sive .tis Ecclesiss , compelluntque partes ad jambe de la Rejecture d'un cheval. Vide Rependii dandi vel faciendi sibi per dic- solvendum sibi ipsam, in utilitates protam Communi tatem.] prias convertendam. Item si post contraRepeditare. ! REPENSA, Idem quod mox Repen- cta sponsalia de futuro pcena apposita de * REPEDERE, Reculer, in Glossar. Lat. dium. Diploma Johannis Regis Bohemia? matrimonio contrahendo, contrahentes se Gall, ex Cod. reg. 7692. * REPEDIARE , Repedare , reverti. ann. 1338. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. ab invicem velint absolvere, pelitur a PrseChron. Sith. ad ann. 894. torn. 9. Col- MSS. pag. 637 : Ipsum (Conradum Slesise latis pcena apposita, et ab utraque parts lect. Histor. Franc, pag. 75: Imperatorem Ducem) ad prosequendum commodum in solidum extorquetur. Et si unam disintoxicari fecit (uxor Wrdonis) qui, hau- et honorem nostrum ferventius aliqua- sentire contingat, altera assentiente, petisto veneno, per triduum excilari non po- rum retributionum Repensa et specialium tur pcena a dissentiente, et compellitur ad tuit, apertisque oculis nee sentire nee gratiarum prserogativa allicere cupien- solvendum. Et plerumque etiam ab illo, tes, hanc sibi gratiam duximus facien- qui contrahere consentit, licet alter disloqui : quod eum Repediare coegit. sentiat, pcena solida(\\.a. ]eg.)vel proparte 1 REPEDIATURA CALLIGARUM, f. In- dam. ^ REPENSATIp, Compensatio. Repen- exigitur: quod satis crudele et avarum terpqlatio tibialium, qua novi pedes re- satio vicissitudinis, apud Salvianum est, ut innocens puniatur. Deinde ait, concinnantur. Statuta Placentiae lib. 6. lib. 4. haecce prorsus matrimoniorum libertati fol. 81 : Item de Repediatura duarum 1 REPENSATRIX, etc. [Vide calligarum ab homine cum suo reppo sar- pendit, compensat, Quse repensat, re- contraire, a cujusvis Repentalitia.] 8 Martiano Capellee Imo generis pactione, toris albo et endego, 11. den. Vide supra lib. 9. quam Repentie et Repentize etiam dixePediare. j 1. REPENSIO, Idem quod Repensatio, runt, idem quod nuncl)edinuncupatur. | REPEDITARE, Johanni de Janua, Compensatio. Vita S. Ildefonsi Episc. Lit. remiss, ann. 1410. in Reg. 165. CharFrequenter repedare ; Regiber du pie, in torn. 2. Concil. Hispan. pag. 571 : Omnes toph. reg. ch. 120 : Icellui Perrin acheta Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS. illos Hispanix Prselatos deprecatus est, ut le poincon de vin, ou cas qu'il lui serroit * REPELLERE, Impedire, prohibere, in honorem B. Marise et in Repensionem au boire, et a Repentailles d'une pinte de Reppeller, eodem sensu, in Lit. ann. illatse sibi ab hsereticis injurise, festum vin. Aliae ann. 1408. in Reg. 163. ch. 244: 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. solenne singulis annis in Hispdnia cole- Ce que lesdiz Richart et le bastart accor521 : Affin de Reppeller ledit Robert le retur xv. Kal. Januarias. derent sur la Repentie d'un pot de vin. Chat, que il ne demourast commissaire a 2. REPENSIO, Ultio, vindicta. Mirac. Matth. de Couciaco in Carolo VII. pag. cognoistre des choses dessusdictes. Charta S. Bert. torn. 9. Collect. Histor. Franc, 699 : Les fiancailles furent faites sur cerYsambardi abb. Molism. ann. 1238. in pag. 120 : Verumtamen ad vindictam taines et grandes peines de Repentizes, Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. minus armis exercitati,.... Deus alium etc. Alia, nee multum dissimili notione, fol. 196. v : Quod si dictas tertias, reddi- seque ejusdem ordinis fratrem permisit legitur Repentailles apud Guill. Guiart. tus aut census nobis abbali et conventui retribuere hostibus dignam Repensionem. ad ann. 1267 : minus tempestive reddi continget, nos T REPENSITATIO, Memoria, commeLors ordenent sans Repentailles propter hoc licite vadiare possemus et moratio. Passio SS. Perpetuse et FeliciDes deus parties leurs batailles. emendas universas, usque ad quinque tatis, torn. 1. Martii pag. 633 : Ut lectione Id est, Non mutato consilio. solidos, haberemus, quse propter hoc seu eorum quasi Repensitationererum el Deus etiam validationem Repellendo incurri honoretur et homo confortetur. ] REPENTALITER, Repente. Repentapossent. Vide Repellitudo. A Latino Re| REPENSIVA, Remuneratio, compen-liler... somno excutitur, in Vita S. Mapellere, vulgo Repousser, nostri Reppel- satio. Literae Edwardi III. Regis Angl. carii Antioch. torn. 1. Aprilis pag. 884. ler dixerunt. Reppeller force par force, ann. 1339. apud Rymerum torn. 5. pag. 1 REPENTALITIA, Idem quod Repentain Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 137. 125 : Memoria recensentes profusam gra- lia. Statuta Ecclesiae Constant, apud Chartoph. reg. Ex frequenti mutatione titudinem, quam clerus et populus... nobis Marten, torn. 4. Anecdot. col. 821. et I in r, et vicissim, Reperler legitur in haclenus ostenderunt, et proinde volentes torn. 1. vett. Scriptor. part. 1. pag. 283. aliis ann. 1409. ex Reg. 163. ch. 378 : Je- eis gratam facere Repensivam, concedi- edit, in 4 : Nonfiant sponsalia sive fiden.hannin de Sourdevel sac/ia une espee et mus, etc. Litterae ejusd. Regis ann. 1341. tialia cum Repentalitiis, quia libera deVII 17

130

REP

REP

REP

~bent esse matrimonia, nee metu pcsnae darus. Vide Reoria et Recessim : quo in omnes a sibillationibus, Repetitionibus posteriori loco ex pravo eVi TtoSa factum aut aliis factis solempnibus in contempadstringi. = REPENTIA, Gall. Repentie, Locus, in est eaque pravum Recessim, Reperidia, tum rectoris, vel alterius doctoris, aut quern aquseamolendino influunt.Charta quasi hasc duo essent synpnyma. Adde alterius honestse persons!, vel ab impedivis mentis actus abstineant.Vide Reparare 3. JRoger. episc. Gamerac. ann. 1190. in si 8 Martin ium in Reperidia. REPERTIGARE, Pertica remetiri. Chartul. Mont. S. Mart. part. 3. ch. 21 : 1 REPETIATUS, Gal lice Rapiece, RapeDedit insuper ipsis fratribus medietatem Libert, bastidse de Trya ann. 1325. in tasse. Vita S. Pilingotti, torn. 1. Junii anguillarum in duobus molendinis Moyen Reg. 64. Chartoph. reg. ch. 54: Item pag. 151: Portans ea (vestimenta) de et Farneth, proutvenient ad instrumenta, quod si contingent plateas ..... dictse. villas saccis el aliis petiis diversimode Repetiata. guge Repentiss dicuntur.Gharta ann. 1197. pro tempore Reperticari, et plus ultra Charta ann. 1227. e Tabular. Eccl. S. in Chartul. priorat. Lehun. ch. 20:Prior primam particam seu pagellam ibi inven- Audomari : In superpellicio honeslo simivero et monachi habent coram suis mo- tum fuerit, etc. Vide Perticare in Per- liter taconato seu Repetiato, sed Integra. lendinis, a la Repentie et supra borde- tica 1. Vide Repeciare. lum versus Brie, suas naxas. Vide supra 1 REPERTORIUM, Jurisconsultis idem % REPETITIO. [ Vacationum diebus Refollum. quod Inventarium , nostris Repertoire, aliquam legem iterura interpretandam 1 REPENTID^!, n'ostris Repenties, Fla- Inventaire. Tutor qui Repertorium non accipiebant quam diffusius disputarent, gitiosae mulieres ad meliorem vitam fecit, quod vulgo inventarium appellatur, ideoque Repetitiones dixerunt. (Alciat, conversae et in copnobio conclusse. Tes- lib. 26. Dig. tit. 7. leg. 7. | 1. Inventa- IV, 866.) Item quod de cetero Opp. tamentum Beatricis de Alboreya Vice- rium et Repertorium, seu librum enques- h'ant Repeticiones per alterum doctorum comitissaB Narbon. ann. 1367. apud Mar- tarum conscribi facialis, in Charta ann. singulis mensibus. (Stat. Univ. Aurel. ten, torn. 1. Anecdot. col. 1525 : Item 1338. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 371. col. an. 1389, Bibl. Schol. Chart. 1871, legamus congregations Repentidarum 1. Vide Placidum Diac. in Supplemento p. 385.)! Narbonae unum florenum. Vide Repen- Virorum illust. Casin. cap. 11. et 21. 1 REPEYSATA, Pastus, a Gall. Repaititae. apud Murator. torn. 6. col. 70. et 74. tre, Pascere. Gomputus ann. 1327. et | REPENTIM, e|a!VTj;, a9vw, 0p6wc, in R E P E R T U R A , Inventio thesauri. 1328. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 216 : Glossis Lat. Graec. Et mox : Repentine, Charta Henrici Imp. ann. 932. pro Mo- Quando dom. Dalphinus et Humbertus al^vtSiwc;, a^vw. Castigationes, Repentim, nast. Broniensi, apud Mirseum in Cod. ejus frater pransi fuerunt in domo sasummatim, aOpow;. Repente, ex MS. San- Donat. piar. cap. 30. et Barthol. Fizen. cristse, solvit pro Repeysatis equorum in Histor. Leqd. pag. 233 : Confirmamus IX. solid, vi. den. Vide Reppaissuta. germanensi. * REPEZZARE, Veteri vesti segmenta 1 REPENTING FERI^;, Festa, si bene et bannum et juslitiam, impetum et buriconjecto, quaa non solent celebrari^ sed nam,ictumet sanguinem, Reperturam, assuere, ab Italico Pezza, frustum, quse repentino quodam pietatis motu pirgum regium, fora, telonea, Vicecomi- fragmentum. Vita S. Nic. Tqlent. torn. coluntur certis de causis non semper tatum, etc. [Chartularrum SS. Trinit. 3. Sept. pag. 665. col. 1 : Tunicis asperis recurrentibus. Statuta Mutinse fol. 77. Cadom.: De Repertura de mari medietas et Repezzatis utebatur, et vestimenta molrubr. 373 : Et possit cognosci (de damnq est abbatissse.] Vide Thesaurus [et Wre- lia fugiebat. Vide Repeciare. * JEdibus regiis magnatumve ab anfacto) et definiri, secundum formam dicti ckum.] tiquo astare solent mulieres, quse vestes statuti, qualibet die feriata vel non fe| REPETACIARE, a Gallico Rapetasser, riata, el nonobstantibus aliquibus feriis Assutis pannulis resarcire. Sentent. In- resarciunt, ut colligitur ex Lit. remiss, solemnibus vel Rcpentinis , nisi essent quisit. Tolos. apud Limborch. pag. 329 : ann. 1395. in Reg. 149. Chartoph. reg. feriss solemnes introductse ad reverentiam B. Franciscus dedit benedictionem fratri- ch. 98 : Le suppliant avoit achete viande et honorem Dei. Vide Ferise 3. [* Vide bus Repetaciantibus vestes suas de saccis. des portiers et des poures femmes, qui supra Festa repentina in Festum 1.] Vide Peciatus in Pecia, Petaacia et Re- appareillent chautsses ampres la porte de I'ostel de nostre tres-chiere compaigne la f REPENTIT^, ^Esedem quse Repen- peciare. | REPETARE, Idem quod Repetere. Royne. tidas. Charta Johannis Archiep. Arelat. ** REPHPORCI. Vide Sportale. ann. 1255. inter Instr. Gall. Christ, torn. Charta Henrici Reg. Angl. apud D. Se6. col. 202 : Considerantes devotionem et cousse torn. 4. Ordinat. Reg. Fr. pag. | REPIA, Yjfuxo?, in Glossis Lat. Grsec. religionem Beatricis abbatinsse et monia- 642. num. 47 : Quolibet (qupdlibet) duel- et Gr. Lat. in quibus etiam: YKUXOTCOV, lium S. Salvatoris de Fonte Nemausensi lum debet Repetari tercio die coram duo- Rera. Putat Martinius legendum Repla ad honorem Dei et utilitatem ipsarum bus hominibus. Ubi duellum sumitur pro pro Repia, et Rica pro Rera, y^ixouov concedimus et donamus eisdem domum ipsa duelli sponsione , qua3 repeti seu vero rectum censet. Hesychius : 'Hjjuxoitov, TjfACTiXeupov, f,[nxpava , Y^'.xscpaXouov, illam cum omnibus pertinentiis suis, in iterari debebat. gua olim Repenlitss in condamina castri 1 REPETENTIA, ETtavaX/ipj/te. Repelicio, aiayovo? TO r^av. Itaque illic intelligit Bellicadri habitabant. .) Repetitio, euavaVo^^c? vestem, qua? caput-ex dimidio operit et sic genas. Ita ceesitium, inquit, a caeiaajJioi; , in Glossis * REPERCUNCTARI, Percontari. Vita B. Petri episc. torn. 1. Aug. pag. 237. Lat. Graec. Adde Glossas GraBC. Lat. Pro sione, ut YjfjiixoTtov a xoTrij. Sic Rica est ipsum capitis operimeritum. Hasc ille. col. 1 : Bealus ei Magnus astitit obvius in recordatio utitur Lucretius lib. 3. habitu peregrini. qui a beato Petro, quis * 1. REPETERE TESTES, Illos iterum Vide Repa. REPIDA. Anastasius in Nicolao I. pag. et unde esset, Repercunctatus ; peregrinus interrogare, Gall. Recoler. Stat. Mutin. respondit, Italus ego sum. lib. 2. cap. 14. ex Cod. reg. 4620 : Repeti 210 : Similiter calicem de auro ex lapidi* REPERCUSSIO, Accepti beneficii sen- etiam possint testes examinati super dic- bus circumdatum, et in circuitu pendensus intimus. Lit. ann. 1372. torn. 5. Or- tis eorum, seu etiam de novo examinari, tes hyacinthos in filo aureo, et Repidis dinat. reg. Franc, pag. 561: Nos enim ut eadem quse primo dixerint, secundo duobus in typo pavonum cum scutis et diversis lapidibus pretiosis hyacinthis attendentes sincere dilectionis affectus, deponant. Vide supra Reiterare Testes. guos iidem nostri subditi ad nos et coro* Vox etiam practicis nostris nota, albis, qui pensant, etc. REPIGNERARE, Pignus redpere, Papiae. nam Francise visceraliter habuerunt, sed non eadem prorsus notione : nam volentes, prout vis jubet amoris, Reper- Repeter les temoins dicunt, cum in re [Festus : Reluere, Solvere, Repignerare. cussionis zeli signaculum ostendere, et criminal! , denunciationes , literarum Ulpianus lib. 13. Dig. tit. 6. leg. 5. 12 : cum eisdem in hac parte agere graciosef monitorialium vi, presbytero factae, co- Rem tibi dedi, ut creditori tuo pignori ram judice repetuntur. dares, dedisti: non Repigneras, ut mihi etc. Vide Rependium. \ REPERCUSSIO ARBORUM , Idem, ut * 2. REPETERE, in Universitate Tolo- reddas. Vide Pignus.] opinpr, quod Ramagium. seu facultas sana aliave dicebantur novi doctores, 1 REPIGNERARE, Pignori dare. Conexscindendi vel colligendi ramos arbo- qui auditasjam quaestiones theologicas ventio ann. 1193. e Tabulario Monasterum in silvis. Chartularium S. Vincen- publice scholaribusproponebant solven- rii S. Urbani: Si cellerarius voluerit alitii Cenoman. fol. 71: Habebat ilia Ale- das. Stat. ejusd. Universit. ann. 1366. quem de hominibus suis Repignerare vel sia... Repercussionem arborum devirgulto ex Cod. reg. 4222. fol. 84. y : Statuimus obstagiare, de hoc quod levatum fuerit de illo, quse emit idem Miles ab h&redibus quod... campana possit anticipari de duo- Repigneratione habebit dominus Hugo Alesise et ab ipsa Alesia. Et fol. 119: bus punctis, sic quod servetur per omnia, tertiam partem, cellerarius duas et de Eisdem Monachis eleemosinavi factu- sicut de doctoribus novis volentibus Repe- obstagiis similiter. ram, quam habebat dicta Alesia in hortis tere honor arie, est fieri consuetum. > REPIGRITARE, Retardare. Ohron. de virgulto monachorum, et herbagium * REPETITIO, REPETIBILIS, in Statut. Palat. in Maii Spicil. torn. 9. pag. 123: et Repercussionem arborum. Universit. Andegav. ann. 1395. in Reg. Adsumptus est in cozlos anno aetatis se^ REPERIDIA, ETCI u66a, r\ (iexa TYJV Yijjilpav 153. Chartoph. reg. ch. 311 : Item quod culi ab Adam 5533 In sexto miliario TtoSoffTpoipta, in Glossis Lat. Graec. Le- licentiati et bachalarii hora nona et corn- annorum, secundum propheticam vocetn, gendum u t i n Castigationibus, Repotia : pletorii legentes, a lectura hujusmodi ces- elocutiones universes consentiunt, etiam et pro 7c\ rcoSa, Iirl65a, quo utitur Pin- sabunt diebus Repetibilibus ..... Item quod quamvis Repigritent qui exposuerunt de

REP

REP

REP

431

numero annorum. Vide Forcellinum in 1 2. REPLICA, Practicis nostris, Repli- apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. Repigro. que, Iterata defensio, refutatio, respon- 470 : Ut pro Replicatione beneftcii tempoT REPILARE, Iterum pilare, seu tun- sio. Charta Caroli Regis Fr. ann. 1489. ralis, memoria nostri et prssnorninatarum dere, Johanni de Janua; Repiler, in apud Baluz. torn. 2; Hist. Arvern. pag. defunctarum in omnium fratrum oratioGlossis Latino-Gall. Sangermanensibus. 237: Dictus vero defensor suas defensio- nibus apud Deumjugiter habeatur. ] REPISAC, Anglica vox: quam vide nes et dicti actores suas Replicas, ac prse* 2. REPLICATIO, Repetitio. Stat. cofatus defensor suas duplicas penes consi- mitat. Venaiss. sub Clem. PP. VII. cap. in Fong. \ REPLANDERE. Vide mox Replaudere. liarium nostrum contradidissent. Semel 23. ex Cod. reg. 4660. A : Quia in testium \ REPLANTARE, Iterum plantare, de- et iterum occurrit hac notione in Bi- attestationibus ordinandis, aliqui ex dicfigere, GalJ. Replanter. Visitatio castro- bliotheca Monasterii Heilsbronensis tis notariis... verbis fabulatoriis, infrucrum Dalphini ann. 1347. torn. 1. Histor. pag. 114. Vide Replicatio. [* et Haltaus. tuosis utuntur, statuimus quod verba susic se haDal ph. pag. 67. col. 1: Palicium reficere, Glossar. German, voce fcegenrede col. perflua omittendo inantea Replantare, morenare et refreciare facial. 613.] beant,... talis testis productus, etc. et ita [** Appon. in Gantic. Gantic. lib. 7. 11. REPLICARE, Gall. Repliquer, Re- successive continuent, sine Replicatione pag. 26. Spicil. Rom. torn. 5 : In Para- futare, iterare responsum, praesertim verborum. diso Replantata est.] in litigando. Charta ann. 1235. ex ScheT REPLICATDRA, 'AvaStrnXwacc, in Glqs| REPLASMARE, Reformare, regene- dis Praesidis de Mazaugues: Ut deinde sis Lat. Gr. et Graec. Lat. Reduplicatio, deffendere, figura Grammat. rare. Vetus Interpres S. Irensei lib. 3. possint agere vel experiri, TREPLISUM, Plicatura, Gall. Repli. cap. 18. num. 1. novae edit.: Quia enim Replicare et excipere et emptiones facere, non erat possibile, eum hominem qui se- et de calumnia jurare pro supradicto Ad calcem extract! ex Regestis Parlamel victus fuerat et elisus per inobedien- affari. Sententia arbitralis ann. 1274. ex menti Paris, pro Ballivo Atrebat. ann. tiam Replasmare et obtinere bravium iisdem Schedis : Dictus vero procurator 1381. habetur : Et erat signatum super victorias ; iterum autem impossibile erat, Replicabat. Arestum Parlamenti Paris. Replisum, Per judicium Curias. Jouvenet ut salutem perciperet, qui sub peccato 19. Junii ann. 1332. contra Scabinos et Sulli. ceciderat: utraque operatus est Filius, Atrebat.: Procuratore dictorum conjugum | REPLORARE. Gesta Trevirensium Verbum Dei exsistens, a Patre descendens Replicante et proponente in contrarium Archiepisc. apud Marten, torn. 4. Amet incarnatus, etc. plures rationes juris et facti. Occurrit in pliss. Collect, col. 243 : Incredibili lamen1 REPLATUM, f. Idem quod Complan- alio Aresto ann. 1341. apud Lobinell. tatione lugebat Luclferum injuste de coolo tum, Ager jure usufructuario ad plan- torn. 2. Histor. Britan. col. 486. et alibi. extrusum, quern volebat denuo Replorare in coelum. Vix dubito quin mendum sit tandas vineas certis cpnditionibus da- Vide Replicatio. tus. Inventarium Episcopatus Claro* 2. REPLICARE, Repetere, iterare. in hac voce, pro qua forte restituendum xx mont. fol. viu . XV : Petrus de Merdonia Ceremon. Rom. MS. fol. 23. v: In media est reportare. [* Ubi legendum puto domicellus tenebat in feudum a domino altaris vertit se ad populum et Replicat, Relocare. Vide in hac voce num. 2. Claromont. totum Replatum podii Mer- Dominus vobiscum. Vide Replicatio 2. [** Nihil mutandum p u t o ; Replorare donias et plura alia. REPLICARE AD SERVITIUM, in Edicto forte est Lamentationibus in coelum reducere. Replorat occurrit in Not. Tyr. * Gall. Replat, cujus vocis non unam Rotharis Regis Longob. tit. 88. | 4. notionem assignat Gotgravius in Glos- [ Roth. 218.] in Lege Longob. lib. 2. num. 223. Kopp. pro Iterum plorat. sariq, inter quas magis arridet Vallis tit. 12. 12. et eod. lib. tit. 18. | 3. T REPLUENS. Glqssae Isidori: Repluensigniflcatio. Inventar. Chart, castri de [** Aist. 3.] Ad Palatium Replicare, de tibus, exabundantibus. Legendum est, Refluentibus, exundantibus, ut quidam Jaucourt ex Charta ann. 1392. fol. 30. r: servo Palatii, tit. 9. | 3. [* Luitpr. 24. Perrin le voicturon pour son Replat, j. (4, 6.) ubi] Ad publicum Replicare, in volunt: et certe Rapluere pronrie foret obole. Legibus Luithprandi Reg. Longob. tit. rursum pluere; quia vero, inquit VosT REPLAUDERE, Repulsare. Glossae 19. 2. in Legib. Ratchis Regis tit. 5: sius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. si Lat. Graec.: Replaudo, 'AvTixpo-clw. Per- L* 2.] Astulphi Regis tit. 5. [*> 3.] etc. iterum iterumque pluat, redundant peram in Greeco-Latinis: 'Avuxpoirew, Vetus Judicatum in lib. 2. Chronic! S. aquae, dicitur Repluentibust exabundanMeplando. Vincentii de V u l t u r n o pag. 690 : Ut om- tibus, ut apud Papiam: Repluit, abundat. J REPLUM, Species mulieris, in Glossis REPLEGIARE, REPLEGIABILIS. Vide nes servi, qui subtracts erant qui ad Plegiua. ejus placitum venire noluissent, potesta- Isid. Suspicatur Vulcanius legendum * REPLEMENTUM, Abundantia, copia. tive eos apprehenderet, et in ipso servitio esse : Peplum, Species vestis muliebris. Memor. G. Cam. Comput. Paris, fol. 149. eos Replicaret, cum famulis, et filiis, et Vossius lib. 3. de Vitiis serm. cap. 42 : r. ad ann. 1410 : Magnum itnpedimentum rebus, etc. Infra : Vel in tpsius prsssentia Peplum, vestis muliebris. Martinius retiet Replementum erat pro armariis came- sic eos Replicaret in servitio de ipso Mo- net Replum, quod ordo alphabeticus ibi rarum inferiorum, in quibus dicti com- nasterio, etc. Ad servitium repetere, in sit observatus, Replumque sit operimenpoti reponi consueverant, etc. Legibus Wisigoth. tit. 7. 4. tum, quod vesti accornmodari potuit. REPLETOR. Schol. MSS. ad Juven. Deinde, ut Reicinium a Reicio, sic Re| 1. REPLICATIO, in veteri Vocabul. sat. 5. vers. 260. apud Maium in Glos- Jur. est exceptionis facias exclusio ; et sic plum a Repello ex eadem causa dici posar. novo : Structores, Repletores menses. est quasdam exceptio competens acton tuit. Emendat ipse : Replum , Vestis * REPLEVINA, Cautio ad redimendum contra exceptionem rei, et istam semper mulieris. [* Glossar. vet. ex Cod. reg. aliquid capt.um, fldejussio. Scacar. ann. opponit actor: et contra Replicationem 7613 : Replum, quod replet species mulie1282. ex Cod. reg. 4653. A : De nobilibus actoris datur duplicatio reo; et iterum ris , ne templum facere debuisset.] Normannias proponentibus, quod licet non contra duplicationem rei datur actori [**' Vide Forcellin. in hac voce. Confer haberent juatitiam spates placiti, tamen triplicatio : et sic in infinitum extendere Repti.] omnis Replevina nantorum captorum pro licet. Tabularium Calense pag. 139. ad 1 REPODIARE, REPODIATIO. Vide, Podium. querela mobilis vel cataili, absque in- ann. 1256 : Die assignata coram nobis questa, ad ipsos pertinebat; et quod super ad interloquendum super exceptionibus 1 REPffiNITENS, Poenitens, dolens, hoc servientes domini regis eisdem inju- ex parte dictarum monialium, et Replica- Gallis Repentant. Repcenitentem suscipe riam faciebant. Habito super hoc consilio, tionibus ex parte dicti magistri, etc. me, Domine, in veteri Antiphonario Eccl. concordatum fuit quod omnis Replevina Charta ann. 1273. apud Baluzium torn. S. Petri in Vaticano, Edit. Thomasii in omnibus casibua ad regem pertinebat. 2. Histor. Arvern. pag. 277 : Rationibus, Romse ann. 1686. col. cxv. [** Repoeniexceptionibus, cavillationibus, Replicatio- tens indulgentiam consecutus est , in Vide Plevina in Plegius. A. verbo * REPLEVIRE, Fidejubere, cautione nibus et defensionibus tarn juris quam Anastas. Mirac. SS. Cyri et Joh. apud facti. Statuta Montis regalis pag. 86: Maium in Spicil. torn. 3. pag. 416.] redimere aliquid captum, Gall. Cautionner. Charta Phil. Pule. ann. 1354. in 50. Insuper quia saspe dictum est supra, quod REPOFOCILIUM, Trefouel, in Glossar. Chartoph. reg. ch. 76 : Pro dictis autem etiam discussis, vel non discussis, excep- Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Vide Retrofrancheriis dictus Symon suique Iiseredes tionibus procedatur, ne processus causes focilium. tenentur, quando burqenses et gentes impediatur, statutum est, quod omnes 11. REPONDERARE, Tantumdem pendomini de Bellomonte Rogerii capti deti- exceptiones, Replicationes et triplicatio- dere, square, Gall. Contrepeser. Epistola nentur apud Conchas, ad sufficientem nes, dilatatorise, declinatorias, perempto- Soldani vEgyptii in Chronico Jqhannis citationem eosdem Replevire. Vide Reple- rias, etc. Sed haec sunt Jurisconsultis de Whethamstede pag. 409 : Pugillus sigiare in Plegius. familiaria. Glossae Lat. Grsec.: Replicacio, quidem plebis, nunquid latitudinem ma11. REPLICA, Analabum , armilausa, 'AvTtTtapaypaip^. Ali88 Graeco-Lat.: 'Avti- ris poterit obumbrare, et velut gutta roris scapulare monachorum, resticulas duss, a itapaypafri, Replicacio, proscripcio, Repli- minima ultra aquarum mullitudinem in replicandp dicta: Laurentio in Amal- catio, perscriptio. litore posita, virtutem exercitus noslri thea, et in Martinii Lexico : quod con1 REPHGATIO BENEFICII, Remunera- Reponderabit ? sule. Vide Analabus. tio, compensatio. Diploma ann. 1322. 1 2. REPONDERARE, Rependere. Sido-

132

REP

REP
decimse terrse illius sic cultae, et eadem consuetudine similiter uteretur villa de Meudonno in territorio et parochia de Clamardo. Tandem inter nos ad -quos special major decima de Clamardo et religiosos viros Abbatem et Conventum S. Germani de Pratis Paris, ad quos spectat major decima de Meudonno, fuit concorditer ordinatum, ita videlicet quod nos... supradictam consuetudinem remisimus... et quidquid nomine Reportagii in territorio de Meudonno percipiebamus... prsefatus vero Abbas et Conventus S. Germani prsefatae villas de Clamardo eandem consuetudinem remiserunt. ;: - Charta ann. 1499. in magn. Chartul. nig. Corb. fol. 75. v: Quotiencumque coloni.... de Villers le Bretonneulx coluerant aut colebant agros territoriorum de Folliaco et Albigniaco, jus quoddam, quod Reportagium dicebamus, pertinere (asserentes) ex segetibus, messibus et sementis crescentibus in dictis territoriis de Albigniaco et Folliaco ; quod quidem Reportagium dicebamus alienum diversumque a jure decimas. Vide Raportus 2. et Report us 3. 2. REPORTAGIUM, Dictum, sententia, arbitrium, Gallice Rapport. Charta Libertatum Villae Maceriarum ann. 1233 : Si aliquis casus emerserit, qui in ista Charta, et per istam Chartam determinari non valeat, idem casus ad usagium patrise per Reportagium Scabinorum firmiter tenebitur. 1 REPORTAMEN, Actio reportandi proprie, relatio. Epistola Abbatis S. Albini apud Johannem de Whethamstede in Chronico pag. 440 : Honesti enim viri est hohesta dicere, in aliis vero vel interpretari in melius, vel omnino tacere. Igitur vel omnino taceatis, vel in melius Reportamen faciatis; hoc est, in meliorem partem accipiatis, mitiorem in partem interpretamini, ut satis patet ipso contextu. T 1. REPORTARE, Causam judicandam referre, Gall. Raporter ; hinc Reportator, Gallis Raporteur, Eelator causaejudicandae. Lobinellus torn. 4. Hist. Paris, pag. 525. plura refert Aresta Parlamenti sic terminata : Reportatum per N. vel N. Reportavit, et in Regestis ejusd. Parlamenti passim, N. Reportator. Juxta primam hujusce supremi Senatus institutiqnem duplicis erant generis Consiliarii. Alii judicabant tantum, nunquam reportabant; alii reportabant solum, non judicabant : quod discrimen sustulit Philippus VI. Edicto ann. 1344. torn. 2. Ordinal. Reg. pag. 224. n. 9. ubi : Que tous Rapportent... car tous doivent estre Rapporteur et Jugeurs. 1 2. REPORTARE, Transcriber, cedere, dimittere. Charta Henrici II. Ducis Lotharingiaa ann. 1243. apud Mireeum torn. 1. pag. 116 : Noverit Univert-itas vestra, quod Gosuinus Miles, dictus Bock, totum feodum, quod de nobis tenebat in territorio de Heimicsem, in pratis, aquis, piscariis... ad opus Abbatis et Conventus de Loco S. Bernardi... qui ab ipso Gosuino prssfatum feodum, titulo emptionis, juste acquisierunt, in manus nostras quasi veri domini et superioris ipsius feodi Reportavit, atque justo modo werpivit, nihil sibi juris, nihil suis heredibus in dicto feodo, ad prassens vel in posterum, reservando. Hoc feudum Monasterio venditum, dicitur in manus superioris domini Reportatum seu dimissum quod nemini feudum tenenti licitum fueritillud alienare sine licentia domini feudalis. Liter33 Margaretae Flandrise Comitissae ann. 1250. quibus pacem componit inter Wal-

REP
terum Episc. Tornac. et Balduinura Comminii Dominum, apud eumd. Miraeum torn. 2. pag. 1233. col. 1 : Nos ambo (Balduinus et ejus filius) dictas justitias terrarum Episcopi... Reportavimus libere et absolute werpivimus et effestucavimus in manus illustns dominaz M. Flandriss et Hannonise Comitissae... Reportavimus et libere et absolute werpivimus et effestucavimus in manus dictse Z>. Comitissae, de consensu et voluntate ejusad opus dicli Episcopi et successorum ejus, patronatum Ecclesiae de Commines. Et col. 2 : Reportaverunt et in manus noslras libere et absolute dicti Balduinus Dominus de Commines et Balduinus filius ejus primogenitus werpiverunt et effestucaverunt, ad opus dicti Episcopi et successorum ejus, justitias dictarum terrarum Episcopi, etc. Vide Raportatio. * 3. REPORTARE, Restituere, emendare. Assis. apud Cadomum ann. 1234. ex Cod. reg. 4653. A : Judicatum fuit quod, sive veniret Robinus sive non, judicaretur quod dominus Jacobus Reportaret pro defeclibus Robini. * 4. REPORTARE SE, Gall. Se raporter, Deferre. Memor. D. Gam. Comput. Paris, fol. 150. r : Dictus presbyter refferebat et Reportabat se penitus.et omnino de dicta cedula et de toto facto ex eadem dependente, informationi super hocfactse. j REPORTATIO, Transcriptio, cessio, rei possessae dimissio, Gallis Transport. Cornelii Zantfliet Chronicon apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 414 : Eodetn anno (1421.) Johannes Conies Namurcensis pro certa summa pecunise vendidit Principi Philippo Dud Burgundise totum Comitaturn Namurcensem... ad quern juridice suscipiendurn et saisiendum missi sunt honorandi viri... in quorum manus facta est decenter Reportatio et effestucatio pra&dicti Comitatus mensis Junii die octava. Vide Raportatio. 1 REPORTATIONES, Commentationes,adnota'tiones. Testamentum Guillermi de Turre Canonici Claromont. ann. 1315. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 539 : Item lego ff. vetus meum et ff. novum, infortiatum, Codicem, Summam Asszonis et alias Reportationes et commenta super Corpus juris et Decretales meos Bernardo, etc. 1 REPORTATOR,-Gall. Raporteur, Relator causae judicandse. Vide Reportare 1. * REPORTATURA. Actio reportandi aliquid eo, unde fuerat allatum, Ital. Riportamento. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 70. ex Cod. reg. 4622. A : Item statutum est, quod fornarii de csetero habeant et habere possint pro coctura cujuslibet sextarii panis, portatura et Reportatura ipsius, tarn hyemali quam in aestate, denarios sex Vianensea. Vide Reportus 1. * REPORTORIUM SALIS, Salinum, Gall. Saliere. Lit. remiss, ann. 1362. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 93 : Quorum (hominum) unus salarias seu Reportoria salis de palea facere consueverat. Ubi legendum forsan Repositoria. Vide infra Repositorium 2. * REPORTUM, Relatio, expositio, Gall. Raport. Arest. ann. 1400. in Lib. 1. ordinal, artific. Paris, ex Cam. Comput. fol. 269. v : Tamquam magister dicti artificii (barbitonsorum) per decem annos et amplius, operatorium in dicta nostra villa et alibi tenendo publice et notorie, bene et fideliter exercuerat, in nostroque Caslello Parisiensi et alibi Reporta de periculum (1. periculo) vulneralorum, etc. REPORTUNUS. Gloss. Graeco-Lat. : SxeT^IOC, Importunus, Reportunus. Latino-Graecas.]

nius lib. 1. Epist. 4 : Reminiscaris, velle me tibi studii hujusce vicissitudinem Reponderare. Et lib. 5. Epist. 1 : Reponderatur tibi ex hoc consummatissima gloria. Adde lib. 9. Epist. 11. Claudius Mamert. lib. 3. cap. 15 : Pro falsitale veritatem alicui Raponderare. 1. REPORTAGIUM, Medietas decimae ; Reportage. Charta Theodorici Episc. Arabian, ann. 1150 ; Mater Ecclesia Ambianensis ex antiquo dignitatis suse privilegio obtinet medietatem decimne, quae vulgo dicitur Reportagium. Aliaejusdem anni 1172 : Cum prsedicti Monasterii fratres apud Flaisserolles commorantes Reportagium, medietatem videlicet decimal, quam Ambianensis Ecclesia de labore parochianorum suorum in territoriis Polivillse et Choisi agricolantium de antiquo obtinuerat, retinere attentassent. Charta ann. 1245. ex Tabulario S. Germani Pratensis: Ilia cujus esset major decima de Clamardo ratione praedictae consuetudinis sequens colonum suum haberet nomine Reportagii medietatem decimse terras illius sic cultae, etc. Charta G. Abbatis S. Florentii Salmuriensis ann. 1246. ex Tabulario S. Dionysii : Rations cujusdam consuetudinis, quae Reportagium sive Carrutagium vulgariter nuncupatur. Ita in alia Decani Paris, ejusd. anni Carturagium habetur ; [et melius, ni fallor, Carrucagium, in alia mox laudanda e M. Pastorali Eccles. Paris.] Alia anni 1166. in Tabulario Abbatiae S. Acheoli Dioecesis Amb. fol. 455 : Clamabamus siquidem inter nos invicem quasdam decimas per consuetudinem Reportagii. Et infra : Totam nihilominus decimam absque Reportagio possidebit. In eadem Charta : Nihil habebit Reportagii; sed tola ex integro decima ad jus et possessionem de Marcel deferetur, sicque manifestum et patens, quod neque Ecclesia de Marcel de curte de Bertencourt et culturis suis antiquis, neque Corbeiensis Ecclesia de omni territorio, quod ad jus et parochiam de Marcel pertinet, aliquid omnino reportabit. Charta ann. 1346. in M. Pastorali Eccl. Paris. lib. 23. ch. 95 : In locis illis duntaxat, quos coloni decimariae sive territorii nostri in eorum decimaria excolebant ratione cujusdam consuetudinis, quae Reporlagium sive Carrucagium vulgariter nuncupatur. Tabularium Altaeripae in Episcopatu Lingonensi ann. 1287 : Dictus Curatus illarn decimarn, quae debetur nomine Reportagii, accipict et habebit. Occurrit non semel in Tabulario S. Dionysii fol. 15. 16. 32. et in Tabulario S. Germani de Pratis fol. 103. [ut et in Tabulariis Compendiensi, et S.Medardi Suessionensis, etc.] JPF" Locum habebat Reportagium, cum ab hominibus seu colonis unius Ecclesiae agri excolebantur in vicino alterius Ecclesiae seu paroeciaa territorio ; tune enim medietatem decimae frugum ex iis agris nascentium percipere solebat prior Ecclesia, etiamsi nullum aliunde jus, nullam aliam in ea paroecia decimam habere consuevisset; hinc inter Ecclesias de Reportagiis dissidia. Hujus rei testis est Charta E. Prioris S. Martini de Campis ann. 1243. in Tabulario nostro Sangermanensi : Notum facimus, quod cum tails esset consuetudo inter villas de Meudonno et de Clamardo, quod si aliqua terra arabilis coleretur in territorio et parrochia de Meudonno per colonos et animalia commorantia in parochia de Clamardo, ille cujus esset major decima de Clamardo ratione praedictae consuetudinis, sequens colonum suum, haberet nomine Reportagii medietatem

REP

REP

REP

133

T 1. REPORTUS, Italis Riporto, Relatio, reponebantur, ad mensam, apud Pliactio reportantis aliquid eo, unde fue- nium, Petronium, eutndemque in Fragrat allatum. Statuta Avenion. lib. 1. mentis pag. 9. 11. 31. 46. quod Composrubr. 25. art. 2 : Mplendinarius pro portu tile vocat Ennodius Epigr. 22. et Reportu cujuslibet salmatas grani vel j REPOSITORIUM, Id omne in quo alifarinse, tarn infra civitatem quam extra, quid reponitur. Perpetuus Turon. Episc. mercedem unius solidi Turon. tantum saec. 5. in suo Testamento legat Amalaconsequatur. rio presbytero capsuldm communem unam * 2. REPORTUS, Relatio, renunciatio, de serico, item pensteriurn et columbam Gall. Raport. Ordinal. Phil. V. ann. ad Repositorium ; id est, columbam ad 1319. in Reg. 58. Chartoph. reg. fol. 27. reponendam sacrosanctam Eucharisv : Si quis in dicta villa contra deffensas, tiam, ut probat Mabillonius lib. 1. de vel ordinationes seu banna noctis facial Liturgia Gallic, cap. 9. num. 13. Breaut committal, ille de servientibus, qui viarium divisionis tbesaurorum Garoli hoc curias reportabit, habebit sex denarios M. ann. 811 : Harum divisionum... unaquaeque ab altera sequestrata, semotim in pro Reporto. * 3. REPORTUS, Jus percipiendi me- suo Repoaitorio cum superscriptione cividietatem decimae ex agris, quos homi- tatis ad quam perferenda est, recondita nes alterius paroeciae colunt, nostris jacet. S. Bernardus de Cqnversione ad etiam Rapport. Vide supra Raportus 2. Glericos cap. 3 : In illud siquidem (praArest. ann. 1354. 17. Jan. in vol. 4. ares- vae conscientiae) Repositorium, velut in tor, parlam. Paris. : Cum Us mota fuis- sentinam aliquam, tota decurrit abomiset... in casu novitatis ratione medietatis natio et immunditia defluxit. Computus decimarum ad causam Reporti certarum ann. 1244. MS. Bibl. Regiee : De quodam terrarum et vinearwn, etc. Vide Repor- Repositorio ad nebulas v. s. Statuta Eccl. Nannet. ann. 1365. apud. Marten, torn. tagium 1. 1 1. REPOSARE, Quiescere, nostris Re- 4. Anecdot. col. 930. et Statuta Eccl. Meld. eod. ann. torn. 2. Histor. ejusd. poser. Vide in Repausare2. * 2. REPOSARE, Desistere, cessare. Eccl. pag. 508 : Item, quod duae sint cuppas, seu duo Repositoria, unum videlicet Sent, arbitr. ann. 1500 : Taliter quod non potest ipsa aqua ire per bialeriam quod pro hostiis conservandis remaneat, dicti Glaudii Lamberti, adeo et in tan- alterum quod ad infirmos deferatur. Intum, quod dictum marlinetum dicti Lam- ventarium Eccl. Aniciensis ann. 1444: berti se Reposat, et non potest in eodem Item, quoddam estoy corporalium de operari. panno nigro Damacii. Item, quoddam Repositorium corporalium de veluto ni| REPOSCERE, Latinis notum pro Repetere. De magistro, qui discipulos dic- gro. Ubi Estoy (nostris Etui, Theca) et tata reddere jubet, dixit Terentiarms Repositorium idem sonant. Charta Petri Maurus de Carmine Anacreontio Cho- Noviom. Episc. ann. 1412 : Inmedio parriambico : Tu genus hoc memento red- tis dicti cimiterii pro cimiterio remanenlis fiat una crux honesta, et prope ipsam dere, cum Reposcam. T REPOSCONES, Flagitatores, qui conti- aliquod Repositorium conveniens ad renuo convitio debitum reposcunt, Lauren- ponendum ossa seu reliquias deffunctotio in Amalthea. Ammianus lib. 22. sub rum, quas reperientur in parte dicti cimifinem : Homines autem JSgyptii pleri- terii. Acta B. Andreaa pueri, torn. 3. Juque... sunt... Reposcones acerrimi. Vox lii pag. 464 : Reportatus rursum est theest non inelegans, judice -Vossio lib. 3. saurus (id est, corpus sacrum) ad ecclede Vitiis serm. cap. 42. sed dici non po- siam S. Apostoli Andreas in Rinn, non test, num Lucillius, vel alius veterum, amplius in cosmelerio, sed in Repositorio, usurpet; an demum inventa, Latinitate quod in templi pariete hunc in finem studio fuerat excavatum, recludendus. Ubi collabente. REPOSITARIUS, [Idem quod Reposta- Repositorium idem est quod Sepulcrum. rius, Thesaurarius.J Vide Salmedina in [** Eodem sensu apud Jul. Valer. de rebus Alex. M. lib. 3. cap. 95. ed. Mai. Zavalmedina. 1 1. REPOSITIO, Quies, Gall. Repos. Vide Repositum 3.] Synodus Valentina Monasterium B. Marias de bona Reposi- ann. 1581. torn. 4. Goncil. Hisp. pag. tions in oppido S. Salvii, vulgo Notre 288 : Rector et clerus intra ipsum EccleDame de bon Repos, apud Stephanotium sias archivum, Repositorium unum confitorn. 1. Antiq. Benedict, in Vasconia dant, cum tot scriniolis sive cellulis, quot in ilia Ecclesia beneficia fuerint: in quo MSS. pag. 286. 1 2.'REPOSITIO, Locus ubi quid repo- acta omnia et instrumenta ad beneficium nitur. Palladius.lib. 1. de Re Rustica spectantia in posterum recondantur, ita cap. 32 : Repositiones faeni, ligni, canna- ut singulas cellules singulis beneficiis derum, nihil refert, in qua pane fiant, putentur. Vide mox Repositum 1. 8 Pro vase Eucharistico, vulgo Ciboire, dummodo siccas sint. * 3. REPOSITIO, Deditio, Gall. Reddi- occurrit in Invent. S. Gapel. Paris, ann. tion. Charta ann. 1489. 11. Febr. in Lib. 1376. ex Bibl. reg. : Item quoddam Reporub. S. Vulfr. Abbavil. fol. 167. r : sitorium, sive Cyboire Gallice, quod supra Paulo post reductionem seu Repositionem majus altare est appensum, in quo est dictse villas Abbatisvillae, post mortem Ka- quasdam cupa auri, ubi reconditum est roli ducts Burgondorum, in manibus su- sanctum Sacramentum. Aliud Gallicum ibid. : Item un cyboire pendant sur le premi domini nostri reg is, etc. *4. REPOSITIO, Dilatio in re judicia- grant autel, ouquel repose le tres-saint ria, Gall. Delay. Stat. Gasimiri III. ann. Sacrement. Annal. Trenorch. ad ann. 1447. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 157 : circ. 1562. inter Probat. ult. Hist, ejusd. Item decernimus quod omnes terminorum pag. 290': Allerent (les Heretiques) jusRepositiones seu dilationes inutiles cas- qu'd I'insolente impiete de briser le Reposentur et minorentur ; nam Repositio et sitoire, ou estoit le precieux Corps de N. dilatio terminorum, si fieri debet, aliter 5. J. C. non fiat, nisi vera infirmitate allegata. * Pro Armario, maxime in quo sacra ** REPOSITIONIS FESTUM, Dominica repohuntur, nostris etiam Repositoire, septuagesimae, qua Alleluia deponitur. in Stat. eccl. Tull. MSS. ann. 1497. fol. Vide supra in Alleluia. 17. r : Mox incensat reliquias beati AmoREPOSITORIUM, Discus major, in quo nis existentes in Repositorio. Lit. remiss, "variae simul lances componebantur ac ann. 1479. in Reg. 206. Chartoph. reg. ch.

259 : La suppliant rompit ung aulmoire ou Repositoire, et en icelle print ung calice. * REPOSITORTUM APIUM, Alvearium, Gall. Ruche d'abeilles. Lit. remiss, ann. 1366. in Reg. 98. Chartoph. reg. ch. 680 : Unum vissellum seu Repositorium apium, et unamgerbarn seu javellam porrorum... furatus fuit dictus exponens. * Hinc Repos, pro Berceau, Cunabula, in Lit. remiss, ann. 1448. ex Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 587 : Le barseau ou Repos pour y couchier icellui enfant. Frpissart. vol. 2. cap. 103 : Les Gandois... trouverent le Repoz, ou le comte avoit este mis d'enfance, et le depecerent piece a piece. VA.SA. REPOSTORIA, In quibus quid reponitur. Papias : Vasa Repostoria, area, gazopkylacium, cibutum, loculus, scrinia, etc. Ordericus Vitalis lib. 13. pag. 898 : Tonnas falerni plenas, aliaque vasa Repostoria cum multis speciebus ex pretiosis opibus de suis locis transtulerunt. Vide Salmasium in Observationibus ad Jus Atticum et Romanum pag. 451. [** Et Forcellin. in voce Repositorium.] REPOSTORIUM SA.NGTIUS, ^rarium, vel potius Oimeliarchium, apud Gapitolinum in Antonino Philos. Glossae Basilica? : 'PeuoirtTopcoufji, 7iapa0v)xaptov. 1. REPOSITUM, Fiscus. Testamentum Sancii I. Reg. Portugalliae 33ra 1217. apud Brandaonem torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 260 : Castera omnia de meo Reposito dentur leprosis Colimbrias. Infra Repositorium scribitur. [** Codicil. Sancii I. ann. 1188. apud S. Rosa de Viterbo in Elucidarii torn. 2. pag. 285. voce Repositio : Totum Repositum, tarn pannus, quam vasa argentea et scutellas, et culiares, et quidquid in Reposito est, et pannos quos habeo in S. Cruce taliados et per taliare, dent per albergarias pauperes mei regni. Unde discas Repositum esse locum, ubi instrumenta coenatoria reponuntur.] REPOSTARIUS, Thesaurarius. Repostarius major, in Charta aerae 1316. apud eumdem Brandaonem torn. 5. ejusd. Monarch, pag. 304. Vide Zavalmedina. 1 2. REPOSITUM, Secret!or camera. Leges Palatinse Jacobi II. Regis Majoric. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. xi : Per officiales Repositi bene fiant ilia injuncta eorum officiis, quas ad servitia palatii diriguntur. Et pag. XL : In nostro Reposito sint duse personas, quas excupatores nominentur, ipsi enim tarn cameras nostras qvut,m palatia scobare et mundare teneantur. 1 3. REPOSITUM, Sepulcrum. Bulla Leonis IX. PP. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. 671 : Ejus cadaver in quodam Reposito in ecclesia Fratrum Prasdicatorum... detulerat tumulatum. Vide Repositorium. 1 REPOSITURA, Repositio, seu actio reponendi. Vita B. Notkeri Balbuli, torn. 1. Aprilis pag. 582 : Erat Romas instrumentum quoddam ex theca ad Reposituram antiphonarii authentici. REPOSITUS, Secretus, arcanus. Will. Malmesburiensis lib. 4. Histor. Angl. cap. 2 : Illud Repositius praepositum non ita vulgabatur, etc. Robertus Bourronus MS. in Merlino: Elle me creanta que elle s'en partiroit en Repost de son pere. Hugo Plagon Gallicus interpres MS. W. Tyrii lib. 6. cap. 7 : Delitescentes, Reponnoient. Lib. 12. cap. 4 : In prasdictis latebant insidiis... Pour ce firent Repostailles et esmouchemens. [Des Fontaines cap. 20. num. 3 : Tu edifias par force en ma terre ou en Repost, id est,' Clanculum.,

434

REP

REP

REP

cies. Instr. ann. 1485. torn. 5. Sept. pag. gessit Salmasius de modousurarum pag. 736. col. 2 : Qui locus, ut ne inreverenter 554. et seqq. Constitut. Siculas lib. 1. tit. tractaretur, slabat coopertus cum, quodam 8 : Ut nullus aucloritate propria de injuSe sont dedens li temple mis... panno lanse, vulgo nuncupato Repostero riis et excessibus factis, vel faciendis in Ces out les Repostals garnis. posterum se debeat vindicare, nee Prxsavel Razel. | REPOSTORIA VASA. Vide Reposito- lias seu Reprsesalias facer e, vel guerram Le Roman de Ron MS. :' rium. in regno movere. Petrus de Vineis lib. 5. N'est chose si Reposle qui ne soil reveled, ** REPOSTULATIO, Repetitio, ut res Epist. 24 : Propt.er quod, licet frivolam Ne euvre tant oscure qui ne suit demonstre'e. mea ad me redeat; in chart, ann. 1378. occasionem assumens, de bonis ipsorum Observat Thomasserius in suo ad Bello- apud Haltaus. in Glossar. German, voce Tudertinorum Reprsesalias te velle facere manerium Glossario, Repost, et Repo- Ruck-forderung, col. 1561. comminaris. Et lib. eodem, Epistolae 48. naille in antiqua Decretalium InterpreT REPOTIA, Vox Latinis nota, quam titulus ita concipitur: Concedit licentiam tation^ pro electione clandestina vulgo quidam e recentioribus transtuleruntad quibusdam mercatoribus faciendi Pr&saaccipi.] convivia, quae in nonnullis religiosis lias contra rebelles, qui eos disrobaverunt. * Unde Reponle maladie, in Ohron. S. Ordinibus celebrantur recurrente pro- Concilium Avenionense ann. 1279. cap. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. fessionis die, anno praesertim quinqua- 2 : Si contingat vel homines vel res quas225. Rebot, in Stat. Joan. III. ducis Brit, gesimo, quem Jubilseum vocant. Statuta hbet, animalia quasvis Ecclesiarum, sive torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1165 : En Ernesti Bavari Archiep. Colon, ann. personarum Ecclesiasticarum.... abduci lieu Rebot et encute, etc, A verbo Repoinre 1605. in Instrum. tomi 2. novae Gall. per aliquos aut aliquas in prsedictam sive et Reponre, Occultare, delitescere, in Christ, col. 162 : Nee in esculentis aut pignorationem aut Reprsesaliam, etc. iisdsm Chron. pag. 170 : II (Remi) se poculentis nnvi aliqui in monasteries fConcilium Paris, ann. 1314. apud Marpresenta hardiement devant sa face, qui sumptus fiant, ullave Repotia aut anni- ten, torn. 7. Ampliss. Collect, col. 302 : un poi devant ce se Reponnoit, ne ne s'o- versaria professionis convivia. Et si pignorationes quas vulgaris elocutio soit monstrer devant li (le Roy). Lit. ann. * REPOX, Praestationis species, vel Reprsesalias nominat, in quibus alius pro 1315. torn. 1. Ordinal, reg. Franc, pag. idem f. quod supra Reportus 3. Charta alio prsegravatur, tamquam graves legibus 107 : Celui qui Repaint le froment, etc. Guill. dom. Salionis ann. 1281. in Ghar- et sequitati naturali contraries, civili sint Ubi Latinum habet : Qui abscondit fru- tul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. constitutione prohibits^, etc. Adde Regimentum, etc. Repondre, in Lit. remiss. 19. r : Tria jornalia sunt in valore octo mina Paduae ad ann. 1302. torn. 8. Muann. 1397. ex Reg. 151. Chartoph. reg. eminarum bladi per medium annui red- ratorii col. 427. Chronicon Jacobi Malch. 259 : Lesquelles chases... elle porta ditus, exceplo le Repox. Infra : Tredecim vecii torn. 14. ejusd. Murator. col. 959. quse tenet de partagio, Privilegium Universitatis Lovan. ann. mucier et Repondre ou feurre d'un lit. jornalia terras 1426. apud Martenium torn. 1. Anecdot. Occurrit etiam in Chron. S. Dion. ibid, excepto annuatim le Repox. pag. 185. Reposer, eodem sensu, in Lit. T REPPARIUM, REPPERIUM. Vide Re- col. 1768. etc.] De Repraesaliis, consule parium. Epist. 12. Friderici II. Imp. ex iis, quas remiss, ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 413 : Icellui Jehan cacheement s'estoit enferme * REPPAYRIUM. Vide supra Repa- edidit Freherus torn. 1. Rerum Germanic. Bartholum in Tractat.de Repraesal. et Repose en une petite sienne maison. rium. 1 REPPAYSUTA, Idem quod supra Re- Guidonem PapaeDecis. 32.33. Chopinum Repus, Abditus, in aliis ann. 1406. ex Reg. 161. ch. 190 : Jehan Pichon, qui es- peysata, Pastus, a Francico Repaitre, lib. 3. de Doman. tit. 25. Bretium lib. de toit mussie et Repus derriere un buisson, Pascere. Computus Johannis Humberti Superioritate Regis cap. 17. etc. Literaetc. Inde En repast, repostement, etc. sub Guigone Dalph. ann. 1328. ex Sche- rum verp repraesaliae formulam exaravit Clanculum, occulte. Lit. remiss, ann. dis D. Lancelot : Item tradidit Johanni Rollandinus in summa Notariae cap. 9. 1407. in Reg. 161. ch. 285 : Comme le Viconis dicta die pro Reppaysuta equorum part. 2. extrem. [Vide voces Marcha pag. 279. et 280. Pignorantia et Reprensalise.] suppliant eust par maniere furtive et en dicti dotnini Dalphini, in. sol. j REPPUS, Italis Reffo, Gallis Fil, Fi- p* Pfefflnger. ad Vitriarium lib.3. tit. 3. Repost pris et emporte, etc. Ne en Repost, ne en appert, in Ch. ann. 1306. ex Tabul. lum. Statuta Placentiae lib. 6. fol. 80. I 6. et Murator. dissert. 55. in Antiq. Ital. Carnot. En Requoi ne en appert, eadem v : Sartores de drapis non possint acci- torn. 4.] * REPR^ESENTALIA, Eodem intellectu. acceptione, in Ch. ann. 1317. ex Reg. 61. pere de taliando et cusendo... videlicet de ch. 155. En Recoy ne en appert, in Lit. aliquo gonello drappi integri... ab homine Charta ann. 1282. apud Murator. torn. 4. cum suo Reppo sartoris albo et endego.... Antiq. Ital. med. aevi col. 749 : Unde ann. 1354. torn. 4. Ordinat. pag. 301. Lit. remiss, ann. 1373. in Reg. 105. ch. 139 : ultra in. sol. et vi. d. Et fol. 81. recto : prsedicti vicedomini fecerunt cassare et Lequel Perrins prins Repostement trois Item de aliquo guernimento de biseto mortificare omnes pignorationes et Reprsevaisseaulxou plus d'estaing.Repontement, vel albasio ab homine cum suo Reppo sentalia, quas haberent homines Venetias in Chron. S. Dion. ibid. pag. 199. Res- sartoris albo et endegho ultra n. d. super commune et contra commune et hoponnemuent, male pro Responnaument, Alium locum vide in Repediatura et mines Mutinse, taliter quod amodo inanin Stat. ann. 1359. torn. 3. Ordinat. pag. Repum. [** Confer Graff. Thesaur. Ling. tea sint nullius valentise. et vigoris. Dantes 373. art. 3. Repuntement, in Lit. remiss, Franc, torn. 2. col. 495. voce Reif, Funis, eisdem et omnibus aliis hominibus de Milann. 1390. ex Reg. 138. ch. 171. Repuse- lora.] tina licentiam ire et redire cum suis merment, in Lit. ann. 1409. torn. 9. Ordinat. "REPR^ENSALIA, Jus recipiendi, quod cimoniis et sine, absque impedimenta pag. 438. Hinc Repoistaille et Repoustaille, cuipiam per vim ablatum fuerit, idem aliquo pro illis pignorationibus et ReprseLatebra. Chron. S. Dion. ibid. pag. 183 : quod Repr&salise. Vide in hac voce. Stat. sentaliis, salva jurisdictione communis En diverges parties fuioient, li un aloient synod, eccl. Castrens. ann. 1358. part. 2. Venetiarum utique et lionore. a gar ant es viles et es Repoustailles des cap. 21. ex Cod. reg. 1592. A : Item uni1 REPR&SENTANEUS, Qui repraesentat, bois. Et pag. 245 : A I'abbe pria que il le versitas, quae concedit vel extendit Re- exhibet. Reprsesentanese potestatis re&receut en aucune Repoistaille lui et ses prseensalia sive marchas, contra perso- pectu aliquid facere, apud Tertullianum serjans. Repoistail, pro Receptaculum, nas ecclesiasticas vel bona ipsorum, nisi Apolog. cap. 27. perfugium, vulgo Refuge, azyle, apud hoc revocaverint infra mensem, ipso jure REPR!SENTARE, Exhibere, sistere aliGuignevil. in Peregr. hum. gener. MS. est interdicta. Vide mox Repressalse. quem. Lex Ripuariorum tit. 31. |2: Quod ubi Deum alloquitur: REPRSALI, Jus recipiendi, quod si eum Reprsesentaverit, tale damnum incuipiam per vim ablatum fuerit, a voce currat, quale, etc. [Reprsesentare se, apud Fai moi de toi un esconsail, Gallica Reprendre ; [nostris Represailles, Gregorium Mon. in Chronico Farfensi, Un abril et un Repostail. Italis Rappresaglia et Ripresaglia. Alias torn. 2. Muratorii part. 2. col. 636.] Oc* Inde etiam accersenda videtur vox originationes affert Vossius lib. 3. de currit non semel apud Scriptores aevi Repoter^ pro Mentiri, quasi veritatem Vitiis serm. cap. 42. quem, si opus est, inferioris. Vide Prsesentare. abscondere. Lit. remiss, ann. 1462. in consule.] Auctor Breviloqui: Reprsesalia * REPR^ESENTARI, f. Sermonem haReg. 198. Chartoph. reg. ch. 332 : Tu en est potestas pignerandi contra quemlibet bere ad populum. Charta ann. 1142. Repotes, qui est a dire, Tu as menti. de terra debitoris data creditori pro inju- torn. 4. Cod. Ital. diplom. col. 1543: Haud scio an ab eodem fonte derivetur riis et damnis. Idem : Reprassalise dicun- Ipsa scholarum processio debet proftcisci Repotisser, quod Occitanis Contemnere, tur, quando aliquis oriundusdeuna terra usque ad ripam S. Marci de Brolio, et aspernari sonat. Lit. remiss, ann. spoliatur,vel damnificatur ab alio oriundo ibi Reprsesentart.... Scholse eant ad Re1450. in Reg. 185. ch. 48 : Tu me Re- ab alia terra, vel etiam si non debitum prsesentandum ecclesise S. Mariss Forpotisses, qui vault a dire, Comme tu me solverit ei; tune enim datur potestas isti mosse. spoliato, quod ei satisfaciat contra quemravalles. 11. REPR^ESENTATIO, Corporis forma, ^REPOSTARIUS, Thesaurarius. Vide libet in terra ilia, unde est spoliator vel species. Vita B. Coletae, torn. 1. Martii Repositum 1. debitor. 'AvSpoXYi^'.?, Graecis, Latinis Cla- pag. 591: Juvencula pulchrse Reprsesenta* REPOSTERO, Tapetis seu panni spe- rigalio, de quibus vocibus multa con- tionis et dulcissimss modestise. Morum occulte. Le Roman de la guerre de Troyes MS. :

REP
paternorum Reprsesentatio, id est, Imago, imitatio, in Epistola S. Odilonis Abb. torn. 3. Cone. Hispan. pag. 187 : Reprsesentatio passionis et mortis Christi in tragoediis, in Regiminibus Paduse, apud Muratorium torn. 8. col. 375. Has repraesentationes improbant Patres Synodi Hispal. ann. 1512. torn. 4. Concil.Hispan. pag. 11. * 2. REPR-ffiSENTATIO, Hpnorarius tumulus, Gall. Representation. Obituar. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5191. fol. 88. v : Percipit fabrica decem solidos in quolibet anniversario, pro Representations corporis dicti defuncti, quse debet fieri in choro in dictis anniversariis, ponendo unum pannum, ut consuetum est fieri in aliquibus anniversariis. 1 REPR^ESENTATIVUS, Qui repraesentat, ostendit, exhibet. Epistola Johannis de Mpnsteriolo apud Marten, torn. 2. Ampliss. Collect, col. 1417 : Moxque Agrippinam pervenimus, quse vulgo Colonia vocitatur, civitas profecto amplissima et ingentis honorificentise... et... magnificentise Reprsesentativa. 1 REPR^SENTATOR, Qui repraesentat, exhibet, imago est. Filius Reprsesentator Patris, Tertulliano adv. Praxeam cap. 24. Concilium in Hispania celebratum ann. 1215. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 169: Prsecipimus ne quis promoveatur in subdiaconum, diaconum vel presbyterum, nisi habeat competens... beneficium... et qui aliter ordinaverit, competenter provideat eidem in necessariis, vel a Reprsesentatore ipsius, ordinato facial provideri, donee ei competens beneficium fuerit assignatum. Ubi Reprsesentator em eum esse puto, qui aliquem praesentavit ordinandum. * REPR.ffiSSAL.ffi, ut supra Reprseensalia. Stat. synod, eccl. Burdeg. ann. 1359. ex Cod. reg. 1590: Decimus nonus (casus) est, qui concedunt Reprsessalas contra personas ecclesiasticas. Vide Reprensalise. 1 REPR.ffiSTARE, Prsestare, exhibere, tradere. Paulus JC. lib. 19. Dig. tit. 1. leg. 47 : Lucius Titius accepta pecunia ad materias vendendas sub pcena certa, ita ut, si non integras Reprsestaverit intra statuta tempora,poena conveniatur,partim datis materiis decessit, etc. Rursum OCcurrit eadem notione lib. 36. tit. 1, leg. 22. sed alia superius in Prsestare. 1 REPREHENSIBILITER, Male, perperam, sic ut reprehendi mereatur. Rufinus in Apologia pro Origene : Tertulliani libellum de Trinitate Reprehensibiliter scnptum inserentes. Magis Latine postea dixit : Fidei, quse a Tertulliano non recte scripta est. 1 REPRENSALIJE, Idem quod Reprsesalise, Gall. Represailles. Statuta Ecclesiarum Cadurc. R.uthen. et Tutel. apud Marten, torn. 4. Aneedot. col. 744 : Item, persona singularis ipso facto excpmmunicata est et universitas interdicta, quse concedit Reprensahas sive marchas, id est, pignorantias fieri contra personas ecclesiasticas, vel bona ipsarum, nisi concessionem hujusmodi revocaverint infra mensem. Eadem fere repetuntur ibid, col. 756. 1 REPREYSALLLE, Eadem significatione. Privilegia Studentibus in Studio Gratianopolitano concessa per Dalphinum ann. 1339. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 412. col. 2 : Venienles ad dictum Studium, commorantes ibidem et recedentes ab ipso, pro aliqua guerra, pignoratione seu Repreysalliis, non possint capi, pignorari vel quovis modo delinen.

REP

REP

135

1 REPRESSIVUS, Qui vim habet repri- beratio. Invent. Chart, reg. ann. 1482. mendi. Petrus Blesensis Epist. 43 : Quia fol. 151. v : Quatuor aliee litterse simul cum morbus in augmento est, nondum annexes, quarum tres sunt sigillatse sigillo est purgalione utendum ; usus sum Re- Yolendis comilissse Barri, super accordo pressivis (supple remediis) oleumque vio- facto inter earn et dominum de Longalaceum super cor et hepar et fronti cjus valle, cum suis fautoribus et adhserentiapposui. bus, ratione recuperationis seu Reprisise * REPRETIARE , ^Estimare, pretium ipsius comitissse, quse evaserat ex carceimponere. Charta ann. 1313. in Lib. rub. ribus templi Parisiensis, in quibus detiCam. Comput. Paris, fol. 400. r : Reper- nebatur captiva de mandato reg is. Vide tum fuit superficiem dictorum boscorum Rescussa. per dictos gruerios, vocatis secum servien* REPRISIO FEUDI, Reprise de fief, in tibus forestse nostrse Rise et quampluribus Consuet. Nivern. cap. 4. et Tree. art. 18. c aliis fidedignis, fuisse Repreliatam vj . Homagium seu servitium feudale; quo xxviij. lib. v. sol. bonorum et fortium par- praestito, vassallus feudum a domino vorum Turonensium. recipit : unde Reprisire, illud praestare ; 1 REPREYSSALLLE. Vide in Repren- quo sensu Reprendre nude dixerunt, ut saliae. legitur in Chartul. S. Benigni Divion.: * REPRIMARE, Priorem statum resti- Ce sont les personnes notaubles et seculatuere, idem quod Repriorare, quomodo res, qui furent presens a Dijon le 17. jour etiam legendum conjectant docti Edito- du mois de May Van 1350. quant messire res ad Vitam S. Facund. torn. 6. Aug. Jehan de France due de Normendie, a pag.**482. col. 2 : Vivente beato papa Gre- cause dou bail de Philippe due de Bourgorio reformata (civitas Tadinum) et gogne meindre d'aage, Reprist de frere episcopatus in ea, et per annos trecentos Pierre abbe de S. Benigne de Dijon. Italici Reprimassent et restaurassent ter- Charta Joan, de Vergeio ann. 1297. in ras, etc. Vide Repriorare. Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. REPRIORARE, Ad priorem, seu pristi- fol. 27. v : In qua Reprisione prsemisnum statum reducere. Alvarus in Vita sorum (feodorum) de now sic facta per S. Eulogii Presb. et Mart. num. 10 : me, interfuerunt testes inferius nominati. Fracta consolidans, inusitata restaurans, Et fol. 28. r: Item recognovi et recognosco antiqua Repriorans, neglecla renovans. me tenere ab episcopo prsedicto suisque Idem in Epist.ad eumdem S.Eulogium: successoribus, nomine dictse ecclesise LinRepriorasti, mi domine, emolumenta prio- gonensis, in augmenlationem feodi mei, rum, etc. ea, quse recepi et Reprisivi a gardianis, ^REPRISA, Deductio ex proventibus sede vacante, nomine episcopatus Lingoalicujus prapdii, pro solvendis pensita- nensis. Recognovit dom. R. se Reprisisse tionibus, quibus obnoxium esse potest, et se lenere in feodum, in Ch. ann. 1259. quacumque ex causa. Charta ann. 1289. ibid. fol. 142. r. Vide Relevare feudum apud Kennettum Antiquit. Ambrosden. et supra Reprisia 1. pag. 314 : Capitale messuagium valet per | REPROBABILIS, Reprobandus, rejiannum cum tola inclausa n. sol. el non plus, salva Reprisa domorum et aliarum ciendus, apud vet. Irenaei Interpretem officinarum. Charta Edwardi II. Regis lib. 4. cap. 33. n. 1. novae edit, et JoAngl. ann. 1308. apud Rymerum torn. 3. hannem Sarisber. lib. 7. Polycratici pag. 80. col. 1 : Totam terram nostrum cap. 20. * REPROBARE, Exprobrare, Gall, alias Ponlivi et Monstroll. cum omnibus exitibus et proficuis de prsedicta terra, ultra ratio- Reprouver, pro hodierno Reprocher. Lit. remiss, ann. 1357. in Reg. 89. Chartoph. nabiles Reprisas ejusdem, provenientibus, quamdiu nobis placuerit, eidem Consorti reg. eh. 34 : Prgediclus Fromage dixit et nostras, pro expensis hujusmodi, commit- Reprobavit prsefato des Poulies, quod ipse tendam duximus et assignandam. Alia non erat nisi quidam assidator scotorum, Henrici VIII. ann. 1511. apud eumd. etc. Aliae ann. 1362. in Reg. 93. ch. 74 : Rymer. torn. 13. pag. 310. col. 2 : Conce- Cum Guillelmus Madonees Mathseo Voudimus prsedictis mine Abbati et Conventui lart plura verba conlumeliosa dixisset, et eorum successoribus, quod ipsi terras, dicendo et Reprobando sibi contra verum tenementa, et redditus annul valoris qua- inter csetera, quod ipse erat unus garcio draginta librarum, ultra Reprisas, quse leprosus. Villehard. paragr.!89:JVep/aise de nobis seu de quocumque aho tenentur dam le Dieu que james me soit Reprove in capite, adquirere ac aliis mediis et mo- que je fuye de camp et laisse I'empereor. dis, quibus melius scierint, sibi et succes- Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 114. ch. soribus suis in suos proprios usus pro per- 80 : Icelle Colete comme femme de legiere petuo possidenda , optinere possint et volente et furibonde,.... pour ce que ledit valeant. Vide Thomam Blount in Nomo- Michaut.... lui Reprouvoit sa vie deshoneste, etc. Hinc Reprovier, pro Reprolexico v. Reprises. | REPRISAL!^, Reprisals, vel Reprisals,bandus, damnandus. in Vitis Patrum ut habet Thomas Blount in Nomolexico, MSS. : nostris Represailles, idem quod ReprseFille moult a fait grant annul salise, de quibus supra. Et lait Reprovier et hontage, * 1. REPRISIA, Pensio annua. Stat. Que enchainte ies par songnentage. ordin. Cisterc. ann. 1308. ex Cod. MS. S. Jacobi Leod. cap. 5 : Duxit generale ca- Vide mox Reprobrium. * Reprovier praeterea et Reprouver, nopitulum ordinandum, quod in omnibus abbatiis ordinis sint duo aut unus bursarii stris olim idem quod nunc Proverbe, deputati, qui Reprisias, reditus sive pro- Proverbium. Poem. reg. Navar. torn. 2. ventus ipsius abbatiss recipiant et custo- pag. 32 : diant, atque tractent. Charta ann. 1273. Ke bien save"s, ja n'iert, en Reprovier, ex Chartul. Campan. fol. 449. col. 2 : D'orgellex cuer, bone cangons cantee. Omne illud quod dictus Haetus poterat habere in vesturis, ventis, Reprinses, etc. Phil. Mouskes : Ubi Reprinse, idem yidetur quod RacheLi vilaias en Reprouver dist: tum et Relevium. Vide in his vocibus, Tant grate cieure, que mal gist. Glossar. Jur. Gall. v. Reprise de fiefet mox Reprisio. T REPROBATIGIUS, Idem quod Repro* 2. REPRISIA, Recuperatio, capti li- babilis. Glossae Lat. Grsac. : Reprobati-

A 36

REP

REP
REPROMISSA, Dos, quae mulieri repromittitur, nostris Reprise et conventions. Statuta Venetqr. ann. 1242. lib. 1. cap. 31 : De breviariis mulierum vadimonium comprobandi de sua Repromissa, etc. Cap. 39 : Chartula, quam fecit aliqua mulier in potestate viri sui, nulla ratione contra Repromissam suam et dimissorias, quse in ejusdem viri sui potestate devenerit, valeat. Adde cap. 53. 61. REPROMITTERE FIDELITATEM, in Capitulari 2. ann. 805. cap. 9. et lib. 3. Capitul. cap. 8. w REPROPIARE, Propius accedere. Ruodlieb. fragm. 3. vers. 586 :

HEP
pilli. Pro Accusare, in jus deferre, vide in Rectum.

Adde Graeco-Latinas. 1 1. REPROBATIO, Rejectio, Hebr. 7. 18 : Reprobatio quidem fit prascedentis tnandati propter infirmitatem ejus et inutilitatem. Tertullianus Apolog. cap. 13 : Nee electio sine Reprobatione. Idem adv. Judseos cap. 14: Lapis offensionis post Reprobationem adsumptus et sublimatus. Passim utuntur Scriptores Ecclesiastici pro Praedestinatione reproborum ad mortem, ut habet Isidqrus lib. 7. de Summo bono cap. 7. nostris Reprobation. * 2. REPROBATIO, vox forensis, Refutatio. Arest. ann. 1342. ex Chartul. 23. Corb. : Facta igitur per praefatum baillivum nostrum super prasmissa inquesta, tradilisque Reprobationibus per partem dictorum religiosorum, etc. * REPROBATORIUM, Eadem notione. Chron. Guill. Bardini ad ann. 1310. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 17 : Qui (reus) contra eum (Almaricum vicecomitem Narbonae) et ejus honorem proposuit Reprobaloria ignominiosa, quse a judicibus admitti debuerant, nisi de crimine Isezae-majestatis actum fuisset. T REPROBATRIX, Qua? reprobat. Disciplina Reprobatrix superbise, Tertulliano lib. 4. adv. Marcion. cap. 36. * REPROBE, Injuriose, Gall. A tort, injustement. Lit. remiss, ann. 1363. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 256 : Inter ceetera ipsas ftonestas mulieres nominabat et vocabat ribaldas , dicendo Reprobe quod Anglici ipsas deturpaverunt et cum ipsis jacuerant. * REPROBRIUM. Opprobrium, dedecus, nota, Gall. Reproche. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. 91. Chartoph. reg. ch. 201 : Cum prsefati conjuges.... fuissent ab omni tempore lapso boni et legales mercatores, absque aliquomalo Reprobrio, etc. Vide supra Reprobare. 1 REPROBUS , Rejectus , reprobatus. Glossae Lat. Graec. et Grsec. Lat.: Reprobus, aSoxcfAo?. Passim occurrit in Scripturis sacris et apud Scriptores EccleSiasticos. Reprobi nummi, apud Ulpianum lib. 13. Dig. tit. 7. leg. 24. 1. Reprobi testes, quorum testimonium invalidum esse debeat, in Notitia judicati ann. 843. Marcae Hispan. col. 780. Vox eorum tanquam funesta et Reproba contra neminem audiatur, in Charta Casimiri Regis Poloniae ann. 1335. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 509. * Pro Vitiosus, in Lit. ann. 1367. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 74 : Visitarent carnes vendendas ibidem, et caperent seu capi facerent carnes Reprobas et corruptas, etc. T^V, in Glossis Lat. Grsec. et Gr. Lat. Vulcanius emendat Repotia, yel Reciproca. Martinius suspicatur retinendum esseReproca, quasi repetita, ut reprocari, pro reciprocari. * REPROCABE, [Objurgare. DIEF.] * REPROCHARE, Objurgare, crimen imponere. Charta ann. 1347. in Reg. 76. Chartoph. reg. ch. 298 : Cum nonnulli invidi et loquaces eidem Petro Clerico Reprochare, dicere. ac imponere conentur, etc. Reproucher, pro Reponere, obloqui, in Lit. remiss, ann. 1471. ex Reg. 197. ch. 182 : Icellui Alain Reproucha : Ceste vieille ne cessera meshuy de gourgousser. Reprocer un compte, Reprobare, improbare, in Ch. ann. 1339. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Et se aucunes personnes Reprocent ledit compte et facent opposicions coulourees ou raisonnables encontre ycelui ; et ycelles reproces ou opposicions veulent poursuir, etc.
I REPROCA , 'Eut'gSa , T, j^ra TYIV eop-

| REPTEMPTUS, pro Retentus, Detentus. Judicium ann. 821. in Probat. novae Histor. Occitan. torn. 1. col. 56 : Jacebat in lectulo suo.... ab segritudine Reptemptus. REPTI. Papias: Renones sunt velamina humerorum ex pectore usque ad umbilicum, atque tortis inllis adeo hispida, ut imbrem respuant, quos vulgo Reptos vocant, eo quod longitudo villorum quasi reptat. [Ex Isidore lib. 19. Orig. cap. 23. ubi additur ex Salustio : Germani intectum renonibus corpus tegunt. Turn IsiUtque suse palriae jam ccepit Repropiare. dorus:Dic(i autem Renones a Rheno GerREPROPITIAJfTE-Diyma dementia. For- manise flumine, ubi Us frequenter utunmula frequens in Chartis Ludovici Pii tur. Haec utcumque probant Repta et Imper. postquam a filiis regno dejectus, Reptem, intelligi posse de hujusmodi annis scilicet 833. et 834. illud rursum Reptis, utpote in usu apud Moguntinqs reassurapsit, cum in iis, ques id tempo- Rheni incolas.] Nescio, an hue pertiris praecedebant, sese divina ordinante neat, quod habet Epistola Ethelberti providenlia Irnperatorem Augustum ins- Regis ad Bonifacium Archiepisc. Mqcriberet. Id porro passim observare est guntinum, 40 : Reverentias vestras direxit in iis potissimum diplomatibus, qu33 devotio mea nonnulla munuscula, id describuntur in Vita Aldrici Episcopi est caucum argenteum intus deauratum, Cenomanensis num. 9. 10. et 11. quae pensantem libras tres et semis, et duo data sunt ann. 18. Imperii, indict. 10. et Repta. Ibidem Epist. 77 : Misimus vobis 11. prioremque formulam praeferunt : parva xenia, id est, Reptem ruptilem et num. 12. 33. 34. 37. 39. 40. etc. quae unam, etc. ! REPTIVIDA PROLES. Mabillon. saec. data sunt ann. 23. et seqq. [** Vide Heumann. de Re Diplom. inde a Carol. M. 3. Bened. part. 2. pag. 125. ex Herkemperto et Leone Marsicanq locum hunc pag. 174.] 1 REPROPITIARE, Placare, propitiare. refert : Ille quidem (Ratchisus Rex LonTertullianus lib. 1. ad Nationes cap. 17: gobardorum) cum filiis ad B. Renedicti Neque imagines Csesarum Repropitiandot cosnobium profeclus est, ubi sub arlissima hostes populi nuncupamur. Acta S. Otto- vitas districtione vitam finivit : uxor vero nis, torn. 1. Julii pag. 456 : Hanc Repro- ejus Taxia nomine cum Reptivida prole pitiationem, quse. hominibus Repropitiat sua similiter mutato habitu, etc. Hie haePatrem, id est, Reconciliat. Hebr. 2. 17: ret vir pculatissimus. An nomen proUt misericors fieret et fidelis Pontifex ad prium virginis ? [** Nomen filiae Tassiae Deum , ut Repropitiaret delicta populi, erat Rottruda. Vide Chronic. S. Beneid est, Expiaret. Repropitiari, passive. dict, ad ann. 744. apud Pertz. Scriptor. Levit. 19. 22 : Orabit pro eo Sacerdos, et torn. 3. pag. 200.] pro peccato ejus coram Domino, et Repro1 REPUBERARE, Iterum vegetari. Sepitiabitur ei , dimitteturque peccatum. bastianus Perusinus in Vita B. ColumRursum occurrit 2. Reg. 21. 14. 3. Reg. b33 Reatinae torn. 5. Maii pag. 345. * : 8. 39. Translatio S. Felicis Confessoris, Contuebatur demum mater ipsa.... refloet omnia torn. 3. Concil. Hispan. pag. 296. col. 1: ridam carnem Repuberasse Dominus pro peccatis totius terras offensus, membra repleri. Haud ita absimili noet vehementer iratus, clementer Repropi- tione Columella lib. 2. cap. 8 : Senectus tiabitur. nee revirescere nee Repubescere potest. | REPUBLICARE, Idem quod simplex REPROPITIATUS, Iterum propitius factus, pacatus, in ChronicoReichersperg. Publicare. Litterse Henrici IV. Regis ann. 1177. [Post multas tribulationes , Angl. ann. 1412. apud Rymer. torn. 8. multaque gravamina, quse. peccatis exi- pag. 768. col. 1 : Intelleximus quod illi gentibus perpessa est Ecclesia in ilia nota de partibus Flandriaz dictas treugas in dualitate, per annos fere viginti duos, singulis locis et placeis,quibusproclamari tandem Repropitiato Domino facta est consuevit, nuper Republican et proclaconcordia. [Salyianus lib. 7 : Hanc pro mari fecerunt. muneribus sacris dederunt domino retriT REPUDIUM, Renunciatio, juris sui butionem, ut in quantum eos beneficiis ad cessio. Gesta Guidonis Episc. Oenoman. se illexerat ad Propitiandum, in tantum apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 342 : Quidquid habebat in illo cimeterio illi ab eo recederent. REPROVARE, pro Reprobare, quompdo nobis inlegre, quiete, in eleernosyna dimiReprouver dicimus, in Legibus Luith- sit, concessit atque donavit, ejusque Reprandi Regis Longobardorum tit. 5. pudvim in manu nostra roboravit. | 1. [ 8. (2, 2.) Ubi Murator. Repro- 1 REPUERESCERE, pro Repuerascere, betur.] ut est apud Tullium de Senectute cap. * Ranprover, eodem sensu, apud Pe- ult. Glossae Lat. Graec. : Repueresco, uatrum de Fontana in Consil. pag. 88. Xiv itat? yivojAat. Mox ante melius : Repuerasco, avavY]7rtoO[jiat. art. 4. 1 REPUGNACULUM, Career equorum, 1 REPSUDERE. Glossae Lat. Graec. et Graec. Lat. :Repsudit, EiurpomaCeTai. Mar- pdcXfn;, in Glossis Lat. Graec. et Graec. tinio videtur legendum esse Reincidit, Lat. in febrem scilicet, quod quidam e recen* REPUGNARE ICTUM, Repellere, retioribus dixerint lutTpoitca^etv, pro umnpo- tundere,ictum a seavertere. Lit. remiss, Recurrere. ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. reg. REPTARE , Increpare , exprobrare, ch. 407 : De plato dicti ensis dictus cleriGall. Reprocher, Hisp.Retar. Lit. remiss, cus percussit ipsum Rernardum,.... et niann. 1381. in Reg. 120. Chartoph. reg. chilominus sibi abstulit quandam securim ch. 322 : Dicta Johanna dictum Petrum sive pigassam, cum qua ipse Bernardus increpaverat seu Reptabat , quod idem ictum dicti ensis Repugnaverat. Vide Petrus cotidie accipiebat bona dicti pu- supra Rebatere.

REPTATOR, etc. Vide in Rectum.

REP

REQ

REQ

137

SREPUGNATIO, Clarigatio, Gall. Re- Unde legendum forte Reprassentetis, et presuilles. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. de reprassentando, stipulatione scilicet 89. Chartoph. reg. ch. 706 : Ratione cu- facta ut dom. de Bieberstein denuo carjusdam Repugnationis factas contra non- ceri mandaretur nisi infra terminum nullos de Giemo, qui...per modum guerrse praescriptum lytra promissa soluta esin terra domini de Sulliaco venerant. set.] Reputare dixit Ulpianus pro ComVide supra Reprseensalia. puture, Rationem supputare, putare, ut | REPUGNATOR, Qui repugnat, obsti-et Reputatio, pro Computatio, Gaius lib. tit, Quasi Repugnatore cessante, apud 10. Dig. tit. 2. leg. 19. * Reputer vero nostri dixerunt, pro ReBedara lib. 1. Histor. cap. 17. * REPULA , Repudium accipit a peti- trancher, Resecare, ab offlcio vel societione honoris. Glossar. vet. ex Cod. tate aliquem arcere. Stat. pro Arcubal. ann. 1389. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, reg. 7641. * REPULSA, Rebellio, defectio, Gall. pag. 278. art. 1 : Se lesdits arbalestriers Revolte.'Lii. Joan, locumten. reg. Franc, de la confrarie dessus dicte, ou li uns in Occit. ann. 1360. ex Reg. Joan, ducis d'eulx, eust ou eussent affaire contre le Bitur. in Cam. Comput. Paris, fql. 32. v: prouchain sane de un de leurs confreres, Prasdiclas inobedientias, rebelliones seu ou pluseurs, tenuz est d'aler entre deux, Repulsam domino nostro prsedicto (regi) sur estre Reputez desonserement. Pluries et nobis nomine regio forefactas totaliter ibi. Quae interpretatio firmatur ex alio reputamus. Stat. ann. 1399. torn. 8. earumd. Ordinat. pag. | REPULSATUS , Repulsus. Vita S. 338. art. 16 : Sur peine d'estre ReseFrancae, torn. 1. Aprilis pag. 384 : Fures quiez de leur serement. Unde Resecation, Repulsati et extinctum est incendium op- eodem sensu, in Lit. ann. 1383. torn. 7. posit tone Reliquiarum. jam laudato pag. 35. Sed et Resequer, | REPULSIO, pro Repulsa, minus pro- Tollere, delere, in Charta ann. 1403. pro bum videtur Vossio lib. 3. de Vitiis ex Bibl. reg. : Duquel inventoire ostez et serm. cap. 42. legitur apud Valerium Resequez, ou faites aster et Resequer yceulx cinq lampiers. Maximum. REPULSORIUM.Hegesippus de Excidio VI. REPUTATIO, Existimatio, fama, urbis Hierosol. lib. 3. cap. 5. de Antio- Gall. Reputation. Historia Cartusiensis chia : Persarum quondam caput, nunc apud Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, Repulsorium. i. munimentum, quo ar- col. 153. ad ann. 1082 : Si denique homo centur Persae a flnibus Romanorum. [S. tantse dignitatis et famss.... indubitanter Ambrosius in Psalmum 118 : Verbum damnatus est, quid nos miseri homunenim Dei Repulsorium tssdiorum est, quo culi ac nullius Reputationis facturi susomnus animae, sopor mentis excluditur.] mus ? * Repulsement, Expulsio, in Lit. re7 2. REPUTATIO, Lamentatio muliemiss, ann. 1457. ex Reg. 183. Chartoph. rum, quse suis cantibus luctuosis in fureg. ch. 243 : Pour le Repulsement et neribus omnes ad lamentandum excitadeboutement de noz ennernis les An- bant, hinc Reputatrices et Reputuntes, glois, etc. dictse, quod defunctorum gesta reputa1 REPULSORIUS. Repulsorise cohortes, rent seu enarrarent : de quibus jam suQuse dispositse sunt ad hostium incur- pra dictum est, in yqce Cantatrices. siones repellendas, apud Ammianum Constitutiones Frederici Regis Siciliae cap. 101 : Quoniam Ruputationes (Repulib. 24. cap. 3. edit. Valesii. * REPUM, Filum. Comput. ann. 1380. tationes) cantus et soni, qui propter deinter Probat. lorn. 3. Hist.'Kern. pag. 30. functos celebrantur , unimos astantium col. 1 : Item pro Repo sive filo necessario convertunt in luctum, et movent eos quopro dictis xxiiij. scudetis corduratis, etc. dammodo ad injuriam Creatoris, prohibeVide Reppus. mus Reputantes funeribus adesse, vel uliee T REPUNCTARE, Iterum puncture, seu mulieres, quse earum utuntur ministerio, nee in domibus seu Ecclesiis, vel sepultupunctis distinguere. Vide Puncture. * Unde Gallicum vetus Repoindre, in ris, vel alioquocumque loco, nee pulsentur circa funebria guidernse vel guiternss, vel Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1 : timpana, vel alia solita instrumenta, quas CH le Repoint, et cil le pinche. arsmagis ad gaudium, quam ad tristitium REPURGIUM , Purgatio, x<x0ap<n?, in adinvenit, poena unciarum auri quatuor Gloss. Grsec. Lat. MS. Editum Repurga- mulctandis Us, qui eas admiserint circa tio habet. Occurrit in Lege I. Cod. Th. hoc, et ipsis Reputatricibus similiter: quse de Aquaeductu (15, 2.) : Ne circa res alias Reputatrices, si posnam solvere propter occupati Repurgium formarum facere non paupertatem non possint, ne poznalis prooccurrant. Joan. Sarisberiensis lib. 8. hibitio eludatur, fustibus csedantur per Policrat. cap. 20:Aiunt enim quonium ad civitatem et terram, ubi prohibita tentaRepurgium faciendum argenteos hamos verunt. et cophinos et scaphas hubuerint. [S. Am3. REPUTATIO, Idem quod Respectus, brosius inEpistola ad Theodosium :Non nqstris Respit, Mora, dilatio. Canqnes audisti Imperator, quiu cum jussisset Hibern. lib. 33. cap. 4 : Sine Reputations Julianusreparari Templum Hierosolymis, reddat debitum, id est, nulla interjecta divino, qui faciebant Repurgium, igne fla- mora aut dilatione. In Fragm. S. Hilarii grarunt ?] pag. 55 : Reputumini et quiescilis, id est, 1 REPUTANTES. Vide mox Reputatio 2. differtis. T REPUTATORIUS, Cujus magna reput REPUTARE, Numerare. Diploma Rudolphi Episc. Lovantin. Legati Sedis tatio seu fama est, nostris de ReputaApost. ann. 1469. apud Ludewig. torn. 6. tion. Methqdus reformationis Ordinis S. pag. 77 : Prout ad noslram venit uudien- Benedicti in Austria, in Chronico Meltiam, pridem vestras Mugnificentise pro licensi pag. 310. col. 1: Monachi vero non liberatione prsefati domini Venceslai se- volentes subire regulse rig or em, omnes riose laborantes, eum sub obligatione sex transferrentur, cum eorum tamen, quantnillium fiorenorum Ungaricalium de Re- tum possibile esset, spontaneo consensu, putando ipsum liberaverunt. Rursum ad alia monasteria majoru et Reputatooccurrit ibidem pag. seq. [** Ubi infra ria. [-; f. Reputatiora, quaemajoremexilegitur : Ne dictum dominum de Siebers- stimationem habent.] tein praslibato hseretico.... quomodolibet 1. REQUESTA, Libellus supplex, Gall. reputetis vel prsesentandum faciatis, etc. Requeste. Unde Cameras Requestarum, in VII

Parlamentis ; [Gentes, vel Magistri Requestarum Hospitii Regis, Gall. Maitre de Requetes de I'Hotel du Roi, qui olim in aula commorabantur, ut libellos supplices reciperent Regi offerendos. Horum hodie munus exercent libellorum supplicum Magistri, quos nude Maitre des Requetes appellamus. De Requestis Palatii seu Cameras Requesturum in Parlamentis, et de Requestis Hospitii scripsit Pasquier lib. 1. des Recherches cap. 3. De Requestis civilibus, personalibus et hypothecariiSf Practicis nostris Requestes civiles, personelles et hypothecuires, Raguellus et de Lauriere in Glqssario Juris Gallici et alii passim Jurisconsulti. Interdum vox Requesta, non libellum supplicem, sed nudam petitionem significat, ut in Charta Philippi Franc. Regis ann. 1279. apud Rymer. torn. 2. pag. 135 : Ad Requesfam Regis Francias. Sic alibi non.semel.] 2. REQUESTA, Species juris dominici, seu praestationis. Pactum initum M. Maiq ann. 1220. inter Abbatem S. Vedasti Atrebat. et oppida Montis in Puella, Aventins, etc.: Li relief, les Requestes, li vendages des terres montent tant seulement a I'Abbe et li Abbez a en ces viles ses forages, ses cambages, son tonlieu, etc. 5Slf* Hoc ipsum jus est, aut omnino simile, Requestus dictum torn. 3. novae Gall. Christ, col. 105. quod qbeunte quplibet Abbate Crispiniensi in Hannonia Dominis temporalibus de Quievrechin debebatur, quodque rescindi procuravit Petrus II. Aimericus ejusd. Cosnobii Abbas designatus ann. 1597. ex quo patet speciem fuisse relevii vel rachati: de quibus suis locis. T 1. REQUESTUS, Idem quod Requesta 1. Libellus supplex, postulatio. Exstat apud Rymerum torn. 7. pag. 455 : Requestus generalis (ann. 1385.) de permittendo Ambassatores transire per regna et loco, in partibus transmarinis. Curia Requestium, vel potius Requestuum, memoratur in Charta ann. 1550. apud eumdem Rymer. torn. 15. pag. 206. et ipsa vox Requestus rursum legitur in alia Charta ann. 1355. torn. 5. pag. 820. Vita S. Hqildis, torn. 3. Aprilis pag. 774 : Rruchium a sanctissimo corpore extractum ad Requestum illustrissimas dominss Comitissse. f 2. REQUESTUS, Species relevii. Vide supra Requesta 2. * Gallice etiam Requeste ; quod eo sqluto, vassallus a domino requirit, ut in feudi aut dignitatis possessionem mittatur, vel in ea cqnfirmetur. Charta capit. S. Quint. Viromand. ann. 1181. in Chartul. Mont. S. Mart. part. 6. fol. 98. v. col. 2 : Praedictam silvam ex omni exactione liberam in perpetuum possideat; ita tamen ut in constitutione novi abbatis, tres solidos jam dictae monetas (S. Quintini) nobis prsefata persolvat ecclesia de ilia consuetudine, quas vulgo Requestus vocatur. Charta ann. 1244. ex Tabul. S. Autberti Camerac. : Prsefalum hospitale tenetur solvere annualim dictse ecclesias in perpetuum quinque solidos Cameracensis monetsB in Natali Domini pro Requestu sive pro relevamine quinque menculdatarum terras. Ubi pro annuo censu. Charta ann. 1384: Item je ay es lieux dessusdiz sur tous les heritages tenus de mondit fief rouges, forages, ventes, Requestes, et toute justice et seignourie haulte, moyenne et basse. Vide Requesta 2. et infra Requisitio. 1 3. REQUESTUS, Inquisitio, requisitio, Gallice Enquete. Vide Requistum. 18

438

REQ

REQ

REQ
sierit, vel aliquid de suo ei toilers voluerit, adjuvet inde eum prout melius possit sine engan contra cunctos, etc. [Vide Requirimentum.] 1 2. REQUIRERE, in sacris Scripturis, Ulcisci, vindicare, rationem reposcere, repetere. Gen. 9. 5 : Sanguinem enim animarum veatrarum Requiram de manu cunctarum bestiarum : et de manu hominis, de manu viri et fratris ejus, Requiram animam hominis. Ibidem 43. 9 : Ego suscipio puerum : de manu mea Require ilium. Nisi reduxero et reddidero eum tibi, ero peccati reus in te omni tempore. Adde Deuter. 23.21.1. Reg. 20. 15.
fit C*

j REQUIARE, Quietum reddere, repri- i latione S. Jacobi Apostoli, torn. 3. Conmere. Glossae Lat. Graec.: Requio, xaxa- cil. Hispan. pag. 121. col. 1: Senarius TOxiiw. Alise Graec. Lat. : KaTauauw, Re- numerus in sacris Scripturis asrumnas et fluctuationes hujus sasculi crebro signat, quio, conpesco. REQUIES. Eigil in Vita S. Sturmii Ab- septimum vero sacra pagina Requietioni batis Fuldensis num. 20 : Super sepul- donat. Sic Levit. capp. 16. 23. 25. etc.] chrum vero beati Martyris Bonifacii auro Vide mox Requietorium. [Le Roman argentoque compositam compoxuit arcam, d'Athis MS. : quam solemus Requiem appellare, quam, Et cils desirenl moult la nuit, ut tune moris erat, pulchro opere condiQue chascun die a son Requoy dit, quae usque hodie super tumulum A Boy-mesmes son ennoy.] ipsius Christi Martyris cum altari aureo REQUIETORIUM, Tumulus, sepulcrum, perseverat. Ubi forte legendum Repam. Sedes Requietionis, apud Hugonem FlaVide Repa. in Chron. pag. 93. Locus 5SSP Retinendum esse Requiem sua- viniac. in Vita S. Anstrudis cap. Requiedere videtur Chronicon Laureshamense tionis, Flodqardum lib. 4. cap. 52 36. Ita apud : Corinter Vindemias Liter. Frederici SchanInscriptio nat pag. 37. Kalend. Octobris : Richbo- poris Requietio. Vetussibi et Scante : P. Nice donis Archiepiscopi et Abbatis. Hie pri- Scantius Philetus fecit Alia Requietorium mus claustrum nostrum muris circum- ' lib. Requietorium. semper : studiosus. Alia dans,et dormitorium cumEcclesia triplici amid bene facere in Pannonia Lazio ante ipsam fundans, cancella hinc inde Inscriptio Sabariaeest Florentinus a infans, edita : Hie positus circa Requiem auro et argenlomirificavit, qui vixit annos septem et Requiem accepavimentumque sublimans coram altari it in Deo Patre nostro et Christo ejus. decoravit. Neque mendum in mpx lau^.lia apud Gruterum 1030.8: Sibi dato Eigilis loco suspicatur Mabillonius juyikarissimse Requietorium fecit.} et conVetus S83C. 3. Benedict, part. 2. pag. 282. imo ex eo fonte derivatum ipsi videtur Gal- Epitaphium: Hie jacet aeterna filius in Requie. licum vocabulum Poisle, quasi dicas Pausationem seu Requiem, ad significan- Aliud apud Ambrosium Moralem lib. das honorarias umbellas, quae Magna- 11. cap. 41: Litorius famulus Dei vixit tum tumulis imponuntur. Et quidem, annos plus minus LXXV. Requievit in inquit, veri similimum est, ciboria, reKal. Julias pas, fredas antiquorum, seu aediculas pace vim. 69 : Severussera D. xxxxvni. Presbyter famuquatuor columnis nixas, nonnunquam Aliud cap. vixit ann. LV. Requievit in lus Christi ex panno aurep aliisque id genus textis pace Domini xi. Kal. Novembris era compositas fuisse : quo spectat Beda DCXXII. Adde cap. 53. Cicero 1. Tuscul. lib. 3. cap. 11. ubi de S. Oswaldi Regis quaest. ex veteri Poeta: Merciorum agens reliquiis, vexillum, Neque sepulchrum quod recipiat babeat portum inquit, ejus super tumbam auro et purcorporis, pura compositum apposuerunt. Vide CiUbi remissa vita corpus Requiescat a nialis. borium. * Idem quod Repa, Feretri operculum, Lactantius lib. de Mortibus Persecutor. umbraculum, ciborium : interdum Tu- num.24: Alque ita in lecto suo Requiem mulus, sepulcrum. Vide Requietorium. vitse, sicut optabat, accepit. Senator lib. Mirac. S. Verenae torn. 1. Sept. pag. 172. 6. Epist. 18 : Defunctorum sanctam Quiecol. 1 : Cceperat ejusdem virginis sanctie tem dixit. In lege 8. Cod. Theod. de jugiter juvamen implorare, ac ssepius ejus Indulg. crimin. (9, 38.) sepulcrorum Requiem visitare. violatores dicuntur, qui Quiescere sepulREQUIEM, Missa pro defunctis, cujus tos non sinunt. introitus est Requiem seternam, etc. 1 REQUILITIA, Glycyrriza, Gall. RePoeta infimi sevi MS.: glisse, Ital. Regolizia et Rigolizia. Statuta Riperiae fol. 3. v. cap. 12 : De quaNull! quando facis Requiem das oscula pads, libet soma speciariss grossse pensium vi*. Tale sepulturam notat, et officium (riduanum. ginti; videlicet comini, galeti, uvss passse, 1 REQUIES, Altare. Charta Waldonis dactilerum, Requilitise, ficorum siccorum. Episc. Frising. apud Meichelbeck torn. 2. &tc Hist. Frising. pag. 427 : Isti sunt qui co- REQUIREMENTUM , Requerimiento ram Requiem S. Marise, sanctique Corbi- Academ. Hispan. Monitio juridica, posniani et audierunt et viderunt. Observat tulatio, denuntiatio, jus aliquid requi01. Editor hinc Ipquendi modum Boiis rendi coram judice. Charta ann. 1030. simplicioribus etiamnum esse usitatum, ex Tabul. S. Vi'ct. Massil.: De ilia donaHier rastet S. Martin. tione, quam fecit Autberga et Adacelina, 1 REQUIES, in Concilio Mexicano ann. ego Marlinus filius SUMS, si ego nullum 1585. cap. 7. et 8. torn. 4. Concil. His- Requirementum et nullam directuram pan. pag. 406. et seq. dicuntur feriae Ca- habeo, ego dono et transfundo pro animus nonicis aliisve Beneflciatis concessae, nostras ad S. Victorem. Vide Requiriquibus iis licet per certum anni tempus mentum. ab officiis divinis abesse, ut suis nego1 REQUIRENTIA, Requisitio, Gall. Retiis operam dent, vel animum reficiant cherche. Vita B. Caroli Boni Comitis liberal! oblectatione, nostris vulgo Va- Flandriae, torn. 1. Martii pag. 193. lin. cances. ult. : Ceterum rumor et Requirentia uniREQUIES SOLIS, Occasus. Statuta Gil- versorum persequebatur fugientem, ut dse Scoticae cap.44: Nee portet dicta bona nullatenus lateret, quin statim veritatem empta de navi ante ortum solis; sed ab rescirent. ortu solis usque ad declinationem sive 1. REQUIRERE, Aliquem aggredi, quoRequiem solis. modo Galli dicimus, Demander quelque REQUIES DOMINIGI CORPORIS. Vide chose a quelqu'un. Usatici Barcinonenses Sabbatum. MSS. cap. 64 : Neque per illorum fevum REQUIETIO. Flodoardus lib. 4. Hist. illis relictum guaytent personas eorum, Rem. cap. 52: Suorum corporum gratam nee encalcent, nee Requirant, nee vulneperciperent Requietionem. Anastasius rent, nee capiant, nee captos teneant. Bibl. in Histor. Eccles. : Requietione Cap. 122 : Si quis cum alio ierit, vel fuerefertus: ubi Theophanes, avaitaOa-eto? rit in via sive in domo, sive in agro, seu habet. [Commentarius de Trans- in alio quovis loco, si aliquis eum Requi-

1 3. REQUIRERE, Invisere. Horailia Gennadii libris adjecta ab Elmenhorstio pag. 52: Infirmos visitate, mortuos sepelite, in carcere positos Requirite, et de bonis vestris ministrate. 4. REQUIRERE VENDAGIUM, Praedium ab agnato venditum redimere, pretio emptori restitute. Gharta Galch. dom. Commarc. ann. 1225. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris, fol. 417. r. col. 2: Cum illustris dominus meus Theobaldus Campanise et Brise comes palatinus emisset a carissimo fratre meo Hugone domino Brecarum villam suam, quae dicitur Banna,... ego vendagium istud hseredilario jure Requisivi et habere volui. Vide Retrahere 2. *5. REQUIRERE ANTIPHONAM, dicitur custos chori, cum a cantore licentiam petit illam alicui canonico preecinendi. Ceremon. vet. MS. eccl. Carnot.: Custos chori commendat antiphonam Et respiCientes, quarn a cantore Requirit, quid tune ab eo omnia Requiruntur. 6. REQUIRERE, Alia notione, vide mox in Requixitio Terrarum. 1 REQUIRIMENTUM , Aggressio, ni fallor, abs Requirere 1. Sententia Vicecomitissae Carcasson. ann. circiter 1080. e Bibl. Colbertina : Qui ad malefactam fuerit ipsam contumeliam et Requirimentum, quod fecit uxor Bernardi de Aviciano ad suum corpus in ipso die, quo accepit ipsum castellum, Bernardus de Aviciano debet complere judicium. HiSpanis Requerimiento est Inquisitio, requisitio. * REQUISIBILIS CENSUS, Qui a domino requiri debet. Vide supra in Census. Avoir requeste, dicitur de re, quae exquiri solet, vulgo Qui est recherchee, in Lit. ann. 1409. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 446: Attendu que audit lieu de Cucy n'a point de passaige, ne n'est done de vignoble qui ait Requeste, de gagnaiges, de blez, ne autres biens, etc. REQUISITI, Magistri precum, Bonfinio : Referendarii, qui preces et ppstulata referebant ad Principem. Magister Rogerius de Destructipne Hungariae cap. 6 : Nam Cancellarii, ut dicebant, pro eo, quod nisi per ipsos Requisitos Regi loqui poterant, deprimebant et sublevabant aliquos, etc. | REQUISITIO, Exactio, tributum quod requiritur seu exigitur. Praeceptum Chlotarii Franc. Regis ann. 537. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 4. col. 127: Nullasque Requisitioned nee nos, nee publici judices ab ipso loco vel a dominis ejusdem monasterii requiramus. Vide Quassia. 1 REQUISITIONUM CAMERA., Eadem quae Requestarum, apud Thomam Blount in Nomolexico, v. Requests. Vide Requesta 1. * REQUISITIO TERRARUM, Postulatio, qua quis acquisitae possessionis investituram a dojnino feudali requirit. Sen-

RER
tent, arbitr. ann. 1214. ex Tabul. eccl. Camerac. : Cum inter capitulum B. Marise Cameracensis ex una parle, et Ansellum villicum de Fontanis ex altera, de Requisitionibus terrarum.... qusestio verteretw;.... de Requisitionibus terrarum ex communi partium consennu terminavimus in hunc modum : quod si quis mansum habens sine alia terra, mansum ilium per successionem, vel emptionem, vel per pignus, vel alio quocumque modo, requisierit, et inde per villicum fuerit investitus, etc. Vide supra Requestus 2. [*s Passi m Requirere et relevare feoda. Vide in Relevare.] 1 REQUISITORLE LITERS. Vide supra Recaplivatoriss lit&rse. REQUISTUM, Requisitio, Gallis Requeste, [vel potius Enqueste, Inquisitio.] Vetus Notitia Judicati apud Perardum in Burgund. pag. 33 : Venerunl Leudo Episcopus et Adelardus Comes Missi Dominici in Comitatu Augustodunense, et fecerunt ibi venire ipsos pagenses nobiliores per bannum Regis, et fecerunt Requistum inter Wlfaldum Episcopum et Hercardum Comitem, per illos, quern Wlfaldus ibi denominavit. [In MS. habetur Requeslum, quod magis placet a recto Requestus. Vide in hac voce.] ] RERA, 'HfjincoTCov, in Glossis Lat. Grsec.^et Graec. Lat. Martini us emendat, Rica, YI^C/COTOV, nisi corruptum est ex oraria, quibus scilicet os obvelabatur. Lucil. Sat. lib. 2. jungit :

RES

RES

139

dido cibo, etc. Vide Commentationes 01. I de froment a Meralcourt, in Homag. Historiographi ibid. pag. 7. et infra vo- Joan. deBaleicourt milit. ex Memor. IDces Retrogarda 2. et Warda. Cam. Comput. Paris, fol. 167. v. Vide * RERIC. Annal. Franc.Loisel.ad ann. Res 1. et mox Resale. 808. torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. [ 2. RESA, Idem quod infra Riesa, 57 : Godofridus vero priusquam revertere- Terra reses, relicta, inculta. Charta Raytur, distructo emporio, quod in Oceani naldi Rem. Archiepisc. ann. 1132. inter littore constitutum, lingua Danorum Re- Monumenta sacrae antiq. torn. 2. pag. ric dicebatur, etc. Eadem leguntur in 12: Quidquid infra prsescriptas metas Chron. Adonis ibid. pag. 322. [** Nomen omnimodis continetur, in sylva, terra, proprium.] aqua, pratis et Resa, sicut libere tenebant... gratanter Ecclesise de Gland con* RERIGTIS. [Vestis levis. DIEP.] * RERIDECIMA, ut supra Redecima, cesserunt. Decima pars decimse. Gharta ann. 1070. 3. RESA, Iter. Vide Reisa 1. * RESAANTUMA, mendpse, pro Reseanin Tabul. S. Viet. Massil. : Pro testimonio veritatis hujus donationis, Rerideci- tisia, Jus domini feudalis, quo vassalmas de omnibus, quse laboravero in parle lum seu tenentem cogere potest, ut inilia, dono. tra feudi sui terminos habitet aut man REROGARE, Rerogare prius debeo- sipnem habeat. Charta ann. 1249. ex querimoniantibus, apud Virgil. Gram- Bibl. reg. cot. 19 : Concessi Ricardo fabro... dimidiam vavasoriam, qu3e tenent mat, pag. 123. de me de feodo as Eymelis, videlicet * REROOF. Vide supra Reiroof. 1 RERULA, Res parva. Vide Recula. de Resaantuma, quod dictum feodum \ 1. RES, Mensurae species, eadem quae debebat... Sciendum est quod ego AlexanSextarium. Adaequationes mensurarum der de Plesseiz nee hseredes mei non e MS. Sangerm.fol. vii: i. sextar. (apud possumus constringere dictum Ricardum, S. Quintinum) facit i. Res. Et mox in- nee participes prsefati feodi, faciendi Refra : xvi. sextar. (Peronse) vel xvi. Res saantumam in prsefato feodo, nee de nullo faciunt modium. Hinc emendandum servitio. Vide in Residentes. 1 RESAGERDOTARR,, Sacerdotem seu paulo post: n. maincos (Galviaci seu Calniaci) vel n. Res faciunt sextarium. Episcopum restituere, in Prsefatione D. Legendum enim, vel i. Res, etc. In non- Dionysii Sammarthani ad toraum 1. nullis Belgii locis Re.ve\ Rez etiamnum novse Gall. Christ, et in Admonitione vocant mensuram continentem duos ad calcem ejusdem tomi. modios seu boissellos ibidem melles nun>|c RESAGTIO. [Iterurn Sarcio. DiEF.] cupates. Vide Rasa 2. Raseria, Rasum 1. | RESAICIRE, In alicujus rei possesRicini aurati, ricse, oraria, mitrae. et mox Resa. sionem iterum mittere, restituere. EpisVide Repa et Repia. * 2. RES. Charta ann. 1334. ex Tabul. tola S. Anselmi Cantuar. Archiep. ad | RERAGIUM, Reliqua, vetera nomina D. Vencise : Item quod nulla persona pri- Henricum Angl. Regem lib. 3. Epist. non solutarum pensionura, Gall. Arre- vata vel extranea extruat rosarium dicti 109 : De archiepiscopatu meo me Resarcirages. Testamentum Johannis de Lu- castri, sive herbam, vocatam Res, sine vistis.- Legendum est Resaicivistis, ut vult xeraburgo et uxoris ejus ann. 1373. licentia bajuli dominge prsedictse (de Vossius lib. 2. de Vitiis serm. cap. 25. apud Acherium torn. 9. Spicil. pag. 287 : Grauleriis). Vide infra Rosarium 4. quod malim; altera tamen lectio ferri Decrevimus de pecunia pendentiurn sive **3. RES, Opes, divitiae, Latinis no- potest, et eodem redit. Reragiorum terrse Enguinei et Bellirevi- turn. Richer, lib. 1. cap. 4 : Cum regnoT RESAISIEE, Iterum saisire, occupare, deri ac Comitatus Brennse dictis testatori rum principes nimia Rerum cupidine Gall. Resaisir. Vide Ressaisiare et Saiet testatrici spectantibus, expendere vel sese-prseire contenderent, quisque ut pote- sire. expendi facere prsefata sex millia ducato- rat Rem dilatabat. Infra : Piratse ad 1 RESAISITIO, Restitutio, reditus in rurn in ssdificationem capellse supradictse, Rerum immanitatem incitantur. possessionem. Vita S. Anselmi Cantuar. etc. Formulare Anglic. Thomae Madox * Hinc, ni fallor, vox Gallica Resecha- torn. 2. Aprilis pag. 935 : Litteras suas pag. 82: Et quia nobis de Reragio idem ble, Cui satis ampla res est. Charta ann. Regi Anglise, pro suarum rerum ResaisiOsbernus Persona in iv. marcis et v. sol. 1420. torn. 2. Hist. Leod. pag. 442 : Item tione direxerat. tenebatur, ita convenit inter N. Ballivum que ceauz qui ainsi sont admis audit ~\ RESAISITURA., Eadem significatione, Abbatis Sagiensis et Osbernum Perso- office, soient gens sages, sachant les loix, in Charta Lugdun. ann. 1298. nam, quod in Pascha sequenti solvet de idoines et sufftsants, Resechables et vi* Nostris Resaisine. Qua ratione vero Reragio unam marcam, et in festo S. Mi- vants de leurs rentes. pignora ablata restituerentur, docet nos :; chaelis proximo sequenti unam marcam, >- RES DOTALIS, Donatio, qua3 a pa- Charta ann. circ. 1315. ex Chartul. S. etc. Vide Areraqium. rente filiae fit propter nuptias aut in- Maglor. Paris, ch. 56 : Le serjant fist la * REREFEODUM, Feudum, quod per tuitu matrimonii. Charta Phil, uxoris Resaisine en la meson dudit Lucas de la medium tenetur a superior! domino, Erardi de Brena ann. 1221. in Chartul. prise, qui faite y avoit este par ledit sernostris Rerefie et Rierefie, ut legitur in Campan. fol. 19. v: Rem dotalem sive jant de S. Eloy, en mettant son gant a Stat. ann. 1374. torn. 6. Ordinat. reg. maritagium alienare non posse de eodem terre en signe de Resaisine de ladite prise. Franc, pag. 46. Charta Hugon. duels jure certiorata, etc. Burgund. ann. 1270. ex Chartul. S. * RES TEBR^E, Segetes. Charta Milon. 1 RESAISITUS CEEDITOR, Qui per saiMart. Augustod. : Damus etiam prsedic- abb. S. Petri Meledun. ann. 1226. in sinam hypothecam, quam habebat in tis religiosis.... Rerefeodum rerum, quas Chartul. Barbel, pag. 903: Hugo de Es- bonis debitoris, mutavit in jus dominii alii tenent a prssdictis Guillelmo, Jo- paillart miles dedit dictis fratribus et investiturae bonprum ejus. Ita Nohanne et Chandoiseaul. Vide supra Re- pasturas per totam terram suam, tarn menclator idiotismi Leodiensis ad calfeudum. proprias quam communes, salvis tamen cem Observat. Caroli Meani in Jus ci] REREGARDA, Jus custodise compe- Rebus terrarum et coopertionum. vile Leodiensium. tens hpmini ligio aut vassallo nomine | RES RELIGIOSE, Sepulcra. Vide Re- f RESALE, Species mensurae frumentariae, f. eadem quae Resa. Statuta Capidomini sui superioris. Inquisitiones ligiosus locus in Religio. factse in loco Oysentii torn. 1. Hist. | RES SOLI, est Res immobilis, in veterituli Tull. ann. 1497. cap. de Praepositis: Percipit adhuc super qualibet decima, Dalphin. pag. 20: DominusHugo Ricardi Glossario juris utriusque. est homo ligius Comitis et... tenet tres 1. RESA, Mensuras frumentarise spe- communem valorem quadraginta Resaparies Reregardse totius Oysentii, et debet cies, [f. eadem quae mox Res.] Tabula- lium excedente, duo Resalia bladi fruinde placitum ad miseric.ordiam, ut su- rium Absiense : Quibus adhuc largitus menti; si subtus quadraginta, unum. pra : et quando feudarii tenent placita, est unam Resam avenae, et dimidiam gal- Vide Raseria. qui ea debent tenere bis in quolibet anno, linam, quam habebat de terra, etc. Idem * Nostris Resaul. Charta ann. 1286. ex debet esse praesens loco domini Comitis et videtur quod Raseria, de qua voce su- Chartul. S. Gengulf. Tull.: Duodecim cavere ne ipsi feudarii gravent homines pra. Vide Reisa. denariorum Tullensiurn et unum Resale domini Comitis ; et tune debet habere ci* Reise, in Charta ann. 1246. ex Char- avenss. Trois Resauls de blef, in Ch. Henr. bum suum cum uno scu.tife.ro super dictis tul. S. Petri de Monte: Jaikemins de comit. Barr. ann. 1337. ibid. Alia Radul. hominibus rationabiliter,vel levare a quo- Bovigney... doit a Jean de Haucourt... a abb. S. Apri ann. 1294: Debentur undelibet manso decem et octo denarios pro tousjours trois Reise de froment. Un Reis cim carnes porcinse... una cum xxx. Resa-

140

RES

RES
L'oreille prist c'avoit coppde, Au fel Juis 1'a Resaud^e.

RES

libus avenae. Charta Ferrici de Lothar. ann. 1412. in Chartul. priorat. Belleval.: Ti'ente Resaulx froment et avoine, c'est assavoir dix Resaulx froment et vingtz Resaulx avoine. Vide supra Resa 1. * RESALLIRE, Resilire, Gall. Rebondir, alias Redonder; unde Resaltus, yulgo Rebondissement, olim Regauxt et Rejault. Lit. remiss, ann. 1355. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 509 : Dictum cutellum contra quoddam hostium projecit ; qui cutellus ex ictu dicti hostii contra prsedictam Mariam Resalliit, et ex hujusmodi Resaltu supra dexteram partem colli ipsius Marias casu fortuito cecidit, Alise ann. 1455. in Reg. 183. ch. 30 : Au moyen d'icelle planchette le coustel Redonda stir le chief de la mere du suppliant. Alise ann. 1390. in Reg. 139. ch. 194 : ~Le suppliant en gettant ladite busche, ou du Regaust d'icelle attaindi une petite fillette, etc. Alias ann. 1423. in Reg. 172. ch. 349 : Le suppliant getta une de ses sayettes a la main, laquelle frappa un arbre, et du Rejault ou ressort qu'elle fist contre ledit arbre, etc. Vide infra Ressortire 2. * Hinc Rejaust dictum nostratibus Convivium, quod postero die festi alicujus ecclesiae patroni fit. Lit. remiss. ann. 1384. in Reg. 125. ch. 81 : Icellui Thevenin par bonne amour et affection feust alez soupper... en I'ostel de Regnaut des Planches tavernier au Rejaust de la feste dudit monsieur S. Jehan Baptisle. Vide supra Recp.ptum 1. * RESALLUM. Vide supra Rasallum. * RESALTUS. Vide supra in Resallire. RESALVARE, Salvam rem prsestare, Garentir. Placitum ann. 877. in Tabulario Casauriensi : In eo modo ut mensuremus ipsas res ; et si plus nobis exinde evenire debet, nobis adimpleatis in supradictis villis, dum usque ipsam terliam partem adimpleatis. Et si plus fuerit de ipsa re, quam nos dicimus, nos vobis Resalvamus de ipsa re, dum vos ipsas duas portiones habeatis. * RESANARE, Ital. Risanare, Sanare, sanitatem restituere. Locus est supra in Reinfirmari. 1 RESARCIARE, pro Resarcire , restituere. Advisamenta Curiae Eccl. Brioc. MSS.: Executio non fiat ante solis ortum, nee post solis occasum ; quas si fiat, executor expensas Resarciare teneatur. 1 RESARCINACIO, TTcopacprj, in Glossis Lat. Gr. Aliae Graee. Lat.: 'Yrcopatpy), Plicatura, Resarcinacio, Subsutio. RESARGINARE. [Iterum sarcinare. * RESASIRE DE SACRAMENTO, Dicitur dominus superior, cumsubditos vassalli sui sacramento ab eo absolutos, denuo ipsos obligat. Charta Odon. ducis Burg. ann. 1209. in Chartul. Campan. fol. 28. r : Cum Blancha illustris comitissa Trecensis palatina Milonem de Monte-regali dissasivisset de sacramento hominum Chableiarum ....... Tandem dicta comitissa ad instantiam precum nostrarum dictum Milonem de sacramento illo Resasivit. * RESAUDARE, a Gallico Resouder, Iterum ferrumine agglutinare. Comput. MS. fabr. S. Petri Insul. ann. 1469: Item pro Resaudando unum frustum cupreum ad vas aquae benedictse, vj. sol. Hinc * RESAULDATIO, Ferruminatio, plumbatura, in alio Comput. ejusd. fabr. ann. 1532: Antonio plumbario pro pluribus, Resauldationibus, etc. * Resauder, pro Restituere, sanare, in Vita J. C. MS. ubi de auricula Malcho restituta :

hisce Literis praemittitur ibidem col. 474. * s Nostri Rescindre, a Latino RescinEt cum tetigisset auriculam ejus, sanavit dere, dixerunt, pro Abolir, annuller. Lit. eum, Lucae cap. 22. v. 51. 1 RESAXIRE, Idem quod Resaisire, remiss, ann. 1481. in Reg. 208. Chartoph. Rem alias possessam recuperare. Chro- reg. ch. 196: Que si en faisant iceulx nicon Senon. cap. 21. ad ann. 1202 : Rex contraulx, il eussent este enormement vero Fridericus, audita morte Friderici deceuz, que en ce cas il les Rescindist, Ducis, villam de Rotsem, quam ei in pi- cassast et adnullant. * RESCLANAGIUM, f. pro Recerdagnore dederat, sibi Resaxivit. vulgo Reliage, cum 1RESAYSIARE, Idem quod Resaisire gium,reparantur. Comput.circuli dolioMS. eccl. S. et Resaxire. Formulare Anglic. Thomse rum Insul. ann. 1402: Item Petro as Petri Madox pag. 259: Sub pcena Resaysiandi Truyes pro saulone et Resclanagio petiatotam prasfatam virgatam terras in rum cellarii, viij. sol. manus hseredum meorum, si Abbas RESGLAUSA. Concilium Avenionense prasfatae assignations meae aliquo tempore ann. 1326. can. 11: Molendina, piscarias? contraire prsesumpserit. sive Resclausas, 1 RESCAGTUM, Gall. Rachat. Vide Res- pasquerias,non Reclusas, ut etc. Ita editio Gassendi, nova editio cattum. Conciliorum. [Charta ann. 1158. apud | RESCALDARE, ab Italico Riscaldare,Stephanotium torn. 8. Fragm. MSS. pag. Gall. Rechauffer, Rursum calefacere. 59 : Concedimus praefatse canonical (NarJohannis de Bazano Chronicon Mutin. bonensi) decimam omnium piscium, quos apud Murator. torn. 15.'col. 597: Et ita nostri homines apprehenderint in non potuerunt siccari frumenta vel blava, aqualibus molendinorum ipsius pontis, et ita se Rescaldaverunt in granariis, id sive in ipsa Resclausa episcopali, nee non est, calefacta sunt et fermentata. et in marl sive in stagnis, sen in flumi* Rescafer, pro Chauffer, inter Redit. nibus atque paludibus. Recognitio ann. comitat. Hannon. ann. 1265. ex cam. 1263. ex Schedis Praesidis de Mazaugues : Comput. Insul.: -Si doit li cuens faire Recognosco me... ad feudum francum et Rescafer ce four trois fies I'an, a sen liberum tenere... Resclausam, quas dicitur coust. Beal et passagium de Berbegal, etc. Sse*RESCAPTUM, Gall. Rachat, Redem- pius occurrit in Transactione ann. 1515. tio, idem quod Rachetum et Relevium. ex iisdem Schedis ; ubique pro loco ubi Vide in his vocibus. Charta Steph. de concluduntur aquae, Provincialibus ResSacrocaesare ann. 1229. ex Lib. albo clavo, Gallis Ecluse. Vide Exclusa.] 1 RESGLOSARIA, Idem quod Resclausa. episc. Carnot.: Nos facimus homagium ligium reverendo patri Galtero, Dei Charta ann. 1160. Marcae Hispan. col. gratia episcopo Carnotensi, de villa Mar- 1329 : Supradictum quoque honor em chevillse, facta primo eidem episcopo cum aquis, cum pratis et pascuis, cum sufficienli satisfaction de Rescapto suo. molinariis et rego et caputrego, cum Resclosariis... damus, etc. Vide Riscattus. 1 T RESGATTUM, RESGAOTDM, ab Italico Gall. RESCLUM, f. Fenum autumnale, Regain. Concordia Roberti Abb. de Riscatto, Gall. Rachat, Redemtio. OhroMonberolfcu.ro. Constantino de Condanicon Dominici de Gravina, apud Mumina; apud rator. torn. 12. col. 597 : Circa Rescattum col. 435: In Baluzium Histor. Tutel. equi captivorum miserorum continuo intende- usque media prato pascuam uniusipsius, Madia et Resclum bant. Ibid. col. 607: Pro suo Rescatto panicium et rabas de terra de Aquina, et solverat uncias GXX. Rursus col. 669: Solvisset nobis pro suo Rescacto florenos ginestos cum fulgeria, etc. 1 RESCONSA, RESCOSSA, etc. Vide Resquingentos. 1 RESCELLA, Parva res. Vide Recula. cussa. * RESCOUARE, a Gallico Rescoure et * RESGELLUS, Libri involucrum. Vita S. Otton. torn. 1. Jul. pag. 426. col. 2: Rescouir, Captum eripere, liberare, reCodex autem, in quo psalmos decantabat, cuperare. Arest. parlam. Paris, ann. manuali frequentia rugosus et admodum 1385. ex Cod. reg. 9822. 2. fol. 152. V : Curia parlamenti, domino obfuscatus erat;... codicem vetusto spolia- nente sedem, elargivit certosPhiliberto tevit involucro, et novam mercatus pellem, laicos de Barro super Albam,prisionnerios qui detineeumque decenter cooperiens, etc. Veteri- bantur ratione ejus, quod Rescouavebus Rescelhs codex exutus, etc. rant quemdam prisionariurn. Lit. remiss, * RESCHAISONS, vox Gallica, quse di- ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. citur de vino depurato et defecato. Co- ch.80: Ryvet dit au soubsergent qu'il dex MS. Germ. Prat, ubi de Adsequat. n'emporteroit point ces gaiges, et les lui mensur.: xvj. jalonni faciunt modium Rescoui. Memor. E. Cam. Comput. Paris, vini Aurel. an Reschaisons, et xviij. ja- ad ann. 1391. fol. 258. r: Pierre Arquier lonni en vindemiis. Nostram autem in- escuier huissier d'armes du ray,... aplaye terpretationem probant quas paulo ante etgaige Vamende de ce que... il fist desoleguntur : xvj. sextaria vini clari faciunt beissance a Jaque de Compiegne huissier modium vini Paris, in vindemiis vero du tresor, lequel avoit mis la main a lui,... xviij. sextaria faciunt modium vini Paris. en seRescouant dudit huissier. Resqueure,1 RESCISIO. Liters Hugonis Archiep. eodem sensu, in Lit. ann. 1360. torn. 5. Rotomag. ad Ademarum Abb. S. Tybe- Ordinal, reg. Franc, pag. 495. art. 21. rii ann. 1134. in Probat. novae Hist. Esqueure, in Stabil. S. Ludov. cap. 118. Occitan. torn. 2. col. 475 : Hanc Rescisio- Vide Rescuere. nem, eodem R. Agathensi Episcopo attes* RESCOUSSA, RESCOUSSIA, Recuperatante sic factam, nos, et nobiscum sic tio, aggressio, violentia, vis alicui ilassidentes supranominati Archiepiscopi lata, ipsa etiam mulcta ob Rescoussam et Apostolicae sedis Legati et Episcopi, et imposita, Gall. Rescouce et Rescousse. quamplures autentici et religiosi viri Liber nig. episc. Carnot. ad ann. 1289 : approbamus, etc. Sed omnino legendum Prsefato domino epiticopo emendavit alte puto Restitutionem; hie enim agitur de et basse omnia, quae sibi forisfecerat, ocrestitulione Ecclesias de Reciano B. Tybe- casione deadvocationis et Rescoussse ac rii Monasterio adjudicata in Concilio defectuum sibi ab ipso episcopo et gentibus Montispessulano ejusdem anni, quod suis impositae. Charta ann. 1280. ex Char-

RES
tul. S. Vine. Laudun.: Levando emendas occasione immissionis et Rescoussias seu Rescoussiarum, et puniendo omnes in dictis prisiis et Rescoussiis, seu occasione dictarum prisiarum et Rescoussiarum quoquo modo delinquentes. Alia Joan, comit. de Roucy ann. 1338. ex eod. Chartul.: Se en prenent les gages esdis molins pour la deffaute de paie de la cense, lesdis fermiers ou lews gens faisoient a la gent de nous... Rescouce, force ou violence, etc. Alia ann. 1296. ex Chartul. 23. Corb.: Et se en ce faisant (la saiSie) aucuns leur fait Rescousse ou forche, etc. Resquesse, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1389. ex Beg. 138. Chartoph. reg. ch. 291: Perreton Chauvelrescoui des mains des offtciers des religieux de S. Jean de Laon lesdiz prisoniers... Demande grace, attendu... qu'il ne fut oncques consentant des batures desdiz Ladaus ; mais seulernent complice de ladite Resquesse;... pardonne les Resquesse et ban dessusdiz <tvec toutepaine. Resqueusse, in Lit. ann. 1381. torn. 6. Ordinal, reg. Franc, pag. 592. art. 4. et Esqueusse, in Stabil. S. Ludov. cap. 50. torn. 1. earumd. Ordinal, pag. 144. Vide Rescussa. * RESCRIBENDARIATUS. [Officium rescribendarii apud Papam : D. Antoniusde Maumacellis fecit pro eo officium Rescribendariatus taxando et signando bullas more solito. (Diar. Burchardi, I, 365, an. 1489.)} 1 R E S C R I B E N D A R I I , Laurentio in Amalthea, Qul taxant scribarum mer'cedes, ex Hugone: Summistse Apostolici, qui disserunt, quid a secretariis oporteat reqistrari, ex Scribanio. 1 RESCRIPTIO, Idem quod mox Rescriptum. Lex 8. libri 1. Dig. tit. 18: Sxpe audivi Caesarem dicentem hac Rescriptione, etc. Lex 9. ibidem : Generaliter quotiens Princeps ad Prsesides provinciarum remittit negotia per Rescriptiones, etc. Alias Rescriptio, nostris Rescription, Mandatum est scriptum, quo quis viilico suo, vel publicano, aut debitori, absentive negotiorum procurator! mandat, ut certam pecuniae summam numeret hujuscemodi schedae latori. * Rescription prseterea nuncupatur Apparitoris declaratio, relatio, seu ejusdem exemplar. Stat. ann. 1355. torn. 3. Ordinal, rdg. Franc, pag. 681. art. 7: Et bailleront et seront tenus de bailler (les sergens)... copie de leur Rescription, se il en sont requis, soubz leurs seaulx, aux coux de ceux qui les requerront.Vi&e supra Relatio 1. 1 RESCRIPTOR, Qui scribit Imperatprum rescripta, si recte puto. De Exsilio S. Martini PP. apud Anastasium in Collectaneis pag. 97 : Dirigitur ab Imperatore ad Diomedis custodiam ad magnanimum Papam Demosthenes Rescriptor, &tc ] RESCRIPTUM, Scriptum, quo sumrni Pontiflces aut Imperatores respondent consulenlibus, Gall. Rescrit. Ulpianus lib. 49. Dig. leg. 1. 11 : Quaesitum est, an adversus Rescriptum Principis provocari possit, forte si quis Prseses provinciae, vel quis alius consuluerit, et ad consultationem ejus fuerit Rescriptum de qua re exstat Rescriptum divi Pii... quo ostenditur provocari oportere, etc. Usurparunt Tacitus et alii recentiores. Romanorum Pontiflcum Rescripta species sunt Rullarum vel Monitoriorum, quae vulgo hisce verbis incipiunt: Signiftcavit nobis dilectus filius, etc. Haec locum non ha bent in Gallia, et si Libertatibus nostris adversentur, declarantur abusiva. Rescrip-

RES
tum Apostolicum, in Sententia ann. 1495. 25. Aug. e Tabulario Monasterii de Bono-Nuncio Rotqmagens. et alibi. De Rescripts consuli potest Antonius Schulting in suis Dissertationibus. 1 RESCUERS, Adjuvare, servare, liberare, Angl. to Rescue, Gall, alias Rescorre. Literae Henrici IV. Regis Angl. ann. 1412. apud Rymer. torn. 8. pag. 723. col. 1: Sic quod apud dictam villam de Berne morari non audebant (Mercatores Anglici) set abinde in salvationem vitas suse transierunt, usque ad tempus, quo Rex Daciee, considerations quasrelas dictorum mercatorum Anglicorum sibi in, ea parte factss, misit certos offtciarios et ministros suos apud Berne, ad Rescuendum dictos mercatores Anglicos contra illos de societate de hansa, et ad faciendum et ordinandum jus et justitiam eisdem mercatoribus Anglicis. Guillelmi Tyrii Historia Belli sacri continuata, apud Martenium torn. 5. Collect. Ampliss. col. 744 : Li Alemans et li enfans du Roi d'Arragon virent la bataille devant eux, et vodrent aller Rescorre ceux qui se combattoient. Expugnatio urbis Gonstantinopolitanas ann. 1453. apud eumdem Marten, torn. 1. Anecd. col. 1823:Si I'armee de Venise, que menoit messire Jehan Jordono, fust arrivee a Constantinople ung jour avant fust prinse, certes il n'y a nut double, que la ville n'eust e'te Recousse. Vide Rescussire mox in Rescussa, Rescouare et Restituere suo loco. S2^" Hinc forte ducenda est vox Restaire, seu Rescaire, ut lubentius legerem, quaa pro auxilium occurrit in JPacto ann. 1379. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 598:Adoncque ledit Due ovecque sesdites gens et autres, qu'ilpurra avoir, sera tenu en bonne foy et a son loail poair, durant le temps susdits, de donner Restaire a ladite cite de Bourdeaux, et autres citez, chastels villes et fortereces ainsi assiegees, etc. RESCULA, Res parvi momenti. Vide Recula. 1 RESGULPERE, Reducere, antiquam formam quasi sculpendo revocare, renovare. Tertullianus de Jejunio cap. 5 : Populus primi hotninis Resculpserat crimen. Prudentius in Praefat. Psychomach. v. 51 :
Quatn (lineam) nostra recto vita Resculpat pede.

RES
1 RESCOSSA, Eadem notione. Charta Brivatensis ann. 1365 : Applicavit esmendam, quia fecerat Rescossam de quatuor caseis. Chronicon Andreae Danduli apud Muratqr. torn. 12. col. 450 : Recessit cum felicissimo xxxiy. galearum exstoleo a portu S. Nicolai die xxiii. Decembris anno MCGCLXXIX. commissis ad Rescossam sexdecim galeis subtilibus ex dicto numero prsefatis nobilibus Thadseo Justiniano et Victori Pisano. Riscossa dicunt Itali eodem significatu. Vide supra Recussa. 1 RECOUSSA, Eodem intelleclu. Memoriale Camerae Compul. Paris, ann. 1362: fol. 54 : Recoussam vadiorum seryienti regio factam, qui per modum justitise ceperat certa vadia. Vide Rescoussa. RESCUSSUS, Anglicis praclicis, est tumultuosa et violenta ereplio arestati, seu capti, e manibus ejus, qui licite eumdem cepit, aut arestavit: apud Cowellum lib. 2. Instil. Jur. Angl. tit. 18. 114. et Rastallum verbo Rescous. Will. Thorn, ann. 1332 : Et nota, quod expendium per suggestionem Archiepiscopi pro Rescussu facto de eodem Petro, etc. Vide Consueludinem Piclavensem art. 15. et Raguellum voce Rescousse. Ita si quis in praelio ab hostibus captus abduceretur, continue inclamabatur is clamor militaris, qui inde a la recousse dicebatur, quod omnes statim ad eum recipiendum confluerent, apud Froissartem 1. vol. cap. 151. 222. 2. vol. cap. 162. 3. vol. cap. 15. Jacobus Hemricurlius cap. 49 : Sor ces dots fuit ly chapeleis et ly cry merveilheuz, tant a I'assaut, corn al Rescosse, etc. Le Roman de Garin MS. :
Bien a li Dus son convent acconiplis, A la Rescousse del valet Fromondin.

Alibi :
A la Rescouse del valet Mauvoisin, Poignent ensemble et Girberl et Gerin

Guillelmus Guiart MS. in Philippo Pulchro :

A la Resquousse au genne Corate, Que plente d'Alemans seurmonte ; De lui retenir envieuse, Fut la criee merveilleuse.

Barthius in Glossario ex Guiberti Histpr. Palaest. apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 474 : Resculpens , in exemplum producens. * RESCURRERE, Redundare, Gall. Regorger, deborder. Charta ann. 1291. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1096 : Quod idem Joannes per se vel per suos fecit chausseiam seu agqeremet stagnum quoddam, vocatum de Ponchaellec, Rescurrens et inundans in terris et rebus dicti vicecomitis, etc. 1 RESCUSITUS. Vide mox in Rescussa. RESCUSSA, RESCUSSIO, RESCUSSUS, Recuperatio, Rescousse, quod qui rem recuperat, post eum recurrat, qui hanc aufert. [** Vide Excutere, unde Reexcutere et Rescutere.] Matthaeus Paris in Responsionibus Mag. Laurentii de S. Albano pro Comite Gantiae: Qui quando ad Rescussionem terrarum illarum mittere debuerat thesaurum et denarios, misit barillas lapidibus et sablone impletos. [Chronicon Anglic. Thomae Otterbourne pag. 147 : Eodem anno (1372.) Comes de Penbrok. eundo per mare ad Rescussum villas de Rochel, etc. Occurrit rursum infra.]

RESCUSSUS, seu Rescous, Littleton! sect. 237. una est ex tribus causis dissaisinaa de Rente service : ubi sic describitur : Rescous est, quant le Seignior en la terre tenus de lui destreine pur sa rent arere, si le distres de lui soit Rescous : ou si le Seignior vient sur la terre, et voile distreiner, et le tenant, ou autel home ne lui voile suffer, etc. [Vide Nomolexicon Thomae Blount in voce Rescous.] ] RESCUSSOR, Qui facit rescussum, in eodem Thomse Blount Nomolexico. RECOUSSE D'HERITAGE, in Consuetudinibus nostris municipalibus aliquot, ut Angeriacensi art. 42. Turonensi art. 185. Andegavensi, etc. quod aliae Retrait lignager vocant, facultas data agnatis recuperandi praedia ab aliis agnatis vendita extraneis. Charta Jqannis Comitis Cabilonensis ann. 1276. in Hist. Reomaensi : Et nos devant dis Jehans eussiens ladite terre Rescosse por devant gre de ligneige,etc. Philippusde Beaumanoir cap. 59. ait, in quinque gradu omnem agnationem flniri, fors en Recousse d'eritage, car encore le pent on Rescorre dusques el septieme degre par reson de lignager. Et cap. 62 : Les cas, qui naissent des Rescousses d'eritages, doivent estre exceptez de gages, etc. RESCUSSA, RESCOUSSA, Aggressio, violentia, vis alicui ilJata, sic dicta, quod

142

RES

RES
ritorio, jurisdictione et posse dictse civitatis Montis regalis. Et si forte aliqua Resia olim sit constructa et ssdificata per aliquem sine licentia dicti consilii, non passit ipsam Resiam laborari seu operari facere, nee aquam alicujus fluminis, rivi vel fossali in toto dicto posse et jurisdictione dictse. civitatis accipere, nee de ipsa uti de cetera pro ipsa Resia.... nee possit etiam, audeat vel prsssumat incidere seu incidi facere aliquod biochum sive lignum, per conducendo ad Reseandum ad ipsas Reseas aquarum, sub eadem posna applicanda ut supra. Vide Rasega et Ressia. 1 RESEARE, RESIARE, Serra desecare, Ital. Resegare, Gall. Scier ; Resiatio, Desectio ; Reseator, Desector, Gall. Scieur. Eadem Slatuta ibidem : Item statutum est, quod quilibet Rexeator possit et valeat capere pro salario Resiationis postium a facientibus Resiare biochos sive truncos, ut infra continetur, et non ultra. 1 RESEANTIA, RESEA.NTISA. Vide Residentes. 1 RESEARE, RESEATOR. Vide Resea. ] RESEGRARE, Johanni de Janua, Sacrare, vel execrare, vel exolvere, vel liberare, dimittere. Pro Religione solvere Cornelius Nepos : lidem illi Eamolpidse ac Ceryces Resecrare sunt coacli, qui eum devoverant.Pro Iterum obsecrare, denuo petere Plautus : Obsec.ro te, Resecro, operam da hanc mihi fidelem. 1 RESEDERE, Agnpseere, confiteri.Placitum Caroli Magni ann. 775. apud Mabillonium Diplomat, pag. 499. et Felibian. Hist. San-Dionys. pag. xxxvi : Ettunc ipseHerchenradusEpiscopus (Paris.) in prassentia nostra vel procerum nostrorum sibi recognovit et Resededit, quod nee ipse, nee pars Ecclesiss suss S. Marias vel S. Slephani seu S. Germani nullum drictum habebant, per quod ipse Placicio monasthyrio habere potuissent. * RESEDIUM, RESIDIUM, Ital. Risedio, Sedes, habitatio, mansio, ubi quis residet. Charta ann. 1239. apud Lamium in Delic. erudit. inter not. ad Hist. Sicul. part. 2. pag. 339:Renuntiaverunt domino Joanni abbati dicti monasterii recipienti pro ipso monasterio et pro se et suis legitimis successoribus prssdictum Pierum Cavalorum (cum) omni sua familia, ftliis et filiabus, et cum ejus Resedio et toto xuo tenere et podere, et terns et boniset rebus suis omnibus et singulis... Cum omni jure et actione.... adversus dictum Pierum et ejus familiam, el filios et filias, et ejus Residium et tenimentum et alia sua bona pertinentibus et competentibus, quatenus deinceps possit dictus abbas et ejus successores pro dicto monasterio dictum Pierum, cum ejus familia et Resedio et podere et tenimento.... habere, tenere, venders, alienare, etc. 1 RESEGALE, Arsenicum rubrum ab arsenico communi, quod album est, distinctum, vulgo Risagallum, Ital. Risalgaio, Gall. Reagal. Vita S. Frances n. 62. torn. 3. Aprilis pag. 396 : Cum per malitiam cujusdam pessimss muliens datum fuisset ad comedendum venenum, quod Resegale nominatur, cuidam Joanni Placentino, etc. * Alias Rerigal et Riagal. Lit. remiss, ann. 1377. in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 159 : Lui donnerent a boire Riagal mistionne en vin ou autre buvrage, etc. Aliee ann. 1409. in Reg. 164. ch. 11 : Lequel prestre... avoit la fame... d'avoir tue et murdry par poisons, c'est assavoir de Rerigal et acernit (arsenic) Gerard Boisset. Riagas ou arcenic, in aliis ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 271.

RES
RESELIRE, pro Resilire. Vide in hac voce. Charta ann. 1232. in Lib. nig. 2. 5. Vulfr. Abbavil. fol. 27. r : Quod si dicta mulier vellet Reselire a conventione prsedicta, etc. Resiluer, Refragari, repugnare, vulgo Resister, contrarier, in Lit. remiss, ann. 1411. ex Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 210 : Icellui Jouanst vault plus se eschauffer et Resiluer contre le suppliant. | RESELLA, Res parva. Gocelinus in Translatione S. Augustini Cantuar. torn. 6. Maii pag. 415 : Quis vero tantam vidit oblationem in auro, argenlo, ceris et candelis aliisque Resellis fidelium ? Vide supra Recula. *1. RESELLUS, Mensura annonaria, eadem quae supra Resale. Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Pans. fol. 222. v : Item unum Resellum avenas , duos boissellos frumenti et quatuor Resellos bresii. *2. RESELLUS, Retis species, nostris Filet, alias Raseau et Rois. Arest. ann. 1351. 3. Mart, in vol. 4. arestor. parlam. Paris. : Ipsum servientem reperierat cum quodam Resello, quern volebat tendere utendo jure garennas. Lit. remiss, ann. 1407. in Reg. 162. Chartoph. reg. ch. 2 : Comme les supplians eussent, tendus certains Raseaux ou filez a lievre, etc. Ita quoque legendum est pro Reiseiis torn. I. Ordinat. Reg. Franc, pag. 336. et pro Rersois in Reg. 34. ch. 54. Roys a vitecos, in Lit. remiss, ann. 1358. ex Reg. 87. ch. 159. Pro rete piscatorio, in Vita J. C. MS. :
Jouste la mer de Galilee Trouva trois freres pescheours ; Iluec faisoient lor labours, Sour le rivage Rois lavoient, El as poissons lor Rois tendoient,

recuperationes non sine vi aliqua fiant. Kegestum Magnorum dierum Trecens. ann.- 1285. fol. 24 : Pro insulta et Rescoussa factis gentibus D. Regis. Alibi : Pro inobedientiis, Rescoussis, injuriis, etc. Ann. 1297 : Super injuriis , violentiis , Rescussis sibi illatis. Regestum Constabulariae Burdegal. fol. 153 : Faciendo Rescussas gentibus D. Regis Francise, et eos verberando, capiendo , etc. Charta Beatricis Abbatissae B. Mariae Suession. ann. 1231 : Et si forte contingat, quod aliquis Rescussionem facial, et Scabinus hoc testiftcetur, emendare debet, per 7. sol. etc. Vide Recoussa suo loco. 1 RESCONSA, perperam pro Rescousa vel Rescoussa. Literae Philippi Franc. Regis ann. 1290. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1234: Resconsas vero et injurias facias per gentes suas servientibus nostris, ut dicebant, emendavit nobis ad nostras libitum voluntatis. Alia ejusd. Regis ann. 1307. apud Menester. in Probat. Hist. Lugdun. pag. 43. col. 1 : Si vero fiat aliqua injuria vel Rescoussa levatoribus emolumentorum in concordia hujusmodi contentorum, vel servientibus seu ministris nunciis, etc. RBSGOSTARIA, Eadem notione. Statutum Tolosanum ann. 1207. apud Catellum pag. 230 : Fecerunt tale stabilimentum, quod omnia malefacta, quss hominibus vel feminis hujus villas Tolosse facta fuerint habitantibus in urbe vel suburbia, videlicet quss malefacta dicuntur Rescoxtarias, emendentur Consulum cognitione. 1 RESGUSSIRE, Idem quod Rescuere, Succurrere, liberare. Litterae Edwardi II. Regis Angl. ann. 1314. De peditibus ad Rescussum, id est, auxilium, castri de Stryvelin a Scotis obsessi properare faciendis, apud Rymer. torn. 3. pag. 381 : Ita quod sint apud Werk die Lunss, videlicet decimo die Junii proximo futuro, armis competentibus bene muniti , ac prompti ac parati ad proftciscendum exinde contra dictos inimicos et rebelles nostros, et ad castrum nostrum prasdictum Rescussiendum, itt est dictum, prout eis tune ex parte no&tra pleniusinjungetur. IRESCUSITUS, Recuperatus. Literae Caroli Regentis ann. 1359. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 396 : In casibus vero oppositionis super possessione in articulo novitatis, res contensiosas ad manum regiam tanquam ad superior em ponant, et locis restitutis seu Rescusitis, etc. j RESCUTERE, Aliquam rem per Rescussam recuperare, eripere. Charta Bernardi de Turre ann. 1308. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 781 : Item qui Rescutit gatgia bajulo domini vel servienti ipsius, debet domino septem solidos cum dimidio, nisi modum excedat in Rescutiendo, animadvertendo in servientem vel bajulum. Vide Recodete. [ Placit. apud Ebor. S. Trinit. ann. 32. Edw. I. reg. Angl. rot. 8. in Abbrev. Placit. pag. 297 : Willebnus Pycot voluit distrinxisse Ricardum Herbead pro hotnagio et fidelilate sibi debitis.... per 2. equos.... equos illos vi et armis Rescusserunt, etc. Adde Placit. ann. 2. Edw. II. Line. rot. 63. ibid. pag. 306. ubi de Rescussione duarum vaccarum.] ** RECESSUS, pro Rescussus, eod. ann. Buck. rot. 36. ibid. pag. 305. T RESEA, RESIA, Officina, ubi serra desecatur. Statuta Montis-regalis pag. 319 : Statutum est, quod nulla terrigena vel extranea, cujuscumque status, prseeminentise et conditionis existat, audeat vel prassumat facere, construere vel ssdificare aliquam Reseam de aqua in toto ter-

* Rizelle, eodem, ni fallor, sensu, in Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. 147. ch. 223: Comme le suppliant feust alez peschier a une Rizelle en la fosse du moulin de Vitrii, etc. * RESENACULUM, [Zona pilii. DIEF.] * RESENSARI, Ad mentem redire, Ital. Risensare, Gall. Revenir en son bon sens. Mirac. B. Berth, torn. 6. Jul. pag. 492. col. 1 : Pater vero puellse, cui diuturna amentia, spem, quod Resensaretur, annulaverat, etc. * RESEQUI, Obsequi, Gall. Acquiescer. Vita S. Mariae ^Egypt. torn. 1. Apr. pag. 86. col. 2 :
Flentem solalur Zosimas, referatque precatur. Paruit, et tandem sic est Resecuta precantem.

RESELULA. Sanutus lib. 3. part. 11. cap. 8: Accidit autem hyeme per ora, cruraque populi pestilens morbus, in tantum sa&viens, ut multi perirent: indeque ad Damiatas incolas pertransiit. Studet proinde Soldanus succurrere civitati:et primo quidem node per fluvium transmittebat Reselulas leves consutas in coriis, et ceratis, etc. Perperam, pro Rescellulas. Vide Recula. j RESERTTIS, pro Reseratus licentia poetica. Anonymus de Laudibus Berengarii Aug. apud Murator. torn. 2. pag. 398. col. 1 :
Odious injreniis qnorumdam marte Resertis, Pellitur inde tamen victis accinclus et armis Arnulfo, mariibus trahitur post terga revinctis.

* RESERVAGULUM, Vas in quo aliquid reservari potest; dicitur de pyxide Eucharistica, in Hist. Ratispon. ad ann. 1476. apud Oefel. torn. 2. Script, rer. Boicar. pag. 517. col.l: Quidam tredecim annorum furatus est in ecclesia parrochiali S. Emmerami Sacramentum En-

RES
charistiae cum Reservaculo suo, loco, in QUO reponi solet, aperto incaute relicto, et Reservaculo sen pixide retenta, etc. Vide Reservatorium 2. 1 RESERVATARIUS, Clericus, cui Romanus Pontifex indulsit reservationis literas in re beneficiali. Pius V. PP. in Correctionibus Concilii Valentini ann. 1565. torn. 4. Concil. Hispan. pag. 89. col. 2 : Totum hoc decretum reprehenditur, quid ab Us factum, qui faciendi potestatem non habuerunt, et Reservatarii satis jure cogi ad ea subeunda onera atque literae reservationum eos obligent. RESERVATIO, in materia beneficiali, [Gall. Reservation, Rescriptum seu Mandatum summi Pontificis, quo certorum beneficiorum, cum vacaverint, collationem sibi reservat faciendam cui voluerit, aliis legitimis collatoribus exclusis. Haec Mandata nostris vulgo dicuntur Ambitiosa Curia? Romanes Rescripta. Locum non habent in Galliis.] Chronic. Archiep. Upsaliensium pag. 197 : Iste D. Joannes Karoli non habuit jus in ea (Canonia,) quia reservala fuit in curia, et vigore illius Reservationis impetravit earn. Mox : Quo mortuo obtinuit hanc praebendam etiam per Reservationem D. Henricus dictus Biscop. S5S" Recentiores sunt Reservationes et inferiores sevo Gratiani, qui de illis ne meminit quidem in suo Decreto. Ad summi pontiflcatus gradum vix evectus erat Adrianus VI. dum de abolendis Indultis, Reservationibus Expectativisque cogitationem suscepit ; qua de re audiendus est Blasius Ortizius in Itinerario ejusdem Papae torn. 3. Miscellan. Baluzii pag. 356 : Quum almus noster Papa, inquit, materiam Indullorum et Reservationum Expectativarumque exosam, ut sacrorum gnarus canonum, haberet, uti talem decebat virum, cum similes Expectationes abhorreant jura, hac die, (24. Januarii Victorian! appulsus ex Hispania, ubi paucos dies ante Papa fuerat renunciatus) mentaliter Cardinalium Indulta revocavit ; cujus revocationis publicationem matura consideratione in Urbem distulit. Quod autem Victoriae mente conceperat, Caesaraugustam perductus statim perfecit : Prima vero die Maii, ut refert idem Blasius ibid, pag. 368. regulas Cancellariee a se noviter editas in metropqlitana Ecclesia (Ceesaraugustana) publice et solenniter promulgari jussit ; per quas omnes Reservationes et Expectativse... revocabantur. Sed ob hsec malevolentiam in Christi Vicarium Curiales conceperunt. Hinc annotari potest quanta fuerit vis consuetudinis. Nam humanae naturae est ea quae in usu non sunt, etsi recta et justa sint, abhorrere, et consueta magna custodia diligere : et provinciates semper magni faciunt consuetudines sibi servari. Nam quid justius, sanctius et honestius quam jura custodiri ? quae vir sanctus pro viribus nitebatur defendere ', Curiales vero suo abusui inhaerentes, quasi novam rem execrabantur. Verba sunt ejusd. Scriptoris ibid. pag. 356. et357. Quam odiosae in Galliis etiam fuerint bujusmodi reservationes docet prseter csetera Conventus Episcoporum Gallicanorum apud Melodunum ann. 1548. celebratus. Ab Henrico Rege consult! Episcopi quid censerent de jure, quod sibi Romani Pontifices assererent in Provinciam Britanniamque Callicam, apud Baluzium torn. 7. Misceil. pag. 105. hisce verbis respondent ibid. pag. 111. et seq. : Reservationes autem in Provinciam et Britanniam... quo tandem pacto aut possumus accipere,

RES
out cum veterum sanctitate canonum atque religione congruant, quae videri queant saepenumero a praeceptione Christi discrepare. Quid enim discrepare, cum Christi documento conferes aliurn mei regis designari procuratorem, me inconsulto Pontifice, meae procurations particulae et in hac re mihi summse potestatis auctoritatem objici, prassertim si nihil est quod in me reprehendatur. Si in omnes hoc decernitur, nullo discrimine, nullo delectu habito, si nihil inter bonos, malos, desides, impigros, inertes, industries intersit, qui convenire hoc queai cum Domini nostri J. C. preeceptis, cum decrelis Apostolorum, Conciliorum, Pontiftcum Romanorum ? Atqui quae feruntur Reservationes, Expectationes, Praeventiones, Mandata, caetera hujusmodi omnia immittunt hanc labem in Ecclesiam Dei, ut confusa Hint omnia et permixta turn bonis turn malis, cuncta prsecidatur aut revocandse laudis ecclesiastics ratio, aut immutandae virtulis atque integritatis occasio. Suspicimus beatissimi Patris nostri non minus quam Petri sublimem illam dignitatem, ut illius tamen vestigiis insistamus, in quibus prasterquam quod nihil est simile Prasventionum, nihil Expectationum, nihil Reservationum, Mandatorum, Regressuum, regularum Cancellarise. Singulatim haec si discutiantur, vix cum ullo antiquitatis aut more aut jure conveniunt, cum evangelicis praeceptis ne vix quidem, in quibus libera est omnium recta Ecclesise administratio. Ad haec tola ratio Reservandorum sacerdotiorum ita recens est, ut ante proxima Romanorum Pontificum decrela simile aliquid, non modo dictum, sed ne cogitatum quidem sit. Et ab illo tamen recentissimo jure abhorrent etiarn ea, quae nobis sunt prseposita de toto illo genere Reservandi. Nam cum Lateranensi pugnant Concilia, etc. Vide Mandatum 5. 1 1. RESERVATORIUM, Cella penaria, ubi quidquid ad mensam necessarium est, reponitur, nostris Depense. Leges PalatinaB Jacobi II. Regis Majoric. torn. 3. SS. Junii pag. XX : Ex nostris coquinariis deputetur qui clavem Reservatorii nostrse coquinae teneat et deferat. Infra : Decernentes et volentes quod continue in dicto Reservatorio rerum infra scriptarum copia invematur, videlicet zucharis, ziziberi et aliarum specierum trilarum, mellis, olei, carnium salsarum, caseorum, piscium salsorum, vini-aceti, etc. f 2. RESERVATORIUM, Sacrorum cprporalium theca, ut videtur, Gallice Bourse, Gesta Gaufredi Episc. Cenoman. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 390 : Dedit... quinque paria corporaHum cum Reservatorio, octo etiam mappas ad ornatnentum altaris cum manutergiis multis, etc. f 1. RESERVUM, Exceptio, Gall. Reserve. Placitum ann. 1053. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 221 : Audivit dividere supradicta Ecclesia, ut post mortem Guiraldi et filii sui Bernardi revertisset sine ullo Reservo in canonica S. Nazarii sedis Biterrensis. 1 2. RESERVUM, Reconditum, sepositum, Gall, en reserve. Donatio ann. 1195. apud Mireeum torn. 1. pag. 108. col. 2 : Quisquis autem Sacerdos, exceptis prsedictis, tres denarios ; Diaconus vero quisque et Subdiaconus duos denarios... Si quid in Reservum fuit, in Ecclesiam distribuetur. * RESEYTUM, Reliquurn, residuum, ni fallor. Stat. Avellae ann. 1496. cap. 120. ex Cod. reg. 4624 : Nemini de Amiliana... liceat inpratis... causa venandi

RES

143

ingredi,... nisi fenis et mehenchis ac Reseytisex dictis pratis... prius... recollectis. Vide infra Restalagium. T 1. RESGARDUM, Idem quod supra Regardum 5. Arbitrium, sententia, edictum. Charta Dalphini Comitis Claromont. ann. 1229. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 250 : Quod si nos infra septennium domino Regi guerram faceremus vel aliquid aliud, de quo non possemus vel nollemus expectare Resgardum curias domini Regis ad usus et consuetudines Alverniae, etc. Statuta Gualtherii Domini Commerciaci ann. 1263. e codice MS. ejusd. urbis pag. 89 : Item si aulcun est trouve de la warde en cuillant rasins... et retablira les dhommaiges par le Reswart des Eschevins. 8 2. RESGARDUM, Census annuus, praestatio, idem quod supra Regardum 4. Charta ann. 1311. in Reg. 46. Chartoph. reg. ch. 195 : Item Resgarda ejusdem firmae. Item super molendinum nostrum de Larbret, octo sextaria... ordei. 1 RESIA. Charta ann. 1400. in Statutis Perusisa pag. 23 : Item de et pro franchimento burgi Perusise. Item de et pro censu-gastaldiae. Item de et pro fictis hortorum et fussinarum. Item de et pro Resits et decanis Perusise et vallis ejusdem. Vide Resea. 1 RESIANS, Commorans, habitans in loco, ab Anglico Resiant, Gallice Resseant, Resident. Litereepro mercatoribus Venetiarum ann. 1507. apud Rymer. torn. 13. pag. 164. col. 1 : In idem regnum nostrum Angliae... durante dicto termino decem annorum Resiantium, residentium, r'esortientium sive confluentium. Vide Residentes. Ital. Risedente. Receant, in Lit. remiss, ann. 1397. ex Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 315 : Icellui Jehannot n'estoit point Receant, ne n'avoit aucun refuge ou domicile. Vide mox Residentes. .] RESIARE, RESIATIO. Vide Resea. ^c RESICULA, [Mitra mulierum. DIEF.] * RESICUM, Periculum, discrimen. Locus est supra in Refortuna. Vide inRESIDENTES IN TERRA Dominica, Homines liberi dicebantur, tana qui proprium non habebant, quam qui proprium habebant. Atque ii quidem propter res alterius ad testimonium non recipiebantur, licet conjuratores esse possent, quia liberi erant : isti vero ad testimonium recipiebantur, quia proprium habebant, in Capitulanbus Caroli Magni lib. 5. cap. 150. [** 301.] * Charta ann. 1319. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 243 : Item les Resseans desdites vavassories et les Receans des bordages dessusdiz et des fieffemens, etc. RESIDENS, Tenens aut vassallus, qui ex debito residet in praedio domini sui, ita ut ab eo recedere ei non liceat : alias Hospes, et Estagiarius dictus : in Consuetudinibus municipalibus, Homme levant et couchant ; in Consuetudine vero Normanniae art. 188. Reseant du, fief. At in veteri, cap. 60. Reseans, exponuntur Homagiati in edit. Latina. Leges Henricil. Reg. Angl. cap. 43 : Quantumcumque dorninos aliquis habeat, vel quantumcumque de aliis teneat, ei magis obnoxius est, et ejus Residens esse debet, cujus legius est. Si multis homagium fecerit, et ab aliquo eorum captus et implacitatus sit, ille cujus Residens et legius est, erga quoslibet alias jure potest eutn plegiare, nee debet ei denegari. Adde cap. 55. Consuetude Cenoman. art. 33 : Le justicier fonder peut contraindre son sujet a Resseantir d'estage au lieu ou il a

144

RES

RES

RES
dictse Ecclesise emolumenta sibi usurpant. Alibi memorantur ejuscemodi Canonici Residentiarii. Vide Canonici forenses, Foraneitas et Mansionarii. * Qui Chanoines de residence nuncupantur in ecclesia metropolitana Bituricensi. 1 RESIDERATIO, pro Residuatio : quod vide. 11. RESIDERE, Negligere. Radbodus Noviora. Episc. in Vita S. Medardi, torn. 2. Junii pag. 93 : Amodo necessarium ducimus ad propositi nostri seriem redire, qussque post transitum gloriosissitni Confessoris ad honorem ejus Deus operatus sit miracula... non Residemus scripto commendare. * Differre, procrastinare, Residier, eodem sensu, in Stat. ann. 1403. torn. 8. Ordinal, reg. Franc, pag. 629. art. 2 : Se il y a quelques vaches,... qui ait de nouvel veelle, il esconvient qu'elle soit Residiee de trois sepmaines et trois jours, avant qu'elle soit disire de vendre. *{ 2. RESIDERE, Inutile, desertura manere, in Codice Theod. lib. 6. tit. 2. leg. 13. Residere in debitis, Reliquari, eod. lib. 6. tit. 3. leg. ult. lib. 8. tit. 8. leg. 9. Residere in debitum ; (sic legendum est divisis vocibas.) Eadem notione lib. 11. ejusd. tit. 1. leg. 27. * RESIDIA PARS SUMM^E, Quae scilicet restat exsolvenda, in Charta Ludov. Bavari imper. ann. 1330. apud Oefelium torn. 1. Script, rer. Boicar. pag. 773. col. 1. Vide Reliquum. j RESIDIVARE, pro Recidivare, de quo in Recidiva, Recidere, Gall. Recidiver. Vita Innocentii III. PP. apud Murator. torn. 3. pag. 484. col. 1 : Ab antiquo homines castri illius pessimi erant, et bis antea Residivaverant, etiam tune rebellabant. 11. RESIDIUM, Quod pro jure residential domino solvitur a residentibus. Additamenta ad Leges Ludovici II. art. 32. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 162. col. 1 : Ut liberi homines nullum obsequium Comitibus faciant, nee Vicariis, neque in pasto, neque in aratura, neque in vinea, et conjectum vel Residium non solvant, exceptis aribannatoribus vel missaticis, qui legationem ducunt. Baluzius torn. 1. Capitul. col. 400. preefert : Neque in prato, neque in messe, neque in aratura aut vinea, et conjectum ullum vel Residuum eis resolvant, excepto servitio quod ad Regem pertinet, et ad heribannatores, vel his qui legationem ducunt. Malim Residium quam Residuum. Vide supra Renidentia. * 2. RESIDIUM, Sedes, habitatio. Vide supra Resedium. RESIDUATIO. Gloss. Gr. Lat. : 'ATioxaOt'^o[Aat, Resideo. 'ATtoxaOtajxa, Residuacio. [Hinc emendandi Janus Laurenb. in Supplemento Antiq. ubi perperam 'Auo%a6r)[Aa, et Martinius in Lexico, ubi pejus, Renideratio.\ * RESIDUITATES, Reliquiae. Vita S. Ansov. torn. 2. Mart. pag. 325. col. 1 : Certi nimirum de Ansuini virtutibus nequaquam se penuria cujusque indigentiae ulterius profligandos, quibus ab eo perpaucissimis victualium Residuitatibus permixtus etiam pulvere, tarn celeri eventu plena sunt horrea instituta. 1 RESIDUUM. Vide Residium RESIDUUS, pro Residens. Hincmarus Remensis Epist. 7. ex Labbeanis : Ipse Ottericus dum ipsam Ecclesiam teneret, cantavit in Noviante, et in Landrica curte, et in Broeris: titulus autem ipsius, in quo et Residuus erat, fuit in Follanae braio.

este anciennement, et d'estager, sinon notione. Consuet. Norman, part. 2. cap. qu'il veuille quitter ledit estage. Ubi per- 42. ex Cod. reg. 4651 : Breve de stabilia et recognitione... De vicinio autem diciperam editi codices habent Ressentir. RESIDENTIA, RESEANTISIA, Jus do- mus, qui infra leucatam vel in parrochia, mini feudalis, quo vassallum, seu te- in qua fundum situm est contentionis, nentem, cogere pptest, ut intra feudi Residentiam obtinent originalem. Charta sui terminos habitet, aut mansionem ann. 1310. in Lib. rub. Cam. Comput. habeat. Resseantise, in Consuetud. Per- Paris, fol. 325. r. col. 2 : Item pour la ticensi. [Litterae Philippi Aug. Franc. haute justice desdis fiez et des resseanz Reg. ann. 1200. apud de Lauriere torn. 1. demouranz es Resseandises d'icels fiez, Ordinal. Reg. pag. 24. et 25 : De servien- etc. Reseandise vero praeterea dicitur, tibus laicis scholarium (Academiae Paris.) Praestationis species, quae tertio quoliqui non debent burgensiam nobis vel Re- bet anno solvitur, in Comput. MS. residentiam, nee vivunt de mercalorio, et dit. comitat. Pontiv. ann. 1554 : Deniers unde scolares non faciunt injuriam aliis, deubs chacun an au jour S. Remy, S. sic erit, quod in eos manum non mitte- Jehan Baptiste, etc. En reseandises de mus, nee juslicia nostra, nisi forefactum mer et terre, montans dix livres Parisis, apparens fuerit.} In 30. Regesto Charto- qui est paye de trois ans en trois ans au phylacii Regii fol. 1. hsec habentur : de terme S. Remy. Montfaucon. On recevra en la Reseance RESIDENTIA CANONICORUM, de qua de Montfaucon toutes manieres de gens, complures Chartas collegit Jacob. Petifors ke chiaus qui sont serfs de lews cors, tus post Posnitentiale Theodori pag. et chiaus qui sont dampne, ou forbani en 442. et seqq. [Adde Baluzium torn. 2. aucun lieu pour villain fet. Et si dirat-on Miscell. pag. 233. et 434. et torn. 5. a chaus, qui vendront en la Reseance de pag. 266.] Montfaucon : On vous recoit en la Re1 RESIDENTIA PR.ELATORUM in suis seance : mais prenes garde que vos ne Dioecesibus commendatur in Concilio soies serf de vos cors, et que vos ne soiez Tridentino sessione 6. cap. 1. et sess. condamnez ne forbannis pour villain 24. cap. 1. de Reformatione. Juxta safait: et se vos esties encombrez avant que cros canones omnino jubetur Declaravos venissiez en la Reseantise, li Rois, tione regia in supremo Senatu recepta tant comme il appartient a celui encom- ann. 1561. Hinc Bourdinus turn Procubrement, ne vos defendrois pas. [Vide rator generalis injiciebat manum in Glossarium Juris Gallici in vocibus Res- Episcoporum bona, qui plus quindecim seant et Estagiers.] dies Parisiis commorabantur. De ResiRESIDENTIA, pro eo quod Stagium dentia quorumvis Clericorum in suis alii vocant. Regestum Constabularies Ecclesiis passim agitur torn. 4. Anecd. Burdegal. fol. 24 : Nomina Nobilium, Marten, locis citatis in Indice : quern, qui tenentur facere Residentiam in Cas- si opus est, consule. tro de Thalamone annis singulis, de de1 RESIDENTIA. Bulla Innocentii VIII. verio videlicet : Hehas Achardi per tres PP. ann. 1484. in Continuatione M. menses sequentes et conlinuos, etc. Bullarii Rom. pag. 290. col. 1 : Item orRESEANTISIA. Charta Renaldi de Bosco dinarunt, quod nullus de collegia prsssuin Hist. Monasterii S. Audoeni Roto- mat ipsum chorum intrare, dum eodem mag. : Nullus, quia in haya Gonnor per psallitur, nisi prius fecerit primam Resinos Reseantisiam fecerit... potest habere dentiam, quse prima Residentia fit ante quietantiam herbagii, etc. Fleta lib. 2. finem versiculi primi Psalmi, videlicet de cap. 67. | 6 : Testatum fuit, quod domi- Gloria Patri usque ad Amen. cilium habuit et Reseantisam apud talem 1 RESIDENTIARIUS, Angl. Residenlocum. Regestum Censuum et Feqdor. tiary, Qui residet seu assidue commqOarnot. fol. 17 : Chascune hoslise d'icelle ratur : hinc Residentiarii Canonici, merie doit une geline, etc. et se ainsinc iidem qui aliis Residentes, vel Mansipestoit que les estagiers laissassent les narii, Qui assidue prsesentes sunt in hostises de chair, por ce ne demouroit pas Ecclesiis, quibus deserviunt, hac in re que le past n'en fust rendu, et poie pour distinct! a Canonicis Foraneis, Qui non reson de la Reseantise. [Charta ann. resident seu absentes sunt. Literse 1268. e Chartulario Domus Dei Ponti- Edwardi III. Regis Angl. ann. 1371.de sar. : Disoit que il devoient paier pour ce abusibus Ecclesise S. Pauli Londin. que leur Reseandise estoit a Pontoise.] apud Rymerum torn. 6. pag. 678. col. 1: vide RagueJlum. Nonne, venerabilis Pater Episcope, qui RASEANTISA, interdum sumitur pro prsedictse Ecclesise prseesse tenemini pariipsa domo residentis ; ut hostisia pro ter et prodesse, tot et tanta a collegia Dedomq hospitis. Tabulanum Leprosariae cani, Retidentiariorum et Capituli ipsius Pontis-Audomari : Tenet 4. acras terrse Ecclesise vestrse, ob vestri, ne dicam, neet unam Resseantisam, unde reddit 5. gligentiam et defectum, modernis temposolid. ribus, prodiisse inconvenientia, quse vulgatis relatibus publicantur, videri vobis INFIRMITAS DE RESEANTISA, quod alias malum lecti dicitur, in Regiam. debeat probrosum et etiam tsediosum ? Majestatem lib. 1. cap. 8. | 3. [** Glan- mox : Ut ad magis specialia descenEt vill. lib. 1. cap. 18. sqq.] et apud Bracto- damus, Decanus, Residentiarii, sive Canum lib. 5. tr. 2. cap. 4. | 1. Exoinepitulum ipsius Ecclesise, nedum nostns, de mal Resseant, in Consuetud. Normann. set etiam Canonicorum non residentium cap. 39. 122. 124. Vide Essonium de malo fratrum suorurn (quorutn m&gna pars ex lecti in Sunnis. familiaribus nostris existit, et quorum in RESEANCIA, ex Gall. Reseance. Charta hac parle specialiter interesse versaturj ann. 1316. apud Will. Thorn. : Quod om- beneplacito et assensu minirne requisitis nes residentes, qui Reseancias proprias vel obtentis, ad talia procedere prsecipinunc tenent infra procinctum manerii tanter et voluntarie praesumpserunt, etc. prsedicti, etc. Adde eumdem pag. 2035. Literae Richardi II. ann. 1399. apud [Charta Richardi de Lamberville a Ta- eumd. Rymer. torn. 8. pag. 74. col. 1 : bulario Gemetic. cap. 361 : Varantizan- Emolumenta, quse Canonicis Residentiadum ab omni aida et Reseantia et riis in Ecclesia ipsa, occasions hujusamoutaJ] modi Residential debentur. Etpaulo post: * RESIDENTIA, Mansio, domus ubi Duoque jam in Ecclesia prsedicta dunquis residet, nostris Resseandise, eadem taxat Residentiarii existunt, qui omnia

RES

RES

RES

145

| RESIGILLARE, Denuo sigillare, sipensius intuentes, ipsius precibus annuit RESIGNATRIX, Quaa resignat, aperit. gillo munire. Charta ann. 1119. ex Ar- mus, et proprietatem sepedicte ville cum Tertullianus de Habitu mulier. cap. 1: chivo Abbatise S. Maria? Andegav. vulgo attinentiis ad ipsam villam pertinentibus Eva arboris tllius Resignatrix. Le Roncerai : Papa Calistus Andegavum damus et assignamus sepedicto monasterio * RESILIGIUM, Actio resiliendi, Gall. iter appulit, et ingressus Ecclesiam S. Dobirlug et ipsius dido Conventui jure Rejaillissement. Lit. remiss, ann. 1377. Dei Genitricis M. altare dominicum con- proprietatis perenniter possidendam. in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 217: Acsecravit, capsa reliquiarum SS. Pancra- Hocce in loco paulo fusius exscriptq cidit quod dictus exponens aquam existii Martyris et Gatiani Turon. Episcopi mos ille observatur, de quo jam alibi tentem in quodam vitro seu gobeleto Resigillata. dictum est, feudum non potuisse alie- vitreo projecit;.... ex cujus aquse Resi] RESIGNACULUM, Sigillum, signa- nari, neque etiam monasterio concedi licio ipsius Mignoti tybias aliquantulum culum. Tertull. lib. 2. adv. Marcion. aut alio quovis modo transcribi sine rigavit. Vide supra Resallire. cap. 10. ex hoc Ezechielis 28. 12. loco : consensu domini feudalis, cui primum 1 RESILIRE, Practicis nostris Resilir, Tu signaculum similitudinis, plenus sa- Resignatur seu transcribitur ipsum feu- Renuntiare pactionem. A conditione atpientta et decore, habet : Tu es Resigna- dum , ut ipse postmodum pleno jure que pacto Resilire, apud Asconium Peculum similitudinis, qui scilicet integri- conferat monasterio, feudatario id pos- dianum. A conventione Resilire, in Littetatem imaginis et similitudinis resigna- tulante. Hujus rei alia exempla suppetit ris Johannis Regis Angl. ann. 1212. apud idem Ludewig. ibid. pag. 87. 90. et 97. Rymer. torn. I. pag. 163. Emptori Resilit veris. 1 1. RESIGNARE, Sigillare, sigillo mu- Exemplum aliud immediate resignatw- venditor meliore conditione oblata, leg. 9. nire, ni fallor. Charta Pipini Reg. Fr. nis seu traditionis eidem monasterio Dig. de in diem addictione, ex Ulpiano. 1 RESIMPLICATUS, Reduplicatus. Cseann. 765. apud Mirseum torn. 1. pag. Dobrilucensi factse, utpote, si bene puto, 765. col. 2 : Et ut descriptio firma sit, re allodialiter seu jure proprietario pos- lius Aurel. lib. 1. de Chronicis Passioannulo sigillari earn jussimus nostro sessae, refertur in Charta Alberti Pra3- nibus : Linteolum aqua tingentespartibus Adalolfus Resignavit. Vide Signum, Ve- positi Wurcinensis ann. 1319. ibidem Resimplicatum apponunt. =::: RESINA, Aqua reses, limus. Charta teres, etc. Vereor tamen ne'sit legen- pag. 288 : Monasterio Dobirlug dedimus dum Recognovit pro Resignavit ; sic et contulimus et in manibus domini Ab- ann. 1010. apud Murator. torn. 1. Antiq. enim legi solet in Chartis ejus sevi, ut batis et Conventus dicti monasterii Resi- Ital. med. aavi col. 185 : Concedimus in gnavimus et prsesentibus Resignamus jam dictam sanctum sedem, ut liceat pars videre est in voce Referendarius. J 2. RESIGNARE ALTGUI EEI, IIlam cum omni jure et utilitate, que ad ipsas ipsius ecclesiss.... in ipso Siler jam dicto missam facere, dimittere, abdicare. Li- villas et silvatn pertinent aut imposterum flubio clusamina facere et habere, qualiter terse Blangiacensium ad Fiscamnenses poterunt pertinere. Renunciatio Henrici voluerint et ubi voluerint, in ripis ejusann. 1193. apud Marl en. torn. 1. Anecd. Duels Slesise in gratiam Imperatoris dem fluminis, a Resina et ex into facere col. 655 : Noverit discretio vestra, quod ann. 1319. apud eumd. Ludewig. torn. 5. et habere, etc. Hinc Richardus quondam Abbas Ecclesise. nos- pag. 537 : yestrae Majestati omnes mar* RESINA , Pkivia foetida, ut aqua trse incommodo corporis sui nimium aggra- chias, provinzias, terras et posaessiones reses, in Chron. monast. Benev. ad ann. vatus, de voluntate propria paslorali ba- prssdictas et jura earumdem cum omni 1065. ibid. col. 258 : Cecidit Resida nirnia culo Resignavit; nos vero.... unum de debita reverentia prsesenlibus Resigna- de mense Novembris. Glossae Isidori: gremio vestro, scilicet domnum Robertum mus, necnon ut eaxdem et quamlibet ea- Rrumalia, Resinosa pluvia. Vide ProArtie.... unanimi consensu et absque con- rum cum suis juribus et pertinentiis uni- mosus. 1 RESINATIO, pro Resignatio, Muneris tradictione aliqua, in Abbatem nostrum versis eidem illustri Principi D. Joanni eligimus. Petitio Radulfl Abb. S. Michae- Boemise et Poloniss Regi.... conferatis, aut beneficii abdicatio, Gall.Resignation. lis in Periculo maris facta per Procura- ipsumque.... investiatis, sincere et affec- Charta ann. 1276. e Chartulario S. Fiatorem Gregorio IX. PP. ann. 1230. ibid, tuose supplicamus. Chartularium S. Vin- crii fol. 23: Resinatione facta ab eodem col. 58: Procedente vero tempore, super- centii Cenomanens. fol. 134 : Philippus magistro Simone de ipsa capellania, deinveniente flagello Dei, percuxsus paralysi, Miles.... decimam illam in manu nostra ceps per unum monachum, quern ad hoc administrations curse Resignavit, etc. Resignavit, et Resignationem juramento Abbas S. Faronis Meldensis idoneuni duOrdinatio pro Fratribus Mendicantibus firmavit; ita quod nee per se nee per xerit eligendum, eadem capellania offiann. 1403. apud Rymer. torn. 8. pag. 335. alium in decima ilia, nee in tractu, nee in cietur perpetuo, seu deserviatur. Statuta col. 2: Et in casu quo illi Fratres, cujus- tritura aliquid juris de cetera reclamaret. Ecclesias Meld, apud Marten, torn. 4. cumque Ordinis fuerint, qui modo sunt Simili notione Horatius lib. 3. Carm. Anecdot. col. 898: Inhibetur ne fiant extra regnum, et procuraverunt hujus- Ode 29. Resinationes ecclesiarum in manu Abbamodi exemptiones seu assignationes, sive turn vel quorumlibet patronorum, sed in Si for tun a celeres quatil gradum prsedictum in Theologica faculPennas, Resigno quae dedit, et mea manu Episcopi. Vide Resignare 3. Virtute me involvo, probamque tate, contra consuetudinem superius ex1 RESINCERARE, Abluere, Gall. Rinser, Pauperiem sine dote quse.ro. pressatam, noluerint in reditu eorumdem vel, ut alii scribunt Rincer, Angl. to Resignare omnibus hujusmodi exemptio- Rursum utitur lib. 1. Epist. 7. Sed hae Rinse. Rubric33 Eccles. Sarisberiensis MSS : Resinceret Sacerdos manus suas nibus, assignationibus et gradui scolas- voces | RESIGNARE, Resignatio, hodie nullibine alique reliquie Corporis et Sanguitico supradicto, etc. 1 3. RESIGNARE, Rem possessam ali- saepius occurrunt quam in re beneficia- nis remaneant in digilis. Sermo est, cui transcribere, concedere, restituere. ria, unde etiarn Resigner un benefice. ut satis patet, de ablutione digitorum Charta Rodulphi Archiepisc. Rem. ann. Duplicem autem distinguunt beneh'cii in Missa post sumtionem Corporis Do1112. e Tabulario S. Nicasii ejusdem resignationem , puram et simplicem mini, ut in alio loco quern laudat Menaurbis: Dictam ecclesiam in manus unam, alteram in favorem. Ilia simplex gius in Etymol. Gall. v. Rincer. Resinnostras Resignavit. Charta Walcheri de est beneficii ecclesiastic! abdicatio, qua ceret calicem , ex Missali ejusd. Eccl. Rumigniacq ann 1231. ex eodem Tabu- fit, ut Collator beneficium conferre pos- Parisiis edito ann. 1551. Resincerare est lario : Reddidi et Resignavi dicle Ecclesie sit ei, cui voluerit. Cum haec resignatio quasi Sincerum denuo facere , nee nemus quoddam, etc. Charta Theoderici nuda dimissio sit, tantse antiquitatis aliunde quaerendum est etymon. HoraLandgravii Thuringise ann. 1299. apud est quanta? abdicatio, neque ullius indi- tius lib. 1. Epist. 2. versu 54 : Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 220 : get consensu, nisi Ordinarii. Resignatio Sincerum est nisi vas, quodcumque infundis, acescit. Cupimus esse notum, quod fidelis et di- in favorem, dicta, qua Resignans clerico lectus nobis Miles Otto, filius Rodonis singular!, quern Resignatarium vocant, Vide Recincerare. RESINOSUS, Reses. Vide in Rromosus. junior de Ylburg villam unam, que Fran- beneficium transcribit, recentior est, kendorf vocatur, quam a nobis jure feo- vix in usu a ducentis annis satis appro- [alias Resinosus est Resina plenus, ut dali habuit, ejusdem ville proprietatem, bate. Cum pacti vel simonia? speciem apud Plinium et Columellam.] * RESIPIRE, Resipiscere, convalescere. cum omnibus ad ipsam villam pertinenti- praB se ferat, primum a multis improbus, super altare gloriosissime Dei geni- bata est, sed tandem apprpbata fuit, Mirac. S. Rosa? torn. 2. Sept. pag. 463. tricis et virginis Marie, necnon aliorum modo fiat per manus Romani Pontificis, col. 1 : Cui per vim ubi est datum ad ebiSanctorum in Dobirlug habitantium, in qui pro sua auctoritate confirmat hujus- bendum et deglutiendum tantillum aquas remissionem suorum devote obtulit pecca- modi transcriptiones. Haec obiter de loturss manuum ejus, eodem momenta illo torum : qui scilicet Otto.... ad nos veniens, rebus notis, quod earum voces nostri instanti sugere lac incepit et Resipire. et jam dictam villam Frankendorf in sint instituti. Vide Resinatio. [** Confer | RESIPISSE, pro Resipuisse, dixit venostris manibus liberaliter Resignavit, Glossar. med. Grascit. voce 'AiroTdcyvi in tus Interpres S. Irenasi lib. 1. cap. 30. petens et cum diligentia nobis supplicans Append, col. 23.] ult. edit. ut suam oblationem tarn devotam in omT RESIGNATOR, 'ATtofftppaytat^, in Glos1 RESISTENTIA, Gall. Resistance, Adnibus confirmaremus propter Deum. Nos sis Lat. Gr&ec. et Grasc. Lat. Qui resignal, versus conatus. Passim occurrit apud vero divine remuneration's meritum pro- aperit, solvit. Scriptores infimae Latinitatis. VII 19

146

RES

RES

RES

* Decret. elect. Amed. duels Sabaud. in papam ann. 1439. apud Guichen. inter Probat. torn. 3. Geneal. Sabaud. pag. 314 : Cum autem hoc opus felices progressus habere non posait, propter adversitates et Resistentias plurimas, quas Gabriel, olim dictus Eugenius Papa IV. in contratrium opponebat. Alias nostris Hesitation. Lit. remiss, ann. 1416. in Reg. 169. Chartoph. reg. ch. 458 : Les supplians eussent este tuez, se n'eust este la Resitation que ilz misdrent; en laquelle Resitation faisant, etc. f RESISUS BANNUS, quod in lingua Theodisca Scastlegi, id est, armorum depositio, vocatur, in Capitulari Wormat. ann. 829. cap. 13. Additione 4. cap. 114. et in Edicto Pistensi ann. 864. cap. 33. ex editione Baluzii, qui in Notis testatur sic in omnibus MSS. legi, ubi in editis habetur Recisus. Appendix Marculfl formula 5: In quadrayinta nodes in proximo malo post bannum Resisum hoc debeat conjurare. 1 RESMERCIARE, Denuo locare, scilicet argentum annuo vectigali. Constitut. Eccl. Valentinae, torn. 4. Goncil. Hispan. pag. 169 : Quotiescumque aliquod ex dictis censualibus redimatur et quitetur, pretium seu proprietas illius in sacristia dictae Ecclesiae.... deponatur, et inde nort extrahatur, nisi de Ordinarii licentia, ad opus onerandi et Resmerciandi illud super dicta universitate Valentiae, seu generaliter, aut alia universitate secura prsesentis regni; et nisi ad dictos effectus pretia dictorum censualium a sacristia vel tabula nullo modo extrahantur, ac neque in aliud unquam convertantur. 1. RESOGIARE, Disperses ac fugitives cogere. Galfridus Monmutensis lib. 1. cap. 19 : Resociatis sociis qui dispersi fuerant. Utitur alibi non semel. [Chronicon Briocense apud Lobinellum, toni. 2. Hist. Britan. col. 863: Suumque exercitum Resociare curavit: quo Resociato, etc.] * RESOLIDARE, Recreare , confirmare. [** Resolidatam, Christo propitio, fandliam, in Alcim. epist. 33. in Furlanett. Appendice Lex. Forcell.j Epist. Caroli C. ad Nicol. I. PP. ann. 867. torn. 7. Collect. Histqr. Franc, pag. 559: Quo valeat mense diutino quassata moerore, vivis ac salientibus Resolidari et recreari fluentis. Reconsolider, pro Reunir, Iterum adjungere , in Charta ann. 1417. ex Chartul. Latiniac. fol. 173: Lequel fief d'icelle mile , justice et seigneurie de Croissy,.... sera et doyvera estre Reconsolide au demayne d'iceulx messeigneurs et de leurdite eg Use de Laigny. * RESOLIDARE, Reftcere, restituere. Charta ann. 1051. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. pontif. Leon. Urbevet. pag. 184: Quam utique ecclesiam, quia Conditor noster inter alia innumera nobilitavit et honoravit fracti calicis et Resolidati miraculo, etc. [** Solutum Resolidans mundum, in Atton. Polyptych. pag. 58.] 1 2. RESOLIDARE PLAGA dicitur, cum sanatur et solidatur, in Legibus Rotharis cap. 55. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 22. col. 1: Si quis alii plagam in facie fecerit, componat ei solidos xvi. Si quam in naso fecerit plagam, componat solidos XVI. si Resolidaverit, tantum ut cicatrix appareat; si non Resolidaverit, quartam partem pretii ipsius componat, ut supra. Si quis in aurem plagam fecerit, componat solidos xvi. si Resolidaverit. % 3. RESOLIDARE. [Gallice ressouder : Alter! magistro Johanni qui laborabat

in ecclesia apud sanctam Luciam et domo cum illorum lucro pretium per Resolidabat dictas tegulas de metallo. unumquemque annum. Ubi sicut resonat (Arch, secret. Vatic, brevia Sixti IV. potest reddi, sicut relatum est, vel sicut requum est, quod ultimum nos reddere1483. fol. 60.)] * RESOLIDATURA. [Gallice operation mus, comme il est raisonable. de ressouder: Pro Resolidaturis prafidic** RESONATIO. Opusc. vet. MS. ad tarum tegularum. (Arch. secret. Vatic, Psalm. 150. apud Maium in Glossar. novo : Tympanum quod musici discibrevia Sixti IV. 1483. fol. 60.)] 7 RESOLUBILIS , Qui resolvi potest. plinabili mensura percutientes, geminata Resolubile csementum, Prudentio Apoth. Resonatione modulantur. v. 514. Resolubile corpus, eidem Cath. v. 1 RESOR, pro Restor, vel pqtius Restio, 149. Qui restes facit. Vide Resticularius in * f RESOLUTE, Licenter. Terlullianus Resti 1. lib. 1. ad Nationes cap. 19: Quo facilius 11. RESORTIRE, ab Anglico to Resort, rideatis et Resolutius decachinnetis. Confluere, convenire, eongregari. Charta 1 RESOLUTIO^ Mors quo corpus resol- Henrici VII. Regis Angl. ann. 1507. vitur, 2. ad Timoth. 4. 6 : Ego enimjam apud Rymer. torn. 13. pag. 164. col. 1: delibor, et tempus Resolutionis mess ins- Licentiam damns.... mercatoribus Senioriss Veneciarum in regno nostro comtat. Graec. avaXuasw;. 1RESOLUTOR. Qui decernit, constituit, morantibus... restantibus, Resortientibus, Gall. Qui resoud, qui regie. Epistpla Ha- seu confluentibus, etc. Et infra ead. col. : linardi Abbat. S. Benigni Divion. ad Mercatorum de Venecia.... in regno nostro Johannem XIX. Papam, apud Mabillon. Anglise commorantium, moram facientorn. 4. Annal. Benedict, pag. 728. col. tium, et in idem regnum nostrum.... re2 : Dignum ergo est, ut Resolutori civium siantium , residentium , Resortientium philosogiam virtutum, scilicet discretionem sive confluentium, etc. semper habeat secum, ne videlicet ille, cui 12. RESORTIRE, RESORTISARE, Gallis potestas ecdesiarum data, hoc ignoranter Ressortir, In aliquod tribunal convenire. propter susurrones constituat, quod cum Vide infra Ressortire. | RESORTIRI ALIGUI, Redire, reverti veram antiquitatem noverit , destruere non dubitet. ad aliquem jure sortis seu successionis. 1 RESOLUTORICINIUM , Johanni de Petitio ann. 1292. apud Rymer. torn. 2. Janua, Acus pecloralis, seu firmaculum, pag. 576. col. 2 : Per cujus obitum jus dequo camisia super peclus firmatur, vel bet Resortiri isti WiUelmo, qui modo quo pallium astringitur; vel instrumen- petit. Vide mox Resortum 1. tum quo crines discernuntur, Martialis * RESORTITUM CURLE, Supremajurisin Gerula: Resolutoricinioque flamma- dictio, ad quam ab inferioribus curiis rum instar. Quidam tamen legunt pro provocari potest. Charta Nic. episc. Anduabus partibus, scilicet Resoluto et Ri- degav. ann. 1275. in Chartul. priprat. de cinio; et est ricimo idem quod dicimus Guilcio fol. 53. r: Dictus nobilis habeesse Resolutoricinio ; quod quamvis verum bunt le resort et ejus hasredes et Resortisit, tamen pro una parte melius legitur tum curias et captionem et vindictam dou Resolutoricinio, si quis consideret copula- resort, tanquam domini superiores feodi. tionis vim et ordinem. Pudet hsec referre, Vide Ressortum. 1 RESORTIUM.LitterseDalphini Vienn. quae frustra quassieris apud Martialem. [** Locus est apud Martian. Capell. lib. ann. 1340. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 1. 7 : Tritonia etiam interula, resoluto 53. col. 2. edit. Genev. et pag. 57. col. 1. edit. Paris.: Vobis praecipimus et manRiciniostrophioqueflammaruminstar,etc.~\ 1 RESOLUTORIE , Audacter, fldenti damus, quatenus visis praesentibus, cum animo, Gall. Resolument. Menotus Serm. omnibus hominibus equitibus et peditibus fol. 132. verso: Respondet Resolutorie, in armis vestrse castellanias, quos habere quod non: quia nulla est tarn grandis poterilis.... apud S. Marcellinum persoaut sublignis dignitas, quse eximat ali- naliter interesse velitis et curetis... cum quem a praecepto divino. omni Resortio gentium nostrarum equi* RESOLOTUS, Mortuus, solutus vita. tum et peditum armatorum, quos habere Stat. eccl. Tull. MSS. ann. 1497. fol. 106. poteritis, quoquo modo clientes ante nosv: Resoluto canonico, ad sepeliendum tros insuper muniri faciatis, etc. Legencorpus specialiter canonici sui ordinis, dum est procul dubip Refortium, a Galcum canonico sacerdote, convenient. Vide lico Renfort, Ital. Riforzo, Subsidium, Resolutio. auxiliares copiae. Vide supra Reforcium. ] 1. RESORTUM, Reversio sortis seu RESONA, Resonatio, Echo, rw!>, in Gloss. Lat. Gr. [avTtXaXta, Graecis hodier- haereditatis ad aliquem, ad quern jure nis.] Resonantia tympanorum , apud pertinet. Petitio ann. 1292. apud Rymer. Thwroczium in Attila. [Resonantia fis- torn. 2. pag. 575: Patricius Comes de tularum, apud Marten, torn. 4. Ampliss. Marchia supplicat quod super regno Scotiae. sibi fiat justitia, quod debet de jure Collect, col. 393.] 1 RESONARE, Idem ac Sonare, quod sibi obvenire propter defectum successiovide suo loco: Dici, referri. Notitia ju- nis descendentis a Rege Scotiss Alexandra dicati ann. 843. torn. 3. Concil. Hispan. ultimo, per reversionem et Resortum ad pag. 142. col. 2: Nomina (testium) in Ildam filiam Willelmi quondam Regis suas conditiones Resonant, id est, cum Scotiae. Vide Resortiri. suis conditionibus relata sunt. Donatio 1 2. RESORTUM, Districtus judicis, ann. 806. in Probat. nova? Hist. Occitan. Gall. Ressort. Vide Ressortum. torn. 1. col. 34: Hunc alodem superius * RESOSARE, Radere. Charta ann. Resonatum adquisivit domnus Willelmus 1339. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 534 : Karolo et Ludovico Imperatoribus. Charta Cum ad nostri pervenisset auditum conGislaberti Episc. Barchinon. ann. 1405. tra Bernardum Ebrardi sutorem, civem apud Marten, torn. 1. Collect. Ampl. Caturci, quod idem Bernardus pecunias col. 410: Si ego aut prasdicti Canonico- regias aureas, videlicet regales auri, et rum meorum non reddideremus ipsum argenteas, raserat seu Resosaverat, vel debitum ad supradictum terminum, te- retonderat falsum committendo;... idem neat ipse supradicto monasterio vel ejus Bernardus ultra.... confessus fuit, quod servientes supra dicta ecclesia S. Vincen- ipse raserat seu Resosaverat quosdam tii, sicut Resonat, usque dum reddirae sint denarios in pauco numero. supra dictse uncise auri ad supra dicto RESPARSIO , Effusio. Lit. remiss.

RES

RES

RES

147

ann. 1359. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. extraneus in locum filiorum adoptelur. 362: Cum amara Resparsione lacryma- Exstat similis apud Marculfum lib. 2. rum nobis.... extitit expositum, quod, etc. form. 13.cum hoc tit.: Si quis extraneum * RESPECTABILIS, a Gall. Respectable, hominem in loco filiorum adoptet. Ubi Cui debetur reverentia. Charta ann. Respectualis videtur esse traditio respec1478 : In contractu.... matrimonii initi tiva, ut nostri dicunt, cum adoptans inter dominum Antonium de Levy ex omnia sua bona adoptive tradat, vicisuna, et Respectabilem et potentem domi- sim adoptivus victum et vestitum adopnam Joannam ejus veram consortem, etc. tanti tribuat. T RESPEGTUARE, RESPECTUATIO. Vide * RESPEGTARE, Differre. Vide mox in infra Respectus 4. Respectus 4. | RESPEGTATOR. Vide mox in Respec- 1RESPEGTUM, Dilatio, Respit. Vide Respectus 4. tor 1. 1. RESPECTUS, Visitatio, divinae sciliJRESPECTIO, Respectus, ratio, Gallice Egard. Nullius habita Respeccione cet gratiae aut ultionis, benedictionis in periculi, apud Gualterum Hemingford. vitam aeternam, maledicti9nis in gehende Gestis Edwardi III. Angl. Regis nam. Sapientia Salomonis cap. 3. de nag. 288. Vide alia notione in Respectus Sanctis : Et in tempore erit Respectus illorum, ubi Graeca habent, xa\ lv xaipw 1. et 2. 1 RESPECTIVE, Comparate, Gall. Res- eiuerxoitr)? auTtov exXtmil/oum. [Testament. pectivement. Vulgare est recentioribus, S. Carilefi apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 80 : Oportet ut non inveniat antiquis inauditum. * Mutuo, vicissim. Oharta ann. 1249. unumquemque hominem imparatum, ne ex Tabul. S. Florent. Salmur. : Quae sine aliquo boni operis Respectum (sic) praemissa omnia et singula, dictae paries, migret de sseculo. Eadem habentur in nominibus quo supra, pro se et succes- Traditione Haregarii ibid. pag. 88. In soribus Respective, alter alteri tenere, Charta ann. 1090. apud Stephanotium perficere et adimplere... promiserunt Res- torn. 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 636. legitur, sine aliquo Respectu discedat a saepective. culo. | 1. RESPECTIVUS, Qui refertur ad Fulcuinus de Gestis Abbatum Loalium, Gall. Respectif. Epistola Inno- biensium torn. 6. Spicil. Acher. pag. 570: centii III. PP. torn. 2. Concil. Hispan. Ecce ex Respectu miserantis Dei, ex adypag. 635 : Quia tua sunt privilegia dona- tis templi duse columbss evolant, quas terna tionis certa et absoluta; sua vero sunt circuitione acies obsidentium valiant : privilegia confirmationis seu redintegra- subsequitur post hsec pluvia prsegrandis, tionis conditionalia tantum et Respectiva. etc.] Commodianus : Vide Respectualis. Prsefatio nostra viam errantt demonstrat, T 2. RESPEGTIVDS, Circumspectus, Respectumque bonum, cum venerit saec'uli meta. consideratus, Gall. Circonspect. Acta B. RESPEGTIO, Eadem notione. [Sap. 3. Osannse torn. 3. Junii pag. 670 : Quippe 13 : Quss nescivit thorum in delicto, habesupra modum Respectiva erat. 1. RESPEGTOR, RESPECTATOR. Anasta- bit fructum in Respectione animarum sius in Sergio PP. : Prasdictus vero Pas- sanctarum.] Alvarus Cordubensis in Vita chalis non post multum tempus, et ab S. Eulogii : Eram namque jam dicti ilofficio Archidiaconatus pro aliquibus in- lustrissimi viri auditor : et dum frequencantationibus et lucis, quos colebat, vel tius ejus limina tererem, incultumque sortibus, quas cum aliis Respeetoribus ingenium acuerem, tandem Respectione tractabat, Dei beatique Petri Apostolo- divina (i. inspiratione) hujus tanti viri rum Principis interveniente judicio pri- societate conjungor. 2. RESPECTUS, Agri vel praedii, de quo vatus est. Codd. alii praeferunt cum aliis Respectaloribus suis. Quo loco Respec- litigatur, inspectio, Respectio, Gallis seu Normannis, Monstree, aliis Veue. Vetus tatores videntur esse aruspices, seu extorum vel etiam astrorum inspec- Notitia Judicati ann. 868. apud Perardum in Burgundicis pag. 148: Ipse autem tores. 2. RESPECTOR, Prsefectus urbis, vel Hildebernus respondit ei, quod non juste, provinciae, qui Theutonibus Rewart, in sed injuste eum mallasset: Alcaudus vero Charta ann. 1256. apud Haraeum in Cas- contra eum Vuidridum stipulavit, unde tellanis Insulensibus pag. 14. [et in alia ante has dies per judicium Scabinorum Margaretse Flandrise Comitissae apud ad Respectum fuerunt. Alia Notitia ann. Bucelinum lib. 2. Gallo-Flandrise pag. 870. apud eumdem : Interpellavit seu 263.] In alia anni 1238. in Probat. Hist. mallavit quondam hominem nomine HilGuinensis pag. 515. occurrit Respector debernum, et dixit, quod Hildebernus ante amicitise Insulensis, qui vulgo Reward, hos dies per judicium Scabinorum ad Resseu, uti alii vocant, Major urbis. [* Vide pectum fuissent super res sancti Benigni, quas idem Hildebernus injuste retinebat, in Warda.] 13. RESPECTOR, Inspector, cujus est etc. Chronicon S. Benigni Divionensis inspicere ne qua fraus flat in aliqua re. pag. 452 : Ad hoc denique ventum est, ut Respectores ponderum et aliarum mensu- Respectum caperent utraque pars super rarum dicti loci, in Literis Caroli V. ipsam silvam, quibus Comes Richardus Franc. Regis ann. 1366. apud D.Secousse cum plurimis civibus Divionensibus.... intorn. 4. Ordinat. Reg. pag. 676. Erit enim terfuisse ad justitiam diffiniendam nosciDeus Respector conscientiae tuae, Gregor. tur. Vide Visio. Turon. lib. 10. Hist. cap. 8. scilicet ut 3. RESPECTUS, Census annuus, praaspro meritis vel remuneret vel puniat. tatio annua. Charta Angelranni Comitis Vide Respectus 1. Pontivi, apud Hariulfum lib. 4. cap. 21: RESPECTUALIS, Qui observantiam erga Ea scilicet ratione, ut nullus suorum aliquem praestat, Gall. Respectueux. successorum amplius ullos Respectus, vel Vita S. Attractse Virg. num. 13 : Et sic parvas vel magnas consuetudines ab eo omnes Lugnenses non sunt bene Regi expeteret. Synodalis Respectus, qui vulgo Connachtise Respectuales. Supra enim Synodaticum, in alia Charta, eod. cap. dlcuntur Lugnenses Regi Connachtiss Charta alia AdalberonisEpiscopi Virdurestitisse. nensis ex Tabulario S. Vitoni : Libera Exstat apud. Lindenbrogium 58. for- fieret deinceps ab omni Respectu et servimula Adoptionis, cum hoc titulo : Tra- tio, etc. [Fundatio Canonicorum in Ecditio Respectualis, sive Epistola, qualiter clesia de Haeltert ann. 1046. apud Mi-

raeum torn. 2. pag. 811 : Duodecim denarios solvet pro Respectu singulis annis. Fundatio alia ann. 1091. ibidem pag. 813: Nullique aliquem Respectum solvens, nisi quatuor denarios tantum Episcopo Leodiensi, in cujus parochia sita est. Charta Lamberti Atrebatens. Episc. ann. 1097. apud eumd. Miraeum torn. 1. pag. 167. col. 1 : Sub Respectu duodecim de~ nariorum in Ccena Domini ad servitium Episcopi.] Charta Stephani Episc. Metensis ann. 1126. apud Meurissium : Prsster hsec concedimus eis terram de ipsa foreste ad arandum centum jornales ad unamquamque sectionem, et ad pratum faciendum libere, et sine Respectu alicujus juris vel reditus. Tabularium S. Genovefae Paris, ann. 1183 : Quitavit consuetudines et obventiones de hominibus suis de Petrafonte, scilicet Respectus, manum mortuam seu caducum, et forixmaritagium. Liber Ramesiensis sect. 38. et 143 : Sedecim caseos et duas vaccas pingues de terra mea Hichelinge, pro Respectu annuo eidem Ecclesise procurari decerno. Charta Balduini Episcopi Tarvanensis anno 1026. in Tabulario S. Bertini : Ut sicut Ecclesia sanctse Dei Genitricis Marise, cui auctore Deo deservio, possidet terras superius nttminatus sine censu vel quolibet Respectu, ita prssdicta Ecclesia S. Bertini libero ac perpetuo jure possideat ipsa altaria sine Respectu, atque circada, atque a personatus omnimoda exactione. Charta Ratbodi Episcopi Noviomensis ann. 1093. ex Tabulario S. Bertini : Ecclesise S. Bertini ad monachorum usum altare de villa, quse Calvus mans in Vallibus dicitur,... sub personatu perpetuo tenendum concessi, tali quidem conditione, quod una quaque persona decedente aliam prsedicti Sancti Abbates seu Monachi Noviomensi Episcopo prsesentent personam, cui ipse Episcopus ejusdem altaris personatum commendet : persona vero restituta quinque tantum solidos Episcopo seu ejus Archidiacono tribuat, et uno quoque anno in festivitate S. Remigii pro Respectu altaris sibi commissi tres eis similiter solidos solvat, et ad eorum Synodum celebrandum veniat, sicque ab omni exactione libera permanent. RegestumPhilippiAug.Herouvallianum fol. 74 : Concedimus 22. lib. reditus et 4. sol. in censibus, et in molendinis 16. libr. et in Respectibus Natalis et Paschae 17. sol. etc. Chronicon Valciodorense pag. 560 : Ipse denique ne omnino apud matrem Ecclesiae haberetur ingratus, in eadem villa Rornereis in Respectu quindecim denariorum Valciodorensi Ecclesiae partem alodii dedit. Pag. 561 : Cumque secundum Regulam S. Benedicti pro puero prsedicti parentes suam petitionem facerent, et in Rouz tarn pro se, quam pro eodem Respectum duorum solidorum nobis tradiderunt. Pag. 562 : Valcidiorensi Ecclesise. partem alodii tradidit, duosque solidos in Respectu illius fratribus ejusdem Ecclesiae quotannis solvere constituit. Denique pag. 565 : Viginti quatuor solidi Leodiensis monetse ex Respectu Mansionariorum habebantur. Adde Barthol. Fizenium in Hist. Leod. pag. 318. 362. Aresta Pentecost, anno 1266. in 1. Regesto Parlamenti fpl. 151 : Concessit D. Rex Majori et Juratis Ambianens. quod ad aquitationem debitorum villae suae possent levare de quibuslibet 20. solidatis mercaturae venditis in villa Ambianensi de illis de communia sua ab emptore, videlicet unum denarium : quod cum facerent Major et Jurati praedicti, accedens Episcopus Ambian. ad D. Regem, ex hoc conquestus fuit, asserens ipsam costumatn,

148

RES

RES
tione capitis sui duos denarios, de rnortua vero manu sex, etc. Ubi Respectio capitis, idem valet ac census capitis, de quo egimus supra in voce Capitalitium. REGARDUM dicitur in Regesto Philippi August! Herouvalliano f. 96: In Regardo ad Natale pro pane 8. sol in Regardo ad Pascha pro pane 6. sol. et 1200. ova appreciata 30. solid. Quippe Respectus Gallice Regard dicitur : unde colligi videtur, Gallos nostros Regards vocasse ejusmodi census annuos, quos Latinae Tabulae Respectus vocant. [Vide Regardum 4. suo loco.] 4. RESPECTUS, RESPECTUM, Mora, dies dilatus, prorogatio diei, Gallis Respit. Capitulare 3. Ludovici Pii ann. 819. cap. 1 : Et si Comes infra supradictarum noctium numerum mallum suum non habuerit, ipsum spatiutn usque ad mallum Comitis extendatur, et deinde detur ei spatium ad Respectum ad septem nodes. Leges Edwardi Confess, cap. 15 : Si inveniri non poterant, mensis et unius diei Respectum habebant ad eum inveniendum. Matth. Paris ann. 1236 : Dum Respectum et dilationem caperet. [Super Respectu et dilacione, in Literis Caroli V. Franc. Regis ann. 1364. apud D. Secousse torn. 4. Ordinal. Reg. pag. 541. Conventio inter Henricum Regem Angl. et Robertum Flandri<B Comitem pag. 12. Libri nigri Scaccarii : Post reditum de expeditione habebit Respectum ad finitas tres hebdomadas. Pluries recurrit ibi. Vetus Placitum apud Stephanotium torn.3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 578 : Sed perrexerunt sine ullo Respecto, quod Abbas eis dedisset, et avunculus eorum Arbertus Truant multum eis blasphemavit, quod ita sine Respecto ullo, quod ei Abbas dedisset, perge&cmf.JUtunturpraeterea Goffridus Vindocin. lib. 2. Ep. 24. Ivo Carnotensis Ep. 127. Fulbertus Ep. 75. Rigordus pag. 25. Hugo Flaviniacensis in Chronic, pag. 244. Epist. 202. ex Sugerianis, Epistolae 190. et 378. ex iis, quae habentur torn. 4. Hist. Francor. Charta Riculfi Forojuliensis Episc. apud Ruffium in Comitibus Provinciae pag. 53. et Sammarth. etc. [Adde, si vis, Nomolexicon Thomse Blount, Glossaria Kennetti ad calcera Antiquit. Ambrosden. Lobinelli ad calcem Hist. Britan. et torn. 3. Hist. Paris. Instrumenta novae Gall. Christ, torn. 1. pag. 82. col. 2. de Lauriere torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 37. D. Secousse torn. 4. earumdem Ordinat. pag. 179. etc.] [** Glanvill. lib. 1. cap. 25.J Le Roman de Garin :
Entres en Mez orendroit sans Respit.

RES
1 RESPEYTUS, Eadem notione. Confoederationes inter Archiepiscopum Vien. et Annam Dalph. ann. 1291. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 43 : Et insuper prsed. D. Comitissa prornittit, quod ipsa cum Comite Sabaudiae, cum quo presfatus I>^ Dalphinus vir suus et ipsa prsesentialiter guerram habent, pacem, treugam vel guerram cassam, appeysamentum vel Respeytum, vel aliquod aliud remedium de jure vel de facto non facient, vel accipient seu habebunt, absque eo quo D. Archiepiscopus, etc. 0 Hinc Respis dictae Inducias a judicibus inter partes indictae. Lit. remiss, ann. 1411. in Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 236 : La c.oustume du pays (d'Artqis) est telle que incontinent que un me/fait a un autre, et en eitst que debat ou une buffe baille'e, les eschevins et bailliz du pays baillent et ordonnenl treves entre les parties, qu'ilz appellent Respis. SALVUM RESPECTUM, seu Sauf respit vocant Practici nostri prorogatiqnem, quam dominus yassallo cqncedit ad praestandum hominium: ita in Consuet. Britanniae art. 252. 267. [Charta ann. 1383. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 636 : Ad requestam dicte nobilis Johanne de Radesiis, D. Johannem Roaut Militem ponit in suo Salvo respectu et sufferentia de homagio usque ad festum Nativitatis S. J. B. Sauf respit de hornmage jusques a un an, in Regesto ann. 1457. ibid. col. 1202.] Habetur in Regesto de negotiis Ludovici Ducis Andegavensis et Regis Sicilies Charta Petri Comitis Alencionis et Pertici 1. Sept. anni 1386. qua se duo homagia ligia debere profitetur Reginae Sicilise, Ludovici Regis matri, alterum pro Vicecomitatu Bellomontensi, alterum pro terra Sonnensi, ratione Ducatus Andegavensis et Comitatus Cenomanensis. Mox in eadem Charta hasc verba adduntur : Et pour ce que madite Dame est d present en lointain pays, parquoi ne pouvons pas de present aler pardevers elle pour luy faire lesdits foys et homages, que nous sommes tenus faire, nous aist d nostre requeste mis en ses Saufs respits durant sondit bail, par ainsi que nous avons voulu et encore voulons que ledit Respit durant bailie d madite Dame, et soil d'autel effet, comme si nous lui avions fais lesdits fois et homenages, etc. In Regesto Constabulariae Burdegalensis fol. 151. Soveals Respitez. RESPECTARE, Diiferre, Respectum seu moram dare, tempus prorqgare, Donner du respit. Respiter, apud Villharduinum num. 32. 246. Leges Ethelredi Regis apud Habam cap. 7 : Saepe etiam pravi judices judicium pervertunt, vel Respectant, et non finiunt causam, donee voluntas eorum impleatur. Epistola Henrici I. Regis Angl. ad Anselmum Archiepisc. Cantuariensem, apud Eadmerum lib. 4. pag. 101 : Mando vobis, ut Respectetis asquo animo et bona voluntate benedictionem Thomsz Eboracensis Archiepiscopi usque ad Pascha, etc. Leges ejusdem Regis cap. 28: Defensor aut Dominus de furto pulsatorum, si semel aut amplius Respectaverit erga vicinum diem vicinaliter et absque justitiae majoris auctoritate condictam, curiam suam perdet. Dies Respectatus, prorogatus, ibid. Placitum Respectare, c. 29. 41. 50. 59. [et in Chartul. Dunensi Ch. 93.] Stephanus Tornac. Epist. 23 : Quarto convenerunt litigantes coramjudice, et quarto filii hominum, qui judicant terram, ut vulgariter loquitur, judicium Respectarunt. [Le Roman de la. Violette MS. :

quam vocabat malam toltam, in, prsejudicium Ecclesise suss, et in elusionem libertatis in favorem Ecclesiss datge, quae dicitur Respectus S.Firmini,concessam fuisse propter quod petebat eamdem penilus revocari... Determination fuit.... quod idem Episcopus super hoc audiendus non erat. Exstat in Regesto Urbis Ambianensis sequens Charta, ex qua docemur, cujusmodi fuerit census ille, qui exsolvebatur Ambiani in festo S. Firmini Martyris : Gaufridus divina permissions Ambianensis Ecclesiss Minister humilis, omnibus Christi fidelibus, ad quos litterss istae pervenerint, in Domino salutem. Noverint universi, quod cum inter nosexuna parts, et Major em ac cives Ambianenses ex altera, diutius contentio verteretur, super eo, quod petebamus quatuor denarios de Respectu a quolibet hornine uxorato existente de communia, qui mercabatur Ambiani, et esset subscriptus in Tabula B. Firmini Martyris, tandem de consilio et confessions virorum venerabilium Decani et Capituli nostri Ambianensis, inter nos et prssfatos cives ad pacem pervenimus in hunc modum. Nos siquidem mitius agere volentes cum civibus memoratis, ordinavimus pro bono pads, quod vir et uxor ejus in vita sua tres denarios monetas currentis Ambianensis in festo pr&fati Martyris pro Respectu suo annualim persolvent, et sic de theloneo suo immunes erunt per annum, nee poterimus cogere aliquem ad solvendum Respectum, nisi prius 15. dies elapsi fuerint a festo memorato. Si autem vir sive uxor ejus decesserit, niliilominus ille, qui superstes erit, tres denarios persolvet : et si contigerit virum aut mulierem esse extra civitatem tempore, quo Respeclus debet persolvi, infra 15. dies postquam redierit, licsbit ei solvere Respectum suum, tres scilicet denarios, aut reddere theloneum suum anni illius, recepto a talibus corporaliter juramento, quod bene tres denarios ipsi domino solvere tenebuntur de Respectu. Sciendum est, quod non poterimus aliquo modo contradicere, quin omnes qui de communia extiterint, aut qui communiam jurare voluerint, sub prsedicto Respectu trium denariorum in tabula recipiantur supradicta : omnes etiam illi, qui de communia fuerint, oportebit ut intrent in tabula, et ut nomina singulorum in eadem conscribantur. Notandum est prseterea, quod pro pace ista, quam praediximus, recepimus a saspedictis civibus novies viginti libras Parisienses in augmentum reddituum Thesaurariae refundendas. Ut igitur hssc prasmissa robur perpetuum obtineant, praesentem Chartam exinde confectam, et a nobis et a dictis Decanis et Capilulo benigne concessam et approbatam tarn sigilli nostri auctoritate, quam ipsius Capituli sigillo fecimus roborari. Actum anno Verbi incarnati 1226. mense Novetnbri. Denique Tabular. Episcopatus Ambian. ann. 1374: Sur ce, que nous Evesque disions de nostre droit a nous appartenir un droit, que on dit le Respect de S. Firmin, qui est tel, que chascun bourgeois et bourgoise de ladite ville nous doit chascun an trois deniers parisis, oil que il demeure, et que on nous doit apporter a Amiens, ou a nos fermiers a certain terme, etc. RESPECTIO , Idem quod Respectus, Census. Tabularium S. Amandi apud Haraeum in Oastellanis Insulensibus ag. 178. [et apud Martenium torn. 1. ollect. Ampliss. col. 362. ex Donatione ann. 1002 :] Quse familia uno quoque anno in festivitate S. Amandi, quae est 7. Kalend. Novemb. persolvat de Respec-

Occurrit passim in Consuetud. municipal, locis indicatis a Raguello. Vocem hanc Gallicam a Latino respirare quidam deducunt: nam ut debitores, qui a creditoribus ad solvendum acrius urgentur, suffocari et strangulari in leg. 1. C. Th. de Praed. curial. sine deer, non alien. (12. 3.) et in Evangelic Matth. cap. 18. vers. 28. et seq. ita quibus conceduntur induciae, quo se a debiti onere exsolvant, respirare dicuntur Senatori lib. 2. var. Epist. 38. ** PONERE IN RESPECTUM, Diiferre. Rot. 10. Sutham. de anno 26. Henr. III. in Abbrev. Rotul. torn. 1. pag. 4 : Demandam de 28. libr... ponat in Respectum usque ad reditum Regis de partibus transmarinis. Placit. ann. 9. Ric. I. Norf. in Abbr. Placit. pag. 20 : Assisa magna ponitur in Respectum usque ad adventum justitiariorum in parlibus illis. Vide in Ponere.

RES
Ceste a bien sa mort Respitie, Et say de ce moult grant pitie".

RES
claudatur, et quod, durante Respectu gentium armorum, non aperiatur; seel fallito et cessante toto Respectu prsedicto, et existente pace in prsssenti provincia, possit aperiri, et non aliter. Ressoignement, eadem acceptione.a verbo Ressongner, Metuere, reformidare. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 120. Chartoph. reg. ch. 192: Icellui Jehannot par I'espace de long temps, pour le Ressoignement dou f a i t , s'estoit renduz fugiliz et absentez. Aliae ann. 1369. in Reg. 100. ch.322: Lequel Honnetre estoit horns cremus et Ressongnez a avoir a faire a lui. Froissart. in vol. 1. cap. 45: Les Ressongnoient moult les Anglois,... et ne pouvoit nul issir d'Angleterre, qu'il ne fust veu et robbe, et tout mettoientdmort. Resoigner, in Lit. ann. 1363. torn. 3. Ordinal, reg. Franc, pag. 631. Reaongnier, in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 2 :

RES

149

Ibidem infra:
Lors s'en va n'a plus Respitie, Trestous en pleurent de pitie.

Le Roman de la guerre de Troyes MS. :

Mes ce qe sa suer ot devind, Cassandra ot profiticie, Ni puet plus estre Respilie, Tot averidront les destinees Qe maintes gens feront iries.j

runt, dicentes, quod omnes et singuli articuli superius de dicto Rogero attestati veri sunt et notorii, unde Respiciatum est et adjudicatum, quod praedictus Rogerus ut proditor et inimicus Regis et regni distraclus sit et suspensus, etc. Vide Esgardium. S5P" Resploitier simili signiflcatione dixit le Roman de Vacce MS. :
Ernouf est vostre horn lige, si vous peut bien aidier. Si poez bien cez plait, s'il vous plest, Resploitier, Si enquerez la chose, si en saurez miex jugier.

* Quod et pro Salvare, liberare, absqlvere dixerunt. Lit. remiss, ann. 1349. in Reg. 78. Chartoph. reg. ch. 260 : Colins Petiz et Aveline sa fernme estant sur le point de estre executez, ladite Aveline dist devant tous que ledit larrecin avoit este commis par le mouvement et conseil d'elle;.... et requist aus dites gens gardans ladite justice et aus autres illuee estant, que I'en le voulsist Respitier de Preudom tel fu doit Resongnier, mort et li quittier ledit fait. Aliae ann. Plus que ne face fu Griois. 1388. in Reg. 132. ch. 322 : Icellui munier chey en icelle eaue, et illecques fu naye, Hinc Ressongnaument, Timide, in Lit. sans quel'exposant... le peust aucunement remiss, ann. 1454. ex Reg. 184. ch. 507: secourir, ne Respiter. Repiter, in aliis Quant icellui Boucler percent qu'il ne ann. 1452. ex Reg. 181. ch. 139 : Lesquelz pourroit contrester au suppliant, il fut prisonniers seroient mis en main da jus- content de lui bailler ladite dague assez tice eccle'siastique, et par ce moyen Repitez Ressongnaument, pourveu qu'il ne lui en feroit point de desplaisir. de mort. * 8. RESPECTUS, Nomen, jus. Charta RESPECTUARE, Eadem notione. Quoniam Attachiamenta cap. 90. 2 : Et si Henr. archiep. Senon. in Chartul. S. vocat puerum infra setatem, loquela erat Germ. Prat. sign, tribus crucibus fol. Respectuata usque ad setatem pueri, id 56. v. col. 2: Hugo abbas... supplicavit est dilata. Homagium Respectuare, in nobis, ul... duo altaria, quse prasdecessores Parlamento de depositione Regis Ri- ejus abbales, sub titulo et Respectu vicariorum, a nostris prsedecessoribus tenuecardiII. T RESPICERE , Eodem significatu. rant, remotis et condonatis vicariorum [* Nequaquam : ibi enim Judicare, de- personis prsedictse ecclesix beati Germani, cernere sonat. Vide Regardum 5. et Res- sub censuali tenore possidenda in perpepiciare.] Charta ann. 1254. e Regesto tuum concederemus. Idem ergo est ResOlim : Idcirco Respectum fuit, quod pectu vicariorum tenere, atque precario damna mercatori redderet. possidere. ** RESPECTQM HABERE AD ALIQUEM, RESPECT a ATIO, Mora, dilatio. Leges Burgorum Scoticor. cap. 29. 11 : Qui- Sponsorem eum appellare. Chart, ann. cunque factus fuerit novus burgensis de 1301. in Guden. Cod. Dipl. torn. 3. pag. terra vasta, et niillam terrain habuerit 3 : Et hos quidern redditus noster of(iciahospitatam, potest habere Respectuatio- tus qui tune extiterit ipsis praesentabit, nem, quse dicitur Hirset, in primo anno, quod si non fecerit prsedictus Heyn et sua et post prirnum annum hospitabitur, et uxor ad nos et officiatum preedictum quisedificabit terram suam. [Litterae Jacob! cumque fuerit, Respectum habebunt. Vide Scotorum Regis ann. 1498. apud Goto- Recursus 5. T RESPERSUS APPELLATIONS Tribuni fredum in Hist. Ludovici XII. Franc. Regis per Johannem de S. Gelais pag. Plebis, id est, dictus seu vocatus Tribunus Plebis, lib. 12. Cod. Theod. tit. 1. 308. edit. 1622: Cum libera quiete et mora, subditorum navibus et mercibus, rebusque leg. 74. 1 RESPEYTUS, Gall. Repit. Vide Resaliis quibuscumque, absqite litteris salvi conductus aut Renpectuationis quibus- pectus 4. cunque, pro se, navibus et rebus omnibus 11. RESPICERE, Differre. Vide in Respectus 4. habitis , etc.] Vide Sufferentia 3. T | 5. RESPECTUS FORESTS. Vide Re- RESPICERE AD DEI CULTUM, Ad Religionem Christianam converti. Lex 1. gardum 2. ! 6. RESPECTUS SUCCESSIONS, Jus Cod. Theod. lib. 16. tit. 8. de Judaeis : Judseis et Majonbus eorum et Patriarchis succedendi se'u partem hsereditatis ob tinendi. Charta Johannis Ducis Slesiae volumus intimari, quod si qui, post hanc ann. 1330. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. legem, aliquem, qui eorum feralem fugeMSS. pag. 553 : Praedictus noster frater rit sectam, et ad Dei cultum Respexerit, Dux Henricus Saganensis et heredes sui saxis aut alio furoris genere, quod nunc successionis in media parte terrarum nos- fieri cognoscimus, ausus fuerit adtemptrarum, prout superius exprimitur, Res- tare, max flam mis dedendus, et cum ompectum habebunt. Habetur supra pag. nibus suis participibus concremandus. 551 : Frater Dux Henricus Saganensis et * 2. RESPICERE ALIQUEM MUNERE, sui heredes justam ipsorum portionem Respectum suum erga aliquem munere post mortem nostram in prsedictis terris profiteri. Petrus Cantor lib. 1. Summae nostris exspectabunt. MS. cap. 96 : Processu temporis mediator * 7. RESPECTUS, Terror, formido, ne iste suggerit canonicato, ut Respiciat episbellum aut quid mali accidat, idem copum aliquo munere, ne argui posset inquod supra Regardum 3. Vide in hac gratitudinis, etc. voce. Instr. ann. 1381. inter Probat. RESPICIARE, vox Practicorum, quae torn. 3. Hist. Nem. pag. 47. col. 2: Dic- idem sonat quod Considerare, seu Estus commissarius ordinavit, quod porta garder, ut nostri efferebant, Sententiam sive porlaletum apertum et constructum pronunciare, Judicare cum cognitione in muro novo, a parte ecclesiae beati Ni- causae. Henr. de Knyghton ann. 1331: colai, de cayronis et lapidibus fortiter Qui omnes ad invicem consulentes vene-

Vide Explectare in Expletum 1. 1 RESPIRACULUM, Respiratio. Claudianus Mamertus lib. 2. cap. 12: Redactss paululum Respiraculo pauses vires. 1 RESPIRAMENTUM, Ovidio Respiramen. Laxamentum et Respiramentum, apud S. Augustinum lib. 7. Confess, cap. 7. RESPIRATIO, Relaxatio, qua quis respirare potest. Leges Portugal, sub Alph. reg. inter Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 9: Quoniam nos concessit Deus quietari, et dedit victoriam de Mauris nostris inimicis, et propterea habemus aliquantum Respirationem, etc. 1 RESPIRIUM , 'Avauvo^, in Glossis Lat. Gr. Alias Graec. Lat. : 'A.vy.mor\, Spiritus, Halittts, Respirium. 1 RESPLENDENTIA, Splendor, fulgqr. S. Augustinus Epist. 155. novae Edit, alias 52. ad Macedonium : Sicut luculentis ingeniis non defit Resplendentia veritatis. i RESPONCELLUS. Vide mox in Responsorium. 1 RESPONCUM, RESPONCUS. Vide Responsum 2. 1. RESPONDERE, Pro alio spondere, Ga.\lis-Respondre pour quelqu'un. Capitula Caroli M. lib. 3. cap. 44 : Nemini liceat servum suum propler damnum ab illo cuilibet inlatum dimittere, sed juxta. qualitatem damni dominus pro illo Respondeat, vel eum in compositionem, aut ad posnam petitori offerat. Lex WisigOth. lib. 5. tit. 4. | 18 : Nam qui talem servum comparasse dignoscitur , si Respondere vel satisfacere pro crimine ejus noluerit, etc. Ita Responsum dare pro alio, usurpat eadem Lex Wisigoth. lib. 4. tit. 2. 115. | 2. RESPONDERE, Prsestare, solvere. Diploma Conradi II. Imper. ann. 1027. apud Illustr. Fontaninum ad Calcem Antiq. Hortae pag. 389 : Insuper concedimus, ut nullus homo audeat Respondere mallaturam advocato ejus. Eadem habentur in Diplomate Henrici III. Imp. ann. 1040. ibid. pag. 393. pro quibus in alio ejusdem Imperatoris Diplomate ann. 1043. e Tabulario Casauriensi, legitur : Concedimus et ut nullus mallaturam Persolvat advocato ejus. Simili notione Chronicon S. Trudonis apud Acherium torn. 7. Spicil. pag. 464 : Prior vero custodi domus infirmorum de istis viginti quatuor tantum solidis singulis annis Responderet. Diploma Henrici Ducis Slesiae ann. 1337. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 10 : Non solum pro expensis, verum etiarn pro damnis, quse sustinuerimus, nobis Respondere tenebuntur. 'l RESPONDERE DE FEODO, Feudalia servitia exhibere, praestare. Pactum inter Rob.Delph. comit. Clarom. etabbat. Medii-Montis ann. 1283. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 54 : Castellaniam vel capud (feudi).... non poterimus retinere ; sed comes nobis in terra plana tenebitur permutare, nisi maluerimus in alium

150

RES

RES

RES

quam etiam Responsalibus, vel militibus, siarius, apud Liberatum Diac. cap. 23. seu aliis personis. Utuntur passim Scrip- Diurn. Roman, pag. 40. tores, Facundus Hermianensis lib. 4. RESPONSATICUM. Capitulare Sicardi cap. 3. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42. lib. Principis Beneventani ann. 836. cap. 14 : 2. Ind. 10. Epist. 39. Ind. 11. Ep. 6. 7. De tertiatoribus vero hoc stetit, ut nulla lib. 3. Epist. 20. lib. 4. Epist. 3. 8. [Diur- nova eis a parte Reipublicse imponatur, nus Rom. pag. 40.] Histor. Miscella in excepto antiqua consuetudine, hoc est Zenone, Alexander III. PP. Epist. 9. 38. Responsaticum solum, et angarias, et 50. ad Petrum Abbat. Oellensem, Aimoi- calcarias. Et mox : Nulla alia nova imnus lib. 3. Hist. cap. 66. Joan. Sarisber. ponatur a parte Reipublicse ad eos, qui se Epist. 7. Matth. Paris ann. 1246. Petrus dividunt, nisi tantummodo Responsatide Vineis lib. 1. Epist. 3. Monasticum cum et angarias supra scriptas. Cap. 31 : Anglic, torn. 1. pag. 303. etc. Vide Apo- Ut singula castella non tollant Responsacrisiarius, Responsum. [** Marcam de ticum, nisi de locis sibi pertinentibus. Cone. S. et I. lib. 5. cap. 16.] [Vide mox Responsio.] 3. RESPONSALIS, Procurator, qui pro 1 1. RESPONSIO, Sponsio, fidejussio, alio in jure respondet, qui in se suscipit Gall. Caution. Privilegia Dalphinatus judicium, ait Fleta lib. 6. cap. 10. 18. ann. 1349. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. Regiam Majestat. 1.1. cap. 21. de Esso- 588. et torn. 5. Ordinat. Reg. pag. 45. niis, | 4 : Tune ad quartum diem venial, num. 27 : Item, quod ipse Dom. Dalphivel cerium Responsalem mittat. Ubi Ske- nus vel successores.... non possint, nee nasus, i. Procuratorem,qui pro eo respon- debeant levare, vel retinere victualia dent. Adde cap. 25. 2. lib. 2. cap. 16. nisi pro justo pretio et nisi primitus 38. lib. 3. cap. 15. 2. cap. 17. 4. Apud de dicto pretio illis, quorum essent vicBractonum lib. 4. tract. 1. c. 32.12. et tualia, realiter per solutionem, aut Resin eodem Fleta lib. 4. cap. 6. | 7. diciponsionem sufficientem ydoness personse, tur magna esse differentia inter Attor- quse se obligaret de solvendo unum innatum, et Responsalem. [** Glanvilla lib. fra mensem proximum dictum pretium, 11. cap. 1. sqq.Vide Phillips. Histor. Jur. Angl. pag. 117. sqq.] Oharta Thomas |'S. RESPONSIO, Gall. Responsion, vox Comitis Sabaudise, apud Guichenonum in usu in Ordihibus Militaribus S. Joag. 51: Cum... nee ipsi per se, vel per hannis Jerosolymitan. S. Lazari, etc. esponsalem comparuerint, etc. [Charta qua significant'annuam pensionem a ann. 1134. e Tabulario S. Tiberii: Abbas quolibet Equite totius Ordinis Procuravero Casae-Dei, qui ad eumdem diem et tori solvendam. Charta fundationis Moeumdem locum auctoritate Apostohca a nasterii Belliloci ann. 1259: Unam marnobis vocatus fuerat, nee ipse venit, nee cham sterlingor.um argenti ad opus dictee pro se Responsales misit. Adde Thomam domus S. Johannis Jherosolimitani annis Rlount in Nomolexico, Chartam ann. singulis et non amplius percipiatis et 1134. in Probat. novas Hist. Occitan. habeatis ibidem pro Responsione in subsitorn. 2. col. 475. aliam ann. 1180. apud dium Terras sanctse. Litteras procuratoMirseum torn. 2. pag. 1185. col. 1. et in- rise et plenas potentias Magistri et Conter Instrutn. novas Gall. Christ, torn. 3. ventus ultramarini Ordinis Domus S. col. 135. aliam ann. 1182. apud Marten, Johannis Jerusalem Alberto de Castrotorn. 7. Ampliss. Collect, col. 87. Bullam nigro concessas ann. 1313. apud Rymer. Alexandri III. PP. ann. circiter 1186. torn. 3. pag. 461. col. 1 : Dantes et conceapud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. dentes eidem (Alberto) plenum et libecol. 320. aliam Innocentii III. torn. 2. ram facultatem bajulis seu domibus, Histor. Eccl. Meld. pag. 90. Chronicon per eum vel alium seu alias limitatis taliMauriniac. apud Duchesnium torn. 4. ter, Responsiones certas et pingues, ad pag. 367. etc.] utilitatem Terrss sanctse negotii, impoSSS" Responsales etiam vocabantur nendi, ipsas bajulias et domos regendas apud Cistercienses ii, qui Abbatum et administrandas ad vitam vel alias ipsis, morbo detentorum vices acturi in Capi- quibus expedire noverit, committendi et tularia generalia dirigebantur. Statuta conferendi, etc. Ibidem col. seq.: Et a ejusdem Ordinis ann. 1276. apud Mar- Procuratoribus nostris loca nostra tenenten, torn. 4. Anecdot. col. 1452 : Abbates, tibus.... ad quorum manus Responsiones, qui causa inftrmitatis remanserint a Ca- talliee, subventiones.... pervenerint.... pepitulo generali in domibus propriis, Res- tendi, audiendi, exigendi et recipiendi de ponsales idoneos mittant sicut in Carta hiis, etc. Bulla Pii IV. PP. in Privilegiis caritatis continetur: qui in itinere per Equitum S. Johannis Jerosol. pag. 172 : Abbates vicinos et litteras se excusent. Pensiones seu Responsiones et onera Responsales autem prssdicti, explelis ne- super domibus, prseceptoriis et aliis be* Respons, eadem notione, in Consil. gotiis suis, incontinenti de Cistercio Petri de Font. cap. 13. Reg. Corb. 13. exeant et ad propria revertantur. Statuta neficiis hospitalis hujusmodi imponi sosign. Habacuc ad ann. 1512. fol. 146. v : ann. 1189. ibid. col. 1263 : Qui pro alia lita, etc. SPT Harumce Responsionum instar Jehan Garin sera plaige, cauxion, Res- causa quam pro infirmitate de Capitulo vocat ponds et principal debteur. remanserint , pro se Responsalem non Responsiones etiam quas ePaulus III. Papa pensitationes, redditibus 2. RESPONSALIS, Nuntius : interdum mittant. communem usum refundere deet Apocrisiarius, et qui Responsa seu 4. RESPONSALIS, Epistola, qua aliqui suis in Canonici aliique Ecclesias Insulse bebant negotia Ecclesiastica peragebat. Theo- respondetur super scriptis in alia episdorus Responsalis venerabilis Ecclesiss tola, vel litteris. Ita apud Petrum de Barbaras Beneficiati, ut discimus ex Bulla ejusdem Papas ann. 1549. pro Carthaginis, in Constit. Justiniani de Vineis lib. 5. Epist. 29. 30.122. 125. sascularisatione ipsius Monasterii torn. Africana Ecclesia. Anastasius in S. Vi* 5. RESPONSALIS, Alterius sponsione 1. Maceriarum ejusdem pag. 264. ubi taliano PP : Hie direxit Responsales suos cum Synodica juxta consuetudinem in flrmatus. Lit. CarolLVI. ann. 1418. torn. habetur : Ipsique (Canonici).... prioratus Regiam urbem apud piissimos Principes. 10. Ordinat. reg. Franc, pag. 495 : Cons- et alia beneficia ab eodem monasterio Ita in S. Zacharia pag. 78. Anselmus tituant suos locatenentes, bonos viros et dependentia obtinentes, Responsiones Leodiensis cap. 106 : Responsalem suum notabiles,... qui etiam sint Responsales, etiam, refusiones et librationes nuncupatas, et alia onera per eos in dicto monascum suis lileris illo transmisit. Chroni- viri fideles, etc. 1 RESPONSAMEN , Responsum. Posi- terio fievi et supportari solita, in omnibus con Moriniacense ann. 1119 : Thornam hujus loci Abbatem primum Responsalem tum veremur tertio Responsamini cala- et per omnia perinde ac si suppressio et misit. Capitulare Sicardi Princip. Bene- mum,in Miraculis SS. Aurei et Justinae, creatio prsediclse faclse non fuissent, faciant et supportent. vent. cap. 13 : Ut in ipsa trajecta sit li- torn. 3. Junii pag. 70. centia transeundi tarn negotiantibus, RESPONSARIUS, Responsalis, Apocri* Responsion, in Lit. ann. 1377. torn. 6. transferre, qui comiti Respondent de feodo prsedicto, prout ille, a quo acquisierimus, tenebatur. * 3. RESPONDERE, Reddere, Hisp. Responder, eadem notione. Charta Austorg. abb. Montis-a!b. ann. 1303. ex Tabul. ejusd. monast. : Elemosinarius... solvat quolibet anno ...... decimam vini, quam quondam eleemosinarii dicti monasterii ratione dictx eleemosinarise consueverunt percipere in decimariis sive territoriis, quas Respondent et levantur per cabanarios nostros del Grazes et de Tescone. * 4. RESPONDERE ERGA, Orimen impositum diluere. Scacar. Paschae apud Rotomag. ann. 1228. ex Cod. reg. 4653. A : Judicatum est quod Nicolaus Carbonel non Respondit erga Cornemole de seuta, quam faciebat erga eum de proditione domini regis. Respoingner, moRepondre, in Charta ann. 1306. ex Tabul. Carnot. : Item se il estoit appelez en ladile cour du comte, et Respoingne de sa bone volente,... sanz nul contraignement, etc. * RESPONDERIA, [Caution : De X. libris Turonen. grossorum argenti in quibus dictus d. Guillelmus predicto domino de Cheolrone ex causa Responderie sibi facte pro dom nostro dalphino. (Chevalier, Inv. Arch. Delphin. n. 850. an. 1330.)] * RESPONDERIUS, Fidejussorius. Stat. ann. 1399. torn. 11. Ordinal, reg. Franc. pag. 33 : Pro instrumento confessionis et obligationis alicujus debiti ; item mutui Responderise constitutionis dotis, emphiteosis, etc. RESPONSABILIS PETITIO, Actio juridica, cui responderi debet. Arest. ann. 1351. 30. Apr. in vol. 2. arestor. parlam. Paris. : Dicebat petitiones prssdiclas et easdem obscuras et non Responsabiles fore declarari debere. 1. RESPONSALIS, Gall. Respond ant, Qui pro alio spondet. [Responsable, in Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS.] Charta Hugonis Episcopi Lingon. ann. 1221. in Tabular. Camp. Thuani fol. 171 : Nos nobilem mulierem Rlancham illustrem Comitissam Campanise constituimus plegiam et Responsalem pro nobis super 700. lib. etc. [Charta Curiae Suession. ann. 1265. e Tabulario S. Medardi ejusd. urbis : Constituerunt se et fecerunt .... dicto Conventui plegios et Responsales de dicto contractu.] Adde Petrum Abbat. Cellensem 1. 9. Ep. 12. Graeci avrtopwVVJTYIV vocant, de qua voce Salmasius de Modo usurar. pag. 718. 721. 726. et nos quasdam ad Alexiadem pag. 307. Glossas Latino-Grasc. : Spopondit, \>nia%tto, av-

RES
Ordinal, reg. Franc, pag. 261. et in aliis ann. 1406. torn. 9. pag. 186. * EESPONSIO, Prsestatio qusevis annua. Stat. MSS. eccl. Tull. ann. 1497. fol. 3. v: Gengulphini nequeunt sub gravibus pcenis prxvenire pulsationem majoris tiujus ecclesise ; exceptis vigilia et die festi beati Gengulphi, in quibus eis licet pulsare ad libitum, mediante Responsione unius modii vini ad Bayart. * 3. RESPONSIO, Consensus. Jac. Gothofr. in leg. 1. Cod. Theod. de Raptu virginum vel viduarum (9, 24.): Nihil ei (qui raptum facit) secundum jus vetus prosit puellsR Responsio. J RESPONSIS, Indulgentia, venia, remissio. Leges et Consuetudines Furnenses MSS. ex Archivo Capituli S. Audomari : Et si aliquem inde occideritei in perpetuum Responsis denegetur, et omnia bona sua erunt in gratia Comitis, nee unquam potent reconciliari. 1 RESPONSIVA, Epistola qua quis respondet alteri. Epistola Edwardi III. Regis Angl. ad Carolum IV. Imp. ann. 1347. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 466: Cum Prselatis et Proceribus ac peritis aliis habere volumus colloquium et tractatum; et juxta digestum ibidem consilium, tune vestrss Celsitudini gratam et congruam, per Dei gratiam, facere Responsivam. Super quo vestram recepimus Responsivam, in alia ejusdem Regis Epistola ann. 1343. apud Rymer. torn. 5. pag. 360. col. 1. Pro Responsione quavis et ore splum data sumitur in Statutis Cadubrii lib. 1. cap. 16: Et prsecepta, quse dicti Vicarius, vel alii eorum officialium vel nuncii fecerint sibi attendere et observare, et ambasciatas sibi impositas a Vicario vel alio Officiali fideliter et veraciter facere et Responsivam factam referre. 1 RESPONSIUNGULUM, RESPONSIONARIUM. Vide mox in Responsorium. 1 RESPONSOR, Praes, sponsor, Gall. Repondant. Litterae Petri Cabilon. Episc. ad Ludovicum VII. Regem Franc, inter Instrum. nova3 Gall. Christ, torn. 4. col. 242 : Josserannus Responsor de pace extitit. Occurrit apud Horatium, lib. 1. Epist. 16. pro Jurisperito sen viro prudenti, qui de jure consultus respondet:
Quo Responsore, et quo causae teste ienentur.

RES
Calendis etiam, seu diebus anniversaries, per novem Psalmos et Responsoria, seu lectiones, simili modo officia persolvuntur. Benedictus Levita in Gollectione sua lib. 5. cap. 49: Laicus non debet in Ecclesia Lectionem recitare, nee Alleluia dicere, sed Psalmum tantum, aut Responsoria, sine Alleluia.] Vide Concilium Toletan. IV. can. 16. Amalarium lib. 4. de Offic. Eccl. cap. 11. et in Eclogis pag. 1358. Monachum Altisiodor. S. Mariani ann. 947. Durandum lib. 5. Ration, cap. 2. num. 52. 53. Durantium de Ritibus Eccles. lib. 2. cap. 19. lib. 3. cap. 19. [et Caesarium lib. 8. Miracul. cap. 5. et 6.] RESPONSORIA et Responsorium , promiscue dicitur in Statutis antiquis Gartusiensibus 1. part. cap. 28.114 : Quando festum Dedicationis accidit in Dominica, in qua necesse est inchoare Responsoriam novam, quss solis Dominicis cantatur, etc. * RESPONSORIUM MODULATUM. Stat. Gaufr. abb. Rivipul. ann. 1157. ex Cod. reg. 5132. fol. 102. r: Cantor ebdomadarius in loco suo Responsorium beatae Mariae, non breve, sed modulatum solus decantabit. RESPONSORIOLUM , Breve responsorium. Statuta Ordinis de Sempringham pag. 718 : Novitii Responsoria non incipiant, nee versum cantent; sed Responsoriola et versiculos dicant. RESPONSIUNGULUM, in Statutis Antiq. Cartusiens. 1. part. cap. 36.119. cap. 38. 4. et alibi. 1 RESPONCELLUS, Eadem notione, in antiquo Ceremoniali MS. B. Marias Deauratse : Item (tempore Paschali) omnes Responcelli terminantur cum Alleluia. Infra: In festis Sanctorum fiunt Responcelli de vercibus Nocturnorum precedentium, nisi sit inceptio instorie (sic) et dicuntur cum Alleluia Item in Dominicis que ab octava Penthecostes eveniunt usque ad Kalendas Septembris, nisi sit inceptio istorie, tercium Responsorium et septimum atque undessimum sumuntur de Trinitate, et pro quartis Responsoriis dicuntur Responcelli, sed non sumuntur de vercibus nocturnorum, ymo sunt propria, que durant per tptum tempus estatis sine aliquali mutatione; et sunt isti, qui sequuntur. Primus est : Domini est terra et plenitudo ejus. y. Orbis terrarum et universi qui habitant in eo. * Gloria Patri, etc. Secundus est : Ad te, Domine, levavi animam meam. y. Deus meus in te confido non erubescam. * Gloria Patri, etc. Tertius est: In te, Domine, speravi, non confundar in seternum. y. In justitia tua libera me et eripe me. * Gloria Patri, etc. Hinc patet quantulum sit discriminis hosce Responcellos inter et Responsoria, quaa post tertiam juxta usum Romanum, vel post quartam cujusque Nocturni lectionem juxta usum Benedictinum decantantur. Vide Responcum in Responsum 2. RESPONSORIALE, Liber Ecclesiasticus, continens responsoria, Amalario in Prologo de Ordine Antiphonarii; qui RESPONSONARIUM , Durando lib. 6. Ration, cap. 1. num. 24. [Necrologium Parthenonis S. Petri de Casis : 15. Aug. Randona domino. d'Aleto dedit duos libros vocatos Responcier.] * Responsoire, in Inventar. MS. eccl. Camerac. ann. 1371. RESPONSORIA, Papise, sunt, qux Jurisconsulti respond/ere dicuntur consulenlibus. 1. RESPONSUM, Negotium, maxime illud, quod foris peragitur, de quo Domino Responsum datur. Liberatus Diac.

RES

454

Quidam tamen legunt Quo res sponsore, etc. RESPONSORIUM, RESPONSORIUS CANTUS, Cantus Ecclesiastic! species, sic dictus, inquit Isidorus lib. 1. de Eccl. Offic. cap. 8. et lib. 6. Orig. cap. 19: Quod uno canente, chorus consonando respondeat. Rabanus lib. 2. de Institut. Cleric, cap. 51 : Responsoria ab Italis longo tempore ante (Antiphonas) sunt reperta, vocata hoc nomine, quod uno canente chorus consonando respondeat. Antea autem id solus quisque agebat, nunc interdum duo vel tres communiter canunt, choro in plurimis respondents. Idem lib. 1. pag. 33 : Inter Responsoria vero et antiphonas hoc interest, quod in antiphonis unus dicit versum, in Responsoriis vero alternant versibus chori. Gennadius de Scriptoribus Eccles. ait, Musaeum Episcopum Massiliensem scripsisse Responsoria Psalmorum, Capitula tempori et lectionibus congruentia, etc. Alcuinus Poem. 3. [** Maio Classic. Auctor. torn. 5. pag. 389.S. Aldhelm. de laud. Bugg. vers. 52.] :
Hymnos ac Psalmos, et Responsoria festis Gongrua promemus subter leslitudine tempi!.

[Idem Alcuinus de divinis Offlciis: In

cap. 16 : Gennadius quidem ibi remansit, ut cum aliis Responsa faceret Episcopi. Regula S. Benedicti cap. 31: Fratres, qui pro quovis Responso proficiscuntur. Vita ejusdem S. Benedicti cap. 12: Mos etenim cellas fuit, et quoties ad Responsum aliquot egrederentur Fratres, cibum potumque extra cellam minime sumerent. Gregorius Mag. lib. 3. Dial. cap. 36: Durn jussione Pontificis mei in Constantinopolitanss urbis Palatio Responsis Ecclesiaslicis observirem. Idem lib. 6. Ind. 11. Epist. 29 : Cumin urberegia Responsa Sedis Apostolicse facerem. Epist. 52: Sabinianum Diaconum pro Responsis Ecclesiasticis faciendis ad dommorum vestigia transmisi. Adde Epist. 54. lib. 4. Epist. 36. lib. 5. Epist. 60. lib. 6. Epist. 37. lib. 7. Ind. 1. Epist. 5. 7. lib. 11. Epist. 47. et alibi. S. Bonifacius Moguntin. Archiepisc. Epist. 29 : Obsecramus, ut hunc Missum literarum mearum Romam pergentem propler Responsa Ecclesiastica, et orationum causa, per vestros fines conservatum transire permittatis. Petrus Diac. lib. 4. Chron. Casin. cap. 66: Demum vero pro Responsis Casinensis cosnobii Apocrisiarius ad Lotharium Imp. directus, etc. Florentius Wigorniensis ann. 1062 : Arm'enfredum Sedunensem Episcopum, et alium, qui a domino Papa Alexandra pro Responsis Ecclesiasticis ad Regem Anglorum Eadwardum missi, etc. Vita S. Geraldi Abbatis Grandisilvas num. 3 : Coepit, ut solitus erat, quocumque Ecclesise SUM Responsis necessarium habebat percurrere, etc. Infra : Cum vero ad matris gremium, expleto diligenter Responso, remeabat, etc. Vide Alexandrum II. PP. Epist. 12. etc. ADRESPONSUM, unica voce, Apocrisiarius, Responsalis, qui negotia alicujus curat, et de iis responsa dat, qui mittitur ad responsum dandum de negotiis, pro quibus mittitur. Glossse nomicaa in Cod. Reg. sign. 2023: 'ASpsffrcovcrov, sis a7r6xptcrcv. Ita porro dicti, qui a Magistro militum deputabantur in Provincias, ut de militibus, qui in iis degebant, euni admonerent, et responsa inquirenti darent. Julianus Antecessor Constit. 17. de Prastore Pisidiae: Habeat autem et carrucam argenteam, et securim, et fasces, et Adresponsum propter milites. Ita Constitut. 19. de Praetore Thraciaa, et Const. 33. de Moderatore Heleneponti. Ubi Scholiastes ad Constit. 17 : Adresponsum dicitur, qui deputatus est a Magistro militum, ut, quid opus sit, a competente judice in milites fieri, responsum, id est, ministerium ei exhibeat: et solet deputari iste a Magistro militum eo, sub quo provincia ilia est. De scrinio auri Adresponsum, vide Pancirollum ad Notitiam Imperii Oriental, cap. 80. A RESPONSIS, Eadem notione. Papias in Magister: Qui dat responsa regalia. Ita Codex MS. Gloss. Sax. ^Elfrici : A responsis, i. Magister responsorum, ildestasr a n t r a c a . Joan, de Janua: A responsis, indeclinabile: qui dat responsa principis. LIBERUM RESPONSUM. Charta Lotharii Regis Francias apud yassorium in Noviomo pag. 925: Suscipimus etiam earn (Ecclesiam S. Eligii) in conductu et custodia nostra, tarn substantias ipsius, quam et homines capilales ejus, qui sicut ab antiquo in omni regno nostro sub Libero Responso, sine alicujus Advocati infestatione extiterant, ita in perpetuum sub tutela nostra et succedentium nobis Regum permaneant. Apud Petrum- de Fontanis a nobis editum, Perdrerespons en court dicitur, qui juri stare idoneus

452

RES

RES
facta, justiciarius debet querelato precipere, quod ipse Rexsaisiat querelantem. Edictum Philippi VI. Franc. Regis ann. 1347. apud de Lauriere torn. 2. Ordinat. Beg. pag. 267 : Ipse serviens deberet ipsum reum compellere ad loca Ressaisianda, si aliquid inde fuerit levatum, seu ablatum, aut alias explectatum, antequam ipsum ad oppositionem redperet, locis vero Ressaisitis deberet idem serviens capere debatum, etc. Charta Caroli V. Franc. Regis ann. 1369. apud Lobinellum torn. 3. Hist. Paris, pag. 474. col. 1 : Et si in casu novitatis inter ipsos Religiosos... ac prsedictos homines et aliquos alias, ratione bonorum quorumcumque dicti Monasterii (Coelestinorum Paris.) oriatur opposilio vel debatum, de loeis ablatis, si sint in rerum natura... primitus et ante omnia realiter et de facto Ressaisitis, dictum debatum et rem contenliosam ad manum nostrum tamquam superiorem ponant. Vide Resaisire, Resaysiare et Saisire. RESSALHITA, an Pastus, vel Perfugium contra aeris inclementiam, ab Italico Rezzo ? Pact, inter Eustach. de Levis dom. de Saxiaco et monast. de Proliano ann. 1321. in Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 195: Dicebatur dictum monasterium, si contingeret sua animalia propter nives vel asperitatem temporis, vel quamlibet aliam causam, pro Ress'aIhita vel aliter venire et declinare ad feuda seu pascua territorii de Saxiaco, nullam posnam, justitiam vel bannum solvere teneri. * RESSARCHIA, Perquisitio, inquisitio, Gall. Recherche. Chron. Nem. ad ann. 1490. inter Probat. torn. 3. Hist, ejusd. pag. 8. col. 2 : Nam linguae Ocdlanenses dicebant quod villse francse et liberse dictarum trium g eneralitatum in hujusmodi Ressarchia, ac etiam gentes ecclesiastics!, nobiles ruralia possidentes, et alii privilegiati debebant comprehendi.... Tandem obtinuerunt quod ipsa Ressarchia fiat uniformiter in qualibet quatuor generalitatum. Infra: Pour besongner ou fait de la Ressarche, etc. RESSARE, Serra desecare, Gall. Scier; unde Ressator, Desector. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. 168. Chartoph. reg. ch. 324 : Cum consules loci de Mirisvalibus baronise Montispessulani emissent fustes et tigna magna et grossa, quas et quse voluerunt facere scindi vel Ressari, ut inde fierent pastes et trabes;... et quia pro Ressando seu scindendo dictas fustes, etc. Comput. ann. 1400. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 154. col. 1: Ressatoribus pro Ressando unam peciam dictarum fustarum, viij. grossos. Vide Resea et infra Ressegare. * RESSARIRE, pro Ressasire, ex frequenti mutatione s in r, In possessionem restituere. Lit. Phil. Pule. ann. 1294. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 133. col. 1: Significavit nobis dilectus noster abbas monasterii S. Petri de Psalmodio, quod cum ipse et ejus monasterium... dissariti per gentes nostras fuissent, ut dicitur, de prsedictis ; postmodum ipsi Ressariti fuerunt de prsedictis piscationibus, etc. '-RESSAYRE, Eodem intellects Lit. remiss, ann. 1378. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 18. col. 1 : Eosdem omnes et singulos ad prsedicta et alia quseque officia per ipsos tenenda, ipsos et eorum quemlibet reabilitamus et Ressaymus et reintegramus, et ad plenum restituimua. Hinc RESSAYZIMENTUM, Restitutio. Comput. ann. 1400. ibid. pag. 152. col. 1 :

RES
Magistfo Johanni Valuntatis notario, pro processu facto de Ressayzimento arrologii ad utilitatem Nemausi, etc. Vide Ressaisiare. * RESSE6A, RESSEGUA, Offlcina, ubi serra desecatur , idem quod Resea. Charta senesc. Bigor. ann. 1391. in Reg, 142. Chartoph, reg. ch. 80 : In quo quidem molendinario idem supplicans vult et inlendit facere et conslruere unam Ressegam, ad sarrandum fustes et arbores utriusque conditionis, illamque Ressegam cum omnibus suis munimentis et artifidis ad sarrandum necessariis. Vide mox * RESSEGARE, Resecare, serra desecare. Charta Gadif. de Aula milit. senesc. Bigor. ann. 1376,in Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 52 : Paulus de blogareto dedit monasterio Scalse Dei licentiam sediftcandi molendinum Resseguse, ad Ressegandum fustes. Alia ann. 1393. ibid. ' Quod omnes fustes, quse in eadem Ressegua sarrabuntur, sint et extrahenlur a nemoribus propriis domini abbatis Scalse Dei. Vide supra Ressare. * RESSELARE, Furem aut furtum recipere, occultare, pro Recvlare. Vide in hac voce. Comput. ann. 1357. inter Probat, torn. 2. Hist. Nem. pag. 190. col. 2 : Pro fadendo justidam nonnullorum dicti loci, qui quandam quantitatem brigandorum Resselaverant , cum rebus furatis apud Albaronum. * RESSERCIO, Restauratio, restitutio. Charta Henr. episc. Clarom. ann. 1392. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 169 : Una cum refectione, Resserdone et plenaria restitutione omnium et singulorum dampnorum, expensarum et intere&se. 1 RESSERIA, Grex ovium. Vide -Rasseria. RESSIA, [f. Idem quod Resea.] Testamentum Aimonis de Sabaudia D. Villsefranchse ann. 1398. apud Guichenonum : Donavit.... quandam Ressiam, quam ipse Dominus Ayrno construi fecit super Bealeria Saviliani in Aycalibus dicti loci. | RESSIDENTIA, Assidua comtnoratio, Gall. Residence, Ital. Residenza. Correctiones Statutorum Cadubrii cap. 71 : Nisi venerit habitatum cum familia sua in Cadubrio, et personaliter in territorio et contracla Residentiam fecerit. Rursum occurrit ibidem cap. 64. Vide Residentia. 1 RESSIUS, Species casei. Vide Rassius. 11. RESSORTIRE, RESORTIRE, Practicis nostris Ressortir, Habere jus appellationis ad superius tribunal. Arestum Parlamenti ann. 1341 : Prsefato Comite replicanle, quod cum Ducalus et Perria prsedicti immediate moveant et teneantur a nobis ratione nostrse Coronse, ex causa Perrise Resortiant immediate ad nostrum Parlamentum Frandse, ut pars et membrum Coronse nostrse, et per consequens, de ratione communis usus et observantise notarise regni nostri, cum feuda moventia aliqua castellania et immediate Resortantia (a Gallico Ressortant) ad eamjudicentur et tenninentur secundum usum et consuetudinem loci, unde movent, etc. Confirmatio pacis initse ann. 1334. inter Humbertum Dalphinum et Aymonem Comitem Sabau.dise, torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 351. col. 2 : Acto etiam et expresse convento inter ipsos dominos, quod nullus ipsorum dominorum vel success, et hsered. suorum in dictis feudis vel eorum aliquo valeat aliqualiter Ressortire, hoc est, si bene interpretor, jus habere ressorti seu supremam jurisdictionem. Hie sermo est de feudis quse Dalphinus a

non est, vel testimonium perhibere-Vide cap. 13. 2. RESPONSJJM, Idem quod Responserium. Vide Graduate. [Nonnihil discri.minis est Responsum, seu Responsorium, inter et Graduate. Hoc peculiare Responsorium est, quod in gradibus, sive juxta pulpiti gradus, canitur ; illud vero, quod Matutinis aliisve horis canonicis, ubi voluerit clerus, cantari consuevit.j * Necrolog. eccl. Paris. MS. iij. Idus Jul.: Singulis vero clericis, qui in missa Hesponsum vel Alleluia in organo triplo vel quadruple decantabunt, etc. Ubi idem quod Graduale. j RESPONQUM vel RESPONQUS, Eadem notione. Ceremoniale MS. B. Marise Deauratae : Primus (Responcellus) loco quarti Respond; et secundus dicitur loco octavi Respond; terdusque dicitur loco duodecimi Respond. Diebus vero in quibus est istoria propria, et in festis habentibus proprietatem chantus non habent locum Responcelli, sed omnes Respond dicuntur per ordinem, et etiam in festis in albis vel in capis seu majoribus. 13. RESPONSUM , Idem quod supra Repositorium, nisi ita legendum est, Sportella aliudve genus vasis, in quo aliquid reponitur. Pelagius libello 10. num. 18: Dedit.ei aurum et nummos, et rescellas, et omne, quod in Responso suo habebat. * 4. RESPONSUM. SAL DB PRIMO RESPONSO, f. Quod primum venditur. Charta Joan, comit. Burg. ann. 1242. inter Probat. torn. 1. novas Hist. Burg. pag. 107. col. 1 : Concessimus Deo et JBeatse Marise de Tart centum solidos Stephanienses in puteo Salinarum annuatim accipiendos, in sale videlicet de primo Responso, quod est post festum Omnium Sanctorum, prout sal et Responsum tune valebunt. 1 RESPUBLICA, Fiscus regius. Leges Caroli Magni cap. 123. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 109. col. 1: Similiter et de rebus, quse ad Rempublicam pertinent, si Comes aut Ministerialis Reipublicse cuiquam concesserit, pro infidelitate computetur. Eodem vocabulo eademque significatione passim utuntur eorum temporum Scriptores. * Charta ann. 959. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. eevi col. 991 : Concedimus in ecclesia S. Maximi, sita intus hanc nostrum Salernitanam dvitatem a domino Guaiferio principe bisavio meo, de aquario antiquo nostrse Reipublicse pertinente, etc. Alia Henr. II. Germ, et Ital. reg. ann. 1007. ibid. col. 992 : Centum libras puri argenti, medietatem nostrse Reipublicse et medietatem prsenominatse ecclesise, se compositurum procul dubio cognoscat. [** Plura ibi apud Murat. inde a col. 984. Vide Savin. Histor. Jur. Roman, med. temp. torn. 1. 22. not. n.] 1. RESSA, Quod apud nos did potest visibilis aut laudabilis tentatio. Papias. [** ut ex Origen.] % 2. RESSA, Idem quod Rixa, Ital. Rissa, Zuffa, Gall. Demele, Combat. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. I. pag. 24: Excepto quod si aliquis meus equus morireturvel vulneraretur in prelio vel Ressa in servitio communis bon. quod debeat mihi emendari secundum extimationem de eis factam. [FR.] 1 RESSAISIARE , RESSAISIRE , Gall. Resaisir, Iterum comprehendere, occupare, recuperare, in possessionem restituere. Codex Legum Normannicarum apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 326 : Ad visionem autem, demonstration

RES
Contrite Sabaudiae, vicissimque Comes Sabaudiae a Dalphino tenebat. In hisce feudis vetantur ressorlire, hoc est, supremam jurisdictionem exercere, quia feudprum conditio haec est, ut feudalis Dominus in iis suprema jurisdictione potiatur, a qua lege hie recedere vetantur principes sibi invicem feudatarii. 1 RESSORTIRI, Eodem significatu. Litterae Ludoyici XI. Franc. Regis ann. 1474. in Privilegio Equitum Ordinis S. Johannis Jerosol. pag. 21: A jurisdictione cujuscumque judicis temporalis, praeterquam a nostra, hactenus exemptos penilus fuisse et esse, nobisque et nulli alii in superioritate et Ressorlo immediate subjacere, el ad sedem regiam, non alibi, Ressorliri consuevisse. 1 RESSORTISSARE, RESSORTIZARE, RESORTISARE, Eadem notione. Litterae Caroli Johannis Franc. Regis primogeniti ann. 1358. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 296: Ressortizant sintque in possessions et saisina Ressortizandi coram dicto Baillivo.... Senonenxif etc. Litterae ann. circiter 1387. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 130. col. 1 : Quod omnes et singuli subditi villas Lugduni Resorlissant et ad Ressortissandum veniant in omnibus casibus ressorti in sede Matisconensi, in qua antiquilus Ressortiri solebant, sub posna 500. librarum Turon. alias per quamlibet contrarium facientem committenda. Rursum occurrit col. seq. Arestum Parlamenti ann. 1400. e Tabulario Corbeiensi : Ab antiquo notorie exempli ab ArchiepiscopoRemensiet Episcopo Ambianensi, et in curia Romana Resortisantes erant et fuerant. * 2. RESSORTIRE, Resilire. Lit. remiss, ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 351 : Cum Johannes Pignolet.... dictum baculum ad dictas guillas jactaret, et de altera parte dicti baculi quandam ulmum in dicta platea existentem attigisset, accidit quod dictus baculus ab alia sui parte Ressortivit, et casu fortuito percussit Odinum de Rutello. Hinc nostris Ressort,pro Rebondissement, contre-coup, RepercusSUS. Du rejault ou Ressort qu'elle (la sayette) fist conlre ledit arbre, in Lit. remiss, ann. 1423. ex Reg. 172. ch. 349. Alise ann. 1416. in Reg. 169. ch. 248 : Pour ce que a celle heure, qui estoit bien basse, on veoit tres peu, le suppliant en ferant icelui Boutemie, eust fcru de Ressort ledit Gauteron, qui se mettoit entre deux pour despecier la noise, sur le bras, etc. Ressourte, eadem acceptione, in aliis Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. 149. ch. 323 : Lequel Moinginot prist une selle de bois, et la getta contre ledit Jehan Mel; et ne scet se de droit cop ou de Ressourte, il en fu feru. Vide supra Resallire. * Aliud sonat eadem haec vox Ressort, idem nempe quod Dedit, mulcta, qua mulctabatur is, qui ab aliqup pacto resiliebat seu recedebat, in Lit. remiss, ann. 1450. ex Reg. 185. ch. 104 : Lesquelz promisdrent croire Jehan de Percey, au Ressort de deux saluz d'or et ung salut de vin tant pour despens que pour le barbier ou tnalefacon. Vide supra Repentalia. * RESSORTIVUM REMEDIUM, Jus appellationis ad superiorem judicem. Lit. ann. 1369. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 324 : Visum fuerat necessarium quasrere erga dominum meum, ut eorum dominum superiorem, remedium Ressortivum, sicut ab hactenus eis competierat, etc. RESSORTUM , Quicquid intra sortes <x>ntinetur , seu jurisdictionis termi- <
VII

RES
nos : districtus judicis. [Gallice Ressort. Stylus Curiae Parlamenti cap. 3 : Nee seneschallis, nee de ipsorum Ressorto.] Vide Casanovam lib. 1. de Franco allodio cap. 9. S5ST Passim occurrit pro quovis cujuscumque judicis districtu, non raro etiam pro suprema jurisdictione, supremo tribunal!, ubi majpres causae dijudicandse, ad quod a minoribus tribunalibus provocatur, et a quo non potest provpcari, nostris etiam Ressort. Gonventio Philippi III. Franc. Regis cum Canonicis S. Mederici Paris, ann. 1273. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 27. col. 1 : Habebunt etiam dicti Canonici in hospitibus dictas terras et in dicta tola terra justitiam super mobilibus... item super verbis contumeliosis, alapis sive buffis, melleis sine sanguine.... nee nos, nee successores nostri in praemissis seu aliquo de praemissis aliquid de castero reclamare ratione Ressorti (poterimus,) excepta, ut dictum est, justitia super ictibus orbis, vel aliis, ex quibus vensimile esset, vel etiam contingeret, quod percussus moreretur. Litterae Philippi IV. Franc. Regis ann. 1291. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1243 : Conquestus est nobis dilectuset fidelis noster Comes Haynnoniae, quod in terra sua de Ostrevanno, de qua nobis fecit homagium, sibi et gentibus suis ac subditis fiunt plura gravamina et indebitas novitates : unde cum intentionis nostras non sit in terra prasdicla habere nisi homagium et Ressortum ; mandamus vobis... permittatis eumdem Comitemsuosque subdit'os suis dominiis, feodis, justitiis etjunbus uti et gaudere pacifice, eo modo quo eis gaudebant antequam de dicta terra ad homagium nostrum venisset, salvis nobis Ressorto et superioritate prssdictis in ipsa terra. Charta Edwardi I. Regis Angl. ann. 1296. apud Rymer. torn. 2. pag. 713. col. 1 :Et etiam quod Senescallo Vasconiss et aliis ministris nostris, ne de judiciis majoris et curias Raionas, nisi per viam appeilationis et Ressorti, se aliquatenus intromitterent.... inhiberemus. Homagium domini castri S. Baudilii factum Abbati S. Victoris Massil. ann. 1296. ex Archive ejusdem S. Victoris armar. Ruthen. n. 42 -.Faciamque proclamari nomen S. Victoris in signum supremi dominii et Resorti. Vetus Inquesta dejuribus Abbatise Beccensis MS. : Vidit eos utentes inpluribus casibus deplacito ensis, et ita fama communis tenet, prseterquam de rapo, de focagio et Resorto. Enumeratio jurium Castri Auzeti ann. 1394. e Regesto Camerae Comput. Provinciae signato Armorum fol. 70 : Superioritate tamen regia, appellationibus.... Ressorto et homagio ligio et sacramento fidelitatis reservatis. Arrestum Parlamenti ann. 1394. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 72. col. 2: Volens ipse controversias inter Franciae Reges, Archiepiscopum et cives Lugdunenses.... subortas extinguere, jurisdictionem domaneriam dictas villas Lugdunensis, retento sibi et successoribus suis inter castera jure superiorilatis et Ressorti, ac casteris juribus regalibus in eadem.... retento etiam sibi et suis successoribus prasdictis Ressorto tarn secundarum appellationum ab extra villss Lugdunensis provenientium ad Archiepiscopum et Capitulum, quam primarum a judice ordinario Archiepiscopi in eadem villa Lugdunensi interjectarum Archiepiscopo Lugdun. etc. Pluries recurrit ibi et alibi. T RESORTUS, Eadem notione. Litterae Edwardi II. Regis Angl. ann. 1315. apud Rymer. torn. 3. pag. 508. col. 1 : Et quod

RES

153

post hujusmodi emptionem, personse multorum locorum et baillivarum prsedictarum et Resortuum, etc. " Ransoure, eadem notione, in Charta, ann. 1256. ex Chartul. Campan. fol. 465 : Vinz livrees de terre que il tient an som demoyne et Ransoures et as apartenances. * RESSUERE, Exsiccare. Charta ann. 1235. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 259 : Tenetur.... facere pannos lineos lavari, et eosdem et sericos Ressuere. 11. RESTA, Gall. Restes, Debets, Reliqua rationum. Gharta ann. 1354. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 216. col. 1 : Dominus Comes cupiens solvere Restam et arreragia, etc. Litterae Johannis Franc. Regis ann. 1362. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 566: Ad solvendutn nobis... Restas quas per fines compotorum suorum hujusmodi debentur. Resle debite Regi, in Memorial! MS. Camerae Comput. Paris, ann. 1378. fol. 207. Scheda ann. 1379. e Tabulario S. Victoris Massil. : Viginti florenos solvatis de Resta centum illorum per civitatem debitos. Procuratio ann. 1392. torn. 9. Spicil. Acher. pag. 293 : Ad petendum et recuperandum in totum vel in parte Restam dotis promissas nobis. Apocha Petri Camerae. Episc. ann. 1397. e Bibl. Reg. : Cognoscimus recepisse summam 334. lib. 14. sol. 7. den. cum picta Turon. monele Cameraci currentis pro parte nostra Reste compoti magistri Guillelmi Floriti receptoris temporalitatis in Cameraco. Charta ann. 1428. e Chartulario S. Vandregesili torn. 2. pag. 1746: Occasione decem octo modiorum vini boni, sani, puri et sufficientis, ad mensuram Meduntee sibi debitorum de Resta solutionum prssdictorum sex modiorum quinque annorum prsscedentium , etc. Sententia arbitralis ann. 1446. e Tabulario Cqrbeiensi : Compelli ad solvendum viginti seplem lotos cum dimidio loto vini ex Resta debitos.... et pro Resta ejusdem decimds debitos, etc. Conventip ann. 1522. e Schedis D. le Fournier : Dictis hominibus non liceat aliquod avere, nee animalia grossa nee minuta, ad medias Restas, et medium crementum accipere neque tenere. Adde novam Gall. Christ, torn. 3. col. 220. Instrum. et Lobinelli Glossarium torn. 3. Hist. Paris. Vide Resturn. T 2. RESTA, pro Rasta. V. in hac voce. t 3. RESTA, Agger, moles aquis continendis. Bernardus Thesaurarius de Acquisitione Terrae Sanctae cap. 206. apud Murator. torn. 7. col. 843 : In universa siquidem JEgypti terra construclas sunt Restas sive clusse, quas aquam Nili retinent, quum suo more succrescit. | 4. RESTA. Miracula S. Johannis Gualberti, torn. 3. Julii pag. 388 : Ex Senarum civitate adolescentem acrem et fortem, catena etiam ligatum et innexum, nam funium Resta lacerasset, cum affines nobilissimi viri, multis comitantibus, traherent, etc. Viri docti suspicantur idem esse quod Textura ; sed forte melius legeretur restes. Vide mox Restis. * 5. RESTA, Jactura, decessip. Hinc Tenere ad medias Restas et medium crementum, ex Gharta ann. 1522. in Resta 1. laudata, est Tenere ad medietatem accretioniset decessionis,quod ad medium lucrum et perdre dicitur, in Charta ann. 1490. ex sched. Pr. de Mazaugues. Pact, inter dom. et universit. de Albarno ann. 1516. art. 23 : Averum quas essent ipsorum hominum proprium, vel ad medias Restas ilia tenentium. Vide Mejaria 1. J RESTABILIMENTUM, a Gallico Retablissement, Restitutio. Arestum Parla20

454

RES

RES
Restalagium.... et medietatem cujusdam logise, quse fiebat quolibet anno ad custodiendum dictum pratum. Vide Rastellagium. 1 RESTANCI^ COMPUTORUM, Rationum reliqua, Gall. Restes, debets, in Memoriali Cameras Comput. Paris, mensis Septembris ann. 1364. fol. 80. recto. Restantise conlractuum, in Chronico Cornelii Zantfliet ad ann. 1332. apud Martenium torn. 5. Ampliss. Collect, col. 203. Vide Resta 1. [ et Haltaus. Glossar. German, voce Hinder'stellig, col. 918.] 1. RESTARE, Sistere, consistere, perstare, permanere, durare. Pactus Legis Salicae tit. 17. | 5 : Si quis hominem, dirigere habet prseceptum Regis, et.... aliquis extra ordinationem Regis Restare eum facit, aut adsalire eum prsesumpserit, etc. Fulcherius Carnotensis lib. 1. Histor. Hieros. cap. 13 : Quo, frater, fugis 9 Resta, ne timeas. Adde cap. 14. Matthseus Paris pag. 515 : Equos et homines meos fecit Restare, donee paagium extorsisset. Utuntur Latini Scriptores. Propertius :
Dum vincunt Gr;eci, dum Restat barbarus Hector.

RES
PP. ann. 1061. apud Hickesium Gramm. Anglo-Saxon, pag. 177 : Nullus Rex, Dux, Marchio.... prsesumat.... hanc tui episcopalus confirmationem in aliquo Isedere, vel minuere, aut Restaurare, hoc est, infringere, aliudve simile agere ; sed vereor ne mendum sit in hac voce, quae non occurrit in aliis similibus sequendi formulis et cujus notio, si responderet verbo, contraria omnio videretur ; nam Restaurare pro Instaurare dixerunt Tacitus lib. 3. et 4. Justinus lib. 2. Ulpianus leg. -4. fin. Dig. ad Legem Jul. de adult, quod tamen verbum uti barbarum respuit Scaliger senior, Cardanumque eo saepius utentem redarguit Exercit. qui 195. quod non Restar sed Instar dicatur. Servius ad Virgilium J5neid. 2 : Instar autem est ad similitudinem ; unde non Restaurata, sed Instaurata dicuntur se,dificia ad antiquam similitudinem facta. Sed haec Servii non impedierunl quominus verbum Restaurare passim usurparent recentiores. VideVossium lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. * 2. RESTAURARE, Resistere, refragari. Charta ann. 1231. apud Lam. in Delic. erudit. inter not, ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 3. pag. 158 : Promiserunt etiam et juraverunt non esse in consiho, vel facto, seu assenlimento, quod castrum S. Miniatis perdat honorem, vel sua jura diminuat, et contrafacere volentibus bona fide Rest aurabunt. Restoier, pro Rest ituer, dedommager, Damnum resarcire, compensare. Charta Joan, comit. Drocens. ann. 1288. ex Reg. Chart, comitat. Montisf. in Cam. Comput. Paris, fol. 39. v : Et s'il avenoit que nostre chiere mere se sentit en aucune chose deceue, nous li serions tenus a Restoier et acroistre. Vide Restaurum. 1 RESTAURATIO , Instauratio ; item Compensatio. Vetus Interpres S. Irensei Graecam vocem 'AuoxaTaa-Taan; Restauratio vertit lib. 1. cap. 21. num. 3. ult. edit. Restauratio servitutis, Juliano lege 7. Dig. de Fundo dotali. Restaurationes Ecclesiarum, de quibus exstat Praeceptum Caroli M. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 262. et seqq. Rentaurationes Monasteriorum et ceterarum Ecclesiarum, in Gestis Aldrici Episc. Cenoman. ibid. pag. 276. Charta ann. 1228. e Chartulario S. Vandregesili torn. 1. pag. 1186 : Et si aliquo casu non poterimus eidem garantisare diclam masuram et dictam granchiam, tenebimur memoratis Religiosis in alio feodo nostro tarn supra masura quam supra granchia ssepedicta Restaurationem facere competentem. Hinc Restauratio equorum, nostris Restour, olim dinebatur Regum Principumve consuetudo, qua vassallorum suorum, ad eorum submonitiones castra sequentium, equos aestimabant, ut si quod in bellis damnum paterentur, resarcirent ipsi : qua de re dictum est in voce Equus, egitque R. P. Daniel lib. 3. de Militia Francica pag. 171. Vide mox Restaurum. * Mulcta domino solvenda ob damnum illatum. Charta Adalber. episc. Leod. ann. 1124. in Chartul. Cluniac. ch. 401 : Restaurationem similiter sancto Petro et ipsis fratribus dedit ; ita ut medietatem ipsius Restaurationis ecclesia, medietatem ipse advocatus teneat. T RESTAURATOR, aliis Instaurator, nostris Restaurateur, Qui restaurat, restituit, redintegrat. Occurrit apud Sponium pag. 27. Miscell. et alibi apud 1 RESTAURATDM, Jusculum salubre et delicatum, Gall. Restaurant. Miracula MSS. Urbani V. PP : Aperiens os suum

menti aim. 1393. 14. Febr. e Tabulario Corbeiensi : Per idem arestum prefata curia, quod Restabilimentum de presenti per signum dumtaxat fiet, ordinavit et ordinal. Concilium Paris, ann. 1416. apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 349 : Secundus punctus tractati in dicto Concilia Parisiensi fuit super Restabilimento personarum missarum et mittendarum pro toto regno ad generate Concilium Constantiense. 1 RESTABILIRE, Iterum stabilise, restituere, redintegrare, Gall. Retablir. Condonatio rebellibus Carcassonae incolis a Carolo VI. Franc. Rege indulta ann. 1383. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1593 : Ac bonam famam ipsorum in integrum Restabilimus , remittimus et omni modo reducimus per praesentes. -RESTABLISSAMENTUM, Eestitutio, redintegratio, Gall. Retablissement. Arest. parlam. Paris, ann. 1384. in Cod. reg. 9822. 2. fol. 133. y: Quando res, de quibus erant controversies, realiter et de facto ponebantur in manu regis, et fieret Restablissamentum realiter et de facto, etc. Occurrit rursum ibid. fol. 106. v. ad ann. 1328. Vide Rextabilimentum. 1 RESTABLITIO, Idem quod Restabilimentum, Restitutio. Regestum Parlamenti ann. 1348. apud Baluzium torn. 2. Hist. Aryern. pag. 425 : Guillelmo de Randone Milite in curia nostra pelente contra Seraudum Delphini Militem fieri Restablitionem inferius declaratam ; auditis partibus, curia nostra ordinavit, quod de omnibus et singulis per dictum Beraudum seu ejus gentes.... Restablitio fiet.... mandantes.... quatenus ipsum Beraudum ad dictum Restablitionem omni postposita dilatione compellant. 1 RESTAGNATIO, Exundatio, redundatio, Gal lice Debordement, Regorgement; item Moles aquis opposita. Vox nota Plinio prima signiflcatione. Privilegium Alberti Magdeburg. Archiepisc. ann. 1225. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 24 : Slatuentes, ut civilas aggerem seu Restagnationem ad lacum construere ac conservare et reparare perpetuis ternporibits expensis propriis teneatur. Concordia ann. 1228. ibidem pag. 58 : Cum super dampnis dicte domus sancte Conegundis, que ex Restagnatione Sale, occasione retinaculi molendini in Gummerst, que domus eadem sustinet et in posterum cogitur sustinere, inter nos ad invicem questio verteretur, concordavimus in hunc modum, etc. Videsis alium locum in Batura aquae. 1 RESTAGNATUS, Exundans, redundans, nostris Qui regorge. Ermenricus Monachus Augiensis de Grammatica, apud Mabillon. torn. 4. Analect. pag. 330 : Sed eheu idem ipse tarn habilis fons ne late flueret, quam ssspe machinamenlis obstruitur ; eremus prodit ac bestise loquuntur, donee Restagnatus in sese, et non sine periculo sui patientissime se exedebat , Deoque eum protegente armis rempublicam defendebat. * RESTALAGIUM, RESTELAGIUM, Feni residuum, quod rastro colligi potest, cum fenum in cumulos coacervatum est aut in fasces collectum. Charta ann. 1221. ex Lib. albo episc. Carnot. : A prima die qua incipiunt prata episcopi falcari, usque ad ultimam quadrigatam, famulus majoris habet quatuor denarios pro custodia et servitio, quod ibi facit, et medietatem logise et Restelagium. Alia ann. 1265. in Tabul. S. Petri Carnot. : Dicebant se habere debere in prato, quod vocatur magnum pratum apud Tyvas, in dominio dictorum abbatis et conventus,

Arnobius lib. 3 : Neque enim Restare sine assertoribus potest religio Christiana. [Adde Notitiam ann. circiter 1200. apud Marten, torn. 1. Collect. Ampliss. col. 1037. Chronicon Dominici de Gravina apud Murator. torn. 12. col. 177. Translationem S. Augustini Cantuar. torn. 6. Maii pag. 423. etc.] [** Folcuin. Gest. Abbat. Lobiens. cap. 16 : Gens Northmannorum.... subinde Restans, subinde progrediens, ubi resistentem vidit neminem,quaquaversum sibi libitum visum est, ferebalur.] * 2. RESTARE, Detinere, manus in aliquem injicere, idem quod Arrestare 1. Charta ann. 1331. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 1002 : Comparuit in judicio coram nobis (bajulo regio de Maurenxs) Heylas Frequandi.... dicens se fore Restatum per Helyam Fabri locumtenentem nostrum, petens a nobis si idem locumtenens ipsum Restaverat deprsecepto nostro: cui respondimus quod sic ; et insuper iterato Restavimus ipsum manu et ore, et in arresto dicti domini regis et nostro posuimus. * 3. RESTARE^ Superesse, reliquum esse. Charta ann. 1364. ex Tabul. D. Venciae : Reliquos vero mille florenos auri dicti ponderis ad solvendum Restantes, ordinavit fore solvendos per dictum magnificum emptorem. Vide Resta 1. 1 RESTAURA, Idem quod infra Restaurum. Concordia ann. 1378. apud Schilterum in Glossario Teutonico v. Restaverzinsen: Ipse quoque prior, Fratres et Conventus in recompensationem et Restauram dictarum oblationum, quse, dictse parochise. detrahuntur, ipsi parochiae et rectori pro tempore dederunt et assignaverunt duas libras denariorum singulis annis. In sententia ann. 1401. ibid, laudata, de eadem re habetur Restaurum oblalionum. ] RESTADRAMENTUM , Instauratio , reparatio, aedium sarta tecta. Chronicon Monasterii S. Launomari de Magenciaco ad ann. 1077. apud Stephanotium torn. 4. Fragm. MSS : Trothardus Prior loci Magenciaci.... adiit dominum Guillelmum Tyernensem, -Principem clarissimum, deprecatusque est, ut pro salute patris sui Guidonis donaret sibi et S. Launomaro in sylva sua amplissima, quse vocatur Borno , unde semper habeatur calefactum, asdificamentum et Restauramentum domorum suarum. 1 1. RESTAURARE, Bulla Nicolai II.

RES
per vim cum cultello posuit in os suum de Restaurato, in dictum os remansit, nee poterat transglutire per guttur. * RESTAURATUS. SALVUS RESTAURATUS, Literae, quibus a cujuslibet damni restauratione quis absolvitur. Charta Oonradi II. reg. Sicil. arm. 1269. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 277 : Loggiam et fundacum Pisanorum de Neapoli restituimus et concedimus et damus Pisanis, expensis nostrse curise reaptandam;.... et quod dictum fundacum ematur per curiam nostrum a nobilibus de Brancacciis, vel aliis quorum esset, vel dabimus inde eis salvum Restauratum a curia nostra. RESTAURUM, Restauratio damni, Ristoro Italis. Rollandinus in Summa Notarise cap. 3: Quam (lanam) confessi et contend fuerunt se ex causa emptionis pro tali, gualis est sine ullo Restauro, habuisse et recepisse, etc. [Transactio aim. 1219. in Corpore Diplom. Juris Gentium pag. 159. col. 2 : Palatinus Comes.... praeposituram Wildeshusensem Ecclesise Bremensi contulit in proprium, in Restaurum videlicet damnorum, quse tempore discordise Ecclesise'illata fuerunt. Concordia ann. 1238. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 58 : Fratres renunciaverunt omni Restauro dampnorum. Rursum occurrit in Litteris Henrici Merseburgens. Episc. ibid. pag. 249. in aliis ann. 1241. apud eumd. Ludewig. torn. 1. pag. 61. in Testamento Ottonis IV. Imper. ann. 1218. apud Tolnerum in Probat. Hist. Palatinse pag. 63. Statuta datiaria Riperise fol. 2. cap. 1 : Absque eo quod aliquod Restaurum peti possit per dictum emptorem a dicta communitate. Et fol. 15. cap. 21: Sine spe vel respectu alicujus Restauri sive rependii dandi vel faciendi sibi per dictam communitatem. Litterse Philippi Franc. Regis ann. 1294. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 74: Dalphino et ejus filio pro ternpore, quo ipsi nobis in dicta guerra assistent, faciemus de nostro ministrari vadia et equorum Restaura, quee de consuetudine Franciss solent hujusmodi stipendiariis assignari. Simili notione le Roman de Vacce MS:

RES

RES

155

guerrarum. Hue etiam pertinet vetus Gharta apud Ughellum in Episcopis Teatinis : Quod si Miles dextrarium aut loricam in obsequio illo perdiderit mihi Goffridus vel suus hssres reddere debet et tamdiu ei nullum debeo facere servitium. [Vide Restaura.] * Gharta ann. 1295. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 107 : Duo millia servientum peditum ad ejusdem D. nostri regis vadia et Restaura consueta. Alia Phil. Pule. ann. 1299. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 445. r. col. 2 : Mandamus tibi quatenus eidem Guillelmo dictos sex denarios, per diem sibi concessos ratione servientis prsedicti de nostro una cum suis vadiis assuetis et cum Restauro equorum, si qui mortui fuerint pro nostro servitio faciendo, quamdiu nostrse placuerit voluntati, deliberes et persolvas. Item pour Restour de chevaus.... xxv. liv. Tour, pour cheval, in Reg. ejusd. Cam. sign. Croix fol. 182. v. Restong vel Restoug, pro Restour, in Charta Joan, de Failouel ann. 1276. inter Probat. torn. 1. Anna!. Praemonst. col. 585 : Je ai donne a, I'eglise de madame saincte Elisabeth de Genly toute telle droiture, comrne j'ay, en cent verges de terres.... en Restong d'un muid de bled.... que je leur devois. STAURUM, Eadem notione, in Charta ann. 1211. apud Georg. Pilonum in Hist. Bellunensi pag. 106. v : Et de ea re illis evicta Staurum prsestare.... debet. RESTAURUM. Arestum 11. Jan. 1322 : Cum... certas haereditates Guillelmo Vicedomino de Carnoto vendidisset, ac pro dictis hsereditatibus.... certum Restaurum seu abonamentum in quadam litera Arnbian. ballivise facia super hoc contentum fuisset, etc. * RESTELAGIUM. Vide supra Restalagium. * RESTELLENSIS COMITATUS, Nomine ad vulgare vocabulum Retel accedente, pro Reitestinus, pluries in Annal. Victor. MSS. ad ann. 1308. Vide Notit. Galliar. Valesii pag. 468. col. 2. '* RESTELLUS, Cataracta in pqrtis urbium, Gall. Herse, alias Relel. Hist, belli Forqjul. in Append, ad Monum. eccl. Aquilej. pag. 49. col. 1: Affidam petentes.... venerunt usque ad Restellum sub Quant eel avoit perdu en Richart 1'Estoron, etc.] porta castri. Rastellum, apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. sevi col. 1201. Dantes in Parad. Cant. 5: Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 130. Dunque che vender puossi per Ristoro ? Chartoph. reg. ch. 36: Pour passer par Le Voyage d'outremer du Comte de Pon- icellui guichet, le suppliant et son varlet tieu MS. : J'ay perdu mon frere, si veuil descendirent a pie,... et lui passe trouva avoir cette dame en Restor. Belloman. le Retel cloz et ferme. Vide Rastellus. MS. cap. 67: Quant li jugemens est fes 1 RESTER, f. Canterius, tignum, Angl. d'aucune cose, que oil n'a pas en se main, Rafter , Gall. Chevron , solive. Vetus ne en sa baillie, ancois convient qu'il. Charta apud Somnerum in Tractatu de porcache qu'il I'ait, ou qu'il en fasse Gavelkind pag. 22 : Et de 200. Resters de Restor, en tel cas doit estre trives donnees gavel-tyrnber de redditu, quihbet de londe porcacier, qu'il ait ce que fu jugie gitudine 13. ped. de quibus proveniunt contre li, ou qu'il face soufisant Restor. de tenemento de Barewafesyle 100. et de Pactum seu foedus initum inter Philin- tenemento de Moninden 100. pum Pulchrurn Regem Franciae, et WilRESTIARIUS. Vide Restis 1. lelmum Comitem Hannoniensem 28. ] RESTIGULA, RESTIGULARIUS. Vide Octob. ann. 1314 : Li dui Marechal de Restis 1. France, ou li un d'aus, ou aucuns autres * RESTIPULATIO, Jus colligendi stipuprud'homs a ce commis priseront, et esti- las ex agris, peracta messe. Chartul. S. meront loialment par leurs sermens les Joan. Angeriac. fol. 118. y: Dedit.... chevals mors, et les chevals de nos gens, Restipulationem de sestate, sicut prssposiet nous en fera nos dis Sires plain Res- tus debet habere. Vide Restoblagium. tour selonc leur prisie. Et se ledit Mares* RESTIPULUS, Ager cultus de novo, chal, ou cil qui le prisie devroit fere, in quo remanent stipulae ex demessis entendent tant que aucun cheval fousse frugibus. Charta ann. 1197. ex Tabul. mart ou perdu, si rendroit nos Sires de- 5. Viet. Massil. : Quod (iter) descendit a vant dit la valeur des chevals par prisie Restipulo, quern fecit Petrus dementis et de bonne gent. Et infra : Asquiex li Rois cum croso dicti Restipuli, etc. Vide mox nos Sire paiera gaiges et Restors. Occur- Restitus. rit passim in Oomputis Thesaurariorum 1. RESTIS, Fasciculus rerum quarum-

piam, maxime piscium, reste colligatus. Vita S. Joannis Eleemosynarii cap. 19 : Mille Rentes siccatorum piscium, qui Menomenss dicuntur. Liber Miraculorum S. Baboleni cap. 2 : Institutum est a rectoribus antiquis Fossatensis Ecclesise, ut naves per gyrum ipsius Insulse discurrentes, censum persolverent ob piscationis meritum , quern nuncupant vulgariter Restes. Resta, Italis est alliorum vel ceparum sertum. Vide Martialem lib. 2. Epig. 32. SS" Eadem notione , qua Italicum Resta, legitur Reis in Historia belli sacri Gallico idiomate apud Marten, torn. 5. Collect. Ampliss. col. 591: Lors le fist Quirsac despouller tot nu, et aporter une Reis d'aus, mes ail n'y estoient mie. Vide Restum 2. RESTIS, RESTICULUS LINT, Fasciculus reste ligatus. Helmoldus lib. 1. cap. 12 : De quolibet aratro mensura grani, et quadraginta Resticuli lini, et 12. nummi puri argenti. Cap. 14 : De quolibet scilicet aratro, quod duobus bobus aut uno constat equo, mensura grani, et 40. Restes lini, et 12. nummi probatse monetse. Vide Ligassa. Quid vero restis dicatur in capite allii, vide apud Plinium et Marbodaeum lib. 1. de Virtutibus herbarum cap. 5. | RESTIOULA, Eodem signilicatu. Acta fundationis Mureasis Monasterii apud Eccardum de Orig. familiae HabsburgoAustriacse col. 224 : Arat et secat fcenum, et metit sepitque et pullos dat et lini Resticulas. RESTICULARIUS, Restio, CTXOCVOUXOXO!;, in Gloss. Gr. Lat. MSS. Editae habent Resticularis. In iisd. Glossis MSS. : Restor,otv Reslicularis, o-xoiva;. Editae : Resor, ffX ^?- [Item : Restio, (T/otvorpocpo?, in Glossis Lat. Gr. Fronto : Restiarius, qui facit restes, Restio, qui vendit. [** Restiarius occurrit in veter. Inscript. apud Forcell. in hac voce et in Notit. Mof unt. apud Gudenum in Godic. Diplom. torn. 2. pag. 499. Gemma Gemmarum : Restiarius, Germ, ein Wydmacher, Resticularius idem.] RESTICULI FERREI, Virgae ferrese leviores. Passio S. Quintini Martyris : Sanctum Quintinum torqueri in tantum trocleis prsecepit, ut membra ejus a suis juncturis solverentur : Resticulis insuper ferreis eum csedi, et oleum candens et picem, et adipem ferventissimam dorso ejus jussit infundi. 2. RESTIS, Mensura agraria, de qua sic Johan. Mariana lib. de Ponder, et mensuris cap. 21 : Canna ab Italis accepta, palmorum 10. Restis palmorum 33. Octoginta Restes leucam faciunt. Porro reductis palmis ad pedes, Restes 800. continent pedes 19800. nimirum 400. passus fere. -3. RESTIS. Charta Henr. V. imper. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 192 : Concedimus ut in ssspedicto flumine Ami quxlibet utilia sibi sedificia construant.... Nee ulli hominum ibi sedificare, vel Restes aut molendinum ponere liceat, sine abbatis et fratrum consensu. Quse totidem verbis leguntur in Ch. Henr. V. ann. 1187. ibid. pag. 197. Melius tamen Folles habet Charta Otton. IV. ann. 1209. ibid. pag. 215 : Indulsimus ut Folles eorum et omnia molendina ipsorum in fluminibus sedificata vel sedificanda, ab omni nunciorum nostrorum exactione libera.... sint. Ubi ferrariarum fabricarum folles significantur. | RESTITUERE, Recuperare, recipere. Privilegia a Johanne Franc. Rege Ju-

156

RES

RES

RES

dseis concessa ann. 1360. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 479: Et si aliquis dictorum offtciariorum contrarium facere conetur vel attemptet, eisdem per dictos Judeos vel Judeas vel gentes ipsorum impune volumus non pareri: quinymo eisdem concedimus ut ad (a) dictis bona sua capere presumentibus, possint dicta bona Restituere ab eisdem sine emenda. Puto legendum Rescuere, ut supra legitur hac notione. Huic lectioni non parum favet versio Gallica, quae sic est: Et ou cas que aucuns des dessusdiz officiers s'efforceroit ou vouldroit efforcier de faire le contraire, nous voulons que yceulx Juys ou Juyves et leurs genz y puissent desobeir, et Requerre leursdiz biens, sanz ce qu'il puissent pour ce estre traiz ou poursuiz en aucune peine ou amende. 1 RESTITUS, perperam pro Vestitus, Cultus; ager consitus, in quo fructus insunt. Oharta ann. 1083. apud D. Calmet in Probat. Hist. Lotharingiae torn. 1. col. 481 : Dedit scilicet eidem Ecclesise. in perpetuam dotem mansum unum indominicatum et quatuor Restitos et montem a turn extrema usque ad aquam cum banno, etc. * Non puto ; Restitus enim, ut Restibilis, dici potuit, pro Gultus, ager consitus; unde Ung champ grant et Restile, apud Rabelais, l i b . 4. cap. 45. pag. mini 189. Vide supra Restipulus. 1 RESTITUTIO, Mandatum Principis aut Magistratus scriptum, quo alicui restituitur possessio rei ablatae: cui mandato saepius expresse nuncium remittit, qui rem aliquana alienat. Oonventio ann. 1030. apud Kennettum Antiquit. Ambrosden. pag. 344: Renuntiantes in hoc facto omnibus impellationibus super hoc habitis, appellationibus, in integrum Reslitutioni, regise prohibitioni et omni alii remedio juris canonici et civilis sibi competentibus et competituris, quse ipsis Religiosis de Burncester poterint prodesse, ac eisdem religiosis Oseney in hoc facto obesse. 1 RESTITUTIO TEMPORALIUM dicitur ilia, quae fit abs Regibus, cum scilicet Praelatis recens electis et institutis restituunt praedia ecclesiastica, quae praelatura per obitum vacante possident jure regalias : de quo jure et restitutions jam pluribus dictum est in Regalia 2. Kennettus Antiq. Ambrosden. pag. 330. ad ann. 1297 : Abbas de Oseney a obiit anno regni Regis Edivardi vicesimo quinto, et ante Restitutionem temporalium dictse abbatise successors dicti Abbatis dictse domus electo factam, petiit Eschaetor ad opus domini Regis cupam et palefridum dicti Abbatis defuncti, etc. Vide Thomam Blount in Nomolexico Anglic. 1 RESTITUTOR, Qui resistit. Charta Roberti Franc. Regis ann. 999. apud Doubletum Histor. San-Dionys. pag. 825: At non minori Restitutores recompensantur gloria, qui sese obdentes periculo, prsedonum pericula, calumnias atgue insidias patiuntur. 1 RESTOBLAGIUM, Idem quod Estoublagium, de quo suo loco, Onus, ut videtur, colligendi vel pensitandi stipulas post peractam messem, a Gallico Estouble, aliis Esteule, Provincialibus Restouble, Stipula remanens in agris peracta messe, fortassis a Latino Restibilis de agro dictus, ut Paulus habet in Epitome Festi, qui biennio continuo senfur farreo spico, id est aristato ; quod ne fiat, solent, qui praedia locant, excipere. Vide locum in Manducalis.

* Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Esteule, frequentius Chaume, aliis Restouble, Provincialibus Estouble. Statuta 7657 : Restoble, Prov. slipula. 1 RESTOEGT, Belgica vox. Leges Fur- Caroli Siciliae Regis et Comitis Provinnenses ex Archive S. Audomari: Qui- ciae apud Saraynam pag. 300 : De non, cumque obsidum probare poterit per co- mittendo ignem in Restuchiis camporurn. ram insultum in eum factum fuisse, id Et mox : Occasions comburendi eorum est Restroect. exigere debet per plegios et Restuchias ad seminandum. aliter remanebit. [*# Apud Warnkoenig. | RESTUGIUM, Eadem notione. ChroHistor. Fland. torn. 2. document, pag. nicon Dominici de Gravina apud Mura76. in his consuetud. ann. 1240. art. 30. tor. torn. 12. col. 686 : Vas plenum oleopro Restoect vel restroect scriptum est in porta dicti castri veteris projecit auxiiestoc.] lio tenebrarum et umbra animalium prseRESTOLIENCUS, Tabularium Abbatise dictorum, et consequenter, non videntibus Conchensis in Ruthenis Oh. 226 : Tres nostris sociis, Restucium et ignis imponi~ solidos denarios Lemovicanos, et 8. dena- tur januis dicti castri. Voces fortean rios Obliencos, et dimidium modium de ducuntur ab Hispano Estuche, Italis civada, etc. At in Oharta 341 : Hoc est Stucchio, nostris Etuy, Theca, quod in solidis in octo quatuor Lemovicanos, et spica stipulae seu paleae frumentum inde quatuor de Otonencos. Et Ch. 443 : volvatur. Vide Estoblayia et RestoblaEt 4. denarios pro carrigio, et quatuor gium. | 1. RESTUM, Reliquum, residuum, Restoliencos, et medietatem de meo manso, etc... et unum panem, et sex ad messes, Gall. Reste. Litterae Henrici VII. Regis et sex ad calendas, et duos de carrigio, Angl. ann. 1499. apud Rymer. torn. 12. et duos Restoliencos, etc. Ita varie hsec pag. 734. col. 2 : Ad fidelem et debitam vox scribitur in hoc Tabulario, cujus solulionem et satisfactionem residui et Resti dictas summie. Rursum occurrit apographum duntaxat legimus. 5S1P Omnino prsetulerim Ottonencos pag. 769. col. 2. et torn. 13. pag. 34. col. vel Ottonenchos, qui iidetu sint quod 2. Vide Re^la I. ^2. RESTUM, Idem quod supra Restis Denarii seu solidi de Otone, ab Ottone M. Imperatore sic appellati, ut supra I. Fasciculus, manipiilus, Gall. Botte, et ubi de cepis agit.ur Glane. Charta MS. dictum est in Olo. RESTOLLARE, Retardare, impedire, in pro communia Balneoli ann. 1208 : Saumata ceparum unum Restum solvet. Decretis Hungaricis. Vide Resultare. 1RESTOR. VideResticularius in Restis 1. * RESTDS. RESTA. DEGIMA, f. mendose | RESTORACIA. Charta ann. 1293. epro Recta decima, Quae jure consueto Chartulario S. Vandregesili torn. 1. debetur. Charta ann. 1210. in Chartul. pag. 805 : De orto qui fuit Nlcolai de Campan. fol. 447. v. col. 2 : Terrse, quae Camba sito juxta glaiolias suas ; de qua- de nemore de Roseto, quod est in grueria darn Rettoracia sita apud Caudebeguet. ipsius, reducentur ad culturam, ponentur An Praedium omni suo instauro, seu ad consuetudinem, videlicet ad Restam agraria supellectile instructum ? Vide decimam et arpentum et quatuor denaInstaurum. rios censuales ; nee carior ibi consuetude | RESTRICT, Funes in aucupio, apudpoterit assignari. Vide in Rectus. L a u r e n t i u m i n Amalthea. \ RESTUUS. Charta ann. 1214. ex Ar* RESTRINGITOR, Comes assiduus, qui chivq Castri Vitreii : Petrus Dux Rrialicui adhseret, ab Italico Ristringere, tannias de assensu Aelidis Comitissse Brieadem notione. Charta ann. 1290 : Capi- tannise uxorin mese, dedi Simoni Anchetanei et Restringitores debeant esse et se- rio fideli seruienti meo les Restuus de Toqui egregium virum, qui dictum insignem rigne, prata, terras, sicut ei Foucaudus portabit, et commorari sub ipso insigni, serviens meus bonavit. An saltus, silvae ? et suis Restringitoribus obedire, et a sua An potius idem quod Restuchia ? schiera non discedere. A Latino RestrinRESULGARE, Dividere, in Glossis Aragere, nostri dixerunt Restraintif, hodie bico-Lat. vox, ut videtur, agricolarum, Restringent. vox medicis nota. Lit. re- qui contrarios sulcos in arando efflmiss, ann. '1443. in Reg. 176. Chartoph. ciunt. reg. ch. 311 : Quant le suppliant vit le 1. RESULTARE, Resistere, repugnare, sang,... il appella de ses voisins, par les- avTEiTOiv. Papias : Resultat, contradicit. quelx il fit faire ung Restraintif. Ejus- Gregorius Turonens. lib. 10. cap. 15 : dem originis est vox G-allica Restridisse, Sed nos Resultare coepimus, dicentes, pro Locus angustus, vulgo Etroit, res- quod non accederemus ad hunc locum. serre, in Lit. remiss, ann. 1466. ex Reg. Mox : Sicarios istos cum armis ante os200. ch. 138 : Ainsi que le suppliant et tium oratorii adstare jubet, ut scilicet reung nomme Archambault furent issuz pugnantes contra judicem, si vim vellent liors dubois... en une Restridisse des ap- inferre, pariter Resultarent. [Leo Mapartenances de la plaigne. Mox : Retri- gnus Epist. 92. pag. 621. Edit. Quesneldisse. Unde Restroit, Angustiae in Lit. lianse : Neque ullo modo sinas in Orienann. 1371. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, talibus Ecclesiis... ab improbis hasreticis pag. 403 : Par les Restroit et passages de Evangelio Resultari. Et pag. 623 : Cum noslre royaume, etc. Restrinction, Reduc- in Ecclesia Dei omnia ordinata esse contio, imminutio, in Stat. ann. 1367. ibid, veniat, ut in uno Christi corpore et excelpag. 17. art. 10 La Restrinction par lui lentiora membra suum offtcium impleant, faitte sur le nombre d'yceulx sergens, etc. et inferiora superioribus (non) Resultent.] 1 RESTRUERE, Restituere, iterum ex- Hac etiam notione usurpant Gregorius struere, instaurare. Tertullianus App- Mag. lib. 7. Moral, cap. 14. lib. 9. cap. log. cap. 6 : Licet aras Restruxeritis. II. lib. 1. Epist. 20. lib. 2. Epist. 8. Hist. Idem de Resurrect, carnis cap. 31 : Miscella ann. 9. Nicephori, Formula 27. Deus earn Restruebat fidem, quam popu- ex Baluzianis, etc. lus destruebat. Vetus Interpres S. Irenaei S5S Haud ita dissimili notione lex 89. lib. 4. cap. 34. num. 4 : Templum Res- Cod. Theod. tit. 1. de Decurionibus tructum est tune, post reditum Judaso- (12, 1.): Omnes omnino, quos paterna obrum e captivitate Babylonica. Vita S. sequia municipes fecerunt, Resultandi Gerardi, torn. 3. Aprilis pag. 213 : Et curise nexibus, queelibet avorum atque ecclesiam, quam Restruxerat, dedicavit. majorum stemmata referant, licentiam | RESTUCHIA, Stipula remanens in penitus amittant, id est a curia resiagris peracta messe, Gallis plerisque liendi, earn declinandi, eive sese sub-

RES

RES

RET

157

trahendi. Lex 181. ejusdem tituli : Si Chronicon Estense ad annum 1238. apud guis suum dscurionem vindicare voluerit, Murator. torn. 15. col. 308 : Marchio, Resijudicis dealt copia, in eumdem manus supletis viribus, sua renuperavit et ea injections concessa, sciet ad examen co- fortiter communivit. gnitoris ResuUantem esse dediicendum, 1 RESURGENDUS, Resurrecturus, a verbo Scriptoribus ecclesiasticis notisid est resilientem. 2". RESULTARE, Similitudinem referre, simo Resurgere, A mprtuis excitari, in Glossis Vindocinensibus Pricaei ad Gall. Resusciter. Concilium Toletan. Apologiam Apulei,quern consulepag.39. XV. inter Hispanica torn. 2. pag. 723 : Cum non sine animabus suis Resurgenda | 3. RESULTARE, NTasci, oriri, evenire, Gall. Resulter. Bulla Innocentii VI. PP. sint corpora. * A verbo Resurgere, nostri Ressourad Carolum Imperat. ann. 1356. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSSI pag. 15 : dre et Extre ressours, pro So relever et Bernardus Episcopus Aptensis, quern ad Estre releve, dixerunt. Lit. remiss, ann. instantiam tuam in Almaniam hoc anno 1373. in Reg. 105. Ohartoph. reg. ch. transmisimus, ut informet se de commodo 213 : Icellui Basin feri du poing par la et ificommodo, quod Resultaret Ecclesise tests le suppliant, par tells maniere Ratisbonensi. qu'il chay a terre ; et quant il fu Ressours T RESULTATIO, Adversus conatus. en estant, etc. Alise ann. 1424. in Reg. Charta ann. 4. Carol! Regis apud Ste- 173. ch. 20 : Du horion de laquelle bills phanotium torn. 3. Antiq. Pictav. MSS. icellui Guillaume dernoura comme tout pag. 275 : Resultacio sua nullum obtineat pasme ; et apres ce se Rssourdi, etc. Aliae efectum, et hec cessionis bonorum homi- ann. 1472. in Reg. 195. ch. 776 : Apres lanum. manibus roborata omnique tempore quelle cheute et que lesdittes parties se maneat inconvulsa. Aha ann. circ. 890. furent relevees et Ressourses, etc. Aliae apud D. Fleureau Hist. Bles. part. 5. ann. 1480. in Reg. 206. ch. 463 : Icelle pag. 202 : Omnes superius memoralse res Jehanne et Buffe supplians abatirent a cum omni integritate, sine aliqua Resul- terre icellui Chrestien ;... mais ce nonobtatione, aut contradictions, aut judicum stant ledit Chrestien se Ressourdit, et consignatione... revocentur. Vide Resul- quand il fut debout, etc. Occurrit denitare 1. que in Lit. ann. 1371. torn. 5. Ordinat. * RESULTATOR, [Saliens equo. DIEF.] reg. Franc, pag. 462. et in Bestiar. MS. 1 RESULTIO, Idem quod Resultatio, si ubi de Resurrectione J. C. : non ita legendum est. Diploma LudoEn Resourdanl rapareilla vici Pii Imp. ann. 814. apud Marten, Noslre vie, qui ne faura. torn. 2. Ampliss. Collect, col. 24 : Absque Alias Resuscitement. Vita J. C. MS. : alicujus infestations aut Resultione aut Apres son Resuscitement, diminoratione. Vaut demouslrer apcrtemcnt j 1. RESULTUS, Actio resiliendi apacto A Marie la pecceris et conditione. Charta Odonis Ducis Anchois qu'a lous ses amis. Burgundies apud Perardum in Burgundicis pag. 338 : Quod si ego resilirem ab t 1. RESURRECTIO, Reditus ad vitam, institutis dictse Communise Resultus fac- Gall. Resurrection, passim apud Scriptus nunciaretur Regi Francorum per Ab- tores Ecclesiasticos, praesertim ubi de batem Cistercii... Terram meam interdicto glorioso Christi reditu loquuntur propsupponant, donee Resultum Communise ter singular,em ejus excellentiam. emendaverim. Adde pag. 341. 345. et vide 5S3* Resurrectionis Dominicae solemnitatem, quibusdam in Ecclesiis, Quinto Resultatio. * 2. RESULTUS, Applausus, ut vide- Kalendas Aprilis, seu vigesimo octavo tur. Charta Almar. archiep. Aquens. Martii, quod hac die Christus resurann. 1002. in Tabul. Montis major. : rexisse crederetur celebratam fuisse, Tandem sumpto consultu, mag no quidem nos docet Perpetuus Turon. Episcopus Resultu, praedictus prsesul ac clericatus sseculo quinto apud Gregorium Turon. cunctus dedere conlaudantes sibique con- sub finem libri decimi ; hie enim enumerans prsscipuas anni festivitates hsec firmantes. RESUMERE, Vires recipere. Commo- habet : Natalis Domini, Epiphania, Redianus Inst. 71 : Mitte nummos, et unde surrsctio v. Kal. Aprilis, et prseter earn se Resumere possit. Galli dicimus, se re- Pascha, quod mobile erat, ut bene observat Mabillonius de Liturgia Gallic, prendre. RESUMMONIARE, [Iterum submonere, pag. 103. Dies Ascensionis, dies QuinquaCitare. Resummonitio, Iterata monitio.] gesimus, seu Pentecostes, etc. '* Error irrepsit in nota numerica Vide Submonere. * RESUMPINUS. [ Resumpinus, so- apud Greg. Turon. legendum enim est miers. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. vj. kal. Aprilis ; si quidem in veteribus kalendariis hsec festivitas ad diem 27. 23, xm. s.)] "RESUMPTA, Actusplubicus in scholis Martii, non 28. assignatur. Extat praetheologicis, in quo de veteri et novo terea ejusdem Gregorii antiqua editio Testamento disputat novus doctor, ut ubi legitur : vj. Calendas Aprilis in Recpmitiis sacrse facultatis interesse pos- surrectione D. N. J. C. ad basilicam sit, juribusque doctoratus potiatur. domni Martini. Haec ex animadversioniStat. Universit. Tolos. ann. 1366. ex bus D. Le Beuf. Cod. reg. 4222. fol. 84. y : Statuimus | RESURRECTIO DOMINICA, Quaevis quod pro Resumpta magistri novi, qui dies Dominica. Translatio S. Genulfl earn facere voluerit, vacetur hora vespero- ann. circiter870. apud Mabillon. saec. 4. rum duntaxat. Benedict, part. 2. pag. 235. num. 38 : 1 RESUMPTIVUS CYGLUS. Vide Cy- Quaedam enim rnulier Tethberga nomine, clus. dum messis tsmpors die Sabbathi, jam RESUPINUS, pro negligent! et disso- illucescente ipsius diei vespera, in Resurluto, in lege 23. Dig. de Probationibus. rectionis Dominicse prima Sabbati, ex (22, 3.) [Hanc vocem usurpavit Martialis multiplicatis manipulis mergeten collipro eo, qui procumbit facie in coelum gare nititur, subito digitis in volam deversa, lib. 9. Epigr. 44 : flexis ac erumpents sanguine, audax manus et missra diriguit. Ubi et illud obiQuaeque tulit, special Resupino sidera vultu.] ter observari potest, solemnitatem diei 1 RESUPLETUS, Resumtus, receptus. Dominicas a Sabbati vespera incepisse.

De Dominica, non de Paschali die, pariter intelligendus est Auctor Vitas S. Romarici Abb. saec. 2. Benedict, pag. 419. num. 12. cum ait : Nam et hoc ei (S. Romarico, qui obiit mense Decembri) specials Dominus tribuit munus, ut die qua ipse triumphans ex inferis remeavit, vir sanctiis solutus membris ad prxmia capienda egressus fuisset. Vide Dominica Resurrectio in Dominica. * RESURREGTIO, Tempus Paschale, in Caeremon. MS. S. Mariae Crassensis : Orationes per tolam Resurrectio>iem. * RESURRECTIO B. MARINE, Festum Puriflcationis, quo die a partu surrexit. Vide supra in Resurgendus. Charta Henr. de Vienna in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris, fol. 393. v. col. 1 : Actum anno gratix 1218. mense Februario, in crastino Resurrectionis B. Mariae. 1 2. RESURRECTIO, Septima e noyem partibus hostiae consecratae in Missa Mus-Arabica. Vide Hostia. 1 3. RESURRECTIO etiam dicitur in bellis et dissidiis, cum veluti sopita reviviscunt magisque concalescunt. Ottoboni Annales Genuenses ad ann. 1188. apud Murator. torn. 6. col. 358 : Sepultse igitur inimicitiss et discordise, peccatis exigentibus, habuerunt Resurrecltonem. Et ad ann. 1190. col. 364 : Interfecerunt enim ibi proditionaliter absque ulla causa, proh dolor, Lanfranchum Piper, virum utique nobilem, consularem et egregium : propter quod civiles discordise et seditiones Resurrectionem habuerunt et recidivam. 1 RESUSCITARE, Iterum suscitare. Resuscitare sopitam iram, Ovidio lib. 8. Metamorph. Resuscitare querelam, in Charta ann. 1153. et Chronico Reicherspergensi. Resuscitare sopita discrimina, in Litteris Ludovici Siciliae Regis ad Carolum V. Imp. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 475. Resuscitari legatum, quod perierat, dicitur in Lege 27. Digest, de adimend. vel transfer, legatis. (34, 4.) Resuscitandae reliquiae, Prudentio lib. 6. Peristeph. Resusciter nostris, Mortuum ad vitam revocare : qua notione Resuscitare dicunt Scriptores ecclesiastici. Hinc 1 RESUSCITATIO, Mortui ad vitam revocatio. Tertullianus de Resurrect, cap.30 : Nulla opinor Resuscitatio, si non hxc erit ipsa, quae Ezechieli revelatur. Adde cap. 25. 1 RESUSGITATOR, Qui denuo suscitat,. aut mortuum revocat ad vitam. Tertullianus de Resurrect, cap. 57 : Ostendit non tantum Resuscitatorem carnis, verum etiam redintegratorem. Beda lib. 2.. Histor. Angl. cap. 1 : Gregorius in tantum contra nascentem hseresim novam la~ borare contendit, ut nullus exinde sit inventus, qui ejus Resuscitator existeret. 1 1. RETA. Statuta Massil. lib. 2. cap. 39. 12 : De vestibus autem masculorum constituimus, ut non accipiant fsartores} nisi justo modo qui sequitur, videlicet de clamide hominis cum penna et frezio, vel Reta, vel profilo 11. sol. Sed ex subsequentibus patet legendum esse veta? quod idem est, ni fallor, quod Latinis Vitta. Vide Veto, suo loco. * Codex MS. eorumd. Stat. praefert ibi Veta. 1 2. RETA, Ital. Rete, Rete capiendis piscibus. Charta ann. 1136. apud Muratorium delle Antic. Estensi pag. 287 : Cum omnibus generibus Retarum, tarn sagenarum quam aliarum rerum ad capiendos pisces longos et curtos. Quid Retee fuerint Gellio, dicitur in Retarius.

158

RET

RET

RET

Drocarum ann. 1180. apud Duchesnium in Hist. Drocensi pag. 237. non ausim affirmare : Bannos nostros de vino ad hoc restrinximus, quod uno mense inter Natale Domini et initium Quadragesimse, et alio mense inter Pascha et Nativitatem Beali Joannis , bannurn nostrum , ita etiam quod vinum non ememus, ut ipsum bannum vendamus, tertiam etiam acciDicas dicenda dote, sileas Relacenda.. norum Retalliam concessimus non fieri. 1 RETACIARE, Verbum, ut conjecto, Forte pro iterata tallia. [Vide supra Redetortum a Gallico Rechasser, Repel- taiare.] * RETANDA, Purganda, in vet. Gloslere, abigere. Charta ann. 1045. apud Thomam Madox Formal. Anglic, pag. sar. ex Cod. reg. 7641. Vide in Retarius. 66 : Et si contingat, quod aliqua averia 1 1. RETARDARE, Impedire, cavillatiode prsedictis octo bobus et duobus jumentis prssdicti domini Johannis, vel suc- nibus implicare, negotium facessere, cessorum suorum, in prsedictis duobus pro Graeco avagaXXstv, vel litsxstv. Vetus clausis defeclu clausurse, aliquo tern- Interpres S. Irensei lib. 5. cap. 9. num. pore intraverint et absque wardo facto, 1: Id est quod ab omnibus hssreticis prosine gravamine et imparcatione Reta- fertur in amentiam suam, ex quo et nos ciantur. Alia incerti anni ibid. pag. Retardare et ostendere conantur, non 310 : Et si canting at, quod averia prss- salvari plasmationem Dei. * Desavancer, Moram seu impedimendicti Galfridi , vel hseredum suorum , transierint aliquo tempore infra prsefata turn afferre, vulgo Retarder, in Lit. reclausa, pro defectu clausturse, bono modo miss, ann. 1405. ex Reg. 160. Chartoph. Retacientur sine inparcatione. Gualterus reg. ch. 19: Pour garder I'onneur d'icelle Hemingford. de Gestis Edwardil. Regis fille, que on tenoit estre pucelle, et que Angl. pag. 48 : Retaciati sunt a multitu- elle ne feust Desavancee de son mariage, dine magna velut oves in ovile. Rursum etc. T 2. RETARDARE, Resilire, mutare prooccurrit, ibidem pag. 23. Forte melius positum, Gaspari Berthio in Glossario legeretur Recaciare. | RETAGLIATOR, Qui particulatim diapud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. vendit, distrahit, ab Italico Ritagliare, 91. ex Historia Palsestina: Interea FulPer partes scindere, aut singulasres pe- cherius, qui cum juvenibus XX. armatis cuniapopulo vendere, nostris Vendre en adscenderat, duos fratres Pyrrhi interedetail. Statuta Montis-regalis pag. 180 : merat: quod licet Pyrrhus non ignoraret, Item statutum est, quod quselibet persona, tamen a promisso fidei pacto non Retarcujuscumque conditionis existat, vendens davit. victualia, sive sit specialis, sive sit Reta* 3. RETARDARE, Recuperare, captum gliator, sive tabernarius, sive aliqua per- eripere, idem quod supra Rescoudre. Lit. sona vendens ad minutumtetc. Vide mox remiss, ann. 1353. in Reg. 82. Chartoph. reg. c h . 2 : Cum quidam servientes duRetaiare. 1 RETAIARE, Particulatim divendere, calus Burgundise plura animalia grossa Ital. Ritagliare. Statuta datiaria Riperise habitatorum villas de Aguilleyo.... in quofol. 9. v. cap. 16 : Et si dictum porcum dam prato religiosorum de Busseria.... seu mezenas, tarn recentes quam salsas pascendo existentia capere voluissent ; Retaiaverit, seu vendiderit ad petias vel prsedicti habitatores.... prs&dicta animalia ad minutum, teneatur solvere emptori de facto Retardarunt, taliter quod serdatii carnium de minuto. Gallis Retainer vientes preefati ea minime adducerepotueest Rescindere, resecare, ut Italis Rita- runt. Vide supra in Rescussa. gliare proprie ; unde eodem verbo usi RETARE, pro Reri, Putare. Flodoardus sunt pro Particulatim distrahere, quod lib. 1. Hist. Rem. cap. 20. de Visione res frustatim scindant, qui singula- Herigarii : Item ceu prius, ille visum Retim yendunt. Hac utraque notione to tans, mane neglexit perficere jussionem. Retail dicunt Angli. Vide Th. Blount Vide Rectare in Rectum. [Le Roman de in Nomolexico v. Retail et mox Re- Vacce MS. : tallia. II engroutat, ainsi morut, * Hinc, ni fallor, Retailler dicitur de Et plusors de sez compactions, Et des meillors de ses Barons, acie, quse in varias cohortes discedit, Ne sorent onques qui Reter, apud Guill. Guiart. ad ann. 1267 : Ne qui hair, ne qui biasmer.] T RETACERE. Reticere. Capitulate 1. ann. 802. cap. 2 : Ne aliquem inimicum in suum regnum causa inimicitise inducat ; et ne alicui inftdelitate illius consentiant aut Retaciat, pro Retaceat, reliceat, si bene puto. * B. de Amoribus in Speculo sacerdot. MS. cap. 50 :
A eus, a eus, nous les avons, Puisque leur lourbe se Retaille.

RETALIATE, Talionem reddere, Rendre la pareille. Sigebertus de Translatione S. Luciae : Credibile est, quod meritis sanctse Virginis in prsesenti seeculo peccatis illius a Deo fuerit Retaliatum, et loco et spatio poenitendi a Deo sibi indulto,animss ejus in futuro sit consultum. [Sed et Aulus Gellius lib. 21. cap. 1: Quod per imprudentiam factum est, per imprudentiam Retaliari debet. Le Roman de Vacce MS.:
Poise lui que si loing s'est en vain travailliez Poise lui que du don est si tost Retailliez.]

RETALLIA, Idem quod Ritaglio Italis : qui bus vendere a Ritaglio, est vendere a minuto et a pezzi tagliati, nos dicimus en detail. Johannes Villaneus lib. 7. cap. 13 : doe sono mercatanti a Ritaglio de' panni Fiorentini. Sed an id retallia omnino sonet in Charta Roberti Comitis

ejusd. Monasterii: Item Retaule... unam cahillam (casullam) veluti rubei cum stola et manipulo.... item una-^tabula in altari, in qua fit consecratio. Miracula MSS. Urbani V. PP. : Nichilominus faceret unum Retaule depingendo ibidem figuram dicti domini Urbani Papas ad sui honorem,si dictus infans viveret.VidQ mox Retaulus. f RETAULUS, Idem quod Retaule. Visitatip ann. 1416. ex Archive S. Victoris Massil. : Item reperit desuper altari imagines depictas B. Marise cum duobus Retaulis desuper ystoriatis. Necrologium Abbatiaa S. Petri de Oasis 12. Januarii : Katerina de Langiaco dedit Ecclesise S. Petri quandam casulam de camelot rubeam, et quendam Retaulum de Innocentibus ad honorem SS. Innocentium. Vide Reyretaule et Rotabulum. ] RETE, Ornamentum sericum ad instar retis contextum. Acta S. Deodati, torn. 3. Junii pag. 871 : Cum peculiari quoque ornamento sericeo , in formam piscatorii retis, cooperiente albam, tunicellam atque dalmaticam a cingulo usque ad pedes, quod vulgo Rete vacant. Concilium Mexicanum ann. 1585. inter Hispan. torn. 4. pag. 340 : Superpellicea Rete aliove eleganti artificio elaborata, aut adeo contracta, ut infra genii non diw.ittantur, ne induant (Clerici.) * RETE-CURRENTIS, Retis species, quo utuntur in capiendis sardinis. Charta ann. 1291. in Tabul. Massil.: Alius (modus) ut a quibusdam a modico tempore citra inventus, ad capiendum sardinas, qui dicitur sardinalis seu Rete-currentis, etc. t RETEGERE, Rursus operire, tegere, Gallice Recouvrir. Computus ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. CXLI. Expensa: De Domibus Retegendis xn. sol. Utuntur Latini pro Aperire. T RETEMPTUS, pro Retentus, pluries scribitur in Charta ann. 1252. apud D. Seconsse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 388. RETENEMENTUM. Charta Ricardi I. Regis Anglise apud Rad. de Diceto ann. 1197: Sine aliquo Retenemento eorum, quss ad molendina pertinent, vel ad molturam, etc. [D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. xix. prsefert Retinernento.] Vitse Abbatum S. Albini : Omnia mea.... sine aliquo Retenemento do et concedo, i. nihil mihi retinendo. [Occurrit eadem notione in veteri Charta incerti anni apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 54. in alia ann. 1114. in Probat. nqvse Hist. Occitan. torn. 2. col. 391. in alia ann. 1128. ibid. col. 446. in alia 1 RETARI, Irretiri. Charta Philippi ann. 1212. in Historia MS. MontisRegis Franc, in Chartis Ducum Nor- majoris, in alia ann. 1217. ex Archivo man, et Regum Franc, pag. 1063 : Vo- Majoris-monasterii, etc.] lumus etiam , ut nullus eorum possit 1 RETENTMENTUM , RETINEMENTUM. Retari de usura, nee jurea fiat super Chartularium S. Illidii Olaromont. fol. eum, vel super heredes ejus. Vide mox xxxx. xix. verso: Dono et concedo sine exceptione et sine Retinemento MonasteRetarius. rio S. Illidii omne jus, etc. Et alibi : De| RETARIUS, Qui a retis purgat flumina, Vetus Inscriptio : Negotiator et Re- derunt mihi sine exceptione et sine Retitarius Britannicianus. Sunt autem Retse nemento, etc. Charta ann. 1186. in MaceGellio lib. 11. cap. 17. Arbores, rami, riis Insulse Barbaras torn. 1. pag. 124 : virgulta, junoi aliave his similia, in ri- Idem vir nobilis dedit et concessit eidem pis fluminum aut in ipso alveo, a reti- monasterio in perpetuam eleemosynam bus sic dicta,quod navibus impedimento sine omni Retenimento, etc. Adde Charsint, easque praetereuntes retineant et tarn ann. 1109. in Probat. novse Hist. quasi irretiant; hinc Edictum Prsetoris Occitan. torn. 2. col. 373. etc. apud eumdem Gellium loco laudato: | RETINAMENTUM. Charta ann. 1113. Qui flumina Retanda publice redempta apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. habent, etc. 473 : Concedimus praedictis Martyribus in 1 RETAULE, Ornatus altaris toreuti- canonica sine Retinamento ullo ad possicus, quo tabella sacra solet includi, dendum perpetuo jure. Richardus Rex nostris .Reta&te.Inventarium capellarum Anglise in Chartis Ducum Norman, et S. Victoris Massil. ann. 1377. ex Archive Regum Fr. pag. 1052 : Quando hsec per-

RET
mutatio facta fuit integre cum omni sequela et moltura sua, sine aliquo Retinamento eorum, quse ad molendina pertinent. Eadem forma qua Relinaculum dictum est Retinamentum. 1 RETINIMENTUM, Eodem intellectu. Charta ann. 1127. in Probat. Hist. Occitan. torn. 2. col. 444: Ego Rolandus de Bisano, absolve el guirpio per fidem sine enganno et sine ullo Retinimenlo, etc. Similis exstat locutio in alia Charta ann. 1142. ibidem col. 495. Adde Chartarn ann. 1172. in Instrument. Novae Gall. Christ, torn. 6. col. 86. aliam Godefridi Lingon. Episc. in iisdem Instrum. torn. 4. col. 179. etc. f RETINENTIA., Eadem notione. Donatio ann. 1080. in Instrum. novas Gall. Christ, torn. 6. col. 23 : Sed haec omnia remaneant sine ulla observatione et Retinentia omni tempore in communia prsedictse. Canonical S. Pauli. Rursus occurrit in alia Donatione ann. 1142. ibid, col. 37. Conventione ann. 1111. in Probat, novae Hist. Occitan. col 378. in Charta ann. 1145. ibid. col. 510. in alia ann. 1149. ibid. col. 525. etc. Vide Retenta, Retentatio 2. Retentus et Retinaculum. 1 RETENEZO, Idem quod infra Retentio 4. Pascuum , in quo herbam foenumve secari vetitum est, ut uberior sit pastus animalium. Transactio Florentii de Castellano Domini de Masalguis cum incolis ejusdem loci ann. 1438. 20. Aprilis ex Schedis Praesidis de Mazaugues: Quod... contractus hominibus ipsis vel universitati aliquatenus prsejudicare non possit nunc nee etiam in futurum, quoad alias Retenezones antiquas et consuetas, imo per eum contraction "vonfirmentur. Interpretatio Gallica reddit les Retentions anciennes. t RETENIMENTUM. Vide Retenementum. 1 RETENS. Terragium. Bellijoci : Pro in ipsa platea construendo et confici faciendo excluaam et Retentem aquss ad serviendum molendino. Legendum puto Retinentem, aggerem aquis retinendis, licet nulla sitautographo abbreviationis notula. * RETENSIO, Possessio, usura, Gall. JbMissance.Charta ann. 1231.inter Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 27: Denique promittimus (nos Jacobus rex Aragon.) bona fide et sine enganno vobis dare et facere juvamen, auxilium, valensam et defensionem et Retensionem prsedicti regni (Majoricarum.) 1 RETENTA. Charta Raimundi Comitis Tolosatum ann. circiter 1095. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 2. col. 330 : Hanc lerram cum omnibus ejus redditibus.... concede et largior prszdicto Dei Genitricis altari, absque omni Retenta, et absque omni usu mei vel meorum parentum. Hoc est, absque ulla exceptione, nihil prorsus inde mihi retinendo. Vide Retenementum, Retentatio 2. et Retentus. 1 1. RETENTARE, Retinere. Codex Theod. lib. 11. tit. 1. leg. 12 : Si militares viri aliquos ex his penes se Retentant, etc. Et lib. 7. tit. 18. leg. 14 : Occultaloresque eorum (desertorum) ad subeundam pcenam, quse Divi genitoris nostri constituta est legibus, volumus Retentari, teneri, serva'ri. Capitulare 8. ann. 803. et lib. 6. Capitul. cap. 370: Qui... res Ecclesise a Regibus petere, aut Retentare, vel auferre, aut invader e, vel vastare praesumpserint, etc. Charta ann. 1130. apud Miraeum torn. 1. pag. 380. col. 2:

RET

RET

Ex quibus tamen novem libris novem so- Nam praedium a vassallo venditum polidos quotannis Retentabit. Charta ann. test dominus, reddito et exsoluto con1046. ex Archivo S. Victoris Massil. ar- dicto pretio, sibi retinere, ita etiam mar. Forojul. num. 2 : Sancto Victori et agnati,praedia avita preesertim, ab agnaSociis, quorum monasterialis Ecclesia tis distracta, Droit de retrait et de retecorpora se gaudet Retentare,'id est, ser- nue, in Charta ann. 1427. apud Thomasvare, possidere. Regni sen imperil Reten- serium in Consuet. Bituric. pag. 126. taverunt habenas, in Vita B. Leonis IX. Charta Libertatum oppidi de S. Paladio PP. apud Eccardum de Orig. familiae in Biturigib. ann. 1279 : Ita tamen quod Habsburgo-Austriacae col. 172. Vide mox Retentionem non poterimus petere nee Retentatio 1. et Retentator. habere de hceredilatibus ipsorum hominum sitis in censivis nostris, quamdiu | 2. RETENTARE, Eligere, instituere. Codex Theod. lib. 3. tit. 17. leg. 3: In- aliquis de genere venditoris velit Retenlustris Prsefectus urbis, adhibitis Decem- tionem habere, qui attingat venditori de viris e numero Senatus Amplissimi et latere, a quo movet res alienata. Vide Prsetore Clarissimo viro, qui tutelaribus Consuetud. Meledun. art. 127. Bituric. cognitionibus praesidet, Tutores Curato- tit. 19. Senonens. art. 185. Silvanect. resque ex quolibet ordine idoneos faciat art. 226. Arabian, art. 18. 43. Claromont. Retentari; et sane id libero judicio, ex- art. 93. Bellilocensem art. 5. Castellepertesque damni constituent judicantes. tensem in Biturigibus art. 31. etc. de 1 3. RETENTARE, Excludere, submo- Nancaeis in Biturigibus art. 10. 11. etc. * Hinc Litlera retentionis, qua quis 60 vere vel interdicere. Codex Theod. lib. 10. tit. 10. leg. 21 : Ac ne generaliter in jure uti se velle significat. Charta ann. omnes haec fuerit constituta, summis di- 1860. inter Stat. Delphin. pag. 33. v: De gnilatibus usque ad Secundicerium Nota- litteris Retentionis et laudationis, tres riorum hoc aervari decermmus, ceteris ab grosses. hac licentia Retentatis, ne dum nimia | 4. RETENTIO, Pascuum, in quo heriargitas tenditur, publica commoditas ne- bam foenumve secari vetitum est, ut glegatur. uberior sit animalium pastus. Transac1 1. RETENTATIO, Possessio, seu ad- tio Honorii Domini de Masalguis cum ministratio. Appendix Juliani Episc. incolis ejusdem loci 8. Aug. ann. 1490. Tolet. ad Hildefonsi librum de Scripto- ex Archivo Praesidis de Mazaugues : ribus Eccles. torn. 3. Concil. Hispan. Quod liceat... facere Retentiones pro eopag. 81. et torn. 6. Miscell. Baluzii pag. rum animalibus aratoriis et de basto, lid3: Ascitus autem in pontificatum nono las tamen et honestas, prout sunt assueti gloriosi Recesuinthi Principis anno, no- facere, citra tamen prsejudicium averis vem annis et duobus fere mensibus clarus pasquerii. Campos hujuscemodi Devenhabitus fuit vitas mentis et Retentatione dudos appellant Provinciales. Vide Retenezo et Defensa 3. regiminis. Vide Retentare 1. 1 2. RETENTATIO, Retentio, actio qua 1 5. RETENTIO, Tributum quodvis, ut quis aliquid sibi retinet seu reservat. videtur. Charta Aimerici de Narbqna Charta ann. 1202. e Chartulario Clunia- ann. 1176. in Instr. novae Gall. Christ, censi: Notum facio... dedisse domui Ini- col. 46 : Convenio etiam et plivio, quod montis possessionem... integre sine aliqua monasterium (Fontis-frigidi) jam dictum, Retentatione in perpetuo possidendam. et ea quse ad ipsum ullo modo pertinent, Galli diceremus sans reserve. Vide Rete- manuteneam et deffendam pro posse meo nementum, Retenta et Retentus. et sensu, sicut mea propria, et sine censu RETENTATOR, Qui res alterius retinet, et usatico, et sine omni Retentione. Hoc detinet, in leg. 2. 3. Cod. Th. Unde vi, est, nullum mihi retinendo seu exigendo (4, 22.) leg. 8. de Censitorib. (13,11.) eod. tributum pro defensiqne mea ; nisi forte Cod. apud Majorianum nov. de Bonis sine omni Retentione idem sonent quod vacant. Ennodium lib. 1. Epist. 7. et absque ulla exceptione quaecumque moSenatorem lib. 1. Epist. 8. 22. lib. 2. Ep. nasterii sunt defendam. Vide Retine10. [Glossae Lat. Graec. : Retentator, Sia- mentum. Homagium Comiti Armaniaci xcacr/oc. Alise Graec. Lat. : AiaxdTo^o?, praestitum ann. 1418 : Item plus in prsePossessor, Detentator, Retentator. Vide dicto loco habet et percipit feuda agraria, supra Retentare 1.] rendas, oblias, vestas, laudimia, investio1. RETENTIO , Copiarum militarium nes, Retentiones, etc. coactio, quas Princeps ad suum, uti di* 6. RETENTIO, Refectio, reparatip, cimus, servitium retinet, Gallis Retenue. Gall. Entretien, reparation. Retenure, in Henricus de Knyghton ann. 1347: Rex Chartul. Corb. sig. Ezechiel ad ann. Edwardus ordinavit cuatodiam super vil- 1421. fol. 108. r : Ou cas qu'il y aroit lam Calesise, scilicet 300. viros armatos, pourreture ou ruine esdiz edefices, par 700. sagittarios. Comes Derbies Henricus deffaulte de malvaize Retenure et par habuit de Retenlione sua, 800. armatorum negueligence, etc. Charta ann. 1290. in et 2000. sagittariorum usque ad treugam Chartul. Thenpl. ex Cod. reg. 5649. fol. captam, de quibus 30. ad bannerium, etc. 58. v: Cum discordia esset... super ReEt anno 1359 : Rex fecit Retentionem, tentione seu refectione cooperturae cansimiliter et Domini Regni fecerunt, qua- celli parrochialis ecclesiae de Castellione, lem pr& valetudine non audivimus fac- etc. Alia Phil. Pule. ann. 1312. in Lib. tam nostris anteactis temporibus, pro ali- rub. Cam. Comput. Paris, fol. 424. v: quo passagio ultra mare faciendo, etc. Statuentes quod omnes domus prsedictae,... Vide Retinentia. regum Francorum quibuslibet expensis et 2. RETENTIO, vox Practicorum, Pro- sumptibus, coopertura et aliis quibuscumtestatto. Stabilimenta S. Ludovici lib. 2. que Retentionibus necessariis alque refeccap. 20 : Et doit fere Retenue, que I'en tionibus, quolienscumque expediens aut appelle Protestation. Se mettre en esgart, necesse fuerit, retineantur ac etiam repaou connoissance de Cour, sauf son Rete- rentur. Dantes receptori nostro prseposinail. Mettre son Retenail en chascun es- turae Parisiensi... in mandatis, ut domos gart. Sauver son Retenail. Mettre son ipsas, cum clausuris suis, hujusmodi ReRetenail, saepe in Assisiis Hierosolymi- tentionibus et refectionibus de nostro retanisMSS. cap. 2. 3. 8. 23. 25. 26. 27. 31. fid, retineri ac reparari faciat. Charta 33. 65. ann. 1327. in Reg. 64. Chartoph. reg. 3. RETENTIO, Practicis, Retractus, ch. 583 : Ad opus Retentionis, ac supporqui duplex est, feodalis, et agnatorum. tationis onerum ecclesise SS. Innocentium

160

RET

RET

RET

et charneni ejusdem, etc. Item uxori ipsius Colardipro Retentione veterum albarum ecclesise, xx. sol. in Comput. fabr. S. Petri Instil, ann. 1475. Vide infra Retinere 2. * RETENTIVUS, [ Saturnus est minera virtutis Retentive. (B. N. Ms. Lat. 10272. p. 112.)] 1 RETENTURA, Idem quod Relentio 5. Homagium mox laudatum ann. 1418: Item omnia alia et singula feuda et oblias, guas habet et percipit in loco et juridictione de Rupelaura, cum vendis, laudimiis, invesiituris, Retenturis, acapituris, et retroacapituris et aliis juribus ad dicta feuda pertinentibus. * Idem mihi videtur quod Rachetum vel Relevium. 1 RETENTUS, Actio qua quis aliquid sibi retinet ac reservat. Dotatio Monasterii S. Mariae de Ovarra ann. 813. torn. 3. Cqncil. Hispan. pag. 125. col. 2 : Tradimus omne nostrum jure el potestatem et dominationem, absqus ullo Retentu, ad proprium alodem. Charta Ayraerici Archiepisc. Narbon. ann. 940. apud Mabill. torn. 3. Annal. Benedict, pag. 711. col. 1 : Sic damus Domino Deo et monasterio (S. Pontii Tomeriensis) prsedicto in perpetuum absque omni Retentu, libp.re et absolute, et absque omni usatico, etc. Charta ann. 1142. in Probat. novae Histor. Occitan. torn. 2. col. 496 : Raymundus Pontii Comitis S. Egidii filius, et Dei gratia Comes Tripoli concedit Umberto venerabili ecclesise Aniciensis Episcopo, absque ulla obligatione et absque ullo Retento juris et dominii, etc. Vide Retenementum, Retenta, et Retenlatio 2. } 1. RETENUTA, Actio qua quis sibi retinet seu reservat jus aliquid faciendi. Edictum Johannis Fr. Regis ann. 1363. de Judiciis, apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 652. num. 5 : Et si garandum quis petierit, non faciendo Retenutam de causa defendenda, si garandus defensionem cause in se non assumeret, volumus quod defensor, in deffectu garandi, ad ipsius cause defensionem admittatur, si velit. Quae sic eleganter reddit Olariss. Editor in Summariis : Quoyqu'un deffendeur, en demandant la permission d'appeller son garant, ne se soit pas Reserve la faculte de se deffendre, etc. * 2. RETENUTA, Copise militares, quas princeps ad sua stipendia servitiaque retinet, praesidium, Gall. Garnison, alias Retenue. Lit. remiss, ann. 1391. in Reg. 140. Ohartoph. reg. ch, 313: Nonnulli homines armorum.... ad vadia noslra seu de Retenuta nostra minime existentes, etc. Aliae ejusd. ann. ibid. ch. 303: Comme Pierre Guittart chevalier, pour le temps qu'il estoit seneschal d'Agennoy, eust avec lui certaine Retenue de gens d'armes pour la tuition et defense de ladite seneschaucie, etc. Aliae ann. 1441. in Reg. 176. ch. 401 : Guillemin Mauvoisin, qui estoit de la garnison, gaiges et Retenue du Mont S. Michiel, etc. Vide Retentio 1. et mox Retinentia 2. RETEPENY. Statuta Synodalia Roberti Dunelmensis Episcopi ann. 1276. cap. 3 : De rebus liberorum decimandis, et mortuariis inde solvendis : Porro huic Sanctioni adjicimus, quod si plures liberi proprium habentes, in parentum pariter familia vivant, ad denarios, qui vocantur Retepenis, minime arceantur : cum sicut communiter intrinsecus aluntur a parentibus, sic in exlrinsecis ab eisdem loetentur pariter se defendi. [** Supra scriptum Rekpenis.]

% RETERCARE, Terram aratro tertio tor. torn. 6. col. 35 : Captus sum ut piscis scindere, Ital. Terzare, Gall. Donner un hamo, et sicut avis improvida in Retiacutroisieme labour. Stat. Bonon. ann. lum cecidi deceptoris.] IRETIARIUS, Ad rete pertinens, vel 1250-67. torn. II. pag. 368: Ordinamus quod rustici qui promittunt laborare pos- decipiens, vel qui retia facit, Johanni de sessiones tefieantur arrumpere remenare Janua. Gloss. Lat. Gr.: Retiarius, XivoOet Retercare et quarto sulcu seminare. XO?, StXTUOTtXoXO?, StXTUOCpOpOC, StXTu66XoC. Adde Glossas Grssc. Lat. in his vocibus. [Fa.] f RETERE. Diploma Childerici II. Reg. Reiiarii Latinis dicti Gladiatores a rete, Franc, in Historia Mediani Monasterii quod sub scuto gestabant^ ut mirmilpag. 13. et torn. 3. SS. Julii pag. 212: lones, contra quos pugnabant, involveNos homines illos, qui commanent in Mo- rent. De his Quintilianus lib. 6. cap. 4. nifensishem et Onenheim, quantumcum- Suetonius in Claudio, Tertullianus de que ad parti fisco nostro Retebant, tarn Spectaculis cap. 25. Festus, Isidorus lib. freda quam reliquas functiones, Valedio 18. Orig. cap. 54. Lipsius in Saturnaliabbate ad monasteriolo Confluentis, hoc bus, Erasmus in Adagio, Contra Retiaplena et Integra voluntate visi fuimus rium ferula: quod occurrit apud Juveconcessisse. Ubi Retebant fortean est pro nalem Sat. 8. et Martialem in Praefat. Redebant, Redibant, obveniebant; sed lib. 2. quodque dictum volunt in eos, ut ut legendum est, ex similibus Ins- qui inflrmo praesidio contra maxime trumentis liquet haec verba, ad parti instructum pugnare praesumerent. De fisco nostro retebant, reddi posse, ad par- retibus in conflictu adhibitis vide Catern fisci nostri pertinebant. [** Pro Red- rolum de Aquino in Lexico Militari v. debant. Sensus est, Valedio concessimus Retia. | RETIATICUM, f. Tributum pro retiquantum homines commanentes, etc. fisco nostro reddebant, non homines bus in siiva tendentis exsolutum. Charta Rodulfi Reg. Fr. e Tabulario Majorisipsos.] monasterii : Nee telonium, aut inferenf RETERN. Vide infra Retorn. RETERTIARE, Tertio, ut Binare ite- das, aut rotaticum, vel ripaticum, sive r u m , agrum arare. Rollandinus in portalicum, seu etiam exclusaticum, vel summa Notarise cap. 5 : Promisit prse- nauticum, vel Retiaticum , aut herbatidictam terram, earn videlicet quse aratoria cum... exigere prsesumal. Vide infra Veest, congruis temporibus bene arumpere, naticum. !5 " Haud scio an non melius legeretur remenare, Reterzare, et quarto sulcu seminare omnibus suis seminibus, etc. Reliaticum, intelligereturque de vecti*. RETGE. [Gall. Tuile. Vide Recape- gali, quod pro facultate religandi naves rator.] ad palos exsolvebatur. Conjecturae favet RETHARI^E TABERN^:. Caper de ver- vox Nauticum quae praecedit. Vide supra bis dubiis : Cetherise tabernse, ques nunc Nautaticum. Retharise non recte dicuntur. 1 RET1GA, pro Redica. Vide in hac * RETHIACULUM, vel Rethiculum, Re- voce. RETIATORES, Qui retia facere sciunt, seul Gallice, in Glossar. Lat. Gall, ex in Capitulari de Villis cap. 45. [Vide Cod. reg. 521. Vide Retiaculum. j RETHIBERE, pro Redhibere, Reddere, Retiarius.] RETIATUS. Regino in Inquisitions solvere, apud Gotofredum in Glossario Episcopor. cap. 10: Videndum etiam quot Nomico Codicis Theodosiani. RETHINGA. Charta Henr. II. reg. alii libri ibi sint, et an bene sint Retiati. Angl. pro libert. Norman, in Cod. reg. Ita Codex Parisinus praefert, cum alii, 4651.: Fiat autem usus de franco plegio ut et Hincmarus, recitati; quod nihil sic videlicet, quod pax nostra teneatur, et est, ut recte monet vir doctissimus Baquod Rethinga Integra sit, sicut esse con- luzius, qui Retiatos, putat libros dici, suevit. Retingra ibi habet Reg. S. Justi quasi retibus ac neryis compactos. Quid in Cam. Comput. Paris, fol. 36. r. col. si reliati, vel religati legatur, quomodo 2. unde Retinga male edidit Rrussel torn. nos libros bene compactos appellamus? * RETIGELLA, vox Italica, Reticulum, 2. de Usu feud. pag. vj. Vide infra in muliebre capitis tegmen et ornamenhac voce. | RETHUM, Rete, laqueus, cassis, Gal-tum. Inventar. ann. 1349. apud 01. V. lice Rets. Charta Philippi Comitis Bolon. Garamp. in Dissert. 2. ad Hist. B. ann. 1232. ex Archive Camerse-fontis: Chiarae inter not. pag. 143 : Unum par Unum Concedimus prasdictis Abbati et Conven- linteaminurn cum Reticellis tui, et eorum servientibus ab eisdem mis- pannum lineum pro intrando balneum sis, facultatem et potestatem omnimodam sive stufam, laboratum ad Reticellas, etc. venandi seu fugandi cum canibus, avibus, Perlis, ghirlandis, Redisellis et coronis, furonibus, Rhetis et alio quoque modo, ad ibid. pag. 62. Vide infra Reticula 2. et Retiolum. omnes feras, etc. | RETIA, Species clathri certo lucer- RETICERE. Statuta Ordinis S. Gilbert! narum aut cereorum numero instruct! de Sempringham pag. 783 : Nullus prssin Ecclesiis. Papias : Faro, vasa sunt sumat omnino aliquem vivum vel morluminatoria, quse nos Relia dicimus, di- tuum, in consortium Sanctimonialium verso modo formata. Additio ad Ordinem suscipere. vel eas sine assensu earum ut Rom. apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. suscipiant. compellere: Suscepti vel supag. 154 : Sed dominus Pontifex accipit sceptse pecuniarn foris retinere vel RetiXX. sol. in nocturnis stationibus, quando cere. Reticere dico, si vel terra vel animaaccenduntur Retia, et in diurnis quando lia dantur pro vivo vel defuncto funere. &RETICINUM, Reticulum, Ital. Retiaccenduntur candelss. Laurentius in Amalthea: Retia, se, Retiaculum, par- cino. Tract. MS. de Re milit. et mach. vum rete, et gradus parvus altaris, ex bellic. cap. 164: Homo in barcha cum Vocabulario Ecclesiastico. Vide Pharus. duobus Reticinis et fune trahente barRETIACULUM, [sicut et Reticulum, Par- cham ac volgente stilum Reticinorum, vum rete, Johanni de Janua.] Anasta- ducitur super flumen descendens. sius Biblioth. in Praafat. ad Qctavam 1 1. RETICULA, pro Reticulum, Ital. Synodum : Prseterea et aliud iniquitatis Reticella. Chronicon Atinense apud Mususs Retiaculum, quo mentes simplicium rator. torn. 7. col. 904: Constructum caperet, texens, etc. [Mag. Boncompa- etiam ibi est sepulchrum ejusdem Saturni gnus de Obsidione Anconse apud Mura- variis et diversis marmoribus ornatum,

RET
in quo ejus ossa posita sunt, missa in quodam sereo loculo in modum Reliculss factum. Pro reticulis seu retibus feris capiendis, Raisiax nostri alias dixerunt. Le Roman de la Rose MS.:

RET

RET

161

alicujus Retinentia, dicitur, qui alicujus sa terre, ne le pent, ne ne doit Retenir obsequio addictus est, familiaris, do- par I'assise. mesticus. Statuta secunda Roberti I. Idem jus dominis erat in Judaeos. Regis Scotise cap. 34. | 2 : Nee aliquis Statutum S. Ludovici de Judseis ann. gerens robas domini, nee aliquis de con- 1238: Nee aliquis in toto reg no poterit silio suo, vel Retinenlia sua, etc. [Chro- Retinere Judseum alterius dominii, et Au conin prendre ou vous tended, nicon Anglic. Thomae Otterbourne pag. ubicumque aliquis invenerit Judseum Et le furet qui sans faillir 203 : Occurrerunt sibi plures domini et suum, ipsum licite capere poterit, tanLe doit faire es Raisiax saillir. valentes cum suis Retinentiis, nullis la- quam proprium servum, quamcumque Et alibi: men animo nocendi Dud Lancastrise. Et moram fecerit Judseus sub alterius domiinfra: Confestim venerunt plurimi de nio, vel in alio regno. Vide Percursus. Narcisus fu un damoisiax familia palris sui et sua propria Retinen* 2. RETINERE, Sarta tecta aedium Qu'amoui'S tindrent en leur Raisiaus. tia.] Vide Retentio [et Retenementum.] tueri, sediticia reficere, reparare, Gall. Hodie Reseau vel Reseuil dicimus subti* Quae ad victum et vestitum neces- Entretenir, alias Retenir. Charta Nic. lius reticulum seu reticulatum textum saria s u n t , ab aliquo recipere, Gall.: episc. Camerac. ann. 1270: Prasterea tenue atque rarum. Vide Retiolum. Etre entretenu par quelqu'un. Vide infra dictus Robertus de Barastre dominus tenetur... dictse capellae asdificium, de om* 2. RETICULA, i. Mitra capitis, Coife Retinere 2. a femme. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. * 2. RETINENTIA, Eadem notione at- nibus et singulis ad dictum asdificium reg. 7684. Vide Retiolum. que supra Retenuta2. Stat. pro reformat, spectantibus Retinere perpetuum, sumptiT RETICUS IGNIS. Anastasius Bibl. in regni Navar. ann. 1322. in Reg. Cam. bus ejus propriis. Alia Petri abb. AquiCoelestino PP : Hie dedicavit Basilicam Comput. Paris, sign. Noster fol. 437. r: cinct. ann. 1310. in Reg. Phil. Pule, ex Julias, in qua obtulit post ignem Relicum Castellanus dicti castri habeal decem Bibl. reg. sign. 9607. 3. ch. 61: Tenentur omnia patenam argenteam pensantem libras 15. homines, et pro. quolibet homine quinque eliam praenominati magistri Observat Bencinus, in Codice Flor. Bibl. raficia tritici et viginti solidos per annum, sedificia ejusdem (domus) quss nunc sunt, S. Marci pro Reticum, legi Geticum: ultra Retinentiam consuetam, quas est de Retinere de palo, lata, clavis, etc. Charquod, inquit, videtur indicare post cla- decem hominibus , quinquaginta raficia tul. Thenol. exCod. reg. 5649. fol. 102. dem Urbi illatam ann. 410. a Getis, seu tritici et decem libras Turon. et sic erit v: Debet dictum molendinum suis sumpGothis sub Alarico. Huic conjectures tola Retinentia de viginti hominibus, cen- tibus et expensis bene et sufficienter Renon parum fa vet, quod idem Auctor tum raficia tritici et viginti libras Tu- tinere. Occurrit praeterea in Ch. ann. scribit in Leone : Hie renovavit post cla- ron Item cum castrum Doro haberet 1304. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, dem Vandalicam omnia ministeria sacra majorem Retinentiam quam deceret, fuit col. 481. Charta ann. 1340. in Chartul. argentea per omnes Titulos constata. ordinatum, quod dictum castrum habeat 23. Corb.: Et sont et seront tenu lesdits t RETIFEX, Qui facit retia, juxta vim pro Retinentia totius anni'lx. sol. et xv. religieux de Retenir bien et souffisamvocis ; juxta rem, Piscator. Missale Go- raficia tritici. Hinc patet ea voce non ment lesdites voies. Instr. ann. 1406. ex thicum apud Mabill. de Liturgia Gallic, praesidiarios milites tantum, sed et Bibl. reg.: Et est aussi assavoir que pag. 220 : Apostolicutn et toti almum eprum stipendia et ad victum necessa- iceulx moulins sont fors a Retenir et de sssculo diem, quo Retifex ille prseclarus ria, scriptores signiflcasse. Vide Grarni- grans coustemens, et y faut souvent faire Andreas post inluminatam prsedicatione sio in Garnire. grans reparations. Lit. remiss, ann. Achaiam, felici martyrio coronavit. Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 93 : 3. RETINENTIA, Jus quod habet quis 1455. in pour la Retenue et entretenement * RETILARE, Aperire, demonstrare, in in rem aliquam. Charta ann. 1162. inter Comme du pays de Cayeu assis sur la mer, qui y vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. 6. col. RETIMENTUM , Receptus, receptacu- Instr. torn.omniGall. Christ,nostra, 439: vient deulx fois jour et nuit,... soit necesSic remota Retinentia da- saire lum, Hispanis Retraimiento. Charta Ja- mus Deo et B. A/aria? de Rivo-nitido omRetenir et reparer les chaussees cobi Regis Aragpnum ann. 1128. apud nibusque habitantibus in ipso loco, totum et cathiches estans autour et a I'environ Joan. Dametum in Histor. RegniBalea- habendum et tenendum ad omnem volun- dudit pays, etc. Vide supra Retentio 6. rici pag. 204 : Item ad eorum cognitionem tatem suam in toto, et de toto sub proprio 3. RETINERE, Testari, afflrmare ; ibi remaneant in stabilimento et Reti- jure et allodio in perpetuum faciendam. quo sensu Sdutenir dicimus. Chartul. mento terrae illi, qui partem terras habere Campan. ex Cam. Comput. Paris, fol. 00 4. RETINENTIA, Conditio, exceptip. 452. v. col. 2 : Et hoc paratus sum ubique voluerint, vel alias per se conslituant Sub hac Retinentiss forma, quod, etc. in testari et Retinere in curia vestra, et defensores. Ubi stabilimentum, est noschart, ann. 1353. apud Haltaus. Gloss. ubicumque debebo. trum Ei-tablissement. 1. RETINA, P-oTtva, in Glossis Latino- Germ. col. 1989. voce Vorbehalt, et Re*4. RETINERE, Aliquem in dignitate, Graec. Aliae Graec. Lat. P^iva, Retina, et tenula 1. quani obtinet, tueri, conservare. Chron. PYJTEVYJ, Resina. 1. RETINERE HOMINEM ALTERIUS, Pontif. Leon. Urbevet. apud Lam. in 1 2. RETINA, Virgilio Retinaculum lib. olim vetiturn omnino, quod tenentes ita Delic. erudit. pag. 100 : Theodora impe1. Georg. Habena, Ital. Redine, unde glebse adstringerentur, ut a dominorum ratrix, propter Arthemium episcopum de nostris Resne. Anonymi Salernit. Chro- servitio eos abstrahere cuiquam non hseresi condemnalum, quia ipsum Retinere nicon cap. 68. apud Murator. torn. 2. liceret. Charta anni 1221 : De omnibus, noluit, misit in exsilium in Pontiam inpart. 2. col. 224 : Apprehensaque equi qui possunt retinere apud Cabilonem sulam. Nisi legendum sit Restituere, ut Retina, celeriter eum Beneventum duce- homines ; nullus potest retinere hominem pag. seq. ubi de eadem re agitur. alterius in Cabilone vel appendiciis, nisi ] RETINGA, f. Quies, cessatio, ab Anbat, etc. Le Roman d'Athis MS.: juste et pacifice fuerit homo a domino suo glico Resting, quod idem signiflcat. Athis s'elance entre leur gent, separatus. Assisiae Comitatus Campaniae Charta Henrici Regis Angl. ann. 1155. Par la Regne le cheval prent. ann. 1296 : Dicebant ipsos fratres esse apud D. Brussel torn. 2. de Usu feudorum Vide Glossarium mediae Graecitatis in homines de corpore, et tanquam homines ad calcem pag. yi: Fiat autem usus de de corpore sequebantur ipsos, et petebant francho plegio, sicuti videlicet quod pax PsTsva. 1 RETINACULUM, Actio qua quis all- tanquam suos homines sibi liberari. Ta- nostra teneatur, et quod Retinga sic inquid excipit, sibi retinet seu reservat. bularium Abbat. Reigniacensis Ord. tegra sit, ut esse consuevit. [* Vide ReCharta ann. 1123. e Tabulario Absiensi: Cisterc. ann. 1251: Cum controversia thing a. ] * RETINGRA. Vide supra Rethinga. Hoc autem donum meum... Petro Abbati verteretur ad invicem inter nos, et super AbsiaR absque ullo Retinaculo concessi. eo, quod nos Abbas et Conventus voleba1 RETINIMENTUM. Vide supra Retenementum. Chartularium Carqli-loci pag. 1 : Ego mus habere et Retinere homines ad ma RETINNIRE, Respondere ad literas Manasserius de Bulis do Ecclesias Karoli- nendum in territorio nostro, quod dicitur loci locum scilicet in quo situm est terra S. Petri juxta villam de Lugis, ego aut ad interrogationem alicujus. Epist. cosnobium sine Relinaculo totum. Et vero Robertus (de Tanlaio) e contrario supposititia, ut videtur Tillemontio, pag. 3: Cum suis pratis undigue sine dicebam, quod in eodem territorio nullus cujusdam Eusebii ad Cyril. Alex, apud Retinaculo.Vide Retenementum, Retenta, poterat Retinere homines ad manendum Baron, ad ann. 417: Gratias ago Deo Retentatio 2. et Retentus. vel habere, absque mea permissione vel meo, quod beatitudinis tuse dulciora melle | RETINAMENTUM, Idem quod Reti-voluntate, etc. Assisiae Hierosol. MSS. epistolaris officii eloquia promerui: quia naculum. Vide in Retenementum. cap. 270: Se aucun vilain s'en part, ou percutienti Retinnire dignatus es, domine j RETINAX, Retinendi studiosus, apud s'enfuit de la terre de son Seignor, et vait sancte omnique honore colende, beate Symmachum lib. 1. Epist. 47. en autre terre, et il demeure auci come papa, etc. 1RETINEMENTUM, Idem quod Reti- par apaut, ou sodees dou Seignor, il doit RETIOLUM, diminut. a Rete, Muliebre naculum. Vide in Retenementum. torner en la terre de son Seignor si lost capitis tegumentum. [Glossae Latino1. RETINENTIA, Gall. Retenue. Esse de comme il le requerra, que celui qui I'a en Graec. et Graec. Lat.: Retiolum, xecpaXoVII 21

162

RET

RET

KET
prascripto Retornaverunt Bergomum omnes obsides seu confinati. Statuta MontisRegalis pag. 215 : Et tola aqua, quse discurrit a dicto fossato infra, usque ad teclum Nicolai Veglacii, descendat et discurrat retro tectum ipsius Nicolai, Retornando dicta aqua ad fossatum Becconi.] Vide Tornare. :;: ' Raler, eadem notione, in Charta ann. 1242. ex Chartul. Campan. fol. 292. v. col. 1: Se aucuns de cez, qui vanront ester en la communete de Provins, sa volent Raler, il s'an iront sauvement. Retourner, pro Remener, Reducere, in Lit. remiss, ann. 1359. ex Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 347 : Lequel Jehan, qui s'estoit mis en franchise ou cimittire de S. Goudart, fu gite hors dudit cimiltire, et le Relournerent en la prison. Tomer, eadem acceptione, in Chron. Nem. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 4. col. 1 : Lesquels consuls accompagnierent ledit Sicard jusques a son hostel et le Tornerent dans iceltui. Pro Reporter, reportare, in aliis ann. 1408. ex Reg. 163. ch. 225: Icelle Babeau mena avecques soy deux jeunes enffans pour la acompaigner et Retourner une boutaille de cocorde, qu'elle avoit empruntee de son voisin. 2. RETORNARE, Invertere , quomodo Retourner dicimus. Passio S. Pontii n. 19 : Quumque equuleo tenderetur, et ministri vectibus impositis trochleam Retornarent, etc. Vetus Charta apud Ughellum torn. 1. part. 2. pag. 255 : Si rumpere, aut Retornare, vel revolvere, vel minuere, seu contrariare prsesutnpserit. Alia torn. 7. pag. 501. eadem verba habet. [** Alia ann. 849. apud De Blasio Series Principum Salernit. Append, num. 11. pag. 10 : Aut per nos ipsi per quolibet ingenio Retornare quesierimus, etc.] 1 3. RETORNARE, Hospitio excipere. Conventiones ann. 1288. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 44. col. 1 : Nos fratres Aymo permissions divina humilis Abbas monasterii S. Theuderii... notum facimus . universis, quod cum illustris Vir D. Number tus Dalphinus Vien... feudum, quod a nobis tenet, nobis et Ecclesise nostrse plane recognoverit,.... nosque prsed. Abbatem et Conventum... contra quascumque personas... juvare promiserit, et facere guerram pro facto nostro cum expensis suis propriis. et in castris suis Retornare. Manifestius in aliis Conventionibus inter Dalphinum et Abbatem S. Eugendi ann. 1339. ibidem pag. 386. col. 2 : Dom. Abbas.... recipiet et Retornabit, recipi et Retornari faciet dictum Dom. Dalphinum et gentes suas cum eo usque ad viginti homines in armis vel sine armis... in burgo S. Cirici eundo etredeundo, faciendo transitum per locum prsedictum... ita tamen quod Bayllivi et gentes quascumque dicti Dom. Dalphini, quse receptabuntur- in dicto burgo, quandocumque inlrabunt,jurare debeant ante ingressum dicti burgi, non off end ere dictum burgum, nee castrum, nee gentes dictorum castri et burgi, etc. Mallem Restaurare. ;;:s Pr8esertim Retornare dominum suum dicitur vassallus, cum ilium in suo castro tempore belli recipit.Homag.Humb. de Paladru comiti Sabaud. praestitum ann. 1297. in Chartul. Sabaud. fol. 118 : Et ipsum dom. comitem et ejus gentes, valitores et coadjutores in eis (castris) Retornabunt tempore guerrse seu guerrarum.... Exceptis vassallis et hominibus ipsius Humberti, contra quos idem Humbertus ipsum dom. comitem, ejus gentes, coadjutores Retornare minime teneatur. Quod Avoir retours nuncupatur in

8e<7[iiov. Johannes de Janua : Retiolum, Paris, fol. 791. v : Item si sit ibi pasnallludquod colligit comas, sic dictum, quid gium, habet medietatem Retopasnagii. quasi parvum rete, vel quia retinet cri- Vide Pastio. nes, ne effundantur. Vide Retiaculum, RETORN. Charta MS. Guillelmi de Reticula et Risile.] S. Augustinus Ep. Apiano ann. 1162 : Quod si pactum istud, 109. de Sanctimonialibus : Nee sint vobis sicut superius scriptum est, non adimpletarn tenera capitum tegmina, nee Retiola vero, mitlo vobis duobus Gaufredo (Comiti subter appareant. Lib. de sancta Virgi- Rossilionensi) et Girardo (ejus lilip) in nitate cap. 34: Aut capitis ligamento Retorn totum feuodum, quod de vobis tenotabili, pro tumidis umbonibus capillo- neo propter feuodum de aqua deipsa Ted, rum, sive tegminibus ita teneris utuntur, quse vadit de Apiano, etc. Galli dicerent ut Retiola subtus posita appareant. Reti- en retour, Redhibitio ultra sortem, nisi culum dicitur Trebellio in Quieto : Viri idem sit, quod datum in pignus. [Vide in auro et argento, mulieres in Reticulis Retornum.] Cqnsuetudines Montispessulani : Qui prior est in emptione, vel piet 0dextrocheriis. Rosol, eadem acceptione, in Lit. re- gnore, vel Retorno; cum laudimio domini, miss, ann. 1457. ex Reg. 187. Chartoph. ad quern pertinet, potior est, salvis privireg. ch. 58: Deux coyffes, que I'en appelle legiis actionum a lege indultis. SKIP Alibi Retorn et Retern idem sonat ou pais de Comminge, Rosolz. Vide supra Reticella. quod Reditus, obventio, quidquid e praedio | RETIRE, a rete, Reli capere, Johanni vel aliunde redit emolumenti. Tesde Janua ; prendre a rest, enlacier, em- tamentum Bernard! Atonis Vicecomitis pestrer, in Glqssis Latino-Gall. Sanger- Carcassonae ann. 1118. apud Baluzium torn. 2. Hist. Aryern. pag. 487 : Relinquo man. MSS. Hinc Irretire, etc. 1 RETISCA, yr,vY], in Glossis Lat. Gr. filio meo Rotgerio Carcassonam... et conRecte Vulcanius corrigit, Eetis, aay^vyj. cedo ei totos illos Retorns et rectitudines, Glossse Grsec. Lat. : Sayrjwi, Verriculum, qui pertinent ad dominium de Carcassona... et totos illos Retorns et rectitudiRegia, Tragum. 1 RETIUM, Rete. Glossse Latino Grsec. nes, qui pertinent ad dominium de Term. Retium, Kuv/jyeTixov Stxruov, Xsvov xuvyjysTi- Et pag. 488 : Item dono ei Retern de Milxbv, Stxtuov xuvYjyeTixov. Alias adde Gr. gor. Eadem fere leguntur in Probat. Lat. Perperam in Supplemento Antiqua- novee Hist. Occitan. torn. 2. col. 403. et. 404. ubi idem Testamentum editum est, rii, Recium. 1 RETOLLERE, RETULLERE, Rursum paucis variantibus. T RETORNAIRE SE, Sese conyertere, tollere, auferre, capere. Chronicon Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. col. Gall. Se Retourner, Redire. Conh'rmatio 614 : Quod si omnes supradictas res et pacis inter Reges Francise et Angliae castella cum Ecclesiis et Monasteriis vel ann. 1279. apud Rymer. torn. 2. pag. 136: cunctis eorum pertinentiis, nobis Retollere Et remanent ei et hseredibus suis illi priaut ipse aut sui heredes prsesumpserint, vilegiati de tribus civitatibus et episcopaetc. Et col. 440 : Res omnes illas atque tibus antedictis, qui se Retornaiverint usfamilias, quse in supradictis fimbus Rea- que ad hodiernum diem, et hobediverint tinis inpublicatse vel Retultse sint a singu- ei vel patri suo, sive de voluntale eorum, lis hominibus, aut nunc pr&senti tempore vel ad requestam nostri patris, vel ad rea quoc.umque homine contra legem possi- questam nostrum. Gallica versio ibidem: dentur. Gharta ann. 1011. apud eumdem E demeurent a lid e a ces heirs iceus priMurator. delle Antic. Estensi pag. 195 : vilegiez des trois citez e des trois eveschiez Ut sine nobis eas aliquo tempore in ali- devanditz, que se sont Tomes iesqes auquod exinde intenti manserimus, aut Re- jordui, ou ont obei a lui ou a son pere, tolli, vel subtragi quesierimus, etc. Infra soil de leur volente, soit a la requeste pag. 200. legitur eadem notione Rectolli notre pere, ou soit a la nostre. Vide mox Retornare 1. et suptragi. 5jc RETORNALI^, Idem quod Reverta* Italis Ritogliere. Occurrit passim in Chartis Italicis. liae. Vide in hac voce. Stat. Comm. Alex, * RETONDERE, Tondere, radere : dici- ann. 1297. pag. cxv: Bt quod aliqua pertur de monetarum adulteratoribus, qui sona dicte civitatis et districtus que faciet eas pondere minuunt. Locus est supra nuptias Retornalias cazalias nee aliquod convivium non possit in predictis nuptiis in Resosare. Vide Tonsores. 1 RETONDUTUS, Tonsus, retonsus, vel Retornaliis cazaliis vel conviviis ducere f. Retusus, a Retqjidere, quod idem sit vel habere ultra viginti quatuor personas ac nostrum Fouler, Laneos pannos po- inter homines et mulieres. [FR.] lire et dealbare. Charta Guillelmi de 1. RETORNARE, Redire, Gall. RetourBurgo Offlcialis Lugdun. ann. 1322. in ner. Vpcem Avarum seu Hungarorum Maceriis Insulse Barbaras torn. 1. pag. fuisse indicat Theophylactus Simocatta 202 : Quod ipse (Camerarius) det et dare lib. 2. cap. 15 : 'ETu^wptw 72 yXwTTV) el? teneatur quolibet anno cuilibet Sacerdoti TOUTtiffw TpTCcr6ac aXXo? aXXw upoasTaTTS, monacho et juvenculo sex ulnas camelini Petopva [XTa {leycaxou rapa)(ou qjSeyyofievoi;, vel brunetse, non tamen madefacti ne- etc. Ita vocem -ropva, pro faciem verte, que Retunduti, pro veste et caligis fa- ab iisdem usurpatam auctor est Theociendia. phanes ann. 5. Mauricii : unde patet a 1 RETONSOR, Qui retondet pannos aut Germanis seu Francis nostris in Galliam pelles, ut opinor, in veteri Catalogo MS. invectam. Catholicon Armoricum : Retorn, Gall. Retourner, revertere. ReturSodalium B. Mariae Deauratse. RETONSOR MONET^;. Vide Tonsores. nar, in Foadere Regum Lotharii et Caf RETONSURA. Vide Fundator et Ton- roli, apud Nithardum. Capitula Caroli sores. C. tit. 19. cap. 14: Quia quantum Deusvos 1 RETONTUS, Rotundus, Ital. Ritondo. salvaverit, et vos yos ipsos salvaveritis, et Vita B. Henrici Baucenensis, torn. 2. sani cum illo sitis, et sanus sit vobiscum Junii pag. 373 : Ac quemdam lapidem ille, sicut debet, non cum venerit Retornevivum Retontum, cum quo pectus percu- tis. Et tit. 31. cap. 26. c. ult. : Et etiam tiebat, etiam tenebat. de honoribus, sicut cum illo melius consi* RETOPASNAGIUM, f. pro Retropasna- derabo, illis, qui ad me se Retornabunt gium, Census vel tributum pro glanda- voluntarie, faciam. [Chronicon Bergotione et jure pascendi porcos in silva mense Castelli de Castello ad ann. 1402. domini. Reg. S. Justi ex Cam. Comput. apud Murator. torn. 16. col. 912 : Die su-

RET

RET

RET

463

Charta Joannis comit. Catalaun. ann. cap. 16. 4 : Et per magnum Retornatum 1232. ibid. : En Lelle maniere nequedant per Ballivum Regis missum, fiat hujusje day avoir Retours et ay en le maison modi probatio negligentise tenentis, terram suam non replegiantis. de Bragny. 5. RETORNARE AVERIA, in Statuta 2. 4. RETORNARE, et RETORNATIO, voces Practicorum Angliee: est autem Retor- Westmonasteriensi ann. 13. Edwardi I. natio, Spelmanno, Responsio Vicecomi- cap. 2. et apud Bractonum lib. 3. tract. tura, alioruraque ministrorum, per quam 2. cap. 37. 1. et 8. Reddere, restituere. Curias redduntur certiqres, quid in exse- Hinc Retornum averiorum, hac formula cutione ipsorum brevium sit effectum. Brevis : Tibi prsecepimus, quod eidem N. Atque ita vocem Returnare usurpat non averia prsedicta sine dilatione Retornari semel Fleta lib. 2. cap. 64. 20. 21. 22. facias. [** Breve de Returno habendo, in cap. 67. 6. 7. 8. etc. Charta Edwardi I. Placit. ann. 6. Edward. II. Kane. rot. 43. Regis apud W. Thorn : Secundurn quan- in Abbrev. Placit. pag. 314.] titatem particularium contentarum in * Retourner, eodem sensu, in Lit. reguadam inquisitions facta per Vicecomi- miss, ann. 1457. ex Reg. 187. Chartqph. tem nostrum Cantise, et coram nobis Re- reg. ch. 45: Pour ce que icellui suppliant tornata, ac etiam in rotulis Cancellarise ne vault lui restituer ledit calice ou arnostree irrotulata, etc. Statuta Robert! gent, il tiro, ung costeau sur lui et s'efforca de I'en frapper ;.... tellement que de III. Regis Scotise cap. 1. | 3 : Et quod Cancellarius de cxtero saisinam alicujus paour qu'il eust qu'il le batist, convint Retornationis det, nisi deponent pro ipso, que icellui suppliant lui Retournast ledit quidictam inquisitionem impetravit,quod calice. Aliae ejusd. ann. ibid. ch. 51 : dictse terrse vel tenementa in eadem con- Thomas Roz osta la dague a icellui Lautenta existant in manibus domini Regis... rens, lequel la lui demanda, et ledit Thoet quod dicta Retornatio sigillis quorum- mas Roz lui respondi qu'il ne la lui Redam fidedignorum in dicta inquisitione tourneroit point, attendu qu'il en vouloit exiatentium, una cum sigillo Vicecomitis faire mal. sit sigillata. Ubi Skenseus : Retornatio 6. RETORNARE, RETORNATIONEM nem voco responsum eorum qui assisgs et FACERE, Compensare, supplere, suppleinquisitioni interfuerunt, eorum sigillis mentum addere, practicis nostris Retour sigillatum, quod Retornatur et remittitur de partage. Charta ann. 1241. torn. 1. per judicem ad Cancellarium Regis, etc. Probat. Hist. Brit. col. 920 : Omnia vero Alias dicitur alia, quse ad ipsos de dicta caduca deveRETORNUM BREVIS, ejusdem scilicet nerunt, ubique sint in boschiis, villis, et certificatorium Curise, unde 'manavit, planis, et aquis per jam dictos milites factum, Cowello. Matthaeus Westmo- appreciabuntur et asstimabuntur; et si naster. ann. 1278 : Abbas igitur et Con- per suum preciagium et per suam sestiventus Westmonasteriensis libertatem mationem invenerit, quod dictus Radulde Retorno brevium, quam specialiter per phus plusquam duas paries dictse caducse chartas dicti patris sui Henrici obtinue- modo temporis pousideat, dicti milites Rerant multis temporibus retroactis, post tornationem facient preedictis Petro, Ollidefensiones legitimas, insistentibus civibus verio, et eorum uxoribus ;... et similiter si Londinensibus, ordinationi regise submi- dicti milites invenerint, quod dicti Petrus, serunt, quam tempore subsequenti Eccle- Olliverius , et eorum uxores plusquam sise supradictse de speciali gratia Rex con- partem tertiammodo temporis possideant, cessit. Monasticum Anglican, torn. 2. Retornationem eidem Radulpho facient, pag. 345 : Cum Retorno brevium Domini in loco eidem Radulpho propinquiori et Regis, placito vetiti namii, placitis Coronse decentiori, exceptis locis jam exceptis Regis, catallis felonum et fugitivorum, Et sic dicta caduca dividetur inter paries etc. [Litterae Richardi Reg. Angl. apud per dictos milites, quod dictus Radulphus Lobinell. torn. 2. Hist. Britannia? col. habebit duas partes et in feodis et domi592 : Concessimus pro nobis et heredibus nicis, et preedicti Petrus et Olliverius et nostris carissimo fratri nostro Johanni eorum uxores tertiam partem prsedictam, Duci Rritannie et Comiti Richemondie et aut excambium fiet de hoc quod superius carissime sorori nostre Johanne uxori ejus, scribitur de villa Trinitatis, si ita sit quod quod ipsi in omnibus terris et teneuris dicti milites aliquid Retorneant prsedicto suis, que sunt de Comitatu, honore et do- Radulpho de hoc, quod modo possident minio de Richemondia, et que pertinent preedicti Petrus, Olliverius et uxores eoad eadem habeant per Baillivos et rum. Vide infra Tornare 2. ministros suos Retorna omnium brevium * 7. RETORNARE, Gall. Retourner, pro nostrorum et heredum nostrorum, et exe- Detourner, Avertere. Lit. remiss, ann. cutionem de eisdem brevibus, et quidquid 1467. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 36 : quod ad Retornum brevium nostrorum Estienne Noquin dist aux supplians qu'ilz perlinet, ita quod nullus vir, aut alius tirassent hardiment, et que s'il avoit une minister noster seu heredum nostrorum, etite essaulne de boys, qu'il Retourneroit intret predictum Comitatmn.] [** Placit. ien loutes leurs (leches. ann. 1. Edw. II. reg. Sussex, rot. 56. in * 8. RETORNARE, Immutare, Gall. Abbr. Placit. pag. 303 : Ballivi... post diversa brevia eis missa tarn de prohibi- Changer, alias Retourner, cum scilicet cione quam ad respondendum, retornave- diei praBStitutq, ut res aliqua peragatur, runt quod nunquam tempore regis nunc, alter substituitur. Lit. ann. 1372. torn. aliquod breve eis directum fuit... Et quia 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 606 : Le Returnum prsedictum sonat in contemp- suppliant et le peuple de ladicte mile et tum domini regis, etc. Deceptive Retor- du pals d'ilec environ, furent de gre, et nare, ibid. pag. 294. in Placit. ann. 26. d'acort que ledit marchiet fust Retourne, Edward. I. Ebor. rot. 8.] Vide Statutum remue et continu dudit jour de Dimenche 2. Westmonaster. cap. 43. et librum An- au Samedi. glicum, inscriptum Justice of Peace pag. 9. RETORNARE, Gall. Retourner, Pre136. ubi plura de Returnis brevium, tium emptionis solvere, vel re aliqua [necnon Thomam Blount in Nomolexico illud compensare. Lit. remiss, ann. 1402. voce Return.] Returnum alio sensu vide in Reg. 157. Chartoph. reg. ch. 293 : suo loco. Icellui suppliant ne vouloit Retourner a RETORNATUM, Idem quod Returnum. Durand Chatart un pre, qu'il avoit achete Statuta secunda Roberti I. Regis Scotiae dudit Durand.

%: 10. RETORNARE, Restituere in pristinum statum. Ital. Ripristinare, Gall. Remettre. Stat. Comm. Alex. ann. 1297. pag. GCXLII : Item statutum est quod via per quam consuetuni est ire et redire de lanzoliis versus pontern rochesium Retornetur et stet in statu in quo erat et consueverat esse. [FR.] 1 RETORNATIVA CAUDA, Pulsus quidam apud Medicos. Vide in Cauda. J RETORNATUM, RETORNUM BREVIUM. Vide in Retornare 4. 1 RETORNUM, vel RETORNUS, Pignus, hypotheca. Donatio ann. 1125. in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 430 : Si vero ipsas pignorse, quas mihi donatas habetis, fuerint de me redemptse, donem ipsum avere propter ipsum honorem bene tantumdem valentem ad vestram recognitionem : quod si non fecero, habeatis Retornum in toto ipso meo honore, qui mihi accidit ex parte patris mei el matris mese. Tractatus pacis ann. 1162. ibidem col. 584: Si vero forte contra has conventiones et fines venerimus damns tibi et tuis Retornum pro pignore in toto quod habemus in castello de Piniano et ejus terminio ; ita quod auctoritate tua, sine contradictione nostra nostrorumque, liceat tibi et tuis accipere, tenere et possidere, sine inquietudine nostra nostrorumque, et tamdiu teneas et possideas tu vel tui, et redditus tuos facias, ita quod in sortem non computentur, donee totum damnum in duplum, et injuria cabalment sit restitutum et restauratum. Infra : Adhuc promittimus et convenimus tibi et tuis, quod si prssdictarn transaciionem et finem post primam vicem fregerint, ulterius Retornum in castella vel villas vel terras nostras, in quantum poterimus, ipsi vel coadjutores eorum non liabebunt. Charta ann. 1209. ex Archive Domus S. Johannis Jerosql. Arelatensis : Ego Hugo de Baucio tibi Barralae uxori mese pro dictis 8055. solidis pro dicta venditione quam fecisti, et quos habui, do tibi in Retornum etin potecham (hipothecam) totum meum pertenementum, quod habeo. Charta ann. circiter 1143. inter Instrum. Gall. Christ, torn. 6. col. 192 : Quod si infantes facere noluerint, dono eis Retornum in vinea, quam habeo subtus viam de Mareisanegues. 11. RETORNUS, Redditus, emolumentum rediens ad aliquem. Charta ann. 1098. apud Stephanotium torn. 10. Fragm. MSS. pag. 164: Ego Adalais tibi viro meo Alamfredo.... ipsam honorem dono cum omnes Retornos et convenientias, quse mihi debent advenire in omnes locos... cum omnes voces meas et directos et Retornos et convenientias, quse ibi habeo. Ordinatio Humbert! II. ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 407. col. 2 : Super gabella Brianczonesii,gabella nundinarum Brianczonesii et Retorno, mille florenos per annum. Super et obventionibus castellanise Brianczonis, M. (lor. per annum. Vide Retorn, [* et Regressa.] 1 2. RETORNUS, Pulsatio campanae, qua clerici convocantur ad Horas canonicas in Ecclesia decantandas. Statuta MSS. Ecclesiae Ltigdun. \Clericide terra, ad Matutinas sive ad omnes alias Horas diei conveniant simul in unum locum eisdem prseparatum, scilicet in capella B. Photini, dum tabustellus sonat, vel Retornus cujuscumque Horse, vel classus in festivis diebus. Vide Retornum. *3. RETORNUS CURLE, Gall. Retour de Cour, Ad proprium judicem remissio, practicis nostris Renvoi. Charta ann. 1322. ex Chartul. 21. Corb. fol. 324. v : Dominus de Couciaco coram eodem bail-

164

RET

RET
Pax est et requies de toto facta bacone, Cur etiam non est esa Retorta simul ?

RET

livo (Ambianensi) retractum seu Retornum curise sibi, (cum ut dicebat, tarn dicti appellantis quam dictorum appellatorum personse, et dictum castrum, ubi latum fuit dictum judicatum, essent in et de ejusdem domini de Couciaco retrofeodis et ressorto,) remitti petens, etc. Lit. quibus restituitur communia Tornac. ann. 1370. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 377. art. 19 : Que les prevoz et jurez a leur requests, aient Retour de Cour et la cognoissance de tons bourgois et bourgoises,... pour quelconques cas que eulx ou leurs biens soient pris, arrestez ou detenuz, etc. * Retour nautis dicitur Offlcium, quod sibi invicem certo in casu prsestant. Stat. ann. 1415. in Reg. 170. Chartoph. reg. ch. 1 : Quant on menera deux bateaulx accouplez ensemble ;... se pour passer aucun pont,...il fault descoupler lesdiz bateaulz et passer I'un aprcs I'autre, les bateliers qui laboureront ou batel, qui premier sera passe, iront aider a ceulx du dernier*.; et est ceste coustume appellee d'anciennete Retour. *Ignota vero mihi panni species, quse de Retour nuncupatur, in Pedag. Peron. ex Chartul. 21. Corb. : Item ungz horns, qui porte drops de Retour, doit six deniers. 1. RETORTA, Superior virga, qua sepes continetur, ac vincitur, nostris Riorte, [alias Rotte, ut etiamnum Andegavenses vocant vimineum vinculum, Lobinello teste in Glossarip ad calcem Histor. Britan.] Italis Ritorta. Retortse, quibus sepes continentur, in Lege Salica tit. 36. | 1. Retprtse, unde sepes continetur, in Lege Blpuar. tit. 43. In trivio cum Retorta in pede sepeliri, in eadem Lege tit. 72.11. Victor III. PP. lib. 1. Dial. pag. 30. et ex eo Leo Ost. lib. 2. cap. 61 : Interea duo nigerrimi spiritus Retortas ex agrestibus vitibus facientes, per gulam eum ligaverunt. Will. Britto lib. 7. Philippid. pag. 170 :
Quos multo vincit ferre, inullisque Retorlis.

Turpinus de Vita Caroli M. cap. 22 : Invenit quemdam Sarracenum atrum, de bello fessum, in nemore latentem, et captum, vivumque nexum cum quatuor Retortis, ad arborem quandam dimisit. Tabularium Vindocinense Thuani Ch. 128: Donavit S. Martina... in silva Pertici pastionem, etc. Similiter quoque Retortas, et rollones, stimulos quoque et cavillas, et hucias, et si quid hujusmodi in rurali opere necesse fuerit. Occurrunt eadem verba iterum Ch. 129. Alia ann. 1128. apud Perardum in Burgundicis pag. 99: Pasturam, et mortuum nemus, et Retortam de qualibet arbore concesserunt. Adde pag. 137. [Litteraa ann. 1221. e Chartulario Ab. S. Germani a Pratis fol. 59. et 60 : Dicti homines in prpedicto nemore capient genestam, spinam nigram et albam, salices et marsalices, putfust et galli quercum, tronum, Retortam ad usus aratrorum, etc. Vita S. Lantfranci Episc. torn. 4. Junii pag. 627 : In os etiam, ne clamare posset, Retortam ligneam cordamque retro ligantes et fortiter extorquentes abierunt.] Ex his emendanda, ni fallor, Charta ann. 1287. in Miraculis S. Ambrosii Senens. : Vovit.... quod adejus sepulturam portaret unam aximam, et omni anno iret ad ejus altare cum Ritonta in gula. Legendum enim Ritorta, Galli dicerent, la hard au col. Olim, ut et apud Hibernos , ejusmodi vimineo vinculo strangulates patibulis afflxos constat. Vide Reorta et Roorta. [* Reinard. Vulpes lib. 1. vers. 367 :

2. Hist. Brit. col. 517 : En nom de bans, feaux, irrevocables et perpetuels paix et Occurrit iterum vers. 381. Supra vers. accords a durer, valoir et tenir entierement et fermement, sans aucun Relrai362. Salix dicitur. Lorum virgeum.] REDORTA. Hugo Francigena de Exor- ctement ou rechef. Vide infra Retrodio Salvaniensis Monasterii num. 5. agere. * RETRACTATIO, Redemptio alicujus [apud Baluzium torn. 3. Miscell. pag. 210 :] Ducebatur autem a quodam collo fundi distracti, pretio emptori reddito, ejus invexo circulo ligneo, quod vulgo Re- Gall. Relrait. Charta ann. 1265. ex M. dorta dicitur,tanquam maleftcus. [ Virgas, Pastor. Paris, fol. 174 : Pro sua utilitate quibus lignorum fasces ligant,aut boves intendebat retrahere (villam de Blavoad aratrum devinciunt, etiamnum Re- monte) cum dicta villa moveret de hsereditate dicta& Joh<mn&.... Supplicaverat dortes vocant Occitani.] TORTA, pro Retorta, legitur in Consti- capitulo Parisiensi, ut sibi pro Retractatutionibus Sicul. leg. 3. tit. 38. 11: Si... tione dictse villas.... eidem pecuniam muforte de nemore Tortam aliquam, vel tuarent. Vide mox Retractio 2. 1 RETRAGTATOR, apud Tertullianum vlrgam inciderint. cap. 15. Forbenius, 2. RETORTA, Semita, vox Hispanica. de JejunioRigaltius ut legitDetrectator , pro quo habet Charta Alfonsi Regis Portugalliaein Mo- quod, ut videtur, sensus postulat ; sed narch. Lusitan. torn. 3. pag. 294 : Deinde ut Retractare, pro Detrectare, dixerunt ad illam Retortam de Vauga, et sicut antiqui, ita Retraclator pro Delrectator, descendit per ipsum fluvium, etc. dicere potuit Tertullianus. Vide Retraj RETRACTA MARTS, Quidquid agri re- ctare. . linquitur mari regrediente. Charta ann. 11. RETRACTATDS, Idem quod Latinis 1205. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Bri- Retractatio. Tertullianus Apolog. cap. tan. col. 289 : Dono iterum et concedo 4 : Sine ullo Retractatu praescribitis. Et dicte Abbatie (de Blancha Ordinis Cis- lib. 1. adv. Marcion. cap. 1 : Sine Retraterc.)inperpetuum totum clodicium meum ctatu doctrinarutn revincendus. de Hero insula, quod vocatur clodicium * 2. RETRACTATUS, Contractus, padomine Gelose, at terras que dicuntur Isleas dido clodicio proximas, necnon et ctio, conventum, Gall. Traite. Charta totas Retractas marls dictis clodiciis et ann. 1337. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. terris contiguas, prout longe lateque du- Nic. ab Hontheim pag. 129. col. 2 : Nee rare videntur. In, montibus vero dono et oblivioni tradendum, quod anno Domini concedo dicte Abbatie in perpetuum to- 1337. indie B.JoannisRaptist3s,prasclarus tas Retractas de la Besse secus Oroest et magnanimus Eduardus rex Anglorum venit ad insulam prssdictam (Rheni) et sitas. 11. RETRACTARE, Idem quod simplex habuit parlamenta Retractatus cum imTractare. Cod. lib. 10. tit. 15. leg: 3: Prcs- peratore Romanorum et principibus impecepit nostra serenitas, neque veloci cursui, rii,.... pro adjutorio sibi prsestando per neque alii pra&ter inveteratam consuetu- eos contra Philippum regem Francorum, dinem gravamini subjacere Chartularios, qui sacro Romano imperio et sibi in mulqui de cohortalibus offtciis uniuscujusque tis injuriabatur. provincix largitionales titulos Retractare 1 RETRACTIO, Abrogatio, abolitio. Conconstituuntur : cum idem etiam amplis- cilium Carthag. ann. 525. apud Achesima prsefectura disposuisse perhibeatur ; rium torn. 6. Spicil. pag. 8 : Si enim adut his necessitatibus liberati, fideliter lar- miserimus ea quss antea constituta sunt gitionales titulos valeant Retractare. Ita in Retractionem vocari, niliil in divinis et Tertullianus non semel. Vetus Inter- humanisque actibus, nihil in sacris pupres S. Irensei lib. 5. cap. 11 : Ne relin- blicisque rebus obtinere ullam poterit firqueretur quxstio his, qui infideliter Re- mitatem. Forte legendum est Retractatraclant de eo. Id est, dubitant, ambi- tionem. gunt, vacillant disputantve. Glossa? Lat. * RETRACTIO BURSTS, Idem quod mox GraBC. : Retractas , StaXoy^r) , ava6aX),Y) , Retractus bursse. Charta Richardi de Bre, avaXoy^r). Retractant, avct- teville e Chartulario S. Vandregesili . Retractat, 'UTro^wpsi, S7Ttx?^ torn. 1. pag. 678 : Pro hac autem quitaRetractentur, ava^'/iXa^oTviro. tione et Retractione bursse dicti Religiosi Retracto, avaTiOeiAac. Adde Glossas Gr. michi undecim libras persolverunt. * Idem quod supra Retractatio. RetraLat. Retractare, pro Detrectare, dixerunt ejusdem a3tatis Scriptores, ut Salmasius ction, eodem sensu, in Consuet. ducat. pluribus probat ad Spartianum in Ha- Burg. art. 109. 110. 111. 112. 113. Comitat. art. 69. 71. 76. 77. 78. et Insul. art. 92. driano cap. 12. T RETRACTARE SECUM, Meditari, cogi- Necrolog. MS. eccl. Paris. : ix. Kal. Dec. tare. Vita MS. S. Wenwaloei fol. 17 : At Obiit Guillelmus episcopus.... Dedit etiam doctor egregius verba narrantis intento octoginta libras Parisiensium, de quibus hauriens animo, secumque audita parum- sexaginta librae, positse fuerunt in Retraper Retractans, etc. ctione domus sitss in paraviso ad portam 2. RETRACTARE, Repetere, retrahere, claustri, juxta ecclesiam S. Johannis RoGall. Retirer. Charta ann. 1214. apud tundi. Vide Retractus bursas. Lam. in Delic. erudit. inter not. ad * RETRACTOR PER BURSAM, Qui jure Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 218 : agnationis fundum ab agnato venditum Promiserunt homines civitatis Arrelinse redimit, pretio emptori restitute. Judic. suorumque burgorum et subburgorum, qui ann. 1272. in Reg. Olim parlam. Paris, modo sunt vel inantea erunt, non Retra- fol. 190. v : Quidam de genere venditoris ctare vel repetere sine mandate polestatis petiit earn (decimam) habere per bursam Arretii, etc. Hinc Gallicum Retraittier, .... Pronunciatum fuit quod.... ad curiam pro Revoquer, vel Restreindre, in Lit. ecclesiasticarn super hoc traheretse Retraann. 1358 : torn. 3. Ordinat. reg. Franc, ctor, si velit. Arest. scacar. Paschas ann. pag. 332: Et ycelles (lettres) voulons estre 1284. in Reg. S. Justi ex Cam. Comput. tenuez et gardees perpetuelment, sans les Paris, fol. 42. r. col. 2 : Et si hssreditas Retraittier ou enfraindre comme que soit. vendita fuerit, et Retractor per bursam Unde Retraiclement, pro Retranchement, infra diem et annum primse prseconizatiorestriction , Imminutio , limitatio , in nis non comparuerit adpetendum dictum Charta ann. 1365. apud Lobinell. torn. mercatum, ultra annum et diem prseco-

RET
nizationis non erit Retractor atidiendns. Vide Retrahere 2. * RETRACTUM, Mulcta, practicis nostris Retraite, eadem, ni fallor, acceptione. Ordinal, cardin. de Fuxo ann. 1446. ex Cod. reg. 4660. A. fol. 21. v : Quia ex abusu subvicarius occupat sibi banna, quse vulgariler nominantur Retracta; indebite tamen, cum ad cameram pertineant, etc. Lit. remiss, ann. 1372. in Reg. 104. Chartoph. reg. ch. 215: Comme le pre'vost de la prevoste de S. Riquier eust approchie icellui suppliant d'un explois, que on dit Retraite, pour attribuer a son prof (it; et laquelle Retraite icellui suppliant avoii paie'e au lieutenant dudit pre'vost. Aliae ann. 1386. in Reg. 130. ch. 19: Lequel sergent mist la main audit Richart pour deux ReIraittes, quo ledit prevost disoit estre a lui deues. Quo special Consuel. municip. Abbavil. art. 32 : Si I'oblige est defaillant de payer aux termes a lui donnez, et le crediteur se retrait au greffe, I'oblige sur qui le retrait est fait, echet en amande de dix sols envers la ville pour chacune obligation, car il n'y a qu'une Retraite, pose que ladite obligation contienne plusieurs termes de payernent. 11. RETRAGTUS, Gall. Retraite, Receptus, receptaculum. Epistola Caroli VIII. Regis Franc, ad summum Pontiflcem, apud Acherium torn. 7. Spicil. pag. 202 : Cui (Meldensi civitati) terra subest admodum frugifera, et alimonies opportuna, ac commodum receptaculum, et securus utique Retractus fuit, et olim quibusdam prsedecessoribus nostris in adversitatibus suis refugium et tutamen validissimum. Statuta Collegii Narbon. ann. 1379. apud Lobinellum torn. 5. Histor. Paris, pag. 667. col. 1. num. 15: Item pecunie legatorum, donatorum, novorum introituum , locagiorum camerarum... serventur fideliter... in una secum camera, quse, si fieri potest, habeat Retractum duorum hostiorum vel duarum serarum, sub uno coffro sex clavium, quarum unam semper custodiat Provisor, etc. Hie arcularn intelligo majori area inclusam, in qua pecunia servabatur. [* Vide Retractus 2.] Retractus Tertulliano adv. Gnosticos cap. 1. idem est quod apud Vitruvium Retractio ; nostris vero Retrait, alias forica erat. % Retrait, in Gharla Caroli V. ann. 1378. ex Tabul. Regniac.: Toutesfoiz qu'il leur a pleu ou temps passe ont eu Retrait et refuge en nostredite forteresce. Domus sen habitatio eadem voce signiflcatur, in Lit. remiss, ann. 1416. ex Reg. 169. Chartoph. reg. ch. 370: Comme le suppliant venoit a son Retrait et a sa chambre, ou il demouroit, devant la place S. Denis de la Chartre a Paris, etc. * Longe yero aliud sonat vox Retrait, .in Lit. remiss, ann. 1383. ex Reg. 124. ch. 143 : Le suppliant demandoit a avoir le Retrait de ladite ve'rite, nons, seurnons et depositions de tesmoings. Ubi idem yidetur quod Descriptio seu exemplar inquisitionis, de qua hie agitur, vel ejusdem communicatio. Vide supra Rescriptio. RETRACTUS BURSJE, Redemptio preedii ab agnato distracti, pretio emptori reddito, vulgo Retrait lignager, Praeticis nostris. Charta Philippi Regis Franc, ann. 1310. ex 47. Regesto Tabularii Regii num. 101 : Et postmodum Evrardinus de Monte, et Guillelmus de Mercato armigeri consobrini praefati Perrini , qui in bpnis ejusdem Perrini, si ipsum sine liberis decedere contingeret, se debere succedere asserebant, tanquam propin-

RET
quiores venditoris ejusdem, dictum reditum per bursse Retractum peterent rehabere, et ad hoc idem Miles noster eosdem admittere recusaret, etc. Retrait et clameur de bourse, in Charta ann. 1474. Alia ann. 1287 : Sus un retrait, que ledit Jean demandoit par la bourse a avoir de ladile Demoiselle, etc. [Vide Retrahere 2.] et Retractio. * 2. RETRACTUS, Secessus. Memor. H. Cam. Comput. Paris, fol. 4. r. ad ann. 1413 : Johannes de Pulligny, dictus Chappellain, scutifer, ordinatus custos denariorum, coffrorum regis et clavium camerarum existentium supra cameram regis, et de ejus Retractu, nee non coffrorum in quibus ponuntur seu poni consueverunt... jocalia pro corpore regis. Quo sensu etiam intelligenda sunt Statuta laudata supra voce Retractus 1. * 3. RETRAGTUS, Locus, ut videtur, stagno inferior, in quern illius aquae interdum effluunt. Charta Phil. Pule, ann. 1307. in Reg. 44. Chartoph. reg. ch. 6 : Donamus quasdam pecias pratorum et Retractuum, quas in prsesenti in villa de Gournaio habebarnus, videlicet Retractus magni vivarii de Gournaio Item Retractus parvi vivarii ;.... prseterea Retractus de vivario de Torchiaco, contingentes ex una parte terram de hospitali, etc. * 4. RETRACTUS CURLE. Vide supra Retornus 3. ** 5. RETRACTUS AQU^E , Recessus sestuum marinorum, Angl. a tide or ebbe of a tide, in notit. placit. ann. 33. Henr. III. reg. Angl. in Abbrev. Placit. pag. 298. Kane. rot. 32. 1 RETRADERE, Reddere, restituere. Ulpianus leg. 9. | 7. Dig. Quod metus causa : Si per vim res tradita est, Retradatur. Placitum pro Abbate Farfensi apud D. Le Blanc in Dissertat. historica pag. 88 : Judicavimus, ut ipse Gregorius advocatus domini Apostolici seu S. R. E. Retradere debuisset ipsas curtes Audulfp advocato ad partem ipsius monasterii. Rursum occurrit in Formulari Angl. Thomse Madox pag. 357. et alibi. 1 RETRADICTIO. Index MS. beneficiorum Ecclesise Constantiensis fol. 89. verso : Canonicus quilibet futurus et recipiendus in dicta Ecclesia infra tres annos a tempore receptionis suss unam capam sericam valoris et pretii decem librarum Turon. Ecclesise, preedictse persolvat et demittat, seu decem libras Turon. propter hoc accipiendas in casu Retradictionis et dilationis. Legendum omnino videtur Retardationis. * RETRAGZ, vox Occitanica, f. Secretiora statuta, constitutiones, quse ad regimen internum pertinent. Interrogat. Templar, in senesc. Bellic. ann. 1310: Libri in quibus erant scripta statuta vel Retraqz ac justitias ordinis Templi. 1. RETRAHERE, Recedere, Se retirer. Orderieus Vitalis lib. 9. pag. 753 : Audito Retrahendi lituo; Galli dieerent : La trompette ayant sonne la Retraite. [Ottoboni Annales Genuenses lib. 3. ad ann. 1196. apud Murator. torn. 6. col. 376 : At quum videret se eos minime posse de campo et castris eradicare Retraxit se cum militia sua et fortio. Haud absimili notione Tullius pro Caelio cap. 26: Se Retraxit, ne pyxidem traderel. Et Horatiuslib. 1. Ep. 18. v. 58:
Ac ne te Retrahas et inexcusabilis absis,]

RET

165

[** Retrahere se de assisa, Recedere ab actione apud JO. Angl. Placit. ann. 9. Richard. I. in Placit. Abbr. pag. 21. col. 1. rot. Midd. et alibi.]

* Hinc Au Retrait de nonne Nostre Dame, in Stat. ann. 1378. torn. 6. Ordinal, reg. Franc, pag. 367. significatur tempus, quo offlcium ecclesiasticum, Nona nuncupatum , peractum est in ecclesia cathedrali Rotomagensi, a qua turn recedunl canonici. ] 2. RETRAHERE, Practicis nostris Retraire, Redimere praedium ab agnato venditum pretio emtori restitute. Statuta Brageraci art. 39: Item quicumque vendiderit aliquam rem immobilem, et quis de parentela infra quartum gradum venditoris, voluerit earn habere per turnum bursse ad hoc admittetur infra annum et mensem cum vero pretio empto et oblato emptori; et si sit infans in cubili Retrahens, aut minor impubes, et quis nomine et vice ipsius minoris seu infantis ad ejus pupilli seu infantis commodum vult dictam rem Retrahere seu habere per turnurn bursae, hoc facere poterit et ei licebit, quod non sit tutor seu curator ipsius minoris. Pluries recurrit artt. seqq. Vide Retractus bursse, etc. 1 RETRANCIDERE, Retradere, restituere. Anastasius Bibl. in Vita Nicolai I. PP. apud Murator. torn. 3. pag. 255. col. 1 : Turn Prsesul optimus omnibus Ravennensibus, jEmiliensibus et Pentapolitanis res, quas Joanne Archiepiscopo et Gregorio fratre ejus amiserant, clementer restituit, et prssceptionis suse decreto, qus& Relrancidit, confirmavit. Editio Labbei prasfert: Clementer restituit ex prseceptioms suss decreto, quod tradidit et confirmavit. [* Leg. forte Retrocedere. * RETRANGA, STRENGA. [Gall. Sangfie(?) ... Pro Retrangis Pelini, pro capsanis muleti... (Arch. Histor. de la Gironde t. 22. p. 393.1 .... Pro Strengis bayardi. (Arch. Histor. de la Gironde t. 22. p. 391.)] * RETRANSIRE, Iterum transire, redire, Gall. Repasser. Arest. ann. 1341. 15. Sepl. in vol. 3. arestor. parlam. Paris. : Religiosi S. Vedasti proponebant se esse tuendos in saisina sua transeundi et Retranseundi, cum equis et quadrigis suis,... per districtum et passagiurn de Sachiaco magno. * RETRANSMITTERE, Remittere, Gall. Renvoyer. Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 113. v : Willelmus.... assumpsit secum Oilardum monacum ad monasterium venit indicans abbati Ansculpho voluntatem sui propositi. Tune ipse abbas.... Willelmum, cum Oilardo monacho et duobus de congregatione fratribus,.... illuc Retransmisit, quiet terrain et donum consider are nt. 1 RETRANSITIVUS , Reciprocus , in Vita venerabilis Idee, torn. 2. Aprilis pag. 172. T RETREDES, f. Canalis, delorto vocabulo a voce Retrices, qua3, ut habet Festus, significat aquam eo nomine, quse est supra viam Ardeatinam inter lapidem secundum et tertium , qua irrigantur horti. Charta Foresii ann. 1417: Juxta* pratum Joannis Asterii, quod quoddam Retredes dividit. * RETRERA, Redemptio alicujus fund! distracti, Gall. Retrait. Charta ann. 1278. in Chartul. Buxer. part. 6. ch. 63 : Quam causam iidem abbas et conventus movebant,.... petendo a dicto Radulpho quamdam summam pecunise, ratione Retrerss sibi debitae. Vide supra Retractalio* 1 1. RETRIBUTIO, Merces, salarium, in Bibliis sacris passim. Glossas Lat. Grsec. : Retributio, avraTioSoffii;. Adde Graac. Lat. T 2. RETRIBUTIO, Tributum, vectigal. Appendix Marculfi formula 44: In....

166

RET

RET
dem pag. 142: Et si contingat dictas centum libras a Retro existere ad aliquem terminum praedictum, etc. Occurrit passim. RETRO NUBERE. Vide in Nubere et mox Retro nubere. T RETROACCAPITUM, RETROACAPUT, etc. in Provinciis Occitaniae et Aquitaniae, Tributum fund) domino et directo, quoties mutatio fit, ab emphyteotis exsolvendum. Saisimentum Comitatus Tolosani ann. 1270. apud Lafaille in Probat. Annalium Tolos. torn. 1. pag. 36: Asseruerunt, quod infra dictas confruntationes sunt castra et villas infra scriptse propriss domino Regi, in toto vel in parte citra Tarnum ; scilicet castrum de Rochamaura, quod nunc tenet dominus Rertrandus Vicecomes de Bruniquel, ex dono domini Comitis Tolosse, ut dicitur. Item, castrum de Mirapice pro duodecima parte et residuum feudum; scilicet quod medietas tenetur ab ipso in feudum, et debet inde habere pro Retroaccapito novi domini medietatem XL. solidorum Turonensium et homagium. Partitio inter Isarnum S. Antonini Vieecomitem et fratres ejus ann. 1155. in Probat. novae Histor. Occitan. col. 554 : Ut ipse Guillelmus de Fontanis et (ilii sui.... haberent totum istum honorem de manu Isarni et fratrum suorum ad fevum, et ipte Isarnus et fratres sui retinuerunt in isto honore albergam cum xv. militibus et cum XV. caballis in unoquoque anno, et ix. solidos de Caturcensibus d,e Retroacapite, quando eis evenerit.... Eodem vero anno mense Augusta facta divisione Isarni et fratrum suorum, evenit de isto fevo maxima pars ad parlem Petri Vicecomitis, de qua Guillelmus et filii ejus.... debent ei albergam cum XI. militibus et XLV. solid, de Retroacapite, quando ei evenerit ; alia vero pars evenit ad partem Isarni Vicecomitis d& isto feuvo, pro quo Guillelmus et filii ejus.... debent ei albergam cum iv. militibus et xv. solid, de Retroacapite, quando ei evenerit. Consuetudines Augustas Ausciorum MSS. ann. 1301. art. 41 : Item est consuetudo ibidem, quod pro aliqua pignoratione, vel venditione, vel alienalione, vel permulatione, non datur aliquid ratione venditionis, vel impignorationis, vel alienationis, nee permutationis, nee laudaminium, nee Retrocapita, nee vendse, nee pignorationes, etc. Litterae Johannis Franc. Reg. pro Tolosanis ann. 1354. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 308: Censibus, obliis, laudumiis, vendis, acapitis, Retrocapitis et aliis juribus et deveriis nobis seu dominis, a quibus dicte res tenebuntur, salvis penitus et retentis. Charta Amalrici Prioris B. Marise Deaurataa ann. 1464. qua Monasterium S. Cypriani prope Tolosam ad novam et perpetuam emphyteosim sub certa pensione annuali perpetua tradit Sorpribus Ordinis S. Francisci hac conditione, ut singulis annis in festo B. Thomse Apostoli nomine obliarum solverent eidem Priori et suis successoribus quinque solidos Tliolosanos bone fortis et antiquss monetss, et pro Retroacapitis, ubi evenerint tarn per mortem domini Prioris quam Priorissae dictarum Sororum, toties quoties id evenerit, x. solidos. Ubi vides Retroaccapitum non solum solyi mutato domino (quod vult Rocheflavinus,) ut supra dictum est in Accaptare, sed etiam mutato emphyteota. Exstat haec Charta apud Stephanotium torn. 1. Antiq. Occitan. MSS. pag. 526. Retroacapitura legitur loco superius laudato in Retentura. Vide Accaptare, Recognitio 4. et Relevium.

RET
* RETROACTIO, pro Retractio. Vide supra in hac voce. Charta ann. 1263. in Chartul. episc. Paris.: Petebat dictus Adam ratione proximitatis uxoris dicti Johannis, nomine Retroactionis, dictam terram seu dominium ejus sibi pro pretio eodem liberari infra annum et diem. Melius infra : Retractio ; occurrit tamen. * 1. RETROAGTUS, Eodem intellectu, in Arest. parlam. Paris, ann. 1405 : Defensor earn (terram de Noailles) per Retroactum habuerat , ut cognatus dicti Laurentii. Vide supra Retractatio. 1 2. RETROAGTUS , Praeteritus. Retroacta tempora, in Historia Cortusiorum, apud Murator. torn. 12. col. 894. in Charta Ludovici Reg. Fr. ann. 1124. apud Doubletum Hist. San-Dionys. pag. 854. et alibi saepe. Pro ternpqre futuro accipiendum censet Hearnius in Charta Henrici Regis Angl. ann. 1457. e Ghronico Johannis Whethamstedii pag. 422 : Pro perpetuo modo et forma, sicut ternpore Retroacto declarabitur. * RETROAGERE, Abrogare, rescindere. Charta Roger, episc. Laudun. ann. 1191. in Chartul. Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 26. v: Abbas et fratres Thenoliensis ecclesias, quia se circa factionem et refectionem molendinorum ipsorum et circa alias expensas gravari nirnium sentiebant, renuntiaverunt penitus pactioni, et litteras nostras, quas inde habuerant, reddiderunt. Econtra domina Juliana supradicta pactionem illam similiter Retroegit, et eosdem abbatem et fratres a pacto molendinorum illorum et ab omni eorum onere, ad quod antea tenebantur, absolvit in perpetuum. Vide supra in Retractare 2. et Retractio 1. 1 RETROALTARE, Paramentum altaris posterius. Leges Palatinse Jacobi II. Regis Majoric. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. LXXII : Dicitur autem completa capella, pallium et Retroaltare, et retrotabularium , et indumenta Presbyteri , Diaconi et Subdiaconi et tres cappse. Ibid, pag. LXXIII : Juxta imaginem suam argenteam in media Retroaltaris, et hinc et inde duo Textus separati divisim apponantur. Vide ibi notam h. et supra Postaltare. RETROBANNUS, Idem quod Herebannum, submonitio ad exercitum. Feoda Normanniae : Habel 10. Milites in banleuca Lexovierisi, qui remanent ad custo* diendum civitatem, donee Retrobannus summoneatur, et tune ibunt cum propriis expensis Episcopi. [Literse Ludovici X. Regis Franc, ann. 1314. apud de Lauriere torn. 1. Ordinat. Reg. pag. 552. num. 4 : Item, cum homines nostri dicti Ducatus servitia ab ipsis debita, ratione nostri exercitus, vel alias, nobis persolverint, a suis subtenentibus nihil poterimus vindicare, salvo jure nostro in casu Retrobanni. Adde pag. 566. num. 2. et 588. num. 3. Riereban, in Instrumento ann. 1420. apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britan. col. 947.] Arriere-ban, in Consuet. Catalaunensi art. 53. Lodunensi art. 2. 39. et Turonensi art. 139. 264. 297. Chronicon Bertrandi Guesclini MS :
Car il vous vient secours, et un Arierebans.

ipsius monasterii nullum debuisset habere introitum, nee causas audiendas, nee freda exigenda, nee fidejussores tollendos, nee mansiones aut paratas requirendas, nee nullas Retributiones exactandas. Eadem recurrunt ibidem; vereor tamen ne utrobique legendum sit Redhibitiones vel Redibutiones, quod in hujuscemodi formulis leganturquam saepissime. Vide Redhibitio in Redhibere. 1 RETRIBUTOR, Qui retribuit, remunerat : Rendeur, Guerredoneur, in Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS. Litterae ann. 1281. a pud Rymerum torn. 2. pag. 179: Ut dictus Rex ilium sibi proinde Retributorem constituat, qui pro minimis grandia recompenxat. * RETRIBUTORIUS, Retributione seu mercede dignus, remunerandus. Complacere sub Retributorio famulatu, in Lit. ann. 1402. torn. 8. Ordinal, reg. Franc, pag. 5o3. Vide Retributio 1. et. Retributor. T RETRINGERE SE, Sese recipere. Jacobi Aurise Annales Genuens. lib. 10. ad ann. 1283. apud Murator. torn. 6. col. 582 : Naves vero Pisanorum nostras recognoscentes galeas, altum mare cum tribus galeis tenere cosperunt alias vero dues galeas et galeonus unus se Retrinxerunt ad terram. RETRIOR, vox [ficta a Retro et] usurpata veteri Juvenalis Interpret!. [Repudiat Vossius lib. 3. de Vitiis serm. cap. 42.] RETRO, vox aliis praeposita, rem praeteritam significat. Ut Retropnndpes, qui prius regnavere, apud Lampridium in Severo, et in Cod. Theod. non semel. Stipendia Retrodebita, quae antea debebantur. apud Capitolinum in Pertinace ; o7(j8oTe>,eiai, Theophani anno 9. Nicephori, Redhibitiones annorum prssteritorum, in Hist. Misc. Retro sanctiones latse, in leg. 16. God. Theod. de Medicis (13, 3.) Ita etiam S. Hieronym. Epist. 129. et alii. RETRO. Capitulare 3. ann. 810. cap. 2: Et non sibi faciant socios inferioris ordinis homines, qui semper inde Retro res qualescunque tractare volunt; sed illos sibi socient, qui ad effectum unarnquamque rem deduci cupiunt. Cum dilatione, quasi retrocedentes. * RETRO, Abhinc, ex illo tempore, Gall. Depuis. Scacar. Paschae apud Falesiam ann. 1212. ex Cod. reg. 4651: Judicatum est, quod Hugo de Rotis sit forbanitus, quia secutus de morte hominis in quatuor assisiis, noluit Retro apparere. RETRO ESSE, Redire, reverti. Feuda Norman, in Reg. S. Justi ex Cam. Cornput. Paris, fol. 157. r: Gilebertus de Acquilla tenet Acquillam cum perlinentiis suis, et Haiam Richerii de comite Ebroicensi per servicium trium militum ; et si corpus suum sit in servicio duds Normannise, aut habeat essoniam legalem, senescallus suus faciet servicium loco domini ; et ex quo exient de Aquila, ad costamenta comitis erunt, quousque sint Retro in villa de Aquila. Galli diceremus, Jusques a ce qu'il soient de retour. * RETRO ESSE, Pejus esse. Charta ann. 1238. ex Chartul. Campan. fol. 415. col. 2 : Volumus quod jus suum non magis sit Retro, quam erat die, qua prsesentes litterse facias fuerint. f A RETRO ESSE, EXISTERE, Gallis Eire en arriere, Ulpiano Reliquari, ad diem non solvisse. Charta ann. 21. Richardi II. Regis Angl. apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 141: Et si conlingat prsedictum redditum quadraginta librarum a Retro fore, in parte vel in tola, etc. Alia ann. 3. Henrici V. ibi-

[Codex Legum Normann. cap. 25. apud Ludewig.- torn. 7. Reliq. MSS. pag. 203 : Retrobanivium did solet, quando Princeps Normanniss ad impetum hostium repellendum, in expeditionem aliquam profectus, per Normanniam baniri fadebat.] Vetus Consuetudo Normanniae MS. 1. part. sect. 3. cap. 7 : L'Arriereban si souloit estre dit quant le Prince de Normandie pour repeler et pour oster la force

RET
et I'embraissement de ses ennemis, il fet fere un ban commun par tout la Normandie, pour garder le profiet del commun poeple, qui tons ceux, qui seroient convenables par armes porter, soient au secours et en I'aide nostre Sire le Due, bien armez et appareillez chescun en droit son selon son poer, pour repeller et oster la force de ses ennemis, quicunque mauferas d'armeures que il porront trouver et avoir. Et quant il auront este par 40. jours el service del Prince, el les 40. jours seront acomplis, si come le besoing et la necessite del Prince sera requis, et d'ilec en avant il seront as deniers et as gages del Prince pour son service. Extat in 36. Eegesto Tabularii Regii, Ch. 183. Formula submonitionis ad Retrobannum concepta in haec verba: PHILIPPE, etc. Au Baillif de Chaumont salut. Comme nous vous avons escrit par nos autres lettres, que vous tantost icelles lettres veues feissiez crier par Arriereban par toute voslre Baillie et es ressorts d'icelle, tant en nos propres terres, comme en nos fiefs, arriere-fiefs, et es terres de nos autres subjets, que toutes manieres de gens, tant nobles que non nobles, tant de pied comme de cheval, de 18. ans jusques a sexante fussent a nous souffisament appareilliez en armes et en chevaux, chacun selonc son estat le jour de la Magdelaine prochaine venant, au plus tart quelque part que nous soions es marches de Flandres, seur quanque il se puevent meffaire de cars et d'avoir, nous vous mandons, que vous toute maniere de gens, qui par la teneur audit Arriereban sont tenus de venir en nostre ost, hastez de venir a nous au plus tost que vous pourrez, et en toutes manieres les contraigniez a venir, gardee en toutes choses la fourme de nosdites lettres. Donne a Arras le Mercredi ou jour de la Magdelene Van de grace 1304. Adde Chartam 85. ibidem. In alia ejusdem Regis ann. 1302. in 12. Regesto, Ch. 21. habetur haec Formula : Vous semomez par ban ou par Arriereban si efforcement que vous pourrez, etc. * Charta ann. 1265. in Chartul. 2. Fland. fol. 39. r. ex Cam. Comput. Insul. : Itaque Retrobannum intelligimus et interpretamur, quod post oclo dies postquam apud Casletum, vel in terra comitis Flandriss exercitus fuerit proclamatus et submonitus, debet similiter et potest apud Menrevillam exercitus submoneri et proclamari. RETBOBANDUM , in Chronico Rotomagensi ann. 1339. Vide Herebannum, Hostis, Bannire in Bannum 1. pag. 570. col. 3. ^RETROCAMERA,Posteriuscubiculum. Leges Palatinae Jacobi II. Regis Majoric. inter Acta SS. Junii torn. 3. pag. xxxi : Utque camera nostra sit convenienter ornata, et ea, quse ibi sunt, debite ordinata, cavere et his similia servitia in camera exercere; et debet in Retrocamera unus semper necessario jacere. * Testam. Ant. de Villanova ann. 1516. ex Tabul. D. Veneiae : Item recolens reliquisse (uxori meae) unam cameram et Retrocameram, cum uno lecto et uno coniolo, cum suis garnimentis necessariis, etc. * RETROGEDENS, Praecedens. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 41 : Hoc scanum (scamnum) quatripes, quasi simile est suo Retrocedenti, nisi quod difert ab eo, quod illud est ad naspum, istud autem ad vitem. 1 RETROCENSIVUM, Terra censibus seu pensitationibus secundariis obnoxia. Edictum Philippi Pulchri Franc. Regis

RET
ann. 1291. apud de Lauriere torn. 1. Ordinat. pag. 323 : Pro rebus vero in prsedictis terris et censivis nostris et feodis titulo non gratuito acquisitis, estimationem sex annorum prestent; pro aliis vero in retrofeodis et Retrocensivis nostris acquisitis titulo non gratuito, quatuor annorum fructuum estimationem prestent. Vide Glossarium juris Gallici inArrierecensif. RETROCHORUS. Ita sacella, quae sunt post Chorum, Deiparae fere semper dicata, appellant Mqnachi Benedictini. Unde S. Mariie nomine donantur apud Adalhardum Abbatem in Capitulis cap. 46 : De sedendo in sancta Maria, vel aliis locis. Herbertus de Miracul. lib. 1. cap. 11 : Quadam itaque die cum in Ecclesia vesperse canlarentur, et ipse stabat in Relrochoro juxta quendam Monachum, etc. In Retrochorum Monachi infirmi, et ad venae Monachi, ut plurimum secedebant, ibique divinis Offlciis intererant. Liber Ordinis S. Victoris Paris. MS. cap. 26: Qui pro aliqua debilitate accepta licentia in Retrochoro sunt. Ibidem cap. 39 : Quamdiu fraler in Retrochoro est, in tabula poni non debet. Infirmi, qui in Retrochoro sunt, ad Te Deum laudamus, ad Benedictus, ad Evangelium debent stare, si possunt. In Retrochorum etiam secedebant, qui tardius ad officium venerant. Cap. 52: Post Gloria primi Psalmi nemo ingrediatur chorum sine licentia. Post medietatem horse nullus ingrediatur : et si quis post advenerit, in Retrochorum eat, et in Capitulo inde veniam petal. Adde Usus antiques Cisterciensis Ordinis cap. 67. RETROCIUM, [mendose pro Retrobecium, ut videtur, posterius becium, seu canalis, rivus, de quo] vide in Bedum. T RETROCLAMOR , Petitio, postulatio a judice, Gall. Reclain. Literae ann. 1351. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 106: Quod Bajulli regii, qui pro ternpore fuerint in loco predicto (Valentiae,) et Servientes et alii Commissarii quicunque, non faciant sibi exsolvi salaria pro clamoribus, Retroclamoribus, adjornamentis aut pignoracionibus seu garnissionibus, donee principali creditori fuerit de debito principali, pro quo clamor seu Retroclamor facti fuerint, plenarie satisfactum, etc. Vide Clamor 2. RETROCLAMUM, [Idem quod Retroclamor, nostris Reclain.] Vide in Clameum. RETROCOLE. Notitia Ecclesiae Tolosanse : Et pro hoc, fevo dederunt illorum domino Preeposito 5. los acaptationis, et in uno quoque anno unum prandium optimum cum sex Militibus; et in hoc fevo dedit illis totam siglicem, et totum milium, et balagium, et decimum de sextaratis, boerium, et retrodecimum, et Retrocole, to toque solagge, et senescalciam, etc. RETROCOMITATUS, Anglis Rier-countie, nostris Arriereconte, Minor comitialis consensus. Fleta lib. 2. cap. 67. num. 18: Quia justitiarii, ad quorum officium spectat unicuique coram eis placitanti justitiarn exhibere, frequentius impediuntur, quo minus officium suum debito modo exequi possunt, per hoc Vicecomites brevia originalia et judicialia non retornant : per hoc etiam quod ad brevia Regis falsas retornant responsiones, providit Rex et ordinavit,quodillitiment hujusmodi malilias Vicecomitum, liberent hujusmodi brevia sua, tarn originalia, quam judicialia, in pleno Comitatu, vel saltern in crastino die post Comitatum, qui quidem dies dici-

RET

167

tur Retrocomitatus, in quo fit collectio denariorum Regis, etc. * RETROCURIA, Area postica, Gall. Arriere-cour. Charta ann. 1252. ex Tabul. Massil.: A eta sunt haec in castro Aquis Retrocurige, anno et die et indietione quo supra. Vide Retrocurtis. * RETROCURSUS, Pars superior alvei aquae molendini. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 335 : Item quod dictus Girinus.... venit de node ad Retrocursum, sive le Rerebiez aquse molendini, vocati del Faugias, et ibi exclosorium dicti Retrocursus aquse cospit. Vide supra Bialeria. 1 RETROCURTIS, Area postica, nostris Arrierecour. Divisio terrae vicecomitalis Massil. inter DD. Roncelinum, Ugonem de Baucio et Giraudum Ademari ann. 1212. ex Schedis D.le Fournier: Coquina staris ejusdem castri, quse erat Vicecomitum Maxsilise, et Retrocurtis el medietas turris ejusdem staris, etc. RETROGUSTODIA , [Idem quod mox Retrogarda.] Vide Antegarda. 1 RETRODECIMA, Idem quod mox Retrodecimum. Concilium Terraconense ann. circiter 1330. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 317 : Nonnulli etiam eorumdem (dominorum temporalium) Retrodecimam seu aliam cerlam partem de fructibus, quos homines ecclesiarum et locorum ecclesiasticorum colligunt cum maximis laboribus et expenais, ab ipsis hominibus invitis indebite exigunt et extorquent, in suarum periculum animarum. Statuta Synodalia Ecclesiae Biterr. ann. 1375. ibidem col. 663 : Item fuit prohibitum clericis et maxime in sacris ordinibus constitutis, quod non emant undenos, Retrodecimas, nee possessiones laicas,cum talia sint in jure prohibita, et ex eis inter laicos scandalum oriatur. Vide Cario, Decima decimse, et Redecima. RETRODECIMUM, quasi Arrieredisme, forte idem quod Redecima, seu Decima decimae. Prima Curia Generalis Catalaniae Jacobi Regis Aragon. ann. 1291 : Nee solvere teneantur tertium, vel aliquam quantitatem, vel partem loco tertii, vel Retrodecimi. Vide in Retrocole. SS" Retrodecimum idem esse quod Redecima seu Decima decimse confirmari potest ex veteri Charta Bernerii cujusdam laici, quam exscripsitStephanotius torn. 3. Antiquit. Pictav. MSS. pag. 555 : Dimitlo etiam hoc quod in terra de Jusgul habebam, id est, accipiebam decimam et retinebam meum Retrodecimum, dimitto ministerium hujus decimas et dimitto Relrodecimum: omnia hsec dimitto, cum sex sextariis annonse, quos accipiebam in area. Retinebam minutas annonas, milium, viciam et garropam, et de decima vini Retrodecimum. Vide Retrodecima. f RETRODOMINUS, Dominus superior, qui non est proximus, ut in feudis dominus feudalis, a quo pendet feudum, non feudatarius qui illud tenet. Inquesta ann. 1440. ex Schedis D. Aubret : Id vidit observari inter Retrodominos Abbates Cassaniss. Vide Dominus 6. j RETRODORSALE, Aulaeum retro seu pone dorsum sedentis appensum. Leges Palatinae Jacobi II. Regis Majoric. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. LVII : Jubemus etiam quod fiant duo -Retrodorsalia et banchalia et cussini longi et quadrati, qui omnes sint de panno aureo. Vide Dorsale et Bancale in Bancus. RETROEXCUBLE, Posteriores excubiaa. Litterae patentes Amedaei Ducis Sabaudiae pro villa Burgo ann. 1471. apud Guichenonum in Probat. Hist. Bressiae

168

RET

RET

RET

pag. 32 : Teneanturque et debeant in Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 125. col. ariere de ceste pais, que li rois les reomnibus et singulis fortificationibus, repa- 1: Die xxj. mensis Maii, quse fuit Retro- mette en autel point qu'il estoient devant rationibus, custodies, portarum excubiis, fieyra beati Raudilii, pro xvj. cartonibus le pais. Retroexcubiis, munitionibus contri- vini datis et prsesentatis regi merceriof RETROGRADARE, Retrogradi. Marrum, qui fecit ibi festum magnum, etc. buere. tianus Capella lib. 8: Eas Retrogradare RETROFLECTERE, Reflectere, retra- facit. * Interdum pro simplici Excubise nocturnse, vigilife, lustratio vigilum, Pa- here, recolligere, Gall. Replier, ramener. T RETROGRADARI, Retro ire, gradi retrouille. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. Comment. Jac. Picinini comit. lib. l.ad tro, Johanni de Janua; Reculer, aller 169. Ghartoph. reg. ch. 32: Cum suppli- ann. circ. 1452. apud Murator. torn. 20. arriere, in Glossis Lat. Gall. Sangercans et Johannes de Prato essent in pla- Script. Ital. col. 75: Instructas peditum man. MSS. Epistola Gunzonis ad Autea commimi loci de Rapistano, pro fa- centurias et paratas acies, etiam in certa- gienses ann. 969. apud Marten, torn. 1. ciendo Retroexcubias sive Rereguet, pro mine prsepeditas Retroflexit, et in loco Ampliss. Collect, col. 309: Hsec (Astrea) custodia ejusdem loci, etc. Arriereguet, tutiore circumclusit. Et lib. 2. col. 81 : quanta elatior terris est, tanto mortalibus eadem notione, in aliis ann. 1360. ex Abiens igitur Alexander prior, Reflectens minus cognita, quse in solo (f. cce/o) domiReg. 89.ch. 463 : Comme Guillaume Beau- acies, iliseso Scipione, ad fratris castra se cilium possidens, quasdam planetarum vattet et Odet Chopillet fussent ordenes a se trajecit. miro coactu impellit, nunc eas prx se faire I'Arri&reguet en aucunes parties de RETROFOCILIUM, REPOFOCILIUM, vel agens, modo Retrogradari compellens, la ville d'Aucerre; et une nuit entre les Retropostficilium, vel Repofocinium, illud modo stationi connectens, etc. Vita S. autres eulz feissent leurdit Arriereguet, quod tegit ignem in node, vel quod retro Raynerii Pisani torn. 3. Junii pag. 445. etc. Riereguet vero, pro ipse vigil, in ponitur : quasi cilium foci, super quod a col. 2: Tibi videtur, quod verba mea Lit. remiss, ann. 1384. in Reg. 126. ch. posteriori parte foci ligna ponuntur, avide amplectatur, et pro posse imitetur ; 61: Jehan le Roux, qui lorn queroit un quod vulgo Lander dicitur, et dicitur a sed mens ejus cito Retrogradabitur, et Riereguet a vueiller pour lui, etc. Vide repono, et focus, et cilium: Ugutio et blasphemus in me efficielur. mox Retrogachium. Jo. de Janua. Gloss. Lat. Gall. : Repo1 RETROGRADATIO, Regressus, reces1 RETROFEODATUS, Qui possidet re- focilium, ce qui couvre le feu de nuit, ou sus, Martiano Capellse lib. 8. trofeodum. Literse Johannis Franc. Re- ce qui est mis derriere. Idem videtur T RETROGRADE, A tergo, pone. Gasgis ann. 1355. apud D. Secousse torn. 4. quod RETROPOFOCINIUM, in Tabulario Fis- par Barthius in Glossario apud LudeOrdinat. Reg. pag. 721 : Nitendo se exiwig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 68. ex mere a servitute, qua sunt ipsi consan- canensi fol. 88. et 89: Unam quadriguineo nostro et suis feodatis, Retrofeo- gatam nemoris ad Natale pro Retropofo- Gunterio Cancellario : Rex inde mane profectus, seipsum prascensurum, ut pridatis et gardiis, ut dicunt, astricli. Rur- cinio. RETROFRONTALE, [Apparatus seu or- mum hostes inveniat, disponens curavit; sum occurrit ibidem pag. 722. Comitemque cum prsevincialibus Retronamentum altaris.] Vide Frontale. | RETROFEODUM, Idem quod mox Rerade custoditurum, subsequi imperavit. * RETROGACHIUM, Vigiles, qui custotrofeudum, in Charta ann. 1317. apud d est partes postremas. Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. dias lustrant, Gall. Patrouille, ceux qui 1 RETROGRADUS, Qui graditur post, 472. in alia ann. 1323. apud eumdem font la ronde. Stat. ann. 1381. inter ProLobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 331. bat, torn. 3. Hist. Nem. pag. 47. col. 2 : eidem Barthio ibidem, ex Guiberto AbItem ordinavit dictus commissarius, quod bate lib. 4. cap. 4 : Dispertiuntur itaque col. 2. et alibi saepe. 1 RETROFEVALE, Eadem significa- per totum circuitum meniorum prsedicto- se per duarum acierum turmas, alteram tione qua Retrofeudum. Charta ann. rum infra fiant bonse. aleas (alese) subtus a nostrorum frontibus prssmittentes, al1147. in Probat. novae Hist. Occitan. et superius, ita quod I'arreyrageich sive tera Retrograda, omnem eorum exercitum torn. 2. col. 518 : Ego domina Csecilia Vi- Retrogachium possit ire et redire pedestre, ambire molientes.Eidem Retrogradi sunt cecomitissa, quse fui uxor domini Ber- et si necesse fuerit, equestre. Vide supra qui ab exercitu desciverant et fugerant lib. 7. cap. 42 : Retrogradis, inquit, nolite nardi-Atonis Vicecomitis Biterris, et nos Retroexcubise et Wactse. filil eorum.... damus, laudamus, concedi1. RETROGARDA, Extrema acies, Gal- credere, qui nos inedia fatiscere celemus et confirmamus Deo et Ecclesise S. lis Arrieregarde. Gesta Ludovici VII. brant, scriptis meis potius credite. MercuMariss de Belmont in perpetuum, cum Regis Franc, cap. 20 : Retrogardam rius Retrogradus, hoc est, Retroiens, fevalibus et Retrofevalibus, et vicariis et fecit Imperator cum suis Theutonicis. retrogradiens, apiid Plinium lib. 2. cap. retrovicariis, et decimariis et sirventa- Utitur etiam Nangius in Chron. ann. 17. Saturnus Retrogradus, Sidonio lib. 8. giis, cum fiominibus et fosminabus exinde 1214. Vide Antegarda, Protutela [et Re- Epist. 11. Idem Plinius lib. 2. cap. 15. de Planetis : Retrogradiuntur ad solem. naturalibus, cum bonis cultis et incultis, troguardia.} 2. RETROGARDA, Nomen dignitatis Hinc Johannes de Janua : Planeta est etc. Forte legi posset Retrofevalis et intelligi Feudarius, qui tenet Retrofeu- vel officii. Tabularium Gratianopoli- quandoque Retrogradus, quandoque produm. tanss Ecclesise sub Hugone Episcopo cessivus, quandoque stationarius ; et mu RETROFEUDARE, RETROFFEUDARE, fol. 27: Et Gomes misit homines suos, lus viciosus similiter est quandoque ReIn retrofeudum conferre. Vide supra in scilicet Joannem de Podio, et Benedictum trogradus, quandoque processivus, quanBotelarium suum, et Petrum Chalnesium doque stationarius. Hinc, ni fallor, Feudum. RETROFEUDUM, Gallis Arrierefief, ministralem suum, et Bernardum Retro- emendandus Rplandinus Patavinus de Feudum, quod per medium tenetur a gardam suum de Gratianopoli, id est, factis in Marchia Tarvisina lib. 12. cap. superiori domino, ut est in Consuetu- Bernardum Ruferium, etc. Occurrit rur- 2. apud Murator. torn. 8. col. 344 : Eratque Retroguardus Jupiter in libra direcdine Cenoman. artic. 9. et aliis : [Riere- sum pag. 29. fiez, in Charta ann. 1283. apud LobinelSKIT Hie Retrogarda hominem ligium tus. Legendum enim videtur Retrogralum torn. 2. Hist. Britan. col. 430.] Rere- aut vassallum signiflcat, qui domini sui dus. | RETROGRADUS, Qui resilit, resistit fief, in Consuetud. Aurelian. cap. 1. art. superioris nomine jus habebat tutelae 67. Dunensi art. 15. 21. Solensi tit. 18. et custodise: quod jus eadem nomencla- et obedire detrectat. Radulphus Ardenart. 1. Montargensi cap. 1. art. 44. 67. tura donatur in Regesto Probusfol. 223. tius Homil. 109. in Evang. : Multi sunt Passim occurrit. ubi de Monte Bonodi : Dicunt jurati hodie, qui ad finem (fidem) vocati sunt, quod tenent nee per earn digne ambulant, dum bene * RETROFIDANCIA, Prsestatio, quse in Mallenus et Gauterius ^eiterandis fldejussionibus domino pen- mistraliam et Retrogardam de Comite, et operando non proficiunt, sed magis Resitabatur. Libert. Brianc. ann. 1343. debent placitum ad misericordiam. Vide trogradi sunt, et cum Deum ore confiteantur, /"actisnegfanLContinuatio Chrotorn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 725. Reregarda. art. 8 : Concessit dictus dominus dalphi* RETROGERIUM, Hoste. (Glos. Lat. nici Andreaa Danduli apud Muratorium torn. 12. col. 437: Exercitus generalis, nus omnia jura sibi competencia et com- Gal. Bibl. Insul. E. 36. XV. s.) * RETROGRACIDARE, Retrogradi, re- qui erat apud Tarvisium in copioso nupetitura in laudimiis, terciis, treczenis, vincenis, placilis seu mutagiis, pasque- trocedere, metaphorice, pro Consilium mero et potenli manu, magna contra riis, gallinis seu caponibus, fidenciis, Re- mutare, fldem datam fallere. Chron. hostes, si obediens fuisset,facerepotuisset; trofidanciis, agnis et castis pascalibus, Forojul. in Append, ad Mpnum. eccl. sed major pars Retrograda et indisciplisequelisque eorum, et omnibus aliis ob- Aquilej. pag. 35. col. 1 : Et sic omnes ju- nabilis fuit, nolens equitare, etc. Retrovencionibus. Vide Fidantia et supra Fi- raveruntsubcomite, tanquam sub capi- grada animi inopia, Ignavia terga peritaneo, et ne possent castellani Retrogra- culis vertens, Barthio ex Roberti Monadencia. *RETROFIEYRA, Ppstera vel octava cidare, omnium filios accepit obsides. chi Historia Palaest. loco laudato : In dies ferise seu festi alicujus sancti, Raler ariere, eodem sensu, in Charta omnibus Venturis lemporibus debet adsalias Rebont vel Racroq de feste a nos- ann. 1225. ex Tabul. eccl. Camerac.: cribi, tarn nobis quam liberis nostris, Retris appellata, ut videre est supra in Doivent traveiller et requerre le roi de trograda animi inopia, si nobis absentibus Receplum 1. Comput. ann. 1393. inter Franche a bonne foi ke s'il Raloient agitur hsec divina militia. Laurentius in

RET
Amalthea: Retrograde mentes, contumaces. j RETROGUARDIA, Extrema acies, apud Italos, nostris Arrieregarde. Sicardi Cremon. Episc. Chronicon apud Muratorium torn. 7. col. 614 : Hanc (navem) igitur cum viginti quatuor galeis, cum quibus in Retroguardia suarum navium accedebat, impugnavit. Historia Cortusiorum lib. 2. apudeumdem Murator. torn. 12. col. 812 : Jussit autem alias gentes pede et equo retro remansuros pro Retroguardia. Occurrit alibi non semel apud eosdem Scriptores Italicos. Vide Retrogarda. RETROGUARDUS. Vide Retrogradus. RETROIVUM, Regressus, recessus. iterata discessio. Epistola Cardinalium Regi Francise de reconciliatione GraBCOrum in Concilio Lugdun. aim. 1274. apud Marten, torn. 7. Collect. Arnpl. col. 217: Eamdem Ecclesiam suis reintegratam partibus, et solida membrorum restitutione firmatam, in his verisimiliter timere non oporteat ulterius Retroivum. RETROMANUS, Aversa manus, Gall. Le dos de la main. Lit. remiss, arm. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 401 : Dictus Johannes de Dosterolo unum modicum ictum in facie Retromanu dedit eidem. Galli dicimus, Un coup d'arrieremain. Renvers de la main, in aliis ann. 1475. in Reg. 195. ch. 1512: Icellui Delpiat regarda Jehan Bisac et lui donna ung Renvers de sa main a travers les dens. Hinc Reverse, Hisp. Reves. Transversus ictus, apud Guill. Guiart. ad ann. 1241:

RET

RET

169

lRETROQUINTTJM,Quinta pars quintae Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684: partis pretii rei venditae domino sql- Retrotigerium, Hotte. 1 RETROVASSALLUS, Nostris Arrierevenda, Gallice Requint. Vide locum in vassal, Vassallus vassalli seu translatiQuintum 3. 1 RETRORSIOR, Contumacior, a Re- tius cliens, qui tenet retrofeudum. Litrorsus, Retro cqnversus, refractarius : terae Johannis Franc. Regis ann. 1356. quo positive usi sunt Plinius lib. 26. apud D. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. cap. 9. et Apuleius lib. 2. Metamorph. pag. 352 : Necnon primum ressortum Tertullianus Apolog. cap. 19 : Retrorsio- omnium et singulorum locorum, terrares primoribus vestris sapientibus. rum, villarum et castrorum predictorum | RETROSCIARE, Retrogradi, retroire,sitperius nominatorum ; omniumque vasregredi. Obertus Cancellarius lib. 2. sallorum atque Retrovassallorum, et eorum Annal. Genuens. apud Murator. torn. 6. prenominatorum cognitionem scilicet et col. 304 : Consul noster Ottobonus cum Bucio stelit inter utrasque (galeasj et RETROVASSOR, Vassallus minor, qui jussit ut galea nostra, ut vulgo dicitur, Retrofeudum tenet, Gall. Arriere-vassal ; Retrosciaret quod factum fuit. Quum Rerevasseur, in Charta ann. 1447. ex Elernannus Pisanus vidit nostrum retroi- Panch. episc. Carnot. Alia ann. 1352. in re, clamavit voce Pisana, etc. Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 440 : Item 0 RETROSCRIPTIO, Subscriptio. Stat. tres Retrovassores, quorum unus tenet comitat. Venaiss. sub Clem. VII. PP. sex sextaria terras. Vide Retrovassallus . cap. 26. ex Cod. reg. 4660. A : Statuimus * RETROVENDA, Quod prater vendam quod de Retroscriptione litterarum ultra a feuda acquirentibus exsolvebatur. sex denarios ipsi notarii recipere non Charta Henr. V. reg. Angl. ex Cod. reg. prsBsumant. Quam suprascriptionem vo- 8387. 4. fol. 1. v : Laudamina et alia lumus sufficere, cum signo notarii sub- servicia per quoscumque subditos nostros in dicto ducatu nostro Acquitanise nobis scribentis. 1 RETROSUADUS. Radulfus Cadom. de debita et debenda, seu in similibus fieri Gestis Tancredi apud Marten, torn. 3. consueta.... exigendi, et ipsos subditos ____ feudis hujusmodi juxta formam... patrigs Anecd. col. 131 : investiendi,... dummodo vendee et RetroAc Turci nee nulla quidem, nee multa rependunt vendse exinde provenientes ad manus Vulnera, spes quoniam ferratae nescia calcis, constabularii noslri Burdegalensis de Tola Retrosuadse de verbere pendet habenae. tempore in tempus deveniant, licentiatn (Johanni RadclyfJ concessimus. Vide ReIbidem col. 169: troventa et Supervenda. Calcibus urget equos, Retrosuadis urget habenis, 1 RETRO VENTA, Jus quod sibi compeHorrificis urget clamoribus, et stimulandi tere asserebat major seu villicus , in Qualibct arte : fugax acies incumbit in armos. ventis seu praBStationibus domino debiAu geter tallies et Reverses, etc. Retrosuadas, ut puto, vocat habenas, tis a yassallo vel subdito pro facultate * RETROMURUS, Murus post murum, quod iis veluti suadetur seu regitur preedii yendendi seu distrahendi, quod Gall. Contrernur. Stat. ann. 1381. inter equus, et urgetur, sive ut accedat, sive ventas ipse reciperet pro domino ; quemadmodum retrodecimam seu decimam Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 46. col. ut retrogradiatur. 1 RETROTARULARIUM, Ornamentum decimse non raro percipiebat, quod colli1: Et quod de hospicio domini de Brineret decimam domini. Vide Carlo. hono, usque ad turrim noviter factam in altaris post tabulam. Leges Palatine harta Offlcialis Aurelian. ann. 1246 : hospicio Stephani Mabille, fiat unus Re- Jacqbi II. Regis Majoric. inter Acta SS. Junii torn. 3. pag. LXXII. col. 1: Prssci- Simon ex officio majoriss suse ventas cum tromurus de petra sicca, altitudinis depientes ergo, quod sint primo unum pul- reciperet ..... quas ventas Abbati (Floriacem palmorum. Vide Promurium. | RETRONEUS, Qui retro est. Radul-crum Retrotabularium argenteum cum censi) reddere tenebatur, et in dictis venfus Cadom. in Gestis Tancredi apud imaginibus, quod solennitates,quse non im- tis se habere debere dicebat Retroventas. Marten, torn. 3. Anecd. col. 152: Si re- merilo in diebus altissimss Majestatis de- Vide Venda et Supervenda. 1 RETROVERSUM, Retrorsum, nqstris molo indice ad equum pinguem sive mu- dicatis et ad suse. Matris et Filii honorem lum licebat accedere, per Retroneum sen ordinatis celebrantur, intuentibus igno- d reculons, d rebours. Equitare asinum rare non permittat. Alter locus exstat in vel bovem Retroversum cum cauda in purgatorium foramen in viscera vulnera Retroaltare. Vide notam h clarissimi manibus, in Correctionibus Statutorum demittebant, moriebaturque jumentum. RETRONUBERE, Aversa venere coire. Editoris ibid. pag. LXXIII. col. 1. et Cadubrii cap. 85. deLenonibus et eorum iconem Sanctuarii S. Augustino Anglo- poena. Ovidius : * RETROVERTERE, Redire , reverti. rum Apostolo dicati ibidem reprsesenParva vehatur equo. tatam. Vide Postabula. Lit. Carol i V. ann. 1369. inter Probat. '-RETROTABULUM, Posticum altaris, torn. 3. Hist. Nem. pag. 40. col. 2 : GauLiber Pcenitentialis Gregorii II. PP.: Si quis vir cum uxore sua Retronupserit, seu ejus ornamentum, Gall. Retable, fridus Palmerii, legum doctor, nobis excorripiendus est, ne faciat, et in semetipso alias Reirautole. Inventar. ann. 1294. ex poni fecit gravHer conquerendo , quod Tabul. Montisol.: Item xviij. grasaleti cum... de villa Lunelli Retroversus fuisset pceniteat. Vide supra Nubere. % RETROPENDIUM, [Fanon d'une mi- argentei,... quse. quidem vasa argentea.... ad domum suam in Nemauso, etc. Vide servanda ad Retrota- supra Retrotensio. tre : Ad faciendum aptari in Retropen- fuerunt tradita diis mitre d. n. pape duo tabernacula bulum altaris S. Johannis Baptistss. % RETROVINUM, [Gall. Premiere piparva in quibus infixe sunt imagines Charta ann. 1284. ex eod. Tabul.: Item quette : ..... Pro salario ctijusdam salquod vasa argentea, quse in fine cujuslibet merii sive asini qui congregavit et porSS. Petri et Pauli. (Mandat. Gamer. Apostol. Arch. Vatic, an. 1417-21. f. abbatis, administratoris vel monachi in- tavit totam aquam necessariam ad faventa fuerint, converterentur in Reiro- ciendum Retrovina. (Arch, histor. de 134.)] T KETROPLEGIA. Vide supra in Ple- taule in altari S. Johannis. Reiretaule, la Gironde, t. XXI, p. 690.)] gius. in Inventar. ann. 1218. inter Probat. RETRUNCARE, pro simplici Truncare, RETROPOFOCINIUM, etc. Vide Retrofo- torn. 1. Hist. Nem. pag. 66. col. 2. Vide apud Poetam anonym, de S. Lamberto cilium. Retroaltare et Retrotabularium. * RETROTENSIO, Regressus, recessus. torn. 5. Sept. pag. 533. col. 2 : * RETROPONERE, Reponere, in locum, Cumque daretur ei fulgent! veste venustas unde quid ablatum est, illud restituere. Benzo episc. Albens. in Henr. III. imMaxima, quod secli pracellens quaerit honestas, Charta Hugon. primog. comit. Regi- per. apud Ludewig. torn. 9. Reliq. MSS. S;epe Retruncatam splendent! raurice vestem test. ann. 1221. in Chartul. Campan. pag. 369 : Quibus autem erat inflexibilis Induit, et clarum mansuescere fecit honorem. Cod. reg. 5993. A. fol. 98. v : Prseterea fides dicebant: Itinere trium vel quatuor T RETROVICARIA, Districtus Retroviego et eadem domina mea super discordia, dierum ibimus, et apud Narniam facile guse erat inter nos propter bladum Colerii transibimus, et schisma erat inter eos. carii seu Subvicarii, illius scilicet, qui de Soayn quod saisivi,...compromisimus Plures eorum instigabat Retrotensio, mi- Vicarii absentis in aliquo territorio sibi in prxdictum Symonem tali modo, quod nime transeundi fluvii intentio. Vide praBflnito vices agit. Charta CaBCiliee Vicecomitiss33 Biterr. ann. 1147. in Proego statim Retroponam bladum illud in Retroivum et mox Retrovertere. locOf ubi captum fuit apud Soayn, etc. RETROTIGERIUM, Sporta dossuaria. bat. novae Hist. Occitan. torn. 2. coJ. 22 VII

170

REV

REV
aliquo modo teneantur dare habitatores Montispessulani. [Statutum Jphannis Franc. Regis ann. 1360. de stipendiis Parlamenti Paris, apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 482 : Super receptam Tholosse mille libras Parienses / super Revam et receplam Matisconensem, mille quingentas libras Parisienses. Literse patentes Renati Regis Provinciae pro Piscatoribus Massil. ann. 1460: Item eidem Majestati exponitur, quod post indictionem dictse Revse aliqui piscatores civitatis Massilise, euntes piscalum in maribus arearum Toloni et alibi, et pisces vendebant extra civitatem Massil. et de illis credebant non debere nee deberi solvere Revam indictam, de qua supra, Rex ordinal levari pataros duos pro quolibet floreno super extraneos vendentes pisces Massilise. Statuta Civitatis Astaa fol. 107. verso: Item quod omnes forenses et cives temporibus dictarum nundinarum vendentes carnes el vinum ad minutum in dicta civitate seu ejus burgis, teneantur et debeant solvere dacilum, Revam seu bullam prout et quemadmodum consuetum est. Charta ann. 1390. ex Schedis D. le Fournier: Quod fiat Reva vini ad parvam mensuram consuetam. Charta Eccl. Brivat. ann. 1365: Impositio sive Reva imposita ad levandum in villa Rrivate. Edictum Johannis Franc. Regis Londini datum 16. Septembris ann. 1358. torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 254: Item, que nulles toilles, peaux lanues, moutons, brebis ne soint traites ou menees hors dudit royaume, sinon par certains ports et passages... auxquels ports et passages se doit payer... sept deniers pour livre par dessus les quatre deniers pour la Reve.] Matth. Villaneus lib. 6. Hist. cap. 18: Oltre alle gravezze delle usate Reve. * Aut vectigal pro mercibus in regiones exteras evehendis. Instr. ann. 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 478. art. 9 : Pour recevoir la Reve et imposicions qu'ils pourront devoir pour I'issue du royaume. Reve ou coustume ancienne et imposition foraine, in Lit. Caroli VI. ann. 1391. ex Memor. E. Cam. Comput. Paris, fol. 263. v. Reg. magn. dier. Trecens. ad 20. Sept. ann. 1395. ex Cod. reg. 8357. 4. 4: Repliquent les doyen et chapitre (de Toul) que la Reve a lieu sur les bienSf qui pour marchander sont portez hors du royaume, et le droit de la Reve de quatre deniers pour livre, n'est introduit que depuis dix ou douze ans en ca. Vide infra Reverius. :;:= Cujus yectigalis institutionem ad annum circiter 1300. referendam opinatur D. Menard in notis ad torn. 2. Hist. Nem. pag. 10. ex syngraphis accept! hujusce yectigalis ejusdem anni, quos subscribit Petrus la Reve; unde huic tribute, quomodo a Carolo Paulet, jus Pauletanum, vulgo Paulette nuncupatum est, inditam nomenclaturam Reve censet. Satis apte quidem: sed cum alibi, quam in Occitania, obtinuerit hsec appellatio, nee satis constet an non antiquius sit illud vectigal; origini a Cangio propositaa, quee praetermittenda non erat, adhaerendum esse censeo. De vocabuli etymo et signiflcatione sic censeo, idem valere, quod Roga, qusestus, demanda, et similia, quae passim in hoc Glossario occurrunt, hoc est vectigal, quod principi, precario, ut ita dicam, pensitabatur. Nostri enim Rogare, olim Ruever et Reuver dicebant. Le Miroir, liber MS. sic inscriptus : Qui quert, il trueve, qui Rueve, on li donne, ki hurte, on li ouvre. Le Reclus de Moliens in suo Miserere:

REV
Chil qui Ruevent les deduis faire, Sunt chil, qui querent les deduis.

518 : Hsec omnia, sicut sunt suprascripta, nos damns, laudamus, concedimus et confirmamus Deo et Ecclesise S. Mariss de Belmont in perpetuum, cum fevalibus et retrofevalibus, cum Vicariis et Retrovicariis, et decimariis, et sirventagiis, cum hominibus et fosminabus exinde naturalibus, cum bonis cultis, et incultis, etc. t RETRURSUS, Plinio Retrorsus, Retro cpnversus. Vita MS. S. Winwaloei e Bibl. Landevenecensi: Aquis a superiori fluvii parte pendulis, ab inferiors autem in modum fugientis timidi Retrursis. 1 RETRUSIO, Inclusio. Concilium Tolet. XI. inter Hispanica torn. 2. pag. 665 : Et modus poenitentise irrogetur; ita tamen ut, si exsilio vel Retrusione dignum eum esse, qui deliquit, judicium pecnliare decreverit, modus posnitentiss debeat ejus, qui sentenliam protulit, manus propriss subscriptione notari. Vide Retrusi supra in voce Inclusi. RETRUSUS, [Homo solitarius, monachus reclusus, nostris Reclus.] Vide Inclusi. RETTARE, RETTATUS. Vide in Rectum 1. * RETULENS, Eeferens, narrans. Mirac. S. Nicetae torn. 4. Sept. pag. 8. col. 1 : Ut presbytero Danieli confessori suo, hsec Retulenti, notum fuit. j RETULLERE, RETULTUS. Vide Retollere. RETUM, Rete capiendis cuniculis, Gall. Filet. Libert. Petrse assis. ann. 1341. in Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 647 : Item quod nullus capiat in Retis seu foveis et claperiis alienis cirogrillos seu conillos, cum canibus seu furonibus. Vide supra Resellus 2. RETUMBA. Consuetudines Monasterii de Regula, seu de la Reole, apud Labbeum : De Retumbis et cyfis vitreis, de csepis, et aliis, etc. 1 RETUNDUS, f. pro Rotundus. Spicilegium MS. Fontanell. pag. 202: Psalmodiam non multum protrahamus, sed Retunda et viva voce cantemus. Nostris Chanter rondement, est simpliciter canere, non nimium protrahendo. * Instr. ann. 1406. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 221: Datum Valencies sub nostro sigillo Retundo, etc. Vide in Sigillum 1. 1 RETURNUM, Missa splemnis pro defuncto, prioribus post obitum diebus decantata. Testamentum Armandi Rorgue Oanonici Aniciensis ann. 1348: Item volo quod tertia die post obitum meum fiat unum Returnum in Ecclesia. Vide alio significatu in Retornare 4. * 1. RETURNUS, Cautio, praes, Gall. Recours. Charta ann. 1173. ex Bibl. reg. cot. 17: Praedictum pignus habeas et possideas... tamdiu, donee nos vel nostri tibi priedicto et tuis totum prsedictum debitum persolvamus... Quod si guirentes esse non potuerimus vel noluerimus, damns tibi Returnum in omnibus rebus nostris. Vide Retornum. * 2. RETURNUS, Pedum, pastoris baculus, baston, Pr-ov. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. RETUTELA, [Ducatus extremes aciei. Locos] vide in Protutela. T REU, Radix, Johanni de Janua; unde inquit, Reubarbarum. Vide in hac voce. 1. REVA, Vectigal, quod pro mercibus ex regionibus exteris allatis penditur: vulgo, Droit de Reve et de haut passage. Statuta MSS. Montispessulani art. 117 : Nemo pro re propria exigat, vel accipiat, vel ab uxore seu familia sua exigatur, vel accipietur nomine Revas, aut Revam

Willelmus Guiart sub anno 1304:

Fils de Bourgois les hours guerpissent, Qui riens fprs estoier ne Reuvent, 0 les Gentilshommes s'esmeuvent.

[Le Roman de Vacce MS.:

Quant li Roiz out la dame qui li estoit Reuvee 0 la terre Bernart as Franchoiz graantee.]

Aliud porro Reeve signiflcat apud Littletonem sect. 79. Praeppsitum nempe seu Baillivum ex Saxonico gerafa, quod idem sonat. t 2. REVA, f. Ripa, Ital. Riva, nostris Rive. Reparationes factae in Senescallia Carcassonae ann. 1435. e MS. D. Lancelot : Pro duabus viguis Reve Narbonne, qualibet longitudine sex cannarum cum dimidia... vi. 1. II. s. ill. d. Pro duabus viguis Reve de Narbonna, continente qualibet septem cannas ex longitudine pro faciendo ab ipsis pastes Carcassonse vii. lib. 15. sol. [** Litter, consul. Hamburg, circa ann. 1265. apud Lappenb. in Origin. Feeder. Hanseat. Probat. pag. 75 : Si periclitaretur (navis) ex casu inopinato in mari tune esset marcha tricesima deinde justum dare ; si vero supra Revam vulgariter dictam, tune daretur vicesima marca, etc. Ubi Reva est Vadum, cautes, a German. Riff.] 1 REVACATIO. Bulla Pii IV. PP. in Privilegiis Equitum S. Jphannis Jerosol. pag. 172: Et quod in illorum Revacationibus, modificationibus, suspensionibus, restitutionibus, et ad jus commune reductionibus per Leonem prsedecessorem, etc. Sed puto legendum esse Revocationibus. T REVADERE, pro simplici Vadere. Lex Alamann. tit. 84 : Si qua contentio orta fuerit inter duas genealogias de termino terrse eorum, et unus dicit, Hie est noster terminus; alius Revadit in alium locum, et dicit, Hie est noster terminus, ibi prsesens sit, Comes de plebe ilia, etc. ^ REVADIARE, Vadium seu vadimonium, vel pignus dare, vadis instar debitorem se agnoscere. Flodoardus in Praeceptione Caroli Regis lib. 3. cap. 4 : Jubemus, ut quisquis aliquid tenore aliquo ex prssdictis rebus tenere vel possidere cernitur, nonam et decimam, in Missorum nostrorum prassenlia, Misso Ecclesise S. Marias, vel S. Remigii, Revadiet, et annis singulis ad eandem prsefatam et memoratam Ecclesiam persolvere, absque ullius contradictione, cum omni vigilantia studeat. Plura vide in 7odium. | REVALIDATIO, Confirmatio, iterata declaratio rem aliquam esse validam. Gratiss expectativas earumque Revalidationes, extensiones, in Bulla Leonis X. PP. ann. 1518. apud D. Calmet. in Probat. Hist. Lothar. torn. 3. col. GG'GLXX. * REVALIOSUS, an Ribaldus. Inventar. ann. 1271. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 328. col. 2 : Item qui dixerit jRevaliosum unus alteri, debet solvere augustalem unum. Vide infra Rivallis. j REVANIA, REVANNA, f. Purgamenta frumenti ventilabro discreta, quae projici solent volatilibus comedenda. Chartularium V. S. Vedasti Atrebat. pag. 265 : Debemus eis singulis ebdomadis unum mencoldum de Revaniis coctss nostrsB, scilicet singulis molendinis unum boistellum. Literae Offlcialis Paris, ann. 1251. e Tabulario nostro Sangermanensi: Reclamabant super molendino S. Germani plenam tninam bladi tale quale molendinum ipsum lucrabalur qualibet

REV
septimana, immo et Revannas et perrosum moltur& molendini prsedicti, ut dicebant, quia minam bladi, Revannas et perrosum dictus defunctus percipiebat. Voces flctse a Gallico Van, Ventilabrum. * Revenues, in Lit. remiss, aim. 1408. ex Beg. 163. Chartoph. reg. ch. 140: Comme la suppliants eust prins en la grange du seigneur de Saint Sauflieu environ sept sextiers, tant ble comme Revennes. 1 REVARDUM FORESTS. Vide Regardum 2. * REUARE, Percipere. Charta ann. 1292. in Ghartul. AD S. Germ. Prat. fol. 113. r. col. 1: Avelina..,. vidua asserens se habere, tenere, Reuare ac recipere quolibet anno pacifice et quiete, etc. 1 REUBARBARDM, pro Rhabarbarum, Plantae genus, Gallice Rhubarbs, Ital. Reobarbaro. Statuta Civitatis Astae de intratis portarum : Reubarbarum solvat pro qualibet libra ponderis libras 2. Johannes de Janua Reubarbarum dici ait quasi radix barbara a Reu, Radix, et barbarum ; sed alii Rhabarbarum appellant a fluvio Moscovise Rha olim dicto, nunc Wolga, juxta quern crescit haec planta. 1 REVECTIO, Reductio. Devectio et Revectio frumenti in molendinis, in Charta Adelberti Archiep. Mogunt. ann. 1135. torn. 2. Rerum Moguntin. pag. 583. * REVEDUTUS, Perperam pro Recredutus. Vide supra Guerra recredita. 1 REVELAMEN, Idem quod Revelatio 1. Sine Revelamine, apud Zenonem Veronensem. 1 REVELANCIA, evXageca, in Glpssis Lat. Graec. Melius in Grsecp-Latinis: EuXafoia, Reverencia, verecundia, religio, metus. 11. REVELARE, Gall. Reveler, Retegere, patefacere, in sacris Scripturis passim. Tertullianus Apolpg. c. 7 : Ternpus omnia Revelat. Occurrit lib. 10. Cod. tit. 13. Revelare frontem, Csesariem ponere, Tacito German. 31. 2. Ovidius lib. 6. Fastorum :

REV

REV

171

Patris translationem et Revelationem interfecit. Infra : Non solum res perdere, cum gaudio. Mallem legere Relevationem, sed pro tali Revello in vita ordinaveramus si vox ilia Revelatio simili notione non insequi. legeretur in Charta Hugonis Ducis Bur1 REVELLES, REVELLI, REVELI, ab gundise ann. 1171. inter Instrum. novae Anglico Revels. Ludi nocturni, quales Gall. Christ, torn. 4. col. 91 : Verum re- vulgo sunt chorese, catervee personatse, medio animee mese et antecessorum meo- etc. Literae Henrici VIII. Regis Angl. rum tres dies in Revelatione B. Lazari, ann. 1545. apud Rymer. torn. 15. pag. videlicet vigiliam festi et diem festi et 62: Dedimus.... eidem Thomas offtcium crastinum, liberos et absolutos ab omni magistri jocorum, Revelorum et mascorum justilia mea, eo modo quo habent tres dies omnium et singulorum nostrorum, vulgaCanonici, in festo prsedicti Martyris, et riter nuncupatorum Revells et Masks, ipsumque Thomam Cawerden magistrum duos in octava in mense Septembri dono in perpetuum et concedo eidem Ec- jocorum, Revelorum et mascorum nostroclesise S. Nazarii et Canonicis ibidem Deo rum facimus. Aliaa ann. 1560: De officio servientibus. Hie Revelatio, aut, si ma- magistri jocorum, Revellium et mascavis, Relevatio, Translatio est corporis rum, Ibidem pag. 565 : Dedimus.... offtB. Lazari, quam Kalendis Septembris cium magistri jocorum, Revellorum et splemni ritu celebrant S. Nazarii Eduen- mascarum, communiter vocatorum Revelsis Canonici. Si retinendum est Revela- les et Masques, ipsumque Thomam magistio, vox ilia reddi posset Inventio : quod trum jocorum, Revelorum et mascorum hie fere eodem redit. [** Revelatio vel prxdictorum facimus. Vide Revellus alia inventio S. Michaelis, die 8. Maii in an- notione. * A veteri forsan Gallico Revel, Jocatiq. Calendar.] REVELATIVUS. Pronotnini demons- tio, lascivia, Badinage, plaisanterie. Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 112. Chartoph. trativovel Revelativo, apud Virgil. Gramreg. ch. 195: Toussain Rlindel, frere mat, pag. 85. 1 REVELATOR , Qui revelat, retegit. charnel de Pierre Rlindel, lui demanda Tertullianus lib. 4. adv. Marcion. cap. par esbatement d'unepomme qu'iltenoit; 25 : Nee Revelator ipse erit, qui abscondi- et lors ledit Pierre Rlindel se traist arriere audit jardin, contredisans a lui tor non fuit. 1 REVELATORIUS, Spectans revelatio- donner de ladite pomme par jeu et Revel, nem seu patefactionem. Tertullianus de et non pas pour mat, etc. Verum non una Anima cap. 47 : Prophetica, Revelatoria, est hujus vocis Gallicse signification sedificatoria. idem quippe praeterea est quod Clades, 1 REVELHARE, E somno excitare, strages, vulgo Deroute, desordre, in Gall. Reveiller. Begestum Belloquadrae Poem. Alex. MS. part. 2: et Nemausi ann. 1317. e Camera Com- Aus Persans courrent sus et en font tel messel, putorum : Item, quod homines debent gaQue des cors cours li sans a onde et a missel. chare did am villam et dominus Rex turQuant le volt Mercien qui mainue tel Revel, Bncontre Perdicas a brochie son poulrel.... rim suam, quam habet ibi, et gacha illius Des Griex et des Yndois i ot moult grant Revel. turris debet exitare et Revelhare gachas Dilationem vero, non superbiam, si1 REVELI , Ludi nocturni. Vide Re- gnificare videtur, in Fabul. torn. 1. velles. 1 REUELLA, Gall. Ruelle. Vide Ruella. pag. 28 : Un sires, qui tenoit grant terres.... REVELLARE, pro Rebellare, Deflcere, Fist crier un marchie nouvel. in [Commemoratorio ann. circiter. 780. Uns povres merciers, sans Revel, apud Martenium torn. 1. Ampliss. ColI vint a tout son chevalet. lect, col. 41. in Formulis Marculfl lib. 2. Ore Revelato cum primura luce patebit. form. 41. in] Histpr. Cortusior. lib. 3. * REVELLIO, pro Rebellio, Gall. Re* 2. REVELARE, pro Relevare. Vide su- cap. 6. 10. et alibi passim. [Sic etiam volte. Charta Henr. V. reg. Angl. ex Cod. pra in Relevare feudum. Reveler pro Rebeller, seu, ut modo loqui- reg. 8387. 4. fpl. 3. r: Bona quas fuerunt 11. REVELATIO, Gall. Revelation, Ar- mur, Revolter, in Historia Guillelmi Bertout de Raigx, etquse occasione Revelcani patefactio, indicium, in Bibliis sa- Tyrii continuata apud eumdem Marten, lionis suse confisca extiterunt, etc. Vide cris nassim. Glossae Lat. Grsec.: Revela- torn. 5. ejusdem Ampliss. Collect, col. supra Revellare. f REVELLIUM, REVELLO. Vide Revelcio, emcpavsia, TO <patv6[JiEvov, aTtoxaXu^n;. 669 : La pristrent conseil et s'accorderent Adde Graeco-Latinas. Utuntur non se- d'aller d'Andrinople asseoir, et lot metre lare. 1 REVELLUS, Occulti criminis denunmel Scriptores Ecclesiastic*, Tertullia- a I'espee, que par d'Andrinople estoit tote tiatio, declaratio^ revelatio, nostris etiam nus lib. 5. adv. Marcion. c. 4. S. Hiero- la terre Revelee. Vide infra Revello.] * Ghron. S. Dion. torn. 3. Collect. His- Revelation. Statuta Cadubrii lib. 1. cap. nymus Epist. 25. ad. Paulam de obitu Blsesillae cap. 2. S. Augustinus lib. 9. tor. Franc, pag. 171: Li bourgois de Ver- 11 : Teneatur et debeat quilibet Offtcialis Confess, cap. 10. et alii. [** De libris dun se Revelerent contre li. Occurrit rur- habere unum quaternum, in quo scribat Revelationum vidend. Glossar. med. sum torn. 8. pag. 330. et 353. Hinc Reve- et scribere teneatur accusas, inquisittoleux, pro Rebelle, Inobediens, rebellis, nes et denunciationes sibi datas et deGrsecit. col. 102. voce 'Am>xaXOtJ/i;.] nundatas, et Revellos, et interdicta, et 1 2. REVELATIO, Meditatio, attentio, in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1: dicta testium, et omnes processus factos considerantia, circumspectio. Literae S'el col le fraim ne li lachons, spectantes ad causas, accusas, inquisitioJohannis Franc. Regis ann. 1354. apud Ele (la chair) sera si orgelleuse, nes et denunciationes. Eadem fere legunD. Secousse torn. 4. Ordinat. Reg. pag. Si regibant, si Reveleuse, etc. tur in Correctionibus cap. 4. Et lib. 1. 314: Curis solicitamur assiduis et continua meditatione urgemur, ut condicioni1 REVELLA.TIO, Rebellio. Charta Theo- cap. 19 : Credatur et credi debeat cuilibet bus personarum, locorum et temporum, dorici II. Franc. Regis ann. 678. apud Jurato soli sine alia probatione, et commiscirconspecta Revelatione, pensatis, res Felibianum Hist. San-Dionys. pag. ix : sionibus sibi factis de citationibus, varnostro regimini subjacentes.... sub trans- Inventum quod sua prsesumtione, vel per rentationibus de prseceptis per eos factis, quillitatis pulcritudine preservemus. falsa carta, seu per Revellationis auda- de Revellis sibi factis, etc. Correctiones 1 3. REVELATIO, non semel perperam cia, sed non per nostra ordinacione, ip- eorumdem Statutorum cap. 89: Et si pro Relevatio, Nostris Relief. Vide supra sum sepiscopatum reciperat. aliquis eis pignus Revellaverit, non possit Relevium in Relevare feudum. 1 REVELLIUM, Eadem significatione. nee debeat pro ipso Revello condemnari. 14. REVELATIO, Exemptio sacri cor- Ipse in ipso Revellio vixit, in laudato Vide Revelles. poris etumulo et ejusdem elatio. Trans- mox Commemoratorio ann. circiter 780. 1 REVENGIO, Redditus, Revenu. Vide latio corporis S. Geminiani Mutinen- col. 41. Reventio. sium Episcopi ann. 1106. apud Murator. REVELLO, pro Rebellio, seu Rebellis. * REVENDARIA, REVENDERIA, Tabertorn. 6. col. 90 : Adest etiam ad hoc spec- Marculfus lib. 1. form. 32 : Igitur cum et na, ubi res minoris pretii distrahuntur. taculum Princeps Matildis cum suo exer- ille cum reliquis paribus suls, qui eum Stat. MSS. S. Flori fol. 55: Interdicimus citu, omnes unanimiter prsestolantes tanti secuti fuerant, facientem Revello ilium sacerdotibus et clericis in sacris ordi-

472

REV

REV

REV
lam, super quam equitabat, staffamque solitam ponebat, (i. deponebat] pedemque super solitum (solium forte, aut solidum) firmabat, et hue atque illuc discurrebat, equumque valide Reventabat, et de suo pede minime dissidebat. * Nostri Reaver, pro Vagari, dixerunt: unde Resver de nuit, Vagari noctu per urbem, et Resveur de nuit, Noctuabundus. Lit. remiss, ann. 1383. in Reg. 124. Chartoph. reg. ch. 15: Comme Fouquet Hodierne fust alez avec trois compaignons charretiers, servans en la ville d'Yvn, esbatre et Resver de nuit, etc. Larrons, murdriers, robeurs, Resveur de nuye et autres rnalfaicteurs, in Lit. ann. 1398. torn. 8. Ordinal, reg. Franc, pag. 309. Lit. remiss, ann. 1401. in Reg. 156. ch. 30 : Ponsart qui estoit un homme de mauvaise vie et gouvernement, putieu, Reveur de55nuit, brigueur, etc. 2. REVENTARE, Auctionem facere. Comput. ann. 1372. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 316. col. 1 : Pro eundo per patua Nernausi, pro videndo Reventanda dicta patua et pasturalia, etc. 1 REVENTIO, Reditus, proventus, Gall. Revenu, Angl. Revenue. Mandatum ann. 1401. apud Rymer. torn. 8. pag. 228. col. 2: Una cum proficuis, Reventionibus et emolumentis... cum pertinentiis, una cum albergatis ac omnibus aliisproficuis, emolumentis et Reventionibus ad eadem prseposituram et balliagium spectantibus. Charta Henrici VI. Angl. Regis ann. 1441. apud Johan. Whethamstedium in Chronico pag. 312 : Habendum et tenendum prioratum przedictum, una cum omnibus terris oblacionibus, Revencionibus, annuitatibus, etc. Charta ann. 37. Henrici VIII. Regis Angl. apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 344: Omnibus Christi fidelibus, ad quos prsesens Carta pervenerit, Nicholaus Bacon de Londonia , Armiger , Solicitator Curias augmentacionum Revencionum Coronas domini Regis, salutem in Domino sempiternam. 1 1. REVENTUS, Idem quod Reventio. Chronicon Johannis Whethamstedii pag. 381: Tenuerunt ac eciam manutenuerunt cum Reventibus et proventibus sui regni, etc. Infra : Ubi insuper profectus, proventus et Reventus vestrse Celsitudini pertinentes, etc. * Charta ann. 1466. in Reg. 3. .Armor. gener. part. 1: Item voluisset dictus dominus Guido,... quod.... dicta domina Rronissenda teneret, possideret.... emolumenta et Reventus terras suse de Marchuis vita sua durante. T 2. REVENTUS, Reditus, regressus. Oratio Ambassiatorum Regis Castellae ad Ludovicum Ducem Andegav. ann. 1378. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1502: Diebus secum detinuit aliquibus, non permittens ilium in Reventu se ponere non secure. Historia fundationis Monasterii Coelestinorum Suession. apud eumdem Marten, torn. 6. a usdem Ampliss. Collect, col. 612: Nempe ej Carolus iste ab hujus inveteratis regni hostibus in praslio est comprehensus et in Angliam transvectus, ibi annorum 25. detentus tempore; post cujus ad paries has Reventum, nobiscum fecit anno Domini 1442. 15. Februarii die sequentem tractatum. [** Occurrit in Ordinal. Process, ann. 1473. apud Guden. torn. 4. Cod. Diplom. pag. 410.] 11. REVENUA, a Gallico Revenu, Reditus, proventus. Charta Johannis Boherii ann. 1389. apud Baluzium torn. 2. Histor. Arvern. pag. 405: Cum trescentis frauds auri de Revenua sive de priza

j REVENDITURA, Eadem notione, in nibus constitutis, vel beneficia ecclesiastica habenlibus, tabernas aut Revenda- Charta ann. 1486. ex Schedis D. le Fourrias tenere, aut quaslibet negotiationes nier. * 2. REVENDERE, Ulcisci probe, Gall, inhonestas exercere. Stat. Avellse ann. 1496. cap. 111. ex Cod. reg. 4624 : Nulla eadem acceptione, dicimus Vendre cher, meretrix publica comedat nee bibat in faire payer cherement. Annal. Victor. aliqua taberna sen Revenderia pants et MSS. ad ann. 1214 : Dux Burg undise, qui carnosus erat nimis, sed valde strenuus vini. Vide in Revenderel. 1 REVENDAROLIUS, REVENDA.ROLIA, in armis, de equo lapsus est; sed sibi a Propola, qui vel quae revendit. Statuta suis reddito equo bene Revendidit FlanVercell. lib. 3. fol. 76. recto: Item, quod drensibus lapsum suum. Revendarolii vel Revendarolie non emant * REVENDERIA, Ars revenditoris. Lit. fructus, volatiliavel aliqua venalia come- pro consul. Tolos. ann. 1343. in Reg. 74. denda usque ad sonum Vesperarum, et Chartoph. reg. ch.50: Lite pendente quod nullus deferat sub mantello vel sac- inter syndicum capitularionim Tholosas, culo aves venales vel pisces venales, sed .... et quosdam.... revenditores etrevendipublice omnes vel partem. trices dictse villse Tholosas exercendo 11. REVENDERE, Emptum venders, offtcium suum Revenderise. Vide alia noGall. Revendre. Glossee Lat. Graec. et tione supra in Revendaria. Graac. Lat.: Revendo, [xs-rauwXco. Charta * Revenderie vero Qt Revendage, PignpPhilippi Franc. Regis ann. 1218. pro rum depositum et eorumdem venditio Monachis de Valle B. Mariae, torn. 4. videtur, in Lit. remiss, ann. 1412. ex Histor. Harcur. pag. 2174: Ita quod de Reg. 166. Chartoph. reg. ch. 329: Le supradictis marcandisiam non faciant, suppliant dist a icellui Duval qu'il vouscilicet quod nihil emerint ad Revenden- loit qu'ilz comptassent ensemble de la dum. Rursum occurritin Correctionibus ferme de la Revenderie des namps,... dont Statutorum Cadubrii cap. 54. et etiam Us estoient personniers ensemble.... Le apud Ulpianum lib. 28. Dig. tit. 37. suppliant requist que les namps feussent 1 REVENDITIO, Venditio rei emptae, ei, mis au Revandage. Vide Revenditio in qui primum vendiderat. Statuta Massil. Revendere 1. et mox Revengantia. lib. 2. cap. 1. 44: Tune autem cum con* REVENDICATIO, Restitutio. Instr. tig erit rem, quae in prsedictum modum ann. 1358. inter Probat. torn. 2. Hist. transierat a debitors ad creditor em, re- Nem. pag. 206.col. 1: Causa litigii sumpverti ad debitorem, de cujus bonis exie- tibus Universitatis ducatur, et nullomodo rat, volumus ut ille creditor faciat inde reconsilietur, nee ad veniam assumatur, instrumentum restitutionis et Revenditio- quousque Revendicatio pecunise facta nis per manum publici Notarii Massilise, fuerit. ac jura sua, quae. in ilia re acquisierat, * REVENDICULUS, Rerum minutarum retrocedat, etc. Statuta Scabinorum Ma- propola, Ital. Rivendagliolo. Stat. Manceriarum ad Mosam e Bibl.D.de Cange: tuse lib. 1. cap. 102. ex Cod. reg. 4620 : Et suppose ores que en une seule lettres Nullus piscator seu Revendiculus... prse.sous un seul seel soient contends un ven- sumat pisces aliquos forenses ad civitatem daige, la reprinse dessus et le Revendaige, Mantuss conducere. neantmoins si vault ladite lettre, et est de ^ REVENEMENTUM, [ Item Revenetauxe de trois seaulx et de trois lettres mentum castri de Pisancano et pedagio ensemble, qui valent xil. s. par. Fermier sancti Pauli. (Chevalier, Inv. Archiv. du Revendage, in Consuetudine Dur- Delphin. n. 1844.)] dani art. 146. ille dicitur, ut est in Glos* REVENGANTIA, Pignorum venditio, sario Juris Gallici, in cujus manibus ut videtur, idem quod supra Revendage debitor bona mobilia vendibilia deponit in Revenderia. Charta ann. 1313. in Reg. pro summa debita, ut ab apparitore su- 50. Chartoph. reg. ch. 6 : Possint (canoblata sibi bona recuperare valeat, inte- nici S. Frontonis Petragor.) auctoritate rim prorogate ad tres hebdomadas tern- propria gagiare et pignorare, modo quo pore solutionis per ipsum firmarium consueverunt; et Revengantias exercere creditor! faciendae. juxta patriss consuetudinem. Nisi tamen T REVENDITOR, Propola, Gall. Reven- idem sit quod Reprsesalise. deur. Statuta Arelat. MSS. art. 42: Ne REVENGUDA, idem quod supra Requis piscator vel Revenditor audeat salare messa. Vide in hac voce et infra Revepisces. Revenditor piscium, ibidem art. nuta 2. 174. Codex MS. reddituum Episcopatus 1 REVENIENTIA, Reditus, ut Ciceroni Autissiod. ann. circiter 1290 : Revendi- Revenire, Redire. Charta ann. 1149. in tores de hac villa nihil debent, exceptis Probat. novae Histor. Occitan. torn. 2. sex diebus sabbatis, in quibus debent col. 525: Relinquo etiam insulam, quse denariatam ; et Revenditores de extra, est trans flurnen Aregise, et discursum qui afferunt ad collum vel ad bestiam, aquarum ipsius Aregiae, et molendinum, debent obolum de ortolagio suo in quoli- et omnem abbatiam S. Antonini, sine bet die Sabbati. Revenditor panis, ibi- ulla retinentia, sine ulla Revenientia ad dem infra. Occurrit in Charta ann. me. Hoc est, ita ut nihil emolument! 1309. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 92. col. ex his rebus ad me reveniat aut rever2. in Statutis Massil. lib. 1. c. 50. in Sta- tatur. tutis Vercell. lib. 3. fol. 76. v. in Statu| REVENNEA, Redditus, proventus, tis Astens. collat. 3. cap. 47. fol. 15. et Gallico Revenu, ut videtur. [* Vel potius alibi. idem quod infra Revenuta 2.] Charta 1 REVENDITORIA, Ipsa ars revendendi, ann. 1281. apud Thomasserium Consuevel mulier quae revendit seu res minoris tud. Bituric. pag. 731: Quadraginta sex moment! distrahit, Gall. Revendeuse. librarum Turonensium, quas nobis debeCodex reddituum Episcopatus Autis- bat ratione venditionis sibi facte a nobis siod. mox laudatus art. de Revenditori- de parte nostra in Revenneis nemorum de bus : In quocumque burgo vendatur pa- Folli, quas scilicet Revenneas, videlicet nis ad fenestram aut aliquid aliud, Comes partem contingentem nos in eisdem, conhabet suos redditus, scilicet de Revendito- fitemur nos vendisse. Vide infra Revenua et Revenuta. ria panis vi. denarios. 1 REVENDITRIX , Gall. Revendeuse, 1. REVENTARE, Regyrare. Anonymus Quse res minoris pretii divendit, in Sta- Salernitanus parte 4 : Guido ille Marchio incredibilem causam peregit: nam seltutis Massil.

REV
solvendis et reddendis per dictum dominum Vicecomitem. Vide Revennea et mox Revenuta. jje 2. REVENUA, [Revue : Item Petrus Chapo Revenuam fecit equester cum suo pilhardo et paga bene munitus et armatus. (B. N. Clair Sceaux, v. 234. p. 7. an. 1382.)] * REVENUADA, idem quod Revenua, Reditus, proventus. Charta ann. 1343. in Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 232 : Item ro tonsura seu Revenuada ex nemorius, sestimata valere semel centum solidos Turon. Modo ntm idem sit quod Revenuta 2. 1 1. REVENUTA, Proventus, reditus, Gall. Revenu. Regestum Parlamenti ann. 1379. apud Baluzium torn. 2. Hist. Ar-i vern. pag. 163 : Fructus, proficua, redditus, Revenutas et emolumenta caslrorum et terrarum praedictarum recipi et levari et explectari fecerant. Terras magnae Revenutse et utilitatis, in alio Regesto ejusd. Parlamenti torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1128. Charta ann. 1494. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 143: Viderunt Domini Computorum et referunt, quod secundum antiqua computa reddita de Revenuta castellanise Gratianopolis in condemnationibus Curias communis, D. noster Dalphinus de eisdem ab antiquo capere consuevit tertiam partem. Vectigal sive Revenuta, Revenutae sive redditus, in Literis ann. 1514. apud Rymer. torn. 13. pag. 460. col. 1. Occurrit alibi. Vide Revenua, Reventio et Revennea. *2. REVENUTA, Silva csedua, quae recrescit, nostris Revenue. Charta ann. 1287. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 148. r: Qui vero inventus fuerit scindens an la Revenue nemoris scisi vel extirpati, a tempore scisionis vel extirpationis usque ad quinquennium, in Ixv. solidis tenebitur pro emenda. Alia Phil. V. ann. 1320. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 595 : Quae ferae totam Revenutam seu recrescentiam eorum (nemorum) corrodent et destruunt. Charta ann. 1341. in Reg. 72. ch. 250 : Revenutse seu nova taillia ipsarum forestarum deffendantuf et etiam relaxentur ad cognitionem magistri forestarum. Alia ann. 1307. in Chartul. Pontiniac. pag. 172 : Seront gardees et deffendues les Revenues copees a faille et a ordon, jusques elles aient acompli le temps de quatre feuilles et un May. Lit. remiss, ann. 1477. in Reg. 206. ch. 1118 : Vous faites paistre chacun jour ses herbes et manger le Revenu et bourgon de ses bois a vos bestes. Vide supra Recrescentia et Remessa. * Alia vero notione Revenue, scilicet pro Tempus, quo ferae ad pascua redeun-t, in Charta ann. 1328. ex Reg. 65. ch. 143: Le seigneur de Montgoubert affermoit qu'il avoit droit de chacer au levre et au goupill, et de tendre a la croupie et a la Revenue. Lit. remiss, ann. 1384. in Reg. 124. ch. 360 : Aprez ce qu'ils orent beu, s'en alerent chacier a la Revenue des lievres. Alise ann. 1390. in Reg. 139. ch. 109 : On auroit tendu assez pres d'illec un grant penel ou file pour la Revenue des bestes sauvages. f REVENUTUM, Idem quod Revenuta. Instrumentum ann. 1522. apud Lobinellum torn. 3. Hist. Paris, pag. 581. col. 2 : Prout antea dominus noster Rex gavisus est de Revenuto firmarum in albo mentionatarum usque ad concurrentiam summae, etc. Statuta Collegii Cenoman. ann. 1526. ibidem pag. 587. col. 1 : Item et fuit hujusmodi emolurnentum sigilli et Revenutum ejusdem traditum et transportatum

REV
prsefatis magistro, capellano et bursariis per dictos executores. 1 REVERBERARE DICTA, Ea repellere, refutare, iis credere nolle. Guibertus Abb. lib. 5. Gestorum Dei per Francos cap. 4 : Populus autem hominis dicta Reverberans, mendacii simile quid putabant. * REVERENDS LITERS. Vide supra in Liter a. 1 REVERENDARIA, perperam nisi me fallo, pro Revendaria, Taberna propolae, a Gallico Revendre, Propolae artem exercere. Statuta MSS. Augerii II. Episc. Conseran. ann. 1280 : Interdicimus Sacerdotibus et Clericis in sacris ordinibus constitutis, vel beneficia ecclesiastica habentibus, tabernas aut Reverendarias tenere, aut negotiationes inhonestas exercere, nee passim vilius emant, vel (f. ut) carius vendant, ita quod ex hoc vel censeri merito valeant as&idui seu publici mercatores. Vide Revenditoria. ! - Haud dubie pro Revendaria. Vide supra in hac voce. f REVERENDISSIMUS, Admodum reverendus, lib. 1. Codicis Justin, tit. 55. leg. 8. etin Inscriptione Christiana apud Fabrettum pag. 145. Glossse Lat. Graec. et Graec. Lat. : Reverendissimus, euXag^araToi;. Passim utuntur recentiores, pro quo Vossius lib. 1. de Vitiis serm. cap. 21. mallet imprimis reverendus, si sineret consuetudo. * Titulus honorarius, quo imperator cardinales compellat, apud Amyden. de Stylo datar. pag. 137. i REVERENDOSUS, Reverendus, venerandus. Diploma Caroli Calvi ann. 862. apud Martenium torn. 1. Ampliss. Collect, col. 166 : Quoniam Canonici ex coenobio incliti Confessoris Christi B. Martini, ubi ejusdem Reverendosum corpus veneranter humatum excolilur nostrum suppliciter adierunt sublimitatem, etc. Rursum occurrit in alio ejusdem Caroli Preecepto ann. 861. ibidem col. 164. REVERENDUS, Titulus honorarius, etiam mulieribus potioris dignitatis concessus. Charta ann. 1299. in Reg. 45. Chartoph. reg. ch. 43 : Super bonis etiam et haereditate Reverendae dominas dominae Sebiliae vicecomitissae Narbonae, etc. Reverendus vir dominus Guillelmus de Narbona. Reverender, pro Honorer, Revereri, apud Matth. de Couciaco in Carolo VII. pag. 682. Vide Reverentia 1. 1. REVERENTIA, Titulus honorarius apud S. Hieronymum Epist. 70. 79. 92. Joannem VIII. PP. Epist. 267. 273. 320. S. Anselmum lib. 2. Epist. 12. et alibi, hodie inter Religiosos et Monachos passim receptus. SSH" Hunc honoris titulum sibi ipse tribuit Carolus Calvus in Charta ann. 851. e Tabulario S. Albini Andegav. : Ut autem hasc Reverentiae nostras auctoritas in Chrisli nomine meliorem obtineat vigorem... de annulo nostro supter sigillare jussimus. Johanni de Say Militi, Willelmus Abbas S. Albini Lincoln, in Charta ann. 1476. apud Thomam MacioasFormul. Anglic, pag. 336. REVERENTIAE, Gall. Reverences, Salutationis impensa offlcia. Odo de Diogilo lib. 3. de Profectione Ludovici VII. Regis in Orientem pag. 35 : Polychronias eorum suscipit, sed vilipendit : sic enim vocantur Reverentiae, quas non solum Regibus, sed etiam quibuslibet surs majoribus exhibent, caput et corpus submissius inclinantes, vel fixis in terram genibus, vel etiam se toto corpore prosternentes. Quo forte pacto Reverentias suas Mona-

REV

173

chi facere debent, uti docet Udalricus in Consuetud. Cluniac. lib. 2. cap. 2 : Quilibet novilius instruendus est, ut regulariter sciat caput inclinare, scilicet non dorso arcualo, ut quibusdam negligentibus est familiare; sed ita ut dorsum sit submissius, quam lumbi, et caput submissius quam dorsum, etc. Concilium Narbonense ann. 1235. cap. 29 : Si Reverentiam fecerunt haerelicis. Exstat in Ceremoniali Romani lib. 3. sect. 1. caput de Reverentiis, quae Romano Pontifici exhibentur. Vide Venia, Metancea. * Stat. congregat. Vallisurnbr. ann. 1223. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chronic, ppntif. Leon. Urbevet. pag. 239 : Reverentiae circulares, quae solent fieri a fratribus in conventu, remaneant, exceptis illis, quae fiunt a proficientibus et revertentibus et ab hebdomadariis, servitore scilicet coquinae et mensse lectore. Vide Ante et Retro. 1 REVERENTIA DIVINA, Vera religio, Christiana, Catholica. Codex Theod.lib. 16. tit. 5. leg. 56 : Sciant cuncti, qui ad ritus suos hseresis superstitionibus obrepserant sacrosanctse legis inimici, plectendos se pozna et proscribtionis et sanguinis... ne qua vera divinaque Reverentia contagione temeretur. T CULTUS DIVIN^E REVERENTIAE, Clericatus. Codex Theod. lib. 12. tit. 1. leg. 49. ubi de Curialibus, qui ad Clericatum promoventur : Quod si filios aut propinquos non habuerint hii, qui derelicta Curia ad cultum divinae Reverenliae existimaverint transeundum, duas portiones Curia debebit accipere, relicla penes eum tertia, quern ante diximus ad Ecclesiasticorum consortium insidiosis artibus adspirasse. * 2. REVERENTIA, Prsestationis species videtur, vel idem est quod Prserogativa. Charta Maurit. episc. Cenoman. ann. 1223. ex Tabul. Major, monast. : Reverentias vero alias, jura et libertates, quas hucusque monachi habueruntapresbyteris et ab aliis in ecclesiis supradictis et in cimiterio suo, nihilominus habebunt perpetuo libere et quiets. 3. REVERENTIA, Suprema jurisdictio, supretnum tribunal. Libert, villae de Lunacio dioac. Agen. ann. 1295. in Reg. 48. Chartoph. reg. ch. 124 : Retinernus nobis omnem altam justitiam, jurisdictionem, Reverentiam, secundum usus et consuetudines diocesis Agennensis. * REVERENTIALES LITERS. Vide supra in Litera. * REVERENTIALES SALUTATIONES, ut supra Reverentiae. Expedit. liter, securit. concessarum a rege et ducibus Bitur. et Burg. ann. 1391. in Bibl. reg. : Post plures Reverentiales salutationes et verba generosa inter eos proloquuta et habita, etc. * REVERENTIALIS ARENGUA, vulgo Compliment. Vide supra Arengua. f REVERENTISSIME DBPOPOSGEBB , Summa cum reverentia postulare, lib. 6. Codicis Theodosiani tit. 4. de Praetoribus leg. 21. 1 REVERENTISSIMUS, pro Reverendissimus. Zanellus Presbyter Reverentissimus et prudentissimus, apud Anonymum, torn. 3. Gone. Hispan. pag. 174. * Eo titulo Philippum Aug. compellat abbas Fiscan. in epist. ad eum scripta ex Reg. S. Justi in Gam. Cpmput. Paris, fol. 127. v. col. 2: Reverentissimo domino suo Phillippo Dei gratia regi Francorum illustrissimo, Henricus humilis abbas Fiscannensis totusque convenlus, salutem et sincerae dilectionis affectum. Excellentise

474

REV

BEV

REV

veslrae, etc. Quse sic terminatur : Bene distinctes et separees, doivent en faire parte cocta..Isidorus lib. 20. Orig. cap. 2: semper valeat dominus noster rex. Eodera declaration expresse. Reversales in Alsa- Panis subcinericius, cinere cactus et Reverdonatur Theobaldus in alia ann. 1269. tia maxime vocantur liters Praefecti satus, ex hoc, ni fallor, Oseae cap. 7. v. 8 : ex Chartul. Campan. fol. 379 : Illustris- Agenoensis. Harum formulas videre po- Ephraim factus est subcinericius panis, simo et Reverendissimo domino Theobaldo tes apud Ludovicum Laguille Hist. Al- qui non Reversatur. Graecis divina gratia regi Navarrse, Campanile satiaB part. 2. pag. 212. et inter Probaet Brid?. comiti palatino, f r . Bernardus tiones pag. 72. 136. 137. 138. 163. et 166. 2. REVERSATDS, Reductus, retortus, permissione divina abbas Gratise Dei Prse- Vide Reversum. Gall. Retrousse. Vide Reversus. Form. monstratensis ordinis, Adurensis dyoce REVERSALISTjE, in Philocal. Epist. MSS. ex Cod. reg. 7657. fol. 34. v. : sis, etc. edit, a J. H. a Seelen pag. 377. haud du- Invenimus ...... unum hominem mortuum * REVERIUS, Revse percipiendae prae- bie sic appellati, uti monet in nota Edi- cum sola camisia Reversata super pectus. positus, publicanus; unde Reverie, Lo- tor, ob Reversionales, ut dicebantur, Unde Reversser, pro Trousser, Replicare, cus ubi reva exigitur. Lit. remiss, ann. literas, quibus Lutherani nonnulli in succingere , in Lit. remiss, ann. 1393. 1403. in Reg. 158. Chartoph. reg. ch.339: Hungaria subscripserant. Ita D. Falco- ex Reg. 144. Chartoph. reg. ch. 286 : Le Jcellui Cardin requist que ledit Robert net in Animadv. suis. suppliant Reverssa a I'enfant sa robe et fust cemons contre lui pour la somme de 11. REVERSARE, Reducere, reportare le getta a terre et le bati de deux petites deux blans qu'il lui devoit, si comma il vel denuo collocare. Acta S. Martialis verges de serment sur les fesses et jambes. disoit, de la Reverie de S. Lienart. Lit. Episc. torn. 5. SS. Junii pag. 566 : Post Pro Evolvere libros, Gall. Feuilleter, in Joan. reg. ann. 1363. torn. 7. Ordinat. dies octo iterum relaturn et Reversatum Mappamunda MS. cap. 30 : reg. Franc, pag. 383 : Ut ipsi amodo in est integrum corpus ejusdem Apostoli in Uns philosophes fu jadis, antea.... ab omnibus subsidiis, imposicio- sepulcrum pristinum. Pro denuo yersare, Qui mainte terre et maint pays nibus, colectis, pedagiis, leudis, revis, vel inorbem agitare lib. 3. de Imitatione Pour aprendre souvent cherqua, coustumis... liberi teneantur;... quocirca Christi cap. 15 : In manu tua sum; gyra Et maint bom livre Reversa. damus prsesentibus in mandatis.... recep- et Reversa. toribus, collectoribus, pedagiariis, por| REVERSARE SE, Sese convertere, * Vox vero Gallica Revers voci contutuum et passagiorum custodibus, Reveriis, Gall. Se retourner. Vita B. Gerardeschae meliosae addita, convicium augebat, ut leuderiis et coustumeriis, etc. Rursum oc- torn. 7. SS. Maii pag. 168 : Statimque colligitur ex Lit. remiss, ann. 1411. in currit in aliis Lit. ann. 1390. ibid. pag. ablatus est ei annulus, et Reversans se Reg. 165. ch. 208 : Le suppliant res381. Hinc facile emendatur Reverniis se- inquit, etc. pondi a icellui Mace, qu'il faisoit que quens. Vide supra Reva 1. * 2. REVERSARE, Vertere, vertendo ex- Revers paillart, de ce qu'il I'appelloit Re| REVERNIIS. Exstant in Archive S. plorare, Gall. Rechercher, examiner, alias vers gars. Victoris Massil. armar. Forojul. num. Revercher et Reverchier. Oonsuet. Nor1 REVERSE, Supine. 38. Literse Marise Reginse Jerusalem et man, part. 1. cap. 17. ex Cod. reg. 4651 : torn. 1. Martii pag. 588 :Vita B. Coletee, Infirmitas ilia, Sicilise ann. 1389. directs? Officialibus Nee illud (viriscum seu inventum) debet qua Reverse cadere consuevit, diu infesregiis necnon gabellotis, arrendatoribus minuere, vel divolvere, vel Reversare, di- tavit. et credenseriis regies gabellse et domus, movere, aperire vel explicare, nisi prius a REVERSIO TERRARUM, etc. si late sustagnorum, castri, arcarum, Reverniis justiciario videatur. Ubi Gallicum habet: el traclse ac impositionis, etc. Ubi non Ne le doit appeticer, ne Reverser, ne mou- matur, est prqxima successio post obivideo quid sit Reverniis, nisi forte sit voir. Stat. ann. 1357. torn. 3. Ordinat. tum ejus, qui praesenter possidet : sed vox corrupta a Revenuta, aliave si- reg. Franc, pag. 592. art. 9 : Li maistre si prqprie, significat reditionem, quasi, mili, quae redditum significet, aut le- et sergent, qui seront esleuz audit mestier aut circunductionem ad feoffatorem, aut gendum sit Revarum. Vide Reva 1, et (de tisserand) pourront aler visiler et Re- ejus haeredes propter delictum feoffati, Reverius. vercher... les ouvragesde toiles. Chron. S. aut haeredum defectum. Ita Co well us * REVERNITURA, Iteratus linitus, Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, lib. 2. tit. 7. | 18. lib. 2. tit. 40. 81. Gall. Revernissure. Comput. MS. fabr. S. pag. 244: Qui reverchierent touz les aour- Charta' Joannis" Abb. S. Augustini CanPetri Insul. ann. 1497 : Executores testa- nemenz de I'eglyse. Ubi Aimoin. lib. 3. tuar. : Una cum omnibus et singulis mamenti (Petri Dellencourt) fecerunt repingi cap. 65. ibid. pag. 98 : Universa rima- neriis, terris, tenementis,' redditibus, Reimaginem S. Christophori cum Reverni- bantur ornamenta, etc. Pro Subvertere, versionibus, servitiis, etc. Henricus de tura per Joannem de Grand, pro quo vulgo Renverser, mettre en desordre, in Knyghton ann. 1335 : In eodem viagio ocxiiij. sol. Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 138. Char- Rex dedit domino Montagu is chrest with 1 REVERSALE, REVERSALES LITERS, toph. reg. ch. 98 : Audoin envoya enleur egle, cum uno dextrario strata cum armis generatim dicuntur Epistolae quibus hostel un examinateur et un sergent, qui de Montagu, cum Reversione manerii de quis alterius literis respondet, ut videre dirent plusieurs injures et villenies a la Wetton,... quam Reversionem Dom. Joanest in Responsali ann. 1472. apud. Lude- femme de Richart, Revercherent tous les nes Montravers perquisierat de Dom. Roberto Fit-pain. [Vide Thomam Blount in wig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 196. et in biens ce dessus dessoubz. Responsalibus literis Caroli IV. Imper. * REVERSATIO, Eversio, Gall. Renver- Nomolexico Angl.] [** Notit. ann. 35. ad Edwardum III. Angliae Regem ann. sement. Canonizat. S. Ludov. episc. To- Edward. I. Reg. Angl. North, rot. 45. 1349. ibidem pag. 462. Maxime vero Re- los. in Reg. Joan. PP. XXII. fol. 5. v. in Abbrev. Placit. pag. 260 : Dicunt versales nude vel Reversales literse vocan- col. 1 : Cum homo quidam, qui miraculis quod illud verbum Reversio talis est natur Scripta quibus ii, qui munus aliquod hujus sancli detrahere nitebatur, Rever- turae , quod supponit ipsum, ad quern suscipiunt, vel in rei alicujus possessio- sationem faciei et oculorum turpiter in- aut ad cujus heredem tenementa aliquot reverti debent, prius exlitisse seisitum nem mittuntur, declarant se servaturos currifiset, etc. cqnditiones consuetas vel conventas. 1 REVERSATIO ARMORUM, Insignium de tenementis, quse debent reverti, cum Literae Johannis Episc. Argentin. ann. gentilitiorum inversiq, quae fieri solebat non possunt reverti nisi ad ilium in cujus 1585. inter Instrum. nova? Gall. Christ, in degradatione nobilium feloniae dam- seisina prius extiterunt, aut ad heredes torn. 5. col. 504 : Hinc est quod te (Prio- natorum quo de more jam supra dic- suos.] rem monasterii Marbacensis, qui sese tum est in Arma reversata. Instrumen1 REVERSUM, Responsum. Memoriale male gesserat, alloquitur) per prsesentes tum ann. 1419. apud Rymer. torn. 9. ann. 1401. apud Marten, torn. 1. Anechasce patentes litteras ratione prssstili tui pag. 743. col. 1 : Sub pcena perpetuse dot. col. 1657 : Item, affectuose desiderat juramenti atque intuitu Reversatium (\. reprobationis et dedecoris, ac suorum ar- (Rupertus Rex Romanorum,) ut serenisReversalium,} quas nobis ed propter de- morum Reversationis et perpetuse infide- simus Princeps Rex Aragonum scriptis ac aliis opportunis mediis attentet, et pro disti, requirimus, ut primo tempore ad litatis. praedictum monasterium in Marbach re1. REVERSATUS, Gall. Renverse. Con- posse efftciat apud Regem Francise ..... ne deas, administrationis tux ralionem Con- cilium Londinense anno 1342. cap. 2. de inquietet dominum Regem Romanorum... ventui ibidem coram a nobis deputandis Clericis : Militari potius quam Clericali et quidquid habebit pro Reverso, scribat reddas, adductam (abduclam) pecuniam habitu induti, superiori scilicet brevi, domino Regi Romanorum Heydelbergam aliasque res restiluas... omniaque alia in stricto notabiliter, cum long is manicis cu- vel Duci Lotharingiss. Epistola ejusdem pristinum statum reponas atque reditcas. bitos non tangentibus, sed pendulis, fur- Ruperti ad Brabantinos ann. 1407. ibiConsuetudo Lotharingiae tit. 5. art. 6 : rata, vel sendalo revolutis, etut vulgariter dem col. 1722 : Et licet nuntii nostri ad Lesdites reprinses (des fiefs) faites, sont dicitur Reversatis, ac caputiis cum tipettis vos et alios Brabantinos cum prssdictis donnees lettres de la part de son Altesse, mirss longitudinis, etc. Vide Reversus et nostris litteris destinati nobis retulerint, temoignantes le devoir des vassaux, qui Arma reversata. se a plerisque ex vobis intellexisse, quod reciprocquement doivent donner ReversaT REVERSATUS PANIS, Subcinericius velletis nobis per vestros nuntios responles de ce dequoy Us auront reprins, et s'ils panis inter coquendum versatus, ne sum, prout etiam in nostris desiderabaont reprins d'une ou plusieurs seigneuries partim crudus remaneat, una tantum mus litteris, destinare, tamen nullum ad-

REV
hue Reversum verbis habuimus aut scriptuns. Vide Reversale. 1 REVERSUS, Eeductus, retortus, Gall. Retrousse. Statuta Ecclesiae Andegav. ann. 1423. apud Martenium torn. 4. Anecdot. col. 528 : Prohibemus quoque in et sub pcenis tarn a jure quam ab homine constitutis ne quis seu aliqua in vestimentis caudas et cornua, coleratas,Reversas manicas, quoquelucas, caputia, cornetas excessivas... habere et deferre.... prsesumat. Vide Reversatus. [** Reversus, Subversus, eversus in Eein. Vulp. lib. 1. vers. 1640 :
Sed nisi succussum Bernardus in alta rotasset Pressisset miserum moles onerosa Belinum, Qui -volitante lupo paene Reversus erat.]

REV
nicse sseculares ibidem (in Ecclesia S. Aldegundis Melbodiensis) prsebendas obtinentes Ecclesise, suse licet de quibusdam proventibus prxbendarum suarum, illis videlicet qui ad Revestiarium suum, ut inibi vulgo dicitur, pertinent, ac de quotidianis etiam distributionibus suis et aliis decimam solverint et solvant paciftce, etc. Ubi per Revestiarium intelligp id quod Gallice Vestiaire dicimus, quicquid videlicet necessarium est ad vestimenta harumce Ganonicarum. Vide Vestiarium. * Quod et Thesaurus appellatur, quia ibi vasa sacra, aliaque pretiosior supellex ecclesiastica asservantur, in Inventar. S. Capel. Paris, ann. 1363. ex Bibl. reg.: Secuntur libri dictx S. Capellse, 3. in chpro quam in Revestiario seu tarn thesauro ipsius capellae existentes. Lit. remiss, ann. 1474. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1237: Les margliers mettoient icellui argent en certaines aumoires estans au Revestiaire ou tresorerie d'icelle eglise. * 2. REVESTIARIUM, Supellex vestiaria, ut videtur. Comput. ann. 1450. ex Tabul. S. Vulfr. Abbavil.: Pro Revestiariis dominorum canonicorum et capellanorum majoris altaris, in prima tridena inccepta xxviij. Septembris anno Domini 1449. et ftnienti xxvj. die Decembris ejusdem anni,... cij. sol. * REVESTIBULUM, Idem quod Revestiarium 1. Stat. MSS. S. Petri Insul. ann. 1388. ex Tabul. ejusd. eccl.: Nullus, etiam existens in sacris, praesumat ad lavacrum Revestibuli se lavare, neque manus tergere ad manutergia altarium aut ad lacrymatoria sacerdotum, sub pcena privationis chori. Aliud ann. 1428. ibid.: In Revestibulo ecclesise, quod sacristia vocari noscitur. j REVESTICORIUM, Idem quod Revestiarium. Instrumentum ann. 1841. apud Rymer. torn. 5. pag. 259 : Intrantes Revesticorium ipsius Ecclesise, et aperierunt quandam arcam. Et pag. 260 : De dicto Revesticorio ad diclam thesaurariam deferri fecerunt. Legendum est ut infra Revestitorium. 1. REVESTIMENTUM, [in Summa rurali Revestissement, Donum mutuum et 3?quale] inter conjuges, de quo consulendae Gonsuetudines Cameracensis tit. 7. art. 9. 19. tit. 9. tit. 20. art. 5. Valencenar. art. 77. 82. 102. Tornacensis art. 8. 9. 10. 11. 12. 13. etc. * Rentrevertissement, in Lit. remiss, ann. 1454. ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 495 : Icelle Mahault est alee de vie a trespas, delaissez trois filz et une fille de son premier manage, et ung seul filz du suppliant (son second mari) et d'elle. Parquoy de raison et par la coustume local de la ville de Bapaulmes, les heritages tant acquestez, comme de succession, qui avoient appartenu ausdiz feux Willaume (lcr. mari) et Mahault, seans en ladite ville, devoient competter et appartenir heritablement aux enfans issus dudit premier manage, mesmement par vertu dudit Rentrevestissement, dont I'en use en ladite ville entre conjoinctz par manage et leurs enfans, incontinent que le premier desdiz conjoinctz va de vie par mort. 5237" In Consuetudine Lotharingiae art. 126. Revestissement de lignes dicitur jus, quo bona propria per successionem transeunt ad proximiores cqnsanguineos ex ea linea, unde bona ilia exierunt. Vide Fabertum in hunc articulum 126.

REV

175

| REVERTALIA. Statuta Vercell. lib. fol. 95. verso : In primis statutum est, quod nulla persona, commune, collegium vel universitas audeat vel prsesumat, palam vel privatim, mittere seu portare aut portari facere aliquod donum vel aliquid loco doni ad aliquas nuptias, cazalias vel Revertalias.... et intelligatur donum prohibitum esse missum, quod mitteret per quindecim dies ante et quindecim post ipsas nuptias, cazalias et Revertalias, et quilibet possit accusare, et habeat medietatem pene. 11. REVERTERE, pro Reverti, utMorere pro Mori, pluries occurritin Testamento Guillelmi V. Domini Montispessulani ann.H21.inProbat. novae Hist. Occitan. col. 415. et alibi. *2. REVERTERE, Reducere, Gall. Remener. Comput. ann. 1373. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 328. col. 2 : Ego dictus clavarius fed Revertere dictum ronsinum in Avinione pro uno famulo, etc. Vide supra Retornare 1. * REVERTI, Reportare, Gall. Reporter. Comput. ann. 1334. ibid. pag. 85. col. 1: Item pauperi, qui Reversus fuit quasdam barrerias, quee tenebantur extra regiam Nemausi, unum denarium. Hinc Revertir, pro Retourner, retomber, recidere, in Vita J. 0. MS.:
Je vos di, et s'est verild, Que la malichons de la loy Est Revertie de sour toy.

* REVESTERIUM, [REVESTIARIUM : De quibusdam aliis repertis in quibusdam scofinis in Revesterio Sancti Andree Gracianopolis. (Chevalier, Inv. Archiv. Delphin. p. 2, an. 1346.)] 1. REVESTIARIUM EGOLESS, in libro Feudorum Episcopatus Lingonensis sub ann. 1168. fol. 45. quomodo etiam Secretaria, seu Sacristias Ecclesiarum dicimus. [Bernardi Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 45 : Hebdomadarius majoris (MissaeJ manus et faciem atque os abluit, et post Revestiarium petit, ac sacerdotalibus vestimentis, sola casula usque ad initium Missse. dimissa, se induit. Chronicon S. Dionysii ad ann. 1331. apud Acherium torn. 2. Spicil, pag. 813 : Turns ubi sunt cymbala a parte Revestiarii non erat perfecta, nee voltatus erat chorus ; sed a parte S. Hippolyti totum erat perfectum, et etiam voltatum erat a parte Vestiarii. Ubi Revestiarium et Vestiarium idem sonant. Adde Chartam ann. 1450. apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britan. col. 1124. et Ordinem Ecclesiae Vienn. apud Marten, torn. 1. de antiquis Ecclesiae Ritibus pag. 109. Lobinellum in Glossario Hist. Paris, torn. 3.] SKIP Alia, ni fallor, signiiicatione Revestiarium legitur in Epistola ann. circiter 1294. ad Nicolaum IV. PP. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1261: Go.no-

2. REVESTIMENTUM, Census species.

Tabularium Fossatense: Videlicet pro quolibet modio vini vendito 1. denar. et pro Revestimentis, 2. solid. * 3. REVESTIMENTUM, Iterata missio in possessionem. Vide in Vestire 1. * REVESTIO, Jus quod pro investitura seu missione in possessionem exsolvitur. Chartul. Floriac. fol. 188. v: Pertinent etiam ad ipsum majorem Revestiones et bonagia. Vide in Revestire 1. et mox Revestitura. 1. REVESTIRE, Iterum vestire, in possessionem rursum mittere eum, qui ab ea exutus fuerat. [Leges Wisigoth. lib. 12. tit. 1. leg. 3: Quos Celsitudo nostra una cum filiis, per hujus nostrse legis edictum, et teslimonio nobilitatis prislinge uti, et rebits, quas per aitctoritalis pristinse vigorem perceperint, decernimus Reveatiri. Adde legem 27.] Edictum Chlotarii II. in Concilio Parisiensi cap. 17 : Absque aliquo incommodo de rebus sibi juste debitis prsecipimus Revestiri. Epist. 75. inter Francicas torn. 1. Hist. Franc.: Et ordinationes dominicas inde firmatas sunt, ut de res illas, quas Leva tenebat prsssentialiter, Bobila Revestita essedebeat. Canones Concilii Liptinensis cap. 2 : Duodecirn denarii reddantur, eo modo, ut si moriatur ille cui pecunia commodata fuit, Ecclesia cum propria pecunia Revestita sit. [Eadem habentur lib. 5. Capitul. cap. 3. et lib. 6. cap. 425. Praeceptum Caroli Magni ann. 797. pro Monasterio Prumiensi, apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 51: Nos quidem ejus considerantes sacerdotium et fideli servitio, ita per omnia verum esse credidimus, ac de ipsis rebus pleniter Revestiri jussimus. Adde Formulas Andegav. art. 59. Gesta Aldrici Cenqman. Episc. apud Baluzium torn. 3. Miscell. pag. 141. Marculfum lib. 1. form. 26. Appendicem ejusdem Marculn' form. 7. et formulam 12. inter Bignonianas.] Charta Lotharii Imp. in Chronico Farfensis Monasterii pag. 661: Idem Domnus Apostolicus non solum recognovit nullum dominium in jure ipsius Monasterii se habere, excepta consecratione, sed etiam omnes res... quas ex eodem Monasterio potestas antecessorum ejusdem Paschahs Papas injuste abstulerat, per jussionem ipsius, dante eo mappulam suam Advocato suo supradicto Sergio, Revestivit Leonem, qui de parte nostra ejusdem Monasterii Advocatus erat, etc. Idem Chronicon pag. 653: Et jusserunt Revestire eumdem Joannem et Advocatum ejus de ipsis piscariis, etc. Vetus Notitia apud Perardum pag. 149 : Per herbam et cespitem ad parlem S. Benigni reddidit Revestitum. Tabular. Vindocinense Thuanum Charta 15 : De eadem quoque terra impleto pugillo Revestivit Germundum. Vide Epist. 13. inter Epistolas Desiderii Episcopi Cadurcensis, S. Anselmum lib. 4. Epist. 55. Gregorium VII. lib. 6. Epist. 25. etc. [Vide Vestire.\ T REVESTIEE TEBRAS, Agros aliquandiu incultos iterum colere. Instrumentum incerti anni apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britann. col. 241: Igitur monachi ipsam terram multis annis excoluerunt; sed guerra ilia, quse in Razezio exilium induxit, insurgente, terra ilia, sicut et alias in circuitu ejus inculto, remansit. Cumque post illud exilium terras in Razezio Revestirentur, etc. Vide Vestitus in Vestire. * Raviestir, pro simplici Investir, in Charta Margar. comit. Fland. ann. 1263. ex Chartul. S. Petri Insul. sign. Decanus: Meltons en nostre liu nostre baillu de Lille, a ce k'il receive cell disme et en

176

REV

REV

REV
regressus, etc. Nostris Ravoier, pro Remettre dans la voie, In viam reducere. Petrus de Font, in Cons. cap. 21. art. 6: Se tu vois tes compaingnons desvoier en jugement, fais ton pooir d'aus Ravoier. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1 :
Son eheval si la referna, C'a droit chemin le Ravoia.

Raviestisse le devant dite eglise bien et a Manassis Episc. Aurelian. ann. 1179: Ecclesiam sanctorum Gervasii et Proloi. REVESTITIO, Iterata missio in posses- tasii liberam, prseter refeclionem quas desionem, in Traditionibus Fuldensib. lib. betur Canonicis S. Crucis, et Revestitum 2. tradit. 152. [et in Charta Paschalis Presbiteri in die Dominico, et de ipso PP. ann. 1114. inter Instrum. novae Gal- Presbytero justitiam. An census pro inliae Christianae torn. 6. col. 298.] vestitura, de quo infra dicitur in Ves1 REVESTIO, Simplex missio in pos- titura ? Me id affirmare vetant haec sessionem. Charta fundationis Monaste- verba in die Dominico. An enim verisirii S. Mauri Fossat. ann. 638. per Clodo- mile est censum quotannis dumtaxat veum Regem Franc, apud Lobinellum solvi solitum, quolibet die Dominico torn. 3. Hist. Paris, pag. 20 : Quapropter solvendum hie decerni ? Quocirca fere per prsesentem auctoritatem atque prse- crediderim Revestitum Presbyteri hie ceptionem jubemus, ut hanc prssdictam esse obligationem, qua Presbyter seu terrain, quam ei tali firmitate ex jure Curio sacris yestibus Revestitus seu innostras proprietatis in suum jus ad opus dutus, singulis diebus Dominicis, offiDei perficiendum transponimus per nos- cio divino seu illius parti, in Ecclesia trum transignationerti et Reveslionem cathedrali S. Crucis, in subjectionis firmiter recipiat. Forte melius legeretur signum, interesse tenebatur. Forte lux Revestitionem. uberior accessisset, si licuisset Chartam, 2. REVESTIRE, Vestibus iterum in- unde hie locus excerptus est, integram duere. Monach. Sangall. lib. 1. in Carolo consulere. Vide Revestiri. M. torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. * Alia antiquior Charta , Joannis ni116: Sacri mysterii vestes super altare mirum episc. Aurel. ann. 1091. exstat in posuit (episcopus) ;... tandem divina de- Chartular. S. Crucis ejusd. urbis pag. mentia vota supplicantis populi et contri- 434. unde clarior lux non affulget: obtum cor >episcopi miserata , sic in pavi- seryandum tamen in neutra illarum mento jacentem Reveslivit, etc. dici id, de quo agitur, quolibet die Do| REVESTIRI, Vestibus sacris ad offl-minico praBStandum fore : Haec supracium divinum indui, Nostris Se revestir. dicta eidem concedimus, salvis cseteris Codex MS. S. Quintini de Monte sseculi consuetis,... et de reddendis duabus pellixi. circiterve ad calcem Regulae : Abbas bus caprinis nostro cantori et Revestitu in Matutinis et Vespertinis Pater dicat, sacerdotis in die Dominica et justitia de Evangelium semper; si prsesens fuerit, ipso sacerdote. non Revestitus legat, prseter in festis - 1 REVESTORIUM, Idem qu9d supra principalibus. Instrumentum Monasterii Revestiarium, nostris Sacristie. Gesta S. Martialis Lemovic. sub Isemberto Guillelmi Majoris Andegav. Episc. apud Abbate : In crastino Revestitis omnibus Acherium torn. 10. Spicil. pag. 303: Ad celebrabit dominus Abbas Missam. Adde Revestorium ivimus et ibidem sandaliis Legem Alaman. tit. 14. Gesta Berarii et omnibus pontificalibus ornamentis fuiCenoman. Episc. apud Mabillonium mus revestiti, etc. Alibi legitur Revestitorn. 3. Analect. pag. 177. Testamentum torium, ut supra reJatum est. Johannis de Talaru Cardin. torn. 2. Ma| REVESTRATI GALGEI. Concilium ceriarum Insulae Barbaras pag. 163. Lugdun. ann. 1449. apud Marten, torn. Guaiterum Hemingford. de Gestis Ed- 4. Anecd. col. 377: Sacerdoles et in sacris wardi I. Regis Angl. pag. 226. etc. ordinibus constituti, sive s&culares, sive non deferant calceos RevesT REVESTITORIUM EGOLESS, Idem regulares quod Revestiarium. Acta S. Francisci de tratos, etc. Sed puto legendum esse fePaula, torn. 1. Aprilis pag. 155: Et in- nestratos ; alibi enim, ut supra dictum troivit cum pluribus aliis locum Revesti- est in voce Calceus, Monachi vetantur torii ejiisdern Ecclesise, ut a dicto suo deferre calceos fenestratos, hoc est certa morbo liberarelur. Vide Revesticorium. ratione incisos et apertos. | REVESTITURA, Idem quod Investi- * REVEUDA, Restitutio, restauratio tura, Traditio, missio in possessionem. damni : idem quod supra Restaurum; Literae Willelmi Gaufredi Ducis Aqui- unde legendum suspicor Recreuda. Vide tan. ann. 1077. apud Stephanotium torn. in Recredere. Charta ann. 1254. inter 4. Antiq. Pictav. MSS. pag. 564: Simi- Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 511: liter dono (Monasterio novo Pictav.) in Faciemus Reveudam et restitutionem territorio Xantonensi Revestituram de equorum seu equitaturarum, qui vel quas Boetho cum qusesitis et acquirendis et amitterentur, prs&fecto guerrss. vineis ejusdem villse conliguis, quas ego 1 REVEZOLIUM. Statuta Vercell. lib. 4. hue usque in dominio habueram, et quan- fol. 72. verso : Teneatur fornarius facere dam silvam in territorio Sanctonico ad et habere levatum pulchrum et mundum, Revestituram faciendum, etc. Alias Alye- videlicet ad panem frumenti levatum puri noris Reginee Anglise ann. 1199. ibidem frumenti, et ad panem siliginis pure pag. 574: Concedimus Revestiluram de siligims; recipiendo a casuariis tantunUsello et Cormer et de Faya, et Revssti- dem paste ad pensam et non plus in turam de Boeto, et Revestituram de exar- quo levato non sit aliquid Revezolii. Et tis, sicuL determinata sunt, et medietatem lib. 7. fol. 183. recto : Item, fecerunt fieri pedagii de Usello. Charta ann. 1130. e panes xix. de Revezolio, qui fuerunt penChartulario Regniac. fol. 12: Deinde sati unzias ducentum triginta tres. An ipsum lapidem ad Fontismense monaste- furfur ? Vide Rebuletum. rium Adam ipse afferens obtulit super * REUFEODUM. Vide supra in Refeualtare, dans loco illi et habitatoribus ejus dum. prazdictam decimam, et accipiens in CaREUGIA, Modus agri. Monasticum pitulo per Revestituram cujusdam libri Anglicanum torn. 1. pag. 515 : De dono societatem et participationem loci illius Rogeri del Estre unam Reugiam terras in velut in recompensatione hujus doni. Vide Gernemuth. Idem videtur quod Rega. Investitura et Revestire. Vide in hac voce. * Revesteure, Praestatio ex missione in * REVIARE, Redire, reverti, Gall. Repossessionem. Charta ann. 1309. in Lib. venir. Vide Revidare. Comput. ann. 1479. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 347. r. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. col. 1 : Derechef ventes et Revesteures, 338. col. 1 : Item solverunt Johanni Rosdis solz Parisis. Vide supra Revestio. tagni, qui fuit Reviatus d'Arras per REVESTITUS PBESBYTEBI. Charta dominos comissarios, pro expensis sui

Guignevil. in Peregr. hum. gener. MS.:

Je relieve les tresbuchies, Et Ravoie les fourvoies.

| REVIDARE, Reverti, redire, repedare, in Glossis Isidori. Grsevius dicit ultimum verbum repedare substituendum esse primo : Repedare, reverti, redire. Vide Festum in Repedare. Vulcanius legit : Rebitere, vel Rebitare, pro Revidare, hancque lectionem praafert Vossius Jib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. Vide Nonium in Betere. Scaliger ad Festum in Remant retinet Revidare. In Glossis Lat. Graec.: Rebio, Trapacrrpe^w. Ita et in Greeco-Latinis. Alibi in Latino-Graecis : Revitare, 7ceptxa[A4'fl't. Perperam in GraecoLatinis : Renitare. Janus Gebhardus existimat scribendum esse Reviare, ut apud Lucretium Traviare , Transire : quam Gebhardi sententiam conflrmant Glossae Sangercaan. MSS. ubi legitur : HapaiTTpEqpw, Revio. Vide Redimentum. 1 REVIDERE , Inspicere, examinare. Statuta Vercell. lib. 1. fol. 16. verso : Item quod omnes pontes civitatis curie, burgorum et villarum districtus Vercellarum, ubicumque sint, debeant inquiri et Revideri per judicem damnorum datorum. Statuta criminalia Saonae pag. 115 : Reformationes autem noviter prsesentatas Revideri et considerari ordinaverunt per illustriss. Lucam Fornarium, e^c.Verbum haud ignotum. Plauto Iterum videre, nostris Revoir. Sic True. 2. 2. 65. Nunc ad horam Revidebo. Simili ratione Fortunatus lib. 10 :
Ut cito felices vos Revidere queam.

1 REVIGERE VIBES SUAS, Recolligere, augere, novas acquirere. Historia Cortusiorum lib. 2. apud Murator. torn. 12. col. 794 : Ac etiam omnes sint memores, et Revigeant vires suas ob mortem dominl Henrici Romanorum Imperatoris nuper decessi. 1 REVIGESCERE, Revirescere. Juvencus Historiae Evangelicae lib. 2 :
Hunc similem sancti flatus Revigescere cerium est.

j REVIGORARE, Vigori restituere. Miracula S. Gengulfl, torn. 2. Maii pag. 651 : Qui pristino incolumitatis statu Revigoratus, Florinis ad Sancti ecclesiam... 1 REVIMENTUM, pro Reviamentum, ut videtur. Vide Redimentum et Revidare. JREVINGERE, Rem ablatam, vel de qua litigium est, sibi asserere, repetere, recuperare, Gall. Revendiquer. Chronicon Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 376: Revicit prasfatus dominus Abbas Ingoaldus in placito curtem S. Abundii in territorio Camertulo, et casas atque casarinas novem in Anguliano. Ibidem col. 396 : Revicit in placito publico terras et silvas in Falagrine in Scantiano, quas fuerunt concessss in hoc monasterio a Paulo et Taxilla uxore ejus, et confirmatee per prseceptum domni Ludovici. T REVINCIBILIS, Qui revinci potest et confutari. Tertullianus de Resurrectiqne carnis cap. 63 : Materise literis sacris Revincibiles. REVINDICARE, Nostris, se Revanger. Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 52.

REV
[** 143.] : Si homo occisus fuerit liber aut servus, et pro homicidio ipso compositio facta fuerit, et pro amputanda inimicitia sacramenta prasstita, et postea contigerit, ut Me, qui compositionem accepit, Revindicandi causa Occident hominem de parte, quam compositionem accepit, jubemus, ut in duplum reddat ipsam compositionem iterum parentibus aut domino servi. Occurrit rursum infra. * Vindicare, ulcisci. Lit. remiss, ann. 1354. in Reg. 82. Ghartoph. reg. ch. 403: Quod secundum consuetudinem patriss (Viromanduensis) inter nobiles communiter in illis partibus observatam, nulli nobili liceat se Revindicare de injuria sibi facia, nisi incontinenti, antequam recedat de loco in quo injuria sibi facta extitit, hoc facial; et si contingat de dicto loco ipsum recedere se non Revindicando, etc. REVIORE, vox Arvernica, Fenum autumnale, vulgo Regain. Lit. Henr. episc. Clarom. ann. 1392. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 194. art. 18 : Fuerunt et sunt in possessione.... repellendi quoscumque nobiles, gentes ecclesiasticas, aut alias quascumque habentes prata in dicta villa, de faciendo Reviore sive duas herbas, sed unicam tantum. Adde pag. 192. 200. et 204. Lit. remiss, ann. 1408. in Reg. 163. Chartoph. reg. ch. 32 : Leurs prez, qui estoient en foins de regain, que on dit Reviore et pasturages, selon le langage du pays (d'Auvergne). Revivre, in Consuet. Nivern. cap. 14. ex Glossar. Jur. Gall. Reviere torn. 2. Coustum. gener. pag. 477. Revoin in inferiori Normannia ex Diction. Menag. v. Regain. ] 1. REVISIO, Leguleiis, Recognitio rei judicatse, Gall. Revision. Vide Vossium de Vitiis serm. lib. 3. capit. 42. * 2. REVISIO, Militum recensio, Gall. Revue. Lit. ann. 1419. torn. 11. Ordinat. reg. Franc, pag. 31. art. 4 : Super quasrimonia monstrarum et Revisionum, fuit etiam ordinatum et inhibitum baillivis dictse patrise Dalphinatus, ne monstras aliquas seu Revisiones in baillivatibus suis faciant, etc. * REVISITARE, Iterum examinare , perpendere. Memor. D. Cam. Comput. Paris, fol. 150. r. : Quse quidem informatio, licet alias visa fuisset per magistrum Nicolaum de Bosco, nichilominus ex habundantiori cautela iterum fuit eidem tradita ad revidendum et visitandum ; qui eandem revidit et Revisitavit cum tnagna diligentia. Revisiteur, pro simplici Visiteur, examinateur, Inspector, in Lit. remiss, ann. 1481. ex Reg. 209. Chartoph. reg. ch. 9 : Geuffroy Mornain Revisiteur et esjaugeur des mesures etpoix es baillaiges de Caen et Coustantin ; que c'estoit son office de Revisiter et esjauger poix et mesures es marchez. Vide Revidere. * Hinc Revois, pro Convictus, ejus causa mature perpensa, apud Willehard. paragr. 134 : Assemblez fu li avoirs et li gains.... De I'embler, eels qui en fu Revoiz, sachiez que il en fu fais grans justice. 1 REVISORIA OPEBA recensentur inter exactiones, quas de familia vel de possessionibus Ecclesise Masonis Monasterii exigi vetat Ludovicus Pius Imp. Charta, quam exhibet Ludovicus Laguille in Probat. Histories Alsatise pag. 15. * REVITA, Dies annuus, quo officium defunctorum pro aliquo defuncto peragitur, ipso die quo e vita decessit recurrente ; unde fortean vocis origo. Pactum interprior.de Fontibus et consul, ejusd. villae ann. 1310. in Reg. 46. Chartoph. reg. ch. 33 : Item super eo quod pars diVII

REU

REV

177

ctorum prioris et conventus asserebat , EdwardiIV. Regis Angl. ann. 1473. apud quod dicti consules... impediebant... sacris- Rymer. torn. 11. pag. 779. col. 1 : Per tam sui monasterii et indebite, quin cereos Oratores atque Legates.... Reuniendis atvel torticia et pallia, quse portantur in que stabiliendis, ad laudem omnipolentis vel pro exequiis. Revitis vel anniversariis Dei et pro bono Christianse religionis, mortuorum libere retinerent et usibus ec- quantum in nobis est et pro parte nostra, clesise applicarent ;.... fuit ita actum et prsefiximus atque statuimus. Vide Vosconventum inter panes prsedictas, quod sium lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. cerei, torticia et pallia, quse ad ecclesiam * REVOAMENTUM, Prsestatio pro tuvel cymiterium in sepulturis, Revitis.... tela. Vide Advoamentum in Advocare 3. deferuntur, non retineantur... contra de- Charta Henr. abb. Calmens. ann. 1242. ferentium voluntatem,.... exceptis perso- in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 275 : Nos nis nobilium et hiis, quse pro eorum exe- in prsedictis terris, domibus et porprisiis quiis vel Revitis deferuntur. corveias et consuetudines solitas retinuiT REVITARE, Redire, reverti. Vide Re- mus etomnimodamjustitiam, quse ad cenvidare. sum dignoscitur pertinere, excepto Revoa* REVITILARE, [Refrigerare. DIEF.] menlo, quod ipsi sive eorum hseredes pro | REVIVERE, Iterum vivere, Johanniprsedictis terris, domibus et porprisiis de Janua ; Revivre, in Glossis Latino- nobis nullathenus imperpetuum reddere Gall. Sangerm. MSS. S. Paulinus in tenebuntur. Poemate de obitu Celsi pueri: REVOCANTIA, Rescisio, abrogatio, Cumque omnes, in qua vixerunt, carne Revivent, Gall. Revocation. Charta Joan, de HareNon omnes verso corpore lumen erunt. cur, ann. 1269. ex Bibl. reg. cot. 19 : Con1 REVIVIFICARI, Reviviscere. Redani- donavi prseceptori et fratribus militias matus et Revivificatus Deo, apud Tertul- Templi, ad S. Stephanum in Campania lianum de Resurrect, carnis cap. 19.Bina morantibus, unum sestarium mestillii.,.. vice eas (candelas) exstinxit, et iterum imperpetuum, pure et libere, absque ulla Revivificatss, hoc est, denuo succensse, obstantia vel Revocantia mei vel successolucentes ; apud Ludewig. torn. 8-. Reliq. rum meorum. MSS. pag. 356. 1. REVOCARE, Reddere. Gesta Purga* Ravivre, pro Ad vitam seu ad melio- tionis Felicis pag. 87. edit. Baluzianse, rem statum revocare, in Poem. MS. Rob. ubi de libris Ghristianorum : liarjue fac Diaboli : literas, quia adusti sunt,neRevocentillos. Concilium Agathense can. 27. de fugitive C'est li boins chevaliers vaillans, Li hardis et li assaillans, Monacho : Sed ubicumque fuerit, Abbati Li fors et li biaus au blanc escu, suo auctoritate Canonum Revocetur, i. Par cui nos sommes Ravescu. reddatur. Regula Magistri cap. 17 : Qui 1 REULANDA. Chartularium SS. Tri- vero frater non mundum ferramentum a nit. Cadom. fol. 46. verso : Hugo 40. sol. terra de agro Revocaverit, etc. i. reddidepro una hucenabra 3. den. pro homine 1. rit. Messianus Presbyter in Vita S. Cseob. et pro Reuland. 2. den. An vox ducta sarii Arelatensis : Et ut erat pius, apprea veteri Gallico Reu, Roga, exactiq, prae- hendit etiam alium tessellum, et dedit statio, ex Anglico Land, Terra, ita ut mihi dicens : Vade, porta ambos ad basiReulanda sit prsestatio pro terra seu licam Domini Stephani, et mitte illos sub agro, quern tenuerit Hugo ? Sed haec di- altare, et ibi maneant, et unum horum porta mane ad earn, quse te rogavit, aliumvinando. Vide Reve et Roga. 1 REUMA, REUMARIOUS , etc. Vide que mihi Revoca, id est, redde, vel refer. Hinc Vita S. Frontonii n. 9. in Vitis PaRheuma. * REUMATIGUS, Rheumate seu fluxione trum : Omnibus medium imposuit onus, laborans. Dialog, creatur. dial. 21 : Se- velut eulogias Revocans Domino rerum, cundum judicta Dei pulmonosus et Reu- etc. Testament. S. Aredii : Et singulis maticus factus est, etc. Rumatique dicitur mensibus singulas eulogias vicissim ad de loco humido, quod fluxionibus crean- Missas Revocent. dis sit aptus, in Lit. remiss, ann. 1460. MISSAM REVOGARE , Reddere expleex Reg. 189. Chartoph. reg. ch. 412 : La- tam, quomodo reddere Symbolum dicequelle eglise (de S. Aubin) qui est tres- bantur baptizandi, qui illud memorise froide , Rumatique et malseine , etc. commendatum recitabant. Fortunatus Ruyme, pro Rheume, fluxion, apud Join- in Vita S. German! Paris, cap. 60 : Vigivil. in S. Ludov. edit. Gang. pag. 59 : liis in honore Sancti celebratis, ac Missa Et en oultre ce, j'avois.... la Ruyme en la Revocata, de prsesenti curata est. Idem in teste, qui me filloit d merveilles par la Vita S. Radegundis cap. 14 : Quid egerit bouche et par les narilles. Reume, in edit, circa S. Martini atria, templa, basilicam, reg. pag. 64. Vide in Rheuma. flens, lacrymis insatiata, singula jacens * REUMATIZARE , Fluxionem pro- per limina, ubi Missa Revocata, vestibus creare. Alex. latrospph. MS. lib. 1. Pas- et ornamento, quo se clariori cultu solebat sion, cap. 106 : Ssspius hsec talia (mordi- ferre in Palatio, sacrum cornponit altare. cantia) Reumatizare magis causam fa- Ubi Surius Misso Revocato habet contra ciunt, et majorem accessionem et dolorem MSS. fldem : ad oram unius adscriptum movent. Vide in Rheuma. est interpretationis vice, Missa celebrata: 1 REUNIRE, Iterum adjungere, conjun- recte, nam Missam revocare, est Missam gere, Gall. Reunir. Privilegium Ottonis explere, complere, seu expletam reddere. Archiep. Magdeburg, ann. 1332. apud Gregorius Turonens. lib. 1. de Gloria Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 15 : Martyrum cap. 51. ubi ait, matremsuam Revocamus prsedictam concessionem seu caelitus admonitam fuisse ut ad depelcommissionem, et officialatui nostre curie lendam pestis inguinariaa plagam in Reunimus. Arrestum Parlamenti ann. Vigilia S. Benigni vigilias ageret, et 1459. apud Lobinellum torn. 5. Hist. Pa- Missam revocaret: Vade et vigila totam ris, pag. 703. col. 2 : Conciergeria nostra noctem in honore, ac Revoca Missas, et seu commentaria cum omnibus pertinen- liberaberis a plaga, id est, fac celebrare tiis domanio nostro.... juxta seu Reunita et complere Missas. Quse quidem loextiterat. Menotus Serm. f. 150. verso : quendi formula occurrit prseterea in Rogo ut anima istius Reuniatur corpori. laudato S. Aredii Testamento: Ut in oraUt apud nostrates Reunir, ita et Reunire torio S. Hilarii in cella mea, quinta feria pro Reconciliare etiam dixerunt. Literse omni tempore maturius matutina et Missa 23

178

REV

REX

REX

Sanctorum Dominorum a monachis ibidem Revocetur. 5S1T Jam vero cur Missa dicta fuerit Revocata, inde factum putat Mabillonius lib. 1. de Liturgia Gallic, cap. 6. num. 4. quod Missa dicta sit a missione seu dimissione populi, ut suo loco dictum est. Ex quo fit, ut allusione per antiphrasin ad Missse vocem facta, Missa revocata dicatur, cum populus antea dimissus, denuo ad sacriflcium revocatur. Favet huic interpretationi Gregorius Turonensis loco laudato. Quod autem ibi per Revocare, alibi expressit per Celebrare, ut cap. 75. ejusdem libri, ubi de Sigismundo Eege, quern ait in consortium Sanctorum adscitum : Si qui nunc frigoritici in ejus honore Missas devote celebrent, ejusque pro requie offerant oblationem , statim cotnpressis tremoribus, restinctis febribus, sanitati pristinss restaurantur. Item lib.de Gloria Confessor. cap. 65. agens de muliere : Per annum integrum assidue orationi vacabat, celebrans quotidie Missarum sollemnia, et offerens oblationem pro anima viri, nan diffisa de Domini misericordia, quod haberet defunctus requiem : in die qua Domino oblationem pro ejus anima delibasset, semper sextarium Gazeti vini prsebuit in sacrificium basihcss sanctss. Sed subdiaconus nequam reservans guise Gazeturn, acetum vehementissimum offerebat in calice, muliere non semper ad communicandi gratiam accedente. Quo loco patet quid Celebrare sit Gregorio, nempe Offerre et sacris interesse, etiam sine sacra communione. Illud ipsum sonat Revocare loco supra relato, ut satis liquet ex eo, quod ibi loquatur de matre sua. REVOCARE SB, Egredi, se retirer. Concilium Arausicanum I. c. 20. de Catechumenis:.A fidelium benedictione, etiam inter domesticas orationes, in quantum caveri potest, segregandi, informandique sunt, ut se Revocent, et signandos vel benedicendos semotim offerant. * 2. REVOCARE, Repellere. Lit. remiss, ann. 1397. in Reg. 152. Chartoph. reg. ch. 36 : Dictus locumtenens evaginato suo gladio, Revocavit gladium dicti presbyteri rabatendo ipsum, etc. Vide supra Repugnare. 1 REVODIUS. Chartularium Matisconense fol. 172 : Ego Girardus dono Rotlano Revodios duos. 'f REVODUM, idem quod Laudimium vel Relevium. Vide in his vocibus. Reg. episcopat. Nivern. ann. 1287 : In nativitate R. Marias debentur apud Albigniacum quatuordecim solidi censuales, Revodum et emendam portantes. Ibid, infra : Si homo episcopi discedat, terras ad census remanent episcopo, sine partitione alicujus et sine Revodo solvendo. Vide supra Remercatus. * Revoire vero appellatur certa pecunise distributio , quse inter canonicos aliosve ecclesiae Aniciensis ministros fit ex reliquiiscomputorum;unde fortassis nomenclatura. Arest. ann. 1402. 19. Apr. in vol. 9. arestqr. parlam. Paris.: Laquelle somme est divisee entre les chanoines et autres serviteurs de ladite eglise (du Puy); et est appellee laditte somme et distribution d'icelle, Revoire. Vide supra Lampreda 2. REVOLA, Papiae, Calumniator, calumniosus. Rabula. Vide Ravola. *REVOLARE, Explicari. Mirac. S. Adelardi t9m. 1. Jan. pag. 119. col. 1 : Redditur libertati utriusque manus vola, jam quseque involare et Revolare potest utraque palma.

* Antiquissimam esse hanc nomencla1. REVOLVERE. Leges Grimoaldi Reg. Longob. tit. 1. 1 : Si servus aut ancilla turam observant Auctores novi Tract, per 30. annos dominis suis servisset, diplom. torn. 4. pag. 535. quam ad setaet per superbiam, aut injusta patrocinia tern usque S. Bernardi perseverasse prose Revolvere de domino suo proprio, et per bant ex Serm. ejusd. 1. de Adventu : pugnam vindicare voluerit. In Lege Lon- Nam et filios principum principes, et filios gob. lib. 2. tit. 36. 3. abest vox Revol- regum Reges esse quis nesciat ? vere. SSJT Haud absimili ratione Cassar, de | 2. REVOLVERE, Explicare. Vetus InPtolemaBi Regis ^Egyptiorum filiis, qui terpres S. Irenaai lib. 1. c. 10. n. 3 : Et de de regno invicem contendebant, agens fine, et de futuris, qusscumque posita lib. 3. de Bello Gall. cap. 107 : Interim sunt in Scripturis Revolvere ', avauTuw- controversias Regum ad Populum Romaaew, in Grseco. num et ad se, quod esset Consul, pertinere | REVOLUTIO, Replicatio, volutatio,existimans, etc. Et cap. 109 : Cum maxime vellet pro communi amico atque arbiambitus. S. Augustinus lib. 22- de Civit. Dei cap. 12 : Post multas per diversa tro controversias Regum componere. Vide corpora Revolutiones. Et lib. 12. de Tri- in Regina 1. nit. cap. ult. : Quibus cures est de RevoREX REGUM, dictus non seniel Rex lutionibus animarum opinionem firmare. Franciaa a Scriptoribus, a Matthseo PaCorrectiones Statutorum Cadubrii cap. risio prsesertim , Terrestrium ( Rex Re110 : Pro clausuris ligna non excedant gum, ab Anna Comnena paffiXeu? TWV paRevolutionem et grossiciem unius pedis. atXewv, et aliis, ut observatum a nobis Vide Vossium de Vitiis serm. lib. 3. in Dissert. 27. ad Joinvillam : quibus accedit Nicolaus de Braia in Gestis Lucap. 42. f REUPONTICUS. Vide locum in Pi- dovici VIII. de Philippe Augusto : 1 REURNARIUS, Fenerator. Gall. Usurier. Statuta Montispessul. ann. 1204. e Codice MS. Colbert, num. 4936 : Reurnarii seu usurarii, qui denarios pro denariis accommodantf non recipiantur in testimonio. Vox forte detprta a superior! Reva, seu a veteri Gallico Reuver, Rogare, exigere, fenerator enim plus rogat vel exigit, quam commodat. Vide Renovarius. * REUSSETUS, Coloris rubei seu rufi, Gall. Roux. Testam. Phil, episc. Sabin. ann. 1372. ex Cod. reg. 9612. A. F.: Item mantellum Reussetum cum duobus capuciis, etc. Vide Russetum et Ruseus. REVUS, pro Nervus, ni fallor, in Capitulis ad Legem Alamannor. cap. 6. edit. Baluzianse : Si quis in Revo plagatus fuerit, in pectus, aut in latus, solvat sol. 12. Cap. 7 : Si quis in latus alium transpunxerit, sic ut in Revo plagatus non sit, solvat sol. 6. :;:= Melius fortassis legeretur J?eno;qua voce significarentur renes. 1 REWADIARE , Dare vadimonium , pignus, fidejussionem. Vide supra Vadium. :;? Regagier, Pignus iterum ponere, in Lit. ann. 1256. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, pag. 365. REWARDUM. Vide supra Regardum. T REX, Imperator. Concilium Arelat. ann. 813. can. Ut omnes pro Rege ac liberis ejus Deum orent. Ubi contextus : Ut pro excellentissimo atque gloriosissimo domino nostro Carolo Rege Missarum sollemnia.... exsolvere decrevimus. Carolus turn Imperator erat, et Imperatoris nomine re ipsa donatur in Prsefatione ejusdem Concilii. Passim etiam Eginhardus in libris de Translatione et Miraculis SS. Marcellini et Petri Ludovicum Pium Imperatorem Reg em vocat. Vide Regina 3. REGES, Filii regum dicti. Exstat formula 39. Marculfi lib. 1. cum hoc titulo : Ut pro nativitate Regis, ingenui relaxentur. Ipsa vero Epistola Regis nomine concipitur, qui natum sibi n'liurn denuntiat. Apud Gregorium M. lib. 3. Dial. cap. 31. Hermenegildus Rex Leuvigildi Regis filius dicitur. Ita apud Gregorium Turon. lib. 3. cap. 22. Theodebertus Theoderici Regis filius, et lib. 4. c. 13. Chramnus Chlotarii Regis filius, Reges nuncupantur. Apud eumdem lib. 9. cap. 20. edit. 1512.Theodebertus et Theodoricus Childeberti Regis filii, Reges pariter indigitantur.
Rex Regum mundi venerabilis ille Philippus.

De eodem Ludovico :
Inclyte Rex Reguiii, Regis, Ludovice, Philippi Martia progenies.

Octavianus de S. Gelais in Viridario honoris de Carolo VIII. Francorum

En grant triumphe et parfaite excellence, En bruit, en los d'honneur -victorieux, Le Roy des Roys entra dedans Florence.

p Adde Glossar. med. Grsecit. col. 1293.] SSS" Sic etiam olim, ob potentiam et amplitudinem imperii, Regis Regum titulo decorabantur Persarum et postea Parthorum Re&es, ut videre est apud Cornelium Nepotem. Suetonius in Caligula c. 5 : Regum etiam Regem el exercitatione venandi, et convictu Megistanum abstinuisse ferunt, quod apudParthosjustitii instar est. Ammianus Marcellinus lib. 7. cap. 5. meminit Epistolae Saporis Persarum Regis ad Constantium, cujus inscriptio hasc est : Rex Regum Sapor particeps siderum, f rater Solis et Lunse, Constantio fratrimeo S. P. D. Vide Brissonium lib. 1. Regni Persici, et Schefl'erum in Indice JSliani. CHRISTO REGNANTE et Regem expectante, Formula adscripta quibusdam Diplomatibus, post mortem Caroli Simplicis, de qua dictum est in Regnans. REX PARVUS. Albericus in Chronico MS. ann. 1212 : Rex Castellee. et Toleti Alfonsus ipse dicebatur Rex parvus de Hispania ; cum tamen major esset aliis et estate et dignitate, et socer aliorum, de quo cum a quodam monacho qusereretur, cur Parvus Rex diceretur, respondit, quod a patre Sanctio Rege decedente relictus parvulus, ab ipsa infantia Rex parvus est appellatus, quod cognomen in omni vita sua retinuit. Sed nostri dicunt, quod a tempore Caroli Magni, qui Hispanias recuperavit, antecessores istius dicebantur Parvi, ad differentiam Magni Regis Caroli. REX AUREUS dictus Ottocarus Rex Bohemiae. Continuator Jaroslai: Quis autem non possit mirari tarn magnificum Principem, qui ab utero matris suss ab auro et argento vocatus est Rex aureus ? Vide Bohuslaum Balbinum in Histor. Bohem. pag. 277. REGIS titulum, non Reginss, concessum ab Hungaris Marias Hungaricse, Ludovici Regis primogenitas, antequam Sigismundo Luxemburgico nuberet, ob-

REX
servat Caresinus : Elisabeth Regina uxorque dicti Regis Ludovici, uua cum Maria filia ejus, regimen Hungariae gubernabat, quae quidem Maria appellabatur Rex Hungariae. Paulus de Paulo in Memorial! arm. 1382 : Maria filia senior antedicli Regis in civitate praedicta coronata fuit in Regem. Eadem Rex femineus dicitur Thwroczio cap. 4. At postquam Sigismundo conjugi titulum regium impertita est, Regina, non Rex, appellari coepit, ut constat ex illius litteris, qua?, exstant apud Johannem Lucium lib. 5. de Regno Dalmatico cap. 2. Narrat Henricus Huntindonensis lib. 5. Histor. Edelfledam Merciae dominam tantse potentise fuisse, ut a quibusdam non solum Domina vel Regina, sed etiam Rex vocaretur, ad laudem et exellentiam mirificationis suss. Unde in eamdem hos versus edidit idem Henricus :

REX

REX

179

niae, quae inter alias solemnitates suum locum obtinet ordinatum, statuerunt quod ipsa die festi Epiphaniae horse Missae fiant tres Reges, videlicet unus et primus ex dominis Canonicis secundum ordinem suae receptionis, tarn prsesentibus quam absentibus, et qui in posterum fuerint. Deinde secundus Rex, unus ex Curatis civitatis ordine inter ipsos servato ; et tertius Rex et Guratus forensis senior et altariensis, residentiary faciens in Ecclesia Gebennensi, licet sit junior altariensis, dum tamen resederit per annum integrum, qui cum solemnitate consueta in Ecclesia dicant Evangelium, et oblationem faciant in Missa, ut est consuetum. [* Vide Stellae Festum in Stella I.} * REX, idem qui Judex vel Prsepositus; unde illius uxor, Regina, et ejusdem districtus, Regnum dicebatur. Charta ann. 1153. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 1053: Ego 0 Elfleda potens, o terror virgo virorum, judice Gunnari di Laccon ki faco custa Victrix naturae, nomine digna viri. carta cum boluntate de Deu, et de fuius meus Barrasone Rege, etc. Qui Barraso Et paulo post: in Charta ann. 1182. ibid. col. 1059. se Te mutare decet, sed solam, nomina sexus, appellat Judicem, non .Begem, quanquam Tu Regina potens, Rexque Irophaea parans, etc. uxorem suam in eadem, Reginam vocet. Sosipater Charisius lib. 1. Institut. Alia ann. 1103. ibid. col. 1055 : Ego Turbini omnipotentis Dei gratia Judex KaraGrammat. cap. 15 : Rex communi genere dicitur, primum ab etymologia Rex, ut litanus dono, concedo et in perpetuum regens, deinde quod sunt quaedam verba, trado Pisanis carissimis amicis nostris quss ex se trium generum nomina creanl, toloneum de yberno et de aestate ; ita .... nam Regina nullo modo recipiendum, tamen ut populus Pisanus sit arnicus nisi reciperemus et reginum. Ovidii an- mihi et Regno meo, et non offendant stutiquus interpres in Ibim : Tyrannus est diose neque me, neque Regnum meum. communis generis; nam Theodosii Gram- Quae appellatio non tantum apud Sarmatici est Regula, quod nomina profes- dos, sed et apud alios populos in usu sionem aut dignitatem significantia, sunt fuit. Dipl. Henr. II. reg. Angl. in Antiq. communis generis, ut hie et haec Dux : hie Hibern. pag. 19 : Henricus, etc. archiepiset haec Philosophus. Vide Casaubonum ad copis, episcopis, Regibus, comitibus, baronibus et omnibus fidelibus suis Hibernian, Trebellium Pollionem pag. 484. T REX, Dux, Comes. Ohronicon Epis- salutem. Arsst. parlam. Paris, ann. 1347. coporum Metensium ap*ud Acherium in Reg. 157. Chartopb. reg. ch. 201: Ditorn. 6. Spicil. pag. 652 : Goericus sanc- cebant quod tempore recolendae memoriae tus, qui et Abbo dictus est, huic sancto Karoli Magni prsedecessoris nostri, dicta xxx. Episcopus Metensis successit. Hie villa Narbonae erat urbs regia, erantque primo Rex Aquitanorum fuerat, postque ibi duo Reges, unus Judaeus et alius SarPontifex factus opibus plurimis ditavit racenus. Qui nimirum Judeeis et SarEcclesiam. Annales Fuld. ad ann. 873 : racenis jus dicebant, sicque imperaMense Junio Hruodulfus quidem Nord- bant. 8 mannus de regio genere, qui regnum KaNota quoque omnibus est Regis Yveroli praedis et incendiis ssepenumero vas- totensis denpminatio, cuj us praerogativae taverat, classem duxit in regnum Hludo- et jura confirmata reperiuntur a Ludo_vici Regis, in Comitatum videlicet Abdagi vico XI. sub Principis tamen, non Regis Regis, missisque nunciis praecepit habita- appellatione, licet hujus dominium, toribus loci illius tributa sibi solvere. Vide vulgo Regnum nuncupari solitum dicat, P. Danielem in Dissertat. 7. ad calcem in Lit. ann. 1464. ex Reg. 199. Chartoph. tomi 1. Hist. Francor. pag. 503. et supra reg. ch. 467. ubi horum jurium flctitia origo refertur; quas literas nihilominus Regnum 3. 1 REX, Apparitor, in Ecclesiis Ani- hie exscribere nostri esse instituti duxiciensi et Viyariensi, vulgo le Roi vel le mus : Lays par la grace de Dieu roy de Roi de I'Eglise, Gallice Bedeau. Gharta France; savoir faisons a tous presens et Eccl. Aniciensis ann. 1312 : Secuntur ilia avenir, que comme du temps de feu de quae solvuntur in tracta : 1. Thesaurario bonne memoirs et recordacion le premier Ecclesise VIII. lib. Pistori u. sol. Regi roy Clotaire, filz du roy Clovis, premier xxxvii. sol. vi. den. Sic autem dicitur roy Chrestien, que Dieu absoille, pour la 'quod virgani gerat ad instar sceptri et reparation de la mart du seigneur d' Yvealios utcumque regat praeeundo, indutus tot, qui lors se nommoit Gaultier d'Yveveste talari. tot, que le roy Clotaire avoit occis en la * Lit. remiss, ann. 147^. in Reg. 195. chapelle du palais de Soissons, icellui roy Chartoph. reg. ch. 1193 : Berthelemi Ar- Clotaire a, I'instigation et poursuite de nault Roy de I'eglise de Nostre-Dame du nostre saint pere le pape, qui lors estoit, Puy et Gabriel Usson portier de ladite et du college des cardinaux, par deliberaeg Use. tion de son conseil eust voulu et ordonne T REGES, in quibusdam Ecclesiis, dicti que le seigneur d'Yvetot et ses successeurs Canonici aliive non intimse dignitatis seigneurs dudit lieu, ne feussent tenus de Presbyteri, qui sacro Epiphaniae die la en avant faire aucun hommage d'icelle Reges seu Magos Christum adorantes terre et seigneurie d'Yvetot, et en feust repraesentarent : quo de more haec ha- des lors icelle terre et seigneurie exempte, bet Innocentius VIII. in Bulla ann. et en oultre feust icelle terre.et seigneurie 1484. pro Ecclesia Genevensi in Conti- exempte de toutes charges et subventions nuatione M. Bullarii Rom. pag. 291. col. quelzconques ; et eust le dit seigneur 1: Item ut fidelis populus magis ad devo- d'Yvetot plusieurs autres franchises et tionem trahatur, solemnitatem Epipha- libertez ; desquelles exemptions, franchi-

ses et libertez les seigneurs d'Yvelot, tant du nom dudit Gaultier d' Yvetot que d'autres, qui d'eulx ont acquis icelle terre et seigneurie, ont joy de bien long temps et jusques a la descente des Anglois anciens ennemis de ce royaume ; et soit ainsi que depuis nostre nouvel advenement d la couronne, nostre ame et feal chevalier Guillaume Chenu, apresent seigneur d'icelle terre et seigneurie d'Yvetot, nous ait fait dire et remonstrer les chases dessusdites ; Pour laquelle cause et autres a ce nous mouvans lui eussions" ou mois de Mars iiijc. Ixj. octroie certaines noz lettres adrecans a noz amez et feaulz conseillers, par nous ordonnez sur le fait et gouvernement de toutes nos finances, aubailli de Caux et d touz nos autres justiciers et a leurs lieutenans, par lesquelles avions accorde audit chevalier, que lui et ses successeurs de ladite terre d' Yvetot laissassent (joir) doresenavant d tousjours de toutes et chacunes les franchises, libertez et autres droittures, prerogatives et preeminences qui y appartiennent, et dont il leur apparoistroit que ses predecesseurs seigneurs de ladite terre et seigneurie d'Yvetot joissoient au temps et paravant la descente de noz dis anciens ennemis les Anglois, faite a Touque en nostredit pays de Normandie. Et que aprez que (a) nozdis conseillers fut apparu par information ladite terre et seigneurie avoir este entre autres chases franche et exempte et tenue quitte de tallies et autres subvencions, qui s'estoient mises sus et levees auparavant ladite descente, eussent consenti et accorde I'enterinement et accomplissement desdites lettres. En oultre par vertu d'icelles eust le bailli de Caux ou son lieutenant, appelle nostre advocat et nostre procureur ou sort substitut oudit baillage, fait ou fait faire sur ce information. Ce neantmoins aucuns de nos officiers et subgetz s'efforcoient de troubler ou empescher ledit chevalier en aucunes desdites franchises, libertez, droilures, prerogatives et preeminances en son grant prejudice et dommage et de ses hommes et subgetz, si comme il nous a dit et remonstre par plusieurs fois en nous suppliant et requerant que attendu les chases dessusdiles, la joyssance desdites exemptions dont en ladite information est faite mention, et aussi que feu nostre ayeul et du temps que icelle terre estoit es mains du feu Regues de Villennes, pour ce que on lui donnpit empeschement, le faire et laisser joir paisiblement d'icelles, il nous plaise I'enlretenir en sesdites franchises, libertez, droitures, prerogatives et preeminances, et sur ce lui impartir nostre grace. Pourquoy nous ce considere et apres que avoit fait veoir et visiter par les gens de nostre conseil ladite information, le contenu en laquelle nous a este rapporte ; et aussi considere les droitures, franchises et libertez de ladite terre et seigneurie d'Yvetot,par lesquelles et autrement deuement nous est apparu que ladite terre et seigneurie d' Yvetot est et a este au temps passe vulgaument appellee Royaume, et qu'elle a este tenue franche, quitte et exempte envers nous et nos predecesseurs de hommages et autres devoirs, et que lesdiz seigneurs d'Yvetot avoient en icelle seigneurie haulte justice, basse et moyenne, et haulx jours, esquelz les matieres de ladite seigneurie prenoient fin, sans ressortir ailleurs; et aussi avoient foires et marchez, sans ce que ses hommes et subgetz, ne les marchans de nostre royaume et autres frequentans lesdites foires et marchez, aient pour leur denrees et marchandises qu'ilz y portoient ou rappor-

180

REX

REX
* REX CANONICORUM appellabatur Canonicus, qui die Epiphaniae in ecclesia S. M. Magdalense Vesunt. officium divinum peragebat, ex Epist. in Mercur. Franc, mens. Sept. ann. 1742. pag. 1951.* REX CAPELLANORUM , Capellanus, qui in eadem ecclesia die Circumcisionis idem prsestabat officium, ibid. pag. 1950. * REX CYPRI cognqminatus quidam rebellis, de quo in Lit. Caroli V. ann. 1372. ex Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 94 : Assez tost apres un nostre rebelle, qui se faisoit clamer le Roy de Chipre, avecques pluseurs autres d'icellui fort (de Breteuil) eussent este prins par force sur les champs par Claudin de Hailleviller, lors nostre mareschal de Normandie, auquel il eust fait couper la teste, etc. Hominem inferioris gradus fuisse opinor, cum hujus nomen proprium hie non appelletur. * REX FLAIOLETUS, Qui instru mentis musicis prseerat, in Ordinat. hospit. reg. sub Philippe Pulcro ann. 1288. apud Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. 25. col. 1. * REX MERCERIORUM, Cujus jura et praarogativas, videsis supra in Mercerius. * REX MINISTELLORUM. Vide in Ministelli. * REX QUANARI^;, an Dominus loci hujusce nommis? Lit remiss, ann. 1480. in Reg. 207. Chartoph. reg. ch. 63 : En la compaignie du Roi de Quanarie, qui avoit la charge de partie des nobles du pais de Poictou soubz le sire de Rressuyre. * REX RIBALDORUM. Vide in Ribaldi. * REX SACERDOTUM cognominatus a nonnullis Philippus Augustus, et quam ob causam, docet Necrolog. MS. eccl. Cenoman. : Pridie Idus Julii. Obiit Philippus rex Francorum, qui Aconensem civitatem propriis laboribus et expensis cepit et divino cultui reparavit. Ecclesiam et ministros ejus adeo dilexit, quod ecclesia malignantium ipsum Regem sacerdotum vodtabat. Moriens trecenta milia librarum ad recuperandam terrain sanctam legavit. Annal. Victor. MSS. ad ann. 1223 : Hoc anno obiit Philippus rex Francorum ab aliquibus Augustus cognominatus,hujus nominis II. vir fortunatissimus, qui regnum Francorum fere duplo ampliavit; hie in omnibus actibus felix, ecclesiarum et religiosarum personarum amator et fautor, et specialiter ecclesiarum S. Dionysii et S. Victoris Paris. Quis tandem fuerit ejus erga sacerdotes animus ab ipsqmet discere est in Literis ad Innocentium III. PP. ex ejus Reg. Chartoph. reg. fol. 52. v: Ad Mud autem quod nobis mandastis, quia episcopum Cameracensem odio habemus, vobis respondemus, quod nos nullum sacerdotem odio habemus, nee alicui sacerdoti malum faceremus, maxime illi, qui est episcopus et sacerdos. * REX SCHOL^; apud Abbavillenses appellatus puer, qui in scholis primarium locum qbtinebat. Vide supra Gallorum pugna in Gallus. * REX SCORTORUM, idem qui Rex Ribaldorurn. Lit. remiss, ann. 1463. in Reg. 199. Chartoph. reg. ch. 58: Jacob de Godunasme, qui estoit Roy des filles amoureuses de la ville de S. Amand, etc. Vide in Ribaldi. * REX SODALITII Pn. Vide supra in Bastonerius. * REX SPINETI. Vide infra Spinetum. *REX DE TORELORE, Vox irdsoria, quae dicitur de commentitio rege seu

REZ
homine, qui omnia tentare verbis paratus, nihil reapse efficit. Hinc forsan nostrum Turelure, qua voce res haud facta vel non eventurasigniflcatur. Lit. remiss, ann. 1403. in Reg. 158. Chartoph. reg. ch. 88: Comme le suppliant eust troue un mur de sa maison pour faire une cheminee, le voisin dist que ce n'estoit pas son plaisir, et que ledit suppliant cuidoit voler dessus les murs et estre Roys de Torelore. Occurrit rursum infra eadem Charta num. 181. ubi loco Voler legitur Monter. Nihil ex Romancio d'Aucassin, ubi de Rege de Torelore sermo est, quod huic loco illustrando inserviat, erui posse mihi videtur. ** REX DOMINICARUM, Dominica S. Trinitatis, prima post Pentecosten. * REX, idem videtur quod Regalengum, dominium, reditus quivis. Charta ann. 1129. inter Probat. torn. 2. Hist. Occit. col. 447 : Ego ArnaldusNarbonensis archiepiscopus concedo sine ullo inganno eandem ecclesiam de Oviliano, cum decimis et primitiis, et cum toto ecclesiastico suo.... canonicis regularibus S. Justi, qui nunc ibi sunt et inantea erunt, semper praedictam ecclesiam habeant, teneant, et perpetua possessione in perpetuum possideant cum ornni suo Rege, sicut scriptum est supra. Alia ann. 1225. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 855 : Capitulum vero Dolense pro bono pads dicto Pelro et ejus h&redibus dedit unam minam frumenti quam habebat, cum Regibus parochise. S. Columbani. REX A. Charta Fernandi Comitis Castell33 aeraa 972. apud Anton, de Yepezin Chron. Ord. S. Benedict! torn. 1. pag. 31: Istss praedictse per omnes domus domui ove una Rexa de ferro. Infra : Bricia cum suis villis ad suam alfozem pertinentibus, per omnes domus domui dues (supra, ove) una Rexa de ferro. ' REXANUS SOLIDUS, Species monetae. Memoriale Potestatum Regiensium ad ann. 1271. apud Muratorium torn. 8. col. 1132 : Spelta vendebatur n. solidos imperiales et dimidium pro communi sestarius, et privatim x. solidos Rexanos. Ibid. col. 1133 : Et libra grossa olei valise duos solidos imperiales, et xiv. ficus siccse I. Rexanum et xiv. amigdalx i. Rexanum. * REXO, [Vinculo. DIEF.] 1 REYRETAULE, Idem quod supra Retaule, Ornatus toreuticus, Gall. Retable. Testamentum Beatricis de Alboreya Vicecomitissae Narbonens. ann. 1367. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1523 : Item, duo candelabra argenti. Item, unum Reyretaule trium postium, depictum, in quo ponantur aliqua signa nostra. Item, unam capam, sive casublam, et unum frontale deauratum. 1 REYSA, Iter, etc. Vide Reisa. * REYSSIA, ut supra Ressega, Offlcina, ubi serra desecatur. Charta ann. 1445 : Quae omnia sila sunt extra villam Allavardi foris posterlam alborum, et cohssrent esyamenta dicti nobilis Johannis Gilbergii a partibus bizias et occidentis, Reyssia ejusdem a parte venti, etc. Vide infra Seyta. \ REYSSIATUS, Serra desectus, Gallis Scie. Extractum Computi ann. 1321. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 159. col. 1 : Libraverunt gabellatoresinpretio triginta novem duodenarum fderiarum magnarum et duodecim duodenarum billonorum et traborum Reyssiatorum, emptorum de mandate dictorum gabellalorum per carpentarios Domini pro faciendo asdificio domus Domini. Vide Resca. * REZA, pro Regia, Porta sediflcii pri-

toient, ou pour la vente, troche (troque) ou eschange d'icelles este contribuables envers nosdiz predecesseurs a aucunes aides, ne paie imposition foraine, ne autres charges, quelles aient este ; et aussi ont este de toute anciennete les hommes et subgetz d'icelle seigneurie francs, quittes et exemps de impositions, quatriesmes, gabelles de sel, empruntz, tallies et autres subventions quelzconques, de fouaige envers nosdiz predecesseurs ; et eu consideration aux bans, louables et agreables services que ledit chevalier. Prince et seigneur de ladite terre d'Yvetot a par cydevant fait a feu nostre tres-cher seigneur et pere, que Dieu absoille, et a nous, tant au fait de.nos guerres que autrement en plusieurs manieres, avons pour ces causes et autres a ce nous mouvans voulu, consenti, octroye et accorde, voulons, consentons, octroyons et accordons de grace especiale et de nostre certaine science, plaine puissance et auctorite royal par ces presentes audit chevalier, Prince et seigneur de la dite terre et seigneurie d'Yvetot pour lui, ses hoirs et successeurs d'icelle terre et seigneurie, les droiz, franchises, libertez, pre'eminances et prerogatives dessusdiz, ainsi que dessus est touche. Si donnons, etc. Car ainsi,etc. Donne a Rouen au mois d'Octobre Van de grance 1464. et de nostre regne le quairieme. Quae quidem jura longe ampliora sunt iis omnibus, quae alodiis, cujuscumque generis fuerint, tribuuntur. Vide Plessaeum torn. 1. Descript. geogr. et hist. Norman, super, pag. 173. Variet. hist, torn. 1. part. 1. pag. 194. REGIS titulus datus etiam interdum minoribus aliquot primariis Ministris, ut Heraldis primariis seu faecialibus, quos etiamnum Reges armorum vocant, Ministellis, Juglatoribus, ac Ribaldis, de quibus singulis, suis locis agimus: praeterea Merceriorum Praefectis, apud Tillium, Arcariorum et Arbalestariorum Capitaneis in singulis civitatibus, et Spineti Regibus apud Insulenses, de quibus Buzelinus lib. 3. Gallo-Fland. cap. 23. Ita Rex Alutariorum, in Necrologio Ecclesise Meduntensis, Idib. Augusti: Hie ob.Nicolaus Rex Alutariorum, pro quo habemus annuatim 2. parts, super domum Fulconis de Becco. [Rex ludorum, in Charta ann. 1209. apud Thomasserium in Gonsuet. Bituric. pag. 712.] Vide Raguellum. Apud Athenienses inter Thesmothetas, horum prior pasiXlwg titulo donabatur. Vet. inscriptlo Atheniensis apud J. Sponium torn. 3. Itiner.pag.129 : Tbv^apSocvTa Tr,v TOU JBaatXewc ev <j[ji.o9eTat? apx^v. Sed observat Eustathius in Odyss. 9. apud Graecos eos, qui pila yicerant, Reges appellalos, ut contra, qui vincebantur, asinos, pag. 1601. edit. Rom. * Ut autem quibusnam Regis titulus concessus fuerit; manifestius innotescat, varias, quas collegi, ejusmodi appellationes, ordine alphabetico hie subjiciam, cum semel monuero Regis nomine signiflcaricujusvis ordinis primarium. * REX ARBALESTARIORUM, in Lit. ann. 1410. ex Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 80. et in aliis ann. 1479. ex Reg. 206. ch. 353. qui alibi Arbalestariorum Franciae magister. * REX ARMORUM. Vide supra in Arma S. et Heraldus. * REX BACCALARIORUM. Vide supra Baccalarii 1. * REX BAZOOHI^E, in Lit. remiss, ann. 1459. ex Reg. 190. Chartoph. reg. ch. 17. Vide supra Bazochia.

RHA

RHE

RHE

maria. Stat. Mutin. ann. 1327. apud Mu- blies et injuriosa Rhapismata, quorum animalium : alius forte maluerit ab Arrator. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. nullus rationabilis invenitur exitus; ju- morico Reun, Crinis, pilus crassior et 6 : Et debeant omnes intrare per Rezam bemus hujusmodi circuitu in posterum longior.] Vide Cluverium de Germania majorem de Leonibus indictam ecclesiam. quiescente, etc. Quidam interpretantur Antiqua. Rhenonis Gallici meminit Caevirgas seu bacillos, quos refutat Cuja- sar lib. 6. de Bello Gallico, ut et SallusVide Regia 3. Reze vero, pro Semita, vulgo Sen- cius in bane legem. tius. Sed et ex posterioris aevi Scriptoritier, occurrit in Lit. remiss, ann. 1443. RHEDA, Gallorum propria fuit. Glossae bus vocem usurpavit Sidqnius lib. 4. ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 611 : MSS. Reg.: 'PaJStov, TO cpopelov, xat patSov, Epist. 20 : Viridantia saga limbis margiQu'il povoit bien aler par le chemin pu- ap[xaffxercaarov.Quintilianus lib. 1: Plu- nata puniceis, penduli ex humero gladii bhque et par les Rezes des vignes. Vide rima Gallica valuerunt, ut Rheda, Peto- baltheis supercurrentibus strinxerant ritum quoque, quorum altero Cicero ta- clausa bullatis latera Rhenonibus. OrdeReisa 1. 1 REZAILH, Species retis ad capien- men, altero Horatius utitur. Fortunatus ricus Vitalis lib. 4 : Chlamydem, seridos pisces. Vide locum in Batuda. lib. 3. Poem. 20 : camque interulam, et Renonem de preHodie Raiseau nostris est Rete venatiosis pellibus peregrinorum murium suCurriculi genus est, memorat quod Gallia Rhedam, torium. bito comburi prsecepit . Et lib. 12: Renone Mplliter incedens orbita sulcal hurauiu. f REZETUS, Asylus, locus refugii, ut Exiliens duplici bijugo volat axe citato, amictus ex arietinis pellibus. Vetus Alque movet rapidas juncta quadriga rotas. arbitror, ab Italico Ricetto, Gall. ReCharta in Historia S. Martini Campentraite. Castelli de Gastello Chronicon Vide Casaubonum ad Suetonium. Rhedse. sis pag. 512 : Unde 40. solidos et duos Bergom. apud Murator. torn. 16. col. citrsuales, quarum erat in Cursu pu- Renones agninos habuit. Rhenonis catini 947 : Et dicitur, quod proditorie intrave- blico, in lege 9. Cod. Th. de Legatis. De mentio est apud Guibertum lib. 3. de runt in Rezetum dictse fortalitiss, et interJacobus Paratit. Vita sua cap. 5. in Tabulario Majoris fecerunt quatuor Gibellinos et unam foe- iis plura Cod. Th.Gothofred. in publico. Monasterii, [et in Gestis Guidonis Episad tit. de Cursu minam. copi Cenoman. apud Mabillonium torn. Proprie Certa pars domus munitae, [** Vide Grimm. Grammat. German, 3. Analect. pag. 345.1 Vide Repti. torn. 3. pag. 455.] ac forte turris. Vide Receptaculum. 1 RHETORICABILIS RATIO, Rhetoricus | RHEDA, 1 RHADA, ZsOyo?, in Glossis Lat. Graec. vera lectio est. Expeditio militaris, sitamenseu facundus dicendi modus. Dudo de Vide Reisa \. Legendum Rheda, ut patet ex Glossis RHEDARII quae Ducibus Normanniae apud Duchesnium Graec. Lat. ubi: ZsOyo?, Par, singulariter ex*Rhedis seu DENARII, Praestatio Vide pag. 88 : aratris percipitur. tantum declinatur. Rheda. Vide infra supra in Denarius. Nectatur generi sic quoque paucitas Rheda. Persons, exque datis atque negotio RHEDO, Mundus ornatus mulie1 RHAGAS, Ruptura generatim, pecu- bris. Lex Anglorumseu Werinorum cap. Suraatur ratio Rhetoricabilis. et liarius Medicis Ani flssura, a Graeco 7. | 3 : Qui ornamenta muliebria, quod | RHETORICARI, Graecis poropt'^iv, Rhepaya?. S. Augustinus Ep. 149. edit. 1576 : Nee ambularf. enim, nee stare, Rhedo dicunt, furto : abstulerit, etc. Glossae torum more loqui. Tertullianus de ReLatino-Theotiscae Scaf raida, toreuma. surrect. Carnis cap. 5 : Ita nos Rhetorinee sedere possum, Rhagadis vel exocha- Et haus gerseth, mobilia, sive ornamenta dis dolore et tumore. Isidorus lib. 4. domus etiamnum Germani vpcant. cariprovocant hseretici. Rhetoricare eadem Orig. cap. 7 : Ragades dicuntur eo quod notione dixit Naevius apud Nonium : fissures sint rugis collects circa orifi- Lindenbrogius. [Vide Martinium in Le- Age nunc, quando Rhetoricasti 9 Responds Vossium lib. 2. de Vitiis serm. cium : hse et Aasmorroides a, sanguinis xico,16. et suo loco Redolina.] [** Grimm. quod te rogo. 1 RHETO'RII, Haeretici in fluore dictse; Gr&ci enim sanguinem af[m cap. Antiq. Jur. German, pag. 567. In cod. dicti a quodam Rhetorio, ^Egypto sic dicunt. qui Corb. Leg. Angl. et Werin. legitur laudabat haereses, dicens omnesomnes bene ] RHAINUS AGER, In quo jacta primum Rhemdo.] feruntur semina, enataeque primum fruges iis errare, uti nar-RHEIGIA, Rhedse seu carri onus. sentire et neminem ex Haer. cap. 44. Quod sunt, in Vocabulario Sussannaei. Vox, Arest. Parlam. Paris, ann. 1399. inter rat Philastrius Catal. ut videtur a Grseco patvetv, Aspergere, Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 263 : S. Augustinus dicit ita absurdum esse irrorare. Sextam vecturam sen Rheigiam vinde- et nimium mirabilis vanitatis, ut ipsi ei RHAI RAUB. In Edicto Rotharis Regis miarum, vel aliam, proul ipsis placuerit, incredibile videatur, Haer. 72. Vide Stockmanni Lexicon. Longob. Titulus 7. inscribitur de Rhai inter primam el decimam Rheigiam j RHETRA, Grsecis pvirpa, Dicendi locus Raub. Mox sequitur : Si quis hominem pro eorum decima capere et levare conmortuum in flumine aut foris invenerit, sueverant. vel vices; item dictio, oraculum; ut et expoliaverit, etc. Exstat haec Lex in * RHEMA, f. pro Rheuma, Arthritis, Plutarchus Lycurgum leges suas prJ Lege Longob. lib. 1. tit. 12. 11. Idem morbus articularis. Mirac. S. Raym. appellasse narrat tanquam ^PY]<T[JI.OUC quod rauba, exspoliatio. Vide in hac Palmar, torn. 6. Jul. pag. 663. col. 2 : va?. Ammianus lib. 16. cap. 5 : Tamvoce et Reiroof. Petrus filius Ribaldi de Crema, qui mo- quam adstrictus sumtuariis legibus viSKIP Pro Rhai raub Muratqrius legit ratur Cremonse, vovit quemdam suum veret, quas ex Rhelris Lycurgi et axonide Urubbi ex Codice Ambrosiano, torn. filium cadentem de Rhema, et liberatus bus Romam translatas diuque obserI. part. 2. pag. 19. | 16. Nisi Epilepsiam intelligas. Vide in- vatas et senescentes paullatim reparavit Sylla dictator. Vide Valesium in hunc 1 RHAMALLUS, Locus, ut videtur, su- est. Rindlive. fra perne ramis tectus. Vide Hamallus. RHENO, RENO, Pellicium, vestis ex locum. RHEUMA, Fluctus, ex Graeco peO[j.a. Ve1 RHAMNICULUS, Ramusculus. Conci- pellibus confecta, quse humeros et lium Fprojuliense ann. 791 : Umbrosis tera tegebat. Glossse veteres : Rheno la- teres Glossae : Fluenta, p^aTa. [S. Amest nihilominus suffugare (f. suffundere,) fal- pellicium, vel vestis facta de pellibus, brosius lib. 5. Hexaem. cap. 10 : Pisces sitatum Rhamniculis moliuntur. pendensque ad umbilicum. Iso Magister ex plurimis locis, a diverso sinu maris, 1 RHANNE, Coitus suum, ut exponit in Glossis : Vocamus etiam mastrugas innumeri velut consilio convenientes, conEccardus in Pactum Legis Salicaetit. 2. Renones, quae rustice Crotina vocatur. juncto agmine flatus aquilonis petunt, et I1. vel Colostrum, seu lac quod paulo Vide Crusina. Joannes de Garlandia in ad illud septerntrionalium mare partium quadam natures lege contendunt. Dicas, si post partum mulgetur, Germanice.R/um, Synonymis : ascendentes videds, Rheuma quoddam ut vult Vossius lib. 2. de Vitiis serm. Vestes quae fiunt de solis pellibus, hae sunt: esse : ita proruunt fluctusque intersecant, cap. 9. Vide Hranne. Pellicium, Rlieno, quibus Andromeda sociatur. per Propontidem in Euxinum pontum f RHANNECHALA, RHANNECHALTEO, eodem tit. Compositio pro porcello fur- Ita enim legendum, pro Remum. Varro violento impetu perfluentes.] Ugutioni et tim ablato. Eccardum consule. lib. 4. de Lingua Latina Gallicum voca- Joanni de Janua, dicitur tempestuosa RHAPHIUS, seu RUFIUS, Lupus cer- bulum esse ait: Isidorus vero lib. 19. marts inundatio, vel isle fervor aquae, qui varius, Gallis. Plinius lib. 8. cap. 19 : cap. 23. Germanicum. Savaro a Rhena- fit remorum agitatione. Quornodo vocem Pompei Magni ludi ostenderunt Chaum, nis, seu Rheni accolis dictum putat. hanc usurpat Vegetius lib. 5. cap. 12. et quern Galli Rhaphium vocabant, effigie Loccenius lib. 2. Antiq. Suecicar. cap. 15. Jonas in Praefat. ad Vitam S. Columlupi, pardorum maculis. Idem cap. 22. 20. a voce Gothica Reen, adhuc Suedis bani : Quibus dicendum est nautas solere Lupum cervarium vocat. De lupis cerva- usitata, qua animal illud appellant, Rheumate gurgitum fractis viribus ripse riis copiose egit Ulitius ad Gratii Cyne- quod alias Rangiferum vulgo dicunt, a redditos, cum alia defuerint subsidia, fesgeticon. cornuum ramis Ranfen, de quo agit tivo conamine sentes apprehendere. S. Hilarius Arelat. in Vita S. Honorati pag. f | RHAPISMA, Colaphus, alapa, GraecisOlaus Magnus lib. 17. cap. 28. [Vossius pamo-(i.a. Lex 6. Cod. lib. 8. tit. 49. de in Addit. ad libros de Vitiis sermonis 15 : Illud commemorasse sufficiat, intreemancipationibus : Cum inspeximus in pag. 797. a prjvecj agni : unde infert Rhe- pide ab illis pro Christi desiderio maris emancipationibus vanam observationem nones pelliceas fuisse vestes, primitus e Rheuma toleratum. custodiri.... et circumductiones inextrica- pellibus agninis, postea etiam aliorum RHEUMA , ^Estus maris reciprocus.

182

RHI

RHU

RIA

RHINE, corrupta vox a Graeco Ti- teres, de quibus dictum est in voce , Ramentum, scobs. Vide locum in Alyrumnse. Serrago. * RHYTHMIMACHIA vel RITHMIMA| RHIPE, Momentum, vel ictus, vel oculi CHIA, Modulatio, seu Rythmorum inter motus, Sussannaeus in Vocabulario ex se congressus; nisi idem sit quod infra hoc Apostoli loco 1. Corinth. 15. 52 : In Rithmachia. Epist. apud Pez. torn. 6. momenta, in ictu oculi, etc. Ubi Graecum Anecd. part. 2. pag. 55. col. 2 : Peto ut... praefert, Iv aTO[Ao>, Iv cPi7crj ocp9aX(J.oO. C83- regulas Rhythmimachiae a te factas, mihi terum Ti^ Greecis dicitur Impetus rei transmittas. Vide Rhythmizare et Ryprojectse, ictus seu jactus teli missi vel thmici versus. fulminis, incitamentum, impetus ; nusT RHYTHMIZARE, Modulari, in Glossis piam autem momentum quod flnxit MSS. a Vossio laudatis lib. 4. de Vitiis Sussannasus ex loco citato. serm. cap. 22. a Graeco puQpuSeiv. Hac RHODINUS COLOR, T68ivo?, Grascis, notione in gemma gemmarum legitur Roseus. Gloss. Graeco-Lat. : ToSivov, Rythmari. Rythmizare, pro Apte dispoRoseum. Democritus in Physicis, inter nere, ordinare, ut et Rythmizatio, pro colores TO poSiov recenset. Apud .ZEgine- Concinnus ordo, apta dispositio, dixit tam pigmenti genus memoratur TO To- vetus Interpres S. Irenaei lib. 2. cap. 15. SosiSs?. Color ille roseus, inquit Salma- num. 3. ult. edit, ubi notas consule. s RIADA, Grxce, passio in angulo ocusius, in serico tingendo qlim conficiebatur ex tuberculis adnatis radici Pim- lorum. Est secundum Paulum diminutio pinellge : nunc etiam flt e quibusdam carnis. Rias, inquit, est continuus lacrymse seminibus, allatis ex India Occidental], fluor debilitate partium aut ex eso angulo uae similia sunt cimicibus, quibus vel immodica cicurgias vexatione. Alibi: emtum caput. Anastasius in Gregorio A quibuscumque passionibus lacrymosi IV. PP. : Vela de Rodino quatuor, quse oculi fiant, Riadss sunt a veteribus nunsacrum altare circumdant. Chronicon cupates, quod nos fluidos dicers possuFontanellense cap. 16 : De vestimentis mus. Rhitada apud Cornelium scribitur. vero Rodinum optimum unum, plane- Glossar. medic. MS. Simon. Januens. tas casulas quinque, etc. [IlspigoXaia p6- ex Cod. reg. 6959. Vide in Rheuma. SwTa, apud Constantinum de Administr. | RIAGNTJS, Rivus, rivulus. Statuta Imperio cap. 15.] Mutinae fol. 11. y. rubr. 57 : Statutum LEUGORHODINUS, Roseus dilutior, in est, quod rivus sive Riagnus qui venit a Charta Donationis factae Ecctesiae Cor- latere sero Castri-novi qui habet caput in nutianae, edita a Suaresio : Vela tramo- campum domini Episcopi... sit expeditus, serica Leucorhodina duo, etc. et illi debeat dan caput et derivari subter RHODOMELINUS, Color partim luteus, prsedictum canalem. Vide voces subsepartim rosaceus.Eadem Charta : Mafor- quentes et infra Rigus. tem tramosericum Rhodomelinum aquilaRIAGO, Rivus, rivulus. Vide in Rigus. tum. Vide Melinus. | RIALE, Rivus, rivulus. ProvincialiDIARHODINUS, Roseus color intensior, bus Riau, Gallis Ruisseau. Charta ann. Pusio, Reumaricus, pullus, lapatus, et hircus. ex Graec. StapoSivoi;. Bulla Benedict! VIII. 1058. ex Archive S. Victoris Massil.: j REUMATICUS, Humidus. Translatio PP. ann. 1023. in Bullariq Casinensi : Juxta pratum, Riale in media. In alia S. Apollinaris, torn. 5. Julii pag. 384 : Planetam Diarodinam aureis listis orna- ann. 1212. ibid, legitur, Riali in media. Quia locus valde Reumaticus fuit, in quo tam, una cum alba et cingulo, etc. Leo Alia ann. 1246. e parvo Chartulario ejussupra terram cista slabat, de quibus om- Ost. lib. 2. Chron. Casin. cap. 44 : Pla- dem S. Victoris: Ad quoddam Riale, nes doluerunt. Rheumaticus Plinio, ut netam Diarodinam phrygiis aureis pul- quod venit a parte dextra. Transactio Graecis psu^aTixo;, Qui fluxione laborat, cherrime decoratam. Lib. 3. cap. 19 : ann. 1490. ex Schedis Preesidis de Macum Riali. Vide vel obnoxius fluxioni. Hinc locus Reu- Pluviale Diarodinum magnum undique zdugues: Confrontat maticus dicitur locus humidus, quod auro contextum, cum fimbriis nihilominus mox Riaria et infra Rigus. fluxioni bus obnoxii sint, qui habitant in aureis. Cap. 30 : Pallium Diarodinum Nostris alias Rieu et Ruau. Charta cum Phrygiis. Cap. 73 : Planetse Dia- ann. 1294. in Chartul. Belli!.: Du moulin locis humidis. RHEUMATIDTARE. Papias : Arteriaci, rodinss deauratse 3. diapistss 2. etc. Adde de la maladerie jusques a I'lndre, si quibus faces Reumatidiant. Ita codex edit. 1. 1. cap. 47. comme le Ruau se porporte par devers et MS. [Ugutio et Johannes de Janua DIRODINUM, pro Diarhodinum, Pal- Reaulieu, et dudit moulin, si comme le praeferunt Reumatizant. Theodorus Pris- lium diarhodinum. Epistola Michaelis Ruau se porporte jusques au chief de la cianus lib. 1. cap. 12 : Si oculi Rheumati- Imper. in Conventu Parisiensi ann. chaussee de I'estang de Ferriers. Alia diaverint, his vini et carnium parcitas 530 : Misimus blattas duas, Dirodina ann. 1336. ex Chartul. 23. Corb.: Comme... indicenda est. Dioscoridi, 6cp6aX[j.o\ peujxa- duo. my devanchier, desquelles je ai cause RHOMBUS. Tract. MS. de Pise. cap. eussent mis ou fait mettre une huche a RHEUMATIZARE , Teu^a-rtSsiv, Rheu- 89. ex Cod. reg. 6838. C : Rhombus, quern mettre poison en un Rieu de Spmme, mate, fluxione, vel rheumatismo labo- Itali omnes et Massilienses Rhombo, nostri courant entre le Vigmieul et le Rieu du rare. Horatianus lib. 1. Rer. medic, cap. romb, Galli turbot, Normanni bertoneau passage en alant pardevant me maison. 10 : Oculi Rheumatizantes. Fulbertus appellant. Ru, apud Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. Carnot. Epist. 67. 1. edit. : An morbus 1 RHONCHARE, Rhonchos edere, Gall. pag. 50. Rheumatizantis et nauseantis stomachi, Ronfler. Ronchantes subulci, Sidonio lib. | RIANA, Idem quod mox Riagnus, an passio cerebri mentem Isedens ? S. 1. Epist. 6. Vide Runcare 2. Riale, Riaria et infra Rigus, Rivus , riHieronym. Epist. 89. cap. 5 : Capitis na1 RHONGHISONUS, Qui rhonchos so- vulus. Statuta Montis-regalis pag. 214 : ribus purgamenta projicere, sputis Rheu- nat, edit, eidem Sidonio Carmine 3. Item statutum est, quod D. Vicarius teneatur et debeat eligi facere duos homimata jacere, etc. v. 8 : nes, qui debeant et teneantur derivare 1 RHEUMATIZATUS, Affectus rheumate Necnon Rhonchisono rhinocerote notat. seu derivari facere et designate aquam seu fluxione. Vita S. Procopii, torn. 2. Julii pag. 145 : Quss noctu longa suspij RHONDIS, Animalis genus. Paulus pluvialem, quse descendit a platea porlawi ria, Reumatizatis oculis , inundantibus Venetus lib. 3. cap. 48 : Regio varia pro- vici: et nullus debeat transviare ipsam lacrymis, trahens, cospit S. Patris suf- ducens animalia, ut sunt Rhondes, Arme- Rianam sive aquam in die sub pcena sofragia toto anhelitu usquequaque implo~ lini, Erculini, etc. lidi unius et de node solidorum trium, rare, etc. f RHOPALUM, Graec. po^aXov, Clava, salvis Rianis designatis per designatores 1RHIGOBOSII, Qui inalgescunt perpetuo, virga, baculus. Vita S. Timothei Episc. Communis. in Vocabulario Sussannsei, sed perpe- torn. 2. Januarii pag. 566 : Et utcognosci ] RIANETA, Species ludi scruporum, ram. Legendum Rhigosibii, a Grseco Ti- nequirent fascialibus velantes fades, et latrunculorumve, de quo jam in Regiyoucgiot, Perpetuo frigentes. Rhopala et simulachrorum imagines por- neta dictum est. Statuta Vercell. lib. 4. j RHINDALEA, Ludus, ubi equites cur- tantes, etc. fol. 84. recto : Item, quod aliquis, cujusrendo in terram rem projiciunt, in ConsT RHOTHUS, male pro Rothus: quod cumque conditionis existat, non audeat titutionibus Frederici Regis Sicilise vide. vel presumat ludere ad ludum rouce, cap. 78. j RHUMA, pro Runa, Runici charac- nee ad Rianetam, nee ad aliquem ludum,

Glossarium Saxonicum Mlfrici: Reuma, ebbe, vel g y l e - s t r e a m , id est fluminis inundatio. Gloss* Isidori: Rheurna, effusio marts, quando accessions marts in fossis colligitur. Gloss, aliae MSS. : Reuma, revolutio gurgilis. Beda in Vita S. Cuthberti Episc. num. 28 : Accedente sestu Oceani, quern Rheuma vacant Grseci. Menstruum maris Rheuma, in libro Miraculorum S. Vulfranni num. 8. Florentius Wigorn. ann - 1075 : Ibi tandiu expectavit, quoad maris sestus veniret. Mox: Inde rebus omnibus dispositis et ordinatis, Rheumate adveniente, festinanter anchoras sustulerunt. Chronicon Regum Manniae: Rheuma marls Ramsa amnis alveum impleverat. [Acta S. Mildredae Virginis, torn. 3. Julii pag. 517 : Virgo interim sancta cum suis navem paratam intrans, maris contracti Reuma solummodo exspectabat.] Vide Vitam S. Kentigerni Episc. Glascuensis num. 11. Acta S. Susannse, etc. RHEUMA, pro ipso mari. Victor Tunnensis : Amantius Prsspositus ...... occiditur, et in Rheuma jactatur. Et infra : Hypatius ..... node cum Pompeio occiditur, et in Rheuma jactatur. Quo loco Chronicon Alexandrinum de j( eodem Hypatio scribens, habet : xa\ Ippt^o'av T Xet^ava <XUTWV sis TYJV SaXaaa-av. [Acta S. Caii PP. torn. 3. Aprilis pag. 16 : Jussit incendio concremari Claudium, Prsepedignam, Alexandrum et Cuthiam ac Maximum, et in Rheuma jactari : hoc est, in Tiberim ; hie enim de Romse gestis agitur.] REUMARICUS, Plenus rheumate : ita Glossa ad hos versus ex Poeta MS. inflmi aevi ex Bibl. Thuana cod. 525 :

RIB

RIB

RIB

183

ubipossit fraus sive deceptio committi. famulis ecclesie, Ribairerio et garcione Statuta Astensia cap. 1: Aliqua persona coquine. (Cart. Magalon. Rev. Soc. de Ast. in civitate Ast. vel burgis non pos- Sav. 1873, p. 418.) Item, Ribairerius, sit vel debeat ludere ad aliquem ludum coquinarii et garcifer coquine jurare taxillorum vel borraniarum, vel Rianete, debent. (Ibid.)] f RIBALDA, RIBALDAGIA. Vide Ribaldi. nisi ad taxillos vel Rianetas ipsius emRIBALDI, Velites, Enfans perdus, Miptoris vel aliorum, qui dictos taxillos vel Rianetas vel tabullerios prestant yoluntate lites, qui prima praelia tentabant: [quietprascepto dicti emptoris et sociorum. bus accidit, quod Tyrannis apudGrsecos | RIANUS, Idem quod Riagnus, Rivus,et Latrqnibus apud Latinos, ut qui sua rivulus. Conventiones Civitatis Saonse institutione prooi essent Principes miliaim. 1532. pag. 37 : Et a dicto jugo usque tesque, in deteriorem pqstea acceptio.ad locum, ubi dicitur lo Rian de Re de nem et famam abierint, inquit Carolus corona, veniendo deorsum per dictum ri- de Aquino in Lexico Militari post Stevum, sive Rianum, usque in aquam tri- phanum Pasquerium. Vide R. P. Dapontis. nielem lib. 3. Hist. Militiae Francicae RIARIA, Rivus, fluvius, Riparia, nos- cap. 7.] Rigordus ann. 1189: Dum Rex tris Riviere. Charta Petri Regni Majori- circumquaque immunita civitatis consicarum Domini ann. 1232 : Qui affrontat deraret, Ribaldi ipsius, qui primos impeab Oriente et Aquilone cum via, aMeridie tus in eocpugnandis munitionibus facere cum Riaria , ab Occidente cum portali, consueverunt, eo vidente, in ipsam civitaquo itur ad mare. Infra : Per pontem, tem impetum fecerunt. Will. Britto lib. per quern transit Riaria prsedicta ad 3. Philippid.: mare. [Vide Riagnus et voces proxime Et Ribaldorum nihilominus agmen inerme. subsequentes.] 3|c RIAS, [Papaver silvaticum. (DIEF.)] Infra: 1 RIATUS, Idem, ut puto, qu9d supra Nee minus armigeri, Ribaldorumque manipli. Radiatus, Gall. Raye, Pannus lineis varii coloris distinctus. Testamentum Lib. 7 : Everardi Comitis ann. 837. apud MiAc per plana jacent Ribaldi cum Piquichinis, rseum torn. 1. pag. 21. col. 1 : Planetas Et qui res propter venales castra sequunlur. duas, unam Riatam, alteram de cendalo, dalmaticam variatam unam sericam, si- Infra : mile pallium super altare unum, etc. VeRibaldi, mercatores, et vulgus inerme. reor tamen ne pro Riatam legendum sit, ut mox habetur, Variatam, rescissa [Codex MS. apud Stephanotium torn. 1. male syllaba va. Fragm. Hist.: Anno 1214. dominus Epi1 RIBA, Ripa, littus, Ital. Riva, Gallis scopus Lemovic. Aymericus cum Abbatibus Rive. Statuta Massil. lib. 6. cap. 45 : Si S. Martialis, S. Augustini et S. Martini contigerit caristiam bladi sive farinse vel venerunt a Baniac, ubi erat exercitus, leguminis esse in civitate Massiliss... tune tractaturi de pace; et tune Ribaudi dicti in illo casu liceat curias Massilise... blada- exercitus in ipsum D. Episcopum et Abgia, legumina et farinam facere disca- bates et socios irruerunt, et Priorem Frariari Riba vel botiguiis, in quibus consue- trum Prsedicat. qui cum illo venerat, tum est blada, legumina et farinam dis- egregie verberaverunt, quod de aliis fedscariari. sent, nisi fugissent.] Anonymus de Gestis * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Friderici II. Imper.: Et subito sagittan7657 : Riba, ribage, Prov. ripa, ripaticum. tes, Ribaldos sine numero vulnerant. 5 RIBAGIUM, a Riba, ut Rivagium a Descriptio victorise Caroli SiciliaB Regis Riva, et Ripagium a Ripa, Gallice Ri- pag. 847: Ribaldi pedites, etc, Joan. vage, Ripa, littus, ora ; item, Tributum Villaneus lib. 11. cap. 139: I Ribaldi et i in ripis solvendum, ut infra Ripaticum. Raguazzi del hoste. [* Ribaux, eadem noCharta ann. 1174. ex parvo Chartulario tione, apud Froissart. vol. 1. cap. 234 : S. Victoris Massil. fol. 177 : Dono Eccle- Et se trouverent jusques a cinq cens lansiss B. Marias de Toramina pararium in ces, chevaliers et escuyers et bien quatre inscla, cum Ribagio et totum tenementum mille Ribaux.] Inde Isoardi in manu sacra J. Episcopi SeneRIBALDI, inter vilissimos hominum censis. Charta ann. 1243. ex Archive habiti, quorum vita nullius erat moCommunis Massil.: Conqueri occasions menti, ex calonibus fere semper delesdarum, usaticorum, costarum, Riba- lecti, cum et ii calonum in castris vices giorum, sen gabellarum, et aliarum daci- perssepe agerent, impedimenta curarent, tarum. Charta ann. 1201. e Tabulario S. caeteraqueviliora obsequia impenderent. Illidii Claromont.: Vendimus pro xx. Ut igitur id hominum genus ex ganeosolidis Claromont. A.Y. Abbati et Monachis nibus potissimum conflatum erat, usurS. Illidii omne jus quodcumque habe- pata deinde Ribald"qrum vox pro homimus..,. in supradictis vineis de S. Mar do nibus vilissimis, abjectis, perditis, scoret al Ribatge et als chasals Sarrazines, tatoribus, etc. cujusmodi passim depinquse sunt subtus vinea pro tenementis guntur a Scriptoribus. Guillelmus Neupr&dictarum vinearum et praefati Ribagii brig. lib. 5. cap. 2: Cum quibusdam peraccepimus ex integro a Monachis S. Illidii ditis ex illo hominum genere, quos RibalXX. solidos Claromontenses. dos vacant, ingressus sacris ssdibus ignem I RIBATGIUM, Eadem notione. Charta imwiJsit.Willelmus Armoricus ann. 1202 : ann. 1294. apud Baluzium torn. 2. Hist. Inermes Ribaldos et alias, qui solent sequi Arvern. pag. 520: Tradidit... las chalms exercilum propter onera deportanda. de Fenayrols cum molendinis, furnis, Matth. Paris, ann. 1214 : Ribaldi et viles pratis... aquis, Ribatgiis et espletis nemo- personas. Anno 1251: Fures, exules, fugirum diclorum liberorum. tivi, excommunicati, quos omnes Ribaldos RIBAIARAGIUM. Charta Occitanica Francia vulgariter consuevit appellare. ann. 1311. ex 47. Regesto Tabularii regii Vitse Abbatum S. Albani: Vilissimi Rinum. 130 : In terra seu Ribaiaragio Lu- baldi. Vita B. Joannis Montismirabilis, ntelli. Infra : Contra piscatores applican- in Chronico AbbatiaB Longipontis: Qusetes, seu Ribagium facientes. rente itaque Priore, quid ergo esset actu* RIBAIRERIUS. [ Regere ac corri- rus, respondit se velle Ribaldum fieri. Quo gere familiam, quam familiam totam audito, Prior admirans ultra modum : ejus correction! supponimus, exceptis Verumne est, inquit, quod dicitis, optare

vos esse de genere hominum apud Deum et homines comtemptibili, et in ipsorum numero computari ? nonne ergo talium more, vos cum illis, oporteret jurare, et frequenter pejerare, et ad decios ludere, tabellam comportare, pellicem circumducere, inebriari saepissime ? Nequaquam, Joannes ait, et, ut verbis ejus loquar, Ribaldi sunt et Ribaldi. Est namque nonnullis quasi pro officio stabulum mundare, fimum comportare, quibuslibet abjectis rebus agendis et tolerandis humiliter subjacere, et in sudore vultus sui panem suum manducare, quorum vita licet ab hominibus vilis repuletur et despecta, est tamen laudabilis, et in conspectu Domini valde preliosa. Ita etiam Ribaldos describunt Albertus Stadensis ann. 1224. Albertus Argentin. pag. 103. 136. Auctor Vitse B. Jordani Generalis Prsedicat. num. 57. Privilegia Academise Viennensis in Austria rubric. 18. apud Lambecium lib. 2. Commentar. de Bibliot. Csesarea cap. 5. Magnum Chronicon Belgicum ann. 1212. Chronicon Rotomag. ann. 1251. Waddingus in Annalib. Minor, ann. 1317. num. 35. ann. 1321. n. 14. Joannes Villaneus lib. 7. cap. 9. Ericus Upsaliensis lib. 1. Hist. Suecorum pag. 8. Michael Scotus lib. 4. Mensee Philosophicse cap. 6. 37. etc. [His adde, si vis, Chartam Arnoldi Comitis Lossensis ann. 1230. Hist. Loss. part. 2. pag. 23. Gesta Gaufredi de Lpduno Cenoman. Episcopi, apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 386. Statuta Collegii Thesaurarii ann. 1280. apud Lobinell. torn. 3. Histor. Paris, pag. 287. col. 1. Statuta Collegii Narbon. ann. 1379. torn. 5. ejusd. Hist. pag. 668.'col. 2. Statuta synodalia Ecclesise Cenoman. apud Martenium torn. 7. Ampl. Collect, col. 1387. Chronicon Parmense ad ann. 1308. apud Murator. torn. 9. col..870. Chronicon Petri Azarii ad ann. 1331. apud eumdem Murator. torn. 16. col. 336. Statuta Montis-regalis pag. 168. et 170. Statuta Vercell. lib. 5. fol. 126. recto, Statuta Placentise lib. 4. fol. 46. verso, Statuta Cadubrii lib. 3. cap. 25. Vitam S. Bernardini, torn. 5. Maii pag. 305*. Ludewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 256. Menoti Sermones fol. 187.] De ejusmodi calonibus Castrensibus agunt etiam Scriptores nostrates non semel. Le Roman de Garin MS.:
N'a en la route, ne Ribaud ne gargon. Guillelmus Guiart MS. vers. 1083 :
Ribauz qui volentiers oidivent, Par coustume d'antiquite, Queurent aux murs de la cil.

Alibi, vers. 1419:

Ribauz ruent pierres cornues, Qu'en fondes balaogent et hoschent.

Idem Poeta:
Bruient soudoiers et Ribaus, Qui de tout perdre sont si baus.

Idem ann. 1214. vers. 6635 :

Ribaus qui de 1'ost se departent, Par les chans Qa et la s'espardent, Li uns une pilete porte, L'autre croc, ou mague torle.

Mox de iisdem vers. 6647:

Communement sont mal vestus.

Denique anno 1304:

Leurs conrois par les chans devisent, Sans tenir conte de Ribaud.

Vetus Chronicon MS. sub ann. 1230. in Tabulario S. Maglorii Parisiensis :

184

RIB

RIB

RIB
audiendus in primis Butelerius in summa Rurali lib. 2. tit.l. ubi de Praeposito Marescallorum : Item a ledit Prevost le jugement de tous les cas advenus en I'ost ou chevauchee du Roy, et le Roy des Ribaulx en a I'execution. Et s'il advenoit que aucun forface, qui soit mis d execution criminelle, le Prevost de son droit a I'or et I'argent de la ceinture au malfaiteur, et les Mareschaux ont le cheval, et les harnois, et tous autres hostils, se il y sont, reserve les draps et les habits quels qu'ils soient, et dont Us soient vestus, qui sont au Roy des Ribaulx, qui en fait I'execution. Le Roy des Ribaulx si se fait toutefois, que le Roy va en ost ou en chevauchee, appeller I'executeur des sentences et commandement des Mareschaux et de leurs Prevost. Le Roy des Ribaulx a de son droit, a cause de son Office, connoissance sur tous jeux de dez, de berlens, et d'autres, qu'il se font en ost et chevauchee du Roy. Item sur tous les logis des bourdeaulx, et des femmes bourdelieres, doit avoir deux sols la sepmaine. Item a I'execution des crimes, de son droit, les vestemens des executez par justice criminellement. Quod vero ad jurisdictionem Regis Ribaldorum in scorta publica, exstat in hanc rem insigne satis monumentum in Regesto Chart, signat. 117. ann. 1380. num. 176. quod hisce verbis concipitur : Remissio pro Petro et Stephana Calce fratribus, ac Cola dicli Petri uxore, de terra Rellijoci, exponentibus, quod Antomus de Sagiaco se gerens pro Ribaldo, et se dicens de ordine seu de statu Goliardorum, seu Buffonum, et ad causam hujusmodi super qualibet muliere uxorata adulterante, sibi competere et posse exigere quinque solidos, et pro eisdem dictam talem mulierem de suo tripede pignorare, de talique et alio vili questu, quern sub umbra ribaldise, goliardise seu buffoniss hujusmodi a simplicibus mulieribus licet probis, ac in tabernis, quas frequentabat, et alias inhoneste petebat et procurabat sibi dari, vivebat, die quadam venit ad Colam prsedictam, et ei contra veritatem imponens, quod ipsa cum alio quam viro accubuerat, petiit ab ea quinque solidos hac occasione sibi dari, alioquin pro eis ipsam pignoraret de suo tripede, ut dicebat, Anno 1380. mense Aprili post Pascha. * Minister in comitatu regio, qui non de criminibus judicabat, sed judicia in reos lata exsequenda committebat vel ipsemet exsequebatur ; idem proinde prima acceptione atque ille, quern in exercitu Prevot appellamus; altera vero cum carnifice, vulgo Bourreau confunditur. Quibus notionibus apte conveniunt quae laudantur a Cangio, quas rursum conflrmant quae sequuntur. Vadia offic. reg. ann. 1328. ex Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Noster fol. 407. v: Rex ribaldorum seu borrellus Tholosse tune, per annum xxvij. lib. vij. sol. vj. den. Lit. Phil. VI. ann. 1335. in Reg. 69. Chartoph. reg. ch. 264 : Item quod Guillelmus Taverno, occasione prsemissorum (furtorum) per magistrum Johannem Rasimbaudi judicem communem curise dicti loci sententialiter condemnatus fuisset ad fustigandum cum verberibus, et ad amissionem auris sinistrss Assumpto per eum et dictis suis complidbus carnifice, sive vocato vulgariter Rogue Ribaldorum, Lodone dictum Guillelmum adduxerunt. * Idem praeterea probant jura et jurisdictio Regis ribaldorum in scorta publica, simul et in ludos aleatorios ; quae

ann. 1390. in Reg. 138. ch. 231 : Bernier dit, a Ribaudaille ne deingnez-vous parler. Villet respondit qu'ils n'estoient point Ribaudaille, et ne parloit point qui ne vouloit. [Le Roman de la Rose MS.: RIBALDT. Apud Petrum Mariam CamNus n'est chaitis s'il nel cuide estre*, pum in Histor. Eccles. Placentinae, in Soil Roys, Chevaliers ou Ribaus ; * Regesto 2. part. num. 160. habetur revoMais Ribaus out les cuers si baus, Portant sacs de charbon en Greve, calio, facta per D. Gregorium PP. X. de Que la peine riens ne leur greve.] consuetudine, quod solis Ribaldis dabatur RIBALDI, etiamum nostris, Libidinosi eleemosyna in domo Papas, in festo Carniprivii, qua statuit idem D. Gregorius ac Scortatores dicuntur, quod scilicet .Rj&aWipro horainibus perditis, et scorta PP. quod ejusmodi eleemosyna erogaretur publica sectantibus haberentur; seu pattperibus aliis communiter, et ipsis Riquod instituta in Regum nostrorum baldis ad domum Papse, in festo Carniaula Ribaldorum cohors, de qua mox privii supradicto circa horam vesperam. agemus, in ejusmodi ganeones, vel in Videntur ii intelligi, quos .vulgo vagascorta publica, quae Regium Comitatum bonds dicimus. REX RIBALDORUM, dictus Minister in sectabantur, inquirerent, atque adeo cum lupanaria ingrederentur, ad ca- comitatu Regio, cujus munus erat in piendas meretrices, ipsasmet sibi conci- crimina, quae in eo perpetrabantur, inliarent, et lenonum vices agerent. Gloss. quirere, ac de iis decernere et judicare : Lat. Gall.: Zelolypia, Ribaudie. Zeloty- cujus quidem officii nomenclatura depus, Jaloux, ou Ribaux. Lena, Ribalda, siit regnante Carolo VI. sub quo, qui vel conciliatrix stupri. Angli Lenones, a Rex Ribaldorum antea dicebatur, Pr&bawd, vocant, et obscoenas meretricias- positus Hospitii Regis postmodum appelque confabulatiqnes, Bawdry et Ribal- latus est. Ita quidem Tillius, quod alii dry. Jo. de S. Victore lib. de Adversi- in dubium vocant, ac praesertim Miratate prosperitatis cap. 2 : Est enim velut montius in Tractatu de Praeposito Hosmeretrix difformiter formosa, et pulchra pitii, quern consule, si lubet. Id constat, turpiter, quse. lubricos et infames quosque ejusmodi Ministrum Regium jam noparasilos atque Ribaldos ad suum amorem turn sub Philippo Augusto. Nomina ob sui pulchritudinem allic.it. Concilium Prisionum in bello Bovinensi ann. 1214 : Rogerus de Wafalia. Hunc habuit Rex Parisiense ann. 1212. cap. 16: Ne conventionem Ribaldorum ibi recipiant. Ribaldorum, quia dicebat se esse servienConcilium Mimociense ann. 1298. cap. tem. Exhinc Regis Ribaldorum mentio 4: Uxores, quse dimissis propriis viris passim occurrit in veteribus Tabulis adhserent suis adamatoribus aut Ribaldis. ubi etiam de ejus officio ac juribus agiClerici Ribaldi, in Concilio Senonensi tur. Computum Hospitii ann. 1312 : ann. 923. sub Galtero Archiep. cap. 13. Prsepositus Regis Ribaldorum, qui duxit in [altero Concilio Senonensi ann. 1239. 4. valletos, qui vulneraverant, etc. Statuapud Marten, torn. 7. Ampliss. Collect, tum pro Hospitio Regis Philippi ann. col. 138. in Concilio Rotomag. ann. 1231. 1317: Grasse-Joe Roi des Ribaux ne manapud eumdem Marten, torn. 4. Anecdot. gera point a court, mes il aura six denet sera monte par I'escol. 177. et,pag. 243. edit. in-4. ubi pro rees de pain, Ribaldi legitur Ribaudi; in] Concilio cuerie, et se doit tenir tousjours hors la porte, et garder illec qu'il n'y entre que apud Castrum Guntheri cap. 21. [Consuetudines Rrageriaci art. 83: Item si ceus, qui i doivent entrer. Idem Statuquis bonus homo et boni status, propter tum : Item assavoir est que les Huissters importunitatem cujusdam vilis personse de salle, si tost comme I'en aura crie, Aux motus, dixerit seu vocaverit dictam vilem Queux, feront vuider la salle de toutes personam, seu modici status, Ribaldam gens, fors ceus qui doivent mengier, et les seu Ribaldum, latronem seu lalronam, doivent livrer a I'huys de la salle aux aut tales injurias verbosas in eos intule- varlets de porte, et les varlez de porte aux rit, dum tamen manus injectio non inter- Portiers : Et les Portiers doivent tenir la veniat, talia verba et injurise minime cour nelte, et les livrer au Roy des Rireputabuntur.] Ribaldse aneillsB, apud baux ; et li Rois des Ribaux doit garder, Boherium Decis. 49. num. 2. Guill. que il n'entre plus a la porte, et cil qui sera trouve defaillans sera pugny par le Guiart ann. 1204. vers. 3152 : Maistre de I'hostel, qui servira lajournee. Houllier et Ribaud el paillart, Carolus Pulcher Rex testamento suo Qui toujours la guerre commencent. ann. 1324. Regi Ribaldorum 20. et ejus Ribaudie, Scortatio, meretricatus. Le Praeposito 10. solidos legavit. Regestum Roman d'Abladane MS.: Et sacies, que Cameras Comput. Paris, sign. B. incitout les bans compaignons, qui onques piens ab ann. 1330. fol. 61. 62 : Les gens avoient mene Ribaudie en luxure en la des Requestes du Palais imposent silence cite d'Abladane, furent a cele feste, etc. perpetuel a deux femmes, qui s'estoient Ribaldaglia , meretricium , scortatio , pourveues contre un Arrest de la Chamapud Matth. Villaneum lib. 4. cap. 91. bre, a peine d'estre livrees au Roy des Ribauds, et d'estre punies comme infalib. 9. cap. 28. * Unde Ribaudie et Ribauderie, mere- mes. Computum Hospitii Ducis Nortricium, scortatio. Lit. remiss, ann. mannise et Aquitaniae ann. 1388: Jean 1398. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. Guerin Roi des Ribaux pour les despens 147 : Laquelle femme estoit publiquement de lui, et de trois autres, en allant de diffamee de converser en Ribaudie, tant Corbeul a Sedane mener Guillet, n'agueavec un jeune homme de ladite ville de res Roi des Ribaux, et le Picardiau son Illiers, comme avec autre. Stat. ann. Prevost, pour faire mettre iceux au pil1254. in Reg. Cam. Comput. Paris, sign. lori, etc. Ex Aresto Parlamenti 16. Mart. Pater fol. 46. r: Qui louera maison a 1404. docemur prseterea, que les vallets Ribaude ou recevra Ribauderie en sa du Roy des Ribaux ne portoient verges, maison, il soit tenu paier au baillif du comme faisoient les Huissiers de la salle lieu, ou au prevost, ou au jugs, autant et Portiers de I'Hostel du Roy, et que les comme la pension vaut en un an. Hinc Maistres de I'Hostel du Roy avoient jurisetiam Ribaudaille nostri appellarunt diction sur lesdits vallets du Roy des Rivilissimos quosque homines. Lit. remiss. baux. Sed de Regis Ribaldorum officio
En tel point fu li Quens Thibaut, Qu'il ala nus come un Ribaut, Un autre Ribaut oveques lui Qui ne fut connu de nullui.

RIB
jura carnifici attribui solebant, ut videre est supra in Ludus. Oonsuet. Camerac. MSS. : Ce sont les droits du Roy des ribaux en Cambray 1. ledit Roy doit avoir, prendre, cueillir et recepvoir sur chascune femme, qui s'accompagne de homme carnelement, en wagnant son argent, pour tant qu'elle ait tenu ou tiengne maison a towage en la cite, cinq solz Parisis pour une fois. Item sur toutes femmes qui viennent en le cite, qui sont de I'ordonnance pour la premiere fois, deux solz Tournois. Item sur chascune femme de ledite ordonnance, qui se remue et va demourer de maisons ou de estuves en aultre, ou qui va hors de le ville et demeure une nuit, douze deniers, touttes fois que le cas y esquiet. Item doit avoir une table et breleng a par lui sur un des fiefs du palais, ou en telle place que au bailli plaira ordonner. De vocis Ribaud etymo, multa multi dixere. Quidam a Baud, Anglico, Leno : Acarisius, a Raubare, vel a Rebellis, deducunt. Henschenius ad Vitam S. Richardi Episcopi Cicestrensis a Germanico Rue, otium, vel Raub, praeda. Vide Oct. Ferrarium in Originibus Italicis. SS3f" Carolo de Aquino certum est, ut eruditi viri verbis utar, vocem esse originis Latinae a verbo Rapio, ex quo verbum Raubare, atque adeo Robare et postea Robbare apud Latino-barbaros : prsesertim, inquit, cum admodum frequenter Ribaldi apud Etruscos dicantur Rubaldi, nimirum a Raubando vel Rubbando, hoc est, furta et latrocinia exercendo. Chronicon Mutinense apud Muratorium torn. 15. col. 600 : Theutonici, sive compagna, quorum caput et dux erat Dux Guarnerius et Marescallus, et fuerunt numero tria millia quingentse barbutss et mille meretrices, ragazii et Rubaldi , satis venerunt in districtu Mutinse, et castrametati sunt in villa Colombarii. Incertum porro an a Ribaldis, de quibus egimus, indita fuerit eadem noraenclatura, nescio cui currus speciei, quern Ribaud pariter vocat Philippus Mouskes in Historia Francise MS. in Philippo Augusto:

RIB

RIB

185

libidinosus, etRiblerie, scortatio, meretricatus. Lit. remiss, ann. 1459. in Reg. 190. ch. 54 : Le cure de Fontaines sur Boutonne ou pays de Poittou, qui estoit Ribleux, putenier et homme de tres-mauvaise vie. Alise ejusd. ann. in Reg. 188. ch. 96 : Vous avez en ceste ville (d'Estampes) quatre ou cinq mauvais garsons, qui font plusieurs Ribleries, noises et debatz. Riber vero pro liberius jocari, lascivire. Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 113. ch. 172: Icellui suppliant et Marguerite de I'aage de xiiij. cms.... commencerent a esbatre et jouer par amours et sans villenie I'un a I'autre ; et avint queen eulsjouant et Ribant dessus ledit tas de foing, etc. Alise ann. 1385. in Reg. 126. ch. 255 : Comme par pluseurs foiz Thomassin Poret eust Ribe a la sueur dudit Willemot desordenemenl, et pour ce que il ne la vouloit laissier en paix, et afin que il se deporlast, icellui Willemot lui eust dit que il n'estoit pas bien courtois de ainsi Riber et se jouer deshonnestement a sadicte sueur et en sa presence. * RIBALDIFUGUM, Hora matutina,quse sono campanse indicatur; sic fortasse dicta, quod luce adveniente pulsaretur, quo tempore Ribaldi seu ganeones in sua receptacula confugiunt. Necrol. Rotomag. ex Cod. reg. 5196. fol. 71. v: Eodem die (prima OcTobris) habent canonici proventus vicecomitatus aquas Rothomagensls, quicumque sint vel possint venire, a Ribaldifugo mane in vigilia prsedictse dedicationis , usque ad Ribaldifugum mane in crastino dedicationis. 1 RIBAND, Vitta, taenia, Gallis Ruban, Angl. Riband et Ribbon. Monasticum Anglic, torn. 3. pag. 109: Item mitra de albo serico cum Riband de auro. Supra legitur Reband. 1 RIBANS, Eadem significatione. Consilium Civitatis Massiliensis ann. 1381: Statuit, quod nulla mulier aliqua audeat de cetera seu presumat, cujuscumque sit conditionis, preeminentie vel status, partare garlandellum... nee Ribans sive fres auri argenti seu perlarum deferre in capuciis, etc. j RIBANUS , Eadem notione. Consilium aliud Massil. incerti anni ex Schedis D. le Fournier : Nullus homo cujuscumque conditionis exstat in civitate Karaites out quises, et cars, Bourouaites, Ribaus, sounriers, Massilie de cetera portare audeat superRoucis, et jumens, et coliers. tunicale.... nee in capuciis Ribanum de auro, Ribaudeau vocat Froissartes 2. vol. cap. Miles. argento, cirico aut parhs, nisi sit 97. ubi describitur : Quand celui disner ] RIBASSIUM, Excelsa ripa, Provirifut passe, il se mirent en ordonnance, et se retirerent tous entre leurs Ribaudeaux. cialibus Ribas. Charta-Maurini Abbatis Vallis-sanctae Dioecesis Aptensis ann. Ces Ribaudeaux sont brpuettes hautes, bandees de fer en la pointe, qu'ils sou- 1509. ex Schedis Prsssidis de Mazaugues : loient par usage mener etbouteravec eux. Et ab alia parte ascendendo per planam II les arouterent done devant la bataille, dicti tenementi, sive affaris, usque ad Riet Id dedans s'enclouierent. Ribaudequins bassium, sive terram pendentem. Et inappellant Georgius Oastellanus in Hist. fra : Sequendo planam et Ribassium ejusJacobi Lalani cap. 94. et J. Molinetus dem planes et nemoris usque ad partitam territorii loci de Bannone. fol. 96. v. [Vide Ribaudequinus.] 1 RIBATICUM, RIBATGIUM, etc. TribuT RIBALDISARE, Ribaldorum more vivere. Rultzingus in Historia Monasterii tum in ripis exsolvendum. Vide RipatiHilgenthal. apud Leibnitium torn. 2. cum 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 386 : Nolunt sub T RIBATICUS, Idem quod infra Ripadisciplina monastica regi, sed potius in- ria, Ripa, littus. Charta Eboli Comitis solescere et Ribaldisare, posnas ordinis Pictav. ann. 25. Oaroli Franc. Regis, non timentes, etc. apud Stephanotium torn. S.Antiq. Bene* Hinc Gallicum Ribler, Libidinari, dict. Pictay. pag. 342: Concessimus de scortari. Lit. remiss, ann. 1424. in Reg. nostro, ut dictum est, beneficio eidem viro 172. Chartoph. reg. ch. 671 : Lequel frere Rotardo Abati (Nobiliaci) unum RibatiThomas s'estoit parti par pluseurs foiz de cum,... situm in pago Toarcinse, in villa I'abbaie de Sees et ale Ribler et en lieux quss dicitur Solniacus, omnino sicut ipse dissoluz. Alias ann. 1480. in Reg. 207. ch. Ribaticus adjacet cum aquis aquarumve 43: Les compaignons de la ville de Bres- decursibus, vel locis palustribus, etc. Vide suyre avoient entreprins de Ribler icelle Ribagium et Ripaticum 1. RIBAUDELRIUS, Currus species faljeune femme. Unde Ribleux, Scortator, VII

cibus armati. Joan. Germ, episc. Cabilon. in Phil. III. apud Ludewig. torn. 11. Reliq. MSS. pag. Ill : Currus falcatos quos Ribaudelrios appellant, etc. Ribaudeau, apud Froissart. 2. vol. cap. 97. Vide in Ribaldi. 1 RIBAUDEQUINUS, Species tormenti bellici, Fall. Ribaudequin. Miracula B. Petri Alamandi Archiep. Arelat. apud Stephanot. torn. 10. Fragm. Histor. MSS. pag. 309 : Exercitus dicti domini Dalphini posuit obsidium coram prsedicta villa, et eo exeunte super meniis causa deffensionis prsedictss villse, fuit ejectus unus lapis magnas colubrinss, alias Ribaudequin, etc. Epistola Guillelmi Cousinet ad Gastonem IV. Comitem Fuxensem ann. 1449. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1815 : Auquel lieu Us avoient mis tous leurs Ribansdesquins, (1. Ribausdesquins) et leur artillerie qu'ils appelloient leur ordonnance, et fortifierent tellement ledit lieu, etc. Vide Ribaudeau in Ribaldi et Borellum in Thesauro v. Ribaudequins. * Comment. Petri Fenini in Carol. VI. pag. 450. ad ann. 1410 : Le due Jean avoit a sa suite plusieurs petits charrois, ou y avoit sur chacun deux petits canons, qu'on nommoit Ribaudequins, etc. A curruejusdem nominis, quo vehebatur, nomenclaturam traxisse videtur istud tormentum bellicum. Monstrel. vol. 1. cap. 78 : Douze mille chars que charrettes, et tres-grand nombre de Ribaudequins, ausquels failloit pour les mener a chacun un cheval; et estoient iceux Ribaudequins, habillemens qui se portoient sur deux roez. ] RIBAUDI. Vide sura Ribaldi. * RIBAYRAGIUM, idem quod supra Ribatgium. Instr. ann. 1409. inter Probat, torn. 3. Hist. Nem. pag. 199. col. 2 : De dicto molendino singulis annis et de censu solebat percipere viginti sestaria tosellse, et pro Ribayragio tresdecim solidos Turonenses. 11. RIBERA, Item quod infra Rivera, Rivus, fluvius, Gall. Riviere. Charta ann. 1067. Marcse Hispan. col. 1133. et in Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 257 : Item evacuamus et diffinimus et gurpimus vobis prsedictis Comiti et Comilissse tolas molendinos, et molendinariis, et ipsa Ribera cum suis caputaquis et pertinentiis, et pratis, et pascuis, et pasturas, etc. Vide Riparia. * 2. RIBERA, Ripa, idem quod Riper a in Riparia. Chartul. magn. S. Viet. Massil.: Donamus et vendimus terram, quam habemus in locum, quern vacant Quart, quse est in Ribera de Vuelna. RIBERIA, RIBEYEALIA. Vide Riparia. * RIBOLARIA, f. Via, iter. Charta ann. 1263. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 884 : Quod clausum protenditur per juxta Ribolariam, usque ad crucem dominss de Alneto. RIBUARIUS. Vide Ripuarius. RIBULUS, Rivulus. Vide in Rigus. RIBUS, Rivus, Gall. Ruisseeiu. Mabillonius torn. 2. Annal. Benedict, pag. 250. ad ann. 780. laudat PJacitum authenticum, in quo dicitur Anianus Abbas cum suis monachis deservire S. Johanms Exequariensis, vel S. Petri et Pauli monasteries, quss sedificavit supra dictus Anianus cum fratribus suis supra Ribo Argentodublo, in villa Cannense, quse ab antiquo dicebatur Bufintis. Moretus in Antiquitatibus Navarrae pag. 300. et 301. hsec veteris Chartse verba : Et inde vadit contra Ribo de Canlo, reddit: Y de alii torre contra el Arroyo de 24

186

[RIG

RIG
dem ferme nomenclatura nostros donasse Barones ipsos, quos Riches hommes vulgo vocabant. Leges Alfonsinse part. 4. tit. 25. lege 10 : Ricos omes, segund costumbre de Espanna, son llamados los que en las otras tierras dizen Condes, o Barones. Vitalis Episcopus Oscensis : Barones autem quasi boni homines, a Bar, quod idem est quod Beatus, et Ones, quod idem est quod homines, etc. qui etiam Rid, id est, divites, sunt vocati. Horum talis est conditio: Quod quam cito aliquis Mesnadarius a Domino Rege honorem fuerit consecutus , ad numerum Militum sustentandum, Ricus homo fit postea, sive Baro. Michael del molino in suo Eepertorio : Ricus homo, secundum Foros Aragonum, dicitur ille, qui est dominus alicujus Varonise. Mox addit: Non tamen intelligas, quod dicitur Ricus homo, secundum Foros, ille, qui plures habet pecunias, sed ut superdictum est: et adde, qui a omnes magnates, puta Comites, Duces, Marchiones et Vicecomites dicuntur Rid homines, secundum Foristas: quia isti communiter habent plures Varonias, et sunt plus quam Varones. [Testamentum Jacobi Eegis Aragon. ann. 1272. torn. 9. Spicil. Acher. pag. 247 : Diximus domno Ferrando olim patruo nostro, et Episcopis, necnon et Richis homimbus et Militibus, quos ibi populaveramus, qui erant inter omnes GGGLXXX. Milites, etc. LiteraB ejusdem Eegis ann. 1276. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1155 : Jacobus Dei gratia Rex Aragonum.... viris nobilibus et dileclis Richis hominibus, Castellanis feudatariis, Militibus terras Majoricarum et regni ejusdem, salutem et gratiam. Adhibito consilio Richerhominum, forte mendose pro Richorum hominum, in Literis Petri Eegis Aragon. ann. 1282. apud Rymer. torn. 2. pag. 208.] De Eicis hominibus in Aragonia, multa habent Observantise Eegni Aragon. lib. 6. tit. de Conditione Infantionatus. Riches hommes, apud nostros. Guill. Guiart ann. 1302 :
0 ceus que nous ramentevomes, Grant plente d'autres Riches homines.

RIG
ad Donati Partes, Rich, potentem semper interpretatur v. g. : Uelperich, adjutorium potens : Altrich , senex potens : Artrich, durus potens, etc. [Vide Schilteri Glossarium Teutoriicum v. Ric.] [ Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. col. 387. voce Richi.] * 1. RIGIARE, Inserere. Stat. synod, eccl. Tornac. ann. 1366. pag. 18. art. 9 : Item clericus vel sacerdos non facial aperturas sub assellas in tunica linea vel superpellido, quibus Ridantur brachia sine manids tunicss lineae vel superpellidi in ministerio altaris. * 2. RICIARE, Vox passerum. Vide supra in Baulare. 1 RIGINOSUS, $8tpaptoc , im aXoyou ?ciou, in Glossis Lat. Gr. et Gr. Lat. In his mox additur : ^Oeipapto?, Peduculosus. Ricinus] unde Ridnosus, est vermiculus seu pediculus animalibus variis infestus : pro quo, ut obiter moneam, multi Redivus male legerunt apud Columellam lib. 6. cap. 2 $.Ut Redivi, qui plerumque seminibus inhserent, eximantur. Legendum enim Ridni, ut Vossius observat lib. 1. de Vitiis serm. cap. 8. RICIUM. Fragmentum Petronii: In alio pedicellum vides, in te Ridum non vides f. Vitium, [Ridnumve.] * Legendum haud dubie Ridnum, ut emendant Eeinesius aliique. >|e RIGIUS. [Sanguinis jRtciimasculi. (B. N. ms. lat. 10272, p. 273).] RICLINUM. Vide Rechinus. *. RIGMATIGA, [Tabula geometralis in qua pueri addiscunt algorismum. DIEF.] ^RICOMO, unicavoce, Hisp. Ricohome^ Vir nobilis et praepotens, idem qui nostris Baro. Charta Sancii reg. Navar. pro incolis de Larraga sera 1246. in Eeg. 64. Chartoph. reg. ch. 68 : Donent ad Ricominem, qui tenuerit honorem per manum meam ad rationem de viginti caverias Quod non peccent ad Ricominem, neque ad ullum hominem villam (ullam) noveriam, neque carnale, etc. Concedo eis etiam pro foro, quod non habeant alium seniorem, neque prsestamerum, nisi Ricominem, qui villam tenuerit per manum meam. Vide Rid Homines. * RICOMPRAMENTUM, vox Italica, Eedemptio,recuperatio.Inquisit. ann. 1205. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. O3vi col. 582 : De Ricompramento, quod Montepulcianenses fecerunt a Machario, didt idem quod Ubertus Gualandelli. Nero juratus didt idem quod Jacopus, excepto quod non didt de Ricompramento. Vide supra Recomperare. | RICOPIARE, apud Italos, Iterupa exscribere, Gall. Recopier. Indpit Vita B. Patris fr. Frandsd de Fabriano collecta per venerandum P. fr. Dominicum Bonaventuram Fessis de Fabriano... Ricopiata vero et exarata per me, fr. Dominicum Johannis Mariani de Fabriano, in Actis SS. Aprilis torn. 3. pag. 984. f RIGORDA, Tributi species, de quo in Corda 2. Concordia ann. 1241. apud Acherium torn. 10. Spicil. pag. 181: Cum controversia verteretur inter illustrem dominum Jacobum Dei gratia Begem Aragonum.... et venerabilem Johanhem eadem gratia Magalonensem Episcopum... super sexterali, Ricorda, ferro, pondere et cuppis, et sacramento fidelilatis, et exerdtu hominum habitantium in parte Episcopi, etc. Idem esse Ricordam et Cor dam patet ex subsequentibus pag. 182 : Habeat insuper dominus Rex in perpetuum sexterale, Cordam, ferrum, pondus, leidas et cuppas partis ipsius Episcopi. 1 RICORDUM, Italis Ricordo, Memoria-

Canlo. Est autem Arroyo Eivulus apud Hispanos. * RICALCARE, Vineam ultimum colere, idem quod supra Recusare. Acta MSS. notar. Senens. ad ann. 1281. ex Cod. reg. 4725. fol. 10. v : Promittimus.... dictam vineam putare, palare, ligare, assappare et Ricalcare ad modum 'et consuetudinem boni laboratoris. Nisi idem sit quod Recalcire, Sarrire. Gall. Sarcler. 1 RICAMUM, Opus acu pictum, Italis Ricamo, nostris Broderie. Translatio S. Antonini,tom. 1. SS. Mali pag. 768 : Dictum sanctum Corpus planeta ex ermisino rubeo similiter confecta, et peniculamentis aureis cum Ricamis canatigliss aureis et argenteis intertexta.... dominus Cardinalis vestivit. 1 RICCIUS, Eiccus. Vide Rid homines. 3Jc [Italis Riccio, Gallis Frise: Desuper vestem de broccato auri et Riccio cremesino amplam. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, II. 129. an. 1494.)] RIGELLUS, Species/ panni pretiosi. Eollandinus in Chronico lib. 1. cap. 13 : Fuit etiam castrum talibus munitionibus undique prsemunitum, scilicet varis, et griseis, et cendatis, purpuris, samitis, et Ricellis, scarletis, baldachinis, et armerinis. * RICHARDI, Mercatores Italici.Charta ann. 1281. in Eeg. Conestab. Burdeg. fol. 210 : Fateor me recepisse a mercatoribus Lucanis de sodetate Richardorum, etc. Eorumdem mentio occurrit in Gharta Girardi episc. Augustod. ann. 1264. ex Reg. feud. Burgund. part. 2. fol. 6. 1 RICHER-HOMINES, EIOHI HOMINES. Vide mox Rid homines. * RICHIESTA, idem videtur quod Requesta 1. Libellus supplex. Lit. procurat. ann. 1314.in Eeg. 53. Chartoph.reg. ch. 6 : Ad faciendum denundationes et protestationes quaslibet et Richiestas, acta et processus. Rinchiesta, pro Richiesta, legitur in aliis ann. 1307. ex Eeg. 45. ch. 61. RIGHINUS. Vide supra Rechinus. T RICHTRONES, Judices, seu, ut habet Ludewigus in Indice, Assessores judicis, scilicet a Germanico Richter, Judex, praetor, etc. Leges Frederici Imp. ann. 1156. pro Wormatia, apud Laudatum Ludewig. torn. 2. Eeliq. MSS. pag. 195: Super integritate Hague hujus pads conservanda primos et prsecipuos adjutores ct consiliarios habere debetis, videlicet Wernerum de Roland vicedominum, Richtrones Scultetum prssfectum et judices de dvitate, qui nos pariter prsecedant, et si quid contra pacem hanc factum fuerit, sicut imperium decet et justitiarii honorem ac commodum civitatis, nobiscum. emendant et uldscantur. [** Schannat. Histor. Episc. Wormat. Cod. Prpb. pag. 78: Wernh. de Bonlant vicedominum, Buzzonem scultetum, prsefectum et judices de civitate, qui vos pariter protegant, etc.] * RICHUS, perperam pro Rochus, Vestis linea ecclesiasticorum. Parid. de Grassis Cerem. capell. papal. MS.: Officiates, id est, subdiaconi, auditores, derid cameras et accolyti ante earn aulam, quam paramenti cameram appellant, super lineis Richis sive rochetis lineas tunicas, quas vulgo cottas sive superpellida vacant, induunt. Vide Roccus 1. RICI HOMINES, id est divites, ita dicti prsecipua3 nobilitatis Proceres apud Aragonenses quos alii vulgo Barones vocant, de quibus pluribus egimus ad Joinvillam pag. 51. ubi docuimus, ea-

Idem ann. 1304 :

Li Riche horame communement Refont en 1'eure sans atendre De toutes pars leurs tentes tendre.

Divites, in Legibus Edwardi Confessor. cap. 29. et apud Henricum Bebdorfifensem ann. 1347. Constat pprro vocem Rico, apud Hispanos, ut Riik apud Germanos, et Riche, apud nostros, ortam a Septentrionalibus populis, quibus familiarem fuisse ostendunt plane virorum apudillosillustrium nomina, quse in ric desinunt, ut Theodoricus, Alaricus, etc. de cujus tamen vi non una est sententia. Videtur enim fortem interpretari Fortunatus lib. 8. Poem. 1 :
, Chilperice pptens, si interpres barbarus adsit, Adjulor fortis, hoc quoque nomen habet.

Alii divitem, ut Philippus Eystetensis in Vita S. Willibaldi cap. 11 : O beate Richarde, qui vdlde dives Latino, lingua interpretaris. Conradus Uspergensis anno 1152. de Friderico I. Imper. : Cum ex nominis sui interpretation Pads dives vodtaretur. Vita MS. S. Gaugerici Episc. Camerac. lib. 1. cap. 1 : Dignum itaque et congruum valde fuit, ut veri gaudii, quantum quidem ad rusticam linguam, Ricdtatem adeptus, in Ricco etiam et gaudenti oppido nasceretur. Smaragdus

RIE
lis liber, commentarius. Acta B. Torelli Puppiensis, torn. 2. Martii pag. 500 : Memoria et Ricordum de mandate admodum reverendi in Christo patris domni Arsenii Crudelii de Puppio in sacra Theologia Magistri. T RICREDUTQS. Vide Recrediti. j RICTARE dicuntur Leopardi juxta Spartianum in Geta cap. 5 : Leopardi Rictanl, elephanti barriunt. } RICTARIUS. Vide Ruta in Rumpere. RICTINARES,MuxTr)p?.ItahabentGlossae Graec. Lat. MSS. ubi editse, hss naves , singular e non habet. Infra Mu<rcai;, Rictus. ^ RICTUS, [Clamor avium, ferarum. DIEF.] RICULA, Mitra virginalis capitis, in Glossis Arabico-Lat. Forte Relicula. Vide in hac voce. S3" Retinendum esse Ricula patet ex hoc Turpilii loco apud Nqnium : Interea aspexi virginem injectam in capite Riculam indutam ostrinam. Est autem Ricula diminutivum a Rica, Flammeum yirgineum, apud Varronem lib. 4. de Lingua Lat. et apud Festum. Hinc emendandus Isidorus lib. 19. Orig. cap. 31. ubi male : Rigula, pro Ricula, est mitra virginalis capitis. RICDLUS, Joan. Bromptonus in Ricardo I : Camelorum vero et dromedariorum onera portantium ad 4700. numerus sestimabatur. Multitude vero Riculorum et asinorum , onerariorum sub numero leviter non cadebant. Quidam emendant curriculorum ; malim vehiculorum. ^ RIGUS HOMO. Vide Rid homines. * RIDATUS, ut infra Rigatus, si tamen bene lectum est. Necrol. vet. MS. eccl. Carnot. : Petrus de Castra cancellarius Carnotensis ecclesise qui legavit... quarndam album de tola Ridata, paratam paramentis listatis. Nisi idem sit quod Rista. Vide infra in hac voce. RIDELLTLS , Cortina, ex Gallico Rideau. Monasticum Anglic, torn. 3. part. 2 : Tres capss ejusdem sectse , cum tola apparatu allaris, sine Ridello. Occurrit ibi pluries. 1 RIDICULARI, Deridere. Glossae Lat. Graec. et Grsec. Lat. : Ridiculare, T RIDICULARIS, pro Ridiculus, joc.psus, improbat Vossius lib. 3. de Vitiis serm. cap. 43. RIDICULARIUS, Ridiculus. Gellius lib. 4. cap. 20 : Cavillator, et canicula, et nimis Ridicularius fuit. Ridicularia fundere, dixit Cato apud Macrobium Saturn. 3. cap. 14. 1 RIDICULOSE, Jocose. Vita S. Bardonis Archiep. Mogunt. ssec. 6. Benedict. part. 2. pag. 8 : Quibus sanctus Pater jucunde, et, ut ita dicam, Ridiculose, respondit : Adhuc, inquit, cum Rex stultus veniet et nullum antistare volentem inveniet, forsitan me constituet Antistitem. 1 RIDICULOSUS, Ridiculus, apud Arnobium lib. 5. S. Hieronymus lib. 3. adv. Rufinum cap. 4. Ridiculosus a Ridiculus distinguit : Non Ridiculosa, ut scribis, inquit, sed ridicula mihi forte res accidit. Superlative Ridiculosissimus usus est Plautus Stich. act. 2. sc. 2. v. 64. Risum deberet, qui in seria uteretur oratione, judice Vossio lib. 1. de Vitiis serm. cap. 17. RIEDRA, REDBA, REDRARE voces fori Aragonici. Fori Oscae ann. 1247. sub Jacobo I. Rege Aragon. : Etiam qui interrogat, secundum Forum) potest demandare fidantiam ad demandatorem de Riedra, ut nunquam magis se reclamet ad chartam, quantum ad illam demandam,

RIE
quam tune facit. Fol. 11 : Et postea qui conqueritur, debet dare fidantiam de Redra, qui Redret conquerentem. Dare fidantiam de Redra, vel Riedra, in Foris Aragon. fol. 95. v. edit. 1624. Fidantia tarn juris quam de Riedra, fol. 147. v. Occurrit non semel. RIEFLARE, Per vim auferre, rapere, ex Saxonico r i e f i a n , spoliare, rapere, raubare, nostris Derober. Nam vox formata e x r e a f , et rief, vestis, indumentum, quse et spolium et rapinam significat. Hlnc Anglis Rifling , populatio, nostris Rafle, direptio. Leges Henrici I. Regis Angliae cap. 57 : Quod si de manifestis et confesses agatur, ubi quis peccavit, ibi rectum fariat, vel de suo ad valens forisfacti pro in borgo retineantur, considerate scilicet, et coram testibus,et ratione hoc, non furore fiat, ne Rieflatum reputetur, et justitia repetentis in injustitiam convertatur.... Saspe enim contingit, ut hoc modo depositum pro furto et Rieflato, et quoquomodo defraudato, postea fuerit intentiatum (f. intertiatum) et ad hoc denique comprobaturn. * Hinc Riflart appellatus Apparitor, cui a judice mandatum est, ut manum alicui aut in res injiciat. Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 295 : Vint incontinent a la notice du suppliant.... qu'il y avoit deux Riflars en I'ostel de Bonnet, qui avoient un mandement pour le prendre au corps. * RIELLE, Porcellus, junior porcus. Glossar. Pro vine. Lat. ex Cod. reg. 7657: Parquet, Prov. Rielle, is. Rille, Frustum porcinum, in Lit. remiss, ann. 1480. ex Reg. 207. Chartoph. reg. ch. 4. Rilles et oreilles de porceaux, etc. Vide an non idem sit quod Ru infra in Rucengia. 1 RIENOSUS. Vide Renitiosus. RIESA, Nostris Riez, terres non labourees : quasi Resides terrss, ut quidam censent : at Consuetudo Herliacensis art. 4. indicat ita dictas, quasi rejectas, et derelictas, terres abandonnees, dum eas vocat terres demeurees a rejets. Agri deserti, in lege 12. Cod. Th. de Ann. et trib. (11,. 1.) Centuriss desertse, in leg. 10. eodem. Deserta et squalida loca, in leg. 2. et 12. eod. Cod. de Indulg. debit. (11, 28.) Inutiles, defectivi, in leg. 3. eod. Cod. de Exaction. (11, 7.) Apud Aggenum de Limitib. agrpr. dicuntur Relicta loca, quae siye iniquitate locorum assignari nequiverunt, sive ex voluntate conditoris, hoc est, mensoris relicta, limites minime acceperunt: vel denique quae vis aquse obtinuit. Quae quidem loca plerumque proximi possesspres invadunt, et opportunitate loci irritati agrum obtinent, etc. Charta Hugpnis de Montcornet anni 1222. in Tabulario Fusniacensi: Pasturare poterunt, per omnia nemora mea, exceptis quibusdam locis, quse vulgo dicuntur Rieses... In prsedictis vero Riesis pasturare non poterunt. Ibidem : In Riesis meis dedi et concessi annuatim eisdem decem cartatas feni. Riez et pasturages, in Consuetud. Bonpniensi art. 133. Laisser les terres en Riets, in Atrebatensi veteri art. 39. 62. [Vide Resa 2.] * Terras incultae. Charta ann. 1298. in Ghartul. Mont. S. Mart. part. 1 : Sive dictss terrss remaneant en Ries, sive sint bene et competenter cultas et seminatse, sive non, etc. Cinq camps de terre en Ries et non valoir, in Reg. Corb. 13. sign. Halacuc ad ann. 1509. fol. 9. v. Riepe, eadem, ni fallor, notione, in Charta Rich. dom. de Dampetra ann. 1281. ex Chartul. eccl. Lingon. fol. 39. v : Les Riepes de Montoz, ou il hay plain et bois,

RIG

187

et y ha sires de Montoz justice et signorie, et la tierce et le quart de deme suis lesdiRIFFLETUM. Monasticum Anglic, tpm. 1. pag. 326 : Et totam terram Warini de Wacy, quam mater mea eis ante dederat, et messuagium ejus, cum duobus Riffletis circumjacentibus. Vide Refletum. * Virgetum : nam Riffle dixerunt npstri, pro Baguette, houssine, Virga. Lit. remiss, ann. 1407. in Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 357 : Jehan Morel tira icellui Chardin jus dessus son cheval, et lui donna de une Riffle de saulx qu'il portoit. Haud scio an eadem notione, in Cornput, fabr. S. Petri Insul. ann. 1367. ex Tabul. ejusd. eccl. : Item pro ij. Riffles, ij. sol. RIFFLURA, Levis plaga in cute, ex Gallico Rifflure : illud vero forte ex Riefflare, de quo supra, rapere, ita ut Rifflura sit eorum ,.quibus caro leviter rapiatur, ac vellitur. Bracton. lib. 3. tract. 2. cap. 23. | 2 : Ulrum ibi sit plaga vel Rifflura, ad hoc quod procedat duellum. Cap. 24. | 2. Rufflura scribitur, et in Fleta lib. 1. cap. 41. 3. * Vulgo Eraflure, alias Riffleure. Lit. remiss, ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 65 : II a confesse avoir eu riote avec un autre pauvre hornme,.... lequel il fery d'un petit coustel un coup a la cuisse, dont il lui fit une Riffleure tant seulement. RIFFO, Monetse species, in Charta ann. 1195. apud Nichol. Chorjerium, qua quidem Girardus vendit Ecclesiae Viennensi, quidquid possidebat Vienna? centum Riffonibus, dalis inde septem libris : unde colligit idem Chorjerius, centum Riffones septem libras confecisse. Forte fuit Moneta Monasterii S. Ruffl Valentiae cayarum, ita ut legendum fuerit Ruffonibus. 1 RIFORMA, Vox Italica, Reformatio, Gallice Reforme, Severipris disciplinaa restitutio in coetibus Religiosis. Processus de B. Jacobo Bitectensi, torn. 3. Aprilis pag. 528 : Joannem a Coriliano Ordinis Minorum strictioris observantiee in provincia et Riforma S. Nicolai ministrum provincialem. 1. RIGA, Striga, sulcus terras, agersulcatus, nostris Roye, yel Raye de terre, vox formata forte a Rigor, de qua infra, id est, limes rectus, vel quicquid in rectum aratur. In Glossis MSS. Areola exponitur Riga hortorum. Ita pprro videtur usurpare Concilium Duziacense I. part. 4. eap. 5: Nee unam Rigam de terra, nee ullum habebat mancipium proprium. Vita S. Berthae Abbat. Mart. num. 7 : Ccepit terram fodere, et in modum sulci Rigam facere. Et Charta Fulcoudi Abbatis S. Faronis Meldensis : Anathematizavit cunctos, qui ex supradicta terra allquam fraudem facere prsesumerent, vel usque ad unam Rigam minuerent. [Edita est torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 9. et saec. 4. Benedict, part. 1. pag. 659. unde Mabillonius in Onomastico ad calcem Rigam interpretatur Tributi genus a colono solvendum. Vide mox -Riga 3. Charta Bartholomaei Laudunens. Episc. ann. 1117. Hist. Codiac. pag. 136 : Unam carrucam terrss ad omnes Rigas donavit. lis in locis, in quibus quolibet triennio per annum requiescunt agri, solum integrum in tres portiones circiter sequales dividitur. In una frumentum hyemale seritur, in altera Martium, teftia requiescit. Has portiones Rigas appellat Bartholomaeus loco citato, ut plerique nostrum Rayes etiamnum appellamus. Hac, ut puto, notione Codex MS. Irmi-

188
nonis Abb. Sangerman. fol. 45. verso col. 2 : Arant dimidiam Rig am. Vide Roy a.] 1 EIGAS FAOERE. Idem Codex MS. fol. 40. recto col. 2 : Osarius colonus.... tenet mansum 1. habet de terra arabili bun. xxxv. facit inde Rigas et curvadas abbatiles etpraspositiles.Ei06.em fol. verso col. 2 : Cricianus colonus.... habet de terra arabili bun. xu. solvit ad hostem multones 11. de spella modios v. facit integram Rigam. Et fol. 41. recto col. 1... : Habent de terra arabili bun. xu. de prato arp. \. solvunt similiter et faciunt duas Rigas supra. Ubi Rigas facere idem est, ut videtur, quod Arare. 1 RIGIS, Ager strigatus, Angl. Rig vel Ridge. Spelmannus in voce Riga: Terram guam e pluribus sulcis in aggerem efferunt arantes, ita ut sicca sedes frumentis habeatur, Romani Strigam, atque inde agros Strigatos, nos a Rig vocamus. Thomas Rlount in Nomolexico : Anno 20. Eliz. teste Jacobo Dyer Mil. unam acram terras arabil. continen. quinque porcas terras, Anglice Ridges. Excambitio inter Moniales S. Michaelis de Stanford et Galfridum filium Lenverici de Brun, apud Thomam Madox Formul. Angl. pag. 155 : Sciant prsesentes et futuri quod idem G. excambiavit cum prasdictis Monialibus VITI. acras terrse arabilis, quarum II. Rigis jacent super Langeland et 11. Hevetlandes quse capitant super easdem, super Soperestand Till, rodas et quinta roda, quse. tangit super Langeland, II. rodae versus Aquilonem apud Hones, 1. Rig. juxta Mabiliam Roberti filii Militis, vir. Rigis qui capitant super Lundam, II. Rigis juxta Robertum Calver, quse capitant super Obestorpesgathe, I. Rig. juxta Reherium Lunet; hac vm. acras, ex quibus xi. Rigis jacent juxta Have versus Aquilonem, etc. 2. RIGA in vestibus, [Linea, Gall. Raye.] Concil. Florentin. part. 2. pag. 906. ult. edit. : Cappa coslestini colons Rigis albis purpureisve per transversum.... variata. Concil. Salzburgense ann. 1420. cap. 6 : Pallia deferunt,joppulismanicas strictas, ut tune moris est, multipliciter plicatas seu Rigatas, aut alias laicales habentibus. [Jacobus Cardinalis in Coronatione Bonifacii VIII. PP. torn. 4. SS. Mail pag. 469 :
Quod rubeis croceisque Rigis umbracula velent.

RIG
et recondere faciam. Item : In ea ratione, ut Riga et alios reditus terrse persolvam. [Praeceptum Carolomanni filii Ludovici Balbi apud Mabillonium torn. 3. Anna]. Benedict, pag. 686. col. 2: Cum vineis et terris omnibus ac mancipiis . . . necnon et cum aliis terris nostri fisci, ubi Rigas aut aliquam redhibitionem facere solent.] 4. RIGA, Linea, fulcus literarum. Theutonibus, Rige, vel Reige, Series, ordo. Guibertus lib. 1. de Vita sua cap. 22. de fulmine: Dextrorsum enim per arcum, cui percussa imago suberat, flamma lambens in csemento arcus descendendo bifurcam nigredinis Rigam fecit. Chronicon Windesemense lib. 1. cap. 27 : Hanc professionis suae formam manu propria in membrano pergarneni conscriptam parvula cruce in ultima Riga consignatam . . . obtulerunt. [Adrianus de Veteri-busco de Rebus Leodiens. apud Martenium torn. 4. col. 1276 : Tota vis Bullse stat in quatuor vel quinque Rigis, ubi Papa suspendit interdictum et iterum ponit. Statuta Placentise lib. 6. fol. 83. recto : Et quod quaslibet linea seu Riga habeat ad minus quinque ditiones.] Vide Ferrarium in Riga, et infra in Rig us. 1 RIGARE, Italis, Lineas ducere, nostris Rayer, pro quo interdum scripserunt Rager, ut le Roman de la guerre de Troyes MS.:

RIG
flumine Ami, ut dictum est, habeant, teneant, usufructent Rigariam et portum, ripam, plageas et penditias infra dictos confines, et quod liceat eis.... in dictorum locorum cohaerentiis habere, facere, tenere, gaudere, usufructare et possidere Rigariam, portum, ripam, etc. RIGATTERIUS, Ital. Rigatiiere, Propola. Stat. antiq. Florent. lib. 3. cap. 191. ex Cod. reg. 4621: Quinque custodes deputati pro arte Rigatteriorum. Vide Reqratarii. T RIGATOR, Qui rigat, humore conspergit. O fletum Rigatorem, Tertulliano adv. Valentin, cap. 15. Plantator et Ri~ gator, S. Augustino Epistola 112. S. Paulinus Epist. 39. novae edit. num. 6 : Spiritus sanctus Rigator animarum est. Rursum utitur Natali 8. v. 239. Dracontius Hexaemero v. 432 :
Ipse Rigator erat, sat or, auctor, messor, arator.

Inventarium Ecclesiae Noviom. ann. 1419:lem, unum voletus sericus ad Rigas sericas diversorum colorum. Et alio in loco : Item, duse alise curtinae de stamine Rigatae de rubeo, croceo et asureo. Rursum alibi : Item, una cappa de Cardinali de Limoges, operata auro et serico, Rigata diversis coloribus. Concilium Trevirense ann. 1310. apud Martenium torn. 4. Anecdot. col. 240. et 241 : Item, cum... in nostra civitale quamplures Presbyteri, Canonici et Clerici Rigatas et scacatas vestes gestantes.... venerabile signum clericale.... deferre prassumtuosa superbia vilipendunt.... sub pcena excommunicationis latae sentential.... firmiter inhibemus, ne deinceps hujusmodi vestes Rigatas et scacatas. . . . de cetera deferre prsesuwant.] S. RIGA, pro Agrario, aut tributo ex agris, videtur usurpari a Marculfo lib. 2. form. 36 : Ita ut ab hac de ipso jure haereditario . . . in tuam revoces potestatem, et nullam functionem , aut reditus terrse, vel pascuarium . . . non debeatis, nisi tantum, si ita vult, Riga. Vetus Formula apud Bignonium: In ea ratione, ut Riga, exinde in cultura dominica arare

1 RIGATORIUM, Fas aquse lustralis ante aedes privatas, apud Laurentium in Amalthea. 1 1. RIGATUS, Rivulus. Vide in Rigus. T 2. RIGATUS, Lineis distinctus. Vide Riga 2. ! -3. RIGATUS, idem quod Rugatus, in rugas contractus. Vide in hac voce. Charta ann. 1230. apud Cl. V. Garamp. in Dissert. 7. ad Hist. B. Chiarae pag. 231: Paria Rigatorum de gamba et brachiorum. Invent, ann. 1240. ibid. pag. Desus les heaumes de lors brans 233: Item unum par Rigatse ad crura. S'entredonent colps si grans... Vide Riga 2. Que par les chiefs li sane Rage, (fluit) Mes ne partissent por tiel plage. * RIGAUDUS. Liber anniversar. S. Rectius, ut videtur, ad hodiernum sal- Germ. Prat. fol. 64. r: Apud Villamnocensus Rigaudorum tern usum aptius, legeretur Raye et vam percipimus Playe, ut prsefert le Roman d'Alhis MS.: et decimam in terris et vineis ejusdem census. Et me faites sans demourance * RIGERE, Conjugare, connectere, vel Loier et estoupper la plaie, forte pro Erigere. Charta ann. 1058. Pour retenir le sang qui Raie. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. | RIGHA, Stria, linea, Ital. Riga. Actasevi col. 190: Concedimus... ut quando tu S. Franciscae Rom. torn. 2. Marti i pag. et successores tui.... volueritis intra ipsas 166 : Vidit insuper Christi ancilla acedio- terras et cavas et potechas in ipsa platea, sorum animas sedentes in medio ignis, et plangas et secus eas ponere faciatis et sedebant supra unum lapidem quadra- habere quantas volueritis, et in ea lignaturn, qui lapis erat sculptus cum Righis mina Rigere et habere, et super eas sedicavatis, sicut aliquas solemus videre co- figia qualiter volueritis, etc. lumnas, et illas Righae erant plenae car| RIGHA, Linea, stria. Vide in Riga 4. bonibus ardentibus. 5|cRIGIDARE,[Rigidum facere. DIEF.] * 5. RIGA, Rex. Epist. Ludov. II. im1 RIGIDUS, Splendidus, nitens, si recte per. ad Basil, imper. Orient, ann. 871. legitur in Gloss. Lat. Graec. et Gr. Lat.: torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 576: Rigida, Xaauouora. Postremo scito quia qui Riga quemque 1 RIGINUS, pro Ricinus. Glossae Lat. appellat, quid dicat, nee ipse novit. Siqui- Gr.: Riginus, xpoywv. Alias Grsec. Lat.: dem etiam si linguis omnibus, moreApos- KPOTWV, ipOciv, Ricinus, Riginus. Et alibi : tolorum, immo Angelorum loquaris, cujus <f>6stp, Peduculus ; cpOst'p, f^youv xpoTtov, Rilinguae sit Riga, vel cui dignitati sonus cinus. ille barbarus congruat, quod Riga dici1 RIGIS, Ager strigatus. Vide in tur, interpretari non poteris. Nihil enim Riga 1. RIGLUS. Vide supra Figlus. est hoc, nisi forte ad idioma propriae linguae tractum, Riga, Regem significare T RIGMATICE, Metrice, Gall. En vers, monstraveris. Quod si ita est, quia non en rimes. Chronicon S. Bertini apud jam barbarum, sed Latinum est; oportet Martenium torn. 6. Collect. Ampliss. ut, cum ad manus vestras pervenerit, in col. 627 : Dicta vero ipsa de Latino in linguam vestram fideli translatione ver- Gallicum Rigmatice dictavit. Ejusdem tatur. Quod si factum fuerit, quid aliud originis est vox Rigmerie pro metro Galnisi hoc nomine Basileus interpretabitur ? lico, ubi duee voces versum finientes eumdem sonum edunt, quern vulga [--- Chron. Salern. pag. 524.] RIGABELLUM, Instrumentum musi- Rime appellamus. Literae Caroli Francum, cujus usus erat in sedibus sacris, corum Regis ann. 1445. apud Martenium antequam organa Italis omnino fami- torn. 1. Anecdot. col. 1805: Ils firent et liaria essent. Vide Sansovinum in Des- ont fait ladite feste aux fols, en plusieurs criptione Venetiarum 2. edit. pag. 179. excez de moqueries, spectacles, deguiseRIGAGO, RIGATUS, Rivus. Vide Rigus. mens, farces, Rigmeries et autres telles * RIGARIA, f. pro Ripana, Tributum folies, qu'ils n'avoient oncques mes fait quod ad ripas pensitatur, vel fluentum de memoire d'homme. Rimairie, in Episfluvii, quo portus formatur. Charta ann. tolis du Traverseur, Borello teste in 1272. apud Lam. in Delic. erudit. inter Thesauro. Vide Rimarius. j RIGOLA, Rivulus. Juxta Rigolas canot. ad Hodcepor. Charit. part. 2. pag. 402: Quod ipsi et unusquisque ipsorum stri Villae-novae, in Charta ann. 1467. e et eorum haeredes et prohaeredes in dicto Schedis D. Aubret. Vide infra Rigus.

RIG
* Nostris Rigolle, pro Rigole, incite. Charta ann. 1339. ex Tabul. S. Joan. Laudun.: Quant il veulent peschier leur esiant ct'Escoussant, il peuent escluser la riviere dessus le pont et faire Rigollas (sic) pour ladite riviere escouler. < RIGOLAMENTUM, Oblectamentum, Italis Rigoglio, fastus, superbia. Lit. remiss, ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 317 : In parrochia prsedicti armigeri pluries et frequenter veniens, pompas suas et Rigolamenta seu apaciamenta ibidem deducebat. Gal lieu m vero Rigolement et Rigolage, Irrisio, ludificatio, a verbo Rigoler, 'irridere, ludificari. Lit. remiss, ann. 1411. in Reg. 165. ch. 238: Lequel Bocu offrist a boire au suppliant, lequel cuidant que ce fust par Rigolement, respondi qu'il n'avoit pas soif. Alias ann. 1373. in Reg. 105. ch. 5: Aucuns pour moquerie ou Rigolage disoient audit exposant que il n'avoit plus de sarpe. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 2 :
Tant par son t plain de grant folage, C'une risee, un Rigolage, etc.

RIG

RIM

189

Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 109. ch. 36 : Apres ce ledit Bazin, qui d'aventure encontra ledit Mahieu assez pres de son hostel, lui eust dit et demande pourquoy il s'estoit ainsi moque et Rigole de sa femrne, etc. Alias ann. 1397. in Reg. 153. ch. 43 : Lequel adjourne ne s'en fist que Rigoler et moquer. Unde Rigoleur, Irrisor, in aliis ann. 1430. ex Reg. 174. ch. 359 : Comme feu Henri de Roche prestre en son vivant feust un grant moqueur et Rigoleur de gens, etc, RIGOR, Grsecis sOeuwpt'a, Frontino et Agrimensoribus appellatur, quicquid in agro mensori operis causa ad finem rectum fuerit; quicquid vero ad horum imitationem in forma scribitur, linea. Idem Frontinus : Rigor est, quicquid inter duo signa, vel in media linese rectum perspici'tur. Vetus Inscriptio 711. 3 : Huic cedat in Rigorem macerige et furcarum, et ara in qua fur cepem. [Haud scio an hue revocari possit quod habet le Roman de FloireM.S.:
Babiloine est cite moult fort, Si est assise en un Regort.]

* Nihil ad hanc vocem pertinet Gallicum Regort hie laudatum: Sinus quippe est ibi, vulgo Golfe. I RIGORA, Rivulus, rivus. Vide mox Rig us. T RIGOROSE, Rigide, summo jure, secundum juris rigorem. Statuta Monasterii S. Claudii pag. 44: Causse seu controversies et qussstiones, quse interdum ralione jurium, obventionum et administrationum ejusdem monasterii inter prsefatum dominum Abbatem et Conventum oriuntur, per sssculares judices et in foris vetitis Rigorose terminantur; ea propter, etc. 1 RIGOROSITAS, Severitas, austeritas. Chronicon Philippi de Lignamine apud Murator. torn. 9. col. 265 : Tantss Rigorositatis fuit (Benedictus XII.) quod consanguineos vix cognoscere voluit, dicens Papam consanguineos non habere. Rigorositas regulse, seu Rigor promiscue, in Bulla Eugenii IV. Papse ann. 1432. e Bullario Carmel. pag. 182. col. 2. 1 RIGOROSUS, Plenus rigoris, apud Scholasticos. Usus est Carolus VIII. Franc. Rex in Edicto de Rescript, pag. 162. ut refert Vossius lib. 3. de Vitiis Sermonis cap. 43. Quidam vocem hanc tribuunt Senecas Epist. 11 : Opus est Rigoroso aliquo, ad quern mores nostri seipsi exigant. Sed desideratur in vete-

ribus atque novis editionibus, ut obser- I Asum cum cursu aquas; ab uno latere terraS. Angeli; ab alio Rigularis curvant alii. * Hinc nostris Riguer, pro Trailer avec rens. RIAGO, Eadem pariter notione. Charta rigueur, Rigide, acerbe tractare. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. 168. Chartoph. Caroli M. Imper. in Chronico S. Vincentii de Vulturno pag. 677 : Ultra monreg. ch. 402 : Lequel Traussequin se prist a tanser et a Riguer de paroles injurieu- ies extrinsecus circumdantes in hortum usque Riaginis, quse nominatur Ravenses les supplians. * RIGOTIAR, Prov. Calamistrum, reti- nola, etc. Pag. 689 : Montes extrinsecus culum, in Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. circumdantes in ortum usque Riaginis, quse nominatur Ravennola, et a capite reg. 7657. | RIGULA, Terra foscunda, opima, fer-ejusdem Riaginis venientes juxta mantes tilis, apud Papiam. Martinius emendat publicos in montem usque Benafrum, etc. [Rivum vel Riaginem in Chr. Farf. apud Rigua. Alia notione legitur in Ricula. t RIGULAGO. RIGULARIS. Vide Rigus. Murator. torn. 2. part. 2. col. 442.] RIGATUS. Charta Urraca3 Regina? His1 RIGULITIA, Italis Rigolitia, Gall. Reglisse, Glycyrriza, in Statutis Civitatis paniae ann. 1116. apud Sandovallium : Et inde ad Petram fitam, et inde ad ilium Astse, ubi de intratis portarum. * RIGULUS, Striga, sulcus terra?. Rigatum, quod est inter Penelope et Casal Oharta ann. 1118. inter Instr. torn. 8. de Rex. Gall. Christ, col. 316 : Videbam sexveneRIBULUS, pro Rivulus, non semel ocrandos viros,.... jugis in collo ligatis, cir- currit ibid. cum dictum locum meum de Thamais * RIGUUS, Riguo seu rivo irrigatus. terras triturare, sanctumque virum Ber- Chartul. magn. S. Viet. Massil.: Ego nardum Tyronensium monachorum ab- Deodatus dono ad S. Victorem medietabam carrucse manubriutn tenentem, eos tem de ipso manso, Rigua vel irdgua ut recto triturarent Rigulo stimulo stimu- pascua et uberrima, deserta sive excolta ad ipsum mansum pertinentia. A Latino lare. Vide Riga 1. T RIGUOLES, Idem quod mox Rigus, Rigare, nostri Riguer, pro Arroser, dixeRigulus, Rivulus. Oharta ann. 1282. apud runt. Lit. remiss, ann. 1447. in Reg. 178. Baluzium torn. 2. Histor. Arvern. pag. Chartoph. reg. ch. 174: Duquel ruisseau 528: Et viginti solidos quos habet in icellui Bernard a acoustume aiguer ou manso de Vendes dal Riguoles sobra et Riguer ses prez. dal Riguoles inferiore, et in pertinentiis j RILEVUM, Anaglyphum, sculpturae dictorum mansorum. genus exstans, eminens, Ital. Rilievo, RIGUS, RIGULUS, Rivus, rivulus, no- Gallice Relief. Acta S. Jacobi Philippi, stris Rigole, [Ital. Riga.] Lexicon Cam- torn. 6. Maii pag. 175 : Et posuit imagibro-Britannicum: Rhigol, fossula, sul- nem suam di Relevo in una fenestra in cus. [Charta ann. 832. in Appendice sacello. Marcae Hispan. col. 769: Inde vadit ipse * RILHO. Vide supra Relho. terminus per Rigo Ferrario usque ad * RILLONUS, Sagittse species, idem ipso Palaciolo, etc. Adde Chronicon Far- quod supra Relho. Lit. remiss, ann. 1474. fense apud Murator. torn. 2. part. 2. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1167 : col. 422. 449. 472. 473. 512. 533. etc.] Pas- Supplicans cum sua balista bendata, uno sim occurrit in Tabulario Casauriensi. quoque Rillono desuper posito, etc. Hinc Rigora, enuntiatione Longobar At vero Riller, Delabi, vulgo Couler, dica apud Leonem Ostiensem lib. 3. glisser, sonat, in Lit. remiss, ann. 1475. cap. 19. ut Rivora, apud Gromaticos, pro ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1557 : Le -Rigus, et Rivus. [Vide Rio.] suppliant... n'y sceust si bien evader, que RIGAGO, [RINGAGO,] Eadem notions. ledit Alain ne le frappast d'un cop, qui Tabularium Casauriense : Et de ambo- Rilla au long du voulge sur le bras dudit bus lateribus fine Rigagines cum vineis et suppliant. pomis, etc. Alibi: De olio latere fine Ripa 1 1. RIMA, f. Locus cavus, aut iter Fossecana, quomodo descendit Alegoja- cavum, et quasi fissum, a Rima Latinis num ad ipsam Rigaginem. Rursum : Et et Italis, Fissura. Chronieon Farfense remisit intentionem, quam misit de Poio apud Muratorium torn. 2. part. 2. col. de Arnaro fine Rigo Bussi, et fine Riga- 602 : Inde transit per pedem montis usque gine de Augeano, et pergit in Rigo Bussi, gualdum S. Maries de Sanctis; deinde in et fine ipsa Rigagine, quss pergit inter viam antiquam, a qua incipit ascensus, Arnacio et Pretetulo. Alio loco : Et de et post ascensum incipit descensus per alio latere fine Rigagine, et quomodo ipsa vallem Lupam usque in Crucem; inde Rigagine mergit in rivo Cupo. Bulla per Rimam, quse Currus dicitur, usque Cselestmi III. PP. apud Ughellum in in flumen Rianam. Episcopis Theanensibus : Et^ exinde per* 2. RIMA, TIS, a Graeco p-^a, Sermo. git in Rigaginem, quse ducit juxta Eccle- Godesch. in Mirac. S. Lamb. torn. 5. siam S. Marise, et ipsa Rigago mittit in Sept. pag. 555. col. 1: Dumque id tertio flumine de Gavigliano, etc. Chronicon S. aurium officio excepit,finitimisquejuxtim Bartholomsei de Carpineto lib. 12. pag. positis crebro Rimate expositum ediditt 1242: Tertiam modiorum decem, quse ha- etc. Haud scio an inde Gallicum vetus bet fines viam Salariam et Rigagines. Rimer, pro Grander, se plaindre, criail[Chronicon Farfense apud Murator. torn. ler, Obmurmurare, conqueri, vociferari, 2. part. 2. col. 449: A primo latere Rin- in Vitis Patrum MSS.: gagines Cancelli; a secundo mons Otse; Et la mere vient d'autre part, a tertio Rigagines venientes in Brusclitum Qui m'assaut et laidenge et lime, et in Rigum de Ponticella. Rursum ocComme feme, qui tousjours Rime. currit vox Rigago ibidem col. 472. 473. Hinc Rime, Vociferatio, strepitus, vulgo 474. et 512.] | RIGULAGO, Eodem signiflcatu. Chro-Criaillerie, tintamarre. Lit. remiss, ann. nicon Farfense col. 530 : Quarum fines 1402. in Reg. 157. Chartoph. reg. ch. sunt usque in rivum, qui currit in terra 250 : Icellui Guillaume du Four et ses freZarfonis, et venit in Rigulaginem, in res s'en alerent parmi ladite mile batre paeles et bassins, et retournerent devant Turcellam et in vallem, etc. T RIGULARIS , Rursus eodem intel- Vostel dudit Emperenville,.... lequel leur lectu. Idem Chronicon Farfense col. 484 : dist qu'ilz faisoient mal de ce faire et A capite via; a pede medium ftumen qu'il n'estoit pas fiance de nouvel;

190

RIM

RIN

RIO

lequel Guillaume indigne d'icelles paroles, respondl qu'il ne cesseroit point et feroient la Rime et tout le pertinent a chalivaly. T RIMADA, Rythmus, Italis Rima, Npstralibus Rime, apud Laurentium in Amalthea. 1 RIMARE, pro Rimari. Glossae Lat. Grasc.: Rimo, avepeuvw. Et Gr. Lat.: 'Avepsuvw, Rimo, scrutor. [** Ita ut jam nan Rimaretur exuberantia cruoris humani, in Vita S. Galli apud Pertz. Script, torn. 2. pag. 19.1 RIMARIUS. S. Columbanus Epist. 5: Et S. Hieronymus in suo hoc idem de Pascha opus collaudavit catalogo, de hac lunse setate vituperando disputet, qui contra Gallicanos Rimarios de Pascha, ut ail, errdntes horrendam intulit sententiam, dicens, etc. Nostri Rimeurs vulgo vocant poetastras; sed an ea hie sit notio, non definio. [Italis Rimario, liber est de rhythmis seu de vocibus exitus similes habentibus, Gallice Rimes. Vide Rigmatice.] Confer Rimator. RIMATH , Jusjurandum , quod quis cum toto conjuratorum costu vel numero dabat, a Saxon, rime, Numerus, et a^&, juramentum. Vide Leges Adelstani Reg. cap. 15. et supra in Cyreath. [** Phillips, de Jure Anglos. | 54. Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 908.] 1 RIMATIM, Rimando, diligenter inquirendo. Martianus Gapella lib. 2: Rimatim ab ostio speculari. 1 RIMATOR, Qui rimatur, diligenter inquirit. Arnobius lib. 5 : Varro in antiquitatis indagatione Rimator. Senator, lib. 3. Var. Epist. 6 : Rimator morum. Italis Rimatore, ut nostris Ritneur, est Poeta vernaculus, qui versus componit simili vocum sono terminates : qua notions legitur in Vita S, Winwaloei MS. * RIMATRIX, [Serpens aquatilis.
DlEF.l

*\ RIMATUS, passive, notione, Diligenter inquisitus. Sidonius lib. 7. Epist. 2: Diligenter, quss ad sacrum pertinuerant, Rimatis convasatisque. Chronicon Dominici de Gravina apud Murat. torn. 12. col. 590 : Deducta itaque ad maturum consilium causa ipsa, et Rimatis causis et periculis imminentibus. Hoc est diligenter examinatis ac perpensis. Instruments seu privilegiis Rimatis et diligenter inspectis, in Charta ann. 1317. apud Madox Formul. Anglic, pag. 11. * RIMELLA, dimin. a Rima. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Fendedura, Prov. fisura, rima, Rimella. T RIMENDATOR, Italis, Sartor, sarcinator, quasi Reemendator veterum yestiura, Gall. Ravaudeux. MiraculaS.Zitse, torn. 3. Aprilis pag. 516 : Bonaventura Rimendator pannorum. 1 RIMENTARIUM. Vide supra Rementarium. | RIMENTARIUS , 'Apw^aTomoXy];, Glossis Lat. Grsec. AliaB Grc. Lat.: 'Apw(jiouroTrtoXYK, Odorarius, Rimentarius. Melius in Gastigationibus e MSS. Pimentarius, seu Pigmentarius. * RIMETTITOR, Offlcium in moneta Florentina ; Ital. Rimettere est Rationes reddere. Charta ann. 1317. apud Manni torn. 4. Observat. hist, ad sigil. antiq. pag. 77 : Rimettitores dictss monetas auri, etc. 1 RIMIDIA, Crepido, in Glossis Isidori. Excerpta Pithoeana : Rividia, trepido. Utrum praestat? Hie silet Grsevius. 1 RIMIRARI, Rimari. Statuta Mutina? pag. 110 : Item quod massarius artis et collegii notariorum vinculo sacramenti

prssdicta Rimirari et scrutari teneantur. RINDLIWE. Proces. canonizat. B. Italis Rimirare est attente atque diligen- Notkeri torn. 1. Apr. pag. 597. col. 2 : Ipse denique testis habuerit filium unius ter inspicere. JRIMOR, a Rima, Scrutinium, Johanni anni, qui epilepsia, vulgariter Rindliwe, de Janua ; Ensarchemens, Scrutines, in laboraverit. I RINGA, Cingultim militare. Vide Glossario Latino-Gallico Sangerrnanensi Rinca. MS. | RINGELDUM. Vide Raglorium. * RIMUS, Rythmus. Stat. Odon. episc. s|c RINGERE, [Clamare sicut aves ; siParis, contra festum fatuorum ann. 1198. in Chartul. ejusd. episc. fol. 49. v: cut Canis. DIEP.] Rimos, personas.... fieri prohibemus. Ubi 1 RINGHIERA, vox Italica, Suggestum, forte legendum est Mimos; nisi ad vo- locus unde sermo fit ad populum. Sozocem Gallicam Rime supra in Rima 2. menus Pistoriensis ad ann. 1394. apud Muratorium torn. 16. col. 1160 :_ Unde supertineat. 1 RINAS, Naves vel tnassa, in Glossis per Ringhieram et pulpitum exierunt colIsidori. Recte monet Grsevius scriben- legia, et xi. cives absque domino Donato, dum esse, Nares pro Naves, a Graeco ptv, sedantes eos dicendo, quod de domino Donato fieret justa punitio. Nasus; unde prvs?, Nares. RINATRIX, Serpens, 'veneno aquam in1 RINGRATIARE, Italis, Gratias agere, ficiens, in Glossis Arabico-Lat. ubi per- referre. Acta S. Francisca3 Rom. torn. 2. peram Rixatrix. Papias : Rinatrix, ser- Martii pag. 111. * : Ringratiabant et laupens aquam veneno inficiens: in quocum- des reddebant. 1 RINGUS , Castrum Avaribus. Vide que enim fonts fuerit, suum ibi immiscet Hringus. venenum. Vide Natrix. * RINNA et Rinnes, i. Mamma ; et inde RINCA, RINGA, Baltheus militaris, cingulum militare. Catholicon Armoricum: subrinnus, id est, edulus. Glossar. vet. ex Ren, Gall. Mener. Rengen, Gall. Renge Cod. reg. 521. Germanis, Rinnen, maou resne de cheval. JusFeudale Saxonum nare, fluere, unde Rinne, canalis. cap. 33. 5 : Antequam vassallus accedat * Rine vero idem forte est quod Moad dominum, gladium, cultellum, et cal- dus, ratio agendi, vulgo Tour, facon caria... deponat, quia si in his se neglexe- d'agir, in Lit. remiss, ann. 1412. ex Reg. rit, reus est pcena, annulos et fibulas, et 166. Chartoph. reg. ch. 292 : Lesquelx omnia ferrea, Rincas et barras, propter compaignons distrent au suppliant que se ilz n'estoient paiez de ce que promis leur opinionem stultorum. RINGA. Bracton. lib. 1. cap. 8. | avoit, et qu'il leur fist Rine de bour2: Quando eos accingunt gladiis, id est, Rin- goiz, etc. gis gladiorum. Idem'3: Ringse enim * At Rinve, Piscis species videtur, in dicuntur, quod renes girant et circum- Charta ann. 1424. torn. 2. Hist. Leod. dant, unde dicitur : Accingere gladio tuo, pag. 454 : Ordinons que les harengresetc. Et Ringse cingunt renes talium, ut ses dorsenavant ne vendent autres poiscustodiant se ab incessu luxuries, etc. MS. sons que harens, bockhoux fendus, RinSpelmanni habet ubique Renga. Le Ro- vez et merlins, sour painne de demy man de Garin : griffon. RINTA. Charta ann. 1081. pro MonasLi ceint 1'espde par la Renge d'or fin. terio S. M. Pinarolensi: Dono et offero... Computum Stephani Fontani Argentarii sedimonium unum cum Rinta, cum area, Regii 1. Julii ann. 1352. cap. d'orfaverie: quas ibi extat, et campo insimul tenenti. Pour faire et forger le coispel d'une espee, Alia ann. 1098 : Tarn in seminibus, Rinrebrunir la croix, le pomeau, la boucle et tis, silvis, cum areis, in quibus extant. le mordant de la Renge. [Instrumentum Vide Probat. Hist. Sabaud. pag. 19. ann. 1386. apud Lobinellum torn. 2. Hist. 20. 27. Britan. col. 674 : L'une desdites espees T RIO, Rivus, fluvius, apud Hispanos sera garnie de Renge de cuir ou de soye, et Italos. Scriptura Principis Adelgastri garnies de boucles et hardillons de fer et ann. 780. torn. 3. Concil. Hispan. pag. d'acier, mise et ceinte a mon coste, ou 89 : Per contorquellos et inde ad illo Rio attachee icelle espee a une courroye de de Rivilla, etc. Commensuratio aliquot cuir ou de tessu de soye, etc.] Etymon prsediorum ann. 632. apud Mabillonium pqrro vocis attigit Bractonus, dum ait lib. 6. Diplomat, pag. 464 : Deinde per Ringas dictas, quod renes girent et cir- ipso fluvio usque Rio, quse est Salmagnacundent : a Ringus quippe vel Hringus, ria. Pluries occurrit ibi. Notitia judicati i. circulus deducitur. Vide Hringus. Le- ann. 876. Marcaa Hispan. col. 798 : De xicon Gr. MS. Reg. Cod. 2062 : TevSa, una parte in Rio, quern nuncupant Fer^wv?), Xwptov, o ot pacrtXsTi; S'.aiJwvvuovTat. rario. Rivus Ferrarius nomine, qui hie Ubi pevya forte legendum. dicitur -Rio, supra dicitur Rigus. Vide in ' RENGIA, Eadem significatione. hac voce. Acta dotis Ecclesiaa Rivipull. Charta ann. 1302. e Regesto Olim : Dicti ibid. col. 819 : Habet affrontationes per operarii suo officio de auricalco, electro ipsa serra de Molella, sicut aquas vergunt et in metallo non contenti, sed rerum officia contra ipsas Ecclesias, et venit in Rio perturbantes, nitebantur facere Rengias, Mexanos. estellas et forellos, et castera opera de co| RIOLUS, Rivulus. Privilegium Morio et ligno necessaria pro ensibus, tarn nasterii Rivipull. ann. 888. torn. 3. Conmagnis quam parvis, etc. Mox recurrit cil. Hispan. pag. 165. col. 2 : Habet afibidem. frontationes ex latere uno per Riolo, qui * RINCHIESTA. Vide supra Richiesta. discurrit per villas Palliares, etc. Statuta * RINGINA, Graulador, Prov. in Glos- Mutinse fol. 12. rubr. 59 : Riolus dicti sar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. fontis cavetur et aptetur per eum locum | RINCUES. Vetus Ceremoniale MS. B. quolibet anno, per quern ire et fluere conMari33 Deauratse: In festo B. Luce Evan- sueverat. Vide Rio. geliste domnus (Prior} tenetur dare prse* RIOTARE, Ital. Riottare, Rixari, condicto Conventui quatuor Rincues sive Tes- tendere, interdum pugnare : unde Riote, sones, et dividuntur. Tessones Occitanis pro Pugna, certamen, in Lit. remiss, sunt Porcelli. Idem omnino videntur ann. 1389. ex Reg. 137. Chartoph. reg. esse Rincues; sed unde vox ilia ducta ch. 30 : Bernart s'echauffa et menacant est ? An a Rhanne, Coitus suum ? Vide dit que par le sane Dieu se feroit, et qu'il Hranne. alast illec en la place pour en departir.

RIP

RIP

RIP

191

Lequel exposani voyant et honteux, que casu fuit tarn fortiter in brachio Isesa, totum Rippale, coroadam et mutationes en la presence de tant de gens ledit Ber- etc. Hie intelligi potest Declivitas collis domorum, si dominus mortuus fuerit, denard, qui estoit paysan, I'ataignoit et saxpsi. Acta S. Petri Coeiestini torn. 4. bet (Episcopus) ut dominus possidere. offroit de Riote ou combatre, etc. Alise Maii pag. 451 : Homagium Comitis Gebenn. ann. 1219. ibidem pag. 50 : Hospitalitas, placitum ann. 1354. in Reg. 82. ch. 397 : Plura obSed cellula Ripa probria sibi dixisti, secum certasti sen generals, forationes vini et totum Ripale, Saxea, qua fades inedio non culta rigebat, Riotasti, et proditionaliter et insidiose de coroade et mutationes domorum, cum doErigilur, depressa tamen, plus carceris usum quodam cutello graviter et enormiter eum minus mortuus fuerit, et forum totius vitle Quam placidi prsestare solent spectacula visus. et justitia fori, pedagium et pascua, mopercusisti. Aliae ann. 1368. in Reg. 99. ch. 588 : Revera ipsi invicem Riotaverunt et Vita S. Petri Parentii, torn. 5. Maii pag. neta, latrones et bona eorum ad solum 97 : Dicens lapidicinam,inqua laborabat, Episcopum pertinebunt. provenerunt et fuerunt prolata inter eos post paucisverba contenciosa. Arest. ann. 1364. 9. esse in proximo ruituram 1 RIPANARE, Aucupari. Inquisitio adMart, in vol. 5. arestor. parlam. Paris. : simos ictus factos in lapides, super hunc versus Episcopum Genev. ann. circiter Alias miser.at pro Riotando et instigando Ripa ruit. Miracula S. Antonii de Pa- 1217. apud Sponium torn. 2. Hist. Genev. ad Riolandum alias contra dictum Forest, dua, torn. 2. Junii pag. 721 : Juvenis ter- pag. 417 : Willelmus Procurator S. Vicut occasionem haberet damnificandi eun- ram fodiens, Ripa desuper irruente, leta- toris Gebennensis, juratus rogatus de dem. Ruyoter, in Lib. rub. fol. parvo liter est oppressus. Suspicatur 01. Editor quinto articulo, dicit quod vidit eum RiRipam hie esse summam fossae oram : panare cum avibus, sed ipse non portabat domus publ. Abbavil. fol. 89. r. ad ann. 1346 : Jehans Coullars, Jehans du Marez cui suspicion! et locus ipse favet, et aves. Ibidem pag. 411. legitur : Rogatus et Pierre le Scelier s'en aloient tout rou- ipsa vox Ripa, quee non semel pro Ora, de quinto dicit quod aliquando vidit tichant et Ruyotant I'un a I'autre. Vide seu termino, sumitur. Hac notione Pac- Episcopum cum aucupibus ;;":=* non tamen tum inter Jacobum Aragoniae Regem et aves portanlem aucupales. Riotta. * RIOTOSTJS, Rixosus, litigiosus, sedi- Berengarium Magalonse Episcopum ann. RIPANI. Vide Ripuarii. tipsus, Ital. Riottoso, Gall, alias Rioteux. 1272 : Ubi est alius terminus positus circa \ RIPARE,is, Idem quod mox Riparia. vineam seu in Ripa vinese Petri de Car- Privilegium Lotharii II. Imp. in Actis Lit. remiss, ann. 1353. in Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 144 : Homo brigosus et Rio- natio fusterii. Charta Caroli II. Regis SS. Junii torn. 5. pag. 485 : Cum terris, tosus, in opprobriis et contumeliis semper Siciliae et Provinciae Comitis ann. 1289. vineis, pratis, pascuis, novationibus, aquis, abundans, etc. Aliae ann. 1389. in Reg. ex Schedis PrsssidisdeMazaugues: Fuis- aquarumque decursibus, paludibus, mo137. ch. 80 : Lequel Conial estoit homme set... sententialitercognitum... territorium lendims, Riparibus, portubus, ripis, teloRioteux et de condition perverse. Unde de Layncello durare et protendi usque ad neis, quartisinis, decimis, etc. Hinc emenParoles rioteuses, Injuriosa verba,in aliis fines infrascriptos, videlicet usque ad sum- dandum puto alium ejusdem Chartse ejusd. ann. ibid.: Guillaume Hugue eust mitatem campi Hugonis.... et protenditur locum, ubi legitur : Cum vineis, terris, des paroles Rioteuses avec ledit Albert. versus S. Michaelem usque ad Ripam silvis, campis, pratis, pascuis, paludibus, campi, id est inferiorem pram, seu ter- pontibus... cum Ritratibus, tallonariis, etc. Vide Riotta. minum declivem, quam Ribo RIOTTA, Illicitum factum per tres ad vinciales nostri. Ripa campi vocant Pro- Pro Ritratibus legendum videtur Riparipluries re- bus, nisi forte legendum sit Intratibus, minus perpetratum, ut est verberatio petitur in hac Charta. ut suspicatur 01. Editor. alterius, yiolenta possessionis arreptio, | 2. RIPA, Fluvius, Gall. Riviere. Lit- 1. RIPARIA, Fluvius, ex Gallico Riaut aliquid hujusmodi. Vide Cowellum terse Philippi Pulchri Franc. Regis e viere. Charta Joannis Regis Anglise pro lib. 4. tit. 18. | 50. et Rastallum, [nee non Thomam Blount in Nomolexico v. MS. DD. Daguesseau Franciss Capcella- Libertatibus Angl. ann. 1215 : Nee villse, Riot. StatutaCollegii Corisopitensisann. rii : Usque ad Ripam d'Eyse, id est, nee homo distringatur facere ponies ad 1380. apud Lobinellum torn. 3. Histor. usque ad fluvium Oesiaa, nostris d'Oise, Riparias, nisi qui de anti-quo, et jure faParis, pag. 504. col. 2: Item, omnes et ut patet ex Litteris ejusdem Regis Gal- cere debent, nulla Riparia de csetero desinguli scholares prssdicti inter se ad invi- lico idiomate scriptis ann. 1298. in Pro- fendatur, nisi ilia, quss fuerat in defenso cem ab omnibus contentionibus, rixis, bat. Hist. Comitatus Ebroic. pag. 23. ubi tempore Henrici Regis avi nostri. Matth. jurgiis, convitiis, Riotis et quibuscumque legitur : Jusqu'd la riviere d'Eyse. Vide Paris ann. 1231 : In quodam pralo, quod Ripariam habebat vicinarn paludibus obillicilis et inhonestis verbis. Processus de Riparia. 3. RIPA, Idem quod Ripaticum, de quo sitam. Infra : Milites vero cum a fratre B. Petro Luxemburg, torn. 1. Julii pag. 604 : Ad invicem tune inceperunt ma- infra. Charta Gregorii V. PP. apud requirement, si possent Ripariam et pragnam Riottam, et fugerunt hinc inde.] Ughellum torn. 2. pag. 349 : Donamus tum equites cum securitate transire, etc. Galli etiamnum Riotes ut Itali Riotte, tibi tuseque Ecclesiss districtum Ravenn. [Recognitio ann. 1290. torn. 1. Hist. Dalappellant ejusmodi rixas. Joan. Villa- urbis, Ripam integram, monetam, telo- phin. pag. 21. col. 1 : Exceptis tamen de neus lib. 9. cap. 304 : Venendo tra loro a neum, mercatum, muros, et omnes portas prsedictis mandamentis rebus infrascripRiotta. Philippus Mouskes in Hist. Franc. civitatis. Charta Ottonis III. Imp. ibidem lis, videlicet territorio quod est inter Ripag. 374 : Comitatum Comaclens. cum pariam d'Aygni et Ripariam de Crotef. MS. : Episcopatu suo et Ripa. Infra : Ejus Ec- Constitutiones Cluniac. MSS. : lllos auA tant Commencent environ clesiss districtum cum portis, Ripis, et tem de conventu nostro Cluniaco... si pro A Rihoter tout li Baron, portubus, etc. Adde Bullam Honorii III. eorum recreatione et usu in diclis RipaEt Ferrans et si Cevalier riis piscati fuerint seu mandaverint pisPP. ibid. pag. 959. Se comencent a defrangier. * Ripse. tributum, in Lib. cens. eccl. cari, nolumus hac excommunicationis [Historia Belli sacri apud Marten, torn. Rom. apud Cenc.: Romana ecclesia debet sententia innodari. Charta ann. 1480. ex 5. Collect. Ampliss. col. 750 : En celle habere pro censu de civitate Ferrariensi Archive Civitatis Massil. : Exceptis tameme annee(1275.) DanFerrant li ainsne 1. soludos Lucensium.et medietatem Ripse men et reservatis passagiis Ripariarum, fils le Roi de Castele, qui avoit espousee tributi. in quibus transire cum navi, quse pasy 4. RIPA, Idem ac Reva, Vectigal, sagia exsolvuntur respectu navilagii. Per Dame Blanche la fille le Rois Lois de France et par cest mariage fu faite quod pro mercibus venditis pendebatur bedale sive Ripariam defluente, in Charta concorde du Roi de France et de celui de hospiti domus, in qua res vendebantur. ann. 1459. e Regesto Columba Camerae Castele, de Riote qui estoit entre eux, car Stat. Comm. Alex. ann. 1297. pag. CXLII : Cornput. Provinciae. Vide infra Rile Roi de France chalengeoit et deman- De rebus venditis dando Ripam. Item peria.] doit par sien le roiaume de Castele. Li- statulum est quod hospites et alii homines 1 RIPPARIA, Eadem notione. Chartulaterse Johannis Franc. Regis ann. 1355. civitatis Alex, debeant habere Ripam rium S. Vandregesili torn. 2. pag. 1350 : apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. omnium rerum alienarum que vendentur Quidquid habebam in molendino de Rekepag. 29 : Et se pour cause ou occasion in domo sua in civitate Alex, ab emptore rel sito in Ripparia de Herecort et in de ce, naissoit ou mouvoit debat, Riot, si sit foritanus qui emet ab aliquo pro ejusdem pertinentiis. Rursum occurrit in ou questions contre les resistens, etc. qualibet libra denarios quatuor... Si vero Charta ann. 1293. apud Baluzium torn. 2. Gharta ann. 1327. e Codice Colbert, not. aliquis foritanus emet ab alio foritano dare Histor. Arvern. pag. 297. 2591 : Pour bien de pais et pour oster teneatur Ripam hospiti suo omnium rerum RIPABIA, RIPERA, Ripa, littus maris toutes Riotes, contens et discencions, etc.] quas emerit. [FR.] [vel fluvii :] unde dicta La Riviere de Vide ^Egidium Menagium in Orig. FranRIPAGIUM. Vide Ripaticum. Gennes, La Riviera di Genoa, Joan. Vilcicis. | RIPALE, RIPPALE, Idem, ut videtur,laneo lib. 1. cap. 43. La Riviera di Sena, 1 1. RIPA, Italis, Petra, rupes. Mira- quod infra Ripaticum. Acordium Hum- lib. 1. cap. 65. La Ribera de Pisa, et de cuia B. Ambrosii Senensis, torn. 3. Mar- berti Episcopi et Aymonis Comitis Ge- Genoa, apud Montanerium cap. 194. tii pag. 206 : Cum luderet cum quadam bennensium ann. 1124. apud Sponium Bonifacius VIII. PP. in Bulla ann. 1301. domina extra civitatem, ab ipsa impulsa torn. 2. Hist. Genev. pag. 5 : Hospitalita- apud Waddingum : Tarn in civitate Jacecidit per quandam Ripam, ex cujus tem, placitum generate, forationes vini et nuensi, quam in ejus provincia, Riparia,

192

RIP

RIP

RIP
non forestam aquaticam a fluvio Saure usque Cambreias cum Ripaticis, quam nunc usque nostra visa est dominari potestas, atque indulgemus omnes exactiones regias in aqua cuicumque potestati subditi sint Ripatici, sive in terra, quemadmodum olim Reges tenuerunt, etc. Charta Ludovici Regis Franc, ann. 1118. in M. Pastorali Eccl. Paris, lib. 19. ch. 70: Nemo teloneum, neque quod vulgo Ripaticum, nee rotaticum, etc. Charta ann. 1345 : Possunt habere et tenere molendina in flumine Tanegri... solvendo Ripaticum consuetum, videlicet minas 10. et stop. 10. pro quolibet molendino. Infra, Ripagium id j uris vocatur. Vide Fletam lib. 2. cap. 66. 17. Occurrit passim in Chartis aliis, apud Godefridum monach. S. Pantaleon. ann. 1167. Ughellum torn. 2. pag. 18. torn. 5. pag. 411. 600. in Hist. Pergamensi torn. 3. pag. 513. apud Doubletum in Histor. Sandionysiana pag. 656. 732. Hemeraeum in Academia Paris, pag. 33. Beslium in Episc. Pictav. pag. 28. Guichenonum in Episc. Bellicensib. pag. 32. Chiffletium in Trenorchio pag. 193. et alios. His adde, quae habet Andreas Dandulus in Chron. MS. ann. 1003 : Et probantibus non debere solvere pro Ripatico in Venetia, nisi solum Duci 200. libras lint. Adde ann. 1205. Sabellicus Decade 1. lib. 4. Hist. Venet. pag. mihi 108 : De porteriis solvendis, quss et Ripatica vacant. | REPATIGUM, Idem quod Ripaticum. Charta Pippini Regis apud Stephanotium torn. 2. Antiquit. Pictav. MSS. pag. 406 : Nullus ab eis cespaticum, Repaticum, pulveraticum templet inquirer e. RIVATIGUS, in Chartis Caroli Simplicis, et Joan. XV. PP. apud Vassorium in Histor. Noviomensi pag. 680. 734. et in Charta Lotharii Regis, apud Doubletum pag. 787. [in alia Dagoberti Regis Franc, ann. 632. apud eumd. Doubletum pag. 656.] RIBATICUM, in Chartis Arragonensibus apud Joannem Dametum in Hist. Regni Balearici pag. 203. 207. 266. [et in Praecepto Odonis Regis Franc, pro Ecclesia Gerund, ann. 891. Appendice Marcae Hispan. col. 828. Adde Donationem ann. 1054. ibid. col. 1100.] ^ RIBATICUS. Charta Eboli Comitis Pictav. ann. 25. Caroli Regis, apud Stephanotium torn. 3. Antiquit. Pictav. MSS. pag. 342 : Concessimus de nostro, ut dictum est, beneficio eidem viro Rotardo Abati (Nobiliaci.) RIPAGIUM, RIVAGIUM, ex Gallico Rivage, quomodo haec prasstatio vocatur. In Tabulario Monasterii Deip. Santonensis, Ostensius D. Talaburgi dimittit eidem Monasterio, Ripuagium, et quidquid consuetudinis habebat in navibus B. Marias afferentibus vel referentibus aliquid per Talleburgum. Tabularium Angeriacense f. 244 : Quidquid erat nostri juris in obedientia eorum, quae vocatur esnenda, sive sit teloneum,sive Ripagium, sive venditio, etc. Regestum Constabulariae Burdegal. fql. 37 : Omnis navis onerata sale, solvit de Rivagio 12. den. Charta Raymundi Guillelm. de Aguto D. Toloni ann. 1224 : Mercatores vero teneantur dare antiquam lesdam et usitatam, vel usaticum, vel Ripagium antiquum, et nihil ultra. [Sententia arbitralis inter Raimundum Berengarium Comitem Provincise et Commune Massiliae ann. 1225. ex Schedis Praesidis de Mazaugues: Quod ipse Comes debeat habere quartam partem liber am et expeditam, sine aliquo onere... de omnibus gausidis

et districtu, etc. Will, de Baldenzel in publice in banno stridari per GastaldioItinerario Terrse Sanctae : Prope civita- nem, vel Ripparium, out ministerialem tem, qus2 Naulum dicitur in Ripariis Ja- curias, etc. Adde lib. 3. cap. 34. Vide nuse situatam, prospere perveni. [Acta Guiffa, Ripaticum. RIPARII, Cowello dicuntur, qui a litinter Carolum de Malatestis et Cardinales Pisis, apud Marten, torn. 7. Ampliss. tore maris pisces deferunt in omnem Collect, col. 998 : Constat vero Pisas hu- Anglise partem, Anglis Ripiers. A Ripa jusmodi esse, cum sit in extremitate Ita- nomen deducit, quod piscium commerlise et in confinio Ripariss Januensis, quss cia penes 693 sint, qui ad fluviorum riper illustrem Francorum Regem guberna- pas et maris littora potissimum sunt. batur. Statuta Massil. lib. 1. cap. 44 : Si Spelmannus vero ab Angl. .fieip,fiscella, mercatores apporiabunt, vel apportari fa- qua in devehendis piscibus utuntur. Rident, averera vel merces aliquas in Mas- pariorum istorum meminit Camdenus silia vel ejus territorio per pelagus vel per in Sussex, pag. 237. 3. edit. Alias in Riperiam, etc. Editor reddit Par mer ou Glossis Lat. Graec. Riparius exponitur par terre. Charta Philippi Franc. Regis o-x9o<puXa, [Gustos riparum, Rivarius in ann. 1817. pro Carmelitis, apud Lobinel- MS. Sangermanensi.] RIPARII, in Charta Ludovici Pii apud lum torn. 3. Hist. Paris, pag. 218. col. 2 : Qui extra portam Beguinarum Pari- Ughellum torn. 4. pag. 789. dicuntur, sius supra Rippariam Secanas mansio- qui Ripaticum exigunt. Locum vide in nem habere noscuntur pauperimam. Ri- hac voce. [* Inquisit. ann. 852. apud paria maris, in Charta ann. 1205. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. asvi eumdem Lobinellum torn. 2. Histor. col. 952: Ad hsec respondebat prssfatus Britann. col. 389. Riparia parochise, in episcopus, quod quotienscumque quislibet Charta ann. 1166. in Probat. Historiae negotiator cum suis navibus in ipsum Occitanicse torn. 2. col. 605.] Vide Histo- portum aplicat, omnia hasc, scilicet ripariam Beneharnensem lib. 7. cap. 30. nu- ticum, palificturam et pastum ad Riparios dare debeat ad partem ecclesiss. Plumero 13. RIPERA. Sanutus lib. 1. part. 1. cap. 1: ries ibi. Vide in Ripaticum 2.] 1 1. RIPATICUM, Idem quod Riparia, Quorum (portuum) tres sunt in terris et Ripens sub domino Tartarorum, qui in Ripa, littus fluminis. Tabularium Majoris-monasterii : Guidhenoc, faventibus Persia dominantur. RIBERIA, in Charta Guidonis Regis filiis, vendidit S. Martina Ripaticum Hieros. ann. 1190. in Annalibus Massil. quoddam super fluvium Corsnonem ad faciendum molendinum. Vide Ribaticus. pag. 336. RiBEYRALiA. Vetus Charta apud Ga- [** Ecbasis vers. 461 : riellum in Episcopis Magalonens. pag. More peregrini mirans Ripatica Pad!.] 196 : Prsspositus vero ostendisset pluribus 2. RIPATIGUM, Tributum, quod accipiinstruments dicta Ribeyralia, quse. confrontantur cum garriga pontis, ad ip- tur in ripis, Ugutiqni: scilicet pro ripis, sam Magalonens. Ecclesiam jure perti- seu aggeribus, cujusmodi sunt Torsiai Ligeris, continendis, vel tuendis, ut lonere, etc. * 2. RIPARIA, Ager ad ripam fluvii vel quitur Siculus Flaccus pag. 15. vel pro rivuli, in quo cannabis seritur. Terrear. mercibus quae exponuntur in ripis : vel S. Mauric. in Foresio ad ann. 1474: denique pro facultate ripas tenendi ad Dictus confitens tenetur solvere in et pro subvehendas naviculas. Ugutionis exquodam suo cheneveriq sive Riparia juxta plicationi favet Capitulare 1. ann. 819. cap. 17. in quo vetantur exigi telonia, rivum, etc. :;s 3. RIPARIA, Sepimentum, quo ager cum necesse non est fluvium aliquem per clauditur et circumscribitur. Charta pqntem transmeare, vel ubi navis per meann. 1197. ex Bibl. reg. cot. 17: Irrevo- diam aquam aut sub pontem ierit, et ad cabiliter per acaptum et acquisitionem Ripam non appropinquaverit, neque ibitrado.... unam peciam terrse, cum omni dem aliquid emptum vel venundatum sua Riparia et cum omni suo complanto, fuerit. Capitul. ann. 821. cap. 1 : Volusicut ilia pecia terras nunc assi- mus.... ut nullus teloneum exigat, nisi in gnala et bodolata est vobis. Vide infra mercatibus, ubi communia commercia emuntur ac venundantur, neque in pontiRippale. RIPARIENSES, et EXPENSES, Qui in bus, nisi ubi antiquitus telonea exigebanripa per cuneos, et auxilia constitute tur; neque in Ripis aquarum, ubi tantum erant, quorum minor dignitas erat, naves solent aliquibus noctibus manere, quam Comitatensium, quibus et oppo- etc. Diploma Sigeberti Regis Austrasiae nuntur. Vide Jacobum Gothofredum apud Henschenium in S. Sigeberto 1. ad legem ult. Cod. Theod. de Re mili- Febr. 2. num. 27: Telonium.... tarn quod navalis evectio conferebat, quam tari. 1 RIPARIOLUS, BamXt'dxo;, in Glossis undique negotiantium commercia in teloLat. Graec. Alias Graec. Lat. : BaacXto-xo?, nio, aut quolibet Ripatico ex ipsis portuRegillus,ullus, Ripariolus, Regius. [* Vide bus supenus nominatis in fisco noslro soForcellin. in hac voce et Furlanett. Ap- lebat recipere, etc. Charta Caroli M. pend, voce Drepanis.] apud Will. Hedam in Albrico Episc. | RIPARIUM, Idem quod mox Ripati-Trajectensi : Et cum ea Ripaticum ilium cum. Charta ann. 1343. ex Archivo Ec- super Lekia et Iselam. Adde M. Chroniclesise Massil. : Praepositus et Capitulum cum Belg. pag. 47. Charta ejusdem CaEcclesias Massil. vendidit dominas nostrse roli M. pro Ecclesia Veronensi apud Johannes Reginse,Dei gratia Jerusalem et Ughellum : Navilia telonia, quae RipatiSicilise Reginss omne dominium, senho- cos vacant. Alia ejusdem Regis torn. 5. riam et jurisdiclionem, quam habet et pag. 1561: Seu etiam per Padum, sursum possidet in villa superiori civitatis Massi- vel deorsum navigando Ripaticum tollise et in territorio ipsius, necnon peda- lendo, etc. Charta Ludovici Pii ex Tabugia, naufragia, piscarias et jura piscaria- lario Fossatensi fol. 8 : Neque quod vulgo rum, Riparia, cassias, lesdas et banna, dicitur Ripaticum, neque rotalicum, aut et omnem fructum jurisdictionis pre- pontaticum, vel portaticum , etc. Alia tio scilicet 2300. florenorum auri de Flo- ejusdem Ludovici apud Ughellum torn. 4. pag. 789 : Debitum reipublicas, quod est rentia. RIPARIUS, RIPPARIUS. Statuta Vene- Ripaticum et palificlura, etc. Charta Catorum ann. '1242. lib. 5. cap. 4 : Facial roli C. apud Doubletum pag. 806: Nee

RIP
et obventionibus seu redditibus quse Commune Massiliss perceperit in dicto castro.... scilicet in Rippagiis, gabellis, vel piscariis, vel bordigalis, sive portu, etc. Literae Humberti Dalphini pro Ecclesia de Romanis ann. 1348. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal. Reg. pag. 276. n. 16 : Quodque Ripagium dicti fluminis Izarse ab utraque parte de Rivo-sicco usque ad Monasterium vetus fuit et est per dictum tempus et a tempore prsedicto, dictse Ecclesise de Romanis, etc. Vide ibi notam y. Tabular. Vosiense f. 18. v: Quod si stagnum vel molendinum inter mansum Verni et mansum del Tell et mansum nostrum della Peireira fecerint monachi Vosienses, damns Reipatge de eodem manso nostro. Recensio jurium castri Auzeti ann. 1394. e Regesto Armorum Cameras Comput. Provinciae f. 70: Cum.... plants, montibus, territoriis, tenementis, confinibus, fluminibus, Ripagiis, domibus, bactenderiis, grangiis, vineis, pratis, etc. Charta ann. 1380. apud Baluzium Hist. Aryern. pag. 173: Una cum omnibus jurisdictionibus et justitiis altis, mediis et bassis, meris et mixtis imperils, feudis pascuis, Rippatgiis, salzedis, nemoribus, garenis, charreriis, manobriis, scamnis. In hisce duobus posterioribus locis forte posset solumintelligi Ripa, littus, ora, nostris etiam Rive, Rivage, non tributum in ripis solvendum, ut certe Ripagium accipiendum est in Statutis Montis-regalis pag. 247 : Item statutum est quod quilibet teneatur defender'e, juxta possessionem suam, Ripagium et aqueirolos, seu gighetos, ita quod dicta aqua non vadat seu discurrat in possessionem suam, sub pcena solidorum xx. et todldem pro emenda.] ^ RIPPACATGIUM, Eodem significatu. Homagium Comiti Armaniaci prsestitum ann. 1418. e Schedis D. Le Fournier: Cum suis paxeriis, rippariis, Rippacatgiis, fravateriis,aquis aluviis,aquseductibus, et aliis juribus. RIVAGIUM, Eadem notione. [Gharta Richardi Regis Angl. pro fundatione Monasterii Sarmaciae Ordinis Grandimont. ann. 1192. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 647: Sint semper liberi et immunes per totam jurisdictionem nostram a venda et pedagio, telonio, passasagio, Rivagio, fossagio, foagio, etc. Similia leguntur in alia ejusdem Regis Charta pro fundatione Monasterii Parci Kotomag. ejusd. Ordinis eod. anno, ibid, col. 649. Charta ann. 1266. ex Archivp Buzeii: Geraudus Chaboz valletus dominus Radesiarum... dedit B. Mariss de Buzeio decem libras annui redditus super costumas suas de -.Rivagio navium in Bugnio reddendas singulis annis.] Charta Philippi IV. Reg. Fr. ann. 1308. ex Regesto 2. ejusdem Regis n u m . 9 : Item Rivagium de Janzi 4. solid, annui reditus zestimatum. Regestum Peagiorum Parisiens. tit. Du Rivage de Seine : Se home Paris achete vin en greve, et il le met en son celier, il doit maille de Pavage, etc. Infra : Tout avoir, qui entre en I'eaue, ou isse de I'eaue, chacun fardeau doit obole de Rivage. [Recensio redituum Cast4elli Petrsefontis ann. 1300. e Bibl. Regia : Item a Jausi vintrages de vins et rouage de vin dou mui 1. den. et Rivage de vin, dont en paie pour chascun batel une obole.] Vide Ribagium suo loco. RIPARIUS , Cui Ripaticum competit, vel qui illud colligit. Charta Volfgeri Patriarchae Aquileiensis ann. 1205. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 238: Stabilimus etiam et confirmamus eidem
VII

RIP
Monasterio tres stationes...scilicet in foro Aquileiensi super ipsam ripam fluvii Narisse, juxta, Venetiarum stationes. Unde neque Advocato, neque Vicedomino, neque Ripario, neque alicui personse magnse sive parvse aliquod obsequium quovis ingenio vel debeant vel impendant. RIPATOR. Radulfusde Diceto et Matth. Paris ann. 1191 : Juxta sonitum illius instrumenti, quod a Ripatoribus vocatur Tabur, subito cercella qusedam alarum remigio perniciter evolavit. Ubi Somner u s : Messorem interpretatur, a Saxon, r i p p e r e , et Anglico a Ripper, vel Reaper, quod idem sqnat; nisi, inquit, quis malit raptorem intelligendum, Saxon, r e a f e r e . Sed cum haec acta narret Radulfus ad ripam maris, videntur Ripatores iidem qui Riparii, de quibus supra, qui in maris vel fluviorum ripis manent. RIPATORIUM. Ripa, ad quam appellitur, in Charta ann. 1236. ubi et arripatorium dicitur. Locum vide in Capitulum molendini. * RIPATUS, Tributum, quod ad ripas exigitur, idem quod Ripaticum 2. Charta Loth, imper. ann. 1136. in Append, ad torn. 6. Annal. Bened. pag. 670. col. 1 : Cum Ripatibus, teloneis, quarantesimis, et cum omnibus ad prsedicta loca pertinentibus. 1 RIPAYRAGIUM, Idem quod Ripaticum. Charta ann. 1366. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 346: Stagnis, vivariis, Ripayragiis, pedagiis, pontonatgiis... ac cum vassalis,hominibus franchis et liberis, etc. 1 RIPELAGIUM, Idem quod Ripaticum. Venditio Vicecomitatus Rellaniae per Ludovicum II. Regem et Cpmitem Provinciae Petro d'Acigne Provinciae Senescallo ann. 1410. e Schedis Praesidis de Mazaugues: Cum... pratis, molendinis, aquis, aquarum decursibus, Ripelagiis, venationibus et piscariis, pulveragiis, ramagiis et passagiis, etc. 1 RIPENSES. Vide Riparienses. t RIPERIA, Rivus, fluvius, Gallis Riviere. Gonventio Commendatoris de Montefrino cum Raymundo Pelat et fratribus ann. 1241: Dicebant siquidem predicti fratres, quod ipsi habebant quoddam molendinum in Riperia Gardonis. Donatio iisdem fratribus facta ann. 1245 : Dono ilia duo cestaria bladi censualia et jus et dominium ipsorum et jus dominii, quos accipio in molendinis domus Templi de Montefrino,quae suntin Riparia Gardonis in utraque ripa. Miracula B. Caroli Blesensis apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 563 : Vidit quamdam puellam que ceciderat in Riperia de Gueng. mortuam , resuscitatam mentis ipsius D. Caroli. Charta ann. 1308. apud Baluzium torn. 2.Hist. Arvern. pag. 783 : Item quod possint homines S. Amantii piscari in Ripperia S. Amantii. Adde Chartam ann. 1380. ibid. pag. 173. 1 RIPERIA, Ripa, littus, ora,Gall. Rive, Rivage. Charta ann. 1387. ex Archivo Communis Massil. : In locis dominicalibus, tarn in Riperia Rhodani quam alibi. Annales Genuens. apud Moratorium torn. 6. col 589: Deinde ivit in Riperiam Orientis usque Plumbinum, et invenit barcas Plumbini quamplures cum mercimoniis, etc. Ibidem col. 591 : Dicto etiam anno (1286.) armatss sunt pro communi Janus& ad soldos trium mensium pro guardia Riperiss facienda duo galeoni velocissimi, etc. Rursum memorantur Riperise Januenses in Epistola ann. 1404. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1567. Historia Cortusiorum, apud

RIP

193

eumd. Murator. torn. 12. col. 804 : Item misit quod omnes de Riperia Gardesanas se parent cum navilio suo, etc. Adde Gualvaneum Flammeum eadem torn, col. 1013. Georgium Stellam apud eumd. Murator. torn. 17. col. 1136. Lobinelli Glossarium torn. 3. Hist. Paris et vide Riparia. | RIPPERIA, Ora, margo, vicinia ins-,tar ripse in longum protensa. Charta ann. 1315. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 30. col. 2: Prout limites, metie ac termini dictarum parochiarum, et alii qui sequuntur in longitudine et latitudine se extendunt. cum ipsis limitibus et Ripperiis ipsis limitibus adjacentibus, el circa prse~ dictos limites seu Ripperias dictis limitibus adjacentes per quatuor teysias ; nihil juris, actionis, proprietatis, possessionis, usagii.... infra dictos limites et circum circa per diclas quatuor teysias nobis vel nostris successoribus de csetero penitus retinendo. 1 RIPERIUM, Idem, ut videtur, quod Ripaticum. Recognitio ann. 1290. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 21. col. 1 : Item quidquid idem Aymo habet et habere potest per se, vel per alium, infra castrum et parrochiam Burgundii ex quacumque causa, et omnes terras cultas et incultas, prala, nemora, molendina, stagna, Riperia, pasquaria, jura, census, servitia, feuda et homagia. Intelligi posset fluvius vel ripa. Vide Riparia et Riperia. | RIPHE, Johanni de Janua, Impetus : unde Ripheus, impetuosus : unde quidam mantes dicti sunt Riphei ab impetu grandinum et ventorum.Gr&cura est pt?^ seu ptTir,. [* Vide Rhipe.] | RIPILIO , Piscium reliquiae. Vide Spinaticus. * RIPOISSA, Gall. Ripoisse, Instrumentum quoddam ad capiendas aves. Lit. remiss, ann. 1478. in Reg.205. Chartoph. reg. ch. 145 : Le suppliant print soubz son bras cinq ou six Ripoisses a prendre oyseaulx, et s'en ala droit a certaines brandes,... pour veoir s'il trouveroit point de repaire d'assees ou becaces, pour illec y tendre lesdites Ripoisses. * RIPOLA, vox Italica. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 271. ex Cod. reg. 4622. A : Habeatur modus monorum et coporum fornasariorum Ripolarum, ad quem modum fiant moni et copi bene cocti. f. Nomen loci. 1 RIPPA, Idem quod Ripaticum. Conventiones Civitatis Saonae ann. 1526. pag. 10 : Quod Saonenses teneantur et obligati sint ad solutionem introitus, seu gabellss, Rippse, et sub illis modis et formis, prout tenentur.... exclusis tamen illis mercibus et rebus Saonensibus ipsis propriis spectantibus, et non aliter, quss consumerentur in Saona tantum, pro quibus nihil solvatur pro dicia Rippa, exceptis tamen setis, speciebus aromaticis, braxillibus et clamelottis, pro quibus ipsam Rippam solvere teneantur, etsi consumerentur in dicto loco Saonse. Vide Ripa 3. 5 RIPPACATGIUM. Vide in Ripaticum. 1 RIPPAGIUM, RIPPATGIUM. Vide Ripagium in Ripaticum. * RIPPAGIUM, RIPPERIA, Rivus, fluvius, idem quod Riperia. Pactum inter Joan, dalph. et Petr. Barral. ann. 1315 : Concedentes omnibus habitantibus, quod in Ripperiis et Rippagiis fluentibus per villam et vallem de Alavardo possint facere, construere, seu fieri vel construi facere molendinum vel molendina. Gharta ann. 1352: In emphiteosim perpetuam tradimus... prsedicta molendina cum suis Rippagiis, bedalibus, aquarum decursibus. Vide alia notione in Ripaticum 2.

25

194

RIP

RIS

RIS
Clericus autem vel Laicus pro ordinis ac dignitatis suss qualitate, hac potestate tali mulctetur damno, ut siquidem ex ordine Capitaneorum fuerit, 20. denariorum libras, vassorum autem 10. negotiatorum 5. reliquorum vero pro qualitate et possibilitate componat ad utilitatem hujus sanctse matris Ecclesise, et sicut pro treuga Dei fracta per decem tot civitates Riscattum faciat. * RISCHIUM, RISCHUM, Periculum. discrimen, Ital. Rischio, Gall. Risque. Stat. Senens. ann. 1288. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. 33vi col. 84: Debeat potestas venire ad civitatem Senensem et recedere suis propriis expensis et suum Rischium et fortunam in personis, equis, vel rebus aliis quibuscumque. Charta ann. 1267. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Hodoepor. Charit. part. 2. pag. 384 : Hostem et cavalcatam facient comuni Pisano, quando et sicut et quoties comune Pisanum facer et, omnibus eorum stipendiis et Rischis et expensis. Venient, stabunt et redibunt suis Rischis et periculis, in Stat. ant. Florent. lib. 1. cap. 61. ex Cod. reg. 4621. Vide Riscus \. * RISCLAUSUM, Septum seu quidquid intra limites loci alicujus continetur et clauditur. Charta ann. 937. ex Tabul. monast. Gaunens.: Nee non Caaaseubertas (cedo)l.... cum suo caput mobile et Risclauso, puteis, fontibus, aquis, etc. Vide Reclaustrum. * RISCONTRUM, ab Italico Riscontro, Comparatio, collatio. Chartas recognitio. Stat. antiq. Florent. lib. 1. cap. 60. ex Cod. reg. 4621. fol. 30. v : Notarius et camerarius gabell&s et contractuum et Riscontri et cedularum, etc. ^. RISCUM, Idem quod Rischium. Vide Rischium et Risecum. 11. RISCUS, RISIGUS, Periculum, alea, discrimen, Gall. Risque, Ital. Rischio, Hispan. Riesgo, Graecis recentioribus, pt^ixov. Statuta Massil. lib. 3. cap. 5: Constituimus, quod si quis alicui aliquod mutuum fecerit vel faciet portandum in aliquod viagium, ad fortunam vel Risicum (Riscum in MS.) ipsius mutuantis, pro quo mutuo specialiter pignus a debitore sibi traditum est, etc. Electio Potestatis urbis Hortanas ann. 1359 : Et debet venire dictus Potestas cum dictis suis officialibus, famulis et equis, duabus diebus ante faciem officii, ad omnem ipsius Potestatis Risicum et fortunam in veniendo, stando et redeundo. Statuta Genuensia lib. 1. cap. 4 : Haec omnia Risico et periculo hsereditatis et hseredum. Incertum est hujus vocis etymon. Vide, si vis, Menagium in Dictionario Etymolog. Gallic. Skinnerum in Anglicano y. Risgo et Cangium nostrum in Glossario mediae Graecitatis v. TtCixov. 1 RISIGUS, Eadem significatione. Statuta Massil. lib. 3. cap. 25: Quse. commando, vel societas tamen data, vel tradita fuerit, vel erit ad periculum ejus portanda vel ducenda vel mittenda, qui dedit vel tradidit seu dabit, vel ad ejus Risigum, de qua commanda vel societas facta erit carta publica, etc. Vide Risicum. *2. RISGUS, Latebra, locus secretus etoccultus, Gall. Cache. Analecta de SS. Petro et Paulo torn. 5. Jun. pag. 447. cpl. 1 : Cum armarium quoddam vetus ligneum, muro ab antiquo inserlum, vi extraxis&ent, conspexerunt post illud in muro eodem foramen magnitudine volse manus humanae. Quod latebrss \alicujus indicium esse rati, illico murum lateri-

* RIPPALE, Sepimentum ex quacum- Charta Germanica ann. 809. apud Henque materia confectum. Stat. ann. 1352. schenium ad Vitam S. Ludgeri Episcopi inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. Mimigard. 29. Gozelo Dux Ribuariorum, 151. col. 2: Item quod nulla persona, apud Wipponem in Conrado Salico pag. cujuscumque conditionis existat, audeat 424. Adde Vitam ejusdem Ludgeri num. rumpere aliena Rippalia, fossatos, parie- 21. et vide Freherum lib. 2. Orig. Palat. tes, vallatos alienos, etc. Vide supra Ri- cap. 8. et 9. et Lindenbrogii Glossarium. paria 3. Quos verq Ripuarios Latini, Galli * RIPPARIA, Fluvius, rivus, ut supra Rippagium. Charta ann. 1336. in Char- Ruiers, et Rives appellabant. Tractatus tul. eccl. Lingon. fol. 103. r: Ripparia MS. de Torneamentis : De par les Bresive aqua, guss labitur per territorium tons, les Manceaux, de par les Rives et sive finagium dictss villas, est bannalis Hasbegnons, id est Ripuarii et Hasbadomino villas, ita quod nullus debet ibi nienses. Provinciale MS.: S'ensuit les piscari absque ipsius domini voluntate. armes des Alemans et des Ruyers. Mox Vide in Riparia 1. recensentur arma seu insignia Nobilium 1 RIPPARIUS. Vide Riparius. Ducatus Luxemburgensis. In alio Ri1 RIPPERIA, Rivus vel Ripa. Vide Ri- viers vocantur, ibique primo recensentur arma Comitatus Hollandiae Comiperia. p et supra Rippagium.] | RIPTARIUM, Missile jaculum, apudtum. Scribit Gollutus in Hist. BurgunLaurentium in Amalthea ex Mauricio. dise Sequanensis lib. 10. cap. 81. et 109. RIPUARII, RiBUARil dicti, qui ad Duces Burgundiae habuisse complures Eheni ripas, circa fluvium, non citra, fseciales seu Heraldos, quorum alii Poiuti vult Audigerius, consederant, ma- hiers, alii Ruyers dicti : eorum, qui Poixime qui ad Rheni, Scaldis, et Mosae, hiers yocabantur, munus versatum in Hollandi scilicet, Luxemburgenses, Gallicis provinciis; aliorum intra terGheldrenses, Juliacenses, etc. uti obser- ras Imperil. Ita nempe Poheros, Ducum vatum ab Isaaco Pontano lib. 2. Orig. Burgundiae subditos, qui Gallice, contra Franc, pag. 174. et aliis. Longe enim Ripuarios, qui Theutonice Iqquebantur, probabilior ea sententia quam Chiffletii appellatos supra docuimus in voce Poin Vindiciis Hispanicis pag. 44. qui ab heri. Vide Chapeavillum in Erardo a ignobili fluvio Rura dictos scripsit: Marka Episcopo Leod. cap. 18. 19. et tametsi Frodoardus in Chronico ann. ^Egidium Bucherium in Belgio Romano 923. Ruram fluvium in pago Ribuario lib. 14. cap. 8. Constabat autem Ripuariensis Ducastatuit. Sed et Rrowerus in Proparasceve Annal. Trevir. pag. 68. 95. 1. edit, tus Comitatibus quatuor, ut est in diviait, repertam inscriptionem veterem sione Regni Lotharii in Capitularibus Caraduni, quod hodie Caerden yocant, Caroli Calvi, qui apud Nithardum lib. viculo ad Mosellae ripam sinistram, 1. ann. 838. ita nominantur: Et per baud procul Monasterio, ex qua Ripa- fines Ribuariorum Comitatus Moilla, nos, horum fluviorum accolas, sub Ro- Halt, Trahammolant, Masagowi. [** Moilmanis dictos colligit: VO. I. GENIO. la, Haettra, Hammolant, Masagouwi, VICANO. OMNIBUS. OB. MEMORIAM. Ri- apud Pertz. cap. 5. Vide Zeuss. de poPANORUM. MARIANUS. RIPANUS. Ut ut pul. German, pag. 343. et Chronic. Gotsit, iidem videntur qui Riparioli apud twicense pag. 749.] * RIQUEROU. Codicil. Oliver, de Clicio Jornandem de Rebus Geticis pag. 118. et Francis aequiparantur in Lege Ri- conestab. ann. 1406. torn. 2. Probat. Hist. puar. tit. 22. Horum regio, Pagus Ri- Brit. col. 782 : Item ordinavit quod navis puarius, Provincia Ripuaria, appellatur sua, nuncupala Riquerou, reddatur nobili in eadem Lege tit. 31. | 3. 5. -Ripuaria, viro Oliverio de Castello filiolo suo. nude in Annal. Franc. Fuld. ann. 881: Vide supra Navis 2. Trajectum et pagum Hasbannicum, to1 RIQUIZA, Divitiae, Gall. Richesse. tamque Ripuariam, etc. Adde Eginhardi Glossarium S. Andreas Avenion. MS. Annales ann. 782. et Reginonem ann. S83C. xin : Opulencia, id est, Riquiza. 891. Regio Ribuariorum, apud Wipponem. Vide Rid homines. * Hisp. Riqueza. Glossar. Provinc. Lat. in Conrado Salico pag. 429. Marianus Scotus ann. 875: Qui quoque Carolum ex Cod. reg. 7657 : Riquesa, Prov. diviSeniorem 8. Id. Octobr. bello in pago Me- ti&, opes. Riqueche, in Poem. MS. Rob. ginense, nomine Ripuaria, non longe ab Diaboli: Andernach Castello juxta Rhenum puLe parhauchenl si et amontent, gnantem ultra 50000 superavit. Est auEt de Riqueche et de parage, etc. tem Pagus Meginensis tractus ille dictus hodie Meienfeldt, ab oppido Meien baud 11. RIS, pro Res. Formulas Andegav. procul Andernaco. Radevicus de Gestis art. 18. apud Mabillonium torn. 4. AnaFriderici lib. 2. cap. 13 : His in Rajoaria lect. pag. 245 : Dum tu Ris meas redeperactis Fridericus Ribuariorum fines disti. ingreditur, inferioresque regni paries 12. RIS, vox Gallica, Oryza. Statuta peragrans, etc. Guntherus lib. 6. Ligu- reformationis Monasterii S. Claudii rini: ann 1448. pag. 83: Item pisa pro Quadragesima, necnon potagium de Ris, tribus His bene compositis Ripuaria Caesar in arva diebus in qualibet septimana. Tendit, el extremes Rheni percurrere fines Accelerat. T RISA, Eadem signih'catione, Angl. Rice. Litteras ann. 1380. apud Rymerum Et lib. 7 : torn. 7. pag. 233. col. 1 : Unam pipam Saxones, et rigid! qui Norica rura colon!, prunorum siccorum, triginla et octo balas Westfaliamque tenent, quos aut Ripuaria tellus, Risarum, quinque balas sinimi. Aut cum Germanis Rhenum partita colonis T RISIA, Eodem intellectu. Litteraa Francia. ann. 1358. apud eumdem Rymer. torn. 6. Ohronicon Trudonense parte 1. lib. 2: pag. 78. col. 1: Cum ipsum unum dolium Est autem Ribuaria terra victualibus olei, sexaginta libras amigdalarum, viabundans, sub qua Comitatus Juliacensis ginti et quinque libras Risiae, duas poraliorumque Prmcipum forlalitia conti- tellas de ftcubus, etc. Vide Risus 1. nentur. Et lib. 5. pag. 395: Quse erant RISCATTUS, Redemtio, ex Italico Ricirca et ultra Mosam, et in Ripuaria, et scatto, Redemptio, recuperatio. Decreta circa Rhenum. Ducatus Ripuariorum, in pro Ecclesia Mediolanensi ann. 1067:

RIS
tium ulterioremperfringentes, invenerunt Riscum sive cavernulam, etc. 0 3. RISCUS, Ager incultus et pascuus, vulgo Riez. Oharta Roger, castel. Insul. ann. 1225. ex Tabul. S. Petri Gand.: Si ve.ro aliquis hominum villarum praediclarum plantas posuerit in Risco, aut in via communi, aut in loco ubi plantas ponere non debeat f etc. Charta ann. 1243. ex Tabul. S. Autberti Gamerac.: Cum nobis evidenter constaret prsefatam ecclesiam sufftcienter probasse quod homines sui villse de sancto Auberto tanto tempore fuerant in maniamento sive usagio dicti Risci et pastures ejusdem, etc. * 4. RISGUS, Fenestra parietis, vas ex juncis et viminibus. Glossar. vet. ex God. reg. 7613. 5|e RISECUM, RisicuM, RISCUM, Idem quod Rischium. Vide in hac voce. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 192 : Quod nullus qui emit folexellos debeat emere nisi ad libram et non ad Risecum fad Risicum Cod. '64. ad Riscum God. '67), seu ad oculum. [FB.] * RISELLUS, Officii nomen. Chartam 36. in Ghartul. Major, monast. pro pago Vindoc. subscribunt Helgodus cocus, Galterius cellararius, Durandus Risellus, Rotbertus de elemosina. Qui vero hie Risellus, sanguinator nuncupatur ibid, in ch. 35. Vide in hac voce. * RISICUM, RISIGUM, idem quod supra Rischium. Stat. Mantuse lib. 1. cap. 6. ex Cod. reg. 4620 : Quos quidem judices et cseteros superius nominates et equos.... retinere toto tempore ejus offtcii (potestas) teneatur ejus periculo, Risico et fortuna, etc. Charta ann. 1239. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 445 : Debeat.... ire et redire secure ad Risigum et periculum Manluse per totum suum districtum, si fuerit deprsedatus. Vide in Riscus 1. RISILE, forte quod Rezeau dicimus, Reticulum, quo feminae capillos continebant, de quo in Retiolum. Miraeula S. Walburgis virg. n u m . 2 : Risile, quo super aurem orale confixerat, casu perdidit accidente. Medibardus de iisdem Miraculis lib. 2. apud Gretzerum in Episcopis Eystetensib. pag. 309 :

RIS

RIT

195

cati Rekii auxiliq afflictis fuere; inde April, pag. 513: Semper fuit et stetit quod vocantibus inservirent degen dicti, attractus de renibus, ita quod se Rissare hoc est, servi et ministri. Ita Martinius vel rectus stare non poterat. in Lexico, de rebus patriis consulen'-RISSBOTH, Taberna. Leges Danicae dus. apud Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. ^ RISIVUS. [Porte au rire: Gum oculi pag. 186 : Item quicunque aliquem in taRisivi sunt et maximi, ebetem et impu- berna, quse dicitur Rissboth,... Issserit, etc. dicum ostendunt. (B. N. ms. lat. 16089, | RISTA, nude, vel potius Rista tela, Species telae, media inter crassiorem et f. 104 M] | RISMA, Italis, Viginti chartae scapi, subtiliorem. Slatuta Montis regalis pag. nostris Rams. Statuta Civitatis Astae de 277 : Item statutum est, quod quilibet texintratis portarum : Papirus ponatur et tor, seu textrix, capiat tantum pro texisolvat pro qualibet Risma ut supra, et tura et orditura, pro qualibet teisa telae ponatur Risma una de magnis pro dua- subtilis lini solidos quatuor, de teisa telss bus parvis Rismifi. Rursum occurrit in Ristse solidos tres cum dimidio, de teisa Conventionibus Oivitatis Saonae ann. telse stopss solidos tres. Statuta Vercell. 1526. Vox ducta, si credimus Borello, ab lib. 3. fol. 85. recto : Et de tela Riste cailia quadrata compage lineis cupreis nepe et slope lini splidum unum et denacomposita, in qua papyrus conflcitur, rios decent Pap. Vide Cerillus. : ; quam Itali Rame vocant ab Mr amen ; Toagla de Rista, in Stat. Taurin. si Menagio, a Germanico Riem, Vincu- ann. 1360. cap. 335. ex Cod. reg. 4622. A. lum, ligamen; vel Latino Scapus, via * Nostris alias Ristibille, vox cqntulongiori, ut videre potes in Originatio- meliosa; forte a veteri Gallico Rister, nibus Ital. v. Risma. urgere, impellere : unde Ristibille dictus RISPA, Modus agri, [vel potius Ora iners, desidiosus, qui ut agat calcaribus ipsius agri, a Latino Ripa.] Tabularium urgendus est. Lit. remiss, ann. 1459. in Prioratus de Paredo in Ducatu Burgun- Reg. 188. Ghartoph. reg. ch. 138 : Ladiaa fol. 61 : Dedit in hoc loco, in villa, quelle femme dist ces paroles a icellui de quse dicitur Tolsof, unam vercheriam, et Labasle : villain Ristibille. etc. Rispam, quee est in fronte ejusdem ver1 RISTIS. Fridegodus in Vita S. Wilcherise, illarn partem, quam Archimbaldus fridi Episcopi saec. 3. Benedict, part. 1. senior suus tenuit. Terminal ipsa verche- pag. 189: ria de uno fronte via publica, ex uno laDixit, et actutum lictorum torva vprago tere, et de vercheria et de Riapa, similiter Obstitit, et raptum tenebroso vinxit in antro. via publica. De alio vero fronte vercheriss Qualem le, Pastor, laelum iristemve fatebor? Laetabare quidem te Christ! post fore Risten ; simul et Rispse, Rispa S. Georgii ex alio Flebas damna gregis pastorura verbere laesi. latere, terra de ipsa hxreditate. Fql. 63: Mansum unum cum sua consuetudine, et Hie haeremus post Mabillonium. omnibus ad se pertinentiis, videlicet terris * RISTRUM, [Rima, foramen per quod cultis et incultis, vineis, partis, pascuis, Rispis, consuetudine in silvis, exitibus et transit farina in molendino. DIBF.] regressibus, etc. Eodem fol.: Pratis, paT 1. RISUS, Italis Riso, Gall. -Ris, Oryza. scuis, silvis, Rispis, aquis, aquarumve Informations Givitatis Massil. pro pasdecursibus. etc. Sic alibi non semel. sagio transmarino e MS. Sangerman.: * RISPAG-IUM , Tributum , quod ad Item pisces salsos, et copas, (csepas) et ripas exigitur. Chartul. S. Joan. Ange- allea, et alia victualia, oleum et Risum, riac. fol. 188. r: Perdonatnus Deo et S. etc. Codex MS. reddituum Episcopatus Joanni Baptistss quidquid erat nostri Altisiod. ann. circiter 1290: Figuse, amijuris in Esnenda, sive sit teloneum gdale, Risus, dates, castonese... nondebent sive Rispagium. Vide Ripaticum 2. ventas. Rursum occurrit torn. 2. Histor. 1 RISPALIA, Idem, ut conjecto, quod Dalphin. pag. 284. et 312. in Ghronico Rispa. Gharta vetus Seminarii Bituric.: Placentino Johannis Demussis apud Ego Eustadiola.... dono atque transfundo Murator. torn. 16. col. 582. in Statutis Matron* solicitatae Ecclesiam in honore B. Dei Genitricis, Montis-regalis pag. 310. infra voce Perditum restituit omniumque Apostolorum et S. Licinise Rota, Mensura et alibi.Vide supra .Ris 2. Risile, quod ilia statim Misit ad Coenobium, consecratam super fluvium Teli sitam, et 1 2. RISUS, Rixa. Vide locum in UnConservaretur ut ubi omnia ei pertinentia, videlicet liberos et gareh. Hoc in testimonium. liberas, servos et ancillas, farinarios, RITANA, Rivus, incile. Stat. Avellae 53^" Mabillonio saec. 3. Benedict, part. prata, vineas,Rispalias, terramarabilem, ann. 1496. cap. 144. ex Cod. reg. 4624 : 2. pag. 297. nota c. Risile vel Rasile vide- et omnia, quse mihi in his omnibus jure Qusecumque persona quse clauserit vel tur esse acus oblongior, qualem hodie debentur. Vide Ripariss et Riperia. occupaverit..,. aliquod aquayrolium, sive usque gestant, inquit, mulieres Remen* RISSA, vox Italica, Rixa, contentio ; aquam vel Ritanam tempore pluviarum, ses ad caput scalpendum et crines di- unde Rissoso, rixosus, nostris alias Ris- etc. Vide Rittana. scriminandos ; orali, id est, capitis te- seur. Inventar. ann. 1271. in Access, ad * RITARE, Rectum ducere, in vet. Glosgumento. inflgi solita. Hist. Cassin. part. 1. pag. 328. col. 2: sar. ex Cod. reg. 7613. Vide in Rectum. 1 RISILOQUIUM, Sermo ridiculus, qui Item qui levaverit Rissam portando arma, | RITBATGIUM, Ripa, vel Tributum risum moveat. Utitur Tertull. de PcEnit. et extrasserit unus sanguinem alteri, in ripis exsolutum. Oharta Robert! Gocap. 10. debet solvere augustalem unum. Lit. re- mitis Arverniae ann. 1284. apud BaluRISINA. Chronicon Colmariense 1. miss, ann. 1363. in Reg. 95. Ghartoph. zium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 133 : part. ann. 1271: Fui in Urania festo Gor- reg. ch. 25: Jehan, dit Vijanne, Risseur, Concessimus Gerardo Abbati Vallisdiani et Epimachi, cecidit Risina magna brigueur, hustineur, mal et outrageux lucidse in pagesiam et in emphitheosim, prope villam Altorf, et secum duxit lapi- parleur. Vide supra Riotare. perpetuum contractum, Rilbatgium et dem, qui habebat 12. pedes in latitudine, * Rissir vero Exire, Gall. Sortir, sonat, cursum Ribatgii Aligerii. Vide Ribagium etc. Pluvia, ni fallor, vehementior, vel in aliis Lit. ann. 1410. ex Reg. 165. ch. et Ripaticum. torrens aquae, nostris Ravine. [* Vide 21 : Jaquinot le roy incontinent qu'il ot * Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 185. supra Resina.] beu, s'en Rissy de la Chambre. r: Concesserunt etiam ut... sal de salinis IRISIUM, Oryza, Gallice Ris, Ital. 1 RISSALITI. Barberinus in Documents quocumque causa vendendi navibus parRiso. Statuta Genuse lib. 4. cap. 58: d'amore : tare vellent, libere et absque contradicFaba, cicera, milium, panicum, Risium, tione portarent, sibi tantum de ipsis naOr convien, ch' io ti porga ficus, castaness, carnes recentes, caseus, vibus reddito Rilbatgio; pro Ribatgio. D'alcuna gente, ch' a nom Rissaliti. etc. Vide -Ris 2. et Risus 1. Vide in Ribagium. | RISIUS, Germanis Riese, Gigas. RiInterpretatio Latina prsefert Novi ho1 RITE, Perssspe, frequenter, in Gaspasios vocabant homines proceros ac ro- mines. ris Barthii Glossario ex Hist. Palaest. bustos, qui silvas et montes incolebant 1 RISSARE, Erigere, Italis Rizzare, Fulcherii Carnot. apud Ludewig. torn. latrocinandi gratia: contra quos invo- Gall. Dresser. Miracula S. Zitae, torn. 3. 3. Reliq. MSS. pag. 34.

196

KIT

RIV
tri igniti, tela, faces et alia missilia instrumenta ardentia, in subsidii seu Rittiratse loco seposita, ex improvidentia cujusdam tormentorum magistri, cui cura illorum mandata fuit, flamma concepta derepente ardere inciperent. * RITUDULA. [Serva sine Ritu. DiEF.l RITUM, Latrocinium. Papias MS. et editus. RITUS, Idem quod Consuetudo, seu praestatio. Vetus Charta MS. circa ann. 1077: Firmiter est statutum, quod mercator seu quilibet homo vinum aut annonam, vel rem quamlibet ferens, et ad prasnotatum Sanctum veniens, in itinere vel reditu Comitatui et justitise prssdicti castri pro nullo mercalo stipendia vel aliquem Ritum solveret, sed expeditus abire permitteretur. * RITUS PAROCHIALES, Praestationes, quaa a parochis seu curionibus exiguntur. Charta ann. 1167. inter Instr. torn. 8. Gall. Christ, col. 517 : De nutrimentis autem et novalibus suis, et de Us quas inter minutas decimas computantur, nullus ab eis decimas accipiat, et ab eis vel familiis suis nemo Ritus parochiales exigat. Vide Ritus. I 1. RIVA, Ripa, littus, Gallis Rive, Rivage. Litterae Henrici de Gondy Paris. Episc. ann. 1613. apud Lobinellum torn. 4. Hist. Paris, pag. 47 : Cum visum sit summo Pontifici, Eremitas Augustinianos Communitatis Rituricensis vulgo nuncupatos in civitate nostra Parisiensi, in Riva suburbii approbare, etc. Riva piscatoria in fluvio Sagonss, id est, Spatium in ripa piscationi aptum, in Charta Thossiacensi ann. 1462. ex Schedis D. Aubret. 2. RIVA. Charta Margaret. Comit. Flandria3 ann. 1252. apud Lappenberg. in Origin. Hanseat. Probat. pag. 64: Riva capellorum de filtro 2. den. Apud Kilianum est Rif vel Rift, Involucrum. 1 RIVAGIUM, Ripa, littus, a Gall. Rivage. Charta Alani Vicecomitis de Rohan, apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 158: Dedi etiam prxfatis Monachis (de Bona-requie) aquam Rlavez et utrumque Rivagium per totum dominicum meum a Govaret usque ad Troquenantum, ut ibi possint facere piscarias et exclusas et molendina. Charta Willelmi I. Reg. Angl. pro Monasterio SS. Trinit. Cadom. ann. 1083. e Chartulario ejusd. loci: Retineo autem tres ultimas domos super aquam sitas in dominio meo, Rivagium quoque totum et totam aquam juxta ipsum burgum. Pluries qccurrit pro Tributo in ripis soluto : cujus notionis exempla relata sunt in Ripaticum. * Charta Caroli V. reg. Franc, ann. 1366. ex Tabul. S. Germ. Prat. : In ripparia seu flumine Secanss et in ipsius rippa seu Rivagio. Spatium vero littoris, fluyium inter et agros conterminos, signiflcatur voce Gallica Rivaige, in Charta ann. 1476. ex Chartul. Latiniac. fol. 246 : Confessa avoir .prins et retenu a tiltre de croix de cens et rente annuelz et perpetuelz tous les Rivaiges ou dodasnes, qui audit prieur bailleur appartiennent a prandre au long de la riviere de Marne, entre ladite riviere et les prez et terres, estans affrontans ausdits dodasnes. * RIVALAGIUM, Tributum, quod ad ripas, vel census, qui pro jure pascendi animalia in ripis, aut facultate ducendi rivulos in prata exsolvitur. Charta ann. 1397. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 339 : Abbas, monachi et eorum monasterium de Solbona habebunt... forestam de Podio

RIV
alto, cum... pascuis, pastenchis, Rivalagiis et omnibus aliis juribus. Nisi idem sit quod mox Rivallerium. 1. RIVALE, Rete parvum et spissum, quod duobus annexum baculis, quos piscator manibus tenet apertum, et per aquam ducit, atque prope ripam cum piscibus claudit. Petrus de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 37. | 2. RIVALE, Idem quod Riva, Ripa, littus, margo, Ital. Rivale. Consuetudines TolosaB rubrica de terminis messegariae : Et exinde sicut protenditur Rivale vocatum de Bona-valle, usque ad locum vocatum Bartaguydonis ; et exinde usque ad viam, qua itur de Bona-valle versus Tolosam ; et exinde usque ad Rivale de Castanadeta ; et inde usque ad rivum S. Aniani. * Vel potius Rivus, rivulus. Charta admort. Caroli VII. in Reg. Cam. Cornput, olim Bitur. nunc Paris, fol. 149. r: Item super una sextariata albaretse sive brolii ad Rivale Andreas,... ij. den. Thol. Vide infra Rivallus. 1 RIVALGARIUM, Idem, ut videtur, quod Rivale. Statuta Placentiae lib. 4. fol. 38. recto : Item fiat unus pons bonus et sufftciens de lignamine super flumine Trebles juxta Rivalgarium. Et lib. 5. fol. 59. recto : Omnes qui ducunt vel ducent' aquas per rivos, macinatores qui scavizant vel scavizabunt stratum Romeam, vel stratum de Rivalgario, vel stratum, qua itur ad S. Georgium, etc. * RIVALIS, Qui fluit instar rivi. Passio S. Baudelii Mart. torn. 5. Maii pag. 196 : Quo ictu corpore in terram decidente, cum Rivali cruoris effusione, etc. Vide Rivatim. * RIVALLERIUM, Ripa, littus cum herba et arboribus quas ibi crescunt. Charta ann. 1336. in Reg. 70. Chartoph. reg. ch. 211: Concessit quartam partern pratorum, albaretarum, Rivalleriorum, piscariorum , molendinorum, etc. * RIVALLIS, idem videtur qui Ribaldus, nebulo, ganeo. Inventar. ann. 1271. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 328. col. 2 : Item si quis irato animo dixisset injuriando alicui homini Rivallem, sit posna unius augustalis. Vide supra Revaliosus. 1 RIVALLO, Rebellis. Vita S. Turiani Episc. torn. 3. Julii pag. 622 : Nam Rivallo dicebatur, quod rebellem signiftcat et protervum. * RIVALLUS, RIVALUS, Rivus, rivulus, ni fallor. Charta ann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. ch. 441:. Haeredes Petri Mercaderii serviunt unam pogesiam obliarum pro quadam terra ad Rivallum de la garrigas. Infra : Rivalum. Charta admort. Caroli VII. in Reg. Cam. Comput. olim Bitur. nunc Paris.fol. 150. r: Item super novem sexteriatis terras ad Rivallum, quas Raymundus Terrem tenebat, ob. Turon. Vide supra Rivale 2. RIVALTUS, seu RIVOALTUS : ita appellatur apud Scriptores Venetos ostium fluminis,ubi hodie aedificata amplissima Venetiarum civitas,quo loco erant qusedam insulae angustiores, parum inter se distantes, quas placidissimi amnium meatus, sinuoso ambitu in mare decurrentium, pelagi eestu alternante, discriminabant. Ipsi loco postea Rivoalti nomen mansit, inquit Sabellicus in Histor. Veneta decade 1. lib. 1. e rivis scilicet altioribus, qui exundantem in fluvium pelagus continebant. Chronicon MS. Andreas Danduli ann. 809 : A throno itaque ducali, qui in Rivoalto situatus estr lota civitas a populo Rivoaltus est appel-

I RITECA, Ohirotheca, per aphseresim. Statuta MSS. Cardinalis Trivultii ann. 1521. pro Monasterio S. Victoris Massil.: Quoties aliquis religiosus obiit, tenetur tali decedenti dare calceos albos novos et Ritecas novas et cericum novum cum corpus defertur ad sepulturam. * RITECINA, Idem videtur quod Italicum Ritegno, Obstaculum, retinaculum, exclusa qua continentur aquae. Acta MSS. notar. Senens. ann. 1283: Confiteor conduxisse a vobis.... unum molendinum cum domo, positum in flumine de Bocone, cum duabus pariis macinarum et cum duabus Ritecinis, etc. * RITHMAGHIA, pro Rythmachia, a Gra3co py8|x6s, concinnitas, numerus seu modulus certa diraensione et proportione constans, et [mx/i, pugna, conflictus. Une Rythmachia, Modulorum vel numerorum certamen, ut loquitur Joannes Sarisberiensis lib. 1. Polycrat. cap. 5. qui etiam Epist. 235. pag. 431. edit. Masson. ludum quemdam ejusdem nominis memorat his verbis : In Rithmachia ludentium hoc indicat jocus, ubi quoties aufertur pyramis intercepta, toties concidunt latera ejus. Hie a Joanne Sarisberiensi designari videtur D. De Foncemagne sedificiolum ex chartis, ut puerorum mos est, compactum, quod totum corruit, si charta, cui alia? insident, subtrahatur jamque ludo non est locus. Alius ergo est a Rithmimachia, scacorum ludi specie, cujus regulas perscripserunt Gerbertus et Willelmus Tegernseensis scholasticus, ut videre est apud D. Le Beufiom. 2. Collect, var. Script, pag. 85. et supra in Rhythmimachia. * RITHMIMACHIA, RITHMOMACHIA, Ludi ncacorum species, apud D. Le Beuf loco jarajam laudato et torn. 1. Dissert, pag. 91. 1 RITONTA, pro Ritorta. Vide Retorta. -RITORTA, vox Italica, Tortilis ex virgultis laqueus. Oharta ann. 1196. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 92: Item si quis incideret in silva vallis Herminse, tres solidos dabit curise, nisi.... pro Ritorta. Vide Retorta 1. 1 RITRATUS. Vide supra in Ripare. 1 RITTANA, Incile, elix, sulcus aquarius, Gall. Rigole. Statuta Montis-Regalis pag. 210: Item statutum est, quod quicumque fecerit, vel fieri fecerit, aliquod fossatum seu Rittanam in suis possessionibus, ultra Ellerum, juxta vias communes, teneatur projicere terram, quam extraxerit, vel extrahi fecerit de fossato, versus viam Communis. Ibidem pag. 211 : Nemo audeat cavare in viis communibus, faciendo Rittanam seu fossatum causa ducendi aquam, etc. RITTERI, Gerraanis, Ritters, Milites, nostris Chevaliers, Equestri cingulo donati. Aventinus lib. 7. Annal. Bojor. pag. 465 : Virtutis ergo hosce equites, usu auri atque orichalci donat, quos a numero comitum atque equorum Tritteros, sive, ut vulgo loquar, Ritteros, ablata ob voluptatem aurium, vocalitatemque, prima, ut solet, littera, hoc est, Tertianos nuncupamus, Romani Torquatos, ac Decuriones equestres vocitant. RUTERI, Eadem notione. Chronic9n Windesemense lib. 2. cap. 60: Non Missam Ruterorum, sed bene devotorum a fratribus suis exegit. Galli dicunt, une Messe a la cavaliere. [Vide Rutheri in Rumpere.] 1 RITTIRATA, Receptus, receptaculum, Italis Ritirata, Gall. Retraite. Obsidio Varadinensis ann. 1589. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 333 : Nescio quo malo genio, ut apparatus nos-

RIV

RIY

RIX

197

lata: a r.lero autem ob episcopalis sedis rat cruor, etc. Sanguis Rivatim fluebat, statum Olivensis, sive Castellana dicta est, in Actis B. Mathildis Abbatissse, torn. 7. vulgariter vero Venetia nuncupatur, urbi Maii pag. 455. * RIVE, Flandris, Theca reliquiaria, nomen provincial altribuentibus, cum terminis suis a Grado usque ad caput agge- in Analect. Bonifac. torn. 1. Jun. pag. ris. Vox caeteroquin non nupera, cum 497. col. 1. * RIVELLUS, vox monetariorum, auri ejus meminerit Constantinus Porphyrogenitus lib. de Administr. Imper. cap. vel argenti massula. Lit. remiss, ann. 27. cui locus is xaorpov T6avrov dicitur. 1353. in Reg. 82. Ghartoph. reg. ch. 52: Atque ut emendandam in TigaVrov, Ri- Nonnullos Rivellos, Gallice Rivaulx, et valtum Italorum exprimendo, non cen- fiatones auri et argenti certis dictae moseam, facit Castellum Risbant Calesia- netie operariis et monetariis ad partem et num in Morinis, quod in terrae lingua, latenter operandos et monetandos tradidequae in Oceanum aliquot passibus ex- rant, etc. RIVERA, RIVERIA, Rivus, fluvius, Galcurrit, aedificatum, portum munit et claudit: cui id nominis inditum omnino lis Riviere. Matth. Paris ann. 1199 : existimaverim ab Aimerico Papiensi Quidquid continetur inter, forestam Leonis Lombardo, primo ejus Gubernatore, et Sequanam ex una parte, et Riveras de facto ab Anglorum Rege, statim atque Andely et Eethe ex altera. Fridericus II. in ejus potestatem concessit, castri Imper. lib. 1. de Venat. cap. 7 : Flumina Eialtini Veneti exemplo, quod in mari magna et modica, qua& dicuntur Riveriae. perinde ut in aggere exstructum erat. Histor. Gortusiorum lib. 1. cap. 4 : At| RIVARE, Clavi mucronem retundere,tentavit transire Riveriam Montis-Salicis. Gal lice-River, Ital. Ribadire. Gharta ann. Occurrit in eadem Hist, non semel. 1307. e Regesto Olim : Declarantes, quod [Adde Chartam ann. 1181. apud Lobinellicet dicti sellarii, sui officii ratione lum torn. 2. Hist. Britan. col. 132. Ronon possint nee strigiles, seu estrivos, landinum Patavinum lib. 6. de factis buculas, mordacia, cappas seu clavos fa- in Marchia Tarvisina cap. 6. apud cere aut fabncare, ipsi tamen, si sint Muratorium torn. 8. col. 259. Statuta bona et legalia, emere, acquirers seu ha- Vercell. lib. 5. fol. cxxi. Gharta ann. bere poterunt.... et ea in sellis et bastis 1230. e Tabulario S. Mariani Autissiod. ut prata suis ponere, clavare et Rivare, et sellas et ann. 1230 : Concesserunt basta sua ex eis munire et prseparare po- sita super Riveriam de Relcha.... adaterunt, etc. Menagius in suis Origmibus quare valeat de prsedicta Riveria, seu Ital. verbum Ribadire, ut et in Gallicis Rivulo, non est enim fiuvius, sed rivus nostrum River, circuitu bene longo, de- minor.] :;:= RIVERIA, Territorium, pagus. Mirac. ducit a Latino Gyrare: crediderim potius Ribadire esse ab Italico Ribattere, S. Urbani torn. 6. Maii pag. 21. col. 1: Repercutere. Hujus etymon notum est, Item alius quidam de Blesensi Riveria atque fortassis etiamindededuci posset extitit, qui de -more in pascuis matutinali Gallicum River, b. in v. mutato, ut alibi sub tempore armenta sui custodiebat parentis. Pro fluvio vel rivulo, vide in Risaepe, unaque te syllaba resecta. f RIVARI, Instar rivi fluere. Vita S. vera. Hinc nostris Riverette, dimin. a Guthlaci, torn. 2. Aprilis pag. 38: Quo- Riviere. Lit. remiss, ann. 1366. in Reg. rum ingeniositatis fluenta inter flores 97. Ghartoph. reg. ch. 280: Lesquelz s'en Rhetoricse per virecta litteraturse pure, alloient esbatant selon une Riverette courant a Rone. liquide lucideque Rivantur, 1 RIVETA, f. pro Rivera, mendose, 11. RIVARIA, Zrj)u], in Glossis LatinoGraec. Alias Graec. Lat.: Z^YJ, Pelix, Pel- Gall. Riviere. Vide locum in Vierus. lex, Rivaria, Poelex. T RIVETUS, Margo vestimentis assutus 2. RIVARIA, Capitulare de Villis cap. ornamenti gratia, ab Hispanico Rivete, 62: Quid de hortis, quid de apibus, quid Ora, margo. Gonsilium Massil.sub flnem, de Rivariis, quid de coriis, quid de pelli- ut videtur, xm. saeculi: Item quod nulla bus, etc. Forte Vivariis. [** Pertz... quid domino, de cetera portet in suis raubis alide napibus, quid de wiwariis, etc. Con- quos perfils sive Rivetum in finibus earum raubarum prope pedes de erminis, variis, fer ibid. cap. 65.] SS3" Nihil videtur immutandum, cum de sendato seu serico. Aliud Consilium constans sit lectio, et ibi Rivaria reddi ejusdem urbis ann. 1381: Nulla mulier possit Fluvius, Gall. Riviere, u t i n subse- aliqua audeat.... deferre.... nee Rivets seu quentibus exemplis. Descriptio cen- perfils de pennis, variis, erminis sive dorsuum et reddituum Monasterii de Orise- sis, aut de serico in ftmbriis seu stremitanone : Habemus... in Paleta vineam et tibus vestium suarum. Capitulum geneboscum et petrariam: hsec omnia habui- rale S. Victoris Massil. ann. 1506. MS. : tnus in pace super Rivariam Choree. Nullus Religiosus portet vestes vulgariter Charta ann. 1276. e Ghartulario S. Van- dictas descolatadas cum coleto albo, quod dregesili torn. 1. pag. 788: Masagium cooperiat omnia alia indumenta.... usque situtn apud Caudebeguet in parrochia S. ad collumsine Riveto. Synodus Tarracon. Vandreg. intra Rivariam de Caudebe- ann. 1591. torn. 4. Ooncil. Hispan. pag. gueto ex una parte, etc. Vide Riparia, 614. col. 2: NulliCanonici vel Clerici.... Miperia et Rivera. Rivetos duplices in collaribus, in ftmbriis, t RIVARIUS, Gustos ripse. Vide Ripa- nee in manicis deferre aliquatenus seu rius. portare prsesumant. Et pag. 615. col. 1: 1 RIVATICUM, vel RIVA.TIGUS, Ripa, Usu Rivetorum quarumque pellium in littus, ora, Gall. Rivage. Chartularium manicis et collaribus ab omnibus et singuS. Sulpitii Bituric. : Item alterum alo- lis penitus rejecto. Alium locum vide in dum, ubi sunt casuali cum suprapositis Bruqueta. virioligariis, campis, aquis cum Rivaticis \ RIVIDIA. Vide Rimidia. et exclusis. In voce Ripaticum habetur 1 RIVIFINALIS. Siculus Flaccus de Rivaticus pro Tribute in ripis soluto. Ibi Condit. Agr. Goesii pag. 12 : Per omnem vide. tractum Rivifinalem, id est, Cujus finis T RIVATIM, Ad instar rivi. Macrobius est rivus. lib. 7. Saturn, cap. 12 : Quse igitur ratio RIVIGA, Rivulus, vel ripa, Rivage.Vita facit, ut Rivatim aquae de Ppnto fluant ? S. Guthlaci num. 14: Est in MediterraMiracula S. Germani Altissiodor. cap. neis Anglige partibus immensse magnitu45 : Is qui ab ore loquentis Rivatim fluxe- dinis acerrirna palus, quse.... crebris In-

sularum nernoribus, et flexuosisRivigarum anfractibus ab austro ad aquilonem longissimo tractu protenditur. 1 RIVINUS, Rivalis.Glpssae Graac. Lat.: 'Avrt^Xo;, Emulus, Rivinus. : Alias Lat. Gr. Rivinus, aviri?Y)Xo<;. Usus est Plautus sive quis alius Asinarise versu 6 :
Rivinus amens ob prareptam mulierem.

RIVISINUS. Arnpldus Lubecensis lib. 2. cap. 35 : Novistis, ait, me in hac expeditione omnia mea insumpsisse, equos Militum, Rivisinosque servorum perdidisse, etc. Sed legendum videtur Roncinos, vel Runcinos. Vide in hac voce. 'f RIULUS, Rivulus. Prseceptum Ludqvici Transmarini pro Monasterio Rivipullensi ann. 938. Marcae Hispan. col. 850 : De poio Trasbadoni, qui pergit per ipso Riulo usque in Rivolo, qui descendit de ipsas lecas, etc. T RIUM, vel Rius. Vide in Papaver. 1 RIVOALTUS. Vide supra Rivaltus. 1 RIVOLVOLUS, Rivulus. Charta Carol! Imper. apud Meichelbeck torn. 2. Hist. Prising, pag. 85 : Exinde tendit in visu juxta Rivolvolum usque ad magnum rubum. Vide mox Rivolus. | RIVOLUS, Rivulus. Charta ann. 828. apud Meichelbeck torn. 2. Histor. Frising. pag. 273 : Fritiso tradidit.... quicquid habuit in loco ipso, ubi oritur Rivolus, qui vulgo dicitur Hiruzpach, etc. Vide supra Riulus. RIVORA, pro Rivi, enunciatione Longobardica. Marcus Baro Agrimensor de Geometria pag. 241 : Casa, quse per G. nomen habet, tortas fines habentisin monte posita tria Rivora significat in triftnio vineam positam. Quod hie Rivorum dicitur, videtur Rivus dici pag. seq.: Habentem super se Rivum, etc. Pag. 243 : Ideo hoc area trifinium facit, in montemque campoftnis rotundas habentem, et culta per mediam tria Rivora discindit, etc. Ita pag. 244 : Et casa in piano loco posita sub se Rivum discindit, etc. Mox : Proximum se Rivum delatus, alium Ribum quatuor Rivora habentem in finibus suis, etc. 1 RIVOSUS, 'PtOpt&Sv]?, TototxcSSri?, in Glossis Lat. Grsec. Alias Adde GraecoLatinas. T RIUS, Rivus, Hispanis -Rio. -Rio percurrente, in Chartulario Matisconensi fol. 93. Vide Papaver. * RIVULATIO , Rivulus. Concamb. Ebersperg. apud Oefelium torn. 2. Script, rer. Boicar. pag. 47. col. 1 : Cum area et aquarii cursibus et Rivulationibus, etc. Idem quod alibi Decursibus. | RIVUM, Tt9pov, in Glossis Lat. Graec. Aliae Graec. Lat. : TtOpov, Rivum, rivus, alveum, flumen. RIX. Vide -Riga 5. T RIXIGUS, Idem quod supra Riscus, vel Risicus, Periculum, alea, Gall. Risque. Statuta Placentiae lib. 1. fol. 2. verso : Et habebo tolo tempore mei regiminis xil. equos.... qups ego Potestas habeo et tenebo meo Rixigo et fortuna et casu , in veniendo in dictum regimen, stando et redeundo. | RIXIUS, Saccharo conditum vel coctum. Academici Cruscani: Riccio, sorta di cottura di zucchero. Modus exigendi gabellam ponderis Saonae : Item pro amigdole sine cortice, datalis, sapono, ceppo, plumbp, tartaro, Rixio, mele, trementina, fichibus in sportis... denar. sex. 1 RIXOALDUS. Fragmentum Helinandi Monachi Frigidi-montis saec. xir. apud S. Antoninum part. 3. tit. 18. cap. 5 | 5 : 0 quam convenienter Rixendis, ut dicitur appellata est ilia captiva mulier quse te

198

ROA

ROB

ROB
Haci Buticularius, Galcherus de Castellione Constab. Dupla. Mililes simplices, Adam de Ver, Colardus Choisel, Droco de Roy a, Guill. deHaricuria, Erard.deMontemorenciaco, Eustachiusde Encra, Guill. Courteheitse, etc. Rotulus alter, cui titulus : Compte des despens de I'Hostel de Madame la Roine 1329. Robes de 50. s. 30. et 20. sols, et cotes de 10. sols. Inventarium rerum mobilium post mortem Ludovici Hutini Regis, cap. Des dras demourez de livrees : 8. dras de la livree aux Chevaliers de la Robe de Pasques , 8. dras de la livree aux valets de mestier, 2. dras de la livree aux valets de I'Eschanconnerie, 2. dras de la livree aux Escuiers du terme de Toussains. Ubi Draps dicuntur, quae alias Robes, quae vox eadem notione usurpatur in Magno Recordo Leodiensi pag. 60. ubi vetantur Scabini Leodienses accepter pensions, waiges, ou Draps, a quocumque magnate, qui ly voront donner pour estre de leur conseilh. [Vide Liberatio in Liberare 2.] [** Haltaus. Glossar. German, col. 934. voce Hof-gewand.] Qua3darn exhisce Robis vocantur Robes de Compaignie, in Computo Stephani de la Fontaine Argentarii JRegis 1. Jan. 1349. quod forte darentur eminentioris conditionis personis, quae in comitatu Regis vel Reginas morabantur : Pour iceux draps distribuer pour le corps de la dite Dame, et pour celles, a qui elle donne Robes de compagnie. C'est assavoir ses deux filles, les Duchesse de Normandie et d'Orleans, la Royne Jeanne, le Due de Normandie, et la Comtesse de Tonnerre. Aliud Coraputum ejusdem Stephani 1. Julii ann. 1352 : Les noms de plusieurs personnes, qui ont eu Robes en ce tcrme. Mons. le Comte de Tancarville, Souverain Maistre de Hostel du Roy, M. Robert de Lorris, M. Louis de Harecourt, M. d'Andrezel, et M. Guy de la Roche, lesquels orent cotes hardies et manteaux de 30. aunes de Camelin court de Broisselle,pour leur livree d'iver, a compagner le Roy en son deduit. 53" Alia3 dicuntur Robss lingips, nostris Robes linges. Computus ann. 1239. e Bibliotheca regia : Pro Roba lingia dpmini Alfonsi LXIIII. s. pro Roba lingia Regis mi. I. xvm. s. pro duabus partibus pannorum lingiorum Regis vii. 1. xil. d. Computus Petri Landoys Thesaurarii Britannia? ann. 1460. et 1461. apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 1260 : A Jean du Faux, pour ce qu'il avoit donne a ung serviteur de la dame de Trebes pour le vin de Robbes linges, qu'elle avoit envoiees au Due. * Vestis lintea, interula, vulgo Chemise. Lit. remiss, ann. 1354. in Reg. 82. Ohartoph. reg. ch. 652 : Eidem Johanni pcenam corporalem hujusmodi in peregrinationem seu voiagium B. Marise de Bolonia, quam seu quod... nudus pedes et sine Robis-lingiis facere tenebitur. Aliae ann. 1392. in Reg. 144. ch. 168 : Jehan de Bas fust condempnez d'aler des prisons tout nu en Robe-linge par toute la ville et lieux publiques de Montpellier. Une chemise ou Robe-linge, in aliis ann. 1457. ex Reg. 183. ch. 242. Occurrit praeterea in Stat. ann. 1350. torn. 2. Ordinat. reg. Franc, pag. 372. art. 195. Vide supra Lingius. Qui igitur Robas accipiebant ab aliquo, de ejus familia censebantur. Statuta secunda Roberti I. Regis Scotiae cap. 34. 2 : Repelluntur etiam ab acquietatione, inquisitione, probatione et assisa... Dominus, Baillivus, nee aliquis gerens Robas

captivum trahit, ipsa enirn est diabolus, Chartoph. reg. ch. 134 : Roatum quoque qui dicitur Rixoaldus, quia semper rixam carroperorum eorum illis concessi. alit. * ROR, Arabice est Succus cujuscumque 1 RIXOSITAS, RIXUOSITAS, Johanni de fructus coctus ad spissitudinem, ut serJanua ; Tencen, in Glossis Lat. Gall. vari possit. Glossar. medic. MS. Simon. Sangerm. MSS. Januens. ex Cod. reg. 6959. 1RIXUS, Oastanea suocalicecontenta, ROBA, Vestis, tunica, Gallis Robe. QuoItalis Riccio. Modus exigendi gabellam niam Attachiamenta cap. 21. 2 : Expedagii in Oivitate Saonae : Item prosal- ceptis vestibus suis in Robas scissis et mata collo, seu mina frumentorum, casta- formatis. Matthaeus Paris ann. 1245 : Et nearum, Rixorum, leguminum, amigdo- Robis caremus hiemalibus. Vide Raub, lorum, et aliarum victualium similium.... Raupa, etc. [Et ad ann. 1248 : Dedit ei den. sex. vestes pretiosissimas, quas Robas vulgariT RIZIUS, Echinus seu calix castaneae, ter appellamus, de escarleto pr&electo, Ital. Riccio. Vita S. Francae, torn. 3. Apri- cum pellibus et fururiis variis cisimorum. lis pag. 393 : Stabat in villa dicecesis Pla- Index MS. Beneficiorum Eccles. Conscentinse, in qua sunt castanese. in quanti- tant, fol. 52 : A dicto Abbate Rector antate:hic cum arborem quamdam conscen- nuatim Robam percipere consuevit. Consdisset et earn derameret, subito eo caput titutiones Frederici Regis Sicilies cap. elevante, globus Riziorum super illius 95 : Virgines vero possint decorari et oculos descendit, qui tantos dolores et an- ornari ad libitum usque ad diem quo gustias contulit, ut mori se crederet. nupserint.... tamen ordinatione de faldis -ROAGIUMBLADi, Jus, quod pro men- Robbarum sublata. Et cap. 106 : Item sura ad radium eequata exigitur. Charta quod familiares Comitum, Magnatuum, Theob. comit. ann. 1222. in Chartul. Raronum et Militum possint indui ad Campan. fol. 316. v : Anselmo Silvatico libitum dominorum suorum , dummodo de Cremonia dedi et aasignavj, in feodo et pretium cujuslibet panni, quo eos induehomagio ligio quicquid habebam in reddi- rint, tarenos 13. non excedat, sub posna tibus mercati de superanno apud Pruvi- unciarum decem a domino exigenda, et num ; qui redditus consistunt in Iheloneo amissione Robx ipsius. Statuta Montisvini,.... et in Roagio bladi. Vide alia no- regalis pag. 278 : Si aliquis sartor impitione in Rotaticum. gnoraverit aliquam Robam sibi ad facien ROAIG-IUM, idem quod Rotaticum, dum datam, D. Vicarius et Judex teneanVectigal, quod pro damno a rotis cur- tur eum capi facere et detineri persoualiter ruum in viis publicis facto, exsolvitur in carceribus, quousque restituerit. Robadomino praedii, Gall. Roage. Charta ann. rum scisor, nostris Tailleur, in Miraculis 1280. in Chartul. S. Vine. Laudun. : D. Caroli Blesensis ann. circiter 1372. Item justitiam deficientium in solutione apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. Roaigiorum, censuum, etc. Consuet. Bi- col. 561.] ROB^; praesertim dictse vestes, quibus turic. ex Reg. Gam. Comput. Paris, fol. 117. r : Item s'ensuit le coustume du Reges ac Principes Palatinos proceres ac familiares donabant, in praecipuis anni Roage. solemnitatibus : quas ob id festiva induROALIA. B. Odoricus de Forojulio in menta vocant Matthaeus Westmonast. et Peregrinat. sua cap. 2 : Et apertis sepul- Matthaeus Paris ann. 1201. idem Paris chris suscepi ossa eorum humiliter et de- ann. 1208. 1214. 1232. Novas Robas, vote, et pulchris Roaliis involuta corpora, 1243. Idem ann. 1134 : Contigit igitur ann. in Indiam... portavi. Sed legendum Toa- dierum festivorum cum Rex novam una Roliis. Vide in hac voce. bam de scarletosumens,assuetus de eodem ^ROARBARIA, Furtum, subreptiq, spo- panno, quoties et ille sumpserat, fratri suo liatio, idem quod infra Robaria, nisi ita reverenter transmitter'e, etc. Charta S. legendum sit.Literae Philippi VI. Franc. Ludoyici Regis ann. 1259. apud MoriRegis ann. 1333. apud D. Secousse torn. num in Histqria Vastinensi : C&terum 3. Ordinal. Reg. pag. 239 : De prsedicta 60. solidos Parisienses, quos percipere conRoarbaria, depredations seu spoliatione suevit Capellanus capellse prsedictse pro summarum et de piano informationem Roba annuatim in prsepositura Moreti, summariam fieri faciatis. etc. Rotulus Cameras Computer. Pari| ROARIA, Platea, vicus, Gall. Rue.siens. : Pro Robis datis Miiitibus Domini Statuta Vercell. lib. 7. fol. 150 recto : Philippi et gentibus Camera? suse. et uno Item si aliquis habuerit tectum, sive por- coopertorio de griso, et una culcitra punticum, sive canleria, sive trabes ita versus eta datis D. G. Macholio 56. lib. 14. sol. rugiam seu Roariam, quod carrum one- Pro Robis Dominorum Joannis et Petri et ratum feno per rugiam illam vel Roariam Roberti filiorum Regis pro scall. radiat. non possit transire, teneatur eum des- (Escarlate raye) et tiretan. persia et viridi truere vel ita facere, quod carrum feni pro coopertorio 88. lib. 15. sol. Pro foratura libere transire possit. dictarum Robarum 43. lib. 10. sol. et pro 1 ROATA, Angiportum, ut conjecto, duabus culcitris punctis pro dictis Joanne Gall.RueUe. [* Idem quod Roaria, vicus.] et Petro 22. lib. 8. sol.Dom. Robertus AtreStatuta Montis-regalis pag. 23 : Item bat. pro Roba de samito. Roba de panno statuerunt, quod pro quocumque aresto aureo forata de erminis, etc. Comes Droseu gagio, aut prsecepto fiendo de aetero censis, Dom.de Rorbonio. G.filius Comitis per familiares cu'rise siise, aliquem eorum Fland. pro Robis samiti. Et pannorum in platea majori dictie civitatis, seu Roa- aureorum * forratis de erminis, etc. Pro tis ejusdem platese, etc. coopertoriis tribus escall. forratis de mi1 1. ROATIGUM. Vide Rotaticum. nuto vario et tribus culcitris punctis cum * 2. ROATIGUM, ROATUM, ut supra fundis panni aurei, etc. Et pro tribus dexRoaigium. Charta Henr. I. reg. Franc, trariis et tribus palefridis diet or um diviex Chartul. S. Vine. Laudun. ch. 25: tum hominum 3. lib. et pro vadiis suis 60. Notificamus dedisse meparvitati abba- lib.Radulf. de Nigella, Guill. de Fiennes, tise Laudunensi prseclari martyris Vin- Renaudus de Pontibus, pro Robis de sacentii, ad petitioners Erchenuci abbatis mito, etc. Rotulus alter,cui titulus, Comeidem loci ipsius mantis monasterii et vil- potus expensarum hospitii D. Regis Caroli Ise Semelei debiti (1. debitum) carrorum, 1321. per Radulfum de Parisiis Magistr. quod vulgo dicltur Roaticum. Alia Hug. Cameras Denarior. Regis .-Pallia Militum, comit. Campan. ann. 1114. in Reg. 142. Comes Clarimontis Camerariusf D. Sul-

ROB
Domini, etc. Thomas Walsinghamus pag. 267 : Quendam ex ejus Armigeris, qui et in obsequio erat Abbatis, et ad Rotas ejus, etc. Matthaeus Westmonaster. ann. 1106 : Robas etiam Regis, sicut ipse Rex, accipiebat. Charta Amalrici Vicecomitis Narbonensis, in 2. Eegesto Philippi Pulchri Reg. Franc, ex Tabulario Regio : Retinemus etiam nobis... cognitionem et punitionem omnium criminum et excessuum, si qu& a nostris servientibus vel familiaribus ad partem nostrum et de Raubis nostris, in dictis civitate, et burgo, et locis communicandis committerentur, etc. Vide Dissertat. 5. ad Joinvillam pag. 160. [Vide Raubas Papules in Raub.] * Charta ann. 1340. ex Chartul. 23. Cprb. : Ceulx qui acatent leurs Robes ausdits religieux ; c'est assavoir, que tout autre qui aront les drops desdits religieux, ou serviront a iceulx sans fraude, demourent et demourront en leurs anchiennes franchises. * ROBA SERICA. Ad vestem sericam aliquem relegare, grayis erat injuria, ut discimus ex Lit. remiss, ann. 1451. in Reg. 185. Chartoph. reg. ch. 120 : Icellui Polin par maniere de desrision ou moquerie dist au suppliant, qu'il alast a Paris vestir les Robes de soye, aussi comme s'il voulsist dire, que ledit suppliant estoit filz de prestre. * Robam mulieri praecidere ignominiae causa, antiquum est. Lit. remiss, ann. 1468. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 91 : Icellui Breton avoit menace la Chamberiere de lui coupper la Robe par dessus le cul. * ROBA CORPORIS, Vestis funebris, vulgo Habit de deuil. Stat. ann. 1387. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 340. art. 3 : Que nul d'icellui mestier (de tallieur) ne puist ouvrer au Samedi puis chandelles allumees, .... excepte la besongne de noz seigneurs et de noz dames les royaux, et Robes de corps et de nopc.es. Quae rursum leguntur ibid. pag. 550. art. 3. * ROBA, nude, pro Vestis larvalis, in Stat. Universit. Andegav. ann. 1398. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 243. art. 47 : Quod in festis solempnibus cujuslibet nationis,.... in primis vesperis et in missa de die, et in secundis intererunt vesperis, absque polationibus, coreis, Robis ac mimis, quas tollimus et removemus, inhibentes ne fiant per modum nationis. ROBA, Quaevis suppellex, quomodo Itali hanc vocem usurpant. Chronicon Foss33 novaa ann. 1186 : Fregit securitatem Rabuco et terras Pusanae, et abstulit omnem Robbam, et animalia omnia, quas in Babuco et in terra Pusanas invenit. Matthaeus Westmonaster. ann. 1248: Culpatus est insuper, quod quicquid in esculentis, potibus et Robis expendit, rapit violenter, etc. [Memoriale Potestatum Regiens. ad ann. 1279. apud Muratorium torn. 8. col. 1145 : Et de mense Februarii dominus Thomasinus de Gorzano, et illi domini de Banzola furtive ceperunt lapidem Besumantuss, et expulerunt illos de Besumantua, et habuerunt totam Robam et omnia victualia, quas super dictum lapidem erant. Passim usurpant Dominicus de Gravina in Chronico, apud eumdem Murator. torn. 12. col. 574. 576. 595. 600. 607. et alii Scriptores Italici non semel.] 1 ROBALTA, Receptaculum, ut videtur, seu locus in quo Roba sive suppellex reconditur. Chronicon Estense ad ann. 1337. apud Murator. torn. 15. col. 400 : Juxta cameram erat quidem stallus pro valixiis et aliis necessariis cum qua-

ROB

ROB

199

darn Robalta, in qua mittebant ligna et terram cum preeda vel Robaria aliquem, qui damnum vel Robariam fecisset. Pasalia victualia. 1 ROBANDUM, Ejusdem originis vox, sim utuntur Italici Scriptores apud ut opinor, qua robas seu supellectilis pe- Muratorium torn. 8. col. 181. 1158. torn. culiare genus indicatur, mihi tamen 9. col. 781. torn. 11. col. 115. 248. torn. incompertum. Historia Miscella lib. 18. 12. col. 1123. torn. 15. col. 389. torn. 16. apud Murator. torn. 1. part. 1. pag. 130. col. 440. et alibi; in Statutis Castri col. 1 : Invenerunt itaque populi Rom. in Redaldi lib. 2. fol. 36. recto, Statutis palatiis ejus apud Damastager trecento, Vercell. lib. 2. fol. 26. recto, Cadubrii Robanda, quee per diversa ceperunt tem- lib. 3. cap. 42. etc. [** Constit. Henric. pora ; invenerunt etiam species, quse re- VII. Imper. ann. 1311. apud Pertz. manserant, multas, aloen scilicet mul- Leg. torn. 2. pag. 518 : Robaria seu tam, et ligna aloes magna.... et sericum schacco.] ROBORIA et ROBERTA, definitur a Cocopiosum, ac piper, et calbasias camisias wello lib. 4. tit. 18. 125. bonprum alicumultas, etc. * ROBARIA, Thesaurus, flscus, ab Ita- j u s a b i p s i u s persona, vel ipso saltern lico Roba, quo Res quaevis mobilis et praBsente et invitp, sublatio. Roberie, in immobilissigniflcatur. Charta ann. 1340. veteri Consuetudine Normanniae cap. 71. torn. 4. Cod. Ital. diplom. col. 1936 : Ruberia, Italis. Gloss. Lat. Gall.: Prseda, Quod si commune Januse seu officiales Ro- Roberie: Pr&dalor, Robour. Occurrit vox bariae vel gazarias haberet seu haberent Roberia hac notione, in Legibus Inaa suspectum vel suspectos aliquem vel ali- Regis Westsaxise cap. 11. et Henrici I. quos, etc. Regis Angl. cap. 10. 12. 24. 66. apud * ROBARIUS, Qui robas seu vestes fa- Will. Rishangerum ann. 1261. Rogerium cit, Gall. Tailleur, in Libert. Figiaci Hovedenum pag. 549. Bractonum lib. 2. ann. 1318. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, cap. 24. 11. lib. 3. tract. 2. cap. 32. 1. Thomam Walsinghamum ann. 1322. pag. pag. 66. art. 33. ROBARE, ROBBARE, Furari, praedari, 116. etc. Leges Normannicae Willelmi Derober, quasi Robam auferre ; Rubare, Nothi cap. 4 : Se alquens est apeled de Italis. Edictum Jacobi Regis Aragonise larcin ou de Roberie. Ita apud Littletode Pace et treuga ann. 1228 : Item sta- nem sect. 501. Roberie usurpatur. [Littuimus, quod nullus homo capiat per se terae Johannis Ducis Britan. ann. 1381. vel per alium, nee Robet, nee Robari fa- apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britan. ciat aliquem hominem,etc. [Chartularium col. 625 : Seront et demourront quittes et V. S. Vedasti Atrebat. pag. 29 : Tune paisibles de tous cas, crimes, malefices, Merlinus cepit modicarn particular^ fileti multres, cresvis de maisons, ravissemens empti. Tune Marlinus dixit: Merline tu de femmes, pilleries, Roberies, etc.] Le Robas me.... cui Merlinus : Ego non Robo Roman de Vacces MS.: te. Adde Chronicon Mpdoetiense BoninN'i a qui ost embler, ni faire Roberie. contri apud Muratorium torn. 12. col. * Nostris Robature et Robement, eadem 1124. 1134. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 61. verso, Statuta Cadubrii lib. 3. cap. 42. acceptione. Lit. remiss, ann. 1470. in etc.] Occurrit praeterea in Ethelredi Re- Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1414 : Le gis Pacto cum Analavo cap. 4. in ejus- suppliant demanda a icellui de laHerisse dem Legibus apud Wenetyngum cap. s'il savoit ou povoit savoir, qui avoit fait 18. in Legibus Burgorum Scoticorum icelle roupture ou Robature. Aliae ann. cap. 92. | 1. apud Bractpnum lib.1389. in Reg. 136. ch. 3 : Sanz ce que 3. a comtract. 2. cap. 12. 11. Philippus Mous- icellui suppliant feust onques mettre crime de mort, pillerie ou Robekes in Historia Francorum MS. in Henment d'aucun. rico I : ROBORIA, in Legibus Malcolmi II. RePetit apribs a grant compagne gis Scotiae cap. 11. 11. in Regiam MaVint ser Robert Viscart a force, jestatem lib. 1. cap. i. | 6. lib. 4. cap. 7. Ki sa tierre Reube et escorce, etc. in Statutis Alexandri II. Regis Scotiae Infra : cap. 14. | 2. etc. ROBERATOR, Latro, fur, Rssuber, GerLes abaies soujournoit, manis. Charta Ranulphi Comitis CesEt loules les glises Reuboit. triae torn. 1. Monastici Anglic. : Ut sive Balduinus de Condato MS. : latro, sive Roberator, sive aliquis malefactor venerit ad solennitatem, habeat firMai sert le Seignour, qui li Robe. mam pacem, etc. Lexicon Grsec. Lat. MS. DISROBARE, apud Anonymum de Ges- Reg. Cod. 2062 : AwuoSuTY]?, o TWV t^auwv tis Friderici II. Imper. pag. 757. et Pe- x)iliiTY]c, XtoTiY] yap TO t[icmov. Le Roman de trum de Vineis, Gallis Desrober. [Vide Vacce MS. : Derobare suo loco.] | RUBARE, Eadem notione, apud Ita- Ne s'offri en la terre ne Roboour ne larron. los. Chronicon Parmense ad annum 872. | ROBATOR, Eadem significatione. Coapud Muratorium torn. 9 : Cucurrerunt dex Legum Norman, cap. 12. apud Luper terras et contratas Episcopatus versus dewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 176 : civitatem et alibi, multa et multa combu- Latrones, Robatores, incendiarios, homicirendo, vastando et Rubando. Opuscu- das, virginum injuriosos defloratores, etc^ lum Petri Azarii de Bello Canepiciano Depraedatores, piratae, preedones sive Roapud eumdem Murator. torn. 16. col. batores supra mare, in Charta ann. 1403. 431 : Quas gens, cum ibi fuit, villam et apud Rymerum torn. 8. pag. 306. col. 2. terram ipsam ceperunt, Rubaverunt et Robatores et latrunculi, in Chronico Mocremaverunt. doetiensi apud Muratorium torn. 12. col. 1 ROBARIA, Idem quod mox Roboria. 1127. Rursum memorantur Robatores in Charta Philippi Aug. Franc. Regis pro Actis visitationis dioecesis Albiensis ann. Atrebatensibus ann. 1194 : Qui de Roba- 1286. apud Baluzium torn. 4. Miscell. ria protractus fuerit per Scabinos, sexa- pag. 321. in Statutis Vercell. lib. 4. fol. ginta libras perdet, et ei Robaria redde- 115. recto, in Statutis Pallavicinis lib. 2. tur, qui earn amiserat. Hoc est, Res furto cap. 25. Statutis Cadubrii lib. 3. cap. 42. sublata. Charta ann. 1262. ex Archivo Le Roman de Lancelot du Lac : Au comCommunis Massil. : Dominus Comes et mencement de I'Ordre de Chevalerie il Comitissa non receptabunt per mare vel fust dit a celui qui vouloit Chevalier estre,

200

ROB

ROB

ROB

qu'il fust: courtois prest et entalente de destruire les Robeurs et les meurtriers. Litterae Johannis Franc. Regis ann. 1355. apud D. Secousse torn. 3. Ordinal. Reg. pag. 29 : Lesdiz prenneurs seront puniz comme Roubeurs, et les pourra chascun vnener en prison fermee, etc. ] ROBBATOR, Eodem intellectu, apud Bractonum lib. 3. tract. 2. cap. 1. 1. et in Epistola Edwardi II. Regis Angl. ann. 1317. apud Rymerum torn. 3. pag. 663. col. 1. 1 RUBATOR, Idem, Italis Rubatore. Bartholomseus Scriba lib. 6. Annal. Genuens. ad ann. 1242. apud Murator. torn. 6. col. 499 : Posuerunt ignem in quibusdam domibus, et res, quas in ipsin invenerunt, velut latrones et Rubatores rapuerunt. 1 ROBALLUM, vel Roballus. Codex legum Norman, cap. 17. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 117 : Videlicet aurum, argentum, tarn in vasis massa, quam in moneta francos, strautas, lanes, ebur, Roballum, lapides pretiosps. An Robinus, Carbunculus, Gall. Rubis f An vox mendosa pro Corallum ? 1 ROBAROLLUS, an Sarcinator, Gall. Tailleur, qui facit robas seu vestes? An qui vendit robas sive merces, Gall. Mercier, Miscellarum minutarumque mercium propola, ab Italico roba, supellex quaevis, merces ? An iidem qui Pellizarii ? Statuta Placentiae lib. 4. fol. 45. recto : Consules seu paraticus pellizariorum seu Robarollorum non possint eos nee aliquem eorum compellere ad intrandum in paratico pellizariorum seu Robarollorum ad solvendum paratici Robarollorum. | ROBBA, ROBBATOR. Vide in Roba. %. ROBEFACERE. [Rubefacere : a Postea mulier Robefaciat earn sic. (B. N. Ms. Lat. 16089, f. 114 b.)J 1 ROBELIA, Ervum, Italis Robiglia, nostris Ers, Legumen satis notum. Johan. Deinussis Chronicon Placent. ad ann. 1369. apud Murator. torn. 16. col. 510 : El tune starius frumenti vendebatur sol. XL. qui communiter vendi solebat sol. in. et starius cicerum et Robeliarum vendebatur sol. xxvm. qui communiter vendi solebat vill. 11. ROBERIA, Spoliatio. Vide in Roba. * 2. ROBERIA, mendose pro Boleria. Vide supra in hac voce. ROBERTUS. Regula fratrum FontisEbraldi cap. 11 : Sitis desuper induti caputio aptato capiti, sine superfluitate cornetse vel anterioris plicas, sed habente duas petias panni ejusdem cploris, longitudinis et latitudinis palmss, junctas et consutas ante et retro in extremitate dicti caputii; quse petise solent a pluribus vocari Roberti. Haud dubie a Roberto hujus ordinis fundatore. 1 ROBICO, pro Robigo, Gall. Rouille, Segetum morbus, quo spicse torrentur. Glossse Lat. Graec. : Robico, ppwcric, YI ffr,'^?. Mox : Robigo, GT\$, -r\ (j^t;. Adde Greeco-Latinas. *[ ROBINA, Ganalis per quern derivatur aqua fluvii in loca, in quibus necessaria est, Occitanis Robine. Plures sunt hujuscemodi canales in agro Arelatensi e Rhodano defluentes. Statuta Arelat. MSS. art. 150 : In Robinis omnibus de Camargiis et de toto districtu Arelatis, per quas transeunt vise publicae, quse per dictas Robinas sunt trossatse, illi, quorum sunt dictse Robinse, ieneantur facere pontes. Et art. 151 : Robina de Bello loco curelur in latitudine.... a porta orti Guillermi Rafft, quse porta est in Robina, etc. Compositio ann. 1321. e Schedis Pra?sidis

de Mazaugues : Quod piscatores yel ttuci- verbium, Robin a trouve Marion, de quo pes seu illi qui capiunt aves possint et de- Cotgravius in Glossario. Vide supra in beant intrare et exire per Robinam de Pentecoste. jjc ROBINUM. [Rubis*: Ex Japidibus Fornello. Transactio inter Arelatenses, Tarasconenses et Incolas S. Remigii Robinum et jargonzaz. (B. N. Ms. Lat. ann. 1517. ex iisdem Schedis: Non licuis- 10272, p. 121.)] 1, Carbunculus, Rubis. Vide set... dictas aquas ab eorum propriis alROBINUS, 0 veis, fossatis sive Robinis antiquis diver- Rubinus. * ROBOARE. [Roborare : Roboare, tere. Pluries recurrit ibidem. An a Rubus, Robinse seu Rubinss dictse sunt, quia ru- Resoignier. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. bis et sentibus referti sunt hujusmodi n. 023, xme s.)J ROBOILLIUM. Stat. pannif. ann. 1317. canales ? Eradicandis hisce rubis destinantur apud Arelatenses rustici, quos in Reg. A. Cam. Comput. Paris, fol. 196. Vespiaires vocant. An vero a Robinis r : Roboillium, id est, lana, quas de peldicti sunt canaliculi,quos Robinets nun- libus adaptatis ad pergamenum, vel ad cupamus ? Hujus vocis originem igno- aliud corium,... deregno poterunt extrahi rare se fatetur Menagius in Etymol. in futurum, solvendo pro quintali borrelinorum et Roboilliorum xij. Turon. parvos. Gallicis. * Interdum et navibus vehendis aptus Reboillio ibid. fol. 202. v. Vide supra canalis. Charta ann. 1489. inter Probat. Borrelio. Rebourerun draps, pro Pannum torn. 4. Hist. Nem. pag. 50. col. 2 : Scri- repurgare,.in alio Stat. ex Lib. rub. fol. bendo articulos repparationum necessario magn. domus publ. Abbavil. art. 4 : Se fiendarum in quadam Robina,... tendente li draps qui sera trouves ors ou ensayma stagnis et paludibus dicti loci Aquarum- rn.es, soit Reboures et depuis raportes as mortuarum usque ad villam Lunelli, pro wardes, etc. 1 ROBOR, gen. masc. pro Robur, Queribidem transire faciendo naves mercantiis onustas dicta villa Lunelli, usque ad cus durissima. Leges Rotharis cap. 305. Aquas-mortuas et mare. Lit. remiss, arin. apud Muratorium torn. 1. part. 2. pag. 1470. in Reg. 196. Chartoph. reg. ch. 147: 4. col. 2 : Si quis Roborem aut cerrum incident, componat pro Le suppliant a fait faire aucunes repara- seu quercum tions en la Robine, dit le brougidour de arbore tremisses duos. Codex Cathedr. Aiguesmortes, par le commandement et Mutin. praefert: Si quis Rubore, aut cerordonnance de Jamet Forestier, seigneur rum seu quercum, etc. Estensis vero : De arbore Robore, cerro seu quercu, etc. de Vauvert. Vide supra Bordigala. j RUBINA, Eadem notiqne. Concordia Glossae Lat. Graec. : Robor, spvo;, elSo? inter Raymundum Archiep. Arelat. II- liiXou, (J-eXdcvSpu?, pw^Y], (TTEVOC, CTTSpewj-ia, defonsum Comitem Tolosae ann. 1143. arsXexoc, IpuOpiaan;. Et mox : Robor, sinapud Stephanotium torn. 10. Fragm. gulariter tantum declinatur, e'pvo?, arlHist. MSS. pag. 302 : Et hsec prata con- Xevo?, la^c- Adde Grseco-Latinas. sistunt in territorio villas S. Petri et campo * ROBOR, metaphorice, Firmitas, ropublico, inter Rubinam ejusdem villas et bur. Charta Domnoli Episc. Cenoman. ipsam villam. ann. 20. Chilperici Regis Francor. apud | ROBINIARIUS, Qui curam habet robi-Mabillonium torn. 3. Analect. pag. 103 : narum. Literee Caroli V. Franc. Regis Et hasc paginola plenum accipiat opto ann. 1366. pro civibus Marologii in Se- Roborem. Testamentum S. Rudesindi nescallia Bellicadri, apud D. Secousse ann. 978. torn. 3. Concil. Hispan. pag. torn. 4. Ordinat. Reg. pag. 676. art. 7 : 185 : Et hanc scripturam in cunctis dieItem, quod dicti Consules qui nunc sunt bus Roborem firmitatis obtineat. Judiet pro tempore fuerint, habeant insti- cium ann. 1030. in Appendice Marcaa tuere.... operarios murorum, operarios Hispanicae col. 1046 : Et ut hoc judicium Ecclesie, capitadenos, extimatores, tertni- nunc et abinceps Roborem plenissimum natores, carreyrenos, levederios, Robinia- obtineat, etc. ROBORA, ^Etas legitima, majoritas, rios, defensores pacuorum, etc. * Aliud sonat vox Gallica Robines, cum scilicet ad robur pervenit minor. Compedes nimirum, vulgo Ceps, entra- Testamentum Alfonsi II. Regis Portuves, in Lit. remiss, ann. 1385. ex Reg. gal J. aerae 1208. apud Brandaonum torn. 128. ch. 43 : Icellui Perrinet fu mis en 4. Monarch, pag. 270 : Et si in tempore prison, et par les jambes fu mis en un mortis mess filius meus et filia, qui vel instrument appelle Robinez. Alise ann. quse debuerit habere regnum meum, non 1394. in Reg. 146. ch. 267: Lequel Philip- habuerit Roboram, sit ipse vel ipsa et repot avoit rompu ses prisons et emporte un gnum in poteslate vassallorum meorum. Passim ibi et pag. 271. 278. seps, appellez Robines. ROBORABILIS, Validus, fortis. Andreas ROBINETUS, vulgo Robin, Effigies qusedam in choro ecclesiae S. Petri In- Suenonis lib. 3. Legum Scaniae cap. 2 : sulensis, ad quam stare solent, qui Sed prior sententia Roborabilior et ratiooffensam aliquam expiant. Comput. nabilior a prudentibus sestimatur. * ROBORAMEN, Munimen, robur, aucann. 1469. ex Tabul. ejusd. eccl. : Item Johanni du Toit pro uno stapello de Al- toritas. Charta Phil. dom. Nantolii ann. marcia posito super Robinetum in purpi- 1229. in Chartul. Campan. fol. 839. v: Quod ut ratum permaneat et stabile pertro, etc. * Larvatorum ludicra caterva, sub severet prsesentibus litteris sigilli mei ap~ appellatione Robin et Marion, memora- posui Roboramen. 1 ROBORANTER, Modo qui reboret et tur in Lit. remiss, ann. 1392. ex Reg. 142. Chartoph. reg. ch. 309 : Jehan le Be- confirmet. Charta Ludovici Regis Franc, gue et cinq ou six autres escoliers ses ann. 896. e Tabulario Eccf. Aptensis : compaignons s'en alerent jouer par la Et ut hsec nostra prseceptionis auctoritas ville d'Angiers desguisiez a unjeu, que nostris futurisque temporibus inconvulI'en dit Robin et Marion, ainsi qu'il est sam atque inviolabilem obtineat firaccoustume de faire chascun an les foi- mitatem, manu propria Roboranter adriez de Penthecouste en laditte ville d'An- firmavimus et annulo nostro sigillagiers par les gens du pays, tant par les vimus. escoliers et filz de bourgois comme autres ; 1 ROBORARIUM, Locus septus tabulis en compaignie duquel Jehan le Begue et roboreis. Aul. Gellius lib. 2. cap. 20 : de ses compaignons avoit une fillette des- Roboraria antiquis significabant ea quse guisee. Haud scio an inde natum pro- nunc Vivaria vulgus vocat; sic autem.

ROB

ROC

ROC

201

erant appellata a tabulis roboreis, quibus clesia Rotomagensi, quse fortean a fun- 465 : Icellui Jehan avoit trouve ladite exsepta visebantur. datore nomen habet. Necrol. eccl. Roto- posant en sa Roiche ou cave. Alias ann. | ROBORATIO, Confirmatio. Littersemag. ex Cod. reg. 5196. fol. 45. v : Nati- 1404. in Reg. 159. ch. 169 : Icellui preslre Habemus en soy cuidant lever et reculant c/teut en Edwardi II. Regis Angl. ann. 1307. apud vitas B. Johannis Baptistas Rymerum torn. 3. pag. 22. col. 2 : Et om- pro Roburga xl. lib. ix. sol. videlicet de une Roche ou cave. Rursum occurrit in nia alia et singula, pro nobis et nostro Cantu avis xxx. lib. et ix. sol. et x. lib. de aliis ann. 1405. ex Reg. 160. ch. 174. Vide nomine, faciendi, quas ad expeditionem vicecomitatu Rothomagensi ; et hanc Ro- mox * ROCACIUM, idem, ut videtur, quod et Roborationem prasmissorum necessaria burgam percipere debent, qui residentiam suam faciunt per octo menses in anno, supra Roca 2. Inventar. ann. 1255. ex fuerint vel eliam oportuna. * Idem quod supra Roboramen. Gharta secundum formam et modum, qui requi- Cod. reg. 4659 : Raimundus de Monis Hob. reg. ann. 998. torn. 10. Collect. runtur in debita Penthecostes, sine mor- pro duodecim cannis localis, quod est rub Histor. Franc, pag. 575 : Et ut hujus tuis et communiis, qui de dicta Roburga rupe de Leulenegue, et pro Rocacio, quod nostras praeceptionis edictum atque Robo- nichil percipere debent.... Item eodem die est ibidem, v. sol. Turon. ralionis prseceptum per cuncta s&vi tem- sterlingi de Otri, quos cum Roburga et t ROCASSIUM, ROGASSUM, Rupes, Galpora inviolabilem obtineat firmitatis vigo- pari natura recipient residentes. Vide lice Roche, Provincialibus Rouchas vel Rouquas. Juxta quoddam Rocassium, in rem, etc. supra Lampreda et in Revodum. ROBORETUM, Quercetum, apud Ughel** ROBUS, Gossipium. Leudae major. Charta ann. 1486. e Schedis D. Le Fourportum habere et lum torn. 1. parte 2. pag. 236. in Charta Carcass. MSS.: Item pro cargua de Robo nier: Quod possint alia apud Puricellum in Ambrosiana facto. Ubi versio Gallica ann. 1544: navim mutare , subtus Rocassum, in Basilica pag. 367 : Cum silvis, castanets, D'une charge de couton, etc. Transactione ann. 1532. 8. Octobr. e Roboreis, ac stellariis, etc. Legendum | ROBUSTAS, Robur, fortitudo. Johan-Schedis Praesidis de Mazaugues. forte Roboretis. [Glossae Grsec. Lat.: Apu- nes Longinus in Vita S. Stanislai Episc. | ROCHASSIUM, Eadem significatione. uiov, 6 TOTO;, Quercetum, Roboretum. Aliae torn. 2. Maii pag.230: Maximo certamine Sententia arbitralis ann. 1303. e Schedis Latino-Graec. : Roboretum, Sovjwov , 6 sublimique Robustate marlyrium confecit. D. Brunei: Item quemdam alium (terTOTCO?.] Vide Robustitas. minum) subtus quoddam Rochassium ferri SB^" Hinc in Normannia aliisque va* ROBUSTAS FLUMINIS , Rapiditas, vocati Jabriatres. riis Galliarum provinciis loca pleraque violentia. Charta ann. 1332. in Reg. 66. j ROCATUS, Coloris rocse seu rupis, ut Rouvre et Roubre, a Robore, vel Rouvroy, Ohartoph. reg. ch. 1130 : Vix in dicto videtur, idem forte qui marmoreus. CaRouvraye et Rouvroye, aRoboreto, dicta; flumine Garonnas potest remanere ali- talogus ann. 1300. apud Hemerseum in unde et families multae nobiles earum- qualis paxeria quin destruatur, propter Augusta Viromand. pag. 364: Quatuor que dominia iis in regionibus vocantur dicti fluminis fortitudinem et Robus- cappss albse, quatuor rubess, duse nigras de Rouvrou, de la Rouvraye, etc. Hinc tatem. de mortuis, una Rocata, una viridis, una, etiam patet, detortas fuisse voces Rove| ROBUSTE, Nervose. Vulgare est reglauca, una quam habet puer ad tenenritum, et Rovretum, quae de nemore, nos- centioribus, antiquis incognitum. dam patenam. tris Rouvray, olim sito in agro Pari* ROBUSTIRE, Robur acquirere. Hist, ROCCA, ROCHA, Castellum vel praesisiaco, et Rubridum, quae de loco pagi invent. S. Antonini mart, apud Bertr. dium in rupe, seu clivo exstructum. ItaBelsiensis, vulgq Rouvroy, dicuntur. de Gest. Tolos. fol. 22: Accidit ut taurus lis Rocca. Auctor Mamotrecti 2. Reg.: Vide Valesium in Notitia Galliarum lambens vas lapideum, in quo erat corpus Arx, dicitur Rocca. Annales Fr. ann. pag. 487. col. 1. et 546. col. 1. Histor. sanctissimum, et lapidem qui superposi- 767 : Multas Roccas et speluncas conquiBeccensis MS. pag. 163 : Quaedam exorta tus erat illic, cospit pinguescere atque Ro- sivil. [Chronicon Farfense apud Murafuerat controversia Beccenses inter et Co- bustire. torium torn. 2. part. 2. col. 589 : De caslumbenses pro decima de Roborivus, vico 1 ROBUSTITAS, Robur, firmitas, vis, tello Tribuco cum Rocca sua. Et col. 624 : vulgo Rouvres. Ex quibus liquet, scri- vires, virtus, facultas, apud Juniores In prsesidium se cujusdam nostrx contubendum esse Rouvre, non Roure, ut qui- passim reperitur, nullibi apud Veteres. lit Rocchse. Rolandinus de Patav. de dam e nostris scripserunt in Lexicis suis w ROBUSTURA, REBUSTURA, ROBUSTA factis in Marchia Tarvisina lib. 6. cap. Gallicis. ubi de Robore quercu duriori. RES, Thesaurus. Cod. Utin. Leg. Ro- 6. apud eumdem Murator. torn. 8. col. Vide Rover. man, lib. 10. tit. 9. apud Cancian. torn. 258: Voluit Eccelinus arcem sive RocROBOREUS, Oui robur inest, robustus. 4. pag. 495 : Si quis homo aut aurum, aut cham Estensem et alia collateralia castra Erchempertus in Hist. Longob. cap. 54: aliqua alia Robusta Re in sua propria suo dominio subjugare. Estensis Roccha Ajo autem Princeps Beneventi, et ante terra invenerit Si quis homo in alte- seu castrum, ibidem col. 259. Chronicon principatum, et postea, partim imbecillis, rius terra aut aurum, aut ahqua Robus- Tarvisinum apud eumd. Murator. torn. tura invenerit, etc. Tit. 10 : Nee aurum 19. col. 817 : In hoc tamen verius proverpartim Roboreus extitit. Idem cap. 75 : Primum tantum Sacramentum sistebat nee nulla Rebustura quserere, etc. Vide bium comprobatur : Nullum castrum opRoboreum ad mensem aut tempus anno- tit. 18. et 19. lib. 10. Interpret. Cod. Th. pidumve vel Rochiam fortia esse, ad qu& tinum. \. robur habebat. Idem Erkem^ 1. ROC A, Petra, rupes, Gallis Roche; asellus auro onustus non possit accedere. pertus ex editione Caracioli pag. 36 : item Arx in rupe exstructa, ut mox Adde Laudes Papiae, torn. 11. ejusd. MuVirum illustrem ac fortissimum Robore Rocca. Prseceptum Caroli Calvi ann. 840. ratorii col. 38.] Chronicon Ceccanense, laqueo suspendi fecit. Ubi forte Robore, apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 30 : seu Fossae-novae ann. 1185: Adepti sunt pro ad quercum sumitur. Roboreum pras- Terminal prsedictus alodis de una parte Saloniciam cum multis civitatibus et caceptum, firmum, in Ohronico S. Spphiae ad molinos Gualampadi, qui sunt serti stellis et Roccis de Romania. Occurrit Benevent. pag. 718. Occurrit ibi non (f. sift) in ripa Urbione, ubi signa supra- iterum ann. 1187. et saepe in Scriptoriscnicl. posita atque decurias; deinde vadit per bus Italicis, passim etiam apud Leonem | ROBORIA, Spoliatio. Vide in Roba. torrente et per ipsum montem superiorem Ostiensem, Ottonem Morenam in Hist. ROBOROSA PASSIO dicitur, quae ani- usque in Roca, ubi signa posita sunt. Rerum Laudensium pag. 14. 88. etc. mal rigidum facit ad similitudinem Prseceptum ejusdem Regis ann. 855. in Gobelinus Persona in Cosmodromio ligni. Vegetius lib. 3. Artis veterin. Appendice Marcae Hispan. col. 787: Ro- pag, 259 : Arx, quas vulgo Rocka dicitur. cam, quam vacant Frusindi, quam eorum Phiiippus Mouskes in Henrico I: cap. 24. ] ROBRICA, pro Rubrica, Minium. Glos- genitor per aprisionis auctoritatem teS'en ot Buiemont de Sesille, S33 Graec. Lat. : Mix?, Rubrica, Robrica, nuit. Vide Rocha 1. Et cil fu au prendre Andioce, Minium. Vide infra Rubrica. * 2. ROCA, ROCHA, Mansio, cella in U il a mainte Roce. 1 1. ROBUR ARBORIS, Truncus. Oratio rupe excisa; unde nostris Roche, pro Pii II. PP. ann. 1459: Rami arbons multi Cella vinaria, vulgo Cave. Charta pro * ROCCEDA, mendose, pro Roveda, sunt, sed Robur unum tenaci radice fun- eccl. S. Vine, in Hisp. ex Chartul. Clu- Rubus, ab Ital. Rovetta, ut legunt ipsidatum. niac.: Habet supradicta ecclesia decem met Editores in nota ad Acta B. Amad. * 2. ROBUR, Oppidum, Castrum. Ital. jugatas bene cultas, duas azeniarum torn. 2. Aug. pag. 592. col. 2. et pag. 593. Fortezza, Castello, Gall. Forteresse, Cha- Rocas, duos molendinos, etc. Charta ann. col. 1. ROCCHA, Castellum vel praesidium teau. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. 1189. inter Probat. Hist. Sabol. pag. 357 : pag. 365 : Ordinamus quod quoddam Ro- Prseter hxc dedit Petrus de Brian pras- in rupe. Charta ann. 1217. apud Ughell. bur, sive castrum debeat fieri ad Mosca- dictis canonicis unam Rocham et hortos, torn. 1. Ital. sacr. col. 1294. edit. ann. cam. [FR.l quos emerat a Salomone Dognes. Charta 1717 : Ecclesias eidem Tarracinensi eccleROBURDOLIUM. Tabularium Vindoci- ann. 1326. in Reg. 64. Chartoph. reg. siss in perpeluum unitas manere decerninense fol. 190 : In Roburdolio careen's, ch. 355 : Jehan du Moulinet demeurant a mus, cum omnibus juribus earum, rebus ubi captus detinebatur. An, le guichet, Tours fist faire une voute , appellee ou ac pertinentiis in ecclesiis, monasteriis, Portula ? pays Royche, en la maison ou il demeure. pr&sidiis, Rocchis atque castellis. Vide * ROBURGA, Certa distributio in ec- Lit. remiss, ann. 1393. in Reg. 144. ch. Rocca. VII 26

202

ROC

ROC

ROC

1 ROCCHA LIGNAMIKIS, Munitio, ut \ bet, Rochetum poterit ad libitum depo- niri poterunt.] Occurrit etiam apud opinor, e ligno constructa. [* Turris li- nere.] Occurrit passim in Ceremonial! Heliam Monachum de Lapide Philognea.j Chronic. Petri Azarii apud Mu- Romano, et Ceremoniali Episcoporum. soph. [Donatio ann. 901. in Appendice ratqr. torn. 16. col. 522: In capite vero Vide suo loco. Marcse Hispan. col. 836 : De meridie in utriusque partis (pontis admodum spa1 ROCGHETUM. Coronatio Bonifacii ipso monte vel in ipsa Rocha. Alia Donatiosi) erant pontes levatorii, et singular VIII. PP. apud Muratorium torn. 3. pag. tiq ann. 998. apud Marten, torn. 1. AraRocchse lignaminis valde fortis. 649. col. 2: Cantores deinde equitant cum pliss. Collect, col. 353: Pervenit per -ROCCHETA, Tubulus missilis et Igni- superpelliceis, turn acolythi, clerici ca- ipsa limite de ipsa Rocha usque in Petratus, idem quod infra Rocheta. Hist, belli meras et auditores cum superpelliceis mela. Charta ann. 1234. apud StephanoForojul. apud Murator. torn. 3. Antiq. supra Rocchetum. tium torn. 3. Antiquit. Pictav. MSS. pag. Ital. med. sevi col. 1197 : Venerunt super | ROQUETUM. Concilium Arand. ann.817 : Platea adjacenti super quadam Rocollem Grisellum, cum balistris grossis de 1473. inter Hispanica torn. 3. pag. 674 : cha, etc,] Hist. Cortusiorum lib. 8. cap. molinellis et arganellis, Rocchetas in Episcopi veste linea superiore, vulgariter 2 : Incosptum fuit Castrum Estensis Rocastro trahentes in tanta copia, quod aer Roqueto nuncupata in publico semper chss. Vide Rocca [et Rochus.] videbatur accensus. utantur. Concilium Tarraconense ann. 2. ROCHA, Alia notione, Tabularium 1. ROCCUS, Rocus, ROCHUS, HEOGUS, 1591. torn. 4. eorumd. Concil. pag. 509: Absiense fol. 187 : Concessimus quoddam vox Germanica Rock, significans supre- Sotanam vel tunicam talarem, superpel- fossatum per maresium,... per quod busmam vestem, eirevSikrjv. [*# Vide Graff. liceum mundum, seu Roquetum pro tern- cam et Rocham et quseque necessaria de Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. col. 430.] pore congruens, et pileum clericalem in- maresio traherent. De Roods et Sagis, item Roccus Martrinus duatur. SS Rocham hie intelligo juncum teet Lutrinus, in Capitulari triplici Caroli ROCHETUM, Canonicorum regularium nuissimum et ad instar gladioli utrimMagni ann. 808. cap. 5. Monachus S. vestis linea. Chronicon Windesemense que secantem, quem Rosche vocant NorGalli, seu Notkerus lib. 2. de Carolo lib. 1,. cap. 23 : Habitus Canonicorum manni, et unde sedilia contexunt eleMagnq cap. 17: Carolus habebat pellicium Regularium est vestis linea sive toga li- gantissima. berbycinum, non multum amplioris pre- nea, quam Roketum Romani, Germani * Ubi cespitem interpreter. Nostrates tii, quam erat Roccus ille S. Martini, quo Subtile, Sarracium, sive Scorlicium ap- Roque et Rocque, glebam, vulgo Motte de pectus ambitus, nudis brachiis Deo sacri- pellant. terre, appellarunt. Lit. remiss, ann. 1397. ficium obtulisse astipulatione divina com1 ROCHETA PUEROEUM CHORI memo- in Reg. 152. Chartoph. reg. ch. 57 : Icelprobatur. Helgaudus in Roberto Rege ranturin Indice MS. Beneficiorum Ec- lui Bellier qui n'avoit point de baston, en ann. 1029 : Exuens se vestimento purpu- clesiae Constant, fol. 66. verso. soy revengant se abbaissa a terre et print reo, quod lingua rustica dicitur Rocus. ROCHET, in Statutis Ordinis de Sem- une Roque de terre, que il geta audit Chronicon Fontanellense cap. 16 : Roc- pringham pag. 739: Solis vero fabris Dauceure. Aliae ann. 1414. in Reg. 167. cum subdiaconalem unum. Roccos Mona- conceditur habere camisias, scilicet Ro- ch. 435 : Lequel prestre print une ou pluchis etiam attribuunt Conventus Aquis- chet. seurs Rocques de terre, et les getta a gran. e Additio 1. Ludovici Pii ad CaROKETUM ROMANUM. Vide Superpel- icellui Mahieu. pit. cap. 22. et Eckehardus Junior de licium. * 3. ROCHA, Cella in rupe excisa. Vide | 2. ROCCUS, Nomen scaci, quern alii Casibus S. Galli cap. 10. 14. 16. [Ansesupra in Roca 2. isus Abbas apud Acherium torn. 3. Turrim vocant, Itali Rocco. Vide locum >^4. ROCHA. [Titulo voluminis depopicil. pag. 246.] et Adalardus lib. 1. in Scaci. Statutorum Corbeiens. cap 3. ubi * Nostris etiam Roc. Vide supra siti in Archivio Status Romani legitur : Inventarium Rocharum et aliarum HROCGUS scribitur : Cseterum capellss, Fercia. Hroccus, sive cuculla de sago, unde Hroc^ROCEA, Piscis genus. Gall. Rosse, rerum tempore d. n. Pii pape II, cus fieri possit, ad arbitrium Prioris erit. Gesnero Rutilus. Chronicon Trudonense MCGCCLVIII. ] * ROCHAB, Arabics Focatia, placenta, Hariulfus lib. 3. cap. 3. pag. 481. et 483. torn. 7. Spicilegii Acher. pag. 509 : Pisces qui afferebantur de Mosa, quos poetica panis valde tenuis. Glossar. medic. MS. Hroccus pariter habet. licentia vocare possumus Roceas et Bar- Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. Ne| ROKKUS, apud Mabillonium torn. 4. Annal. Benedict, pag. 287 : Richart et dos. Alia notione mox occurrit in JRo- que aliud videtur esse Rocelle apud Froissart. in Poem. MSS.: Poppo, quorum uterque dicit se S. Rene- cha 1. * Roche, in Lit. ann. 1387. torn. 7. dictum quidem esse, et idea Regulam Espices, clairet et Rocelle, mutasse, et tunicam Domini unam in Ordinat. reg. Franc, pag. 182. Roussaille, En toutes ces choses veir duos Rokkos. in Lit. remiss, ann. 1396. in Reg. 151. Mon esprit se renouvelle. ROQUUS, in Testamento Ricultt Epi- Chartoph. reg. ch. 231: Ouquel estanc 1 ROCHASSIUM, Rupes, Roche. Vide scop. Helenensis ann. 915 : Roquos qua- pescherent par nuit six ou sept tanches, tuor unum purpureum cum auro, et trois ou quatre petits brocheteaux et dix Rocassium. * ROCHAXIA. Pactum inter reg. Tunealium palleum Grseco, et alias duos in a douze Roussaille. 1 ROCERIUM. Charta Majoris Mona- tan, et Pisan. ann. 1398. torn. 1. Cod. Graecia factos. ROCHUS, in Oharta Heccardi Comitis sterii, torn. 2. Hist. Britan. col. 237: Ital. diplom. col. 1122: Item quod mercaAugustod. apud Perardum pag. 26. Dominus Abbas R. reddidit Herveo cogno- tores Pisani non teneantur nee debeant Poityov Grseci recentiores dicunt. Nar- mento Trap a de netz terram, quam do- solvere pro eorum roba seu mercibus, basratio de Belisario MS.: Bvacriya ToO^a minus Gdrinus dedit S. Martina, quando taxiis, Rochaxiis, caramariis, et aliis siotonraa(ji.vTou. Histor. Apollonii Tyrii : factus erat monachus, videlicet medieta- milibus, nisi sicut ab antiquo solvere con'O[jwipb<; Trie OuyaTlpa? ToS, TOC 'Pou^a TOU tem Rocerii tali pacto, ut per singulos sueverunt. * ROCHERIA, Castellum vel praesidium J;e<rxt'ei. Occurrit prseterea apud Nicetam annos solvat monachis quatuor solidos. Choniatem pag. 361. 367. et 425. 2. edit. Lobinellus in Glossario scribit Roche- in rupe. Charta ann. 1410. in Reg. feud, Codinum de Offic. etc. rium redditque Rocher, Rupes. Haud cpmitat. Pictav. ex Cam. Comput. PaT Rucus, pro Rocus, vel Roccus, inter- satis scio an bene. Suspicor esse nomen ris, fol. 251. v: Item (habeo) garenam, dum reperiri testis est Vossius lib. 2. de proprium, a rupe tamen ita nuncupa- vineas et terras meas, dictas Crochet, sitasjuxta... Rocheriam deffuncti Oliverii. tum. Vide Rocherium. Vitiis serm. cap. 16. quod consule. 1 ROCETUS, pro Recetus. Vide Rece- Vide supra Roccha. ROCHETUM, ita hodie vocant vestem ROCHERIUM. Vetus Charta in Hist. lineam Episcoporum et Abbatum pro- ptum 1. priam, cum manicis strictioribus, quasi 1. ROCHA, Rupes, Gallice Roche. Dio- Monasterii S. Nicplai Andegav.: Insuper parvum Roccum. Lindwodus ad Provin- dorus Euchyon. lib. 1. Polychemiae cap. nobis donavit aliud Rocherium majus ciale Eccl. Cantuar. lib. 3. tit. 27: Ro- 17: Ceres, thuris, colophonies, aluminis ante portam curtilis nostri, etc. Occurrit chetum differt a superpellicio, quia super- Rochae, etc. nostris, Alun de Roche, [Alu- ibi semel ac iterum. [Vide in Rocerium pellicium habet manicas pendulas, sed men rupis, Anglis Roche alum, qua si- et Roquerium. Rochetum est sine manicis, et ordinatur gniflcatione sumenda videtur vox Rocea * Ager incultus et lapidosus, unde pro Clerico ministraturo Sacerdoti, vel in Literis Edwardi IV. Regis Angl. ann. nomen, ni fallor. Charta ann. 1290. torn. forsan ad opus ipsius Sacerdotis in bapti- 1476. apud Rymer. torn. 12. pag. 28. col. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1094 : Omnia zando pueros, ne per manicas ipsius bra- 1 : Tarn ad sufficiens cariagium pro con- nemora, pascua , landse, hayse, faveta, chia impediantur. [Articuli reformatio- ductions feretri prsecarissimi patris nostri Rocheria, terras arabiles et inarabiles, etc. nis a septem Episcopis editi Parisiis Richardi Duds Eborum pro sepultura ROCHETA [vel ROGHETUS , Tubulus ann. 1586. apud Martenium torn. 4. sua ordinati, quam ad carpentarios, jun- missilis et ignitus, Ital. Rochetto, VeneAnecd. col. 1194. num. 18: Cum vero ctores, pictores, candelatores, qui in hac tis Rachetta, Gall. Fusee.] Rafanus de animi relaxandi causa civitate exit parte necessarii fuerint et opportuni, ac Caresinis in Chronico MS. ann. 1379: (Episcopus) quod non ita ssepe facere de- ceram, Roceam et filum, ubicumque inve- Burgum S. Laurentii expugnant et occu-

ROC
pant, igne inmisso cum Rochetls ad domus paleatas. * Guido de Vigev. MS. de Modo expugn. T. S. cap. 13 : Et super ipso carro potent fieri manganela, quss trahet ubique lapides et Rochetas. Vide supra Roccheta. 1 ROCHETTA, Parva Rocca, parvum castellum seu praesidium in rupe positum. Annales Genuenses apud Murator. torn. 6. col. 305 : Et dum Simon de Auria, vir utique prudens, ad portum Veneris missus fuerat cogitavit secum de proditione prsefatse Rochettae; et factis insidiis, nocte veniens ad Vernaciam cum CCC. hominibus, ascenderunt clam montem, et ante lucem fuerunt coram Rochetta, et vi ceperunt eamque igne combusserunt, etc. Chronicon Petri Azarii apud eumdem Murator. torn. 16. col. 379: Aliamque erexit Rochettam circa Pontem Ticini versus civitatem. Vide Rocca. 1 ROCHETUM, ROCHUS, Supparum lineum, Gall. Rochet. Vide in Roccus. 0 Stat. MSS. S. Viet. Paris, part. 1. cap. 13 : Refectorarius cappa et superpellicio indutus servire non debet; sed tunica linea, quam Rochetum dicunt, etc. Nostri etiam Rochet et Roquet vocarunt vestem ex crassiori tela, viris perinde ac feminis usitatara. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 354 : Lequel Thevenin lui (a cette femme) dessira son Roquet ou coste, qu'elle avoit vestue pour aler aus champs. Alias ann. 1400. in Reg. 155. ch. 283: Le frere du suppliant vint tout nu en un Roquet ou chemise, etc. Aliae ann. 1410. in Reg. 164. ch. 179: Icellui suppliant... print un habit nomme branc ou Roquet de toile, que femme portent voulentiers par dessus leurs robes... Ladite boe ou tay sorti contre le branc ou Rochet dudit suppliant. Vide supra Redo. <* Emendandus vero videtur Froissartes vol. 4. cap. 6: De cinq pointes de glaive ou de cinq de roquet. Ubi legendum propono de cinq d'esloquet. Vide supra Estoquum. ROGHIGANI, Qui rocham seu castellum habitant et defendunt. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 101 : Ponatur quod rocha sit sita super montem ac circumdata a mare, et per bataliatam habere non potes; tune oportet habere recursum ad ignem, sive putredinem, sive hominum cadavera, sive aquam putrefactam. in qua fuerint allia, cepe, caseus, sive guadum, valde putrefacta, et mittantur in caratellis sive laginis, alias barilibus, et per prsecipitium aut manganum maximum in rocham prsscipitentur,... et toti Rochigani cito efficientur segroti, et propter ignem sive putredinem Rochigani a te erunt subjugati. 1ROCHUS, Rupes, Gall. Roche, Rocher. Processus ad canonizationem S. Francisci de Paula, torn. 1. Aprilis pag. 120 : Subtus non parum ingentem Rochum quamdam speluncam... inhabitavit. Vide supra Rocha 1. * ROCINOLUS, Rocignol, lucinia, in Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684. ROCINUS, Equus minor. Vide Runcinus. 1ROCKA, Arx in rupe posita. Vide Rocca. ROCTA, ROTA, ROTTA, Instrumentum Musicum. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 21 : Et aliqua alia genera dulcia musicorum, ut sunt violas, cytharae, et Roctse. ROTA. Constantinus Africanus lib. 1. de Morbor. curat. cap. 16 : Dulcis sonitus fiat de Musicorum generibus, sicut cam-

ROD
panula, vidula, Rota, et simiZi&us.Nescio, an id organum intelligat Eckehardus Junior de Casibus S. Galli cap. 3. extremo: Quse autem Tutilo dictaverat, singularis et agnoscibilis melodic sunt: quia per psalterium, seu per Rotam, qua potentior ipse erat, pneumata inventa dulciora sunt, etc. Vide tamen Eckehardum Decanum de Vita Notkeri cap. 17. Le Roman de Garin MS.:

ROD

203

ita tamen ut in omni superficie, neque plus neque minus quam 40. perticas complectatur ; ita acra ultra citrave 160. Occurrit passim, apud Prynneum in Libertat. Eccl. Angl. torn. 3. pag. 1271. in Monastico Anglicano torn. 1. pag. 245. 302. 469. 636. 639. torn. 2. pag. 40. 82. 87. 93. 251. 291. 354. 445. 544. apud Willelmum Thorn, ann. 1288. 1317. etc. Idem pag. 2105. Rodam et Virgatam confundit. [ Vide Graff. Thesaur. Ling. Devant eux font le jugleor chanter, Franc, torn. 2. col. 491. voce Ruota.] Rotes et harpes et violes soncr. 1 2. RODA, ROTA, Trabs arcuata ad Le Roman de Vacces MS.: proram, Rode nautis maris Mediterranei. Informationes Civitatis Massil. de Mout avoit par la terre plors et dementoisons, passagio transmarine e MS. SangermaNe violes, ne Routes, rotuenges, ne sons. nensi: Primo habebunt galese per careLe Roman d'Alixandres MS. : worn XLIIII. goas ; item de Roda en (in) Roda LII. goas et mediam. Et infra : Rote, harpe, vielle, et gigue et ciphonie. Primo habebit quodlibet vysserium XLIIII. ROTTA. Epistola 89. inter illas, quae goas in carena ; item de Roda in Roda Bonifacii Moguntini Archiep. nomine LIII. goas. Rursus infra : Primo habeeditse sunt: Delectat me quoque Cytha- bunt (alia lignaj de carena XL. goas; ristam habere, qui possit cytharizare in item de Roda en Roda L. goas. Ibidem : cithara, quam nos appellamus Rottee, Item de Rota in Rota sine longitudine quia citharam habet. [Notkerus in Sym- XLV. goas. bolum Athanasii apud Schilterum in y. ]3. RODA, pro Rota, Gall. Roue. ReRotta: Sciendum est, inquit, quod anti- parationes factse in Senescallia Carcasquum Psalterium instrumentum deca- sonae ann. 1435. e MS. D. Lancelot: Item chordum utique erat, in hac videlicet pro faciendo unam Rodam totam novam, deltas literse figura multipliciter mystica. et prseparando unum Rodetum in dicto Sed postquam illud symphoniaci quidam molendino, etc. Pluries pccurrit ibi. et ludicratores, ut quidam ait, ad suum * 4. RODA, Mensura lignaria, idem viopus traxer'ant, formam utique ejus et detur quod Carrada. Necrpl. Ca'sal. MS.: figuram commoditati suse habilem fece- Obiit domnus N. de Castellione comes Blerant, et plures chordas annectentes et no- sensis, qui dedit priori de Nantolio duas mine barbaricn Rottam appellantes, mys- Rodas ligni ad calefiandum. ticam illam Trinitatis formam transmu* 5. RODA, Piscis genus. Locus est tando.] [** Notit. yet. post Ruodlieb supra in Citula. Vide Radius. fragm. 19: Tubalcain invenit cytharam RODATICUM. Vide infra Rotaticum. et organa, Pithogoras testudinem, i. har* RODELLA, Aleae species. Reg. visitat. pam, David psalterium triangulum, i. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. Rottam, Boecius monochordum. Vide 1245. fol. 9. r: Presbyter de Cotignies luChrotta.] sor ad decios et Rodellam. Et fol. v. * Hinc Roterle, Cantilena, et Roteor, Presbyter de Petraponte ebriosus est qui rota canit, in Mirac. MSS. B. M. V. et ludit ad talos et ad Rodellam. Aliud lib. 2 : ludi genus, ad discos nempe, quos Rodes ab orbiculari eorum forma vocaQui Roteries ot noter bant, memoratur in Lit. remiss, ann. Plus volentiers un Roteor, etc. 1417. ex Reg. 170. Chartoph. reg. ch. 38: * Rotuenge, idem quod Roterie, in Lesquelx compaignons commencerent a Poem. Alex. part. 2. MS.: jouer... aujeu du palet, appelle par dela aux Rodes de fer. Vide infra Rota 12. Viellent menestrel Rotuenges et sons. Ejusde'm originis est nomenclatura cu* Hinc emendandum Rotruhenge, torn. jusdam monetaa Germanicse, a la Rodete 1. Fabul. pag. 183: dictae, de qua in Chron. ad ann. 1473. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 3. De dire lais et noviaux sons, Da Rotruhenges et chansons. col. 1 : Mossenhor du Puy, lieutenent en Languedoc, avoit par ses lettres patentes Ubi leg. Rottuhenges. fait decrier et abatre les petits blancs 1. ROCUS , Supparum lineum. Vide d'Alamaigne, appelles de la Rodete, au~ trement de I'esperon, etc. Roccus. * 2. ROCUS. Charta ann. 1295. inter 1 RODERE. Job. 30. 3. Egestate et fame Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 105: steriles,qui Rodebant in solitudine, squalUsque ad guerium, vocatum Rocum de lentes calamitate etmiseria.Inquaz verba Beceda; alias vocatum guerium Barro, Pater Vavasseur : Hebraaus, Ghorecim, juxta dictam carrenam, ubi est sexta Fugientes; LXX. ^euyovTe;. Ex quo conmeta. Forte Acervus lapidum, nisi le- jectura est vocem hanc veteris Interprets gendum sit Recum. Vide supra Reccus. Rodebant, esse errabant, circumibant_; *ROCZNICE, Polonis, Sclopetus bre- atque a nostro sermone vernaculo. nihil vior, Gall. Pistolet. Stat. Sigismundi I. differre, qui est Vagari, Roder. Vide ann. 1519. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. Rodis. 390: Nemo deinceps, tempore pads, seu 1. RODERIUS, adject. Rotalis, qui eques seu pedestris, pixides breves, quas habet rotas; unde Molendinum rodeRocznice vacant, deferre audeat. rium. Vide supra in hac voce. Hinc Rp1. RODA, Anglis, Quarta pars acrse, dier, Rotarum faber, vulgo Charron, in quse et Farding deale, seu Farundel di- Lit. remiss, ann. 1452. ex Reg. 181. Charcitur, juxta Cqwellum, ex Anglico Rodd, toph. reg. ch. 189: Guinot Sacalho RoPertica. Continet autem acra, secun- dier et du mestier de faire charrettes, dum stadii longitudinem 40. rodas, seu roes et tombareaux. Infra : Royer. Vide perticas ; in latitudine tantum quatuor. Roda 3. Perinde etiam Roda terrae 40. perticas * 2. RODERIUS, Joculator. Vide supra in longitudine, unam vero solummodo Rauderius. in latitudine. Si autem excreverit Rodae * RODESINUS, Denticulata moletrinae latitudo, contractior fit illius longitudo ; rotula, Hispan. Rodezno, Gall. Rouet.

204

ROD

ROE

ROG

Slat. Vallis-Ser. cap. 64. ex Cod. reg. RODONDELLUS, [vel Rotundellus, Ves- cum magnis Roellis, et in Roellis leones 4619. fol. 117. r: Singula lignamina, vi- tis species ; eadem, quaB mox Rodundel- interjecti. Et alibi : Item unus alius pannus aureus ad parvas aviculas et Roellas delicet rothee, Rodesini et arbores, canales lus.] Vide supra Cloca 3. !: et polpeda, et generaliter omnia ligna Rodondon, in Stat. ann. 1329. inter aureas. * Reg. forest, de Broton. ex Cod. reg. mina... sint suprascripti communis. Vide Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 65. col. Rodetus. 2 : Si sit epithogium, manto vel Rodon- 4653 : Debet servitium rotarum et de Roel| RODETUS, Denticulata moletrinsedon, vj. sol. Turon. Vide mox Rodun- lis aratri. Guido de Vigev. MS. de Modo expugn. T. S. cap. 12: Sit una rota rorotula ad versandas molas accommo- dellus. data, Gall. Rouet. Vide locum in Roda 3. <* RODONGNATURA. Vide infra Roigna- tunda plane jacente, cavata in media, et in ipsa cavatura sint multss Roelx parvse * RODIARIUM. Vide mox in Radium. tura. : RODOR, Herbse genus. Lit. remiss, cum cavigiis ferri;... et super istis Ruelhs RODIGINUS. Vide Statuta Mediolanenponatur alia rota rotunda et volvatur sia 1. part. cap. 329. ann. 1404. in Reg. 158. Chartoph. reg. * RODINA, Lapis ad expurganda vasa ch. 459: Dictis animalibus quandam her- super ipsis Ruellis recte. Vide infra coquinaria. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. bam, vulgariter in dicta senescallia de Ruella 2. * Roelle vero pro Bouclier, Clypeus, Magriano nominatam Rodor, depasreg. 7692: Rodina, dale de cuisine. 1. RODINUS, Rosei colons. Vide Rho- cetitibus, etc. Herba minus proprie ap- scutum, ob rotundam formam, apud Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. pag. 52 : dinus. pellatur; nam idem videtur quod mox RODORIUS, RODORUS, Rodulus, Gall. L'une des foiz requilh Guillaume de Boon *2. RODINUS, Casei formellse foramen. Rodinus, trou de feicelle, in Glossario. Rodoul, arbuscula, cujus foliis ad colo- le pot de feu gregoiz a sa Roelle ; car se il Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. rem nigrum utuntur tinctores. Charta se feust pris a riens sur li, il eust este ars. 1 RODIS, f. Ambitus, circuitus. Sive ann. 1256. inter Probat. torn. 3. Hist. Vide infra Rotella 2. >|e [ Ac Roella vestimento I. vestiti. homines sint in Rode castri, in Statutis Occit. ubi de redit. Trencavel. col. 521: Forojul. ann. 1233. ex Archive S. Victo- Pro uno ansere vhj. den. Pro Rodorio, v. (Thes. Eccl. Clarom. an. 980. Mus. Arch, ris Massi!. Nostris Roder, est Vagari, sol. Leudse major. Carcass. MSS.: Item dep. p. 41.)] ROERIA, Rivus, vel rivulus, canalis. circumcursare : quod verbum a Rotare pro sextario robacise et Rodori quolibet, ij. den. Turon. Ubi versio Gallica ann. Tabulariam Absia? : Esclusam ad faciendeducit Menagius. Vide Rodere. 1544: Item pour chacun cetier de rabasse dum molendinum de Salmora, et Roerium * RODIUM, Terra arabilis seu aratro proscissa. Inquisit. ann. 1198. apud Mu- ou gaude et Rodou, etc. Leuda? minor. ad aquandum prata. [Haud satis scio an rator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. MSS.: Item de rabascia et de Rodorio, de hinc dictum sit Dinanni in Britannia minpre suburbium, vulgo Roerie vel 91: Item dixit, quod alia Rodia de Corona sextario duos denarios. * Haud scio an hue spectet vox Gal- Roairie, quod Roeriam vocat Guillelmus Ribejeri, et Rodiaria Carinei et Guillelmini, et totum alium de Escletis, sunt de lica Registel, in Lit. remiss, ann. 1472. Gauthier in Historia AbbatiaB S. Albini curia. Ibid. col. 92 : Item si in Bumino, ex Reg. 197. Chartoph. reg. ch. 218 : Les- Ordinis Cisterc. MS. cap. 6 : Confirmaa Torolla usque ad campum Anselmi, ali- quelles femmes et filles traveillans en la- vit huic Abbatise jus suum in quodam tequis dirojaret, perdet Rodium, et tres so- dite mare ou lavaiche pour la nettoier,.... nemento in Roeria Dinanni in vico S. lidos dabit curise.... Item dixit, quod Ro- survint sus eulx ung chappellain qui dist, Salvatoris. Et mox: Dedit huic Abbatise si elle vouloit aller gaingner deux burgensem Gaufridum Loschehora et hssdia et silva Ripetosi sunt de curia. Raude vero, pro Territorium, districtus, ni fal- deniers Tournois pour aller cueillir du redes cum platea et domo sua in Roeria Dynanni.] lor, in Lit. remiss, ann. 1399. ex Reg. Registel. 1 ROET, Sebum, Belgice Roet, vel Ruet, * RODOS, Decursus, Gall. Ecoulement. 154. Ghartpph. reg. ch. 413: Laquelle Lorence qui avoit desja chassie et emmene Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : nostris Suif. Jura Ecclesiee Audomarensis MSS. ex Archive ejusdem Ecclesis : Rodos, Der.ouremens. lesdites oijes jusques en la Raude dudit 1 RODULLUS, pro Rondellus, Vestis De pensa Le Roet n. den. de pensa adipis village, etc. Vide infra in Roya. [** et Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. species in orbem desinens. Conventio- n. den. pensa caseorum i. den. pensa nes Humbert! II. cum Agouto de Bau- butiri n. den. pensa cerse iv. den. col. 489. voce Rod.] ROFFA. Vide Rufia. 1 RODIUS, Genus piscis, cujus sdnguis cio et aliis, torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 1 ROFIOLUS, PlacentaB species, quse valet ad tinguendum vestes, [** ut in Cod. 334. col. 2: Notarios duos induant made vest. olob. et au. lib. 11. tit. 8. const. liscotis et Rodullis in festo omnium majoribus dumtaxat solemnitatibus ex3. ubi hodie legunt Rhodino.] in veteri Sanctorum ultra vestes superius memo- tra Quadragesimam monachis minisratas. trabantur in Monasterio Solemniacensi; Vocabulario Juris utriusque. RODUM. Vide Rhothus. unde conjicere licet Rofiolos adipe conRODKNIGHTS, Serjanteriss species apud 1 RODUNDELLUS, Vestis genus in ro- ditos fuissa aut confectos ex ovis, quae Anglos, qua qui investitus erat, debebat servitium equitandi cum domino suo, tundum seu orbem desinens, idem quod non comedebantur tempore Quadragesivel domina, de manerio in manerium : infra Rotundellus. Bulla Benedict! XII. mali aut majoribus jejuniis. Consuetua Saxonico rad, Equitatio, et c n y d , PP. pro Monachis Benedictinis cap. 23. dines MSS. solemnitatum hujus CoenoPuer, minister, famulus. Ita Bracton. de forma et honestate vestimentorum : bii : Annunciatio B. Marias, sepias et anlib. 2. cap. 16. |6. cap. 35. 6. Fleta lib. Nullus eorum de cetera Rodundellum ; guillas cum porrata, sicut in festo B. 3. cap. 14. | 7. Vide Radechenistres, clochiam, cucullam manicatam vel tabar- Eligii, in Quadragesima; si evenerit in [et Thpmam Blount in Nomolexico v. Rod datam, seu epithogiatam.... manicas liga- carnali, sepias et Rofiolos et pumbellos. tas, consuticias, seu quomodolibet botona- Oenties occurrit ibidem. Vide Rufeola. Knights.] * RODMESINI, ut Rodomenses, Mpne- tas, portare praesumat. Vide Cloca 3. 1. ROGA, Precatio, preces. Codex Cata3 archiepiscoporum Rotomagensium. * Stat. Guill. archiep. pro Univers. rolinus Epistola 88 : Insuper et per AttoCharta Baldr. sub Will. Norman, duce Tolos. ex Cod. reg. 4222. fol. 69. r: In nem Diaconum, ipso nobis pollicente, Ropro monialibus S. Amandi Rotomag. in hoc studentes studio de cxtero non gam emisimus, ut penitus eum Ducem Reg. 49. Chartoph. reg. ch. 46 : Donee.... deferant in urbe vel suburbiis Tolosse, ex- consequenter susciperemus. Vide Rogus. reddamus triginta libras Rodmesinorum, tra domos quas inhabitant, peditando 2. ROGA, Donativum hpnorarium,quod quas S. Amando et sanctimonialibus Rodundellos curtos, nimia brevitate no- Proceribus et Magistratibus, atque adeo debeo. tandos, sic quod vestis inferior possit no- etiam populo, ab Augustis, vel Clero a 1 RODOMELLUM, Vinum vel confectio tabiliter apparere. Summis Pontiflcibus erogari solet: unde ex succo rosas et melle, Joanni de Janua ; * RODURARIUS. Vide supra Redura- vocis etymon. Hist. Miscella pag. 770. Beuvrage confit de roses et de miel, in lius. edit. Canisii, de Tiberio II: Duxit AnasGlossis Lat. Gall. Sangermanens. MSS. 1 ROED CARN. Tabularium Landeye- tasiam uxorem suam, et coronavit earn necense : Comes Cuenus dedit S. Win- Augustam, et jactavit Rogam multam. a Gra3co poSo^sXi, Mel rosaceum. * Glossar. iatricum ex Cod. reg. 6881 : gualoeo tribum quamdam, cujus divisio Anastasius in Deusdedit PP.: Hie divisit Rodomel, confectio facta ex aqua et est usque ad fluvium Elorn et ad Roed per obsequia sua, et ad omnem Clerum earn, id est, Vadum carneum. melle. Rogam unam integram. Eadem verba RODOMENSES, Monetse Archiepisco1 ROEDA, f. Idem quod Rheda, Expe- habet rursum in Bonifacio V. Donum porum Rotomagensium, apud . Orderi- ditio militaris. Statuta Perusise in Pe- vocat in Severino: Hie dilexit Clerum, cum Vital, pag. 468. 495. 583. 505. et demontio pag. 63 : Si quis non observant et omnibus Donum augmentavit. Alibi Alexandrum Abbat. Celesinum lib. 3. prasceptum sibi factum de eundo ad custo- non semel Presbyterium. Vide in hac Rer. a Rogerio Sicil. Rege gestar. cap. diam vel aliam Roedam, solvat pro banno voce. Idem in S. Eugenio : Rogam Clero denarios duodecim. 8. lib. 4. cap. 1. solitam tribuit. In Adeodatp :- Sed et Ro* RODONDALE, Gall. Talon, in Glosj ROELLA, Rotula, Gallice Rouelle. In- gam omnibus ampliavit. Ita in Agathone. sar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. ventarium Ecclesise Nc-viom. ann. 1419: Rursum in Paschali: Rogam etiam omni Item duo alii panni aurei colons violetee Clero suo in Presbyterio profecto mulli4120.

ROG
pliciter ampliavit. In Leone III: Et non modicum manibus propriis pree amoris magnitudine universo populo Rogam distribuit. In Benedicto III: Et ipse Rex Saxonum, postulante Domino Benedicto Papa, ut faceret Rogam in Ecclesia B. Petri Apostoli publicam de ponders auri vel argenti librarum Episcopis, Presbyteris, Diaconis, et universo Clero, et optimatibus Romania, tribuit aurum, populo vero minutum argentum. Guillelmus Biblioth. in Hadriano II. aliis verbis, ubi de visionibus divinis de future Pontifice : Alii eum (videbant) cum Apostolicis infulis Missas celebrantem : nonnulli more Apostolico in basilica Lateranensi aureos Erogare. if. [ SS. D. N. venit ad cameram papagalli, accepit paramenta et benedixit Rogam more solito. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, II. 438. an. 1498.)] Ejusmodi autem donativa, de quibus hisce allatis locis Anastasius,septimana Passionis Clericis Patriarchas, scribit Ba-lsamon, quemadmodum Imperatores offlcialibus suis, erogasse tradit Luithprandus lib. 6. cap. 5. Olim vero flebant maxime Kalendis, et Imperatorum et Imperialium urbium natalitiis, ut est apud Nicephorum Call. lib. 10. cap. 23. uoi per Kalendas, Januarias intelligit, quae dies largitionum dicuntur in Lege Laudabile Cod. de Adyocatis divers. Judic. Atque ab iis largitionibus mensem Januarium p^ya xpu<xtirwva appellari a Paulo Silentiario anqbis observatum est in Descriptione aedis Sophianae num. 22. Senator lib. 6. Epist. 7. in formula Comitivae sacrarum largitionum : Supplicum per te fortunas erigimus, Kalendis Januariis affatim dona largimur, et Isstitia publica militia tua est. Vide Glossar. med. Graecit. col. 1302. ROGA, Stipendium, sen hpnorarium, quod Magistratibus quotannis ab Irnperatore erogabatur, quomodo vocem hanc usurpari ab Anna Comnena docuimus in Notis ad Alexiadem pag. 269. Adde Pachymerem lib. 1. cap. 23. Jib. 4. cap. 14. ROGLE praeterea nomine donatum stipendium quod militibus erogatur. Glossae Graeco-Lat. : Wya, stipendium. Milites in Roga Imperatoris, De Roga Imperatoris, apud Robertum Monachum lib. 2. Histor. Hieros. Baldricum Dolensem, Raimundum de Agiles, Ordericum Vitalem lib. 9. pag. 726. Anastasius. in Deusdedit PP.: Et data Roga militibus, pax facta est in tota Italia. Hincmarus, Remensis in Quaternionibus : De beneficio militias, quasi de stipendiis et Roga, quse antea, sicut hodieque fit, dabantur militibus de publico, etc. Adde Gregorium M. lib. 2. Ind. 10. Ep. 32. lib. 7. Ind. 2. Ep. 130. lib. 8. Ep. 2. Leonem III. Ep. 3. etc. Ita etiam usurpant Byzantini Scriptores non semel, Leo in Tacticis cap. 6. 15. Constantinus Porph. in Basilio cap. 27. [Anonymus Combeflsianus in eod. Porphyrogeneto num. 10. in Lacapeno n. 27.] Cedrenus in Juliano pag. 305. Scylitzes pag. 835. Pachymeres lib. 1. cap. 18. lib. 9. cap. 8. lib. 11. cap. 12.13. 21. et alii, quos laudant Meursius, Fabrotus in Gloss. Dionysius Gothofred. ad Harmenopulum, etc. Hinc ToyaTops?, stipendiariimilites, in Miraculis S. Anastasii Persae cap. 13. et apud Codinum de Offic. [Vide Glossarium mediae Graecitatis in P6ya.] 3. ROGA, Eleemosyna, in Gloss. Lat. Graec. et Isidori. Will. Brito in VocabuJario MS. : Roga dicitur Eleemosyna,

ROG
quod in Vita B. Joannis Eleemosynarii invenies. Frodoardus in S. Zacharia PP :

ROG

205

Nomenclatore ederentur, ut est apud Luithprandum lib. 6. cap. 5. sed quantitas etiam rogse, seu donativi, quod Dirigit aceumulatque Rogas, ac perfovet segros. Presbyterium Anastasio dicitur, descri[Vita S. Gerardi Abb. Brpn. saec. 5. Be- pta, ut sciret unusquisque quid accipere nedict, pag. 274 : Hac igitur necessitate deberet, cum ejusmodi rogse a Patriarcoactus divse memories Abbas Gerardus, cha, vel ab Imperatore distribuebantur. Catulliacam B. Dionysii adivit percitus Ita Cangius in Glossario mediae GraeciAbbatiam, Broniensem redimens ab ibi- tatis et Suicerus in Thesauro Ecclesiasdem Deo famulantibus ex ea quam sibi tico. Perperam Meursius et Martinius Rogam erogaverat Comes Arnulphus.] ToyaXia dicunt esse dies, quibus rogas 4. ROGA, Exactio, praestatio sub no- ab Imperatore et Patriarcha clero popumine precationis. Consuetudo Lorriaci love donabantur. ann. 1187 : Nullus, nee nos, nee alius ho1 ROGAMEN, Preces, petitio, rogatio. minibus de Lorriaco talliam nee oblatio- Glpssae Lat. Graec. : Rogamen, oY)(ia. nem, neque Rogam faciat. Adde Chartam Aliae Graec. Lat. : Ae^jj-a, Rogamen. AnLudovici VII. Reg. Franc, ann. 1171. nales Genuenses Oberti Stanconi lib. 9. apud Morinum in Hist. Vastinensi pag. apud Murator. torn. 6. col. 567 : Tandem 825. [Tabularium Charitatis : Drogo de vero ab ipsis soluti confinibus, amicorum Merloto Monasterio Charitatis donat cen- Rogaminum interventu, repatriandi licentum solidos annualesmonetss Proviniensis tiam impetrarunt. Rursum occurrit apud de Roga sua Mintriaci. In confirmatione Georgium Stellam ad ann. 1315. torn. 17. Ludovici Francorum Regis ann. 1177. ejusdem Muratorii col. 1029. in Literis legitur, de Rogatione sua. Vide in Ro- ann. 1307. apud Rymer. torn. 5. pag. 10. ga tio.~\ col. 2. in aliis ann. 1353. torn. 5. pag. 773. * Hinc nostri Revouiau et Revouage col. 1. in Charta ann. 1364. apud Baluappellabant Vectigalis speciem, quam zium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 353. tenens seu vassallus domino capitali, in Instrumento ann. 1393. apud Martenomine Auxilii et precario , pro in- nium torn. 7. Ampliss. Collect, col. gruente aliqua necessitate praestabat; a 608. etc. veteri Gallico Reuver et Rouver, Rogare. * Item et Suasio. Lit. remiss, ann. Vide in Reva 1. Charta Guill. dom. de 1408. in Reg. 162. Chartoph. reg. ch. Maugicourt ann. 1280. in Reg. 75. Char- 395 : Rogaminibus eorum applaudendo.... toph. reg. ch. 424 : Les clamons quittes ad lupanar accessit. de tout Revouiauz, se n'est pour nostre 1 filz fairs chevalier, ou pour nostre fille Lat. ROGAMENTUM , IleOffK, : in Glossis Graec. Aliae Graec. Lat. marier ou fairs nonain. Reg. Cam. Corn- terroyamentum, Rogamentum, Heuo-io lnInterrogaput. Paris, sign. Pater fol. 186. r: Est cio. Usus est Apuleius. trouve par les comptes de la baillie de * ROGANA, Vestis species, fortassis pro Sens Van 1286. que ladite yille de Sens paia du Revouage, leve en lieu de la che- Togana. Testam. Math. Calbani ann. valerie du roy, pour le tout xxvij. livres... 1197. apud Hier. Zanet. in Dissert, de Chastiaulandon, et est trouve par les com- Orig. et antiq. monetae Venet. ex Diar. ptez que ladite ville paia en I'an 1286. du exotico ann. 1754. mens. Jun. pag. 11: Revouage, leve pour la subvention de la Lego Stanse ancillss mess culcitram unam chevalerie le roy, pour le tout xxvij. li- et capitals unum et coopertorium unum vres. Lit. remiss, ann. 1420. in Reg. 171. et Roganam unam et crosinam unam ch. 318 : Lesquelz feussent alez en en~ meam de vulpibus, coopertam de bruna. tention de Rouver et requerre a mariage 1 1. ROGARE, Cogere. Liber 3. Capituune jeune fille. Le Roman de Cleomades larium cap. 72 : De non cogendo bibere in MS. : hosts : Ut in hosts nemo parem suum, vel quemlibet alterum hominem, bibere RoUne autrefois me garderai get. Ita in omnibus veteribus exemplaD'ottroier don, tant que sarai Quel don on me vaulra Rouver. ribus legi monet Baluzius in Notis, uno Rivipullensi excepto, in quo legitur coLe Roman de Robert le Diable MS. : gat. Additio 4. cap. 17 : Nee omnino a Porpense soi de maint afaire, quoquam respondere Rogetur, antequam Comment engien pora trouver integerrime omnia, quse per suggestiones De la demoisille Rouver. inimicorum suorum amiserat, potestati ROGA COAGTA. Vide Mutuum coactum. ejus ab honorabili Concilio redintegrentur, 5. ROGA, Navis species. Philippus Mou- et Prsesul prius statui pristino reddatur... nam hoc summopere cavendum est, ne skes in Historia Francorum MS. : antequam omnia hsec fiant, Coactus resRoges, et busses, et vissiers. pondeat. Sibi invicem respondent RogeAliud porro sonat Roge in Charta ann. tur et Coactus. 1374. in Tabular. Episcopat. Ambian. : - * 2. ROGARE, Invitare. Stat. Univers. Jean le Grand, qui fut trouve mart sur les Tolos. ex Cod. reg. 4222. fol. 20. r -.Item Roges de la forteresse, etc. (jurabit) quod fuisset contentus duodecim | 6. ROGA, f. pro Roca, Gall. Roche, sociis in Rogando per villam. Rupes. Nptitia ann. 832. in Appendice | ROGARII, 'AxpogoXKTTai , in Glossis Marcae Hispan. col. 769 : Et inde vadit Lat. Graec. et Graec. Lat. Legendum est ipse terminus per rigo Ferrario... et vadit Rorarii, ut est apud Festum, ad quern in gurg Cabalar et usque ad ipsam Ro- Scaligerum consule. gam, quod est super castro Corbi. Vide 1 ROGARIUS, NsxpoxayCTTYl?, in Glossis Roca, Rocca et Rocha 1. Lat. Graec. Aliae Grsec. Lat. : NsxpoxayROGADIA, Precatio. Per Rogadiam ali- aTy)i;, Rogarius, Bustuarius, Ustor, scilicet quid ab aliquo peters, in Statutis Vene- a Rogus, Pyra. torum ann. 1242. lib. 1. cap. 48. Aliquid 1 1. ROGATA, Rogatio, preces. Literae per Rogadiam vel transmissum recipere, Edwardi III. Regis Angl. ad Carolum lib. 6. cap. 13. IV. Imp. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. ] ROGALIA, Graecis 'PoydDaa, Libri, seu MSS. pag. 468 : Sicut idem secretarius Acrosticha : in quibus non tantum viro- vester, quern super his informari fecimus, rum nomina, ordine quo procedere de- plene Majestati vestrse Csesarsse referre berent, pro cuj usque officii dignitate ; poterit viva voce, quern de mora sua, ad dum vocarentur, et eorum nomina a Rogatam nostrum facta, habere velit, peti-

206
mus, imperialis magnificentise sublimitas } 2. ROGATA, Idem quod Roga 4. Exactio sub nomine precationis. Charta Theobald! Comitis Oampanise ann. 1233: Si vero Abbas et Monachi (Molismenses) Rogatam fecerint in dictis hominibus , sicut solet fieri, inter ipsos et me et heredes meos erit commune quicquid acceperint ab eisdem. 1 ROGATA CHARTA. Vide in Charta. ROGATARIUS, Petitor, distributor, Postulatitius, Papiee, Isidore, et in Gloss. MS. Regio. Ratherius Veronensis in Qualitatis conjectura pag. 207 : Loricam Galiverti medici recordari omnibus suadere nan cessat, fraudem atque perfidiam Rogatariorum, divitias Episcoporum in jus redactas merito regium, etc. lidem videntur qui Erogatarii. Vide in hac voce. ROGATIO, Idem quod Roga 4. Census, exactiq. Charta Fulconis Abbatis Corbeiensis ann. 1055. ex Tabulario ejusdem Monasterii : Super hsec omnia neque pasturn accipiet, neque Rogationem faciet in tota Abbatia. Charta Caroli Comitis FJandr. ann. 1123 : Nullam Rogationem in ea habere debet Ralduinus vel sui de his, quse pertinent ad Merlebeccam. [Innocentius III. PP. lib. 15. Ep. 135. ad Abbatem S. Vedasti Atrebat. : Super quibusdam transactionibus talliarum, Rogationum, violentarum exactionum, etc.} Tabularium feodorum Ecclesise Lingon. ann. 1263 : De universali Rogatione, quam facit Episcopus in primo suo aduentu, ni/iil prorsus habebunt Archidiaconi. Tabularium Molismense : Consuetudinem etiam Rogandi annonam ad equorum prsebendam, gallinas, et alia similia, qu& habere solebat in villanis. Charta Communiae Brituliensis in Picardia ann. 1224 : Ab omni tallia, tolta , impruntamento, Rogationibus in perpetuum quittavimus penitus et immunes. 1. ROGATIONES, Supplicationes, Processiones Ecclesiasticae. Gregorius Turon. de Vitis Patrum cap. 6 : Rogationes illas instituit, ut media Quadragesima psallendo ad Basilicam Reati Juliani Martyris itinere pedestri veniret. Infra : Rogationes illas, quse quotannis ubique in Paschate fiunt. Rogationes et majores et minores, in Epist. Zachariee PP. ad Anglos : Ut Rogationum dies et minorum et majorum non omittantur [Gesta Trevirensium Archiep. apud Martenium torn. 4. Ampliss. Collect, col. 157 : Jejunium pro siccitate terrse imminente, et Rogationes, cruciumque et sanctarum reliquiarum, gestationes per circuitum vallis Trebericee, ab omnibus qui sunt in sua parrochia, tertia post Pascha hebdomada fieri prsecepit(E\ibertus Archiepiscopus.) Vide Litaniae. ;;:: Sive gratias agendo, sive gratiam exorando flebant. Comput. ann. 1356. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 172. col. 1 : Pro faciendis Rog&tionibus, cum per civesfactse fuerunt reddendo gracias Creatori altissimo, qui aquam coelestem miserat suis peccatoribus, quia blada omnino consumebantur siccitate. Ibid. pag. 173. col. 1 : Rogalionibus factis ad honorem Dei et omnium sanctorum, ut inde pax inter reges dare deberet. ROGATIONES, seu tres dies Rogationum, qui celebrantur ante Ascensionem Domini, juxta morem Ecclesise Gallicanse, constituit S. Mamertus Viennensis Episcopus, ob incursionem scilicet malarum bestiarum, quse tune temporis gravissime afflciebant populum Dei. Nam cum exigentibus peccatis Gallia-

ROG
rum populi luporum rabie acriter interimerentur, nee hujus flagelli aliquod remedium inveniretur, congregati apud Viennam Galliarum Episcopi in commune statuerunt, ut triduano jejunio misericordiam Domini implorarent. Cumque ad eorum preces oculus divinse pietatis respiciens, flagelli hujus pestem misericorditer abstulisset, hi dies in consuetudinem annuse celebritatis venerunt, ut per Galliarum provincias ante Ascensionis diem celebrarentur : quse consuetude^ apud nos usque hodie pro diversis calamitatibus devotissime recolitur. Hsec Alcuinus lib. de Offic. divin. Belethus cap. 122. etex eo Duranduslib. 6. Ration, cap. 102. num. 4. ait Rogationes Litaniam minorem appellari, ad discrimen Gregprianss, quse Major dicitur, quia a minori, scilicet a simplici Episcopo, et in minori loco, scilicet Vienna, inventa est. De Rogationibus, a Mamerto institutis, consulendi inprimis Avitus Viennensis Homil. de Rogat. pag. 150. Sidonius lib.6. Ep. 14. lib. 7. Epist. l.Concil. Aurelian. I. cap. 27. Turonense II. cap. 17. Gregorius Turon. de Vitis Patrum cap. 4. Histor. Franc, lib. 2. cap. 34. Ado Viennensis in Chronic. Rutpertus lib. 9. de Divin. Offlc. cap. 5. Isidorus in Origin. Baldricus lib. 1. Chron. Camerac. cap. 8. Hartmannus et Ratpertus in Litaniis apud Canisium torn. 5. pag. 732. 742. Eckehardus in Vita Notkeri Balbuli cap. 21. Andreas Silvius in Chron. Marcianensi cap. 11. Udalricus lib. 1. Consuetud. Cluniac. cap. 21. etc. !;: ' Nostris Roaisons et Rouvoisons. Vitse SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. 119. y. col. 1 : La letanie menour est dite aussi Rouvoisons:car adonques nosprions et requerons I'aide de tous les sainz. Reg. feudor. comitat. Clarimont. ex Cam. Comput. Paris. : Item le menistre de la Triniteet son colege doivent venira ladite eglise par les quatre jours de Rouvoisons et doivent aler tous ensemble aus processions chascun jour. Arest. ann. 1458. 10. Jun. in Reg. parlam. Tolos.ex Cod. reg_. 9879. 6 : La cour condamne ledict Andre, tant qu'il sera habitant et fera lieu et feu audict lieu de Boschet, a rendre et pa'ier audict abbe (de la Chaize Dieu) chacun an le premier jour des Roaisons.... trois osufs.Les lethaniesdeRovoisonSjin Chron. S. Dion. torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 140. Rouvisons,in Chartul. 1. Fland. ad ann. 1275. ex Cam. Comput. Insul. : Deus muis de bleit par an a sa vie, I'un en Rouvison et I'autre a le S. Martin en yver. Renvoisons etiamnum dicuntur apud Lingonenses,testeLe Beufiom. 17. Comment. Acad. Inscript. pag. 732. 2. ROGATIONES, Notae , seu instrunienta, a Notariis confecta.-Vide Charta rogata. *\ ROGATIVUS, Qui rogat ut charta scribatur de re aliqua et a testibus subscribatur, in Instrumento de restitutione civitatis Tusculanee facta Alexandrq III. PP. : Signum manu Rainonis, hujus chartee Rogativus. Vide Charta rogata. ROGATOR, Executor testamenti. Vide Erogator. 1 ROGATORES, Senatores, Consiliarii seu Assessores Ducis Venetiarurn, ut videtur. Chronicon AndreeeDanduli apud Muratorium torn. 12. col. 422 : Provisores,- qui cum bona fide et cum honore patriae ipsum Comitem supplicem miserant Venetias, et a guerrizando abstinuerant, pecunialiter in Rogatorum consilio mulctati sunt ad futurorum exemplum :

ROG
cum fines mandati dilig enter custodiendi sint. Haud scio an legendum sit Togator'um. ROGATORI.E LITTERS, Quse ad summum Pontificem vel Metropolitanum a Clero et plebe mittuntur ut electum consecrent Episcopum. Alcuinus lib. de Div. Offlc. cap. Qualiter Episcopus ordinetur in Ecclesia Romano, : Cum Episcopus civitatis fuerit defunctus, eligitur alius a Clero seu populo, fitque Decretum ab illis, et veniunt ad Apostolicum cum suo Electo, deferentes secum suggestionem, hoc est, Rogatorias litteras, ut eis consecret Episcopum. Vide Appendicem ad novam editionem Capitularium Steph. Baluzii pag. 1372. * ROGATORIUM, Preces, petitio, rogatio. Minus bene, ut mihi videtur, de notario rogato interpretantur. Auctores novi Tract, diplom. torn. 3. pag. 643. ex Charta Ravennat.: Bono tabellioni hujus civitatis Ravennee Rogatorio meo scribendam dictavi,.... et testibus a me rogitis optuli subscribendam. *l.ROGATUM,Eodem intellects Charta Phil. Pule. ann. 1298. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 15. v. col. 1 : Nos ad ipsius (Galcheri dom. Castellionis) instanciam et Rogatum dictas centum libras Paris, annui redditus eidem assidemus. Vide Rogamen. -~:2. ROGATUM, vulgo Rogat et Rogaton, Libellus, quo quis ad alicujus petitionem in jusvocatur, Gall. Semonce, assignation. Lit. remiss, ann. 1367. in Reg. 97. Chartoph. reg. ch. 503: Comme Pierre Berenger porteur de cemonces et de Rogatons.... eust apporte de Rouen un Rogatum sur ledit Veneur, etc. Alise ann. 1375. in Reg. 107. ch. 311 : Icellui bastard fist semondrepar un Rogatum le suppliant en I'evescliie du Mans. Alise ann. 1392. in Reg. 143. ch. 150:Le suppliant fist cemondre a Paris ledit sergent par un Rogat de I'evesque de Paris. Hinc qui ejusmodi libellos denunciat, Rogeceur nuncupatur in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1 :
Tant a par tout de plaideriaus, D'esquevins, de serjanteriaus, De larrons, de capeceurs, De hiriaus, de Rogeceurs, Quo nus prodom ne puet mais vivre.

* 3. ROGATUM, Corvata, servitium manuale, quod quasi precario, vel potius prsevia submonitione exigebatur. Charta Erardi dom. Chacenaii ann. 1218. in Chartul. Arremar. ch. 201 : Duo tantum habeo Rogata, et tertium Rogatum, quod servientes met injuste facere consueverant, remisi. Vide supra Preces 2. ROGATURA. Gloss. Gr. Lat. : 'A<nra<ju,6<;, Salutatio, Amplexus, Rogatura. 11. ROGATUS, vel ROGATUM, Idem quod Roga 4. Exactio sub nomine rogationis. Conventio Abbatis S. Urbani cum Hugone de Villers ann. 1193. ex Archivo ejusdem Monasterii : Preterea sciendum est, quod neque talliam, neque Rogatum, neque aliquam coactionem habebit idem Hugo in hominibus S. Urbani. Vide Rogata et Rogatio. | 2. ROGATUS ssepissime legitur in veteribus instrumentis diciturque de Notario, qui ilia instrumenta scribere Rogatus jussusve est, necnqn de testibus qui Rogaii subscribunt. Vide Charta rogata et Roqitus. * ROGHWONGS. Leges Danicse apud Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. 175: Item sepes, quse dicuntur Roghwongs gerde, debent sepiri ante festum beati Martini. 1 1. ROGIA, Idem quod Roga 4. seu Rogatus, Exactio, etc. Gharta Galeacii Co-

ROG
mitis Virtutum ann. 1371:Dictus Emmanuel investitus possit et valeat in prsedicto castro.... imponere fodra et taleas, Rogias et caregia, etc. * Idem videtur quod supra Rogatum 3. J2. ROGIA, Rubia, Ital. Roggia, Gallis Garance. Statuta Civitatis Astae, ubi de intratis portarum : Roga ad tingendum solvet pro quolibet rubo lib. 6. Statuta Montispessul. ann. 1204. e MS. Colbert, signato 4936 : Nullus pannus tingitur in Rogia, ita quod remaneat rubeus, nisi tantum in gra.no.. ROGIDIA, Idem quod Roga, Rogatio, Exactio sub nomine precationis. Gharta ann. 1377 : Fidelitatibus, homagiis, Rogidiis, carigiis, indictionibus, etc. 1 ROGIFICUM MUNUS, f. Munus quod quasi rogando exigebatur, idem quod .Roga 4. Rogatio et Rogia 1. Vide locum in Munus ecclesiasticum. 1 ROGILLA, Mappula, mantile, manutergium, Gallice Essui-main. Statuta Collegii Thesaurarii apud Lobinellum torn. 2. Hist. Paris, pag. 288. col. 1 : Quod unam mappam cum Rogillapro magna mensa aulse in introitu vestro solvetis domui, insequendo morem sociorum dudum observatum. Sed procul dubio legend urn est Togilla. Vide Toacula. 1 ROGITATUS, Idem qui Rogatus, ad calcem Chartarum, ubi qui eas scripsit frequenter dicitur Rogatus scripsisse, ut testes Rogati subscripsisse leguntur. Girardus Monachus Rogitatus scriptitasse dicitur Donationem factam Abbatiae S. jEgidii Idibus Februarii regnante Aianrico, hoc est, ann. 1038. e Schedis Prsesidis de Mazaugues. Vide Charta rogata et mox Rogitus. ROGITUS, Instrumentum Nqtarii publici, [Italis Rogato et Rogito, sic dictum quod Notarii illud scribere rogarentur. Miracula B. Gregorii Verucul. torn. 1. Maii pag. 536. num. 7 : Et tanta claruit sancUtate et miraculis, quod antiquis temporibus populus Sanctum, et non Beatum Gregorium, nominare solebat, ut ego ipse vidi in archivio d. terras, in Rogitibus D. Bartholomssi Branchi. Chronic. Parmense ad ann. 1266. apud Murator. torn. 9. col. 781 : Potestates ambo reversi sunt ad propria, eo quod eis fuit prohibitum facere inquisitionem et Rogilum de preedictis robaria et rumore.] Vide Charta rogata. 52- Saepius autem Rogitus dicitur pro Rogatus, sive de Notario qui Chartam Rogatus scripsit, sive de testibus, qui etiam Rogati susbcribunt. Charta S. Willelmi Gellon. anno, ut creditur, 804. torn. 6. Maii pag. 820. col. 2 : In nomine Domini ego Gallarus Rogitus scripsi. Charta ann. 841. apud Marten, torn. 1. Collect. Ampliss. col. 101 : Amentius Rogitus firmavit et ss. Elephantius Rogitus ss. Alexandrius Rogilus subscripsit. Signum -j- Theutpaldo teste, Wadaldus Rogitus. Signo -j- Noratano teste, Signum f Theutoni teste, Gauderanus Rogitus firmavit, Odilo Rogitus firmavit. Signum j- Ingilrico teste, Rodearius Rogitus firmavit, Antonius Rogitus firmavit, Widerannus Rogitus firmavit. 1 ROITUS, Eadem signification. Charta ann. 2. Caroli Imper. e Chartulario Ecclesiae Aptensis fol. 115 : Castellanus Diaconus Roitus scripsit et subscripsit. Rursum occurrit semel ibidem. 1 ROGIUS, f. Rivus, rivulus fluviusve. Cambium ann. 872. apud Muratorium torn. 2. part. 2. col. 937 : Et concambiavimus tibi domno Ludowico terram foris ipsa insula de Casaure juxta ipsum Rogium de ipsa pisceria, quss nobis pertinet

ROG

ROI

207

ad partem episcopii S. Maximi, hoc est | lignorum congeriem, ut in loco laudato, per mensuram modii unius. Scriptura si bene interpreter, et in Charta, quam Monasterii S. Vincentii del Pino ann. laudat Thomas Blount in Nomolexico 891. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 167. Anglicano v. Rogus: Mandatum est concol. 2 : Et terminaverunt Mas per termi- stabulario castri de Divis et custodi fo~ nos antiques... et descendit ad illam Ro- restss de Cippeham, quod fieri faciat gium, quss descendit de Remessar et di- unum Rogum in foresta prssdicta ad scurrit Santaylam et deseit ad ilium operationes castri prsedicti, prout melius portum de Porrarium et feret in ilium viderit expedire. rivolum de Humanum et conclude per * Vix est ut de lignorum congerie ilium rivolum, descendit cum ille per intelligam ; ut ut est rursum occurnt Vaor. Vide Rogus 3. in Charta Guid. de Moement ann. 1227 : * ROGMOS, Paulo capita de Peplimonia Praeterea sciendum est quod licebit eis, est eregnion vel eresmon, et est nomen si voluerint, in terra mea juxta nemus factitium. Glossar. medic. MS. Simon. illud, ubi melius fuerit aisamentum illorum, duos Rogos facere vel tres. Januens. ex Cod. reg. 6959. s;;; [ ROGNONES, ROGNONI, Renes, Gal4. ROGUS/Focus, ignis. Charta ann. lice Rognons, Ital. Rognone. Statuta 1204. ex Bibl. reg. cot. 19: Dedi eisdem monachis ad usus grangise de Valle-paCivitatis Astse collat. 7. cap. 1: Quod ipsi (becharii) non inflabunt, nee ponent gani vivum pariter et mortuum boscum nee poni facient aliquid intus Rognones in cunctis nemoribus meis ad Rogum bestiarum, quss interfecerint, vel vendent faciendum. seu vendi fecerint, nee aliquam bestiam *1. ROHAGIUM, idem quod supra Roaisub spala, vel in Rognonibus, vel in ali- gium. Charta Theod. comit. Fland. ann. qua parte inflabunt, etc. Statuta Vercell. 1145. ex Cod. reg. 9612. X : Duas partes lib. 3. fol. 75. verso : Et non possit ali- piscium pendiculorum et Rohagium et ab quis buffare et inflare ore vel olio modo eodem molendino quicquid aquas, et prati carnes, vel sagittare vel implere Rognonos, continelur a ripa in ripam. Nisi idem sit vel aliud simile facere. Vide Roihones. quod Rohagium, cannabis maceratio, in * Stat. Avenion. ann. 1243. cap. 87. Rothorium. Vide infra Roisagium. 2. ROHAGIUM. Vide Rothorium. ex Cod. reg. 4659 : Statuimus ne aliquis ponat ceptum (1. cepum) vel aliud in 1ROHANLUM, f. Crystallum, Gallice Rognonos vervecis, vel omnium agnorum, Cristal de roche. Jura et Consuetudines vel edorum. Ducatus Normannise cap. 17. de Ve ROGNOSUS, Incisus. Vide supra Li- risco : Dux Normannise sibi retinet ebur, Rohanlum, lapides pretiosps; I'ivire tera rognosa. et | ROGO, Secale, German. Roggen vel le Rochal et les pierres precieuses, in Rocken. Regestum Prumiense apud Lei- editione Gallica. bnitium in Collect. Etymol. torn. 1. pag. * Codex reg. 4651. ibi habet Rohallum 485 : Solvit unusquisque duos modios et in Gallico Rohal. * 1. ROJA, Via, iter, Ital. Ruga. Hist, de Rogone. * Gloss33 Csfisar. Heisterbac. in Reg. belli Forojul. in Append, ad Monum. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan, ab eccl. Aquilej. pag. 47. col. 1: Ipsos extra Hontheim pag. 682. col. 1: Pro hostilicio villam et super Roja Colvarae viriliter denarios quatuor aut duos modios de Ro- persequentes, etc. Ubi Via editum apud gone. Infra col. 2. de Rogene. Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. aevi 1. ROGUS, Preces, deprecatio. Joannes col.s 1197. Vide Ruga 1. - 2. ROJA, Rubia, Ital. Roggia, Gall. Diaconus Neapolit. in Chronico Episcoporum Neapolitanorum : Iste vero An- Garence. Stat. artis parat. pannor. Cardreas per Rogum hujus electi levavit Ti- cass, renovata ann. 1466. in Reg. 201. berium Episcopum de lacu miseries. Chartoph. reg. ch. 121 : Item quod nullus Charta Deusdedit Cajetani Episc. apud potest,... tingere seu tingi facere aliquem nisi cum pestello, Ughellum : Scripta per Rogos nostros ab pannum brunetee, Stephana Presbytero. Vide eumdem rogia sive Roja, et gauda, et cum alumine Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 582. torn. sive alum. Leudae major. Carcass. MSS.: 8. pag. 45. 74. 82. [Hac notione passim Item pro quintali... de Roja et flori cauetiam occurrit in Chartulario Casau- lerise, pro quolibet quintali, ij. den. Turiensi pag. 77. 106.108. 114. 256.] Rogum ron. In versione Gallica ann. 1544 : Roja emitters, crebro in Formulis precaria- redditur Rouge. Leudae minor. MSS.: Item de cartairono Rojse pisatss, j. den. rum. Vide Precaria. ROGUS DEI, Precatio, Litanias, Kyrie et quando viridis, j. obol. Vide Rogia 2. ] ROHIARE CANNABUM, Canabim maeleison. Passim in Regula Magistri cap. 33. 34. 35. 37. 39. cerare, Gall. Rouir. Vide locum in Ro2. ROGUS, Idem quod Roga, hoc est thorium. donativum, [scilicet Epulum, si vere 1 ROIATUS, Lineis distinctus, Gall. conjectat Mabillonius torn. 3. Annal. Raie. Inventarium Ecclesiae Noviom. Benedict, pag. 133. n. 61.] Ignotus Casi- ann. 1419 : Item una magna cortina senensis in Historia Longobardorum cap. rica Roiata et armurata armis de Cour30 : Mos etenim est apud Monachos utro- tenay. Vide Riga 4. rumque ccenobiorum... diebus S. Quadra* ROICHETUS, Vestis linea, episcopogesimas vicissim sibi Rogum exhiberi cari- rum et abbatum maxime propria. Obitatis gratia. tuar. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5191. 3. ROGUS. Charta fundationis Abbatiae fol. 203. v : Unam casulam cum alba et Bellosanensis ab Hugone de Gornaco amictu paratos et unum Roichetum. Vide ann. 1198. in 50. Regesto Philippi Pul- in Roccus 1. chri Regis Fr. Tabularii Regii n. 60: 1 ROIDA, pro Rheda, ni fallor, de quo Dedi eis particulam nemoris mei a Tron- supra. Statuta Saluciae collat. 1. cap. 8: queria ad viam, quss venit per ante Rogos Statutum est, quod Potestas non debeat de busco Eretnbodi, sicut divisiones de- recipere ab aliqua persona de Saluciis aliqua munera aut servitia, vel aliquod monstrant. S3" Notum est Rogum Latinis fuisse carregium sive Roidam magnsz eestimaStruem lignorum ad cremanda cada- tionis. Hie intelligo praastationem rhedae vera, sic dictum, quod dii Manes, ut seu vecturae. Vide supra Carregium in somniabant, ea combustione rogaren- C a v*y& d a tur. Hinc translata vox ad quamlibet * ROIGNARE, a Gallico Rogner, Praeci-

208

ROI

KOL

ROM
88. r. col. 2 : Vallelus de Ornaceu miles obligavit ....... quartam partem pratorum communium et medietatem mulnarii et Rollulos. ROLLUS, Gallice Rolls. Vide Rotulus. * ROMA, pro Italia seu imperio occidentali, ut notat Bollandus ad Vit. S. Ignat. Antioch. torn. 1. Febr. pag. 28. col. 1: Cum captivus Romam duceretur Antiochia, etc. Vide Romania. 1 ROM^US, Graecus, ex quo Constantinus Magnus Romanum imperium transtulit Constantinopolim, inquit Jacobus Spon Itinerarii torn. 2. pag. 76. agens de Monasterio S. Lucse Stiritae a Monachis Graacis possesso, ubi hanc refert inscriptionem : HACI PQMAIOIC MEFAC EFEIPE PQMANOC NEON HANMEriCTON KAI HYPFON EK BA6PQN. [ Melius Tournefort. Itin. Oriental. torn. 1. pag. 467. TovSe uupyov.] Turn observat Grascos etiamnum dicere, juxta pronunciationem hodiernam , Ime Romseos, hoc est, Graacus sum, et Milo Romaika, Loquor Graace. Quibus apposite subjicit ex Sennerto Medico Germano, plures esse in Medicina compositiones, seu confectiones, quas Romaines Galli dicunt, quasque rectius Grecques vocarent, ut Philonium Romanum, et castera quaa Graacis, non Latinis, accepta sunt referenda. XPT Sed non est sic intelligendus Sponius, ut statim a translate per Cpnstantinum Magnum Imperio Graaci dicti fuerint Romani, probat enim Cangius noster in Glossario mediaa Graacitatis v. Twncuos, ex Novella 21. Justiniani cap. 1. | 2. hujus Imperatoris aatate nondum omnino invaluisse, ut Gtasci Byzantini recepta appellatione Romani appellarentur ; hinc in Glossis Graeco-Latinis : TwfJLato;, Latinus, Romanus. Twixat^w, Latino. TtojAouxoc > Latinus. 'Pwfxai'crTt, Latine. Similiter in Glossis LatinoGrsecis : Latinus, Tomato?. Latino, 'PwROMEUS, pro Romasus, Graecus. Litteraa Henrici VII. Angl. Regis ann. 1492. apud Rymer. torn. 12. pag. 470. col. 1 : Mandamus vobis quod nobilem et spectabilem virum Paleologum, nepotem Romeorum et Constantinopolitani Imperil hseredem illustrem ...... transire et transmeare permittatis. Schilterus in Glossario Teutonico y. Titel titulos refert, quos variis Principibus tribuebant Imperatores Germanici temporibus Ruperti Imperat. Sic est Titulus Imperatoris Greecorum : lllustrissimo et Excellentissimo Principi Manueli Imperatori et Moderatori Romeorum Pal&ologo et semper Augusta, fratri riostro carissimo. Vide Romeus infra. *ROMAGIUM, Ad S. Petrum Romae pia peregrinatio, Ital. Romeaggio. Testam. ann. 1450. in Reg. 3. Armor, gener. part. 2. pag. xv : Anthonius de Viriaco... intendens se ad partes remotas, scilicet ad Romagium seu pelerinagium Romse accedere et transportare, etc. Vide Romeus. * ROMAN, vox Arabica. Vide infra .fiutnan. * ROMANA, Trutinae species, Gall. Romaine, alias Romman. Lit. remiss, ann. 1408. in Reg. 163. Chartoph. reg. chart. 76: Cum GuillelmusVoleius fromagerius... caseos suos in platea loci de Laurano venderet et cum ponders Romanes, Gallice Tronneau, ponderaret, etc. Aliae ann. 1399. in Reg. 154. ch. 751 : Le suppliant

dere. Roigner, apud Joinvil. in S. Lu- plari legitur Royssola. Idem Chartuladov. edit. reg. pag. 23. Rooignier, in rium fol. 88 : H. le Forsene tres procuraVitis Patrum MSS. Lit. ann. 1356. in tiones, videlicet decem Rpisolas et duos Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 796 : Caudam panes et duas Justus vini, quas ter per equi dicti mortui scindi et Roignari fece- annum in domo de Tuffe percipere solebat, runt. Roaignier, pro Tondere, in Ordi- cor am nobis in curia domini Cenoman. quitavit, R. Marias de Tuffe in eleemosinat. de duello ex Tabul. Camerac. * ROIGNATURA, Circumcisura, Gall. nam contulit. Vide Resola et Rufeola. * Nostris alias Roisseule, roissole, rousRognure. Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 189. Chartoph. reg. ch. 143: Super facto sotte'e et ruissole; quaa inter praestatioRoignalurse scutorwn auri, super ra- nes, quas tenentes dominis debebant, sura seu tonsura scutorum aureorum, etc. recensetur. Charta ann. 1331. in Reg. Diclus Raxiaci reperit nonnullas arodon- 70. Chartoph. reg. ch. 267 : Franchissons gnaturas seu tonsuras aliquarum pecu- a touzjours le prieur et le prieure d'une niaruin auri... Dicta Raimundi vidit die- rente annuele, qui est appellee Roisseules las arradongaturas Cerli commissarii et foillies. Pactum inter mpniales et per curiam senescalli deputati ad inven- cappell. Calens. ann. 1355. in vol. 4. tarisandum bona dicti Raxiaci... reperie- arestor. parlam. Paris.: Item pour plurunt dictas rodongnaturas seu tonsuras sieurs pitances de chair, de poissons, de aureas; nulla tamen scuta aurea seu harens, de macquereaux, de flaons, de pecias aureas arrodongnatas seu rasas Ruissoles et de semblables chases, etc. Lit. aut viciatas. remiss, ann. 1404. in Reg. 159. ch. 133: * ROIGNIA, Radix, truncus. Charta Icellui sergent li demanda que ilz queann. 1369. ex Cod. reg. 5187: A nemore roient, et ledit exposant respondi par Marietse... usque ad quandam czochiam esbatement que Us queroient ledit Challe, quercus ochiatam in pede, ante quam est qui vault autant a dire comme le moule qusedam Reignia seu radix nucis infra aux Roussollees. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1: dictam vineam. | ROIHONES. Renes, Gall. Rognons. Se decheant vont les escoles Statuta Massil. lib. 2. cap. 23. de MacelPour querre le maulle as Roissoles. lariis | 3 : Decernentes similiter, quod nulla pinguedo sive tela pinguedinis * ROISSIA, Locus, ubi aqua diluitur, supraponatur in renibus sive Romhonibus maceratur et subigitur cannabis, nostris intus vel extra, etc. Melius in MS. Roiho- Raise. Charta pro eccl. Tree. ann. 1374. nibus; Vide Rognones. in Reg. 105. Chartoph. reg. ch. 553: * ROILLA, Truncus arboris, vulgo Item pro duabus peciis terras cum sepibus, Roille, Occit. Roul. Comput. ann. 1471. fossatis et Roissiis. Lit. remiss, ann. ex Tabul. S. Petri Insul.: Item Arnoldo 1397. in Reg. 151. ch. 283: En mettant ineronnario pro alio bosco, Roillis, po- ledit lin en la Raise, ledit Jelian de corps steaulx, asellis, etc. Alius ann. 1479. ex vint audit charreton, et lui dist qu'il eod. Tabul.: Jacobo du Bos et Petro Cou- n'enroisast point ledit lin audit vivier. trel serratoribus pro serrations xxiv. pe- Vide Rothorium. dibus Roilarum, xij. solid. Roillie vero, * ROLENIUM, mendose, pro Tolenium pro Repagulo, Gall. Rarriere, accipi vel Telonium. Vide in Telon. Charta videtur, in Ordinal, de duello ex Tabul. ann. 1190. inter Instr. torn. 11. Gall. Camerac. An inde Roller, Barra seu Christ, col. 90: In costumis et in pasturis, fuste percutere, ut opinor, in Lit. re- in placitis et in donis, in eschartis (f. miss, ann. 1471. ex Reg. 195. Chartoph. eschaetis) et in Roleniis, in exilibus et in reg. ch. 671 : Ha ! ribault, es tu Id? tu aventuris, etc. me fais desplaisir: mais je te Rollerai. T ROITUS, pro Rogitus. Vide in hac Nisi scriptum sit pro Rosserai. voce. 1 ROKETUM, ROKKUS. Vide in Roccus. * ROISAGIUM, Praastationis species, fortassisquse pensitabatur pro facultate ROKUS, Secunda dignitas post Soldasubigendi cannabim in Roissia. Vide num, apud Turcos. Vide Matth. Paris mox in hac voce. Charta Rob. abb. Arre- ann. 1250. pag. 527. 1 ROLIATICUM, Species vectigalis. mar. ann. 1250. in Chartul. ejusd. monast. ch. 219 : Dedimus in escambium Prseceptum Caroli Oalvi pro Majorivicecomiti de Lineriis quicquid proio- monasterio, apud Mabillon. torn. 2. ratus noster de Capis habebat in villa Annal. Benedict, pag. 746. col. 2 : Nee et finagio de Follis, videlicet in homini- teloneum, aut inferendas, aut rotaticum, bus, in aquis, in justitiis, terris, censibus, aut ripaticum, seu portaticum, sive etiam consuetudinibus, Roisagio et in omnibus exclusaticum, aut nautaticum, vel Roliaaliis redditibus. Alia Clarembaudi dom. ticum, aut herbaticum requirendum, ne Capar. ann. 1235. ibid. ch. 221 : De Roi- ullas retributiones... exigere prsesumat. sagio dixerunt per inquisitionem factam, * Ex eadem Charta in Tabul. major, quod homines... de Follis non debent Roi- monast. editum supra Retiaticum : sagium ; de extraneis autem non contra- utrumque emendandum suspicor atque Reliaticum legendum esse. Vide supra dicit vicecomes. T ROISNATUS, Mutilatus, mutilus, a Retiaticum. *ROLLA, Versatile tympanum apud Gallico Rogne, Recisus. Leges Balduini Flandrise Comitis ann. 1200. apud Mar- moniales, vulgo Tour; a veteri Gallico ten, torn. 1. Anecdot. col. 767. num. 14: Roller, versare. Charta ann. 1486. inter De homine Roisnato, vel de membro Probat. torn. 2. Annal. PrEemonst. col. fracto, quinquaginta solidi denariorum 364 : Datum et aclum Colonies in loco sive dandi sunt, unde homo Ixsus triginta camera collocutionis, ante Rollam sive solidos habebit, dominus, in cujus justitia sciviam reclujarii nostrarum abbatissas et conventus praedictarum. Vide Rota 4. manserit homo lassus, viginti solidos. 1 ROLLIFER, ROLLIGEB. Vide in RoT ROISOLA, ROISSOLA, Placentae genus sic dicta? a colore subrubido. Charta tulus. ROLLONES, [Gradus lignei, Gall. Rouann. 1209. e Chartulario S. Vincentii Cenoman. fol. 52 : Et de tribus charitati- lons, Echellons.] Vide locum in Retorta. bus, quas ipse Galterius annuatim habebit * ROLLULUS, an idem quod Rotulus 2. de monachis, scilicet panem, vinum et Mensurae vel ponderis species, seu triRoissolas, ipse easdem Roissolas dedit eis butum, quod ex iis percipitur ? Charta in eleemosinam et quitavit. In alio exem- ann. 1202. in"Chartul. eccl. Vienn. fol.

ROM

ROM

ROM

209

retint I'autre piece de toille avec un Rom1. ROMANIA, Romanum Imperium, man et un biquet d'argent a peser; les- apud Possidium in Vita S. Augustini quelx piece de toille, Romman et biquet... cap. 30. et alios Scriptores, laudatos a pouoient valoir environ quatre /raws. Casaubono ad Lampridium, Justello in j ROMANA LEX. Vide supra Lex. Notis ad Canones Ecclesiae universes, 1 ROMANA LINGUA.. Vide mox Roma- Seldeno ad Eutychii orig. Allatio lib. 1. de Eccl. consens. cap. 18. et aliis. nus. | ROMANA SCRIPTURA. Vide Scrip- ROMANIA, prseterea dictum Imperium Orientale, seu Byzantinum. Jornandes tura. * ROMANALITER. Vide infra Romani- in Geticis cap. 25 : Wesegothi tandem communi placito Legates ad Romaniam liter. ROMANATUS, Nuramus aureus Ro- direxere ad Valentinianum Imperatorem. mani Diogenis Imp. OP. imagine signa- Adde cap. 50. Epiphanium lib. 2. Panatus. [Chronicon Farfense apud Murato- rii, et haeresi 67. etc. L'Empire de Romarium torn. 2. part. 2. col. 626 : Quod si nie, non semel apud Vilharduinum. hsec omnia non observaverint, componant Bromptonus in Ricardo I: Tola Romaauri optimi Romanatos mille.] Charta nia terra firma est, et est de dominio ImAndreae Oomitis de Chelmp ann. 1241. peratoris Constantinopolitani Caput apud Johan. Lucium in Hist. Dal mat. Rumania est civitas Constantinopolis, et pag. 473 : Solvat nomine pcense Comiti Rumania jungitur Sclavonise, Hungariae, prsefato 1000. Romanatos. Falco Bene- et Histrise. ventan. ann. 1130 : Hortum suum vendiROMANIA appellata etiam ea Asise derat. 60. Romanatis. Idem ann. 1131 : pars, quae Graecis Byzantinis parebat, Monet, ut illos 60. Romanatos... redderet. alterius partis respectu, quam invaseIn Bulla Alexandri III. PP. ann. 1179. rant Turci, quae Turcia dicebatur, ut apud Petrum Mariam in Histor. Eccles. docuimus ad eumdem Willharduinum Placent. pag. 48 : Romanatos de Para- num. 46. Anastasii Bibl. Collectanea : diso, et totidem de altari. Chron. MS. Ex naviculis, quse veniunt ex partibus Andr. Danduli ann. 1150 : Oppidani duos Romanise, ut hi, qui sunt hie, nuncupant, Romanatos singulis annis Dud... Dare partes videlicet Grsecorum Ponticas appromiserant. Adde Ughellum torn. 8. pag. pellantes. Ponti Provinciae quippe in 191. Anna Comnena lib. 3. pag. 94: Kat Asia sunt. Guill. Apuliensis lib. 2. de TO pYjOsv Tiodbv TWV aTCoaraXlvTwv aTOTrV/iptiSOY] Gestis Normannorum : * ROMANCIA, Lingua vulgaris. Lit. ann. 1408. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 359 : Lecto ibidem dicto papiri rotulo per me dictum et infrascriptum notarium de verbo ad verbum in Romancia seu layca lingua, etc. Testam. Raim. de Villanova ann. 1449. ex Tabul. D. Vencise : Interrogatus quibus verbis utebatur dominus testator prsedictus in testando, res.pondit quod.... loquebatur in Romancia seu lingua laica.... Respondit quod efetualiter (sic) verbis in dicto testamento contentis, tamen non in Latino, sed in lingua materna. Roumanch, in Lit. baillivi Camerac. ann. 1297. ex Chartul. Valcel. sign. E. ch. 66 : Conneute cose soil a tous ke j'ai veues et recheues les Lettres de.... monseigneur Guyon par la grasce de Dieu eveske de Cambray,... I'une en Roumanch, I'autre en Latin. Unde Enromancer, In linguam vulgarem Francicam yertere, apud Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. pag. 71 : 11 avoit gens illec qui savoient le Sarrazinnois et le Francois, que I'en appele drugemens, qui Enromancoient le Sarrazinnois au conte Perron. Roumant, pro Querela, vulgo Murmure, plainte, in Poem. Roberti Diaboli MS. :
8ta TE etpyaqilvou apyuptou xa\ 'Pwjjiocvdirou iraXata? TCOIOTYITOI;. Horum temporibus Turcos (Mentis ab oris Ingressos fugit gens territa Chrislicolarum Qui tune Romanise loca delitiosa colebant.

Tageno Pataviensis, et Chronicon Reicherspergense ann. 1190: Primas partes Romanies intraverant. Apud Tudebodum lib. 7. pag. 781. Niceea Bithynise urbs, Romanise caput appellatur : Rumenia deserta, pars Asise apud Arnoldum Lubecensem lib. 2. cap. 9. Vide Theophanem ann. 20. Heraclii, Isidorum Pacensem in Chron. pag. 14. etc. ROMANIA, quse hodie Romandiola, in Chronico Farfensi pag.657. et alibi apud Ottonem Morenam in Histor. Rerum Laudensium pag. 21. 62. 102. Vita MS. S. Romani Presbyteri: Petiit ab Episcopo suo licentiam dari in Romaniam transmeare, ubi piis precibus ad limina SS. Petri et Pauli, et cseterorum Sanctorum orationibus vacaret. [** Thietmar. lib. 7. cap. 3: Multse sunt in Romania atque in Longobardia insidise. Vide eundem lib. 4. cap. 20. et 26. Terra Romania , in chronic. Benedict! cap. 38. Thancmari Vita Bernwardi Ep. cap.22: Coadunata est synodus 20. episcoporum de Romania, aliquanti etiam affuere de Italia et Tuscia.] ROMANISE denique nomine interdum Lor abaissierent lor Roumans. appellantur eae Gallise partes, quae RoVide in Romanus. manis parebant, aut paruerant, res11. ROMANCIUM, ROMANE. Vide Ro- pectu Britanniae ArmoricaB, in Vita manus. S. Samsonis Episcopi Dolensis in Prae* 2. ROMANCIUM, [ROMANCIA : Item fat. lib. 1. num. 2. et lib. eod. cap. 60. <juedam litera in Romancio scripta. et 61. .(Chevalier, Inv. Arch. Delphin. n. J617. * Charta Joan, ducis Lothar. et Rob. ducis Barrens, ann. 1366. in Memor. D. an. 1290.)] * ROMANE, Vulgari idiomate,non La- Cam. Comput. Paris, fol. 89. v: Item par tine, ut opinantur docti Editores ad Vit. les dittes alliances avons promis et proS. Walth. torn. 1. Aug. pag. 260. col. 1 : mettons chascim en droit soy, que se auErat nihilominus foecundss facundiee, et cun ou aucuns de noz homm.es ou subgez prsecipue peritus et eloquens et disertus en Romanz pays, avoienl me/fail ou temps Gallicse et Anglicse linguas: unde contigit, passe ou meffaisoient doresenavant, ut cum ex more R. Renedicti Romane re- nous seriens tenuz chascun en droit soy gulam eleganter exponeret, audientibus de contraindre les preneurs noz hommes magnam delectationem prssberet. In ro- ou subgez en pays Romanz, a rendre ou mancio sive Romana lingua, in Stat. sab- recroire tout ce que pris auroient,... sans bat. Carcass, ann. 1402. torn. 8. Ordinat. les oir en aucune raison dire ou proposer reg. Franc, pag. 569. art. 31. Vide in jusques a ce que rendue ou recreance en ..Romanus. feust faite. An partes imperii, quae RoVII

manorum regi parebant hie significantur ? an Helveticorum regio, quse etiamnum appellatur Romand vel Le pays Romain ? * 2. ROMANIA, vox Italica, Potionis species. Barel. serm. in Dom. 4. Advent. : Nonne reputaretur insipiens qui optimam Romaniam vel malvaticum poneret in vase murulento ? Vide infra Ruman. \ ROMANICE. Vide post in Romanus. * ROMANILITER, Vulgari idiomate. Interrog. Templar, ann. 1310. inter Probat, torn. 1. Hist. Nem. pag. 189. col. 1: Item requisitus diligentius super capitulis seu articulis suprascriptis, eis sibi Romaniliter seu vulgariter explanatis, etc. Romaniliter, in Cod. MS. 1 ROMANINUS , Monetse species, in Extravag. Johannis XXII. de Sentent. excommunic. Vide Romanatus, Romesina et mox 1 ROMANISCI DENARII, Moneta argentea forte sic dicta, quod Romani Diogenis Imp. imagine signata esset. Chronicon Farfense apud Muratorium torn. 2. part. 2. col.398 : Ad annuatiler persolvendum argenti solidorum GO. denarios Romaniscos expendibiles. Vide Romanatus. T ROMANITAS. Vide mox in Romanus. * ROMANITICUS, Nummus aureus Romani Diogenis imper. CP. imagine signatus. Charta an. circ. 1150. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 1. col. 359: Ixx. bisancios Romaniticos, j. marcam argenti et dimidiam, et argentum cusum, etc. Vide Romanalus. 1. ROMANIZARE, Tormentare, cruciare, affligere, trucidare, Ugutioni et Johanni de J a n u a ; ("a saevitia Romanorum in Martyres, vel gentes devictas, inquit Vossius lib. 4. de Vitiis serm. cap. 22.] Notum quod de Curiee olim Romanse avaritia ingerunt Scriptores ; unde versus :
Roma manus rodit, quos rodere non valet, odit.

Quse sic expressit auctor MS. inscriptus, Le Tableau de la mort d'Elinand:

Va mei saluer la grant Rome, Qui de runger a dreit se nome Quer les os runge, et le cuir pele, etc.

Guiotus Pruvinensis, qui vixit circa ann. 1200. in Biblia MS.:

Des Romains n'est-il pas merveille, S'ils sont faux et malicieus, La terre le doit et li lieus, Oil qui primes i assemblerent La felonie i aporlerent. Romulus son frere i ocist, etc.

Et Reclusus Moliensis in Poem. MS. de Caritate :

Si je veuil descrire brieraent, Comme on vit Roumainement. Roumains a la langue sece et dure, Ne peut parler sans oignement, Et ses huis siet lant serement, Qu'il ne puet ouvrir sans ointure.

Silvester Giraldus de Expugnat.Hibern. lib. 1. cap. 36 : Venerant in Normannise partes a summo Ponlifice Alexandra III. transmissi Cardinales duo,.... viri, ut putabantur, justi et boni, et ad hoc fideliter electi; sed lamen Romani. Qua ultima voce Legates perstringit ut rapaces. Baldricus lib. 1. Hist. Camerac. cap. 114 : Mores etiam Ecclesiasticos, quos avaritia Romanorum pravis commercationum usibus vitiabant, ad normam prioris gratis reformare asstimabat. [Acriori stylo Luithprandus in Legatione : Nos, Longobardi scilicet, Saxones, Franci, Lotharingi, Bajoarii, Suevi, Rurgundiones, 27

210

ROM

ROM
Barbarus. [Vita S. Canuti, torn. 3. Julii pag. 132 : ftalicis vero terminis incognitus non erat; et ipsis Francigenis, qui et Romani dicuntur, admodum bellicosis, non tarn admirandus quam et metuendus insonabat.] Viri Francici idiornatis, Romanss lingues homines, dicuntur Wandelbertode Miraculis S. Goaris cap. 11. Vetus Charta apud Meurissium in Histor. Episcopor. Metensium pag. 410 : Romani nitebantur redire ad locum suse professionis, illi remanere in loco sues cognationis. LINGUA ROMANA, quam gentibus domitis cum jugo ipso Romani impqsuerunt, ait S. August, lib. 17. de'Ciyitate Dei cap. 7. maxime vero ita nostri vulgarem, et, qua hodie utimtir, appellarunt, quod a Romana puriore ortum habeat. Dudo lib. 3. Moribus Norman. : Rotomagensis civitasRomanapotius quam Dacisca utitur eloquentia. Statuta Synodalia Odonis Parisiensis Episc. : Et si invenerit discrete et modo debito baptizasse, et formam verborum in Romano integre protulisse, approbet factum. Albericus in Chron. ann. 1177: Multos libros et maxime Vitas Sanctorum, et Actus Apostolorum, de Latino vertit in Romanum. Philippus Clarevallensis de Miraculis S. Bernardi cap. 4. 15. Eberhardum Germanum inducit Romanam linguam, Gallicam vocantem. Et cap. 10. Populum Romanes linguss appellat Gaufridus Monachus. Continuatio de Gestis Abbatum Lobiensium cap. 29 : Ut enim de facultate vulgaris ling use, id est, Theutonicse, quss ei naturalis erat, et Romanes, quss accidentalis, omittam, in utraque inoffensus erat. Adde pag. 625. Tabularium S. Flori in Arvern. ann. 1280 : Renuntiantes super hoc dictss partes cerise, de facto, et de jure certiorates, lingua Romana, cuilibet exceptioni doli. Chronicon Monasterii S. Trudonis lib. 1. pag. 348: Nativam linguam non habuit Teutonicam, sed quam corrupte nominant Romanam, Teutonice Wallonicam, al. Walloniam. [Testimonia pro Ecclesia Turon. contra Dolensem apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 915: Addidit tamen, quod dixit professionem in lingua Romana et Latina. Vide ^Egidium Aurese Vallis Monachum cap. 98. pag. 201. cap. 111. pag. 229. [et Cangianam Pr&fationem in hoc Glossarium num. 13. et 14.] Joannes Mandevilla in Itinerario : Et sachiez, que j'eusse cest livres mis en Latin, pour plus brievement deviser; mais pour ce que plusieurs entendent miex Roumant que Latin, je I'ay mis en Roumant. Ita passim Poetae nostrates. Le Roman de Garin MS. :
Car a 1'eschole fu quant il fu petis, Tant que il sot et Romans et Latin.

ROM
nensis, in yersione libri Boetii de Consolatione Philosophise MS.:
Nuls horns qui n'a engin divin, Ne puet comprendre lo Latin, Dont encore se doit nioins fier De tel Latin Roraancier.

tanto dedignamur (Romanos) ut inimicos nostros commoti, nil aliud contumeliarum, nisi Romans, dicamus, hoc solo, id est Romanorum nomine, quidquid ignobilitatis,quidquid timiditatis,quidquid avarities, quidquid luxuries, quidquid mendacii, imo quidquid viliorum est comprehendentes.] Vide Joannem Sarisberiensem lib. 6. de Nugis Curial. cap. 25. et Epist. 176. 222. 272. Matth. Paris ann. 1103. et alibi passim, et alios ejusce sevi Scriptores ; ut et quse in hanc rem attigimus ad Joinvillam. SBS" Ejusdem, nisi fallor, originis est vox Romanzut, qnam pro Afflicto usurparunt Poetse Provinciates, vulgo Troubadours. Sic Anselmus Faidit in Cantilena, quamedidit Crescimbeni ad calcem suse versionis Vitarum Poetarum Provincialium pag. 231:
Er laissem los guerpitz, Romanzutz et scarnitz.

Gallice:
Or laissons les abandonnes, Les affliges et meprises.

Ilalice:
Or lasciam gli abbandonati, Romanzati e sclierniti.

* 2. ROMANIZARE, Fabulas, seu historias lingua vulgar! scribere yel narrare. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Romanizare, Roumancer. Romer, eadem notione, torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. 217. Vide supra in Romancia. ROMANSALIS LINGUA , Vulgaris Francica. Charta ann. 1331. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 515: Quibus instrumento et littera ibidem lectis etin Romansail lingua expositis, declaratis et explicatis, etc. Vide supra Romancia. ROMANSIUS, Vulgaris. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Unum librum in pargameno scriptum de littera tirata et in lingua Franciee in verbis Romansiis, cum duabus postibus copertum, in parvo volumine, vulgariter vocatum le Libre de I'Arbre de vatalhas, in pluribus partibus illuminatum auri. ROMANUS. Romani olimdicti,qui alias Christiani, vel etiam Catholici. Lucifer Calaritanus de non parcendo in Deum delinq. pag. 281: Itaque eum non esse ilium verum^ Dei Filium dicitis, nos vero Romani dicimus unius substantial cum patre ilium esse. Ita etiam usurpant Theodosius Junior in Epist. ad Acacmm Episcopum Berrhoensem in Synodo Ephesina, et Victor Vitensis lib. 1. de Persecut. Vandal. Sed et hseretici ita Catholicos per convitium indigitabant. Gregorius Turon. lib. 1. Mirac. cap. 25 : Romanos enim vocitant homines nostres religionis. Adde cap. 79. 80. apud S. Audoenum lib. 2. Vitse S. Eligii cap. 19. plebs vici Noviomensis dioecesis prophanis ritibus adhuc addicta, Eligium per convicium Romanum appellat: IVunquam tu, Romane, quamvis heec frequenter taxes, consuetudines nostras evellere poteris, etc. Sed et non desunt, qui Romanos Provinciarum a Romanis subactarum incolas a religione appellatos dixerunt ; in quibus est Bivarius in Commentario ad Pseudochronicon Maximi pag. 313. quse sententia, quantum a vero absit, norunt, qui literas norunt. ROMANI, Veteres Provinciarum incolae, qui Romanis olim paruerant, sic appellati respectu Barbarorum, qui has invaserant, ut pluribus docuimus in v.

Vide, qua? annotarunt Stephanus Paschasius et Fauchetus lib. 1. de Poetis Francicis cap. 6. et supra Romancia. ROMANITAS, Lingua Romana seu Francica. Lambertus Ardensis : Solinum autem de naturis rerum non minus Physice ac Philosophice perloquentem quis nesciat a.... Simone de Bolonia.... de Latino in sibi notissimam Romanitatis linguam fida interpretatione translatam, etc. ROMANE, [Vulgari Francorum idiomate.] Liber Usuum Ordinis Cisterciensis cap. 93: Si Conversus est vel Monachus, qui non intelligit literas, idem illi Romane exponat Sacerdos, et Conversus Romane confiteatur se peccasse cogitatione, loculione, et opere. T ROMANIGE, Eodem intellectu. Bernardi Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 47: Duo paria palmariarum, quae ila Romanice nuncupantur,manusque defendunt a colore caldarise, etc. Eadem fere leguntur apud S. Wilhelm. lib. 1. Constit. Hirsaug. cap. 98. 1 ROMANUM, nude, vel Romanum verbum, Lingua Francica communis. Statuta Ecclesias Nannetens. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 931. num. 3 : Baptismus cum omni reverentia et honore et cum magna cautela fiat, maxime in distinctione verborum et prolatione, in quibus tota virtus sacramenti consistit, scilicet, Ego te baptizo, etc. Et in Romano verbo sub hac forma laicos doceant Sacerdotes debere frequenter baptisare pueros. In Manuali Henrici Sistaric. Episc. eod. torn. col. 1079. num. 3. legitur : Et in Romano doceant Sacerdotes laicos baptizare pueros. Statuta Cisterc. ann. 1200. ibidem col. 1295: Librum, qui dicitur Cantica Canticorum, translatum in Romanum incendi faciant. Adde Statuta Ecclesise Aurel. apud eumd. Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col. 1274. ROMANUS, Liber Romane, seu lingua vulgari Francica scriptus, quomodp fabulosas Historias vernacule conscriptas etiamnum Romans dicimus. Lambertus Ardensis : Librum, quern ab agnominatione suss proprietatis Silentium, sive Romanum de Silentio nominavit. [Computus ann. 1245. e Bibl. Regia : Pro quo.dam Romano religando et pro historio de Roncevaux xx. s.] Le Roman de Girard de Vienne:
Li uns viole, li autre cont'e Romans. Le Roman du Renard:
Fabliaus et chanson de geste, Romans de lui et de sa beste, Mainte autre conte par la terre : Mais onques n'oistes la guerre, Qui tanl fu dure et grant et fin, Entre Renard el Ysangrin.

Le Roman de la prise de Jerusalem MS.: Car mult sot bien escrire en Latin et Roman.

Balduinus de Condato MS.:

Tu as dit la Patenostre Saint Julien a ce matin, Soil en Roumant ou en Latin.

Poema de Vulpe coronato :

En Roumanche, ou en droit Latin.

Jacobus Hemricurtius de Bellis Leodiensibus cap. 38: Estoit tres sage Chevalier, et de grande eloquence en Romans et en Tiesche. Etiamnum Belgse linguam Romanam vocant Wallonicam : et Brabantiae et Flandrias regiones, ubi lingua Wallonica obtinet, Le Roman pays. ROMANGIER, in linguam Romanam vertere. Joannes de Langres, seu Lingo-

T ROMANGIUS, Eadem signiflcatione. Literas Johannis Regis Bohemias apud Baluzium tom. 1. Miscell. pag. 162 : Nuper autem retulit nobis religiosus vir frater Petrus de Castro-Reginaldi Ordinis Fratrum Prsedicatorum, quod in magnum, ipsius Ordinis dedecus et contemptum facli sunt Romancii, chronicss et moteti, in quibus continetur, quod clarss memorise dominum et genitorem nostrum 1mperatorem Henricum (VII.) frater quidam Bernardus de Montepeluciano Ordinis supradicti, administrando ei sacramentum Eucharistiss, venenavit, etc. Ibidem pag. 164 : Ideo rogamus, quan-

ROM
turn possumus, universos, ut non credat narrationem ignorantium et Romancii, etc. 1 ROMANCIUM, Gallica lingua vulgaris. Sententiae Inquisitionis Tolos. pag. 300. et 309 : Item pluries audivit legi de libris fratris Petri Johannis Olivi in Romancio s0u vulgari. Sententia arbitralis ann. 1400: Quam quidem sententiam... Joannes Rigaldi ibidem coram dictis partibus, alta et intelligibili wee, vulgariter, id est, in Romancio praelegit. Statuta Ecclesise Nannet. apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 963. num. 10 : Item, monemus Curatos et eorum loco, tenentes, ut guolibet mense, die Dominica qualibet, post officium Missus publicent, et in Romancio exponant Constitutionem apostolicam incipientem, Quoniam intelleximus, etc. T ROMANTIUM, Idem. Constitutiones MSS. Pontii Episc. Conseran. ann. 1364 : Mandamus omnibus et singulis Rectoribus ut in Romantio exponant, etc. ROMANGIUM, etiam appellant Hispani vulgare suum idioma, quod ut et Gallicum ac Italicum, a Romano seu Latino sumat originem. Frustra enim Bivarius in Notis ad Chrqnicon Maximi pag. 313. et 332. contendit, Hispanos sic suam linguam appellasse, quod earn ita indigitarint Gothi Ariani, a Religione Romana, quam profitebantur. Jacobus I. Rex Aragon. in Cqnstitutionibus Catalanise MSS.: Statuimus, ne aliquis libros veteris, vel novi Testamenti in Romancio habeat, et si aliquis habeat, tradat eos loci Episcopo comburendos, quod nisi fecerit, sive Clericus fuerit, sive Laicus, tanquam suspectus de hseresi habeatur. 1 ROMARIA. Papias : Tremata, Romaria. 1 ROMARIUS, f. pro Romanus. Synodus Compostell. ann. 1114. can. 23 : Mercatores Romarii et peregrini non pignorentur; et qui taliter egerit, duplet quae tulerit, et sit excommunicatus. ROMARUM, Rosmarinum, Gall. Romarin. Gonsuet. S. Crucis Burdeg. MSS. ante ann. 1305 : Hortum, qui est juxta infirmitorium et refectorium juxta dictum claustrum, debent gubernare monachi parvi seu juveniles, et debent tenere garnitum de Romans, de salvia, etc. Hisp. Romero, eadem notione. 1 ROMASCOT, minus recte pro Romescot, apud Hofmannum in Lexico. Vide Romescot. * ROMBOLA, Funda, Ital. Frombola, Gall. Fronde. Instrumentum e duobus funiculis, quo saxum latiore sinu in medio impositum, circumactis circum caput funiculis, et altero eorum remisso, magna vi longe jacitur. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. III. pag. 360: Item statuimus et ordinamus quod in nulla parte circa locum fralrum minorum fiat ludus Rombolarum, ita quod homines et mulieres devotionis causa ad locum fratrum minorum euntes nullam patiant offensam. Vide Ludus n. 16. [FB.] T ROMEFEE, ROMEFEOH. Vide Romfeah. TROMEIUS, Idem qui infra Romeus. Sententia arbitralis inter Abbatem et Oonsules de Gimonte ann. 1292 : Persona posita per dictos Priores ad custodiendos infirmos et peregrinos, vel alias Romeios ibi hospitando, etc. * ROMENGUERIA, Dumus, yepres, qui JRomesnuncupabantur vulgariter. Charta ann. 1332. in Reg. 66. Chartopb. reg. ch. 993 : Prssdictam venditionem et conces-

ROM

ROM

211

sionem ad novum feudum fecit dictus do- 1140 : Monetam suam (Ban) introduxit, minus Guillelmus de Villaribus personis unam, cui Ducatus nomen imposuit, supradictis, et ut praemittitur dictarum octo Romesinas valentem, quae magis, terrarum nemorosarum seu bartse Romen- magisque serea, quam argentea probata gueriarum seu veprium. Alia Guill. dom. tenebatur. Induxit etiam tres Follares Montispess. ann. 1190. inter Probat. torn. sereos Romesinam unam appretiatos. Le 3. Hist. Occit. col. 166 : Habeo explec- Roman de la prise de Hierusalem par tum mihi et omnibus habitatoribus Mon- Titus MS.: tispessulani in bosco de Valena de omniSe vos me volez croire trov^ a itel engin, bus arboribus et lignis, exceptis Romes et Que ja n'auront Remain vaillant un Roraesin. albars. | ROMENSIS, Romanus. Papa Romen-Le Roman de Vacce MS. : sis in Ofticio Mozarabum de S. Pelagic, Oveuc cine sols de Roumesins. torn. 5. Junii pag. 222. Missa cotidiana Romensis, id est, ex Ordine Romano [In MS. optima? notae legitur Rommeseu Gregoriano, ut explicat Mabillo- sins.] Le Roman de Garin MS. : nius lib. 3. de Liturgia Gallic, pag. 300. Je ne te pris vaillant un Ramoisin. col. 2. ROMEPENI, alias Pening, i. denarius : Incertum tamen.anita viliores acssreas Nummus Romse pendendus, Denarius S. Constantinopolitan. Augustorum monePetri, de quo plura in hac voce. Bromp- tas appellarint. tonus de Offa Rege : Nam, ut dicitur * ROMESINUS, ut Romesina, Monet83 communiter, ilium censum, qui Rome- Romanse species. Charta Henr. reg. peny, sive Petrespeny vocatur, Deo et B. Angl. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. Petro, et D. Papse, qui tune fuerat, et 375 : Unum millenarium allecium, vel successoribus suis primo contulit. Idem quinque solidos Romesinorum. Greg. Gripag. 1235 : Scilicet de Rumepeny, id est, maldi in Hist. leg. et magistr. regni de denario S. Petri, etc. Vide Romescot Neapol. lib. 5. cap. 156 : Un'antica moet Rompeni. neta Romana, Romasina chiamata, ROMEREI, pro Romani, seu Grseci picciola delta follere. Vide Consuet. Bar. Byzantini, in Epistola Archiepiscopi roem. Romuald. archiep. Salernit. in hron. Bulgarise, in Gestis Innocentii III. PP. ROMEUS, Qui alias Romipeta, Qui ad pag. 57. | ROMERIA, ROMERIUS. Vide Romeus.S. Petr um piaa peregrinationis gratia perROMESCOT, ROMSGOT, Census species, git. Ita passim usurpat Odo Oluniacenqui alias Denarius S. Petri, Romse pendi sis in Vita S. Geraldi Comitis lib. 1. cap. ab Anglis solitus, de quo supra egimus. 27. 29. lib. 2. cap. 17. 23. lib. 4. cap. 22. Vox formata ex Saxpnico scot, vel Romei Italis., Roumius, Occitanis, dicunshot, Impositio, vectigal, symbolum. tur. Romius, in Foris Beneharnensibus Matthasus Westmonaster. ann. 794. de tit. de poenis art. 44. Romoneou, ArverOffa Rege : Ex his omnibus provinciis, nis, ut auctor est Sirmondus ipse Ardedit Rex pr&fatus denarium Beali Pe- vernus ad Sidonium lib. 1. Epist. 5. Rotri, ut prsedictum est, quod Anglice Ro- mieux, Prqvincialibus [et Roumioux : mescot appellatur. [Matthaeus Paris : quod de quibuslibet peregrinis intelliHoc quoque sciendum est, quod Offa Rex gunt.] Hinc auctor est Caesar Nostradamagnificus, tempore quo B. Petri Vicario, mus in Hist. Provinciae pag. 166. nomen Romanes urbis Pontifici, redditum statu- datum nobili familiae Arelatensi, quse tum, id est, Romscot, de regno concessit. pro insignibus Pp.ram descriptam gesIn quo autem census ille situs fuerit, et tat, peregrinationis notissimum symboquanti pretii, liquet ex iis, quae ante lum ; ut et .Romeorum familiae Hispanicaa. dixerat : His igilur auditis Rex, quid Vide Guillelmum de Podio-Laurentii digne tantse benignitati compenset, secum cap. 47. et in voce Romipeta. Nee tantum studiose pertractat. Tandem divina inspi- qui Romani peregrinationes instituunt, rante gratia, consilium invenit salubre, sed quivis peregrini ita appellati. Joann. et in die crastina scholam Anglorum, quae Willaneus lib. 6. cap. 92 : Arrivo in sua tune Romse floruit, ingressus, dedit ibi ex corte un Romeo, che tornava da santo Jaregali munificentia, ad sustentationem copo. Romerio, eadem notione, in Legigentis regni sui illic venienlis, singulos bus Alfonsi IX. Regis Castellae 1. part, argenteos de familiis singulis, omnibus in tit. 24. lege 1. Romeria, Peregrinatio, tit. posterum diebus, singulis annis. Henri- 4. leg. 22. et Scriptoribus Hispanis pascus Huntindonensis lib. 6. pag. 364 : sim, [necnon Poetis Provincialibus non Rex vero Knut Romam splendide perre- semel. Anselmi Faidit Cantilena apud xit, et eleemosynam, quaz vocatur Romscot Crescimbeni ad calcem Vitarum Poetaquam antecessores sui dederant Ecclesise rum Provincise pag. 230 : En leial RomeRomanse, perenniter assignavit. Monasti- ria. Ital. In leal Pellegrinaggio. Nostris cum Anglicanum torn. 1. pag. 286. de En loyal Pelerinage. Adde eumdem Creseodem Kanuto Rege: Etiam Romse Scho- eimbeni ibidem pag. 77.] lam Anglicam constituit, et ad fovendam * Acta MSS. notar. Senens. ad ann. earn ex Anglia omni anno censum dari 1286. ex Cod. reg. 4725. fol. 82. r : Item f e c i t , quod Anglice dicitur Romescot. centum solidos Romeis, qui vadunt ad Abrogata fuit hujusmodi denarii et sanctum Jacobum, quod unusquisque hapecunise solutio Statute ann. 25. Hen- beat v. sol. Ita et nostris Remyvage, pro rici VIII. cap. 25. restituta autem ann. qualibet peregrinatione. Lit. remiss, 1. et 2. MariaB; sed abrogata denuo 1. ann. 1467. in Reg. 200. Chartoph. reg. Elizabeth cap. 1. Adde Vitam Offse II. ch. 28 : Le suppliant a fin de trouver proRegis pag. 20. S. Anselmum lib. 3. vision a la maladie de son filz s'en ala Epist. 85. lib. 4. Epist. 29. Nangium en voyage a S. Andre du Glaye; in Chronico ann. 1035. Robertum de auquel le malade dist : Man pere, vous Monte ann. 1116. et quse diximus in v. alez en Remyvage bien loing aux corps Denarius S. Petri. Vide Rompeni et sains, etc. Romfeah. 1 ROMEUS CAMINUS, Iter quo Romei ROMESINA, Monetse Romanes species, petunt Romam, in Pacto inter Jacobum qua "utebantur Barenses in Apulia. Aragonise Regem et Berengarium MagaFalco Beneventanus ann. 1139 : Panem lonse Episcopum ann. 1272 : Et de ipso unum sex Romesinis emebant. Idem ann. flumine usque ad stratum publicam seu

212

ROM

ROM
1. cap. 56. et aliis. [Libertates MontisBrisonis concessse per D. Jacobum de Rossilione ann. 1376. torn. 1. Histor. Dalphin. pag. 83. col. 1 : Si contingent dictum Dominum et successores suos ire ultra mare, seu in alio longo et prolixo Romipetagio, etc. Adde Chartam ann. 1343. apud Columbumin Genealogia Familise Simianse pag. 596.J Relatio Legationis Ambassiatqrum Ducis Andegav. ad Judicem Sardiniae ann. 1378 : Venerunt omnes de dicta galeaadR. Urbanum (prope Massiliam,) quern puro animo et corde sincere invocaverunt,... et facto Romipetagio antedicto, dictam catenam transeundo subintrarunt. Spf Beatus hie Urbanus est Urbanus V. Papa, multis post mortem miraculis illustris, cujus corpus prope Massiliam in Ecclesia S. Victoris requiescit. Id monemus, ne quis deinceps mendum esse suspicetur in allato loco, perperamque restituat B. Victorem pro B. Urbanum : quod accidit viro doctissimo. j ROMIPETUS, Idem qui Romipeta, nisi ita legendum sit. Acta S. Benedict! Avenion. torn. 2. Aprilis pag. 259 : Et vldit mullos Romipetos venire ad Ecclesiam B. Benedicti. * ROMIPETA, Qui ad curiam Romanam, ut beneflcium impetret, confugit. Charta ann. 1336. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 275 : Si cum Romipeta aut alter opponens in causa vel lite succumbant, ad alium canonicum primum post eum sequentern in ordine conferendi vel prsesentandi spectabit et libere revertetur. ROMITORIUM, pro Eremitorium, non semel occurrit in Historia de Exordio Monasterii deTaronca, torn.3. Monarch. Lusitanae, pag. 284. v. et 285. [Conventiones ann. 1145. torn. 1. Corporis Diplom. juris gentium pag. 79. col. 1 : Dum audieris sequenti nocte tintinabulum Romitorii mei, in quo vixi sexaginta sex annis, inter infideles servatus favore Altissimi, egrediaris extra castra sine arbitris, etc.] * ROMPENI, Census, qui ab episcopis metropolitano pensitabatur. Bened.abb. Petroburg. in Henr. II. edit. Hearn. torn. 2. pag. 716. ad ann. 1191: Sententiam excommunicationis in episcopum Dunelmensem tulit archiepiscopus Eboracensis, quia idem episcopus Dunelmensis jura ecclesiss Eboraci, scilicet le Rompeni et processiones ebdomadse Pentecosten detinuit occupatas. Ut Romipetagium pro quayis pia peregrinatione, ita Rompeni pro quolibet censu ecclesiastico usurpasse Aiidentur. Vide Romescot et Romfeah. ] ROMPERIUM, Idem quod infra Rupticium, Terra de novo proscissa. Charta pagi Lugdun. ann. 1520 : Juxta Romperium Domini de Charnay. * ROMPHEA, [Gladius; bis acutus. "T^yciTji 1 ROMPHUS. Otto Morena in Historia Rerum Laudensium pag. 46 : [Cremenses omnesque qui intra castrum Cremas erant, sic infestabant (hostes qui obsidebant Cremam) quod nullus intra ipsum Castrum prope murum Castri se movere poterat, quern ipsi cum Romphis et lapidibus non sauciarent.] Forte idem quod Rompino Italis, Uncus, Gallis Croc. 55P" Ex verbis intra uncinos additis liquet voce Romphis non posse uncos intelligi. Cremenses enim in oppido, jaculatores Romphis lacessentes extra stabant. Quomodo fossa moenibusque interpositis unco similive armorum genere

RON
sauciari poterat hostis obsessus ? Romphi ergo tela erant missilia, quse una simul cum lapidibus jaciebantur, ut patet ex cpntextu. Hsec fere post Muratorium qui Romphos cum Romphseis seu Rhomphseis, de quibus Lexicographi, confundit, non ea qua post Isidqrum lib. 18. cap. 6. vulgo exponunt notione, scilicet pro framea vel altero hastilis genere ; sed ut est apud Gellium 10. 25 : Romphea, vel, ut alii legunt Rumpia, Genus teli est Thracicse nationis: positumque hoc vocabulum in Q. Ennii AnnaHum 14. Cseterum pro Romphis, ex Codice Ambrosiano Ronsis legit idem Muratqrius torn. 6. col. 1031. Malim Romphis. 1 ROMSCOT, Census species. Vide Romescot. 1 RONA, f. pro Zava. Vide in hac voce. | RONGALIA, RONGALIENSIS CURIA. Vide Runcalis infra. j RONCARE, Sarrire. Vide Runcare 1. 1 RONGARIA. Vide in Runcalis. 1 RONCATORIUM, Idem forte quod Dormitorium in Mqnasteriis, Locus ubi roncant seu dormiunt, ab Hispanico Roncar, Stertere, Gall. Ronfler. Capitulum generale S. Victoris Massil. ann. 1312 : Camerarum claves infirmario assignentur et portae studiorum, Roncatorii; et loco portarum cledse ftant. 1 RONCEA, Rubus, sentis, Gall. Ronce, in Onomastico ad calcem tomi 5. Anecdotorum Martenianorum. Vide Run1 RONCENUS, RONGENA, RONGHINUS,

caminum Romeum. Romeorum via, in Ohartulario Ecclesise Aptensis fol. 28. Romea strata, in Statutis Placentise lib. 4. fol. 38. etc. Vide Romaeus. ROMFEAH, vel ROMEPEE, Denarius S. Petri, de quo in Romescot. Ita autem appellatur in foedere Edwardi et Gothurni Regum cap. 16. in Legibus Canuti Regis cap. 5. et in Legibus Henrici I. cap. 12. ex Saxonico r o m i s c e a t , quasi nummus Romas dicatus. gesceot enim et s c e a t , partem, symbolum, censum, pecuniam significant. Vide Romepeni. [Thomas Rlount in Nomolexico : Romefeoh, Romepeny, Saxonice r o m f e o h , i. Nummus Romse datus, nam f e o h est nummus, pecunia, stipendium; r o m p e n i n g , Romse denarius, etc.] 1ROMHONES, pro Roihones, Gallice Rognons. Vide in Roihones. 1 ROMICOLA, Qui Romse habitat, Johanni de Monsteriolo in Epistola ann. 1405. apud Marten, torn. 2. Ampliss. Collect, col. 1336. ROMIPET^, ROMIPEDJE, Qui Romam petunt, vadunt. Matth. Paris ann. 1250 : Et ad impetrandum, Magistrum Leonardum Clericum suum, frequentem Romipedam, non sine maxima pecunix effusione, ad Romanam Curiam destinarat. Maxime porro ita appellati qui Romam pise peregrinationis ergo ad SS. Apostolos pergebant. Peregrini, qui propter Deum ad Romam vel aliubi vadunt, in Synodo Metensi ann. 753. cap. 4. Vernensi ann. 755. cap. 26. et Cabilonensi II. cap. 45 [Qui Romam orationis causa pergunt, in Capitulari Ludovicill. Imp. ann. 850. cap. 1.] De vagis peregrinis, qui propter Deum non vadunt, in Capitulari I. Caroli M. ann. 809. cap. 6. Concilium Lateranense ann. 1122. cap. 14 : Si qui Romipetas, et peregrinos, sen mercatores, Apostolorum limina el altorum Sanctorum oratoria visitantes capere... tentaverint, etc. Willelmus Brito lib. 8. Philippidos :
Romipetas, et qui sanctse succurrere terrse Ibant, etc.

Idem sub flnem ejusdem libri:

Nulla facultas Visendi Roraam datur, Dominive sepulchrum.

Et lib. 9. initio :
Hie Anglos, hie Romipetas enormiter an gens.

Itinerarium Gregorii XI. PP. : Pedester incedit per scalenta deserti velut Romipeda. Utuntur praeterea Joannes Sarisoer. lib. 6. cap. 1. Jacobus Cardinal, de Anno Jubilseo cap. 6. Nangius in Chron. ann. 1210. 1240. Henricus Aquilonipolensis in Adolpheide cap. 4. Rigordus ann. 1210. et alii. De peregrinationibus vero Romanis agit Nicolaus PP. apud Baron, ann. 865. 90. et Beda lib. 5. Histor. Eccl. cap. 7. Habetur in Dactyliotheca MS.Ludovici Chalucii Arueni Gemma, cui insculptus Angelus nudus vadens, burdoni, seu baculo innixus, cum Inscript. BEISITAAOS i. vaditalus: in quam sic lusit idem Chalucius :
Quis puer hie baculo armatus geniusve vialis, Aliger officii nomine BsicriTaXoc. Metator sacrani sacer invisentibus Urbem Italicumque regens auxiliaris iter.

Vide Romeus, Scoti. ROMIPETAGIUM, Peregrinatio quaevis fidelium : Rouminuatge, Occitanis; [Roumavagi, Provincialibus;] Romeaggio, Italis Scriptoribus, Matthseo Villaneo lib.

Equi genus. Vide Runcinus. 1 RONGHARE, Exstirpare. Vide Runcare 1. | RONGHISMUS, Toyx^oYi;, in Glossis Latino-Graecis et Grseco-Latinis. 1RONGHONUS, Genus hastse falcatae et similis falcastro, aptasque ad arripiendam et detinendum, Italis Ronchione et Roncone. Chronicon Estense apud Muratorium torn. 15. col. 3(33 : Revocavit ad se xxx. suos familiares armatos cum Ronchonis ; et ipse solus cum istis xxx. pedibus viriliter percussit contra inimicos. Chronicon Tarvisinum apud eumdem Muratorium torn. 19. col. 759: Durante bello navali per duas horas, quibus balistse propter pluvias operari non potuerunt; sed in illarum loco succedebant spicula, lancese et Ronchoni. Rursum occurrit in Statutis Placentia? fol. 108. Instrumentum est inter bellica et rustica arma recensendum. Vide Runco. | RONCHUS, Rubus, sentis, Gall.-Ronce, vel Rubetum, senticetum, locus ronchis consitus. Charta Henrici IV. Imp. ann. 1115. torn. 2. Bullarii Casin. pag. 133. col. 2 : Illi restituo.... Ronchum et totam etiam Sanctam Mariam in Tribbo et ambo molendina. Statuta Vercell. lib. 6. fol. 137. verso : Item quod habeant precipua omnia prata, que sunt extra nemora, et omnes Ronchos, et terram cultam et vineas, quas ipsi Comites et Domini et Prior predictus nomine Ecclesie tenere soliti sint, etc. Vide Runcalis et Runchi. 1RONCIA, Idem quod Ronchus, Gall. Ronce, Rubus, sentis. Miracula S. Walarici, torn. 1. Aprilis pag. 27: Peccatorum animas duco per Roncias et spineta. 1 RONGILEUS, Idem quod Ronchonus, Falcis militaris species. Statuta Civitatis Astae collat. 11. cap. 92 : Gladii vetiti sunt isti, spate, pennati et omnes falzoni, apie, piole, jusarme, Roncllei, plombate, borelli, etc. Vide Runco. RONCINARI, Patrocinari; unde le-

RON
gendum puto Ratiocinari. Vide in Ratio 1. Append, ad torn. 6. Annal. Bened. pag. 703. col. 1: Iterum sicut prius interrogantes eum, si domnum abbatem yidisset 9 hujusmodi responsum accipiunt : Vidi, inquit, et cohortatur vos multum, et Roncinatur vos ante Deum multum... Dicunt ei iterum : Vidisti Dei genitricem ? Vidi, inquit, et Roncinatur vos multum coram Domino. RONCINUS, RONCINA. Vide Runcinus. * RONGIO, Equus minor, gregarius, Ital. Roncione. Stat. antiq. Florent. lib. 1. cap. 66. in Cod. reg. 4621. fol. 35. v: Singuli bapnitores habeant equos sive Ronciones. Occurrit praeterea in Stat. Pistor. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 561. Vide Runcinus. J KONGO, RONCONUS, Species falcis militaris. Vide Runco et Ronchonus. T RONGORA, Longobardis, Idem quod Ronchus. Vide Runchora in Runcalis. 1 RONDA, Vigiliarum lustratio, Gall. Ronde, Ital. et Hispan. Ronda. Vide Hofmannum in Lexico. * RONDELA, Piscis genus. Tract. MS. de Pise. cap. 102. ex Cod. reg. 6838. 0.: Hirundo, piscis, quern nostri arondele, maris Adriatici accolas Rondela vel Rondola, Massilienses rondele, Hispani volador, Gallorum nonnulli volant, quod avis instar ad lapidis jactum extra aquam volet, nuncupant. * RONDELLA, a Gallico Rondelle, Circulus, annulus. Comput. fabr. S. Petri Insul. ann. 1366. ex Tabul. ejusd. eccl.: Item pro quadam Rondela ferrea et kavilla ejusdem, etc. * Rondelle etiam appellarunt nostri doliolum. Lit. remiss, ann. 1393. in Reg. 145. Chartoph. reg. ch. 371: Comme le suppliant et son frere eussent achete a Harefleu deux Rondelles de sel de un marchant qui avoit vendu six Rondelles a un appelle Pierre Benart, etc. Aliae ann. 1400. in Reg. 156. ch. 36 : Laquelle Morele avoit emporte une Rondelle, en laquelle avoit eu harenc caque. Une Rondelle ou poincon a meltre vin, in aliis ann. 1412. ex Reg. 166. ch. 324. 1 1. RONDELLUM, Tignum rotundum. Extenta j u r i u m Comitis Sabaudiae apud S. Symphorianum de Auzone ann. 1309. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 98. col. 2 : Item unum fustum, quod vocatur Rondellum, quod ponitur in latere razelli, si sit de duobus ley sis aut plus, debet sex denarios. Petri Azarii Chronicon apud Muratorium torn. 16. col. 351: Aggressores videntes prssdicta non valere, cceperunt ponere in civitate tapponum valde occultum pro ipso castro obtinendo et cavando; et quamvis aliquando per contrariam cavaturam ipsis tapponatoribus male successisset, nihilominus castrum, sen domignonum, super Rondellis posuerunt, frustra contendentibus obsessis. Hoc est, nisi me fallo, cuniculum seu viam subterraneam usque ad castrum suffoderunt, ibique subter domignonum, id est, praecipuum propugnaculum, Rondella supposuerunt seu tigna et trabes, qua? ad breve tempus sustinerent muros suffossos; turn etiam ramalia et sarmenta, quse incensa, dejectis muris, aperirent aditum irrumpentibus. Hac enim interdum ratione, hocque fine cuniculos, seu meatus suqs subterraneos suffodiebant antiqui, nitrato pulvere necdum in usu, ut post Vegetium lib. 4. cap. 24. docet Carol us de Aquino in Lexico Militari v. Cuniculus. * Hinc nostratibus .Rondeau, vulgatius Rouleau, Cylindrus, quo glebae confrin-

RON
guntur. Lit. remiss, ann. 1400. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 57: Thomas Godin ala en una piece de terre ou champ d'avoine pour icelle piece de terre rouiller a une grosse piece de bois, appellee Rondeau, pour casser les bloches, comme I'en a acoustume de faire audit pays (Champagne). Apres laquelle piece ruille, ledit Thomas Godin mist son dit roul sur une montagne pour icellui avaler tout droit a chaussee.... Icellui Godin destacha et laischa aler ledit roul, qui moult fort ye.devala. f 2. RONDELLUM, Circulus, orbiculus, Gal lice un Rond, un cercle. Processus verbalis ann. 1447. de usu pallii concessi Episcopo ^Eduensi e Chartulario ejusdem Ecclesiae : Scriptum in quodam parvo Rondello: Sanctus Petrus, Sanctus Paulus. Innocentius Papa Secundus.... scriptum infra quoddam Rondellum in media alterius Rondelli existens, et sequitur: Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae Episcopus, etc. * Comput. ann. 1428. ex Tabul. S. Petri Insul. : Pro una magna natta et quatuor Rondellis existentibus ante magnum altare, I. sol. * 3. RONDELLUM, Brevior ligni truncus, Gall. Bloc. Comput. ann. 1503. ex Tabul. S. Petri Insul.: Pro uno Rondello ad scindendum olus, viij. sol. Vide infra Rotondale. * 4. RONDELLUM, Ornamentum capitis a forma rotunda sic dictum, Gall. Bourrelet. Testam. Pabietae de Crudacio ann. 1361. in Reg. 3. Armor, gener. pag. xj. : Item lego Morosss uxori Bartholomei de Pratocomitali filii mei unum Rondellum meum cum perliis. Item lego Pabietse filise mese aliud Rondellum meum cum perliis. 1. RONDELLUS, Capa sine caputio, [Vestis species in orbem desinens, a Gallico Rond, Orbis, Circulus] Joannes Andreas ad Clementinam, Ne in agro : Rondelli, qui nunc in usu sunt, non sunt proprie capse; non enim habent caputium. [Computus ann. 1333. et seq. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 280: Pro cannis tribus de panno pro Rondello Domini flor. xii. Et mox: Pro cannis quatuor de bruneto pro faciendis Rondellis pro domina Dalphina et dom. Burga, etc. flor. xv. gros. ni.J Vide Rotundellus [et Redondellus.] * Roonde, torn. 1. Fabul. pag. 36 :
Sauverai-je noslre Roonde. Baillez la moi apertement....: Sire envis ou volonliers, Dit le moine, la vous doarai-je, Vous me faites grant outraige. Gil a la r.hape desvestue, etc.

RON

213

* Roseul, eadem acceptione, in Lit. remiss, ann. 1397. ex Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 315 : Lequel Jehannot faisoit le fol et le truant, et ne vestoit aussi comme en toutes saisons que ses robes-linges et un Roseul pardessus simplement. Nisi idem sit quod Rosol supra in Retiolum. f 2. RONDELLUS, Fulmentum candelabri, columella sustinendo candelabro, Gallice Gueridon. Inventarium Ecclesise Noviom. ann. 1419 : Item duo Rondelli de ligno ad ponendum dicta duo candelabra. Architectis nostris Rondeau, Ornamentum est columnae, idem quod Astragalus Virgilio, Graecis aorpayaXoc. 1 3. RONDELLUS, Musicis nostris Rondeau, Intercalaris cantilena. Johannes de Muris Musicus : Notulse rubese aliquando ponuntur in elegiis et Rondellis hue et illuc, ut ad invicem possint cum aliis perfectionibus computari. Poetae nostrates etiam Rondeau vocant Ryth-

mum orbicularem, et Hispani Rondelet Circularem cantilenam. Rondelle vero vocitarunt Galli Parmulam, qua pedites utebantur : quam vocem nonnulli transtulerunt ad Scutulam gladii, vulgo la garde d'une epee. Instrumenturn ann. 1309. apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 1639 : Et aura ledit homme une espee a pointe dou lone de ceste verge, qui ci est a present, a croez et a Rondelle davant la mein, a plom ront, etc. * 4. RONDELLUS, Gall. Rondeau, Modus agri seu vineae. Charta ann. 1312. in Reg. 52. Chartoph. reg. ch. 38: Item treze Rondeaus de vigne.... qui puent valoir par an douze deniers Item dix quartiers de vigne.... assis ou garonnage au seigneur de Taillebourc. * 5. RONDELLUS, Globus, Gall. Boule. Comput. ann. 1506. ex Tabul. S. Petri Insul. : Pro quodam Rondello ad ponendum in extremitate baculi vexilli ecclesise, vj. sol. RONDOLA. Vide supra Rondela. 1 RONFLARE, a Gallico Ronfler, Stertere, Ronchissare. Processus de B. Petro Luxemburg, torn. 1. Julii pag. 604 : Puer incipit respirare Ronflando ad modum hominis morientis. Dormit et Ronflat, apud Menotum Serm. Quadragesim. fol. 176. * Hine Ron flee dicitur de strepitu, quern equus iratus aut territus naribus edit. Lit. remiss, ann. 1478. in Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 42 : Icelle jument eut paour et donna une grant Ronflee, a laquelle Ronflee le suppliant se lira arriere, etc. "Ronfler yero idem videtur quod Renvier, Pecuniam in foliis lusoriis positam augere, in aliis Lit. ann. 1460. ex Reg. 189. ch. 412 : Aincois que I'en baillast les cartes, icellui Davy dist aux autres, Je I'envy et Ronfle. Quae ludendi ratio Ronfle appellatur, in aliis ann. 1458. ibid ch. 266 : Lesquelz compaignons commencerent a jouer au jeu de la Ronfle. T RONSA, Teli genus, si vera lectio est, sed mendosam puto. Vide Romphus. * RONSGE, vox vulgaris, Pilum, spiculum, Gall. Epieu. Joan. Germ. Cabilon. episc. in Phil. III. duce Burg, apud Ludewig. torn. 11. Reliq. MSS. pag. 120 : Qui aderant cum sudibus ferreis, quos Ronsge appellant, eos usque ad capulum in venires hostium deducunt. Vide infra Runco. 1 RONSINUS, RONSSINUS. Vide Runcinus. * RONTHINUS, perperam pro Ronchinus, Equus minor. Vide in Runcinus. Stat. Pistor. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 544: Statuimus ut potestas et consules de cetera non imponant datium in civitate nee in districts, Pistoriensi, nee prsestantiam, nee asbergum, nee Ronthinum, nee equos. Occurrit rursum ibid. col. 564. 1 RONZARE, Resecare, recidere, Gall. Rogner, Ital. Tag liare; Stonzare. Statuta Montis-regalis pag. 182 : Et si aliqua persona Ronzaverit ahquam bonam monetam, vel in parte.... amputetur ei manus dextra. Statuta Civitatis Astae collat. 14. cap. 6: Statutum est quod si aliquis Ronzaverit vel tonderit monetam publice vel privatim, et inde probatus vel convictus fuerit, arnittat pro pena libras ducentas. 1 RONZENUS, RONZINUS. Vide Runcinus. RONZILEA, Falcis species ; nisi sit ab Italico Ronciglio, uncus. Stat. Mutin. ann. 1306. apud Murator. torn. 2. Antiq.

214

ROQ

ROS

ROS

Ital. med. sevi col. 484 : Eligantur de villis et communibus villarum districtus Mutinse mille pedites; trecenti quorum sint guastalores de zapis, vanghis, securibus et Ronzileis. Vide Runcina 1. * RONZINATA, Roncinse seu equae onus. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 125. ex Cod. reg. 4622. A : Item si aliquis de Taurino vel ibi stans furatus fuerit.... somatam vel Ronzinatam (feni) solvat pro bampno solidos decem de die, de nocte vero solidos yiginti, et non ultra. Hinc Ronssinage, idem quod servitium de Roncino, cum scilicet vassallus equum domino debet, uod pecunia aliquando redimebatur. harta ann. 1377. in Reg. 119. Chartoph. reg. ch. 232: Jehan Flatart trois fiez qui doivent Ronssinage, chascun de soixante solz Tournois, par trois hommages. Item sire Jehan le Mercier Bourgeois de Paris en tient un fief, qui doit Ronssinage de soixante solz Tournois. Vide Runcinus. t:i ROORTA, Superior virga, qua sepes continetur ac vincitur, tortilis ex virgultis laqueus, nostris Roorte. Charta Erardi dom. de Chascenai ann. 1206. in Chartul Arremar. ch. 9 : Homines et mulieres de supradictis villis et grangiis accipient in memoralo bosco jarronem et fagum pro Roorlis faciendis. Alia ann. 1264. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 210. v: Item duo molendina possunt capere arbores et copas ad opus eorumdem in omnibus nemoribus finagii,... rameures d'erches, Roorte carrucarum, etc. Rooites pour lew charrues, in Charta ann. 1341. ex Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 68. Hars et Roertres pour porter lierre et houx, in Ch. ann. 1301. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1176. Rorte, eadem acceptione, in Lit. ann. 1354. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 300. art. 38. Lit. remiss, ann. 1387. in Reg. 181. ch. 110 : Lesquelx avoient mis au col du suppliant une Rorte de bois, qui lui lioit le col et les jambes. Idem quoque sonat vox Roollon, in Lit. remiss, ann. 1478. ex Reg. 205. ch. 182: Un baston ou Roollon de cloye, etc. Vide supra Reorta. ROOT, Ponderis species. Charta Phil, comit. ann. 1163. in Chartul. 1. Fland. ch. 325. ex Cam. Comput. Insul.: De pensa uncti, id est, smere, vel sebi, id est, Root, unum denarium. [** Roet, Rolland. Sebum.] ROPA, [Supellex quaevis.] Charta Jacobi Regis Aragon. eerae 1270. apud Diago in Historia Regni Valentiae lib. 7. cap. 24 : Promittimus vobis.... quod vos et omnes Mauri, tarn viri quam muheres, qui exire voluerint de Valentin, vadant et exeant salvi et securi cum suis armis, et cum tota sua Ropa mobili, quam ducere voluerint et portare secum, etc. Vide Roba. [* Vox Hispanica.l * ROPIDA, Stiria. Glossar. Lat. Gall. ex Cod. reg. 7692 : Ropida, roupie. Ropidus, roupious. 1 ROPPAGIUM, f.pro Rippagium, Ripa, littus, ora, Gall. Rivage; vel tributum in ripis exsolutum, de quo dictum est in Ripaticum. Charta Caroli Regis Francorum ann. 1366. aepud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 446: Cum.... aquis, aquarum decursibus, censibus, redditibus, decimis, parceriis, vendis, subvendis, intragiis, mutagiis, garenis, Roppagiis, salsetis, pratis, pascuis, et aliis proprietatibus et rebus, juribus, deveriis, etc. * ROQUA, pro Roca, petra, rupes. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : Per terminos positos ad quandam Roquam. Vide Roquerium.

1 ROQDERIUM , Rupes, petra, Gall. Lit. remiss, ann. 1374. in Reg. 106. CharRocher. Index MS. Beneficiorum Eccle- toph. reg. ch. 182: Comme Hennequin siee Constant, fol. 10. v. e Musaeo D. de de Tournay eust achate deux Roz de Cange: Item viginti tres virgate terre, draps, etc. super quibus viginti tribus virgatis qua* Aliud vero sonat in Charta abb. S. tuor sunt in periculo maris, et residuum Amandi ann. 1318. ex Reg. 62. ch. 98 : parvi pretii, videlicet in Roqueriis. Vide Pour les carpentaiges qu'il voudroit faire Rocerium et Rocherium. ausdites maisons et hostiels, nous li de1 ROQITETUM, ROQUUS. Vide in Roc- vons livrer sis milliers de Ros et non plus. cus. Forte Clavi species. ^ ROQUETUS, [Roqcus : Unus Roque* 4. ROS SYEIACUS, apud Alex. latrotus et unus moxiquinus. (Invent. Ca- soph. MS. lib. 1. Passion, cap. 136. ubi lixt. III. an. 1458. in Archivio Romano.)] Glossa : Est arbor quss dicitur alnus, :;;: RORA, Paulus capite de Dolore capi- vulgo vern, de cortice cujus fit nigra tintis : Ex vino comedat, inquit, Roras. Puto ctura. corruptum et debeat esse Rodia, quss sunt 1 ROSA, Christi sariguis in Eticharismalagranata. Glossar. medic. MS. Si- tia. S. Ambrosiusin Psalmum 118. initio mon. Januens. ex Cod. reg. 6959. octonarii 14. alludens ad rubeum colo| RORAMENTUM, Pulvis tenuissimus,rem, habet : Cernis Rosam, hoc est, Doqui roris instar capillis aspergitur, seu, minici corporis sanguinem. ut habet Laurentius in Amalthea, Rora1 ROSA ALBA et ROSA RUBRA, Factiomenta, auri ramenta, radiamenta. Jul. num nomina, qua? Angliam diu grayiCapitolinus in ^Elio Vero : Dicitur sane terque afflixerunt. Post obitum enim tantum habuisse curam flaventium capil- Henrici III. cum Edwardus I. ei surrolorum, ut capiti auri Roramenta resper- gatus esset, posthabito fratre ejus mageret. jore Edmundo Lancastriee Duce, quod w RORATE, Dominica quarta Adven- et gibbo deformis et regno non adeo tus. Vide in Dominica. aptus crederetur ; hinc feralia ilia disT RORI, 'AxpoCTToXtov, in Glossis Lat. sidia, inter Lancastrenses, qui Rosam Graec. et Grsec'. Lat. Summitas seu ora rubram pro insigni habebant, et Eboranavis. In MSS. Sangerrnanensi et Regio censes, qui album, originem sumsere : legitur Fori. Vulcanius suspicatur esse qusa inprimis recruduerunt circa annum legendum Prora, Martinius Rostra : 1455. sub Henrico VI. ex LancastrensiBayflus axpoa-coXia opinatur rostra Lati- bus, quern Edwardus IV. Rosse albse Prinnis dici. ceps seu Dux Eboracensis regno depulit ** RORIFLUUS, Rore fluens. Flumina anno 1460. Sed intra decennium Henriperenniter Roriflua, apud Aldhelmum de cus e carcere liber, ssmulum in FlanSeptenn. in Maii Auct. class, torn. 5. driam fugavit, paulo post a Carolo Aupag. 505. Vide Forcellinum. dace, cujus sororem duxerat,restitutum | RORIGEN^I, Rore geniti, apud Paanno 1471. Atque tune Henricus in carpiam. cere necatus est. Post mortem Edwardi, RORSUS, Papiae, Insensatus. Ita etiam cum frater ejus Richardus flagitiosisGlossee antiquae MSS. [Videtur esse pro simee vitae tutorem ageret Edwardi V. Revorsus seu Reversus, ut Rursus et Rur- Regis minorennis, eo una cum fratre sum, pro Reversum. Galli dicimus : Es- nefarie pcciso, atroci tyrannide regnum prit renverse. Martinius legit Roscus, occupavit, et occasionem prasbuit -Ros* Insensatus, ex eodem Papia; sed legen- rubrge seu Lancastrensibus repetendi dum putat Rusceus, a Ruscus, aut quasi jura regni. Erat autem turn caput Lancastrensium Henricus Comes Richmunruris plenus, inflcetus.] -;;: RORTURA, idem quod supra Roorta. dise, qui victo ad Lecestriam et occiso Vide in hac voce. Stat. Avenion. ann. Richardo III. thronum conscendit anno 1243. cap. 53. ex Cod. reg. 4659 : Non 1485. dictus Henricus VII. Cumque unica molendinarii nee alii cum dicto navigio tantum filia ex-Eboracensium factions piscari non audeant, nee liga Rorturae superesset Elisabetha, ilia in uxorem nee racemos de bosco Augerio vel alibi ducta, utramque Rosam conjunxit, ac capere. dissidiis his adeo diuturnis ac cruentis, | 1. ROS. Lex Aleman. tit. 65. 1 ut intra non multps annos, octoginta e 31 : Si quis in genuculo transpunctus fuerit, regio sanguine Principes iis consumtos aut plagatus, ita ut claudus permaneat, referat Cominseus, flnem imposuit: unde ut pes ejus Ros tangat, quod Alamanni hodieque inter Angliae Regum insignia taudragil dicunt, etc. Sirnilia habet Lex duplex Rosa, alba et rubra conspiciBajwar. tit. 3. cap. 12. Adde tit. 5. tur. Heec post Hpfmannum in Lexico, ubi pauca minoris momenti subjungit. caj). 17. f 2. ROS, Herba, cum qua cordoanum ROSA AUKEA, in Dominica Quadrage (seu corium) paratur, Alexandro latro- simas, in qua cantatur Lsetare Hierusasophistee lib. Passion, cap. 66. Statuta lem, a summo Pontiflce benedici solita, Massil. lib. 1. cap. 38. g 2: Addentes quam ille post Missam in urbe proceetiam quod nullus blanquerius audeat de dens cum Clero Romano, praefert, ac csetero emere herbas incameratas seu mix- deinde magno alicui Principi, si prastas, vel de eis operari, et quisque qui cor- sens adsit in Curia Romana, concedit ; doanum apportaverit sive adobaverit, te- vel ad aliquem Regem aut Principem, neatur sacramento, quod mittat ad minus ut eidem Pontiflci cum consilio sacri tertiam partem doros (melius in MS. de Collegii placuerit, mittit. Ita CeremoRos) vel de fausil mixtum; et si quis niale Romanum lib. 1. sect. 7. ubi oracontra prssdicta vel aliquid de prsedictis tiones ad Benedictionem describuntur, fecerit, puniatur in x. lib. Reg. Haud et quaedam de ejus significatione consatis scio an eadem notione Charta pro geruntur, ut et apud Durandum lib. 6. Cpmmunia Balneoli ann. 1208. ex Sche- Ration, cap. 53. num. 8. 9.10.11. praetedis D. Lancelot: Modius de Ros IT. denar. rea in Epistola 74. Eugenii III. PP. ad et saumata obol. Vide Rufus 1. Alfonsum Regem Castiliae, in Epistola * 3. ROS, Roz, Certa pannorum men- Alexandri III. PP. ad Ludovicum VII. sura, vox Gallica. Stat. inter Consuet. Regem Franciae, quae exstat apud RaGenovef. MSS. fol. 12. r: Toutes les tire- dulfum de Diceto ann. 1163. et torn. 4. taines et les sarges que I'en fait, doivent Histpr. Francor. pag. 768. apud Innoavoir trois quartiers en Ros ou plus. centium III. PP. Serm. in eamdem Do-

ROS
minicam, et Petrum Blesensem Serm. 15. Adde Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 267. [Epistolam Innocentii IV. PP. apud Baluzium torn. 7. Miscell. pag. 484. et 485. Epistolam Sixti IV. PP. ad Ducem Ve.netiarum apud Martenium torn. 2. Collect. Ampliss. col. 1532. Ordinem Rom. apud Mabillonium torn. 2. Musei Ital. pag. 135. 176. 236. 471. etc.] Hanc autem Rosam auream eidem Ludoyico Regi contulit Alexander, cum Parisios accessit ad eumdem Regem. Historia Vezeliacensis lib. 4. pag. 582. de Alexandro : Et sequenti tempore Quadragesimas accessit ad Ludovicum Regem in urbe Parisiorum : a quo susceptus honorifice, secundum morem Romanes Ecclesise portavit ipse Rosam auream Dominica, qua cantatur Lsetare Hierusalem. Ita anno 1177. cum idem Pontifex Venetiis moraretur, in eadem Dominica, indutus sacns vestibus, et de consuetudine auream ferens Rosam, cum Episcopis et Cardinalibus-ad altare majus (Ecclesiae S. Marci) processit, et completis Missarum offtciis, Rosam , quam detulerat, Duci Venetiarum in signum gratias Sedis Apostolicse contulit, ut habent Acta ejusdem Alexandri apud Baronium. [Sic Urbanus II. apud Turonos ad Ecclesiam S. Martini deductus, Fulconi Andegavorum Comiti Florem aureum, quern in manu gerebat, donavit; quern ego, inquit Fulco ipse in fragmento Historiee Andegav. torn. 10. Spicil. Acheriani pag. 396. ob memoriam et amorem illius in Osanna, id est in Ramis Palmarum, semper mihi meisque successoribus d&ferendum constitui. Tradit praeterea auctor Vitse Urbani V. PP. Joannam Reginam Siciliae, et Petrum Regem Cypri, Romam yenisse, et cum tune occurreret Dominica Lastare Jerusalem, in qua consuevit dari per Papam Rosa aurea viro nobili, tune in Curia existenti, dictam Rosam memoratse Joannas tanquam nobiliori, majori et excellentiori, licet vir non existeret, dedisse, Regi prsedicto ipsam in hoc prseferendo, quse more solito demum cum Cardinalibus et aliis nobilibus per urbem equitavit. Joannes II. Archiep. Lugdunens. in Epistola ad Glascuensem Episcopum [torn. 3. Analect. Mabill. pag. 492 :] Vnde et in Dominica, qua cantatur, Lsetare Jerusalem, expleta sollemni processione, in qua Rosam auream idem summus Pontifex circumportat , ipsum quasi pro debiti exequutione eadem Rosa remunerat. Vide Petrum Matthaeum in Constitut. PP. pag. 617. [et Martenium de Antiqua Ecclesisedisciplinain divinis celebrandis Officiis pag. 183. et 184. ubi observat hujus Rosas ritus describi in variis Ordinibus Romanis a Mabillonio vulgatis; in quibus tamen nulla fit mentio benedictionis, quam ab Innocentio IV. institutam fuisse tradit Auctor ipsius Vitse apud Labbeum his verbis : Primus Rosam auream solemni ceremonia ac ritu benedixit, eamque Canonicis S. Justi, hospitibus suis Lugduni, dono dedit.] 5BJT His addam, quod ad Rosam auream peculiares quaedam auri preestationes assignatae fuerunt, uti patet ex Bulla Nicolai V. PP. de Censibus Ecclesi83 Rom. apud Marten, torn. 2. Collect. Ampliss. col. 1302 : Monasterium S. Vincentii unum marabotinum ; Monasterium S. Crucis (in Alsatia) duas uncias auri pro Rosa aurea in Lastare- Jerusalem. Bulla Leonis IX. PP. ann. 1409. apud D. Calmet in Probat. Hist. Lotharingiae torn. 1. col. 427 : Pro donatione igitur libertatis istius, o Crux f ipso sole nitidior,

ROS
cunctis creatis pretiosior, Petro Apostolo ipso tuo Monasterio (S. Crucis in Alsatia) concesso, pro salute animss mess, meorumque parentum, ibidem in Christo tuo Domino nostro dormientium, penso annuatim constituto tempore nostrse Apostolicas Sedi ab Abbatissa ipsius loci solvendam Rosam videlicet auream, penso duarum Romanarum unciarum, aut factam, sicut fieri solet, aut tantumdem ad faciendum tempore Quadragesim.se, mitlendam octavo die antequam a nobis et successoribus nostris consuete portari in quarta Dominica prescedente, videlicet die Dominico, cum cantatur Introitus : Oculi mei semper ad Dominum. [** Bulla base Leonis IX. est anni 1050. in Alsat. Diplom. torn. 1. pag. 164. num. 207. Adde aJiam Pii II. ann. 1461. ibid. torn. 2. pag. 393. num. 1367.] ?f Rosa de auro cum musco, dicitur in Ord. Rom.xj. apud Mabill.torn. 2. Musei Ital. pag. 135. Rosa aurea cum musco et balsamo, in Ord. Rom. xij. ibid. pag. 176. Rosa aurea in qua intus sunt muscus et balsamum, in Ord. Rom. xiij. ibid. pag. 236. quse explicantur ab Amelio ibid, pag. 471 : Papa infundat super Rosam balsamum et musquetum. Hinc manifesta fit nomenclatures ratio, ut et ex Cerem. Rom. MS. fol. 36 : Finita oratione (pontifex) inungit cum balsamo Rosas aureas, quse sunt in ipso ramusculo,' et super imponit museum tritum, quse per sacristam ei ;ministrantur. " - ROS^E FESTUM. Vide supra in Festum 1. ROSAS olim in hominis natali prsebitas ac datas fuisse, docet vetus Inscriptio 636. 12. [Sic et in Vita B. Columbse Reatinse Sacerdos dicitur,'celebrato sacrosancto Missse sacrificip, sacerdotalibus depositis rediisse ad Virginem renuntiare sacrum Pascha Domini eique obtulisseRosarum primitiem : quern in locum adnotant Bollandistee torn. 5. Maii pag. 384". nota I post Academicos della Crusca, Pentecosten passim vocari Pascha Rosaturn, quia tune Rosse floreant, fortassis et invicem donari soleant; addam quia fortassis Rosas cum nebulis in Ecclesiis projicerentur, de quo ritu in Nebula 2. In loco tamen laudato sacrum Pascha Resurrectionis diem indicat, ut recte monent iidem'viri eruditi.] 1 ROSA vice pensitationis annuatim data. Charta Ricardi Comitis ann. 24. Henrici VI. Regis Angl. apud Th. MadoxFormul. Anglic, pag. 126 : Reddendo inde annuatim, durante termino prsedicto, nobis prssfato Comiti hseredibus et assignatis nostris,unam Rosam ad festum Nativitatis S. Johannis Raptistse, si petalur. In alia Charta ann. 26. Edwardi Henrici filii ibid. pag. 137. subjicitur, Pro omnibus serviciis et secularibus demandis, ut et in alia ann. 1429. ibidem pag. 146 : Pro omnibus serviciis, exactionibus et demandis; ita ut hsec Rosa singulis annis ad festum Nativitatis S. Johannis Baptistae praebita loco fuerit omnium aliarum prsestationum et merum signum minimae subjectionis. t ROSA CRUCIS, Nomen Congregationis, quae sub initium saeculi xvn. in Germania emersit. Huic qui nomen dant, Fratres Rosas Crucis dictijurant se secretum non prolaturos, aenigmatice sibi invicem scribunt, et Societatis leges se servaturos sancte pollicentur. Jactant se omnium disciplinarum scientiarumque, Medicinaa imprimis, quam hactenus ignotam incultamque jacuisse dicunt, Restauratores ; arcana varia maximi momenti se nosse, inter quae minimum sit Philosophicus lapis, illam-

ROS

215

que notitiam per traditionem ab antiquis ^Egypti Philosophis, Chaldssis, Magis et Gymnosophistis hausisse se gloriantur. Hi, quia vitam hominis communiter ad annum 140. se extensuros promittunt, Immortales; quia tarn sublimia jactant, Illuminati; sed quia ab aliquo tempore, post tot fraudes-deprehensas, non in publico comparent, Invisibiles dicuntur. His addit Hofmannus, Empiricorum abortumessehancsectam, dicam potius, nugacium hominum, quorum hsec habetur tabella pluribus in locis Germanico idiomate prpscripta ann. 1622 : Nos Deputati Collegii principalis Fratrum Rosas Crucis in hac urbe visibililer et invisibiliter commoramur gratia Altissimi, ad quern respiciunt corda justorum. Absque libris et characteribus docemus, linguisque loquimur regionum, in quibus esse nobis placet, ut homines nobis similes ab errore mortis revocemus. Vide Gaulterii Chronicon saec. xvn. cap. 18. Spondanum ad annum 1623. num. 8. et Mercurium Gallicum torn. 9. ubi quae a variis scriptoribus de hac fictitia secta dicta sunt, accurate referuntur. ROSA FATUINA, apud Apuleium lib. de Herbar. propriet. cap. 64. sic dicta, inquit Humelbergius, quod florem habeat roseum, sed inodorum. ROSA GR^ECA, [Aux^!?, ^ poSoS^wj.] Xuyvt'c, POTOVYI, in Gloss. Lat. Gr. [Aliae Grsec. Lat. : Auyvt;, poTdtvy), Rosa Grssca, Ropulia. Rosa Graaca est Lychnis Plinio lib. 21. cap. 4. ad quod Dalecampius : Nostri ob similitudinem, quam is flos habet cum rosa, Lychnidem vacant Passerose. Vide Rosalia.] T ROSA HIERUNTINA, vel B. MARLE, Amomum , vel Aspalathum Gesnero. Vide Vossium de Vitiis serm. lib. 1. cap. 28. et Rosacetum. ROSA LAUREA, poSoSaipw]. Apuleius lib. 4. Met. : Hse arbores in lauri faciem prolixe foliates, pariunt in modum floris inodori porrectos caliculos modice punicantes, quos quidem fragrantis, minime rurestri vocabulo vulgus indoctum Rosas laureas appellat, quarumque cunctopecori cibus lethalis est. 1 ROSJS LIGNUM. Vide Rosacetum. ROSA LIQUIDA , Oleum rosaceum , apud Antonium Musam lib. de Vetonica cap. 3. ^ROSJE PURGAT.E, Quibus demtumest album, quod ea pars minime tenera sit ac delicata, apud Spartianum in .<Elio Vero cap. 5. ad quern vide Salmasium et Hofmannum in Lexico. IROS.E SIGNIFICANTIA. S. Hildefonsus lib. 2. Adnotat. cap. 46 : De significantia lilii, Hosse et violas:Est quoque candidum liliurn flos Virginum, Rosas purpurantis sanguinis Martyrum, violas gratia continentium. 1 R9SA VINUM CONDITUM ab antiquis. Vide infra Rosatum. ROSA VIRGO, Rosa clausa. Gloss. latricum MS. Reg. sign. 1486 : Virgo rosa, exungulata. Evodius in Epistola ad S. Augustinum 258 : Ramos Rosarum virginum, sic enim clauses appellari solent, de eodem sepulcro surrexisse vidit. 1 ROSAGETUM, seu Rosas lignum, Odoriferi ligni species est, quod in Quantqnia Sinensis Imperii provincia, Chaokina prpducit ad capsulas , mensas , sedes similiaque conficienda aptissimum, quoque vix aliud praestantius ; colons ex nigro rutilantis, yenis quibusdam intercisum et artiflciosa benigne obstetricantis naturae quasi manu depictum. Idem in montibus urbis Kiuncheu,quse metropolis est insulse Hainau,

ROS

ROS

ROS
dominse (de Grauleriis). Vide infra Rose llus et Roseria. * 5. ROSARIUM vel ROSARITTS, Multi eo titulo donantur libri, inter quos Celebris est Arnaldi de Villanova tractatus, qui sic inscribitur in Cod. reg. 7149: Liber quondam abreviatus, verissimus thesaurus thesaurum, Rosarius philosopher urn, et omnium secretorum maximum secretum, de verissima compositions naturali philosophise, qua diminutum reducitur ad perfectum, solicum vel lunicum. Deinde sic incipit: Iste liber nominatur Compositor, alias Rosarius, eo quod ex libris philosophorum breviter abreviatus est, etc. Et ad calcem : Explicit Rosarium Arnauldi de Villanova. | 1. ROSARIUS, Qui vendit rosas. Glossae Graec. Lat.: ToSoTOSXyji;, Rosarius. 2. ROSARIUS, Monetae adulterinae species, interdicta in Anglia ann. 1299. et 1300. Vide in Crocardus. '"S. ROSARIUS, adjective. Rosarium craneum. Vide supra Craneum. j ROSATA. Vide mox in Rosatus. 1 ROSATUM, nude pro Rpsatum vinum, Rosa conditum. Lampridius in Heliogabalo cap. 19 : Rosatum ab aliis acceptum pinearum etiam attritione odoratius reddidit. Rosati et absinthiati rursurn meminit cap. 21. ut et Spartianus in Gprdianis cap. 19. ubi: Fuit vini cupidior, semper tamen undecumque conditi, nunc Rosa, nunc mastiche, nunc absinthio, cxterisque rebus quibus gula maxime delectatur. Simili modo Rosatum absolute dicit Palladius Junio tit. 19. et Octobri tit. 15. Gloss. Lat. Graec. et Grsec. Lat.: Rosatum, p63tvov, roseum. 1 ROSATUM PASOHA, Dies Pentecostes. Vide in Rosa, lin. Rosas olim, etc. ROSATUS, Rosis distinctus, ornatus, vel coccineus. Papias: Rosata tunica, quam feniceam nos coccineam dicimus, ad celandum colorem sanguinis. [Johannes de Janua : Rosata, Quaedam vestis, quam Grseci Feniceam nos Occinum (Coccinum.) Hac sub Consulibus usi sunt Romani Milites; unde Rosati antiqui (antiquitus) vocabantur. MS. Bituric.: Feniceam vestem Grseci dicunt, quam nos Coccinum dicimus ; ipsa est et Rusata.] Anastasius in Leone III. PP. pag. 143 : Vela holoserica Rosata numero quatuor, ornata in circuitu de Tyrto. Ibid.: Albam holosericam Rosatam, ornatam in circuitu, de chrysoclavo. Occurrit apud eumdem non semel. Simeon Lqgotheta in Chronico in Leone Armenio num. 2: TYJV IffSriTa, rp i-^iSkf^o 'PoSoEtSedl ^poat; IxXajJtnoudav, etc. >tc [Roseo colore : Cappe Rosate tres, cum esmaldis et nodulis similiter argenteis deauratis. (Invent, sacristie Clarevallis, an. 1405.)] ROSULATUS, Eadem notione. Charta donationis Ecclesiae Cornutianensis, edita a Jo. Suaresio: In pronao velum lineum purum unum: et intra basilicam pro porticibus vela linea Rosulata sex: et ante secretarium vel curricula vela linea Rosulata pensilia habentia arcus 2. etc. Rursum : Vela apoplacia coccoprasina Rosulata duo. Alias apud Cornelium Frontonem, Roseus, per se, Rosaceus, mixtus, dicitur. ROSCELLA, [Placentae species, eadem quae inferius Rosola et Rufeola.} Veteres Consuetudines Floriacensis Coenobii cap. 2: Feria 2. Paschse ad prandium debemus habere Roscellas, et per totam hebdomadam pitantiam vini. [Le Roman d'Athis MS.:

provenit, uti refert Hofmannus in Le- probat Fraternitatem de Rosario nuncuxico post Auctorem Anonymum Sinae et patam, renovatam Colonise per Fratres Europse cap. 34. Aliud omnino est Li- Ordinis Praedicatorum : Omnibus et singnum rosse Pharmacopolis, quibus idem gulis utriusque sexus, dictse Fraternitatis sonat, quod nostris Aspalathe, Aspala- confratribus et sororibus, in quinqueprsecipuis R. Virginis festivitatibus, scilicet thura. ROSALIA, [ToStaxa, in Glossis Lat. Annunciationis, Visitationis, AssumtioGraec.] Gloss. Grsec. Lat. MS. : 'PoSio- nis, Nativitatis et Purificationis, centum (j.6;, hsec Rosalia, hoc Rosalium, [in MS. dies indulgentiarum, in qualibet dictaRegio, Roxalium.] Perperam in edito rum festivitatum die, atque quotiescumRos aZia:ubi emendandus locus alter ex que per se, vel per alium, Rosarium R. Virginis, quod quinquaginta Ave Maria eodem MS. : ToSoSacpvrj, taxus, lauriendrum, viburna. Edit. : [Taxus,] lauria, cum quinque Pater noster continet, legeandrum, [viburna, rosa Grseca, herba rint seu legi fecerint.... misericorditer sinaria.] Meminit porro Balsamon ad relaxamus. Accessere postea ab InnoConcil. 6. can. 42. col. 62. cujusdam Pa- centio VIII. Pio V. prsefato aliisque Ronegyreos, quara TCC ToyaaXta appellat, et manis Pontificibus indulgenti* aliae, post festum Paschatis ex prava consue- 633que adeo ampla3, ut Paulus V. revocatudine, Iv xaT? a> xtopan; celebrari soli- tis omnibus indulgentiis a pr&decessoribus suis concessis, tarn fraternitatis Rosatarn ait. Vide Paseha Rosata. ROSANAGIUM. Charta Fulconis Co- rii confratribus, quarn aiiis, novas indulmit. Andegavensis aim. 1028. pro funda- gentias voluerit concedere, quibus deintione Abbatiae Roncerei, apud Samraar- ceps fruerentur, uti habetur in ejus thanos : Hie autem Hugo dedit filise suse Bulla Romas data ann. 1608. Quod vero Rosanagium hujus vinese et decimam pro Petrum Eremitam modum orandi per vestitu. calculos quinquaginta quinque ita or| ROSANALIA, Lusitanis, Liquor sua-dine distinctos, ut post denos singuli mavissimus in regnis Jannan ex arboribus jusculi affiganlur filo.... et quot hi sunt, stillans, cujus meminit Auctor Anony- toties Dominicam precem, quot illi, toties Angelicam salutationem, ter numerum mus Sinae et Europse cap. 34. OROSANUM, Rosa, Ital. Rosaio, Gall. ineundo recitant, terque Symbolum breRosier. Inventar. ann. 1389. torn. 3. Cod. vius inferant, quod Deiparss Virginis Ital. diplom. col. 361 : Tres aliee collanse, Psalterium nuncupant, circa annum 1090. quarum una facia est ad modum jam invenisse dicit Polydorus Virgilius unius Rosani, cum botonzellis albis et de Inventipne rerum lib. 5. cap. 9. cum rubeis. iis, qu33 diximus de S. Dominico, sic * ROSARE, [Decorare. DIEF.] conciliat Alphonsus Fernandes Placen^ ROSARIA, si bene interpreter, Arun- tinus Dominicanus in Concert. Praedinetum, juncetum, a Gallico Roseau, dicat. Fam. ad ann. J.2_13. ut dicat, de Arundp, juncus. Ghartularium S. Van- Rosario posse loqui duplicifer, uno modo, dregesili torn. 1. pag. 151 : Controversia ut est Orarium per calculorum suppuquse vertebatur super terra , prato, tationem ; aliter, ut est devotio cultus B. herba, Rosaria, et omnibus vivario de Virginis Marias complectens potissima Resenchon pertinentibus tali fine sopita vitss et mortis Filii Dei et ipsius Matris gtuew'f.Polyptychus Fiscamn. ann. 1235: mysteria. Primo modo Rosarium acciRadulphus de Podio debet sex solidos pro pientes , fatendum Petrum Eremitam Rosaria sua. Vide Roscheria, Roseria et illud adinvenisse , et per calculos filo Rosetum. introductos orare docuisse. Secundo vero 1 1. ROSARIUM, Gal lice Rosaire, Series modo, ut Rosarium centum et quinsacrorum globulorum, majorum 15. et quaginta salutationum Angelicarum et minorum 150. intermixtorum, quos per- quindecim orationis Dominicse repeticurrunt recitando Pater noster, si ma- tionibus constat , a R. Patre Dominijores sint globuli, vel Ave Maria, si rai- co institutum est. Vide quee hanc nores ; in honorem scilicet quindecira in rem jam dicta sunt in vocibus Mysteriorum Domini nostri J. C. quo- Capellina 1. et Psalterium. [** Glossar. rum consors fuit B. Virgo Maria : cujus- med. Graecit. in KojjLTtoXoyt Append, col. modi orationis auctor fuisse dicitur S. 107. d.J Rosarii B. Marias Virginis ab Dominicus in Bulla Pii V. PP. ann. 1596. Haereticorum calumniis defensionem, ubi usum ejus auctoritate sua confir- una cum mysteriis et Bullis Romanomavit : B. Dominicus Spiritu sancto, ut rum Pontificum edidit Josephus Stepie creditur afflatus, occasione, qua Albi- phanus Episcopus Oriolensis, Romse qensium hseresis per partes Galliarum et ann. 1584. De Rosarii devotione TractaItalise misere grassabatur... levans in cos- tus singularis, paucis abhinc annis, lum oculos... admodum facilem et omni- editus etiam est Parisiis apud Ph. Nibus pervium et admodum pium orandi et colaum Lottin, qui potest consuli. precandiDeum,Rosarium, seu Psalterium, * Consule epistolam Anonymi, ut ferR. Virginis nuncupatum, quo eadem bea- tur, Dominican! inscriptam Viris pacitissima Virgo, salutatione Angelica cen- jicis Antverpiensibus Actorum Sanctorum ties et quinquagies, ad numerum Davidici Editoribus, 20. Jan. ann. 1735. Psalmi repetita et oratione Dominica ad 2. ROSARIUM, Rosarius rubus, Rosier. quamlibet decimam, cum certis meditatio- Valerius in Epist. ad Ruffinum, torn. 9. nibus, totam Domini nostri Jesu Christi Operum S. Hieronymi : Quam illibatam vitam demonstrantibus, interposita vene- servaverunt vigilise, defloravit illusio per ratur , excogitavit et excogitatum per somnium, ut semper omne Rosarium alisanctse Ecclesise partes propagavit. Ubi quo turbine sua purpura spolietur. quod de Albigensibus dicitur, ut recte 1 3. ROSARIUM, ToSovia, in Glossis adnotat Hofmannus, locum n9n habet apud Alanum deRupe, Psalterii restitu- Lat. Graec. et Graec. Lat. Hortus rosatorem, qui Fraternitatis h u j u s (namque rum. mox Fraternitas de Rosario instituta est) 4. ROSARIUM, Locus rosellis seu ortum non ab occasione Albigensium, arundinibus abundans, arundinetum. sed Saracenorum piratarum, in quorum Charta ann. 1334. ex Tabul. D. Venciae : manus prope Compostellam incidisset Item quod nulla persona privata vel exS. Dominicus, arcessit. Sic autem habet tranea extruat Rosarium dicti castri, sive Bulla Sixti IV. PP. ann. 1475. qua ap- herbam voi:atam res, sine licentia bajuli

ROS
Et de beaulx hastez de lardez, Et Roisollez, et puis pastez, Servent par tout a tel plente, Comme s'il n'eust riens coust^."]

ROS
sturages, el ou manoir de Paluel, es hommes et es rentes, es Rosieres et tourbieres, etc. Lit. remiss, ann. 1410. in Reg. 164. ch. 177 : Le suppliant vit icellui Estienne en un buisson ou Roussiere. Vide supra Rosarium 4. et Rosellus. * ROSETA, dimin. a Rosa. Invent. S. CapellaB Paris, ann. 1363. ex Bibl. reg.: Item una dalmatica de samito rubeo... ad Rosetas aureas et perlulas. Aliud ann. 1376 : Item unus calix argenti deauratus ad Rosetas supra ipsius pedem elevatas. Aliud Gallicum: Item un dalmatique de samit rouge... a Rosetes d'or et a perles... Item un calice d'argent dore a Rosetes enlevees sur le pied. Vide Rosetta et infra Rosula.

ROS

217

1 ROSCHERIA, f. Idem quod Rosaria et Roseria. Chartularium S. Vincentii Oenoman. fol.235: Dederunt monachis S. Vincentii illam partem Roscheriarum, quam habebant juxta fontem Sigream.

ROSCULENTUS, a rore, Rosulentus, apud S. Zenonem Episc. Veron. sermone 3. [Vide Vossium lib. 4. de Vitiis serin, cap. 48.]

1 ROSGUS, Ruscus myrtifolius, aculeatus, Gall. Houx-frelon, Housson, vel Petit houx. Vita Venerab. Ida3, torn. 2. Aprilis pag. 161: Tarn asperrimis quoque spinarum virgulis aut acuminatis cujuspiam, quam vulgus Roscum nominant, arbusculse fuliis omne corpusculum... flagellabat assidue. Vita B. Arnulfi, torn. 5. Julii pag. 611 : Inde est quod virgarum verbera parvipendens, coapit in silvis Roscum colligere, lignum scilicet virentibus semper foliis aculeatum; faciens inde sibi fasciculos, et eorum ramis se verberabat omni tempore. Vide Rorsus.

| ROSELLA, Parua rosa, Johanni Janua. Gualvaneus Flammeus apud Moratorium torn. 12. col. 1044: Et sic adimpleta est prophetia abbatis Johacim, qui itstum Papam (Benedictum XII.) depinxit in habitu albo prementem sub pedibus unum maximum canem, depictum albo et nigro colore ad Rosellas, et canis pedem Pap& forti morsu confringebat. Sermo est de iis, qua? tentaverat Benedictus in Dominicanos albo et nigro colore vestitos, qui fortiter ei restiterant, et in quorum insignibus canis cum face incensa et rosa cum palma visitur.

1 ROSOLA, ROSSOLA, Placentae species a colore subrubido sic dicta, eadem quse | ROSETTA, Parva rosa, It.al. Rosetta.suis locis Rubeola et Rufeola. Sermo Annales Mediolan. apud Murator. torn. apud Apamias ann. 1322. apud Lim16. col. 807: Centura una facta ad Ro- borch. Sentent. Inquisit. Tolos. pag. seltas perlarum cum mazio et fibbia ar- 314 : Ipse dedit dicto Petro Tort unum genti, cum esmeraldis, etc. magnum cantellum de placenta et duo | ROSETUM, Arundinetum, juncetum,frustra de Rosolas. Statuta Monasterii a Gallico Roseau, Juncus, arundo. Li- S. Claudii ann. 1448. p. 81: Item, et die terse Thomae Dolensis Episc. ann. 1301. Nativitatis Domini, quolibet anno, debet de Archivo Eccl. Dolensis: Decimas Pittantiarius ministrare prsefatis domino ex junchetorum et Rosetorum arrestari feci- Abbati et Conventui, generalia tritarurn, necnon et in unum receptum secundum mus. Vide Roseria. 1. ROSETUS, seu ROSETA, Paxillus consuetudinem ejusdem monasterii, in ferreus, qui extremo axi infigitur, ne quo pigmentum; videlicet cuilibet Relielabatur rota. Anonymus in Vita' S. gioso unum cotetum et quatuor^ pintas Brigidae num. 47: Auriga vero illius vini, quinque Rossolas et unum magnutn jungens currum, Rosetos oblitus est po- panem.

T ROSETA, Paxillus ferreus, etc. Vide Rosetus 1.

| ROSIM, Mordaciter, Johanni de Janua : Rongement, Mordement, in Glossis Lat. Gall. Sangermanens. MSS. | ROSINOSUS. Excerpta Pithoeana : Brumalia, Rosinosa pluvia. Brumosus, Annus, (Annosus) Rosinosus. Sed legendum est, utin Glossis Isidori Resinosus; est autem Resinosus idem quod Reses. Vide supra Brumosus.

Macula? scorbuticas vel eresipelatosae. Lambert. Nerden in Tract, de Variol. ex Cod. reg. 6983. fol. 194. r: Verum blatese... sitnt morbilli, et morbilli a quibusdam vocantur rasenum, et hie Florentise Raxollia vulgariter, et in vulgari sermone Rosillia vocantur. Vide supra Flares 3. et Morbus B. Mariss.

nere contra rotas. Colganus habet Rosetas. Ubi Chilienus Monach. num. 48: Neglexerat obice currum adftrmare.

" ROSELLUS, Arundo, juncus, nostris Rosel, nunc Roseau. Stat. Avellse ann. 1496. cap. 156. ex Cod. reg. 4624 : Si aliqua persona, postea dum ventus espirabit, ignem fecerit in aliqua domo coperla paleis, balcha seu Rosello, vel alio simili, etc. Cum Rosellis, herbis, in Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 206. Charta ann. 1247. ex Chartul. 21. Corb. fol. 95: En quelconques heure il seroient trouve... Rosel soiant, etc. Vita J. C. MS.:
En sa desire li font lenir Un Rosiel pour lui escarnir.

T ROSERIA, Arundineturn, ut videtur, juncetum, a Gall. Roseau, Arundo, juncus. Polyptychus Fiscamn. ann. 1235: Tenet unum bordagium, unde reddit quatuor solidos, duas gallinas, viginti ova, et de Roseria sua quatuor capones ad Natale,... et secat Roseriam et extrahit, et dominus Abbas habet medietatemNide Rosaria, Roscheria et Rdsetum. : cum Roseria Hern duss Roserise, una tnagna et una parva : rex capit per unum annum magnam et in alio anno parvam. Rosiere et Roussiere, eodem sensu, in Charta Petri de Chambliaco ann. 1306. ex Reg. 38. Chartoph. reg. ch. 189 : Le fie de Galeel, tant en resseantises, comma en terres gaingnables,.... Rosieres et paVII

ROSERA, Species Anseris, apud Fridericum II. lib. 1. de Venatione cap. 19.

* Rouseau et Rozeau, Humeri pars. Lit. remiss, ann. 1449. in Reg. 179. Chartoph. reg. ch. 316: La pointe d'icelle dague lui entra ou Rozeau de I'espaule. AliaB ann. 1455. in Reg. 191. ch. 131: Le suppliant ferit icellui Boucart deux cops, I'un en la cuisse et I'autre ou Rouseau de I'espaulle.

2. ROSETUS, Color roseus. Concilium Budense ann. 1279. cap. de Prselatis : Cum equitant, vel etiam in publico pedestres incedunt, habeant et deferant cappas rotundas, sub quibus habeant et deferant carniscias albas sive Rosetas, etc. * f. et Panni species. Inventar. S. Capellse Paris, ann. 1363. ex Bib!, reg.: Item una casula, una dalmatica et una tunica de Roseto violeto ad pomulas pinus. De Rose viollet a pommes de pin, in Invent. Gallico. Vide infra Rostata. 1 ROSEUM, Pulvis, ut videtur, corticis quernei, quo inficiunt coria. Statuta Civitatis Astse, ubi de intratis portarum : Rogia ad tingendum solvat pro quolibet rubo lib. 6. Roseum ad coreandum coria solvat pro qualibet somata lib. 6. Statuta Datiaria Communitatis Riperise fol. 4. cap. 12 : De qualibet soma coriorum et pellium confectarum in Roseo, vel in valania et etiam mascharicia pro introitu solidi sex. Vide Ruchia.

" Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 244. v: Quoddam fierbagium

Muratorium torn. 2. part. 2. col. 472: Item pro solidis LX. concessit casalem Triblianum cum ejus Rosia et terra ad rivum Calentinum. Ibidem col. 613: Refutavit res de Aquaviva cum podio ejus et Rosiis, ob aqua Transversa usque in Cavas. An idem quod Rosetum, Roseria, Juncetum, arundinetum ? Rivus et aqua, de quibus hie fit mentio, utcumque fa vent huic interpretationi, ut et vox Rausea: de qua suo loco. Vide Rotia 1. * 2. ROSIA, pro Rofta vel Rufta. Vide in hac voce. * 3. ROSIA, Gallice Rosse, in Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120. Num de eq.ua aut de pisce intelligendum sit, baud satis scio. j ROSIDUS, Rore plenus, Johanni de Janua ; Plain de Rosee, in Glossario Lat. Gall. Sangerman. MSS. Legendum est Roscidus, ut est apud Virgilium. * ROSILLIA, Ital. Rosellia et Rosalia,

T ROSOR, Qui rodit. Mures horreorum Rosores, S. Ambrosio Serrn. 81. Johannes de Janua in Rosorius : Dicitur hie Rosor, et hinc Rosorius, corrosorius, vel comprehensorius; et hoc Rosarium, Locus ubi roditur aliquid. | 1. ROSIA. Chronicon Farfense apud

| ROSOLIA, ROSSOLIE, Eadem nolione. Usus Culturse Cenomannensis : Generale el pitanciam debent habere de bonis et magnis piscibus, et Rosalias, et duo pulmenta, et charitatem de optima vino. Et alibi : Generale et pitantia sit de bonis piscibus, et Rossolias, aut alia pitancia in loco Rossoliarum, si tempus non est comedendi adipem. Ex quibus posterioribus verbis patet Rossolias in hoc Monasterio adipe conditas fuisse; ex quo tamen nqn continue sequitur eodem modo in aliis Monasteriis fuisse confectas, ubi pro adipe butyrum potuit adhiberi. Quas nostri Rufeolas, seu Rossolias, ut hie habetur, vocabant, eas German! Cratones, seu Grapfones appellabant a Teutonicq Grapfen, qua3 ipsis placentulaB species est in altum erectse ex farina et butyro confecta?. Vide Cratonest Roscella et Rufeola.

| ROSPUS, Bufo, Italis Rospo. Vita S. Petri Ccelestini PP. torn. 4. Maii pag. 453. et apud Muratorium torn. 3. pag. 631. col. 2:
Hie full, hie jacuit. Serpenlibus atque lacertts Hie locus est: Rospi comites recubantibus adsunt.

* Est etiam piscis ejusdem nominis. Vide supra Erango. ROSSA. Charta Henrici III. Regis Angl. torn. 2. Monastic! Anglic, pag. 211 : Et totam daylam marisci, tarn de Rossa, quam de prato, etc. Forte Mossa. Vide Mussa. S5S" Erit forte qui credat, Rossam idem esse quod Rosetum, Juncetum, quod juncqs in mariscis seu locis palustribus nasci notum sit omnibus. * ROSSANE, Testam. Isaac, medici Carcass. Judaai ann. 1305. ex Chartoph. reg. Montispess.: Item et aliam sarcinatam vini in festo Circumcisioms Domini, dicto in Hebraico Rossane.

28

218

ROS

ROS

ROS

* ROSSATINUM ANIMAL, Equus minor vel mulus, a Runcinus. Vide in hac voce. Charta ann. 1476. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 333. col. 1: Non intelligitur posna prasdicta incurri, nee debere exigi seu persolvi... quoad animalia Rossatina. Transact, ann. 1501. ex sched. Pr. de Mazaugues: Dominus dicti castri negabat ipsos homines habere facultatem pro suis bladis et granis calcandis adjungendi, nee eorum animalia Rossatina ac alia, nee quovis modo inter se apariandi... Quod si et ubi ipse magnificus dominus non haberet aliquas equas sive avere Rossatinum, etc. * ROSSELUM, Arundo, ut supra Rosellus; vel Baculus, quern nostri Roussel vocabant. Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 46. r: Dereliquit totam suam calumniam in manu abbatis per quoddam Rosselum. Lit. remiss, ann. 1400. in Reg. 156. Chartoph. reg. ch. 14: Icellui Lambert prist un baston sans fer, nomme au lieu (en la ville de Bray) un Roussel. ROSSINUS, Equus minor. Vide Runemus. 1 ROSSIS, vel ROSSE. Vide Rausus. 1 ROSSOLIA, Placenta. Vide Rosalia. t ROSSUM. Charta Bernardi-Atonis Vicecomitis Nemaus. ann. 1145. in Probat. Novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 508 : In nundinis quoque, quas in civitate Nemausi per octo dies a festo B. Martini incipientes fieri volo atque decerno, laudo et concedo omnibus vobis prsedictis et successoribus vestris, per me et per meos, medietatem omnium usaticorum et omnium leddarum, quss ex ipsis nundinis exierint. Hsec omnia, sicut supra scripta sunt, vobis laudo et concedo, ut ea de me et de meis ad feudum vos et vestri in perpetuum habeatis et teneatis ; excepto eo, quod de corda et quintali et sextario Rossi accipio. Mendum esse suspicor in hac voce, ac fortean pro sextario Rossi legendum unica voce sextairalaico, aut alio simili vocabulp, quod jus significet Sextariatici. Mox ibidem habetur, excepto tamen sextairalaico, quod nobis semper integrum retinemus. Vide Sextariaticum. 11. ROSSUS, Ruber, Italis Rosso, Gallis Rouge. Acta S. Antqnini Archiep. torn. 7. Maii pag. 682 : Sericeo operimento coloris rubei, vulgo dicti veluto Rosso. * Rossiee, eodem sensu, vel color roseus, in Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 113 : Un chapperon a, femme de coleur de Rossiee. *[ 2. ROSSUS, Monetae minutioris species, ut opinor, fortean aereae, unde dicta ROSSUS, quasi Ruber, aut Rufus, nummulus. Testamentum G. Comitissae Montisferrandi ann. 1199. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 257: Legavi... a Peyronala de Vila xx. (solidosj a Marieta de Niverns xx. a Bona fenna xx. a mon chapella c. W. de Chamwers c. et i. Rossi, alii clerico xx. * Mendum esse suspicor pro Grossus. Vide in hac voce. ROSTA. Historia Oortusiorum lib. 1. cap. 7: Jussit fieri Rostam in flumine, et Paduam privavit aqua ; et sic caruit molendino. Cap. 14 : Qui statim per Rostam factam juxta viridarium S. Justinse civitatem intraverunt furtive. Cap. 16: In dicto flumine fecit Rostam, et sic aqua quse naturaliter debet currere versus mare, coepit currere versus Paduam per obliquum. Italis Rosta, flabellum sonat, nostris Eventail, quo vocabulo etiam vulgo designamus obicem ilium ex asseribus, qui aquas in molendino continet, quo laxato, ea3 elabuntur.

Huic notioni propius accedit al- autem Rostra sic describit Joannes Artera hujus vocis signiflcatio apud eos- chitrenius lib. 2. cap. 3 : dem Italos, quibus Rosta etiam est Asser . . . . soleaj substringitur arcu in tabulate, qui annexe fune ducitur et Calceus obliquo, pedis inslar factus, ut ipsos Exprimat articulos, cujus deduciior ante reducitur ad moventis voluntatem, ut Pinnula procedit, pauloque reflexior exit, sunt illi asseres mobiles aquis oppositi Et fugit in longum, tractumque inclinat acumen. in molendinis. Pro quovis aggere aquis contihendis accommodo, nostris Ecluse, Calceorum de corduba Rostra tortitia , utuntur Rolandmus Patavinus lib. 9. apud Guibertum lib. 1. de Vita sua. cap. 9. apud Moratorium torn. 8. col. Calcei ad aquilini Rostri speciem, apud 306: Mililes quidam et pedites die x. Petrum Damian. lib. 5. Ep. 16. Rostra, exeunte Julio mane iverunt, ut Rostam in Regula Templariorum cap. 29. Soturive clusam dirumperent. Regimina Pa- lares rostrati vel cordellati, in Synodq duaa ad ann. 1312. ibidem col. 429 : Pa- Nemausensi ann. 1284. Sotulares Rostrati duani... vastaverunt Rostam, et aperue- interdicuntur [Canonicis, in Statutis runt aquam malo velle domini Canis. Benedicti Episc. Massil. ann. 1230. ex Chronicoh Estense ad ann. 1312. apud libro viridi Episcopatus ejusdem urbis,] eumd. Murator. torn. 15. col. 374: Pa- Sacerdotibus, in Constit. Galonis Card. duani vero cum exercitu suo posuerunt se ann. 1208. cap. 3. in Concilio Parisiensi longius causa aperiendi quamdam Ros- ann. 1212. part. 2. cap. 9. in Saris betam positam in flumine Bachilionis, et riensi ann. 1217. cap. 10. in Praeceptis rupta fieret fluminis, et iret usque Pa- Synodalibus Petri de Collemedio Arduam. Rursum occurrit ibid. col. 419. chiep. Rotomag. ann. 1245. in Constituin Statutis Civitatis Mutinae fol. 68. tionibus Nicosiensibus cap. 8. in Syrub. 348. et alibi. [** Vide Murator. nodo Bajocensi ann. 1300. cap. 33. 123. Antiq. Italic, torn. 2. col. 1283. in hac in Concilio Londinensi ann. 1342. cap. 1. etc. [Nee ocreis Rostratis quis utatur, voce.] * ROSTAROLUS, dimin. a Rosta, Italis, in Statutis Monasterii S. Audoeni RotoFlabellum. Invent. MS.thes. Sedis Apost. mag. apud Marten, torn. 1. vett. Scripann. 1295 : Item unum Rostarolum par- torum part. 1. pag. 300. edit. ann. 1700.] vum quadrum de pennis pavonum. Vide Gobelinum Personam setate 6. * ROSTATA, Panni species videtur. cap. 49. et supra in v. Poulainia, et pr<BInvent. S. Capel. Paris, ann. 1335. in terea Glossarium mediae Graecitatis in Reg. I. Chartoph. reg. ch. 7 : Item una casula, una dalmatica et una tunica de f ROSTRARE Quasi rostro quaerere. Rostata violacea, cum pomulis pini. Ea- Glossae Lat. Graec. : Rostrat, emSryrei. dem rursum leguntur in alio Invent, Vulcanius corrigit Rastrat ; sed nihil ann. 1340. ibid. ch. 8. sed utrobique mutandum esse contendit Martinius, legendum puto Roseata. Vide supra cui lm?r)TT, idem est quod Appetere, et Rosetus 2. Rostrare, idem quod Rostro captare et * ROSTELLUS , Pars lanceae rotunda, appetere, vel quaerere. Hanc opinionem nostris Rouelle. Lit. remiss, ann. 1354. firmant Glossae Graec. Lat. ubi : 'Emfjin Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 312: Pe- TEI, Rostrat , desiderat , requirit.Vox. ducta trus de Drulha in hoc, causa boni, super- est ab avibus, ut videtur, ac fortassis veniens pro separando ipsos, cum Ros- etiam a porcis, qui rostro quaerunt estello lancese percussit dictum vulneratum. cam. Apud Plinium lib. 18. cap. 19. Aliae ann. 1395. in Reg. 148. ch. 284 : legitur : In collibus transverso tantum Icellui Pelotin fery le suppliant dere- monte aratur, sed modo in inferiora, chief sur I'espaule de la Rouelle d'icelle modo in superiora Rostrante vomere , picque. alias Reptante. Budaeus Rostrante expo1 ROSTER, 'Pvyxo?, in Glossis Lat. nit Rostrum impingente : cui HarduiGraec. Aliae Gr. Lat.: Tuyxo?, Rostrum. nus addit : Vel rostrato forte vomere Et mox : Tuyxo?, Rictus, Rustrum, Ros- dixit, hoc est, simplici, non aurito, quo ter, ex variis codicibus MSS. utuntur in planis, auctore Palladio 1. - ROSTICUM, Ager incultus, qui de cap. extreme. novo colendus locatur, nostris Rolis, 1 ROSTRATUM PE^ESIDIUM, Arx mualias Rostier; unde Rotisser, de novo nitionibus rostratis, id est, acuminatis arare: forte a Gallico Rotir, comburere, septa, apud Matthaeum de Captiv. Pisaquod incensis primum dumis et vepri- rum, torn. 19. Muratorii col. 180. Vide bus id flat. Charta senesc. Xanton. ann. Rostra calceorum. ROSTRUM, Forum ; quod Rostra Ro1312. in Reg. 52. Chartoph. reg. ch. 155 : Mandamus quatenus Rostica, sive les mae in foro essent. Praefat. ad Chartul. Rostiez, de castellania de Ruppeforti, nec- S. Petri Carnot. cap. 5. cui titulus, Aganon terras et alias possessiones vacantes nus : Simili modo vagabundi (Barbari in castellania de Fourras,... ad censum Normanni) per Rostrum (urbis Lunensis) ementes pariter et vendentes, euntes perpetuum concedatis. Vide Rothus. | ROSTIDUS/ Assus, Roti. Vide Ros-et redeuntes crudeli ense perfundunt tum. sanguine, vectigalia (al. venalia) quoque, ROSTRA CALCEORUM, Acumina scilicet quse in Rostro repererunt, ad rates exporcalceorum, quae [pwOtivia Mauricio lib. taverunt. | ROSTULUS, perperam pro Rotulus, 12. Strateg. pag. 203. oEst'at, Leoni in Tacticis cap. 6. 26. denique] Annas Mensurae species. Vide Rotulus 2. ROSTUM, Assum.Boxhornius in Lexico Comnenae ueStXwv TcpoaXp-a-ra dicuntur : ita enim Scriptores yocant prominentes Prisco-Britannico : Rhost, assum, assaet ultra pedum longitudinem prosilien- tum. Antiquam vocem Britannicam esse tes extremas calceorum partes, in acu- ostendit nomen Regis Armoricani, Damen quoddam desinentes, ut ad eam- niel Dremrost, ab ustis oculis, vel usto dem Annam pluribus observayimus. vultu sic dicti. [** Vide Graff. Thesaur. Adalbero Laudunensis in Carmine ad Ling. Franc, torn. 2. col. 552. radice Robertum Regem : Rdst.] [Ordinatio Humberti II. super numero et ordine mensarum, torn. 2. Coepit surama pedum cum tortis tendere Rostris. Histor. Dalphin. pag. 311. col. 1 : PriBoetius seu auctor de Disciplina Scho- mum fer culum... de... quarta parte unius larium cap. 2 : Rostratis tabulatisque cal- rotuli de carnibus porcinis recentibus in ceis ut Regina incedere, etc. Ejusmodi Rosto inter duos quoslibet cum salsamento

ROS
prout supra. Pluries occurrit ibidem ag. 312. col. 1. et 2. Statuta Monasterii . Claudii ann. 1448. pag. 81: Pittantiarius (debet in carnispremoj unam peciam bovis et unam porci cum Rostis assuetis.} Rhostio, assure, torrere. Le Roman de Vacce MS.:

ROT

ROT

219

veniebant ad eum pro licentia impetranda faciendi prsedicta. Vide supra Rosellus. 1. ROTA, apud Graecos genus fuit tormenti, uti docemur ex Tullio lib. 5. Tuscul. et Apuleio lib. 3. et 10. Metamorph. Suidas opyavov pacravKT-nxov xa\ Ja li Rois, ce dit-il, ne menjera de Host, StareTvov ra fftofiara fuisse ait. Alibi, Se Hcrout en sa terre, come fol ne 1'eut lost. Iv w 8ejj.ouji.evot ol otxlirai IxoXaCharta ann. 1148. apud Puricellum in cium. Sed aliud prorsus fuisse supplijure contendit Cujacius lib. 3. Ambrosiana Basilica pag. 704: Pullos Observ. cap. 28. ab eo, quod Franciscus rostidos, et lumbulos cum panitio, atque porcellos plenos, etc. [Haud satis scio qua Rex in grassatores instituit, ubi fractis membris semianimes in altum notione vocem Roste usurpet le Roman rotis supini imponuntur : cum in elatis supde la guerre de Troyes MS. : plicio illo veterum, rei rotis alligati Et la beste qi n'est pas sage, crudeliter torquerentur ac distenderenVient a la foille et a I'ombrage, tur : de quo quidem veterum supplicio Ni let sa mort, ni son encombre, egere alii, ac inprimis Anton. GalloRoste senpuis dort a 1'ombre.] nius de SS. Martyrum cruciatibus cap. * Mendum subesse opinor in hac voce 2. Acta S. Julia'nse Virginis et Mart, cap. 3. num. 14 : Tune Prsefectus jussit ex Poemate belli Trojani laudata. * Hinc Rostier, pro Gril, Craticula. afferri Rotam ferream, et figi in ea glaVide infra Rotherium. Paraph, psalmi dios acutos, et super ipsam Rotam imponi Miserere ad calcem Mirac. MSS. B. M. Virginem, ut staret Rota in media duarum columnarum, et quatuor milites de V.: ista parte, et alias quatuor ex alia parte, Ppr coi vivoit sor le Rostier et milites trahebant Rotam, et Julianam Li bons Leurens, (qui) de mengier habebant superpositam. Trahentes auSa char les tyrans semounoit. tem milites machinam tangebant, et no* Se Rostir, pro se chauffer, Calefacere bile corpus virginis Christi omnibus se, in Lit. remiss, ann. 1379. ex Reg. membris findebatur, et medullas de ossi116. Chartoph. reg. ch. 54 : Un varlet de bus ejus exibant, et tola Rota tingebatur chevaux de nostredit chevalier (Mathieu de ilia, etc. Adde Vitam sancti Ephremi de Roye) vint en la cuisine dudit hostel, num. 10. et la se despoilla pour soy toster ou RosNon aliud tamen fuit ferme Rotse tir. Rosti, vox irrisionis, in aliis ann. supplicium ab hodierno, sub prima Re1394. ex Reg. 146. ch. 326 : Icellui Perrin gum nostrorum stirpe, atque adeo posdist audit Gilet par maniere de moque- terioribus sseculis, cum rei confractis rie en ceste maniere : Un tel Rosti comme ossibus morituri, vel post suspendium, tu es, est bien taillie de saillir ces deux vel capitis minutionem, rotse ad spectafosses. culum et ludibrium innecterentur. Gre* Roste vero forense yocabulum apud gorius Turonensis lib. 6. Historise cap. Leodienses, cujus significatio mihi in- 35. et Aimoinus lib. 3. cap. 52. ubi de comperta prorsus est. Instr. ann. 1355. feminis maleflcis : Alias enecat, alias torn. 2. Hist. Leod. pag. 421 : Item que incendio tradit, alias Rotis ossibus conly femme gui marchande soit de consente- fractis innectit. Ditmarus lib. 4. pag. 48: ment de son mary et de lez lui demourant Miser captus est, fractisque cruribus Rotas soy Roste par loy des debtes qu'il doibt, superpositus. Andreas Suenonis lib. 7. que ons en resiewe sondit mary. Legum Scanicarum cap. 11: In Rota * ROSULA, dimin. a Rosa. Inventar. S. distento corpore suspendatur, vel lapidi' Capel. Paris, ann! 1335. in Reg. I. Char- bus obruatur , etc. Galbertus in Vita toph. reg. ch. 7 : Item una tunica de sa- Caroli Comitis Flandrise num. 95: Post mitto rubeo, frestata de auro, cum Rosu- hsec vero utrorumque corpora virorum lis aureis ad perlas. Aliud ann. 1363. ex (qui patibulo suspensi fuerant) Rotas Bibl. reg. : Item una toaillia broderias ad plaustri superposita, in vnalo altissimo Rosulas... Item trescappss ad Rosulas au- fixes , videnda universis transeuntibus reas. Vide supra Roseta. proposuerunt, etc. Idem num. 119 : EoROSULATUS, Rosis distinctus. Vide dem die captus est,... et in Rota malo suRosatus. perinfixa ligatus, disperditionem vitas T ROSULENTUS, Rosaceus, roseus. perpessus,omnium spectaculum fuit. Adde Vita S. Gudwali, torn. 1. Junii pag. num. 122. Philippus Galtherus lib. 8. 737 : Absentibus vero tanquam sertum Alexandreidos, de csede ejusdem Caroli Rosulentum ex odore suavitatis apparuit. pag. 64: Epistola Ellingeri Monachi apud MabilHoc habitu quondam Burchardum Flandria vidit Iqnium torn. 4. Analect. pag. 358. inscriSolvenlem meritas occiso Principe posnas, bitur : Comarco Froumondo mire RosuQuern Rota pcenalis pro tanto crimine lorsit, lenti splendoris in cunctis emerito, EllinTotaque confregit Ludovico vindice membra. gerus omnium hominum extimus, quicquid in Christo adoptari potest festivius. Vide prseterea Galterum Tervanensem Utuntur Prudentius in Passione S. Eu- in Vita ejusdem Caroli cap. 39. et 42. et laliae v. 199. et Martianus Capella lib. 1. Sugerium in Ludovico VI. pag. 316. Caepag. 19. sarius lib. 2. Mirac. cap. 6. de homicida: ROSUM, ToSov, in Gloss. Grsec. pro Statim data super eum sententia, posnas Rosa. Rosum unguentum, pro Roseum, Rotali adjudicatus est. Adde lib. 10. cap. in 1. 21. D. de Auro, argento, etc. in 37. lib. 11. cap. 54. 55. Willelmus Heda Cod. Florentine : Sed et valetudinis; in Wilebrando Episcopo Trajectensi : qualia sunt commagena, crina, Rosa, Cum socio ignominiose trucidatur, impomura. situs Rotse, stipite exaltatus, quod maxi8 ROSURA. Vide supra Rasura 5. mas apud Germanos judicatur infamise. * ROSUS, Juncus, arundo. Inquisit. Continuator Nangii ann. 1326 : Prius ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : enim in pilorio vertitur, el deinde ambas Vidit multotiens quod itti, qui volebant manus scinduntur, et in Rota eminente intrare dictum territorium causa pascen- ligatus ponitur, pugnis abscissis ante eum di, vel boscairandi, vel colligendi Rosum, ad circumferentiam Rotx pendentibus,

etc. .Egidius de Roya ann. 1328: Deinde tractus ad patibulum, fractis cruribus et membris decapitatus fuit, etpositus super Rotam, atque suspensus cum eadem Rota ad novum patibulum mirse altitudinis cum suis consortibus. Denique Continuator Chronici Carionis ann. 1535: Rotas supplicium hoc anno mense Januario primum in Gallia adversus latrones decernitur. [Johannes du Tillet Episcop. Meldensis in Chronico : Anno 1535. lex contra latrones lata, salutaris admodum omnibus peregrinantibus et iter facientibus, ut pedibus, brachiis, dorsi spina et cervice fracta et conquassata, tamdiu sublimes in Rota vivant, quamdiu animam de ccelo trahere poterunt. Gesta Balduini de Luxemb. Trevir. Archiep. lib. 1. cap. 9. apud Baluzium torn. 1. MiscelL pag. 106 : Proprium occultas nationis fratrem, qui propriam uxorem interfecerat spe solemnioris.... supplicio Rotali interimere permisit.] Ejusce supplicii meminerunt praeterea Albertus Stadensis ann. 1192. Annales Colmar. 1. part. ann. 1293. 2. part. ann. 1293. Albertus Argent, pag. 114. 117. 155. 169. 178. Genealogia Regum Danise pag. 217. Godefridus Monachus S. Pantaleonis ann. 1226. Chronicon Leodiense apud Labbeum, et Levoldus Northovius eod. anno, Historia Archiepiscoporum Bremensium pag. 114. Magnum Chronicon Belgicum pag. 227. 286. Suffridus Petri in Episcopis Leod. cap. 10. 18. ^Eneas Silvius in Histor. Bohem. cap. 8. etc. Vita Balduini Lutzemburg. Archiep. Trevir. lib. 2. cap. 12. Hermannus de Lerbecke in Chronico Comitum Schawemburg. pag. 37. etc. Apud Suecos jure antique, feminas rotse imponi, aut ad ramum arbpris suspend! vetitum. Mas vero rotse imponebatur, femina autem sub arena defodi debebat, utobservat Joann. Stiernhookus de jure Sueonum vetusto pag. 356. Vide Turnebum lib. 7. Advers. cap. 16. Hadrianum Junium lib. 3. Animadv. cap. 12. pag. 145. [Frontonem Duceum ad S. Basilium pag. 42. Menagium in Etymologiis Gallicis v. Roue,] [** Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 688.] etc. ROTA.RE, Rotaa supplicio punire, Gallice Rouer. Magnum Chronicon Belgicum ann. 1213 : Per vicos et plateas ut canis vilissime tractus, tandem in rota eminentissima Rotatus est, etc. Joannes de Beka in Joanne II. Episcopo Trajectensi : Idem Gerardus inter acerba supplicia dire Rotatus est. [Statuta Guidonis Episc. Traject. ann. 1310. in Batavia sacra pag. 177. col. 1 : Item prohibemus sub posna excommunicationis, ne aliqui, qui mortem sibi conspirarunt, seipsos laqueo suspendendo, vel qui suspensi, decollati vel Rotati, aut alias propter suum scelus interfecti sunt, in Ecclesiis vel cimeteriis sepeliantur, nisi de nostra seu Officiarii nostri licentia speciali. [Anonymus in Chronico Sclavico ann. 1369: Qui apprehensus Rotatus est, et in quatuor partes divisus, et super rotas quatuor positus, secundum quatuor civitatis partes. Adde ann. 1387. Albertum Stadensem ann. 1226. ^Egidium de Roya ann. 1328. Ericum Upsaliensem lib. 3. Hist. Suecicse ann. 1189. lib. 4. pag. 119. etc. Vide Rotatio. INROTARE, Eadem notione. Lambertus Ardensis pag. 169 : Alias Inrotavit, alios imparticavit, alias caudis jumentorum protrahendos et discerpendos adhibuit. -;"-- ROTAM ARATRI GESTARE, Poenae species, apud Otton. Frising. de gest. Frider. lib. 2. cap. 28. Vide Sellam ges-

220

ROT

ROT
u t e t alias Gallis Rotte. Statuta Equitum Teutonic, art. 86. apud Raimundum Duellium torn. 2. Miscell. pag. 62 : Audito clamore prpsconis ascendent equos in hospitio.... statimque pr&cedet frater spatium in Rota, faciet servos suos prsecedere, vel acie acceptus accepta Rota faciet servos suos prsecedere, ut arma sua cuslodire valeat, et locum quo cosperit in Rota servare Quando frater exit de hospitio, si viderit locum sibi cum suis servis sufftcientem in Rota vacuum et apertum potest intrare. Vossius lib. 2. de Vitiis serm. cap. 17. bis habet Rotta hac notione ex Willelmo Brittone, pro quo Cangius legit Rupta. Vide in Rumpere. * Nostris Rotte. Vide Routa in Rumpere. Libert. Montisfer. ann. 1291. in Reg. 181. Chartoph. reg. ch. 154 : Item donrinus, bajulus et csuteri prssfati non debent introducere infra villain Montisferandi ostalienam, nee Rotas, nee gentes extraneas. * 9. ROTA, Pluteus versatilis, Gall. Pupitre, alias Roe. Stat. Col leg. Fux. Tolos. ann. 1457. ex Cod. reg. 4222. fol. 210. v : Cum cameras ipsius collegii Rotis, lecticis et scamnis studentibus necessariis fulciri fecerimus, etc. Lit. remiss, ann. 1391. in Reg. 141. Chartoph. reg. ch. 276: Icellui Chariot escolier a Orliens mist hors dudit hostel toutes ses chases, excepte sa Roe et sa chayere; lesqueles Roe et chayere il fist apporter au has. Vide Rota bibliotheae. :;;: 10. ROTA, Moletrina, qua? rotis versatur. Charta ann. 1342. in Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 62: In quadam Rota molendinorum dictse universitatis et vocatur dicta Rota communiter, molendinum meyxsonerii, etc. * 11. ROTA, Circulus, orbis. Charta ann. 1229. inter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 344 : In quo sigillo.... circum circa dictam avetn erant litterx sive scripturse in duabus Rotis, et in proximiori Rota dictarum litterarum ipsius avis erant scripta verba sequenlia: S. Pelri de Collemedio. Hinc * ROTAM FAGERE, In orbem ponere, collocare, in Cod. MS. eccl. Camerac.: Tune unusquisque archipresbyter cum suis clericis et populo facit Rotam... Mansionarius vero in medio saltat in girum, &tc * 12. ROTA, Discus orbicularis, Gall. Palet, alias Roe. Lit. remiss, ann. 1395. in Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 99 : Cum Paulus A urussi et Petrus Laurentii lusissent in platea communi ad ludum Rotarum.... Petrus Laurentii filius Bartholomei ludendo jecit Rotam uno tractatu ; quo facto Bartholomews prsedictus cepit et levavit de facto Rotam ipsam a dicto ludo, et illam longe extra dictum ludum projecit. Alias ann. 1410. in Reg. 165. ch. 119: Comme iceulx compaignons se feussent mis djouer pour le vin a un jeu, appelle le jeu des Roes de fer, en place commune et publique, etc. Jeu que on appelle ou pays (Quercy) la Roe, in aliis ann. 1458. ex Reg. 188. ch. 27. Vide supra in Rodella. * 13. ROTA, Umbella, Gall. Ecran. Vita S. Berth, torn. 6. Jul. pag. 478. col. 2: Hiemis tempore ad ignem sedens semper Rotam spissam et latam inter se et ignem, quasi pro umbraculo positum habebat, et ita pene numquam caleftebat. * 14. ROTA, Via, iter publicum, Gall. Route. Charta ann. 1210. apud Ughel. torn. 1. Ital. sacr. edit. ann. 1717. col. 554 : A S. Paulo Branca Ursina directo per castellare de Lame usque ad flumen Clentis, et ab alvo Clentis usque ad Ro-

ROT
tam franciam, et a Rota francia per collem Lupi usque ad flastram, etc. Vide supra Rolaria 2. ROTA ADIPIS, in Tabulario S. Theofredi Velavensis. Vide Rota 7. ROTA AURI. Vincentius Belvac. lib. 31. cap. 143 : Argentaria de Lebena quotidie valet, ut dicitur, tres Rotas argenti depurati, quse valent tria millia Soldanos, solutis operariis. 1 ROTA BIBLIOTHEC^:, f. Pluteus; in Bibliothecis enim nonnunquam habentur plutei versatiles, quos Rotas haud ita inepte, vocare potuerunt. Statuta Monasterii S. Claudii ann. 1448. pag. 52: Slatuimus et ordinamus, quod pro conservatione praefatorum librorum fiant et construantur in praefata libraria de emolumentis officii sacristide prsediclas, ut supra pro reparationibus unitis seu uniti band, Rotae et scamna, et inde cum catenis eisdem affigantur. Vide Rota 9. ] ROTA JUD^EORUM, Circulus, quern in vestibus ut a Christianis secerni possent, deferre cogebantur. Statuta EcclesifB Ruthenensis apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 769. art. 15: De Judxis statuimus, ut in civitatibus et castris et aliis locis insignibus, et non in aliis, habitare permitiantur, et ut omni tempore in medio pectoris Rolam portent, ut propter hoc a populo Christiana discernantur. Adde Statuta Ecclesiae Nemausensis ibidem col. 1064. art. 14. Vide Judaei. ] ROTA IN NAVIBUS. Vide Roda 2. t ROTA PISCIUM, Multitude, ni fallor, a Germanico Rotte, Turba. Charta ann. 1087. apud Baluzium Hist. Tutel. col. 428 : Si quando autem Rota piscium ingressa fuerit, ex ipsis quoque habebunt partem suam. Vide Rota 8. ROTA PORPHYRETICA, Camera Romae; cujus pavimentum ex marmore Porphyretico Rotae flguram efformabat; unde Camera ipsa nude Rota dicta est, ut apud Normannos Scacarium, quod Camera, in qua judicia exercebantur, Scacarii instar, marmpreis tabellis distingueretur. Petrus Diac. lib. 4. Chronici Casin. cap. 37. de Henrico Imperatpre : Cum in Rotam Porphyreticam venisset, positis utrisque sedibus, consedere. Neque, opinor, alia est ab ea, quam Rotam Romanam dicimus, ubi agitantur publica judicia, quorum Decisiones circumfer u n t u r : [quarn sic dictam volunt quidam, quod ibi Auditores, ut vpcantur, Rotse alternatim sedeant judicentve ; aut quod apud ipsos versentur prsacipua totius orbis Christiani negotia. Curiam hanc instituit Johannes XXII. Papa.]. Scribit Goldastus lib. 2. Alamannicor. pag. 5. Raath Germanis Rotam, et Gameram significare, hincque Rotwilam, oppidum Helvetiorum appellatum, quod in eo esset Camera judiciorum Imperialium, quae postea Spiram translata est : eademque ratione Rotam Romanam dictam. [Curia Rotas sacri palatii apostolici Avenionensis memoratur in Statutis ejusdem urbis lib. 2. rubrica 2. art.. 1. in qua teneatur deinceps curia, saltern semel in hebdomada die Mercurii. Aliquot aliaa sunt civitates in Italia, in quibus etiam Rotae celebrantur, ut Genuae, etc.] ROTA CUM TINTINNABULIS, Quae in aedibus sacris appendi ad parietem versus latus altari, et volvi splet ad elevationem hostiaa. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 104 : Prasterea fecit vir venerabilis Athelivoldus quandam Rotam tintinnabulis plenum, quam auream nuncupavit, propter laminas ipsius deauratas, quam in festivis diebus ad majoris excitalionem devotionis reducendo volvi cons

tare in Sella 2. et Harmiscara. Verba Rusticus aratri rotam non leguntur in edit Basil. Otton. Fris. 2. ROTA, Lychnuchus, in formam rotae a fornice pendens in 3edibus sacris, quern alii Coronam vocant. Adamnanus de Locis SS. lib. 1. cap. 6 : Cujus (Ecclesise) in superioribus grandis quiedam ssrea cum lampadibus Rota in funibus pendet. Ita usurpat S. Bernardus lib. de Vita et moribus Clericorum cap. 11. * Charta Math, e^isc. Tree. ann. 1175 : Rotam S. Bartholomew et consecratum cereum Paschss in servitio ecclesise communiter expendent. Alia ann. 1248. in Necrol. MS. eccl. Paris. : Ordinavimus in honors omnipotenlis Dei et felicissimas Matris ejus in eodem loco statuere... duas Rotas ferreas, quarum Rotarum quaslibst habebit centum cereos in festo Puriftcationis B. Virginis, qui illuminabunt ecclesiam. 3. ROTA, Pallii Ecclesiastic! species, in formam rotae efficti, vel pallium rotarum figuris distinctum. Anastasius in Leone III. PP. pag. 143: Fecit vestem albam holosericam rosatam, habenlem in media tabulam de Tyrio cum historia Critcifixi. Nee non el Rotas de chrysodavo ornatas in circuitu dequadrapulo. Infra : Fecit.... et Rotam de chrysodavo ornatam in circuitu de Tyrio. Le Roman de Garin MS.: Sues i offre un vert paille Roe. Le Roman de Parise la Duchesse:
Li Dus Renart offert quatre pailes Roez.

4. ROTA, in Monasteriis Sanctimonialium, turricula lignea versatilis, qua necessaria in Monasterium inducuntur, nostris, Tour. Regula Sororum Minorum Monasterii Humilitatis B. Marias Parisiensis dioecesis ab Urbano IV. PP. exarata ann. 1263 : Sine Minislri licentia non habeatur nisi una Rota conveniens in Convenlu, per quam necessaria sororibus concedantur, et auferantur etiatn auferenda : hsec siquidem taliter ordinetur, ut nihil possit ea mediante videri. Visitatio Monasterii S. Francse in dicecesi Placentina ann. 1338. apud Petrum Mariam Campum : Fiat etiam ibi in dicto rnuro una Rota lignea volubiliter ad porrigendum paramenta, libras, et alia, etc. 5.ROTA,Instrumentuni Musicum.Vide Rocta. 6. ROTA. Hariulfus lib. 3. Chronici Centulensis cap. 8. de libris Isidori : Etymologias, Rotarum, procemiorum, et Rotarum et officiorum : Item proosmiorum, item Rotarum, etc. Ubi editur ad marginem, id est Cantuum sen Hymnorum. Vide Rocta. 7. ROTA, pro Mensura Italica. Charta Gregorii IX. PP. apud Ughellum torn. 7. Ital. sacras pag. 60: Casei Rotarum ducentarum sexaginta sex, leguminum modiorum 80. risi modiorum 19. olei Rotarum 95. zuccari Rotarum 38. etc. Rotse cerse, [pro Massa circulari, nostris Pain de cire, ni fallor,] in Charta ann. 1300. apud eumdem torn. 4. pag. 960. Reon, eadem acceptione, ut videtur, in Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 195. r: Item duo sextaria et duo boisselli order. Item duo Reons de chous. A. forma orbiculari procul dubio: unde pro Globulus, Gall. Bouton, occurrit in Comput. Rob. de Seris ex Reg. 5. Chartoph. reg. fol. 7. r: Roucle, mordant, tretpaa, Reons touz dorez. 1 8. ROTA, ROTTA, Turba, manipulus, globus hominum, Germanis etiamnum,

ROT

ROT

ROT

221

tituit. Hue spectat, quod habetur in tas. Rotale Carpentum, apud Julium CaConcilio Nicosiensi ann. 1340. cap. 4 : pitolinum in Macrino cap. 12. Item statuimus et ordinamus ac etiam 1 ROTALIS CURSIVA,GLOBATA, MEDIA, mandamus omnibus Episcopis Graecis, et MINOR, Totidem scriptures species. Vide aliis Prsesulibus quarumlibet nationum, Scriptura. et Sacerdotibus earurndem, quod debeant 1 ROTALLE, Ornatus altaris toreutiordinare quoddam signum quo possit om- cus, idem quod supra Rotabulum 1. Gall. nibus audientibus divinum officium no- Retable. Testamentum ann. 1415. apud turn esse, ilia hora, qua perfecerint Cor- Rymerum torn. 9. pag. 274. col. 2 : Item, pus Christi, quando celebrant in altari : lego Abbatias de Louthpart 11. capas de ita quod illo tempore Corpori Christi exhi- rubea veste de auro, cum armis meis anbeatur reverentia tarn debita, quam de- tiquis et capuaiis eorum, et Rotalle, quse vota. Adde Statuta Willelmi Episcopi voluerat (f. voluerit) eligere ad valorem Parisiensis cap. 15. et Synodum Wigor- VI. I. et non plus, et unam capam albam niensem ann. 1240. cap. 9. inbroudatam cum stellis de auro, et XL. 1 ROTARUM TRITURA, DATIUM, TELO- s. pro remenbrancia. Vide Retaule. NEUM. Vide Rotaticum. 1"1. ROTARE, Rota punire. Vide Rota 1. * 15. ROTA. [Gall, brouette (?) .... Pro 1 2. ROTARE, Effatire celeri et incurioso 1. Rola ad projiciendum fimum extra sermone, Gaspari Barthio in Glossario, stabulum.... (Arch. Histor. de la Gi- ex Roberti Monachi Historia Palaestina, ronde t. 22. p. 445.)] apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 1 ROTABILIS, Versatilis. Agiliter Rota- 120. Mamertus Claudianus in Epistola bilis, a p u d A m m i a n u m Marcellinum lib. ad Sapaudum Rethorem apud Baluzium torn. 6. Miscell. pag. 538 : Nullum lecti23. cap. 4. Vide in Rotaticum. tandis his re1 1. ROTABULUM, Ornatus altaris to- sonantium tempus insumas, quasdam Rosermunculorum taureas reuticus, quo tabella sacra solet includi, tant, et oratoriam fortitudinem plaudenGallis Retable ; unde vererer, ne legen- tibus concinnentiis evirant. dum esset Retabulum, nisi etiam dici ROTARE LORICAM. Monasticum Anglipotuisset Rotabulum, quod hujusmodi canum torn. 2. pag. 384 quse ornatus n q n n u m q u a m rotundus sit. Ri- fuit Martini Permentarii : Et terram,qute de Fleta, tus Ecclesiae Toletanae ex Missali Moza- continet.... pro servitio Rotandi unam rabum de Sabbato sancto, apud Marten. loricam semel in anno pro tola feodo, de antiqua Ecclesiee Disciplina in Divi- quando dominus ipsius feodi super ipsum nis Off. pag. 463 : Et cum pervenerint ad altare majus, Sacerdos faciat confes- feodum miserit. * rotarii sionem, ut moris est, et facta confessione seu 1. ROTARIA, Vicus, in quo Oharta rotarum artifices Sacerdos solemniter dicat hymnum Gloria Theob. reg. Navar. et habitant.Campan. comit. in excelsis Deo, et statim.... discooperian- ann. 1259. in Chartul. Arremar.: Supra tur altaria frontaltbus nigris, et Rotabula domum.... sitam in aurea, et omnia appareant solemniter, dimidiam Vide infra Rotarius. Rotaria Trecensi. etc. Vide Retaule et Rotalle. * 2. ROTARIA, Rotae vestigium, orbita, T 2. ROTABULUM, Johanni de Janua, Gall. Orniere; nisi Iter publicum, quo Furca vel illud lignum cum quo ignis quadrigae vehuntur / intelligas. Vide movetur in fornace causa coquendi ; et supra Rota 14. Charta Guill. de Rupibus dicitur sic quia rotat et proruit ignem senesc. Andegav. ann. circ. 1200. ex Tafurni gratia coquendi, vel stercora pur- bul. Major, monast. : Si rota quadrigae gandi. Glossae Lat. Gall. Sangerman. oneratee infra Rotariam consistat amplius MSS : Rotabulum, Roables, c'est instru- in feodo domini quam prioris, domini ment a traire brese horn du four. Glossae erit. Vide infra Roueria. :c Lat. Gr. et Graec. Lat. : Rotabulum , - 3. ROTARIA, Sanctimonialis, quas ad Rotam seu turriculam ligneam versatiNostris Roable et Rouable, Par i si is lem stat, vulgo Tourriere. Acta S. DoRable. Lit. remiss, ann. 1387. in Reg. min. torn. 1. Aug. pag. 581. col. 1: Pater 130. Chartoph. reg. ch. 229: Lesquelx dulcissimus, de filiarum salute solicitus, alerent a un four.... et pristrent I'un accedens ad rotam, Constantiam RotaRouable et I'autre furgon. Alise ann. 1432. riam interrogavit, si sorores , videlicet in Reg. 175. ch. 159 : Le suppliant print Theodora, Thedramia et Nimpha corpoun robot ou Roable a tirer la braise du raliter sanse essent. Stat. Monial. Xanfour, etc. Glossar. Provinc. Lat. ex God. ton. MSS : LUlerss omnes, quse ad monasreg. 7657 : Redable, Prov. Rotabulum. terium deferentur, per rotam solum traT ROTABUNDUS, Qui versatur instar dantur; Rotaria vero fideliter eas ad abbatissam deferet. Vide Rota 4. rotae. Guibertus lib. 1. de Gestis Fr. cap. 2 : Qui ergo doceri de eorum (GraeROTARIGIA. Tabularium Capellae in corum) fosda mobilitate desiderat, Rota- Biturigibus : In qua pagina sunt manbundos in regnis alternantesque Antio- siones, concisa veterina et Rotaricias, et chos Demetriosque recenseat. Non male refusum est ad tabula prima de pagina Barthius in Glossario apud Ludewig. ilia, etc. Infra : Per loco., ubi decusas potorn. 3. pag. 412 : Rotabundos reddit sitas sunt usque ad Rotaricias, etc. Quadam velut verligine percitos. * F. Ager de novo proscissus, novale. 1 ROTAGIUM. Vide mox in Rotaticum. Vide supra Rosticum et infra Rothus. 1 ROTARII. Vide Ruptarii in Rumpere. * ROTAGIUM , Jus transeundi cum curru. Gharta ann. 1222. in Chartul. * ROTARIUS, Rotarum artifex, Gall. Barbel, pag. 276: Quod si sacerdos vel Charron, alias Royer; unde illius ars successores sui in possessione vinese ab Royerie nuncupabatur. Reg. episcopat. hac solutione resilierint, viam et Rola- Niyern. ann. 1287 : Petrus Rotarius, tres gium supradictum per prsedictam vineam solidos. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. supradicti monachi rehabebunt. Rotage 110. Chartoph. reg. ch. 73 : Icellui Guerin interdum, pro quavis praestatione : Le accompaigne d'un charron ou Royer, etc. Rotage de poulles de Chuisnes, in Charta Aliae ann. 1366. in Reg. 97. ch. 161: ann. 1451. ex Tabul. Carnot. Vide infra Comme le suppliant eust accoustume de in Rova 1. et alia notione in Rotaticum. ouvrer et exposer son corps en fait du 1 ROTALE SUPPLIGIUM, ROTALIS mestier de Royerie, etc. Vide supra-.Roderius 1. POENA. Vide Rota 1. 1 ROTALIS, Qui spectat vel habet roROTATA AQU^;. Tabularium S. Aniani

Aurelian.: Recognoscens me injuste tenuisse injustam Rotatam aquse in aqua S. Aniani ad Arenas, juxta clausum Regis ipsam dimidiam Rotatam do et S. Aniano et Canonicis, etc. [Ubi Rotata aquse. non aliud videtur quam certum aquae fluentis spatium. Etiamnum de fluviis Rouler dicimus, a Rotare, Fluere.] * Moletrina aquaria, ut videtur. Vide supra Rota 10. ROTATIGUM, RODATICUM, ROTAGIUM, ROAGIUM, etc. Vectigal, seu tributum, quod pro dairwiio, quod in viis publicis, quas Rotabiles vocat vetus Inscriptio 149. 1. currus facere solent, exsolvitur domino praedii. Angaria pro Rotarum tritura, in lege 21. Cod. Theodosiani de Cursu publico (8,5.) Teloneum Rotarum, in Charta Roberti Regis Franc, pro Monasterio Argentoliensi apud Duchesnium in Notis ad Abaelardum pag. 1151. Datium Rotarum, in Statutis Mediolanensibus 2. parte cap. 478. Gallis Roage, vel Rouage. Vide San-Julianum in Cabilone pag. 419. Charta Dagoberti Regis apud Doubleturn pag. 656. [et apud Miraeum torn. 1. pag. 241. col. 2.] Porlaticos, rivaticos, Rotaticos, vultaticos, etc. Vide eumdem pag. 709. 732. 778. Charta Chlodovei III. Regis pro Monasterio S. Dionysii : Ubicumque telleneus, portaticus, Rotaticus, vel reliquas reddebntionis a judicibus publicis exigebantur. [Felibianus Histor. Sandionys. pag. xn. legit Rotatecus.] Charta Caroli M. apud Aimoini Cqntinuatorem lib. 5. cap. I: Nee Rotatico, nee portatico, nee pulveratico, etc. Charta Caroli Calvi in Tabulario Dervensis Monasterii: Rotaticum toturn ad irttegrum, quod a transeuntibus exigitur, etc. Vide [Praeceptum Pippini Regis apud Marten, torn. 1. Collect. Ampliss. col. 30. aliud Praeceptum Ludovici Imperat. eod. torn. col. 62. Privilegium ejusdem Imper. ibid. col. 66. Praeceptum Carlomanni Regis Franc, an. circiter 880. in Appendice Marcae Hispan. col. 812.] Chartas alias apud San-Julianum in Trenorchiq pag. 510. Hemereum de Academia Parisiensi pag. 25. 33. et in Augusta Viromand. pag. 258. Rotatica vini, apud eumdem Hemereum ibidem pag. 132. RODATIGUM, Rodage, in Consuetudine Aquensi tit. 12. art. 5. 6. et S. Severi tit. 10. art. 5. 6. Indiculus Regalis : Nee nullas venditas, nee Rodaticum, nee foraticum, nee pontaticum.... exact are prsesumatis. Capitula Garoli M. lib. 6. cap. 219. [** 243.]: Ut nullus homo prsesumat tholoneum per vias, nee per villas Rodaticum vel pulveraticum recipere. Adde Capitulare 5. ann. 803. cap. 22. et Chartarn ejusdem Caroli apud Doubletum pag. 708. [ubi ha^betur Rodaticom. Appendix Marculfi formula 45 : Nullus quislibet..,. nulla telonea, nee ullas venditas, nee Rodaticus, nee foraticus, nee pontaticits.... exactare praesumatis, Occurrit ibi passim.] ROTAGIUM. [Charta Roberti Franc. Regis ann. 1010. apud Doubletum pag. 829 : In, Argentolio mercatum et theloneum, Rotagium et tensamentum vini.] Tabularium Vindocinense ann. 1080. Ch. 206 : Dimisit, et quietam perpetualiter clamavit Domino Deo el Monasterio Vindocini consuetudinem quamdam, quse vulgo Rotagium appellatur, quam exigebat ab hominibus S. Trinitatis, non quidem recte, sed sicut mos est ssscularibus facere.... accipiebat autem ab omnibus prssdicti loci hominibus, quaqua versutn in terra sua exirent, pro aliquo conductu fosni, aut alterius ret, carris sive quadri-

222

ROT

ROT

ROT
fuse per civitatem tractum rotatur (1. rqtavit) ;.... quorum unus civis Winnensis equitractionem et postea Rotationem pertulit. [** Vitodur. Thesaur. pag. 17 : Crurifragio et Rotacione consumptus est ; rotatus vitam finivit, etc.] 1 1. ROTATUS, Rotse supplicio punitus, Gallice Roue. Vide Rotare in Rota 1. 1 2. ROTATUS, Rqtundus, vel Rotundatus. In modum clipei Rotatum, in Vita S.8Wenwaloei MS. Hinc Pavones rotati, in Invent. MS. eccl. Camerac. ann. 1371 : Item alii duo (panni) pares in pavonibus bene Rotatis in campo rubeo. Gall. Qui font la roue. 1 3. ROTATUS, Circumvolutio, circu'mactio. Ausonius in Mosella v. 392 :
Praecipiti torquens ceralia sax4 Rotatu.

gis cum bubus faciendo. Capiebat vero de tnes en sa terre de Chiele... d'un tonniau carro 4. den. de quadriga 2. den. etc. de vin du fust et vin n. den. et ob. de [Rotagium liberum, in Tabulario Absiensi Rouage s'il vent vin en la cave, il en fol. 187.] Tabularium Prioratus S. Nica- doit son Rouage.] Vide Raguellum. sii Mellentensis fol. 36 : Asserebat etiam 1 ROATICUM, Idem quod Roagium. PriPrior S. Nigasii se debere habere et perci- vilegium Hugonis Comitis de Roceio pere de quolibet dolio vini venditi in ma- pro S. Remigio Remensi e Chartulario nerio et hostisiis supradietis duos dena- ejusdem Monasterii : Minus pretium rios ratione Rothagii in prsedicta compo- Roatici ab ipsis quam a laicis guiniatores sitions, seu ordinatione. Vetus Notitia in accipiant. Privilegium Bartholqmaei Historia Monasterii S. Nicolai Andega- Laudun. Episc. de eadem re: Sicque vensis : Ut vini nostri in nostro cellario guinitores Roagium minoris pretii ab venditi partem suam Rotagii et venditio- ipsis quam a laicis accipiant. nis tribueret deposcimus. Charta ann. ROTJAGIUM, in Charta Henrici II. Reg. 1218 : Petunt etiam quod cessem a Rotagio, Angl.: In... tallagio, Rouagio, et feria, et quod de now levavi super calceam ante foro. Computus Domanii Comitatus Bodomos hospitumsuorum. [Litterae Roberti noniensis ann. 1402 : Recepte des RouaAbbatis S. Columbae ann. 1231. e Tabu- ges, c'est assavoir de chars ou charrettes lario Sangermanensi : Habebamus prse- qui a loier mennent desrees, doivent terea in dicta villa hospites et Rotagium, chascun char 4. den. par. Ita Rouage videlicet duos denarios pro unaquaque occurrit in Consuetud. Meduntensi art. quadrigata vini. Passim occurrit.] Vide 196. Silvanectensi art. 5. etc. RUAGIUM. Charta Willelmi Domini de Doubletum pag. 827. et Buzelinum in Clarques Militis ann. 1260. in Tabulario Gallo-Flandria pag. 386. | ROTOAGIUM. Tabularium CalenseS. Bertini : Contuli et concessi libere pag. 111. ad ann. 1247 : Libertates autem praedictas Ecclesias quoddam Ruagium, domorum et sex arpentorum de castero quod habebam.... in villa et dominio prasnon habebunt, salvis eisdem Clericis Ro- dictss Ecclesiae apud Arkes, et quidquid juris habebam, et habere poteram in dicto toagio et minagio. ROAGIUM. Charta Guillelmi Episcopi Ruagio, etc. 55P" Occurrit eadem vox in Charta Laudunensis in Probat. Hist. Guinensis pag. 378: Item medietatem Roagii de Lugdunensis Ecclesise ann. 1243. qua Mailli et de Noviant. Charta Philippi Stephanus de Villars oppignerat Decano Aug. ann. 1185. apud Morinum lib. 5. et Capitulo ejusdem Ecclesiae pro sexHistor. Vastin.: Absque Roagio, et mes- centis libris Vienn. quicquid tenebat sione servientium, et carreto. Charta anni vel possidebat, vel alius ejus nomine in 1147. apud Loisellum in Bellovaco pag. parochiis Reiniaci, Perciaci et de Gesnay 274: Quiconque chose esl coustume estre et in nemoribus de Albae vacca et de pris des marcheans en tonnelieu, en fo- Laya, cum universis dependentiis dictarage, Roage, et en travers. Tabularium rum parochiarum, exceptis larnpredis et Maurigniacense Charta,26: Insuper et Ruagio: quo in loco D. Aubret, quern Roagium ejusdem villas eis concessimus, honoris causa nomino, suspicatur Rouaretenta nobis et successoribus nostris ejus- gium hie esse yenatiqnem ferarum in dem Roagii justitia, etc. [Chartularium prsedictis nemoribus, sicque dici a GalCompendiense : Dedimus etiam atque lico Rut: quod de feris dici solet, ac concessimus prasdicto Petro clerico nostro pr33sertim de cervis cervam expetentijus integrum, quod habebamus in dicta bus aestu venereo. Addit tamen 01. Vir domo, videlicet Roagia, foragia, vintra- laudatus, Ruagium hie intelligi posse gia, salvis et Relentis nobis et Ecclesise. eo quo Cangius exponit modo loco sunostrss omnibus juslitiis altis et bassis. periori. * Nostris Roiage et Rouaige. Charta Charta Mathildis Comitissae Nivern. ann. 1244. inter Instrum. novae Gall. ann. 1260. in Chartul. Thenol. ex Cod. Christ, torn. 4. col. 102: Dedimus eis reg. 5649. fol. 54. r: C'est assavoir la in Roagio ejusdem villas quinquaginta moitiet dou Roiage des vins de lor quieubichetos frum-enti annui redditus. Codex con de Bruieres, et des autres vins entier MS. reddituum Episcopatus Autissiod. Roiage. Rursum in alia ibid.: II paieront ann. circiter 1290: Roagium et plainta- a moi et a ciaus de Bruieres le demi gium sunt Comitis, Episcopi et Vicecomi- Roiage de lor guieucon, et le Roiage entis : et in hoc Roagio et plaintagio, Comes tier de tons aulres vins. Chartul. Latiunum denarium, Episcopus unum dena- niac. fol. 242: Quiconques mayne ou rium et Vicecomes unum obolum. Clerici, charie vin hors la terre de Laigny, quelMilites, Religiosi non debent Roagium, qu'il soit, il doibt pour chacune roue ung plaintagium nee minagium, nisi modiant; denier Tournois pour droit de Rouaige, si vero modiant debent de modio 1. obo- et des ce que la roue a fait le premier lum. Roagium et minagium (Appoigniaci) tour, ledit dvoit est acquis. Terrear. Cacirca mi*x. lib. ibidem. Adde Chartam stell. ad Sequanam ex Bibl. reg.: Une Philippi Audacis Regis Franc, ann. 1273. servitude que I'en appelle Rouaige ; c'est apud Lobinellum torn. 3. Histor. Paris, assavoir, quiconques amene en ladite ville pag. 27. col. 1. Chartam Ludovici Franc. de Chastillion danrees sur char, sur charRegis ann. 1255. torn. 4. Hist. Harcur. riot, sur brouette, la roue doit deux depag. 1353. etc.] Porro droit de Railage niers Tournois. vocant nostri, tributum, quod exsolvitur ROTATIGUS, Volubilis. Claudius pro vino, quod curru transvehitur. Taurin. praef. in epistol. 1. ad Corinth. [Charta Philippi Aug. Francorum Regis Maii Script. Vet. torn. 7. pag. 276: In ann. 1202. e Chartulario Latiniacensi: isto sasculo Rotatico. Asserebant, quodipsi habebant omne pres1 ROTATILIS, Versatilis in modum soragium de vineis terras B. Petri de La- rotae. Sidonius lib. 2. Epist. 9: Inter Rotigniaco, quas est apud Vannas, et Roa- tatiles catastropharum gyros. Prudentius gium illius terras ad censum duorum in Praefatione Peristeph. v. 8 : modiorum vini et unius denarii annuaSacramus et Rotatiles Irocheeos. tim. Recensio reddituum Petrae-fontis ann. 1300. e Bibl. Regia : Item a Jausi * ROTATIO, Rotae supplicium. Chron. vientrages de vins, et Rouage de vins dou Claustro Neoburg. ad ann. 1227. apud mui 1. den. Tabularium Calense pag. Pez. torn. 1. Script, rer. Austr. col. 481: 171: Li Sire de Pompone a teles coustu- Alium equo ad caudam ligatum et con-

Rapido cosli Rotatu, Claudiano de Consulatu Mallii v. 77. Gesta Abbatum Mediani Monasterii apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1123 : Qui cum aliquamdiu invitus ante aram sanctorum teneretur, repente corruens, Rotatu horrifico per pavimentum agitur ; sed hie Rotatus, etc. Utunturalii. Rotatus linguae., Eloquentia fluida, S. Hieronymo Epist. 61. ad Pammachium. Rotatus temporis, in quadam Epistola sub nomine S. Augustini apud Mabillonium, in Appendice ad Liturgiam Gallic, pag. 459. Vita longo acta Rotatu, S. Orientio lib. 2. Commonitorii apud Marten, in Collectione vett. Scriptorum part. 1. pag. 2. edit. 1700. | 4. ROTATUS, Figuris rotularum ornatus, distinctus, ubi de pannis sermo est. Anastasius in Leone III. Papa : Item velum alythino Rotatu habens periclysin Rotas cum cancellis, et in media crucem cum gemmis, et quatuor Rotas de Tyrio filopares. Charta ann. 1197. apud Ughellum torn. 7. pag. 1275 : Quatuor sindones de seta, quarum una est ....... de catablattio, alia de Raldeluno, (1. baldekino) reliqua vero Rotata. Rotatus drapus memoratur in Computo ann. 1239. in MS. Regio ; Rotatum pallium, in Gestis Gaufredi Lodun. Episc. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 390. Vide Rota 2. 1 1. ROTELLA, Parva Rota, Johanni de Janua ; Roelle, petite roe, in Glossis Lat. Gall. Sangermann. MSS. Rotula, Plinio et aliis. Papias ad vocem Orbis : Brevis Rotella Orbiculus appellatur. Glossae Lat. Gr.: Rotella, Tpox'ffxoi;. Aliae Graec. Lat.: Pastillus, Pastillum, Rotella. vto oyelle, in Consuet. Bitur. pag. 333. Ro 2. ROTELLA, Species clypei, Gall. Rondache, Ital. Rotella. Acta S. Franciscae Rom. torn. 2. Martii pag. 165 ;;:' : Ipsi vero dsemones habebant in manibus quasi unam Rotellam ferream et ignitam, totam plenum clavis longissimis et acutissimis et ignitis, et cum illis Rotellis illas animas mittebant in capite serpentis, etc. * Parmula, Gall. Rondelle, ob rotunditatem sic dicta. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 3. ex Cod. reg. 4620 : Aha medietas armata lanciis, spatis et cultellis et pavisiis seu Rotellis, etc. Guill. de Villan. Hist, belli Ital. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1515 : Les ennemis estoient si fort couyers de paroys et de Rodelles, qui ne laisserent point de venlr pres au pie de la muraille, etc. Ubi leg. Pavoys et Rondelles. Vide supra Roela. Rotement vero, pro Rudement, Dure, valide, in Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 53: Icellui Sagardeau ferist le suppliant moult Rotement d'un baston qu'il tenoit. } 3. ROTELLA, Idem quod infra Rotulus, Gall. Rouleau. Vide Rotulus. | ROTES, Rotae. Chronicon Briocense

ROT
ad annum 1386. apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britan. col. 850 : Obsedit bastillam de B nondum completam nee inceptam nisi de quadrigarum Rotibus, etc. * ROTFELTH. Annal. Berlin, ad ann. 833. torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 195 : In pago Helisaciss, in loco qui dicitur Rotfelth, id est, Rubeus campus, juxta Columb, qui deinceps Campus-mentitus vocatur, etc. { ROTHAGIUM. Vide Rotagium in Rotaticum. I ROTHARII. Vide Ruptarii in Rumpere. t ROTHERIUM, f. Craticula, a Belgico Rooster, Gall. Gril. Index utensilium de Ruminiaco et Chartulario S. Cornelii Compendiensis : Una calderia et unum Rotherium, duse forchse a fiens et una securis. * Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod.reg.4120: Craticula, Gallice Rotiaus. Roteil, in altero ann. 1352. ex eod. Cod. Rotier, eodem sensu, in Charta ann. 1338. ex Reg. 75. Chartoph. reg. ch. 54 : Derechief deux Rotiers, trois broches de fer. Vide supra Rostum. 1 ROTHMAGISTER, Praefectus turmse, a Germanico Rott, Turma, modp decem, modo centum, modo mille militum. Miracula B. Kingae Virginis, torn. 5. Julii pag. 770 : Nobili Andreas Stano succamerario Sanocensi et S. R. Majestatis Rothvnagistro in certa indispositione stomachi datum fuit medicamentum errore, quod pro altero... paratum fuit, etc. Quoniam hie sermo est de adolescente magni nominis parentibus orto, Rothmagistrum Chiliarchum inlerprelandum putant Editores, seu Tribunum militibus mille praefectum, quern vulgo Colonellum vocitamus. ROTHORIUM, Locus in fluvio, ubi aqua diluilur, maceralur, et subigilur cannabis, Gallis Rouissoir, Rohiare, Macerare, Rouir ; Rohagium, Ipsa maceralio, Rouissement. Aresta Ascensionis ann. 1260. in 1. Regeslo Parlamenti fol. 18. verso : Inquesta facta super eo, quod requirebat justitiam de quodam Rothorio sito subtus Larderias. Dicebat etiam quod quando gentes veniunt ad ilium locum causa portandi cannabum suum Rohiandum, ipse habet Rohagium, etc. [Rohagium, potius tributum est pro maceratione solvendum, quam ipsa maceralio.] Vetus Consuetude Normannica MS. 1. part. sect. 1. cap. 17: L'on ne doit pas faire Rotheurs ne chanvres Roir en cues courantes, par quoy en soient souventefois corrompues, si que les poissons en vneurent, etc. [Quse sic exprimuntur in Codice earumdem Legum Latino cap. 7. apud Ludewig. torn. 7. pag. 158 : Rotoria autem in aquis defluentibus fieri nonpossunt, cum illis aquss frequentius corrumpantur, etc.] SB" Aquam cannabe corrumpi testatur Plinius Hist. lib. 20. cap. 23. idque docet experientia : quamobrem Fredericus Imp. Edicto, ex quo compositus est titulus 35. libri 3. Constitutionum Siciliae, ait: Salubritatem aeris divino judicio reservatam , studio provisionis nostras, in quantum possumus, disponimus conservare mandantes, ut nulli amodo liceat in aquis cujuslibet civitatis vel castri vicinis, quantum milliare ad minus protenditur, linum vel cannabum ad maturandum ponere, ne ex eo, prout pro certo didicimus, aeris dispositio cqrrumpatur: quod si fecerit, linum ipsum immissum et cannabum amittat. ROTHUS, RHOTUM, Novale. Charta Germanicaann. 799. apud Henschenium in Commentario praevio ad Vitam S.

ROT

ROT

223

Ludgeri Episcopi Mimigardevorensis thea : Rotulse panis, Oblationes, oblatee, ji 4 : Ego Folchrat aliquantulam terram ex Codice Legum Anliq. Alia nolione hasreditatis... a Thegaubaldo ingenuo et mox occurrit in Rotulus 1. et 2. nobili homine comparavi in villa, quge 1 ROTULANA CuEVALiGA., Scriptures nuncupalur... id est Rothum ilium, quod genus. Vide Scriptura. dicitur Widuberg. Hoc Rothum a supra1 ROTULARE, Circuire, gyrare. Joandicto nobili Franco Thegaubaldo ego Fol- nes Sarisber. lib. 8. Polycratici cap. 12: chrat comparavi, et aliquantos annos pos- In orbem Rotulari quam incedere magis sedi, et in eo laboravi quod potui. Nunc idoneus est. Alia nolione mox occurrit autem eundem Rothum in terra aratoria, in Rotulus. quidquid in eo unquam aratum fuit, dedi * Roer, eodem intellectu, in Lit. reLuidgero Presbytero, etc. [** Vide supra miss, ann. 1415. ex Reg. 168. Chartoph. Rosticum.] [** Vide Graft. Thes. Ling. reg. ch.409: Se aucun vient de nuit en Franc, torn. 2. col. 489. radice Rut.] nostre jardin, ou Roer entour nostre RODUM, Eadem, ni fallor, notione, in hostel, etc. Hinc Roturiers nuncupari vialia Charta Germanica ann. 801. ibidem denlur frumenlorum mangones, quod | 4 : Ego Belto tradidi particulam hsere- pagos, ul frumenla acquiranl, circumditatis mess... in pago Nivaheim, in villa eunl. Judic. ann. 1306. in Reg. Olim quss dicitur... id est curtile cum adjacen- parlam. Paris.: Judicatum est pro rege tiis suis, uno Rodo, et rnodico prato, et et abbate de Pinu... eos esse in saisina uno jurnali in terra arabili, etc. capiendi... minagium ab illis, qui vocan11. ROTIA, Idem, ut videtur, quod tur Roturiers, et ab aliis mercatoribus Rosia. Chronicon Farfense apud Mura- vendentibus bladum apud Pictavium. torium torn. 2. part. 2. col. 457 : Item in Nisi forenses mercatores seu rusticqs territorio Sabinensi casale Tervilianum intelligas, qui curribus vel alia quavis cum ipsa Rotia. machina rotali frumenlum in urbem 1 2. ROTIA, Alia notione. Statuta Da- vehunl. Vide supra in Rotaticum. tiaria Riperise fol. 4. cap. 12 : De quali* Roeler, pro Rouler, Devolvere, praebet soma luminis feciss solidi duo. De qua- cipilare, in Vila J. C. MS.: libet soma luminis Rotias pensium vigmti, II I'a fait aval Roeler solidi quinque. Haud scio an Lumen roEt en abisme ou plus parfont. tise sit Alumen rupeum, Gall. Alun de Roche. Alumen, lume vocant Itali, et Versare vero, vulgo Tourner, sonat, in rupem rocca, pro quo rotia facile dici Consolat. Boet. MS. lib. 3 : aut scribi potuerit. Si trova la roe Ysion * Rubia, Ital. Roggia. Vide supra Roja Orpheus prist si doucement 2. et infra Roza. A deoiener son instrument, * ROTILIA, Trochlea, a Rotare sic Que pour son tres doulz violer, La roe cessa Roeler. dicta. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Rotilia, Polie. TROTULARIS, ROTULIGER. Vide Ro1 ROTIUM. Statuta Placentise fol. 65. verso : Pro laborerio unius parts bourn tulus. ROTULARIUS, Minister in ecclesia * 1. unam porcham a Ratio cum omnibus por- Mediolanensi, qui archiepiscopo vel zellis ex ea natis intra annum. [* Grex. sacerdoti sacra facienli rotulum seu liVide infra Rozium.] cum opus est, * ROTLEUBE, Rubeum-lobium seu Um- brum oralionum,Ambros. Mediol.porrigil. eccl. ann. braculum in foresto, ex Epist. Joan. circ. Ordo apud Muralor. lorn. 4. Anliq. Schilt. ad Mabill. in nota ad Annal. Hal. 1130. aevi col. 863: Cicendelarius med. Berlin, torn. 6. Collect. Hislor. Franc, ebdomadarius porrigit duos cereos, sumtos pag. 195. de camera archiepiscopi, Rotulario ejus. 1 ROTLIFER, ROTLIGEE. Vide in Ro- Ibid. col. 867 : Si vero archiepiscopus adtulus. ROTLIN, Piscis species in Actis fun- fuerit, paratus rotulus per Rotularium tenente cereum ab dationis Muriensis Monasterii pag. 50. suum, uno subdiaconoaltero, etc. Rursum latere, notario ab 1 ROTOAGIUM. Vide supra Rotaticum. uno 876: Minor custos ebdomadariusponit col. ROTOGERII, lidem, qui Ruptarii, no- rotulum letaniarum super slris Roturiers, Ignobiles. Olio Morena jusque diei, sicut competil. altare uniuscuDeinde presbyin Historia Rerum Laudensium pag. ter tollit ilium processionem, dicit 42 : Et una cum Rotogeriis, aliisque vil- oralionem. Sed ante archiepiscopus etadfuesi lanis, qui in ipso castro morabantur.Vi&e rit, Rotularius ejus pOrrigit ei. Ruptarii in Rumpere. * 2. Qui rptulos seu ROTONDALE, Orbiculus, Gall. ^Ls- schedas ROTULARIUS, cujusvis generis el charlas siete, in quo carnes scinduntur: unde scribit, notarius, scriba. Consuet. moGallicum Trenchoir. Glossar. Lat. Gall, nasl. ann. ex Cod. reg. 7679 : Rotondale, Trencheor 1305: S. Crucis Burdeg. MSS. ante unam Rotularius cum clerico suo vel tailleur. Vide Rotundarium. * ROTONDITARE. [Arrondir : Pro prasbendam integram monachalem debet suo reformando... duas magnas virolas, que recipere;... et idem Rotularius cum scrisunt in duobus extremitalibus Ireullis clerico semper debent esse parati ad et el Rotonditare. (Refonle d'une cloche benduin, cilandum et prosequendum citade N. D. en 1396, Bibl. Schol. Chart. procurandum cartas et mstrumenta,usque tiones, monitiones et appennationes 1872, p. 374.)] ad ullimum fructus, reditus et proventus, 1 ROTOR, Vox ignota. Vide Crebare. tarn abbatis quam cellerarii. Vide alia t ROTORIUM. Vide supra Rothorium. 1. ROTTA, Turba, manus seu glqbus ho- notione in RotulusMensura liquidorum. * ROTULUM , minum. Vide Rota 8. et Ruta in Rum- Charta ann. 1174. torn. 2. Cod. Ital. dipere. ROTTARII, Scriptores, Librarii. Ita plom. col. 1644 : Reddebametlibram unam unam de cera duo Mamolrectus ad Epistolam Hieronymi incensi et Rota 7. et in Rotulus 2. Rotula Vide in Proverbia. Sed videtur leg. Rottularii, olei. ROTULUS, ROTULA, Scheda, charta 1. vel Rollarii. Vide Rotulus. rotulas seu rotae. 1 ROTULA PANIS, Idem qjiod Oblata, in speciem nomen., Fortunatus cqnvoluta, lib. 7. Panis ad sacriflcium, de quo dictum est Poem. unde 18 : in Oblata lin. Oblatae. super pectus defunctorum positse. Laurenlius in AmalAn tibi charta parum peregrina merce Rotatur ?

224

ROT

ROT

ROT

nisiquis malit Salmasii sententiam amplecti, qui a voce Latina Ruiulus, Rotulum dictum canset: est autem Rutulus, baculum rptundum, quo cumulus mensurge demitur et exequatur : Rotulus enim, seu Charta convoluta baculi speciem refert. Veteres volumen, recentiores Grseci elXy]Tapiov appellarunt, nostri Roelle,et Rolle,German! Rodel. Ejusmodi porro chartarum volumina inter Magistratuum insignia in utriusque Imperil Notitia conspiciuntur, ut inde liceat conjicere, horum usum ea tempestate obtinuisse, hoc est, circa temppra Thepdosii junioris, in qua3 Acta judiciaria referebant, licet etiam codicibus, qui et hie effinguntur, uterentur. Durandus lib. 1. Ration, cap. 3. num. 11. ait, Prophetas et Apostolos depingi solere cum Rotulis vel libris. Ita Baldricus Burguliensis Abbas Rotulum pro libro dixit torn. 4. Historiae Francorum :
In Rotulo mulli cum solicitudine quadam Dicendi seriem semper melantur ab Adam.

Et Poeta Gallicus MS. Le Roman de Gaydon :

Et ceint 1'espee, se li Rosles n'i ment, Qu'ot Alixandres, quant conquist Orient.

Vocem etiam pro Epistola usurpat idem Baldricus :

> Venit ad exlremum Rotulus de Prsesule magno.

Apud eumdem. Rotularis Epistola, Rotularis pagina, pro Brevi mortuorum, non semel occurrit. Alibi :
Sic Rotulus semper mortem cujuslibet effert.

Habetur vox Rotulus passim ; apud ZachariamPP. in Epist. 13. ad Bonifacium Moguntinum sub flnem, Ordericum Vitalem lib. 3. et 11. pag. 495. 832. in Monastico Anglic, torn. 2. pag. 802. etc. 53" Observat Mabillonius lib. 1. de Re Diplom. cap. 9. num. 1. praeter Rotulos defunctprum, de quibus mox dicetur, alios fuisse Rotulos censuum, servorumque cffinobialium : ex quibus unum vidisse se dicit Corbeiensem, qui pluribus ulnis constat. Alios item Rotulos chartarioSjlitteras etinstrumentacujusvis Ecclesiae continentes, quales, inquit, vidimus Albiensis Ecclesiae penes Abbatern de Campis descriptos ab annis ferme sexcentis. * Raoulle, in Lit. ann. 1373. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 613. Roue, eodem sensu, in Charta ann. 1260. ex Chartul. Compend. fol. 217 : Quant on vent ou achate, li maires fait les Roues et les tenances, et a de ces Roues deux deniers. Comput. ann. 1503. ex Tabul. S. Petri Insul. : Pro uno Rotulo extenso et devoluto in choro die nativitatis Domini, iv. sol. 1 ROTULUS, Ordo, series in Rotulo seu albo descripta, juxta quam unus post alterum quoddam munus obire debet. Correctiones Statutorum Cadubrii cap. 78. de officio Juratorum : Prxlerea illi, qui ex ordine et Rotulo offtcium Jurati obtigerit, per seipsos dictum officium exercere teneantur, non autem per inlerpositam personam, etc. Nos dicimus a tour de role, ut uniuscujusque nomen exit. T ROTULI MAGN^E CANCELLABLE dicuntur Anglis, Tabulae publiose, e quibus acta et decreta magnae Cancellarise recitantur. T ROTULUS CUBIS:, Regestum Curise Domini superioris, in quibus descripta erant nomina, debita et servitia vassalJorum. Antiquitates Ambrosden. Ken-

netti ad ann. 1325. pag. 396 : Matildis le Willelmi Constitutiones Hirsaug. lib. 1. Taillur tenet post Rotulum curise unum cap. 21 : Pro signo Rotulss digitum digito messuagium cum curtilagio ad terminum circumfer, ac deinde scribentem simula. vitss, et reddit inde per annum ad qua- Pro signo Rrevis primes articulos quatuor tuor terminos pr&dictos iv. s. et sectam digitorum inflecte itemque scribentem stcurise. mula.] Utuntur praeterea Hincmarus in 1 ROTULUS PLACITORUM , Regestum opusculis torn.2. pag. 261.539.597. in Goncuriae seu jurisdictionis, in quo refere- cilio Dusiacensi I. 1. edit. pag. 101. 129. bantur lites, judicia et decreta illius 142. 154. 164. Anastasius Bibliothecarius curiee. Eaedem Antiq. ad ann. 1292. pag. in Collectaneis pag. 204. Gobelinus Per321 : Dicti homines prsemissas convenlio- sona in Gosmodromio setate 6. cap. nes in Rotulis plac.itorum domini Regis 84. etc. de anno supradicto ad majorem securita1 ROTELLA, Eadem signiflcatione. Vita tem inrotulari procurarunt. S. Dunstani Archiep. Gantuar. torn. 4. ROTULUS WINTONI^E, Liber Domesdei, Maii pag. 357 : Vidit tertio quemdam.... de quo suo loco, Angliee descriptionem, magnam prolixss chartulse Rotellam in quae ab Alvredo Rege facta est, conti- manu gestantem. nens, sic dictus, quod Wintoniae inter ROTULARE, In rotulum, seu in acta ceetera regni scripta et monumenta as- referre. Iter Camerarii Scotici 59 : Si servaretur. Wintoniae autem exstitisse ballivi non fecerunt Rotulare suas Curias archivumregiuminnuitGiraldusCambr. et assisas. lib. 2. cap. 6. Ingulfus, de Domesdei : INROTULARE, In Consuetudine AndeIsteRotulus vocatus est Rotulus Wintonise, avensi art. 140. Enrooler, Enrotuler. et ab Anglis pro sua generalitaie omnia ilobertus Goulet in Compendio jurium tenementa totius terras integre continente, et consuetudinum Universitatis Paris, Domesdei cognorninatur. Sed et Ingulfus fol. 12 : Quot (Officiarios) postea fidelis eumdem Domesdei, qui duobus grandi- Scriba Universitatis in Rotulo quodam bus constat voluminibus, Rolulum pari- Universitatis, quern apud se habet, inscribit ; deinde ex eorum sic electorum, sicut ter vocat. 1 ROTULI JUD^EOBUM, Libri Legis Mo- omnium aliorum Officiariorum nomina et saicae et Talmudium, seu explicationes cognominaad Curiam Dominorum generaejusdem legis juxta traditiones Hebraeo- Hum portat, et ipsa cum cfftcii qualitate rum. Privilegia Judaeis concessa per in alio Rotulo ibidem existenti, Regis auJohannem Franc. Regem ann. 1360.apud ctoritate et Universitatis, Inrotulat. Vide D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. Inrotulare suo loco.] 480. num. 27 : Item, eisdem (Judseisl con1 ROTULUS, Scheda, quam Monachi cedimus, quod volumini(vol(imina)Rotuli mittebant ad Monasteria, quibuscum vel libri dictorum Judeorum per quem- erant societate conjuncti, ut mortem cumque Officiariurn seu alium Christia- fratrum suorum nunciarent, conventasnum nullatenus capiantur. Versio Gal- que preces pro ipsis flagitarent. Consuelica praefert ibidem : Item, en oultre leur tudines MSS. S. Augustini Lemovicens. octroyons que leurs livres ou Roules ne fol. 18 : Quando pro aliquo Abbate vel puissent etreprisou empeschiez par aucun Abbatissa defertur Rotulus, si Conventus de noz offtciers ou par quelconques per- est in claustro vel in choro, serviens qui sonnes, pour quelconque cause que ce soil. portat, debet Rotulum extendere per meEtiamnum Judsei in Synagogis suis dium, et recedere de Conventu. Tune solus legem Mosaicam legunt in Rotulo des- Cantor, vel, si ipse non est prsesens, alicriptam, non in libro paginis distincto. quis pro eo debet Rotulum levare et deVide Talmud et Judszi, lin. His ad- ferre sine molestia Conventus ad partern, et scribere in eo absolutionem et dam, etc. * Judic. ann. 1269. in Reg. Olim par- orationem. Vide Rrevia mortuorum in lam. Paris. : Consueverunt esse Rhemis Brevis. dues families Judseorum et in certo loco, ROLLUS, Idem quod Rotulus. Hariulqui magna libertate gaudere consueve- fus lib. 3. cap. 9 : Ipsius itaque Epistola runt, eo quod Rotulum Isaise custodire Rolli talis est. Paulo ante, librum Rotudicuntur. larem appellat: Fratres vero de ejus morte nimium tristes, librum Rotularem confi| PER ROTULUM SEU CEDULAM VoGARE, in Praecepto Philippi VI. Franc. cientes direxerunt per Ecclesias et loca Regis ann. 1344. apud de Lauriere torn. Sanctorum, dilecti Patris exitum nuncian2. Ordinat. Reg. pag. 212. Idem quod tes, et pro eo orari cupientes. Ubi Rollus, aiunt in Parlamento Appeller en tour et Liber Rotularis, illud ipsum est, quod de Rolle, seu juxta ordinem causarum Udalricus lib. 3. Consuetudinum Cludisceptandarum in codice descriptum. niac. cap. 10. lib. 3. cap. 33. etalii, vulgo ^ REUL et REU, pro Gallico Rolle, ut Brevem fratrum defunctorum appellant, recte conjectat D. Secousse torn. 4. Ordi- cujus formulam exhibet hoc loco Hanat. Reg. pag. 336. not. f. Litterse Jo- riulphus, qui nempe ad Monasteria, hannis Domini Castri-villani ann. 1331. quibuscum ex condicto intercedit frapagina laudata:"f qui defaudra apa'ier ternitas, seu societas, ad cellas mitti la somme a quoy il sera mis desdites soi- solet. [Altera rotuli formula Monasterii xante livres, ilpaiera deux sols d'amende; S. Mauri Fossatensis e MS. Corbeiensi : ensemble le Reul d quoy il seroit mis. Ubi Grex Fossatensis Fratribus Corbeiensis la somme et le Reul ibidem sonant; Reul munus seternse prosperitatis in perenni autem dicitur quod haec summa in Ro- sseculo : Quod Dei charitas postulat et tulo descripta erat. Similis omnino locus Apostolus imperat. Hugoni patri casterisexstat in aliis ejusdem Johannis Litte- que fratribus (defunctisj.... persolvimus. ris ann. 1355. ibidem pag. 338. nisi quod Quod ergo pro illis fecimus, pro nostris quoque ut faciatis , precamur : scilicet pro Reul, legitur Reu. ROTULA, pro Rotulus. Synodus Sues- donno Abbati Odoni, item Odoni Abbali, sionensis ann. 853. art. 4 : Porrexit Rotu- Adelerio Abbati, Gunterio Abbati, Railam auctoritatem Canonicam et Apostoli- naldo Monacho , Herluino Monacho , cam continentem. Historia Translations Otranno Monacho, Rotberto Monacho, ErS. Stephani : Sacollo projectam colligens frido Monacho, Rodulfo Monacho, Firmato Rotulam, vivere uxorem.... cognovit. Su- Monacho, Gualtero Monacho, Rotgero Mogerius in Ludovico VI : -Regis literam nacho , Lantberto Monacho, Guasberto Rotulam scilicet velatam offerens. [S. Monacho et pro cunctis, quorum nomina

ROT

ROT

ROT

225

et merita solius Dei colligit scientia. Ex ann. 1313. torn. 2. Hist. Ecclesise Meld, quo manifestum est, hujusmodi rotulis pag. 200 : Item Conventus tenetur miniseu rollis, plurium ssepius, et quidem strare vinum pro Missis in Ecclesia celejam pridem mortuorum nomina com- brandis ; item omnibus Rotuligeris. prehensa fuisse, licet alias unius dum1 ROTLIGER, Idem, apud M'abillonium taxat recens defuncti nomen praetule- torn. 3. Annal. Benedict, pag. 76. rint, ut Breves defunctorum.] Ita in libro 1 ROTLJFER, Idem. Charta societatis Ordinis S. Victoris Parisiensis cap. 14. inter Corbeienses et Ferrarienses Monaubi de brevibus mortuorum : Si Rollo chos ann. 1204. e Tabulario Corbeiensi: apportatus fuerit, non intus feretur, sed Quandp vero aliquis Abbatum memoratae tantum memoriam defuncti Eleemosyna- Ecclesias migraverit ab humanis. . , quam rius in Capitulo recitabit. Breves seu Ro- cito pervenerit ad nos Rotlifer eorum, in tuli, in Statutis antiq. Oartusiens. part. libro nostri Capituli nomen ejus scribetur et annuale ipsius celebrabitur. Simi2. cap. 32. 10. T ROTULA, Eadem notione. Christo- liter et nomina Monachorum, quse breviger phorus Sand-Hippolyt. apud Raimun- eorum apportabit. dum Duellium torn. 1. Miscell. pag. 393: JROLLIFER. Rotulus Corbeiensis MS. : Quamprimum per litleras encyclicas, quas Rollifer Corbeiae ad Parisium venit ad nos : hodie Rotulas dicere consuevimus, obitus Est data Corbeicis justissima causa doloris, defuncti fuerat denuntiatus. Hugonis fratris dulci vita spoliatis ; S3" Jam vero Rotulse, Rotuli, Rollive Sed quos sic ledit tanti caro mortua fratris, Agraina veslrorum cum Sanctis Corbeicensis, dicuntur hi Breves defunctorum , vel Aulae CiBlesti quo possint vivere semper, quod instar Romanorum voluminum voAures Factoris depulsant Parisienses lufi mitterentur et non plicati, ut vult Ad celum manibus sublatis, etc. Valesius in Notitia Galliarum pag. 430. col. 1. vel quod e Rotulis, ubi singula 1 ROLIGER, ROLLIGER. Statuta Modefunctorum nomina descripta erant, nasterii S. Germani Paris, in Probat. excerperentur. Habebanturenim in Mo- Historise ejusdem Abbatiae pag. 170. et nasteriis hujusmodi Rotuli et quidem 171 : Sciendum est, quod quoties Roligeri duplicis generis, annui scilicet et per- Abbatis defuncti vel Abbatissas alicttjus petui. In annuis, ut scribit Mabillonius venerint, debent habere quatuor denarios, lib. 1. de Re Diplom. cap. 9. n. 1. recen- ab Abb ate duos et ab Eleemosynario duos; sebantur nomina personarum cujusque et Cantor debet Roligero ministrare. RoCoenobii seu Ecclesiae eo anno defuncto- liger, occurrit torn. 4. Annal. Bened. rum, quarum indices quotannis ad Mo- pag. 276. nasteria ejusdem societatis defereban2. ROTULUS, Mensurse species [vel potur ad imploranda suffragia ; simulque tius ponderis.] Gobelinus Persona in ut illarum nomina Necrologiis alienis Cosmodromip setate 6. cap. 79 : Unde inscriberentur pro conditionibus initae Rotulus panis, qui ponderat uncias 32. societatis. Alii erant Rotuli perpetui, aut circa pro 5. grams emebatur. Rotulus qui in quolibet Coenobio destinati erant quidem per ipsum regnum (Neapolitaexcipiendis mortuorum actis, si quid num) genus ponderis, et granus genus laudabile in vita egissent. Utrique con- numeri , videlicet 6. denariis parvulis stabant membranis in longum porrectis, constans. [Constitutions Frederici Regis maxime perpetui, in quibus aliae aliis Sicilise cap. 99 : Comes, Baro et Magnas membranse, ubi res exigebat, adsueban- cum blandonis sex, et alius quilibet blantur, quantum satis erat capiendis duo- donis quatuor, quilibet blandonorum ipsorum vel trium saeculorum nominibus et rum ponderis a Rotulis sex infra, et non gestis mortuorum, quorum nuda ferme majoris, sub poena unciarum quatuor. nomina in Necrologiis adscripta erant. Acta S. Francisci de Paula n u m . 178. Perpetui illi Rotuli in publico aliquo torn. 1. Aprilis pag. 145 : Operarius quoCoenobii loco, passim in Capitulo, pros- dam palo ferreo ponderis Rotulorum, etc. tabant convoluti in ligneo suspendiculo Richardus de S. Germano in Chronico versatili, ut facile membranea isthaec ann. 1221 : Per totum regnum pondera et volumina convolvi et explicari possent. mensurse mutantur, ponuntur Rotuli et Tales cernere licet Rotulos duos in Capi- turnini. Rotulus thuris, Rotulus cerse, in tulo Calensi. In hisce Rotulis, ut in Ne- veteri Notitia apud Rqcchum Pirrum in crologiis descripta mortuorum nomina Notitia Ecclesiarum Sicilise torn. 1. pag. recitabantur in Capitulo, ut patet ex 311. torn. 2. pag. 285. [Rotulus de cereis Priyilegio Witheginis Misnensis Epis- Grsecis, apud Cencium in Ordine Rom. copi pro Monasterio Dobirlucensi ann. torn. 2. Musei Ital. Mabilloniani pag. 1318. apud Ludewig. torn. 1. pag. 281 : 218.] Theodulfus Aurelian. lib. 1. CarNomen etiam illius (Hermanni Burcgra- minum : vii de Golsyn) in nostrorum Rotulo consScrinia danda parant alii, nee defuit ille cribetui" mortuorum, et suo tempore in Cereolas Rotulas qui dare vellet ovans. Capitulo recitabitur, ubi tune pro ejus anima fratribus dicenda injungetur ora- Ubi Cereolse Rotulse videntur fuisse cerse tio specialis. Sed de hac nominum de- in scapi aut baculi formam. Vide Rota functorum recitatione supra dictum est 7. et torn. 2. Miscellan. Baluzianor. in voce Regula. pag. 323. | ROTULARIUS, Lator Rotuli seu Brevis * ROTULUS CER.^, Massa circularis defunctorum. Epistola encyclica Sancti- cerae, vulgo Pain de cire. Testam. Galth. monialium Cadomensium de morte Ma- comit. Brenae ann. 1309 : Item ecclesiss thildis primse Parthenonis SS. Trinita- B. M. Virginis de Casali legamus... unum tis Cadom. Abbatissse, apud Mabillo- cereum centum Rotulorum cerse. nium torn. 5. Annal. Benedict, pag. 690. 1 ROTULUS CASEI, Rotulus Carnis, Rocol. 2. ubi recitatis defunctarum defun- tulus panis, in Ordinatione Humberti II. torumque suae congregationis nomini- torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 311. et seqq. bus epistolam suam hisverbisclaudunt: Pondus statum ac determinatum, conNostro Rotulario subvenire precamur pro stans, ut videtur, 108. unciis ; ibi enim Domino, ne penuria victus ab incepto de- dicitur, novem panes 12. unciarum exficiat, sed vobis benigne suffragantibus ponder are unum Rotulum. Ital is Rotulo bene coeptum opus ad effectum usque per- etiam est species ponderis, scilicet 32. ducat. unciarum Venetiis aut circiter, in Sici1 ROTULIGER, Eadem notione. Charta lia vero duarum librarum cum dimidia.
VII

* Alias frustum panis ; unde, ni fallor, Rouillon, in Poem. Rob. Diaboli MS. :
Del pain prent moques et Rouillons, En sa bouche en met grans quillons.

* Rouilz vero, Praestatio videtur ex mensura telarum domino exsoluta,quod baculo rotundo illas metirentur, sic dicta. Redit. comit. Campan. ex Cod. reg. 8312. 5. fol. 88. v. : Ii(le comte) a marche, pour raison duquel le sire prent le Rouilz des toilles et le pois. Vide Rubus 1. ROTULA vel ROTULUS, videtur etiam fuisse mensura liquidorum. Vetus Notitia apud Rocchum Pirrum torn. 2. Notitiae Sicil. pag. 935 : Libree incensi et cerse, Rotulse olei. 1 1. ROTUM, pro Rotomagum f. per nudam abbreviationem. Vita S. Richard! Regis Anglo-Saxonis, torn. 2. Februarii pag. 76 : In ripa fluminis, quod nuncupatur Sigona, juxta urbem, quee vocatur Rotum. 2. ROTUM, idem quod Rothus, Novale, in Onomast. ad calcem torn. 3. Apr. Locus non exhibetur ob falsam numeri notam. ROTUMBA , Vasis Chymici species. Joannes de Garlandia lib. de Praeparatione Elixir. : Quse duo similia mislis, et super marmora incorporatis, pone in Rotumba vitrea, vel ampulla, et claude foramen, seu os vasis, etc. Occurrit rursum infra. 1 ROTUNDA SCRIPTURA, ROTUNDALLS, Alta, Media, Cursiva, Insequata. Vide Scriptura. * ROTUNDALE, [Platel. (Gloss. Lat. Gal. Bib). Insul. E 36, xv. s.)] T 1. ROTUNDARE, Instituta Patrum de modo psallendi apud Thomasium in Appendice ad Responsoriale Rom. pag. 443 : Sicque omnis modulatio psalmodise sive cantus Rotundetur et terminetur, ut finis inveniat suum exordium. Nos dicimus Chanter rondement. ^Equaliter canere, non nimis protrahendo. Vide Rotunde. * 2. ROTUNDARE, In rotundum plicare, volvere. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 152. ex Cod. reg. 4620 : Condemnetur (concubina) per D. potestatem et ejus judices, ut tonsis crinibus stare debeat per totam illam diem ad berlinam, et in mane sequenti, usque ad nates pannis Rotundatis, fustigari debeat per plateas communis Mantuae. ROTUNDARIUM, Orbiculus, nostris Assiete. Vetus Gloss. Lat. Gall. MS.exBibl. Thuana : Rotundarium, Tailleor. * Vide supra Rotondale. 1 ROTUNDATOR, f. Tornator, Gall. Tourneur. Inter signa testium, qui subscribunt Chartam Gaufredi Comitis apud Baluzium torn. 7. Miscell. pag. 234. habentur S. Gauscelini Rotundatoris. S. Durandi forestarii. S. Roberti sarT ROTUNDE, Graviter, lente, aequaliter, distincte, Gall. Rondement, Gravement, Posernent, Distinctement. Concilium incerti loci apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 152 : Prsecipimus autem ut verba Canonis in Missa Rotunde dicantur et distincte. Rotunde dicere, Ciceroni lib. 4. de Finibus cap. 3. idem est quod eleganter, composite dicere. Vide Rotundare 1. ROTUNDELLUS, Vestis species in orbem desinens, Cyclas : ex Gallico, Rondeau. Concilium Andegavense ann. 1365. cap. 19. de Clericis : Chlamydes seu Rotundellos, vestes fixas decurtatas cum bo29

226

ROY

ROU

ROU

tonibus in publico deferre non verentur. Vide Cloca 3. Rondellus, [Redundellus et Rodundellus.] 1 ROTUNDINUS, f. Ornatus figura rotunda seu circular!. Annales Mediolan. apud Murator. torn. 16. col. 807 : Centura una facta ad Rotundinos pro una boattonlura cum saphiris XI. balassis XLVI. etc. 1 1. ROTUNDITAS, Forma rotunda, Plinio aliisque. Metaphorice Sidpnius lib. 1. Ep. 1 : Simmachi Rotunditatem, C. Plinii disciplinam maturitatemque vestigiis prsesumptuosis insequuturus, etc. Hoc est, aequalem et elegantem dicendi rationem. Pro candelabro orbiculari et circular!, in quo cerei ponuntur et accenduntur in Ecclesiis. Charta ann. 1212. e Tabulario S. Vincentii Cenoman. : Item de candelis positis in Rotunditatem per totum annum allatis, etc. * 2. ROTUNDITAS, Collis pars superior, vertex. Charta Rener. de Nogento ann. 1219. in Chartul. Campan. ex Cam. Cornput. Paris, fol. 396. r. col. 2 : Dedi els et hssredibus ipsorum imperpetuum collem, qui vocatur Chasteliers de Andelou, totam videlicet Rotunditatem ipsius collis, prasterquam unum jornale terrse, quod in eodem colle habent moniales de Benedicta valle; totum etiam pendens ipsius collis etc ROTUNDULA, Pastillus formula rotunda, Tpoxiaxoc, Graecis. Antonius Musa de Vetonica herba cap. 6 : Herbas vetonicse contritse paululum sails adjicilo digitis duobus et pollice media, quantum tolli poterit, et subactum formato Rotundulam, etc, Utitur etiam Apuleius lib. de Virtutibus herbarum cap. 13. * ROTURA, Via in silvis, quam yulgo Route vocant. Vide Routare et infra Rupta 4. Ordinat. pro reform, regni Navar. ann. 1322. in Eeg. Cam. Comput. Paris, sign. Noster fol. 440. r: Item ordinatum est quod prssdictum consilium compellatur solvere pectam de Roturis, quas fecit in Bardena, una cum do.rn.no nemoris facto. ROTURAGIUM. Vide in verbo Rumpere. ROTUS. Chronicon Casin. lib. 3. cap. 57 : Pannttm sericum magnum, cum uno Roto. Forte rocho. * 1. ROVA, Exactio, praestatio sub nomine precationis. Charta Rolandi abb. Arremar. ann. 1209. in Chartul. ejusd. monast. fql. 139. v : In omnibus justitiis ejusdem villse, laudationibus et venditionibus, in theloneo, in minagio, et in Rova hominum, si aliquando facta fuerit, habebit ipsa, (comitissa) medietatem et nos alteram medietatem. Ruiz, eadem notione, in Charta ann. 1331. ex eod. Chartul. ch. 32 : Item disoient encor que des Ruiz, qui a eulz appartenoient, a eulz appartenoit I'imposition a faire par leur gent et I'execution du lever Quant aux Ruiz, qui audit seigneur et sa femme appartiennent, li maires du dit priorte sera appelez au faire les deux Ruiz, c'est assavoir aux deux Ruiz, qui audit seigneur et sa femme appartiennent chascun an, et seront leve et paye audit seigneur et sa femme par la main du mayeur doudit priorte. Hinc Ruy du baston aux gelines, Praestatio ex gallinis in Libert, villse de Loiches ann. 1412. torn. 10. Ordinat. reg. Franc, pag. 63 : Si povoit et avoit accoustume ladicte dame d'avoir le Ruy du baston aux gelines et poullailles Le Ruy du baston, prise de gelines et poulailles, etc. Unde explicantur Libert. Joinvil. ann. 1354. torn. 4. earumd. Ordinat. pag.

298. art. 26 : Nous ne porrons par MS. fol. 66. recto : Confirmaverunt ilquelque necessite que ce soit pranre ne lud abevratorium, quod est ad Rouefaire pranre geline, poulailles, ne avoir riam inter honorem Martini Johannis, Ru de bascon en ladicte mile. Ubi leg. etc. Potest hie intelligi Roboretum ut in baston. Vide supra Roga 4. et in Ro- Rover. tagium. * Alias Rouain. Lit. remiss, ann. 1475. * 2. ROVA, Robur, Provincialibus in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1477 ; Roure, Gall. Chene. Charta ann. 1328. Icellui Denis mist le pie en ung Rouain ex Tabul. Massil. : Item retro hospi- de charrette et tumba par terre. Vide sutium Johannis Martini fiat unum plan- pra Rotaria 2. catum quatuor rambalorum Rovse. Vide 1 ROVES, Provincialibus, Idem quod Rover. Rover. Statuta MSS. Castelli Orgini e ROUAGIUM. Vide supra in Rotaticum. Schedis D. le Fournier: Item quod aliqua T ROUGA, Species ludi prohibit!, in persona nonaudeatseu presumat scindere Statutis Vercell. lib. 4. fol. 84. Vide lo- Roves, euses,nec darbossesinfra dictas decum in Rianeta. fensiones. | ROUCHINUS, Idem quod supra Coc- 1 ROUESUM. Statuta Civitatis Astse cus 1. Vestis superior. Codex Legum collat. 7. cap. 16 : Et illi (pistores) qui Norman, apud Ludewig. torn. 7. Reliq. fecerint panem album, non possint facere MSS. pag. 304 : Si vero Miles non fuerit, panem de uno seacio.... et ille qui panem nee habens feodum loricse, passus inju- album fecerit, possit panem facere de riam; sed per plena arma feodum suum Roueso. deservit, per Rouchinum, gambesium et * ROUGETUS, Piscis species, nostris capellum et lanceam, per ea debet ei sa- Rouge et Rouget. Arest. ann. 1387. 8. tisfieri de emenda. Jun. in vol. 10. arestor. parlam. Paris. : ;;:= Vel idem potius quod Runcinus. Vide Pannerius piscium marinorum, videlicet in hac voce. Rougetorum, etc. Comput. pitant. S. 7 ROUCINUS, Equus minor. Vide Run- Germ. Prat. ann. 1374. ex Bibl. ejusd. cinus. monast. : Item le Dimenche, que Ven * ROUEGUS. Constit. MS. Petri III. chante en sainte eglise Domine, ne longe reg. Aragon. ann. 1380 : Cum curias vica- facias, pour la pitence du convent d'arii et bajuli Rarchinonse, in quibus plura louses salees et quatre Rouges pour solebant expediri negotia, inutiles et quasi mons. I'abbe, soixante solz. Vide supra Rouegss factse sunt, etc. Ab Hispanico, ut Circulus 2. videtur, Roido, despicabilis. * ROVIS, ut supra Rova 2. Robur. ROVER, vel ROVERE, Robur, arbor, Charta ann. 1219. apud Ughel. torn. 1. Italis Rovere, [Gall. Rouvre.] Charta De- Ital. sacr. col. 1123. edit. ann. 1717 : siderii Regis Longobardorum in Bulla- Cum terris cultis et incultis, vineis vel rio Casinensi torn. 2. pag. 14 : Exinde Rovibus, arboribus fructiferis et infrucin Carpeno grosso, vel oplo, per Rovere, tiferis, pascuis, etc. Tabul. S. Viet. Mashabentes literas omega in Rovere arsa, sil. : Dono Deo et sancto Victori unum etc. Occurrit ibi pluries. Utitur etiam campum, qui jacet juxta Rovem. Vide Petrus de Crescentiis lib. 5. de Agricul- Roves. tura pag. 262. ] ROULLETA. Statuta vetera Capituli ROVORIA, Robpretum, quercetum. Ta- Senonens. MSS.: Item Canonici qui fabulariumEcclesiae Gratianopolitanae sub ciunt, debent pilotas et Roulletas in crasHugone Episcopo fol. 48 : Et Rovoriam tino Paschse. Puto legendum esse, Item de insula, quas est juxta ripam Isarse in Canonici qui faciunt pilotas, debent RoulS. Ferreolum et Gratianopolim. [Rursum letas in crastino Paschas. De ludo pilotae occurrit in Charta data regnante Ro- die Lunae post Pascha,etiamin Templis berto Rege apud Stephanotium torn. 2. habito, fusius supra dictum est in Pelota Antiq. Occitan. MSS. pag. 490. Haud 3. Hodieque Autissiodori festis Paschasatis scio qua notione Ordinatio Curise libus pueri solent a consanguineis et Communiarum Pontis S. Spiritus ann. amicis postulare la Roullee : quibus dan1486. e Schedis D. Lancelot: Item que tur vel ova durata vel nummuli; unde nulle personne ne soit ouse de mettre per Roulletas intelligo munuscula quasnulle beste dedans les Rovybres des pries, dam fieri solita ab iis, qui faciebant piloqui seront signes pour Rovybres, jusques tas. Vide Pelota 3. apres la feste de la Toussaint.] Vide * Locum ex Stat. capit. Senon. sic Rlanditiss. emenda ex Mercur. Franc, mens. Mart, | ROVOYRIA. Regestum Probus fol. ann. 1735. pag. 430 : Item. Canonici qui vin.xx yi : Dominus Dalphinus habet faciunt stagium, debent pilotas et RouRovoyriam dels Eynarz, quas valet, si lettas. Ubi esca quaedam significari accensaretur, per annum xx. sol. sed videtur; nisi legendum sit Bouletta. Castellanus capit ibi ligna ad focum Rouillee vero, Stabulum porcorum sosuum. nat, in Consuet. civit. Tull. ann. 1297. ROVERINA, Eadem notione, in Charta ex Reg. A. Chartoph. reg. ch. 1 : QuiMathildis Comitissse ann. 1096. in Bulla- conques monderoit sa Roulliee et feroit porter aval la ville lou fiens de ses rio Casinensi torn. 2. pag. 117. pors, etc. | ROVERIA, Eodem signiflcatu, in Charta xi. sseculi ex Archive S. Victo1 ROULLUS. Bullarium Fontanellense ris Massiliensis, armario Forojuliensi MS. fol. 114. verso : Percipient decimas versus Aysiacum a Roullo, qui dicitur num. 76. 1 ROVERITUM, Idem. Vide in Robo- Ansgot Paris, usque ad crilzam recta linea. retum. * ROVERETUM, Quercetum, locus roT ROUNDELETTUS, Mensura liquidoveribus consitus, Ital. Rovereto, in Charta rum, Anglis Roundlet, Rundlet vel Runann. 950. apud Ughel. torn. 2. Ital. sacr. tlet. Cpntinet decem et octo galones cum col. 104. edit. ann. 1717. Vide Roboretum dimidio, Anglicus vero galo circiter quaet Rover. tuor pintas Parisienses. Literae Henrici 1 ROUERIA, Orbita, rotse vestigium, IV. Regis Angl. ann. 1402. apud RymeGallis Orniere. Statuta Arelat. art. 87. e rum torn. 8. pag. 285. col.2: Praecipimus... MS. D. Brunei: Roueria levatarum et quod deputatis prsedictorum Capitanei et taupie et receptacula cyrogrillorum des- burgensium plenam restitutionem duodetruantur. Ordinatio ann. 1223. ex eodem cim doliorum, un ius pipes et quatuor Roun-

ROX
delettorum vini, aut satisfactionem pro eisdem... sine dilations prout justum fuerit, habere facias. T ROVORIA, ROVOYRIA.. Vide in Rover. * ROURA, an Quercetum ? Roure enim quercum dixerunt, Vide Rover. Oharta ann. 1240. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris.: Prsedictse autem querelse sunt hex de stannis, de Roura Longsevillse, de escasuris dictse villae, etc. Legendum forsan Rovra; et tune idem est quod supra Rova 1. 1 ROVRETUM, Quercetum. Vide Roboretum. * ROUSCUM, [Groussaille. (Glos. Lat. Gal. Bibl.Insul. E. 36, XV s.)] * ROUSETUM, Pannus rufei coloris, nostris Rousset. Testam. Phil, episc. Sabin. ann. 1372. ex Cod. reg. 9612. A. F. : Item Philipse Cavaliere nepti suss clotam de Rouseto, cum folratura de variis. Lit. remiss, ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 65 : Une cote de Rousset du priz de trois solz Parisis ou environ. Vide Ruussetum et Russetum. * ROUSINUS, Equus non vilis pretii. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Et primo unum Rousinum pili bayhardi obscuri, valoris triginta scutorum auri, cum sua cella et brida. Vide in Runcinus. T ROTJSSETUM, Pannus vilior rufei coloris, idem quod infra Russetum. Charta Petri Abb. S. Crucis de Talmundo ann. 1366 : Item, in festo 00. SS. anno quolibet tenebitur dictus Aquarius facere et ministrare omnibus et singulis Religiosis dicti Conventus, et magistris dictarum domorum pro vestiario, tres alnas cum dimidia boni panni et sufficientis, Rousseti seu burelli. 1 ROUSSINUS, Equus minor. Vide Runcinus. 1 ROUTA, Turma. Vide in Rumpere. ROUTARE, Silyam viis, quas vulgo Routes vocant, distinguere; Router. Liber Niger Capituli Parisiensis : Quod idem Dom. Herveus emendabit Capitulo Paris, hoc quod sine licentia Capituli fecit mensurari, et Routari nemora Capituli de Chevrigniaco, etc. * Nostri Arouter et Arrouter dixerunt, pro Marcher, s'acheminer, prendre sa route vers un lieu, Aliquo iter vel gressum dirigere. Villehard. paragr. 62 : Et assez d'autres nes de marcheans, qui avec s'erent Arroutees. Guill. Guiart. ad ann. 1267:

ROY

RUA

227

ludo, vel sine illo, vel dederit cum lapide, tiones Statutorum Cadubrii cap. 115. de vel ligno troncudo, faciat ilium alvazir projicientibus lignamina ex montibus : componere damnum. Charta Adef. reg. Volumus, jubemus et ordinamus, quod si Hisp. sera 1180. in Chartul. Cluniac. : aliquis ex aliquo monte vel nemore volueIn tali quidem libertate preedictas hsere- rit ligna aliqua projicere, vel ex lavinali, ditates Cluniacensi ecclesise et abbati ejus- vel ex Royba apud vias publicas, aut alibi dem et monachis possidere concedo, ut unde publice transitus fieret, teneatur et Roxa, fossadera, pecta, homicidia omnique debeat quinque vicibus vociferare et damare alta voce, cum intervallo ab una facienda quse regi pertineat, etc. | ROYA, Pars agri amplioris in duasvice ad aliam, antequam lignum aliquod vel tres Royas seu portiones divisi, ha- projiciat. ROYD.ffi, Operse, Pedemontanis. Prosbita terrse magis minusve feracis ratione, ut eo anno, quo una pars seritur, tat Jacobini de S. Georgio tractatus, de altera requiescat, quibusdam Roye, vel Roydis seu operis, edit, post tractatum Raye. Chronicon Bonse Spei pag. 330 : de Feudis et Homagiis. 1 ROYSSOLA, Placentae genus. Vide Ronarium terras et tres mensuras ad Royam. Phrasis Gallica in quibusdam Roisola. T ROYUS, Striga. Statuta Cadubrii lib. provinciis, Trois weswes(puta Journaux) de terre a la Roye. Vide Riga 1. Hinc, ni 3. cap. 78. de Royo non levando : Statuifallor, orta vox Royon, Modus agri vel mus et mandamus, quod aliquis de Caduvineae.Enumeratio bonorum Domus-Dei brio non level, nee levare sit ausus, in aliCommerciaci e MS. ejusdem urbis fol. quo loco, vel aliqua terra, aliquem Royum, 23 : Deux Royons de terre seant sur le et si alicubi esset ellevatus Royus quod chemin de S. Aulbin, contenant envyron derruatur et arretur infra, si ille qui trois quartaresde terre...y a envyron ung habuerit possessionem subtus Royum pebon demi jour de vigne en deux Royons tierit, quod infra arretur; et tune ille seans, I'un en Revenne et I'autre ou lieu qui habuerit possessionem subtus Royum teneatur et debeat dare cessam illi, qui dit en Pieces. * Charta ann. 1276. in Lib. nig. S. arrat Royum, de duobus pedibus. Et si Vulfr. Abbayil. fol. 66. v : Recepit Ber- ille qui habuerit Royum voluerit sponte nardus Bordin xix. jornalia et dimidium,... ipsum arrare, quod ille qui habet posseset debet reficere dictam terram ad qua- sionem subtus Royum omnimode teneatur tuor Royas. Hinc Terre en roaige dicitur, dare cessam, ut supra; et qui fecerit in cenquse ea ratione divisa est. Charta Phil. contra preedicta condemnetur Pule. ann. 1297. in Lib. rub. Cam. Com- tum^ sol. p. et nihilominus cogatur per put. Paris, fol. 18. r. col. 2 : Champars curiam ad observandum prssdicta. Vide de quatre vingt neuf acres de terre en Riga 1. ! ROZA, Rubia, Ital. Roggia, Gall. Roaige en neuf ans. !; A Gallico Roye, striga, sulcus terrse, Garence. Pactum inter Mutin. et Lucan. nostris Royer, pro Voisin contigu, Con- ann. 1281. apud Murator. torn. 2. Antiq. terminus. Lit. remiss, ann. 1360. in Reg. Ital. med. sevi col. 902: Guadi, lumse, 89. Chartoph. reg. ch. 627 : Et si avoit Rozss, de soma tres solidi Mutinenses ycils Girart seurvendengie es vignes de auferantur. Vide supra Roja 2. et Roses voisins et Royers. Inde etiam Royan tia 2. 1 ROZETA, Idem quod Rosetta, parva appellatur Via, quse pagum ab altero dividit, in Lit. remiss, ann. 1367. ex Rosa.Inventarium Eccl. Aniciensis ann. Reg. 97. ch. 438 : Icellui Gille saivi et 1444 : Item pannus aureus in campo sechaca ledit Hue jusques au Royan d'entre minatus cum magnis compas et in cruce Soycourt et Marchelet. Ejusdem originis des compas una Rozeta. est Royon, pro Rideau, Colliculus, in | ROZEUGA, Vox contemtus aut irriLib. nig. priorat. S. Petri Abbavil. fol. sionis. Capitulum generale S. Victoris 44. r: Lesquelles chinq quartes (de terre) Massil. ann. 1312 : Erat discordia in estanz sdtuez entre deux ruidiaux ou monasterio S. Victoris, et tola congregaRoyons, etc. Infra : Ridiaux. Ruillon, eo- tio erat divisa in duas partes, et una dem sensu, in Lit. remiss, ann. 1448. ex adhserebat UUra-Rhodonensibus, altera Reg. 176. ch. 624 : Le suppliant.... monta Provincialibus... Nemo exproposito offensur le tertre ou Ruillon du grant che- sionis vel nationis parlialitatem ostendens min. Rillon, in Chartul. Corb. sign. Rozeugas appellare aptentet Ultra-RhodoCsesar fol. 69. r : A este donne congie nenses. Puis sont montez, ces choses faites, audit Jacques de relever ung Rillon de se Et s'Aroutent espees traitent * ROZIUM, Grex, Gall. Troupeau. Stat. vigne. Vers ceus qui en champ atendent. Vallis-ser. ex Cod. * ROYA TERRSE, idem quod Fundus. 117. r: Subcap. 65. librarumreg. 4619. fol. trium.... pro Vide supra Rota 14. Sentent. arbitr. inter episc. et capit. quaque nodaposna pecudum et Rozio vacharum. * ROVUM, Mensura annonaria. Vide Catalaun. ann. 1299. in Reg. 96. Char- Ibid. cap. 89 : Rozium intelligatur et sint Rubus 2. Reg. Cam. Comput. Paris, sign. toph. reg. ch. 386 : De terra vero allodioNoster fol. 339. r: Quidam modus men- rum de Pongneyo ordinamus, quod omni- pecudes septem, el ab inde supra. Vide surarum in Navarra. In reaficio Pampi- moda jurisdictio temporalis, alta et bassa supra Rotium. 1 ROZZA, vox Italica, Gallis Rosse, lonse sunt quatuor Rova, in Rovo quatuor ad decanum et capitulum tantum pertiquartalia.... In reaficio Tutellss sunt qua- neat, excepta jurisdictione seu cognitione strigosum jumentum. Chronicon Petri Azarii ad ann. 1362. apud Muratorium tuor Rova, in Rovo sex quartalia In de fundo terrse, quod de Roya terrse comreaficio Stellas sunt octo Rova, in Rovo muniter appellatur. Charta Phil. Pule, torn. 16. col. 394: Prater, volo quod quatuor quartalia. ann. 1303. in Lib. rub. Cam. Comput. equum meum in grappa ascendas. Dixit | ROXUM. Acta consecrationis AlfonsiParis, fol. 222. r. col. 1 : Omnes alias Rusticus : Potent ilia Rozza portare Regis Lusitanise apud Brandaonem : redditus, quocumque nomine censeantur, duos ? Homo qui fuerit Roxum cum ferro moludo, cum bassa justitia omnium mobilium et RUA. Acta Episcoporum Cenomanenetc. An vulneratus ? Hispanis Roxo dici- Royse terrse, quse habebamus in dicta sium pag. 54. [torn. 3. Analect. Mabillotur Ruber, Rufus. Nqs dicimus Rosser, Villanova, concedimus. Hinc jurisdictio nii :] Quicquid infra civitatem et in suFustibus egregie excipere, ut fere exci- ad fundum terrse pertinens, vulgo Jus- burbio civitatis habebant, id est illas Ruas piuntur strigosa jumenta, quae vulgo tice fonciere, Roieriere nuncupatur, ex omnes tarn intrinsecus civitatis, quam Rosses appellamus. Reg. ejtisd. Cam. sign. Bel fol. 156. v : extrinsecus, vineas quoque et agros, etc. * Jurgium, rixa, et jus de iis cognos- Lequel roy (Philippe IV.) oltroya audit Vita Aldrici Episcopi Cenoman. num. cendi mulctamque percipiendi. Leg. Lu- Pierre Baire.... le villaige de la ville Ra- 30. [Apud Baluzium torn. 3. Miscell. sit. sub Alph. reg. torn. 1. Probat. hist, sant, aveuc la forfaiture ou Roieriere, qui pag. 61:] In ilia Rua ultra fluvium Sartss geneal. dpmus reg. Portugal, pag. 11 : fu maistre Guillaume Brunet. duo (mansionalia) fecit, in ilia Rua S. Homo, qui fecerit Roxum cum ferro moVincentii unum, etc. Vide an idem sit, T ROYBA, f. Locus prseruptus. Correc-

228

RUA

RUB

RUB

quod nostrum Rue, Platea, de qua voce agitnus in Ruga. SSI" Idem re ipsa esse quod nostrum Rue, Platea, vicus, via, liquet ex aliis locis bene multis, ubi Rua sumitur hac notiqne : Rua S. Germani et Via S. Germani promiscue legitur in Praecepto Carol! C. de novo ponte civitatis Paris, ann. 870. apud Baluz. torn. 2. Capitularium col. 1491. Charta S. Vincentii Cenoman. : Quidam homo nomine Haimo quoddam cubiculum tenebat de S. Vincentio in Ruam Haraldi, de quo duos denarios de censu reddebat. Chartularium ejusd. S. Vincentii fol. 90 : Domum autem furni faciet Annotus usque ad Ruam. Charta ann. 1142. ex Archive Civitatis Massil. : Commune Massilise habeat unam Ruam, de qua omnes damns etpossessiones sint ipsius Communis in perpetuum. Charta Guidonis Abbatis Insulae Barbaras ann. 1200. torn. 1. Maceriarum ejusd. Ccenobii pag. 129 : Prout banna protenduntur a parte del Chastellar usque ad viam Ruse de Sachetans descendendo per magnum iter usque ad Sagonam, et ab alia parte a Rua de Sachetans, etc. Charta ann. 1258. tom.l. Chartularii S. Vandregesili pag. 935: Recepi ad feodi firmam.... masuram integre cum sedificiis.... extensam in longo a Rua usque ad Sequanam. Eursum occurrit ibidem pag. 536. Charta ann. 1285. e Chartulario Monasterii S. Johannis Angeriac. pag. 272: Et ipsam (portamj si facimus de licentia dicti Senescalli in muro dictse villas in Rua Putei parvi, etc. Obituarium S. Geraldi Lemoyic. f. 34: Joannes de la Faya legavit quinque solidos supra domum Lucise de Axia sitam in Rua Torta. Computus Grasivod. ann. 1337: Recepit in denarios censuales de censu bancarum Mali Consilii, censu Ruas ChalnesisB, etc. Charta ann. 1519 : Petrus Aureys, dit Micheu, commorans in Rua de Arbore picta, confitetur, etc. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 151. recto: Superstites viarum teneantur ita facere aptari viam, quod aqua Rue prope Ecclesiam S. Bonati decurrat usque adportam novam. Aliud est Ru in Charta Gallica ann. 1396. e Chartulario S. Vandregesili torn. 2. pag. 1725 : Une piece de terre ou jardin... assis en ladite ville de Rony, tenant d'une part audit Priore et d'autre part au Ru de la ville dudit Rony. Ubi voce Ru Rivulum intelligo seu Canaliculum e rivo deductum, quern etiamnum Ru appellamus, a Rivo, ut quidam volunt; vel a Graeco puw, Fluo, ut ait Borrellus, denique vel a Germanico Ritha, Torrens juxta Lipsium. *Haud dubie in locis ad Cangium additis, idem est quod Platea, vicus, Gall. Rue: hinc Rua orba, yulgo Cul-de-sac, angiportum non pervium, in Charta ann. 1275. ex Reg. Cam. Comput. Paris. sign. JJ. rub. fol. 50. v: Concessit totam illam plateam et solum, quod est in capite Ruse orbse. Verum alia notione accipienda videtur haec eadem vox in Actis episc. Cenoman. a Cangio laudatis, ut et in Sentent. Henr. de Causanc. senesc. Vascon. ann. 1263: Quod si aliquis de castro Ruis et burgis, aut de tota castellania Blaviensi moriatur, etc. Ubi villulse a castro dependentes, Gal!. Hameaux, fortasse significantur : in Actis vero Cenoman. episc. viridaria vel horti olitorii. * RUADA. Alex. latrosoph. MS. lib. 1. Passion, cap. 102 : Ruada fit minorante angulo majore per incisionem, aut supercrescente carne in angulo oculorum. Ubi Glossaft: Ruadas vocat fluxum lacryma-

rum factum ex incisions vense, dum un- Rom. ann. 1192. apud Murator. torn. 5. gula inciditur in angulo oculorum. Antiq. Ital. med. aevi col. 852: Ecclesia RUAGIUM. Vide supra Rotaticum. Lateranensis pro terris, vineis, et molen1 RUALE, Via, platea, idem quod mox dinis de Lacu, debet octo Rubba grani, et Ruata. Quodam Ruali intermedia, in octo de hordeo. Vide Rubus 2. Schedis D. Aubret. ] RUBBUS, Mensurse species. Vide RuRUARIUS, Officium fuit in Ecclesia bus 2. Collegiali S. Quintini in Viromanduis, * RUBEATA, Locus rubis consitus, ruquod et Ruaria dicitur in Bulla Clemen- betum. Charta Caroli IV. imper. ann. tis IV. PP. apud Hemeraeum in Augusta 1365.ex Cod.reg. 9873. fol. 56. r: Vineas, Viromand. ann. 1260. Illud fuit perpe- pomeria, silvas, Rubeatas, prata, pascua, tuum, ut auctor est idem Hemeraeus etc. pag. 187. qui addit, Ruarios inter CanoT RUBECULA, Eritachus, avis solitaria, nicos sortem etiam invenisse, id est, in in Amalth'ea. Vide Gesnerum. Canonicorum Collegio sedem habuisse. 1 RUBEGUM. Rolandinus Patavinus Idem sub ann. 1206. ait, sententia judi- de factis in Marchia Tarvisina lib. 10. cum, a Sede Apostolica datorum, dic- cap. 5 : Arbores incidere el Rubeca, yitum fuisse, Ruarios esse Ecclesise Cleri- neas et segetes omnes. Sed Muratorius coSf et Capitulo seque ac Decano fidelita- torn. 8. pbservat in Estensi MS. haberi tem jurare debere. In Charta Joannis Rubeta, Loca rubis consita. j RUBEDO, pro Rubor, ut barbarum Decani S. Quintini ann. 1226. apud eumdem pag. 209. refertur, Burgenses rejicit Vossius lib. 3. de Vitiis serm. S. Quintini primo per Ruarios, postea cap. 43. Utitur Firmicus lib. 2. Astrolog. per Sacerdotes, qui successerunt illis Rua- cap. 12. in Leone : Color croceus et ad riis, consuevisse hactenus intra claustrum Rubedinem declinans. Ecclesix Decanum facere judicari. In | RUBELLIO, epucrivv), xat Ib; ffiSYJpo Tabulario N. D. Viromanduensis Char- in Glossis Lat. Graec. et Graec. Lat. Rutarn Werrici Decani S. Quintini ann. bigo. 1159. subscribit Hugo Ruarius, cum 1 RUBEOLA, Placentae genus. Vide RuTheodorico Custpde, et aliis. Ex Bulla feoda. 1 RUBER, Cardinalis, sic dictus in laudata dementis constat primo Ruarise. offlciuma Capitulo splitum conferri, Vita S. Petri Coelestini PP. apud Murased ex praedictis vix eruitur, quale illud torium torn. 3. pag. 622. col. 1. quod fuerit, et unde nomen duxerit; nisi Cardinales coeperint uti purpura in Ruarius is fuerit, qui istius Ecclesiae Concilio Lugdun. ann. 1245 : partis, quam Rugam, seu Rue vocabant, Pergama servabant, capitis discrimine, Rubri curam habuerit, de qua copiose egimus Tres, quibus augeri poterat, etc. in Descriptione aedis Sophianae, ubi docuimus, Rugam appellari, vestibulum Pergama hie sumitur pro urbe Roma, Presbyterii, seu Bematis, quod plateae sicuti olim pro urbe Troja. inter Presbyterium et Chorum formam * Hinc nostris Rouge-musel dictus Lereferret. Ruyers enim in aliquot Consue prosus. Lit. remiss, ann. 1465. in Reg. tudinibus Belgicis iidem sunt, qui aliis 194. Chartoph. reg. ch. 80: Jehan Perrin Voiers, quibus scilicet viarum seu ruga- dist a Jehan Preudom qu'il mentoit par la rum jurisdictio competit. Vide Consue- gorge, Rouge-musel qu'il estoit, en voutudines Seclinens. Bethun. Lilleriens. lant dire et injurier qu'il estoit entache [necnon infra Rugnavius.] de la maladie de lespre. Rougesyeux RUATA, Platea, Rue. Testamentum vero, Vestis seu capitis tegumenti speAimonis de Sabaudia D. Villae-franch83 cies, apud Froissart. vol. 2. cap. 169 : ann. 1398. apud Guichenonum: ZJsus Or vint le roy Robert d'Escoce avec uns fructus et godias unius furni, siti in Bougesyeux rebrassez. Villa-franca in magna Ruala percipienRUBERUS, [pro Rubetum, Locus rubis dos. [Charta Thossiacensis ann. 1404: consitus.] Vetus Charta in Chronico Juxta Ruatam vocatam les Corsieres de Laurishamensi pag. 57: Hoc est terram la ville. Statuta Montis-regalis pag. et silvam, quse est in ilia marcha de Birs208 : Si aliquis projiceret, vel projici fa- tad, seu in ipso fine: de illo Rubero qui ceret, terram, fimum seu vinaciam in ali- est de Ecclesia sancti Nicasii,.... de ipso quain viam seu moneatam in Ruatis Rubero ad partem Aquilonis, etc. Vide dictse. civitatis, seu in platea infra confines Rubus 3. descriptos, etc. Terragium Bellijocense : * RUBETA. [Rana. DIEF.] Juxta Ruatam per quam itur ad domos RUBETUS, Gal lice Rubis. Vide RuJohannis de la Val.] binus. * RUBEUM, Aliqui antiqui vocaverunt RUBA. Charta Ludovici Pii Imp. [apud Baluzium torn. 3. Miscell.] pag. accatiam. Gerodius in libra Equorum: 25 : Et in cubando eos, quos Porcarios Rubeum, inquit, id est, Succus primelavacant, et eos, qui in ilia Ruba, quse est rum immaturarum. Glossar. medic. MS. contra orientem , manere noscuntur. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. j RUBEUS, Mensurae species. Vide RuVidetur legendum Ruga. Vide in hac bus 2. voce. 5 RUBALDI. Vide supra Ribaldi. RUBEUS FERA.MUS, Rubea fera, Gallis | RUBANUS, Vitta, taenia Gall. Ruban, Beste fauve. Lex Alamannor.tit. 99. 4: a Latino Rubeus, ut Menagius scribit. Si Rubeus feramus cum ipso sagittatus Litteraa patentes Caroli V. Franc. Regis est. 9 : Si cum ipsa Rubea fera sagittata ann. 1367. pro Monspeliensibus: Item fuerit. Vide Rofia in Rufia. quod nulla ipsarum mulierum audeat * RUBICELLA, dimin. a Rubrica, Artiportare in suis capuciis et vechis, aut culus, capitulum. Stat. synod, eccl. alias in vestibus suis aliquod genus Ru- Carcass, ann. 1270. cap. 1. ex Cod. reg. banorum aureorum vel argenteorum. 1613: Quoniam nichil splendidius sedet in vertice clericorum, post rectam fidem, \ RUBARE, RUBA.TOE. Vide in Roba. * RUBATA, Ludi genus. Stat. Avellae quam vita irreprehensibilis et honestas, ann. 1496. cap. 203. ex Cod. reg. 4624 : de vita et honestate clericorum proposuiNemini liceat ludere ad Rubatas planas mus Rubicellam. Vide Rubricella. sive rotundas.... infra burgos Avillianise. 1 RUBICULA, Ay^txaywyo;, in GlOSSiS * RUBBUM, Ital. Rubbio. Mensurae fru- Lat. Gr. Aliae Graec. Lat. : Ayj^aywYos, mentariae in Italia species. Census eccl. Rubicula,popularis.In Castigationibus ex

RUB
MSS. Publicola. Heraldus, Rabicula, ut alibi legendum censebat. 1 RUBICULUS, Species piscis fluviatilis. Angelus Rumplerus lib. 1. Hist. Monasterii Formbac. apud Pezium torn. 1. Anecdot. part. 3. col. 433: Ante autem omnes (pisces) excellunt, quos Rubiculos vocitant; hi enim singulis Venereis diebus tosti ac sagmine et furfure commixti apponuntur. Haec Trutis npstris satis convenient; sed nihil deflnio. Est piscis marinus nomine Rouget, Erytrinus vel Rubellio ; sed hie agitur de fluviatili. 1RUBICUNDITAS, Rubor, in Epistola Friderici II. Imp. apud Martenium torn. 2. Collect. Ampliss. col. 1172. 1 RUBIES, Idem quod mox Rubinus, Anglis, Ruby, Carbunculus : Quatuor Rubies, unum baleis, quinque saphiri, apud Rymerum torn. 8. pag. 569. col. 1. 1 RUBIFACERE, Rubore inticere vel Rubefacere, in Glossis MSS. a Vossio laudatis lib. 4. de Vitiis serm. cap. 22. Vide Rubricate. T RUBIGINARE, RUBIGINARI, Rubiginem contrahere. Velle habere cultellum, gui non possit Rubiginari, est velle habere cultellum non de ferro, apud Marten, torn. 8. Collect. Ampliss. col. 454. Apuleius lib. 3. FJoridprum : Gladius usu splendescit, situ Rubiginat. Glossse Lat. Graec. et Grsec. Lat.: Rubigino, loOjiai. * Nostris metaphorice Enruillier, Marcescere, a veteri Gallico Ruil, Rubigo, vulgo Rouille. Guign. in Peregr. hum. gen. MS.:

RUB

RUB

229

col. 2. Rymer. torn. 7. pag. 567. col. 1. 1 RUBLUM, Mensurae frumentarise speHist. Dalphin. torn. 2. pag. 568. col. 2. cies apud Italos. Locus exstat in Tuetc.] blium. Vide Rubus. * Testam. Joan. Fabri episc. Carnot. * Vide supra Rubbum et Rubium S. ann. 1390 : Annulum meum pontificalem 1 RUBOROSUM , Rubor, verecundia. cum lapide saphiro do et lego monas- Oratio Ferdinandi Vacecapitis Regis terio S. Vedasti,.... una cum annulo Ru- Castellan Legati ad Ludovicum Ducem bino sive balay, qui reperietur inter alias Andegav. ann. 1378. apud Marten, torn. annulos meos. 1. Ampl. Collect, pag. 1508 : Tampropter RUBETUS, Eadem notione. Sugerius ornnia in vestras conspectu Magnitudinis lib. de Administratione sua cap. 31 : recensita, quam ex eo quod non est nobis Multiplicem copiam jacinctorum, Rubeto- in aliquo Ruborosum, etc. rum, saphirorum , smaragdinum , etc. 1 RUBRA MANUS, Flagrans delictum, Adde cap. 32 : [Quatuor baculos, conti- manifestum. ~V\dQManusrubrair\Manus. nentes centum et sex annulos cum Rubetis | RUBRANS, Rubens, ruber. Rubranti et balesiis pretii ducentarum et quadra- prof undo, id est, Mari rubro, apud Alciginta trium librarum, apud Rymerum mum Avitum lib. 5. v. 525. Active sumitorn. 1. pag. 878. col. 2.] tur pro Rubrum efficiens, in Vita S. Salmasius contendit Rubinum esse Petri Coelestini PP. apud Muratorium Hyacinthum veterum, ex eorum genere torn. 3. pag. 637. col. 1 : quos Grseci p-/)S-ovou? vocant, unde a NosPresbyter eftlcitur Cardo, Rubrante galero tris Rubinos dictos ejusmodi lapillos Cervicem, infra clauslra domus assumptus ab illo, putat. | RUBISCA, Avis species, eadem, ut j RUBRICA, Terra rubra, sinopica Vividetur, quae Rubecula Gesnero. Vita S. truvip, MiXToc, in Glossis Lat. Graec. Kentigerni Episc. Glascuensis torn. 1. Rubriche, in Glossis Lat. Gall. Sangerm. Januarii: Quamdam aviculam, ob rubo- MSS. et alibi apud veteres Gallos. Vox rem corpusculi Rubiscam vocatam, de npta Plinio et aliis hac significatione, manu S. Servant alimoniam accipere hincque ad varias res translata, quas solitam.... extingunt, etc. totidem articulis indico. Ac primo RUBISUS, Eodem intellects Invent, quidem ann. 1335. S. Capel. Paris, in Reg. I. | RUBRICS, Tituli, seu inscriptiones, Chartoph. reg. ch. 7 : Duo grossi Rubisi librorum et indices, legumque capita et quatuor perlse parvsz, etc. Unus grossus passim dicuntur Jurisconsultis, quod Rubisus Orientalis, in altero ann. 1363. rubrica, seu terra sinopica, vel minip, ex Bibl. reg. Aliud ann. 1376. ex ead. : solerent exarari, Sta [JLCXTOU Imypatprj, in Unus lapis, Rubis nuncupatus. Glossis Lat. Graec. Hac notione SidoT l.RUBIUM. Annales Genuenses Gedr- niuslib,8. Epist. 6. etiam dixit: Per Car tout ainsi com en peril gii Stella? ad ann. 1318. apud Murato- ipsum fere tempus, ut decemviraliter loEst le fer, dont riens on ne fait, rium torn. 17. col. 1032 : Guibellini quippe quar, lex de prssscriptione tricennii erat Que assez tost Ruil n'y ait; Ausi li horns qui wiseus est, cernentes ob actum prssmissum earn tar- perquirala , cujus peremptoriis, abolita Et riens ne fait, en peril est rim habere non posse, ligonizationem et Rubricis Us omnis in sextum tracta quinQue assez tost Enruillies fossas mirabiles cum lapidum fractione quennium terminabatur. Ubi Savaro : Ne soit par vices et pechies. fecerunt sub ipsa versus partem Occi- Rubricis, id est, titulis, qui Rubrica mi* RUBINA, ut supra Robina, nostris dentis, sub terra videlicet, in medium niabantur. Clarius iterum idem Sidonius etiam Rubine. Charta ann. 1275. in Reg. duarum Rubium, scilicet viarum Latino- lib. 7. Epist. 12: Si amicitise nostrse poM. Chartoph. reg. ch. 6 : Item quod Ru- barbara locutione, ut ibi habetur in tius affinitatisque , quam personas tuas bina una talis fiat et fieri debeat per do- .notis. tempus, ordinem, statum cogitaremus, tninum regem, per quam res et merca* 2. RUBIUM, idem quod Rubinus. Lit. jure vobis in hoc opere primse titulorum dandiae mercatorum possint cum copanis remiss, ann. 1351. in Reg. 80. Chartoph. Rubricse, prima sermonum officia, dedicalibere conduci et portari de mari ad civi- reg. ch. 427: Duo Rubia, tres pecias vel- rentur. Statuta Ecclesise Nemausensis tatem Nemausensem. Alia ann. 1456. in ludelli cepit. Vide mox Rubius 1. apud Martenium torn. 4. Anecdot. col. Reg. 191. ch. 237 : Une piece de terre tou* 3. RUBIUM, Ital. Rubbio, Mensuraa 1023 : Ultimo qusedam ponuntur capitula chant a la Rubine de Saint Geneiz, con- frumentarise in Italia species. Charta et prsecepta non habentia speciales titulos, tenant une sexlerades de terre. Vide in ann. 1352. in Access, ad Hist. Cassin. seu Rubricas. Eadem repetuntur ibid, Robina. part. 1. pag. 408. col. 1 : Habet mille et col. 1065. Chartularium J5duense in an RUBIN ARE, Rubefacere. Glossar. Pro- quingenta Rubia grant et speltrse (sic) et notatione eidem prseflxa: Ut liberius vinc. Lat. ex Cod. reg. 7647: Ensange- hordei quingenta. Steph. de Infest. MS. jura et prseeminentise Ecclesias Mduensis nar, Prov. Rubinare, sanguinare. Vide de Bello inter Sixtum IV. PP. et reg. unicuique lucide appareant, poterit insRubricare. Ferdin. ann. 1482 : Missum fuit proclama pector prius videre Rubricas hujus libri * RUBINELLUS,dimin. a Rubinus, Car- per urbem, ut ne cui liceret vendere gra- superius scriptas, ut citius invenire possit bunculus. Decem balasceoli sive Rubi- num pro rnajori quantitate quam viginti quserenda. Turn subditur : Sequuntur nelli, in Invent. MS. thes. Sedis Apost. Carlenorum pro Rubio. Stat. Pistor. ann. Rubricse prsesentis libri seu repertorium ann. 1295. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. Literarum (id est, Ghartarum) contenta1 RUBINOLENTUS, Rubicundus. Acta med. sevi col. 552: Item statuimus, ut rum in eodem. Professio fidei Henrici S. Francisci de Paula, torn. 1. Aprilis potestas et consules faciant fieri unum VII. Imp. apud Bzovium ad ann. 1312 : pag. 161 : Gena multo plus inflari ccepit, Rubium,.... ad quam (sic) blava, quse da- Hanc itaque nostrse Serenitatis Constituita ut videretur esse ignea et Rubinolenta tur ad molendinum portetur, ita quod ad tionem in corpore juris sub debita Rubrica cum maxima dolore. Rubium detur et ad Rubium recipiatur. volumus inseri, et mandamus. Adde LuRUBINUS, ROBINUS, Carbunculus, av- Vide Rubus 2. dewigi Reliquias MSS. torn. 4. pag. 110. 6pa, Gallis Rubis, Italis Robino. [Dedit * 1. RUBIUS, Carbunculus, ut supra et consule Juris Lexica. Hinc Rubricati etiam decent et septem anulos auri Rubium 2. Testam. Guill. de Meled. ar- libri, Quorum capita et tituli rubrica, unum cum Carbunculo, qui vulgo dicitur chiep. Senon. ann. 1376. in Reg. 108. seu minio, notati sunt, apud Petronium Rubi, in Gestis Gaufredi Lodun. Epis- Chartoph. reg. ch. 338: Item legamus Fragm. pag. 18. j RUBBICA quoque aliquando dicta est copi apud Mabillon. torn. 3. Analect. dicto capitulo dictse ecclesise nostrse Senopag. 390.] Chronicon Moguntin. : 16. nensis.... calicem auri et patenam auri,... Lex ipsa Integra per Synecdpchen, sciAnnuli Pontificales boni et magni, de Ro- in qua quidem patena sunt duo Rubii licet pars pro toto, quod initium Legis rubrica vulgo notaretur. Quintilianus bino units,... de smaragdo unus. Occurrit Orientales grossi. *2. RUBIUS, Ruber. Annal. Victor. hb. 12. cap. 3 : Quorum alii se ad album apud B. Odoricum de Forojulii in Peregrinat. cap. 3. num. 13. [Robinus, torn. MSS. ad ann. 1258 : Racemi etiam matu- ac rubricas transtulerunt, et Formularii, 1. Rerum Mogunt. pag. 94. 95. torn. 2. rari non potuerunt debite, ideoque vina ac, ut Cicero ait, Legulei esse maluerunt. pag. 103. in Annalious Mediolan. apud fuerunt viridia nimis et Rubia, adeo quod Persius satyra 5. loquens de Masurip Murator. torn. 16. col. 807. etc. Rubinus, cum difficultate et wltus impacientia bibe- celebri Jurisconsulto tempore Tiberii, torn. 1. earumdem Rer. Mogunt. pag. bantur. Sed legendum puto Rudia, Gall. cujus et crebra mentio est apud Gellium, 97. apud Mirseum torn. 1. pag. 405. Vins durs, aspera et duri saporis. Athenaaum et in Digestis :

230

RUB

RUB
quens de se testificatur.... ut in Rubrica continetur. Vide mox Rubricare. 5g" Peculiarem et bene longam de variis yocis Rubricse significationibus adnotationem edidit Pignqrius ad Historiam Albertini Mussati in plures Rubricas, velut in totidem capitula, distributam. Ex ea Pignorii adnotatione unum hie addam, nempe Rubricse vocem adeo familiarem Historicorum aliquibus exstitisse, ut non tarn ipsi Librorum suorum titulos ea nominates vellent, sed in aliorum quoque Scriptorum Epigraphis laudandis, vocem non aliam usurparent, licet ea vox illis, ne per somnium quidem venisset in mentem. Factum id a Gulielmo Ongarellio Historico Patavino nee uno in loco; laudans enim is Epigrammata Martialis suis in historicis monumentis, ubi de Timavo loquitur, hsec scribit: Timavus Euganeus, quod hie in Euganeis, alii alibi, ut lib. xm. sub Rubrica quadam, quse incipit, Lupus, a docto Poela Martiali testatum eat. Et infra, ubi de T. Livii natali solo : Et licet Tituli (vulgo Teolo) natum credant, et ob id vocatum Titum; falsum id tamen, cum Martialis Vates in Rubrica nescio qua libri i. Scriptorum veterum patrias terras enumerans, aperte de Livio sic loquatur :

RUB

tinctura. Rubricari de cinabrio, in Chronico Parmensi ad ann. 1287. apud Murator. torn. 9. col. 810. Anonymus de Prudentius lib. 2. contra Symmachum . Gestis Manfredi et Conradi Regum apud eumdem Murator. torn. 8. col. 609. Qu;e qui constituunt, dicant cur condita Lex sit Bis sex in tabulis, aut cur Rubrica minetur, et Sallas Malaspinse eod. torn. col. 832. Quse prohibet peccare reos, etc. et apud Baluzium torn. 6. Miscell. pag. 276. paucis tamen verbis immutatis: Ad quse Iso Magister in Glossis : Rubrica Hie registra proventuum regni, officiorum nomen Legis, Lex; Linese csementarioet offtcialium etiam per diversa ipsius rerum, quibus aspiciunt, an sit recta ipsa gni loca particulariter ponendorum habemaceries, an non; sed pro lege ponitur, bat, in quibus non solum jurisdictiones et aut judicio. Eadem ratione plerseque jura regni.... memoriter erant inserta ; Consuetudines municipales, ut Tolosed omnes angaries, perangarise, collectse} sana, quemadmqdum et Statuta Oivitataglise, dativse, contributiones exercituum, tum, ut Ayinionis in Rubricas veluti in immunitatum... studiosius fuerunt Rubritqtidem titulos, articulosve seu leges cata ; id est, descripta quovis atramento, dividuntur: quo etiam revocari potest ni fallor, ut verbum hoc etiam accipien1 RUBRICA, pro Regula, in Vita S. dum puto in Ordinatione Humberti II. Deicoli Abbatis Lutrensis, torn. 2. Jaann. 1340. torn. 2. Hist. Dalp_hin. pag. nuarii pag. 206. col. 1: Dedit autem Do398. col. 1 : De ipsis instruments in publiminus per merita servi sui Deicoli eidem cam formam redactis fiat unus papirus, loco talem profectum, ut multi nobilium in quo summarie Rubricentur, et deinde atque potentum, relicto vertiginis spiritu in archivo, vel in aliquo loco tune ordisszcularis, cum omnibus quse habere polenando per nos, ipsa instrumenta fideliter rant, monachicam disciplinam eligerent, reponantur. Ibidem pag. 400. col. 2: et monasterium satis dilarent; ipsi quoItem, ipsis litteris sigillatis, ille ex prseque sacrsR subjacerent Rubricse. Hericus dictis Notariis, cui per Cancellarium comAutissiodorensis Monachus lib. 1: missum extiterit, registrum facial et Rubricam, ita quod litterse super facto pecuServabat teneros custodia pervigil annos, nise, aut pro pensione, seu donatione, vel Et casti comites, et opis Rubrica magistrce quittatione faciendse, vel nostrum patriAdposita, et curves efformans regula mores. Censetur Apona Livio suo tellus. monium quoquomodo tangentes, de verbo Neque hie omittendum est, licet omni- Plura profert laudatus Pignorius, quse, ad verbum registrentur, alise vero litterae bus notum sit, Rubricas etiam dici Mis- si vis, consulere potes apud Moratorium justitias concurrentes Rubricentur juxla salium, Breviariorum aliorumque libro- torn. 10. col. 27. et seqq. Addi possunt, formam superius traditam Cancellario rum ecclesiasticorum regulas seu leges, Martinius in Lexico, Gangius in Notis memoralo. Ubi tamen aliquod discrimen modum, rationem ac ritus divini Ofticii ad Alexiadem pag. 253. et Mabillonius est registrentur inter et Rubricentur, non celebrandi cpntinentes :quod hs&rubrica lib. 1. de Re Diplom. cap. 10. ubi narra- quidem, ut opinor, ex eo petendum quod seu minio alias notarentur, atque etiam- tur, Rubrica, seu minio, in subscriben- varia esset scribendi materia, scilicet num notari soleant. Unicum refero de dis Literis suis usos fuisse Imperatores atramentum et rubrica seu minium; re notion testimonium. Modi, seu Ritus, Grsecos : quqs hac in re, ut et in pluri- sed quod in regesto integra exararentur in coronatione Regis Hungarise obser- bus aliis, aliquando imitatus est Caro- instrumenta, in rubrica vero tantum vandi apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. lus Galvus, atque etiam Principes et indicarentur aut summarie describerenpag. 345 : Coronandus in throno, sive in Achiepiscopi Capuani, qui eodem minio tur : quse expositio belle cohseret cum sede sibi facta, fleclit genua; Litanise ca- sua Diplomata subscribebant. Vide Ru- dietis supra, ubi Rubricam pro Comnuntur, quibus peractis, reliqua exequun- bricii. mentario accipiendam esse probatum tur juxta Pontificalis Rubricam. Hoc est | RUBRICS, Verbera sanguinea. Joest. juxta ritum in Pontifical! descriptum. hannes Diaconus in Vita S. Gregorii * In locis ex Historia Dalphinali lauMinus noti usus est, licet ejusdem ori- PP. lib. 4. num. 97: Extendite eum et datis, Indicem componere sonat seu in ginis; quadraginta Rubricis ventrem totidemque capitula redigere. Vide mox Rubricii. 1 RUBRIGELLA, Parva Rubrica, praa* RUBBICA., pro Commentarium, me- dorsum fornicatoris atque sacrilegi Presmorialis liber, seu scheda, in qua quid byteri verberate. sertim apud Jurisperitos, Capitulum notatu dignum refertur. Hac notione T RUBRIGANS, Rubens, rubicundus. libri, articulus, aut paragraphus. JohanHumbertus II. Dalphinus in Ordina- Vita S. Catherina? Senensis torn. 3. nes Berberius in Indice Viatorii utriustione ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalphin. Aprilis pag. 900 : Ilia vero ad altare ac- que Juris : Quartse partis una est generapag. 400. col. 1 : Item quod si canting at, cedens, facie Rubricante pariter et mi- lis Rubrica, scilicet de Judiciis, sub qua continentur plures Rubricellse. Occurrit prsediclis Nobilibus et Officialibus, aut cante. personis aliis pro cavalcatis, adjornamen* Nostris Rouvent et Rouin. Le Roman apud Stephanqtiumtom.7. Fragm. MSS. tis, dietis tenendis, et pro aliquibus ordi- d'Alexandre MS. part. 2 : pag. 253. et alibi. Vide Rubrica. * RUBRICII, Tituli, indices, capitula, nationibus observandis aliquas litteras Joennes et avennans et vermeus et Rouveris.... destinari, dicti Secretarius et socius papyarticuli cujuscumque scripti, nostris Li rois hauce la chiere qu'il ot blanche et Rouine, Rebriche et Rebrique. Instr. ann. 1383. rum faciant, in quo Memoriale seu RubriLe vielhart reconnut au vis et a la crine. cam faciant de prsediclis, ut habeatur certorn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 40. lificatio exinde, prout fuerit opportunum. ] RUBRIGARE, Rubrum facere, Gatullo art. 7 : Quod tabulss seu Rubricii dictorum Charta ann. 1268. ex Archive Ecclesise et aliis recentioribus. Rubricare ensem, compotorum, tarn ordinariorum quam exMassil. : Dominus R. Cardinalis S. An- Olaudiano. Petrus Blesensis Epist. 5: traordinariorum et particularium, bene geli inquisitionem aperuit juxta manda- Ecclesise dignitates, quas gloriosus Martyr et diligenter continuentur, ad finem quod tum domini Papse, ac eliam publicavit, Rubricavit sanguine suo. Epistola Ur- faciliter dicti compoti possint reperiri in mandans.... fieri Rubricas de castris do- bani IV. PP. ann. 1263. apud Marten, casu necessitatis. Bellom. MS. cap. 6. mini Regis et civitatis Massiliensis ad torn. 2. Anecdot. col. 7 : Saltern ob illius pag. 17. col. 1: Et aussi se les parties eumdem Episcopum pertinentis super in- (Christi Domini) reverentiam, qui earn ont a prouver pluriex articles li uns enquisitione prsedicta , alioquin dominus (Terram sanctam) sui aspersione sangui- contre I'autre, il puerent bailler en escript Cardinalis ipsas Rubricas fieri faceret, nis Rubricavit. Translatio S. Ragneberti, che qu'il entendent a, prouver; et tiex esabsentia domini Regis vel procurators torn. 1. Maceriarum Insulse Barbaras cris appele-on Rebriches. Charta ann. non obstante. Sententia Ottonis Episc. pag. 78: Astilit Martyr in veste sanguine 1311. ex Chartul. 21. Oorb. : Les RebriPortuensis ann. 1248. apud Lobinellum Rubricata, etc. Johannes de Janua: Ru- ques et les depositions des tesmoings de torn. 2. Hist. Britan. col. 415: Quibus in bricare, Dirigere cum rubrica et rectum I'une partie et de I'autre veue, leue et nostra prsesentia constitutis, post exami- facere, vel cum rubrica designare, vel diligemment examinee. Vide in Rubrica. nationem quarumdam Rubricarum ex rubrum facere; unde in constructione \ RUBRICONDUS , pro Rubicundus, dietis testium quos dicti Comites produxe- Tabernaculi prsscipitur Moysi facere pelles ruber. Ohronicon. Angl. Thomse Otterrant confectarum, etc. Vita S. Philippi Rubricatas. Est autem Rubrica, eidem bourne pag. 5 : Margaritas continentes Archiep. Bituric. apud Marten, torn. 4. de Janua, Regula vel filum rubro fine- omnimodi colons, utpote Rubricondas, Anecdot. col. 1942 : Testificantur testes, turn, quo aliquid dirigitur; ipsa tinctio, iacinctinas, purpureas, prsessinias, sed scilicet Johanna sanata prsedicta, quse lo- vel terra ilia rubra, vel quod fit de ilia maxime Candidas.
Cur mihi non liceat, jussit quodcumque voluntas, Excepto si quid Masuri Rubrica vetavit.

RUB

RUG

RUG

231

RUBRICUS, [IIuppo?, in Glossis Lat. quatuor conficiunt Rubeos mensurse Ro- Florentini pag. 528. edit. Labbei et apud Codinum de Offlciis Aulas ConstantinoGraec.] Glossae Grsec. Lat.nupp6e,.RMseus, manse. Rubricus, rusus, [barus, burrus, rufus, | 3. RUBUS, Idem, nisi me fallo, quod politanae cap. 5. n. 14. Vide Glossarium fulvus, flavus. Columella lib. 5. cap. 10 : Rubetum, Locus rubis consitus, dumo- mediae Graacitatis in ToOvov. Rubricam amurcam diluere. Ubi tamen sus. Charta Bolconis Ducis Silesiae ann. w RUCHATIGUS, Spiritualis, forte ab quidam legunt Rubricam amurca diluere. 1337. apudLudewig. torn. 6. Reliq. MSS. Hebr. rm spiritus. Arnoldus de S. EmIdem lib. 2. cap. 10 : Exilem amat terrain pag. 42 : Donamus etiam prsefatse Civitati merammo lib. 2. cap. 61. apud Pertz. (Friburg.) liberum officium, quod Bier- Scriptor. torn. 4. pag. 572 : Dei famulus et Rubricam prsecipue.] schrott Amackt dicitur, et unum Rubum heremiticam vitam Ruchatica vel spiritali | 1. RUBRUM, Mensura frumentaria, apud Italqs. Theodorici de Niem de liberum in omnibus metis, gadibus et gre- consecravit militia. ] RUCHIA, Cortex querneus, seu corVita et fatis Constantiensibus Johannis niciis, sicut jacet et jacuit ab antique, ad XXIII. PP. cap. 25: Et granum tarn usus proprios> sicut placet, convertendo, ticis quernei pulvis ad inflciendum cocare vendebatur (Romse) ita quod pro pe- eorumque pecora in dictum :: Rubum pel- ria, Gall. Tan, Provincialibus Rusquo. : cunia, etiam rubrum pro novem florenis lendo, sine impedimenta. ['" Codex Lau- Extenta jurium Comitis Sabaudiae apud Romanis, absque partium importunitate resham. Tradit. 245. torn. 1. pag. 333 : S. Simphorianum de Auzone ann. 1309. vix reperiebatur venale : qualem mensu- Unum bivangum vel mastunga, cum terra torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 98. col. 2 : ram vidi pro uno floreno in eadem urbe ex integro, qui circumcingitur ab oriente Item cortex sive Ruchia, cum qua coria diversis temporibus venundari. Vide fluvio Suarzaha.... ab aquilone in 4. Ru- aptantur , quse portantur per aquam , bis, qui sunt contra ipsum monasterium, quatuor denarios, et est unum jornale Rubus 2. * Legendum videtur Rubbum vel Ru- ab occasu, etc. Alter locus est Trad. 10. quantum unum baptistorium potest tetorn. 1. pag. 24. supra laudatus voce rere per diem. Vide Roseum et Rusca 1. bium. Vide supra in his vocibus. Ruberus, uti legitur, in Chron. Lauresh. RUGHLACHEN, vox Germanica, Or* 2. RUBRUM. Vide supra Nigrum. in Rubus. natus ecclesiastici species. Vide supra 1 RUBTARII. Vide Ruptarii in Rum- Vide Forcellin. Raia, Gall. Rale, Piscis Prsetendium. 1 4. RUBUS, pere. 1 RUCINUS, Equus minor. Vide Run1 RUBUM, Routon, in Glossis Lat. Gall. notus. Vossius, lib. 1. de Vitiis serm. Sangerman. MSS. ubi Rubum, yel Sou- cap. 28. eos arguit qui Graecorum pdnrov, cinus. RUCLATUM. Marcellus Empiricus cap. ton Gallicum, est Fructus rubi, Ovidio seu POCTC'SOC, Rubum, cum B. Ambrosio, Morum, ut satis liquet ex voce subse- quam cum Plinio raiam, reddere malue- 22 : Rasum, id est, Ruclatum cum vino runt, et merito quidem. austero dabis. quenti: Rubus, Buisson ou Boutonnier. 1 RUCLUARI , pro Ructuari : quod 1 RUGA, Idem, ut videtur, quod Ruga 1. RUBUS. Charta Guelphonis Ducis vide. Spoleti ann. 1160. apud Ughellum torn. 1. Platea, via, Gall. Rue. Praeceptum Pi| RUGTA, vel frumen in homine, rumen 3. pag. 465 : Item largitnur prssfatis Ca- pini Regis ann. 754. apud Mabillo- in bestia, pars gutturis gurgulioni prolib. Quicnonicift 100. solidos de ripa, et Rubum de nium did 6. Diplomat, pag. 493.seu et xima, in Glossis Isidori. Ructa est emiquid ant tola civitate, ut nemo sine eorum volun- Mas colonias in nominari potest, nens pars gutturis, in veteri Vpcabulario et tate prsssumat appendere, vel librare. illam warinnamAcebrelido per Walion, et apud Martinium, qui suspicatur pro fiscalem, quam ilia Habentur similia pag. 481. Ructa forte legendum esse Tractus, ex 5S1P Idem esse puto quod Pondus, seu Ruca consuetudo est trahere, quam ad hoc Donati loco in Terentii Phormionem jus ponderis. Italis Rubo pondus est 25. ipsam villam Teutbertus tenuit, etc. Frumen * RUCAGIUM. Charta Rich. reg. Angl. 2. 2 : in alvum dicitur Tractus guise, qua librarum. Statuta Saluciarum Gollat. 4. cibus demittitur. Retinet tamen cap. 117: Mensuras autem omnes adjus- pro Grandimont. de Parco prope Roto- Ructa, ejusdemque originis esse putat^ tentur ad justam Mensuram Saluciarum, mag. ann. 1192. in Reg. 122. Chartoph. cujus est Rumere. Quid si a Graeco puita quod sextarium frumenti puri et men- reg. ch. 374 : Sint liberi et immunes per T6?, Tractus ? surati semper reperiatur ponderis Rubo- totam terram nostrum, tam per terram 1 RUGTAMEN, Item quod Ructus. Prurum quatuor. Modus exigendi gabellam quam per aquam, ab omni pedagio dentius Hamartig. v. 466 : piscium ad calcem Statutorum Saonae : Rucagio,fpssagio,etc. Ubi forte legendum Carnis et immbdicse spurco Ructamine crudos. Pro piscibus coctis seu coquendis soldos est Rotagio. Vide in Rotaticum. 1 RUCANA. Vide Racana 2. duos et denarios sex Saonse pro singulo * Gall. Rot, alias Roupte. Lit. remiss, w RUGCA SPIN^E, Piscis species. Be- ann. 1395. in Reg. 147. Chartoph. reg. Rubo, et pro quolibet Rubo piscium de scalia coctorum ut supra, soldos quinque ned. Crisp. Maii Auctor. Classic, torn. 5. ch. 231 : Icellui Priart par maniere de pag.402 : dictsB monetse Saonse. derision s'approucha de Girardin et entre 2. RUBUS, Mensurse frumentarige in Pisciculos capito Spinse Ruccas nomine dictos. ses mains fist une Roupte, et tantost la Italia species. ^Egidius Calabrigensis mist audevant du visaige dudit Girardin, * RUCCHA, RUCHA, Coins, Ital. Rocca. qui, de ce fut moult courroucie. de S. Gregorio Episcopo Ostiensi [torn. 2. Maii pag. 466] : Quotannis octo tritici Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. 1 RUGTARE, Ructus emittere proprie ; cap. 13 : Ad pensa quss filantur ad Ru- improprie vero dicere, narrare, proferre. Rubos ecclesise, S. Gregorii offerunt. [Stacham, etc. Ibid. cap. 74: Arbor cum Vita S. Petri Coelestini PP. apud Muratuta Montis-regalis pag. 310 : Item pro quolibet rubo semolss, sol. unum den. duobus solariis et in culmine ejus est torium torn. 3. pag. 665. col. 2. et torn. Item pro quolibet Rubo rasise, sol. den. naspum sive Rucha, et a duobus homini- 4. SS. Maii pag. 481 : sex. Ibidem pag. 318 : Quselibet persona, bus giralur causa levandi de terra calNee suspecta oculis Ructabimus, agnita dudum quse vendet, seu vendi faciet ad minutum cem, etc. Rursum cap. 93: Rota habens Hie quibus haec coram fuerant digesta quibusve pisces salsos vel recentes de maritima in aliam rotam dentatam volgentem RucHaic impensa, suis nobisque per omnia caris. civitate Montis-regalis, vel posse, teneatur cham molendi, volvitur ab homine intus et debeat solvere emptori gabellse piscium in ea, etc. Rucha, infra cap. 94. Ubi Perperam in MSS. Ruptare, ut obsersolidos quatuor pro quolibet Rubo piscium, Ruccha, idem quod nostris Fuseau in vant Bollandistas. Ructari dixit Horaetc. Doliolum seu cadum intelligo, nos- molendino appellatur. tius in arte Poetica v. 457. simili signitris vulgo Caque. Statuta Civitatis Astee, RUCENGIA. Charta Gaufredi Archie- flcatione : ubi de intratis portarum : Rigulitia sol- pise. Burdegalensis in Tabulario S. HiHie, dura sublimes versus Ructatur et errat, vat pro quolibet Rubo lib. 1. Rogia ad tin- larii Pictavensis : Clamabat.... quod inSi veluti mcrulis intentus decidit auceps gendum solvat pro quolibet Rubo lib. 6. ante de Benais habere debebat talliatam In puteum foveamve, etc. Statuta Vercell. fol. 73. recto: Si recepe- suam, quantum vellet, avenas quoque, rit molinarius sive conductor ad maci- gallinas, et caseos cosdunales, chevagium, Eadem quoque notione Ructantes decunandum quartaronos sex rasos frumenti et etiam Rucengiam, calvacatam quo- rias et Ructare sapientiam habet Tertulcumunalis et bene cribiati, sive vallati, que et biennium quotiescumque vellet. lianus. Eructare verbum Psalm. 18. 3. et qui fuerint Rubi decem, etc.] [An Fricengia, quod idem sit ac Frisen- 44. 1. Eructabunt labia mea hymnum, 1 RUBBUS, Eadem notione. Acta S. gagium , de quo dictum est in Fri- Psalm. 118. 171. Franciscae Rom. torn. 2. Martii pag. 93* : scinga ?] RUCTERIUS, f. ab Italico Rugghiare, Quo facto post paucos dies reperlum est T RUCEUS, Sordidus, et dicitur a Rus, rugire, quod leonis est. Benzo episc. Aldictum granarium plenum optima grano apud Johannem de Janua. bens. apud Ludewig. torn. 9.Reliq. MSS. quasi Rubbis quadraginta. * RUCHA. Vide supra Ruccha: pag. 378 : Habasueos Brandellus edocuit 1 RUBEUS, Eodem significatu. MiraT RUGHARIUM , Vestiarium, Macris et per eos regi nostro et nocet et nocuit, cula S. Marias Magdalenae de Pazzis fratribus in Hierolexico, et ex iis apud pluribus secreta cordis per tales innotuit. num. 94. torn. 6. Maii pag. 328: Undecim Hofmannum, ex Greeco recentiori pou- Unus est de porcarana, alter de Ructeria moli curavit modios et viginti duos tam yov, Pannus quivis vel quaeyis vestis. facie. subtilis quam rudioris grant, qui viginti Occurrit vox povxpi v in Actis Concilii 1 RUCTEUS, 'EpuY^ in Glossis Latino-

232

RUD

RUD
In MS. Sangerman. Rudes, colum, in Regio, Funes, Restis, Rudes pro Rudens, ut omnino videtur ; unde et pro Rudescolum, legendum puto Rudens, quod vocabulum notum est, et Colum, quod hie sit Rete piscatorium funiculis contextum, ut interdum sonat alibi. |RUDIA, Frutexrosasproducens. Glossse Lat. Gr. et Grsec. Lat. : Rudiae, poSou. 1 RUDIBILIS, proprie asinorum, inquit Johannes de Janua, a Rudere scilicet, quod proprie dicitur de asinis clamantibus ; unde Rudibilitas et Rudibiliter apud eumdem de Janua. j RUDIBULA, Idem, opinor, quod Habena. Tbwroczius in Carolo Rege Hungarorum cap. 99 : Universa namque ferramenta streparum et habenarum , seu Rudibularum, et alia ad ipsum spectantia de argento inaurato existebant. 1 RUDICITAS, Rusticitas, inurbanitas. Johannes de Cermenate Hist. Mediol. cap. 5. apud Murator. torn. 9. col. 1231 : Verum ut debitus honor detur rebus, priusquam de tanto Principe sermonem teneamus, faciam ne velut illotis manibus ad lazta convivia discumbentes Rudicitate nimia redarguamur. Dicitur a Rudis, Imperitus. ignarus. 1 RUDIMEN. Glossae Isidori : Tironatum, Rudinem. Melius in Excerptis Pithoeanis : Tironatum, Rudimen. Est autem Rudimen, pro Riidimentum , ut Tironatum, pro Tyrocinium. * RUDIMENTUM. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. : Bres, Prov. crocea, crepundium, Rudimentum. 1 1. RUDIRE, Erudire, docere. Clossse Lat. Graec. et Graec. Lat. : Rudio, 'Exuat8eyw. Legitur in primis editionibus Calepini, et aliquando obtinuisse, vox rudimentum arguere videtur Vossio lib. 4. de0Vitiis serm. cap. 22. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Rudire, Apprendre. Hinc Rudiment, Documentum, institutio, in Libel. Suppl. ann. 1561. torn. 1. Comment. Cond. ult. edit. pag. 31 : De laquelle (eglise Romaine) la Chrestiennetd tient ses Rudiments et institution en la foy. >|e 2. RUDIRE, [Clamor omnium animalium ut asini. DIEF.] * RUDIS, Novus, recens, ut recte interpretantur docti Editores ad Vit. S. Aich. torn. 5. Sept. pag. 86. col. 2 : Tanta religio in eo excreverat, ut Rudis Martinus diceretur a suis concivibus, propter sanctitatem swam. Ibid. pag. 87. col. 1: Rudis Samuel, eodem sensu, nuncupatur. Quam interpretationem firmant hoc S. Aldhel. versiculo lib. de Laude Virg.:
Cum Rudis antiquam prxcellat gratia Legem.

RUE
giunt apostolicum exhibentes, et etiam publicantes eisdem, eorum Ruditates et contradictiones, quas statim punire poteramus, sustinendo benigne. * Nostris etiam Rude, pro Imperitus, ignarus, rudis. Lit. remiss, ann. 1412. in Reg. 166. Chartoph. reg. ch. 447 : Laquelle femme ne fu aucunement visitee, mais par'gens Rudes, ignorans, et non pas expers du mestier de cirurgerie. * RUDITER, Vehementer, Gall. Rudement. Lit. remiss, ann. 1353. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 896 : Johannes de Lestre.... percussit maliciose ad hostium hospitii Johannis Ferrandi, ac si vellet illud frangere violenter. Quo audito, mater dicti Johannis Ferrandi exivit de dicto hospitio, petens... quare ita Ruditer percusserat ad hoslium eorumdem. * 1. RUDUS, DI , Lapis rotondus, et hsec Rudura. Glossar. vet. ex Cod. reg. 521. * 2. RUDUS, ERIS, Stercus alimenti, in eod. Glossar. 11. RUELLA, Parva rua, seu via, vel platea Gallice Ruelle, Viculus, angiportum. Charta ann. 1206. torn. 2. Hist. Eccles. Meldens. pag. 97 : Concessi eidem Garnero et Abbati S. Faronis de Meldis Ruellam, quse est extra domum jam dicti Abbatis ad faciendum omnia aysamenta sua. Alia Charta ann. 1358. ibidem nag. 659 : Prxterea quia pluvise, immundiciss et fetores fiunt in quadam parva Ruella, quse contiguaturdictss EcclesixMeldensi... maxime cum locus dictse Ruellss parvae sit valde periculosus.... concedimus.... quod ipsi dictam Ruellam.... valeant claudere. Charta ann. 1241. ex Archive Monasterii B. M. de Bono-Nuntio Rotomag. : Quamdam peciam terrse, quam habebam in parochia S. Severi inter terram meam, quam mihi retinui ex una parte et Ruellam ex altera. Rursum occurrit in Charta ann. 1249. ex eodem Archive. Compositio ann. 1279. e Tabulario S. Richarii : Claudere possint quamdam parvam Ruellam .... sitam inter Abbatiam et dicte Ecclesias grangiam. Reueila legitur in Charta ann. 1282. torn. 1. Chartularii S. Vandregesili pag. 938. secunda manu, ubi prima legebatur Ruella, ut et in vetusto Rituali S. Juliani Brivatensis, in Charta Pontisarensi ann. 1221. in Actis SS. Aprilis torn. 1. pag. 904. col. 1. et pluries apud Lobinellum torn. 3. et 4. Hist. Paris, locis indicatis in Glossario : quod consule. * 2. RUELLA, Rotula. Guido de Vigev. MS. de Modo expugn. T. S. cap. 2 : In capite perticas ponantur duas Ruellae, cum quibus trahatur baltrisca cum duabus cordis ligatis ad fundos baltriscae. Ibid, cap. 6 : Et sic castro in pede constructo, ponantur in pede cujuslibet duas Ruellse, super quibus trahatur domus cum cordis ligatis. %: [ Item tenetur prepositus habere ettenere in archa magna forneria unum magnum instrumentum quod dicitur Ruelle, cum postibus super quas currit vel ducitur dictum Ruelle, cum quo instrumento ponuntur sarcinate farine infra dictam magnam archam forneriam. (Cart. Magalon. Rev. Soc. Sav. 1873, p. 418.)J %3. RUELLA, Ludi species inter vetitos recensiti. Stat. Comm. Alex. ann. 1297. pag. xcvii: Bascaciam intelligimus omnes ludos taxillorum, vel ludum Ruelle, excepto quod liceat cuilibet ludere ad scachos ubique et ad tabulas. [FR.] 1 RUENO, Rivulus canalisve. Ruenone intermedia, in Schedis D. Aubret.

Ubi, inquiunt, Rudis gratia sumitur pro Lege nova seu Evangelica, ac veteri opponitur. j RUDISTA, Qui vel qu& rudera de humo ejicit, apud Johannem de Janua. T RUDITAS, Inscitia, rusticitas. Literatoris Ruditatem eximere, apud Apuleium lib. 4. Floridorum. Statuta Synodi Montispessul. ann. 1258. apud Acherium torn. 2. Spicil. pag. 645 : Legem statuit Dominus humani generis Creator, ut ministerio vitse rationabilis edocta, lo.be Ruditatis abjecta, fieret discretionis luciditate prseclara. Epistola PetriNarbonens. Episc. ann. 1348. apud Marten, torn. 1. DlEF.J Anecdot. col. 1396 : Vituperose nos et gentes nostras in prsesentia totius populi | RUDESCOLUM, Sx<nvtov, in Glossis Lat. Graec. Alise Graec. Lat. : Ityoi- stare fecerunt.... licet eis exponeremus vc'ov, Funis, Restis, Rudescolum, Rudens. omnia prsedicta, dictum nostrum privile-

Graec. Aliae Graec. Lat. : 'Epuyyj, Eructatio, Ructeus. Legendum est Ructus. 1 RUCTORIUM. Sebastianus Perusinus in Vita B. Columbae Reatinae, torn. 5. Maii pag. 348 : Observavit ipsam raptam in extasi, et caute supra cavillam pedis alligavit cauterium cataplasmatis Ructorium dicunt; vel potius Ruptorium, a rumpendo, quia cutem rumpit, inquiunt Editores doctissirai, quos consule. [* Vide infra. Ruptorium.] ^RUCTUARI, Idem quod Ructari. Glossse Lat. Graec. et Grsec. Lat.: Rucluatur, opcvETou. Legendum Ructuatur, ut est apud Martinium. Perperam in Supplemento Antiquarii, Rutubatur. 1. RUCTURA. Tabularium S. Cypriani Pictav. apud Beslium pag. 359 : Tetaudut Clericus et filii ejus dederunt Monachis S. Cypriani unam Ructuram, id est, piscatoriam in pago Pictavo, etc. Forte Rupturam. Vide bane vocem in Rumpere. " 2. RUCTURA, pro Ruptura, Plaga. Acta B. Joann. a Garamola torn. 5. Aug. pag. 861. col. 2 : Totius tibiae horrenda laesio pertransiit : omnium instanter ulcerum essolidala Ructura. ;: = 3. RUCTURA, Glades, Ital. Rottura : dicitur de turma militum in fugam conjecta. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 3 : Irruant in eas (gentes armor um) donee totum campum dictarum gentium miserint in Ructuram. Vide infra Ruptura 5. 1 RUCTUS, Arbitrium, nutus. S. Cyprianus Epist. 62 : Nee patiamur errare fratres nostros et pro arbitrio et Ructu suo vivere. Vide notam Baluzii in bunc locum. Pontius in Vita ejusdem S. Cypriani : Absit ut .malum hoc intra conscientiamreligiosaementisadmittam,ut de tarn beatissimo Martyre Ructus hominis judicaret. * Occurrit prseterea in Vita S. Cypriani torn. 4. Sept. pag. 331. col. 1. T RUCULUM, SxvTaXv), in Glossis Lat. Grsec. Alise Graeco-Lat. : SXUT)VY], Scutula, Tabia, Ruculum, Scutica. 1 RUCUS, Vestis suprema. Vide Roccus 1. 1. RUDA, Gallice Rue, Platea. Charta Morlanensis, apud Marcam lib. 5. Hist. Beneharn. cap. 21: Ego Guastonus Vicecomes reddidi Ecclesias sanctas Fidis, et dedi possessionem unius terras, in qua construxi unam Rudam Burgi S. Nicolai, quam ei abstuleram. Vide Ruga. *2. RUDA, pro Roda, Quartaparsacrse. Charta Davidis I. reg. Scot. ann. 1153. inter Probat. torn. 1. Annal. Praemonst. col. 534 : Unurn manerium in burgo meo de Carville eis dedi, cum tribus Rudis terras ad ilium pertinentibus. Vide Roda 1. - RUDE, dure, aspere, Gall. Rudement. Vita S. Coletse torn. 1. Mart. pag. 578. col. 2 : Faciebat earn crudeliter et Rude tractari cum disciplinis, interdum usque ad effusionem sanguinis. * RUDENTARE, [Purgare. DIEF.] * 1. RUDER, ERIS, Fossa coquinse vel immondicies ejus. Glossar. vet. ex Cod. reg. 521. *2. RUDER, Alia notione. Charta ann. 1103. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 1. col. 285 : Cum omni utilitate, silvis, venationibus, piscationibus, pascuis, pratis, cultis locis et incultis, salino et Rudere. *: RUDERE , [Clamare ut asinus.

RUF

RUF

RUF

233

RUERE, Projicere, ex Gallico Ruer, 105 : Homo qui talia commiserit, imprimis hac notione. Tudebodus lib. 5 : Vexilla descendat super ipsum ira Dei et Rufea quoque, quse sursum erant, perforabant coslestis. cum sagittis, et aliis lapidibus, et alii * RUFEDO, [Coloresubrufus : 0apilli Ruebant Grsecos ignes super Castrum, Rufedini adtingentes. (B. N. ms. lat. eo quod putabant illud ardere. [Gesta 16089, f. 110".)] Consulum Andegav. cap. 11. num. 6. RUFEOLA, RUFELLA, Panis seu platorn. 10. Spicil. Acher. pag. 491 : Illi de centae species, Rougeolle, Picardis nosdomicilio, quod iurre porrectius erat, ni- tris, quod colore subrubido sit. Udalrimis eis nocebant, ulpote super quos lapi- cus lib. 2. Consuetad. Cluniac. cap. 4 : des a mangonellis jaculati desursum Rue- Pro signo Rufeolarum, vel, ut Theutonici bant, major pars exercitus.... impetuose loquuntur, Cratonum , prsemisso signo in burgum Ruebant.... ignemque copiosum generali panis simula cum duobus digitis jacentes omnia incendebant. Acta S. Be- illas minutas involutiones, quse in eis sunt nedict! Avenion. torn. 2. Aprilis pag. 259. factse, ex ea parte, qua sunt complicate, n. 19 : Inimicus desuper Ruit lapidem et quasi rotundse. [Eadem habet Bernarmagnum, putans eo occidere S. JBene- dus Monachus in Ordine Cluniac. part. dictum.] 1. cap. 17. Sed S. Wilhelmus lib. 1. Con| RUERE, Evertere, Gall. Renverser.stitut. Hirsaug. cap. 9. pro Rufeolarum, Aimoinus lib. 2. de Miraculis S. Bene- habet Raseolarum :] ubi Liber Ordinis dict! n u m . 25. ssec. 4. Benedict, part. 2. S. Victoris Parisiensis MS. habet Rupag. 382 : Ruerat radicitus aquarum allu- sellarum. [Vide Roftolus, Roscella et Rovies maximas arborum moles, quorum sola. impetu trunci quoque antiqua diuturniRUFFIANI, Vox lalica, Lenones apud tate solidati evertebantur. Mamotrectum ad Legendam S. Luciae, " Hinc Ruable dicta videtur Pala li- qui Institores libidinis Valerio Maximo gnea, qua frumentum excussum in acer- lib. 6. cap. 1. num. 6. Vitioruminstitores, vum colligitur et projicitur. Lit. remiss, Quintiliano decl. 260. Productores, conciann. 1462. in Reg. 198. Chartoph. reg. liatores, aliis. Ruffarum scilicet, seu ch. 279 : Ung Ruable dont on amasse le meretricum, quibuscapilli flavi seu run', ble, quand il est batu. Vide mox Ruffla. cum matronarum nigri essent, utobserHaud scio an inde vel a Rua, yicus, vatum a Fr. Pithoeo et Wovereno ad Ruaux,appellatae sint Paleae, quae in viis Petronium, et aliis criticorum flliis. projiciuntur, ut sic in fimum reduci pos- Aliter tamen de vocis origine censet sint. Lit. remiss, ann. 1354. in Reg. 82. Jacobus Rourgoing de Origine et usu ch. 412 : Icellui feu Mace avoit achate, ou vulgarium vocum pag. 57. ut et Ferratemps que la ville de Poitiers fut prise rius in Orig. Italic, quos consule, si des ennemis, certaine quantite de Ruaux tanti est. Quin et StatutaMediolanensia et grenailles d'iceulx ennemis. Paulo 2. part. cap. 474. [Petri Azarii Chronicon supra , Greignailles. A Latino vero apud Muratorium torn. 16. col. 341: Ruere, deducenda videtur vox Gallica Habebat aliutn nepotem, sed spurium Ruiste, pro Impe'tueux, fort, Validus, semper ebrium et publicum Ruffianum. veheraens. Le Roman d'Alexandre MS. Laurentius Byzynius in Diario Belli part. 2 : Hussitici apud Ludewig. torn. 6. pag. 183 : Manifesti peccatores, adulteri et Lors en va ferir un par si Ruiste maniere adulterse..,. Ruffiani et meretrices.... non Que nel puet garentir arnie qui li afiere. tolerentur absque pcena. Menoti Sermon, Philippus Mouskes: fol. 94: Clama contra Dominos etiarn Parlamenti, qui locant suas domos lenoSi cornmenc.a grans la bataille nibus, Rufftanis et meretricibus. Statuta Et li estours Ruiste et fors ; Cadubrii lib. 3. cap. 25: Meretricea auMult i ot de nos Frans mors. tem, Ruffiani et baraterii, seu ribaldi RUES, Ruina, in Gloss. Lat. MS. Reg. soliti se in terrula super tavolerium spoCod. 1013. et Isidori. Gloss. Graec. Lat.: liare, possint impune percuti et verberari. Urtoatc, ITU enxoSojAY}?, Ruina, Rues. [Adde Correctiones eorumdem Statutorum cap. alias Lat. Graec.] 85 : Jubemus, quod quilibet et quselibet * RUETA, idem quod Ruella 1. parva leno, qui et quse vulgariter Ruffiani dirua, viculus. Cbarta ann. 1287. in Char- cuntur, etc. Ruffianae seu lenae, in Statutul. Medii monast. : Juxta desertum do- tis criminalibus Saonae cap. 25.] * Nostris Ruffien, Scortator. Lit. remus Dei Bituricensis ex olio et juxta Ruetarn, per quam itur de mot a pilosa versus miss, ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. la Crocoise. Alia ann. 1329. in Reg. 66. reg. ch. 738: Icellui suppliant respondi Chartoph. reg. ch. 307 : Ad censam per- que il valoit bien un Ruffien, que oncques petuam tradidimus.... quandam Ruetam il n'avoit este Ruffien et que les hornmes mariez, qui menoient etranges femmes foraneam, etc. 1 RUFARIA. Guibertus lib. 1. de Vita par le pals estoient Ruffiens. * nostris Ruffians, praetesua cap. 20. agens defamulo, cui Mona- rea RUFFIANI, Apparitorum adjutores, appellati chus quidam pecuniam, inscio Abbate, vulgo Recors, quod ii ex hominibus vicommiserat, ait : Deposita ilia Rufaet ganeonibus assumantur. Lit. ria apud se reposita dicit. Non video lissimis ann. 1449. in Reg. 179. ch. 321 : remiss, satis, quid proprie signih'cet haec vox Lequel sergent accompaigne de vint RufRufaria/nisi sit monetae genus exauro, fians ou environ et d'aucuns serviteurs quod a rufo, seu flavo dictum fuerit ru- d'icellui Catalan, armez et embastonnez, farium. * Illam pecuniam Guibertus Rufa- etc. * RUFFLA, vulgo Ruffle, Pala lignea riam fortassis vocat,quod contra regulae institutum, inscio abbate, monachus aquae projiciendae apta. Comput. ann. 1515. ex Tabu I. S. Petri Insul.: Item pro famulo servandam commiserat. Vide scobis et Rufflis ad mundandum nocqueRuffiani. RUFATUS, Sanguine cruentatus. Pa- rias, viij. sol. Vide supra in Ruere. RUFFLURA, Plaga levis. Vide Rifflura. pias. *RUFEA, pro Romphsea, Gladius. Charta * RUFFUS, Herba inficiendis rubro fundat. abb. Aquilar. ann. 832. inter colore vestibus. Pedag. castri de Les Probat. torn. 1. Annal. Prsemonst. col. ann. 1263. ex Cod. reg. 4659 : In singulis
VII

modiis herba Ruffi, vij. sol. vj. den. Vide Rufus 1. * RUFFUS-GRISSUS, Color equi, Gall. Rouan. Lit. remiss, ann. 1359. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. 190: Duos equos, videlicet unurn Ruffum-grissum, etc. RUFIA. Charta Alamannica 58. ex Goldastinis : Hoc est auro et argento solidos 70. et cavallos 5. cum saumas, et Rufias, et filtros cum stradura sua ad nostrum iter ad Romam ad ambulandum. Idem videtur quod Volsura: sic autem, si bene conjicio, yocat haec Charta, pelles, a quibus evulsi sunt animalis pili. Est enim volsura, TiXjxa, in Gloss. Graec. Lat. alibi exponitur prjyjjia. ROFIA, in Tabulis fundationis Monasterii B. Mariae Santonensis ann. 1047. in Regesto 114. Tabul. Regii ch. 239. et apud Marcam lib. 1. Hist. Beneharn. cap. 12: Damns decimas decimarum totius Insulse Olarionis, exceptaparoc.hia S. Georgii ad lurninare altaris, et decimam Rofiarum, cervorum, cervarumque, quxin ipsa Insula capta fuerint ad librorum volsuras. Ubi Rufix et rofise videntur sumi pro pellibus rufearum, seu rubearum ferarum, scilicet cervorum etcervarum, ad libros tegendos et compingendos. Edita porro eadem Charta apud Sammarthanos in Abbatiis pag. 598. pro Rufiarum perperam Rosiarum praefert, fut et nova Gall. Christ, torn. 2. Instrum. col. 480. obseryato tamen in Onomastico a Cangio emendari Rosiarum.] Vide Rubeus feramus. * In Reg. 123. Chartoph. reg. ch. 234. lego Rosiarum, ut apud Sammarth. et in nova Gall. Christ. * Roffee nostris alias, Scabies. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 2 :
Tout en plourant de 1'erbe saine, El nom le haul segnor de gloire, Au grief mesel dona a boire. Tout maintenant qu'il 1'a beue, Tout ausitost si est keue Sa puans Roffee, s'orde creffe, Com a poissons quant on les craffe.

Vide supra in Raffia. RUFIANA, Meretrix, scortum, lena, Stat. Avenion. ann. 1243. cap. 116. ex Cod. reg. 4659 : Statuimus quod publicss meretrices et Rufianse seu destrales in contracta seu vicinia honestarum personarum nullatenus commorentur. Vide Ruffiani. * Eadem notione intelligenda vox Gallica Roussecaigne, in Lit. remiss, ann. 1456. ex Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 151: Lequel Berault disoit a icelle Jehannette que elle estoit une faulse Rousse-caigne /... le suppliant disoit que c'estoit une bonne marchande et une bonne pucelle. I. RUFUS, Herba inficiendis rubro colore vestibus, in veteri Charta apud Columbum, quae Roux dicitur in alia Guidonis Fulcodii, apud eumdem lib. 3. de Episcopis Vasion. num. 5. Glossae MSS. ad Alexandrum latrosophistam lib. Passion, cap. 66. ad haec verba: Rare, quo Gotti utuntur: Ros, quo utuntur Gotti, fit de herba, quse vulgo vocatur Rufus, quse crescit in terra Gothorum. Infra Ros quo Goti (sic in MS.) utuntur, est herba cum qua cordoanum paratur. Ubi per Gothos, Occitani intelliguntur. Herbam hanc esse Cotinum Plinii quidam volunt, de qua ille lib. 16. cap. 18 : Est et in Apennino frutex, qui vocatur Cotinus, ad lineamenta modo conchylii colore insignis, folia ejus quasi terebinthi fructus ex umbella in parvulis siliquis. Sabaudi Fuste vocant, alii Rhu, propter usum in tinctura, Itali Rosa, et Scotano, 30

234

RUG

RUG

RUG
Anecdot. col. 1075. Rugatis femoralibus, in Synodo Limensi ann. 1582. torn. 4. Concil. Hispan. pag. 275. Rugatis seu lactucatis manicis, in Synodo Tarracon. ann. 1591. ibidem pag. 509. * RUGERIA, Canalis, rivulus. Charta Frider. III. imper. ann. 1466. torn. 1. Cod. Ital. diplom. col. 1382 : Cum omnibus redditibus et introitibus, videlicet datiis,... rivis, Rugeriis, etc.Vide Rugia 1. 1 RUGETUS, Rubicundus, Gallice Rouge. Miracula S. Antonii de Padua, torn. 2. Junii pagina 738 : Sic quod (linguaj videbaturintuentibianda et Rugeta. T RUGHA, Idem quod Ruga 1. Platea. Constitutiones Frederici Regis Siciliae cap. 116 : Item quod nullus in plateis seu Rughis publicis possit de novo construere, vel vetera reasdificare aedificia, nisi de conscientia prasdictorum juratorum, qui accepta mensura ipsarum platearum sive viarum, etc. I. RUGIA, [Canalis, rivus, rivulus.] Statuta Mediolanensia 2. part. cap. 245 : Ad transversum fluminis tarn publici quam privati, vel alicujus Rugias vel soratoris,... liceat vicino habenti terras ab utraque parte aquam deducere. Cap. 281: Judex officialis aquarum teneatur, videre omnes Rugias seu bucchas exeuntes de lecto dense, et eas reduci facere, etc. Cap. 248 : Et nulla Rugia seu buccha Rugias fieri possit, nee teneri super dicta alveo pro derivando de dicta aqua, etc. Adde cap. 286. 287. [Statuta Vercell. lib. 4. fol 70. verso : Item quod nullus hospes vel ejus nuncius exeat porticum hospitii, in quo moratur, nee Rugiam quae fluit ante suum hostium causa vocandi hospites, et qui contra fecerit solvat pro banno qualibet vice sol. xx. Pap. Rugiam hie intelligo Rivulum aquae pluvialis fluentem per mediam plateam, nostris etiam Ruisseau; sed pro ipsa platea vox eadem occurrit lib. 7. eorumdem Statutorum fol. 150. recto : Item si aliquis habuerit tectum sive porticum, sive canteria sive trabes ita versus Rugiam vel roariam, quod carrum oneratum feno per Rugiam illam vel roariam non possit transire, teneatur earn destruere vel ita facere, quod carrum feni libere transire possit. Vide Ruga 1. et Recercatio.} | 2. RUGIA, f. Rubia, Ital. Roggia, Gall. Garence. Modus exigendi gabellam ponderis ad calcem Statutorum Saonae : Pro quibuscumque generibus specierum, seu aromalum et dragariarum, videlicet zuccarorum, Rugias, teste, vichiellarum, gallarum, corallorum, cardeghi, jachas elefantis... soldum unum. I1. RUGINOSUS, Ferruginus. Vita B. ^Egidii, torn. 3. Aprilis pag. 224 : Ipse vero inveniens cultellos domi nimis Ruginosos et turpes, dixit frustitas, quod volebat acuere eos. 1 2. RUGINOSUS, In rugas contractus. Coel. Aurelianus lib. 1. de Morbis acutis cap. 11: Cutis veluti Ruginosa vel sulcata pannositas. RUGIRE, Cervi dicuntur. Gloss. Gr. Lat.: "EXaq>o; xpa?et, Bardit, Rugit. Lex Longob. lib. 1. tit. 19. | 13. p* Roth. 320.]: Si quis cervtim domesticum alienum, qui non Rugit, inlricaverit, etc. si guis cervum domesticum, qui tempore suo Rugire solet, intricaverit, etc. Adde Edictum Rotharis Regis tit. 104. 11. Sic etiam fortean legendum in Lege Alamannorum tit. 99. 1: Si quis bisontem, bubalum, vel cervum, qui prugit, furaverit, etc. Ubi MSS. alii habent brugit, editio vero Tiliana, pringit. Est autem cervorum RUGITUS, Qui vulgo Gallis Rut, Ari-

atque Rosolo, in Apennino, quia Corticis usus conchylii vice, ramorum vero, quia ligni interioris aureus color, ad lutei tincturam. S3^~ Haud satis scio qua notions Charta ann. 1252. apud Oolumbum in Genealogia Siminianea pag. 592: Habent cupam olei et eminam bladi et salis et Rufi et jus puniendi eos, qui in prsedictis falsitatem commiserint. 2. RUFUS. Willelmus Tyrius lib. 14. cap. 1. de Fulcone Rege Hierosol.: Erat autsm idem Fulco vir Rufus, fidelis, mansuetus, et contra leges illius coloris, affabilis, benignus , et misericors. Vide Gen. 25. v. 25. et Martialem lib. 12. Epigrammate 54. in Zoilum. * 3. RUFUS, Piscis genus. Vita B. Berth, torn. 6. Jul. pag. 481. col. 1: Ap~ propinquantibus illis fluvio cum sagena ; ecce mirum dictu, piscis, qui vocatur tymallus, Rufo persequente, actus in fugam, mirantibus cunctis, de aqua in terram exilivit. Consule ibi notam doctorum Editorum. [** Ruodlieb fr. 13. vers. 12:

narii juniores, et intrat in Secretarium. Anastasius in Stephano IV : Fecit et Regulares argenteos super Rugas, per quas ingrediuntur ad altare. Locos alios ex pag. 108. 112. 121. et 134. dedimus in Descriptione aBdis Sophianae num. 73. ubi diximus, per Rugam videri intelligi viam in ipsa sede sacra ante Presbyterium, qua in illud pergit Pontifex, sacra facturus. Videat lector, an conjecturam nostram probet ex his, quae ibi observavimus. Vide Ruanus. 53~ Rugam velum ostiis aut etiam imaginibus oppansum interpretatur Henschenius in Actis SS. Maii torn. 3. pag. 395. not. 0. ita dictum, inquit, quia dum reducitur, in rugas seu plicas coit. Sed Mabillonius in Commentario in Ordinem Romanum torn. 2. Musei Ital. pag. cxxxv. et seqq. prolatis variis Anastasii locis, in quibus Rugas ReguIseve memorantur, indubitanter conficit, Rugas seu Rugulas nihil aliud esse quam Portas, porticellas fenestellasve, quae turn ad ingressum presbyterii turn in vestibule altaris, turn intra et extra Confessionem erant, turn denique canLucius et Rufus, qui sunt in piscibus hirpus, cellis intermixtae: atque inde vocem Pisces namque vorant, illos ubi prendere possunt.] Italicam Ringhiere, quae fenestellas ci1. RUGA, Platea, vicus, nostris Rue. boriorum hodie quoque significat, deriPapias : Rugae, Romse, semitulse. Ubi pro vatam fuisse. Pluribus suam confirmat Romas, legendum Rumas, ex Gr. p^\J.f\. sententiam vir doctissimus : quern conVetus Gloss. Lat. Graec. cap. de Civita- sulas, velim, cum opus erit. tib.: Platea, ayuta. Ruga, pu{j.v). Charta 3S3" Occurrit eadem vox Ruga, incerta Roberti Regis Franc, apud Doubletum mihi notione, in Chronico Cremonensi pag. 826 : Similiter autem a Ruga media, apud Muratorium torn. 7. col. 633. ubi et semita maritima, etc. sic enim legen- gesta quaedam strictim omnino refedum pro Artica. Willel. Tyrius lib. 12. runtur. Sic ad annum MCXGVII. Quando cap. 25 : Ipsi Venetici Ecclesiam et inte- tempus Rugarum fuit, nihil prorsus adgram Rugam, unamque plateam, sive dito, unde lux affulgeat. balneum, nee non et furnum habeant. RUGADIUM, RUGADIGUM, Tributi speMox: Prssterea illam ejusdem plateas, cies apud Dertonenses in Italia. Charta Rugasque, Achon partem, etc. Bulla Alex- ann. 1183. apud Ughellum torn. 4. pag. andri PP. ann. 1165. in Magno Pastorali 862: Ut habeatur Rugadium in omnibus Eccles. Parisiens. lib. 19. ch. 17: Usque in supradictis locis, et de eorurn curtibus ad locum, qui vocatur Tudella, in Ruga Rugadicum est duo solid, de uno quoque ejusdem S. Germani. Chronicon MS. pari bourn, et de illis, qui habent unum, Andreae Danduli ann. 1111: Quorum Rex et eorum qui laborant cum sapa 12. deopera expertus, Ecclesiam, Rugam, pla- narii per singulum annum, etc. Vide team, et mensuras concessit. [Adde idem Plateaticum et Ruga 1. Chronicon editum a Muratorio torn. 12. * Illud scilicet, quod ratione bourn col. 275. et col. 574. ubi pluries occurrit aratoriorum pendebatur, idem quod vox Ruga hac notione, ut et in Chronico Bovagium, a Ruga, striga, sulcus terrae, Dominici de Gravina eodem torn. col. sic dictum. Vide Murator. torn. 2. An642. Ruga quas pergit contra meridiem, tiq. Ital. med. aevi col. 100. in Tabulario Landevenecensi.J Joannes 1 RUGARE, Denunciare, a Germanico Villaneus lib. 3. cap. 2: La grande Ruga, Rugen : quod idem signiflcat. Buschius che va a san Giovanni. Adde Ricorda- de Reformatione Monasteriorum cap. num Malaspinum cap. 156. Vide Ughel- 15. apud Leibnit. torn. 2. Scriptor. lum torn. 4. pag. 1099.1166.1205. Etymon Brunsvic. pag. 814 : Deinde dixi accusaa Rugis seu fulcis in fronte quidam toribus: Fecistis vos juramentum, quod accersunt, quod id efficiant in urbibus, omnia vultis Rugare et accusare, quse, a quod rugae in fronte. Octavius Ferrarius Parochianis vestris contra Dei et Ecclesise sancta mandata facta noveritis. Respona Corrivio, in v. Corrobio. 2. RUGA, Vox frequens in Ordine Ro- derunt, quod sic. Et pag. 815: Tune ego mano , et apud Anastasium in Vitis dixi: Ego darem decem florenos, quod sic summorum Pontificum, tametsi de ge- esset, quod nemo Hallensium contra Dei nuina ej us notione vix constet. Caesar et Ecclesise mandata aliquid Rugandum Bullengerus in marmore vel metallo commisisset. [** Vide Grimm. Antiq. Jur. strias, canaliculos,sulcos Rugaruminstar, Germ. pag. 855. Haltaus. Glossar. Gerquas in senum fronte contrahuntur, vel man, col. 1563. voce Rugen.] tabulas ex auro et argento rugosas et * RUGARI, Haeretici Valdensium sectastriatas interpretatur. Vide Salmasium rii, memorantur in Constit. Freder. conad Tertulliani Pallium pag. 335. sed tra Haereticos, ex Cod. reg. 10197. 2. 2. procul a vero abesse virum eruditum fol. 19. r. Vide Runcarii. * RUGATA VESTIS, Roquet vel manche plus satis ostendunt horum verba , ac primo Ordinis Romani, quo loco enar- ridee, in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. rans, ut Pontifex finita sacra Liturgia 7679. Vide Roccus 1. et Rugatus. in Secretarium redit, haec subdit: Tune 1 RUGATURA, Plicatura, qua pannus septem cereostata prascedunt Pontificem, seu vestis in rugas convolvitur. Papias : Sub-Diaconus Regionarius cum thuribulo Supera Rugaturas dicuntur panni. ad Secretarium ; post eos Bajuli, post 1 RUGATUS, In rugas contractus. Vox eos Cereostatarii, post quos Acolythi, qui nota Plinio aliisque. Rugatis superlitiis Rugam conservant, post eos extra Presby- interdicitur Clericis, in Statutis Eccleterium Cruces portantes, deinde Mansio- sias Pictav. apud Martenium torn. 4.

RUI

RUL

RUM

235

stoteli oxeta, qui per duos fere menses terra, in Tabulario Absiensi fol. 222. Hesychio idem est atque 'Aypotxo?, Rusdurat, et incipit a festo S. Catharinae. Ruinatss turres et domus, in Chronico ticus. * Rule vel Rulle, Ludi genus, globoIdem ait, rugitum cervorum incipere Parmensi apud eumdem Muratorium rum nempe, apud nostrates et Italos, mense Boedromione, ac desinere Mse- torn. 9. col. 848. 1 RUINATIO, Ruina, destructio. Vitas quibus Rulla et Rullo dicitur, a Rullare, macterione, ac per totum Pyanepsionem, qui inter eos menses medius est, durare. Patriarcharum Aquileiensium apud Mu- circumvolvere. Lit. remiss, ann. 1377. Id tempus ipsa voce Rugitus , designat ratorium torn. 3. Anecdot. pag. 246: in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 212 : Fulbertus Carnot. Epist. 102: Rex pro- Tempore vero Ruinationis Ecclesise prss- Marot de Cluseau cordouennier et Janin de Vaugaviler... alerent audit hostel pour ximo Rugitu, ut dicitur, venire habet in RUINARI, Ruinam facere. Stat. MSS. y boire, avec lesquelx ledit exposant se silvam Legium, etc. Annales Franc. Bertiniani ann. 864 : Hludovicus Italigs 1m- eccl. S. Laurent. Rom. : Aliquse partes joua au jeu de la Rule. Aliae ann. 1417. perator nominatus, a cervo, quern in Ru- ipsius ecclesise totaliter minantur rui- in Reg. 170. ch. 33 : Comme Arnault de gitu positum sagittare voluit, gravissime nam, et nisi de celeri remedio providea- la Forge et Pierre Fontan se feussent alez tur, totaliter Ruinari timeantur. Vide jouer a la Rulle ou boules, etc. vulneratur. -RULLEIUS, f. Rivulus. Charta Henr. RUGIRE praeterea dicuntur animalia, Ruinare. | RUINOSUS. Rolandinus Patav.de fac-comit. Tree. ann. 1165. in Chartul. mocum ruminant et remandunt, in quibus sunt etiam cervi, ut testatur PJinius tis in Marchia Tarvisina lib. 6. cap. 5. nast. in Argona fal. 17. r: Johannes de dedit omnes terras cultas lib. 10. cap. 73. Fleta lib. 2. cap. 76. 8: apud Muratorium torn. 8. col. 257 : Scie- Possessa Ita quod praebenda (equorum) coram bo- bant enim se omni anno, in die de Coena et incultas, quse sunt a cruce de lapidabus conferenda stramine avense misceatur Domini, anathematizatum Romas coram ria usque ad Rulleium. Nisi colliculum vel frumenti: aresta enim straminis or- multitudine Ruinosa, quse illic tali die intelligas, nostris Ruillon. Vide supra deacei Rugitus eorum impediret. Ibidem colligitur de diversis regionibus mundi. in Roya. * 1. RUMA, Eminens pars gutturis. cap. 79. 1 7. de multonibus, seu verve- Sed videtur omnino legendum numeGlossar. vetus ex Cod. reg. 7613. Vide cibus: Cumque eorum natura sit Ru- rosa. Ructa. * Quod ita prasstare nolim ; ea quippe giendi, ac id, quod mandatur, nullatenus * 2. RUMA, Pugna, in eod. Glossar. pro venerit ad Rugitum, possibile est hujus- locutione baud male signiflcatur Ruens modi multonibus per putrefactionem illius multitude, Gall. Qui se jette en foule. Runa. Vide in hac voce. * RUMAGIUM. Charta ann. 1346. in Ruyneux vero dicitur, qui ruinam aliis fosni in stomachis remanentis deperire. 1 RUGNARIUS, Idem forte qui supra infert, in Lit. remiss, ann. 1470. ex Reg. Cod. reg. 8387. 4. fol. 27. r : Impositiones Ruarius. Ordinarium Laudunense apud 195. Ghartoph. reg. ch. 447 : Icellui de aliquas in dicta villa (Liburniae) super Marten, de antiqua Disciplina in divinis Lanches tenoit tous les gens de la ville en certis causis (major et jurat!) imposueOfflciis pag. 95 : Duo de subdiaconis qui telle subjection, pour ce qu'il estoit fort runt, videlicet super venditione vinorum, salis, Rumagio, lectivagio, etc. Ubi legenprocedentes fuerunt in Missa aquam et craint, Ruyneux et dangereux. T RUISELLUS, Rivulus, Gall. Ruisseau. dum suspicor Fromagio. manutergium deferunt ad Episcopum. * RUM AN, vel ROMAN, Arabice, Malum Rugnarius legit vel alius pro ipso. Can- Videlicet usque ad Ruisellum de Noevilla, tores prssdicti cantant coram Episcopo, in Charta ann. 1257. torn. 4. Hist. Har- granatum. Inde Romania, cibus qui inde dum epulatur. Ut Ruarius a Rua, sic cur. pag. 1654. Vide Ruissellus. fit. Glossar. medic. MS. Simon. Januens. Rugnarius a Ruga flngi potuit. ] RUISETUM, pro Russetum : quod vi- ex Cod. reg. 6959. ] RUMANIA. Vide Romania. 1 RUGOSITAS, Rugarum contractio desis. 11. RUMARE, Ruma seu mamma alere. proprie, et per metaphpram Austeritas, 1 RUISSELLUS, Idem quod Ruisellus, Tertulliano de Patientia cap. 15 : Frons Rivulus. Juxta Ruissellum venientem de Glossae Lat. Graec. et Gr. Lat. : Rumatt nulla mosroris aut irss Rugositate con- piscatura, in Oharta ann. 1467. ex Sche- I[A6pw[ji.aT^Et, dat cibum. Et alibi : Rumo, tract a. rursus in Ohar- 6-oXiai^w. Martinius emendat,9r(Xa?w, quod ] RUGULA, Parva ruga, seu plica, Jo- dis D. Aubret. Occurrit torn. 1. pag. 354. in iisdem Glossis exponitur, Lacto, tulario S. Vandregesili sugo, lacteo. @-/)Xa?tv mpdo de nutrice hanni de Janua ; Petite fr.pnce, in Glossis et alibi. mammam praebente dicitur, ut Lat. Gall. Sangermanensibus MSS. Vide * Nostris Ruyot, pro. Ruisseau, Incile, 27. et 23. 29. modo de infante Luc. 11. alia notione in Ruga 2. 'lac sudecurrunt. Lit. remiss, * RUGULUS, Modulus, exemplar. Stat. per quod aquseReg. 151. Chartoph. reg. gente, ut Romulus et Remus ^\<i^ov^<; ann. 1397. in Pistor. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. ch. 350 : Lesquelles eaites devoient passer TO employ, apud Plutarchum in Romulo. ^ 2. RUMARE, Rumores facere vel afferAntiq. Ital. med. aevi col. 544 : Item sta- par ung Ruyot ou conduit, etc. Aliae ann. tuimus ut potestas de cetera ad proximas 1457. in Reg. 189. ch. 192: Jehanin Bois- re, Johanni de Janua ; Dire nouvelles, Kalendas Februarii faciat colligere et or- tel vault empescher I'entree d'icelles bes- vel Ruminare, in Glossis Lat. Gall. Sandinari mensuram et pillam blavss ad tes, mesmement german. MSS. Vide Adrumare. ne Rugulum talem, qui nan sit major nee oultre ung Ruyot,qu'ellesestoit passassent * 3. RUMARE, Pascere. Stat. Taurin. qui en minor illius mensurss et pillse, quse nunc piece de terre. Rursum alise ann. ladite ann. 1360. cap. 185. ex Cod. reg. 4622. A : 1477. Quod bampnapecorumRumantium aliena est. in Reg. | RUHA, Idem quod Rua, Platea, yi-print la 195. ch. 1637 : Willemet Rouau prata et Rumantium vel pascentium ultra suppliant par le bras et la cus, Gallice Rue. Tabularium S. Vin- bouta arriere de son huys jusques au sturiam, sint duplicata. Vide in Rumicentii Cenoman.: Sex denarios de censu Ruiot. nare , ubi pro Comedere usurpatum fuisse probatur. cujusdam domus, quse est in Ruha Ha* RUITORIA. Vide infra Ruttoria. raldi. 1 RUMBARE , Cum strepitu diruere, RUITUS, Gall. Rut, Rugitus. Vide in 1 RUIBRIS, Qui rubra facie est, Gall. Rugire. Reg. forestae de Broton. ex Cod. evertere, si bene interpretor, ab Italico Face rouge. Cognomen fuit Alani Ducis reg. 4653 : Isti debent servare Ruitum cer- Rombare, Crepare, strepere. Chronicon Tarvisinum apud Murator. torn. 19. col. Aremoricse. Alanus Ruibriz nominatissi- vorum. 765 : Victor Pisani capitaneus prsedictus mus Ducum Britannias, in Instrumento 1RULLA, Plinio, et Rullum Columellse, habito consilio versus terram processit, et ann. 1558. apud Lobinellum torn. 2. Hist. ut plures volunt, Instrumentum fer- intrans portum ad terram descendit, Britan. col. 305. | RUINARE, Ruere, labi, cadere. Actareum quo vomis detergitur, Gall. Cu- illam circum circa obsidens atque impuFranciscae Rom. torn. 2. Martii pag. rette. Glossae Lat. Graec.: Rullam, vwptxv), gnans partim cum scalis erectis muris, et 170*: Angeli qui debebant Ruinare, et aypoTxoc. Aliae Greec. Lat-x^p'^, Rullam. partim cum pichis ferreis sudibusque ac illi qui debebant persistere in divino Et alibi ex variis MSS.: 'Aypotxo?, Rul- uncis muros Rumbantibus. lam, rurestus, rusticanus, agrarius, a, amore. 1 RUMBOLUS, Funda, Gall. Fronde, ! RUINARE, Activa significatione, De- um, villanus, rusticus, rustless. Haec indi- Italis Rombola. Agnellus in Vita S. Dagent medica manu. Vide Vossium in miani Episcopi, apud Muratorium torn. moliri, destruere, disturbare, Gall. Ruiner, Ital. Ruinare et Ruuinare. Acta B. Etymologico v. Rullus. 2. pag. 155. col. 1: Alii vero se interficieGerardi, torn. 1. Junii pag. 769 : Flumen j RULLUS, 'AY^PTT]?, in Glossis Lat. bant procul manibus et missi saxo ; alii Lambri per pluviam subito creverat et Gr. Aliee Gr. Lat. : 'AyupTvic, Circulator, mugitu Rumbolorum territi per diversa pontem Ruinaverat, seu Ruuinaverat, ut Rullus, mendicus, praestigiator. Vulca- fugiebant loca. Vide mox Rumbula. RUMBULA. Caesarius Heisterbacensis habetur in Ghronico Modoetiensi apud nius mallet Medicus quam Mendicus; Muratorium torn. 16. col. 1086. Chroni- non male : nam Medici circumforanei lib. 7. cap. 45 : Ipsam iconam (Deiparss) con Andreas Danduli apud eumdem Mu- sunt ayupirou, ut habet Vossius in Ety- respiciens.... indignans ait, Ut quid hie rator. torn. 12. col. 396: Muros et turres mologico ; ubi tamen addit: Sed quid stat vetus hsec Rumbula ? Et mox : Quick Ruinari fecerunt. Rursum pccurrit haec ad Rullum ? Quare ei videtur pro Domina ilia vocavit me veterem Rumbuibidem col. 403. ut et in Ghronico Mo- Mendicus, scribendum Rusticus, pro lam. Qua voce designari putant vetulam, j; vero scribendum 'Ayp6i:ri(;, quod putidam aut infamem teminam. doetiensi eodem torn. col. 1143. Ruinata

236

RUM

RUM

RUM
niose lambentem, sicut canis Rumoniando lambens sanguinem in cunchis bechariorum. T 1. RUMOR, pro Rheuma, Fluxio, ut videtur viris doctis. Vita B. Godehardi Episc. torn. 1. Maii pag. 515. num. 43 : Vere scias quia in eadem veste Rumorem invenies. His dictis puer exivit ; et in ipso momenta intolerable eum frigus invasit; et hora eadem segrotans, lecto procubuit. Forte legendum est humorem, ut suspicatur Mabillonius saec. 6. Benedict, part. 1. pag. 419. 2. RUMOR. Auctor incertus inter Agrimensores : Secundum loci Rumorem, quod interpretatur, secundum loci observationem. 1 3. RUMOR, Turba, tumultus, jurgium, GSL\\.Bruit, tumulte, trouble. Chronicon Parmense apud Muratorium torn. 9. col. 847: Omnes tarn banniti quam confinati de dicta parte Episcopi, cum ghirlandis in capitibus redierunt Parmam, sani et salvi et absgue aliquo Rumore. Ibidem col. 851 : Concurrerunt cum armis et equis ad platearn... in quo Rumore duo ex domo Confaloniorum dictse civiiatis, qui fuerant ex incosptonbus dicti Rumoris.... fuerunt mortui, et multi banniti et confinati. * 4. RUMOR, Clamor ad persequendum capitalis alicujus criminis reos. Stat. antiq. Florent. lib. 2. cap. 77. ex Cod. reg. 4621 : Contra omnes incendiarios, depopulatores teneantur elevare Rumorem, sonare campanas, persequi et capere. 1 RUMORIZA.RE, Rumorem seu tumultum excitare ; unde Rumorizaius, Turbatus, tumultuosus. Annales Caesenates ad ann. 1326. apud Muratorium torn. 14. col. 1145 : Rumorizata undique civitate, domino, Poleniesa filia domini Guidonis Novelli de Polenta, etc. 1 RUMORIZA.TOR, Qui rumores seu tumultus excitat. lidem Annales ad annum 1309. ibidem col. 1131: Ascendens equum ivit viriliter, sicut potuit, contra illos Rumorizatores, incipiens fortiter prseliari. * Nostris Rumoreux, eadem notione. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 118. Chartoph. reg. ch. 20: Lequel Sympn qui estoit Rumoreux et assez haultain. Alias ann. 1397. in Reg. 152. ch. 157 : Lequel Climent du Buisson estoit homme moult Rumoreux et Rioteux. Vide Rumor 3. * RUMPEFETATORIUM, Pistillum, quo rumpi seu conteri a l i q u i d potest. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Rumpefetatorium, Gallice Peseil. RUMPERE, Terram, agrum proscindere, arare. Chronicon ann. 1196. ex parvo Chartulario S. Victoris Massil. fol. 188: Item super gasto, quod Ruperat W. Bernardi, etc. Et infra : Ita quod defensum ibi nullum sit, excepto eo, quod ibi Ruptum vel excnltum est. Rupta terra, in Charta ann. 993. e magno Chartulario ejusdem S. Victoris fol. 23.. v.] Charta ann. 1273. in M. Pastoral! Ecclesiae Parisiensis lib. 15. ch. 22 : Cum centum arpentis terras arabilis, tarn Ruptis, quam Rumpendis, sitis prope, etc. Charta ann. 1224. in Historia Monmorenciaca pag. 87 : Ita tamen, quod nos retinemus nobis et hxredibus nostris, quod in eodem vivario piscari, et pisces vendi, et illud Rumpi, quandocunque et quoliescunque nobis placuerit, faciemus. Alia ejusdem anni pag. 88: Donavit mihi et hxredibus meis vivarium suum de Beir, ita quod sibi et hseredibus suis

1 RUMIGARE, Ruminare, Gall. Ruminer. Papias : Ruma, gula, unde Rumigare. Apuleius lib. 4. Metamorph.: Tune ventri tarn profundo serviens, jam ferme tertium qualum Rumigabam. Licet avaXoyta nitatur, ut et Ruminare, eo nqllet uti Vossius, ut ipse ait lib. 4. de Vitiis Quid torto concita Rhombo Licia ? serm. cap. 22. 1 RUMIGER, Idem quod Rumifer. RuMartialis vero lib. 9 : rnigera loquela, in Epistola Caroli M. ad Quae nuno Thessalico Lunam deducere Rhombo. Offam Regem Merciorum apud Baluzium tom.l. Capitul. col. 276. Et Propertius lib. 9 : 1 RUMIGERARE, Rumores gerere, JoDeficiunl magico forti sub carmine Rhombi. hanni de Janua ; Porter novelles, in Vel Ritmbulam intelligit Mulierem, quia Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS. rhombum tractat, machinulam nempe, Gloss33 Lat. Graec. : Rumigero, OpuXw, quam vertendo feminse tractant et lani- StaQpvXXw. Glossae Gr. Lat. : puXw, Ruficium nent. Ideo Rumbulo Melitensi- migero, vulgo. Et alibi: AtaTpuMw, Rubus Turbo dicitur, quia filo involvitur migero, divulgo. Festus habet, Rumitant, ad instar rhombi textrini; unde Rum- Rumigerantur. Rumiferare dixit PlautUS bulos etiam vocant homunciones pue- Amphitr. act. 2. sc. 2. rpsve, cum instar turbinum quasi ver1 RUMIGERATIO , Latio rumorum, ticose sese agitant pnejactantia et prse- fama. Infamis Rumigeratio, apud Lampridium in Heliogabalo cap. 10. sumtione. >|c RUMIGERE. [Rumores gerere.DIEF.] 1 RGMBUS, pro Rhombus, ut puto, Pis1 RUMIGERULUS, Gerens rumores, Jocis marinus, Gall. Turbot. Codex MS. hanni de Janua ; Porteur de nouvelles, Consuetudinurn Ecclesise Colon.: Quando Rumbus datur, tune Cellerarius et Pin- in Glossis Lat. Gall. Sangerman. Glossee cerna dant Dominis prout plures Domini Lat. Graec.: Rumigerulas, OpuXv]T^;, 6pu^T/)?, 6 SiaOpuXXwv. Adde Glossas Greec. sunt in domibus. Lat. Usi sunt S. Hieronymus de vi1 RUMENIA. Vide Romania. contubernio cap.4. et 1 RUMENTA, fern. gen. Purgamenta, tando suspecto 14.. cap. 1. et alii recenGall. Ordures, Balieures. Statuta Pla- Ammianus lib. tiores. centise lib. 4. fol. 45. recto : Nemini 1 RUMIGESTRI. Gellius lib. 10. cap. 25 : liceat projicere aquam vel Rumentas vel Lancea, pulverem vel aliud turpe in civitate vel framese. spari, Rumigestri, falces, tragulse, Scaliger lib. 4. Conjectan. ad suburbiis a balcono vel fenestra, etc. Sta- Varr. suspicatur reponendum esse Runtuta Civitatis Astae collat. 19. cap. 15 : castri, vel Rumicestri; Turnebus vero, Teneatur Potestas scovari facere omnes cestri ; felicius, ut causeas sive strenitas de XX. diebus in Rumse,Elect, cap. 7. Spari, puto, Lipsius Rumices, triXX. diebus, et quilibet portari totam Ru- lib. 1.observato in veteribus MSS. legi faces, mentam de ante domum vel seditnen faces, non falces. Sunt autem Rumices, suum singulis XX. diebus sub pcsna sol. Jacula, de quibus meminit Lucilius. v. Ibidem collat. 11. cap. 78: Statutum Festus : Rumex, genus teli, simile spari est ac ordinatum, quod aliqua persona non audeat projicere vel poni facere ali- Gallici. T guam Rumentam putredinis vel aliquid care,RDMINARE, Cibos in rumen revoColumellae Plinio aliisque unde aliud, quod noceat beali burburis, seu per translationem Repetere, in ;memoquod impediat cursum ipsius aque in riam revocare, mente reyolvere, nostris ipsum beale. 1 RUMENTUM, Eadem notione. Statuta Ruminer. Hac metaphorica notione leNonium ex Varrone, TertulMassil. Jib. 4. cap. 2. 1 : Ordinamus hoc gitur apud Resurr. carnis cap. 37. Symlianum de prsesenti capitulo, ut Rector et Consules... machum lib. 1. Epist. 3. lib. 3. Epist. 13. debeant fieri facere in portu.,. unum barguile, in quo tola terra et Rumenta om- et alios recentiores. Peculiari signifiS. Winwaloei MS. : Gilo enim nia, quse per dictas vias transversias catu Vitaexorto caumate adducuntur ab aquis pluvialibus ad dic- ges Ruminent (idomnia nociva, quse fruest, comedant) emittit. tum portum, possit vel possint remanere, Sermo est Singularius Miscilicet in barquili dicto seu fovea, ut ita racula MSS.de insectis.PP.: Audivit cusUrbani V. perprxdicta barquilia dictus fimus dicta- todem carceris fortiter donnientem et que omnia Rumentaretineantur. Rursum Ruminantem, hoc est, stertentem, ronoccurrit | 2. Festus Rumentum reddit chissantem. Abruptio. ** RUMINA. Virgil. Grammat. pag. 1 RUMEPENY. Vide Romepeny. 123 : Denies dicuntur... alii Ruminas no* RUMEX. THerba genus teli. DIEF.] minaverunt, alii mandibulas. 1 RUMFEITH, Denarius S. Petro solu1 'IjjicJT'.ov xaTw e^ov iiopqjutus ab Anglis. Leges Alvredi cap. 9. pav, RUMINUM, Lat. Graec. Vestis subtus in apud Bromptonum : Si quis Rumfeith habens Glossis purpuram. superteneat, etc. Vide Romfeah et Ro- Glossis Graec. Lat. Eadem habentur in tnescot. ] RUMONIARE, Idem quod Ruminare, 1 RUMIGA, K6xxu, in Glossis Lat. improprie tamen ; canes enim, unde seGraec. et Graec. Lat. Coccyx, cuculus. quens similitudoducitur, non ruminant | RUMICESTRI. Vide Rumigestri. proprie, sed evomunt et repetunt vomi* RUMIGTARE. [Murmurare. DIEF.] 1RUMIFER, Qui fert ru mores et nova. tum. Ghronicon Modoetise: apud Muracol. 1181 Respiciendo Epistola ann. circiter 1220. apud Balu- torium torn. 12. comedendo Rumoniabat hue illuc, zium torn. 2. Miscell. pag. 262: Sed sicut atque comedens carnes ab aliis cacanis guare Raldach non expugnavit, ignorant Accipiens omnes Rumiferi. P* Ruodlieb fr. 1. vers. nibus ablatas. ponebat, et quoque calicem ad os suum ille, qui erat 128: flexis genibus, aliquantulum se rexit, voUnde venis, quid Rumoris fers, dicito nobis. lens videre, si in calice esset sanguis ; et vidit in calice sanguinem cagiatum et Fragm. 2. vers. 80 : dictum Presbyterum ipsum in ore reciDicite, Rumoris nunc quid nobis referatis.] pientem adtractum, tenerum , RumoSKIP Oarolus Macer in additionibus ad Hierolexicqn Dominici fratris Veneficam intelligit, quod veneficae mulieres rhombis uterentur ad deducendam Lunamtortis fills confectis; unde Ovidius lib. I. Amorum Eleg. 8 :

RUM
retinuit molendinum ejusdem vivarii, et suum piscari, et suum Rumpere, et vendere in eodem quandocunque et quotiescunque voluerit. Sugerius pag. 334: Apud Vallem Crisonis villam sedificavimus,et carruca terrain incultam Dirumpi jfecmms. Charta Guillelmi Maengo Militis Dom. Surgeriarum ann. 1253 : Ai baaille au Prior de sainte Valere de Mauze mes essars noveas, qui sont au bochau saint Sernin,.... li devant dit home doivent Rompre et gaagnierles terres aus us et aux coustumes dou pays. ARRUMPERE , Eodem significatu. Charta Garcise Fernandi Comitis aerae 1010. apud Antonium de Yepez in Chronico Ord. S. Benedict! torn. 1 : Et per omnes terminos plantare et Arrumpere licentiam habeant, etc. Rollandinus in Summa Notaries cap. 5 : Terram... bene Arrumpere, remenare, et reterzare, et quarto sulcu seminare. RUPTICIUM, Terra de novo proscissa, novale ; Rompels, in Consuetudine Nivernensi cap. 12. art. 5. 6 : Rompeis sont terres nouvellementcuUivees,esquelles n'y a apparence ou memoire de culture faile autrefois. Charta Theobaldi Episcopi Ambiann. ann. 1183. in Tabulario EcClas. Arabian. : Infra terminos ejusdem decirnationis de Savieres est pars cujusdam nemoris, quam tenentur fratres B. Joannis ad culturam reducers, el Rupticia facere. Et infra: Donee terra ad culturam et Rupticia fuerit redacta. Judicatum ann. 1332. in Hist. Reomaensi : Omnes decimas remanebunt etiam in novalibus sive Rupliciis, seu in bladis vivis, etc. Charta Richardi Episcopi Ambian. in Tabulario S. Fusciani: Nee non terram quandam, quas dicitur Rupticium Elleboldi , et nemus additum prsedicto Rupticio, ita quod Rupticium et nemus additum facere debeat 10. jugera terras. Charta ann. 1192. in Tabulario S. Martini de Campis : Dedit autem Mauregart totam decimam suam de Toschis et de Rupticiis. Forte Taschis. Ordericus Vital. lib. 5. pag. 583 : Dedit totam decimam de Norum,.... partemque suamunius terras... quae ultra torrentem sita est, et vulgo Ruptices dicitur. Adde Doubletum in Hist. Sandiqnysiana pag. 568. Hist. Monmorenc. in Probat. pag. 63. Hist. S. Martini de Campis pag. 397. Tabularium Prioratus S. Maria? de Gornaco, etc. [** Vide Mittermaier. Princip. Jur. Germ. 188.] RUPTURA, Idem quod Rupticium, Ager nuper vel jam olim proscissus, et ad culturam redactus. [Gharta ann. 819. Mareae Hispan. col. 763: Et cum villas vel villulis atque villarunculis earum, et cum decimas et primitias tarn de planis quam de Montanas, sive in convallibus, seu de aprisionibus vel Rupturis, totum et ad integrum sic tradimus atque condonamus hujus matris Ecclesise S. Marias sedis Urgellensem in perpetuum habituras. Adde Chartam ann. 876. ibidem col. 799. aliam ann. 879. ibidem col. 810. Epistola Alexandri III. PP. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 377 : Decimas et primitias Vallis Arado et villas Mordanici, et de novis Rupturis, quse factas sunt in alodium S. Felicis.] Ordericus Vitalis lib. 5. pag. 596 : Terram quoque tarn in mansuris quam in Rupturis totius parochiae horninibus ibidem hospitatis excolendam, reservalo tantummodo camparto... concessit. Tabularium Angeriacense : Annuit suum feodum ex toto, quod a sancto Joanne habebat, cum Rupturis suis, quae ero.nl in, terra S. Joannis. Charta Theobaldi Chabot ann. 1185. ex Tabulario

RUM

RUM

237

Absiensi : Quod si pro defectu servitii Guido in Vita S. Fulcranni Episcopi feodum aliquod mihi saisiero, ipsi prop- Lodovensis cap. 2 : Bulliebant Ruptarii, terea Rupturas non perdant, sed habeant. sasviebant h&retici , ac fautores eoruwi Alia Thebaudi Castagniers, ibidem fol. fideles. Cap. 6: Quidam autem Ruptarii 52 : De qua Papotus Emenardi dederat milites in rapinam rerum pessime inhianeis Rupturam, et quam Goffridits Vossart tes, etc. Ita passim Will. Armoricusann. habebat de me. Bulla privilegiorum Mq- 1202. Concilium Avenionense ann. 1209. nasterii S. Felicis in Aragonia: Deci- cap. 7. [Tolosanum ann. 1228. apud mas el primitias de novis Rupturis, quas Acherium torn. 2. Spicil. pag. 628. Praefactse sunt in alodio sancti Felicis. ceptum S. Ludovici eod. ann. apud de Lauriere torn. 1. Ordinal. Reg. pag. 51. | RUPTA, Eadem notione. Charta pro Ecclesia Barcinon. ann. 1009. Marcae et 52.] Innocentius III. lib. 12. Epist. Hispan. col. 969 : Rursum concessit ibi 92. Willelmus de Podio-Laurentii cap. domnus Pontifex ipsos tertios de ipsos 6. 7.16. Bernardus Guido ann. 1215. etc. castros ab inlegro fideliter, qui sunt ultra M. Chronicum Belgicum ann. 1179. et alveum Lubricatum , simul cum ipsas veteres Chartae apud Catellum in ComiRuptas, quse vulgo nominant tretas, quse tibus Tolosanis pag. 216. 248. 333. 341. nunc sunt cultse, et ad futurum ad cultu- etc. [Vide Vossium lib. 2. de Vitiis ram perduxerint, ut habeant ipsi Cano- serm. cap. 16. et Menagium in Etymonici et pauperes ad proprium victum in log. Gall. v. Roture.] omnibus locis episcopatus sui. 1 RUBTARII, pro Ruptarii, in Statutis RUPTURA, Census, qui ex Rupturis Montis-Olivi, Dioacesis Carcasson. ann. percipitur. Notitia ann. 1072. apud Be- 1231. apud Martenium torn. 1. Anecd. lium pag. 181: Dimiserunt consuetudi- col. 967. nem, quam tenuerunt, id est Rupturam RUPTA, Ruptariorum cohors. Willelin media terras nostrae, quse est in Insula mus Britto lib. 5. Philippidos pag. 152: Oleronis. [** Notitia werpitionis S. MaQuos Marchaderi sic clausit Rupta, etc. rise Santonensi factae circa ann. 1104. post Irmin. pag. 374: Terram etiam Idem lib. 7. pag. 171: prasfatas medietarias, quam abbatissa to.... Tecum Lupicarica Rupta tam requirebat, scilicet Rupturam et conFac eat. suetudinem, tali pacto sibi concessit, ut ipse et filius suus terram haberent et to- Infra pag. 175 : tam consuetudinem, pr'aster terragium et .... Numerosaque Rupta Cadoci. decimam, tantum dum viverent. Si vero filius suus haberet filium legitime de uxore Ibidem pag. 182: sua natum, liaberet filius Rupturam terras, Agrnina praefecit toti Ruptarica regno. si totam consuetudinem vellet facere, etc.] RUPTURA, Teneturae species, quomodo Adde lib. 8. pag. 188. [et vide P. DanieRoture dicimus, voce, quae feudo oppo- lem de Militia Franc, torn. 1. pag. 141. nitur. Liber Chirographorum Absiae fol. et seqq.] Ex Rupta, et Ruptarii, formata 150 : Terram in Ruptura super viam, etc. post modum vox RUTARII, lidem qui Ruptarii, ex GalRUPTURARIUS , Colonus, qui agrum seu terram rumpit, proscindit, colit. lica enuntiatione, Routiers. Jacobus de Charta Theobaldi Chabot, ex Tabulario Vitriaco in Histor. Occid. cap. 7: RraAbsiensi fol. 219: Concedimus quoque bantios, viros sanguinum, incendiarios, eidem decem alias sextarias terras, si a Rutarios, et raptores. Ita lib. 1. cap. 72. Rupturariis dpno vel emptione illas ac- Nicolaus de Trivetto ann. 1173: Conquisierint. Alia ibid. fol. 174: Joannes duxit Brabanzones et Rutarios, ex quibus Braquelart Rupturarius Ugonis, reliquit coadunato magno exercitu, venit Britoei terram suam, quse. est juxta ortum, etc. liurn, Ita leg. pro Rictarios. Idem ann. Et fol. 86. qui Rupturarii dicuntur, mox 1197: Mercadurus Rutariorum princeps. Guillelm. Guiart in Hist. Franc. MS : Agricolse appellantur. Atque inde nata vox Roturier, apud Sans ceus c'un Routier Luspicaire, nostros, qua viros\ignobiles ac obnoxiae Redoit conduire en cele affaire. conditionis indigitant, cujusmodi sunt colpni ac rustici; quibus opponuntur Idem ann. 1204 : viri Nobiles ac ingenui. Ut e converso Routiers, Ribaus, et Marcheans. praedia colonaria, seu quae colonorum et rusticorum propria sunt, atque adeo Chronico.n Flandriae cap. 84: Et puis censibus obnoxia, Rotures appellarunt, coururent les Rouliers par devant I'ost des quibus vicissim opponuntur Feuda, quae Francois. | RUTHARII. Chron. Laudunense,: a solis nobilibus teneri olim poterant. Anno MGLXXXV. in Arvernia videntes in~ Atque inde ROTURAGiUi\r, pro Villenagio, seu agro digenss terram suam per Rutharios desobnoxiae conditionis, Roture, Roturage. trui, contra eos conjuraverunt, etc. PluCharta Alphonsi Comitis Pictavensis pro ries ibi occurrit. Rachetis, in Chartophylacio Regio : Pro ROTHARII, in variis Actis apud CatelRoturagiis vero et masuris illud solum lum in Comitib. Tolosanis pag. 281. 282. pro Rachetis solvi debebit, quod dari se- 283. 285. [et alibi.] cundum terras consuetudinem hactenus 1 ROTARII. Monachus Autissiod. in consueverit. Chronico ad ann. 1202: Arturus et proRypTARii, pro Rupturarii, postmodum ceres Aquitani contra Regain (Anglise) dicti quidam praedones sub xr. saeculum Joannem potenter agunt, cujus cohortes, ex rusticis potissimum collecti ac con- quas Rotarios vacant, cum die viriliter flati, qui prpvincias populabantur, et debellassent, super recenti certamine fatiinterdum principum militiae sese addi- gatos improvise Rex irruit, eosque superat cebant. [Viri sanguinum dicti in Statutis captosque relentat. Et ad ann. 1203 : ProMSS. Augerii II. Episc. Conseran. ann. ceres Aquitani Philippo Regi confederati 1280: Ubi est ille Ruptarius percussor cohortes Regis Anglias, quos Rotarios vaimpius et cruentus, non anirnarum lucra- cant subita circumventione aggressos detor sed pecuniarum exactor ? Eodem bellant, et ex eis, ut fertur, ad duo millia anno: In civitateigituroccubuil Oliverius vel capiunt, obtruncant; atque ita fit, ut qui ssspe diuque de regionibus prsedas de Termes, cum suis omnibus, quos Rup tarios vocamus, pugnatoribus. Bernardus abegerant, darentur in prasdam, eorum

238

RUM

RUM
mitum Campani33 a voce Germanica Root, vel Rote, quaa idem quod apud nos solde, seu stipendium sonat vocis etymon accersendum putat: quasi fuerit.flua, stipendiaria militia, seu turma, vel caterva militum. Nee dissentit Dominicus de Praarogat. allod. cap. 11. 3. Innocentius Cironuslib. 5. Paratitul. Decret. tit. 15. Ruptarios dictos censet, quod omnia perderent ac rumperent. Nee desunt, qui Ruptas appellatas vqlunt, militares turmas dimissas, seu licentiatas, quaa, ut fieri solet, invicem coactaa praadationibus sese addicunt, quomodq Banque route dicimus, seu nummulariorum et argentariprum mensam ruptam. Sed longe pptiorvidetur, quam stabilivimus, sententia Petri Sanjuliani in Miscellaneis Historicis pag. 641. Acostaa, Antecessoris Tplqsani ad tit. de Jure emphyt. Beslii in Epistola ad Puteanum, Altaserrae lib. 3. de Gomit. Prpvinc. cap. 10. et aliorum, ita ut Ruptarii fuerint vagi et tyrannica consuetudine irreverentes homines, per quos pax et quies regni turbari solet, ut est in Conven^u apud Marsnam ann. 851. cap. 4. cujusmodi sunt crebro rustici, nisi mature ac severius comprimantur. Exemplum prodit Willelmus Gemeticensis lib. 5. cap. 2. scribens, Richardo II. Normanniaa Ducatum obtinente, Rusticos unanimes per diversos totius Normannise patrise Cornitatus plurima agentes conventicula juxta suos libitus vivere decrevisse: quatenus tain in silvarum compendiis, quam in aquarum commerciis nullo obsistente ante statuti juris obice, legibus uterentur suis, etc. Sed ea labes oriri turn solet, cum grassantibus maxime civilibus bellis, rustici ab utraque parte lacessiti, et a neutra protecti, arma, quaa ad sui tuitionem capiunt, in alios nullo discrimine exerunt, mox praedarum et lucri cupiditate illecti, passim in innocups saaviunt ac grassantur. * A. Latino Rumpere, Gall. Rompre, briser, casser, eodem sensu, Router nostri dixerunt. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 382: II appert.... que le crampon de la serreure de la chainne du cep fu Route. Aliaa ann. 1377. in Reg. 112. ch. 106: Un appelle Lambertet prist et rompi une feuille d'un til, qui est au cimetierre de I'eglise. Pour laquelle chose.... pluseurs de la ville pristrent icellui Lambertet en disant: Vous devez estre vannez ou baculez; car vous avez Route la fueille du til. Hist. Guil. Tyrii apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 660 : Quant Johan de Neele, qui en Hermenie estoit, et li autre chevalier oirent dire que les trives estoient Routes, etc. Guill. Guiart. ad ann. 1249:
La presse des ennerais Route.

RUN
qualibet cauda jumentorum certa summa solveretur pecunise. * Legendum Rumpeskat, a Rump, cauda, et Skat vel Skol, census. Vide Wacht. Glossar. Germ. v. Schoss. RUMPHEA , Rhomphaaa , Rumpia Gellio, apud Abbon. de bell. Paris, lib. 2. vers. 73. % Rumphea, espee. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23. XIII. s.)] | RUMPIA, Romphaaa. Vide Romphus. * RUMPUDA, idem quod Ruptura, Ager nuper vel jam olim proscissus et ad culturam redactus. Vide in Rumpere. Charta ann. 1171. ex Tabul. Casae Dei : Concedo monachis S. Vincentii de Juncheriis duas pecias terrarum laboratarum et unum camerarium horti in riperia de Cauroncello, suptus Rumpudam, quse fuit magistri Vitalis. RUNA. Papias : Runa, pugna, Rumata, pugnata. Ugutio : Runa, i. stipula, vel pugna, unde runatus, prseliatus. Adde Glossas Isidori. Gloss. ^Elfrici: Runia vel paleare, sraad l a a p p a . Vide Festum, [qui habet: Runa genus teli significat. Ennius : Runata recidit, id est pilata. Hinc Martinius legendum censet apud Papiam : Runa, pilum, Runata, pilatas ; scilicet vel a puw, Tueor, quod eo se defenderent: vel a ruo, quod Runa aliquid ruatur, seu sternatur, in ruinam detur. Certe pila muralia erant, quibus quatiebant muros, ut ruerent.] j RUN-33, Literae, seu characteres antiqui Gothici, quos quidam Odino, alii Fimbulo, plures alii tribuunt Ulfilaa Episcopq Ariano. Sed antiquiores sunt, ut evincit Olaus Wormius, qui monumenta Runicarvulgavit a primis Christi saeculi lapidibus insculpta, longe ante Ulfilam, quern circa tempora Valentiani et Valentis Imperatorum vixisse testantur Socrates lib. 4. cap. 33. Sozomenus lib. 6. cap. 37. aliique. Gothicum alphabetum cum Runico contulit Franciscus Junius in praafatione ad librum argenteum, in quo liber Evangeliorum Gothicis literis argenteis descriptus est. De lileris Runicis consulendi Scriptores jam supra laudati in voce Alyrumnse. RUNCA, Idem quod mox Runcalis. Charta Conradi Imper. ann. 1027. apud Ughellum torn. 4. pag. 1484: De eadem corte cum capella, ejusque dote, cum omnibus suis appendicibus in integrum, omnibus Runcis novis, cum suis intimis dectmis, manso 1. etc. SSJS" Macris fratribus in Hierolexico Runca dicitur ferreum instrumentum, seu sarculum, quo sentes et herbaa runcantur aut evelluntur.
RUNCALIS , RONCALLIS , RONGARIA ,

que prsedatio fieret victoribus copiosa ditatio. Rptarii rursum memorantur non semel in Epistola Concilii Vaurensis ad Petr. Reg. Aragon. ann. 1213. torn. 3. Concil. Hispan. pag. 481. et 482. 1 RDTHERI , Eadem significatione. Amelgardus de Gestis Ludovici XI. Regis Franc, apud Marten, torn. 7. Ampliss. Collect, col. 800 : Accersivit atque invexit in civitatem magnam prsedonum manum, quos Theutonici Rutheros appellant, etc. Rursum utitur col. 802. 805. 815. ut et Adrianus de Veteribusco eodem torn. col. 1263. Buschius de Reformatione Monasteriorum apud Leibnitium torn. 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 892 : Cumque extra finem suss dioscesis pervenissent (Moniales) semper pavidse fuerunt et suspectse, raptores et Rutheros hominum et bonorum in Westphalia et Saxonia audientes habitare. Vide Ritteri. RUTA, RUTTA, Ruttariorum cohors, ut Rupta. Will. Neubrigensis lib. 2. cap. 27 : Stipendiarias Brebantionum capias, quas Rutas vacant, accersivit. Lib. 5. cap. 15 : Per stipendiariam militiam, quam Rutas vacant. Matth. Paris, ann. 1236 : Duces fuerunt catervse, quam Rutam vocamus. Caasarius lib. 2. Mirac. cap. 2 : Prsedonibus, quorum multitude Rutta vocatur, se conjunxit. Lib. 11. cap. 53: Multitudini prsedonum, quse Rutta vulgo dicitur, se associavit. Rogerus Hovedenus pag. 645 : Et transitum faciens per Castrum Radulphi, duxit inde Rutam Braibancenorum Theutonicam usque ad Biturum. Ubi perperam editum Rictam. Ita Rictarii, pro Rutarii, apud Nicolaum de Trivetto, uti monuimus. T ROUTA, Eadem notione. Litterae Richardi II. Regis Angl. ann. 1393. apud Rymer. torn. 7. pag. 746. col. 2 : Routas seu riotas contra pacem nostram seu alias in commotionem vel malum exemplum populi, nostri, etc. Litteraa Henrici VI. torn. 11. pag. 27. col. 1: Nonnulli sic commoti, modo guerrino armati et arraiati, diversas congregationes, conventiculas et Routas ad mala, etc. Rursum occurrit ibidem col. seq. Litterae Edwardi IV. eod. torn. pag. 575. col. 2 : Pro quibuscumque proditionibus, rebellionibus, riotis, Routis, congregationibus, conspirationibus, etc.] Le Roman de Garin MS :
En sa compagne ot de Chevaliers mil, Grant fu la Route quant li Dus dnscandi.

Libertates villaa Perusiensis apiid Thomasserium pag. 99 : Li Sires ne doet mettre Rottes ne gens estranges 'sans I'accort des Cossors, etc. Chronicon Flandrise cap. 98 : Manda Charles a Bertrand du Guesclin, quil menast ses Routes en Espaigne, pour guerroier le Roi Pierre. Hinc Route nqstris mansit pro quavis turma militari, de qua voce Nicetas Choniates in Balduino n. 5. et nos in Glossario ad Villharduinum. Rastallus ait, JO. Anglis Rout dici quant people assemble eux-mesmes, et puis procedant, ou chivauchant, ou allant avant, ou movent par instigation d'un ou plusors que est conduct de eux: c'est appelle un Rout, pour ce que Us movent et proced en Routs et nombers. * Roupte, eodem intellectu, in Lit. remiss, ann. 1380. ex Reg. 118. Chartoph. reg. ch. 214 : En passant oultre parmi la rue encontra un varlet de la Roupte desdites gens d'armes. Neque tamen Scriptores omnes de harum vocum origine ac etymo invicem conveniunt: nam Pithoeus in Consuetudine Trecensi art. 11. et in Histor. Co-

Ager incultus, runcandus a noxiis et inutilibus herbis et sentibus : Runcare * Hinc etiam Gallicum-Rompure, nunc enim Latinis, est purgare agrum a senRvpture, Fractura. Lit. remiss, ann. tibus, quas inde Ronces vocant Galli. 1395. in Reg. 148. ch. 109 : Comma le Vide Edwardum Cokum ad Littletonem suppliant se salt entremis de garir Rom- sect. 1. Diploma Aystulphi Regis Longopures et cassures et desrenemens de bras bard. ann. 753. apud Ughellum in Episet dejambes, etc. Rompure ou brisure, in cppis Mutinensibus : Quod si in ipsis silStat. ann. 1393. torn. 7. Ordinat. reg. vis aliquis Roncare fecerit, aut si peculia Franc, pag. 565. art. 15. Pars quoque rei pabulaverit, etc. Alia Mathildis Comitissse cujusvis .flompwredjcitur, in Lit. remiss, ann. 1096. in Bullario Casinensi torn. 2. ann. 1446. ex Reg. 178. ch. 57 : En icelle pag. 117 : Siquis... ultra fines et terminos huche le suppliant print... certaines Rom- Runcare fecerit absquejussione Comitissas, pures ou pieces de draps de diverses sortes etc. Charta 1. inter Alamannicas Golet couleurs. Vide Ruptura 2. dasti : Tradidi videlicet ad Hasumunanc RUMPESTAT, Tributum pro caudis ju- ipsa marca adhserentem Runcalem, 1. homentorum apud Suecos, Erico Upsa- bam etiam etampliuscontinentem,ea conliensi lib. 5. Histor. Suecicaa pag. 159. ditions, ut ipsi illic resideant, et ibi labo[Locus exstat in Fumus.] Idem pag. 148: rent tempus vitse suss, et censum inde perErat enim inter csetera gravamina innu- solvant. Ch. 33: Vendiderunt tibi Mamera tributa, etiam hoc unum, ut de gno... cortinum Aroncale, quern habuerunt

RUN
de sui palris cum pomifera ex integro quantum ibi habuit. Et mox : Et 1. scustairale in Roncale. Domesdei tit. de Essexa: 10. acr. prati, 11. Runcal. 4. aralia, 23. porci, etc. * Nostris Roncherai. Bestiar. MS.:

RUN

RUN
Car assez lost apres mangier, Ghilz geans print fort a Rouchier, Et dormir fort par habundance.

239

Hunc porrp morem, Curias publicas in Italia indicendi, hauserant Germani Principes a Francis nostris, quod ab Ottone Frising. observatum : nam cum Carol us M. Italiam Imperio suo adjecisset, fusis et profligatis Longobardis, solenne illi fuit, et successoribus, PriIlluec pres a un buissonnai mores sui Palatii et Comites Palatinos Si espes comrae un Roncherai. eo mittere, qui justitias publicas faceRONCALIA, Locus et planities porrec- rent. Has autem Curias solennes in tior circa Padum, non procul ab urbe campis cogebant. Annales Franc. BerPlacentia, seu inter Placentiam et Cre- tiniani ann. 767. de Pipino : Ibi Synotnonam, ut habet Otto Morena in Histor. dum fecit cum omnibus Francis solito Rer. Laudensium, ubi Imperatores Oc- more in campo. cidentis Curiam suam generalem cogere RUNCORA, RONCORA, in Chartis Lonsolebant, cum transalpinabant, seu in gobardicis, passim. Charta Desiderii Italiam proficiscebantur : Erat enim Regis in Bullario Casinensi torn. 2. pag. consuetudims Regum Francorum, quss et 14: Terra, silva, Roncora, et prata insiTheutonicorum, ut quotiescumque ad su- mul ad mensura justa, etc. Charta Mamendam Imperil coronam militem ad thildis Comitissse ann. 1096. ibidem torn. transalpinandum cogebant, in prxdicto 2. pag. 117: De terra partim laboratoria, campo mansionem facerent. Ibi ligno in et partim cum silva, quse inter Runco dealtum porrecto scutum suspendebatur, putata, etc. Vide Runcarius. universorumque equitum agmen feuda 1. RUNCARE, A terra herbas diu innahabentium ad excubias, proxima nocte tas vel apud Papiam. Principi faciendas per Curiss prssconem [Rursusarbores evellere, Runcare, a rure apud eumdem exposcebatur, quod sectantes, qui in ejus aliquid innatum occare,:id est, exstirpare Comitatu erant, singuli singulos beneficiaIsidorus tos suos per prsscones exposcebant. At unde etiam Runcinare. Habetest a terra Orig. cap. 1: sequenti die, qui nocturnis vigiliis defuisse lib. 17. evellere; nam Runcatio rus terra est. A deprehensus fuerat, denuo ad prsesentiam herbasdeducunt Perottus et Martinius. rue-re Regis aliorumque Principum, vel virorum Hie scribit: Runco est eruo, evello; unde illustrium evocabantur: sicque omnes Runcatio, evulsio inutilium herbarum et omnium beneficiati, qui sine bond volun- veprium. Glossae Grsec. Lat.: BotaviSw, tate dominorum suorttm domi remanserant in feudis condemnabantur. Verba Runco, erunco. BoTav;?Et, Sarit. BoraScrisunt Ottpnis Frising. lib. 2. de Gestis vt^siv, Herbare. Adde Latino-Graec.usurrustica Friderici cap. 12. a quo hausit, quae in ptores de resemel.] vocem hanc eamdem sententiam habet Guntherus parunt non 1 RONGARE, Eodem intellectu. Statuta lib. 2. Ligurini initio. Roncaliensis Curias, mentio est passim apud Scriptores, Castri Redaldi fol. 20. verso: Omnes qui teneantur eas terras ex quibus docemur, Conyentum fuisse laborant terras generalem indicium pro justitia ac pace arare... zapolare et, si opus fuerit, munregni componenda, ut est in Leg. Long. dare et Roncare. 1. 3. t. 9. | 9. [** Lothar, II.]. Conradus Charta ann. 1113. apud Murator. * Usperg. in Friderico I: Pro reparando torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 180: itaque justifies rigore, omnibus Lombar- Terram autem illam, quam Roncabo, frui dis et Italicis Roncaliam, uti mos Lorn- debeo per annos tres. Ronscher, eadem bardorum est, justitiam suam requirere, notione, in Ch. ann. 1301. ex Lib. rub. et ab Imperatoribus recipere, diem certam Cam. Comput. Paris, fol. 137. v. et euriam publicam ad prsesentiam Prin1 RONGHARE, Eadem signiflcatione. cipum, qui tune aderant, eis designavit. Statuta Cadubrii lib. 2. cap. 126 : OrdiEdictumque est ab Imperatore, ut de sin- namus quod aliquis terrigena, forensis, gulis Italias urbibus viri idonei Roncaliam non sit ausus, nee possit, nee convenirent, et Barones, et alii, qui cau- nemoribus Cadubrii Ronchare, debeat in vel Ronsas haberent: cumque ibidem convenis- chari facere, fractare vel fractari facere, sent, assumptis nobilibus et prudentibus nee lignamen aliquod incidere, viris, causas singulorum determinate stu- duo miliaria prope onfinia Cadubrii.infra duit, primo pauperum, deinde Baronum, 2. RUNCARE, Sonitum de naribus emitet postremo civitatum. Glaber Rodulphus in Praefat. ad lib. 4. Hist. Roncaliam, tere, in Glossis Arabico-Latinis, [Rhonquasi Curiam Gallorum corrupte dictam chos edere, Ronchissare. Plauto, Stervult, eamque in descensu Alpium statuit, tere, Hispan. Roncar, Italis Ronfare, id est, ad Padum, juxta Placentiam, ubi Gall. Ronfler, Grsec. peyxeiv. Glossae Gr. extitit Roncaliensis campus, qui earn Lat.: Toyxa^w, Runcino; pay^a^st, Runappellationem accepit, quod Runcalis cinat: ubi legendum videtur Ronco, esset, id est, incultus et sentibus obsi- Runcat. 'Poyxoc, Ronchus, ibidem. Male tus, quae vis est vocis, ut supra obser- in Glossis Lat. Graec. Runcino, poyxXw vatum. Ita etiam de eodem vocis etymo pro poyx?w. Acta S. Bardonis Archiep. Constitutio Caroli Crassi Imp. ann. 884: torn. 2. Junii pag. 316: Immunis fuit Cuicumque secundum hanc legem expe- eorum, qui ad hominum intuitum Runditio imperetur, si ad Curiam Gallorum, cantes sive grunnientes sibi tantum vahoc est, in campum, qui vulgo Runcalle cant solitarii. Vide Ronchare.] [** Ad dicitur, dominum suum non comitetur, Juven. sat. 1. vers. 57. stertere naso, etc. [Vide Dissertationem Andreas Rivini glossa msc. legitur i. Runcare. Item VI, de Majumis, Maicampis et Roncaliis, 306. ad verba absorbeat aera sanna, quas cum aliquot aliis Dissertationibus glossa msc. adest Runcatione, rictu oris. raris edidit Graevius ann. 1716. Ultra- Certe Itali vulgariter dicimus Ronfare pro stertere, et in superioris laliee diajecti.] * Consule praeterea Loccenium in Ex- lectis Roncare. Haec Maius in Glossar. plicat. vocum feudalium ad calcem An- novo.] tiq. Suec. pag. 166. [** Murator. Antiq. * AJias Rouchier. Eventa Remis ann. Ital. torn. 2. col. 180. sqq. Pfefflnger. ad 1396. ex Cod. MS. S. Viet. Paris.: Et Vitriar. lib. 1. tit. 5. 22. torn. 1. pag. commenca (le Diable) a Rouchier moult 580. sqq.] fort. Consolat. Boet. MS. lib. 4:

* Hinc Rungier, pro Naziller, Naso vocem emittere, in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1 :
Gil moine, cil abbe crollant Doivent tousjours leis un piler, Siaumes Rungier et murmeler.

RUNCARIUS , Idem quod Runcalis , [Ager incultus, runchis seu rubis plenus. Charta ann. 837. apud Meichelbeck torn. 2. Hist. Frising. pag. 309: Medietatem in silvis et in ruris et in Runcariis dimiserunt in manus Erchamberti Episcopi.] Charta ann. 1007. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 67 : Sunt mansos 4. et Runcarii 4. et mulinarii 3. qui sunt in loco, etc. RUNCARII, Haeretici, Valdensium et Paterinorum asseclae, qui Alemanniam veneno pravitatis haereticae infecerunt, de quibus Reinerus contra Valdenses cap. 4. et 6. ubi de eorum opinionibus, et Pilichdorffius lib. contra Valdenses cap. 12. Dictos videri a Roncalia opinatur Gretzerus in Prolegom. cap. 4. forte quod in Roncalia primum visi. A Runcaria, villa sic dicta, vult Reinerus cap. 6. sed malim sic appellatos, quod in agris incultis et Runcariis ut plurimum degerent. [** Runcaroli, in Constit. Frider. II. Imp. adv. haeret. apud Pertz. Leg. torn. 2. pag. 338. lin. 39. Vide Rugari.] RUNCHI, Sentes, Gallis Ronces, Spinae, vel sentes, quae runcari solent. Charta ann. 1235. apud Ughellum torn. 7. pag. 1449: De decima de omnibus Runchis omnium nemorum sive boscorum S. Zenonis, tarn de illis Runchis, qui jam facti sunt, quam de illis, qui adhuc in futuro fient, etc. [Charta alia ann. 1112. torn. 2. Bullarii Casin. pag. 629: Ab uno latere bradia, a secundo latere Runchus de Johanne Anestasii. Vide Ronchus et Runcus.] * RUNCHINUS, Equus minor, gregarius in Chartul. 21. Corb. fol. 180. v. Jument ou Roncine, in Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 137. Chartoph. reg. ch. 43. Ronci, unde Ronciner, servitium runcini imponere, in Charta ann. 1321. ex Chartul. S. Mart. Pontisar. fol. 35 : Derechief nous avons eu et receu quarente soulz Parisis dudit Jehan pour cause de un Ronci de service, de quay nous I'avons Roncine pour la cause dudit fief. Vide Runcinus. RUNCI./E, [Idem quod Ronchi.] Relatio 5. Walarici, ubi de Diabolo : Interrogavit eum (diabolum) quidam ex Monachis nomine Pelrus: quo nomine censeris ? respondit: Runcinellus vocor. Tune Monachus, hujus nominis etymologies non ignarus, ilerum interrogavit: Cur ita vocaris ? respondit: Peccatorum animas duco per Runcias et spinas. * Hinc Enrossine, spina punctus, in Lit. remiss, ann. 1403. in Reg. 158. Chartoph. reg. ch. 206: Lequel Hue fery ledit Jehan de la pointede son espee en lajoue, jusques a bien petit d'effusion de sang, ainsi comme s'il se feust Enrossine d'une ronsse tant seulement. 1 RUNCIARE^ pro Runcinare. Vide Runcina 1. RUNCILUS. Domesdei tit. Essex : Silva 20. perc. 10. acrarum prati, 2. Runcili, 4. aralia, 23. porci, 50. oves, etc. Spelmannus idem cum runcino, seu equoputat: ego vero malim Runcilum , idem esse quod Runcalis. 1. RUNCINA, Instrumenlum fabrorum,

240

RUN

RUN
con Placent. apud Murator. torn. 16. col. 581. Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 423. Acta SS. Junii torn. 4. pag. 262. quibus in locis Roncinus et Runcinus indiscriminatim legitur ut et alibi passim.] Roncinus vero proprie scutiferorum erat, ut Palafridus Militum, ut observare est ex Stabilimentis S. Ludovici lib. 1. cap. 54. Brunetus Latinus in Thesauro MS. part. 1. pag. 155: 11 i a chevaus de plusieurs manieres, a ce que li uns sont Destrier grant pour le combat: li autre sont Palefroi pour chevaucher a I'aise de son cars, li autres sont Roucis pour sommes porter, etc. S5S" Hsec quidem vulgaris vocis Runcini notio; interdum tamen accipitur pro equo nobili ad usum militarem, quod optime advertit Alexander Tassonus Annot. sopra la Crusca. Boccac. Theseid. lib. 6:
Costui montato sopra un grand Ronzone, Del seme di Nettuno procreato, Venne ad Alene, e incontro gli si feo Con festa assai 1'amico suo Teseo.

RUN
Occurrit rursus in Charta ann. 1302torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 98. col. 2. et in Statutis Montis-Regalis pag. 46. sed pag. 268. habetur Roncena. * RUNCINULUS, dimin. a Runcinus, Equus minor. Acta S. Adr. torn. 3. Sept. pag. 237. col. 1 : Postridie excitatus cum Runcinulo suo, super quern sanctum deferebat, in urbem rediit. RUNCO, RONCO, Papise, et Joanni de Janua, Falcis militaris species, ex Italico Runchione, vel Roncone. Academic! Cruscani : Roncone, arme d'asta corta e adunca per isterpare. [Lego in Edit. ann. 1691: Ronca, Arme in asta adunca, e tagliente, Lat. Sparus, Runcina. Et mox : Roncone, strumento rusticale di ferro, maggior della ronca, et senz'asta.] [ Vide Murator. Antiq. Ital. torn. 2. col. 1282.] Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8 : Dictum navigium Ronconibus et longis lanceis, atque lanceis cum rampiconibus, sive uncis in capitibus, optime fulciatur. Ubi lancea cum ronconibus, videntur ea3, quas lanceas falcatas vocat Fulbertus Carnot. Epist. 45. Historia Cortusiorum lib. 1. cap. 17 : Quidam ruslicus clam traxit de sub chlamyde sua Ronconem ferreum, et virum nobilern percussit in capite. [Rolandinus Patavinus de factis in Marchia Tarvisina lib. 10. cap. 5. apud Murator. torn. 8. col. 314: Jussit dictos balistenos et Waldanam procedere cum vaslatoribus ferentibus Roncones acutissimos et secures, fossoria et ligones, arbores incidere et rubeta, vineas et segetes omnes. Adde Chronicon Estense ad ann. 1350. apud eumd. Murator. torn. 15. col. 457. Chronicon Petri Azarii ad ann. 1356. torn. 16. ejusd. Muratorii, etc.] Vide Falcastrum, [Ronchonus, Runcora in Runcalis et Villani initio.] ^ [ Crucem in loco solito precesserunt cum Runconibus et ensibus sive lanceis. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, II, 58, an. 1493.)] * Nostris Roncie. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. Ill: Arbor in curru perticam habens, cum duobus carratellis ardentibus, potest per se idem circiter girari contra navigia tuorum hostium, Runcone sive falce incidere funes carratellorum. Pactum inter commissar, reg. et Ayton. Doria Genuens. ann. 1337. in Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Croix fol. 187. r : Lances longues ferrees, Roncies de fer et touz autres garnemens et armeures. Hinc diminutivum * RUNCULA, in eodem Tract, cap. 171 : Navigium cum stella habente saxa ligata, incidantur Runcula sive falce, ut ruant super hostium navigia , causa frangendi ea. 1 RONCONUS, Eadem notione. Statuta Castri Redaldi fol. 39. verso : Declaramus quod arma vetita sint infra scripta, videlicet lancea, spata, cultellus, sive daga et cultellessia, stochus, spontonus, mazza ferrata, azza, Ronconus, etc. 1 RUNCORA, Ager dumosus. Vide Runcalis. T RUNCULEUM, ylvo; Speuavou, in Glossis Lat. Gr. et Grsec. Lat. Falcis genus. Vide Runco. 1 1. RUNCUS, Sentis, rubus , Gall. Ronce, vel potius Senticetum, rubetum, locus rubis plenus. Testamentum ann. 1184. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 326 : S. Marias de Abbatia, ubi jacere volo, relinquo Runcos meos de Frata, etc. Aliud Testam. ann. 1142. ibid. pag. 330 : Cum omnibus Runcis et silvis, qus& sunt juxta meam portionem Fratse. Vide Runchi. % 2. RUNCUS, [Crusta panis. DIEF.]

Papias. Idem: Runcina, remota rura. fVarro lib. 5. de Lat. Lingua cap. 10 : Runcinare a Runcina, CM/MS origo Grxca piiyxo;. Glossse Lat. Grsec.: Runcina, puxav-y). Runcinss, ffxemipva. Alise Grsec. Lat.: Tuxavr), Tribula, Roncina, Runcina. TuxavcSw, Runcio, male pro Runcino. 'Puxav^sc, Runcinal, ibidem. Et alibi: Sxeuapvov, Ascia; axemxpva, Runcinss. Johannes de Janua : Runcina est quoddam instrumentum lignarii gracile el recurvum, quo cavantur tabulae, dotnus, ut una alteri connectatur; de quo Esaise Xini. Artifexlignariusextendit normam, formavit illud in Runcina, etc. Miracula S. Amelbergse Virg. torn. 3. Julii pag. Ill: Pater ejus tanto tempore cum Runcina sua vellens ayenam, etc. Id est, cum sua falce messoria. S. Augustino lib. 4. de Civ. Dei cap. 8. Runcina dicitur Dea Paganorum, quse frumentis runcandis prassidebat. Runcinatus legitur supra in voce Incastraturss.} [** Benefic. describend. formul. Pertz. Leg. torn. 1. pag. 179. lin. 33: Asciam 1. Runcinam 1. ubi glossa Noil. Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn.-4. col. 1126. voce Nua; etde etymo Murat. in Antiq. Ital. torn. 2. col. 1282. voce Ronca.] 2. RUNCINA, Equa. Vide Runcinus. RUNGINELLUS, Diabolus. Vide Runcise. RUNCINULUS. Vide Runcinus. RUNCINUM. Vide Runcina 1. RUNCINUS, Equus minor, gregarius, nostris Roncin, [Roucin vel Roussin,] Cambro-Britannis Rhwnsi. Chaucerus Anglus Poeta :
He rode upon a Rowncy as he could.

Et iterum :
Erano audaci, e pieni di fierezza D'intorno a lui, che sopra un gran Ronzone Mostrava, e chiaro assai, la sua adornezza.

Quidam vocem ab Teutonico Ross, equus, deducunt, non improbabili conjectura. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 4. col. 1179. voce Hros. Murator. Ant. Ital. med. sevi torn. 2. col. 1282. voce Ronzino.] Nam nostri olim Rons, pro Roncin, dicebant. Le Roman
de Garin : i Hue s'en retorne sor le Rous Arabi.

Alibi:
Es un message sor un Roux Arab!. Rursum: Bien fu arroe sor le Rox Arabi.

Idem Poeta :
Et Richard sor le Rox Arabi.

Alii a Theutonico Ruyn, et Ruynen, Castrare, runcinos dictos volunt, quasi runcini fuerint cantherii. Domesdei, in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 306 : Novem averii, 2. Runcini, 27. porci, 100. oves, etc. Occurrit ibi pluries. Petrus.Cluniac. lib. 1. de Miraculis cap. 6 : Ad quod ille respondit, Runcinus ille, ille certe, ille mini intolerabilis est. Willelm. Brito lib. 12. Philippid. pag. 242 :
111! prseda placet dextrarius Ardinis, ill! Runcinus caput ignoto dat fune ligandum.

Rigordus ann. 1214 : Velit, nolit, compellunt ilium ascendre in Runcinum. Willel. de Podio-Laurentii cap. 25 : Nee in equis velocibus, sed Roncinis cum uno calcari equitando, etc. [* Runcinus trotans, in Nota ann. 6. Rich. I. in Abbrev. Placit. pag. 5. Warr. rot. 1.] Adde Statuta antiqua Ord. Gartusiensis 2. part. cap. 19. 116.17. [S. Bernardum in Vita S. Malachise cap. 20. Matthseum Paris in Vitis Abbatum S. Albini pag. 116. Statuta Placentiae fol. 2. verso, Statuta Montis regalis pag. 46. Joh. Demussis Chroni-

Hsec post Carolum de Aquino in Lexico Mil. ROCINUS. Charta Aldegastri, fllii Sylonis Regis Ovetensis ann. 781. apud Sandovallium : Et duas equas, et duo Rocino, et una mula, et tres asinos, etc. ROSSINUS, apud Gariellum in Episcppis Magalon. pag. 221. [et in sententia Navarri Episc. Conseran. ann. 1208. apud Marten, torn. 7. Ampliss. Collect, col. 95.] T RONCENUS, Eadem notione, Nicolao de Jamsilla de Gestis Friderici II. Imp. apud Murator. torn. 8. col. 514. et in Statutis Montis-regalis pag. 268. 1 Rc-NZENUs,in Statutis Narniensibus, inter Acta SS. Maii torn. 1. pag. 396. RONCHINUS, apud Lambertum Ardensem pag. 158. et Petrum de Vineis lib. 5. Ep. 70. [Charta ann. 1295. torn. 1. Chartularii S. Vandregesili pag. 251: Sachent tous presens et a venir, que comme je fusse tenu a hommes religieux monseignor I'Abbe et le Convent de S. Vandrille en un service de Ronchi a faire chacun an, pour les fies et pour les terres, que je Hens, etc. 1 RONSINUS, in Statutis Arelat. MSS. art. 37. in Charta ann. 1380. ex Archive S. Victoris Massil. et alibi passim. RONZINUS, in Bui la Alexandra III. PP. apud Franciscum Mariam in Mathildi lib. 3. pag. 122. ex Italico Ronzino. [Occurrit rursus in Statutis Vercell. fol. 160. v. apud Muratorium torn. 12. col. 1036. torn. 16. col. 321. etc.] 1 RONSSINUS, in Curia generali CataIania3 ann. 1359 : Equam, quam ille, cujus fuerit, calcari fecerit per equum aut Ronssinum non posse pro debito, vel alia causa, pignorari seu recipi. 1 ROUCINUS, in Statutis Humberti Bellijoci ann. 1233. apud Acheriumtom. 9. pag. 185. in Charta ann. 1218. e Chartulario S. Martini Pontisar. j ROUSSINUS, in Testamento ann. 1397. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1633. SERVICIUM DE RUNGINO. Vide Servitium. 1 RONCINA, RONCENA, Equa, femina runcini. Literse Humberti Dalphini apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 280. num. 32: Videlicet a quolibet tenente boves aratorios, roncinos et Roncinas, vel asinos vel asinas, mulos et equos, etc.

RUP

RUP

RUP

241

| RDNDULA, Piscis species, RumpleroInfra : 1. RUPTA, Terra culta, vel Ruptariolib. 1. Histor. Monasterii Formbac. apud rum cohors. Vide in Rumpere. Ja ne pourra durer Roche ne fermele. Pezium torn. 1. Anecd. part. 3. col. 433. [Vide Rocca.] 1 2. RUPTA, Glades, Ital. Rotta, Gall. % RUNGUS, [Squama. DIEF.] Deroute. Bonincontrus lib. 3. cap. 28 : T RUNIA. Vide Runa. | RUPEX, Rusticus, Lucilio apud Fe- sequenti post suprascriptam RuDie 1 RUNI.33 LITERS. Vide Runx. stum in Squarrosi, a rupis asperitate ptam factam circa horam primam diet, * RUNSATUS, Inutilibus herbis et sen- propter impolitiam et duritiem sic di- Henricus de Flandria solus cum duobus, tibus obsitus , idem quod Runcalis. ctus, ut Peiro a petra. Utuntur Gellius quos non noverat, applicuit Modoetiss. Charta ann. 1120. inter Instr. torn. 12. lib. 13. cap. 9. Tertullianus de Pallio 1 3. RUPTA, Fossa. Chronicon Estense Gall. Christ, col. 26 : Ex alia parts divi- cap. 5. de Anima cap. 6. et Apolog. ad annum 1309. apud Murator. torn. 15. dit grossum nemus, ex vero alia parte cap. 21. Rupico dixit Apuleius lib. 1. col. 367 :Detrainati fuerunt cum omnibus veura Runsata. Florid, eadem notione. Vide infra Ru- aliis interfectis usque ad quamdam Ruplam, quam ipsimet fecerant in capite RUODA. Lex Saxonum et Angliorum pix. 1 RUPIA, Sutor. G10SS33 Lat. Gr. et Gr. Ferrariss extra civitatem, causa necandi tit. 2. 11 : Qui nobilem occiderit, 840. sol. Lat. : Rupiam, paueu?. Emendo Rupia ; omnes Ferrarienses et civitatem, et dicta componat, Ruoda quod dicitur apud Saxones 120. sol. et interpremium 120. sol. Salmasius vero Rapiam ad Historian! Rupta facta fuit ex consilio prssdicti sciliUbi observat Lindenbrqgius r u o d , et Augusti pag. 511. sed, ut mox Rupidre, cet Ser Sgavardi. Et sic omnes mortui rod, Saxon, crucem significare. Sed quid pro Sucre, sic Rupia, pro Sutor, dici numero 1854. catervatim missi fuerunt in, dicta Rupta ; quare clausa fuit integre ad cqmpositionem 840. sol. nisi ea com- potest. | RUPIARE, Sucre. Glossae Lat. Gr. dictis corporibus interfectis. Alterum lo: positione ejusmodi criminum rei se a crucis poena redemerint ? Neque enim Rupiat, paTCTec ou/iTtw, hoc est, Suit su- cum videsis in Rosta. bula. Adde Glossas Grseco-Latinas. *4. RUPTA, Via in silvis, Gall. Route, conjecturam Spelmanni quisquam pro| RUPICO, Rusticus. Vide in Rupex. ut supra Rotura. Charta ann. 1334. in bet. [** Vide Grimm. Antiq. Juris Germ, RUPINA, Loca montana. Glossae Isi- Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 1378 : De pag. 676.] dori : Rupina, abrupta montium. Charta quibus cimaliis forestse de Gadabone, nee | 1. RUP A, Ex utraque parte acuta, in Alrici Episc. apud Glossis Isidori. Pro acuta, legitur ca- La Chieza in Astensis ann. 1029. Pede- non de Ruptis ejusdem vendee, forestss S. Historia Ecclesi33 vata, in Constantiensi. Martinius con- montensis : Cum... pascuis, silvis majori- Romani, integram summametnon computaverat.... De cimaliis vero Ruptis sujicit scriptum fuisse Rupta , aTroppw- bus, et minoribus, cum areis, molendinis, pradictis se referebat ad Cameram Comye;, Prseruptse petrse : qua significatione piscationibus, alpibus, rupis, Rupinis et potorum. Hinc Rompte, pro Route, in saepius occurrunt Abrupta et Prserupta. paludibus, terris cultis et incultis, etc. Stat. ann. 1320. torn. 1. Ordinat. reg. Vide Rupina. Occurrunt eadem verba in Charta Ar- Franc, pag. 709. 3: * Haud dubie, ut et sequens Rupa, pro doini Regis Italise ann. 1011. apud Gui- pris de la vendue art. boisEt bailleront le du desdittes Romveste aut tunica ; sed legendum forte chenonum in Biblioth. Sebusiana pag. ptes aux seneschaus, baillis ou receveurs. est Rapa ; eodem significatu quo supra, 249. et in aliis apud Ughellum. [Adde Ubi Routes legitur in alio eadem de re ut videre est in hac voce num. 2. Chartam ann. 993. apud Marten, torn. 1. ann. 1319. ibid. pag. 685. art. 3. Vide 1 2. RUPA, f. idem quod supra Roba, Ampl. Collect, col. 347. Additamenta ad Routare et infra Ruptura 6. Vestis talaris, Gall. Robe. Acta S. Ber- Chronicon Casaur. apud Murator. torn. * 5. RUPTA, Platea, vicus, via, Gall. nardi, torn. 1. Junii pag. 792 : Et quod 2. part. 2. col. 929. Sed et Apuleius lib. Rue. Inquisit. ann. 1351. ex Tabul. Belper tactum unius petias Rupse bonse me- 2. Metamorph. : Vides istas Rupinaspro- lijoc. : Manebatin quadam Rupta, vocata mories domini Rertrandi...erat sonata. ximas et prseacutas in his prseeminentes aux Raimons, apud Villam francham. j 3. RUPA, Piscis albus paulo major silices. Rursum utitur lib. 6. Vide Vossii Vide Rua et Ruta 1. 1 RUPTARE, pro Ructare. Ibi vide. gordione, Belgis Roche. S. Willelmus lib. Etymologicqn in Rupes.] * Hand scio an non idem sit quod suRUPTARII, RUPTARICA AGMINA, Ru1. Constitut. Hirsaug. cap. 8 : Pro signo Rupss, generali signo prsemisso, saxi si- pra Robina, in Charta ann. 1029. a Can- PTIGES, RUPTICIUM. Vide in Rumpere. gio laudata, ut et in alia ann. 960. apud J RUPTIO, Diruptio. Ulpianus leg. 27. gnum adde. Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. eevi ad Leg. Aquiliam 17 Lex Aquilia * 4. RUPA, Pistillum, quo rumpi seu col. 57 : Cum silvis, salectis, sationibus, Dig. Ruptiones, quas damna : dant, perseconteri aliquid potest. Glossar. Lat. ripis, Rupinis, molendinis-, piscalioni- eas Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Rupa, bus, montibus, vallibus, etc. Eadem fere quitur. * RUPTORIUM, Dropax, vesicatorium Gallice Peseil. Vide supra Rumpefeta- leguntur in alia ann. 1033. ibid. col. 15. medicamen, in Glossar. medic. MS. Sitorium. RUPITANI, dicti Donatistae, qui Romae mon. Januens. ex Cod. reg. 6959. Vide | RUPARE, Idem quod supra Robare,morabantur, quod in rupibus et in mon- Ructoriutn. Praedari, spoliare, Italis Rubare, nostris tibus conventus sups agerent : unde et j 1. RUPTURA, Agerrecens proscissus; Derober, piller. Memoriale Potestatum Montenses appellati, apud S. Augusti- Census ex eo solvendus ; Teneturae speRegiens. ad ann. 1237. apud Murato- num lib. de Unitate Ecclesiae, cap. 3. et cies. Vide supra in Rumpere. rium torn. 8. col. 1109 : Fecit Impera- de Haeresibus cap. 69. 1 2. RUPTURA, Diruptio ; hinc Rutor pacem cum Mantuanis ; ita quod dicitur, cum quis efRUPIX. Salvianus lib. 1. de Gubern. ptura castri, curtis castro sitam vel curmiserunt pedites et balesterios in ejus fringit domum in servitio in obsidione Montis-clari, et com- Dei : Adde.... loquentem cum Mose domi- tem, in casque violenter ingreditur, ut busserunt et Rupaverunt domos burgi num, legem divino ore resonantem, inci- aliquid diripiat contra leges. Literae sas Dei digito litter as, Rupices paginas, Bartholomaei de Roya Camerarii FranMontis-clari. RUPASTES, Flagellum, apud Ugutio- saxeum vdlumen, etc. [Hoc est, lapideas ciae ann. 1220. ex Archivo Sangermatabulas, ut satis patet; sed malim a nensi: Justitia vero remanet domino Regi nem. recto Rupex, quam a Rupix derivare. et nobis de omni Ruptura castri Montis :*: RUPECULA, [Parva rupes. DIEF.] T RUPER, Ligni genus. Statuta da- Vide Rupex.] Calvuh. Leges Rotharis apud Mura_tor. | RUPLUS, STPO^EUC yaXedcypa; Y.OL\ auo-torn. 1. part. 2. pag. 13. col. 1 : Si quis in tiaria Riperiae fol. 5. v : De quolibet vase doarum laresi, castaneae, Rupe- ^XTIOV, in Glpssis Lat. Grsec. Aliae Graec. curtem alienam hoste animo ingressus ris, albarse et cujuslibet alterius liga- Lat. : STpoqpsu? yaXedtypa; , Ruplus. Et fuerit, xx. solidos componat ei cujus curtis minis , de septem quartis pro introitu alibi : 'Aito^TiK'Hpv, Ruplus. In Supple- est. Mulier curtis Rupturam facere non mento Antiquarii legitur Rupus; sed le- potest, vel weguorf, quia absurdum videden. 8. RUPES, Idem quod Mota, de qua voce gendum est Rutlus, pro Ratulus, ut in tur, ut mulier libera, aut ancilla, quasi supra egimus, Castrum, castellum, do- Castigationibus habetur. Vide Salma- vir cum armis vim facere possit. Si quis mus praecipua domini feudalis. Vetus sium ad Historiam Augusti pag. 437. et peculium suum de clausura aliena tulerit Charta in Tabulario S. Nicolai Andega- Martinii Lexicon in Ruplus. occulte, et non rogaverit, componat curtis vensis : Geraldus Monachus, qui mecum * RUPPA, Instrumentum fabrorum li- Rupturam, id est wegoranit, solid. XX. .habitat in Rupe mea. Notitia ex Tabula- gnariorum. Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. Haec ex editione Heroldi tit. 13. In hac rio S. Albini Andegav. : Apud Capud ex Cod. reg. 4120: Ruppa, Gallice Ruppe, postrema lege pro Wegoranit, Oberos hapontis de Monsteriolo habebant Monachi a rumpo, quiaperillam rumpitur lignum. bet Muratorius ibidem pag. 47. col. 2. S. Albini de dono et largitione Domini Vide Runcina 1. Vide Oberos. Berlai aliquot Rupes, et terrulam domibus 1 RUPPO. Vide Rusco. * Aversio, fractura, nostris Routure. sedificandis aptam, etc. Le Roman d'Ali| RUPS, Rupis, Kpvifjivoi;, in GlossisTract. MS. de Re milit. et mach. bellic. jcandres MS. : Lat. Graec. Aliae Graec. Lat. : Kpy][xv6;, cap. 15 : Obcurratur ad Rupturam muri Prxceps rupes, rupes, Rups, rupis, prss- contra rumpentes prsefatum murum. Lit. Sire, la haute Roche que tu as esgardee, ceps. remiss, ann. 1377. in Reg. 110. Chartoph. C'est une fermete qui moult est redoutee.
VII

31

242

KUP

RUR

RUS

reg. ch. 343 : Iceulx prisonniers se sont partiz et eschapez de ladite prison par une certaine Routure, que ilz ont faites entre deux pierres. Aliae arm. 1470. in Keg. 195. Ch. 1414 : Le suppliant demanda a icellui de la Herisse s'il savoit ou pouoit savoir qui avoit fait icelle Roupture ou robature. Reg. 13. Corb. sign. Habacuc ad ann. 1513. fol. 201. v: Pour plusieurs ouvraiges faictz aux Routures de cauchies. Vide supra in Rumpere. f 3. RUPTURA, Argentarise dissolutio, inopise facta creditoribus denunciatio, Gall. Banqueroute , Ital. Bancarotta , quasi Banco, rupta. Statuta Genuas lib. 1. cap. 8: Magistratus Ruptorum sitjudex omnium et singularum causarum Ruptorum seu rumpentium, tarn in dominio guam extra occasions Rupturx et dependentium ab ea, et inter Ruptos el creditores ac debitores.... et in omnibus dependentibus, annexis et connexis, comprehensis uxoribus, participibus rationum seu societatum, et aliis quibuscumque, etiam hypothecariis ac privilegialis, et occasione ejusdem, usque ad illud completum exclusive. Vide Ruptus 1. 4. RUPTURA, Hernia. Bulla Innocentii III.PP. ann. 1204. apudUghellum torn. 1. part.1.pag. 233: Objectumestinsuper,quod Prsepositus erat super simonise vitio infatnatus, quod abusus fuerat sigillo Capituli, quod tanquam criminosus vitio Ruptures laborabat, et quod media digito sinistras vnanus fuerat mutilatus, etc. [Nostri Rupture dicunt eadem notione. Vide mox Ruptus.] '' 5. RUPTURA, Actio perrumpendi aciem. Tract. MS. de Re milit. et machin, bellic. cap. 37 : Eques armatus tenens lumigeram in manu, aliam lumigeram super collum equi bardati, est utilissimus Rupturam hostibus dare in tempore diet, et magis tempore noctis. Vide supra Ructura 3. *6. RUPTURA, Via in silvis, Gall. Route. Charta ann. 1301. inter Instr. torn. 12. Gall. Christ, col. 81 : A capite ipsius nemoris de versus nemus dicli Boisleau, prout Ruptura in ipso nemore meo de novo facta se comportat. Vide supra Rupta 4. * RUPTURALIA BONA, Quse sub qnere prsestationis census operarumve ab ignobili tenentur, et feudalibus opponuntur, Gall. Rupturieres. Charta ann. 1313. in Reg. 49. Chartpph. reg. ch. 225 : Bona mobilia, immobilia, et se moventia, Rupturalia seu in feodo nobili alibi existentia. Alia ann. 1311. in Reg. 48. ch. 53 : Laquelle dame contesse puet et doit prendre devestisons et faire vestisons de toutes les choses, censives et Rupturieres vendues et alienees souz la seignorie de ce que ele tient. Vide Ruptura in Rumpere. j RUPTURARII. Vide in Rumpere. t 1. RUPTUS, Creditorum fraudator, aut decoctor, qui dissolvit argentariam et foro cedit, Gall. Banqueroutier. Conventiones Civitatis Saonaa ann. 1334. pag. 40 : Aliqui cives seu habitatores Saonse, eo prsetextu quod non sint solvendo, habuerunt recursum ad M. officium extraordinanorum, et fecerunt se declarari Ruptos, et tanquam non sint solvendo. Statuta Genuse lib. 1. cap. 8 : Nullus alius Magistrates possit in praedictis se intromittere, nisi quod circa declarationem decoctorum seu Ruptorum possint Senatus et Conservatores legum, pro munere eis respective .demandato, se intromittere , servata semper forma eis prssscripta. Vide Ruptura 3. 2. RUPTUS, Herniosus et ramicosus, Graecis XTJ^TTJ;, apud Apuleium de Vir-

| RURIZ, Species siliginis, apud Saxotutibus herbarum cap. 24. Vide Runes : Tres mensurse siliginis, qui dicitur ptura 4.1 Ruriz, in Charta Henrici Ducis Saxo5 RUPUS. Vide Ruplus. I RUPUTATIO, mendose. Vide Repu- nias, apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. tatio 2. pag. 237. RUR.ffi, Rupes, vel petrss, in Glossis 1 RURLIATUM. Computus ann. 1202. Lat. MSS. Bibliothecae Regise God.. 1013. apud D. Brussel ad calcem torn. 2. de * RURALITAS, Rusticitas, inscitia, no- Usu Feudorum pag. ccvn : ProRurliato stris Ruralite. Lit. remiss, pro Albiensi- vivarii Gornaci reparando xxvn f. et bus ann. 1363 : Attenta etiam simplicitate dim. Pro relaxo et pro nave Gornaci pa~ et Ruralitate dictorum popularium minu- randa, etc. torurn, etc. Alise ann. 1390. in Reg. 138. 1 RURSGUS, MupptvaxavOoc, in Glossis Chartoph. reg. ch. 178 : Le suppliant de- Lat. Graec. et Grsec. Lat. Legendum est mande grace, attendu sa simplece et Ru- Ruscus vel Bruscus. ralite. Rural, pro Roturier, Ignobilis, | RUS, Pagus, regio, territorium, Grerusticus, in aliis Lit. ann. 1459. in Reg. gorio Turonensi, ut observat Valesius 188. ch. 130 -.Molineau qui n'estoit et n'est in Prsefatione ad Notitiam Galliarum pas noble, mais de Ruralle condition, pag. x. qua etiam notione, ni fallor, etc. Vide Rupturarius in Rumpere et Acta S. Cassiani Confess, apud Illustr. Rustici. Fontaninum ad calcem Antiq. Hortae * RURALITER, Rure, in campis. Lex pag. 352 : Wisigoth. torn. 4. Collect. Histor. Franc, Ccepit iter gaudens, el amore Dei proficiscens, pag. 449 : Jubemus, ut sive sit Judxus, Linquens yEgyptum, petiturus Rus Eduorum. sive Judaea, quodlibet opus Ruraliter diePosset intelligi ipsa ciyitas Eduensis, bus Dominicis exercens, etc. ad quam venisse S. Cassianum narratur I RURASTER. Vide Rurester. 1 RURENSIS, Campestris, rusticanus. infra. Pro yico sumitur in Vita S. Gerii, Miracula S. Dympnse, torn. 3. Maii pag. torn. 6. Maii pag. 160 : Venientesque ad 487 : Ad castrum Rurense, cut Ghele locum, qui dicebatur Columbaria, ubi Rus nomen est, cum summa festinatione ve- sive villa aliquantum habitantium sub paleariis seu casinis, etc. [** Denorum nerunt. | RURENSIS, Qui ruri habitat, rusticus.Rus, apud Ermoldum Nigellum lib. 4. Georgius Christianus torn. 1. Rerum vers. 128. Rure, pro Humi, ibid. vers. Mogunt. pag. 681. col. 1. ex Miscellis : 724 : Tune vae omnibus Rurensibus circumquaQui stupefacta diu pectora Rure tenent. quehabitantibus quia tarn religiosi quam Ubi supra vers. 691 : sseculares indifferenter prasdabantur. 1 RURESTER, 'Aypotxtxo?, in Glossis Discipuli cecidere solo, trepidique per aulam Corpora prosternunt, etc. Lat. Gr. Alise Grsec. Lat. : 'Ayponuxoe, Ruricola, Rurester. In MS. Regio Vers. vero 712. Rure est pro Terra, oppohabetur Ruraster. 1 RURESTUS , 'Ayporxo? , in iisdem sita coelo: Quisnam idiota ferat demens, non corpora patrum Glossis Lat. Gr. Alias Grsec. Lat.: 'AypotSanctorum merito Rure colenda fore, xp?, Rullam, Rurestus, rusticanus, agraCum deus in famulis merito veneretur amatis, rius, a, um, villanus, rusticius, rusticus, Quorum nos precibus scandimus alta poli. rusticss, e variis Codicibus. RUSANTE, Pallia Roseo. Papias MS. j RURICALIS, Rusticanus, campestris. Abbatia ita Ruricalis est et quasi in de- et editus. [Putat Martinius g Gallico serto sita, in Charta ann. 1351. apud Ry- more pronunciatum in sibilum abiisse, proindeque Rusante scriptum esse .pro mer. torn. 5. pag. 729. col. 2. RURICOLA, Prsediolum, in Historia Rugante, ut apud Plautum Rugat palTranslationis S. Guthlaci num. 17. Vide lium.] Casalis in Casale. * RUSARE, Removere, amandare, Gall. 1 RURICOLANS, Ruricola. Guabertus Eloigner, ecarter, alias Reuser, Ruiser, Monachus in Miraculis S. Rictrudis, Ruser. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. 91. torn. 3. Maii pag. 127. col. 1 : Qua? Iseta Chartoph. reg. ch. 128: Idem Gilotus perquaeque mcesta sibi fuerant, obviis quibus- cussit dictum pasticerium in capite solo cumque Ruricolantibus non celabat. parvo ictu de quodam baculo, pro Rusando * RURICULARE, Acredulae vox, pro Ru- eundem ab ipso, etc. Chron. S. Dion. torn. rilulare, ut habent dictionaria. Carm.de 3. Collect. Histor. Franc, pag. 231: Quant elle (la reine) le vit (Leudaste) devant Philom. ex Cod. reg. 6816 : lui, le Reusa de soi. Lit. remiss, ann. Vere calente novo componit acrcdula cantus 1359. in Reg. 87. ch. 258 : Icellui Perrot Matutinal! tempore Ruriculans. prist ledit gavelot pour gieter vers un 1RURICULUM, Parvum prsedium, Ru- arbre,... et en le voulant gieter dist par sculum Gellio lib. 19. cap. 9. Monasti- pluseurs foiz audit Jehannot, qui estoit ct cum Anglic, torn. 1. pag. 20. col. 1 : Item I'opposite de lui devers ledit arbre idem dedit eisdem.... Ruriculum unius Ruse-toy et fuy d'ileuc. Rusez vous du aratri in loco, qui vocatur Byri. chemin, car je ne puis tenir man cheval, * RURICUS, Ruricola. Acta S. Fiacr. in aliis ann. 1393. ex Reg. 145. ch. 146. torn. 6. Aug. pag. 612. col. 1 : Peregrinus Ruisez-vous un peu arrieres, in aliis ann. quidam venit ad S. Fiacrium,.... quern 1402. ex Reg. 157. ch. 248. Ex frequent! Ruricus de S. Fiacrio hospitalitatis gra- mutatione s in r, Rurer, eadem notione, tia suscepit in domum suam. Vide Ru- occurrit in Lit. remiss, ann. 1454. ex rensis. Reg. 191. ch. 68 : Je vous prie, faites j RURINA, vel RUSINA, Dea Pagano- Rurer le mary d'icelle femme, et je vous rum, cui rura committi somniabant. prometz en bonne foy la vous bailler.... Vide S. Augustinum lib. 4. de Civitate Rurez-vous d'ici. Opposite fere sensu Dei cap. 8. praeterea Ruser adhibuerunt, nempe pro 1 RURITIA, Idem, ut videtur, quod Frequentare, cum aliquo familiaritatem Rus, ager, seu territorium. Chartula- habere. Lit. remiss, ann. 1455. in Reg. rium S. Vandregesili torn. 1. pag. 409 : 187. ch. 121 : Le suppliant disant qu'il ne Cum hseredttagium acquisierim sub vouloit que sa seur ne fust de lui ne d'auRuritia manerii sui de Fontanis in tres Rusee. Alise ann. 1475. in Reg. 195. Braio. ch. 1476 : Des long temps icellui Simon

BUS
Rusoit, frequantoit et repairoit icelle Ysabellet, soubz umbre et faintise de la prandre en mariage. Ruse vero Jocum sonat, in Lit. remiss, ann. 1392. ex Reg. 143. Ch. 69 : Le suppliant tout par Ruse et par esbat, comrne dit est, recula un bien peu. Hinc Ruze, Cantilena jocosa, in aliis ann. 1455. ex Reg. 189. ch. 69 : Les hommes du seigneur de Commercy, qui sont nos subges en souverainele, firent une balade, Ruze ou chancon, par maniere de mocquerie ou de desrision, des compaignons de guerre, qui estoient ilec logiez. ] RUSATUS. Vide Rosatus et Bagus. i. RUSCA, Cortex Italis, prsecipue pomorum. Scriptor vetus Vitae S. Lupicini Abbat. Jurensis n. 2 : Si vero vis frigoris sese ingessisset austerior, habebat ad propriss statures mensuram in modum cungs decorticatam ex arbore Ruscam, atque utrique capiti ex eodem cortice assuta clusoria : Hac patula ad prunas secrete diuque tosta, aut inibi participato aliquantisper tepore, quievit aut calefactum illico sub ascella, in oratorium quietus attraxit. [Chronicon Modoetiense apud Murator. torn. 12. col. 1147 : Deo dante, et meritis S. Johannis adjuvantibus, fadam cito, quod ilia terra fiet arbor cooperta de bona Rusca, ferens fructum. Statuta Civitatis Astse de intratis portarum : Rusca solvat pro quolibet modio lib. 3. Intelligo pulverem quernei corticis ad inflcienda coria, nostris Tan, ut et in Consilio Massiliensi ann. 1328. MS. : Rusca e Massilia et ejus districtu non extrahatur. Armqrici corticem vqcant Rusk, et Cambro-Britanni Risg. Vide Ruscatium et Ruchia.] Hinc Rusca cortex, quernea, in Charta Phil. Pule. ann. 1294. ex Reg. 62. Chartoph. reg. ch. 11 : Consules universitatis et homines prsedicti loco, forestarum,... in quibus eos incisiones facere contingent, annis singulis palis ligneis, assumendis de lignis et arboribus forestarum et nemorum prasdictorum, claudere teneantur; ila tamen quod Rusca cortex et alias arborum prasdictarum reliquiae, in ipsorum utilitotem et commodum convertantur. Pro pulvere ejusmodi corticis, quo infecta coria fuere, legitur in Stat. Avellae ann. 1496. cap. 69. ex Cod. reg. 4624': Nulla persona possit vel debeat ponere vel poni facere in viis vel plateis publicis infra burgos aliquam Ruscam affaiti. * RUSGHIA, eadem notione, Cortex. Charta ann. 1319 : Ordinamus quod homines et singulares personss universitatis preedictse((ie Alavardo) in et de nemoribus dictss vallis, non possint in posterum aliquatenus escorciare seu escorcias vel Ruschias percipere seu habere. * RUSQUA, Pari intellectu. Charta ann. 1381. ex Tabul. Massil.: Item quod eligantur quatuor probi viri, qui videant et examinent super facto Rusquse. ^2. RUSCA, Alia signiflcatione. Synodus Exoniensis ann. 1287 : Et quia decimee debentur de herbis hortorum, apibus, jumentis, pannagiis, silvis cseduis, Ruscis, fceno, herba, etc. Nostri Rusche vocant alvearia, apiarium, qua notione Rusca sumi videtur in hac Synodo, ut RUSCHA, in Monastico Anglic, torn. 2. pag. 986 : Decimam de agnis, de caseis et veUeribus, de purcellis, et de pasnagio, et de vitulis, et de Ruschis, et de faldravis, etc. Habetur in Charta alia, quam profert Spelmannus. 3&p- Apium cubile voce Rusca revera intelligendum esse, conflrmant Charta

RUS
ann. circiter 1080. e Tabulario S. Albini Andegav. : De tabula aut e ruello cerse, unum obolum. De Rusca, unum obolum. Aliae ex eodem Tabulario : Savaricum ortulanum distrinxerunt pedagiariiEbardus et Calvinus propter Ruscam de apibus, quam portabat ad Salvum-murum. Chartularium Kemperleg. : In loco Thadei mensura mellis, quam vulgo Ruscam vocant. Vide Thomam Blount in Nomolexico Anglicano,et supra vocem Hestha, ubi Rusca butyri memoratur pro certa butyri quantitate seu massa ruscam apium fortean referente. RUSGARIA. Vide Edwardum Cokum ad Littletonem sect. 1. pag. 5. * Alias Rucque et Rusque. Charta ann. 1295. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 242. v. col. 2 : La coustume des Rusques en ladite ville (d'Argenteuil) pour cinquante solz Van. Lit. remiss, ann. 1428. ex Reg. 174. Chartoph. reg. ch. 248: Rucques ou vaisseaulx de mouches a miel et cire. T 1. RUSCARE, Italis, Abradere, auferre, hie exstirpare, diruere. Petrus Azarius de Bello Canepiciano, apud Muratorium torn. 16. col. 433 : Post autem praedicta detestanda prsedicti de Valperga cum universis peditibus partis Gibellinae simul junctis, Ruscando arbores infinitas, sicut nuces et castaneas, qus& ibi erant in infinita quantitate et taleando vineas, fecerunt vasta, etc. * 2. RUSCARE, Ruscam seu corticem avellere. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : Requisitus qualiter vidit possideri dictum territorium pro domino Rarallo, dixit quod homines Castillonis Ruscabant in dicto territorio et leignarabant. Infra : Semper vidit quod ptanesium fuit Tharasconis Ruscando ibi et pascendo animalia sua. Vide Rusquejare. T RUSGARIA. Vide in Rusca 2. j RUSGATIUM, Pulvis corticis quernei, quo inflciuntur coria, Gall. Tan. Statuta Saluciarum collat. 3. cap. 92 : Et idem bannum solvant calligarii seu alii ponentes Ruscatium affaiti in viis publicis dictse civitatis Saluciarum. Vide Rusca 1. * RUSCEUS. [ Mulieres opertse auro purpuraque; arsinea, rete, diadema, coronas aureas, Rusceas fascias, galbeos lineos. (Catonis Reliq. ed. Jordan, p. 29,1.1.)] T RUSCHA, Alveare, Ruche. Vide Rusca 2. * RUSCHIA, Cortex. Vide supra in Rusca 1. 1 RUSGHUM, Alese jactus. Telqmonius apud Leibnitium torn. 2. Scriptorum Brunsvic. pag. 91 : Quam cito itaque lusor Ruschum ssquale, quod est quando omnes tres decii sequalem oculorum numerum reportant, ex fortuna projecerit, max rem cupitam lucrabitur. 1 RQSGINIUS, MuXaxtvoo in Glossis Latino-Graecis et GraBCO-Latinis. 7 RUSGO, Koiaypoc, y.d><pa.jpo<;. Rusco, raporasco, xotaypoc, xtiqpaypo?, in Glossis Lat. Grsec. Alise Gr. Lat. : Kot'aypo?, Rusco, ruppo, raporasco. Et alibi : Kc6<paypoc, Rusco, ruppo, raporasco. An scripturn fuit Rupex, Rusco, 'AypotTtoi;, xw^b? aypto;, ut signiflcetur homo rusticus, iners, ferus et incultus, inquit Martinius, qui et aliud divinat in has voces perobscuras, ut videre potes in ejus Lexico. Vide Ruscus. 1 RUSCOSUS, Rusco plenus. Vide Rusculum. RUSCUBARDUM. Charta Joannis Archiepiscopi Cantuariensis : Et speciali-

RUS

243

ter decimas arundinis, Ruscubardi, et silvse cseduae quandocumque excisss intra fines et limites seu decimationes Capelles de Northborne, etc. [Rush Anglis est Juncus.] a* RUSCULA, Ruricola. Itiner. Alexandr. edit. Maii rom. cap. 47 : Patiens industriam mills hominum Ruscularum. T RUSCULUM, Parvum rus, Johanni de Janua. Gellii est. Vide Ruriculum. Habet idem de Janua: Ruscus, a Rus, Quoddam spinosum genus fruticis; unde hie Rusculus : et hinc Ruscum vel Rusculum dicitur, quod colligitur vel congregatur immundum in terra, vel ad damnum (dandum, ut in alio Vocabulario) pullis vel igni. Vel dicitur a Rus; inde Ruscosus, spinosus, immundus, rusco plenus. Nota sunt Latinis Ruscus vel Ruscum pro Myrto silvestri. * RUSGULUS, dimin. a Ruscus, Dumus, in Glossar. vet. ex Cod. reg. 521. Vide Rusculum. ] RUSCUM, Quodvis immundum, ut videtur, e rusco similibusve fruticibuscollectum. Statuta Mutinae fol. 52. cap. 36. in Additionibus: Prohibemus etiam, quod aliquis possit projicere immunditias, Ruscum, vel aliquod terrenum in dicto canali. Vide supra Rusculum. | 1. RUSGUS, Sordidus, apud Papiam et in antiquo Lexico, quod laudat Martinius in hac voce. Suspicatur hie Lexicographus Rusco, de quo paulp ante dictum est, pro inerte, fero et inculto sumtum ex Ruscus dici potuisse, siye hoc deduxeris a Ruscus, Myrtus silvestris, quse planta est spinosa, aspera et rudis, sive a Rus, quod incultum est. *2. RUSCUS, adject.-Rusco cortex. Vide supra Rusca'l. RUSELLUS, apud Spelmannumex Willelmo Armorico lib. 1. Philippidos pag. 108:
Arbitrio Comilissa suo punire Rusellum.

Ubi frustra quserit quid sit Rusellus, cum codex a Duchesnio editus habeat Misellum. * RUSENTIRAS, et Rusentise et Rusentru, et aliquando solumru,invenitur apud Paulum in multis locis et est Ros siriacus et sumach. Glossar. Medic. MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. Vide supra .Ros 4. T RUSEUS. Vide supra in Rubricus. \ RUSINA, Dea ruris. Vide Rurina. * RUSIS, Gladiolus, vulgo Glayeul, Rause apud Cotgrav. Glossar. Lat. Gall, ann. 1348. ex Cod. reg. 4120 : Rustis, Gallice Rausier. Glossar. medic, in Rusentiras laudatum : Rusis.Paulus cap. de Elopitia : Reperi in antiquis exp&sitionibus, quod Rusus est cepe agreste. T RUSMA, Metallicum psilothrum Turcis maxime usitatum : de quo plura Martinius in hac voce, ex Bellonio lib. 3. Observat. cap. 33. Incertum est etymon. 1 RUSPARE. Vide mox in Ruspaticum. * RUSPARI, proprie gallinarum, quse. pedibus escam qussrunt, a rus et pes. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Vide in Ruspaticiim. RUSPATIGUM. Bulla Honorii III. PP. ann. 1217. apud Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 298. in Alban. Episcop. : Tarn in Comitatu, castellania et moneta, quam fidelitatibus hominum futuris, bannis, placitis, plateatico, guerra, pace, hoste, cavalcada, glandatico, herbatico, Ru&patico, pratis, vineis, nemoribus, etc. Ruspare pro Rustare, quod est rubos et sen-

244

RUS

RUS

RUS

tes, seu rusta vellere, dixit Tertullianus xandrinp : Vexillo sublato, quo pugnandi nisi tamen et hie legendum sit Ruscum. lib. de Pallio cap. 2 : Itaque cogitans dabat signum, idem ut facerent, signifi- Vide Ruspare. * RUSTI et Sentix, idem ; nascitur ubiomnia sibi domum, intelligens alibi cabat. Ammianus lib. 20 : Malutinss lustipantem copiam, alibi deserentem, run- cis exordia, signo per flammeum erecto que in campts et sepibus, secundum licare atque Ruspare consuluit. [Pro Rus- vexillum, circumvaditur civitas. Et lib. brum antiquum de simplici medicina. pare quidam legunt Rustare : quod 26 : Cum undique ad arma conclamare- Glossar. medic. MS. Simon. Jan. ex Cod. vide infra.] Glossae Isidori : Ruspan- tur, imperio Principis et Ductorum stetit reg. 6959. 1 RUSTIGA. Statuta criminalia Saonse tur, perquirunt anxie. [Hac notione regibilis miles vexillum opperiens extolRuspari dixerunt Accius apud Nonium lendum, quod erat subeundse indicium cap. 32: De assassinis et eorum receptatoribus puniendis : Condemnentur duplicaet alius Poeta apud Festum. Vide pugnse. Raspare.] * RUSSELLATA, Mensurae annonariaa tis posnis constitutes per Statutum, sub * RUSPECULA, f. pro Rupecula, dimin. species, e'adem quee nostris Ruche et Rustica de vulneribus et percussionibus. a Rupes. Gharta Joan, dalph. Vienn. Rusche nuncupabatur. Charta ann. 1254. Procul dubio legendum est Rubrica. Vide ann. 1316. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 659: Con- in hac voce. 219: Usque ad Ruspeculam de Ascleriis et cessi abbatiae de Rona requie, pro salute 1 RUSTIGALITER, Rustice, Gall. Rustimea et hseredum meorum, duas Russella- quement. Historia Monasterii S. Laua Ruspecula de Ascleriis, etc. 1 RUSPIDUS, Impolitus minimeque lae- tas siliginis ad mensuram Castri-novi de rentii Leod. apud Martenium torn. 4. Quintin, in puram et perpetuam eleemo- Ampliss. Collect.col. 1130 : Respondit, se vigatus. Vide locum in Limpidare. T RUSPINARE, Manibus fricare,terere. sinam, habendam a me et hssredibus meis non curare, satis Rusticaliter. Glossse Lat. Graec. et Grsec. Lat. : Ruspi- in decimis et redilibus meis in villa de *RUSTICANUS SERMO, Inelegans, inKerenbastard. Alia ann. 1847. in Reg. 76. elaborato stylo compositus.Chron. Joan. nat, YcpoT-pi6ei. 1 RUSPUS, Ruber, Ital. Rosso, Gall. Chartoph. reg. ch.356:Item quatre quar- Vitodur. in Thes. Hist. Helvet. pag. 7. Rouge, si bene conjecto. Modus exigendi tiers, six boisseaus, une Ruche d'aveine, De fratre Bertoldo: Patet in diversis gabellam ponderis ad calcem Statuto- tout prisie par an soixante six solz. Lit. voluminibus ab eo compilatis sermonum, rum Saonae: Pro quibuscumque generibus remiss, ann. 1457. in Reg. 187. ch. 87 : quos Rusticanos appellari voluit. etc. specierum,seu aromatum et drogariarum, Quatre Ruches d'avoine et deux ou trois * RUSTICALE HOMA.GIUM. Vide supra videlicet zuccarorum masticis, granas boisseauls de segle. Aliae ann. 1480. in in Hominium. pulveris, granse. cremexilis, verdeti, bra- Reg. 207. ch. 71: Le suppliant print deuz | RUSTICARIUS, 'ETrapoypo;, in Glossis zilis, sinapis, argenti vivi, olei linosse, Rusches de seigle ou mousture, qui po- Lat. Grsec. et Gr. Lat. Agricola. Rustigummse bianchae et Ruspse, a, civibus Sao- voient bien valloir chacune Rusche qua- carise falces, apud Varronem de Re rusn& soldum unum et denarios novem, a fo- tre solz. tica lib. 1. cap. 22. rensibus yero solidos et denarios tres pro * RUSSELLUS, Rivulus. Charta ann. -RUSTIGATIO, Rusticitas, Ital. Rusticentenario. 1319. in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 609 : caggine. Ghron. Patav. ad ann. 1214. * RUSQUA. Cortex. Vide supra in Item decem et octo falcatas pratorum apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. Rusca 1. prope Rarrum super Albam super torren- sevi col. 1128: In quo (ludo) fuit Us inter | RUSQUEJARE, Ruscam seu corticemtem sive Russellum, vocatum de Brocia. Paduanos et Venetos, quia Paduani frede arbore detrahere, decorticare. Sen- Ruissellee, eadem acceptione, in Charta gerunt vexillum S. Marci de Venetiis, tentia arbitralis inter dominos et inco- ann. 1326. ex Hist. Sabol. pag. 249 : Jou- propter Rusticationes factas per Venetos las Calliani ann. 1497 : Sunt in posses- ques a la Ruissellee, qui est entre nos vi- in dicto ludo. sione antiquissima de eodem territorio gnes de Rousees et I'arve Thomassin | RUSTIGE, Rustica lingua, seu vulgari disponere et ordinare, tarn in dando qui- Geelin. Vide Ruissellus. idiomate, non Latino. Charta ann. 1038. buscumque exteris, quibus voluerint, terRUSSETUM, Pannus vilior, rusei seu e Chartulario Gemetic. pag. 1: Est igiram gestam pro eyssartejando, fustejando, rufei coloris, quern nostri Roux, Angli tur michi quasdam silva supra Sequanse Rusquejando, etc. Et infra : Neque etiam Russet dicunt. Statuta Hospitalis S. fluvium, quae Rustice Brotunh vocatur. dicti domini licentiam dare valeant ac Joannis de Notingham in Anglia : Re- Charta Donationis seu reslitutionis facpossint aliquibus exteris in dictis Mau- gularem gerant habitum, scilicet de Rus- t33 Abbati Montis Majoris a Godefrido ris legneirandi, fustejandi, eyssartandi, seto, et de nigro panno. Monasticum An- Comite Provinciae ante medium seecul. nertegeandi, Rusquejandi ac pegas fa- glicanum torn. 2. pag. 419 : Sex ulnse de xi. apud Ruffy in Dissertat. de Origine ciendi. Rursum occurrit infra. Vide Russeto, et decem virgse. de linea tela. Comitum Provinc. pag. 29 : Denique in Rusca 1. Matth. Paris ann. 1251 : Cumque annulo villa, quam Rustica lingua nominat Per1 RUSQUETUM, Idem forte quod Rus- sponsali vestem accepit de Russeto, quibus tusum, etc. De Rustica seu vulgari linculum, Parvum rus, vel locus ruscis seu in testimonium perpetui caslibatus utere- gua, ejusque a Latina distinctione satis myrtis plenus. Chartularium S. Vandre- tur. Henricus de Knygton : Principio dixit Cangius in Praefatione ad hoc gesili torn. 1. pag. 681 : Quinque virgas pseudolollardi prima introductione hujus Glossarium num. xin. in campo de Angulo.... in Rusqueto Guil- sectse nefandse vestibus de Russeto uteban-: RUSTIGITAS LATINA,Idioma vulgare leberti Roussel dimidiam virgam, in Rus- tur. [Testamentum Johannis de Nevill seu Francicum, a Latino puriore ortum. gueto Roberti Renart, etc. Haec vox etiam ann. 1386. apud Thomam Madox For- Charta ann. 958. in Ghartul. Celsinian. duci posset a Rusca, Gall. Ruche, Apium mul. Anglic, pag. 429: El volo, quod dicti ch. 17 : In suburbia Rrivatensi alodum, alvus, et si vera esset hsec origo, Rus- xxini. torchii teneantur per xxnil. pau- cui vetusto vocabulo Latina Rusticitas Pequetum idem esset quod Alvearium; sed peres indutos togis de Russeto; et volo, trafixa nomen indidit. hsec notio non videtur convenire loco quod cista corporis mei cooperiatur cum RUSTICI, Coloni, glebaa adscriptitii, citato. panno laneo de Russeto et una cruce ru- qui prpinde in commercio erant. Will. 1 RUSSATUS, Ruber, coccineus. Isido- bea. Hinc emendanda Charta Henrici Brito in Vocab. MS. : Rusticus dicitur rus lib. 19. Orig. cap.22:Russata (vestis) Regis Angl. ann. 1155. apud D. Brussel operarius, qui rus vel terram operalur. quam Graeci Phoeniceam vacant, nos Coc- torn. 2. de Feudorum usu pag. v. ad cal- Ebrardus in Graecismo: cineam, reperta est a Lacedaemoniis ad cem, ubi legitur, Una latitudo pannorum Rusticus a rure, quoniam rus est sibi curae : celandum coloris similitudine sanguinem, cunctorum et Ruisetorum, etc. Legendum Villicus a villa, quia res disponit in ilia : guotiens quis in acie vulneraretur, (ne) est Russettorum, ut supra habetur in Dicitur Agrestis ab agro, sit littera teslis. contemplanti adversaria animus augesce- Haubergettus.] ret. Hac sub Consulibus Romani usi sunt Charta Guillelmi II. Regis Anglise apud | RUSSIUM. Vide Ressium. milites, unde etiam Russati vocabantur. Ordericum Vital, lib. 5. pag. 602: Dedit RUSSOLEMBUS, Muliebre vestimen- et 16. Rusticos ad ipsas decimas custoSolebat enim (f. etiam) pridie, quam ditum. Miracula S. Servatii Episcopi Tra- diendas, alque novem Ecclesias. Charta micandum esset, ante principia poni, quasi admonitio et indicium futures pu- jectens. Apud Papebrochium Maii pag. Sancii Lascurrensis Episc. circa ann. gn&. Hunc militarem habitum respexit 220 : [Uxor autem ejusdem Ducts sericum 1101 : Dedit eis Ecclesiam de sancta ConTertullianus de Corona cap. 1. ubi de quoddam permirandas pretiositatis de fessa ex integro, pro qua unum Rusticum Christiano milite scripsit: Sanguine suo Sancti serario, cum curiosa thesaurum apud Ilhe donavit Abbati de S. Juliana. Russatus, spe calceatus. Quod autem ad- templi contemplaretur, tulit; muliebrique Consuetudines Clarendoniae c. 16: Filii notatur ab Isidore Russatam expand! levitate Russolembum ad sui corporis mo- Rusticorum nan debent ordinari absque consensu domini, de cujus terra nati di~ solitam fuisse ante pugnam, ab aliis si- dum sibi fieri jussit.] | RUSTARE, Rubos et sentes evellere,gnoscuntur. Charta S. Joannis Pinnamile de vexillo ssepe memoratur. Caesar lib. 2. de Bello Gallico : Caesari omnia csedere. Tertullianus Apolog. cap. 4: Se- tensis ann. 1077. apud Marcam lib. 4. uno tempore erant agenda; vexillum pro- curibus Rustatis et csiditis. Quidam le- Histor. Beneharn. cap. 19 : Concedo ponendum, quod erat insigne cum ad arma gunt Truncatis. Sed Rustare dici potuit unum Rusticum, nomine Lupo Garsias in concurri oportebat. Hirtius de Bello Ale- a Rustum, Rubi genus apud Festum, villa, quae vocatur Isnici, cum uxore et

RUT
filiis, et omni alodio suo, ut perpetuojure, ipse et omnis generatio ejus Ecclesise S. Joannis.... deserviant. Adde Gregorium M. lib. 1. Epist. 42. torn. 13. Spicilegii Acheriani pag. 286. Rocchum Pirrum torn. 1. Notitiae Eccl. Sicil. pag. 103. Somnerum ad Scriptores Historiae Anglicanae [et Kennettum in Glossario ad calcem Antiquitat. Ambrosden. etc.] RUSTICA. FAMILTA. , Eadem notione apud Anastasium Bibl.in Paschali PP. pag. 152 : Qussque ab ipso pia devotione ad augmentum jam dicti Monasterii adjuncta sunt sive agris, vel vineis, etiam domibus, nee non Rustica familia, suss auctoritatis pagina... confirmavit. Supra: Cum fundis et casalibus, atque massis, seu etiam colonis, sive domibus, nee non familiis, etc. >;f * RUSTICUS FEUDA.LIS, in Reg. Feud. Eccl. Misnens. apud Haltaus. in Glossar. German, col. 2211. voce Lehnmann. * RUSTIGUS nobili opponitur, in Lit. remiss, ann. 1353. ex Reg. 82. Cnartoph. reg. ch. 8 : Johannes de Courciaco miles eidem Sode.... dixerat : Rustice, Rustics, nonne dimittes aut abstinebis te ab emptione seu acquisitione hsereditagiorum prssdictorum, quia non sunt hsereditagia pro tali Rustico quemadmodum tu es ; sed pro quodam nobili homine et sufftcienti, ut ego sum, * RUSTIGUS VILL^E, idem qui Villicus, major villas. Gharta ann. 1229. in Ghartul. Buxer. part. 14. ch. 4 : Si dominus vel Rusttcus villss, vel aliquis alius prsecepto domini vel Rustici villse, &tc ' RUSTICITAS. Vide Rustica. 1 RUSTIGUM, Q use vis possessio campestris, rustica. Notitia rerum Monasterii Gel Ion. MS : Lupus presbiter et frater ejus Gerardus ad S. Salvatoris Ecclesiam ....... quartam partem de manso ....... tarn inquisitum quam ad inquirendum, tam divisum quam ad dividendum, tam Rustica quam suburbana , concedunt ann. xxvin. regnante Loterio Rege. Alia Charta Gellqn. ann. 1074 : Tam quistum quam ad inquirendum , tam divisum quam ad dividendum, tam et Rusticum quam et suburbanum, etc. Eadem, ni fallor, notione Charta ann. 1108. in Probat. Hist. Occitan. torn. 2. col. 360: Donatores sumus.... monasterio Caunensi.... in casis vel casalibus, in Rusticis, in agris, etc. Posset hie Rusticis dici a superiori voce Rustici, tumque servi glebae forent intelligendi. 1 RUSTIS, Idem, ut videtur viris d9Ctis, qui Rusticus, Servus glebse. In Vita S. Tygris Virg. torn. 5. Junii pag. 75 : Rex Guntramnus dicitur concessisse S. Johanni de Mauriana vallem Coltianam in gyrum Murianss structam, et Rustes et fivum, qu3B muris et tectis Ecclesiss ministrarent. 1RUSTRUM, Puyxo?, in Glossis Lat. Gr33C. Aliae Graeco-Lat. : P v o ? > Rostrum, Puvvpi;, Rictus, Rustrum, Roster. ^ RUSUM, pro Rursum, a veteribus dictum fuisse, docet Scaliger ad Catullum pag. 58. T 1. RUSUS, "ArpaxTo;, in Glossis Lat. Graec. Aliae Gr. Lat. "ATpax-uo?, Fusum, Fusus, Rusus. Puto mendose scriptum fuisse Rusus pro Fusus. * 2. RUSUS. Vide supra Rusis. 1. RUTA, Platea. Ruta mercatoria, in veteri Charta apud Paradinum lib. 2. Historiae Lugdun. c. 104. Vide Ruga. [Eadem notione Charta ann. 1267. ex Archivo Monasterii de Bono-nuncio Rotomag. : De masura sua sita inter masagium Emeline dicte Renier ex una parte,

RUT
et Rutam domini Petri dicti Mortaigne ex altera, adbutantem ad magnum vicum, etc. In alia ann. 1276. ex eodem Archivo legitur, adbuttantem ad Ruttam. Vide Rua.] 52- Haud satis scio qua notione Statuta Vercell. fol. 146. recto : Item domini Ubertus Lanfranchus et Bartholinus fratres de Pectenatis debent Communi Vercellarum annuatim solidos viginti Pap. pro una Ruta balbacane, quse est post domos illorum de Pectenatis. * Charta ann. 1381. in Reg. 119. Chartoph. reg. ch. 130 : Deinceps non sit ibi via, Ruta seu Her, etc. 2. RUTA. Rythmi veteres de fundatione Abbatise Pratensis in Flandria, apud Buzelinum:

RUY

245

T RUTIGILIA, 'AxpoOtvta in Glossis Lat. Gr. Aliae Graec. Lat. : 'AxpoOivta, Ruticilia, Proscle, pro Prosicise, ut apud Festum, ad quern Scaliger consulendus est. 5Je RUTILUS. [Tremulus. DIEF.] RUTINA, Roueneure, in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. an Color equi, vulgo Rouan ? Vide supra Ruffus-grissus. * RUTRIFER, Ruricola, qui rwtro terram colit. Benzo episc. A!bens, in Henr. III. apud Ludewig. torn. 9. Reliq. MS. pag. 373 : Quid putatis de Brandello, qui est compar aspidis?.... Ultra furias furentum furit iste Rutrifer, contra Deum, contra reg em declarando jugiter... Natus matre suburbana de patre caprario, cucullatus fecit nidum in Petri solaria, si' Juxta villara, quam praedico, Virgin! deservierunl moniace potius ejusdem xrario. Quae protulit Salvatorem, virgo tamen incorrupta 1 1. RUTTA, Platea, Gall. Rue. Vide Quae caelitus dat splendorem, magis quam oculis Ruta. Ruta 1. Vim vocis non percipio, nisi legendum } 2. RUTTA, Ctohors praadonum vel militum ; Rutuarii, Milites vel praedosit Vuta, i. visa, ex Gallico Veue. * Haud felici conjectura : qui enim nes. Vide Rumpere. ^ 2. RUTTA, Via , semita vicinalis. dici potest visum oculis dare splendorem ? ea igitur voce rutam intellige, Stat. Casalis saec. xiv. inter Monum. quae medicis planta est oculis recrean- Hist. Patr. Taur. torn. II. col. 1072 : De dis, illuminandisque aptissima. Vide viis seu Ruttis vicinalibus per vicinos inglarandis. Item statutum et ordinatum Diction, med. 3. RUTA, Praedonum cohors. Vide est quod si fuerit ahqua Rutta, vel via vicinalis in burgo Cassalis propter quam Rumpere. 1 RUTARE. Anonymus Salernitanus aliquis vicinorum noluerit quod inglare::= in Chronico cap. 78. p Pertz. cap. 92.]: tur vel soletur vel fiat cuniculum propter Princeps Siconulfus omnes anticipat, eum- aquas discurrendas, et si major pars vicique (aprum) forti ictu percussit, atque in norum Rutte vel vie fuerit in concordia terram videlicet protinus mortuum Ruta- aptandi.... rector communis Cassallis tevit. An pro Urtavit Italica et Gallica neatur et debeat compellere quemlibet divoce, inquit Cl. Muratorius torn. 2. part. ctorum Rutte adsolvendum.Hinc liquet 2. col. 231. Retineri posse Rutavit sua- qua ratione pariter intelligi debet vox dent Glossae Lat. Graec. in quibus Ruto Ruta in loco Stat. Vercell. supra allato. exponitur KaraSaUw, Dejicio, pros- Vide Rttta, n. 1. [FR.] terno : quae notio belle convenit loco * RUTTORIA, Ager nuper vel jam olim citato. Sic etiam Graeco-Latinae: Kara- proscissus et ad culturam redactus, 6a>,^w, Deicio, Ruto, as, Prosterno,Sterno. idem quod Rupiura. Charta Will, coRUTARII, Praedones , milites. Vide mit. Pontiv. ann. 1143 : Concedimus partem forestse de Guiffers a forgiis, Rumpere. RUTEFOLIUM. Joan. Sarisberiensis sicut via dividit ad Ruttoriam, a RuttoEpist. 196: Neque hoc ille impediet vester ria sicut magna via dividit, usque ad Collega Batoniensis, qui utinam submer- terram de Corcellio. In Charta confirmagalur in termis (thermis) quibus dignus tionis semel legitur Ruitoria. Vide in est, quas meruit, ut conjiciatur in Rutefp- Rumpere. lium, cujus Pectonus (an Pictonus ?) in | RUTUBARI, mendose. Vide Ructuari. poenam delinquentium memimt, aut sepe* RUTUSMATA. [Auriga. DIEF.] liatur in Salinario Heduorum. ] RUVARDUS, Defensor, patronus, vel * RUTELA. Aldovrand. de Insect, lib. idem qui supra Rebbardus. Amelgardus 5. cap. 12. pag. 605: Arabes Phalangia lib. 2. de Gestis Ludovici XI. Regis Rutelas nominant. Rasis de morsibus Franc, c. 31. apud Marten, torn. 4. AmRutelse, etc. Haec ex animadv. D. Falco- pliss. Collect, col. 815: Trajectenses net. suss spei onme stabilimentum in Rege 1 RUTELING.Chronicon Magdeb. apud Francorum primum reposuerant, Haltausium in Calendario German.pag. deinde in Duce Clevensi, cujus fratrem 83 : Quo facto inventus est, cultellum eva- Engelbertum in suum Defensorem seu ginatum, qui Ruteling dicitur, sub toga Ruvardum asciverant, fosdere facto cum habere. Vide Rutellus. [* Ejusd. Hal- eodem Duce, quod eis auxilio foret adfutaus. Glossar. German, col. 1546. voce turus. Renting.,] f RUVINARE, Gall. Ruiner. Vide Ruinare. | RUTELLIUS, Fornicator, Johanni de Janua. | RUVOR, Species arboris, eadem quae RUTELLUS, Teli genus, rutabulum. supra Rover, Robur, Gall. Rouvre. StaHistoria Australia ann. 1296: In lecto suo tuta Montis-regalis pag. 229 : Qusslibet sagittatus, postea gladiis et Rutellis con- persona de civitate Montis-reg. et posse, fossus, demum capite truncatus,... vitam possit plantare et allevare super suam finivit. [Vide Ruteling.1 possessionem, tam intus villam quam exRUTERI. Vide in Ritteri. tra, arbor em pirus, nucis, pomorum, cas* RUTEUS. [Pastoralisbaculus.DiEF.] tanearum, Ruvoris, cerri et cujuscumque | RUTHARII, RUTHERI , Praedones.generis.... Et qui incideret adpedem seu cauzegnum aliquam arborem castaneaVide supra Rumpere. 1 RUTHRUM, Spina peregrina, apud rum alicujus hominis specialis , solvat bannum solidos viginti, et idem intelligaJosephum Laurentium in Amalthea. | RUTICA, Ka(Aa, in Glossis Lat.Graec. tur de Ruvore, quercu, cerro, nuce, pomo, Aliae Gr. Lat. : Kajjiai, Rutica, pertica, piru, etc. sudes, longurius, fuscina. Legendum est | RUXFURLONGA, Modus agri vel ut in MS. Sangerman.: Kajxa?, Rustica campi, de quo vide in Furlongus. * RUYNUS, perperam pro Rumor, ut pertica.

246

RYP

RYT

RZY
mico. Ordericus Vitalis lib. 10: Miserias captivilatis suse ut erat jucundus et lepidus,... multotiens retulit Rythmicis versibus cum facetis modulationibus. Vide Leonini versus, et Politici versus, Salmasium ad Histor. August, pag. 351. et Vossium de Poematum cantu et viribus Rythmi, editum Oxonii ann. 1673. ] RYTHMUS. Monachus S. Audoeni Rotomag. in Historia Johannis Abrinc. ad calcem Gestorum Archepisc. Rotom.: Finitis itaque Kyrie eleyson cum duobus Rythmis, exacto Gloria in excelsis, quod incceptum ab Abbate Ricardo Sigiensi (Sagiensi) chorus celeberrime fuerat executus cum laudibus. Versiculos intelligo vocibus Kyrie eleyson intersertos, de quibusjam dictum est in Farsa 2. Tropos intelligit Johannes Prevotius in notis ad Johannem Abrincensem pag. 146. Quid autem sint Tropi in cantu, dicitur suo loco. jjc RYTHYMUS, [Rhythmus : Rythymorum compositor et propheta. (B. N. Ms. Lat. 16089. f. 110C.)J * RYXIS, Incisio, in Gloss, ad Alex, latrosoph. MS. lib. 1. Passion, cap. 97 :. Oportet ergo eo (mellicrato) uti,.... et Ryxim faciat aut diabrosim operetur. * RZYP. Chron. Bohem. ad ann. 1300. apud Ludewig. torn. 11. Reliq. MSS. pag. 129 : Qui Czech cum fratribus et consortibus suis dictam terram absque incola totam provinciam eandem repletam nemoribus et feris reperiens, locavit se super quendam montem, qui communi vocabulo Rzyp nominatur; quod in Latino Respiciens dicitur.

statim estintus est. Graecis Tuuo?, Sordes ulcerum. * RYTHMAGHIA. V. supra Rithmachia. Non sis detractor, nee Ruynorum novus actor. RYTHMICI VERSUS. Marius Victorinus * RUZA. Pulvis quernei corticis, quo lib. 1. Artis Grammaticae : Rythmus est coria inflciuntur. Oharta ann. 1281. pedum temporumque junctura velox, diapud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. visa in arsi vel thesi, vel tempus, quo sylaevi cql. 902 : Synapis, Ruzse, cornuum, labas metimur.... Differt autem Rythmus a metro, quod metrum in verbis, Rythsaponis, tarsii, setae, etc. Vide Ruzia. in modulatione j RUZIA, Pulvis, ut puto, quernei cor- mus Isidorus lib. 1.ac motu corporis sit, cap. 38 : Rythmus ticis ad inficiendum corium. Statuta etc. versus qui Datiaria Riperise fol. 4. recto: De quali- sed tamen non est certo fine moderatus, rationabiliter ordinatus pedibet soma Ruziss pensium duodecim, solidi bus currit. Statuta Ordinis Praemonstratres. Vide Roseum, Ruchia et-Ruscal. tensis distinctione 3. cap. 6 : Quicumque w RYNGILDIA, RINGILDIA., Offlcium etiam Rythmis vel versibus, aut libello Ringildi, de quo Wotton. in Glossar. famoso projecto per compita, patres suos Leg. Wallicar.: Rhingyle, in aula prseco, aut fratres infamaverit de aliquo crimiin curia apparitor, qui paries litigantes, ne, etc. testes et advocates citabat. Vide Leges At rythmicos versus vocarunt ScriptoWallic. lib. 1. cap. 39. Vetus Notit. in res aevi inferioris, quos alii Leoninos, The Record of Caernarvon, Introduct. seu opioTsXeuTov?. Alvarus in Vita S. pag. 11 : Raglottus cujus officium est Eulogii num. 3 : Epistolatim in invicem omnes redditus firmarum et exitus offlcii egimus, et Rythmicis versibus nos laudisui levare per manus Ringildorum suo- bus mulcebamus. Epist. 4. inter eas, quse rum, etc. Vide Raglorium. Abbr. Rotul. S. Bonifacio Moguntino adscribuntur : pag. 54. torn. 2. Edw. III. Cestr. rot. 19 : Obsecro, ut mihi Aldhelmi Episcopi aliJRex commisit Joh. de Leye Ryngildiam de qua opuscula, seu prosarum, seu metroNancton. habendatn quamdiu, etc. Ibid, rum, aut Rythmicorum mittere digneris. pag. 53. North-Wall. rot. 14 : Rex com- Idem Liber Epistolarum S. Bpnifacii misit Petro de Overton balliviam ragolo- Epist. 65 : Tertium quoque (carminis getise et Ringildiss commotide Talebolionin nus) non pedum mensura elucubratum, comitatu Angleseise una cum wodewardia sed octonis syllabis in quolibet versu comcantredse de Mergonnyth, etc. Ibid. rot. positis, una eademque littera cornparibus 15. Rengeldia. linearum tramitibus aptata cursim ca** RYPTICUS MORBUS. Chronic, comit. lamo perarante caraxatum tibi.... dicavi. Capuse apud Pertz. Scriptor. torn. 3. Adde Epist. 68. Vita S. Theofredi num. pag. 208: Paid Rapinatu... a suis propter 10 : Mierologum cudens de mundi lapsu hoc maledictus et vecsatus, morbo Ryptico senario, determinat cum sermone Rythvidetur. B. de Amoribus in Spec, sacerdot. MS. cap. 26. De peccato linguae :

S
SAA
S LITTERA. numeralis quse 7. denotat. Unde versus:
S. vero septenos numerates significant.

Seu ut habet Ugutio :

Ebdomadae specie S. suscipit ordine seplem.

At in Notis numerorum antiquis dicitur littera S. conflcere septuaginta. Eidem si recta linea superaddatur, 70. millia signiflcat. S. in superscriptione cantilenas, susum vel sursum scandere, sibilat. Ita Notkerus Balbulus in Opusc. : Quid singulse litterse significent in superscriptione cantilense. Vide A. 1 S. pro 0. saBpius in MSS. Codicibus prsemittitur vocalibus e, i, y ; et vicis-

sim 0. pro S. ante easdem vocales non raro occurrit. 1 S. pro H. scriptum aliquando monet Eccardus, in Notis ad Pactum Leg. Sal. pag. 15. Hinc Germani Suite vel Sude dicunt a Saxon. Hudde. 1 S. in R. mutatum legitur in was pro war, in virlos pro virlor. Vide eumdem Eccard. ibid. pag. 47. 48. et Schilter. in Gloss. Teuton. 1 S. vocibus etiam a conspna incipientibus ex crassiore pronunciatione prasflxum, ut pluribus ostendit Claubergius in tractatu de sibilo veterum Germanorum. Exempla prseterea proferunt laudati Eccardus pag. 32. 75. et Schilterus. ^ S. notis arithmeticis postpositum, semissem denotat.

Quod gratis dictum videtur; semissem signiflcat hsec litera apud Romanos, quando ponderibus , numismatibusve aut monetis insculpta est. Vide Molinetum in Museo S. Genov. pag. 49. SA, Persica lingua, Rex; quo nomine donantur plerique e Sultanis. Vide Will. Tyrium lib. 3. cap. 1. Reyneccium in Stemmate Persicorum Sultan, in Appendice ad Aitonum, Scaligerum lib. 3. Ganonum Isagogic. pag. 315. ult. edit. Seldenum de Tit. honorariis i. part. cap. 6. 5. 6. 7. et Henricum Valesium ad Ammian. lib. 19. 1 SA, interjectio est apud Schilterum in Glossario Teutonico. SAAL. Andreas Suenonis lib. 5. Legum Scaniae cap. 2: Satis liquet omnibus di-

SAB
visionem in tres partes sequales, videlicet in tres tertias faciendam, quarum quselibet ob frequentem usum, speciali nomine, in vulgari nostro Saal. Vide Gorsum. * Quantitas pecuniae triginta marcas comprehendens. Leg. Danicae apud Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. 178: Item quicunque fuerit executor homicidii, habeat de quolibet Saal trex marcas pro executione et labore suo. Et pag. 183: Item statuendum est, quod in quolibet Saal, sit summa triginta marcarum in prompeta pecunia. * SAARI, Hseretici Valdensium sectarii in Gonstit. Freder. imper. ex Cod. reg. 10197. 2. 2. fol. 20. r. Vide Sabatati. SABAJA, Cerevisiae, vel potus species apud Illyrios. Ammianus lib. 26: Cujus e muris probra in eum jaciebantur, et injuriose compellebatur, ut sabajarius. Est autem Sabaja ex ordeo vel frumento in liquorem conversus paupertinus in Illyrico potus. Vide ibi Henr. Valesium. S. Hieronymus in Isaise cap. 19. de Zytho : Genus potionis ex frugibus a quoque confeclum,etvulgoinDalmati3sPannoniseque provinciis gentili barbaroque sermone appellatur Sabajum. 1 SABAJARIUS. Vide in Sabaja. T SABANA. Vide mox in Sabanum. SABANUM , Mappa, vel facitergium, Ugutioni et Joanni de Janua. Glossarium GF. Lat. : SaSavov, Sabanum, linteum. Glossae MSS.: Sabanum, linteum villosum. Lexicon Gr. MS.^Reg. cod. 930: Hzpi<\>t}\i.ct} TO SaSavov TOU? (Sputa; TOU xafivovto; airo4'r}xov' Glossse antiquae MSS : Manutergium, ad tergendas manus vocatum, Sabanus autem Grascum est. Glossse ad lib. 1. Alexandri latrosophistae de Passionibus : Sabanum, pannus subtilis. Alibi: Sabanum, pannus factus de cotone. Matth. Silvaticus: Sabanon, Gr. Sabanum, indumentum est, pannus asper abstersorius, scilicet quo homines utunturin balneis, vel etiam quodlibet linteum ad hoc deputatum. Denique Papias : Sabanum, lavamentum. In MS. laumentum: sed legendum linteamentum. Vegetius lib. 3. Artis veterinariae : Sabanis validioribus abstergatur. Gregorius M. lib. 3. Dial. cap. 17 : Vestimentis indutum, et constrictum Sabano, superveniente vespere, sepelire nequiverunt. Ita enim legendum pro Sabbato convincit Grsecus Paraphrastes, xai TW aaSavw 7cpiXtaavT?. Occurrit passim tiaec vox apud Scriptores, eumdem Gregorium lib. 4. Dial. cap. 55. Theodorum Priscianum lib. 2. cap. 9. Victorem lib. 3. de Persecut. Vandal, veterem Interpretem Juvenal. Sat. 14. v. 22. Octavium Horatianum de rebus medic, pag. 40. 41. 44. 90. Marcellum Empiric, cap. 8. 15. 20. 26. Interpretem Histor. Apollonii Tyrii pag. 9. Aldhelmum de Laude Virgin. Fortunatum in Vita S, Radegundis cap. 9. 17. Baudouiniam in Vita ejusdem Radegundis cap. 11. Eudesindum Episc. Dumiensem in Charta aerae 1016. apud Yepez et torn. 5. pag. 435. 444. Hermam lib. 3. Pastor, cap. 8. Bonifacium Moguntin. Epist. 10. Guibertum Novig. lib. de Laudibus S. Mariee cap. 10. et lib. 3. de Vita sua cap. 10. in Notis Tyronis, in Codice Caroline Epist. 27. in Vita S. Paterni Senonensis Mon. cap. 15. Gariopont. lib. 3. cap. 26. 71. Gloss. Lindenbrogii in Lino inciso, et Cujacium lib. 9. Observ. cap. 9. etc. SABANA, in Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis ann. 781. apud Sandovallium, quomodo Hispani safeanas etiamnum hac notione usurpant. Vide Sebast. de Cobarruvias in Thesauro

SAB

SAB

247

linguae Castell. [Exposit. ant. Liturg. Valdensium sectam in Hispania prseserGall, apud Marten, torn. 5. Ampl. Col- tim viguisse par sit credere, quorum lect, col. 98: Membra parvoli Sabana, id hseresis propria fuisse ibi annotatur, est candido ac vilali (villoso) linteo exter- quod dicerent in aliquo casu non esse guntur, ne corium ei ledalur.] jurandtim, et potestatibus Ecclesiasticis 1 SABANES, Eadem notione. Vide Gal- vel secularibus, non esse obediendum, et nabis. posnam corporalem non esse infligendam SAVANUM non semel dixit, Graaca sci- in aliquo ; et similia. Exstat apud Marialicet enuntiatione, Apitius lib. 5. cap. 1. nam in Prsefat. ad Chronic. Lucse Tu5. 6. lib. 7. cap. 6. [* Sic emenda : lib. 6. densis Diploma Aldefonsi Regis Aragocap. 2. et 8. lib. 7. cap. 6. et lib. 8. cap. num contra Valdenses et Insabbatatos. 7. Vide Rhodium de Acia pag. 175. 176. [De iisdem praeterea pluribus agitur in et 177. ubi ex hac voce Apicium fuisse Doctrina de modo procedendi contra Hispanum Carol. Avantius conjicit.] hasreticos, apud Marten, torn. 5. Anecd. Argumentum Epistolse S. Basilii ad col. 1797.] Insabbati dicuntur Groppero Simpliciam apud Lambecium lib. 3. de lib. de Euchar. art. 4. cap. 36. quam Bibl. Csesarea pag. 132 : 'H aik?) Si[//rcXY)- appellationem sortiti videntur ab ea xi'a TcpoaTaTTet euvo^o'? *<^ xopa<ncn; ptcprj- calceorum specie, quos nqstri Sabots vovat ira ffaSava auToG ei;w. Vide Nicolaum cant, id est, calceis ligneis, quibus poMyrepsum sect. 1. cap. 190. tissimum utebantur. De vocis Sabot 5BSP Varii usus fuit Sabanum, ut ex etymo, vide conjecturas Oct. Ferrarii in allatis colligitur : quod ut apertius rur- Ciabatta. sum pateat, potiores annotabimus. Ac * 1. SABATERIA, Sabateriorum ars et primo quidem eo utebantur ad susci- opificium, in Stat. sabater. Carcass, piendum infantem de fonte baptismi. ann. 1402. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, Paulus I. PP. in Epist. ad Pippinum : pag. 557 : Operaloria Sabaterise in burgo Attulit Sabanum in quo nostra dulcissima CarcassonsB, etc. Vide Sabaterius. atque amantissima spiritualis filia, sacra* SABBATEBIA, Vicus seu regio urbis, tissimo lavacro abluta, suscepta est. In ubi Sabaterii habitant, vel mercem suam balneis ad abstergendum corpus. Pas- yenum exponunt. Lit. admort. ann. 1375. chas. Radbert. de Corp. et Sang. Dom. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 401: Item apud Marten, torn. 9. Ampliss. Collect, dictus cardinalis Albanensis emit lij. licol. 418 : Thermas cum die quadam ex bras dictss monetse et xij. denarios Turon. more fuisset ingressus, invenit quemdam quas dictus Petrus habebat et habere conincognitum virum ad suum obsequium sueverat sine laudimio, in Sabbateria prseparatum.... ut exeunti a caloribus Sa- nova Montispessulani. bana prseberet. Eo involvebantur cor 2. SABATERIA et SABINA, Navis. pora defunctorum : unde Siculi, b in v Genus ligni. Glossar. vet. ex Cod. reg. mutato, Insavonare, pro sepelire dicunt, 7613. ut observant Macri in Hierolex. Vita S. ^ SABATERIUS, SABBATERIUS, SabbaBibiani Sancton. Episc. apud eumd. torum seu calceorum sutor, vel sartor, Marten, torn. 6. ejusd. Collect, col. 768: Gall. Cordonnier, Savetier. Vide SabbaCommunem viam omni carni sub funereo tum 1. Sabatee, in Foris Navarrae tit. 28. exitu cuidam necessitas accidit sequi.... art. 33. Enumerat. Jur. Cqmit. Biterr. Componitur itaque juxta morem Sabano ann. 1252: Leuda cordonariorum, Sabaatque sudarii operimento, levatur feretro, teriorum et merceriorum, etc. Ita videlicet etc. quod fabri, Sabaterii, textores, etc. in | SABARIUM, Atrium templi. Gloss.Charta ann. 1288. ex Tabul. Episc. AuIsidori. Vide Pastophorium , et infra xit. Transactio inter Abbat. etMonachos Safarium. Crassenses ann. 1351. ex lib. viridi fol. SABATATI, INSABATATI, Hseretici Val- 53 : Tenetur habere Sabaterium pro omnidensium asseclas et sectarii, dicti, non bus illis qui recipiunt ab eo vestiarium, quod in Sabbato judaizarent, ut volunt qui Sabaterius facit ad minus cuilibet quidam, aut quod nullum Sabbatum ipsorum tria paria sotularium. Tabul. observarent, sed solum diem Domini- Commun. Massil. : Oblata supplicatione cum, ut Vignerius ann. 1159. et Perri- ex parte Sabateriorum contra blanquenus : verum ut Prateolus, quod qui inter rios et conresatores, etc. Cone. Bitur. eos perfectiores erant, signum quoddam ann. 1280. apud Marten, torn. 4. Anecdqt. in superiore parte sui sotularis, quod col. 191: Item sutores sotularium, sive Sabbatem appellabant, deferre solerent. Sabbaterii. Vide Curaterius. Huic consentit Ebrardus Bethuniensis 1 SABATHERIUS, Eadem notione, in contra Valdens. cap. 25: Quidam autem, vet. Catalogo MS. Confrater. B. M. qui Vallenses se appellant, eo quod in Deauratae Tolos. Valle lacrimarum maneant: et etiam t SABATIUS, pro Sabaterius, in Statute Xabatenses, a Xabata potius, quam Chris- Jobannis XXII. PP. apud Fanton. Hist. tiani a Christo, se volunt appellari Sotu- Avenion. torn. 1. pag. 175. lares cruciant, cum membra potius deT SABBAS, ut Sabbatum 1. Vide Sabeant cruciare, calceamenta coronant, batati. caput autem non coronant. [Constit. Pe1 SABBATARIUS Luxus, apud Sidon. tri I. Reg. Aragon. ann. 1197. in Append, lib. 1. Epist. 2. id est major et uberipr, ad Marcam Hispan. col. 1384 : Valdenses, qualis festis diebus solet esse. Vide ibi qui vulgariter dicuntur Sabatati: qui et Sirmondum pag. 9. et infra Sabbatum 1. alio nomine se vacant Pauperes de Lug| SABBATIANI, Haaretici, quorum auduno, et omnes alias h&reticos.... ab omni ctor fuit Sabbatius quidam e Judaeo regno et potestativo nostro.... exire ac fu- Christianus factus ann. circ. 399. Pascha gere districte et irremeabiliter prsecipi- cum Judaeis celebrabant. De his mentio mus.] Petrus IV. Reg. Arag. in Chron. est in Cod. Theod. tit. de Haeret. leg. lib. 3. cap. 16 : Ecalces del dit drap sens 59. et 65. Vide Niceph. Hist. Eccl. lib. Sabates. Sacramentum Vicariorum, in 12. cap. 31. et Stockman. Lex. Haeres. Cqnstitutionibus CatalaniaB MSS: Pro* SABBATIM, [Tela. DIEF.] mitto insuper sub religione ejusdem SacrafSABBATIN^, Consessus judicum in menti, quod Valdenses sive Sabatatos, et Parlamento Tolosano die Sabbati pomealias hsereticos omnes persequar, etc. In ridianis horis, ubi sportulae accipiebanConcilio Tarraconensi ann. 1242. Inzab- tur. Vide Bertrandum de Vir. Jurisperit. battati perpetuo dicuntur, adeo ut bane cap. 5. num. 6.

248

SAB

SAB
hac die Baptizati in Sabbato sancto, deponebant in Sabbato in albis albas stolas, seu vestes, quas in baptismo susceperant. Beletus cap. 121. et ex eo Durandus lib. 6. Rat. cap. 81. num. 16. et cap. 95. S. Athanasius Orat. in Sanct. Pascha pag. 545. edit. Combefisii: Srujiepov arco6uff9E T)]V 9opou[Avvjv IffO^Ta, aXXa (AY) arcoOeaOc TYJV xxpu[A[i.EVY]v a^paytSa, etc. Vide Alba 4. SABBATUM MAGNUM, Quod Dominicam Paschse praecedit. Exstat Amphilochii Episcopi Iconiensis sermo, dictus, 'SABBATUM LU'MINUM , in Chronicq Oriental! pag. 125. quod in eo baptismi fierent, quos cpwuta^ou? vocant Graeci. SABBATUM 12. LEGTIONUM. Ita appellatum Sabbatum Quatuor Temporum auctor est Amalarius lib. 2. cap. 1. ^ SABBATUM in Traditione Symboli, Quod Dominicam Palmarum praBcedit, in Ritu Ambrosiano : cum Mediolani eo die Catechumenis symbqlum addiscendum traderetur, quod alibi in die palmarum dabatur. Vide Symbolum. SABBATUM VAGAT, ita dictum Sabbatum ante Palmas, seu diem Dominicum, qui Pascha praacedit, in Sacramentario Gregoriano, quia proprio officio caret: [propterea quod Papa ipso die qccuparetur eleemosyna eroganda.] Vide Alcuinum lib. de Divin. Offic. Amalarium lib. 1. de Eccles. Offic. cap. 9. Hugonem a S. Victors lib. 3. Observat. Eccl. cap. 16. [Mabill. Commentar. in Ordin. Roman, pag. LXIV. etc.] SABBATUM , Quodvis festum ; unde luxum Sabbatariurn dixit Sidonius lib. 1. Epist. 2. qui diebus festis potissimum obtinebat. Deus apud Isaiam : Sabbata vestra odivit anima mea. Quse quidem ea sunt, quse Judaei consumebant in luxuriis, et ebrietate, et comesatione, ut ait Auctor libri Anticimenon, Bertharius scilicet Abbas Casinensis, qui vixit sub Ludovico Pio, ut est apud Leonem Ostiensem lib. 1. cap. 32. et Petrum Diacon. de Viris illustr. Casin. cap. 12. Isidorus Pelusiotes lib. 3: SaSSawv itadav lopTrjV xaXoOcrtv. :;:= Testam. Const. Sancii ann. 1269. torn. 1. Probat. Hist, geneal. domusreg. Portug. pag. 23: Item ad unum Sabbatum faciendum mando duets libras. Vide mox Sabbatizare. "SABBATUM SABBATORUM, Requies vitse aeternae. Acta S. Gauger. torn. 2. Aug. pag. 687. col. 1: Cum de labore hujus vitse migraret ad Sabbatum, in hoc quasi quodam terras matris gremiolo non ejus gravarentur sepelire corpusculum, eo usque corruptibililer dormiturum ; donee, vocante Domino, resurgat incorruptibile ad Sabbatum sabbatorurn. Vide mox Sabbatisare. 1 SABBATUM, Solstitium dicitur, quia tune temporis sol immobilis videtur. Chron. Joh. Whethamstedii pag. 405: Dum transisset Sabbatum sive solstitium anni istius, descendissetque sol ytnius, et ymius, etc. SABBATUM, pro Pace. Domesday, tit. Sudsex. Terra Willelmi Episcopi de Tetfort. Sisedes Hundred, num. 18: Postquam Willelmus Rex advenit, et sedebat in Sabbato, et Willelmus Malet fecit suum Castellum de Eja, etc. ex Spelmanno. SABBATISMUS , Sabbati celebratio apud Judseos, Agobardus de Insolentia Judseor.: Cum ne Sabbatismus eorum impediretur, mercata, quse in Sabbatis solebant fieri, transmutari prseceperint. [Adde S. August, lib. 22. de Civ. Dei
TO) y.eyaXw Sa66aTw. Idem dicitur

SAB
cap. 30. et Joh. Abrinc. de Offic. divin. pag. 43. 44.] * Gloss. Bibl. ex Cod. reg.: Sabbatismus dicitur Sabbati Observantia vel feriatio, summa requies. Sabbatizare, requiescere vel sabbatum observare. SABBATIZARE, Papiae, Sabbatum colere, ab opere vacare, otiari, feriari: idem enim valet vox Sabbatum, quod Requies. Joan, de Garlandia in vocis :
Sabbata dicuntur requies, el vita perennis.

f 1. SABBATINUS, Sabbaticus, festivus, quod ab opere vacatur, ad Sabbatum pertinens. Litterae Johannis Regis Franc, ann. 1351. torn. 2. Ordinal, pag. 409 : Item, ordinaverunt.... quod nullus operetur de dicto misterio.... in diebus Sabbatinis cum lumine. Occurrit prsetereanon semelapudRadulfum Tungrens. proposit. 20. Vide in Sabbatum 2. 1 SABBATIVUS, Eadem notione, in vet. Catalogo Confratern. B. M. Deauratae Tolos. * 2. SABBATINUS. SABBATINA FORMA. Lib. de Mirabil. Romae ex Cod. reg. 4188 : In medio cantari est pinea serea In quam pineam subterranea fistula subminislrabat aquam ex forma Sabbatina, quse toto tempore plena prsebebat aquam per foramina. 1 SABBATISMUS, SABBATIZARE. Vide infra Sabbatum 2. 11. SABBATUM, Calceus, Soulier, Provincialibus Sabbato, Vasconibus Sabatou. Statuta Arelat. MSS. art. 167 : Sabbaterii acclpiant pro solandis Sabbatis grossis nunciorum.... Arelalis ill. den. tantum. Vide Sabatati. 2. SABBATUM, apud Hebrseos pro tota Hebdqmada, et pro septimo Hebdomadis die sumitur. Euseb. Pamph,ili in illud : '0^ <ra6aTu)v. "EOo; yap v)V Tr|V oXrjv ISSojJiaoa craSSa-cov y.aXeiv, xai Tiaaa? ra; fifjiepa? ffaSoairov ovo[A^eiv. Cum Hebdomadam significat, in dies dividitur, quorum primus, Prima Sabbati; secundus, secunda Sabbati, et sic deinceps; Septimus denique, Sabbatum, ut observatum a S. Hieronymo, in Epistola ad Hedibiam, qusest. 4. et S. Augustino in Psalm. 80. Eodem Eusebio in Resurrect. Dom. pag. 477. edit. Combefisii, et Hesychio Presb. Hierosolymit. Homil. in Dominicam resurrect, pag. 748. edit, ejusdem Combefisii. Sic Cassianus lib. 3. de Coenob. Institut. cap. 9. Sextam Sabbati, lib. 4. cap. 19. secundam Sabbati, pro sexta et secunda feria dixit. Quam loquendi formulam usurpavit etiam auctor Vitae S. Rusticulae Abbatissae Arelat. cap. 31. UNA SABBATI, Dies Dominicus.Glossae Gr. MSS. in Cod. Regio 2062: M(av oag6aTwv, TYJV xuptaxr,v xaXsi' 6 aTtoaroXos. S. Augustinus Epist. 86 : Una Sabbati tune appellabatur dies, qui nunc Dominions appellatur, quod in Evangeliis apertius invenitur: nam dies Resurrectionis Domini prima Sabbati a Matthseo, a cseteris autem Una Sabbati dicitur, quern constat eum esse, qui Dominicus postea appellatus est. Adde Concilium Cabilonense ann. 650. cap. 18. Rabanum lib. de Computo cap. 26. et Durandum lib. 7. Ration, cap. 1. num. 7. etc. SABBATUM SANCTUM, dicitur illud, quod Pascha praecedit, turn propter alia plura, turn maxime propter hoc, quod ad suscipiendam tantam luminis claritatem nova Ecclesia sacro baptismi fonte sacratur. Hac enim die aolenne est juxta veram et angelicam Patrum traditionem fontes benedici, etc. Rupertus lib. de Divin. Offic. cap. 35. [Gesta S. Conwoionis saac. 4. Bened. part. 2. pag. 215 : Receplusque est in monasterio in sancto Sabbato, id est in Ramis-palmarum. Vita S. Roberti saec. 6. Bened. part. 2. pag. 211: Ad Sabbatum quod Sanctum dicilur vigilia Paschalis festivilatis pervenit.] SABBATUM, requies Dominici eorporis appellatur, etiam in veteri Missali Gallicano pag. 464. et in Missali Gotthico pag. 324. SABBATUM IN ALBIS, Quod prsecedit Dominicam primam post Pascha, quia

Lexicon Gr. MS. ? Reg. Cod. 930: !OT\V YI avocTTaucrio e^ ou TO Sa66arov. Aliud Lexicon Graec. MS. Cod. 2062: AsuTepS^iipwTOV Sa66aiov, o^av 5iTcXr) r\ apyt'a ^, xa\ TOU Sa66aTOu TOU xupt'ou, xa"t iilpa? eoprrjc SiaSex^EVYjv, Sa66arpv yap ixa(TTr]v apycav xaXouai. Hayto Basileensis Episc. cap. 8. de Die Dominico : Sabbatum verooperandum a mane usque in vesperum , ne in Judaismo capiantur. Capitula S. Bonifacii Archiep. Moguntini cap. 36: Adnuntient Presbyteri diebus dominicis per annum Sabbatizandum. Unde lib. 6. Capitul. cap. 189. [** 192.] : Has quidem festivitates annuntient Presbyteri, ut diebus dominicis Sabbatizare, etc. [Elmham. in Vita Henrici V. Regis Angl. edit. Hearnii cap. 93. pag. 271 : Nee ab infestatione custodum continua ullo dierum per obsidionis tempora Sabbatizat.] Adde Petrum Blesensem Epist. 14. et alios. * Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Sabbatizare, fere (faire) feste. 1 SABBATISARE, dicitur de corporibus quae in sepulcro quiescunt, in Exordio Monast. S. Medardi Tornac. inter Instr. torn. 3. novas Gall. Christ, col. 66: Cujus (Monini) anima in requie sit, cujus ossa in medio ecclesise B. Medardi Sabbatisant. * Sabbat a Juifs, apud Suessiones appellabatur locus quidam, ubi forte Sabbato celebrando congregabantur Judaei. Charta ann. 1341. in Reg. Caroli Pule, fol. 190. v. ex Cam. Comput. Paris.: Comme il ait este mande que la place ou lieu, appelle le Sabbat a Juifs en la ville de Soissons, vous feissiez crier et subhaster, etc. SABEA, Lorica. Vide Zaba. 5 SABELINUS. Vide in Sabelum. 1 SABELLIANI, Haeretici post tertium saeculum medium nati, quorum praecipuus error fuit ut unam tantum in SS. Trinitate personam esse dicerent. Vide S. August. Haer. 41. Epiph. hser. 62. Philastrium cap. 54. et infra Unionitae. ] SABELLUM, uitou6Stov, in Gloss. Lat. Gr. Leg. Scabellum. Eadem notione qua Sabellum, vide in Schuba. SABELUM, Martes, Gallis Marte, mustelse species, nobili pelle insignis : Anglis, et nostris plim, Sable, tametsi martes a sabelo distinguant ferme Scriptores omnes. Alanus Insulanus in Planctu naturae: lllic martes et Sabelo semiplenam palliorum pulchritudinem, eorum postulantem subsidia, suarum nobilitate pellium, ad plenum deducebant. Gervasius Dorobernensis : Statutum est, quod nullus... utatur vario vel grisio, vel Sabelo, vel scarlato, etc. Le Roman de la prise de Hierusalem MS.:
Porpres et ciglatons del regne d'Aumarle, Vairs, et gris, et ermines, et Sables de Rosie.

Philippus Mouskes in Hist. Franc. MS.:

Sables, ermins, et vair et gris.

De vocis etymo, vide Dissertat. 1. ad Joinvillam pag. 137. et Henschenium ad Vitam S. Guthlaci num. 17. SABELIN.E PELLES : Sabelines, in nova

SAB

SAB
?s

SAB

249

Consuet. Normanniae art. 603. Sebelines, ann. 1218. apud Murator. torn. 8. col. SABOGA, Hispanis, Piscis species. in veteri cap. 17. Rogerus Hovedenus 1087 : Tanquam angeli per Sablonem ca- Vide supra Alosa. pag. 758 : Petiit ab Episcopo Lincolniensi tervatim contra inimicos pergere vide'-SABONUS, Sapo, Gall. Savon; Savesingulis annis unum mantellum furra- bantur.] Fortunatus lib. 9. Poem. 15 : lon, in Pedag. Peron. ex Chartul. 21. tum de Sabelinis. Idem, et Bromptonus Corb. Leudee major. Carcass. MSS.: ftuidquid saxa, Sablo, calces, argilla luentur. ann. 1188: Statutum fuit in Anglorum Item pro cargua de Sabono duro, xviij. gente, ne quis escarleto, Sabelino, vario, S. Aldhelmus de Laude Virg.: den. Ubi versio Gall. ann. 1544: D'une velgriseo... uteretur. Occurrit in Concicharge deSabondur,etc. SaueZonsabulum Squalidus ul Sablo spreti sub cespite runs lio Londinensi ann. 1138. cap. 15. in sonat, in Lib. rub. fol. magn. domus Bractea flaventis depromit fila metalli. publ. Abbavil. art. 47 : Que le faisil de Hist. Ricardi Hagustaldensis pag. 328. Idem cap. 25: leurs forges,... il mettent es fossez, esquelapud Will. Neubrigensem lib. 3. cap. les on a prins le Savelon. 22. etc. Et simul in crypta pausant Sabione sepulli. 5^ SABRATERIA, [Navis piratica. DIEF.] | SEBELINUM INDUMENTUM, in Sta1 SABRIERIUM, Condimentum acuti tutis antiquis apud Marten, torn. 4. Ubi male inscripta. Et infra cap. 28 : saporis, ni fallor, Gallis Saupiquet. ConAnecdot. col. 1189: Sancimus ne clerici Sic fuit, ut verax fatur sermone Sacerdos, vel laid, viri et mulieres infra quinquenstitut. pro Abbatia S. Pauli Narbon. Funere transacto tectum Sabione cadaver. nium aliquo indumenta Sebelino utantur. ann. 1127. inter Instrum. torn. 6. Gall. Pelles Sebelinse, in Leg. Norman, apud Sablonum Glarese, in Epistola 44. S. Bo- Christ, novae edit. col. 33: In omnibus Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 187. nifacii Archiepisc. Moguntini. Aldhel- secundis feriis dent illis ova quatuor uniGEBELLINICA PELLIS, apud Petrum mus Abbas Malmesburiensis: Nee non cuique clerico pinguia cum bono SaDamian. lib. 2. Epist. 1: Non ergo con- frustra talenti fosnora subterraneis clan- brierio. stat Episcopatus in turritis Gebellinorum, culantur obstructa Sablonibus, etc. Vita ^e [ Tenetur dare prepositus... novem transmarinarumve ferarum pileis, non in S. Guthlaci cap. 30 : Binas flasculas celia lieuralia fabarum, cum brodio seu Saflammantibus martorum submentalibus impletas.... sub quodam palustri Sabione brerio pauperibus. (Cart. Magalon. rosin, etc. Lib. 2. Epist. 2 : Et cum dome- absconderunt. Epitaphium Hariolfl Ab- Rev. Soc. Sav. 1873, p. 418.)] stici murices nostris aspectibus sordeant, batis Elwacensis: \ SABRINUS, contracte, ni fallor, pro transmarinorum pelles, qui magno pretio Saburrinus, Sabulosus, saburralis. Vita Idibus August! resolutus, somata plasti coemuntur, oblectant. Ovium itaque simul MS. S. Winwalpei: Cui soli foecunditas Commendans urano, sarcea sicque Sablo. et agnorum despiciuntur exuviae, Ermesuberat, et Sabrina actamenta fluvii per lini, Gebelini Martores exquiruntur et [** Aggestis de fossato Sablonibus, in plana diffusi. Ubi actamenta idem sonat vulpes. Idem lib. 5. Epist. 16 : Hie itaque Aldhelm. Gramm. apud Maium. Classic. quod Latinis Acta et Graecis axr^. nitidulus, et semper ornatus... incedebat, Auct. torn. 5. pag. 589.] ] SABUCUS, axtr), elSo? poTavv^?. axtrj, ita ut caput ejus numquam nisi Gibelli* Interdum Locus arenosus, forte et TO cpuTov. Gl. Lat. Graec. [* Pro Samnica pellis obtegeret. Almuciam intelli- incultus. Charta ann. 1056. inter Instr. bucusi] torn. 11. Gall. Christ, col. 228 : Richardus git, nam de Clerico loquitur. 1 SABULARIA, SABULONOSUS. Vide * Glpssar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7679: etiam Bloet dedit eidem ecclesix coenobii Sablo. S. Trinitatis unam acram terrse in Sabellinus, Sabellin, a Sebera regione. | SABULUM, yrj [xtXivY], ajj-^cdS^?, in Gloss. Latino-Graec. Ejusmodi videtur ZEBELLINA PELLIS. Paul us Venetus Sabione de villa Criencis. lib. 3. cap. 47 : Inter parva veroanimalia I SABLONATUS, Arenosus, sabulo abun- Sabulum quod aqua delibutum vini coest qussdam species apud illos (Tartaros), dans. Charta ann. 1207. apud Stephanot. lorem referre poterat, de quo in Vita B. qu& delicatissimas suppeditat pelles, quas torn. 1. Antiquit. Bened. Occitan. MSS. Alcuini saec. 4. Benedict, part. 1. pag. vulgo Zebellinas vacant. pag. 406 : Tamen si in tempore solutionis 157 : Mandavit... provisoribus monasterii, ZOBELLINA PELLICULA, apud Arnol- in condamina quam habeo... fuerit factum ut tenerent interim ductores vini, quogarratum Sapsonatum, vel bladum se- usque coram eis de vasculis, in quibus dum Lubec. lib. 2. cap. 5. SOBOLUS. Michalo Lithuanus de Mo- minatum, etc. Ubi leg. existimo Sablo- ipsum vinum adduxerant, in alia rnutaretur: quia aliqui ex eis inde furtive suribus Moscovit. Fragm. 2: Etsi Mosci natum. soli Sobolis aliarumque ferarum genere SABULO. Gloss. Lat. MS.: Sabulum, mentes, in vascula, quatenus plena essent abundent, tamen vulgo Sobolos pretiosos arenam, glaream, vel sabulonem. Gilda cum ad monasterium pervenirent, Sabunon ferunt: sed missos in Lituaniam, Sapiens de Excidio Britanniae : Mittun- lum aquas miscuerant. molles mollibus, aurum pro eis auferunt, tur queruli scissis, ut dicitur. vestibus, SABURRARE. Fortunatus in Epist. ad etc. Legendum forte Sobelis. Le Roman opertlsque Sabulone capitibus, impetran- Martinum Episc. Gallicia3 lib. 5. poem.: tes a Romanis auxilia, etc. Charta Ricardi Paradisiad horti odoramenta Saburrans, de Garin MS.: II. Regis Angl. torn. 2. Monast. Anglic, etc. ubi Gloss. MS. i. spirans, odorans. Vestent bliaus, et peligons hermins, pag. 632 : Et sic per Sabulones versus SABUTA, SAMBUTA, SAMBUGA, Currus, Et afublerent les mantiax Sebelins. orientem, etc. [Charta ann. 1284. in Char- quo nobiles feminae vehebantur,species: Octavianus de saint Gelais, in Viridario tul. S. Vandreg. torn. 2. pag. 1444 : Su- [item Currus vel equi ornatus.] Glossee pra unam peciam terrte in Sabulonibus.] Isonis Magistri ad Prudentium pag. honoris : Occurrit non semel apud Palladium seu 824 : Essedum genus vehiculi Gallicani, i. Vestus d'habits moult somptueusement, Anonynum de re architectonica cap. 3. Sambuch, quasi assedum, ab assidendo Tres bien fourrez de raartres Subelines. dictum. Diarium Thesaurarii Reg. ann. 26. ubi in MSS. legitur sablo. SABER, Sabrum, Asperum, nodosum. T SABLUM, pro Sabulum, a^o?, in Gl. 1299 : Pro Sabutis, lorenis, palefridis, et aliis necessariis ad equitandum. Aliud Papias, et ex eo Joan, de Janua. Forte Lat. Gr. 1 SABIONUM, SABLONUM , ut Sablo. ann. 1300. M. Febr.: Pro curribus, chariopro Scaber. Gatholicon parvum : Saber, Statuta Mont. Regal, fol. 205: Et quod tis, et Sambutis, etc. aspre, sabloneux. 1 SABES, SEBES, Xepo;. Gloss. Lat. Gr. aliqua persona non debeat tenere pannos, SAMBUCA. Ordericus Vitalis lib. 8. Legendum suspicantur viri docti, Se- telam, Sabionum, lapides, ligna.... super pag. 694 : Mannos et mulas cum Sambubum, XTuo;. Eaedem Gloss.: Sebrum, XTuo;. pontes. Ibid. fol. 226. legitur Sablonum. cis muliebribus prospexit. [Formulae An* SABINA. Vide supra Sabateria 2. Statuta Astens. cap. 61. fol. 32 : Quilibet degav. apud Mabill. torn. 4. Analect. %. SABINUS, [Lapis preciosus ; fuscus. de glarea, burburis, et tanagri garavellam pag. 236 : Cido tibi caballus curnSambuca et Sablonum possit ducere et dud facere et omnia stratura sua, etc. Constitut. DIEF.] 1 SABIONUM, ab Ital. Sabione, ut infra ad suam volunlatem. Supra habent, Sa- Friderici Reg. Siciliae cap. 92 : Item quod Sablo. Vide in hac voce. bionum. Tabul. Calense ann. 1206: nulla domina sive mulier cujuscumque ^ SABLE, f. Fabse nigrae, ut videtur Unum obolum de Sablonno de Chievrerue. conditionis existat, audeat portare in Bollandistis. Acta S. Francisci de Paula 1 SABULAEIA, SABULONARIA, Arena- equitatura, quam equitaverit, Sambucam, torn. 1. April, pag. 137 : Quod esset dies riee, Gall. Sablonniere. Gharta Marise de in qua sit aurum, vel argentum sive jejunii, et mare fluctibus agitaretur, et Acigniaco ann. 1255. ex Tabul. Bellila- perlss.... Quod faldas Sambucss ipsius non propterea appositss essent Sables, quia rici: Dedit fratribus Bellilarid usagium sint de samito, vel de panno auri pisces deerant. in Sabularia sua de Bruas, qua& Sabula- Quod aliquis aurifex sive sutor, sive alius T SABLERIA, a Gall. Sabliere, Tignum, ria sita est, etc. Charta Balduini Comit. Sambucam, vel frenum facere, vel venders tabulati trabs. Charta ann. 1417. ex Ta- Ghisn. ann. 1200. ex Tabular. S. Ber- non prxsumat, etc.] bul. Sangerm.: Ad faciendum fieri cathe- tini: Eadem via satis recta divisione per SAMBUA. Rotulus pro expensis coronas et corbeyos de lapidibus talliatis et Septentrionalern partem Sabulonarise, namenti Reginae apud Senonas ann. Sablerias ligneas subtus eorum salivas. quse est in nemore, dirigitur. 1234 : Die Dom. Ante Ascens. pro Sambuis SABLO, Arena, Sabulum, Gallis SaSABULONOSUS. Terra sabulonosa, in Reginse redimendis, 22. s. 8. d. Compublon. [Memoriale Potest. Regiens. ad Fleta lib. 2. cap. 76. 3. tum Stephani de la Fontaine Argentarii VII 32

250

SAG

SAC
si vere euni accusari constet, impositam sibi vindicat. Hinc passim Sacam, et Socam, thol, theam , et infangthefe, habere dicuntur domini feudales, quibus ese jurisdictiones competunt, in Legibus Edwardi Confess, cap. 21. 28. Willelmi Nothi vernacul. cap.3. et Henrici I. cap. 20. in Regiam Majestatem lib. 1. cap. 4. 5. 2. in Quoniam attachiamenta cap. 100. in Monastico Anglic. t9m. 1. pag. 29. et Chartis Anglicis passim : apud Bractonum lib. 3. tract. 2. cap. 35. 11. [Hickes. in Thes. ling. Septentr. torn. 1. pag. 159.] etc. Vide infra Soca 4. [** et Phillips, de Jure Anglos. 26.] >|c [ Et volo et precipio (Henricus I. rex Anglorum) firmiter ut bene et in pace et quiete et honorifice (monachi Concharum) teneant, cum Saca et Soca et Tol et Teain et in fanguene theof et omnibus consuetudinibus suis. (Cartular. Conchar. Rutheu. an. 1121. p. 370.)] SACA. Charta Mathildis Comitissae ann. 1096. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 117 : Ab aquilone contra currents aqua eundo usque ad illam viam, quss antiquitus per Sacam ibat Gubernulum : per quss loca signa arborum et lapidum posita sunt, supradicta via per Sacam a soils oeco.su extenditur usque ad jam dictam roverinam, etc. Vide Sac. SACABUTA, Armorum species, quam sic describit Joannes Abbas Laudunensis in Speculo Historiali MS. lib. 10. (ejus historia desinit in ann. 1380.) in Philippo IV : Li Roux de Fauquemont sceut cette affaire par un espie que il avoit, adonc fit sa gent armer, et il aussi s'arma, et fit faire dales le fer de sa lance un graouet de fer pour les garcons sachier jus de leurs chevaus: et cele lance fut appellee Sacheboute, dont depuis Flamens firent faire plusieurs d'iceux bastons. Guillelmus Guiart in Philippo Augusto :

SAG

Regis arm. 1352 : Parties de la litiere et des Sambues pour madite Dame. Sic vero clauditur hoc caput: Pour 2. pieces de velluau vermeil des fors 2. pieces de cendal vert des larges, pour quart et demy de drap d'or, et demie aune de camocas d'outremer, pour les Sambues de madite Dame. Aliud Computum ejusdem Stephani ann. 1350 : Pour 3. Sembues I'une d'escarlate azuree armoiee de Navarre et d'Evreux, I'autre a arcons azurez semez deperles, etc. Speculum Historiale MS. Joan. Abbatis Laudun. scriptum ann. 1488. lib. 10: Une autre journee avint que les meschines de la Roine avoient fait une buee, et avoient mises les napes de I'Hostel du Roy et de la Roine, et draps, linges, Sambues, cuevrechefs : et fut la buee estendue ou ries de la Magdeleine pour seicher, etc. [Le Roman de la Rose :
Corame royne fust vestue, Et chevauchast a grand Sambue.]

1 SAUBUA. Comput. ann. 1237. exBibl. reg.: Pro vr. Saubuis per Johannem Goudrichum, vill. 1. x. s. Pro capellis de pavonis et ourillieris ad sedendum super Saubuas, xi- 1. xini. s. Le Roman de Garin:
Li palefrois sor coi la dame sist, Esloit plus Wane que nule flor de lis, L: loreins vaut mil sols Parisis, Et la Saubus nul plus riche ne vist.

CAMBUCA, vel C.AMBUCA. Vincentius Bellov. lib. 30. cap. 85. ubi describit ornatum mulierum Tartarise : Palefridos equitant magnos et pingues: habentque Cambucas de corio diversis coloribus depicto, cum auro multo inserto, ex utroque equi latere dependentes. * SABUTIZ, Sambucus, Gall. Surreau. Charta fundat. abbat. Aquilar. ann. 832. inter Probat. torn. 1. Annal. Prsemonst. col. 104 : Invemt unam porcam cum suos filios latilantem super unam ecclesiam, subtus unum arborem Sabutiz. Vide infra Sacucus. j SABUUM, Sabuletum, arenarise, Gallis Sablonniere. Tabul. Veteris villse : Ego Guillelmus Guidonis filius, dedi monachis Veteris-villss medietatem Sabui mei, quod est juxta Charuel super mare. Vide in Sablo. SAC, SAGA, SACHA, Mulcta judiciaria, vox deducta a Saxonico sace, causa, lis, Germanis Sack, unde Sacha cum aspiratione in Legibus Edwardi Confess, cap. 21. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 71. sqq.] Vocabular. Anglic, annorum circ. 400. in Tabul. Beccensi: Saco, estre quitte de meslee mue par autre.] Willel. Thorn, in Chronic, pag. 2030 : Sake, hoc est placitum et emenda de transgressione hominum in Curia domini: quia Salt Anglice, Encheyson Gallice, et Sak dicitur pro forfait. Eadem pene habet Rastallus. Est autem Encheison, idem quod occasio, prsestatio, tributum. Vide in hac voce. Leges Edwardi Confess, cap. 22: Saca est, quod si quilibet nominatim de aliquo calumniatus fuerit, et Me negaverit, forisfaclura probationis vel negationis, si evenerit, sua erit. SAGA , generaliter dicitur cognitio, quam dominus habet in Curia sua de causis et litibus, quae inter vassallos emergunt, qui. eorum ratione, amerciamenta seu mulctas et emendas iis imponendi et ab iis levandi et colligendi jus habet. Cowello lib. 2. Instit. tit. 2. 7. est regale privilegium, quo qui gaudet, posnam actori calumnioso,sicrimen alteri objectum non probaverit, aut reo,

1 SACBORGH. Vide Saccabor. SACCA. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. lib. 4. Observantiar. Regni Aragon. tit. de Consortib. | 9 : De renditionibus factis per Curiam, non habet locum Sacca de consuetudine regni. ;: = Hispanis^ Saco est Extractio, exportatio. SACCABOR, SACHIBER, Stanfordio lib. 1. de Placit. Coronae cap. 21. Sacaburth aliis. Sakeber, et Sakebere, Britoni in Legib. Angl. pag. 22. v. 72. v. Bracton. lib. 3. tract. 2. cap. 32. n. 2: Furlum vero manifestum est, ubi latro deprehensus est saisitus de aliquo latrocinio, scilicet Hondhabende, et Bacberende, et insecutus fuerit per aliquem, cujus res ilia fuerit, quss dicitur Sakaburth, et si sine secta cognoverit, se inde esse latronem coram Vicecomite vel Coronatore Regis, cum testimonio bonorum et proborum hominum, ex tune furtum dedicere non possit, quia tales in hoc habent recordum. Et cap. 35 : Sunt enim quidam Rarones alii, qui libertatem habent, scilicet Sok, Sak, Thol et Theam: isti possunt judicare in Curia sua, si quis inventus fuerit infra libertatem suam saisitus de aliquo latrocinio manifesto, et insecutus fuerit per Saccabor, quia nisi fuerit in saisina, licet aliquis sequatur versus eum, sicut versus latronem, non pertinebit ad Curiam, Hundreda, vel Wapentakia cognoscere de hujusmodi furtis, etc. Eadem habet Fleta lib. 1. cap. 38. 11. cap. 47. | 5. ubi Sacborgh scribitur, dequa voce ita Spelmannus : Sacaburth idem signiflcare opinor, quod apud Scotos Sacreborgh et Sikerborgh : hoc est certum vel securum plegium vel pignus. Siker enim securus ; borgh, plegius, vel pignus, ac si qui cum re ipsa furtiva fugiens apprehensus sit, suum per hanc reatum tanquam per certissimum pignus prodidisse videatur: vel Sacaburth dicitur a sac, sive saca, i. lis, causa, prosecutio, et b u r g h , pignus, propterea, quod res furtiva sit quasi causae pignus, hoc est A crochez et a Saqueboutes, furti symbolum : vel denique s ace a b or Le trebuchent entre leurs routes. dicitur quasi causam ferens, vel prosequens vel litis prosequendaB plegius. Et anno 1301: Vide Sikerborgh. Par portes et parois routes S3" Hue etiam spectat vox SacrabaFichent lances et Saqueboutes, rum apud eumd. Spelmannum ; ubi imDesquels les destriers ocient. placitari per Sacrabarum significare vi* Saqueboute, Gladii genus est, in Lit. detur teneri ad dandum pignus vel remiss, ann. 1472. ex Reg. 195. Chartoph. plegium de stando j u r i : Concedo etiam reg. ch. 772 : Un baslon, appelle Saque- quod nee Prior nee tenentes sui per aliboute.... Icellui Jacob tira ladite Saque- quam actionem, querelam vel Sacrababoute, et quant le suppliant vit qu'elle rum in curia de Thornton in valle de issoil de son fourreau. Pickering, nee alibi ubicunque in com. * SACANDRUS, Pudendum muliebre, Ebor.implacitentur,nec aliqua occasione, apud Laur. in Amalth. nee alibi inve- exactione, vel demanda, per me vel hssrenitur, ut observat D. Falconet, nisi in des meos distringentur. enodatione aliquot vocabulorum H. Su1 SACCAGERE, a Gall. Saccager, Desannei, ubi : Clitorium, Sacandarus, pu- populari, vastare, diripere. Consilium dendum muliebre. Massil. ann. 1376. ex Tabular, ejusd. 1 SACARIUM. Vide Sacorium. urbis: Iniquarum societatum in hanc J SACATOR, ASSAQATOR, Mensor, Ital. provinciam discurrentium et rapacibus Misuratore. Vide Assazare. Stat. Bonon. eorum manibus Saccagentium tiranniter ann. 1250-67, torn. II. pag. 370: Ordina- vi armorum, etc. Vide infra Sacomamus quod cum aliqupd laborerium debue- nare. rit fieri pro comuni ban potestas 1 SACGAGIUM. Vide infra Saccare. faciat eligi duos bonos Asacatores (AssaT SACCAGO. Inventar. ann. 1342. in catores Cod. '62, Asazatores Cod. '60), Tabular. S. Victoris Massil. : Apud focaqui Sacatores cum electi fuerint teneantur riam duo incepienda, unam Saccaginem, ire et videre totum laborerium quod de- etc. Sed legendum Sartaginem. buerit fieri, et dictum laborerium mensu1 SACCAMANNUM. Vide Saccomanrare cum pertica x pedum bona fide.... et num. dicto laborerio mensurato.... dicti mensu1 SACCAMENUM, Sordidum quoddam ratores potestati teneantur dare in scriptis amiculum, Gall. Sac. Chronic. Petri quot pertice fuerit dictum laborerium, et Azarii apud Murator. torn. 16. col. 394: quantum debuerit esse cavum, et quan- Non cognoverat enim prsefatum dominum tum debuerit esse amplum in quolibet eo quod vestitus erat de uno Saccameno loco, etc. [FR.] nigro. Vide Saccus 3.

SAG
1. SAGCARE, In saccum mittere, et per saccum colare et exprimere : Insaccare, in saccum mittere, vel consummare: Desaccare, extra saccum ponere. Joan, de Janua. Gloss. Arabico-Lat. : Sacco, exprimo. [Gloss. Lat.Graec.: Sacco, 8tY)6a, 8iuXt'?w, id est, defeco, percolo. Vide Saccatum.] Hispani Sacar dicunt, quomodo Picardi nostri Saguer une epee, pro ensem de vagina extrahere. [Sacher son epee, apud Bellomaner.] Chronicon Flandrise cap. 1: Le vaillant Comte Sacgua son epee, etc. Adde cap. 8. [Le Roman de Rou MS. :

SAG

SAG

251

suet, maris : Sakeurs, in Lit. remiss, ejusdem Philippi apud Doubletum in ann. 1394. ex Reg. 146. Chartoph. reg. Hist. Sandionysiana lib. 3. cap. 18. Sech. 395 : Martin Hemet Sakeur de nefs en nonensium, in Charta ann. 1266. in Rela ville d''Amiens, etc. Vide infra Sacco- gesto 30. Tabularii Regii ch. 367. Virphori 2. dunensium, in Bulla Bonifacii VIII. PP. SAGGARI portus Romse, de quibus est ann. 1301. apud Waddingum; Andegatitulus in Codice Theodosiano 22.lib. 14. vensium, in Gestis Guillelmi Majoris qui species aliunde advectas compor- Episc. Andegav. cap. 3. [apud Acher. tant, et saccis gestandis operam suam t9m. 10. Spicil. pag. 250. ubi leg. Sacmercede locant. Ita Saccarios habet Ul- cini :] Massiliensium, apud Guesnaium in Annalibus Massil. pag. 195. 590. [et pianus Lege 4. | 3. D. De contrahenda emptione ; et saccariam facere dixit Apu- Ruffium Hist. Massil. 2. edit. torn. 2. pag. 108. et 373. Aquensium, apud Pitleius lib. 1. Metamorphos. WIT Sacards Divionensibus dicuntur, ton. Annal. Eccl. Aquens. pag. 163.] qui pestis tempore cadaveribus sepe- Rotomagensium, in Charta Philippi PulSaillir hors et nefs deschargier, liendis incumbunt, quique hac occa- chri Reg. Franc, ann. 1309. qua eqrum Ancres jetter, cordes Sachier. sione domos dilapidant: unde ad quos- Monasterium Eremitis Augustinianis Le Roman de Garin le Loherans MS.: vis nebulones mansit nomenclatura. concessit, in 2. Regesto ejusdem Reg. Et dit un Rois, por Deu mercy vos pri Vide Glossarium ad Cantica natalitia ch. 38. ex Tabulario regio : TornacenSachiez moi fors cest quarriaus qui m'occi. sium, apud Cognatum loco laudato. Burgundica. II li Sacherent, et li cors s'estandit, SACCATELLUS, in Statut. Venetor. lib. [Bruxellensium,in Bulla Pii II. PP. ann. L'arme s'en part que Ions sejor n'i fit.] 1458. apud Mirseum torn. 1. pag. 231.] 5. cap. 7. In Angliam hunc Saccorum Ordinem SACCATI. Vide Sacci. * Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : SACCATUM. Isidorus lib. 20. cap. 3. transiisse sub ann. 1257. scribit MatSaccare, Ensacher. Nostri opposite sensu Sacher et Saicher dixerunt, pro Tirer, sect. 11: Saccatum, liquor est aquse. fseci thseus Paris : Eodem tempore novus ordo Extrahere. Joinvil. in S. Ludov. edit, vini admixtus, sacco expressus. [Sacca- apparuit Londini: de quibus fratribus reg. pag. 124 : Quant en les (ars) Sachoit tum vinum, per saccum expressum, in ignotis et non prssvisis, qui quia saccis hors, etc. Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. Gloss. MSS. Sangerm. num. 501.] Ca- incedebant induti, Fratres Saccati voca137. Ghartoph. reg. ch. 38: Icellui Jehan tholicon parvum : Saccatum, bufet, c'est bantur. [ Notit. ann. 8. Edw. II. (1315.) Saicha une vielle guisarme qu'il avoit beuvraige de lie de vin et d'eau coulee Civit. Cantuar. rot. 114 : Domus,.... quse pendue a sa sainture. Saquier I'iaue, parmy un sac. Scribonius Largus cap. quondam fuerunt fratrum de penitencia, Aquam haurire, in Stat. ann. 1355. torn. 122 : Postea vini Falerni non Saccati cya- quia dicebantur fratres de Saccis.] Ho5. Ordinal, reg. Franc, pag. 511. art. 13. thus adjicitur. Agobardus Lugdun. de rum tandem Ordo in Concilio LugduResacquer I'ancre, pro Ancoram tollere, Privileg. et jure Sacerdotii cap. 11. de nensi ann. 1275. proscriptus. Tho. Walapud Villehard. paragr. 69. Unde Sa- Sacerdotibus domesticis : Ita ut pleri- singhamus : Aliquos status de Ordinibus cheur de dens, Dentium extractor, in que inveniantur, qui aut ad mensas mi- mendicantium approbavit,.... aliquos realiis Lit. ann. 1402. ex Reg. 157. ch. 356. nistrent, aut Saccata vina misceant, aut probavit, ut Saccinos, qui intitulantur de Alia notione Sacher, Sacer et Saker, pro canes ducant, aut caballos, quibus fos- Pcenitentia, sive de Valle viridi. Saccitas Trahere scilicet et exagitare, legitur minae sedent. [* Vide infra Vinum saqua- hoc loco vocat Chronicon sancti Martiain Oharta commun. Tornac. ann. 1187. tum.] lis ann. 1274. ut et Chronicon Colmariense | SACCATUS. Vide infra Scatatus. 1. part. ann. 1279. Saccatos idem Chroniex Cod. reg. 10196. 2. 2. fol. 93. v: Se con Colmar. ann. 1274. Sororum denique aucuns horn boute ou Sake un autre homT SACCEBORO. Vide Sagibarones. SACCELLARE, Saccos medicinales af- de Sacco meminit Raymundus de Capua me par ire et par courouch, il payera I'amende de cinquante solz, au bouteit et fectse parti apponere. Vox Medicorum. in Vita S. Agnetis de Montepolitiano au Sakiet xxiij. solz. Ubi Charta Latina Gariopontus lib. 1. cap. 16 : Quod si sur- num. 7. aitque, ita appellatas propter torn. 3. Spicil. pag. 552. habet: Si aliquis ditas fuerit sine ullo dolore, maxime Sac- Scapulare, quod ex humilitate de sachino aliquem pulsaverit iracunde aut traxerit, cellentur (aures.) Ibid. : Quibus cura panno ferebant, seu saccino, id est, ex tracto vel pulsalo, etc. Lit. remiss. adhibeatur; ex furfure in vino calido cocto quo sacci conflci solent. Sacs, et Sachez, ann. 1409. in Reg. 163. ch.367: Iceulx Saccellamus, etc. Cap. 17 : Si dolor den- nostris dictos ejusmodi Monachos docet Philippe et Didier tant bouterent et Sa- tium fuerit sine ulla commotione vel pu- Guillelmus de Villanova : cherent I'un I'autre, etc. Aliae ann. 1467. tredine, ex Saccello salis tosli regionem Du pain aux Sacs, pain aus Barrez, in reg. 195. ch. 43: Lesquelz compaignons doloris extra vaporamus. Adde cap. 23. Aus pauvres prisons enserrez, s'avancerent de tirer et Sacer fehan- lib. 2. cap. 1.13. 20. 30. 62. lib. 3. cap. 1. A eels du Val des Escoliers, Les Filles Dieu sevent bien dire, nin le bouchier, pour prendre et avoir sa 25. 61. etc. Hinc Du pain por Dieu noslre Sire. bourse. Unde Saichement, yulgo Tir'aille| SAGGELLATIO, Saccellorum imposiment, Tractio, in Lit. remiss, ann. 1362. tio, apud Veget. lib. 2. cap. 11: Saccel- Guill. Guiart in S. Ludovico : ex Reg. 91. ch. 372 : Apres plusieurs pa- lationibus caput vaporare. Et mist les Sachez en leur ordre, roles et Saichemens d'une partie et d'au1 SACCELLARIUS. Vide in Saccus 4. Dont puis perdirent les dessaisines, tre, ledit Jehan fut par eulx rescoux. 1 SACCELLUM. Vide in Saccus 4. et SaAveugles, Filles Dieu, Beguines. SACCAG-IUM, droit de Sacquage, in Con- cellum. 1 SACCELLUS, Sacculus, Gall. Sachet. * Sachetez nuncupantur in Chartul. suetudine Tervannensi art. 7. quod pro iis speciebus, quse in saccum mittun- Fragm. ex libris Herbert! inter opera S. Thesaur. S. Germ. Prat. fol. 9. r. Bernardi torn. 2. col. 1225 : Possidebat 5 SACCIA, waxoco?, in Gloss. Lat. Graec. tur, pensitatur. 1 SACCIBUCCIS, Bucculentus. Arnobius SSP In Glossario Juris Gallici deflni- nihilominus et Saccellum parvissimum collo vel renibus appensum quo supradic- lib. 3. pag. 108: Buccarum cumulatione tur Jus quod ex quolibet frumenti sacco Saccibucces. competit domino pro mensuratione fru- tas alimonias inferebat. mentaria. Vide in Saccus 1. * Ung Sacquelet de toile, in Lit. re1 SACCINEUS, saccos spectans. Vide j(c 2. SACCARE, SAQUARE, Gall. Aigui- miss, ann. 1447. ex Reg. 176. Chartoph. Saccus 3. ser les echalas (?) : [ Habui v. homines reg. ch. 566. Ly Sacquiaulx d'espices, j. T SACCINUS. Vide infra Socinus. ad putandum, vi. homines ad facien- den. in Pedag. Bappal. ex Chartul. 21. SACCIPERIUM, Pera Pastoralis : Pera in modum sacci, vel saccus in modum dum et Saccandum carrassones, et v. ad Corb. plicandum vites.... (Arch.Histor.de la | SACCHI, pro Scachi, in Statutis Ver-perse. Acta S. Marcelli PP. lib. 1. num. 13 : Ubi pugnaturus , non Sacciperium Gironde T. 22. p. 182.)] cell. lib. 1. fol. 6. v. Vide Scad. | SAGCARIA, Quantum homo ferre SACCI, SAGGINI, SACCITJS, SACCATI, cum David defert, sed ,patientia obarmapotest in sacco. Conventiones civit. ita appellati Monachi quidam, quod tus, etc. Nonio Marcello, et Plauto in Saonae ann. 1526 : Item pro salmata collo, Saccis pro veste uterentur, qui de Pcsni- Rudente : Sacciperium est major cruseu mina frumentorum,... et aliarum vic- tentia Jesu Christi, vel de Saccis, dicun- mena, et minoris marsupii receptaculum. tualium similium, quas vulgariter appel- tur in Bulla Joannis ann. 1319. apud Vide S. Fulgentium Homil. 73. lantur Saccarise, denarios sex. Vide Sac- Cognatum lib. 4. Hist. Tornac. cap. 22. SACCITAS. Vide Sacci. carii et Saccus 2. [Freres aus sacs, in Chronic. Franciae 1 1. SACCO, Saccus, crumena. Cencii SACCARII,CTaxxouXoxo'.,in Gloss. Grsec. vernaculo MS. ad ann. 1273. Provincia- Ordo Roman, cap. 43 : Pro implendo doLat. [Portatores Saccorum, in Vita Eu- libus^ Fraires Ensaques.] Fratrum Sac- mini Papae Saccone debet habere xvill. genii IV. PP. apud Baluz. torn, 7. Mis- corum Parisiensium mentio est in Testa- Proves. Occurrit rursum cap. 47. Vide in mentis S. Ludovici Regis Fr. ann. 1269. Saccus 4. cell, pag. 507.] * Gall. Porte-sac ; Sacquiers, in Con- et Philippi Regis ann. 1284. et in Charta 2. SACCO; [ut infra Saccus, culcitra

252

SAG

SAG

SAG

straminea, vulgo, Paillasse.] Vide Fisco, et Laneus. '"=8. SAGCO, Pulvinus, ut videtur. Canonizat. S. Ludov. episc. Tolos. in Reg. Joan. PP.XXII. fol. 5. y. col. 1: Monialis qusedam, quas.... nisi alieno adjutorio de lecto non poterat se movere, portata sibi pedali sen Saccone quodam, qui sancti hujus dicebatur fuisse, ac sibi applicato ad carnem, sana et incolumis est effecta. Vide mox Sacconus. ^ [ Parafrenarii cardinalis defuncti habuerunt cussinos et flabella de taffettano, sub castro Sacconem non habuerunt. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, II, 397, an. 1497.)] T SAGCOMA DOTIS, JG. dicitur donatio quae uxori a marito fit in compensationem dotis ab ea acceptae, a voce Sacoma, Graec. <jaxw[j(.a, quae sequipondium notat. 1 SACCOMANARE, SACCOMANNARE, Italis est Depopulari, vastare, diripere, Gall. Saccager. Vide Saccagere. Chron. Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 481 : Volebant et jam incceperant Saccomanare civitatem. Occurrit rursura ibid. col. 445.Chron. Petri Azariiadann. 1351. apad eumd. Murator. torn. 16. col. 328 : Una node pernoctaverunt, multas pulchras domos et palatia cum ssdiftciis Saccomannando et comburendo. Adde col. 353. Hinc 0 SAGCOMANNI, lidem qui Ribaldi, praedatores qui, quoties occasio ferebat, ad praedam, saccurn deferendo, convolabant. Ita Muratorius, quern consulesis torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 528. et 529. Oliver. Maillard in serm. de S. Georgio fol. 53. v : Miles fait (S. Georgius) dotatus laudabilibus conditionibus militum, non autem depravatus vitiis Saccomanorum. Ejusmodi sunt milites, quos Saquemens vocat Hist, abbrev. Caroli VII. pag. 340 : L'evesque de Liege avec grosse arme'e se mit aux champs, pour delivrer son pays d'aucuns Saquemens, qui le gastoient. Vide Saccomanare. T SACCOMANNUM, SAGCOMANUM, Depopulatio, expilatio, Gall. Saccagement. Chronicon ejusd. Azarii col. 348 : Nee de Saccomanno,tamquamnobilissimusstirpe, curabat. Chronic. Astense apud eumd. Murator. torn. 11. col. 279: Et ipsam (Placentiam)...vi acceperunt(Mediolanenses) post obsidionem 32. dierum, et ut asseriritur ipsam ad Saceomanum posuerunt. Chron. Foroliv. apud eumdem torn. 19. col. 894 : Deinde iverunt versus Pisaurum et quatuor castra posuerunt ad deprasdationem seu ad Saceomanum. Vide Saccurn. * SACCAMANNUM, Eadem notione, nisi etiam legendum est Saccomannum, in Appellatione Cardinaliura ann. 1408. apud Marten, torn. 2. Anecdot. col. 1396: Item, quia domum prsefati dom. Cardinalis postea pergentes, sanctitatis vestrss ultra omnem modestiam, posila fuit ad Saccamannum in Luca. SACCONALIA. Charta Conradi Imper. ann. 1027. apud Ughellum in Episcopis Fesulanis : Cum omnibus suis pertinentibus, curtis videlicet, titulis, castellis, villis, terris cultis et i'ncultis , Sacconalibus, aquis, aquarumque decursibus, etc. Forte ac canalibus. [Vide Sacharia.] * Haud scip an non melius legeretur Sationalia. Vide in hac voce. * SACCONUS, Italis Saccone, Culcitra stramentitia, yel PuivmMs.Constit.MSS. Caroli reg. Sicil.:Lectus intelligatur mataratium vel Sacconus vel culcitra ; quod, qui vel quse habeat linteamina vel eviltram. Vide supra Sacco 3.

SACCOPHORI, HaBretici, Manichaeorum rit, saccagium, seu le droit de saccage' asseclae, de quibus in Cod. Th. leg. 7. 9. quod ad Episcopum Morinensem perti11. de Hsereticis (16, 5.), sic dicti forte, nere dicitur in Consuetudine Tarvanquod saccis pro yeste uterentur. Horum nensi art. 7. [Aliam notionem profert meminit S. Basilius in Epist. ad Amphi- supra in Saccare.] loch. cap. 47. et Balsamon ad eamdem 1 SAGCUS CUM BROCHIA, Servitii speEpist. cap. 72. [Eo nomine potissimum cies debiti a tenentibus domino, cum in designati Messaliani qui si ngul arena san- exercitum proficiscitur. Vide Brochia, et ctitatem affectantes saccis induebantur. infra in Sagma. Vide Stockmanni Lex. Haeres.] * Nostri Faire le sac a une fille dixe* Acta capitul. eccl. S. Petri Jnsul. runt, pro Puellam liberiori impudentiann. 1555. ex Tabul. ejusd. : Super re- que joco, lecti linteo quasi sacco involquesta per Saccophoros hujus oppidi di- vere. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 107. cta die 15. Nov. in scriptis porrecta, etc. Chartoph. reg. ch. 209 : Icellui Fenin ala In quo libello infra dicuntur Porteurs au lit de laditte fille, et de I'un des draps au sac. dudit lit y fist le Sac, dont grans paroles T SACCOPHORI, lidem qui supra Sac- furent par laditte ville... Girart dit audit carii portus Romas. Vide Saccarii. Fenin, Laisse-moi en paix, mieulx te vau1 SAGGULARII, Ulpiano lib. 9. de Offic. sist depporter de moi plus dire villenie, Procons. dicuntur qui vetitas in sacculo et aussi de frequenter avec la fille de Gui artes exercentes, partem subducunt, par- bert mon compere contre sa voulente ; a tern subtrahunt. Gloss. Latino-Grsec. : laquelle fille tu as fait le Sac en son lit Saccularii, paotoOpyoc : paStoupyot legit et la deshonores, dont tu fais mal et peiMartinius ex Gloss. Graac. Lat.: TaStoup- chie. * SACGOS AD SUBMERGENDUM habcre, YOC, falsarius. Vide Cujac. lib. 10. Observat. cap. 27. et Struvium Exercit. 48. majqribus justitiariis tantum competit. cap. 80. Saccularius interdum nuncupa- Privil. civit. Caturc. ann. 1344. in Reg. tus Sacculi seu fiscicustos, idem proinde 68. Chartoph. reg. ch. 312 : Habent (consules) publice compedes ligneos et ferqui Sacellarius infra in Saccus 4. * SAGCULI. Annal. Victor. MSS. ad reos, et archam ad incarcerandum maann. 1215 : Ibi (in Concilio Lateranensi) leficos, et Saccos ad submergendum, et fuit etiam confirmatus ordo fratrum de construunt, mutant et reparant spilloValle scolarium nuper fundatus apud Lin- rium et furchas patibulares. Vide Subgonas ordo etiam fratrum de Monte Car- mergium. meli, qui prius dicebantur Sacculi, et ha2. SAGCUS, Ponderis lanarii species. bitus eorum mutatus. Vide Sacus. Constat autem 28. petris, petra vero 12. | SACCULUM, SACCULUS. Vide Saccuslibris et dimidia, in Fleta lib. 2. cap. 12. 11. cap. 79.110. At Spelmannus ait, sac1. :;:2. et 4. = SACGULUS. Gesta quarundam Soro- cum lanse, apud Anglos continere 26. perum ord. Praedic. ex Cod. reg. 5642. fol. tras : petram libras 14. ex 1. Statuto 34. r : Prsedones deprssdantes dictam Edw. III. cap. 21. Aliter denique Rege(domum) et cum Sacculis ardentibus quee- stum Peagiorum Parisiens. : Le Sac de rentes eumdem (dominum) in domo pro- laine d'Angleterre doit peser 39. pier res, pria, etc. Ubi legendum arbitror Faculis et s'il pesoit mains, le vendeur deveroit ardenlibus. restorer a I'acheteur le mains. Ita in An1 SACCUM, Italis Sacco, Gall. Sac, ea- glia diversimode acceptum hoc pondus. dem notione qua Saccomannum. Acta S. Skenaeus ad Statuta Davidis II. Regis Venantii torn. 7. Maii pag. 805 : Post de- Scotiae cap. 39. ait. apud Scotos Saccum solatam urbem Camerinam per Manfre- lanss. 24. petras, petram vero 16. pondo dum Sicaniss Regem.... gentilis primus Turonensia continere. Vide Guill. PrynVaranius, Sacco sibi donato ab Alexan- neum in Libertatibus Eccl. Angl. torn. dra IV. Pontifice, urbem Camerinam ins- 3. pag. 185. taurat ann. 1260. 1 SACHUS, Eadem notione, in Epist. 1. SACCUS, Sacci, Sacculi, in ministe- Simonis Buchanigrae Ducis Januens. riis Ecclesiasticis recensentur. Ordo Ro- ann. 1358. ex Tabular. Massil. : Quidam manus de Pontiflce ex Secretario ad super una bancha derrobavit de Sachis altare procedente : Acohjti autem , qui sex lanas, etc. inde fuerint, observant,ut portent chrisma j SACGUS SALTS. Le sel se met aucunes ante Pontificem, Evangelia, sindones, et fois en sacz, et contient chascun sac, les Sacculos, et aquammannus post eum. In- ungs un quintal de grenier, les autres fra :Post expletum, Agnus Dei:et acceden- trois quartes, in Charta ann. 1445. torn. tes Subdiaconi sequentes cum Acolytis, qui 1. Hist. Dalph. pag. 90. col. 2. T SACCULUM VINI, Vas vinarium, seu Saccula portant a dextris et a sinistris altaris, extendentibus Acolytis brachia potius mensurae vinariae species. Charta cum Sacculis, Subdiaconi sequentes slant ann. 1266. ex Chartul. S. Vandreg. torn. a fronte, ut parent sinus Sacculorum Ar- 2. pag. 1411 : Vendidimus.... viris religiochidiacono, ad ponendas oblationes, prius sis dom. abbati el conventui S. Vandregia dextris, deinde a sinistris. Mox enarrat silli quoddam Sacculum vini, seu totum ut ese oblationes ab Acolytis confringan- vinum quod percipiebamus.... in clduso tur, et ex iis populus communicet.[Vide sive in pressorio dictorum religiosorum Mabill. Commentar. in Ordinem Ro- ratione servicii nostri feodati, et omne Mud quod poteramus petere seu exigere man, pag. LIV. LV. et cv.] SAGCULUS ad reponenda corporalia, in ab ipsis ratione dicti Sacculi, sive ratione Charta ann. 1197. apud Ughellum torn. dicti vini in tempore vindemiarum, pro 7. pag. 1275. decem lib. Paris. In Glossis Lat. Grsec. SACGORUM CONSUETUDO, seu Praesta- Saccus vinarius, Was-nip, est colum seu tio saccorum ad frumentum dominorum saccus per quern vinum expurgatur. adducendum. Tabularium Ecclesise Car- Vide Saccare. s::: nqtensis ann. 1207. ch. 91 : Excepta una Dubito an hue spectet vox Gallica mina avense, pro submonitione Saccorum Sac inter Jura buticularii, in Reg. Cam. facienda. Charta Hugonis Decani Altis- Comput. Paris, sign. Pater, fol. 155. v. siodorens. ann. 1280. Tabular. Eccl. col. 2 : Celui qui les va querre (les lies) Altis. fol. 249 : Consuetudinem de saccis et les prent ou nom du bouteiller, il contradendis ad dictum bladum adducen- vient qu'il apporte ou celier son Sac et setdum.... remitlimus. Nescio^ an aliud fue- jalle. Vide in Saccus 2.

SAG
3. SACCUS, inter vestes regias recensetur in Ordine ad conseerandum Regem Franciae : Item caligis sericis et jacinthinis intextis per totum liliis aureis et tunica ejitsdem coloris et operis , in modum tunicalis, quo induuntur Subdiacom ad Missam, nee non et Sacco prorsus ejusdem coloris et operis, qui est factus in modum cuppas sericas absque caperone. Ubi Renatus Benedictus vertit, un sac, on manteau, etc. SSSf Saccus eo loci idem quod nostris olim Sercot, ut perspicuum fit ex vernacula Ordinal, eadem de re in Cod. MS. Sangerman. fol. 15 : Item les chances de sole de couleur de violets broudees ou tissues de flour de Lys d'or, et la cote de celle couleur et de cet euvre meismes faile en manere de tunique dont les soudiacres sont vestus a la Messe, et ovecques ce le Sercot qui doit estre du tout en tout de celle meismes couleur et de celle meismes euvre, et si est fait a bien pres en manere d'une chappe de soie sans chaperon. Saxxov etiam seu Saccum induebant Imperatores Constantinopolitani, ut est apud Godinum de Offic. cap. 6. n. 35 : "Ore y^oOv 6 [iauiXeu; TO orsn^a cpopei, eTspov TC ou cpopeT, et \ir\ TOV craxxov xou TO . Ubi Goarus : Talaris tunica ex villoso serico totum corpus obtegens, nullisque sinuum undis circa illud ludens, aut mota, verum nonnihil angusta, liberos, ut videtur, incessus non permittens, ac denique Sacci figuram referens, Saccus est. Quibus verbis innuit, eas vestes, quibus Theodorus Lascaris , Michael Palaeologus, aliique Imperatores vulgo effinguntur in edit. Nicephori Gregorae Wolphiana , .Willharduini edit. Lugdun. Rhamnusii Hist. CP. et alibi passim. [Vide Gloss, med. Graecit. col. 1323. in Saxxos.] Fuit etiam Saccus apud Graecos vestis Patriarcharum, vel Episcoporum de qua Phranzes lib. 3. cap. 23. Hist. Polit. pag. 20. et alii a Meursio laudati Scriptores. [Hsec vestis tanti apud Graeeos aestimatur, ut singulis annis ter tantum a majoribus Episcopis deferri licitum sit, et ideo purpureum esse non possit. Vide Gloss, mediae Graec. in Saxxo?, et Marcam de Concor. sac. et imp. pag. 808.] SACCUS vulgo inter Monachicas vestes recensetur, diciturque fuisse sordidum quoddam amiculum, quod caeteris yestimentis superaddebatur : in quo a cilicio differebat, seu tunica, e pilis caprinis texta, quae carni nudae adhaerebat. Saccinea tunica, apud S. Hieronymum in Vita S. Hilarionis cap. 38. Alibi Saccum vocatS. Augustin. inPsal.29. enarrat.2: Saccus de capris conficitur et hcedis. Basilius M. Ep. 120. apud Hoeschelium ad Vitam S. Antonii : Saxxw 8s tpaxei TO ccojAa ffou Siav'JTTtov, xa\ u>vr) axXr)pa TYJV oatpuv sou Tvapaa^tyywv, xapTepixw? Ta oara (joy 8ie9Xi6e?. Gregorius Decapolita de Miracul. S. Gregorii num. 47. de Saraceno, qui Monachum induerat : Koc\ i&E V c u r ] TtvaTOVI^POVaaxxov Tpi^vov, etc. Et n. 49 : 'EvoeSy^lvoc Ta SyawS'o -rpsvtva, etc. Vide Socratem lib. 7. cap. 22. Cingulum sacceum, apud S. Hieronym. Epist. 22. cap. 12. ex eodem panno, quo sacci fiebant. [Vide Gloss, med. Graecit.
in Saxxo;.]

SAG
non excedat. [Oharta ann. 1267. in Ghartul. Domus Dei Pontisar. : Debet unum sextarium avense,.... et culcitram et Saccum et duas corvatasin anno.] Vide Fisco. 4. SACGUS, Fiscus, thesaurus. Augustinus in Psalmum 146. et ex eo Isidor. lib. 20. cap. 9 : Fiscus, Saccus est publicus. Charta Rogerii Regis Siciliae apud Constant, lib. 4. Hist. Siculae pag. 187 : Sed si ex commissis per eos aliquid regio compelat Sacco, etc. SA.CCULUS, Eadem notione. Arnobius in Psalm. 118 : Nummus non est in Sacculo, vestimentum in conditis non est, etc. MiXtapocffiwv aaxxc'a Ivvla, apud Scylitzen pag. 545. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42 : Quia nos Sacculum Ecclesise ex lucris turpibus nolumus inquinari. [Hue etiam spectant quae de Johanne Gorziensi leguntur apud Mabill. torn. 3. Annal. pag. 418 : Illud semper cavit, ne Sacculus monasterii qualibet unquam doli vel miserorum fraude vel calamilate contaminaretur.] Charta Longob. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 12 : Quia suscepi in prassentia testium ego Rotharit Abbas a vobis Anselperga Abbatissa ex Sacculo ipsius Monasterii per Misso vestro in auro solidos novos prsetestatos ac coloratos numero 44. finitum pretium, etc. SAGCELLUM et SACBLLUM , Eodem etiam signiflcatu. Corippus lib. 4. vers.

SAG

253

tavit, etc. Acta purgationis Caeciliani : Confitere, quod folles dedit Victor, ut Presbyter fieret. Castus dixit : Obtulit, domine, Sacellum, et quod habuerit, nescio. SACELLABIUS, Sacelli, seu fisci custos. Gloss. Gr. Lat. : BaXavcio<pvXa, Sacellarius. Scholiastes Gregorii Nazianz. Orat.
I. in Julian. : SaxeXXcov, 'Pw^aVxr) Xe^i? earc, qiuXaxYjV TWV xpYiiJLaTwv <7Y)[i.a(voiu<ra, S0SV xa\ SaxsXXaptov xaXouai TOV Ta;i.;'av xai 9'jXav.a TWV ^pY)[j.txTwv.

SAGCUS, pro eo lecti instrument, quod Paillasse vocamus. Regula Ordinis Ganonicorum S. Marci de Mantua in Regesto Alexandri IV. PP. anni 7. Epist. 24. ex Bibl. Regia : Sufficiat autem cuilibet unus Saccus et unum capitale de plumis, quod duorum pedum longitudinem

* Tract, de Nomin. judic. ad calcem Ord. Rom. ex Cod. reg. 4188: Saccellarius debet habere curam monasteriorum, ancillarum Dei et in festivitatibus debet introducers ante imperatorem. Vide Sacella sacra. Lib. de Mirabil. Romae ibid.: Qualiter milites accipiebant a senatu donativa sua psr Saccellarium, qui administrabat hoc. Male Savellarius editum apud Montemfalc. in Diar. Ital. pag. 290. 1 SACCELLARTUS PAUPERUM, Qui Saccellum seu marsupium defert, unde pauperibus eleemosynam erogat. Vita S. Ramuoldi ssec. 6. Bened. part. 1. pag. 13 : Ipse vero marsupium secum portans, unde propriis manibus nummos et obulos egenis et peregrinis tempore opportuno erogaret, Saccellarius eorum appellari et esse non erubuit. [** Arnoldus de S. Emmer. lib. 2. cap. 16.] 334 : Habuisse Imperatores Constantinopolitanos Sacellarios suos, docet TheophaGratior August! servans pia gaza Sacelli. nes anno 25. Heraclii, et in Justiniano, Gregorius M. lib. 12. Epist. 27 : Et quia cui paaiXtxo\ SaxsXXapioi dicuntur. GreeasdemChartas emere paratus est,etdixi, gorius M. lib. 4. Epist. 34. ad Constannon valde necesse est, ut ex me aliquid tinam Augustam : Sed breviter judica, serenissimis Principibus dicatur; sed ma- quia sicut in Ravennse pattibus Dominogis exseagat Dilectio tua, quatenus oblatis rum pietas apud primum exercitum Italise in Sacella consuetudinibus honoresmerea- Sacellarium habet, qui causis supervenientur accipere. Anastasius Bibl. in Vita S. tibus quolidianas expensas facit; ita et Joannis Eleemosyn. num. 18 : Quse defe- in hac urbe in causis talibus eorum Sacelruntur tibi pecuniss, da eas Imperio, da eas larius ego sum. Vide Anastasium Biin publicum Saccellum. Charta Childe- blioth. in Theodoro PP. et Glossar. med. berti Reg. pro Monasterio S. Sergii Ande- Graecit. col. 1320. ga.v.:Nisiquodinferendamipsamidem AbHabuerunt etiam Imperatores Occibas...annis singulis in Sacellum publicum dentis. Gerardus Episcopus Cameracenreddere deberet.Gharta. Theodorici Regis sis in Epistola ad Henricum III. Imp. : Franc, in Actis Episcopor. Cenoman. Sicut Liberalitas vestra Sacellarium hapag. 186 : Et illos alios 200. auro pagens bet, quo causis supervenientibus cotidia... vel qui ipsam Ecclesiam sperare viden- nas expensas faciat, ita, etc. tur, reddebalur, et in Sacello publico fuit Habuerunt pariter Reges nostri Sacelconsuetudo reddendi, etc. Adde pag. 217. larios suos, quos Hincmarus in opusSacellum Regis, pro fiscus, in Concilio culo de Ordine Palatii, minoribus OfMetensi ann. 753. cap. 3.4. et in Capitul. ficialibus accenset. Tancolfi Sacellarii Caroli M. lib. 5. cap. 11. 13. Charta ejus- sub Ludovico Pio mentio est in Annalidem Caroli M. apud Sammarthanos in bus Eginhardi. Episcopis Cabilonensibus : Si quis auSuos etiam Sacellarios habuisse Antem.... violare prxsumpserit, solidorum glo-Saxones testatur Adam Bremensis sexcentorum munere se cognoscat culpabi- cap. 215. lem, ita ut duas partes in archivum ipsius Ecclesise. Romanx Sacellariorum, quiMonasterii reddat, et tertia parts ad fis- bus perinde Sacelli seu fisci Ecclesiascum nostro Sacello multam componat. tici cura incubuit, mentio est in ConciRogerus Hovedenus pag. 704 : Thesau- lio Romano sub Zacharia PP. ann. 745. rum quoque Regis exinaniverat prorsus, in Annalibus Francor. ann. 801. apud ut in omnibus Scriniis vel sacellis nihil Joannem Diacon. in Vita S. Gregorii prseter claves, de toto isto biennio posset M. lib. 2. cap. 23. Anastasium in Consinveniri. tantino PP. pag. 65. in Gregorio II. pag. * SACCUS , Crumena , marsupium. 66. [** Liutprand. Histor. Otton. cap. 9.] Arest. scac. Paschae ann. 1286. in Reg. [Mich. Cerularium Patr. CP. in Edicto S. Just, ex Cam. Comput. Paris, fol. 40. de projecto pittatio pag. 166. apud Allar. col. 2 : Quicumque de parentela ven- tium de Libr. Eccl. Gr.] et Auctorem dentis, hujus hsereditatem retrahere vo- Ordinis Romani, qui ait, Sacellarium luerit, infra quadraginta dies a publica- unum fuisse ex quatuor, qui equitantem tions hujus numerandos veniens cum Pontificem comitanlur, et supplicantium Sacco paratus audietur. Id est, cum pe- preces una cum Nomenclatore discussisse. cunia ad redemptionem necessaria. Denique Sacellarii dignitas magna S^CELLUM, est Crumena. Gloss. Graec. fuit in Ecclesia Constantinopolitana. Lat.:BaXavu6*cov, Sacellum. Glossae S. Be- Guillelmus Bibliothecanus in Hadriano nedicti cap. de vestimentis : Sacellum, II. pag. 228: Ibi a Paulo librorum cusnapCTUTnov. Paulus lib. 2. Sentent. : Si tode, Joseph, vasorum custode, simulque Sacellum vel argentum deposuero, et is, pe- Basilio Sacellario, Ecclesiasticis vestibus nes quern depositum fuit me invito contrec- indutis salutati, etc. Mlya? SaxeXXapco?,

254

SAG

SAC

SAG

Ode li bon corrennez, ex Tabul. ejusd. Eccl. : In ecclesia de apud Gregorium in Vita S. Basilii JuQui de Baex estoit Sacrez. Camons habent decanus et canonici in nioris num. 26. T^? jieyaXy); exx^a-ta? tribus solemnitatibus, Nativitatis, PurifiSaxeXXapco;, apud Nicetam in Isaacio J SACERBORO. Vide Sagibarones. lib. 2. num. 4. SaxsXXapto? TOU IlaTptdcpSACERDOS, ut ait Honorius Augustqd. cationis et Paschss duas partes, et SacerSimiliter in omnibus decivou, in Ohronico Alexandrine pag. 872. lib. 1. cap. 182. et ex eo Rhabanus lib. dos tertiam Vide praeterea quae de hacce dignitate 1. de Instit. Cleric, cap. 5. vocari potest, mis minutis per annum, inter decanum et adnptamus in Constantinopoli npstra sive Episcopus sit, sive Presbyter. [Cujus canonicos et Sacerdotem eadem debet esse Christiana, ubi de Secretis Ecclesiasti- vocis etymon sic profert Atto apud partitio. Sacerdos autem debet canonicis cis agimus, et Glossar. med. Grsecit. Acher. torn. 8. Spicil. pag. 126 : Sacerdos, pro synodo iv. den. Pluries ibi. col. 1320. SACERDOS PRIMUS, Primas. Pelagius quasi sacrum dans Dei ministeria admif 5. SACCUS, Instrumentum piscandi, nistrando.] 11. PP. in Epist. ad Sapaudum Arelat. retis genus. Litterae Philippi Aug. Reg. Olim vero et in primitiva Ecclesia id Episc. cui suas vices delegat: Hinc est, Fr. ex Tabul. S. Quintini de insula pag. nominis pro Episcopo usurpatum tes- quod et nos Fraternitati tuse hujusmodi 79: Ad vervilia rotunda et ad Saccum tantur passim Cyprianus, Augustinus, curas injungimus, ut Sedis nostras Vicapiscari poterunt. Vide Sack et Sachus 2. etc. S. Ambrosius lib. 5. Epist. 30 : San- rius institutus ad instar nostrum in Gal* SACCUTELLA, Sacculus, pera. Vita ctus Damasus Romanse. Ecclesise Sacerdos. liarum partibus Primi Sacerdotis locum S. Margar. viduse torn. 2. Aug. pag. 120 Innocentius I. Epist. 1. cap. 3: Nam obtineas. col. 2: Panem omnem quern perpaucum Presbyteri, licet sint Sacerdotes, PontifiS3S" Eodem nomine designatus Romatulerat, ex sacculo, quern rustici Saccutel- catus tamen apicem non habent. Grego- nus Pontifex, in Missali Gothise ad Nalam vocitant, accipiens, etc. talem S. Sixti PP. apud Mabillon. Lirius Turon. lib. de Gloria Confess, cap. 1 SACEBARO, SAGEBOKO. Vide Sagi- 107 : Decedente Sacerdote apud Nolanam turg. Gall. pag. 276 : Ex quibus (testibus) barones. urbem, ipse in locum Episcopi subrogatur. est sanctus ac venerabilisSixtus martyr,... | SACELLA SACRA, Monialium clau-Ecclesise Catholics Sacerdotes, in leg. 45. qui dum apostolicse sedis excepisset insisura. Isle (magnus Sacellarius) adminis- Cod. Th. de Hsereticis. (16, 5.) Gesta de gnia, et se Primum esse conspiceret Satrat et curat sacras Sacellas, nempe Mo- nomine Acacii: Apud Alexandriam Pro- cerdotum, etc. nasteria monialium, apud Macros in terius Catholicus fit Sacerdos. Ita FortuT SACERDOS SUMMUS, Eadem notione : Hierolex. ex quodam MS. Augustano natus lib. 1. de Vita S. Martini, ubi de ut ab ea vero appellatione abstineant primae sedis Episcopi, prsecipitur in Turco-graecia nuncupate pag. 203. Inep- S. Hilario Episc. Pictav : tum esse glossema nemo non videt: ibi Cone. Carthagin. III. can. 26. Interdum Rite Sacerdotis penetralia jura gubernans. tamen Episcopi nude Summi Sacerdotes enim Sac&lla idem omnino est quod Sacellum, fiscus regius seii publicus. [Hinc promiscue Episcopum vel Sacer- nuncupati, ut in Charta ex Tabulario 1- SACELLANUS, Capellanus, sacello dotem Eccl. Cenoman. seipsum inscribit S. Albini Andegavens.: De qua rapina praefectus, in Gharta Henrici VIII. Keg. Hamelinus in Ohartis ex Tabular. Ma- vel violentia clamorem fecit Abbas OtriAngl. ann. 1351. apud Rymer. torn. 14. jor. Monast. ut et Reginaldus Episcopus nus sancti Albini apud Brunonem Sumpag. 419 : Dilecti nobis Johannis Olyver Carnot. Exstat in ejusd. Monast. Archi- mum Andecavensis Ecclesise Sacerdotem. legum doctoris Sacellani nostri, etc. Infra vis sigillum Quiriaci Episc. Nannet. [** Adde Monach. Sangall. de Vita Capag. 421. pro Sacellani legitur Capellani, cum hac epigraphe : Petri et Pauli. Sa- rol. M. lib. 1. cap. 18.] ut et pag. 781. Ceremoniale Benedictino. cerdotis Nannensis Quiriaci.] Vide leg. SACERDOS PROPRIUS dicitur EpiscoRom. edit. 1621. part. 2. pag. 80: 3. et 4. Cod. Th. de Fide Cathol. (16, 1.) pus, vel Parochus, .qui in dioecesi aut Fuit quidam Papa, qui dum in extremum leg. 31. 35. 43. de Episcop. (16, 2.) eod. parochia sua ex officii ratione munus venisset, interrogabat Sacellanum swum, Cod. [et ibi Pithoeum ad leg. 7.] Grego- suum exsequitur. Gelasius PP. ad Sabivirum idoneum et devotum, quern pluri- rium Turon. in Vitis Patrum cap. 17. num Episc. apud Holstenium in Collecmum diligebat , quibus suffragiis post lib. 2. Hist. cap. 23. et alios passim. tione Romana: Rune ergo.... Diaconii mortem eum vellet apud Deum juvare. SACERDOTIUM, pro Episcopatu usur- provectione decorabis: ut noverit tua DiAdde Monum. sacr. Antiquit. torn. 2. pat Lex 35. 44. Cod. Th. de Episcopis, lectio hoc se delegantibus nobis exequi lex 3. de Fide Cathol. lex 1. Ne sanctum ~Visitatoris officio, non potestate proprii pag. 227. 1 SACELLARIUS, Fisci custos. Vide Baptisma, (16, 6.) Gregorius Turon. de Sacerdotis. Idem in Epist. ad Celestinum Saccus 4. Vitis Patrum cap. 6. Sidonius lib. 4. Episcop.: Sciturus, eum Visitatoris te nomine, non Cardinalis creasse Pontificis. 'i SACELLUM, Cistula Reliquiis recon- Epist. 25. etc. dendis aptata. Hist. Translat. SS. SeSACERDOTIUM. Titulus honorarius Ubi Cardinalis Pontifex, idem est, qui bast. et Gregorii saec. 4. Bened. part. 1. Episcoporum , apud S. Augustinum proprius Sacerdos. Adde Concilium Tolepag. 405: Rodoinus concitatos illorum Epist. 143. tanum II. cap. 2. et Romanum sub Incontra se animos videns,.... linteum dili| SACERDOTES CANTARIALES, Canto-nocentio II. cap. 10. gentius replicans cistula recolligit....... At res. Testam. Rotherami Eborac. Episc. SACERDOS SECUNDI ORDINIS, PresbyRodoinus suorum precibus flexus , non ann. 1498. in Lib. nig. Scaccarii pag. ter nonEpiscopus. Leo IX. PP. Epist. 4 : totum ut prius, sed partem sacerdotum 670 : Et quod vidi Sacerdotes Cantariales Sacerdotum ordo bipartitus est, nee ammanibus sectam largiri jussit. Quam illi ibidem singuli in singulis locis laicorum plius quam duos ordines, id est, Epistnulto gratiosius quam ante devotis fidei commensare, ad eorum scandalum, et coporum et Presbyterorum nobis collati mysteriis excipientes, et honorifice prsepa- ruinam aliorum. Idem qui sunt, nee Apostoli docuerunt. Sidonius rato Sacello reponentes, etc. Leg. Forte 1 SACERDOTES CHORALES dicuntur lib. 4. Epist. 25 : Attamen hunc jam seibid. pag. 671: Sacerdotes Chorales non cundi ordinis Sacerdotem, dissonas inter Sacello. Alia notione, vide in Saccus 4. partium voces, etc. Et in Oarm.: Antistes * SACELLUS, Sacculus. Alex.Iatrosoph. obligo ad aliquod spirituale. SACERDOTES CONVERTIBLES, et fuit ordine in secundo. Optatus lib. 2 : MS. lib. 2. Passion, cap. 71: Mirabiliter SACEDOTES OBEDIENTI.E, in Ordine Quid (commemorem) Diacones in tertio, enim juvant et de sale Sacelli, si quis S. Joannis Hieros. de quibus in Statutis quid Presbyteros in secundo Sacerdotio singulos Sacellos salis et ordei torrefactos constitutos. Facundus Hermianensis lib. ejusd. Ord. tit. 2. 2. singillalim imponat. Vide Saccellare. SACERDOTES DECUMANI. Vetus Charta 12. cap. 3: Sciens igitur ille modestissi1. SACER, Species Falconis,quibusdam apud Pucinellum in Vita S. Simpliciani mus Princeps, Oziss Regi non impune Britannicus, aliisaeriMs; Hierax, Thuano Arch. Medipl.: Tune omnia sicut supra- cessisse, quia sacrificare prsesumpsit, quod de Re accipitraria, vulgo Sacre, [Anglis licitum etiam Saker.] Describitur a Friderico II. Im- dicta sunt, in potestate decumanorum Sa- ordinis est singulo cuique magis secundi cerdotem transeunt, etc. [Vide Decumani.] Sacerdoti: multo impune ;r. lib. 2. de Arte ven. cap. 22. Alberto sibi cedere non posse cognovit, vel qux T SACERDOTES MAGNI, apud . lib. 23. de Animalib. 5. et ab eodem torn. 2. Annal. pag. 566. dici Mabillon. jam de fide Christiana rite fuerant consvidentur Thuano pag. 22. Episcopi. tituta discutere, quod nullatenus licet, vel 1 2. SACER, pro Sacerdos, Episcopus. SACERDOS MISSALIS, in Charta Ed- novos constituere Canones, quod non nisi Ermoldi Nigelli carmen elegiacum pro. wardi I. Reg. Angl. apud Prynneum in multis et in unum congregatis primi ordiLudovico Imperat. apud Murator. torn. Libertat. Eccl. Anglic, torn. 3. pag. 668. nis Sacerdotibus licet. Rhabanus lib. 1. 2. part. 2. col. 30: Vide Missse Presbyter. de Instit. Cleric, cap. 6: Secundi vero SACERDOS PAROCHIANUS , Parochus, ordinis viri, Presbyteri sunt, quorum tyHoc Sacer aspiciens, sella se sustulit ardens pum prseferebant 70. viri in veteri Teslaapud Alexandrum III. PP. in Appendice Compellare sacrum cum pietate virum. ad Concilium Lateranense III. part. 31. mento, etc. JLneas Parisiensis adversus Pluries ibidem occurrit, ut monet 01. cap. 6. Graecos qusest. 4: Nam Presbyteri, licet Editor. Sacre, eadem notione usurpat le SSH" Interdum Sacerdos nude appella- sint secundi Sacerdotes, Pontificatus taRoman de Rou MS. ubi de Odone Epis- tur, ut in Charta de Juribus Canonico- men apicem non habent. Constitutio Ricopo Bajocensi: rum Eccl. Ambian. in villa de Camons, culfl Episcopi Suessionensis ann. 889.

SAG
cap. 1: Attendite ergo, quia nobiscum sollicitudinem gregis dominici percepistis, et in sacerdotali ministerio, secundi ordinis et dignitatis locum possidetis, etc, Lupus Servatus in Vita S. Wicberti cap. 5 : Meque multo post (Bonifacius) ad amplissimum Pontificalis gradum dignitatis Moguntiaci divina gratia provectus, Wicbertum Sacerdotem secundi ordinis ccenobio.... Magistrum praefecit. Fridegodus in S. Wilfrido cap. 8:

SAG

SAG

255

gii et Henrici Valesii ad eumdem Am- Gandensis apud Duchesn. in Hist. Guimianum. nensi pag. 66 : Unum mansum terrse in11. SAGERDOTALITER, More Sacerdo- ter Broclant et Gestlant, prseter jus ad tis, ut sacerdotem decet. Vita S. Leo- dicum, nee non et unum Sach ad turnos bini Epist. Carnot. sa?c. 1. Bened. pag. (forte sturnos) [** turvos melius legitur 123 : Deinde Gavalensem expetens urbem, in Turba 1.] et ad silvam, unum stele in cum beatissimo Hilaro ejusdem urbis an- Valham ad pisces, etc. Apud Kilianum, tistite Sacerdotaliter fuisset susceptus, etc. Sack-net, est genus retis, quo ficedulae, * 2. SACERDOTALITER, Officia sacer- et id genus alise aves capiuntur. [Vide dotis peragendo. Charta ann. 1127. inter Saccus 5. Charta Godefridi Barbati DuInstr. torn. 12. Gall. Christ, col. 29: Ca- cis Lothar. ac Brabant, ann. 1125. apud nonici vero S. Salvatoris duas hebdoma- Mirseum torn. 2. pag. 817: Rusticis et Tandem colla jugo subdens delecta petito, das Sacerdolaliter consummabunt in ec- colonis Ecclesiss, sive pauperes essent, Ordinis aptatur ccclcbs in honore secundi. sive divites, jus illud quod Sach appellaclesia nostra (Senonensi)per vices suas. t SACERDOTARE, ad Sacerdotium pro- tur in sylva de Buckenholt concessit, vechId est, fit Presbyter. Adde Synodum Romanam IV. sub Symmacho cap. 6. et moveri. Ghron. Corn. Zant/Uet ad ann. tinam autem de porcis hominum suorum : :;;:: Hincmarum Remensem Epist. 7. cap. 1364. apud Marten, torn. 5. Ampl. Col- Ecclesia habebit.] [ Confer mox Sacium.] 20. Praeterea Gloss, med. Graec. in npes- lect, col. 284: Qui (Engelbertus) cum in| SACHA, ut supra -Sac. V. in hac voce. fra tempus prsescriptum nollet SacerdoguTepo;. lidem dicuntur :;: = SACHANRE, Fustis vel gladii species, SACERDOTES SEGUNDI, in Appendice tare, sed aspiraret ad Comitatuni Clevenad Codicem Theodos. Oonstit. 20 : Aude- sem,.... renuntiavit electioni de se factss vox Gallica. Lit. remiss, ann. 1402. in Reg. 157. Chartoph. reg. ch. 308 : Jacomus quidem sermonem facere solito plus ColonisK. ad poenitentiam 1 SACERDOTATUS, Sacerdotium. Vita bus Bourree clericus timore capti, de sanctis ac venerabilibus Sacerdotibus, et secundis Sacerdotibus, vel S. Chartaci Episc. torn. 3. Maii pag. septennalem in panem doloris et aquam tristitiss fuit condempnatus, occasione etiam Levitis, et eos cum omni timore no- 279 : Quodam autem die postquam Sacercujusdam omicidii per ipsum confessati minare, quibus omnis terra caput inclinat. dotatum S. Mochuda accepit. cum quodam baculo, vo| l.SACERDOTISSA. Chronic. Rotomag.et perpetrati, SACERDOTES MINORES, apud vEneam Parisiensem lib. advers. Graecos quaest. ad ann. 1251. apud Labbeum torn. 1. cato Sachanre. Vide mox Sachs. SACHARIA. Cpnsuetudines Aquarum 7 : In sublimitate majoris Pontificis con- Bibl. pag. 377 : Die Paschse in sero quasi sistit etiam honor minoris Sacerdotis. Ita in media node ccepit ignis in vico Sacer- mortuarum : Qitilibet habitator loci illius, majoris ordinis Sacerdotes Episcopos vo- dotissarum, qui totum combussit. Hujusce possit bladum, quod habebit de terris suis cat Agobardus lib. de Sacerdotio cap. 11. nominis vicum quondam Rotomagi ex- et Sachariis, per aquam et terram porSAGERDOTES, seu Presbyteri villani, stitisse, qui hodie vicus veteramentario- tare, quocumque voluerit omni tempore, Qui rurales Ecclesias regunt, in Edicto rum dicitur, etiam aliunde constat. Ob- etc. [Eaedem Consuetudines editas torn. soletaBnomenclaturseoriginemprobabili- 4. Ordinat. pag. 51. habent, Facheriis: Pistensi cap. 30. SACERDOS, pro mago ac divino, non ter omnino repetendam existimo a S. qua3 lectio legitima est. Vide Facheria.] semel in Querolo pag. 34. 54. 1. edit. Romani Canonicis mulieribus quse ibi * SACHATA, Saccus plenus, Gall. Savitam cpmmunem tune agentes habita- chee, alias Saquee. Stat. Avellse ann. Vide Presbyter. * SACERDOTALE, Officium, vel munus, bant. Vide Presbyterse. 1496. cap. 46. ex Cod. reg. 4624 : Qua * 2. SACERDOTISSA, Uxor sacerdotis extraxerit seu exportaverit alienum canaquod a sacerdote exsequitur. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. apud seu presbyteri. Tabul. Major, monast. pum vel Unum, in et de aliena canapeMurator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 463 : Quse- ria,... solvat pro qualibet Sachata seu col. 894 : Cantatur episcopate, aut Sacer- dam nobilis mulier Orvenna Hamonis fasso vel onere solidos ires. Lit. remiss, dotale, sive diaconile jussu archiepiscopi. Comburnensis presbyteri uxor, etc. Et col. ann. 1468.. in Reg. 195. Chartoph. reg. 1 1. SACERDOTALES, Vestes omnes 464 : Pratum Orvenuis Sacerdotissss mo- ch. 71: Le suppliant a prins trois ou quaquibus Sacerdos in divinis utitur. Bulla nachis adquiritur. Vide Presbyterse. 11. SACERDOTIUM, Beneficium eccle- tre Saquees de ble. Vide Saccaria. Alexandri III. PP. in Chartular. Gerae1 SACHEIRATA, Mensurae agrarise spesiasticum, preebenda sacerdotis. Vita S. tic. torn. 1. fol. 116 : Vestris in hac parte supplicationibus inclinati, ut tu fili abbas Guillelmi Archiepisc. apud Surium: cies. Enumeratio bonorum Vicariae Brignol. ann. 1245 : Item unum pratum ibiet successores tui abbates.... calices, cor- Imo votis omnibus non sine miraculo in dem circa poralia, pallas, altaria vestra, Sacerdo- id consentientibus, ut jus conferendi Sa- Idemcontiguum Falcata,duas Sacheiratas. quantum unus tales monasterii, prioratuum eidem mo- cerdotia, quas vulgo Prazbendas vacant, sector f. quod falcare seu secare potest. per nasterio subjectorum, ac parochialium et in Gulielmum, et ejusgratia in successores Vide infra diem in Secare. aliarum ecclesiarum ad vos communiter illius Iransferrent. Vide Sacerdos. :;;: Mendum esse videtur pro Sechoirata, * Charta ann. 900. apud Ughell. torn. vel divisim pertinentium, ac etiam aquam, cineres et sal in monasterio prio- 1. Ital. sacr. col. 835. edit. ann. 1717: quantum unus sector per diem secare ratibus.... consecrare seu benedicere pos- Memoratam matrem ecclesiam una cum potest de prato. Vide in hac voce. TSACHELLUS, SACHETTUS, Sacculus, Sacerdotiis et ecclesiis baptismalibus, etc. sitis... indulgemus. 1 SAGERDOTIUM, Obventiones Sacer- Italice Sacchetto, nostris Sachet. Statuta 2. SACERDOTALES LITTERS, Papise, lepattxou, id est Epistolse Canonicse, for- dotis parpchialis. Tabul. Vindocin. Ch. Vercell. lib. 7. fol. 205: Nomina scripta 484 : Dedi ecclesiam Thiuciliaci cum toto in singulis cedulis ponantur in uno Sacmatae, de quibus suo loco. cheto. 212. y: Quse Latina sint 1 SACERDOTALIA BENEFICIA, Obven- Sacerdotio et toto burgio et toto cimiterio. scriptaIbid. fol. cedulis, et involuta sive in ipsis tiones quae sacerdoti seu parocho com- Vide Sacerdotalia Beneficia. 2. paroin uno ann. petunt. Charta Johannis Episc. Maclov. chialis SACERDOTIUM, SacerdotisCharta positain Tabul.Sachello. Inventar. Item electio et nominatio. 1419. Eccles. in Tabul. Major. Monast.: Concessi ec- ann. 1206. ex Chartul. S. Joan, de Valle : unus Sachettus de tela inNoviom.: clesiam B. Mariae de Lehone.... eo.tenore Ecclesiam parochialem ibidem fieri mihi sunt plures peciss crystalli. quo repositss ut tarn oblationes, altaria, quam Sacerdo- complacuit sub hac forma, quod quidam j SACHIBARO. Vide Sagibarones. talia beneficia, quam etiam partem deci- de canonicis B. Johannis semper ibidem 1 SACHIBER. Vide Saccabor. marum tertiam, prsedicti monachi cum divina celebrabit, et Sacerdotium ecclesiss j SACHINUS PANNUS, Rudis, sacerdotibus harum ecclesiarum.... sequa- ad ecclesiam B. Johannis pertinebit; ita conficiendis aptus. Vide in Sacci. saccis liter inter se dividant. V. Sacerdotium, quod ecclesia ad supplementum et incre1 SACHONUS. Statuta Cadubrii cap. 12 : et in Feudum, pag. 269. col. 1. mentum prsedictse capellas villse prsanomi- de Sachonis et aliis mercimoniis condu11. SACERDOTALIA Liber in quo ritus natse redditum parochialem concedet in cendis per rodullum. Obtentum et affirad sacerdotem pertinentes continentur, perpetuum et donabit; et ego quod am- matum fuit, quod totum vinum de Basrecentiori rituali copiosior. Eodem prae- plius erit necessarium sufficienter ad vic- sano et vinum navigatum et Sachoni, et terea vocabulo denotant Praemonstra- tum canonici et clerici sui et servientis alia mercimonia, etc. .[* Vide supra <Sactenses versiculum quod initio Laudum sui in redditu competenti assignabo. conus.] recitant. Ita Macri in Hierolex. | SACERIUM, f. idem quod infra Sach. * SACHPAY, Culcitra stramentitia. 2. SACERDOTALIS, Qui Sacerdotio in Vide in Vista 2. Constit. MSS. Petri III. reg. Aragon. ex Provincia functus est, ita interpretanSACERNUS, Sacer, a, um, et dicitur hie Cod. reg. 4671 : Quod habeat (maritus) tur Viri docti apud Ammianum lib. 28. Sacernus, ni, t. sacer animus, vel excel- dare eidem Eulalise unum Sachpay sufGruterum 20. 3. 325.12. et in Cod. Theo- lenlior pars animse. Et videtur componi ficiens in quo dormiat, et unum lodicem, dos. non semel. Vide Gloss, nomicum ex sacer, et animus. Jo. de Janua. cum quo valeat se cohoperire. SACH. Charta Wincmari Castellani 1 SACHS, GJadius longus, ex GJoss. Jacobi Gothofredi, et notas Lindenbro-

256

SAG

SAG

SAG

Vulcanii, ap. Schilterum in Gloss. Teu- rum ..... et teneantur vendentes vinum ad que Principum Epistolas vocant etiam ton. minutum tenere et habere Sacum infixum interdum Scriptores alii, ut Lupus Fer* Vita B. Altman. torn. 2. Aug. pag. in vegete cum catenella ita quod nonpos- rariensis Ep. 18. 78, Fulbertus Carno366. col. 2 : Hi homines (Thuringij longis sit extendi ad aliam vegelem. [FR.] tensis Epist. 13. 85. 95. etc. cultellis, ut hodie Slavi, pro gladiis ute1 SACLA, Servitii genus, quo tenentes SSS Sed et Romanorum Pontiflcum bantur, qui lingua eorum Sachs diceban- terras dominorum sarclare seu sarrire Epistolas eodem nomine donantur, tur; a quibus Sachsones , non Saxones debent, Gallis Sarclage. Vide Sarculare. apud Anastasium in Epitome Chron. appellabantur. [** Adde Widukind. lib. Charta Reneri dom. de Haconvilla ann. Casin. torn. 2. Murator. pag. 355. col. 2 : 1. cap. 7. et vide Graff. Thes. Ling. Fr. 1261. in Hist. Mediani Monast. pag. 327 : Supradicti igitur Missi Sedis apostolicas Homines dictas villas ..... furcam et falcem ad Regem Dagobertum. venientes, honoritorn. 6. col. 90. voce Sahs.] T 1. SACHUS, pro Saccus. Statuta Ver- et Saclam et carruchas et vecturas an- fice suscepti sunt, contradentes ei Sacram cell. lib. 3. fol. Ti. v: Item quod nullus nonse et feni et omnes alias consuetudines Pontificis. asinarius seu molendinarius sedeat seu quas mihi debebant... persolvent Ecclesias SACRA, plur. neutr. generis. Passio ascendat Sachum vel Sachos farine vel memoratas. S. Felicis Episcopi Tabyzacensis : Tune grani, sed vadat pedester. Vide Saccus 2. * SACLARE, Sarrire, nostris Sacler et cognitor jussit, ut Sacra Imperatorum " 2. SACHUS, Instrumentum piscandi, Sarcler. Reg. S. Justi fol. 185. v. ex Cam. recitarentur. Sacra Generalia, in Indiretis genus. Charta ann. 1386. apud Fez. Comput. Paris.: De eademfirma carrucas culo post Epistolam 4. Hormisdas PP. et torn. 6. Anecdot. part. 3. pag. 76. col. 2: traditse Thomas Hellebeuf pro sex libris, in Suggest. Dioscori post Epistolam 40. Nostri censuales homines, hseredes et sue- cum jornatis Saclandi et tassandi. Sca- Sacra regalia, in Concilia Barcinon. cessores eorum in aqua Multavas cum cloison, Tempus, quo agri sarriuntur, in ann. 599. cap. 3. Gesta sub nomine Acaparsis seu retibus, quse vulgariter Sachi Consuet. Castell. ad Sequanam ex Cod. cii : Contra Joannem jam Episcopum et ezrizeny appellantur, poterint piscari reg. 9898. 2 : Trois courvees de bras, I'une Sacra Principis deferentem. Gregorius duntaxat. Vide Saccus 5. en Scacloisons, I'autre en fanoisons, I'au- M. lib. 1. Ep. 47 : Dum et antea ad En* SACHUSFAGUS, Fagi species. Charta tre en moissons. Ubi forte leg. Sarcloison. dacium gloriosum Magistrum militum.... Rob. comit. Alenc. in Reg. forest, ejusd. Vide Sacla et Sarcolare. Sacra Imperialia cucurrerunt. Ita usurcomitat. ex Cam. Comput. Paris, fpl. SAGMA. Charta plenariae securitatis, pat Anastasius Biblioth. in Hormisda 22. r: Concedo (monachis de Persania) scripta sub Justinianp apud Brisson. PP. pag. 34. usagium suum ad omnia et singula loca lib. 6. formul.: Uno albiolo ligneo, valente j SACRA, nude vocantur vasa quse prsedicta, etiam medietatem de alba- nummos aureos 40. Sacma valente asprione ministeriis ecclesiasticis inserviunt, in spina, de aprella, de Sachofago, etc. aureo uno, etc. Forte pro Sagma. Vide Charta ann. 933. inter Instrum. torn. 6. SACIANI, Qui et Anthropomorphitae, in hac voce. Gall. Christ, novas edit. col. 127: TradiHaeretici, de quibus Facundus Hermia1 SACMINA, 0aXX6?, crirovSeta ap^r)?, in mus.... S. Petrum a Pullo cum suo termiet quantum ibidem ad pertinennensis lib. 8. cap. 7. ubi consulendus Gloss. Lat.Graec. Leg. Sagminaex Festo. nio, Vide ibi Scaliger. dum est, id est in Ecclesia S. Petri in Sirmondus. I SACIBARO. Vide Sagibarones. * SAGO, Saccus. Serm. Gabr. Barel. in Sacris, secretariis, etc. 1 SACIMA, pro Sagma. V. in hac voce. festo S. Thomae Aquin.: Dormiendo suSACRSE, absolute interdum dicuntur, Thesauri seu largitiones Principis priSACIRE. Formula solennis precarise per Sacones. Vide Sacco 1. 29 : Et ipsam rem dum advivo pro vestro SACORIUM. Vetus Charta plenarias se- vates, quibus qui praserat, Comes Sacrabeneficio tenere, et usufructuare faciam, curitatis, lin. 26. scripta sub Justiniano rum largitionum dicebatur, interdum in ea rations, ut aliubi ipsas res nee ven- apud Brisson lib. 6. form. pag. 647 : Una Comes Sacrarum, nude, ut in leg. 120. ders, nee donare, nee alienare, nee ad catena ferrea de super foco pensante Cod. Th. de Decurion. (12, 1.) Ita PaJaalias casas Dei delegare, nee in naufra- libras duas semis, Sacorio valente siliqua tini Sacrarum, in leg. 13. de Indulg. gium ponere, nee ad proprium Sacire, nee una asprionis, cute olearia valente sili- debitor. (11, 28.) Sacrarum privatarum hseredibus meis in alode derelinquere, quas duas asprionis, etc. [Sacario, non vel largitionum Palatina officia, leg. 17. pontificium habeam ad faciendum. Ea- clarius, edidit Mabillon. in Supplem. de Exaction. (11, 7.) eod. Cod. Vide Comes Sacrarum. dem verba habentur form. 30. Alterius Diplom. pag. 91.] 1. SACRA, Epistola, diploma Prmcipis. rem ad proprietatem Sacire, form. 150. 1 2. SACRA, Missa. Guidonis Discipl. quod Lex Bajwar. dixit, sibi in patrimo- Sacra Epistola, apud Vegetium lib. 2. Farf. lib. 1. cap. 1: Ad finem Sacrse tomum sociare. Ubi formulae Parensales cap. 7 : Tribunus major per Epistolam natedicat Diaconus, Benedicamus DoBignonii cap. 20. 21. habent ad proprium Sacram Imperatoris judicio destinatur. mino. Ibid. cap. 6: Ad explanationem ponere. Saccire, inquit Salmasius ad S. Nilus in Epist. ad Philippum Scho- Sacrse omnia signa pulsentur. Rursum Historian! Augustam dicebant veteres lasticum : 'Ex Trauvpou xa\ cap. 23 : Infra ipsam hebdomadam dicant TO aaxxi^eiv, nos Saisir, et infima latiDominicalem Sacram. nitas saisire. Videant igitur eruditi, an Ss u SE^ETOU paacXew? , SrfXov w; | 3. SACRA, Consecratio pontiflcia, Sacire, positum fuerit pro sociare ; an Saxpa o Tai. Gloss. Basil.: Saxpac, ot vulgo Sacre, Bernard. Guido in Vita S. vero a saccire, deducatur: denique an Xoyoi, Caelestini V. PP. apud Murator. torn. 3. inde vox saisire ortum ducat. [** Vide Lineratus Diaconus cap. 4 : Et scripsit pag. 635 : Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. quidem ad eum Sacram Imperator, arCumque dies Sacra Celebris venisset in orbem, guens eum, etc. Cap. 5 : Post hssc scripsit 290. voce Sazjan, Ponere.] Vestibus ornati byssis auroque decoris SACIS, Clyster, in Gloss. Arabico-Lat. aliam Sacram ad diversos Episcopos. SaInsistunt operi proceres, prasulque novellus * 1. SAGIUM, f. Ager sationi idoneus. cra Imperialis , apud Petrum Diacon. Vellelrensis Hugo liquidam fundebat olivam. Glosses Gassar. Heisterbac. in Reg. lib. 4. Chron. Casin. cap. 109. 119. AnaPrum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. stasium in Hadriano PP. pag. 119. Sacra Vide Sacrum 2. ab Hontheim pag. 678. col. 1: Est in jussio Imperialis, in Epistola Gregorii IV. * Ita quoque appellatur regia inauguPuzol mansus unus et Sacium unum PP. ad Episcopos Regni Francor. Oeiov ratio, in Charta Ludov. Jun. ann. 1156. Reddiderunt Albricus et Gerbertus de his Ypdwa, in Consilio Ephesino part. 1. et qua aliam ann. 1132. Ludov. VI. conflrsupradictis mansis in Pozul Sacium Calchedon. part. 1. Qeiat <raxpat, in mat, ex Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 400: unum. Vide Sationalia. [** Graff. Tbe- Chron. Alexandr. pag. 772. Vide idem Ecclesise beatorum martyrum Crispini et saur. Ling. Franc, torn. 6. col. 307. voce Chron. pag. 704. Sacrse litterse, apud Crispiniani, in quorum sollempni die, ex Siaza.] eumdem Liberatum cap. 14. Ita usur- divino munere, regiam accepimus Sa5|c2. SACIUM, SAguM, et SAZUM, In- pant passim Concilia, eorumque Acta, cram, etc. Etquidem 25. Octobr. in restrumentum, quo quantitas vini, vel rei [Codex Theod. leg. 6. tit. 4. lib. 8.] Vigi- gem inunctus fuit Ludovicus junior ; cujuspiam deprehendebatur. Stat. Bo- lius Tapsensis lib. 1. contra Arium cap. quo die horum martyrum memoria colinon. ann. 1250-67, torn. I, pag. 211: 3. S. Augustinus lib. ad Donatist. post tur. Dicitur etiam de benedictione abQuod vendatur vinum cum Saco bullato Collat. cap. 31. Anastasius in Vitis PP. batis. Gharta ann. 1267. in Access, ad et quartarola, et quarta quartarole et pag. 64. 68. 255. et alibi, Auctor Historise Hist. Cassin. part. 1. pag. 307. col. 1: media quartarola; et paulo post: et talis Miscella? pag. 432. 470. 652. edit. Canisii, Dixit se scire, quod universitas praedictosit mensura quod ille qui vendit vinum Odo de Diogilo lib. 1. et 2. de Ludovici rum locorum, in mutatione abbatum Cahabeat quartarolam et quartam quarta- VII. Regis prefect, in Orientem pag. 13. sinensium, debet prsestare iisdem abbatirole et mediam quartarolam, et ad dictas 19. et alii, quos laudant Meursius in bus, in promotione et consecratione eomensuras bullatas vendat volenti emere Gloss, et Fabrotus ad Cedrenum. [Vide rumdem, quamdam pecuniss quantitatem in tanta quantitate, et nichilominus ha- Notit. imperil Rom. Juretum ad lib. 7. pro sacra Sacrse suse. Eodem prasterea beat Sacum pro una denarata (denariata Symmach. Epist. 59. et 94. et Gloss. nomine designatur solemnis monastica Codd. '60, '62), et qui cum eo Saco non med. Graacit. in Saxpov, col. 1325.] professio, quam idcirco qui emisit, in vendiderit puniatur in x libris bononinoSA.CRA.S, Regum nostrorum aliorum- Sacris constitutus dicitur, in Lit. legi-

SAG

SAG

SAG

257

timat. ann. 1447. ex Reg. 179. Ohartoph. omnia et singula in Sacramentali suo celebrandum esse prsecepit. Occurrit ibid, reg. ch. 47 : Licet Johannes -de Bar ex contenta bona fide, et sine dolo, et malo ex Gersone pag. 118. et lib. 4. Imitat. illicita copula traxerit originem, videlicet ingenio remoto attendet, et complebit, et Christi cap. 10. num. 4. ex Henrieto de Bar mercatore ejus patre, observabit. Occurrit rursum cap. 2. et 7. 1 SACRAMENTARE, SACRAMENTARI, cum Maria Aubrione minime conjugata, ejusd. lib. in Statutis Montispess. ann. Sacramento fidem, pactum astruere, nee in Sacris constituta ejus matre. 1204. ex Cod. Colbert. 4936. et in Statu- confirmare. Charta ann. 1192. apud Ste[** Ubi in sacris idem quod vulgo in tis Vercell. lib. 1. fol. 13.] phanot. torn. 8. Fragm. Hist. pag. 16 : 1 2. SACRAMENTALE, Tractatus de Item comes priorque sancti Laurentii casfacie ecclesise.] T 4. SACRA, num. plur. Auctoritas, Sacramentis. Laur. Byzynius in Diario trurn sibi ad invicem Sacramentant. potestas patris in filium. Charta ann. belli Hussit. apud Ludewig. torn. 6. Re- Chron. Parmense ad ann. 1291. apud 1257. apud Acher. torn. 10. Spicil. pag. liq. MSS. pag. 178 : Et Guilhelmus de Murator. torn. 9. col. 821: Sacramentati 186: Idem Artaudus non coactus, non Monte Laudinio in suo Sacramentali, etc. simul fuerunt de se manutenendo. Ibicircumventus, non dolo inductus, sed * Annal. Victor. MSS. ad ann. 1337: dem col. 822 : Et tune dictus dominus spontanea voluntate dictum Guillelmum Guillelmus de Monte Lauduno, abbas Bardelonus Sacramentatus fuit cum Vefilium suum prsesentem, volentem, et con- monasterii novi Pictavensis, doctor ele- netianis, Paduanis et Bononiensibus, et sentientem emancipat, et per emancipa- gantissimus decretorum, qui super Cle- fecit pacem cum dominis de la Scala. Setionem solemnem liberat a Sacris pater- mentinas lecturam perutilem edidit et rementer, eadem notione, adhibet le nis et sua propria potestateper hsec verba: Sacramentale composuit. Roman de Vacce MS.: Nos Artaudus dom. de Rossilione Guillel 3. SACRAMENTALE, Instrumentum Onl tuit cil conseil graante, mum filium nostrum emancipamus, et prsestiti sacramenti. Vide SacramentaEt sont entr'ex Serement<j, per emancipationem liberamus a nostra les literse in Sacramentalis, et Sacramenta Que tuit ensemble se tendront, propria potestate, etc. Vide Gothofredum solvere in Sacramentum 1. Et ensemble se deffendront. 4. SACRAMENTALE, Congregatio eoad leg. 1. tit. 18. lib. 8. Cod. Theod. T SACRABARUM. Vide Saccabor. rum, qui ad aliquod offlcium prsestan- Soiremenl, pro Serment, Sacramentum, SACRALE OPUS. Eugippius in Vita S. dum, ad quod sacramento adstricti sunt, in Charta ann. 1290. torn. 2. Hist. Dalph. Severini cap. 14. de muliere resuscitata convocantur. Constit. MSS. Ferdin. reg. pag. 68. ab eodem sancto : Mulier vero sanitate Aragon. ann. 1413 : Et ne propter perver1 SACRAMENTARIUM. Vide in Sacrapercepta, opus Sacrale die tertio juxta sorum audaciam Sacramentale insulse, mentum. morem provincise propriis coepit manibus inconsulte vel improvide convocetur, pro1 SACRAMENTARII dicuntur haeretici exercere. Ubi Velserus : Agnosce, inquit, videmus quod si per qnempiam sonum vulgare, fronem, ad verbum, opus Sa- emitti contigerit in casu, quo juxta capi- omnes, qui errant circa sacramenta a crale, fron-arbeit, etc. Apud Bollandum tula Sacramentale permissum est, capita- Christo instituta, eaque mutilant, vel habetur agrale qui tamen Sacrale MSS. nei, cum primum potuerint, omni callidi- verba institutionis aliter, quam par est, tate c.essante,juramentum a sono (sonum) explicant, vel alio quocumque modo, codices aliquot prseferre agnoscit. SACRAMENTAGIUM, [Prsestatio, quse emittente exhigant, quo media solus et minus orthodoxe administrant. Hc ab eo fit qui Sacramento alicujus servi- sine instructione causam, cur sonum emi- Stockmannus in Lex. Haeres. quern contio sese addicit: neque enim viri feuda- serit, sped fleet ipsis capitaneis... Ceterum sule. Sacramentarii, alia notione, vide les modo, sed et servi domino fidelita- cum jam per capitulum, ordinationes in Juramentum, pag. 452. * SACRAMENTATDS diciturde Christ9, tem jurabant, ut videre est in voce ipsius Sacramentalis provisum fuerit, Hominium pag. 685. col. 3. et apud de quod domini sua jura possint exhigere ab qui Eucharistise sacramento sese fideliLauriere in Gl. Jur. Gall. v. Serment.] hominibus, ut est justum, et quod propter bus cqmmunicat, vel qui sacramenta Tabular. S. Eparchii Inculism. fol. 72 : hoc sonus emitti ad Sacramentale non instituit, ut eos sanctificet. Vita B. JuIta ut si homines B. Eparchii venerint ad possit, et homines sacrarnentales hoc sic lianas torn. 1. Sept. pag. 316. col. 2: me, vel ad successores meos propter tur- stride intelligant. quod certa alia juris- Deus meus incarnatus, ut detergantur rem, et propter militiam, ad judicium vel dictio illorum, qui non habent in suis flagitia mea ; Sacramentatus, ut deleanjustitiam, nullum omnino Sacramentage, territoriis, attenuatur, etc. Vide infra tur facinora mea. neque destrictum, neque exactionem, ne- Storcoll. 1 SACRAMENTORIUM. Vide in Sacraque aliud quodlibet emolumentum nobis -SACRAMENTALIA, Qusedam curatp- mentum. exhibeant. 1. SACRAMENTUM dnpliciter dicitur, rum functiones , quse enumerantur in | SACRAMENTAGIUM, Pcena pecunia-Charta ann. 1308. ex Chartul. S. Maglor. inquit Hugo a S. Victore lib. 2. Speculi ria, qua damnatur qui Sacramento, quod Paris, ch. 147 : Item ordinamus de Sacra- Eccl. cap. 22: Aliquando enim Sacracalumniatur, impositum crimen a se mentalibus, scilicet pane benedicto, puri- mentum dicitur sacras rei signum, velut amoliri vu'.t. Charta ann. circ. 1080. ex ficatione mulierum, visitatione infirmo- in Baptismo exterior ablutio, quse interioTabul. S. Albini Andegav.: Si autem ve- rum et similibus, quse per sacerdotes cu- rem significat emundationem. Aliquando nerit ac se per Sacramentutn de objecto ratos consueverunt solummodo exerceri. dicitur Sacramentum, quasi sacrum seforsfacto purgare voluerit, vicarius sine SACRAMENTALIS. Sacramentalia pie- cretum, velut Sacramentum Incarnatio~ teste Sacramentum illius calumpniari tatis opera, ut pedum lotio et peregrina- nis et hujusmodi. [ Glossaa Casinensis poterit: sed quamdiu villanus se purgare tio, apud Lucam Tudensem lib. 2. con- Monast. : Sacramenta sunt Baptismus et Chrisma, corpus et sanguis, quse ob id voluerit, nunquam ab eo vicarius Sacra- tra Valdenses cap. 2. mentagium habebit; et si in vicario non 1 SACRAMENTALIS, Ad Sacramentum Sacramenta dicuntur, quia sub tegumento confiso, rectitudinis suss lex remanserit, seu juramentum pertinens. Occurrit corporalium rerum virtus divina secrenee tune omnino Sacramentagium habe- passim. Vide Lex Sacramentalis in Lex. tius salutem eorumdem sacramentorum SACRAMENTALES LITTERJE, QuaB sa- operatur.] De priori significatione, ut bit : Si vero villanus, aut aliquis amicus ejus, vel monachus per concordiam pro cramentum seu juramentum continent. C33teros omittam, qui de Sacramentis lege vicario aliquid dederit, tune Sacra- Charta jurata, in Foris Beneharnensi- commentaries ediderunt, lubet hie exmentagium dabit. bus tit. 1. art. 25. Baudouinia in Vita S. scribere, quse adnotavit olim charissi1. SACRAMENTALE, ipsum Sacramen- Radegundis cap. 6 : Quo cognito B. Ra- mus frater Michael du Fresne, Societatum, jusjurandum. Capitulare 2. ann. degundis Sacramentales fecit litteras sub tis Jesu Presbyter et Theologiaa Profes802. sub tinem : Sacramentale promissio- contestations divina.... Domino Germano sor, in Dissertationibus sacris, ac Historinis factx Imperatori. Sacramentale qua- Parisius civitatis Episcopo, etc. Sacra- cis de Antiquis Sacramentorum ritibus, liter promitto ego, quod ab isto die inan- mentale scriptum, in Usaticis Barcino- rebusque in eorum usu et administratione tea ftdelift sum Domino Karolo, etc. nensibus MSS. cap. 422. Vide in Charta. controversis, necdum editis^ Dissert. 2. [Charta ann. 1126. inter Probat. torn. 2. * SACRAMENTALIS DOMUS, Ecclesia, part. 1. cap. 1: De Sacramenti mysteriinova? Hist. Occitan. col. 432: Regnante aedes sacra. Charta Rob. abb. ann. 1136. que nominibus. Ludovico Rege fuit factum Sacramentale ex Chartul. 23. Corb. : Cognovi antecesDe Sacramentis, deque Baptismo prihoc cum quo juraverunt Castellani Car- sorum nostrorum quosdam quidem digne, mum dicere aggrediens, qui fidei Sacracassonse Bernardo Atoni Vicecomiti, etc. quosdam minus solicitos erga decorem mentum est, et Christianas gentis proAdde col. 498. 514. et 515.] Prima Curia Sacramentalis hujus domus Dei exti- prium signaculum, quo videlicet non generalis Catalanise sub Jacobo Rege tisse. consignamur modo, sed etiam sacraAragon. ann. 1291. MS.: Item quod omne SACRAMENTALES seu Compurgatores. mur, (id quod synagogaa circumcisio Sacramentale sit absolutum, nisi esset Vide in Juramentum, pag. 452. raBStabat,) quodque Eugenius IV. in factum cum voluntate dominorum ipso| SACRAMENTALITER, vox Theologo- oncil. Florent. spiritualem vocat jarum hominum, et cum auctoritate nostro- rum, Sacramentali more. Alberti M. nuam, per quam introducti Ecclesiee rum antecessorum. [Statuta Massil. lib. Tract.de Sacram. Altar.in Bibl. Heilsbr. adjungimur, cseterorum effecti cpnsor1. cap. 1. 13 : Item, quoddictus Vicarius, pag. 68: Et utrumque Sacramentaliter tes Sacramentorum: ante omnia id faVII 33

258

SAG

SAG
tem ad certam regulam loqui fas est; ne verborum licentia, etiam de rebus, quse his significantur, impiam gignat opinionem. Caeterum neque caremus Scripturae locis, quae receptae tot ab hinc saeculis vocis istius significationi suflfragentur. Tametsi vero sacris in Paginis vocem hanc, Sacramentum, de nostris speciatim usurpari Sacramentis, probare sectariis non possumus ex illo Apostoli ad Ephesios loco cap. 5. Sacramentum, (sive ut Greece legitur, mysterium) hoc magnum est; ut qui matrimonium e numero Sacramentorum ejiciunt: nihilominus operosum non est e Scripturis eruere nomen istud, Sacramenti, ut genus est, et communione quadam complectitur nostra Sacramenta, et alias res quasdam, nimirum ut signum rei sacrae yel arcanae significat. Quid enim aliud indicat vox ista loco mox laudato ad Ephesios 5. qui sic habet: Propter hoc relinquet homo patrem et matrem suam, et adhssrebit uxori suse, et erunt duo in carne una: Sacramentum hoc magnum est; ego autem dico, in Christo et in Ecclesia. Quasi dicat: mysterium hoc, sive Sacramentum, ego ipsum sic explico, aioque ; earn viri feminseque conjunctionem, rei sacras signum esse et arcanae, Christi videlicet cum Ecclesia arctissimae communionis. Absurde vero cum ErasmpCalyinus,ne matrimonium, ex hoc testimonio, Sacramentis Ecclesiae cogatur annumerare, Sacramentum, sive mysterium, a Paulo dici contendit, non viri et feminae; sed Christi et Ecclesiae, vel Adami Evaeque conjunctionem : cum insulsam hanc interpretationem, vel duae voculae satis evertant, pronomen relativum , hoc, turn verbum substantiyum est, Sacramentum hoc magnum est, ait Apostolus,ftoc: dixit, ut indicaret id vocabulum ad id referendum, quod ante dictum fuerat, de utriusque conjugis copulatione : Erunt duo in carne una. Dum autem in prsesenti subjicit: Sacramentum hoc magnum est, neque dicit, fuit, satis innuit, de Adami et Evae conjugio nequaquam esse sermonem ; sed de quolibet connubio, rite inito, quod Sacramentum certe magnum est, ex quo certam conferendae gratiae promissionem ei Christus annexuit. Hue etiam accedit, quod nisi subjecta sit huicce vocabulo ea sententia, quam Hieronymus, Ohrysostomus, Oecumenius, aliique Patres In huric locum afferunt, tota vis argument! infringitur, qua persuadere nititur Apostolus, ut suas mariti tixores colant atque diligant, nempe quia istud : Erunt duo in carne una ; magnum est Sacramentum in Christo et i Ecclesia : hoc est ejusmodi, quod cesleste Christi cum Ecclesia connubium adumbret: proirideque efficere debeat, ut uxorem conjux quasi suam carnem, imo quasi seipsum impensius amet ac colat, sicut Redemptor Ecclesiam enixe diligit. Huic Apostoli testimonio subjungere possem Danielis locum cap. 2. ubi Nabuchodonosoris statua saepius appellatur mysterium sive Sacramentum; razi, Hebraice, Chaldaice, raza, quod Thargum deducit a vocabulo, raz, quod secretum et mysterium sonat. Nempe quod signum existeret rei latentis et obscures ; regnorum utique quatuor, quae ex Alexandri Magni cineribus enata sunt; ^Egyptiaci, Syriaci, Macedonici, et Asiatici ; turn etiam regni Servatoris, quod post ilia demum exortum est : quae omnia ab Daniele obscuris significationibus,

SAG
quasi totidem Sacramentis, adumbrata sunt. Eadem porro Mysterii ratio est, e qua voce Sacramenti nomen vulgatae editionis antiquus interpres expressit. Quamquam non una eademque est etymologia, sive notatio nominis ; cum mysteria primum appellent Gra3Ci, quae vocat initia Tullius lib. 2. de Legibus, hoc est, ritus quosdam, quibus homines sacris initiantur, a yerbq (j.u!o{j.at hoc est, initior; cui significationi vox Hebraea resppndet, milluin, ab radice, male implevit; quod, ut scribit R. Salomon, hi ritus compleant perficiantque homines sacros. Sunt autem a Graecis, ejusmodi initia, appellata mysteria ; quod occultissimis mysteriis, noctu plerumque, peragerentur, quae sacra opertanea Plinius, Operta Flaccus nuncupat. Quippe enim vox eadem arcanum sonat: unde Tullius 3. de Orat. : Hoc taciturn tanquam mysterium teneas; et Paulus ad Ephesios 1. e Graeco textu : Patefacto nobis mysterio, seu arcano voluntatis suse. Turn 1. ad Corinth. 2: Loquimur Dei sapientiam in mysterio, hoc est, arcano , ut interpretatur Chrysostomus H6mil.7. in earn Epist. quoniam, utait, suum illud consilium Deus de redemptione hominum clam habuit, ac ne Angelis quidem aperuit, priusquam hominibus ipsis panderet. Qua in significatione, mysterii etymologia petitur aico TOU [xustv, a claudendo ; non autem e vocabulo Hebr830 mistar, quod secretum sonat; ab radice sathar, quod est occulere, ut non nemo somniavit. Verum ad rem nostram magis accommodata ejusdem vocabuli notio est, cujus usum jam inde a principio sibi, ut et Sacramenti, quemadmodum ostendimus, yindicavit Ecclesia ; cum non splum in commune omnia Religionis arcana nominavit Mysteria, et Sacramenta ; sed peculiar! quadam significatione doctrinae illi, quam de signis nonnulli, SufjiSoXcxYiv eoXoyt'av, Symbolicam Theologiam appellant Graeci, eas dictiones accommodayit. Qua notione mysterium, dicitur signum omne concretum, et corporeum, quod sub sensum cadit, latentium rerum, minimeque aspectabilium. Ita u t , quemadmodum homo animo constat et corpore; ita quoque mysterium e rebus, quae partim usurpentur sensibus, partim oculos aliosve sensus fugiant, coalescat. Quo sensu de antiqua Lege Gregorius Nazianz. Oratione de Baptismo prseclare dixit, adumbrare verum, et magni luminis, legis utique novae, mysterium seu Sacramentum esse. Sed significantius de Sacramentis Gratiae loco jam prolate Chrysostomus, Homil. scilicet 7. in priorem ad Corinth, ad haec Pauli verba : Loquimur Dei sapientiam in mysterio: mysterium, ait, appellatur, cum alia inspicimus, alia credimus, quod in Eucharistia, Baptismoque dempnstrat. Quae postrema mysterii acceptio apud Auctores prophanos minime reperitur, quibus mysteria vel fuere tantum ceremoniae, quibus Deorum Religioni homines consecrarentur ; vel res abditae et a sensibus ac cogitatione remotse. Quae duae etiam significationes in nostra vel mysteria, vel Sacramenta mirifice quadrant, quippe et homines mysteriis initiantur, et consecrantur Deo, caelesti gratia perfusi. Inde Sacramenta manarunt, inquit Augustinus lib. 15. de Civit. Dei cap. 26; quibus credentes initiantur. Deinde vero ea profanis prodere nefas est, nee temere apud indignos evul-

ciam, quod in principle fieri, cum in omnibus dissertationibus, turn in hac magis oportere censeo; ut quid illud sit, de quo disputatio sit, explanetur ; ne vagari ac errare cogatur oratio, si ii, qui inter se dissenserint, non idem esse illud, de quo agitur, intelligent. Adde quod plerumque istud, vel experientia usque ipso verissimum videri solet, quod scite omnino sapienterque in Cratylo pronunciavit Plato, qui ipsarum rerum nomina penitius pervideret, eumdem et res itidem ipsas funditus exploratas compertasque habiturum. Inprimis igitur, de ipso Sacramenti nomine dicam universe, ex occasione baptismi,quireliquis velut aditus prseit, ac vestibulum pietatis, ut eum nuncupat Gregorius Nazianzenus, de varia ipsiusmet postmodum acturus nuncupatione. Principle enim de ipso Sacramenti nomine litem Catholicis intendunt nonnulli Novatores, post Lutherum, Calvinumque, qui lib. Instit. 4. cap. 14 : Abunde liquet, ait, veteres, qui Sacramentorum nomen signis indiderunt, minime respexisse quis fuisset verbi hujus usus Latinis Scriptoribus ; sed riovam hanc significationem pro suo commodo affinxisse, qua simpliciter signa designarent. Unde ipse significationem aliam ejure repetit, quam ut in nostra Sacramenta accommodet; qua Sacramentum pro jurejurando accipitur, quod olim ducibus praestabantlegiones: quod Imperil Romani grave mysterium lib. 8. Herodianus, 1% Twftai'wv ap^y)C crepbv (jLvcrrriptov, arcanum dominationis, Tacitus appellat: ita ut tamen in Calvini sententia Sacramentum, non tarn sit juramentum, quo se homo obstringit Deo, quam quo sese Deus obligat homini. Verum ut ita sit, hanc minime reperiri subjectam in Scriptura huicce verbo notionem, eo, quo ab Ecclesia sensu accipitur, pro rei sacrae signo ; quid inde confident sectarii, num expungendam penitus e Catholicorum scriptis vocem hanc, ut in locis communibus, cum aliis, stulte Melanchthon censuit ; qui caput, in quo de Sacramentis disserit, de Signis inscribit ? Nam quss alii, inquit, Sacramenta, nos Signa appellamus. Qui autem id affirmare audeant, qui Trinitatis nomina, ojAooustov, cum Nicsenis Patribus, sive consubstantialis 6ro>(Ttaaswc, sive personse, cseteraque id genus amplectuntur, quae tamen sacris in Litteris non exstant: quique, ni prorsus imperiti sunt, non nesciunt a sanctis Patribus id nominis usurpari, ubi de Baptismo, Eucharistia, aliisque Sacramentis sermqnem instituunt. Tritum istud Tertulliani lib. de Praescriptionibus cap. 16 : Ipsas quoque res, inquit de cacodaemone, Sacramentorum divinorum in idolorum mysteriis semulatur ; tingit et ipse quosdam, utique credentes et fideles suos, etc. Turn postea : Signat in frontibus milites suos, etc. Huic adde Cyprianum, qui lib. 2. Epist. 1. de Baptismo, ut Tertullianus de Confirmatione,sic aperte loquitur : Si Sacramento utroque nascantur. Mitto caeteros : isti enim antiquissimi omnium sufficiunt, ut intelligant adversarii nos minime sectari prophanas vocum novitates, quas prorsus cavendas in fidei negotio, post Apost. 1. ad Timoth. 6. animadvertit Augustinus lib. 10. de Ciyit. Dei cap. 23 : Nam liberis, inquit, vocibus loquuntur Philosophi, nee in rebus ad intelligendum difficillimis offensionem religiosarum aurium pertimescunt: nobis au-

SAG
ganda; sed, ut pretiosae margaritae a contemptu sunt vindicanda. At longe aptius in eadem convenit, quam ad ultimum subject, signiflcatio. Nam ut recte Chrysostomus, loco mox allato, innuit, rem sacram occultamque continent ; cselestem nempe gratiara ; ac nonnulla etiam characterem. Quam ob causam a Dionysio Eccl. Hierarch. cap. 1. et 2. symbola, seu signa, divina sacraque nuncupantur ; nee qualiacumque, sed quae cum occulto divinae gratiee fructu, effectuque, similitudinem quandam habeant atque convenientiam : ut lotio externa baptismatis, sicut explicat Chrysost. cum interna animi lotione, quam repraesentat, et efflcit. Quas genuina est germanaque Sacramentorum nostrorum descriptio, ut sint signa rei sacrae; ex Augustino, invisibilis gratiae formes visibiles; ex Gatechismo Tridentino, res subjectas sensibus, quas ex Dei institutions, sanctitatis et justitise turn significandas, turn etiam efficiendae vim habeant. Neque vero absque gravi causa, concreta ejusmodi signa, et tractabilia constituit Deus, puta lotionem et aquam in baptismo, quibus cselestem occultamque gratiam, cum oculis sensibusque reprsesentaret, turn etiam in animis vi quadam abdita divinaque, gigneret. Nam si incorporei essemus, Chrysost. ait Homil. 62. in Matthaeum, nuda et incorporea nobis hsec ipsa daret : nunc quia corporibus insertas habemus animas, sub iis, quae percipiuntur sensibus, tradit spiritualia, ev ala9Y)toT? ia vovjTa aoi irapaSiSwat : CUi assentitur August, in Joan. Homil. 86: Sacramenta, inquit, exercitia sunt, quas certiorem verbi Dei fidem nobis faciunt: et quia carnales sumus, sub rebus carnalibus exhibentur ; ut ita pro tarditatis nostrss captu nos erudiant, et perinde ac pueros pasdagogi manu ducant. SACRAMENTUM CATECHUMENORUM , apud S. Augustinum lib. 2. de peccatorum meritis et remissione cap. 26. ubi de Catechumenis : Et quod accipiunt, quamvis non sit corpus Christi, sanctum est tamen et sanctius, quam cibi, quibus alimur. Quod Oellotius et alii de Eulogiis interpretantur, cum de sale dictum contendat supra laudatus frater, quod unum et perpetuum erat Catechumenorum Sacramentum, et ad Eulogias iis nisi post baptismum aspirare non licuerit. Idem porro Augustinus lib. 4. de Baptismo contra Donatistas cap. 21: An Catechumeni Sacramentum baptismi Sacramento prssferendum putamus ? Ubi quidam intelligi volunt ritus et ceremonias, quae Catechumenis ante baptismum adhibentur, quas idem Augustinus tract. 4. in Joannem Sacramenti nomine donat. Sed caeteris ante baptismum adhiberi solitis ritibus hunc, quo sal peculiari benedictione consecratus dabatur Oatechumenis, per antonomasiam Sacramentum appellarunt, Catechumenorum , Sacramenti voce latius accepta,quod eis esset Eucharistiae loco, cum fldeles communicarent, praesertim ad festos Paschatis dies, atque adeo Catechumenis etiam Eulogias seu panes benedicti interdicerentur. Nam eo plerique referunt Concilium Carthaginense III. can. 5 : Item placuit ut etiam per solemnissimos Paschales dies Sacramentum Catechumenis non detur, nisi solitum satis : quia si fideles per illos dies Sacramenta non mutant, neque Catechumenis oportet mutare. [Ea certe notione accipitur in lib. 7. Capitul. cap. 263. ubi et nominis Sacramenti ratio exponitur :

SAC
Ut per solemnissimos Paschales dies Sacramentum Catechumenis non detur, nee eis qui a liminibus Ecclesise sunt exclusi, neque eis, ante canonicam reconciliationem, qui publicam gerunt pcenitentiam, sed tantum benedictum Sal a sacerdotibus pro communione tribuatur. Adde Addit. 4. cap. 63. et 76.] Salis autem Catechumenorum, cujusconsecrandi modum refert Ordo Romanus, meminerunt non semel Patres, inprimisque Origenes Homilia 6. super Ezechielem, Liber I. Sacramentorum Eccl. Roman, cap. 31. Isidorus lib. de Divin. Offlc. cap. 20. etc. * SACRAMENTUM SALTS, Idem quod Catechumenorum, quibus sal peculiari benedictione consecratus dabatur. Libel, de Sacram. a Bonizone Sutrino episc. apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. aevi col. 604 : Veniam nunc ad sacramenta ab Apostolis instituta. Et primum de Sacramento salis.... Quum quis ad catechisandum accesserit, petit exsufflationem sacerdotis, qua spiritus immundus expeliitur; sal per manus accipiat sacerdotis, dicente eodem : Accipe sa,l sapientiae, quod proficiet tibi in vitam aeternam : non quod vita ssterna donelur calechumenis, sed quia sal Sacramentum est fidei, quse per dilectionem operatur et baptizatos perducit ad vitam seternam. In plerisque vero ecclesiis sal semel datur Catechumenis: in quibusdam vero omnibus scrutiniis. * SACRAMENTA NEGESSITATIS , Baptismi videlicet et pcenitencise, in Lit. Innoc. PP. III. ann. 1207. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 42. col. 2. SACRAMENTTJM SYMBOLI. S. Augustinus lib. de Catech. rudib. cap. 13 : Accepit Symboli remedium contra antiqui serpentis venenum, ut si quando voluerit adversarius diabolus denuo insidiarij noverit redemptus cum Symboli Sacramento, et Crucis vexillo ei debere occurrere. In Ordine Romano sic animantur Catechumeni ante traditionem Symboli : Accedite suscipientes Evangelici Symboli Sacramentum a Domino inspiratum, ab Apostolis institutum. V. infra Symbolum. SAGRAMENTUM PROPRI.E MANUS, Subscriptio. Anonymus de Berengarii damnatione: Nos ipsi interfuimus et vidimus, quando Berengarius in media Synodo constitit, et hasresim de corpore Domini coram omnibus proprise manus Sacramento abdicavit. * Non male, quia glossatoris est generatim deflnire : si vero locum hie laudatum duntaxat attendis, est Retractatio, propriee manus subscriptione firmata. SACRAMENTUM, quomodo altera notione intelligi dixit Hugo a S. Victore, quasi scilicet sacrum secretum, velut Sacramentum Incarnationis, et hujusmodi. Collatio 1. Carthagin. cap. 5 : Et quod veri invenerit fides, per admirabile mysterium Trinitalis, per Incarnationis Dominicse Sacramentum, et per salutem supramemoratorum Principum judicaturum me esse promitto. Concilium Carthaginense ann. 525 : Intimamus Resurrectionis dominicse. Sacramentum 7. Iduum Aprilium adfuturum fore. Paulinus Natali 9 :
Quod Paschale Epulum ! nam certe jugiter omni Pascha die cunctis Ecclesia praedicat horis, Contestans Domini mortem Cruce, de Cruce vitam Cunctorum : tamen hoc magnae pietatis in omnes Grande Sacramentum pnescriplo mense quotannis Totus ubique pari famulatu mundus adorat, ^Eternam celebrans redivivo corpore Regem.

SAG

259

Gelasius I. PP. Epist. 9. ait, non baptizandum prseter Paschale festum, et Pentecostes venerabile Sacramentum. Sic Crucis, Resurrectionis et Ascensionis Sacramenta dixit S. Hieronymus Epist. 48. ad Sabinianum Diaconum. Sacramentum Symboli, Sacramentum Resurrectionis ex mortuis, Rufinus lib. 1. in eumdem Hieronymum, et in Praefat. ad Origenem mp\ apx^v, Sacramentum Natalis Domini, S. Gregorius in Sacrament, pag. 6. et Tremundus Clarevallensis Epist. 7. Vide S. Augustinum Epist. 118. ad Januarium. Sacramentorum scientiam, dixit S. Fulgentius Epist. 4. SAGRAMENTUM, Sacra Missarum Liturgia, apud Optatum lib. 2. et 6. contra Parmenianum, S. Ambrosium lib. 3. de Virginitate, S. Augustinum Epist. 59. ad Paulinum, et lib. de Dono perseverantise cap. 13. T SAGRAMENTUM, Hostia sacra. Ordo offlcii Gotthici inter Ooncil. Hispan. torn. 3. pag. 266: Tune Sacramentum prge manibus habens supra calicem Sacerdos... recitat symbolum Apostolorum. Chron. Saltzburg. apud R. Duellium torn. 2. Miscell. pag. 130: Anno Domini MCCCCIV. Judaei Saltzburgenses et in Salina omnes capti sunt propter Sacramentum furto interceptum ab ecclesia B. Virginis in Mullen, quod ipsi emerunt et martyrisaverunt. * Sacrement, eadem acceptione, apud nostrates. Ceremon. inaugurat. reg. in Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Pater fol. 164. v : Apres ce repere a I'autel li arcevesques pour faire le Sacrement de la Messe. Le Roman de Robert le Diable MS. :
Li Apostoles sans plus atendre, S'est revestus isnelement, Et fait a Dieu son Sacrement. Quant il eut la Messe chantee, etc.

| SACRAMENTUM MISS^E, Pars Missse, in qua Corpus et Sanguis Christi fidelibus a Sacerdpte ostenditur, Galli vocamus I'Elevation. Statutum Capituli Autiss. ann. 1373 : Fuit tractatum de pulsatione Primse et Nonas, quas nimis succincte pulsantur, quoniam Prima debet pulsari usque ad Sacramentum ultimas Missas B. Marias in civitate, etc. * Seu ipsamet hosti93 consecratio, nostris etiam Sacrement. Charta ann. 1399. ex Chartul. episc. Carnot. : Ducentas libras dedit (Radulphus de Refugio) pro fundatione missas, qualibet die.... dicendss.... immediate post Sacramentum majoris misses Porro ut populus valeat levationis Sacramenti dictss majoris missas habere noticiam, dum incipietur cantari Sanctus pro Sacramento dictas majoris missas, una campanularum, super media chori appensarum, pulsabitur. Le Roman de Robert le Diable MS. :
Li sains horns la messe canta ; Et quant ce vint au Sacrement, Que le Corps Dieu tint en present, etc.

Stat. ann. 1376. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 187. art. 10 : Deux torches pour alumer au Sacrement. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 117. Chartoph. reg. ch. 35 : Sur quay advint que I'en sonna au Sacrement de la messe a I'eglise, a laquelle icelles gens coururent pour veoir Dieu. SAGRAMENTUM, Episcopatus, dignitas Ecclesiastica. Ammianus lib. 15. de exauctoratione S. Athanasii: Costus in unum quassitus ejusdem loci multorum(Synodus,

SAG
ut appellant) removit a Sacramento, quod obtinebat. SACRAMENTARIUM, Liber Sacramentorum, promiscue dicitur liber Ecclesiasticus, in quo sacrae Liturgiae ad Sacramentum conflciendum continentur, cujus primum Auctorem fuisse Gelasium PP. scribit Joannes Diaconus in Vita S. Gregoni M. a quo emendatum, recensitum, et breviatum ait, quod et praefert titulus Godicis Rivipullensis apud Stephanum Baluzium in Notis ad Agobardum. Librum vero Sacramentorum appellasse Gregorium M. tradit idem Diaconus, qua nomenclatura donatur ab eodem Agobardo lib. de Imaginibus cap. 30. Walafrido Strabo lib. de Reb. Eccl. cap. 22. Bernone lib. de Missa cap. 1. Micrologo cap. 6. Flodoardo lib. 3. Hist. Rem. cap. 9. in Concilio Remensi cap. 5. apud Burchardum et Reginonem, in Vita Aldrici Episc. Cenoman. n. 20. etc. Liber Sacramentarius, appellatur a Fulberto Oarnotensi Epist. 79. Sacramentarium eumdem librum vocant alii, maxime Ordo Romanus non semel, Capitula Caroli M. lib. 7. cap. 143. 305. [* 202. 389.] Aytho Basileensis Episcop. in Capitul. cap. 6. Alcuinus de Divin. Offic. Amalarius, Leo Ostiensis lib. 3. cap. 19. 42. 73. et ult. Fatendum taroen, Gelasium non primum fuisse Sacramentarii auctorem, sed forte emendatorem: siquidem antea Salvianum,Musseum Massiliensem Presbyterum, et Voconium Castellanensem Episcopum , Sacramentorum volumina conscripsisse auctor est Gennadius: qua quidem voce Missas indicari satis prodit in Musseo. Et quod Sacramentum ille vocat, Julianus Episcopus Toletanus Missas appellat, in Ildephonsi Episcqpi Toletani elogio, quern ait Missas scripsisse, ut Julianum ipsum librum Missarum de toto circulo anni in quatuor partes divisum Felix Toletanus perinde Episcopus : Salvum denique Abbatem Arnoldensem et Petrum Ilerdensem, Anonymus iisdem Scriptoribus subditus. Sed et Auctor Catalogi Abbatum Floriac. lib. 1. Miscellan. Baluzii ait, Theodulfum Aurelianensem Sacramentum Missse, seu eorum, quas in ea geruntur, digessisse; et in Statutis Synodalibus Joannis Episcopi Leodiensis ita etiam Missa appellatur.[Adde Guidonem in Discipl. Farf. lib. 1. cap. 17 : Sicque Missam celebrent sicut in Sacramentario continetur.] Librum porro Sacramentorum, qui Gregorii no men praefert, et quern eruditissimisobservationibus ill ustravit Hugo Menardus Benedictinus sitne genuinus sancti Pontificis foetus, jure in dubium vocant viri docti, adeo ut si ejus sit, multis in locis interpolatum, vel certe auctum liceat conjicere, cumin eo mentio flat Sacramentarii alterius, et post Caroli M. aetatem scriptum adverterit supra laudatus Baluzius. Sacramentarium vero Gregorii, si non fallor, genuinum possidet Bibliotheca illustrissimi Archiepiscopi Remensis Caroli Mauritii le Tellier, venerandae omnino antiquitatis, et ante Carolum M. scriptum, cum hocce titulo : In nomine Domini incipit Sacramentarium de circulo anni expositum a sancto Gregorio Papa Romano, editum ex authentico libra Bibliothecae cubiculi, scriptum qualiter Missa Romana celebratur. Eadem verba praefert codex Menardi, nisi quod pro Sacramentarium, habet Liber Sacramentorum. Edidit Romse anno 1680. Joseph us Maria Thoma-

SAG
sius libros tres Sacramentorum Ecclesiae Romanae, Gregoriano Sacramentario antiquiores. Vide eumdem Menardum et Baluzium ad Capit. Regum pag. 1206. 1 SACRAMENTORIUM, Eadem notione, in Gestis Aldrici Episc. Cenoman. apud Baluzium torn. 3. Miscell. pag. 49. SACRAMENTUM, Reliquiae Ita Sacramentum S. Gregorii Papas, inter sacras reliquias recensetur in Bulla Adriani PP. ann. 1013. in Metropoli Salisburgensi torn. 2. pag. 196. quod in Monasterio Andezzensi in Bavaria asservatur. [Chartul. B. M. Magdalenae Castridun. fol. 59 : Ad duellum autem vidit Sacramenta S. Leobini portari a presbytero S. Leobini in domo Comitis.] Joan, de la Gogue in Histor. MS. Principum de Deals in Biturigibus : Et a la par/in, quant il vit, que il fu temps, il demanda le Sacrement de Monseigneur saint Jacques, et appella Madame Anthoine sa femme, etc. * Dicitur etiam de sanctorum imaginibus et statuis. Cerem. vet. MS. eccl. Carnot.: Post Primam cooperiantur altare et capsa et alia Sacramenta. 1 SACRAMENTA CONSECRATIONUM , Chrisma, Oleum sanctum, etc. quae et Consecrationis instrumenta dicuntur, in Bulla Lucii PP. III. an. circiter 1188. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 90: Porro subjectarum cellarum fratres a suse diosceseos episcopo, si gratiam et communionem apostoliae sedis habuerit, omnia consecrationis instrumenta percipiant, si tamen gratis et sine pravitate Hits voluerit exhibere : alioquin liceat eis quemcumque maluerint adire antistitem et ab eo consecrationum Sacramenta recipere. SACRAMENTARIUM. Synodus Exoniensis ann. 1287. cap. 12. ubi de Ministeriis sacris : Pyxis ad oblatas, tres phialse, Sacramentarium lapideum et immobile, thuribulum, vas ad incensum, etc. Id est, lapis, in quo sacrosanctum Sacriflcium peragitur. * SACRAMENTUM, Juramentum.Sacramenta magna vel majora appellabantur juramenta, quae duello pugnaturi super sanctam Crucem, sanctas Reliquias aut sancta Evangelia prsestabant. Charta Theob. comit. Tree. ann. 1198. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch.310: Vadia duelli in manu prioris (de Condis) dabuntur, et tenebit illud usque ad majora Sacramenta. Alia ann. 1268. in Reg. 151. ch. 167: Si qui vadia duelli dederint, et postea inter se composuerint uterque solvet duos solidos et dimidium pro emenda : si magna Sacramenta facta fuerint, et postea composuerint, uterque reddet quindecim solidos. Vide in Duellum pag. 951. * SACRAMENTUM EVANGELICUM, Juramentum tactis sacrosanctis Evangeliis praestitum. Chartul. Celsinian. ch. 11 : Quod ut melius sit ratum, Sacramento Evangelico conftrmavit, ne ipse vel alii successorum ejus aliquid injurise amodo inferant pro hujusmodi beneficio. SSJS" Quod vero ad Sacramentorum seu juramentorum species vel ritus spectat, legesis in voce Juramentum ; ubi fusius haec pertractantur. 1 SACRAMENTA SOL VERB, Aliquem a jurata sibi fidelitate absolvere. Charta ann. 1143. in Probat. novae Hist. Occit. torn. 2. col. 499 : Inprimis ipse comes debet reddere Narbonam Dominse. Hermengardi, et debet solvere ipsa Sacramenta quse homines Narbonse et Narbonensis ei

SAG
fecerunt de Narbona et de ipsis honoribus qui ad Narbonam pertinent vel pertinere debent ; et debet reddere ipsa Sacramentalia quas de eis habet. Ubi Sacramentalia nuncupantur Instrumenta praestiti sacramenti. SACRAMENTUM ARMATUM, quo quis militiae sese addixit, in leg. 54. God. de Decurion. j SACRAMENTUM OBSCARIONUM. Vide Obscariones. f SACRANEA Deas Ceraris, pro Sacrata. Vide Consacrare. SACRARATI, Pondus unius aurei cum dimidio. Saladinus de Ponderibus. 1 SAGRARE, dicitur de libro in quo de rebus sacris agitur. Albericus de Rosate Bergomas JC. qui an. circ. 1370. vivebat in Poem, ad lectur. Codic. edit. Lugdun. ann. 1545. pag. 13. ubi de iis quae no vein libris Godicis tractantur :
Prima Sacrat, secunda parat, et terlia censet, Proxima contrahere, nubere quinta docet, Testatur sexta, libertos septima gignit, Pars octava vetat crimina, riona luit.

1. SACRARIUM, 'lepoTeiov, pyjjjia, aytov p/KJia, Pars aedis sacrae, ubi sunt Sancta Sanctorum, in Gloss. Lat. MS. Reg. in quo sacra reponuntur, ab inferendis et deportandis sacris dictum. Synodus Nicaena . Arabica edit. Alph. Pisani cap. 16. Sacrarium interpretatur, ubi est altare, quod Codex Gr. vocabat Oucrtao-nQptov. Concilium Vasense cap. 3. de Presbytero : Cujus officii est Sacrarium disponere, et Sacramenta suscipere. Epistola Lupi Tricassini et Euphronii Augustod. Episcoporum: Subdiaconos autem dd pacem inter se in Sacrario oportet accedere. Vita S. Desiderii Episcopi Cadurcensis cap. 13 : Si vasa nitentia et clara, si Sacrarium mundum, si lucernes accensse, etc. Sacrarium B. Petri Apostoli, apud Anaslasium in Sergio PP. pag. 61. Vide Gregorium Turon.lib. 4. Hist. cap. 1.31. 41. lib. 8. cap. 7. [et in Vitis Patrum cap. 8. num. 4.] f SACRARIUM, Pars altaris, ubi reponitur pyxis, in qua sacra Eucharistia asservatur, nostris vulgo Tabernacle. Cone. Hispal. ann. 1512. inter Cone. Hispan. torn. 4. pag. 20 : Ordinamus ut in omnibus ecclesiis ....... adsit Sacrarium ac loca bene constructa et ornata cum bonis seris et clavibus, in quibus reponanturSS. Sacramentum, oleum ac chrisma.... Jubeantque pariter ut diu noctuque ardeat lampas coram dicto loco et Sacrario. Missale Franc, apud Mabill. de Liturg. Gall. pag. 303 : De ipsis oblationibus tantum debet in altario poni, quantum populo possit sufficere, ne aliquid putridum in Sacrario maneat. SACRARIUM, generaliter pro templo sumi, maxime apud gentiles, observatum ab aliis. Sed et ita usurparunt Scriptores Christiani.Ammianus lib. 26: Confugit ad ritus Christiani Sacrarium. Sacraria Dei dixit Salvianus lib. 3. Vita S. Joannis Eleemosynarii , interprete Anastasiq Bibl. num. 80 : Loqui autem in Sacrario omnino non permittebat; sed in conspectu"omnium foras mittebat eum, dicens si quidem ut orares venisti hue, etc. [Mirac. S. Walpurgis saec. 3. Bened. part. 2. pag. 300 : Puella a nativitate casca... cospit... totis anhelare prsecordiis, ut ad Sacrarium venire mereretur beatissimse virginis ..... Ubi vero ventum est ad diu optatum basilicas aditum, etc.] Adde Sidonium lib. 8. Epist. 4. Sic etiam usurpare videtur Tabularium Bellilocense in Lemovicibus Ch. 85 : Post nos-

SAG

SAG

SAG

261

SACRATORIUM, Idem quod Sacrarium. trum discessum in dominio S. Petri remaneat, et S. Primi ad Sacrarium, sic Glossarium Cambronense : Absida dicitur exedra, id est, Sacratorium. ut nullus homo de communia S. Petri f SACRATUM, ut Sacrarium, sacristia. alienare voluerit, etc. Ch. 130 : Omnia superius nominata Deo et S. Petro offe- Statuta Mutin. rubr. 362. fol. 71 : Cum rimus ad sacrificium sacrandum, et ad propter aquarum abundantiam quse exeunt super Sacratum luminaria concinnanda ante altare S. de canali qui vadit Petri, et omni tempore ad Sacrarium su- ecclesise S. Pauli, omnia monumenta, pradictas res permaneant. Ch. 145 : Post quse sunt in Sacrato ecclesise prssdictas mortem meam similiter ad Sacrarium re- S. Pauli, et etiam domus heremitarum ibi existentium impleatur aqua prasmanere voluit. SACRARIUM, quod alias Secretarium, dicta, etc. 1 SACRESTANA, Sacrarii custos apud Diaconicum, Sacristia. Gloss. Lat. Gr. : Sacrarium, lepoOiqxr]. Walafridus Strabo Sanctimoniales, Gallice Sacristaine vel lib. de Reb. Eccl. cap. 6 : Sacrarium di- Sacristine. Necrplog. Abbat. S. Petri de citur, quia ibi sacra reponuntur et ser- Casis : 23. Junii, obitus domine Ysabellis vantur. Gregorius M. in Sacrament, pag. de Langiaco Sacrestane de Casis, etc. 69 : Et expectant Pontificem, vel qui vi- Vide Sacrifica, et Sacristanain Sacrista. cem illius tenuerit: qui dum veniens de 1 SACRETARIA, ut Sacrestana. PrimorSacrario processerit ante altare ad oran- dia Calmosiac. Monast. lib. 2. apud dum, etc. Ordo Romanus : Processionem Marten, torn. 3. Anecd. col. 1187: Pro quse. ad Sacrecoram Episcopo acturis, a Custode Eccle- tribus quarterns terras siae in Sacrario ornamenta prsebenda tariam Romaricensis ecclesiaspertinebant, sunt. Occurrit ibi hac notione non se- quam nos proprie custodem ecclesiss vocamel, ut in lib. 4. Sacrament. Eccl. Rom. mus, etc. cap. 41. Flodoardus lib. 2. cap. 2: Quando j SACRICOLUS, adject. Sanctus, quod Siggo quidam Sigeberti Regis Referenda- sacricolam deceat. Vita S. Arnulphi rius, virtute B. Martini, cujus idem Gre- Episc. Metens. ssec. 2. Benedict, pag. gorius tune secum habebat pignera, in Sa- 151 : Incipit.... vox consona populi ut sibi crario domus Ecclesiss Remensis auditum Arnulfus pontifex detur instare: quia et surdae recepit auris. Gustos Sacrarii, qui Principi acceptissimus haberetur, et Saaliis Sacrista, in Regula S. Isidori cap. cricolis actibus pollere nosceretur. 1 SACRICUSTOS, ut infra Sacrista. Ber19. Vide Anastasium Bibl. in Gregorio M. pag. 44. [Gregor. Turon. lib. 8. Hist, nardus Johannis Sacricustos et clericus cap. 7. lib. 3. Mirac. S. Martini cap. 17. subscribit Chartam Guillelmi Ceritani Gesta Aldrici Episc. Cenoman. apud Ba- Comit. ann. 1091. apud Marten, torn. 1. luz. torn. 3. Miscell. pag. 126.] et Ughel- Ampl. Collect, col. 538. lum torn. 7. pag. 274. SACRIFEX, Sacriflcus, Sacerdos. Pas^SACRARiUM.Gcemeterium. Conventus sim apud Hildebertum in carmine de Episcop. apud Gissonam ann. 1099. in- Officio Missse. ter Cone. Hispan. torn. 3. pag. 310 : DeSACRIFICA, Officium Monasticum in creverunt autem Episcopi sub anathemate Monasteriis sanctimonialium. Petrus ut inter spatium ccemiterii nullus audeat Abaelardus pag. 154: Sacrifica, quse et inquietare, vel sacraria (id est coemete- Thesauraria, toti oratorio providebit, etc. riumj infringere, vel aliquam violentiam Sed ibi legendum indubie Sacrista, ut facere. Vide Sacratum. pag. 143. Vide Sacrestana.] SACRIFICATI, dicti olim Christiani, ^SACRARIUM, Scrinium, tabularium, archivum, nostris Chartrier. SLatuta Ar- qui suppliciorum, vitse, vel etiam et bodacensia apud R. Duellium torn. 1. Mis- norum amissionis metu idolis sacriflcell, pag. 109 : Item secundo statuimus, cabant licet revera Christianam ex quod sigillum nostri capituli in Sacrario animo fidem proflterentur. Hos pluridebeat esse repositum, et tribus clavibus bus exagitat S. Cyprianus Epist. 52. et diligenter reclusum privilegia quoque lib. de Lapsis, et a caeterorum commuipsius Ecclesiss in scrinio, in quo sigil- nione non mpdo arcendos contendit^ lum est repositum, debent supradictis sed et in graviori longe versari culpa, clavibus observari(\. obserari.) Vide Sa- quam Libellaticos, de quibus suo loco. cristia. Hos etiam Thurificatos vocat eadem SACRARIUM, Sacrum aerarium, flscus Epist 52. Concilium Arelatense II. sub Principis, in lib. 49. Cod. Th. de Haeret. Siricio PP. cap. 11 : Si qui vero dolore victi et pondere persecutionis negare et (16, 5.) [Vide post Sacrum 2.] SACRARIUM Palatinum, et Consisto- Sacrificare compulsi sunt, etc. Libellus rium Principis, in leg. 11. de Poenis precum Marcellini et Faustini pag. 31: (9, 40), et leg. 8. 16. de Legat. (12, 12.) Sed paululum territus tantus Episcopoleg. 16. de Haeret. (16, 5.) in Cod. rum numerus catervatim dederunt manus impietati, et ad majorem jam vesaTheod. * 2. SACRARIUM, Liber continens be- niam inclinavitimpietas tarn facili strage nedictiones seu Sacrationes. Ordinar. multitudinis. Non"hoc minus sacrilegium MS. Petri Aureae-yallis ubi de Benedic- est, non hoc minor impietas, quam si sub tione fontium : Fiat totum illud miste- persecutore gentili idolo Sacriftcatum esrium, videlicet cruces et signacula, prout set; quoniam et hseresi perterritum subhabetur, signatum in Sacrario sive col- scribere, dssmoniis sacrificare est. lectario, ubi etiam habetur qualiter ponaI. SACRIFICIUM, Hostia consecrata, tur et deponatur cereus in fontes et de divina Eucharistia. [Sacrificata hostia, fontibus. Anonymo de Reb. Altahens. Monast. ex 1 S A C R A T A DEO, Sanctimonialis. Schedis Mabill. Regest. 1: Qui (LeqnarChron. S. Petri Vivi apud Acher. torn. 2. dus) ob furtum hostiarum in sacristia, Spicil. pag. 719: Quod (caput B. Agnetis) non tamen Sacriflcatorum, etc.] Cumeadum poneret super altare, cunctss Deo nus Abbas de Mensura Poenitentiarum Sacratas in terram ruerunt velut in extasi cap. 14 : Mulieres possunt sub nigro velapositas. mine accipere Sacrificium. Pcenitentialis 8 Virgo sacrata, in plurimis Christia- S. Columbani : Quicumque Sacrificium norum inscriptionibus, teste Fonta- perdiderit, et nescit ubi sit, anno poeninino in Comment, de S. Columba pag. teat. Qui negligentiam fecerit erga Sacrificium, ita ut ad nihilum devenerit, dimi24. et 36. j SACRATIO. Vide Sacrum 1. dio anno posniteat. Occurrit ibi pluries.

Capitula Theodori Archiep. Cantuar. cap. 5 : Sacrificium non esse accipiendum de manu Sacerdotis, qui orationem vel lectiones secundum ritum implere non potest. Adde cap. 50. 59. Canones S. Patricii cap. 13. Capitulare Aytonis Episcopi cap. s 74. Capitul. Caroli M. lib. 1. cap. 71. [ 67.] Ordericum Vitalem lib. 6. pag. 616. [Pirminii Libellum apud Maoill. torn. 4. Analect. pag. 598. etc.J Tabular. S. Cyrici Nivern. Ch. 45: Quendam alodum meum Deo et S. Cyrico ad emendum illius loci Sacrificium, qui est in pago, etc. j SACRIFICIUM, Missae oflfertorium, in Missali Mozarabico apud Mabill. Liturg. Gall. pag. 11. | SACRIFICIUM PSALLENDI, Offlcium divinum. Capitul. lib. 7. cap. 228: Sancitum est ut si quis presbyter vel diaconus aut quilibet clericus ecclesiae deputatus, si intra civitatem fuerit, aut in quolibet loco in quo ecclesia est, et ad quptidianum psallendi Sacrificium matutinis vel vespertinis hons ad ecclesiam non convenerit, deponatur a clero. SACRIFIOIUM SICCUM, mixtum. Missa vetus ex Codice Ratoldi Abbatis Corbeiensis : Episcopus communicet Presbyteros et Diaconos cum osculo pads, sicco tamen Sacrificio, et Subdiaconi mixto Sacnficio - et Diaconi et Presbyteri summatim gustent cum calice, tenente Subdiacono, de ipso sanguine. Ubi communicare sicco Sacrificio, est corpore Christi separatim a sanguine porrecto : mixto vero sacrificio corpore Christi sanguini ejus intincto. Vide Missa sicca. 1 SACRIFICIUM VESPERTINUM, Missa, qua3 in Quadragesimaa feriis ad vesperam differebatur. Vide Mabill. Liturg. Gall. pag. 54. et 126. T SACRIFICII OPUS, Missa. Vide post Opus 6. * SACRIFICIORUM LIBER. Invent. MS. thes. Sedis A.postol. ann. 1295 : Item alius liber D. Innocentii, qui vocatur Liber Sacrificiorum, in quo est expositio omnium Ordinum, et de eorum quse sunt in Missa. 2. SACRIFICIUM, Quaevis oblatio tideHum. Charta Edmundi Regis Angl. pro Monasterio Glastonensi torn. 2. Monastici Angl. pag. 838: Quinque mansas Athelwodo Ministro meo in seternam hsereditatem concede, ea tamen ratione, ut omni anno in solemnitate S. Martini ad Ecclesiam Beatse Dei Genitricis 5. congios celise, et 1. ydromeli, et 30. panes cum pertinentibus pulrnentariis , et 5. congios frumenti reddat: insuper omne Sacrificium, quod nos dicimus Minus Ecclesiasticum, et opus Ecclesiastieum et Minus rogificum ab omni familia illius terras reddatur. Ubi legendum utrobique munus, docet Chronicon Montis Sereni ann. 1214 : Quo rumore (miraculi) diffamato, provinciarum omnium circumjacentium populis ad civitatem confluentibus, tanta fuit offerentium multitudo, ut infra paucos menses quibus ilia duravit insania, praeter oblationes ceras, super 150. marcas sit Sacrificium computatum. An 1219 : Marcam etiam unam, quam ex veteri consuetudine Camerario in dedicatione Ecclesise de Sacrificio ipsius diei Tidericus dare tenebatur, usque ad ternpus quo ipse a parochia recessit, quod fuit circa festum Michaelis, non dedit, ad cujus redditionem a Prseposito arctabatur. Denique ann. 1223 : Tantus illuc fidetium concursus factus est, ut 800. marcas de Sacrificio primi anni computarentur. Infra : Et in concurrentium quidem numerositate consilii sui effectu fraudatus non est: ulrum autem ei offerentium, ipse vi-

262

SAG

SAG
sciat se Sacrista subjectum Archidiacono, et ad ejus curam pertinere custodiam sacrorum vasorum, vestimentorum Ecclesiasticorum, seu totius thesauri Ecclesiae, nee non quae ad luminaria pertinent, sive in cera, sive in oleo. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 20: Ad officium Sacristae pertinent omnia quss in thesauro sunt custodire, reliquias et omnia ornamenta altaris, et sanctuarii, ac totius Ecclesiae, sive in auro, sive in argento, sive in ostro, et palliis, et tapetibus, et cortinis: sacras guoque vestes, etpallas, et manutergia, calices, et textus, et cruces et thuribula et candelabra, et caetera vasa quae vel ad ministerium, vel ad ornamentum altaris et sanctuarii totiusque Ecclesiae pertinent. Libros quoque missales, Epistolares et Evangelia. Willelmus Brito lib. 12. Philipp.:
Deinde Sacrista loci capsam stans ante beat! Praesulis, etc.

SAG
dem signiflcatu. Tabul. S. Petri de Cella Froini in Comit. Engolism. : Audientibus et videntibus G. capellano et Ar. Segrestano, etc. Usus Culturae Cenoman. : Segrestarius debet providere ut cum luce fiant omnia.... Segrestarius praeparet in virga ante altare xni. cereos. Nostris Seyretain. Inventar. ann. 1510. in Chartul. S. Vandreg.: Inventaire fait par may Damp Tha. Papeleray Segretain des Reliques du tresor de I'abbaye S. Vandrile. Vetus Poeta MS. ex Biblioth. Coislin. nunc Sangerm. :
Dame bien, dist li Segretains, Ge ne demant ne plus ne mains.

derit. Constat enim 240. talenta cerse hoc anno de consueto Sacrificii pondere defuisse. [** Vetus Notit. apud Schannat. in Histor. Wormat. torn. 1. pag. 115: Hsec sunt nomina villarum, quae tenentur singulis annis.... duo Sacrifida ad quodhbet altare ponere. Est autem Sacrificium tale: Caseus, panis in valore unius hall, et 2. hall.] J SACRIFUS. Vide infra Sacrivus. 1 SACRILEGARE, Sacrilegium admittere, ex Gloss. Gyrilli apud Vossium de Vitiis serm. lib. 4. cap. 23. 'lepoauXo?, Sacrilegus. lepoauXw, Sacrilego. 1 SACRILEGIUM, Mulcta quse a sacrilegis Episcopo exsolvebatur. Charta ann. 1062. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. pag. 257 : Concedimus etiam Sacrilegium quod ad nos pertinet quarumdam ecclesiarum, videlicet ecclesiss S. Salvatoris de Moia.... tali modo ut quod sui inter se homines perpetraverint sit abbati et ecclesiss suse ; quod vero iidem homines cum aliis fecennt, medietas hujus Sacrilegii eidem erit abbati, caetera sint in dominio nostro. Oharta ann. 1073. ibid, pag. 258: Excepta part?, et Sacrilegiis presbyterorum. Charta ann. 1108. ibid, pag. 267 : Et sic sit ecclesia ilia soluta et quieta ab omnibus reliquis consuetudinibus, et etiam a Sacrilegio, salvo jure canonico. Rursum in alia ibid. pag. 347: In emendationibus illis quse ex adulteriis et Sacrilegiis atque hujusmodi Episcopo proveniunt, monachi medietatem habebunt. Hanc vero mulctam, quae a Justiniano in quinque libras auri optimi constituta fuerat, reductam a Carolo pio Principe in triginta libras examinati argenti, id est sexcentorum solidorum argenti purissimi, discimus ex Cqnfirmat. ejusd. legis in Concil. Tricassino ann. 878. torn. 2. Capitul. col. 277. et 278. 1 SACRiLEGi NUPTIARUM nuncupantur adulteri, in lege 5. Cod. Theod. lib. 11. tit. 36. |SACRIM, amxpYri yXsuxou?, in Gloss. Lat. Gr. ex Festo Sacrima emendat Vulcanius: sic appellabant mustum, quod Libero sacrificabanf pro vineis, et vasis et ipso vino conservandis. Eaedem Glossse: Sacrimum, veo? olvo;. SACRIMENSIS, kpo^via, in Gloss. Gr. Lat. [Omnis dies in mense sacer, Martinio, quern consule.] SACRIMONIUM, tepwffvvY], invett. Gloss. SACRISCRINIARIUS, SACRISGRINIUS , Sacrista. Gloss. ^Elfrici: Sacriscriniarius, c i r c - v e a r d , id est, Custos Ecclesiae. Charta 145. in Appendice ad Capitular. Regum Franc.: Per Seniofredum Presbyterum Sacriscriniarium suss Ecclesiss praedictae. SACRISGRINIUS. Gesta Synodi Aurelianens. ann. 1017 : Tune causa sui itineris.... Ebrardo nomine Carnotensis Ecclesiss Sacriscrinio. Synodus Helenensis ann. 1027 : Una cum.... Ellemaro Sacriscrinio et choraule. * Necrql. eccl. Paris. MS. vi. Idus Maii : Obiit Girardus sacerdos Sacriscrinius sanctae Mariss. SACRISTA , Dignitas Ecclesiastica. Ugutio : Sacrista, sacrorum custos. [Gloss. Lat. Gall. Sangerman.: Sacrista, sacristarius, Secretain.] Idem qui Thesaurarius, Durando lib. 2. Ration, c. 1. n. 14. et Joanni de Deo in Poenitentiario lib. 5. cap. 12. Apocrisiarius, [vel Apocrisarius, ut in edit.] apud Bernardum Mon. in Constit. Cluniac. c. 51. et 52. ubi officium ejus describitur, ut et apud Udalricum lib. 3. [et S. Willelm. lib. 2. Constitut. Hirsaug. c. 34.] Concilium Toletan. in lib. 1. Decret. tit. 26. c. 1: Ut

Et infra :
Ge sui de oaiens Tresorier, Si vos dourai moult bon loier.

Vide Secretarius 1. j SACRIST AN A, SAGRISTARIA, Quse sacristiae preeest apud Sanctimoniales. TaVetus Epitaphium Lugduni : bul. S. Albini Andegav. : Concordia inter R. abbatem S. Albini et Mariam abbatisIstius Ecclesiae Cantor simul atque Sacrista. sam S. Sulpitii. Teste Annete Sacristana Speculum Saxonicum lib. 2. art. 71. | 3: Marias Andegavis. Charta ann. 1403. S. Exceptis Clericis , mulieribus, Sacristis, ex Schedis Praes. de Mazaugues: Item id est ecclesiarum custodibus, et pastori- dominae Sacristanae unum justial vini, bus. [** Germ. Kerkenere.] Utuntur Sta- dum fit communicatio. Vita B. Coletae tuta Leichefeldensis Ecclesiae in Monas- tom. 1. Mart. pag. 574 : Nam Sacristana tico Anglicano torn. 3. pag. 242. et Ec- conventus quae pulsare pro matutino declesise Londinensis ibid. pag. 337. Csesa- beat, etc. Vide Sacrestana. rius lib. 1. Miraculor. c. 35. lib. 4. c. 13. 1 SEGRESTA, Eadem notione, in Charta Saxo Grammaticus lib. 11. etc. [Vide Gislse Abbatissae Romarici-montis lauOrdinar. Canonic. Regular, ad calcem data a Mabill. tom. 3. Annal. pag. 604. Johannis Abrinc. de Offlc. Eccl. pag. SACRISTARIA, Sacristae munus Mona288. Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. pag. chicum, cum reditu ac prsediis annexis. 337. et alios.] Gervasius Dorobernensis ann. 1187 : ArSSS" Sacrista prsecipua post Abbatem chiepiscopus autem arrepto capitis sui dignitas in Capitulo de Romanis, at do- pileo preefatum Robertum sacristam secet Charta ann. 1274. torn. 1. Hist.Dalph. nem, et natura simplicem, quasi de novo pag. 127.col. 1: In casu illo correctio perti- sacristam constituit, omnibus eidem perneat ad Abbatem, cum Sacrista vel Clave- tinentiis Sacristarise specialiter assignatis. rio. Statutum Humbert!Dalph. ann. 1348. [Charta ann. 1240. ex Tabul. B. M. de inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 3. pag. Bono-Nuntio Rotomag.: Recognovit se 272: Fuit nobis per praefatos canonicos vendidisse et omnino reliquisse sacristse nominibus suis et capituli praedicli ac Sa- B. M. de prato juxta Rothomagum ad cristae dictae Ecclesise cum reverentia de- opus Sacristariae pro 20. sol. Turon monstratum, quod.... ipsi Sacrista, cano- quoddam tenementum quod dicebat se nici, sacerdotes, curati, capellani et clerici habere in eadem parochia.] ac totum collegium Ecclesise memoratse, 1 SAGRISTANIA , Eodem signiflcatu. habent.... jura, jurisdictiones, etc. Quod Chartar. Auxit. Eccl. Ch. 109 : Ne forte et in aliis quibusdam Ecclesiis obtinet. sub obtentu hujus occasionis aliquam ad SACRISTA APOSTOLIGI PALATII, Offi- jus Sacristaniae pertinere contendat. Cacium perpetuum, inquit Auctor libri pitula gener. S. Victoris Massil. MSS.: Ceremoniarum Capellae Pontiflcise, qui Quod nos non videmus qui tenent Sacrissemper consuevit esse Praelatus. De hac tanias, seu cellas, seu prioratus quod medignitate multa commentatur Waddin- lius possint legi quam per abbatem ad gus in Annalibus Minorum ann. 1303. census reddendos. Occurrit prseterea in num. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Charta ann. 1217. inter Instr. tom. 3. T SAGRISTA HEBDOMADARIUS, Qui per novae Gall. Christ, col. 238. apud Baluz. hebdqmadam majoris Sacristse adjutor tom. 2. Hist. Arvern. pag. 63. Menester. constituitur, apud laudatum Bernardum Hist. Lugdun. pag. 105. etc. Mon. cap. 52. 1 SACRISTERIA, utSacristaria. Chartul. 1 SAGRISTANUS, ut S&crista. Chronic. pag. 84: Vendidi Farf. apud Muratpr. torn. 2. part. 2. col. S. Vandreg. tom. 1. ministerium meum Gilleberto Anglico 551: Johannes (films Benedicti Comitis) de Sacristeria integre cum omnibus ejusquodam anno in vigilia S. Marias voti causa, per suum Missum mandans, 12. dem ministerii pertinentiis. 1 SACRISTERIATUS, Eodem intellectu. solidos fecit ponere super altare ipsius, quod Sacristanus assumsit, et intra alia Charta Sacristae Montisbertodi in Domvota reposuit. Occurrit praeterea in bis ann. 1466 : Sacrista Montisbertodi et Charta ann. 1146. in Prooat. torn. 2. in dicto Sacristeriatu successores ejus debent, etc. novae Hist. Occitan. col. 516. 1 SACRISTES, Eadem notione, in CharSACRISTIA. Eadem notione, apud tul. S. Martini Pontisar.: Odo Sacristes Will. Thorn, ann. 1128: Unde et molen5. Martin. dinum de Abbatis melle quod ipsemet 1 SACRISTIANUS , Eodem intellectu. proprio labore adquisivit, ad Sacristiam Litterae ann. 1410. apud Ludewig. tom, deputavit. [Litterae Lucii III. PP. ann. 6. Reliq. MSS. pag. 66 : Nos fratres Wen- 1181. inter Instrum. tom. 6. Gall. Christ, ceslaus de Zbirou prior, dictus Machko, novae edit. col. 46 : Ipse vero cum consilio Stephanus subprior et ibidem Sacristia- praedictorum episcoporum tres archidiaconus, etc. natus vacantes et Sacristiam in ipsa eccleT SEGBESTANUS, SEGRESTAEIUS, Eo- sia de personis idoneis ordinavit. In Ca-

SAG
thedralibus Ecclesiis itaque utin Monasteriis dignitas fuit.] SACRJSTARIA DOMUS, apud laudatum Bernardum cap. 51. T SACRISTARIJE OBEDIENTIA, ut Sacristaria. Charta ann. 1138. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 391 : Decrevimus guatenus universa ques Sacristariae vestras obedwntia, tarn in thesauro, guam in ornamentis seu aliis redhibitionibus, vel possessionibus, inpreesentiarum possidet, aut in futurum polerit adipisci, eidem obedientiee perpetuo jure inviolabiliter conserventur. Interdicentes omnimodis ac prohibentes, ne quishbet priorum vel sacristarum de prselibatis Sacristariae rebus guippiam absgue capituli nostri et nostra permissione detrahere pressumat. 1 SACRTSTURA , Eadem notions, in Charta ann. 1205. ex Chartul. S. Vandreg, torn. 1. pag. 782 : Concessi Deo et Ecclesiss S. Vandregesilli.... totum tractum meum cum appendiciis, quern ego et antecessores mei in Sacristura S. Vandregesilli habuimus... Pro hac autem donatione.... mihi de caritate ecclesies octo libras Turon. dederunt, per manus Alexis tune sacristse jam nominates Ecclesias paccalas. 1 SEGRESTIA, in Charta ex Tabulario Nobiliac. apud Stephanot. torn. 3. Antiquit. Bened. Pictav. MSS. pag. 331 : Ad illorum Segrestiam seu ad suas ecclesias restaurandas per hanc cessionis epistolam ad habendum delegavimus. 1 SEGRESTANIA. Charta Grimoardi Episc. Engolism. inter Instrum. torn. 2. novae Gall. Christ, col. 445 : Dono atgue dimitto altare Equalisimorum matris ecclesias.... cum Segrestania, hoc est mansus de Tornaco. |f SACRISTERIA, Sacrarium, Sacristie. Historia Translat. S. Edmundi Cantuar. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1866 : Nocte vero seguenti sublatum est (corpus) de altari, et conclusum in loco abdito, gui Sacristeria superior nominatur. 1 SACRISTIA, Eadem notione, passim occurrit. T SAGRESTIA, Eodem significatu, vox Italica, in Chronico Modoet. apud Murator. torn. 12. col. 1092 : Qui presbyter guasi alliteratus per stuporem tantae visionis, sine mora in Sagrestia intravit. Ibidem col. 1093 : Tune presbyter de Sat.grestia cum devota facie exivit, etc. Acta SS. torn. 4. Jun. pag. 765 : llle malignus caute aperto ostio dictse Sagrestias, clausuras capsas ignominiose aperuit. * SACRISTANEA, Sacrarium, Gall. Sacristie. Charta ann. 1240. in Chartul. Cluniac. : Ut sacrista, guicumgue fuerit, integre Sacristaneam teneat et computationem de ea ad minus bis in anno reddat; ita quod, si guid residui fuerit, in albis vel in aliis ornamentis, sive in meliorationem sacristies, de consilio prioris convertatur. *SACRISTANIA, Eadem notione.Charta ann. 1038. ex Tabul. S. Viet. Massil. : Donamus unam semodiatam de vinea, juxta ecclesiam S. Justi, in opus Sacristanies. Vide alia notione in Sacrista. 1 SACRISTIA, Scrinium, Tabularium publicum, Gall. Greffe. Statuta Astens. c. 58. fol.32: Teneatur Potestas sive judex maleficiorum.... facere scribi et poni omnia nomina bannitorum de malejicio et maleftcia pro quo banmti et condemnati erunt in duobus libris, quorum unus deponatur ad domum Fratrum Minorum et alius remaneat ad Sacristiam Communis. Ibid. fol. 67 : Ordinatum est quod facto isto volumine statutorum, vetus volumen, sive vetus liber statutorum ponatur et con-

SAG

SAD

263

signetur in Sacristia Communis Astas et Palatio solidos ccc. et mundium ejus ibi custodiatur. Vide in Sacrarium et in amittat. Vide Sacrarium. 3. SACRUM, Festum Corporis Christi, Sacrista. * SACRISTISSA, Quae sacristies praeest apud Andes. Eveillon de Process, eccl. apud sanctimoniales. Inter dignitates pag. 284. unde Sacre et Sacrement nosrecensetur in Charta ann. 1420 : Prio- tratibus, eodem sensu. Lit. remiss, ann. rissa, Sacristissa, praecentorissa, etc. 1448. in Reg. 179. Chartoph. reg. ch. 164 : Le Jeudi d'apres la feste du Sacre nostre SACRITECTA. Vide Sartatectum. SACRIVUS, SACRIFUS, Sacer. Lex Sa- Seigneur. Aliae ann. 1473. ex Reg. 197. ch. 400: lica tit. 2. | 14 : Si guis maialem Sacri- Lejour de la feste du Sacre du Corps vum, gui dicitur Votivus, furaverit et hoc de Dieu, nostre createur. Reg. 13. Corb. cum testibus ille gui eum perdidit pote- sign. Habacuc ad ann. 1513. fol. 169 : rit approbare quod Sacrivus fuisset, DCC. Chacun an au jour du Sacrement, etc. sol. culp.jud. Et | seq. : Si guis maialem Ita quoque intelligendum puto quod lenon Sacrivum furaverit, etc. In edit. He- gitur in Diar. Caroli VII. ad ann. 1444. roldi, Sacrifus. Votiva pecora, dicuntur pag. 524 : Et furent les rues parez, comme Gregorio Turon. lib. 2. de Mirac. c. 3. a la saint Sauveur. * SACRUS, Sacer. Lapis Sacrus, in quo quae ad Monasteria aut Ecclesias pertinent, Plauto in Menaechm. Varroni, et sacra fieri solent. Inventar. ann. 1449. Festo Porci sacres, appellantur^ qui sunt ex Tabul. D. Venciae : Una capsia de ad sacrificium idonei. In Gloss, apud sap, in qua consistunt ornamenta capellse Pithoeum, sacrivus exponitur, gui est de- beati Joannis, et primo lapis Sacrus. fensor aliorum porcorum : forte quia 1 1. SACTIO, pro Sasso, ni fallor. Vide porcus sacer et votivus aliis non sacris in hac voce. Charta Yvonis et Lotharii nee votivis tutelam praestat, propter Ec- Reg. Ital. ann. 932. apud Eccardum in clesiarum reverentiam. [** Vide Grimm. Orig. families Habsburgo-Austr. pag. 152 : Terris, vineis, campis, pratis, pasMythol. German, pag. 31.] FONS SACRIVUS, ARBOR SACRIVA, Sa- cuis, silvis, salictis, Sactionibus, aquis, cer, sacra. S. Audoenus lib. 2. Vitae S. aquarumque decursibus, etc. Vide SatioEligii cap. 15 : Nulli creatures prsster Deo nalia et Saginatio.] * 2. SACTIO, f. pro Factio, Gall. Manuet sanctis ejus venerationem exhibeatis : fontes vel arbores, guos Sacrivos vacant, facture, ut monet doctus Editor ad Lisuccidite. Concil. Autisiodorense cap. 3 : bert, de NaTaco ann. 1368. torn. 7. OrdiNon licet inter sentes aut arbores Sacri- nat. reg. Franc, pag. 221 .art. lO:Attento vas vel ad fontes vota exsolvere. Adde quod ipse locus est deviu's ab omni itinere Concilium Arelatense II. Vide Arbor 1. publico, et caret omni Sactione seu merSACROBARRA. Liber MS. de Offlcio co- catura publica, etc. * SACUCUS , Sambucus , Hispanice ronatoris laudatus a Spelmanno : Inquirendum est per 12. juratos pro Rege Sauco, et apud qupsdam Gallo-Belgas super sacramentum suum, quod fideliter Sahuc et Saihnc, uti notant docti Editopraesentabunt sine ullo concelamento om- res ad Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. nes fortunas, abjurationes, appella, mur- Jul. pag. 286. col. 2 : Excreverat autem dra, Sacrobarra, felonias factas, per quos juxla crepidinem altaris quaedam arbuset quot, etc. Ubi Spelmannus pro sacri- cula, quae vulgo Sacucus dicitur, etc. Vide supra Sabutiz. legio poni hanc vocem putat. SACUDIRE, Excutere, Gall. Secouer, SACROCOLA, Qui sacra colit, Sacerdos, clericus. Odo Cluniacensis : Quod si de Hispan. Sacudir. Fori Alcaconenses aerae labiis tarn ingenspericulumSacrocolisim- 1267 : Et qui non fuerit ad final dejudice, et pignos Sacudiret, ad saion pectet. Rurminet, quanta magis de renibus 9 1 SACROSANCTA , Sancta Evangelia, sum : Qui in villa ter pendenca pindeat sacraa Eeliquiae, Crux,et alia, super quae cum sayone, et Sacudiderit ei pignos, ousacramenta in Ecclesiis peragebantur. torguet el sayon, etc. * SACURBA, Species vestis ex tela, Consuet. Furnenses MSS. ex Tabular. Audomar. : Et si venerit, et legitimum idem quod nostris Sarrau. Lit. remiss, impedimentum ostenderit petendo Sacro- ann. 1456. in Reg. 183. Chartoph. reg. sancta et divisoremjuramenti,etc. Charta ch. 149 : Lequel I'Estourmy.... vestit une ann. 1233. ex Tabular. 'B. M. de Bono- robe de faille, appellee Sacurbe, gu'il avoit Nuntio Rotomag. : Dictam elemosinam pardessus lesdites bringandines, laquelle et donationem prssfatis monachis contra Sacurbe ou robe de toille, etc. Vide Suromnes tactis Sacrosanctis tenemur garan- cotium. | SACUS, pro Saccus, in Literis Phidizare. Vide in Juramentum. 1 SACROSANCTI, Eadem notione, in lippi Pulchri Reg. Franc.ann. 1291. torn. Charta ann. 1248. ex Chartul. S. Van- 4. Ordinal, pag. 19. Informal, pro Pasdreg, torn. 1. pag. 352 : Et insuper ego sagio transmar. ex Cod. MS. Sangerm. : dictus Petrus et Byatissa uxor mea supra Item bis coctum pro duabus personis Sacrosanctos juravimus, quod, etc. unum Sacum appellatum de moison. * SACUSINI, Monetae species. Comput. 1. SACRUM DEI, Donatio facta Ecclesiae. Tabularium Brivatense Ch. 171: decimae in Italia collectse ann. 1278. pro Si guis vero vel ego emutata voluntate subsidio T. S. ex Cod. reg. 5376. fol. mea, sive qusslibet ulla immensa persona, 256. r : Item assignavit (prior S. M. maquae contra hoc Sacrum Dei ire aut agere, joris de Sacusia) recepisse... libras xxxvj. aut ullam calumniam inquietare voluerit, et solidos xij. Vienensium et Sacusietc. Ch. 247 : Legum sanxit auctoritas, ut norum. inter reliquas scripturas sola tantum ces1 SAD, Fovea, fossa, veteribus Frisiis, sio, seu Sacratio, sine gestarum obliga- apud Schilter. in Gloss. Teuton, ex Franc. tione plenissimam in perpetuum obtineat Jun. in Willeram. pag. 215. firmitatem, etc. ^ SAD-HANNESO, Ita dumtaxat, vel sine 2. SACRUM, Consecratio Episcopi, ^ei- dubio, in Gloss, ad calcem Collect. CapoTovsa, quomodo vulgo sacre dicimus. non. Apost. ex Bibl. DD. Chauvelin SiUtitur Steph. Torn. Epist. 274. 275. 2. gillorum Regiorum Custodis. edit. [Vide Sacra 3.] jjc SADIUM, SAgiUM, Mensura liquido1 SACRUM PALATIUM, Curtis Regia, vel rum et aridorum ejusdem capacitatis potius Sacrum aerarium, fiscus Princi- qua sextarium. Stat. Bonon. ann. 1250-67, pis.Leg. Liutprandi apud Murator.tom. torn. I, pag. 189 : Addimus quod pote1. part. 2. pag. 53 : Componat in Sacro stas... provideat et fatiat ita quod sexta-

264
ria et Sadia (Sacia Cod. '67) comunis equalia fiant staro et Sadio lapideo sive marmoreo comunis, qui est solitus esse sub voltis palatii veteris comunis, ita quod brente et Sadium vini sit eiusdem tenimenti quantum est et debet esse starium lapideum; et staria asacari fatiat et brentas, ita quod Sadia panis et vini equalia sint. [FR.] I SADO, Mensura agri. Vide Sazo. * SADONARE, Bene formare, gratam formam alicui rei dare, parare. Vide infra Saisonare et Sasonare. Consuet. Perpin. MSS. cap. 38 : Item fornarii debent coquere bene et Sadonare panes in furno, et propter hoc debent habere tanturn vicesimum panem ; et si male decoquerint vel Sadonaverint, debent illos emendare. Ita nostris Sade, pro Gratus, jucundus, suavis. Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1 :
La Sade Virge ou Sade nom, Ki nomrae est Virge Marie, etc.

SM?
Rusticum, Gregorium Turon. de Vitis Patrum cap. 9. Seculum relinquere, cap. 12. Occurrit passim. Vide Glossar. med. Graecit. in Aiow. f SPECULA, pro Anni, usurpat Jonas Episc. Aurelian. in Translat. S. Hucberti saec. 4. Benedict, part. 1. pag. 296 : Quod quantum sub ipsius (Carolomanni) Principis tempore erga prsefati viri sancti corpus per tot elapsa Ssecula incorrupte servatum virtus divina claruerit , etc. Nondum enim, ut ibi observat Mabillonius, duo saecula ab Hucberti morte turn effluxerant. S-ECULARIS, Mundanus, Gloss. G. Lat.: Ko<j[j.[x6?, Ssecularis. [cAp^Y] xo<7[JuxYJ, apud Gregor. Nazianz. de Vita sua, ubi de Csesario fratre.j Salvianus lib. 4. de Gubern. Dei : Quis est, oro, hominum Ssecularium prseter paucos, qui non ad hoc semper nomen Christi in ore habeat ut pejeret ? Idem lib. 5. de Religiosis : Non Sssculares tantum, sed plus quam Sseculares esse volunt, ut non sufficeret eis quod ante fuerant, nisi plus essent quam fuissent. Novatus Catholicus in Homil. ad fratres : Ssecularibus aliter in Ecclesia loquimur, aliter loqui vobis debemus^. Csesarius Arelat. serm. 14 : Oblivisci loci illius, in quo dulcis immutationis habitus te nomine Ssecularis exuens, etc. Sseculares cogniliones, apud Irenseum lib. 4. cap. 70. [Secularia habitacula monasteriis opponuntur in Capit. Aquisgran. | 30.J Scriptores rerum ssecularium, apud Sulpitium Severum lib. 2. Hist. Leo Ost. lib. 3. cap. 3 : Habitu tantummodo Secularis. Csesarius Heisterbach. lib. 7. cap. 8 : Canonicus quidam, vita satis Ssecularis. Cap. 56. de Canonico : Satis tamen extitit Ssecularis et delicatus, atque in vestimentis curiosus. Lib. 12. cap. 40 : Eratque homo valde Ssecularis, magis se conformans Militi, quam Monacho. Adde Joan. Sarisberiensem lib. 7. Policr. cap. 23. [Vincent. Lirin. lib. 1. Commonit. cap. 20. etc. Ssecularissimus, apud S. Berna'rdum in Epist. 276.] * Fillette de siecle, in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 262 : En laquelle ville avoit feste pour une fillette de Siecle. Chancon de Siecle, in aliis ann. 1401. ex Reg. 156. ch. 262 : Les compaignons de la parroisse sainte Marguerite en la ville de S. Quentin, signiflerent que ilz donroient un chapel de fleurs au mieulx chantant une chancon de Siecle. Seigle, pro Siecle, in Epist. Guill. patr. Jeros.apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1013. Hinc Siecler, Mundo seu hominibus placere, torn. 1. Fabul. pag.241: Charta ann. 1328 : torn. 2. Hist. EccL Meld. pag. 2l3 : Vix invenitur persona Ssecularis sufficiens, quse velit regere dictam curam. 1 S^CULARITAS, Ssecularium conditio monachal! opposita. Charta ann. 1093. apud Lobinell.tom. 2. Hist. Britan.pag. 314 : Et jam pene ad Ssecularitatem redacti, unusquisque de proprio suo, prout poterat, cum magna necessitate et ordinis transgressions sibi procurabat. Charta ann. 1112. inter Probat. torn. 2. novae Histor. Occitan. col. 386 : Sed postea Lezatense monasterium pervenit in magna Secularitate, quousque domnus Durandus Cluniacensis monachus, abbas Moysiacensis et Tolosanus Episcopus venerit, qui ut vidit Secularitatem monasterii, misit abbatem religiosum, etc. Vox frequens in Bullis Summorum Pontificum quibus regularia beneflcia ad saecularium conditionem adducuntur. * SJECULARIS, La'icus, nostris alias Seculare vel Homme de Siecle. Chartul. S. Benig. Divion.: Ce sont les personnes notaubles et Seculares, qui furent presens a Dyjon le 17. jour du mois de May I'an 1350. Charta ann. 1401. ex Chartul. 21. Corb. fol. 200. v : Par devers tons juges et commissaires d'eglise ou de Siecle. Tant d'eglise comme seculiers, in alia ann. 1404. ibid. fol. 201. v. * S^ECULARITER, More laicali. Charta Gaufr. Carnot. episc. ex Chartul. B. M. de Josaphat : Hanc (capellam) miles quidam. Hugo, Rufus appellatur, Seculariter hsereditario jure ante tenuit, etc. * S^GULARISSE, Eodem sensu. Constit. Carmelit. MSS. part. 4. rubr. 3 : Si quis frater habitum convenientem ordini suo temere dimiserit, aut ipsum habitum Ssecularisse transformatum pro actibus temerariis agendis, etc. S^CULATUS. Anonymus de Revelatione reliquiarum S. Genovefae num. 6 : Revelata est.... mense Januario 10. mensis in octavis ejusdem sanctissimse virginis, et a fratribus est dulciter Deo Sseculata. Id est forte in sseculum, seu e sepulchro in apertum elata : [modo sana sit lectio.j * S^EOULARITAS, Bona ecclesiis concessa. Arest. ann. 1385. in vol. 7. arestor. parlam. Paris. : Quod ecclesia Cabilonensis.... existebat dudum per sanctum Carolum Magnum.... in Ssecularitate seu temporalitate fundata, ac per ipsum quamplurimis insignitatibus , privilegiis et possessionibus dotata. Vide Temporalitas 2. * S^ECULARITAS, Actus, qui ad laicos pertinet. Stat. S. FloriMSS. fol. 56: NulMais ce n'estoit mie bel Aude, lus clericus Ssecularitatem aliquam vel Ains estoit lede et conlrefete ; fidejussionem prsestet seu facial coram Mais encor se duit et afete, For ce qu'encor voloit Siecler. quacumque persona vel curia sseculari, parendojuri SJECULARITAS. Ordericus Vitalis lib. de stando vel feudorum vel coram ea, nisi forte ratione possessionum, 4. pag. 518 : Parum a Ssscularitate con- quse ab ea teneret. versatio Monachorum differebat. [Adde * SNIA. Necrol. MS. abbat. Altorf. : 5. Bernardura lib. 3. de Considerat. etc.] SECULARITER, Ssecularium seu mun- Obiit Odilia de Bipolzheim v. Non. Maii, quse contulit nobis Sseniam et B. Virgini danorum more. Chron. Farf. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. MT:Erat enim pallium. Contracte forsan scriptum pro tune iste locus in omni religione pene de- Senieria, dominium. Vide Senhoria 2. stitutus, itautplures monachi seculariter 1 S.JEPIA , pro Sepia , piscis genus. et cum maxima lascivia forent, carnem in Charta Goffredi Comit. Vindocin. inter refectorio manducantes. Secularissime, in Probat. torn. 4. Annal. Bened. pag. 733. Vita S. Aderaldi Canonici Trecens. scri- col. 1 : Medietatem quoque (delegamus) pta 11. sseculo : In hoc tempore predeces- nostrse partis de censibus Ssepiarum per sores nostri vivebant Secularissime. universum pagum Santonicum. | S.ECULARIS, Qui alicui regulae addi- | S.EPISSIMUS, Frequentissimus. MiCtus non est. Abbas Ssecularis et absque rac. B. Heldradi torn. 2. Mart. pag. 337: monachi habitu, apud Mabill. torn. 4. Grates non modicas Deo et gloriosissimo Annal. pag. 370. Vide in Abbas. Ssecula- ejus confessori Heldrado pro suits Ssepisris persona, Gall. Pretre seculier, in simis beneficiis reddiderunt.

Guill. Guiart. ad ann. 1243 :

Fu saint Lois le dous, le Sade, De jouste Pontoise malade.

T S^CULARIS, S.ECULARITAS, etc. Vide in Siecnlum. S-ffiCULUM, SECULUM, Monachis praesertim dictum, quidquid extra claustrum : quia qui vitam monasticam amplectuntur, mori sseculo dicuntur. S. Cyprianus Epist. 7 : Sseculo renuntiaveramus, cum baptizati sumus : sed nunc vere renuntiaveramus Sseculo, quando tentati et probati a Deo, nostra omnia relinquentes, etc. Vide eumdem Epist. 2. Libellus precum Marcellini et Faustini pag. 83 : Contemptu rerum ssecularium, et humanse glorias, ad quam plerique effectant, etiam qui se Sseculo et concupiscentiae carnis abrenuntiasse gloriantur. S. Augustinus Serm. 49. de Diversis : Quserebam, unde instituerem Monasterium ; spem quippe omnem Sseculi reliqueram. Faustus Rhegiessis ad Monach.: Non grande gaudium eat, si aliquis ad Sseculi fluctus revertens, nomen atque habitum professionis suse custodire videatur, anima vero ejus negligentiis tabescat ac defluat. Concilium Eliberit. cap. 80 : Prohibendum est, ut liberti, quorum patroni in Sseculo fiterint, ad clerum non promoveanLur. Cap. 85. apud Burchard. et Ivon. : Si mulier maritum suum interfeceril... Sseculum relinquat, et in Monasterio painiteat. Petrus Damianus lib. 1 : Epist. 19 : Hoc flagellum, si quando egrederetur ad Sseculum, portabat in sinu, ut ubicumque eum jacere contingeret, a verberibus non vacaret. Vetus Epitaphium Mediolani:Hie requiescit B. M. Maufrito, vixit in hoc Sseculo ann. p. m. LH. depositus est V. D. Prid. 1(1. Jun. Ind. 11. Aliud ibidem: Hie requiescit in pace Oaelbertus, qui vixit in Sseculo annos p. m. LXH. depositus est sub D. XVIII. M. Aliud : Hie requiescit in pace S. M. Adeodatus Presb. qui vixit in Sseculo ann. plus minus LXXXV. depos. sub D. VIII. Cal. Julii. Probo Jun. C. Consule per Indictione HI. Adde Proparasceven Broweri ad Annales Trevirenses n. 38. [Siscle, eadem notione usurparunt nostrates. Le Roman de Giron le Courtois : Si vous dy vrayement que je refusasse voulentiers la jouste de vous pour le grant bien que Ven en dit par tout le Siecle.] Saeculum relinquere, dimittere, Sseculum sectari, in Capitul. 1. ann. 805. cap. 8. in Capitul. 2. ann. 811. cap. 5. 6. 7. 8. in Concilio Moguntiac. cap. 16.17. Ad Sseculum reverti, apud S. Hieron. in Epist. ad

SAG
, Saepe, apud Virgil. Grammat, pag. 112. 1 SAETTIA, SAETYA. Vide Sagitta 1. S-ffiVITIO , Saevitia. Vita S. Faron. torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 357: Gladio impatienli voraverunt (Normanni) ac voraci flammae cuncta tradiderunt quousque concluderent inSseyitione civitatem Parisii. Forte pro in obsidione. 1 S^UPWURPE. Vide infra Swerp. SAFARIUM, Atrium templi, in Glossis Isid. Saforium, apud Joan, de Janua. Papias Sapharium legit. Vide Jacob. Gotofredum ad leg. ult. de Operibus public, [et supra Pastophorium et Saoariwmj 1 SAFFIUM, Ornamentum casulae ; idem quod Aurifrigium,0rfroy, in crucis modum aptari solitum. Inventar. ann. 1377. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Item unam casulam de purpura.... cum Saffto de auro ante et retro multum nobile. Safre dicitur in altero Inventar. ex eod. Tabul. : Item casulam, dalmaticam et floquetum de diaspro rubeo in casula cum Safre sive aurifres ante et retro deauratum. Vide Aurifrigia. * Sed legendum puto Saffrum, ut cplligitur ex Testam. Phil, episc. Sabin. ann. 1372. in Cod. reg. 9612. A. F : Ordinavit quod de duobus pluvialibus, de quibus jam removit Safros frizos, fiant duse casulae cum sufficientibus Saffris. Hinc Safre, ejusmodi ornamento instructus. Le Roman de Garin :

SAG

SAG

265

j 4. SAGA, SAIGA, Alia, nee mihi satis etiam piscium cum Sagena, in omnibus npta, significatione, nisi sit pro Examen, medietatem.] Charta Matthssi Comitis disceptatio. Vide Sagemannus. Statuta Bononiensis ann. 1173. in Tabul. S. JuArdacensia apud R. Duellium torn. 1. doci: Ita quod nullus prseter eos vel Miscell. pag. 121: Tune idem sic officia- eorum successor-es in costa maris ab Alteia lis ex Us (canonicis) in curiis Sagss ipsius usque ad Cantiam Sagenam posset deducapituli ordinari poterit, prout occurrerit cere, etc. Tractus Sagense. Charta Gauordinandum, nullusque canonicorum tern- fredi Comitis Andegavor. apud Sammarpore Sagas in ipsius curiis ipsam curiam thanos in Abbatib. SS. Sergii et Bacchi : travisitare, vel accedere debet, vel audeat, Confero in perpetuum Monasterio ipsius decani licentia super hoc prius non ctum Sagense in flumine Meduana juxta habita vel requisita ; si autem pro tune ipsum Monasterium, qui tractus Tertii ipsum decanum forte in loco adesse non nomen habet. Vide Chartam aliam Phicontingeret, tune ipsum capitulumdecon- lippi Regis Franc, ann. 1283. apud eossilio cellerarii ipsius capituli, de ipsa dem in Archiep. Rotpmag. ubi tractus Saiga bladi se intromittere debent, ordi- sagense est facultas piscandi, et rete in nationem debitarn secundum ipsorum piscariam jaciendi et immittendi. [a* Privileg. oppidi Parchim ann. 1218. conscientias de eadem faciendo. * SAGACULUS, dimin. a Sagax, Engin- in Rudloff. Cod. Diplom. Megalop. num. hos, Prov. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. I. pag. 1: Item piscacio per omnem proreg. 7657. Nostris Sage vel Saige, Doctus, vinciam communis et libera est, cum sporperitus, gnarus. Arest. ann. 1310. in tis et hamls et retibus, exceptis soils SaReg. Olim parlam. Paris : Lesquelz hom- genis.] Metropolis Salisburgensis torn. 2. mes conjures sur ce par ledit seigneur pag. 533: Item tres Sagenas, unam in distrent par jugement et pour droit, que Schebach, alteram in Matse, tertiam Pat. il n'en estoient mie Saiges, ne droit n'en quse protenditur a pede mantis, in quo scavoient dire, ne jugier. Libert. Busenc. sita est civitas Walkerstegen. Charta ann. 1357. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, Henrici Imper. ann. 1111. ibid. pag. 549. pag. 370. art. 2 : Li maires et eschevins Dedit et 3. Sagenas, unam Sebach, etc. jugeront de tous cas criminels et civils, Ubi sagena nude videtur sumi pro Pisse il en sont Sages ; et se de eulx mesmes caria. [Adde Acta SS. torn. 3. Julii pag. n'en sont Saiges, il iront querre le juge- 759.] ment en ladite ville de Beaumont, ou * Sainsine, eadem, ut videtur, notione, autre part. Vide Scitulus. in Lit. remiss, ann. 1404. ex Reg. 159. * SAGAMEN, Vas, ut opinor, in quo Chartoph. reg. ch. 223: Un autre file sagimen seu adeps reponitur. Inventar. viez, appelle Sainsine, a pescher. Nel pot garir escu, n'hauberc Safre. ann. 1320. ex Tabul. S. Viet. Massil.: In 2. SAGENA, Navigii species. Diploma SAFFRANARE, Gall. Safraner, Croco carnaria duo Sagamina parva. Vide Sa- Chilperici Regis Franc, pro Ecclesia Tornac. apud Miraeum in Cod. donat. respergere. Comput. ann. 1488. inter gimen. SAGANA. Joan, de Janua : Saga et Sa- piar. pag. 16: Teloneum de navibus super Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 48. col. 1 : Item in croquo sive saffran ad Saffra- gana, ingeniosa, incantatrix. [** Vide jluvio Scalt.... vel quolibet commercio seu nandum potagium, videlicet iiij. denar. Priscian. lib. 4. cap. 1. sect. 5.JJ Ebrar- et de cariagio, vel de Sagenis, nee non et Saffrane, dicitur de agro, in quo crocus dus Betuniensis: Sagana gummi, Sagana de ponte super fluvio Scalt, etc. [Idem seminatus est, in Lit. remiss, ann. 1459. vestis, Sagana vates. Catholicon paryum: Diploma rursum editum apud eumd. ex Reg. 188. Chartoph. reg. ch. 110 : Ung Sagana, idem est quod vates, et dicitur torn. 2. pag. 1310. ubi legitur, et de carchamp Saffrane, qui estoit tout seme de de sagio, gis : inde sagax : vel dicitur esse rigio vel de Saginis.] Epistola Ludovici saffran, etc. Hinc Ensafrene, Croco quasi gummi, scilicet unguentum, quod multum II. Imp. ad Basilium Imp. [** in Chron. illinitus, in Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1: sagaciter operatur. Vel potest esse quod- Salernit. cap. 107. extrem.] : Et quia dam genus vestis, qua antiquitus sagaces nonnulli Saracenorum Panormi latrunAusi sont mais Ensafrenees, induebantur. culi cum Sagenis... per Tyrrhenum mare Comme s'estoient en safren nees. | SAGARIA, ^Xatvoupytx^, in Gloss. Lat.debacchantur, etc. Charta Caroli C. ann. * SAFFRUS, SAFRUS. Vide supra Saf- Graac. Ars conficiendi saga : qui yero ea 859. in Tabulario Abb. Belliloci in Lefium. yendit, Sagarius, ^nrfOTtcoXy]? dicitur in movicibus n. 4 : Ut nullus exactor vel judex publicus nee de navibus, nee de ] SAFIRUS, Lapis pretiosus, vulgo Sa- iisdem Gloss. Vide Sagum 1. 1 SAGARIUS CANIS. Vide Meursium Saginatibus, vel earns, seu quibuslibet phir. Charta Ademari Comit. regnante Rodulpho Reg. Indict. 12. ex Tabul. in Zayaptov. [** Cangii Glossar. med. exactionibus undecumque fiscus aliquid exire potest, quicquam ab eis accipiat. Silvaniac.: Donate Archimbaudo filio Grsecit. col. 455.] meo spadam meam minorem, et sigil1SAGATA, f. pro Segata vel Secata, Charta Nicolai II. PP. in Chronico Reilum de Safiro, ubi Irmingardis sculpta Servitii species, quo vassalli blada do- chersperg. ann. 1059: Quot adyersa permini sui secure tenentur. Statuta castri tulerit... adeo ut columna Dei viventis jam est. 1. SAFON, apud JElfricum in Gloss. de Seguno ann. 1291. ex Tabul. Archiep. jam pene videretur nutare, et Sagena Ausc.: Item homines de Seguno tenentur summi piscatoris procellis intumescentiAnglo-Saxon, stae^, i. ripa. * 2. SAFON, ONIS, Funis in prora. Glos- et debent facere Sagatam domino Comiti bus cogeretur in naufragii profunda subArmaniacensi per unam diem semel in mergi. Ita Sagena pisco,toris, apud Husar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. anno ad expensas proprias ipsius Comitis gon. Flaviniac. pag. 192. quae Sagena B. I SAFORIUM. Vide Safarium. | SAFRANUM, Crocus; Gall. Safran.in terris et bladis propriis et laborantia Petri, Petro Damiano apud Baronium ann. 1062. n. 57. Laurentius Veron. lib. Curia gener. Catalaniae sub Jacobo I. ipsius domini Comilis. Vide Secure. 1 SAGATIO. Vide in Sagus 2. 1. de Bello Balearico : Reg. Aragon. ann. 1291: Judaeus non 1 SAGBARONES. Vide Sagibarones. possit mutuare, nee audeatfacere aliquem Barcse, currabii, linlres, grandesque Saginse. j SAGED, ut Saied. Vide in hac voce. contractum vel baratam de blado, vel Nisi quis Sagittse legat. Occurrit pra5teSAGELLUM. Vide Sagum 2. oleo, vel Safrano, etc. Vide Sofferana et SAGEMANNUS, Accusator, delator, ex rea [in Vita S. AthanasiiNeapolit. Episc. Zafframen. [** Glossar. med. Graecit. in Saxon, s a g e m a n . Gloss. Saxonicum apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 1062.] ZacppS? col. 460. et in Append, col. 77.] 1 SAFURIUM, ut supra Safarium. Vide exaratum sub Edw. Ill: Sagemannus, in Vita S. Romuli Episc. Januensis in ille per quern scitur. Leges Henrici I. lib. Miraculor. S. Fidis cap. 13. et alibi, Pastophorium et Pastorium. ] 1. SAGA, Nomen gemmae. Gloss. Isid. cap. 63 : Sive accusatore, sive Sagernanno. ut (ray/ivy] crebro etiam eadem notione Leg. Sagda ex Plinio lib. 37. Hist. cap. 1. SAGENA, Rete, vox Latinis nota. apud Graecos Scriptores medii aevi. ConPapias : Sagena, retia, verundum Greece, stant, de Adm. Imper. cap. 31. pag. 99. 67. monet Graevius. vulgo everclum dicitur. [Gloss. Lat. Gall. lib. 2. de Themat. cap. 1. 6. pag. 79. 80. T 2. SAGA, Narratio, relatio, quodvis dictum, Anglo-Sax, est depositio te- Sangerm.: Sagena, Retz. Inde Sagena- 94.119. apud Mauricium lib. 1. Stratestium; subinde fabulam significavit. rius, ria, rium. Nostris Seine, vel Senne. gic, cap. 21. Gregoram pag. 72. etc. Vide Schilteri Glossar. Teuton, in hac Testam. Eddonis Argent. Episc. re- [** Vide Glossar. med. Graecit. in Savtvrj, voce. [* Vide Sagibarones.] gnante Pippino apud Eccardum in Orig. col. 1316.] 13. SAGA, pro Panni specie et lecti Habsburgo-Austr. col. 144 : Piscationes SAGENULA, Eadem notione. Papias: agere cum nostris piscatoribus, capturam Sagenula, pro navi ponitur. [Vita S. Ad.stragulo. Vide in Sagum 2. 34 VII

266

SAG

SAG

SAG

helmi torn. 6. Mail pag. 88: Tune Dei Sachibarones, Jurisperiti fuerint, sive lica habent, doit trover I'ointure a conreer famulus.'. Sagenulam ascendit et eos con- legis Doctores, uti nuncupantur : hommes les bouchiaus. Vide Unctum. tinuo non dedignatus adivit. Statim au- de loy, [qui Sagehommes dicuntur apud 1 SAGIMENTARIUM, Lucerna quse Satem ut Sanctus ille naviculam suo corpore des Fontaines in Consil. cap. 21. A Saga, gimine alitur. Hist. Vicon. Monast. apud ponderavit, etc.] narratio, relatioquod causas judiciales Marten, torn. 6. Ampl. Collect, col. 305: 1 SAGENTIA, SAGETIA. Vide Sagitta 1. referrent, accersit Schiller, in Gloss. Complete vero sermone, communem eccle--SAGERIA, Gall. Sagerie, L Locusjun- Teuton.] alii a Saio, de qua suo loco. sise modum non servans, ad excommuniGrimm. Antiq. Jur. German. candum tales, (usurarios) qui fit cum cis palustribus abundans, vel fundus pinguis et humidus; unde legendum pag. 783. Pardessus. ad Leg. Sal. pag. candela, ob detestationem fsenoris, sed, forte Sagnie. Inquisit. ann. 1361. in Reg. 572. sqq.] mandato crucibulo sive Sagimentario, SAGIMEN, Adeps, sagina.arvina. Joan. cernentibus cunctis, anathematizavit. 93. Chartoph. reg. ch. 69: Item un outre vernoy ensemble d'une Sagerie, qui est de Garlandia in Synonymis : * SAGIMENTUM. Vide Sagrimentum. assise audit vernoy. Vide Sagna 2. et T SAGIMINATUS, In Sagimine decoSumen, et arvina, Sagimen, pinguedo, sagina. Saignia. ctus. Csesarius lib. 6. Miracul. cap. 4: * SAGETTA, perperam pro Sagena, Ubi interpres Sagimen est pinguedo quse Non mirum, si (artocreae) valde erant Retis species, in Charta ann. 1279. inter expellitur ex carne in frixorio per ignem. bonae, quia valde erant bene Sagiminatse. Probat. torn. 1. Annal. Praempnst. col. Catholicon parvum : Sagimen , sain. Vide Sagimen. 641 : Insuper piscationes in Vistula ipse [Statuta Scabinorum Maceriarum ad 1. SAGINA, pro Saisina. Ponere in Saadvocatus civitatis cum Sagettis et retibus, Mosam : Le cent de Sayn doit mi. den. ginam aliquem, in vet. Charta apud ceterisqueinstrumentis... libere exercebit. le cent de poix doit mi. den.] Prsesertim Ughellum torn. 7. Ital. Sacr. pag. 571. w SAGETUM, Panni species, Gallice pinguedo, qua uti Monachis interdum nisi mendum sit. [Vide in Saisire.] Sayete. Vide Sagum 2. Chart, ann. 1246. concessum, ut observat Haeftenus lib. 1 2. SAGINA, Sunt herbse qusedam quas in Grimm. Antiq. Jur. German, pag. 10. Disq. Monastic, tract. 6. disqu. 4. legati populi Romani portabant interlo379 : Pro censu annuo duabus caligis vi- ,[** Notit. vetus in Tradit. Fuldensib. cutores pads, quia nemo illas herbas delicet de Sageto. Vide Lachmann. ad Dronkii pag. 4 : Ludewicus filius Karoli... portantes Isedebat, sicut delegati GrsecoHartmann. Augiensis r\yein. vers. 3454. monachis in civitatibus et in matriculari- rum, qui solebant ea quse vocatur celicia | SAGGOLUM, diminut.\Sagum, Pannibus ecclesiarum lads consistentibus ....... ferre. Vocabul. utriusque Juris. Hsec species. Gloria posthuma S. Marise obtinuit apud papam sui temporis Grego- unde desumta sint nescio : norunt omMagdal. torn. 6. Maii pag. 322: Absterso rium, Saginatis uti cibis, etc.] Bernard us nes verbena coronatos feciales fuisse, cum lixivio quodam panniculo ad usum Mop. in Consuet. Cluniac. MSS. cap. 48: ramumque olivse manu gestasse; sed monialium, vulgo Saggolo dicto, odorem Soli conversi sunt in coquina, Cantores Saginam ignorant. Vide alia notione in autem in Ecclesia, qui lardum prius ali- Sagena 2. et Sagimen. [** Leg. Sagmina primarium servavit. coctum, et Sagi- et tit. 8. fr. 8. 1.] SAGIA. Joan, de Janua : Sagum, quod- quantulum cum oleribus76. | 57 : Omnicerycia, ex Dig. lib. 1.Glandium sagifaciunt. 1 SAGINACIA SILVA, dam genus panni, vel vestis tenuis et men vescunturIdem cap.Sagimine, prseter nandis porcis ferax. Codex Censualis fratres abrasa,... unde quosdam pannos asperos die et Vigilias Sagias dicimus. Janua haec hausit ex Septuagesimam, et Adventum,Rogationes. Folquini ex Tabulario S. Bertini: De Sanctorum, et 4. Tempora, et bunnaria xx. Petro Comestore in Histor. Eccles. cap. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 712 : In silva Saginacia faginina Calamus milii, est 54. Exodi. Bulla Nicolai III. PP. apud Italia et Palaestina et aliis regionibus inSAGINALE, Italis de Caterannis num. B. Andrese Bzpvium ann. 1280. num. 5: Super pel- quibusdam satis abundant olivse, cujus 16.Vita forte legendum Sagittale. Vide ubi licias lineas deferant capas nigras de fructu ditati, ad diversos usus condien- Sagitta 6. Sagia simplices, vel si voluerint foderatas dos nan indigent Sagimine. Necrologium SAGINARII. Vide in Sagma. a cingulo. Vide Sagum 2. et Saiga. SAGINARIUS, Qui saginarium seu Ecclesise Parisiensis 8. Kal. Febr.: De * SAGIATOR, Ponderator, examinator, quo fiet statio panis, et vinum pauperibus sagmarium jumentum agit. Dialog, creaofflcium in moneta Florentina, Ital. dabitur cum Sagina. 10. Kl. Jan : Dedit tur. dial. 96: Saginarius quidam publiSaggiatore. Charta ann. 1317. apud nobis 6. arpentos vinese apud Juri ad sta- cus arabat pratum ut seminaret; sed Mann, de Sigill. antiq. torn. 4. pag. 77 : tionem 4. ferculorum, de qua Hospitale boves, ut solebant, non arabant, immo Sagiator et approbator monetss argenti, haberet Sagimen cum visceribus. [Charta pro posse recalcitrabant, propter quod etc. V. Sagium 3. Henrici III. Imper. ann. 1051. apud arator ipsos aculeabat. Vide eamdem SAGIBARONES, SACHBARONES, Causa- Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 426 : vocem in Sagma, ubi et Sagmarius hie ' r u m judices, qui in mallis publicis jus Sed fratres iidem inde consolati Sagimen editum est ex Destruct. vitiorum. dicebant. [Vane vox hsec effertur apud habeant. Statuta Gerardi Abbat. S. T SAGINAS. Vide Sagena 2. Eccardum in Pacto Leg. Sal. dicuntur Theoderici ami. 1233. apud eumdem | SAGINATIO, Jus saginandi porcos in Sacceborones, Sacebarones, Sacerborones, torn. 1. Anecd. col. 974 : Duo pulmentaria silva. Charta Ottonis II. Imp. ann. 990. Sachibarones, Sacibarones, Sagbarones.] cocta habeat, quarta Sagiminis, prout apud Pezium torn. 1. Anecdot. part. 3. Vetus Gloss.: Sagibarones dicuntur quasi consuetum est, confectse. In quadragesima col. 57: Pascuis, silvis, Saginationibus, Senatores. Lex Salica tit. 56. | 2 : Si quis vero et Adventu , et aliis diebus quibus venationibus , piscationibus , portibus , Sagibaronem, qui puer Regis fuerat, occi- Sagimine non utitur, oleo vel caseis com- aquis, etc. Charta ann. 1073. apud Meiderit. | 9 : Si quis Sagibaronem qui inge-petenter conficiantur. [Poanitentiale MS. chelbekum Hist. Frising. torn. 1. pag. nuus est, et se Sagibaronem posuit, occi- Thuanum : A carne, Sagimine, et a ca- 265 : Silvis, venationibus,.... Saginatione, derit, etc. | 4: Sagibarones in singulis et ab omnipingui pisce abstinere de- &tc seo, tnallobergiis, id est plebs, quse. ad unum bes. Occurrit ibi pluries, apud Csesarium SAGINATUS. Vide Sagimen. mallum convenire solet, plusquam tres lib. 6. Miracul. cap. 4. in lib. Usuum SAGINUM, Adeps suillus, Gall. Sain. esse non debent; et si causa aliqua ante Ordinis Cisterc. cap. 121. in Institut. Tabularium S. Remigii Remensis: Census de Marsna... In Augusta 11. libr. et 8. illos secundum legem fuerit definita, ante Gener. Capituli ejusd. Ord. dist. 13. cap. Graflonem removere earn non licet. Ubi 2. in libro de Exordio ejusdem Ordinis solidi de Sagino. Infra : In Pascha 22. Sagibarones pueri Regis dicuntur, quo- cap. 15. etc. [lisdem Cisterciensibus pro- solidi et dimid. de Sagino. Alibi: Habet modo pueri nostri qui judicia exequun- hibetur Sagimen in Statutis ann. 1180. ibi mulinum, solvit de annona mod. 30. tur, in Lege Burgund. tit. 56. 11. 4. Ex apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 1252 : Sagin. pore. 2. Occurrit ibi pluries. Vide Lege vero Salica colligitur Sagibarones, Qui in domibus alterius ordinis comedunt, Sagimen, Let Sainum.] SAGIONES, SAGIONIA. Vide Saiones. in judiciis plusquam tres esse non de- si credunt in pulmentariis esse Sagimen, T SAGIOTA, Ornamenti genus. Johan. bere; de quibus intelligendum cap. 46. ab eis prorsus abstineant.\ Utebantur etiam sagimine ad ungendqs calceos. Demussis Chron. Placent. ad ann. 1388. | 1. Grafiones vero cum septem judicasse, ex cap. 52. | 2. Sagibaronum menGuigo II. Prior Carttisiensis in Statutis apud Murator. torn. 16. col. 580 : Aliquse tio est prseterea in Legibus Inse Regis ejusdem Ord. cap. 28. | 1 : Tria paria portant Sagiotas de perils valoris florenocap. 6. apud Spelmannum: -Si quis in caligarum, paria pedulium quatuor, pel- rum L. usque in c, Vide Sagitta 4. * SAGIPOLUS, Arcus , Ital. Saeppolo. Ecclesia pugnet 120. sol. emendet. Si in les, capam, sotulares nocturnos et diurnos, domo Aldermanni vel alterius Sagibaro- Sagimen quoque ad ungendum, lumbaria Stat. Antiq. Florent. lib. 3. cap. 177. nis pugnet, 60. solidos emendet, et alias duo, etc. Statuta antiq ua ejusdem Ord. ex Cod. reg. 4621: Nullus possit por60. pro wita. Ubi editio Saxonica, ge- 3. part. cap. 13. de sutore : Cum ei in- tare Sagipolum, balistam, vel arcum tenb u n g e n e s w i t a n habet, quod Lam- jungitur, eruit coria et Sagimen. Oharta sum per civitatem et burgos Florentine. bardus sapientis honorati vertit. Idem ann. 1301. pro Episcopo Ambianensi : 1 SAGIS, awpo?, (7Tpw[j.a TWV vexpwv.Gloss. Spelmannus, Wendelinus, et alii vocem Communitas boucheriorum Ambian. de- Lat. Grasc. Emendant viri docti, Stradeducunt a Saech, sive Saek, causa de bent ministrare Sagimen optimum ad ges. qua litigatur, et Baro, homo : ita ut praeparandos dictos bouchellos. Ubi Gal1 SAGITIA. Vide mox in Sagitta 1.

SAG
1. SAGITTA, SAGITTEA, Navigii species ; Barca sottile, Italis ; Saettia, Jo. Villaneo lib. 7. cap. 29. Saetya, in legibus Alfonsinis part. 2. tit. 25. lege 7. sic dicta, quod velox sit, inquit Acarisius. [Ea notione, interprete Eccardo, occurrit in Pacto Leg. Salicse tit. 14. num. 8. ubi de raptu mulierum : Qui cum Sagittis fuerint, uniusquisque illorum CXX. den. qui faciunt sol. in. culpabilis judicetur.] Otto Frising. lib. 1. de Gestis Frid. cap. 33 : Aptatis triremibus el biremibus, quas modo Galeas seu Sagittas vulgo dicere solent, aliisque navibus bellicis onerariis, etc. Charta Guillelmi II. Regis Siciliae in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 191 : Concedimus etiam prastaxato Monasterio liberam potestatem semper habendi quinque Sagittas in portu Panormi et mari eidem civitati adjacenti, etc. [Sagittias infra ex eadem Charta.J Hugo Falcandus pag. 675: Itaqu& Sagitteam quanta potuit celeritate faciens prseparari, nautis, armis, caeterisque rebus necessariis earn praemuniit. [" Vide Jal. Antiq. Naval, torn. 1. pag. 461. sqq.] 1 SAETTIA, Italis, eadem notione. Breviar. Hist. Pisanseadann. 1163. apud Murator. torn. 6. col. 174 : Ex quo Pisani ira'ti x. galeas et xi. Saettias velociter ordinaverunt. Saitie, in Continuat. Histor. Belli sacri Willelmi Tyr. apud Marten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. 731 : Et un ot 15. galies et autres vessiaus menus, Saities et gameles bien 50. et alerent a veles et a navirons tant qu'il vindrent a Escalonne. SAGETIA, apud Gaufredum Malaterram lib. 4. cap. 2: Philippum Georgii patrui cum velocissima Sagetia versus Syracusam omnem rem exploratum mandant. Vetus Charta apud Joann. Lucium lib. 3. de Regno Dalmat. cap. 10: Pirates qui erant in Sagetia Comitis de Sevenico. [Mirac. MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Venientes per mare super quamdamSagetiam Pisanorum. Sagentia, ibidem : Trahentes Sagentiam cum uno bono ingenio perduxerunt earn in terram. Adde Acta SS. torn. 3. Junii pag. 465.] Sagettie, apud Raimundum Montanerium in Chron. Regum Aragon. cap. 272. 284. SAGITIA, SAGITTIA, in Chron. Pisan. ann. 1163. [Charta ann. 1357. ex Tabular. Massil. : Patronus cujusdam Sagitias armatas, etc.] Charta Willelmi Regis Siciliae ann. 1176. apud Rocchum Pirrum in Archiep. Montis regal.: Concedimus etiam prsetaxato Monasterio liberam pptestatem semper habendi quinque Sagittias in portu Panormi, et mari eidem civitati adjacenti.... quas ad opus ejusdem Monasterii officium piscationis exerceant. [Breviar. Histor. Pisanae apud Murator. torn. 6. col. 180 : Parati cum L. galeis et xxxv. Sagittiis atque aliis multis lignis, etc. Vox nota etiam Poetis Provincialibus :
Si co val mais granz naus e mar, Qe bus, ni Sagitia, E val mas leon, que senglas.]

SAG
tectis, aliisque quas Sagittarias ipsi (Veneti) appellant. Speculum Historiale MS. Joannis Abb. Laudun. lib. 11. cap. 63: Car en cele ville avoit riviere portant navires, et i avoit trois galees et une Sagitaire, etc. Chronicon Flandrise cap. 82 : En la cite avoit une riviere portant navire: et y avoit trois galees, et une Sagitaire. T SAGITTEA, in Caffari Annal. Genuens. lib. 1. apud Murator. torn. 6. col. 249 : Ecce Rex Balduinus cum duabus Sagitteis, et cum turbis et vexillis multis longe a civitate per milliare Januensibus obviam venit. SAGITTINA. Anonymus de Gest. Friderici II. Imper.: Eadem durante procella Carolus ascendens quandam Sagittinam, npn sine personse discrimine terram petit [Sagittiam edidit Murator. torn. 8. col. 597. Sallas Malaspinse de Reb. Sicul. apud Baluz. t9m. 6. Miscell. pag. 317 : Non remansit in terra vir,.... exceptis quibusdam, quos una Sagittina xxiv. remorum ereptos abhostium gladiis vivos excepit.] 2. SAGITTA BABBATA. Ugutio : Catapulta, vas est, ut dicunt, vel potius sagitta est cum ferro bipenni, quam Sagittam barbatam vacant. [** De sagittarum usu mediis temporibus multa habet et lectu dignissima Murator. Antiq. Ital. t. 2. c. 520. sqq.] SSfif In clientelse professionem dominis ssepius exhibitam a vassallis Sagittam barbatam discimus ex pluribus Chartis. Charta Hugonis de Logiis apud Blount in Nomolex. Anglic.: Reddendo inde annuatim pro omni servitio sex Sagittas barbatas ad festum S. Michaelis, etc. Hist. Harcur. torn. 3. pag. 339 : Per homagium ac redditum apud castrum Falescis, Sagittam barbatam ad festum 'Assumptionis B. Marias, etc. Charta apud Madox in Formul. Anglic, pag. 140: Reddendo inde annuatim prsefato abbati et successoribus suis unam Sagittam latam et competentem in festo S. Eadburgse virginis. Sagite enbarbellee, in Poemate de la guerre de Troyes MS.:
(Jar farine que 1'en tamise Ne chiet pas si menuement.... Com font Sagites enbarbellees, Dars et engignes enpenecs.

SAG

267

* SAGITTA DE PASSA. Comput. ann. 1488. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 47. col. 1: Solverunt dicti dornini consules Jacobo Cug sagittario, pro quatuordecim trossis Sagittarum ferratarum, appellatarum de passa, etc. Nostris alias Saiette vel Sajette et Seete. Saiettes ferrees pour bercer et occire connins, in Annal. regni S. Lud. edit. reg. pag. 134. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 109. Chartpph. reg. ch. 287 : Adonc ot ledit chevalier dudit Mahieu, pour la rancon dessusdite, vint moutons d'or et trois douzaines de fers a Seette. Lesquelx varlets avoient ais et Beetles, dont il s'esbatoient a traire, in aliis ann. 1377. ex Reg. 111. ch. 14. Guill. Guiart. sub Phil. Aug. :
Et li quarrel qui en 1'arc cliquent, Et les Seetes empenees.

SAGITTARIA. Radulphus de Diceto ann. 1176: Exin pro varietate locorum vario desudans navigio, modo Sagittario, modo lintre, nee tarn utens remo quam velo,Ducatum Apuliss... per transit. Sed legendum Sagittaria. Idem ann. 1184 : Coacta classe npn modica, navibus infinitis, quae vulgariter vel galeas, vel Sagittarias, vel onerarias cum certis nominibus distinguuntur. Albertinus Mussatus lib. 5. de Gestis Italic, rubr. 2 : Cum barchis

Idem ad ann. 1294 :

Dars et Sajettes barbelees.

J3. SAGITTA, Fulmen, Gall. Carreau de la foudre. Chron. Parmense ad ann. 1292. apud Murator. torn. 9. col. 825: Tonitrua maxima fuerunt cum pluvia magna in civitate Parmss, et in quatuor locis Sagitta de ccelo percussit. Ibid, ad ann. 1299. col. 840: In vigilia B. Johannis Baptistse. in hord vesperarum, tonitruum

et Sagitta de ccelo percussit in turre cornmunis Parmae. Acta S. Franciscse Rom. torn. 2. Martii pag. 103 * : Tres de ccelo ceciderunt Sagittae, prima super campanile S. Pauli, secunda super campanile S. Petri, et tertia super capella Domini. ^ [ Tempestas magna in aere fuit et Sagitta cecidit in Capitolium, videlicet in campanile et percussit in tibia querndam qui pulsabat campanam grossam. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, II. 84. an. 1493.)] 4. SAGITTA, in vestibus dicitur pars ea quse contrahitur in sinus, quod sagittee speciem efflngant. Rugosi sinus, in leg. 12. Cod. Theod. de Scsenicis (15, 7.) Udalricus lib. 2. Consuet. Clun. cap. 11: Sedens ad lectionem... anterior a frocci sui semper in gremium ita attrahit, ut pedes possint bene videri. Girones quoque, vel quos quidam Sagittas vacant, colligit utrinque,ut non sparsim jaceant in terra. [Guidonis Discipl. Farf. lib. 2. cap. 4 : Similiter autem subtus circa pedes tunica debet esse rotunda qualitate mensurata, Sagittas vero vel gerones tantum habeat, ut iter gradientes vel superfluitate, vel parcitate non impediat. Vide Sagiota.] p* Grimm. Antiq. Juris German, pag. 158.] 5. SAGITTA, Flebotomus, quo venae equorum percutiuntur, passim apud Veget. de Arte veter. 6. SAGITTA, rusticis, inquit Jo. de Janua, novissima pars surculi in sarmento, vel quod longius a matre, ex qua prosiliit, recessit: vel quod acuminis tenuitate teli speciem prasferat. [Ugutio praefert Saguta.] SAGITTAMEN, Sagittarum materia vel multitude. Knyghtpn. ann. 1389 : Et ei etiam pro Sagittamine quod ibidem in debellando consumpserat, 20. millia scutorum auri exsolveret. | SAGITTAMEN, Sagitta. Breviar. Hist. Pisanee ad ann. 1264. apud Murator. torn.6. col. 195 : Quadrellos, Sagittamina, et virgas Sardorum in civitatem Lucanam projici fecimus. 1 SAGITTAMENTUM, Eadem notione. Charta vetus Hist. Bonon. apud Carolum de Aquino in Lex. milit. : Precamur quatenus dictum castrum muniatis victualibus, balistis, Sagittamentis, pavensibus, lumeriis et pannellis. Contin. Chron. Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 448 : Tamen node, invitis hostibus, imo per medium illorum, auxilio optimorum virorum, et Sagittamentis copiose recepto, etc. Annal. Estens. apud eumd. torn. 18. col. 1017 : Eo tempore impetraverat Capitaneus Rodigii, quod de Venetiis sibi mitterentur munitiones farinas ac bombardarum et Sagittamentorum , et nonnullarum aliarum rerum, quas noverat necessarias in Rodigio. 1. SAGITTARE. Otto Mqrena pag. 58 : Ipse Imperator optime sciens Sagittare, multos de Cremensibus interfecit. Rogerus Hovedenus ann. 1192: Et cepit.... unum reneez, qui quondam Christianus fuerat,... et Rex posuit eum ad Sagittandum, et Sagittatus est. [Adde Chron. Domin. de Gravina, apud Murator. torn. 12. col. 577. Utuntur prseterea Plautus in Trinum. act. 2. sc. 1. Justinus lib. 41. et Curtius lib. 7.] * 2. SAGITTARE, mendose, pro Saginare. Stat. Vercell. lib. 3. pag. 75. v: Non possit aliquis buff are, vel in flare ore, vel alia modo carnes, vel Sagittare vel implere rognonos. SAGITTARIA, Navis species. Vide Sagitta 1.

268

SAG

SAG
SAGMA, femin. gen. Papias, ex .Isidore lib. 20. cap. 16 : Sagma, quae corrupte Salma dicitur, a stratu Sagorum nuncupatur, unde et equus sagmarius dicitur. Mamotrectus 15. Levit. : Hoc sagma, tis, est stratura asini: Haec Sagma, quse corrupte dicitur salma, est sella vel pondus et sarcina quae ponitur super sellam. [Gloss, vetus apud Carolum de Aquino in Lexic. milit. : Sagma, as, et Sagma, atis, sella, quam vulgus bastum vocat, super quo componuntur sarcinae: clitellas alii vacant. Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Sagma, as, Somme, charge de sommier, ou selle, bas.] Glossar. Lat. Gall. : Sagma, as, charge, ou selle. Vegetius lib. 2. de Arte veterin. cap. 59 : Reliquum mulorum, equorum, asinorumque genus sub sellis aut Sagmis solo tergo prsestat officium. Tageno Pataviensis et Chronicon Reichersperg. ann. 1190 : Relictis bigis et quadrigis, iter cum Sagmis aggressi sumus. Ordericus Vitalis lib. 6. pag. 605 : Ut ad fpmitem ignis duas Sagmas asini quotldie acciperent. Adde chartam Caroli C. in Append, ad Capitul. num. 67. 1 SACIMA, Eadem notione, in Ordine Rom. Cencii cap. 43: Notandum vero quod dominus Papa debet habere.... duas Sacimas mortulas. Ubi leg. Sagmas, ut ex cap. 47. facile conjicitur : Debet habere Papa sex fascios mortulas. SAGMA, Theca scuti. Lactantius ad 9. Thebaid. Statii: Coryton, theca arcus solius dicitur, sicut pharetra sagittarum, et Sagma, scuti. Suidas : Sayjjia, BYJXY) TOU cmXou. Notum vero o^Xov ssepe sumi pro scuto. SAGMARIUM, Idem quod Sagma, Stpw[xaT66eCT(jLov, Ulpiano ad Demosthenem. GlOSSae Basilic. : TouXSo?, TOC aaynapta Ta TWV uoXsjittov (3a<JTaovTa, Y| XP ' a ^asa TWV cnrpai;ia>Twv, itaiSec TE xa\ UTto^uyta xa\ etrt aXXo Trpb? uur)p<7:av TOU cpoacrairoy eTtcaupsrai. Ita Gloss. MSS. Regiae : 'Aitoaxsuri, TO Xeyojxevov Ttap'rijAiv ToOX3ov, ira iray[J.apta. Eadem pene Suidas et Glossae Basilic. Nicetas Barbarograecus in Manuele lib. 6. cap. 20: Ta ffay^apta, xa\ xaTeOvat, xa\ ol Ouoxstptot, at TE a[xa^at. Adde Leonis Tactica cap. 4. n. 36. cap. 5. n. 7. cap. 9. n. 36. 58. cap. 10. n. 12. Rigaltii,Meursii [et med. Graecit.] Glossaria. Odo Cluniac. lib. 1. de Vita S. Geraldi cap. 33 : Omne stipendium quod in Sagmariis Geraldi delatum fuerat, paulatim de fecit. Nolim tamen praestare hoc loco equos Sagmarios non intelligi. SAGMARIUS, Equus clitellarius. Sarcinarium jumentum, Caasari lib. 1. Sarcinale jumentum, Ammiano lib. 15. Sarcinulator equus, Willelmo Britoni lib. 12. Philipp. pag. 241. Sagmarius mulus, Sagmaria mula, apud Servium ad 1. ^Eneid. 'l7nto<7<xy[Jt.aTap'.oi;,Leoniin Tactic, cap. 6. n. 29. Gloss. JElfrici : Sagma, seam - sadol. Sagmarius equus, seam hors. Ubi perperam editum sugma et sugmarius. Lampridius in Heliogabalo : Quae pilento, quse equo Sagmario, quae asino veheretur. S. Honoratus Massiliensis in Vita S. Hilarii Episc. Arelat.: Pedibus iter aggrediens, Romam sine equo, sine Sagmario vel sago festinus intravit. Petrus Damian. in Vita S. Odilonis Cluniac. cap. 23: Repente Sagmarius multis oneratus sarcinis per montis devexa collabitur. [Idem in Vita S. Dominici Loricati cap. 3 : Non prasdia, vel aliquam substantiam, praster unum Sagmarium, possidebant. Cum quo scilicet asello vel equo unus erat minister, etc.] Raimundus de Agiles pag. 171: Est alia

SAG
(via) per montana Libani, tuta satis et copiosa, sed gravis multum Sagmariis et camelis. Utuntur Scriptores alii passim, Vegetius lib. 2. cap. 10. lib. 3. cap. 6. Capitul. ann.821. cap.2. Petrus Damian. in Vita S. Romualdi n. 23. lib. 1. Epist. 9. pag. 30. Epist. 19. pag. 91. lib. 2. Epist. 18. pag. 270. Passio S. Vitalis num. 7. S. Bernardus lib. 3. de Consider, cap. 3. Tudebodus lib. 2. pag. 785. Petrus Blesensis Epist. 25. Guigo in Statut. Ord. Cartus. cap. 19. | 1. Odo Cluniac. lib. 2. de Vita S. Geraldi cap. 18. 21. Leo Ostiensis lib. 2. Chron. Casin. cap. 19. Udalricus lib. 3. Consuetud. Cluniac. cap. 4. Rigordus ann. 1194. Chartae aliquot in Bibliotheca Cluniac. pag. 513. 1442. in Hist. Vergiacensi pag. 120. apud Doubletum pag. 778. etc. 1 SAGINARIUS, Eadem notione qua Sagmarius, uti et scribendum volunt viri docti; an recte, haud satis scio, cum apud non paucos Scriptores occurrat haec vox: unde Saginarius a Sagis portandis dici potuit equus Sarcinarius. Bernardus Monach. in Ord. Cluniac. part. 1. cap. 2 : Si perrexerit (prior) ad obedientias quee sunt prope in circuitu, ducit secum duos fratres ; si longius ut v. g. in Provinciam duos Saginarios et tres fratres, ex quibus unus est super ejus famulos, et super sarcinulas ejus. Translat. S. Rigomeri saec. 6. Bened. part. 1. pag. 134 : Saginarios demum, itemque sufftcientem apparatum, prout longioris vise necessitas postulasset parari.... imperat. Occurrit praeterea in Statutis antiquis Ord. Carthus. part. 2. cap. 8. | 7. et alibi. SAGMARIUS, Sagmatum confector, SayiAaTomuos, in Gloss. Lat. Gr. Est etiam SAGMARIUS, Qui sagmarium equum vel jumentum agit. Des'tructorium vitiorum cap. 96: Sagmarius quidam bubulcus arabat pratum ut seminaret: sed boves, ul solebant, non arabant, imo pro posse recalcitrabant, propter quod arator eos aculeabat. Boves autem vociferati sunt contra eum dicentes, Maledicte, qua de causa percutis nos, quia semper seruivimus tibi ? Quibus Sagmarius, Cupio arare pratum, ut mihi et vobis cibum tribuat. SAGMARE, Sagmarios onerare. Gloss. Lat. Gr. : Sagmat asinum, ffautret 6'vov. Sterne equum, eiua-alov TOV J'TTTTOV. Sagmatus, (jEcrayiJievoc; perperam, saginat, et saginatus editum. SAGMEGIUM, Idem quod Summagium, de qua voce, mox. Concilium Bituricense ann. 1031. cap. 15 : Ut in die Dominica vectigalia non fiant, quod carregium vel Sagmegium dicitur, etc. Ubi vectigalia sunt vecturse. SALMA, Ugutio, exlsidoro lib. 20. cap. 16 : Sagma, quae corrupte vulgo dicitur Salma, scilicet sella, vel pondus et sarcina quae super sellam ponitur eis, et dicitur sic a stratu sagorum, i. sellarum, vel quia sellse sago solent sterni. Charta ann. 1179. apud Ughellum torn. 7. pag. 706 : Concedimus ut praedicta Ecclesia unoquoque die semper capiat duas Salmas lignorurn de foresta nostra. Alia apud eumd. pag. 1321 : Debet octo Salmas vini, etc. Salma salis, apud eumd. torn. 9. pag. 467. Salma frumenti, in Charta Frider. II. Imper. apud Rocchum Pirrum torn. 1. pag. 144. torn. 2. pag. 285. [Generalis et major Salma, in Constitut. Jacobi Reg. Sicil. cap. 62. ubi certum pondus significatur. Processus ann. 1243. in Append, ad Antiq. Hortae Illustr. Fontanini pag. 404 : Duas Salmas musti mundi in vindemiis,. etc.] Statutum Honorii IV. PP. pro Regno Neapolit. ann. 1285. apud Odoricum

1SAGITTARII LIBERT, nostris Francsarchers, in Chron. Beccensi ann. 1467. De iis consulendi Monstrelletus 3. vol. ag. 13. et Berrius in Carolo VII. pag. 65. * 1. SAGITTARIUS, Venator cum sagittis. Gharta ann. 1260. in Reg. 31. Chartoph. reg. fol. 91. r. col. 1: Rex habet in ipsis duabus petiis nemorum totam venationern et Sagittarium et pedicam ad luppos. 2. SAGITTARIUS, Sagittarum artifex. Locus est supra in Sagitta 2. 1 SAGITTEA, SAGITTIA, SAGITTINA, Navis species. Vide Sagitta 1. 1. SAGIUM, [Pondus. Georg. Stella in Annal. Genuens. apud Murator. torn. 17. col. 1114: Insuper quod anno singulo, dum vitafuerit eidem, aRepublica Peyras suscipiat eum pecunias numerum, quern ipso stantes loco, perperos centum ad Peyrse Sagium nominant.] Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 10: Ita quod per totum annum completum summatim sunt librae 39. et sex unciae, cum 4. Sagiis, cuilibet praedictorum. * Certa quantitas determinate, Ital. Saggio. Consule Academ. Cruse, in GJossar. Ital. 2. SAGIUM, Linteum subtile in quo farina excernitur. Statuta Ord. Praemonstrat. dist. 1. cap. 11: Panis vero communis et quotidianus esse poterit secundum diversarum Ecclesiarum facultates cum Sagio, vel cum cribro. Vide Sagum 2. * 3. SAGIUM, Experimentum, examen, exagiura, in re monetaria, Ital. Saggio. Charta ann. 1240. inter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 395: Raymundus D. G. comes Tolosas tradidit, concessit et commendavit Arnaldo Trunus cambiatori Sagium illius monetse Tolosanorum quomodo factura est, pro tenere Mud Sagium suprascriptum, quantum eidem dom. comiti placuerit; et ibi diclus Arnaldus Trunus recepit prsedictum Sagium ab eodem dom. comite suprascripto, promittens, praestito corporaliter juramento,.... se tenere legitime et fideliter prsedictum Sagium.... ad pondus de ocvij. solidis. Chartae hujus mentio fit in Invent. Chart, reg. ann. 1482. fol. 184. y : Littera per quam comes Tholosae tradidit Sagium monetse Arnaldo Trunno. De anno 1240. Vide supra Sagiator. SAGLINUM, Secale, Gall. Segle. Charta ann. 1336. inter Probat. Dpmus de Chaban. pag. 66: Singulis annis novemdecim mensuras Saglini, etc. Ubi bis legitur Siglicum, eadem notione. Vide Sigalum. SAGMA, SALMA, SAUMA, SAGMARIUS, SALMARIUS , SOMMARIUS, SUMMARIUS, etc. Voces unius ejusdemque originis. SAGMA, Onus, sarcina, in Glossis MSS'. G10SS83 Grasc. Lat.: Sayfxa, Sagma. Gloss. Lat. Grsec,: Sagma, TtapauX^pwjjia. Perperam utrobique editum Salina. Eginhardus in Vita Caroli M.: Facto supellectili, ut sunt cortinae, stragula, tapetia, fulcra, coria, Sagmata.Vita. Ludovici Pii ann. 807 : Erant enirn sine Sagmatibus. Theodulfus Aurelian. lib. 3. Carm. 12 :

Sagmatibus tandem his quae postulat usus onuslis, Nos hinc digresses cepit Petricordia tellus.

Aribo Episcopus Frisingensis in Vita S. Corbiniani n. 11 : Mitte super eum (equum) sellam sagmariam, et sterne ilium, et Sagma super ilium impone. SaY(J.ara xa^rjXwv, in Vita S. Eli33 junioris pag. 165. Vide praeterea Annales Franc. Bertinian. ann. 876.

SAG
Rainaldum num. 39 : Dummodo emptitiorum delatio de portu licito ad similem portum, et cum bards parvis centum solummodo Salmarum vel infra capacium tantum fiat. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 10 : Tna sextaria de Venetiis sunt una Salma de Apulia, tarn de legumine, quam etiam de frumento. Adde cap. 13. extrem. [Computus ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 283 : Item, Disderio Fabri pro 8. Salmis vini veleris ad rationem de sexdecim solidis per Salmam, VI. lib. viir. sol. Vienn. Est autem Salma vini apud Delphinates, uti observat eruditus ejusd. Histor. Scriptor, ponderis circit.240.lib. ad pondus in eodem tractu usitatum. Occurrit praeterea in Gharta Ordonii II. Regis inter Concil. Hisp. torn. 3. pag. 171. Sed ibi Salinas legendum videtur. Vide infra Sauma vini.] Itali Salma etiam dicunt. 1 SALMARIA, Sarcina, Gall. Bagage. Breviar. Histor. Pisanae ad ann. 1171. apud Murator. torn. 6. col. 184 : Papiliones quidetn et tentoria, anna, equos, Salmariam et pmuia Lucensium spolia victoriosi Pisani ceperunt. 1 SALMAKIUS, Jumentum sarcinale, equus clitellarius. Ricobaldus Ferrar. in Histor. Imper. apud Murator. torn. 9. col. 135 : Auxilio Senonensibus erant exules Florentini in exercitu Florentinorum fuisse tune dicuntur ad LX. jumentorum, qu& appellant Salmarios. Chron. Franc. Pipini. lib. 3. ibid. col. 704 : In exercitu Florentinorum fuisse dicuntur jumentorum que appellanlur Salmarii, mills et sexagmta. Vide mox Salmata. SALMARIUS, ut Sagmarius, qui Salmarium equum seu jumentum agit, in Miraculis S. Eutropii Episcopi Santonensis num. 14. SALMERIUS, Eadem notione. Itinerarium Gregqrii XI. PP. : Percusso Salmerio Antistitis Carpentoracensis gladio crudeli manu interiit. [Charta ann. 1291. ex Tabular. Archiep. Ausc.: Item quicumque Salmerium vel Salmerios tenentet lucrum suum faciunt, etc.] 1 SAMA, ut Salma. Chartul. Kemperleg. : Samam vini, et xu. formellas, vel unum lardi bradonem, pro ea det Monachis. 1 SAMARIUS, ut Salmarius, jumentum sarcinale, in Charta Ebehardi Salisburg. Archiep. ann. 1160. apud Hansiz. torn. 2. Germ, sacrse pag. 258 : Per quern (Praepositum)misimusduos Samarios oneratos piscibus et caseis. SAMERIUS, Eadem notione, apud Willel. de Baldenzeel in Hodoeporico Terras sanctse : Species natnque Indices... a majori Armenia in camelis et aliis Sameriis adducuntur. 1 SALMATA , Onus Salmarii, Gallis Saumee; Provincialibus aliisque quibus Saumo asinum sonat, idem non raro signiflcat quod Asinna seu onus asini. Charta ann. 1164. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 16. col. 2 : Si Dominus vinum suum vendere voluerit,cum bonss vindemias fuerint, septem Salmatx erunt de vino puro et octava erit de decocto. Pancharta S. Stephani de Vallibus apud Xantones, Ch. 1 : Non leneantur scindere ilia die ex debito nisi quilibet duas Salmatas. Charta ann. 1364. in Camera Comput. Aquensi : Item in festo natalis Domini novem Salmatas lignorum quolibet anno. Charta ann. 1413. ex Tabul. Archiep. Ausciensis : Salmata vini. Rursum : Salmata merlucii. Alia ann. 1401. ex eodem Tabul. : Pro qualibet Sarcinata cujuslibet Salmerii, etc. Statuta Avenion.

SAG
MSS. rubr. 13. art. 2 : Salmatam verp (intelligimus) qu& continet decem heminas mensurss Avenionensis. Hinc emendanda videtur Charta Edwardi I. Regis Angl. ann. 1283. apud Rymer. torn. 2. pag. 262 : Dabit venditor exlraneus de Salmaca bladi 1. den de Salmaca coriorum grossorum 2. den de Salmaca de onere hominis de prssdictis rebus et similibus 1. d. Ubi leg. Salmata. Vide mox Saumata. SAUMA., Idem quod Sagma : nostris Saume. Papias: Ephippia, equorum freni, Saumx, vel pectoralia. Joannes de Janua : Sagma, corrupts vulgo dicitur Sauma, vel salma; i. sella, vel pondus, vel sarcina quae super sellam ponitur, etc. Alibi : Sauma, onus. [Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Sauma, Somme, charge.] Rhenanus lib. 2. Rer. German, pag. 95: Saumarum nomine clitellaria jumenta intelliguntur. Capit. 2. ann. 813. cap. 10 : Et Marscalci Regis adducant eis petrasin Saumas viginti, etc. Charta Caroli M. post Aimoinum Brolii, et apud W. Hedam in Rixfrido Episc. Trajectensi : Teloneus exigatur, nee de navale, nee de carale, neque de Saumis, neque, etc. Chartae Alemannicae Goldasti cap. 58 : Accepimus ab hac Ecclesia et Abbate solidos 70. et cavallos 5. cum Saumas, et rufias, et filtros, cum stradura sua ad nostrum iter ad Romam ambulandum. Charta Ludovici Pii in Tabulario Monasterii Fossatensis fol. 8 : Missos suos in aliquam partem Imperil nostri negotiandi gratia dirigere cum carris videlicet et Saumis, seu navigio, etc. Acta Innocentii III. PP. pag. 11 : Fecit illuc introtnitti aliquas Saumas farinss. [Sauma olei, torn. 5. SS. Junii pag. 526.] Vide torn. 2. Historiae Francor. pag. 665. Legem Longob. lib. 1. tit. 14. 7. [M Luitpr. 82. (6, 29.)] Synodum Metensem ann. 754. cap. 4. Synodum Vernensem ann. 755. cap. 26. Sugerium lib. de Admin, sua cap. 7. Chron. Trudonense lib. 9. pag. 458. (ubi leg. Saumas pro samnas,) Petrum de Vineis lib. 3. Epist. 23. 24. lib. 5. Ep. 91. Hieron. Rubeum in Hist. Ravennat. pag. 362. etc. 1 SAUMA, Jumentum ipsum sarcinale, Provinciaiibus maxime asinus. Inventar. ann. 1294. ex Tabulario S. Victoris Massil. : Quedam Sauma vendita cum basto suo et ornamentis. Statuta Forojul. ann. 1235 : Statuimus quod si aliquis miles, vel ejus filius, vel nepos, opera rustica fecerit arando, fodiendo, ligna adducendo cum Sauma, vel sine,... non habeat militis libertalem. SAUMA VINI, inquit Brolius, ea est quam appensis ad latera vasis, vulgo Barres nuncupatis, equus ferre solet. Et apud Cenomanos dicitur esse unius et 90. pintarum cum semisextariolo : quatuorque summas pr33grande vas vinarium, ab eis Pipe appellatum, ac tot pintas quot sunt in anno dies continens. Ita ille ex Tabulario S. Petri de cultura Dei. Falco Beneventanus ann. 1124: Tanta fuit fertilitas vini, quod.... centum Saumse pro 30. denariis vendebantur. [Charta ann. 1201. inter Instrum. torn. 2. novae Gall. Christ, col. 323 : Et unam Saumam vini ad Missas cantandas prsscipio reddendam. Processus ann. 1243. in Append, ad Antiq. Hortae Illustr. Fontanini pag. 406 : Item petit ut compellatis dictum episcopum ad restitutionem viginti Saumarum de musto. Vide supra Salma.] SAUMARII, Equi sagmarii, Gall. Somiers. Fortunatus in Vita S. Germani Episc. Paris, cap. 3 : Duorum Saumario-

SAG

269

rum cum pane dirigit onera.[Charta ann. 1135. apud Calmet. inter Probat. torn. 2. Hist. Lothar. col. 304 : Tune ipse advocatus duos Saumarios stipendiis oneratos, et duos equos cum duobus hominibus eos deducentibus accipiet.] Chronicon Reichersperg. ann. 1190: Mililes inermes cseterumque vulgus cum Saumariis et sarcinis procedere insiituit. Leo Ost. lib. 2. cap. 84 : Vidit repente multos nigros homines velut dZthiopes longo ordine incedere, onustosque foeno Saumarios minare. Utuntur praeterea Stephanus Torn. Ep. 230. Anonymus in Vita S. Alberti Abbat. Cambr. n. 6. Odo de Diogilo de Ludovici VII. Reg. Franc, profectione in Orientem lib. 2. pag. 19. Chronicon Senoniense cap. 7. Vincentius Belvac. lib. 31. cap. 150. Godefriclus Monach. S. Pantaleon. ann. 1190. 1195. Stephanus Carnotensis Comes in Epistola torn. 4. Spicilegii Acheriani pag. 258. [Adde Vitam S. Odilonis lib. 2. cap. 16. Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 30. etc.] [** Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ, pag. 363.] SAUMERII, in Concilio Biterrensi ann. 1351. subflnem. [Capitula general. MSS. S. Victoris Massil. : Et omne arnesium, Saumerii et jocalia universa, etc.] 1 SAUMALERIUS, Qui Saumarium agit et curam illius habet. Testam. Bertrandi de Turre ann. 1285. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 531: Legavit... cuilibet garcifero et Saumalerio decem libras Turon. sernel solvendas. t SAUMATERIUS, Eadem notione. Saisimentum Comitatus Tolos. ann. 1251. apud Lafaille inter "Probat. torn. 1. Annal. Tolos. pag. 16: Et de bestiis carregii duo jornalia de quolibet foco ea habente, salvo prandio Saumaterii. Charta ann. 1334 : Prsesentibus fr. Bernardo de Lemovicis, Poncio Noguerii Saumaterio domini Prioris. Vide mox Somarii. * Somatier, in Lit. remiss, ann. 1469. ex Reg. 196. Chartoph. reg. ch. 16 : Ung nomme Remonnet, lequel estoit Somatier et serviteur du seigneur de Sales, etc. 1 SUMMATARIUS, in Computis Episc. Aniciensis ex Tabul. ejusd. Eccl. 1 SAUMARIUM, Onus, Sarcina. Chron. apud Calmet. inter Probat. torn. 2. Hist. Lothar. col. 50 : Adhibitis etiam aliis satellitibus, in forma mercatorum arma sua in Saumariis suis occultaverunt, etc. SAUMATA, Onus equi sagmarii, la charge d'un cheval. Saumata salis, in Charta Ildefonsi Comitis Tolosae ann. 1141. apud Catellurn in Hist. Tolos. pag. 192. 194. et in Hist. Occit. pag. 323. Consuetudines Ecclesiae de Regulain Aquit. apud Labeum torn. 2. Bibl. : Si vinum emerint, et postea vendiderint, obolum domino de unaquaque Saumata dabunt. Ibidem : De unaquaque Saumata lignorum dabitur, etc. Charta ann. 1243. 150 : Saumatas de calce, quas habuerunt homines de Villanova. Tabularium Ecclesiae Gratianopolitanaa sub Hugone Episcopo ann. 1197 : Morardus... dedit ilium quartonem Humberto et sorori suss, id est, unam Saumatam, et vendidit ilium quartonem sive Saumatam mihi Guigoni. [Charta ann. 1103. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud. pag. 726 : Et in unoquoque mansp amasato de terra, unam Saumatam de lignis in nativitate Domini. Charta ann. 1251. in Histor. MSS. Montis major. : Pro quibus decimis solvat Guillelmus Abbati in perpetuum L. Saumatas bladi, quarum qusslibet sit iv. sextanorum. Charta ann. 1522 : Vintenum

270

SAG

SAG

SAG
Hearnii pag. 347 : Sumelarius coquinse ejusdem similiter. Catalogus familiae Ducis Britan. ann. 1404.apud Lobinell.tom. 2. pag. 815 : Raoul Baron Sommelier de chandelerie. Alter ann. 1498. familise Annee Reg. ibid. pag. 1589 : Maistre Pierre Signac GCGG. liv. Soumatiers Guillaume Berard, pour le Soumer du garde-manger de la cuisine. Ordinat. Domus Dalph. ann. 1440. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 393. col. 1 : Item, ordinamus pro camera nostra tres magistros Somerios et honorabiles sicut decet, quorum unus arma nostra deferat, et reliqui duo raubas et alia arnesia necessaria nobis,.... et pro gag us ipsorum trium Someriorum ad rationem de uno grosso pro quolibet eorum per diem deputamus. marium seu jumentum sarcinale agit. Ordinat. Hospitii Dalphin. ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 308. col. 1 : Cancellarius noster, cum uno socio, uno scutifero, uno clerico, Somelerio, etc. Alia ann. 1340. pag. 397. col. 1 : Tribus florenis pro salario unius Somellerii, duobus florenis pro duobus valletis peditibus per annum. Pluries occurrit ibi. 1 SOMMELARIUS, Eodem intellectu, in Testam. Roberti I. Comitis Claromont. ann. 1262. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. p. 269 : Item lego Sommelario meo L. solidos. f SOMATA, Onus Somarii. Charta ann. 1309. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 98. col. 2 : Item quaslibet Somata salis de Valentia, debet per aquam quatuor denarios ; Somata vini duos denarios, somata vini acetosi vel tornati, unum denarium, Somata mellis vel olei, duos denarios. Alia ann. 1445. ibid. pag. 90. col. 1 : Exigere volunt de L. Somatis salis unum sextarium. Ibid. col. 2 : Chascun muy contient dix Sommees de sel, et chacune Sommee contient six sestiers de sel de Valence, qui valent quatre bestes chargees.... A la mesure de Vienne, la Sommee vaut dix sestiers et demy, et chascune beste porte deux sestiers, deux quartes et demy a ladite mesure. Fori Bigorrenses art. 33: Pagesius autem qui in consuetudine non habet Somatas deferre, si inventus fuerit a Milite, vel a militis ant Comitis serviente, qui invenerit, vinum et subsellias accipiat, asinum vero Comiti mittat*. SOMATUM. Tabular. Eleemosinae S. Pauli Viennens. : Sub censu unius Somati de vino. Occurrit ibi pluries. SOMETUM. Tabularium Priorat. de Domina in Delphinatu fol. 120 : Barberius de domo sua 16. (denarios) et 1. Sometum. Ita ibi pluries : sed alibi saumerium scribitur. 5&lf" Ubi Spmetum, quod Somey in aliis Instrumentis ejusdem Provinciee dicitur, est servitium quo vassalli tenentur prsestare Somarios ad exportandas res dominorum. Inquisitio de Moras ann. 1262. ex Regest. Probus fol. 42 : Int. si debent domino operam, manoperam, coroatam et Somey. Resp. quod non, nisi Somey, videlicet illi de burgo et de castro, qui habent bestias portantes debent mu'tuare ipsas ante nativitatem Domini annuatim semel per unam diem. Charta ann. 1309. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 86. col. 1 : Item habet dominus in dicto mandamento quinque Somey et dimidium, et duas partes unius Somey ; et isti Somey percipiuntur in hunc modum : Quicumque debet dictum Somey, debet charreagiare in vindemiis ubicumque dominus vult, vinum suum reponere in dicto mandamento, cum asino suo, basto et barralibus et cor da
t SOMELERIUS, SOMELLERIUS, Qui So-

seu viginti Saumatarum racemorum vix possent. Tabul. S. Gildasii de nemounam Saumatam dictis dominis dare te- ribus: Nullam consuetudinem...retineo... neantur. Adde Hist. Dalphin. torn. 2. nisi unum Sommarium in hostem, quando nag. 230. 281. Statuta Massil. lib. 3. cap. in loginquo multum fuerit, ea tamen ratione, ut si ipse Sommarius redditus non 15. etc.] 1 SAUMADA, Eadem notione, vulgo fuerit, etc. Processusde S.Thoma Aquin. Saumade, pluries occurrit in Charta torn. 1. Mart. pag. 696 : Vidit ipsum Mann. 1197. ex Tabul. Monast. Villsema- colaum elevantem pondera et onerantem gnse. Charta ann. 1229. in parvo Chartu- Sommarios. 1 SOMERIUS, SOMMERIUS, Eodem silar. S. Victoria Massil. fql. 125 : Petebat R. Archiepiscopus Aquensisquartam par- gnificatu. Charta ann. 1339. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 65. col. 1 : Ducebat secum tern totius decimse Ecclesias S. Antonini et unam Saumadam optimi vini cen- unum equum bayum clarum, unum roncinum et unum Sommerium. Ordinat. sualem. 1 SAUMARIATA, Eodem signiflcatu. Domus Dalphin. ann. 1340. ibid. torn. 2. Tabul. Eccl. Auxit. : Ex uno quoque ca- pag. 393. col. 1 : Item unum sufficientem sali debet fieri una Saumariata vini san- scutifferum qui sit magister panaterius ctas Marise Auscitanse et Capitulo annua- ordinamus, habentem unum equum pro se et unum, Somerium, qui una cum tim, etc. *\ SAUMANDIUM,Eodem intellectu.Vita Somerio botellierias portent necessaria S. Thomee Aquin. torn. 1. Martii pag. ipsorum officiorum. Occurrit prseterea 685 : Saumarius qui portabat Sauman- ibid. pag. 394. et in Chron. Domin. dium Eracii de Arlotis Romani, per ru- de Gravina apud Murator. torn. 12. pcm altissimam cecidit. col. 619. * SAUMADALIS, Ad Saumadam pertiSOMARII, Qui cellarii vinarii curam nens. Charta pro eccl. B. M. Anic. ann. habent, quos nostri Sommeliers vqcant. 1374. in Reg. 105. Chartoph. reg. ch. Theodorus Campedqnensis in Vita S. 336 : Item (acquisiverunt) a dicto Guil- Magni cap. 3 : Cum jam hora refectionis lelmo de sancto Marcello quinque barralia appropinquaret, et minister refectorii SoSaumadalia vini, quse percipiebat debita- marius cervisam administrare conaretur, lia super quadam vinea sita en mont Re- etc. Infra : Quid est, Somarie, quod habes dont. in manu tua ? In Testamento Ludovici SAUMATICUM, vel SAUMATIGUS, ut in- Hutini Regis Franc, ann. 1316. fit menfra Summagium. Charta Dagoberti Reg. tio des Sommeliers, barilliers, portebouts, apud Doublet, pag.656: Laudaticos, Sau- aideurs, et autres appartenans a I'Eschanconnerie. Pqrro Someliers ejusmodi maticos, salutaticos, etc. 1 SOMA, Eadem notione, in Chartul. ministros vinarios vocant, quod hqrum S. Vincentii Cenom. fol. 29 : De Augoto potissimum curse incumberent equi sagix. Somas, de Hugone Buchario vi. So- marii, qui bus vinum deferebatur, tamas, etc. metsi eadem appellatio caeteris inferioT SOMA, ut Sauma, onus, sarcina. ribus ministris tribueretur qui clitellaCharta Archambaldi Borbonii pro homi- ria jumenta agebant. Will. G-uiart ann. nibus Villae-francae: De unaquaque Soma 1302: ferril. den. etc. Chron. Jac. Malvezzi Et espees nues escourre, apud Murator. torn. 14. col. 1003 : Somas Sus gargons et sus Somraetiers. viginti farinas frumenti, Somas centum Et mettre a la mort charetiers. speltse, etc. Chronicon Bergom. apud Prssterea hac nomenclatura donantur eumdem torn. 16. col. 866 : Et in monasterio reperti fuerunt Somas plusquam cv. in aulaRegum nostrorum quotquotsupfrumenti et alterius blades, etc. Adde Sta- pellectilis Regise curam habent. In Ortuta Vercell. fol. 57. etc. In utraque Si- dinatione Hospitii Regis S. Ludovici cilia, teste Macro in Hierol. Soma arido- ann. 1261. a nobis edita in Notis ad Joinrum mensuram denotat, quse modio cor- vill. occurrunt varii Summularii, nempe respondet. Summularii mapparum, scancionarise, | SOMMA VINI. Chronic. Estense apud cameras denariorum, fructuariorum, CaMurator. torn. 15. col. 468 : Largitus est pellss, etc. Eadem habentur in Ordinat. Sommam unam vini in duabus lagenis. Philippi IV. ann. 1285. [in Ordinat. HosVide supra Sauma vini. pitii Johannee Re^ginse ann. 1316. memoSOMARIUS, [Jumentum sarcinale. Char- rantur les valez de chambre qui merront ta Theobald! Comit. Blesens. ann. 1215. les 11. Sommiers de chambre.] In Testain Tabul. Calensi : Et in eadem foresta mento Philippi Magni Regis Franc, ann. chaufagium suum ad unum Samarium. 1321. fit mentio des Sommeliers du cars, Chron. Andr. Danduli apud Murator. des armeures, et de la chambre. [Adde torn. 12. col. 216 : Tune Oliba comes sua Statutum Johannis Reg. Franc, ann. relinquens filio cum multa divitiarum co- 1355. torn. 3. Ordinat. pag. 33. et ibid. pia, XV. scilicet onustis thesauro Soma- Notas Cl. Editoris.] riis, etc. Rursum ibidem col. 1017. et * Charta Phil. Pule. ann. 1304. in Lib. 1036.] Arnoldus Lubec. lib. 7. cap. 17 : rub. Cam. Comput. Paris, fol. 474. v. Habebat sane Rex Otto munera multa Re- col. 1: Radulphus Summularius jocalium gis Anglise avunculi sui Ricardi et 15. reginae. Adenetus de Morinvalle Summumillia marcharum, quse in Somariis fere- larius cameras denariorum Johannse rebant 50. dextrarii. Ditmarus lib. 3. pag. ginas, ibid. fol. 480. r. col. 2. Comput. 33 : Cum Somariis plurimis quasi pecu- Arnulfl Boucher thesaur. guerr. ab ann. nia sarcinatis. Willel. ab Oldenborg in 1390. ad ult. Jan. 1392. ex Cod. reg. 9436. Itinerario Terrse sanctae : Tantam emit- 3. fol. 243 : Lorin du Buisson Sommelier tit piscium multitudinem, ut ab omnibus des espices, Hennequin de la Leve somex omni provincia illuc confluentibus car- melier des armeures, Jehan Doue Sommelier du matheras. Lit. remiss, ann. 1393. rucis et Somariis deducantur. 1 SOMMARIUS, Eadem notione. Corn- in Reg. 145. Chartoph. reg. ch. 428. bis : put, ann. 1202. apud D. Brussel. torn. 2. Rogier Percepot, Sommelier de nos nade Usu feud. pag. CLXVI : Johannes De- pes, etc. gne, pro Sommario, LX. s. Epist. B. Re523" Ejusdem nomenclatures et muneginae Legionis ann. 1212. apud Marten, ris exstiterunt ministri in aulis Regum torn. 1. Anecd. col. 828 : Sola jacula et Anglorum, Ducum Britanniee et Dalphisagittas xx. millia Sommariorum ferre nalium. Liber niger Scaccarii edit.

SAG
ipsius per unam diem. Vide mox Summagium. 1 SOMMATICA, Eadem, ut yidetur, notione, seu eadem praestatio in summam pecuniariam commutata. Charta Widonis Abbat. S. Nicasii Rem. aim. 1158. ex Tabul. ejusd. Monast. : Pro prefato altari vel Ecclesia a predictis canonicis omnibus aunts Sommatica est solvenda. Vide mox Summata. * SOMILAGIUM, Sarcina, onus Somarii, nostris Sommaige. Charta Phil. Pule, ann. 1299. in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 87 : Adjicientes elemosinis... equos et summaries,.... sive tint equi cadrigas aut charriota trahentes, aut Somilagium deferentes. Summulagium legitur in eadem Charta ex Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 363. v. etex Reg. 82. ch. 242. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. 169. ch. 60 : Les supplians prisdrent le Sommaige du sire de Blot,... ouquel Sommaige avoit pluseurs robes, saintures d'argent et autres chases menues. Ordinat. hospit. reg. ann. 1285. in Reg. ejusd. Cam. Comput. sign. Noster fol. 62. r:Item la chareste de la huche sera ostee, el portera I'en en baruiz et en Sommaige le vin le roy. * DECIMA SOMMATICA, Quse ex cella vinaria, vel ex equis sarcinalibus exigitur. Vide supra in Decimx. * SOMALIS VINI, Quantum Somarius ferre potest ; nisi legendum est Semalis. Vide in hac voce. Charta Phil. V. ann. 1318. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 564. v : Item tres Somales vini censuales pro xv. solidis Turon. annui redditus. Vide supra Sauma vini. SOUMARII, pro Somarii, in Charta Caroli III. Imper. ann. 990. pro expeditione Romana | 5. 7. apud Goldastum. 1 SUMA, ut Sauma, in Leg. Liutprandi apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 67 : Non mittant alias homines, nisi tantummodo, qui unum caballum habeant, hoc est homines quinque, et tollant ad Sumas suas ipsos caballoa sex. [** Supra saumas ex eadem lege 82. (6, 29.)] 1 SUMERIUS, Jumentum sarcinale. Testam. Bartholomsei de Lega apud Madox Formul. Anglic, pag. 423 : Uxori swa? palefridum ferrantum qui est apud S. Yvonem, et Sumerium baium. Testament. Willelmi de Paveli ibid. pag. 424 : In primo legavit... Sumerium suum cum toto apparatu simul cum armis. 1 SUMMERIUS, Eadem notione, in Polyptycho Fiscamn. ann. 1235: Ipse debet invenireunum Summenum adeundumin exercitu. SUMMA, Idem quod Sagma. "Will.Brito lib. 9. Philipp. pag. 208 :
Ducere quadrigas quibus est Summasquc necesse Expedit, etc.

SAG
in Chartul. priorat. de Guilciq fol. 58. r : Concessit quod ipsi (monachi) in perpetuum habeant et percipiant in dicta foresta duas Summas^ per pedem ad equos vel asinos... singulis diebus, vice et loco duarum Saummarum, quas antea tantummodo habebant ad branchas ; .... ita tamen quod dictas duas Summas perficiant, tarn de pedibus scisarum arborum, quam de branchis. * SUMMA BLADI quanti constiterit, docet Charta ann. 1223. ex Chartul. S. Nigas. Mellet. : Omni remota fraude dictam Summam bladi, scilicet tres modios bladi, infra prsediclum terminum.... fideliter annuatim persolvent. Vide infra Sarcina, SUMMAGIUM, Praestatio summariorum ad exportandas res dominorum, vel teloneum de sarcinis, uti appellatur in Charta Caroli M. apud W. Hedam pag. 227. 1. edit. Consuetudines Solemniaci in Arvernis MSS. : Item pro Summagio tenetur quilibet dare in dicta villa prout dare in eadem villa alias legitime consuevit. Charta ann. 1294 : Tres splidos Summagii super feodum Baudri. [Droit de Sommage, in Consuet. Lothar. tit. 8. art. 5. Chartul. Gemmet. torn. 1. pag. 35 : Item, nous tenons au bailliage de Gisors Vicomte d'Andely le fief noble et seigneurie de Guiseniers.... en icellui avons.... droit de Sommages, quy est porter deux septiers de grains jusques au batteau a Andely.] Occurrit hac notione vox Summagium, in Monastico Anglic, torn. 1. pag. 118. 417.419. 669. torn. 2. pag. 14. 71. 184. 812. 827. torn. 3. pag. 18. in Chronico Petri IV. Reg. Aragon. lib. 3. cap. 22. etc. Ubi fere semper cum cariagio jungitur, id est obligatione dandi carra ad vehendas et exportandas res dominorum, appellaturque Summatge, et interdum etiam sumitur pro castrorum imedimentis. Ejusmodi vero sagmarios ebebant Communitates civitatum, Monasteria, et Ecclesiae, in occasionibus bellicis. Charta Ludoyici VIII. Regis ann. 1223. pro Abbatia Humolariensi apud Hemereum : Quitamus etiam dictis Abbati et Conventui...Summarium unum, quern nobis debebant, quando in exercitum ibamus. Alia Caroli V. Regis ann. 1412. apud eumdem : Nous ayons mande et fait faire commandement par nos Gens Officiers a plusieurs Prelats, Abbez, Chapitres, et autres Eglises de nostre Royaume, qui sont de toute anciennete tenus nous faire finance de chariots, de charettes garnies de chevaux, de Sommiers, de harnois, et autres chases a ce necessaires, toutes et quantesfois que nous nous disposons d'aller en aucune expedition et fait de guerre, etc. 1 SUMAGIUM, Eadem notione, in Charta Ricardi I. Reg. Angl. in Monast. Anglic, torn. 2. pag. 264. Vide Hanig. * Nostris Sommage. Le Sommage de busche, in Charta ann. 1339. ex Reg. Caroli Pule. Cam. Comput. Paris, fol. 163. r. SUMMAGIUM, in Juribus et Consuet. Normannise cap. 34. ubi Gallica editio : Les fiefs de par dessous sont, qui descendent des fiefs chevels, et sont soubmis a eux : si comme les vavassouries qui sont tenues par Sommage, et par service de cheval. Ubi vetus interpres : Et par ce mot, et par service de cheval, sont entendus villains services qui se font a sac et a somme, lesquels on appelle communement Sommages. Cap. 53 : Nul qui tient son fief par villain service, ne doit avoir la Cour de ses tenans de ce mesme fief : si comme sont les bordiers, et ceux qui servent a

SAG

271

Rpdericus Toletanus lib. 8. cap. 4 : Addidit etiam gratiam gratize, et cibariorum vehicula cum cseteris necessariis sexaginta millia Summas et ultra, cum summariis erogavit. [Privileg. Leduini Abbat. S. Vedasti Atrebat. ann. 1036. ex Chartul. V. ejusd. Monaster. : Summa annonae, 1. 06. Summa piscium, 1. ob. Summa fructuum, 1. ob. Charta ann. 1170. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 59 : Concedimus S. Marise de Fontibus in perpetuum unam Summam de vino quam apud Meldis de vinagio habemus in vineis suis. Summa olei, in Charta ann. 1202. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1040. Summa salis, in Tabul. Beccensl.] Alanus in Parabolis :
De minimis granis fit grandis Summa caballi. * Charta Nic. episc. Andeg. ann. 1289.

sac et a somme et les autres qui doivent les villains services. Ubi editio Latina, servientes ad saccum et Sommam. [Sommez dicuntur in Consuetud. Beneharn. art. 4. Polyptych. Fiscamn. ann. 1235 : Paulus de Valle tenet unam vavassoriam et facil duo Summagia ad Natale et Pascha, et liberum careum et corveias aratri si habet.] Atque inde summa nostris sumitur pro certa ac rata granaria mensura, scilicet equi sagmarii pnere. Charta Anglica apud Prynneum in libertatib. Angl. torn. 2. pag. 255 : Mandatum est... quod permittant.... vendere blada sua per Summas usque ad feslum S. Katharinse. Sommaichevero appellatur Servitium, quod debent vassalli seu subditi dominis suis in deferendis eorum epistolis, mandatisve quibuscumque. Profess, clientel. pro terra de Villemanosche ann. 1530 : Item ladite demoiselle a aussi la moitie du droit de subjection et Sommaiche, qui est toutes les fois et quantes fois qu'il luiplaira envoyer I'un de ses hommes et sujets dudit Villemanosche faire message, porter lettres, ou autrement,est tenu d'y oiler chacun en son tour en degre,pour veu qu'il puisse aller et venir entre deux soleils, et en rendre la reponse. Ejusdem servitii mentio fit in Charta ann. 1223. ex Tabul. archiep. Camerac.: Doivent li dis homes proveir audit seigneur messagier a envoyer a ses besongnes si long a le ronde que ledicte ville de Nave est de le ville de Bohaing. Vide supra Ales 1. et infra Servitium litterarum in Servitium. 1 SUMMAGIUM, Sarcina, onus Summarii. Charta ann. 1413. apud Rymer. torn. 9. pag. 30 : Pro quolibet Aumagio panni vel alterius rei mercatorise, quinque arditz Guiaygnes. Ubi leg. Saumagio ex consimili loco in voce Ardicus relato facile colligitur. | SUMMARIUM, Eadem notione, in Teloneo S. Bertini ex Tabular. Audomar.: De Summario piscium, 1. ob. ibid. De Summario lanse, 1. ob. SUMMARE, Sagmare, summaries onerare, Charger les sommiers, in Fleta lib. 2. cap. 85. 1. [Chartul. SS. Trinitat. Cadom. fol. 46 : Keginaldus... equum suum accommodavit ad carbones ducendos et ad alias voluntales eorum agendas,... et tanturn Summavit quod numerum nescit. Ubi Summare est Summario vehere.] SUMMATA, [ut supra Sommatica.] Apud Hemereum in Augusta Virom. ann. 1116. Simon Noviomensis Episcop. donat. Altare de Montbrehin, hac conditione, ut singulis annis 2. solid, pro Summata, et 6. denarios pro obsonio Decano Episcopi persolveret. SUMMARIUS, Equussagrmariws. fCharta Theobaldi Comit. Blesens. ann. 1186. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 627 : Concessi in perpetuum monachis ejusdem Ecclesiee (S. Launomari) calfagium suum ad novem Summaries. Comput. ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud, pag. CXLVII : De uno Summario empto xn. lib.] Matth. Paris ann. 1245 : Equis clitellariis, quos Summarios vocamus. Utuntur Will. Tyrius lib. 21. cap. 23. Petrus Blesensis Epist. 94. Gesta Ludovici VII. Reg. Fr. cap. 6. 11. Vita S. Humberti Maricolensis n. 5. Gesta Innocentii III. PP. pag. 133. Guntherus in Hist. CP. cap. 23. etc. SUMMATICUM, [ut supra Summayium, quod pro sarcinis Summariorum exsolvitur.] Charta Friderici II. Imp. ann. 1214. pro Ecclesia Viennensi apud Samoa arthanos : Non silvaticum, non Sum-

272

SAG

SAG

SAG

maticum, non pulvemticum exigere cm- ' deat. T SAGMEGIUM. Vide in -Sagma. 11. SAGMEN, ut Sagimen, adeps, sagina : si tamen asserta lectio est. Charta Geraldi Abbat. Angeriac. ann. 1385. ex Tabul. ejusd. Monast. : Subcellerarius debet dare unum boissellum fabarum et Saqminem pro condimento. t 2. SAGMEN, ut-Sagma, onus. Acta SS. torn. 7. Maii pag. 59. ubi de SS. Voto et Felice Eremit. : Quse antiquorum turn fama, turn scriptura nostris impulsit auribus (immensis historiarum Sagminibus cedentes, hujus rei ubique terrarum meminentium) brevi proloquio in mentem quotannis revocare tenemur. 11. SAGNA, ut Saca, in Charta Henrici Reg. Angl. torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1409 : Sciatis quod ego concedo S. Petro Jumeticensi harengeiam et omnia quse ad illam pertinent cum Sagna et Soqua et tolla et team, etc. Vide-Sac. T 2. SAGNA, Herbse. seu junci palustris genus, Typha palustris major, Gallis Masse, Garidello Histor. plantar. Aquens. pag. 476. Provincialibus Sagno, vel Saigno. Charta Hugonis des Beaux ann. 1210. ex Schedis Pres. de Mazaugues: Ut in eadem palude, cum voluerint, possint piscare, Sagnam, pabel colligere, etc. Inquesta ann. 1268. ex Schedis ejusd. Pr. de Mazaugues : Et vidit colligi Sagnam per dictum stagnum usque ad dictam Ecclesiam, etc. T SANIA, Eadem notione. Sententia arbitralis inter Archiep. Arelat. ej usque Oapitulum et Monaster. S. Cesarii ann. 1221. ex lisdem Schedis : Decirnas Saniarum, pabeli, venationum, pascuorum, piscationum, et salinarum. Infra : Qitsecumque in dominicata sua tenet colendo suis sumptibus, sive sint novalia, sive non, sive sint aquae, piscationes, venationes, Sanise, pabelh, etc. Ubi leg. videtur Saina. Vide in hac voce et Saignia. \ SAGNERIUS, Qui Sagna inter operandum utitur. Inquesta ann. 1268. ex Schedis Preesid. de Mazaugues : Vidit ibi Sagnerios colligentes sagnam. * SAGNADERIUS, Qui sagnam, junci palustris genus, colligit et ea inter operandum utitur. Inquesta ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues :. Ipsa die Isnardus Girardus Sagnadenus de Arelate testis juratus, etc. Infra : Ad sagnas colligendas et pabelam, etc. # SAUNADERIUS , Eadem signiflcatione. Vide locum in Pabelum 1. 1 SAGNARE. Vide infra Saignare. T SAGNERIUS. Vide in Sagna 2. * 1. SAGNIA, Adeps, pinguedo, Grayssa, Prov. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Vide Saguen. * 2. SAGNIA, f. pro Sagitia, Navigii species. Testam. Beatr. comit. Albon. ann. 1228. ex Cod. reg. 5456. fol. 46. v: Canonicse de Bellomonte recognosco debere habere unam Sagniam in lacu, etc. Vide Sagitta 1. 1 SAGNIO, apud Rather. Veron. Episc. lib. 1. Praeloq. torn. 9. Ampl. Collect. Marten, col. 807 : Quis illius militis pater, ariolator an pictor, aliptes an auceps, cetarius an figulus, sartor an fartor, mulio an Sagnio fuerit, etc. Ubi Sagmio, qui Sagmarium equum agit, leg. recte suspicatur idem Martenius. T SAGO, ut Sato. Vide Saiones. SAGOCHLAMYS, Indumentum militare quod partim sagi Romani vel Gallici, et c-hlamydis Grsecanicae formam referebat. Epistola Valerian! apud Pollionem in Claudio : Tunicas russas militares

annuas , Sagochlamydes annuas duas , nomen est: dictum autem Sagum quaetc. [Vide Carolum de Aquino in Lex. drum, eo quod apud eos primum quadraturn, vel quadruplex erat. Nectebatur milit.] ^ SAGOMA, Vasis genus, in Inventar. illud fibula circa humerum. Varro apud ann. 1294. ex Tabul. S. Victoris Massil. Nonium : Cum neque aptam mollis humeAliud ann. 1336. ex eodem Tabular. : ris fibulam Sagus ferret. Plutarchus: Item unum truel et unam Sagomam des- AUTO? <rayov IxTieTropu/j^^oc [/.IXava. Diodocargadoiram. rus Siculus : 'ETmtopuoOvTou 8^ o-ayo'JS | SAGONA, Araris, la Saone, in Charta paSSwroui;, Iv [ikv TO?<; ^etjAcocri 8a<j?c, xata Caroli C. ann. 875. inter Instr. torn. 4. 81 rb eipoc, <]nXoy;. Erant igitur hiberna novae Gall. Christ, col. 225. Charta Du- saga, ut Auctor est Diodorus, densiora, randi Episc. Cabilon. ann. 1221. apud ex lana scilicet crassa et villosa, uti Gusset. Hist. Cabilon. pag. 2 : Claus- describuntur a Strabone lib. 3. et 4. Satrurn durat usque ad furnum au Cot et gum yero aestivum fuit levius cujusmodi dimidium vicum Judssorum et dimidiam describitur a Static lib. 7. Thebaid.: Sagonam. Et rubet imbellis Tyrio subtegmine thorax. SAGRABA. Vetus Agrimensor pag. 310: Termini autem monies nee uno modo, nee Ubi Lactantius: Tyrio subtegmine, id uno tenore sunt constituti in trifinium est, sub veste purpurea videbatur splenaut quadrifinium, et Sagrabam, quam ap- dor loricse. In Concilio Liptinensi et Capellant Alluvionem. [** Pag. 303. apud pitulari 1. Carlomanni cap. 7: PresbyGoesium, qui Sargam legendum putat teri et Diaconi Sagis Laicorum more uti vetantur, ut et in Epist. 105. Bonifacii in Indice.] | SAGRARI.E, Decimse, primitise, obla-Archiepisc. Moguntini : Interdiximus tiones eo nomine intelligi videntur in servis Dei, ne pompato habitu, vel Sagis, Charta ann. 1116. Append. Marcse Hi- vel armis utantur. Chronicon Fontanelspan, col. 1244 : In quo die consecrationis lense cap. 10: Erat autem de secularibus dedit jamdictus prsesul prsefatse ecclesise Clericis, gladioque quern Semispathium decimas, primitias et oblationes fidelium vacant, semper accinctus, Sagaque pro tarn vivorum quam etiam defunctorum, cappa utebatur, etc. Sed legendum sago. et insuper ex omni parte cimiterium ha- Ejusmodi saga militaria intellexit Albens triginta legitimos passus. Et confir- cuinus lib. de Offic. Divin. : Sicut solent mavit illud donum quod quondam Ber- habere milites tunicas lineas sie aptas nardus Comes Bisuldunensis fecit ipsi membris, ut expediti sint dirigendo jaecclesise cum ipsas Sagrarias, et cum culo, tenendo clypeum, librando gladium. ipso cimiterio, etc. Ab Hispan. Sagrado, Et Adalbero Laudunensis Episcopus in quod Deo sacrum sonat. Ejusdem ori- Carm. ad Robertum Reg. Franc. : ginis Et vestis crurum tenus est, curtata talaris, Finditur anterius, nee parcit posteriori, 1 SAGRARIUS, Locus sacer, in Charta Ilia baldringo cingit strictissima picto. ann. 983. inter Probat. torn. 2. novse Hist. Occitan. col. 137 : Sic dono ipsa Vide Dissertat 1. ad Joinyillam, [Martiterra ad ipso Sagrario, et est ipsa terra in nium, Pitiscum in Lexicis, et Henr. territorio Narbonense. Dodwell. de Parma equestri edit. Oxon. * SAGRESTANIA , [Gallice sacristie : ann. 1713.] Et post obitum meum ad ipsa casa SAGA FRESONIGA , Quse brevissima Dei in Sagrestania remaneat. (Cartu- fuisse innuit Monachus Sangall. lib. 1. lar. Conchar. Ruthen. p. 305, ann. 948.)] cap. 36. lib. 3. cap. 41. Pallia Fresonica, } SAGRESTIA , Sacrarium. Vide Sa- eodem lib. cap. 14. Bonifacius Mogunticrista. nus Archiep. Epist. 42 : Quare non trans* SAGRIMENTUM, pro Sagimentum, ni misisti vestimenta, quse debuisti mittere fallor, Jus saginandi porcos in silva. de Fresarum provincia ? Le Roman d'AuVide Saginatio. Charta Henr. I. reg. beri MS : Angl. ann. 1126. inter Instr. torn. 11. Mantel ot cher que teissirent Prison. Gall. Christ, col. 235 : Pasturam de Aurea-valle communem omnibus animalibus T SAGUM SCUTULATUM. Vide Scutulata monachorum, cum animalibus domini, et et Martiniii Lexicon in hac voce. Sagrimentum. Quse totidem verbis oc| SAGUM, Vestis seu penula viatoria, currunt in Bulla Urbani PP. III. ann. qua pro itineris necessitate maxime muniebantur Hippocqmi seu ii qui 1186. ibid. col. 247. -SAGUEN, Axungia, Occit. Sai, Gall, equorum cursus publici curam gerebant. alias -Sain, nunc Vieux-oing. Leudse mi- Vide Cod. Theod. tit. 5. de Cursu punor. Carcass. MSS. : Item de cartairono blico leg. 37. 48. 50. et ibi Gothofredum. SAGARIUS, Negotiator, Sagorum vende sepo et Saguine, de quolibet unum denarium pro leuda et unum obolum pro ditor veteri interpret! Juvenalis Sat. 6. y. 589. [** Saganarius ibi legitur Maio penso. Vide supra Sagnia 1. SAGULA, SAGULARE. Historia Obsidio- in Glossar. novo : Saga vendenti, Saganis Jadrensis lib. 1. cap. 38: Tandem nario mercatori.] SAGUM. AnnalesFrancorumFuldenses hie carabus ad quirinalem urbis partem se traxit, juxta, imo prseteriens Sagulas. ann. 888: Ob id ergo et a Rege est cleEt mox : Sed Sagulare, in quo erat, * menter susceptus, nihilque ei antequsesti congredat, et confixus recedere non regni abstrahitur. Excipiuntur curies, sinebat. navum et Sagum. [** Vide Pertz. ad SAGULUM. Guillelmus Bibliothec. in hunc locum Script, torn. 1. pag. 406.] Stephano VI. pag. 236: Obtulit in ea 2. SAGUM, SAGA, SAGIA, SAIA, SAIUM, crucem auream super altare cum gemmis Panni species, Gall. Sale, unde Picardis et smalto, et Sagulum ad pendendum in nostris Saieteur , Saiarum confector. regno, et cerostata vestita de argento pa- Academic! Cruscani: Saia, specie di ria duo. panno lano, il piu sottile, e Saia drap1. SAGUM, vel SAGUS, Militare indu- pata dicono a una sorte di panno lano mentum quod armis superinduebatur, fino, chiamato dai forastieri Peluzzo di Gallis proprium, ut testantur Varro, Siena. Diodorus Siculus, et alii. Ejus forma SAGUM. Adalardus in Statutis Corquadrata erat seu quadrilatera : unde beiensib. lib. 1. cap. 3: Cappam vero de quadrati sagi dicuntur Afranio. Isidorus Sago, et pelliciam. Infra : Cseterum calib. 19. Orig. cap. 24: Sagum, Gallicum pella, hroccus, sive cuculla de Sago unde

SAG

SAH

SAI

273

hroccus fieri posslt, ad arbitrium Prioris sianus lib. 5. de Coenob. Instit. cap. 31: erit. Hariulfus lib. 3. cap. 3 : Fanones ad Cujus infirmitatis obtentu Sagum habere offerendum auro parati 14. ex brandeo 3. coactus sum. S. Hieronymus Epist. 22. ex pallia 15. Sago ad patenas ferendas 4. cap. 15. de Coenobitis : Non licet dicere cuiquam, Tunicam et Sagum, textaque pallia 78. etc. SAGA. Vetus Rotulus ann. 1267: Pro juncis strata non habeo. Acta S. Thyrsi 2. coopertoriis et 8. ulnis et dimid. de Mart. cap. 5 : In Sagis grossis et rusticaSaga pro caligis, 94. II. Will. Thorn, nis involvuntur corpora eorum. Vita S. ann. 1254 : Quod pro liberatione 20. tuni- Benedicti Anian. Abb. cap. 3: Sagum, carum, quse ante illud tempus erant de in quo jacuerat, perferens. Chron. FonSaga, fieret liberatio in festivitate S. Au- tanellense : Ad Sagos 15. in lecta mittengustini 20. tunicarum de bono bruneto, etc. dum lib. 2. et semis. Adalardus in StatuSAIA. Hugo de S. Victore lib. 2. de tis Corbeiensib. lib. 1. cap. 3 : Cottum, Olaustro animaB : In illos etiam qui tuni- aut lectarium, sive Sagum in tertio anno cis induuntur, voluptas pedem posuit, accipiant. Regula Magistri cap. 81: In non quod camisiis induantur, sed quo- lectis habeant in hyeme singulas mattas, dam delicato panno, qui vulgo Saia voca- et Sagos tomentarios singulos, et Isenas. tur. Charta Octaviani Card, pro Senen- Warnerius MS. in Caprum Scottum sibus Canonicis apud Ughellum torn. 3. Poetam et Monachum: pag. 634 : Cappam apertam de Saia sciliSit Sagus lecto, capiti capitals jacendo, cet) et cottam vel camisiam superaneam, Malta sit, et laena, non requies nimia. etc. [Teloneum S. Bertini MS.: Carteia Saie 11. den.] Adde Rainardum Abba- Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 13 : Cum vero infirmus morti tern Cisterciensem in Institut. cap. 83. * Saiere appellatur Pannus sericus, proximus propinquaverit, ad terram suquo in sacra liturgia utuntur, vulgo per Sagum ponat. Tabularium MonasEcharpe. in Reg. Cam. Comput. Paris, terii S. Andreae Viennensis: Similiter sign. Nosier fol. 197. r: Item un dras quicunque de dprmitorio aut lenam, aut reiez pour le letri, et autre a couvrir I'au- Sagum, aut capitale, aut quamlibet supeltel , et la Saiere a la platene. Vide lectilem sine licentia regularisubripuerit, in omni loco careat consortio fratrum, siSagum. 2. f SAYA, in Epitome Constitut. Eccl. cut fur, etc. Occurrit in Regula SolitarioValent. inter Cone. Hispan. torn. 4. pag. rum cap. 50. in libro Usuum Ordinis 175: Muzas panni nigri ex Saya nigra Cisterciensis cap. 88. 94. in Vita S. Oplividi seu viridis colons fodratas. portunae cap. 4. apud Sur. 22. April, in 1 SAYO, Vestis ex ejusmodi panno, libro Epistolar. S. Bonifacii Mogunt. in Cone. Tarracon. ann. 1591. inter Epist. 92. apud Altfridum in Vita S. Hisp. torn. 4. pag. 615. Locus est in Ludgeri Episc. Mimigard. n. 11. GregoScotatus. rium Turon. lib. 9. cap. 35. etc. SAGIA. Chronicon Fontanellense cap. T SAGA, Eadem notione, in Mirac. S. 15 : Pallia diversa 12. Sagiam imam, fa- Cuthberti ssec. 4. Bened. part. 2. pag. nones duos, etc. Veteres Schedse apud 276 : Hie cum quadam die Isenas sive SaMabillonium: Hoc est casula fuscana gas, quibus in hospitali utebatur in mari renelena 1. Sagia fusca 1. caligas albas lavasset, etc. Ubi Saga legendum monet 4. Sagia de haira 1. etc. Mabillonius, quse a l&nis distinguntur SAXUM. Statuta Ordinis S. Gilbert! de in Regula S. Benedict, cap. 55. Sempringham pag. 771: Sorores laicse SAGELLUM, Ead_em notione. Capitutunicas subtiles de Saxo lude pro infirmi- lare triplex Caroli M. ann. 808. cap. 5: tate sui corporis habentes. Forte leg.Sayo. Ut nullus prsssumat aliter venders et | SAY, in Compute ann. 1425. apudemere Sagellum meliorem duplum, 20. Kennett. in Antiquit. Ambrosd. pag. solidis, et simplum cum 10. solidis. Vita 574 : In bolt rubei Say.... propter anaba- S. Eugendi Abb. cap. 2 : Paleis vero lectuli ine'jentilatis multo tempore, vilique tam faciendam iv. sol. vill. den. T SAGUNTIA, Navigii genus, idem quod Sagello constrictis, pellicioque superposito Sagitla 1. nisi etiam ita legendum sit. conquievit. Utitur etiam Auctor Vitae S. Sallas Malaspinse lib. 4. Rer. Sicul. apud Lupicini Abbat. Jurensis num. 5. 6. Baluz. torn. 6. Miscell. pag. 308 : Armat Adde Smaragdum in cap. 55. Regulaa S. aliam Saguntiam, et Corradinum multi- Benedicti. SAGO JACTARI, Ludus veterum, [quo pliciter fatigatum multoque metu confectum insequitur et invadit, capit, et redu- scilicet distento sago impositus aliquis in sublime jactatur,] apud Suetonium xit ad terram. et 11. SAGUS, adject. Magicus. Poema et Martialem, qui in Collatione Legis Sagatio, iraX(j.6i;, dicide Nomine Jesu in Append. Operum S. Mosaicee tit. 1. tur in Gloss. Lat. Gr. uti observatum a Paulini pag. 25: Petro Pithoeo. [Nostri Berner eadem Redeuntque sursum ab inferis notione usurpant, a veteri voce Gall. Cantata diro carmine, et bustis sono Rerne, ut vult Cujacius quse Sagum soDevota Sago corpora nat. Vide supra Berniscrist.] Vim colliganlis perfidam excutiunt luis. * 3. SAGUS, Lectica? species. Vita S. Pro prsesagus, occurrit apud Statium Idse torn. 2. Sept. pag. 265. col. 1: Achill. 1. 58. et Prudentium Apoth. v. Quocumque necessitas viarum medendi causa appulit, aut Sago vel alio gestatorio 298. 2. SAGUS, SAGUM, Stragulum lecti. portari consueverat. Papias : Sagum,stragulum,coopertorium. SAGUTA, rusticis dicitur novissima Gloss. Gr. MSV Reg. cod. 1673 : Saybv, pars surculi in sarmento, vel quia lonjtEp'.66Xouov , (Txluaafjia. Aliud cod. 930 : gius a matre, ex qua prosiluit, procesSay?], TOpieoXatov, <TX|TCY). Gloss. Grsec. sit, vel quia a culminis tenuitate coeli Lat. : Sayo;, Sagus, Saytov, Lodex, Gau- [teli] speciem prseferat. Summitates vinacum. Varroni, dicitur fuisse majus tium et fruticum etiam flagella dicunSagum et amphimallon. Exod. cap. 26: tur, quia flatu agitentur. Hsec Ugutio. Fades et Saga cilicina undecim ad ope- [Vide Sagitta 6.] riendum tectum tabernaculi. Ubi Grsecus T SAHINUS, vox Arabica, qua? falcointerpres Sippet; Tpix-'va; habet. Marcel- num speciem designat. Liber cui titulus Empiric, cap. 22 : Aliquandiu jaceat, lus, Conference des Fauconniers: Les 4t cooperiat se Sagis. Adde cap. 26. Cas- Sahins sont des faucons de haute maille, VII

qui ont la teste plate au dessus, et le pennage borde de blanc, et encores egale de roux.... Ce sont les faucons qu'anciennement on nommoit pelerins ou faucons Tartares, bien que ce fut improprement. Vide Hofmannum et Menagium. T SAHS, Culter, in Gloss. Teuton. Schilteri. SAIA, Panni species. Vide Sagum 2. j SAJA, Glans, vox Longobardica. Leges Rotharis cap. 305. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 40. col. 2 : Si quis roborem, aut cerrum, seu quercum, quod est modula, iscol, aut glandem, quod est Saja inter agrum alienum, aut inter culturam, vel clausuram, in cujus vicino incident, componat pro arbore tremisses duos. Vide Faia 1. | SAJALIS, ut Sagum 2. ni fallqr, Hispan. Sayal. Charta Ferdinand! Gonzales Principis Castellae inter Concil. Hisp. torn. 3. pag. 177 : Maja Oppia cum suis villis ad suas alfozes pertinentibus, Sajales per omnes domos singulos cubitus. 1. SAIGA, Monetse Germanicse species. [Charta ann. 825. apud Meichelbec. torn. 2. Hist. Frising. pag. 255 : Una friskinga valente Saicas duas.] Leges Portoriae Ludovici IV. Imp. ann. 904. apud Averitintim lib. 4. Annal. Bojorum, et Goldastum torn. 1. Constitut. Imperial, pag. 210 : Venedi qui de Rugiis Boiemis mercandi gratia veniunt, de clitella unum scutatum tribuunt: de mancipio, caballis venditis, Saicam unam. Eadem forte quse Saiga, de qua mox. | 2. SAIGA, Navigii Turcici genus, vulgo Saique, apud Leunclav. in Onomast. Turc. SAIED, [ut infra Sanguis, merum imperium, major justitia, seu justitia sanguinis.] Charta Austindi Archiep. BurSegal, apud Marcam in Hist. Beneharn. lib. 4. cap. 7: Ne unquam clam, nee Saied, nee justitiam, nee consuetudinem aliquam in omni Nugarolensi villa facere prsesumant. [Saged editum ex eadem Charta inter Instrum. torn. 1. novas Gall. Christ, pag. 161. col. 1.] SAIGA, in Lege Aleman. tit. 6. 3. definitur quarta pars tremissis, hoc est denarius unus. Duse autem Saigse duo denarii dicuntur. Occurrit praeterea in Lege Bajwar. tit. 1. cap. 3. 1. tit. 4. 2. tit. 8. ap. 2. 3. 4. tit. 11. cap. 6. tit. 13. cap. 9. 10. tit. 16. etc. Charta Alamannica Goldasti 60: Friscinga Saiga valente. Charta alia apud eumdem Goldastum torn. 3. Alammannicorum pag. 58: Censumque inde solvam singulis unam Saigam, in quocumque pretio potuerim. Saigata, in Charta 67. apud eumdem. SAGIA, pro Saiga, in Capitul. ad Legem Alaman. cap. 33. Vide Saica 1. SEIGA, Eadem notione, in Charta donationis sub Carolo Pipini filio : Quidquid in villa nuncupata... visus sum possidere,.... ad jam dictum Monasterium trado perpetudliter possidendum : in earn videlicet ralionem, ut hoc ipsum ad me recipiam sub usufructuario tempore vitse mese perfruendi, censumque inde solvam singulis annis unam Seigam in quocumque pretio potuerim. SEIGIT. Charta 60. inter Alamannicas Goldasti: Hoc est de annona spelda modios 10. et de accina 20. et frisginga Seigit valenti. Quod vero Vadianus de vocibus istis cpmmentatur pag. 60. lib. de Monasteriis Germanise, nihili est. SKIP Saiga vel Sagia Teutonibus serra dicitur, quam German! hodie S&ge vqcant, unde Schilterus in Glossario Saiinterpretatur denarium serratum 35

274

SAI

SAI
curabo quod ubi sedilla vel Xayguatoria exeunt in plateis, in quibus sunt clavige, quod in ipsis clavigis sub terra deducantur ne exeant per plateas Et dicimus quod nullus possit facere vel habere Xayguatorium vel grondarium nisi adminus habeat medium (unum Cod. '62) pedem ultra a loco unde cadit aqua. [FR.] " SAILLEYA, Prominentia, projectura, Gall. Saillie. Charta ann. 1395. ex Tabul. S. Germ. Prat.: Construi fecit (domum) cum pluribus etiam Sailleys sive projectis, absque eorum licentia vel congedio. 1 SAILLIA, a Gall. Saillie, Prominentia, projectura. Charta ann. 1388. ex Tabul. Sangerman.: Quod absque dictorum religiosorum licentia nulli super dictam viariam auventum erigere et SailHam construere licebat. Vide Salia 1. * Sed et pro aedificio ad domum appenso nonnumquam usurpatur. Charta ann. 1319. in Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 69: Item pro una Saillia, quss est juxta domum Thomss olearii, unum denarium. * SAILLIRE, pro Salire, Gall. Sauter. Lit. remiss, ann. 1389. in Reg. 137. Chartoph. reg. ch. 41 : Per supra menia dicti loci sancti Tiberii Saillivit. Nostri Saillir, pro Sortir, Exire, dixerunt. Lit. ann. 1373. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 636 : Yceulx arbalestriers ne soient tenuz.... a Saillir hors de ladicte ville, etc. 1 SAINA , Locus juncis palustribus abundans, Arvernis vulgo Saigne. Tabular. Camalar.: Donavit unum campum a I'Estrada, et alterum ad aulanerium, et juxta istos duos dedit duas Sainas, et donavit duas issartarias de bosco del Bruz et Sainam de juxta. Vide Sagna 2. et Saignia. * SAINTERIIJS. [Fondeur de cloches, ex vet. gal. Saints : Thome de Caville Sainterio. Parisius commoranti, pro fundendo et dictam campanam faciendo propriis sumptibus. (Refonte d'une cloche de N. D. en 1396. Bibl. Schol. Chart. 1872. p. 373.)] t SAINUM, Adeps suillus, Gall. Sain. Charta ann. 1197. inter Instrum. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 144 : Cargo, Sainorum dabit 111. den. Vide Saginum. * Saien, in Constit. civit. Tullens. ann. 1297. ex Reg. A. Chartoph. reg. ch. 1. Hinc Ensainner, Ensaymmer et Enseymer, Adipe suillo imbuere. Stat. ann. 1378. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 365: Doivent estre les laines Ensainnees de sain cler 6u de beurre. Stat. pannif. in Lib. rub. fol. magn. ex Tabul. domus publ. Abbavil. art. 4 : Se li draps qui sera trouves ors ou Ensaymmes, soit reboures et depuis rapportes as wardes, etc. Aliud ann. 1300. in Lib. rub. fol. par. ex eod. Tabul. fol. 39. r: Se aucuns Enseymoit trap se laine, ou enpourroit ou mettoit ordure pour faire pluspeser son drap, etc. SAIONES, vel SAGIONES, apud Gothos et Wisigothos, dicti apparitores, regii videlicet ac Magistratus ministri, qui ad eorum jussa exequenda semper praesto erant: quod prae caeteris docet Senator lib. 12. Epist. 3. Isidorus lib. 10. Orig.: Saio, ab exigendo dictus. Glossae vett.: Saio, posnator, tortor, [ut apud hodiernos Hispanos.] [** Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 765. num. 21. Graff. Thesaur. Ling. Fr. torn. 6. col. 107. voce Sago.] 5SS" Inepte prorsus ab exigendo vocem hanc accersit Isidorus ; nee felicior Hickesii conjectura Dissert, pag. 153. cui Saio dictus videtur quasi Sakio} a

SAI
Scano-Gothico Sakan, quod in forensi sensu accusare, persequi sonat. Longe probabilius Saiones vel Sagiones a Saio vel Sago, ipsorum veste propria, nuncupati videntur; quomodo apud nos Hoquetons appellati ii, qui veste ejusdem nominis utuntur. Id praeterea innuit Senator, lib. 4. Epist. 47. ubi Saiones et Veredarios promiscue appellat Hippocomos, quos a Sago nominates Saiones vix dubium est. Vide in Sagum 1. SAIONES, [in Judicio ann. 783. in Append, ad Capitul. Ch. 16. col. 1396 : Ordinavimus Milone Comite, ut de ipsas villas... Daniele Archiepiscopo per suum Saionem revestire fecisset.] Occurrit etiam apud Senatorem lib. 1. Epist. 24. lib. 2. Epist. 4. 13. 20. lib. 3. Epist. 20. lib. 3. Epist. 48. lib. 4. Epist. 27. 28. 32. 34. 47. lib. 7. Epist. 42. lib. 8. Epist. 27. lib. 9. Epist. 18. in Legibus Wisigoth. lib. 2. tit. 1. 17. 25. tit. 2. 4. 10. lib. 5. tit. 3. | 2. lib. 6. tit. 1. | 6. lib. 10. tit. 2. | 5. in Praecepto Caroli M. pro Hispanis Edit. Baluz. apud S. Fructuqsum in Regula cap. 10. 18. 21. in Concilio Emerit. cap. 8. Coyacensi ann. 1050. cap. 8. 13. etc. SAYO, ut Saio, in Cone. Legion, ann. 1012. inter Hispan. torn. 3. pag. 193: In tempore vindemix dent Sayoni singulos utres bonos. T SAION, Eodem significatu. Charta ann. 1006. inter Probat. novae Hist. Occitan. torn. 2. col. 164: Tempore Ermengaudi prxfecti et Bellucionis Saioni. Donatio Aldefonsi Reg. Castellae ann. 1181. apud Baluz. Hist. Tutel. col. 494: Nihil de ipsa fossadera Rex, vel merinus, vel Saion, vel aliquis homo, requirat. Sagion, in Charta Ferrandi itidem Reg. Castellae ann. 1217. ibid. col. 521. SAGIONES, ut Saiones. Vitalis Episcopus Oscensis de Alamino Saracenorum j udice : Et exercet in Curia Zavalachen apparitoris officium, vel Sagionis. Libertates Regni Majoricar. MSS.: Curia, Bajulus, Sagio, vel eorum locumtenens non intrabunt domos vestras pro aliquo crimine vel causa suspicionis per se solos. Infra : Non dabitis Bajulo vel Sagionibus aliquid pro vestra justitia facienda, vel exequenda: sed si Sagio ierit extra civitatem, del ei conquirens 6. den. pro leuga. Curia General. Catalaniae celebrata in villa Montissoni ann. 1289. sub Alphonso Rege Arag. MS.: Statuimus quod Sagiones ponantur in Curiis boni et idonei, et quod sint pauci, ita tamen quod sufficiant ad ipsum officium. [Sagiones vel nuncii curias, in Litteris Jacobi Reg. Aragon. ann. 1253. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1051. Vita S. Johannis Gorz. saec. 5. Bened. pag. 408: Ad ecclesiam proximam.... permittebantur accedere : custodibus hinc inde duodecim, quos Sagiones vacant, se deducentibus.] Sagionum crebra etiam occurrit mentio in Constitutionibus Barcinonensibus vernaculis MSS. ubi dicuntur Saigs. j SAGO, Eadem notione, in Cone. Coyacensi ann. 1040. inter Hispan. torn. 3. pag. 211: Qui igitur hanc constitutionem nostrum fregerit Rex, comes, vicecomest majorinus, Sago, etc. SAIONITIUM , SAONITITIUM , SEONITIUM, Saionum exactiones, vel jurisdictio. Charta Beremundi II. Regis a3rae 1028. apud Ant. de Yepez in Chronico Ord. S. Benedict! torn. 5 : Insuper Saonitium abstrahimus ab eo, et omni merito prohibemus ne intret in eum, aut in cautum ejus, vel in aliquam yillam, absque permissu Abbatis, sive aliorum patrum. Aliae aeraB 1176. ibid. Seonitium habet.

olim Germanis maxime in usu, cujus Tacitus de Mor. Germ. cap. 5. meminit: Pi'oximi ob usum commerciorum aurum et argentum in pretio habent, formasque quasdam nostrss pecuniee agnoscunt atque eligunt: inferiores simplicius el antiquius permutations mercium utuntur, Pecuniam probant veterem et diu notarn, Serratos bigatosque. Saiga, alia notione, vide in Saga 4. 1 SAIGNARE, SAGNARE , dicitur de ammalibus quae a laniis jugulantur, Saigner eadem notione usurpamus. Chartul. SS. Trinit. Cadom. fol. 88: Osbertus solebat Saignare boves abbatix prsedictas, et ea die qua Saignabat boves, habebat liberationem suam de abbatia scilicet panem et cervisiam. Charta Communiae Balneol. ann. 1300. ex Schedis Cl. V. Lancelot: Quisque macellarius teneatur Sagnare sua animalia in die mercati sub costello Si Sagnare voluerint in macello teneantur recipere sanguinem in aliquo vasculo, ut macellum mundum teneatur. 1 SAIGNETUM. Vide mox in Saignia. * SAIGNETUS, Pani species, idem quod Sagum 2. Testam. Rich, de Bisunt. archiep. Rem. ann. 1389. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, col. 71 : Item dedit et legavit Guillelmo Rondeti de Bisontio robam suam de Saigneto cum forraturis... Item dictss la Pitoye quinque francos et robam suam de Saigneto. Vide infra Saius. 1 SAIGNIA, Idem quod infra Saina. Saigne Bellijocenses vocant Viam imbribus excavatam, nostris Ravine: Lemovicibus est Fundus pinguis et humidus, planities ; unde Abbatise Bonae-Sagniae, vulgo Bonne-Saigne, nomen quod in paludosa planitie exstructa sit. Burgundiones vero Saigne dicunt humores seu succum sambuceum. Charta dom. Luyriaci in Foresio ann. 1417: Item quemdam alium campum, sive terram, et Seigniam, etc. Charta Bellijocensis ann. 1452 : Juxta terram et Saigniam Bartholomssi Perroud. Terrag. Bellijoc. : Super quodam verneto.... sito.... juxta Saigniam Boniti Crozier et Anthonii Trompier ex Borea. Paulo supra : Sito in dicta parochia de Montsolz loco dicto en la Saigne. 1 SAIGNETUM, diminut. a Saignia, Eadem notione, in eod. Terragio : Super quodam Saigneto nuncupate des Fontanelles, juxta Saignetum dictorum confitentium,... et Saignetum Boniti Crozier. Saignet, ibidem occurrit. Vide Sagna 2. * 1. SAIGUATORIUM, SAYGUATORIUM, XAIGUATORIUM, XAYGUATORIUM, Cuniculus deductorius, sive rivus in aryis aquae ducendae causa, Ital. Acquaio, Solco. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. I, pag. 159 : Et faciam laborari in ilia terra vel terris, in quibus savina vel alie aque dant majus dampnum, scilicet ad aquas illas ad quas debeo laborari facere; et ubisunt fovee vel Saiguatoria (Sayguatoria Codd. '60, '62 Xaiguatoria Codd. '53, '59), per que aque decurrunt si sunt replete cavari faciam et remondari et remondatas teneri bona fide faciam,ut nuncsunt.[FR.] * 2. SAIGUATORIUM, Aquarium, sive vas ad aquam fundendam. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. I, pag. 200: Quod super viis non sint Sayguatoria. Item procurabo ne quis super ea loca, quibus publice iter fit habeat situlam vel Xayguatorium (Saiguatorium Cod. '59, Sayguatorium Codd. '60-'67) vel aybum vel canellam ferream vel aliud de quacumque materia, que cadat in publicum, que in se turpitudinem aliquam contineat; et paulo post torn. I, pag. 201: Item pro-

SAI

SAI

SAI

275

Charta Alfonsi VI. Imp. Hispan. ann. riorum Saisierunt. [Oharta Philippi PulSAZIRE, in" Concilio Copriniacensi 1096. apud eumdem de Yepez torn. 6: chri ann. 1302. apud Menester. Hist. cap. 28. f SEISIARE, ut mox Seisinare, in Charta Qui pro Saione ipsa die directum non Lugdun. pag. 82 : Et si contingeret quod nos mandaremus bona aliquarum eccle- apud Madox Fqrmul. Anglic, pag. 183. dederit, det quinque. | SAIONIS INGRESSUS, Eodem signi-siarum seu personarum ecclesiasticarum Vide infra Seisiacio. SEISINARE, Saisinam dare. Asserus de ficatu, apud Jos. Moret. Antiq. Navarrae aliquibus causis vel rationibus Saisiri, seu pag. 537. ex Tabular. Millan. fol. 205: confiscari, etc. Litterse Caroli Johannis Rebus Gestis ^Elfredi: Et ego in nomine Reg. primogeniti ann. 1357.. torn. 3. Or- Dei sacri in mandatis committo, quod Donamus ad basilicam S. dSmiliani ecclesiam S. Marias de Tera cum terris, dinat. pag. 204 : Quod dictus dominus ipsis nemo contradicat, neque cum armis, hortis, cum omni pertinentia liberam noster suique successores vel baillivus non potestate, nee virtute, neque alio resiset ingenuam absque ullo imperio regali capiant aliquem habitantium dicte ville, tendi modo, quod illi non poterunt Seisivel vim inferant, vel Saisiant bona sua. nare, vel introducere quemcunque illis et Saionis ingressu. 1 SAIONIA , Officium Saionis. Charta Chartul. S. Vedasti Atrebat. V. pag. 265: placuerit in eorum terras, possessiones, ann. 1310. in Append. Marcse Hispan. Si custos rebellis est cellerario, famuli et dominia. T SEISIRE, Possidere, occupare. Charta col. 1397: Nullus prasterea nee vica- uncinas Saisient, et vivent supra usque ann. 1493. apud Madox Formul. Anglic, riam, nee Saioniam tenere in civitate vel dum satisfaciat. Vide Desaisire.] extra in aliqua parte regni nostri, etc. SAISIARE, Eadem notione, in Legibus pag. 71 : De quibus gleba, terris, et teneSAGIONIA, Eadem notione. Curia Ge- Henrici I. Regis Angl. cap. 26. 29. 43. mentis, prasdicti Prior et Conventus modo neralis Catalanise celebrata in villa Mon- apud Ordericum Vitalem lib. 9. pag. Seisiti existunt. f SESIRE, Investire, mittere in sesitisalbi ab Alphqnso Rege Aragon. ann. 721. etc. 1333 : Quod Sagionias non vendantur de SAISINARE. Synodus Salmuriensisann. nam, seu possessionem. Chartul. S. Vincsetero, nee vendi possint per bajulum 1294. cap. 5 : Plerique nobiles... decimas... centii Cenoman. fol. 91: Dictos monachos nostrum generalem, etc. [Cone. Tarra- jure hasreditario possidendas ad manus de praedicta eleemosyna Sesivimus et incon. ann. 1591. inter Hispan. torn. 4. suas Saisinant, etc. Utitur etiam Conci- vestivimus. Charta ann. 1254. ex Tabul. Pontisar.: Guillelmum Donnet burgensem pag. 527 : Cedit quidem in magnum ec- lium Marciacense ann. 1326. cap. 55. clesias detrimentum quod scribaniae, vicaSAISISCERE, et.DiSAisiscERE, in Con- Pontisarensem de iisdem (solidis) duxerunt Sesiendum. rias, bajulise, Sagioniae, etc.] cilio Illebonensi cap. 47. 1 SEISIRE, Sub custodis manum pqj SAISIZARE, Obsignare. Statuta Eccl. * SAISIA, Invasio. Vide in Saisire. Meldens. apud Marten, torn. 4. Anecd. nere, tradere. Chartular. S. Vincentii SAISIMENTUM, Prsestationis species, [vel potius Facultas et jus res alicujus col. 907: Quod bona ipsorum mobilia et Cenoman. fol. 133: Ex parte domini Sesaisiendi seu ad manum suam ponendi, sua beneficia per loci ordinarium Saisi- nescali Andegavensis vobis mando quatinus... eatis apud Dangolium Seisire dovel res obsignatas custqdiendi.] Tabula- zentur. rium Majoris-Monasterii Ch. 174 : Hilgoj SAIZIRE. Charta ann. 1233. ex Sche- mum et terram dom. Roberti de Dangolio, dus cogn. Cunearius, acceptis 15. solidis, dis Praes. de Mazaugues: Verum ligna et in eadem domo bonos custodes ponatis. dimisit quamdam consuetudinem, id est, ipsa nondum ab incisore vel exporta| SAISIA, Invasio, Gall. Saisie. Charta Saisimentum, quod ipse injuste immise- tore alienata possit abbas auctoritate apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 345 : Ad prssceptum abbatis vel cellerarii rat in terra D. Fulberti Monachi, etc. sua Saizire. [Vide in Saisire.] 1 SASCIRE, in Litteris Gastonis Vice- invasionem, vulgari vocabulo Saisiam dicomit. Beam.: Promisit quod faciet suum ctam, propria manu facere : deinde villico | SASIMENTUM, Eadem notione, in quod judicium datum contra Comitis indilate tradendam. Charta Ludovici VI. Reg. Franc, ann. posse 1115. apud Marten, torn. 1. Ampl. Col- ipsum de Sasciendis villis, castris, et terSAISINA, Missio in possessionem, paslect, col. 633 : Non ire in nostram cabal- ris suis ratione plurium defectuum, ha- sim. lationem, neque in hostem, non herber- beat executionem plenariam. | SAISINA, Possessio, jus ad rem. Phigamentum, non Sasimentum, immo nihil 1 SASIRE, Investire. Primordia Calmo- lippi Aug. Epist. ann. 1207. apud Marex toto quod ad nostram pertinet vicariam siac. Monast. apud Marten, torn. 3. ten, torn. 1. Anecd. col. 804: Examinasive justitiam. Statuta Vercell. lib. 2. Anecd. col. 1166 : Dux Theodoricus adve- bunt seorsum unum post alium, et in fol. 37. v: Et prsedicta locum habeant et niens, prxfatum alodium ecclesiss nostrae quern major pars convenerit, ille habebit debeant observari tarn contra debitores Sasivit. Vide infra Sasio. jus patronatus. Et si illi octo non possent quam etiam contra altos quoscumque qui1 SASIRE SE, Occupare, Se saisir, in scire ad quern debeat spectare donatio bus daretur bannum occasione rei posite Testam. Bertrandi de Turre ann. 1328. ecclesiss de jure patronatus, ipsi dicerent apud ipsos auctoritate judicis conducende apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. quis ultimam fecerit prsesentationem ecvel livrande alicui persons sive in depo- 709 : Quod habeat et level, percipiat, occu- clesiae, et inde ille habebit Saisinam. Cone. sito sive Sasimento. pet et apprehendat et se Sasiat per se vel Pisan. Sess. 9. apud Acher. torn. 6. Spiomnia cil. pag. 315 : Quodque de hoc nullus de 1 SAISINA, Obsignatio, vel possessio. per alium eadem Margarita bona mea. castero contra alium posset se juvare in Vide Saisire. 1 SAISIO, a Gall. Saispn, Tempestas, ] SASIRE, Obsignare, manum in ali- aliquo, tarn in proprietate quam Saisina apud Stephanot. Antiquit. Bened. Aure- quam rem apponere, Saisir. Concil. Tre- seu possessione. Chron. Trivetti apud lian. MSS. pag. 549. ex Charta ann. vir. ann. 1152. apud Marten, torn. 7. eumdem torn. 8. pag. 658 : Petivit castra Ampl. Collect, col. 73: Dux terram eorum et terram totam sibi tradi, ut per Saisi1169. Vide Saisonia et Satio. * Charta Oliver, abb. S. Remig. Se- Sasibit, eisque prohibebit, ne in eis ali- nam pacificam jus superioris dominii non. ann. 1311. in Reg. 47. Chartoph. quid accipiant, donee Ecclesiae satisfece- claresceret universis. Adde novam Gall. reg. ch. 127 : Dictus Jantianus emptor et rint. Christ, torn. 4. inter Instr. col. 243. et ejus socii... in tota petia dicti nemoris,.... | SESIRE, Eodem intellectu, in Man-Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 163. omnibus Saisionibus, quibus eisdem pla- dato Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1 SAYSYNA, Eodem signiflcatu. Gualcuerit, poterunt facere minorari et de 1299. torn. 1. Ordinat. pag. 332: Ad Se- terus Hemingford. de Gestis Edwardi I. siendum totam temporalitatem, etc. Reg. Angl. pag. 34 : Petiit Rex cuslodiam mina ferrum fieri facere. 1 SEYSIRE, Pari signiflcatione, apud castrorum et terras tolius illius, ut jus SAISIRE, vox mera puta Gallica, Saisir, Mittere aliquem in possessionem, Gualterum Hemingford. de Gestis Ed- suum per Saysynam pacificam probainvestire, cujus etymon a Sacire, de qua wardi I. Regis Angl. ad ann. 1293. retur. 1 SAZINA, Pari intellectu, in Charta voce supra, quidam deducunt. Will. pag. 41. Malmesbur. lib. 1. de Gest. Pontific.: 1 SAYSIRE, Simili sensu. Charta ann. Johannis Comit. Forensis ann. 1310. ex Rex ergo Archiepiscopum Saisivit. [Chron. 1294. torn. 1. Histor. Dalphin. pag. 124. Cod. Colbert. 2591. Savigniac. apud Baluz. torn. 2. Miscell. col. 1: Procuret quod revocentur ea quse 1 SAISINA, Res ipsa saisita, seu obsipag. 318 : Anno Dom. 1229. 3. Kal. Junii sunt Saysita per ipsum vel offtciales suos gnata. Chartul. S. Vincentii Cenoman. Saisivit Radulphum Filgeriarum domi- in continenti, et ea quae sunt Saysita per fol. 51 : Monachi habebunt omnes Saisinas num et heredem de terra sua Petrus amicos, et valitores, et feudales suos infra et catalla quas cum latrone polerunt repeComes Britannise. Tabul. Pontis Otranni: octo dies. Occurrit prseterea in Statutis riri. Vide Desaisina. Saisivitque de ilia (eleemosyna) domnum MSS. Eccl. Auxit. et alibi non semel. SAISINA VIVA. Concilium Bituricense abbatem Oliverium apud portam monaSAZINARE, Apprehendere ; Saisir quel- ann. 1336. cap. 12 : Ponitur temporalitas sterii cum breviario portarii.] Occurrit qu'un eadem notione dicimus. Inquesta Ecclesiae ad manum secularem, et sic popassim. ann. 1268. ex Tabul. Eccl. Massil.: Cur- sita detinetur cum Saisina viva, quousque SAISIRE, Occupare, possidere, [qbsi- sorem curia?., prasposituree et operas Eccle- dicta cessatio sit amota. gnare, ad manum Regis ponere, Saisir.] sise Massiliensis captum incarceraverunt, SASIO, nis, [Obsignatio, Gall. Saisie.] Ivo Carnot. Epist. 101: Cujus reculas et Sazinaverunt quemdam Aimum de Sugerius Abb. S. Dionysii Epist. 160 : Saisivit. Idem Epist. 121: In vico Coria- juridiclione prasdictas prseposituras. Quando literee vestrse venerunt ad me de

276

SAI

SAI

SAI

annona et rebus Clericorum Compendien- Seisiacionem , quia in propria persona nam nostram fregerit, debet sexaginta sium ponendis in Sasione, Canonici ma- eisdem monachis coram vobis facere non solidos Viennenses. DISSAISINA. Fleta lib. 2. cap. 82. 3 : scimam partem earum asportari fecerant, potui, Simonem deSolers... cum prsesenti quod vero residuum est, totum sasiri fa- scripto sigillo meo confirmato ad vos misi; Nee sustineat quod aliquis alicui officio ciam. qui coram vobis vices meas obtinentes, deputalus de noctevel de die, ferias, mer* SAISIUM, Possessio, proprietas, do- eisdem monachis plenariam Seisinatn de catos, Dissaisinas, vigilias, luctas adeat, minium. Charta ann. 1198. ex Bibl. reg. prsedicta virgata terrss faciant. vel tabernas. Adde Regiam Majest. lib. cot. 19: Quod advenimenlum tale est, ] SEISINA, Missio in possessionem. 2. cap. 40. 3. et Littletonem sect. 233. quod Poncius furnerius gratis et bona Charta ann. 1271. apud Kennett. in An- 279. Duplex est, ut ait Skeneus, aut enim voluntate donat Poncise uxori suss medie- tiquit. Ambrosden. pag. 275: Noverit fit in rebus immobilibus, et vulgo vocatur tatem totius illius terrse et vineas ac totius universitas vestra me constituisse Sampso- Ejectio, ut in terris et tenementis ; aut fit tenenlise, quam de Saisio S. Johannis nem de Adingrave attornatum meum ad in rebus mobilibus, ut in catallis, veluti tenet. ponendum Johannem nomine meo in ovibus, bobus, pecunia, et Spolium, sive 1 SAISITIA, Possessio , Gall. Saisine. Seisina de omnibus terris et tenementis Spoliatio vecatur. Radulfus de Hengham Charta Mathildis Comit. Nivern. ann. quse habui in villa de Adingrave. Pro ipsa in Parva cap. 7: Quibus modis fit Dis3244. inter Instrum. torn. 4. novae GalL ossessione occurrit ibidem pag. 313. in seisina : Sciendum quod cum quis tenens Christ. coJ. 104: Hseredes et successores harta ann. 1288. realiter ejicitur de tenemento. Item absens nostros specialiter obligamus... ut ex quo | SESINA, Possessio. Charta ann. 1231.cum ingredi voluerit, ejicitur et repellitur. Saisitiam Comitatus Nivernensis adepti apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. Item cum manu opus alicujus impeditur fuerint, etc. 1636 : Ad deffendendum omnes possessio- per superfluosam, et hoc in tenemento 1 SAISITIO, Eadem notione. Tabul. S. nes suas et Sesinas, et eos dimittam omnes diu ante appruato, etc. Vide BractoFlorentii ann. 1136 : Hujus quoque dona- possessiones suas et Sesinas pacifice in num lib. 4. tract. 1. cap. 3. Fletam lib. tionis Saisitio facta est et_ tradita abbati perpetuum detinere. Hist. MS. Monast. 4. cap. 1. 8. et Rastallum verbo Dismemorato per coltellum ejusdem. Beccensis pag. 574 : Hi omnes testes fue- seisin. 1 SAISIVA, f. pro Saisina, in Charta runt quando Abbas Becci remansit in DISSAISITOR, Qui a possessione quemann. 1273. torn. 4. novae Gall. Christ, col. Sesina. piam dejicit: in primis Statutis Robert! 149 : Ex parte dom. Regis tenutam et T SEISITIO, Manucaptio, obsignatio. I. Regis Scotiae cap. 13. 1. 2. et in Fleta Saisivam totius justifies meri et mixti Charta ann. 1280. ex Tabul. S. Medardi lib. 1. cap. 14. | 4. imperil... restituerunt. Charta ann. 1391. Suession.: Necdebeant pro transgressione REDISSEISINA, dicitur, cum aliquis de apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 122: fidei eorum prsedietse ipsi nee eorum he- tenemento suq disseisitus, per curiae Et de hoc opere procurator nosier... sit et redes, neque successores duplici pcena pu- judicium seisinam suam recuperavit fuerit in bona possessione et Saisiva per niri, scilicet canonica per ecclesiasticam rursumque ab ea ejicitur. Vide Fletam tantum et tale tempus quod de contrario censuram, et civili per Seisitionem et re- lib. 1. cap. 20. 107. lib. 4. cap. 29. hominuni memoria non existit. Vide ibid, tentionem. REDISSEISITOR, in Fleta lib. 2. cap. 1. pag. 12. 1 SESINA, Eadem notione. Mandatum 116. cap. 65. | 7. RESAISIRE, iterum saisire, apud S. 1 SASINA, SAZINA, Possessio, seu Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1299. bona quae legitima saisina possidentur. torn. 1. Ordinat. pag. 332 : Abhis et simi- Anselmum lib. 3. Epistolis 109. 110. ubi Charta ann. 1216. apud Marten, torn. 1. libus processibus et gravaminibus absti- perperam editum resarcire. Anecd. col. 857 : Habeant terras suas et neri, in Sesinis temporalitatis aliarum * SAISONARE, Parare, aptare. Arest. Sasinas sicut habuerunt in principio personarum ecclesiasticarum, etc. ann. 1393. 26. Apr. in vol. 8. arestor. guerrse. Codicil!us Henrici Comit. Rut* Unde nostris Saisine, pro Saisie. parlam. Paris. : Quod pelles, quae ex hen, ann. 1222. apud eumd. torn. 1. Charta ann. 1306. ex Tabul. Carnot. : Se dorsis scuroliorum erant confectss, non Ampl. Collect, col. 1171: Et lego Jiomini- la prise ou la Sesine ne depent pas de bene Saisonatse. Vide Sadonare et Sasobus de Monte-amato Sazinam quam eis leur fet, quant il n'auront pas faite la nare. feceram, sicut tenuerant in vita patris prise, ne la Saisine, ne commandee a 1 SAISONIA, a Gall. Saison, Tempesmei. Charta ann. 936. inter Probat. torn. faire, etc. Hinc Saisineur, Rerum saisi- tas. Charta xi. saeculi in Tabul. S. Vic2. novae Hist. Occitan. col. 74 : Accipiant tarum seu obsignatarum custos. Lit. toris Massil.: Guizo de Duplo castello in Sazina S. Salvator per singulos annos remiss, ann. 1443. in Reg. 176. Chartoph. posuit in pignore Palliolo unurn pratum solidos tres. reg. ch. 330: Le prevost et justice de ad pontellarium pro xil. solidis ad tres 1 SAYSINA , Missio in possessionem. la ville de le Gorghe avoit mis gardes et Saisonias. Polyptych. Fiscamn. ann. Data prius Saysina rerum et possessio- Saisineurs aux biens et hostel du. sup- 1235: Et debent afferre blada apud Hudenum, in Actis SS. torn. 7. Maii pag. 128. pliant. bouville ad duas Saisonias. Vide Saisio, * SAISITIO, Missio in possessionem. DlSSAISIRE, DlSSASIEE, DlSSAISIARE, Saizo, et Satio. Hinc Saisitionem forisfacere dicitur feu- Possessione exuere, deturbare non im1SAISSAGNESIA CARRERIA, Strata ad datarius, qui violat conditiones saisitio- petrata a judice yenia : ut contra, sai- urbem S. Aniani in Occitania, Gall. S. nis. Charta ann. 1196. in Chartul. S. sire est in possessionem mittere. Statu- Chinian. Statuta villae Montis-Olivi ann. Joan. Laudun.: Ecclesia tamen terram et tum S. Ludovici ann. 1255. cap. 20 : Ba- 1231. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. redditus, sicut feodum suum, saisire pote- livis nostris et officialibus inhibemus ne 967 : Termini autem sunt tales : videlicet rit, si possessor feodi, quod absit, Saisi- Dissaisiant aliquem sine causse cognitio- .... usque ad maselayriam, et usque ad tionem forisfacerit. Vide mox Seisiacio. ne, vel nostro speciali mandato. Regiam carreriam Saissagnesiam, etc. 1 SAYSIMENTUM, SAISIMENTUM, Obsi- Majest. lib. 3. cap. 36. 2 : Cum quis | 1. SAITUM, Pelvis, ut videtur, Gall. gnatio, manucaptio, Saisie. Charta ann. alium injuste et sine judicio Dissasiverit Bassin, apud Marten, de Antiq. Eccl. 1294. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 124. de libero tenemento suo, Dissasito hujus Rit. torn. 2. pag. 630: Incipit ordo ad col. 1: Item... ordinavit, quod dictus dom. constitutionis beneficio subvenitur sponsam benedicendam. Cum venerint Episcopus omnia Saysimenta et singula nempe recognilione de nova Dissaisina. ante valvas ecclesias sponsus et sponsa, facta de debitis canonicorum, et clerico- Ordericus Vitalis lib. 8 : Pro terra ma- veniens sacerdos alba etstola et manipulo rum, et civium Diensium, et bonorum tris suse.... qua Rex eum Dissaisiverat. ornatus, anulum argenteum super Saitum eorumdem, sive sint facta per ipsum, sive Adde lib. 13. pag. 900. positum benedicat, etc. per ejus officiales revocare facial. * 2. SAITUM. Inventar, MS. thes. Se1 DESSESIARE, Eadem notione. Charta Charta ann. 1233. ex Schedis Pr. de Ma- ann. 1367. ex Chartul. S. Aviti Aure- dis Appst. ann. 1295 : Item duos polos de zaugues: Super Saisimento rerum prss- lian. : Possessionem dictorum reddituum auro similes, quorum quilibet habet duo dictarum. Vide Saximentum. .... in dictos Decanum et Capitulum Saita in pede et duo in coperculo ad arma 1 SAYSIO, Eadem notione, in Charta totaliter transferendo, seque de eis Des- regis Anglias, et totidem ad arma imperaann. 1280. Hist. Dalph. 1. edit. pag. 39: sesiando et devestiando et dictos emptores toris. Sed mendum est pro Scuta. Cum discordia verteretur inter D. Guil- Sesiando et investiando. Desesiare, in 1 SAITUS, perperam pro saisitus, in lelmum Episc. Gratianop. ex una parte, Charta ann. 1254. ex Tabul. Pontisar. : Leg. Norman, apud Ludewig. torn. 7. et D. Jacobum de Boczosello... super coro- De quibus xxx. solidis se Desesiavit in Reliq. MSS. pag. 319. Vide Saisire. hatis,... investituris et devestituris, Say- manibus Drogonis abbatis. * SAIUS, Panni species, idem quod sionibus et desaysionibus, etc. DISSEISIARE, apud Brpmptonum. In- Sagum 2. Vide in hac voce. Stat. Ave| SEISIACIO, Charta qua rei alicujus Disseisiatus, in Legibus Henrici I. nion. ann. 1243. cap. 120. ex Cod. reg. juste possessio traditur alicui: Seisina, ipsa cap. 53. 4659 : Factores pannorum tenebunlur potraditio. Charta apud Madox Formul. * SAISINAM FRANGERE, Rem saisitam nere sagimen in pannis albis, brunis et Anglic, pag. 183 : Eosdem monachos de ab alio capere, occupare. Libert. Ay- Sais. Vide supra Saignetus. prsedicta virgata terrse cum carlo, mea riaci ann. 1328. torn. 7. Ordinat. reg. - SAIZIMENTUM, Investitura. possesplenarie in omnibus Seisiavi. Hanc autem Franc, pag. 317. art. 67: Scienter Saisi- sio. Charta. Bern. Nannet. epi'sc. torn-

SAL

SAL

SAL

277

1. Probat. Hist. Brit. col. 562 : Episco- bet timino;.... pro Salibus vero terrestripus vero cum baculo suo, in manu Guil- bus, dabimus unam marcham pro centum lelmi,prsepositi decimarum et oblationum, zuanis. posuil Saizimentum et restitutionem. Vide * SAL PRATORUM. Assign, dotalit. supra Saisitio. Joan, regin. Franc, ann. 1319. in Reg. f SAIZO, ut supra Saisonia. Charta 60. Chartoph. reg. ch. 69 : Item pro novis ann. 1469. ex Schedis D. le Fournier : exaltibus duo modia, quatuor minx. Item Ad tempus et tempore trium annorum, pro Sale des prez de Verbria, sexaginta trium gausilarum, et trium Saizonum ; solidos. ita quod debeat et promislt dictus Flotte SAL TERR^E, apud Adamnanum lib. 2. dictam vineam putare... per tempus et de Locis SS. cap. 18. Saizonem debitam. ^ SAL, Catechumenorum SacramenSAKABURTH, SAKEBER. Vide Sacca- tum non semel a veteribus nuncupatum, bor. quod eis esset Eucharistise loco, cum SAKE, inquil Fleta lib. 1. cap. 47. |fideles communicarent, praesertim in 7. significat acquietantiam de secta ad Co- festis Paschalibus. Vide supra in Sacramitatum et hundredrum. Rastallo, est mentum. placitum de emenda et transgressiqne SAL j uxta projectos, seu expositos, aphominum in curia alicujus, quia, in- poni prsecipitur in signum baptismi non quit, Sake Anglice, est Acheson Gallice, suscepti, in Goncilio Nemociensi ann. et dicitur pur sike sache, idem quod pur 1298. cap. 2. guel acheson, et sake dicitur par forfait. * Lit. remiss, ann. 1408. in Reg. 162. [Regest. Priorat. Cokesford. apud Thorn. Chartoph. reg. ch. 236: Les exposans Blount in Nomolex. Anglic. : Saka, hoc mirent I'enfant sur un estal audevant de est, quod prior habet emendas et amer- la maison Dieu d'Amiens,.... et assez pres ciamenta de transgressionibus hominum dudit enfant misdrent du Sel, en signe de suorum in curia sua litigantium, tarn ce qu'il n'estoit pas baptisie. Vide in Colliberorum, quam villanorum.] Vide -Sac lectus. et Soca 4. SS3" Salem in fidelitatis signum edeSAKONES. Michalo Lituanus de Mori- bant olim qui fidem Regibus jurabant, bus Tartaror, frag. 7 : Non injuria igitur ut ex aliorum opinione refert Leidradus progenitores S. Majestatis V. libertatem Episc. Lugdun. lib. de Sacram. bapt. licentiamque hanc hsereditatum (tenendi torn. 3. Analect. Mabill. pag. 5:dEstiet tuendi arces) non permittebant mulie- mant quidam, quod etiam apud quosdam ribus, sed eas nuptui tradebant, suo, non gentilium antiqua erat consuetudo, ut qui illarum arbitrio, non opibus nee genere, fidelitatem Regibus promittebant, salem sed virtute nobilioribus viris, qui se nobi- adjuratum vel consecratum in prsesentia litabant profundendo in bello et suo et eorumdem Regum, quibus fidem promithostium sanguine. Itaque agasonibus tebant, comederent. Unde in libra Esdrss etiam, qui se bene in re bellica gesserunt, scriptum est, quod principes Samaritanodabantur hie heroidse uxores vocati qui- rum Regi Persarum, cum de accusatione Judseorum scriberent, dixerint: Memores dam Sakones et Sungselones. SAL. Constantinus African, lib. de sumus salis, quern in palatio comediGradib. sub fin.: Sal quatuor modis est: mus. est enim sal quod fit in salinis, id est comSpr" Salis conspersione ad ignominiae mune: est et Indicum, cujus color perli- notam olim vitiabantur perduellium net nigredini, lucidum tamen et durum agri et civitates, cum antiquitus muris est: est et aliud quod Nauticum, id est, dirutis aratrum circumduceretur, ut aqua coagulata de puteolo. Capitul. Ca- loca ilia tanquam fulgurita vitanda siroli M. lib. 4. cap. 8 : De terra in liltore gnificarent. Vide Lib. Judic. cap. 9. S. maris, ubi Salem faciunt, etc. [Charta Hieronym. in Matth. cap. 5. et Glossar. Arnulfi Comit. ann. 1145. torn. 2. Monu- milit. Caroli de Aquino. ment. Sacrae Antiq. pag. 25 : Concedimus 1. SALA, Domus, aades qiia3vis, [ampla Ecclesise de Geriniis et conversis domina- tamen et instructa, palatium, castrum, bus, perpetuo possidendum Salem quern Curtis prsecipua.l Glossarium Theotisdebet nobis ex propno redditu una navis cum Lipsii : Salethu, Tabernacula. de Warco.] [* Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, 1 SAL AMPLTJM, Crassum, in Charta torn. 6. col. 176. voce Sal, Domus.] Lex Rudolphi Archiducis Austr.ann. 1359. in Alamao. tit. 81 : Domum ejus incendat, Chron. Mellic. pag. 288 : Quod ipsis et seu Salam. Lex Longob. lib. 1. tit. 11. ipsorum nomine, anno quolibet una tan- 7. \f'"-'! Roth. 136.J : De sala propria exire. turn vice, duss librae Salis ampli, et librae Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 48. octo minuti seu parvi Salis sine mutse nos- [** 133.] : Si quis bovolcum de Sala occitrse in Lima exactione qualibet, per Da- derit, componat sal. 20. [Charta ann. 783. nubii alveum debeant et valeant trans- apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, vehi et traduci. Idem quod col. 16 : Quod mihi ex paterno jure legi1 SAL GROSSUM, in Hist. MS. Monast. time provenit, hoc est casatas XL cum Beccensis pag. 627 : Facta compositione Sala et curtile meo. Occurrit ibid. col. cum Willelmo le Merle duos bossellos 22. in Charta ann. 721. et col. 259. in alia grossi Salis, vel tres minoris Salis perci- ann. 902.] [ Alia ann. 716. apud Brupiunt Beccenses annuatim apud Carinan- nett. Codic. Etrur. torn. 1. pag. 453: fleu. Pretium accepit.... pro solidis nobus no* Grant sal, eadem acceptione, In mero centum de Sala juri sui pede piano, Charta Joan, comit. Bitur. et dom. de muru tercidata scandala cooperta una Salin. ann. 1254. ex Chartul. Buxer. cum medieetate de terra et de prato, ubi part. 1. ch. 15: Nous avons donne a ipsa Sala edificata est, etc.] Synodus Racovant de la Boixere.... dix charges de vennensis ann.877. cap. 17: Cortes, masgrant sal en nostre rente de nos puis de sas, et Salas, etc. Charta ann. 861. apud Salins, c'est a savoir dou plus grant Sal Baluzium in Appendice ad Capitul. n. que I'en i fait. 89 : Ipsas Salas, seu ejus palatiolum, quod * SAL AQUATICUM et Terrestre. Charta vocatur Merlac, etc. Gharta Ottonis Imp. Andr. Hungar. reg. ann. 1283. apud apud Ughellum torn. 7. Italiae sacraa Cencium inter Gens. eccl. Rom.: Pro pag. 1294 : Hsec supradicta petia de terra majoribus vero Salibus aquaticis, debemus cum casa, quod est Sala, etc. Alia ann. abbatise de Eyris xxvj. marcas pro quoli- 908. in Hist. Pergamensi: Concessit eis

prsefatum claustrum, cum Sala, et aliis sedificiis inibi constitutis, cum curte et horto, etc. Charta ann. 955. apud Ughellum in Episcopis Veronensibus: Nee non et alio castro meo cum casa solariata, cum Sala, et caminata, atque lobia, etc. Alia apud Puccinellum in Vita S. Simpliciani: Una cum castro, et turre, et solariis, et Salis, et cassina, cum arcis earum seu curte, etc. Charta ann. 1246. apud Columbum lib. 3. de Episc. Sistaricensib. num. 20 : Totum viridarium sive hortum sanctae Sistaricensis Ecclesise, quod est situm inter Salam claustri, et muros civitatis. [Enumeratio jurium Comit. Biterr. in civit. Albiensi ann. 1252: Item habuit et tenuit pacifice in eadem civitate quamdam Salam, quam modo tenent Arnaldus Garsie, etc.] Richardus de S. Germano in Chron. ann. 1214.de Saphadino: Primo die recipit ipsos in prima Sala de Cayro, ubi semper est status ejus. Leo Ost. lib. 2. cap. 81: Curtem in Sala ad ipsi Porcari. Ermenricus in Vita S. Soli cap. 4 : Quod licet exiguum ac vile visui haberetur, (loci situs) proprio tamen stratis palatiis hoc delectabiliter potitus est. In pago namque, Suala, vel dorno ipse locus situs est. Ubi forte pro suala legendum sala, ut idem fuerit cum domo, tametsi hsec minus cohserent. EricusUpsaliensis lib. 5. Hist. Suecicae: Sequentisetatefecerunt Duces Ludosiss Salam pulcherrimam, et magnitudinis admirandse, cum cellariis et cseteris principalibus habitaculis pro gloriosa curia tenenda. Adde Ughellum torn. 4. in Appendice pag. 7. Scribit Freherus in Notis ad Petrum de Andlo, lib. 1. cap. 12. Palatium Ingelnheimense, etiamnum ab incolis Saalam appellari: sed et hodie in inferiore Navarra, seu Vasconia, Salas vocant, nobilium domos. De vocis etymo vide Goropium Bekan. lib. 2. Francicor. pag. 46. 47. Ita etiam nostri Sale, pro domo vel palatio, usurparunt. Le Roman d'Auberi MS.:
A Arras vont tout le chemin plenier, En la grant Sale sont ale herbergier.

Alibi :
Qui en la Sale Baudouin la garnie Avoit de Frise envoie une espie.

Idem :
La dedens ot sa Sale et son donjon.

Joan, de Condato MS.: | En mesons, en Sales, et en cours

Des grans Seigneurs vers cui je voie.

* Charta ann. 1408. in Reg. 162. Ghartoph. reg. ch. 360: Les religieux, abbe et couvent de Chaalis ont fortiffie une Sale ou grosse maison, situee et assise oupourpris et closture de laditte abbaye. 1 SALA PROPRIA, Domus vel familia, in Leg. Rotharis Reg. 136. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 24: De illis vero pastoribus dominicis, qui ad liberos homines servierunt et de Sala propria exeunt, etc. * SALA DOMINICA. Charta ann. 1040. ex Tabul. S. Viet. Massil. : Ego Raimbaldus G. D. sedis Arelatensis praesulatus honore sublimatus.... statui donandum et perpetim habendum, videlicet duas partes de castro Auriol, cum Sala dominica, etc. Id est, cum domo dominica. 1 SALA, Curia, senatus, quomodo Galli dicimus la Cour de Parlement: unde Sala Curingiana saepius nuncupatur nobilium curia quae Curingiae sedebat.Vide

278

SAL

SAL

SAL

Statuta Lossensia part. 3. Hist, ejusdem currus, non possit esse vel stare juxta copus habet semiquarteron salis. Vide SaComitat. pag. 118. et seqq. ripam dicti fluminis Situlas... Quod omnes larium 2.] 1 SALLAGIUM, Eadem notione. Tabul. * Salle, eodem signiflcatu, in Lit. re- homines, arbores.... magnitudinis majoinci- S. Jacuti : Postea attestatum est quod miss, ann. 1383. ex Reg. 124. Chartoph. ris, quam possit esse Sala currus reg. ch. 143 : Et en ademplissant ledit dere debeant... Qu&libet persona habens prior prsefatse elemosynse suam curiam in omnibus quss pertinent adjugiet, fu ladite verite criee soufftsamment terras et possessiones, arbores aliquas tenebat en I'eglise de Herlies, presens hommes majons magnitudinis, quam possit esse dominum in botellagio, in Sallagio, in mide fiefs de ladite Salle. Sala currus,... condemnetur pro qualibet nagio, etc. Interdum etiam droit de Salage diciSALA PUBLIGA, Domus judiciis expe- arbore et qualibet vice in XX. solidos tur, praestatio quae fit ab iis qui navigio diendis destinata. Oharta Longobardica Mutinae. ex Tabulario Lucensis Ecclesiae, apud | SALABARRA. Vide infra in Sara-sal devehunt vendendum. Regestum Ludovici Regis Siciliae Ducis Andegav. Ughelluni torn. 7. pag. 1295 : Dum in Dei bella. nomine intus casa, quss est Sala de pala1 SALABRjU, IvTOI<;6Sot? avw^aXsas, xa\ f. 55 : Le Salage dudit lieu (de Chiertio de civitate Lucense, in judicio resedis- fioOuvoi, in Gloss. Lat. Gr. Papias : Sala-bourg et de Torroeil) entre la saint Marset D. Gotifredus Dux ad causas audien- bra, via inasqualis, lapidosa, loca lutosa. tin d'hiver, et la saint Mor, depuis le das ac deliberandas, etc. Alia Notitia Melius utrobique legeretur Salebrss. Vide chesne de la Bauconniere jusques en amont, afferme communs ans 20. livres. judicati in Tabulario Casauriensi 1. Martinii Lex. in hac voce. part.: Dum residissemus nos Odelericus SALACATTABIA, Condiment! species, Istius vectigalis mentio est in Aresto 29. Missus Berengarii et lldeberti Comitum apud Apitium lib. 4. cap. 1. ubi Humel- Maii ann. 1543. pro Abbate Burgimedii in placito, in Marsa, Salapublica Domini bergius Salacaccabia restituit, id est aXoc- Blesensi. Regis, pro singulorum causis audiendis xaxxagta, seu salsitia ollaria, et salca * Hac ultima notione, Salaige legitur vel deliberandis. [Charta ann. 1163. inter cacabularia, hoc est quse in cacabis vo- in Charta ann. 1328. ex Reg. Caroli Pule. Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. catis ollis coquuntur. Cam. Comput. Paris, fol. 29. v : Item le 595: Islud sacramentum fuit factum in T SALAGIA. Vide Salatia. Salaige de Loire de Baugency, qui s'esmajora Sala palatii Carcassensis. StaSALACIANUM. Necrologium Ecclesiae tend de chascun chalen charge de sel aututa criminal. Saonae fol. 124 : Sedentes Parisiensis 8. Kl. Feb.: Insuper pr&fata dessus de quatre muis, une mine. Neque pro tribunali in et super una cathedra in Haildis S. Marise dedit tapetum Salacia- alio intellectu vox Salagium occurrit in camera posita in capite Salse superioris num, et duo mantilia cum bordis. [Forte, Charta Guill. vicecom. Meledun. ann. 1220. ex Ghartul. Barbel, pag. 607 : Rapalatii causarum Communis Saonse.] caerulei coloris.] 11. SALAGIUM, Adeps, Gallis Graisse, tam habeo donationem Salagii de MeleAdde Bullarium Casinense torn. 2. pag. 54. Testatur Florentius Haraeus lib. 1. ut videtur. Statuta Montis Regal, ubi duno, quam Ludovicus avus meus fecit de Castellanis Insulensibus pag. 66. ita de intratis portarum, fol. 308 : Item universis fratribus ordinis Cisterciensis, appellari 8edificium,quod in burgo ejus- pro quolibet rubo olei, sevi candella- eos a prsestatione dicti Salagii imperpedem urbis veteri etiamnum visitur, ubi rum, sevi et Salacii xungiss, sol. den. tuum quittando. Salage praeterea, idem quod Gabelle, tributum scilicet, quod judicia sua exercebat Vicecomes, aut octq. ejus Baillivus. * 2. SALACIUM, Quantum salis alicui pendunt, qui sale utuntur. Lit. remiss, 53S- Hinc Sala pro Judicium in aula necessarium est. Consuet. Carcass, in ann. 1384. in Reg. 126. Chartoph. reg. ch. seu curia, apud Schilterum in Glos- Reg. L. Chartoph. reg. ch. 3 : Omnes ha- 135: Thomas Gode collecteur de la gabelle sar. Teuton, ex Traditionibus Fulden- bitatores Carcassonss, exceptis macellato- ou Salage de la parroisse de S.Bartholomi sibus. ribus et friqueriis, habent Salacium de ou diocese du Mans, etc. Vide Gabella Sunt praeterea qui putant ab ejus- sahno Carcassonss ad usum suum. Vide salis in Gablum. modi Sala, seu aula Regia, Salicse terras, Salagium 2. T 2. SALAGIUM, Quantum salis in usu : aut Legis, appellationem manasse, ita Oharta ann. 1309. * SALADA, Militare capitis tegumen- quotidiano expenditur. pag. 91. col. 1: ut terra Salica ilia sit, qu33 judiciis et tum, galeae species, depressa cassis, torn. 1. Hist. Dalph. legibus in Sala publica redditis et ob- vulgo Salade, interdum Sale, si tamen Hospitiurn domini Alamandi de Auriis servatis obnoxia sit, quam sententiam accipit et accipere consuevit supra dictum est. Egid. pluribus discussimus in Dissert. 17. ad mendum non Bibl.Proces. Vidit de Rays heminal Salagium suss coquinas morando ann. 1440. ex reg. : tres vel apud Cognetum seu apud Balmam. SuffiJoinvillam. [Vide in Lex.] celatis . Nunc vero a prisca et generali signifi- quatuor, cum capelinis seuet aliis vel Sa- cientia salis dicitur, in Charta apud Loladis supra armis, catione deflexit vox, et pro parte tan- ante dictam eorum capita ecclesiam transeuntes, etc. binellum torn. 2. Histor. Britanniae col. tura domus, puta quam coenaculum vo- Testam. Th. de Failty ann. 1473. ex ead. 102 : Habet etiam in portu dominus Episcamus, usurpatur. Glossar. Graec. Lat. copus Salagium et Sufficientiam salis de MS. Reg.: TpcxXtvo?, Sala, triclinium, cce- Bibl. : Item a legue, donne et devise a theloneariis. son naculum. [Bullar. Casin. torn. 2. pag. son frere Jehan de Failly Sale petit grene| SALAMANDRA, cujus mentiofitin grande d'arme, son 54: Actum....in castro Gunzaga, in ca- quin fourny, sataillier, etc. Vide supra Epistola Johanni Presbytero seu Regi minata majore Sala Adelberti Comitis. espee a2.hault Abissinorum falso adscripta, quaedam Appendix ad Antiq. Hortae Illustr. Fon- Celata tribuuntur quae in vulgari salamandra 1 SALADIN^I DECIM^:. Vide in De' non agnoscunt Historiae naturalis Scritanini pag. 455 : Actum fuit hoc Orti in cimas. Sala Episcopatus dictes civitatis sub anno ptores:J alia quadam (provincia) juxta Dom. 1391. Sala lapidea, in Oharta ann. 1. SALAGIUM, Vectigal, quod ab iis torridam zonam sunt vermes, qui lingua 1163. inter Probat. torn. 2. novae Histor. qui sal vendebant, praestabatur. Consue- nostra Salamandras dicuntur. Isti vermes tudo Salis, in Charta Ademari Viceco- non possunt vivere nisi in igne et faciunt Occit. col. 597. et alibi.] 1 SALA, pro Gapella, usurpari videtur mit. Lemovic. ann. 1184. in Tabular. pelliciam quamdam circa se sicut alii in Ghron. Casaur. apud Acher. torn. 5. Dalonensi fol. 11. Charta Hugonis Comi- vermes qui faciunt sericum. Hsec pelliSpicil. pag. 365 : Accepit ab eo ad pro- tis Campaniae ann. 1104 : Prseterea con- cula a dominabus palatii nostri studiose prium jus Augusti in ipsa Romana urbe cedo redditus venditionis salis, id est, Sa- operatur. Et inde habemus vestes et pansolarium habitationis suss, cum area et lagium, de Barro super Albam et justi- nos ad omnem usum excellenti& nostrse. tiam ejusdem Salagii, si quis mde foris- Isti panni non nisi igne accenso forticurte, Sala seu capella S. Blasii, etc. T SALA, f. contracte scriptum pro Sa- fecerit. Alia Petri Episc. Autisiodor. ann. ter lavantur. Vide Martinii Lex. in hac licia; certe ea notione accipienda vide- 1304. in Tabulario Eccl. Autisiod. fol. voce. SALAMANNDS, Delegator. Charta Contur in Charta Guillelmi et Fulconis Vi- 250 : Salvo nobis et successoribus nostris cecomit. Massil. an. circ. 1000. apud Salagio consueto ab aliis quibuscumque radi Episcopi Pataviensis ann. 1159. in Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 356: personis sal vendentibus et mensuranti- Metropoli Salisburgensi torn. 3. pag. 11: Et ipse alodis habet terminos in fluvio bus. Charta Petri Marchionis Namurc. Hasc itaque per manus Salamanni sui Goquern dicunt Welena, et pergit per ipsum et Comit. Autiss. ex eod. Tabular, [nunc teboldi de Ostechoen nobis prassentibus rametalem, qui est ultra ipsam Salam, et edita apud Marten, torn. 1. Anecd. col. super confessionem prasdictorum confes842.] : JVofum facimus nos dedisse sorum ipsa die Dedicationis prasdicti altapervenit ad ipsum iliam, etc. | SALLA, ut Sala, in Statutis CadubriiCapitulo Autisiodor. 60. solidos reddituum ris delegavit, etc. Alia ann. 1274. torn. 2. in Salagio de Malliaco annis singulis in pag. 340 : Notum facimus quod fidelis lib. 1. cap. 42. per juramentum suum coratn } 2. SALA, Temo, Gall. Fleche, ut festo S. Remigii percipiendos. [Codex MS. noster videtur. [* Minus bene; est enim vox reddituum Episc. Autiss. an. circit. 1290: nobis secundum dictatam sententiam, Episcopus Autis. habet medietatem in Sa- quod villas suse in Durchaim auctorem Italica, qusa axem, Gall. Essieu, sonat.] Statuta Mutin. rubr. 217. fol. 40 : Ordi- lagio,... de quolibet modio salis vendito, et delegatorem, quod vulgo dicitur Salman, namus, quod nulla arbor, quss sit magni- eunte extra, Episcopus habet unum den... non habeat, in nos jus delegatoris tahs tudinis majons, quam possit esse Sala- et de quolibet modio vendito Autiss. Epis- allodii, seu proprietatis prasdictse, sine

SAL

SAL

SAL

279

contradictione omnium transfudit volun- mans mut avant que les Salandres, et vint tarie, libere, et quiete, etc. en Acre. SSH" A voce Sala, Curia, aula, pala1 SALANGRA, Arbusculae species. Vita tium, auditorium, et Man, homo, Sala- S. Wplbodpnis torn. 2. April, pag. 863 : manni dicti testes, scabini, assessores, Mansionarius suprascriptus arbusculam advocati, procurators, curiales, testa- quandam quam vulgo Salangrum vacant, mentorum executores. [**A Saljan, Tra- dixerat infra longitudinem ecclesise indere. Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ, cludendam, pag. 555. et Graffli Thesaur. Ling. Franc, 1 SALAPITTA, Tamff^a, in Gloss. Lat. torn. 6. col. 176. voce Sala, Traditio.] Gr. Glossse Graec. Lat. : Tamo-y-a, SalaDocumenta Frisingens. apud Schilter. pitta, alapa. Arnobiuslib. 7. adv. Gentes: in Gloss. Teuton, v. Sala : Chunrad de Delectantur, ut res est, stupidorum capiWazerburch fuit executor, quod vulgariter tibus rasis, Salapittarum sonitu, atque Salman dicitur. Pag. 19 : Dederunt prx- plausu. Ita legendum, non vero Salapicdictas possessiones cum manibus Sala- tarum, probant viri docti ex Tertulliano mannorum Welchuini de Riding, gui fuit lib. de Spectac. cap. 23. ubi ad hunc Salman memoratse Alhaidis et Dietericus histrionum morem os praebendi ad Sade Wizhaim, qui fuit Salamannus Utonis. lapittam seu alapam accipiendam, ut Ibid. torn. 1. pag. 13 : Per manum lega- risum moverent, baud dubie respexit: toris, qui vulgo dicitur Salman, Herman- Faciem suam.... insuper contumeliis alanum de Pfetten. Testam. Ludblfi Cano- parum sic objicit, quasi de prsecepto Donici Hildesheim. apud Schannat. Vin- mini ludat. Docet scilicet et Diabolus verdem. Litter, pag. 189 : Eccle&ia S. Petri berandam maxillam patienter offerre. habeat libros meos,.... de reliqua suppel- Magistro suo concinit S. Cyprianus. lectili mea ordinabunt Salamanni, sicut Vide Martinium. in hac voce et infra Salpicta. fidei eorum commiai. Hinc f 1. SALARE, Salinum, Gall. Saliere. 1 FIDES SALAMANNICA, vel Salemannica, dicitur ea quam praestant Sala- Charta Ferdinandi I. Reg. a3rse 1101. manni, hoc est, Curiales seu vassalli apud Ant. de Yepez in Chron. Ordin. S. ministeriales juris curialis, in Jure feu- Bened. torn. 6 : Servitium de mensa, id dal! Saxon, cap. 22. 2. et Aleman. cap. est, Salare, inferturia, tenaces, trul113. Eodem nomine nuncupatur fides lone cum cochlearibus 10. etc. Vide Saquam pro feudo advocatiae Monasterii laria. Lucellensis preestitit ann. 1326. Albertus 1 2. SALARE, Sale condire, Saler. StaDux Austriae, apud Schilter. loco supra tuta Arelat. MSS. art. 102 : Ne quis pislaudato: Nos frater Haymo Abbas et Con- cator vel revenditor audeat salare pisces. ventus Monasterii Lucellensis notum Memoriale Potestat. Eegiens. ad ann. esse cupimus,quod illustri Principi nostro 1218. apud Murator. torn. 8. col. 1098 : domino Alberto Dud Austrise, etc. quse Illo die fecit Soldanus capita Sanctorum sui praedecessores Landgravi Alsatise a excoriare et Salare, et misit eas (ea) per Monasterio nostro hucusque tenuerunt, provincias Babylonise. Salatse Sardinae, unanimi consensu innovavimus et denuo in Charta ann. 1429. ex Tabul. Piscator. concessimus; ea interveniente conditione, Massil. quatenus nos et monasterium nostrum in 1 SALLAEE, Eadem notione, in Statunostris juribus et libertatibus, nomine tis Placent. lib. 6. fol. 72 : Quse. faceret Advocati, ubique et quoties opus erit, fide- canevam de caseo et carnibus porcholiter defendat, et prseterea nihil aliud a rum Sallatis. Sallati pisces, in Litteris nobis exigat.... Quod ego Albertus Dux ann. 1357. torn. 3. Ordinat. Reg. Fr. Austriae me fideliter prssstiturum Fide pag. 208. Salemannica promitto, etc. * SALARGA, Mensura salis. Charta SALAMBO, Genus monstri. Papias. ann. 134G. in Chartul. 1 SALAMBONA, Hispanis Venerem so- reg. 8387. 4. fol. 27. r :reg. Angl. ex Cod. Impositiones alinat, ut auctores sunt Macri in Hierolex. quas in dicta villa (Liburnia?) super cerex S. Isidore in Vita SS. Justae et Eu- tis causis (major etjurati) irnposuerunt, finae : Per forum more suo circulatorio mensuris idolum Salambonse Dese circumferrent, videlicetinsuper sal venditur bladii, Salargiis, quibus ad mensuetc. Nota etiam Venus apud Babylonios ram, etc. sub eadem appellatione. 1. | SALAMEN,TOxpagpo^ov,in Gloss. Lat. Vas SALARIA, Salinum, Gallice Saliere: salarium, Joanni Sarisberiensi Ep. Graec. Legendum Salsamen putai Marti- 75. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis nius, et maceratum interpretatur. MS. cap. 17 : Bacinos et Salarias, et can1 SALAMENTUM, Idem esse videtur delabra et mensalia, et manutergia... haquod Salsamentum, in Capital, gener. bere debet. [Bernardus Mon. in Ord. CluMSS. S. Victoris Massil. : Dispensator niac. part. 1. cap. 27 : Cum aqua beneMonasterii debeat providere conventui de dicta fit, unus eorum (puerorum) de sale duobus pulmentis et de piscibus et alia servit, et quod restat, par tat ad processiopitantia competenti et sufficienti et de Sa- nem usque ante ostium refectorii; unus lamentis et condimentis condescendenti- vero Magistrorum ibidem illud accipiens bus. Salome Italis, eadem notione. de manu ejus, ponit inde in omnibus | S ALL AMENTUM, Eodem significatu. Salariis refectorii, parum in unaquaque. Cone. Paris, ann. 1212. apud Marten. Vide Saleria.] torn. 7. Ampl. Collect, col. 100 : Quia SALARIOLA, diminut. a salaria. Histomulta scandala et enormia contingunt ria Episcoporum Autisiodorensium cap. ex crapula quorumdam monachorum, 20 : Dedit item Salariolas quatuor anacante carniprivium per tres septimanas teas, quse pensant libr. quatuor. Infra : vel per mensem delicatis carnibus et Item Salariolam anacteam pens. lib. 1. exquisitis Sallamentis sese ingurgitan- habet in media hominem cum cane. [Vide tium, etc. Salarium 1.] SALANDRA, SALANDRIA, Navigii spe* 2. SALARIA, Vectigal, quod ab iis, cies. Vide Chelandium. qui sal vendunt vel navigio devehunt * Salandre, in Guill. Tyr. contin. Hist, vendendum, penditur. Lib. cens. eccl. apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. Rom. : Romana ecclesia debet habere 705 : Quant les Salandres durent movoir- totam arimammam de Bratico et totam de Brandis, une nef de I'hopital des Ale- Salariam et totum ficarolum et tres partes

ripatico. Vide supra Salagium 1. et mox Salarium 2. j SALARIARE, vox Italica, Salarium dare, nostris olim Salarier. Vita B. Jacobi de Oldo torn. 2. April, pag. 609 : Ad rationem solidorum triginta duorum Imperialium... causa Salariandi capellanum unum seu presbyterum unum, qui omni die celebrare debeat Missam. Longinus in Vita S. Stanislai torn. 2. Maii pag. 269 : Coepit.... unumquemque servientium pro servitiis juxta exigentiam meritorum Salariare. Alias Solariari. Vide Salariatus. 1 SALAEIZARE , Eadem notione, in Charta Francisci I. Reg. Franc, ann. 1520. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 147 : Poterit Thesaurarius instituere tres apparitores, de proventibus dictse sacrse Capellse Salarizandos. T SALARIARIUS, Gothofredo idem qui Fideicommissarius, legatarius, aliis melius, ut videtur, cui salarium solvitur, pretio conductus, quod ipsa verba indicant. Ulpian. Dig. lib. 17. tit. 1. leg. 10. 9 : Sed et, si ad vecturas suas, dum excurrit in prasdia, sumptum fecit, puto, has quoque sumptus reputare eum oportere, nisi si Salariarius fecit, et hoc convenit, ut sumptus de suo faceret ad hsec itinera, hoc est, de Salario. Vide ibi Martinium. 1 SALARIATUS, Cui constitutuni est Salarium, stipendium. Charta Bonifacii IX. PP. ann. 1396. apud Illustr. Fontan. in Antiq. Hortae pag. 445 : Vplumus insuper et huic vicariatui adjicimus, quod singulis sex mensibus deineeps,... quoscunque officiales, stipendiaries, provisionatos, Salariatos, quos vos ad regimen, gubernationem seu custodiam civitatis, comitatus... tenere contigerit, etc. Medicus Salariatus a Communi, in StatutiS Cadubrii cap. 44. Sallariatus, in eorumd. Correct, cap. 87. SALARICIA TERRA, Ex qua sal eruitur. Vetus Notitia apud Willelmum Hedam in Hist. Trajectensi pag. 246. 1. edit. : Mansum dominicatum cum terra, Salaricia sancti Martini, cum servis in eadem villa manentibus, etc. Vide Salinaris terra, in Salinaria. 1 SALARIOLA. Vide in Salaria. j 1. SALARIUM, Salinum, Gall. Saliere, Ital. Salera. Charta ann. 1416. apud Rymer. torn. 9. pag. 356 : Tria Salaria argenti deaurati... vil. lib. et vii. uncias ponderantia, libra ad LX. sol. uncia ad V. sol. Vide Salerium. SALARIUM, inter Ministeria sacra. Inventarium Ecclesiae Eboracensis torn. 3. Monastic! Anglic, pag. 171: Unum Salarium argenteum intus deauratum, pro sale in dominicis diebus benedicendo, ponderis 3. unciarum et dimidti. [Flodoardus Histor. Rem. lib. 2. cap. 5 : Ibique (Ecclesiae S. Remigii) missorium argenteum deauratum deputavit (Sonnatius ;) cochlearia quoque duodecim, et Salarium argenteum.] Vide Salaria. | 2. SALARIUM, Vectigal, quod ab iis qui sal vendunt penditur. Charta ann. 1112. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. 384 : Salarium autem, ubi sal venditur, habeant in communi Aymericus et Archiepiscopus; et habeat bajulus Archiepiscopi potestatem in eo, sicut bajulus Vicecomitis. Vide supra Salagium 1. *Inquisit. ann. 1233. inter Cens. eccl. Rom. : Recipiebat dictus Adam banna, tallias et datitias et Salaria integre, sine aliqua diminutione. 1 3. SALARIUM , Stipendium militias, vel servitii, Gallice Salaire, gages, pas-

280

SAL

SAL

SAL

sim occurrit apud Scriptores mediae et hominibus aliquid telonei, id est pontati- commixtis, ut Athenaeus quoque scribit* infimae Latinitatis : pro Dpno, Gall. cus aut rotaticus, cespitaticus, pulverati- vel ex piscibus diversis, sicut Alexander Present, in Litteris Philippi VI. Reg. cus, pascuaticus, aut Salaticus, aut ali- Trallianus docet ; de Isiciis agit etiam Fr. ann. 1340. torn. 3. Ordinal, pag. 172 : quid redhibitionis exigatur. Sed haud sciO Macrobius lib. 7. Saturn, cap. 8. Vide Absgue aliquarum levatione sportularum an utrobique melius legeretur Salutati- Oct. Ferrarium in Salcizza. * SALDARE, [Gallice Souder: Saldasen Salariorum. Acta S. Wernheri torn. cus. Vide in hac voce. 2. April, pag. 700 : Ipsi tamen muneri* SALAX, [Velox. DiEFj tura ad Saldandum dictam pallam. bus et Salario valde multo liquefecerunt [SALBANUM, ut supra Sabanum, apud (Libri censuales Capituli S. Petri Romse, judicem. Guibertum lib. 3. de Vita sua cap. 10 : 1464.)] Et quia nudus.... jacuerat, jubetur tan1. SALARIUS, Mensura salaria. Charta * SALDATIO, Confectio, perfectio, abJoannis Comitis BurgundiaeetGabilonis dem a magistro levari, et Salbano super- soluta solutio, ab Italico Saldare. Acad. ann. 1249. in Biblioth. Sebusiana centur. jecto ad S. Vincentium deportari. Forte Cruse. Rem conficere, perficere. Stat. 2. c. 65 : Laudavit Conventui ejusdem ex Sabbano in Cod. MS. male exscriptum antiq. Florent. lib. 1. cap. 61. ex Cod. domus 24. Salaries murise in Puteo Ledo- fuit Salbanum. reg. 4621. fol. 30. v : In condempnatio| SALBMUNDIA. Vide Selpmundio. nibus, absolutionibus, Saldationlbus et nensi, quod Pontius Maugetorte dedit in j SALCEDA, Salictum, Gall. Saussaie, concuisionibus... et rationum fiendis per eleemosynam fratribus dictsedomus.[Vide Salez.] locus salicibus consitus. Charta Ugonis ipsos (rationerios) debeant omnes, quaSacerdotis apud Baluz. Hist. Arvern. tuor vel saltern tres ex eis invicem esse. | SALARIUS, Tap-.^oTcwX-/);, in Gloss. Lat. Gr. Qui sal vel Salsamenta vendit. Uti- torn. 2. pag. 41 : Et ilium aice quern con- Hinc Saldionaricius. quistavi de Vidiano et Davit cum campis tur Mart. lib. 1. Epigramm. 42. s|c SALDATURA, Italis Saldatura, GalT SALARIUS , Ad salem pertinens. et Salcedis et pratis. Vide Salcida. lice Soudure : Pro manifactura sua et Gloss. Lat. Gr. : Salarius, aXtoSr)?. NaT SALCEIA, SALCEYA , SALICEIA, ut Saldatura sua dictarum pallae, crucis et vis Salaria, sale onerata, in Annal. Ge- Salceda. Tabul. Fossatense : Apud Fos- banderiae (campanilis). In Archiv. CaSalceias, insulas, gurgites pituli S. Petri et libris censualibus, nuens. Bartholomeei Scribse apud Mu- satum rator. torn. 8. col. 497 : Navem unam habet. Charta ann. 1280. in Chartul. Do- an. 1464.)] Albinganensium et bucios duos Salaries mus Dei Pontisar. : Quitamus Johanni 1 SALDEBA, ut Sala 1. Vide in hac cum voce. Pactus Leg. Salicae edit. Eccardi et alia ligna onerata sale inde extra- rectori.... quamdam Saliceiam xerunt. Vox nota Varroni, Suetdnio omnijure,possessione, et proprietate quod tit. 19. | 7. et quas habebamus in dictis Salceia et SALDIONARICIUS, Servus integre abaliisque. T 2. SALARIUS, pro Salariarius, ni fal- oseraria. Charta Caroli Regentis ann. solutus, manumissus. Charta Ludov. lor, eadem certe notione. Statuta Ver- 1360. ex Regest. 91. Ghartophylacii regii imper. apud Ughel. torn. 1. Ital. sacr. cell. lib. l.fol.25: Eo salvo quod prsedicta num. 499 : Cum dilectus nosier Joannes col. 1428. edit. ann. 1717 : Cum omnibus locum nan habeant in ambasiatoribus, Chaumet rector seu curatus ecclesise. par- intrinsecus curis et familiis diversi sexus nunciis, et Spiis et Salariis ordinatis per rochialis de Soysiaco.... dimidium arpen- ac setatis atque conditionis, chartulariis, tum vel circa Salceye.... donaverit, etc. libellariis, Saldionariciis et cunctis rebus. commune Vercellarum. * SALGEIDM , ut Salceia , Salictum. ] SALDIVUS. Vide mox in Saldum. 1 SALARIZARE. Vide in Salariare. * SALATA vel SALATUM, Salictum, ut Charta ann. 1247. ex Chartul. 21. Corb. I SALDUM, Palus, Gall. Marais. Stavidetur, Gall. Saussaie, locus salicibus fol. 9 : Concesserunt se vendidisse... plan- tuta Mutin. rub. 80. fol. 15. v : Statutarn vinese suss de burgo, cum Salceio ad tum est.... quod una via fieri debeat.... et consitus. Charta Hugon. et Lothar. reg. ann. 937. in Chartul. eccl. Vienn. fol. illam plantam pertinentem. Alia ann. incipiat a via de Bisognis deveniendo ad 13. v. col. 1 : Una cum ecclesiis, casis, 1282. in Chartul. Cluniac. ch. 335 : Con- viam clausurarum de Negatis, a latere terris, vineis, campis, pratis, silms Sala- cedunt.... Yvoni.... abbati Cluniacensi sero prsedii vel Saldi de Grasonis, etc. tis, sationibus, etc. Nisi de salinis, ubi et conventui ejusdem loci.... Salceium Hinc 11. SALDUS, adject. Palustris, paludosal conficitur, intelligas. Vide infra Sa- suum,.... cum ejus Salcei pertinentiis. letrum. Saucoy, eodem sensu, in Ch. Blanch, reg. sus, Marecageux, ibid. rubr. 55. fol. 11. v : Statutum est quod licitum sit hominiSALATARIUS, Portator armorum, in Navar. ex Chartul. Guill. abb. S. Germ. Glossis Isidori : quam vocem ad salodu- Prat. fol. 248. v. col. 2. Vide Salectum. bus dominis molendini, qui molendinum | SALGENOMANIA, Cenomania, vulgohabent in dicto canali, mutare fundum rios Caesaris referre videtur Wendelinus in Natali solo Legum Salicarum le Maine. Charta ann. 1492. apud Rymer. dicti canalisper dicta loca, facientesillud pag. 88. sed legendum Solidarius. [Vide torn. 12. pag. 487 : Usurpatam per ilium per terrenum Saldum, dummodo faciant Solidata.] (Regem Franc.) Francias coronam, Nor- Mud suis expensis. Rursum in Addit. * SALATATA. [ Recognicionem fac- manniss, Aquitannise, Turonis ducatus, fol. 5. v : Item alia petia terras prativas tam de quadam Salatata prati. ac Salcenomaniss comitatum ad nos de et Saldse, quse dicitur la Chionso. Item (Chevalier, Inv. Arch. Delphin. n. 542, jure hssreditario attinentes, etc. Perpe- alia petia terrse prativse et Saldse quse dicitur la Braida. ram pag. seq. Salcenomianise. an. 1275.)] SALATIA, pro Salacia, voce nota Var1. SALGES, Salcitias, Isitia, Saucisses. 1 SALDIVUS, Eadem notione, in Staturoni et Festo, pro aquae Dea, ipsa aqua, Chronicon Windesheimense lib. 2. cap. tis castri Redaldi lib. 3. fol. 49 : Item vel mari. Glossar. Lat. Gr.: Salmacidus, 6 : Salcibus recentibus, aut in cavilla fu- statuerunt et ordinarunt quod aliquis aXjAupo?. Salmaticum, aXjAupov. Supra : matis satis bene ad comedendum dedit. terrigena, vel forensis castri Redaldi non audeal, vel prsesumat de csetero per se vel Salacia, 'AjA9iTptTY),Nv)pet<;- Salmaciaaqua, [Vide Salsutia.] aXfuipbv v'Swp. Ubi in omnibus, m, litej)c 2. SALCES, [Salices : Pascuis, pa- alias occupare vel usurpare aliquas terras ram expungendam puto, ut voces hae ludibus, nempribus , Salcibus, here- buschivas, Saldivas, prativas, neque laboeffictae fuerint a Salacia. Scio Salma- mis. (Chevalier, Inv. Arch. Delphin. rativas, etc. * 2. SALDUS, Integer, solidus. Transsium, m, in in conflcere, ut sit Salinaci- n. 1305, an. 1274.)] dus, Salinacia, etc. sed videat lector, lat. S. Dayini torn. 1. Jun. pag. 333. col. T SALCIA, Gall. Sausse. Vide Salsa. w utra arrideat conjectura. Adamnanus 1. SALGIGGIA, Lucanica, Gall. Saucisse. 2 : Erant in prssdicta area palm&, cande2. de Vita S. Columbae cap. 25 : Lugaidus Vita S. Franc. Rom. torn. 2. Mart. pag. Ise.... sansB et Saldss in omni ipsorum mane postera die ad retrahendum de 170. col. 1 : Insuper ab illis dsemonibus parte. Ita lego pro sane et salde. Vide mari utrern pergit, quern tamen Salatia ponebantur illss animas supra scamna, et alia notione in Saldum. noctu subtraxit unda, ubi f. Salacias. eas minutim incidebant ad modum cujus-SALEBRA, Briseure. Glossar. Lat. Gall, Mox : Uter quern Salatia sustulit, ad dam Salciccise. Vide Salcitise. ex Cod. reg. 7692. suum locum post tuum egressum reporta-- SALEBRARE, Crater soi, Gallice. SaleSALGIDA, Salicetum. Tabular. Celsibit venalia. nianense : Rse sunt autem res, quas cedo, brosus, Cocouz, Gall. Glossar. Lat. Gall. T SALATICUS, Idem quod Salagium 1. 1. Salcidam in Memeco, et pratum, qui ex Cod. reg. 521. Prsestatio quaa fit ab iis qui navigio sal est deintus Salcida. [Vide Salceda.] 1SALEBRATUS, Salebrosus, locus aspeSALCITI./E, Lucanicse, Gall. Saucisses, ritate impeditus. Sidpnius lib. 2. Epist. devehunt vendendum. Charta Caroli Calvi ann. 16. regni ejusdem, apud Ma- Italis Salcizza. Papias : Tusceta, escte re- 2. edit. Colvii : Fluvius Salebratis saxobill, torn. 3. Annal. pag. 671. col. 1: No- giss, Salcitiss vulgo. Joan, de Janua : Lu- rum obicibus anfractus, spumoso canescit lumus ut ab istis vel ab eorum hominibus canica, genus cibi, ut dicunt, Salcitia. impulsu. Ubi Salebratim adverb, legit aliquid telonei, id est ponta, pontaticus, [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Salsida , Sirmondus. pascuaticus, Salaticus, aut aliquid redi- Saucice.] Vox vero haud multum abludit j SALEBURGIO. Vide Saliburgio. bicionis, exigatur. Eadem habentur in ab alia Latinis nota, insitia, sive isitia, 1 SALECARE. Vide infra Salegare 1. Charta Caroli Simplicis pro Monasterio de quibus copiose egit Apicius lib. 12. SALECTUM, pro Salictum, salicetum, Urbionensi ann. 7. regni ejusdem : No- qui ea duplici modo fieri scribit; ex va- Locus consitus salicibus , Saussaie. lumus prseterea ut ab istis vel ab eorum riis nempe carnibus tritis et pipere [Charta ann. 951. in Addit. ad Chron.

SAL
Casaur. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 953 : Cum casis, ten-is, casalibus, colonitiis, aldiariciis, Salectis, pratis, etc. Occurrit praeterea in Bullar. Casin. torn. 2. Constit.46. 75.143.J etin aliquot Chartis Italicis apud Ughellum in Episcopis Veronensibus. 1SALEFACIENTIES. Smaragdus inPrsefat. ad Vitam S. Bened. Anian. saec. 4. Bened. part. 1. pag. 193 : Nos rusticitatis vitium redolentesperitorumaggravent aures, sed urbanitatis Salefacienlie condita proferant verba ; hoc est, urbanitatis sale, facetiis et lepore condita; ubi etiam forte legendum sale et facetiis. SALEFICUS, Mare. Monachus Florentinus de Expugnat. Acconensi :
Die mihi quid profuit, quod mare vitavit, Ab aquis Salefici dum non sibi cavil, Dictus est Saleficus, quia factus sale, Dicatur malcficus, quia fidus male, Salum mare tremuit, quia sit mortale, In solo Salefici solum dicit vale.

SAL

SAL

281

! 1. SALEGARE, vox Italica, Plateas, vias pavimentis munire, Gall. Paver. Annales vett. Mutin. apud Murator. torn. 11. col. 66 : De anno 1262. evacuata fuit civitas Mutinse de omni letamine, et contratse fuerunt englaratss, et multi portions Salegati. * Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II, pag. 465: Et quilibet teneatur Salegare a muro domus sue usque ad medium strate, sicut capit domus sua ; et torn. II, pag. 446 : Staluimus et ordinamus quod burgum palee strate sancti donati usque ad seralium sancti martini de apoxa debeat Salegari expensis vicinorum. [FE.] 1 SALEGARE, Eadem notione, in Chron. Veron. ad ann. 1242. apud eumdem Murator. torn. 8. col. 632 : Et eo anno factum fuit forum seu mercatum Veronse, et de quadrellisSalecatum,etde lapidibus domini Gulielmi de Zerlis. ! 2. SALEGARE, Auxilium, juvamen praestare, Gall. Secourir.Charta Casimiri Reg. Polon. ann. 1335. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 588 : Verum quod si forte pr&fatum castrum, non obstantibus hujusmodi, quemcumque resedificare aut reparare contingat, quod tune nos cum domino Rege Boemise, ad sui destructionem sive acquisitionem decedere et Salegare efficaciter tenebimur et debemus. % SALEGATA, SALIGATA, Opus silicibus stratum. Ital. Selciata. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II. pag. 436 : Et debeat incipi predicta Salegata ad plateam que vadit ante ecclesiam beati Petri. fFR.l 1 SALEMANNICA FIDES. Vide Salamannus. T SALEMO, pro Salmo, Gall. Saumon, in Consuet. Audomar. MSS. : De c. Salemonibus salsis iv. den. De Salemone non salso 11. den. jfc SALENBRA, [ Voye pierreuse. [Gloss. Lat. Gall. Bibl. Insul. E. 36, xv. s.) Of. Salebra.] * SALEPETRA, SALLEPETRA, SALPETRA, Salnitrum, Gall. Salpetre. Oomput. ann. 1373. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 51. col. 2 : Portando duo barralla Sallepetrse necessaries ad bombardas domini senescalli ad sedem Aquensem. Ibid. pag. 54. col. 2 : Pro septem libris Salepetrss missss ad dominum senescallnm ad locum de Vicenobrio Pro duobus barrilhetis ad tute portandum dictam Salpetram. Vide Sallepetir et Salpeta. 1 SALERA. Epist. Panormit. ad Martinum IV. PP. in Chron. Siciliae apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 35: Secundus
VII

aulem (Pharao) ad impossibilia obligabat ptum presente gabellerio seu Salerio, et populum Siculorum,.... quoniam d'e Sa- aliter non bulletur. lera tritici et hordei data per regios ma| SALES. Charta Alaman. Goldasti n. xarias violenter agricolis certam expete- 77 : Quidquid inpago.... habuimus, idest, bat in areis supradictorum victualium campis, silvis, curtis, curtilibus, casis, quantitatem.\5\)i legendum esse Salma Salibus, pratis, pascuis, etc. Ubi Goldasinnuit locus eadem de re in Salma 1. tus notat Salibus scriptum esse pro Sarelatus. Vide Sagma et Salmata. licis ; quidni pro Salicibus vel Salictis ; SALERGIA. Chronic. Monasterii Bonse- nisi etiam idem sit quod Sala 1. vallis Carnutensis n. G:Item ipse dedit... <s SALESARE, SALIZARE, Plateas, vias ad Cloisellos 4. arpennos viness instructs, pavimentis munire. Chron. Forojul. in et in alio loco unam Salergiam, ubi navis Append, ad Monum. eccl. Aquilej. pag. qusedam receptabat, in alodum perpetua- 22. col. 2 : De salesatura viarum civitaliter habendum. [Vadum, an tugurium ? tis. Anno Domini 1285... incepit commune inquit Mabillonius in Onomast. vocum Civitatense facere Salesari, sive facere barbar. ssec. 4. Bened. part. 2. ad hunc aptari vias civitatis. Ubi aliud Chron. locum ibid pag. 506. Salorgia ex Cod. ibid. pag. 39. col. 1. habei,Salizare. Vide MS. infra ediderat Cangius noster, cui Salegare 1. jam excideratSoZenjtam hie exscripsisse: * SALETRICUM.[ Isti homines eorum unde locum expunximus ; sine causa facies et corpora cum vino et Saletrico enim iteraretur.j lavare solebant. (B. N. ms. lat. 10272, p. | 1. SALERIA, Salinum, Gallice Saliere. 184.)] 1. SALETRUM, pro Sale nitro, apud Comput. ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 276 : Item, pro re- Thwroczium in Chronico Hungar. 1 2. SALETRUM, pro Salectum, Salidimenda una Saleria de argento ab usurario quse impignorata fuerat de mandato ctum, Gall. Saussaie, eadem saltern nodominse Comitissse, unc. vin. taren.xxiv. tione, in Actis consecrat. Eccl. Urgell. Inventar. ann. 1347. ibid. pag. 555. col. ann. 819. Append, ad Marcam Hispan. 2 : Item, unam Saleriam parvam duplica- col. 765 : Cum omnibus eorum gedificiis, tam argenteam, et esmaltatam, cum tribus seu et villis,.... pratis, pascuis, silvis, Sapedibus in qualibet tarn inferiori, quam letris, arboribus pomiferis, etc. Eadem superiori. Item, unam aliam Saleriam rursum habentur in Charta ann. 951. clausam argenteam, factam ad modum ibid. col. 866. * SALETRUM, Salictum, salicetum, pro pixidis. Occurrit prseterea in Transactione inter Abbatem et Monachos Salectum, ut opinor, quod vide supra. Charta ann. 951. torn. 9. Collect. Histor. Crassenses ann. 1351. Vide Salaria. pag. * 2. SALERIA, Vectigal pro sale. Stat. Franc,campis, 230 : Cum.... casis, vineis, terris, pratis, pascuis, Alexandria? ann. 1297. edit. an. 1547. tris, etc. Vide supra Salata. silvis, Salepag. xxvin : Quod capitulum et ea que * SALETUM, idem quod supra Salacontinentur in eo locum non habeant in 1. Charta Earth, episc. Laudun. maltolta Saleria pedagiis et aliis redditi- gium Probat. torn. 1. Annal. Praemonst. bus communis obligatis seu alienatis per inter46 : Nos ecclesise S. Johannis pro reConsilium Alex, que illi, quibus dicti red- col. ditus Saleria et maltolta sunt obligati et compensatione, viginti solidos Provenientis monetse, ad Saleobligate, habeant omni modo secundum turn(leg. Pruviniensis) perpetuum concessalis Lauduni in quod continetur in instrumentis. [FR.] simus. ^ 3. SALERIA, Locus ubi vendebatur 1 SALEXETUM, Salictum, Ital. Salceto. Sal. Stat. Alex. pag. CGCLXXX : Statu- Statuta Vercell. lib. 5. fol. 121 : In rivetum et ordinatum est quod quelibet per- ria autem, novelleto, Salexeto et bosco sona civitatis Alex, et districtus teneatur bruxato, etc. Rursum fol. 125. v : Item et debeat capere Salem vel capi facere ad quod nemini licitum sit pascare in neSaleriam communis constitutam, et se- more, altineto, insula, Salexeto, novelcundum quantitatem ordinatam per sta- leto, etc. Vide Salceda. tutum communis. Eadem notione acT SALEZ, Situlse species definite capacipiendus est locus, qui sub voce Sala- citatis, qua muria seu aqua salsa ex purium 2. adfertur : Salarium autem ubi teo hauritur. Charta Stephani Bursal venditur, etc. Apud nos vocatur gundia? Comit.- ann. 1173. ex Tabular. etiam nunc Salara locus, ubi olim ven- Accinct. fol. 57 : Johannes Ledonis debatur sal. [FR.] dedit in elemosinam domui Acey vineam 1 1. SALERIUM, ut Saleria. Testam. de parrigne (leg. parragine) et xv. Salez Beatricis de Alboreya Vicecom. Narbon. murie. Vide Salarius 1. ann. 1367. torn. 1. Anecd. Marten, col. 1 SALFELDENSIS MONETA, vulgo Sal1524 : Item, plus legamus eidem conventui feld, quas est urbs Misniae in superiori sororum Minoretarum de Asilhiano unum Saxonia, duos pisces praafert cum stellis alium Salerium ermentatum cum brancha in quatuor angulis, urbis scilicet inside corallio et linguis serpentinis. gnia, ob piscium abundantiam in fluvio % Saleron, in Lit. remiss, ann. 1406. ex Sala, unde nomen urbi inditum est. HuReg. 161. Ghartoph. reg. ch. 49 : Unpetit jus monetse mentio fit in Charta ann. Saleron d'estain, etc. 1350 : Concessit pro 23. ac dimidiata 3|c [ Item u n u m Salerium de argento marca annuse pensitationis, ac in pecunia deaurato in una capsa nigra. (In- Salfeldiss usitata ; tres scilicet libras ouvent. Calixti III, an. 1458, in Archiv. bulorum, ac quatuor solidorum pro una marca reputando. Alia ann. 1360. Marca Vaticano.)] 1 2. SALERIDM, Herb* sale, aceto et annua Salfeldensis monetse. Utraque oleo cpnditse, Gall. Salade. Leges Palat. Charta occurrit apud Schlegelium qui Jacobi II. Regis Majoric. inter Acta SS. de iis nummis ex professo egit in Distorn. 3. Jun. pag. xxx : Saleria, fructus sertat. edita Dresdaa ann. 1697. et omma ad officium apothecarii et fruSALGAMA, Columellae lib. 10. in Carcterii vel aliquontm de reposito pertinen- minibus et lib. 12. cap. 4. et Ausonio, tia, ad mensam nostram deferent. Vide dicuntur herbse et fructus conditi, vel Salgama. herbae sale et aceto conditae, quas vulgo 1 SALERIUS, Exactor tributi ex sale, Salades dicimus. Quod nomen traduvel etiam cujusvis vectigalis. Statuta ctum postea a militibus ad rerum ad Vercell. lib. 3. fol. 50 : Etfiatipsum scri- victum necessariarum praebitiones quas 36

282

SAL

SAL

SAL

1 SALIARIS, &Xi*6c, in Gl. Lat. Gr. 70. 73. Charta Othonis ann. 956. melius ab hospitibus suis exigebant.LexS. God. legitur ibid. torn. 2. pag. 3.] Th. de Salgamo hospitibus non prae- Salsus, marinus. | SALIBA, Leoni Imper. cap. 7. idem1 SALIGI HOMINES, Salica lex, Salica, bendo (7, 9.): Nemo militans a suo hospite Salgami aliquid postulet, id est, ne est ac Martiobarbulus: Ad conjicienda, persona, Salica terra. Vide in voce Lex, lignum, aut oleum, culcitaeve poscantur. inquit, eminus jacula et matzarbulum, etc. quod nunc dicilur Saliba, etc. Histor. [Vide Martinii Lex.] * SALICA OPERA, Quae a domino exigi SALGAMARII, qui salgama condiebant Belli Sacri apud Mabill. Musei Ital. possunt. Tradit. 109. Ebersperg. apud et vendebant, apud eumdem Columellam torn. 1. pag. 140: Arma vero illorum ex Oefelium torn. 2. Script, rer. Boicar. lib. 1. cap. 44. 54. Gloss. Gr. Lat. : Hav- omnibus generibus erant, scilicet lanceis, pag. 30 : Eberhardus S. Sebastiani servus TOTttoXy]?, Seplasiarius, Salgamarius. Sal- ensibus, loricis, clypeis, galeis, arcubus, viij. jugera pratorum dedit... ea pactione vianus lib. 4. ad Eccl. Cathol. : Si mu- gisarmis, Salibis etiam et accettis. Vide ne Salica opera cogeretur unquam facere, tuum a te, quippiam propola aut Salga- Martiobarbuli, et Gloss, med. Grsecit. in nisi in curte, quse est in Semttaha. Vide mentarius postularet, redditurum eum SaXt'6a. in Lex. non diffideres quse, dedisses. Concilium SALIBUM, pro Saliva, in Lege Aleman. ] SALIDARE, Solidare, claudere, ab Calchedon. act. 11 : To 60? wSe 'lys.*., tit. 63. 12. edit. Heroldi. [Gall. Salive.] Ital. Saldare, Gall. Fermer, guerir une i IYEVSTO airo KwvaravTivou'rcoXEW? emcrxoSALIBURGIO, SALEBUBGIO, Fidejussor. plaie. Mirac. B. Simonis Eremit. torn. 2. TCQC, oux tlys. TaOTa yiveaOou. 'Exet craXYapia- Vox conflata ex Theutonico burghem, April, pag. 831 :'Nervi se retraxerunt, ita piouc )(ipoTovov<K, xod 8ta TOUTO avaTpcmY) seu borghem, quod idem sonat, et sala, quod quando incisiones Solidatse fuerunt, yJveTat. [Ubi Episcopos natos loco infimo id est, orsetorium judiciarium, ita ut gamba et nervi remanserunt retracti. indicare videtur.] Vide Bellonium lib. 3. Saleburgiones fuerint fidejussores dati * SALIENSE, Salicetum seu locus saliObservat. cap. 27. coram judicibus. Ita auguratur Wende- cibus consitus. Chartul. S. Joan. Ange1 SALGAMUM , Cellarium, locus ubi linus. [** Saljan est Tradere, unde Sali- riac. fol. 95. r: Donayit.... terrain cultam Salgama asservantur, apud Gregor. M. burgiones, Fidejussores traditionis. Vide et incultam, et Saliensia cum retibus, lib. 5. Epist. 44 : Salgamum positum ante Grimmii Antiq. Jur. German, pag. 555. unde pisces ad tempus capiuntur in eisdomum suprascripti monasterii. Paracel- et Haltausii Glossar. German, in hac dem Saliensibus. Vide Salectum. larium dicitur alibi. Vide in hac voce. voce, col. 1584.] [Charta Theodonis ann. * SALIFER. SALIFERA NAVIS, Quae sa1 SALGAMENTARIUS. Vide in Sal- 962. apud Marten, torn. 1. Ampl. Col- lem devehit. Charta Andr. reg. Hungar. gama. lect, col. 316 : Acta autem hsec traditio.... ann. 1214. inter Probat. torn. 2. Annal. * SALGANIUM, Tunicse species. Glos- per fidejussores, quos vulgariter Salebur- Praemonst. col. 20 : Duas etiam Saliferas contulit. sar. Provinc. Lat. ex God. reg. 7657 : giones vocamus.] Charta Sigifridi Comi- naves liberas super Morilium 1 SALIFODINA, Salina, fodina salis. Salganium, a ganior et salvo, Prov. Co- tis Lutzelburgensis ann. 993. apud Mitada. rseum in Diplpm. Belg. pag. 53. in Notit. Charta Andr. reg. Hungar. ann. 1233. * SALGARIUM, Riyus, rivulus, ut vi- Eccles. Belgii cap. 74: Sub fidejussori- apud Cenc. inter Gens. eccl. Rom.: Item detur; vel via imbribus excavata, Gall. bus, quos vulgo Salisburgiones vocamus. volumus et consentimus , quod sales in Ravine. Charta admort. Caroli VII. in Eadem Charta apud Duchesnium in Salifodinis non yendantur carius, quam Eeg. Cam. Comput. alias Bitur. nunc Hist. Luxenburgensi habet Saliburgio- antiquitus vendi consueverunt ecclesiis, Paris, fol. 152. r: Item super una sexta- nes : aliae ex Tabulario S. Maximini Tre- quss consueverunt emere. riata terras in dictis pertinentiis ad rival- virensis apud eumdem pag. 9. Salebur^f. SALIGARE, SALIGARI, Idem quod Salegare et Salegari. Stat. Bonon. ann. lum sive ad Salgarium, quam Guillelmus giones. Joannes tenebat, j. obol. Turon. | SALICATA , Salictum , Saussaie. 1250-67, torn. II, pag. 456 : Statuimus et 1, SALIA, Projectio sedificii, ex Gallico Charta conventionis inter Jacobum Ara- ordinamus...quod quilibet debeat Saligare Saillie. Charta Philippi Regis Fr. ann. gon. Reg. et Berengarium Magalon. suam testatam; et torn. II. pag. 447 : 1272. pro Monasterio S. Germani de Pra- Episc. ann. 1272 : Et exinde prout descen- Quod via que vadit in porta sancti protis : Salvo usufructu quern ipsi dicunt se dit sive discurrit alveus Merdantionis us- culi Saligetur. [FR.] habere...in dictis viaria et justitia viarise, que ad Salicatas, etc. Vide Salicia. * SALIGATA, Idem quod Salegata. et in Saliis domorum quse fient in vicis | SALICATUS , Saburratus , Gallice Vide in hac voce. Stat. Bonon. ann. sitis infra metas superius nominatas. Leste, ab Ital. Salicato, silex, Gall. Cail- 1250-67. torn. II, pag. 462 : Statuimus et 2. SALIA, Vestis muliebris species, in lou. Ordo ad benedicendum oleum infir- ordinamus quod androna sancte agathe morum, etc. ex MSS. Pontificalibus de strata Castilionis debeat salegari ab Statut. Mediolan. 1. part. cap. 292. SSS" Nisi tamen panni species sit sub- ann. 600. vel 500. apud Marten, de Antiq. uno muro usque ad alium et usque ad fusci coloris ; qua notione occurrit in Eccl. Discipl. pag. 244 : In secundo (or- Saligatam strate currentis. [FR.] * SALIGIUM, Vectigal, quod ab iis, Litteris ann. 1483. ex Bullar. Carmelit. dine) duo subsequenter ({. subsequuntur) pag. 387. col. 2 : Postea quamdam suse ceroferarii, qui velut ceelestem proferentes qui sal vendunt, vel navigio devehunt Sanctitatis (Sixti IV. PP.) vestem panni splendorem sanctatn demonstrant Eccle- vendendum, penditur. Charta Odon. III. coloris aliquantulum fusci, Salia nuncu- siam supra firmam petram slabilitam, si- ducis Burg. ann. 1207. inter Probat. pati, quse etiam aliquantulum de griseo cut archam Noe in diluvio Salicatam, etc. torn. 1. Hist. Burg. pag. 85. col. 2: Lammedietatern * SALIGETUM, [Sauchoie. (Gloss. Lat. bertus tenebit de episcopo colors participare videbatur , partibus molendinorum de Eypas et Saligium Casprsedictis ostendendam.... mandavit. Ea- Gal. Bibl. Insul. E 36. XV. s.)] 1 SALICHUS, ut Salicus, in Chron. Far- tellionis,.... pro quo Saligio.... exhibere dem notione occurrit in Statutis datiariis Riperiae cap. 12. fol. 3. v : Item pro fensi apud Murator. torn. 2. part. 2. col. tenetur episcopo in hospitio suo sal,.... qualibet petia Salise Dirlandse, pro in- 403 : Insuper et proprietates quas Salichi, quotiescumque veniet apud Castellionem. Vide supra Salagium 1. et Salaria 2. troitu vel exitu, solidi duo. A Gall. Sale, vel cujuscumque gentis homines, etc. * Ejusdem originis est vox Gallica SALICIA, Salicetum, Saussaie. Tabulasordidus.SaJia non absurde deduci posse videtur : quomodo Galli colorem cine- rium Brivatense ch. 242 : Campos, prata, Salignon, qua certa salis meta seu massa significatur. Consuet. Csstell. ad reum , Gris sale nuncupamus , quod Salicias, etc. [Vide Salicata.] j SALICUS, Occurrit inter epitheta Sequanam ex Cod. reg. 9898. 2 : Nul ne panni hujusce coloris non ita facile sorquae Christo tribuuntur in Orat. cujus- peut vendre en la ville de Chastillon set descunt. a estail, qu'il ne donne a nos * SALLE. Constit, Neapolit. MSS. : dam librarii ad calcem libri Theogeri une mesure a chacun de sel pour seigneurs une fois: Musica'apud Pezium Contra instrumenta venditionum seu em- Episc. Metens. de Anecd. pag. xv. et s'il vend premier Salignons, il doit a ptionum, seu permutationum, donatio- in ]Preefat. torn. 1. ung nos seigneurs un Salignon SALIG^: DECIMATIONES, num, oblationum in emphiteosim, conces- Dominicee, seu quse dominiEaadem quse pour chacun de Gharta Geraldi abb. ann. une sionum , quietationum , transactionum, sunt. Charta Othonis Imper. vel Regis 1334. interfois. ann. 956. Probat. ult. Hist. Trenorch. compositionum, et instrumenta, quse Neapag. 246 Item debet habere dictus maresProbat. polis vocantur Saliss, probatio per testes apud Calmet. inter Ecclesiastorn. 1. Hist. callus et :successores sui quolibet anno in Lothar. col. 362 : omnes Abbanulla recipitur facienda. tise illius in beneficiis omnibus ad usus die Dominica bordarum unum Gallice j SALIALIUM, crrpaTtwuxov, cptXavOpw- prsedictorum coenobitarum reddidimus do- Salignon salis super ilium, qui dictum Ttov, in Gloss. Lat. Graec. Ubi leg. Sa- minicales, quas vulgo Salicas vacant deci- sal dicta die pauperibus erogabit. Occurlarium. Vide Cujac. lib. 11. Observat. tnationes, quoniam essent nostrse regales... rit prseterea in Lit. ann. 1398. torn. 1. cap. 18. Cunctas Abbatise S. Maximini dominica- Ordinal. Reg. Franc, pag. 424. art. 11. T SALIARES, Saltatores, Gall.Sauteurs. les, quas vulgo Salicas decimationes va- Salynon, pro Salignon, in Stat. ann. 1379. Joh. Sarisber. lib. 1. Policrat. cap. 8: cant. Vide in Decimse. [** Arnulfl Im- torn. 6. earumd. Ordinal, pag. 447. art. Hinc mimi, salii, vel Saliares, balatrones, Eer. charta ann. 893. de Decimis Salicis 28. Vide sup. Panis salts. etc. A saliendo sic dicti, ut Salii, Martis j 1. SALIGO, ut Salicus, qui Salica Lege . Maximini exstat in Guden. Cod. Diplom. torn. 1. pag. 5. Vide ibi pag. 69. vivit. Chartar. Casaur. apud Mabill. Disacerdotes.

SAL
plom. pag. 87: Idcirco ego Transarico Saligo.... secundum meam Saligam legem.... per hanc chartulam vendidi, etc. 1 2. SALIGO, pro Siligo, in Testamento Armandi d'Alegre ann. 1263. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1118 : Relinquo ad^anniversarium meum in die obitus mei faciendum, 20. solidos Podienses, et unum Sextarium Saliginis perpetuo censualia. * SALIGUS, pro Salicus. Vide Saligo 1. * SALIMENTUM, Tributum ex sale, ut supra Saligium. Gharta Ludov. VI. ann. 1115. ex Chartul. S. Petri Carnot. : Aon, ire in nostram caballationem, neque in host em, non heberg amentum, non Salimentum, immo nihil ex toto, quod ad nostram pertinet vicariam. Vide Salinaticum. 1. SALINA. Statutum Ricardi I. Regis Angl. pro Crucesignatis: Si autem aliquis bladum emerit, et de eo panem fecerit, tenetur lucrari inSalina unum teruncium et brannum. Ubi legendum videtur salma, [ut et apud Baluz. torn. 6. Miscell, pag. 347 : Secundo vero anno etdeinceps quolibet xxx. Salinas frumenti et totidem ordei magistro massario curise representet.] Vide In Sagma, et Salinata. 1 2. SALINA, Salinum, Gall. Saliere. Dedit nobis LX. scutellas et ix. Salinas argenteas , in Necrolog. Corbeiensi. Vide Saleria. 1 3. SALINA, Gabella, Tributum ex sale. Charta Caroli Simplicis Reg. Franc, ann. 898. in Append. Marcae Hispan. col. 830 : Addimus etiam medietatem telonei et raficse et ex mercato similiter atque pascuarii, et medietatem Salinarum concedimus. Occurrit rursum in Charta ann. 900. ibid. col. 833. et in alia ann. 981. col. 927. Chron. Oornelii Zantfliet ad ann. 1451. apud Marten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. 477: Affirmant nonnulli causam vel originem factionis fuisse Salinam vel tributum salts, quod Dux Burgundies a Gandensibus exigebat. Legitur prseterea in Ohron. Parmensi ad ann. 1292. apud Murator. torn. 9. col. 823. et 839. ubi Salinarum domus, dicitur locus ubi sal conficitur, vel ubi exigitur sails tributum. Vide Salinaria. [** Unam Salinam cum pertinentiis in villa de Burgo super Sablones, etc. in Notit. de ann. 25. Edward. I. in Abbrev. Rotul. torn. 1. pag. 99. rot. 13. Vide Salinum 1.] * Saline, nostratibus, interdum idem quod Onus sails, certa salis quantitas, qua? sestimatur in Charta ann. 1474. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1154: La royne Jehanne de Cecille contesse de Provence.... donna au prieur et religieux (de la grande Chartreuse) en aumosne cent Salines ou charges de sel Cent Salines ou cent cinguante quintaux de sel, etc. 1 4. SALINA, diminut. esse videtur a Sala, Domus, aedes qusevis. Charta Rostagni Archiep. Aquens. ann. 1075. inter Instr. torn. 1. novae Gall. Christ, pag. 64. col. 2 : Donamus.... unusquisque nostrum unas Salinas, illas scilicet quas incolit homo Pontius ; et prsedictus Amelus illas quas tenet homo Andreas. <( SALINAGIUM, SALINABE. Vide in Salinaria. * SALINARE, Salem conficere, nostris etiam saliner. Charta ann. 1378. in Reg. 115. Chartoph. reg. ch. 160: Salinas vocatse de la Corba de prsesenti vacant, cum non reperiatur aliquis qui eas velit facere Salinare.... Eocasu quo dictse salines non Salinarent, nee in iisdem sal fieret, etc. Alia ann. 1449. ex Reg. 180. ch. 72 : Pour ce que la gabelle du sel a este mise sus en nostre pays de Languedoc, la faculte

SAL
a este ostee aus laboureurs Salinans de vendre leur sel a voulente, etc. Vide in Salinaria. SALINARIA, Gabella, Tributum ex sale, in Testamento Guillelmi D. Montispessulani ann. 1212 : Remitto etiam in perpetuum, et solvo Salinariam, et omnia spectantia ad Salinariam, ita quod unusquisque habitantium in villa Montispessulani, et in castro de Latis, et ibi venientium, possit salem emere et vendere sine omni contrarietate, et inquietudine. Concilium Avenion. ann. 1209. cap. 5 : Pedagiis, guidagiis, Salinariis, et aliis indebitis exactionibus. Concilium Arelatense ann. 1234. cap. 22: Item statuimus ne aliqua pedagia vel Salinaria per Arelatensem provinciam accipiantur, nisi quss apparent Imperatorum, Regum, vel Principum, vel Lateranensis Concilii largitione concessa, etc. Adde Concilium Insulanum ejusd. anni cap. 10. [Vide Salina 3. et Salinaticum.] 1 SALINAGIUM , Eodem signiflcatu. Charta ann. 1300. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 54 : Quod dictus Consolatus et jus civaeri, bladorum, leguminum et aliorum, prout et de quibus soliti sunt pr&stari libragium herbse, ac Salinagium, etc. SADNARIA, Eadem notione. Charta ann. 1202. apud Chiffletium in Trenorchio pag. 455 : In primis enim nobis acquisierunt usagios villse Trenorchiensis, videlicet Saunariam, furnos, bichonagium, ventariam, melendina, etc. SSIf Ubi tamen nescio an Saunaria significet Laniarium, Gall. Tuerie, quae Provincialibus, quibus Saunar est mactare, la Saunarie dicitur : ea certe notione occurrit in Transact, ann. 1292. inter Reg. Carolum II. Comit. Provinc. et Capitulum S. Salvatoris, ex Schedis Pr. de Mazaugues: Item domus Sancias quse sita est in Saunaria. Pro tributo ex sale probabilius usurpari videtur in Charta ejusd. Caroli ann. 1291. apud Pittonem Hist. Aquens. pag. 170: Volumus in posterum homines... esseimmunes taschis, Isedis, cassis, pedagiis, boagiis, Saunariis et personalibus cavalcatibus. Droit deSaunelage, in Aresto Parlamenti Redon. ann. 1573. SALINABIUM, seu gabella salis,' in Concilio Avenionensi ann. 1209. cap. 6. in Charta Sancii Regis Majoricar. ann. 1311. ec apud Gregorium de Verbor. signific. cap. 26. tit. 40. lib. 5. * Charta ann. 878. torn. 9. Collect Histor. Franc, pag. 409: Cum... Salinariis, exitibus et regressibus, etc. Ubi et de puteo salinario, unde sal hauritur, potest intelligi. Sponte vero pro Salinariis legerem Saliciariis, in alia ann. 963. ibid. pag. 700. * SALINERIUM, Gabella, tributum ex sale. Charta ann. 1358. ex Bibl. reg.: Item Salinerium regium , quod colligi consuevit in pluribus locis, valens quatuor libras communiter annuatim. Vide mox Salinum 2. SALINARIUM. Gloss. Sax. ^Ifrici : Salinarium : s e a l d h u s , i. salis domus, seu potius puteus salinarius, unde sal hauritur, quomodo Salinarium HeduorumdixitJoan. Sarisberiensis Epist. 196. SALINARIUS, Salis venditor. Fori Bigorrenses art. 29: Piscatores aliunde pisces deferentes, etSalinariisintinpace, nisi quodlibet maleficium fecerint, unde oporteat eos respondere. Charta Ildefonsi Comitis Tolos. ann. 1141. apud Catellum in Hist. Comit. Tolosae pag. 192: Salinarii istius villse, qui attulerint salem, descarguent ad salinum, et statim pagentur, etc. [Enumeratio jurium Co-

SAL

283

mit. Biterr. in civit. Albiensi ann. 1252 : A singulis Salinariis unam cuparn salis, etc.] SSif" Hinc Salinarius dictus est Philippus VI. Rex Fr. quod aliquot salinaria horrea intra regni fines ann. 1331. instituerit, unde sal emeretur statutumque vectigal solyeretur, quo facilius bellorum impensis subveniret. Vide Gabella salis in Gablum. Chartul. V. S. Vedasti Atrebat. pag. 68 : Dominus Rex Rhilippus vendidit salem , hoc est notorium : unde in vulgo fuit proverbium, quia Rex erat Salinarius. Eadem de causa Salinator cognominatus M. Livius, teste Livio lib. 29. cap. 37. 1 SAUNARIUS, ut Salinarius, Gall. Saunter. Codex reddituum Episc. Autiss. an. circ. 1290 : De vinagio et pissonagio Saunariorum. Omnes Saunarii qui vendunt sal in archis et in grenariis, debent xii. den. etc. Regest. Censuum Carnoti: Les Sauniers qui vendent au marche du sel, etc. SALINARIS TERRA. Bovo Abbas Sithiensis de Inventione S. Bertini cap. 11 : Quandam Salinarem terram.... donations tradidit legaliter facta. Vide Salaricia terra. SALINARE, Salem conficere, [Gall. Sauner.] Vetus Charta apud Ughellum torn. 4. in Appendice pag. 7 : Et in Salce majore puteo uno, ubi JBrumo dicitur Salinare. T SALINATA, pro Salmata, onus sagmarii, ut videtur. Vide Sagma. Sallas Malaspinse Rer. Sicul. lib. 6. apud Baluz. torn. 6. Miscell. pag. 348 : Pro stercoribus vero bidentium de terris impinguatis ab eis, in quibus die stabulantur et node, duas Salinatas pinguis novalis procuret haberi: ex quibus duabus Salinatis duodecim salinas victualium de suo, si novalis casu pere'at, fisco componat. Vide Salera et Salina 1. | SALINATICUM, Tributum ex sale. Charta Caroli Calvi ann. 848. inter Probat, torn. 1. novae Hist. Occitan. col. 95 : In ipso comitatu pulveraticum, pascuarium, piscaticum tarn maris quam aquse currentis, volitiaticum, Salinaticum, telonei mercatum, etc. Vide Salinaria. SALINATIO, Eruptio, ex Gallico Saillie. Epistola Comitis S. Pauli de prima CP. expugnat. : Nonnulla vice in nos fecerunt Salinationes. [Ubi leg. Saltationes. Vide Saltatio et Adsalire.] T SALINATOR, Qui salem facit aut vendit. Papias. Salinator, aXivaTwp, in Gloss. Lat. Gr. Locus est in Bolonss. Salinatores civitatis Menapiorum memorat vetus liiscript. apud Elmenhorst. in Observat. adArnobium. Vide Cuperi Mqnumenta antiqua pag. 230. et supra Salinarius in Salinaria. * 1. SALINERIUS, Salinas dominus. Charta Ludov. comit. Andegav. ann. 1372. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 314: Concedimus quod quilibet Salinerius seu dominus habens salinas, possit accipere de sale in suis salinis existente, ad opus ejusdem dumtaxM, per manus gabellatorum. Pro salis venditore aut eo qui rem salinariam curat, legitur in Lit. ann. 1411. torn. 9. Ordinat. Reg. Franc, pag. 626 : Vtsitatoribus, granateriis, contrarotulatoribus, Salineriis, ac ceteris personis factum et emolumentum dicti salis quomodolibet per terram aut aquam exercentibus , etc. Salinier, qui salem vendit , in Libert, villse d Aigueperse ann. 1374. ex Reg. 198. Chartoph. reg. ch. 360: Le Salinier (devra) d'un sextier de sel une manea de I'aide. Occurrit prseterea in Lit. ann. 1398. torn. 8. earumd.

284

SAL

SAL
rum qusecunque partes salierint, aliquid sibi exinde prosperum seu triste significare pr&dicunt. Horum meminit S. August, lib. 2. de Doctr. Christ, et Johan. Sarisber. lib. 1. Policrat. cap. 12. Vide Martinii Lexic. [* et Relig. Gall. torn. 1. pag. 76.] * Nostris Sauteler, pro Tresaillir, Exsilire, exsultare. Poem. reg. Navar. torn. 2. pag. 2:

SAL

Ordinat. pag. 425. art. 12. Vide Salinarius in Salinaria. 2. SALINERIUS, Salinum, Gall. Saliere. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Item duo promptuaria, sive Salinerios stagni. T SALINITRARIUS, Offlcium in aula Reg. Franc. Acta S. Francisci de Paula torn. 1. April, pag. 149: Honorabilis yir Thomas Jacob Thesaurarius Salinitrarius dom. nostri Regis Francorum. Vide Salsarius. 1. SALINUM, Locus ubi sal venum exponitur. [Statutum Johannis Eeg. Franc, ann. 1363. torn. 3. Ordinat. pag. 623 : Item, Quod quicumque et omnes districtus alque alias gabellse, Salinorum et salinarum prxsentis Senescaliae, etc. Ubi Salina locus esse videtur ubi sal conficitur.] Occurrit pluries iu Charta Ildefonsi Comit. Tolosani ann. 1141. apud Catellum in Hist. Comit. Tolos. pag. 192. 12. SALINUM, Vectigal ex sale, seu jus de eo tributum exigendi. Testam. Rogerii Vicecom. Biterr. ann. 1193. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 500 : Magistro Bertrando dono 460. solidos Melgorienses quos habet de me Bonetus Judseus, et donum illud quod ei fed in Salino et in omni terra mea de una bestia. Vide Salmum et Salina 3. * Gharta Caroli IV. ann. 1326. in Reg. 64. Chartoph. reg. ch. 400: Item Salinum sive deverium salts, scilicet quod nullus poterat ibidem tenere sal ad vendendum, nisi cum licentia bajuli nostri. Vide infra Sallinum. T 3. SALINUM, Salis benedictio. Consuet. Canonic. Regular, apud Marten, torn. 1. Collect, novae vett. Script, part. 1. pag. 318: Refectorium similiter nullus ingrediatur,.... excepto infirmario, et ceteris omnibus cum^bibere indiguerint et servitores (1. servitbre) ecclesiae pro Salino. Eadem habentur in Consuet. Cisterc. cap. 72. unde quid sit Salinum interpretari licet ex paulo ante preemisSis : Nullus ingrediatur coquinam... sacrista excepto, vel quolibet alio pro.... prunis in thuribulo vel patella imponendis, vel Sale benedicendo. Pro vase in quo benedicendum sal ponitur, vide in Sparsorium. * SALIRE, Inire feminam, Gall. Saillir; quod de copulatione animalium dicitur. Charta ann. 1194. inter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. col. 525: Ipsi abbas et conventus... tenebuntur, ratione medietatis dictss decimss, tenere unum taurum pro vaccis communitatis dictge parochise Saliendis seu imprsegnandis. * SALISA, Agger seu terra pilis fulta et vallata; unde Salisare, molem construere et palis fulcire. Charta ann. 1285. in Chartul. Namurc. ex Cam. Cornput. Insul. fol. 2. r: Nos Guido Comes Flandrias... dilecto filio nostro Johanni de Namurco dedimus et concessimus terras seu rejectus maris, quocumque alio nomine vulgari appellentur, quas habemus jacentes infra quatuor offlcia extra terras ageratas seu Salisatas die hodierna Nos jam unam partem Salisavimus seu clausimus, quam partem sic Salisatam eidem Johanni concessimus Item singulas terras, sive Salisas seu rejectus maris, cum hiis prsedictis, quocumque nomine possint vel debeant appellari. Vide supra Salesare. 1 SALISATIO, Palpitatio. Gloss. Lat. Gr.: Salissatio, 7raX(i,6c- Marcellus Empiric, cap. 21: Cordis pulsus, sive Salisatio. Hinc j SALISATORES, apud Isidor. lib. 8. Orig. cap. 9. vocati qui dum eis membro-

conditae, Gall. Salade. Menoti Sermones fol. 64. v: Joannes Baplista ante Christi adventum fuit in deserto ad comedendum Salladam, sed non fuit oleum. 1 SALLAGIUM. Vide Salagium 1. 4 SALLAMENTUM. Vide Salamentum. I SALLARE, ut Salare 2. Vide ibi. T SALLARIATUS. Vide Salariatus. SALLARINUM. Charta Libertatum oppidi Dimontis in Biturigib. ann. 1190. apud Thomasserium pag. 433 : Et aliMcs cuers por li Sautele. quis de Dimonte si duxerit Sallarinum 1 SALISBURGIO. Vide Saliburgio. suum Aurelianis, pro quadriga unum t SALISPARSIO, SALISPERSIO, f. Aquae denarium dabit tantum. Carnes salitas, benedictae aspersio. Concil. Compostell. forte. ann. 1031. inter Hispan. torn. 3. pag. San* Mendum est Typographi apud 199 : Omnibus diebus Dominicis Salisper- Thomasserium, qui, ut ipse monet loco sionem faciant. Aliud ibid, celebratum laudato, hanc Chartam ex Gallando de ann. 1056. pag. 219 : Totum psalterium, Franco Alodio pag. 377. edit. 1637. exscricantica et hymnos, et Salisparsionem pserat, ubi legitur : Et aliquis de Dicantare... perfecte sciant. monte si duxerit Sal vel vinum suum Au1 SALISSUS, pro Salsus, apud Stepha- relianis, etc. Ita etiam habent Chartae not. Antiq. Vasconiae MSS. part. 1. aliae omnes quae ad eamdem rem specpag. 207. tant apud eumdem Thomasser. ibid, SALISUGHEN, in Decreto Tassilonis pag. 416. 417. 420. et in Libertat. Bostit. 11. | 15 : Qui resislerit domum suam,cum. inter Ordiiiat. Reg. Franc, torn. quod Salisuchen dicunt, qualem rem quse- 4. pag. 76. renti resistebat, talem componat in pu* 1. SALLARIUM, Locus, ubi sal conblico 40. sot. A sala, coenaculo aut con- flcitur, vel puteus unde eruitur. Testam. clavi, et suchen, quaerere, deducit Locce- Masaldae regin. ann. 1256. torn. 1. Pronius lib. 3. Antiq. Suecic. cap. 10. bat. Hist, geneal. domus reg. Portug. [** vide Grimm. Antiq. Juris Germ, pag. 31 : Item mando monasterio fratrum Prsedicatorum de Portu... centum modios pag. 639.] 1. SALITIA. Papias : Salinum, vas de pane melliore de Sallario meo de Bauaptum salibus, id est Salitia, quasi sal- dis. Vide supra Saligium et Salina 3. tica. * 2. SALLARIUM. [Gallice Salaire : * 2. SALITIA, Lucanica. Glossar. Lat. 8 florenos auri de camera et solidos 2 Gall, ex Cod. reg. 521: Salitia, , Sau- monete romane... pro Sallario laboranchice, Gallice. tium ibidem. (Arch. Vatic. Mandata *SALITIGUS, Tributum ex sale. Charta Gamer. Apostol. an. 1417-1421, f. 67b.)] Caroli M. ann. 806. ex Bibl. reg. cot. 16 : sjc SALLEGARE, SALLEGARI pro SaleNolumus praeterea, ut ab istis vel eorum gare et Salegari. Vide in his vocibus. hominibus aut rebus, aliquid de vectigali Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II, pag. thelonei, id est, portaticus,... vel Saliticus, 456 : Statuimus et ordinamus quod buraut aliquid redibiarius exigatur. Vide gus strate sancti vitalis... debeat Sallegari expensis illorum, qui habitant in dicto Salinaticum. et illi de androna guilielmi de 1 SALITO FAGERE, Idem quod Guer- burgo pire, possessionem rei alicujus dimit- gisso debeant Sallegare eorum testatam tere, quasi ex ea salire. Charta AdeleydaB androne. [FR.] * SALLEGATA, Idem quod Salegata et Imperat. in Bullar. Casin. torn. 2. pag. 45. col. 1: Legitimam facio Iraditam Saligata. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. vestituram per cultellum, fistucum noda- IL pag. 450 : Et dicta Sallegata debeat tum,... et me exinde foris expuli, warpivi, fieri usque ad seralium pocalis. [FR.] Salito fed. * SALLEIA VIA, Portions, locus tectus, 1 SALITOR, Taptxe-JTYi?* in Gloss. Lat. Gall. Galerie. Charta ann. 1385. in CharGraec. tul. Rich. abb. S. Germ. Prat. fol. 80. Salleiam viam sive SALITUDO, Lepos in dicendo, gratia v : Concedimus sermonis, Sales. Glaber Rodulphus in alleiam aut aditum in alto, ex transverso Vita S. Guillelmi Abbatis Diyion. cap. dicti vici parvorum camporum, pro eundo 13. [24.] : Ipsius enim sermonis Salitudo de dictis domibus sic admortizatis ad sequaliter cunctis, prout videbatur in domum seu domos dicti magislri Michaegratia erat condita. [Rectius habitudo lis, quas habet et possidet ex altero latere editum apud Mabill. ssec. 6. Bened. part. dicti vici. 1 SALLEPETIR, Salnitrum, Angl. Salt1. pag. 331. V. Salsitudo.] fSALITURA, XtTc;, in Gloss. Lat. peter, nostris Salpetre. Litterae ann. 1412. apud Rymer. torn. 8. pag. 754: Graec. | SALIVARIS, Pars freni, quaa salivaMandamus vobis quod... quadraginta liequi humectatur, unde vocis etymon. bras de Sallepetir, centum libras de sufActa SS. torn. 1. Maii pag. 447: Accipe firvif,... traducere permittatis. hos clavos et fac eos Salivares in fr&no SALLEPETRA. Vide supra Salepetra. * SALICIUM, Salictum, Gall. Saussaie, equi. Gloss. Grsec. Lat.: SaXtgaptov, Lupa. Vide Gloss, mediae Grsecit. in SaXt6apt. alias Sauceriele et Saussis. Reg. episcq* SALIVARIUM, Linteum excipiendes pat. Nivern. ann. 1287 : Ad domum Nisalivas destinatum, Gall. Bavette. Glos- vernensem pertinet Sallicium Ligeris, sar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 521: Saliva- quod est admodiatum vij. libris Niverrium, Baverel, Gallice. Salivosus, Bavous, nensibus. Charta ann. 1339. in Reg. 72. Gallice. Chartoph. reg. ch. 512 : Item unum Sal1 SALIVE. Vide infra Selave. licium,... cum fundo et pertinentiis suis. 1 SALIUNCA, aypt6po5ov, XsuxoppSov, in Alia ann. 1340. ibid. ch. 217: A demesille Gloss. Lat. Graec. Ibidem : Saliuncula, Julienne Navette sour son Sauceriel un aveixjovY). Vide Calcacrepa, et Martinii denier. Item deux Saussiz tenant de lez Lexic. in his vocibus. le pontd'0isy,jusques au Saussiz madame I'abeesse de Sougemont, in alia ann. 1376. * SALIZARE. Vide supra Salesare. 1 SALLA, ut Sala 1. Vide ibi. ex Reg. 110. ch. 122. Vide supra Sal| SALLADA, Herbse sale, oleo et aceto ceium.

SAL

SAL

SAL

285

1 SALMAN. Vide Salamannus. 1 SALLERE, pro Psallere, quomodo infra Salmus, pro Psalmus. Petri Diat SALMARIA, SALMARIUS, SALMATA. coni Discipl. Casin.: Nullus Sallat, nisi Vide Sagma. jussus. | SALMATICUS, pro Satinaticus, 1 SALLIA. Charta ann. 1522 : Sese et Salmacius. Beka in Willebrordo : Contiomnia bona submiserunt viribus, coercitio- nuo Salmatica terra dulcis aquse copiam nibus, carceribus, censuris, rigoribus et affluenter eduxit. Et in Baldevino I.: Salliis curiarum regiarum, etc. Haud Modicam aquam, et eandem Salmaticam, scio an a vulgar! Gallico Dpnner la Sale,, ad potandum inveniunt. SALMEDINA, Praetor urbis. Vide Zaquod de publica castigatione intelligi solet, deducenda sit hsec vox; usitata valmedina. enim hsec formula in prohibitionibus SALMENTUM, in Gloss. Isidori, Salsajuridicis, A peine de punition exemplaire mentum. In Glossis antiquis MSS. Piscis et corporelle : an mendum sit pro Stylis ? confectio. 3)c SALLIGARE, SALLIGARI, pro Sale* Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 521: gare, Saligari. Stat. Bonon. ann. 1250- Salmentum, Gall. Sause. 67, torn. II, pag. 462 : Statuimus et ordiT SALMERIUS, Equus sarcinarius.Vide namus quod potestas et procuratores Sagma. comunis ban. precise teneantur publif SALMITRIUM, Salnitrum, Gall. Salcum dicti puthei recuperare, et totuin petre, Graecis recentioribus SaX^irptov. publicum vicinorum Salligare; et torn. Chron. Tarvis. apud Murator. torn. 19. II. pag. 448 : Statuimus et ordinamus col. 754 : Est enim bombarda instrumenquod via, queesl inter domum... d. rolandi tum ferreum fortissimum.... habens cande Campania et domum d. Canelli de Cal- nonem... in quo imponitur pulvis niger cagnile debeat Salligari usque ad viam artificiatus cum Salmitrio et sulphure, etc. novam sancti dominici. [FR.] * SALLIGATA , Idem quod Salegata. 1 SALMUM. Testamentum Rogerii ViStat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II, pag. cecom. Biterr. ann. 1150. apud Marten, 458 : Et alia similiter Salligata, que cum torn. 1. Anecd. col. 411: Salmum vero, ea continual abinde inferius debeat taliter et totos usaticos noviter missos, videlicet aptari quod aqua possit optime decur- illos, quos ego sive domnus Bernardus Atonis pater meus, male imposuimus, pro rere. [FR.] * SALLINARIUM, Salinum. Gall. Sa- remissions peccatorum meorum dimitto liere. Acta dissolut. matrim. Ludov. et absolvo. Ubi legendum videtur SaliXII. fol. 148. r. ex Bibl. reg.: Portabat num, yectigal ex sale. Vide Salinum 2. super humerum unam servietam et unum et Salinaria. Sallinarium aureum, in quo erat sal neSALMUS, SALTERIUM, pro Psalmus, et cessarium pro hujusmodi baptismo. Vide Psalterium, in Charta ann. 1228. apud supra Salinerius 2. Petrum Mariam Campum in Hist. Eccl. * SALLINUM, Tributum ex sale. Lit. Placentina torn. 2. [Inventar. ann. 1260: ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, Unus calix argenteus. 11. bur eta argentea. pag. 687: Ab omnibus imposicionibus, Item 1. Salterium. Sic quidam Galli tailliis, gabellis, Salinis, focagiis exi- Sautier dicunt, pro Pseautier.] mimus. Vide supra Salinum 2. * Ita et npstri Saume et Seaupme, ut SALLIRE, pro Salire, Gallis, Saillir. apud Joinvil. in Vita S. Ludov. pag. 128. Lex Bajwar. tit. 13. 2: Si autem altera edit. Gang, ubi regia pag. 156. habet, persona ipsum animal per vim Sallire Pseaume ; sic Salmoier et Saumoier, pro compulerit, etc. Psalmodier; unde Sapmiste et Saumistre, | SALLITA, Salix, Gall. Saule. ChartaAuctor psalmorum. Bestiar. MS.: ann. 1278. in Tabul. S. Mariani Autiss.: Si cotnme li Sapmistes dist Promiserunt... quod in sileribus et saliEn une Saume qu'est petit : cetis, Sallitis vel salicibus de cetera nihil Es mons, fait il, leva! mes iex, Dont 1'aide me vint de Dieu. scindent, nee aliquo unquam tempore animalia sua pasturabunt. 1 SALLIUM, Decus, dignitas, ut ex Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1 : Lors se reprent a Diu proier, opposite opprobrium judicare licet, Lors se reprent a Salmoier. vocis tamen origine incomperta. Sallas Malaspinae Rer. Sicul. lib. 2. apud Ba- Ibidem : luz. torn. 6. Miscell. pag. 227 : Versi sunt, Li Saumistres meesmement inquam, subito dies solemnitatis ejus in Nous dist : Saumoies gentement. luctum, Sallia in opprobrium, honores in nihilum. * Hinc etiam Salterion, pro Psalterion, 1 SALLOSUS , Profundus , sordidus. Instrumentum musicum. Vide PsalteElmham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. rium. Lit. remiss, ann. 1411. in Reg. edit. Hearnii cap. 68. pag. 196: Tandem 165. Chartoph. reg. ch. 145 : Le suppliant murum ratonumque carnes exoticas, ma- trouva icelle Michelette dansant au son gno comparatas precio, rapida ventris de la herpe et du Salterion. Eadem apvoracitas in suam Sallosam abyssum de- pellatione dpnati compedes, quibus rei vorat et receptat. vinciuntur, in aliis Lit. ann. 1359. ex * SALLUTII. [Moneta pontiflcalis : Reg. 87. ch. 347 : Et apres le suppliant Item in eadem bursa petise Sallutio- fut mis en une autre prison audit chastel, rum anglicorum octuaginta septem. avec un autre hommeprisonnier, elfurent (Archiv. S. August. Romae, intr. et exit, mis ensemble ou Salterion. Nisi mendum sacristiae, 1474-1496, f. 16.)] sit pro Sartelion, uti habent Lit. reSALMA, ut Sagma. Vide in hac voce. miss, ann. 1377. ex Reg. 111. ch. 239: * SALMA, f. pro Salnia, Salictum. Robert le Fournier pour la souspecon Charta ann. 1063. torn. 1. Probat. Hist. d'avoir robe Colin le Varlet, rompu sa Brit. col. 414: Medietatem immobilium huche et y prins xij. solz Tour, fust mis rerum, qust dabuntur S. Petro,... id est, ou cep, dit Sartelion, desdites prisons. ecclesiarum, terrarum, vinearum, mo] 1. SALNARIA, Salictum, Gall. Sauslendinorum, piscationum, aquarumve de- saie, Normannis vulgo Saulnaie, vel cursuum, Salmarum, cssterorumque ta- Saulaie. Gesta Cenoman. Episc. apud Hum. Vide Salnaria 1. Mabill. torn. 3. Analect. pag. 54: Dedit 1 SALMACIDUS, SALMACius, etc. Vide quoque jam diclus Defensor... silvam quse supra Solatia. est in aquilonali parte civitatis super

fluvium Sartse cum sedificiis suis, cum Salnariis, et cum omnibus ad se pertinentibus. Vide Salicata. vel 2. SALNARIA, Tributum ex sale, ut * supra Salaria 2. Charta ann. 1376. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 327: Et si non sufficerent emolumenta Salnariss Lugduni et banni mensis Augusti, etc. Infra : Salneria. Vide mox in hac voce. * 3. SALNARIA, Vicus, in quo est horreum salinarium, ubi sal distrahitur, Gall. Saunerie. Charta ann. 1272 : Johannes Evrardi scribanus dicti Barri recognovit... sevendidisse... duas domos, quas habet apud Barrum, una quse sita est in Salnaria, sicut se comportat ante et retro. * SALNERIA, Tributum ex sale. Charta Petri de Sabaud. archiep. Lugdun. ann. 1312. ex Cod. reg. 9852. 3. 3. fol. 42. r: Item (habebimus) cohertionem, compulsionem et jurisdictionem in levandio pedagiis, censibus, Salneria, banno vini mense Augusti. Vide supra Salnaria 2. SALNERITIA, [Tempus quo salices secantur, ni fallor. Vide Salnaria.] Tabularium S. Remigii Remensis: Donat annis singulis... in hostelitia den. 10. in Salneritia 3. ligni car. 2. Alibi: Donat annis singulis speltss mod. 12. in Salneritia denar. 3. in prssteritia den. 2. etc. * Saleignon, Salicum fascis, ut videtur, in Pedag. Divion. MS. med. circ. XIV. S33C.: Se le saul vient en Saleignons, I'en paiera de charretee quatre Saloignons. SALOMON, Vasis species, operis pretiosioris , forte cujusmodi fuere vasa Salomonis in Templo ab eo sedificatp, qu33que in urbem Carcassonensem in Galliis, Roma capta, transtulerat Alaricus Wisigothorum Rex, uti refert Procopius lib. 1. de Bello Gothico cap. 12. unde forte manavit ut pretiosa vasa Salomoniaca appellarent nostri. .Guillelmus Bibliothecarius in Stephano VI. pag. 237: Contulit ibidem cantharam exauratam unam, Salomonem unum, regnum aureum unum cum gemmis pretiosissimis, et vestem unam cum auro et gemmis albis, atque sermonum librum unum, gestarum librum unum, Evangeliorum librum unum cum Epistolis. Ubi tamen nescio an hoc loco Salomon intelligatur liber Salomonis, ut Regnum, liber Regnorum, seu Regum in veteri Testamento appellatur. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 210: Duas patenas argenteas, cum duobus urceolis pretiosissimis ex operibus Salomonis, et crusto aureo, columnis de liciis octoginta sedecim, etc. Charta Aldegastri, fllii Sylonis Regis Ovetensis ann. 781. apud Sandovallium: Quatuor tapetes, et tres vasos Salomoniegos, et 12. curiales argenteos, etc. Alise Stephanies Reginee uxoris Garsia3 Regis Navarrse aaraa 1060. apud eumd. in Episcop. Pampilonensib.: Et vendant illos vasos vel forteras Salmonaticas in duplum pro plata, etc. Apud Nicetam in Alexio lib. 3. num. 6 : Tpaue^a SoXw(AovTetov occurrit. Vide Fortera. * SALOMO, pro Salmo, in Terrear. S. Maurit. in Fores, ann. 1472 : Dempto passagio piscium Salomonum, Gallice Saumons. SALOMONIACUS RITUS, Dicitur de opere pretioso, cujusmodi fuere quaa ad Salomonis templum pertinebant. Vide Salomon. Richera musiva eccl. S. M. sub Gregor. PP. IV. apud Ciampin. Oper. musiv. part. 2. cap. 19. pag. 123 :
Vasto tholi firmo sistunt fundamine fulcra, Quse Salomoniaco fulgent sub sydere ritu.

286

SAL

SAL

SAL

SALONA, Dea maris, in Glossar. Lat. appellabatur. [Transactio inter Abba- Litterae ann. 1490. apud Rymer. torn. 12. Gr. ex Cod. reg. 521. Vide Salatia. tern et Monachos Crassenses ann. 1351: pag. 382 : Baleria et alias pisces cujusf SALOR, Color inter viridem et cseru- Quotiescumque fit aliqua Salsa ad opus cumque generis recentes emere, seu alias leum, qualisest aquarum maritimarum. dicti Monasterii, in qua sit panis neces- juste perquirere et Salsare, etc. Salso, Mart. Capella lib. 1: Perlucentis vilri sarius, etc. Menoti Serm. fol. 113. v: Tapr/euw, in Gloss. Lat. Gr. Vide -SaSalor. Facientes Salsas si friandes, qu'on y lare 2. f SALORGIA. Vide supra Salergia. mangeroit une vieille savate.] In Statu?(c [ Pro sale ad Salsandum dictas * SALPA, xpuffOTiXeupos, in Gloss. Lat. tis MSS. Speciariorum Parisiensium re- carnes. (Refonte d'une cloche de N. D. Gr.Piscis genus, Gallis Merluche. Vide censentur hae salcise: Saulce cameline, en 1396, Bibl. Schol. Chart. 1872. p. 373.)] 1. SALSARIA, Locus ubi sal conficitur. Plinium lib. 9. cap. 18. et Martinii Lexic. saulce vert, saulce rappee, saulce chaude, | SALPETA, Salnitrum, Gall. Salpetre.saulce a composle , saulce moustarde, Charta Philippi Regis Franc, ann. 1317. Adrianus de Veteribusco Rer. Leod. etc. apud Argentraeum lib. 5. Hist. Britan. cap. 34 : Item dedit et assignavit... vilapud Marten, torn. 4. Ampliss. Collect, * Salse, in Charta ann. 1543. col. 1274: Sic allegantise fuerunt factse, | SALSA CAMELINA. Ordinat. superlain et castellanias de Pontrieu et Rupeet (ut) Rex deberet mittere slipendia pro ordine mensar. Dalph. torn. 2. Hist. deriani, ac Salsariam de sancto Gilda, CCG. lanceis, et Leodienses pecunias pro Dalph. pag. 312: Item, volumus quod fiat cum omnibus feodis, etc. [Computus ann. Salpeta et sulphurs et similibus. Leg. pro unum intromeysium... de linguis bourn,... 1244. ex Bibl. regia : Pro reparations Salpetra. et dictse linguss sint paratae in rosto cum boular. Salsarie vi. s. Pro mortario et *SALPETRA, Salnitrum. Vide supra Salsa camelina. pistillo in Salsaria vi. sol.] Salepetra. Hinc Salpestreur, pro Salpe* Stat. pour les Saussiers et moustar* 2. SALSARIA, Offlcium in coquina trier, in Lit. remiss, ann. 1420. ex Eeg. diers ann. 1394. in Lib. 1. Statut. artif. regia, ad quod spectant condimenta, 171. Chartoph. reg. ch. 214: Jehan De- Paris, ex Cam. Comput. fol. 327. r : Gall. Sausserie. Charta Phil. Pule. ann. fresnes nostre Salpestreur demourant a Quiconques s'entremettra de faire Sausse, 1304. ex Lib. rub. Cam. Comput. Paris, appellee Cameline, que il la face de bonne fol. 477. v. col. 2 : Henricus de Medunta SALPIGTA , SALPISTA , Tubicen , ex cannelle, bon gingembre, de bans cloux valletus Salsarise Johannse reginse. AnGraec. aaXmyxr^. Glossae Lat. Graec.: de girofle, de bonne graine de paradis, dreas clericus Salsarise Johannse reginse, Tubicines, traXmyxTou. Lexicon Regium de bon pain et de bon vinaigre Qui- in alia ejusd. reg. eod. ann. ibid. fol. MS. COd. 1082: Bvxavov, Y| <ra)v7uy. Buxa- conque fera sausse, appellee Jeuce, que 478. v. col. 2. Ordinat. hospit. reg. in v:w, craXTti^w. BuxavvjxTat, eraXmyxTai. Gl. il la face de bonnes et vives adman- Reg. ejusd. Cam. sign. Nosier fol. 119. ^Ifrici: Salpista, aule bymepe. Papias: des, de bon gingembre, de bon vin et r: Cuisine.... vj. valles de la Sausserie,... Salpizo, Greece, tubicino. Salpista, Greece, verjus. un clerc en la Sausserie, qui gardera les cantor, tubicinator. [Jul. Firmicus lib. 1 SALSA CROGEA, VIRIDIS, in Statutis espices. Vide Salsarius. 8 : Salpictas reddet, sed qui in bello con- Monast. S. Claudii ann. 1448. pag. 82: 1. SALSARIUM, Salinum, Salt-cellar, et fossi moriantur.] Fulcherius Carnot. lib. Idem pittantiarius ministrare debet Salt-seller, Anglis ; nostris, Saliere : nisi 2. Hist. Hieros. cap. 12 : Prseceptum est carboneas et pecias lardi ministrari soli- sit quod Sauciere dicimus, disculus in movente Salpista Joppem regredi. Adde tas, cum Salsis croceis el viridis ad pree- quo salciss repqnuntur. Matth. Paris, Vqpiscum in Carino. Vide Salapitta. dictas carnes congruentibus. Medic. Sa- ann. 1180 : Cyphi argentei 9. tria Salsaria ;;;: SALPING.5!, Cornua in summo perfo- lernit. edit. 1622. pag. 150: Ex foliis argentea, tres cuppse murrinse, etc.-Will. rata, in Gloss, ad Alex. latrosoph. MS. ejus (oxalidis) contusis cumque ompha- Thorn ann. 1231: Item 24. disci argentei, lib. 1. Passion, cap. 121. ubi de surdi- cio vel vino albo commistis fit Salsa vi- cum totidem Salsariis. [Pro disculo saltate : In posterum coguntur (surdi) Sal- ridis. ciarum occurrit in Testam." Johan. de pingas apponere in summo auris poro. * SALSA PICTAVINA, in Mirac. B. M. Nevill ann. 1386. apud Madox Formul. SALPINX, SALPIX, Tuba, ex Graec. <raX- V. lib. 3: Anglic, pag. 427 : Item (lego) Radulpho myt Althelmus de Octo principalibus filio meo et hseredi vi. duodenas discoTant i metcnt k la foie vitiis : De gingembre et de chitoual, rum, mi. duodenas Salsariorum. Vide De gerofle et de garingal.... Salssayronus.] Dutn. vexilla ferunt, et clangit classica Salpix. Pour faire Sausses Poitevines, 2. SALSARIUM, Mensura aridorum. Ne por faire pinchemorilles, etc. Unum Salsarium fabarum seu farinee Idem de Virginitate: | 2. SALSA, Qua? Salsis seu condimenplenum, in Monastico Angl. torn. 3. pag. Cornua rauca sonant, et Salpix classica clangit. tis inserviunt, videlicet piper, sinapi, 89. [Vide Salura.] Idem de Virgin, lib. 3. cap. 5: Horren- etc. Gall. Assaisonnement. Computus SALSARIUS, Cui salsariee cura comdus Salpicum clangor increpuisset. Alcui- ann. 1324. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 132. missa est in coquina Regia, in Fleta col. 2: Item a tempore compuii nuper lib. 2. cap. 14. 3. Ordinat. Hospitii S. nus Poem. 8 : elapsi misit dom. Marise de Saletes in di- Ludoyici Regis Franc, ann. 1261: SalsaPrseroia sutnpturus cum clanget classica Salpix. versis quantitatibus de espiciis et de Salsa rii 2. in propria coquina Regis pro quseet de aliis sibi necessariis, etc. Vide Sal- rendis necessariis ad salsam Regis. [Alia Et Poem. 189: samentum. Philippi Pulchri ann. 1285. ex Cod. MS. Doctor in orbe plus, Christ! clarissima Salpix. | 3. SALSA, Salsamentum, carnes salSangerm. : Le S'aussier devers le Roy Fulcherius Carnot. lib. 3. Hist. Hieros. S33, Gallice Saline. Litterae Henrici VIII. mangera a court et prendra le pain du cap. 50 : Salpices et cornua vehementer Regis Anglise ann. 1530. apud Rymer. sel Id ou il a accoustume a prandre et n. concrepabant. [Incerti Poetae versus torn. 14. pag. 369 : Bourn, ovium, vitulo- s. vi. den. par jour pour Sausses et xxx. apud Mabillon. torn. 4. Analect. pag. rum, Salsarum, piscium, seu aliorum vic- s. pour sa robe par an.] Statutum Hostualium, etc. Ubi forte omissa est vox pitii Philippi Magni ann. 1317: Thomas529 : carnium. sin qui sera Saulcier aura 4. den. par Ut cum vivificet Salpinx hanc ultima carne, jour de gaing, et merra le sommier de la | SALSACIO, Tapfxeuuis, in Gloss. Lat. Integrum facias gaudia bina frui.] saulcerie, et gardera les espices, et les Gr. | SALSAMEN, Tapi'x'ov, in iisdem Gloss.livrera par pois, et sera au mortier tant 1 SALPIZARE, Tubicinare. Vide Salqu'elles seront braiees, etc. Clerc saucier. picta. Salsamentarius, TaptvoutoXr]?, ibidem. T SALSAMENTUM,Condimentum, Gall. Varlez en la saulcerie, etc. [Supra Espi" SALPRESA, Piscis genus.Acta Inquisit. Carcass. MSS. ann. 1308. fol. 3. v: Sauce; Item quse iis condiendis inser- cier dicitur.] Occurrit in veteri InscripPortavit dictis h&reticis vinum, tructas et viunt. Ordinat. super ordine mensar. tions quidam P. Clodius Athenio negoDalph. torn. 2. Hist, Dalohin. pag. 311: tians Salsarius. [Ubi idem sonat quod Salpresas. 1. SALSA, SALCIA, Condimentum, Gal- De rotulo de carnibus porcinis recentibus Salinarius, salis venditor. Vide Salilis Sauce. Auctor Breviloqui: Salcia, di- in rosto cum Salsamento debito. Infra : naria.] >:s SALSAROLIUM, Disculus, in quo citur a salsus, quod Salsa. Poema MS. Una rotulo de mutoninis in aqua, cum Salsamento calido de pipere aut aliis salsas reponuntur, Gall. Saucier, alias inflmi sevi: Saulseron et Sausseron. Inventar. MS. faclp. Ibidem pag. 312. col. 2 : Dentur Salvia, serpillum, piper, allia, sal, petrosillum, nobis quatuor et viginti ova frixa cum thes. Sed. Apost. ann. 1295 : Item viginti His bona fit Salsa, vel fit sententia falsa. bono Salsamento. Pluries ibi. Charta Salsarolia cum stella in orlo. Pluries ibi. Joan. Hocsemius in Adolpho a Marka Odonis Abbat. S. Dionysii ann. 1231. ex Lit. remiss, ann. 1469. in Reg. 195. Episc. Leodiensi cap. 4 : Satis risum fuit Cod. MS. B. M. de Argentolio : Qus&rat Chartoph. reg. ch. 311: Jehannin Karesdecognominibus, quse carnes bovinas cum prior condimenta necessaria et Salsa- mel commenca a prendre ung Saulseron propria sua Salsa notabant. Loquitur de menta, scilicet piper, allea et sinapin. ou escuelle d'estaing sur la table, etc. duobus Scabinis Francofurtensibus, Vide Salsa 2. Sausseron d'sstain, in Lib. rub. fol. quorum alter Caro bovina, alter Allium 1 SALSARE, Sale condire, GalJ. Saler. parvo domus publ. Abbavil. ad ann.

SAL
1365. fol. 117. v. Sauseron supra in Acetabulum. Vide Salsarium 1. " * SALSATOR MERCATOR, Salinator, salis venditor. Stat. Casimiri III. ann. 1451. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 163: Zupparius debet sal vendere mercatoribus Salsaloribus, etc. Vide supra Salinerius 1. * SALSAYRONUS, ut supra Salsarolium, in Charta ann. 1438. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 259. col. 1. Vide Salssayronus. %. [ Legitur quoque Salsaironus in Cart. Magalon. Vide QUANTINA.] * SALSEIA, ut Salceia, Salictum. Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 95: Aliss acquisitiones plurium vinearum, Salseiarum, aliarumque terrarum,... quse unitse et adjunctas fuerunt parco vel procinctui nemoris Vicenarum. Vide supra Salceium. 1 SALSERATUS, Ferus, ut interpretantur Bollandistse. Acta S. Afrae torn. 5. Maii pag. 275 : Tune jussit introduci in amphitheatrum quinquaginta tauros Salseratos, quorum magnitude et furor magnus erat, dantes mugitum ingenti voce. Legendum forte exasperatos : solebant quippe bestias in damnatos stimulis irritare. 1 SALSERIUS, ut Salsarium 1. Continuator Chron. Johan. Iperii apud Marten, torn. 6. Ampl. Collect, col. 616. ubi de Henrico de Condeseure : Conventum suum, quern sui in initiomultum exiguum atque egentem invenit, ante suum exitum toto puroque in argento in refectorio servire fecit, ubi scutellas octuaginta, Salserios triginta quatuor, scyphos triginta ad hoc ordinavit. SALSIDONIA, Cymaticum, sima. Proces. Egid. deRays ann. 1440. ex Bibl. reg. : Cor posuit in quodam vase vitreo supra quandam Salsidoniam camini cameras suse , Gallice sur une Simaise,
etc.

SAL
sched. Mabil.: Salsurias cum ecclesia et omni appenditio, etc. 1 SALSUTIA, ut Salcitiae, Lucanicse, Gall. Saucisses. Consuetud. MSS. Eccl. Colon. : De quolibet aproSalsutia et frustum apri , etc. Magister coquinse dat quotidie 111. Salsutia. Recensentur praeterea inter debitos census Advocato Fuldensis Monasterii : In Paschate Salsutia v. jje: SALSUTUM. [ Salsutum, sausice. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23. XIII. s.)] * SALTA, Salix, Gall. Saule. Charta Occit. ann. 1298. in Eeg. Phil. Pule. Chartoph. reg. ch. 13 : Item parata ad secaturam seu falcationem sex hominum per diem unam, ad valorem, cum albanis seu Saltis, septuaginta solidorum rendualium. SALTANS, SALTARIUM, Eetis vel decipulae venatoriae species. Charta Edw. III. Regis Anglise pro Ecclesia Coventrensi in Monast. Angl. torn. 3. pag. 236: Ita quod Episcopus, et successores sui Episcopi loci prsedicti boscos illos includere, et parcos inde pro voluntate sua facer e, et eos sic factos et inclusos tenere possint sibi et successoribus suis Episcopis ejusdem loci in perpetuum, dum tamen Saltantia non faciant in eisdem. Infra : Dum tamen Saltaria non faciant in eisdem. Ibidem : Ita quod liberam chaciam habeant, sicut et in boscis illis, extra parcos, quos ibidem fieri contigerit, Retia non tendant, seu tendi faciant ad aliquas feras capiendas. Vide mox Saltatorium. * 1. SALTARATICA, SALTARIA, Merces, vel emqlumentum a dominis prasstitum saltuariis, qui invigilabant ne agri vastarentur aut furtis paterent. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. III. pag. 136 : Statuimus quod liceat cuillbet terre episcopatus ban., que per se facit publicas factiones, custodire per suos salluarios sue terre laboreria sua et possessiones, et suis saltuariis solvere Saltaraticam (Saltariam Codd. '52, '60) tantum teneantur si habeant curiam per se, alioquin solvant Saltaraticam illis saltuariis in cujus curia sive guardia sunt possessiones ; et torn. III. pag. 138: Item statuimus quodnullus saltuarius vel aliquis pro eo accipiat plus Saltaraticam alicui alii quam illis de curia ilia, in qua est saltuarius, etc. [FR.] *. 2. SALTARATICA, SALTARIA, Munus saltuarii. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. Ill, pag. 131 : Qui (saltuarii) per totum annum custodire debeant vineas et possessiones tam civium .quam non civium, nichil aceipiendo a civibus pro Saltaratica (Saltaria Cod. '52) possessionum ipsorum civium. [FR.] * SALTARIA. Vide Saltaratica n. 1. et 2. [FR.] * SALTARIS, Liber continens Psalmos, Psalterium. Charta ex Tabul. Cassin. inter sched. Montisfalc. : Ponemus ibidem intro de ecclesia ij. libros mixales, e j. umiliam,.... ij. Saltares monasticos, etc. Vide supra Salmus. SALTARIUM, Gall. Sautoir, Lignum transversim positum, quo solis animalibus transitus prohibetur. Liber rub. fol. parvo domus publ. Abbavil. fol. 35. r. ad ann. 1265 : Radulfus debet claudere de sepe mam,.... ita quod ibi debet esse unum Saltarium, per quod pergetur ad ortos. SALTARIUS, SALTUARIUS, Villicus, custos prsedii, qui fructuum servandorum gratia prsedio prseest, in leg. 12. 4. D. de Instr. vel instrum. leg. (33, 7.), a saltus, a'jfx.Tr)(7i<;,'in vett. Glossis. Procu-

SAL

287

1 SALSILAGO, Salina, locus ubi sal conflcitur. Monast. Anglic, torn. 1. pag. 27. col. 2: Hujus vero terras possessionem ita prsedicto Episcopo largitus sum cum omnibus ad earn pertinentibus , id est campis, silvis, pratis, piscariis, Salsilagine, atque omnibus utensilibus ejus, etc. Salsilago, aX^r), in Gloss. Lat. Grsec. humor salsus, Gall. Saumure. 1 SALSITUDO, Lepos, jucunditas sermonis, urbanitas sale, facetiis et lepore condita, ex Vita S. Guillielmi Abbatis, apud Macros fratres in Hierolexico : quam lectionem mendosam esse perspicies ex iis quse observavimus supra in v. Salitudo. 1 SALSSAYRONUS, Disculus salciis reponendis aptus. Charta ann. 1337. ex Tabul. Episc. Massil. : Procuratores Massiliensis Ecclesiae recognoverunt se habuisse et recepisse a domin. Archiep. Arelatensi 100. marchas argenti ad pondus Avinionense in 8. platellis, 22. scutellis, 12. Salssayronis, etc. Vide Salserius. 1 SALSUGINATUS, Marino sale irabutus, nostris Marine. Charta Eberhardi Comit. pro Monast. S. Petri de Silyanigra apud Schannat. Vindem. Litter, pag. 164: Unusquisque fratrum accipiat panem pulchrum et candidum, duasque positiones piscium, unam Salsuginatam, alteram piper-atam. * SALSUGO. [Liquor salis. DIE P.] *SALSURIA, Locus, ubi sal conficitur, f. pro Salsaria; nisi sit nomen loci. Vide in hac voce. Charta Conr. imper. ann. 1033. pro monast. S. Apri Tull. ex

rator saltuum, in Notitia imperil Orient, cap. 87. Gloss. S. Bened. cap. de Agricultura : Salutarius, vpoq>uXa$. Gloss. Gr33C. Lat.: Xwpoq>uX$, baltuarius. Alibi xrojAaToipyXa?. Regula Magistrj cap. 11: Sicut Dominus ordinal Majores familiss, quos Vicedomini minores timeant, id est, Vicedominum, Villicum, Saltuarium, et Majorem domus, etc. Vide Legem Longob. lib. 2. tit. 38. 2. et Leges Luitprandi Regis tit. 29. paragr. 1. SALTARIUS, in Rege Longob. lib. 1. tit. 14. 7. tit. 25. | 50. 73. lib. 2. tit. 38. | 2. [ Luitpr. 82. (6, 29.) 44. (5, 15.) Pippin. 10. Luitpr. 84. (6, 81.) Vide Murat. Ant. Ital. torn, l.col. 516. Savin. Hist. Jur. Rom. med. temp. torn. 2. 84. not. B.] Glos.Lat. Graec.: Saltarius, opso90Xa|. Ubi leg. opo^uXal monet Casaubonus ad Theophrasti characteres pag. 228. nam et saltuariorum erat fines custodire, et invigilare ne a yicinis agri occuparentur : TOU? opou? ETuaxoTOi<r9ai, ut habet idem Theophrastus. [Vide in Sallgravius.] ^ SALTARIUS, SALTUARIUS, Messium, vitium, tqtiusque territorii custos, nostris Messier. Statuta Mutin. rubr. 370. fol. 74. v : Saltarii teneantur custodire et salvare clausuras, terras, hortos, vites, prata,segetes, et arbores hominum civitatis Mutinse, et denuntiare domino judici, coram quo debuerit fieri denuntiatio ejus, quern damnum dantem invenerit, et habere debeat pro suo salario medietatem omnium bannorum, etc. Statuta Avenion. lib. 1. rubr. 18. pag. 52: De Saltuariis sive custodibus territorii civitatis. Adde Statuta Cadubrii lib. 1. cap. 19. j SALTATIO, Invasio, irruptio, assultus, Gall. Sallie, sortie. Epist. Anonymi de capta urbe CP. ann. 1204. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 786: Sum autem hsec proponerentur, serjanti prsefatse turris nostris crebro sagittando importunos faciebant insultus. Verum nulla vice in nos fecere Saltationes, quin forent alacriter retromissi. Vide Salinatio, et Saltus 2. SALTATORIUM. Fleta lib. 2. cap. 41. 14 : Inquiratur qui post placita prsedicta fecerint metas forestee, vel prope forestarn, ad nocumentum foreslse, parcum, vel boscum suum, vel warennam, vel Saltatorium, vel aliquem boscum afforestavit sine waranto Regis. [** Placit. ann. 18. Edward. I. in Abbrev. Placit. pag. 222. Wigorn. rot. 50 : Quod parcus suus in Furley ad custus ipsius fiat apertus, et quod 2. Saltatoria ejusdem prosternentur, quia sunt ad nocumentum liberse chacese suss.] [Placit. apud Cestriam ann. 31. Edward. Ill : Clamat habere liberum parcum suum apud Halton cum duobus Saltatoriis in eodem. Vide Saltans.] et Saltarium. SALTATORIA, seu Sautoirs npstri vocabant stapedes, seu staphas, quibus equus inscenditur, uti in Dissert. 1. extrema ad Joinvillam docuimus. Satoir, apud Hemricurtium de Bellis Leodiensib. cap. 41. Swp-op(at, Graacis recentioribus voce a Gallis hausta. Suidas: SeXXai, ffsXXapta,ffWTYipt'ai,sopas. Alibi : SeXXat, a-eXXapta, dwrripsat. Constantinus Porph. in Tacticis : Sy.ETtacrOwaav xa\ at xotXt'at ayTtov 8ca (Aaxpwv aTroxp[/.a!JtxaTwv aub TWV a^lXrpwv T-Tii; awTvjpiai;. Mox, rursum : Kp(/,a<79w xa\ TO TotoOTOV T^ixoypcov (JLETOC Orjxaptou Sspfxattvou et; TYJV a-wrv)pt'av. Ubi sane haec vox non tam stapedes quam ipsam sellam, quam eques insilit, videtur significare. Hinc figura hocce nomine donata in armqrum insignibus, tametsi Spelmanno aliter videatvir, qui

288

SAL

SAL

SAL

Sanatorium esse ait, machinam qua in saltibus prsedabantur ferse, unde, inquit, et nomen. Sed peritiores hac de re statuant. [Vide infra Samna.] * Comput. Steph. de la Fontaine argent, reg. ann. 1852 : Pour livres de soye de plusieurs couleurs, pour faire les tissus et aiguillettes ausdits harnois, faire Sautouers et conyeres, etc. 1 SALTATRICES NOCTURNE.-Vita S. Johannis Valent. Episc. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1701 : Si de surdis, de csecis, de sciaticis,.... sterilibus quoque et impotentibus, arrepticiis, et nocturnis Saltatricibus, ceterisque hujusmodi incommoditatibus enumerare praesumpsero, in quibus vir Dei Johannes ope pari subvenit. Sortilegii species esse videtur non multum absimile ab eo de quo in voce Diana. Vide Saltus 5. * Melius fortassis intelligas Morbum, qui vulgo dicitur Cauchemar, Graece IqjHxXTY]? : nam qui eq laborant sibi stomachum premi, ac si aliquis in eos subsultaret, opinantur. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Sailleur, saltator. Saillaresse, saltatrix. e SALTEM, pro Tandem. Acta B. Christ, tom. 4. Jun. pag. 371. col.l : Illo nequam adhuc clamante, Saltern clamor ille terribilis ad aures virginis pervenit. j SALTERELLUS , a Gall. Sauterelle, Locusta. Petrus de Mura in Computo Eccles. ubi de plagis ^Egyptiorum : Octava plaga fuit multitude locustarum, quee devoravit herbarum et lignorum virentia, quse residua fuerunt grandini. Has appellat vulgus Salterellos, eo quod salient in pratis. I SALTERIUM, pro Psalterium. Vide Salmus. ^ [Psautier : Salterium non est ligatum. (Chevalier, Visit, episcop. Gratianop. p. 30.)] * SALTERIUS, Judex minor seu civilis, scabinus, idem qui Saltarius. Charta ann. 1356. ex Cod. reg. 9873. fol. 52. r: Amedeus comes Sabaudiss et princeps. Universis et singulis baillivis, potestatibus, vicariis Salteriis, mistralibus, aliisve officiariis, etc. Vide Saltgravius. * SALTES, TIS, fern. gen. Ciziaus, in Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120. T SALTGRAVIUS, Idem qui Saltarius, finium custos. Charta Wichmanni Archiepisc. Magdeburg, ann. 1178. apud Ludewig. tom. 5. Eeliq. MSS. pag. 8: Hujus rei testes sunt Heiderricus Hallensis prs&positus, Rodulfus ejusdem Ecclesise. canonicus, Olricus notarius, Olricus dux, Heindericus s; ;i camerarius, et Norbertus Saltgravius. [ " Magistratus rei Salinarise prsefectus. Vide Haltaus. Glossar. German, col. 1587. voce Saltzgraf.] 1 SALTICUS, Saltator, Gall. Danseur. Tertull. in Scorp. cap. 8 : Ipse (S. Joannes) clausula legis et prophetarum ; nee prophetes, sod angelus dictus, contumeliosa csede truncatur in puellse Salticss lucar. Minus recte Psalticss edidit Rigaltius. Vide Saltria. 1 SALTIM, Nunc, modo. Camillus Peregrin us in Hist. Langobard. apud Murator. torn. 2. pag. 296 : Est etiam Sallim adverbium prsssentis temporis sicut sunc, modo. Vita S. Vincentii Madelgarii torn. 3. Julii pag. 668 : Nunc ergo constituendis tarn prssclarse materiel verborum ornatibus, quis Saltim peritorum sufficit conatus. Saltim, pro saltern, non semel occurrit in Cod. Theod. et alibi. * SALTINA, Saltatrix. Pact, inter Bonon. et Ferrar. ann. 1193. apud Murator.

tom. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 893 : Bibliotheca Cluniac. pag. 543 : Do etiam Blavam, quam jpculatores acquirunt, et et concede omnes Saltus meos consuetudispiculaturam et licium, quam Saltinse ac- narios usibus Ecclesise.... omnibusque hoquirunt, quiete ducere permittantur. Vide minibus illorum, ita ut homo S. Dionysii intra saltus habitet. Mox fit mentio SalSaltria. >tc SALTOR. [ Capella sancti spiritus tus Pertici: ita scilicet appellatur ager quam foridavit Petrus Melli de scalis et Comitatus Perticensis, (le Perche,) Saltor. (Chevalier Visit, episcop. Gra- quod silvosus sit. tianop. pag. 76.)] 1 SALTUS, 2*. declinat. in Praecepto | SALTORA, Saltus, enunciatione Lon-Caroli M. apud Marten, tom.l. Ampliss. gobardica, apud Meichelbek. Hist. Fri- Collect, col. 37. sing. tom. 2. pag. 33: Donavi casas, SALTUS DEBITUM, Pastionaticum. Tacurtes, mancipias, rures, Saltoras, silvasf bularium Dervensis Monasterii: Et si etc. Saltura, ibidem pag. 45. Saltores, incolss loci illius porcos suos cum porcis apud eumd. tom. 1. pag. 69. ex Charta indominicalibus miscuerint, ministeriales Monachorum omnem decimationem absann. 770. Epist. Steph. II. PP. ann. 756. tom. que ulla meorum molestia accipiant. Quod 5. Collect. Histor. Franc, pag. 499 : Sub si aliunde venerint, et forensium villajurejurando pollicitus est (Desiderius rex rum nostra depasci pascua voluerint, seLangobardorum) restituendum B. Petro cundum morem regionis consuetum Saltus civitates reliquas, Faventiam, Imolam et debitum persolvant. Ferrariam cum eorum finibus; simul 1 SALTUS, Latifundium 800. jugerum, etiam et Saltora et omnia territoria. apud Pancirolum lib. 1. Thesauri var. >|e SALTRAPA. [ Saltrapa, sergans. Lect. cap. 77. ex Varrone lib. 1. de B,e (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23. rust. cap. 10. leg. creditor. f. de act. emp. (19,2,52.) etc. XIII. s.)f SALTUS LUN^, Compotistis, UTIOTOJIYI 1 SALTRIA, Saltatio, ars saltandi. Papias MS. Bituric. : Quam solie fseminae /Kiipac, velffsXrivvi?.Auctor Queroli: Mercurius huic iratus, Sol rotundus, Luna in colebant quse Saltriam exercebant. | SALTRIA, Saltatrix, Gall. Danseuse.Saltu est. Cummianus hibernus de conPoeta MS. inflmi sevi, post Summam troversia Paschali: Alium in Epacta, Willel. Brittonis ex Biblioth. Collegii alium in augmento lunari, quod vos Salturn dicitis, etc. [Et hoc vocatur Saltus Navarraei : lunse, eo quod semel in 19. annis accidit Pseudo pugil, nebulo, raerelrix, fur, Saltria, leno. prseter communem omnium aliarum luVide Salticus. nationum.... et prseter naturalem primac SALTRIX, Joculatrix, vel extremitas tionem, quod luna ibi dicatur prima, ubi nemoris. Inde Saltus duo significat, Lande did deberet trigesima. Et sic debet luna et Saut Gallice. Glossar. Lat. Gall, ex transilire, non secundum veritatem cursus in ccelo, sed secundum significationem Cod. reg. 521. 1 SALTSELLER, vox Anglica, Salinum, primationis in libra.... Et sic metaphora Gallice Saliere. Testam. Johannaa Bens- est Saltus lunae. Ita Petrus de Mura in tede ann. 1445. apud Madox Formul. Comput. Eccles.] Vide [Bedam tom. 1. Anglic, pag. 434 : Item do et lego Philippo pag. 108.] Alcuinum Ep. 3. 9. Honorium Thornbury Militi et Margaretae uxori ejus Augustodun. lib. 2. de Imagine mundi duas Saltsellers argenteas, et meam me- cap. 85. Rabanum de compute cap. 56. liorem togam penulatam. Vide Salsa- Petavium in auctario lib. 8. cap. 14. et rium 1. Scaligerum de Emend, temp. lib. 7. pag. 1 SALT-SYLVER, ab Anglico Salt, sal, 752. etc. et Silver, argentum : Praestatio pecuSSH Contigit autem hie Saltus lunae niaria a vassallis domino exsplvenda, 31. Julii anni cujuslibet decimi noni ut se ab illius salis vectura redimerent. cycli lunaris, ut ex hoc versiculo a DuCharta ann. 1363. apud Kennett. Anti- rando relato docemur: quit. Ambrosd. pag. 496 : Et quilibet yirLuna facit Saltum Quintilis luce suprema. gatarius dabit domino unum denarium pro Salt-sylver per annum ad dictum fesSALTUS DE EGGLESIA ad Ecclesiam, tum S. Martini, vel cariabunt salem do- cum Episcopus relicta Ecclesia ad aliam mini de foro ubi emptus fuerit ad larda- promovetur, in Concilio Tricassino ann. rium domini. 878. can. 2. * SALTUARIS, Saltus custos. Charta 1 ORDINARI PER SALTUM dicitur qui ann. 1103. apud Pez. tom. 6. Anecd. part. ordinem superiorem, inferiore praeter1. col. 285: Salturn autem, qui Vorst misso, suscipit: quod prohibuit Alexanvulgo dicitur, cum omni usu quern habet, der II. PP. Epist. 32. Statuta MSS. Auvenationibus, melle, pellibus marconum, gerii Episc. Conseran. ann. 1280. ubi de et Saltuaribus, qui Vorstere dicuntur, etc. casibus Episcopo reservatis : xvni. per Saltum aliquo ordine prsetermisso, vel qui 1 1. SALTUARIUS. Vide Saltarius. * 2. SALTUARIUS, Italice Saltario,Sal- furtive et contra prohibitionem promotus, taro. H33C vox, a saltus custodia orta, etc. Concil. Hispal. inter Hispan. torn. accommodata estdein nontantum agro- 4. pag. 13 : Excepto tamen illo qui fuerit rum ac possessionum, sed etiam civita- ordinatus per Saltum , etc. Occurrit tis custodibus,qui eligebantur a curato- passim. ribus viarum. Stat. Bonon. ann. 1250-67. 2. SALTUS, pro Assultus. Fori Morlatom. III. pag. 129 : Statuimus quod om- nenses cap. 28 : Quicumque domui vicini nes contrate civitatis bononie que con- Saltum dederit, vel violenter domum insueverant habeant Saltuarios, et eligantur traverit, quot erunt in Saltu illo, tot 18. per ministrales contratarum. [FR.] sol. donabunt domino domus. [Vide SalSALTUATICUM. Vide Salutaticitm. tatio.] SALTUENSES FUNDI, in Nqvella 2. 13. SALTUS, Gall. Saut, vox quidem Theodosii et Valentiniani, ubi mentio Latinis nota, non vero Saltum facere, fit fundorum, qui limitrophi, patrimo- pro Prosilire, Sauter. Gerardus in Vita niales, et Saltuenses vocantur, et ad jus 5. Stephani Grandimont. apud Marten, privatum tranferri vetantur. tom. 6. Ampl. Collect, col. 1077 : Consi1 SALTURA. Vide supra Saltora. derans autem vallis profunditatem super I. SALTUS, Silva, vox Latinis nota. quam eminebat domus ilia sedificata, Charta Gaufridi Comitis MauritaniaB in limuit perinde prosilire ; sed postmodum

SAL
cottfortatus divino Spiritu, Saltum ilium fecit, et per Dei misericordiam illaesus evasit. 1 4. SALTUS, Alia notione. Albert. Mussatus de Gestis Henrici VII. apud Murator. torn. 9. col. 472: Interea Florenlini, ut gentibus Caesaris pervagandi prasdandique Saltus auferrent, utque frumentandi de Aretii ftnibus vias prsecluderent, Fesulanam arcem.... munierepraesidiis. Phrasis Pataviis usitata, uti monet 01. Editor, Togliere li Salti, quod Itali levare li passi dicunt, pro Impedire, auferre potestatem. 1 5. SALTUS S. VITI, Morbi genus. Miracul. S. Bennonis torn. 3. Julii pag. 223 : Totum annum horrendo morbo, quern Saltum S. Viti dicunt, conflictatus est : quod malum ilium ssepe decies una die cprripuit. An idem qui morbus comitialis, nostris aliquando Danse deS. Jean ? [ Danse de S. Gui.] Vide Saltatrices. * SALTUS MOLENDINI, Prseceps aquae lapsus,quo rota molendinivolvitur, Gall. Saut d'un moulin. Charta Phil. V. pro monial. Pissiac. ann. 1322. in lleg. 71. Chartoph. reg. ch. 69 : Item super Saltum molendini in aqua Leonum, pro toto ad Pascha, quatuor solidos. Alia Guill. de Theuray ann. 1310. in Reg. 48. ch. 164: L'abbe et le couvent de Noslre Dame de Lire m'ont otroie et promis a garantir un Saut a moulin a eue;.... ledit Saut comme il est borne par le consentement de eus. Ubi totus aquae ad molendinum decursus significari videtur. SALTZGRAVIUS. Vide Saltgravius. 1. SALVA, SALVARE, voces Fori Hispanici: Salva, idem quod Anglis Jurata, Inquisitio, vel potius probatio per testes de re aliqua, qua quis Salvam sibi esse conatur : Salvantes vero sunt testes ipsi qui pro reo deponunt. Fori Oscse ann. 1247. tit. de Proditionibus : Hse sunt tres proditiones scite, de quibus per pacem non potest aliquis se Salvare, sed per consimilem : scilicet qui Occident dominum suum, etc. Alibi: Mulier habens maritum, si quis accusaverit earn, tenetur se Salvare viro suo, et non toti consilio, si earn accusaverit. Et si forte non fuerit parata, ut se Salvet de dicto crimine contra eum. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. in Observant, lib. 1. pag. 22. v : Unus solus Miles non potest Salvare pro infantione, sed duo Milites. Passim alibi. Eximinus Salanova Justitia Aragonum in Narratione rerum a Jacobo II. Rege Aragonum gestarum : Non tenentur Milites, aut eorum filii aut nepotes facere Salvam. Item nullus potest Salvare pro infancione, nisi duo Milites. Alibi ubi de privilegiis infancionum : Item pro carta Salvas communis non solvuntur Curiae Regis nisi 30. solidi juxta Forum. Quam Salvam debent hodie facere secundum Forum novum editum in Caesar-Augusta. Michael del Molina in Repertorio in v. Infancio: Magna est differentia inter Salvam infancioniae, et probationem infancioniae, tarn in modo agendi, quam in modo pronuntiandi,.... quando aliquis est in possessions infancionix, et fatigatur in eadem, et vult se Salvare, tune supplicat Do. Regi, quod cum ipse velit Salvam suse infancionias facere, quod committal dictam causam alicui, coram quo possit suam Salvam facere ; et tune D. Rex committit dictam causam Justitise Aragonum, et recipit dictam Salvam juxta Forum. Quae quidem literae prsesentanlur per Salvantem personaliter dicto Justitise Aragonum, etc. S3- Salvations non multum absimili notione Practicis nostris usitata, cum
VII

SAL
scilicet refutatoram testium fides iterum asseritur et defenditur. Eo significatu occurrit in Consuet. municipalibus Hannon. cap. 67. Montensi cap. 15. 16. Burbon. art. 40. 46. Arvern. cap. 8. art. 3. Pictav. art. 191. Bituric. tit. 20. art. 7. etc, Vide Salvationes. 1 2. SALVA, ut infra Salvamentum, Praedium quod Salvatur, protegitur : interdum villa, pagus. Charta ann. 1153. ex Bullar. Fontanell. fol. 36 : In Casneio toturn feodum Restoldi tarn in terris quam in Salva cum hospitibus. Charta Thossiac. ann. 1404 : Debet n. den. pro adaquagio Salvae suae sites versus Champenel. * Nihil in locis hie allatis, quod ad hanc interpretationem pertineat, video : in primo enim ex Bullar. Fpntanel. Silva, pro Salva, legendum opinor; in altero vero Salva, Locus est ubi pisces salvantur, seu servantur, idem proinde quod Salvarium et Serva 2. Vide in his vocibus. * SALVACANA, Prsestatio a tenentibus facta dominis pro Salvamento seu tutela ac protectione personarum ac rerum suarum. Charta ann. 1310. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 221. col. 2: Novies viginti cestaria ordei et quinque de Salvacana, quae habet ibidem praefatus dominus Guillelmus. Inquisit. ann. 1322. ibid. torn. 2. pag. 38. col. 1 : Debebantur annis singulis pro Salvacana in diversis locis.... sexdecim modia ordei. Et pag. 39. col. 2 : Item de Salvacana in pecunia in dicto loco, xvj. sol. x. den. obol. Sed ubique legendum fortassis Salvatana. Vide in Salvamentum et Salvataria. * SALVADINARIUS, a voce Italica Salvadanaio, Aptus stipi cogendse loculus. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. 1. pag. 337 : Qui denari ponantur in uno Salvadinario de bono ligno forti, et circlato de ferro et incatenato cum bona catena forti et crosa.... et stet clavatus et seratus dictus Salvadinarius cum duabus clavibus, una quarum stet penes potestatem, et alia penes sacristanum sancti francisci vel sancti dominici. [FE.] ^ SALVADIXINA, Ferina, ferae sylvestres, Ital. Salvaggiume, Gall. Sauvaglne. Stat. Alex. ann. 1297. edit. an. 1547. pag. CXLIII : De non revendendo aliquam Salvadixinam.Item statutum est quod nemo possit nee debeat emere aliquam Salvadixinam, sive animalia silvestria causa revendendi. [FR.l SALVAGARDIA, SALVAGUARDIA, Prqtectio, tutela, salvus conductus, Principis privilegium, quo ne alicui vis inferatur, cavetur. [Charta Caroli Regentis ann. 1358. torn. 3. Ordinat. Reg. Franc, pag. 318 : Sub protectione et speciali Salvagardia regia et nostra,.... suscipimus per presentes, etc. Charta ann. 1376. ex Tabul. Massil.: Reliquiaria sacri monasterii S. Victoris cum debita reverena (reverentia) valeant custodire sub Salvagardia civitatis praedictae Massilise. Vine. Cigaltius de Bello Ital. : Infringens Salvamgardiam Regis acriter puniendus. Chron. Johan. Iperii apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 615 : Ipse Calixlus huic Ecclesias (S. Bertini) dedit privilegia duo, primum quod nos in Sedis Apostolicae tutela, id est, Salvagardia recepit. [Regestum Brevium original. Angl. pag. 26: Nos volentes dictos.... ab oppressionibus indebitis prseservare, suscepimus ipsos,.... res, et justas possessiones, et bona sua qu&cumque in protectionem et Salvamguardiam nostrum specialem, etc. [Vide Salvus-conductus.] 1 SALVIGARDIA, Eadem notione. Diploma Ruperti senioris Comit. Palat.

289
pro Universit. Heidelperg. ann. 1386. apud Tolner. inter Instr. Hist. Palat. pag. 124 : Patefacimus per praesentes , quod nos et singulos magistros et scholares, praesentes et futuros,.... in nostra et successorum nostrorum custodia speciali, salvo conductu et Salvigardia recepimus. Lettres de Salvage dicuntur Litterae quibus Rex, vel quivis alius in suam Salvamgardiam seu tutelam aliquem accipit. Vide Consuet. Melodun. art. 3. Senonensem art. 13. 173. et seqq. Pontiv. art. 163. etc. 11. SALVAGIUM, Prsemium quod iis debetur, quorum opera merces ex naufragio salvaB sunt. Tabular. Gemmet. : Et avons droit de prendre toutvaresc quy est trouve en ladite riviere de Seine ou sur la terre certaine entre les limites dessusdits, et sont ceux qui le treuvent subjets le porter a notre Prevost dudit lieu de Quillebeuf dedans vingt quatre figures apres icelui trouve, sur peine de forfacture de leur Salvaige, etc. Alibi Salvage, vel Sauvelage dicitur. * Saufvement, eodem sensu, in Consuet. comit. Brit. torn. 1. Probat. ejusd. col. 792: Ceux qui les (vaisseaux) Saufvent, qui debvent avoir leur Saufvement segond qu'ils ont descrvi, etc. " 2. SALVAGIUM, Protectio, tutela. Charta Ludov. ducis Andegav. pro villa de Gordonio ann. 1370. in Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 108 : Concedimus quod habitatores omnes et singuli ejusdem, qui contribuerunt talliis, collectis, cum omnibus bonis suis, sint et remaneant perpetuo in et sub Salvagio speciali domini nostri regis. Vide Salvamentum 1. SALVAGIUS, SALVAGNIA. Vide Sylvaticus. 1 SALVAGO, Gall. Sauvagine. Ferina caro, ferae silvestres, ut infra Salvasina. Charta ann. 1442. ex Schedis Prses. de Mazaugues: Quod possint libere et impune et absque banno venari seu venari facere per territorium ipsius castri cuniculos, perdices, lepores, et alias Salvagines, exceptis in clapis alienis. Vide infra Sylvalicus. 1. SALVAMENTUM, Tutela, immunitas, protectio. Capitula Caroli C. tit. 26. part. 2. cap. 5 : Et volumus ut vos et cseteri homines fideles nostri talem legem et rectitudinem, et tale Salvamentum in regnis nostris habeatis, sicut antecessores vestri tempore antecessorum nostrorum habuerunt. Tit. 27. post cap. 8 : Quod ad Dei voluntatem et sanctae ejus Ecclesise.... illis commisi Salvamentum et pacem, etc. Adde part. 2. cap. 4. Tit. 28 : Quia necesse fuit in istis lemporibus conjectum de illis accipere,.... pro regni, sicut res conjacet, Salvamento. Tit. 30. cap. 2 : In nostro et populi Salvamento. Adde Edictum Pistense cap. 5. [** Sensu paullo latiore Tit. 8. cap. 6. Convent, apud Marsnam ann. 851: Secundum dei voluntatem et commune Salvamentum. Commun Salvament, in jurejur. Ludovici apud Nithardum. Translat. S. Alexandri cap. 4. apud Pertz. Script, torn. 2. pag. 677 : Quapropter praecipimus vobin et omnimodis jubemus, ut ubicumque ad vos venerit, prout melius potueritis vobisque placuerit, ei adjulorium tribuatis, bonasque mansiones atque Salvamentum de loco ad locum illi conferatis. Vide in Salvatio 1.] [Charta torn. 4. novae Gall. Christ, col. 279 : Videbantur esse in Salvamento suo. Infra : Retinuit hac (1. heec) causa Salvamenti. Sauvement, in Charta ann. 1302. exChartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 44: Comme Jean Airode requerist que un jugement fet centre lui.... par la vertu de 37

290

SAL

SAL

SAL
dpnat prsedictus Comes (Milo) illi Ecclesias (S. Michaelis Tornodor.) mansos duos vestitos cum appenditiis suis in villa quse dicitur Scissiacus cum ejus Salvamento ; nisi sit praestatio, de qua paulo ante, vel ipsius loci districtus seu ambitus intra quern privilegia et immunitates continentur : qua notione accipiendum videtur.] T SAUVAMENTUM, in Codice censuali Episc. Autiss. ann. circ. 1290 : El si fuerit de suo orto, et ortum sit de Sauvamento, nihil debet. Rursum : Bos, vacca, aut alia bestia, si fuerit de Sauvamento Comitis, nihil debet. SALVATIO, Eadem notione. Historia Abbatiae Gondomensis pag. 463: Duo fratres Garsias Dat, et Guillelmus Dat, cum Ecclesiasticis suis, qui fundum Ecclesias jure hssreditario possidebant, omnes in unum coadunati dederunt.... tali namque conditione, ut si ibi fieret Salvalio, omnes supradicti qui inibi ad manendum venirent, cseterique qui se sub ditione ipsius Salvationis ponerent, quisque pro domo sua sive cellario censum sancto Petro tres aut duos denarios singulis annis redderent. Vide Mensura. ] 2. SALVAMENTUM, Conditio, exceptio, Gallis Reserve. Charta Ansbaldi Abb. Prum. ann. 867. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 185 : Ut res memoratas et mancipia cum tali tenore et Salvamento, usufructuario teneas et excolas, ut nullum detrimentum aut calumniam domus Dei ubi conlatse sunt sustineat. Vide Salvare 6. 1 3. SALVAMENTUM, vox nautica, Sauvement, Locus in quo naves a ventis salvantur. Miracula MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Venit ad bonum portum et Salvamentum. 14. SALVAMENTUM. Ponere debitum in Salvamento curia?, id est, pecuniam debitam deponere apud curiam, Gall. Mettre en depot, Consigner. Statuta Cadubrii lib. 2. cap. 55 : Quod si aliquis debitor prsssentaverit suum debitum creditori et creditor noluerit accipere, tune dictus debitor dictum debitum ponat in Salvamento curias, etc. 1SALVANS, Testis apud Hispanos. Vide Salva 1. 1. SALVARE, T^roServare, vel reservare. Testamentum Riculfl Episcopi Helenensis ann. 905 : Scrindos (legendum Scrinios, vel Scrinia) paria 1. ad vestimenta sacra Salvandum. [Statuta Mutin. rubr. 370. f. 74. v: Saltarii teneantur custodire et Salvare clausuras, terras, etc. Itali Salvare, eadem notione, usurpant.] ";:: Nostri Estoier, eodem signiflcatu , dixerunt. Serm. de nuptiis in Cana ex Cod. S. Viet. Paris. : Autre gent metent avant lor ban vin et lo meillor,.... et tu as fais le contraire ; car tu as estoie lo meillor jusca hares. Ubi apud S. Joan. Evang. cap. 2. v. 10. legitur : Tu autem servasti bonum vinum usque adhuc. 2. SALVARE, Salvum et incolumem praestare. Capitula Caroli Calvi tit. 42. part. 2. cap. 2 : Ut omnes nostri fideles veraciter sint de nobis securi, quia quantum potuerimus, unumquemque secundum sui ordinis dignitatem et personam honorare et salvare, ac salvatum conservare volumus. [Pluries occurrit.J Vide Salvamentum 1. | 3. SALVARE DBBITA, Solvere, nomina sua expedire, Gall. Acquitter ses dettes. Statuta Vercell. lib. 1. f. 13: Item teneatur potestas mobilia que invenerit penes clavarios et alias officiales Communis esse, in debitis Communis ponere et

Chronico S. Benigni pag. 432. 459. 460. in Chronico Besuensi pag. 562. 577. 595. in Hist. Vergiacensi pag. 44. 59.145. Ducum Burgundies pag. 4.20. 21. apud Chiffletium in Beatrice Cabilonensi pag. 42. Roverium in Reomao pag. 203. Perardum Fax Semblant so plus est trouvSs in Burgundicis pag. 88.188. torn. 4. SpiOvec tiex traitres prouves, cilegii Acheriani pag. 242. torn. 8. pag. Ja ne soil en ma Salvance.] 157. etc. Vide Commendatus, CommenSALVAMENTUM, Praestatio a tenenti- datio 2. Salvataria et Tensamentum in bus facta dominis, pro tutela ac protec- Tensare. tione personarum ac rerum suarum, |SALVAMENTUM,SAUVAMENTUM, Droit quse etiam Commendatio dicitur: quo de Sauvement, in Aresto Consilii Regii spectant ista Salviani lib. 5. de Gubern. ann. 1582. Idem quod Vintenum, quo jure Dei: Tradunt se ad tuendum protegen- dominus feudi percipit vicesimam frucdumque majoribus, et dedititios se divi- tuum in terris vassallorum, eoque tenetum faciunt, et quasi in jus eorum ditio- tur muros castrorum reficere suis sumnemque transcendunt. Nee tamen grave tibus ad subditos suos ab hostium hoc esse aut indignum arbitrarer, imo incursibus salvandos. Charta Guillelmi potius gratularer hanc potentum magni- comit. Nivernens. ann. 1165. ex Tabutudinem, quibus se pauperes dedunt, si lar. S. Germani Autiss. : Salvamentum patrocinia ista non venderent; si quod se habet dominus Bucardus in ochiis illis in dicunt humiles defensare, humanitati quibus focus est : quse si hospite et foco tribuerent, non cupiditati. Illud grave ac vacuatse fuerint, medietatem Salvamenti peracerbum est, quod hac lege tueri pau- ineo anno tantummodo habebit quo semiperes videntur ut spolient: hac lege defen- nibus jactis cultss fuerint. Omnes ochias dunt miseros, ut miseriores faciant defen- hospite et foco vacuas carruca S. Germani dendo. Omnes enim hi qui defendi viden- libere excolit, et tune de illis Salvamentur, defensoribus suis omnem fere subs- tum non habebit. Si iterum hospes ibi tantiam prius quam defendantur addi- missus fuerit, Salvamentum similiter hacunt, etc. Tabularium Dervense : Ne ali- bebit. Salvamentum est mina avensz in quis iniquorum pervasione sua hoc sibi ochia, et duo denarii, et unus panis iverquasi pro Salvamento usurpare voluerit, nagii. Si panis non erit, munus pro pane etc. Chronicon Besuense pag. 602 : Sal- dabitur. Martyrol. Eccl. Autiss. apud vamentum sive commendationem quam in Marten, torn. 6. Ampl. Collect, col. 691 : Nerontis villa accipiebant, etc. Charta Eodem die (pridie Idus Febr.) obiit RoRobert! Regis Franc, apud Doubletum bertus hujus Ecclesise Episcopus, qui pag. 826 : Namque jam dicti exactores molendinum subtus murum ab Atone acpessimi, dico autem Venatores atque Fal- quisitum, fratribus hujus Ecclesias conconarii, capiendi specie Salvamenti, pene cessit, et Sauvamentum duplex a Pulveremovit. Obituarium ejusd. Ecvernaculos B. Dionysii devastantes, popu- reno labantur,etc. Infra : Salyamenta, inquam, cles. MS. 13. saec. : Obitus Roberti Epissic ironice dicta, etc. Alia ann. 1067. apud copi.... debet Capitulum.... pro duplici Hemereum in Augusta Viromand.: Pro Salvamento quod dedit apudPulverenum. Salvamento nisi de habitatis domibus ac- Rursum ad diem 6. Februar. : Obitus cipiet. Hugo Flaviniac. in Chronico pag. Agnetis Comitissae, quse ordinatione tes246: Bovoni prssdicto de Bar, cum apud tamenti sui super Comitem Petrum mariFlaviniacum requireret a me fosdum tum suum reliquit; qui considerans devosuum, quia haberet filiam Folcuini, de tionem et reverentiam quam decanus et sorore Abbatis Odonis, qui idem fecerat canonici circa sepulturam ejus exhibuecasamentum, id est, Salvamentum homi- runt, Salvamentum quod in potestatibus num S. Petri qui sunt in castro illo, vel de Porreno et Chichiriaco habebat, tarn in in villis in circuitu nostri, noluit ei ad avena quam trossis, panibus et denariis plenum reddere, etc. Tamen cum multi Autissiodorensi Ecclesiss quitavit. Quae testes accessissent, quod Folcuinus idem quidem praestatio cum in avenis exsolSalvamentum habuisset, ita concessi, ut vebatur, Salvamentum ayenarum nuncusi ego per nostros, misso nuncio, et re ex- pabatur ; quod alibi dicitur Avenagium, plorata, aut ipsi homines per seipsos pro- vel Costuma avensa : cum in vino, Salvabare potuissent, quod nunquam fuissent mentum de vino vocabant, ut in Enumein Salvamento, nihil ei dabant, quia ma- ratione bonorum ejusd. Capituli Autiss. gis Ecclesiam quam eum diligerent. 13. S83C. legitur : Salvamentum de vino Charta Philippi Aug. ann. 1189. in Tabula- apud Merriacum. Vide Salvaingum de rio Cluniacensi Bibliothecse Thuanse: Usu feud. pag. 222. 231. et Choppin. lib. De hominibus villse dantibus 4. solid, sive 2. tit. 4. pag. 95. 5. habebit Prsepositus noster pro Salva* Nostris Sauvemant et Sauveniez. mento 12. den. etc. Et Infra : Cseterum de- Charta ann. 1285.ex Chartul.Pontiniac.: finitum fuitf et a nobis concessum, quod Houmes qui doivent fromant, deniers et homines ad damnum aliquod Ecclesise non gelines de Sauvemant, etc. Pact, inter suscipiemus manutenere, sed ratione Sal- dom. de Bellojoco et capit. Autiss. ann. vamenti quod habemus, Monachis omnia 1281. ex Chartul. S. Steph. Autiss. : Li sua in nostra potestate salva facere cura- Sauveniez du vin, xxvj. muids de vin mebimus, et hoc salvamentum tali lege sus- sure d'Auxerre. cepimus, quod extra manum nostrum neSALVAMENTUM, Prssdium ipsum, quod quaquam mittere poterimus, etc. Gharta salvatur, vel protegitur, pagus, villa. de Chableiis in Tabulario Campan. Tabularium Prioratus de Paredo fol. Thuano fol. 189 : Comes habet census suos 95: Simili modo fecit et de aliis hominibus apud Chableias, in quibus habent vendas vicinis supradictis manentibus juxta Salet homines suos, et motam, et plateas circa vamentum,quod dicitur Grantmont.Idem motam, et domos in castro et in burgo. Tabularium fol. 102 :Dedit quoque (H.\igo Item habet avenam et vinum pro Salva- Comes Cabilonensis) Salvamentum quod mento, et denarios. Occurrit praeterea in ipso monte est in circuitu ejusdem EcapudHugonem Flaviniacensem in Chro- clesiss, et concessit atque constituit libenico pag. 242. 245. in Gestis Abbatum S. rum eum et salvum esse perpetualiter. Germani Autisiod. cap. 13. et passim in [Charta ann. 980. inter Instr. torn. 4. noveteribus Tabulis , quas habentur in vas Gall. Christ, col. 137 : Adhuc autem deux deffautes, de I'une desquelles deffautes il portoit lettres du Roij nostre Seignour de son Sauvement, fust mis au mint. Salvance, eeadem notione, usurpat le Roman de la Rose MS :

SAL
debita Communis Salvare et expendere in negociis et utilitatibus Communis. 14. SALVARE, De salute falso securum reddere, Gall. Flatter du salut. S. Bonaventura lib. 2. Compend. Theol. verit. cap. 52 : Cavenda conscientia nimis largo, et nimis stricla: nam prima general praesumptionem , secunda desperationem ; prima ssepe Salvat damnandum, secunda e contra damnat salvandum. 5. SALVARE, pro Salutare, Salutem impertiri, Gallis, Saluer. Vita S. Cuthberti Episc. lib. 2. n. 3 : Prater autem sic vovens et perficiens, benedictus et Salvatus ab eo exiit. [Vide Salvatio 4.] 1 6. SALVARE, Excipere, secernere, Gall. Excepter, reserver. Consuet. Brageriac. art. 20 : Item, exstitit protestatum et protestantur, et Salvatum et Salvant, tarn per dictum dominum quam per dictos Syndicos nominibus quibus supra et eorum quemhbet, quod propter hujusmodi consulatum et universitatem, quern et quam sic de novo sunt dicti habitatores habituri, dicti dominus et Syndici non intendunt renunciare nee renunciant, imo in quantum possunt sibi Salvant, etc. Sauver, eadem notione, in Assisiis Hierosol. cap. 205 : Mais si celui qui fait hommage si comme est dessus dit, ou chief Seignor a fait avant hommage ou ligesse a homme ou a femme, qui ne soit homme dou chief Seignor, il le doit Sauver, a I'hommage faire, pource que nul qui est homme d'autruy ne peut apres faire hommage a autre, se il ne Sauve son premier Seignor. Vide Salvamentum 2. 1 7. SALVARE, Vox fori Hispanici. Vide Salva I. SALVARE SE, Phrasis Gallica , Se Sauver, Damnum compensare, sarcire. Stat. Avenion. MSS. ann. 1248. cap. 52. ex Cod. reg. 4659 : Omnes domini furnorum conquerebantur de modica furnagia sibi statuia, et dicebant se non posse Salvare in furnis. SALVARE TESTES , Fid em testium asserere. Lit. procurat. ann. 1348. ex Chartul. 21. Corb. fol. 193. v : Dantes dictis procuratoribus nostris... potestatem testes ex parte adversa prsedictos reprobandi ac suos testes Salvandl, etc. Vide Salvationes. 1 SALVARIA, Refugium, Gallis Refuge. Dicitur de eo quod occulte recipitur ut salvetur. Statutum Oaroli Comit. Provinc. ann. 1278. ex C9d. MS. D. Brunei fol. 68. v. : Nullus civis Arelatis a festo S. Michaelis ultra audeat accipere bestiam extraneam in Salvaria, seu in fraudem in baylia sua. j SAL VAT ARIA, Quod ob ejusmodi refugium praestitum exsolvitur. Oharta ann. 1178. inter Instr. torn.6. Gall. Christ, novae edit. col. 196 : Retineo tamen mihi feudales corroatas, et medietatem pretii Salvatarise bestiarum extranearum, quse ibi advenerint. * Hinc Sauvedroit dicitur Mulcta, quae ab iis exigitur, qui jura debita salvant, id est, non solvunt, in Charta ann. 1320. ex Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 544 : Item vendie et emolumenta justifies, vocatae Sauvedroit, valentis quadraginta libras Turon. annui redditus. Vide infra Salvataria 2. 1 SALVARIUM, Locus ubi pisces salvantur seu servantur, nostris Sauvoir. Charta Matthaei Abb. Fusniac. ann. 1125. ex Tabular. S. Medardi Suession. : Possidebit istud Salvarium libere tali conditione, quod ipse (Thomas de Couciaco) sine assensu Ecclesias nostrse, nee Ecclesia nostra sine assensu ipsius aliquod stagnum sive Sanatorium (sic) seu novum

SAL
molendinum in territorio de Laudousies de cetera facere poterimus. Hujus Chartae titulus est, Ce est li Chartre d'ou Sauvoir de Laudousies. Alia ibid. ann. 1237 : Recognovimus etiam quod nos non possumus nee debemus piscari in vivariis vel Salvario de Laudousia. Aliud esse Salvarium a vivario probat ejusd. Abbatis Charta ann. 1239. ex eodem Tabul.: Licebit facere repiscari pisces Salvariorum, si forte Salvaria loco vivariorum ibidem fieri contigerit. Poisson mis en Serve, in Consuet. Nivern. tit. 26. art. 5. Vide Salvatorium. * Charta Caroli VI. ann. 1396. in Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 201 : Que desdiz fossez et de I'eaue. de nostre riviere de Saine il (le Due d'Orleans) puist prandre avoir et retenir ce qu'il lui en convendra, pour faire faire pour lui un Savouer a poisson. Sauveour a poisson, in alia ann. 1325. ex Reg. 64. ! SALVASINA, Ferina caro seu ferarum silvestrium, Gall. Sauvagine, Ital. Salvaggina. Statuta Massil. lib. 1. cap. 49. | 3 : Item, statuimus quod aliquis extraneus vel civis non possit vender e... carnes recentes nisi in macello Communis, vel macello tholonei, exceptis Salvasinis, et exceptis carnibus prohibitis quas licet venderein boccaria. Statuta Astens. cap. 99. fol. 35 : Ordinatum est quod aliqua persona non audeat emere extra civitatem Asten. prope civitatem per tria miliaria infrascripta victualia , scilicet aliquam Salvasinam, pullos, caseum, etc. Statuta Mont. Regal, fol. 280 : Item statutum est quod pisces recentes et alise Salvasinss teneantur ad vendendum, ut infra Omnes piscatores et venatores teneantur apportare omnes pisces et Salvasinas, etc. Salvasina cassa, in vet. Inquesta apud Columbum in Episc. Vasion. lib. 2. num. 26. 29 : Chasse sauvagine. Vide Salvago, Salvaticina et Sylvaticus. Sauvegine, in Diar. Petri Scatisse inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 7. col. 1 :Pour faire provision de Sauvegines et d'autres chases pour le digner. 11. SALVATARIA, Prsestatio a tenentibus facta dominis, pro tutela ac protectione personarum ac rerum suarum. Charta ann. 1262. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Item actum est quod si dominus Comes vel aliquis ejus nomine aliquod homagium, vel fidelitatem, vel Salvatariam receperit ab hominibus Hospitalis prsedictorum locorum,... illud homagium, vel illam fidelitatem seu Salvatariam desamparant libere ac remittunt. Pactum inter Jacobum Aragon. Reg. et Berengarium Magalon. Episc. ann. 1272 : "03cepto uno modio hordei annualis quod habitatores dictse villss de Muro veteri solvere tenentur ac teneantur in Montepessulano, pro Salvataria eidem domino Regi domino Montispessulani. Vide Salvamentum 1. Alia notione occurrit in Salvaria. * 2. SALVATARIA, Exemptio, immunitas, quae tutela et protectione obtinetur. Charta ann. 1337. in Reg. 71. Chartoph. reg. ch. 21 : Tenebuntur iidem commissarii.... posse suum facere, quod dicta impositio bene et fideliter levabitur et persolvetur, et quod fraus vel dolus aut Salvatarise circa hoc minime committentur, prohibetur etiam voce prseconia, ne quis fraudem aut Salvatariam in prsemissis committat. Vide supra Salvaria et mox Salvateria. * SALVATELLA, Pellicula involvens cerebrum. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 521. SALVATERIA, ut supra Salvataria 2.

291
Charta consul. Montispessul. ann. 1361. ex Cod. reg. 8409. fol. 32. r : Quandiu diclus Petrus present offtcio, sit liber et immunis ab omnibus talliis.... in dicta villa indictis et indicendis. Et dictus magister Petrus juravit non facere Salvateriam, nee aliqua a prsediclis facere libera, nisi sua propria et sine fraude. 1 1. SALVATERRA dicta Massilise campana, cujus sono monebantur incolse ut intra aedes suas, nocte adveniente, sese reciperent, sicque a furtis nocturnis salvarentur, unde vocis etymon. Statuta Massil. lib. 5. cap. 4 : Slatuimus.... quod nullus de csetero vadat per civitatem Massilise, vel suburbia civitatis contigua de nocte, ex quo campana quse. dicitur Salvaterra sonata fuerit, sine lumine. 2. SALVATERRA, Gladii species, acinaces, Gall. Sauveterre. Joann. Chartier in Carolo VII. pag. 272 : Sauveterres ou cimeterres, qui sont manieres d'espees a la Turque. 1 SALVJETERR.E, Gall. Sauveterres, appellata quasdam castella munita quod incolas salvos ab hostium incursionibus praBStarent. Vide Valesium Notit. Gall, pag. 499. et infra Salvitas. SALVATGE, Salvamentum, salvus conductus, protectio, tuitio. Jacobus I. Rex Aragon. in Constitutionibus Catalanise MSS. : Item statuimus quod nos nee aliquis alius homo demus aliquid alicuijoculatori, vel joculatoriss, sive Soldatarise, sive Militi, Salvatge, sed nos vel alius nobilis possit eligere, et habere ac ducere secum unumjoculatorem,et dare sibi quod voluerit. * Hsec emendata videsis supra in Miles salvatge. 1 SALVATICINA, Italis etiam Salvaticcina, ut supra Salvasina. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 75. v:ltem quod beccharii civitatis Vercellarum non debeant nee possint emere vel vendere aliquas Salvaticinas in civitate, nee districtu civitatis Vercellarum. 1 SALVATIZINA , Eadem notione, in Chron. Placent. Johann. Demussis apud Murator. torn. 16. col. 581: Incosnis dant in hyeme zelatinam Salvatizinarum, et capponum, et gallinarum, et vitelli, vel zelatinam piscium. 1. SALVATICUS. Vide Sylvaticus. *2. SALVATICUS, Panni species, in Stat. Orviet. ann. 1491. apud 01. V. Garamp. in Dissert. 7. ad Hist. B. Chiarae inter notas pag. 231. ^ 1. SALVATIO, Salus, vita aeterna ; Salut, eadem notione, usurpamus. Concil. Ovetense inter Hispan. torn. 3. pag. 159 : Et ante ssscula ad fidelium Salvationem prsescivit. Synodus Constant, ann. 1416. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 71 : Et idea quantum nobis ex alto permittitur eos ad salutem atque Salvationem perducere viis et modis congruentibus jam diu laboravimus. Occurrit passim apud Asceticos Scriptores. Sauvement, eodem signiflcatu, in Charta ann. 1433. apud Lobinell. torn. S.Hist. Britann. col. 1027: Desirante pourvoir a nostre ame de salut convenable et ordener des chases de quoy nous devons et suymes tenuz ordenner pour nostre Sauvement, etc. 1 SALVATIO, Salus, incolumitas. Charta Ludovici Pii ann. 814. inter Probat. torn. 1. Histor. Occitan. col. 41: Et ubicumque advenerint, per vos Salvationem et defensionem habeant. Capitula Caroli Calvi tit. 19. | 1 : Quod vobis consilium donaverint ad nostri senioris fidelitatem et vestram Salvationem, voluntarie faceretis. Rursum occurrit tit. 26. tit. 35. I 8. etc.

292

SAL

SAL

SAL
seu Salvatorio piscium. Poisson en Sauvoir est rneuble partable, in Arresto ann. 1279. in Regesto Parlamenti B. fol. 51. [Vide Consuetud. Paris, art. 91. Salvarium et Servatorium.] 1 2. SALVATORIUM dicitur de Monasterio ubi quis a mundi periculis tutus salvatur seu servatur. Vita S. Bernard! inter ejusdem Opera torn. 2. col. 1202 : Quos ille protinus de mundi periculof tamquam de marinis fluctibus extractos, et vehiculis conductis impositos in Salvatorium Clarae-vallis inferre non distulit. 1 SALUGIUS, Nummus aureus Francicus, vulgo Salut. Vide in Moneta regia. Processus de B. Petro de Luxemburgo torn. 1. Julii pag. 622 : Sexcenlos Salucios auri acceperat. Vide Salus 3. et Salutia. 1 SALUDADOR, vox Hispanica, Prsestigiator, incantator. Cone. Mexic. ann. 1585. inter Hispan. torn. 4. pag. 373 : Nemo itidem in posterum eorum officium exerceat, qui per verba aut per benedictionem mederi morbis dicuntur, Hispanice Saludadores, Ensalmadores o Santiguadores nuncupati. - SALVE, Tute, nostris Sauvement. Charta Jacobi I. reg. Aragon. ann. 1232. ex Chartul. Campan. fol. 549. col. 2 : Sui bestiarii et ganati franche et libere et Salve et secure pascantur. Constit. Jacobi II. reg. itidem Aragon. ann. 1321 : Quod possit venire, stare et redire Salve et secure per loca nostra, etc. Lit. remiss. ann. 1414. in Reg. 168. Chartoph. reg. ch. 63 : Quant tu seras en ta maison et cuideras estre bien Sauvement et seurement, etc. Vide Salvo 2. SALVE REGINA., Sequentia, quam composuit Petrus Episcopus Compostellanus, ut auctor est Durandus lib. 4. Ration. cap. 21. Quando is vixerit, non comperi : sed istius sequentise, ut et alterius Alma Redemptoris, etc. meminisse videtur Abbolib. 1. de Bellis Parisiacis vers. 3.32 :
Pulchra parens Salve domini, Regina polorum, etc.

T 2. SALVATIO, Immunitas data loco, I Col. Sarmiz. Marius Mercator lib. Subvel Ecclesise, aut Monasterio. Gharta notat. cap. 8 : Ut vere et proprie Christus ann. 1945. inter instrum. torn. 6. Gall. sit eis etiam Jesus, quod in Latinum Christ, novae edit. col. 105 : Stunt autem eloquium Salvator exprimitur. Sedulius termini ejusdem, quos omnium decrevimus lib. 1. de Ghristo, ut cseteros praeteream: esse Salvationem,exunaparte, etc. Charta Sic delicta fugans Salvator nostra gerendo Gotafredi Magalon. Episc. ann. 1098. Tersit, et a tactu procul evanescere jussit. apud Stephanot. Antiquit. Benedict. Claromont. MSS. pag. 363 : Gotafredus Ma- Vide Julium Nigronium in Regulas Sogalonensis Episcopus et Berengarius Aga- cietatis Jesu, ubi dissertationem hac de tensis Episcopus... constituerunt et lauda- re instituit, ut et Olaum Borrichium verunt , et dederunt ad Ecclesiam S. lib. de Lexicis Latinis, et lib. de Variis Vincentii sexagintapassumpedum versus linguae Latinae setatibus. omnes partes, et fecerunt Salvationem, et 2. SALVATOR, Dominus, qui salvamenposuerunt terminos, etc. Oharta ann. 1146. tum (de quo supra) percipit. Chronicon inter Probat. torn. 2. novje Hist. Occit. Besuense pag. 595 : Hugo qui pro salvacol. 515 : Hoc autem facio causa Salvatio- mento Crilliacensis villas, Salvator dicenis monasterii prsenominati S. Johannis, batur. Charta Aganonis Episcopi Auet omnium eorum quse ad ipsius possessio- gustod. in Tabul. ejusd. Eccles.: Deinde nem pertinent. Vide Salvitas. quidquid illis injuste a prasfato cognovi1 3. SALVATIO, Praedium ipsum quod mus fuisse superpositum.... irritum fecisalvatur vel protegitur.'Vide in Salva- mus. Charta Alani Episc. Altisiodor. mentum 1. ann. 1166. in Tabular. S. Hilarii Magni j 4. SALVATIO, pro Salutatio, eadem Pictayens.: In terris et nemoribus S. certe notione, in Oonsuet. antiquit. Ca- Hilarii, de quibus idem Gibaudus tune non. Regul. apud Marten, torn. 4. Anecd. temporis Salvator erat. Et infra : Si forte col. 1219 : Quod si forte aliquis jussu Ab- sui homines aliquam feram ceperint in batis Salvationem Episcopi vel Abbatis ca- terra S. Hilarii, medietatem debet habere pitulo prassentaverit; humilient se, pro Abbas, et aliam Salvator. Homines S. Episcopo quidem ponendo manus usque Laurentii pro nulla re messem Salvatori, ad terram; sed ad Salvationem Abbatis neque suis servientibus, nee aliquid pro inclinent se tantum. Quo spectat S. Wil- pastu dant, neque dare debent. Alia Rihelm. in Constit. Hirsaug. lib. 1. cap. cardi de Dampetra ann. 1247. in Tabu56: Quasdam vero legationes minores qui- lario Feodorum Eccles. Lingon.: Ita dem non stando, sed quando sibi visum quod dictus W. Salvator, et dominus fuerit, sedendo dicit Episcopis, et Ab- Pontius de Domno Martina erunt inde oatibus ut Ducibus hsec exhibenda est homines Episcopi. Tabular. S. Germani reverentia, ut tantum Salutationes eorum Pratensis: In festo S. Barlholomxi pera stantibus, caetera autem sedentibus di- solvunt homines de Pirodo Salvamentum cantur. VideSalvare5. Salutem mandare suum hoc modo: ipso die debet venire ministerialis Salvatoris cum rectamina post Salus 4. 1 SA.LVATIONIS BREVE, Litters quse ejusdem villse, et recipere consuetudinem navigantibus concedebantur. Vide Bre- domini sui. Tabularium Archiepiscopavetus pag. 774. col. 3. tus Arelatensis, circa annum 1115 : Redj SALVATIONES, Gall. Salvations, vox diderunt et dimiserunt eis Salvatores qui forensis, Adversae infirmationis refuta- fuerunt de genere Sacerdotali, et omnes tio. Arestum Parlamenti ann. 1484. apud fivales, (feudales) sed in Salvatoribus reBaluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 236: tinuerunt 18. denarios per censum. Ubi Titulis et munimentis partium praedicta- nescio an hoc loco salvatores non sint rum contradictionibus litterarum et Sal- ipsi qui salvamentum reddebant, tevationibus earumdem. Aliud ann. 1531. nentes. inter Privil. Ordin. S. Johan. Hierosol. = 3. SALVATOR. Liber de Mirab. Romae pag. 252 : Hinc inde contradictis etiam et ad calcem Ordin. Rom. ex Cod. reg. Salvationibus respectionis traditis et pro- 4188 : Qualiter milites accipiebant a seductis, ac tandem in jure impunitatis. natu donativa sua per saccellarium, qui Vox etiam in reddendis rationibus usur- administrabat hoc; quas omnia pensabat pata, qua significantur scripta ad tuen- in statera autem (sic) quod darentur das debit! et expensi rationes prolata. militibus: idea vocatur Salvator de straVide Consuet. Hannon. cap. 64. 68. et tum. Leg. de statera. supra Salva 1. 1 1. SALVATORIA, Tutela, protec^. f SALVATIZINA. Vide Salvaticina. Charta Guillelmi de Baux Principis 1. SALVATOR, in Gloss. Lat. Graec. Araus. ann. 1202. ex Schedis Prses. de StoT/ip. Ita Jesum Christum passim vo- Mazaugues : Insuper recipimus in nostra cant SS. Patres, etsi vocem parum La- Salvatoria, et securitate, protectione, et tinam censeant nonnulli. Sed eos a appartenentia dictam domum S. Trinicalumnia liberat Paulus Manutius in tatis Massiliae. Vide supra Salvamenhsec verba Ciceronis in Verrem orat. 2: tum 1. Eum non solum Patronum istius insulse, * 2. SALVATORIA, Praestatio a tenentised etiam Sotera inscriptum. vidi Syra- bus facta dominis pro tutela ac protecusis. Hoc quantum est ? Ita magnum, ut ctione personarum et rerum suarum. Latino verbo exprimi non possit: is enim Charta Phil. Pule. ann. 1304. in Reg. 61. Soter, qui salutem dedit. Ubi Manutius : Chartoph. reg. ch. 106: Donamus quicSoter GrsBcitm nomen esse, et eum signi- quid juris habemus... in villa S. Pauleti... fjicare, qui salutem dedit, ipso constat in censibus, Salvatoriis, terris, fructibus, interprete Cicerone: quo patet communis etc. Vide Salvataria 1. error eorum, qui Jesum Christum, cujus 1. SALVATORIUM, Vivarium piscium. immortalia merita nullo satis uno verbo Charta Henrici Archiepisc. Senonensis exprimi Latine queunt, Servatorem ap- ann. 1257. apud Sammarthanos: Ternpellant; aliud enim est servare, aliud pore eliam regalium utentur Rex et sucsalutem dare : servat is, qui ne salus amit- cessores piscibus fossatorum et Salvatotatur, aliqua ratione -prsestat: salutem riorum ad dictum manerium spectantium, dat, qui amissam restituit. Sane habetur eo modo quo piscibus aquarum ad dicta vetus Inscriptiq, in qua Jupiter Salva- Regalia spectantium tempore Regalium tor dicitur : Jovi custodi Quirino Salvatori uti debent. Alia ann. 1280. ex Tabulario pro salute Caesaris Nervas Trajani Aug. Fossatensi fol. 139: Cum jardino, fossa,

Ordini Prsedicatorum acceptum refert tola fere Ecclesia usum cantandi Salve Regina post Completprium : quod Parisiis in domo S. Jacobi ortum habuisse circa ann. 1220. docet Brevis Hist. Conventus Paris. Fratrum Praedicat. apud Marten, torn. 6. Ampl. Collect. col. 551 : Idea ordinatum est in quodam capitulo generali, ut pro conservatione et prosperitate ordinis, ita laudabilis processio in conventu isto inccepta per tolum ordinem fieret, -ad quam fratres omnes cum devotione insimul convenirenl ; et in hoc postea mulli imitati sunt fratres, Salve Regina eorum modo cantantes. Huic institute originem praebuere horrendae diaboli visiones variseque afflictiones quibus fratres vexabat ; quas statim fieri desiisse, atque institutum pluribus, et quidem manifestis signis, approbasse sacram Virginem, testis est laudatse Hist. Auctor, quern consulere licet, cui hsec placent. Vide de Moleon in:;!Itin. Liturg. pag. 194. SALVESIA, SALVEYSIA, Tutela, protectio ; interdum et Praestatio pro tutela. Pact, inter. Carol. I. comit. Prov. et monach. Insulae Barb. ann. 1262 : Quod alius nullus possit habere , levare seu acquirere aliquam gardam seu Salveysiam in dictis locis, castris vel hominibus dictorum castrorum. Ibid.: Quod dictus dominus comes seu ejus successores, non possint vassallos dicti domini abbatis et monasterii recipere in garda seu Salvesia sua, nee eos manutenere contra,

SAL
prsedictum abbatem vel monasterium. Vide Salvezia. * SALVESIUM, Eodem intellects Charta ann. 1248. ex Reg. comit. Tolos. in Cam. Comput. Paris.: Ex causa protectionis prsedictse seu Salvesio constituo vobis domino Raymundo comiti Tholosano... annuurn censum dimidias marches sterllngorum, videlicet vj. sol. et viij. den. sterlingorum bonorum et legalium. Vide Salvamentum 1. SALVETAS. Vide Salvitas. SALVEZIA, Commodum, tuitio, custodia,.Gall. Conservation, garde. Charta ann. 1321. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 192. col. 1: Quin etiam prsedictus D. Hugo facit et constitute virum nobilem D. Humbertum de Chulay militem castellanum suum castrorum Bellifortis, Flumeti tenendorum per dictum D. Humbertum ad salveziam dicti dam. Fucigniaci. Ibidem infra: Ad salvum et commodum ipsius dom. Fucigniaci. 11. SALVIA, Mensura vinaria; nisi mendum sit pro Salma, in Oharta ann. 1220. apud Stepbanot. torn. 1. Fragm. Hist. MSS.: Ebolus Vicecomes de Ventadorio assignavit de foresto x. modios siliginis, ~K.II. Salvias vini, et v. solidos annuatim recipiendos. * 2. SALVIA, quasi salvans vitam, Sauge Gallice. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 521. Chron. Joan. Vitodur. in Thes. hist. Helvet. pag. 4: Cifum pretiosum optima vino repletum cum Salvia. 1 SALVIARIA, perperam pro Salinaria, in Vocabul. utriusque Jur.: Salviaria dicuntur ea quse dantur pro sale. Etiam dicuntur postoria. * SALVIARIUM, Locus, ubi salvia abundat. Glossar. jam laudatum 521: Salviarium, Saugier Gallice. j 1. SALVIATUM, Leguminis species. Ceremoniale MS. Eccl. Vivar. ann. 1360 : Die vero Veneris cicera rubea, et die Sabbati Salviatum comedebant. #2. SALVIATUM, Sageis, in Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120. Aliud Gall. Lat. ex Cod. 7684 : Salviatus, Saugie, un bruvage; a salvia, sauge, Vin nouvel Sauge, salvia conditurn, in Lit. ann. 1359. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, pag. 255. art. 18. * SALVICARE, Salvum facere. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692: Salvicare, fere sauf. 1 SALVICINA PRATA, Salinaria, ni fallor, Gall. Marais Salans : unde Salaricia legendum puto. Vide Salaricia terra. Diploma Willelmi Ducis Aquit. ann. 1026. inter Instr. torn. 2.' novae Gall. Christ, col. 268 : Concede... alteram (villam) quse vocatur Solaco... cum marisco, et cum montaneis, cum pineta, cum piscatione, cum cuncta prata Salvicina capiente. 1 SALVIETA, Mantile, Gallice Serviette. Statuta Card. Trivultii pro Monast. S. Victoris Massil. ann. 1531: Elemosinarius tenetur providere de mappis, Salvietis et vasibus seu bacuis ad lavandum pedes pauperum. 1 SALVIFIGARE, Salvum facere, apud Vulg. Interpr. Johan. 12. 27. et in Translat. S. Jacohi torn. 3. Concil. Hispan. pag. 123. Godefridi Viterb. Pantheon apud Murator. torn. 7. col. 442 :
Nam puero pueri pietate volunt misereri, Judicio coeli Salvificandus erit.

SAL
1 SALVIFICATIO , o-wr/ipsa. Gloss. Lat. Gr. 1 SALVIFICATOR, Salvator, apud Tertull. de Pudicit. cap. 2: Salvificator (Deus) omnium hominum,et maxime fidelium. Vide Salvator 1. SALVIFLUUS, Salutem effundens. Johann. Erig. Scot. carm. 2. vers. 2. in Maii Classic. Auctor. torn. 5. pag. 429 :
Aspice praeclarum radiis solaribus orbera, Quos crux Salviflua spargit ab arce sua.

SAL

293

1 SALVIGARDIA. Vide Salvagardia. }SALVINCA, ut Saliunca, quomodo etiam forte legendum est. Gesta Tancredi apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 162 :
In spem vivendi currunt ad opes, moriendi Lethiferos gustus, ut sunt Salvinca, cicula, Elleborum, lapan, loliuai, zizania mandant.

* Charta Odon. episc. Paris, ann. 1204. ex Chartul. ejusd. episc. fol 53. v: Omnes autem possessiones prsedictas dictus Guibertus capellaniss garantire et per omnia Salvificare tenelur.

SALVIOR, Comparat. ex Salvus. Capitula Caroli M. lib. 6. cap. 285. [* 370.] : Sed magis eis, si Dominus pause dederit, augere desideramus, ut et ipsi, et vos, et nos Salviores simus, et Deo potius, ipso adminiculante, placere mereamur. ] SALVISTRUM , mendose pro Salpistrum, vel quid simile, Salnitrum, Salpetre. Litterse Richardi II. Reg. Angl. ann. 1380. apud Rymer. torn. 7. pag. 233: Unam pipam pulveris Salvistri, etc. Vide Sallepetir. SALVITAS, Immunitas data loco vel Ecclesiee aut Monasterio a Principibus. Tabularium Monasterii de Regula fol. 39 : Sint igiiur isti Monachi insubjectione Regis, ad locum Salvum faciendum, non etiam ad aliquod persolvendum. Quae quidem salvitas suis limitibusconstabat, ut multis docuit Marca lib. 5. Histor. Beneharn. cap. 13. n. 3. ut eet Catellus in Hist. Tolosana pag. 194. H TWV opwv aaipaXsia, in Nov. 17. Justiniani cap. 7. Vide Dextri. Charta ann. 1132. apud eumdem Catellum lib. 5. Rerum Occitanarum pag. 786: Qui prassentes erant Episcopi locum ad eandem Salvitatem circumeundo designaverunt, et ejus continentiam crucibus infixis terminaverunt. Qu&cunque igitur persona, quicquid infra easdem cruces continetur, invaserit, prsedatus fuerit, aut vexationibus fatigaverit, vel ad hoc consilium seu auxilium subministraverit, ita ut vel incolam vel peregrinum, sive omnino aliquem in prssfata Salvitate laeserit, aut quicquam abstraxeril, ex autoritate P. C. T. SS. anathematizati erunt, etc. Charta Guillelmi Ducis Aquitanise ann. 1027 : Concedo ad Rasilicam S. Crucis Burdegalse Salvitatem illius loci, et allodium liberum, et villam S. Macarii, ubi ipse B. Macarius requiescit. Tabularium S. Petri Generensis : Gaslo Vicecomes Beharnensis juravit Salvitatem in Castello cum omnibus sui Vicecomitatus optimatibus. Idem Vicecomes in Tabulario Palensi: Juravit libertatem et Salvitatem ipsius Ecclesise, et securitatem omnium hominum, et rerum cunctarum, quse ad Monachos pertinent. Charta ann. 1150. apud Catellum in Cqmitibus Tolosanis pag. 218: Qui scienter occidit hominem injuria, non defendat eum Ecclesia, neque claustrum, neque Salvitas. [Charta Alexandri III. PP. ann. 1167. in Append, ad Marcam. Hisp. col. 1347: Insuper etiam omnes Salvitates, quse a multis retro temporibus in villa quse conjuncta est monasterio vestro et in terminis ejus rationabiliter constitute sunt, preecipimus perpetuo inviolabiliter observari prohibentes ne quis Salvitates et securitates ipsas, quse pro communi utilitate monasterii et homi-

num constitutse sunt, ausu temeritatis infringat.] Edictum Nunonis Sancii D. Rossilionis de Treuga tenenda ann. 1217: Item emunitates et Salvitates Templl et Hospitalis Hierosol. sub eadem pace constituimus. Statuimus tamen quod de csetero domus Templi et Hospitalis vel alius venerabilis locus religiosus non recipiat novas Salvitates sine consilio D. Episcopi et Vicarii nostri. Concilium Rolflacense ann. 1258. cap. 2 : Infringunt Ecclesias, et violant Salvitates, etc. Charta Hugonis Bruni, Comitis Marchiae pro libertatibus Bellaci, in Regesto Inculismensi Camerae Comput. Paris, pag. 36 : Cum concordassent inter se, et etiam juramento firmassent consuetudines et Securitates castri et villas de Belac se fideliter observaturos, et metas etiam et terminos posuissent, infra quos omnes homines, Milites, clientes, burgenses, rustici securitatem haberent,... eodem tnodo consuetudines et Securitates et metas et terminos eosdem, infra quos nullus, qui jus facere velit et possit, capiatur. Metse videlicet et termini sunt isti. V. Bannus sacer pag. 552. col. 1. et Salvatio 2. 1 SALVETAS, Eadem notione. Charta ann. 1015. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. 169: Et facio hoc propter amorem Dei, et S. Petri, et S. Marias et S. Geronti, et propter emendationem de Salvetate quam infregi, quando Bernardum apprehendi. Unde nostris Salvete, pro Pagus, villa, districtus, intra fines ejusmodi immunitatis. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 174: Jehan Chays de la Salvete ou bailliage de Velay. Hinc Sauvaiier, pagi incola, vel qui praestationem pro tutela domino debet. Lit. remiss, ann. 1468. in Reg. 197. ch. 66: Guillaume Sit Sauvatier ou serviteur du seigneur de Canac, etc. Vide in Salvamentum 1. Sauvete, idem quod Tuitio, securitas, in Charta Caroli V. ann. 1378. ex Tabul. Regniac.: II ont fait edifier ung hostel ou maison a leurs despens, pour mettre eulx et leurs biens, familiers et serviteurs a Sauvete. ] SALVITAS, Castrum, cujusmunimentis ab extern a vi defendi et salvari possunt incolae. Charta ann. 1228. inter Inst. torn. 2. novae Gall. Christ, col. 288 : Datum apud Salvitatem Laurimontis, etc* Vide Salvaterra. 1 SALUM, Mare, 5X;, in Gloss. Lat. Graec. Charta Pipini II. ann. 762. apud Calmet. inter Probat. torn. 1. Hist. Lothar. col. 275: Hunc beat us Petrus ex hujus mundi Salo, hamo fidei ad tranquillum sanctse Ecclesise transtulit portum. Latinis notior vox pro ora maris, tametsi pro mari usurpat Virgilius. 1 SALUMEN, Ital. Salume, Salsamentum, Gall. Saline. Conventiones civitatis Saonae ann. 1526: Item pro piscibus salsis, sive Saluminibus, ac etiam recentibus, coctis, etc. 1. SALVO, Praeter, quomodo nostri Sauf dicunt. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. lib. 1. Observantiar. Regni Aragon.: Habentes cayallerias, ubique^ tenentur servire Domino Regi, Salvo in mari, etc. [Saus et sauve olim nostris. Charta ann. 1260. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 402: Sauve nostre foi vers nostre seignor le Roy de France, des fiez et des terres que nos tenons et tendrons de lui, et Saus ses services deux, etc.] * Alias Sals et Salve. Villehard. paragr.43 : Ensi fa la ville rendue en la merci le due de Venise, sals lor cars. Charta ann. 1247. ex Chartul. 21. Corb. fol. 95:

294

SAL

SAL

SAL

Salve la Cristiente de I'eglise devant dite Annunciationis Deiparae seu salutatio- sunt itaque legati qui.... reginam conveet ce qui appartient a la Cristiente, et nis Angelicas flgura. Occurrit in Ghro- nirent, pariterque Salutes perferrent 1mSalves les dismes et sauf ce que canques nico sub. ann. 1420. [Vetus Instr. inter peratoris, et simul ejus donaria regiaque li home du pont de T/ianes ont hors de Acta SS. torn. 1. Maii pag. 64: Et pro- munera offerrent. Ex his colligi posse leur manoirs. mittuntur pro pretio viginti tria scuta in videtur, quid sit salus, in Canonibus 1 2. SALVO, Diligenter, tute, Gall. Saluts, tastarts et besonds solvenda. Tes- Hibern. lib. 33. cap. 5. cujus lemma his Seurement, en Seurete. Charta Henrici tam. Philippi Boni ann. 1441. apud Mi- verbis concipitur: De modo quo reddet III. Eeg. Angl. ann. 1219. apud Rymer. raeum torn. 2. pag. 1260 : Possint quoties- debitor Salutem raise. Id est, quo modo torn. 1. pag. 238 : Teneantur in prisona cumque velint id omne a dido nostro debitor debiti praestationem faciet. Vide nostra, et Salvo custodiantur. Alia ejus- Cancellario ejusque heredibus summa infra Salutatio 3. et Visitatio. SALUTABILITER. Gloss. Graec. Lat. : dem Keg. ann. 1255. ibid. pag. 562 : No- decem millium aureorum, Salus dictorum redimere. Ibid. pag. 1261: Legamus StoTY)ptt65oK, Salubriter, Salutabiliter. veritis nos dedisse.... nostrum Salvum et gemmam yaloris 100. aureorum, quos securum conductum veniendi ad nos.... T SALUTARE, Salvator. Charta apud Salvo morandi et.Salvo redeundi ad par- Salus vacant, in memoriam nostri.] Vide Madox Formul. Anglic, pag. 28 : Universis sanctse matris Ecclesise filiis.... W. tes suas quo vohierint. Rursum alia ann. Moneta, Salucius et Salutia. * Charta ann. 1443. in Suppl. ad Mi- Abbas de Stanleia,... salutem in veroSalu1260. ibid. pag. 713: Et veniendo ad nos, raaum pag. 189. col. 2 : Levabit unum de- tari. Charta MS. Woifgeri Patay. Episc. in regnum nostrum ubicumque, et ibidem mordm Salvo et secure contrahendo, ac narium aureum, vulgariter Saluyt, mo- ann. 1204: Omnibus Christi fidelibus perpetuam in vero Salutari salutem. Vide libere, Salvo et secure in regnum suum netse regis Francias nuncupatum. revertendi, etc. T 4. SALUS, Preces vespertinse, vulgo Salvator 1. SALTJTATICUM, Idem quod Salus, vel SALVOSA, Tuitio, custodia, protec- Salut, apud Robert. Goulet in Compend. tio. Charta ann. 1251. inter Prqbat. Jur. Universit. Faris. Statuta Collegii jus exigendi ejusmodi salutes, sive xetorn. 3. Hist. Occit. col. 491: Recipimus de Monte-acutp ann. 1501. apud Lobi- nia : perperam enim Goldastus vectigal et in deffensione nostra et guidagio et nell. torn. 5. Hist. Paris, pag. 734 : Simi- pro sale interpretatur. Hugo FlaviniaSalvosa vos et omnes et singulos offi- liter, si Saluti serotinse deesset, nncturnis censis ann. 755 : Ut nullis hominum Flaciales dictse monetse. Vide supra Sal- matutinis, vel horse, tertise,... mulctaretur viniacensis Ecclesia in omni regno suo poena. teloneum daret,... nee de rotatico, bargavesia. * Remettre une espee en Sanf, Gladium 1 SALUTEM ET APOSTOLIGAM BENE- natico, pulveratico, mutatico, Salutatico, mittere in vaginam, in Lit. remiss, ann. DIGTIONEM, Formula in Epistolis Sum- laudatico, etc. Charta Dagoberti Regis 1399. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. morum Pontiflcum a Gregorio VII. pri- apud Doubletum pag. 656 : Laudaticos, 494 : Icellui Drouet sachia son espee, au- mum inducta, non a Cleto ut falso olim saumaticos, Salutaticos, etc. Alia Pipini quel Vexposant dist, Drouet, remes ton credebatur ; ac demum ab exeunte sse- Regis apud Chiffletium in Tornutio, espee en Sauf. Turn enim ab ea quisque culo xi. in brevibus epistolis, seu res- pag. 193 : Aut portaticum aut Salutatisalvus est. criptis tantum usurpata. Vide Johan. cum, aut cespitaticum, etc. Occurrit cre| SALURA, Mensura aridorum, in In-Garnerium ad Diurnum Rom. Mabill. bro in Chartis Caroli M. et aliorum format. pro passagio transmar. ex Cod. lib. 2. Diplom. cap. 2. num 20. et alios. apud Hedam pag. 218. 1. edit. post. AiMS. Sangerman. : Item portabit (navis SALUTEM MANDARE, Salutare. [Capi- moinum Brolii pag. 264. 265. apud Sande tribus copertis) MMM. Saluras bladl tul. Caroli Calvi tit. 20. 1: Mandat vo- j u l i a n u m in Tornutio pag. 510. Beslium et plus. Haud invitus Salmas restituen- bis senior noster Salutes. Rursum tit. 20. in Episcopis Pictavensibus pag. 28. Dudum putarem, ni Salsarium eadem oc- | 1.] Bernardus Monachus in Consue- chesnium in Hist. Vergiacensi pag. 9. curreret notione. Vide Salsarium 2. tud. Cluniacensib. MSS. cap. 1. de Ab- Hubertum in Hist. S. Aniani pag. 75. 1. SALUS, Greecis o-aX6?, Stultus. Hinc bate : Cum alicubi longius a Monasterio etc. Hue videtur spectare Formula Masancti quidam Sta TOV Xpsorov craXo\ ap- moram faciens, mandat Conventui Salu- numissionis servi apud Rollandinum in pellati, quod (j,wp(av simulando, pieta- tes, seu orationes, qui in Capitulo fuerint, Notaria cap. 7. rubr. 4 : Et ab omni contem insignem hoc stultitiae velq pro petunt venias super genua in scabellis ditione, gravamine operis, et operarum Christo occultaverint. In iis Graeci me- pedum suorum. [Vide Salvatio 4.] impositione, tarn obsequialium, quse conmoriam colunt in Menaeis S. Symeonis SALUTES, Eulogise, xenia, exenia, seu sistunt in faciendo, ut in assurgendo, Sa21. Julii, et S. Theodori 25. Februar. praestationes, quse flebant ultra debitum lutando, et similium ; quam eorum quse Adde Evagrium lib. 4. c. 33. 34. etc. Pal- censum, aut debitam pensitationem, consistunt in non faciendo, utputa de non ladius in Hist. Lausiaca cap. 42 : T^eT? statutis temporibus, sic dictae, quod qui vocando in jus manumissorern venia non ICTTE acdac, ubi vetus Interpres : Vos es- eas deferebant dominis, salutem iis cum petita, etc. Perperam vero Saltuaticum tis fatuse. Vide Glossar. med. Grsecit. ejusmodi xeniis impertirentur. Chartae legit Lindenbrqgius in formula solemni Parensales for. 24: Nos et nostri servien- 12. et apud Aimoinum lib. 5. cap. 1. col. 1328. 2. SALUS, ita Baptismi Sacramentum tes vestri, in Domino vobis dirigimus Sa- Marculfus lib. 2. form. 44: Quomodo appellant Christiani. Lexicon Graec. MS. lutes. Chronicon Casauriense lib. 4: Illi Episcopus^ in Nativitate Domini ad ReReg. COd. 2062 : Baima|ia, aqseffi; a|i.apTy)- autem quos in turre posuerat.... prsete- gem, Reginam, vel ad Episcopum visita(juxTwv Si' uSocTO? xa\ 7cvsu[iaTo?. S. Athana- reuntes deprsedabantur, missas rapiebant tionis dirigit scriptum. Dum generaliter sius Orat. in S. Pascha edit. Combe- Salutes. Tabularium ejusdem Monaste- Dominicss Nativitatis exultamus advenflsii pag. 537: 'Evlyupov T% Iv oupavw rii 1140 : Promisit in uno quoque anno tum, censum debitss subjectionis desolvere SiatTris baptisma yocat. S. Augustinus duas maximas S-alutes de piscibus facere. perurgemus: atque ideo Salutationum contra Pelagian, lib. 1. cap. 24 : Optime [Charta ann. circ. 1139. in Addit. ad munia cum Eulogiis peculiaris patroni Punici Christiani baptismum ipsum nihil Chron. Casaur. apud Murator. torn. 2. vestri sancti illius dementias vestrse aliud quam Salutem, et Sacramentum part. 2. col. 1008 : Salutes in festis, sicut direximus, etc. Adde form. 45. 46. Vide corporis Christi nihil aliud quam Vitam alia persona servilis, persolvit et portat.] Glossar. med. Graecit. voce 'AaTOXdT'.xov, vacant. Idem de Urbis excidio cap. 6 : Petrus Diac. Casin. lib. 4. cap. 53 : Ut col. 143. Baptismum extorquebat quisque a quo haberet inde omnem reditum.... prseter 1. SALUTATIO. Capitulare Aitonis poterat. Non solum in Ecclesia, sed etiam consuetas Salutes. Bulla Honorii III. Episc. Basil, cap. 3: Ut ad Salutationes per domos, per vicos ac plateas Salus Sa- PP. : Universi habitatores castri preedicti sacerdotales congruse responsiones discancramenti exigebatur. Salvianus lib. 6. de tenentur prsestare annuatim inflrmarise tur, ubi non solum Clerici et Deo dicatse Gubernat. Dei: Tenemus symbolum, et Casinensi Salutes infrascriptas, videlicet Sacerdoti responsionem offerant, sed omevertimus, confitemur munus Salutis pa- gallinam, et 2. panes, et unum pastillum, nis plebs devota consona voce respondere riter et negamus. Ac per hoc ubi est Chris- vel loco pastilli, unam gallinam, et 12. debet. Concilium Wormatiense ann. 868. tianitas nostra, qui ad hoc tantummodo ova in Nativitate Domini. Falco Bene- cap. 69 : Lectores populum non Salutent. Sacramenlum Salutis accipimus, ut ma- ventanus pag. 113 : Terraticum, olivas, In Synodo Ticinensi ann. 850. cap. 12. jore postea prsevaricationis scelere pecce- vinum, Salutes, nee ullam dalionem de vetantur Posnitenles publice vacare Saliimus ? Salutarem baptismum consequi, vineis, terris, etc. Charta Rogerii Regis tationibus. apud Luciferum Calar. lib. 1. pro S. Sicilise ann. 1137. apud eumdem pag. SP" Dubium nemini est hac voce siAthanasio. Rupertus Abbas in Vita S. 315 : Redditus, Salutes, angarias, terratiniflcari verba, Dominus vobiscum, quiHeriberti Archiep. Coloniensis n. 231. de cum, etc. Inscriptio sepulchri S. Beneds Sacerdos in sacris Liturgiis .popuBaptizato : Tradidit Sacramentum Salu- dict! Episcopi Albingaun. edita ann. lum salutat. Idem apertius docet Ceretis, non personse intendens, sed creaturse 1409. apud Ughellum: moniale MS. B. M. Deauratae Tolos. ubi formatse ad imaginem Dei. de Missa Sabbati Quatuor temporum, Et egenis quascunque Salutes 3. SALUS, et SALUT, Nummus aureus cujus prima oratio absque Dominus voConcedebat enim munitus araore superno. in Francia ab Henrico V. Rege Angli83 biscum dici solet: Primo dicitur officium cusus, sic dictus quod in ea efficta esset Sueno in Hist. Danica cap. 5: Missi (i. e. Introitus) ut moris est, et Kyrie

SAL

SAL

SAL

295

eleison, deinde dicitur oro.Ho sine salu- fist tres-bonne chere ; et apres icellui Loys valorem earumdem quinquaginta mitatione ; et post dicitur lectio prima per alia saluer sondit frere, lequel lui fist lium Salutiarum, etc. Vide Salucius et Salus 3. puerum. Ibidem ubi de die Parasceves: tres-mauvais semblant. SALUTATORIUM, Locus, in quo ad saPost tractum dicitur oratio, scilicet Deus T SALUTIUM, Eadem notione, apud a quo et Judas, qu& absolute dicitur et lutandum advenientes excipiebantur, Pa- Stephanot. in Antiquit. MSS. Aurelian. sine Salutatione et cum Flectamus. Con- piae ; g r e t i n g h - h u s , i. domus saluta- pag. 540 : Dedit nobis duo Salutia auri tionis, JElfrico. [Salutatorium cubile, redditus. sule Rerum Liturgic. Scriptores. 1 SALUTIFICATOR, Salvator, apud f 2. SALUTATIO. Salutationem voca- Plinio lib. 15. cap. 11. nostris Sale d'enbant Litteras, quibus Episcopo praesen- tree. Gloss. Lat. Graec. MSS. : Salutato- Tertull. de Came Christi cap. 14. de Retabatur qui in aliquod beneficium elec- rium, adTtaffTixov.] Ordericus Vitalis lib. surr. Carnis cap. 47. adv. Marc. lib. 5. tus fuerat ab iis qui jure patronatus 2. pag. 412 : Ecce januas hie disponam, cap. 15. et de Pudicit. cap. 2. Vide Salgaudebant. Eodem nomine nuncupa- et ad ortum solis ingressum; primo vificare. bantur Litterae, quibus qui alterius Proaulam, secundo Salutatorium, in ter1 SALUTIGERULUS , Imo-xlTm]?, in procurator constituebatur. Plarum Lit- tio Consistorium, in quarto Tricoriam, in Gloss. Lat. Graec. Vox a Plauto usurterarum formulae exstant in Chartulario quinto zetas hyemales, etc. [Chartar. Far- pata Aulul. act. 3. sc. 5. pro eo qui alteMeldensi sub hoc titulo : De Salutatione fense ubi fit descriptio palatii Spoletani: rius nomine salutem fert. Salutigerus, Abbatissae Faremonasterii. In primo proaulium, id est locus ante au- eadem notione, apud Apuleium de Deo lam. | 3. SALUTATIO, Munus, donum. Am- In secundo Salutatorium, id est lo- Socratis. bros. Autpertus lib. de Cupiditate, apud cus salutandi officio deputatus, juxta ma} SALVUM, ut supra Salvamentum, Marten, torn. 9. Ampl. Collect, col. 226 : jorem domum constitutus.} Ita Salutato- Prsestatio pro tutela et protectione. TesSolent quoque hi muneris ipsius nornen rium in Monasteriis virginum appella- tam. Jacobi Aragon. Regis ann. 1272. immutare, et dicunt se non munus acce- tur in Regulis S. Csesarii, S. Aureliani, apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1142 : pisse, sed Salutationem, quos utique nes- et S. Donati, et in Concilio Matiscon. I. Ad solutionem vero debitorum nostrorum cio utrum magis stultos, an versutos ap- cap. 2. Praesertim vero ita appellata et legatorum infrascriptorum, et restitupellem. Vide Salutes post Salus 4. et Sa- exedra Ecclesiae adjuncta, ubi Episcopi tionem injunarum, assignamus omnes lutaticum. priusquam sacra peragerent, fidelium reditus nostros villse Valentise cum Salvo 1 4. SALUTATIO, A.DORATIO, Duplex salutationes excipiebant, uti colligitur et albesura ejusdem, etc. salutandi ratio Albigensibus usitata, ex Gregorio M. lib. 4. Epist. 54. et 98. et j SALVUM, Tuitio, custodia, Gall. Conapud quos Salutatio, Credentium, ut aliis quos laudavimus in Descript. sedis servation, garde, in Charta ann. 1321. aiebant, erat; Adoratio, nqndum Cre- Sophianse n. 88. [Agnellus in lib. Pontif. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 192. col. 1. dentium. Hsec pluribus variisque in lo- apud Murator. torn. 2. pag. 164: Fecit Charta ann. 1401. ex Tabular. Taurin. : cis describit Limborchius in Histor. hie beatissimus Felix Salutatorium unde Commissarios deputavimus ad Salvum et Inquisit. Tolos. ac praesertim pag. 54: procedunt usque hodie pontifices ad in- ad opus jus habentium in castris de BerItem quando heretici de novo veniebant, troitum Missarum, palam populis videnti- siaco, etc. Vide Salvesia. vel quando recedebant ab eo, Salutabat bus. Vita S. Csesarii Arelat. ssec. 1. Be[ AD SALVUM SUUM JURARE, id est, eos modo hereticali abstracto capucio, sci- ned. pag. 672 : Cumque expleto lucernario Super salutem suam, Gallice Sur son licet amplexando et tenendo manus super benedictionem populo dedisset, egredien- Salut. Charta ann. 1258. torn. 2. Hist. brachia heretici, vertendo et inclinando tibus illis mulier qusedam in Salutatorio Dalphin. pag. 21. col. 1: Promisit et jucaput ter, nunc ad dexteram, nunc ad occurrit, etc.] Adde Vitam S. Ephrasmi ravit supra sancta Dei Evangelia,... etad sinistram heretici, et dicendo ter Benedi- apud Bollandum n. 3. Cyprianus in Vita Salvum ipsius, se contra prsedicta ullo cite. Et pag. 61 : Adoravit eum fiexis (je- S. Caesarii Arelat. sub fin. : Mulieres tempore non venturum. Vide in Juranibus, junctis manibus inclinando se ter tamen intra domum Ecclesiss non ad mentum pag. 939. col. 2. super unam bancham coram eo et dicendo, Salutandum, non qualibet causa , nee f SALVUS-CONDUCTUS, a Gall. Saufetc. Respondebat haereticus, Benedicat religiosse, nee propinquse ancillse nulla conduit, Principis privilegium, quo ne vos Christus et nos; quibus subjunge- omnino feminarum introeundi habuit li- alicui vis inferatur, cavetur, Ital. Salvobant discipuli, Bone Christiane rogate centiam. condotto. Annal. Estens. Jacobi Delayto quod perducat nos ad bonum finem. * Vide praeterea Bernard. Ferrar. de ad ann. 1404. apud Murator. torn. 18. col. SALUTATORY EPISTOL^:, Quibus quis Ritu sacr. concion. lib. 3. cap. 9. ubi 997 : Cittadellam dedidit (Ugolotus) cum alicui salutem impertit. Gesta Felicis Vestibulum esse aedium episcopalium pactione salulis personarum et rerum, Episcopi Aptungitani: Inde cathedram contendit ex Cassiodori loco hue non suique Salviconductus libere abeundi cum tulimus et Epistolas salutatorias, et ostia allato. Hist. Tripart. lib. 9. et 30. Sic lib. rebus. Chron. Andr. Danduli ad ann. omnia combusta sunt, etc. Infra : Quum 5. cap. 18. Theodoricus (ex quo Cassio- 1405. apud eumd. torn. 12. col. 505 : DoGalatius unus ex legevestra publice Epis- dorus ad verbum) 6 ao-mxa-rcxo; olxo;. minus Paduse videns omnia consilia in tolas Salutatorias de Basilica protulerit. Unde Glossae. Hsec ex animady. D. irritum cedere, coactus est facere aliquam Ubi videntur intelligi Epistqlaa , quas Falconet. Vide Glossar. med. Graecit. col. transactionem et pactum cum Venetis, quare exiens ex urbe cum Salvoconductu, sibi invicem scribebant Christiani, quas 130. S5W" In Salutatorio, ut observat Ma- etc. Adde Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. cum eorum libris igni tradebant Gentiles. Utitur etiam Fortunatus lib. 5. billonius, non modo vestes sacras in- pag. 331. Securus ducatus, dicitur in Poem. 18. cui et salutatorium dicitur duebant, sed etcausas audiebant, Syno- Tabul. S. Albini Andegav. : Cui (Galtelib. 8. Poem. 16. 17. 18. ut et Stephano dos celebrabant, ibidemque aliquando rio) dum Albericus Securum eundi et Tornacensi Epist. 230. 2. edit. Adde An- manebant: quod de Namatio Arverno- redeundi Ducatum promisisset, dixit se dream Mon. lib. 1. Vitse S. Ottonis rum Antistite tradit Gregorius in Hist, iturum. Securus conductus, in Epistola lib. 2. cap. 21. et de Eberulfo in lib. 7. Gregorii X. PP. ann. 1272. inter ProEpisc. Bambergensis capite 43. * Praetermittenda non est formula sa- cap. 22. Vide Secretarium 3. Aliud tamen bat, torn. 6. Gall. Christ, novse edit, lutationis, qua inscribitur Charta ann. Salutatorium abs domo Ecclesise, cujus col. 70. Le Roman de la guerre de 1275. in Chartul. Dqlens. monast.: Di- meminit yariis in locis idem Gregorius, Troyes MS.: vina favenie dementia, Richardus sacrse haud dubie Episcopalis aedes ecclesiae Seur condut H ot bailie, sedis Bituricae archiepiscopus senioribus adhserens. Consule, si placet, Card. Bnsi 1'oit tot droit envogie et populis ejus ditioni subjectis, bene va- Bona Rer. Liturg. lib. 1. cap. 24. n. 2. et A Alceon un Roi vaillant. lere et esse felices. Menardum in Concord. Regul. cap. 5. | * Quanta vero cum reverentia olim 25. Salutatorium, alia notione, occurrit Idem aliis verbis exprimitur in Chron. filii salutabant patres, discimus ex Lit. apud Fortunatum. Vide Salutatoriae S. Medardi Suession. ad ann. 1225. apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 793 : Ad ultiremiss, ann. 1464. in Reg. 199. Chartoph. Epistolss. reg. ch. 398 : Lays de Montmorancy cheSALUTATORIUS DIGITUS, vel index, mum vero colloquium habuit (Bertrannus valier, seigneur de Fosseux,.... partit de quod eo fere salutamus aliquid, vel all- de Raiz qui se Comitem Flandriae Balduinum simulabat) cum Rege Francorum son hostel de Wastines, assis ou pais de quid monstramus. Ugutio. Picardie,... pour aler veoir le seigneur de | SALUTIA, Nummus aureus Franci-Ludovico apud Castrum Peronne, Salvo Montmorancy son pere, et arriva d Es- cus, vulgo Salut. Mirac. S. Servatii ire, et Salvo venire, Salvo venire, et Salvo couen ou il estoit,.... et pareillement y Episc. torn. 3. Maii pag. 228: Et duas redire. [* Nostris Saufalant et Sauf-vetrouva Jehan de Montmorancy chevalier, Salutias obtulerunt B. Servatio. Charta nant. Lit. remiss, ann. 1388. in Reg. seigneur de Nyvelle, son frere; et inconti- ann. 1430. apud Rymer. torn. 10. pag. 135. Chartoph. reg. ch. 42 : Et aussi nent que ledit Lays les apperceut, il des- 454 : Pro summa quinquaginta milium dist icellui Jehan du Mares que I'expode quibus quidem sant venist hardiement et qu'il lui doncendit de dessus son cheval et se mist d Salutiarum auri, genoulz devant sondit pere et le salua, et quinquaginta milibus Salutiarum auri.... noit Sauf-alant et Sauf-venant.] In Conicellui son pere le print par la main et lui de prasdictis quinque milibus nobilium, ad suet. Hannon. cap. 9. Sauf-conduit,

296

SAM

SAM

SAM

dicuntur induciae, quas Baillivus homicidse concedit facta inquisitione et pace cum ejus actore. Vide Salvagardia. [**Haltaus. Glossar. Germ, voce Geleite, col. 628.] SALVUS Locus, Liber, immunis ab omni praestatione. Charta donationis Bernardi Oomitis Petragoric. et uxoris Garsindae pro Monasterio Sarlatensi : Sint et ipsi Monachi in subjections Regis ad locum Salvum faciendum, et non ad aliud persolvendum, nisi solas orationes. Vide Salvamentum 1. et Salvitas. ] SALVUS LOTUS, Verba irrisoria Gentilium in Martyres Christi sanguine suo conspersos, quibus familiare erat martyrium, secundum baptisma yocare. Passio SS. Perpetuae et Felicitatis cap. 21. apud Ruinart. pag. 95 : Et statim in fine spectaculi, leopardo objectus de uno morsu ejus lanto perfusus est sanguine, ut populus revertenti illi secundi baptismalis testimonium reclamaverit: Salvum lotum, Salvum lotum. Plane utigue salvus erat, qui hoc speclaculo claruerat. 1 SALVUS RESPECTUS, Gall. Sauf-respit, Prorogatio, quam dominus vassallo concedit ad praestandum hominium. Vide Respectus. * SALZEDA, SALZETA, SAUZEDA, Salictum, Gall. Saussaie. Charta ann. 1348. in Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 242 : Terra et hsereditas de Merchorio, sive sint castra, villas, mansi, montanse, nemora sive brasses, Salzetae, molendina, etc. Terrear. villae de Busseul fol. 3. v. ex Cod. reg. 6017 : Item obolum pro quadam Salzeda, sita in territorio de las ayras. Infra : Sauzeda. Vide supra Sallicium et Salseia. 1 SALZERIA, Vasculum salciis seu condimentis reponendis aptum, Gall. Sauciere. Comput. ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 273 : Angela de Apparere per manus Guillelmi de ales magistri coquinse domini pro incisoriis, parascidibus, Salzeriis, astis, etc. Vide Salsaria 2. SAMA, ut Sagma. Vide in hac voce. SAMADINUS, f. Holosericus. Nicolaus Lankmannus in Histor. desponsationis Frederici III. Imper. cum Leonora Portugalliae Infantissa : Et ad hospitia eis deputata ad civitatem in equis regalibus et ornamentis Samadinis magnifice conducere mandavit. Vide"ajametum. SAMAMITHIUM, Lacertus. Anast. Mirac. S. Cyri et Johann. sect. 40. in Maii Spicileg.. torn. 3. pag. 477: Tria enim reptilia, quse vocantur Samamithia hunc calamum habitabant. Vox Graeca. Vide Glossar. med. Graecit. in <m]?, col. 1581. 1. SAMARDACUS, Afris, Impostor, morio, Tdavot;. S. Augustinus lib. 3. contra Academic, cap. 15 : llle autem casu planus erat, de Us quos Samardacos jam vulgus vocat. Edit, praefert, Sarmadacos, ita ut vocem confectam ex Sarmatis et Dads liceret augurari, quasi Sarmatodaci dicti fuerint, qui hac setate ex hisce profecti provinciis erronum instar ubique discurrerent ac vagarentur : sed Samardacus exerte praaferunt Acta S. Quirinf Mart. n. 5 : Video enim te sicut rusticanum, quasi a Samardaco inductum, quiet teetse decepit; ut et Chrysostomus Homil. 18. ad Ephesios : Oux' p? TOO? Xeyo(xlvou? yEXcoTonoiou;, <7a[xap8txxou?, OUTOC eifftv suTpaTteXot, ubi pro morionibus vox haec usurpatur. 2. SAMARDACUS, Terminus bifurcus,

apud Latinum de terminis: Terminus si sensu, in Stat. ann. 1399. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 337. art. 9 : Que bifurcus fuerit, Samardacus dicitur. nulz ne taingne de Same, de broust de SAMA.RTIA etiam ibidem dicitur. ^SAMARIUS, Jumentumsarcinale.Vide noiz, etc. Suraut, legitur in alio Stat. Sagma. ann. 1359. torn. 3. earumd. Ordinat. pag. 1 SAMARRA, Vestitus damnati a tribu- 417. art. 20. Seu, in Mirac. S. Ludov. edit, reg. pag. 422. Neque aliud forte est Seunali Inquisitionis, aliis Samarretta, vel Sambenito. Hunc sic describit Hofman- restin et Sorestin, in Charta Egid. abb. nus in Lexico ex Hist. Inquisit. Goanae S. Mart. Tornac. ann. 1321. ex Reg. 61. cap. 26. Eadem est forma, qua saccus ch. 209 : Toutes les fois que il li plaira a benedictus, sed notis diversis, colore faire aucun nouvel edifiement en ladite atro, flammis appictis, interdum etiam court, ou que il i cherra aucune cose a rein medio flammarum haeretico condem- faire audit lieu, ou il fauroit gros mernato ad vivum depicto; nonnunquam riens, en ce cas il pent penre du bois Seudaemones appinguntur, haereticum ad restin, qui est entour ladite court et du inferos detrudentes, ut et alia quaedam, bois Sorestin, qui est audit bos de Vastiquo magis homines horrendo hoc spec- nes. Idem quoque videtur Surrin, in Ch. ann. 1295. ex Lib. rub. Cam. Comput. taculo ab haeresi deterreantur. Paris, fol. 242. v. 1 SAMARTIA. Vide Samardacus 2. SAMBUTA. Vide Sabuta. * SAMATHA, rectius Schamatha vel * SAMENTUM, [Semen. DIEF.] Schammata, Excommunicationis grayisSAMERIUS. Vide Sagma. simae species apud Judaeos, qua quis a 1 SAMETUM, Pannus holosericus. Vide communione excluditur sine spe reditus. Arest. ann. 1374. 3. Febr. in vol. 6. Exametum. T 1. SAMIA, Placentas genus. Tertull. arestor. parlam. Paris. : Dictus vero Viventius eundem Columbum ulterius de lib. 3. adv. Marc. cap. 5 : Et terram aufacto posuisset in Samatha et her em; quse dimus lacte et melle manantem ; non tadicta seu sententise de Samatha et herem men ut de glebis credas te unquam placontra dictum Columbum latss, maledic- centas et Samias coacturum. A Samo, ut tionem aut condemnationem significabant, observat Junius, sic dictae placentae, ut dicebant... Nostra curia inhibet ex- quod ibi Junoni solemnes essent. 2. SAMIA, JE, Derisio, quse facit vultum presse... Judseis omnibus,... ne ipsi de CSRlero in regno nostro Franciae utantur dic- rugosum, Papiae MS. et edit. F. Sanna. tis sentenliis seu pronuntiationibus de [Vide in hac voce.] ] SAM I ARE, Acuere, Noniq cap. 4. num. niduy, Samatha et de herem inter eos. Consule Buxtorf. Lexic. Chald. et Thalm. 434. unde ferramenta samiata, Vopisco in Aureliano cap. 7. Vide Vossium de pag. 2463. et seqq. Vitiis serm. lib. 4. cap. 23. ] SAMBUA, SAMBUGA. Vide Sabuta. 1 SAMICA, Pulvis. Gloss. Isid. Emen1. SAMBUCA, SAMBUCISTRIA. Papias : Sambuca, genus cytharas rusticse. Sambu- dant viri docti Pelvis ex Papia : Samia, cinarius, ipse qui dicit. Sambucistria, vasa a Samo, villa vasa bibendi. Idem : quse in cythara. rustica canit. Isidorus Samia terra, a Samo dicta, glutinosa et lib. 2. Orig. cap. 20 : Sambuca in Musi- Candida, medicamentis et vasculis necescis, species est symphoniarum. Est enim saria. Quae hodie, ut monet Graevius, genus ligni fragilis, unde et tibiae compo- terra sigillata dicitur. SAMINATOR. Adalardus lib. 1. Statununtur. Glossae ejusdem : Sambuciarius, ipse qui dicit. [Ubi leg. ex Graevio : Sam- tor. Corbeiens. cap. 1 : Sutores duo, scubucinarius, ipse qui canit.] Sambucistria, tarii duo, pergaminarius unus, Satniqu83 cithara rustica (sic leg.) canit. Sam- nator unus, fusarii tres. Ubi videtur bucistrio, saltator. Sambucus, saltator. legendum Samiator, axovYjTyjc, ut est Vide Festum, Marcianum Capellam lib. in Gloss. Lat. Graec. Aliae Glossae, axov?]T^;, Samiarius, cotiarius, acutiator. Vide 9. etc. SAMBUCUS, Saltator, in Glossis anti- Scriverium ad Vegetium, lib. 2. cap. 14. quis MSS. [Quod falsum omnino videtur [et Turnebi Advers. lib. 18. cap. 17.] * S A M I R A R E , [Reflcere, implere. Graavio, qui ex Sambucista, sambuca cantans simul et saltans, male exscrip- DIEF.] 1 SAMIRUS. Epist. Henrici Imp. Constum opinatur.] 2. SAMBUCA, Machina bellica, p0Y]- tantinopol. ann. 1205. apud Miraeum torn. 1. pag. 405. col. 2 : Prseterea mitto TtxYj (irixav^, in Gloss. Gr. Lat. [Vide Marvobis per eundem Danielem supradictum tinii Lexic.J 3. SAMBUCA, Baculus Pastoralis. [Pas- tres Samiros et duos annulos, unum smasio S. Guigneri torn. 3. Mart. pag. 458 : ragdum, et alium rubinum. Forte pro Ubi cum solo baculum, quern manu gesta- Saphirus. f SAMIS. Pactus Leg. Salicae cap. 55. bat, fixisset, mox ut ad se Sambucam retraxit, fans e terra foscundus erupit.] Vide ex Cod. MS. Guelferbyt. apud Eccardum pag. 133 : Si quis grafionum occiCambuta. 4. SAMBUCA, Currus species. Vide Sa- derit (malb. leodo Samitem) sunt dinar. buta. xxiin. etc. Ubi ex Latino Comitem cor| SAMBUCCA, Nayigii species. Balth.ruptum esse conjicit CI. Editor, et leodo Spingeri Iter Indicum apud Marten. Samitem, componat comitem, interpreItiner. pag. 373 : Vicesima octava die tatur; an recte baud satis scio. Haec navigantes relinquimus a latere empo- quippe spectare videntur ad haec verba rium destructum Calecot, a quo sequenti form. 40. Marculfl lib. 1. Et leode et sadie sequebantur nos multae Sambuccae, sic mio, quae minime distinguenda docet enim vocant in Calecot suas naves. Cangius in voce Leudesamium. Vide ibi. 1 SAMBUCIARIUS , SAMBUCINABIUS , Samis, alia notione, occurrit in v. ExaSAMBUSTRIA, SAMBUCISTRIO. Vide Sam- metum. buca 1. 1 SAMITIUM, Pannus holosericus, ut *SAMBUSSUS, pro Sambucus, Gall. supra Exametum. Comput. ann. 1239. ex Bureau. Stat. pro arte paratoriae panno- Bibl. Reg. : Pro uno Samitio posito in rum Carcass, renovata ann. 1466. in Reg. coffris, xvni. lib. 201. Chartoph. reg. ch. 121 : Item quod 1 SAMITTUM, SAMITUM, Eadem nonullus possit lingere seu tingi facer e tione. Vide in Exametum. aliquos pannos cum vite seu rabassa, * Samet et Sawit nostratibus. Joinvil. nee cum racemis Sambussi. Same, eodem in S. Ludov. edit. reg. pag. 85 : Le roy

SAN

SAN

SAN

297

vesti les robes que le Soudane li avoit fet ! Le Roman de Robert le Diable MS.: bailler et tailler, qui estoit de Samet noir, Se ferai ma plaie Saner. forre de vair et de griz. Samit, in Mirac. ejusd. reg. ibid. pag. 312. Samgnie, in Lit. remiss, ann. 1402. in Reg. 157. CharInstr. ann. 1385. torn. 2. Probat. Hist. toph. reg. ch. 356 : Le suppliant ala Brit. col. 507 : Item soleres, greves, pou- pour avoir sa plaie remuee, qui pour lors lains et cuissols garnies de Samgnies, etc. n'estoit pas Senee, etc. - Samier vero, Retis genus est, in Stat. * SANARE, sensu obscoeno, quo etiam ann. 1402. torn. 8. Ordinal, reg. Franc, Pancer dicunt, in Glossar. Lat. Gall, ex p. 535. art. 72. Cod. reg. 7692: Curuca, brunete, vel homo 11. SAMNA, Stapes, ni fallor, quo quis qui Sanat estrange, alienam nempe muin equum tollitur, Gallice Estrier. Chro- lierem, id est, uxorem alterius curat. nic. Trudon. apud Acherium torn. 7. Spi- [** Ex Joann. Januensi : Curuca dicitur cil. pag. 458 : Debet et alia minuta servi- ille qui cum credat nutrire filios suos nutia ad utensilia cameras Abbatis, scilicet trit alienos.] quidquid de ferro ad sellam equitariam -"- A verbo fortassis Sanare, nostri Sayejus et de calcaria et ad Samnas compo- niere appellarunt Instrumentum, quo nitur. Leg. forte Scalas. Vide Sanatorium stabulum, aliudve purgatur. Lit. remiss, et Scala. ann. 1480. in Reg. 207. Chartoph. reg. * 2. SAMNA, Vectigalis species. Charta ch. 64 : Garniz de oustiz pour curer et ann. 1429. inter Probat. torn. 4. Hist. nettoyer icelle maison du fambray qui Occit. col. 437 : Causa dom. Philippi de estoit dedens, comme de Sayniere, fourche Levis dom. de Rippes contra dom. Ludo- ferree, etc. vicum de Montelauro, ratione cujusdam ** SANARE DEFALTAM, Restauratiovectigalis sive tributi, vulgariter nun- nem eremodicii obtinere. Placit. ann. 10. cupati la Samna, quod recipi consuevit, Edward. I. in Abbrev. Placit. pag. 274. ut prsetenditur, in terra dom. de Monte- North, rot. 2 : Et licet fecisset defaltam lauro. Forte leg. Saunia, atque de tri- ad diem ilium, non debuisset curia eodem buto ex sale intelligendum. Vide in Sa- die processisse adjudicium, immo terra debuisset capi in manum D. Regis et telinaria. T SAMNATlfctJM, pro Saumaticum, vel nens summoniri veniendi ad proximam Saumarium, Onus, sarcina jumenti sar- curiam, ad Sanandam prssdictam Defalcinalis. Vide in Sagma. Charta Ludo- tam, cum forte earn sanasse potuisset pluvici Pii ann. 816. pro Ecclesia S. Mar- ribus modis, scilicet cum tenens potuisset tini Turon. apud Marten, torn. 1. Ampl. perturbari per inundacionem aquae, per Collect, col. 65 : In quo (Prsecepto) con- captionem latronum vel per prisonamentinebatur quod idem genitor noster ob tum, etc. Adde Placit. ann. 31. Henr. III. amorem Dei et venerationem S. Martini, rot. 7. ibid. pag. 123. et ann. 12. Edward. carra et Samnaticum hominibus his prse- II. Suth. rot. 103. ibid. pag. 334. Vide latis, quse. propter utilitatem et necessi- Defalta et Exonium. 2. SANARE, Solvere : Sanatio, Solutio. tatem memorati monasterii per diversos regni sui mercatus mittebantur, ab Veteres Chartae Italicse apud Ughellum omni telonio immunia et secura esse san- torn. 7. pag. 262. 397. 414 : Unde et in prassenti accipimus a vobis plenariam ocisset, nostram Sanationem, id est auri solidos 1 SAMNIA, pro Sunnia. Vide Sunnis. t SAMPSIA, Herbae genus. Vide Brisia. 310. etc. 1 SANARE CAUTIONEM, Earn persolI SAMPULLA. Charta Cresmiri Regis Dal mat. apud Macros in Hierolex.: Ex- vere, liberare : Purger eadem notione cepto quod gratia caritatis in solemnitate passim usurpant Consuet. municipales. ejusdem Ecclesise. Episcopo loci ipsius agnus Leges Luitprandi 66. (6, 13.) apud Muraunus, Sampulla vini largiens tribuatur. tpr. torn. 1. part. 2. pag. 64: Si quis cauMendum esse nemo non videt ortum ex tionem fecerit et non ei obligaverit nomilittera S vocis praecedentis; itaque le- native de rebus suis, nisi dixerit in ipsa obligatione,inquibuscumque locis de rebus gendum est ampulla. et postea vendtderit * SAMUERIUS, pro Saumerius, Jumen- suis potuerit invenire,habuit ipse qui eas tum sarcinale. Vide in Sagma. Charta adalium hominem, fuerint nominative, Occitanica ann. 1311. in Reg. 47. Char- emit. Nam si obligate toph. reg. ch. 114 : Item jornalia Sa- non eas possit vendere, dum usque ipsam rnueriorum, viginti unum solidorum Tu- cautionem Sanaverit. SANATIO, Solutio, pretii statuti ronen. praestatio. Charta ann. 903. apud MuJSAMWISTE, Anglo-Saxon. Matrimo- rator. torn. 3. Antiq. Ital. med. sevi col. nium, ex Sam, vel Samen, simul, et wist, 144 : Ipsas suprascriptas res defensure cibus, epulae : unde hac voce convictus debeamus, atque proras pertinentes proprie, vel qusevis commoratio et coha- ad omnia in integrum, salva Sanatione, bitatio significatur. Vide Schilteri Gloss. et proprietates seu donationes eidem veTeuton. nerandae ecclesias vestrae dare atque * SANAMUNDA. Vide supra Avantia. persolvere debeamus, pro fruatione et T SANANTER, Integre, sanitate plane fructificatione ipsis suprascriptis. Vide recuperata. Mirac. S. Wernheri torn. 2. Sanare 2. April, pag. 711. Jam recenter intercessione T SANATIVUS, Qui sanat. Epist. GauS. Wernheri Sananter liberata. fridi Abb. apud Marten, torn. 1. Anecd. j 1. SANARE, Curare aliquem ut sane- col. 502 : Quibusdam autem verba justotur. S. Hieronymus in cap. 17. Jerem.: rum pungitiva tantum sunt, non SanaMulti medici in Evangelio hsemorrhou- tiva : aliis vero pungitiva sunt simul et sam Sanaverant, quae omnem substantiam Sanaliva. perdiderat in eis: et tamen a nullo cu1 SANATIVUS, Ex morbo convalescens, rari potuit, nisi ab eo qui verus est me- qui infirma valetudine est. Job. Sarisdicus. ber. lib. 7. Policrat. cap. 10 : Conducere * Saner et Sener, pro Pancer, guerir, sanis et Sanativis. nostratibus. Vita J. C. MS.: ^ [ Sed quia in ordine nostro in Anglia plura reperi.... aliqua vero medicaEt me feris tu de t'espee. mine Sanativo curanda. (Chart. Clun. Si que 1'oreille en oi cope, Coll. Burgund. B. N. t. 84, n. 477, an. Et ton mestre le me Sana, 1414-1418.)] Que par ichou garir quida.
VII

1 SANATURA, Cura, Gallice Pancement. Charta ann. 1326. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 210 : Dimisit apud Laniacum in pignore et pro pignore quemdam equum, pro novem et triginta libris, octo solidis et sex denariis, hominibus de Lagnieu infrascriptis, etc. quod nos tarn pro dicto debito quam expensis dicti equi et famuli qui eum custodidit, usque ad praesentem diem, computatis quatuor solidis pro qualibet die et pro Sanatura dicti equi et aliis eidem equo et famulo necessariis confitemur, et in veritate recognoscimus nos debere hominibus supradictis septuaginta sex libras et decem et septem solidos bonorum Viennensium. 1 SANAVIVARIA, Una e duabus majoribus portis Amphitheatri, per quam victores sani ac vivi exibant. Passio SS. Perpetua3 et Felicitat. cap. 10. apud Ruinart. pag. 91 : Et ccepi ire cum gloria ad portam Sanavivariam. Adde ibid, cap. 20. * SANBELLUS, [Gall. Cheval Isabelle : Emi duos roncinos quorum alter decostavit xxn. florenos et alius Sanbellus decostavit xxi. florenos. (Arch, histor. de la Gironde, T. 21, p. 332.)] 1 SANCA, Fitug, Fatua, in Gloss. MSS. 13. S33c. Monast. S. Andrese Avenion. SANCENISSAT, Lselatur, triumphal. Ita Gloss. Lat. MS. Cod. 1013. et Glossae Isidor. an Saracenissat ? Id videntur indicare Glossae Pithoeanae, in quibus hcec vox additur, errenissat, pro saracenissat. SS1P Tametsi non displicet Cangii conjectura, addam nihilominus quae ex aliis ad hunc locum observavit Grsevius. Excerpta habent : Sancivissat, laetatur , triumphat, errenissat. La Cerda legit : Encsenissat, quod dies encaeniorum festi et cum laetitia omnique adeo lubentia publice agitentur. At Reinesius mavult, Sicinnissat, aCTOUW^SIV,quod est cantabundum saltare. Hinc Sicinnistae et Sicinnium genus saltationis veteris fuit, ut ait Gellius Noct. Att. 19. 3. Saltabundi autem canebant, quae nunc stantes canunt. Si'xtvvt; est Satyrica saltatio apud Athenaeum. * SANCETTI, Moneta regni Navarrae, a Sancio seu Sanchez rege dicta. Lib. cens. eccl. Rom. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. 888 : In episcopatu Tirasonensi, ecclesia S. Marias sita in castro Tutelse, duos solidos illius monetas, videlicet Sancettorum. Reg. Cam. Comput. Paris, in Bibl. reg. sign. 8406. fol. 161. v : Quatuor Sanchez, qui currunt in Navarra, valent quinque Turonenses. Vide Sancheti. SANCHATUS , Membris attractus , in Miraculis B. Simonis Tudertini n. 3. Galli dicerent Deshanche /[Ital. Sciancato, eadem notione.] SANCHETI, Moneta Navarrae Regni, a Sancio, seu Sanchez Rege dicta. [Charta ann. 1239. ex Charta Eccl. Auxit. : Recognoscunt se recepisse xx. solidos Sanchetorum a supradicta Agnes.] Charta Philippi Reg. Franc, ann. 1303. in Regesto ejusdem Regis ann. 1301. ex Tabulario Regie n. ^-.Mandamus vobis... quatenus centum libras Sanchetorum pro dictis centum libris Pruvinensibus super nostro Pampilonensi pedagio tradatis , assignetis, etc. SANCIRE, Sanctiflcare. Tertullianus lib. de Resurrect. : Anima non levatione, sed responsione Sancitur. Et lib. de Jejunio:/oei exclamavit, Sancite jejunium. Gregorius M. in lib. Sacrament. : Deus qui legalium differentias hostiarum unius 38

298

SAN

SAN

SAN
in Poem, du Riche homme et du Ladre MS. :
Li prophetes David le dist: En son psautier, quant il le fist: Aveuc les saints, tu Saintiras, 0 les pervers, pervertiras.

sacrificii perfections Sanxisti, etc. Lex 2. Cod. Th. de Feriis (2, 8.) : Kalendarum Januariarum consuetos dies olio Sancivnus. Ubi Tribonianus restituit, mancipamus. *SANCITUS, Sanctio, decretum. Epist. Joann. VIII. PP. ann. 878. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 171 : Tarn canonica censura , quamque humanse legis Sancitu... nihilominus finiatur. Vide mox Sanctantia. 1 SANCIVISSAT. Vide Sancenissat. 1. SANGTA, indeclinabile, TOS ayia Graecis, Hostia sancta, sacra, quae in Missa offertur. Ordo Romanus : Et tune duo Acolyti tenentes capsas cum Sancta apertas, et subdiaconus sequens cum ipsis tenens manum suam in ore capsse, ostendit Sancta Pontiftci, vel Diacono qui prsecesserit. Tune inclinato capite Pontifex, vel Diaconus salutat Sancta, et contemplatur, ut si fuerit superabundans, prascipiat ut ponatur in conditorio. Alibi: Cum dixerit, Pax Domini sit semper vobiscum, mittit in calicem de Sancta. Infra : Qui dum communicaverit de ipsa Sancta, quam momorderat, ponit inter manus Archidiaconi in calicem, etc. Alio loco : Tune Pontifex rumpit oblatamex latere dextrotet deipsa Sancta quam ruperat, particulam super altars derelinquit. [Ordo Romanus I. apud Ma billon, pag. 23 : Pontifex ante altare dicit, Oremus, Praeceptis salutaribus moniti. Pater noster ; sequitur, Libera nos qusesumus Domine. Cum dixerint Amen, sumit de Sancta, et ponit in calicem, nihil dicens : et communicant omnes cum silentio, et expleta sunt universa. Vide Commentar. Mabillon. in Ord. Rom. pag. 36. etc.] Concilium Laodicenum can. 14 : Ilepi TOO ayta si; X6yov euXoyt&v xoaa TYJV IIa<7)(a et? Tpa; irapoixta;

[Sanctuarium, locus majoris altaris. Mirac. S. Bertini saec. 3. Bened. part. 1. pag. 149 : Cum innumerae multitudinis tripudio in Sancta Sanctorum cum reliquis inducitur magnificandum.] Concilium Turonense II. can. 4. et Capit. Caroli M. lib. 7. cap. 203. [* 2W.]:Adorandum vero et communicandum, Laicis et feminis, sicut mos est, pateant Sancta Sanctorum. \ SANCTA SANCTORUM nuncupata Basilica Lateranensis a Johanne Diacono lib. de Eccles. Lateran. apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. pag. 560 : Johannes qualiscumque diaconusbasilicss Salvatoris patriarchii Lateranensis canonicus, librum de Sanctis Sanctorum ex archivo renovatum. Gajetanus in Ordin. Rom. ibid. pag. 261 : Et intrat (Papa) dictam basilicam S. Laurentii, quae vulgariter dicitur Sancta Sanctorum ; et ante altare suam orationem facit, cantantibus priore et canonicis Basilicas ipsius Sancta Sanctorum, Te Deum laudamus. 1 SANCTUS SANCTORUM, Sanctissimum Veronicas sudarium, ex Maoris in Hierolex. Vetus Inscriptio apud Torrigium de Crypt. Vatic, edit. 2. pag. 81. et 83 : Temporibus domini Hadriani I. hie recundita sunt reliquia Sancti Sanctorum in mense Novembris die xxn. Indict. VII. bina clausura in integro Septimiano. * SANCTANTIA, Sententia, judicium. Lit. Innoc. III. PP. ann. 1263. in Chartul. archiep. Bitur. fol. 71. r : Venerabili fratri nostro Turonensi archiepiscopo et conjudicibus suis per scripta nostra mandantes, ut te in mandati nostri executione cessante, et ipsi s&pedictam Sanctantiam relaxarent absque prxjudicio juris tui. Vide Sancitus. * SANCTEFUALIS, pro Sanctificalis, ut videtur, Ad sanctos, vel ecclesiam pertinens. Charta ann. 1231. ex Tabul. S. , quam Viet. Massil. : Sive sit servitium Sancteoliin ante communionem inclamabat fuale bladi, vel gallinarum,vel panis, etc. Diaconus ; quamque hodie apud Graec. Vide Sanctuarius. Sed legendum forsan usurpat Sacerdos. Consule Her. Liturg. Censuale. Scriptores. T SANCTIFICARE, Signo Crucis benedi2. SANGTA, Sanctorum reliquiae. Leges cere. Missale Mozarabum apud Mabill. Kanuti Regis cap. 57 : Si quis falsumju- Liturg. Gall. pag. 443 : Dimittendo pateramentum super Sancta jurabit, et con- nam super corporales. Deinde accipiat victus inde fuerit, etc. ^Egidius Aureae calicem Sanctificando sic : In nomine vallis Monach. in Addit. ad Harigerum Patris et Filii et Spiritus sancti, amen. Abb. Lobiensem in S. Servatio Episcopo Hinc Leod. cap. 27 : Interdum dum adhuc ira 1 SANCTIFICATIO, Benedictio per sivindicis Dei differtur, curemus ne Sancta gnum Crucis, ibid. : Ponat calicem super nostra simul nobis eripiantur cum urbis aram, et accipiat filiolam sine Sanctificaexcidio. Mox : Sanctorum reliquias tolli tione, et ponat super calicem dicendo sic, imperat, etc. [Charta Theobaldi Comit. etc. Sebastian. Perusinus in Vita S. Coex Tabular. S. Magdal. Castridun. : Ne lumbae torn. 5. Maii pag. 349 : Post Sanalicui liceret exhibere Sancta ad sacra- ctificationem vero Secretarius gubernatomenta juranda.] Hinc Jurare super San- ris stupefactus venit ad cathedram, etc. cta, id est super Sanctorum reliquias. Ubi Bollandistae thuriflcationem primam ad introitum Missae, vel extremam Le Roman de Garin MS. : super populum benedictionem intelliII font les Seins en la place aporter, gunt. Malim de ipsa consecratione inTost premereins a jur6 Ysore, etc. terpretari, qua notione occurrit in ColAlibi : lat. S. Maximi edit. Sirmondi pag. 123 : Neque post Sanctificationem panis exaltat A genollons s'est devant les Seins mis. eum dicens, Sancla Sanclis. Vide Juramentum. 1 SANCTIFICARE SYNODUM , Cogere, 1 3. SANCTA, Chorus, pars Ecclesiae in congregare. Gesta Abbat. Lobiens. apud qua Clerus consistit ac concinit. Iperius Acher. torn. 6. Spicil. pag. 600 : Statim in Chron. S. Bertini cap. 28. apud Mar- Synodo Sanctificata, altaria nostra invaten. torn. 3. Anecdot. col. 560 : Hxc do- dit. Ita Joel. cap. 2. 19 : Congregate popumina (Malthildis) in suo primo ingressu lum, Sanctificate Ecclesiam. hujus Ecclesiae cortinam dedit mirss ma* Instr. ann. 1347. torn. 1. Probat. hist, gnitudinis operisqueprsecipui, quss adhue geneal. domus reg. Portug. pag. 393 : hodie durat, et est ilia qua utimur in Thomas Cantuariensis archiepiscopus Quadragesima, Sancta distinguentes a quemdam annulum aureum more soSanctis sanctorum. lito, Sanctificavit et benedixit, ac ipsum SANGTA SANCTOBUM, Locus Templi se- annulum.... comes Arrondel Surr.... dicretorum, ad quern nulli erat accessus, gito ipsius domnae Beatricis quarto.... imnisi tantum summo Sacerdoti, Ugutio. Saintir, Sancte vivere, agere,

SANCTIFICATOR, Qui ad sanctitatem excitat, hortatur. B. de Amoribus in Speculo sacerd. MS. cap. 6. de Offlciis sacerdotis curati :
Praesto ministrator, devotus Sanctificator, Judex discrelus, doctor bonitate repletus.

T SANCTIFICIUM , Templum , aedes Sanctorum. Vita Gregorii VII. PP. torn. 6. Maii pag. 114 : Sicut enim primi Gregorii tempore B. Andreas Apostolus ultor extitisse legitur sui sanctuarii ; ita et in diebus Hiltebrandi ejusdemque Gregorii VII. B. Paulus Apostolus vindex enituit sui Sanctificii. Eadem notione occurrit in Psalm. 77. v. 69 : Et sedificavit sicut unicornium Sanctiftcium suum in terra. Ubi S. Hieronymus : jEdificavit in similitudine monocerotis Sanctuarium suum. Vide Sanctuarium 1. 1 SANCTIFICIUM, Sanctitas, sanctificatio, apud Tertull. de Resurr. Carnis cap. 47. et alibi. 1SANCTIFICUS, Sanctiflcans. Paulinas Petrocor. lib. 5. de Vita S. Martini :
Qua tarn Sanclifici conservant munera tactus.

SANCTILATERIUM, Theca Reliquiarum. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Sanctilaterium, Boite. T SANCTILOQUUS, Sancta loquens. S. Paulinus in Poemat. de S. Felice :
.... et Sanctiloquo sublimis in ore Propheta Terrarum raansisse faraem.

Arator. in Act. Apost. cap. 19 :

Quod si Sanctiloquos volvamus ab ordine libros.

* SANCTIMONACHI, Monachi vita et sanctitate conspicui. Charta ann. 1163. in Suppl. ad Miraeum pag. 314. col. 2 : In curtim Weselensem Sanctimonachos Christp servituros transmiserunt. Vide Sanctimoniales. 1 SANCTIMONIA, Res sancta, theca Reliquiarum. Libellus de Sanguine Christi Augiae asservato torn. 3. Annal. Mabill. pag. 702 : Quatenus talem Sanctimoniam (cruciculam scilicet) in aliquot, sinat basilica node ilia collocari. Vide alia notione in Sanctimoniales, Sanctimonium 3. et Sanctuarium 5. SANCTIMONIALES, dictae olim feminae aut virgines, quae sanctimonies et vitae integritati potissimum dabant operam : interdum certis,saepenullis illigataempnasticis votis. Ugutio : Sanctimonialis, femina sanctitati dedita. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Sanctimonialis, Nonnain, sacre'e.] Epistola Zacharise PP. ad Bonifacium Mogunt.: Cum Sanctimonialibus feminis, id est Monachis. Lex Bajwar. tit. 1. cap. 12 : Si quis Sanctimonialem, hoc est, Deo dicatam, de Monasterio traxerit. Concilium Carthag. IV. can. 11 : Sanctimonialis virgo, quum ad consecrationem suo Episcopo offertur, in talibus vestibus applicetur, quibus semper usura est, professioni et sanctimonies aptis. S. Augustinus de Verb. Dom. serm. 22. cap. 1 : Non mihi videtur ista parabola, vel similitudo ad eas solas pertinere, quse propria et excellentiori sanctitate Virgines in Ecclesia nominantur, quas etiam usitatiore vocabulo Sanctimoniales appellare consuevimus. Idem lib. de sancta Virginitate cap. 55 : De sanctitate, qua Sanctimoniales proprie dicimini. Vita S. Genovefae cap. 1 : In sanctimonio consecrata.

SAN

SAN

SAN

299

Cap. 5 : Interrogator a Genovefa, utrum nus, In quo ter Sanctus resonat, Grsecis Sanctimonialis, an yidua esset. At ilia Tpiaaytov. Gocelinus mon. in Mirac. S. respondit se in sanctimonio consecratam, August. Cantuar. torn. 6. Mail pag. 404 : intacto corpora Christo dignum praebere Jam hymnus laudationis dommicse ter famulatum. De harum institutis agunt Sanctisonus a patrefamilias intonatur. idem Augustinus de Morib. Ecclesiae Vide Hymnus. 1. SANCTITAS, Titulus honorarius Epicap. 31. S. Hieronymus Epist. 22. 48. et S. Basilius de Virginitate. Sanctimonia- scoporum, [in Epist. Liberii ad Eusebium lium meminerunt prseterea Gregorius apud Coustant. pag. 422.] apud S. AuguM. lib. 1. Dialog, cap. 4. lib. 2. cap. 19. stinum Ep. 78. 88. Fortunatum lib. 3. 23. 32. lib. 3. cap. 14.21. 26. 33. Lex Burg, Poem. pag. 70. Nicolaum I. PP. Epist. tit. 14. | 5. 6. Lex Bajwar. tit. 1. cap. 14. 34. 54. Flandrianum II. PP. Epist. 28. 29. Decret. Tassilonis g 4. Capitula Caroli 9. et alios passim. Vide Bivarium in NoM. et Lex Longob. non uno loco, etc. tis ad Pseudochronicon Maximi pag. 74. Vide Bollandum ad Vitam S. Seholas- et supra Sanctimonium 3. Sanctos autern ticae 10. Februar. | 3. num. 18. etiamnum superstites compellatos EpiT SANCTIMONIALIUM: HABITUS, Profes- scopos docemur ex Avito Viennensi sio monastica. Charta Rodulfl Comit. Epist. 28. 66. Sidonio, et aliis. TheophiTuren. ann. 824. apud Baluz. Hist. Tu- lus Patr. Alexandrinus in Commonitotel. col. 308 : Cedimus etiam ipsi filio no- rio : Ecclesia pacem habente, decet prsestro et filise nostrse Emennanss , quam sentibus Sanctis ordinationes fieri in EcDeo ad Sanctimonialium habitum tradi- clesia. Alvarus in Vita S. Eulogii Presb. mus pro tremore et amore Dei, etc. et Mart. num. 12 : Omnes namque sancti SANCTIMONIA, Ipsa Sanctimonialium Episcopi , non tamen omnes Episcopi regula, vel officium. Charta fundationis sancti. [Charta inter Instr. torn. 6. novae Monast. Assendiensis in Westphalia Gall. Christ, col. 13 : Anno Dominicse Inapud Hermannum Stangefolium lib. 2. carn. 906. sub Ind. ix. conventus factus pag. 151. qua res Monasterii distrahere est Sanctorum Episcoporum apud Barchivetatur Abbatissa : Ne penuria rei fami- nonem civitatem, etc.] Messianus in Vita liaris urgente, ruptis Sanctimonies habe- S. Caesarii Arelat. : Sanctus Lucius Presnis, liberius hue atque illuc absque Dei byter, et Dldymus Diaconus, qui eo temtimore vagentur. pore cum ipso per parochias ambulabant, 1. SANCTIMONIUM , [Sanctimonia , etc. Sed et Abbates ipsos Sanctos non Sanctitas, Virginitatis prqfessio.] Gloss. semel compellat Caesarius Arelatensis Gr. Lat.: 'AycaCT^o?, Sanctimonium, ayi6- serm. 7. 9. Quin et quibusve Catholicis TY]?, Sanctimonium. S. Augustinus in S. Hieronym. lib. 3. in Ruffin. cap. 7 : Psal. 99 : Numquid idea Sanctimonium Navim in Romano portu securus asreprehendendum est? [Idem in Serm. 188. cendi, maxima Sanctorum frequentia novae edit. : Bona est enim fcecunditas in me prosequente. Nisi hoc loco Monaconjugio, sed melior est integritas in San- chos intelligat. Certe non uno loco alibi ctimonio. Vita S. Angilberti saec. 4. Be- quosvis Catholicae religionis Sanctos nedict, part. 1. pag. 124 : Sic donnus indigitat. Angilbertus a Sacerdotii Sanctimonio de* Charta Johan. comit. Carnot. ann. sciscens, Regis gener effectus est.] Hel mo- 1285. ex Chartul. episc. Carnot. : Nous dus lib. 1. cap. 84: Locus ille fuit Sancti- eussions requis ou non de ladite abbaie (de monium universes terrse, cui flamen, et la Guiche) a tres-saintisme pere et seiferiationes, et sacrificiorum varii ritus gneur Martin, par la gruce de Dieu jadis deputati fuerant. [Vide in Sanctimo- souverein evesque, que il pleust a sa Sainniales-.] tee de establir ou faire establir le moustier | 2. SANCTIMONIUM, Festivitas in ho- devant dites dames. Le Roman de Rodes norem Sanctimonialis instituta. Missa bert le Diable MS. : de S. Radegunde apud Mabill. torn. 1. L'Apostoles y fu meismes Annal. pag. 697. col. 2 : Suscipe sancte Li glorieux et li Santismes. Pater oblationem, quam tibi per manus nostras sancta offerre disponit congreS3" Et id quidem moris, ab ipsis Ecgatio in S. Radegundis virginis Sancti- clesiae incunabulis repetere licet, ut quimonio. vis fldeles Sancti compellarentur. Eo 3. SANGTIMONIUM, et SANCTIMONTA, nomine passim in Epistolis suis utuntur Titulus honorarius Summorum Pontifl- Apostoli, virique Apostolici ; quibus recum, Episcoporum, et Presbyterorum. ferendis ultro supersedemus : res enim Pastor Presbyter in Epist. ad Timo- est notissima. At rarius usurpata vox theum : Jubeat Sanctimonium vestrum Sanctitas, nisi Episcopos alloquendo,; eamus ad eum. Ejusdem Thimothei Epi- quod et Abbatibus subinde concessum stol. ad Pastorem : Oramus Sanctimo- est, ut ex Valafrido Strabo de Visione nium vestrum, etc. Acta S. Suzannae : Oro Wettini Monachi Augiens. saec. 4. BeSanctimonium vestrum, ut salvetis ani- ned. part. 1. pag. 272. et ex Epist. Haimam meam. Adde Vitam S. Angilberti monis Archidiac. Catal. ad S. BernarAbb. n. 4. 49. Nicolaum I. PP. Epist. 49. dum inter Opera ejusdem torn. 1. col. 54. Joannem VIII. PP. Epist. 253. 292. 382. colligitur. etc. [Vide Sanctitas.] * Concessum quoque hunc titulum ab* SANCTIONES MAJESTATIS, Praecepta batibus fuisse jam observatum est ; divina, ut opinor, Decalogus ex cap. 20. quern Cluniacensibus potissime tamen Exodidescriptus. Comput. ann. 1400. in- adscriptum colligo ex pluribus instruter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 154. mentis. Lit. ann. circ. 1095. inter Instr. col. 2 : Cum... portaret quemdam librum torn. 10. Gall. Christ, col. 207 : Hugo D. in pergameno scriptum, in quo sunt San- G. Silvanectensis episcopus, domino et cactiones Majestatis, Euvangelia descripta, rissimo sibi Hugoni Cluniacensis monaset etiam instructiones regis Ludovici et terii abbati, salutem et servitium. Notum fieri volumus vestrse benignissimss et noPhilippi, etc. * 1. SANGTIRE, pro Sancire, in Charta bis dilectissimss Sanctitati, etc. Charta Caroli Simpl. ann. 913. torn. 9. Collect. ann. 1233. ex Chartul. Cluniac.: Sanctissimo patri ac domino Cluniacensi abHistor. Franc, pag. 518. 2. SANCTIRE , Affirmare , in vett. bati, frater Guido subprior totusque conventus humilis novi monasterii PictavenGlossis. 1 SANGTISONUS, Hymnus ter Sanctiso- sis, salutem et tarn debitam quam devotam

domino patri obedientiam. Sanctitati vestrse nolum fieri volumus, etc. Lit. excusat. Will, prior. S. Pancr. de Lewes ann. 1259. ibid. ch. 207 : Yvoni abbati Cluniacensi ejusque loci sacrosancto conventui,... salutem.... Noverit Sanctitas vestra, quod nos.... sine maxima et fatali corporis nostri periculo ire nullatenus valebamus. Quare Sanctitatem vestram deprecamur, etc. Valeal Sanctitas vestra per tempora longiora. Occurrit passim haec formula in eodem Chartulario et alibi. San" Penes summos Pontifices mansit tandem hsec appellatio, quam ipsis prater caeteros tributam fuisse a primordio docemur ex pluribus epistolis quae supersunt ad ipsos directis. Epist. Synodi Arelat. ann. 314. apud Coustant. pag. 341 : Domino Sanctissimo fratri Sylvestro Marinus, vel Coetus Episcoporum qui adunati fuerunt in oppido Arelalensi. Epist. Valentis et Ursacii ann. 349. ibid. pag. 403: Domino Beatisstmo Papss Julio, etc. Ubi Sanctitas tua non semel occurrit. Adde S. Hieronymum Epist. ad Damasum ibid. pag. 580. S. Chrysostomum Epist. ad Innoc. pag. 771. Episcopos Africanos Epist. ad eumd. pag. 867. Maximus Imp. Epist. ad Siricium ann. 385. ibid. pag. 640: Domino vers Sancto apostolico viro Siricio Episcopo salutem. Eum vero alloquendo utitur formula, Sanctitas tua. SANGTITATIS titulum Imperatoribus Constantinopolitanis adscribi solitum, pluribus docemus in Dissert, de Byzantinis nummis: quern etiam Anglorum Regi attribuit Joannes Sarisberiensis Epist. 61 : Vestram pro Sanctitatem, sicut accepimus et dolemus, iniqui circumvenire conati sunt, etc. Vide Glossar. med. Graecit. voce "Ay^u col. 14. S3" Eodem elogio donatum legimus Ludovicum Pium ab Attota presbytero in epistola quas est 1. post Frotharianas, et Belam Hungariae Regem a Stephano Tornac. Epist. 34. Quin etiam Sanctissimi dicti sunt ab Episcopis catholicis Principes turn profani, turn haeretici, ut observat Mabillonius lib. 2. Diplom. cap. 6. num. 7. ex Alemann. ad Procop. pag. 73. et 113. * SANGTISSIMA et Reverenda compellatur Joanna de Burgundia regina Francise, a Guidone de Vigevano de Papia ejusdem reginae medico, in Opusculo MS. de Modo conservandi sanitatem, etc. ex Cod. Colbert. 5080. nunc regio. S5P" Sed et Sanctitatis titulo Senatum prosecutus est Constantinus M. in leg. 4. lib. 15. Cod. Theod. tit. 14: Placuit vestrss Sanctitati judicium examenque mandare. * 2. SANCTITAS, Sanctorum reliquiae vel Theca reliquiarum. Mirac. S. Venerae torn. 1. Sept. pag. 170. col. 2: Et surgentes ab oratione, tollentes crucem, Sanctitatemque portantes venerunt usque ad campum. Et pag. 171. col. 1 : Cum dies festus adesset venerandas virginis Verense,.... fures etiam, quasi ad adorandum hujus virginis Sanctitatem, etc. Vide Sanctuarium 5. SANCTITUDO, Titulus honorarius Episcoporum, apud Julianum Toletan. in Epistola praenxa libris Prognostic, et in Epistolis Idalii Episcopi Barcinonensis, et Suitfreni Episcopi Narbonens. eisdem subjectis. [V. Sanctimonium 3. et Sanctitas.] T SANCTIVAGIUM. Gesta Abbat. Mediani Monast. apud Marten, torn. 3. Anedot. col. 1100 : Denique Sanctivagium jam tune erat spirituali monachorum exercitio institutum. Stivagium ediderunt Bollan-

300

SAN

SAN
et Pauli secundum morem ei largiri prsecipite. Jurare super Sanctuarium, in Legibus Ethelredi cap. 4. Lambertus Ardensis pag. 164 : Attulit etiam sacri insigne trophssi de terra Hierosolymorum super aurum et lapidem pretiosum pretiosissimum, Sanctuarium scilicet de barba Domini, de ligno Domini, etc. Theodericus in Elizabethae Reg. Ungar. Vita lib. 8. cap. 5 : Alii pannorum particulas prsecidebant, et pro Sanctuario reservabant. Willebrandus ab Oldenborg in Itinerario Terrae Sanctse pag. 138 -.Deinde Graeci, et eorum Patriarcha pedites cum multis Sanctuariis subsequebantur. [Chartul. S. Vedasti V. f9l. 295: Domino Abbati illuc occurrenti suum Sanctuarium reconsignarunt. Ibidem: Reverendum caput (S. Jacobi) Ariam deportavit.... Ab illo ergo die Sanctuarium Arise in templo S. Petri servabatur. Charta ann. 1253. ex Tabul. Eccl. Maclov. : Canomcis jurare paratis, et Sanctuario super quod jurare debebant coram ipsis posito, juramentum remisi.] Occurrit crebro apud Scriptores, Gregorium M. lib. 1. Epist. 52. lib. 2. Ind. 10. Epist. 9. lib. 5. Epist. 22. 45. lib. 7. Ind. 2. Epist. 11. 12. 73. 86. in Concilio Meldensi ann. 843. cap. 39. [in Diurno Rom. cap. 5. tit. 4. 5. 6. in Ord. Rom. Benedicti torn. 2. Musei Ital. Mabill. ag. 152.] apud Augustinum du Pas in temmat. Armoric. part. 2. pag. 623. [Marten, torn. 1. Anecd. col. 846. et torn. 4. col. 258. Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 262. et torn. 3. Hist. Paris, pag. 127. Murator. torn. 6. col. 429. Bolland. torn. 1. Mart. pag. 286.] et alios laudatos in Glossar. ad Willharduinum, cui Sanctuaires, ejusmodi sanctuaria dicuntur n. 100. Le Roman de Garin:

SAN
quorum, malitiam in hac parte manifeste convicerunt, notam infamise retorserunt. | 7. SANCTUARIUM. Tabularium, apud Agrimensores, ex Spelmanno. [** Vide Forcellin. in hac voce.l * 8. SANCTUARIUM. [Liber: Item defflciunt epistularium, Sanctuarium. (Chevalier, Visit. Episc. Gratianop. p. 136.)] SANCTUARIUS, ad Sanctos, seu ad Ecclesiam pertinens. Sanctuaria terra, quae ad Sanctos seu ad Ecclesiam pertinet. Tabularium S. Victoris Massil. : Rogamus ut pergas illuc, et mittas terminos inter oppida et castra et terram Sanctuariam : nam tuse potestatis est earn terminare, et unicuique diatribuere, quantum tibiplacitum /ueri.[Chartul. Aptense fol. 139 : Vendo vobis petiam de vinea quae est inter consortes, ex uno latere terra S. Maries, in alio terras Sanctuarias, etc.] Terras Sanctorum, apud Ordericum Vital, lib. 9. pag. 721. ^ SANCTUARIA CAUSA, Jus Sanctuarii seu Ecclesiae ad aliquid. Placitum ann. 968. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 323 : Honoratus Episcopus interpellavit de ipsis vineis et de ipsis campis jam superius scriptis, melius debent nostras esse ex progenie parentum nostrorum quam Episcopi, propter nullam causam Sanctuariam succedere. SANCTUARIA FAMILIA, in Diplomats Henrici IV. Imp. quod exstat in Actis Murensis Monast. pag. 22. Ministri et familia Sanctuarii, in Charta Henrici Imp. ann. 1075. pro Monasterio Hirsaugiensi apud Trithemium. SANCTUARII, Ecclesiarum Tenentes. Concilium Burdegalense ann. 1255. cap. 18 : Item inhibemus Laicis decimariis universis, ne de Sanctuariis Ecclesiarum decimas exigant, vel recipiant ullo modo, etc. Homines Sanctuarii, in Regesto Feodprum Campaniae fol. 82: Odo de Ponciaco dixit quod Comes Campaniss potest sequi homines Sanctuarios usque ad Beuronne, etc. Fol. 106 : Maria de Ori fecit homagium ligium : feodum est apud Ori in Castellaria Sparnaci, et apud Jaccinz de hominibus Sanctuariis in Castellaria Sezannss. Charta Capituli Trecensis ann. 1224. in Tabulario Campari. Bibliothecse Reg. fol. 431: Si homo Sanctuarius contraxerit cum femina nostra, et duxerit earn in terram dominss Comitissas. Sainteurs, in Consuetud. Hannoniensi cap. 83. art. 2. 4. 5. 6. vocantur: in Regesto Gallico Homagiorum praastitorum Theobaldo Regi Navarrae Comiti Campaniae ann. 1256. fol. 244. Hommes saintiers. F. 232 : Hommes saints. Homines Sunctorum, in eodem Regesto Feodor. Campan. fol. 6 : Dominus de Arzilleriis tenet de Rosnaco medietatem S. Stephani, et justitiam, et Brandouiller, et Juilly, et Albanos, et homines Sanctorum. Charta ann. 1165 : Vel hominibus potestalis ipsius cosnobii, vel advenis, quos Albanos vacant, vel servis tarn Sanctorum, quam hominum infra procinctum commanentibus. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 102 : Hoc quod juris est Sanctorum, vel Potestatum, vel Castrorum, nemo potest eis impedire, nee prosuo jure defendere, nee detinere, etiam longinqua 200. annorum possessione. SANCTI, lidem qui Sanctuarii. Libertates regni Majoricae ann. 1248. apud Joan. Dametum in Hist, regni Balear. lib. 2. pag. 269: Promittimus etiam vobis^ quod non dabimus, nee excambiabimus vos alicui personse, Militibus, neque Sanctis, in toto vel in parte, etc. Eadem loquendi formula usus etiam Fortunatuslib. 3. Poem. 10:

distae torn. 3. Julii pag. 232. Quae sit genuina lectio baud facile est divinare : utrique enim yoci affingi potest non absurda notio; ita ut Stivagium sit pro jEstivagium, locus umbrosus : porro in silvis maxime habitabant Monachi: Sanctivagium vero transmigrationem ex loco in locum, vel peregrinationem sonet; atqui ibi mentio n't cujusdam Deodati, qui Nivernensiepiscopatu abdicato in saltu Vosagi secesserat: si peregrinationem malis intelligere; eratcerte hujus temporis religio, ut errando facilius se pietatem consecuturOs existimarent. [** Styvagiense coenobium baud procul a Mediano monasterio situm versus occidentem, Gall. Estival vel Estivay.] 1 SANCTIVUS. Vide Sanguinus. SANCTORALIA, Libri cpntinentes Vitas Sanctorum. Ita quidamindigitantur qui in Bibliothecis latent. * Consuet. monast. S. Orucis Burdeg. MSS. ante ann. 1305: Unum Sanctorale ad legendum et cantandum lectiones, etc. SANCTUALE. Vide Sanctuarium. 1. SANGTUARIUM , Tempi urn , aedes Sanctorum. [Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Sanctuarium, sanctuaire, chose sainte, ou lieu ou elle est mise, ou par tee.] S. Eulogius lib. 2. Memorial, cap. 9: Qui tune in supradicto Sanctuario (Basilica Sanctorum trium) adhuc juvenis cum Paulo Presbytero reclusus manebat. ActaEpiscoporumCenoman. in Gervasio cap. 31 : Vel si aliquid Sanctuario datum fuerit ornamentum Ecclesiarum , quas canonico victui.... possidetis, alteri distribuimus. Vide Chartam Philippi I. Reg. Francor. ann. 1066. apud Marlotum in Chron. S. Nicasii Remensis cap. 2. [V. Sanctificium.] SANCTUARIUM ALTARIS, in Concilip Bracarensi I. can. 13. et apud Martinum Bracar. cap. 55. quod Graecis a'Surov, PTJJJKX, Latinis Presbyterium. Adam Bremensis cap. 85: Sepultus est in media chori, ante gradus SanctuariL Ohronicon Montis-Sereni ann. 1174 : Destructo veteri Sanctuario, quod pro sui brevitate Congregationi erat inconveniens, etc. 2. SANCTUARIUM, Coemeterium. Synodus Cicestrensis ann. 1292. cap. 1: Ecclesiarum Sanctuario,, quss populariter Cssmeteria nominantur. 3. SANCTUARIUM, Jus asyli, quo gaudebant Ecclesiae Anglicanae, priusquam illud abrogasset Henricus VIII. statute ann. 32. cap. 12. Willelmus Stanfordius lib. 2. de Placitis coronae cap. 38: Sanctuarie est un lieu privilege par le Prince, OM souverain Gouverneur pour le sauvegarde du vie d'home, qui est offendour. Infra: Sanctuarie n'est fors que come un liberte ou franchise graunte par le Roy a I'Abbe, ou spiritual gouvernour. Charta Renulphi Reg. Merciorum pro Monasterio Abendonensi: Et quod virtute literarum prssdictarum eadem villa de Culman sint Sanctuarium et locus privilegiatus, etc. Et quod tune Abbas et omnes prsedeces sores sui habuerunt ibidem tale Sanctuarium. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 172 : Qui pacetn Sanctuarii inter Ecclesiam Ripensem violaverit, reus sit bonorum omnium et vitas. 4. SANCTUARIUM, Bona ad Ecclesiam pertinentia. Charta Henrici III. Regis Angliae : Dedimus et concessimus.... Ecclesiam de Lecchelade, cum toto Sanctuario ad Ecclesiam illam pertinente. 5. SANCTUARIUM, Sanctorum reliquiae, seu potius Theca reliquiarum. Hormisdas PP. torn. 1. Epist. Roman. Pontif. : Sanctuaria beatorum Apostolorum Petri

Les filalires, les Seintuers chers. Guill. Guiart in Ludovico VIII:

Calices, fiertes, filatieres, Chapes de coeur, viez Sanctuaires.

[Le Roman de Ron MS :

Reliques et cors sainz fist moult tost avant traire, Filatieres et testes et aulres Saintuaires, Ni lessa croix, ne chasse, ne galice en aumaire.

Le Roman de la Rose MS :
Dedens avoit un Sanctuaire Couvert d'un precieus suaire.]

Joan. Villaneus lib. 6. cap. 85 : La quale recata a Lucca si monstrava in San Friano, come una Sanctuaria. Testamentum Joannae Drocensis Oomitissae Ruciaci ann. 1324 : Je laisse mon Sainctuaire de S. Jean ainsi envaisselle comme il est a Jean mon fil, etc. [Vide Sanctimonia.] SANGTUALE, Idem quod Sanctuarium, Sanctorum reliquiae. Othlonus in Vita 5. Bonifacii Archiep. Moguntini cap. 5 : Et quia se Apostolum censuit nominare, et capillos et ungulas suas populis pro Sanctuali tribuebat, seducens populum diversis erroribus. [Le Roman de la Guerre de Troyes MS :
For recevoir les fiancailles, Ont fet portier les Santuailles.]

1 6. SANCTUARIUM, Sanctius et secretius Regis Consilium. Chronic. Trivetti apud Acher. torn. 8. Spicil. pag. 463: Jurante Rege beatum martyrem Thomam nee de mandate, nee de voluntate sua occisum.... cognoverunt Legati.... innocentiam viri, atque sub umbra illius a quibusdam attentatum id fuisse, totamque hanc iniquitatem a Sanctuario processisse, et idea.... in quosdam magnates,

SAN
Tltfris ab adverse quse COflstitit obvia clivo, Sanctorum locus est arma tenenda viris.

SAN

SAN

30!

Sandale similiter, quo mundatur calix post sumptionem sanguinis. 1. SANDALIA. Ugutio, et ex eo Joan, * Nostris Saintiers, Saintieux. Memor. E. Cam. Comput. Paris, ad ann. 1391. de Janua, et Auctor Breviloqui: Sandafol. 272. r: Item a aucuns serfs ou gens, lium, quidam pannus quo equi nobilium gui doivent a jour nomme cire, I'un plus solent operiri, ut Papse et Cardinalium. I'autre mains, que I'en appelle Saintiers. Sandalia etiam dicuntur subtalares, quiCharta ann. 1411. in Reg. 165. Chartoph. bus Papa et Episcopi solent Missas celereg. ch. 190 : Item une tattle le jour de brare, quales beatus Bartholomxus defela feste Saint Denis sur les hommes et rebat. [Ex his Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: femmes de corps et gens Saintieux de la Sandalium, sandales, c'est solers d'Evesville de Bonnes pres Chasteauthierry. que quant il celebre, une maniere de couClericos vero voce Saintuaux significari verture de chevaux de nobles, ou de quay puto in Pedag. Divion. MS. med. circ. I'en coeuvre les plaies ou les corps des xiv. ssec.: Et se uns horns Saintuaux mors, on soler a cordelier.] Papias : Sanachiete une aune de drap ou de sargil, il dalia, Grseci alti subtulares, caligss, cal~ ciamenta, qu& non habent desuper corium. paiera un denier. * SANCTUARIUS, idem qui sacrista, cui Durandus lib. 3. Ration, cap. 8. n. 5 : sanctarum Reliquiarum cura deman- Sandalia quse pedibus imponuntur, sic data est, in Oharta ann. 1439. ex Tabul. vocantur ab herba, vel Sandalico colore quo depinguntur. Habent autem desubtus archiep. Rotomag. * SANCTUCLffi, Sanctimoniales Bene- integram soleam, desuper vero corium fenestratum. Alcuinus lib. 2. de Divin. dictinse a B. Sanctuccia earum fundadatrice ita nuncupates. Testam. card. offic. : Sandalia dicuntur solese, est auFranc. Orsini ann. 1304. apud 01. V. tem genus calceamenti quo induuntur Garamp. in Ind. ad Hist. B. Ghiarae pag. ministri Ecclesise, subterius quidem solea 552. col. 2 : Monasterio S. Marise in Julia muniens pedes a terra, superius vero nil de Urbe ordinis Sanctuciarum, etc. Vide operimenti habens, patet: quo jussi sunt Apostoli a Domino indui. Idem scriptor ibi Dissertationem 15. eod. lib. : Episcopi et Sacerdotis pene 1 SANCTULUS, Patrinus, ab Ital. San- unum officium est: at quia nomine et tolo, eadem notione, apud Thoraasium honore discernuntur, etiam et varietate in Respons. pag. 211. Sandaliorum, ut visibus nostris error aufe1 SANCTUS, ut Sanctuarius. Vide in rdtur, Episcopus habet ligaturam in suis hac voce. Sandaliis, quam non habet Presbyter. Epi1 SANGTUS OMERUS , a Gall. Saint scopi est hue illuc discurrere per paroOmer , pro Sanctus Audomarus , in chiam : ne forte cadant Sandalia de pediCharta Edwardi III. Regis Angl. ann. bus, ligata sunt. Presbyter, qui domi 1333. apud Rymer. torn. 4. pag. 557. immolat, sublimius intendit. Diaconus f SANCTI. Expositio brevis antiquit. quia dissimilis est Episcopo in suo offtcio, Liturg. Gall, apud Marten, torn. 5. Anec- non est necesse ut habeat dissimilia Sandot. col. 100: Et pro hac causa in Qua- dalia, et ipse ligaturam habet, quia suum dragesima pro humiliatione non utetur est ire ad comitatum, etc. Hildebertus (Stola Diaconus) sicut nee Alleluia in Turonensis Archiep.: Consuetudinis est nostra Ecclesia Sanctus vel Prophetia, et rationis pertusa desuper esse Sandahymnum trium puerorum, vel canticum lia, ut totus appareat pes, nee totus sit maris rubri illis diebus decant antur.... coopertus: pr&dicator enim nee absconAlleluia vel Sancti tacentur ergo in pceni- dere omnibus, nee omnibus Evangelica tentia. Ubi breves orationes illas intel- debet aperire Sacramenta. Adde Petr. ligit Martenius qua? a verbo Sanctus in- Comestor. in Histor. Scholast. Exodi cipiebant, quales cantabantur ante Pro- cap. 63. Amalarium lib. 2. de Eccl. offic. phetiam, ante et post Evangelium. cap. 25. Rabanum lib. 1. de Instit. Cler. * SANDALARIUS, Officium in ecclesia cap. 22. Rupertum lib. 1. de Divin. offic. Romana. Charta apud Gene, inter Gens, cap. 24. Honorium Aug. lib. 1. cap. 210. eccl. Rom. : Quando Sandalarii capiunt Ivonem Carnot. serm. 3. de Rebus Ectrabes beati Petri, etc. Vide Sandalige- clesiast. Hugon. a S. Victore in Speculo rula et Sandialarius. Eccl. cap. 6. Capitula Herardi Archiep. 1 SANDALE, Tela subserica, vel Pannus Turon. cap. 105. Philippum Eystetensem sericus, nostris Cendal. Vide Cendalum. in Vita S. Willibaldi cap. 22. Innocent. Instrum. ann. 1461. inter Acta SS. torn. III. lib. 1. Myst. Missae cap. 10. 48. Du2. Jun. pag. 64: Quod quidem corpus randum lib. 3. Ration, cap. 8. num. 5. dictse S. Syrise Virginia, cum capite et etc. Chartam ann. 1274. apud Petrum aliis ossibus et reliquiis sacris, prout re- Mariam Campum in Regesto part. 2. perta in eadem capsa fuerant, per nos Hist. Eccl. Placentinae num. 171. vicarios prsedictos, in quodam sacco lini SANDALIORUM ut et chirothecarum in desuper suto, cooperto quodam Sandali praacipuis festivitatibus usum Abbatirubro sericeo honesto, etc. Testam. Johan- bus interdum concessum habent non nis de Turre ann. 1365. apud Baluz. torn. semel Scriptores, atque in eis Leo 2. Hist. Arvern. pag. 716 : Volo et ordino Ostiensis lib. 2. Chr. Casin. cap. 82. 97. quod in die sepultures mese. supra corpus 5SS" Omnibus Ecclesiaa ministris olim meum ponantur duo panni aurei, quorum communis fuit sandaliorum usus, ut ex unus sit bornatus (leg. bordatus) de San- supra allatis discimus. De presbyteris dali nigro cum scutis sive scutellis armo- Missam celebrantibus idem docet liber rum meorum. Inventar. Eccles. Aniciens. 5. Capitul. cap. 371: Unusquisque presann. 1444 : Item duos lavadors sive suda- byter Missam ordine Romano cum Sanria telle pro mortuis, et unum Sandale daliis celebret. Sed diversa erant sandanigrum pro sepulturis. Vide in Sandali- lia pro diversis ordinibus. cus et Sandalum. SSP" Utebantur etiam sandaliis Sancti1 SANDALE, Linteolum sericum, quo moniales, ex Vita S. Rictrudis saec. 3. secerdos post communionem calicem Bened. pag. 948 : Dum capere cum ceteris extergit. Statuta Eccl. Andegav. ann. quietem putaretur corporis, ilia pro dis1507. pag. 196 : Diligenter studeant Eccle- simulatione relictis ante Sandaliis, etc. siastici habere ornamenta et vasa altaris, SANDALIA itinerantium fuisse scribit et singulariter corporalia honestissima Isaias Abbas Instit. ad Fratres prat. 3 : quibus superponitur sacrosancta hostia et In itinere tantum, non autem in cella

Sandalia ferat. De forma sandaliorum ac usu apud veteres, ut etapudChristia nos, vide Benedictum Balduinum in Calceo antiquo cap. 12. Salmasium ad Tertullianum de Pallio, Angelum Roccam ad Imagines S. Gregorii M. etc. SANDALIA EXCUTERE. Lambertus Schafnaburg. ann. 1053. de Legato Apostolico : Egressus urbem (CP.) Sandalia sua more Apostolorum publice super eos excussit. Vide Notata ad Cinnamum pag. 481. SANDALIS, pro Sandalium. In Capitulis Adalhardi Abbat. cap. 38. de Sandalibus inscribitur. Charta Stephani I. Regis Hungarise ann. 1001: Moreque Episcopi in Sandalibus Missam celebret, [Vita S. Landeberti Episc. Traject. saee. 3. Bened. part. 1. pag. 71: Porrectaque manu, arreptisque Sandalibus, etc.] Occurrit alibi non semel. 12. SANDALIA, Navis subsidiaries species, v\i\goSandale, Ita\is Sandolo. Gesta Tancredi apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 207: Paratur ergo navigium, habent remiges jparatos dense biremes, quibus trinse simplicis remigii sociantur, quas vulgo Sandalias uocant.Vide in Sandalis, Sandalus, et Sandones. SANDALICUS, pro Cendalicus. Necrologium S. Victoris Paris. 12. Kal. Decembr.: Annivers. D. Joannis Regis Fr... qui duos pannos Sandalicos aureos pro tune nobis donavit, etc. Vide Cendalum, et Sandale. 1 SANDALIGERULA, Cujus officium circa Sandalia versabatur, inter ancillas familiae Urbanae recensetur, apud Laurent. Pignor. Comment, de Servis. Utitur Plautus. SANDALIS, Sandalum, Pliniq lib. 18. cap. 7. Genus farris, quod Galli Brance, vocabant. Charta Rogerii Regis Sicilies ann. 1137. apud Ughellum torn. 7. pag. 564: Ut deinceps nee Salernitani nee eorum homines pro modiatico aliquidpersolvant, sed semper ab hac conditione liberi et absoluti permaneant, plateaticum etiam, Sandalium, et lenlicum, quse veniunt de Calabria, Sicilia, et Lucania, similiter eis condonamus. [Vide alia notione in Sandalia 1.] Sav5aX(s, ut etiam hoc obiter moneam, quod Meursiura vox hssc fugerit, navigii species fuisse dicitur in Chronico Alexandrino pag. 902. quod aavSaXiov appellatur in Nicetse Codice Barbaro Graeco pag. 142. et 411. edit. 1593. [Vide in Sandalia 2.1 et Glossar. med. Graecit. col. 1331. | SANDALUM, ut supra Sandale, Pannus sericus. Inventar. Eccl. Noviom. ann. 1419 : Item qussdam infula cum stola et manipulo de Sandalo rubeo et asurato. Vide Pata et Sandalicus. * SANDALUS, Navis subsidiariae species, Ital. Sandalo. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 144. ex Cod. reg. 4620: Conducere volentes naves, burchielos sive Sandalos de partibus superioribus ad paries infe~ riores, etc. Sandanus ibid. cap. 145. Vide Sandalia 2. et in Sandalis. 1 SANDAPELO, vexpoeairrv]?, in GlOSS. Lat. Graec. Qui mortuorum cadavera Sandapila portat et humo mandat. 1 SANDAPILARIUS, Eadem notione. Sidonius lib. 2. Epist. 8 : Hanc tamen, si quis hatid incassum honor cadaveribus impenditur, non vespillonum, Sandapilariorumque ministeria ominosa tumulavere. I SANDAPILA, yexpoipopsoov, in Gloss. Lat. Gr. Sandapila, Feretrum vel loculum, in quo defuncti portantur. Gloss. MSS. Sangerm. num. 501. Sandapila,

302

SAN

SAN

SAN

Mere, Serqueuls, in Gloss. Lat. Gall, ejusd. Monast. Vide Kirchman. de Funer. Eoman. lib. 2. pag. 148. j SANDARAX, Matth. Silvatico, est herba de qua tingitur blavus color. Vide Sandaraca in Lexico Martinii. ] SANDEL, Lignum Indicum infectoribus in usu, vulgo Sandal. Iter Indie. Balth. Spingeri apud Marten. Itiner. Litter, pag. 365 : Hie (in insula Thanagora sive Naguaria) crescit lignum rubrum quod Sandel nominamus. 1 SANDIALARIUS. Excerpta ex lib. Petri Mallii ad Alexandrum III. PP. apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 162: In resarciendo tecta et mutandis trabibus dantur duo denarii Papienses unicuique magistrorum et manualium in unoquoque die, donee opus compleatur. Quando Sandialarii capiunt trabes, duos solidos denariorum Papiensium et quatuor libras cerss. An pro Sandapilarii, vel Sandalarii, qui a Sandaliis ministri erant ? SANDONES, [Kalis Sandoni, Navigia oneraria, et maxime ea quae pontis vicem praebent et in quibus molendina exstruuntur.] Oharta Aystulfl Reg. Lqngobard. apud Ughellum in Mutinensib.Episcopis, torn. 2. pag. 105 : Et ne ullus... molendina vel portum cum Sandonibus : aut naves in ipso fluvio vel in lavatrinam ssdificare audeat, etc. [Memoriale Potestat. Eegiens. ad ann. 1223. apud Murator. torn. 8. col. 1104 : In Kalendis Madii Mantuani ceperunt Cremonenses cum Sandonibus fere centum; et devastaverunt eos, ita quod in fundo Bondeni demersi sunt. Chron. Estense ad ann. 1309. apud eumd. torn. 15. col. 366 : Prseparatis navibus Sandonibus de molendino fecit fieri pontem bonum et firmum juxta ripam Padi. Vide Sandalia 2.] 1 SANDONI, Eadem notione, in Chronic. Tarvis. ad ann. 1379. apud eumd. Murator. torn. 19. col. 770: Veneti portum solicitantes, duos bastiones de lignamine construere fecerunt, cum una catena... facta grosissimis Sandonis de lignamine grosso massiccis in ordine ad parum stantibus, atque cum tribus grosissimis catems de ferro contextis per intra dictos Sandonos, etc. \ SANDRIUM, vel SUNDRIUM, ambigue enim scriptum monent Bollandistae in Charta Ottonis I. Imper. ann. 964. inter Acta SS. torn. 5. Maii pag. 68. ubi tamen Sandrium praeferunt et Arenarias interpretantur, a Longobard. Sand, arena : In Saltule manentes quinque, et unam petiam de vinea, et unum Sandrium dominicatum concedimus. Paulo supra Sandrium ediderunt. 1SANGALLA, Telse genus, ab Ital. Sangello, nostris Bougran. Acta S. Juvenalis torn. 1. Maii pag. 401: Hxc tamen (capsula) posita fuit immediate in aliam capsam magnam et crassam ligneam, intus lela, ut dicitur Sangalla, rubea indutam et extrinsecus munitam laminis ferreis. % [ Circumcirca pulpitum oratoris ex tela Sangalla. (Diar. Burchard. ed. Thuasne, it 397, an. 1497.)J 1 SANGUIFLUUS, Sanguineus. Vita B. Lidwinae torn. 2. April, pag. 338 : Ob zelum animarum ssepe Sanguifluos imbres ab oculis fundens, etc. * Medicis nostris Sangofegie dicitur, Mola seu massa carnis sanguinea, vulitius Mole. Lit. remiss, ann. 1367. in eg. 99. Chartoph. reg. ch. 229: Laquelle Agnesot confessa en gemissant et plourant moult fort que celle journee, n'avoit gaires, par grevance ou maladie, elle s'estoit delivree et avoit eu un monstre de

Sangofegie ou char rouge, de la grandeur Serviens vero qui fratres Sanguinaverit, d'un harenc ou environ, ouquel il avoit, panem et justam recipiet de cellario. ce li avoit semble, forme de creature ', Saignee, Pars brachii, ubi vena permais il n'y avoit eu point de vie. cutisolet, Hisp. Sangradura.Lit. remiss, SANGUIMINUERE, Sanguinem minuere, ann. 1371. in Reg. 102. Chartoph. reg. vel sanguine minuere, Ugutioni. Catho- ch. 293: Icellui Becquemie tourna le coulicon parvum: Sanguiminuere, sain- stel contre le bras Audit Mettoier, et li gner, amendrir le sang. Vide supra Mi- copa dudit bras bien avant par I'endroit nuere. de la saignee,... a cause de ladite copeure * SANGUIMINUTOR, Qui Sanguinem dudit bras en la Saignee, etc. -" SANGUINARIA, Poligonia, eo quod ad minuit venam aperiendo. Charta ann. 1294. torn. 1. Probat. hist, geneal. domus sanguinem stringendum prsestet; quamvis reg. Portug. pag. 107: Medico et Sangui- quidam sic vacant aliam plantam, quse minutori similiter liceat intus ingredi Bnrsa pastoris dicitur. Glossar. medic. tempore necessitatis. Vide Sanguiminuere MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. et Sanguinator. 1 SANGUINATOR. Chartse 27. ex CharT SANGUINABILIS, Sanguinarius, san- tul. Dunensi subscribunt Gausbertus guinis sitiens. Locus est in Supercapi- coquus, Durandus mariscalcus, Hildemarus Sanguinator. Forte qui venam pertare. SANGUINARE, Sanguinem emittere, cutit, vel lanius, Gall. Boucher. Vide Gall. Saigner. Lex Saxon, cap. 1. | 3 :Saignare. De ictu nobilis,... livor et tumor si Sanguinat, * Vide supra Risellus. etc. Vita S. Ermenoldi Abbat. lib. 2. cap. * SANGUINEITAS. [Sanguinolentia : 3 : Ratboldus nomine puer tantum de Cum glaucedine tamen corusci et Sanauribus, singulis noctibus, Sanguinavit, guineitate. (B. N. ms. lat. 16089, f. 103d.)J ut mane pulvinar ipsius alicujus anirnalis | SANGUINETDM. Vide Sanguinus. perfusum sanguine videretur. [Usus Fonw SANGUINEUS, Consanguineus, in tanell. MSS.: Novitius de regularibus Chron. Salernit. cap. 146.Vide Sanguis 3. ISANGUINIA, Justitia sanguinis, idem non debet exire, nisi Sanguinet ejus nasus.] quod Sanguis 2. Vide in hac voce. Charta * Saignier, in Stat. ann. 1371. torn. 5. ann. 1147. inter Probat. torn. 2. novae Ordinal, reg. Franc, pag. 441. art. 5. Hist. Occitan. col. 518: Concedimus Esseigner, eodem sensu, in Lit. remiss, omnes usaticos, et tallias, et toltas, et ann. 1467. in Eeg. 195. Chartoph. reg. questas, et albergas, et firmantias, et ch. 42 : Apres lesquelz cops icellui Gilot Sanguinias, et justitias, etc. seEsseigna tellement, que par ce may en... SANGUINIT^, Consanguine!, agnati, il ala de vie a trespas. Hinc Sanglonnee, cognati, sanguine conjunct!. Caesarius Sanguis concretus, sanguinis globus, Heisterbach. lib. 6. cap. 5 : Noveratenim vulgo Caillot de sang. Lit. remiss, ann. paucos esse Clericos, qui Canonice intras1445. in Reg. 176. ch. 368 : Icellui Estienne sent, ita ut non essent Sanguinitss, id est, commenca a getter par la bouche pluseurs a cognatis introducti; vel Choritse, id est, Sanglonnees de sang. per potentiam magnorum intrusi: sive 1 SANGUINARE, Cruentare, sanguine Simoniaci, pecunia scilicet vel obsequiis inquinare. Roland. Patav. Chron. lib. 7. intromissi. Ubi pro Choritse, legendum cap. 5. apud Murator. torn. 8. col. 274 : puto curitx, a curia, vel Chortitx, a Habuerunt tamen medici usque ad plures corti, seu aula, vel palatio. dies quid facerent circa faciem Eccelini 1 SANGUINITAS, Consanguinitas, 09signatam dentibus et Sanguinatam un- gnatio, Gall. Parents. Vita S. Hugonis guibus viri commendabilis et audacis. torn. 2. April, pag. 765: Habebat enim Poetis nostratibus Essaigne, pro Ensan- eadem regina religiosos ac sanctissimos glante, cruentatus. Le Roman d'A- prsesules Sanguinitate sibi proximos. Vide this MS.: infra Sanguis 3. * Alias Sanguinite. Lit. remiss, ann. Pale le trouve et Essaigne 1377. in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 298 : De cops d'espee et meshaigne. Le suppliant... trouva lesdiz faiseurs, dont * Nostris Sangler. Lit. remiss, ann. les aucuns lui estoient de sane et de li1460. in Reg. 190. Chartoph. reg. ch. 161: gnage; lesquelx lui requirent a cause de Le suppliant regarda sa dague qu'il Sanguinite que il alast avecque eulx pour trouva plaiee et Sanglee. Hinc Assan- eulx conduire et mener a sauvete. gonne dicitur de vulnere, sanguinis staSANGUINOLENTUS, Infans expositus, tione corrupto, in aliis Lit. ann. 1366. [recens natus, qui cum ad Ecclesiam ex Reg. 97. ch. 525 : 11 la fery d'un petit expositus fuisset, in matriculariorum coustel a taillier pain en la cuisse,... tant potestatem ita redigebatur, ut eum vesaigna et fu Assangonnee sadite plaie, et numdare ipsis liceret. De Sanguinolenmal gardee et visitee, que le lendemain tit. 8. lib. 5. Cod. Theod.] In par cas de fortune ala de vie a trepasse- tis exstat48. ex Andegavensibus titulus formula ment. Sangmerle et Sangmesle, Sangui- ita concipitur : Incipit Charta de Sannis commotione concitatus, turbatus; quern de suscipi. In Sangmerleure, ejusmodi turbulenta com- guinolento, InvenimusMatricola (in matricontextu: ibidem motio. Lit. remiss, ann. 1421. in Reg. cula Sancti illius) Infantolo Sanguino171. ch. 407: Lesquelles filles s'enfuirent lento, cui adhuc vocabulum non habetur, toutes effrees et comme Sangemerlees, en criant, Veez ca les gens d'armes. Alia3 etc. [Adde Pancirolum 1. 1. Thes. var. ann. 1457. in Reg. 189. ch. 176: Jehan Lect. cap. 77.] V. Collectus. | SANGUINOSUS, Qui sanguine abunAles... fut fort courroucie et dolent, et se troubla, Sangmesla et mua couleur. Deni- dat, nostris Sanguin. Coal. Aurel. Acut. que aliee ann. 1422. ex Reg. 172. ch. 106 : lib. 3. cap. 4 : Sanguinosi phlebotomandi. Le suppliant par chaleur, Sangmerleure 1. SANGUINUS. Joan, de Janua : Sanet temptation de I'ennemi, etc. guinus, quxdam parva arbor, quod cortex SANGUiNARE.Venam percutere. Gloss. et fructus ejus sit sanguinei colons ; unde Gr. Lat.: $Xe6oi:o(ji.w, Sanguino. 9^601:0- hoc sanguinetum, locus ubi abundant ^oO[Aat, Sanguinor. Ugutio : Sanguinare, sanguini. Lex Longobar. lib. 2. tit. 38. i. sanguinem minuere. Locum vide in 1. [ Liutpr. 83. (6, 30.)]: Qui ad arboDies Mgyptiaci. Nos Saigner dicimus. rem, quam rustici Sanguinum vacant, Monasticum Anglican, torn. 1. pag. 149: atque ad fontanas adoraverit, etc. Ita

SAN
meliores codd. at editio Heroldi (60, 3.) habet Sanctivum. V. Sacrivus. <* 2. SANGUINUS, Gall. Sanguin et Sanguine, Panni species, a sanguineo colore sic dicta, coccineus. Lit. remiss, ann. 1390. in Reg. 138. Chartoph. reg. 281: Vn surcot long de drap de Sanguine, fourre de panne, Aliae ann. 1397. in Reg. 153. ch. 204 : Une houppellande de Sanguin, double de pers. Une courte robe de Sanguine a femme, fourree de penne, in aliis ann. 1400. ex Reg. 155. ch. 311. Vide in Pannus. 1. SANGUIS, Vita. Ebrardus in Graecismo cap. 29 :

SAN

SAN

303

donat praedia aliquot Ecclesiae S. Laudi, cum Sanguine et latrone, cum incendio et raptu et murtro. Alia ann. 1242 : Justitia Sanguinis et adulterii. Infra : Ne aliquis ausus esset querimoniam facere curias D. Archiepiscopi occasione Sanguinis, et adulterii. Alia ann. 1250 : Eamdem jurisdictionem exerceat libere in Sanguine et adulterio in sua jurisdictions commissis, seu etiam committendis, et aliis tarn civilibus, quam criminalibus quaestionibus, etc. Alia Will. Comitis Pontivi ann. 1149. pro Monaster. Pers.: Concede etiam ipsis Monachis duellum suum, et Sanguinem suum, et latronem suum, et cattalla latronis, si fugerit vel deprehensus fuerit. Sit tibi peccatum sanguis, Sanguis quoque vita. Forisfactum Sanguinis, in Charta ann. Gesta Purgationis Felicis Episcopi 1227. Judicium criminale vel Sanguinis, Aptungitani: Csecilianus respondit, Con- in Metropoli Salisburgensi torn. 1. pag. stat, Domine, non mentior in Sanguine 389. 390. Tabularium Ecclesiae Uzetienmeo. Galli dicerent, sous peine de ma vie. sis ann. 1232 : Donavit Episcopus B. AnGesta in causa Silvani: Si mentior, pe- dusiae... ad feudum pcenam inferendi Sanream. Anonymus de Gestis Constantini guinis hominibus S. Ambrosii lite crimiM.: Accepta fide securum se esse de San- nali per suum et eorum bajulum. Consueguine. -Supra: Dato sacramento securum tudo Municipals S. Audomari art. 7 : esse de Sanguine. Id est, de poena san- Par ladite Coustume ont le Sang et le larguinis, ut est in leg. 2. de Sepulcr. vio- ron : est a scavoir connoissance de mellee lat. (9,17.) leg. 51. de Haeret. (16, 5.) Cod. de debat fait a sang courant, et du larTh. et apud Senatorem lib. 9. Epist. 18. ron prins en icelle Seigneurie, pose qu'il 2. SANGUIS, Merum imperium, seu doive estre pendu et estrangle. Consuemajor justitia, vel justitia sanguinis, tudo Vinemacensis art. 5 : La connoisquae a domino feudi exercetur in casi- sance du Sang et du larron appartient au bus, in quibus sanguis defluit. Stepha- Seigneur Viscontier. Adde Magnum Pasnus Torn. Ep. 132. al. 113: Jurisdiclio- torale Eccles. Paris, lib. 2. cap. 97. Rufnem civilem usque ad rigorem, quam Im- fium in Cqmitibus Provincise pag. 110. perium mixtum quidam appellant, sub torn. 9. Spicilegii Acher. pag. 133. Hemepotestate Comitis Flandrensis procurato- reum in Regesto August. Virom. pag. 43. rio nomine diu exercuit, ubi ex officio Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 398. [Baqualitercumque suscepto tenebatur et in- luz. torn. 7. Miscell. pag. 240. Marten, nocentes absolvere, et noxios condemnare, torn. 1. Anecd. col. 90. 95.] etc. Vide Laneminem tamen, ut ipse confitetur, ad tro, et Sanguinia. effusionem Sanguinis ore proprio condemSANGUINEUM CBIMEN, Quod sanguine navit, sed confesses aut conmctos de cri- et morte rei luitur. [Crimina quas san.mine, Communiss Ambianensi, ad quam guinis poenam ingerunt, in leg. 18. C. judicium Sanguinis special, secundum de Transact. (2, 4.)J Posnitentialis Grequod meruisset reus, judicandos exposuit gorii II. PP. cap. 20 : Si quis Clericus et plectendos. [Oharta Willelmi Comit. aut Laicus in demoliendis sepulchris deForcalquerii ann. 1212. ex Tabul. Mon- prehensus fuerit, quia facinus hoc sacritis-majoris : Constituit... usumfructum.... legio legibus publicis Sanguineum diciin rebus quas exprimit, scilicet... in justi- tur, etc. tiis Sanguinis, quando scilicet quis pro 1 SANGUINEM FACERE, Vulnerare, sua culpa debet amittere vitam vel mem- Gall. jBlesser. Charta Caroli VIII. Reg. brum.] Hugo Flaviniac. pag. 132 : Jiisti- Franc, ann. 1494. ex Chartul. Belliloc. : tiam latronum qui in bannum incide- De Duranno qui occidit Rogerium et runt, et Sanguinis qui effusus fuerit. Berenio qui occidit Petrum de BelmoleCharta Adalberonis Episcopi Metensis vreo qui fecit Sanguinem fratri suo Gaufapud Meurissium pag. 308: Bannum vero frido. eidem loco tali tradimus conditione, ut si *Nostris etiam Faire sang, pro Blesser quis super eandem terram fur vel San- jusqu'au sang. Libert. Ayriaci ann. 1328. guinis effusor deprehensus fuerit, per torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 316. officiales loci discutiatur. Tabularium S. art. 58 : Qui maliciose, injuriandi causa, Eparchii Inculism. fol. 22. v: Et San- alteri Sanguinem fecerit sine gladio, exguinem nominatim, id est justitiam San- cepto sanguine volagio, etc. Lit. remiss. guinis, quam requirebant, relinquo, quo- ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. cumque modo vulneratio vel effusio san- ch. 4 : Garin ala devers le maire de la guinis facta fuerit in tota terra ilia, etc. justice du lieu et se plaignit du Sang, que Nam sanguis qui tantummodo in morte lui avoit fait ladite femme, etc. Alias ann. hominis effundetur, meus erit ad justifi- 1390. ibid. ch. 178 : Le suppliant frappa candum. Id est homicidium, quod erat un petit cop de la main sur le visage ex 4. justitiis, [ut et in Litteris Odonis ledit homme, et lui fist un pou de sang dom. Montis-acuti ann. 1224. inter Or- volage parmi les dens. Vide infra Vodinat. Reg. Franc, torn. 4. pag. 376: Pro lagius 2. ictu, septem solidos : pro Sanguine, sexa3. SANGUIS, Cognatio. Sanguinis jura, ginta quinque solidos, etc.] Vetus Charta in lege 58. Cod. Th. de Haeret. (16, 5.) apud Jo. Columbum lib. 3. de Episcopis Nexus sanguinis, in leg. 122. de DecuSistaricens. num. 9 : Justitiam Sanguinis rion. (12,1.) eod. Cod. et alibi nqn semel. in criminibus quae, morte aut membrorum Sanguinis propinquitas, in Legibus Widelruncatione puniuntur. Alia ibidem, sigoth. lib. 7. tit. 2. 19. [et in lib. 6. n. 10 : Retento nobis... majori dominio seu Capitul. cap. 130.] Sanguine proximus, mero imperio, et generaliter super omni- apud Liberatum Diaconum cap. 16. Sanbus criminibus, quas mortem vel exilium, guine mixti, qui vel quae matrimonia vel membri abscissionem, vel ademptionem cum agnatis et cognatis intra prohibiomnium bonorum infligunt. Exstat in Ta- tos gradus contraxerunt. Concilium bulario Andegavensi Charta Goffredi Du- Coyacense ann. 1050. can. 4 : Statuimus cis Normannise et Comitis Andegav. qua ut omnes Archidiaconi et Presbyteri, sicut

Canones prsscipiunt, vocent ad poenitentiam adulteros,incestuosos,Sanguine mixtos, fures, homicidas, maleficos, etc. Vide Cujacium ad leg. 4. Cod.deBonis vacantibus lib. 10. et in Observat. lib. 11. cap. 26. [Vide Sanguinitas.] 4, SANGUIS, Origo, genus, stirps. Ebrardus in Graecismo cap. 9 :
Sanguis, progenies : sanguis quoque dicitur humor.

Gesta Purgationis Caeciliani : Origo nostra de Sanguine Mauro descendit. Equi Hispanici sanguinis in lege 1. Codicis Theodosiani de Equis curulibus, etapud Vegetium lib. 4. de Arte yeter. cap. 6. quos Hispanos vocat Ammianus lib. 20. Leges Edwardi Reg. : Ceperunt uxores suas de Sanguine et genere Anglorum. Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 69. | 4. (187.): Componat earn mortuam, tanquam si virum de simili Sanguine, id est, si fratrem ejus occidisset, etc. [Laudes Papiae apud Muratorium torn. 11. col. 27 : Sunt etiam qusedam progenies in civitate, quse dicuntur de Sanguine militari, qusedam vero de Sanguine papulari. Licet spuriosi dimidiatique Sanguinis fuerit, etc. in Chron. Joh. Whethamstedii pag. 371.] Utitur non semel Saxo Grammaticus, ubi consulendus- Stephanius pag. 155. SANGUINES, non agnoscit prisca Latinitas, ut est apud Priscianum. Occurrit tamen non semel in sacris Literis-: Qui non ex Sanguinibus,etc. Viri Sanguinum, etc. [ConsuJtat. Zachaei lib. 2. cap. 18. apud Acher. torn. 10. Spicil. pag. 94 : Cur Patriarcha David geminis Sanguinibus expiandus, innovari in se prioris gratiee spiritum petit, etc.] SANGUINIS CHRISTI PRETIUM. Leges Hoeli Bpni Regis Walliae cap. 11 : Sanguis cujuslibet hominum pretium est 24. denariorum, Sanguis Christi pretium est 30. denariorum. Scilicet indignum videtur, et Dei Sanguis, hominis minoris pretii est. Ubi Presbyteri, ni fallqr, intelliguntur, quorupa pretium majori pretio aestimatum fuit. 1 SANGUIS DRACONIS, vulgo Sang de Dragon, Cinnabaris, vel resinae species. Statuta Astens. ubi de intratis portarum: Sanguis Draconis solvat pro qualibet libra ponderis lib. 1. sol. 10. Vide Lexic. Martinii v. Cinnabaris. 1 SANGUIS. Transactio inter Abbat. et Monachos Crassenses ann. 1351 : Item debet dare dictus dom. Abbas... duodecim libras de Sanguine. Mendum haud dubie pro Sagimine. * 5. SANGUIS, Mens, ratio, judicium, Gall. Sens. Chartul. S. Steph. Droc. : Cum consilio virorum alti Sanguinis, R. episcopi Carnotensis et aliorum sapientum. T SANGUISUGA, Vermis est aquatilis, ceno alitur. Gloss. MSS. Sangerm. num. 501. Gall. Sangsue, Latinis Hirudo. Sanguisuga, B5XXa Xtjxvata. BSeXXa u5aTOC, in Gloss. Lat. Gr. Utitur Plinius aliique non purioris latinitatis. Vide Isidorum lib. 12. Origin, cap. 5. 1 SANGUITTA. Inscriptio ann. 1257. Romse in Ecclesia SS. Lucae et Martinae refert Alexandrum IV. illam Ecclesiam consecrasse, ibique inter alias Reliquias de Sanguitta S. Macarii reposuisse. Id de habitu interpretatur Torrigius de Crypt. Vatican, pag. 358. 2se. edit, quod Fr. Macro non placet, vocemque corruptam esse ex Samitus suspicatur, nisi Segnuitta reponendum quis censeat, sitque diminut. vocis Segnum, quod genus est vestis. Quid si simplicius legas, de Sanguine ?

304

SAN

SAN

SAP
1338. apud Rymer. torn. 5. pag. 48. Vide Exametum. | SANZAGBEGUS, vox Turcica, Provincias Pra3ses, a Sanzac, vexillum, et Beg, dominus; quia cum vexillo institui solet ejusque dignitatis est insigne. Hinc T SANZAGHI dicuntur Praefecti Turcici militares, apud Jovium Hist. lib. 14 : Bellerbecho parent Sanzachi, Latine alarum signiferi. 1 SAO, Araris, Gall, la Saone. Notitia ex Chartul. S. Johannis Angeriac. pag. 424 : In Burgundia ultra Saonem perpetuo collocentur. Saona, apud Murator. torn. 3. pag. 666. * SAOMERIUS, Jumentum sarcinale, Gall. Bete de Somme. Comput. ann. 1326. ex Cod. reg. 9434. fol. 135. r : Habui a domino episcopo Pictaviensi et a dominis abbatibus Nobiliacensi et S. Cipriani tres Saomerios, una cum uno domicello. Pluries ibi. Vide in Sagma. SAONITITIUM. Vide Saiones. SAONNARE, SAONNIUM. Vide SonareS. | SAORRA, SAORRIS, vox maritima, Saburra, glarea, vulgo Saorre, aliis Lest, Ital. Saorna. Statuta Massil. lib. 4. cap. 6: Gardiani earumdem navium jurent ad sancta Dei Evangelia,et teneantur jurare ne lapides, vel Saorram, vel alia aliqua rumenta projiciant, vel projici faciant, vel permiltant projici, vel cadere in porlu Massilise... Si vero in bucca portus Massilise... aliquid ejiceretur de Saorra, vel rumentis seu lapidibus, etc. Statuta Arelat. MSS. art. 185 : De Saorrinibus : Quicunque Saorrim projicerit in gradibus... in x. lib. puniatur. 1. SAPA, SAPPA, Instrumentum rusticum. Mamotrectus ad cap. 2. MichaBae : Ligo, i. Sappa. [Papias : Marae, Sappas, instrumenta rusticorum. Idem quod nostri Houe vocant.] Charta ann. 1183. apud Ughellum torn. 4. pag. 862 : De unoquoque part bourn,et deillisqui habent unum bovem, et eorum qui laborant cum Sapa, 12. denarii per singulum annum.[Statuta Montis Regal, fol. 269: Item statutum est quod ferrarii teneantur et debeant reconzare Sapam pro solidis novem. Occurrit praeterea in Statutis Vercell. lib. 3. fol. 101. v.] Vide Zapa 2. | 2. SAPA, Mustum coctum, a Sapore sic dici videtur, nostris Raisine. Gloss. Lat. Gr. : Sapa, E^jxa, <TTacpi5(T)i; olvo;. Papias MS. : Tertia parte musti amissa, quod remanet carenum est: cui contraria Sapa est quse fervendo ad tertiam partem descendit. Vide Plinium lib. 14. cap. 9. Columellam lib. 12. cap. 20. et supra Carenum. * SAPAGUS, [Gula stomachi. DIEF.] | SAPARARE, Separare, dividere, Separer. Chron. Petri Azarii apud Murator. torn. 16. col. 357: Societas ista ccepit aciem primam domini Mediolani disgregare et in cuneos Saparare. 1 SAPATOR, Saparum artifex, ut videtur. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 212:Promittat de non exercendo unquam per seipsum manualiter officia nautarum, lanariorum, Sapatorum, bubulcorum, etc. Vide Sapa 1. *SAPATURA, Pacti violatio, infractio. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 300. ex Cod. reg. 4622. A : Qui contrafecerit vel non observaverit ipsa pacta, solvat pro bampno singulis Sapaturis solidos tres. * SAPELLATA, Pedamentum, paxillus, Gall. Echalas, ab Italico Schiappare, in assulas dividere. Eadem Stat. cap. 170 : Bubulci et pastores uvas et Sapellatas

TSANGULARIUS, Aper, a Gall. Sanglier, ! SANNAGINA, perperam pro Saunisi Singularius legendum sit, in Gloss. vagina, in Charta torn. 4. Histor. HarGasp. Barthii exBaldrici Histor. Falsest, cur. pag. 1410. Vide Salvasina et Sylvaapud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS.pag. ticus. 171. Vide Singularis. SANNARE, pro Subsannare, in vet. LeSANGULENTUS, pro Sanguinolentus , xico. [Sannor, [jmxrop^w,] in Gloss. Lat. in.Capital. ad Legem Alamannor. cap. Gr. Sannator, [uixT/ipiaryi?, ibid. * SANNATOR, inter ministeriales ab26'. edit. Baluzianse. Ita Galli Sanglant batiae Corbeiensis recensetur, in Chron. dicunt. * Gallica voce Sanglant, injurise aut MS. abbat. ejusd. monast. fol. 8. v : blasphemies loco nostri ssepissime usi Sannator unus, machones quatuor, ad sunt : unde Sanglanter dicebant, pro buriam septem, barbitarii duo. An meAliquem eo nomine appellare. Lit. re- dicus ? >K S A N N I O , [Fatuus et ridiculus. miss, ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 4 : La femme et le suppliant se DlEF.J facherent,... elle I'appella Sanglant sourt, 1 SANNUM, Jus cognoscendi de Sanet lui I'appella Sanglante ordure. Alise nis, mulctamque pro iis imponendi et ibid. ch. 51 : De quoy icellui Denisot se percipiendi. Chartular. Prioratus S. FIocourrouca, dit par le poitron Dieu San- rentini ex Tabul. S. Germani Autiss. : glant, etc. Rursum aliae ann. 1407. in Reg. Qui (Waldricus) convictus omnium judi161. ch. 272: Lesupliant dist que lui Per- cio dereliquit in eorum pr&sentia omnes rinot et autres avoient autrefoiz despite ou torturas et consuetudines quas per suam Sanglante Dieu et sa mere. vim immiserat superius memoratas po1 SANHA, f. Scandula, Gall. Bardeau, testati, ac tenere injuste judicatus est vel stipula, Chaume. Statuta Arelat. art. juste, hoc est, Sannum, placitum, juset quidquid culparum did 59 : Nullus habeat furnum, neque furni titiam domos cohopertas de Sanha. aut asstimari potest. Nisi leg. sit Ban!;:; Neutrum ; est enim Junci palustris num. SANSOCHA. Monasticum Anglic, torn. genus, simul et locus, ubi ejusmodi junci crescunt. Charta admort. pro eccl. 2. pag. 1021 : De murdria, et de rapina, Anic. ann. 1417. in Reg. 170. Chartoph. et de rap, et de igne, et de sanguine, et reg. ch. 60 : Item pro quadam Sanha de Sansoche, et de omni purprestura. communi pro indiviso cum hseredibus Pe- [Vide Soca 2.] [ Vide Ran 1. et lege tri Bernondi. Vide Sagna 2. et supra Ransoche.] Sagnaderius. *SANTALMUS, SANTASMUS, Panni spef SANIA. Vide Sagna 2. cies. Inventar. MS. thes. Sedis Apost. ann. 1295 : Item duos pannos Santasmos, | SANINUS, pro Samitus, ni fallor, in Meisterlini Hist. Rer. Noriberg. apud unus rubeus, alter caslestis. Item tria fruLudewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 28 : sta de Santalmo de uno palmo. Vide SaImperatrix vero eliam adornata pallio rantasmumJ] 1 SANTENSIS, Ecclesise aedilis, seu bomaderino, quod purpura Sanina cooperturn erat, in chorum procedit. Vide norum ejusdeni administrator. Acta S. Satinus. Joli torn. 2. Junii pag. 252: Commissarius * SANITAS, Salus, tuitio, conservatio. et architector, defensor, consiliarii et masGlossar. vetus ex Cod. reg. 7646 : Ad sarii seu Santenses dictse ecclesise.... judiSanitatem sui conscius deprecatur, ve- caverunt dictam ecclesiam fore et esse faniam petit. Sannement, pro Sante, gue- bricandam, mutandam et instruendam. rison, in Ch. Car. Valesii ann. 1330. ex Vide Massarius. * Ital. Santese, Hisp. Santera. Tabul. capit. Carnot. Sene, Sanus, in 1SANTIGUADOR, vox Hispanica, Qui Lit. remiss, ann. 1464. ex Reg. 199. Chartoph. reg. ch. 524: Gasbert Dubosc donna in prsestigiis signo Crucis utitur. Locus est in Saludador. a une truye Senee, qui estoit ou trou1 SANTONENSIS MONETA. Vide in Mopeau, d'un cousteau ou d'un pal pointu par le ventre. Saintible, eodem signifi- neta Baronum. catu, in Lit. ann. 1372. torn. 6. Ordinat. * SANTROSSERUS, SANTROSSO. Collect. reg. Franc, pag. 485 : Le pueple d'icelle Math. Flacii Illyric. inscripta, Varia (yille) en vivra plus longuement et plus doctorum piorumque virorum poemata de Corrupto Ecclesise statu edit. ann. Saintible. T SANNA, (jiwxo?, in Gloss. Lat. Gr. Ir- 1556. pag. 27 : Contra Santrossones et risio, maxime quae narium, oris et vul- usurarios : tus distorsione fit : hinc in Gloss. MSS.: 0 tu miser Santrossero, Sanna, tortionarium. Dudo de Morib. Quam multos cogis egere. Norman, apud Duchesnium Histor. NorHsec ex animadversion}bus D. Falconet. man, p. 57: Ridiculam vereor nobis sat surgere Sannam, * SANTULUS, pro Sanctulus, dimin. a Si impaticns refutes clavem nunc obice dempto. Sanctus, Ital. Santarello, in Vita B. Cicchi torn. 1. Aug. pag. 662. col. 1. Vide Lexic. Martini! in hac voce. * SANTURERIUS, a Gallico Sainturier, T SANNADERIUS, f. Qui juncos palustres, quos Sainas vel Sagnas vacant, col- Zonarum artifex. Charta ann. 1407. in ligit, iisque utitur inter operandum ; ut Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 337 : Johansupra Sagnerius in Sagna 2. Vide in hac nes de Cardona Santurerlus. Johan le voce. Charta Guillelmi Comit. Forcal- Days Sainturier et courroier, in Lit. requerii ann. 1212. in Hist. MS. Montis- miss, ann. 1456. ex Reg. 183. ch. 126. Vide Major. : Testes probaverunt monasterium infra Senturerius. habuisse pacifice ab omnibus ibi piscanti* SANUM. Charta ann. 1117. in Acbussingulisseptimanislevatampiscium,... cess, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 234. singulos obolos pro singuhs nancis, aut col. 2 : Et concedimus ipsi homines, ut tres denarios pro una septimana, et a qualemcumque terram de Sanum exauSannaderiis singulos colligentibus singu- dinaverit, in hsereditatem habeant ad lis pabelum cum bispio aut olamine sin- respondendum. Hue fortasse spectat vox guhs annis tres denarios, et de avibus Italica Sano, integer, vel conveniens, crancis trezenum pro pulmenlo, et de ve- utilis. 1 SANUTUM, perperam pro Samitum, natione capita aprorum et quarterios aliani Litteris Edwardi III. Reg. Angl.ann. rum ferarum.

SAP

SAP

SAP

305

uvarum de vineis vel de altenis extrahen- recompensare voluero, non Sapiam. Phrates, etc. Haud scio an inde vox Gallica sis Gallica, Je ne saurois. Sapeil, qua Virga seu ramusculus signi1 SAPETUM, Locus abietibus consitus, flcari videtur, in Charta Frider. duels sapinetum, Gall. Sapiniere. Charta S. Lothar. ann. 1295. ex Chartul. Romaric. Hugonis Episc. Gratianopol. ex Tabul. ch. 24 : Tant que nostre chien seront es ejusdem Eccles. fol. 18 : De termino qui fores de Eccles, ne de Vosge, on n'i doit vocatur Broch usque ad terminum magnse tendre a cordres (sic) ne a Sapeil. Sappe vallis et planities et villas et costas et Savero Fustis est ferro armatus, in Lit. re- petum super Broch, etc. Statuta Montis miss, ann. 1474. ex Reg. 195. Chartoph. Regal, fol. 43 : Item statutum est quod reg. ch. 1298 : Ung baston ferre au bout, dom. Vicarius infra mensem postquam appelle Sappe. Santon idem sonatin aliis juraverit officium, teneatur ponere ad ann. 1403. ex Reg. 158. ch. 257 : Icellui consilium capitula de bosconigro et aliis Feliz apporta en sa main un baston, ap- Sapetis, si placet consilio aliquid provipelle Santon. Alise ibid, de eadem re ch. dere super custodia ipsorum. Vide infra Sappus 2. 415. habent Saton. * SAPGITICIA, pro Sagittitia, Navigii 1 SAPELLUM, SAPELLUS, Apertio, canalis incilis, ut videtur. Statuta Vercell. genus. Vide Sagitta 1. Marcha concessa lib. 3. fol. 92 : Item quod omnes Sapelli ann. 1345. 4. Maii in vol. 3. arestor. parcurie Vercellarum prohibentes sive impe- lam. Paris. : Cum duabus Sapgiticiis sive dientes quod rugia parva quse fluit ad ci- barchis armatis, more piratico per maria vitatem Vercellarum non recte fluat, discurrentes, etc. debeant incontinenti reaptari per loca et * SAPHA, Jate. (Gloss. Lat. Gal. Bibl. personas circunstantes et circunstantia Insul. E. 36. XV. s.) ipsis Sapellis. Statuta Placentise lib. 1. T SAPHARIUM. Vide Safanum. fol. 7 : Singulis duobus mensibus teneaSAPHIRINUS, Caeruleus, colons Satur Potestas videre seu videri facere om- phiris, qui c&ruleus cum purpura esse nia fossata magna vel parva communis dicitur Isidoro lib. 16. cap. 9. Monachus Placentise, et Sapellos existentes in civi- Sangall. l i b . 1. cap. 36: Pallium canum, tate Placentise, vel circa ipsam civitatem, vel Saphirinum quadrangulum. Lib. 2. etc. Statuta Montis Regal, fol. 223 : Et cap. 14 : Palliaque Fresonica alba, cana, quod aliquis non dimittat aliquod Sapel- vermiculata, Saphirina, quse in illis parlum apertum per suum sedimen ;... si ali- tibus rara el multum cara comperit: ex quse bestise intrarenl per Sapellum alicu- pellibus forte , quas Saphirinas vocat jus, ille qui deberet claudere, solvat ban- Jornandes de rebus Getic. cap. 3. de Scanzia Insula : Hi quoque sunt, qui in num et emendam. Hinc 1 SAPELLARE , Aperire, incidere, in usus Romanorum Saphirinas pelles, cornmemo interveniente per alias innumeras Statutis Vercell. lib. 5. fol. 121 : Item quod quicunque intraverit hortum, vi- gentes transmittunt, famosi pellium deneam et clausuram ipsius ruperit cora nigredine. A Jornande hausit quae vel Sapellaverit, solvat pro banno qua- habet in eamdem sententiam Rodericus libet vice solidos decem Pap. Statuta Toletanus lib. 1. cap. 8. Ubi nescip an Montis Regal, fol. 223 : El si quis Sapel- hoc loco Saphirinas pelles intelligere laret, seu Sapellum fecerit, disclaudendo liceat, quas Grisias, vel Varias alii voalienam clausuram, solvat bannum soli- cant, quod ad cseruleum colorem accedos decem. derent, unde etiamnum in 'armorum 1. SAPERE, Scire, unde nostris Savoir, insignibus eo colpre depingi solet, titi Capitul. Caroli M. ann. 769. cap. 15 : observatum in Dissertat. 1. ad JoinvilSacerdotes qui rite non Sapiunt adim- lam pag. 135. Sed videtur obstare, quod plere ministerium suum, etc. Adde Capi- decoram nigredinem saphirinis pellibus tul. lib. 7. cap. 100. al. 137. Capitula videatur adscribere^ adeo ut potius MarCaroli C. tit. 10 : Volumus ut vos Sapia- lurinse intelligi debeant: nisi hac aptis, quid noster adventus hie fuerit. Tit. pellatione decora ista nigredo subfus14 : Ego ill. adsalituram, illud malum cum in Grisiis seu Variis colorem specquod Scach vacant, vel tesceiam non fa- tet. cia m, nee ut alius faciat consentiam : et * Saphistrin, Saphirus minoris pretii, siSapuero qui hoc faciat, non celabo. Adde in Lit. remiss, ann. 1449. ex Reg. 179. Chartoph. reg. ch. 349 : D&manda icellui tit. 16. | 3. tit. 53. 3. Hincmarus de visione Bernoldi Presbyteri : Et uni Vincent quelle pierre c'estoit; et icellui homini meo commendavi aurum et ar- feu Jourdain respondi que c'estoit ung gentum meurn, quod nemo alius Sapuit Saphistrin d'Almaigne ou topasse,.... icelnisi ego et ille. Adde eumdem Opusc. lui Genilhac dist qu'il ne cuidoit point 34. initio. Panegyricus Berengarii Im- que ce feust Saphistrin, et ledit Vincent dist que c'estoit ambre, et le suppliant dist per.: que c'estoit cristail ou bericle. prohibere minas Widonis iniquas | SAPHON, Funis in prora positus, Sitne pium, Sapitis, dudum qui funera campo doro lib. 19. Originum cap. 4. Expert!, etc. * SAPHORIUM. [Atrium templi.DiEP.] Adalbero Laudunensis in Carmine ad ** SAPIDO. Virgil. Grammat. pag. 98 : Roberta m Regem : In ilia (Latinitate) Sapidinis est minima oratorum. Alphabetura Sapiat digito tantum numerare. 1 SAPIENS, Tutor, qui res pupilli cuCharta Alphonsi I. Regis Aragonum rat, Gallice Tuteur. Charta ann. 1202. apud Blancam pag. 765 : Scripsit tibi ista apud Murator. delle Antic. Estensi pag. vnea curta de Logroneo; et sapias quod 179 : Debeant ei inde facere fieri cartam vidi rancurantem de illo Episcopo de in laude sui Sapientis, etc. Zaragoza, etc. [Charta ann. 1422. apud SAPIENTES, in Italia appellabant civiLobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 990: tatum cives primarios, quorum consilio Sapin totz qui las presentes lettres verran publicae res gerebantur : fnunc Conseret audirant que, etc. Vulgo, Sachenttous, vatores dicuntur.] Hieronymus Rubeus etc. Sepaes,vro Sachiez, in alia ann. 1476. lib. 6. Histor. Ravennat. ann. 1297: Hoc etiam tempore Polentani, quamquam viibid. col. 1357.] 2. SAPERE, Posse. Desiderius Episco- res quotidie majores Ravennse accipientes, pus Cadurcensis in Epist. ad Modoal- primi ex sententia rempublicam adminisdum : Si graliarum jura beneficiis vestris trare : ab Senatu tamen Ravennati MaVII

gistratus accipere, quibus Consules et Hectares civitatis vocabantur. Verum Lambertus ac Ostasius fratres ea mutantes vocabula, quse in vetustis eorum temporum codicibus nos legimus, pro Rectoribus et Antianis, Consulibusque, novem scilicet, et quandoque sex hominibus, qui Magistratum civitatis obirent, ipsi Sapientes appellarunt, quod nomen adhuc superest. Sed longe antea illud obtinuit in aliis Lombardise civitatibus, ut colligere licet ex Ottone et Acerbo Morena in Hist. Rerum Laudensium pag. 4. 5. 93.104.123. Adde Albertinum Mussat'um lib. 4. de Gestis Italicor. post Henric. VII. rubr. 1. Rollandinum lib. 3. cap. 8. [Regimina Paduse apud Murator. torn. 8. col. 387. Chron. Parmense apud eumdem torn. 9. col. 809. et 822.] Hist. Bellunensem pag. 108. verso, Cherubinum Ghirardaccum lib. 8. Histor. Bonon. lib. 7. cap. 3. pag. 220. et alibi non semel. Statuta Mediol. cap. 57. etc. Nptum, pprro ex Gellio lib. 4. cap. 1. juris magistros sapientes appellatos. [ Eodem signiflcatu Sage-homme usurparunt nostri. Petrus de Fontanis in Consil. cap. 21. n. 64: Celsus qui fut Sage-hom de loix.] SAPIENTIA, Christus. Rnpertus lib. 10. de Divin. Offic. cap. 15 : Filium Dei dicimus veram et incommutabilem Sapientiam, per quam universam condidit creaturam. Vigilius Tapsensis lib. 2. contra Palladium cap. 6. ubi de Christo : Sapientia appellatur, quia de corde Patris adveniens, arcana ccelestia credentibus reseravit. Sed haec nota. SAPIENTIA, interdum dicitur Spiritus sanctus. Rufinus Palsestinse provincise Presbyter in Libello Fidei cap. 1: Quod unus est Deus, habens verbum snbstantivum sequale per omnia sibi, similiter et Sapientiam substantivam eequalem sibi per omnia, etc. Et cap. 10 : Quod autem in Sapientia et cum Sapientia, hoc est, cum Spiritu sancto, Deus omnia facit, etc. Ita Theophilus Antiochenus lib. 2. ad Antolycum, Irenseus lib. 4. cap. 17. et 37. et aliquot alii. SAPIFICARE. Virgil. Grammat. pag. 113 : Qui pura animse et intenta sollicitudine Sapificat, philosophus dicendus est. | SAPINA, Linter abiegnus, vulgo Sapiniere, qua in Ligeri praecipue utuntur. Computus ann. 1324. torn. 1. Hist. Dal ph. pag. 132. col. 1 : Item pro dictis duodecim querquubus adducendis in quadam Sapina, a portu Quiriaci usque ad portum S. Saturnini, xvi. sol. VI. den. 1 1. SAPINUS,TOTUC,in Gloss. Lat. Graec. Vide Lexic. Martinii in hac voce. * 2. SAPINUS, Abies, vulgo Sapin. IsiArest. parlam. Paris, ann. 1338. in Reg. 71. Chartoph. reg. ch. 296 : Item unum banchier, item unum de Sapino, item quatuor archas de Sapino. Vide Sappus 2. 11. SAPIRE, Charta ann. 1103. inter Probat. torn. 1. novse Histor. Occitan. col. 361 : Vicarius, necilli qui placitabunt placita pro vicario, non prendent ullum averum de homine , neque de fcemina Montispessuli propter placita, postquam Sapient ilia placita, prseter justitiam domini, etc. Vide mox Sapitor, et infra Sarire. * 2. SAPIRE, f. pro Sarire, Terram incultam succisis dumetis excolere. Vide in hac voce. Chartul. 21. Corb. fol. 137: Si dominus rusticis suis concesserat culturas suas ad excolendum et Sapiendum, secundum paries singulis assignatas, sibi

39

306

SAP

SAP

SAR

tamen in jure suo nullum fecerat prxjudicium. * Assagir, pro Devenir sage, Sapere, legitur in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1 :
Qui ton affaire va nolant, A ssagis est en assotant.

1 SAPITOR, Sapiens, peritus sestimator ; Sapiteur etiamnum usurpatur ea notione in foro Aquensi. Charta ann. 1471. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Injunxit modernis sestimatoribus.... quatenus.... vocatis prius partibus qv.se. tanguntur, Sapitoribus, fauginatoribus, valladeriis, magistris expertis, et aliis necessario evocandis, etc. SAPLUTUS. Fragmenta Petronii pag. 13 : Ipse nescit quid habeat, adeo Saplutus est. [A Graeco SonrXovTo?, valde dives. Vide Scheffer. in Not. pag. 73.] SAPO, vox Gallica vetus, unde Theutones Seepe nostri Savon. [** Vide Graif. Thes. Ling. Fr. torn. 6. col. 172. voce Seifa, quam glossae interpretantur Sabona, smiyma, resina.] Glossae MSS. ad Alexandra m latrospph. : Sapo Gallicus, i. albus. Aretseus lib. tilt, de Cura passion. : Nitrosos illos factitios globos, quibus velaminum sordes expurgantur,Saponem Galli vacant. Horatianus lib. 1. Rerum Medicar. cap. 3 : Gallico Sapone caput lavabis. Plinius lib. 28. cap. 12. ait Gallos sapone capillos rutilasse, ut et Martialis lib. 14. Epigr. 26 :
Caustica Theutonicos, accendit spuma capillos.

[Vide Capitulare de Villis cap. 43. et44.] 1 SAPONUS, Eadem notione, in Convent. civitatis Saonse ann. 1526. SAPO CONSTANTINIANEUS, de quo Ptolomeus Silvius in Laterculo : Constantinus senior.... diadema capiti suo propler refluentes de fronte propria capillos (pro qua re Saponis ejusdem cognominis odorata confectio est) quo constringerentur, invenit. [Vide Myrepsum sect. 40. cap. Saponem et uncturam Monachis dari ad ungendos calceos docent Additip 1. Ludovici Pii , et Vinea Benedictina. Hinc non semel Monachis ipsis in reditum assignatum habent veteres Chartae. Charta Ludovici Pii, apud Doubletum pag. 740 : Item Saponem de ipsis villis persolvi, ut habetur constitutum. Viginti madia Saponis, in Charta Caroli C. pro Monasterio Sangerraanensi apud Mabillonium torn. 4. SS. Ord. S. Benedicti pag. 119. Alias vide apud eumdem Doubletum pag. 740. 793. Adde etiam Fortunatum in Vita S. Eadegundis. [** Irminon. Polypt. Br. 13. sect. 99. pag. 149.] SAPONARII, Saponis confectores, apud Plinium Medic, lib. 1. cap. 21. et Gregorium lib. 8. Epist 27. Capitulare de Villis cap. 45 : Aucellatores, Saponarios, siceratores, id est, qui cervisiam conficiunt, etc. SAVO. Glossse MSS. : Nitrum, a Nltra insula, salis species. Quidam dicunt esse Savonem, <jui mundat hominem. SAPONARIA. Alexander latrosophista lib. 1. Passionum : Gutta prima Saponariss trita et supposita satis bene operatur et curat. Ubi Glossae MSS. : Saponaria est lixivia, de qua fit sapo. Fit autem hoc modo : pone in vase de virgis facto, vitis cineris 2. partes, tertiam de calce viva, et aquam desuper. Quse prima manat, est prima Saponaria , et de hac dicitur. Ad saponem vero faciendum , sepum arietinum in aqua ilia pones, et diu agitabis. SAPOR, [Condimentum, ut videtur,

Gall. Sauce. ] Veteres Consuetudines qua3 vox etiam succum et alburnum soFloriacenses : Ipso die ab Armario refici- nat. Fleta lib. 2. cap. 73. 18: Sciendum mur, unum tamen generals piscium, et quod du& sunt terras, quse mature debent Saporem cumcopia bonivini. Alibi: Quo- seminari, ad semen prsecipue Quadragetiens habemus ova elixa, toties debemus simale, terra videlicet marlosa et lapidea, habere Saporem, excepto ad cosnam. Ce- ne forte per fervidum Marcium damnum remoniale Roman, lib. 1. sect. 1: Cum contingat, et ideo tempestive debent husalsamentis, Sapore, caseo, herbis crudis jusmodi terras seminari, ut per Sappum et virtulem hiemis naturale recipiant nuetc. *Hic fprsan utet alibi Aromata.vulgo trimentum. 2. SAPPUS, Abies, vulgo Sapin. OrdeEpices, significat, ut colligitur ex Ghartul. Latiniac. fol. 187: Salem, allia et ricus Vitalis lib. 13. pag. 906: Pro qua Saporem sinapis dabit eis (inflrmis) cella- (abiete) vulgaris locutio villam Sappum rarius. Alias vero Sapores infirmarius nuncupare solebat. 1 SAPUS, Eadem notione, in Statutis dabit. At vero Saveur, pro Assaisonnement, sauce, Condimentum, legitur in Montis Regal, fol. 232 : Item statutum, Vita S. Ludov. edit. reg. pag. 351: Li est, quod aliqua persona.... non debeat sainz roi demanda au mesel duquel il incidere aliquod lignum viride in aliqua voudroit aincois mengier,ou des gelines ou parte de ruvore, Sapo, castanea, etc. Nosdes perdriz, et il respondi des perdriz; et tri Sap, pro Sapin, dixerunt. Comput. li benoiez rois li demanda a quele Sa- ann. 1444. apud Lobinell. torn. 2. Hist. veur; et il respondi que il les vouloit men- Britan. col. 1110: A Jehan Durant pour gier au sel. Hinc Ensoudrer, pro Assai- cxxxi. 1. de bray pour la chasse de Sap, sonner, Condire, nostri dixerunt. Lit. etc. Le Roman de Vacce MS.: remiss, ann. 1385.in Reg. 127. Chartoph. Mout i veissiez coups et de fer et d'achier, reg. ch. 265: Comme Jehan de saint GerMaint hainte de Sap et de fresne bruisier. main escuier se feust courouciez que le Vide Sapinetum, tavernier leur avoit mal appareillie et EnSAPPUTURA, Modus vineae. Pactum soudre leur poisson, que ilz devoient meninter Thomam Comitem Sabaudiae et gier, etc. Vide supra Adsaporare. 1 SAPORARE, Gustare, sapere, Gallice Abbatem Pinarolensem ann. 1246 : Item Savourer. Epist. Cyricii Episc. ad Ilde- pronuntiaverunt quod Comes possit emere phonsum inter Cone. Hispan. torn. 2. ad opus Castri Podii Oddonis 4. Sapputupag. 533 : Memoratus sum vestri muneris, ras vinearum factarum ab eorum possesquod cum ardua intentions percurrerem, soribus sine tertio et affaytamento et ficto ac mentis acie deftxa universa quse in proinde Monasterio dando. etc. morem pigmentorum redolentia exstaj SAPSONATUS, pro Sablonatus. Vide Sablo. bant, Saporare conarer. 1 SAPUS, Abies. Vide Sappus 2. 1 SAPORARE, Sapore imbuere. S. Pet SAQOA, ut Saca. Vide in -Sac. Chartrus Chrysolog. Serm. 157: Per epiphatul. Gemmetic. torn. 3. pag. 24 : Et omniam Christus in nuptiis aquas Saporavit in vinum. Cone. Toletan. XT. inter His- nia quse. ad ilium pertinent cum Saqua pan. torn. 2. pag. 661: Sed sensibus sanss et soca, et tolla et team. intelligences reperiantur instructi, ut in * SAQUALIA, Vicus Parisiis, nunc cordisserendo prsscipue hujus sanctss Trini- rupte Zacharie. Necrolog. MS. eccl. ultra tatis arcanoplus evidentia quam eloquen- Paris. : Item domos quasdam parvum pontem, in vico Saqualiss situatia eos efficiat Saporatos. ADSAPORARE , Saporem inf undere, tas, contiguas domui Johannis Maugeri [vel gustare, delibare, Italis Assaporare, chanvrerii. eadem notione.] Regula Magistri cap. * SAQUARE. Vide Saccare. 23 : Et ventigiata a calice potione petita * SAQUERIUS, [Gall.Sacquier: Solvi benedictione Adsaporet qui miscuit. In- Saqueriis qui bladum portaverunt. fra : Et item secundum suum numerum (Arch. Histor. de la Gironde, T. 21. p. unicuique mensse, signato item ab Abbate 250.)] vase, et cum benedictione Adsaporato, * SAQUETA, Sacculus, nostris Saquemixtum ei ministrent, et ipsi in ultimo let. Lit. remiss, arin. 1396. in Reg. 150. bibant. Chartoph. reg. ch. 231 : Cum quadam ] SAPOROSUS, Sapidus,cui inest sapor. Saqueta arenas ipsum percussit supra Constant. Afric. de Febr. cap. 4 : San- faciem uno ictu, et dictam Saquetam guis temperatior est omnibus elementis et ligavit in collo presbiteri, ut non clamaSaporosior. ret. Un Saquelet de cuir, in aliis ann. 11. SAPPA^ Polemicis Scriptoribus di- 1415. ex Reg. 168. ch. 261. Vide Sacitur Muri fundamentorum effossio, quetus. subversio, Gall. Sappe. Vide Lexic. mi1 SAQUETUS, Sacculus, Gall. Sachet. lit. Caroli de Aquino. Alia notione pc- Statutum ann. 1455. ex Tabul. Massil.: currit in Sapa I. [** Italis Zappa. Vide In tribus parvis Saquetis telss. Mirac. Zapa.] MSS. Urbani V. PP. : Et furtive extraxit * 2. SAPPA, Mustum coctum usque ad Saquetum in quo erant 180. franci. consummationem duarum partium , et 1 SAQUUS, Saccus, in Instrum. ann. propterea dicitur triplicatum. Glossar. 1404. ex Tabul. S. Victoris Massil.: medic. MS. Simon. Januens. ex Cod. Dicta SS. corpora et reliquiae alias in Sareg. 6959. Vide Sapa 2.] quis repositas, etc. 1 SAPPAPPA, quasi Sarculo. Gloss. Isid. * Comput. ann. 1351. inter Probat. Emendat Graevius, Sappa, quasi Sarcu- torn. 2. Hist. Nem. pag. 142. col. 2 : Cum lus. Vide Sapa I. Saquis, in quibus privilegia et instru* SAPPETUS, Abies, ut supra Sapinus. menta commune tangentia et consulatui Sent, arbitr. ann. 1500: Item plus pro- ponerentur. nuntiaverunt dicti arbitri, quod dicti SARA, Praestationis species apud Norparerii teneantur et debeant facere mannps nostrps. Charta Henrici Abbaunum mantellum nemoris Sappeti bo- tis Fiscanensis in Tabulario Fiscan. num, fortem et sufftcientem, etc. Vide fol. 34: Jurabunt quod Saras et omnes Sappus 2. alias rectitudines suas pro posse suo cum 1 SAPPINUS,TO'Jxvi,in Gloss. Lat. justitia sua Abbatem habere facient, nee patientur aliquent in villa manentem GraBC. 1. SAPPUS, Uligo, ex Anglico Sap, piscarif nisi Saras dederit in hac forma.

SAR
De omni piscatione quamcumque exercuerint, heec lex reddendarum Sararum erit. De omnibus navibus 26. remorum 2. Saras, de navibus vero 18. sen 16. remorum Saram et dimidiam, etc. Confer Scara 4. SARABAIT^, Monachi, qui nulla Regula approbati, adhuc operibus servantes seculo fldera, mentiri Deo per tqnsuram noscuntur : qui interdum bini aut terni passim per urbes aut castella proprio arbitratu vivunt, ut est in Regula S. Benedicti cap. 1. et in Regula Magistri cap. 1. Isidorus lib. 2. de Offlc. Eccl. cap. 15. et ex eo Papias, ex Cassiano Collat. 18. cap. 7: Sextum genus Monachorum, quod per Ananiam et Saphiram pullulavit, i. Sarabaitse, quique ab eo quod a cosnobiali disciplina semetipsos sequestrant, suasque liberi appetunt voluptales, abusive dicti sunl lingua JEgyptiaca. Glossae MSS. : Sarabaitse, renuentes aliorum disciplinam. Hi ab Hieronymo ad Eustochium de Custodia Virginit. appellantur Remoboth, a quo discribuntur. Ejusmodi Sarabaitas exagitant passim Scriptores, idem Hieronymus in Epist. Petrus Damiani lib. 5. Epist. 9. Odo Cluniacensis lib. 3. Collat. cap. 23. Ivo Carnot. Epist. 192. Joan. Sarisberiensis lib. 7. Policrat. cap. 23. etc. Prseterea Warnerius MS. in Caprum Scottum Poetam :

SAR

SAR

307

eodem Chron. apud Murator. torn. 2. che nelle fortezze si tien legato con catene part. 2. col. 761.] sopra le porte per calarlo, et chinderle ai 1 SARABOLA, Eadem notione, in Sta- bisogni. Historia Cortusiorum Mb. 4. tutis Astens. Collat. 7. cap. 5. fol. 23. v<>: cap. 5: Dum vero porta ab intrinsecis Et faciam jurare omnes sartores de Ast. clauderetur, miles unus Theutonicus se et de bitrgis quod quotiescumque aliquis opposuit, qui calata portas levatura, seu duxerit ad eas pannum fustaneum vel Saracenesca, inter utramque partem vivus tellam, ut incidat ei aliqua vestimenta, remansit inclusus. Vide Portenarium tunicam vel camisiam, vel Sarabolas, cla- lib. 2. delle Felicita di Padova cap. 9. midem vel capam, etc.. I SARAGINESGA, SARACINESCHA , Ea1 SERABULA, Eodem sensu. Acta S. dem notione. Chron. Estense ad ann. Raynerii torn. 3. Junii pag. 431 : De suis 1371. apud Murator. torn. 15. col. 495: quibus induebatur vestimentis qussdam Gustos turris coanoscens illam gentem pauperibus largiens, nudus et sine Sera- inimicam esse, ne amplius aliquis tarn bulis remansit. facile possit ingredi, nee ipsi egredi, quia SARABARA, Eodem signiflcatu. Glossse obdendi fores spatium non habebat, artiantiquae MSS: Sarabara, crura, tibiae, ficiosa repagula, quse Saracinesca apud sive brace quibus crura teguntur et tibise. Italos nominatur, infra repente misit. Glossae MSS : Sarabaras, vocantur tibise Annales Mediol. ad a n n . 1324. apud vel crura Brachis, operimentum ipsarum eumd. torn. 16. col. 701: Pontes levatores tibiarum. Gloss. Lat. MS. Reg. : Sara- cum portis Saracineschis jussit fabricari. bara, fluxa ac sinuosa vestimenta, sive [** Alia apud Murator. Antiq. Ital. torn. capitum tegmina, ut Magi habuerunt. 2. col. 513. c.] Vide Saracina. Hinc Glossae MSS : Sapa6apov, laOr)? TOpmxY)' 1 SARASINESGA, pro quovis repagulo, ^viot 8k TO ppax'ovcov Xlyouatv. Palladius in Statutis Mutin. cap. 41. fol. 54 : Hain Vita S. Joan. Chrysostomi pag. 106: beat (canalecta) suam Sarasinescam de SapdtSapot, ^aXxoTu^nava. Thiofridus Ab- bono ligno bene obturante caput canabas Epternacensis in Vita S. Willi- lectss, et singulis sabbatis post vesper as brordi: Jussus est ad lavatorium diver- Sarasineschas levari possint a suis clavigis, tere, et Sarabara sua diligenter inspicere. ut aqua possit intrare per dictas canaSarabara legit etiam Tertullianus de lectas, et abluere immunditias dictarum Pallio, et ad Martyres. Occurrit pariter canalectarum. Quse Sarasineschse diebus in Notis Tyronis pag. 159. Catholicon Dominicis sequentibus post vesperas deArmoricum : Ballin, Gall. Barbecane, beant abbassari et reponi ad loca solita Plus his si quseris jam Sarabai'ta vocaris, Sarabara secundum usum prassentem, pro obturatione preedicta. Conductor cupidus mangoque, non Monachus. licet aliud significat Sarabara. Quippe SARACENI, Populi notissimi, qui a Abrahami uxore legitima id nomiVide Capitulare 1. Caroli M. ann. 802. Barbacanas, hodie Braies dicimus. 7613: Sarasibi assumpserunt. Hierqnymus in * Glossar. vetus ex Cod. reg. nis cap. 22. Perperam Sarabottas, pro Sara- Nationibus sua cuique propria vestis est, Ezech. lib. 8. cap. 25: Agareni, qui nunc bailee, editum in Apologia Henrici IV. ut Parthis Sarabarse, etc. Hinc emendan- Saraceni appellantur, falso sibi assumpImp. quod non advertere Freherus et dus Ugutio in Glossario, ubi Puerorum sere nomen Sarse, ut de ingenua et doSpelmannus. De vocis etymo variae sunt generati. Adde uti etiam praesententiae, quas vide apud Gazaeum ad legitur, pro Parthorum, sign. 346. Sara- mino, videantur et Agobardum delib. 5. Glossar. reg. cap. 21. Cassianum , Haeftenum lib. 3. Disq. fert aliudbraccis usurpat Benzo episc. in Isa.Judaeor. cap. 21. Nicolaus de Insobara pro lentia Lyra Mqn. tract. 2. disq. 2. Altaserram, et Albens. in Comment. adHenr. III. apud in Isaiae cap. 20 : Arabes sunt Saraceni alios. De iis etiam S. Nilus in querela Ludewig. torn. 9. Relig. MSS. pag. 258 : ab Isrnaele et Cadar filio ejus, qui melius TOp\ TWV XUxXeUOVITWV [AOVaX&V VXa '/_pt]\l.0iHeri venerunt mendicantes, et qui essent a matre sua Agareni. Sed maluerunt voTWV : "O Ttpoiqv jrptTO$6Y]TO<; xa\ ayav uepchabitu, verbo et opere demonstrantes. Nam cari Saraceni, quasi Sarse liberas, non SXsitTOS TWV jxova^ovTwv (3(0?, vuv Se [B&Xyjpb? eorum panniculi erant sine utraque ma- Agar ancillas sint filii. Vide Arnobium yeyovEv, xa6' w; 6pa>, Sib (BapoOvrac [AEV nanica, in dextro latere pendebat cucurbita, in Psalm. 119. A Saraca regione Saraceaat iroXsi? xa\ xwjiai VTO> TWV <JjuSo[AOvor/toV in sinistromantica, barbata verogenitalia nos dictos vult Stephanus. Alii a Sapa^ Tteptepxojxlvwv xa\ TteptTpEXovTwv V-faiVf etc. nesciebant Sarabara. Vide infra Serabola. Arabico quod est l-fietfa, unde Sapaxrivot, Adde Consultat. Zachaei lib. 3. cap. 3. SARAVARA, Nescio qua notione, [f. quasi XrjaTptxo!. Alii a voce Hebraica [et Menardum in Notis ad Concord, requodyis indumenti genus.] Ethelwer- Sarak, quae vacuum et inane sonat, ita gul. pag. 104.] dus lib. 4. cap. 3: Superata tandem lues ut Saraceni dicti fuerint quasi viri SARABALLA, SARABARA. Ugutio : Sa- immunda, auxilia quasrunt, Rex jussit inanes, minimeque frugi homines, aut raballum, lingua, Chaldssorum vocantur Saravara duci equis non exiguis littora, vitam pauperem, duram et incultam crura et tibiae. Unde brachiales quibus petunt proprias sedes. agentes, qualis eorum plerumque est hsec teguntur, dicuntur Saraballa, quasi SALABARRA, est vestis grossa, Esclavine qui rapto vivere solent, locaque deserta crurales et tibiales. Unde in Daniele cap. Gallice, de pilis barri facta, ad modum et horrida incqlunt. Vide Innocentium 3. Saraballa eorum non sunt immutata : salis aspera. Ita Glossa MS. ad disticha Cironum in lib. 5. Decretal, tit. 6. et Sarabella enim dixerunt Aquila et Theo- Mag. Cornuti. Nicol. Fullerum lib. 2. Miscell. sacr. dotion non corrupte ut legitur apud quosSERABARA. Matth. Westmpnasterien- cap. 12. Saracenorum vocabulo Ungadam in Sarabara. Et sunt Sarabara fluxa sis ann. 1295 : Tali ergo judicio condem- ros etiam, atque adeo gentes paganas et sinuosa vestimenta, vel capitum teg- natur. Primo pelle bovis stratus, ascensis promiscue donant interdum Scriptores, mina, qualia videmus in capite Magorum sex lictoribus equos, caudis ipsorum dis- ut Hepidannus, Eckehardus junior de picta, et sunt proprie puerorum. Catholi- tractus, per civitatem Londinensem, val- Casibus S. Galli cap. 15. etc. con parvum: Saraballum, Braie. Ita latus quatuor tortoribus larvatis et effiSARACENI, in Hispania, Regis olim utramque vocem pro capitum et crurum giatis in Serabaris etpelliciis interdolatis, vel Dominorum erant, ut Judsei, apud tegumentis promiscue usurpant: sed improperantibus ei convitia exprobrantur, nqstros, proinde etiarn in commercio. praesertim pro capitis tegumento, quo- etc. Ita utraque editio, pro Saraballis. Michael del Molino in Repertorio pag. modo apud S. Auguslinum lib. de Ma303. cap. 1: Saracenorum corpora sunt | SARABOTT^, pro Sarabaitas. Vide in gistro cap. 10. et S. Hieronymum Epist. hac voce. Dom. Regis. Etiamsi Saracenus de loco 49: Circa quorum Saraballa, sanctamque infantionis; SARACA, Genus pallii, aut veli, [vel Do. Regis transeat ad locum de partibus csesariem innoxinm lusit incendium. Vide nisi infantio duxisset eum eumdem in Daniel, cap. 3. Commodia- etiam tunicse, idem quod infra Sanca. alienis, etc. Infra : Saraceni habitantes nus Instr. 9: Mercurius vester fiat cum Vide in hac voce.] Anastasius in Bene- in villa alicujus Varonis, vel infantionis, Sarabello depictus. Adde Rodulfum in dicto III. PP. pag. 206: Gabathas Saxis- si decedunt sine filiis, potest Dominus Vita S. Richardi Episcopi Cicestrensis cas de argento exaurato quatuor, Saraca loci occupare omnia bona sua. Rursum : n. 50. Metellum in Quirinalibus pag. 63. de olovero cum chrysoclavo %* camisias Saraceni habitantes in locis Dom. Regis albas, etc. Vide Sarantasmum et Sarca. etc. omnes sunt in commanda et guarda spe| SARACENALLUS, SARACENATUS. Vide SARABELLA, pro braccis usurpat Chrociali Dom. Regis, nee possunt dicti Sanicqn Novalicense lib. 6 : Dum exueretur infra Saraceni. raceni se ponere in commandam alicujus vestibus Sarabella ejus stercoribus la.beSARACENESCA, Gratis ferrea ad portas nobilis aut alterius, etc. [Testam. Arnaldi facta reperta sunt. [Sarabella editum ex urbium. Italis Saracinesca, quel tavolato Narbon. Archiep. ann. 1149. inter Instr.

308

SAR

SAR
1131 : Et sperarent, quod non solum Terram sanctam, sed etiam totum Saracenismum subjugari debuissent. SARACENICUM , Pannus , Saracenici operis, Sarcenet, in Inventario Eccl. Eboracensis ann. 1530. in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 177 : Item una capa del Sarcenet, operata cum imaginibus, etc. Saracenicum opus, ibidem non semel pag. 321. 326. etc. [Vide Saranlasmum.] 1 SARACENUM, Velamen Sanctimonialium. Comput. ann. 1239. ex Bibl. Reg. : Abbatissa S. Antonii pro vi. supertunicalibus emptis apud Pontisarum, pro Saracenis, camisiis, braccis, sotularibus et caligis, etc. Saracenum dici videtur quod Saracenis mulieribus maxime soliturn erat caput velamento operire, ut testatur le Roman de la Rose MS :

SAR

torn. 6. Gall. Christ, col. 39 : Laxo episcopo Biterrensi omnes Sarracenos meos. Charta alterius Arnaldi itidem Archiepise. Narbon. aim. 1225. ibid. col. 58: Donamus.... monasterio Fontis-frigidi duas carretas nostras et equos earum, ut et Sarracenum carraterium nostrum.] * Nostri Sarrazins etiam appellarunt errones quosvis, qui rapto vivere solent. Lit. remiss, ann. 1453. in Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 376: Pluseurs Egiptiens, wlgaument nommez Sarrazins,... arriverent a I'entree de la mile de Cheppe en entention de y estre logiez, entre lesquelz en y avoient aucuns, qui portoient javelines , dars et autres habillemens de guerre;.... en tout jusques au nombre de 60. ou 80. personnes. Alise ann. 1467. in Reg. 200. ch. 28 : Pour ce qu'ily avoit des Sarrazins ou Bohemiens ou pays, etc. Hinc Jeu Sarrazionois, pro Acris pugna, more Saracenorum, Gall. Combat sanglant, in Poem. Alex. MS. part. 1 :

Vidi in quadam vigilia nativitatis Do" mini, quod dictus Guilielmus miserat dido Guidoni xx. paria bourn cum carris oneratis odorifero vino, farina tritici , mezenis salatis, et habuit Sarapulos et coagulos. | SARASINESCA , Repagulum. Vide Saracenesca. * SARASTOCHUM, Usuraa species, lucrum illicitum. Barel. serm. in fer. 4. hebd. 1. Quadrag. : llle petit filium a Deo, et propter ipsum dabit usuras Sarastochi et barochi. * SARATA. Charta Rob. Lingon. episc. in Chartul. ejusd. eccl. fol. 235. v. ex Cod. reg. 5188 : Saratas et Eulogias quoque ecclesiarum illarum, quas a nobis habent in archidiaconatu Latiscensi et Tornodorensi, tenendas illis confirmamus. Sed leg. Paratas, uti habetur infra :. Mes ne queuvre pas le visage, Presbiteratum de Impliaco cum Paratis Qu'il ne veut pas tenir 1'usage Des Sarrasins, qui d'estamtnes et eulogiis, tarn episcopi quam ministroCuevrenl le vis as Sarrasines rum ejus, addidi. Vide Paratee. Quant il trespassenl par la voie 1 SARAVARA. Vide Saraballa. Que nus trespassans ne les voie, Tholomer le regrete et le plaint en Grijois, SARAVISA. Histor. Episcopor. et CoEt dist que s'il eussent o eulz telz vingt et trois, Tant sont plains de jalouse rage. mit. Engolismensium cap. 27: Inter II nous eussent fet un jeii Sarrazionois. candelabra arNisi malis vocis originem deducere a csstera donaria obtulit SARACENUS, Moneta Saracenorum. Ja- Saracenicum, quod ex panno Saracenici gentea Saravisa fabrefacta pensantia cobus de Vitriaco lib. 3. pag. 1125: Cui operis erant ejusmodi velamina. Vide libras 15. Locus, ni fallor, corruptus. unusquisque fratrum singulis annis pro Gloss, med. Grsecit. v. Sxapdmxov. [Legendum forte Salaria , quae inter certo reditu dignitatis suss transmittit SARACENUS, Pannus Saracenici ope- ministeria sacra interdum recensentur. mille Saracenos, et duos dextrarios bene ris. Testam. Petronae comit. Bigor. ann. Vide Salarium 1.] prssparatos. Infra : Et quilibet omnianno 1251. ex Tabul. Auxit.: Concedit.... reliSARBOA, [ut mox Sarbuissinum.] Vinpro certo tributo solvit ei 20. mille Sara- quias Sanctorum quas habet, sive sint de centius Belvacensis lib. 31. cap. 143 : cenos in //sco patris, et pater dat omni serico, vel argento, vel auro, sive annulis Denique in anno quo contritus fuit Soldaanno unicuique filiorum tantum auri, vel lapidibus pretiosis, et Saracenos suos ; nus a Tartaris, ante pugnam dedit 16. unde possit fieri unus annulus, in quo ista omnia ordinat in helemosina monas- millia paria veslimentorum de Samitho, et de thabit, Sarbois exceptis. sculpitur imago ipsius. [Cencius in Ord. terio Scales Dei. Vide Saracenicum. Rom. apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. 1 SARACINA, Cataracta, Gall. SarraT SARBUISSINUM, Vestis genus, bracpag. 200 : Hoc est presbyterium quod da- sine, vel Herse. Sarracina portss mercati, cae, idem quod Saraballa. Radulphus tur officialibus camerarii,... Sartori ca- in Charta ann. 1365. ex Tabul. S. Victo- Coggeshale in Chron. T. S. apud Marten, meras duo Saraceni, custodi cameras duo ris Massil. Vide Saracenesca. torn. 5. Ampl. Collect, col. 563 : Qui vero Saraceni, etc.] Adde Matth. Paris, ann. 1 SARACINESCA, ut Saracenesca. Vide Filium Dei et crucem victorias ejus, diabolo instigante, proh dolor I polluto ore ibi. 1193. pag. 122.123. * SARACINESCUM, Idioma Saraceno- negare (vellet,) cibanum sericum et SarSARACENATUS, SARRACENATUS, Simili notione, eidem Jacobo de Vitriaco pag. rum. Pact, inter reg. Tunet. et Pisan. buissinum auro ornatum, equum et arma, 1126 : Et valet illud frequenter 20. mille ann. 1398. torn. 1. Cod. Ital. diplom. col. amputato pelliculo membri verendi, ab Saracenatos. Mox: Et plus valent isti red- 1122: Non obstante quod (procurse) non ipso Saladino acciperet. Vide Sarboa. ditus quam 40. mille Saracenati. [Chron. sint scriptss in Saracinesco, et quod dicta SARCA. S. Audoenus lib. 1. Vitae S. Richardi de S. Germane apud Murator. proeura translateiur de Latino in Arabi- Eligii cap. 12 : Habebat quoque zonas ex torn. 7. col. 987 : Quolibet anno pro certo cum, etc. auro et gemmis comptas, necnon et bursas tributo mittit in fisco patris 20. -millia SaT SARAIUM , Palatium quodvis, sed eleganter gemrnatas, lineas vero melallo racenatos. Charta ann. 1243. ex Tabul. praecipue Turcorum Sultani, Gall. Ser- rutilas, orasque Sarcarum auro opertas, Commun. Massil : Dimidius Saracenati rail, Ital. Serraglio. Vide Gloss, mediae etc. Idem videtur quod Saraca, de qua Acconis computatur pro libra.] Vide By- Graecit. v. Sapaytov. voce supra. [Vide infra Sarica.] zantii saracenati. | SARALHERIUS, Serarius, Gall. Ser- SARCALOGUS, Christus, Verbum quod T SARAGENALLUS, Eodem significatu. rurier, in Catalqgo MS. ann. 1328. Con- caro factum est; vox composita ex aap?, Charta ann. 1163. ex Tabul. Massil. : fraternit. Nativit. B. Mariae Deauratae caro, et Xoyoc, verbum. Dudo lib. 3. de Recepimus de mutuo communi Massiliss Tolos. Actis Norman, in Praefat.: 1211. bizantios Saracenallos. 1 SARANTASMUM, corrupte fortassis oranipotens Deus, SARACENIA, Multitudo et societas Sa- pro Saracenismum, vel Saracenicum; Sacra Virgine matris editus et satus, racenorum , vel ritus eorum, vel regio certe videtur esse Panni genus SaraceYere nostra fides Sarcalogon quern ait. eorum. Ugutio. nici operis, seu aulaeum Saracenicum, T SARCELLUS, Circulus, Gall. Cer* SARRACENIA, Saracenorum regio, Sarrasinois nostris quibus magno habenostris Sarrasinesme et Sarrazinorsin. tur in pretio. Johannes Diac. de Eccles. ceau. Charta S. Ludovici Reg. Franc, Annal. Victor. MSS. ad ann. 1270: Cum- Lateran. apud Mabill. torn. 2. Musei ann. 1269. ex Regest. 91. Chartophyl. que tanta multitudo merito debuisset pu- Ital. pag. 568: Inde non post multum regii Ch. 448: De merreno capiendo in pro tonellis et Sarcellis tari posse non solum Terram sanctam, Sarantasmum optimum ad altaris orna- dicta foresta sed et totam Sarraceniam subjugare, etc. mentum (obtulit Lucius II. PP.) Infra : faciendis ad vinum earum reponendum. 1 SARGENARIUS, pro Salcenarius, ni Hist. Caroli VI. pag. 199 : Le mareschal Tarantasmum ad cooperimentum altaris. Boucicaut fut en Sarrasinesme faire Ubi leg. ^arantasmum. Ibidem pag. fallor, qui Salcias, Gall. Sauces, parat. guerre aux Sarrasins. Lit. remiss, ann. 570 : Post aliquantum temporis interval- Charta Adami Abbat. S. Faronis Meld, Sa- ann. 1313. ex Tabular, ejusdem Monast.: 1393. in Reg. 145. Chartoph. reg. ch. 479: lum obtulit (Anastasius IV. PP.) Un surnomme Ragam, fits naturel d'un ranlasmum unum prseclarum et opti- Item conventus solvet vinum consuetum dari coquo conventus et Sarcenario, necpoure laboureur, qui savoit bien que des mum. Vide Saraca et Scaramanga. long temps avoit et en son jeune aage, feu * SARAO, Area, ni fallor, ubi aliquid non et mandato quod fit pauperibus elePatry de Chaources chevaliers, lors sei- servatur. Charta ann. 1345. inter Probat. mosinarise, etc. gneur de Rabastan, avoit este pris et em- torn. 4. Hist. Occit. col. 201 : Uno Saraone | SARCHA, Area sepulcralis, a vet. mene prisonnier par les Sarrazins, se et una teca pro dictis telis et lanceis repo- Gall. Sarqueil, nunc Cercueil. Process us vanta et se nomma seigneur de Rabas- nendis. de SS. Virg. Eischellens. torn. 3. Jun. SARAPIA, Rapines. Gloss. Isidori. tan,.... en donnant a entendre qu'ilvenoit pag. 128: Et in eodem sepulcro in media de Sarrazinorsin. Vide in Saraceni. ] SARAPULUS, Serum lactis, ni fallor: positam unam Sarcham lapideam, cum T SARACENISMUS, Gens, terra Sarace- unde legendum suspicqr Saraculum, vel serris a duobus lateribus bene clausam et norum. Memoriale Potestat. Regiens. Seraculum. Vide Seracium. Chron. Es- munitam, quam Sarcham ex sepulchro ad ann. 1270. apud Murator. torn. 8. col. tense apud Murator. torn. 11. col. 188 : hujusrnodi levarunt... unam spatulam S*

SAR

SAR

SAR

309

Christianas virginis ex hujusmodi lapidea tnensuragio ab illis, qui sal inde extracapsa sive Sarcha recepit. Vide Sarco- hunt. Ubi leg. videtur Sarcina. phagus. [** Et Graff. Thesaur. Ling. SARCILIS, Vestis, vel potius panni Franc, torn. 6. col. 273. voce Sarc.~\ species. Chrodegangus Episcop. in Re* SARCHAMON, Idoneus artis professor, gula Canonicor. Metensium cap. 29 : Et in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. Men- illi seniores illas cappas quas reddere dose; legendum enira, Sarga, non ido- debent non commutent. Sarciles accipiant neus, etc. Vide Sarga. ibi Presbyteri, qui Ibidem in domo assi SARCHARE, Perscrutari, excutere, due deserviunt, et illi Diaconiseptem, qui Gall. Chercher, fouiller. Lit. remiss, ann. in eorum gradii consistent, aut lanam 1358. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. 70: unde ipsos Sarciles binos in anno habeant: Et postmodum prsedictas mulieres, scituri et ille alius Clerus unusquisque singulos. quid deferebant, diligenter Sarchaverunt, Camisiles autem accipiant illi Presbyteri, et in crumena unius ipsarum summam etc. Infra : Ipsa autem vestimenta, illas octodecim florenorum ad mutonem inve- cappas et Sarciles ad transitum S. Marnerunt. tini accipiant: illos camisiles, viginti dies * SARCHO, Vestis species. Acta MSS. post Pascha accipiant: ilia calceamenta, notar. Senens. ad ann. 1284. ex Cod. reg. Kal. Septembris habeant. [Codex censua4725. fol. 25. r: Item (relinquo) unum lis Irminonis Abb. S. Germ. Paris, f. Sarchonem et unum cuscinum hospitali 115. v: Ista est ancilla.... et debet facere de dominica lana Sarcilem 1. et pascere dom. Agnesss. Vide Sarcilis. ^ 1. SARCIA. Glossse Graeco-Barbarae: pastas.] Charta ann. 1322. in Maceriis ocxpofftoXia, Ta axpa TTI? vrjo;, TOC Capita. Mon. Tnsulae Barbaras Lugdun. pag. Conventiones inter Michaelem Imp. et 203 : Una estamina, et una rasa Sarcilis. Genuenses ann. 1261. editae post Wil- Unde conficitur sarciles fuisse laneos, Iharduinum : Et Commune Januse tenea- aliudque yestis genus a Camisili, de quo tur debito dictis galeis apparare bene et supra egimus. [Vide Sarcitus Pannus.] integre de totis Sarciis earum et appa1 SARCILE, Eodem significatu, in Vita ralu. Ubi versio Gallica vetus habet, de S. Bardonis Archiep. Mogunt. ssec. 6. toutes Sarchies. [Informat. pro passagio Bened. part. 2, pag. 11: Cumque venisset transmarine ex Cod. MS. Sangerm.: Et abbas ad caminatam, sumta ferula, et costabit quodlibet vysserium munitum ferro mire caelato, in quo Missales oblatse omnibus Sarciis et apparatu seu corre- coquebantur, et quodam Sarcile ex lana dis, M. cc. lib.] Nautse nostri agreils, et Grxco facto opere per manus Rohingi. sarties, armamenta, qua? navis causa Acta S. Udalrici torn. 2. Jul. pag. 120: parantur, vocant, Itali Sarti, Hispani Nisi pauca camisalia, et septem vel octo Xarcia, veljarcia, annas y aparejos; sap- mensalia, et duo Sarcilia et decem solidi TUCT'.V Graeci recentiores : de qua voce nos argenti. in Constantinopoli Christiana. SARZIL, Eadem notione, in Charta 533T Eodem nomine significatur funa- Arnaudi Arch. Lugdunensis ann. 1212. lis navium apparatus, nostris Cordages. apud Joan. Mariam de la Mure in Hist. Ogerius Panis in Annal. Genuens. ad Ecclesiast. Lugdun. pag. 321: Pro isto ann. 1216. apud Murator. torn. 6. col. beneficio vult quod Petrus Franco det 410 : Et alias veteres galeas reparare fe- duobus pauperibus tunicas singulis annis cerunt de lignamine et Sartia et ceteris ad Natale Domini, et utraque tunica sit omnibus necessariis. Statuta Massil. lib. de duobus alnis de Sarzil, quas currunt in 3. cap. 16. cujus titulus sic concipitur : foro Montisbrusonis. De Sarcia non facienda nisi de canabo * Gloss. Caesar. Heisterbac. in Reg. femello. Vide Exarcia et Sarco. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. 5SST Sed et ipsum rudens seu funis ab Hontheim pag. 665. col. 2 : Vestimennauticus, quo naves religantur, vulgo tum dabitur eis (pauperibus) de SarciliCable, amarre, Sarcia interdum nuncu- bus. Sarcil enim est pannus. Laneus scipatur. Ogerius Panis supra laudatus licet. Hinc col. 415: Visa galea, Vintimilienses, * SARCILE OPUS, Laneum, in Vita S. abscissa Sarcia, dimiserunt, etc. Bartho- Sever, apud Pezium torn. 1. Script. Rer. lomaeus Scriba in Annal. Genuens. ad Austr. col. 75: Mulier vero sanitate perann. 1242. apud eumdem Murator. ibid, cepta, opus Sarcile die tertio, juxta mocol. 500 : Nocte ilia steterunt ad anchoras; rem provinciee, propriis cospit manibus et quum anchoras vel Sartia eas (galeas) exercere. tenere non possent, iverunt ad litus Aren1 SARCILIUS, Eodem intellects Inquizani. Vide Sarcus. sitio pro juribus Comitum in civitate * 2. SARCIA, Onus, Gall. Charge. Lit. Viennae torn. 1. Hist. Dalph. pag. 138. remiss, ann. 1379. in Reg. 114. Chartoph. col. 1: Debent dare eidem mistrali reg. ch. 294: In sex paucas mensuras unam libram piperis, et tres ulnas de frumenti, vix facientes Sarciam unius Sarcilio. animalis. SARCILLUS. Capitulare 2. ann. 813. * 3. SARGIA, Superfluum carnis, in cap. 19: Et ut feminse nostras quas ad Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. opus nostrum sunt servientes, habeant ex f. pro Sarcoma. Vide in hac voce. [** Su- partibus lanam et Unum, et faciant Sarperfluum carnis incrementum, in Atton. cillos et camisilos, etc. [Statuta Perus. Polypt. pag. 54.] fol. 62 : Si quis fecerit ad vendendum in SARCIATUS. Speculum Saxonicum lib. Perusia, vel valle, aut territorio Sarcil1. art. 24. 4 : Pannum autem non Sar- lum, vel alium pannum vitiosum, ponendo ciatum, ad mulierum vestimenta compe- ibi pillam vel pillum caprse, yrci, vel tens, et aurum per aurificem non opera- asini, bovis aut borram paratorii, vel hiis turn, ad ipsas mulieres non pertinebit. similia, solvat pro banno sol. xx.] [** Germ. Al laken ungesneden.] Ubi ad 1 SARGILUS, ut Sarcilis, in laudato marg.: Al. pannum autem Sarciatum supra Irmin. Codice fol. 83. v: Et ilia seu incisum. [Vide mox Sarcilis.] ancilla facit de lana dominica Sarcilum * SARCILA. Charta ann. 1270. ex Char- 1. pastas quantum ei jubetur. Rursum tul. Caun. monast. inter schedas Mabill.: fol. 84 : Et ilia ancilla et ejus mater faConventus Caunensis cedit totum jus, ciunt Sarcilos et pastas quantas ei jubequod monasterium habet in salino de tur. [* Vide Guerardum ad Irminonem Caunis, et in perceptione cuparum et pag. 717. torn. 1.] pogesarum de qualibet Sarcila salis, pro * Sarcel vero appeJJatur Aculeus, quo

boves punguntur, in Lit. remiss, ann. 1406. ex Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 161 : Un Sarcel, qui est au bout d'une grant perche, dequoy on chasse les beufs. | SARGINA, Onus quodvis. Italis Sarcina, eadem notione: unde pro rei alicujus copia interdum usurpatur. Annal. Estens. Jac. de Laytp apud Murator. torn. 18. col. 1042 : Fuit fama esse in navibus illis nongentas petias panni Mediolanensis et circa MDC. pancerias, merzariesque maximum Sarcinam et rerurn aliarum. Charta ann. 1403. ex Schedis Pr. de Mazaugues: Item et octo Sarcinas lignerum. Occurrit passim. Vide Sagma. * Qualis fuerit Sarcina bladi apud Montispessulanos, definitur in Charta ann. 1340. ex Reg. 68. Chartoph. reg. ch. 98: Cum in villa Montispessulani fuisset ab olim... de statuto usu vel consuetudine observatum, quod Sarcinas bladi quinque sextaria ad mensuratn loci illius conlinentes, etc. Vide supra Summa bladi in Sagma. 1 SARCINATA, Eadem notione. Litterae Ofticialis Vabrensis ann. 1342 : Exceptis dnntaxat duabus Sarcinatis azini, una caulium, et una raparum. Duse Sarcinatse lignorum, in Transactione inter Abbat. et Mon. Crassenses ann. 1351. Reparat. factae in Senescallia Carcassonae ann. 1435. ex Schedis 01. V. Lancelot: Pro una Sarcinata fustis vacate polpre ab ipso empta pretio xix. sol. vi. den. Occurrit ibi non semel. "- Sarcinata vini, quarta pars modii, in Testam. Isaac medici Carcass. Judaei ann. 1305. ex Chartoph. reg. Montispessul.: Sarcinata farinas, in Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. | SARGINARE, Sarcinis qnerare : item opprimere ceu sarcina. Vita S. Girardi torn. 3. April, pag. 212 : Senectutis gravedine Sarcinatus. Vita S. Dunstani torn. 4. Maii pag. 349 : Gravi morbo finitimse vitas Sarcinatus est. Vide Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 534. 1 SARGINULARE, Sarcinulis onerare. Sarcinulati equi, apud Britonem Philip. 12. 25. * SARCINARE, In sarcinam colligere. Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 268. col. 2: Illico surrexit, et rapto cereo, domum ingressus, latrones intra cubiculum reperit, stramenta lecti, et si quid vestimentorum repererant, Sarcinantes. Vide alia notione in Sarcina. j S_ARCINALIS , Ad sarcinas pertinens. Sarcinale jumentum, Equus clitellarius, Ammiano lib. 15. 1 SARCINATOR. Gloss. Lat. Gr. axeuo<p6po;, avepdcXe?. Ubi Martinius legendum censet avappomro;; ip^suin consule. 1 SARGINATRIX, rjurJTpta, aveatpta, vj xaXXwmcTTpKx, in iisdem Glossis. Sartrix legit Vulcanius. Vide Martin. Lexic. * SARCINULA (CELLA), [Gall. Bagage (selle de), Bat (?): . Pro reparatione celle Sarcinule Antonii. (Arch, histor. de la Gironde, t. XXII, p. 380.)] 1 SARGITATOR. Vide mox Sarcitector. SARCITECTOR, vel SARTITEGTOR, dictus, inquit Papias ex Isidore lib. 19. cap. 19 : Quia multis hinc tnde tabulis conjunctis tecti sarciat corpus. Idem et tignarius. Glossa? Isidori : Sarcitator, qui tecta resarcit. Leg. Sartilector. Ugutio et Joan, de Janua: Sarcitector, qui tecta facit. Idem et tignarius, qui tectoria lignis inducit. Gloss. jElfrici: Sarcitector, vel Tignerius, H r o f w y r h t a , tignarius, carpentarius. Catholicon parvum : Sartatector, vel Sarcitector, vel sarcitectus, Couvreur de maisons. Vide Sartatectum.

310

SAR

SAR

SAR

* SARCITECTUS, ^Edituus, ecclesise Graec. Lat.: Sapxw^a, pulpamentum. Jo- Ecclesiss gremio supradictse, quse sibi incustos. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. hannes Mon. Bertin. in Vita S. Bernardi choative et consummative appropriatur, circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Poenitentis num. 35: Morbum ilium reverenter Sarcophagata confoveatur. UtiItal. med. sevi col. 901: In eadem vigilia Grseco nomine Sarcoma, id est vitiosam tur et cap. 38. ut et yeteres Schedae apud (Pentecostes) Sarcilectus emundat fontes. carnis superabundantiam vacant. Gretzerum in Episcopis Eystetensib. Et col. 902 : Cum capellano ejusdem ec""Glossar. medic. MS. Simon. Januens. num. 12. 33. clesiss et cum Sarcitecto mundatore fon- ex Cod. reg. 6959: Sarcoma est carnositas 1 SARCOFAGARE, Eodem intellectu, in tium, et rector honeste insimul reftciun- in naribus orta, velut polipus, parum ab Actis S. Willibaldi torn. 2. Julii pag. eo differens. titr. Vide alia notione in Sarcitector. 497: S. Willibaldus cum temporibus mulSARCOPHAGUS, Sepulcrum : interdum tis et annis in crypta esset honorifice Sar1 SARCITOR, Idem qui Sarcitector, vel Sarcinator, vel Sartor, in Inscript. apud et capsa major Sanctorum reliquias con- cofagatus, etc. Fabrettum pag. 753: M. PUPIUS. M. L. tinens: nostris Sarcueil, [melius Cer1 SARCOTIUM, Vestis Ecclesiasticae UBBANUS. SARCITOR. SIBI. ET. CLARKE. cueil.] Sarcu, in Histor. Merlini MS. Ro- species, tunica linea, vulgo Rochet; sic berti Bourroni. Isidorus lib. 8. Orig. dicta quod aliis vestibus superinduereCONLIBER. ET LAVRENTIN^E. F. 1 SARCITURA, De pannq resuto et re- cap. 1: Area in qua mortuus ponitur, tur. Synodus a Godefrido Episc. Patav. sarcito dicitur, in Statutis Massil. lib. Sarcophagum vacant. Lex Salica tit. 17. celebrata ann. 1284. apud Hansiz. torn. 2. cap. 40. | 2: Et si sciverint (draperii) | 3: Si quis mortuum hominem aut in Germ, sacree pag. 427 : Sacerdotes porI. aliquam Sarcituram, vel malefacturam noffo, aut in petra, quse vasa ex usu Sar- tantes sacramenta, hosliam, chrisma, et in aliquo panno, quod ea non vendant, cophagi dicuntur, super alium miserit, oleum infirmorum superpellicio et (f. vel) nisi earn dicerent et emptori manifesta- etc. Anastasius in S. Silvestro PP.: Et Sarcotio sint induti. Statuta Synod. Eccl. rent. mausoleum, ubi beatissima mater ipsius Camerac. apud Marten, torn. 7. Ampl. 1 SARGITUS PANNUS, Idem qui Sarci- sepulta est Helena Augusta, in Sarcophago Collect, col. 1298: Presbyteri sub alba lis. Yide in hac voce. Statuta Montis porphyretico, etc. [Charta ann. 972. in sint induti superpellicio vel tunica linea, Regal, fol. 277 : Item statutum est quod Append, ad Marcam Hispan. col. 897 : quse Gallice dicitur Sarcos. Vide Saraliqua persona undecunque sit, non au- Tumulaveruntque corpus ejus... in Sarco- rotus. deat vendere, vel emere in platea a decem phago ex lapillo procavaco (leg. proca| SARCOTUM, ut infra Surcotium. Locanms supra, vel apportare seuapportari vato) juxta sedem atrii jam suprataxati.] cus est in Garnachia. facere aliquem pannum Sarcitum in rota Ditmarus lib. 6. pag. 78 : Sarcophagum 1 SARCULARE, Sarrire, Gallice Sarcler. canonatum, etc. Ibid. fol. 314 : Et quseli- ingentern ad includendas Sanctorum re- Charta apud Kennett. in Antiquit. Ambet persona quse duxerit vel portaverit, liquias de argentp fecit. Sigebertus Gem- brosd. pag. 320 : Per duos dies in Quaseu dud fecerit pannum Sarcitum de blacensis in Histor. Translationis S, dragesima similiter arabunt et herciabunt, extra posse Montis Regalis, in Monte Re- Sigeberti n. 3: Mox ut Sarcophagum et uno die postea Sarculabunt blada dogali vel posse, solvere teneatur pro intrata sacri corporis membra gestantem ex priori mini. Comput. ann. 1425. ibid. pag. 576 : pro qualibet pecia de teisis viginti quin- loco auferentes levaverunt, etc. [Inventio Et in solutis diversis hominibus et fwmicorporum S. Maximini et aliorum ssec. nis primo die mensis Julii conductis ad que et supra solidos duos, etc. 1 SARCIUNCULA, Sarcinula. Charta 6. Benedict, part. 1. pag. 253: Placuit Sarculandum diversa blada. Vide Sarcoann. 1484. apud Rymer. torn. 12. pag. enim, ut retro altare in capso monasterii lare. Hinc 235 : Cum bogeis, manticis, fardellis, Sar- novijam consummati constructum, in suis 1 SARCULATURA, Servitium, quo teciunculis, litteris, etc. Occurrit rursum Sarcophagis ponerentur (reliquiae) donee nentes debent agros domini Sarculare. tota perficeretur ecclesia.] Rudolphus Redditus et servitia custumariorum pag. 251. 1 SARCLARE, SARGLEARE. Vide Sar- Presbyter in Vita Rabani Mauri num. apud eumd.Kennet. pag. 401:Robertus... tenet unum messuagium,....et debet unam 28. de Reliquiis Sanctorum : colare. aruram in yeme et unam Sarculaturam. * SARCLETA, Sarculus, Gall. Sarcloir. Hos quoque susceptos Hrabanus sorte locavit, Rursum pag. 402 : Alicia faciet unam Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Sarcophago hoc digne, edidit et titulum. Item unam Sarcletam ferri, absque maSarculaturam. Vide Sacla, Plinio lib. nubrio sive cauda. Vide Sarcolare. Vide Nonium, et Salmasium ad Soli- 18. cap. 21. Sarculatio, Columellae lib. * SARGLUS, Eodem signiflcatu, in n u m : prseterea leg. 6. Cod. Th. de Se- II. cap. 2. Sarritura, dicitur ipsa SarCharta ex Tabul. Cassin. inter schedas pulcr. violat. (9,17.) et Legem Wisigoth. ritio. Montisfalc. lib. 11. tit. 2. 2. Le Roman de GaSARCULUM. Altfridus in Vita S. LiudSARCO, Idem videtur quod Exarcia, et rin MS.: geri Episcopi Mimigard. n. 6 : Erat ibi Sarcia, Funalis apparatus navium. Vide Sarculum quoddam arborum opacitate et Un biau Sarqueu de marbre bien poll in his vocibus. Willelmus Thorn : Hasilvarum densitate undique conclusum. Me fetes fere, etc. stingus debet invenire 21. naves, in quaUbi viri docti restituunt Sartulum, quasi libet navi 21. homines, cum Sarcone qui j SARCOFAGUS, Eadem notione. Chron. diminutivum a Sartum, seu Sart, qu33 dicitur, ad quern pertinent tanquam mem- ad ann. 1215. apud Calmet. inter Probat. vox Germanis silvam denotat. [** Forte bra ejus Vicus in Seford, etc. Occurrit ibi torn. 2. Hist. Lothar. col. 37 : In quibus Locus sarculatus, sarriendo purgatus, pluries. Infra : Summa navium 57. homi- Sarcofagis ego propria manu sculpsi ima- Germ, olim riuti, Gall, clairiere.] num in eisdem 1188. summa Sarconum in gines, et flores, et versus, sicut hactenus 1 SARCUS, Rudens, Gall. Cable. Meeisdem 57. [Vide Sarcus.] apparet. Serqueu, in Chron. ann. 1463. moriale Potestat. Regions, ad ann. 1218. 1 SARCOFAGARE, SARGOFAGUS. Vide apud Lobinellum torn. 2. Histor. Britan. apud Murator. torn. 8. col. 1101: Nocte infra Sarcophagus. col. 367. Vide Sarcha. proximafuit captus quidam Januensis tra| SARCOGRAPHIA, a Gr. ffapxoypaops'a, quo ditor, qui debebat incidere catenas et * Sed pro umbraculo etiam, sub Descriptio per membra carnalia. Johan. Eucharistica pyxis reponitur, occurrit Sarcos et alia ingenia , quibus postea Sarisberiensis lib. 7. Policrat. cap. 24 : in Chron. Reichenbac. apud Oefelium peractis debebant recipere a Soldano VI. Figurse, quse Sarcographia dicitur, vis in torn. 1. Script, rer. Boicar. pag. 405. col. mille Bisantos. Vide Sarcia et Sarco. eo consistit, quod rebus incorporalibus 1: Item extruxit Sarcophagum corporis ] 1. SARDA, Piscis genus, nostris Sarcorporis lineamenta licenter adtribuit. Christi circa summum altare. Item com- dine. Gloss. Lat. Gr. : Sarda, 7tY]Xa[At?. SARCOLARE, SARCLARE, pro Sarculare, paravit pyxidern in eo argenteam, in quo Processus de S. Thoma Aquinat. torn. 1. Sarrire, nostris Sarcler. Adalardus lib. salutare continetur Sacramentum. Vide Martii pag. 702 : Interrogavit ipsum pis2. Statutorum Corbeiensium c. 1: Nec- in Ciborium. carolum quos pisces haberet: et ille dixit non et Sarcolare herbolas in ssstate cum 1 SARCOFAGUS ARGUS dicitur in Lau- Sardas. wecesse fuerit. [Vide Sarculare.] dibus Papiae apud Murator. torn. 11. TSARDELLA, Eadem notione, in Chron. SARGLARE. Vetus Charta apud Som- col. 13: Richardi de S. Germano apud Murator. nerum in Tractatu de Gavelkind pag. torn. 7. col. 10. 30 : De tunninis et SarHoc in Sarcofago jacet ecce Bpetius arco, 89 : Item pro opere Sarclandi 18. denarii. dellis servabitur forma, de jure lini, Magnus et omnimodo magnificandus homo. Item pro opere tassandi in autumno 13. idem, de jure cannarum idem. Vide Sarden. etc. [ F. arto vel arcto.] danella. 1 SARCLEARE, Eodem signiflcatu. SARGOPHAGARE , Sarcophago inclu* 2. SARDA, pro Sarga. Vide mox in hac Chartular. SS. Trinit. Cadom. fol. 48. dere, sepelire. Fortunatus in Epist. ad voce. v: De operariis Lewinus pro una virgata Siagrium Augustod. lib. 5: Intro, me * SARDANELLA, Piscis, ab Italis sic debet in aestate 111. dies ad Sarclean- quodammodo meipsum silentio Sarcopha- nuncupatus a maxima cum sardinis sidum cum uno homine. gante sepeliens. Philippus Eystetensis militudine, in Tract. MS. de Piscibus T SARCOMA est superfluum carnis in- Episcopus in Prasfat. ad Vitam S. Vil- cap. 15. ex Cod. reg. 6838. C. Vide crementum, quo ultra modum corpora sa- libaldi: Praesertim cum gleba sanctissimi Sarda 1. ginantur, Isidore lib. 4. cap. 7. Gloss. sui corporis pretiosa nobis commanens in SARDANIUM, in Gloss. ^Elfrici, Bu-

SAR
tere, i. Butyrum. [** Forte Sardonium, b i t ere. Conf. Servium ad Virg. Eclog. 7. vers. 41. Sardois amarior herbis.] * SARDARIUS, Mimus. Petrus Cantor in Summa MS. lib. 2. cap. 4 : Simile dicimus de omnibus magis et incantatoribus et ariolis et aruspicibus et inspectaloribus gladiorum vel spectaculorum vel augurum, et de Sardariis et funambulis et saltatoribus et joculatoribus. f SARDESCHUS, Sardonius, ab Italico Sardesco. Statuta Astens. collat. 11. cap. 92. fol. 34. y : Gladii vetiti sunt isti, spate, pennati,... dardi, virge Sardesche, et made de ferro, etc. Quod a Sardinia earum virgarum usus effluxerat, Sardeschas nuncupantur. SARD I ATA. Vetus Agrimensor : Prseterea vicum Saprinum et Clinivatium, in terra voratos, et Sardiatas testimoniis dividi, ripis, rivis, arboribus, etc. [** Goes, pag. 146. Agit agrimensor de populis Dalmatiarum, inter quos Sardiates recensentura Plinio Hist. Nat. lib. 8. cap. 22. al. 26.] T SARDINA, Locus, ni fallor, ubi sal conficitur. Charta Eaimundi Comit. S. JEgidii ann. 1164. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 300 : In octo sextariis de sale, quse in Sardinis accipere solent, etc. Vide Sartago. * SARDINALIS, Rete quo capiendis sardinis utuntur Massilienses. Stat. ann. 1291. ex Tabul. Massil. : Alius est a quibusdam a tnodico tempore citra inventus ad capiendum sardinas, qui dicitur Sardinalis seu rete-currentis. Massiliensibus vulgo Sardinau. = SARDINUS. Versio .antiqua apud Maium in Glossar. novo Proverb, cap. 25. yers. 12 : Inauris aurea in sardino pretioso, ila sermo sapiens in aure obosdientis. 1 SARDOCOPARE, SARDOCOPATOR. Vide mox in Sardocopus. SARDOCOPUS , SARDOSALICUM. Glossar. MS. ad disticha Magistri Cornuti : Dicitur Sardocopus, mercator com, quasi intendens coriis, et potest did a copos, quod est indsio, et tune Sardocopus idem quod sutor, inde Sardocopo, as, formare sotulares : Sardocopator, qui vendit corium per frusta decisum : et inde Sardosalica, asser super quern corii scinduntur, et dicitur a Sardo, quod est corium, et salix, cis, etc. et hie Sardocopus : cultellus, Gallice Trencheors : unde versus :

SAR

SAR

311

ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Item plus unum alium lectum parvum, munitum.... unius scamni sive bancal lanse virgati sive vetati, et unius Sargse lanse rubei coloris. Ibidem : Item plus unum lectum.... unius Sardae lanse rubei coloris. Ubi leg. Sargss. Reg. visitat. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 60. v : Invenimus in dormitorio (canonicorum Sagiensis ecclesiae) Sargias sive tapetia inhonesta, ut pote radiata. Reg. episc. Nivern. ami. 1287 : Dux Sargias pravae. Inventar. ann. 1393. ex Cod. reg. 9484. 2. fol. 367. v : Une autre chambre a demi del de sathanin vermeil, oil il a une brebis de six Surges rouges. Pedag. Divion. MS. med. circ. xvi. saec. : Li Sargiller paieront de chascun estaul trois solz ; et se uns horns apporte suz son col un Sargil et il le posoit a terre por vendre, il paiera trois solz ;.... et se li horns qui apporte son Sargil ou sa piece de drap en ladite foire, etc. Stat. ann. 1367. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 105 : Comme en ladicte ville de Caen, ou I'en euvre d'ensiennete grant foison du mestier de drapperie et de Sarger, etc. Vide Sargineum et infra Serga. SARGANTUS. Vide in Serviens. 1 SARGEA, SARGIA, etc. Vide Sargineum. SARGINEUM, SARGIUM , ex Gallico Sarge, vel Serge, Pannus Sericolaneus, unde nomen. Polyptychus S. Remigii Remensis : Calix stagneus cum patena, corporale 1. planeta de Sargineo rubea 1. albse 2. nastolse 2. stolss 2. fanon. 2. etc. 1 SARGIA, Eodem signiflcatu. Limborch. Histor. Inquisit. pag. 160 : Unum par caligarum de Sargia, quam fecerant in domo sua. Inventar. ann. 1419. ex Tabul. Eccl. Noviom. : Item una alia infula nigra de Sargia, foderata de tela viridi. Statuta Astens. ubi de Intratis portarum : Sargie de rayris solvant pro qualibet petia ad estimationem offidalium. Vide Sarga 2. 1 SARGEA, SARGIA, Storea, teges, quia ex panno ejusdem nominis aliquando erant. Charta ann. 1432. apud Rymer. torn. 10. pag. 516 : Sargeas, lectos, apparaturas, cameraria, robas... et alia domus utensilia, etc. Constitut. MSS. Cluniac. ann. 1301. ex Tabul. B. M. Deauratae Tolos. : Item quod nullus de ordine cujuscumque status fuerit, tapetum ante lectum suum habeat coloratum ; nee in Die corium Sardon, et ab illo Sardocopus sit, lecto suo Sargiam radiatam, aut alias Sardocopas, Sardosalicum, Sardocopumque. coloratam. Inquisitio de Vita D. Caroli apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. | SARDUS. Chartar. Eccles. Auxit. cap. 83 : Dedit duodedm denarios ad 1111. col. 546 : Dom. Carolus jacint super straminibus, superpositis quadam Sargia seu Sardos fid. Anezans e Sancio filio ejus. matta et lintheamine, absque culcitraplu1 SARECA. Vide infra Sarica. SAREZA, pro Sarissa, lanceae specie mea, etc. Adde Probat. Hist. S. Germ. veteribus nota, in Notis Tyronis pag. Paris, pag. 174. et Inventar. ann. 1379. 126. Sarezonium, eadem, ut videtur, si- ex Schedis 01. V. Lancelot. 1 SARGIGUM, ut Sargineum, in Ordigniflcatione pag. 199. 1. SARGA, Papise et Isidoro in Gloss. : nat. ann. 1348. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 578. col. 2 : Dentur circa festum omNon idoneus cujuslibet artis professor. Glossse antiquae MSS : Sarga non ido- nium Sanctorum de Sargico, tunica et neus cuilibet arti: non idoneus artis suse scapulare nova. SARGIUM, Eadem notione. Monastiprofessor. Hincmarus Laudun. Episc. torn. 2. pag. 336 : Nee recognosco me ali- cum Anglicanum torn. 1. pag. 419 : Accicui parentum meorum, velut Sargge, de- piunt etiam singuli eorum omni anno dedisse beneficium, ex quo et reipublicss cem vrigas linese telas, et unam virgam de probitas et Ecclesiss, cui licet indignus Sargio ad caligas. Acarisio, Sargia, est prsesideo, utilitas non respondeat. Vide cortina da letto : sed ex locis Boccacii quos laudat,idem est quodnostrisSarge, Arga 1. * 2. SARGA, SARGIA, Panni species va- seu pannus ita dictus. Vide Leonem riis usibus applicata, tapetibus nempe, Carmelitam de Veste Religiosa pag. 105. lodicibus, cortinis, etc. quorum appella- et Oct. Ferrarium in Saia. tion] bus interdum donatur : Sarge, SarSARHAED, vox Wallica : Boxhornio, ger et Sargil, nostratibus. Inventar. ann. Sarhaad, Contumelia, offensa, oppro1356 : Item unam Sargam pictam. Aliud brium, ignominia. Occurrit in Legibus

Hoeli Boni Principis Walliffi cap. 2. 19. 20. 32. * SARIA, Vasis seu cistse species, qua equi clitellarii onerantur, Occit. Sarrie. Stat. ann. 1354. inter Probat. torn. 2. Histor. Nem. pag. 158. col. 2 : Item quod quicumque qui velit conducere animalia sua ad vindemiandum et portandum rassemos cum Sariis, etc. Vide Sarria et Seria 1. 1 SARIANDUS, SARJANTES. V. Serviens. SARICA, SARECA , [Tunicse species : unde hodieque Sariga Romae dicitur vilis semitunica linea ac rudis, quam aliis yestibus, ut iis in opere parcant, superinduunt operarii, ut notant Macri in Hierolex.] Vetus Chartula plenariae securitatis scripta sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6. formul. tab. 2. lin. 20. : Camisia tramosirica in cocco et prasino valente solidos tres semis, Sarica prasina ornata valente solido uno et semisse uno, area clave clausa valente siliquas duas, Sareca mistida cum manicas curias valente siliquas aureas duas, bracas lineas, etc. Infra lin. 27 : Sareca una vetere tincticia valente siliquas aureas tres, camisia ornata valente, etc. Leo Ostiensis lib. 1. cap.-28: Abstulit de S. Benedicto Saricam sericam de Silfari cum auro et gemmis. Ubi ignotus Casinensis cap. 10 : Sericamque sericam de filfori, etc. [Vide Salmas. ad Spartian. in Caracalla cap. 9. et supra Saraca.] [* Vide infra Serica.] 1 SARICILIS, pro Sardlis. Vide in hac voce. Charta ann. 855. in Append. MarC33 Hispan. col. 788 : Capas v. et Sariciles xvi. et leutios vim. et bracas talgatas xxxm. etc. %. SARICUS, [Murus destructus. (Gloss. Lat. Gal. Bibl. Insul. E 36, xv. s.)] | SARIRE, Terram incultam succisis dumetis excolere, Gall. Essarter. Charta Wolbodonis Episc. Leodic. apud Acher. torn. 6. Spicil. pag. 524. et Mabill. ssec. 6. Bened. part. 1. pag. 602 : Dedit et decimas quorumquam, quse quidem in silva Sombressise dicta ejusdem Gemblacensis Ecclesise Sariebant, quseque nulli antecessorum alicui parochise assignaverant. PerperameditumSapietantexeadem Charta torn. 3. novae Gall. Christ, inter Instr. 09!. 150. Tabul. Aquicinct. fol 47 : Remigius dedit nobis terram dimidii modii, ad cujus unam partem Sariendam dedimus XX. sol. Ad Sariendam autem terram in allodio nostro XL. sol. Vide Exartus et Sartare. * Quid sit vero Sarire vadum, in Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 187. ex Cod. reg. 4622. A. non satis percipio : Item quod nullus homo debeat Sarire vadum ; sed fiabentes vadum, possint una die in qualibel hebdomada habere et conducere homines Santores. Nisi idem sit quod Italis Serrare, claudere. 1 SARISSA, Hasta oblonga, Gall. Pique. Glossar. Lat. Gr. : Sarissa, VTOV S6pu. Christoph. Marcelli Oratio ad Leon. X. PP. apud Marten, torn. 2. Anecdot. col. 1806 : Elvetiorum fortissimse, stipatissimseque phalanges nostri erunt exercitus mcenia, et longis illis, quarum Turcse nullam habent experientiam, interfectis (leg. intersertis) Sarissis, etc. Odo in Carm. de Varia fortuna Ernesti Ducis Bavar. apud eumdem Marten, torn. 3. col. 365 :
Et dacas simile instruct! fabricare Sarissas Conveniunt.

Notum est Macedonum propriam fuisse Sarissam : unde Gloss. Lat. Gr. : <Sarissa, ax6vrtov MootESov.xov.

312

SAR

SAR

SAR

miss, ann. 1480. in Reg. 206. ch. 468 : Le sit, in Charta Lotharii Imper. ann. 1137. supliant print en sa main ung Sarpel, ex Bullar. Oasin. pag. 154. col. 1: A seCharta ann. 1343. ex Chartul. S. Vine. cunda parte est finis per Sarram de monte Laudun.: Nous avons aisement de herber Cisino, et sic pergit per Sarram de monte a la main et au Sarpillon. Serpault et Aquilone, etc. * SARRAB^! sunt vestimenta SarraceSerpier, eodem intellectu. Lit. remiss, ann. 1447. ex Reg. 178. ch. 225 : Ung fer- norum, Gall. Esclavie. Glossar. Lat. rement, appelle ung Serpaut. Aliae ann. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120. Vide Saritiis aedes intra pretiosa refulget. 1449. in Reg. 180. ch. 11 : Icellui Lambert Sarabella et mox Sarrabarrse. * SARRARARA, [Sarabara: SarraStatuta Mediolanensia part. 2. cap. 247 : print ung Serpier, et ala aux champs Ponies.... fiant de Saricio, vel de lapidi- pour copper de la fougere. Alias ann. bara, Esclavine. (Glos. Lat. Gal. Bibl. 1462. in Reg. 198. ch. 411 : Lequel homme Instil. E. 36. XV. s.)] bus coctis et fortibus, et ccsmento. 0 SARRABARG^E. Annal. Victor. MSS. 1 SARIUM, vel SARI us, an idem quod d'un Serpault cuida frapper le supad ann. 1311. ubi de schismate MinoSarius, piscis genus, an Machina bel- pliant. SARPILLERIA. Catholicon parvum : rum : Tales (rigidiores) Curtos habitus et lica, vulgo Sarre ? Comput. ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud. Sagum, Serpilliere, ou robe, vieille sarge. viles assumpserunt; alii autem vocabant pag. CLXXII : Pro Sario ducendo Parisius, Dona et Hernesia ann. 1233 : Pro Sarpil- eos Sarrabarcas et excommunicalos, qui xxvi. sol. leriis ad pannos involvendos, 24. s. [Vide tamen a populo dicebantur Spirituales. Ubi leg. forte Sarrabaitas. Vide SaraSARKAS, Judex olim sic dictus, in Serpelleria.] Somogh, apud Hungaros. Vide Decreta 1 SARPEILLERIA, Eadem notione. Sta- baitx. * SARRABARR^, sunt indumenta SarS. Ladislai Reg. Hungar. lib. 3. cap. 2. tuta Massil. lib. 3. pag. 313 : Statuimus T SARLETUM, pro Scarletum, pannus insuper quod nullus qui dictos canaba- racenorum, in Glossar. Lat.Gall.ex Cod. coccineus, nostris Escarlate. Vide Scar- cios emet, vel emerit de dictis canabaciis reg. 7679. Vide supra Sarrabse. * SARRABELUM, [Saraballum : < Sarlatum. Epist. Cancellarii Reg. Armeniae crudis teneatur, vel compelli possit acciad Reg. Cypri in Chron. Cornel. Zant- pere pro Sarpeilleria ultra unam cor dam. rabelum, Braie. (Glos. Lat. Gall. Bibl. fliet, apud Marten, torn. 5. Ampliss. Col- Hinc Insul.E. 36. XV. s.)] 1 SARRACENATUS, SARRAGENUS. Vide lect. col. 89 : Significantibus itaque nun1 SARPLARE, SARPLARIUS, Ponderis tiis Tartarorum, quod Rex eorum valde lanarii species sacco major, dicitur, quod Saraceni. * SARRACENIA. Vide supra in Saragratum et carum haberet tentorium vel lanis involvendis sarpilleriis statutes capellam de Sarleto, fecit earn Rex Ludo- mensurae utuntur praecipue apud An- ceni. 1 SARRACHORIDES, Servi militares vicus prseparari speclosam valde. glos. Vide Skinneri Etymol. ad vocem SARMADACUS. Vide Samardacus. Sarpler. Litterae Edwardi III. Regis An- apud Turcas. Laonic. Chalcocon. de T SARMATIGUS PANNUS rarae et tenuis gliae ann. 1335. apud Rymer. torn. 4. Reb. Turc. lib. 7: Quarto autem die Sarerat texturee, ut ex Gregpr. Turon. in pag. 652 : Quam pluribus marinariis na- rachorides , qui inter cseteros inutilis Vitis Patrurn cap. 20. colligitur : Dedit- vis illius nequiter interfectis, octo Sarpla- sunt turba, machinas ad murum traxeque coopertorium Sarmalicum, quo altare rios lanse, tres Sarplarios pellium lanuta- runt. * Serrais, Cubicularius, vulgo Valet de dominicum cum oblationibus tegeretur. rum.... ceperunt. Gharta ejusd. Reg. ann. Coopertorium vero, quia rarum est, non 1341. apud eumdem torn. 5. pag. 249 : chambre, apud Joinvil. in vita S. Ludov. ponatur super munera altaris, quia non De triginta quatuor Sarplaribus, tribus edit. Gang. pag. 27 : Ce varlet de chamexinde plene tegilur mysterium corporis saccis et viginti duabus petris, etc. Oc- bre, que on appelloit en office Serrais, sanguinisque Dominici. currit rursum ibid. pag. 774. Vide Sac- etc. Qbi editio regia pag. 31. minus bene, ut videtur, habet non semel, Fer* SARMENTA, pro Sarmentum, in Sta- cus 2. tutis Taurin. ann. 1360. cap. 130 : Item ^ SARPLERIUM , Eadem notione, in rais. SARRACIUM. Vide Superpellicium. quod nulla persona de Taurino vel dis- Charta ann. 1478. apud eumd. Rymer. '-: SARRAGUM, Genus vehiculi, quo fetrictu, parva vel magna, portet de ultra torn. 12. pag. 81 : Signando vel signari Padum palos integros virides vel siccos, faciendo quodcumque Sarplerium, sac- runtur lapides et ligna, Glossar. vet. ex nee vites vel Sarmentas ...... nisi de sua cum, poke et poket de lanis dictis Eude Cod. reg. 7613. Welles, in fine Sarplerii, sacci, poke vel \ SARRAGUS. Mirac. S. Philippi Arvinea. Vide infra Sermens. poket, talibus forma et modo, quod si- chiep. Bituric. apud Marten, torn. 3. SARMENTITII. Vide Semiaxiarii. SARNA, Impetigo. Papias. Vide Forma gnum vel signa sic apposita nequeant Anecd. col. 1987 : Slephanus autem pater tolli sine ruptura Sarplerii, sacci, poke vel Isabellis breviter scribitur dixisse idem 16. et infra Sarreuna. poket. 1 SAROHT, Vide infra Sarrotus. quod dicta Osanna, excepto de manibus >|c SARON. ("Princeps nemorum. DIEF.] SARPUS. Vetus Charta in Vita S. Do- Sarracis et sabulo plenis. Ubi legendum T SAROTUM, Gremium, ventrale, Gall. mitiani fundatoris Monasterii S. Ragna- arbitror Serratis, a Gall. Serrer, occluTablier. Chron. Zantfliet apud Marten. berti : Et habet in longitudine cum colle dere. Vide Serare. torn. 5. Ampliss. Collect, col. 347 : Rece- et silva supra viam, secundum virilem SARRALHERIUS, Serarius, Gall. Serptusque est idem Miles ad ministerium manum perticas agripedales centum duo- rurier. Comput. ann. 1334. inter Probat. mangonum seu carnificum ; et ad captan- decim in lalitudine, et parte meridiana torn. 2. Hist. Nem. pag. 85. col. 1: Item dum gratiam vulgi, stabat in foro prpecin- cum Sarpo perticas agripedales 72.[Supra Sarralherio, qui aperuit portam clotoni, ctus Saroto, tenens securim et carnes inci- in Pertica 1. monuit doctissimus Can- etc. Occurrit etiam in Charta ann. 1407. dens ac dividens. gius pro Sarpo legendum esse carpo, id ex Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 337. Haud scio an idem sonat vox Gallica Sarere, SARPA, Sarculum, quod et sirpa inve- est, palmo.] nitur, a sarrire dicitur, Ugutio et Jo. de 1 1. SARRA^ pro Serra, Gall. Scie. Vita in Lit. remiss, ann. 1453. ex Reg. 182. Janua. [Sarpa, Sarpe,in Gloss. Lat. Gall. Brachii apud Murator. torn. 19. col. 461: ch. 10 : Jehan Valesii clerc, filz de GuilSangerm. Chartul. S. Vandreg. torn. 2. Hosles ubi ingentem con&pexere prsedam, laume Valesii Sarere. Vide Saralherius, pag. 1397 : Et etiam quasdatn corlhecas et greges, atque armenta abduci, agrestes et mox unam Sarpam, quas mihi persolvere con- vinctis trahi manibus, tabulas, ligones, SARRALHIA, Sera, Gall. Serrure. Insueverunt. Litterae Caroli Joannis Reg. Sarras asportari, etc. ventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : * Occurrit praeterea, pro Offlcina, ubi Item plus unum dressaderium coralli, primogeniti ann. 1357. torn. 3. Ordinat. pag. 208 : De satularibus, de calderiis, serra desecatur. Charta Senesc. Bigor. munitum de suis Sarralhiis et clavibus. anderiis, ..... falsibus , Sarpis, ..... duos ann. 1391. in Reg. 142. Chartoph. reg. Vide Sarratura. denarios. Festo, Sarpa, est vinea putata, ch. 80 : Deinde medietatem fructuum, 1 SARRALIA. Papias : Lactuca... quse et [vel potius Sarpta, uti etiam legendum reddituum et emolumentorum ex dicta Sarralia dicitur, quia deorsum ejus in Sarraprovenientium, et quse provenirepo- modum Serrse est. Sartalia habet MS. est in Gloss. Lat. Gr. pro Sarpa, [/.Vide Martinii Lexic. in hac terunt, dare domino nostro regi perpetuis Eccl. Bitur. temporibus, cum hac et tali conditione, voce.] 1 SARRARE, pro Sartare. Vide in Exarquod.... temporibus futuris dominus nos- tus. 1 SARPEILLERIA. Vide Sarpilleria. * SARRARE, Serra desecare, Gall. 1 SARPERE , Sarpa purgare. Festus : ter rex medietatem operum facere et meSarpere antiqui pro purgare dicebant. dietatem sumptuum operum ad dictam Scier. Charta senesc. Bigor. ann. 1391. Gloss. Lat. Graec. : Sarpo, xXaSevw atwie- Sarram et hospitium Sarrss necessario- in Reg. 142. Chartoph. reg. ch. 80: In rum solvere teneatur perpetuis tempo- quo quidem molendinario idem suppliXou?. Vide Martinii Lexic. * SARPIA, ut Sarpa, falx, in Libert. ribus. Vide infra Sarrare et Sarrito- cans vult et intendit facere et construere unam ressegam, ad Sarrandum fustes et novse bastidse S. Ludov. ann. 1325. ex rium. arbores utriusque conditionis , illamque | 2. SARRA, pluries, Eadem notione Reg. 64. Chartoph. reg. ch. 127. Nostris Sarpel, unde diminut. Sarpillon. Lit. re- qua Serra 2. nisi etiam ita legendum ressegam, cum omnibus suis munimentis _f SARISSATUS, Hastatus miles, Gall. Piquier, apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 1604 : Et omnes hastati et Sarissati et curiales eum (Ducem Britanniae) concomitabantur. SARITIUM, pro Asarotum. Vetus Epitaphium Mediolani, apud Puccinellum :

SAR

SAR

SAR

313

et artificiis ad Sarrandum necessariis. conclusus. Terrag. Bellijoc. : Juxta pla- areis ejusdem jam dictse Ecclesife redimaAlia ann. 1393. in Reg. 148. ch. 52: Quod team Sarritorii du Moulin ex Occidente. tur, etc. Alia Chunradi Imper. ann. 1029. omnes fustes, quae in eadem ressegua Sar- Item pro et super sexta parts indivisim pag. 143 : Cum.... salinis et Sartaginibus, rabuntur, sint et extrahentur a nemori- cum consortibus du Moulin molendini,Sar- et locis sartaginum, etc. Adde pag. 141. bus propriis donnni abbatis Scalas Dei. ritorii, platearum exitus, etc. Item pro et 147. 151. torn. 2. pag. 533.549.557. [Charta super universis et singulis domibus, sta- ann. 1145. apud Ludewig. torn. 4. Reliq. Vide supra Sarra. Hinc * SARRATURA., Gall. Sciure, Scobis li- bulis , grangiis , molendino, Sarritorio, MSS. pag. 205 : Ottaker Marchio una cum gnea. Dialog, creatur. dial. 107 : Lupus curte, curtili, etc. Vide Sartum. [* Male filio suo Luipoldo Sartaginem salis quam cum azello simul sarrabat Lupus que- explicatur, Terra in culturam redacta, hsereditario jure possidebat ad paroricum rimonias fecit versus azinum : Quare mit- vel Locus sepimento conclusus: molen- Halle dedit. Reditus salis ad tertiam ditis Sarraturam in oculis meis... Lupus dinum quippe est ad ligna sarra dese- midiam Sartaginem, in Hist. Novienfortiter insufflare ccepit super Sarratu- canda, Bellijocensibus Sarreur, idem tens. Mon. apud Marten, torn. 3. Anecd. ram, ut Sarraturam in oculis socii man- quod supra Sarra.] col. 1135.] 1 SARROCIUM. Vide Superpellicium. I SARTALIA. Vide Sarralia. daret, etc. Nostris alias Sawyn. Vide supra Barbiarius. SARTANEA. Thwroczius in Carolo Rej SARROTUS, Vestis Ecclesiasticae spege Hungariee cap. 99 : Et tandem ante*SARRARIUS. Vide infra in Situla- cies, tunica linea cujus manicse strictse rius. sunt, Gall. Rochet, vulgo olim Sarrot : dicti dextrarii solernnes cum armis eb SARRATA, in Charta ann. 1141. apud varias pro variis temporibus Sarroti operimentis omnibus ipsorum gloriosissiGuichenonum in Histor. Bressensi pag. formas, videsis in Notis 01. de Vert ad simis, seu attinentiis, cum Sartanea, curcap. 2. Exposit. Cseremon. Eccl. torn. 2. ru, seu mobili aut ostilario, regnali signo 222. pro Serrata. Vide Serra 2. * Sarrata, pro Septo quovis rursum pag.263. etseqq. Statutum MS.Stephani regio desuper forma avis struthionis deauoccurrit in Charta ann. 1124. inter Instr. de Firomonte Abb. S. Eligii ann. 1276: rato, et gemmis adornato, etc. Puto letorn. 12. Gall. Christ, col. 110 : Excepto Concessum ab omnibus quod omnes in gend um Sambuca. Vide Sabuta. quod Sarratas meas, quse ob firmitatem stallis superioribus sedentes possint haSARTARE, Terram incultam excolere, terras mess factss sunt, destruere non pras- bere si velint, etvestire Sarrotos simplices Gall. : Essarter, defricher, [in Charta sumant. et sine aliqua curiositate. Inventar. ann. ann. 1202. apud Lobinell. torn. 4. Hist. * SARRATURA. Vide supra in Sarrare. 1419. ex Tabul. Eccl. Noviom. : Item Paris, pag. 183. Charta Ludoyici VIII. f SARRATURA, Sera, Gall. Serrure. quinque Sarroti modici valoris. Statuta Reg. Franc, ann. 1218. ex Bibl. reg.: Bulla Benedict! XII. ann. 1337. ex Ta- Eccles. Leod. ann. 1287. apud Marten, Ita tamen quod nemus illud neque Sarbul. S. Victoria Massil.: Nee non januss torn. 4. Anecd. col. 838: Presbyteri sub tare neque hawarepoterunt.] Charta ann. ac armarium, fenestras, Sarraturas ac albis induti sint superpelliciis vel tunica 1220. in Tabulario Abbatia? Montis S. claves minantur ruinam. Paulo post linea, quas vulgariter Saroht vel Rochet Martini dioecesis Cameracens.: Terrss rursum occurrit. Statuta Cadubrii lib. appellatur. Vide Sarcotium et Superpel- qii3s tempore statuto Sartatas vel excultse 1. cap. 7: Sit et esse debeat una archa, licium. non fuerant. Occurrit ibi pluries. Liber qugs habeat duas bonas Sarraturas, de SARSOR, Sarsqriorum artifex. Acta Priorat. Dunstap. cap. 23: Area ilia ubi quibus dom. Vicarius habeat unam cla- Cirtensia Numatii Felicis : Et dum ven- Wathlinge et Ikelinge (vise) cpnveniunt, vem unius Sarraturse, et massarius Com- tum fuisset ad domum Felicis Sarsoris, per Henricum Regem Anglias senem, primitus Sartabatur ad famosissimi lamunis habeat clavem alterius Sarraturas. protulit codices quinque. Est autem Vide Serra 1. et Serratura. SARSORIUM, Opus ex variis quodam- tronis Dun nomine et sociorum suorum | SARREA, Sepimentum ex virgultis.mqdo materiis contextum et confectum, reformationem. Vide in Exartus, et SarVide Serra 2. Charta Iterii dom. de To- cujusmodi sunt ut plurimum Sartorum tum. ciaco ann. 1147. ex Tabul. Abb. de Ru- opera. A sarcio enim dicitur Sarsum et * SARTARII HOMINES, Qui fundos, pibus : Concedo... et hoc quod possident sartum, uti observat Turnebus lib. 24. Sarta nuncupatos, possidebant et in iis apud Sucium sicut septum est de Sarreis Adversar. cap. 22. unde Sarsura, apud alienandis interveniebant, ut feudatarii et palitio. Varronem. Alitertamen Caper de verbis in feudorum alienatione. Charta Joan, * SARRERIA, Locus vel ager sepibus dubiis : Sartum, non sarsum. S. Caesa- abbat. Hunnicort. ann. 1231. ex Chartul. vel muris cinctus et clausus, Ital. Ser- rius Arelat. in Regula ad Virgin, cap. Valcel. sign. E. ch.15: Homines nostri rare, claudere. Charta Joan, episc. Ma- 42 : Nihil aliud in ipsis (Monastery's) nisi Egidius de Taviaumes et Juliana uxor tiscon. ann. 1263. in Chartul. Cluniac. cruces aut nigrx, aut lactinse tantum ejus coram hominibus Sartariis, qui sech. 391: Inter Sarrerias Berziaci castri et opere Sarsorio de pannis, aut linteis appo- cundum legem sufficienter astabant, in viam de Mommin. Vide Sarrea. nantur. Gregorius Turon. lib. 2. Hist, nostra prsssentia constituti, etc. Prsefatis 1 SARREUNA. Papias MS. Bituric. : cap. 16 : Parietes ad altarium opere Sar- hominibus nostris dicentibus quod hsec Impetigo, sicca scabies, prominens cum surio ex multo marmorum genere exor- venditio ita legitime facta erat, quod niasperitate et rotunditate formes ; haze natos habet. Epigramma 91. Ennodii chil ibi noverant corrigendum. vulgo Sarreuna dicitur, et membrorum inscribitur de marmoribus opere Sarso1 SARTATECTOR. Vide Sarcitector. SARTATECTUM, unica voce, interdum decorem fcedat. Unde suspicari licet rio, ex quo etiam colligitur ita appellari Sarna, ut habetur in edito, perperam varias discolorum marmorum crustas Sarta tecta, disjunctis yocabulis, [Opeex Sarreuna contracte scripto factum invicem commissas, ut unum corpus et rum publicorum tuitio vel refectio.] fuisse. Vide supra. [** Ex Isidor. Ori- unam quasi picturam efficiant, uti des- Glossae Lat. Grsec.: Sartatecta, uuopagin, lib. 4. cap. 8. sect. 6. ubi Sarna, cribitur a Senatore lib. 1. Epist. 6. ^Oat, leg. -juopacpac', [vel uTroppa^saCjUt vult quod Hispanis hodiedum usurpatum pro [Idem proinde quod Musivum opus alibi Vulcanius.] Glossa? Grsec. Lat. : Tuodicitur. Vide in hac voce.] paTCTw otxo5o[AYJv, substruo, resarcio. uitoScabie.] * SARTACOPIUM, SARTACOPIUS* Vide pa<p^, plicatura, resarcinatio. Gloss. MSS. o SARREURIA, Sera, Gall. Serrure, Reg. et Papias : Sartatectum, restauratio alias Sarruze et Serreuse. Consuet. vicar. infra Supplantarium. T SARTAGIA, Praestatio quse ob jus templi, reparatio fabricas, Sartum enim, Bitur. ex Chartul. S. Sulpit. fol. 85. v: de Sarreuriis, unam. Lit. remiss, ann. terram Sartandi, seu in culturam redi- consutum dicitur. Gloss. MS.: Sartatecta, 1476. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. gendi domino penditur. Vide infra Sar- restauratio aedificii, vel interruptiones 1601: Le suppliant et icellui Mathieu rom- tare. Charta ann. 1163. apud Calmet. in- domus. Catholicon parvum : Sartatecpirent la Serreuse d'un coffre auquel ilz ter Probat. torn. 2. Hist. Lothar. col. tum, vel sartitectum, Reparation de toit prindrent trois goubeletz, trois tasses, une 362: Excepto si rustici qui infra bannum ou de temple, [ou taille pour ce levee, in Serreuse d'argent a usaige de femme. Maginiensem eas (terras) requirere, et Gloss. Lat. Gall. Sangerman.] TestaQuo ultimo loco zona vel fibula intelli- consueto more deservire voluerint, debi- mentum S. Remigii Remensis Episcopi: genda videtur. La Sarruze d'un buffet, tam inde Sartagiam et praragiam Ra- Ita confirmo, ut Crusciniacus futuri Episibid. ch. 1608. Vide Sarratura. dulpho persolvent. Vide Exartus, et Sar- copi successoris mei obsequiis et Sartatectis principalis Ecclesiss deputetur. Lex tum. | SARRI, Arabes, ex Gloss. Mons. pag. SARTAGO, [Locus in quo sal conficitur. 3. Cod. Th. de Calcis coctorib. (14, 6.): 417. apud Schilter. in Gloss. Teuton. Vide Saraceni. salina,] idem quod Patella, in re salina- Vehationis medietatem, quam Sartis tecT SARRIA, f. ut Seria 1. Vasculi spe- ria, de qua voce supra egimus. Wigu- tis jussimus deputari, separatim convecies. Epist. Bajuli Reg. Majoric. ad leius Hondius in Episcopis Frisingensi- niet adscribi. Capitularia Carpli C. tit. Massilienses ann. 1327: Tertia mensis bus ex vetere Charta : Insuper tradidit 6. cap. 63 : Qui ex rebus Ecclesiasticis prasteriti fecit carricari.... LXXII. giarias ei omne jus quod habuit in loco Hall Sartatecta Ecclesiss secundum antiquam alquitrani et tria pondera de mostayla et dicto cum Sartaginibus. Charta Arnulfi auctoritatem et consuetudinem restaurars duas Sarrias de orchica, etc. Imper. ann. 898. ibid. pag. 128: Hoc est debent. Gharta ann. 862. apud DoubleT SARRITORIUM, Terra, ut videtur, in sal, quod ab hac die deinceps, vel a Sar- turn pag. 793 : Et pro Sartatectisi domoculturam redacta, vel locus sepimento taginibus, aut locis Sartaginibus, vel de rum atque operimentis , etc. Capitula VII 40

314

SAR

SAR

SAT

Walterii Aurelianensis Episcopi cap. 5: ciendi, in iisd. Gloss. Lat. Gall. Vide tutela ac protectione personarum ae reUt nullus sacrum vas, aut aliquid Deo Sartrinum. rum suarum. Lit. remiss, pro Aniciensacratum loco pignoris dare prsesumat: T 2. SARTORIUM, Sarculus, instru- sibus ann. 1378. in Reg. 113. Chartoph. nisi causa redimendorum captivorum, mentum quo in terris sartandis utun- reg. ch. 101: Pro imponendo Sarvatgio, aut in restauratione Sartatectorum Ec- tur, Gallis Sarcloir. Mirac. S. Zitse torn. quarto vini et aliis indictionibus, etc.Vide clesise. Ita usurpant Gregorius M. lib. 3. April, pag. 523: Et ipsa Maia recalci- supra Salvagium 2. et Salvamentum 1. jjc SARVIETA. [ Pro tribus dozinis 3. Epist. 19. lib. 4. Ep. 42. lib. 8. Ep. 1. tret milium, et cum ipsa Massaia surgeret Sarvietarum. (Arch, secret. Vatic, intr. lib. 12. Epist. 10. Anastasius in Vitis recta cum Sartorio in manu, etc. * SARTOTECTUM, Materiaria structu- et exit, earner. 1483-84, f. 224.)] PP. pag. 117. 119. 121. 122. 127.128. 131. 141.142. 161. 206. Hugo Flaviniac. pag. ra, Gall. Charpente. Charta ann. 1294. in 1 SARZANA, Navigii genus, ut videtur. 164. Additio 4. Ludovici Pii cap. 60. [84. Lib. nig. 2. eccl. S. Vulfran. Abbavil. Chron. Parmense ad ann. 1276. apud fol. 65. r: Thesaurarius dicebat et asse- Murator. torn. 9. col. 790: Communis etc.] SAGRITEGTA, pro Sartitecta, in Capi- rebat vetera marena seu ligna ejusdem Parmss misit Sarzanam ad ducendum ecclesiss noslrae, quse propter nimiam ve- frumentum emtum per commune in Aputal. 6. ann. 819. cap. 4. | SARTATORIUS. Lancea Sanatoria, tustatem.... de tecto seu Sartotectis eccle- lia. Mensurse agri species. Vide supra in siss deponuntur,... ad ipsum thesaurarium 1 SARZIL, ut Sarcilis. Vide in hac ratione suse thesaurarise debere libere voce. Lancea. * SARTELLULUM, diminut. a Sartum, pertinere. Vide Sartatectum. 1 SASIMENTUM, SASIO, SASIRE. Vide * SARTRESSA. Vide supra Sartoressa. Saisimentum et Saisire. Terra dumetis purgata et in culturam redacta, nostris Sartiel. Charta Werrici * SARTRINARIUS, Qui rei vestiariae s|c SASIRI, Idem quod Saxire, et Sadecani et capit. S. Quint. Viromand. prseest apud monachos. Reg. visitat. xiri. Vide in his vocibus. Stat. Bonon. ann. 1178. ex Chartul. Mont. S. Mart, Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. ann. 1250-67, torn. II. pag. 218 : De vipart. 6. fol. 99. r: Sartum Werrici le 1245. fol. 87. v: Visitavimus abbatiam S. ctualibus portandis ut non possint Sasiri Vallet, aliudque Sartellulum secus Audoeni Rotomagensis.... Pellici&s reti- (Saxiri Codd. '59, '67. Xasiri Cod. '60.) eumdem campum.Redit. comit. Namurc. nent propter necessitatem, quia ntn ha- Statuimus quod quicumque portaverit ann. 1265. ex Reg. Cam. Comput. Insul. bent quolibet anno, sed unam in d:wbus vel adduxerit in civitatem istam aliquod sign. Papier velu fol. 9. v: Et se doit annis. Verumtamen dixit Sartrinarius victuale vel equos vel equas vel arma, que Bauduins dou Joudion d'un Sartiel, ki quod nunquam eas reddunt. Injunximus venderentur in civitate ista non possint est as son meur, demi sestier despeautre ut.... eas redderent Sartrinario vel elemo- Saxiri dicte res... occasione alicujus debiti, vel alicujus instrumenti vel represalie, nisi Namurois. sinario. Vide mox * SARTELLUM, Eadem notione. Charta SARTRINUM, Offlcina sartoris. Liber essent ille res.... illius qui speciale debiann. 1257. ex Tabul. S. Autberti Came- Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. tum contraxisset. [FR.] rac. : Ego B. miles, dominus de Wallain- 18 : Vestiarius Sartrinum habere debet 1 SASONARE, voxltalica. Condire, apcourt.... vendidi.... quindecim mencalda- extra officinas claustri interiores, id est, parare, Gall. Assaisonner, accommoder.. tas subtus Sartellum Tymonbruiere et in tali loco, ubi seculares servientes, si Statuta Placent. lib. 6. fol. 82. v: Et quatuor mencaldatas ad sartum Rouaise. opus fuerit, possunt admitti. Sartores 'prsedicti quadrelli, cuppi et tavellse tarn * SARTIA, Cannabis, unde funes nau- Sartres vocant Occitani. [Vide in Sarto- de civitale quam de episcopatu sint et esse tici parantur. Charta Conradi II. reg. rium 1.] debeant bene cocti et bene Sasonati. V. Sicil. pro Pisan. ann. 1269. apud Lam. * Vel Locus in monasteriis, ubi sar- Saxonare. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. ciuntur vel reponuntur vestes, idem SASSINAMENTUM, Idem quod Invasi9, imper. Leon. Urbevet. pag. 273 : Pisani quod Vestiarium. Sartorium, pro Sartri- usurpatio, Saisimentum. Charta Phiin tota Sicilia.... possint libere et sine num, ibi prsefert Codex reg. 4335. eorum- lippi Ducis Tusciae ann. 1195. in Bullario impedimenta aliquo emere vel acquirers... dem S. Viet. Paris, statutorum. Ut ut Casinensi torn. 2. pag. 226 : Prseterea inlinum, Sartiam laboratam et non labora- est, occurrit in Charta Theob. comit. vasiones terrarum omnium, et intermistam, setam laboratam et non laboratam, Campan. ann. 1223. ex Reg. 124. Char- siones, et Sassinamenta tempore patris et etc. Vide Sarcia. toph. reg. ch. 5: Habeant (Latiniaeen- fratris nostri... facta, etc. ses monachi) ad opus conventus tres serSASSO. Charta ann. 1211. apud Ughelj SARTICOR^E, Harstium fannum, in vientes in coquina,.... duos in pistrino, lum torn. 1. part. 1. pag. 785 : Piscariam Miscell. Theodiscis apud Pezium torn. duos in Sartrino, etc. et pisca tores Fundani Episcopatus, et 1. Anecd. part. 1. col. 408. pisces piscariss, et parlem de Sassone non | SARTIRE, pro Sarcire, ut videtur, in| SARTULA, in Epist. adv. SigismunStatutis Saonse cap. 3. fol. 2: Qui sta- dum Imper. inter Epist. Johan. de Mon- capiemus, nee capi faciemus. [Sasso Italis apud Marten, torn. Ampl. est Petra, rupes, qua tuant de quantitate, el amplius Sartiant sterolio col. 1445: Quamquam2.denariis videtur vox Sassum.] notione accipienda Collect, impensa* parti ac damna. plurimis sub extorsionibus iniquissimis >|e SASSUGO. [Salsugo : Sassugo, Sau1 SARTIUM. Vide Sarcia. * SARTOCOLLA, Acrimonia, in vet. salvorum conductuum hujusmodi Sartu- mure. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. las emissent. Vide Satalia. 23, XIIP s.)] Glossar. ex Cod. reg. 7613. Leg. forte ibi Cartula, pro Chartula. 1 SASSUM, in Notitia ann. 1144. apud 1 SARTOR, vel SARTORIUS , Sartre, | SARTUM, vel SARTUS, Terra dumeRocchum Pirrum in Archiep. Massan.: cousturier, in Gloss. Lat. Gall. Sanger- tis purgata, et in culturam redacta. In quo (vallone) via regalis descendit ad man. Buschius de Reform. Monast. Charta Lisiardi Episc. Suession. ann. fontem de Mallru et recipit seriam Sassi, apud Leibnit. torn. 2. Script. Brunsvic. 1121. ex Chartul. Nantol. fol. 21: Data etc. Vide Sasso. pag. 939 : Dederunt mihi....cappam ma- et concessa altera dimidietale, et etiam * SASSUS, 4^. declinat. Monumenti ge gnam et latam a Sartore nostro factam. quarta parte in magna decima de Choi, nus ex saxis, Ital. Sasso, saxum. Charta Monet autem Nonius cap. 1. Sartores tarn in terris cultis, quam in novis et vendit. Montispes. ann. 1349. inter Prodici non solum a sarciendo, verum etiam veteribus Sartis. Hist. MS. Beccensis bat, torn. 4. Hist. Occit. col. 214: Castra a sarriendo, unde Plautus in Captivis, Mon. ex Tabul. ejusd. pag. 457 : Centum Montispessulani et de Latis,... cum palaSartor scelerum. acrarum terrse in Sarto forestae de Li- ciis, turribus, Sassibus, fortaliciis, domi* Sarcinator, vestiarius, Ital. Sartore, slebone. Vide Exartus et Sartare. bus, censibus, leudis, etc. Sasoage, pro nostris Sartre. Lit. remiss, ann. 1441. in 1 SARTURA, Refectio, reparati9. Si Assure, Certus, ut videtur, in Poem. Reg. 176. Ghartoph. reg. ch. 60: Jehan per Sarturas succurendum sit alicui mo- Alex. MS. part. 1: Mosset Sartre du lieu d'Espali lez la ville numento, in Cod. Theod. leg. 2. de SeLes lances es haubers ne treverent passage, du Puy Nostre Dame en Vellay. Mathelin pulcr. violat. (9, 17.) Utuntur prseterea L'Amirant se tint bien de son cop Sasoage. Alboin Sartre ou cousturier dudit lieu de Seneca de Vit. Beat. cap. 25. Columella Montesquieu, in aliis ann. 1454. ex Reg. lib. 4. cap. 26. et alii. 1 SATALIA. Epistol. Philippi VI. Franc. 191. ch. 49. 1 SARTURATOR, ut Sartor, Gall. Tail- Regis ad Edwardum Reg. Angl. apud * SARTORESSA, SARTRESSA, Sarcina- leur. Consuet. Lemqvic. art. 42. in Cu- Marten, torn. 1. novae veter. Script. Coltrix, Gallice Cousturiere. Ordinat. ann. stumar. gen. Francis torn. 4. part. 2. lect, part. 2. pag. 130: Quas jam multis 1329. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 1153 : Item consuetudo est quia ful- in locis facinorosis operibus... expleverunt: pag. 65. col. 2 : Item quod nullus sartor lones seu Sarturatores pannorum, etc. saisinas nostras in multis locis vituperavel Sartressa audeat accipere ab aliquo Quse Gallice ibidem sic redduntur : C'est biliter infringendo,... Satalias viliter perpro facienda tunica et supertunicali, etc. la Coutume que foulons, Tailleurs et ton- tractando, etc. Vide Sartula. Guillermeta Sartoressa, in Instr. ann. deurs de draps, etc. T SATALLIN, Pannus sericus rasus, 1366. ibid. pag. 301. col. 2. 1 SARTUS. Vide Exartus et Sartum. ut videtur, vulgo Satin. Testam. Gui* SARTORIA. Vide infra in Sartrinum. * SARVATGIUM, pro Salvatgium, Pra3- donis dom. de Turre ann. 1375. apud 11. SARTORIUM, Sartrerie, locus Sar- statio a tenentibus facta dominis, pro Baluz. Histor. Arvern. torn. 2. pag. 816:

SAT

SAT

SAT

315

Lego conventui fratrum Minorum Claro- non a Militibus, sed a Satellitibus primo montensium omnes raupas corporis mei invadebantur, nee se moverent de loco quse sunt de quibuscunque pannis seri- quo stabant, sed eos ibidem expectances ceis,... et de Satallin una cum suis forra- acriter receperunt.... Erant Satellites Hit probissimi de valle Suessionensi, nee mituris. Vide Satinus et Zatouy. * Forte pro Satanin vel Sathanin, ut nus pugnabant sine equis, quam in equis. legiturin Invent, ann. 1393. ex Cod. reg. Rigordo prorsus consentit Will. Brito 9484. 2. fol. 367. r: Une chambre de Sa- Philipp. lib. 11: tanin vermeil, etc. Ibid. fol. v: Une Cumque morarentur, nee dignarentur aperto autre chambre a demi del de Sathanin Credere se carapo, seriesve excedere Flandri, Impatiens Suessona phalanx suadente Garino, vermeil, etc. Cornipedes quanto potuerunt currere cursu, 1 SATARTIA, ut infra Sitarcfiia. Vide Invadunt illos ; nee miles it obvius illis ibi. Flandricus, aut motus aliquod dat corpore slgnum, * SATAX, Sapiens, stilus investigator, Indignans nimium quod non a Milite primus, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. pro Ut decuit, fieret belli concursus in illos, Sagax. Neve verecundentur ab his defendere, si se Prorsus abhorrescant, cum sit pudor ultimus alto 1. SATELLES, in Glossis Gr. Lat.: BaSanguine productum superari a plebis aluinno, (nXixoO (7(6(/,aTOi; <puXa?. Alibi : Aopucpopo?, Immoti statione sua non segniter illos Satelles. Annales Francorum Fuldenses Excipiunt, sternuntque ab equis, pluresque nee illis ann. 880: Normanni superiores existentes Parcendum ducunt famulis, sed turpiter illos duos Episcopos... et duodecim Comiteshis Jam perturbalos stationem solvere cogunt, nominibus appellatos.... occiderunt. PraeSeque velint nolint defendere. Sicque superbos Nobilitate viros, et majestate verendos, terea 18. Satellites Regios cum suis homiNon puduit demum pugnare minoribus ipsis. nibus prostraverunt, quorum ista sunt nomina, etc. Ubi Satellites videntur Vide Milit. Francic. P. Danielis lib. 3. fuisse Palatini proceres, dignitate tamen cap. 8. Hinc Comitibus inferiores, sed quibus alii 1 SATELLITIUM dicitur ejusmodi Satelsuberant, adeo ut Eegii corporis custo- litum caterva, apud eumd. Will. Briton, dies prsefectos fuisse liceat conjicere, lib. 6: eosque quos hodie Capitaines des Gardes . . . . quingenti et mille Quirites, dicimus. [** In iisd. Annal. Fuldens. Cumque Satellitiis pedituin ter millia dena. ad ann. 866: Guntbertus quidam de satellitibus Carlmanni. Reginon. Annal. Militiam nude interdum notat, ut moad ann. 871 : Custodes ex numero satelli- net Carolus de Aquino ex Guillel. Pictum in civitatibus quas receperat locat. tav. lib. 1. cap. 12: In Danfronti oppuPertzio sunt Vassi regii.] Vide Gaufre- gnatione quasi desertoris furtiyo more dum Vosiensem in Chron. 1. part, discessit, nequaquam petita missione, Satellitii debitum jam omne detrectans. Uticap. 73. SATELLES, Vassallus minoris dignita- tur eadem notione Prpcopii Latinus tis. Charta Gaufredi Comitis Andegav. Interpres Hist. Vandal, lib. 2: Aigarin ann. 1062. ex Tabular. S. Florentii vete- Satellitio Bellisarii pugnare solitus. Satelris : Remissa sunt omnia bidanna, omne litium, 8opu9opY)!J.a, in Gloss. Lat. Grsec. * 2. SATELLES, Sponsus, qui uxoris genus bannitionis, nisi cum omnes rustici Satellitum meorum causa belli contra ini- socius est. Cognita a Satellite, apud Gremicos ierint, etc. Fulbertus Carnot. Epist. gor. Turon. lib. 1. Hist. cap. 2. ubi de 84 : Si ergo de justitia, de pace, de statu Adamo et Eva. * SATER. Comment. MSS. ad Marregni, de honore Ecclesise vultis agere, ecce habetis me parvum Satellitem pro tian. Capell. lib. 1. circa flnem : Legitur viribus opitulari paralum. Epist. 123: et safer. Hoc autem interest inter sater et Est etiam Comiti nostro G. Satelles fide- sator, quod Sater est verborum, sator selissimus et familiarissimus. [Charta ann. minum. 1 SATERRICUS, pro Satyricus, in Epist. 1103. apud Acher. torn. 8. Spicil. pag. 363 : Accipiant per manus eorum quisque Abbonis Floriac. ad Miciacenses laudata administrationem sui officii, scilicet vica- apud Mabill. torn. 4. Annal. pag. 110. rii, Satellites, et rustici.] Vide Guiber1 SATHANIANL vel SATINIANI dicti intum Epist. 11. [* Et Savinium Histor. terdum Messaliani hseretici, quod Satanam Jur. Rom. med. temp. torn. 1. | 70. mundi gubernatorem et praefectum esse somniabant. Vide S. Epiphan. hser. not. g.] SATELLES, qui feudum Serjanterise, ut 80. et Stockmanni Lexic. Hseres. Duaiunt, possidet, quod Satellitio, dicitur, bium tamen est an non sic nuncupati in Charta Roberti Comit. Mellenti in fuerint quod Seth Christum fuisse menTabul. Leprosarise Pontis Audomari : tiebantur, adeo ut iidem sint qui SetPetrus filius Thomas Satellitis hujus hiani vel Sethaniani. Vide in hac voce. * SATHANIGUS, SATHANISSUS, Perverautem conventionis me plegium constituit erga praenominatos fratres P. et Satelli- sus, malignus, diabolicus. Formul.MSS. tionem suam erga me inde in plegio po- ex Cod. reg. 7657. fol. 28. r: Dictus delatus sua pr&sumptiva audacia motus, suit. Vide in Serviens. * Tenir en Saterie, eodem intellectu, non verens quam sit grave onestas et relini fallor, dicitur, in Chartul. Mont. S. giosas personas, et Deo sub religionis reMart. part. 3. fol. 79. r: Gobers li dra- gula servientes, suis Sathanicis suasionipiers tient de nous en Saterie deux sestiers bus excitare et inducere temere ad pecde terre et huit verges. candum, potissime ad libidinem carnis. T SATELLITES dicuntur Communia- Ibid. fol. 31. v: Adversus omnes et sinrum homines seu etiam yassalli quos in gulos, qui eorum voluntati Salhanissss praelium sub vexillis suis conducebant forte resistere voluissent, etc. eprum domini, quorum custodies potis* SATIETAS, Cibi sumtio, coena. Vita simum adstricti erant, unde Satellites S. Berth, torn. 6. Jul. pag. 485. col. 1 : Aunt nuncupati. Rigordus ubi de pralio Post Satietatem oblitum se signare, etc. Bovinensi torn. 5. Duchesn. pag. 60: T SATIARE, Explere, et per metaphoPrsemisit idem Electus (Belvacensis) de ram Probare ex abundantia. S. Cypriaconsilio Comitis S. Pauli 150. Satellites in nus Epist. 76. pag. 154. edit. Baluz.: equis ad inchoandum bellum, ea inten- Satiat adhuc in Evangelio suo Dominus tions, ut prssdicti milites egregii invene- et majorem intelligentise lucem manifestat rint hastes aliquantulum motos et turba- quod, etc. Idem de Oper. et Eleemos. tos. Indignati sunt Flandrenses quod pag. 238 : Ostendit... deprecationes solas

parum ad impetrandum valere, nisi factorum et operum accessione Satientur. 1 SATICUM. Charta Everacli Episc. Leod. ann. 961. apud Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 47 : Abba Werenfridus ceterique fratres Stabulensis Ecclesigs nostrum adeuntes mansuetudinem, omnimodis expetierunt quatenus aliquod civitalis nostras Saticum, in quo e diversis partibus venientes, confugium facerent... Contulimus eis quoddam Saticum in confinibus scilicet Adelberonis et Bozonis atque Adelardi situm, cum omnibus castitiis superpositis ad partem ipsorum Ecclesise tenendum. Ea videlicet ratione, ut ab hac die et deinceps ipsum prsedictum atque integrum Saticum in usus ipsorum sine censu aliquo teneant. Spatium amplum, aream ad aedificandum interpretatur Martenius: malim ego domum seu mansum, ubi quis stat et manet, intelligere, unde Staticum scribendum esse suspicor. Vide Stare 2. T SATIETAS UNIUS DIEI , Quantum cibi per unum diem sufflcit. Addit. 3. ad Capitul. cap. 88 : Multi sunt qui perjurare pro nihilo ducunt, in tantum ut pro unius diei Satietate aut pro quolibet parvo pretio ad juramentum conduci possint. 1 SATIGER, Jocularius, cilicio vestitus. Papias. Sed leg. Setiger, ut monuit Cangius in v. Jocularis. SATIL, Pondus duorum sextariorum, apud Saladinum de Ponderib. * SATILLIS, [Sergant. (Gloss. Lat. Gal. Bibl. Insul. E 36, xv. s.)Cf. Satelles.] T SATIMANA, pro Septimana, hebdomada. Statuta Cluniac. MSS. ann. 1301. ex Tabul. B. M. Deauratae Tolos.: Statuimus ut... non sacerdotes semel communicent qualibet Satimana et in quinque festis predictis. *SATINIUS, Pannus sericus rasus, Gall. Satin. Acta dissolut. matrim. Ludpv. XII. fol. 149. r. ex Bibl. reg.: Bombicinium suum, quod erat de Satinio rubeo. Vide Satinus. | SATINUS, Pannus sericus rasus, vulgp Satin. Necrolog. Parthenonis S. Petri de Casis : x. Augusti Casula de Satino Percice, quse constititxvili. florins. 1 SATTINUS, Eadem notione, in Actis S. Francisci de Paula torn. 1. April, pag. 161 : Ipsa eamdem genam quodam panno Saltini nigri cooperiebat. Vide Setinus. SATIO, Tempus sationis, unde Gallis, Saison, pro quavis anni tempestate. Virgilius :
Vere fabis Satio.

Charta Roberti Regis Fr. ann. 1028. ex Tabulario Abbatise Colombensis: Et super castrum terra arabilis, quantum possunt tria bourn culturare omni Sationi, etc. apud Duchesnium in Probat. Hist. Brecensis pag. 5. Satio hibernatica et estivatica, ssepe in Tabul. S. Remigii Remensis: Arat ad hibernaticam Sat. map. 1. continentem in longitudine perticas 40. in lat. perticas 4. ad estivaticam similiter. Rursum : Possunt ibi seminari inter ambas Sationes de anno modii centum. [Charta Benedict! Episc. Nannet. ann. circiter 1105. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 316 : Dedi etiam in tmts canonicorum tantum terras, quantum poterint quatuor boves arare per duas Sationes, cum mansione necessaria agricolas operanti terram illam. Tabul. S. Sergii Andegav.: Portionem cujusdam terrse,... quantum scilicet quatuor boves arare possunt duabus Sationibus concesserunt.] [** Occurrit ssepius in Po-

316

SAT

SAT

SAT

lyptych. Irmin. Vide ibi Indicem.] Dessaisonner les bois ou les estangs, in Consuetud. Bituric. tit. 5. art. 46. extra ternpus consuetum aut silvam caeduam caedere, aut stagna expiscari. [Vide Saisdio, et Sazo 2.] SATIONALIS TERRA , Sationi idonea, cui opponitur vineis consita, in Tabulario Ecclesiae Carnotensis anno 1186. ch. 99. [Vide Sationalia.] * Lib. cens. eccl. Rom.: Fundum Rapacesarium, cum silvis, glandaretis et terris Sationalibus. SEISONA, ex Gallico Saison. Ingulfus pag. 852: Cum communa pastures pro omni genere animalium omnibus Seisonis. [Charta Edwardi III. Regis Anglise ann. 1340. apud Rymer. torn. 5. pag. 183: Eidem Comitissas unam robam pro statu suo competent em, pro ista Seisona sestivali, liberet. Vide Saisona.] T SESONA, Eadem notione, in Charta ejusd. Reg. ann. 1341. apud eumd. Rymer. torn. 5. col. 231: Volentes igitur malis et periculis contra instantem Sesonam aestivalem pro honore nostro ac comtnuni utilitate prsecavere, etc. SESO. Extenta manerii de Garringes : Debet operare in qualibet septimana a festo S. Michaelis usque ad gulam Augusti, quolibet die operabili unum opus, precium operis ob. quadr. et a festo S. Petri ad vincula usque ad festum S. Michaelis unum opus in qualibet die operabili, 1. den. ob. excepta Sesone hiemale. Infra: AdSesonem Quadragesimas.[Gh3irta ann. 1403. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Et gausitas pertinentes ad dictum monasterium.... cum.... arrendamentis.... in quinque annis in quibus intelligantur quinque Sesones. Charta ann. 1428. ex iisdem Schedis: Pro tempore quinque Sesonum, sive quinque perceptionum fructuum. Vide in Saizo.] SATIONALIA, Agri sationi idonei: Sementiva. Jo. Sarisberiensis lib. 1. Policrat. cap. 4 : Illis, ut pascua augeantur, prsedia subtrahantur, agricolis Sationalia. [Charta ann. 898. in Bullar. Casin. torn. 2. pag. 38: Cum terris, silvis, saleclis, Sationalibus, campis, paludibus, lads et aedificiis a nobis constructs.] SATIRUS. Charta Pontii Comitis Tolosani ann. 936. apud Catellum pag. 89: Et tallias, et omnes actus, et seguis, et justitias, et omnes Satiros, et leudas, et persultra, et venationes, etc. [Satyros editum inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occit. col. 76.] 11. SATIS, Valde, omnino. Missale Gothic, apud Mabill. Liturg. Gall. pag. 266 : Vere dignum et justum estf Satisque est dignum, etc. S. Audoenus in Vita S. Eligii: Ob hoc itaque eum (Eligium) vel maxime in his locis dederunt pastorem, quod incolie ejusdem regionis magna adhuc ex parte Gentilitatis errore detinebantur, et vanis superstitionibus Satis dediti erant. Passim occurrit in Bibliis Scicris * 2. SATIS, Fere, propemodum. Charta capit. S. Quint. Viromand. ann. 1349. in Reg. 78. Chartoph. reg. ch. 176: Terras nostras vel omnino remanent incultas, vel Satis, pro minori pretio seu modiagio tradentur ad censam, quam consuetum fuit eas tradi. 3. SATIS, Nimis, plus aequo. Alex, latrosoph. MS. lib. 2. Passion, cap. 112 : Accipiant pullos et gallinas non Satis pingues. Et cap. 137 : Neque vinum stipticum bibat aut Satis dulce. Vide infra Solium 6. SATISAGERE, Satagere. Lucifer Calaritanus ad Constantium lib. 2 : Conspi-

cis, quid, si te hseretico Satisagente dam- Satisfactorias et responsivas super arrenarem innocentem, tecum essem futurus statione et detentione domini Ducis Aquiin gehennam. Chron. Reichersperg. ann. tanias, etc. "\ SATIUS, Satur, Italis Sazio. Acta 317: Prseterea Satisagebat, ut omnes qui ante se fuerant tyrannos crudelitate su- S. Franciscae Rom. torn. 2. Mart. pag. peraret. 194 * : Unde unum ex illis stillicidiis ad 1 SATISDATIO, Jus quod ex Satisdatio- ipsum venit, ex qua ita Satia et consonibus domino competebat. Charta Ade- lata remansit, ut difficile esset ad cremari de Muro-veteri ann. 1191. apud dendum. Acher. torn. 8. Spicil. pag. 205: Trado SATNICUS. Vide infra Setnicus. tibi Guillelmo castrum de Otnelacio SATRAPA. Chartam ^Ethelredi Regis cum omni dominio ejus et dominations et Angl. post Duces subscribunt aliquot districtione et hominiis et Satisdationibus viri nobiles, cum hoc titulo, Satrapa Reet firmantiis,... et cum omnibus aliisquas- gis. Quae appellatio eadem est forte quaa cumque ad dictum castrum de Omelacio Ministri. Vide in hac voce. [**Iidem qui pertinent. Ealdormanni. Vide Philips. Hist. Jur. | SATISDATIONIS RELIGIO, in Charta Angl. torn. 2. pag. 9. et Lappenberg. ann. 1165. ex Tabular. Massiliensi: Facia Hist. Angl. torn, l.pag. 567.] [S. Bernarab utraque parte Satisdationis religione. dus de Considerat. lib. 4 : Quid illud sit SATISFACERE , Excusare : Satisfactio, dicam, et non proderit. Cur ? quia non Excusatio. Gloss. Gr. Lat.: 'AnoXoyca, placebit Satrapis, plus majestali quam Excusatio, purgatio, satisfactio. S. Am- veritati faventibus. Hinc] brosius serm. 46 : Ergo Petrus prorumpit 1 SATRAPA, pro quovis Ministro seu ad lacrymas, nihil voce precatus. Invenio satellite. Lambertus Ardensis apud Luquod fleverit, non invenio quod dixerit. dewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 420 : Lacrymas ejus lego, Satisfactionem non Factum est autem ut liber quidam vetelego. Rede sane Petrus flevit et tacuit, ranus sive vavassorius nomine Willelmus quia quod defleri solet, non solet excusari, de Bochordis vavassorissam quandatn de et quod defendi non potest, ablui potest. Fielnis similiter liberam nomine Havidem Histor. Miscella in Mauricio ann. 14 : duceret uxorem. Quse maritalis lecti sponItaque Romani, hoc audito, ad tyranni- das apud Bechordas vix attigit, cum vedem vertebantur. Praetor vero timens nientes Hamensium Satrapse. ab ea colvelSatisfaciebat militibus, hoc verum non rerliam exegerunt. Ilia vero pro timore esse, etc. Ubi Theophanes habet OCTO- et pudore aliquantisper colore mutato facta rubicunda, quid sit colvelrerlia peniXoYctTO. tus | SATISPACERE AD EVANGELIA, Ta- ignorare, se autem omnino liberam et ctis, vel coram Evangeliis jurare. Leg. a liberis se protestatur ortam natalibus ; Liutprandi p* 43. (5,14.)] apud Murator. indudas autem suse liberationis per quintorn. 1. part. 2. pag. 60 : Et si de colludio dedm dies vix a Satellitibus impetrans, pulsatus fuerit, Satisfaciat ad Eyangelia, demum ad diem sibi prsefixum cum coquod nullum colludium cum alio homine gnatis et amids suis apud Hammas Hade ea re factum habeat. mensibits dominis se prsesentavit. SATISFACTIO, Compensatio. Concilium *Glossse Bibl. MSS. anonymi ex Bibl. Wormatiense cap. 60 : Si servus absents reg. : Satrapas, sapientes judices, vel revel nesciente domino suo, Episcopo autem ges, vel duces et prsefecti provinciarum. sciente quod servus sit,Dia'conus, aut Pre- Charta Hugonis reg. Franc, ann. 991. sbyter fuerit ordinatus, ipse in Clericatus inter Instr. torn. 12. Gall. Christ, col. officio permaneat: Episcopus tamen cum 13 : Accersitis, qui tune forte aderant , Domino duplici Satisfactione persolvat. episcopis Satrapisque quamplurimis, auInfra : Simili recompensatione teneantur ctoritate regia, cum consultu eoruin noobnoxii. strorumque fidelium, ratum fore censuiSATISPACERE, Satisdare. Hincmarus mus quod petierat. Remensis apud Flodoard. lib. 3. cap. 1 SATRAPIA, Prsefectura. Charta ann. 26 : llli Ecclesiam dabo, et tune ilium or- 1405. torn. 3. Hist. Harcur. pag. 1089: dinabo, si mihi talis Clericus Satisfactio- Assignavimus Satrapiam atque arcem nem fecerit, quod nullum pretium inde Bornensem, ut Us earumque redditibus ad donaverit. vitam utatur. | SATISPAGTIONE DESERVIRE, Cum 1 SATRAPIZARE, Divinare, augurari. plausu rem gerere. Charta Alani Ducis Vita S. Bedje torn. 1. April, pag. 86S : Britan. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Bri- Quod quotiescumque Rex contra inimicos tan. col. 79 : Tradidit de sua propria hss- Christiani nominis ad bella procedere reditate S. Guengualoeo ejusque abbati disponebat, quern exitum esset habiturus Johanni, quia vocavit ilium infra mare in bello fide certissirna Satrapizarent et atque invitavit,.... et iste Johannes Satis- per astrorum sdentiam nuntiarent. factione deservivit inter barbaros pluri1 SATRINUM, Pistrinum, Gall. Boulanmaque inter genera Saxonum atque Nor- gerie, interprete D. Brussel de Usu feud, mannorum, et necessariam multis vici- torn. 1. pag. 564. ex Charta Alberti Abbus assiduis pacem trans mare atque bat. Latiniac. ann. 1223. in Chartul. infra mare ad gaudium nostrum nun- Campaniae in Biblioth. reg. fol. 280. davit. * SATRIX, f. Monialis rei cibariae vel * Nostris alias Satiffter, pro Satisfaire, frumentarise aut pistrino praefecta. MiSolvere. Lit. ann. 1376. torn. 6. Ordinal, rac. S. Patriciae torn. 5. Aug. pag. 221. reg. Franc, pag. 198 : Et ne les auroient col. 1 : Nutu divino tactus (puer) quasi de quay Satisfier. Ita et Sateffie, pro futures suas medicatricis prsesagus, quas Satisfait, contentus , in Charta ann. haec esset,.... cospit a Satrice monasterii 1369. ex Chartul. 21. Corb. fol. 108 : indagare. Vide Satrinum. Nous fussiemes Sateffie de autel pourfit, 1 SATTA, Ponderis vel mensurae speque es dites terres nous deussiemes cies. Statuta Cadubrii lib. 1. cap. 16 : avoir eu. Quod quilibet homo et persona, qui ven1 SATISFACTORY, Satisfactio, excusa- dunt aliquas res ad pondus vel ad mentio, purgatio. Chron. Episc. Claromont. suram debeant infra tertiam diem a die ad ann. 1405. apud Stephanot. torn. 4. proclamationis portare sive portari facere Fragm. Hist. MSS. pag. 399 : Johan- ad domos ipsorum juratorum calveas, nes Dux Burgundise, Antonius de Bur- concios, libras, medias, quartarolos, Satgundia Dux de Lemburgo dederunt tas, mezetinos a sale, et alias mensuras

SAT
quas exercent, et ipsas mensuras adjustare ad mensuram ipsius jurati. Vide Saturn et Scatto. * F. Sexta pars librae. T SATTALES, pro Satelles, in Litteris Henrici VI. Reg. Angl. ann. 1446. apud Rymerum torn. 11. pag. 128. T SATTINUS. Vide supra Satinus. 1 SATTORNARE, pro Attornare, Procuratorem constituere. Vide Atturnatus. Oharta ann. 1098. apud Menag. in Hist. Sabol. pag. 359 : Iia quod ego, et heredes msi.... prasdictos homines tenemur compellere ad molendwn in dictis molendinis, et prsedictum biannium et corveiam Sattornare eisdem fratribus servientem quicumque fuerit ibi ex parte mea, vel heredum meorum, ad citandum vel compellandum prssdictos homines, etc. Hsec subobscura sunt. 1 SATULARES, pro Sotulares, Calcei, in Charta ann. 855. Append. Marcae Hispan. col. 788 : Satulares parilia xv. Occurrit praeterea in Statutis Eccles. Aquensis ann. 1259. Vide Subtalares. SATUM, Genus mensuras juxta morem provinciss Palsestinss , unum dimidium modium capiens : cujus nomen ex Hebrseo sermone tractum est. Saturn vero apud eos nominatur sumptio vel elevatio : eo quod qui metitur eandem mensuram, sumat, vel levet.Et est aliudSatum rnensursesextariorum 22. capax quasi rnodius. In 17. Gen. dicitur, Accelera, tria sata farinae similes commisce, et fac subcineritios panes. Johan. de Janua ; [unde Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Saturn, une maniere de mesure, muy et demi secundum Palestinos, ou de xxil. settlers.] Vide Nurner. 5. 15. 1. Reg. 25. 18. 2. Paralip. 2. 10. Matth. 13. 33. Luc. 13. 21. Gloss. Gr. MS. Reg. COd. 1673 : Sara , xou(AouXa , ra [AoSta. Aliud cod. 2062 : Satov , [Jiooto? , xouSATURA, NOJAO? po?, in Gloss. Lat. Gr. Festus : Satura, et cibi genus ex yariis rebus condilum est, et lex mullis aliis legibus conferta. SATURATIM, Adfatim, xaxoxopw? , in Gl. Gr. Lat. 1 SATURANTER, Eadem notione. Saturantius dixit Fulgent, lib. 3. Mytholog. : Hsec Saturantius Apuleius enarravit. SATURIES, Saturitas. Vita S. Abund. torn. 1. Apr. pag. 92. col. 2:lstius (Abundii) esuries est satura, illius (Neronis) Saturies est famelica. 1 SATURITAS DOMINICA, de Corarnunione Corporis et Sanguinis Domini dicitur, in Epist. SynodicaEccl. Africanse ad Cornelium PP. : Quos tutos esse contra adversarium voluimus, munimento Dominicas Saturitatis armemus. 1 SATURNIANI, SATURNILIANI, et SATURNINIANI, Gnosticorura sectarii, qui a Saturnio, vel Saturnilo et Saturnine sic appellati sunt. Multa cum Simone Mago et Menandro communia habuere dogmata, de quibus videsis S. August. de Haer. cap. 3. Philast. Hser. 31. S. Epiph. Haer. 23. Slockmanni Lexic. Haeres, etc. 1 SATURNUM. Comput. ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 325. col. 2 : In dicto ssdificio sunt sedificata unum palatium bene coopertum et muratum, in quo sunt unum stabulum et unum Saturnum. Ubi Cl. Editor legendum censet Suturnum, et hypogeum, Gall. Souterrain, interpretatur. SATYRICI. Eckeardus Jun. de Casib. S. Gallic, cap. 1 : Saltant Satyrici, psallunt symphoniaci. Ubi Satyrici dicuntur Ludiones, histriones, et mimi : Sunt enim Satyri leves, ludificanles, derisores,

SAU
saltores, Balbo^ in Catholico. Gloss. Gr. Lat. : SocTupiCTTrji;, 6 (n)vix6;, Ludio. GlosS. Gr. MS. Reg. Cod. 1673 : Sairupo;, wpzvu-fc. Papias : Setiger , jocularius. Adhibitos Satyros in Latinis fabulis testatur hie versus apud Marium Victorinum :

SAV

317

genteos, xn. Saucers, 11. bacynos, etc. Litterse Richardi II. Reg. Angl. ann. 1382. apud Rymer. torn. 7. pag. 357 : Viginti et quatuor parapsides , viginti et quatuor discos, viginti et quatuor Saucerias de magna forma, etc. Saucier, in Invent, ann. 1306. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 453 : VI. grans esAgile, fugite, quatite Satyri. cuelles, xn. Sauciers, etc. Vide Salsaria Praeterea in pompa triumphi; Satyros, 2. et Sausa. * SAUCETUM, Eadem notione, nostris seu Sa-rupiara? jocularia dicta effudisse auctor est Dion. Halicarn. lib. 7. Hinc Sauchois. Charta ann. 1196. ex Tabul. S. S-.aaaTup^eiv, pro rca^etv, apud Lacones, Joan. Laudun. : Duo etiam vivaria nostra,.... cum sclusis eorum et omnibus ut est apud Hesychium. aisiamentis et cum Saucetis molendino1 SATYRUS. Vide Satirus. SAVANA, SAVANUM, Idem quod Saba- rum, nostra suntpropria. Pact. ann. 1344. num, apud Apicium lib. 5. cap. 1. 5. 6. in vol. 2. arest. parlam. Paris.: La moitie 7. c. 6. [Testament. Guislae Comit. Ceri- de tons les aunois, Sauchois, halos, prez, tan. ann. 1020. in Append, ad Marcam et rentes, etc. Saucier et Saucour, eodem Hispan. col. 1020 : lllic relinquo.... meas sensu. Charta ann. 1276. in Chartul. eccl. Lmgon. ex Cod. reg. 5188. fol. 255. r : ambas Savanas quas habeo meliores.} SAVARDA, [Terras incultse, ni fallor, Salva domo, virgulto, le Saucour, etc. Ita vulgo Savarts. Heritage en Savart, friche quoque legendum videtur in Ch. ann. ou ruine, in Gonsuetud. Remensi art. 1278. ibid. fol. 224. r : Curatus de dicto 264. En friez et Savart, in Claromont. Gurgeyo pro son Sauour et prato juxta, art. 120.] Charta Nevelonis Episc. Sues- etc. Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 128. sionensis ann. 1180 : Gompositum est in Chartoph. reg. ch. 271 -.L'exposantvenuen hunc modum ; quod prssfatus Albericus un Saucier, quiva au travers des champs, universa Savarda, etc.... parata, et bro- etc. Nisi fortean legendum sit entier. chas, quss sunt apud Chacrisiam, libera Vide mox 1 SAUGIA, Salicetum, Gall. Saussaie. et quieta, et absque ulla contradictions a prasdicta Ecclesia debere perpetuo possi- Charta Lotharii et Ludovici Reg. ann. deri recognovit, laudavit, et concessit : circ. 980. apud Lobinell. torn. 3. Hist. hoc unico retento, quod non nisi ad pro- Paris, pag. 40 : Clausus etiam vineas juprios usus Ecclesise prsefatas sive homi- xta Saucias situs, quern dedit bonss menum apud Chacrisiam manentium exco- morise Hugo filius Roberli Regis. Nomen lenda dabuntur. Ex adversariis Andr. loci prope Parisios, a salicibus sic appellatum. Duchesnii. * Charta pro monast. S. Nic. Rem. * Sauciz, in Charta Joan, de Chalon ann. 1374. in Reg. 105. Chartoph. reg. comit. Autiss. ann. 1317. ex Chartul. ch. 358 : Item unam petiam vinese et Pontiniac. pag. 187 : Une piece de terre Savardi continentem unum arpentum, a Saucy, contenant environ demi arpent situm in territorio de Villaribus ad nodos. de terre, tenant.... et d'aiitrepart au Sau* SAVARRETUM, Gall. Savarret, idem ciz, qui fu Martin Vincent. Laquelle forte quod Salvarium, Locus, ubi pisces terre a Sauciz, etc. Vide infra Saulcia et servantur. Charta ann. 1273. inter Pro- Sauzaium. SAUCIOLUS, [Atrium Sauciolum, forum bat, torn. 4. Hist. Occit. col. 59 : Tenetis pro ipsa vicaria usaticum anguillarum, judiciale, in quo rei capite damnantur.] videlicet.... xx. anguillas de quolibet bo- Vide Atrium 1. lagio et de quolibet Savarret, duas vices 1 SAUGIONARE, Servare, custodire, ut septimana. videtur. Chron. Estense ad ann. 1351. * SAVARTESIUM, Savarduni vel Saver- apud Murator. torn. 15. col. 465 : Postduni pagus, Gall. Saverdun, in Occita- quam praefati domini relegati erant, quod nia. Acta Inquisit. Carcass. MSS. ann. ipsi, et quilibet eorum tamquarn fratres, 1308. fol. 30. r : Qussdam mulier de Con- et intimi amid in praelibatam Cassatn destanciano,...quasdimiserat maritumsuum berent Saucionari, tandem Veneli tamet fugerat ad paries Savartesii, etc. Rur- quam viriles domini cum domino Cane sus fol. 60. r : Garsendis de Ax in Sa- Grande concordiam tractaverunt, et in terris suis Saucionari cmperunt. | SAVATERIUS, a Gall. Savetier, vete- SAUCUNCULUS. Fragmentum Petronii rum calceorum Sutor, in Charta ann. pag. 55 : Habuimus tamen in primo por1353. ex Regest. 80. Chartophylacii reg. cum, poculo coronatum, et circa, Saucunculum, et gizeria optime farta, etc. n. 688. Vide Savetarius. * Savetonnier, in Lib. 2. stat. artif. T SAUDADERI, Milites, qui stipendio Paris, ex Cam. Comput. ad ann. 1345.merent, Soldats. Charta ann. 1442. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Eo casu quo fol. 18. r. f SAUBUA, ut Sabuta. Vide in hac Saudaderi seu armigeri ponantur in monasterio, etc. voce. s;:: SAUCEA, SATJGHEIA, Salictum, Gall. * SAVEDUNENSES. Serm. Gabr. BareL Saussaie. Obituar. MS. Hospit. S. Jac. in festo S. Domin. : Tertia (regula) est Meledun. : iv. Idus Junii. Obiit Guerinus JSenedicti, sub qua militant... Savedunenli Aveners, qui dedit duodecim denarios, ses institutiper B. Romaldum (sic) ordinis sitos super Sauceam de Poingnet. Charta Vallis umbrosse. ] SAVELLARIUS, f. pro Sacellarius, Fiann. 1258. ex Chartul. Boni-port. : Prssterea super duos solidos Turon. annui sci custos. Vide Saccus 4. Anonymus de redditus, quos Asselin le Testu reddit Mirabilibus Romae in Diario Ital. D. de mihi et hasredibus meis pro quadam Sau- Montfaucon pag. 290 : Savellarius debet cheia de insula de Gloriete, quam tenet habere curam monasteriorum et ancillarum Dei, et in festivitatibus debet introde me. Sauchoie,ibid. in Ch. ann. 1340. ^ SAUCER, SAUGERIA, Vasculum, di- ducer e honores ad Imperatorem. j SAVENA, ut Savana. Vide Sabanum. sculus in quo salcix seu condimenta mensae apponuntur, Gall. Sauciere. Te- Tabular. S. Victoris Massil. : Septem stam. Jon. de Nevill ann. 1386. apud Savenas altaris , et tres toualos de Madox Formul. Anglic, pag. 427 : Item seda, etc. (lego) Thomas filio meo xxiin. discos ar*Inventar. reliq. prior. B. M. de Amil.

318

SAV

SAU
destinatum. Vide in Sagma et mox Sauma. SAVIRUM, Scientia, Gallis Savoir, ex sapere. [Scavance, in Consociat. Nobilium ann. 1379. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 596 : Et ne pourront nuls des Compagnons de cette alliance.... quel qui soit, entrer en la dite ville de Rennes a leur Scavance et connoissance, qu'il ne facele serment de vouloir le bien et honneur de la dite ville. Adde Chartarn ann. 1448. ibid. col. 1098.] Sacramentum fidelitatis in Capitul. Caroli C. tit. 15 : Ego ill. Karolo Hludouvici et Judithse filio ab ista die inante fidelis ero secundum meum Savirum, sicut francus homo per rectum esse debet suo Regl. Sacramentum lingua Romana Ludovici II. apud Nithardumlib.3. ann. 842: In quant Deus Savir et podir me dunat; id est, quantum mihi Deus scire et posse donaverit, ut est in Annalib. Prancor. Fuldensib. ann. 860. seuin Pacto Caroli etHenrici Regum ann. 921 : Secundum meum scire ac posse. Vide Sapere. 11. SAVIUM, Osculum uxoriosum. Gloss. Isid. Occurrit non,semel apud Apuleium, ut et diminut. Saviolum. Gloss. Lat. Gr.: Savium, cpiX'/jpia ETaipcxov. *2. SAVIUM, Appellatio blanda et amatoria. Comoed. sine nomine act. 1. sc. 2. ex Cod. reg. 8163 : Savium quid agit regina meum ? potuit an nocte quiescere intempesta ? ego vero minime. * SAULEIA, Salictum, nostris Saussaie, alias Saulaie. Charta ann. 1350. in Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 316 : Et nichilominus prata, terras, pasturagium et Sauleias.... donamus et concedimus. Alia ann. 1406. in Reg. feudor. comit. Pictav. ex Cant. Comput. Paris, fol. 24. y : Je Fouquet de la Rochefoucault escuier liens.... une Saulaie,.... laquelle Saulaie dure des le moulin du pre jusques a I'archiere du petit pont de Meigne. Vide supra Saucia. * SAULIA, Eodem signiflcatu, in Terrear. Apchonii; ubi et Gallicum Saulie non semel legitur. * SAULO, Salix, Gall. Saule, unde circuli religantur. Comput. ann. 1402. ex Tabul. S. Petri Insul. : Item Petro as Truyes pro Saulone et resclanagio petiarum cellarii, viij. sol. Vide supra Resclanagium. SAULSCOT, Saxonice s a v l s c a t , i. animse symbolum, et ita dicebatur, quoniam sepultura pendebatur. Pecunia sepulcralis, nummus scilicet, effosso tumulo, in subsidium animae Sacerdoti pendendus, al. Soulscot. Vide Leges Canuti part. 1. cap. 13. et Concilium JEnhamense. SAUMA, SA.UMARIATA, SA.UMABIUS, etc. Vide Sagma. * SAUMA, Animal quodvis sarcinis destinatum, ut dictum est in Sagma; Provincialibus vero et Occitanis asinam potissime designat haec vox, ut Somaro, Mutinensibus, asellum, uti docet Muratorius torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 486. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Sauma, Prov. asina, asella. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : Vidit adduci quamdam Saumam, etc. Leudae minor. Carcass. MSS. : Item de corio bovis et cervi, vaccae, asini et Saumse, et equi et equse apparati in rodorio, ij. den. * SAUMADALIS. Vide supra in Sagma. * SAUMANCH, vox vulgaris, qua Retis venatorii genus signiflcatur. Libert, castri de Crudio ann. 1325. in Reg. 62. Chartoph. reg. ch. 467 : Cujuscumque conditionis seu generis censeretur (venatio) ex-

SAV
cepto cum filatis seu rete et alia tesura, vocata Saumanch. * SAUMANUS, perpepam pro Saumarius, Jumentum sarcinale. Vide in Sagma. Charta Bern, episc. Biter, ann. circ. 1170. inter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 118 : Omnes Saumani cujuscumque sint, et ea ques portaverint, etc. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Saumada, Prov. sagma, sarcina. Saumadiar, Prov. sagmarius. * SAUMARIA, Rursum male pro Saunaria, Tributum ex sale. Vide in Salinaria. Charta Frider. II. imper. ann. 1234. ibid. col. 369 : Cum omnibus feudis et solitis pedagiis, usaticis et Saumariis in idiomate ipso, quse Latine salines dicuntur. SAUMATINUS. Vide Submanicatus. SAUMATIZARE, Onerare, sensu metaphorico. Mirac. S. Emmer. torn. 6. Sept. pag. 503. col. 1: Cujus talione Saumatizatus ex patre avus meus Arnoldus, eodem momenta dextro debilitatus brachio, post paucos annos in flumine Naba solus, comitatu salvo, subita morte vitam finivit. 1 SAUMERIUS. Vide in Sagma et Savinerius. * SAUMO, Salmo, Gall. Saumon. Bulla Urb. PP. III. ann. 1186. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 246 : Saumones, qui ibi capiuntur in noctibus Sabbatorum totius anni. SAUMONTANEUS. CAPSIA SAUMONTANEA, f. Capsa, quae in itinere Saumario defertur. Inventar. ann. 1449. ex Tabul. D. Venciae : Item qussdam capsia Saumontanea, in qua dictus dominus prasceptor tenet suas scripturas. SAUNADERIUS. Vide Sagna 2. SAUNARIA, SAUNARIUM, etc. Vide Salinaria. * SAUNERIA, Domus, ubi sal servatur. Obituar. Autiss. MS. xiij. saec. : Sauneria quatuor horrea cum solaria Philippi. Vide in Salinaria. * SAUNERIUS, f. pro Saumerius, qui saumarios curat et ducit; an vero, voce intacta, qui sauneriss praefectus est? Charta Porteclie dom. Mauseaci ann. 1218 : Nee dictos religiosos, nee ipsorum borderios, Saunerios, bubulcos, pastores, vacherios, porcherios, messerios, nee ipsorum familiares cogere, etc. | SAVO, f. Linteum quo lecti sterni solent, Hispanis vulgo Savana. Vide Sabanum. Acta S. Petri Confess, torn. 4. Julii pag. 667 : Illo autem parvo tempore quo quiescebat non super pannos laneos aut lineos, sive super culcitras aut Savones, sed super durissimos lapidesin campanili majoris ecclesiss. Alia notione vide in Sapo. 1 SAVONUM, Sapo, Gall. Savon. Statuta Astens. ubi de intratis portarum : Savonum durum et mollum ponatur et solvat pro quolibet rubo lib. 11. 1 SAVORNARI. Loquitur de carico quod ponitur in fundo navis. Ita Gloss. Fr. Barber, ad Docum. d'Amore edit. Ubaldin pag. 260 :
Falla ben Savornare E la sentina lassare.

ex Tabul. S. Viet. Massil. : Velum Beatse, Marise, quod dicitur sancta Savena. Leudae minor. Carcass. MSS. : Item pro duodena Savenarum, j. den. Savene, in versions Gallica ann. 1544. Vide infra Scoguelinum. * SAVEREMUM, Basilicon, apud Aliabatem in Practica cap. de Ethica. Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex God. reg. 6959. 1 SAVETARIUS, a Gall. Savetier,in Cod. censuali Episc. Autissiod. ann. circ. 1290. Vide supra Savaterius. 1 SAUGINARIUS, pro Saugmarius. Vide Sagma. Charta Caroli C. ann. 911. apud Doublet, pag. 778 : Nee non de omnibus earns, vel Sauginariis, qui pro eorum utilitate ad Massiliam.... advenissent. * SAUGMARIUS, [Gallice Sommier, cheval de somme : Dicebam enim mihi a priore Paredi deberi Saugmarium et custodem ejus cum in exercitum regis perrexero etsciphum corneumcumduabus cocleariis corneis, predictum Saugmarium in reditu meo redditurus. (Chart. Cluniac. Coll. Burgund. B. N. t. 80, n267, an. 1180.)] * SAUGUINARIUS, pro Saugmarius, Jumentum vel quodvis animal sarcinis aptum. Vide Sauginarius. Mirac. S. Audoeni torn. 4. Aug. pag. 827. col. 1 : Sauguinarium stabulo inductum nihilominus fosno refecit. Paulo ante Asellus appellatur. Vide infra Sauma. * Saugiee appellari videtur, Certa pisciculorum quanl.itas , in Lit. remiss, ann. 1403. ex Reg. 157. Chartoph. reg. ch. 374 : Le suppliant print au moulin de la vielzfontaine environ cinqdouzainesde pipernaux et quarente pieces de menuz fillardeaux, diz Saugiee. SAVIATOR, Osculator, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7641. Vide Savium. SAVILUBRIS. Glossse Pithoeanae: Savilubris, artibus. Savilubre, artificio. [Samelubro, artificio, in Gloss. Isid. Utrobique nihil sani.] 1. SAVINA. Charta Ricardi Regis Angl. apud Sammarth. in Archiep. Turonens.: Et foagium de Maumine et unam Savinam mellis, cum vasis quse dicuntur Costarez. F. Saumam. Vide in Sagma. J5&1P Occurrit rursum apud Cencium in Cseremoniali MS. unde colligitur genus esse mensurae simul et ponderis, proinde nihil esse mutandum -.Senatores quando comedunt, debent habere Savings mediam vini, et mediam claretti. Idem ubi de censibus : Ecclesia S. Basilii duas Savinas piscium. :" Lib. cens. eccl. Rom. : In archiepiscopatu Viennensi, ecclesia Romanensis... debet annuatim pro censu unum sextarium migdolarum, quod geminatum facit mediocrem Savinam. * 2. SAVINA, Pilos significat, quibus aspersorium instruitur. Ordinar. MS. eccl. Camerac. fpl. 39. v : Feria v. in Ccena Domini. Episcopus sollempnibus indumentis depositis, prsecinctus linteo, vel alius si celebraverit, deposita casula, abluit aspersoris Savina et ysopo majus altare cum aqua et vino. T SAVINERIUS. Barthol. Scribae Annal. Genuens. ad ann. 1225. apud Murator. torn. 6. col. 439 : Ex decreto consilii milites CCC. optime armatos quemlibet cum Savinerio et duobus scutiferis, item balistarios XX. equitantes, et alias C. pedites cum balistis tamen de cornu, in servitium Astensium et inimicorum offensionem transmisit. Legendum baud dubie Saumerius, jumentum videlicet ad sarcinas

Italis Savorna et Saorna est Saburra, glarea, vulgo Saorra vel lest. Vide Saorra. ^ SAVORRA, Sabulum quo naves onerari solent ut stabiliores sint, Ital. Zavorra, Gall. Lest. Stat. Nicise saec. xn. inter Mon. Hist. Patr. Taur. II. col. 46 : Consules vel Potestas faciant jurare nautas ne aliqua Savorra in portu Oliviprojiciatur. [FB.]

SAU
1 SAVOTIENSIS, pro Sabaudiensis, Sabaudus. Vita Margaritas Burgundae apud Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. 1203 : Porro non post multorum annorum curriculum, dum inter ipsum et Savotiensem Comitem guerra exerceretur asperrima, etc. 1 SAVOYA, Sabaudia, Gall. Savoie. Charta Frederici Imper. ann. 1157. inter Instr. torn. 4. novae Gall. Christ, col. 17: Concedimus quoque et casamenta tarn Comitis Savoyse, quam alia omnia de antiquo et novo jure ad Ecclesiam Lugdunensem pertinentia. SAURA. Chronicon Fontanellense pag. 246 : Ad infirmorum curam mansionilem, qui dicitur Bothmeregus, et quantumcumque decet Sauram, id est, de porcis, mutones, berbices, pullos, ova... concessimus. Legendum videtur staurum. Videinhac voce. Haud scio an emendatione locus indigeat, cum haec vox rursum occurrat in Annalibus Genuens. Ogerii Panis apud Murator. torn. 6. col. 400: Marsilienses, audito eo, navem unam magnum quam prseparaverant cum duabus galeis in cursum mittere, et quas jam erat ad Pamagum ad Marsiliam, extra buccam timore nostrarum duxerunt, et ibi cum tola Saura et vianda inter portum Archerium et Turretam naufragium passa fuit. TTbieadem notionequaSiawr-um intelligi debere nemo non videt. SAURARIUM. Charta ann. 1222. in Tabul. S. Dionysii : De aliis autem ingeniis ad piscandum, scilicet de Saurario ad crccham, de Saurario cum * de retibus ad ableias, de mucetis, et escronellis contra juramentum eorum dicere non audemus. "Instrumentum piscatorium, vel retis genus, Saure, rebours, le marchepie, etc. in Stat. ann. 1289. inter Consuet. Genovef. MSS. fol. 35. v. SAURATUS. Gobelinus Persona in Cosmodromio aetate 6. cap. 77. de Nuceria Italiee oppido : Unde locum ipsum, cum in dicecesi Salernitana tune exstitit, quidamsubsannativeMisenamSauratse,quod lingua vulgari stultse, vel tssdiose sonat, dicecesis appellabant. * SAURELLUS, [Gall. Saure : ... Pro feno empto ad opus roncini Saurelli, qui erat, proprius domini nostri archiepiscopi ..... (Arch, histor. de la Gironde, t. 21, p. 229.)] 8 SAURETUS, Fumo exsiccatus, Gall. Saure vel Sore. Comput. ann. 1488. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 48. col. 1 : Item in viginti quinque allecis Sauretis, emptis pro dicta cceno, vj. sol. iij. den. SAURES, Saurices. Gloss. Isid. [Papias : Saurex antiquitus, mine sorex. Gloss. Lat. Graec. Surix, |u>s, ubi leg. Saurix.] Lexicon Graec. MS. cod. ^2062 : aSci, TO o:qpiov eoixbs cra6pa, sv TOT? aveprcov, yj xa\ 6 HovTixbi; xac r) NUJA-

SAU
1. SAURUS, SORUS, Gall. Sor. Vox in Falconaria venatione nptissima, in qua falco saurus dicitur anniculus, et primarum pennarum; qusecoloris sunt, quern Sor nostri dicebant. Le Roman de Vacce MS. :
Chevaus ont gaiangnies blans, baugens, et Sors. Le Eoman de Roncevaux MS. : Les chevax brochent bruns et baueens, et Sor.

SAX

319

Infra :
Et Laugalie fist sort un cheval Sor. Le Roman d'Aubery MS.: Et tant destrier bai et Sor et bausant.

Fridericus II. Imp. lib. 1. de Arte venandi cap. 54 : Eadem avis dum habet plumas et pennas Sauras, seu pnmas, etc. Cap. ult.: Plumagium autem aurum, seu non mutatum, differt a mutato, ineo quod generaliter plumes et pennse post mutam sint meliores et alterius colons, etc. Lib. 2. cap. 8 : Quas pennas primo anno sux nativitatis, in quo dicuntur Saurse, semel mutant, etc. Denique cap. 23: Sacri,dum dicuntur Sauri, hoc est, anlequam sint mutati, etc. [Charta ann. 1273. ex Tabul. S. Tiberii : Et quod pro censu seu servitio et pro recognitione dicti feudi prsediclum monasterium (S. Tiberii) et abbas memoratus solvere teneantur dicto dom. Regi... unum Saurum formatum et acceptabilem, vel qulnquaginta solidos Turonenses.] Petrus de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 3. de accipitr. : Secundi meriti est is, qui postquam de nido volavit, captus fuit, raro consuevit antequ&m pennas in feritate mutaret, qui vocatur Sorus. Verba quae mendo non carent, sic reddidit vetus ejus Gallicus interpres. : Et celui qui a vole, et festej prins depuis, avant qu'il ait mue ses pennes en cruaute, n'est pas si bon, et est appelleSor. Guill. Tardif Lector Caroli VIII. Regis Franc, in Falconaria, cap. 15 : Sor est appelle a sa couleur sorette, celui qui a vole et prins devant qu'il ait mue. T SORIUS, Eadem notione, in Computo ann. 1237. ex Bibl. reg. : Pro uno alio Sorio xvm. lib. Comput. alter ann. 1244. ibid.: De quodam equo Sorio baio, XL. lib. xii. sol. Pro quodam palefrido Sorio, xni. lib. nn. sol. SORUS. Bracton. lib. 5. tract. 1. cap. 2. 1 : Per servitium unius asturcii Sori, vel unius esparverii Sori. Gaufridus in excerptis de Vita S. Bernardi cap. 1 : Tecolinus quidam cognomento Sorus, quo nomine vulgari lingua subrufos et pene flavos appellare solemus. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Saur, Prov. Auricomus, flavus. * 2. SADRUS, Piscis species. Tract. MS. de Pise, ex Cod. reg. 6838. C : Saurus, a nostris saural vel sieurel dicitur, ab aliquibus nostrum Gascon, a Santonibus Cicharou, a Gallis Maquereau bas. 1 SAURILUBRO, Artificio, in Gloss. Pi- tard. thoeanis. Vide Savilubris. T SAUSA, Condimentum, Gallice S,auce. SAURINUM, Epistola Gogqnis 16. inter Statuta Astens. Collat. 11. cap. 96. fol. Epistolas Francicas Freheri et Duches- 35 : Ordinatum est quod aliqua persona nii : Ergo dum scientiam nostram falsis non utatur ayrazio pro Sausa facienda, laudibus adornatis, et parentali affectu vel aliqua alia re, nisi hoc fecerit de suis ostenditis,et magistrainstitutione inscium uvis. Vide Salsa 1. Hinc castigatis : quatenus ilium possitis ad ve1 SAUSARIA, Disculus in quo Sausss rum provocare praeconium, qui vestris reponuntur, Gall. Sauciere. Charta ann. cupit indiciis parere per meritum. Et 1405. apud Rymer. torn. 8. pag. 384 : quamlibet circa Saurina nemorum suc- Quinque duodenas discorum, tres duocisa purgetis, nostra quoque pectora ser- denas et octo Sausarias de peutre. Vide mone dialectico aperuistis. Ita prae- Saucer. * SAUVAGERIA, Ager, ut videtur, inferre Codd. MSS. monent editores. Vide Saura. cultus, dumetis asper. Charta Margar.

comit. de Fif ann. 1243. ex Tabul. Cartus. B. M. de parco : Per magnam viam quadrigarum, quas ducit inter magnum nemus et parcum a Orques, usque ad Sauvageriam, et per alias terminos qui satis lucide dinoscuntur. Vide Sylvaticus. SAUVAGINA. Vide in Sylvaticus. 1 SAUVAMENTUM. Vide Salvamentum 1. SAUVERIUM, Tignum, Gall. Solive. Inquisit. super destructione bastidae Sabranorum ann. 1363. ex Cod. reg. 5956. A. fol. 82. r : Item in solerio guise (leg. aulae) prsedictas facto de gippo, fuerunt facta duo magna foramina, et nichilominus trabes seu Sauveria dimiserunt parietes, propter destructionem prsedictam. T SAUVINIACENSIS MONETA. Vide in Moneta Baronum. 1 1. SAVUS. Vita Mathildis apud Leibnit. torn. 1. Script. Brunsvic. pag. 693 : Savos etiam honorayit pontifices, clerumque valde dilexit, et prsecipue monachos. Ubi Savos sapientes interpretatur Editor ; nisi tamen legendum sit Sanctos. * 2. SAVUS. Fallitur Valesius in Notit. Gall. v. Sabis, cum Savum atque Sabim eumdem fluyium esse asserit : Savus enim est fluvius, qui hodie Sele dicitur, veteribus Ses, quique alludit Dulciacum, vulgo Doucy, villam inter Cameracum et Valentianas ad stratam publicam, et influit in Sc'aldim ad Dononium, vulgo Denain. SAUZAIUM, Salicetum, Gall. Sawssate, alias Sausif. Charta ann. 1377. in Reg. 112. Chartoph. reg. ch. 212 : Item campum de Sauzaio, continentem circa tresdecim minas terrse. Item quemdam parvum campum adhssrenlem dicto Sauzaio. Alia ann. 1336. ex Cod. reg. 8448. 2. 2. fol. 138. v: Et est ledit quarrefour entre le Sausif Marote la concierge et la terre Gile Moreau de Sens. Vide supra Saucia et mox Sauzetum. * SAUZEDA, Eodem sensu. Vide supra Salzeda. T SAUZETUM, Salicetum, Gall. Sanssaie. Charta ann. 1362. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 436 : Pra tis, pascuis, nemoribus, Sauzetis, viveriis, etc. SAXA, Cultellus; [Gladiolus.] Gotefridus Viterbiensis part. 15. pag. 363 :
Ipse brevis gladius apud illos Saxa vocatur, Unde sibi Saxo nonien peperisse nolatur.

Eadem fere Engelhusius :

Quippe brevis gladius apud illos Saxa vocatur, Unde sibi nomen Saxo traxisse putatur.

Saxone's longis cultellis pugnasse auctor est etiam Continuator Florentii Wigorniensis ann. 1138. indeque genti datum nonien : Mutato denique nomine, quse. ad id tempus Turingia, ex longis cultellie, sed victoriosis, postmodum vocata est non Saxonica, sed Anglico elemento Sexonia. Neque aliter Lambertus Schafnaburgensis ann. 1075: Reliquam partem gladiis, qua bellandi arte plurimum excellit Saxonia, peragunt. Et Fridericus II. Imp. in Epistola ad Saladinum, apud Rpgerum Hovedenum pag. 650 : In gladio ludens Saxonia. A voce igitur Saax, et Sahs appellata Saxonia : ita enim Saxonibus dictus cultellus, gladius, de qua voce consulendusin primis Mericus Casaubonus in Tractatu de Lingua Saxonica pag. 395. ubi Saxones inde dictos etiam contendit. Glossarium Lat. Theotiscum : Semispathium, Sahs. Witikin-

320

SAX

SAX

SAZ

Item si quis ore tenus pro facto suo Saxi- Epist. Bonifacii Episc. ad Zachariam verit aliquid quod invenerit penes ali- PP. : Quia synodus et ecclesia in qua naquem ex parte Potestatis seu Rectoris, vel tus et nutritus fui, id est in Transmarina ex parte sua, vel judicum consulum justi- Saxonia, etc. tie Vercellarum, is apud quern id Saxi* SAXONIZARE, Lingua Saxonum uti, mentum fuerit, tenere debeat illud salvum vel ipsorum more agere. Mirac. S. Emusque ad quartum diem. Statuta Astens. mer. torn. 6. Sept. pag. 500. col. 1 : Cum Collat. 16. cap. 9. fol. 47 : Sequestrari vel ritu epulantium pene forent confirmati, Saxiri non faciam civi Astensi aliquam et vino Isetati, imperator ore jucundo Sarem, nisi ilia res perdita vel furtivata xonizans die (dixit): ciceram cujus quis fuerit,.... Si tamen aliquis venerit coram bibat, hujus et carmen canat. me et requisierit ut faciam sequestrari, SAXORUM VENERATIO, Paganis convel Saxiri ac detineri res alicujus sui de- sueta, interdicta in Concilio Agathensi bitoris, vel fidejussoris qui non sit civis cap. 5. et lib. 7. Capitul. Caroli M. cap. Astensis.... et si exinde non sit instru- 236. [*> 316.] Vide Petra. mentum nee res obligata ipso qui Saxi1 SAXUM, Panni species. Vide Samentum fieri postularet, faciam illas res gum 2. et bona sequestrari et Saxiri ac detineri. * SAXUM NATIVUM, f. Nomen loci. Vide Saisire. Pact, inter eccl. Rom. et Episc. TriDISAXIRE , Obsignationem solvere, castr. ex Cod. reg. 5956. A. fol. 74. v: bona obsignata liberare, Gall. Lever une Item sibi retinuit (episcopus) nativum Saisie. Statuta Vercell. lib. 2. fol. 32: Saxum, quod communi vocabulo Tutela Item quod nullus judex consul justitie vocatur, ubi est ecclesia S. Justss. possit Disaxire rem saxitam per socium, 1 SAXUS, Salsus, nisi etiam ita legensi fuerit socius in civitate. dum sit. Charta Leduini Abb. S. VeSAXISCUS. Anastasius Bibl. in Grego- dasti Atfebat. de censu ann. 1036. ex Restat laudanda Saxonia magnificanda, rio III. PP.: Id est gabathas aureas duas, Chartul. V. ejusdem Monast. fol. 243: A Saxo dicta, gens Saxoniae benedicta, alias Saxiscas numero quinque. In Gre- Quinque solidatse Saxse carnis, 1. den. Est fortis, dura, gens bellica, vix ruitura. gorio IV. : Obtulit 3. gabathas Saxiscas. 11. SAYA, f. Laya, seu silva, in Actis In Leone III. : Turibulum aureum exau- S. Petri Caelestini PP. torn. 4. Maii Ita Roswitha de Gestis Odon. cap. 1 : ratum unuin, dextram Saxiscam unam pag. 427 : Hie Regi Carolo multum devoAd claram gentem Saxonum nomen habentem coronas aureas 12. etc. In Nicolao I. : tus in quadam Saya suum habuit habitaA Saxo, per duritiem mentis bene firmam. Gabatham Saxiscam de argento purissi- culum. Papias ex Isidore lib. 9. cap. 2: Saxones mp, etc. Ubi Bulengerus : Cur vocet Sa1 2. SAYA, Panni species. Vide Sadicti, quod sit dura et validissima gens. xiscas, ignoro, nisi forte quia imitantur gum 2. Vide Scramasaxus, et Lexicon Runicum conchulas illas et patinas, quse in rupibus ^ SAYGUATORIUM. Vide Saiguatoet antris reperiuntur. Sed potior est con- rium. [FR.] Olai Wormii in v. Sax. SS1P Reineccius de Orig. Saxon.a/Sacft jectura, ita dictas ejusmodi gabatas, | SAYO. Vide Sagum 2. et Saiones. ob administrationem justitiae, appellatos quod opere Saxonico elaborataa essent: SAYRACIUM, Serum lactis, in Stat. Saxones existimat. Vide Schilteri Gloss. nam Saxiscus dicitur pro Saxonicus. Ast. ubi de Intratis portarum. Vide SeTeuton. Bui la Benedicti VIII. PP. ann. 1023. in racium. SAXAGONUS,pro Sexagonus, seu Sexan- Bullario Casinensi torn. 1. pag. 7 : Nee | SAYRIE. Catholicon parvum : Genegulus : vox hibrida. Bromptonus : Ibi non et calicem Saxonicum majorem, cum ceium potest did Sayris, ubi manent muquoque gignitur lapis Saxagonus, etc. patera sua, quern Theodoricus Saxonum lieres de sero nendo. Ubi indicari videnSAXAROLI, Columbarum species, de Rex B. Petro olim transtulerat. tur serotini conventus in quibus rusticae * Aliam rursum hujusce vocis origi- puellae lanificio una vacant, quos Piqua Petrus de Crescentiis lib. 9. de Agricult, cap. 88. ubi veteri Gallico Inter- nem proponit Altaserra in notis ad cardi etiamnum Series appellant. pret! Cendrins, seu Cinericii coloris di- Greg. III. pag. 94. Saxiscse sic dictee, 1 SAYSIMENTUM, SAYSIO, SAYSYNA, cuntur : Italis Sassaiuoli. quasi in Saxonia, vel Romse in vico SAZINA, SAZIRE, etc. Vide Saisire. SAXELLUS. Pennse species. Vide Vani. Saxonum fieri solitse. Vide Fontan. in SAYUS, Vestis species. Stat. ordin. 1SAXESCERE, Lapidescere. Scriban.de Disco argent, votiv. vett. Christian, S. Joan. Hierosol. ann. 1584. torn. 2. Pass. Chr. cap. 9 : Saxescunt corda hu- pag. 6. edit. ann. 1727. Cod. Ital. diplom. col. 1838: Nullus framana et sunt duriora chalybe. 1 SAXIVOMUM, Machina bellica saxis trum nostrorum audeat ferre, more 1 SAXIMENTUM, Obsignatio, manu- emittendis apta, Graecis Xt6o66Xoc, Gallis secularium, cappas, vestes,.... et Sayos, captio, sequestratio, Gall. Saisie, depot. Perriere. Elmham. in Vita Henrici V. quos bendatos et bigarratos appellant, Statuta Montis Regal, fol. 112 : Et si Reg. Angl. cap. 4. edit. Hearnii pag. 9 : ex variis coloribus inhonestis. Vide Sacontrafecerit in rumpendo vel restituendo Plurirna machina bellica, mirandis terri- gum 1. dictum Saximentum penes eum factum, ficisque Saxivomis^, et aliis quibuscumque *Aliudvero sonat vox Gallica Saye, solvat bannum pro qualibet vice solidos opem tanto negocio prssstantibus, prsefato clavum nempe seu flbulam, vulgo Cheinsultu mile, in Lit. remiss, ann. 1404. ex Reg. sexaginta, et restituat damnum illi qui castro obsidionem applicuit fecisset fieri dictum Saximentum. Statuta frequenti virorum, horrendis Saxivomo- 159. Chartoph. reg. ch. 153 : Le suppliant Castri Redaldi lib. 1. fol. 12. v0 : Statu- rum ictibus... infinitos terrores incuciens. osta les Sayes ou chevilles qui tenoient le tum et ordinatum est, quod non possit Ibid. cap. 14. pag. 28 : Et Rex interim.... couvercle d'un coffre ou huche. Soyee et fieri de bonis alicujus districtualis castri guerrarum habilimenta diligenter ordinet, diminut. Soyette, eadem notione. Lit. Sedaldi ullum Saximentum ex pdrte ali- Saxivoma fabricat, lapides ab eisdem evo- remiss, ann. 1399. in Reg. 154. ch. 414 : cujus officialis, nisi primo liquidatum mendos prxparat, etc. Adde cap. 82. pag. De laquelle huche il osta les Soyees de derriere et ouvri ladite huche, etc. Soyetfuerit debitum, vel alio modo, vel nisi 234. Vide Petraria 3. prius juraverit, qui petierit fieri Saxi| SAXONARE, ut supra Sasonare, inte, in aliis ann. 1369. ex Reg. 100. ch. mentum ilium verum esse debitorem Statutis Vercell. lib. 3. fol. 72 : Amittant 405. See, eodem sensu, in Lit. remiss, suum, contra quern petit Saximentum panem ipso jure, si fuerit minus pensa et ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 426: Lequel fieri, et aliter Saximenta facta non va- si fuerit male coctus et male Saxonatus. coffre le suppliant ouvry par derriere, en Galli dicerent mal faconne. ostant les esches ou Sees d'icellui. Vide leant. * SAXONES, perperam, ni fallor, pro supra Sarreuria. * Res quaevis quoquo modo ablata. Pact, inter Mantuan. et Ferrar. ann. Saiones, Apparitores, regii videlicet ac >je SAZINA, [Gallice Saisie : Item 1239. ann. apud Murator. torn. 4. Antiq. magistratus ministri, qui ad eorum postmodum ad dictum mansum de VerItal. med. gevi col. 443 : Quod omnes in- jussa exequenda semper praesto erant. tamo et ibidem roborando dictam Sazitromissiones et Saximenta factse et facta Vide in hac voce. Charta ann. 1150. ex nam virtute dictarum litterarum et ad per potestatem Mantuse, vel pro communi Cod. reg. 5132. fol. 106. v: Saxones eo- requestam dicti Johannis et pro summa Mantute, sive sint in communi Mantuse, rum (bajulorum).... super quatuor Evan- predicta sazivi et ad dictam manum sive in singulari persona, vel in aliquo gelia juraverunt omnia directa comitis posui dictas terras. (Arch. dep. Hie alio, et sive sint datse in solutum, sive (Barchinonensis) esse fideliter scripta Vienne, D. 96. an. 1413.)] non, si res exstant, restituantur pro com- et testata in hac carta ad suam fidelita^SAZIUM, Manucaptio, Gall. Saisie. muni et a communi Mantuse. tem. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 182: Sazium j SAXONIA TRANSMARINA, dicitur An- panis frumenti et siliginis factum per j SAXIKE et SAXIRI, Obsignare, Sequestrare. Statuta Vercell. lib. 2. f. 32 : glia, quod a Saxonibus occupata fuerit. Bartholomeum Vaetum et fratrem Hypo-

dus lib. 1. de Gest. Saxon. : Fuerunt-autem et qui hoc facinore nomen illis (Saxonibus) inditum tradant : cultelli enim nostra lingua Sahs dicunlur, ideoque Saxones nuncupates, quia cultellis tantam mullitudinem fudissent. Eadem habet Albertus Stadensis ann. 917. Istiusetiam vocis notionem attigit Gobelinus Persona In Cosmodromio aetate 5. cap. 11 : Apud nos senioribus novacula, qua pili raduntur, dicitur Sass; et habemus inde vulgare verbum Sassen, id est, novacula csesariem radere. Prseterea Gaufridus Monemuthensis lib. 3. cap. 3 : Commilitonibus suis prxcepit, ut unusquisque Iongum cullrutn intra caligas absconderet, et cum colloquium securius tractarent Britones, ipse eis hoc signum daret, Nimet oure Saxas, (i. capite vestros cultros,) unde quisque paratus adstantem Britonem audacter occuparet. Aliunde tamen, licet minus vere, Saxonise vocis etymon arcessunt alii, a saxo videlicet, seu lapide. Tidericus Langenius in Saxonia :

SBA

SBO

SCA

321

litum de Bonoromeo ad hoc specialiter mentum ad urbium et castrorum in- Gall. Boucher. Stat. Vallis-Ser. cap. 96. constitutes tempore potestarie predicti troitus ex pal is, et barris, quas Itali ex Cod. reg. 4619. fol. 125 : Non sit aliqua dpm. Roglerii Georgii, etc. Vide in Sai- Sbarras vocant: unde Sbaraglio, de qua persona, quas audeat Sboclare nee sire. voce Academici Cruscani. Sanutus lib. aperire, nee Sboclari nee aperiri facere 1. SAZO, et SADO, Mensura agri apud 3. part. 12. cap. 12 : Fecit quoque plures putea. Aquitanos. Charta ann. 1273. in Regesto mines, seu cuniculos respondentes ad 1 SBRONDATUS, Foliis nudatus, ab Homagiorum Aquitaniae pag. 9: Tenet terram novam, factam nuper ante turrern Ital. Sfrondare, Gall. Effeuiller. Statuta ab ipso 7. Sazones terras et vineae. Maledictam, et ad Sbaralium, sive barbe- Montis Regal, fol. 241 : Item statutum SADO appellatur in Regesto Consta- canum Regis Hugonis,... et postea fecit est quod camparii tercerii vici teneantur bularies Burdegal. fol. Ill: Dedit sibi approximare oriftcio fossarum boachiers emendare omnes arbores incisas, vel in dotem 7. Sadones terras ex una parte, multos usque ad Sbaralium domini schalvatas, scoarsalas et Sbrondatas, et 9. regas terras prope estatgium suum Odoardi. Infra : Et 8. die ejusdem mensis causa allevandi in finibus et posse civitatis destruxerunt Sbaralium Regis Hugonis. Montis Regalis. in franco allodio. Occurrit ibi pluries. * In Dombensi pago Bronde, arboris * Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de [Vide Sbarra.] Mazaugues: Dominus Barralus vendidit 1 SBARARE URBEM, Omnes ejus adi- ramum sonat. 1 SBURLARE, Irridendo aliquem levipasquerium territorii de Moreriis per tus praecludere, earn obsidere. Gall. Bloquer, investir. Vita Eugenii IV. PP. ter percutere, ab Ital. Burlare, Gall. Se unam Sazonem. 1 2. SAZO, Satio, annus: proprie anni apud Baluz. torn. 7. Miscell. pag. 507: moquer, se jouer. Sburlatio, ipsa levis tempestas, Gall. Saison, qua seritur. Ipsi vero non moverunt se, et statim percussio. Statuta Castri Redaldi lib. 2. Charta ann. 1296. qua incolse de Rella- Roma Sbarata fuit. Haud dubie ab Ita- fol. 37: Si qua persona injuriose Sburlaverit, vel spinxerit, vel in terram projeceneta concedunt Raymundo dicti loci lico 1 1. SBARRA, Repagulum, Gallice Bar- rit aliquem, et sanguis exiverit ex tali domino vintenum hinc usque ad quindecim annos seu ad quindecim Sazones con- riere. Item, Crates seu sepimentum ex Sburlatione, vel spinctura, condemnetur tinue revolutas. Galli dicerent pendant ferreis repagulis intertextis. Chron. Es- in libris tribus monelse currentis pro quotense ad ann. 1305. apud Murator. torn. libet et qualibet vice. Occurrit etiam in 15. recoltes. Vide Satio. 1 SAZUS, Eadem notione, pro quavis 15. col. 353 : Invenit slipendiarios suos Statutis Riperise cap. 86. fol. 16. v. Vide anni tempestate. Ohartar. Eccl. Auxit. clausos Sbarris circa totam plateam. Burlare. * SCAANTIA, Emolumentum quodvis, cap. 83 : Dedit 11. solidos ad quatuor Sa- Chron. Tarvis. apud eumd. torn. 19. col. 790 : Super ponte S. Martini lapideo se quod casu obvenit. Charta Godefr. Cazos Fid-Sanz-Garsia-Baro. " SAZONATOR, Cpquus, ab Hispanico plaustris et Sbarris taliter clauserat, quod merac. episc. ann. 1232. ex Tabul. S. Sazonar, saporem inducere, sapide con- iliac nullus potuerat pertransire. Vita Gauger. : Nos advocatias in quinque vildire. Lit. remiss, ann. 1460. in Reg. Ven. Catharines de Palentia torn. 1. lis,... cum redditibus et Scaantiis et aliis 190. Chartoph. reg. ch. 188 : Notum faci- April, pag. 653: Quod (corpus) erat in appenditiis ipsis advocatiis annexis,.... mus... nos humilem supplicationem Petri quodam sepulcro in dicta ecclesia subtus concessimus ecclesias beati Gaugerici Oliverii Sazonatoris villas Perpiniani rece- terram, tamen aperto cum Sbarris aliis habendas in integritate reddituum et per brachium unum cum dimidio et plus Scaantiarum, prout jam dictum. Vide pisse. 1 SBA, contracte scriptum pro Subs- super terram, etc. Vide Sbaralium. Escaeta. SGABA, SCAVA, Fossa. Tabularium Abtantia, in Charta ann. 1336 : Dabit unum [* Murat. Antiq. Ital. torn. 2. col. 1285. batiae Conchensis in Ruthenis Ch.59: exemplum eodem tenore, facti tamen Sba voce Sbaragliare.] non mutata. * 2. SBARRA, Fascia, limbus, teenia, Et dono similiter ut in Dordonia inter me :;: = SBADAGIARE, Ori lignum indere, Gall. Bende. Inventar. MS. thes. Sedis et Monachos sanctas Fidis faciamus SeaGall. Mettre le baillon. Stat. crimin. Cu- Apost. ann. 1295 : Item duo alia baccilia bam ; et si ego non dedero medietatem man. cap. 39. ex Cod. reg. 4622. fol. 72. de argento,.... cum scutis albis ad Sbar- operis Scavas sanctas Fidis Monachis, si earn sine me fecerint, sit Monachis in dov : Nulla persona audeat vel prassumat ram nigram. capere aliquam personam,.... nee ligare 1 SBARRATA, Italis, Obex, Gallice Bar- minio. [Charta ann. circ. 490. apud Bamanus, nee Sbadagiare, nee aliquod tor- ricade. Chron. Domin. de Gravina apud luz. Hist. Tutel. col. 329 : Et in ipsa vimentum facere,... et si Sbadagiaverit, vel Murator. torn. 12. col. 589: Tune videns caria villam nostrum Floriaco,... excepto manus ligaverit, vel aliam angariam Regina, quod nullatenus posset castrum cologas cum locu, cum trade ad Scavas, personalem ei fecerit, etc. Italis, Sbadi- convincere, sed polius succumbebat, et cum bosco, etc.\ | SCABARE, pro Cat-are, Fodere, non gliare est Oscitare, Gall. Bailler. [** Vide gentem in insultibus amittebat, mandavit Murator. Antiq. Italic, torn. 2. col. 1284. in loco, quo tempore Regis Roberti Sbar- semel in Vita S. Eligii. Vide Cabare. SCABEA, pro Scabies. Paulus Warnerata erat prope castrum praefatum, fabrivoce Sbadigliare.] fridus lib. 4. cap. 47 : Post hasc fuit eluSBADAGIUM. Vita S. Francse Abb.a- cari murum fortissimum. tissae n. 42: Cumque in os illius de aqua | SBERNIA, Vestis species, eadem qusedes Scabearum, ita ut nullus potuisset S. Franchae fuisset injecta, non retinuit Bernia Hispanis: hanc sic definit Co- mortuum suum agnoscere propter niearn , sed enormiter projecit, quousque varruvias in Thes. linguae Castellanse : mium inflationis tumorem. [Vide Scacum uno Sbadagio compulsum fuit os Es una capa largo, a modo de manto, bredo.] SCABELLARE , Decidere. Ita Papias ejus apertum stare. Tanquam scilicet si grossera come manta fracada. Matthaeus oscitaret: est enim Sbadaglio Italis Os- de Aflictis decis. 315 : Maritus mittit uxori edit, at MS. habet deridere, quomodq suas, quando est in domo patris, vel fra- forte se gaber dicimus. Sed potior editi citatio. Vide Sbadagiare. | SBANDARE, Navem harpagone reti-tris, gonellas de serico, Sberniam de se- lectio : idem enim quod Capellare. Vide supra in Capulare. nere, ut videtur. Chron. Tarvis. apud rico, etc. Vide Berniscrist. ^ SBINDALA, ab Ital. Benda, Gall. 1 SCABELLIZARE, Sustinere instar scaMurator. torn. 19. col. 861: Quas insuper ganzara altis cum suis battaleis discur- Bende, Limbus, fascia. Statuta Astens. belli. Galfridus in Vita S. Godrici torn. rens alteram galeam Venetorum ab una Collat. 4. cap. 5. fol. 17: Teneatur Pptes- 5. Mail pag. 77: Et mirabiliter pedes parte Sbandavit, nee se retinere valens, tas.... dare.... cuilibet nuntiorum.... infu- meos ita Scabellizat, quod illis terram -Stc lam unam panni rubei sive vermilii cum tangere, etiam si velim, non liceat. Vide 1 SBANDITUS, Proscriptus, extorris, Sbindalis ejusdem panni, et quilibet ipso- infra Scamellum. ab Italico Sbandire, Gall. Bannir. Me- rum nuntiorum juramento teneatunn die 1 1. SCABELLUM, Modus agri, quanmoriale Potestat. Regions, ad ann. 1286. dum in civitate Astensi et posse fuerit tum uno die excoli potest. Charta ann. apud Murator. torn. 8. col. 1168 : Boni- eundo et redeundo infulam illam rubeam 1147. apud Gal met. inter Probat. torn. 2. facius Bojardus cum, quibusdam de illis cum Sbindalis portare et habere in capite, Hist. Lothar. col. 330 : Dedit prasterea de Bismantua et aliis Sbanditis de civi- vel si propter calorem non posset infulam idem Haimo pro anima fratris sui Rotate et cum aliis multis de civitate Mu- illam portare ad collum, tune earn pen- dulft, Scabellum vineas apud Domnamtinas intravit monasterium S. Prosperi, dentem super humeros cum Sbindalis sem- basulam, et Cono tria Scabella et tria etc. per habere et portare teneatur. Vide capitella. Vide Histor. Tullensem R. P. * SBARA, Faber lignarius, cujus est Bindss. Benoist pag. 199. et infra Scamellus. sbarras seu repagula et septa lignea fa* SBIRRUS, [Gallice Sbire : . Quidam 2. SCABELLUM, Alia notione. Vide bricare, interprete Muratorio ad Char- Sbirrus barigelli qui luserat et perdide- Scamellum. tarn ann. 1293. torn. 4. Antiq. Ital. med. rat certam pecuniam cum quadam ^f. SCABER , Butoir as marissaulx. aevi col. 668. et 669: Thomacem Petri partisana quam in manibus habebat, (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36. Bonaventris, Jacobum de Sancta Maria percussit dictum crucifixum in capite XV. s.] in Donis, ministrales societatis Sbararum, et in pectore. (Diar. Burchard. ed. * SCABERE. [Fricare, gratare. DIEF.] tC Thuasne, II. 83. an. 1493.)] ** SGABIA, pro Scabies. Galen, comp. SBARALIUM, Repagulum, seu muni* SBOGLARE, Obstruere, occludere, lat. MS. cap. 105. apud Maium in GlosVII 41

322

SGA

SGA

SGA

sario npvo : Scabias in vessica cum quis ned. pag. 568. et 569. Scabini seu Judica- [ super sacramentum suum eligent x. Ju~ habuerit. tores, in Charta Guidonis Comit. Flandr. ratos de probioribus et magis legitimis hominibus villas, neque aliquis illorum j SCABIDUS,Qui scabie laborat.Charta ann. 1270.] Emehardi Episc. tlerbipol. ann. 1097. Hos porro in mallis publicis septem xxiv. in illo anno poterit esse Major vel apud Schannat. Vindem. Litter, pag. fere semper fuisse judicum Assessores Juratus, nee electores Juratorum in anno 178: Agiliter exeat, pauperes quosque et docent Capitularia Caroli M. lib. 3. cap. proxime sequenti esse poterunt, prssdicti debiles Scabidos, et famidos, turgidos et 40 : Ut nullus ad placitum banniatur, vero decem Jurati electi super sacramenthabidos quserat et colligat. Scabidse pal- nisi qui causam suam quaerit, aut si alter tum suum eligent alio.-i decem de probioripebrse, apud Marcel 1. Empir. cap. 8. ei quserere debet ; exceptis Scabineis se- bus et magis legitimis hominibus villas; illi Utitur prseterea Tertull. lib. de Anima ptem, qui ad omnia placita praeesse de- vero xx. eodem modo eligent alios decem; de cap. 38. Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Sca- bent. Adde Legem Longob. lib. 2. tit. 42. illis autem xxx. Juralis electis ipsi super bidus, Roingneux, teigneux, racheux. | 2. [w Car. M. 116.] Capitul. 1. ad Lesacramentum suum eligent unum in Majo* Hinc Scabieuse dicta plantse species gem Salic. 117. et Hincmarum Opusc. rem et septem in Scabinos.... Veteres auscabiei curandseidonea, quse Escabieuse 15. | 14. Interdum ad duodenarium nu- Major et Jurati et Scabini illis qui de tem dicitur, in Lit. remiss, ann. 1447. ex merum, si tanti essent, esse jubeban- novo sibi substituentur reddent rationem Beg. 178. Chartoph. reg. ch. 257 : Aussi tur : sin autem, de melioribus homini- et computum de talliis villas et negotiis lui vault faire boire de I'eaue d'Esca- bus Comitatus supplebatur numerus illius anni. Eadem habentur in Charta duodenarius, ut est in Capitulari 2. Lu- Caroli V. Reg. Franc, ann. 1368. qua bieuse. SCABIEDO, pro Scabies, apud Folcar- dovici Pii ann. 819. cap. 2. Atque hi eli- prsedictam Philippi Aug. Chartam condum in Vita S. Joannis Episcopi Ebora- gebantur [et ab offlcio removebantur] a firmat. Vide in Juratus. censis num. 2. [Leg. f. Scabredo. Vide Missis dominicis, populi interveniente 1 SCA.BINALIS, Ad Scabinos spectans. consensu, ut est apud eumd. Hincma- Litterss Scabinales, quse a Scabinis ceu in hac voce.] 1 SCABILLUM, vel SCABILLUS. Vide rum , in Capitul. Caroli M. lib. 3. judicibus conceduntur. Charta ann.1376. Scamellum. cap. 33. in Addit. 4. Lud. Pii cap. 73. apud Knippenberg. Hist. Eccles. Geldr. prseseno SCABINAGIUM, SCABINATICUM. Vide 75. etin Capitul. Caroli C. tit. 39. cap. pag. 104 : Acta fuerunt hasc mox in Scabini. 9. 10. Unde patet Scabinos ex ipsis civi- tibus discretis viris Joanne de Wessem SCABINI, SGABINII, SCABINEI, etc. Sic tatibus ac Provinciis, in quas mitteban- judice, Gerardo Beke et Gerardo de Tegeolim dicti judicum Assessores, atque tur Gomites ac Missi, delectos : ideoque len Scabinis in Ruremunda testibus ad adeo Comitum, qui vices judicum obi- judices proprios appellari, quod cives et praemissa vocatis specialiter et rogatis, qui bant. Capitulare 2. ann. 805. cap. 6 : De incolee eos sibi in judices eligerent. In super prasdictis litleras suas concesserunt clamatoribus vel causidicis qui nee judi- Charta Balduini Comitis Flandrise ann. Scabinales. Maison Scabinale, in Stylo cium Scabiniorum acquiescere nee blas- 1119. in Tabular. S. Bertini : Insuper Leod. cap. 1. art. 7. phemare volunt, etc. Capitulare 2. ann. etiam pro quiete et pace Ecclesise judices SCAYINI, in veteri Judicato ann. 840. 813. cap. 13: Postquam Scabini eum (la- proprios, quos vulgo Scabinos vacant Ab- apud Sammarth. in Massiliensib. Epitronem) dijudicaverint, nan est licentia bas ibidem habebit. scopis. [Chron. Novalic. apud Murator. Comitis vel Vicarii ei vitam concedere. * Quae ultima Muratorium fugerant, torn. 2. part. 2. col. 721 : Cum quibus Leg. Longob. lib. 2. tit. 52. I 7. [ Ca- cum torn. 1. Antiq.Ital.med. sevi col.496. etiam interfuerunt multi judices et Scarol. M. 69.j : Exceptis illis Scabinis qui et 499. contra Cangium monendum cen- vini cum Sculdaxibus. Adde Chartam cum judicibus residere debent. Capitula suit, quasi illud ab illo praetermissum ann. 844. et aliam ann. 1030. ex TabuCaroli M. lib. 4. cap. 5: Comes.... ibi se- esset, Scabinos fuisse magistraturn pecu- lar. S. Victoris Massil.] cum suos Scabineos habeant. Charta Lu- liarem cujuscumque civitatis ; ad quorum SCABIONES. [Constitut. Leduini Abdovici Pii in Chronico S. Vincentii de electionem universi etiam populi consen- bat. S. Vedasti Atrebat. ann. circ. 1020. Vulturno pag. 687: Quse in praesentia sus exigebatur. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, Supponi Comitis, ac Benedicti, Hilpiani Scabinos etiamnum, judices urbanos, col. 381 : In hoc itaque generali placito et Ansfredi Castaldorum cseterorumque seu 3edilitios, appellamus, Gallice Esche- prassidenta abbate seu prseposito, circumScabinorum.... acta fuerant. Vetus Noti- vins. Thomas Walsinghamus ann. 1296: sedentibus etiam Scabionibus, etc. Occurtia in Chronico Besuensi pag. 504 : Ante Majores Flandrise, qui Scabini dicuntur rit praeterea in Charta Udonis Episc. illustrem virum Hildegardum Comitem, in villis. Cujus quidem yocis etymon a Tullens. inter Probat. Histor. ejusd. seu judices, quos Scabineos vacant, et Theutonicoarcessunt viri docti, exGlos- Eccl. pag. 79.] et in Charta Adalberonis quamplures personas qui cum eo aderant sario Theotisco Lipsii : Scepeno, judex. III. Episc. Metensis anno 1056. apud in Montiniaco villa, in mallo publico, ad Hodie inquit idem Lipsius : Scepenen, Meurissium pag. 363. forte pro multorum causas audiendas, etc. Specu- Scabini dicuntur. Kilianus : Schepen, SCABINIONES, ut prsefert [Charta ann. lum Saxonicum lib. 1. art. 62. 110 : In Judex, Senator, Decurio, Juratus, vulgo 966. apud Calmet. inter Probat. torn. 1. Scabinus. Amerbachius a Schaffer, Scaf- Hist. Lothar. col. 379.] Ita etiam Charta omnibus lads est judicium, in quibus judex sententialiter, hoc est, per sententias fen, vel Scaper, German ico deducit. li Stephani Episcopi ejusdem Ecclesiae Scabinorum judicabit. Adde lib. 2. art. in plerisqne civitatibas inquilini ac ci- ann. 1126. pag. 403. et alia Haimonis 12. 2. lib. 3. art. 26. 2. art. 29. 1. ves esse jubentur, et ex utroque parente Episcopi Virdun. ann. 1023. in Tabula2. et Wichbild. Magdeburg, art. 33. civibus editi.qupdChenutius observavit rio S. Vitoni. Charta Henrici Episcopi [** Germ. Scepen et Scependare man.] in Antiquitat. Bituricensib. pag. 128.129. Tullensis ann. 1163. apud Steph. Baluz. S33" Inter Scabinos cooptari nusquam Ita tradit ^Elianus lib. 6. Var. cap. 10.in Append, ad Capitul. Reg. Franc, n. poterant qui semel ad mortem fuerant Periclem legem tulisse, ut nemo ad Eei- 158 : Prxter ministeriales scilicet Villijudicati, ut legitur in lib. 6. Capitul. publicaB administrationem ? accederet , cum, Decanum, Scabinionem, et famulos cap. 295 : In testimonium vero non susci- nisi qui utroque parente aatot? natus Ecclesiae feodatos, etc. Hanc denique cum piatur (qui judicatus fuerit ad mortem] esset. [Vide Brummeri Dissertationem aliis subscribit Richardus Scabinto, qui, nee inter Scabinoslegem judicando locum de Scabinis.] [** Grimm. Antiq. Juris ut videtur, hanc dignitatem ex feudo teneat. German, pag. 775. Haltaus. Glossar. obtinebat. Scabinos judiciis interfuisse, litesque German, voce Schospffen col. 1643. et SGAVIONES. Charta Henrici Imp. ann. dijudicasse, passim alibi legimus, in Frey-Scheepffen col. 511.] 1065. pro Monasterio S. Maximini TreSSW Scabini interdum cum Juratis vir. : Servitia quse in quibusdam CurtiLege Longobard. lib. 1. tit. 35. 1.2. lib. 2. tit. 40. 1. 3. 5. tit. 42. tit. 52. 7. confunduntur, interdum ab iis distin- bus Advocatis tribuuntur cum Villicis et [oo Carol. M. 45.46. Lothar. I. 12. 48. guntur : cum Juratis promiscue acci- Scavionibus accipere et non amittere de50. Carol. M. 49. 51.116. 69.] in Capitu- piuntur in Litteris Alaidis Comit. Bur- bent vel venders, quia ad hoc eis. donanlar. Caroli M. lib. 2. cap. 28. lib. 3. cap. gundia? ann. 1227. inter Ordinat. Reg. tur, ut quidquid Abbati vel families ad81. 40. 48. lib. 6. cap. 207. [ 212.] in Franc, torn. 4. pag. 386. ubi iidem Sca- versitatis contigerit, quanlocius studeant Edi.ctq Pistensi Caroli C. cap. 6. in bini, Jurati et Electi nuncupantur. Sca- corrigere. Eadem habet Charta alia HenChronico S. Vincentii de Vulturno pag. binos a Juratis secernitPhilippus Augu- rici V. Imp. ann. 1112. pro eodem Mo691. in Chronico Besuensi pag. 505. S. stus in Charta Communiae Peron. ann. nasterio, apud Nicolaum Zyllesium. Benigni pag. 414. in Tradit. Fuldensib. 1209 : In communia Peronensi singulis SCAPIONES, in Charta Henrici Imp. cap. 98. apud Perardum in Burgundicis annisin nativitate S. Joannis Bapt. insti- ann. 1004. in Metropoli Salisburgensi ag. 36. Meibomium in Notis ad Witi- tuentur novi Major, Jurati et Scabini hoc torn. 2. pag. 22 : Ut nullus Dux, Marchio, indum pag. 63. Goldastum in Chartis modo:Duodecim majoriae ministrorum de Comes, Vicecomes, Schuldesio, Scapio, seu Alaman. cap. 99. Hemereum in Augusta propriis ministris super sacramentum aliqua magna vel parva persona, etc. Viromand. pag. 121. etc. [Unde Judices suum eligent xxiv. homines de probioriESGHIVINI, in Charta Communise Rovel Scabini non semel vocantur ab Ha- bus et magis legitimisf scilicet de singulis tomagi et Falesise post Ordericum Vitariulfo in Mirac. S. Richarii ssec. 5. Be- majoriis duos ; illi autem xxiv. similiter lem pag. 1066.

SGA
ScABiNi PALATII, qui judiciis Comitis Palatii intererant.et cum eo judicabant. Chronicon S. Vincentii de Vultur.no lib. 2 : Illevero (Hludovicus Pius Imp.) misericordia motus, Adraldo Vicecomiti Palatii jussit, ut resideret in judicio cum Agelmundo et Petro Scabinis Palatii, et ipsius Abbatis postulationem adimplerent. Gharta Caroli Simplicis apud Mirseum in Notitia Eccles. Belgii pag. 87. et in Donationib. Belgicis lib. 2. cap. 18 : Judicio Scabinorum Palatii nostri, etc. SCABINAGIUM,Collegium Scabinorum: [item eorumdem officium et dignitas : ] Eschevinage, in Oonsuet. Remensi art. 178. 373. Bononiensi art. 99. Insulensi, Peronensi, et aliis. Oharta Ferrandi et Joannes Comitum Flandrise, apud Buzelinum lib. 3. cap. 16: Nos dilectis et burgensibus nostris de Duaco concessimus Scabinagium de anno in annum perpetuo habendum , etc. [Gonsuetud. Furnenses MSS. ex Tabular. Audomar.: Ordinatum est in primis quod qui scabini erunt, erunt et coratores, et illos jam instituit Comes et usque ad voluntatem suam fecit eos jurare Scabinagium et coram. Adde Chartam Margaretse Flandr. Comit. ann. 1272. apud Miraeum torn. 2. pag. 1240.J T SCA.BINA.TUS , Eodem signiflcatu. Charta Balduini Comit. Flandr. ann. 1200. apud Mirseum torn. 1. pag. 292. col. 2 : Et notandum quod hereditas in eleemosynam data post annum transactum, debet ad Scabinatum reverti. Bulla Innocentii IV. PP. ann. 1245. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1287 : Contulit etiam prsefato monasterio Scabinatum in terra ipsius monasterii in prsefatse civitatis suburbiis. Adde eumd. Marten, torn. 1. Anecd. col. 1592. Calmet. torn. 2. Hist. Lothar. inter Probat. col. 380. Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 148. etc. SCABINIUM, Eadem notione. ^Egidius de Roy a ann. 1450 : Mandavit quod non renovaretur Scabinium Scabinorum nisi de mandato speciali ejus. publica, ubi conveniunt Scabini. Cornput, ann. 1450. ex Tabul. S. Vulfr. Abbavil. : Item pro duobus broutariis, qui a rivagio usque ad magnum Scabinagium ad ponderationem, et a dido Scabinagio usque adgrangiam capituli broutaverunt, etc. Charta Math, comit. Pontiv. ann. 1241. in Lib. 1. nig. ejusd. eccl. fol. 6. v : Terra inter murum et aquam, ubi est gardignium Scabinii. * SCABINAGIUM, Territorium, pagus, Scabinorum districtus. Charta ann. 1355. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 459 : Cum Laurentius de Hollandia habeat in Scabinagio de Marleain, in baillivia Tournacensi, duos bonnerios, Galliee deux bonnier s,.... quos a nobis sine feodo et justitia ac sine servitio qualicumque, excepto Scabinagio duntaxat, tenet. Eschevinage , eodem sensu, in Lit. ann. 1370. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 375. art. 5 : Lesdiz eschevins auront la congnoissance, jugement et execution de tous meubles et heritaiges gissans en leur ~Eschevinages. Vide supra Eschevinagium. * SCABINATIGUM, Officium scabini. ChartaNic. abb. ann. 1196. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Scabinos autem septem in prsesenti faciemus, quorum uno mortuo, alii remanentes bona fide utiliorem eligent et monacho atque majori nostrp dicent ; qui electus, si Scabinaticum recipere noluerit, etc. .* SCABINUS, idem qui Procurator, qui alterius vice res gerit. Lit. remiss, ann.
* SCABJNAGIUM , SCABINIUM, DomUS

SGA

SCA

323

Scabra nunc resonat mea lingua rubigine verba. 1397. in Reg. 152. Chartoph. reg. ch. 205: Guillaume sire de Warigny chevalier prest 1 -SCABRO, Scarabseus, ut videtur. Acta a aler outre mer,.... or donna Girard le S. IX. PP. torn. 2. April, Doux son Eschevin et gouverneur de tou- 669Leonis jacens immundos spiritus pag. : Ubi ita tes ses besongnes en laditte ville. Chartul. reddidit, videlicet prius murem tria caThenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 64. r: pita habentem, secundo ranunculum, terQuant on vent aucunes des terres, on doit faire maieur par I'acort des parconniers, tio lacertam, quarto ranam, quinto Scabronem. et cis maire puet faire Eschevins des tref SGABROSITAS , ut Scabredo, apud fonciers. Voss. de Vit. serm. Hinc * SCABINI SYNODALES, Eadem forsan * SGABROSUS, pro Scaber, apud Theoacceptione, in Stat. synod, eccl. Tornac. dulf. et Veget. Veterinar. nam Scabros ann. 1481. pag. 110. art. 19 : Item excom- ungues in Plinio lib. 20. cap. 21. legenmunicatos nuntiari mandamus omnes et dum vultHarduinus, non Scabrosos. Vide singulos, qui decanos impediunt ne li- Thesaur. Fabri. bere teneant suas synodos, et ob hoc 1 SGABULARE, pro Scapulare. Vita S. testes seu Scabinos synodales male traCastoris Episc. Apt. : Quidam autem ex ctant. ** SCABITUDO, Scabiosa prurigo. In- fratribus, ut vel sic cessaret, scopam, qua certi Dynamid. lib. 2. cap. 36. apud clibani pavimentum tergebatur, abscondit, Maium Classic. Auct. torn. 7. pag.- 436 : ipse vero territus ne panis, qui tune ad Chelidonia...caliginem et quiulcera habet coquendum paratus. fuerat , si moram in oculis et Scabitudines et albuginem ex- aptandi clibanum faceret, minus perfecte tenuat facillime. Occurrit apud Petron. coqueretur, arreptum Scabulare in summitale brevis particellse ligavit et... clibaSatyr, cap. 99. Vide Scabredo. 1 SGABOLARIUS. Charta concordise in- num perfecte detersit. * SCABULUM, [Scabellum ; forsan leter Abbatem et Sacristam Crassenses ann. 1381. ex Tabul. ejusd. Monast. : Di- gendum est Scabillum : Solvi pro repactus sacrista debet et consuevit rec.ipere randa domo antiqua de Monte Jordano ab eodem dom. Abbate qualibet die in re- pro tabulis, portis, serraturis, clavibus, fectorio panem et vinum pro uno Scabo- scalis, Scabulis et aliis necessariis. lario. Sic vocant Crassenses, ut nobis (Archiv. Vatic. Thesauraria secreta, renuntiatum est, eum qui aeri campano 1455-56, f. 32.)] T SCACACUS, pro Scacatus. Vide ibi. argute pulsando praeest, Gall. Carilloneur : vocis origine ducta a Scaba, fossa, | SGAGARIUM, SCACGARiUM. Vide in qu9d Scabolarii etiam sit fossorem agere, Scacci 1. 1 SCACATUS, Quadris diversi coloris ubi aliquis e vivis excessit. [* Non a Scaba, fossa ; sed a Scoba, quod ejusdem distinctus, ut Scacarium. Vide mox in sit campanas pulsare et ecclesiam scobis Scacci 1. Concil. Trevir. ann. 1310. apud seu scopis purgare. Vide Escobolerius et Marten, torn. 4. Anecd. col. 240 : Presbyteri canonici et clerici rigatas et ScaScobolerius.] * SCABOLERIUS, ut Scabolarius, Mris catas vestes geslantes, etc. Statuta Eccl. campani pulsator, Gall. Sonneur. Corn- Leod. ann. 1360. torn. 2. sacr. Antiq. pag. put, ann. 1362. inter Probat. torn. 2. 451 : Item prohibemus ne aliquis de dicta Hist. Nem. pag. 244. col. 1 : Item solvi clero vestes aut togas particas (partitas) Scaboleriis ecclesise beatse Marias, pro clo- seu intercissas, seu Scacacas.... deferat. cando et pulsando simbalum grossum pro Ubi leg. Scacatas. Statuta Eccles. Tutel. pane caritatis, tres grossos. Occurrit rur- ibid. col. 794: Hoc idem de clericis prsesum ibid. pag. 259. col. 1. Vide infra sertitn beneficiatis, caligis Scacatis rubeis, ac viridibus publice utentibus dicimus Scapolerius. esse censendum. Occurrit rursum in * SCABOTUM, Grex. Vide Escabotum. | SCABRA, Lancea, seu potius lanceaeCone. Paris, ann. 1423. apud eumdem cuspis. Gesta Tancredi apud Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col: 1289. Quo spetorn. 3. Anecdot. col. l7:Habebat autem ctat vo^Eschequein veteri Chron. Fland. ipse clam apud se cuspidis Arabicse fer- pag. 79 : Escheque d'argent et de gueules. rum, de cujus inventione fortuita mate- V. Scatatus. 1. SCACGI, SGACI, et SGACHI, seu Scacriam fallendi sibi assumserat: Scabram quippe intuitus exsesam, annosam, usui corum ludus, le jeu des Echecs, sic apnostro forma et quanlitate dissimilem, au- pellatus a voce Arabica vel Persica spicatus est illico hinc fidem novis figmen- Scach, quaeRegem sonat, quod prsecipua tis adhsesuram. [** Cuspis scabra, ex- Scaccorum, uti vocant, persona, Rex sit, sesa, etc. Confer Virgil. Georg. lib. 1. quod a nobis observatum in Notis ad Joinvillam pag. 59. et ad Alexiadem vers. 494.] s pag. non SGABREA, Tignum quoddam, ut vi- qui a 383. 384. quamquam latro, desunt, Germanico Scach, de quo detur. Charta Phil. III. ann. 1283. pro mox, dictum putant, ut i. latrunculocapit. Arabian. : Quandocumque casticia rum ludus, quern eumdemsit cum ludo esse fuerit facienda in locis ab exclusa, quse scachorum viri docti existimant , ex dicitur Ravine, usque ad locum, qui dici- Ovid, sive latrocinii sub imagine calculus tur Goudran, aut planketa, vel pontes, Salmasius vero ad vel palifigendi, vel Scabrese apponendx,... ibit. ait, Scachios Italos Hist. Aug. pag. et Gallos hodie vocabitur celarius vel custos molendino- 459. vocare ludum latrunculorum, voce a rum capituli. calculis detorta. Hunc expende si lubet. 1 SCABREDO, Idem quod aliis Scabri- [Consule etiam Menag. in Etymol. Gall, tia, scabrities, Asperitas sordida. Vita S. v. Echeis et preesertim Carolum de Aldhelmi torn. 6. Maii pag. 79 : Quid- Aquino in Lex milit. v. Latrunculi.] Roquid litterarise artis elaborabat, quod non bertas Monachus lib. 5. Hist. Hierosol. adeo exile erat, Aldhelmi committebat pag. 51 : Aless, Scad, veloces cursus equoarbitrio, ut perfecli ingenii lima eradere- rum fiexisinfrenumgyris non defuerunt. tur Scabredo, Scotica. Gloss. Lat. Grsec.: Petrus Damian. lib. 1. Ep. 10 : Venatus, Scabredo, ipoi.-/^-t]<;. Vide in Scabiedo. aucupium , alearum insuper furies , vel T SCABRIDUS, Scaber, in Miracul. S. Scachorum, quse nimirum de toto quidem Desiderii Episc. Cadurc. cap. ~L2:Faciem sacerdote exhibent minium. Et mox : llle Scabridam.... ostendit. Fortunat. lib. 2. autem ex diversitate nominum, defensionis sibi faciens scutum, ait: Aliud SeaPoem. 107 :

324

SGA

SGA
suit, quo se exercentes in charitate vitia vincere assuescerent et jurgiosam aleam refugerent. Scacorum vero tabula et personae ita describuntur in Poem. Alex. MS. part. 2 :
Li Eschequier est tel, onques mieudre ne fu : Les lices sont d'or fin a trifoire fondu, Li paon d'esmeraudes vertes com pre herbu, Li autres de rubis vermaus com ardant fu ; Roy, fierce, chevalier, auffin, roc et cornu Furent fel de saphir, et si ot or molu ; Li autre de topace, o toute lor vertu : Moult sont bel a veoir drecie et espandu.

SGA
in festo S. Michaelis. [Charta S. Ludovici Reg. Franc, ann. 1259. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1348: Alias autem XL. libras annui redditus nobis reddent in duobus scacariis, videlicet in Scacario Paschas xx. libras, et in Scacario S. Michaelis xx. libras.] Statutum Philippi Pulchri pro reformations Regni ann. 1302. art. 51: Prseterea propter commodum subditorutn nostrorum, et expeditionem causarum, proponimus ordinare, quod duo Parlamenta Parisius et duo Scaccaria Rotomagi, Diesque Trecenses, bis tenebuntur in anno. Utriusque Scacarii passim mentio fit in veteribus Chartis. Vide Monasticum Anglic, torn. 2. pag. 90. 450. etc. Aresto ann. 1279 : Pronunciatum fuit quod Episcopi Normanniae non tenentur venire ad Scacaria, nisi sponte venire voluerint, vel fuerint ex parte Regis mandati, in Regesto Parlament. B. fol. 52. Erectum porro fuit postmodum Scacarium Normanniae in Parlamentum Rotomagi. Vide torn. 2. Monastici Anglic, pag. 995. [et Parlamentum.] SCACARIUM, apud Anglos varie sumitur : interdum enim , et proprie dicitur Curia in qua res flsci pertractantur, ut auctor est Cowellus: in aula scilicet Westmonasteriensi , ubi de rebus et reditibus flscalibus Barones quatuor deflniunt, The Eschecquier, vel checker, vulgo Exchequer. Fleta lib. 2. cap. 25 : Habet etiam Rex Curiam suam et justitiarios suos in Scacario apud Westmonasterium residentes, cujus loci Capitalis est Thesaurarius,.... ipse namque principaliter oneratur de omnibus loca Scacariorum tangentibus, et prgscipue de exitibus, receptis, et compotis omnium ibidem computantium. Matth. Westmonast. ann. 1209: Amotum est Scacarium a Westmonasterio usque Northamplonam per Regem, in odium Londoniensium, usque ad Natalem. Thomas Walsinghamus ann. 1305 : Cumque venisset Eboracum, jussit sessionem justitiariorum, qui dicuntur de Banco, et Scacarium, quss jam septennio manserat Eboraci, Londonias ad antiquum locum transferri. Neque tantum de rebus fiscalibus cognoscunt Scacarii Anglici judices, quos Barones Scacarii vocant, sed etiam de feodis, juribus, et libertatibus regni: praeterea de querelis conquerentium de Vicecornitibus, Escaetoribus, Ballivis, et aliis ministris Regis prsesentibus existentibus, de personalibus injuriis civilibus, prseterquam de falsis judiciis, ut est in Fleta lib. 2. cap. 27. 4. ubi varii offtciarii Scacarii recensentur, de quorum officiis ac~ muniis agit, nempe, Thesaurarius, Cancellarius, Barones Scacarii, Clericus Regis, duo Camerarii, constabularii et Marescalli, Clerici scriptores rotulorum, Miles argentarius, etc. Sed et idem auctor Flelae docet Scacarium istud Anglicum bis in anno teneri, in Paschate, et festo S. Michaelis, quo tempore Vicecomites computa sua reddere tenentur: de quibus Glanvilla lib. 7. cap. 10. et Statuta Roberti III. Regis Scotiae cap. 26. Vide Barones Scacarii, et quae observat Watsius ad pag. 278. Matthasi Paris. * Schaquir, eo sensu, occurrit in Chartul. Henr. V. et Henr. VI. reg. Angl. ex Cod. reg. 8387. 4. fol. 87. r. SCACARIUM, lisdem Anglis pro ipso flsco seu aerario regio interdum sumitur, quod aerarium Regis Angliae in eadem aede, ubi judices scacarii consident, asservetur, ut docet Fleta lib. 2. cap. 27. Bromptonus ann. 1175: Et ibi ipsi Reges redditum mille marcarum argenti

chum esse, aliud aleam. Aleas ergo auctoritas ilia prohibuit, Scachos vero tacendo concessit, etc. Historia Transl. S. Stremonii in Actis SS. Benedictinorum saeculo 3 : Ubi pro reverentia B. Martyris plurima reliquit insignia, scilicet Scachos crystallines, et lapides pretiosos, et auri plurimum. Edit, cachos, ubi caucos emendat vir doctissimus ; sed vox scachos, magis arridet. S. Bernardus in Exhort, ad Milites Templi cap. 4 : Scacos et aleas detestantur. Matth. Westmonaster. ann. 1106 : Liceret etiam ei^d_ScaccQ^_et aleas '^ud'ere. Odo Episcopus Parisiensis in Praeceptis Synodal. 29 : Ne (Clerici) in suis domibus habeant Scaccos, aleas, vel decios, omnino prohibetur. [Hist. Cortusior. lib. 1. apud Murator. torn. 12. col. 783 : Vir nobilis dominus Rizardus de Camino,.... dum more Nobilium Scachis luderet pro solutio, etc. Chron.Tarvis.apud eumd. torn. 19. col.801: Tamberlanus suo in papilione tune forte conludebat ad Scacchos,etc.]'Vide Acta S. Quirini Mart, lib. 1. num. 5. Pseudo-Ovidius lib. 1. de Vetula :
Est alius Iudujjj5cacorum, ludusJUlyjsis, Ludus Trojana quern fecit in obsidione, Ne vel taederet proceres in tempore treugse, Vel belli, si qui pro vulneribus remanerent In caslris : ludus qui castris assimilatur, Inventor cujus jure laudandus in illo est, Sed caussam laudia non advertunt nisi pauci.

Infra, de scacorum personis :

Sex species sallus exercent, sex quoque Scaci, Miles, et Alphinus, Roccus, Rex, Virgo, Pedesque, In Campum primum do sex istis saliunt tres, Rex, pedes et Virgo : Pedes in rectum salit, atque Virgo per obliquum, Rex saltu gaudet utroque, Ante relroque tamen tarn Rex quam Virgo moventur Ante Pedes solum ; capiens obliquus in ante ; Cum tamen ad metam stadii percurrerit, extunc Sicut Virgo salit. In campum vero secundum Tres alii saliunt, in rectum Roccus, eique Soli concessum est ultra citraque salire, Oblique salit Alphinus, sed Miles utrinque Saltum componit.

[** Vide Schmidt, ad Disciplin. Cleric. Petri Alphonsi pag. 115. Glossar. med. Graecit. voce Zairpcxeov col. 459. et in Append, col. 77.] SGA.CARIUM, vel SGACCARIUM, Tabula in qua scads luditur, alternis quadris albi ac nigri coloris distincta, vel ludus ipse scacorum, nostris Eschiquier. Nicolaus Trivettus in Chronico ann. 1273: Ludo Scacarii intentus. Liber de Miraculis S. Fidis c. 19 : Tabulam Scacorum ibi pendentem, etc. Thwroczius in Carolo Rege Hungar. cap. 97 : Et una tabula pro Scads mirabili. [Mirac. S. Bertini saec. 3. Bened. part. 1. pag. 151: Eodem anno Johannes Presbyter de Rubroch cum talis ludens ad aleas nescio seu ad Scacos,... alapam magnam in maxilla recipiens super Scacarium vel alearum tabulam recidit, etc.] Hinc eadem nomenclatura donatae tabulae, similibus tesserulis aut quadris diversi coloris variegatae. Mathseus Paris et Bromptonus de Coronatione Ricardi I. Regis Angliae: Et post illos veniebant sex Comites portantesunum Scacarium,supra quodposita erant insignia regalia et vestes. Idem Bromptonus pag. 1245: Pelves, utres, et Scacaria, alias argenteas, et candelabra, etc. [Schachier scacarium vocat le Roman de la guerre de Troyes MS :
A un Schachier d'or et d'argent Jue o suen chevalier.

Le Roman de la Rose MS :
Puisque des Esches me souvient, Se tu riens en ses : il convient Que cil soil roys que 1'en fet have, Quant tuit si homnie sont esclave, Si qu'il se voit seus en la place Ne ni voit chose qu'il i place ; Ains s'enfuit por ses ennemis Qui 1'ont en tel povrete mis : L'en ne peut aulre homnie haver, Ce sevent tuit large et aver. Car ainssint le dit Estalus Qui desjSsebjs controuvaTus Quant il traitolt d'arimetique.]

Sed et observe personas scacarii familiam vocari in Aresto Paris. 9. Maii ann. 1320 : Item unum Scacarium dejaspide et calsidonio cum familia, videlicet una parte de jaspide, et alia parte de cristallo. Le Roman de Parise la Duchesse MS:
Puis aprist il as tables et a Eschas jouer.

Infra :
Et si nos niostreras des Escliax et des dez.

Jacobus Hemricurtius in Speculo Hasbanico pag. 6 : Joweir aux Eskas et ez Tables, etc. * Haud scio an hue pertineat quod legitur in Chron. Camerac. MS : Iste Wiboldus Cameracensis episcopus ludum alearum, cui suis diebus clerici valde fuerant dediti, lessens quibusdam concordiam virtutum concernentibus, felici subtilitate commutavit. Quae rursum sic narrantur in altero Chron. MS : Wyboldus, vir tarn ecclesiasticis quam jocularibus disciplinis satis imbutus, ludum regularem clericis aleee amatoribus artificiose compo-

Vide Scacatus.] SGACARIUM etiam appellatum olim in Normanniae Ducatu, suprema Curia, in qua appellationes ab inferioribus judicibus supremo juredijudicabantur. [Litterae Ludovici X. Regis Franc, ann. 1314. torn. 1. Ordinat. pag. 552 : Item. Causes disfinitas in Scacario Rothomag. ad nostrum Parlamentum Parisius nullatenus deferantur.] Vetus Consuetudo Nprmanniee MS. 1. part. 5. distinct, cap. 7: L'en apele Eschequier assemblee de hautes justices auxquiex il appartient a corrigier et a amender ou a fere amender tout cen que les Baillis et les autres meneurs justiciers ont malement jugie, et doiyent rendre a chescun son droit sans delai, et tient a bien poi aussi grande fermete comme de la bouche du Prince, etc. Nous apelon solempnel jugement cen qui est jugie par acort en plein Eschequier, etc. Matth. Paris, ann. 1231: Proposuit etiam quod Episcopi quidam ejus suffraganei, neglecta pastorali cura, sedebant ad Scaccarium, laicas causas exercentes, etjudicia sanguinis exercentes. 53" Hinc Justiliarii superiores dicuntur Scacarii Magistri, in Leg. Normann. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 154 : Notandum siquidem est, quod justitiariorum quidam sint superiores, quidam inferiores. Superiores sunt qui ab ipso Duce sunt constituti ad gerendum curam terre, immediate sub ipso Principe eis commisse, curam et custodiam gerentes, ut Magistri Scacarii et Baillivi. Bina autem singulis annis tenebantur Scacaria, primum ad Pascha, alterum

SPA
ad Scacarium Angliae recipiendum, quern prsedicto Comiti dederant, cartis suis inde sibi confectis , plenarie confirmarunt. [Forma pads inter Reges Fr. et Angl. ann. 1216. apud Marten, torn. 1. Anecd. COl. 858 : Item, dominus Lodovicus reddat domino Regi rotulos de Scacario, cartas Judaeorum,.... et omnia alia scripta de Scacario quod habet, bona fide.] Matth. Paris ann. 1242: Et dedit illis quolibet anno de Scacario suo percipiendas, uni 500. alii 600. marcas. Monasticum Anglic, torn. 2. pag. 558 : Similiter si aliquis hominum suorum sit amerciatus erga nos, vel ballivos nostros, pro quacunque causa vel delicto, vel satisfacto mercise et merciamenta pecunise sint collecla, et in una bursa ad Scacarium nostrum portata, etc. Adde pag. 812. Fletam lib. 2. cap. 24. 2. Littletonem. sect. 153. etc. 533" yErarium Regium dictum quoque est apud Normannos Scacarium, ut discimus ex veteri Chartul. Normannise fol. 190 : Isti autem (juratores) colligent focagium de hominibus Templarwrum et Hospitalium, et similiter afferent ad Baillivios Regis ; et per manus Bailliviorum reddetur ad Scacarium Templariis et Hospitalibus. SCACARIUM JUDJEOBUM. Charta Henrici III. Regis Anglise apud Spelman. : Rex de communi consilio attornavit Ric. de Villi Mag. Alexandrum de Dorset, et Eliam de Cuminges ad Scacarium Judaeorum custodiendum, et omnia negotia quse ad illud pertinent tractandaper Angliam, sicut fieri solebat tempore de Warenna, Thomse de Newil, et Galfr. de Norwico. Jam vero unde Scacarii nomenclatura Normannicse juridicse, et Anglicae rationum seu fiscal! Curise indita sit, varise sunt scriptorum sententise, quarum pleraeque vix arrident. Quis enim cum Terrieno ad Consuetud. Normannicam lib. 15. cap. 1. Normannicam Curiam dictam velit, quod in judiciis actor reum, vel e contra reus actorem matet, ut fit in scaccorum ludo ? Aut cum Nicodio, q uod Curia juridicavariisconstet personis seu judicibus, ut scaccorum ludus ? Neque alii a Germanicis vocibus etymon probabilioriconjectura arcessunt: Pithceus et Chopinus lib. 2. de Doman. tit. 15. n. 2. a Schicken, mittere, quod Scacarii judices a Principe mitterentur adjustitias faciendas, ut Missi Dominici : Spelmannus, Watsius et Somnerus a Schats, Thesaurus, ex quo Scattarium scribendum censuit Polydorus Virgilius : alii a Schaeken, quod est rapere, inquit Somnerus, quia fisci est rapere ; denique ab Anglo-Saxonico scara symbolum, impositip, taxatio. Sed has, inquam, etymologise nimis a vero absunt. Longe sane probabilior videtur sententia, Scacarium, Normannicum prsesertim, nonqen accepisse a loco seu aedificio publicp, in quo judicia suprema exercebantur, ita nuncupato, quod ejusdem pavimentum tesserulis quadratis diversicoloribus instratum esset, tabellse instar, in qua scacorum ludo luditur, quod Scacarium perinde appellamus , uti supra docuimus, quompdo vocem hanc usurpari observare est in Necroloio Ecclesise Carnotensis 8. Id. Jan.: cacarium de auricalco et marmore in pavimento chori de proprio fecit. Vel certe a mensa cui adsidebant judices, a qua Scacarium Anglicanum denpminatum testatur Gervasius Tilleberiensis : Scacarium, inquit, tabula est quadrangula,qu& longitudine quasi decem pedum, et quinque latitudine ad modum menses.

SGA
circunsedentibus apposita, undique habet limbum latitudinis quasi 4. digitorum. Supponitur (f. superponitur) Scacario pannus in termino Paschss emptus, non quilibet, sed niger, virgis distinctus, distantibus a se virgis, vel pedis, vel palmse spatip.Hasce tabulas respexit vetus Poeta MS. in Poernate cui titulus, Le Roman de la Violette :

SGA

325

inferre tentaverit, damnum et detrimentum faclens aliquatenus, sicut per prssdam, Scaccum, furtum, incendium, etc. Gloss, apud Vredium in Hist, comit. Fland. fol. 302 : Scachum, raptus, prxdatio, latrocinium Schaker, raptor, latro. Vide Scach. SCAGH, SCACHUS, Latrocinium, vox Germanica. Lex Longob. lib. 2. tit. 55. | 3. 7. [* otto II. cap. 6.] : De furto aut Car par mon chief miaux ne requier, Schaco, si ultra 6. solid, fuerit, similiter Qui mil mars sur un Eschaquier ut per pugnam veritas inveniatur prszciNe metroit, ne prendroit ruie pimus. Decretum Ottonis II. Imp. apud Par si que fausist 1'escremie. Goldastum torn. 3. Constitut. Imperial, Scacarium vero virgulis distinctum ex- pag. 310: De furto, vel Schalco, si ultra hibet Tilesberiensis, quomodo olim 6. solidos fuerit, similiter ut per pugnam etiam erant, ut et nodie alvei lusorii, veritas inveniatur prsecipimus. Leg. duodecim scilicet virgulis ex utraque Scaco: nam Schalc, in Glossarip Theoparte sibi invicem oppositis ac respoa- tisco Lipsii servum sonat. [** Vide dentibus. Ejusmodi alveum veterum Pertz. Leg. torn. 2. pag. 33.] Charta MS. describit Gruterus 1049. 1. quena multis Ludovici Imp. ann. 1329. pro Monetariis docteque suo more explicat Salmasius Papiensib. : Excepto homicidio , raptu ad Histor. Aug. pag. 467. licet inscri- virginum, robaria seu Scacho , quibus ptionem baud omnino perceperit, uti casibus teneantur subire suorum judicum in Dissertatione de Imperatorum Cons- examen et judicium. [** Vide Henric. tantinopplitanorum numismatibus doce- VII. Imper. edict, de monet. Italise ann. mus. Scribit in Aspilogia Spelmannus, 1311. apud Pertz. Leg. torn. 2. pag. 518. hujusmodi tabulas memorise subminis- et Graff. Thesaur. Ling. Franc, radice trandse gratia Trapezitas seu Mensarios Scah torn. 6. col. 411. supra Scaccum.] olim habuisse. Sed an Scacarium RotoSCACHCATOR, Latro. Capitula Caroli magense seu Normannicum de rebus C. tit. 12. g 13 : Ego ill. ad salituram, fiscalibuscognoyerit, addubitari potest: illud malum quod Scach vocant, vel testametsi sequiori saltern aetate id videa- ceiam non faciam, nee ut alius faciat tur innuere Guillelmus Nangius in consentiam : et si sapuero qui hoc faciat, Chronico ann. 1292. scribens apud Ro- non celabo ; et quern scio qui nunc latro tomagum propter exactiones, quas Ma- aut Scachcator est, vobis Missis Dominicis lam toltarn vocant, contra Magistros Sca- non celabo, ut non manifestem. carii Regis Francise ministros minorem * SCAGHERIUM, ab Italico Scacchiere, populum insurrexisse, et domum collecto- Abacus, alveus, alveolus. Inventar. MS. ris pecunias infrinxisse, ac denarios col- thes. Sedis Apost. ann. 1295: Item alium lectos per plateas dispergentes, in urbis urceum de opere duplici cum Scacherio in castello Magistros Scacarii obsedisse. summitate coperculi. Ibidem : Item unum * Probabilior licet videatur sententia repositorium de xamito ad Scachetia (leg. Cangii, qui Scacarium nuncupatum esse Scacheria) rubea et virida cum leonibus. putat a pavimento loci, in quo judicia * SGAGHINUM, Pari intellectu, in eod. suprema exercebantur, tesserulis qua- Inventar. : Aliud dorsale est ad Scachidratis diversicploribus instrato; prsefe- num de argento fdato et serico rubeo, in renda fortassis ilia origo, quse hanc quibus Scachis sunt leones. vocem a calculis bicoloribus, quibus in * 1. SCACHUM. Vide supra Scaccum. reddendis rationibus utebantur, accer>^ 2. SCAGHUM, Grassatio, vel latrocisit; prsesertim cum Scacarii nomen nium, vel rapina. Liber Consuet. Medioapud Anglos curise rationum primo in- lani ann. 1216. inter Mon. Hist. Patr. ditum sit. Hanc opinionem suppeditat Taur. torn. XVI. col. 906: In aliis ergo Joan. Sarisber. in Vita S. Thomse Can- casibus fit pugna, velut in furto sicut ditua'r.: apud D. Le Beuf torn. 1. Dissert, ctum est. In, Scacho similiter, de incendio pag. 316 : Erat siquidem Johannes ille, quoque et guasto fit pugna, veluti si blacum thesaurariis et casteris fiscalis pecu- vam in agris quis guastasse vel vites nise et publici asris receptoribus, Londoniis taliasse vel arbores scorticasse dicatur. ad quadrangulam tabulam, quse dicitur [FR.] (a) calculis bicoloribus vulgo Scacarium ; | SGACIA, ut supra Scacci 2. Acta S. potius autem est regis tabula nummis Veroli torn. 3. Jun. pag. 387 : Erat aualbicoloribus, ubi et placita coronee regis tem unus pedum per genu juncturam retractanfur. curvus, ita ut juxta natem suspensum * Hinc etiam accersenda forte est vox nullo modo extenders prsevaleret. Verum Gallica Eschaquer, quse Ex aequo, quasi ligneo pede quern vulgo Scaciam vocant, calculis putando , partiri sonat , in vice naturalis pedis utebatur. Charta Frider. ducis Lothar. ann. 1295. 1 SCAGIARIUS, Venator, ut videtur, ex Chartul. Romaric. ch. 34 : Tant que Italis Scacciatore, quibus Scaciare venari lesdictes amendes soient Eschaquees et sonat. Man sum Geraldi Scaciarii, in demenees par les menestrelz S. Pierre en Charta ann. 1019. ex Chartul. Aptensi plais bannauls. fol. 41. Vide Scachia. 2. SCACCI, Grallse, furculse, Gall. Es1 SCACIUS. Statuta Montis Regalis chaces, Italis Zanche, Stampoli. Miracula fol. 312: Item pro quolibet centenario B. Gregorii X. TP. apud Petrum Ma- gerborarum Scaciorum, solid, duos den. riam Campum in Hist. Eccl. Placent. : @tc Propter infirmitatem, quam habuit, non j SCADAFALE , ut infra Scafaldus. potuit ire, nee redire sine baculo, sive Charta ann. 1125. inter Probat. torn. 2. Scaccis. [Vide infra Scacia.] novse Hist. Occitan. col. 437 : De sedificio * SCAGCUM, f. pro Saccum, Deprseda- vallis unde Comes conqueritur judicatum tio, depopulatio. Vide in hac voce. est, ut dentelli destruantur et ipsam SeaCharta ann. 1090. apud Lam. in Delic. da f ale, et sedificium ipsum de csetero erudit. inter not. ad Chrpn. imper. altius non fiat. Leon. Urbeyet. pag. 308 : Qui modo sunt T SCADAFALTUM, ut Scadafale. Judiibi aut inibi, quicumque profuturi sunt, catum ann. 1279. apud la Faille inter malo animo studiose dicimus, molestiam Probat. Annal. Tolos. pag. 101: Noverint

326

SGA

SGA

SCA
videntur, nisi tegumenta pedum; dehinc vero ad crurum sive tibiarum indumenta, ut apud Lombardos, translatum estistud vocabulum. Hinc, potiusquam a scapha, deducendum opinor vetus Gallicum Escafignon, quo calceamenti genus significatur. Lit. remiss, ann. 1459. in Reg. 188. Chartoph. reg. ch. 159 : Le suppliant fust a la place Maubert chez ung cordouennier ;... et print... trois paires d'Escaffignons de cuir. Stat. ann. 1472. in Reg. 197. ch. 366 : Item que tout ouvrage, tant de chausses que d'Escafignons ou chaussons, etc. Vide infra Scof~ fones. 1 SCAFWARDUS, Oeconomus, procurator, cellerarius, ab Aleman. Schafft, armarium, et warden, vel warten, custodire. [ Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 454. voce Scafari.] Charta Burchardi Abb. S. Emmerammi apud Bern. Pezium torn. 1. Anecd. part. 3. col. 77: Hoc autem vinum sive illud hie prsedicti servi emant, sive ad Pauzona emptum pergant, tale debet esse ut ad libitum Sca'fwardi sub juramento constricti totum probetur et sic in cellario collocetur. Vide Scapoardus. -SGAGHA. Comput. ann. 1302. ex Cam. Comput. Insul.: Super diepemsele, Scagham et ignem, xliiij. lib. ix. sol. * SCAGIALE. Vide infra Schiagiale. 1 SCAGLIONUS, Scala, gradtis, ab Ital. Scaglione. Statuta Mont. Regal, fol. 198 : Et qusecunque persona,... quse vel murum sen stellonatam dictse civitatis, cum scalis, seu Scagliono vel alio modo transiret, etc. Vide Scaliones. * SGAG-NA, Instrumentum quo Slum evolvunt, Gall. Devidoir, alias Escagne, in Inventar. ann. 1294. ex Tabul. S. Viet. Massil. * SCAGNETUM, Assula, ni fallor, ab Italico Scaglia, eadem notione. Stat. AvellaB ann. 1496. cap. 106. ex Cod. reg. 4624: Nullus teneat.... desubter aliquam balantiam, cum qua ponderare debet, aliquem lapidem seu monum, vel aliquod lignum seu Scagnetum, vel aliquid si~ mile. 1 SCAHENTIA, Jus Scaetam, seu Escaetam percipiendi, Gall. Droit d'eschoite. Vide Scaeta. Charta Folqueti de la Forsa et Aymerici Bermundi ann. 1417. ex Museo Dom. de Flamarens: Nihilque juris, deverii, actionis, rationis, portionis, partis, possessionis, usus, usatgii, Scahentiee, utilis dominii vel directi explecti, servitii in prsedictis bonis... retinuit. | SCAILGJE, Lapides sectiles, quos Ardoises dicimus.Vide infra Scalise. Hist. Monast. S. Laurentii Leod. apud Marten, torn. 4. Ampl. Collect, col. 1151 : Item fecit reparari altam aulam juxta coquinam, et totam domum novis cooperiri Scailgis anno 1475. 1 SGAKANA, Secqris militafis. Hist, pacificationis inter Rudolphum II. Imper. et Turcarum Imper. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 326 : Quamvis etiam frameis seu securibus militaribus, vulgoScakanis, pulsarentur, qui nobiscum ingrediuntur, etc. l.SGALA, vox varia3 notionis apud Scriptores media3 sstatis. Est enim SCALA, apud nostros, una ex altioris, uti vocant, justitise, seu supremi dominii, notis. Scala quippe pro criminum quorumdam aut malefactorum punitione erigitur intra dominorum, qui jus gladii habent, jurisdictionem aut districtum, quam ascendere coguntur rei, qui ejusmodi poena [quse Scalatio infra dicitur,] mulctantur, ut universae plebi expositi, infamiaB notam subire cogan-

Hinc animas servat Scaevis, hinc corpora curat. universi, quod existens apud Monternpessulanum serenissimus Princeps dom. LuT SC.32VUS, pro Scemus, vel Semus, dovicus,... videlicet extra portam Sauna- Mutilatus. Vide Seams. rise supra quoddam Scadafaltum, etc. SCAFA, Vas culinarium, SCADENTIA, Scaditio.VidQ Excadentia. lier a pot.} Fortunatus lib. [Gallice Cuil6. Poem. 10. * SCADENTIA, Caduca bona, quae in de Coco : fiscum cadunt, vel ex commisso, vel alia Cui sua sordentem pinxerunt arma, colorera, qualibet ratione. Charta apud Murator. Frixura, cucunue, Scafa, patella, tripes. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 13: Medietas redituum de placitis, de forfaSCAFALDUS, Tabulatum altius eduturis et Scadentiis peregrinorum et extra- ctum, theatrum, Gallis Eschafaud. Hineorum. Scadentia Beneventanorum tola. storia Translationis S. Bertilise Virg. Vide Excadentise. n. 19 : Erectus fuit quidam Scafaldus in * SGADUCUS vel SCADUTUS, Dicitur de Curia B. Amandi, apud Mareolum, cortire, quee licitatione alicui obvenit. Charta nis, tapetis ornatus, quern Pontifex ann. 1307. in Reg. 44. Chartoph. reg. ch. venerandus ascendit, eleganti sermone ad 113: Vobis tanquam plus offerenti Scadu- populum facto, etc. Le Roman de Garin : cum sit per extinctionem vel defectum Fromont Irouverent devant 1'huis del Moutier ; candelse ardenlis. Alia ann. 1308. ibid, Ou il fesoit les Eschaufaus drecier, ch. 128 : Emptori subscripts tanquam For les grans portes quasser et trebuchier. plus offerenti per defectum dictse candelse ad concedendum accens3st dictum hospi- De vocis etymo vide conjecturam notium Scadutum sit et concessum. stram in Notis ad Joinvillam pag. 70. ! SCADUS, Mensura et pars vinearum, T SOALFAUDUS, Eadem notione. Acta apud Schilterum in Gloss. Teut. v. Schaz, Cone. Pisani ann. 1409. apud Marten, ex Regesto redituum Argent, ssecul. 14 : torn. 7. Ampl. Collect, col. 1105 : Missa Item in banno R. siti sunt 250. Scadi vi- finita, venit Papa una cum Cardinalibus nearum, qui vulgariter dicuntur Schetze, et prsslatis mulfls ante ecclesiam in alto locati diversis colonis pro media parte Scalfaudo, ubi coronatus fuit per decanum vini, quod excrescit in eis. Vide Scala 8. diaconorum, scilicet dom. Cardinalem de Scamellus et Skaza. [** Oberlin. Glossar. Saluciis. Vide Scadafale. German, voce Schatz, col. 1381.] *[ SCAFAEDUS, Eodem intellectu, in * SCADUTA, Hsereditas decedentium Chronico Corn. Zantfliet ubi de eadem sine hserede. Pact, inter archiep. et vi- coronatione scribit, apud eumdem Marcecom. Narbon. ann. 1213. ex Bibl. reg. ten, ibid. torn. 5. col. 396. Sed legendum cot. 2: Dominus archiepiscopus... conce- est Scafaldus. SGAFEL. Vide mox Scaflus. dat ad fieudum Aymerico preeconizationes 1. SCAFFA, SCAFFIA, Mensura. Vide sive cridas, bona vacantia seu Scadutas Scapha. deffunctorum. Scadere, Academ. Cruse, ]2. SGAFFA, Italis, Siliqua, Gall. Cosse. est Lege venire, devolvi, cadere. Vide Georg. Stella in Annal. Genuens. apud Scaeta. Murator. torn. 17. col. 1039 : Cum pluri* SGADUTUS. Vide supra Scaducus. j SC.ffiNOFACTORES, vox ibrida, a Gr. bus Scaffis adustis in una magna hostium navi ffXYjvYj, Tabernaculum, tentorium, etLat. ignem imponunt, et totam cremaFacere: baud satis tamen ad rem, cum runt. Vide Pistatus. * SGAFFALE, vox Italica, Tabulatum ibi, non de tentoriorum fabricator! bus, sed de domorum structoribus sermo sit. altius eductum, suggestus. Addit. ad Vita S. Johannis Valent. Episc. apud vit. S. Anton, torn. 1. Maii pag. 350. col. Marten, torn. 3. Anecd. col. 1694: Scse- 2 : Imagines prasdictas ibidem restantes nofactores et latomos ad opus disposuit, in multitudine magna, pro majori parte brevique tempore ecclesiam cum officinis de scannis ligneis et Scaffalibus dejececonvenientibus ibi construxit, quam Vien- runt ad terram. Vide Scafaldus. * SGAFILUS, f. pro Scapilus, Mensurae nensis pontifex cum magna populorum frequentia celeberrime consecravit. Vide frumentariaa species. Charta ann. 718. apud Murator. torn. 3.'Antiq. Ital. med. Scena. 1 SCAETA, Bona quse domino feudi ex sevi col. 565 : G-udiscalco terra modiorum duo, tris Scafilorurn prope terram Trioni, delicto vel ex defectu hseredis obveniunt. et Scafilum prope terrula Liutuald. Vide Vide Escaeta. Chartular. SS. Trinit. Scapha et Scapilus. Cadom. fol. 62: Dicunt juratores quod :: - SCAFLUS, Eadem mensura pro sale. Scaeta est Abbatissse ex parte Aeleumi mortui sine herede. Escainte dicitur in Leg. portor. Bojor. apud Oefelium torn. 1. Script, rer. Boicar. pag. 718 : De una Charta ann. 1408. ex Cod. Colbert. 2591: navi reddat tres semimodios seu tres ScaItem les recreantises, reliefs, tierziesmes, flos de forfaitures, bastardises, Escaintes de li- plenumsale. Ibidem infra : Unum Scafel dent... De sale Scafel iij. gnes et autres avantures dudit fief. SCAFONES. Innocentius III. 1 SC-ffiTTA, Monetae genus. Vide Sceatta. Epist. pag. 29. edit. Colon, de PP. lib. 1. Canonicis ] SG.SIVA, <xpi<7Tpa X 'P> }>oa; in GlOSS. Lat. Grsec. id est, Manus sinistra. Vide Regularibus:inCortibaldum insuper, subaros quoque hyeme, sotulares habeant Festum. in ssstate, caligas tarn lineas quam laSC^VITAS, Iniquitas. Glossse Isid. neas, et Scafones similiter habeant dupli[Pro Fortun.se malignitas, infelicitas, cates, capas nigras singuli de mantellaapud Apuleium lib. 4. Metamorph.: Sed rio, etc. Regula Ordinis Canonicorum mihi cum fide memora, oro, quod tuum S. Marci de Mantua, in Regesto Alexanfactum Scsevitas consecuta in meum con- dri IV. PP. anni 7. ex Bibl. Regia : Item vertit exitium. Idem lib. 4 : Sed agilis duo femuralia, duo caligse lanese ; et quaatque prseclarus ille conatus fortunse mese tuor liness sine pedulibus, quatuor ScufScsevitatem anteire non potuit. Occurrit fones, (sic) et duo subtellares, et duo bottse. rursum lib. 7. et 9. Artium scsevitas, id filtratse, etc. Italis Scuffione, est major est, earum abusus ad vitia et pravos Coiffia: sed hie Scaffones, vel Scuffones, mores, apud Ammianum lib. 30. cap. 12. pedes spectare videntur. Arnobius lib. 2. adv. Gentes : Scsevitas * Idem quod Chiffones. Vide in hac innumerabilis vitiorum.] voce. Et sane, ut observat Muratorius 1 SC^VUM, Crimen, noxa. Miracul. S. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 432. Walarici torn. 1. April, pag. 28: Italis scofoni primo nihil aliud fuisse

SGA
tur. Concilium Turonense arm. 1236. cap. 8. de his qui binas nuptias contrah u n t : Firmiter injungentes, quod si qui reperiantur talia perpetrasse, nominatim denuntientur infames, et in Scala ponantur, posted publice fusligentur. Idipsum statuitur de sortilegis cap. seq. Aresta ann. 1259. ex 1. Regesto Parlam. fol. 13: Monachi posuerunt quandam Scalam pro juratoribus. Consuetudines Nicosienses cap. 20 : Faciemus capi, verberari, et porii in Scala, demum in carcerem detrudi, etc. Perjurum stridare in Scala. in libro Promissionis maleficii cap. 26. inter Statuta Veneta, id est proclamare publice perjurum. [Charta Philippi VI. Reg. Franc, ann. 1331. ex Tabular. Monast. Bonae-Vallis : Licet essent et fuissent per tempus sufficiens in possessione et saisina... tenendi et habendiibidem in turri sua gueiiam et in villa Scalam pro malefactoribus puniendis. Statuta Eccles. Trecens. ann. 1427: Si quis vero Deum negaverit vel despitaverit, pro prima vice duos dies ; pro secunda quatuor in pane et aqua jejunare compelletur ; pro tertia autem in Scala, ut moris est, reponetur.] Prostat etiamnum in urbe Parisiensi Scala ejusmodi, quam Scalam Templi appellant, quod fuerit Templariorurn ojim, nunc vero Hospitalariorum Parisiensium supremae justitise nota. De hujusmodi Scalis agunt non semel Consuetudines Franciae municipales, Altisiodor. art. 1. Senonensis art. 1. et 2. Burbonensis art. 1. et 2. Trecensis art. 126. Nivern. cap. 1. art. 15. Silvanect. art. 106. Lotharing. tit. 6. art. 2. et Edictum S. Ludovici, ut videtur, contra blasphematores, [** art. 2. Ordin. Reg. Franc, torn. 1. pag. 100.] in quo de poena et mulcta iis indicta hsec habentur : Et se il estoit si pauvre que il ne peut payer la peine dessusdite, ne eust autre pour lui qui la vousist payer, il sera mis en I'Eschiele I'erreure d'une lieue, en leu de nostre Justice, oil les gens ont accoustume a assembler plus comrnunement, et puis sera mis en prison par six jours, ou par huit au pain et a I'eau. Addo veterem Inquestam ex Tabulario Monasterii S. Maglorii Parisiens.: Ledit Abe fist lever une Eschiele en la ville de Mourcent en signe de haute Justice, etc. Joannes Abbas Laudunensis in Speculo Historiali MS. lib. 11. cap. 79: Et la fut baillie a I'Evesque de Laon, et par jugement fut mis en I'Eschiele, et monstre a tout le peuple par trois fois. Vide Gallandum de Vexillis Francicis pag. 27. Notas nostras ad Joinvillam pag. 106. mox Scalare 3. et Scalalio. 2. SCALA, pro Urbis regione, apud Monspelienses. Conventio inter Episcopum Magalonensem.et Consules Montipessulanos ann. 1216. 6. Id. Febr.: Et tune 12. existentes Consules coadunatis sibi in elections facienda 7. aliis viris, uno videlicet de unaquaque Scala, eligent 12. viros de Montepessulano laude et honestate prseclaros. Occurrit in Charta alia ann. 1267. Id. Febr. in 30. Regesto Tabularii Regii ch. 143. ubi agitur de electione Consulum Monspeliensium. Vide Privilegia Ecclesiae Hammaburgiensis pag. 190. et Jacobum de Vitriaco in Hist. Orientali pag. 1126. 3. SCALA, Patera, Longobardis, ut scribunt Paul us Warnefridus de Gestis Langob. lib. 1. cap. 27. Isidorus lib. 20. cap. 5. Papias in verbo Vasa. Etiamnum hodie Scalen Saxonibus, ut auctor est Gryphiander de Weichbildis Saxonicis cap. 49. [* Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 474. voce Scala.] Vin-

SCA
centius Belvac. lib. 31. cap. 150: Habebat autem Soldanus 40. bigas oneratas loricis, exceptis Scalis argenteis et vasis ad bibendum mires magnitudinis. Etiamnum Theutones Schaele pateram, seu scyphum vocant, ut auctor est Kilianus. Glosses Isonis Magistri ad Prudentii Apotheosin : Cymbia, poculorum genera, nayf, Schalen. Vide Rhenanum lib. 1. Rer. German, pag. 73. et lib. 2. pag. 113. Neque forte aliter vox haec sumitur in Charta Sisnandi Episcopi Iriensis serse 952. apud Anton, de Yepez, in Chron. S. Benedicti torn. 4. pag. 438 : Concedimus vel offerimus Ecclesise vestrse, atque sacrosancto Altario, id est, ministeria Ecclesise, calicem argenteum cum sua paropside.... Scala argentea de sex solidos, etc. Infra : Id est, psalterium, orationum, passionum, commitum et manualium, Scala argentea una, venapes 4. plumatios5. etc. Ibidem : Scalam argenteam cum nostro nomine, etc. Alia Rudesindi Episcopi Dumiensis aBrae 930. torn. 5. pag. 424 : Litones 2. Scalas exauratas 6. litones 7. moyolos exauratos 3. calices ex auro et gemmato 1. etc. 4. SCALA, Trutina, seu trutinse lanx, in scalse, seu patera? formam cpnfecta, Anglis vox nota. Liber Scacarii, cujus auctor esse creditur Gervasius Tilleberiensis, enarrans ut Henricus I. Rex Anglian esculentos suos reditus in pecuniarios transtulerit : Succedente vero tempore cum idem Rex in transmarinis et remotis partibus, sedandis tumultibus operam daret; contigit ut fieret sibi summa necessaria ad hssc exempla numerata pecunia. Confluebat interea ad Regis Curiam querula mullitudo colonorum, vel, quod gravius sibi videbatur, prsetereunti frequenter occur'sabat, oblatis vomeribus in signum deficientis agricultures. Innumeris enim molestiis premebantur occasione victualium, quse per plurimas Regni paries a, sedibus propriis deferebant. Horum igitur querelis inclinatus Rex, definito magnorum Concilia, destinavit per regnum quos ad id prudentiores et discretiores cognoverat, qui circumeuntes, et oculata fide fundos singulos perlustrantes, habita sestimatione victualium quaz de aliis solvebantur, redegerunt in summam denariorum: de summa vero summarum, qus& ex omnibus fundis surgebat, in uno Comitatu constituerunt Vicecomitem illius Comitatus ad scacarium teneri, addentes ut ad Scalam solveret, hoc est, propter quamlibet numeratam libram 6. den. Rati sunt enim tractu temporis facile posse fieri, ut moneta tune fortis, a suo stalu decideret. Nee eos fefellit opinio: unde coacti sunt constituere ut firma maneriorum non solum ad Scalam, sed ad pensum solveretur, quod perfici non poterat, nisi longe pluribus appositis. Servabatur per plures annos ad Scaccarium lex hujus solutionis: unde frequenter in veteribus annalibus Rotulis Regis illius invenies scriptum, In Thesaurario c. lib. ad Scalam: vel, In Thesaurario c. lib. ad pensum. 5. SCALA, Lecticas species in scalae speciem confecta. Vita S. Filiberti lib. 2. cap. 2 : Fit populi concursus non modicus, gaudent omnes vel Scalam qua vehebatur, (corpus S. Filiberti) seu etiam linleum quo tegebatur, se posse contingere. Cap. 27 : Videres... ahquos carrucis, corbeculis, sellis gestatoriis, atque Scalis advehi. Denique cap. 28 : Interim venerandum sepulchrum cum sacratissimo pignore de Scala deponitur, et in dextro cornu Ecclesise collocatur, atque in sinistro latere Ecclesise Scala ipsa appenditur.

SGA

327

16. SCALA, Ordo cujusque, Gall. Rang. Jacobus Cardin. de Coronat. Bonifacii VIII. PP. ubi de processione, apud Muratorium torn. 3. pag. 652:
et legern slatuunt, ne forte vaganlur Immemores, redeuntque sua consistere Scala.

Hinc SEDEEE AD SCALAM dicitur Monachus, qui cum aliis in refectorio [suo ordine] sedet, in veteri Scheda MS. Corbeiensi de Mensa Abbatis : Habet Eleemosynarius in quolibet anniversario Abbatum 2. panes, 2. mensuras vini, ac de omnibus missis duplicem missum, tamquam si esset vivus, et sedens ad Scalam, sive ad mensam. Occurrit ibi pluries. [Neque alia ratione] 7. SCALA, Manipulus militaris, [seu quaevis militum turma sive equitum, sive peditum dicitur,] Gall. Escadron, [vel potius Corps de troupes, nostris olim Eschielle. Charta ann. 1393. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 861 : Suumque exercitum in duas Scalas seu partes divisit, aliam vero Scalam in qua erant Eritones Galicani, etc.] Will. Brito lib. 3. Philippid.:
Ut subsit quoeque Tribune Scala suo.

Infra:
Disposuilque acies per Scalas, perque cohortes Ordine compositas recto.

Lib. 10:
Efficiunt animis Scalam concorditer unam.
Lib. 11: Quos inter Regemque viri virtute corusci Aslant continua serie, Scalasque suorura Quisque magislrorum densant, dum buccina ssevura Obstrepat, ut celeri levitate ferantur in hostem.

Gregorius Decanus Bajocassensis in Vita Urbani IV. PP. apud Massonum pag. 225: In aciebus Scalaribus ordinatis, se ad invicem hostiliter sunt aggressi. Vide torn. 7. Spicilegii Acheriani pag. 225. [Ita intelligendus videtur Caffarus in Annal. Genuens. ad ann. 1157. apud Murator. torn. 6. col. 269: Amicum de Mirto Constantmopoli legatum miserunt pro exigendis Scalis et embolo promissis.] [* Vide Scala 9.] Li Lusidaires, vetus Poe'ma MS. :
Joab s'est par matin leves Mult fu richeraent arraes, Et Dus ses compagnons assembla, Et ses Eschelles ordena.

Le Roman de Guillaume au Court-nez:

De la ville issent larons et paiens, A vint Eschielles mult bien appareillies. Le Roman de Roncevaux MS.: Les dis Eschielles en fait tot quoi tenir. Vacces au Roman de Rou MS.: Sa bataille ordena, ses Eschielles parti.

Will. Guiart MS. ann. 1214 :

Puis retournent ens deus ferant Par les rens jusqu'a leur Eschiele, Sans perdre qui vaille une niele.

Idem :
D'entre eux ont deus Escliielcs failes, Cele ou sont les plus honorables ; Conduit Gauchier li Connestables.

Le Roman de Garin MS.:

Bien chevauche li gentis et barn6, A dis Eschielles qu'il a fait deviser.

Chronicon MS. Bertrandi Guesclini :

Son Eschielle conduit par cornpas bellement, Vers 1'Eschielle Bertrand qui moult ot hardement.

328

SCA

SGA

SCA
I SGALAPIUS. Vide infra Scapolus. j 1. SCALARE, Scalis muros ascendere, Gallice Escalader. Scalator, qui scalas admovet, applicat. Chron. Astense apud Murator. torn. 11. col. 269: Joannes Turchus de Castello filius bastardus domini Antonii Turchi cum certa comiliva gentium armatorum, equitum et peditum venit de nocte apud civitatem Ast, et voluit Scalare castrum prssdictss cittadellse, in quo tune erat prasdictus dominus gubernator; et ibi habebat asdificia quamplura apta pro Scalamentis.... et habebat secum unum perfectum Scalatorem nomine Barberius de septimis. Chron. Angl. Thorn. Otterbourne pag. 250: Item accusavit eum, quod disposuerat intra dies natalitios nocte Scalasse muros manerii de Eltam, in quo Rex erat, et occidisse Regem. Vide supra Scalamentum. * Vide supra Eschallare. 1 2. SCALARE, Scala3, gradus, Escalier. Miracula S. Zita3 torn. 3. April, pag. 525 : Cum ipsa esset prope Scalare juxta introitum curtis, etc. Vide Scalarium. :;s Alias Escalle et Eschalle. Stat. monast. S. Egid. ann. circ. 1152. inter Probat, torn. 1. Hist. Nem. pag. 34. col. 1 : Debet etiam (elemosynarius) facere scopare dormitorium et Scalare, per quern ascendunt. Lit. remiss, ann. 1406. in Reg. 160. Chartoph. reg. ch. 303 : Lesquelx supplians arrivez au bout de I'Eschalle dudit hostel, par laquelle I'en monte en la salle d'icellui, etc. Aliae ann. 1412. in Reg. 167. ch. 2 : Le suppliant donna a icellui prestre d'un baston en descendant une Escalle de pierre, estant audit hostel. Eschillon vero dicitur de baculis, qui ad latera carri ad modum seals disponuntur. Lit. remiss, ann. 1379. in Reg. 116. ch. 258 : Lec/uel chevalier tenoit en sa main par contenance un Eschillon de charette. * 3. SCALARE, Scalae pcena reum damnare, nostris Eschaller et Escheler. Charta ann. 1327. in Reg. 65. Chartoph. reg. ch. 42 : Nee etiam debere clericos condempnatos, nisi solum ante fores ecclesiarum Scalare... Capientes;arestantes, Scalantes et carceribus mancipantes, etc. Lit. remiss, ann. 1381. in Reg. 119. ch. 113 : Ipse Johannes promolus ad iram, ore suo polluto protulit vile juramentum de beata et gloriosa Virgine Maria; quapropter est in periculo Scalandi, nisi super hoc per nos provideretur eidem. Arest. ann. 1402. 23. Febr. in vol. 9. arestor, parlam. Paris. : Johannes Maurini per sententiam dictorum auditorum, cum, mitra et camisia Scalatus fuerat. Ibidem : Pilorisari et in Scala poni fecerant. Joinvil. in vita S. Ludov. edit. Gang. pag. 120 : 11 (S. Louis) fist Eschaller ung orfevre en braies et chemise moult villainement, a grant deshonneur. Charta ann. 1339. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Lesquelz religieux maintenoient que a eulz seulz et pour le tout appartient a drecier et avoir eschieles ou piloris dedens les termes de la commune en leur treffons, et de mettre en ycelle ceulz qui jureronl le villain serment;... et quant ceulz qui auront este Eschielez, par I'ordenance des maire et jurez, seront descenduz, on ostera ladite eschiele, et par tant de fois comme il auront ordene a Escheler lesdis jurans le villain serment, ou fauls tesmoignage il pourront ladite eschiele redrecier et oster comme dit est. Escale vero mulctae species videtur, in Lit. ann. 1345. torn. 2. Ordinat. reg. Franc, pag. 230. Vide Scala 1. SCALARIA. Ugutio et Joan, de Janua:

equus albus phaleratus portat Scala ipsa lignea, quse gradus tres continet, equo pontiflcis apponitur, per quam equum suum ascendit. Ubi Scala, idem quod nostris Marchepied, Pedaneum scabellum. 1" 11. SGALA. Chron. Trivetti ad ann. 1293. apud Acher. torn. 8. Spicil. pag. 662 : In Angliam adducilur (classis navium Normannicarum) feria sexta ante vigiliam Pentecostes subrnersis aut cassis hominibus omnibus, qui erant in navibus, solis illis exceptis, qui in Scalis vix salvi fuerant fugiendo. Ubi legendum omnino videtur Scapha, Gall. Chaloupe, esquif. 112. SCALA, pro Scilla, Campanula. Ains passe toutes les Esquielles; Usus Monast. Sangerm. inter Probat. Les darraines, les premieres. Hist, ejusd. pag. 135. col. 2 : Finito potu 8. SGALA, Modus agri, in Gharta Lon- Prior percutiet Scalam tribus vicibus vel gobardica, apud Ughellum torn. 7. pag. quatuor, etc. Vide Skella. 1294 : Quod est per mensura ad justa * Cerem. vet. MS. eccl. Carnot. : Post pertica mensuratas Scalas duo, et pedes Nonam missa Quadragesimas sonetur cum duo in integrum, etc. Occurrit etiam duabus Scalis. torn. 3. pag. 47 : Per mensuram ad jus13. SCALA. Glaber Rodulph. in Vita tam perticam mensuratam Scalarum cen- S. Guillelmi Abbatis Divion. cap. 2 : tum in integrum cum inferioribus et su- Constituitur enim divini Officii assiduus perioribus. custos, ac Scalas capitalis illius loci. (Lego 9. SGALA, Portus minor : seu proprie Scholse.) trajectus, vel ulpafj-a, in majori portu : * 14. SGALA, ^Edificium, quo gradibus quomodo varise exstitere Scalas in portu ascenditur. Gharta ann. 1023. apud Constantinopolitano, quern Ceratinum Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. sevi vocabant, de quibus non semel agit ve- col. 187 : Concedimus.... omnes plateas, tus ejusdem Urbis descriptio, et nos anditos ; qui ubique inlus hanc civitamulta congessimus in Notis ad Alexia- tem,.... ut licentiam habeant pars vestri dem pag. 312.313.314. 315. Glossar. med. archiepiscopii in ipsis plateis et andetis Graecit. col. 1378. Sed et nostri Scalas Scalas ibidem ponere seu fabricare justa (Escales) etiamnum vocant pqrtus, ad ratione, et desuper plateis et andito muquos applicant naves ex occasione ali- nimina et sedificia, seu piles et arcora qua, cum longius iter arripiunt, sive facere. recipiendarum virium, sive recipienda* 15. SCALA, Vestis qusedam episcopis rum mercium, vel exonerandarum gra- propria. Invent, ann. 1218. inter Probat. tia, idque faire escale dicunt. torn. 1. Hist. Nem. pag. 66. col. 1 : Qua* Quo etiam sensu accipiendus est tuor albas paratas, sine amictibus et zolocus ex Caffari Annal. Genuens. lauda- nis, quatuor Scalas cum uno praecinclorio tus in Scala 7. et stolis. Ibid. pag. 67. col. 1 : Item in 1 SCALETTA, Eadem notione, dimi- armario episcopi mitram et duas Scalas, nut. a Scala. Johan. Stellse Annal. Ge- cum stolis et cum uno prsscinctorio ; quinnuens. apud Murator. torn. 17. col. 1300 : que mandilia, etc. Appulit Januam circa horam 20. et prop* 16. SGALA AMBULATORIA, Machines ter rapacitatem Boreas, ad molem por- bellicse species. Tract. MS. de Re rnitus nimium conflantis, descendit ad Sca- lit. et machin. bellic. cap. 22 : Scalas lettam Darsinae cum ejus honorabili co- ambulatories sunt valde utiles ponendss rnitiva. ad murum, causa defendendi et offen10. SGALA, Scandula, Stapha, Stapes, dendi. quo scilicet quis in equum tollitur : * SCALAGIUM, SCALATICUM, PraBstaSv.Xa, Leoni Imp. in Tacticis cap. 6. tio pro facultate applicandi naves ad 110. cap. 12. | 53. (ubi recte Phil. PigaScalam seu portum. Charta Conradi II. fetla Staff a vertit,) et Leoni Grammatico reg. Sicil. pro Pisan. ann. 1269. apud in Basilio Macedone pag. 470. [Testam. Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Beatricis de Alboreya Vicecomit. Nar- Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 274 : bon. ann. 1367. apud Marten, torn. 1. Nullus alius dirictus, aut pedagium, vel Anecd. col. 1527 : Item (legamus) unam teloneum, aut exactio, quocumque nosellam equitandi deauratam et argenta- mine appelletur, pro ripa, fundacatu, tam, et unam Scalam deauratam. Ordo dohana, sive mensuris, aut exitura, sive processionis in Ooronat. Pontif. Rom. oreficia, aut palliaria, sive Scalagio, apud Murator. torn. 3. pag. 649. col. 1 : vel casatico, etc. Ibid. pag. 273 : TeScala Papas, panno rubeo cooperta, quam loneum , vel palliariam, scariam, vel portat equus albus, ductus per unum ex fundacagium, seu Scalaticum, seu exacParafrsenariis, purpurea veste indutum : tionem quamcumque aliam, etc. Vide qui postquam Papa ascendit equum Scala 9. cum ista Scala, vadit in ordine suo, SCALAMATUS, Equinus morbus, qui etc.] Guill. Guiart MS. ann. 1304. vers. equi interiora desiccat, et corpus macerat, et ftmum ejus plusquam hominis fostere 10628 : facit, etc. Jordanus Rufus Calaber MS. Diex con li destrier ensele, lib. 2. de Medicam. equor. et ex eo PeQue II gar$on en desire mainent, Orgueilleusement se demainent, trus de Crescentiis lib. 1. de Agricult. Et con li escucel des selles, cap. 22. Adde cap. 32. Italis Scalmatura, Frains, seurorez, et compenelles, est macies, etc. Et Escheletles, et lorains, 1 SCALAMENTUM, Scalis admotis in Sur ceus dont je parlai or ains, etc. muros irruptio, Gall. Escalade. Littera? Tide Notas ad Cinnamum pag. 462. et Henrici VI. Reg. Angl. ann. 1448. apud Glossar. med. Graecit. col. 1378. Rymer. torn. 11. pag. 207 : Per vim, fur* Ceremon. Rom. MS. fol. 50. v : tum, inscalationem, sive Scalamentum, de Scala papas panno rubeo cooperta, quam nocte vel die, etc. Vide Scalare 1. Le Roman de TurpwMS.: Charlemagne fit trois Eschelles, la premiere fu de Chevaliers, la 2. de gent de pie, la 3. de Sergent a cheval. Occurrit non semel apud sequipris aevi Scriptpres vernaculos, Henricum de Gauchy in Translat. libri de Gubern. Principum lib. 8. part. 3. cap. 12. Turpinum in Hist. Caroli M. Auctorem Hist. Bucicaldi 1. parte cap. 15. Brunetum Latin, in Thesauro Gallico MS. cap. 392. in Statutis Militum Ordinis Sancti Spiritus, seu nodi, etc. in Histor. MS. Belli sacri, etc. [Vide Scara 3.] * Esquielle, in Poem. Rob. Diaboli MS. :

SCA
Scalaria, navis piratica, et dicitur a scala, quid ibi sunt transtra disposita ad modum scalarium in scala. SCALARIUM, Gradus, Escalier. Gravamina Ecclesiae Anglicans art. 22 : Cum aliquis ad immunitatem Ecclesise fugitivus existat, per Laicos custodes ccemeterium vel Scalarium Ecclesiae circumdatur et vallatur, quod vix potest fugitivus in alimentis ab Ecclesia sustentan. [Actum in camera Scalarii, in Charta ann. 1212. ex Tabular. S. Victoris Massil. Gharta ann. 1221. apud Marten, torn. 1. Anec.d. col. 890 : Johannes juratus dixit, quod cum a summitate cujusdam Scalarii improvisus cadens, etc. Adde Caesarium Heisterbach. lib. 8. Mirac. cap. 90. Vide Scalare 2.] SCALERHJM, Eadem notione. Charta Guillelmi D. Montispessulani ann. 1188. Octob. : Sicut extenditur in longitudine ab ipso portali S. Guillelmi usque ad Scalerium lapideum muri perquodinmurum ipsum novum ascenditur. [Acta S. Francisci de Paula torn. 1. April, pag. 152 : Et non sinebal gradus sive Scalerium apertum dimilti.l SCALARIUS. Arest. ann. 1351.30. Apr. in vol. 2. arestor. parlam. Paris.: Item prsefatus dominus nisus fuerat percipere et habere ab aliquo homine Scalario vendente sal 300. ova, licet habere debeat 100. duntaxat. Sed leg. videtur Stalario. Vide in Stallum 1. 0 SCALATICUM. Vide supra Scalagium. * SCALATIM.Gradatim. Virgil. Grammat, pag. 97: Ad superiora Scalatim tendant. SCALATINUM, Tributum pro Scalis, seu pediminibus vitium, ex Gallico Enchains, seu Escaras. Charta Robert! Regis Sicilies ann. 1327. apud Ughell. in Episcop. Casertanis : Exigi facicbat annuatirn ab ipsis vassallis Ecclesise Casertanse quanlitatem pecunise pro vindemiatura, quod vulgariter Scalatintim vindemiarum vocatur, etc. 1 SCALATIO, Posna scalae, de qua supra dixiruus in Scala I. Statuta Petri Nannet. Episc. ann. 1478. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 1015: Inhibemus etiam omnibus et singulis subditis nostris prsefatis, sub infamise Scalationis, et arctissimi carceris pcenis, ne bina sponsalia, vel binas nuptias cum duobus vel duabus superstitibus contrahant. 1 SCALATOR. Vide supra Scalare 1. * SCALAVINA, Vestis species, in Act. S. Peregr. torn. 1. Aug. pag. 79. col. 1. Melius Sclavinia ibid. col. 2. Vide Sclavina. 1SCALCHUS, SCALCUS, Pincerna,.Ecnan-so : item Major domus, architriclinus. Majordome. Acta B. Joannis Taussiniani Episc. torn. 5. Julii pag. 808: Pietas Raynerii de Scarsis, nobilis Pisani, pincernx teu Scalchi, etc. Itiner. Adriani VI. PP. apud Baluz. torn. 3. Miscell. pag. 437 : Et cum Scalcus, id est, architriclinus, sacellanorum ac sacri palatii scutiferorum prospiciens tumiditatem cadaveris, acclamasset Pontificem toxico interemptum, etc. Vide infra Scando. [f* Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 802. infra Senescalcus.] SCALCIATUS. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 682 : Sincipite Scalciati sunt, ut fures, occipite autem prolixas nutriunt coma*, ut meretrices. Ubi Scalciatus forte est quasi excalceatus, quomodo calceatum caput contra dixit Martialis lib. 12. Epigr. 45: VII

SGA
Medina libi pelle contegenti Nudas tempora, verticemque calvse, Festive Ubi, Phoebe, dixit ille, Qui dicit caput ease calciatum.

SCA

329

tare, et pro antiquis non. Vide Foros Aragon. lib. 4. fol. 85. v. edit. 1624. [Vide Scalis.] 3* Haud scio an Scalia ibi idem sit [Cangii conjecturam flrmat vox se- quod Esclesche dicitur in Consuet. Inquensj sulensi art. 79. Fief Escliche, et Esclis| SCALCIDS, Discalceatus, Italis Seal-chement, in Tornac. tit. de feudis art. 8. do, vel Scalzo, Gall. Dechausse. Acta S. quod distractum, divisum sonat : adeo Bertrandi torn. 1. Junii pag. 800 : Si de ut Scalia pars sit et portio feodi vel cudicta infirmitate liberaretur,pedibus Scal- jusvis haereditatis, quam obtinere Inciis una cum dicta sua filia visitaret se- fantionibus certis conditionibus concesfulcrum B. Bertrandi. sum erat. 1 SCALCUS, Pincerna. Vide supra Scal12. SCALIA, Squama, Ital. Scaglia, chus. Gall. Ecaille. Conventions civitatis SaoSCALDINGI, Dani seu Normanni, sic nae ann. 1526 : Pro quolibet rubo piscium appellati quod ad Scaldim amnem posi- de0Scalia, etc. tis castris diu ibi morati sunt ann. 883. Hinc Escailles appellatum militare ut est apud Simeonem Dunelmensem. capitis tegumentum, quod veluti squaIta porro appellantur in Historia S. Cu- mis elaboratum esset. Lit. remiss, ann. thberti semel ac iterum. 1411. in Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 93 : SCALDRI, sic diet! vetustissimi Dano- Le suppliant yssi hors de son hostel a rum Poetse, a sono et murmure quod ca- tout une coiffette de fer ou Escailles sur nendo edebant. Vide Stephanium in No- sa teste. tis ad Saxonem Grammaticum pag. 11. SCALIJ3, SCALLIJE:, Lapides sectiles, 12.130. et Olaum Wormium. quos Ardoises dicimus. Unde Scalliaria, * SCALDOMARE, Interanea eximere, Lapidicina, Escailliere. Ex Italico Scaa voce theutonica Kaldaunen, viscera, glia, squama. Tegularia lapidea, in interanea, Italice Sbudellare, Scuoiare, Charta Hugonis Episcopi Leod. ann. Gall. Arracher les entrailles. Stat. Bo- 1202. apud Barthol. Fizen. in Histor. non. ann. 1250-67. torn. II. pag. 124: Leod. pag. 447. Eilianus: Schalie, leye, Statuimus et ordinamus quod nufius bec- scandula, lamina, lamella, sectili* e saxo carius aliquod animal interficiat intra lamina, tegula tenuis, vulgo Scaglia, arcuriam, nee Scaldumet. [FB.] dosia. Anglis etiam Scales est squama. SCALENUS, Gradus. Vita S. Helense Charta Hugonis de Monlcornet ann. 1222. torn. 3. Aug. pag. 583. col. 2 : Tandem in Tabulario Abbatiae Fusniacensis dioeigitur pnmo provehitur Scaleno, quod ge- cesis Laudun.: Ego dedi et concetti Franeral mater Helena filium Conttantinum, tribus Fusniacensibus lapidicinam, quee etc. Vide Scaliones. alio nomine dicitur Scalliaria, centum SCALERA. Charta Henrici I. Regis pedes in fronte habentem, si quidem in Angl. in Tabulario Fiscanensi fol. 5 : terra quse mea ease dinoscitur, propria Et inde sicut Regale chiminum se ex- Scalliaria tantse latitudinis potent invetendit usque ad Scaleram, quse est su- niri. Et infra : Fratres Fusniacentes acciper feodum Britii Palmarii, et a dicta pere poterunt Scallias in prsefata scalliaScalera per quamdam semitam, etc. ria. Alia Charta ann. 1260. in eodem Idem videtur quod Scalliaria. Vide Tabulario: Jou Gerars Chevaliers Sires Scalix. de Chasteler.... jou ai octroiet a I'Eg Use ^ SCALERE. [Squalere : Scalere, En- de Foisny.... cent piez de front de pierre laidir. (Lex: Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. pourfaire Escaille. Alibi Escalliere. Joan. Hocsemius in Joanne Guidone Episcopo 23, xme s.Jl 1 SCALERIUM, ut Scalarium. Vide ibi. Leod. cap. 16: Hie Episcopus in castro fecit Hoyensi novam aulam magnis sump1 SCALETTA. Vide Scala 9. SCALFARIUS, Panni species. Statuta tibus fabricari, et vastam turrim Basini Cluniacensia Petri Venerabilis cap. 16 : Scaliis operiens, mansiones infra disStatutum est ut nullus fratrum noslrorum tinxit. Bertramus in Vita S. Franc Abpannis qui dicuntur Galambruni vel Isem- batissae n. 47: Qui cum una Scalia blabruni, vestiatur, nee Us qui vocantur Scal- varum oculum unum tibi perforastet, etc. Ubi per blavarum, colorem ardesiarum farii, vel Frisii. 1SCALFAUDUS, Echafaut. Vide Sca- designavit. [Statuta Montis Regal, fol. 811: Item pro qualibet tomata ferri seu fatdus. 1. SCALIA, SCALIAKE, voces For! Ara- Scaliee, sol. tret den.] Qui porro scallias gonici. Fori Aragonenses lib. 8. ex Foris istas seu testas sive Hgulinas, sive arOscensibus ann. 1247. tit. de Scaliis : De desianas conflclebant, otrrpaxdipiot dlScaliis factis in heremo, sive in monte, si cuntur Theophani pag. 371. est enim quit signaverit locum, et arando prosecu- o'orpaxov testa quae ex fifjulina terra contut fuerit, valeat sibi quantum araverit, ficitur. Vide Ardesia, Scailga, et Squiletc. Ljb. 7. tit. de Expeditions infantio- larii. SCALIDUS, pro Squalidus. Lit. Connum : Item in compensations eorum quse superius continenlur, et debent infantio- radi cardin. ad Phil. Aug. ann. 1223. nes Regi facere, conceditur infantionibus inter Probat. torn. 8. Hist. Occit. col. sarcire, quod vulgo dicitur Scaliare, in 278 : Super quo, lanto mcerore Scalidi, villii regalibus, civitatibus, sive castris, et tanta lugubratione defecti respirantes,etc. in pertlnentiis et terminis eorundem, et Occurrit prseterea apud Joan. Germ. emere ab hominibus regalia servitii, live Cabilon. episc. in vita Phil. III. duels signi. Infra: In illis tamen locis velyillis Burgund. apud Ludewig. torn. 11. Reliq. infantionem tantum posse Scaliare intel- MSS. pag. 36. Vide Scalar. 1 SCALIGRADIUM, Scal33, gradus. Adlige, unde est vicinus; nam ubi vicinus non est, liceat ibi emere sub forma prse- dit. ad Vitam S. Antonini torn. 1. Mali pag. 344 : Casu eecidit in eadem ecclesia dicta Scaliare tamen nullatenus permittitur. Observantise lib. 6. de Privileg. ex quodam portatili Scaligradio sexdecim Militum 15 : Possunt et Scaliare in vil- graduum ad minus. SCALINGA.Monasticum Anglican, torn. lis regalibus ubi sint vicini. Lib. 9. de Salva infantionum $ 8 : In terra in- 2. pag. 130 : El communem pasturam tptius morse, cum liberis hominibus meis, fantionum, Militum, vel aliorum dominorum, praeterquam Regis, pro Scaliis et unam Scalingam thyemalem in compenow*, vel novalibui debet wfantio pei- tenti loco ultra Hertingburn. Et pag. 42

330

SGA

SGA

SGA
nici in choro Ecclesiae. Usus Monast. Sangerm. inter Probat. Hist, ejusd. pag. 135. col. 2 : Tune prior surget et ibit per medium chori ad orationes suas ante gradum, et conventus inclinabit eum, et postea deponent Scalos suos, et sequentur eum unuscujusque in ordine suo. 11. SCAMA, pro Squama, Gall. Ecaille. Charta ann. circ. 1223. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 906: Hugo presbyter et monachus juratus dixit, quod vidit quemdam civem Metensem csecum venientetn,....ad saepedictumsepulcrum, et vidit Scamas ab oculis ejus visibiliter defluentes. Gloss. Lat. Gr. Scama, 90X1? : ubi Codex Sangerm. habetSgwama.Aliis notionibus, vide in Scamma 1. * 2. SCAMA, Scamnum, sedile. Lit. remiss, ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 779: Ipse Robinus dictum Guillotum amplexavit, et eum supra quandam Scamam versatum retraxit. Vide Scamma 2. * 3. SCAMA, Lapis sectilis, Gall. Ardoise. Comput. ann. 1399. ex Tabul. S. Petri Insul. : Item Egidio Alloette pro mundando Scamas super capellas per quatuor dies,pro die iv. sol. valet xvj. sol. Vide Scalise. * SCAMARE, Squamas tollere. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7684 : Scamare, Eschailler. SCAMARES , SGAMARATORES, Preedones, qui Menandro de Legat. et Theophani pag. 367. Sxajxapst;. Eugippius in Vita S. Severini cap. 10 : Ipse quantocius Istri fluenta praetermearis latrones properanter insequitur, quos vulgus Seamares appellabat. Jornandes de Rebus Getic. cap. 58: Et plerisque ab actoribus, Scamarisque et latronibus undique collectis, etc. SCAMAR^E, apud Papiam MS. et edit, dicuntur Piones legis, ubi forte legendum Spiones Regis, Gall. Espions: nisi Lex intelligatur Longobardorum, ad quam ita Boerius: Scameram, id est, exploratorem, sive spionem. Eadem Lex lib. 1. tit. 1. 4. [ Roth. 5.] : Si quis Scameram intra provinciam celaverit, aut annonam dederit, animse incurrat periculum. [* Formul. antiq. ad hanc legem : Spiam regis intra provinciam celasti, aut annonam dedisti. Vide Grimm. Antiq. Jur. German, pag. 635. Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 497. Glossar. med. Gra3cit. voce Sxajxapeic, col. 1380. ubi emendatur locus Histor. Miscell.] SCAMARJE, aut SGAMER^:, Deprssda"tiones. Capitulare Sicardi Principis Beneventani ann. 836 : Neque per exercita, aut cursas, neque per Scameras, neque per pertradicios, qui a partibus vestris nobiscum suntf etc. [Scammeras edidit Murator. torn. 2. pag. 257.] Et art. 1: Hoc promittimus ut si quis hostis, aut Scamaras per nostros fines ad l&sionem contra vos venire tentaverint. Epistola Stephani PP. ad Pipinum Regem apud Baron, ann. 755 : Scamaras atque deprssdationes, seu devastationes, etc. SOAMARATORES , Preedones , in eod. Capitulari Sicardi Principis Beneventani artic. 2 : Insuper per Scamaratores seu cursas et publicum exercitum oppressionem facere. [Vide Scarani.] * SCAMARIA, Imbrex porci, Gall. Echine'e: nam idem videtur quod Italicum Scamerita, Acad. Cruse.: Quella parte della schiena del porco, che e piu vicina alia coscia. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. eevi col. 895 : Et propter

633: In bosco, in piano, in pratis, in pas- edit. ann. 1717. col. 508: Fodiendo decuis, in mussis et Scalingis, etc. [Vide venerunt ad quoddam murum ex lapide cocto arena et calcina factum ita duScalia 1.] 1 1. SGALINUS, Palus, pedamen vi- rum, quod eum Scalpellis f rang ere oportetium, ut videtur, Gall. Echalas. Statuta bat. * Ital. Scarpello, nostris Eschalpre, Riperise cap. 12. fol. 5 : De qualibet libra sestimationis perticarum pro faciendo scalprum, vulgo Cizeau. Lit. remiss, Scalinos pro exitu denanii sex. Vide Scal- ann. 1448. in Reg. 179. Chartoph. reg. ch. 187: Unes tenailles, une Eschalpre et latus 2. * 2. SGALINUS, Navis et illud ad quod des limes pour soy desenferrer. Eschepie, navis religatur. Cathol. et Breviloq. f. apud Arvernos. Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 163. ch. 262: Un sizeau, appelle leg. Scalmus. SCALIONES, Gradus, scala, Petro de au pays (d'Auvergne)#sc/iepie,... a I'aide Crescentiis lib. 5. pag. 209. Eschelle, ve- duquel sizeau le suppliant entra dedens teri Gallico interpret! cap. 1. extreme. la chambre, etc. 1 SGALPITARE, Crebro scalpere, ex vett. Scaglioni, et Scaloni, Senensibus. Vide Gloss, apud Vossium lib. 4. de Vitiis Scaglionus. j SCALIS. Testam. Tellonis Episc. Cu- serm. cap. 24. SCALPITUDO, id est Prurigo. Opuriensis apud Mabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 709. col. 1: Item, silyas, Scales scul. vet. MSS. adDeuter. apud Maium fructiferas, quas damus ad ipsum mo- in Glossar. novo. nasterium. Vide Scalia 1. T SCALPO. Anonymi Salernit. Chron. T SCALL, Sonus : hodie Schall, apud apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 207 : Scalponem nempe argenteum cum ducenSchilterum in Gloss. Teuton. * SCALLATA, pro Scarlata, Pannus tis solidis tulit, atque ipsi Principi detucoccineus. Reg. S. Justi ex Cam. Corn- lit. Ubi legendum esse Scaptonem autuput. Paris, fol. 214. v: Una virga Seal- mat 01. Editor. Vide Scapton. SGALPUS, apud ^Slfricum in Gloss. latae ad faciendum caligas. Vide Scarlatum. Anglo-Saxon, s c i p , vel sceigl. Ubi 1 SCALLATICIUS, In modum Scalae Somnerus, forte seigl, i. Scapha. ^ SCALTIQARE, a voce vernacula bodispositus, virgis quibusdam distinctus. Gesta Gaufredi Cenoman. Episc. apud noniensi Scaltizar, que sonat attrectare, Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 377 :Ad- Italis Brancicare. Stat. Bonon. ann. sunt matronss cum reliquis mulieribus, 1250-67. torn. III. pag. 363 : Ad evitandas quse contra mulierum morem accuratis multas malitias, que fiunt in pratis de vestibus non parcentes, in pannis variis, cuniolo, quia multi malitiose segant antein indumentis Scallaticiis viridibus, seu quam vicini sui, et furantur et Scalticant alio colore fulgentibus, extra ecclesiam et pasci faciunt erbam vicinorum suorum, sabulum portabant. Vide mox Scallatus, etc. [FR.] et infra Virgatus. SCALTUS , Impetigo. Papias MS. et 1 1. SCALLATUS, ut Scallaticius. Ro- edit. * Scantus prsefert vetus Glossarium ex tulus Cameras Comput. Paris, in v. Coopertorium laudatus : Pro Scallatis radia- Cod. reg. 7641. tis et tiretan. persia et viridi pro cooper1 SCALVAMEN, Ramus, Gall. Branche. Statuta Astens. fol. 9. v: Teneatur nudo torio. T 2. SCALLATUS , ut supra Scalinus. sacramento inquirere et capere lignaBulla Pauli III. PP. ann. 1537. inter Ins- mina virida et sicca vinearum, et omnia trum. torn. 4. novae Gall. Christ, col. 117: Scalvamina etplantas et entos arborum, Habeantque liberum usum in nemoribus etc. Rursum ubi de intratis portarum : tarn ad domificandum in claustro Item de arzonis, cannis, broppis, plantis, dictse ecclesise, quam ad comburendum ac ac Scalvaminibus.... nihil solvatur. Scallatos, paxillos seu perticas conficienT SCALVARE, Ramos arboris ampudum. tare, arborem decacuminare, Gall. | SCALLIA, SCALLIARIA. Vide supraEbrancher, Eteter. Statuta Placent. lib. Scalise. 3. fol. 37 : Nullus emphitheota possit inci* SCALMUS, Lintea navis, in yet. Glos- dere vel Scalvare, vel incidi vel Scalvari sar. ex Cod. reg. 7641. Vide Linthea in facere, vel per ejus negligentiam permittere in terra quam tenet ad fictum aliLinteum. 1 SCALNARE, pro Scalvare. Vide in quam arborem fructiferam, etc. Statuta hac voce. Charta Italica ann. 1345: -Si Mutin. rubr. 167. fol. 72. v: Teneatur aliquis soliaverit aliquas cavas, vel Scal- ddminus arboris incidere vel Scalvare naverit, seu spoliaverit, caligerit salices, (arborem) sursum per quindecim brachia. etc. Statuta Castri Redaldi lib. 1. fol. 22. v: SCALONES, Dentium equi species, de Et salices bene Scalvare et perticas et liquibus Petrus Crescentius lib. 9. de gnamina pro vineis et sepibus domini haAgricult. cap. 1. Escalognes veteri inter- bere (teneatur.) Statuta Vercell. lib. 5. fol. 122 : Nee appelletur planta aliquis preti Gallico. ramus Scalvatus. Qui Scalvaverit ipsas SCALONGIA, Echalotte. Vide Ascalo arbores, solvat bannutn, in Statutis Monniss. T SCALOPUS. Vide infra Scapolus. tis Regalis fol. 229. 1 SCLAVARE, mendose pro Scalvare, in 1 SCALOR, pro Squalor, in Charta Ludovici Reg. Sicil. ann. 1359. ex Cod. MS. Statutis crimin. Saonae cap. 42. fol. 93 : D. Brunei fol. 125 : Illius (carceris) Sea- Ne aliqua persona possit auctoritate prolore non modico temporis spado mace- pria ramum, vel ramos alicujus arboris rari, etc. plantatse in terra vicini pendentes in ejus ** SCALPELLARE, Scalpello resecare. solo incidere vel Sclavare, seu incidi, vel Galen. Lat. MSS. ad Glaue. II. 21. apud Sclavari facere a solo usque sumitatem Maium in Glossario novo : Profundiori- dictx arboris. bus utimur Scalpellando plagis. Idem II. * SCALVAYT.E, Excubise, ut opinor. 5 : Loci ipsius deformem colorem.... Scal- Stat. Avellse ann. 1496. cap. 108. ex Cod. reg. 4624: Capi possit.... per dictas Scalpellando purgabis. Occurrit apud Veget. vaytas et familiares curise prasdictss. Vide Mulomed. Vide Forcellin. 1 SCALPELLUM, Instrumentum quo Scaraguayta. diruendis muris utuntur. Charta ann. t SGALUS, pro Stallus, ni fallor, Se479. apud Ughellum torn. 1. Ital. sacrse des uniuscujusque Monachi aut Cano-

SGA
hoc obsequium vicecomes dot quatuor ostiariis agnum unum in Resurrections, et quatuor panes de cambio, et sextarium vini, et in Natale Domini Scamariam unam optimum et lotidem panes et vinum. Vide infra Scapula 2. 1 SCAMBIATIO, SCAMBIUM, Permutatio, Gall. Eschange. Vide in Cambiare. Charta ann. 1043. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 407: Et alias alodes quos adquisivit ipsa Spelunca et Ecclesia Dei sanctique Archangeli Michaelis in cunctis omnino locis sive per comparationem, sive per donationem, sive per Scambiationem. Charta ann. 1320. apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 106: Commissarii deputati auctoritate regia ad complendum, exequendum compositionem, Scambium, permutationem, etc. 1 SCAMBIUM, Nummularia officina vel mensa, Gall. Change. Charta ann. 1195. apud D. Brussel torn. 1. de Usu feud, pag. 198 : Quod nullse alias monetas ibi currant, nisi Divionis et Lingonarum, aut ad Scambium secundum valorem ipsarum. T SCAMBIATOR, Nummularius. Vide in Cambiare. * SCAMBIO, Perrautatio, Gall. Echange. Charta ann. 1181. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 85: Confirmo etiam Scambionem, quam fecerunt monachi Ranulpho filio Aidulphi et fratribus ejus. Vide Scambiatio. 1 SGAMBSOR, Eadem notione. Vide in Stallum. * SCAMBUCINUS. Vide Stambucinus. SCAMELLUM, SGAMELLA, SCAMMELLUM, Scabellum. Gloss. Gr. Lat. MSS. : 'YucmoSiov, Scabellum, subsellium, scainellum. Cod. edit. Scamillum habet. Gloss. Keronis : Subselliis, scamelum. Gloss. Thieotiscum Lipsii: Fuot scomel, Scabellum. [** Vide Graffii Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 496. voce Scamal.] Venericus Vercellensis in Apologia Henrici IV. Imp.: Certatum est pugnis atque Scamellis, pro herilis sedis positione, etc. Sed proprie usurpatur pro iis scabellulis, quibus repentes manibus innituntur : Germ. Schimmel. Rodulphus Tortarius Monachus Floriac. de Miracul. S. Benedict! n. 37. vel 17 :
At puer assuetis pronus reptando Scamellis, Floriacum petiit, sospes et inde redit.

SGA

SGA

331

Harigerus Abbas in Vita S. Landoaldi n. 13: Infirmorum bacilli, repentium Scabella. Adrevaldus de Miraculis S. Benedict! cap. 36 : Quae.da.rn femina ita ut nequaquam pedibus incedere posset, sed per terram reptando, Scamellorum magis juvamine sese protraheret. Rodulphus Presb. in Vita Rabani Abb. Fuld.: Mulier ita curata est, ut sine cujuspiam adjutorio se erigeret, et Scamellis, quibus eatenus innitebatur, summitatem feretri tangeret. Supra : Reptans pedibus, et manibus Scammellis innixis. [Vita S. Pardulfl saec. 3. Bened. part. 1. pag. 576: Claudus quidam Marcellus nomine, qui ab utero malris suse calcaneos haerentes rembus, nihil aliud nisi cum Scamellis gradiebatur.] Occurrit praeterea apud eumdem Tortarium in Appendice Patriciacensi n.l.in Histor. Translat. S. Gorgonii n. 23. in libro 1. Miraculor. S. Dionysii cap. 26. lib. 3. cap. 11. apud Aimoinum lib. 2. de Miracul. S. Benedicti cap. 12. lib. 3. cap. 3. ubi Scamellos, masculino genere habet, etc. 1 SCABELLUM, Eadem notione. Vita S. Walpurgis saec. 3. Bened. part. 2. pag. 294 : Fervidam membrorum compaginem

ministrabo, et hujus in recompensatione exiliens, equum ascendens, ivit Brugas mercedis, Scabella mihi quibus adhuc cur- pernoctatum. Acta S. Julian! Mart. torn. vis artubus uteris, donare debebis. Infra 2. Martii pag. 422: Quanta majora illi Tripedias vocat, quod ejusmodi fulcrum Scammata proponebat, tanto mirabiliora tripes esset: Cum ecce Tripedias quibus certamina efftciebat. Vide Scamellum. sua usus est in vita, divinitus e manibus, * Nostris Escame et Eschamel. Joinvil. ac si evulsas ante altare projects? sunt. in S. Ludov. edit. reg. pag. 15 : Le seau Mirac. S. Willehardi ibid. pag. 415 : Pa- de la lettre estoit brisie si que il n'i avoit ralysi ita contracta exstitit, ut de mem- de remenant fors que la moitie des jambris ipsis nihil penitus sentiret, nee quo- bes de I'ymage du seel le ray, et I'Eschaquam ire nisi cum Scabello sese trahendo mel sur quay li roy tenoit ses piez. Lit. remiss, ann. 1448. in Reg. 176. Chartoph. posset. reg. | SCABELLULUM, diminut. a Scabel- ch. 599 : Lequel Jehannin print une lum. S. Gerardus in Mirac. S. Adalhardi petite forme ou Escame, de laquelle il saec. 4. Bened. part. 1. pag. 359: Quod bouta et frappa par maniere d'estoc icelsi deessent portitores, non bipedem gra- lui Mahiet. Le Reclus de MoliensM.$ : dientem, sed quadrupedem Scabellulis De haut estal en has Escame repentem putares. Scamellulae, in Actis Pueent bien lor siege cangier. SS. torn. 5. Maii pag. 236. 1 SCAMMELLUM. Vide supra Scamel1 SGAMELLUS, Modus agri, f. pro Scamnellus. Charta ann. 1126. apud Gal- lum. \ SCAMMERA. Vide in Scamares. met, inter Probat. torn. 2. Hist. Lothar. 1 SCAMNA. Vide in Scamnum I. col. 280 : Vineam ad Wanein sepem, viSCAMNALE, Stragulum seu instratum neam et duos Scamellos in costa,.... tres Scamellos in alterius vineis, etc. Vide scamni. Testamentum S. Desiderii Episcopi Cadurcensis in ejus Vita cap. 18: Scamnum 1. De prsssidio meo, Scamnalia, mensalia, | SCAMERA. Vide supra Scamares. et electualia, aurum et argentum quod ex 1 SCAMILLUM. Vide Scamellum. tibi relinSGAMIUM, Permutatio. Vide Cam- successione parentum habeo quo. Ratherius Veronensis in Qualitatis biare. 1. SCAMMA. Historia MS. excidii Ac- conjectura: Vestibus non comitur, calconis ann. 1191: Portantes ibidem... lan- ceamentis turpatur, Scamnalia nan quasceas, falcastra, cassides, et loricas, Scam- rit, mensalibus indiget, lectisterniia memata et perpuncta, scuta cum clypeis, diocribus, cseteraque supellectile delectaetc. [Ubi Scamata et propunctos edidit tur, pretiosa non ambit. Gregorius Turon. Marten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. lib. 9. cap. 35 : Mandans iterum Actori, 765.] In Gloss. Grsec. Lat. ^d^y., fos- ut domo scopis mundata , stragulis sam, seu fossa redditur ; sed aliud hoc Scamna operiret. Mox: Cur non sunt loco sonat, et, ni fallor, loricas ipsas, Scamna hsec operta stragulis 9 Hugo de quarum catenulse squamse. dicuntur Vir- Cleeriis de Majoratu Francise : Scamgilio et aliis ; ita ut legendum sit loricas num pulcherrimum fulcro pallii aut tapeto coopertum Senescallus prseparabit. squamatas. 1 SCAMMA, Graec. <7xa(j.f/.a, proprie est Concilium Constantinopolitanum sub locus fossis inclusus, a Gr. (TXOTTW, fo- Mena act. 5: Eluwv yap wvr)9rivai Ttva dio: unde arena luctantium, ut et fossa ffxajivdcXia t? X6yov TOU crYixp^tou TOU 'ETUcastrensis,Gall. Trenchee, Scamma dicta C7xo7tetou. Infra : Tot XITOC anaiJ-vaXta. SCAMNILE , Eadem notione. Vetus est. Gloss. Isid.: Scammata, arenas, ubi athletes luctantur. [** Sxa^^a, Pars circi Chartula plenarise securitatissub JustiayevSov/i opposita, in Glossar. med. Graa- niano, apud Brissonium lib. 6. formal, cit. col'. 1380.] S. Paulinus in Epist. ad pag. 647 : Stragula polimita duo valentes Severum : Noli interim dum in Scam- solido uno, tremisse uno, Scamnile ac mate sumus, dum foris pugnae, intus ter- picto valente solido uno, etc. Infra : Uno rores, alle pro nobis sapereaut Zoqoti.Adso Scamnile cum agnos valente siliquas auin Vita S. Bercharii saec. 2. Bened. pag. reas duas. { SCAMNATUS. Vide Scamnum 1. 835: Praeteritorum immemor certaminum, SCAMNELLTJM, Scabellulum : de iis el quasi qui virtutum in Scammate positus, ad perfectionern pugnae nihil plene proprie intelligitur, quibus repentes_ ante peregisset, etc. Mirac. S. Bertini manibus innituntur : unde Scamnellarii ssec. 3. Bened. part. 1. pag. 135 : Deo au- nuncupati. Mirac. S. Emmer. torn. 6. tem propitio nulli ex nostris vitam pro- Sept. pag. 510. col. 1 : Erat quidam lixo Scammatis spatio magnopere pericli- homo pauperculus,... non baculo suffultus, tabantur. Acta S. Luciani torn. 1. Ja- sed Scamnellis innisus, magis viam repsit, nuar. pag. 364 : Ut.... in minoribus antea quam ambulavit. Cumque circa horam rebus exercitati, prseclari in Scammate prandii ventum esset ad quendam fontem compareamus. Utuntur Tertull. lib. ad laticis perspicui, dixit Scamnellarius ad Martyr. S. Hieronym. Epist. ad Pam- itineris socium, etc. Scamnellarius homach. etc. muncio aquam hauriens, etc. Vide ScaSSS"Ita etiam accipiendus, scilicet pro mellum. 1 SCAMNIUM , Commutatio , Gall. fossa castrensi, locus qui mendis non caret, apud Baluz. torn. 6. Miscell. pag. Echange. Hist. MS. S. Cypriani Pictav. 364. ubi de constructione castri Saphet: pag. 190: Placuit nobis ut faceremus Quot autem et qualia sint ibi asdificia, Scamniumde terra nostra. Vide Cambiare. quse et quales, quot et quantas munitio* Charta sub Roberto rege ex Chartul. nes,... quse immensibus terra profunde in monast. Dolens. : Ego Odo senior Dolis antemuralia et fossata cum crotis quse Scamnium facia cum Arberto abbate et durus fossse coopertas quae super Scamas monachis sanctas Dei genitricis Mariae et sub antemuralibus, ubi possunt balista- Dolensis coenobii;... inquoScamnio accepi rii cum magnis balistis et defendere ab eis terram de villa-Dei, quae erat S. Scama et alia propinqua et remota, et Marias alodum, et unum optimum equum seque ego dedi illis. non ab aliis exterius videri. SCAMNOCANCELLUS. RBpertse nuper, * Interdum pugnam, conflictum sonat, anno scilicet 1670. Smyrnae veteres aliut in plerisque locis hie prolatis. quot inscriptiones, in quarum una vox | 2. SCAMMA, Scamnum, sedile. Acta S. Godelevse torn. 2. Julii pag. 408 : At haec reperitur. Exstat ilia in aedibus Bertulfus ab Scammate in quo sedebat cujusdam Turci : HPHNOHOIQS HPS

332

SCA

SGA

SGA

KE IIATHP TOYS TEMATOS YIQ SEIAKQ KE AYTOYHPS YHEP EYXHS EAYTOY KE THS SYMBIOY MOY KE TOY FNISIOY MOY TEKNOY EHOIHSA THN STO SIN TOY EISO TIXOY SYN TOIS SKAMNOKANKEAYS KAAAIIEPTISAS N. S2^" Quae facilius certiusque in hac inscriptione mendose descripta restitui possunt, sic emendo : YDEP EYXHS EAYTOY KAI THS SYMBIOY MOY KAI TOY TNHSIOY MOY TEKNOY EIIOIHSA THN STPQSIN TOY EISOTIKOY SYN TOIS SKAMNOKAFKEAAOIS KAAAIEPFHSAS. Hsec vero sic interpreter : Pro voto meo el uxoris mess et genuini filii mei, fed pavimentum interioris partis cum Scarnnocancellis bene operans. Clatbri cum scamnis seu sedilibus significari videntur. 1. SGAMNUM, vox Agrimensorum. Hygenus : Quod in latitudinem longius fuerit, Scamnum appellatur: quod in longitudinem, Striga. Frontinus : Quicquid secundum hanc conditionem in longitudinem est delimitdtum, per strigas appellatur : quicquid per altitudinem , per Scamna. Papias : Scamnatus ager, qui per Scamna ab Occidents in Orientem crescit. Editus etMS. habet scannatus, et scannam, vel scamnam. Plinius et Columella lib. 2. cap. 4. Scamna appellant glebas grandes quse solent excitari prima aratione. 2. SCAMNUM, Equulei species. Super Scamnum tensus. Lex Salica tit. 42. 1: Servus super Scamnum tensus 120. ictus accipiat. Editio Heroldi, servus super Scamno trusus, habet. 8 : Et qui repetit, virgas paratas habere debet, quse in similitudinem minimi digiti grossitudinem habeant, et Scamnum paratum habere debet, ubi versum ipsum tendere possit. Editio Heroldi, extenders, prsefert. Vide Greg. Turqn. lib. 7. Hist. cap. 22. Hieronymum Bignonium ad Legem Salicam, [et Eccardum ad eamdem Leg. pag. 79.] 3. SGAMNUM, Vadum, Gallis Bane. Miracula S. Vulfranni Episc. Saxon, num. 8 : Qui cum Sequanse ostium prsepropere subintrassent, super Scamnum, quod vulgo Sorellum vocatur, velocius remigando navem impegerunt, ibique immobiliter perstiterunt. Miraculum de Conceptipne S. Mariee, inter opera S. Anselmi pag. 507: Syrtes, quas naucleri Scamna dicunt. 4. SCAMNUM, in quo merces suas exponunt mereatores, vel carnes suas carnifices. Charta Arcembaldi Domini Borboniensis pro libertatib. Villae franchse ann. 1217 : Carnifex qui habet Scamnum 12. denarios (sol vat,) si non habet Scamnum, 16. den. [Oharta ann. 1309. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 91. col. 1: Item in duobus Scamnis quse tenebat Guillelmus Chalarnarii et Petrus ejus ftlius. Item in uno olio quod tenebat Alexia de Mura. Item in aliis duobus Scamnis, quss Scamna valebant et conducebantur cum dictis quinque solidis in summa XLVlll. sol. in. d. boms monetse census.] Vide Bancus pag. 545. col. 2. * Interdum et Tributum, quod ab iis ob scamnum persolvitur, ut in Charta ann. 1007. ex Bibl. reg. cot. 17: Quod injuste et malo ordine, eo quod non essent legitimi eredes, retinerent in dominioprsefatse villas S. Georgii Scamnum unum de salinis. 1 SCAMPNUM, Eadem notione, in Charta Hermanni de Reichenbach apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 470 : Item Wilhelmi et Heynrici octo Scampna cal-

ciorum in Swydnicz, quorum quodlibet tus Scantio serviens domini Regis, in unum fertonem dare tenetur. Charta ann. 1247. inter Instr. torn. 6. * ScAMPNUM OSGULARI, Ejectus ab Gall. Christ. COl. 156.] Bartholomseus officio id prasstare tenebatur, ex Charta Caprarii civis Lugdunensis Scancio DoPhil, comit. Fland. pro libert. castel. mini Regis, in Charta ann. 1320. Brug. in Cam. Comput. Insul. : Falcifi1 SCANCIUS , Eodem intellectu , in cafws(scabinus) detdecemlibras comiti et Charta ann. 1260. torn. 3. Hist. Harcur. castellano, et Scampnum osculando retro pag. 103 : Odo Archiepiscopus Rothomaexeat, et numquam ad scabinatum ac- gensis Pintervillanum vicum a Petro de cedat. Mellento Francorum Regis Scancio et Li15. SCAMNUM, Mensa humilis. Gre- gardi ejus uxore numeratis tribus milligor. Turon. lib. 5. Hist. cap. 19 : Erat bus et ducentis libris Turon. Ecclesise suse ante eos Scamnum pane desuper plenum comparat. cum diversis ferculis. Rursum lib. 7. cap. SCA.NCIONARIUS, Eadem notione, in 22: Cum (presbyterum) jam crapulatus Ordinatione Hospitii Regis S. Ludovici adspiceret, elisum super Scamnum pugnis ann. 1261. a nobis edita in Notis ad ac diversis ictibus verberavit. Joinvillam pag. 109. ubi sub tituloStowcionarias, Gall. Eschanconerie, compre| 6. SCAMNUM, Fulcrum quo repentes manibus innituntur. Acta S. Johannis hend untur Scancionarii, Clerici in ScanOpilionis torn. 4. Jun. pag. 845 : Rarnun- cionaria, Madelinarii, Summularii Scandus nomine cum Scamnis se deducens, cionarise, Barillarii, Boutarii, Quadriga(nam pedibus progredi erat omnino impo- rii boutorum, Potarii, etc. De qui bus tensj coram ejus tumba in conspectu po- sigillatim suis locis agimus. puli erectus est. Vide supra Scamellum. 533f Est etiam Scancionaria, Locus * 1. SCAMPARE, Silvam in campum ubi potus servatur, vel unde distribuiseu culturam redigere. Charta Lande- tur. Comput. ann. 1202. apud D. Brussel nulfl Langob. princ. in Access, ad Hist. torn. 2. de Usu feud. pag. GLXXXII : Pro Cassin. pag. 86. col. 1: Non haveant Scantionaria facienda xv. I. SCANCIA, Idem quod Scancionaria, cui potestatem in jam phato sancto monasterio de jam dictis sylbis plus Scampare, qui praserat apud Wisigothos, Comes vel at cultum perducere absque voluntate Scanciarum dictus. Vide in Comes. et largitate nostra, nisi ipsis terris, quam SGANQARIA , in Charta Lusit.anica , pars prsedicti monasterii Scampatum et apud Brandaonem in Monarch. Lusitan. at cultum perductss habuerunt. Vide torn. 5. pag. 304: Hsec est recepta de prata, quse est in Scancaria D. Dionysii Scampatus. * 2. SCAMPARE, Liberare, servare, ali- (Regis Portugalliee ann. 1316.) SCANCANUS , yel Scancarius major, cujus effugio favere. Stat. crimin. Cumanse cap. 30. ex Cod. reg. 4622. fol. 70. ejusdem Regis ibidem. v: Si quis de cetera abstulerit seu Scam* SGANDAGLARE, Mensuras ad examen pare fecerit aliquem in toto districtu Cu- publicarum mensurarum expendere, exmanse, qui fecisset aliquod homicidium, igere, Ital. Scandagliare, idem quod quo minus capiatur, etc. Vide supra Es- Scandaillare. Stat. Avella? ann. 1496. vapium. Alia notione Scampar legitur cap. 201. ex Cod. reg. 4624: Rationare, in Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Scandaglare et recognoscere debeant 7657: Scampar, Prov. Dilapidare, dis- mensuras et pondera Avillianas. Vide supra Escandilare et mox Scandilhare. sipare. f SCANDAGLIUM. Vide Scandalium 2. SCAMPATUS. Jacobus I. Rex Aragon. T SCANDAILLARE, Mensuras ad exain Foris Oscse ann. 1247. fol. 2: Si in prima die quando bestia jam dicta fuit men publicarum mensurarum expenpignorata, ille qui pignoravit earn nolue- dere, exigere, Gallice Eschantilloner: ab rit ei colligere comestionem, teneat illam Ital. Scandagliare, ponderare, metiri. in loco Scampato, et solutam, etc. In loco Statuta Massil. lib. 1. cap. 56. 3 : Curia prsestet eis stateras, et mensuras eis necampestri, vel in campo. cessarias pro Scandaillandis, et recognosT SCAMPNUM. Vide Scamnum 4. SCAMPSARIA. Vide Cambiare. cendis prsedictis ponderibus et mensuris. 1 SCAMPSOR, pro Campsor, nummula- Vide supra Eschantillare et mox Scanrius, in Charta ann. 1316. ex Tabul. dalium 1. et 2. * SCANDALE, Mensura liquidorum, Sangerman. Vide Cambiare. SCAMULA, Squamula. Vita B. Angelas vulgo Scandal. Escandaylly, in Charta de Fulginio n. 137: Et quia qusedam Raym. Bereng. comit. Provinc. ex CaScamula illarum plagarum erat interpo- tal. MS. Bibl. reg. part. 3. pag. 23. col. sita in gutture meo, conata sum ad deglu- 1 : lllis (piscatoribus) inde recedentibus xij. librae panis a cellario debent dari et tiendam earn, etc. [Vide Scama.] unum baral d'Escandaylli impleri vino, 1 SCANA. Vide infra Scava. * SCANABIS, pro Cannabis Gall. Chan- quo fratrum conventus tune bibere consuevit. Id est, dolium unius Scandalis. vre. Charta ann. 1221. in Lib. albo episc. Carnot. : Item major habet redecimam Inventar. bonorum Raym. de Villanova lini et Scanabis, quse debet numerare et ann. 1449. ex Tabul. D. Vencia3: Item congregare. Alia ann. 1305. in Lib. rub. unum Scandale. Stat. Saluc. cqllat. 4. Cam. Comput. Paris, fol. 263. r. col. 1: cap. 113: Potestas teneatur eligi facere Omnes parcerias et decimas bladi et yini, duos massarios ad ajustandum et signannucum, poriorum, olerum, Scanabis et dum pondera et mensuras, videlicet sexaliorum fructuum, etc. tarium vini,... Scandalia, etc. Vide Scanda Hum 1. 1 SCANCILE. Vide Scandile. 11. SGANDALIA, Funes ad tentandum SCANCIO, a Cyathis, a poculis, Pincerna; a Germanico, Scenken, vinum fundum, et altitudinem aquarum agnosfundere , Schincker , pocillator , Gall. cendam, in Gloss. Franc. Barberini ad Eschancon. Papias: Pincerna, scantio. Docum. d'Amore edit. Ubaldini. Itali [** Vide Graffli Thesaur. Ling. Franc, Scandaglio dicunt, nostris Sonde. torn. 6. col. 517. radice Scanc.] Lex Sa12. SCANDALIA, pro Sandalia, in Hist. lica tit. 11. 5 : Si quis... furaverit aut Translat. S. Edmundi Cantuar. Archiep. vendiderit vel.... Molinarium, aut Car- apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 1867. pentarium, sive Venatorem, sive Scancio- et in Bulla Johannis PP. apud Ludenem, etc. Ita prseferre quosdam codices wig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 54. monet Lindenbrogius pag. 1325. [Rober1 1. SCANDALIUM , SCANDALLIUM ,

SCA
Mensura vinaria, vulgo Scandal, vel Escandau, quae 15. mensuras continet, quarum singula duas libras et 12. uncias appendit, proinde quarta pars est Meillerolae. Vide in hac voce. Charta ann. 1392. ex Tabul. S. Victoria Massil.: Unum vaysellum vini rubei tenentem novem metretas sive meillarolas, et duo Scandalia. Statuta Arelat. MSS. art. 74 : Qui vendiderit vinum in Arelate teneatur habere medium Scandallium et quartanum. Scandalii, quibus tenentur vendere, emere volentibus, vinum suum. Charta vernacula ex Cod. MS. D. Brunei fol. 117 : Item I'Abadassa de sainct Cesari de mostiers dona.... un Scandalh de vin. Ibid.: Item Mossenhor I'archevesque dona a las gardias del pont.... un Escandalh de vin. Vide Escandaleum et Scandale. f 2. SCANDALIUM, SCANDAGLIUM, ab Ital. Scandaglio, Ponderis seu trutinae species, Gallice Peson, balance. Statuta Saluciar. Collat. 4. cap. 122 : Qui vendiderit ad quartam mancam seu ad tesiam, vel stateram sive balancias, seu ad Scandalium vel aliud pondus injustum, solvat bannum. Statuta Perus. fol. 56 : Si quis mensurayerit ad mensuram, vel pondus, Scandalium, stateram, etc. Statuta Montis Regal, fol. 183: Item statutum est quod quselibet persona quse mensuraverit ad falsam seu mancham mensuram, seu Scandalium, libram, etc. Ibid. fol. 276 : Qui inquisitores non possint nee debeant capere aliquid ab aliqua persona, pro cognoscendis mensuris et Scandaglis, etc. Rursum fol. 284: Teneantur cuilibet emere volenti ad Scandaglium, ponderare ad Scandaglium ab una libra supra cujuscumque rei aptse ponderari ad ipsum pondus. Vide Scandaillare. SCANDALIZARE, Offendere, laedere, vel per occasionem ruinse dare, Ugutioni et Papiae. Facundus Hermianensis lib. 6. cap. 1 : De quo ilium maxime ac principaliter adversarii criminantur, vel Scandalizant, vel si hoc non possunt, exagitant minus instructos. [Oharta Johann. Episc. Paduensis ann. 1271. ex Bibl. reg. : Unde cum hoc peccatum Deum offendat et homines Scandalizet, etc. Occurrit passim in Bibliis sacris et apud Tertull. de Veland. Virg. cap. 3. adv. Marc. lib. 5. cap. 18. etc. Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Scandalisare, Esclandeliser.] :: - SCANDA.LIZA.RE, Infamare, aliquem infamia aspergere, nostris Scandaliser, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1364. in Reg. 101. Chartqph. reg. ch. 65 : Eadem Marquesia sentiit sive novit se nunc fore, ut crediderat, prsegnantem ; ex quo ipsa fuit valde stupefacta, et dubitans, ne ob hoc dictus scutifer maritus situs oderet ipsam et ingratam earn haberet, etiam et quod inde ipsa Scandalizaretur, etc. Aliae ann. 1385. in Reg. 127. ch. 16: Item quod super hits prsemissis et de hiis fuerunt et sunt dicti rei non solum culpabiles, verum etiam publice et notorie diffamati et Scandalizati apud' nos et alias bonos et graves. Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 163. ch. 326: Icelle poure suppliante a este mene'e hors de nostre royaume, a grant vitupere et batue de verges parmi la ville de Mascon ; et apres ce comme corrigee et Scandalisee s'en soil alee, etc. Alias ann. 1456. in Reg. 189. ch. 94: Icelle femme tint vie dissolue et deshonneste avecques plusieurs hommes, tellement qu'elle en estoit moult diffamee et Scandalisee. Alias ann. 1459. in Reg. 189. ch. 402 : Icellui Jacotin pour tousjours mieulx Scandalisier ledit hostel et porter deshonneur a la lignee du suppliant, etc. Escandaliser et Esclander, eodem sensu.

SGA
Lit. remiss, ann. 1412. in Reg. 166. ch. 297: Lesquelx freres distrent a Pierre Audebert: Beau sire, vous Escandalisez et donnez blasme a nostre seur. Alise ann. 1452. ex Reg. 181. ch. 229 : Laquelle suppliant soy voyant ainsi Esclandee et deshonnoree, etc. Hinc Escandslissement, Convicium, crimen alicui inustum, in Consil. Petri de Font. pag. 80. art. 2. Scandaler vero et Scandaliser rursum dixerunt nostri, pro Divulgare, in lucem proferre, ubi tamen mala de re agitur. Lit. remiss, ann. 1459. in Reg. 188. ch. 91: Pour ce que quant on eust Scandale desdiz chesnes merchez, la charge en fust venue audit Ouvrat, pour ce que ja il estoit soupeconne d'avoir fait forger faulx marteaulx. Alias ann. 1409. in Reg. 163. ch. 385 : La chose fu Scandalisee et publiee. Escandelisier, Enchandelisier et Esclander, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1406. in Reg. 161. ch. 73: Tellement I'avoit Escandelisie , que la chose estoit comme toute commune. En maniere que la chose ne fust Esclandee, in aliis ann. 1458. ex Reg. 188. ch. 50. Ohron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 232 : De mainl crieme I'encourperent et I'Enchandelisierent. Ubi Aimoin. lib. 3. cap. 45. ibid. : Crimina falso proloquuntur. Eskandeler, apud Phil. Mouskes in Chilperico :

SCA

333

Adde 4. f Liutpr. 123. (6, 70.)] Ita toto titulo 2. lib. 1 : De Scandalis et compositionibus, ad Regem pertinentibus. Adde Legem Bajwar. tit. 2. cap. 4. Leges Wisigoth. lib. 9. tit. 2. 8. Capit. Caroli M. lib. 3. cap. 89. p* 91.J Regulam S. Benedict! cap. 13. Regulam Magistri cap. 83. Nithardum lib. 4. etc. * Item, Lis, controversia. Charta ann. 1201. in Chartul. Buxer. part. 20. ch. 2 : Post hsec Petrus Eschoz, filius Willelmi Eschoz, movit querelam adversus fratres Buxerise pro eodem pedagio : sea tandem ad se reversus recognovit elemosinam patris sui.... Ne vero fratres de Buxeria super hac elemosina ulterius Scandalum sustineant, etc. SGANDALUM MAGNATUM, inquit Cowell us lib. 4. Instit. tit. 4. 4. nos ita appellamus contumeUam, aut verba injuriosa, alicui de majori Nobilitate illata^ quod caeteris quibuscumque propter personae laasas splendorem et dignitatem, graviorem poanam meretur. Porro a voce Scandalum videtur nata vox Gallica, Esclande, in veteribus Consuetudinibus Bituric. apud Thomasserium pag. 343. [unde Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Scandalum, Esclandre , offense. Consuet. Andegav. art. 148 : Et pour ce que aucuns qui pour leur malefice ont e'te bannis par justice du pays n'en tiennent compte, mais y frequentent Mais cis affaires fu celes, et habitent comme auparavant, et autres Si ne fu pas Eskandeles. se dissimulent de lieu en lieu par le sup* SGANDALIZATOR, Vir perniciosi ex- port et soustrait de ceux qui les retirent empli , Gall. Scandaletix. Cone. Bafll. chez eux. Ce qui tourne au grand Esclan 34. ubi de Eugenio IV. PP. : Universa- dre de la justice. Si que dit est, et est en lis Ecclesise Scandalizatorem notorium. tres grant Escande de ladite ville et des Scandaliseux vero, Qui odio est, qui in- habitans d'icelle, in Litteris ann. 1356. dignationem movet, in Charta ann. 1369. inter Ordinat. Regis Franc, torn. 3. ex Reg. 136. Chartoph. reg. ch. 240 : pag. 93.] Vide Salmasium ad Hist. Aug. Veans aussi que tous cas de mainmorte pag. 199. [et Bellomaner. cap. 12.] est haineux, Scandaliseux, de grans mis* Escande et Escandele. Annal. regni S. Ludov. edit. reg. pag. 285 : II vouloit sions et de petit proufftt, etc. * SGANDALOSE, Cum multorum offen- mieoc lessier son droit, que a sainte Eg Use sione, Gall. Scandaleusement. Stat. eccl. avoir contemps, ne Escandele susciter. Paris. MSS. ann. 1409. ad calcem Ne- Infra : Guerre et contemps. Vita ejusd. crol. ejusd. eccl. : Item qui in legendis reg. ibid. pag. 292 : Descordes il fuioit, lectionibus, vel evangeliis, vel epistolis Escandes il eschivoit, et haoit dissensions. Scandalose deffecerunt in pronuncia- Grants dommaiges et Escandeles periltione, emendam luant ac si eas non le- leux, in Charta Caroli IV. imper. ann. gissent. 1377. ex Tabul. eccl. Camerac. Glossar. 1. SCANDALUM, Rixa, jurgium, odium. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Escande, Papias : Scandalum, offensio, ruina, vel Scandalum. Interdum perturbationem rixa. Scandalum est ruina seu impactio sonat hasc vox. Reg. Cam. Comput. Papedum. Scandalum dicitur cum subito in- ris, sign. Pater fol. 261. r : Soiez si avialiquos scandit, id est, oritur dissensio sez, si arreez et si attrempez que vous le vel pugna. Kero in Glossis : Scandala, faciez sans Escande et commotion dou Zurvuarida. Scandalorum, Zurvuaridono. peuple. Ubi Reg. A ejusd. Cam. fol. 73. C* vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, r. habet, Escandle. Stat. Maceriarum torn. 1. col. 918.] Hinc forte nostrum MSS. : Le marlier est tenu d'avoir serviOurvary, pro tumultu, vel incondite cla- teurs souffisans avec lui pour aidier a more : [quo nescio an spectet vox x^v- chanter ou cuer et autrement, a sonner vou6api<x(7t/.6s, apud Anonym. Combetisii aussi... les cloches bien concordees, leplus in Porphyrog. num. 8. Chron. Farfense qui luy sera possible sans faire Esclande. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 640 : Escloinne, non dissimili notione accipi Qui (Gregorius VII. PP.) contra Henri- videtur, in Lit. remiss, ann. 1406. ex cum HI. Romanorum Imperatorem Scan- Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 176 : Guildalum nisus est sanctseDei Ecclesise susci- laume Ghoudin,qui estoit homme de moult tare. Gregorius Turon. lib. 3. cap. 6 : dur langaige, dist par maniere d'EsOrto inter Reges Scandalo, etc. Lib. 6. cloinne, qu'il ne s'en partiroit point. cap. 10. Hi perpetrato scelere, ad Burde2. SCANDALUM. Lex Burgundion. tit. galensem civitatem venientes, orto Scan- 73. in Lemmate : De caballis, quibus ossa dalo, unus alterum interemit. Lib. 2. Mi- aut Scandala ad caudam ligata fuerint. rac. cap. 5 : Cumque delubri illius festa a Sed legendum Scandula, docet omnino Gentilibus agerentur, media a vulgo Papianus Resp. tit. 29 : Si quis caballo commovenlur pueri in Scandalum, nuda- Uganda ossum, aut Scandulam, vel pantoque unus gladio alterum appetit, etc. num rubrum, ita eum turbaverit, ut peGesta Regum Francorum cap. 45: Donee reat, etc! [Ita etiam legendum videtur in inter eos odium maximum et Scandalum Statutis Mont. Regal, fol. 271 : ^Ediftcia crevit. Lex Longpb. lib. 1. tit. 16. 3. in quibus sunt (furni) debeant cooperiri [** Roth. 381.] : Si mulier libera in Scan- per illos fornarios qui eos tenent, de copis, dalum concurrent, ubi viri litigant, si tegulis, vel Scandalis.] Vide infra Scanplagas aut feritas factas habuerit, etc. dula 2.

334

SCA

SCA

SGA

* SCANDEA, Haute nef,m Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Escande, in Lit. remiss, ann. 1457. ex Reg. 189. Chartoph. reg. ch. 231 : Thomas Laignel arriva en une petite Escande ou batel, etc. f SCANDEFIERI, pro Oandefleri. Agnellus de S. Ursino apud Murator. 19111. 2. pag. 101 : Nulla ecclesia similis isti, eo quod in nocte ut in die pene Scandefiat. SGANDELA. Charta Alexandri III. PP. in Tabulario Prioratus S. Nicasii Mellenti fol. 10 : In navibus vinum ferentibus 3. den. in singulis navibus pontem descendentibus a Esnotre 1. den. pro remige ; in prgefectura 10. sol. pro eleamosyna ; et pro Scandela Comitis 13. sol. Vide Scandula 1. "Leg.Candela, utcertum estex Charta Galeranni comit. ann. 1141. eadem de re et ex alia Phil. Aug. ann. 1195. in eodem Tabulario. Vide supra Candela 3. * SCANDELARE, Scandulis seu asseribus domum tegere. Charta ann. 952. apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. sevi col. 147 : Concedistis nobis casale, ubi nos modo sedere et abitare visi sumus, cum mansions supra se sedificata, Scandelata, cooperta axibus. Vide Scindula. 1. SCANDELLA. Vide Scindula, et Scandula I. ^2. SCANDELLA,Genus frumenti,quod Columella 2.9. ad fin. appellat Hordeum disticum, cujus spica duos habet granorum ordines. Liber Consuet. Mediol. ann. 1216. inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. XVI. col. 935: De nucibus vero et castaneis jure licito decima prsestari debet. De fructibus vero terrarum, ut de frumento et siligine, milio, panico, hordeo, spelta, Scandella, avena, lino, canevo, rapis et de omnibus leguminibus decima solvi debet. [FR.] T SCANDELLffi, Crepitaculum e sc'andulis ligneis confectum, quali utuntur leprosi, ne propius quis ad eos accedat. Ita Bqllandistae in Notis ad Mirac. S. Antonii de Padua torn. 2. Jun. pag. 733: Et vade ad ilium militem qui miracula mea deridebat, et defer illi Scandellas, quia lepra tua ipse putrescit. * SGANDELLUM, Scamnellum. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Et in coquina.... unam tabulam cum duobus Scandellis et uno archibanco coralli cum quatuor pedibus. Vide Scannellum. t SCANDICUS, de Christo dicitur in Orat. cujusdam librarii ad calcem libri Theogeri Episc. Metens. apud Bern. Pezium torn. 1. Anecd. Praefat. pag. xv. SGANDILE, SCANCILE, seu potius Scansile, Stapes, quo in equum quis tollitur. Gloss. Jfelfrici : Scancile, scirap, seu strepa. Alibi : Scansilia, stapas, vel s t r a p as. Ugutio : Scansile, strepa, ferrum, per quod equum ascendimus. Scansilia, sunt etiam gradus honorati, ubi in sedibus sedent. Ita pariter Jo. de Janua. Unde emendandae Glossse Isid.-.Scansuse, ferrum, per quod equus scanditur. Glossae Pi thoei h a bent: Scansa, per quod equos scandit. Vide Strepa. SCANBILE. Aimoinus lib. 3. cap. 6. de Miraculis S. Benedict! [lib. 2. cap. 20.]: A quibus et sella ostendebatur, qux dilapsa cum equo fuerat, cujus Scandilia quamvis nova, et antelam suis impatiens pedibus ipse disruperat. SCANSOR, Strator, 'Ava6oXeu<;, qui dominum in equum tollit. Gloss. Lat. Graec. : Scansor , xaTOKrrpom)?. [Gesta Gaufredi Cenoman. Episc. apud Mabill. torn. 3. Analect. pag. 382 : Quidame contra clericus in domo cujusdam Scansoris manens, etc.]

SCANDILE, Scalarum gradus. Caesarius

Heisterb. lib. 8. cap. 90 : Octo etiam Jun. pag. 718 : Hsec cum die quadam inserui Scandilia, supremum attribuens mendicitatis gratia.... ad tnemoriam S. Christo, reliqua sex ordinibus Sanctorum. Patris Scannellis vecta pervenisset, etc. SCANSILE. Papias : Scansilia, Gradus 1 SCANNIUM, Idem ac Cambium, persunt, ubi honoratiores in diebus sedent. mutatio, Echange. Charta ann. circ. 965. Leg. In sedibus, ut supra, [vel ut in ex Chartul. Matiscon. fol. 98 : Terras Gloss. MS. Sangerm. n. 501. in sedibus.] quasdam per Scannium sibi invicem com* SCANDILHARE, SGANDILLARE, Men- mutarunt. Vide Cambiare. suras ad examen publicarum mensura^SGANNUM.pro Scamnum,in Chronic. rum expendere, exigere, ut supra Scan- Bertin. Johan. Iperii apud Marten, torn. daglare. Privil. civit. Caturc. ann. 1344. 3. Anecd. col. 608 : Tune ilium Games in Reg. 68. Chartoph. reg. ch. 312 : Qua cum corda ad collum ejus et ad trabem quidem mensurse molles et pondera si- ligata super Scannum stare compulit, gnantur.... signo consulatus prsedicti, et ipseque Comes Scannum cum pede propulimitari seu Scandilhari (consueverunt) lit, et sic ille suspensus mansit. per consules prsedictos seu per deputatos 5fc [ Pro reformando et reformando ab eisdem. Eadem leguntur in Charta bancos et Scanna scolarum S. Dionisii ann. 1351. ex Reg. 80. ch. 487. ubi Scan- de Passu. (Refonte d'une cloche de dillari. N. D. en 1396, Bibl. Schol. Chart. 1872, ] SGANDOLA, pro Scandula, tegulae li- p. 375).] * SCANON, [Stupor. DIEF.] gneas species, Nostris Eschandole, bardeau. Statuta Cadubrii lib. 1. cap. 30 : 1 SCANSA, SGANSOR, etc. Vide in ScanStatuimus quod jurati non possint nee dile. *. SCANSARE, vox Italica, Amovere, dedebeant sestimare blada, arma, rapa , Scandolas domorum, etc. Chron. Petri fendere. Inquisit. ann. 1252. apud MuraAzarii apud Murator. torn. 16. col. 322 : tor. torn. 1. Antiq. Ital. med. sevi col. Pans mirabilis... longus autem per unum 813 : Et canonici Scansabant eos ab anmilliare, et totus Scandolis ligneis cooper- gariis et collectis dictse villss Quartexanse, sicut suos homines. Ibid. col. 815 : Item tus, etc. Vide Scindula. * Hinc Escandola appellatur Cubicu- dicit quod audivit did, quod ip&i defendelum remigibus praspqsiti in galea, quas bant se, sicut homines de macinata, a colEsquandalar dicitur, in Hist, belli Ital. lectis et oneribus dictee villx. SCANSILE, [Scabellum textoris, etc. Guill. de Villanova apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1530 : Leprince feist appelSCANTELLATUS, Truncatus, mutilatus, ler missire Guillaume de Villeneufve, et I'envoya querir en soubte dedans I'Es- Ecorne. Fori Aragon. lib. 9. pag. 177 : quandalar par le patron Mathieu Corse. Omnes denarii Jaccenses, qui falsi non Ni mavis intelligere eo loci Infimum sint, recipiantur ab omnibus hominibus, navis tabulatum, vulgo Fond de cale. ad panem et ad vinum, sive... sintfracti, [oo vide Jal. Antiq. Naval, torn. 1. sive perforati, vel rubei, vel etiam Scantellati, etc. pag. 256.] | SCANTIA. Anonymus Continuator 1. SCANDULA, Quoddam genus annonse, quod et scandella dicitur dimin. et dicitur Laurentii Leod. apud Calmet. inter ProScandula, quasi scindula, quod scindatur bat, torn. 1. Hist. Lotharing. col. 248 : et dividatur. Joan, de Janua. Vide Scan- Episcopus igitur his et consimilibus in iram concitatus, videns se nihil posse indela. * Academ. Cruse. Scandella, Hordeum ferre gravaminis civitati et civibus, omdistichum ; Muratorio torn. 2. Antiq. nem Scantiam et totum suburbium suItal. med. sevi col. 351. Hordeum can- perius usque ad sanctum Amantium.... therinum, quod MarzuoZa apud Mutmen- igni fecit concremari. Locus editior sises appellatur et in Crescentii libro gnificari videtur, a scandendo Scantia de Agricultura Italice reddito, Orzo dictus. SCANTUS. Vide supra Scaltus. Marzuolo, quod Martio mense telluri mandatur. f SCANUS. Charta Adelgastri Principis 2. SGANDTILA. Papias : Scindulas, quod inter Cone. Hisp. torn. 3. pag. 90:Damus quinque feltros et septem lectulos et scindantur, Scandulss vulgp. Vide Scintres Scanos. dula. [* Vide Calvini Lex. jurid.] ] SCANUSIA, Vestis monastica. Statuta 1 SCANDULARIS, Ex Scandulis factus. Tectum Scandulare, apud Apuleium lib. Ordinis Prsedicat. ann. 1311. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 1931 : Item, quod 3. Metamorph. | SCANDULARIUS, Qui Scandulis tectasacerdotes, diaconi et subdiaconi in Miscontegit, leg. ult. D. de Jur. Immunit. sis conventualibus portent Scanusias vel :;:J scapularia cum induunt sacras vestes. Imo et Faber lignarius. * SCANGIBIN vel SQUINGIBIN, Arabice, Hoc idem etiam in Missis privatis faciant Sirupus acetosus, sive fiat cum zaccaro, omnes alii sacerdotes. Vide Capularis in sive cum melle, quod est Oximel. Multi Scapulare. * SCANZELARE, Inductis cancellatim. corrupte Secamabin dicunt. Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. lineis obliterare, delere. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 43. ex Cod. reg. 4620 : Omnis reg. 6959. SCANGIUM, pro Excambium, in Do- processu's totaliter aboleatur et Scanzelamesdei, Gall. Eschange. [Vide Cam- tur auctoritate prsesentis statuti ipsojure, et pro abolito et Scanzelato habeatur. Vide biare.] * SGANHA, Prov. Alabrum, mataxa. Cancellare. * SGANZONERIUS, Pincerna, a cyathis, Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. 1 SGANNA , SOANNATUS. Vide Sca- a poculis, Gall. Echancon. Charta Carol! mnum 1. reg. Sicil. ann. 1269. in Reg. 50. Char SGANNALE, Stragulum seu instra- toph. reg. ch. 80 : Quorum bonorum fruJotum scanni seu scamni. Cerem. vet. MS. ctus, uncias auri triginta tres, eccl. Carnot.: Sabbato septuagesimss ante hanni Trenchavaza Scanzonerio nostro Nonam auferuntur.... Scannalia de dorso concedimus in pheodum nobile. Vide clericorum. Ibidem : In octava (Paschse) Scancio. post completorium auferuntur Scannalia. SCAPA. Vide Scapha. Vide Scamnale. * SGAPELA, idem quod Scapulare, Mo} SCANNELLUM, ut Scamellvm supra. nachorum vestis propria, quae scapulas Miracula S. Antonii de Padua torn. 2. tegeret. Stat. ordin. milit. de Aviz'ann.
ni "I

SCA

SGA

SGA

335

1162. torn. 1. Probat. hist, geneal. domus etc. Italis Scappuzzare est ad aliquid ofreg. Portugal, pag. 13 : Caputium parvae fendere, Gall. Broncher. magnitudinis, cum Scapela taliter facta, 2. SCAPILLARE, Capillos evellere vel quodinconflictupugnantesnon impediat; per capillos trahere, Ital. Scapigliare. Scapela vero semper sit nigri coloris Stat. Mantuselib. Leap. 56. ex Cod. reg. 4620 : Si vero crines seu capillos traxerit cum caputio. SCAPELI;, Laqueorum species, qui- seu Scapilaverit, vel per capillos traxerit, bus capiuntur aves, apud Petrum de etc. Vide Excapillare. Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 26. 1 SGAPILLATUS, Solutus crines, ab ubi describitur. Vide Scarbellus. Ital. Scapigliare, Gallice Echeveler. Acta 1SCAPELLARE, Caedere, incidere, fran- S. Franciscae Rom. torn. 2. Mart. pag. 3re. Excerpta ex Leg. Longob. cap. 8 : 161*: Inveniebant eamprojectam in terra, t si duobus furtis probatus fuerit, na- Scapillatam, frigidam, etc. sus ei Scapelletur. Vide Capulare et ScaSCAPILUS, Mensurse frumentariae spepillare. cies,eadem forte quaeScap/ia.Capitulare 1SCAPH, Theca, armarium, apud Schil- Caroli M. ann. 797. edit, ab Holstenio, terum in Gloss. Teuton, ex Franc. Junio cap. 11 : De annona vero bortrinis pro in Wilier, pag. 220. Schafft hodie. [ Vide sol. 1. Scapilos 40. donant, et de sigale 20. Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. Septentrionales autem pro solido Scapilos 30. dent, et sigale 15. 449. voce Scaf.] SCOPELLUS, Eadem notione. Charta SCAPHA, et SCAPHULA, Mensurae arido- ann. 1345: Item quod Potestas teneatur rum species : eadem quaa Scapilus. Sca- inquirere omnes sextarios tarn de vino, vha siliginis, bladi, in Metropoli Salis- quam de grano, minus, mediae, et quarburgensi torn. 1. pag. 206. torn. 2. pag. terones 292. 293. torn. 3. pag. 334. [Charta Fride- rum, et et Scopellos, corbellas molendinoomnes alias mensuras et pensas. rici Ducis Austria ann. 1241. apud Han- Vide Scefftlum. siz. torn. 1. Germ, sacrae pag. 380 : Item 1 SCAPINUS, Solea calcei, Gall. Semeldecima in Lynz LX. Scaphas.] le. Acta S. Bertrandi torn. SCAPHULA. Leges Portoriaa Ludovici 801 : Dum in sua slatione, ut1. Jun. pag. mos est cerIV. Imp. ann. 904. apud Aventinum lib. donias artis , sutilaris Scapino infigeret 4. Annalium Bojorum, et Goldastum acum suendi causa. torn. 1. Constit. Imperial, pag. 210 : NaSCAPIO. Vide Scabini et Stapio. vis, quse ab Occidentali regno venit, SCAPLA. Charta Sesemidrachmam, hoc est, unum scutatum ligenthal. ann. 1259. Richaid. Abbat.Diin Cod. pendat: si infra Lintztum tendit, semi- plom. torn. 3. pag. 684 : Guden.nobis anSolvit modios tres, hoc est, tres Scaphulas salis nuatim 5. maldra annonse, 5. speltse. 5. solvat. Infra : Carri clitellarii, qui Anas- avense, 5. sumerinos pisse, 1. sumer. olei, sum transeunt , Scaphulam prsebent. 2. aucas, 4. pullos et Scaplam vel 16. Hal[** Vide Graffli Thesaur. loco niox lau- lenses. Vide Scaphula In Scapha. Hie dato voce Scefil.] forte instrumentum ipsum quo quantiSCAFPIA, Metropolis Salisburg. torn. 3. tas deprehenditur, nisi idem sit quod pag. 40 : Ut singulis annis nobis viventi- Scapula 1. et 2. bus una dierum, quam ad hoc eliyerimus, SCAPOARDUS^ nomen dignitatis, seu sex Scaffia Landawensium mensurse, sive officii Palatini in Francia, quod inter frumenti, sive alterius annonse distri- minora ministeria reponitur ab Hincbuere pauperibus non omittant. maro de Ord. Palatii is, SCAFFA tritici, avense, ibidem pag. 416. cui vasorum custodia cap. 17. forte ex credita erat, Vide in Scapula. Schap, Teutonico, promptuarium, arma**SCAPA VINI in Notit. circa ann. 1360. vas, theca, o-xeuoi;, Kyliano, et apud Guden.incod. diplom. torn. 3.pag. rium, custos : jungitur enim Ostiariis, Ward, 833. nisi legendum sit Scala. Saccellariis, et Dispensatoribus. Vide | SCAPHARIUS, Qui Scaphis negotiatur.Scafwardus. Inscriptio 1. apud Gruter. pag. 258:Scoi SCAPOLATUS. Vide Scapolus. pharii, qui Julias Romulse negotiantur; id * SCAPOLERIUS, ^Eris campani pulsaest Hispali. Adde pag. 257. num. 12. et tor, idem qui supra Scabolerius. CornReines. class. 3. num. 26. put, ann. 1482. inter Probat. torn. 4. 1 SCAPHINUS, ut -Scabinus, in Placito Hist. Nem. pag. 21. col. 1: Item solverunt ann. 918. inter Probat. torn. 2. novas Johanni Loyracii, Scapolerio dictse eccleHist. Occitan. col. 56 : Una cum abbati- siaz cathedralis, pro suis laboribus impenbus, presbyteris, judices, Scaphinos et sis ad pulsandum campanas pro dicto regimburgos, tarn Gotos quam Roma- cantari domini nostri regis, xxv. solidos nos, etc. Twron.Iterumoccurrit in Computo ann. 1 SCAPHISMUS, Supplicii genus apud 1498. ibid. pag. 71. col. 1. 1 SCAPOLUM. Vide infra Scopelum. Persas, quo sontes in Scaphis cibo et SCAPOLUS, SCAPOLATUS. Visitatio Thepptu, muscis et vermibus ad necem cruciabantur. Vide Drexelium in Prodr. saurarise S. Pauli London, ann. 1295 : mortis cap. 1. 24. Gallonium de Mar- Calix argenteus Henrici de Northampton tyr, cap. 1. pag. 21. et Baroniumin Notis deauratus, cum pede cocleato et Scapoad Martyrol. 28. Julii. lato, et pineato ponderis cum patena 50. 1 SCAPHISTERIUM, Alveolus ligneus, sol. Alibi : Scandalia de Indico sameto quo mulieres lotos pannos a fonte aut cum caligis breudatis, cum Scapolis et fluvio referunt. Vide Capisterium 1. et 3. leonibus. Rursum : Capa de rubeo sa^ SCAPHON, Somnero, Septum, clau- meto breudata cum Scalopis.A.libi: Fronstrum, quo ex cratibus facto, pastores no- tale de rubeo sendato, cum firmaculis et ctu includunt oyes, turn ad stercorandum Scalapiis. arva, turn ne in segetes spatientur. SeaSCAPPO. Vide Scapton. phon, ovile, in Gloss. Lipsii. 1 SCAPORISUM, Sepulcrum, a Capsa, 1 SCAPHULA. Vide supra Scapha. ut videtur, sic dictum. M. VERIDIUS M. 11. SGAPILLARE, Verberare, scapis seu L. NAZARISCUS SELLULAEIUS SGAPSOfustibus csedere. Statuta Cadubrii lib. 3. KIUM FECIT SIBI, etc. in Inscript. Gudii cap. 18: Si quis Scapellaverit aliquem sine ccxxv. i. Vide indie, pag. XLIV. sanguine, condemnetur in quinque lib. p. SCAPTON, Vas quoddam. Charta Adaletc. In capitis lemmate legitur, de pcena berti Regis Anglorum in Monastico AnScapulantis, vel Scarpuzantis sine armis, glic, torn. 1. pag. 24. et in Chron. Wil-

lelmi Thorn, pag. 1762 : Missurum etiam argenteum, Scapton aureum ; item sellam cum frseno aureo,... quod mihi xenium de D. PP. Gregorio directum fuerat. Ignotus Casinensis in Histor. Longob. cap. 10. de Siconolfo Principe Beneventano : Abstulit de S. Benedicto.... in agrifis baciam unam, et Scaptonem unum, Constantinopolitano deaurate fabrofacte vasa opere. Scapton mendose, pro Sceptrum, his locis scriptum putat Somnerus, vix tamen est ut assentiar, tametsi nihil aliud succurrit. [** Sxaictptov pro <rxacpwv est in Glossar. med. Graecit. col. 1382. Idem videtur Scappo argenteus in Chron. Salernit. cap. 55. ubi var. lect. Scalpo.l 1. SCAPULA. Acta Muriensis Monasterii pag. 40 : Unusquisque (rusticus) dat duas Scapulas plenas de carne, et duos panes, et quartam partem metretse de cerevisia. Pag. 61 : Et de manso ipsius tres modii speltse, et duo avense, et quatuor Scapulas. Vide Scapilus, Scapha. [* Forte idem quod Scapula 2.] * 2. SCAPULA PORCINA, Imbrex porci, Gall. Echinee. Lib. cens. eccl. Rom.: Homines de Anticulo (debent) quinquaginta Scapulas porcinas. Vide supra Scamaria. SCAPULAS DARE, Fugam inire, Tourner les espaules. Radulfus de Diceto ann. 1040 : Theobaldini impetus Andegavorum non ferentesf in fugam versi Scapulas dederunt. SCAPULARE, Ugutioni, vestis, scapulas tantum tegens. [Vestis apostolica instar crucis dicitur in Vita S. Willelmi Ducis ssec. 4. Bened. part. 1. pag. 83.] Mamotrectus ad Legendam S. Hilarionis : Palliolum, id est, Scapularium. Monachorum vestis propria cum labori et operi insistebant, loco cucullae, ut quae brevior esset, et minus ampla, et caput tantum et scapulas tegeret. [Thepdemari Epist. ad Carolum M. de Usibus Casinens. : Statuit autem venerabilis Pater, ut Scapulare propter opera habeant, quod ob hoc Scapulare dicitur, quod scapulas praecipue tegat et caput: quod vestimentum pene omnes in hac terra rustici utuntur. Sigebertus Gemblac. pag. 120. edit. Basil, ann. 1566: Propter opera tantum constituit S. Benedictus alteram cucullam, quse dicitur Scapulare, eo quod hujusmodi vestis apta sit caput tantum et scapulas tegere. Ubi Scapulare nomine cucullse interdum designari advertere est.] Regula S. Benedicti cap. 55 : Scapulare propter opera. Statuta Ordinis de Sempringham pag. 718 : In tempore laboris Scapularia habeant alba, -quemadmodum pallium eorum. Infra : Monachi habeant scapulare ad laborem. Rursum : Qu& laboraverint, cum Scapulari laborare possunt, etc. Warnerius MS. in Caprum Scottum ad Monachum Poetam :
Et tibi propler opus humeris Scapulare tegatur.

Bulla Innocentii IV. PP. de Institut. Clarissarum: Scapularia de levi et religioso panno, vel flaminea, si voluerint, amplitudinis et longitudinis congruentis, sicut uniuscujusque qualitas exigit, vel mensura, quibus induantur, cum laborant, vel tale aliquid agunt, quod pallia gesture non posstmf.Caesarius lib. 8. cap. 96 : Tunicam habens talarem et clausam, Scapulare vero latum, ultra genua Iongum. Vita S. Eugendi Abb. cap. 2 : dEstivis temporibus caracalla, vel Scapulari cilicino utebatur. Scapularia virorum tantum fuisse, non feminarum, videtur innuere Heloissa Abbatissa Paracleti

336

SGA

SGA

SGA

cus habuit post compotum i. capatn viri- aut infra Massiliam, nisi in Scari vel dem et i. Capularium ad S. Andream, Scaribus commuhis Massilias. Ibidem lib. quas costaverunt vi. I. ill. s. minus. 2. cap. 33. 6 : Addentes insuper huic nee intestina bestiarum * SGAPULARE LINGUARUM, Poeniten- capitulo quod tiae genus apud Garmelitas, de quo in aperiantur, vel laventur in portu Massieorumd. Oqnstit. MSS. part. 3. rubr. 8 : lias, vel circa ripam portus in Scari, vel Qui objecerit, et probare non potent de alibi. hiis quss probationem requirunt, pcenam 1. SCARA, Papise, Combustio ignis. gravioris culpse per 40. dies sustinebit, Glossae MSS. ad Alexandrum latrocomedendo in terra cum Scapulari lin- soph. : Scar a, vel escara, i. ustura. Nos guarum.... Si quis falsum testimonium Escare dicimus vulneris crustam. Scara contra aliquem vel aliquos dixisse con- vulnerum, apud Gariopontum lib. 3. vincatur, suam faciet pcenitentiam in cap. 53. [Vide Lexic. Martinii.] Vide terra comedendo coram toto conventu in Esca 3. pluribus conventibus suas provincial ad * Glossar. medic. MS. Sim. Januens. hoc missus, per tot dies quot superiori suo ex Cod. reg. 6959 : /Scara vel Escara, videbitur expedire, sedendo super terram Greece, crustula, quse ab adustione ignis, indutus aliquo Scapulari, super quo duo- vel alterius cujuscumque rei fit. Vide decim linguse aut circiter, ante et retro, Eschara 2. de panno rubro vel albo consutse hinc inde 2. SCARA, Virgultorum silva, Hensmodo vario, in signum quod propter ma- chenio. Charta Germanica ann. 794. gnum linguas suse vitium, illo modo merito apud eumdem in Comment, ad Vitam sit puniendus, et postea careen mancipe- S. Ludgeri Episc. Mimigard. 4 : Id est, tur. hovam illam integram Alfgating-hova, SCAPULATUS, Scapulosus, scapulis cum pascuis et perviis et aquarum decurdilatatus. Alex. latrosoph. MS. lib. 2. sibus; et Scara in silva, juxta formam Passion, cap. 114 : Tenues et sicci et tho- hovse plenx. [** Vide Graff. Thesaur. racem habentes angustum, ita ut non sint Ling. Franc, torn. 6. col. 529. vocibus Scapulati, etc. Waltscara et Scaramez, Grimm. Antiq. * SCAPULUS, pro Capulus, Gall. Poi- Jur. German, pag. 531. et 499.] gnee. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. S3" Quo jure Henschenius Scaram hie 521: Scapulus, Hent d'espee. Aliud ann. virgultorum silvam intelligat non per1352. ex Cod. 4120 : Scapulus, pars ensis, cipio. Agrum pascendis porcis destinaGallice Hendure. Vide supra Handseax. tum interpreter, a Germ. Scharren, fo| SCAPWELD, apud Hovedenum in dere : terram quippe fodiendo pascunexordio Legum Willielmi I. et Henrici turporci.Charta ann. 855. apud Marten, II. part. post. Sed legendum monet Spel- torn. 1. Ampl. Collect, col. 141: In silva mannus Ceapgold vel Cheapgild, quod quse dicitur Puthem Scaras viginti octo, Saxonibus pecudis seu catalli restitu- in villa Irmenlo, in ilia silva Scaras sexatipnem sonat, a Ceap, merx, mercimo- ginta. nium, pecus, catallum, et g y l d vel 1 SCHARA, Eadem notione, in Charta g e l d , solutio, restitutio. ann. 838. apud Mirseum torn. 1. pag. | SCAQUA, Mensurae species apud Oc499: Et mansas vetustas sex ad ipsam citanos. Sententia arbitralis ann. 1292. curtem conspicientes vel pertinentes, cum inter Abbat. et Consul. Gimont.: Dixe- perviis legitimis,... mobile vel immobile, et runt et pronuntiaverunt quod perlicus de silva Schara ad porcos, etc. cum quo mensurantur arpenta terrse et * Nee virgultorum silva, nee ager pavinese et alii honores habeat in perpetuum scendis porcis destinatus hac voce siDe 1'esclavine, qui fu forte, et habere debeat decern palmos bonos et gniflcatur : Jus utendi silva alterius S'est affules a Capulaire. largos de longo ut hactenus habere con- intelligi debet, ut colligitur ex Charta Latiori acceptione interdum usur- suevit, et arpentum computetur de cen- Otton. comit. Ravesberg. ann. 1166. inpata est vox Scapulare, pro veste scili- tum duabus libris et octo Scaquis, et con- ter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. cet quae scapulas praesertim tegeret : quada terras computetur de septuaginta col. 698: Obtuli curtim cum foresto adjaunde alii praeter Monachos ea usi sunt. quatuor libris et decem Scaquis ad perti- centi et jure nemoris vicini, quod vulgariVita B. Edmundi Cantuar. Archiep. cum superius memoratum. Occitani Es- ter Scara vocatur. Quod jus in eo praeapud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1794 : cach vulgo vocant reliquum frumenti sertim positum fuisse videtur, ut quis Linteamina, coopertorium, vel etiam cul- quod mensuram excedit, unde Scaqua osset in silva capere ligna construencitram non habuit ; sed cappa sua vel accersenda videtur. Vide in voce Libra is porcorum stabulis necessaria. Hinc Scapulari, seu certe pallio se contexit. pag. 95. col. 2. Scaram,stabulum interpreter,in Charta Unde quidam nobilis cum jam ipse pro1 SGAQUARIUS, ut Scacarium. Charta Phil. Pule. ann. 1309. ex Reg. 45. Charmotus esset in Archiepiscopum, de illo ann. 1230. apud Marten, torn. 1. Ampl. toph. reg. ch. 36 : Quoddam pratum cum minus discrete protulit tale verbum : Qua- Collect, col. 1245 : Recipiemus annuatim columbaria et Scara et duobus ortis. Nisi lem, inquit,habemus Archiepiscopum, qui ad Scaquarios suos per manum ballivi sui tamen, quod puto, legendum sit Scura. operimentum suum diebus et noctibus de- nobis super hoc jurati medietatem om- Vide infra in hac voce. fert secum ? Hoc autem dicebat de Scapu- nium proventuum dictarum terrarum. 3. SCARA, Acies, cuneus, copiae militalari, quo se vir sanctus noctibus operuit, Vide in Scacci 1. res. Hincmarus in Epist. ad Dioecesis et diebus deferre circa humeros consuevit. 1 SCAQUERIUM, Eadem notione.in Sta- Remensis Episcopos cap. 3 : Bellatorum Vide Scapillare. acies, quas vulgari sermone Scaras vocatutis MSS. Capituli Audomar. SCAPULARIUM, [ut Scapulare. Chronic. | SCAQUETI, ut Scacci 1. Statuta Ec- Aimoinus lib. 4. cap. 26 : Collegit e mus. Farfense apud Muratqr. torn. 2. part. 2. cles. Helen, inter Cone. Hispan. torn. Francise bellatoribus Scaram, quam nos col. 662 : De Scapulariis eorum {Mona- 3. pag. 592 : Clerici ludentes ad taxillos Turmam, vel Cuneum appellare possuchorum) vestimenta et caligas sibi et suis vel Scaquetos, sint ipso facto excommu- mus. Occurrit apud eumd.iterum lib. 5. militibus fecerunt ; in capite asini Scapu- nicati. cap. 41. Gesta Dagoberti I. Regis Franlarium miserunt, et, Domne Abba bene SCAQUI, ut Scacci 1. Gall. Echecs. cor. cap. 31. et Fredegar. cap. 74: Disdicite , dixerunt. Lampertus Ardensis Stat. arm. 1352. inter Probat. torn. 2. ponensque Rhenum transire, Scaram de pag. 258 : Rustici cum bigis maratoriis Hist. Nem. pag. 153. col. 1: Item quod electis viris fortibus ex Neustria et Bur[marlatoriis] et carris fimariis calculos nulla persona.... audeat in ipsis tabernis gundia cum Ducibus et grafionibus secum trahentes ad sternendum in viam [in via .... ludere ad talas, tabulas sive Scaquos. htibens, etc. Annales Francor. a Lambein] moffulis et Scapulariis se ipsos ad Vide Scaqueti. cio editi, ann. 803: Et ipse sine hosts laborem invicem animabant. [Ubi pro 1 SCAR, vel SCARE, Agger ad ripam, fecit eodem anno; excepto, quod Scaras Gall. Quai. Statuta Massil. lib. 1. cap. suas transmisit in circuitu, ubi necesse veste operaria accipitur.] T CAPULARIDM, ut Scapularium, Ves- 51. 3 : Decernentes similiter quod nul- fuit. Utuntur passim Scriptqres istius tis scapulas tegens. Computus ann. lus a modo audeat vel possit discaricare aevi, Annales Francor. Tiliani ann. 773. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu lignamina aliqua pro vendendo in Massi- 775. iidem Annales Loiselliani ann. 766. feud. pag. GLXXXIII : Dominus Ludovi- lia alicubi infra portum, vel prope ilium, 773. 776. 778. 785. Vita Caroli M. ann.

Epist. 6 : Quid ad fceminas, quod de cucullis, femoralibus, et Scapularibus ibi (in Regula S. Benedict!) scriptum est 9 Vide Problemata ejusdem cap. 24. Haeftenum lib. 5. Disquisit. Monast. tract. 3. disq. 5. et 6. et Menardum ad Concordiam Regular, pag. 888. 55P" Ut vestibus parcerent dum operi vacabant, Monachis primo concessum est scapulare, quo praeterea non utebantur. Idem posterioribus saeculis obtinuisse docet Vita B. Stephani Abbat. Obazin. apud Baluz. torn. 4. Miscell. pag. 163 : Vix equo descenderat , cum mox Scapulari indutus cuncta circumquaque monasterii vel grangise loca seu domicilia impigre peragrabat.... Ipse etiam sumpto bidente vel quolibet instrumento, si quid tune agendum esset, vel incipiebat, vel jam coeptum perficiebat, et ad operandum alias invitabat. 5SST1 Eadem de causa, propter laborem scilicet, Canonicis Regularibus Scapulare tribuitur in antiquis Consuetud. eorumdem apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 1221 : Sufficiant ergo fratribus ..... cappa, femoralia, caligse, pedules, et propter laborem Scapulare. 1 SCAPULARIS, in Vita B. Petri Damiani saec. 6. Bened. part. 2. pag. 252 : Dum hie esset aliquando cum suo profecturus magistro , molliorem Scapularem induere, atque pulcriorem quam affectaret, equum ascendere jussus est. 1 CAPULARIS, Eodem significatu, in Oapit. gener. MS. S. Victoris Massil. ann. 1313 : Prohibemus ne infra monasterium ullus prassumat Capularem portare, nisi ipsum albis vel aliis indumentis sacris ad serviendum in divinis officiis indui oporteret. Extra monasterium vero in prioratibus sive in eorum mansis,... Capulari pr&dicto, si manuum operibus occuparentur, utantur. * Unde nostris Capulaire, eadem notione. Le Roman de Robert le Diable MS. :

SGA
778. Chronicon Moissiacense aim. 804. 809. Annales Franc. Bertiniani ann. 766. 774. 776. Oapitularia Carol! M. lib. 3. cap. 68. Oapit. Carol! C. tit. 53. 7. Erchempertus in Histor. Longobard. cap. 35. 72. Oapitula Radelchisi Princip. Benev. cap. 3. Vita S. Genulfi lib. 2. cap. 6. Codex Carolinus Epist. 88. Epist. Caroli M. ad Fastradam Reginam Joan. Abbas in Chronic. Vulturn. lib. 3. Fulcherius Carnot. lib. 1. cap. 14. lib. 2. cap. 10. etc. Alamannis Schaar idem sonat. [ Vide Graffii Thes. Ling. Franc, torn. 6. col. 530. voce Scara.] Hinc nostratibus Poetis, Esquierre ; unde nata vox aevo hoc usurpata eodem sensu, Escadron. Guillel. Guiart Aurelianensis in Hist. Franc. MS.:

SCA

SCA

337

ibid. col. 203. et in alio Arnulfl Reg. Aliter redditur vox hsec in alio Gloss. ann. 888. ibid. col. 225. Vide Scararii et Lat. Gall.: Manubiae, Eschargaites, espies, Scaramanni. [** Grimm. Antiq. Jur. ou despouilles, chases de proie, rapine. German, pag. 317. voce Scaramanni et [** Confer Scamares.] Vide Gayta, Wacta, Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. et Thomasserium in Consuet. Bituric. col. 528. voce Scara, mox Scaraguayta.] pag. 436. 1 ESCHAUGUETA, in Tabul. Brivat. 1 5. SCARA, Familia, genus. Mirac. S. Genulfi ssec. 4. Bened. part. 2. pag. 226: ann. 1282. fol. 48. v : Guetas, EschaugueHie (Wifredus) ex ilia nobilium Scara las sive excubias, etc. Le Roman d'AFrancorum, quam gloriosus Rex domnus this, MS.: Pippinus... in urbe Biturica ad Guaiferii Command^e fut 1'Eschauguette Ducis Aquitanias partes expugnandas reA ceulx d'Alhenes qui la guette, liquerat, originem trahens, regali quoque Trois mil liommes de nuit veillerent Qui touto 1'ost Eschaugueterent. prosapia oriundus erat. Vide Squadra 2. | SCARAFONUS. Chron. Petri Azarii 1 EXGHALGAYTA , EYCHALGAYTA. apud Murator. torn. 16. col. 398: Sed sic tarde et tempestive, sicut ipsis Scarafonis Charta ann. 1306. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 126 : Quod ipsi non possint compelli etiam offtcialibus suis prsecepit, prsedicta cum summo studio exsequuntur. Vide pr&stare tallias, vel facere gaytas aut Et li Rois ne veut con les sive, Eychalgaytas, etc. Charta ann. 1346. ibid. Scarani. Mes sans son seu se dislrive * F. pro Scarafaldonus. Academ. Cruse. pag. 538 : Prsssentes et futuros ex nunc Du Chief de 1'une des Esquierres. in posterum ab omni tallia, complinta, Scarafaldone, Satelles, miles. SGARAGUAYTA, Germanis, Schaer- corvata, gayta, Exchalgayta... volumus... Auctor Mamotrecti 2. Reg.: Acies, est militia ordinata, quae dicitur Schera. wachte, ex Schaere, agmen, cphors, et excusandos. Excubiam seu Excalgaytam Joannes Villaneus lib. 6. cap. 80: Ma wachte, excubise : quasi excubias cohor- faciendo, in Charta ann. 1306. ex Regest. pero non lasciarono Fiorentini di fare loro tium. [** Confer Scara 4. Capitul. Bo- Johannis Comit. Pictav. in Camera Schiere. Lib. 7. cap. 27 : Si ristrinse e noniense Carol. M. ann. 811. Baluzio Comput. Paris, f. 8. SCARAMANGA, SCABAMANGUM, Vestis, serro a Schiera con sua gente. Lib. 10. secundum ann. 812. cap. 2: Ut non per cap. 86 : Usci tutta I'hoste di Fiorentini aliquam occasionem nee de wacta, nee de quam viri militares gestant supra vestes con ordinata Schiera. Inde eidem Scrip- Scara, nee de warda... heribannum comes alias interiores ad arcendas pluvias, tori Schierare, aciem ordinatim dispo- exactare prsesumat.] Gloss. Lat. Gall.: nives, gelu, caetera denique aeris incomnere, lib. 7. cap. 26 : Fece armaree Schie- Excubiae, veillees, gaites, eschaugaites. moda, Leunclavio in Pandecte Turcico rare sua gente. [Vide infra Squadra 1.] Charta Galeacii Comitis Virtutum ann. n. 17. ex Theodosio Zygomala. Penulam 1 SCARRA, Eadem notione, in Annal. 1371 : Dictus Emanuel investitus, possit certe vel Pallii genus fuisse, quo totum vett. Franc, ad ann. 806. apud Marten. et valeat in prsedicto castro imponere operiretur corpus, videntur innuere torn. 5. Ampl. Collect, col. 910: Misit fodra, et taleas, rogias, et caregia, guay- scriptores , cum Grsaci , turn Latini. (Carolus Imper.) filium suum Carolum tas, Scaraguaytas, exercitus et cavalcatas. Luithprandus lib. 6. cap. 5 : Quorum priJRegem super Duringa ad locum qui vo- Occurrit non semel in Regesto, unde mus vocatus est Rector domus, cui non in catur Walada, ibique habuit conventum excerpta heec Charta, ubi interdumSc/ie- manibus ; sed in humeris posita sunt numagnum, et inde misit Scarras suas ultra raguayta scribitur. [Statuta Astens. mismata, cum Scaramangis qualuor. InAlbiam. Vide Carolum de Aquino in Collat. 8. cap. 7. f. 26: Ordinatum est fra : Hi itaque paris numeri, quia digniquod omnes cives Astenses... teneantur et tas par erat, numismata et Scaramanga Lexico milit. Martinium, et Scala 7. 1 SCHERA, Eodem intellectu. Memo- debeant ire et stare in exercitibus et ca- suscipientes, etc. Rursum : Et 12. numisriale Potestat. Regiens. ad ann. 1218. valcatis cum hominibus dicte ville, et fa- matum libris cum Scaramangauna donaapud Murator. torn. 8. col. 1101: Et die cere guaytas et Scaraguaytas, fossata et tus. Historia Miscella lib. 18. pag. 557. ex Theophane : Multas prxterea spathas tertio Soldanus et Corradinus miserunt alias forlalitias dicte ville.] sexcentos Saracenos intraturos DamiaEscHARaAiTA. Charta G. Comitis Ni- auro circunclusas, et zonas aureas cum tam, qui sortiti fecerunt tres Scheras in- vernensis et Forensis ann. 1228 : Nee in gemmis, 'et scutum Razatis totum auro ter se, ita dicendo: Si quis intraverit, re- nostrum exercitum, chavalgiam, gaytiam. respersum acceperunt, et loricam ipsius mittat nuntium, ut venientes intremus Eschargaitiam ire teneantur. Charta Li- auro contextam, et Scaramaggin ejus decum illo. bertatum Oppidi Jasseronis in Bressia tulerunt, cum capite ipsius, etc. Pachy* Escadre, in Ordinat. milit. MS. Ca- ann. 1283. apud Guichenon.: Si ille, cui meres lib. 12. cap. 11. de Berengario rpli ducis Burg. ann. 1473 : Les conduc- Eschargaita denuntiata fuerit infra dictos Entenza Catalano : JKa\ lop-uoi? a?toc? tiers apres leur institution, et qu'ils se- terminos non Eschargaitaverit, duplicem ront arrivez en leurs compaignies, les de- dabit pro ea vice Eschargaitam. Infra : TO Sxapay-ayxtov luiOljisvoi;. Et cap. 15 : partiront en quatre Escadres egales, et Denuntiator Eschargaitss debet a burgen- 1O 8^ cru^vw; [uixTrjpa atpiatv Ijx^asvetv, w? sur les trois d'icelles commettront trois sibus in dicta villa constitui, etc. Usatici xa\ ofov^ xa35w WTt Sxapajxayxtw xaTa 8aTW chiefz d'Escadre, lesquelz Us pourront Aquarum-Mortuarum ann. 1246: Et sit Xaaffri? |TT\ y^ XP? a 9 at - Oniitto alios eslire, icellui seigneur leur baillera le de eorum offtcio mandare vel facere man- Scriptores a Meursib laudatos. Monep quatrieme. dare gathas et Escargatas, et alias custo- tantum, ut pallium recentioribus Lati^ 4. SCARA, Angaria in equis vel aliis dias, etc. Vetus Interpres Gall. Will. nis pro panno, ex quo pallia conficieservitiis,in Gloss. Mons. apud Schilter.in Tyrii hsec ex libr. 3. cap. 12: Locatis in bantur, ita et Scaramangam videri usurGlossar. Teuton. Hinc Ceesario Heisterb. gyrum excubiis, vertit, Us firent leur ost pari pro panni specie, in Chronico CasiScaram facere, est domino, quando ipse Men Eschargueter. Historia Bellorum nensi lib. 3. cap. ult.: Fano Imperialis jusserit, servire, et nuncium ejus seu Ute- Ultramarin. MS.: Et quant cou vint a la aureus totus. Scaramangse Imperatorum rus ad locum sibi determinatum deferre. nuit, Chrestien se fisent mult bien Escar- duodecim. Hinc Scaramanginus, pannus Vide in Harmiscara. Fragm. Breviarii gaitier. Le Roman d'Alexandra MS.: scilicet, exquoconflci solebant: Planeta rerum flscalium Carol! M. inter Collect. Scaramangina, apud Leonem Ost. lib. uar les Eschargaites les voient, Etymol. Leibnit. pag.320: Secatdefceno 2. cap. 98. [Vide Gloss, med. Grsecit. v. ui 1'ost Eschargaitier devoient. in prato dominico carradas 1. et introduSxapa[xayxov.] [** et Murat. Antiq. Ital. cit. Scar am faeit. Infra : Operatur in Le Roman d'Aubery MS.: med. aevi torn. 2. col. 408. E.J anno hebdomadas VT. Scaram facit ad SCARAMANNI, vel SCAREMANNI, SerEt vos armez tost et isnellement, vinum ducendum. Pluries ibi. Registrum vientes, ministri judicum, sic diet! quasi Une Eschargaite me faite saigement. Prumiense ibid. pag. 424: Guntherus Schar-man, id est, homines scarse. [Vide similiter duo servilia (mansa) qui etiam Le Roman du Renard MS.: Scara 4. [** Chartas Henrici III. ann. similiter servire debuissent sicut superio1056. et Henrici IV. Imp. ann. 1065. ex Sur chascune tour une gaite res, et modo Scaram faciunt. Praeceptum Tabulario S. Maximini Trevir.: ServienFist mettre pour Eschargaitier. Lotharii Reg. ann. 856. apud Marten, tes vero, qui Scaramanni dicuntur, nulli Le Roman de Rou MS.: torn. 1. Ampl. Collect, col. 144: Nullus Advocatopro quibushbet culpis, aut rebus} judex publicus absque ejus (Abbatis) jusrespondeant. Infra : Si villani debitum Aillors deusson herbergier, sione, ad causas audiendas, out freda censum Abbati volunt denegare, primum Et faire tous Echargaitier. undique exigenda, vel fidejussores tolper ahos judices ac ministros, qui ScaraAlibi : manni dicuntur, ad mam reducantur, si lendos, nee Scaras, vel mansionaticos possint, etc. Occurrunt ii pariter in exactare prsssumeret. Eadem habentur Serlant i mist et Chevaliers, Charta Conradi Comitis LutzilemburEt Eschargailes et portiers. in Praecepto Ludovici Reg. ann. 878. 43 VII

338

SCA

SGA

SGA
piendas porzanas in cannosis vallibus, ubi morantur, ex duobus arcubus valde plicatis confectum ab invicem distantibus, inter quos modicum postponitur fructus herbae cochas, similis per omnia cerasis, quern accipere volunt, et collo stringuntur. Ita Petrus de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 28. Vetus Interpres Gallicus legit Scarpellus. SGARGELLA, Pera coriacea peregrinorum, Italis, Scarsella, nostris, Escarcelle. Juncta Bevagnas in Vita B. Margaretae de Cortona num. 7 : Et visitabis me cum baculo peregrino, Scarcellis pendentibus ab humeris vestris. [Computus ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 275 : Pro una Scarcella de seta quando ivit dominus Romam, taren. v. gr. x. Ita etiam legendum videtur pro Scarella in Compute ann. 1334. T. Grasivod. fol. 131: Peroneto dorerio pro uno laqueo et alia munitione argenti et sirici facta et posita in quadam Scarella pro dicto quondam Dalphino, 111. solid, obol.] Vide Oct. Ferrarium in Scarsella. * Pontif. MS. eccl. Elnens.: De benedictione baculi seu Scarcellse peregrinorum... Postea aspergat aquam benedictam super Scarcellam et baculum, et tradit illis dicens: Accipite has Scarcellas et hos baculos habitum peregrinationis vestras, In nomine, etc. Vide supra Pera 1. SCARSELLA, Eadem notione. Boncompagnus in Arte Dictaminis MS. lib. 2. extreme : Jocosum est, quod refero, sed absque dubio vobis esset damnosum, quum ille, quern vultis recipere in maritum, hermaphroditus esse abdubio perhibetur. Unde si haberetis burdonem, reperiretis in eo Scarsellam. [Occurrit praaterea in Chronico Jac. de Voragine. Locus est in Sclavina.] * SGARDAVO, ab Italico Scardafone vel Scarabone, Scarabaeus, insecti genus. Mirac. S. Rosae torn. 2. Sept. pag. 475. col. 2 : Statim dictos d&mones, ut nigros Scardavones emisere per ora. 1 SGARDIUM, Judicium. Vide Esgardium. 1 SCARDOLA, vox Italica, Pisciculi species. Petrus Azarius de Bello Canepic, apud Murator. torn. 16. col. 428: Ubi dicta aqua nequivit desiccari, sed in lacu remansit, faciens bonus Scardolas, lucios et tencas. SGARDOTIUM, Pecten lanarius, Ital. Scardasso. Serm. Gabr. Barel. de Choreis: 0 Kathenna da mihi Scardotium et aliam illam piscidam. SCARDUS, Avarus, parcus, Gallis Eschard, vel Eschars, forte a Saxon, sceard, fragmen, quod avari res minimas tantum erogent; [vel ab Armorico Scars, parum, et Scarsa, parum vel parce dare : nisi legendum malis Scarsus, et abltal. Scarso, parcus, accersas.] Ratherius Veron. Episcop. in Qualit. conjecturarum pag. 206 : Cumque illi Episcopus, ut est utique Scardus, remandasset, non se illi amplius daturum aliquid, nisi de Archiepiscopatu Mediolanensi, etc. Le Roman de Vacce MS.:
Li Roiz Ros volontiers fist, Toute la terre en gage prist; Onques vers lui ne fu Escars, Quer bien six mil et six chens mars Et sexarite six li livra, Sour la terre qu'il li lessa.

gensis ann. 1135. et alia Theoderici Ab- Pii V. PP. torn. 1. Maii pag. 717 : Gerarbatis in eodem Tabulario. Vide Zylle- dinus de Gerardinis, in extremis laborans sium in S. Maximino pag.' 40. 45. [et infirmitaie Scarantise, etc. Vita B. .<Emiinfra Scararii.] liae torn. 7. Maii pag. 567: Sorori nostrse ' o SCARAMANTICUS, an idem qui Sca- ^Emilise anginse morbus, quern Scaranramannus, serviens, minister judicum? ziam vulgo nuncupant, cui inspects^ mean Navigii nomen ? Decret. Liutpr. reg. dicus negavit ullum finem sperandum Langob. ann. 715. vel 730. apud Mura- nisi a morte. Vide Scinanticus, tor. torn. 2.-Antiq. Ital. med. sevi col. 1 SCARAPSUS, pro Scarpsus. Vide ibi. 24: Item in Campo Martio transitura SCARARII, lidem forte qui Scaradebeat dare binos tremisses per singulas manni, de quibus supra. Charta Ottonis naves. Scaramanlico vero nihil providemus III. Imp. ann. 990. pro Monasterio S. dare, sed libenter transire prsecipimus. Maximini Trevirensi apud Nicol. ZylleVide Scaramanni. Sium : Advocati quoque constituti in | SCARAMPI dicti quidam Usurariivillis eorum, nee non homines illius loci, publici sub Johanne Rege Franc, qui qui vocantur Scararii, nisi (in) prsesentia Edicto ejusdem Regis ann. 1353. torn. 2. Abbatis vel ejus Prsepositi placitum haOrdinat. pag. 523. proscripti fuerunt: bere prassumat, bannumque in placito Contra qua.$ quidem societates Scarampo- cum Scaranis hominibus habito, non Adrum, Angoissolorum ac Faletorum (vel vocatus, sed Abbas accipiat, aliaque faFalctorum) et Th. le Bourguignon, ac milia Abbati subjecta, placitum nullius, eorum socios et favitores, adeo in curia nisi Abbatis, vel ab eo constitutor urn, Parlamenti extitit processum, quod ipsos attendat. et eorum favitores suo et favitorio nomine, SSIT Scararii dicebantur, qui Scaram, fore usurarios publicos et usurarum pra- seu seryitia eo nomine designata, devitate nocentes, culpabiles et convictos, bent. Vide Scara 4. lidem qui Ministeprsedicta curia, per ipsius deffmitivam riales, quorum varia fuit conditio, ut in sententiam pronunciavit. hac voce videre est. Registrum PruSCARAMUTIA, Levis conflictus, Ital. miense inter Collect. Etymol. Leibnit. Scaramuccia, nostris Escarmouche, quasi pag. 420 : Sciendum est quod omnes homiscaramuccia, militaris cohors occultata: nes, villas et terminos nostros inhabitanest enim Italis Muccire, Occultare, no- tes, tenentur nobis curvadas facere ; non stris Musser. Sunt igitur proprie Scara- solum mansionarii, verum et Scararii, id muccise, conflictus eorum, qui ex insidiis est, Ministeriales. Ibidem pag. 424: Ello emergunt. [** Vide Murat. Antiq. Ital. habet mansum unum, qui sirniliter Scatorn. 2. col. 1289.] Historia Obsid. Ja- ram facit, sicut cseteri Scararii. Rursum drensis ann. 1345. lib. 1. cap. 14: Nullus pag. 425: Sunt ibi Scararii duo qui simifere prseteribat dierum, quin inimici liter serviunt, nisi quod suales, nee pulmixlim Scaramutias, seu badalatios con- los, nee ova solvunt. Charta Henrici III. ficiebant. Adde cap. 28. [Chron. Veron. Imp. an. circit. 1102. apud Marten, torn. ann. 1337. apud Murator. torn. 8. col. 1. Ampliss. Collect, col. 597: Placitum 651: Ivit (Petrus Rubeus) in obsidionem cum servientibus, id est Scarariis S. Salcastri Monlissilicis, et ibi pugnando in vatoris, etc. quadam Scaramucia, per unum peditem * Aliter censet Wachterus in Glossar. de intrinsecis percussus est de quadam Germ, quern cum omnium accuratissime lancea. Occurrit passim apud Scriptores de hujus vocis origine et signiflcatione Italos quos publici juris fecit idem disseruerit, hie exscribendum putavi. Muratorius.] Skermuche, apud Jacobum Schar, inquit ille, Villa, pagus, ager. Hemricurtium de Bellis Leodiensib. Vox Celtica, quae Cambris effertur Caer, Anglo-Sax. Scir, Anglis Shire. Antiquiscap. 5. et alibi. | SCARMUTIA, Eodem signiflcatu. Mesimis temporibus latius patuit, et commoriale pro Mag. Alberto apud Marten, munem habitandi locum denotavit, ut torn. 1. Anecd. col. 1671 : Item. De genti- demqnstravi in Kerl. Postea ad villam bus armarum dispositis in Italia, mille restringi coepit. Inde Latino-Barbaris videlicet lancets, et aliis multis armatis, Scararii, rustici, villani; Scaramanni, qui debent venire in occursum domini judices et praepositi villarum. Cangius nostri Regis, postquam intraverit in Ita- Scaramannos cum Scarariis confundit: liam ad prssparandum passus et facien- sed ex lingua Anglo-Saxonica nosse dum, Scarmutias more stipendiariorum poterat Scyr-man denotare centuriae Italicorum. preefectum. Leibnitius Scararios con1 SCARAMUZARI, Velitari, ab Ital. Sca- fundit cum militibus ; quod ex registro ramuzzare, Gallice Escarmoucher. Ca- Prumiensi refellit Estor in Commentastellus in Ohron. Bergom. ad ann. 1402. rio de Ministerialibus. Sed rusticos Scaapud Murator. torn. 16. 09!. 899 : Inter- rarios ipse male derivat a Schar, cohors, fectus fuit Augustinus filius Merleti de turma ; cum manifesto sit a Schar, villa. Papis sub Bornbonoso, qui iverat ad vi- Quod vel nine colligere poterat vir dendum Scaramuzari cum illis de Paltra- dpctissimus, quia Schariverk etiamnum nica ad Pluditiam. dicitur opera rustica in Palatinatu su1 SGARANI, lidem videntur qui Sea- periori, Boiariisque, prout ipse refert mares, Praedones. Ohron. Petri Azarii pag. 282. Vide infra in Scario 1. [** Grim. ad ann. 1363. apud Murator. torn. 16. Antiq. Jur. Germ. pag. 317. num. 27.J col. 413 : Universa Italia ipsum (Cpmi* SCARATUS, Pedamentum, cui vitis tem) formidavit, et a Scaranis et iner- innititur, nostris alias Escharas. Lit. mibus peditibus indiscrete ipse Comes remiss, ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. astutus exstitit suffocatus. Hinc flrmatur reg. ch. 631 : Ipse Egidius furatus fuerat conjectura doctissimi Muratorii torn. 6. certam quantitatem aut numerum passelcol. 987. ad Ottonis Morense Histor. ubi lorum sive Scaratorum viness. Vide pro Scaronos legendum censet Scaranos: Eschara 1. et Scallatus 2. Ceperunt Mediolanenses Scaronos (Codex * SCARAVELLUS, Gradus, Gall. EcheOsii Staranos) de Papia, qui Serezanum lon. Guido de Vigev. de Mpdo expugn. deprsedaverant, et plerasque casas ipsius T. S. MS. cap. 2 : Scaravelli illius. scales loci exarserant, multosque etiam ex ipsis seu scalarum fiant in hunc modum, sciinterfecerunt. Vide Starani. licet longi et curti,... et grossi in tantum 1 SGARANTIA, SCARANZIA, vox Ital. quod sint fortes, etc. Angina, Gall. Esguinancie. Mirac. B. SCARBELLUS, Instrumentum ad ca-

Vide Scarzo.] T SCARE, ut supra Scar. Vide ibi. 5 SCARELLA. Vide Scarcella. j SCAREMANNI. Vide Scaramanni. SCARESCELLUS, Restis ligneus, Gallis,

SCA
Harcelle. Charta Communiae Meldensis ann. 1179. concessa ab Henrico Comite Campanise, in Tabulario Campaniae Thuano f. 290 : Usuarium quoque, quod homines de Meldis in foresta de Maant antea habuerant, scilicet nemus mortuum ad comburendum, et Scarescellos ad vineas hominibus Communiae concedo. [Scharescellos editum apud D. Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. 186. Scharestellos, torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 657. Ut ut est de genuina vqcis lectione, ejusdem vim non percepisse videtur doctiss. Cangius: ibi enim vinearum adminiculum, pedamen, Gall. Echalas, significat.] 1. SGARIA, Pustella, Turpedinis species apud medicos. Glossse MS. ad Alexandrum latrpsophistam : Est tertia (turpedinis species) in qua pustulse grosses et nigrss plures, ut 4. vel 5. solent in toto corpore apparere, quam vulgus Salerni Scariam vacant. Hsec dicitur pustella, et est periculosior, etc. VideScara 1. [* Vide supra Scaratus.] * 2. SGARIA, f. pro Stacia, Vectigalis species. Vide in hac voce. Gharta Conradi II. reg. Sicil. pro Pisan. ann. 1269. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 273 : Nullam aliam diricturam, seu teloneum, vel palhariam, Scariam, vel fundacagium, etc. Vide supra Scalagium. * SCARIATUS. Vide mox in Scario 1. * 1. SCARIFARE, Venam instrument, quod Scariffum vocabant, percutere, Ital. Scarificare. Alex. latrosoph. MS. lib. 1. Passion, cap. 140: Sciri autem oportet quod multi.... juvaverunt Scarifantes venas cum acuto'exmellari. Vide Scariffum. 1 2. SCARIFARE, SCARIFICAEE. Vide Scariffum. SCARIFFUM, in Notis Tironis pag. 150. Instrumentum forte, quo scarifant Ohirurgi. Hesychius : SxapKpaa6ou , IUEIV , <7xauTcv, ypacpe-.v, o6sv xa\ cntapccpo?. Gloss. Lat. Graec. : Scarifat, xaTaa^Ei, xoaa^vil^ei, xa-ua^apadcret. Scarifo, ^apacro-w, xaTaxviw. Sic vocem hanc in MSS. codd. Plinii legi asserit Salmasius, ubi editi Scarificare praeferunt. Vide an vox <ixaP<piov apud Constant. Porph. de Admin. Imp. inde deducatur. * SCARILIONES. Vide mox Scarliones. 1 SCARILIONUS, ab Ital. ut videtur, Scariola, Intubus, Gall. Endive. Statuta Vercell. lib. 5. fol. 126. v : Item quod si comparius per se vel per alium furatus fuerit rebias, vel Scarilionos, vel vendiderit, etc. Neque aliud est T SCARILIS, in iisdem Statute fol. 122: Pro Scarili et assali, vel simili planta, solidos quinque. Vide Scarlionus. SGARIMENTUM, Pars, portio. Tabularium Abbatiae Gonchensis in Ruthenis, Ch. 32 : Et beneficium de fevo Ecclesiastico, hoc est mansum unum, et una vinea et hortum de porta Vicarii, et Scarimentum de tertia parte sepulturss, quod pertinet ad Presbyterum. Vide Scarire 1. ^ [Confer editionem Desjardins. p. 33. n. 27.] 1. SCARIO, Ostiarius. Monachus Sangallensis lib. 1. de Carolo M. cap. 20 : Tune dixit nominatus, non revera Episcopus, ad Osliarium vel Scarionem suum, (cujus dignitatis aut ministerii viri apud antiques Romanos dSdilitiorum nomine censebanturj voca ad me ilium pilealum hominem, etc. Sumitur etiam hsec vox crebrius pro ministris judicum, quqs perinde eadem notione Huissiers dicimus : vel certe pro minoribus judicibus. Charta Caroli Mag. Imper. in Chronico

SGA
S. Vincentii de Vulturno torn. 3. Hist. Franc, pag. 675. [** Murator. Scriptor. torn. 1. part. 2. pag. 359. E.]: Ut si aliquo tempore orta fuerit contentio inter Abbatem, vel Advocatum suum, seu de servis, vel aliqua causa, inter vicinum suum, seu qualemcumque hominem, liceat eis se defendere per Scariones ejusdem Monasterii, sicut antiquitus consuetudo fuit. Idem Ghronicon lib. 2. pag. 685. [** Murat. pag. 372. c.] Et nullus audeat Abbates vel Monachos ejusdem cosnobii ad jurandum quserere, quia contra divinam credimus esse legem: sed per Scariones omnibus temporibus finem faciant, sicut prisca consuetudo fuit. Erchemberfrus in Histor. Longobard. cap. 78 : Monachos B. Benedicti pro rebus perditis jurare compulit, quibus cessum fuerat ab omnibus retro Principibus Sacramentum per se nulli homini dandum, msi per Scariones. Charta Gaufredi Comitis Pictavensis ann. 1047. apud Sammarthanos in Abbatib. S. Marise Santonensis: Ut plane nulla humana potestas Regis, Ducum, Comitum , Vicecomitum , Gastaldionum Scarionum, vel Archiepiscoporum, Episcoporum, etc. 3W Ex his omnibus videntur Scariones fuisse Ecclesiarum Monasteriorumve servitio addicti: sed ulterius conditionis sunt Scariones memorati in Charta Gaufredi Comitis , ut et in Charta Mathildis Comit. torn. 2. Bullar. Casin. Constit. 124 : Si quis autem Comes, Vicecomes, Gastaldio, Scario alicujus insuper conditionis, etc. Militum enim genus et quidem praenobile, ut observat Carolus de Aquino in Lexic. milit. videtur hoc nomine indicari. Vide Murator. in Notis ad Leg. Aistulphi Eeg. torn. 1. part. 2. pag. 92. et infra Scaritus 1. [==* Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 766. 882. Haltaus. Glossar. German, col. 1613. voce Schergen.] * Minus bene conveniunt huic significationi loca allegata : unde Scario idem mihi videtur atque Advocatus seu qui vice alterius res gerit, quique praediis rusticis prsefectus est; nonalius proinde a Scaramanno, eo sensu quo supra exponitur in Scararii. Charta ann. 754. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. eevi col. 135: Ordinati fuissent da parte ecclesia ipsa commutationem faciendum Jordanni arcipresbitero Achipert arcidiaconus et Auduaci Scario; et da parte curtis domni regis ab Alpert dud ordinati fuissent ad ipsa res extitnandum Teupert Scario, etc. Alia Paldulfi Capua3 princ. ann. 1024. torn. 1. Hist. Oassin. pag. 38. col. 2 : Volumus ut sic se defendat in ipso sacramento per suos Scariones, quemadmodum curtis regise Scariones per sacramentum defenditur, quando evenerit, ut pars curtis regise sacramentum deducere deveant. Hinc * SCARIATUS, Villse ipsee, quse Scarionis curaa et administrationi commissse sunt. Ghron. S. Vine, de Vulturno apud eumd. Murator. torn. 1. Script. Ital. col. 397: De decania de Cerqueto, de Scariatu Gaudiosi. In primis ipse Gaudiosus cum filiis suis, etc. Infra: Villa, ubi Martinisci dicitur, de Scariatu Gradioisi Item de Laurentisu, de Scariato Theoderissi. In primis ipse Theoderissi cum filiis suis. SOHERIONES , lidem qui Scariones. Jura Ecclesise Bambergensis pro Advocatia, in Metropoli Salisburgensi torn. 3. pag. 50 : Non habebit Advocatus exactorem, vel nahvoit, (postadvocatum) sed villici et Scheriones Episcopi et fratrum exigent ei jus suum, et judicent placitum.

SGA

339

Infra : Si fur extraneus in villa capietur, Scherioni Comitis tradetur extra villam, sicut cingulo tenus vestitus est. Rursum : Si quis culpabilis fuerit in homicidio, vel furto, vel quacumque re, non debet capi nee ab advocato, nee a procuratore : sed Scherio cum collegis suis omnia, quse habebit, publicabit, donee ille se purgaverit. 1 2. SCARIO, Ordei species, Gall. Escourgeon, quo cerevisia conflcitur. Charta ann. 1303. ex Tabul. Corbeiensi: Super receptions et custodia vechiarum et Scarionis, custodire compelenter, et etiam quamdiu placeret portionariis debet. * F. pro Scoria ; nam alias npstris Scorion et Scourion, eadem notione. Lit. remiss, ann. 1382. in Reg. 121. Chartoph. reg. ch. 236 : Une piece de terre.... semee de nouviau d'un grain, appelle Scorion, etc. Dix journeaux chargies de Scourion, in Reg. 13. Corb. sign. Habacuc ad ann. 1513. fol. 184. v. Vide supra Escorio. ""- SGARIOBALA, Sunt quidam fusi sive nodi fixi in rota inferiori, qui movent fusum molendini, Gallice, Les nous de la roe. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7679. Aliud ann. 1352. ex Cod. 4120: Scariobella, Cavillse, qux sunt in rota molendini Scoriobella, in altero ann. 1348. ex eod. Codice. | SCARIOTICUM Jus, Quo e numero militum quis expungitur, sive exauctor a t u r , interprets Acherio. Ratherius Veron. Episc. de Contemptu Canonum part. 1. torn. 2. Spicil. pag. 166: Lege penitus canonica floccipensa, consuetudines teneant antecessorum suorum, Reges utique aut inter[icientium, aut excsscantium; Episcopos aut ignominiose vivere compellentium; aut si hoc perpeti ut noster iste quivis illorum patienter nequivit, Scariotico jure ut ab aliis pateretur, quid ipsi intulerant, fraudulentissime facientium. [** Quod fecit Judas Iscariota.] 1. SCARIRE, Proprie res in scams seu. partes distribuere ; Scaritus, in scaram distributum, selectus, Scarimentum, de quo supra, pars, portio. 2. SCARIRE. Capitula Caroli C. tit. 45. cap. 4 : Id est, ut fidelitatem nobis promittant, sicut tune Scarivimus, et scriptarn Comitibus nostris dedimus. Quo loco Scarire, idem valet quod defmire, peculiariter statuere. [** Vide Graff. Glossar. German, torn. 6. col. 532. voce Scerian.] [Escharir, eadem notione, usurpare videtur le Roman de Rou MS :
Puis a jur^-et arami, Si come un hons li Eschari.]

Vide Scarritio. 1 SCARITIO. Vide infra Scarritio. 1. SCARITUS, [In Scaras conscriptus, et distributus, idem qui Scario.] Chronieon Fredegarii cap. 37 : Unde placitum inter hos duos Reges, ut Francorum judicio finiretur, in Saloissa castro instituunt. Ibique Theudericus cum Scaritis tantum decem millibus accessit , Theudebertus vero cum magno exercitu Austrasiorum, inibi prselium volens committendum, adgreditur. Idem Gontinuat. ann. 768 : Rex Pipinus in quatuor partes Comites suos Scaritos, et leudos suos ad persequendum Waifarium transmisit. Synodus Ticinensis ann. 855 : Cum ad nostrum quislibet nostrorum fidelium properat obsequium, tarn eundo quam redeundo gradiatur pacifice, et ni generalis utilitas (deest forte requirat) cum Scaritis veniat. Capitula Caroli Calvi tit. 43. cap. 17: Adalardus Comes Palatii remaneat cum eo cum sigillo: et si ipse pro aliqua necessitate aefueritf Gerardus, sive Fredricus, vel

340

SGA

SCA
Belvac. lib. 32. cap. 94: Significantibus autem Tartarorum nuntiis , quod Rex etiam valde carum et gratum haberet de Scarleta tentorium, etc. Gervasius Tilleberiensis MS. lib. de Otiis Imper. Decis. 3. cap. 57 : Vermiculus hie est, quo tinguntur pretiosissimi Regum panni, sive serici, ut examiti, sive lanei, ut Scarlata. [Charta Willelmi Comitis Pontivi ex Tabular. Abbatiae S. Mauritii Sabaud. : Contuli.... xin. libras Paris ad emendas xx. ulnas Scarlatae.... ad facienda caputia quse praedicti Canonici in signum martyrii BB. MM. Mauricii sociorumque ejus jure ordinis et consuetudinis in ecclesia gesture rubea dinoscuntur.] Acta Concilii Lugdunensis ann. 1274: Quibus (Tartarorum nunciis) dominus Papa fecit fieri vestes de Scarlato more Latinorum. Utuntur Andreas Aulae Regiae Capellanus in Amatoriis, Statuta Cluniacensia Petri Venerabil. cap. 18. Matth. Paris ann. 1134. Caesarius lib. 11. Miracul. cap. 18. Gervasius Dorobernensis pag. 1522. Rodericus Toletan. lib. 7. de Reb. Hispan. cap.l. Magnum Chronicpn Belgicum pag. 217. Thwroczius, et alii. Adde Frideric. Sandium in Consuet. feudal. Gelrise pag. 299. [Speculatorem in Speculo juris lib. 4. de Libell. concept, et Menag. in Etymol. Gall. v. Ecarlate.] ' SCARLETUM, Eadem notione. Chrpn. Zantfiiet, apud Marten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. 356 : Factaque est solemnis processio, sequentibus eum (Ducem Lan-. castriae) Ducibus et Nobilibus, vestitis colobiis longis de Scarleto foderatis. Chronico Mutin. apud Murator. torn. 11. col. 110: Insuper a dicta porta civitatis ad pontem Reni facientes equos currere ad pallia et Scarleta. Adde Chron. Domin. de Gravina apud eumd. torn. 12. col. 708. etc. 1 SQUARLATUM, Eodem intellectu, in Testamento Hugonis Aycelini Cardinalis ann. 1297 : Volumus tamen quod cuilibet fratrum sociorum nostrorum qui nobiscum erunt tempore mortis nostrss, detur una roba de Squarlato. 1 ESCALLATA , Pari signiflcatione. Comput. ann. 1239. ex Biblioth. Reg.: Pro duabus capis de Escallata, etc. ESGARLETUM. Matth. Paris, ann. 1237: Obtulerunt telas de Escarleto, et vasa pretiosa. Et ann. 1248: Dedit enim eis vestes pretiosissimas, quas Robas vulgariter appellamus, de Escarleto prseelecto. Will. Neubrig. lib. 3. cap. 23 : Et statutum est, quod.... nullus vario, vel griso, vel sabellinis vel Escarletis utatur. 1 SCARLATUS, adject. Coccineus. Chron. Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 522 : Sed induti omnes vestibus Scarlatis, datumque eis pariter vexillum.

SCA
SCARMUS, pro Scalmus. Gloss. Gr. mus, strurus. Forte strupus. Ethelwerdus lib. 4. cap. 3 : Insistunt remis, deponunt Scarmos, unde coacta rutilant arma,

unus eorum, qui cum eoScariti sunt, causas teneat. 2. SGARITUS, Alia, ut videtur, notione, usurpatur in Charta MS. ann. 1179. exarata Papise : Et custodire debent omnes personas Papists, et terras Papiensis in avere et personis, et non debet uctare aliquem prsedictorum locorum garnitum vel Scaritum. Alia ann. 1235: Promiserunt et convener'unt.... de csetero dare Cornmuni Terdonse Castrum Grondonas guarnitum et Scharitum, quandocumque fuerit necesse ipsi Communi pro aliqua guerra. Vide Scarritio. 5SSP" Idem videtur quod munitus, instructus, ut rursum colligitur ex Charta ann. 1203. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 181: Quod ssepe dicti domini de Vezano debeant dare prsefatis domino Episcppo et Marchionibus, vel eorum certis nunciis omnia castra de prasdictis possessionibus et podere guarnita et Scarita ad faciendum guerram et pacem cui vel quibus voluerint. * 1. SCARIUS, Famulus, qui ut balnea calida sint, curat. Ordo eccl. Ambros. Mediol. an. circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 890: Et generatio Scariorum debent calefacere balneum usque in perpetuum. Et isti Scarii debent habere sex denarios et serrabarum novum ab ipso Lepros. Forte families cujusdam nomen est. * 2. SCARIUS. Vide Yscarius. [FR.] f SCARIZARE , Salire. Gloss. Graec. Lat. : Sxap^w, Palpito. Vetus S. Irenaei interpres lib. 1. cap. 22: Quasi vermiculus Scarizaret. T SGARLAGTEUS, SCARLATEUS. Vide infra Scarlatum. *. SCARLETUM. [Ecarlate: Habeat peciam unam Scarleti, vel alterius panni rubei. (B. N. MS. Lat. 16089. f. 115*.)] * SCARLIONES, SCARILIONES, Ligna incisa, intra quorum exsectiones ea inseruntur, quse fulcire debent. Guido de Vigev. MS. de Modo expugnandi T. S. cap. 2: Habeantur duo Scariliones,.... et sic ponatur illud lignum pedis perticas in fossato super ipsis Scarlionibus ; et super ipsis Scarlionibus redrizabitur baltrisca cum perticis. Ibidem : Primo positis Scarlionibus, ponatur pes pontis super ipsis Scarlionibus, et subito cum navibus et perticis proiciatur supra murum. SCARLATUM, SGARLATA, SQUALATA, Coccus, vel Coccinus, vel pannus coccineus : Anglis : Scarlet, Francis Escarlate. Matth. Silvaticus: Coccus vel Kermes, Arab. Karmas, vel Nervas, Hermen, Latine vero grana tinctorum, unde tingitur Scarlatum: unde dicitur de Christo, quod fuit vestilus veste coccinea, 1. tincta cocco, scilicet granis de Scarlato,.... est autem bonus coccus Galeticus et Armenus, et secundus Asianus, et Lecius: Hispanus vero omnium novissimus sit. Quidam ex Arabico Yxquerlat, quod idem sonat, deductam vocem volunt. r vide Grimm. Gramm. German, torn. 2. pag. 607. ubi glossa Scarlahhan, Pannus rasilis. Murator. Antiq. Ital. torn. 2. col. 415.] Will. Brito lib. 9. Philippid. pag. 206:
Et quas hue miltit varias Hungaria pelles, Granaque vera quibus gaudet Squalata rubere.

Arnoldus Lubecensis lib. 2. cap. 4 : Pr&miserat autem Dux munera multa et optima juxta morem terras nostrae, equos pulcherrimos sellatos, et vestitos, loricas, gladios, vestes de Scarlato, et vestes lineas tenuissimas. Lib. 3. cap. 5: Non, solum Scarlatico, vario, grisio, sed etiam purpura et bysso induuntur. Vincentius

] SCARMUTIA, ut Scaramutia. Videibi. 1 SCARONI. Vide supra Scarani. * SCAROSUS. [Hirsutus. DIEF.] f SCARPA, vox Italica, Calcei species, nostris Escarpin. Statuta Placent. lib. 6. fol. 82. y: Item proyisum est quod cordoanarii vel callegarii vel aliqui alii facientes vel vendentes Scarpas vel calzarios non possint accipere: videlicet de pari Scarparum ab homine quae sint Scarpas subfiles integre vel intagiate ultra 11. sol. et 11. denar. Jo. Demussis Chron. Placent. : Caligas portantur solatse cum Scarpis albis. Vide Scarpus. * SCARPELLATOR. [Sculptor : Nicolaus Johannis Justi della Bella Scarpellator de septignano recpgnovit matriculam Justi Johannis ejus fratris die 13 octobris 1464. pro comitatu. (Archiv. status florentini, libro delle matricole de ' maestri di pietra e di legname dal 1335. al 1522. f. 124.)] 1 SGARPELLINUS, Latomus, seu sculptor, ab Ital. Scarpellino, eadem notione. Mirac. B. Gregorii Verucul. torn. 1. Maii pag. 538 : Prassentibus ibidem mag. Joanne Andrea Ghirardo de Veruchio, mag. Raptista Mazzucchetto carpellino. ^ [Non solum latomum, sed etiam sculptorem hoc verbum designare videtur : Discreto viro magistrp Johanni Andree de Barrese Scarpellino in palatio apostolico. (Mandam. Gamer. Apostol. Archiv. Vatic. 1464. f. 10.)] SCARPELLUM, pro Scalpellum. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 19. de Scriploribus Monachis : Sed nee scriptoria, nee arcavos, nee cultellos, nee scarpellia, nee membranas.... suscipiat. T SGARPELLUS.Vide Scarbellus. j SGARPILLA , Linamentum, Gall. Charpie. Mirac. MSS. Urbani V. PP. ann. 1372. ex Tabular. S. Victoris Massi!. : Fistula in oculo taliter grossum et inflammatum, in quo supervenerunt vermes, quidam extraxit 24. vermes cum molleto,.... ponebat de Scarpilla de panno lineo. SCARPINARE, Fodere,more gallinarum, in vet. Gl. SCARPSINARE. Gundramnus in Epist. ad Ermenricum, praefixa Vitae S. Soli: Efflagito.... ut et vera et manifesta Dei opera luculento sermone depingas, et in corrigendis et augendis Ruodolfum adesse deposcas, ad ejus personam prologum Scarpsinans. Id est, ei prologum inscribens. SCARPSUS, Excerptus. Concilium Turonense II. can. 21: Placuit etiam de | SCARLAGTEUS, SCARLATEUS,voluminibus librorum pauca perstringere, Eodem intellectu. Vita S. Petri Parentii torn. et Canonibus inserere, ut Scarpsa lectio 5. Maii pag. 92 : Nunc colorem Scarlac- de aliis in unum recitetur ad populum. teum, nunc aureum prseferens. Testa- Sic enim praefert Codex Bellovac. ut ment. Mariae Reg. Aragon. inter Cone. mpnet Sirmpndus, ubi alii excepta. Ita Hispan. torn. 3. pag. 488: Et capam alibi Collectio Andegavensis: Scarpsum meam guasnaciam, pallium et tunicam de Epistola Leonis ad Rusticum. Atque et pelliciam novam Scarlateam et mantel- sic forte legendum in Testamento Heclum. cardi Comitis Augustodun. in Tabula1 SCARLATICUS, ScARLATiNUS, Eadem rio Persiacensi in Burgund.: Una buxta notione. Acta B. Christinae torn. 4. Jun. eburnea minore, et libro pastorale uno, pag. 488 : Nunc earn vestibus Scarlaticis Canones, Scarsus quartenio uno, etc. Ubi induemus. Colicse. Scarlatinas, apud Lam- Scarsus idem valet ac excerptorum. Hinc etiam emendandus titulus libelli Abbabertum Ardensem. 1SGARLIONUS, ut supra Scarilionus. tis Pirminii: De singulis libris Canonicis Statuta Mediolanensia part. 2. cap. 366: Scarapsus, leg. Scarpsus. Abbreviator Si quis abstulerit Scarlionum, sive ama- libri Macrobii de Differentia et Societ. negias, sive palos, vel cayrones de aliqua Graac. Latinique sermpnis: Explicit planta vitis. defloratio de libro Ambrosii Macrobii Theo-

SCA
dosii, quam Johannes carpserat ad discendas Grascorum verborum regulas. Qui quidem Joannes fortasse fuerit, quern Erigenam, seu Scotum vocant. [Vide Excarpsus.] SGARPUS, Itinerarii calceamenti species, quod vulgoscarpinsvocamus,ltali Scarpa vel Scarpetta. Gaufridus Malaterra lib. 1. cap. 16: Nullo sciente consurgens vili veste, et Scarpis, quibus pro calciariis utuntur, ad similitudinem abeuntium sese aptans, illis mediis adjungitur. Le Roman de Garin MS.:

SCA

SGA

341

Ital. Scartabello. Acta S. Antonini Archiepisc. torn. 7. Maii pag. 682 : Qui fecit cooperire librum sericeo operitnento colons rubei.... Et signatus est iste Scartabellus, etc. 2. SCARTABELLUS, Miles secundi ordinis apud Polonos. Stat. Casimiri ann. 1347. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 37. ubi de mulctis pro morte aut vulneribus illatis : Pro capite militi famoso, alias szlachcic, sexaginta marcse, Scartabello triginta marcse, militi autem creato de sculteto vel de kmethone, quindecim marcse pro capite. Item militi szlachcic pro vulTote dolente hors de la chambre esi, nere decem marcse, Scartabello vero quinDesafublee, chauciee en Eschapins, que marcse, sculteto vel kmethoni factis Sor ses espaules li gisoient li crin. militibus tres marcas pro vulneribus staAlibi : tuimus persolvendas. Vide supra Inautorare. Isent des lis, les Eschapins cliaucenf. 1 SCARTAFACIUM, pro Chartafacium, Vide Oct. Ferrarium in Scarpa, [et eam- Liber rerum factarum vel faciendarum. Statuta Genuens. lib. 4. cap. 12 : Quidem vocem supra.] libet preepositus, institor et administra1 SCARPUZARE. Vide Scapillare. tor cujusvis societatis, seu negotiationis in 1 SCARRA. Vide supra Scara 3. * SCARRABEUS, [Scarabaeus : Scar- quavis mundi parte, teneantur restrinrabeus, escarboite. (Gloss. Lat. Gall. gere et recuperare omnes libros, Scartafacia, et alias scripturas spectantes quoBibl. Insul. E. 36, xv. s.)] vis modo dictse societati, sive negotia| SCARR.S5, Hearnio, Idem quod partes sive divisiones, Angl. Shares. Gualter. tioni, etc. * SGARTALAGIUM, Dicitur de ligno in Hemingford. in Edwardo I. Beg. Angl. ad ann. 1290. pag. 20 : Confiscataque sunt quadratum redacto, Gall. Bois d'equaromnia bona eorum (Judseorum) immobi- rissage. Comput. ann. 1483. ex Tabul. S. lia, cum Scarris et obligacionibus suis : Petri Insul. : N. Gomer mercatori lignoreliqua vero mobilia, cum argento et auro, rum in Tornaco, pro pluribus partibus nemorum Scartalagii quercuurn, etc. Ineos asportare permisit Rex. * SCARRENE, f. pro Carena. Vide infra fra : Scartalagium a serratoribus factum, etc. Starr ene. SCARRITIO. Hugo Flaviniacensis in 1 SGARTANEA, Lorum. Thwroczius in Chronico pag. 243 : Hie Flaviniacum ve- Chrpn. Ungar. cap. 99 : Tandem anteniens, honeste a nobis susceptus est, et in dicti trini dextrarii solennes cum armis et eadem node Dominicse diei, cum ei hone- operimentis omnibus ipsorum gloriosissiste servissem in Treva Dei, bannos et mis seu attinentiis, cum Scartanea, curru Scarritiones mercati homines ejus frege- seu mobili, aut ostilario regnali. Vide Lerunt et tulerunt, quia erat ante domum xic. Martinii, et Vossium lib. 2. de Vit. Episcopalern : et terra ipsa, antequarn do- Serm. cap. 17. mus ibi fuisset, censita erat hominibus pro * SCARTAYRATUS, In quadras divisus, mercato eorum, etc. Infra : Videntes ho- Gall. Ecartele, vox heraldica. Inventar. mines, quorum terra erat censita, quia ego MS. ann. 1356 : Item unum copertorium eis primus, qui defendere debebam, de de cirico, Scartayratum de duobus pannis consuetudine et usu eorum deficiebam, aureis. ipsimet in terra censuali sua Scarritiones SCARTIA, Messis, Italic, in Processu firmaverunt, et carnes reposuerunt. Vide de Vita S. Thomse Aquin. num. 64. Scarire 2. SCARTIO, Idem forte quod Scarritio, SCAKITIO, Eadem, ut videtur, notione. Polyptychus S. Remigii Remensis : Do- de qua voce supra. Charta Ingelranni nat annis singulis in hostelitia den. 20.... D. Cociaci ann. 1235. pro Libertatibus Nativitate Domini lig. car. \. in banno 1. villse de Solers,etc. apud Thomasserium pro pasto Scaritione 5. car. circulos per- lib. 1. cap. 108: Et unusquisque hominum ticas 10. Alibi : Solvit in censu de sigala illorum unam quadrigatam vini in ternmodium 1. ordeo mod. 1. de annicul. 1. pore musti, et etiam in tempore colendi, caplim dies 15. lign. carr. 3. de Scaritio- absque vuernagio (leg. vuionagio)per terram mearn si equus * lunonorum, et quanes car. 1. Passim ibi. Vide Scara 4. SCARSALIS. Charta Pibonis Episcopi driga ipsius sit, uno quoque anno ducere Tullensis ann. 1079. in Append, ad Ca- poterit, et si Scartiones et omne nemus pitul. Reg. Fr. n. 153 : Cum cseteris uten- illis defiterit, ipsi Prasposito nostro Cociaci silibus interioribus, videlicet indumen- hoc ostendent, si vendere nemus et Scartis, calice, missdli, Scarsali, etc. [Vide tiones ipsis voluerit, etc. [Malim de locis Scharsya.] in culturam redactis vel redigendis inj SCARSELLA. Vide supra Scarcella. telligere : quae notio voci Scarritio non 1 SCARSUS, Imminutus, cui aliquid convenit. Vide Scartus.] deficit. Statuta Astens. Collat. 17. cap. * Non idem est quod Scarritio, neque 61. fol. 61 : Si aliquis inventus fuerit in etiam Locus in culturam redactus vel civitate Astensi vel burgis habere aliquod redigendus intelligendus est, ut manipondus quod sit Scarsum karat, in. sol- festum fit ex Gharta Roger. Laudun. vat pro pena sol. x. Item pro pondere episc. in Chartul. S. Vine. Laudun. ann. Scarso denar. 1. solvat pro pena sol. 1190. ch. 184 : Si autem contigerit prssdiXX. Ast. ctum boschum pro Scartionibus ad silva1 AD SCA.RSUM, Minimum, ut videtur, gium poni; major ipsius castellani pro Gallice Pour le mains. Convent, civit. unaquaque sarpa sex denarios LaudunenSapnse ann. 1526 : Item pro vasis naviga- sis monetse habebit, et castellanus omnibilibus fabricandis in posse et jurisdictione bus hominibus Scartiones incidentibus, Saonae, ad Scarsum, qusecumque persona de omnibus forisfactis, quse fecerint in tarn civis quam extranea, solvat unum pro boscho, tam vivo quam mortuo, garandiam tenetur ferre. Non idcirco tamen quid sit centenario. Tl.SCARTABELLUS, Codex chartaceus, Scarlio facile definitur : ramos seu ra-

musculos intelligo, ex quibus fascis lignea componitur. 1 SCARTUENSE Jus. Charta Episc. Brandeburg. pro Monasterio B. M. in Lizeke, apud Ludewig. torn. 2. Reliq. MSS. pag. 433 : Attestamur etiam scripto prsesenti quod memorati fratres curiam quamdam villse Twergowe contiguam a domino W. Magdeburgensi Archiepiscopo Scartuensi Jure comparaverunt, cum silvis, aquis, aquarum decursibus, pascuis et omnibus suis attinentiis. An eo jure seu ea conditione, ut locum essartarent, id est, excolerent ? Vide mox Scartus. 1SGARTUS, Ager in culturam redactus, Gallice Essart. Oharta Roberti Episc. Arabian, ann. 1167. ex Tabul. Corbeiensi : Possedit usque ad tempus Wimari filii Iberti qui de novalibus et Scartis et novis rupticiis decimam, quse ad honorem Thesaurarise Corbeiensis dicitur pertinere, aliquamdiu, contra canonica instituta, occupare praesumpsit. Vide Exartus. T SCARUM. Statuta Massil. lib. 4. cap. 7 : Sed et de periculo, vel damno, si quod navi, vel ligno sive (sine) culpa contigerit non teneatur, et hoc intelligimus et dicimus de nave, vel ligno ad Scarum conducta vel conducto. Vide Scar. SCARZO. Charta Henrici Imper. ann. 1081. apud Ughellum torn. 3. Ital. sacr. pag. 41.9: Hominibus in villis habitantibus de eorum Comitatu fodrum non tollemus, nee aliquam consueludinem superimponemus, nisi quantum tres meliores homines propter Scarzones, per villas et castella juraverint. Ubi propter, idem valet ac praeter :proindc prseter scarzones, i. omissis, nee admissis garcionibus et hominibus nihili. S3" Scarso, vel Scarzo, idem est Italis quod avarus, vilis, abjectus : Eschas, eadem notione, usurpare videtur le Roman d'Athis MS. :
Le Due dist bien du Roy Billas Qu'il n'esloit pas Roy des Eschas, Mais de tine Chevalerie, Moult est plain de bachelerie.

Vide Scardus et Scacci \. SGASORES, referuntur inter artifices, quibus immunitates conceduntur, in leg. 2. Cod. Th. de Excusat. artif. (13, 4.) : Quadratarii, barbaricarii, Scasores, pictores, sculptores. Sed qui ii fuerint, incertura. * Vide conjecturas Jacobi Gothof. in hanc legem. 1 SGASSA. Miracula MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Cum nullomodo posset ambulare pedibus suis, positus est in quadam tarabinta sive Scassa cum qua se juvaret. Videtur de lecto versatili, Gall. Roulette, intelligi posse. Vide Eschassa. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 657 : Scassa, Prov. loripeda. Scassier, loripes. SGASSARNOVA, Unum e 12. auguriis, de quibus in voce Venta, quod sic describitur a Michaele Scoto de Physionomia cap. 56 : Scassarnova est augurium, quando vides post te hominem vel avem, et antequam perveniat ad te, et tu ad earn, in loco repauset, te vidente : significat bonum siqnum super negotio. SCASSARVETUS, Unum ex iisdem 12. auguriis, quod est, inquit Michael Scotus, quando vides hominem praeterire, vel avem in loco pausantem, ita quod sit tibi in sinistro latere tui: est tibi malum signum super negotio. SGASSUM. Charta Carol! II. Regis Si-

342

SGA

SGA
baculo, quam Scatiam et baculum, etc. Vide Scacia. * SCATICELLI vel SCATUMCELLI vocatur Umbilicus veneris anbalaria, etc. Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. 6959. SCATIGUM. Vide Scatz. * SGATINENTUM, Vermium genus. Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom. : Ordinarunt quod sacratissimum Corpus Domini nostri J. C. in parvis formis et rotundis factum sit, et non per frusta pro infirmis reservetur, quia ssepe Scatinenta et mitee ex dictis frustis eveniunt. SCATIONARIA.Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. lib. 6. Observantiar. fori Aragon. tit. Interpretationes, etc. 6. de Notariis : Sed non debent tenere Scalionariam, nee publice se ponere ad recipiendum cartas. Eadem habentur lib. 9. tit. de Privilegio generali | 27. [Vide Scatz.] [** Leg. Stationariam.] * SGATISSA, Tabulatum, Gall. Stage. Stat. ann. 1358. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 232. col. 1 : Qu&libet vero (turris) spicitudinis quatuor palmorum, et cum duabus Scatissis sive deffensis. SCATIVA AQUA, Scaturiens, in Vita S. Posthumii cap. 8 : Si Abbas prsesens fuerit,reperiens aquam scativam, sive germinantem, prseter Abbatis consilium diverterit ad bibendum, etc. SCATIUM. Eainardus Abbas Cisterciensis in Institut. Capitul. ejusd. Ord. ann. 1134. cap. 14. ubi de pane quotidiano : Ubi autem frumentum defuerit, cum Scatio liceat fieri. [Leg. Seatium. Vide in hac voce.] SGATTO, Italis, Scutella, qua arida venditores metiuntur, ut lupinos, et similia. Leo Ost. lib. 1. cap. 2i:Scutellam argenteam 1. ScattonesB. garales 2. Et cap. 26 : Scattonem unum Constantinopolitanum. [Vide Scatula.] : -= SCATUCIA, pro Statucia, Statutum, edictum. Lit. ann. 1328. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 127 : Et cum postmodum dicta ordinacio et statutum prgsfati domini consanguinei nostri dom. Ludovici confirmata, etper modum Scatuciae dicta fuerint ad tempus perpetuum, etc. Vide Statulio. 1 SGATUITA, Fossa, excavatio, ni fallor, Gall. Creux, cavite. Oastellus in Chron. Bergom. apud Murator. torn. 16. col. 939 : Sed non potuerunt, pro eo quod Guelphi vallis S. Martini et aliunde fecerunt multas Scatuitas et foveas. Italis Cavitd, eadem notione. 1 SCATULA, Pyxis, Ital. Scatola, Gall. BoSte. Vita S. Gualfardi torn. 3. April, pag. 831 : Acceptantibus et reponentibus in quadam Scatula oblonga (partem ossis crurum.) Castellus in Chron. Bergom. apud Murator. torn. 16. col. 856 : Et fecit sibi largiri.... Scatulas quatuor confectionum. Vide Scatto. ^ [ Item una Scatula plena argento et anulis. (Invent. Calixt. Ill, an. 1458, in Archiv. Vaticano.)J f SCATUM. Vide infra in Scatz. 0 SCATUMCELLI. Vide supra Scaticelli. 1SCATURICARE, SOATUEIZARE, Scaturire. Acta S. Roberti torn. 3. April, pag. 663:-Ac in ipsos exemplis salutaribus Scaturicans, etc. Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Saturizare, Sourdir. 1 SCATURIZARE. Scaturizatus, Adustus, pustulosus. Littteraa Haquini Norvegiaa Reg. ann. 1316. apud Rymer.tom. 3.pag. 566 : Projecerunt in fades invitatorum, pro secundo ferculo, aquam bullientem et

SGA
cineres ignitos. Alii vero nautsefraudulenter subarmati cum trusoriis, cultellis et gladiis in ipsos sic Scaturizatos et slupefactos singulos irruerunt crudeliter occidentes. Hinc haud scio an emendanda sit hsec vox, tametsi alio sensu accipienda videtur, in Litteris Philippi Aug. Reg. Franc, torn. 3. Ordinat. pag. 260 : Poterunt illi carnifices habere servientes ad ipsas carnes scoriandas, Scaturizandas, etc. Vide Scara 1. et Scaria. Pro Scaturire exstat in Scaturicare. SCATURRIO, Lepra, in Gloss. Isidori. 1. SCATUS, Impetigo , sicca scabies. Gloss. Isid. vox ejusdem originis cujus prior. 2. SCATUS. Charta Willelmi Comitis Pontiyi ann. 1203. in Tabulario Abb. S. Judoci : Et notandum, quod Comes Monsteroli et Pontivi extra villam B. Judoci, per totum Comitatum prsedictse Ecclesise, debet habere assultum, murdrum, Scatum, et ratum (raptum), violentiam scilicet mulieris vi oppresses, etc. Videtur usurpari pro furto. Vide Scach , et Scatz. SSg- A furto distinguitur in Charta ann. 230. ex Tabul. Centulensi : Exceptis muldro et latrone, et rato, et Scato, et lege duelli quse ad Abbatem et Conventum pertinent. Ubi cum de incendio, quod inter memorata delicta recenseri solet, nihil dicatur, haud scio an ea vpce, hujus incerta licet origine, illud signiflcetur. Vide Scaturizare. SCATZ, SGA.Z, SGATIGUM, Pecunia, pretium, ex Germanico Schatz, thesaurus, gaza,Belgis-ScAa:vel exSaxonico sceat, pretium, collatio , nummus, pecunia. [* Vide Graff. Thesaur. Ling. Fr. torn. 6. col. 557. voce Scaz.] Hincmarus Laudunensis Episcop. pag. 594 : Quidquid de rebus suse Ecclesise fecit et ordinavit, non per Scaz, vel per aliquam propinquitalem aut amicitiam inde fecit; sed sicut melius ille intellexit. Idem in Responsione ad Hincmarum Archiep. Rem. pag. 612 : Cui et respondi, quia non celabam, quod motus aliquid contra ilium fuerim, eo quod audieram a quibusdam, ilium dixisse,quod Romam ipsum non pro alia re ire rogabam, nisi ut inde Scatz mihi daret, quod ego mirabar, si diceret, cum, quiquid habebat beneficii, gratis ei dedissem, et sine ullo pretio. Ubi Scatz, et Scaz, pretium sonat. Inde SCATICUM, pro Tributo. Charta Ludovici Pii Imper. in Chronico Farfensi pag. 657 : Sine datico, herbatico, Scatico, vel glandatico. Alia Carpli II. Regis Sicilias ann. 1303: De caligariis terrarum, redditibus in pecunia, seu de tarenis, redditibus gallinarum, caponum, et aliorum pullorum, Scaticis, porcellis, agnis, etc. Supra : De Scaticis, porcellis, etc. Petrus I. Rex Aragonum in Constitutionals Catalanias MSS.: Scatica nostra, et penones, atque alia regalia nostra, firmiter observari et custodiri...jubemus.In MS. est, al. guidatica: quss quidem guiatica dicuntur, in alia Charta ibidem, quse est Jacobi I. Regis: Sub eadem pace sint guiatica nostra : et censuaria, et pennones, et omnia Regalia nostra. 1 ESTATIGUM, Eodem intellectu, in Charta ann. 1150. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occit. col. 529: Hoc autem sponsalitium, ut supra scriptum est, juraverunt super sancta Dei Evangelia quod ita teneatur, et observetur pr&fatie Titburguetss, et si ei in aliquo diminutum seu violatum, vel inde ei ab hseredibus Ademari de Muroveteri vel occasions eorum aliquid ablatum fuerit, quod apud

cilise ann. 1803. apud Ughellum in Episcopis Casertanis : De pecunia fidantise forestarum, Scasso de omnibus armentis jumentorum, bubalorum, vaccarum, etc. Occurrit ibi rursum. Italis Scasso, est ager cultus, laboratus : verum aliud hie innuitur. * SCAT. Glossse Caes. Heisterbac. in Reg. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 675. col. 2 : Ferramenta aratri , quss vocantur Scat. [** Germ. Scar, vomer.] SCASTLEGI, Cessatio ab armis, armorum depositio : vox formata secundum Spelmannum, a Saxonico c e a r t , i. certamen, contentio, et legen, i. deponere, ut sit legitima ab exercitu discessio. Isaacus Pontanus in Ghorographica Danise descriptione pag. 772. observat ex Tacito , apud Germanos scutum reliquisse, prascipuum fuisse flagitium : idque obtinuisse apud Francos nostros, apud quos, inquit, Constitutio est de armorum depositione, et iis, qui militiam declinantes, arma abjiciunt: arma autem qusecumque per Scutum vulgo intelligi in legibus Francicis, quae quidem vox est etiam Danis hodieque usitata : scuti positionem quippe Schotlage seu Schiotlegge nuncupare, exSchiolt etSchilt, scutum, clypeus, et legen, vel leggen, et neder-leggen, deponere. Capitul. Wormatiense ann. 829. cap.13.et AdditioIV. Capit. cap. 81. al. 114 : Postquam Comes et pagenses de qualibet expeditione reversi fuerint, ex eo die super 40. nodes sit bannus recisus, quod lingua Theodisca Scastlegi, id est, armorum depositio vocatur. Eadem habentur in Edicto Pistensi cap. 33. [Vide Herisliz.] [** Pertz. Scaftlegi e codicibus, a Germ. Scaft, Telum, et legjan, Ponere. Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. col. 96. et torn. 6. col. 460.] 1 SCATA. Vide infra Sceaita. SGATABRA. Papias : Scatabrse, ebullitiones, quss fiunt, cum aqua calida in aliquas rimas fluxerit. Idem : Scatabra, ernanantias aquarum, id. ortus ; a scaturientibus fit aquis. Lat. Scatebra. 1 SCATABULATUS , f. Fultus, nixus. Charta ann. 1365. apud Steyerer. in Comment, ad Hist. Alberti II. Ducis Austr. col. 499 : In secundo semicirculo clypeum ducatus Karinthie, in cujus una media parte tres leones cernebantur, et alia pars medium clypei Austrie ducatus monstrabat, in tertio ducatus Carniole, qui aquilam super alas, ut apparebat, Scatabulatam, quasi ad volandum extentam presentabat. SCATATUS. Concilium Senonense ann. 1320. cap. 4: Caligis rubeis, viridibus, Scatatis, croceis seu albis non utantur.... Clerici. Concilium Parisiense ann.1323. cap. 4 : Clericos qui caligas rubeas ac Scatatas et alias inhonestas publice deferunt. Mox eadem habentur quae in Senonensi. Concilium Londinense ann. 1342. cap. 2 : Caligis etiam rubeis, etiam Saccatis, (sic) viridibus sotularibus etiam rostratis et incisis multimode, etc. Ubi legendum censuerim scallatis, i. coccineis, vel certe scaccatis, id est in Scaccarii speciem variegatis. [Vide Scacatus.] j SCATEI, pro Scacci, nisi etiam ita legendum sit, in Consuet. Furnens. MSS. : Prolracti de ludo talorum xx. sol. emendabit Comiti: sed licet cum tabulis et Scateis ludere. * SCATIA, Fulcri subaxillaris species. Mirac. B. Anton. Ripol. torn. 6. Aug. pag. 539. col. 1 : Nee ire poterat per vias et vicum nisi una croza sive Scatia et uno

SGA
Montempessulanum Estaticum ei sine enganno teneant. STATICA, Eadem, ut videtur, notione. Charta Hispanica ann. 1135. in Addit. ad Capitul. Reg. Franc, n. 156: Primum quidern ut ipsas dominicaturas, dum ipsa viveret, haberent per medium: Staticam vero castrorum, per singulos annos habeat, sex mensibus. Infra: Eo quod si Guillelmus Raimundi hoc ei frangere tentaverit, valeant Beatrici, et teneant secum ilia donee habeat in vita sua medietatem omnium dominicaturarum et Staticam S. Martialis pro meliorations cum laboratione bourn, etc. Charta Jacob! Regis Aragonum ann. 1228. apud Joan. Dametum in Hist. Regni Balearic! pag. 203: Nos similiter habeamus partem nostrum omnium prsedictorum secundum numerum militum et hominum armatorum, qui nobiscum fuerunt, retentis nobis alcahriis, et Staticis Regum in civitatibus, ultra partem competentem. Est igitur Staticum, tributum, vectigal, cujusmodi fuit Guidaticum, de quo supra. SCATUM , Vox ejusdem originis, in Charta Caroli C. pro novo ponte Parisiensi in parvo Tabul. Eccles. Paris. : Placuit nobis extra prasdictam urbem de serarii nostri Scato,... opportunum majorem pontem facere. 1. SCAVA, Arborum densitas nimia, in Glossis Pithoeanis. [Barthius Schena emendat, non male, ut videre est inhac voce.] Isidorus habet Scana, atque ita legendum censet Vossius, [cui accedunt Martinius et la Cerda.] 1 2. SCAVA, Fossa. Vide Scaba. 13. SCAVA, uy6c, in Gloss. Lat. Gr. Scama emendant viri docti. Vide Scaliger. ad Festum in Examen. SCAVAGIUM, Tributum, quod a mercatoribus exigere solent nundinarum domini,ob licentiam proponendi ibidem venditioni mercimonia, a Saxon, sceav i a n , id est, ostendere, inspicere, Anlis Scevage et Skevage. Brompton cheawing, i. mercimonii positio, sive de-: monstratio, i. despliance de marchandie. Escewinga, in Charta Henrici II. Regis Angl. pro civibus Cantuar. : Hoc etiam eis concessi, quod omnes cives Cantuarienses sint quieti de Telonia et Lastagio per tolam Angliam et per portus maris, et de Escewinga. Ostensio dicitur in Legibus Ethelredi Regis. Vide in hac voce. * SCAVATIUS, Scaphae species. In carta orig. in Bibl. Ambros. ann. 1203. inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. XVI. col. 394 : Prater Niger et Angellus de Serra et A.iperus deNovole.... concedunt domino abbati et fratribus suis ducendi per annum ague frigide duos Scavatios de borris de focco, et carra duo de circulis, etc. [FR.] * SCAVELLA, Scabellum, Gall. Escabelle. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Et in coquina.... plus duas Scavellas fusti. Ibidem : Item plus quandam Scavellam coralli novam. 1 SCAVER, ^wpoc, in Gloss. Lat. Grsec. pro Scaber, scabiosus. Vide Scabidus. ^SCAVERE, Frigare, Scavet, xv^ec, in iisdem Gloss. Aft'rictu detergere, in Charta Consulum Tolos. ann. 1192. inter Consuetud. ejusdeni urbis MSS. ex Bibl. D. de Crozat: Et ipsum pratum et gravaria erant publica causa ingrediendi et exeundi et stacandi naves...... et Scavendi, et lavandi, et candidandi. 1 SCAVEZZARE , SCAVIZARE , Italis , Rumpere, frangere, Gall. Rompre, casser : dicitur etiam de via quae interscinditur. Castellus in Chronico Bergom.

SCE
apud Murator. torn. 16. col. 945: In quo aguayto Venturinus filius Deboli de Sedrina Scavezzavit unam tibiam. Ibidem col. 968 : Et similiter invenerunt uxorem Morani de Ventraria, quam in capite vulneraverunt, et Scavezzaverunt unum brachium. Statuta Mutin. rubr. 23. fol. 4: Si quse universitas,vicinantia, aut singularis persona, aut locus religiosus, aut aliqua contracta viam Scavezzaverit,pontem octo brachiorum ibi incontinenti facere teneatur. Statuta Placent. Jib. 5. fol. 59 : Omnes qui ducunt, vel ducent aquas per rivos mancinatores qui Scavizant vel Scavizabunt stratum romeam, etc. * SCAVEZZUS, Sicarius. Leg. reipubl. Genuens. ann. 1576. part. Leap.54. torn. 2. Cod. Ital. diplom. col. 2179: Nullum est hominum genus, quod in republica.... sit adeo abominabile, quam gladiatores et sicarii, quos vulgus bravos seu Scavezzos appellat. Ab Italico Scavezzare, discindere, disrumpere, truncare; unde Scavezzacollo, in omne facinus projectus, ex Acad. Cruse. * SCAUFFAGIUM, pro Caufagium, Jus capiendi ligna furno calefaciendo necessaria. Charta ann. 1235. torn. 1. Probat. hist. Brit. col. 895: Scauffagium in communibus et in frostis dedit eidem capellano ad opus dicti furni. 1 SGAVIA, ^tipa, in Gloss. Lat. Gr. Scabies. Vide supra Scabea. SCAVILLUM, Frieda, Johan. de Janua. SCAVINI, SCAVIONES. Vide Scabini. SGAVIZARE. Vide Scavezzare. SGAULUS, Caulis,Gall. Chou. Regula hospit. S. Jacobi de Alto passu an. circ. 1240. ex Tabul. Archiep. Paris, cap. 47 : Caseos et lenticulas et fabas et Scaulos,... ne... infirmis deinceps tribuantur,... prohibemus. ! ; SCAUPOLUS, Assula, recisamentum; imo et rami arborum succisarum, Gall. Coupeau. Pedag. castri de Les ann. 1263. ex Cod. reg. 4659 : In singulis saumatis Scaupolorum, soccorum, j. den. Vide supra Copellus 2. 1 SGAURUM. Vide infra Sceurum. t SCAZ, Pretium. Vide Scalz. t SCAZO, Thesaurus, Germanis Schatz, in Qusest. vett. Jurisperit. ad Leg. Langobard. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 164 : Si homo invenerit Scazo in terra aliena, medietatem habeat qui invenit, et medietatem cujus terra est. Vide Scatz. f SGAZUDIA, Prsestatio annua, Eschet dicitur in Barensi tractu. Vetus Charta dominii de Verecourt: Tous les sujets residens a Verecourt doivent au jour de S. Remy de chaque annee les Eschets en grain et en argent. Scavoir chaque feu deux penauts bled, autant avoine, et encore un bichet d'avoine des rentes pour I'affouage des grands bois, et les veuves a moitie,et ceux qui font charrue entiere, et doivent pour icelle qualre penauts. Les demies charrues deux penauts, et les quarts de charrue un penaut, et pour I'Eschet en argent, le menage faisant feu doit cinq blancs, et pour les charrues dix blancs, les demies charrues et quart a I'equipolent. Statuta Eccl. Glandat. ann. 1327. ex Regest. 74. vol. 11. Peirescii: Dominus Pr&positus..,. habet jurisdictionem in hominibus brevis Prsspositurse et ab ipsis servitium recipit et alias Scazudias et alia jura in eis et in eorum bonis quss tenentur sub ipsa Przepositura. SCEATTA, SCJETTA , Nummi genus apud Anglo-Saxones , sceatte , [a Saxon, sceat, pars, symbolum, nummus, pecunia.] Leges ^Ethelstani Regis cap. 7: Regis simplum Weregeldum in

SCE

343

Mercenorum laga, hoc est SO. millia Sceatta, hoc est totaliter 120. librae: sed pro regni emendatione in menegildo ipsam weram debent habere parentes ejus, et regalem emendalionem ipsius terras populus. Apud Lambardum Scata legit u r : scsetta in Legibus JEthelberti. Consule Gloss. Saxonicum Somneri in hac voce. * SCEAWING, idem quod Scavagium, Tributum, quod a mercatpribus exigere solent n u n d i n a r u m domini, ob licentiam proponendi ibidem venditioni mercimonia. Charta Eduardi reg. Angl. ann. 1044. in Suppl. ad Miraeum pag. 13. col. 2 : Concedo eis etiam in omnibus terris suis prsenominatis consuetudines hie Anglice scriptas, scilicet hleasling, Sceawing,.... aliasque omnes leges et consuetudines, quss ad me pertinent. SGEBANCA. Vide Austrum. SCEBRUM. Vide Sceurum. | SCEDA, pro Scheda, pagina, in antiquo Missali Eccl. S. Saturnini Tolos.:
Aurea purpureis pinguntur gramraata Scedis.

| SCEDINGI, Saxoniae populi prope Bremam. Chrqn. Corn. Zantflietad ann. 1230 : Archiepiscopus Bremensis insolentiam Seedingorum sibi rebellium repressurus, etc. TSCEDULA, Tabula. Miracula S. UTbani Mart. torn. 6. Maii pag. 19 : Dum carpentarii conducti materiam de silva collectam ibi csederent, ut circum statuas trabibus et Scedulis clausuram competentem locarent. 1 SGEDULUS, pro Sedulus in Agnelli lib. Pontif. apud Murator. torn. 1. pag. 182. SCEFFILLUM, Mensurse annonarias species: Germ. Scheffel. Lex Saxonum tit. 18. Secalis Sceffila 30. ordei 40. avense 60. Vide Scapha, Scapilus, Sceppa. 1 SCEFUALIS. Charta ann. 1231. in Tabul. S. Victoris Massil. : Dono omnes possessiones,.... aut alia servitia pecuniaria, sive sint bladi, vel pecunise, sive sit servitium Scefuale bladi, vel gallinarum. An Scazuale? Vide Scazudia. An censuale ? SCEITHMANNUS, vox ex Saxon, seivm a n , vel' s c a e g v m a n , vel s c a e ^ m a n , pirata; a scse^oa, fur, latro. Pactum Ethelredi Regis Angl. cum Analano, etc. cap. 9 : Si dicatur in compatriota, quod furtum fecerit, vel hominem occiderit, et hoc dicat Sceithmannus, vel unus Land-mannus, tune non sit aliqua negalione dignus. [?KS In Thorpii editione unus Sceithmannus et unus landesmannus,ita etiam in Saxonico. Sceithmannus a sceig^b, Scapha, est Nauta, quo et nomine terrain inhabitante testibus criminis existentibus, accusatus pro convicto habebatur.] * SCEKARIUM, pro Scacarium. Charta ann. 1268. ex Chartul. 2. Fland. in Cam. Com put. Insul. fol. 37: Werpivit.... triginta libras, quae eidem majori ad Scekariutn deBrugis singulis annis debebantur. Vide in Scacci 1. >|e: SCELA, [Scala,echelle, escalier, apud Ms. B. N. Coll. Campaniae, V. 153. n. 53. Meldis, oct. 1282 : Appentia eujusdam domus, in qua domo Ansellus Villain de Ulmo moratur, sita ante Scelas de Columbario et quamdam plateam contiguam. ] SCELANDRIA. Vide Chelandia. * SCELERAGO, Scelus, facinus, Ital. Sceleraggine. Serm. Gabr. Barel. in Domin. 2. Advent. : Quamdiu homo habet in se hberum arbitrium, flexibilem ad

344

SGE

SGE

SGE
vir doctissimus, [ut et Vita Lucae junioris pag. 973.] Vide Glossar. med. Graecit. col. 1506. SCEMARI, Ornatu suo oblectari. Regula Magistri cap. 81: Si quis autem frater in specie sua sibi visus fuerit Scemari, vel satis gavisci, max a Prsepositis suis ei tollatur, etc. Arnpbius in Psalm. 106 : Ergo bona saturavit bonis pcenitentem, non in Scematibus mundi, non in publico gloriantem ; sed sedentem in tenebris, etc. ASCEMABE. S. Columbanus instr. 1. de Christo: Quia naturam Ascematus est, qui earn ex nihilo creavit, i. e. induit, ea se quasi ornavit. 2. SCEMA, Figura rhetorica. Gloss. M\trici : Volubile Sema; Scema locutionis. Fragmenta Petronii pag. 22 : In Curia autem, quomodo singulos vel pilabat, tractabat, nee Scemas loquebatur. [*s vide Forcellinum in Schema.] 3. SCEMA. Egbertus Eboracensis Archiep. in Excerpt, cap. 138: Scemata dicuntur ramusculi in genere, cum gradus cognationum partiuntur, et puta ille filius, ille pater, ille avus, ille agnatus, quorum figures in Scematibus apparent. Hausit ex Isidore lib. 9. Orig. cap. 6. apud quern Stemmata scribitur, quomodo usurpat Plinius lib. 35. cap. 2. | 4. SCEMA, Inductio, reprsesentatio, in Gasp. Barthii Gloss, apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 35. ex Papiniano Scholiaste ad lib. 3. Thebaid. : Dicit nunquam tantum Scema infelicitatis accidisse Thebanis. 1 5. SCEMA, Eidem Barthio ibid. pag. 11. ex Hist. Palaest. lib. 4. cap. 18. est Vaticinii genus recentioribus GraBcis familiare, quod numeris atque calculis putat fieri [** Retractat ha3c Barthius pag. 35. ubi recte Vafra consilia interpretatur. Locus est apud Bongarsium pag. 4. lin. 43.]: Novissime vero congregati omnes majores natu qui Constanttnopoli erant, timentes ne sua privarentur patria, repererunt in suis consiliis atque operosis Scematibus quod nostrorum Duces, Comites seu omnes majores, Imperatori sacramentum fideliter facere deberent. | 6. SCEMA, Arenatum, intrita, signinum, Gall. Ciment: unde Scemata dicuntur aediflcia ex ea constructa. Elmhamus in Vita Henrici V. Reg. Angl. edit. Hearnii cap. 54. pag. 135 : Et dum inportunis concussibus, et fossuris continuis, Scemata firmissima cogerentur cedere, etc. Rursum cap. 95. pag. 276 : Alias vero paries horrendse profunditatis fossata utrimque muris validissimis, bituminoso Scemate glutinatis, laterata, etc. SCEMATIO, Membri mutilatio, Itali etiamnum Scemare dicunt, pro Mancare, diminuire, da semis, Latino, il quale non solamente la meta, ma ancora significa diminuzione, inquit Acarisius. Vide Ferrarium. Lex Longobard. lib. 2. tit. 55. 16. [* Liutpr. 121. (6, 68.)] : Si vero ipsa mulier in hac illicita causa (stupro) consentiens fuerit, habeat potestatem ejus maritus in earn vindictam dare, sive in disciplina, sive in venditione voluerit : verumtamen non occidatur, nee ei Scematio carports fiat. Infra: Et ipse in eum faciat vindictam in disciplina vel venditione; nam non in occisione, aut Scematione corporis. Ubi scematto, pro sematio scribitur; vox enim orta a Semus, de qua infra. S C E M A T I Z A R E . Alexander latrosophista lib. 2. Passion.: Neque enim fiunt supradicta symptomata, sed secundum

bonum et ad malum, dimittat peccata el MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. 358. Sceleragines. v. col. 2 : Vestus de dras de sole et res* SCELERAGUSTA, idem quod Scara- plendissanz en leur Acesmemenz en la guayta, Jus exigendi ab incolis servi- vaine gloire de cest siecle. Lib. rub. dotium excubiarum. Charta ann. 1212. mus publ. Abbavil. fql. 105. v: Se auapud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. cune femme demande a avoir ses vevetes, ele ara les Achesmemens que ele sevi col. 279 : Cum omni jure et jurisdictions curtis et castri, et specialiter gua- ara porte au cors et le melleur chainture. ritse et Sceleraguatse, bocatse et phalan- Ace'ement, apud Graal. Inde Acesmeegatsz, etc. Vide supra Eschargaita. ment, adv. Magno cum apparatu, in SCELERATOR, Sceleratus, in Formula Poemat. reg. Navar. torn. 2. pag. 84 : 32. ex Andegavensibus. Tel chevauchent molt Acesme'ement, * SCELERATUS, Infelix, infortunatus, Qui ne sevent lour grant honour entendre. miser, in vett. Inscript. Consule Mabill. * Ita et a verbo Acesmare, nisi illud a in Museo Ital. pag. 80. Murator. torn. 3. Collect, magn. Inscript. pag. 1280. 2. et vulgari Gallico sit formatum, nostrates Reynes. in Sylloge Inscript. class, xij. dixerunt Acesmer QtAchesmer, pro vulgari , Agencer , ajuster , orner , parer. num. 122. Vide in Scelerosus. SCELERITAS. Gloss. Graeco-Lat.: 'Avo- Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. p.la, Scelus, sceleritas, iniquitas. Occurrit Franc, pag. 179 : Clodomires tourna enin Leg. 3. D. de Bonis eor. qui ante sen. vers ses anemis, puis se moula en armes et s'Acesma pour combatre. Ubi Aimoin. mor. (48, 21.) SCELEROSUS, pro Sceleratus : vox Lu- lib. 2. cap. 4. ibid. pag. 46 : Se se collegit cilio usurpata apud Nonium. Ugutio : in arma. Poeta anonym, ad calcem Sceleratus, in quo fit scelus: scelestus, per Poem. reg. Navar. torn. 2. pag. 266 : quern fit, Scelerosus, qui facit, et est SceL'en doit bien por li chanter,.... lerosus plus quam sceleratus. Donato, diEt son cors tenir plus gai, citur autor sceleris. Utuntur S. Eulogius Et de robes Acesmer. lib. 1. Memor. Sanct. et lib. 3. cap. 12. Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1: et in Apologet. Baldricus lib. 1. Chron. Camerac. cap. 94. Vita S. Aldrici EpisPlus Achesme' et plus pignie, Et plus poll et alignie. copi Senonensis cap. 25. Synodus Lateune damoiselle ran. ann. 649. Gregorius VII. lib. 8. En un chainsil moult Achesme'e Epist. 13. etc. Occurrit etiam in Cod. Acourut toute eschavelee. Theod. non semel. SSIf Vocis Sceleratus notionem quam Asseymer, eadem acceptione, in Lit. ann. ex Ugutione exhibet Oangius, egregie 1389. ex Reg. 137. Chartoph. reg. ch. 81: illustrat Fpitaphium relatum a Velserq Ne se peuent (les filles de joye) pour ce in Epist. 82 : Filiis suis infelicissimis, qui vestir, ne Asseymer a leur plaisir. Hinc setate sua non sunt fruniti, fecit mater emendandae eaedem Litterae torn. 7. OrScelerata, etc. Quam vocem usurpat ob dinat. reg. Franc, pag. 327. ubi Asseyscelus in se perpetratum in morte libe- niereditum est: neque enim hie agitur rorum. de signo, quo meretrices distinguebanSCELESTIS, pro Scelestus, apud Steph. tur. Eddium in Vita S. Wiltfridi cap. 26 : * Unde Achesmant, Comis, urbanus, Pretium utique Scelesle, etc. obsequens, in Doctrinali: 1 SCELETUS, SxlXsTo?, in Gloss. Lat. Bien doit li haus horn estre jolis deyant le gent Gr. Larva nudis ossibus cohserens, nosCointcs et Achcsmans, se il est de jouvent. tris Squelete. Apuleius in Apolog. : Et cum sit Sceleti forma turpe et horribile, SCEMA, vel SCHEMA, proprie usurpaetc. Infra : Hiccine est Sceletus ? hseccine tur pro habitu monachico. Hugo Flaviest larva ? niac. pag. 266 : De quo monachicum Sce| SCELIO, Scheffero, Praedo. Petron. susceperat. Ordericus Vital, lib. 5. na Fragment. Trag. cap. 50: Annibal homo pag. 577 : Albereda Scema religionis susvafer, et magnus Scelio. Reinesius legit cepit. Infra pag. 581 : Monachile Scema Scelero. suscepit. Adde pag. 460. 591. 711. Vetus T SCELO, Emissarius, in Gloss. Mons. Epitaphium: Gloss. Leg. Alem. cap. 69 : Emissarium, Post senium fessus, jaces istic funere pressus, i. e. equum, qui prseest armento equaGelduine pater monachili Schemate frater. rum, i. e. Scelo. [* Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 475. in hac Tabularium Ausciense apud Marcam lib. 4. Hist. Beneharn. caq. 7: Liberari voce.] 1. SCEMA, pro Schema, Forma, spe- laborans, monasticum Scema assumere cies, ornatus, vestitus, habitus, quo- voluit. Petrus Diac. de Viris illustrib. modo a^r,[j.a Graeci usurpant. [Gloss. Casin. cap. 8: Monasticumque Schema Lat. Gall. Sangerm.: Scema, une figure suscipiens, etc. Ita Ingulfus pag. 873. de grammaire, aournemens.] Alexander 879: Monachicum Schema, pro quo Stemlatrosophista lib. 3. Passionum de Fre- ma perperam habet pag. 867. [Vita S. neticis : Neque in lecto Scemata jacendi Joannis Abbat. Pulsan. torn. 4. Jun. appetunt. Dudo de Moribus Norman, pag. 54: Ut ad opera manuum fratres pag. 60: Ecclesiarum mirificarum cul- pro scapulare Schema haberent.] Usurpamina fulgent, quas pater olim Scemate runt perinde vocem (r^r^a Graeci Scrippulchro ssdificavit. [Gharta apud Lobi- tores hac notione. Vita S.^Euphrosynae nell. torn. 2. Hist. Britan. col. 171: Ipsa Virg.: To TWV {xova^wv avTrj 7Cpi6aXXst competenti volo reparetur Scemate, ipsa ayr\\LOL. Sic TO TWV [AOVOCXWV ayrflLCt, in Vita decenti tractetur honore, etc.] S. Nili junioris pag. 5. To ayiov o-x^!JLa T SCHEMMA, Ornatus, vestitus. Agnel- pag. 8. 'AyyeXtxbv ax^ltJLa> P&- 1^. [Adde lus lib. Pontif. in Vita S. Johannis apud Theocterictum in Vita S. Nicetae n. 19.] Murator. torn. 2. pag. 65. col. 5: Alia Observat Goarus ad Eucholpgium Graevero die valde diluculo processit Beatissi- corum pag. 489. eyriv.a. in universum hamus quasi ad solempnia Missarum, indu- bitum monachicum significare, ut TOO tusque Schemmata angelica cum sacerdo- BaCTtXet'ou TO o"X^(A', TOU ^AvTtovtou TO ayr^\i.x '. tibus et clericis, etc. praeterea apud Greecos Monachos esse * Hinc nostris Acesmement et Aches- quosdam,quos (Juxpoo-x^oyCjet (JieyaXoo-x'nmoment, eadem acceptione. Vitae SS. ;, vocant, de quibus agit hoc loco

SGE

SGE

SGE

345

. . . . Cujus se Paulus amico directionem ipsam adhuc videtur ConsceSCEPTRATUS, Sceptro donatus. Saxo Contulit hospilio, sociam dignalus adire matizare in musculis flegmon, extrinsecus Grammaticus lib. 14 : De Sceptrato cuArtis atnore domum, nam Scenifaclor uterque cullatus evasit. Joan. Altivillensis in Armanifestius subjacet. Ubi Glossse MSS. : Pollebant operis studiis, et dogmate Legis. chitrenio lib. 3. cap. 17 : Scematizare, i. signum ostendere : scema enim est figura per directionem. [Vide Et infra : Absit ut haec lateat Sceptratos gloria, etc. infra Schematizare se.] Nee vacat ars Pauli socio celebrata sub ipso | SCEPTRIFER, Qui Sceptrum seu virSecret! virtute boni : tentoria quippe * SCEMENTARIUS, pro Caementarius. gam prasfert, apparitor, bedellus, nostris Fortia mobilibus fabricabat in aggere tectis. Vide Scema 6. Charta ann. 1212. in Chartul. S. Joan. Laudun. ch. 74 : Tres pu- Ita editio Aldina ann. 1502. nam aliae Porteverge, bedeau. Cone. Mexican, ann. gnos frumenti super nemus et terram in Scceneefactor praeferunt. [Vide Lexic. Mar- 1585. inter Hispan. torn. 4. pag. 391: Decanus et capitulum et omnes clerici qui terrltorio de Voana, quos debet Rudulfus tinii.] ad hoc congregari potuerint, suis mulis Scementarius. Ubi semel et iterum ocT SCENOFACTORIA ARS, Acu scilicet sedentes, prsecedente ejusdem capituli currit. pingendi. Agnellus lib. Pontif. apud Sceptrifero, sceptrumque suum manu go1 SCEMUS, pro Semus. Vide Secuus. Murator. torn. 2. pag. 57 : Istius (Petri) extra civitatem ad medium leuSCENA, SXY)VT|, Porticus.[Papias:Scewa, temporibus Galla Placidia Augusta multa rente est camera, quse obumbrat locum in thea- dona in Ecclesia Ravennss obtulit, et lu- cam, vel eo minus ad prsesidentis arbitro. Item arborumin secohserentium quasi cernam cum cereis,... una cum sua effigie trium progrediantur. ** SCEPTRIGENUS, Sceptro natus pprconcamerata densatio. Vide Cassiod. lib. Scenofactoriss artis factam. phyrogenitus, nisi legendum Sceptrige4. Var. Epist. ult. S. Rembertus in Vita * SCENONIA. Mirac. S. Verenae torn. 1. ros, in Chron. univ. Ekkehardi apud 5. Anscharii ssec. 4. Bened. part. 2. pag. Sept. pag. 171. col. 1-: Alter autem sine 91 : Quadam namque vice ipse in quodam sensu venit nesciens, cum caballo ad Sce- Pertz. torn. 6. Scriptor. pag. 176: iara, sedebat placito, Scena in campo ad collo- noniam proprii senioris. An pro Seinoabequium parata, etc. Infra : Etiam folia ria 9 Vide infra in hac voce. [** Alter Romse sceptrigenos Karolos ^edit ac Ludewicos. ramorum de umbraculo ibi facto super codex apud Pertz. Script, torn. 4. pag. ipsos decidentia, etc.] Gerard us Presby- 459. habet Scenomam. An idem quod su- Vide Baculus 2. ter in Vita S. Udalrici Episc. August. pra Scena 9] ISCEPTRIGERARE, Imperare. S. Gecap. 2 : Recessit ab eo, et in Scena, quse | SCENOPED-ffi, Gentis fabulosae noAdalhardi saec. 4. Beante cubiculum ejus est sita, consedit, etc. men. Odo de Varia fortuna Ernesti raldus in Vita S. 346 : Inter primospalaIdem cap. 4 : Expleta autem Missa, de- apud Martenium torn. 3. Anecd. col. ned. part. 1. pag. tii uetate et sapientia coepit florere, et prirum iterum congregatum in Scena juxta 360: mus haberi sub ipso (Carolo) Sceptrigeeandem Ecclesiam sitam, solennissimis rante. Paulo supra eodem sensu agerein Gens fuit adjuncto reptans in littore, bello vestibus indutum antecessit, etc. [Vide Aspera, Scenopedas veteres dixere seniles.... sceptris dixit. Scava.] Octono pedibus digilos habet, et venientem 1 SCEPTRINUS. Vide mox in Scep1 SGENACA. Vide infra Sceneca. Expellens auram, plantis sua membra supernls trum. 1 SCENATORIUS inter officiarios AbInvolvit, nullaque pedes vestitur alula. SCEPTRUM, pro virga, aut flagmm. Albatis S. Claudii recensetur in Statutis * SCENOPHEGIA, f. idem quod Sceno- thelmus de Laud. Virg. cap. 25 : ejusdem Monasterii pag. 56 : Item, Scenatorio domini Abbatis duo quartalia factoria ars, texendi scilicet aulsea -taSceptrorum flagra beatus bernaculorum, vel acu pingendi. Vita Ictibus argutis martyr non sensit acerba. frumenti. S. Chrodog. torn. 1. Sept. pag. 771. col. 1 SCENDATUM, pro Sendatum, in Cle- 2 : Totius visus recepit solatia : ibique Alibi: ment, de statu Monach. cap. 1. ubi artis Scenophegiss dans operam, etc. Vide Flammeus aspectu, nivese candore coruscus, Glossa : Scendatum omne sericum com- Scenofacere. Sceptrinum vimen dextra gestabat in alma. prehendit. Vide Cendalum. 1 SCEPHONANNES, Institores. GlosSCENECA, SCBNACA. Anastasius in S. sar. Mons. apud Schilter. in Gloss. Idem de Virgin. : Sceptrinss virgse, quse Silvestro PP. pag. 18 : Omnia Sceneca Teuton. prius nodosa duritia rigebant, pluma deserta, vel domos infra urbem Alba1 SCEPHONES, Scabini, ni fallor : Sce- molliores, et papyro ejfectee sunt lenensi sanctss Ecclesiss donum obtulit peno enim judex est, et Schepen, vel viores. Augustus. Codex Thuanus habet Sce- Scheffen, Scabinus, ut in hac voce ob1 SCEPTRUM, Auctoritas ipsa, cujus naca, alii Senica; sed videtur legen- servavimus.ChartaLudovicilll.Landgr. sceptrum insigne est. Praeceptum Hendum Scenica, ex Grseco, ni fallpr, <TXYI- Turing, ann. 1174. apud Schannat. Vin- rici Imper. ann. 1023. apud Marten, torn. vtxa, id est, loca lusibus publicis ad- dem. litter, pag. 117 : Cujus rei actio 1. Anecd. col. 143 : Nostra imperials aucdicta, ut sunt Circi, Theatra, et ejus- et taxatio non solum coram mea ipsius toritate omnia concedimusacroboramus... modi. prsesentia, mihique astipulanti, non tarn Insuper etiam imperiali Sceptro sancimus, 1 SCENI FACTOR. Vide Scenofacere. liberorum quam ministerialium clarissi- etc. Occurrit etiam ad signiflcandum 1 SCENIX, pro Choenix, in Charta ann. morum Baronum, verum etiam inter See- Abbatis regimen in Gestis Abbat. Lo1469. torn. 8. Spicil. Acher. pag. 339 : Si- phones promulgata et confirmata est. biens. apud Acher. torn. 6. Spicil. pag. quidem inter senigmata Pythagorse saSCEPPA, Mensura salis, [unius scilicet 638 : Qui (Johannes) cum Scepta gestaspienter dicitur, super Scenicem non seden- cochlearis.] Monasticum Anglic, torn. 2. set, etc. Ubi leg. Sceptra. dum. Notum est hujusce Philosophi dic- pag. 824 : Et quinque Sceppas salis per * Prseceptum regium. Charta Henr. II. tum : Chosnici ne incideas. annum de salinis meis de Wstrotum per imper. ann. 1016. torn. 1. Hist. Trevir. traditionem meam et hceredum meorum Joan. Nic. ab Hontheim pag. 351. col. 2 : | SCENKE, Pincerna, hodie Schenke, in Fragm. de Bell. Hisp. v. 3181. apud ad Vincula S. Petri in autumno. Occur- Poppo sanctas Trevirensis ecclesiss archieut multitaSchilter. in Gloss. Teuton. Vide Scancio. rit ibi pluries. [Miracula S. Etheldred^ piscopus nos ssepe monuit, 573 Duas hidas tem rerum et families S. Petri digna1 SCENOBATA, Histrio, a Gr. cn]vo6a- torn. 4. Jun. pag.acras: cum Ecclesiaet di- remur revocare, nostrisque stabiliendo midiam et novem una, TY]S. Mirac. S. Johannis Gualberti torn. per annuam firmam et septem Sceppas Sceptris confirmare. Ubi tamen Scriptis 3. Jul. pag. 434 : Plura dixit et egit tenebat.] Vide Escheppa, Scapha, Scapi- legendum puto, ut in aliis similibus inepte et insulse, et quod levitatis potisSceffilum. simum est, Scenobatse officia ridicula lu- las, Aliorumque aridorum, puta farinaa. Chartis legitur. CRUCIFIXI, Baculus, ni 1 SCEPTRUM * dosque ambitiosos ore, oculis, manibus Chartul. eccl. Glasguens. ex Cod. reg. fallor, peregrinantium Hierosolymam. efflcere, etc. 5540, fol. 41. y : Exceptis quatuor Scep- Memorabilia Humberti Pilati torn. 2. * SCENOBATES. Glossar. vet. ex Cod. pis farinse cuilibet rectori cujuslibet ista- Hist. Dalph. pag. 623. col. 2 : Die festo reg. 521 : Scenobates, ille qui graditur rum quatuor ecclesiarurn annuatim Corporis Christi accepit crucem a dom. super funes navis. Papa et vexillum et arma et Sceptrum percipiendis. SCENOFACERE, facere funes, ex Gr. tryor* SKEPPA, Eadem notione, in Charta Crucifixi et Ecclesiss, quod una cum vo;, funis, vox ibrida : Unde Scenofac- ann. 1223. ibid. fol. 42. r: Salvis cuilibet suo fecit portare per totam villam ante tor, funium factor, et ars scenofactoria. rectori in singulis istis quatuor ecclesiis se usque ad suam domum. Vide in Burdones. Unde in Actibus Apostolorum cap. 18. v. quatuor Skeppis farinse. 1 SCEPTRUM, Baculus Cantoris, in SCEPTOR, Notarius : wide Sceptorius ; 3. legitur de Paulo, quod erat scenofactoriss artis. Ita Ugutio : at aliter Grseca et Sceptoria, Cisterna, Ugutioni, pro ex- Cone. Hispan. torn. 4. pag. 135 : Nulli prseter reclorem vel vicarium liceat se exVersio habet : vjaav yap CTXY]VOTOUO\ TY}V ceptor, et exceptoria. SCEPTORT^:, Cisternse, receptorise, in cusare a cappa et a Sceptro suo ordine Texvviv. Ubi Erasmus : Erat autem ars illorum texere tabernacula. Ita etiam le- Glossis Isid. et Pithoei, Ss^aii-evai, Grascis. tenendo. Rursum pag. 175 : Canonicus. cui committitur cappa cum Seeptro in [Vide Exceptoria.] git Arator lib. 2. Hist. Evangel.: M VII

346

SGE

SGH
SGEURUM, ex Germanico Schewre, vel Scheur, Horreum, granarium, penaria cella, reconditorium. [** Vide Graif. Thes. Ling. Franc, torn. 6. col. 536. voce Scur.] Ingulfus in Hist. pag. 862 : Coepit largienle domino bonis omnibus abundare, ut tarn in thesauris ac Sceuris postmodum duplicia redderentur. Quaedam editiones habent scauris. Anastasius in Sergio PP. pag. 60. de Actis Concilii : Missis in locellum, quod Scebrum chartale vocitatur. Alii codd. : Hsec itaque missa in locello, quod Scheuro carnali vocitatur. Alii, Scebro carnali, pro Scebro cartali, 1. Cartophylacio. [Vide Gloss, med. Graecit. v. Sxsgpc'ov, col. 1384. et Combefisium ad S. Maximum torn. 1. pag. 699.] [ et supra Sceuochartalis.] "::;SCHACHARE,Latrocinari; unde Schachator, Latro. Stat. crimin. Cuman. cap. 2. ex Cod. reg. 4622. fol. 59. v: Robatores, Schachatores, fures famosos, etc. Ibid, cap. 28. fol. 69. v : Si quis de cetera in civitate Cumarum vel toto districtu Cumarum Schachaverit, sive robaverit,etc.Vi(ie Scach, et Scachoator. 1 SGHACHTA, Fovea profundissima, a German. Schacht, puteus rei metallicse, ex Franc. Junio in Wilier, pag. 218. Laur. Byzynius in Diario belli Hussit. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 151 : Quos montani Teutonici Bohemorum et prsesertim veritatis Christi diligentium crudeles persecutores ac inimici, variis blasphemiis et diversis pannarum afficiendo generibus, ad foveas profundissimas seu Schachtas, nocturnis prsesertim temporibus inhumaniter jacin tabant. | SGHACI, de pecunia dici videtur Testamento Ermengaudi Comit. Urgell. ann. 1010. Append. Marcse Hispan. col. 974 : Et ad sancti Mgidii cosnobio ipsos meo Schacos (dono) ad ipsa opera de Ecclesia. Vide Scatz. SGHACIA, SCHA.CIAKE, pro Chacia, venatio : Chaciare, venari, torn. 2. Monastici Anglic, pag. 102. Vide Caciare. SCHACUS, Latrocinium. Vide Scach. T SCH^PERHUND, Canis pastoralis, qui oves custodit, Germ. Schseferhund, cujus mentio est in Notis Eccardi ad Leg. Salic, tit. 6. num. 5. ubi pro Sive Meopranolegendum putat Scheoprhuano. 1 SCHAFA, SOHAFFA, pro Scapha, navicula, in [** Vita S. Otmar. cap. 8. apud Pertz. Script, torn. 2. pag. 44. in] Breviario Hist. Pisanse apud Murator. torn. 6. col. 171. et in Itiner. Hierosol. Bernardi de Breydenbach pag. 234. * Navigium sive Schafa ambulatoria, in Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 167. * SCHAFINNARIUS, Germ. Schaffner, Oeconomus, procurator, idem qui Scafwardus. Vide in hac voce. Charta ann. 1234. torn. 2. Geneal. diplom. aug. gent. Habsburg. pag. 248. not. 7 : Nullus cellerarius domini episcopi, nullus prssdictorum comitum Schafinnarius de facienda justitia intromittere debent nisi tantum vilici. * SCHAJALE, SCHAJALECTUM. Vide infra Schiagiale. 1 S C H A L G U A , Latrocinium. Vide Scach. 1 SCHALLA, Scala, in Correct. Statut. Cadubrii cap. 43 : In omni regula Cadubrii fiant de bonis communis Cadubrii Schallse duss et quatuor angeriiet inplebe quattuor Schaltas et angerii quattuor, ut occurrente casu ignis melior possit fieri deffensio. I SCHALVATUS. Arbor Schalvata, unde rami absciss! sunt^ Gall. Ebranche. Sta-

SGH
tuta Montis Regal, fol. 241 : Item statutum est quod camparii tercerii vici teneantur emendare omnes arbores incisas, vel Schalvatas, etc. Vide Scalvare. * SCHAMATHA, SCHAMMATA. Vide supra Samatha. | SGHAMBIUM, pro Cambium, permutatio, in Charta ann. 1154. Append. Marcae Hispan. col. 1316. 1 SCHANGERIA, Navigii species. Laudes Papiae apud Murator. torn. 11. col. 22 : Docti sunt etiam valde tarn in aqua quam in terra pugnare; facientes, cum necesse fuerit naves acutas cursuque veloces, quas Schancerias vacant ad pugnandum in aqua. * SCHANDALIA, in Bulla Bened. PP. VII. ann. 975. apud Joan. Nic. ab Rontheim torn. 1. Hist. Trevir. pag. 313. col. 1. ubi minus bene de gradibus, quibus elatius ac honoratius statur, sedeturve, explicatur : idem quippe quod Sandalia 1. Vide in hac voce. 1 SGHAPHA, pro Scapha, apud Gualter. Hemingford. in Edwardo III. Reg. Angl. pag. 320. 1 SCHAPHEN, Moneta argentea in provinciis Belgii et Leodii, Cataphractus eques. Danis Skerw, ex Stephani Nomenclat. Danic. pag. 255. apud Schilter. in Gloss. Teuton. 1 SCHAPMANSUS, pro Capmansus, Caput mansi, Domus praecipua, qu83 pertinet ad primogenitum. Bulla Alexandri III. PP. ann. 1165. apud Stephanot. torn. 1. Antiq. Bened. Lemovic. MSS. pag. 721 : Unam bordariam, mansum et Schapmansum de Melet, et vineas, etc. Vide in Caput 3. in T SGHARA, ut -Scam 2. Vide in hac voce. 1 SCHARESCELLUS, SCHARESTELLUS. Vide Scarescellus. T SGHARIGE. Ita vocabant suos sacerdotes Germani, qui poenas adulteris et aliis facinorosis infligebant. Chron. Jul. cap. 16. fol. 33. Reines. Vocab. MS. Theot. Haec Schilter. in Gloss. Teuton. Vide Scario. 1 SGHARITUS. Vide supra Scaritus 2. * SGHARLATUM, Pannus purpureus, cqccineus, Ital. Scarlatto, Gall. Ecarlate. Viti Arenpeckii Chron. ad ann. 1232. apud Pez. torn. 1. Script, rer. Austr. col. 1212: Fridericus dux... miles creatur, qui cunctos commilitones suos Scharlato cum albo in medio.... vestivit. Vide Scarlatum. * SGHARLETTUM, Eodem significatu. Charta ann. 1257. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 851: Duodecim brachia Scharletti; ad quod Scharlettum, spariverium et cyrothecas prceoccupandas currere debeant dextrarii. T SCHARLYATIGUS, Coccineus. Joh. Longinus in Vita B. Kingae torn. 5. Jul. pag. 720: Et in pannorum Scharlyaticorum locum, qui apud vos hodie in magna frequentia habentur venales. Vide Scarlatum. * SCHARREIA, pro Charreia, Onus carri, quantum carro vehi potest. Charta S. Ludov. ann. 1258. in Chartul. Boniport.: Concessimus... xix. Scharreias feni, prout eas percipiebamus in pratis vallis Rodolii. * SCHARSYA. Testament. Ludovici Decani S. Petri Mpguntin. ann. 1306. torn. 2. Rer. Moguntin. pag. 497: De utensilibus vero supra positis qusedam sunt spe~ cialiter excepta. Nam lego meliorem meant Scharsyam ad dorsale S. Crucis in superiori parte Ecclesie mee S. Petri. Item lego meliorem Scharsyam, quam habeo post illam, et duos cussinos de serico, et

choro teneatur illam recipere et in choro assistere. 5SW" Sceptrum a baculo aliud fuisse pluribus probat doctiss. Cangius in voce Baculus pag. 531. col. 1. adde Glossar. med. Greecit. col. 1388. voce SXYJwrppv. Quonam yero tempore Sceptrum in sigillis regiis inductum fuerit, videsis apud Mabillon. Diplom. lib. 2. cap. 17. num. 3. 1 S C E P T U M , pro Sceptrum. Vide supra. * SCERPUM, Ager in culturam redactus, ab Italico Scerpare, Extirpare. Gharta ann. 793. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. sevi col. 412 : Et omnia Scerpa sive notrimina meet, majora et minora, in tua sint potestatem pro me dispensandi. Vide Scartus. -SCERTUM, an Exclusa vel Alveus.quo aqua ad mplendinum currit ? Charta ann. 1368. in Access-, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 425. col. 1 : Item teneantur homines dictss terrse reparare caput Scerti molendini, nee non portare lignamina grossa pro ponte. * SCESTAYRIATA, pro Sextayriata, Modus agri, ager certi sementis sextariorum numeri capax. Charta ann. 1390. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 111. col. 2 : Portet per cedulas descripta bona sua immobilia, specifficando ipsa per Scestayriatas et quartayriatas. Vide Sextarata. f SCEALA, Sextula, Sexta pars, apud Eabanum lib. de Computo, torn. 1. Miscell. Baluz. pag. 13. | SGEAUS, pro Csesus. Locus est Stoc. SCETA. Vita S. Comgalli Abbatis Benchorensis num. 54: Ductus est ad S. Fiachra, ut baptizaret eum aperiensque jam S. Fiachra Scetam suam ad ducendum inde librum baptismi, brachium S. Comgalli in aere sursum avolavit. Ubi haec vox pro armario videtur usurpari. [*#F. a See at, Thesaurus.] T SCETRA quid sit docet Guaguinus in Epist. ad Fr. Ferrebont ann. 1468. apud Marten, torn. 1. Anecdqt. col. 18. 39 : Nam plebei atque humillimus quisque divitis cujusdam familiaritatem plurimum expetit, cui meliori parte setatis obnoxius tenui vietu atque vestitu contentus, inops tandem egensque moritur: quippe cui solum superest Scetra, hoc est, scutum ex corio factum, ensis, pugio, etc. * SCEUOCHARTALIS, in Lib. pontif. cum notis Joan. Vignol. : In locello, qui Sceuochartalis vocitatur. Ubi in nota : Vox Graeco Latina ex o-xsvo?, scrinium seti capsula, et Chartalis, qua scilicet epistolae atque alia scripta chartis mandata mitti ac deportari solebant. Vide Sceurum. SCEUOPHYLAX, Sacrorum Ecclesise vasorum custos, c-xeuo^Xo^, de qua in Ecclesia Graecanica dignitate, multa Gretzerus et Goarus ad Godinum de Offlciis, et Meursius in Gloss. Occurrit non semel in Hist. Miscella VII. Synod, act. 4 : QeoSucrio? Staxovo?, [/.ova^o; xa\ axeuo^uXal T&V euaytwv uaxptapx^wv EUXTYipt'wv. Guillelmus Bibl. in Hadriano II. PP. : Ibi a Paulo librorum custode, Joseph vasorum custode, simulque Basilio Sacellario Ecclesiasticis indutis vestibus salutati. [Vide Gloss, med. Graecit. col. 1386.] SCEUOPHYLACIUM, dxsvoqpuXaxetov, vasorum custodiariutn vertit Anastasius in Hist. Ecclesiastica pag. 35. Vide iDescriptionem nostram sedis Spphianae num. 89.

SGH
sex alias cussinos In superftcie contextos... Mechtildi de Confluentia consanguinee mee. Vide Scarsalis. 1 SCHARWERCHE, Opera, corvata. Advisamenta in Cone, provincial! Salisburg. porrecta ann. 1456. apud Hansiz. torn. 2. Germ, sacrse pag. 498: Item nobiles compellunt ecclesiarum colonos ad labores suos vulgariter Scharwerche, ut in messe, in feno et in fossis. Germ. Schar, aratrum plim, nunc pars est aratri, ferrum scilicet quod illi infixum terram proscindit. Vide Scara 4. ] SCHEAWING. Vide supra Scavagium. t SCHEDA TESTIMONIALS , Testificatio, testimonium, Gallis Attestation. Synqdus Limensis ann. 1584. inter Cone. Hispan. torn. 4. pag. 280: Confessarii pcenitentibus dabunt hujusmodi Schedas testimonials exceptarum confessionum, ut eas ad parochum deferant. 1 SCHEDARE, In Schedas referre, exscribere. Narratio contentions de Cella S. M. in Minione apud Mabill. torn. 1. Musei Ital. pag. 57: Quam (contentiqnem) huic operi inseruimus, ex authenticis Schedantes, ob id maxime, his ut auditis deinceps caveatur a rectoribus cosnobii hujus, ne similis proveniat eventus. 1 SCHEDIA, a Gr. <rxe&a. Festo Genus navigii inconditum, id est, trabibus tanturn inter se nexis factum; cui accedit quod Galli Radeau, train dicimus. Ulpian. leg. 1. 6. ff. de exercit. act.: Sive in stagno naviget, sive Schedia sit. Saxon. Sceg^, Danis vett. Skeid, est Navis constrata et militaris. 1 SCHEDIUM, Pars, portio. Sententia arbitralis ann. 1292. inter Abbat.' et Consules Gimont. : Schedia dictarum terrarum et aliorum honorum non possint venire in commissum, quo usque fuerint perticatse. 1 SCHEDIUS, Gr. oxISio?, Extemporalis, subito factus, inelaboratus. Apuleius in Floridis : Sed ut me omnifariam noveritis: etiam in isto, ut ait Lucilius, Schedio et incondito experimini, an idem sim repentinus, qui prseparatus. * SCHEDULA TESTAMENTALIS, idem quod Scheda testimonials, Gharta qua donatio aut pactio asseritur. Charta Manas, archiep. Rem. ann. 1099. in Chartul. Cluniac. ch. 196: Ut hujus pactionis assertio in futurum non cassanda permaneat, testamentali earn Schedula, cum sigilli sui imagine personarumque probabilium signis et testimoniis roboravit.Vide Testamen et Testamentum 2. SCHEFFA, Prsestationis species apud Germanos. Jus, quod dicitur die Scheffa, apud Albertum Argentin. pag. 170. * Ea scilicet, quse pro mensuris exigitur. Vide Scapha et Scheffel. 1 SCHEFFEL, Scaphula, semimodius, ex Goldasto pag. 210. apud Schilter. in Gloss. Teuton. Vide in Scapha et Sceffilum.

SGH

SGH

347

1 SCHEIDINGHE, Divisio, a Teuton. Sceiden vel Scheiden, secedere. Glossar. Mons. pag. 409 : Sceidunga, discidium. Charta Wylbrandi Archiep. Magdeburg, ann. 1236. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 42 : Equidem prsefati prsepositus et capitulum emerunt in Glouch molendinum cum curia attinente, pomerium etiam adjacens et salictum cum omni utilitate et proventibus ejus, ab ejusdem fundi principio usque deorsum ad locum qui Divisio Latine, et Scheidinghe vulgariter appellatur. T SCHELA, ut Skella, Vide in hac voce. SCHELFA, Successio, hsereditas, ut videtur. Stat. ant. Cumanse ex Cod. reg. 4622. fol. 15. r: Queevis mulieres... mari-

tatss seu maritandse, sine liberis existen- ter. in Gloss. Teuton, ex Matthes. Bergtes, ante completum decimum annum a post, pag. 811. 1 SCHERIA, Portus, seu locus in quo die, qua ad copulam iverint matrimonialem, ullo modo nequeant per testamentum, naves tutae sunt. Lanfranci Pignoli Ancodicillos, donationes de bonis earum nal. Genuens. ad ann. 1266. apud Muraparafrenalibus, donatis seu Schelfa ali- tor. torn. 6. col. 540: Quibus (navibus) qualiter disponere, neque ea aliqualiter visis a dicto admirato, se cum suis galeis relinquere : quin imo ipsa talia bona pa- in Scherid recollegit, et discooperiens inirafrenalia, donata seu Schelfa venienti- micos qui manu armata versus ipsum in bus ab intestato superstitibus usque ad quantum poterant, veniebant, etc. Vide quartum gradum, secundum jura civilia computandum, reverlantur et perveniant SCHERIO. Vide Scario 1. ad dotantes et succedentes ab intestato, | SCHERN, Frisiis veteribus , Fimus, ipsis talibus mulieribus decedentibus sine Anglo-Sax. Scern. Haec Schilter. in liberis infra dictum decimum annum. Gloss. Teuton, ex Franc. Junio in WilVide Schelpus. lerm. pag. 220. ] SCHESALIS, pro Chasalis, ut videtur, 1 SGHELDWITE. Vide Scyldwita. t SCHELLHENGST, Equus admissarius, Casa, vel tenementum. Vide Casale et Stadenio, a Schelle seu Skella hoc est Casamentum 1. Charta apud Stephanot. tintinnabulo ex collo dependente, ut torn. 2. Antiquit. Bened. Lemovic. MSS. refert Eccardus in Notis ad Pactum pag. 286 : Et dedit quandam Schesalem Leg. Salicae pag. 20. Vide Scelo. et in novem bord. de Cluson, in unaqua* SCHELLINGUS, Moneta Anglica, cu- que iv. d. 1 SCHETZE. Vide supra Scadus. jus usus extra Angliam obtinet, yulgo 1 SCHEURUM, ut Sceurum. Vide ibi. Schelin. Preecept. CarolilV. imper. inter * SCHIAGIALE, SCAGIALE, SGHAJALE, Probat. torn. 2. Annal. Prasmonst. col. 132 : Pro qua (decima) nobis debet viginti Cingulum, zona, Ital. Scheggiale, Stat. Eugub. apud Cl. V. Garamp. in notis ad Schellingos Anglicos, qui conficiunt quinque libras sex Schellingos et octo dena- Leg. B. Chiarse pag. 53 : Quod nulla murios nigrorum Turonensium. Vide Schil- lier... portet aliquam cinturam,Schiagiale vel flectam, in quo vel qua sit aurum, etc. lingus. Stat. Tiidert. ann. 1337. ibid, in Ind. j SGHELM, Kiliano, Cadaver, animal pag. 506. col. 1 : Quod possit quselibet vivum quidem, sed prss made cadavero- mulier anulos, Scagialia et alias centuras sum, et pestilens lues quadrupedum. Vo- fornitas auro vel argento deferre. Incabul.vetus: Cadaver, Schelm. Schelm, vent, ann. 1379. ibid. pag. 553. col. 1 : conlagium , apud Schilter. in Gloss. Unum Schajale de argento deaurato cum Teuton. cento violecto. Item unum Schajalectum | SCHELPUS. Decreta Placent. ad cal- filum. ad cem Statut. fol. 113: Quinimo ipsa talia T SCHIASIS. Vide Sciasis in Scia. bona parefernalia donata seu Schelpa t SCHIENCHERIA, Armorum species, venientibus ab intestato superstitibus us- qua dorsum, Italis Schiena, munitur, que ad quartum gradum, gradu secun- Statuta Vercell. lib. 3. fol. 107. v: Dedum jura civilia deputato, revertantur. fensibilia autem (arma) intelligantur coVide Schelfa. racia, panceria, cervallaria, Schien1 SCHEMA, ScHEMMA.Vide in Scema 1. cherie et his similia. Vide Schina, et t SCHEMATICI, Haeretici, iidem S. Jo- Schineria. han. Damascene lib. de Hser. qui supra 1 SCHIETUS, vox Italica, simplex, Jacobites. Vide in hac voce et Bohem. uniusmodi, Gall. Uni. Statuta Placent. Hist. Eccl. pag. 872. lib. 6. fol. 80. verso : Item provisum est | SCHEMATIZARE SE, Formam etquod sartores de drapis non possint accispeciem mutare, se transformer; a pere de taliando et cusendo infrascripta Schema, forma, species, Grsecis o-x^a. ultra infrascriptas quantitates, videlicet Vide Scema 1. Acta SS. Cypriani et Ju- de aliquo gonello drappi integri sive stinse apud Marten, torn. 3. Anecd. col. Schieti, etc. SCHIFATUS. Vide Scyphati. 1633: Dssmonem fornicationis prsecepit JSCHIFFA, Munimenti genus, f. speSchematizare se in speciem virginis Justinse, et venire ad me quasi rogans et cula, Gall. Guerite. Charta ann. 1341. dicens: non sufferens nimium amorem torn. 2. Hist. Dalph. pag. 429. col. 1: Schiffss, quent habeo ad te, ecce veni, Sed nihil Item, quod muri, chasfallia, potuit hie daemon facere, qui se convertit muctse et alia omnia facta et constructs ad resistendum dicto dom. Dalphino in speciem ejus. Vide Scematizare. | SCHEMATIZARE, Figurate, umbraticetollantur omnino. SCHILLA. Vide Skella. loqui, in vet. Glossar. apud Vossium lib. 4. de Vit. Serm. cap. 24. 1 SCHILLINGUS, Monetas species, t SCHENA. Vide infra Schina. vulgo Schelin, cujus usus prsesertim 1 SCHEPPELSCHAT, Exactionis genus. obtinet in Alemannia, Anglia et HollanBerntenii Chronic. Marienrod. apud dia, licet ubique non ejusdem pretii. Leibnit. torn. 2. Script. Brunsvic. pag. Charta ann. 1378. apud Schlegel. de 466: Item (coactus est Jodocus abbas Nummis Salfeld. etc. edit. 1697: Annidare) Scheppelschat per multos annos versarium pro 48. Schillingis nummuloannuatim circa vel ultra ducentos flore- rum Provincialium. Charta ann. 1359. nos. Vide Scapha. inter Probat. Histor. Alsat. pag. 55 : T SCHERA. Vide Scam 3. Item vingt deux Schillings et six pfenSCHERE. Arnoldus Lubec. lib. 2. cap. nings de Strasbourg de rentes des mai4 : Dux et sui prospere navigabant per sons de Werde. Vide Skillingus. aliquot dies, et inciderunt periculum, SCHILPOR. Vide Schitonos. quod vulgariter Schere dicitur, quia ibi | SCHINA, SGHINALE , Spina dorsi, scopuli immanissimi ad instar montium dorsum, Gull. Echine, Ital. Schiena. Acta prominentes, difftcillimum illic transi- S. Vitaliani Episeopi torn. 4. Jul. pag. tum fecerunt. [Vide Scheria.] [** Vide 171 : Item septem vertebras dorsi tarn inIhrii Glossar. Suio-Goth. voce Skeer, tegras quam fractse. Item tria frusta vertebrarum Schinse. Mirac. B. Henrici Rupes, torn. 2. col. 573.] | SCHERFF, Nummulus, decem consti-Baucen. torn. 2. Jun. pag. 382: Alexander... guttosus in Schinali et in Schina, tuunt cruciatum, i. Kreuzer. Ita Schil-

348

SCH

SGH

SGH
pro quadam pensione vocata Schirewyte annuatim iv. sol. SGHIRMANNUS, Lambardo, Senator, Saxonic. s c i r m a n , e x s c i r e , Satrapia, regio, pagus, et m a n , homo. Leges Inse Regis West-Saxiae. cap. 9 -. Si quis tibi rectum roget coram aliquo Schirmanno, vel alio judice, et habere non possit, etc. Vide Scyra, [** et Philips, de Jure Anglos. | 24.] 1 SCIRMAN quid sit docet Testament. ^Elfegi apud Hickesium Dissert, pag. 59: Per testimonium Vulssii presbyteri, qui turn vocalus est Scirman, id est Judex Comitatus. Infra : Ipsum vero juramenturn Archiepiscopi accepit Vulsi Scirman, id est Judex provincise, ad opus Regis. * SCHIRPA. [Gallice Echarpe : Schirpa i. cum auro. (Thes. eccl. Claromont. ann. 980, Mus. Arch. dep. p. 41.)] SGHISMA, SGHISMATIGUS. Gloss. MS. Regium cod. 1197: Schisma, scissura animarum. Schismaticus, qui abscissus est a Deo. Iso Magister in Glossis : Distat inter Scismaticum et hsereticum. Scisma, i. scissio : inde Scismaticus, qui a corpore Ecclesiae aliqua novitate, sicut ille, (Novatus,) qui dicebat, hominem semel prolapsum cnminali peccato nunquam posse resurgere. Hsereticus namque qui sectam suam colit. Hseresls enim secta, videlicet non credens unum Dum esse Patrem et Filium et Spiritum sanctum, sicut Arius. Sanctus Hieronymus in cap. 3. Epist. ad Titum : Schisma ab Ecclesia separat: hseresis vero perversum dogma habet. Sanctus Augustinus Homil. n. super Matth. : Schismaticos non fides diversa facit, sed communlonis disrupta societas. Idem de Fide et Symbolo cap. 10: Hasretici, de Deo falsa senliendo , ipsam fidem violant, Schismatici autem discisionibus iniquis a fraterna charitate dissiliunt, quamvis ea credant, quse credimus. Idem de Baptismo lib. 1. cap. 11: An non est in Schismate odium fraternum ? Quis hoc dixerit, cum et origo et pertinacia schismatis nulla sit alia, nisi odium fraternum. Cresconius Grammatic. apud eumd. August, lib. 2. contra Crescon. cap. 12: Hseresis est diversa sequentium secta: Schisma vero eadem sequentium separatio. Idem Augustinus cap. 7: Dicitur Schisma ease recens congregationis ex aliqua sententiarum diversitate dissensio, (neque enim et Schisma fieri potest, nisi diversum aliquid sequantur, qui faciunt,) hseresis autem Schisma inveteratum. Faustus Manichseus apud eumdetn Augustinumlib. 20. contra eumdem cap. 3: Schisma est eadem opinantem atque eodem ritu colentem, quo caeteri, solo congregationis delectari dissidio. Etherius et Beatus adversus Elipandum Toletanum lib. 2: Schisma a scissura animarum vocatum est. Eodem enim cultu, eodem ritu credit, ut cseteri religiosi, sed solo Congregationis delectatur dissidio, ut cum cseteris communi nullo fulciatur consilio, et totum, quod sibi agere videtur, sanctum in su& corde esse putatur. Pelagius in Epist. ad Viatorem et Pancratium, de schismaticis: Non eos diversa sentiendi judicium, sed qusedam apud se delata, sibi tamen incognita metuentes, et contra Apostolicam Sedem temere credentes, pessima divisit opinio. Vide Optatum lib. 1. SCHISMARGHJS, in Gestis Innocentii III. PP. pag. 142. schismatum, seu motuum auctores. 1 SCHISMATIARGHA, Schismatis auctor^ princeps. S. Bernardus Epist. 126: Propier hoc reliquit homo suum ilium patrem S. Innocentium (sic enim nominabat) e

non poterat se curvare ante vel retro. lentiscos, cujus mentio est Daniel, cap. Statuta Saluciar. coll at. 5. cap. 146: 13. 54. Statutum est quod quilibet caligarius * SCHIOPETUS, Italis, Schioppetto diteneatur et debeat facere sen ponere min. a Schioppo, Tormentum bellicum eisdem subtularibus soleas de Schina corii manuale. Barel. serm. 2. in Dom. 1. grossi. Quadr.: Ut bombardae, Schiopeti, passaT SCHENA, Eadem notione.. Miracula volanti, etc. Vide infra Sclopetum et ScoB. Gregorii Verucul. torn. 1. "Mail pag. petus. 539 : Ex quo prse infirmitatis longitudine SCHIPPA, navem, quam tantum pellem et ossa retinet, interiora Angli Schip,Nauta, quiremis impellit: vocant, locum ventris non occupant, et ventrem Shipman, vulgo iisdem. Ordericus Vitacum Schena annexum habet, ita quod lis lib. 12. pag. 868: Tandem navigandi cadaver et mumiam diceres. Hinc * SGHENA, Onus hominis, quantum signum dedit. Porro Schippse remos haud segniter arripuerunt, et alia Iseti, quia dorso ferre potest. Statuta Mont. Regal, quid eis ante oculos penderet, nesciebant, fol. 316 : Et ab inde infra pro qualibet armamenta coaptaverunt, navemque cum Schena sol. den. sex. Item pro somata impetu mag no per pontum currere fecegrossa, etc. runt. Le Roman de Rou MS.: | SCHINATA, Piscis genus, f. Perca, Gallis Perche, Italis Schinale, quod quiNefs et Esquiex appareiller, Veles estendre, et males drecier. busdam asellum spnat, Gall. Merlus. Statuta Astens. ubi de intratis porta- [Eschois, ibidem: r u m : Pisces salati, videlicet lucii, tenchse, Schinatse solvant pro quolibet rubo Pain aportent et char, poisson sale1 et frois lib. 6. Par la terre a charai, par la mer o Eschois.] SCHINDERLING, Viliculse monetse spe:;: = Equippe, eodem sensu, in Lit. recies, in jure Hungarico. Sambucus. [Vide Schillingus.] [** Moneta primo a miss, ann. 1456. ex Reg. 189. Chartoph. Frideric. II. cusa. Vide Aventin. ad reg. ch. 122 : Arriva cinq challans chargez de vin pres S. Mathurin sur la levee ann. 1453.] ISCHINDULA, pro Scindula, Gallice de la riviere de Loire, avec leurs EquipBardeau. Chron. Mellicense pag. 476. pes, notonniers et gens conduisans lesdiz col. 2 : Et fuerunt illae novissimse Schin* challans. Eschipart vero, piscandi instrudulse quasi 400. ilicese seu quercinse de mentum videtur, in Lit. remiss, ann. vasis veteribus vinorum, aliis Schindulis 1397. ex Reg. 152. ch. 289 : Icellui Pierre chaussie d'un gros housseaux a pescheur, deficientibus. 0 SCHINERIA, Acad. Cruse. Schiniera, un Eschipart de bois en sa main en enTibiale, armorum genus, quo tibiae mu- tention d'aler peschier, etc. Haud scio niuntur. [** A German. Scina, Tibia, an inde repetenda sit origo vocis Gallic crus. Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, Esquipart, vel Equipart et Esqueppart, torn. 6. col. 499. in hac voce.] Stat. Mu- qua Ligonis species significatur. Lit. tin. ann. 1328. apud Murator. torn. 2. remiss, ann. 1392. in Reg. 144. ch. 27: Antiq. Ital. med. aevi col. 487: Quilibet Icellui Andriet tenant un Equipart de miles teneatur et debeat habere in quali- fer, prinst icellui Jehannin par son manbet cavalcata et exercitu panceriam sive tel, qu'il avoit vestu, en le cuidant frapcassettum, gamberias sive Schinerias, col- per dudit Equipart. Alise ann. 1404. in lare, etc. Quo etiam sensu intelligenda Reg. 158. ch. 418: Lesquelx pionniers ou fossoeurs, qui ouvroient es fondemens est vox Schiencheria. ^ [<c Rediit ad capellam eamdem, d'une des tours cornieres,... se mirent a branchialibus, francalibus et Schineriis defense de leurs Esqueppars et hoyaulx, armatus. (Burch. Diar. I, 124, an. etc. Alise ejusd. ann. in Reg. 159. ch. 249 : En ce disant le fery, non pas d'un 1484.)] i|c SCHINIPUS, SCHINIPPUS apud no- cousteau ne de baston affectie; mais d'un stros Codices, SCINIPPUS apud Codicem Esquipart qu'il portoit a pionnier. SGHIPPESHERE. Willelmus Thorn, Ferrariensem ann. 1268, minime vero Scimpus, ut adnotavit Muratorius, quem ann. 1364. de servitio, quod homines 5. secutus est D. Du Cange, qui sub voce portuum debent ad Norborne : Et debent SCIMPUS ait: Inter arma vetita recense- pro qualibet Swollinga 14. d. per annum tur in Stat. Ferr. ann. 1268. Cum hsec pro Schippeshere, timberlode, et bordlode, vox turn in nostris Codicibus, turn in vel cariare extra Waldam per mate vel Ferrariensi inter cultrorum genera oc- per terrain ad manerium prsediclum. currat, magis ad bane adjudicationem Occurrunt eadem verba paulo infra: ubi delabimur, quam ad aliam. Stat. Bonon. Somnerus Schippeshere, ovium tonsuram ann. 1250-67. torn. 1. pag. 270: Arma exponit, ex Saxonico, sceap, Anglis vetita intelligimus cultellum inpuntatum Sheep, ovis : e t s c e a r a n , Anglis Sheare, de ferire, vel Schinipum, (Schinippum tondere. codd. '60, '62) falconem, cultellacum, SCHIRA. Vide Schyra. * SGHIRAGUATA, SCHIRAGUATTA, et penatos, etc.; et torn. 1. pag. 274: Statuimus quod homines comitatus bon. SGHIEAGUAITA, a vocibus theutonicis vel districtus non portent lanceas, vel Schar, Acies, et Wacht, Gustos, Excufalcones, neque Schinipum, seu cultel- bise, id est miles, qui noctu vigilias perlum acutum, nee alia arma vetita. [FR.] lustrat. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. *SCHINO, pro Sion, Colatorium, ut III. pag. 311 : Statuimus.... quod adminus xvj. cuslodes debeant eligi ad custoconjectat Georg. Rhodig. de Liturg. Rom. pontif. cap. 26: Obtulit insuper diam Castri franchi de quibus iiij. Desiderius Schinonem pensantem libram mittantur super turrim porte a latere unam, habet caudam nigellatam. Vide mane, et totidem super turrim a latere sero.... de reliquis viij. medietas sint Slum. * SCHINORIS. [Gall. Greviere, jam- Schiraguatte custodum dicli castri singubart, ital. Schiniera : Ducem Calabrie lis noctibus, et habeat pro suo feudo qui coram se stantem, pancerea et Schino- debet Schiraguatare XV. bononinos. [FR.] ribus ornatum, ense et pugione cinT SGHIREWYTE, Prsestatio quse quotctum. (Diar. Burchardi, ed. Thuasne, annis ad Schiram exsolvebatur. Vide II, 214, an. 1494.)] Scyra. Comput. ann. 1425. apud Kennett. 1 SGHINUS, Arboris species, vulgo Antiq. Ambrosd. pag. 573 : Et in solutis

SCH

SGH

SGH

319

matrem suam S. Ecclesiam catholicam: riae ad Palatii et Principis custodiam Roman, med. temp. torn. 3. cap. 21. 119. et adhseret Schismatiarchse suo, et sunt destinatae, quaa singulae in suis Scholis SCHOLA GANTORUM, quae Schola nude duo in vanitate una. excubabant, quarum dignitas varia f uit, in veteribus Consuetudinibus FloriaSCHITONO, Slavis, Armiger seu Scu- pro modo stipendiorum, quae merebant, censis Monasterii pag. 404. dicitur, pro tarius Regis, in veteribus Ghartis Dal- ac gradus, quern eae obtinebant. Nam, Cantorum Ecclesiae ordine, de qua egimaticis apud Joann. Lucium in Hist. ut ait Vegetius lib. 2. cap. 21 : quasi in mus in vv. Cantor, Cantus. [Ea notione Dalmat. pag. 96. 99. 100. qui in aliis orbem quemdam per diver sas cohortes et legitur etiam in Rituali MS. Eccl. CaCrescimiri Regis Croatiae et Dalmat. diversas Scholas milites promovebantur, thedr. Tolosanae : Benedicat Episcopus ann. 1067. Scutobajulus dicitur , apud ita ut ex prima cohorte ad gradum quem- aquam simpliciter, prout fit in dominicis eumdem pag. 77. Idem igitur qui Lon- piam promolus vadat ad decimam cohor- diebus,.... quo facto inchoat, Scola prosegobardis Schilpor, quae vox Armigerum tem, et rursus ab ea crescentibus stipen- quente, antiphonam, asperges me, etc.] perinde sonat, ut auctor est Paulus diis cum majore gradu per alias recurrat Hinc, qui praeerat, dictusMagister Scholse Warnefridus lib. 2. de Gestis Longo- ad primam. S. Ambrosius in Epist. 1. Cantorum, Prsecentor. Monachus Sanbard. cap. 28. unde constat utramque ad Corinth, cap. 1. initio : Scholse enim gallensis lib. 1. de Carolo M. cap. 5 : ejusdem esse orignis, nempe Saxonicae. sunt, quae positis in se dant dignitatem, Fuit autem consuetudo, ut Magister Scholse, Nam s c i l d , scutum sonat, s c i l d e - ut loci honor hominem faciat gloriosum, designaret pridie singulis quod responson a v e , scuti minister, Scilpor, scuti non propria laus. Procopius lib. 4. Go- rium cantare deberent in nocte Nativitatis Chrisli. Idem porro, qui Prior Scholse puer : Por quippe Longobardis, est puer, thic. }Cap. 27 : 'Apvovxa TE Cantorum, in Epistola 43. Pauli PP. ad famulus. Vide Gryphiandrum de Weich- TCOV sire TOU uaXaTio'j 9uX _ Pipinum torn. 3. Histor. Francor. [et in bildis Saxonicis cap. 67. [** Graff. Alii Scholas dictas putant propter dis- Ordine Rom. 1. num. 7. apud Mabillon. Thes. Ling. Franc, torn. 6. col. 489.] SCHIVIDULA, Lapis sectilis, Gall. ciplinam, qua eae regebantur : atque ut torn. 2. Musei Ital. pag. 7. Vide in Ardoise, nisi idem sit quod Scindula, Schqlse publicae, ipsique adeo Scholas- Scholares.] | SCHOLA CRUCIS, Eorum scilicet qui Assula,domibus tegendisidonea. Charta tici in varias Scholas, quas Classes vulgo ann. 927. apud Murator. torn. 3. Antiq. dicimus, pro facultatum, quae in iis do- in processionibus Cruces praeferunt. Ital. med. aevi. col. 1045 : Casa ibi levare cebantur, varietate distinguebantur, ita Cencius Camerarius in Ord. Rom. apud et claudere, seo curnperire cum Schividule schola Palatina in- varias classes distri- Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 182: debeamus, ut ego vel meus heredes in su- buta erat, suis singulas nominibus ap- Quidquid super Crucem offertur, Scholse prascripta casa resedere et abitare debea- pellatas. Quo spectant base ex Epistola Crucis debet esse. Vide in Crux. Episcopor. Franciae ad Ludov. II. Reg. mus. Vide supra Scandola. SCHOLA DOMINICA, Ordo Ecclesiasti1 SCHIVINARIUS, Scabinus. Echevin. cap. 12 : Et ideo domus Regis Schola dici- cus. Rabanus lib. 3. de Instit. Cleric, Charta Wifridi Abbat. Oentul. ann. 1166. tur, id est, disciplina: quia non tantum cap. 18. de Grammatica: Hanc itaque ex Tabular, ejusd. Monaster.: Henricus Scholastici, id est, disciplinati et bene cor- Scholam dominicam legere convenit, quia de vico novo, Hariulfus, Willelmus.... recti sunt, sicut alii ; sed potius ipsa scientia recte loquendi, et scribendi ratio omnes tune Schivinarii. Vide Scabini. Schola, quae interpretatur disciplina, id in ipsa consistit. SGHIZA. Lucifer Calaritinus lib. 1. est, correctio dicitur ; quse alias habitu, 1 SCHOLA GUIDONUM. Vide Guido. ' SCHOLA LECTORUM. Vide in Lector 4. pro S. Athanasio pag. 35 : Et constipavit incessu, verbo et actu,-atque totius vaniSchizas super allare, i. collegit ligna, tatis continentia corrigat. De Palatina t SCHOLA MAPPULARIORUM, Eorum quse secuerat et sciderat super altare : Schola sic Corripus lib. 3. num. 5. vers. nempe qui mappam lavaturo porrigunt. Cencius supra laudatuspag. 173 : Deinde ex cr/cSsiv, scindere, dx^a, lignum sec- 158 : dominus Papa intrat sacrarium, et exuit turn, et in particulas discissum. Urbem Acciti prpceres omnes Scholaque Palati est planetam : ubi Schola mappulariorum, et hac appellatione in Bithynia memorat Jussa suis astare locis, etc. cubiculariorum habent aquam calidam Anna Comnena in Alexiade pag. 57. de At contra Alemannus ad Procopii paratam ad abluendos pedes dom. Papse. qua etiam quaedam adnotavimus in NoSCHOLA REGIONARIA. Benno Cardinatis ad Willharduinum num. 350. quod in Anecdota, scholas ejusmodi dictas cenagro a continenti quodammodo divulso set, quod, qui in iis militabant, quasi lis in Vita Hildebrandi, seu Gregorii constructa esset. c-XoXa^ovTEc, seu a_ bellico opere vacantes, VII. PP : Poppo Prior Scholse Regionarise 1 SCHLAVUS. Vide infra Sclavus. et veluti feriati milites, ad pompam cum omnibus suis Subdiaconis. Vide Re1SCHNAPHAN, Schiltero in Gloss. Teu- tantum in palatiis militarent, uti des- gionarii. SCHOLA SACERDOTUM dicta per excelton. Latrunculus, cum quo non est jus- cribuntur ab Agathia lib. 5. Atque hse Palatinae Schplae omnes lentiam Congregatio Clericorum Eccleturn bellum. Hinc forte | SCHNAPHAN dicta moneta quaedamerant sub dispositione Magistri offlcio- siae Veronensis. Vide Ughellum torn. 5. Bononiensis, vulgo Juliers, quorum octo rum. Senator lib. 6. form. 6. de Magistrq Ital. Sacrae pag. 751. 752. 1 SCHOLA STIMULATI. Cencius pluries uncialem conflciunt, quod id genus hq- officiorum : Ad eum nimirum Palatii minum hoc monetas genus a mercatori- pertinet disciplina, ipse insolentium Scho- laudatus pag. 128 : Majorentes vero manbus Italis in conflnibus Germanise rap- larum mores procellosos moderationis suse tellis sericis et baculis, qui vocantur terminis prospere disserenat. In Notitia Schola stimulati, custodientes processiotum in usum introduxerint. 1 SCHNEBERGENSIS MONETA, vulgo Imperil recensentur Schqlae istae Pala- nem, ne aliquis se intromittat. Pag. 140 : Schneberg. oppidum Misniae. Grossorum tinae sub dispositione viri illustris Magis- Delungariis quoque, id est, prsefectis naSchnebergensium, qui et grossi Princi- tri officiorum, scilicet Schola scutariorum valibus, et majorentibus, qui dicuntur pum dicuntur, mentio est in Charta prima , Schola scutariorum secunda , Schola stimulati, et ceteris laicis principiann. 1471. apud Schlegel. de Nummis Schola gentilium seniorum, etc. VideGlos- bus. Rursum pag. 198 : De Majorentibus, qui Stimulati dicuntur. Majorentes autem Goth. pag. 93. sar. med. Graecit. col. 1509. ad SCHNEDE PFENNIGS, Monetae spe| SCHOLA DE REGE, Idem quod Schola curiam accedere non debent pro servicies. Charta Cunradi archiep. Magde- Palatina. Chartam apud Moretum An- tio aliquo faciendo, seu pro alio, nisi in burg, ann. 1226. apud Ludewig. torn. tiq uit. Navarrse pag. 333. testes subscri- die coronationis dom. Papse, qui, dum 12. Reliq. MSS. pag. 321: Item, pro dena- bunt Schola de Rege et de suos germanos equitat, baculos habentes in manibus viam riis, qui Schnede-Pfennige nuncupantur, testes Sancio Galindonis et Joseph testes, parant, multitudinem populi removendo : dabitur in valle de panna qualibet num- et omnes qui fuerunt in exercitu Regis, propter quod ipsa die comedere debent cum Dom. Papa. lidem etiam majorentes mus unus. Vide Penningus et Pfenning. testes. j SCHOGK, vox Germ'anica, Numerus A Scholis Palatinis , Scholse nomen Stimulati Schola vocantur. sexagenarius. Chron. Florentii Episc. transiit ad militiam ciyilem, seu civi| SCHOLA VIRGARUM , vel Virgarioapud Eccardum de Orig. domus Saxon, lium Magistratuumacdignitatum, qua- rum. Idem Cencius pag. 204 : Et quiescit col. 59 : Centum et octoginta pullos et rum major erat numerus : erant enim (Papa) lecto ibi a Schola virgarum prsetriginta Schock ovorum, et unumquodque Scholae Silentiariorum , Exceptorum , dicto modo aptato. Schock habet sexaginta ova. Chartulariorum, Agentium in rebus, et SCHOLSE MONASTICS passim etiam SCHOL51, generaliter dicebantur sedi- aliae, de quibus passim in utroque Co- memorantur, in quibus scilicet, qui ad ficia, ubi convenire solent homines plu- dice, et in Notitia Imperil. Transiit de- monachicam vitam instituebantur, quqs rimi, aut studendi, aut prsestolandi, aut nique vox eadem ad Ecclesiasticos or- Pueros vulgo vocabant, iique ut pluriconferendi, aut alterius rei gratia, quod dines. Hinc mum ex iis quos Oblatos nuncupabant, probare conatur Henricus Valesius ad T SCHOLA ADEXTEATORUM. Vide supra in literis humanioribus et Theologicis lib. 14. Ammiani: ita ut a loco deinde in Addextratores. secundum estatis cujusque capacitatem eorum, qui in hisce scholis consistebant, ** SCHOLA PALATINA Romae mediis informabantur. Conventus Aquisgran. catervae Scholse appellatae fuerint: verbi temporibus dicebatur, quse vulgo Stu- ann. 817. cap, 45 : Ut Schola in Monastegratia Scholse Palatines, seu cohortes va- dium curias. Vide Savin. Histor. Jur. rio non habeatur, nisi eorum qui oblati

350

SGH

SCH

SCH
eorum officia. Escole etiamnum Synagogam vocant Judaei Avenionenses.] ^SCHOLA,pro Secta, apud Pancirolum lib. 1. Thesauri var. lect. cap. 77. * SCHOLACES, pro Scolaces, in Actis proconsul. S. Cypriani torn. 4. Sept. pag. 333. col. 2. Vide Scolax. | SCHOLANUS qui dictus sit in quibusdam Hispaniae Ecclesiis discimus ex Synodo Valent. ann. 1566. inter Cone. Hispan, torn. 4. pag. 126 : Quia vero intelleximus, in quibusdam noslrse, dicecesis ecclesiis ministrum quern Scholanum vocamus, suum munus ob minor em setatem exequi non posse ; mandamus ut is in posterum habeatur, qui et deferendse Cruci et aliis faciendis qusz ministerio ecclesiss sunt necessaria, sufftcere possit. Alia Synodus ann. 1594. ibid. pag. 712 : Templorum ministri quos Scholanos vocamus, non modo sacras vestes ex officio contrectant complicantes et explicanles, Crucem etiam suse. ecclesiss erectam publics deferentes ; sed subinde munere funguntur proximo Us qui sacris ordinibus sunt initiati. Vide infra in Scholasticus. SCHOLARES, Qui in Scholis Palatinis militabant, et in aula ad Imperatoris custodiam excubabant, o\ el? TO 8cY)^epeysiv TS xat StavuxTepsusiv ev rrj ayXv] auoxexptvTO, oO? 8r\ SxoXapt'ou? aicbxaXoOc7tv, ut loquitur Agathias lib. 5. pag. 154. 1. edit. Sulpitius Severus lib. 1. cap. 1. de S. Martino : Armatam militiam in adolescentia secutus, inter Scolares alas sub Rege Constantio, deinde sub Juliana Csesare militavit. Monachus Sangallensis de Carolo M. lib. 1. cap. 12: Ipsis quoque manducandi finem facientibus, militares viri, vel Scholares aulse reficiebantur. Ardo Monachus in Vita S. Benedict! Anianensis cap. 1: Hie pueriles gerentem annos prssfatum filium suum in aula gloriosi Pipini Regis Reginas tradidit inter Scholares nutriendum. Septima Synodus act. 1 : El<TX86vfwv o3v TWV pastXltov, xa\ TOO XaoO TWV Tay[Ji.aT6)v, <rx^aPt'wv> eSxou6iTapswv. [Vita S. Aldegundis saec. 2. Bened. pag. 807 : Duorum quoque ayunculorum ejus Gundelandi et Landrici nomina prsefiximus, qui primatum pugnse istius regionis tenuisse memorantur, quos Grseci Scholares, nos quoque Bellatores vocamus.'] Vide leg. 38. Cod. Th. de Decurion. (12, 1.) leg. 24. 34. de Erogat. militar. annonse, (7, 4.) eod. Cod. Procopium in Hist. Arcana pag. 106. 107. 1. edit, et alios a Meursio et aliis laudatos. f SCHOLARES DE CANTU, Qui sunt ex Schola Cantorum. Statuta Eccl. Barchin. ann. 1332. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 612 : Statuimus insuper, quod portio, quse in festis duplicibus datur et dari consuevit canonicorum families, et Scholaribus de cantu, ac aliis clericis et officialibus assuetis, detur et dari habeat ilia die festi Volumus etiam quod magister Scholarum de cantu, non possit ipsam portionem, quse debetur in dictis festivitatibus Scholaribus suis, aliquatenus retinere. Hinc qui iis praeerat Caput Scholaris dicitur in Synodo Helenensi ann. 1207. torn. 3. Cone. Hispan. pag. 198. Vide in Caput et supra in Schola. SCHOLARES,Scholastic!, qui in Scholis dpcentur, nostris Escoliers. [** Vide Savin. Histor. Jur. Roman, med. temp, torn. 3. passim.] Stephanus Tornac. Epist. 61: Amplector Scholarem, prosequor Archidiaconum, deosculor Abbatem, assurgo Episcopo, revereor Cardinalem. Ita porro proprie dicti in Monasteriis Novitii Monachi, qui in Scholis Monasticis erudiebantur, in Martyrologio Fuldensi apud Browerum pag. 139. Acolyti, Scho-

sunt. Tabularium Monasterii S. Andrese 180. pro Ecclesia Thwinhamensi : Ut Viennensis : Si uxor ejus Ufisia supervi- dignitatem suam plenam, et omnes suas xerit, eum teneat vita sua: et si filium liberas consuetudines in omnibus rebus liabuerit, mittatur in Schola Monasteriali; honorifice habeant, sicut antiquitus semdeturque ei portio hsereditatis meliorata per habere solebant, villss scilicet ipsius inter fratres suos, sanctoque Andrese per- Scholam, suam liberam curiam cum soce veniat. [Vita S. Meinwerci cap. 52 : Ju- et sace, tol, et then, etc. Alia Henrici I. venes et pueri strenue instituebantur Regis Angliae pro Prioratu Huntedu. norma regulari,... omniumque litterarum nensi ibid. pag. 26 : Et Capellam Castelli doctrina.] Scholas in Monasterio, nisi de Huntendon cum pertinentiis suis, et eorum qui oblati sunt, vetat Collatio Ab- Scholam ejusdem villss, ita ut nullus alibatum habita Aquis sub Ludovico Pio quam infra Huntedonscira absque illocap. 45. Scholas Claustrales vocant Ecke- rum licentia teneat. Vide Epist. 44. Alehardus junior cap. 1. pag. 36. et Ecke- xandri III. PP. apud Sirmondum. hardus Minimus de Casibus S. Galli SCHOLA, Confratria, Sodalitas, sociecap. 7. quibus opponuntur,iisdem.Sc/io/a3 tas. [** Vide Savin. Histor. Jur. Roman, Canonicse, id est, Canonicorum: seu, ut med. temp. torn. 1.1105. not. D.] Andr. aliis placet, in quibus pueri seoulares Dandulus in Chron. MS. ann. 1110 : Dum extra Claustrum a Monachis literis ins- igitur Venetias applicassent,... in monastituebantur. Cujusmodi fuere Scholae a terio S. Georgii corpus (S. Stephani) deTheodoro Studita institutae, de quibus votissime collocarunt: sub cujus vocabulo Scriptor Vitae Nicolai Studitae edit, a innumeri cives Scholam celeberrimam Combefisio pag. 895. de Scholis Monas- perfecerunt. Vide eumdem ann. 1113. ticis agunt Aimoinus in Vita S. Abbqnis Vetus Charta apud Puricellum in MoFloriac. Abbat. cap. 1. Petrus Damian. numentis Ambrosianae Mediolanensis lib. 2. Ep. 18. sub finem, Trithemius Basilicas pag. 691: Si pro sepeliendis corin Chronico Hirsaugiensi ann. 890. et poribus defunctorum Abbas vel Praepositus lib. de Viris illustr. Ord. S. Benedict! a defunctorum propinquis, qui ad Schocap. 6. Browerus lib. 1. Antiq. Fulden- las suas pertinent, ad sonandum tintinsium cap. 9. 10. 11. [Mirseus in Origini- nabulum invitati fuerint, ilia pars, ad bus Monast.] Lucas Acherius in Notis quam prxdicta Schola pertinuerit, pulad Vitam B. Lanfranci Archiepisc. Oan- sandi tintinnabulum liberam potestatem tuar. pag. 35. etc. habeat. SCHOLA MONASTERTI, pro ipso Monas* Escole, eadem acceptione, in Lit. terii conventu , in Epistpla Jqhannis ann. 1394. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, XIII. PP. in Bullario Cluniacensi cap. 5. pag. 686. | SCHOLA GHRISTI, dicitur Monaste- * SCHOLA S. AMBROSII, Quae societas rium, in dialogo Euticii et Theophili a hac appellatiqne fuerit donata, docet ex Johanne Cordesio cum quibusdam Hinc- Cod. MS. Bibl. Ambros. Muratorius mari Rem. opuseulis edito. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 858: SCHOLA, pro Dormitorio Monachorum, Vegloni apparent in ecclesia et processionibus, cum eorum cottis et sacerdotalibus in Conciliq Turqnensi II. can. 14. Scholas in villis et vicis habere juben- birettis et vestibus. Mulieres etiam viduali tur Presbyteri ajmd Theodulphum in habitu et velatse, in solemnibus missarum Capitul. cap. 20. et Attonem Episc. in offerunt sacerdoti celebranti panem et Capitulari cap. 61. vinum ad instar Melchisedech. Sed muScholas publicas in Episcopiis a Carolo lieres numquam intrant chorum : immo Magno primum institutas, et deinde a sacerdos celebrans venit usque ad portam successor! bus vel ab Archiepiscqpis, in chori, ibique eorum oblationes recipit. Et quibus literis imbuerentur Clerici, do- vulgariter appellatur Schola S. Ambrosii. cent Capitula Caroli M. lib. 2. cap. 5. Et quotiescumque fiunt aliquse processioejusdem Caroli M. Epistola seu Consti- nes , eis interveniunt cum particulars tutio, edita a Sirmondo torn. 2. Concil. vexillo suse crucis. Prior vero horum deGall. Charta ejusdem Garoli M. pro fun- fert pluviale temporibus debitis, et flageldatione Episcopatus Osnabrugensis lum S. Ambrosii. apud Miraeum in God. dqnat. piar. pag. * SCHOLA, Collegium, societas quo48. Addit. 2. Ludov. Pii cap. 5. Conci- rumvis artiflcum. Charta ann. 943. apud lium Cabilon. II. cap. 3. Parisiense sub Murator. torn. 6. earumd. Antiq. col. Ludovico Pio lib. 3. cap. 13. Capitulare 455: Vel cunctos et consortes nostros Aquisgranense n. 789. cap. 72. Capitu- Scolse piscatorum Patoreno, seu ftlii et lare Theodulfi cap. 19. 20. Conventus nepotibus nostris, qui in ipsa Scola ad Aquisgran. ann. 817. cap. 45. Helgaudus pisces capiendos permanere voluerint. in Roberto Rege Franciae initio, Heri SGHOLJE REX. Vide supra in Rex. mannus de Bestaurat. Ecclesiae TornaSCHOLAE, dictae Judaeis, eorum Syncensis cap. 1. Hugo Flaviniacensis in agogse, ut habet Rigordus in Philippo Chronico pag. 160. Adam Bremensis cap. Aug. ann. 1182 : Nam omnes Synagogss 57. Vita S. Meinwerci Episcopi Pader- Judxorum, quse Scholas ab ipsis vocantur, bornensis apud Gretzer. ad Philippum ubi Judssi sub nomine fictse religionis Eystetensem pag. 187. Petrus Damian. causa orationis quotidie conveniebant, lib. 3. Epist. 8. initio, etc. [Vita S. Ste- prius mundari jussit. Matth. Paris ann. phani Abb. Obazin. apud Baluz. torn. 1253 :Et acclamatum est in Schola Judseo4. Miscell. pag. 72 : Itaque natus et adul- rum Londinensi, quod Abbas et Conventus (Stephanus) prseceptoribus traditur, tus memoratus quietus est ab omni hujusut in Schola Ecclesiss litteris sacris im- modi debito,elc. [Charta Benedict! Episc. bueretur. Celebris imprimis fuit Schola Massil. ann. 1244. ex Tabul. Episcopat. Turonica, ut ex Formul. antiq. Promqt. Massil. : Confirmamus vobis (Judaeis) Episcop. cqlligitur : Item : ubi didicisti ? Scolam quse dicitur Scola Mejana , et item ipse: in Schola Turonica liberalibus aliam Scolam quse dicitur Scola Major, disciplinis erudiendus traditus sum.] qusz Scolss sunt in villa inferioris MassiScholse vero jus, seu earn tenendi in lise, et Scolam quas est in civitate episcoejusmodi villis, inter jura dominica re- pali Massiliss. Charta Ludovici Reg. Sicensetur : adeo ut dominos laicos id cilia3 ann. 1385 : Item confirmant dicti sibi asseruisse, et Presbyteris ademisse Domina et Rex ac Comites Judseis in didomos, cqlligatur in Charta Balduini de Radue- cta urbe Arelatis habitantibus et Scolam in qua celebrant riis, in Monastico Anglic, torn. 2. pag. carrerias,

SCH
''ares et Monachi. Vita Notgeri Leodiensis Episcopi : Quanta fuerit Notgero in educandis pueris, Scholaribusque disciplims instruendis sollicitudo, hinc probatur, quod semper, dum in via pergeret, longe seu props, Scholares adolescentes secum ducebat, qui uni ex Capellanis suis, sub arctissima parerent disciplina : quibus etiam librorum copiam, cum cseteris Scholaribus utensilibus circumferri faciebat. Rqbertus de Sorbona in Serm. de Conscientia : Non habetur pro Scholari Parisius, qui ad minus non vadit bis in hebdomada ad scholas. [Rolandinus Patav. in Chron. Tarvis. apud Murator. torn. 8. col. 360:Perlectus est hie liber... prsesente etiam societate laudabili bazalariorum et Scholarium liberalium artium de studio Paduano. AddeLitteras Caroli Johannis Franc. Reg. primog. ann. 1358. torn. 3. Ordinal, pag. 237.] SCHOLAR::, lidem dicti in Statutis Corbeiensibus Adalardi lib. 1. cap. 6 : De pulsantis, de Scolariis, de reliquis Clericis, sen Lalcis nostris, etc. Mox, totam ait Monasterii familiam dividi in Famulos, vel Malricularios, Fratres, Vassallos, Hospites, Pulsantes vel Scholarios, et in Provendarios. Habebairt etiam Presbyteri, seu Ouriqnes, suos Scltolarios, de quorum muniis agit Caroli M. Capit. admonit. ad Episc. cap. 5 : Ut ipsi Presbyteri tales Scholarios habeant, id est, ita nutritos et insinuatos, ut si forte ei contingat non posse occurrere tempore competenti ad Ecclesiam suam, officii causa persolvendi, id est, Tertiam, Sextam Nonam, et Vesperas, ipsi Scholarii et signum in tempore suo pulsent, et officium honeste Deo persolvant. Adde cap. 7. Eiculfus Suessionensis in Statutis ann. 889. cap. 16 : Monemus prseterea, ut Presbyteri.... Scholarios suos modeste distringant , caste nutriant, et sic literis imbuant, ut mala conversation non destruant : et puellas addiscendum cum Scholaris suis in schola sua nequaquam recipiant. 1 SCHOLARES, Tirones, Gall. Apprentifs. Statuta Arelat. MSS. art. 29: Omnes pelliparii totius Arelatis... et eorum Scholares jurent, quod, etc. Statuta Massil. lib. 2. cap. 40 : Constituimus quod omnes draperii et eorum Scholares jurenl... pannos, quando ipsos vendent, extendere supra bancum. SCHOLARES, quorum Ordo institutes fuit ab Jnnocentio III. PP. in Concilio Lateranensi, ut est in Magno Chronicp Belgico : Ibi 4. ordines sunt constitute, scilicet Prssdicatorum, Minorum, Trinitatis, et Scholarium. Martinus Polonus in Honorio III. PP. : Anno quoque ejus tertio ordinem Vallium Scholarium confirmavit, quern Guillelmus quidam Anglicus incospit, qui Parisiis Scholaris fuerat, postmodum in Burgundia rexerat, et tandem cum Scholaribus suis ad eremum convolavit, et formam vivendi ex diversis religionibus, suis et sibi elegit. Vide Aubertum Miraeum lib. 1.Origin.Monastic, cap. 15. Brolium lib. 3. Histor. Parisiensis pag. 655. 2. edit, et Csesarem Egassium Bulaeum torn. 3. Hist. Universitat. Paris, pag. 15. SCHOLARES VAGI, Sectarii, nescio qui, quorum ordo seu secta reprobatur et damnatur in Concilio Herbipolensi ann. 1287. cap. 34. et in Salisburgensi ann. 1274. cap. 16. et ann. 1290. cap. 3. ubi eorum pravi mores et doctrina recensentur. [** Giselberti Archiep. Bremens. Edictum ann. 1292. apud de Westphalen Monument. Rer. Cimbr. torn. 2. pag. 2220 : Item omnibus et singulis prselatis

SGH
clericis nostrse dicecesis et provincias prohibemus ne in domibus suis vel commestionibus Scholares Vagos, qui goliardi vel histriones alio nomine appellantur, per quos non modicum vilescit dignitas clericalis, ullatenus recipiant, etc. Vide Haltaus. Glossar. German, voce Spielleute, col. 1704.] SCHOLARES, in Ecclesiisruralibus, qui vulgo Clerici. Vide Clerici Scholares. 1 SCHOLARIS LIBER, Ad usus scholarum. Bernardus Mon. in Ord. Cluniac. part. 1. cap. 17: Pro signo Libri Scholaris, quern aliquis paganus composuit, prsemisso signo generali libri, adde ut aurem cum digito tangas, sicut canis cum pede pruriens solet ; quia non immerito infidelis tali animanti comparatur. S. WiIhelmo in Constit. Hirsaug. lib. 1. cap. 21. Liber ssecularis, eadem notione dicitur. I SHOLARI, Scholas tenere, docere. Vita Hugonis Abb. Marchianensis apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1713 : Ad sanctum Remigium in eadem urbe se contulit, et ibi Scholam fecit.... Nee destitit doctor prsedictus, in hoc non bene seipsum docens, irse livorem addere, persequens et prohibens eum Scholari. Le Roman d'Athis MS. :
Comment est il bien enparle", Et qui de lui est Escole, On ne peuest en lui trouver faille.

SCH

351

--= Hinc nostris Escoler, quod et pro Monere et ad rem aliquam formare usurparunt, ut et vocem Escole, pro Monitum, consilium. Lit. remiss, ann. 1331. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 510: Icelli Jehan prist et Escola Jehan de la Mote et le mena a Mondidier espier Jehan de Lunlher, par I'espie duquel enfant icelui Jehan de Lunlher fu murdris et traitties a mart. La Mapemonde MS. cap. 31 :
Quant temps fu de li Escoler, Ses peres qu'asses ot que prendre, L'envoia tantost pour aprendre.

Fabul. torn. 1. pag. 65 :

Et le chaslie de parole : Mais il n'a cure de s'Escole.

* SCHOLARIATUS, Dignitas et offlcium iliius, qui scholis praeest. Constitut. MSS. Carmelit. part. 3. rubr. 5 : Sit ipso facto privatus omni gradu magisterii bacalariatus, lectoratus et Scholariatus sic adepto. *1. SCHOLARIS, Qui scholas tenet et in iis docet. Arest. ann. 1398. 14. Aug. in vol. 9. arestor. parlam. Paris. : Magister Herveus in facultate decretorum legebat... Dictus Scholaris de suo clerico solum asso* 2. SCHOLARIS, Puella, quse ad vitam monasticam instituitur. Inquisit. ann. 1214. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. sevi col. 519 : Domna Miliana monacha jurata dicit, quod in tempore abbatissee Julittss, ipsa testis erat Scholaris Et dicit, quod postquam fuit in dicto monasterio, quod dicit fore xiij. annos, etc. 1 SCHOLARITAS , Studium , Scholarium jus et privilegiurn, vulgo Scholarite. Littera? Philippi VI. Reg. Fr. in gratiam Universit. Paris, ann. 1340. torn. 2. Ordinat. pag. 155 : Concedimus.... ne quisquam laicus.... prsefatos Magistros et Scholares,.... de quorum Scholaritate constabit, per proprium juramentum, in persona, familia.... inquirant, etc. Statuta Eccl. Meld. ann. 1365. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 927 : Cum per sacros cano-

nes sine licentia pr&lati a cura non liceat quemquam recedere, inquirat (decanus) de causa non residentise, ut videat litteras Scholaritatis, aut aliam dispensationem, si quam habeat, et scribal in visitationis rotulo. Charta fundat. Capellse Vicenarum ann. 1387. torn. 3. Hist. Paris. Lqbinelli pag. 190 : Nee etiam privilegio in favorem studii et Scholaritatis, aut aliter concesso vel concedendo sub quavis forma verborum utentur. Consuet. Univers. Paris, per Robert. Goulet fol. 7 : Discutio fit de pergameno, de papiro, libris, scripturis, religationibus, illuminationibus , et ceteris hujusmodi ad Scholaritatem pertinentibus. Charta ann. 1399. ex Tabul. B. M. de Bono-Nuntio Rotomag. : Jehan de Bouquetot estant a cause de son estude et Scholarite.... en la protection et sauvegarde du Roy, etc. Escolarge, eadem notione, in Statute Caroli Johannis Reg. Franc, primog. ann. 1356. torn. 3. Ordinat. pag. 135. * Scolarite, in Lit. ann. 1392. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 525. art. 1. et in Lit. remiss, ann. 1456. ex Reg. 187. Chartoph. reg. ch. 209. J SCHOLARIUS, Qui scholis Ecclesiasticis prseest, ut infra Scholasticus, in Charta ann. 1093. ex Chartular. S. Martini Pontisar. Vide alia notione in Scholares. ] SCHOLARIZARE, Scholas frequentare, studere. Charta Edwardi I. Reg. Angl. ann. 1305. apud Rymer. torn. 2. pag. 957: Dictam Universitatem (Cantabrigise) impugnare et effectual discipline Scholarizantium ibidem perturbare machinantes. Estre en Escolage, eqdem significatu, in Consuet. Metensi tit. 1. art. 66. Vide Scholizare. T SCHOLASTER, ut mox Scholasticus, Dignitas Ecclesiastica, apud le Brasseur Histor. Comitat. Ebroic. pag. 60. * SCHOLASTICUM Granum, Evangelicum scilicet, seu semen doctrinse evangelica?, ut interpretantur docti Editores ad Acta S. Sebaldi torn. 3. Aug. pag. 770. col. 1 : Proinde cum lustris tribus monachus regi summo militasset in eremo, flagrabat eremita Sebaldus conversationem inpopulo,ut granum Scholasticuminagro seminaret Dominico. SCHOLASTICUS , dictus Latinis Scriptoribus, qui in umbra circa fictas hypotheses se occupat, Declamator, qui circa lites fictas versatur, ut docet Casaubonus ad Suetonium de Grammatic. et ad Capitolinum. Sed postmodum appellatus quivis eloquens, disertus, oratorise facultatis et politioris literatures studiis eruditus. Gloss. Lat. MS. : Scholasticus , Literatus, Sapiens. Papias : Scholasticus, Eruditus, Literatus, Sapiens. S. Augustinus in Dialectico : Cum Scholastici solum proprie et primitus dicantur ii, qui adhuc in schola sunt, omnes lamen qui in literis vivunt, nomen hoc usurpant. [Constit. Caroli M. torn. 1. Capitul. col. 204: Optamus enim vos, sicut decet Ecclesiss milites, et interius devotos, et exterius doctos castosque bene vivendo, et Scholaslices bene loquendo.] Salvianus lib. 1. de Gubernat. Dei: Ut Scholastics ac di~ serti haberentur. S. Hieronymus in Catalogo Scriptqr. Ecclesiast. : Serapion, ob elegantiam ingenii, cognomen Scholastici meruil. Amalarius Episcopus Trevirensis apud Browerum lib. 8. Annal. Trevir. pag. 486.1. edit.: Quisque futurus sis, sive potens in sseculo, sive pauper, sive Scholasticus, siveidiota. Anastasiusin S.Leone II. PP. : Cuigna quoque Scholasticus, eloquendi majori lectione politus. Jonas Episcopus in Praefat. ad Vitam S. Huberti:

352

SGH

SGH
lastici munus Ecclesiasticum esse annotat, idemque esse ac Protonotarii. [Addit. 2. ad Capitul. cap. 5 : Ut quando ad provinciale Episcoporum Concilium ventum fuerit, unusquisque rectorum Scholasticos suos eidem Concilia adesse facial. Diploma Henrici IV. Ducis Slesise ann. 1288. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. in pag. 432 : Statuentes atque mandantes, ut Scholasticus, per quern idem rector Scholarum eligendus fuerit, de suis proventibus sex marcas annis singulis impartiatur eidem.] Vide Concilium Paris. VI. ann. 829. can. 30. Meldense can. 35. Lateranense sub Alexandro III. can. 18. et Lateranense sub Innocentio III. can. 11. preeterea Molanum lib. de Canonicis cap. 10. [#* Vide Didascalus. Statuta antiqua eccles. Francof. apud Wurdtwein. in Subsid. Diplom. torn. 1. pag. 10:Scholasticus tertius est praelatus, (primus Praepositus, secundus Decanus) cujus offtcium est membra ecclesise petentia in scolasticis scientiis et maxime in grammatica fideliter informare. In choro stans sagaciter mores singulorum et diligenter considerare quoslibet, ut temporibus opportunis simul stent, sedeant, inclinent, genuflectant, surgant, moderate atque ordinate, a confabulationibus quoque inutilibus et non necessariis , visionibus vagabundis omnimode abstineant, monere ac artare. Corrupte in choro legentes corrigere, rectum indicare. In choro latere stat decani, sub eo tamen, pilio utitur vario, in processionibus ante decanum, post ad pfferendum, presentias non percipit nee aliquid ultra corpus ecclesias, nisi sit membrum; rectorem scolarium dabit et deponit, etc. Vide Statutum super statu Scholasticorum Gerlaci Archiep. Mogunt. ibid. pag. 173. Statut. eccles. Pinguens. ibid. torn. 2. pag. 341. et 355. Schannat. Histor. Wormat. torn. 1. pag. 72. Walteri Jus Eccles. 1133.] MAGISTER SCHOLAEUM, Eadem dignitas dicta in Ecclesia Cadurcensi, ab Innocentio IV. PP. ann. 1252. instituta, apud Cruceum n. 118: Statuimus, ut de caetero Magister Scholarum dignilas sit in Ecclesia Cadurcensi, qui Scholas in Grammatica personse idonese conferat , quse loco ipsius scholas regat, cui singulis annis pro labore suo ab eodem Magistro Scholarum provideri volumus, prout sibi videbitur expedire. Adde Spicilegium Acherianum torn. 12. pag. 165. et Alexandrum III. in Appendice ad Concilium Lateran. III. part. 2. cap. 18. Vide Caput Scholas. SCHOLASTERIA, Scholastici Ecclesiaa dignitas,apud CeesariumHeisterb. lib. 4. de Mirac. cap. 62. [Cbarta Ludov. Comit. de Los ann. 1225. Hist. Comit. Lessens, part. 2. pag. 30 : Probaverunt.... quod residentia Scholasterias inseparabiliter esset annexa, quam quidetn residentiam Scholasticus se observaturum jurabit, cum electus fuerit, priusquam installetur, et priusquam in possessionem prsebendse et Scholasteriee mittatur.] T SCHOLASTRIA, Eodem notione, in Statutis Eccles. Traject. Batav. sacrae pag. 136 : Item cum Episcopus prseposituram Tielensem, thesaurariam, Scholastriam..... suss collationi reservaverit, etc. Charta ann. 1218. ex Tabul. Audomar. : Et debet, ut dicit, statuere,... decano et capitulo inconsultis , subpraspositum in subprsspositura, magistrum Scholarum in Scholastria, etc. Adde Concil. Hispan. torn. 4. pag. 885. Mireeum torn. 2. pag. 1052. et Calmet. torn. 3. Hist. Lothar. inter Probat. pag. 464. SCHOLASTICUS, qui est ex Schola Can-

SGH
torum, in Ordine Romano non semel. Amalarius de Ordine Antiphon. cap. 57: Tenet enim iste ordo morem nostrss scholse, ut primo erudiantur nostri Scholastici per disciplinam, et postea sapientes fiant per sapientiam. Dudo lib. 1. de Morib. Norman.: Bajulant Scholastici candelabra et cruces majoribus prssferentes. T SGHOLASTIGUS, Qui scholas frequentat, discipulus, Gall. Ecolier. Altfridus in Vita S. Liudgeri sa3C. 4. Bened. part. I. pag. 31 : Cuidam nostro diacono et monacho, Hildrado nomine, accidit, duin adhuc in eodem monasterio viri Dei Scholasticus esset, etc. Anonymus in Vita ejusdem Liudgeri ibid. pag. 50 : Quidam in nostro monasterio diaconus Hilderadus vocabatur. Hie dum adhuc Scholasticus esset, etc. Hinc Scholasticus, pro disciplinatus, in Epist. Episcop. ad Ludovic. II. Reg. Fr. cap. 12. Vide in Scholse. 1 SGHOLENTES, lidem qui Scholares, in Diariis MSS. Brocardi Cantoris, teste Macro in Hierolex. SCHOLIZARE , Studere. Vita MS. S. Gaugerici Episcopi Camerac. lib. 1. cap. 2 : Semper pii laboris exercitio occupatus, aut se orationibus fatigabat, aut sacris lectionibus Scholizabat. [Vide Scholarizare.] 1 SGHOLTETUS, ut infra Scultetus, Prseior, Prasfectus, Baillivus, Judex oppidi. Charta Friderici III. Imper. ann. 1473. apud Mirseum torn. 2. pag. 463. col. 2 : Omnibus itaque et singulis Principibus,... Vicetenentibus, Scholtetis, Scabinis, Consulibus, etc. Vide Sculdais et Scultetus. * SCHONS-BAND, Germ. Pulchrum ligamen. Charta Berth. Episc. Patav. ann. 1252. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 2. pag. 101. col. 1: Concessimus ut in omni possessionis nostras loco, naves duo talenta salts de ligamine, quod Schons-Band dicitur, deferentes, singulis annis per Danubium descendentes, ab omni exactione sint liberae. SCHONESTUM. Guillimannus lib. 1. de Rebus Helvetior. cap. 9. in explicat. aliquot vocabulorum inferioris vi : Schonestum, pulchrum, Germ. Schon. 1 SGHOPOZA, ut mox Schoppa. Charta Adelberti et Rudolfl Gomit. Habsburg. apud Eccardum in Orig. ejusd. familia? pag. 83: Notum sit.... quod nos duas Schopozas in Reschenwille emptas.... pro remedio patris nostri Rudolft Comitis de Habsburg, cum omni jure contulimus ecclesias Beronensi. [** Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 538.] j SGOPOSSA, Eodem sensu, in Actis Murensis Monast. apud Eccard. in Origin. Habsburgo-Austr. col. 221. Locus est in Scopassa, ut infra male editum est ex iisdem Actis. | SGOPOZA , Eodem significatu, in Charta Rudolfl Lantgr. Alsatia? apud Laguille inter Probat. Hist. Alsat. pag. 32. col. 1 : Sunt autem in universum quatuor jugera vinearum, et Scopoza una in villa Bamnath, huoba in Sappenheim. Scopoza, Guillim. Habspurg. lib. 6. pag. 256. est genus mensuree tritici, ex Schiltero in Gloss. Teuton, quae notio locis allatis minime convenit. SGHOPPA, Offlcina, Anglis Shape, Gall. Eschoppe. [Item, Tugurium, casa, aediflcium rusticum.] In Charta ann. 1287. apud Will. Thorn, in Chronico: De duabus Schoppis suis juxta !domum suam. [* Vide supra Eschopa.] [ Graff. Thes. Ling. Fr. torn. 6. col. 457. voce Scopf.] 1 SCOPA, ut Schoppa. Charta Willelmi Betun. dom. ann. 1214. ex Tabular. S. Barthol. Betun. : Dedi pro salute animas xn. lib. monetse currentis Bethu-

Palatina Scholasticorum facundia. Scholasticus sermo, apud Paulum Diacon. Emeritensem in S. Masona Episc. Emerit. cap. 7. Scholastica eruditio, apud Alcuinum in Epistola ad Carolum M. Palladius in Lausiacis cap. 26 : OUTO? o Ev>v6yco? crxolaorixp? $7trjpxev Ix irwv eyxux),;wv TOja6eu|j.dTwv. Hinc Scholasticissimus, Actis S. Sebastiani cap. 21. Fortunatus lib. 3. de Miraculis S. Dionysii, dicitur Latinorum Scholasticissimus, ut Sedulius, vir Scholasticissimus, in Chronico Fontanellensi cap. 12. [et Agano vir Scholasticissimus, in Inscript. lib. de Mirac. B. Veroli.] VidePaschasium lib. 9. de Vitis Patruna cap. 19. n. 3. Vegetium in Praefat. ad lib. 3. Artis veterin. S. Augustinum lib. de Catechizandis rudibus cap. 9. serm. 78.de Tempore, Gregorium Mag. lib. 7. Ind. 2. Epist. 63. Joannem Cluniacens. in Vita S. Odonis Abbat. Cluniac. pag. 24. etc. SCHOLASTICUS, Advocatus, Patrpnus, qui causas in foro agit; sed proprie peritus, eloquens, disertus patronus. Transiit enim adjectivum in substantivum. Concilium Carthag. can. 96 : ToO xaraaTYj<Tai Ixctxouc ax^acmxo'u?' [Cod. Theod. leg. 2. de Concuss. Advocat. (8. 10.): Nee latet Mansuetudinem nostrum, saepissime Scholasticos ultra modum, acceptls honorariis, in defensione causarum omnium, etc.] S. Augustinus in Joannem cap. 7 : Qui habent causam, aut volunt supplicare, qussrunt aliquem Scholasticum, a quo sibi preces componantur. Libellus precum Marcellini et Faustini pag. Q9:Idem Damasus accepta auctoritate regali etiam alias Catholicos Presbyteros, nee non et Laicos insecutus, misit in exilium perorans hoc ipsum per gentiles Scholasticos, faventibus sibi judicibus. Nicolaus I. PP. Epist. 2 : Si forte aut dives, aut Scholasticus de foro, aut ex Administralore Episcopus fuerit postulatus, etc. In Actis S. Dorotheee, qui Advocatus prsesidis n. 12. dicitur, idem Scholasticus appellatur n. 14. Apud Gregorium Mag. lib. 4. Epistola 29. inscribitur Severo Scholastico Exarchi, in qua ei in judiciis astitisse, ut et in consiliis, innuit. Vide eumdem lib. 1. Epist. 42. extrema. Apud Anastasium Bibl. in Constantino PP. pag. 66. heec leguntur : Post aliquod vero temporis Scholasticus Cubicularius Patricius et Exarchus Italiae veniens Romam, detulit secum sacram Anastasii Principis , etc. Apud Marcum Eremitam in Disputat. Trpb? (r/oXaa-uxov, Scholasticus dicitur 6 V Xoyot? S'.xacvixo?. SGHOLASTICUS, Dignitas Ecclesiastica, qua qui donatus est, Scholis Ecclesiasticis prseest, [Gall. Ecoldtre.] Baldricus lib. 3. Chron. Camerac. cap. 61 : Et ut amphus eum in sententia confirmaret, regendas Scholas S. Marias ei commisit. Mox : Cognita vero Episcopo Scholastics industria, separavit eum a puerorum doctrina, etc. Charta Guidonis Episcopi Autissiodorensi : Statuimus, quod Scholasticus Autissiod. sit Capellanus Episcopi, et teneatur assidere et servire Episcopo, guando celebrabit solemniter in majori Ecclesia, et alibi si prsesens sit, etc. Cum autem Capellanorum munus esset, ut alibi docuimus, amanuensis vices agere, inde forte est quod legimus, Palladium quemdam Herbani Archiepiscopi crx^a' <my.6v, quern Alexandria is adduxerat, disputationem, quam habuit cum Judseo, a Gregentio descriptam, TOC prjuaTa IxaTspwv <7r)[Atoij[j(,svov, verba utriusque notantem excepisse. Exstat Disputatio Zachariae Scholastici, postmodum Mytilenensis Episcopi, ubi Genebrardus Scho-

SCH

SCH

SGI

353

nine annuatim accipiendas ad Scopas Be- MSS. pag. 449: Pelliparium accersiri diebus serviretur in vino et pane, quanthunise,.... sicut eas capere consuevi. fecit,... quanti Schubam de martyr aut titate ac qualitate meliori, quam sit quoSCOPPA, Eadem notione, in Cbarta sabello exhiberet, qualiterve , sive pro tidianus panis eorum, et caseis bonis, qui Ricardi Regis Angliae apud Radulfum quanta pecunia comparari posset, scisci- dicuntur Schwaigkese. de Diceto ann. 1194: Quod murus et tabatur, etc.] SCHYNTENEUS. S. Columbanus Epist. ScoppsR atrii Ecclesise.... reficiantur. Et SCHUDEMEN, Nautarum species, Da- 5 : Miror, fateor, a te hunc Galliae errorem, in alia The9dorici Comitis Flandrise in nis, in Charta Waldemari Regis Daniae ac si Schynteneum, jamdiu non fuisse Histor. Guinensi: Concedente Hague ann. 1326. apud Pontanum lib. 7. Rerum rasum, etc. Graecam vocem (rxotvorevvic Philippo filio meo terram, in qua Ghil- Danicar. pag. 443. Vide Sceilhmannus putat Editor, id est, tamquam si recdalla cum Scoppis, et appenditiis suis et Schedia. tum ac legitimum esset. 1 SCHYRA. Vide infra in Scyra. tarn ligneis quam lapideis apud S. Audo1 SCHUDEZOLUM, Scutum, Gall. EcusSCIA, Pars corporis, de qua sic Fridevnarum in foro sit a est. son, abltal. Scudicciuolo, eadem notione. SHOPA, ex Anglico Shape. Monasticum Anonymi Annal. Mediol. apud Mura- ricus II. Imp. lib. 1. de Arte venandi Anglicanum -torn. 1. pag. 1013 : Conces- tor. torn. 16. col. 812: Candelabra duo cap. 33 : Dictum est, quod in loco lumbosionem.... de duabus Shopis cum perti- argenti pro altari cum Scudezolis pro rum sint duo ossa ancharum, longa, conquolibet ad arma. cava, inferius lata, habentia circa sui nentiis in nundinis Northampton, etc T SGHUISARA CHROGINO, in Pacto Leg. medium quandam concavitatem , quam de quadam Shopa cum pertinentiis in medici dicunt Sciam, et in ilia Scia locavico Pellipariorum. Adde pag. 528. et Salicse tit. 28. | 2. edit. Eccardi, ubi dotorn. 3. part. 2. pag. 191. et Guill. Pryn- ctiss. Editor audacter legendum monet tur vertebrum superius coxae. SCIA, pro Sciatica, [Coxendicus mqrneum in Libertatib. Eccl. Anglic, torn. vas Schara trogino, quod comae abscissio3. pag. 1101. [Charta ann. 1444. apud nem fraudulentam interpretatur. Ipsum bus, vulgo Medicorum Schiasis, vel Sciasis, perperam pro inchias, a G. \ayj.w, Madox Formul. Anglic, pag. 34 : Tenet consule. * SCHULTARE, Proferre, pronuntiare, coxa.] Hermannus lib. 2. de Miracul'. S. unum mesuagium cum Shopis et domibus eidem mesuagio annexis. Alia ann. ut videtur, ab Italico Scultare, ut et Mariae Laudun. cap. 18: Qui jam per 1300. ibid. pag. 118 : Ad firmam tradi- Scolpire, eadem notione. Placit. ann. biennium morbo insanabili, quern medici dit quandam Shopam cum solario in- 902. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. Sciam vacant, adeo laboraverat, ut nusfenori ad eandem Shopam pertinente. med. sevi col. 309 : Sic ipse Adalbertus quam nisi claudicando et baculo sustenarchidiaconus judicavi te wadia dare tartdo posset incedere. Hinc Pluries ibi.] 1 SGIATICUS, Ischiadicus, dolore coxenSCHOPPARIUS, qui Schopam tenet: Es- ipse Ghisperto presbiter idem Vivenci archoppier. Vetus Consuetude municipal. chipresbitero et vicedomino jurandi ad dicis affectus. Acta S. Francisci de Arabian. : Cascuns ou cascune Eschopiers Evangelia justa lege.... Et ipse Viventius Paula torn. 1. Aprilis pag. 130 : Cum ou Eschopiere qui vendent venel, porront wadia paratus esset sagramentum ipsum haberet coxam siccalam, quod dicebant avoir en leurs maisons leur pois et leur ab eo Schultandum posuerunt inter se esse Sciaticam. Ibid. pag. 179 : Qui morbo balances. fideliter. Sciatica laboraret, cujus causa se ne qui SCHORILLA. Stat. Antiq. Florent. SCHULTETUS, Praetor urbanus, judex, dem movere poterat. Addit. ad Vitam S. lib. 3. cap. 141. ex Cod. reg. 4621 : Si apud Theutones, Schoud-heet, Schoud- Antonini torn. 1. Maii pag. 347 : Fr. Barquis.... ad aliquam terram miserit pelles, heyd, vel Schuld-heys. Charta Willelmi tholomssus.... febricitans valde et Sciatistamen vel Schorillas, seu alias res ad Comitis Hollandise ann. 1204. apud cus, etc. Occurrit praeterea apud Marten, artem lanes vel pannorum perlinentes, Will. Hedam : Monetarii, thelonearii, torn. 3. Anecdot. col. 1701. Vide Syatica. condempnetur in libris centum. Vide in- Schulteti, villici, etc. Alia Hugonis Epis* SCIALGHA. [ Recipe nucis Scialfra Scoguelinum. copi Leodiensis ann. 1227. apud Chapea- che. (B. N. MS. Lat. 10272. p. 223.)] SCIAMITUM. Vide Exametum. * SCHOTH, Tributum, vectigal, exactio villum : Schulletis, scabinis, juratis, feuquaevis. Charta ann. 1325. apud Ludewig. datis, etc. [Occurrit prseterea in Charta | SCIANCATUS, vox Italica, Claudus, torn. 12. Reliq. MSS. pag. 332 : Sine an- Ruperti Comit. Palatini ann. 1386. apud Gall. Boiteux, Dehanche. Mirac. S. Zilee gariis, peticionibus, precariis et exactio- Tolner. inter Probat. Hist. Palat. pag. torn. 3. April, pag. 511: Qui steterat ix. nibus, quae Schoth nuncupantur vulgari- 125.] Vide Scultetus. annas Sciancatus de pede sinistro. 8 ter. Vide Scot. 1 SCHUMA , Spuma, Ital. Schiuma, SGIAQUATOR inter vestes recensetur, | SCHOTO, pro Schato, in Pacto Leg.Gall. Ecume. Mirac. B. Simonis Eremit. in Stat. xini. saec. eccl. Sabin. rubr. 27. Salicse tit. 10. 6. edit. Eccardi. Vide torn. 2. April, pag. 820 : Dixit quod erat edit. ann. 1737 : Item statuimus et invioinfirmus mali caduci, et ssepe stabat stu- labiliter observari mandamus, quod quiScach. libet sacerdos sive praelatus diocesis Sabi* SCHOTT, Idem quod Scot, Contribu- pefactits cum Schuma magna ad os. tio, conjectus. Charta ann. 1312. apud * SCHURLETUM, pro Scharletum, Pan- nensis cum cappis seu tabarris honestss Ludewig. torn. 9. Reliq. MSS. pag. 587 : nus purpureus, coccineus. Vide supra et communis longitudinis, el varnacchiis, Item si ipsi possessores extra proprietatem in hac voce. Stat. ann. 1446. in Suppl. et Sciaquatoribus.... incedant. Nihil ad civitatis sibi aliqua, bona propriis dena- ad Mireeum pag. 192. col. 2 : Item quod hanc vocem pertinere videtur verbum riis comparaverint, de illis ad communem dicti capellani et assumpti ab eis pres- Sciacquare, quod Ital is Abluere, eluere contributionem, quae fit secundum vulga- biter i almutia choralia defer ant de Schur- sonat, nee nomen Sciugatoio, sudarium. 1 SCIATICUS. Vide supra in Scia. rem civitatum consuetudinem, quae vulgo leto. !; SCIBALA, Stercora, in vet. Glossar. Schott vocatur, nihil omnino dare tene SCHURRA, pro Scurra, mimus. Charta buntur. Phil, comit. Fland. pro Libert, castell. ex Cod. reg. 7613. j SGIBILIS, Notus, cognitus. Chron. T SCHOUD-HEET.] Vide Schultetus et Brug. ex Cam. 'Comput. Insul. : Quicumque Schurram hospitaverit plusquam Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. Seuldais. 1 SCHOZEARS, Rotarum genus. Corn- una nocte, si in crastino abscedere nolue- col. 514 : Sed si iverit, vel non, hoc est de put, ann. 1426. apud Kennett. Antiq. rit, poterit ewn dominus in aquam proji- certo Scibile apud nos. Pro eo quod Ambrosd. pag. 573 : Et in uno pari rota- cere absqueforefacto. Quicumque Schurrss, scientia comprehend! potest occurrit rum vocatarum Schozears emptarum ibi- vel joculaton, vel meretrici, aut alicui apud Tertull. lib. 5. adv. Marc. cap. 16. dem, ,ut patet per pr&dictwn papirum, vago vestes suas ad nuptias dederit, etc. Mart. Capellam lib. 4. pag. 111. etc. etc. * Nostri Assavanter, pro Faire savoir, 1 SCHUTARIUS, utScutarius, Scutorum 1 SCHRINEUS, ut Schrinium , Area, artifex, in Statutis Genuens. lib. 4. cap. avertir, Notum facere,monere, dixerunt. Gall. Coffre. Statuta Placent. lib. 6. fol. 84. fol. 136. v: Si autem dubium esset, Lit. remiss, ann. 1475. in Reg. 195. Char74. v: Et sit etiam in ipsa gabella unus utrum Schutarius esset pictor, lanarius toph. .reg. ch. 1515 : Icellui suppliant fut Sehrineus, sive capsa, firmus et bene mu- esset draperius, etc. Assavante, et lui fut rapporte que, etc. nitus cum tribus bonis clavaturis,... in [ SCHWAICHEN, SCHWEIGEN. Manz. Aliae ann. 1481. in Reg. 207. ch. 114 : Lesquo Schrineo vel capsa sit desuper una Comment, ad Inst. leg. 2. tit. 3. de Ser- quelz compaignons pour Assavanter les fessura (f. flssura) per quam in dicto vitut. apud Schilter. in Gloss. Teuton. : autres ou ilz estoient, semblablement sifSchrineo vel capsa possent poni omnes Sunt certa praedia, quse maxima ex parte flerent. Hinc emendandus Martenius denarii qui percipientur ex dicto sale. usum pastlonis prsebent, et apud nos (in torn. 3. Anecd. col. 1514: Tout incontiSCHUBA, Togae, vel pallii Turcici aut Bavaria) die Schwaichen Oder Schweigen nent que le prince fut Assannete de la Persici species, yEneas Sylvius in Hist. vocantur. A Teuton. Schweig, grex. tra'ison, etc. Ubi leg. Assavante. Bohemica. cap. 70: Neque de more suo [= vide Swaiga, et Oberlin. Glossar. in * SGICIENTES. [Gallice, Samediavant indutus prodierat, linea tantum indu- Schwaig.] la Passion: XXIII. marcii (Scicienmenta susceperat, et de super Persicum * SCHWAIGKESE, Casei species. Charta tes.) In Visit. Episc. Gratianop. 143. habitum, quern vacant Schubam. [Chron. Frider. ducis Austr. ann. 1196. apud Chevalier.] Joan, de Werder Episc. Merseburg. Pez. torn. 6. Anecd. part. 2. pag. 49. col. SCIGLARIUS. Tabularium Fossatense : an. 1463. apud Ludewig. torn. 4. Reliq. 2: Ut fratribus.... duobus in septimana Quilibet tenens de dicta terra obliarum VII 45

354

SCI

SCL
SCIENTIOSE, Scienter, Gall. Sciemment, avec connoissance de cause. Charta ann. 1367. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 241. col. 2: Mandantes ob hoc Scientiose vobis omnibus et singulis, offtciatis, etc. Scientement, eodem intellectu, in Lit. ann. 1356. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 182. art. 8. et Escientieusement, in Charta ann. 1307. ex Chartul. Pontiniac. pag. 173: Lesquelx foretiers n'y prendront (dans ces bois) ne homes, ne fames, ne bestes Escientieusement sans cause raisonnable, * SCIESTUM, Pluteus, Gall. Pupitre. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Sciestum, Lestrin. SCIFATUS. Vide Scyfati.

SGI
Capitula Ludovici Pii ann. 829. cap. 12. apud Baluzium p* torn. 1. col. 666. cap. 10. Pertz. pag. 351. cap. 9.]: De illo, qui agros dominicos, id est, ad fiscum pertinentes, propterea neglexerit excolere, ut nonas exinde non persolvat, et alienas terras ad excolendum propter hoc accepit, etc. Quo loco Amerbachius et Heroldus [** pag. 329.] habent Scindas, vel alienos Scintas, ubi Goldastus terras censuales, a colonis conductas, pro censu annuo quasi censitas interpretatur. Sed si vera est lectio, videntur Scindse fuisse agri proscissi, seu quod Leges Wisigoth. lib. 10. tit. 1. 9. quod ad culturam scissum est, vocant. Acta Monasterii Murensis : In prima scissura et seminatione arant. Varro lib. 1. de re rust. cap. 29: Terrain cum primum arant, proscindere appellant ; cum iterum, offringere dicunt, etc. Virg. 2. Georg.:

debet pro quolibet arpento 3. Sciclarios. Vide Stela, Siclus. SCIDA, Scheda. S. Althelmus Sax. Episcop. de 8. Vitiis :
Conjuge crudeli Scidam scribente nefandam. Et i n f r a : Qui malunt vatum Scidas lacerare canentum.

Ugutioni : Scida,id est, serta, vel scripta. * Scida, secta, in vet. Gloss, ex Cod. reg. 7613. forte pro Serta, ut apud Ugutionem. 1 SCIDULA, pro Schedula in Inscript. libror. Abbonis de obsid. Paris.: Scidula singularis cernui Abbonis dilecto fratri Gozlino. Infra pagellam vocat. 1 SCIENASSUMERE, pro Scienter assumere, quo modo etiam legendum videtur. Charta Henrici III. Reg. Angl. ann. 1253. apud Rymer. torn. 1. pag. 488 : Nee aliquod aliud negotium Scienassumemus, vel attemptabimus. 1 SCIENTIA. Charta Henrici Reg. Angl. torn. 3. Hist. Harcur. pag. 151 : Sciant me reddidisse et pressenti carta confirmasse Balduco filio Gisleberti servienti meo tolas egentias suas et ministeria sua cum liberationibus atque ministris et Scienliis pertinentibus. Ubi legendum esse suspicor Sergentiis vel Servitiis. 1 SCIENTIA, Titulus honorarius, maxime ubi de appellationibus ad Principem est. Cod. Theod. lib. 11. tit. 29. leg. 2 : Si quis judicum duxerit esse referendum, nihil pronuntiet, sed magis, super quod hsesitandum putaverit, nostrum consulat Scientiam. Pluries occurrit eodem titulo. * SCIENTIALIS, Ad scientiam pertinens, eruditus. Acta B. Joan. Firm, torn. 2. Aug. pag. 463. col. 2 : Isle homo numquam Grammaticam didicerat, numquam scholas theologies intraverat,.... libros Scientiales in cella numquam lenuerat pro studendo, etc. Nostris Saichance, Scientia, experientia. Lit. remiss, ann. 1411. in Reg. 166. Chartoph. reg. ch. 110: Pour I'imperice et non Saichance dudit Castille, etc. Alias ann. 1452. ex Reg. 181. Ch. 104 : Lequel suppliant pour sa bonne renommee, diligence et Scavance, etc. 1 SCIENTIATUS , Scientia praeditus, doctus, peritus. Chron.PetriAzariiapud Murator. torn. 16. col. 320: Dicebatur astutus et ingeniosus et Scientiatus morales libros undique acquirebat. * Ital. Scienziato ; nostratibus Scienteux et Escientieux, idem sonat atque Prudens, cautus, vulgo Prudent, sage, anise. Lit. remiss, ann. 1413. in Reg. 167. Chartoph. reg. ch. 85: Lesquelx jeunes enfans peu Scienteux, etc. Aliae ann. 1370. in Reg. 100. ch. 675 : Oudin, dit le Queux, poure enfant, non mie bien Escientieux, de I'aage de quinze ans ou enenviron, etc. Vitse Patrum MSS :
Ki le manche apres la cuignie Gete, n'est pas Essientex : Car il fail d'un damage dex.

1 SCIENTICUS, Eodem sensu, nisi legendum sit ut mox scientificus, apud Cigaltium de Bello Ital. : Magister Paulus Brun Scienticus in medicina et multum expertus. 1 SCIENTIFICUS, nqstris etiam Scientifique. Georg. Stella in Annal. Genuens. apud Murator. torn. 17. col. 970 : Helinandus Frigidi mantis monachus, vir solers, Scientificus et disertus. Adde Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 742. et Bullam Innocentii VIII. PP. in Continual. Bullar. Rom. pag. 292.

Colon, ex Bibl. Atrebat.: Magister coquinse omni die dat canonico incarcerate xxv. Scilindria, et singulis noctibus I. libram de sepo qui in careers ardebit. Et validis terrain proscinde juvencis. SGILLA. Vide Skella. | SGILLA, Saxa latentia in mari. Gloss. Proscissio apud Columellam lib. 2. cap. Isid. et Papias. A Scylla baud dubie 13.17. lib. 6. cap. 2. Salvianus lib. 7: scopulo notissimo. Scilla, peril de mer, Non enim nos ad aratra, aut ad ligonen vocat, non ad Scindendas terras, neque in Gloss. Lat. Gall. Sangerm. ad vineas pastinandas, etc. Sidonius lib. 1 SCILLINGUS. Vide Skillingus. 1. Epist. 6: Si et campum stiva tremente 1 SGILLULA. Vide infra Scitulla. proscindas. Vide ibi Savaronem. Grego1 SCILPOR. Vide supra Schitonos. rius Turon. lib. 2. de Mirac. cap. 32: * SGIMA. [Vitium. DIEF.] SCIMASARNOVA, vel Scismasarnova et Erat enim haud procul a via ager cujusScimosarnova; (ita enim varie scribitur,) dam divitis campanensis ad quern Scinuna e 12. auguriorum speciebus de qui- dendum magna multitude convenerat. bus in verbo Venta, quae sic describitur 1 2. SCINDA, apud Barbaro-Lat. Geoa Michaele Scoto de Physionomia cap. metras, teste Goclenio in Lexic. Philos. 56 : Scimasarnova est augurium, quando est Pars spheres quanta duobus semicirtu vides hominem vel avem post te, et te culis ipsius maximis super axe seu diaconsequi et transire te, et antequam per- metro in angulum coeuntibus interseveniat ad te, vel tu ad earn, alicubi se pitur. repauset te vidente in dextro latere tui : T SCINDALA. Vide infra Scindula. et tune est tibi bonum signum super ne* SCINDELINGA, Lapis sectilis, Gall. Ardoise, vel idem quod Scindula, Assula gotio. [* Vide Scassarnova.] | SCIMBRE, Protector. Gloss. Lipsii.domibus tegendis idonea. Glossse Caesar. Somnerus : Nonne hinc nostrum skrine, Heisterbac. ad Reg. Prum. torn. 1. Hist. diathyrum scilicet, item umbella ? Saxo- Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. nibus autem hoc sensu Scimbre, scilicet 695. col. 1: Scaram faciunt cum navi pro protectore. Hsec Schilterus. ad Scindelingas. Vide supra Schividula. | SCIMO, Splendor, id iisdem Gloss, *SCINDENS, Acies, pars cultri qua ubi Somnerus rursum : Angli similiter, scindit, Gall. Le taillant. Sentent. offivoce orta a Sax. Sciman, splendere, ful- cial. Paris, ann. 1335. in Reg. 69. Chargere. toph. reg. ch. 157 : Quod dictus reus alias 1 SCIMOSARNOVA. V. in Scimasarnova. mortem evitare non valens, servato modeSCIMPODIUM, Scaligero Epist. 145. ramine inculpates tutelse, dictum deffunnon lectus discubitorius, sed avaxXivrpov ctum leviter lessit cum, Scindente modici videtur esse, ex sella et lecto composi- cutelli. V. Scisio. tum, in quo semisupini, pedibus in supM SGINDERATIO, Vox efficta a Scinpedaneo quiescentibus cubabant. Vide dere. Virgil. Gr. pag. 100: Incipit 2. de Mercurialem lib. 3. Artis gymnasticse Scinderatione phonorum. Primus Mneas cap. 12. [Acta S. Triphyllii torn. 2. Jun. aput nos phono, scindere consuetus erat, pag. 681 : Cum necesse haberet in medium etc. 1 SCINDERATUS, in Leg. Rotharis apud adducere dictum illud Salvatoris, Tolle grabatum tuum et ambula ; mutato no- Muratorium torn. 1. part. 2. pag. 22. pro mine pro grabato Scimpodium dixit. Sideratus. Vide in hac voce. Lectulorum ejusmodi formas exhibet 1 SCINDERE, nude pro Sectoris menAnt. Bosius in Roma subterranea pag. sarii. Gall. Ecuyer trenchant, officio 83. 91. et 101. Consule Hofmanni Lexic. fungi. Charta de Coronat. Reg. ann. in! hac vocej 1377. apud Rymer. torn. 7. pag. 160: ~; SGIMPUS, inter arma vetita recense- Pr&dictus Comes Staffordies, coram eodem tur, in Stat. Ferrar. ann. 1268. apud domino Rege (ad mensam sedente) ScinMurator. torn. 2. Antiq. Ital. med. seyi debat ex assignations et in jure dicti col. 515 : Arma vetita in civitate Ferrarise Duds. Scutiferi ad Scindendum, in Leg. et districtu intelligimus bordonem, lanzo- Palat. Jacobi II. Reg. Majoric. inter nem, transferium, Scimpum, cultella- Acta SS. torn. 3. Junii, pag. xvn. Vide zium, etc. Scissor et Scutiferi. 1 SGINANTIGDS MORBUS, Angina, Ital. 1 SCINDICATUS, SCINDICUS. Vide SynSchinanzia, Gall. Esquinancie. Acta SS. dicus. 1 SCINDOLA. Vide mox in Scindula. torn. 6. Maii pag. 32. ubi de S. Canione: Ecce quidam Scinantico praeditus morbo, SCINDULA. Isidor. lib. 19. cap. 19: ita ut etiam ad extremum vitse jam de- Asseres ab asse dicti, quia soli ponuntur veniret. Vide Scarantia. atque conjuncti: Scindiilx, eo quod scin1 SCINCUS, Animal reptile, crocodilus dantur et dividantur. Ugutio : Scindula, terrestris , Graac. axtyxfo: quibusdam est latus asser, quo domus cooperitur, et male Stincus. Vide Martinii Lexicon. Scindula est genus quoddam annanse, 1. SCINDA, SCINTA, Ager proscissus. quee et scandella dicitur, et scandula po-

ISCILINDRIUM. consuet. MSS. Eccies.

SCI

SCI

SGI

355

T 1. SCINTILLA , Breyis sententia ex quatuordecim minoribus artibus. Ubi sitest did idem quod Scindula, vel quod gnificari videntur ii, qui artem suam frangit saxum. [Gloss. Lat. Gall. San- alio depromta. Vide Scintillaris. Hinc germ.: Scindula, Essaule de quay I'en SCINTILLARE. Laurentius Leodiensis non exercent, ab Italico Scioperato, fecoeuvre les tois; Esseau dicimus.J Lex in prsefat. ad Hist. Episcopor. Leodien- riatus, otiosus. | SCIPHATUS. Vide supra Scyfati. Longob. lib. 1. tit. 25. 27. [ Both. Sium : Laudanda est tamen Bertharii pia * SCIPHUS. [Gallice Hanap, qui, vecti287.] : -Si quis de casa erectum lignum industria, qui de ipsis cineribus et ruinis quodlibet, aut Scindulas furatus fuerit, incensse urbis et Ecclesiae, omnia, prout galis modo, exigebatur: Dicebam etc. [Scindalas editum apud Murator. potuit, prssdecessorum saltern Prsssulum enim mihi a priore Paredi deberi torn. 1. part. 2. pag. 40.] Ghronicon Fon- vel nuda nomina eruit, vel qusedam ge- Sciphum corneum cum duabus cocleatanellense cap. 16 : Porticum de novo storum nobis Scintillavit, i. quasi per riis corneis. (Chart. Cluniac. Coll. Burgund. B. N. t. 81, n 267, an. 1180.)] fecit, et earn cooperiens Scindulas ejus scintillam, seu breviter elucidavit. | SCIPIO, Virga ante triumphantes * 2. SCINTILLA. Stat. collegii Fux. Toferrets clavis affixit. Acta Episcoporum Cenomanensium pag. 314: Basilicas los. ann. 1457. ex Cod.j-eg. 4223. fol. 236. delata. Scipiones, virgse Consulum. Gloss. Isid. ipsius tectum, quo Sancti membra tege- r: Non autem interdicimus, quod si quis SCIPSA. Messianus in Vita S. Caesarii bantur, integrum atque incolume perma- stomacho indispositus fuerit, possit inneret, ut ne minimum quidem ipsius tecti trare dictam coquinam et pet ere Scintil- pag. 255: Turbatas igitur ancillas Dei, Scindula ruinas tarn terribilis ictibus las- lam brolii. Id est, paululum brolii. No- quibus foras exire non licebat, libros, et deretur. In Vita vero Aldrici Episcopi stris alias Scintile, eadem acceptione, res, cellas, (sellas) et Scipsas per cisternas Cenoman. n. 56. perperam edit. Scudu- teste Borello Estincelles vero appellarunt jactabant. Forte leg. capsas. Vide edit. las, pro Scindulas. Adde Albertum Sta- auri bracteolas, quas Paillettes nunc Mabillonii. SCIRA, SCIREMOTOS, etc. Vide Scyra. densem ann. 916. Scindulis contectam dicimus. Le Roman d'Athis MS.: i;;: SCIRA, Serra, Gall. Scie. Lit. remiss, fuisse Romam annis 470. auctor est PliEs limon ot assez de belles ann. 1357. in Reg. 89. Chartoph. reg. nius lib. 16. cap. 10. al. 15. ex Cornelio Florettes d'or el Estincelles. ch. 278: Cum dicti justitiarii captum Nepote. Harum etiam mentio est apud 1 SCINTILLARIS, SciNTiLLAJRius, Li- adduxissent eundem Johannem, cum duoVitruvium lib. 10. cap. 1. ubi Scindulis, pro Scandulis, Turneuus lib. 22. Advers. ber continens sententias ex Scriptura bus pedibus in ergastulo seu compede pocap. 18. et apud Vegetium lib. 2. cap. 23. sacra et .SS. Patrum scriptis excerptas : nendo, nonnulli carnales aut alii ipsius Stewechius ex MSS. Godd. restituunt. cujusmodi estVenerabilis Bedse opuscu- Johannis amid, de node ad dictum carVidePuricellum in Ambrosiana Basilica lum, cui titulus, Scintillse sive loci com- cerem clandestine accesserunt, murumque pag. 1170. Stephanium ad Saxonem munes. Vide hac de re Vanleium in An- lapideum dicti carceris ad latus versus Grammat. pag. 110. p* Guerardum ad tiq uit. Litterat. Septentr. pag. 180. ut campos perforarunt, et ibidem intrantes Irminon. Murator. Antiq. Ital. torn. 2. et Fr. Junium in Preefat. ad Gloss. Go- dictum compedem seu ergastulum, in quo col. 166. Graff. Thesaur. Ling. Franc, thicum. Librum itidem edidit Defensor dictus Johannes erat positus, cum quodam Monachus quern inscripsit, Liber Scin- cutello, ad modum Sciras facto, scinderunt, torn. 6. col. 522. voce Scindala.] SCTNDUL^E, in censu passim occurrunt tillarum seu sententiarum catholicorum et dictum prisionarium a dicto carcere in Polyptycho S, Remigii Remensis : Patrum, cujus inscriptionis rationem extraxerunt. SCIRBUM, Arabibus vocatur ventri Donant de argento s. 19. et den. 2 sca- sic expedit in Prologo apud Mabill. ritiones car. vs. circulos perticas 115. Annal. Bened. torn. 2. pag. 704 : De Do- pinguedo. Constantinus African, lib. 2. Scindolas 575. de jornariis sol. 7. d. 8. mini et Sanctorum suorum dictis est Commun. loc. med. cap. 15. lib. 3. Paginas quasque cap. 27. Occurrit alibi non semel. [Codex Cen- excerpta Scintilla : ~- SCIRE, pro Posse, quo sensu Scavoir sualis Irminonis Abb. Sangerm. fol. 3 : scrutans, sententiam reperiens fulgentem, Qui (mansi) solvunt... ad quintum annum sicuti inventam quasi margaretam aut usurpamus. Mirac. S. Verenae torn. 1. gemmam, statim avidius collegi... Veluti Sept. pag. 169. col. 2: Multorum nomina Scindulas unusquisque G. Ibid. fol. 29: Solvit... ad tertium annum Scindolas c. de igne procedunt scintillas, ita nunc mi- Scirem nominare; sed opus non est ea Pluries ibi.] Pplyptychtis Floriacensis: nutas sententias pluresque libri inveniun- singula describere. Hinc * SCIRE DE ALIQUA RE LOQUI, Habere Solvit unusquisque Scintulas 101. etc. tur fulgentes, ad quarum inter hoc ScinTabularium Eccles. Augustod.: In an- tillarum volumen, quod qui legere vult, jus illam exigendi. Lit. ann. 1234. torn. cingia si est, pullos 3. ipso termino, Pa- laborem sibi amputat, ne per ceteras 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 627 : Attenschae autem pullum 1. cum ovis 5. Scin- paginas iterandum lassescat. Chronic. dentes quod nee etiam pro negociis nostris, dulas 100. Vitae Abbatum S. Albani pag. Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. nee pro homine, qui Sciat de hoc loqui, 41 : Domumque exquisitis natures neces- col. 470 : Super Genesi libros duos, Scin- res et ipsorum quadrigam, equm vel asisariam nimis opportunam fecit quercinis tillarem unum super Lucam, super Joan- num, vel aliud capiatis, etc. SCIRE. Vide Scyra. Scindulis coopertam. Chronicon S. Beni- nem. Charta ann. circit. 901. apud eumd. | SCIRE FACIAS, Formula fori Anglici. gni Divionensis pag. 448 : Debet in censu torn. 3. pag. 86. Prsefat.: Passionarium solidos 8. multones 3. Scindulas 100. Porro dialogu cum Scintillario, imnaria u. etc. Charta Henrici Regis Angl. ann. 1457. in Chron. Joh. Whethamstediipag. 427 : ffXEvSokov voce, videtur Scindulas intel-Vide Scintilla I . SCINTORIUM. Vita S. Desid. torn. 5. Propter quam causam ipse vellet voluntalexisse Hero Otesibius in ^Belopreecis Sept. pag. 791. col. 2 : Est namque ibi rie, quod le Scire facias, vel aliqua alia pag. 5: Ka\ laxi^^svoi; SOTM ex xoO ETUXExajAjAevov axpou, aiaire Si'xv^ov ysvecrOat, xa- baculus ipsius sancti, qui de incendio accio, esset prosequuta nomine nostro liberatus est, et Scintorium, in quo san- Per ipsos (consiliarios) cogitatum sit et Oarap TWV Xeyojievwv ffxevSuXiwv. consideratum, quod dicta Scire facias codex SCINIFES, pro Cinifes. Gloss. M l f r i c i : ctissimus sedit. Ubi monentBodecensis sive accio erit facta, et nomine nostro habet Stratorium, ut dpcti EdiScinifes vel tudo, gnaet. Ubi Somnerus tores. Vide in hac voce. Quid si legatur prosequuta. Vide Th. Blount in Nomoleg. Cynips. Scinifes, etiam habet Joan- Sessorium ? Vide ibi. lex. Angl. nes de Janua : [unde Gloss. Lat. Gall. SCINTULA. Vide Scindula. 1 SCIR-GEREFA, Pagi vel Comitatus Sangerm.: Scinifes, une maniere de mouSCIOLDRI, dicti olim apud Danos Preepositus, apud Saxones, teste Hickeche, scinterelle. Perusinus in Vita B. Bardi, Eubages, et Druydes. Vide Ponta- sio Dissert, pag. 57. Vide Scyra et GeColumbee Reatinae torn. 5. Mail pag. num 367 * : Unus pulex vestem candidat, de- 780. in Chorographia Daniae pag. 779. refa.SCIRIDA, Machina bellica. Acta S. 1 turpat, et Scinifex limpidum fontem. Sci| SCIOLUM, Papias MS. Bituricens.: torn. 5. Junii nipnes, in Epist. 4. Hugonis Metelli Martyria (leg. Martisia) in mortario ex Herlembaldiergo petrarias, et pag. 304 : Constituunt omnis getorn. 2. Monum. sacr. Antiq. pag. 332.] pisce fiunt, unde et dicuntur Sciola parva. neris bellici machinas, Sciridas quoque, Papias : Ciniphes, hirci majores a flumine T SCIOLUS. Inter varias Notariorum ba/llistas, milleque mortis parant insidias. Africse, ubi plurimi sunt et magni. Olla subscribendi Chartis formulas, hsec oc1 SCIRMAN. Vide Schirmannus. patella: currit in Litteris Henrici I. Franc. Reg. t SCIROTEGA, ut Chirotheca. Charta Crabro, Culex, Brucus, Cinifes, Cynomia, Cicada. ann. 1052. apud Stephanot. Antiq. Bened. apud Madox Formul. Anglic, pag. 186: Claromont. MSS. pag. 349: Seguinus Reddendo inde annuatim unum par 1 SCINTA. Vide supra Scinda 1. Sciolus scripsit ad vicem Balduini regii Scirotegarum, vel unum denarium ad * SCINTERIUM, Vallum, fossa, qua Cancellarii xil. Kal. Octobris. Pascha, pro omni servitio. aliquid cingitur. Comput. ann. 1450. ex * SCIOPERATUS. Stat. antiq. Florent. * SCIRPHA, Palea, forte ex Gr. xap9oc. Tabul. S. Vulfr. Abbavil.: Item duobus lib. 1. cap. 71. ex Cod. reg. 4621. fol. 39. Leo III. PP. Epist. 3 Cajetani autem.... hominibus, qui fecerunt Scinterium, s. le r : Extraantur viri providi et legales dixerunt, quod invenissent homines occiquatuor, videlicet unus pro quolibet quar- sos jacere, et granum et Scirpha, quas trenquis, ij. solidos. SCINTHLS, Nasvus, macula. Gloss. Isi- terio, quorum tres sint de septem majori- ipsi Maun portare secum non potuerunt. bus artibus et Scioperatis, quartus de * SCIRPTA, f. Locus septus, ubi alidor.

356

SCI

SCI

SCI
Petronii pag. 12 : Processit statim Scissor, et ad simphoniam gesticulatus ita laceravit obsonium, etc. Le Roman de Garin MS. :
Devant le Roi servi 1'enfant Gerin, Hernaut tailla devanl 1'Empereris.

Taillant. Charta Phil. V. ann. 1317. in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 188 : Dictum usagium, quod ad dorsum securis, et non alias, hactenus rumpere potuerunt, et capere, sicut prasdicitur, deinceps imperpetuum ad Scisionem securis scindere, capere et habere valeant. Vide supra Scindens. 1 1. SCISMA, Modus, ratio. Acta passionis J. C. ex Cod. MS. Bibl. S. Vedasti Atrebat. : Cursor enim videns adoravit illum,et facialem involutorium quern tenebat in manu sua expandit ante eum in terram dicens, Domine super hoc ambula Et fecit cursor eadem Scismate sicut prius, deprecatus ut super ascendat et ambulet super facialem suum. Vide Scema 1. T 2. SCISMA, pro Schisma, Divisio. Roland. Patav. Chronic. Tarvis. apud Muratpr. torn. 8. col. 315 : Sperabat forte quod in civitate Scisma vel seditio moveretur. * Charta Henr. imper. ann. 1310 : Omnem heresim et Scismam, extollentem se contra sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam exlerminabimur. | SCISMASARNOVA. Vide Scimasarnova. SGISMASAR-VETUS, u n u m e 12. auguriis, de quibus in Verbo Venta, quod sic describitur a Michaele Scoto de Physionomia cap. 56: Scismasar vetus,est augurium, quando tu vides hominem post te, vel avem pausantem, ita quod sit tibi dextro latere :istud enim tibi malum signum super negotio. 1 SCISMATIGUS. Vide in Schisma. * SGISOR, Qui monetarum typum sealpro incidit, Gall. G'raveur. Reg. actor, capit. eccl. Lugdun. ex Cam. Comput. Paris, ad ann. 1341. fol. 73. v. col. 2 : Constituerunt Scisorem cugnium omnium monetarum suarum, quas nunc cudunt et in posterum cudi facient in civitate et diocesi Lugdunens^ , Johannem filium G-uillelmi de Dymone, Vide Scissus. 1 SCISOR ROB ARUM, Vestium sartor, Gallice Tailleur. Inquesta pro canonizat. Caroli Blesens. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 561 : Johannes Forestarii Scisor robarum de parochia de Bergeriis Trecensis diocesis dicit, etc. 1 SGISPADUM, Jupatum. Gloss. Isid. Excerpta : Lycospadum, lapatum ; ubi Reinesius Var. lib. 11. cap. 14. emendat, lupatum. Graecis Xuxo; est lupatum, frsenum scilicet, inquit Papias, durius insequalium et asperrimorum dentium ad domandos equos, a lupinis dentibus dictum. Inde, ut infert Graevius ad Gloss. 1. >oix6<7mxSe? equi sunt ferocipres, qui Isid. lupatis sunt domandi. Vide Reinesium loco laudato. Iraa dehinc ardent ejus disscindere Scisci : * SCISSILI.ffi, Quas forflce ex monetis En immane foramen, hians, majus quoque dictu. scissa sunt, Gall. Rognures. Stat. LuSGISELUM, Scalprum, nostris olim Ci- dov. VIII. ann. 1225. ex Reg. Cam. Comsel, hodie Ciseau. Gervasius Dorobernen- put. Paris, sign. Noster fol. 199. bis r : sis de Reparatione Dorpbern. Ecclesiae: De hoc plumbo debent habere operarii seIbi arcus et castera omnia, utpote sculpta ptem solidos, pro operagio inter carbones secure, et npn Scisello, hie in omnibus fere et omnia alia; et de eodern plumbo debent sculptura idonea. operarii facere duas marchas et Scissiliis. * Sisel, in Lit. remiss, ann. 1396. ex Vide supra Scisalhas. Reg. 150. Chartoph. reg. ch. 211:A I'aide * SGISSISSIMUS, superlat. Scissus:dicid'un Sisel de fer et d'une viille a tonne- tur de aere, qui fulguribus quasi scindi lier, etc. Sizeaul vero Teli species, in videtur. Mirac. S. Audoeni torn. 4. Aug. aliis ann. 1464. ex Reg. 199. ch. 557 : Le- pag. 834. col. 2:Ecce immensa Scississimi quel arbalestrier lascha son trait, qui aeris coruscatio subsecuta est, cum qua estoit ung Sizeaul, et tellement qu'il blessa desuper emisso fulmine, miseranda hole suppliant. minem pcena corripuit. [** f. Spissis* SCISEU, [Gall. Ciseau. ....in 1. Sci- simi.] seu pro Bernardino. (Arch, histor. de I. SCISSOR, Scindendi obsonii Magila Gironde T. 22. p. 426.)] ster, Senecee, nostris Escuier trenchant. *SCISIO,Pars securisqua scindit,Gall. Petronius, et Fragmentum ejusdem

quid servatur. Charta Caroli V. arm. 1377. in Reg. 112. Chartoph. reg. ch.346: Acquisivit quandam aulam cum camera, quodam sotulo, quodam avan et una Scirpta contiguis, infra villam Marologii situate. 1 SCIRPUM, pro Scrippum. Vide ibi. SCIRPUS. Gregorius Turon. de Gloria Mart. cap. 32: Lychnus etenim inibi positus, atque inluminatua, ante locum sepultures ipsius, perpetualiter die noctuque divino nutu resplendet, a nullo fomento olei Scirpique accipiens, neque vento extinguitur, neque ardendo minuitur. Scitum quid sit Scirpus apud Latinos ; sed quidjwncus commune habetcum lychno? Forte pro Ellychnio. 22H- Recte quidem, Scirpus enim hie papyrum sonat, ut ex Gloss. Lat. Gr. colligitur : Scirpus, itauupo?. Porro papyrum vice ellychnii in lucernisadhibitam supra observatum est in v. Papyrus. SCIRTUM, Armorum species. Capitulare de Villis cap. 64 : Et ad unumquodque carrum, Scirtum, et lanceam, cucurum, et arcum habeant. [Scutum edidit Baluzius, quompdo legendum esse omnino videtur.J [** Scutum etiam Pertz. e cod.] 1 SGIRUPPUS, Syrupus, Gall. Sirop. Vita B. Andreae de Galeranis torn. 3. Martii pag. 53 : Ubi erant ampullae, quibus vir sanctus Sciruppos diversi generis deferebat infirmts. Vide Syrupus. ] SGISA, pro Assisa, Impositio, praestatio tributi. Charta ann. circ. 1185. ex parvo Chartul. S. Victoris Massil. pag. 146 : Haberent tascam, vel Seise, vel aliud servitium. Charta pacis inter Raimund. Berengar. Provinc. Comit. etBeroardum Arelat. Archiep. ann. 1225. ex Tabular. Arelat. lib. nig. fol. 92: Omnes homines vestri sint imperpetuum immunes et liberi eundo et redeundo ab omni pedagio, Scisa, et exactione vel alio onere quocumque nomine censeretur. Vide Sisa. * SCISALH^, Quae forfice ex monetis scissa sunt, Gall. Rognures. Lit. remiss, ann. 1332. in Reg. 68. Chartoph. reg. ch. 2 : Item quod Scisalhas monetariorum quas debebant fundi, sibi appropriavit et in tabula sua ponebat, in fraudem regis et populi. Sezaille, in aliis Lit. ann. 1383. ex Reg. 123. ch. 131: Lesquels flaons icellui ouvrier, au veu et sceu de Regnault de Venderez compaignon de fournaise, avoit tirez de la Sezaille, que la lailleresse avoit faite. Hinc Scisailler, pro Cisailler, Forflce praecidere, in aliis Lit. ann. 1450. ex Reg. 180. ch. 153 : Le suppliant Scisailla lesdittes pieces de monnoye. Vide infra Seissilias. | SCISGI, Abbo de Obsid. Lutet. lib. vers. 135. ubi de turre exscindenda :

INCISOR, Eadem notione. Avitus Viennensis Epistola 77 : Ut de primo, quod exposuisti, ferculo colloquamur,.... trepidans accensis faucibus gula aliquantula tetnporis mora sub docti Incisoris pependit arbitrio. [Vide Scindere.] 2. SCISSOR, Ars mechanica, nescio quee, in Fleta lib. 2. cap. 52. 35 : De abbatoribus (forte albatoribusj coreorum, prasterquam in civitatibus et burgis, et etiam de Us, qui duobus utuntur offtciis, videlicet sutprise. et tannerias, vel tanneries et carniftcis, vel offtcio Scissoris et dub.... etiam dub... prseterquam in burgis et locis communibus. [Idem videtur qui Lanius, Gall. Boucher. Vide Scindere et Sectator.] 1. SCISSORIUM, Orbiculus mensorius, in quo convivae dapes sibi apppsitas vel praesumtas scindunt, nostris olim Trenchoir. Auctor Translat. S.Isidpri Hispal. num. 19. ubi de variis reliquiis, in urbe Legionensi adservatis : De parts Ccense, (Dominicae) Scissorium ipsius Cosnse, etc. [Menoti Serm. fol. 97. y : Agnosco quod non est ratio quod domicellas habentes caniculas, dent eis comedere super Scissoria sua. Vide Cissorium.] *2. SCISSORIUM, [Rondelles de bois pour faire des tranchoirs : Pro tribus quarteronis de essaule ad faciendum Scissoria. (Refonte d'une cloche de N. D. en 1396, Bibl. Schol. Chart. 1872, p. 373.)] * SCISURA, Silva csedua, Gall. Taillis. Charta Oliver, abb. S. Remig. Senon. ann. 1311. in Reg. 47. Chartoph. reg. ch. 127 : Quas sex vaccas cum earum sequentiis poterunt ire et depascere per totum dictum nemus, et crescentias seu Scisuras dicti nemoris. 1 SCISSUS, Sculptus. Acta SS. torn. 3. Jun. pag. 133. in Processu de SS. Virg. Eischell. : Sed viderunt imagines Scissas et super sepulturas earumdem positas. 1 SCITAMENTUM, Edulium sciti saporis. Complura Scitamenta mellita, apud Apuleium lib. 10. Metamorph. Scitamenta, Y)Sucr^aTa, in Gloss. Lat. Gr. j SCITARE, pro Citare, in jus vocare. Charta ann. 1268. apud Thaumasser. in Bitur. pag. 197: Concedimus quod si alter, seu aliquis dictorum burgensium fecerit convenire alterum coram nobis, vel mandato nostro, cujuscumque conditionis Scitatus sit, quod actor possit desistere a vexations Scitati sine emenda nostra, vel praspositorum nostrorum. SCIT DEUS, Formula recepta in juramentis. Vetus Interpres Juliani Antecesspris cap. 178: Sacramentum de calumnia fit ita : In primis quidem actor juret. Hanc litem, quam movi, calumniandi animo non movi; sed existimo me bonam habere causam :.... Scit Deus. Ita clauditur sacramentum rei. SCITHA. Roger. Hovedenus ann. 987 : Hoc anno duae retro seculis Anglorum genii incognitas pestes: scilicet febres hominum, et lues animalium, quas Anglice Scith& nominatur, Latins autem fluxus interaneorum did potest, totam Angliam plurimum vexaverunt. Non placent, quae hie habet Spelmannus. [** Anglos, Scitta a verbo Si tan.] 1 SGITIA, pro Scotia, quomodp et Settss, pro Scoti, in antiquis codicibus occurrere, testis est Spelmannus : unde a

SGI
Scythis originem habuisse Scotos innuitur. 1 SCITIVA. Vide infra Seitiva. * SGITIVATA PRA.TI, Tantum prati, quantum homo per unum diem succidere potest, vulgo Scitive, in Ten-ear. S. Maurit. in Foresio ann. 1473. Vide in Seitiva et mox 1 SGITUATUS, Situs, positus, Gall. Situe. Excerpta e Johanne a Bayono in Histor. Mediani Mon. pag. 289 : Castelleti prope abbatiam dictam Lestainche Scituati. Vide Situare. ] SCITULLA. Barnardus Mon. in Ord. Cluniac. part. 2. cap. 30 : In hujusmodi festis tantum illse cappss deauratse, in aliquibus quorum etiam aurese Scitullss dependent, ab Armario et his qui cum eo, induuntur. Ubi legendum videtur ut in MS. Sangerman. Scillulse, diminut. a Scilla, campanula. Vide infra Skella. 1 SGITULUS, diminut. a Scitus, peritus, gnarus. Arnobius lib. 3. adv. Gentes : Ut intervalla et numeros vocum conferant Scitulse ac modulentur sorores. Forma scitula,id est, elegans, apud Plautum Rud. act. 4. sc. 1. Hinc j SGITULE, Eleganter. Puellse Scitule ministrantes, apud Apuleium lib. 2. Metamorph. et alibi. * SCITUM, [Decretum. DIEF.] * l.SCITURA,Eodem intellectu.Charta ann. 1266. ex Ghartul. Buxer. part. 1. ch. 18 : Querela quse vertebatur inter ipsos, videlicet de quadam Sc.itura prati, sita in prateria de Vivex, etc. * 2. SCITURA, Actio scindendi yel secandi. Gonstit. Frider. de non alienandis feudis ex Cod. reg. 10197. 2. 2. fol. 9. v : Callidis insuper machinationibus quorumdam obviantes, qui prelio accepto, quasi sub colore suse Sciturse, quam sibi licere dicunt, etc. j 1. SCITUS, Locus aliquis quoquo modo se habet. Charta apud Madox Fqrmul. Anglic, pag. 148 : Tradidit et ad firmam dimisit preefato Johanni Scitum manerii sui de Esyngdon in Comitatu Hertfordise, cum omnibus terris, pratis, pascuis Et omnia, domos, ssdificia, et clausuras infra eumdem Scitum existentia reparabunt. 1 2. SCITUS, Seientia, cognitio, notitia. Litterse Edwardi III. Reg. Angl. ann. 1337. apud Rymer. torn. 4. pag. 798 : Nisi vestri, aut vestror um successor um, aut hseredum, ad id Scilus et consensus accesserit pariter et voluntas. Ghartul. S. Vandreg, torn. 2. pag. 1819: Et si ipsum <:ampartum aliquando alicui voluerint locare, absque Scitu et auditu noslrorum nunquam fiet. Galli dicimus Au vu et seu. 13. SCITUS.. pro Situs, Gall. Situe. Charta Ludovici Reg. Siciliae ann. 1359. ex Cod. MS. D. Brunet fol. 108 : Cursorium Avellani Comitis.... Scitum utique in Crano. Vide Scituare. * SCIVIA, Versatile tympanum apud moniales, vocis origine mihi incomperta. Charta ann. 1486. inter Probat. torn. 2. Annal. Prsemonst. col. 364 : Datum et actum Colonias in loco sive.camera collocutionis, ante rollam sive Sciviam reclujarii nostrarum abbatissse et conventus. * SGIVIAS, Titulus libri, de quo in Mirac. S. Hildegard.tom. 5. Sept. pag. 699. col. 2 : Quod cum libros ejus, scilicet librum Scivias, librum Vitse meritorum, librum Divinorum operum, etc. 1 SCIURA, Horreum, apud Schilter. in Glossar. Teuton. Vide Sceurum. 1 SCIVUS, pro Scyphus, in yet. Gloss. MS. Sangerm. num. 501: Cativi, Scivi et cymbia, poculorum sunt genera.

SCL
SCLAFFITORIUM, Canalis ad educendas aquas superfiuas, seu alveus molendini, aut locus ubi concluduntur aquae. Charta ann. 1391. in Reg. 143. Chartoph. reg. ch. 288 : Cum ipse Guillelmus ibidem construxerit seu sedifficaverit quandam domum et paxeriam et duo Sclaffitoria, quorum unum erat cum sarratura ferrea, etc. Vide supra Esclatidor et Esclausa. 1 SCLANDONICIA TECTORA, Domus, casa Scandulis cooperta. Locus est in Temora. Vide supra Scindula. : ' SGLAPA, Scindula, assula. Inquisit. super destruct. bastidae Sabran. ann. 1363. ex Cod._ reg. 5956. A. fol. 81. v : Item domus dirupta suptus et supra solium de gippo et coperta de Sclapa videlicet in quart a parte versus solis ortum. Vide mox Sclata. 11. SCLAPUS, in Comment. Caroli Carafa Episcopi Aversani de Germ. sacr. restaurata, pro Sclopus. Vide in hac voce. 0 2. SCLAPUS, Canalis, ut videtur. Stat. Ferrar. ann. 1288. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 662 : Judex aggerum teneatur,' quotiescumque Padus parvus fuerit,et incipiet crescere, ipsa die vel infra tertiam diem, facers consilium majus credentise, et consilium postulare, in quibus Sclapis et locis habeat facere poni aquam Padi. 1 SCLATA, Scindula, Gall. Bardeau, Angl. Shingle ; forte Sclata dicitur a Gall. Eclat, assula : est enim scindula ligni fragmentum. Charta Henrici V. Reg. Angl. ann. 1413. apud Rymer. torn. 9. pag. 40 : Nullus burgensis.... aliquam domum, infra villain prssdictam (Calesii) nisi cum tegulis vel Sclatis de novo cooperiat. * Nostris Esclate, ligni fragmentum seu pedamentum, cui vitis innititur.Lit. remiss, ann. 1367. in Reg. 99. Chartoph. reg. ch. 5 : De quodam baculo, vocato Esclate, in capite solo ictu percussit, etc. \ SCLATARIA, Navis piratica, Papiae. 1 SCLAVA, Captiva, serva. Vide Sclavus. 1 SCLAV ARE, pro Scalvare. Vide ibi. * SCLAVE, Piscis genus. Tract. MS. de Pise. cap. 67. ex Cod. reg. 6838. G : Mena a Massiliensibus mendole,ab aliquibus cagarel, quod alvum cieat, a nostris in Gailia Narbonensi juscle, ab Us qui Adriaticum sinum incolunt Sclave nuncupatur. SCLAVINA, SGLAVINIA, Vestis longior, sagi militaris instar, Sclavis, ut videtur, familiaris, unde nomen mansit. Ugutio: Amphibalus, vestis villosa, sicut est Sclavina. Joan, de Janua : Armelausa, Sclavina. Ital is Schiavina. Corona pretiosa : SxXaSiva, stragulum, cria-jpa. Henricus de Knyghton : Venire videbant virum elegantem cursantem, de una Sclavina alba vestitum. Quo loco perperam Sclauma, legit Somnerus. Hac potissimum utebantur peregrinantes, ut observat Malbrancus lib. 10. de Morinis cap. 12. quod firmatur ex Chrpnico Andrensi : Pedes incedens in habitu peregrini, qui vulgo dicitur Sclavina. Herbertus de Miraculis lib. 1. cap. 25: Vidit ipsum instar alicujus Jerosolymitani, palma, pera et baculo insignitum, atque Sclavina coopertum. Caasarius lib. 12. Miracul. cap. 40 : Peregrinus quidam de transmarinis veniens partibus Sclaviniam suam pro vino... exponens, etc. Et mox: Vestem peregrinationis suse. Idem cap. 42 : Peregrinus quidam moriens Sclavinam suam Sacerdoti legavit. [Jac. de Voragine in Chron. Januens.

SGL

357

apud Murator. torn. 9. col. 45 : Anno Domini MGGXXII. de mense Augusti venit Januam quidam Theutonicus nomine Nicolaus in habitu peregrini, quern sequebatur midtitudo magna peregrinorum, tarn magnorum quam parvorum,etomnes habebant Sclavinas crucibus insignitas.] Le Roman d'Aubery MS. :
Qu'il viegne a nioy ausement come espie, S'ait Bsclavine et bordon de Surie.

Le Roman du Renard :
Une Esclavine i vit renard Que cil avoit deles son chief.

Rabbi Kimchius Esclavinam, pro veste vili usurpavit. Vide Bernardum Justinian, in Vita S. Laurentii Justinian! cap. 5. Vitam S. Andrese Corsini cap. 5. etc. Italis Schiavina, est teges, coperta grossa di letto. SxXagtviocy vero et SxXa6ivccnuov, pro jaculo leviori,cujusmodi utebanlur Sclavi, apud Mauricium et Lepnem sumi, annotarunt pridem Rigaltius et Meursius. Vide Glossar. med. Grsecit. col. 1392. * Eodem sensu Esclavine legitur, in Lit. remiss, ann. 1394. ex Reg. 146. Chartoph. reg. ch. 338 : Armez de diverses armeures et garniz d'ars et saietes ferrees et d'Esclavines, vinrent de nuit audit prieure,.... icellui varlet fery de sadite Esclavine Richart pere. Sic nostri Sclavos Esclers appellarunt Fabul. torn. 1. pag. 101 :
Moult fu foi'S H abateis Des mescreans, et li fereis ; Bien estoient quinze millers, Sarrazins, Persans et Bsclers.

^f. [ Desuper positum paliaritium et mataratium cum duobus Sclavinis. (Diar. Burchard. II, 411, an. 1497.)] SCLAVIS, ut Sclava, Serva. Charta ann. 1358. ex Tabul. Massii.: Venditio de quadam Sclave nuncupata Bona cotestis 28. ann. pretio 60. florenorum auri fini de Florentia. 1 SCLAUMA. Vide Sclavina. * SCLAVONIA, Sagi militaris species, idem quod Sclavina. Germ, episc. Cabilon. in vita Phil. III. ducis Burgund. apudLude\yig. tom.II.Reliq. MSS. pag. 118 : Eis qui levis armaturae inerant, in galeis, brachiolis, cruralibus, ac Sclavonia, quam brigandinam vacant, contectos, etc. 1 SCLAVONICUS , Servilis. Vide in Sclavus. ] SCLAVONIUS.A^ap^i Sclavonii in pretio fuere ut colligitur ex Testamento Ermengaudi Archiep. Narbon. ann. circit. 1005. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. 163 : Fredeloni Episcopo anaphum unum Sclavonium. SCLAVUS , Captivus , servus, Italis Schiavo, nostris Esclave. Matth. Paris ann. 1252 : Cum Christianis Sclavis, sic namque vocantur captivi, etc. Mox : Cum omnibus Christianis captivis, quos vulgariter Esclavos appellamus, etc. Jacobus de Vitriaco in Hist. Hierosol. pag. 1129 : Similiter quotquot habere poterit Sclavas, vel servas, cum eis licenter peccat. Charta Ludovici Regis Germanise in Metropoli Salisburg. torn. 2. pag. 15. [** Immunitas mpnasterii Altahensis in Bavaria inferiori ad Danubium siti.] : Aut homines ipsius Monasterii tarn ingenuos, quam servos, Sclavos, et accolas super terram ipsius commanentes, etc. [** Charta ejusdem Ludovici de immun. Monaster. S. Emmeram. Ratisp. apud Pezium torn. 1. Thesaur. Anecdot. part. 3. pag. 20 : Ut omnes homines qui super easdem res commanere noscuntur, et ad prxfatum pno-

358

SGL

SCL

SCO

nasterium pertinere videntur tarn Bajoa- vim vocis explicat Cangius, Slipesten sit tributum, quod a clavorum fabririi, quam Slavi, liberi et servi, et in antea scripsit.] catoribus, mercatoribusve comiti perconsistere domino donante potuerint. In1SGLODIA, xa(/.o\Ax(<;, in Glossis Lat. solvebatur. fra : Ut nullusjudex publicus, etc.... ne- Grsecis. Vide Chamulcus. 1 SCOARSARE, Corticem auferre, Gall. que super homines liberos vel Slavosullam 1 SCLOPETUM, SCLOPETUS, Tormen- Ecorcer. Statuta Montis Regal, fol. 241 : potestatem habeat in quoquam illos dis- tum bellicum manuale, Gall. Escopette. Item statutum est quod camparii tercerii tringendi.] Guill. de Podio-Laurentii Chronic. Estensead ann. 1334. apud Mu- vici teneantur emendare omnes arbores cap. 49 : Eosque in Sclavos recepit Rex. rator. torn. 15. col. 396 : Interim prsepa- incisas, vel scalvatas, Scoarsatas, etc. Modus recipiendi fratres Milites Hospi- rari fecit maximam quantitatem balista- Rursum fol. 260 : Qui...... contrafecerit talis Hierosol. : Nos namque promittimus rum, Sclopetorum, etc. Hist, pacincat. Scoarsando ipsam bealeriam, etc. Vide esse servi Sclavi dominorum infirmorum. inter Rodulphum II. Imper. et Turcar. Scorzare. Speculum Saxonicum lib. 3. art. 73. | 3 : Imper. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. 1. SCOBA, pro Scopse. Catholicon parSclavas autem proles sequitur patrem Scla- MSS. pag. 311 : Janizarii praeterea et hoc vum : Scoba, bae, Balay, ramon ou arbre. vum. [* Germ. Wendinne, wendische va- elogii bellici merentur, sua Sclopeta, bom- Gloss. Gr. Lat. : Koa^^piov, Scoba. Ubi der.] In Regesto Albo Domus publicse bardas, etc. Appendix ad Vitam B. Lid- Codex MS. habet Scopa. [Consuet. MSS. Tqlosanae f. 130: Civitas Tolosana fuit, et winae torn. 2. April, pag. 364 : Equites B. M. Deauratae Tolos. : Monachi surerit sine fine libera, adeo ut servi et an- tantopere in altum Sclopetos exonera- gent ad mandatum Prioris, et recipient cillse, Sclavi et Sclavse, dominos seu domi- bant, ut nemo descendere auderet. Vide Scobas sive vimes, et ferient super excomnas habentes cum rebus, vel sine rebus, Scopeta. municatum nudum vel vestitum ad manad Tolosam, vel infra terminos extra vil* Simoneta in Hist. Franc. Sfortiae datum vel ordinationem Prioris.] Vindilam terminatos, acquirant libertatem et apud Murator. torn. 21. Script. Ital. ad cianus Comes Archiatrorum pro Scobs liberi efficiantur. Ditmarus lib. 3 : Tune ann. 1449. col. 535 : Interim rumor vaga- usurpat: omnia nostrum prius Ecclesiam respicien- tur... ita esse Mediolanensem aciem insPolline, farre, Scobis, lino, scobe, vellere, cornu. tia divisa sunt miserabiliter, Slavonicse tructam, ut singuli singula gererent Scloritu familige, quss accusata venundando peta, genus sane tormentorum terribile * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. dispergitur. Adde Matth. Paris ann.1097. adrnodum atque exitiale. 7657 : Scoba, scobar, Prov. scopa, scoT SCLOPUS, Eadem notione.in Append, pare. Vincentium Belvac. lib. 30. cap. 48. [Murator. torn. 7. col. 817. Marten, torn. laudata: Sclopis in aedes jaculantes, mulSCOBILL.E, Eadem notione, [seu quae2. Anecd. col. 1526. torn. 5. Ampliss. Col- tosque vulnerantes. Mirac. S. Angeli torn. vis sordes, purgamenta, Gall. Ordures, lect, col. 75. Statuta Genuens. lib. 2. cap. 2. Maii pag. 73 : Renovabatur Isetitia die balayeures, Provincialibus Escoubilles.] 28. fol. 51. v]etc. Ita aidagoc usurparunt xvi. per mascaratas, cavalcatas, quinta- In Statutis Massiliensis urbis MSS. lib. recentiores Grseci, Cantacuzenus lib. 4. nas, luminaria, explosiones Sclop'orum. 4. est caput : De fimo, vel terra, vel Scocap. 14. pag. 758. Jo. Cananus pag. 193. Addit. ad Chron. Estense ann. 1377. billis projiciendis in certis locis extra Maset alii apud Meursium. At unde Sclavo- apud Murator. torn. 15. col. 545 : Cum siliam. [Eadem Statuta edita lib. 5. cap. rum, vel Slavorum nomen effictum sit, Sclopis et stridis in signum maximse lae- 40 : Teneantur... facere scopari et mundipluribus disputat Joannes Lucius lib. 6. titise. A sono quem edit Sclopus non ficari, ne Scobillss illse seu immunditia ilia de Regno Dalmat. cap. 4. Esclos viden- dissimilem a strepitu qui fit complosis in detrimentum portus Massilise intercurtur a nostris appellari. Le Roman de buccis, quique Scloppus dicitur, vocis rant. Statuta Arelat. MSS. art. 43 : StaMerlin MS. par Robert de Bourron : II origo deducenda videtur Carplo de tuimus quod nee Scobillas, nee aliqua turchevaucha et issi fors de la vile, et trouva Aquino. Vide Martinii Lexic. in hac pia vel immunda, nee cacaferium, nee les Esclos dou Chevalier, qui devant lui voce. cineres fabrorum, nee alterius projicianS;: s'en aloit. Alibi : Et chevauche tant ken la =SCLOPPUS, Eadem notione,inFragm. tur in carreria.] tt forest se met et treuve les Esclos, si point hist. Senens. ad ann. 1432. apud eumd. SCOBILH^:, Quaevis sordes, purgatant apres le Chevalier. Murator. torn. 20. col. 41 : Habebat (Si- menta. Stat. ann. 1350. inter Probat. torn. SCLAVI SERVIENTES. Vetus Charta gismundus imperator) militesquingentos 2. Hist. Nem. pag. 138. col. 2: Nulla perapud ^gidium Gelenium in Cqlonia ad sui custodiam, Scloppos (ita id genus sona... sit ausa eicere Scobilhas, neque pag. 69 : Sclavi servientes legationem armorum vacant} invisum apud nos antea, orduras, etc. Glossar. jam laudatum : Episcopi faciant: si semel neglexerint, deferentes. Scobilha, Prov. scobs. 30. sol. si ter parvipenderint, beneftcia 1 SCLOPETARIUS, Qui Sclopeto utitur, 1 SCO-BARE, Scobis purgare, verrere, sua perdant. Infra : Sclavus, si mel in die apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. Gallice Balayer, Provincialibus Escoustatuto non solvat, in vinculis servetur, 358 : Nee cunctatus Demetrius cum Polo- bar. Leges Palat. Jacobi II. Reg. Majodonee solvat. [Gharta Rodolfi Halberstad. nicis aciebus instructus, prsemissis Sclope- ric. inter Acta SS. torn. 3. Junii p. XL : Episc. apud Ludewig. torn. 2. Reliq. tariis peditibus, obviam processit. Famia- Ipsi (excupatores) tarn cameras nostras MSS. pag. 359 : Eo tamen tempore quo nus Strada : Tres illuc immittit Sclopeta- quam palatia Scobare et mundare teusum illius decimse ad Ecclesiam B. riorum cohortes. neantur. Mariee transtulimus, villa Mose partim | SCLOSA, ut Sclusa, in Charta apud * 2. SGOBA, Familia, collegium, sociecultore vacabat, partim Sclavorum de- Menester. Histpr. Lugdun. pag. 6. inter tas ; perperam, ni fallor, pro Scola. Vide cimam non solventium nomine subige- Instr.: Convenientia... de quadam Sclosa supra in Scola. Bulla Clem. VI. PP. ann. batur.] in Aselya quam consentiunt monachi 1344. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, ** SCLAVI CUBICULARII. Regum Sara- Gerauldo ea ratione ut sive ssdificet vel col. 414 : Quodque si in aliquem familiacenorum in Vita Johann. abbat. Gor- non ssdificet Sclosam, terra quam donat rem verum de Scobis capellanorum, cleriziensis sec. X. scripta, cap. 120. apud pro compensations Sclosse, in potestate corum et scutiferorum dicti episcopi Momonachorum sit facere quidquid eis pla- rinensis existentem, aliquis de personis Pertz. Scriptor. torn. 4. pag. 271. dictse ecclesiss manus temere apponeret, ^ SCHLAVUS, ut Sclavus, Captivus. dum tamen tune in ipsis Scobis prsedictis 1 SCLOT, Sera, in Gloss. Lipsii. Bernh. de Breydenbach Iter Hierosol. esset, vel saltern prssfati injuriatores scipag. 217 : Venit mercator quidam inqui| SCLUSA, Locus in quo concluduntur rens ab eo quanti pretii Schlavi illi essent, aquae, Gall. Ecluse. Charta ann. 1140. ex rent vel scire deberent ipsum injuriatoquos sic circumducebat. Tabular. Burgi-medii : Comes Theobal- rem (f. injuriatum) esse de Scobis Mori* Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. dus dedit... decimam piscaturae etSclusas. nensis episcopi supradicti, cognitio, cor7657 : Sclau, Prov. servus, famulus. Tabular. S. Sergii Andegav. : Deditque rectio et punitio ad officialem Morinen* SCLEIDA, Vehiculi species, Gall. decimam piscium de Sclusa de Avaziaco. sem vel alium deputandum ab eodem Morinensi episcopo vel vicariis suis... perTraineau, Insulensibus Esclan. Comput. Vide Exclusa. :;:: SCLUSIA, ut Sclusa, Locus in quo tineret. ann. 1508. ex Tabul. S. Petri Insul. : | SGOBACES, Sortilegi, seu potius ii Item ei qui adjuvit in sancto Salvatore ad concluduntur aquae. Chartul.priorat.de ponendum (campanas) super Scleidam, Guilcio fol. 5. r : Fuit autem convenien- delirantes, qui ad nocturnos illos contia inter ipsum (Haimericum) et mona- ventus, quos Sabbats dicunt, Scopis se adj. solidos. chos, ut de suo monachi Sclusiam ibi fa- deferri somniant: unde vocis origo. * SCLIPHATI. Vide Scyphati. cerent cum uno molendino. Hinc fortean Vide Scoba. Anonymus Cartus. de Relig. ! SCLINGERE, Anserum vox. Vide Bau- Scloudage dicitur Preestatio, quae do- origine, apud Marten, torn. 6. Ampl. lare. mino feudi penditur pro jure babendi Collect, col. 57 : Memini me, mater, in SCLIPESTEN. Teloneum Monaster. S. sclusam, in Redit. comitat. Namurc. adolescentia, antequam hunc ordinem inBertini : Lapis molaris 2. den. Sclipes- ann. 1289. ex Reg. Cam. Comput. Insul. grederer, multa de hujusmodi sortilegis, ten, 2. d. Si autem unus molaris, sive sign. Le papier aux aysselles fol. 79. qui vulgo Scobacesdicuntur,audisse.Nam unus Sclipesten, sive in curru, sive in v : Encor a li cuens a Namur le Sclou- tune et deinceps plures capti fuerunt in carro portetur, dabit 2. den. [Infra, ubi dage, se vaut par an xxx. lib. Nisi nostra provincia et combusti, qui prius in

SCO

SCO

SCO

359

arcta positi qussstione, horrenda fateban- cum Scochons de armis meis. Occurrit mort. pro eccl. Tolos. ann. 1454. in Reg. tur. Vide Sortiarius. rursum infra. Vide Sucheo. 187. Chartoph. reg. ch. Ill : Item acqui* Consule quae de Guillelmo Edelino, * SCODELINUM. [Italis Scodellino : sivit quatuordecim Scolas parvas, francos doctore theologo et S. Germani in Laya Pro deauratura cannulorum crucis et a quacumque servitute obliali eisdem Scopriore, narrat Joan. Chartier in Carolo duodecim Scodelinis et vm plactelletis lis contigua, scituatas... juxta scolas ordiVII. ad ann. 1453. pag. 282. modo cathalanisco et uno platello ma- narias legum. 1 1. SCOBARE. Vide supra in Scoba. gno et pro confecteria. (Mandat. Ga 3. SCOLA. Lit. remiss, ann. 1360. in ^ 2. SCOBARE, Scopis caedere, Italis, mer. Apostol. f. 24, an. 1458-60.)] Reg. 89. Chartoph. reg. ch. 676 : Idem Scopare, Gall. Fustiger. Stat. Niciae -SCODELLA, V9X Italica, Scutella et exponens de quodam ludo Scolas, quo se S33C. XIII. inter Mon. Hist.Patriae Taur. jusculum, quod in scutella apponitur. cum quibusdam aliis spatiatus fuerat, etc. torn. II. col. 76 : Item quod omnis homo, Charta ann. 1221. torn. 1. Hist. Cassin. Ubi leg. Seolse vel Soulse, ludi genus. qui falsum testimonium perhibuerit, si pag. 317. col. 1 : Beneficium Tassonis Vide infra Soula. probatuni sibi fuerit per ejus confessio- Anzivi cui debet facere hominium et SCOLANDA. Vide Scrutlanda. in Quadragesima sex panem, vel per duos testes idoneos, det pro fidelitatem, 1 SCOLAPIUS, pro ^Esculapius, in Pasnes et unam Scodellam de farcolata. In- sione S. Philippi Episc. apud Mabill. justitia libras V, alioquin marchetur in fronte et forestetur a civitate Nicise, et fra : Unam Scodellam et farcolata. Plu- torn. 4. Analect. pag. 140. ries ibi. Scobetur. [FR.] 1 SGOLARE, vox Italica, Effluere, Gall. * SCODERE BLADUM, Flagello frumen- Ecouler. Statuta Saluciar. Collat. 8. cap. 1. SGOBERE. Guido II. Prior Oartusiensis in Statutis ejusdem Ordin. cap. 20. tum excutere. Lit. Ludov. ducis Ande- 246 : Statulum est, quod qusecumque pos| 2 : Habeat itaque Martha laudabile qui- gav. ann. 1378. inter Probat. torn. 3. sessiones situatss super finibus Saluciadem, sed tamen non sine sollicitudine et Hist. Nem. pag. 12. col. 2 : Quos quidem rum, si aquss pluviss, et diluvii in eas veperturbatione ministerium : nee sororem quinque grosses, illi quorum erunt blada nientes commode Scolare possunt super sollicite Christi vestigiis inhaerentem, et prszdicla, solvere realiter et absque ter- Us possessionibus vel super communi; si quoniam ipse est Deus vacando videntem mino tenebuntur, antequam dictum bla- autem non possint, debeat qusslibet posspiritum suum Scobentem, suamque ora- dum a locis quibus Scodetur, vocatis mil- sessio Scolare inferius in possessionem tionewiin sinum suum convertentem, etc. gariter lasayras, amoveatur. Vide infra magis propinquam, et magis descendenex Psal. 77. y. 7. ubi: Et scopebam spiri- Scurire. tem. Statuta Mutin. rubr. 190. fol. 35. v: tum meum. Sic porro praefert emendatior SCODUS, EBIS, Scelus, in Glossis MSS. Ut terrse et possessiones hominuin haben1. SCOF, SGOFPH, Stabulum sine parie- tium terras in dicta terra possint Scolari. editio Guigonis ann. 1509. [Vide Martinii Lexic. v. Scopo.} tibus. Lex Bajwar. tit. 9. cap. 2. | 2 : Si Ibidem rubr. 225. fol. 42 : Omnes aquas debeant Scolari et derivari in 2. SGOBERE, Tributi species. Charta autem (scuria) septa non fuerit; sed talis fontium Altmanni Episcopi Tridentini ann. 1126. quod Bajwarii Scofph dicunt, absque pa- fossatum quod appellatur fossamarza. in Metropoli Salisburgensi torn. 3. pag. rietibus, etc. Editio Heroldi habet Scof. Pluries ibi. 384 : Exceptis stabularibus, curtibus, [Germanis etiamnum Schopf, Saxon. * Unde npstris Escoulourgie de re jamquorum una Meenhensteine, sex vero Scop, tegumentum sonat, uti monet Mar- diu praeterita, quae memoria excidit, et alias singulas quatuor, quod vulgariler tin, in Lexico.] [** Vide Graff. Thes. Escoulergement, pro Temporis lapsus. Scobere dicitur, dare debent. [Vide Sco- Ling. Franc, torn. 6. col. 457.] Charta Radulfi comit. Clarimont. ann. brones.] 2. SGOF, Manipulus, Gerba, Belgis 1290. ex Reg. ejusd. comitat. : Apres * Quodnam illud sit, explicatur supra Schopf. Teloneum S. Betini : Duo Scof iches chases lone temps Escoulourgie, etc. in voce Escober. ferri, 1. obol. glodi ferri, 4. den... centum Chartul. 21. Corb. : Et pour ce que on ne ^. SCOBILIA. [Scqba : Intromitten- Scof chalybis, 25. den. [** Vide eund. les oubliast pour Escoulergement de jours et du temps passans, etc. Hinc etiam Metem se in constructionibus coronarum, Graff, col. 410. voce Scoub.] facientem Scobilia et ex lapidibus ope*SCOFFONES, Ital. Scoffoni, Pedum moire Escoloriant, Labilis memoria, in rantem facundiam. (B. N. Ms. L. 10272. indumenta. Ritus publ. poenit. impon. Assis. Hierosol. cap. 52. ann. circ. 1220. apud Murator. torn. 5. j|c SGOLARES. [Ut SGHOLARES, Escop. 153.)] SCOBILLE. Vide Scoba. Antiq. Ital. med. sevi col. 767 : Pcenitens liers. De illorum libidinosa vita non so* SCOBOLANUS, ut supra Scabolerius et deponit vestes consuetas, et exuens sibi lum Rutebeuf, sed etiam Chartul. N. D. Scapolerius. Glossar. Provinc. Lat. ex omnes pannos lineos, induit se asperam Paris, testem habemus : Frequens et Cod. reg. 7657: Scobolanus, campanarius, tunicam et cappam, si opus fuerit, et ca- assidua insinuatio circumstrepit, quod ligas sine pedrolibus, et Scoff ones, si fri- nonnulli clerici etScolares, necnon eocampanier, Prov. guerit, habeat in pedibus. Vide supra rumdem servientes, fatuitate ipsorum | SCOBOLERIUS, Scoparius, qui Scobis Scafones. clericorum confisi, sue salutis immemopurgat, Gallis Balayeur, Provincialibus non habentes pre oculis, sunt * SCOFINUS. [COPHINUS : Et Escoubilie. Testament. Guillelmi dom. scripturas in dicto Scofino repertas, inter res, Deumqui, vitam scolasticam ducere tanMontispessul. ann. 1202. ex Schedis Pei- gentes dictas baronias. (Chevalier, Inv. Parisius, se fingentes, illicitos et facinorosos acresc. apud Praes. de Mazaugues : Et volo tus sepe et sepius, armorum eonfidencia quod hseres meus.... teneat alium capella- Archiv. Delphin. n. 1314.)] SCOGILUM, GLADIUS SCOGILATUS. Lex confisi, perpetrant et exercent: videlinum in ipsa ecclesia, cui in victu provi- Ripuar. tit. 36. 11 : Spatham cum Sco- cet quod de die et nocte multos vulnedeat, et quemdam diaconum, et alium gilo pro 7. solid, tribuat. Spatham absque rant atrociter, interficiunt, mulieres rasubdiaconum, et unum clericum, et unum Scogilo pro tribus solidis tribuat. Ubi qui- piunt, obprimunt virgines , hospicia Scobolerium, qui omnes... decantent ecclescogillo. et siamet serviant. Hinc emendandus Ache- dam codd. prseferunt scoilo, soilo,scogila.] frangunt, necnon latrociniasepe multa alia enormia Deo odibilia et serius qui torn. 9. Spicil. ex voce contracte p* Al. scoigilo, scolgilo, scoligilo, Gladius in Legibus Henrici I. pius committendo. (I, p. 162, an. scripta, Scobolium edidit, pro Scobole- cap. 83.scogilatus, Si inter aliquos.... dissensio |7: 1269.)] rium. consurgat, ex quo aliquis eorum gladium >jc SGOLARILE. [ Super ipsas Scola| SCOBRONES, Agri tributo Scobere diScogilatum evaginat, non est etiam ex- rilia auri et jargonzarum rubearum cto obnoxii. Charta Johannis Merseburg. peclandum, ut percutiat. [';";j Al. sconi- ponas. (B. N. MS. Lat. 10272, pag. Episc. ann. 1166. apud Ludewig. torn. 2. gatum.] 194.)] Reliq. MSS. pag. 197: Decimam vero quae % SGOLARIS. [Gallice Ecolier: Forma SS3" Scogilurn interpretatur Eccardus in Karlesdorf et in Dobesgast et in ipso spatse seu gladii vaginam, quod dimi- juramenti prestandi per Scolares qui de dominicali Blgarise ubi duodecim Scobro- nutivum esse putat a voce Anglo-Sax. novo recipiuntur in collegio sancti Marnes dantur, in usus fratrum.... delegavi- Scoh, calceus, qui quasi est vagina vel tialis Avinionensis. (Chart. Clun. Coll. mus. Diploma Henrici V. Imper. ann. tegumentum pedis, quomodo Scogilum Burgund. B. N. t. 83, n. 411, an. 13741192. apud Schlegel. de Nummis Cygneis gladii. 1383.)] pag. 150 : Restituimus... ecclesiam.... cum * SCOGUELINUM. Leudas major. Car1 SGOLAROLUM, Canalis, per quern duobus mansis et decimatione, teloneos et cass. MSS. : Item pro capile de savenis effluunt aquae, ut infra Scolatura 2. L. Scobronum, et XII. curtibus. Vide Sco- Scoguelinum, obol. Turon. Ubi versio Statuta Mutin. rubr. 259. fol. 49. v : bere 2. Gallica ann. 1544: Item pour chacune tete Statuimus quod per omnes homines habi1 SCOCHON, vox corrupta ab Angl.Scu- savene babine filoselle, etc. Vide supra tantes in villa Rami fieri debeat unum tcheon, Scutum gentilitium, Gallice Schorilla. Scolarolum sive drizagnolum per insuEcusson. Testament. Johan. de Nevill. lam, etc. j SCOILUM. Vide Scogilum. ann. 1388. apud Madox Formul. Anglic. 1. SCOLA, etc. Vide Schola. * SCOLASTIA, pro Scholastia, Scholaspag. 429 : Et volo.... quod unus equus sit * 2. SCOLA, f. Offlcina, Gall. Echoppe; tica ecclesiae dignitas. Charta ann. 1253. arraiatus pro guerra cum uno homine ar- unde legendum suspicor Scopa. Vide inter Monum. eccl. Aquilej. pag. 74. tnato de armis meis, cooperto de russeto mox in hac voce et in Schoppa. Lit. ad- col. 742 : Ita tamen quod custodia et Sco-

360

SCO

SCO

SCO
flare nee Scomflari facere aliquas bestias, quas vendere vellet. Vide Sconflare. T SCONATIO. Leges Norman, cap. 39. | 9. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 352: Si de jure patronatus alicujus ecclesie contencio inter personam la'icalem et ecclesiasticam fuerit procreata brevii visio per quatuor milites et qualuor probiores loco propinquiores et fide digniores, qui nitlla digna Sconatione a jurea debeant amoveri. Ubi legendum videtur Saonnatio, quod idem est ac Reprobatio testis. Vide Sconium et Sonare 3. 3^ SCONBORARI, DiSGONBORARi, pro Sgomborari. Vide in hac voce. [FR.] 1 SCONDEGARDA, Statio, Gall. Corps de garde. Anonymus in Annal. Genuens. ad ann. 1330. apud Murator. torn. 16.col. 705 : Unde in ripa fluminis Ticinelli Scondegardas et belfreda quadraginta erexerunt. 1 SCONDIMENTUM, Excusatio, satisfactio, in Consuetud. GatalaniaB MSS. Vide in Excondicere. j 1. SCONDIRE, Denegare, recusare, qua notione Econduire usurpamus. Leges Balduini Comit. Flandrise ann. 1200. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 766: Si quis in custodia fructuum terrarum suarum, vel nemorum... panna seu vadia accipere voluerit, et ei panmim, vel vadium denegatum, id est Sconditum fuerit, et inde inter eum et ilium qui vadium denegaverit, id est Scondiverit quern supra suum invenerit, rixas et contentiones, vel conflictus moveantur, etc. * 2. SCONDIRE, Abscondere, occultare. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Scondre, Prov. Clanculare, abscondere. Nostris alias Esconsser, eodem signiflcatu. Vide supra Absconcia. TSCONFICTA, Pugno, prffilium. Annal. vett. Mutinenses apud Murator. torn. II. col. 72 : Eo anno (1284.) fuit Sconficta de Montali, scilicet inter Rangonos et Buschetos, et sequaces eorum ex una, et illos de Faxolo, de Savignano, et Grassonos, qui erant extorres Mutinenses, et ibi fuit magna strages ex utraque parte. Pro Glade, ut infra Sconfitta, occurrit in Breviar. Hist. Pisanse apud eumd. torn. 6. col. 192: Anno 1229. Pisani apud Vajanum miserunt in Sconfictam Lucanos et Florentines. | SCONFIGERE, vox Italica, Hostes fudere, profligare, Gallice De'confire. Chronic. Parmense apud Murator. torn. 9. col. 762 : Et eo anno (1189.) Parmenses Sconfixerunt Cremonam Casalunculi, etc. Joan. Demussis in Chron. Placent. ad ann. 1373. apud eumdem torn. 16. col. 518: Videntes quod gentes eorum erant Sconfictas, posuerunt se in fugam. noti9ne. Johan* de Bazano in Chron. Mutih. ad ann. 1235. apud eumd. Murator. torn. 15. col. 560 : Mutinenses et Mediolanenses fuerunt Scunflicti ab Imperatore Frederice. Ibidem col. 569: Eodem anno (1307.) populus et exercitus civitatis Mutime.... fuerunt debellati et Sconflicti per Bonomenses. 1 SCONFITTUS. Profligatus. Regimina PaduaB ad ann. 1315. apud Murator. torn. 8. col. 429: Et dictus dominus Princeps cum suo exercitu succubuit et fuit Sconfittus. SCONFITTA, Glades, vox Italica, Gallis Desconfiture. Chronica Pisana ann. 1173 : In Sconfittam miserunt Comitem Guidonem et Lucanos. [Adde Rolandini Patavini Chron. lib. 5. cap. 11. apud Murator. torn. 8. col. 241. Vide Sconficta.] 1 SCONFLARE, Inflare, sufflare, Ital. Gonfiare, Gall. Enfler. Statuta Riperiae
j SCONFLIGERE, SCUNFLIGBRE, Eadem

lastia ipsae, quoties et quandocumque jus ducendi et extrahendi aquas seu rivos vacaverintf canonists ipsius ecclesids et de fluibus sortivis et Scolaturis, etc. Vide non aliis conferantur. Vide in Scholas- Scolarolum.] ticus. SCOLAX. Papias, ex Isidoro lib. 20. * SCOLASTICIA, Eadem notione. Reg. cap. 10: Scolaces, quod nos Funes vel actor, capit. eccl. Lugdun. ex Cam. Corn- funalia dicimus, eo quod scolias sint, i. put. Paris, ad ann. 1337. fol. 32. r. col. intorti. Ugutio, ex Glossis Isidori : Sco1 : Dominus Stephanus Sapientis miles liaces, (sic) funes; quos Funalia dicimus, inecclesia Lugdunensiet scolasticus dictae quia sunt torti et excepti. Vita S. Cyecclesise, dictum officium Scolasticise in priani : Cum cereis et Scolacibus. Petrus manibus domini decani et capituli pure Damian. lib. 6. Epist. 17 : Quis Scolacibus utitur, ut stellarum micantium videat resignavit. * SCOLASTRIA, Pari intellectu. Charta claritatem. SxoXdbav habent Apophtegann. 1258. ex Chartul. S. Petri Insul. mata Patrum in Psemene cap. 10. apud sign. Decanus fol. 141. y : Collatio dictae virum doctissimum Jo. Bapt. CoteleScolastrias, sicut ecclesise nostras perso- rium torn. 1. Monumentor. Eccl. Graecse. natuum, necnon et collatio scolarum, T SCOLDASCIO, SGHOLDASGHIUS. Vide quas scolasticus antiquitus singulis an- Sculdais. nis conferre consueverat, ad capitulum SCQLIUM, Scopulus, Italis Scoglio, nosnostrum in perpetuum de cetera remane- tris Escueil. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. bunt. 25 : Deinde per syrocum per duo millia| 1. SCOLATORIUM, uiScolarolum. Sta- navigetur, et inveniet Scolium, per ria tuta Saluciar. Collat. 3. cap. Ill : Statu- quod fit portus, in quo fundum triutn tum est quod qusslibet persona de Saluciis passuum reperitur, etc. Infra : Donee quicui ordinata fuerit aliqua prsssia ad fa- cunque pervenent ad Scolia, quas sint ciendum et manutenendum per quasvis super casale Lambertum, etc. Ex Graeco vias et bealerias Saluciarum, sive Scolato. ria, teneatur... manutenere... taliter quod SCOLNA. Vide infra Sculna. defectu ipsius vel ipsarum aqua non Isedai 1 SCOLTETUS, ut Scultetus. Vide ibi. viam, quin per ipsam commode iri possit. * SCOLTHASTRE, Mensurse species. Vide Scursorium. Charta Walt. dom. de Sothengien ann. 1 2. SCOLATORIUM. Papias MS. Bitu- 1208. in Chartul. Mont. S. Mart. part. 1. ric. : Frus canatorium, aut turris, Scola- ch. 54 : Particula ejusdem decimse, quam torium. ..... tenebat ad censum annuum decem * SCOLATRIA, ut Scolastria, in Lit. et octo hastrorum avenas ad mensuram, ann. 1395. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, quas dicitur Scolthastre, in Nalali solpag. 230 : Adi dictam Scolatriam ecclesise vendas. Andegavensis promotus; quae digni* SCOLZARE, tas erat et est in ecclesia praedicta, et civil. Cumanse"Purgare, mundare. Stat. 256. ex Cod. ad causam ipsius Scolastrise, ipse erat 4622. fol. 199. r :cap. cloacha fetida, reg. Nee nee caput et rector perpetuus studii prse- necessarium debeat Scolzari nee evacuari, dicti. nisi de mensibus Decembris, Januarii, Fe1. SCOLATURA.Regula Tertiariorum a bruarii Martii ; el S. Francisco edita cap. 3. apud Wad- Scolzareetet evacuare qui per aliud tempus fecerit, etc. dingum torn. 1. pag. 256 : Chlamydes * SCOMARCERE, Putrescere. Glossar. quoque ac pelles absque Scolatura scissas vel integras, affibulatas tamen, non patu- Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Poyrir las, ut congruit honestati, clausasque ma- Prov. putrere, marcere, Scomarcere. nicas habeant fratres supradicti. Statuta SCOMBRA, vox fori Hispanic!. Jacobus Mediol. 2. part. cap. 464. vetant, ne I. Rex Arag. in Foris Oscse ann. 1247. mulieres giuppam, nee Scolaturam tali- fol. 31: De duobus molendinis, quorum ter deferant, quod viden possint mamil- unum super aliud est constructum ; si las, nee pectus discoopertum. Vox Italica, illud, quod est inferius, engorgat illud, scollatura, incisuram circa collum deno- quod et superius pritno factum, dominus illius, quod superius est, Scombret illam tans. * Pars vestis circa collum. Hinc nos- cequiam, etc. Observantise Regni Aratris Escolete, pro Decollete ; dicitur prse- gon. lib. 9. tit. de Offlcio Suprajunctarii sertim de muliere, cujus pectus nimis 1 : Si Suprajunctarius prosequitur madetectum est. Lit. remiss, ann. 1468. in lefactores, et flagrante maleficio intraveEeg. 195. Chartoph. reg. ch. 247 : Pour ce rit castrum alicujus, et Dominus, vel Alque icelle Philippote estoit habillee en au- caydus illius castri noluerit dare Scomtre facon que ne sont les filles des labou- bram, nee tradere malefactores, etc. | 3. reurs, fort Escoletee et coulerete par des- De consuetudine regni Scombra in loco sus, cuidans que ce fust la chamberiere pro re furata vel malefactore potest fieri du cure de Borieu ou autre fille de joye, ssepius per Suprajunctarium, etc. Alibi : etc. Et ipsi terras tenentes teneantur juvare SB" Hinc nostris Escoler, pro Scolatu- dictos homines de Fraxneda in Scombra ram seu incisuram circa collum facere. dicla vasarum. Michael Molinus in voce : Le Roman de la Rose MS.: Scombra rei furatas vel malefactoris, non solum potest fieri semel, sed etiam bis ; et Se ele a biau col et gorge blanche, licet'in prima Scombra non fuerit maleGart que cil qui sa robe tranche, Si tres bien la li Escoleite, factor, vel res furata reperta, tamen po(Jue la char pere blanche et neile test per officialem iterum fieri Scombra. Demi pie deriere et devant. Idem in Talator : Talari possunt loca et 2. SCOLATURA, Canalis, per quern ef- castra Vironum per Suprajunctarios confluunt aquse; vox Italica. Charta ann. gregata juncta sua : et hoc propter rebel1180. apud Petrum Mariam Campum in Ham loci vel Alcaidi nolentium dare Hist. Eccl. Placentinse, in Regesto 2. Scombram Suprajunctariis insequentibus part. Ch. 29 : Item de omnibus Scolatu- malefactores. Perquisitio. ris, et pluvianis, et surtuminibus, qu& 1 SCOMBRARE. Vide supra in Scombra. decurrunt, seu decurrere possunt ex rivo * SCOMFLARE, Italis, Gonfiare, InflaMerdorio, etc. Occurrit ibi pluries. Gall. re, tumefacere, Gall. Gonfl.er , enfler. Esgouter dicunt. [Statuta Placent. lib. Stat. Vallis-Ser. cap. 43. ex Cod. reg. 5. fol. 58: Statutum est et diutius obner- 4619. fol. 113. r: Non sit aliqua pervatum quod quselibet persona quas habet 1 sona,... quae audeat nee prassumat Scorn-

SCO
fol. 15. v: Quod dicti beccharii non audeant nee prsesumant ore Sconflare, nee Sconflari facere aliquas bestias, nee eas aptare, nee aptari facere de aliis carnibus. 1 SCONFLIGERE. Vide Sconfigere. 1 SCONIUM, f. pro Saonnium, vel Saonnitium, Eeprobatio, recusatio, maxime testium. Leges Normann. cap. 30. 5. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 324: Dum tamen milites in visneto valeant reperiri, qui justo Sconio vel rei ipsius ignorancia ab ipsa jurea non debeant arnoveri. 0 Rectius Soonio in Cod. reg. 4651. Vide Sonare 3. SCONNA. Vide Sculna. SCONSA, Caeca laterna. Vide Absconsa. 1 SCONTRARE, vox apud Mercatores Italos usitata, cum de pecunia solvenda agitur. Statuta ctvit. Genuens. lib. 4. cap. 14. fol. 117 : Si quis mercator efficiatur non solvendo in aliqua mundi parte, sive societas in quavis feria seu termino solutionum, qui jam cepisset solvere, et exigere, seu contraponere, vel (ut aiuntj Scontrare per dies tres ad minus, vel ubi breviori tempore durant soluliones per totum tempus, eo casu quicquid jam fuisset, ut supra cum quovis contrapositum seu Scontratum sit firmum et validum. Scontro, Italis est liber quern mercatores Extractum vocant. 1 1. SCOPA, utScoppa. Vide ibi. * Chartul. Rob. comit. Atrebat. ann. 1248. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 189 : Inter domum quondam Petri filii Johannis de Sancta Aldegonde et Scopas Johannis de Bodinghen, cum cellariis subtus positis, etc. Vide Schoppa. * 2,SCOPA,BetuIa, GaU.Bouleau; quod ex ilia scopas conficiunt. Charta ann. 1198. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. sevi col. 442 : Nullas arbores diminuetis, nee per venditionem, nee per alium modum, exceptis Scopis, nochis et carpinis, quse liceat vobis habere. Vide Scopeturn. SGQPJE, seu Scoparum vel virgarum disciplina in Mpnasteriis. Petrus Damian. lib. 1. Epist. 19: Ssepe pcenitentiam centum suscipiebat annorum, quam scilicet per viginti dies allisione Scoparum, cseterisque poenitentise remediis redimebat. Idem in Vita S. Romualdi cap. 8 : Quia jussus fuerat a Priore quot Scopas accipere, quas nondum acceperat. Joannes Laudensis in ejusdem Petri Damiani Vita n, 43 : Scoparum quoque disciplinam in Capitulo cuncti susciperent, in pane solum et aqua pariter abstinerent. Chronicon Montis-Sereni ann. 1213 : Nudis pedibus in vestenigra (Canonicus regularis S. Augustin'i) Scopam ferens, cum Priore et quodam alio fratre seniore, pedibus ejus prostratus, etc.Anno 1219 : lit prseter alias, quas sustinere compulsi sunt pcenas, toto corpore usque ad femoralia nudi, Scopas ferentes diebus dominicis cruces prsscedere cogerentur. Denique pag. 191: Venia impetrata est, cum prius ipse discalceatus, et Scopam ferens, legati se pedibus prostravisset. Hinc SCOPARI, Scopis caedi. Andreas Vallis umbrosse Monachus in Vita S. Arialdi : Adjuro te, ut tuis te vestibus nunc exuas, et hie coram me te Scopari facias. Qui protinus cucurrit, virgas adquisivit, vestibus se exuit, et acriter se ab uno ex suis ibi coram omnibus Scopari fecit. [Statuta Vercell. lib. 5. fol. 126. v : Et pro furto facto, seu fieri permisso,seu pro praedictis rebus vel aliqua earum venditis ab eo, et fro dono facto ut supra, Scopetur cum aliVII

SCO
quibus uvis ad collum per civitatem.] [* Vide Haltaus. Glossar. German, col. 1738. voc. Staupe.] 1 SCOPALATIUS, Qui Scopis verrit, mundat, Gall. Balayeur. Cencius Gamerar. in Ord. Rom. apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 200 : Scopalatii in die coronationis domini Papss debent gradus scholar et porticum usque ad locum, ubi dominus Papa descendit, mundare. Scopolarius, ex epdem Cencio in Hierolex. Macror-um. Vide Scoparius. SCOPAR. Lex. Bajwar. tit. 9. cap. 2. 5 : De minore vero (scuria) quod Scopar appellant, etc. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, in hac voce torn. 6. col. 411.1 SCOPARE, Scopis verrere, mundare, apud Interpret. Isaise cap. 14. v. 23. et in Psal. 76. v. 7. Fortunatus in Vita S. Radegundis lib. 1: Scopans Monasterii plateas. [Guido in Discipl. Farf. cap. 19 : Si servitores sunt pueri, ipsi debent lavare cochleares et Scopare. Statuta Massil. lib. 5. cap. 40 : Teneantur... transversias universas semel singulis hebdomadis facere Scopari et mundificare. Vide in Scopes.] 1 SCOPARIORES a yulgo nuncupati Eremitse Augustiniani dicti de S. Salvatore,quos confirmavit Gregorius XII. PP. teste la Roque de Orig. nominum pag. 244. 1 SCOPARIUS, ut supra Scopalatius. Epitome Constitut. Eccl. Valent. inter Cone. Hispan. torn. 4. pag. 186 : Nullus canonicus.... possit nee valeat infimos officiarios sedis, videlicet carpentarium, Scoparium et alias ejusmodi mutare. Utitur etiam Ulpianus Dig. Jib. 33- tit. 7. leg. 8. Scoparii, ol o-apwirca, in Gloss. Lat. Graec. SCOPASSA. Acta Murensis Monasterii pag. 39 : Rustici autem, qui habent Scopassa, serviunt diem in Ebdomada, et qui dimidiam in secunda , vel censum dant. [Ubi legendum Scopossa. Vide Schopoza.] SCOPATICUM, Tributi species. Charta Willelmi Comitis Pictayensis apud Beslium pag. 269: Cellarium etiam, quod nostris usibus serviebat, sancto Hilario reddimus, ut Canonici ibidem ministerialem constituant, qui neque Scopaticum accipiat, nee injustas mensuras habeat, neque annonaspermutare praesumat.Vide Escubiera. S5S Ubi Scopaticum videtur illud esse quod ex mensuris supereffluit, vel ex ventilatione remanet, atque una cum aliis purgamentis a scopario verritur ipsique ea ratione competit. Escouvers dicunturejusmodipurgamentain Gharta ann. 1408. ex Cod. Colbert. 2591 : Item les Escouvers et pailles des dismes que ont en ladite terre I'Abbe et Convent de saint Ouen de Rouen. Idem perinde quod alibi Hauton vocant. Vide Hauto. Neque alia notione accipiendam existimo vocem. 4: SCOPATOR, [Scoparius, Gall. Balayeur : Domi.no Accursio, Gregorio et Bartholomeo de Ruere, Georgio Scopatore secreto. (Diarium Burchardi, 6d. Thuasne, 1.10. an. 1483.)] 1 SCOPATURA, In Statutis Vercell. lib. 7. fol. 177. v: Et si Scopaturam vel remansam aliquam habueroj ilium salem extraham de ipsa gabella ipsa die vel sequenti. Vide Arsura 1. Pro quibusvis sordibus occurrit ibid. fol. 150. v: Item statutum est quod si quis homo vel aliquis de familia sua aliquas Scopaturas vel letamen...in viis projecent; dabitprobanno pro qualibet vice sol. 5. Pap. 1 SCOPATUS, Apertus, f. pro Scopertus,

SCO

361

ab Ital. Scoperto, Gall. Decouvert. Gualvan. Flam ma apud Murator. torn. 12. col. 1033 : Mulieres similiter in pejus suas consuetudines immutaverunt, ipsse namque stragulalis vestibus, Scopato gutture, et collo, redimitse fibulis aureis gyrovagantur. j SGOPELISMUS , a Gr. orxoiteXiffjj.6?, Lapidum positio. Sic vocatur crimen ejus qui lapides aut alias materias per insidias disponit in loco, in quo pravidet suum inimicum accedentem aliquid | submovendo aut tangendo facile obrui posse. Vide Ulpian. leg. 9. Dig. de extraord. crimin. 11. SCOPELLUS, Scalprum, Gall. Ciseau, Ital. Scapello. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 77 : Item quod si alicui carcerato dicti Communis vel carceratis fuerit inventa lima, lime vel ferramenta, Scopelli, etc. T 2. SCOPELLUS, Mensuras species. Vide Scapilus. SCOPELLUM, Fustis longus, in Glossis Pithoeanis. Glossae Isid. habent Scapolum. 53" Utrumque emendat Barthius, legendumque censei Scapulium, quo docet notari fustem longum, a quo brevior torosiorque fustis dependet, quibus excutiunt frumenta rustici. Firmat Reinesius in Variis loco ex Chron. CP. <J>!pouaa enl TWV w'(j.wv crxaitotiXtov xa\ TITUOV sv T?i Ystpc, id est, ferens in humeris Scap'ulium et vannum in manu : qui est habitus triturantium. Haec Graavius ad Glossas Isid. * SCOPERIRE, Ital. Scoprire, Detegere, nudare. Instr. ann. 1485. torn. 5. Sept. Act. SS. pag. 737. col. 1: Et acceperunt de dido panno et Scoperierunt et manifestum et patentem fecerunt ilium locum, ubi dictus sanguis effusus fuerat. 1 SCOPETA, Tormentum bellicum manuale. Cone. Tarracon. ann. 591. inter Hispan. torn. 4. pag. 511: Si quis (Clericus).... ballistam, lanceam, pugionem vel sicam, vel tormentum quodvis manuarium, id est, Scopetam, vel similia portaverit,.... decem ducatorum pcenam incurred. Vide Sclopetum. * SCOPETINI, Religiosi sub regula S. Augustini. Serm. Gabr. Barel. in festo S. Domin. : Secunda (regula) fuit Augustini, sub qua militant Canonici regulares, Praedicatores, Eremitani, Servitss, Scopetini, etc. SCOPETUM, Locus, unde Scopas eruuntur, bosci species. Jo. de Janua : Scopeturn, locus ubi abundant scopse. Vide Ughellum torn. 3. Ital. Sacr. pag. 404. * Ital. Scopeto. Vide supra Scopa2. . * SCOPETUS, SCOPPETTUS, Tormentum bellicum manuale. Tract. MS. de Re milit, et mach. bellic. cap. 58 : In cabiis stare debent homines armati ad offendendum castellanos sive cives, cum ballistis, saxis, igne, Scopetis, etc. Bombardulas sive Scoppetti, ibid. cap. 144. Vide supra Schiopetus. Hinc les scoppeto armatus. Tract. MS. jam laudatus cap. 144 : Eques Scoppettarius, oportet quod ipse sit totus armatus, etc. Comment. Jac. Picin. ad ann. circ. 1452. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. col. 76 : Et agro Mediolanensi millia duo eorum, qui serea tormenta gerunt, quos Scoppeterios Galli vocant, in auxilium Annibalis ventures ferebatur. * SCOPITARUS, Eadem notione, in jam laudato Tract. MS. cap. 65: Stantes balistari sive Scopitari defendenles machinam, etc. 1 SCOPHA, Pila, Gallice Bale. Statuta 46
* SCOPPETTARIUS, SCOPPETERIUS, Mi-

362

SCO

SCO

SCO
scortea, flagellum ex scorto seu corio? Stat. monast. S. Egid. ann. circ. 1152. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 34. col. 1: Item debet (elemosynarius) habere concham et bassinos et justas trium pauperum, et tabulam et massam, cum qua, pulsatur ibidem, et Scoriam. Sed forte legendum Storiam. Vide infra Storia 1. | SCORIARE, Corium, pellem detrahere, Gall. Scorcher. Litterae Philippi Aug. Reg. Franc, torn. 3. Ordinat. pag. 261 : Poterunt illi carnifices habere servientes ad ipsas carnes Scoriandas. * SCORIARII , Gall. Ecorcheurs, ita nuncupati ann. 1437. Praedones militares, cujus appellationis rationem discimus ex Chron. MS. abbat. de Valcellis : xxxvj. abbas fuit dominus Arnoldus Daire de Tornaco,.... suis temporibus diris atrocissimisque bellis enervatus. Nam hoc durissimum bellum, quod vulgo Scoriariorum, Gallice Escovcheux, hoc nomine ipsis appropriate, quia.... omnia tarn ecclesise, quam prophana rapiebant vasa, sub nullo duce aut capitaneo legitimo degentes, nisi sub comite de Ligniaco cursorio et deprsedatore. Vide supra Estorchera. SCORIATA, Scortea, flagellum ex scorto, seu corio. Papias: Scutica, scorjata, genus flagelli. Gall. Escourgee, cyxoupT^ta, in Glossis Graeco-Barbaris. * SCORIATI, SCOEIZATI, Qui scutica, Ital. Scorreggia, se se flagellant. Testam. ann. 1329. apud 01. V. Garamp. in Dissert. 14. ad Hist. B. Chiarae pag. 371: Quinque solidos Ravenn. conventui Scoriatorum de Arimino, etc. Stat. Arimin. ann. 1348. ibid, in Ind. pag. 553. col. 1: Congregationi Scorizatorum, cum ex opere pio et justo insupportabiliter sint gravati, etc. 1 SCORIATIO, Excoriatio, Gall. Excoriation. Vita B. Johan. Taussiniani torn. 5. Julii pag. 799 : Qui ex alto cuncta prospicit, gravissima segritudine, doloribus maximis circumvallata, torqueri eum permisit, quse, a physicis vesicse Scoriatio nuncupatur. ] SCORIATOR, Lanius, Gall. Boucher. Constit. Phyrg. ad ann. 1413 : Seditionem Parisiis lanii, quos ea getas Scoriatores appellavit, moverunt, etc. Vide Scortiare. \ SCORIES, Vide Scorio. SCORIETAS. Charta Philippi Regis Franc, ann. 1307. de variis controversiis pro dominio urbis Lugdunensis : Non poterimus intra civitatem et Baroniam Ecclesise Ludgunensis in futurum, nos vel successores nostri, domum, fortalitium, vel castrum acquirere, vel construere, construi nostro nomine permittere, quoquomodo et casu feodum, retrofeodum, Scorietatem, vel pavagium, seu alias quascunque res immobiles quovis nomine seu titulo acquirere seu recipere, sine consensu Archiepiscopi, etc. [Ubi legendum Societatem.] SCORIO, Stultus, fatuus, in Glossis Isidori. Addit. J o h a n n . d e Janua : Et derivatur a Scoria. Eaedem Glossae, et Papias : Scories, stulti, stolidi, fatui. Ubi leg. Scoriones. * SCORIOBELLA. Vide supra in Scariobola. * SCORIUM, pro Corium, in Consuet. Norman, part. 2. cap. 2. ex Cod. reg. 4651. Hinc Scoherie, Merx coriacea vel calceamenta, seu vectigal quod ex iis percipitur. Redit. comitat. Namurc. ann. 1289. in Reg. Cam. Comput. Insul. sign. Le papier aux aysellea fol. 73. r. : Encor iali cuens le thounier de le noueve Scoherie. Vide supra Escoeria.

Collegii Turon. ann. 1540. apud Lobi- eos lavare pedes suos, et dabit cuilibet nell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 419: Item duo haleca et plenum scutellam fabarum, quia multas querelse vicinorum ad aures et unum Scopum vini, et unum panem. nostras devenerunt de insolentiis, excla- Leg. forte Scyphum. mationibus et ludis palmanis dictorum * Idem quod Copus vini, Cyathus unus, scolarium qui ludunt Scophis seu pilis Gall. Un coup de vin. durissimis; ordinamus quod nulli * SCOR. Vide infra Utdicus. de csetero ludant.... nisi pilis seu Scophis 1 SCORA. Charta Caroli C. ann. 845. mollibus. Vide in Scoptrum. inter Cone. Hispan. torn. 3. pag. 132. 1 SCOPITARE, Scopis mundare, verrere, col. 2 : Dum simulanter atrox nepos saGall. Balayer. Statuta Capituli Tull. cramentum glorioso avo nostro Carolo ann. 1497. MSS. cap. 34 : Dortelarius om- multiplex dicebat, (Lupus Dux Vasconiae) nibus festis annalibus claustrum Scopitet. solitam ejus majorumque suorum perfiRursum cap. 35. de Matriculariis: Te- diam expertus est in reditu ejus de Hisnentur ecclesiam parare, et festis annali- pania : dum cum Scora latronum comites exercitus sacrilege trucidavit , propter bus Scopitare. 1 SCOPOLARIUS. Vide Scopalatius. quod postea jam dictus Lupus captus, 4 SGOPOSSA, SCOPOZA.. Vide Schopoza. misere vitam in laqueo finivit. Leg. Scara, 1 SCOPOT^I, Qui Scopam tenent, ni ni fallor. Vide Scara 3. * SCORADA, Viscera, Occit. Scouradilfallor. Vide Schoppa. Acta Murensis Monast. apud Eccardum de Orig. familiae los, Gall. Pressure. Leudae min. Carcass. Habsburgo-Austr. col. 234: Census de MSS : Item de macellariis,.... de qualibet Gangolfswile de primo prxdio C. pisces tabula, unas Scoradas in vespero Pentecostes. Scopotss. Vide Scopulicola. SCOPPA. Vide Schoppa. j|e SCORCHONUS. [ Item serpens sive SCOPTRUM. Charta Gaufridi Episcopi Scorchonusa.u.1 aspisingranata suriana. Aptensis ann. 1246. apud Sammartha- (Inv. Card. Barbo ex transcript. Miintz, nos: Restituendis loricis, balistis, et cay- 1457.)! :! rellis, et Scoptris, et possessionibus, et SCORCIA de corio facta, in Glossar. tnunimenlis aliis, quse. de dicto castro Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Vide tempore captionis fuerunt abstracta, etc. Scortia 1. Forte Scopetis, qua voce Arcobusas nos1 SCORCIUM, Cortex, ut videtur, Gall. Ecorce. Vide Scorza. Correct. Statut. tras vulgo donamus. S3" Ita etiam editum est torn. 1. novae Cadubrii cap. 100 : Jubemus, quod nemo Gall. Christ, inter Instr. pag. 80. col. 1. cujuscumque condictionis existat, audeat at in Charta MS. quse est penes Pr. de vel preesumat accipere Scorcia tallearum Mazaugues legitur Scophis. Nullibi recte : sine licentia mercatorum ..... sub pcena emendandum est haud dubie Scrophis, sol. duorum pro quoque Scorcio, et sub quo significatur Machina ad suffodien- eadem pcena Segati ..... debeant aptare dos urbium obsessarum muros. Vide dicta Scorcia seriatim super talteis et Scrap ha. * SCOPULANOSUS, Quasi scopulis asSCORDALIA. Fragmentum Petronii : per. Vita S. Elzear. torn. 7. Sept. pag. Cosperat Ascyltos respondere convitio ; sed 578. col. 1: Quandam cordulam, crebris Trimalcio delectatus colliberti eloquentia: nodorum Scopulanosam, subtus ad car- Agite, inquit, Scordalias de media, suanem ferens, ea fortiter se cingebat. vitersitpotius. [Ubi foedam contentionem SCOPULARE, Idem quod Capellare, de et rixam, ut Faber in Thesauro, interquo vide Petrum Comestor. in Histor. preter, tametsi doctiss. Cangio videtur Scholast. lib. 3. reg. cap. 8: Latomi in esse] forte pro Ferocia, est enim lapicidina lapides grandes et pretiosos, id SCORDALUS, Ferox, in Glossis Isidori, est, marmoreos Scopulabant et quadra- ubi Pithoeanae habent Scordatus. Papias bant, etc. vero 01Incordatus. 1 SCOPULIGOLA, Anilla vilioribus serSSS Isidoriano sensu Scordalum usurvitiis addicta. Charta Eberhardi Comit. pat Petronius cap. 95 : Eumolpum exapud Laguille inter Probat. Hist. Alsat. cludo , redditaque Scordalo vice , sine pag. 12. col. 1 : Delegavimus... de manci- xmulo scilicet, et cella utor et node. Sepio nostro Scopulicolas, quas in genitio neca Epist. 83 : Tullius Cimber et nimius nostro habuimus, plus minus numero XL. erat in vino et Scordalus. Nesclo an hue Vide supra Scopotse. spectet le Roman de la Rose MS : | SCOPULUM, pro Scopulus, in Vita S. Lprs fu Venus haul Escourchiee, Soli saec. 3. Bened. part. 2. pag. 436: Bien senibla estre courouciee. Nihil aliud quotidianis obtutibus, quam saxea Scapula et tedas adspicere. Et quidem Escorchies, quod idem esse 1. SCOPULUS, Oippus. Willel. de Podio videtur, de mulieribus scorto seu cinLaurentii cap. 37: Cognita factione, Prse- gulo coriaceo succinctis intelligendus, ceptor eos cepit, ponens in Scopulis, et ni fallor, Vaccius in Poemate MS : constringens, quia omnia sunt confessi. Neis les vieilles i sonl corues * 2. SCOPULUS, f. pro Copulus vel 0 pies, o maches, o machues, Copula, Pars scilicet forcipis, qua ambae S'Escorchies el rebrachies. illius partes simul copulantur seu junSCORDISGALE, e^tTratov, in Gloss. Graec. guntur. Vide supra Copula 1. Acta B. Joan. Firm. torn. 2. Aug. pag. 463. col. Lat. Glossae Lat. Gr.: Scordiscus, Icptumov. 1: Accepit illud instrumentum ferreum, Glossae Isid. : Scordiscum, corium cruquo ignem apt amus, quod usitato vocabulo dum. Scordiscum, Scortum. Id est, pellis, rnolles vocamus, et ipsum primum ad rec- unde vox Scordiscus formata. Papias : titudinem reduxit, et postea... sibicinxit, Scordiscum, corium pessimum, vel cruet per illos Scapulas, quos molles in sum- dum. Vide Turneb. lib. 24. Advers. cap. 3. * 1. SCORIA, Stabulum equorum, vel mitate consueverunt habere, unam extretnitatem alleri sic immisit, ut circulus etiam Horreum, in quo fruges recondunipse ferreus circa corpus immobilis perdu- tur. Charta ann. 822. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 1. col. 52 : Nunc tradimus raret. \ SCOPUS, Mensura vinaria. Consue- partem hsereditatis nostrse,... hoc est, catud. Sangerm. inter Probat. Hist, ejusd. sas cum curtiferis, Scoria cum terns araMonast. : Post Missam ducet Camerarius bilis, etc. Vide Scura et Scuria. pauperes in illud cimitermm, et faciet 2. SCORIA, an idem quod Scoriata,

SCO
SCORLITIUM. Vide Superpellicium. f SCOROFIO. Vide infra Scorpio 3. * SCOROPETUM, Ager scopis vel dumetis consitus. Charta ann. circ. 1070. torn. 1. Hist. Cassin. pag. 233. col. 1 : Cum domibus et porticalibus, cum vineis et ortuis, cum campis et Scoropetis, cum terris sementaticiis et pascuis, etc. Vide Scopetum. 0 SCORPENO, Piscis genus. Tract. MS. de Pise. cap. 88. ex God. reg. 6838. 0 : Scorpius a nostris Rascasse dicitur, Massiliensibus Scorpeno. SCORPIACES. Lucifer Calarit. de Non parcendo in Deum delinq. pag. 244 : Non, inquam, possumus metuere minas Imperil tui, quia nullse sunt vires tuas, Scorpiaces adversum nos, quos Dei virtute tegi cernas, quorum esse defensorem ac protectorem Deum advertas. [F. Scorpiax, vel Scorpio, es, etc.] 1. SCORPIO. Papias : Scorpiones, genus duplicis flagelli, vel magni fustes. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Scorpio, escorpion ou fouet.] Magister quidam in Historiis, laudatus a Jo. de Janua, ad illud 3. Reg. cap. 12 : Pater meus cecidit vos flagellis, ego autem ceedam vos Scorpionibus : Scorpius est rubeus, aculeatus, vel flagellum virgarum nodosarum, vel scutica, habens in summitate glandes plumbeas, etc. Ita sane Auctor Mamotrecti. Honorius in serm. de S. Laurentio: Victima Christi in catasta extenditur, cum Scorpionibus, id est, flagellis, in modum Scorpionum aculeatis, cseditur. Vide Baronium ad 12. Junii in Martyrolog. et Gallonium de Cruciatibus Martyrum pag. 88. edit. Paris. 2. SCORPIO, Telum militare, quod a Cretensibus inventum tradit Plinius lib. 7. cap. 56. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. Scorpio, Saiette envenimee.] SxopjuStov, inter machinas bellicas recensetur, ab Anonymo post Theophanem pag. 434. uupogoXa Te xa\ Xt6o6oXa, xa\ axoprccSca. Vide Meursium, [et Gloss, mediae Graecitatis.] * Et Machina bellica, qua tela projiciuntur. Annal. Placent. ad ann. 1444. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. col. 895: Scorpione seu balistra, etc. Hist. Franc. Sfort. ad ann. 1428. apud eumd. Murator. torn. 21. col. 215 : Ubi cassidem posuisset, Scorpionis cornu in caput percussus, interiit. Ad modum ergo caudae scorpionis cornutum erat ejusmodi telum ; unde ipsius nqmenclatura. Ejusdem fortasse originis navigium, quod Escorpion nostri appellabant. Guill. de Villanova in Hist, belli Ital. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1525: Le prince trouva I'armee des Venissiens, qui estoient en nombre de vingt gallees et des autres navires Biscains et Espaigneulx, deux naves, deux gallions et deux Escorpions. 3. SCORPIO, SCOROFIO, voces Agrimensorum. Siculus Flaccus de condit. agror.: Congeries lapidum pro terminis observant, et Scorpiones appellant. Idem : Congeries lapidum acervatim congests, quos Scorpiones appellant. Mago et Vegoia : Congeries petrarum, quas Scorofiones vocamus. Ita alibi non semel. [A Graeco axopluoc quo, teste Scaligero, signiflcatur quidquid in metam aut conum fastigiatum est, ad modum caudse scorpii: unde et tutulus capillorum in pueris sic vocabatur. Vide Alexandr. Explic. Tabular. Heliac. pag. 44.] * SCORPIONARIUS, SCORPIONISTA, Qui scorpione utitur in prseliis. Annal. Placent. ad ann. 1483. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. col. 970: Scorpionistas sive balistrarios, etc. Col. 971: Alias levis

SCO

SCO

363

armaturse stipendiaries, vastatores, Scor- 1. arestor. parlam. Paris. : Consergerius pionistas et pilularios Levis armatures nostri regalis palatii Parisiensis est in quamplurimos ac Scorpionarios et pilula- possessions et saisina habendi.... gruarios a vestigia transmittit. Cum equis gium.... ab omnibus carboneriis et homiquadraginta, decem Scorpionistis eques- nibus facientibus aut portantibus carbones aut Scortias de et infra terminos, tribus, etc. ibid. col. 977. * SCORPIONUS et SGURPIO , Turris qui sequuntur, etc. Vide supra Escorca. 1 SCORTIARE, ut mox Scorticare, Excovel propugnaculi species. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 410: Et in riare, pellem detrahere, Gail. Ecorcher. quolibet angulo ipsius castri debeat fieri Scortiator, Lanius, Gall. Boucher. Staunus Scorpionus altus supra merlos muri tuta Astens. cap. 12 : Quod nullus bechatres punctos, et debeat merlari tarn Scur- rius vel Scortiator audeat vel praesumat piones quam murus; et ante portam ca- Scortiare aliquam bestiam bovinam, casstri fiat unus barachanus cum una domo tratinam, ovinam, etc. Vide Scoriator. sive cassaro, supra quam, sive in qua SCORTICARE, Excorticare, vel excodebeat hospitari capitaneus, sive potestas riare, virgis usque ad carnis excoriatiocastri. [FR.] nem caedere. Concilium Liptinense ann. 11. SCORIA, Militum praesidium, co- 743. cap. 6. et Capitula Caroli M. lib. 5. mitatus, Gall. Escorte. Litterse Richardi cap. 2. lib. 7. cap. 316. [ 400.] : Et si II. Reg. Angl. ann. 1398. apud Rymer. ordinatus Presbyter sit, duos annos in torn. 8. pag. 48 : Quin potius, si egeant, carcere permaneat, antea flagellatus et eis in eorum agendis, ministrare digne- Scorticatus videatur, et post Episcopus mini consilium, auxilium, et favorem ac adaugeat. [Burchardusin Lege familiae: Scortam, salvumque et securum conduc- Constituimus ut ei tollantur corium et tum, per passus, 'loca, etc. Charta ann. capilli. Statuta Riper, cap. 4. fol. 12: 1440. ex Bibl. reg. : Sibique de Salviscon- Quilibet becharii teneantur et debeant ductibus, guidis, Scortis, et aliis necessa- manifestare omnes bestias quas habent riis, si petierit, moderalis sumptibus bene- antequam fuerint Scorticatse officiali suvole providere (velint.) Charta Caroli per hoc deputato.] Vide Excoriare. SCORTICARIA, Retis species, qua caVII. Reg. Franc, ann. 1450. torn. 7. Spicil. Acher. : Providentes sibi sumptibus piuntur pisces in mari, juxta planum eorum moderatis de salvo conductu, littus. Describitur a Petro de Crescentiis Scorta, hospitiis, victualiis, etc. Rolan- lib. 10. de Agricult. cap. 37. Vetus Galdini Patav. Chron. apud Murator. torn. licus Interpres vertit Escorcherie, * SCORTICATORIUM, an Locus, ubi ani8. col. 242 : Data est ei Scorta et cornmeatus, donee ipse cum tota sua gente, cum malibus pelles detrahuntur ? ab Italico armis et rebus suis securus ivit quo voluit. Scorticare, pellem detrahere. Charta Chron. Petri Azarii apud eumdem torn. ann. 1382. torn. 3. Cod. Ital. diplom. 16. col. 393 : Cogitavit dare Scortam cum col. 1572 : Et quod super logiis duabus et victualibus. Adde torn. 19. ejusd. col. 767. gettis dicti pontis novi, sitis et positis Bullar. Carmelit. part. 2. pag. 401. col. juxta flumen Ami,... quarum una tenet... 2. Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. latus in Scorticatorio tabernariorum. Vide supra Escorcheria. 1546. etc. Vide Scortum 1. SCORTICINIUM , itopveia. Breviarium * SCORTAM FAOERE, Italis, Far la Scorta , Ducere , praesidium prsestare, Capuanum, de S. Vitaliano Episcopo Gall. Escorter. Charta ann. 1370. apud Capuano 16. Jul: Consilio hoc inito, falMurator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi siloqui accusaverunt eum, Scorticinium col. 536 : Promiserunt quoque prsefati cum meretricibus commisisse. milites et scutiferi facere suprascripSCORTILATUS, Morbus equinus, cum tas monstras, Scortas et cavalcatas ac junctura cruris juxta pedes Iseditur ex percussione, quam facit in aliquo loco custodias. 1 2. SCORTA, pro Scortum, in Capitul. duro, vel ex prsecipitatione ejus in cursu vel lib. 6. | 49 : Nee inyrediatur earn (Eccle- motu, aut quia quandoque pes indisiam) manzer, hoc est de Scorta natus. recte premitur versus terram. Petrus de T 3. SGORTA, Sordes, purgamenta. Crescentiis lib. 9. de Agricult. cap. 41. SCORTISARIUS, Vestium scortearum Statuta Arelat. MSS. art. 184: Scorta lignorum omnium prohiciatur juxta confector. S. Hieronym. Epist. 60. cap. 3: Numquid coriarius aut Scortisarius rnurum novum burgi. >|c 4. SCORTA, Vectigal ex importatione erat, Deus, ut conficeret pelles animalium, mercium. Stat. Com. Vercellarum ann. et consueret ex eis tunicas pelliceas Adam 1247. inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. et Evse ? Gloss. Lat. Gr. : Scortea, SepjAaII. col. 1346 : Et quod permittam eis pro Tcr/etTwv. Scorteum ax-jnvov, Sspjj.atixov. communi habere et recipere et colligere [Festus : Scorteum, pelliceum in quo saScortam, vel illud quod datur vel dabitur gittse reconduntur, ab eo quod ex pellibus pro Scorta vel occasione Scorte; et hoc de factum est.} Scorta que recipitur vel reciperetur tarn * Ejusdem originis videtur esse vox introitu civitatis quam in exitu, vel alibi. Gallica Escourseuil, qua significatur, ni [FR.] fallor, Sacci scortei species, in Lit. remiss, ann. 1404. ex Reg. 158. Chartoph. SCORTATORIDM, Lupanar, Ugutioni. * SCORTELLA, Pera coriacea peregri- reg. ch. 342 : Un Escourseuil, ou furent norum; nisi sit pro Scarcella, eadem envelopez iceulx biens. 1 1. SCORTUM, Militum praesidium. acceptione. Acta S. Peregr. torn. 1. Aug. pag. 79. col. 1 : Denique secum tulit (Pe- Vide Scorta 1. Amelgardi Excerpta ex regrinus) scalavinam (f. pro sclavinam) Gestis Ludovici XI. Franc. Reg. apud capellum, baculum, Scortellam et peram. Marten, torn. 4. Ampl. Collect, col. 831: Erat tune annona ubique cara, sed ex 1 SCORTEUM. Vide infra Scortisarius. 1. SCORTIA, Vas olearium, eo quod sit vectura et Scorto seu conductu, pretium ex corio factum, Isidore lib. 20. Orig. ad tertiam partem vel amplius in civitate excrescebat. cap. 7. et Papiae. * Vide supra Scorcia. * Ductus, et praestatio quae ob condu* 2. SCORTIA, Cortex, Ital. Scorza, ctum pensitabatur, Ital. Scorto. Charta Gall. Ecorce. Acta S. Pereg. torn. 1. Aug. ann. 1198. apud Murator. torn. 2. Antiq. pag. 80. col. 2 : Scripsit totum cursum et Ital. med. aevi col. 17 : Promisit de cetera seriem totius vitse suse in Scortia, id est, reddere domino Papse et ecclesise Romanse in spolio ligni. Arest. ann. 1334. in vol. medietatem de placitis, et bannis, et foris-

364

SCO

SCO
quieti et soluti ab omni Scotto, geldo, auxiliis Vicecomitum, etc. Occurrit alibi. SCOTTUM. Abbo lib. 2. de Obsidione Lutetiae. [** vers. 361. Vide ibi Pertzium.]:

SCO

nise suse expensas homines cogit per circuitum, ne alioquin sibi forent in offensione. Hanc sententiam improbat Spelmannus, praesertim quod Scotallum cum duplici II, scribitur, ala, vero cum unico : censetque Scotallum, esse formatum ex scot, et tallia, i. tributum, exacHis pancra cupiens quoedam componere, jussit tio, nostris taille: sic ut Scotallum, sit Vi sibi Scotta Danura deferri; namque Sacerdos quasi Scottallum, i. pecunia vel rei aliTempla tuens puteum vendebat aegris pretio amplo. cujus exactio, redditio, contributio. Rogerus Hovedenus pag. 461: Omne in- Huic sententiae concinit Brompton : justum Scottum interdixit. OrdinatioMa- Scot, i. symbolum, ad opus Baillivorum risci Ramesiensis: Foret baillivus ad D. Regis, et inde dicitur Scotale. Scotalis Scotta pro reparatione a sustentatione wal- igitur vox est generica, ut garba scotalis, liarum assessa levandum. Rursum : in Fleta lib. 2. cap. 41. 25. de qua in Baillivus habeat pro labore suo dupla le- Charta forestae laudata, quae scilicet pro vanda, quse tempore suo de Scottis asses- Scoto exigitur. Fatendum tamen partisis et levatis contingant. Ibidem : Statue- culatim Scotallum et Scotalium cervirunt, quod quilibet Scottus assessus pro- siam signih'care, quam quidam fructuaclamaretur. Hinc nota vulgaris apud nos rii, seu convasalli, communibus expenformula, Assepir I'escot. sis comparant, dominum suum, vel ejus SCOTUM, dicitur Symbolum ad opus vicarium excipere obligati, sive voxforbaillivorum Domini Regis , Bromptono mata sit ex scot et ala, sive per se ejuspag. 957. Charta Guillelmi Nothi pro modi praestationi tributa sit. Quietum fundatione Monasterii de Bello : Ita li- esse a Scotallis regalibus, in Monastico berum et quietum... scilicet ab omni geldo, Anglic, torn. 1. pag. 922. Vetus Charta et Scoto, et hidagiis, et Danegeldis, etc. apud Somnerum in Tractatu de Gavel[s"-# Alia Guillelm. II. proeodem Monas- kynd pag. 29: Item, si dominus Archieterio apud Madox num. 285. pag. 176.] piscopus fecerit Scotall. infra boscum, qui[Charta Willelmi Angl. Reg. apud Th. libet terram tenens dabit ibi pro se et Blount in Nomolex. Anglic.: Terram de uxore sua 52. ob. et vidua vel kotarius 1. Tanerham.... quietam semper et liberam ob. Charta alia ibid.: Memorandum, quod ab omnibus Scotis et geldis [dedimus.J] praedicti tenentes debent de consuetudine Ingulfus pag. 875: Et volo, quod dicti inter eos facere Scotalium de 16. den. et monachi sint quieti et soluti ab omni ob. ita quod de singulis 6. den. detur 1. Scoto, geldo, auxiliis Vicecomitum, hida- den. ob. ad potandum bedello Domini giis, et a secta in schiris, etc. Archiepiscopi supra dictum feodum. SCOTTARE dicuntur tenentes de praeUtcumque sit de vocis etymo, id consdiis et agris ; qui Scoti pensitatiqni sunt tat, in Conciliis Anglicanis, et Statutis obnoxii. Charta Henrici II. Regis Angl. Episcopalibus, Scotallam sumi pro comin Monastico Anglic, torn. 1. pag. 666: potationibus, Statuta Concilii LambeEt de tota terra sua extra burgum de thensis ann. 1206. cap. 2: Prohibitionem Theodforde,de qua non Scottaverunt tem- Scotaliarum seu Scotallarum et aliarutn pore Rogeri Bigot,.... vel de aliqua terra, potationum prosequentes, etc Comquae. est circa Theodfordam, prohibeo, ne munes autem potationes declaramus, quoScottent. Vetus Charta apud Somnerum ties virorum multitude numerum denain Tractatu de Gavelkind pag. 183 : Su- rium excesserit, etc.... Communes potatioper hoc sciendum, quod praedictus J. et nes, quas Scotallas, mutato nomine, Carihaeredes sui Curiam nostrum de Leysdun tatis, appellant, detestantes, etc. Sarisbesequentur, et in auxiliis dandis et Scottis, riense Concil.ann.1217. cap.11: Bannum sicut alii tenentes nostri, Scottabunt. Vide quoque Scotallorum per sacerdotem fieri G. Prynneum in Libertatib. Eccl. Angl. prohibemus, etc. Denuntiationes Scotallotorn. 3. pag. 215. rum fieri in Ecclesia per laicos, ibidem SCOTA. Patriarchium Bituricense cap. vetatur cap. 76. Synodus Wigorniensis 30. ubi de S. Austregisilo ex ejus Vita : ann. 1240. cap. 33 : Nee compotationibus, Quidam etiam molendinarius... die domi- quae vocantur Scotalles, vel aliis inhonesnico, temerarip spiritu volens juxta suae tis prsesumant aliquatenus interesse. artis industriam emendare molam, ac- Constitut. Walteri Episcopi Dunelmencepto ancipiti ferro, quod vulgus Sotam sis ann. 1255 : Insuper et Scotallorum vocat, ccepit earn terere. Ex Lat. forte potationes, et ludos in locis sacris quosCos, cotis, [Scottam editum apud Mabill. cunque interdicimus. [Cone, incerti ssec. 2. Bened. pag. 98. et Bollandistas loci apud Marten, torn. 4. Anecd. col. torn. 5. Mail pag. 231. ubi Scoltam mal- 158: Prohibemus quoque ne denuntiatus leum ferreum ad molarem acuendum Scotallorum fiat in ecclesiis, vel per sacerrecte interpretantur. Vide Scottae.] Vide dotem extra.] Adde Statuta S. Edmundi in Securis. Archiepisc. Cantuar. ann. 1236. cap. 6. SCOTALLTIM, SCOTALE, SCOTALIUM. Statuta Synodalia Episcopi anonymi Matth. Paris ann. 1213: Denunciatum ann. 1237. cap. de Sententiis, etc. est praeterea Vicecomitibus, Forestariis, SCOTALL.E, Concilium Oxoniense sub aliisque ministris Regis,... ne a quoquam S. Edmundo Cantuar. Archiep. : Banaliquid violenter extorqueant, vel alicui num quoque Scotallarum per Sacerdotem Baron, dit il, mort sui et confondus, injuriam irrogare praesumant, aut Sco- prohibemus, et si Sacerdos vel Clericus Quant tant jai de mon lin ja perdu, talla alicubi in regno facere consueverunt. hoc fecerit, vel Scotallis intersit, canonice Dont ja Escot ne me sera rendu. Charta Joannis Reg. Angl. de libertati- puniatur. In Charta Philippi II. Imper. pro Leo- bus Forestae ann. 1215 : Nullus ForestaSCOTARE, et SCOTATIO, quid sit, vel rius vel Budellus facial de ceetero Scotal- fuerit, apud Danos, docet in primis Andiensibus, edita in Magno Recordq Leodiensi pag. 9. dicuntur cives Leodii esse lum, vel colligat garbas, vel avenam, vel dreas Suenonis Archiep. Lundensis lib. immunes de serviche, tailhe, et Escot. bladum aliud, vel agnos, vel porcellos, nee 4. Legum Scaniae cap. 13 : Quid sit ScoEscotier, in Legibus maris Oleronensi- aliquam collectam faciat, etc. Ubi Wat- tatio: In venditione terrarum ad translabus art. 41. Payer son escot. sius, Scotallum, tabellam cerevisiariam tionem dominii, est necesse ut interveniat SCOTTUM. Rastallo, Scot, est quietum interpretatur, ex Scot, Symbolum, et quaedam solennitas, in qua terras modiesse de quadam consuetudine, sicut de ala, cerevisia. Manwodus : Scotall, dici- cum emptoris pallio extento manibus ascommuni tallagio, facto ad opus Vice- tur, ubi saltuarius, aut quis fprestae mi- sistentium, qui si factum revocetur in comitis vel Baillivorum ejus. Monasti- nister tabernam tenens cervisiariam, in- dubium, pp.rhibere possunt testimonium cum Anglicanum torn. 1. pag. 169 : Sint fra metas forestse, convolare hue ad pecu- veritati, apponit venditor, qui designafactis, et de sanguine, et de plaza, et Scorto, et passagio, et ponte Reatinae civitatis. 2. SCORTUM, pro Puero meretricio. Utuntur Suetonius in Vitellio cap. 3. et Victor de Viris illustr. in Catone, et in Domitiano. jSGORZA, vox Italica, Cortex, Gall. Ecorce. Statuta datiaria Riper, cap. 12. fol. 4. v: De qualibet stora Scorzarum a subris pro introitu soldi sex. Vide Scorcium. Hinc SCORZARE, Italica vox, Gallis, Escorcer, corticem auferre. Charta ann. 1345 : Si quis Scorzaverit alienas vites, solvat pro poena, etc. [Statuta Montis reg. fol. 229 : Et illae arbores sint banntiae, taliter quod qui inciderit, Scorzaverit, vel scalvaverit ipsas arbores, solvat bannum. Vide Scoarsare.] SCOT, SCOTTE, SGOTUM, SCOTTUM, Contributio, conjectus, [Saxon. S c o t , German. Schoss :] voces formatse ex Anglo-Saxonico s c e a t , pecunia, census, pars, symbolum, quae varie in libris Scriptae leguntur. [** Vide Graff. Thes. Ling. Franc, torn. 6. col. 557. voce Scaz, Schmeller. Glossar. Saxon, voce Scat, Haltaus. Glossar. German, col. 1646. voce Schoss.] SCOT. [ Breviloquus Saxonicus MS. apud Eccardum in Notis ad Leg. Salic. pag. 174 : Exactio dicitur, quando aliquis accepit a suis subditis minus juste, quod dicitur Teut. Scot.] MtthaeusWestmonasteriensis ann. 77 : Ex Pictis et Hibernensibus Scoti originem habuerunt, quasi ex diversis nationibus compacti: Scot etenim illud dicitur, quod ex diversis rebus in unum acervum congregatur. Charta Guillelmi Comitis Flandriae pro confirmatione Consuetud. Audomarensis ann. 1127 : Nullum Scot, nullam talliam, nullam pecuniae suas petilionem ab eis requiro. * Lit. remiss, ann. 1351. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 87: Quia dictus Maulone noluit dicto Johanni de Duno regis Septum suum, sive partem de Mis, quse ibidem expenderant,se contingentem mutuare. Serm. Gabr. Barel. in Septuag. fol. 2. v. col. 2 : In hac cosna peccator debet ponere tria Scota, scilicet contritionem, confessionem et satisfactionem. Vide supra Escotum. SCOTE. Leges Guillelmi Nothi : Quod dicunt Anehlot, et an Scote, persolvatur secundum Legem Anglicam. Vide Lot. ESCHOT, in iisdem Legibus Guillelmi cap. 2 : Et cives non placitabunt extra muros civitatis, et sint quieti de Eschot et de Danegildo. Brito in Vocab. : Symbolum sicut dicit Glo. super Proverb. 23. vacantes potibus, et dantes Symbola, consumuntur, est collatio sertnonem, ut in Consilio; vel pecuniarum, ut in praesenti loco (Proverb. 23.) Gallice dicitur Escoth. Gloss. Lat. Gall. MS. Thuanum. : Symbolum, Esquot. Le Roman d'Auberi MS.:

SCO
tarn terram, quam distrahit in emptorem, in ipsius se transferre dominium profitetur: hsec autem solennitas ex vulgari nostro producto vocabulo competenter satis potest Scotatio nominari. Et cap. 12: Reperitur et alius casus, in quo sufficit, quantumlibet brevis possessio, ad defensioriem hujusmodi obtinendum, qua munitur emptor contra proprium venditorem, quibusdam pro jure volentibus observare: quod statim dimisso pallio post factam Scotationem, non possit venditor convictus duobus legitimis testibus, qui prsesentes fuerunt, quod factum fuerat defiteri, sed cogatur potius adimplere. Et paulo supra : Dubitari solet, utrum in tali juramento debeat quoque Scotatio, quae ad translationem dominii, prasterquum in hsereditaria successions ubique requiritur, comprehendi. Adde lib. 2. cap. 3. 7. lib. 4. cap. 17. Charta Kanuti Regis Danorum ann. 1184. apud Stephanium in Prolegom. ad Saxonem Grammaticum pag. 17: Mansionem nostrum in Vucotorp, et aliam in Syndrup, quam Saxo Griis a patre meo emptam pro animse suss salute ipsis Fratribus Skottavit, etc. Charta Christian! Ripensis Episcopi apudPontanum lib. 7. Rerum Dauicar. pag. 383 : Hinc est, quod constare volumus universis, nos omnia et singula mobilia et immobilia inferius annotala secundum formam et regulam eis competentem JRipis in perpetuum faciendum, ac de consilio Archidiaconi pro tempore et Capituli ordinandum existentium contulisse,Scottasse et sub reali possessione tradidisse jure perpetuo possidenda. Idem Pontanus pag. 392. recitat literas Erici Danorum Regis ann. 1303. quas Scotationis literas appellari ait, in qua haec formula habetur : Pro memoratis decem millibus marcarum argenti puri assignavimus, Scotavimus, et dedimus in solidum Domino Archiepiscopo et Ecclesise supradictss.... praedictum herrid, pro dictis bonis Scotatum, ad nos et jus ad proprietatem nostrum libere redeant ipso facto, etc. Alia denique Waldemari Regis Daniae ann. 1327: Ipsi Lundensi Ecclesise loco prsedicti Rodneherret, ut prius est expressum, absque alia omni Scotalione cedat, jure perpetuo possidendum. Occurrit etiam haec vox in cap. ex litteris2.Extr. de Consuet. et apud Antonium Augustinum Antiq. Collect. 3. lib. 1. tit. 3. cap. 1. ubi Innocentii III. PP. esse dicitur, et ad Archiepiscopum Lundensem scripta Epistola. Loccenius lib. 2. Antiq. Suecic. cap. 16. ait, Scotationem esse vocem SuecoGothicam,et significare tactum baculi : yel pulveris, aut partis terrae yendit83 in sinum excussio aut immissio, quae erant symbola traditionis. Agunt praeterea, et conjecturas alias proferunt de hujus vocis origine ac notione Cujacius lib. 1. Observ. cap. 18. Jo. Costa ad tit. Decretal, de Pact. Franciscus Florens. tract. 4. ad tit. 4. de Consuetud. lib. 1. Decretal. [Altaserra in Decretal. Innoc. lib. 1. tit. 4. cap. 2.] et Innocentius Cironus lib. 1. Observ. cap. 9. quos consule, si lubet; sed inprimis Stiernhookum lib. 2. de jure Sueonum vetusto cap. 5. Vide Scot. * Verelius in Ind. linguae Gothicae : Skota, Certa ceremonia fundum venditum in potestatem emtoris transferre, ita ut pulverem fundi venditi in gremium ejus conjiciut. Scotning, skaft oc skotning oc stongfall, Legitima venditio et translatio fundorum. Skotatio, vox ex Scandica barbaro-latina, derivatur a Skotting, gremium, Schoos. Martin, in Vocabul. MS.

SCO
jur. canon. : Signum, quod Scotatio dicitur, est evidens donationis argumentum. [** Vide Grimmii Antiq. Jur. Germ, pag. 116.] 1 SCOTATUS, Incisus in orbem diminutus, Gall. Echancre, Ecollete. Cone. Tarracon. ann. 1591. inter Hisp. torn. 4. pag. 615 : Neque clerici deferant.... sayones Scotatos,.... neque sotulares apertos sive Scotatos, nee cum scissurisf etc. * Formulae MSS. ex Cod. reg. 7657. fol. 34. v. : Invenimus... unum hominem mortuum, cum.... caligiis de blanqueto ac sotularibus Scotatis. Souliers Escolletez dicuntur, in Lit. remiss, ann. 1387. ex Reg. 130. Chartoph. reg. ch. 212: Troiz puires de souliers de corduun Escolletez. Escotu vero dici videtur de baculo certa ratione inciso, in aliis Lit. ann. 1472. ex Reg. 195. ch. 713 : Pierre de Bailleul ayant ung baston de pommier Escotu en sa main, etc. 1 SCOTE. Vide supra in Scot. SGOTELLA. Vide Scutella. 1 SCOTERIA, SGOTEBII. Clerici de Scoteria, qui fuerint facile colligitur ex Statutis MSS. Capituli Audomar.: Statuimus quod receptor bursas anniversariorum juxta posse satisfaciet plenarie et sine diminutione canonicis, vicariis, capellanis et clericis de Scoteria ac aliis de obitibus et anniversaries per eosdem lucratis.... Statuimus et ordinamus quod prsepositus, decanus , cantor, canonici, capellani, vicarii, clerici domus Scoteriss et alii habitum ecclesise deferentes, etc. Volumus autem quod preedicti capellani percipientes distributiones in choro tarn Scoterii quam vicarii habeant celebrare Missas suas, etc. Circa clericos autem de Scoteria statuimus.... quod nullus eorum extra domum prsedictam pernoctare prsesumut, quodque nullus ad eamdem post pulsum campanss dictse Varde cloque per receptorem domus admittatur... Item deservient dicti clerici de Scoteria hoc modo, videlicet quod a festo sancto Paschse usque ad festum O. SS. recipiet quilibet eorum iv. marellos pro die interessendo divinis a festo 0. SS. usque ad festum Paschas.... v. marellos... de quibus iv. marellis pro prandio solvet u. marellos, et i. pro ccsna receptori domus ; alioquin a comestione prandii et ccense privabittir. In fine cujushbet hebdomadae omnes suos marellos quos habuerint residuos reeeptori domus reddere teneantur, etc. Vocis originem baud dubie babes in voce Scot. Hie enim ad victum quotidianum de acceptis marellis symbolas receptori dare tenebantur. Usum vocis hujus apud Audomarensesprobat Charta Guillelmi Comitis Flandriae supra in Scot laudata. j SGOTBRIA dici videntur agri, qui Scoti pensitationi obnoxii sunt, vel quorum fructus in 33quales portiones dividuntur, nisi sit nomen loci proprium in Charta Ingelranni Decani Ambian. ann. 1178. ex Tabul. Corbeiensi : Wimarus sub ftdei religione promisit quod in duabus purtibus totius decimse de Maiseroles nihil amplius reclamabit, nee in decimis de Scoteriis. SCOTI, dicti non modo Scotiae mcolae, sed et Hiberni. Ita Beda lib. 1. cap. 1. ait Hiberniam proprie patriam esse Scotorum. Eadem habet Radulfus de Diceto ann. 1186. Brompton. de Hibernia : Dicta est etiam aliquando Scotia, a Scotis earn inhabitantibus, priusquam ad aliam Scotiam Britannicam devenerunt. Unde in Martyrologio legitur, Tali die apud Scotiam Natalis S. Brigidse. Idem Radulfus de Diceto, de Hibernia : Haec autem pro-

SCO

365

prie patria Scotorum est. [Itiner Dermatii cujusdam apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 342 : Necmiremini quod mihi via ista est; etenim etsi Hybernensis sum, etsi sum Scoticus, etc.] Chronicon Magdeburgense MS. ex Bibl. S. Germani Paris, ann. 952 : Sinistrorsum habens Hiberniam Scotorum patriam, quss nunc Irland dicitur. Papias : Scotta eadem Hibernia, etc. [Vita S. Findani torn. 1. Rer. Alaman. part. 2. pag. 205 : Vir igitur quidam nomine Findan, genere Scottus, civis provinciae Laginensis. Mox : Prsedicti ergo viri (Findani) sororem, gentiles, qui Nordmann vocantur, plurima Scotiae insulae, quss et Hibernia dicitur, loca vastantes inter alias feminas adduxere captivam. Vita S. Fridolini ibid. pag. 384 : Sanctus Fridolinus ex Hibernia inferioris Scotiae oriundus, etc.] Vide praeterea eumdem Bedam' lib. 2. cap. 4. lib. 3. cap. 19. Camdenum in Hibernia, Usserium de Primord. Eccles. Britann. pag. 579. 587. 593. Richardum Stanihurstum lib. 1. de Rebus Hibern. Patricium Flemingum ad Vitam S. Columbani pag. 272. Gratianum Lucium in Cambrensi everso cap. 14. et alios, qui ab eodem Lucio ibidem laudantur. [Le Roman de Vacce MS. :
Miex voulsisse estre & Londre o les Escos.]

* Vide supra Escotus. SGOTI PEREGRtNi, non modo Scoti genuini; sed et Hiberni. Vita B. Mariani Abbatis Ratisponensis n. 2. de Scotis : Sed fortuitu aliquis zelo pietatis bono in peregrinos, sive notam inconstantias eis infligens, sciscitabitur, unde est, et unde mos iste inolevit, quod de finibus Hibernise pras cseteris gentibus limina sanctorum per universum orbem, diris ssepe frigoribus, ac sestivis solibus peregrinantur, etc. Scotorum peregrinandi studium sugillat Auctor versuum in fronte libri Bibliorum descriptorum apud Baluzium post Capitul. Regum Franc, pag. 1572 :
Ante Brito stabilis fiet, vel music muri Pax bona, quam nomen desit honosque tuum.

Britonum enim voce Scotos designant: quanquam Britones Anglicos pei-egrinationibus operam impendisse, et sanctos Apostolos crebrius visitasse constet, quod turn primum coapisse circ. ann. 700. scribit Stephanus Eddius in Vita S. Wilfridi cap. 3. Vide Bollandum in Commentario praevio ad ejusdem S. Vitam n. 1. 2. 3. 4. etc. Petrum Damian. lib. 1. Epist. 8. pag. 29. Gretzerum in Observ. ad Philippum Eystetensem cap. 19. et quae observavimus ad Joinvillam pag. 33. SCOTORUM HOSPITALIA. Vide Hospitale. * SCOTIANA (MARGARITA). [ Item alia Margarita Scotiana major, due. VI. (Archiv. S. Augustini, Romse, intr. et exit. Sacristiae, 1474-1496, f. 16.) Legitur in Nouveau Recueil des Comptes de 1'Argenterie, p. p. Douet d'Arcq, p. 45, an. 1328 : Unes paternostres ou il a 5 grosses perles d'Escosse. Cui subjungitur haec nota: Faujas Saint-Fond, dans son voyage en Angleterre, en Ecosse et aux'lles Hebrides (Paris, 1797, in-8, II, 186), donne des details interessants sur les perles du lac de Tay, au comt6 de Perth, en Ecosse. ] 1 SCOTIGA, Li go. Vide Fossorium. 1 SCOTOMA, Gr. ^Tw^a, Capitis vel oculorum vertigo, visus obtenebratio et hebetudo. Isidorus lib. 4. Orig. cap. 7 : Scotoma ab accidente nomen sumpsit.

366

SCO

SCR

SCR

quod repentinas tenebras ingerat oculis * Scouz, eadem notione, in Charta SCREA, Pituita, in Glossis Isid. [Ita cum vertigine capitis. ann. 1331. torn. 2. Hist. Leod. pag. 415 : etiam Papias; at Constantiensis : Screta, | SCOTOMIA, Eadem notione. GlossseItem avons ordineit qu'il ne soit nulz, que pituita.] Catholicon parvum : Screa, ad Alex. latrosoph. lib. 2. Passionum : de ce jours en avant qu'il joue ens le Escume, crachat. [Gocelinus in Translat. Casus, i. Scotomiam, quia omnia videntur cloestres ou chimiteires de egliez de Liege S. August. Cantuar. torn. 6. Maii pag. eadem. Arnolfus in Vita B. Ramuoldi aux dels, aux Scouz, aux hochez, etc. 428: Sensi luridam pituitam a corde ssec. 6. Bened. part. 1. pag. 14 : Demum * SGOUALIUM, Sordes quaevis, purga- extrusam, faucibus oberrantem. Hanc tarn gravem sub vitio piluitse vel Scotomise menta. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 94. erecto corpore uno ictu valide excreans, incidit tentationem, quo ceteris membris ex Cod. reg. 4622. A : Item quod nulla super adjacentem viridis herbss fascicuofficia sua sat vivide gerentibus, oculorum persona ponat leamen, paleam, vel burdi- lum ejecti Interea equus meus, haud suorum penitus amiserit lumen. Ubi cium sive Scoualium domus, vel aliquid vilis pretii, dum cum apposita herba ipsam aliena manu in MS. scriptum Scotomise aliud sordium projiciat in mercatum. injectam Scream avido ventri admittit, monet Mabill. Scotonise minus bene Vide supra Scoba 1. exlemplo velut transfixus cuspide exilit, 1 SGOVARE, pro Scobare, Scobis pur- furit, fremit. Vide Crea 1.] editum apud Bolland. torn. 3. Junii gare, verrere in Statutis Astens. collat. pag. 415. * SCRENELLUS, pro Crenellus, Gall. | SCOTOMATICUS, Qui vitio Scotomatis19. cap. 15. Vide Scoba. Creneau. Vide infra in Scutum. * SCOVARE, pro Scopare, Scopis seu laborat. Aldhelmus de Virg. cap. 11: SCREO, SOREONA, SCREUNA. Lex SaEtiam perfectorum palpebras graviter virgis aut flagellis caedere. Stat. contra lica tit. 14. | 1 : Si tres homines ingegrossescunt, et qul putabantur pudicitia Flagellantes ann. 1269. apud Murator. nuam puellam de casa aut de Sereona praediti, dum ssepe humanum fallitur torn. 6. Antiq. Ital. med. sevi col. 471: rapuerint, etc. Tit. 29. 33: Si quis judicium, quasi Scotomaticorum lumina Item statuunt, prsecipiunt, et bannum Screonam, qua clavem habet, effregerit, tenebris obturantur. Scotomatica passio, imponunt, quod si quis civis, comitatinus, et aliquid furaverit, etc. 35 : Si vero morbus ipse. Mirac. S. Bertmi ssec. 3. vel forensis se Scovaverit in aliqua parte Screonam, quse sine clave est, effregerit. Bened. part. 1. pag. 131 : Psene exanimis civitalis vel districtus Ferrariss, de die Ubi monet Bignonius legi in Cod. Thuante in terram proruit, nequaquam ut vel de nocte ; si fuerit miles, puniatur in ano Screuna. Lex Frisionum tit. 22 : Qui passione Scotomatica ictus, sed pro animss quingentis libris Ferrar. si vero fuerit Screonem effregerit. Ex his emendare illius (ut postea claruit) salvatione, immo pedes, puniatur in ducentum libris Fer- licet Capitulare de Villis cap. 49: Ut genitia nostra bene sint ordinata, id est, magis nominis Dei laude, ipsiusque di- rar. Vide in Scopse. * SCOUTETA , SCOUTHETA , Praetor, de casis, pistis, et tuguriis id est Sereones spositione luminum delectabilium visu grivatus, ac bimatu vel eo amplius in hu- prasfectus, balliyus, judex oppidi, idem et sepes bonas in circuitu habeant, et porqui Scultetus. Vide in hac voce. Charta tas firmas, qualiter opera nostra bene jus csecitatis permansit amaricatu. 1 SCOTOMARE, Circumyertere, vertigi- Phil, comit. Fland. pro Libert, castel. peragere valeant. Legendum enim Sereones procreare. Theod. Priscian. de Diseta Brug. ex Cam. Comput. Insul.: Homo nes. Sed quid haec vox sonet, npn concap. 12 : Salsum vinum caput Scotomat. liber submonitus ad lapidem,.... Scoutetse stat inter interpretes. Sicama in Lege f SGOTOMATUS. Papias MS.: Arotheus respondebit. Alia Joan. abb. S. Winnoci Frisionum Screonem, scrinium esse interpretatur Scotomatus. in Chartul. S. Bert. Audomar. pag. 214: censet: quo modo legitur in Lege Burgund. tit. 29. j 3. edit. Tilianse et Lin| SCOTOMIA, SCOTONIA. Vide Scotoma.Dominus castellanus A. de Bergis 1 SGOTOPIT^, Haaretici. Vide Circellio. de advocatura, quam in eis (villis) re- denbrogii: Effractores omnes, qui aut clamavit, vobis et Scouthetx de Archas domos aut Scrinia expoliant, jubemus ocT SGOTTA, ut supra Scota. Vide ibi. cidi. At Pithoeus ad Legem Salicam, hoc SCOTT5!. Charta Henrici II. Regis quilas clamavit. 1 SCOZWINA. Vide infra Scrozwin. loco legit Screunias: aitque Escrenes Angl. in Monastico Anglic, torn. 2 pag. f SCOZZA, Plaguncula, in Gloss. Mons. etiamnum hodie rusticis Campanis dici 978 : Ex dono Valonis medietatem Scottarum juxta Sotomagum. [Exstat haec apud Schilter. in Gloss. Teuton. cameras illas demersas in humum, 1 SCRAG-ffi, Fulcra, Teuton. Schrage, multo insuper flmo oneratas, in quibus eadem Charta torn. 3. Chartul. Gemmet. pag. 31. ubi Scotarum legitur. Haud scio Latinis est capreolus, Gall. Chevron. hyeme puellae simul convenientes peran idem sit quod Scotallum. Vide in hac Acta S. Gudwali torn. 1. Jun. pag. 748: vigilant ad mediam noctem; [eodem Sustentaria scrinii, quas Scragas dicunt, nomine yocantur Divionensibus rusticis voce.J | SCOTTARE, SCOTTUM, SCOTUM. Videtenens, sensimque in sursum repebat. ejusmodi-pervigiliae ; ut ex libro, quern Scot. SGRAITE, Despecte, nugatorie. Papias fabourot inscripsit, Ecraignes DijonnoiT SCOTTONA. Convent, civit. Saonae MS. et edit. ses, colligitur.] Quod ex Taciti loco jam aim. 1526 : Pro unaquaque vitella, denaSCRAMA, Spathae latioris species, olim Germanis in usu fuisse collegit rios triginta unum cum dimidio, pro uno- qua csesim vulnus infligebatur, quod Hieronymus Bignonius. Addit Wendequoque bove, et qualibet Scottona, grosses Schramme dici annotat Kylianus : unde linus Taxandris Scrane denotare tugutres, etc. apud nos, qui hac ratione vulnera infli- rium opere subitario in metam acumi11. SCOTUS, Monetse species. Charta gunt, Escrimer dicuntur. Lex Wisigoth. natum condendis frugibus vel foeno. At Bolkonis Ducis Silesise ann. 1299. apud lib. 9. tit. 2. | 9 : Sic quoque ut unusquisSereones ex Capitulari de Villis videnLudewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 375: que de his, quos secum in exercitum du- tur fuisse, idem quod sepes, quibus Item.... nostrum villam.... singulis annis xerit, partem aliquam zavis vel loricis rusticae curtes clauduntur, quomodo in festo S. Michaelis archangeli octo mal- mumtam plerosque vero scutis, spatis, Scrancke, vallum, septum, conseptum, dratus et novem Scotos currentis monetse Scramis, lanceis, sagittisque instructos,... vocant Teutones, apud Kilianum. Ut solventem censualiter... damus in perpe- habuerit. Hinc se res habeat, ex Salica Lege aliud esse tuum possidendam. Charta alterius BolSGBAMASAXUS, Cultellus vulnificus, a scrinio, et pro quodam 33dificio usurkonis itidem ducis Silesise ann. 1397. German. Schramsax. Gloss. Theotiscum pari satis patet. [Vide Notas Eccardi ibid. pag. 421 : Quandam suam villam... Lipsii, Scher-sahs, novacula. Gregorius ad Pactum Leg. Salicas tit. 14. 1.] singulis annis sex marcas et novem Scotos Turon. lib. 4. Hist. cap. 46 : Cum cultris [** Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. validis, quos vulgus Scramasaxos vacant, 6. col. 582.] Neque aliud videtur plene solventem in censu (vendidit.) * Leg. pqrtor. Bojor. apud Oefelium infectis veneno utraque ei latera feSCRUA, in Capitulari de Ministerialitorn. 1. Script, rer. Bqicar. pag. 718. col. riunt. Ubi Gesta Francor. cap. 32. habent bus Palatinis edito a Baluzio Capital, 1 : Pro theloneo semidragmam, id est, Scramaxaxos. Eadem Gesta cap. 35: torn. 1. col. 341. cap. 2: Ut Ratbertus Scoti 1. Nostris etiam nota nomine Scote. Pergentibus reliquis personis ad metata actor per suum ministerium, id est, domos : Lit. remiss, ann. 1471. in Reg. 195. sua, ipsi gladiator es percusserunt Reg em servorum nostrorum, tarn in Aquis, quam, Chartoph. reg. ch. 620: Le suppliant in alvum Scrarnsaxis. Vox confecta ex in proximis villulis nostris ad Aquis peresperant estre bon amy acquis de Grant Scrama, et Saxa, de qua postrema voce tinentibus, similem inquisitionem facial: Jehan, lui offrit prester trois Scales ou supra egimus : quaa spatam cum mu- Petrus vero et Gunzo per Scruas et alias testars, pour aider a payer sa perte. crone et cuspide denotat. Somnerus ex mansiones servorum nostrorum similiter * SCOTTUS, Eadem notione, in Stat. Saxonico deducit scerssex, illud vero faciant. [* Pertz. Leg. torn. 1. pag. 158. Casimiri ann. 1347. inter Leg. Polon. ex s c e a r a n , tondere, et ssex, cultrum, actorum habet pro servorum hoc ultimo pag. 30 : Petram (recepit) in qua, fuerunt novacula. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. loco.] tres Scotti grossorum. Franc, torn. 6. col. 581. et 90.] 1 SGRETA. Vide supra Screa. 8 | 2. SGOTUS, Ludi genus. Adrianus de Rorico torn. 3. Collect. Histor. Franc, 1 SCREUNA. Vide Screo. Veteri-Busco in rebus Leodiens. apud pag. 15 : Cultellos permaxirnos, quas vulj SGRIBA. Gesta Hugonis Episc. CenoMarten, torn. 4. Ampl. Collect, col. 1313 : gariter Scramsaxos corrupto vocabulo nian. apud Mabill. torn. 3. Analect. pag. Primi igitur invenerunt aliquos dormien- nominamus, etc. 352 : In domo Nicolai praepositi fantasia, tes super scamna, et aliquos ludentes ad SGRAPEDUS, Scabiosus. Papias MS. et quod in libris gentilium faunus solet apScotum, qui nihil suspicabantur mail. edit. pellari s&pe testamm fragmentis, seu

SCR

SCR

SCR

367

guibuslibet Scribis immundis jaculatori- I'Escripveinie, etc. Vide infra Scriptobus admirantibus et incredulis illudebat. ratus. Ubi legendum censeo Scrupis. 1 SCRIBANS, Scriba, Gall. Greffier. 1 SCRIBE, lidem qui infra Scribones ; Regest. 1. feudorum Campaniae fol. 73 : viri certe non vulgaris dignitatis, ut ex Forisfactum quod non montabit plusquam Canonibus Hibern. colligitur, apud Mar- XX. solidos, eschivabunt praspositi et Scriten, torn. 4. Anecd. col. 6 : Sanguis Epi- bantes, et duo probi homines villse quos scopi vel excelsi Principis, vel Scribas, qui domina Comitissa ad hoc faciendum apad terrain effunditur, etc. Omnis qui au- ponet. sus fuerit ea quss sunt Regis, vel Episcopi, * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. aut Scribas furari, aut rapere, aut aliquid 7657 : Scrivan, Prov. scriptor, scriba. in eos committere, parvipendens despiSCRIBANUS, Scriba navis, Italis Scricere, vn. ancillarum pretium reddat, aut vano, nostris Escrivain : qui in quaterno, vn. annis pceniteat cum Episcopo vel seu capitulari, merces omnes, quibus Scriba. [** Ingulf. Histor. Croyl. fol. onerata est navis, naulum, quod Patroni 514 : Factus ibidem Scriba ejus (Guillelmi debent habere a naulizantibus, victualia Bastard!) pro libito totam comitis curiam et alia ejusmodi describit. Vide Statuta ad nonnullorum invidiam regebam, quos- Venetor. lib. 6. cap. 68. et 75. Sanutum que volui humiliabam et quos volui exal- lib. 2. part. 4. cap. 10. pag. 63. cap. 15. tabam. Notit. Placit. in Abbrev. Placit. 20. etc. Habuerunt etiam veteres Scribas pag. 82. ann. 13. Jphann. reg. Angl. suos nauticos, de quibus Festus, PlauNortht. rot. 5: Henricusrex avusdedit... tus, et Eustathius ad Odiss. 8. Vide ecclesiam de Nessinton... sicut Leningus Schefferum lib. 4. de Militia navali cap. Scriptor regis unquam melius et honora- ult. extremo. SET" Pro Scriba, Gall. Greffier, occurbilius tenuit. Vide Capellani 1. j SCRIBE, Notarii publici, tabelliones. rit in Annal. Genuens. Caffari apud Leges Liutprandi [** 90. (6, 37.)] apud Murator. torn. 6. col. 247 : Consulibus Murator. torn. 1. part. 2. pag. 68: De vero, audito cpnsilio consiliatorum, palam Scribis hoc prospeximus, ut qui chartam coram consiliatoribus, Guillelmo de Coscripserit, sive ad Legem Langobardorum, lumba publico Scribano prseceperunt, ut quse apertissima, et pene omnibus nota librum a Caffaro compositum et notatum est, sive ad Legem Romanorum, non ali- scriberet, et in communi Chartulario poter faciant, nisi quomodo in illis Legibus neret. Statuta Astens. Cpllat. 5. cap. 3. continetur. Adde [** ejusd. Liutpr. Leg. fol. 20. v: Juro facere jurare Scribanos (4, 4.)J 22. Capital. 1. Caroli M. ann. 805. Comtnunis ostendere universa scripta quse 3. etc. Glossar. med. Graecit. col. 1400. habuerint, etc. Charta ann. 1320. ex Tavoce Sxpfga;. bular. Massil.: Et prsspositus vester unus * SCRIBANARIA, Scribas seu notarii ScribanuS) etc. ISGRIBARIA, Offlcium Scrib83, Gall. officina. Charta ann. 1459. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 288. col. 1: In Greffe. Statuta Eccl. Barcin. ann. 1341. Scribanana notariorum curise prsssidialis apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 622: Nemausi, etc. Vel idem quod mox Item, statuimus quod nee nos Episcopus, SGRIBANIA, Tabularium forense, Gal- nee capitulum, nee aliquis prselatus vel lis Greffe: Escrivenage, in Assisiis Hie- alia singularis persona de capitulo bajurosol. cap. 8. ubi de officio Senescalli. lias, Scribarias seu alia officia... possimus Charta ann. 1259 : Vendimus totam de cetera alicui personss concedere ad Scribaniam Vicariss civitatis Majorica- vitam. Vide Scribania. rum, quam incontinenti tibi tradimus ** SGRIBENONES, Per contemptum cum omnibus libris et scripturis et Scribae, libellarii imperiti. Charta Concum sigillo Curise Majoricarum. Charta radi Archiep. Mogunt. ann. 1423. apud Petri II. Kegis Arag. ann. 1283. pro li- Guden. Cod. Dipl. torn. 4. pag. 151: bertatibus Catalaniae : Restituimus plene Propter imperitiam hujusmodi Scribenoac libere Notarias, seu Scribanias, locis num multociens corrumpuntur registra. religiosis, Baronibus, Militibus, etc. Alia : 1 SCRIBERE, pro Inscribere, in Cod. Notarii regentes Scribanias. [Notairies, Theod. tit. 4. leg. 13. lib. 6. et tit. 1. leg. in Statute Philippi V. ann. 1318. torn. 1. 81. lib. 15. Ordinat. Reg. Franc, pag. 663. MandaSCRIBONES, apud Theophylactum Situm Caroli IV. ann. 1322. ibid. pag. 773: mocattam lib. 1. cap. 4. Suidam, in Cum per nps etiam ordinatum fuerit Glossis Basilicorum, dicuntur TWV o-w^aut scripture, sigilla, Scribanie, etc. Oge- TOcpuXaxwv TOU BaatXlax; u7tep9ep6[Aevoc. Ita rii Panis Annal. Genuens. apud Mura- etiam fere idem Simocatta Jib. 7. cap. tor. t6m. 6. col. 407: Excepta cabella 3. et lib. 8. cap. 5. Scribones vero ab salis,... introitus Tyri, Scribania Septse. et Imperatoribus in provincias mitti soliBuzess, quse possint vendi in publica cal- tos ad mandata perferenda vel exelega usque ad annos duos. lidem Annal. quenda, legimus apud Gregorium M. a Nicolai Guercii ibid. col. 541: In officio quo viri magnifici indigitantur lib. 8. vero Scribanias pertinentis ad offtcium Epist. 57. 60. 61. lib. 12. Epist. 30. Anapalatii, etc. Adde torn. 9. Spicil. Acher. stasium Biblioth. in Vigilio, et in Theopag. 127.] doro PP. in Hist. Miscella lib. 16. pag. 1 SCRIVANIA, in Statutis Communit. 458. edit. Canisii, apud Theophanem in Genuens. lib. 4. cap. 64. fol. 116. v. plu- Mauricio, Eustathium in Vita Eutychii ries occurrit eadem notione, ab Ital. Patr. CP. num. 70. etc. Atque inde forte Scrivania. Deputati iidem appellati, ut est apud 0 Unde nostratibus Scribanie. Reg. Leonem in Tacticis cap. 4.115. Tametsi Cam. Comput. Paris, sign. A. 2. ad ann. aliud muneris habuere Deputati isti 1321. fol. 39. v: A Barthelemy de Vyr militares, ut qui vulneratos milites cufut renouvele Voffice de le Scribanie de le rarent, proindeque vice medicorum escourt de Figiac. Charta ann. 1467. in sent. [Vide Scribas.] Glossar. med. GraeReg. 194. Chartoph. reg. ch. 267: La cit. col. 1400. voce SxpJSwvs?. Scribanie ou grefferie de la court du bailie o SCRIBTURARIUS. Vide infra Scriptuet consulat de la mer de nostre ville de rarius. Coulieure, etc. Escripveinie, eadem acT SCRICTOFINNI. Vide Scrikkofinni. ceptione, in Charta ann. 1401. ex Reg. T SCRIGNOLUS, ScRianus, Area , ar156. ch. 302: Plusieurs fermes de Ville- cula, Gall. Coffre, Coffret, Italis Scrigno, royal, comme la baillie, Vexecutoire, et Scrignolo. Castellus de Castello in

Chron. Bergom. apud Murator. torn. 16. col. 893 : Die Lunse xxvi commissum fuit furtum in domo,... in qua domo rumperat unum Scrignolum, in quo erat numerus florenorum LXXXVI. etc. Ibidem col. 949: Invenerunt in ipsa turre unam quantitatem frumenti, et certos lectos, et Scrignos, etc. Vide Scrinium. | SGRIKKOFINNI dicti Septentrionales populi, apud Paulum Warnefridum de Gest. Longobard. lib. 1. cap. 5. a Teuton. Scrikken, Salire, u t v u l t Schilterus, quod saltibus utentes arte quadam ligno incurvo ad arcus similitudinem feras assequuntur. Hinc potior videtur haec lectio: alii quippe legunt, Scrictofinni, Scrifinii, vel Scriphinii, et Scritobini. [o vide Zeuss. de popul. German, pag. 684.] * SCRIMA, Prov. Gladiatura. Scrimar, gladiare. Scrimayr, gladiator, palastrinator, in Provinc. Glossar. cod. reg. 7657. Vide in Scrama. [** Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 546. radice Scirman.] 1 SCRIMALIA. Vide Serimalia. * SCRIMALIS. Vide infra Serimalia. SCRIMATUR, Rugit, aut bucinat. Papias MS. et edit. "SGRIMITOR, Gladiator. Inventar. MS. thes. Sedis Apost. ann. 1295 : Item duo venatores de argento in equis, et quatuor Scrimitores, qui fuerunt de quadam cupa magna. Vide supra Scrima. * 1. SCRINARIUS, Scriniorum seu arearum opifex. Comput. ann. 1479. ex Tabul. S. Petri Insul. : Item Maturino Mortrel Scrinario, pro novem foliis seu asse1 2.' SCRINARIUS, ut Scriniarius. Vide Scrinium. SCRINDUS. Testamentum Biculfl Episcopi Helenensis ann. 915. apud Baluzium : Scrindos paria 1. ad vestimenta sacra saiwmdwm.Sedlegendum Scrinios, pro scrinia. | SCRINEUM, SGRINEUS. Vide Scrinium. SCRINGE. Vetus Agrimensor [:;:""; Goes, pag. 304 : Alioqui, qui nesciunt, quid est in lectionibus, negant esse in finibus constitutos. Is in tempore, quando milites occidebantur in bello publico, alibi, qui maxime non ponebantur, nisi circa fines et in centuriis : et quando milites ponebant , tantos lapides figebant. Ideoque Scringis et allabinibus et centuriis signa proponebantur. Vide conjecturas Rigaltii. s;:= SGRINIA, ut Scrinium, Feretrum, in quo reliquiae sanctorum reconduntur. Advent, reliq. S. Gerulfl torn. 6. Sept. pag. 266. col. 2: Unde clerus, cum populo ipsius cosnobii, Scriniam cum corpore S. Gerulphi marlyris, per singulas Flandriss parrochias deportare sapienter decrevit. Occurrit rursum infra. * SCRINIALIS, idem qui Scriniarius, in Ecclesia Romana. Vide in Scrinium. Charta Joann. XII. PP. qua Dunstano Cantuar. archiep. pallium concedit, ex Pontif. antiquissimo Bibl. reg. sign. 943 : Et hoc scriptum est per manus Leonis Scrinialis sedis Apostolicse, in mense Octobri, Indict, iv. Qua ratione vero instituebatur ille Scriniarius, docet Cencius in Ord. Rom. : Turn pontifex dat ei pennam cum calamario, sic dicens : Accipe potestatem condendi cartas publicas, secundum leges et bonos mores. T SCRINIARIUM, SGRINIARIUS. Vide Scrinium. 1 SCRINIATOR, Qui Scrinia seu areas operatur. Anonymus de Reb. Altahens. Monast. ex Schedis Mabill. Regest. 1:

368

SCR

SCR

SCR

Quidam Conversus nomine Georgius insignis Scriniator habens multa bona instrumenta pertinentia ad artem suam, etc. Vide in Scrinium, ubi Scriniator dicitur scriptor. SCRINIUM, apud Papiam, quasi secretorium, vel scriptorum publicorum reconditio. [Gloss. Lat. Greec. : Scrinium, x<xpuoqjvXdbuov.] Scholiastes Juliam Antecess.: Quatuor Scrinia sunt, primum quod dicitur Libellorum : secundum Memoriae : tertium Dispositionum : quartum Epistolarum : unde et quatuor Antigrafei sunt.... nam magistri. Ubi quidam reponunt, seu Scriniorum Magistri. De hisce quatuor scriniis agunt passim Notitia utriusque Imperil, Cod. Theod. et Justin, et Scriptpres alii. [Hinc Scriniarius ab epistolis, Scriniarius a libellis, in antiquis Inscriptionibus, quas laudat Salmasius ad Lampridii Alexandrum cap. 31.] Praeter scrinia ista Palatina, quae Augusta vocat Symmachus lib. 4. Epist. 53. Sacra Sidonius carm. 5. erant Scrinia Magistratuum,de quibus in iisdemCodd. tit. de Numerariis, etc. ubi multa Cujacius, et Jacobus Gotofredus commentantur. SCRINIARII, dicti, qui in hisce scriniis operam suam locabant, et scriptorum vices agebant. Papias : Scriniarii, libellarii, cartularii publici. Gloss. MS. Reg. cod. 2062 : Sxpividpioc, uiroypatpeu?. Gloss, aliud cod. 396 : Sxpwapioi crxYvrrrocpopot, v^ws xap-uouxXapioi. [** Vide Veteres Gloss, verbor. Jur. Labb. in hac vpce, ibique notata.j [Gloss. Lat. Gr. Scriniarius, ^apTouXapto?.] Scriniarius Curse miliiaris , apud Senatorem lib. 11. Epist. 24. Scriniarius actorum, eodem lib. Epist. 22. Sed de Scriniariis vide Cujacium, Gothofredum, et alios passim. SS Erant praeterea Scrinia Ecclesiarum et Monasteriorum, in quibus reponebantur ilia Instrumenta, quae ad Ecclesias sen Mpnasteria pertinebant , quomodo in regiis seu publicis ilia, quae magis solemnia erant. Inter ecclesiastica scrinia celebre in primis est Romanae Ecclesiae archivum, in quo, jussu Siricii, teste Anastasio, asservabantur Constitutiones Pontificum, maxime contra haereticos. Chartarium Romanae Ecclesiae vocat Hieronymus in lib. 2. adv. Rufinum. Scrinii Ravennatis Ecclesiae meminit idem Anastasius in Nicplao Pontifice : Cautiones et indiculos, qui soliti sunt ab Archiepiscopis Ravennatibus in Scrinio fieri, more Felicis decessoris sui falsavit. [*# Adde Gesta Abbat. Fontanell. cap. 4. 8. et 10.] T SCRINEUM, ut Scrinium. Memor. Potestat. Regiens. ad ann. 1226. apud Murator. torn. 8. col. 1105 : Et etiam in ipso anno voluit comburi domus Communis, et plura Scrinea fuerunt combusta cum scripturis quse intus erant. SCRINIARII, in Ecclesia Romana duodecim erant, qui scrinia publica scripturarum curabant, epistolas a Cancellario et Protoscriniario dictatas scribebant ; instrumenta, dpnationes et reliqua hujusmodi conficiebant ; [quorum primus seu qui aliis praeerat, Primiscrinius dicebatur. Vide in hac yoce.] Isidorus lib. 20. Orig. cap. 9 : Scrinia sunt vasa, in quibus servantur libri vel thesauri ; unde apud Romanos illi, qui libros sacros servant , Scriniarii nuncupantur. Sergius Scrinarius Ecclesiae Romanse, apud Anastasium in Constantino PP. pag. 65. ubi alii codd. habent Scriniator. [Benedictus Scriniarius, in Charta ann. 729. apud Miraeum torn. 1. pag. 129. Petrus

Scriniarius, in Placito ann. 999. apud cras Reliquias nitido involventes pallia, Murator. torn. 2. part. 2. col. 502. Zacha- ligneo recondidere Scrinio. 1 Occurrit praerias Scriniarius, in Bulla Marini PP. ex terea apud Harigerum Abbat. in Hist. Tabul. Solemniac.] Nicolaus I. PP. Translat. Reliq. S. Landoaldi n. 13. HuEpist. 27 : Hanc autem epistolam idea gonem Flaviniac. in Chronico pag. 82. more solito scribi non fecimus, quia et etc. Willel. Guiart de S. Ludovici cadaLegatus vester sustinere non poterat, et vere : ob festa Paschalia Scriniarios nostros, eo En un Escrin fort et serrg quod debitis vacabant occupationibus, haRefurent ses os enserre. bere, ut debuimus, non valuimus. Vide Jpannem Sarisber. Epist. 111. Scrinia- Vide Screo. rius Ecclesiss Ravennatis, apud AnastaI SCRINIUM, Area, arcula, Gallice Cofsium in Stephano IV. PP. pag. 96. fre, olim Escrin. Litterae Johannis Franc, [** Vide Murator. Antiq. Ital. torn. 1. Reg. ann. 1360. torn. 3. Ordinat. pag. 479 : Nisi reperta fuerit dicta res in Scricol. 675. sqq.] T SGRINARIUS, ut Scriniarius, in Bulla nio vel archa firmitatis, de quibus clavem deferat dominus veldomina domus. Chron. Urbani II. PP. ann. 1097. inter Instrum. torn. 6. novae Gall. Christ, col. 27 : Scri- Senoniense apud Acher. torn. 3. Spicil. ptum per manum Petri Scrinarii sacri pag. 332 : Detulit enim quicquid Epipalatii. Occurrit praeterea in Ord. Rom. scopo abstulerat, saumarios, Scrinia in Cencii Gamer, apud Mabill. torn. 2. Mu- quibus episcopalia, oleum sacrum, chrisei Ital. pag. 168. et seqq. Nicolaus Scri- sma, et sandalia ferebantur. Le Roman narius S. Romanse. Ecclesiss, in Bulla Ste- d'Athis MS. : phani PP. ann. 896. inter Probat. torn. Si ot tous plains de fins besans, 2. novae Hist. Occitan. col. 30. Deux grans Escrins assez pesans. T SCRINIUM, SCRINEUM, jErarium, thesaurus, flscus Principis. Ekkehardus Le Roman de Florance et de blanche Junior de Casib. S. Galli cap. 11 : De Flore MS. : Scriniis Regum sexaginta argenti libraJ'ai Escrins a metre joiax, rum rata pondera deferred Charta HumJ'ai boites de cuir a noiax. berti Episc. Gratianopol. ann. 1034. apud Mabill. torn. 4. Annal. Bened. pag. 730 : Le Roman de la guerre de Troyes MS.: Mirum in modum dehberavi, et admodum Un Escrin d'or prist Medea, delegi monasterium fieri ex sanctss sedis Yoiant Jason le dcfferma, etc. Scrinio, illudque pulchre confici ex ecclesiasticis rebus. Oberti Stanconi Annal. T SCRINEUM, SCRINEUS, Eadem noGenuens. ad annum 1270. apud Murator. tione. Laudes Papiae apud Murator. torn. torn. 6. col. 551: Porro Rex Carolus nau- 11. col. 26 : Et Scrineis et archis tarn mafragio afflictis afflictionem accumulans, gna sunt plurima, ut unum nequaquam, extorsit ab omnibus quidquid ex dicto ex- aut vix possint duo robusti viri portare. Ocstitit naufragio recuperatum, post tri- currit etiam in Statutis Vercell.lib.2. foK duum dicens, quod ex Regis Guilelmi 27. v. Computus ab ann. 1333. ad ann. constitutione et longa consuetudine hoc 1336. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 278 : Item, debebat suis Scriniis applicari. [* Charta cuidam bastasio, qui portavit Scrineos de ann. 1184. ex parvo Reg. S. Germ. Prat, galea usque ad dominum quando erat fol. 37. r. col. 2 : Si quis tamen hoc do- apud Isclam, gr. 111. Ibid. pag. 279 : num meum infringere vel in aliquo dimi- Item, pro una barca quss portavit duos nuere voluerit,.... in Scrinio regali mille Scrineos domini de portu Olibani usque marcas auri persolvat.] [** Inde Tancul- Nicziam, taren. I.gran. x. Pluries occurfus sacrorum Scriniorum prselatus, in rit in Computo ann. 1379. ex Schedis 01. Anonym. Vita Ludov. Pii cap. 40.] V. Lancelot. Vide Scrignolus. | SCRINIARIUM, Eadem notione, in Me- 1 SCRINUM, vel SCRINUS, Eodem signinoti Serm. fol. 15. v : Sic hodie thesau- ficatu. Teloneum S. Bertini : Navis cum rarii orti a paupere- domo, filii parvi mer- Scrinis sive seris et sine aliqua supellecatoris, statim quod posuerunl pedem in ctili, 11. den. Scriniario et manus in pecunias, faciunt SGRIPATURA. Michael Scotus de Physicut de cera. sionomia cap. 20 : Animalium quaedam SCRINIUM, Feretrum, in quo reliquiae habent denies in ore, ut homo, canis, etc. sacrae reconduntur, nostris Escrin. Ho- Quidam Scripaturam, et non denies, ut norius Augustod. lib. 1. de Missa cap. anser. [Vide Crepatura.] 69 : Area testamenti a Sacerdotibus por| SGRIPNEA, Vagina, ut yidetur, Gall. tabatur, et Scrineum vel feretrum cum Gaine, quia est gladii scrinium seu area. reliquiis a portiloribus portatur. Cap. 70 : Statuta Vercell. lib. 4. fol. 86 : Nee teCum circa Monasterium Scrinium vel fe- nere (debeat) in Scripnea gladium majoretrum cum cantu et compulsatione feri- rem una spanna computato manubrio ad mus, quasi cum Area Hierico, cum sono taliandum gruppos. tubarum et clamore populi circuimus. T SGRIPNUM. Vide mox Scrippum 2. 1. SCRIPPUM, Pera, sacculus, in quo, Adde cap. 73. Gervasius Dorobernensis de Cantuariensi Ecclesia : Septem quo- quae ad victum necessaria erant, reconque Scrinia, auro et argento cooperta, et debant peregrini, Anglis Scrip , quomultorum sanctorum reliquiis referta su- modo Chaucerus de peregrinprum ad S. stentabat. Chronicon Casin. lib. 3. cap. Thomam Cantuariensem peris : 57: Scrinium argenteum super altare cum In Scrippe he bares both bread an leeks. nigello librarum 8. Scrinium eburneum magnum, etc. Charta Joannis Archiep. Id est, In pera porros cum pane ferebat. Capuani ann. 1301 : Scrinia duo colons Capitulare Metense ann. 757. cap. 6: viridis pro Scapella. Area vel Scrinium Nee propter Scrippa sua ullo peregrino reliquiarum, apud Gillebertum Lunicen- calumniam faciatis. Capitul. Carol. M. sem Episcopum de usu Ecclesiastico. lib. 5. cap. 11. Synodus subPipino Rege [Libellus de successoribus S. Hidulfl in cap. 26 : Et de peregrinis similiter constiHist. Mediani Monast. pag. 186: Quod ve- tuimus, ut quando propter Deum ad Ronerabile S. praesulis Hidulfi corpus usque mam, vel alicubi vadunt, sic ordinamus ad illudtempus ibidem arcasaxeaservabat, ut ipsos per nullam occasionem ad pontes, .... decrevit leyare tumulo ac apparato lo- vel exclusas, aut navigatio detineatis nee care in Scrinio. Et pag. 187 : Tandem sa- propter Scrippa sua, etc. [Ubi Scirpa edi-

SCR

SCR

SCR

369

dit Baluzius: quomodo etiam legendum num in Actis S. Stanislai Episcopi Crasuspicatur Sirmondus ; Scrippa enim coviensis num. 65. forte per metathesim litterae unius scri1 SCRIPTIONALE, Theca calamaria, ptum fuit pro Scirppa, quae erant cophini Gall. Ecritoire. Statutum Gapituli geneseu corbes ex scirpo factae, quas gesta- ralis Monast. Gellon. ann. 1150. apud bant viatores ad sarcinas reponendas.] Stephanot. torn. 8. Fragm. Hist. MSS. [** Pertz. Leg. torn. 1. pag. 31. lin. 22. pag. 175 : Debet etiam habere.... ille qui nee propter Schirpam suam, in aliis cod. fuerit monachandus pro suis vestibus et schrippam et scirpa. Vide Graff. Thesaur. arnesio duas cucullas et floccum unum, Ling. Franc, torn. 6. col. 541. voce duo Scriptionalia cum pennis, duas tunicas, etc. Vide Scripturale. Scherbe, Pera. Hinc Gall. Echarpe.] 1 SCRIPTIONALIS, Ad scriptionem per1 2. SCRIPPUM, Area, Gall. Coffre. Acta SS. torn. 1. Jun. pag. 772. ubi de S. Ge- tinens. Scriptionalis species, apud Mart. rardo : Date mihi vestitum meum pul- Capellam lib. 5. pag. 150. crum, quern habetis in Scrippo clausum. 1 SCRIPTITARE , nude pro Scribere. Scripnum editum apud Murator. torn. Charta donationis Abbatise S. ^Egidii ex 12. col. 1172. ex Ohron. Modoet. Bonin- Schedis Praes. de Mazaugues : Girardus monachus rogitatus Scriptitavit. Utitur contri. Vide Scriniutn et Scripnea. * SCRIPTA, Index, perscriptio, Ital. Cicero pro saepius scribere. * SCRIPTITATIO, Iterata saepius scriScritta, Gall. Etat. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 13. ex Cod. reg. 4620 : Dum ipse offl- ptio. Fulb. Carnot. epist. 32. torn. 10. cialis monstram faciet, in manibus teneat Collect. Histor. Franc, pag. 460 : Desine monstram et Scriptam suam, in qua scri- cunosos instigatores audire, desine reges et principes inefficacis querimonias taediopta est familia dom. potestatis. 1 SGRIPTALIS, Scriptus, litteris com- sis Scriptitationibus fatigare. 1 SCRIPTOGRETENSI. Charta Guarini mendatus : Item verbum Dei mentale, vocale, Scriptale, etc. in Replica dom. Episc. Ebroic. inter Probat. Hist. Ebroic. Wlrici apud Marten, torn. 8. Ampl. Col- pag. 9 : Quia lapsu temporis labitur hominum memoria;Idcirco ad memoriatn revolect, col. 505. SCRIPTANES. Charta Ariberti Archi- candam, ejusque lapsus reparandos scriepiscopi Mediolanensisapud Puricellum pti fidelis innitendum est remedio, ea in Monumentis Basilicse Ambrosianse propter universitati vestrse Scriptogretensi pag. 369 : Ad Notarios solidos 5. ad Pre- duximus infirmandum nos amore Dei, sbyteros Decumanorum ordine libr. 4. et etc. Ubi legendum Scripto gratanli duxidimidiam, ad Lectores sol. 5. ad Custodes mus insinuandum. sol. 4. ad Veglones den. 40. ad Scripta* SCRIPTOR, nude pro Notarius. Nenes majores et minores, quod sunt breves crol. MS. eccl. S. Aurel. Argentin. : vj. 5. solidos 50. ad Magistrum, qui ipsum Idus Octobr. Obiit Anna dicta Kucfferia, brevem detinet,12. den. Occurrunteadem uxorHeinrici Scriptoris. Charta ann. 1234. verba infra. apud Cenc. inter Gens. eccl. B^m.: Magister Petrus de Varcino, domini papas | SCRIPTELLUM, dirainut. a Scriptum, Scheda, schedula. Arestum Parlamenti Scriptor, qusesivit ab eis, etc. Infra : BerParis. 19. Jun. ann. 1332 : Super hoc fie- nardus canonicus Florentinus confessus bat duplex Scriptellum.... Quando repe- est se recepisse a magistro Petro de Varriebat quod ipsi elegerant iv. de illis qui cino, dom. papes Scriptore, pvssessionem continebantur in suo Scriptello, ipse per- castri de Aquilata. Vide Scriptores putnittebat dictam electionem.... et rema- blici et mox Scripluarius. nebant Scabini dicti nominati in dicta ^f. [ Geraldus scripsit, Scriptor impeScriptello. ratoris, per manum magistri Hugonis 1 SCRIPTIO, Archivum, tabularium, cancellarii. (Diplom. Alphonsi reg. Calocus ubi scripta seu Chartae asservan- stel. ann. 1149, p. 77.)] T SCRIPTORATUS, Offlcium Scriptoris, tur, vel polyptychus. Canones Hibern. apud Acher. torn. 9. Spicil. pag. 33. ubi seu notarii. [** Scribatus, in Cod. Jucap. 7. inscribitur : De duabus ecclesiis stin, lib. 7. tit. 62. const. 4.] Epist. Sixti contendentibus agrum unum. Ager inqui- PP. IV. ad Beg. Aragon.ann. 1475. apud ratur in Scriptione duarum Ecclesiarum. Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 1478: Si in Scriptione non inveniatur, requira- Intelleximus serenitatem tuam desiderare ut officiumScriptoratus coramofflciali suo tur a senioribus et propinquis, etc. | SCRIPTIO , Charta, contractus con-Calasambii Tyrasconensis diocesis, quod ventionis, etc. Leges Pippini Reg. apud amovibile est, et ad beneplacitum dicti Murator. torn. 1. part. 2. pag. 124 : 06- Episcopi, dilecto filio Bartholomseo Seservamus ut Romani successores juxta rena concessum fuit, ad vitam concedatur illorum legem habeant, similiter et omnes eidem. * Escripture, eadem notione, nisi idem Scriptiones secundum legem suam fasit quod supra Scribania, in Charta ciant. Vide Scriptura. | SCRIPTIO, Epistola. Littera missilisJoan, de Sacrocaesare milit. ann. 1318. Johannis de Arecio apud Ludewig. torn. ex Reg. 112. Chartoph. reg. ch. 6: Item 5. Reliq. MSS. pag. 476 : Nuper Celsitu- I'Escripture et li seaulx de la prevoste de dinis vestrse gratanter, sicut decuit, Scri- Maalay-le-Roy, sont prisies par an soiptionem suscepimus. xante et quinze solz Tournois. Hinc Es1 SCRIPTIO, .(Estimatio, modusque prae- criptouere,pro Offlcina notarii, in Charta stationis quae cuique imponebatur. Ita ann. 1442. ex Chartul. Latiniac. fol. 212. Cothofredus ad leg. 12. Cod. Theod. tit. v: Aujourd'huy environ sept heures au 26. lib. 6. de Proximis, etc. : Nulla ex- matin, en I'Escriptouere de moy Pierre trinsecus conlatione vexentur, nee molem Balaille tabellion de Lagny, etc. Escrippromissionis, nee Scriptionis injuriam toire, vero pro Tabulario forensi, vulgo perhorrescant. Greffe, usurparunt. Lit. remiss, ann. 1 SCRIPTIO, Inscriptio, stigma. Dici- 1403. in Reg. 158. Chartoph. reg. ch. tur de notis quse faciei, manibus, fronti 327 : Un de nos sergens vint adjourner le damnatorum inscribebantur, quas peni- Boucher a comparoir par devant nostre tus sustulit Constantinus M. Vide Go- viconte de Monstiervillier ou son lieutethofredum ad leg. 2. ejusd. Cod. lib. 9. nant a son Escriploire. Aliae ann. 1451. tit. 40. de poenis. in Reg. 185. ch. 91 : Icellui Nicolas trouva SCRIPTIOMA, Scriptionis character, en I'Escriptoire dudit greffier un des [stylus, ratio scribendi,] apud Longi- clercs d'icellui greffier. vn

SCRIPTORES PUBLICI, Notarii. Capitula post Concilium Ravennense ann. 904. cap. 5 : Ut Scriptoribus publicis nullatenus interdicatur res Arimannorum transcribere, si eis fuerit opportunum. 1 SCRIPTORES REGII, lidem Notarii interdum nuncupati: cujus nomenclatura? mentio primum nobis occurrit in Charta homagii ab Hvimberto de Chintriaco praestiti Abbatiae Trenorchiensi 18. Junii ann. 1401 : Personaliter constitutus nobilis vir Humbertus de Chintriaco coram me Notario publico Regis nostri Scriptore, etc. V. Scribse. SCRIPTORES praeterea dicti in Monasteriis, qui in Scriptoria, cella ita nuncupata, de qua mox, librorum scriptioni operam dabant. Monachorum enim alii, cum eorum nemo esset, qui non re aliqua occuparetur , manuum pperibus, officinarum mpnasticarum alii muniis, alii denique librorum scriptioni vacabant, certo numero ad id "delecti ab Abbate, turn ut libros Ecclesiasticos, quo eorum esset semper copia, turn alios, qui ad literarum humaniorum et Ecclesiasticarum studia necessarii essent, describerent. Quin etiam ea monachorum occupatio operibus m a n u u m accensebatur. Auctor Vitae S. Nicolai Studitae pag. 901 : 'AM' fjV tat? "/.Bpal XOTUWV, xat 5s),TOUi; apccTTa cr'Jp[Ji.Eoypa9a)v) et xai Tt? a'XXo?. Ubi Comben'sius vocem <ryp[j.oypa<peiv, esse longo literarum ductu, seu litteris uncialibus scribere observat. Quid si <7Y)!J.ioYPcpwv legatur, ut sit notis scribere ? [** Vide Glossar. med. Graecit. VOCe Syp[xa COl. 1491. Xpu(7oypa9oc COl. 1768. KaW.typa^o; COl. 552.J Ethelwlfus de Abbatibus Lindisfarnensibus cap. 8 :
Comptis qui potuit notis ornare libellos.

Vita S. Baboleni n. 2. edit. Petri Chiffletii : Dehinc orationi adjungebalur lectio, atque sanctarum Scripturarum meditatio : postremo vero scribendi exercitatio. Sunt nempe adhuc penes nos plura volumina, quse ipsius manu dicuntur fuisse descripta. Gregor. Turonensis in Vita S. Aridii pag. 200: Numquam olio indulsit, quo non aut lectionem, aut opus Christi perficeret, aut eerie manibus aliquid ageret, aut denique sacros Codices scriberet. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 19 : Quicunqite de fratribus intra claustrum Scriptores sunt, quibus officium scribendi ab Abbate injunclum est, omnibus Us Armarius providere debet, quid scribant, et quse ad scribendum necessarict sunt, prsebere, nee quisquam eorum aliud scribere, quam ille prseceperit, etc. Ex quibus verbis satis intellinon excepisse itur Scriptores dictantis, quodquae scriebant ab ore quidam volunt. Infra: Loca etiam determinata ad ejusmodi opus seorsum a Conventu, tamen intra claustrum prseparanda sunt, ubi sine perturbatione et strepitu Scriptores operi suo quietius intendere possint. Ibi autem sedentes et operantes, silentium diligenter servare debent, nee extra quoquam otiose vagari. Nemo ad eos intrare debet, excepto Abbate, et Priore, et Subpriore, et Armario, etc. Guigo Prior Cartusiensis de Quadripartito excercitio cellae cap. 36. ait scriptionem peculiare fuisse Cartusiensium inclusorum institut u m : Hoc autem esse debet specialiter opus tuum,.... libris scribendis operam diligenter impendas. Hoc siquidem speciale esse debet opus Cartusiensium inclusorum. Et alio loco : Porro si ita providerit Prior, unum est, cui in operations specialiter intendere debes, ut videlicet et scribere discas, si tamen addiscere pates, 47

370

SCR

SCR
Hie sedeant sacra scribentes famina legis, Nee non sanctorum dicta sacrata Pair urn, Hie interserere caveant sua frivol a verbis, Frivols nee propter erret et ipsa manus. Correctosque sibi quaeranl sludiose libellos, Tramite quo recto penna volantis eat. Est decus egregiura sacrorum scribere libros, Nee mercede sua scripior et ipse caret.

SCR

et si potes, et scis, ut scribas. Hoc quodammodo opus, opus immortale est: opus, si dicere licet, non transiens, sed manens : opus Hague, ut sic dicamus, et non opus: opus denique, quod inter omnia alia opera magis decet viros religiosos literatos. Statuta Guigonis II. Prioris CartusiaB cap. 28. 4 : Omnes pene, quos suscipitnus, si fieri potest, scribere docemus Libros quippe tanquam sempiternum animarum nostrarum cibum caulissime custodiri, et studiose volumus fieri, ut quod ore non possumus, Dei verbum manibus prsedicemus. Quod enim libros scribimus, tot nobis veritatis prsecones facere videmur, sperantes a Domino mercedem pro omnibus, qui per eos, vel ab errore correcti fuerint, vel in Catholica veritate profecerint, etc. Quo spectant ista Hieronymi ad Rusticum Monachum de forma Vivendi: Texantur et Una capiendis piscibus, scribantur libri, ut et manus operetur cibum, et animus lectione saturetur. Vide Statuta Praemqnstrat. distinct. 1. cap. 8. Ad id officii adhibitos potissimum pueros et novitios Monachos testatur Sulpitius Severus in Vita S. Martini cap. 7 : Ars ibi, exceptis Scriptoribus, nulla habebalur, (in Goenobio scilicet S. Martini,) cui tamen operi minor setas deputabatur. Gapitul. Aquisgranense ann. 789. cap. 70. et lib. 1. Capitul. cap. 72. al. 68 : Et pueros vestros non sinite eos legendo vel scribendo corrumpere. Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 485: Ipse propriis manibus scriptoria pueris et^indoctis fabricabat, operisque modum.... ab eis quotidie exigebat. Herimannus de Restaurat. S. Martini Tornacensis cap. 79: Scriptorum quoque copiam a Domino sibi datam exultabat, ita ut si claustrum, ingredereris, videres plerumque 12. Monachos juvenes in cathedris sedentes, et super tabulas diligenter et artificiose, et cum silentio scribentes. Verum in libris Ecclesiasticis describendis adhibendos perfectae aetatis homines statuit laudatum Gapitulare Aquisgranense ann. 789. cap. 70. Vide Praefationem nostram. Ejusmodi scriptorum in Monasteriis passim mentio occurrit. Eckeardus junior de Casibus S. Galli cap. 11: Itur in armarium ; sed et in angustum S. Galli Thesaurarium. Prse omnibus autem Scriptorum digiti efferuntur, etc. Vitae Abbaturn S. Albani: Ibique fecit Abbas ab electis , et procul qusesitis Scriptoribus scribi nobilia volumina Ecclesise necessaria Postquam autem prsefato Militi librarium suum primo paratum liberaliter contulerat, continuo in ipso, quod construxit, Scriptoria, libros prsselectos scribi fecit, Lanfranco exemplaria ministrante. Chronicon S. Benigni Divionensis : Fuit autem Girbertus ex primis, quos nutrivit Domnus Abbas Willelmus, et 3>b officio Scriptor est appellatus. Gommendatam autem in primis fuisse Monachis librorum scriptionem pluribus docet Hagftenus lib. 9. Disquisit. Monasticar. tract. 2. disq. 4. ex variis auctorum locis, quibus adjungendus alter hie ex Actis Murensis Monasterii pag. 32 : Libros autem oportet semper describere, et augere, et meliorare, et ornare, et annotare cum istis, quia vita omnium spiritualium hominum sine libris nihil est. 1 SCRIPTORIA. Vide in Scriptorium I. 1. SCRIPTORIUM, Cell a in Monasteriis scriptioni librorum destinata. JSlfricus, Scriptorium, p i s l e f e r h u s . Alcuinus, in locum, ubi Scriptores sedent, Poem. 126. et apud CanisiiTm :

clavibus in dormitorio, nisi de Abbatis licentia, nullatenus habeantur. * 4. SCRIPTORIUM, Oubiculum secretius, ubi quis studio vel scripturae yacat , Gall. Cabinet, alias Escriptoire. Proces. Egid. de Rays ann. 1440. ex Bibl. reg. fol. 165. r: Cum prsefatus dZgidius testem... duxisset in Adalhardus in Capitulis cap. 50: De istumScriptorium, etc. Lit.studium suum remiss, ann. acriptoribus solarii, id est, ut interpreter, sive 1391. in Reg. 141. Chartoph. reg. ch. 139: Scriptorii. Eckehardus Jun. de Casib. S. Le suppliant ala dessus le plancher de Galli cap. 3: Erat tribus illis consuetudo, permissu quidem Prioris, in intervallo I'Escriptoire dudit de Lainques, en laLaudum nocturno convenire in Scriptoria, quelle il avoit acoustume de mettre sa collationesque tali horse aptissimas facere. finance. * SCRIPTUARIUS , idem Gap. 11: Veniunt in pyrale, et in eo Scrinialis et Scriptor. Charta qui supra lavatorium, nee non et proximum pyrali torn. 4. Cod. Ital. diplom. col. ann. :1265. 418 Ego Scriptorium. Petrus Abaalardus in Hist. Leonardus de Piperno sacrosanctse RoOalamitatum suarum cap. 7 : Quae enim manae ecclesiae Scriptuarius prsedictis conventio Scholarium ad pedissequas , omnibus vocatus Scnptoriorum ad cunabula^ [** Ubi est fideliter scripsi. interfui, et ea omnia Vide Scrituarius. Instrumentum Scriptorium, ut apud * SCRIPTULUM, diminut. a Scriptum, Order. Vital, lib. 3. pag. 485. Vide in schedula. ActaB. Amandei torn. 2. Aug. Scriptores.] Rainardus Abbas Oistercien- pag. 594. col. 1 : Interrogavit ipsam nusis in Gonstitut. cap. ult.: In omnibus tricem, an aliquid superstitionis haberet Scriptoriis ubicunque ex consuetudine super personam ipsius infantis; quae resMonachi scribunt, silentium teneatur si- pondens dixit, se habere quoddam Scripcut in claustro. ^gidius Aurese-Vallis tulum, sibi datum a quodam cerretano, Monachus cap. 17: Alterum ante Cruciad infantis apposuefixum orantem, tertium de Scriptoria Ec- quod Cui collum ipsiusdixit: Scriptulum rat. pater ipse clesise, (S. Lamberti Leodiens.) proxime ipsum mihi exhibe. egredientem in ipso Ecclesise ingressu exSCRIPTULUS, et SCRIPTULUM, Scruput'inxit fulmen. [Hist. Monast. Villar. cap. 8. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. lus, minima pars unciae veteribus dic1292 : Cum autem desiit (Arnulphus) ab- tus, ut auctor est Sosipater. Gloss. Gr. batizare, adeptus est Scriptorium quod Lat. : rpdcfijAa, Tetap-uov TOU ^pucr;vou, Scruest in auditorio prioris.... In Scriptoria pulum. Occurrit in Querolo, in Confescontinue laborabat , aut legendo , aut sione S. Patricii Hibern. Apost. num. orando, aut meditando, aut slutendo, aut 22. in Cauonibus Hibern. 1. 40. c. 4. et confessiones audiendo. Unde colligitur in Vita S. Audomari c. 14. apud MabilScriptorium interdum nuncupari locum lonium.VideFl.Caprum de Orthograph. remotiorem, non ita scriptioni destina- [et Scripulum.] tum, quin ineo aliis rebus vacarent. Sta1 SCRIPTURA. Ut varia fuit apud antituta Ordin. Gisterc. ann. 1278. apud ques materia, in qua olim excepta est eumdem Marten, torn. 4. Anecd. col. Scriptura, ita et multiplex in usu fuit 1462: Monachi quibus ad studendum vel apud ipsos scribendi ratio. Quod ad recreandum Scriptoria conceduntur, in Scripturam antiquiorum temporum ipsis Scriptoriis non maneant illis horis spectat fuse prosecutus est in Diplomat. quibus monachi in claustro residere tenen- Mabillpnius, quern hie exscribere non tur. Vide Scriptorium 4.J Descriptum est animus. At variarum ab undecimo est a viro doctissimo Luca Acherio ad sseculo scriptionum nomina, quarum et Guibertumbenedictio ejusmodi Scripto- specimina edidit Leonardus Wirstlin riorum, in hsecverba: Benedicere digne- Monachus S. Udalrici, ex instituto nosris, Domine, hoc Scriptorium famulorum tro litterarum ordine hie referenda dutuorum, et omnes habitantes in eo, ut ximus post Bern. Pezium in Praefat. quicquid divinarum Scripturarum ab eis torn. 1. Anecd. pag. 35. qui ea eruit ex lectum vel scriptum fuerit, sensu capiant, Cod. Udalricano cui titulus: Proba cenopere perficiant, Per Dominum, etc. tum Scripturarum diversarum una manu j SCRIPTORIA, femin. gen. Eadem no- exaratarum. tione. Tangmarus in Vita S. Bernwardi Abscisa. Hildesh. Episc. apud Leibnit. torn. 1. Abscisa Posterialis. Clippalicana Galeata. Script. Brunsvic. pag. 444: Scriptorise Clipalicana Major. namque non in monasterio tantum, sed Alia Poeticalis. Altana. Codicalis Simplex. in diversis locis studebat, unde et copio- Altana semis Major. Composterialis sam bibliothecam tarn divinorum, quam Major. philosophicorum codicum comparavit. Altana Minor. Composterialis [** Ars scriptoris.] Liber de Doctr. no- Antiqua Crassana. Minor. vit. Ord. Grandim. apud Marten, torn. Antiqua Curtana Cursiva Italicana. brevis. 5. Anecd. col. 1842: Nee etiam intrabis Antiqua Curvalis. Cursiva Litteralis. coquinam, Scriptorium, vel alias offtcinas, Antiqua Durana. Cursiva Rotundalis. sive habitacula, sine licentia abbatis. Antiqua Formata Curtana Flacca. 2. SCRIPTORIUM, Pars lecti interior, Curtana Prsevismedia. quae alias pluteum, exterior yero sponda Antiqua Formosali- salica. dicitur. Papias : Pluteum, interior pars Curvalica Simplex. cana. lecti, Scriptorium. [** Ubi est altera Antiqua Major. Curvana Insequalis. Glossa : Pluteum, armarium, ad quam Antiqua Polita. Dilatana Media. pertinet vox Scriptorium.] Jo. de Janua : Antiqua Prisca. Eversalicana. PIumacium, cervical, vel Scriptorium. Antiqua Realicana. Eversalicana Media. [Unde Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Plu- Antiqua Serrata. Eversalicana Minor. matium, cheveciel, c'est coissin de plume, Antiqua SimpliExtensiva Insequalis ou Escriptoire.] ciana. Extensiva Inszquata 3. SCRIPTORIUM, pro Area aut cista Sifaricalis. Flacana Antiqua. quavis. Statuta Ordin. Prasmonstratens* Bullicalis Minor. Fractura Germanica. Gippalicana. dist. 1. c. 9 : Porro in claustro carolss, Cardinalicana. vel hujusmodi Scriptoria, aut cistse cum Cespalicana. Globata Rotalis.

SCR

SCR

SCR

371

apud Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. tariis omnia vel urbium vel provinciarum Grossana. Pictoricalis Minor. 1233 : Ita una Scriptura habens formam complecterentur. Lucilius lib. 26 : PubliImperatoricalis. Pillicana. juramenti continens quod dictus Tancre- carum rerum assuefiam ut Scripturarius. Insequalicalis Va- Poetica vera. dus jurat fidelitatem B. Petro.... Item Adjective etiam usurpatur. Festus : riana media. Poeticalis Cursiva. Inssgualicana. Poeticalis Mediana. alia Scriptura continens, etc. Memoriale Scripturarius ager, publicus appellatur, Italicana Formata. Poeticana Serrata. Potestat. Regions, ad ann. 1226. apud in quo ut pecora pascantur, cerium aes est : Italicana Notalis. Polita Media. Murator. torn. 8. col. 1105: Plura scri- quia publicanus scribendo conficit ratioLitteralis Cursalica. Postericalis Serrata. nea fuerunt combusta cum Scripturis nem cum pastore. Scripturarius, o Staypaquse intus erant. Gone. Tolet. XVII. in- 9su?, in Gloss. Lat. Graec. Litteralis Italicana. Prisca Caudalis Litteralis Simplex. Lata. ter Hispan. torn. 2. pag. 759 : Presbyter * Locum ex Lucilio sic emenda : Pudum dioecesim tenet, de his quse emerit blicanus vero ut Asise fiam, ut ScripturaMacrana Alta. Prisca Pilicalis. ab ecclesiae nomine Scripturam faciat. rius. Ita legitur in Nonio. [** Vide ForMedia Rotalis. Regia Pullicalis. Escripture, eadem notione, in Statute cellinum.Deagro Scripturario videndus Mediana Serrata. Rotalis Cursiva. Mediana Utralis. Rotalis Globata. Caroli V. Reg. Franc, ann. 1367. torn. 5. idem in Scriptura. Inde Inscriptum Ordinat. pag. 21. pecus, apud Varron. de R. R. lib. 2. Neutrahcalis. Rotalis Minor. \ SCRIPTURA., pro Ohirographo, seu cap. 1. quod ad publicanum non profesNeutralicana. Rotulana Curvalica. chirograph! litteris , in 1. unic. Cod. sum est.] Notula Codicalis. Rotunda. Theod. tit. 27. lib. 2. pro signo quo in w SGRIPTURATIO, Scriptum. Explan. Notula Codicalis Rotundalis Alta Polita. Media. subscribendo quis utitur, occurrit in Symb. Apost. apud Maium Script, veter. Charta Ludovici VII. Reg. Franc, ann. torn. 9. pag. 388: Secundum supra ScripNotula Curtana. Rotundalis Inse1173. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, turationem in nullum credere oportet Notula Formata. quata. Notula Formata Saltana Postericalis novae edit. col. 328: Ut autem omnia su- nisi in Deum. Quod scripserat auctor pra dicta firma vobis prsedictis episcopo pag. 386. Simplex. Semifractura. et canonicis ecclesias vestrse semper illi1 SCRIPTURIRE, Scribere. Gloss. Lat. Notula Poeticalis Spissalica Posteribata serventur, Scripturse nostrse et sigilli Gr.: Scripturio, ypa^eiw. Sidonius lib. 7. Media. calis. regii auctoritate et robore prsecipimus Epist. 18: Sane ista pauca, quse quidem Notula Poeticalis Tenuissana. et levia sunt, celeriter absolvi ; quanquam communiri et nominis nostri caractere. Pressa. Textus Italicus. Notula Semifracta. Textus Italieus | SGRIPTURA., pro Responsis aruspi-indtatus semel animus necdum ScriptuNotula Semis For- Altus. cum, in 1. 1. ejusd. Cod. tit. 10. de Pa- rire desineret. ganis, etc. * SGRIPTURIUM, pro Scriptorium 1. mata. Textus Italicus Notula Submissa. Bifractus. 1 SCRIPTURA., Scripta, seu litis instru- Cella in monasteriis scriptioni librorum menta, nostris etiam Ecritures. Charta destinata, ex Sacrament. Gellon. MS. Palliata Tensa. Vagalicana ExtenPapalicana. siva. Ludovici X. Reg. Fr. ann. 1215. apud la fol. 244. v. in Bibl. S. Germ. Prat, lauPictoricalis Major. Faille. Annal. Tolos. torn. 1. inter Instr. dato torn. 3. novi Tract, de Re diplom. super eo quod SSP" Steganographiae inferioris sevi pag. 63 : Cum et incarcerari frequenter pag. 190. ubi supervacue refertur loci hujus rationem qui nosse yoluerit, hujus non aliquem capi innocentem seu contingit , legitur benedictio, quae ipsismet verbis inculpabisupra in voce Scriptorium 1. contemnendum specimen exhibet Mar- causa cognitaac nihilominus retineri pro lem reperiri, SCRIPULA, Epistola, in Gloss. Isid. tenius torn. 1. Anecd. col. 1553. quod geolagio seu carceragio et Scriptura, HForte Scriptula. Addunt eaedem Glossae : consulere cuivis licet. concessimus quod nullus.... ad solvendum Scripula, sollicitator : quod ita emendat | SCRIPTURA. DIVINA dicti Libri SS. hujusmodi geolagium seu incarceramen- Greevius : Scripulatur, sollicitatur, ex Patrum, in Vita Vener. Olberti Abbat. tum aut Scripturam ob hoc factam aliqua- Papia : Scripulor, sollidtor.] Gemblac. ssec. 6. Bened. part. 1. pag. tenus teneatur, nisi copiam de Scriptura SCRIPULARE. Lambertus Ardensis pag. 605 : Plenariam vetus et novum Testa- ilia petierit sibi dari. 260 : Apum sive etiam formicarum more mentum continentem in uno volumine 1 SCRIPTURA., Tabularium forense, transcripsit historiam ; et divinss quidem Gall. Greffe. Statutum Caroli Johannis in marisco passim currere et recurrere, el Scripturse plusquam centum congessit vo- Franc. Reg. prirnog. ann. 1357. torn. 3. terram in terra, et mariscum in marisco cum fossariis lumina, ssecularis vero disciplinse libros Ordinat. pag. 180 : Cum nuper et ultimo perfodere, etc. in fossatum Scripulare et quinquaginta. quibusdam propulsis motibus, ordinasse S5S" Nescio an melius Scrupulare legi* Interdum et nude Scriptures appel- dicamur quod officia prsepositurarum, lantur. Vita B. Goberti torn. 4. Aug. Scripturarum, tabellionatus, que ad fir- tur ex eodem Lamberto edit. Ludewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 600 : Invicem pag. 394. col. 2 : Hoc pius Gobertus fide- mam tradi consueverunt, etc. Vide supra ad laborandum instigantes prseeuntibus liter credebat et devote, secundum illud Scribania. semper operis magistris et geometrice ScruScriptures: Divina operatio, si rations * Escriptures vero vocantur Literarum comprehendatur, non est admirabilis ; typi, in Lit. natural, ana. 1474. ex Reg. pulantibus operantur. Ubi Scrupulare videtur. nee fides habet meritum, cut hutnana ra- 195. Chartoph. reg. ch. 1321 : Michiel opus delineare significare Scripula. T SCRIPULARI. Vide in tio prsebet fundamentum. Quae verba, ut Friburgier, Uldaric Quering et Martin iSGRIPULUM, SCRIPULUS, ut supra observant docti Editores, non leguntur Granetz natifz du pais d'Alemaigne,... in Literis sacris, sed in homilia S. Gre- sont venus demourer en nostre royaume Scriptulus, Vigesima quarta unciae pars. Gloss. Lat. Gr. : Scripulum, ypa^a, gorii super caput 20. Joannis. puis aucun temps en ca, pour I'exercice a-TaOjAo?. Arnobius lib. 6. pag. 207. ubi 1 SCRIPTURA. LEGA.LIS. Charta ann. de leurs ars et mestiers de faire livres de de spoliato a praedonibus Apolline : 933. inter Instr. torn. 6. novae Gall. pluseurs manieres d'Escriptures en mosle Ex tot auri ponderibus , quse infinita Christ, col. 127 : Certum quidem et mani- et autrement, etc. congesserant s&cula, ne unum quidem feslum est, quia nobis injunxit.... Regi1 SGRIPTURABILIS, Ad scribendum habuit Scripulum. Fannius de Ponder, nardus Episcopus.... ut nos simul in unum aptus. Senator lib. 11. Epist. 38. ubi de v. 21 : supra nominati elemosynarii, ut nos Scri- chartee compositione : Junctura sine ... Drachmae scripulum si adjacero, fiet pturam Legalem faciamus ad canonicos rimis, continuitas de minutiis, viscera Sextula quse fertur : nara sex bis uncia constat, S. Nazarii, sicuti et facimus, ac legitime nivea virentium herbarum, Scriplurabilis Sextula quum dupla est, veteres dixere ducllarn, manibus tradimus in regno Septimanise, fades, quee nigredinem suscipit ad deUncia fit drachmis his quatuor, unde putandum, in comitatu Biterrensi S. Petrum a Pullo corem. Grammata dicta, quod h;cc viginti et quatuor in se Uncia habet.. cum suo terminio. Infra Charta donatio1SCRIPTURALE,Thecacalamaria,Gall. nis vel traditionis dicitur. Ecritoire. Regula reform. Monast. Mellic. | SCRIPTURA. REDITORIA., Charta qusein Chrqn. ejusd. pag. 344 : Item, ipse Vide alia notione in Scrupulus 3. bona ab alio usurpata ad pristinum et (vestiarius) chartas:Scripturalia, pennas, JSCRIPUS, Papise, Difficultas: unde legitimum possessorem rediissetestatur. ferramenta, et csstera hujusmodi habeat. Scrupulus, nisi ita ibi legendum sit. Concil. Oabilon. ann. 915. apud Marten. Vide Scriptionale. * SCRISPITDDO. [Crispitudo : Capilli torn. 4. Anecd. col. 71 : Decreverunt, ut SCRIPTURALITER PR.EDICA.RB , pro ad Scrispitudinem tendentes. )> (B. N. Ms. jam dicta villa Sanctiniacus ad antiqui- per Scripturas sacras. Anastasius in Lat. 16089, f. 110.)] tatem suam, hoc est ad matricem eccle- Leone III. PP. pag. 121 : Infirmorum T SCRITOBINI. Vide Scrikkofinni. siam S. Clementis reverteretur;.... unde maximus visitator, prsedicans illis Script SCRITUARIUS, ut supra Scriniarius, et hanc testimonii Scripturam quam redi- turaliler,uteorum animas in eleemosynis nisi etiam ita legendum sit. Charta ann. toriam vocamus, sub hac rations prsefati redimeret. 1265. torn. 1. Corp. Diplom. pag. 223 : Prsesules Prseceperunt facere. 1 SCRIPTURARITJS. Nonius : Scriptura- Ego Leonardus de Piperno, sacrosanctee 1 SCRIPTURA., Oharta, instrumentum, rios, quos nunc tabularios dicimus, did Romanee Ecclesias Scrituarius. Vide in .scheda. Summaria Privileg. Eccl. Rom. volunt veteres, quod Scripturis et commen- Scriniwn.

372

SCR

SCR

SCR

* Scriptuarius supra ex torn. 4. Cod. Ital. diplom. col. 418. * SCRIVA. Annal. Placent.ad ann.1453. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. col. 903: Interea miranda qussdam mechanica composuisse, scalas, balistras, catapultas, testudines, caveas tres et decem; habutsse enim affirmabant artifices ex Scriva argenti sydinarios. T SGRIVABILIS, Aptus ad scribendum. Charta Richard! II. Reg. Angl. ann. 1380. apud Rymer. torn. 7. pag. 233 : Viginti et duas balas paperi Scrivabilis. * SCRIVANARIA, Scribse seu notarii officium. Stat. Avenion. ann. 1243. cap. 18. ex Cod. reg. 4659 : Nullus in curia vel occasions curise utatur notarise vel Scrivanarise officio, etc. Vide supra Scribanaria. j SGRIVANIA. Vide Scribania. I SCRIVARIUS, Ital. Scnvano, Scriba, notarius. Oaft'ari Annal. Genuens. ad ann. 1159. apud Murator. torn. 6. col. 274 : Cardinalibus quoque, et Abbatibus, Prioribus, Judicibus, Advocatis, Scrivariis, Primiceriis et scholae cantoribus, non longe ab urbe insimul congregatis. SCRIVEARIUS, Notarius, ut supra Scriptuarius. Pactum inter Carol. I. comit. Prov. et abbat. Insulae Barb, ann. 1262 : Per prsesens instrumentum cunctis appareat evidenter, quod in prsesentia mei Thomas Blancpoil, auctoritate apostolica Scrivearii, et testium subscriptorum, etc. Ibidem : Ego Thomas Blancpoil, auctoritate apostolica Scrivearius, praemissis interfui, etc. Vide Scrivarius. * SCROA, Schedula, commentaries, vulgo Memoire. Comput. ann. 1362. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 262. col. 1 : Solvit clavarius Andreas de Bauzono fabro, pro duobus canonibus ferri factis per eumdem ad provisionem dictas civitatis, pro toto, ut constat per ejus Scroam, iiij. flor. 1/2. Vide infra Scroua. SGROBA, [Fossa ferraricia, a Lat. Scrobs : unde etiam Matisconensibus Crob, et aliis Croton, interior career, Gall. Cachot,basse fosse.J Vide Fossa 1. SCROBS, Pul vis, pro Sco&s.Fragmentum Petronii : Sustulerunt servi omnes mensas, et alias attulerunt, Scrobemque croco et minio tinctam sparserunt. SCROBULLA, Vestis muliebris. B. Odoricus de Foro Jul. in Peregrinat. num. 4 : Istse vero mulieres ambulant discalceatas, portantes Scrobullas usque ad terram. ! SGROELL^l, SGRUELL^, Strumae, scrofulae, Gall. Ecrouelles. Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Scrofulla, Escroelle,une maladie qui vient ou col, c'est le mal le Roy. Gualbertus in Mirac. S. Rictrudis torn. 3. Maii pag. 133 : Frequentabatur B. Rictrudis populoso accessu miserrima infestatione vermium laborantium, quod genus morbi Scroellse vulgariter nuncupatur; quod genus utique incommodi compaginem membrorum cui adhasret, fere sicut cancer misere populatur. Acta S. Francisci de Paula torn. 1. April, pag. 155 : Ipse fuit detentus gravi inflatura, quam in parte inferiori genas suas dextrse circa guttur patiebatur... Aliqui enim chirurgici morbum esse dicebant scropharum sive Scruellas, alii vero non. 1 SCROFOLJS, ab Ital. Scrofola, Eadem notione. Acta S. Franciscae Rom. torn. 2. Mart. pag. 99 * : Passus fuerat per duos annos infirmitatem in gutture quas a Medicis vocatur Scrofolse.

T SCROPHUL^ SGRUPHUL.E, Eodem de officio unius Scrotarii,etc. Chart, ann. significatu. Oratio Legator. Caroli VII. 1252. in Guden. Syllog. pag. 213 : HoRegis Franc, apud Acher. torn. 9. Spicil. mines quoque nostri, vectores videlicet pag. 325 : In curatione ulcerum, quss qui Schrotere vocantur, nichil a memovulgariter Escrouelles, Latine vero Scro- ratis fratribus extorquere debent, vel se phulse nuncupantur. Append, ad Agnelli intromittere de vectura vel portatione Pontif. de S. Barbatiano apud Murator. vini eorum. Adde aliam ann. 1225. ibid, torn. 2. pag. 197 : Ejus guttur Scru- pag. 142. phulse circumdederant, et maximas cutes SGROTER, Navigii species apud Dahabens, minime valebat suam cervicem nos. Saxo Grammaticus lib. 5 : Rex navigium donat, Scroter remiges vocierigere. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. tabant. 7657: Scroula, Prov. scrofula. Sedulq * SGROUA, Commentarius, scheda, in examinabantur, qui hoc morbo curandi qua per ordinem res describuntur, Gall. regibus nostris offerebantur, ut disci- Memoire,alias Escroe. Vide supra Escroa. mus ex Lit. remiss, ann. 1454. in Reg. Charta ann. 1341. in Reg. 74. Chartoph. 187. Chartoph. reg. ch. 213 : Quant alas- reg. ch. 653 : Scrouas sen cedulas, quas mes en nostre ville et cite de Lang res, asserunt super hoc habere reddere promipour ce que le suppliant avoit une seur, serunt domino regi Traditis dictis que I'en disoit estre malade des Escroelles Scrouis seu cedulis per vos tradendis doil la mena devers nous, et trouva par au- minis Cameras computorum Pans. Vide cuns de nos gens qu'elle n'en estoit aucu- supra Scroa. nement malade, et pour ce la ramena en fSGROVA, pro Scrofa, pluries in Leg. son hostel. Salica tit. 1. 6.7. 13. 1 SGROFA. Vide infra Scropha. f SGROZIA, Fulcrum subaxillare, Ital. SCROFINA, Quoddam instrumentum Gruccia, Gall. Crosse, bequille. Vita veCarpentaria, quod hasrendo scrobem fa- ner. Catharines de Palantia torn. 1. ciat. Joan, de Janua. In Catholico April, pag. 653 : Erat mutus et stroparvp : Scrophina, instrument a char- piatus una tibia et ibat cum ferulis seu et dimisit ibi tamolas sive pentier, a graver, [rocynne, in Gloss. tamolis, Sangerm.] Scrozias. SCRUA, Vide Screo. -SGROFIPASGUS, Subulcus, apud Henr. 1 SCRUBLAND. Vide Scrutlanda. ab Heers Observat. xj. 1 SCROFOLE. Vide Scroellie. 1 SCRUELL^, ut Scroellae. Vide ibi. SCRUFERARII, Papiae MS. : Viles at-SCROFULA, Tumor a strumis distinctus. Annal. Victor. MSS. ad ann. 1311. que contempti. Perperam in edito, Scruubi de miraculis S. Petri Coelest. : Qui- feratirii. dam etiam, qui Scrofulam grossam ad * SCRUFULA, ut supra Scrofula. Miquantitatem ovi gallinss in manu per rac. B. Laur. Erem. torn. 2. Aug. pag. quinque annos habuerat, benedictione 308. col. 1 : Mulierem Scrufulam habenfacia per ipsum sanctum super infirmita- tem in palpebra oratione et aqua sanavit. tis locum, fuit post morulam modicam sa- Ibid. col. 2 : Mulier Scrufulam patiens in natus totaliter et perfecte. Vide supra in manu, etc. Scroellse et mox Scrufula. SCRUNTISSA. Glossae MSS. ad BoeSCROPHA, SCROFA, Machina ad suffo- tium de ponsolat. ex Bibl. S. German! diendos urbium obsessarum muros. Paris. : Rimula, Scruntissa. [Scruntussa, Willel. Tyrius lib. 3. cap. 5 : Machinas fissura, rima, ex Glossar. Mons. apud 'ad suffodiendum murum habiles et neces- Schilter. in Gloss. Teuton.] [** Vide sarias, quas vulgo Scrophas appellant. Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. Lib. 17. cap. 24 : Scrophas quoque ex ea- col. 586.] dem contexunt materia, quibus impune 1 SGRUNTONNES. Tabular. S. Germani ad complanandos aggeres accedebatur. Paris. : Qui custodiunt pressorium Regis Lib. 18. cap. 19 : Ut Scrophas materia apud S. Stephanum habent iv. minas competenti intexerent, in quibus libere avense ad parvam mensuram quorum duae delitescerent, qui ad suffodiendum agge- raduntur et duae cumulantur, xil. quoque rem introducerentur. Fulcherius Carnqt. denarios et ix. panes quales habent molib. 1. cap. 18 : Machinis autem paralis, nachi, ix. etiam Scruntonnes candelss searietibus scilicet et Scrofis, ad assiliendum mel in anno. Certum pondus significari se paraverunt. Matth. Paris ann. 1226 : videtur. Vide Tesa. candelss. ^ SCRUNTUSSA. Vide Scruntissa. Petraria, balista, Scrofa, catus,etc. [Com1 SCRUPHUL^. Vide Scroellse. put. ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. 1 SCRUPULARE. Vide Scripulare. Hist. Dalphin. pag. 276 : Item Francisco Pauli de Rossa qui ivit ad recipiendum t SCRUPULOSITAS, Conscientiae stimuScrofas triginta donatas per dom. Regem lus, solicitudo, difficultas, dubitatio. apud Gaudrianum cum uno famulo, pro Codex. Tradit. S. Emmerammi apud expensis et salario ipsorum, taren. 11. Bern. Pezium torn. 1. Anecdot. part. 3. gran, x.] Vide Notas ad Alexiadem col. 107 : Eo scilicet tenons pacto, ut nullus aliquo Scrupulositatis nodo detentus pag. 391. SGROFA DUGARIA, Ductrix aliarum inhaereat. Utitur non semel Tert. ColuScrofarum. Vide Ducarius. mella lib. 11. cap. 1. Ulpian. Dig. lib. 28. | SCROPHIO, ut Scorpio 3. apud vet. 3. leg. 12. etc. tit. * Juram. fldel. civium Carcass, in Reg. Auctor. rei agrariae pag. 147. 213. etc. 30. Chartoph. reg. ch. 175 : Et ut pmnis Vide Scropiunes. Scrupulositas et ambiguitas de nostris cor1 SCROPHUL.E. Vide Scroellx. * SGROPRISIA, perperam pro surpri- dibus abradatur, etc. 1 SCRUPULOSUS, Intricatus, difflcilis. sia, Exactio extraordinaria. Vide in hac voce. Charta Guill. comit. Matisc. inter Ernulfus Roffeus Epist. 2. torn. 2. Spicil. Probat. torn. 1. Hist. Sequan. pag. 100 : Acher. pag. 440 : Qui gaudent imperitis Dono et guerpio taillias et Scroprisids, Scrupulosarum parare laqueos quasstioquas in supradictss ecclesise terris fa- num. Vox Latinis non ignota epdem siciebam. gnificatu, Scrupulosa disputatio, apud wSCROTARIUS, Qui vinum in cella Quintilian. 9.1. deponit, Germ. Schrceter. Elench. Prse1 1. SCRUPULUS, Negotium, difficullat. S. Joann. apud Guden. Cod. Di- tas. Chron. Episc. Metens. apud Acher. plom. torn. 3. pag. 833 : Unum ferlonem torn. 6. Spicil. pag. 644 : Scrupulus au-

SCR
tern subputationis annorum, partim negligentia scriptorum, partim pressura persecutorum, ut arbitror, in Ecclesia inolevit. 1 2. SGRUPULUS, Suspicio, Gall. Soupcon. Atto Episc. Vercell. Ep. 10. apud eumd. Acher. torn. 8. Spicil. pag. 131 : JNegligere enim qui potest deturbare perversos, nihil aliud est quam fovere. Nee caret Scrupulo societatis occultss, qui manifeste facinori desinit obviare. ^3. SCRUPULUS, Mensura agraria, quse ex Columella lib. 1. cap. 1. centum continet pedes. Charta Lotharii I. Imper. ann. 840. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 390 : Ex fundo Bussuli uncias ix. et Scrupulos in. 1 SGRIPULUS, Eadem notione. Tabul. Landevenec. : "90 Gradlonus Rex tradidi... terram quse. vocata est Lan-Ratian, id est, duodecim Scripulos terras. Ibidem: Et unum Scripulum terrse in Moelian Do de mea propria hereditate Scripulum terrse viro Dei S. Tinvoud. * SCRUTA, Fasts species, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. Alia notione utuntur Latini. Vide Scrutaria. 1 SGRUTAMEN, Inquisitio. Vita S. Dunstani torn. 4. Mail pag. 348 : Aliorumque prudenttum libros quos ab intimo cordis aspectu Patrum sanctorum assertione solidatos esse persensit, solubili semper Scrutamine indagavit. Vide Scrutatio. j SGRUTARIA, Ars scruta seu veteramenta vendendi. Apuleius lib. 4. Metamorph. : Timidule per balneas et aniles cellulas reptantes , Scrutariam facitis. Scrutarium, ypyTouwXeiov, in Gloss. Lat. Grific. Hinc qui artem hanc exercet dicitur 1 SCRUTARIUS, ypuTOTCioXYK, in iisdem Glossis. Gellius lib. 3. cap. 14. ex Lucilio : Scruta quidem ut vendat Scrutarius laudat. Memorantur praeterea Scrutarii, quorum erat operimenta librorum subministrare, inter artifices monasterii Centulensis apud Mabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 333. ut et monasterii Corbeiensis ibid. pag. 466. ' SCRUTATE, adverb, apud Virgil. Gramra. pag. 72. 1 SCRUTATIO, Inquisitio, exploratio. Charta ann. 1419. apud Rymer. torn. 9. pag. 769 : Absque aliqua contradictions, aut Scrutatione, aliove obstaculo auk impedimenta. Odiosa Scrutatio, apud Gellium lib. 9. cap. 10. Utitur etiam Seneca de Vita beata cap. 23. Vide Scrutamen. SCRUTATOR, Idem, qui Circator, et summus speculator, in Monasteriis, Visitator. Vide Statuta Ordinis de Sempringham c. 5.7. et capitulo de summis scrutatorib. c. 1. 2. 3. 4. etc. SCRUTATRICES DE CARETA:inRegula ejusdem Ordinis de Sempringham cap. 3. Scrutatrices .Claustri, cap. 8. 1 SCRUTATORES, Qui in electionibus, quse per Scrutinium fiunt, secrete vota et suifragia singulorum eligentium colligunt, eaque ne fraus obrepat, examinant, vulgo Scrutateurs. Ericus Upsalensis lib. 6. Hist. Suecicae pag. 195 : Consedentibus igitur cunctis, qui vocem in electione Regis habere putabantur datis Scrutatonbus, duobus scilicet Episcopis, et duobus Militibus, Ires electi fuerunt. Constitut. Ord. Praedicat. part. 1. cpl. 209 : Scrutatores vocum non sint coed, neque surdi Scrutatores debent prime sua, deinde aliorum vota ad paratam mensam in Capitulo sedentes, in urna recipere, etc. Vide in Scrutinium.

SCR
1 SCRUTILLUS. Vide Scrutulus. SGRUTINARE, pro Scrutari, inquirere, apud Luciferum Calaritanum lib. 1. pro S. Athanasio pag. 72. [Occurrit prseterea apud Vulg. Interpr. 4. Esdr. cap. 16. v. 63. et 65.] Gloss. Gr. Lat.: 'Epsuva, Scrutinatio, indagatio. [Vide Scrutatio et mox in Scrutinium.] SCRUTINIUM. Gloss. Gr. Lat.: Zrnrr)<"O Scrutinium, qusestio. [Gloss. Lat. Gall. Sangerman.: Scrutinium, Scrutine, enserchement, inquisicion. Charta ann. 1281. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 297 : Idem Prior facto inde per vicinos diligenti Scrutinio, certioratus per eosdem de dicto in hoc ad nocumentum et gravamen seu impedimentum, etc.] Apuleius lib. 9. Scrutinium vocat exactam furti perquirendi formam per lancem et licium. Lex Burgundise tit. 16. |7. de eo, qui in vineam alterius furti causa intcare praasumpserit: Si ingenuus non visus fuerit, et postea aut per vim, aut per Scrutinium inventum fuerit, jubemus, ut ad redimendum se, etc. Lex Eipuar. tit. 47. de Vestigio minando: Quod si (animal) in domo fuerit, et ei Scrutinium, cujus domus est, contradixerit, ut fur habeatur. Ita Scrutinium pro perquisitione rei furto ablatse usurpat Andreas Suenonis lib. 7. Legum Scanise cap. 2. 3. * Hinc nostris Scrutine, eadem notione. Lit. ann. 1407. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 202: Pour grant Scrutine et investigacion faites par nous, etc. 1 SCRUTINIUM, Inquisitio, interrogatio, Gallis Examen. Statuta Eccl. Valent. inter Concil. Hispan. torn. 3. pag. 510 : Mandamus quod quarto, feria Quatuor Temporum omnes ordinandi archidiaconibus se reprsesentent, ut tarn de vita, quam de moribus, quam de scientia possit fieri Scrutinium diligenter. Hinc SCRUTINIA Catechumenorum dicuntur interrogationes, examinationes et instructiqnes Catechumenorum. Papias: Scrutinium, iter Baptismi, a scrutando dictum, utrum firma mente teneant, quse a Magistris didicerunt. Hausit ex Amalario Fortunate cap. 8. Examen Catechumenorum vocat S. Augustinus lib. 2. de Symbolo ad Catechurn. ubi de exorcismo loquitur. Idem de Fide et operib. cap. 61 : Vel non intueamur alias, qui per annos singulos ad lavacrum regeneraiionis accurrunt, quales sint ipsis diebus, quibus catechizantur, exorcizantur, scrutantur, etc. Rupertus lib. 4. de Divin. offlc. cap. 8: Scrutinia dicuntur a scrutando, quia perscrutandum erat in his, qui accedebant, ne qua radix amaritudinis subesset, velut infuit in Simone Mago, et in hsereticis quamplurimis, etc. Capit. Carpli M. lib. 5. cap. 220. [372.] : Ut scrutinium more Romano tempore suo ordinate agatur. Hincmarus Remensis in Capitulis ad Presbyteros Parochise suae cap. 2: Ut scrutinium, et otnnem ordinem baptizandi nulli penitus liceat ignorare. Adde Riculfum Suessionensem Episcopum cap. 8. Sed de Scrutinio in Baptismo vide [Tertullianum de Baptismo,] Ordinem Romanum in Ordine vel denuntiatione Scrutinii, Rupertum Tuitiensem lib. 4. de Divin. offlc. cap. 18.19. 20. Honorium August, lib. 3. cap. 53. Hugonem a S. Victore lib. 1. de Sacram. cap. 17. Joannem Episcop. Abrinc. de Offlc. Eccl. pag. 38. Durandum lib. 6. Ration, cap. 56. [Menardum in Notis ad lib. Sacram. pag. 139. Joseph. Vicecomitem lib. 3. de antiq. baptismi Rit. cap. 21.] etc. Leidradus Archiep. Lugdun. de Sacramento Ba-

SCR

373

ptismi cap. 1: Hssc tota actio, quse super Catechumenis et Competentibus celebratur, a quibusdam Scrutinium nominatur, non ob aliud, ut putamus, nisi a scrutando, juxta illud Psalmistse.: scrutans corda et renes Deus, eo quod ibi scrutarentur corda credentium et dubitantiutn a Sacerdotibus, ut intelligerent, quis ad baptismum jam rite admitteretur, quis adhuc differretur. [Anonymus circ. ann. 811. de Ord. baptismi cap. 4 : Scrutinium^ a scrutando dicitur, quia tune scrutandi sunt catechumeni si rectam jam noviter fidem symboli eis traditam firmiter tenent.] SCRUTINII DIES, quarta Feria majoris hebdomadae, sic nuncupata, quia, ut ait Hugo de S. Victore lib. de Sacrament, cap. 17. prasdicta quarta feria de fide inquiruntur, et inslruuntur (Catechumeni,) idea dies ilia Dies Scrutinii, et officium illud Scrutinium appellatur. In Ordine Romano commonentur Christiani, ut ad diem scrutiniorum frequentes conyeniant, hisce verbis : Scrutinii diem, dilectissimi fratres, quo electi nostri, (hoc est, Competentes) divinitus instruuntur, imminerecognoscite, ideoque sollicita devotione succedente sequenti quarta feria circa horam tertiam convenire dignemini, etc. SCRUTINIUM, Electionis forma etiam dicitur, cum videlicet omnibus prsesen tibus, qui debent, volunt, et possunt interesse, commode assumuntur de collegio tres fide digni, qui Scrutatores appellantur, qui secrete singulorum vota et suffragia diligenter inquirunt, eaque in scripta redigunt. Ab hujusmodi scrutatione et investigatione diligenti Scrutinii nomen huic formae eligendi impositum est, quod passim regeritur in Decret. tit. de Elect. [Jac. Gai'etanus in Ord. Rom. apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 247 : Si in electione Romani Pontificis velint Cardinales per viam Scrutinii procedere, solent eligi tres scrutatores collegii, et alii tres scrutatores scrutatorum, etc. Adhibitum quoque est scrutinium in electionibus Episcoporum. Appendix ad Capit. col. 1371 : Qui (Episcopi) simul convenientes Scrutinium diligenter agant juxta consuetudinem sanctss Romanss Ecclesise atque institula Carthaginensis Concilii, etc.] Formulam electionis factae per scrutinium exhibet Rollandinus in Summa Notariae cap. 6. Adde Leges Alfonsinas, seu Partidas, part. 1. tit. 5. lege 19. et Innocentium Cironum in Paratit. pag. 23. 45. [Vide Scrutatores.] | SCRUTINARE, Scrutinium agere. Jac. Gaietanus in Ord. Rom. apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 247 : Modus autem Scrutinandi et deponendi votum in scrutinio in porta talis est. Leg. in Sporta. 1 SCRUTINIUM, quasi diminut. a Scrinium, Arcula. Passio S. Thomae Cantuar. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1749: Quicquid in scriniis sive in Scrutiniis, aut cistellis Archiepiscopi et suorum potuit inveniri.... stupendo ausu deripientes, etc. SGRUTITUM, Pellica, in Gloss. Isid. Pellicium, in Pithoaanis : [unde emendat Grasvius : Scorteum, pelliceum. Vide Scortisarius.] SCRUTLANDA, [Somnero est Terra cujus proventus vestibus emendis assignati sunt: a Saxon. S c r u d , vestitus, et L a n d , terra, fundus. Charta Eadsii presbyt. proEccl. Cantuar.: Dedit etiam terram illam apud Orpedingtunam in vita sua, pro anima sua, Deo in Ecclesia

374

scu

SGU

SGU
Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Scudier, Prov. verna militum vel divitum, vernula, scutifer. Vide supra Escuerius. | SCUDETUM , Scutum gentilitium , Ital. Scudo, Gall. Ecusson. Petrus Amelius in Ord. Rom. apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. pag. 537 : Secundo dominus Anglicanus cum duobus panibus coopertis, cum tobaleis et armis et Scudetis sanctas Brigidae, et trium Cardinalium commissariorum : tertio dominus Barensis cum duobus magnis bacilibus de vino et malvatico... cum armis et Scudetis dominse et Cardinalium prxdictorum. Vide Scudazollum. S5P* Alia notione, ut videtur, forte pro lamina ferrea qua focus munitur, quia scuta gentilitia ut plurimum in iis referuntur, occurrit in Computo ann. 1379. ex Schedis Praes. de Mazaugues: Item unum cremastulum cum quadam alia quantitate ferri. Item unum Scudetum. * SCUDETUS, Scutum gentilitium, Gall. Ecusson. Comput. ann. 1380. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 30. col. 1 : Solvi plus dicto magistro Bernardo pictori, pro pingendo dictos xij. Scudetos floribus lilii et aliis xij. armis Comunis, etc. Vide Scudetum. * SCUDICCIUOLUS, Instrumentum capiendis coturnicibus idoneum, Ital. Scudicciuolo. Stat. antiq. Florent. lib. 3. cap. 177. ex Cod. reg. 4621: Nullus capiat qualeas ad gualgetorem, vel Scudicciuolum... sub posna sohdorum centum. SCUDITIA. Isidorus lib. 20. Orig. cap. 14. et ex eo Papias : Fossarium, dictum, quod foveam facial, ipsa est Scuditia. Idem Papias : Scuditia, dicta, quod circa cutem al. caudicem terram aperiat. Hanc alii Fossarium dicunt, qui fossam faciat. Gloss. Anglo-Sax. ^Elfrici: Scuditia vel fossorium, spad. SGUDOZOLUS, Scutum gentilitium, Ital. Scudo. Invent, ann. 1389. torn. 3. Cod. Ital. diplona. col. 364 : Alias alas duas zandalis nigri Scudozoli inter magnos et parvos xxxix. Vide Scudazollum. | SGUDULA, pro Scindula. Vide in hac voce. T SCUFERUS, Leg. Stuferus, et vide in hac voce. Monetse genus. Adrianus de Veteri-busco de Reb. Leod. apud Marten, torn. 4. Ampljss. Collect, col. 1373 : Conclusum fuit.... quod de quolibet domistadio solveretur unus Scuferus Fuit caristia in omnibus partibus. Modius speltas vendebatur (Leodii) 32. Scuferis et 28. in Namurco, aliquando 36. et plus. Synodus Mechlin, ann. 1574. apud eumd. torn. 4. Anecd. col. 455: Pro sigillo ac laboribus eorum non possunt (secretarii) simul accipere ultra decimam partem aurei, et valor aurei frequenter mutetur, atque ea occasione officiati diversirnode stipendium scripturse et labbris exigunt, Concilium decernit et declarat decimam partem aurei non extendendum esse ultra quatuor Scuferas cum dimidio. Rursuna col. 458: Item, concluserunt domini, quod ad petitionem partium poterunt permittere redemtionem et dequitationem parvorum censuum usque ad sexScuferos seu duodecim grossos certo tempore prsefixo. 1 SCUFFIUM. Vide infra Scufta. SGUFFONES. Vide Scafones. SCUFIA, Tributi species apud Longobardos. Charta Adelchisi Regis Longob. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 18: Concedimus per ipsa Monasteria omnes Scuftas publicas, et angarias, atque ope-

Christi servieniibus in Scrudland.] Mo- chon d'Angleterre. Infra: Escuchon.Vide nasticum Anglicanum torn. 2. pag. 14 : supra. Escuchonetus. f SGUGHONNETUS, diminut. a Scucho, Terram Helyot ejusdem villas; duas Scrutlandas de Nasinges cum ipsa Eccle- Scutulum. Inventar. Eccl. Noviom. ann. sia, etc. Pag. 16: Luketum cum Ecclesia, 1419 : Item pannus serious cum Scuchonet Scrutlanda et suis pertinentiis. Ibidem netis ad deferendum Corpus Domini.Vide mox legitur scolanda, quod videtur idem Escuchonetus. cum scrutlanda : Duas Scolandas de SGUDATI, Aurei, Moneta Regum GalWatfore cum suis pertinentiis. [** An- liae, nostris Escus d'or: apud Joan, a glos. Sco vel sceo, calceus.] Leydis lib. 32. Chr. cap. 14. [Deliberatio SCRUTULUS, Ventriculus farlus. Gloss. trium Statuum Occit. inter Probat. torn. Isid. [Legendum Scrutillus ex Festo: 1. Annal. Tolos.: Solvendo cuilibet de diScrutillus, venter suillus condito farre ctis quinque millibus Aquitanis pro mense repletus : quod ex Plauto eruit. Id jam quindecim Scudatos auri seu valorem. monuerat Graevius.] Charta ann. 1398. apud Miraeum torn. 1. SCRUTUM, [ut Grutum, nisi ita le- 2. pag. 894 : Item annuum et perpetuum gendum sit, Flandris Grutten et Gorte, redditum 45. Scudatorum aureorum veteHordeum siccatum, ex quo conflcitur rum monetse Regis Francise.] Vide Mocerevisia; vel Tributum quod pro cere- neta. visia pensitatur.] [** Germ. Schrot, Far.] 1 SGUDA.TA , Eadem notione, apud Charta Adalberonis III. Episcopi Me- Buschium de Reform. Monast. torn. 2. tensis ann. 1059. apud Meurissium pag. Script. Brunsvic. Leibnit. pag. 938: 364. et Mirseum in Cod. Donat. pag. 181. Prsefata autem amila mea Mechtildis et in Notitia Eccl. Belg. pag. 171: Do- Bomgarten procuraverat mihi religionem navit eidem Ecclesise et fratribus inibi intranti 50. Scudata in auro, in valore Deo servientibus Scrutum ejusdem oppidi, circa 70. florenos Rhenenses. hoc est, potestatem ponere et deponere ^ SCUDAZOLLUM, diminut. ni fallor ilium, qui materiam faceret, unde leva- ab Ital. Scudo, Scutum gentilitium, rentur cerevisise, et de singulis cerevisiis, Gallis Ecusson. Funus Johannis Galeaz quas brassicarentur in oppido nostro, sex ann. 1402. apud Murator. torn. 16. col. picarios ad opus fratrum suscipere, quod 1032 : Postea vero sequuti sunt in ordine singuli gradatim ad servitium suum et antecessorum suorum homines duo mille, deferentes unum cilostrum pro quolibet, pertinebat. [Vide Grutum.] 2. SCRUTUM, in Catholico parvo Robe et cum Scudazollis Viperse, ducatus Medespecee. Vox Lat. [Sed in plurali tan- diolani, et comitatus Papise, sutis super turn usurpata a Scriptoribus purioris pectore et post in spatulis. Vide Scudetum. setatis.] 1 SCUDELARIA, Scutella, Gall. Ecuelle. 1 SCtlAGIUM, ut Scutagium. Vide in Statuta Placent. Jib. 6. fol. 83: Item de hac voce. 1 SCUBLE, pro Excubise. Mirac. MSS. Scudelariis rami ultra videlicet pro libra Urban! V. PP. ex Tabul. S. Victoris sol. den. * SCUDELINUS. [Vasis species : Unus Massil.: Invenit carcerem apertum et transivit per gentes et Scubias et nemi- Scudelinus de calcidonio totaliter albo. nem invenit. Occurrit praeterea in Gapi- (Inv. card. Barbo ex transcript. Muntz, 1457.)] tul. Lotharii tit. 3. | 8. et 11. In singu11. SGUDELLA, SGUDELLTNA, Voces Italari numero legitur in Charta ann. 1379. ex Schedis Praes. de Mazaugues: Dicta licae ejusdem notionis ac Scudelaria. curia habet fortalitium magnum, in Johannis Demussis Chron. Placent. ad quo quidern est una squilla quse pulsari ann. 1388. apud Murator. torn. 16. col. consuevit propter Scubiam fiendam nocte. 583 : Utuntur taciis, cugiariis et forcellis argenti, et utuntur Scudellis et ScudelliVide Excubise 1. * Unde Scous, eodem sensu, in Charta nis de petra. Anonymi Annal. Mediol. ann. 1381. ex Tabul. Massil.: Eligunt ad ann. 1389. ibid. col. 812 : Scudellas gardairos sive Scous ad standum in mon- XXV. albas argenti cum diversis operatanea dicta de Rieu pro tuitione civi- giis. AlisB Scudell& albse argenti xiv. Alise tatis, propter infideles Sarracenos discur- Scudell3s LVI. deauratss cum diversis operentes per mare Massilias, et gardias po- ragiis. :; " Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. nere in locis suprascriptis. 7657: Scudella, Prov. Scutella, discus, | SCUBITOR, pro Excubitor. Vide in ferculum. Escudelle, in Lit. remiss, ann. hac voce. Acta S. Reparatae apud Marex Reg. 172. Chartoph. reg. ten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. 742: 1422. 2. SGUDELLA. Vide Scutella. ch. 252. * Decius prasses dixit Scubitoribus suis: * SCUDELLORIUS, Novaculam afferte, et decalvate earn et supra Escudellorius.Parva scutella. Vide per publicanos ducite earn. !! SCUDELO, Eodem intellectu. Corn| SGUCCA, Anglo-Saxon. Daemon, dia-put, ann. 1334. inter Probat. torn. 2. bolus, Gothis Skohsl, daemones: hodie Hist. Nem. pag. 88. col. 1: Pro quinquaScheuchen, Scheuhsal, terriculamentum. ginta sissoriis, inclusis xvij. perabsidibus, Ita Schilter. in Glossario Teutonico. quss fuerunt amissse, et tresdecim Scude[** Vide Grimm. Mythol. German, pag. lonibus, etc. Vide supra Escudelonus. 274. et 561.] * SGUDERE, pro Cudere. Charta Car. | SCUCHEO, SCHUCHO, Scutum genti-dalph. ann. 1356. in Reg. Cam. Comput. litium, Angl.Scutcheon, GalliceEcusson. Paris, sign. Viennefol. 4. r: Mandamus Litterae Edwardi III. Reg. Angl. ann. quatenus monetam nostram in nostro 1338. apud Rymer. torn. 5. pag. 60 : Unum Dalphinatu Scudi et fieri solitam, cum calicem auri, cum Scucheonibus... Unum ad prsesens ibidem, ut intelleximus, nulla Scucheonem aureum quadratum... Unum pro nobis fiat vel Scudatur, Scudi vel fieri Scucheonem auri cum magna saphiro. celeriter faciatis. 1 SGUDERIUS, Armiger, Ital. Scudiere, Pluries ibi. Litterae ejusd. Reg. ibid. pag. 49 : Unum ciphum argenti cum Gallice Ecuyer. Funus Johannis Galeaz lino Scuchone in fundo de armis Lanca- ann. 1402. apud Murator. torn. 16. col. 1026 : Et postea ipsi steterunt ibi cum striae. * Scwcfton,in Inventar. jocal. Eduar. dictis Scuderiis ad recipiendum et offeI. reg. Angl. ann. 1297 : Item une (coupe) rendum confanones, bannerias, etc. Vide d'or grenetee, dedens s'a ou fans un Scu- Scutarius.

scu

SGU

SGU

375

j SCULDACHIUS, SGULD^US. Vide Sculras, et dattones vel collectas, etc. [Statuta Vercell. lib. 1. fol. 11. v : Super illis dais. imponi faciat et exigi fodrum et datium SGULDAIS, Papiae, Rector, lingua baret Scufias non derogando propterea aliis bara: alias Longobardana. Ita scribitur statutes qui viderentur contraria huic, hsec vox in Lege Longob. lib. 1. tit. 17. statute. Rursum occurrit lib. 2. fol. 1 10. lib. 2. tit. 38. 1 2. [ Lothar. I. 53. 32. v.] Liutpr. 84. (6,31.)] in Chronico Casinensi Et SCUPHIA, Onus publicum, cui lib. 1. cap. 6. et in Chronico S. Vincentii cives addict! sunt. Oharta 'Henr. imper. de Vulturno pag. 674. Perperam vero II. ann. 1055. apud Murator. torn. 2. Sculdalis pag. 691. pro Sculdahis. AdriaAntiq. Ital. med. aevi col. 76: Cum di- nus Junius, et Kilianus : Schuldheys, i. strictu, cum porcis et vervecibus, cum Schoud heet, Prsetor noxe debitive exacoperibus et omnibus Scufiis. Alia Henr. tor : quiposnas irrogat et mulctas exposcit IV. ann. 1111. ibid. col. 78: Cum operi- ab Us, qui deliquerunt. Nam judicum bus et albergariis, et omnibus Scuphiis. officio functos ejusmodi rectores ex p vide Murat. col. 76. qui de fide scriptoribus passim colligitur. [** Vide chartae Adelchisi dubitat. Etymon forte Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 755. Mupetendum a latino Excubiie.] rat. Antiq. Ital. torn. 1. col. 513. sqq. et | SCUFFIUM, SCUFIUM, Eadem no-mox Scultetus.] tione. Statuta Astens. fol. 10. verso: SCULDAHIS. Paulus Warnefrid. lib. 6. Quod Potestas non possit compellere in- de Gest. Langob. cap. 24 : Rector loci firmos S. Lazari, sive illos de dicta domo illius, quern. Sculdahis lingua propria vel ecclesia ad prsestandam vel dandam dicunt. Leges Luithprandi Regis Lonaliquam carusiam alicui civi Astensi, vel gob. tit. 0. 1. [ 25. (4, 7.)] : Si quis aliquod aliud Scuffium faciendum pro causam habuerit, et Sculdahis suo causam Communi. Ibidem fol. 26: Et si aliquis dixerit. Ubi indeclinab. Ita in Gharta juraverit citanaticum civitatis ita quod Longobardica apud Ughellum torn. 8. in Ast debeat habitare, compellam eum pag. 20. [** Sculdahis omnibus locis venire ad habitandum Et si non scriptum est in Leg. Liutpr. apud Muvenerit in Ast ad habitandum predicta rator. et Heroldum ubi Lindenbrog. haforma compellam ipsum solvere et ejus bet Sculdasius.] avere pectagia et alia Scufia civitatis tanSGULDASIUS in Synodo Ticin.ann. 850. quam extraneum. Rursum fol. 63 : Item in Charta Caroli Imp. ann. 889. pro Moquod nuntii Communis Astensis sint nast. S. Christinas Papiensi, in Lege exempli a custodiis et omnibus aliis Scu- Longob. lib. 1. tit. 2. g 2. tit. 9. 16. tit. fiis personalibus in civitate Astensi et 12. 2. tit. 14. 7. tit. 25. 50. 73. lib. 2. burgis. Hinc Scufii nomine Ser'vitii etiam tit. 9. 2. tit. 21. 7. tit. 41. 1. 2. 4. tit. genus significari colligitur. 52. 14. lib. 3. tit. 12. 5. (* Roth. 35. 377. | SCUFUM , Eodem intellectu, in 15. Liutpr. 82. (6, 29.) 44. (5,15.) PiCharta Friderici II. Imper. ann. 1239. pin. 10. Rothar. 222. 256. Liutpr. 25.26. inter Privil. Ord. S. Jon an. Hierosol. 28. (4, 7. 8. 9.) Pipin. 8. Guido 3.] Vett. Glossae : Sculdasius, pedaneus judex. pag. 29 : Statuentes nihilorninus ut nullus personam aliquam religionem SCOLDASCHIUS, apud Ratherium VeHospitalis prsedicti professam anga- ronensem in Qualitat. conject. pag. 211. riare vel plectere, vel ad expeditionem SCULDAGHIO, in Charta Henrici II. cogere, seu ad opera servilia compellere, Imper. ann. 1055. apud Murator. delle vel datiam solvere aut Scufum facere Antichita Estensi pag. 7. prsesumat. SCULDACHIUS, in Charta Bonifacii * SCUGIUS, idem quod Cugnusl. Gall. Marchionis apud Franciscum Mariam Coin, Typus, quo nummi cuduntur et in Mathildi lib. 3. pag. 120. ] SCULD^EUS, in Leg. Rotharis apud signantur. Charta ann. 1382. inter Probat, ult. Hist. Trenorch. pag. 253 : Per- Muratorium torn. 1. part. 2. pag. 30. cipere debeat super omnibus et singulis SCULDALISII, male, opinor, in Synodo bonis ipsius Petri, casu prsedicto eve- Romana ann. 904. cap. 6. niente, quingentos franchos auri, boni 1 SCULDASCIUS, in Charta Ottonis III. Imper. apud Murator. torn. 2. part. 2. ponderis, Scugii Francorum regis. ] SGUILH, vox corrupta ex Gall. Ecueil, col. 496. SCULDASIONES, in Rescripto Ludovici Scopulus. Mirac. MS'S. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victpris Massil.: Possent Imp. F. Lotharii pro Casauriensi Moevadere a fortuna ilia marts qui perirent nast. ann. 24. in Charta Ludovici apud in Scuilh qui erat satis prope. Vide Sco- Puricellum in Basilica Ambrosiana pag. 216. lium. 1 SCULDASSIO , apud Eccardum in * SCUISORIUM, pro Scinsorium vel potius Scissorium, Orbiculus mensorius, Orig. familiae Habsburgp-Austr. ex in quo dapes scinduntur. Arest. parlam. Charta Hugonis et Lotharii Reg. Ital. Paris ann. 1421. in lib. 1. Stat. artif. ann. 943. 1 SCULDASSIUS, in Diplom. Conradi Par. fol. 89, r: Nichilominus dicta Aelipdis..,. de alio ministerio, scilicet dorelote- Imp. ann. 1027. apud Illustr. Fontaninum Append, ad Antiquit. Hortae pag. rise, se intromittebat, rubanos, Scuisoria 388. et scutellas ligneas faciebat. SCULDAXES, in Chronico Novalicensi 1 SCULdffi, pro Ea5cuZc*,Excubiae.Vide cap. 18. in Collocare. Pro mulcta pecuniaria ob 1 SCULTASIUS, ut Sculdasius, in Leg. inobedientiam militarem, in 1. si quis Liutprandi in exercitu de exercitalibus, teste Macro 2. pag. 67. apud Murator. torn. 1. part. in Hierolex. Vide Gloss, med. Graecit. in SCULDASSIA, Districtus Sculdais, in SxouXxai. Hinc Charta Berengarii Imp. ann. 923. apud 1 SCULCATOR, Excubitor, vel Scultator Georg. Pilonum et Ughellum in Episc. et Exculcator, (Ita enim variat lectio) Bellun. Vide Scultetus. e apud Vegetium lib. 2. cap. 15. et 17. SCULELLA, Siliqua, Gall. Cosse. Serm. Unde etiam Gabr. Barel. in Septuag. fol. 2. v. ;col. 1 SCULCATORIUS, Exploratprius. Scul- 1 : Nepos unius cardinalis ingressus ordicatorise naves, apud Senator, lib. 2. Epist. nem, grossa legumina et male condita 20. Vide Vossium lib. 3. de Vitiis serm. comedebat; dum interrogaretur a cardinali, quid comedisset per multos dies, cap. 47.

fabam, inquit, et faciolos ; si quis lancea foraret ejus ventrem, exirent Sculellss fabarum et leguminum. Nisi legas Scutellse. 1 SCULINGUS, f. pro Scyllingus, eadem saltern notione. Est autem Scyllingus Anglo-Saxon, teste Hickesio, sexagesimapars librae. Inventar.Eccl. Noviom. ann. 1419 : Quidam calix cum patena et cocleari argenteis, ponderis 2. marc. 1. unciss et 15. Sculingorum. Item unus calix.... ponderis 13. onchiarum (unciarum) cum tribus Sculingis. Rursum : Una pixida argentea... ponderis 3. unciarum, et 7. Sculingorum. Vide Skillingus, et Schillingus. Glossis Lat. Grr et in Gloss. MS. Gr. Lat. ubi edit, habet Sculva. Glossae antiquae MSS. : Scolna, sponsus. Glossae Pithoeanae : Sconna, sponsus, vel sculna, sponsor. Papias MS.: Scoma (sic) sponsus, sconna, sponsa. Sculna, pro sequestre dixit Varro : sed inter sordida reposuit P. Lavinius apud A. Gellium lib. 16. cap. 7. SCULPATOR, rXuirrr,?, Sculptor: yXy4/ov^ Sculpa, in Gloss. Gr. Lat. 1 SCULPITIA, xopySaXo;, in Gloss. Lat. Gr. ita et Graec. Lat. quae addunt Bardalia, alauda. Cod. Sangerm. : Sulpitia, bardella, xopuSaXXoc : Regius, Sulpitia, xopSaXo?. 1 SCULPITUS, pro Sculptus. Statuta Vercell. Jib. 4. fol. 82. v: Item quod fornasanus facial.... cugnolios... admensuram communis Vercellarum secundum quod et Sculpiti sunt in lapidibus communis Vercellarum. In vet. Gloss, apud Vossium de Vitiis Serm. lib. 4. cap. 24. Sculpitare est crebro sculpere. 1 SCULPRE, Scalprum, Massiliensibus Seaupre, in Inventar. ann. 1294. ex Tabul. S. Victoris Massil. Leg. forte Sealpre. w SCULPTORIUS, Ars Sculptoria, ex schol. ined. Sedulii V, 11. apud Maium in Glossario novo. 1 SGULPTURATUS, Sculptus. Vita S. Johannis Valentin. Episc. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1698: Sepehtur.... in claustro miris celaturis et arte plumaria Sculpturato. SGULSCARA, Expeditio militaris. Edictum Rotharis Regis Longobard tit. 9. |2. [* 21.] : Si quis in exercitum aut Sculscaram ambulare contempserit, del Regi suo solidos 20. Vide Scara 3. et Collocare. SCULTA, SCULTATOR. Vide Collocare. I SCULTEGIA. Vide in Scultetus. SCULTEDUM, Idem quod Schuld Teutonibus, Culpa, peccatum, noxa, reatus. Charta Caroli Comitis Flandriae ann. 1125. in Tabulario Monasterii S. Bertini : Dicente eodem Theinardo, quia de placitis, quse. ad Scultedum pertinent, non deberet placitari ad viscarnam Abbatis, neque per scabinos inde judicari. Infra : Utrorumque causas in judicio Baronum meorum posui, qui eidem Theinardo successoribusque ipsius foris judicaverunt, quidquid occasione Scultedum in illo Comitatu usurpare contendebat: hoc etiam judicantes prxdicti Barones, ut de hospitibus ac submanentibus, et de ipso Comitatu nullus unquam placitaret, nisi viscarnam Abbatis et per scabinos ejus, et nomine tenus de Scultedum, id est, de furibus, de furtis, et latrocimis, ac prorsus de omni lege et forisfactura tam maxima quam infima. Alia Charta Theodorici Comitis Flandriae ann. 1147. ibidem : Judicio Baronum determinaverat, ut scilicet Sanctus proprios scabinos haberet,
SGULNA, SCOLNA, SuvOy]xoq?uXa, Ita in

376

SGU

SGU

SGU
part. 2. pag. 412 : Scupea vero ejus (serpentis) non depicta, sed extra corticis (ovi) ordinem posita, manu deprehendi et tractari, velut alia materialis res, poterat. Ubi de flgura serpentis in ovo sculpta sermp est : unde Scupea idem sonare existimo quod Gallis Grouppe dicitur. [** German. Schuppe, squama.] SGUPHA. Pfitrus Blesensis Epist. 74 : Dolent aures, et Scuphas humeris apponuntur. Legendum Cuphse, id est, Cucurbitse, [Gall. Ventouses.] Petrus Aurelianus Siccensis lib. 4. Tardarum passion, cap. 7 : Vaporationes cucurbitas apponendse leves, quas Grseci Cuphas vacant. SCUPHIA. Vide supra Scufia. * SCUPIENHA, Prov. Screa, sputum. Scupir, Prov. screare, spuere. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Fragm. Passipnis J. C. torn. 17. Comment. Acad. Inscript. pag. 725 : Dons encommencerent li alquant Scupir en lui. wsGUPILI^E, ut Scobillfe, supra in Scoba. Opusc. vet. MS. ad lobum apud Maium in Glossar. novo : Sterquilinium, locus immundus, vel Scupiliarum acervus. * SCUPIS, pro Cuspis, in Lit. remiss, ann. 1359. ex Reg. 138. Chartoph. reg. ch.284: Ex casu fortuito Scupis seu puncta dicti gladii ad terram descendendo, dictum Petrum Guihos in tibia vulneravit. 1 SCUPTURA, pro Sculptura. Vita B. Edmundi Cantuar. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1797: Contra faciem habebat eburneam et venustissimam bealse Virginis imaginem, in circuitu throni sui redemptionis nostrae mysteria Scuptura mirabili continentem. Igitur quod scriptura exhibebat in littera, Scuptura expressit apertius in figura. SCURA, Equile, Escurie. [Item, Horreum in quo fruges reconduntur. Vide Scuria.] Capitulare de Villis cap. 19 : Ad Scuras nostras de viltis Capitaneis pullos et aucas habeant non minus centum,... ad mansionales vero pullos habeant non minus 50. Ita cap. 58. Charta exarata anno 5. Radulfi Regis Franc, in Tabulario Brivatensi ch. 60 : Casam meam indominicatam cum curtis, ortis, coquinariis, Scura, exitu, et regressu, etc. In Ch. 161. habetur Scurra: Cum curte, et orto, et Scurra, et appendariis, etc. * Pro horreo Scure occurrit in Lit. remiss, ann. 1478. ex Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 107: Guillaume Bessiere estoit au lieu de Montchiroux (diocese de Mende) en son Scure ou grange, ou il batoit du ble. Vide supra in Scara 2. SCURA. Gloss. Latino-Theotisc.: Scuria ubi manipuli vel fcenum reponitur : Scura. SCURARII, Quibus scurarum cura commissa est. Capitulare de Villis cap. 62 : Quid de piscatoribus, de fabris, de Scurariis vel sutoribus, quid de buticis et cofinis, etc. * SGURALHA, idem quod supra CuraIha. Vide in hac voce. | SGURARE, Purgare, sordes abluere, Gall. Curer, Ecurer. Charta ann. 1192. inter Consuetud. Tolos. MSS. ex Bibl. D. de Crozat fol. 29. v: Ipsum pratum et gravaria... erant publica... causa Scurandi et lavandi et candidandi. Statuta Montis Regal, fol. 208 : Et teneatur quilibet in directo suae possessionis tenere fossatum Communis Scuratum. Adde Statuta Astens. collat. 11. cap. 78. fol. 33. v. Vide Curare 3. | SCURARIUS. Vide in Scura. *SCURELLIUS, Sciurus,Gall. Ecurev.il.

per quos de Scultedum, id est, de furibus, non ultra, sine augmento aliquo, non obsde latrociniis, ac prorsus de omni lege et tante contradictione Scoltetorum persolforisfactura tarn maxima quam infima vere teneantur. Vide Scolletus. placitaret. SCULTETIA, Praefectura, dignitas vel T SCULTELLA. Vide infra Scutella. officium Sculteti. Jus feudale Saxonum SCULTERIA. Charta Caroli IV. Imp. cap. 41 : Feudum in villa ad Scultetiam aim. 1348. apud Miraeum in Diplomat. collalum hszredat Scultetus in suum fiBelgic. lib. 1. cap. 94 : Oppidum Sintze- lium, quamvis careat scuto bellico. Specugle pro 15. millibus florenorum, et Scul- lum Saxonic. lib. 3. art. 52. 3 : ImperaComitibus prssfecturas, id teriam civitatis Aquensis pro 12. milibus tor confert florenorum titulo pignoris obligarunt. est, Scultetias, quas ipsi etiam ulterius Infra : Ac alia qusecunque beneficia su- conferre possunt. [Charta Bolkonis Ducis prascriptis oppidis, castro, Sculteriss per- Silesi83 ann. 1360. apud Ludewig. torn. tinentia. Sed legend am puto Scultetia, 6. Reliq. MSS. pag. 403: Sculteciam seu bnllivia, districtus Sculteti. Vide in hac advocatiam judiciumque supremum et infimum... habemus, etc.] voce. | SCULTETA, SCULTETIA. Vide mox * SCULTOR, [Sculpt9r: (Giovanni Scultetus. d'Enrico) Scultor egregius presertim in * SGULTETATUS, Praefectura, dignitas crucifixis effigiendis. (Kunstblatt, an. vel ofh'cium Sculteti. Vide in hac voce. 1839. n. 21. p. 81. ad annum 1457.) Charta ann. 1823. apud Oefelium torn. Discrete viro m. Varrone Angeli de 1. Script, rer. Boicar. pag. 744. col. 2 : Florentia Scultori.... pro certis marmpObligat is officium Scultetatus in Northu- ribus per eum laboratis pro edifitio sen. Rursum occurrit infra. pontis mollis. (Archiv. Vatic. Mandata SCULTETUS, vox ejusdem originis ac Gamer. Apostol. an. 1457-58. f. 63.)] 1" SCULTURA, pro Sculptura, in StatuSculdais , Praetor, Praefectus, Ballivus, Judex oppidi. Browerus lib. 12. Annal. tis Cisterc. ann. 1213. apud Marten, Trevir. pag. 670.1. edit.: Scultetus, Prae- torn. 4. Anecd. col. 1312. Ita Scultus, pro tor, judex, ex Theudisco Schollaiss. Gol- Sculptus, in Charta Rudesindi Episc. dastus : Scultetus, scultes, quasi Schul- Dumiens.aerse 1016. apud Yepez in Chron. thersc, qui Latinis Praetor. Praefecti no- Ord. S. Bened. torn. 5. SCUMARIUM. Andreas Monach. lib. 1. mine non semel donatur in Speculo Saxonico lib. 3. art. 52. 5: Judex abs- Vitae S. Ottonis Episc. Bamberg. cap. que Prsefecto, id est Sculteto legitimum 31 : Ita concussa est (Ecclesia) ut lapis judicium habere non potest, etc. Art. 64. magnus in frontispicio vel culmine Scumarii subito lapsu proruens totius monas12 : Sculteto seu Prsefeclo, etc. | 12 : Sculteta, qui et Praefectus Rusticorum dicilur. terii ruinam minaretur. [Mendum su[** Germ. Scultheite.] Adde Chronicon besse in hac voce suspicor : ut ut est, Senoniense lib. 4. cap. 6. Baillivus nun- Porta ampliqr et decumana, nostris cupatur apud ./Egidium de Roya: Fer- Pprtail, intelligenda videtur. Vide Cibonandas dedit Brugensibus privilegiurn, rium.] T SCUMUM, f. Locus ubi vilia quaeque quod Ballivus vel Scultetus possit esse de non natis in ea villa. [A Ballivo distin- et quisquilise asservantur , ab Angl. guitur in Charta ann. 1298. apud Mi- Scum, quod spumam, et metaphorice raeum torn. 2. pag. 876 : Praecipientes uni- quaeyis rejectanea sonat. Inventar. Eccl. versis Bailivis, Scultetis, etc.] Villicus Noviom. ann. 1419 : Et sunt omnia praevocatur in Charta ann. 1307. apud eum- nominata in parvo scrinio dicti Scumi. dem in Donat. Belgic. cap. 113 : Insuper Neque enim infrequenter in hocce InVillicus noster, qui Scultetus vocatur, ha- ventario occurrunt voce Anglicae. bet instituere Scabinos, etc. Judiciis prae1 SCUNA, vox Belgica. Statuta Eccles. sidere solitum'docet Speculum Saxoni- Camerac. apud Marten, torn. 7. Ampl. cum lib. 1. art. 59. | 6 : Non poterit ullusCollect, col. 1306: Non divertant (CleComes, qui sub regali banno cognoscit, rici) etiam ad tabernas, nee inter Scurnalegitimum habere sine suo Sculteto judi- rias sedeant, nee domunculas frequencium cui ante omnia seipsum debet prae- tent, quas Scunas vocantur. F. pro Stuba. bere judicandum. Ita Wichbild Magde- Vide ibi. burgense art. 10. et Jus Feudale Saxo7 SGUNDAPSUS, vel SCINDAPSDS, Blinum cap. 36.12. [Charta ann. 1212. apud tra, interprete Martenio, vox nullius Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 26: significationis. Acta Cone. Romani ann. Dictus Scultetus in prxfata villa ter in 1078. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. anno solernniter judicio prassidebit, cui 107: Et si dicas, quod aiunt Scundapsus, assidebit nuntius ipsius ecclesisz, qui Bur- nullum subjectum hoc nomine demonsmeister vulgariter nuncupatur. Judex qui trasti, nulli rei existenti hoc quod demonsvulgo Scultetus dicitur, in Charta Con- traretur, invenisti. radi Imp. ann. 1140. apud Miraeum torn. * SCUNDIRE, Excusare, satisfacere, 1. pag. 688. Charta Johannis III.Lothar. purgare se Sacramento aut duello. ConsDueis ann. 1333. ibid. pag. 218 : Dominus tit. Jacobi II. reg. Aragon. ann. 1321 : de Diest, vel suus Scultetus.... post ipsum Ordinamus quod si aliquis fuerit reptatus quod possit /idem suam talem vel tales, delinquentem vel delin- de bausia, quentes corrigere possint, et emendatn Scundire per batalliam;.... quod possit recipere ab eodem vel ab eisdem, per mo- venire, stare et redire salve et secure per nitionem factam a domino de Diest vel loca nostra per tantum temporis, quansuo Sculteto.] Occurrit praeterea haec vox tum necessarium habuerit ad Scundienin Charta Caroli M. in Monumentis Pa- dum fidsm suam. Vide Excondicere. f SCUNFLIGERE. Vide Sconflgere. derbornensibus pag. 325. apud Conrat SGUNO, Contracte, insolenter tamen, dum de Fabaria de Casibus S. Galli cap. 17. in Chronico Episcopor. Min- scriptum pro Secundo, in Charta ann. dens. pag. 747. apud Goldastum torn. 1. circ. 1124. torn. 2. Gall. Christ, novae Constit. Imper. pag. 323. etc. Vide Gry- edit. col. 1491: Scuno Papa Honorio, rephiandrum de Weichbildis Saxonicis gnante Ludovico, etc. cap. 64. [** Haltaus. Glossar. German, * SCUPATOR, [Scoparius : Custodie col. 1657. voce Sculdheiss, et sqq.] Scupatorum palatii apostolici. (Arch. | SGOLTETUS, ut Scultetus, in ChartaVatic. Thes. seer. 1469. f. 8.)] ann. 1248. apud Miraeum torn. 2. pag. 1 SCUPEA. Paulus Bernriedensis in 1324. col. 2 : Statutam a nobis talliam et Vita Gregorii VII. PP. saec. 6. Bened.

SGU

SGU

SGU

377

Stat. S. Capellae Bitur. ann. 1407. ex ann. 1191. apud Murator. torn. 6. col. Bibl. reg. : Capellani, vicariique (defe- 365 : Quum autem appropinquaret monti rent) superlicia et almucias Scurelliorum, Cercellii, ecce Margaritus.... cum galeis de grosso vario fulratas. Vide supra Es- LXXII. et duabus Scurlatis apparuit, et curellus et Scuriolus. preedictis xxn. galeis dedit insultum. Ubi 1. SCURIA, Idem quod Scura, Stabu- alter Codex MS. habet Scurzatis. lum equorum, unde vocem Escurie hau1 SCURNARIA. Vide Scuna. simus. Lex Salica tit. 18. |3: Si quis SCUROLA. Vide Sturola. sudem cum porcis, Scuriam cum anima1 SCUROLIUS, SCUROLLIUS. V. Sculibus, vel fenile incendit, etc. Ubi Wen- riolus. delinus scuriam ait hoc loco sumi gene] SCUROLUM quid sit docet Jo. Ant. ratim pro horreo amplo condendis fru- Castellionseus in Antiquit. Mediolan. gum manipulis, intra quod per hiemem pag. 73 : Succedente sevo fideles suas conrana oum flagellis extunduntur, intra quod struxerunt cryptas, easque peculiars nostabula erant, quod etiam in mine Confessiones appellaverunt, quandoTexandria usurpari passim constat; que etiam ab obscuritate vocabulo, vulgiunde Teutones Schuere eadem notione que sermone corrupto, Scurola, id est dicunt, ut Schuer, et Schuerenaere, pro obscura loca, turn ad reponenda his in area , in qua excutiuntur manipuli : locis sanctorum corpora, turn ad pera[proprie Scuria, ut observat Eccardus gendas in iisdem procul a strepitu, et hoin notis ad Pactum Leg. Salicae pag. 44. minum prophano commertio remotis staest locus tectus. Schur enim Saxonibus tiones, vigilias, etc. Ab Italico Scure, adhuc audit quivis locus, ubi aliquid obscurus. Vide Diarium Ital. D. de ab injuria aerisdefendi et tegi potest.l Montfaucon pag. 27. Lex Alamannor. tit. 81. | 2: Si enim * Unde Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. domum infra curtem incenderit, aut Scu- reg. 7657 : Scur, Prov. nubilus, obscurus. riam, aut graneam, vel cellaria, etc. f 5. Scursetat, Prov. caligo. Scursir, Prov. Scuriam vel graneam servi si incenderit, opacare. Hinc Gallicum Scure, Obumbratus, defensus , in Assis. Hierosol. etc. Adde tit. 97. | 4. Lex Bajwar. tit. 2. cap. 4. 5 : Quando aliqui defenders vo- cap. 275 : En bone hore fu ne cil qui est lunt casas vel Scurias, ubi fosnum vel Scures de Sapience. granum inveniunt. Adde tit. 9. cap. 2. | * SCURPIO. Vide Scorpionus. SCURPIONES, ubi duo fines cuneati se 2. Edictum Pistense Caroli Calvi cap. 29: Et de manopera in Scuria battere jungunt, apud veterem Agrimensorem nolunt. Hincmarus Remensis in Opus- pag. 157. [Vide Scrophio.] culo 50. Capitulorum cap. 1 : Insuper et 1 SCURPUS, yri e'xouua xaXtxa. Gloss. Scuriam ipsius Presbyteri interclusit, et Lat. Gr. editse : MSS. vero Scrupus, uti annonam de terris dominicatis collectam, legendum est. sine licentia ipsius Presbyteri in ea misit, SCURRA, SGURRO. Liberatus Diac. cap. omnemque potestatem inde Presbytero ab- 23 : Rhodo Augustalis.... jussit eum ab stuht. Tabularium S.Remigii Remensis: Scurrone duci, et foras regiam civitatem De Scuria facit plenam perticam et omni occidi. Acta MSS. Passionis S. Eulaliae tempore ipsam mensuram restaurat. In Mart.: Sed ne gloriari putet, educile earn, Adenaioest mansus dominicatus cum sedi- et Scurronem adducite, et ducatur anteficiis et torculari, curte, et Scuriis , et quam patiatur decalvata et descincta per horto. Sunt ibi aspicientes inter majores publicum, et ejus virginitas reveletur, etc. et minores campi 46. continentes map. Acta Passionis S. Marini Mart. MSS. : 110. ubi possunt seminari de frumento Et flectens genua spiritum Domino tradimodii 34. de sigillo modii 30. etc. Infra : dit. Scurro vero aslans, percussit eum jam In Muriniaco habet sessum 1. cum sedifi- mortuum et amputavit. Passio S. Victociis, curte et Scuriis. Solent ibi esse boves ris n. 5 : Tune Maximianus Imperator domini, quia ibi prope sunt terras supra jussit vocari Scurrones, et jussit eis, ut scriptas. Occurrit ibi aliquoties. [Tabul. duceretur ad silvulam, et ibi decollaretur. S. Bertini : In Beringahem habet man- Vetus Martyrolog. de eodem S. Victore : sum cum Scuria. Vide Scura.] [** Graff. Amputatum est caput ejus ab Scurrone. 'Infra : Fecit eas incendi ante se ab ScurThes. Ling. Franc, torn. 6. col. 536.] * 2. SCURIA. Charta ann. 1303. ex Ta- rone. Ex quibus patet Scurronem appelbul. D. Vencise : Quod nulla persona sit lari, qui in Actis Martyrum vulgo Spicuausa de nocte post pulsalionem campanas lator dicitur , voce , quae stipatorem, curias dicti loci seu Scurise infra aliquam apparitorem, satellitem, et carnificem tabernam stare. Sed legendum ibi ut sonat. Unde conjicere licet, eosdem esse scurrones, quos Scurras vocant Lampriinfra Scubise. SCURIOLUS, Sciurus, vulgo Escurieu, diuset Spartianus, apud quos pro appa[vel Ecureuil.] Concilium Salmuriense ritoribus et satellitibus accipiuntur, ann. 1276 : Ne Monachi aut Canonici re- tametsi de nomine quicquam certi non gulares de csetero forraturis de griso, aut occurrat Salmasio. Glossse Isidori : de vario, aut de Scuriolis, vel cendatis,... Scurra, Parasitus, Buccellarius: quse vox utantur. postrema satellitem etiam significat, 1 SCUROLIUS, SCUROLLIUS, Eadem no- seu Confectorem. Glossae Basilicas: O O.KOtione, Ital. Scuriato. Statuta Astens. ubi (TTH6p.vo? xai 9wv Ttva. Neque videtur de intralis portarum : Scurolii crudi non Scurra his locis alius ab eo qui Svjpnoc TYJ; laborati solvant pro miliari , et etiam Talsw; dicitur Athanasio in Epist. ad Scurolii affaitali non positi in labore, etc. Solitar. pag. 868. Histriones, sive ScurroIbidem: Penne de Scurolliis posite in coo- nes, in Concilio Cabilon. II. cap. 9. Papertonis ponantur et solvant pro quali- pias : Scurra, irrixor, Scurronem ergo bet penna coopertorii ad sestimationem irrisorem dicirnus. MS. Irrisio, prsefert : offtcialium. Vide Squirolus. ita etiam Glossse antiquse MSS. [Gloss. * SCURIRE BLADUM, Frumentum fla- Isidori:Scurra, quiincopriatur ;qui vana gello excutere. Lit. remiss, ann. 1386. in scilicet et inepta multa de se jactal ad Reg. 129. Chartoph. reg. ch. 41 : Cum risum excitandum. Gloss. Lat. Sangerm.: ipse Johannes, qui de areis Scuriendo bla- Scurra, lechierres. Scurra, Scurrus, yslwdum veneral, etc. Vide supra Scodere et TOTtoto?, syTpaTtsXc?, in Gloss. Lat. Gr.] Scura. Idem Papias : Scurra, a sequendo dictus, SCURLATA, vel SCURZATA, Navigii qui sectari solet quemdam cibi gratia. .genus. Ottoboni Annal. Genuens. ad Auctor Mamotrecti: Scurra, qui aliquem
VII

sequitur etiam dicitur assecla, irrisor, vaniloquus, parasitussiveleccator. Scurra, Scurrus. 55SP Et quidem Scurras primum dicti ex Festo homines tenuioris fortune qui divites honoris causa sequebantur. Hinc pro famulo usurpatur in Vita S. Bernardi Poenit. torn. 2. April, pag. 680 : Scwrra hospitarii nostri quatuor annis uno oculo privatus, sancti exuvias super locum incommodi sui poni petiit, etc. Exinde vero cum dictis ridiculis studerent divitesque more parasitico sectarentur, Scurrfenuncupati suntparasiti.Denique cum non dictis tantum, sed et gestu risum divitibus movere satagerent, Scurras nomen ad mimos transiit. 1 SCURRULA, diminut. a Scurra, apud Arnobium lib. 6. pag. 206. et Apuleium lib. 10. Metamorph. 1 ScuRRlLiTAS,-Lcfterie, vilte, in Gloss. Lat. Gall. Sangerm. ex Johanne de Janua. Auctor Dialog, de Oral. cap. 22: Fceda et insulsa Scurrilitas. Occurrit in Epist. ad Ephes. cap. 5. v. 4. Scurrililas, ey-rparaXta, in Gloss. Lat. Gr. Excursus. Pactum inter Am. de Villanova et incolas de Transio ann. 1283. ex Tabul. D. Vencise : Item fait pactum, quod si aliqua custodia avere suum scienter de nocte (intrare permiserit).... in prato alieno vel deffenduta, solvat pro persona sua pro pcena quinque solidos ;... et si per Scurrementum, avere del bannum, solvat bannum. Scurramentum, in altero eadem de re Pacto ann. 1303. ex eod. Tabul. ^SCURSORIUM, Canalis per quern aquae excurrunt. Statuta Mutinens. rubr. 407. fol. 90 : Item quod sit judex et cognitor super laboreriis aggerum, Scursoriorum, fluviorum, etc. Litteraa Nicolai Marchionis Estens. ibid. fol. 98 : Cum multi cives vestras civitatis Mutinae coram nobis comparuerunt exponentes cum querela quod omnia sdugaria, Scursoria et scolatoria deputata et apta ad scolandum terras vestrse civitatis Mutinse sunt adeo interrata quod aqv.se currere non possunt et suum habere discursum, etc. * SCURSURIUM, Fossa , canalis per quern aquae excurrunt. Stat. Ferrar. ann. 1288. apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. sevi col. 169 : Et quod Scursuria mundentur et recaventur et teneantur libera et aperta. Vide Scumorium. 1 SCURUM, Panrii species, ut videtur. Chronic. Estense ad ann. 1302. apud Murator. torn. 15. col. 349:Dominus Marchio et frater iverunt ad prandium induti quadam medietale scarlati et viridis Scuri cum capezulis ad modum Francise sicut portabat dominus Karolus. * SGURUS, Color equi. Vide supra in Equus. 1 SCURZATA. Vide Scuriata. I SCUS, indecl. Rotundum vel rotunditas. Johannes de Janua. f SCUSSELLI, dicti Denarii aurei, in Conventione ann. 1339. inter Edward. III. Reg. Angl. et Gastonem de Insula apud Rymer. torn. 5. pag. 133 : Tria millia denariorum auri, vocatorum Scussellorum. | SCUSSELLUS, Sarcinator, Gall. Couturier, ab Ital. ut videtur, Cuscire, suere, Gall. Coudre. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 212 : Qui (Potestas) etiam promittat de non exercendo unquam per seipsum manualiter officia.... servitorum, tabernariorum, Scussellorum, ferrariorum, etc. "-SCUSSO, Scutum g e n t i l i t i u m . Cornput, ann. 1502. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 81. col. 1 : Cum armis 48
* SCURRAMENTUM, SCURREMENTUM,

378

SGU

SGU
unde murmur et multiplex querimonia in populo resonabat, eo quod Rex tarn crebro sine profectu vel honors suos nobiles depauperat et fatigat, et instante tempore messium toties Scutagium exigens inquietat, etc. SCUTAGIUM nqn tamen semper sumitur pro ipsa obligatione eundi in exercitum ; sed et interdum, ut plurimum, pro ea praestatione, quae fit a Militibus ratione feodi Militaris, si ipsimet, vel eorum loco alii in exereitum non pergant, atque adeo ut a servitio immunes sint. Quae quidem praestatio Districtum pro Scutagio dicitur in Monastico Anglic, torn. 2. pag. 99 : Scutagium assisum per regnum, pag. 878. Littleton, sect. 97: Et apres tiel voiage reyal en Escosse ; il est communement dit que par autoritie de Parliament I'Escuage sera assise etmis en certaine somme d'argent, quant chescun, que tient par entier fee de service de Chivaler, qu'il ne fuit ni per lui-mesme, ne per un autre pur lui ove le Roy, paiera a son seignior de que il tient la terre par Escuage, etc. Vide | seqq. Atque ita | Scutagium crebro usurpant Scriptores. [Charta ann. 1226. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 200 : Sciatis quod W. Longspe quondam comes Sarum fuit nobiscum in exercitu nostro Muntgumery. Et idea tibi praecipimus quod de Scutagio quod per summonitores scacarii exigis a filio.... pacem ei habere permittas.] Joannes Sarisber. Epist. 128 : Scutagium remittere non potest, et a quibusdam exactionibus abstinere. Radulphus Goggeshalensis MS. ann. 1200 : Exiit Edictum a justitiariis Regis per universam Angliam , ut quselibet carruca arans tres persolveret solidos : quse nimirum gravis exaclio valde populum terras extenuavit, cum antea gravis exactio Scutagii praecessisset: nam ad scutum duse marcae persolvebantur, cum nunquam amplius quam 20. solidi ad scutum exigerentur. Matthaeus Westmonaster. ann. 1204 : Concessa sunt Regi auxilia Militaria, de quolibet sculo duae marcas et dimidia. Anno 1242 : Ipso quoque tempore exigitur Scutagium. Anno 1253 : Concessa est Regi decima pars proventuum Ecclesiasticorum per triennium, a Militibus vero Scutagium illo anno, scilicet ad scutum tres marcae. Matthseus Paris ann. 1201: Generaleproposuit Edictum, ut Comites et Rarones,qui Militare servitium ei debebant, parati essent ad Portesmulhe cum equis et armis ad trans fretandum cum eo adpartes transmarinas in die Pentecostes jam instante: veniente autem die statuto, multi impetrata licentia remanserunt, dantes de quolibet scuto duas marcas argenti. Idem ann. 1211 : Rex cepit a Militibus, qui exercitui in Wallia non interfuenmt, de quolibet scuto duas marcas argenti. Anno 1224 : Magnatibus item concessit Rex Scutagium, videlicet de scuto quolibet duas marcas Sterlingorum, etc. Anno 1244 : Post reditum suum cepit Scutagium, scilicet de scuto Ires marcas. Anno 1253 : Et a Militibus Scutagium illo anno, scilicet ad scutum tres marcae, etc. Vide pag. 258. 399.403. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 179. Prynneum in libert. Angl. torn. 2. pag. 475. etc. S3" Hanc scutagii praestationem cum Regi persolverant Barones vel Milites, parem a vassallis suis pecuniae summam exigebant, quosibi res suae salvae forent, ut observat Kennettus in Antiquit. Ambrosd. ex Charta ann. 1169. pag. 126 : Quando dominica terra de Cestreton dat Scutagium, dicta terra dabit quintam partern unius scuti, et si dominica terra quieta

SGU
fuerit, ipsa quieta erit. Alia ann. 1363. ibid. pag. 495 : Robertus Pickerell tenet de octo virgatis terras, et tenentur de domino ejusdem per servitium militare, et quum Scutagium currit domino dabit unam marcam. Gualterius Hemingford. in Edwardo I. Reg. Angl. pag. 198 : Scutagium etiam exegit eodem anno in Quadragesima et caeteris militibus concessit, ut a suis tenentibus illud facerent. 1 SCUTAGIUM REGALE aliis interdum quam Regi praestitum, ut colligitur ex Charta Prioris B. M. de Bryntone apud Madox Formul. Anglic, pag. 12 : Faciendo nobis.... homagium, fidelitatem, Scutagium regale, wardam, etc. SCUTAGIUM, etiam appellatum auxilium consuetum et rationabile, quod dominus a vassallis suis, Militaria feuda tenentibus, exigebat. Matthaeus Paris ann. 1242 : Multoties ad instantiam suam ei auxilium dederunt, videlicet carucagium, hidagium, et plura Scutagia, et postea unum magnum Scutagium ad sororem Imperatricem suam maritandam. Idem ann. 1244 : Concesserunt domino Regi ad maritandam filiam suam de omnibus qui tenent de domino Rege in capite, de singulis scutis 20. solidos solvendos, etc. [Charta apud Madox Formul. Anglic, pag. 194 : Totumjus et clamium quod habui in feodo totius terras de Colemere, in homagiis, releviis , wardis, maritagiis, eschaetis, Scutagiis, et omnibus aliis, etc.] SCUAGIUM, torn. 2. Monastici Anglic, pag. 1032. Regestum feodor. et servitiorum fol. 23 : Et en Van que il fait garde, il ne doit point d'Escuage, et doit ost et chevaucheedsoncoust,etc. Vide Seldenum de Titulis honorariis 2. part. c. 5. pag. 694. 709. 2. edit. Scutagium ejusmodi, seu servitium Militare, incertum et indefinitum vocabant, quod revera incertum esset, ad quam pecuniae quantitatem a Parlamento redigeretur, ut habet Littleton sect. 98. 99. 154. Scutagium vero certum, Socagium appellabant. Idem sect. 120. Hinc eae, ut vocant, Maxima apud Anglos, Scutagium incertum facit servitium Militare : contra, Scutagium certum facit Socagium, apud Christophorum de S. Germano in Dialogo de fundamentis Legum Angliae c. 8. pag. 28. [** Vide Phillips. Histor. Jur. Angl. torn. 2. pag. 92. supra Escuagium etEscuangium. Adde Haltaus. Glossar. German, voce Herschildig Gut, col. 888.] SCUTANEI TERMINI. Vetus Agrimensor [*s Goes. pag. 270.] : Scutanei sunt, hoc est dolatiles, alii qui sunt lapilli factitornatiles sive alia factura breviores, hoc est minores et in fine positi. SCUTARIUM, Scutum minus. Glossae Graec. Lat. : 'Ao-mSio-xapsov, parma. aautSiaxiov, clipeolum. Glossae^. MSS. Regiae : "ApTrjfjicx; o IffTt ^wpo;, \\ ou v^pTYjirat TO Pa)iavuiov, Y) TO crxouTaptov, YJ sTepov TI. Alibi : fiauis, TO a-xouTaptov. Constitutio Caroli Crassi de Expedit. Romana 3 : Qui autem per hominium sive liberi, sive famuli dominissuis adhasserint, quot decem mansos in beneficio possideant, tot brunias cum duobus Scutariis [** ducant ; ita tamen ut pro halsperga tres marcas, et pro singulis Scutariis.] singulas markas accipiant, etc. Vide Surtaria. SCUTARIUS. Glossae Gr. Lat. : 'A|c'w[Aa (TTpaTTiwrtxbv , cplpwv , (deest 6ypeov vel onXov.) Stipendarius, Scutarius. Ibidem : 'A|(to!Ji,a cfTpaTiwTtxov , Scutarium , leg. Scutarius. Glossae aliae : Scutarius, on\irf\<;.Scutariorum, inter Palatinas Scholas mentio est non semel apud Scriptore?, Scutariorum gentilium, clibanariorum,

seu Scussionibus rubeis villas. Vide supra Excusso et Scucheo. SCUSSDS, Excussus, Gallice Escous. Charta Alemann. Goldasti lib. 2 : Duas carradas de grano bono non Scusso, hoc est, adhuc in ipsis spicis existente. [Vide Scutere.] * Escouvi nostratibus, Engourdi, torpore affectus, significari videtur, in Lit. remiss, ann. 1381. ex Reg. 120. Chartoph. reg. ch. 243 : Icellui Raoul leva un grant baston cornu, et en cuida ferir ledit Robert sur la teste ; mais le coup descendi sur le bras si grant, qu'il en fut tout Escouvi, et qu'il ne s'en povoit aidier. jl. SCUTA, Vestis ecclesiasticae species. Jac. Gaietanus in Ord. Rom. apud Mabill, torn. 2. Musei Ital. pag. 363 : Si ipse dominus Papa sermocinetur, ipso prssdicante, omnes sunt parati, tarn cardinales, quam praelati, in albis, singuli in suo habitu,.... Episcopi in pluvialibus, capellani in Scutis et cotta seu superpelliceo. Haud scio an a forma sic dicta hsec vestis, Scuta enim Johanni de Janua est forma rotunda. * Succam legendum esse pluribus probat Georg. Rhodig. lib. 2. de Liturgia Rom. Pontif. locumque laudatum emendat ex eqdem Ordine MS. in Bibl. card. Imperialis, in quo legitur : Cum Succis sive camisiis albis. In cocta et Succa. Paratus more subdiaconi , videlicet cum Succa, cocta parva, amictu ad spatulas, camisio seu alba, cinctorio sive manipulo. Ex quibus colligit Succam, idem prorsus esse atque Camisiam albam vel lineam ; quod iterum firmat ex Cone. Palent. ann. 1322 : Statuimus ut episcopi et superiores praelati Succas lineas in publico deferant. Ubi Cone. Budense habet Camisias albas, et Cone. Mqntispessul. ann. 1214. Camisias lineas. Vide Socca 1. et Succa. * 2. SCUTA, Navis species. Charta Phil, comit. ann. 1163. ex Chartul. 1. Fland. ch. 325. in Cam. Comput. Insul.: De nave, quae vocatur Scuta, unum denarium. SCUTAGIUM, Militaris servitii species, quae communibus personis perinde ac Regi debetur, a Scuto dicta. Qui autem huic subditus est, tenetur dominum suum in bellum contra Scotos ad certum numerum dierum propriis impensis sequi : et, qui integrum feudum Militare tenent, hi scutagio 40. dierum obnqxii sunt. Qui autem dimidium feudi Militaris possident, servitio 20. dierum, et sic deinceps. Ita Cowelluslib. 2. Instit. tit. 3. c. 5. et Rastallus verbo Escuage. Littleton, sect. 95 : Escuage est appel en Latine Scutagium, c'est a scavoir, Servitium scuti:et tiel tenant que tient sa terre par Escuage, tient par service de Chivaler, etc. Mox eadem, quae Cowellus et Rastallus habent, refert, et 1 seqq. Bracton. lib. 2. c. 16. 7. Servitium forinsecum, interdum Scutagium, interdum servitium, quod ad Regem pertinet, appellari ait : dici autem Scutagium, quod tails prsestatio pertineat ad Scutum, quod assumitur ad servitium Militare. Et Fleta lib. 3. cap. 14. 7:Sunt etiam quaedam servitia forinseca, quae did poterunt Regalia, quae ad scutum praestantur, et inde Sculagium habemus, et ratione scuti pro feodo Militari reputatur. Omnisenim terra ad ejusmodi servitium obligata, feodum dici debet Militare. Matth. Paris ann. 1258 : Submonetur igitur generaliter tola Anglias Militia, ut omnes, qui tenentur ad servitia Militaria domino Regi, sint prompti et parati sequi Regem profecturum in Walliam cum equis et armis,

SGU
sagittariorum, etc. Vide Henricum Valesium ad Ammiani lib. 14. pag. 33. [* et Forceilinum.] SCUTARIUS, Armiger, spatharius. Julius Firmicus lib. 4. c. 14 : Faciet Scutarios, vel Imperatorum protectores. Julianus Toletanus aera 748. de Juliano Comite : Quern Winiza Rex intra suos Scutarios familiarem habuerat carissimum. Vide Armigeri. 1 SCUTARIORUM TRiBUNUS, Prsefectus, in Ghron. Romualdi II. Archiep. Salernit. apud Murator. torn. 7. col. 87 : Sub Juliano Augusta tribunus Scutariorum, jussus ab Imperatore sacrilego aut immolare idolis aut militia excedere. SCUTARII, Armigeri, Escuyers. Vetus Charta apud Catellum lib. 5. Rerum Occitan. pag. 883 : Et armigeri illorum, qui vulgo Scutarii appellantur. Simeon Dunelmensis ann. 1067 : Multos e suis Militibus et Scutariis perdiderunt. An. 1094 : Ipso die obsessionis 700. Milites Regis Willelmi, cum bis totidem Scutariis et Castellanis omnibus, qui intus erant, cepit. Rogerus Hovedenus pag. 450: Multos e suis Militibus et Scutariis perdiderunt. Pag. 464 : Et ipso die obsidionis 700. Milites cum bis totidem Scutariis cepit. [Charta ann. circ. 1080. in Tabul. S. Albini Andegavens. : Si Scutarius altquid furatus fuerit alicui et ante fidem promissam aut sacramentum juratum rem recognoverit ac reddiderit, furto non imputari prsecipimus. Capitul. gener. S. Victoris Massil. ann. 1218. ex Tabul. ejusd. Mon. : Ad destructionem domorum Priores singuli Scutarios suos habere volunt. Adde Chartam. ann. 1382. apud Mirseum torn. 2. pag. 1247. col. 2.] SCUTARIUS, 'A<nrc8oTO>t6?, in Gloss. Gr. Lat. Scutorum artifex. Ita accipitur in Gonstitut. Sicul. lib. 3. tit. 36. 1. [et in vet. Inscript. apud Fleetvood. pag. 396. Utitur etiam Plaut. Epid. act. 1. sc. 1. 35. [ Adalhardi Statut. S. Pet.ri Corb. lib. 1. cap. 1. Vide Scutatores 1] ] ESCUTARIUS, Eodem intellectu, in Charta ann. 1152. inter. Instr. torn. 6. Gall. Christ, col. 138. SCUTERIUS, Idem, qui Scutarius, ex Gallico Escuyer, Italis Scudiere, quam vocem ab excubare perperam deducit Acarisius. Occurrit apud Petrum de Vineis lib. 5. Epist. 37. 49. Anonymum in Vita Friderici II. Imp. pag. 789. [et in Compute ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feudor. pag. CLXXIV.] In aula CP. Uxou-repio? dictus, qui tenebat scutum et labarum Imperatoris , apud Codinum de Off. cap. 2. num. 42. etc. Anonymus a Goaro editus :

SGU
res, hoc est levis armatura adversarios provocabant. 1 SCUTATUM, ut infra Scutum, Moneta Regum Francorum. Leges portoriae Ludovici IV. Imper. ann. 904. apud Goldast. torn. 1. Gonstitut. Imper. pag. 210 : Navis quse ab Occidentali regno venit semidracfimam, hoc est unum Scutatum pendat. Occurrit prseterea in Statutis Eccl. S. Dionysii Leod. ann. 1330. torn. 2. Monum. sacr. Antiquit. pag. 444. * Escuciau, in Chron. Franc, ad ann. 1263. apud Le Beuf torn. 1. Dissert, pag. Gxlviij :

SGU

379

SCUTELLA, inter ministeria sacra reponitur ab Udalrico lib. 1. Consuet. Cluniac. cap. 12. ubi de Coena Domini : Interea vero reconditur dominicum corpus a Sacerdote retro altar e; ponitur in patena aurea, et patena inter Scutellas aureas, et adhuc Svutellse inter tabulas argenteas, quse factse sunt ad textum Evangelii. Adde Bernardum Mon. in iisdem Consuet. Cluniac. MSS. cap. 37. Ordericus Vital, lib. 6 : Scutellam argenteam Deo super altare obtulit. ";:= Chron. Sublac. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. eevi col. 1052 : Fecit fieri (Petrus abbas 33.) unam Scutellam L'an MCCLXIII. pro sale. Furent abbattus li Mansois, SS3?" Cuinam usui destinata fuerit ScuLi Escuciau, li Angevin, Aussi furent li Poilevin. tella in sacris ministeriis decent Excerpta ex Divipnensi disciplina : Si quis SCUTATUS, Armiger, scuto instructus. autem privatis diebus.... voluerit commu[Gloss. Lat. Gr. : Scutatus, aauiStwir-/!?.] nicare,.... accedit tarn ad pacem, quam Apud Donatum ad 1. ^Eneid. Scutati, ar- ad communionem in suo ordine. Debent mati, sunt. Ammianus lib. 31 : Punito autem singuli ita se Scutellse adjungere, Scutato proditore, qui festinare Princi- ut si forte inter sumendum aliquando pem ad Illyricum barbaris indicarat. Corpus Domini, vel de ore sumentis, vel Charta Eberardi Archiep. Trevir. ann. de manu porrigentis lapsum fuerit, nisi 1052. apud Brower. lib. 11. Annal. Tre- in Scutellam cadere non possit. Quod vir. pag. 655. 1. edit: Episcopo Treviricae vero scutellam hie, infra patenam yocat: sedis servitium facial, scilicet 40. Scutatos unde u n u m idemque fuisse colligitur. ex ista parte Alpium.... mittat. [Charta T SCUTELLA , inter census dominis ann. 1135. apud Calmet. inter Probat. debitos non semel occurrunt. Charta torn. 2. Hist. Lothar. col. 304 : Prseterea ann. 1167. apud Lobinell. torn. 2. Hist. si in villam cum sex Scutatis venerit, Britan. col. 307 : Insuper dimisit eis scithelonearii ter in anno servient ei.~\ Sxou- phos et Scutellas quse ipsi reddebant anTaTp;, apud Leonem in Tact, c: 14. 64. nuatim de forestagio suo de Tanoart ad Obiter mpneo, qui crxoyirapdnrot dicuntur citriam suam tenendam. Adde col. 411. Constantino in Tacticis, XOVTOP<XTOU? ap- Charta Ludovici Junioris Regis Franc, pellari ab eodem Leone c. 12. f 117. et ann. 1173. ex Regest. 67. Chartophylacii alibi. Reg. Ch. 465 : Scutellam in omnibus ap1 SCUTEFER, pro Scutifer, in Charta penditiis ipsius castri, et de omni re, ann. 1497. apud Rymer. torn. 12. pag. 655. quod ad illorum usum pe.rli.net, et in Dei 1. SCUTELLA, voxLatinis Scriptoribus et in nostra manu est. Charta Theobald! nota, Patena in modum cavitatis scuti: Campaniae Comit. ann. 1223. in Chartul. unde nomen Escuelle. [Probatur etiam Latiniac. : Eligant et habeant ad opus Alexandro in Explic. tab. Heliac. pag. 18. conventus tres servientes in coquina et hsec vocis scutellse origo, quam et a ve- quartum qui colligat Scutellas per villam. teribus Grammatixiis tradi docet: Scudel Bulla MS. Nicolai IV. PP. ann. 3. de eadem notione usurpant Gambro-Bri- Censibus Eccl. Rom. in regno Siciliae, tanni, unde Scutellam deducere malunt Campania et maritima: In episcopatu nonnulli.] [** Vide Graff. Thesaur. Ling. Verulano episcopus ipse debet 60. brachia Franc, torn. 6. col. 564. voce Scuzzil. panni, et 200. Scutellas, et 20. sol. per Forceilinum in Scutra et Scutella.] annum. Pluries ibi. Chartul. S. VinGloss. Graac. Lat. : UxoyreXXov, Scutella. centii Cenoman. fol. 24 : Et unaquseque Gloss. Lat. Reg. Cod. Gr. 85: TpygXtov, Scutella eorum pro unoquoque defuncto Catinum, Scutella. Vita S. Villehadi cap. nostro unum denarium reddit. Honores 8 : Quondam habebat patenam ligneam, et onera Abbatis S. Claudii inter Statuta quse vulgo Scutella vocatur. Hugo Flavin, ejusdem Monast. pag. 56: Item, pro pag. 165: Scutellas abluens, et vasa alia Scutellis anno quolibet debitis per quernmundans. Gregorius M. lib. 12. Epist. dam dictum Pateillui unum quartale fru30: Scutellam quoque argenteam Monas- menti. Vide Escuella. terio cuidam reliquerit. Ghronicon Casi| SCUTELLA dictse Cibi ac potus pornense lib. 3. cap. 57 : Scutellam argen- tiones diurnas, qua? presbyteris aliisque team cum nigello librarum 14. etc. [Testa- clericis erpgantur ex Ecclesiaa facultati"Opa xa\ SxouTaptov ex TYJ? adTuSo? ment. Ermentrudis in Append, ad Li- bus ; alibi sportulss vel prsebendse nunTr)? SaaiXixvic Xor/ovTa -rrjv ix^av. turg. Gallic. Mabill. pag. 463: Nepti cupantur. Anastasius in Bonifacio II: Hac dignitate functus quidam Xyleas mess Deorovaras Scutella argentea crucio- Hie presbyteris, et diaconibus, et subdiaconibus , atque notariis Scutellam de legitur apud Acropolitam n. 66. 70. 72. lata, etc.] Vide Glossar. med. Grsecit. col. 1398. SGOTELLA. Vetus Charta plenarise se- adeptis hereditatibus obtulit, et alimoniis [** Inde apud Germanos. Bertholdi An- curitatis apud Brisson. lib. 6. form. : multis in periculo famis clero subvenit. nales apud Pertz. Scriptor. torn. 5. pag. Hoc est cocleares numero septem, Scotella 1 SCUTELLA CLOSERI^;, Praestatio, ut 272 : Anno 1065. Henricus Rex accinc- una, etc. [Comput. ann. 1425. apud Ken- videtur, quse fit a Clusas tenentibus. tus est gladio, anno regni sui 9. setatis nett. Antiquit. Ambrosd. pag. 574 : Et Vide Clusa 2. et Clusiaticum. Tabul. Caautem suss 14. et dux Gotifridus Scutarius in ii. Scotellis manualibus emptis ibidem pituli Cabilon. pag. 269 : Item Vicedomiejus eligebatur. Vide Scutiferi et Schi- vn. den. et in v. Scotellis minoris sortis nus duas paries Scutellse closerise percitonus.] emptis ibidem pro cseteris officiis ix. den.] piet: Major vero tertiam partem. Unde 1. SCUTATORES, Scutorum confectores. 1 SGUTELLA, Eadem notione, in Litte- vpcem Scutella, ut in aliis ejusmodi vqCapitulare de Villis c. 45 : Fabros, ferra- ris Caroli Johannis Reg. Primog. ann. cibus, saepe factum est, ad quodvis tririos,... sulores, tornatores, carpentarios, 1357. torn. 3. Ordinat. pag. 208. butum significandum detortam esse Scutatores, etc. ("Tradit. Fuld. apud Joh. 1 SCUTELLUM, apud Eckehardum Jun. colligitur. Schannat. pag. 403 : Slavi cxx. singulas de Casib. S. Galli cap. ult. SCUTELARIUS , Officium in coquina libras lini (debent) Scutatores scuta xil.] | SCUTELLULA, diminut. a Scutella.regia, cui Scutellarum cura incumbit, Vide in Scutarius. Guidonis Discipl. Farf. cap. 18 : Quando in Ordinat. Hospitii S. Ludov. Reg. ann. T 2. SCUTATORES, Scuto armati. Ve- poma vel herbse imponuntur... deportetur 1261. in Fleta lib. 2. cap. 14. 3. [et in getius lib. 2. cap. 17: Ferentarii autem, a cellerario cum suo socio inprimis senio- lib. nigro Scacarii pag. 349. ubi Portator armaturse, Scutatores, sagittarii, fundito- ribus, et semper in Scutellulis deportetur. Scutellgs dicitur pag. 346. Sculier, in

380

SCU

SGU

SCU

Catalogo familise Duels Britannise ann. 1404. apud Lobinell. torn. 2. Histor. col. 814 : Jehan de Treal Sculier, bouche a Cour et cc. livres par an; et donera cauption de rendre compte et fournir de la vaisselle d'argent e[ autres choses qui apparliennent audit office.] SCUTELLA.RIUS, Qui facit vel vendit scutellas. Jo. de Janua. [** Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg.7684 : Scutellarius, faiseur d'escuelles.] [** Vide Stephanum Boileau libro des metiers tit. 49. pag. 112. edit. Depping.] SCUTELLARIUM , Locus vel vas ubi reponuntur scutellas, Jo. de Janua : Escueillier, in Catholico parvo, [Esculier, in Gloss. Sangerra.] 2. SCUTELLA. Ugutio : Laganum, quoddam genus cibi quod prius in aqua coquitur postea in oleo frigitur, et sunt lagana de pasta, quasi membranulse, quam statim in ?s eo deo friguntur. Ilia vulgo dicuntur Scutella ista lasania, et dicuntur ila, postea melle condiuntur, etc. >^ 3. SCUTELLA, SCUDELIA, Excipula, sive vas, quod sit excipiendo aptum. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 210 : Salvo quod quilibet.... possit emere de illo (frumento),guod portatur per dvitalem in Scutellis (in Scudellis Codd. '52, '59.) publice, et postea ad granarium; et torn. III. pag. 514: Item.... ordinaverunt et providerunt predicti quod aliqua persona non possit nee debeat deferre aliquod bladum ad curiam comunis bon. vel ad voltas asinellorum, vel alibi in Scutella, vel gironibus, vel in rufula, etc. [Fa.] c SCUTELLATA, Discus unus ex cibis, qui in nuptiis apponuntur, idem quod Missus 1. Charta ann. 1250. ex Chartul. S. Petri Carnot. : De singulis nuptiis Scutellatam suam, sicut consuetudo est, habebit (major.) ] SGUTEL'LATA PisciDM. Certus piscium numerus. Tabul. S. Florentii: Aymericus Tharcensium proconsul , et postmodum Nannetensis Comes magniftca S. Florentio concessit beneficia, videlicet ecclesiam S. Michaelis quern dicunt in heremo. Porro hoc donum in plures annos est retentum. Sed quadam vice Pictavorum Comes illo deveniens, Scutellatam piscium multorum, unde locus affluit, a monacho prxposito per nuntium expetivit; qua sibi denegata, S. Florentii monachos inde expulit, etc. Vide Pulmentum. 1 SCUTELLIFER, Qui Scutellas mensse apponit, officium in aula Jacobi II. Reg. Majoric. Leges Palat. ejusd. Reg. inter Acta SS. torn. 3. Junii pag. xvm: Statuimus, quod tres vel quatuor domicelli, quorum unus debeat esse nobilis, pro dicta nostra Scutella deferenda sint in nostra curia deputati; qui omnia cibaria, quae ad scutellam pertinent, nobis portare teneantur, ac etiam alia cibaria quse ad scutellam non pertinent, licet ea dicti Scutelliferi non portaverint. Infra : Prsedicti vero Scutellifen priusquam officium suum exerceant, juramentum et homagium nobis prsestent. Vide in Scutella. ft SGUTELLINA, diminut. a Scutella. Consuet. Monast. S. Crucis Burdeg. MSS. ante ann. 1305 : Scutellas, Scutellinas, et cissoria, et salinerios de lignis bene mundos, etc. % [ Item Scutelline deaurate undecim. (Invent. Calixt. in. ann. 1458. in Archiv. Vaticano.)] 1 SCUTELLONUS, diminut. a Scutella. Inventar. ann. 1379. ex Schedis 01. V. Lancelot: Item xxn. scutelle stagni. Item xvn. Scutelloni stagni. 1 SGUTELLULA. Vide Scutella 1.

T SCUTELLUM, Scutulum gentilitium, florenos. Chron. Domin. de Gravina Gallice Ecusson. Testament. Johannis apud Murator. torn. 12. col. 557 : Per de Turre ann. 1365. apud Baluz. torn. 2. quemdam Scutiferum secrete nunliatum Hist. Arvern. pag. 716: Volo et ordino est dicto Duct, etc. [** Vide Haltaus. quod in die sepultures meas supra corpus Glossar. German, voce Schildknechte, meum ponantur duo panni aurei, quorum col. 1621.] unus sit bornatus (bordatus) de sandali SSHf Scutiferi denique nuncupati quinigro cum scutis sive Scutellis armorum vis servientes non modo laicorum, sed meorum. Vide alia notione in Scutella 1. et ecclesiasticorum et mqnachorum. * SGUTELLUS, Scutulum gentilitium. Cone. Tarracon. ann. 1591. inter Hisp. Charta ann. 1380. torn. 1. Probat. Hist. torn. 4. pag. 613: Nee alias clericos vel Brit. col. 1355 : Gentes ipsius dom. duds Scutiferos et officiales inferiores vel schoScutellos armis dicti duds signantes, lares (induamus) de panno, cujus comportis et ostiis domorum dictorum cano- mune pretium ultra duodedm libras. nicorum apposuerunt. ~VideScutellum. Transactio inter Abbatem et Monachos 1 1. SCUTERE, pro Excutere. Codex Crassenses ann. 1351: Ordinamus quod censualis Irminonis Abbat. Sangerm. monachis dicti monasterii venientibus de fol. 128. v: Facit caropera et Scutit_ xil. extra monasterium et eorum Scutiferis modios de annona in granica dominica et et hospitibus dentur duse ponhieriae ordei ducit earn ad monasterium. VideScussws. vel avenas pro quolibet animali. Capitul. * 2. SCUTERE. [ Etiam fama ventil- general. MSS. S. Victoris Massil. : Stalat contra priorem et dicitur quod ipse tuimus quod Scutifero et garcyfero prioScutit illam viraginem quam ipse dicit rum seu monachorum in pane et vino per suam consobrinam fore. (Chevalier, cellerarium provideatur, cum veniunt ad Visit. Episc. Gratianop. p. 87.)] capitulum generale. Statuta Astens. cap. SCUTERIUS. Vide Scutarius. 27. fol. 30 : Ordinatum est quod dominus 1 SCUTETUM, Scutum, Gall. Ecusson. possit impune, moderate percutere et casInventar. ann. 1347. torn. 2. Hist. Dalph. tigare suum Scutiferum et serventam seu pag. 555 : Item, duas scutellas argenteas pedisequam. Scutiferi de Strilla, in Conspro fructibusreponendis,... signatas intus, titut. Sicul. cap. 113. Caetera quae ad in margine, cum uno Scuteto, et uno Scutiferos spectant fusius pertractata, leone in eodem sculpto. Infra : Cum uno vide in Armigeri. Scuteto parvo continente in se duas T SGUTIFEBI AD SGINDENDUM, 0 f flcium claves. Occurrit ibidem pluries. Vide in aula Regis Majoric. Gall. Ecuyers supra Scutellurn. trenchans. Leg. Palat. Jacobi II. Reg. | SCUTETUS, in Necrolog. LaureshaMajoric. inter Acta SS. torn. 3 Jun. pag. mensi, Idem qui supra Scultetus. Vide xvn. : Ducimus statuendum quod tres in hac voce. vel quatuor Scutiferi, natalibus seu priSCUTIFERI, quos vulgo Escuyers dici- vilegiis militaribus insigniti, ad scindenmus. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Scu- dum coram nobis et aliis peragendis, quae tifer, portant escu, ou escuier.] Fulche- pro comestione erunt nobis apposita, assurius Carnot. lib. 2. Hist. Hierosol. cap. ignorent eorum solicitu2 : Monenle Rege, quicumque potuit de mantur,... nee quod cultellos mundos et Armigero suo Militem fecit. Lib. 3. cap. dini pertinere, habeant providere, ne ex bene scindentes 31 : Acceptis armis, ab Armigero in mili- inhabilitate scindendi, vel alias -aliquod tem provectus est. Vide eumdem lib. 1. fastidium nobis valeat generari... Statuicap. 18. lib. 2. cap. 19. [** Murator. An- mus firmiter observandum, quod de omnitiq. Ital. med. asvi torn. 4. col. 679.] bus et quibuscumque cibariis quse. nobis Luitprandus lib. 5. cap. 12 : Solo se eo qui portaverat clypeum comitante Vero- apponentur, prasdicti nostri Scutiferi non omittant nam percitus pervenit. Vide Schilpor in Scissor. prsegustare. Vide Scindere et Schitonus.] * SCUTIFER SGINDENS, Gall. Ecuyer 5SS" Scutiferi iidem sunt qui Armigeri, trenchant, Offlcium in aula regum nosatque ejusdem proinde conditionis. Scu- trorum. Memor. G. Cam. Comput. Paris, tiferi igitur primum dicti qui scuto ins- ad ann. 1408. fol. 86. v. : Johannes de tructi pro palatio excubabant: praeser- Landoiz Scutifer scindens domini duds tim vero ita sunt appellati qui Princi- Bituricensis. Ibid, ad ann. 1409. fol. 125. pum ensem et Scutum deferebant, viri r. : Essartis Scutifer scinsummae dignitatis. At posterioribus sae- dens Anthonius deetc. coram rege, culis Scutiferos nuncuparunt nobiles SCUTIGERI, ut Scutiferi, apud Fulcheinferioris ordinis, qui in bellis Militum rium Carnot. lib. 1. cap. 18. seu Equitum arma gererent. Apud AnSGUTIFERIA., Offlcium in Aula regia, glos penultima est nobilitatis appellatio, complectens quodcumque pertinet ad hoc est inter Equitem et Generosum. Scutiferos, eorum famulos, stabula , Valsingham. in Henrico IV : In hac puferraturas, etc. vulgo gna nullus dominus, nullus miles, aut equos, equorum passim in OrdinationiScutifer hostibus ictum intulit. Quod et Escurie, occurrit alibi in usu fuit. Charta ann. 1347. torn. bus Hospitior. Reg. S5S" Obtinuit idem offlcium in Aula 1. Hist. Dalph. pag. 66. col. 2: Invenerunt ibi Alberturn Ferlay domicellum, qui Dalphinali. Ordinal. Humberti II. ann. se dicebat Castellanum pro Dom. Berardo 1340. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 394. col. de Save dom. delzerone; et interrogatus 2 : Magistri Scutiferias requirit of'flciumr fuit quam familiam ipse tenebat, dixit tempore quo nos equitare contin/git, noquod unum Sutifferum, unum clientem, strum palafredum habere paratum cum unam gaytam, et unam bayetam. Alia ense, stivalibus, calcaribus et cappellot ann. 1381. ibidem pag. 217: Et primo nostrumque deferre mantellum et capelmagniftcus et potens vir dom. Anthonius lum, nostrum sequendo comifivam debeat, de Turre dom. Vignayd miles bannare- si tempus non patitur ut deferamus eatus, pro se, uno bachallario milite et tribus dem, quae omnia dictus Magister ScutifScutifferis ad rationem prasscriptam 35. ferias nostrse servare debeat et complere. florenos. Testament. Guidonis Card, de 1 SGUTIFERIA, Stabulum equorum, Bolonia ann. 1372. apud Baluz. torn. equile, Gall. Ecurie. Mandamentum 2. Hist. Arvern. pag. 182 : Item cuilibet Philippi Pulchri Reg. Fr. ann. 1305. aliorum Scutiferorum, qui sunt de raubis torn. 1. Ordinat. pag. 434 : Mittentes Scutiferorum et mecum resident.... 50. equos et harnesia in Scutiferia nostra

sou
sine spe recuperationis eisdem applicanda. 1 SCUTLATUS, pro Scutulatus. Vide Scutula. ^ SCUTO. [Scolaris mendicans. DIEF.] SGUTOBAJULUS. Vide Schitonos. ~ SCUTOR, f. Sculptor, vel scutorum confector. Lit. admort. ann. 1375. in Reg. 109. Chartqph. reg. ch. 401 : Item emit dictus cardinalis a Johanne de Bartays Scutore Montispessulani unum hospicium. Vide Scutatoresl. SCUTRA, Fas aeneum, aequale in fundo, latum, apertum desuper, Papise. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. Scutra, une maniere de vaissel, scilicet equalis amplitudinis in ore et in fundo.] Gloss. S. Benedicti cap. de aeneis : Scutra, ^aXxcov. Guibertus lib. 1. de Vita sua cap. 10: Nescio quse argentea, schyphos videlicet et Scutras pretii plurimi eis misit. Lib. 3. cap. 4: Magnus ille census monetae Angliae, hanaporum, et Sculrarum, qui male coaluerat, brevi dilapidalus est. Utitur Plautus in Persa. [Vide Lexic. Martinii.] [** Forcellin. et supra Scutella 1.] c * SGUTRILLUS, Ollula, in Maii Glossar. novo e Tatian Gr. MSS. f SCUTTER, vox Belgica, Satelles, Gall. Archer. Charta ann. 1298. apud Miraeum torn. 2. pag. 876. col. 1 : Ad jurisdictionem et dominium dictorum Religiosorum de jure pertinet potestas.... instituendi et destituendi famulos, qui vulgariter Scutter nuncupantur. SCUTULA, Monile ex auro compositum, Papiae. 1. Machab. cap. 4. v. 57 : Et ornaverunt faciem templi coronis aureis et Scutulis. Gr. aaiuStaxon;- [Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Scutula, fermail, ront. Cassian. collat. 1. cap. 5 : In parvissima quadam Scutula, quse. depicta in se continet prsemia, jacula vel sag Mas intorquere contendunt.] SCUTULATA, eidem Papiae, genera vestimentorum, dicta quod orbiculos quosdam habent in similitudinem Scutulorum. Ezechiel. 27 : Et purpuram, et Scutulata, et byssum, et sericum, etc. SSS" Scutellatse vestes, eaedem suntqu<e alibi virgatse appellantur, quae scilicet virgis seu viis transversim decussatimque sunt distinctae. Ejusmodi vestes nimis permittuntur in Cod. Theod. leg. 11. lib. 15. tit. 7. de Scaenicis : Uti sane hisdem (mimis) Scutlatis, et variis coloribus sericis,... non vetamus. Leg. Scutulatis. Harum praeterea meminit Juvenalis Sat. 2:

SGU
risios adhuc Gsesar Julianus quatiens Scutum variis motibus exerceretur in campo, axiculis, quibus orbis erat compaginatus, in vanum excussis ansa remanserat sola. Ha3C corio crude tegebantur ex eodem Ammiano lib. 24. cap. 2. unde Scuta sunt appellata , a Graec. o-xiko;, corium, pellis, seu quod ex pellibus primum flerent. Apud Gallos saepius ex ligno tantum, interdum ex ligno et ferro constabant scuta. Le Roman d'Athis MS.:

SGU

381

bus parietinis pag. 68. et infra in voce Surtaria. SCUTUM, inter ministeria sacra reponitur ab Adamo Bremensi cap. 161: Tres calices aureos, in quibus erant librae auri 10. unum vas chrismale argenteum, Scutum argenteum deauratum, psalterium aureis scriptum literis, etc. SCUTUM, Vas, quod lychnis in Ecclesiis pendentibus substernitur, apudDurandum lib. 1. Ration, cap. 3. num. 30. SCUTUM, Moneta Regum Francorum ita appellata, quod in ea descripta esDes escus percent fust et ais, sent Franciae insignia in scuto. KnighSur les haubers tourne les fais. ton ann. 1351 : Et fecit redemptionem pro se et suis de 3. mille Scutis auri. Vide Infra : Moneta, et Scutatum. Qu'ils trespercierent des escus | SCUTUM CENSUALE, Quod pro annuo Tout entierement fers et fus. censu exsolvitur. Charta ann. 1406. in Comitatu Marchiae : Ad assensam unius * In scuto interdum pingebantur ornamenta ad militis, cujus erat, gloriam Scuti censualis ad valorem xxn. solidoet honorem. Charta [s; spuria] Caroli rum et sex denariorum. SCUTUM BELLICUM, Feudum, digniRom. reg. ex Cod. reg. 10197. 2. 2. fol. 1. v0.: Qui (Frisones) Scutum suse militias tas feudalis. Speculum Saxonicum lib. a dicto potestate recipere debent, in quo 3. art. 59. 11 : Cum electus fuerit Episcocorona imperialis, in signum libertatis a pus, Abbas, Abbatissa, qui Scuto fruuntur bellico, tales primo tenentur a Rege feunobis concessas, debet esue depicta. SCUTUM. Leges Frision. tit. 22. 71 : dum recipere, et postea ab Ecclesia curam in spiritualem. Art. 65. | 3 : Si quis a sibi Si de vulnere os exierit tantse magnitu- generatione eequali infeudatur, non suam dinis, ut jactum in Scutum trans publi- originem, aut civilia jura, sed tantumcam viam sonitus ejus audiri possit, 4. sol. componat. Addit. ad easdem Leges modo feudi dignitatem, id est Scutum tit. 3. | 24 : Si ossa de vulnere exierint, bellicum, minoravit. Dicuntur autem uti tantae magnitudinis ut in Scutum jactum, scuto bellico, vel frui, qui feudum possivel qui 12. pedum spatio, dictante nemine possit dent, ita quod nati sunt ad Scutum feufacere valeant, audiri, etc. Lex Ripuar. tit. 70. 1. et 2 : dale, in Jure jus feudi Saxon, cap. 26. ut est feudah Et os exinde-exierit, quod super viam 12. | 2. ut e contra mulier, et clericus, qui pedum in Scuto jactum sonaverit, etc. servitii feudalis incapaces habentur, Leges Rotharis Regis Longobard. tit. 18. | 8. [;K; 47.] : Sic ita ut uno osse talis Scuto2.bellico carere, cap. 40. | 6. Adde cap. 3. Feudum inveniatur, quod ad pedes 12. super viam cum scuto16. 17. 41. 44. in eodem scuti cessare dicitur sonum in Scuto facere possit. Jus Frisi- feudali Saxon, cap. 42. | 1. Vide Jure Scutacum vernaculum ex versione Sicamae: gium. Tria ossa a crania vulnerato exeuntia SCUTUM DE CERA PLENUM. Charta componi debent. Primi ossis exitus sunt 32. grossi. Secundi exitus 16. grossi. Tertii ann. 1149. apud: Sanjulianum in Matiscone pag. 251 Negabat quoque homiexitus 8. grossi. Tune jurabit uno jurapro quibus menlo, quod in Scuto tinnire audiri po- nium Episcopi, et casamenta, et plenum tuit, cum genu impositum in Scutum, hominium debebat Episcopo : in festo S. cera singulis annis asreum scilicet, caderet, alioquin compo- Scutum de etc. Vide supra Ceragium. Vincentii, nere non tenemur. Y^O? TOO orxouTaptou, SCUTA BELLORUM, inter obventiones apud Leonem in Tacticis cap. 7. | 31. ea forte, quae finito bello a Vide Esculeum, et Stephanium ad Sa- curionum ;in Ecclesiis appendebantur, militibus xonis Grammatici Histor. pag. 186. vel potius a campionibus, qui duello [** Grimm. Antiq. Jur. German, pag. decertaverant. Charta ann. 1078. in Ta77.] bul. Vindpcinensi fol. 224 : Ego RaynalSCUTUM, Tabella in forma m scuti dus Castri Credonensis dominus, et meconfecta, orbicularem nempe, quomodo cum pariler uxor mea nomine Ennoguena, ejusmodi scuta imagines habentia de- cognomine Domitella, Scuta bellorum, et Caerulea indutus Scutulata, aut galbana rasa. scribit Paulus Silentiarius in s denarios, qui mittentur in castello meo (t jurantibus ad reliquias Sanctorum cediScutulatas Gallos invenisse auctor est sedis Sophianae part. 2. v. 298 : Plinius lib. 11. cap. 24 : Scutulis diyidere mus et concessimus S. Trinitati et Vin(7ov ys docinensi Monasterio in manu Ordrici instituit Gallia. Vide Lexic. Pitisci in v. Vestis et infra Virgatus. Abbatis, ut sub jure et potestate Ecclesias SCUTUM, pro Scutato milite,armigero. Parrochialis S. dementis semper maneat, Domnizo lib. 1. de Vita Matb.il. cap. 6 : Anastasius in Leone III. PP. pag. 140: et Monachi Vindocinenses in ipsa EccleHie vero pro amove et cautela orthodoxas sia Domino Deo servienles ea habeant in, Exiit ex Lucis cum quingenlis fere Scutis. fidei fecit, ubi supra Scuta argentea duo, omne tempus futurum. Ipsum vero AbbaSCUTUM et LANCEA, Arma praecipua scripta utraque Symbolo, unum quidem tern rogamus, ut medietatern Scutorum Longobardorum et Francorum, in Lege literis Grgecis, et alium Latinis, sedentia de bellis, et denariorum de Sacramentis Longob. lib. 1. tit. 37. 2. lib. 2. tit. 46. dextra Isevaque super ingressum corporis pro amore nostro concedat Goffrido Cap| 2. [*-Carol. M. 20. Lothar. I. 5 : Volu- inibi libras 94. Infra : Fecit et su- pellano nostro, et teneret ab ipso Abbate, pens, mus ut cum collecta vel Scutis in placito pra in ingressu corporis Scutum ex auro et a Monachis suis solum dum ipse vicomitis nullus prsesumat venire, etc.] in purissimo, in quo orthodoxae fidei Symbo* veret. Charta Alaman. Goldasti 15. etc. [Scu- lum scribi fecit, quod pens. libr. 32. ScriCUM SCUTO et fuste contendere, Camtum cum lancea, aestimatur duobussoli- bit Photius, et ex eo alii apud Allatium pionum fuit, uti in voce Campiones dis, in Lege Ripuar. tit. 36. 11.] Vide de consensu utriusque Eccl. lib. 2. cap. monuimus pag. 66. col. 2. Gregorium Turon. lib. 3. Hist. cap. 15. 6. n. 6. Leonem Pap. scuta argentea, in SCUTUM ANCEPS. Capitula Caroli M. et supra in voce Lancea. quibus descriptum erat symbolum fidei, lib. 3. cap. 89: Armati veniant, id est, SB" Scuta erant ex ligno, et ex pluri- ex Gazophylacio sustulisse : 'AcnuSa; 8uo quia potest habere, cum lorica et Scuto bus minutisque tabellis juncta, uti doancipite, atque fuste. Ubi Scutum anceps cent Varro de Ling. Lat. lib. 4. cap. 24 : T-IV trjs itccjTewc ex6o-tv. Vide Salmasium trigonum interpreter, uti Gallorum veScutum minute confectum tabellis. Et ad Tertullianum de Pallio pag. 249. et terum, et Francorum fuit, quemadmoAmmian. lib. 21. cap. 2: Cum apud Pa- Nicolaum Alemannum de Lateranensi- dum diximus in Notis ad Alexiadem.

382

SGU

SGY

1 SCUTUM ABMORUM , Gentilitium, tum suspenditur. Guntherus in Ligu- quse officinis apponuntur, nostris Enseignes. Gall. Ecusson. Charta ann. 14. Henrici rino: * Reg. 34. bis Chartoph. reg. part. 1. VI. Reg. Angl. apud Th. Blount in Noligno suspendilur alle fol. 96. r col. 1 : Tornella habebit duo molex. Angl.: Noverint universi per preErecto clypeus, turn prseco regius oranes paria stagiorum ad solarium et Sotum sentes me Johannam nuper uxorem Will. Convocat, a dorainis regalia jura tenenles. Lee de Knightley dominant et rectam hse(sic) et crenellum supra murum Muri redem de Knightley dedisse Ricardo [** Vide Grimm. Antiq. Jur. German, Capiaci debent habere v. tesias in altum Peshale.... Scutum armorum meorum ha- pag. 851.] et in tabulare, inter Scutum et screnelbendum et tenendum ac portandum et 53" Eadem apertius docet Wendeli- lum. Ibid. fol. 98. y. col. 1 : Murus teutendum ubicunque voluerit sibi et hsere- nus: Salici nostri proceres, inquit, ne nens portse castelleti habebit viij. tesias dibus suis imperpetuum; ita quod nee ego tune quidem cum pro tribunali sedent, allitudinis, inter Scutum et krenellum. nee aliquis alias nomine meo aliquod jus seponere Scutum permittuntur; quod a Verum fol. 97. r. col. 2. loco Scutum, vel clameum seu calumpniam in prsedicto Tacito etiam observatum fuisse monet: legitur Clypeum. Vide supra Escuare. Scuto habere potuerimus, sed per presen- deinde sic prosequitur : Perdurat hie SCUTORUM REDDITUS , Idem forte tes sumus exclusi imperpetuum. mos in sala Curingiana hodieque, ut pro- quod Scutagium. Charta Henrici II. ReSCUTUM, pro Duello, seu duelli judi- ceres jus dicturi considant armati. Ex- gis Anglise in Regesto Normannico Cacio, maxime Gampionum. Lex Longob. statque vetuspictura, jam ante annos 400. merae Comput. Paris, signato P: Et Malib. 1. tit. 9. | 23. [ Liutpr. 118. (6,65.)]: delineata, in qua visitur Comes Hannoniae rescallus meus, quamdiu moror RothoEt dum per pugnam ipsam causam, sicut in sala sua residens, Scuto alte supra magi, habet unaquaque die proordinatioantiqua fuerat consuetudo, quxrere dispo- solium sedentis depicto, ipse medius con- nis mese Roth, de liberatione 6. panes, et nebant, gravis causa nobis esse compa- spicitur inter duodecim Pares; quibus 6. fercula coquinse, et unum sextarium ruit, ut sub uno Scuto, per unam pugnam, singulis ad genua sua item stant Scuta vini, et habet anno quoque Scutum in reomnem suam substantiam homo amittat. cum insignibus, plane pro verbis ac mente ditu scutorum meorum Roth, per manus Adde lib. 2. tit. 55. | 1. 2. 3. et Edictum legis. Thesaurarii mei. Id est, quantum scuhujus Rotharis tit. 59. p 164. 165.166.] SPf lis vero, qui ad mallum judicandi tagii quis, Militare feudum tenens, sol1 SCUTUM FIDEI, Charta, qua facti veniebant, arma, scutum scilicet et lan- vit pro uno scuto. SCUTUM. Bracton. lib. 2. cap. 35 : Tealicujus fides asseritur. Vetus Notitia ceam portare prohibitum erat. Capitul. inter Instrum. torn. 1. Gall. Christ, novae Pippini ann. 793. 9 : Ut nullus ad mal- nementorum autem aliud tenetur per edit. pag. 50. col. 2: Prsefatus Prior de- lum vel ad placitum infra patriam arma, servitium Militare, aliud per serjantiam, dit illi centum solidos et fidei Scutum; id est Scutum et lanceam portet. Adde de quibus homagium faciendum erit dovidelicet ut illud fidei Scutum foret hujus Capitul. lib. 3. cap. 22. Id quippe de iis mino capitali, propter servitium forinselargitionis signum. Et ad confirmationem qui Judices sedebant ex jam observatis cum, quod dicitur Regale, et quod pertinet ad Scutum et Militiam, ad patrix hujus scripturse et memorialesempiternum intelligi non potest. defensionem. Est etiam aliud genus tenehujus rei testes, etc. SCUTUM PERDERE. Vide Arma amit- menti, ejus scilicet quod tenetur in socaSCUTA GENIBUS ILLIDERE, vel hastis tere in Arma 3. pag. 396. col. 1. gio libero, et ubi fit servitium in denariis ferire. Ammianus lib. 15. cap. 8 : MilitaSCUTUM SUUM PROJICERE. Lex Salica capilalibus Dominis, et nihil res omnes horrendo fragore Scuta genibus tit. 32. | 6: Si quis alteri imputaverit, ad Scutum et servitiuminde omnino datur Regis. illidentes, quod est prospentatis indicium quod Scutum suum projecisset in * SCUTUM VERMILIUM, Pannus ruplenum: nam contra cum hastis clypei vel fugiendo prse. timore, etc. Apud hoste, beus cum virgis ad clypei modum conGerferiuntur, irse documentum est et doloris. manos , Scutum reliquisse prsecipuum formatus, quo utebantur olim aucipes SCUTUM LiBERTATis. Leges Foresta- flagitium fuisse, auctor est Tacitus. ad coturnices aucupandas. Stat. Bonon. rum Canuti Regis cap. 25 : Si vero occi- Nee apud Germanos tantum; sed et ann. 1250-67. torn. II. pag. 240 : Ordinaderit (feram regalem) amittat liber Scu- apud Romanos, ut habet Plautus in mus quod aliquis non debeat capere quaitum libertatis ; sit illiberalis, careat liber- Trinummo, et alii, Ti^aaTuSa? Greeci las cum quailatorio.... nee possit capere tate; si servus, vita. vocant. Ejusmodi scuti positionem ad Scutum vermilium vel furniolo, etc. SCUTUM POTESTATIS. Lex Longob. schotlage, seu schiotlegge appellare Da- Adcujus rei notionem apte congruenlib. 3. tit. 15. [* Roth. 390.] : Omnes nos observat Pontanus in Daniae de- terque occurrunt quae leguntur apud Waregangi, qui de exteris finibus se scriptione, voce confecta ex schiolt, scu- Crescentium (de Agricultura 1. x. c. 24.) sub Scuto nostrse potestatis subjecerint, tum, clypeus, schilt, Theuton. et legen, Aucupator qui die venatur pannum ruetc. sive leggen, deponere. Vide Cluverium beum cum virgulis ad clypei modum for| SCUTUM DE QUARTERIIS, VUlgO EscU 1. Germ. Antiquit. cap. 51. extreme lib. matum ante se portat, et per agrum perde quartier, Figuris distinctum, Gall. pag. 327. supra Scast-legi. gens foraminibus duobus inspicit et perBlasonne, apud Lobinell. torn. 2. Hist. SCUTUM PuNiCEUMadmalumsuspen- dices inquirit ; cum eas viderit circa Britan. col. 148: Nee quenquam moveat sum, pacis indicium fuit apud Danos. ipsas rethia tendit, quibusdam palis quod ego Hasculfus alterius figures sigil- Saxo Grammaticus lib. 3. Hist. Dan. affixis ad finem retiarum annexis, et lum habui antequam pater meus iret Je- pag. 37 : Mali cacumen puniceo Scuto caudam circulis apertam extendit, semrusalem, videlicet cum Scuto de quarterns. complexus, indicium id pacis erat, saluti per ante se retinens clypeum versus perChron. Bertrandi du Guesclin : deditione consuluit. dices, quibus extensis se perdicibus appro1 SCUTUM RUBEUM. Charta ann. 635. pinquat, et in caudam retiarum paullaLa peussiez veoir maint Escu de quartier, torn. 1. Rer. Mogunt. pag. 182: Ego Ri- tim impellit non solum timore, sed etiam Et mainte lance grosse dont bon sont li acier. lehilt... aream unam... a Sigeberto Ar- pedibus, si opus erit. [FR.] * Nostris Escu de earlier vel quartier, chiepiscopo avunculo meo acquisivi cum ] SCUTUS, ut Scutum, Moneta Regum dicitur Scutum, quod ad latus, sini- rubeis Scutis 12. auro paratis, et totidem Francorum. Litterae Edwardi III. Reg. strum, scilicet, ferebatur. Le Roman de equis nigris. Angl. ann. 1359. apud Rymer. torn. 6. Garin : SCUTA et lanceas pro reconciliation pag. 153: Reddendo inde nobis per annum persolvere. Lex Familiee Burchardi Wor- mille Scutos aureos, vocatos Joannes. Vide Au col li pandent un Escu de earlier. maciensis Episcopi, cap. 23. de raptore : in Moneta. [* Obituar. eccl. Lingon. ex Ibidem : Et quia legitime earn (filiam) secundum Cod. reg. 5191. fol. 56. r: Johannes deS. Canonica prsecepta habere nequiverit, Verano dedit dictse ecclesise centum Scutos Grant cop li doune sor 1'Escu de earlier. amicis illius duodecim Scuta, et totidem in moneta currente, ad redditus emendos lanceas, et unam libram denariorum pro pro suo anniversario.] Vide supra Cantellus. = SCYBALUM, Stercus; non Scybalus, SCUTUM IN MALLO HABERE. Lex Sa- reconciliatione persolvat. lica tit. 46. f 1: Tunginus aut CentenaSCUTUM, Tabulatio, qusa foribus et ut apud Forcellinum. Bened. Crispus rius mallum indicent, et in ipso mallo officinis rerum venalium prsetenditur, Auctor. Classic, torn. 5. pag. 396 : DoloScutum habere debent, et tres homines cum ad excutiendos imbres, turn ad im- rem Scybala quern faciunt. Apud Galen, causas tres demandare, etc. Quod quidam pediendum lumen, Angl. Apenthouse. comp. et integr. lat. MSS. saepius, vereferunt ad eum morem, de quo Otto Assisa mensurarum apud Rogerum Ho- luti : Adhibebis clysterem talem ut ScyFrisingensis lib. 1. de Gestis Frider. vedenum : Prohibitum est omnibus mer- bala relaxare possit. Infra: Ventris egestio Imp. cap. 12 : Est autem consuetudinis catoribus per totum regnum Angliee, ne in Scybala constricta. Sic graece. Haee Regum Francorum, quse et Theutonum, quis mercator prxtendat seldss SUM rubros Maius in Glqssar. novo. Vide Castelli ut quotiescumque ad sumendum Imperil panrtos vel nigros, vel Scuta, vel aliqua Lexicon Medicum. coronam militem ad transalpinandum alia, per quse visus emptorum ssepe deciS G Y L D W I T A , ScHELDWiTE. Leges coegerint, in prsedicto campo mansionem piantur ad bonum pannum eligendum. Henrici I. cap. 38. de Scheldwite : Si faciant. Ibi ligno in altum porrecto Scu- Sed vide an per scuta intelligat signa; .Scyldwite extra burgum et curiam fiat.

SGY
SO. denar. emendetur Regi et Thaynis. Forte forisfactura scuti : nam Saxon. s c y l d est scutum, wita, mulcta. Vel universim mulcta cujusvis delicti : s c y l d e enim est delictum, culpa, peccatum, reatus. 1 SGYLLINGUS. Vide Sculingus et Shilling us. 1 SCYNDICUS, ut Syndicus. Vide ibi. 1 SCYPFILLED. Vide Navipletio. SGYPHATI, Nummi aurei, ita opinor dicti, quod ex specie illorum essent, quos xauxiou? vocat Justinianus, a cauco, quae vox idem sonat quod scyphus, quod scilicet cavi essent, et cauci, vel scyphi formam prseferrent. Chronicon Casin. lib. 3. cap. 56. (al. 58) : Donavit ei Dux... gemmas atque margaritas complures pro Scyphatis septingentis. Occurrit ibi pluries, ubi in editione Angeli a Nuce Schifatus perpetuo scribitur. Bulla Anacleti Antipapae apud Baron, ann. 1130 : Tu autem censum et hseredes tui, videlicet 600. Schifatos, quos annis singulis Romanse Ecclesise solvere debes. Ita in Bulla Innocentii II. apud eurndem ann. 1189. Scifati de Apulia et Calabria, in Charta Willelmi Regis Sicilies apud eumdem ann. 1156. [Chron. Cavense apud Murator. torn. 7. col. 923 : Anno 1106. Indict. 14. Petrus abbas S. Trinitatis Cavensis emit casalem in Apulia... mil. et c. Schifat. Hist. Belli sacri apud Mabill. torn. 1. Musei Ital. pag. 206: Duci Gottifredo Sciphatorum quadraginta milia largitus est. Vide Nummus.] * Charta Conradi II. reg. Sicil. pro Pisanis ann. 1269. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 271 : Patroni navium vel lignorum pro mercatoribus et eorum rnercationibus, de toto carico navigii vel ligni, Schifatum unum auri, qui est tareni octo auri, semel tanlum solvant. Consule Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. asvi col. 787. SYPHATI, in Charta exarata Constantino et Basilio fratribus imperantibus, apud Ughellum torn. 7. Italiae sacrae pag. 1362. SQUIFA.TI, apud Baronium torn. 11. alicubi occurrit, et in Bulla Nicolai IV. PP. ann. 3. de Censibus Ecclesiae Romanaein Regno, Campania, etMaritima, ubi promiscue Scifati et Squifati dicuntur: unde emendanda Charta Innocentii IV. PP. ann. 1245. qua Fridericum II. Imp. excommunicat, apud Matth. Paris. : Posset etiam merito reprehendi, quod mille Squinatorum annuam pensionem, in qua pro eodem regno ipsi Romanes Ecclesise tenetur, per novem annos et amplius solvere prsetermisit. Legendum enim Squifatos. S G Y P H I in candelabris Acetabula sunt, Exod. cap. 25. v. 31 : Fades candelabrum ductile de auro mundissimo, bastile ejus, calamos, Scyphos, ac sphserulas. Add. v. 33. 34. cap. 37. v. 17. 19. 20. ubi in Graeca editione dicuntur xpaSCYPHUS inter vasa sacra vulgo recensetur, in quern vinum, quod ad Missae sacrificium oiferebatur, ex majori calice refundebatur. Ordo Romanus : Pontifice oblationes populorum suscipiente, Archidiaconus suscipit post eum amulas, et refundit in calicem majorem, quern sequitur cum Scypho super planetarn Acolytus, in quern calix impletus refunditur. Alibi : Post quern Diaconus sequens amulas suscipit, et in Scyphum manu sua post Archidiaconum refundit. Rabanus lib. 1. de Instit. Cleric, cap. 8. de Subdiaconis: Hi cum ordinantur, non

SGY
suscipiunt manus impositionem, sicut Sacerdotes et Levitse; sed patenam tantum et calicem de manu Episcopi, et ab Archidiacono Scyphum aquse cum aqusemanili, et manutergium. Helgaudus in Roberto Rege Franc. : Erat hide ornamento adjunctus Scyphus corneus, quo deferebatur vinum ad celebrandum sacrificium. Baldricus Noviom. lib. 1. Chron. Camerac. cap. 64 : Scyphumque argenteum, quern diebus festis Subdiaconi in manibus ferunt, calices quoque cum aliis ornamentis Ecclesise fecit. Anastasiusin S. Silvestro : Donavit autem Scyphos argenteos 2. qui pensaverunt singuli libras denas. Infra : Patenas argenteas 13. pensantes singulas libras 30. Scyphos aureos 7. qui pens, singuli lib. 10. etc. Synodus Exoniensis ann. 1287. cap. 12 : Sit in aliqua Ecclesia saltern unus calix argenteus, purus vel deauratus : Scyphus argenteus vel stanneus pro infirmis, ut postquam Eucharistiam assumpserint, loturam digitorum suorum Sacerdos sibi prsebeat in eodem. SW Scyphos interdum adhibuerunt ad reponendas Sanctorum Reliquias, ut colligitur ex Gestis Episcop. Cenoman.apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 335 : De parva capsula in Scyphum argenteum caput preciosi martyris Vincentii decenter extraxit, et locavit. Arnaudus sane ilium cum operculo ad hoc opus Cenomanensi ecclesise... reliquerat. Scyphum utraque manu tenendi morem cum bibebatur, qui Monachis proprius fuisse dicitur, observat Liber Faceti :
Si Scyphum capias, utraque manu capiatur, Et per utrumque latus, non per ripam teneatur.

SDA

383

SCYPHICATIO. Herimannus de Restaurat. S. Martini Tornacensis cap. 92 : Foragia vero cambarum, vel quod Scyphicationes apothecarum alii vacant, et redditus vasorum vini inter utrosque sequis partibus divisit. [** Forte pro Siphicatio a Sipho.] SCYPHO. Anastasius Biblioth. in Leone III. pag. 126 : Item calicem majorem fundatum cum Scyphone pens. libr. 37. Sed legendum videtur siphone, id est, fistula, qua sanguis dominicus hauriebatur : nisi fuerit major scyphus, in quern vinum ad Missae sacrificium oblatum ex majori calice refundebatur. Vide Scyphi. SCYRA, SCHIRA, SHIRA, Provincia, Comitatus : a voce Saxon, scyre, parti tio, divisio, et s c y r a n , partiri. [!;:: Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 533.] Alvredus quippe Rex, cum Guthruno Daco foedere inito, Angliam primus in Satrapias sive Comitatus, Centurias, et DeDum vitiatur hepar, gliscitque ex more Scyrosis. canias partitus est. Satrapias Scyras, Alia vide apud Maium in Glossar. novo. Centurias Hundreda, et Decanias Tienmentale vocavit. Leges Edwardi Confes* SCYRPATUS, Scirpo seu junco strasoris cap. 13 : Diyisiones Scyrarum Regis tus. Consuet. monast. S. Crucis Burdeg. proprie cum judicio 4. cheminorum rega- MSS. ante ann. 1305 : Item sacrista halium sunt. Cap. 34 : Quod autem in Tri- bet tenere claustrum et capitulum bis ginge definiri non poterat, ferebatur in in anno Scyrpalum, videlicet in PenteScyram. Robertus de Monte ann. 1083 : costis et in festo Corporis Christi. Vide Justitiarios suos per unamquarnque Scy- Scirpus. ram, id est, provinciam Anglise inquirere 1SCYTALOSAGITTIPELLIFER, his vofecit, etc. Brqmptonus pag. 956: Qua lege cious Herculem designat Tertull. de olim octo Schirse, id est, provinciss judica- Pallio cap. 4. quod clavum, Gr. <7*ubantur. Idem pag. 979 : Justiliarios suos TC&Y], sagittas et pellem gestaret : Adoper unam quamque Schiram, id est Comi- ratur a vobis, qui erubescendus est, Scytatatum Anglise mittens, etc. Thomas Wal- losagittipellifer, qui totam epitheti sui sorsinghamus pag. 329 : Ut ipsi nullum mi- tem cum muliebri cultu compensavit. Vide litum de pago vel Schira permitterent ibi, si placet, Rhenanum. eligi, nisi quern Rex et ejus consilium eleSDAMATON nominamus, inquit Papiasgisset. Adde Radulfum de Diceto ann. Tumorem mollem carnis inflatse sine do, 1087. Matth. Westmonast. ann. 794. et lore, sicut frequenter mortuos videmus. I Fletam lib. 2. cap. 61. | 23. Atque hanc MS. editus habet Sdamatum. [** In Ita

yocem Schire,fere semper addunt Angli ipsorum Comitatuum propriis appellationibus, ut Glocestreschire, Staffordeschire, Oxnefordschire, Lancastreschire, Yprkschire, quern Eboraci sciriam vocat Simeon Dunelmensis ann. 1138. et sic de caeteris. Vide Edward. Cokum ad Littletonem sect. 248. SCYRA prseterea praestationem sonat, seu mulctam, quae indicebatur iis, qui ad Scyram seu Comitatum vel placitum non veniebant : quo tenentes omnes convenire tenebantur. Monasticum Anglic, torn. 2. pag. 993 : Prohibeo ne summoneatis Monachos de sancto Remigio de Remis, ut eant ad hundreda, nee ad Scyras ; sed Prsepositos suos, vel unum ex hominibus suis mittant. Charta Willelmi Nothi torn. 1. Monastici Anglic, pag. 52: Perpetuam libertatem... hsec est, ut sit libera et quieta de Schiris et hundredis, et placitis, et querelis, et omnibus geldis, et consuetudinibus. Ibidem pag. 310 : Et sit quieta de omnibus geldis et danegeldis, scutagiis, hidagiis, carrucariis, Schiris, exercitibus, etc. Adde torn. 2. pag. 558. T SYRE, eodem intellectu. Vocabul. Anglic, ex Tabul. Beccensi : Syre, etre quite de seute ou Cunte. Charta Henrici II. Reg. Angl. ex eodem Tabul. : Et in omnibus aliis locis solutas et liberas et quietas de Syre, et humdret, et placitis et querelis. SCYREMOTUS, Placitum seu Conventus publicus Scyree, qui alias Comitatus dicitur. Leges Kanuti Regis cap. 38 : Et habeatur in anno ter burgimotus et Scyremotus, nisi ssepius sit necesse. Cap. 39 : Eat quarta vice ad Convention totius Comitatus, quod Anglice dicitur Scyremot. Leges Edwardi Confess, cap. 35 : Debet autem Scyremot bis, hundreda et Wapentachia duodecies in anno congregari, et 7. diebus antea summoniri, etc.. Eadem habent Leges Henrici I. cap. 7. nisi quod Scyresmote scribitur. Judicium scirse, in iisdem Legibus Edw. cap. 27 : Et si justitia habet eum suspectum, purgabit se judicio hundredi vel Scyrse. Liber Ramesiensis ch. 178 : Will. Rex Anglise W. de Cahamniis, Sal. Preecipio tibi, ut facias convenire Schyram de Hamtonia, et judicio ejus cognosce, si terra de Isham reddit firmam Monachis S. Benedicti, etc. Ch. 182 : Will. Rex Angl. R. patri Ilgeri Sal. Mando tibi et prsecipio, quod facias convenire Schiras, et per eas recognosce, si terra de Eslhon, etc. ** SGYROSIS, Sciroma, tumor in corppre durus. Bened. Crispi Poema medicinal, in Maii Auctor. Classic, torn. 5. pag. 395 :

384

SEA

SEC

SEC

cod. reg. 7644. Sdematon. An Steatoma ?] j SDUGARIUM, Meatus, aquaeductus, canalis per quern fluunt aquae, Gall. Conduit. Statuta Mutin. rubr. 12. fol. 2. v : Sdugaria districtus Mutinse et fossata Potestas fodi et deradi facere teneatur. Ibidem fol. 50. v : Quod Sduganum sive fossa appellatur fossa Micheleta. Rursum fol. 73 : Si Sdugarium vel ductorium non esset bene cavatum, etc. T SE, pro Eum, vel eos : Sui pro ejus, vel illorum : Suus, sua, suum, pro ejus, vel illorum, passim occurrunt in Chartis, interdum et in Scriptpribus medii sevi; quod mqnuisse sufficiat. . 1 SE, pro Si, in antiquioribus Instrumentis; quod ex vitiosa pronuntialione, vel scriptione orlum existimo. ** SE pro Seu, in iisdem chartis Meroving. ut in chart. Childer. II. ann. 673 : Magnitudo se utilitas vestra. \ SEAGIUM. Vide infra Seatium. 1 SEAF, Spicarum manipulus, Angl. Sheaf, Gall. Gerbe. Matthaeus Westmonaster. pag. 166 : Posito ad caput ejus frumenti manipulo, quern patria lingua Seaf dicimus, Gallice vero garbam. [** Vide Grimm. Gramm. Germ. torn. 3. pag. 416.] * SEANCIA, Dilatio, mora. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. 89. Chartoph. reg. ch. 672 : Qui Johannes dixit prsefato Petro, quod si ipse vellet emere quinque jornalia,... quod ipse daret sibi quodlibet jornale pro duobus scutis; qui quidem Petrus petiit utrum sibi daret super hoc suam Seanciam vel relalionem usque ad crastinum, etc. SEANT, pro Sinl, in Capitul. ad Legem Salicam 10.12. * SEARA, f. pro Scara, Familia. Testam. Mafaldee reginae ann. 1256. torn. 1. Probat. hist, geneal. domus reg. Portugal, pag. 32 : Item do ecclesise cathedrali de Portu quintanam meam de Paacios de Goiol cum sua Seara et suis cazalibus. SEAPSCIP,IVaws institor, in PactoEthelredi Regis cum Analanocap.2. [**Tborp. Ceap scip, Navis institoris.] 1 SEASYRE, ut supra Saisire, Ga.ll.Saisir. Charta apud Madox Formul. Anglic, pag. 359 : Ita scilicet, quod bene licebit dicto Priori et successoribus suis, et monachis de Lancastria prsedictum tenementum cum pertinenciis, sicut prsedictum est, in manus suas Seasyre,etproficuum eorum recipere, etc. * SEATERIA, Ars, quse circa sericum versatur. Leg. reipub. Genuens. ann. 1576. part. 1. cap. 3. torn. 2. Cod. Ital. diplom. col. 2158 : Declaramus artes infrascriptas... nihil prsejudicare nobilitati : artes scilicet serici, lanze et pannorum, quas vulgus Sealariam... vocat. Vide supra Cederia. SEATIUM, Sigala, Seigle. [Statuta Astens. Collat. 7. cap. 17. fol. 25. v: Et illi qui fecerint panem album non possint facere panem de uno Seacio.] Statuta Ordinis S. Gilberti deSetnpringham pag.786: Ne in Coenobiis nostris fiat panis candidus,... ubi frumentum defuerit,cumSeatio licet fieri. [Vide Seatium.] * Alias Soille. Chartul. Oorb. sign. Ezechiel ad ann. 1415. fol. 3. r: Un journel de Soille et cinq journaux d'orge. 1 SEAUPWERPE, vel SEAWERPE, Jactura maris, a Sax. see, mare et upw e r p e n , ejicere. Charta Willelmi senioris abbatiae Rames. apud Spelftan. : Concedo mundbrich, feardwite, blo-

dwith, Seaupwerpe, sake, etc. Vide cali, quo abundat, dedttctum, vulgo Salogne, in Charta Ludov. Pii ann. 828. Swerp. jjc SEBA. [Graisse : Ibi inungat fa- torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 555. ciem suam cum Seba tartari de qua Vide in Sigalum. T SECANA, Recentioribus pro Seoleum emanaverit. (B. N. Ms. Lat. quana, la Seine. Occurrit in Chron. Tri16089, f. 114'.)] T SEBASMIUS, Sebastus, sebastes, vene- vetti torn. 8. Spicil. Acher. pag. 470. et ratione dignus, augustus, dignitatis no- alibi. * SECAMABIN. Vide supra Scangibin. men. Papias. 1. SECARE, Castrare : Gr. Tl(j.vstv. LeSEBASTUS, Dignitas in aula Constanges Wisigoth. lib. 8. lit. 4. 4: Qui... vel tinopqlitana notissima, oigacrp?. Auctor expeditions Asiaticse Friderici I. Imp. : bovem, vel quse non Secantur, castraveEt alias quatuor Grsecorum principes ra- rit, etc. tione dignitatis, Grseco vocabulo Sebas2. SECARE, proprie de messe aut prato ton, cum eis denuntiat advenire. Inde dicitur. Eaedem Leges Wisigoth. lib. 8. formatae ali83 dignitates, npwToo-ega- tit. 3. 12 : Qui in praturn eo tempore, fffwv ; sed et navuTrEpTrpwnxTsSaaTOUTtcpTa- quo defenditur, pecora miserit, ut postTWV, quod monstrum vocis reperire est modum ad Secandum non possit herba apud Lambecium lib. 5. de Bibl. Caesar, succrescere, etc. Lex Salica tit. 29. 20": pag. 233. Vide Gloss. Meursii, et med. Si quis pratum alienum Secaverit, etc. Vide Asecare in Amadere. [Hinc nosGraecit. col. 1339. SSP" Eodem nomine donantur Duces trum soyer, pro Scier. Gloss. Lat. Gall. Amalphitani in Chron. Amalphit. ad Sangerm. Secare, trancher, soyer. Vetus ann. 1096. ubi memoratur Marinus Pen- Poeta MS. ex Bibl. Coislin. nunc Sansabustus, Sebastus et Dux Amalphitanus. germ. : [- navoi6a<TTo?.] Unde contractam forVois la ces chams ou la gent Soient, tasse et corruptam vocem Vasti qua Et lor jarbes cuillent et loient.j non semel appellantur iidem Duces, 1 SECGA.RE, Eadem notione. Statuta observat Brencmannus Dissert, de Republ. Amalph. pag. 19. post Capacium Mutin. rubr. 80. fol. 115. v : Statutum est quod vise currentes per prata possint Hist. Neapolit. lib. 1. cap. 13. V. Vasti. et debeant claudi a festo Paschatis Resur1 SEBELINUS. Vide supra Sabelum. ] SEBENTOG, apud priscos Franc9S rectionis quousque dicta prata Seccata 70. sonat, ex Wendelino. Vide in fuerint. Chunna. 1 SEGARE, Eodem intellectu, vox Ita| SEBES, SEBRUM. Vide Sabes. lica. Castellus in Chronico Bergomensi * SEBIBERE, [Seorsum bibere. DIEP.] ad annum 1402. apud Murator. torn. 16. col. 910 : Homines partis Gibellinse irSEBRA, Vetusta, in Gloss. Isid. 1 SEGA, vox Italica, Serra, Gall. Scie, ruerunt in illos qui Segabant dicta fruTeuton. Saiga. Vide in hac yoce. Vita menta. Statuta Mutin. rubr. 236. fol. 44. S. Petri Parentii torn. 5. Maii pag. 96 : v : Ordinamus quod nemo audeat Segare Nee possent vicini et parentes ejus a vel segari facere in pratis de curtili, etc. pede altero ferrum eruere, et delibera- Occurrit praeterea in Chron. Farm, apud rent balneum Regis pro Seca mittere, etc. eumd. Murator. torn. 9. col. 849. in StaHinc tutis Vercell. lib. 3. fol. 82. et in Leg. | SEGCA, Locus seu offlcina ubi secca, Bajwar. Cod. Reg. tit. 1. cap. 14. 2. id est serra ad desecandum utuntur : tit. 5. cap. 2. | 2. unde Seccator, Segator et Segatus, Secj SEGARE, pro Jugulare, gladio coltor, vel ejusmodi offlcinae dominus. Sta- lum secare, in laudato Chron. Parm. tuta Cadubrii cap. 23. fol. 57: Mercatores col. 869 : Dominus Odominus Oddovrande Cadubrio libere... valeant conducere... dus, qui erat ultra sexaginta annorum, suas talleas ad quern locum Seccarum vel- dicti de parte imperii Segaverunt ei gulent.... Nullus homo, sive persona, qui vel lam. quse, teneat Seccas ad seccandum, non deSECATORES, Messium sectores, Gall. beat, nee valeat capere aliquas talleas, Scieurs. Tabularium Fiscanense f. 60 : etc. Correct, eorumd. Statut. cap. 38 : Collectores messium nostrarum, qui vulgo Quod nullus Segatus in Cadubrio capiat Secatores, dicuntur, [Tabul. S. Petri Vqtalleas ultra ratam. Ne inter Seccatores siensis fol. 55: In istis duobus mansis tallearum discordia oriatur, statuimus census 1. modium segl, duos Secatores dequod quicumque Seccator, seu habens et bent. Ibidem : In Maio unum Secatorem. possidens Seccas... non possit capere tal- Nostris olim Silleur. Vide in Selio.] leas, etc. Cap. 41 : Ita quod mercator in11. SECATURA, SEGATURA, Ipsa mestelligere possit numerum tallearum, quse sium sectura, seu Servitium, quo vasapud Seccam dicti Segati sunt. Reformat, salli vel tenentes debent secare messes eorumd. Statut. fol. 51 : Debeat duas aut prata dominorum suorum. Sentenparies ad minus ipsarum tayolarum di- tia arbitralis ann. 1202. inter Abbatem mittere ad Seccandum in Serris et super et Consules Gimont. : Super partimentis postis Seccarum districtus Cadubrii. Rur- bladorum omnium specierum et super batituris et Secaturis eorumdem bladorum. sum cap. 101 : Nullus Segator audeat talleas novas seccare. Vide Scorcium, et Ibidem : Dent agrarium, scilicet novenam Seitorium. partem garbarum deducta undecima Sexta * SECACES, pro Sequaces, socii, in parte seu garba pro Segaturis Lit. remiss, ann. 1390. ex Reg. 137. pars detur laboratory sive domino bladoChartoph. reg. ch. 66 : De tradendo ip- rum pro Segaturis et batiluris dicti bladi. * Quod servitium appellatur Crowe'e sum locum... in manibus cujusdam de societate Ramoneti de Fort cum suis Secaci- de la seille,in Charta ann. 1406. ex Charbus, etc. tul. priorat. Belleval. : Chacun an une journee a la crowee de laSeille az waiien. SECALE. Vide Sigalum. j|e SEGALHA, [Gall. Debris des echalas: Saiele vero ipsam messium vel pratorum ... Pro portando unam partem ligno- secturam significat, in Lit. ann. 1357. rum pro columbario, et Secalham de torn. 6. Ordinal, reg. Franc, p. 631. art. Laureomonte pro portando dictam 9 : Devront et paieront lesdiz habitans Secalham. (Arch, histor. de la Gironde audit seigneur chascun an deux jours a t. 22, p. 342.)! la Saiele. Eodem sensu Seailles occurrit * SECALONIA, Regionis nomen, a se- in Assis. Hierosol. part. 2. cap. 31 : En

SEC
trois saisons nul ne doit arrester vilains et vilaines, c'est a savoir an terns de Seailles, lesques commencent en I'entrant d'Avril et definent par tout Juin ; et I'autre saison est vendanges. Infra : Seailles, pro frugibus quse secantur. ** 2. SECATURA, Quantum unus sector per diem secure potest de prato, nostris See. Charta ann. 1208. in Chartul. Buxer. part. 6. ch. 15: Dederunt in elemosinam fratribus Buxerise pratum quoddam apud Montague, quod continet sex Secaturas. Alia ann. 1376. in Reg. 110. Chartoph. reg. ch. 122 : Item les prez ou lieu, que Ven dit les prez Sainte Marie, une piece contenant deux Sees Item une piece de pre contenant environ xvj. Sees. Sector vero Sderres dicitur, in Lit. ann. 1248. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 602. Seonneeur, in Charta ann. 1310. ex Keg. 47. ch.36 : Item il a... services de Seonneeurs en Aoust, services de herces et de charues. T SECCATURAjRes ipsa secta,de messe aut prato dici potest. Statuta Cadubrii lib. 2. cap. 94 : Nullus qui laborat terram ad affictum... postquam licentiatus fuerit .... audeat accipere vel exportare Seccaturas, nee letamen, etc. SECTURA PRATI, Idem quod Falcata prati, de qua voce supra. Chronicon Besuense pag. 559: Unum mansum, ad quern appendunt novem jugera de terra oratorio, et una Sectura prati. Occurrit ibi praeterea semel ac iterum. [Charta Guillelmi Episc. Cabilon. ann. 1301. inter Instr. torn. 4. Gall. Christ, nova? edit. col. 255 : Et volumus quod in augmentatione prsebendarum dicli canonici habeant quatuor Secturas prati, quse partiuntur cum dictis canonicis. Vide Sechoirata et Secatura 2.] * SEGASSES, ut supra Secaces, in Instr. ann. 1384. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 59. col. 2. 1 SEGCA. Vide in Seca. * 1. SECCARE, Secca seu serradesecare, Gall. Scier. Charta Phil. Pule. ann. 1303. in Reg. A. Chartoph. reg. ch. 23: Ita quod dicti fralres possint scindere, seu Seccare in dicto suo usagio cum securi vel Secca, aut quovis alio ferreo instrumento. See, pro Scie, Serra, ut videtur, vel securis, in Lit. remiss, ann. 1349. ex Reg. 78. ch. 247 : A cinq veez Siez et autres instrumens orriblement depecerent et desrompirent la closture de ladite cure. Hinc Sehage, pro Sciage, Sectio, in Cornput, ann. 1391. ex Bibl. S. Germ. Prat.: Item pour un cent de planche,.... qui couta, tant pour le Sehage que pour le charray, xxxv. solz. Vide Seca. >fc 2. SECCARE, pro Secare. Vide Secare .2, et Seccator. * SECCATOR, pro Secator, Herbarum, messium Sector, Ital. Falciatore, Mietitore, Gall. Sdeur. Stat. Alex. ann. 1297, edit. ann. 1547, pag. CCLXXXV : Si autem cum seyhetio seccaverit vel seccari fecerit in die sit in banno soldorum x. pro quolibet Seccatore, et in nocte soldorum xx. [FR.] T SECCATURA. Vide in Secata 2. 1 SECCHERIA. Charta Ricardi II. Reg. Angl. ann. 1396. apud Rymer. torn. 7. pag. 833: Cum per certum tractatum, factum et concordatum inter nos et Johannem Ducem Britannise, pro et de causa castri de Brest, quod idem Dux nobis dedit et deliberavit una cum brevibus Britannise, Seccheriis et omnibus aliis dominiis et proficuis ad idem castrum spectan-tibus, etc. Ubi leg. omninq videtur Senheriis vel Senhoriis. Vide in hac voce. - 1 SEUHERLE perinde emendanda vox
VII

SEC

SEC

385

in Charta ejusdem Reg. ann. 1382. ibid, qua persona in alieno prato cum falce pag. 360: Una cum brevibus Britannise, vel Secio seccaverit, vel herbam seccatam Seuheriis, et omnibus aliis dominiis et ibi ceperit, etc. Vide Secia. proficuis, etc. s|c SECLA, a voce Italica Secchia, Vas 1 SECCHIARIA, f. ab Italico Seccia, cupreum, aut ligneum circulis ferreis erstrinctum ad aquam hauriendam. Rejectanea, purgamenta, dumeta. Statat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II. pag tuta Riper, cap. 154. fol. 22. v: De posna projicientis immunditias in viis. Idem 585 : Fiat unus puteus... cum uno muliintelligatur de Secchiariis quse non pos- nello et catena ferrea... et una Secia f ersint evacuari, nee teaeri super viis pu- rata ad dictam catenam posita. [FR.] * SECLANUS. Stat. monast. S. Marise blicis. 1 SECCUBA, pro Succuba, in Gloss. de Geire ann. 1338. ex Tabul. S. Viet. Massil. : Familiam non teneant superIsid. Ancuba, Seccuba. Vide Ancuba. SECENA, Grani vel bladi species. In- fluam, sed necessariam tantum, videlicet uno scutifero, tribus garsiferis, quisit. ann. 1270. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 316. col. 1: Tenen- clavario, coco, cogustrono, portario, eccletur prsestare decimam de grano, or- sise Seclano, etc. Vox, ut videtur, condeo, mileo, granofarro, spelta, Secena et tracte scripta pro Secrestanus. Vide mox fabis. in hac voce. * SECIUM, Vestis vel ornatus species. 1 SECESPITA, Culter ad secandas victimas in sacrifices, cujus formam accu- Testam. Math. Calbani ann. 1197. apud rate describit Festus. Passio Albert! Hier. Zanet. de Orig. et antiq. monetse pueri torn. 2. April, pag. 836: Demum Venet. edit. ann. 1750 : Lego Stanse ancillse Salomon et Moses ante alias, Secespitas mese.... unum meum mantellum et unum sub pectus inter costas ex adverso adi- Seclum et unum lavezium, etc. gunt, et linguae subjectas venas secant. SECMARIUS, pro Sagmarius, in Charta Secespitse delineationem habes apud Aldrici Episc. Cenoman. in illius Vita Rosin, lib. 5. Antiquit. Vide prseterea pag. 89. Vide Sagma. Casaubpn. in Octavian. Suetonii cap. 5. 1 1. SECORDIA, Discordia. Willel. Keet ad Tiber, cap. 25. cellus de Miraculis S. Joan. Beverlac. SECESSUS, Latrina, Gesso Italis : Grsec. num. 3 : Secordise libentius quam concorocTCOTrafos, acpoSo?, unde acpoSeiietv, arcoTia- dise cupiens exercita csedibus insistere. 2^ 2. SEGORDIA. [ Secordia, Scie. TEIV, a7io<Txu8aXi?eiv. Papias : Secessus, latrina, stercutium. Glossse antiquse MSS.: (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23. Latrina, secessus publicus. [Gloss. Lat. XIII. s.)] Gall. Sangerm. Secessus, lieux secrez.] * SECRESTANUS, Sacrista, in Charta Gregorius Turon. lib. 2. Hist. cap. 23: Earth, episc. Laudun. ann. 1133. ex Ingressus autem in Secessum suum, dum Chartul. S. Vine. Laudun. ch. 36. Souventrem purgare nititur, spiritum exha- cretain, eodem sensu, in Reg. 13. Corb. lavit. Infra : Reperit Dominum super cel- sign. Habacuc ad ann. 1510. fol. 37 : Rolulam (sellulam) Secessus defunctum. bache enffermier, Philippes de Lille theJoannes Monachus lib. 1. Vitse S. Odo- saurier,... Adrien de S.Albin Soucretam. nis Clun. : Affuit ox, et ecce quidam de Sougretain, in Ch. ann. 1298. ex Lib. pueris signo Secessum natures petiit. Usus rub. Cam. Comput. Paris fol. 42. Unde antiqui Cistercienses cap. 69 : Ad Seces- Soucretainerie, Sacristia, in Mirac. S. sum ire. [Vide Secretum natures.} Ludov. edit. reg. pag. 417: Un mantel T SECHES, Sepia. Vide Sicca I. de camelin brun, qui est garde en la Sou* SECHETA, Sepia, piscis, Gall. Seiche. cretainerie. Vide mox Secrestarius. Reg. Cam. Comput. Paris, in Bibl. reg. * SECRESTARE, Aliquem societate, resign. 8406. fol. 180. v: Domania in prse- rumque suarum administratione pripositura Parisiensi... De locagio stalorum vare, interdicere, pro Sequestrare, sepapiscium Sechetarum et de salinis pro iij. rare, seponere. Vide in hac voce. Libert. Ixiij. lib. per annum. Vide Sicca 1. Florenc. ann. 1358. torn. 8. Ordinat. reg. 1 SECHIL, et SEKIL, Marsupium, pera, Franc, pag. 90. art. 27: Concedimus dicapud Schilter. in Glossar. Teuton, ex tis consulibus habitatoribus et dictse villas, quod nos seu gentes nostrse nullam persoGlossar: Mons. et Otfr. j SECHOIRATA, Quantum unus sector nam dictse villas et pertinenciarum ejusper diem secare potest de prato, Provin- dem non Secrestabimus ac Secrestare facialibus vulgo Soucheree. Regest. Co- ciemus, cujuscumque condicionis, status, lumba Cameras Comput. Aquens. fol. setatis aut sexus existat, nisi ad requisi282 : Pratum duarum Sechoratarum. Plu- cionem amicorum magis propinquiorum ries ibi occurrit. Vide Sectura in Secare et ydoneorum personse Secrestandse ; et si Secrestata fuerit, pendente dicto Secreto, 2. et Sectorata. * Charta ann. 1362. in Reg. 93. Char- in matrimonium non copulabitur, nee toph. reg. ch. 174: De uno prato conti- ejus status seu condicio mutabitur, nee a nente quinque Sechoyratas,... cum quo- Secreto rel&xabitur, absque votuntate amicorum personse Secrestatss. dam pasturario. Vide supra Secatura. | SECHURA, Eadem notione. Tabul. * SECRESTARIUS, ut supra Secrestanus. S. Victoris Massil.: Dodonus misit pro Lib. nig. 2. eccl. S. Vulfr. Abbavil. fol. gadio unam Sechuram prati quse est sub 39. y: De hoc redditur Secrestario S. ponleillari de mota. Sed leg. forte Sec- Petri duos solidos et duos capones ad Natale. Vide Secretarius 1. tura 2. | SEC I A, et SEGIUS, Serra, Gall. Scie, 1. SECRETA, Oratio, quas post PrsefatioItal. Sega. Vide in hac voce. Statuta nem in sacra Liturgia secrete et subAstens. ubi de intratis portarum : Falces missa voce a Sacerdote dicitur. [Euxri sive Secii solvant pro qualibet balla, et si irpoxno{i.i8ri?, in Liturg. Chrysostomi.] plus vel minus, solvant pro rala que sunt Amalarius lib. 1. de Eccl. Offlc. cap. Secii 78. lib. 120. Statuta Montis Regal, 20 : Secreta idea nominatur, quia secreto fol. 311: Item pro qualibet Secia vel Se- dicitur. Idem in Eclogis de qffic. Missse cio, a somata infra, pro intrata sol. den. editis a Baluzio : Secreta dicitur, eoquod sex. secretam orationem dat Episcopus super * SEGIUS, Instrumentum ferreum quo oblationem, ut Deus velit respicere super secatur, distinctum a serra, falcis spe- oblationem propositam, et deputare earn cies, Gall. Faucille. Stat. Avellae ann. futures consecrationi. Hildebertus Ceno1496. cap. 58. ex Cod. reg. 4624: Si ali- man. de Mysterio Missa3:

49

386

SEC

SEC
SECRETAGIUM, Secretes, in regno Cypri, juncta, in qua sacra Ecclesiae ministeria locus. Sanutus lib. 3. part. 13. cap. 11 : reconduntur, et in qua etiam Sacerdotes Fecit igitur dictus gubernator perinsulam et Clerici, priusquam ad sacra procebanna proclamari, et Secretagium invito dant, vestes Ecclesiasticas induunt. VeRege surripuit. tus Inscriptio in Ecclesia Viennensi : 1. SECRETALIS, Secretorum conscius, Ex voto Flavius Lucanius vir Consularis apud Andr. Monach. in Vita S. Ottonis cum suis fecit de proprio basilicam, SecreEpisc. Bamberg. lib. 1. cap. 3. 6. taria atque porticum. [Charta Reginardi T 2. SECRETALIS, Secretus, abscondi- Episcopi Biterr. ann. 933. inter Instrum. tus, Gall. Cache, secret. Macerise insulae torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 127 : Barbaras torn. 1. pag. 25. ubi de S. Lupo Et quantum ibidem ad pertinendum est, Archiep. Lugdun. : Plebs itaque, ccetus, id est in ecclesia S. Petri in sacris Secreclerusque universus.... Lupum requirunt tariis, cimeteriis, etc.] Ordo Romanus: ad pastoris officia ordinandum, quern Cum vero Ecclesiam inlroierit Pontifex, tota virtute renitentem, captum Secreta- non ascendit continuo ad altare ; sed libusque erectum sedibus, domus Dei prius intrat in Secretarium sustentatus a dignum prasordinavit dispensatorem. Vide Diaconibus, etc. Beda lib. 2. Hist. Eccl. cap. 1 : Sepultus vero est corpore in Eccleinfra Secretarium 2. * SECRETALIS DENARIUS. Vide supra sia B. Petri Apostoli ante Secretarium. in Denarius. Innocentius III. PP. lib. 2. de Myster. SECRETANIA, Secretarium Ecelesise, Missae cap. 5 : Cum autem stationalis soseu quidquid ad illud spectat. Charta lennitas celebratur, Romanus Pontifex Falconis de Jaligniaco anno 1056 : Quar- cum sex praefatis ordinibus processionalitam partem Ecelesise absque calumnia ter ad altare progreditur. Willelmus Malinsuper dedi, et cum Secretania, et omni- mesbur. lib. 1. de Gestis Pontificum : Missa cantata, sicuti erat vestibus sacris bus appendiciis. SECRETARIA, Secretarium Ecclesiae, indutus, Secretarium ingressus est. In Secretariis porro recondi solita miSacristia. Statuta Lanfranci pro Ordine S. Benedict!: Qui accipientes a secretario nisteria sacra, seu vasa, vel vestes savestimenta extra Secretariam se induant. cras, testatur Paulinus Epist. 12. ad [Bernardus Mon. in Ord. Cluniac. part. Severum, in Secretarium Ecclesix : 1. cap. 3: Debet etiam in hac Secretariam Hie locus est, veneranda penus qua conditur, et qua totam circuire, ne aliquis seeretariorum Promitur alma sacri pompa minislerii. non audito signo nondum surrexerit. Simihter in nocturno secundo, circa medium LeoOst. lib. 3. Chron. Casin.cap. 26. (al. noctis, circuit altaria et angulos, sed non 28.) : Juxta cujus absidam, bicameralam vadit in Secretariam. Vide Secretarius 3.] domum ad thesaurum Ecclesiastici mini* Charta Gaut. de Montesorello ex sterii recondendum extruxit: quee videTabul. Fontis Ebraldi : Dono conventui licet domus Secretarium appellatur, eique ipsius loci Secretariam meam et vigeriam ejusdem nihilominus operis alteram, in meam, atque omnes consuetudines meas. qua Ministri altaris prssparari debeant, Vide in Secretarius 3. copulavit. [Vita B. Alcuini saec. 4. Be* SECRETARIATE, Offlcium et digni- ned. part. 1. pag. 157 : Gustos denique tas illius, qui est a secretis. Comment. sepulcri S. Martini, providebat qui ceram .Tac. Picinini comit. apud Murator. torn. et vestimenta omnia quss ad ipsam basili20. Script. Ital. col. 19 : Nee enim id cam pertinebant, intrans cum candela (mentiri) liceret prsesertim mihi, quern accensa Secretarium, quo ista servabanSecretariatus honore et mille muneribus tur, etc.] Vide Descriptionem nostram decorasti. Vide Secretarius 2. ^Edis Sophianae, ubi de Scevophylacio. * SECRETARIENSIS, f. ad Secretariam In Ecclesiarum Secretariis interdum forestse pertinens. Charta ann. 1065. ex considebant Episcopi et Sacerdotes de Chartul. Major, monast. pro pago Vin- rebus Ecclesiasticis deliberaturi, et sic docin. ch. 101: Testibus Viviano ho- Concilia et Synodos agebant. Synodus mine nostro de Luchis et Berlaudo famulo Carthag. ann. 525: Carthagine in SecretaSecretariensi. Vide supra Secretaria 2. - rio basilicss S. Martyris Agilei, cum Boni1. SECRETARIUM, Locus, in quern Sena- facius Episcopus Ecclesiae Carthaginensis tus collectus est, ut habent Anastasii Bi- cum Coepiscopis suis diversarum provinblioth. Collectanea, locus scilicet, in ciarum Africanarum consedisset, etc. quo judices considebant. Judiciale secre- Synodus Arelatensis : Cum Arelate in tum, Ammiano lib. 15. Secretarium Judi- Secretario Ecclesiae convenissemus , etc. cis, in Actis S. Eupli 12. Augusti, et in Concilium Aquisgranense II. factum diConcilio Milevitano II. cap. 16. Arss in citur Aquisgrani palatii in Secretario Secrelariis et pro tribunali positse, apud basilicas sanctas Genitricis Dei Marise, quod Lactantium de Mortibus persec. n. 15. dicitur Lateranis, anno Incarnationis D. [Acta S. Theodoriti Mart, apud Mabill. J. C. 836. Concilium Arelatense II. cap. torn. 4. Analect. pag. 128 : Audiens vero 15 : In Secretario Diacono inter PresbyteJulianus hunc facere collectam, volens ros sedere non liceat. Gregorius Turoplacere Imperatori, sedens in Secretario, nensis lib. 5. cap. 19 : Recedente vero eum sibi jussit exhiberl. Adde Acta SS. Rege ad metatum suum, nos collecti in Scillitanorum ibid. pag. 153. S. Ambros. unum sedebamus in Secretario basilicas serm. 4. S. August, contra Crescon. lib. B. Petri. Capitula Caroli C. tit. 26 : Hasc 3. cap. 56. de serm. Dom. in monte cap. sunt nomina Episcoporum, qui anno In21. Symmach. lib. 10. Epist. 36. etc.] carn. D. 860. Non. Juniis in Secretario Vide Notas nostras ad Alexiadem pag. basilicas S. Castoris consideraverunt cum 262. 269. [Pancirol. lib. 1. Thesauri var. nobilibus Laicis firmitatem, quam gloriosi lect. cap. 77. et infra Secretum.] Glos- Reges nostri Hludovicus et Karolus atque sar. med. Graecit. col. 1347. Hlolarius inter se fecerunt, etc. Guillel1 2. SECRETARIUM, Penetrale, locus mus Biblioth. in Hadriano II. PP. pag. secretus, remotior. Apuleius de Mundo : 227. de Legatis Basilii Imp. : Huic sanIlli etiam ignes, qui terrse Secretaries ctissimo Papas Hadriano cum Episcopis et continentur, etc. Idem in Floridis: Avi- proceribus in Secretario sanctas Mariae bus, hsRC Secretaria utique magis congrue- Majoris, juxla morem sanctas Sedis Aporint merulis, et lusciniis, et oloribus. stolicas residenti, se satis humiliter pras3. SECRETARIUM, ^Edicula seu camera sentarunt. vice exedrae templo seu aedi sacrae adConcilia praeterea et Synodos in Se-

His ita prsemissis, secreto Presbyter oral, Secretas memorans, assimilansque preces.

Capitula Carol! M. lib. 6. cap. 170. al. 173. hocce lemmate ut Secreta non incipiatur, nisi post Angelicum hymnumfinitum. Te Deum igitur, non inchoent Sacerdotes, nisi post Angelicum hymnum ftnitum. Vide Concilium Wormat. cap. 10.' Durandum lib. 4. Ration, cap. 35. Durantum lib. 2. de Ritib. Eccl. cap. 29. n. 4. 5. 6. etc. SSif Ex his haud obscurum est Secretam dici Canonem, quod eum Sacerdos submissa voce, et quidem solus, recitaret. Idem firmare licet aliis argumentis, in quibus referendis ne longior sim, unum yel alterum seligam. Herardus Turon. in Collect, cap. 16 : Et ut Secreta presbyteri non inchoent antequam Sanetits finiatur, sed cum populo Sanctus cantent. Laudatus Amalarius in Eclogis : Ab illo loco ubi Secretam dicit episcopus, usque ad Agnus Dei, totum illud vocat Augustinus oraliones. Vide Le Brun Dissertat. 15. de Reb. Liturg. art. 1. S33 Latiori etiam signiflcatione acceptam interdum fuisse bane vocem discimus ex Petro Cancellario Carnot. in manual! MS. de MysteriisEccl.: Quando sacerdos incipit Secretum inclinato capite ante altare dicit, In spiritu humilitatis, etc. Ubi oblationis tempus indicatur, quo Sacerdos submission voce orare incipit. 3S3f Hinc Canon secunda Misses Secreta nuncupari videtur a Petro Damiano in Vita S. Romualdi num. 78 : Postera igitur die sacrificare incipiens, cum ad secunda Missss Secreta perventum esset, in ecstasim raptus.... siluit. SECRETELA , Eadem notione, apud Durandum lib. 4. Ration, cap. 27. num. 1. cap. 35. n. 5. 1 SECRETELLA, Oratio quae etiamnum Secreta appellatur quam subsequitur Praefatio. Statuta MSS. Augerii Episc. Conseran. ann. 1280: Deinde respiciens librum, manibus ut prius ante humeros elevatis dicit Secretellas, et in fine ultimas Secretellse dicens, Per omnia sascula sasculorum,.... Sursum corda, etc. 2. SECRETA REGIA, ^rarium. Annales Pisanorum Ughelliani pag. 861: Fecit inquiri a Thesaurariis D. Papas in Thesaurario, sive Secreta ipsius Domini, etc. Constitutio Heliae Archiepiscopi Nicosiensis ann. 1251: Nee aumucias deferre de vario seu pro festis duplicibus aliquid de Secreta nostra, vel aliunde, vel exenia aliqua recipere, etc. Adde Concilium Nicosiense ann. 1340. cap. 6. Ita porro dictum praesertim in Regno Cypri sub Leziniana familia, sacrum Principis serarium. Exstant in Chartophylacio Regis Christian. Literae Hugonis Regis Cypri ann. 1330. quibusMarise Borbonise nurui suae, Guidonis fllii uxori, in dotalitium assignat 5000. florins de Florence de ban or et de ban pois a recevoir de la Secrete Royale chascun an par les payes usees de la^Secrete. Qui vero aerario praeerant, Baillivi Secretes, vulgo in Chartis appellantur, qua dignitate functos legimus Jacobum de Flory Militem anno 1315. Thomam de Piquigny ann. 1330. Philippum Prevost anno 1376. et Renerium de Scalar, ann. 1384. [Vide Secretia.] SECRETA dicebatur prseterea, Curia sen consessus judicum de re aeraria et flscali. Assisias Hierosol. MSS. 2. part, cap. 27 : Et des detes qui sont co-avenues, par devant la Segrete, et seront requises, si se conduiront par la garantie de celui qui estoit Bailli de la Segrele, et par les Escrivains, et les escrits de leurs livres.

SEC
cretariis sedium sacrarum egisse Pontilices, testantur passim Concilia ipsa et Synodi. Isidorus Pacensis Episcopus in Chron. : Hispalensem Isidorum Metropolitanum Pontificem clarum doctorem Hispania celebrat, qui anno septimo suprafati Principis Sisebuti, contra Acephalorum haeresim magna auctoritate Hispalim in Secretario Sanctse Hierusalem Concilium agitat, etc. Stephanus Eddius in Vita S. Wilfridi cap. 28. ubi de Concilio Romano : Wilfridus Deo amabilis Episcopus sanclse Evoricss Ecclesias prss foribus nostri Secretarii moratus ad nostrum Secretarium juxta suam postulationem cum petitione, quam secum adferre dictus est, ammittatur. Hinc ipsse Conciliorum sessiones Secretaria fere semper appellantur.Synodus Romana sub Zacharia PP.: Quia hodie jam tardior hora est, venturo Secretario pertractandum est. Infra : Prseterito Secretario, etc. Liberatus Diacon. cap. 13. de Synodo Calchedonensi: Et ita soluto primo Conventu, secundo Secretario interloquentibus judicibus, etc. Infra : Tertio Secretario, etc. Vide earnd. Descript. aedis Sophianae num. 80. et veterem Interpretem Concilii VI. Oecumenici, act. 4. extr. Secretaria proinde Ecclesiarum pei1ampla fuisse non modo inde colligitur ; sed et quod in ea interdum Sacerdotes diverterent, in iisque mansionem facerent. Sulpitius Severus lib. 3. de Vita S. Martini : Prasteriens ergo Martinus in Secretario Ecclesise habuit mansionem. Post discessum vero illius, cunctas in Secretarium illius virgines irruerunt, adlambunt singula loca, ubi sederat vir beatus, out steterat, stramentum etiam, in quo quieverat, partiuntur. Quod ita reddidit Fortunatus lib. 3. de Vita ejusdem S. Martini :

SEC

SEC

387

seu feretrum, in quo reliquiae sacrae re De Secretariis apud Byzantinos yiconduntur. Vide in Scrinium. Mirac. S. dendus Cramerus in Supplem. ad BrisAdalhardi S83C. 4. Bened. part. 1. pag. son. pag. 21. Glossar. med. Grascit. col. 370 : El ne aliquis eorum dubius existe- 1348. supra Asecretis. ret S. Adalardum esse relatum; reliquias ** SECRETARIUS, Consiliorum arcanoejusdem de Secretario, ubi ante repositse rum particeps. Thietm. Cbron. lib. 2. fuerantfpraesentari fecerunt. Quas quidem cap. 15 : Accersitoque clam suimet Secrein conspectu populi adstantis extulerunt, tario quern praediximus, Wolcmero, quod ipsasque, ut credi decet, antiquo ebore in mente latebat vulnus aperuit. Bruno de lucidiores, visuque pro sui raritate dele- bello Saxonico cap. 11 : Quidam de Sectabiles, conspectibus omnium adstantium cretariis Regis, nomine Conradus. Lit. cernendas prsebuerunt. Postquam autem Rudolph. Imper. ann. 1287. in Guden. prsesentia Sancti remota est ab Mis omnis Cod. Diplom. torn. 2. pag. 254 : Veneranubes dubitationis, eum honorifice repo- bili Heinrico Archiepiscopo Moguntino, suerunt ineodemscriniofquodpaullo ante principi et Secretario suo karissimo. relatum fuerat cum gaudio. Adde Adalbert! Vitam Henrici II. Imper. * 5. SECRETARIUM, Locus subterra- cap. 37. 3. SECRETARIUS, Offlcium in forestis, neus, crypta. Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 278. col. 1 : Jam id, seu silvis, Segrayer, in Statutis Henrici credo , provida divinitas prsetendebat , II. ann. 1558. et Henrici III. ann. 1575. cum inter cetera supra memorati opens 1578.1583. pro forestis. [Vetus Recognitio instrumenta Secretarium quoque condito- feudalis in Camera Andegav. : Et est au rii ejuSf nee uni nee soli tantummodo pa- choix des dessusdits, qui doivent ferir lesrabatur. Vide Secretarium 2. dites quintaines.... de prendre une lance 1. SECRETARIUS, Qui Ecclesise secre- de bois, laquelle mon Segraier de la forest tum curat, Sacrista. [Guidonis Discipl. doit essaier et secoure par trois fois.] QuiFarf. lib. 1. cap. 18 : Sonet squillam Gu- dam Secretarios ejusmodi, esse partiastos Ecclesias. Pueri exeant, lavent manus, rios,sive ex parte.silvsedominos volunt. atque in ecclesiam pergant. Turn Secreta- Tabularium Vindocinense Charta 388 : rius denuo pulset signum, quousque ve- Goffredus Comes Andegavensis congreganiant facere oralionem.] Lanfrancus in vit universes naturales majoresque natu Statutis pro Ordine S. Benedicti cap. 6 : de Vindocino , prsecipueque SecretaAd Secretarii offtcium pertinet omnia rios et forestarios, prsecepitque.... ut foornamenta Monasterii et omnia instru- restam Wastinse juste et sine aliqua falmenta et supellectilem, et quae ad ipsum sitate dividerent, et quid post mortem Monasterium pertinent , custodire, etc. &jus quacumque invasione fuisset exemplaOccurrit passim apud eumdem Lanfran- tum (essarte) certa et veridica demonstracum, prseterea in Vitis Abbatum S. Al- tione secernerent. SEGREARIUS. Gesta Guillelmi Majoris bani pag. 36. 42. 65. Gervasium Dorpbernensem ann. 1149. in Usibus antiquis Episcopi Andegavensis cap. 29 : IntuenCisterciensibus cap. 4. 13. 17. 21. 47. [in tes Stephanum Segrearium dictl Comilis Mirac. S. Aigulfi cap. 3. S. Berlse cap. 11. Andegav. qui nobis nuper denuntiaverat, in Vita S. Neoti cap. 9. etc. Nostris Se- quod si nos in bosco veslro de Boucheto cretain. Testam. Jo. Lessille ann. 1382. juxta villam Episcopi venaremur, ibidem Mansio forte fuit Martino praetereunti apud Menag. Hist. Sabol. pag. 390 : Ge venantes caperet. Ecclesioe Domini qua Secretaria pollent. donne et laisse au Secretain de ladite SEGGREAG-IUM. Aresta Candelosae ann. Id porro etiam attigimus in eadem JMis eglise de S. Martin de Sable et a ses suc- 1257. in 1. Regesto Parlamenti pag. 90 : Sophianse Descriptione n. 86. ut et, unde cesseurs a tousjours mes cinq sols de rente. Cum baillivus Turonensis peleret ab Abbate et Conventu Belliloci juxta Lochias Secretarium dicta fuerit hsec exedra, Le Roman de Vacce MS. : sibi reddi pro D. Rege Segreagium de n. 85. quibus adjungenda sunt, quse haEn 1'abeie saint Oien bosco de Chevais vendito ab ipsis pretio bet Henricus Valesius ad Ammianum Out en eel temps un Secrestain, 200. II. etc. Compotus Baillivorum FranTenu estoit por leal moingoe. pag. 87. ci33 ann. 1337 : De Seggreagio de nemore Jam vero Secretaria vocat loco supra Vide Sacrista.] de Balav. de Seggreagio magnse Gastinas. laudato Paulinus binas conchas, quae ] 2. SECRETARIUS, Offlcium et digni- Seggregia, seu tertia de expletis forestamajori, in qua altare erat, adjungebantur, in quarum altera vestes et cimelia tas in Aula Dalphinali, qui est a Secre- rum. Ex quibus verbis videtur colligi, Ecclesise recondebantur ; in altera Sa- tis, Secretaire. Ordinat. Humbert! II. Segreagium fuisse tertiam partem excerdotes sacrorum librorum lectioni ann. 1340. torn. 2. Hist.Dalph. pag. 399: pleti, quse ad superiorem dominum peroperam dabant. De utroque Secretario Item quia multa frequenter occurrunt tinebat, et vulgo tiers et danger vocitacopiose pariter egimus in eadem Descri- quse non sunt omnibus revelanda, ad no- tur. Segreage, et Segorage, in Consueptione n. 67. 68. ad quas etiam referen- stra servitia, nostraque secreta scienda et tudine insulse Savaricse art. 10. et Tudus forte locus mox allatus Leqnis Os- executioni mandanda quatenus de nostro ronensi. S3" Cangianee interpretation! baud tiensis, et Sulpitii Severi alter lib. 3. de mandato processerint, unum fidelem ac Vita S. Martini, ubi duplex Secretarium probum et suffictentem virum in nostrum male convenit Inquesta ann. 1461. ex Secretarium volumus deputari. Charta Tabul. Monast. Baugeseii : Ladite piece statuit. Secretariorum Ecclesise passim mentio habetur in Concilio Galchedon. apud Kennett. Antiq. Ambrosd. pag. de bois, suppose qu'elle soit au dedans de act. 1. pag. 48. edit. 1618. Arausicano I. 388 : Cuncta denique agenda sua ad nu- la garenne du Roy a cause de son chastel can. 27. Arelat. III. in Synodo Confluent, tum unius Secretarii sui passim commit- de Loches, n'est subjecte a Segreaige, pesson, herbaige, etc. Infra : En iceulx bois ann. 860. apud Possidium in Vita S. Au- tere, etc. gustini cap. 24. Leonem IV. PP. de Cura SECRETARIUS SCACARII, Qui postmo- lesdits religieux ont tout le droit de la pastorali, Anastasium in Sergio PP. dum Cancellarius, de qua postrema no- pesson, quant elle y avient, sans qu'ils pag. 62. Simeonem Dunelm. lib. 1. His- menclatura consulendus auctor Fletae soient subjets envers le Roy nostredit Sire tor. Eccl. Dunelm. cap. 5. Ricardum lib. 2. cap. 29. Matth. Paris ann. 1234 : a Segreaige, pasnaige, etc. Mornaco, qui Hagustaldens. de Episcopis Hagus- Administraverat enim Hugo officium Sca- in Gloss. Jur. Gall, laudatur, Segreatald. lib. 1. cap. 15. lib. 2, cap. 4. in carii, ante laudabtliter secundum, quod gium, quod a Segregando dictum vult, Vita Alcuini n. 22. etc. [Vide Saluta- appellatur Secretum scacarii, sigillum cu- est jus quod ex ligni venditione domino torium.] stodiendo, et difftnitam pecuniam a Vice- superior! competit, quintus scilicet deSECRETARIUM EPISCOPII, seu TOO lm- comitibus recipiendo, quse omnia Cancel- narius. Vide supra Dangerium. Segraie(jxoTOiou, Domus Episcopi, in Concilio lario scacarii conveniunt in eodem libro rie dicitur in vet. Cod. Jur. Vicecom. Calchedon. act. 1. pag. 63. edit. 1618. Fletse cap. 27. Bellimontis ann. 1286 : De la SeneschauSECRETARIUM MONASTERII, in Fra1 SECRETARIUS , Scriba, in laudata cee de la Fleche et de la Segraierie de la gmento Historise Comitum Capuae apud Humberti Ordinat. ibid.: Quod Secretarii forest de Mellinais. Segrealis, Segreagii juri obnoxius. AreCamillum Peregrinum in Hist. Longob. et Notarii nullum jus seu premium Scrilib. 1. pag. 125. pturarum recipiant quavis occasione vel stum supra laudatum : Cum nemus , quod dicitur Boscus Ogerii, non sit Se|4. SECRETARIUM, Theca reliquiarum causa.

388

SEC

SEC

SEC
Symphosius Episcopus dixit, Ego Sectam, quse recitata est, damno cum autore. 2. SECTA, Vitae institutum, agendi ratio. Glossse Graec. Lat.: Tp6uo?, Secta, mos. Unde emendandae Glossse Lat. Gr.: Sectum, -cpoTOv, ubi leg. Sectam. Alibi: Sectse, qxXo<r6<pwv ^'e-/), pariter legendum pro v3tXoaocpwr)9ri. | ult. Instit. de Legat.: Hujusmodi autem testatorum voluntates valere Secta meorum temporum non patitur. Ubi Theophilus: 'AXXo-rptov iayi TWV u<7e6tov l(xou ^povwv TYJ? pacriXEta?. Simili formula utitur Gordianus Imp. in leg. 2. C. de Delatoribus (10,11.): Quod est Sectse temporum meorum alienum. Alexander Imper. in leg. 2. C. de Delator.: Alienam Sectse mess solicitudinem concepisti, etc. Epistola JMinii Juliani Praefecti Praetorio ad Jun. Comnianum : IN. PROVINCIA. LUCDUNESS. QUINQUE. FASGALIA... (leg. GALLIAR.) CUM. AGEREM. PLEROSQ. BONOS. VIROS. PERSPEXI. INTER. Quos. SOLEMNEM. ISTUM. ORIUNDUM. Ex. CIVITATE. VIDUC SAGERDO IA QUEM. PROPTER. SECTAM. GRAVITA.... i.... ET. MORES. HONESTOS. AMARE. OOEPI. Integrum hocce rarumque antiquitatis monumentum dabit propediem vir clarissimus Bajocensis Canonicus in Hist. Bajocensi. SS3" Spem injectam fefellit V. 01. Petitte Ecclesiae Bajocensis Canonicus et Officialis : fato quippe functus est priusquam exspectatum opus in publicam lucem emisisset; quod utcumque resarcire licet ex Mercurio Gallicano mensis Aprilis ann. 1733. ubi integram hanc epistolam legere est. Adde menses Aprilem 1732. et Maium 1733. Vide prae-. terea Sponium in Miscell. erud. Antiquit, pag. 282. Caeterum Sectam pro vitae instituto seu agendi ratione usurpat Valer. Max. lib. 2. cap. 7 : Earn Sectam Metellus secutus. Neque aliter vocem Graecam aipsuiv vertit Cicero, ut observat Casaubonus ad Athen. lib. 5. cap. 4. 3. SECTA, SEGTATOR, SEQUELA, voces Fori Anglici. SEGTA CURI^;, seu Secta ad curiam, est servitium, quo feudatarius ad frequentandam curiam domini sui tenetur. Ita Co well us lib. 2. Institut. tit. 3. 29. Servitium placiti vocant nostri, ut in v. Placitum docuimus, quo scilicet vassallus ad Placita domini sui venire tenetur. Gravamina Episcoporum Angliee : Ratione hujusmodi possessionum, Rex et alii Magnates nituntur compellere Episcopos, Prs&latos et Religiosos, et Rectores Ecclesiarum facers Sectam ad Curiam laicalem. Item ad Sectam et alia onera facisnda, et ad comparendum in faro vetito, compelluntur per captionem animalium suorum, etc. 233" Aliud esse videtur a servitio placiti, Secta curiss, de qua mentio est in Charta apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 320 : Item facient Sectam curiss domini de Hedingdon de sex septimanis, et si breve domini Regis in dicta curia attachietur, tune sectam illam facient de tribus septimanis in tres septimanas, et ad prssfatam curiam singulis annis inter festum S. Michaelis et S. Martini venient cum toto ac plena dyteno sicut hactenus facere consueverunt. Ubi Secta Curiss idem esse quod stagium existimo. Ejusmodi sectarum numerus erat fere semper deflnitus in Ghartis infeodationis. Fleta lib. 2. cap. 71. 14 : Item qui prssdictorum faciunt Sectas ad Curiam domini, et quot sectas per annumr

greale, idem boscus de Chevais non sit vestri Stephanus Episcopus Dorensis. SeSegrealis. xta Synodus acta dicitur Iv TW uexpeirw f SECRETARIA, Secretarii forestse offi- coO Oeiou TraXomou , TO> ou'fto Xyou,Eva> cium et reditus. Oharta ann. 1209. apud TpovXXw. Acta Constantinopoli sub FlaMenag. Hist. Sabol. pag. 364: Gaufredus vianp 'Patriarc. act. 1 : Iv TW CTYIXPYJTW Bourel parochianus de Precigneio, quse de T(ju lm<7xontou. [Vide Secretarium 1. e't omnibus istis rebus, et de omnibus aliis Gloss, med. Graecit. in Ssxpetov.] nemoribus, tarn propriis quam communi* Lieu Secrete're, eadem acceptione, in bus, quam deffaisiis, quam usagiis, secre- Lit. ann. 1373. torn. 5. Ordinal, reg. tarius ejus Secretariam suam,etquidquid Franc. 679. art. 3 : Tous les eschevins, juris et dominii ibidem habebat, eisdem conseilhers et pairs s'en vont audit eschededit locis. Idem quod vinage en leur lieu Secretere ; et illeSEGRECHERIA, ex Gallico Segrairie, in cques assis ainsi que les sieges le porStatutis Henrici II. et Henrici III. Re- tent, etc. gum Franc, pro forestis. Gesta dominoSECRETA CCELESTIA, Ecclesise. Conrum Ambasiensium cap. 2. n. l2:Comes stit. 11. in Append. Cod. Theod. :Quippe vero jugiferam Campanise, et Segreche- illius usurpationis contumelia depellenda riam, quse. ultra Carum fluvium est, ex est, ne prsedia usibus ccelestium Secrelosua parte Lisoio pro servitio tribuit. rum dicata, sordidorum munerum fasce * 4. SECRETARIUS, Secretus, abditus. vexentur. Eadem pene verba habent CaActa SS. Firro.i et Rust. torn. 2. Aug. pitulare 2. Caroli M. incerti anni cap. pag. 420. col. 2 : Suscepit Cancharius 4. Additio 3. Capitul. cap. 339. Urbaintra domum suam et misit eos in Secre- nus I. PP. in Epist. in Decret. 17. q. 2. tariam collam, in qua nimirum retrusi et in Concilio Moguntiacensi ann. 888. sunt. cap. 11. 1 SECRETUM POLI, Eadem notione. In*5. SECRETARIUS, Secret! tenax, Gall. Secret. Acta SS. Inquisit. Carcass, ann. ventio corporis S. Baudelii inter Instr. 1308. fol. 21. v : Dicentes ei quod esset torn. 6. Gall. Christ. nova3 edit. col. 169: bona mulier et Secretaria ; et si volebat Episcopi autem pro inventione tanti credere eis, ipsi ponerent earn in via sal- thesauri hactenus occulti magnis vocibus vationis. hymnum Te Deum laudamus intonantibus, pulsatur laudibus poli SecreSECRETELA. Vide Secreta 1. SECRETI DUAN.-E, inter ministros et tum, etc. officiates regies recensentur in ConstiSEGRETUM MTSS^:, Diptychon, seu tatut. Siculis lib. 1. tit. 36. 58. Justitiarii, bella continens Canonem Ecclesiae, in Secreti,et Officiates alii Aprutii, in Charta Decretis Concilii Eboracensis ann. 1195. Caroli II. Regis Siciliae, apud Ughellum cap. 2. * Secret appellatur pars Missse, quae torn. 1. part. 1. pag. 429. * /Erario prsepositi. Vide mox in Se- Secreta dicitur , ut videre est in hac cretia. voce, in Lit. remiss, ann. 1349. ex Reg. |SECRETIA,;ErariumPrincipis.Charta 78. Chartoph. reg. ch. 247 : Lequel cure ann. 1315. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 152. ou chappellain estoit au Secret de sa col. 2 : Sibi de annuo redditu unciarum messe. auri quadringintarum ponderis generalis, 1 SEGRETUM NATURE , Exoneratio percipiendo per eum annis singulis quan- alvi, vel ipsa latrina. Leges Palat. Jadiu in servitiis nostris erit, super juribus cobi II. Reg. Majoric. inter Acta SS. et proventibus Secretiss nostrss Apuleise de torn. 3. Jun. pag. xxvin : Props nos ad nostra certa scientia et speciali gratia pedes lecti nostri jacere ac in Secretis providemus. Epist. Panormit. ad Martin. naturae nobis assistere ut incumbet. Vide IV. PP. in Ghron. Siciliae apud Marten. Secessus. torn. 3. Anecd. col. 36 : Divitibus invitis SECRETUM. Vide Sigillum secreti. faciebat dari officia Secretiss, mediocribus 2. SECRETUM, Interdictum judicis vero bajulationis dohanas. Vide supra sententia decretum. Vide supra in SeSecreta 2. crestare. :; Constit. MSS. Caroli reg. Sicil. : In * 3. SECRETUM, a Gall. Secret, Arcula primis officia Secretiss vendantur emere in organis , ubi ventus colligitur et volentibus ;.... et ipsi secreti, cabelloti vel unde distribuitur. Comput. ann. 1473. credenzerii simili modo cabellas et jura ex Tabul. S. Petri Insul. : Pro repaSecretiss vendant vel concedant in cre- rando magna organa, in eis scilicet fadentiam. ciendo bursas et patellos, recolando Secre| SECRETIO, Societas, conjunctio, pa-tum, etc. Alius ann. 1479. ibid. : Item ctio. Monumenta vetera apud Ludewig. organistx pro reparatione Secreti, etc. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 159 : Iringus.... * SECRISTES. Charta ann. circ. 1130. consuluit Irmifrido Regi quod non cede- ex Chartul. Stirpensi in Reg. 3. Armor, ret Theoderico Regi Francorum, quia re- gener. part. 1: Unde Gaufridus de Monz gnum de jure cederet sibi.... Quod consi- cepit mulam ferrandam cum sella et lium secutus est Irmifridus , deditque freno; et Aimericus et Amelius mantis legatis responsum , dicens : pacem non Cuculi ceperunt inde Secristitem nostrum, abrenuncio a domino vestro, ac amicitiam et valuit Ix. sol. quod perdidimus. et Secretionem, etc. 1. SECTA, Opinio ab aliorum sententia 1. SECRETUM, Ugutioni : Locus, ubi diversa, haeresis. [Gloss. Lat. Gr. Secta, dantur, vel servantur secreta : praesertim a"pffK- Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: ita appellatum Secretarium, seu locus, Secta, propos, secte.] Papias: Sectas diciin quo judicesjus dicturi, vel alii de mus, habitus animorum, acinstituta circa rebus seriis deliberaturi, confident. Ju- disciplinam, vel propositum, longe alia in diciale Secretum, apud Ammianum lib. religionis cultu quam cssteri opinantes. 15. Codex Canon um Ecclesiae Africanae Faustus Manichaeus apud Augustinum cap. 97 : El? TOC (nixpyj-ua TWV Sixaarrjpcwv lib. 20. contra eumd. cap. 3: Secta est la-ravat. Ingredi judicum Secretaria. Gon- longe alia opinantem quam cseteri, alio stitutio 2. in Appendice Codic. Theodos.: etiam sibi ac longe dissimili ritu diviniSit hujusmodi personis tenore hujus legis tatis instituisse culturam. Tertullianus inlicitum sacra nostra adire Secreta, et de Pallio cap. ult. divinam Sectam ac impetrare rescripta. Adde Oonstit. 15. disciplinam dixit. Sed et Synodus Lateran. sub Martino PP. : SECTA, dicitur prava ipsa opinio Pree foribus astat venerabilis Secreti chartse indita. Concilium Toletanum I:

SEC

SEC

SEC

389

etc. Interdum enim unica, interdum \ sufficienter unam loardam, sen judicium tatio facta fuit, integre cum omni Sequela binse, vel ternse sectae debebantur: Si curiae de wardis, et rationibus petitis, in et moltura sua, sine aliquo retinemento hsereditas aliqua, de qua unica Secta curia, vel non; et tune cum fuerit per eorum quss ad molendina pertinent vel tantum deberetur, ad plures hasredes judicem et suos socios approbatus, non ad molturam. Paulo supra : Tarn Milites participes illius haereditatis devolveretur, potest postea pro sua imperitia amerciari. quam Clerici... Sequentur tria molendina ille qui eneyam, id est, capitalem partem Quod si vassallus per se aut per attor- d'Andeli. illius hsereditatis habebat, unicam Sectam natum ad curiam domini non venerat, SECTA REGALIS , qua omnes turnum faciebat pro se et participibus suis, ex pri- nulla legitima proposita excusatione, Vicecomitis vel Letas bis quotannis mis Statutis Robert! I. Regis Scotisecap. seu Essonio, distringebatur per catalla adire tenentur, ut non ignorent, quae 3. Eadem habet Fleta lib. 2. cap. 66. 5. sua, ut habent Quoniam Attachiam. ad pacem Reipublicae hie geruntur. Re6. 7. Unicse istius sectae mentio est in cap. 33. prima Statuta Roberti I. Regis galem autem appellatam volunt, quia Charta Henrici III. Regis Angl. torn. 1. Scotiee cap. 4. Fleta lib. 2. cap. 66. | 6. Ligeantise erga Principem prsestandae fit Monast. Angl. pag. 529: Sciatis nos 7. 8. 9. 12. etc. Atque ii Sectas suas a causa. Nam illic omnes, qui annum 12. pardonasse Monialibus, ibidem Deo curiis dominorum subtrahere dicebantur, prsstervecti sunt, Ligeantise sacramenservientibus Sectam, quam singulis si sectas suas non facerent, vel ad eas tum subeunt. Cowellus et Rastallus. annis facere consueverunt ad curiam faciendas se teneri denegarent, in StaSEGTA REGIS, Denuntiatio rei, una e nostri honoris Bononise, apud S. Marti- tutis secundis Roberti I. Regis Scotiae duabus viis reum sistendi de aJiquo cri11. num magnum London, pro dominicis ter- cap. 5. et in Fleta lib. 2. cap. 66. | mine, quarum prima est accusatio, quse ris suis in manerio, etc. Adde Statutum Ita porro accipiendae sunt Sectse Comita- Appellum dicitur: altera denuntiatio, Marlebrigd. Henrici III. cap. 9. Bina- tus, Hundredorum, Wapentachiorum, etc. quam Sectam Regis appellant. Cowellus rum veroSectarum meminitWill. Thorn, in Monastico Anglic, torn. 1. pag. 279. lib. 4. Institut. tit. 18. | 34. [: Notit. in ann. 1259 : Tandem idem Simon conces- 297. 372. 487. 502. torn. 3. pag. 14. in Abbrev. Placit. pag. 280. ann. 16. Edward. I. Buck. rot. 1 : Sicut in omni apsit,... quod facient sectam ad scutagium, Fleta lib. 2. cap. 66. | 12. 14. etc. quando cessum est ad 20. sol. 12. den. et SEGTA CONSUETA, cum ex consuetu- pello Recens Secta fieri debeat et hoc ad ad plus plus, et ad minus minus, et fa- dine, cujus memoria nonexstat, curiam minus infra unum annum et hoc debito cient Sectam ad curiam Cantuariae bis alterius sectari aliquis tenetur, Anglis modo de comitatu in comitatum, etc. Placit. ann. 18. ejusd. Reg. Norf. rot. 28. per annum, scilicet in festo S. Michaelis JO. Suit Coustume. Idem quod et in Pascha. [Idem occurrit in Charta SEGTA CUSTUMARIORUM. Vide Fletam ibid. pag. 283: Et quia prsedictus Johannes de Brampton non indictatus nee apud Madox Formal. Anglic, pag. 12: lib. 2. cap. 71. 15. Faciendo... duas Sectas per annum, sciliSEGTA CONVENTA, seu ex conventione, captus cum manuopere, per quod domino Anglis JC. Suit convenant, cum ex ali- Regi Secta in hujusmodi casu potest comcet unam ad curiam nostram proximam post festum S. Michaelis, et aliam Sectam qua conventione, cum antecessoribus petere, etc. Vide Secta 4.] SEGTA SERVITII, ea dicitur, qua vasad proximam curiam nostram post Pas- inita, quis tenetur curiam alterius sesallus curiae Vicecomitis, vel Letce, vel cha, per racionabilem summonicionem qui. Rastallus. 1 SEGTA HUNDBEDI , Servitium , seu Domini, ratione tenement! interesse inperpetuum.] Sed cum tria potissimum Placita Ca- obligatio qua Hundredis aliquis inte- tenetur. Anglis JC. Suit service. Idem pitalia tenerent domini in feudis suis, resse tenetur. Charta apud Madox For- Rastallus. T SECTA SHIRARUM, seu Provinciarum. totidem sectse fere semper debebantur a mul. Anglic, pag. 225: Cum prsedicti vassallis, qui ad ea convenire teneban- villani facere debeant et facere consueve- Charta Henrici II. Reg. Angl. ann. 1156. tur, etiam sine submonitione : alias nul- runt Sectam ad praedictum Hundredum apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. lus sectator tenebatur venire ad curiam de tribus septimanis in tres septimanas. 114 : Quieti sint de thelonio, pontagio, et Sectis Shirarurn et hundredarum. Pladomini sui, sine submonitione legali, ut Vide Hundredus. est in Quoniam Attachiamenta cap. 33. 1 SECTA LAUHUNDREDORUM. Vide cit. apud Blount in Nomolex. Anglic.: Per Sectam Shlrarum clamat esse quieLawehundredum. | 3. 5. 7. SEGTA MERCATI, Monasticum Anglic, tum de Secta in comitatu Cestrise et Flint. Non omnes tamen vassalli Sectis Curise erant obnoxii; sed ii tantum, qui torn. 1. pag. 117 : Anno 1220. Rex Henri- Vide Scyra. | SEGTA SWANEMOTI. Vide Swanimoper chartas sub hac conditione feoffati cus filius Johannis Regis concessit Monaerant, ut est in Fleta lib. 2. cap. 66. 11. chis S. Petri Gloucestr. mercatum de tum. SECTA UTHESII. Vide in Huesium. 2.3. etc. Tametsi id oneris omnibus Northlech cum Secta, scilicet duo Apostoseque tenentibus in Anglia inferre ten- lorum Petri et Pauli, etc. SEGTAM PRODUGERE, hoc est, testimoSECTA AD MOLENDINUM, Servitium, nium legalium hominum super re, de taverit Willelmus de Eboraco Episcopus Sarisberiensis. Matth. Paris ann. quo feudatarii grana sua ad domini qua lis est. In Fleta lib. 2. tit. 63. 10. 1256 : Pro lege consuetudinem pessimam molendinum ibi molenda perferre ex tit. 61.12. in regno suscitavit: ut scilicet pro quan- consuetudine astringuntur.Ita Cowellus SECTATOR, Qui Sectam facit, vel qui tulocunque tenemento facial tenens ac lib. 2. tit. 3. | 30. Monasticum Anglic.sectae curias obnoxius est ratione tenesubjectus suo superiori, a quo videlicet torn. 1. pag. 113 : Dedit molendinum menti vel feoffamenti: in Quoniam Attenet, in magnum subditorum damnum cum Secta et molitura totius villse sua?, tachiam. cap. 13. et 33. in Fleta lib. 2. et detrimentum, et superiprum parvum etc. Tom. 2. pag. 103 : Et de molendino... cap. 66. | 22. etc. Sectatores litium, litivel nullum emolumentum,'Sequelam cu- cum Sectis totius parochise praedictae, etc. gantes vocat Sidonius lib. 4. Epist. 6. rias etiam invitus: unde qui nunquam Adde pag. 101. Tom. 3. pag. 59 : Molen- Negotiorum forensium Sectatores, Isidohoc fecerant, mirabantur, se ad hoc fuisse dinum cum tofto et curtilagio, et cum rus de Summo bono lib. 3. cap. 60. SECUTIO, Idem quod Secta. Vetus Placoactos. [Quod false et inepte scriptum tola moltura et Suila. Ex Gallico Suite. [Molendinum cum Secta debita, in Charta citum sub Guillelmo [. RegeAngl. apud fuisse docet Spelmannus.] SSS" Ab hac servitute eximebantur ann. 1323. apud Madox Formul. Anglic, Seldenum ad Eadmerum pag. 199: De istis duabus consuetudinibus, qui culpaaliquando Ecclesiae et Monasteria ex pag. 164.] special! privilegio. Charta Richardi Co| SECTA MOUT.E, Eadem notione. biles inventi fuerint atque detenti, dum mit. Cornubise apud Kennett. Antiquit. Charta ann. 1258. ex Chartul. S. Van- taha faciunt, sive vadimonium ab eis Ambrosd. pag. 212: Ratam habemus do- dreg, torn. 2. pag. 1965 : Cum Us et con- acceptum fuerit, sive non, tamen in Senationem quam Wido de Areines fecit tentio moveretur inter me... et omnes ho- cutione Ministri Regis, et per vadimoabbati et conventui de Osenei de terra sua mines illos de parrochia de Rogierville et nium emendabunt, quae injuste emenquam habuit in villa de Mixbury; quse de Gneneville,... a quibus petebam Sectam danda sunt. Vide Secta 4. terra quandoquidem consuevit facere Se- moutse, sicut bannarii molendini met des SEQUELA, Eadem notione. Matth. Pactam ad curiam nostram de North Ose- Eurens. Tandem... pax et concordia facta ris.: Ut pro quocumque tenemento faciat nei, hanc Sectam.... relaxamus in perpe- fuit inter nos.... in hunc modum, quod,... tenens suo superiori, a quo tenet... Sequetuum. ipsi tenentur de c&tero frequentare dictum lam curiae. Aresta ann. 1259. in 1. RegeVassallus ad curiam domini submo- molendinum sicut bannarii, et persol- sto Parlam. fol. 18: Cum fecissent adnitus, priusquam ad judicandum, vel vere mihi super proprietate de decem et octo boisellis jornari Capitulum ad alia munia juridica peragenda ad- bladi decimum et nonum boisellum bladi Sequelae manus mortuae apud Castrum mitteretur, examinabatur a Ballivo; rasum et unam cartam farinae rasas. Radulphi, etc. Willel. Thorn, ann. 1198 : quo facto, amerciari non poterat, si 1 SEQUELA, Eodem significatu, in Quod Abbas de S. Augustino Cantuar. errasset. Quoniam Attachiam. cap. 36. Charta Richardi Reg. Angl. ann. 1197. exigebat ab eis servitia et consuetudines, | 3. et 4 : Quilibet sectator antequam adapud D. Brussel torn. 2. de Usu feud, quae facere non deberent: et maxime, miltatur seu recipiatur per Ballivum, po- pag. xix: Quieta clamavimus ecclesias quod faciebat eos Sequi curiam suam de test et debet examinari in tribus curiis, Rothomagi.... omnia molendina quse nos S. Augustino, et ibi placitare, et recto si sciat facere recordationes curias, et dare habuimus Rothomagi quando hsec permu- stare, quod ipsi dicebant, se non debere

390

SEC

SEC

SEC
regalis convivii solemnia, novelli milites, ipsa pallia exuentes, vestes de liberata regia ejusdem Sectse pretiosas nimium induebant. At vero ubi alise res eodem nomine signiflcantur, ea intellige quse ejusdem sunt speciei, formse seu flgurae, Gall, de meme sorte, de meme facon. * Sieute et Suiance, eadem notione, dixerunt nostri. Charta dotat. capell. de Blainvilla ann. 1335. in Reg. 70. Chartoph. reg. ch. 175: Item une casublede drap d'or a canter as hautes festes, et une aube a parement d'ycelle Suiance. Inventar. MS. eccl. Camerac. ann. 1371 : Une autre albe paree de unes parures batue a or, a cascune vj. ymages de broudure et deux puignos de le Sieute. Hinc Entresuivant dicitur de panno eodem colore aequaliter imbuto, in Stat. ann. 1395. ex vol. 8. arestor. parlam. Paris. : Quicongue vendra draps mal taints ou non Entresuivants en teinture, etc. 1 SEGTA VESTIMENTORUM, Idem quod Galli dicimus Habit, ornement complet, cujus scilicet omnes partes ejusdem sunt panni, coloris, formae. Testament. Rotherami Eborac. Episc. ann. 1498. in lib. nig. Scaccarii pag. 674: Item dedi collegia meo unam Sectam vestimentorum de veste deauratam : pro subdiacono, diacono et presbytero cum una capa. | 6. SECTA, Infractio, f. a verbo Secare. Secta pads, cum scilicet pax a Rege indicia violatur. [** Pertinent haec ad Secta 4. Jus persequendi infractorem pacis regiae.] Charta ann. 1322. apud Rymer. torn. 3. pag. 938: Induxit dominum Regem ad pardonandum Sectam pacis suse versus ipsum,.... quamvis idem Thomas prius juraverit de quibusdam ordinationibus tenendis, ne dominus Rex Sectam pacis suse remitteret. Charta Edwardi II. Reg. Angl. ann. 1323. ibid, pag. 1011: Pardonavimus omnibus et singulis Sectam pacis nostrss. Charta ejusd. Reg. ann. 1325. torn. 4. pag. 144: Ad pardonandum et remittendum eis, et eorum cuilibet, Sectam pacis nostrse. Charta Edwardi III. ann. 1333. ibid. pag. 573 : Pardonavimus eis Sectam pacis nostrse, quse ad nos pertinet pro feloniis et transgressionibus, unde judicati, rectati seu appellati existunt. Et infra : Nee in feriis, mercatis, vel aliis locis publicis vel privatis, armatus incedat ad pacem nostram perturbandum. Charta Henrici VI. Reg. Angl. ann. 1452. in Chron. Job. Whethamstedii pag. 320 : Et insuper relaxavimus eisdem abbati et conventui Sectam pads nostrse, quse ad nos versus ipsos pertinet, pro omnimodis prodicionibus, etc. Vide in Pax| 7. SEGTA, Inquisitiq, rei gestae acta, Gall. Information, proces verbal. Charta ann. 1293. apud Rymer. torn. 2. pag. 613 : Willielmus de Dufglas.... cepit prsedictos baillivos, et in castro suo control voluntatem.... retinuit, et posteapermisit transire : et prsedicti baillivi et continenti Sectam fecerunt usque castrum de Lanark de imprisinamento. f** Hsec est Secta appelli. Vide Secta regis in Secta 3.] 18. SECTA, Vestimenti tractus, syrma, Gallice Queue. Charta Edwardi II. Reg. Angl. ann. 1326. apud eumd. Rymer. torn. 4. pag. 209: Ipsum (fllium nostrum primogenitum) facit (Regina) associari et adh&rere dicto inimico nostro et proditori le Mortymer, qui portavit Sectam dicti filii nostri, et in ipsius comitiva, publice, coram tota gente Parisius, in solempnitate coronationis, ad festum Pentecostes.

facere ibi, sed in Thenestre, apud Menstre. men non sint homines aliquorum Seque[Monast. Angl. torn. 2. pag. 253 : Et quod lam habentium in villa, ibi dominum fasint queti a Sequela curias.] cere poterunt, quemcumque voluerint, etc. 4. SECTA, Jus persequendi aliquem in Consuetudines MSS. S. Juliani in Linjudicio de re aliqua, maxime de crimi- gonibus : Cil qui demorent en la vile de nali : Poursuite en jugement; ut sequi, S. Julien, et qui iqui seront, ne seront nostris, Poursuivre en jugement. Vox estant, et qui iqui venront, demorent iqui veteris Jurisprudentiae. Pliniusin Pane- franchement sans nule servitute, et sans gyr.: Dicitur actori atque procurators nule taille, et s'en pourront aller d'iqui, tuo, in jus veni, Sequere ad tribunal. quant il vouront, sans nul reclaim etsans Bracton. lib. 3. tract. 2. cap. 11.11. de nule Suite. [Adde Consuet. Arvern. cap. homicida fugitive: Npn erit statim vo- 27. art. 2. 9. vet. Bituric. tit. 1. art. 1. candus sine Secta alicujus, etc. | 82 : Cum Melodun. tit. 1. 11. Marchise art. 147. autem malefactor fugam cosperit, oportet Litt. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. Reg. quod sit, qui Sequatur fugientem, qui Fr. pag. 155. etc.] Vide Secta 10. loquatur de visu et auditu, etc Ad huSECUTIO, Eadem notione, in Charta jusmodi vero Sectam faciendum non ad- Ludovici Cpmitis Sacricaesaris ann. mittitur quilibet de populo, nisi ad ip- 1219 : Quod si homo Ecclesise S. Satyri... sum pertineat sequi propter parentelam uxorem duxit feminam Domini de Sanforte, etc. Passim ibi. [Charta Henrici cero, cujuscunque legis vel conditionis, IV. Regis Angl. ann. 1407. apud Rymer. ancillam sive liberam, Dominus de Santorn. 8. pag. 483: Ad Sectam aut prose- cero ulterius in ea et in liberos ejus nuleutionem nostri vel alicujus ligeorum no- lam habebit Secutionem. strorum.] Vetus Consuetude Nprmannise 5. SECTA. Henricus de Knyghton. ann. cap. 70 : De meurtre et d'omicide peut le 1346 : Sicque ductus est de strata in straplus prochain du lignage faire la Suite. tam cum magno tripudio honoris, postreVide Secta Regis et Secutio in Secta 3.] moque ad turrirn procedens, subsequente SEQUELA, Eadem notione. Leges Mal- populo, et quolibet artificio pro se in propria Secta vestitus honorifice adducitur. colmi II. Regis Scotise cap. 14. | 4: Statutum est, quod de omnibus illis male- Ann. 1348: Dominarum cohors affuit... in factoribus Rex habebit Sequelam. [Leges tunicis partitis, scilicet una parte de una Norman, apud Ludewig. torn. 7. Reliq. Secta, et altera de alia Secta, cum capuMSS. pag. 276 : Sequela autem de multro ciis brevibus, etc. Idem ann. 1357 : Civesfacienda est in hac forma, etc. Statuta que obviarunt ei ultra mille equestres meVercell. lib. 3. fol.58: Item quod nota- liori modo, quodlibet artificium simulvesrius Communis pro Sequelis loco distri- titi in una Secta. Hinc forte sectarum nomine appellatum olim apud Metenses ctus Vercellarum, etc.] SEQUELA, Alia notione. Monasticum quoddam hominurn genus, cujusmodi Anglic, torn. 2. pag. 306 : Donationem.... fuit Lutetise Parisiorum Capetorum in terras suss... cum communi pastura, ave- Collegio Montacutiano, quos les Sectes riis cum Sequela unius anni, et 30. ovibus dictos scribit Meurissius in Episcopis cum Sequela sua unius anni, 10. equabus Metensibus pag. 399. Fortescutus de cum Sequela sua unius anni, 12. capris Laudibus legum Angliae cap. 50: Et cum Sequela sua unius anni, etc. [Forte ultra hos ipsi dant anulos aliis amicis suis, similiter et libratam magnam panni eadem notione qua] | SEQUELA, in Charta ann. 1234. apudunius Sectse, quam ipsi tune distribuunt Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 216 : in magna abundantia, etc. Id praeterea Confirmavi... totam terram quam habui nominis rebus aliis attribuitur quam in Wrechwich cum omnibus pertinentiis, vestibus. Indentura de vasis argenteis, cum villanis et eorum Sequelis et catallis. apud Willelmum Thorn, ann. 1321: Charta ann. 1277. ibidem pag. 288 : Con- Item 2. patella, unum de una Secta. Item firmavi Waltero priori de Berncestria unum potellum argenteum de alia et matotam terram illam, pratum et villanos jori Secta cum 1. email, in summitate.... cum villanagiis, omnibus catallis et tola Salsarium de alia Secta, etc. Vide MoSequela ipsorum. Alia ann. 1288. ibid, nasticum Anglican, torn. 3. pag. 170. pag. 310: Concessimus...manerianostra... 171. etc. Addo versus de Velo Chintilauna cum villanis, coterellis, eorum catal- nis Regis torn. 1. Analector. Mabillonii lis, servitiis, sectis, et Sequelis, et omnibus pag. 376 : suis, etc. Charta ex Tabul. Mortuimaris Aurea concordi quae fulgent fila metallo, torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1378 : Et unam Sectarum cumuHs consociare volo. baiatam terrss, quam Radulphus de la Brene quondam tenuit, et eundem Radul- Ubi editio Pithoei in vet. Poem, habet phum cum Sequela sua tenendam et ha- Setarum. bendam in perpetuum. Charta apud MaSSQf Ex quibus omnibus perspicuum dox Formal. Anglic, pag. 419: Concessi... est Sectam dici, ubi de vestibus sermo Agnelem filiam Jordani, et Symonem fit, yestimentqrum similitudinem, qua Calf filium suum.... cum omnibus catal- spcietas a societate, classis aclassedislis eorum et cum tota Sequela eorum, et tinguitur : quod apertius ostenditur in cum omnibus sectis et eorum exitibus... ita sequentibus. Charta Edw. II. Reg. Angl. quod aliquid... nee in catallis, Sequelis, ann. 1322. apud Rymer. torn. 3. pag. sectis, et exitibus eorum de castero vendt- 945 : Ad ordinandum quod iidem pedites care nee exigere poterimus. Ubi Sequela certis armis muniantur, et una Secta vesdicitur, ni fallor, de rebus ad aliquem tiantur. Litterae Edwardi III. ann. 1338. pertinentibus, HC praesertim de animali- apud eumd. torn. 5. pag. 7: Omnes Waibus : quo significatu Suite occurrit in lenses prsedicti, bene muniti, et arraiati, ac de una Secta vestiti sint. Charta RiConsuet. Turon. art. 100. SEQUELA, Jus, quod domino competit chardill.ann.l382.apudeumd.tom.7.pag. persequendi suos homines, cum eo in- 356 : Unum mantellum mixti colons, foconsulto ad alium dpminum transie- deratum cum bayro, cum supertunica et runt: [quod Secta fugitivi alibi dicitur. capucio, foderatis cum tota sua Secta: Vide Fugaces.] Practicis nostris Droit de unum mantellum de blueto, foderatum suite. Charta Libertatum oppidi S. Kar- cum griseo , cum supertunica ejusdem terii in Biturigibus ann. 1251: Si vero Seclse, foderata cum tota sua Secta. Elaliqui alienigense advenerint, mansuri mham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. infra metas libertatis prsedictse, dum ta- edit. Hearnii cap. 10. pag. 20 : Post tanta

SEC
T 9. SECTA, Pars, portio, appenditiee. Charta ann. 1181. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan.col. 132: Et totum Carcou guamdiu terra nigra durat, et Secte de Carcou, et prata et pasture et junceta quse sunt a Calenderia usque ad Maupol. Nisi forte jus secandi seu eruendi cespites nigros intelligas. * 10. SECTA, Jus, quod domino cornpetit persequendi suos homines, cum eo inconsulto ad alium dominum transierunt, ut infra Secuta 3. Charta Henr. comit. Tree. ann. 1375. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 320 : Constitui quod ut nee miles nee alius hominem aliquem, pro convencione aliqua vel alia de causa, ab eadem villa revocare possit, nisi suus fuerit de corpore, vel in eo antiquam taliam vel commendacionem habuerit, pro qua in ipso Sectam habere debeat. Pour laquele il deust avoir en ycellui poursuite, in Lit. confirmat. ibid. pag. 318. Vide Sequela in Secta 4. * 11. SEGTA, Persecutio, csedes. Acta SS. Roton. apud Mabill. saec. 4. Bened. part. 2. pag. 199 : Karolus rex commovit universum exercilum suum : putabat enim quia possit totam Britanniam armis capere, et strages et Sectas hominum facere, et totam provinciam in sua dominatione perducere. * 12. SEGTA, SEUTA, Series, ordo, dependentia, accessio; vel Usus, jurisdictio. Oharta Phil. Pule. ann. 1299. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 72. v. col. 1: Possidebunt boscum seuforestam de Montisburgo,... cum omni jure, dominio et jurisdictione, Seuta, serviciis, placitis et emendis. Sieute, eodem sensu, in Charta ejusd. reg. ann. 1308. ibid. fol. 343. r. col. 2: Et auront (les religieux de N. D. du Bee) la Sieute desdiz bois par tout, en la maniere que nous I'avions et esploitions. Le banni de men four et le Sieute, in Lit. ann. 1291. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 294. art. 3. ubi male editum Sience. Charta Math, de Montemor. ann. 1230. in Chartul. Campan, ex ead. Cam. Comput. fol. 355. r. col. 2 : Habebit ista pars bosci Sectam, viam et exitum et deliberationem in alia. Vide infra Sequela 8. * SUITA, Eodem intellectu. Charta ann. 1236. in Probat. Hist, domus 'Barrens, pag. 23 : Et sciendum est quod dicta foresta de Roissiaco de cetera nullam Suitam habebit. 8 13. SEGTA, Oblatio, quse curioni ex ipsius officiis obvenit. Chartul. Arremar. ch. 257: De Secta quidem reconciliandarum mulierum, sponsorum et sponsarum et peregrinorum peris.... in vestrum unanimiter compromiserunt judicium. Charta ann. 1173. in Chartul. Cluniac. : De Secta vero nuptiarum et de oblationibus omnibus, quse partiri solent, monachi duas partes, prsedictus Ricardus tertiam habebit. Vide infra Sequela 9. 1 SECTANTIA , Idem quod Secta 3. Charta ann. 1178. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 132: Pr&cipio quod totam terram illam libere et in pace teneant sicut elemosinam liberam et quietam ab omni Sectantia et exactione. 1 SECTATIO, Sequela, imitatio. S. Paulinus Epist. 2. ad Severum : Non in venderidis tantum prsediis, et pretiis erogandis, sed in sui Sectatione proposuit. 1 SECTATOR, f. Lanius, Gal lice Boucher. Vide Scissor 2. Charta Justitiarii Angliee apud Skenaeum de Verborum signific. pag. 82 : Summoneri faciatis de quolibet burgo xn. vel XVI. burgenses,

SEC

ISEG

391

ad hoc opus magis sufficientes, secundum tum, relatione conspicuum , auctoritate quantitatem locorum el numerum perso- prsedicandum. narum in iisdem existentium una cum SECUNDARIUS, Qui secundum obtinet serjando, fabro, molendinario, brasia- locum : utsecundwm imperil, dixit Lamtore et Sectatore cujusque baronise, villse pridius in Diadumeno. Asserus in Vita seu tenendriee. Vide alia notione in ^Elfredi Regis ann. 871 : Eodem anno Secta 3. JElfred supra memoratus, qui usque ad SECTICUS. Vide Seticus. id temporis, videntibus fratribus suis, Se| SECTILE, Gremium, arma, pluteum,cundarius fuerat, totius regni gubernain Auctario Gloss. Isidori. cula,... fratre defuncto suscepit. Simeon 1 SECTIO, Jus, ut videtur, scindendi Dunelmensis ann. 868 : Venerabilis Rex ligna in silvis alienis. Charta Henrici Elfredus Secundarii tamen tune ordine Imp. ann. 1073. apud Meichelbec. torn. fretus, uxorem duxit de Mercia, etc. Adde 1. Hist. Frising. pag. 265: Hsec pmnia Florentium Wigorn. ann. 871. Alfredus cum omni jure tradidit cum.... silvis, ve- quippe licet puer in Regem unctus a nationibus, Sectione, saginatione, etc. Leone PP. fratribus tamen ejus natu 1. SECTOR, Interfector. Consultatio majonbusadhuc superstitibus imperare Zachaei lib. 1. cap. 19: Nee prius ab ires noluerat , secundo post fratrem pro impetu destitit, quam missis per castra tempore regnantem loco contentus. Sectoribus, multorum csede piaretur. Charta Roberti Comitis et Abbatis S. SECTORES, apud Papiam, ex Glossis Martini Turon.apud Sammarthanos, ita antiquis M.SS.proprie dicuntur, qui bona clauditur : Ego Archenaldus Levita, proscriptorum et secant et dividunt.Idem : Scholse S. Martini Secundarius, rogatus Sector, divisor, abscissor, cultor, usurpa- scripsi. Apud Gregorium Dialog, de Vitor. tis SS. lib. 1. AsuTepapio? Iv TYJ (JLOvv). In * 2. SECTOR, Vervex, quia exsectus Concilio CP. sub Menna Constans presest. Charta ann. 1078. in Chartul. Celsi- byter et Archimandrita Monasterii S. nian. ch. 858 : Habeam michi ex redditi- Dii v ita subscripsit : IIpoTa^a? r/j l3ia (xou bus ejus apendarise unum agnum, et X'p t TOV Tcp-tov aiaupov, xa\ TO 'ovojjia (J.QU unum Sectorem, et unum sextarium de ac, fol? Si )>c6eX),os; ota /etpb? Sxpacivada. Vide Sectus. xa\ SeuTepstapiou [AOU. Ibidem : | SECTORATA, Quantum unus sector TtpsaSuTepo? xai SeuTepapto? Moper diem secare potest de prato. Chartul. Bituric. fol. 161 : Et in ipsa villa (J.ovrj? 7i:x)iy)v TWV Auxaovwv cedo pratum unum et habet quinque Sec- a^coaa? uireypa^a. Occurrunt hie non setoratas. Vide Sechoirata et Sextarata. mel ejusmodi Abbatum SsuTCpaptot. ReSECTURA PRATI. Vide Secare 2. gula S. Pachomii cap. 102 : Prsepositus J SECTUS, Eunuchus factus. Canones autem domus, et qui secundus ab eo est, Niceni inter Cone. Hispan. torn. 1. pag. hoc tantum juris habebunt. Regula S. 131 : Ita si qui vel a barbaris vel a domi- Orsiesii : Vos, qui Secundi estis singulanis suis Secti, et probabilis vitse sunt, rum domorum, humilitatem sectamtni, tales suscipit ecclesiastica regula in de- etc. Qua voce intelliguntur domorum rum. Prsepositi, qui abbati suberant : nam * SECUBO, Scarabsei species, Gall. Monasteria a S. Pachomio sedificata in Escarbot. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. plures classes seu domos distincta ex Cod. reg. 4120 : Secubo, Escherbote. erant, domus vero incellas. Vide Camb1 SEGULA. Gesta Consulum Andegav. denum in Britan. pag. 108. 3. edit. Glostorn. 10. Spicil. Acher. pag. 460: Cum sar. med. Graecit. col. 283. flabris lembus serenum undique consiste* Secondaire, eadem acceptione, in ret ccelum, repente supervenit a plaga Charta ann. 1571. [** A lemarus dicti dyaustrali vehementissimus turbo ipsam re- dascali Secundarius, in chart, ann. 976. pellens Seculam, ac replens earn turbido apud Guden. Cod. Dipl. torn. 1. pag. aere, diu multumque concutiens, etc. 253. Justiciarii Secundarii, in Abbrev. Heec ex Glabro lib. 2. Hist. cap. 4. unde Placit. pag. 226. ann. 19. Edward. I. Hidesumta sunt, resarcire licet: Cum fla- bern. rot. 50.] bris lenibus.... ipsam impellens Ecclesiam, SECUNDATIO LEGIS , pro Deuterono&tc Auctor Vitse S. Majoli Abbat. 1 SEGULARIS, SEGULARITAS. Vide in mium dixit 21. Cluniac. n. Sseculum. | SECUNDATUS, Secundus locus. TerSECULAT, Temperat. Papias MS. editull. de Anima cap. 27 : Si alien primatus habet temptat. tum damus, alteri Secundatum, etc. | SECULUM, ut Sseculum. Vide ibi. SEGUNDA. Charta Lusitanica apud SECUNDICERIUS, Qui post primiceBrandaonem torn. 3. pag. 286: Labora- rium est in Schola qualibet. Secundicetor sine equp del de uno quoque bove rius Notariorum, in leg. 21. Cod. Th. de unum sextarium, medium tritici, et me- Petition. (10, 10.) Secundicerius Diaconodium Secundse. An sicalis intelligitur ? rum, in Ordine Romano. Vide Grego[** Milium, panicum miliacium. Vide rium Mag. lib. 6. Epist. 29. SecundiceS. Rosa de Viterbo Elucidar. torn. 2. rius Notarius Ecclesise, apud eumdem pag. 309. voce Secunda.] lib. 9. Epist. 33. Anastasius in Stephano 1 SECUNDARE, Iterare. Gocelinus in IV. PP. : Christophorus Primicerius, et Translat. S. August. Episc. Cantuar. ejus filius Sergens dudum quidem saceltorn. 6. Maii pag. 415: Alia Augustino larius, poslmodum Secundicerius. Idem festivitatis Secundatur gloria, cum ab in Hadriano pag. 116 : Portio vero Greuniversa chorea iterum candidata et pur- gorii Secundicerii, quam in suprascriptis purata..,. adornato solennissime thalamo casalibus suprascripti S. Leucii habere collocatur. Gloss. Graec. Lat. : AeuTepib, dignoscebatur pro Secundicerii honor e, eidem almo Prsesuli ab eodem Gregorio Gemino, itero, Secundo. 1 SECUNDARE , Secundo loco dicere, concessa est. Adde pag. 65. 99. 100. Sereferre, Sequi. Sugerius de Administ. cundicerius Sedis Apostolicse, apud sua cap. 20: Secundare dignum duximus Ughellum torn. 1. pag. 1101. Synaxaria et aliud, sicut promisimus, miraculum. 7. Octob. : 'O [isv Sepyio? 7cp([i[J.'.x^p'.o? rtv Liber de Dedicat. Eccl. S. Dionysii apud Trj? cr}(oX9ji; TWV revTr)X!wv, <5 8e Baxyo? SeFelibian. inter Probat. Hist. San-Dion, xouvSixripio; Trjs auT-Tj? cr^oX?]?. In Concilio pag. 189: Secundatur et aliud nobile fac- Constantinopolitano sub Menna act. 1.

392

SEC

SEC
indigeant, in chart. Rostoch. ann. 1315. apud Haltaus. Glossar. German, col. 1687. voce Sicherheit.]

SEC
in suo agro sedificare prqhibere volebat, donee contentio legali judicio determinates fuisset: quo ritu agrum sibi ipse vindicabat. 1 SECURICULARIUS, Qui secures ferf. Gl. Isid. Excerpta : qui secures facit; addi potest et qui vendit. * SECURETA, Securis rusticana. Stat. crimin. Cumanee cap. 138. ex Cod. reg. 4622. fol. 93. r : Secureta, falzonus,.... zapse, badilli, et similia instrumental, rusticana. Vide infra Secursella. 1 SECURIARE, ut Securare. Vide ibi. t SECURIONUS, Hordei species, Picardis Scourgeon, vulgatius Escourgeon. Charta ann. 1244. ex Tabul. Compend. Recognoverunt se vendidisse... totum granum et paleam...et omnia quse, habebant... in grangia... retento sibi, videlicet dicto majori ac heredibus suis aliis vacuis foragiis frumenti, siliginis, avenae, ordei et Securioni quas ad dictam grangiam venient. -- Alias Secorion et Secourion. Charta ann. 1269. ex Chartul. 21. Corb. fol. 124 : Tout le rehauton du ble, tout le hauton du Secourion. Lit. remiss, ann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. ch.314: Laquelle fille avoit gaste une partie de son labourage, nomrne Secorion, en cuillant de Verbs. Vide supra Scario 2. 11. SECURIS, Fidejussor. Tabular. Roton. : Jarnwobri pignoravit dimidium Botcunwal.... et allegavit Secures vel dilesedos ipsius terras, etc. Vide Securare, et Securitas 2. * 2. SECURIS, qua, ut baculo, utebantur ad sustentationem corporis. Acta S. Botwini torn. 6. Jul. pag. 636. col. 2 : Dictus Sclavus, accepta Securi, quam S. Botwinus in manu, causa sustentationis gestare solebat, etc. 1. SECURITAS, Idem quod Emunitas, firmitas, in veteribus Chartis : Grsecis 'lyypaqpoi; pegatwatc, certum atque indubitatae fidei scriptum: Gall.Sauve-garde. Rathbertus de Casibus S. Galli cap. 5 : Statim vero cupiens omnem spem Securitatis nostns aufferre,... perquisivit, si alicubi aliquod exemplar ipsius cartes inveniri potuisset. Cap. 10 : Hartmoto Nonasterium cum omni Securitatis libertate contradidit. [Charta Balduini Oomit. Flandr. ann. 1116. inter Libert. Mon. Elnon. : Ab omnibus hominibus infra procinctum commorantibus, salva fldelitate Comitis Flandrensis, Abbas, si voluerit, Securitatem habebit. Adde Statuta Genuens. lib. 1. cap. 9. fol. 12.] Sed et nomine et ratione Securitatis indultse, a Monasteriis pensitabatur Principi quotannis census. Idem Rathbertus cap. 8 : Et in eadem carlo, conscribi jussit regia dona, sibimetipsi secundum consuetudinem aliorum Monasteriorum Securitate prssditorum quotannis ventura, id est, duos caballos, et duo scuta cum lanceis. Apud Senatorem lib. 11. Epist. 7 : Testimonium solutionis, Securitas dicitur. Vide Salmasium de Usuris pag. 131. 1 2. SECURITAS, Vadimonium, fidejussio, Gall, olim Assurement, nunc Surete, caution. Charta Edw. II. Reg. Angl. ann. 1313. apud Rymer. torn. 3. pag. 400 : Vestram amicitiam...rogamusquatenus... obsides prasdictos jubere velitis ab ostagiamento hujusmodi liberari, dictamque Securitatem relaxari penitus et dissolvi. Securitatem facere, in Capit. Caroli 0. tit. 12. et in Litteris Philippi Aug. ann. 1207. torn. 5. Ordinat. Reg. Franc, pag. 159.

* Secundicerius, id est, vicarius primicerii, in Ord. eccl. Ambros. Mediol. ann. * Seurage, pro Seurete, Securitas, in circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Charta ann. 1455. ex Chartul. Latiniac. Ital. med. aevi col. 861. Tract, de No- fol. 250. v : En ce cas Us ne paieront min. judic. ad calcem Ord. Rom. ex riens des arrerages, qui pourroient esCod. reg. 4188: Secundicerius, id est, cheoir... durant le temps desdites guerres, secunda tnanus apud Grsecos vocatur Dep- et qu'ils ayent et puissent avoir temps et tereu (SeyTepo?) in palatio honorabilis est, Seurage de y labourer, demourer et faire et ibi debet esse die et noctu, coronas et residance. Segurte, eadem notione, in omnium vestimentorum, quss per festivita- Libert, de Grancey ann. 1348. ex Reg. 161. Chartoph. reg. ch. 69. tes induuntur, ipse debet habere curam. SECURES DANICJE, quibus Dani uteSEGTJNDIN^!, quae Secundas dicuntur Plinio, Columellae, Apuleio, Sexto Pla- bantur, et quas in humero sinistro defetoni, et aliis, Ssursptov, Paulo Mg\\\. lib. rebant, ut habet Willelmus Malmesbu6. cap. 75. Membranae, quae foetum se- riensis lib. 2. de Gestis Anglor. cap. 12. quuntur. AuctorMamotrecti ad 28. Deu- et ex eo Rogerus Hovedenus pag. 439 : teron. : Secundina est folliculus, quo puer Securim Danicam in humero sinistro, involvitur in utero, et sequitur nascen- hastile ferreum dextra manu gestantes. tem. Editio recentior Bibliorum habet Le Roman de Garin : iliuvias secMndontm.'Arnoldus Abbas BoEl portent glaives, et espies Poitevins, nae-yallis de Operibus sex dierum : Cum Hasches Danoisos pour lancier et ferir. ruptis intrinsecus naturalibus vinculis profluunt Secundinse, vagiente fostu, vere Le Roman de Rou MS. : miseries tractatur negofium.Habetur pasDe gran hasches Danoises i ont mainte colee. sim apud Medicos. Vide Constantinum Afric. lib. 6. de Morbor. curat. cap. 16. Chronicon Flandrise cap. 9 : La saillit 17. lib. 2. Pantechn. cap. 15. lib. 3. le Roy avant, une hasche Danoise en son cap. 13. poing, et cria Guyenne au Roy d'AngleSECUNDITAS, Felicitas, vel prosperitas, terre. in Glossis MSS. S. Germani Paris, cod. A Danis ejusmodi secures accepere 524. [** Comment. MSS. ad Marc. Ca- Angli et Scoti : unde Anglicas vocat pell. lib. 1. apud Mai urn in Glossar. idem Malmesburiensis lib. 3. pag. 98. novo : Secundanus, qui prasest Secundita- Secures Scoticse, quae et Secures bisacutas tibus, id est prosperitatibus el felicibus apud Thomam Walsingham. pag. 105. succesaibus. Quse quidem secures longioribus manu1SECUNDOGENITUS, Natu minor, in briis instructse erant. Guill. Guiart ann. Charta ann. 1499. apud Madox Formul. 1304: Anglic, pag. 337. De hasches tranchans a Ions manches, * SECUNDUS, pro Sequendus, in Lit. Forgiees come besagues, ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 291. SECUNDUS H.ERES, Nepos, in Glossis Chronicon Bertrandi Guesclini MS.: antiq. MSS. D'une hasche a deus mains donna telle collee. | SECUNX, sive Sescuncia, 1. uncia et semis, apud Rabanum lib. de Computo Catholicon Armoricorum : Hachedenes, torn. 1. Miscell. Baluz. pag. 13. Gall. Hache Danoise, Lat. bipennis. Has 1 SECUPLUM, r,[u6),tov, in Gloss. Lat. auro gemmisque adornatas gestabant, Gr. Sescuplum, Latinis. prsesertim proceres. Sueno in Legib. * SECURANS, Securus. Mirac. S. Apri Castrensib. cap. 2. de Canuto Magno torn. 5. Sept. pag. 75. col. 2 : Domno in- Rege Daniae: Proclamari jussit solos illos terea praesule, casterisque aliis Securanti- Regis clementiam experturos, arctiorisque bus, neque tale quid cogitantibus, etc. familiaritatis privilegio prss aliis fruituVide Securare. ros, qui in Regis honorem catervasque miSECURARE, Idem quod Assecurare, litaris decorem bipennibus, mucronumque [pignore vel fidejussione interposita se- capulis deauratis coruscarent. Cedit enim curum facere,] de qua voce supra, in honori Principis, si eum costus militaris Observantiis Regni Aragon.fol.32. [Vide corona, fulgentibus insignis armis undiSecuris.] que secus comitelur. Dudo lib. 1. de Mo| SECURARE, nude pro Securum red- Normannor. pag. 65 : Gemmis aurorib. dere. Vita B. Humilianae torn. 4. Maii que politos Secures ensesque exponite. pag. 391 : Tanto terrore concutitur, quod Has vulgo Hallebardas vocant, voce a nee in oratione nee extra orationem in Germanis ducta, quibus hall, vel heall, ipsa cellula poterat Securari. est Palatium, aula, et bard, bipennis, 1 SECTJRIARE, Eadem notione. Gesta quasi aulicas lanceas, vel bipennes. Ita Franc, lib. 4. cap. 13 : Faciamus castrum Loccenius lib. 3. Antiq. Suecic. cap. 2. in vertice mantis Maregart,... quod Secu- [**Aliter Grimm. Gramm. German, torn. riat, ut tuti possimus permanere de Tur- 3. pag. 442.] Vide qusa de ejusmodi secucorum formidine. ribus diximusad Alexiadem pag.257.258. ** SECURIZARE , Securum reddere. [** et in Glossar. med. Graecit. voce SxrjVersus de obsid. Herbipol. apud Pertz. uTpov, col. 1388. Adde librum inscriptum Historich - Antiquarische Mittheilungen Scriptor. torn. 6. pag. 550 : der Gesellschaft fur nordische AlterthumCartts et pactis plus clerum Securizando. skunde ann. 1835. pag. 77.] Sed et seVide Securitas 1. cures propria Gallorum fuisse arma, T SECURATIO, Tuitio, cautio. Chron. observare est ex Ammiano lib. 19. pag. Johan. Whetbamstedii pag. 382 : Digne- 140. et Agathia lib. 2. pag. 36. 1. edit, tur eadem vestra celsitudo...inSecuratio- ut et Francorum, ex Procopio lib. 2. nem, prosperationem et conservacionem, Goth. vestrse personas propriss, etc. [* Charta 1 SECURIS TRANSVERSA, in Leg. Bajann. 1347. torn. 1. Probat. hist, geneal. war. tit. 21. 8. domus reg. Portug. pag. 264 : Pro SecuSECURIM SAIGA valentem jactare, in ralione saniori dictse dotis.... obligamus, Lege Bajwar. tit. 11. cap. 6. 2. et tit. 1 SECURITAS, Obses ipse, vel fldejusetc.] p;"s Nullo conductu vel Securatione 16. cap. 1. 2. quod faciebat is, qui alium sor. Barthol. Scribae Annal. Genuens.

s. Vide Glossar. med. Grsecit. col. 1346.

SEC
ad ann. 1263. apud Murator. torn. 6. col. 531 : Et accepit potestas secure Securitates ab omnibus armiragiis, comitis, naucleriis et consiliariis. Chron. Parmense ad ann. 1286. apud eumd. torn. 9. col. 809 : Securitates custodum carcerum communis, qui erant in banno pro ipsis custodibus, jamdiu erat, ceperunt apud Cuvriachum principalem suum, pro quo fidejusserunt Qui dominus Potestas, habito consilio sapientum, fidejussores extraxit de bannis suis, et dictum principalem in carcerem Camusinse posuit.Vide Securis. 13. SECURITAS, Apocha, seu instrumentum quo creditor! debitum securum praestatur, in Cod. Theod. lib. 11. tit.26. leg. 2. ibid. tit. 1. leg. 19. etc. Gharta Casimiri Reg. Polon. ann. 1335. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 594 : Securitatem fecimus sufficientem in sex millibus sexagenis grossorumPragensium prssdictorum. Charta Henrici V. Regis Angl. ann. 1419. apud Rymer. torn. 9. pag. 819 : Juramentum, litteras, obligaliones, Securitates, et cautiones alias sufficientes, etc. Vide Pancirol. lib. 1. Thesauri cap. 77. 1 SECURITAS dicta Epistola quse homicidse a parentibus occisi concedebatur, ut securus esset a qualibet inquietatione, in Formul. 18. Marculfl lib. 2. Adde ejusd. Marculfl Append, form. 23. 51. Formul. 39. inter Sirmond. Formul. 8. inter Bignon. Formul. 124. inter Lindenbrog. et Bignonii notas ad Marculfum. 1 SECURITAS EVOCATORUS, Licentia a Principe concessa alicui ad ejus conspectum veniendi, in Cod. Theod. lib. . tit. 23. leg. 3. Vide ibi Gothofredum. 1 SEGURITAS SEXUS, Ejusdem obtentus. Cod. Theod. leg. 3. tit. de Accusat. {9, 1.) : Patroni etiam causarum monendi sunt, ne, respectu compendii, feminas, Securitate forsitan sexus, in actionem mlicitam proruentes, temere suscipiant. * 4. SEGURITAS, Fiducla, Gall. Confiance. Epist. Ludov. XI. reg. Franc, ann. 1477. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 278 : Quamquam fiduciam neque Securitatem de ipso (de Toulongeon) circa ipsius monasteni administrationem, quod a nobis sub fidelitatis juramenlo tenetur, ullatenus habere non possemus, etc. * SECURITER, Secure, in Charta ann. 896. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 677. SECURIZARE. Vide Securare. * SECURSELLA, Parva securis. Stat. Vallis-Ser. rubr. 44. ex Cod. reg. 4619. fol. 88. r: Arma vetita... sunt hsec videlicet... seccuris, Secursella, gratirola, lancea, etc. Vide supra Secureta. j 1. SECURUS, Certus. Cigaltius de Bello Ital. : Ego sum Securus quod Rex Christianissimus pater pauperum et amator populi vocatur. Phrasis Gallica, Je suis sur. T2. SEGURUS, Salvus. Statuta Genuens. lib. 3. cap. 5. fol. 68 : Et debeat ac possit uxor viro mortuo habere de bonis viri raubam nigram, vel burnetam Securam secundum conditionem vel facultatem mariti cum fodraturis, videlicet epitogium et mantellum. '-' Si tamen mendum non est pro Scurus, ab Italico Scuro, Obscurus. 0 3. SECURUS, Fidus, Gall. Seur. Epist. Ludov. XI. reg. Franc, ann. 1477. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 278 : Cum... nostra prsecipue intersit, quod dignitatibus abbatialibus et prselaturis,
VII

SEC
quse... in extremitatibus regni nostri situaniur, personse prseficiantur nobis fideles et Secures, etc. Sehur, pro Securus, immunis, vulgo Exempt, in Libert. Auxon. ann. 1229. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 394. art. 3 : Li courtilage de la mile sont Sehur en tel maniere, que I'en y pent nens prendre de par nous, se par achat. * SECURUS-STATUS. Vide infra Status 12. 1 SECUS, Malum. Gloss. Isid. SECUSARE. Gloss. Lat. MS. in Bibl. Regia cod. 1013 : Abnuat, Secusat, nolit. Abnuere, Secusare, refutare. * SECUSIENSIS MONETA, pro Segugiensis. :Vide infra in Moneta Baronum. ~ 1. SECUTA, SEUTA, Actio, qua quis aliquem in judicio persequitur de re aliqua, maxime de criminali. Scacar. Paschse apud Rotomag. ann. 1228. ex Cod. reg. 4653. A: Judicatum est quod Nicolaus Carbonnel non respondebit erga Cornemole de Seuta, quam faciebat erga eum de proditione regis. Scacar.S.Mich, apud Cadom. ann. 1228. ibid. : Judicatum est quod miles secutus de membris suis, non respondebit de hssreditate sua, quamdiu Secuta durabit. Ubi Sequta in Cod. 4651. Vide Secta 4. 2. SECUTA, Obligatio, qua vassallus vel tenens dominum in hostem seu exercitum sequi tenebatur. Charta ann. 1334. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 1358 : Fogagia, jornalia, Secuta guerrarum, seu quascumque alia servicia. Vendit. vicecomit. Turen. ann. 1350. in Reg. 80. ch. 156: Cum sega seu Secuta armorum, aliisque servitiis, servitutibus, explectis, etc. Vide Sega et infra Segua. 0 3. SECUTA, Jus, quod domino cornpetit persequendisuos homines, cum,eo inconsulto, ad alium dominum transierunt, ut supra Secta 10. Charta ann. 1223. ex Chartul. archiep. Bitur. fol. 165. v : Hominibus archiepiscopi non solum licebit quodcunque acquirere in terra prsedicta, sed etiam plenariam Secutam habere ubique, ita tamen quod in castro Radulphi habebunt homines suos, sicuti milites qui habent ibi Secutam suam. Vide Sequela in Secta 4. SECUTIO. Vide Secta 4. 1SECUTIVA, Comitatus, Gall. Suite. Charta Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1293. ex Camera ^hartophylacii Atrebat. : Volentes et concedentes ut idem Comes out heres suus predictus ipsum spreverium... quem preeligers seu choisire maluerit in Secutiva vel comitiva nostra, dum tamen prsssens fuit in eadem. 1 SECUTOR, Actor. Leges Norman, apud Ludewig. Reliq. MSS. torn. 7. pag. 415 : Quod dicta querela per verba Secutoris et responsionem defensoris potest et debet per ilium vadiari. Vide Secta 4. et Sequi. SECUTORES, Hseredes, posted. Traditiones Fuldenses lib. 1. tract. 26 : Ea ratione, ut a die prsesente vos vel Secutores vestri firmam et incontradictam habeatis potestatem. Vide trad. 61. 70. lib. 2. trad. 19. w SECUTRIX Christi in Berthold. Annal. apud Pertz. Scriptor. torn. 5. pag. 303. lin. 16. SECUUS. Lex Longob. lib. 1. tit. 6. |6: Siverocoxam ruperit supra genuculum,... si autem subtus genuculum, quod est tibia, componat sol. 6. si autem Secuus, aut claudus fuerit, componat sicut in hoc edicto legitur, id est, quartam partem pretii ipsius. Editio Boerii habet Sevus. Sed legendum videtur Semus, ut est in

SED

393

Edicto Rotharis Regis tit. 121. f 19. [es 387.] vide in hac voce. [Scsevus ex iisdem Legibus apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 48. ubi 01. Editor Scemus et Simus in Codd. MSS. scriptum esse observat.] 11. SEDA, vox Hispanica, Seta, Gall. Soye. Inventar. Prioratus S. Michaelis de Fallio in Hispan. ann. 1297. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Tres toualos de Seda. Tabular. Vosiense fol. 7. v : Deditque ei Rainaldus filius suus per hoc unam chellam de Seda. Statuta Placent. lib. 6. fol. 81 : Item de aliquo mantello drapi.... cum suo repso vel Seda Sartoris, etc. Guarniciones de Seda in Cone. Limano ann. 1582. inter Hispan. torn. 4. pag. 246. 2. SEDA. Charta fundationis Abbatise S. Amandi Rotom. : Concedimus eidem Monasterio silvam illam, quas habetur et Sedam cum terra culta, quse pertinet ad earn. Alia pro eodem Monasterio : Tribuit in Monacharum S. Amandi prsesidio omnes possessiones, quas in Lamberti villa et Seda habuit. Vide Sedes 4. * 3. SEDA. Tract, pacis initae inter comites Fuxi et Arman. ann. 1377. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 340 : In domo episcopali civitatis Tarvise, in aula alta etiam dictss domus, quss Seda vulgariter nuncupatur, etc. Eadem quse Camera paramenti. Vide ibi. 7 SEDALARE, inter ornamenta Ecclesiastica recensetur in Tradit. Fuldensibus lib. 1. pag. 472 : Betiu in. pulvilli v. Sedalare in. [ Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 308. voce Sedal, Sedes, sedile. In loco laud. Tradit. Fuld. recensetur supellex domestica.] 1 SEDALIS EGCLESIA. Vide in Sedes 2. SEDANEA, Res immobiles. Charta Car. Crassi imper. pro canon, eccl. Regiens. ann. 883. apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. a3vi col. 752 : Nullus..'.. in clericis ejusdem canonical, aut in ipsa canonica, vel rebus ipsius canonicse, seu in proprietatibus, vel domibus, aut familiis utriusque sexus, seu in commenditiis vel Sedaneis ipsorum canonicorum aliqua violentia aut contrarietate, aut rerum diminutione, rerum invasione, aut familiarum subtractione inferre prsssumat. Vide Sedentia 1. [* Sedaneos puto qui in terris ecclesise sedent, habitant. Confer Sedile in Sedes 4.] 1 SEDARE, Componere. Vide Sedator. SEDATIO, SEDATIUM. Canones Hibernienses lib. 2. cap. 14 : Synodus Hiberniensis decrevit, ut uno quoque mortuo de substantia ejus pars detur Sacerdotibus Sedatium commune de substantia omnis mortui dandum. Et cap. 15. quod inscribitur de Sedatione : Synodus Kartaginensis ait: Sedatium commune, si modicum fuerit, respui non debet; si magnum, accipiendum usque pretium vaccse. Hoc Sedatium aufugit Regem et Episcopum, qui Monachus est, et fratres. Sinodus Hiberniensis in hoc Sedaiium ovem, aut pretium ejus statuta dimensione statuit. Adde Ii6. 19. cap. 7. Vide Prelium sepulchri. 1 SEDATOR, Qui rebus componendis est prsepositus. Charta ann. 1334. torn. 42. Hist. Dalph. pag. 244 : Extitit ordinatum, quod vos ad sedandum intrapreysias factas et captos hinc inde libere sine menjaylliis aliquibus relaxandos et restituendos in locis ubi expedient in illis partibus cum diligentia laboretis.... una cum dicto domino Thoma et aliis pro parte nostra et dicti Comitis Sedatoribus deputatis.

50

394

SED

SED

SED

(Pontificis) ut bene Sedeant. Vide infra unquam judicavit Pontificem, nee Prsesul Sacerdotem suum, quoniam prima Sedes Sedet. 1 2. SEDERE, Commodum vel gratum non judicabitur a quoquam. Concilium esse. Litt. Henrici III. Reg. Angl. ann. Romanum ann. 324. sub flnem : Nemo 1222. apud Rymer. torn. 1. pag. 256 : Si etiam dijudicet primam Sedem : quoniam vero ad insulas illas non Sedeat vobis omnes Sedes a prima Sede justitiam desivenire (quod erit nobis ingratumj tune, derant temperari. Nequequoque ab Augusi placet, expectare velitis in partibus sta, neque ab omni Clero, neque a Regisancti Machuti, donee ad vos venerint bus, neque a populo judex judicabitur. preedictus dominus Wintoniensis et alii. [Et quidem Romanus Pontifex etsi mu1 3. SEDERE, Incidere, Gall. Tomber. nere aliis Episcopis asqualis, iisdem Chartular. Abbat. de Precibusc. 18: An- Sedis suae prserogativa major est, ut niversarium Phihppi Regis Sedendo 11. legitur in Epist. Cone. Rom. ann. 378. n. Id. Julii. Anniversarium Comitissee Ble- 10.] Secundss Sedis et tertias Antistites, sensis Sedendo iv. Id. Julii. apud eumdem Gelasium Epist. 4. ad 1 4. SEDERE, Paciflce possidere. Bul- Faustum. Idem de Alexandrine Patriarlar. Casin. torn. 2. Constit. 22 : Cum om- cha, Epist. 13 : Joannes secundss Sedis nes fretos concessos valeant reclrices mo- Antistes. Joannes Antiochenus tertise. Senasterii quiete vivere et Sedere. dis Episcopus, in Epist. 8. Nicolai I. PP. | 5. SEDERE, Sedem Episcopalem obPRIM^ SEDES, praeterea dictae Primatinere. Vide infra Sedes 2. tum sedes, eorum scilicet Episcoporum t S2 Sedere coram Episcopis prohibi- qui promotionis aetate caeteros suae dioetum, nisi ipsis praecipientibus, in Capi- cesis Episcopos anteibant,eoque nomine tul. Ludovici II. tit. 2. cap. 1. Primates vocabantur, quod in Africa c 6. SEDERE, Stare. Ordinar. MS. S. maxime obtinuit, apud S. Augustinum Petri Aureae-val. : Pueri claustrales et Epist. 162. 165. in Concilio Cartag. III. bachalarii descendant in fine scalss dor- can. 2. in Concil. Afric. c. 35. in Tolemitorii, et illie Sedeant. tan. XIII. can. 8. apud Desiderium Ca* SEDERE IN TERRA, Poenitentiae ge- durcensem Epist. 12. etc. Prima Cathenus apud monachos. Charta ann. 1245. dra, in Concilio Eliberit. can. 58. Carin Chartul. Cluniac. : Prsecepimus ut thag. II.can. 12. Concilium Carthag. III. silentium in ecclesia, in dormitorio, refe- can. 26 : Ut primes Sedis Episcopus non ctorio.... observetur. Et quicumque frege- appelletur Princeps Sacerdotum, aut summus Sacerdos, aut aliquid hujusmodi ; rit, crastina die Sedeat in terra. 1 SEDERIUS, et SEDESSERIUS, Occita- sed tantum Primes sedis Episcopus. Eanis Sedassaire, Incerniculorum bomby- dem habent Canones Hadriani I. PP. cinorum opifex, in vet. Catalogo MS. B. cap. 23. Rqdulphus Archiepiscopus Bituricensis in Ghartaanni 1. Caroli Regis, M. :Deauratae Tolos. * Lit. amortizat. ann. 1375. in Reg. (841.) apud Justellum in Hist. Turenensi, 109. Chartoph. reg. ch. 401 : Item in qua- et Sammarthanos, nude se Primes Sedis darn terras petia confrpntante cum Episcopum inscribit. Vide Sirmondum vinea Johannis Criali Sederii. Vide supra in Propemptico lib. 2. cap. 9. et supra Protothronus. Sedazius. 1. SEDES, Dignitas, quse vox maxime "* Aliquot Galliarum sedes hac appeltribuitur Praefecto Prsetorio et Praefecto latione donatae sunt. Prseter Bituricenurbis , quorum Sedes eminentissimas , sem ecclesiam, de qua supra, Lugdu<7I[JLO?.] excelsss, inlustres, magnifies, magnifi- nensis, Narbonensis et Viennensis eo I. SEDENTIA, Res immobiles. Curia centissimse, etc. passim dicuntur in utro- praeeminentise titulo decorantur. Arest. Montissoni per Alfonsum II. Regem que Codice, ubi sedes vestra, sedes ve- ann. 1392. ex Cod. reg. 9872. fol. 190. r : Aragon. ann. 1389. MS.: Statuimus, quod stra magnifica, inlustris, etc. Vide Glos- Dictus actor (Archiepiscopus Lugdunensi aliquis rusticus vel borderius, veljuve- sar. med. Grapcit. voce 0p6vo?, col. 496. sis) proponebat quod civitas Lugdunensis nis homo dimiserit mansum suum, vel *[ SEDES, Tribunal, forum, Siege eadem erat nobilis et antiqua et prima, quse fidem bordam suam, vel exierit de dominio il- notione usurpamus. Statutum Caroli V. Christianam citra monies susceperat, prolius, de quo erit, quod amittat Sedentia, Reg. Franc, ann. 1368. torn. 5. Ordinat. pter quod Prima Sedes Galliarum vocabaquee habebit, ques pertineant ad ipsum pag. 140 : Relacio ad nostras aures dedu- tur, fueratque dignitate primatis decomansum, vel bordam, etc. In alio arti- xit, quod in castellaniis, prseposituris et rata, etc. Epist. ad Carol urn IV. imper. culo : Et omnibus aliis rebus.... ques sint Sedibus, aliisque locis regiis nostre bailli- ann. 1365. ex Cod. reg. 5187. fol. 57. r : immobiles, sive Seens. Curia Generalis vie Viromandensis, etc. [:::"":Vide Haltaus. Sane sancta Viennensis ecclesia sub RoCatalaniae Ilerdae celebrata ann. 1301. a Glossar. Germ, voce Ding-banck, col. mani imperil vestri ditione exultans , tantse antiquitatis honore rutilans, nunJacobo II. Rege Arag. ex MS. Cod.: Non 229. et Frey-stul, col. 2203.] possit emere nee habere titulo emptionis 2. SEDES, Ecclesiae dictae majores, seu cupari meruit Sedes maxima Galliarum. aliquam rem immobilem, o Seent, vel mo- quod in iis Episcqpi sederent in thronis, Charta ann. 1031. ex Bibl. reg. cot. 17. bilem. Vox frequens in Foris Aragon. unde et 8p6v<n dictae, seu quod essent quam subscribit Guifredus sanctae.Primes [Possession Sedenta, id est immobilium, Apostolorum vel Martyrum sedes, id est, Sedis Narbonensis ecclesies episcopus. Vide in Consuet. Beneharn. rubr. de Notar. memoriae, ut est in leg. 6. Cod. Th. de supra Ecclesia prima. SEDES, Ecclesia Cathedralis. Conciart. 18.] Vide Michaelem del Molino. Et Sep. violat. (9, 17.) quomodo etiam Aminfra in Stabilia. mianus lib. 22. Sedem dixit extrui Mar- lium apud Saponarias ann. 859. can. 13 : *2. SEDENTIA, Utilitas, commodum, tyrum reliquiis. Adde leg. 8. eodem 0. Ut pro eo (Episcopo) qui decesserit, in Sedibus septense Misses.... Domino persolGall. Biensgance. Charta permut. inter de Hser. (16, 5.) R. comit. Bolon. et Almar. dom. de CreSEDES dictse xa-r'^oxV^ quinque Pa- vantur. Donationes Ecclesiae Salzburdonio ann. 1320. in Reg. 59. Chartoph. triarchales Ecclesiae, Romana, Alexan- gensis : Commendavit autem hoc pleniter reg. ch. 471 : Pro utilitate meliorique Se- drina, Antiochena, Hierosolymitana, et Monasterium in manus Episcopi ad redentia et commodo evidenti utriusque Constantinopolitana. Ac Romana qui- gendum secundum Canones, sicut et cesdem, Prima sedes, proprie dicta. Gela- teras Ecclesias dioscesis sues, ut ipsum partis, etc. Vide Sedere 2. * SEDENTILIS. Calices Sedentiles, qui sius I. PP. in Concilio Romano :Est ergo cum Sede semper esset: potestatem vero prima Petri Apostoli Sedes, secunda Episcopo dedit regendi ipsam familiam, super altare sedebant in ejus ornamentum, apud Ott. Sperling, in Testam. autem Sedes apud Alexandriam,.... tertia Abbatemque ibi ordinare, et Monachos de dom. Absolon. pag. 91. Vide supra Se- vero Sedes apud Antiochiam, etc. Qua ipsa Sede ibidem ponere, sive Canonicos. dellus. quidem primes sedis appellatione non [Testam. Poncii Raymundi Comit. To1 SEDENTULUS, Jam sine dentibus. Pa- semel Romana donatur, apud eumdem los. ann. 960. apud Mabill. Diplom. lib. pias in Amalthea, Leg. Edentulus, Gall. Gelasium Epist. 4. adFaustum, etEpist. 6. Charta 140 : Alia medietas remaneat Edente. 13. Hadrianum I. in Canonibus, Nico- ad ilia Sede de Agade. Charta Aimari I1. SEDERE, Aptum esse. Ordo Roma- laum I. Epist. 6. in Vita S. Sabini Epi- Episc. Ebredun. ann. 1213. inter Instr. nus cap. 6 : Primicerius autem et se- scopi Canusini cap. 2. etc. Concilium torn.3.novae Gall. Christ.col.208: Actum cundicer'ius componunt vestimenta ejus Sinuessan. sub Marcellino PP. : Nemo apud Sedem in choro majoris ecclesiss "SEDAZIDS, ab Italico Sedazzo, Cribrum, setacium, Gall. Sas. Pact, inter Mutin. et Lucens. ann. 1281. apnd Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 902 : Seles, unde fiunt Sedazii,... de soma tres solidi Mutinenses auferantur. Vide infra Sederius et Setaciare. %. SEDECENA, Sexta decima pars cujuspiam rei. Stat. Alex. ann. 1297, edit, ann. 1547, pag. CLXX.XVI : Qua divisions sive divisionibus Sedecenarum fuerunt instrumenta facta et plura perfecta manu publici notarii. Que instrumenta perfecta dictus Judex... teneatur et debeat... facere publice preconizari... quod omnes et singuli qui habent instrumenta perfecta de divisione alicuius Sedecene boschi cerrete et sorbeale teneantur et debeant ipsa instrumenta dare et consignare dicto Judici, etc. [FR.] 1 SEDECENNITAS, Numerus sedecim. S. Cyrillus in Prologo libri Comput. apud Petav.in Append, ad Doctr. Temp.: Ut sicut illi sex quatuor-decennitates, ita et isti per septem Sedecennitates, et quasdam dimensionum pergulas duplicates,... inextricablies circulos describere niterentur. 1 SEDECUM, Im'Se, in Gloss. Lat. Gr. Sed eccum, siuSe, rectius legit Vulc. j SEDELLA, Discus, ut videtur, Gall. Plat, in quo aliquid sedet. Anonymi Annal. Mediol. ann. 1389. apud Murator. torn. 16. col. 812: Item Sedella una deaurata, super cujus convasculo sunt arma in uno esmaillo. Alia Sedella deaurata pro aqua sancta cum foliaminibus et armis in fundo. *SEDELLUS, f. Discus. Charta ann. 1019. torn. 1. Hist. Oassin. pag. 81. col. 2 : Cum uno Sedello argenteo super altare S. Petri, ille quod appendimus in die festivitatis. Vide Sedella et mox Sedentilis. SEDENTARH, Qui sedes faciunt. Ugufio. [Gloss. Lat. Gr. Sedentarius, eSpev-

SED
scilicet Ebredunensis. Acta sunt hsec apud Sedem Uticensem an. Incarn. D. 1139. ibid. torn. 6. col. 322.] T SEDALIS ECCLESIA, Eodem intellectu. Charta 1133. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 59 : Ecclesise beati Martini de campis... ecclesiam sancti Dionysii quae dicitur de carcere donavimus cum prsebenda etiam B. M. majoris et Sedalis Ecclesias, et cum universis casteris appenditiis. Sediales Ecclesias dicuntur in Mirac. B. Zitae torn. 3. April, pag. 511. majores Basilicae prope et extra urbem, interprete Florentine, ubi Episcopi aliquando cum Glerq Ecclesiae Cathedralis per festivitates cujusque illarum reficiebantur et sedes fixas habebant: Cum iret ad ecclesias civitalis Luccensis Sediales et majores, etc. Hinc T CiyiTAS DE SEDE, dicitur Urbs Episcopalis, in Statutis MSS. Capit. Glandatensis ann. 1327 : Tenet D. Praepositus claves ecclesias et companies, et debet habere campanarium suis sumptibus. Et quia in civitate de Sede habet jurisdictionem in hominibus brevis prsepositurse, etc. SEDERE , Sedem Episcopalem obtinere. Epitaphium S. Valent. Episcopi Veronensis apud Ughellum: Vixit annos pi. m. xxxxv. et Sedit Episcopatum an. vn. menses vn. et dies xvi. et recessit sub, etc. [Conventus Episc. ad Barcin. torn. 3. Cone. Hispan. pag. 189 : Tempore quo Frodoinus Sedebat cathedram Bardnonensem.] SEDES APOSTOLICLE , [Ecclesise quae Apostolum conditorem agnoscunt.] S. Augustinus lib. de Doctr. Christ, cap. 8 : In Canonicis autem Scripturis Ecclesiarum Catholicarum quamplurium auctoritatem sequatur, inter quas sane illse sunt, quss Apostolicas Sedes habere, et epistolas accipere meruerunt. ] SEDES, nude pro Ecclesia seu conventu etiam haereticorum , in leg. 8. Cod. Theod. lib. 16. tit. 5. de Haeret. : Omnia loca fiscalia statim ftant, quse sacrilegi hujus dogmatis (Eunomianorum et Arrianorum) vel Sedem receperint, vel ministros. 1 SEDES ECCLESIASTICA, Clerus loci alicujus, ut videtur. Lex Bajwar. tit. 10. 11 : Si quis presbytero, vel diacono, quern Episcopus in parrochia ordinavit , vel qualem plebs sibi recepit ad sacerdotem, quern Ecclesiastica Sedes probatum habet, injuriam fecerit, vel plagaverit, tripliciter eum componat. j SEDES MAJESTATIS. Ita nuncupatur in antique Rituali MS. Eccl. Vivariensis ann. 1360. sedile in quo sacra celebraturus sedet, dum in choro Kyrie, Gloria, et Credo decantantur : unde quoties assurgebat; ipsi capellos pectebat Diaconus amoto ejus capello seu almucio, licet id officii jam in secretario, antequam ad altare procederet, sollicite ei praestitisset. Vide Tribunal 3. SEDES POTENTLY, id est, Abbatis, in Vita Notkeri Balbuli num. 19. 3. SEDES, Obsidio, ex Gallico Siege. Epistola Stephani Comitis Blesensis de Obsidione Antiochise, torn. 4. Spicilegii Acheriani : Et jam ibi cum omni electo Dom. Jesu Christi exercitu Sedem cum magna ejus virtute per 23. continuas septimanas tenueramus. Dicitur autem exercitus Sedem tenere, vel facere, cum in castris sedet. Vegetius lib. 2. c. 5 : Quse omnia in Sedibus, in itineribus, in omni exercitatione castrensi, universi milites, et sequi, et intelligere consuescant. Vide observata a Lindenbrogio ad Ammiani lib. 14. pag. 10. et pag. 99. edit. Valesii.

SED

SED

395

Usurpatur praeterea hsec vox de lone et furca superposita, etc. Charta ann. militibus qui in oppidis stant et stabiles 1034. in Antiquitat. Vosagensib. lib. 5. sunt, Gall. Qui sont en garnison : quo c. 7 : Ad Fremonivillam 6. mansus cum sensu intelligendus videtur Vegetii lo- Ecclesia, apud Vicum aheneum unum cus jam laudatus. Certe idem alibi ha- cum duobus Sessibus, etc. Tabularium S. bet : Eruditi in Sedibus milites. Et Am- Remigii Remensis : In Muriniaco habet mianus : Militares numeri destinatas Sessum 1. cum sedificiis, curte et scuriis. remearunt Sedes. Ubi vox Sedes de stativa Alibi : Est mansus 1. in Sesso est mapp. accipienda est,ut et in Cod. Theod.Leg. 1. in olchis mapp. 6. de terra forastica 2. de Domest. et Protect. (6, 24.): Qua- mapp. 20. sunt simul mapp. 28. Rursum : ternas etenim annonas eos quos armis Dedit idem homo ad eamdem Ecclesiam gestandis et procinctibus bellicis idoneos Sessum 1. ubi aspicinnt de terra arabili adhuc non esse constiterit, in Sedibus jornales 6. vineolas 3. etc. jubemus adipisci. Vide Sedetum, Sedita SESSIO, Idem quod Sessus. Epistola et Stabilitas, Glossar. med. Graecit. col. Gaufridi de Meduana torn. 2. Spicilegii Acheriani pag. 507 : Decem aratra cum 1343. voce SlSe-rov. j SEDEM TENERE, A loco, in quo quis bobus, quse Carucas vocatis, et terram sedet, non dimoveri. Charta Caroli Reg. duabus Sessionibus aptam adlaborandum Hungar. ann. 1327. apud Ludewig. torn. dedi. 5. Reliq. MSS. pag. 478 : Contra quos, si SSEx his omnibus haud difficile quis preedictus Rex Boemiss hostiliter cum percipere potest vocem Sedes et alias, exercitu processerit, Sedem lenebimus in quas hie congessit Vir eruditus, non quiete, neque eis hac in parle aliquod tantum signiflcare locum idoneum ad ferre volumus subsidium vel juvamen. construendum aedificium, sed et desi4. SEDES, Locus idoneus ad construen- gnare Modum agri qui cqlitur, idem dum aediticium, vulgo Masure. Sella proinde esse quod supra Pecia et Platea. mansi, in Edicto Pistensi c. 30. Charta His addere placet Terragium Bellijoc.: Lotharii Imp. ann. 977. apud Locrium Super quodam prato.... continente Sedem in Chron. Belgico : Simili modo mansa octo massotarum feni. Infra : Continente duo in jam prasdicta villa, et Sedes duas plateam duarum massodatarum. in terra arabili, et bovaria (bonaria) 24. 1 SEDIUS, SEDILIUS, Eodem intellectu. ad opus Fratrum ipsius loci. Praecept. Ludovici Imperat. ann. 836. * Sige d'une maison, in Lit. ann. 1264. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 96 : Concessimus ad proprium Hruottorn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 391. SEDILE, SEDIOLUM, Eadem notione. berto fideli nostro.... viniolas et Sedios Charta Caroli C. apud Hemereum in tres cum tribus hominibus qui eas excolere Augusta Virqmanduorum in Regesto noscuntur. Chron. Farf. apud Murator. pag. 28 : Et in Domitionis monte tria torn. 2. part. 2. col. 448 : Aimon casam Sedilia, cum vineis ad se pertinentibus : nnam; filii Petri Petronacis casaleunum; in Vico quoque Sediolum unum ad offi- Joannes cum suis Sedium unum ; Ursus cium peragendum lavandorum vestimen- Godon Sedium unum. Pluries ibi. Tabul. torum, cum gemino lavendario, qui in eo Audomar. : Habet ibi Sedilium unum , habitare videtur. Charta BerengeriEpisc. inde solvit sol. 1. Ibid. : Habet et ibi SeVirdunensis in Tabulario S. Vitoni et dilios x. veniunt in censum de argento apud Hugonem Flaviniacensem pag. sol. vin. 1/2. Rursum : Habet ibi Sedilios 133 : Dedimus prssterea.... mansa decem xxxiii. inde veniunt sol. v. 1/2. cum Sedilibus,ad eadem mansa pertinenSEDES MOLENDINI, seu locus idoneus tibus. Idem Tabularium S. Vitoni: Sunt ad construendum molendinum, vel ubi ibi undecim Sedilia, excepto indominicato, stat molendinum, in Chronicq Andrensi unum quodque in festivitate S. Martini pag. 345. 347. Locus molendini, pag. 353. solvit 4. denar. Occurrit ibi non semel. Adde Marlotum in Metropoli Remensi [Diploma Arnulfi Reg. ann. 890. apud pag. 621. Area molendinaria, in Charta Marten, torn. 2. AmpT. Collect, col. 34 : Communiae Compendiensis ann. 1188. Tradimus.... inter Sedilia ac prata terraSEDIUM, SEDILIUM DE MOLINO, in que arabili ac silvam bonuaria LX. Item Charta ann. 1160. apud Ughellum torn. in alio loco Harz vocabulo inter Sedilia 7. pag. 575 : Ac subjectum est Sedilium, campospratorum bonuaria cxxx.] Charta ac fovea de molino, quod olim construann. 1153. in Sanctuario Capuano pag. ctum fuerat foris hanc civitatem. Infra : 197 : Fundus et Sedilis pertinens Ecclesias In media Sedio vel fovea unum molinum, S. Marias majoris. Adde Caracciolum de si voluerit,construere. Vide eumdem torn. Monum. Eccl. Neap. pag. 298. Will. 6. pag. 300. 846. [Chron. Farf. apud MuHeda pag. 247. 1. edit. : Sedilia autem, ratqr. torn. 2. part. 2. col. 557 : Unum quas Hofsted dicuntur, Bisusamflicta, in Sedium de molendinis juxta molinum quibus supranominati manserunt, etc. Todici. Ibidem col. 570 : Qusedam portio Est autem Theutonibus hof-stad, et hof- de Sedio molini, etc.] stede, fundus, area, solum,locus absedi1 SEDILE, vel SEDILIUM, nude, Pari ficio purus : solum, cui aedes imponun- significatu. Charta Alexandri PP. ann. t u r ^ et quod aedibus dirutis manet, 1257. apud Ughellum edit. 1717. torn. 1. vulgo Domustadium, q. d. locus domus: Ital. Sacrae col. 280 : Unum molendinum ffo/enim, domus cum solo et horto. Ita et dimidium, ac duo alia Sedilia pro conKilianus. Vide Huba. stituendis duobus aliis molendinis libera| SESSURA, Eodem sensu, in Chartaliter concedendo. Henrici Leod. Episc. ann. 1163. apud SESSIO. Tabularium Prioratus de PaMarten, torn. I. Ampliss. Collect, col. redo : Idem de situ molendini, medieta866 : Ecclesia siquidem Falemannias qua- tem : et vocatur eadem Sessio: Ad pratum tuor clericos vel prsebendarios habebat, ad Abud. quorum spectabat victum vel vestitum tota * SEDES FENI, PRATI, Modus agri. et integra decima ejusdem villas et atrii,... Charta Phil. III. ann. 1270. in Reg. 80. et quatuor cortilia cum singulis domorum Chartoph. reg. ch. 597 : Quittantes peSessuris. nitus Sedes prati illius de Duno regis,.... SESSUS, Eadem pariter notione. Charta pro quibus Sedibus feni idem Martinus Caroli Gal. in Taoulario Dervensi: Con- reddebat nobis annuatim viginti solidos cedimus etiam eisdem Dei serins Sessum Paris. unum indomnicatum ad accipiendum sa* SEDES MULLONORUM, Spatium, lolem, cum proprio, uti vulgo dicitur, Stal- cus , ubi coacervatur fenum. Charta

396

SED

SED

SED

arm. 1265. ex Tabul. S. Petri Carnot. : Dicebantse habere debere inprato...apud Tyvas, in dominio dictorum abbalis et conventus, restalagium, Sedem mullonorum, etc. 1 SEDKS BLADORUM, Praestationis species exsolvenda, ut videtur, pro loco ubi reconduntur blada. Charta ann. 1253. in Tabul. Floriac. : Girardus quitlat et concedit quicquid habet.... in grangia de Figiaco,.... scilicet piletum, guapandum, Sedes bladorum, etc. * Area, proprie ; unde dicitur de Jure colligendi grana, quae in area e manipulis excidunt, yel granorum trituratorum reliquias. Lib. privil. eccl. Carnot, ch. 257: Medietatem omnium Sedium, post palam reducendo, ultimam minam ad Sedem, si de ilia aliquid deficeret. Neque aliter mtelligenda videtur Sedes curias. T SEDES CUKLE, in Charta ann. 1220. ex Chartul. S. Aviti Aurel. : Rambaldus dicebat se debere... habere.... Sedem curise post paleam sine scopa. Vide Sedes Bladorum. SEDES GAMBLE, Ubi cerevisia conficitur. Charta Garini Episcqpi Ambianensis ann. 1138. ex Tabulario Abbatiae S. Fusciani: Wermondus quoque Vicedominus eidem Ecclesiss dedit Sedem unius cambse in orto Erleboldi, etc. T SEDES INTIMA, Imus career, Gallice Cachot; Prudentio lib. 2. contra Symmachum v. 469 : Antrum carcereum. Eidem hymn. 2. v. 310: Atrum limen. Cod. Theod. leg. 1. tit. de Custod. reor. (9, 3.): Nee vero sedis intimas tenebras pati debebit inclusus, sed usurpata luce vegetari. SEDES SALINARLE, Loci, in quibus sal conficitur, seu in quibus Patellae et Caldariae salinariae'consistunt. Vita Joannis Gorziae Abbatis pag. 764: Salinas, quas una tantum parte regionis ipsius, quas vicus dicitur, habentur exstruere, ut in loco eodem plures, quas dicunt Patellas, partim ex integro cum ipsis Sedibus emptas, partim , quse juris Monasterii erant, reparatas, multo usui imposlerum profuturas paraverit, etc. Chronicon Senoniense lib. 4. cap. 36 : Sedes etiam salinarias ipsius Prioratus apud Medium vicum in domibus lapideis inclusit. Chartae Henrici III. Imp. et Leonis IX. PP. ann. 1049. apud Chiffletium in Tornutio : Caldarias quoque ad sal conficiendum cum propriis Sedibus, quse vulgoMitchse vocantur. Alia Henrici IV. Imp. ann. 1053. apud Perardum in Burgundicis : Corroboramus etiam donum Caldariarum in Salinis vico, cum sedibus suis, quas tradidit supradictas Ecclesise Comes Otto cognomento Willelmus. [** Pancharta Abbat. Metloch Diceces. Trevir. in Diar. Diplom. torn. 2. pag. 124: Puteum salis in Wich. Ibi habemus 7. Sedes.... Dabuntur nobis de unaquaque Sede 5. modia salis, etc. Vide infra Segus. Confer Sahsuti apud Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 166. radice Siudan, Coquere.] SESSA, et SESSUS, Eadem notiqne. Testamentum Fulradi Abbatis S. Dionysii: Patellas ad sal faciendum in vico Bobatio seu Marsallo, una cum Sessis eorum. Charta Theodorici Episcopi Metensis ann. 1176. in Antiquitatib. Vosegi 3. parte lib. 4. cap. 3 : Et insuper tres Sessas, quas apud Vicum prasdicta domus possidet, liberas ab omni redditu et exactione, concessimus. Charta Chrodegangi Episcopi Metensis ann. 763. apud Meurissium in Eplscopis Metensibus pag. 187: Donamus et ibidetn in subteriore Vico atria cum Sessu suo,. ubi dominium ipsi fratres possint habere. Alia Stephani

Episcopi Metensis apud eumdem Meu- merel, ou par signe, que elle ait este desrissium pag. 405: Omnes reditus, sive pousee autrefois, et nequedent elle doit questus, quos habemus apud Marsal de toujours 3. s. pour son Siege. 1 SEDILE, Eodem significatu, in Charta Sessis seu patellis, quse pertinent ad alodium, quod nuncupatur, etc. Mox : Prse- Ludovici Reg. ann. 874. apud Marten, terea concedimus eis, ut quot Sesses vel torn. 2. Ampl. Collect, col. 29: Sedilia Sessiones in prasdicto alodio construere insuper in portu Hoiio et Dionanto, unde valuerint, tot nullo conlradicente apud exeunt solidi xxxn. Marsal construant. Alia anni 1304. in * Charta ann. 1321. in Reg. 61. CharAntiq. Vogesi lib. 5. cap. 7: Apud Vicum, tpph. reg. ch. 290: Item mue le rente que aheneum unum cum duobus Sessibus. Et lidiz religieus avoient.... u haule de S. Walery pour les Seages et le merquier infra : Prseterea concedimus eis, ut quot Sesses, vel Sessiones in prasdicto alodo des nes. Seuage, eadem, ut videtur, noconstruere voluerint, tot nullo contradi- tione, in Comput. redit. comitat. Pontiv. cente apud Marsal construant. Vide pag. ann. 1554: Des profftcts et revenus des averaiges et Seuages des nefs, etc. 167. 426. | SEDES SIMULACRORUM, Loca in qui- 5. SEDES, Proprietas, dominium, bus flxa erant paganorum simulacra, ppssessio. Charta Rothb. archiep. TreGall. Niches, in leg. 19. God. Theod. de vir. ann. 952. torn. 1. Hist. Trevir. Pagan. (16. 10.) Interdum eadem voce Joan. Nic. ab Hontheim pag. 285. col. significantur solia et throni, quibus si- 2 : De adjacentiis Sedis nostrse Almulacra circumferebantur in pompa, treise terram indominicatam ad vineas ut apud Tertullian.lib. de Spect. cap. 7. plantandas. Charta Phil. I. ann. 1061. in SEDES NAVIUM, Reditus de statione Reg. 62. Chartoph. reg. ch. 283 : Concesnavium in portu, quomodo vocatur in simus loco Sanctas Mariae in Sede nostra Ohartis Ottonis Imper. ann. 981. et Pissiaco scilicet constituto, ea quas pater Henrici II. ann. 1006. apud Chapeavil- meus et antecessores nostri prasdicto loco lum torn. 1. Hist. Leod.: Aut reditus de concesserant. Vide Sedentia 1. et Sedile statione navium exigere, etc. Segiagium, in Sedes 4. vel Groundagium, Spelmanno. Aresta - 6. SEDES, Gall. Siege, Convivium ann. 1257. in 1. Regesto Parlamenti fol. inter sodales, qui etiam cum pauperibus 5 : Cum abbas et Conventus S. Judoci su- ad eamdem mensam sedent. Stat. conper mare dicerent, se fuisse spoliatos a fratr. S. Pauli Paris, ann. 1332. in Reg. D. Rege de Sedibus navium inter S. Judo- 66. Chartoph. reg. ch. 1123 : Item il font cum et medium aquas de Cahanche, de leur Siege chascun an lendemain de laquibus erant in possessione et mainagio dite feste saint Pol, ou a un autre jour ratione emptionis factse. ab eis a Wer- la sepmaine, tel comme il leur plait. Item mundoDom. de S. Judoco, etc. Vetus reges- audit Siege dquinze poures souffisamment tum domus publicsa Ambianensis, de pelez, qui sont les premiers assis et servis tributis, quae exsolvuntur in portu Op- a un doys des plus riches hommes. pidi S. Valerici: Li Abbes de S. Valeri T SEDESSERIUS. Vide Sederius. a moitie en I'aquit de toutes les coses, qui SEDET, Decet, ex Gallico Sied. Berviennent d'Engletere et de le coste pour nardus Silvester de gubernatione rei fatant qu'eles soient la vendues, ou compa- miliaris : Male Sedet in juyene, vina rees, mais s'eles sont vendues ou compa- cognoscere. Andreas Aulae regiae Capellarees a Dieppe ou Eu, en Flandres, ou en nus in Amatoriis: Melius in mensa reautre coste, li Abbez n'y a riens. Li Abbes gia sedet aurum, quam in pauperis domo, a le Siege des nes d'Engleterre quiconques, vel rusticano tugurio, etc. [Vide Seder e 1.] mais n'ait este u haule, et qui ne soit SEDETUM, Locus, seu sedes castrorum, merquie. Li Serjant, I'Abbe et le Prevost ubi consistit exercitus, sedes nude Amle veut rnerquier,et paye chele nef a chele miano lib. 14. Vegetio, et aliis. Lex 18. fois 26. den. dont li Prevos a les 2. sols et Cod. de Episcop. aud. (1, 4.): Milites, qui li Abbez 2. deniers. Mais li Prevos ne prsssunt, et in custodia consistunt, in prent puis riens u Siege de cele nef. Se 2. suis, ut vacant, Sedetis, sive stationibus, nes sont flote en seant ou en venant, ou etc. ubi Graeca habent ev TOT; o-eSeirot; I'une siet et I'autre vient, et I'une empire auTtov, de qua voce Graecobarbara conI'autre, chascune rent le moitie du da- sule Glossar. med. Graecit. [Vide Sedes mage I'une a I'autre. Se navire siet u 3. et Sedita.] haule a sec ou a flote, et on boute nef ou * SEDIA, vox Italica, Sedes in choro navel seur lui, se chele, qui siet toute coie ecclesiae. Charta ann. 1349. torn. 2. Hist. est empirie par chele que ou on boute, Cassin. pag. 545. col. 2: Promiserunt rend le damage, et se chele, que on boute facere chorum ipsius ecclesiae cum Sediis est empirie, chele qui siet toute coie ne duplicibus, unam videlicet altam et aliam rent riens. Computum Domanii Comita- bassam. Vide infra Tabernaculum 5. tus Bononiensis ann. 1402: Recepte de * SEDIALE. [Faldistorium sive SeSieges de nefs des pesqueurs venans ou diale. [Diar. Burchard. ed. Thuasnes havene de Boulongne au temps de heren- II. 128. an. 1494.)J guison depuis lejourde S. Miquiel jusques 1SEDIGEM, pro Sedecim, nisi menau jour S. Andrieu, lesquels doivent cha- dum sit librarii, in Actis Episcop. Cenocune nefau vaisel pesqueur 5. s. 4. den. man. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pour leur Sieges, etc. Ainsi des Sieges de pag. 127. nefs ou hable d'estaples, etc. Computum * SEDICINA, SEDECINA, offlcium, Domanii Comitatus Pontivi ann. 1478: munus in dies sexdecim a nuntiis praeRecepte des Sieges de nefs alans en pes- stitum. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. cherie de harancs a payer au jour de S. I. pag. 223 : Nee era (ego Nuntius), vel Nicolas d'yver, c'est assavoir que chacune slabo cum yscario, nee cum alliquo alio nef portant 4. lez de harenc et au dessous, offttiali, nee ad aliquod discum, nee ad doit pour le Siege 4. sols esterlins, celles de aliquod of/itium ultra xvi. dies in an4. a 6. lez sept esterlins, etc. Usatica MSS. num, et de hoc tenear precise, nisi prius Vicecomitatus Aquarum Rotomagi: coequentur. Et donee stetero ad alliquam Quant nef faite en Engleterre vient a Sedicinam non possim facere aliquam Rouen, elle doit estre despousee, et pour ambaxatam pretio; et torn. II, pag. le despouser, elle doit au Roy 3. s. et pour 549 : Et dicti offtciales possint et debeant le Siege 3. s. Elle ne doit riens pour des- habere cum eis unum nuntium comunis pouser, mes que I'en puisse monstrer par ban. expensis comunis, qui cum eis stare

SED
debeat ad Sedecinam secundum formam statutorum. [Fn.] SEDICULUM, Sedes minor. S. Gerard us In Adhalardi Vita cap. 9. n. 55: Locato ante lectum Sediculo, semper assidebat coram eo. TI. SEDILE,SEDiLiUM,etc. VideSedes4. j|< 2. SEDILE, Latrina, Secessus, Ital. Cesso, Private, Gall. Prive, Lieux d'aisances. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 363 : Et non habeat aliquis Sedile, seu privatum prope aliquem puteum ; et torn. II. pag. 492 : Et hoc fiat expensis omnium hominum, qui habent vel habebunt necessaria, vel Sedilia super dictis andronis. [FR.] <* SEDILIA, Vagina, quasi gladii sedes. Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120 : Sedilia, Gall. Sache. 1. SEDIMEN, urina, et dicitur a sedeo, eo quod in fundo sedet, Matth. Silvatico : Latinis, sedimentum, Gr. yuoaTacrsc, VOX medicis familiaris. 2. SEDIMEN, Sedimentum, pondus, gravitas, assiduitas, diligentia : sed proprie gravitas in dicendo, eruditio, studium, diligentia, ingenium. Ita non semel usurpat Ordericus Vital, in prologo ad Histor.: Horum (Scriptorum) allegationes delectabiliter intueor, nostrique temporis sapientes eorum notabile Sedimen sequi cohortor. Idem lib. 2. de Aratore pag. 375 : Carmen metrica sonoritate pulchrum edidit, in quo nobile sui Sediminis monimentum posteritati futures reliquit. Lib. 3. pag. 461 : In domo Domini nutritus fuerat, diutinoque Sedimine religiosam vitam jugiter ducere didicerat. Lib. 4. pag. 530 : Artium etsacrse lectionis Sedimen per Lanfrancum cospit. Lib. 6: initio : Humani acumen ingenii semper indiget utili Sedimine competenter exerceri. Adde pag. 547. 597. 903. 628. 3. SEDIMEN, Idem quod Sedes, seu locus quivis vacuus, idoneus ad aedificandum vel plantandum, etc. [Ghron. Farf. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 511: Sedimen terras ad casam faciendum, etc. Statuta Vercell. lib. 6. fol. 133. v : Quod nullus homo cui livratum esset Sedimen vel livraretur possit vendere, donare vel alienare in aliquam personam quse non sit subdita Communi Vercellarum.] Charta Conradi Imp. ann. 1028. apud Augustinum de la Chiesa in Hist. Eccl. Pedem. cap. 21: Et offert cum Abellonio viro suo per chartam istam ejus portionem de istis casis, capellis, Sediminibus, etc. Alia ejusdem Imp. apud eumdern Scriptorem cap. 20 : Et de omnibus casis, Sediminibus, cseterisque rebus eidem Ecclesias pertinentibus. Paulo post : Concedimus in ejusdem locis et territoriis, quas supra leguntur inter Sedimina castri, arearum, ecclesiarum, seu caetera Sedimina et vineas cum areis suis, etc. Occurrit rursum pag. 240. et in Chartis aliis in Probat. Hist. Sabaudicse pag. 14. 19. apud Ughellum torn. 3. pag. 415. torn. 4. pag. 212. 214.. 215. torn. 5. pag. 650. apud Corium in Hist. Mediolanensi pag. 357. edit. 1646. Franciscum Mariana in Malthide lib. 3. pag. 157. Puricellum in Ambrosiana Basilica pag. 367. 956. 1014. etc. Adde Statuta Mediolan. 1. parte cap. 209. [Statuta Astens. fol. 7. v. etc.] 1 SEDIMEN, Domus ubi quis sedet, habitat. Acta S. Gerardi torn. 1. Jun. pag. 771: Quia Sedimina centum sexaginta familiarum quas habitabant in dicto burgo, detruncaverant. Statuta Vercell. lib. 1. fol. 10 : Si quis habuerit domum vel Sedimen in aliquo burgo, etc. Statuta Astens. cap. 78. fol. 33. v: Teneatur

SED

SEE

397

dictum beale scurare per miram susn do- nens. Hincmar. in Epist. 18. torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 546 : In auxilio mus sive Sediminis. 1 SEDIMINA, 1*. declinat. in Testam. igitur prasbeamus arma divina,.... ut non ann. 742. apud Mabill. torn. 2. Annal. effundatur sanguis Christianus SeditioBened. pag. 704. Gharta ann. 1097. apud nali certamine inter fratres et cognates Murator. delle Antic. Estensi pag. 82: atque p'ropinquos. Has autem suprascriptas massaritias cum * SEDITIONARE, Ad seditionem exciomnibus earum pertinentiis, cum casis et tare, Sedittor, seditionis auctor, in eod. Sediminis earum, etc. Inst. ann. 1379. ibid. pag. 21. col. 1: 1 SEDUMEN, ut Sedimen. Castellus in Dicti consules, quasi Sedittores et conciChron. Bergom. ad ann. 1380. apud Mu- tatores populi, sic Seditionati et in turba rator. torn. 16. col. 848: Comburerunt coadunati, a vobis impetuose praemissa certa Sedumina. prascepta facere petebant. Vide in Se1 SEDIMONIUM, Idem quod Sedimen ditio. j SEDITIOSUM, Causa dissentionis, 3. Charta ann. 1083. apud Ughellum torn. 4. pag. 1457: Sedimonium unum contentions. Justinianus in 2. Prsefat. cum tinta, cum acra quas ibi extat, et Digest. : Et omnes ambiguitates decisse, campo insimul tenenti, etc. Infra : Idem nullo Seditioso relicto. Sedimen cum tinta, etc. 1 SEDITURUS, pro Sessurus, in Vita * SEDINUS, A, UM, [ Si ex formis in- B. Augusti novelli torn. 4. Maii pag. 622: frascriptis figuras in lapide Sedina Quern ad locum concurrunt populi Sedifeceris. (B. N. Ms. Lat. 10272. p. 91.)] turi et se prostraturi. 1 SEDIOLUM, etc. Vide supra Sedes 4. SEDIUM, SEDIUS. Vide Sedes 4. t SEDIPES, Stapes, cui pede innititur s 1. SEDIUM, Sedes, mansio, habitaeques, ut in equum ascendat. Vita S. tio, Ital. Sedio. Testam. ann. 1230. apud Bonae torn. 7. Maii pag. 158 : Jussit ut Cens. eccl.Rom.: Volo quod habeat (uxor de equo descender et, ac sibi transcendents mea Imigla) Sedium in domo mea et de Sedipedem retineret. bonis et rebus meisvictum et vestitum conSEDITA, Praesidium militare, Garni- decenter. son. Isidorus Pacensis Episcopus in *2. SEDIUM, Seditio. Lit. Soldani pro Chronico serae 757: Gentemque Franco- Pisanis apud Lam. in Delic. erudit. inrum frequenlibus bellis stimulat, et Sedi- ter not. ad Hist. Sicul. Boninc. part. 1. tas Sarrazenorum in prasdictum Narbo- pag. 200 : Et non debet venire cum nulnensem oppidum ad praesidia tuenda lum hominem propter terram nostrum decenter collocat. Vox propria. S. Hiero- damnum, habere, et Sedium facere, et nymus de locis Hebraicis: Villa, no- non debet nocere nullum mercatorem Samine Theman,.... ubi et Romanorum mi- racenum, etc. litium prassidium sedet. [Vide Sedes 3. et SEDNIGUS, Centurio,Slavis.Vide Hist. Sedetum.] PresbyteriDiocleatis pag.290. edit. Joan. * SEDITIALITER, Seditiose, Gall. Sedi- Lucii, [et infra Setnicus.] tieusement. Arest. ann. 1380. 6. Oct. in | SEDOPROFETA, pro Pseudo prophevol. 7. arestor. Parlam. Paris. : Consules Nemausi cum infinitis hominibus dictse ta, in lib. 2. Isid. de Offic. cap. 17. ex civitatis Seditialiter coadunatis, etc. Vide Cod. MS. Corbeiensi laudato a Mabill. Diplom. pag. 350. mox Seditionabiliter. * SEDUGIBILIS, Seductor, deceptor, 1. SEDITIO, Cqnspiratio in mortem, aut damnum alicujus, Bractono lib. 3. corruptor. Testam. ann. 1251. ex Tabul. tract, de Corona cap. 2. ubi Fleta lib. 1. Auxit. : Quod si ipse dominus Jordanus absque filio legitimo et filia legitima de cap. 21. | 2. 3. habet Seductio. At | 8. habet Seditio, ut et Radulphus de Hen- hoc nequam et Seducibili sseculo tolleregham in Magna cap. 2: Constat, quod #!/* &tc* 11. SEDULA, pro Schedula, in Conplacita de crimine laesas majestatis, ut de nece vel Seditione personas Domini Regis, suet. Universit. Paris, per Robert. Gouetc. Libertates villse Martelli in Lemovi- let fol. 5. v: Tenetur... eorum Sedulas ad cib. ann. 1219. apud Justellum : De illis receptorem cumtaxa dirigendas signo suo vero, qui alteri plagant aut cicatricem fa- signare. * 2. SEDULA, [Ut cedula : Majestacerent, aut sanguinem excuterent, aut etiam aliquem ad lites, vel ad Seditiones tem vestram attente requirimus et roarma traherent,etc. Quo loco seditio idem gamus quatenus prefato Guillelmo Bovalet, quod Gallis Meslee. nes Mains, usque ad summas in dicta SEDITIONARI, (TTacrta^tv, in Gloss. Gr. Sedula contentas, satisfieri faciatis. Lat. seditionem excitare. (A. N. X. 3. f. 33. an. 1335.)] 1 SEDULARIQM, Sedile. Paulus D. lib. SEDITIONARIUS, 8-oMylpiryi?, in eodem Gloss, qui seditionem excitat. [Cone. To- 33. tit. 10. leg. 4 : Rhedas et Sedularia letan. XVII. inter Hispan. torn. 2. pag. supellectili adnumerari solent. VideTur760 : Seditionarios nunquam ordinandos nebi-Advers. lib. 8. cap. 9. clericos, sicut nee usurarios vel injuriaj SEDUMEN. Vide supra Sedimen 3. rum suarum ultores.] Vide Concilium SEDUS, sine dolo, id est, virtus. PaCarthag. ann. 398. can. 67. [et Gregor. pias. SEDUTATICUS. Charta Caroli C. ann. Turon. lib. 10. Hist. cap. 15.] *2. SEDITIO,Praasidium militare, Gall. 5. regni ejusd. in Chartul. S. Dion. pag. Garnison. Append, ad Hist. Theg. torn. 75. col. 2: Concessissent omnes theolo6. Collect. Histor. Franc, pag. 86: Anno neos, vel barganaticos, sive ppntaticos, vero xxiv, praenunciavit imperator,ut cum vel pulveraticos, seu rotaticos, cipitaticos, omni exercitu yoluisset ire Romam cum Sedutaticos, etc. Ubi leg. Salutalicos. %. SEDZAU, [Gall. Mesure da grains: filiis suis Pippino et Hludowico, et statuit Seditiones in nonnullis locis contra Da- ... Solvit in partem quarterie.... videlicet pro duobus Sedzaus cum tertia nos. Vide Sedita. * SEDITIONABILITER, ut supra Sedi- parte alteri us Sedzau. (Arch. Histor. tialiter. Instr. ann. 1379. inter Probat. de la Gironde, T. 21. p. 371.)] | SEED COD, vox Anglica quae vas illud torn. 3. Hist. Nem. pag. 20. col. 1 : Una cum trecentis aliis hominibus ethabitato- significat, in quo agricola semen reporibus dictas civitatis seditiosis et Seditio- nit, a Sax. saed, A.nglisSeed, Semen, et nabiliter simul congregalis, etc. C o d d e , pera, vel id omne quo aliquid * SEDITIONALIS, Ad seditionem perti- continetur. Comput. ann. 1407. apud

398

SEG

SEG

SEG

Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 549: Sed legendum Begardi, de quibus su12. SEGIA, Situla ex sere Cyprio, aquas hauriendae idonea, Ital. Secchia. Statuta Et pro uno Seed-cod empto in. den. pra. Vercell. lib. 7. fol. 152: Item statutum 1 SEGARE, SEGATURA. Vide Secure 2. ] SEENS. Ees immobiles. Vide Sedenest quod si ignis poneretur in civitate de ] SEGATOR, SEGATUS. Vide Seca. tia. nocte... incontinenti currant mulieres | SEERUS. Comput. ann. 1202. apud 1 SEGEL, ut Sigalum. Vide ibi. -SEGELATIUS, Seca litius, Gall, de cum situlis et Segiis portantes aquam et D. Brussel torn. 2. de Usu feud. pag. CLIII : De Seero de Gant. xx. I. Nomen Segle. Charta ann. 1097. ex Chartul. S. ad ipsum ignem extinguendum intenSulp. Bitur. fol. 6. r: Ergo dabit Stepha- dant sub pena sol. xx. Pap. Vide infra loci proprium esse videtur. tres SEGA, SEGOHA, etc. Obligatio, qua nus.... erit, sextarios deannona, unus tri- Selha. SEGIA, Quod Commentariensi pro ticeus alter vero Segelatius, tertius 1 3. vassallus, vel tenens, dominum in hos- ordeaceus. Seguel, Secale, in Oh. ann. incarceratione prsestatur. Charta Caroli tem seu exercitum sequi tenebatur. 1356. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. Principis Montis S. Angeli ann. 1284. [Vide Hostis 2.] Charta Guigpnis Comi1 : Civata, tis Forensis ann. 1253. pro Libertatibus pag. 179. col. sestarium, ij.v. sestaria, j. ex Cod. MS. D. Brunei fol. 75. v: Ut sex qui in Arelatensium Villarezii : Homines prsedictte libertatis flpren. Seguel,j. floren. gross, pomola, denarii pro solvuntur captivis civitate Segia a sint sestaria, tenentur venire in cavalcatam nostrum, viij. SEGENTES, Messores, qui in meten- nobis. * ... et Sequi mandatum nostrum pertotum dissegetibus operam suam locant. Keg. 1 SEGIAGIUM. Vide Sedes navium in Comitatum Foreasem, etc. Sega et sequuta concum armis,in Charta ann. 1350. apud Jus- N. Chartoph. reg. ch. 5 : Debuimus com- Sedes 4. venire et inquirere utrum homines >)c SEGIMEN, [Sebum: Pro pice graeca tell, in Hist. Turenensi pag. 104. Alia munise Cerniaco, manuoperantes et aliis rebus neann. 1275. in Tabul. S. Flori Arvern.: Ab Segentesde terra comitis^ de Roceyo, debe- et candelis Segiminis et plumbum camin omni atallia, collecta, leuda, Segoha, rent reddere winagium ipsi comiti in re- cessariis ad saldandum panilis. (Libri censuales, s. Petri Bomanobra et servicio. Alia : Excipimus mae^ an. 1464.)] etiam libertatem a Segnoa, manobro et gressu suo. T SEGIMENTUM, ut supra Sega. Vide * servicio. Homagium factum Henrico tur, SEGERZONUM inter arma numeraComiti Rutenensi a Petro de Panaco reg. in Stat. Vallis-Ser. rubr. 44. ex Cod. ibi. SEGLA, Mensura liquidorum. Vide | 4619. fol. 88. r: Arma vetita.... sunt Domicello ann. 1280: Prseterea ego et hsec, videlicet successores mei debemus vobis et successo- gerzonum, etc. lancea, rasthullum, Se- Sicla. 1 SEGLARIUM, Emissarium aquarium, ribus pro quolibet prsedictorum castro|1. SEGES, Mensura agraria. Charta Gallice rum facere albergam cum 5. militibus, Werfrithi Episcopi ann. 892. apud Hi- Placent.Evier,4.vel quid simile. Statuta lib. fol. 40. v : Omnia Seglaet Segoam facere cum aliam terram ves- ckes. Grammat. Anglo-Saxon, pag. 174 : ria seu foramina vel meatus in quibus tram monueritis, ad hsec nos vel noslri, Et etiam unum pratum ad mensuram mittitur vel mitti potest aqua in aliquam etc. viam xir. Segetum vel amplius. SEGUIS. Carta Pontii Oomitis Tolosani fere=2. SEGES, Granum, quod rnolendum cium publicam civitatis habeant horifi:;: et foramen ex exit aqua ann. 936. apud Catellum pag. 89: Quses- defertur. Charta Nic. abb. S. Joan. Lau- juxta terram: ita quod quibus vel relibeexitus tus, et albergas, et firmantias, et tallias, dun. ann. 1196. ex Tabul. ejusd. mo- ratio non ledat transeuntes. Vide Scolaet omnes actiones, et Seguis, et justitias, nast. : Cum autem molendinarius Sege- rolum. etc. Ita legendum pro Segnis. molendinum tulerit, in1 SEGLE, SEGLIA, SEGLUM. Vide SigaT SEGUIUS, Eadem notione. Charta tem alicujus ad longius ad domum illius, Eaymundi Bernardi Vicecom. Biterr. fra tres dies ad sive in farina, sive in ipsa lum. cujus est seges, SEGMENTATUS , [Segmentis ornatus. ann. 1070. in Append, ad Marcam Hisveste Segmentis pan. col. 1157 : Excepto ipso Seguio qui Segete reportabit. Pileum stramineum, in Diciturde nomine ejusmodivariegata siT SEGESTRUM, mul et vestimentis per prsedictos incombres vel donationes Amalth. ex Suppl. Antiquarii: nescio induto.de Segmenta ornaadvenerit per directum ad ipsos successo- quo vade. In Gloss. Lat. Graec. : Seges- menta dissecta velautem intelligocolons res de ipsos tenentes jamdictas donatio- trum, Slyacrrpov, yepaSspfjiov, vetus pellis. seu textus. Hinc etiam diversi idem Segmentatus} nes; sed ita maneant ipsse abbatige excep- Vide Scaliger. ad Festum in Deris, et tis prsedictis incumbres et eorum Seguio Casaubon. ad Sueton. in Aug. cap. 83. quod acupictus sonat Ernaldo in Vita S. Bernardi torn. 2. Oper. ejusdem col. prsescripto. 1112. edit. ann. 1690 : Segmentata ei cirSEQUIMENTUM, SEGIMENTUM, SEGUI- [* Forcellin. in Segetra.] j SEGGREAGIUM. Vide supra in Secre- cumferebantur pulvinaria. Probus Seg-MENTUM. Charta Friderici II. Imp. ann. tarius 3. ment? interpretatur fasciolas quae ex1220. apud UghelJ. torn. 2. pag. 23: Ut ?ic Instrumentum incur- tremis vestium oris assuuntur Gall. nee per aliquem nostrum missum,aliamve vum, SEGHETIUM, metuntur, vel foenum Franges. Eo sensu accurrit in , Cone. quo segetes majorem velminorem laicalem personam, in quibusdam seu per commune Bononiss compellantur aut herba secatur, quod appellatur Se- Mexic. ann. 1585. inter Hispan. torn. 4. pag. 339 Vestitu fimbriato, clavis sericis, vernaculis curare, ad breve communis Bononiie vel ghezz. Stat. Lombardisa 1297. edit. an. phrygiisve: aut Segmentis ornato (Clerici) Alex. Sequimentum potestatis, aut in cavalca- 1547. pag. CGLXXXV ann. autem cum Se- ne utantur ; sed Segmenta rasi serici aut : Si tam, vel in exercitum ire, etc. Charta tafetani, quse duorum aut trium Nunii Sancii Comitis Rossilionis ann. ghetio seccaverit, vel seccari fecerit in die rum latitudinem non excedant, indigito1233 : Et faciant ostes, et cavalcadas, cur- sit in banno soldorum x. pro quolibet mitate pallii seu mantelli gesture extrepotetes, et placita, et Segimenta cum meo seccatore, et in nocte soldorum xx. [FR.] runt. Gloss. Sangerm. : Seg SEGHS, corpore et meis Militibus de Vicecomitatu Italis Sega,Officina, ni fall or, ubi serra, mentum, uneLat. Gall. de vestement, ou maniere ad desecandum utuntur. Ceritanise, etc. [Charta ann. 1134. in Ap- Testam. decoupeure milit. de castro Barco pend, ad Marcam Hispan. col. 1277: Et ann. 1319.Guill. 3. Cod.Ital. diplom. col. pourft ou du col.] Vitade robe, ou fermail pendent MS. S. Amatoris faciam tibi hostes et cavalcadas, curtes 1945 : Cum torn. omnibus meis terris, possessioet placitos, et Seguimentum cum meo cor- nibus, mansis, molendinis, Seghis,folloni- initio : Parentibus nobilissimis ortus, et in cunis Segmentatis educatus est. [Segpore et cum meis militibus de Vicecomi- bus, etc. Vide Seca. mentatas cunas dixit etiam Juvenalis tatu Ceritanise.] Charta ann. 1240.-apud | SEGHIA, Terra Sat. Joannem Lucium in Hist. Dalmatica dumetis abundans, ab inculta, vepribus et 6. 89. hoc est, inquit Perottus, teItal. Seccia, du- nuissimis ligneis ramentis pag. 472 : Inprimis juraverunt corpora- metum, Gall. Broussailles. Statuta Ver- ribus depictis : nisi cunas ac versicoloSegmentatas liter... fidelitatem, et Seguimentum dictse cell. lib. 5. fol. malis Potestatis, sicut Spalatenses juraverunt, persona civitatis128: Item quod quselibet rardussegmento tectas interpretari.] Geet districtus Vercellarum Episcopus Cameracensis in Conetc. seminare, ad cultum reducere, cilio Atrebatensi ann. 1025. torn. 13. SEQUITIO. Libertates villas Martelli possit et tensatas tenere terras et possessiones, Spicilegii Acheriani pag. 3: Tertiu vero in Lemovicibus ann. 1219. apud Justelluni : Si quis habitator villas Martelli non qux appellantur Seghise, zerbia, boscum, die, quse Dominica habebatur, Segmentatus suis Archidiaconis sequitur Vicecomitem, quandp mandat etc. 1. SEGIA, ut Seghia, ni fallor; nisi Episcopus cumtexlis Evangelicis.... paratis ; crucibus et Sequitiones suas, pro propria guerra, sit| modus agri, idem proinde quod Se- Synodum celebraturus... progreditur. i. etc. gus. Vide in hac voce. [* Neutrum; vestibus Pontiflciis [quae Segmentatse 1 SEGALE, SEGALLUM, etc. Vide Siga- idem quippe videtur quod infra Sequia.] erant] indutus. Allusit ad illud Juvenalum. Charta ann. 1285. in Tabul. S. Johan. lis lib. 1. Sat. 2. de veste Gracchi : SEGARDI, Haeretici, de quibus ita M- Angeriac.: Et super medietate cujusdam Segmenta, et longos habitus, et flammea sumit. Chronicon Belgicum ann. 1323 : Segardi Segize prout includitur inter maresia multi combusti sunt Parisiis propter hse- communia et pratum domini de Gurgiti- Adde Arator. in Act. Apost. cap. 16.] resim pauperum de Lugduno, quia sub bus, quse Segia communis est cum Him- Vide Salmasium ad Vopiscum pag. 404. specie boni mala, suscitare conabantur. berto. Vide 'Sedes 4. [et Martinii Lexic. v. Segmen.]

SEG

SEG

SEG

399

"SEGNHORIA, Dominatio, dominium, Bitur. Aurel. etc. ann. 1410. in Hist. CaGall. Seigneurie. Charta ann. 1341. in roli VI. pag. 204: Ne vous laisse on SeiReg. 4. Armor, gener. pag. 12 : Sub ejus gneurier vostre royaume, ny gouverner la immediate dominio et Segnhoria in feu- chose publique d'iceluy, eic.Poenit. Adami dum francum, nobile et anticum, bonis MS. cap. 2 : Dieu ne la fist pas (la femconditionibus conditionatum, etc. Seroi- me) de la partie de la terre, adfin qu'elle gnie, eodem 'sensu, in Chartul. episc. ne voulzistSeignourir par dessus I'homme. Paris, fol. 120 : Totes ces choses devant Vita J. C. MS. : dictes sunt ou fief et en la Seroignie monJe ne sui pas pour Signorer, seignour I'esvesque de Paris. Vide SegnoNe pour mestrie demener. ria. SEGNIATA. Gharta Pacis communiae Vide Seniorare in Senior. 1. SEGNORIA, Dominatio, dominium ; oppidi Farae, ab Ingeranno de Couciaco indulta ann. 1207 : Capitagia hominum ex Gallico Seigneurie. Charta Eaymundi Berengarii Marchionis Provincial ann. nostrorum, et tria placita generalia, et panem, quern mihi debebant, et stalla- 1234 : Scilicet omnem Segnoriam,et domigia sotularium, et Segniatam piscatorum, nationem, jurisdictionem, etc. [Cigaltius circadam etiam nemorum, et aquas custo- de Bellpltal.: Papa longo ternpore tenuit diam : hsec omnia eis quitta clamavimus, Segnorias Regis. Adde Statuta Massil. etc. Apud Thomasserium in Consuet. lib. 2. cap. 3. 11. etc.] Vide Senior. 1 SEIGNEURIA, in Charta ann. 1305. Bituric. parte 3. cap. 22. Forte legendum Sogniatam, ex Gall. Soing. [Vide torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 21. col. 2: Concedens.... quod per se, vel familiares Soniare^] 1 SEGNIORESSA, Domina. Testam. suos quoscunque, percipiant et teneant Raymundi Trencavelli ann. 1154. inter ut garderii et custodes ejusdem dictam Probat. novas Hist. Occit. torn. 2. col. domum fortem cum omnibus ejus manda550: Mea uxor tantum quantum voluerit mento, territorio, Seigneuria, jurisdicstare sine marito cum suis et meis infan- tione, etc. Occurrit ibidem bis Seignotibus in omnibus terris meis sit domina ria. 1 SEIGNIORIA. Charta ann. 1290. apud et Segnioressa. Itali Signoressa eo sensu non nisi ridendo usurpant. Vide infra Spon. torn. 2. Hist. Genev. pag. 61: Propterea nos idem Comes eidem domino Senior. Episcopo juravimus quod de aliis juribus, | SEIGNOEESSA, Eodem intellectu, in Testam. Florentii de Castellana ann. possessionibus, vel Seignioria ipsius do1398. ex Schedis Pr. de Mazaugues : Vo- mini Episcopi nihil occupabimus.... et deluit.... quod totum fartum de Luco sibi fendemus contra omnes personas in omveniat et de ipso farto sit domina et Sei- nibus juribus, possessionibus et Seignioria sua in civitate. gnoressa. Vide Signoressa. 1 SEIGNORIA , Ital. Signoria. Charta 1 SEGNIORIVUM, ut infra Segnoria. Charta ann. 1138. inter Probat. novae ann. 1223. ex parvo Chartul. S. Victoris Hist. Occitan. torn. 2. col. 486: Ego Guil- Massil.: Nos abbas petebamus totum affalermus Poncius, et nos qui sumus ei filii re, scilicet dominium et jurisdiction em et Raymundus Ademar, et Guillermus Ade- Seignoriam omnimodam dicti Roncelini. marus.... vendimus.... tibi R. Trencavello Charta pariagii inter Regem et Episc. totum quod nos habemus.... in toto castro Mimat. ann. 1306. ex Tabul. Mimat.: Ad de Marcelliano.... hoc est homines et fos- Episcopum et Ecclesiam Mimatensem perminas cum toto Segniorivo quod ibi habe- tinet jus.... cudendi monetam.... et omnia alia et singula explectandi pro majori mus. Vide Segnorivum. 1 SEIGNOBIVIUM, Eadem notione, in potestate et Seignoria sua, quss ad majoCharta ann. 1139. ibid. col. 487: Dona- rem potestatem, regaliam et majus domimus itaque vobis castellum de Ilia et cas- nium pertinere noscuntur. Occurrit praetellum de Caselas cum suis forteziis et terea in Charta ann. 1304. torn. 1. Macer. munitionibus, et cum ipsis Seignorivio et InsullaB Barbaras pag. 194. in Statutis censibus atque usaticis, et redditibus quss Massil. lib. 4. cap. 14. et alibi. * 2. SEGNORIA, Career, quia prseciibi habemus et habere debemus, et cum toto hoc quod ad ipsa castella et ad domi- puum est Segnorise seu dominii signum. nationem pertinet acpertinere deftef.Vide Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : Item dixit quod audivit did, Senior. # Seigneitrage, in Charta Garn. abb. quod tres homines, qui dicebantur esse Corb. ann. 1300. ex Chartul. 23. ejusd. nuncii domini Albss, erant capti apud monast. : Pour obeir a lui en ces cas et Montem Pavonum in Segnoria, et ipse en autres, si comme il ont accoustume, vidit eos extrahi de dicta Segnoria. -3. SEGNORIA, Jus dominicum. Dicitout soit il d'autres fiefs et d'autres Seigneurages que du seigneur de qui Pinque- tur de prsestationibus, quas subditi dogni est tenu. minis suispendunt, in jamjam laudata Inquisit. : Dominus Barralis posuit eum j SEGNIS, pro Seguis. Vide Sega. 1 SEGNITUDO, Segnities,desidia.Conc. collectorem suarum Segnoriarum in grseso Requisitus quse sunt illse Segnorise, Emerit. inter Hispan. torn. 2. pag. 629 : Sunt aliqui quorum intentio non pauca ad quas colligendas posuit eum dominus est in sancto Dei officio, atque multi quos Barralis, dixit quod taschse. Segnitudinis fastus minime perducit ad 4. SEGNORIA, SEYGNORIA, Prasstatio, bonum profectum. quae a monetae fabricatoribus domino, 1 SEGNOA, ut supra Sega. Vide ibi. cujus est moneta, exsolvitur ex moneta"SEGNORARE, SEIGNORARE, Senioris riae fusionis et signaturae proventibus, seu domini jura exercere. Inquisit. ann. nostris Seigneuriage. Libert.Dalph.con1268. ex sched. Pr. de Mazaugues: Vidit cessae per Humbert, dalph. ann. 1349. in tenere.... territorium usque ad prss- Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Vienne dictos fines Seignorando ibi et tenendo ibi fol. 10. v: Quod ipse dominus dalphinus bannerios suos et bajulos in dicto castro, seu successores ejusdem deinceps non reciqui dominabantur in dicto territorio. In- piant nee recipere possint, modo quocumfra : Vidit dominum Hugonem de Baucio que, pro dominio et Segnoria suis in moSegnorare, bannejare et justiciare, et netis cudendis, quibuscumque perpetuis sanguinis effusionem punire. Nostris Sei- temporibus, nisi duntaxat unum grossum gneurier, Seignourir et Signorer, Domi- Turon. argenti, pro qualibet marcha arnari, gubernare, regere. Lit. ducum genti fini. Stat. ann. 1362. ibid. fol. 41.

v: Dabuntur.... domino pro Seygnorict seu pro onere gardes sex solidi.... pro qualibet marcha. Vide Seignoria et infra Servitium pr& Moneta. | SEGNORITUM, ut Segnoria. Statuta Astens. cap. 52. fol. 11. v: Ordinatum est quod si alique terre et possessiones, et res, seu aliquod castrum, vel villa seu jurisdictio vel contitus, vel Segnoritum date, data, seu datum sint vel fuerint, etc. 1 SEGNORIVUM, Dominium, idem quod Segnoria. Cone. Turiason. ann. 1229. inter Hisp. torn. 3. pag. 494 : Universa et singula quse Rex Aragonite.... Reginas Alienorss concessinse legitur in charta de ipsorum conjunctione confecta, cum plena Segnorivo et integritate omnium jurium. Vide Segniorivum. ] SEGNUM, Genus vestis, Maoris in Hierolex. Brevis tunica, quae sub cappa a Regularibus defertur, Italis/Sato. Vita S. Brigidae torn. 1. Febr. pag. 125 : Alia vero puella dedit Segnum suum leproso. Legendum forte Sagum. 1 SEGOA, ut Sega. Vide in hac voce. | SEGODE, Bonus, Angl. Good, eodem sensu. Vita S. Odonis Archiepisc. Cantuar. saec. 5. Bened.pag. 296 : Cognomine quoque boni in materna lingua 'ilium deinceps vocare solebat, videlicet Odo Segode, quod interpretatur Odo bonus. Vide Sehomsokne. SEGOHA. Vide supra Sega. | SEGONNA, Arans, la Saone. Translat. S. Gorgonii Mart. saec. 4. Benedict, part. 1. pag. 594 : Transeuntes igitur Segonnam fluvium, subsecuta est nos qussdam anus, etc. * SEGOVIANUS, ENSIS SEGOVIANUS, Ex Segovia Hispaniarum urbe. Vide supra in Ensis. * SEGREAGIUM CAPRARUM, Praestatio, quae Segreario forestse penditur, ut capras depascere possint in silva. Charta ann. 1258. in Reg. 31. Chartoph. reg. fol. 100. col. 1 : In Segreagio caprarum, videlicet pro qualibet capra obolum persolvendo in festo Circumcisionis Domini annuatim. Vide in Secretarius 3. SEGREARIUS, SEGREAGIUM, SEGREALIS, SEGRECHERIA. Vide Secretarius 3. * SEGREERIA, Reditus, emolumentum ex officio Segrearii, nostris Segral et Segrayerie. Liber eccl. Turon. dictus Compositionum fol. 21 : Segreeriam vero ejusdem terrss similiter in elemosinam concessi ecclesiss beati Mauricii; ita tamen quod Radulfus Burdulii, qui tertiam partern in ipsa Segreeria dicitur habere, tertiam partem capitalem habebit. Charta ann. 1235. ex Tabul. Cartus B. M. de Parco : Symona uxor Philippi de Landevi militis, quas Segreeriam in Charnia et in parco de Orquis jure hsereditario possidebat, dedit et concessit. Alia Phil. VI. reg. Franc, ann. 1343. ex Cod. reg. 8428. 3. fol. 67 : Les bois, les Segrayeries, les herbages, etc. Charta ann. 1350. in Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 316 : Nee non omnia nemora seu foreslas, pasturagia, redditus et alias obventiones et emolumenta dicta Segraux. Vide in Secretarius 3. et mox * SEGREERIUS, idem qui Secretarius 3. Officium in forestis seu silvis, nostris Segreer. Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Noster fol. 413. r: Segreerius boscorum de Chandelays, ij. sol. per diem, xxxvj. lib. x. sol. Ibid. fol. v: Le Segreer de la forest de Italoys et de Garenes, ij. solz par jour, valent xxxvj. I. x. s. SEGREGALLUS, [f. pro Senescallus, ut conjicit Acherius torn. 9. Spicil. pag. 183. Ut ut est idem sonat quod Villicus, cu-

400

SEG

SEI

SEJ
SEINIORA, Domfniura, Gall. Seigneurie. Charta Mich. Arelat. archiep. ann. 1214. ex Cod. reg. 8407. 2. 2. fol. 25. v : Concedimus in feudum castrum Belliquadri cum tola Seiniora sua. Vide Segnoria 1. | SEINTELUS, corrupte prorsus pro S. Clodoaldus, Gall. S. Clou, vicus prope Parisios. Chron. Th. Otterbourne pag. 269 : Jacuit non procul Aurelianensis Dux prope villam de Seintelo, in qua constituta fuit magna pars ejus exercitus. Infra: Villa de Sentelo. Propius ad Gallicum accedit Walsinghamus apud quern legitur Seynclo. *fSEJORNARE, SEJOURNARE, Commorari, manere, diem ducere, Gall. Sejourner. Computus ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud. pag. GXLVIII : Pro II. summariis qui Sejornaverunt apud Vernonem, XLII. sol. Charta ann. 1392. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 859 : Idem Petrus de Craon in Britanniarn fugil et ibidem per aliquos dies Sejournavit. Charta ann. 1440. ex Bibl. Reg.: Eundo, transeundo, morando, Sejournando, etc. Vide Subjurnare. * Nostri Sejourner dixerunt, pro Consistere, etiam ad exiguum tempus. Lit. remiss, ann. 1456. in Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 102: Icellui Tinel dist au suppliant qu'il se arrestat et le attendist pres d'iceulx jardins, jusques a ce qu'il eust este vers ledit cure lui reporter response;... en Sejournant auquel lieu ledit suppliant, etc. Dicitur etiam de equis, qui in equili a fatigatione recreantur. Lit. remiss, ann. 1392. in Reg. 144. ch. 134 : Icellui suppliant pour raffreschir et Sejourner ses chevaulx, qui estoient las et traveilliez, etc. At vero Beste de Sejour appellatur equa vel vacca lactans, quia tune a labore cessant, in Charta ann. 1341. ex Reg. 73. ch. 339: Semblablement porront pasturer toutes manieres de bestes arables desdiz habitans, et chascun desdiz habitans avec deux bestes de Sejour, avec leur sequence de lait. * SEJOURNUM, Mansio, domus, nostris alias Sejour, nunc Hotel. Lit. remiss, ann. 1400. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 97 : Icelle riviere de Seine passee, menerent cette fille a S. Germain des prez, et d'ilecques au Sejour de Nelle, auquel Sejour elle demoura avec ledit Soliet. Aliae ann. 1409. in Reg. 163. ch. 379 : Pierre de Leraut concierge du Sejour de Neelle du due de Berry, etc. SEJORNUM REGIS, ita appellatus locus, ubi erant stabula regia, in quibus equi regii alebantur, et morabantur, donee Rex iis indigeret. Locum autem sejorni Regis fuisse aiunt paulo ultra Palatlum, quod de Beaute appellabant, ad Matronam fluvium. Huic prsserat Gustos Sejorni Regis, cui suberant Marescallus, cujus munus erat, equos ferreis soleis instruere, Pagii seu famuli, et alii. Memorialia Camerae Computor. Parisiens. Regesto 8 : Drouetus Ogeri Valetus Cameras domini Duds Aurelianensis, ordinatus et retentus in officio custodis Sejorni Regis loco Hueti de Corbeia exonerati, per litt. 13. Mart. 1413. Guillelmus de Boncour premier Escuyer du Corps ann. 1345. idem munus paulo ante obierat; ut docet Diurnale Thesauri. Computus Stephani de la Fontaine Argentarii Regis I. Julii ann. 1352. in iis, qui ont eu robes en ce terme, recensentur les gens du Sejour, dont le premier est Maistre Guillaume le Mareschal garde du Sejour, le Chapellain, qui chante au Sejour, le Clerc, les Valets, et les Pages du, Sejour, qui ibi complures describuntur.

jus, tit et Senescalli, fuit reditus fisci toria, et plagis maris, et fiscum nostrum dominici ejusdemque justitiam admi- adhaerentem illis, etc. [Vide Segia 1.] * Minime; Locus est in quo aquae ad nistrare.] Charta MS. Humbert! D. Bellijoci ann. 1233. pro libertatibus Bellse- sal conficiendum idoneae continentur. villse : Si Burgenses commune faciant ad Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. opus villas suss, nee Prsspositus, au Villi- reg. 4120: Segus, Mouries. Vide in Secus debet interesse. Si vero Prsepositus des 4. SEGUSIUS. Vide Canis segusius. vel Segregallus requisiti fuerint a Bur* SEHARGAYTA. [ Ab omni cohroata, gensibus, quod accipiant vadimonia ab illis, qui commune noluerunt solvere, Sehargayta, charamento, bastimeto et facere debent sine contradictione. [Rur- ab omni missilia. (Chevalier, Inv. sum : Prsepositus, Segregallus... non po- archiv. delphin. n. 1948, an. 1320.)] SEHOMSOKNE. Fleta lib. 1. cap. 34. test ferre testimonia contra Burgensem 8 : Cadit appellum, si ipsum interfecerit in curia domini accusatum.] tanquam furern nocturnum, vel utlegatum * SEGREGARE, Amicitiam discindere. Lit. remiss, ann. 1386. in Eeg. 134. Char- fugientem, vel cum aliter parcere ei non toph. reg. ch. 52: Super quibus idem potuit, sine suo periculo, vel cum defenChabertus multum ad hoc Indignatus,... dens domum suam invasorem volentem dixit quod ipse volebat quod eorum invilo ipso domino ingredi, tanquam in amor dissolveretur Qui exponens sibi Sehomsokne, dum tamen alias proprium gratiose respondit, quod sibi valde displi- periculum evitare non potuit. [* Vide cebat, si eorum amor Segregaretur, et Hamsokna. Se est articulus Angiosaxon. quod sibi non forefaceret, quia non ei ut supra in Segode.] SEIARIUM. Charta ann. 1303. in Reg. meruerat. ch. 308 Item acquisi1SEGREGUS, ut infra Segrex. Gloss. 74. Chartoph. reg. Saturn. :Tolos.) quodverunt (canon. S. Isid. Disgrex, Segregus. Occurrit etiam dam hospitium cum Seiario ibi pertinente apud Ausonium Parental. Carm. 9. infra villam de manso Sanctarum Puel1 SEGRESTA, SEGRESTANUS, SEGRE- larum. f. Officina, ubi serra dissecatur. STARIUS , SEGEESTIA , SEGEESTAEIA. Vide Seiterium. Vide in Sacrista. SEIGA, SEIGIT. Vide Saiga. | SEGREX, Segregatus. Sidonius lib. TSEIGNEURIA, SEIGNIOEIA. Vide Se5. Epist. 12: Hoc solum tamen libere gnoria. gemo, quod turbine dissidentium partium * SEIGNORARE. Vide supra Segnorare. Segreges facti, mutuo minime fruimur 1 SEIGNORESSA, Domina. Vide Seaspectu. Civitates situ Segreges, apud gnioressa. 1 SEIGNORIA, Nostris Seigneuriage, eumdem lib. 9. Epist. 3. Utuntur praeterea Seneca de Benef. lib. 4. cap. 18. Prsestatio quae a monetae fabricatoribus et Prudentius Hamart. v. 803. Pro Li- domino, cujus est moneta, exsolvitur ber, immunis, occurrit in Cod. Theod. ex monetariae fusionis et signaturae proleg. 15. lib. 6. tit. 26. de Prox.: Quotiens ventibus, idem proinde quod Monetaequorum aliarumque rerum procedit in- gium. Vide in hac voce. Extractum dictio, in sacris Scriniis militantes im- Computi ann. 1338. torn. 1. Hist. Dalph. munes ac Segreges habeantur. Vide Se- pag. 95. col. 1: Pro quibus tribus millibus sexcentis et quadraginta octo marchis gregus. * SEGUA, Obligatio, qua vassallus vel tribus unciis et tertia argenti fini positi contingunt dominum tenens dominum in hostem seu exerci- in dicta moneta tum sequi tenebatur. Pariag. inter reg. nostrum pro Seignoria ad rationem de et monast. Obasin. ann. 1329.'in Reg. sex solidis et sex denariis monetss tune 66. Chartoph. reg. ch. 484: Ilemdominus currenlis pro qualibet marcha dicti arnoster rex seu ejus successores non pote- genti fini. Aliud Computum ann. 1339. runt sine dictorum religiosorum consensu ibid. pag. 96. col. 1 : Siardellus teneatur in dicta terra pariagii indicere aliquam solvere domino nostro Dalphino pro Seiiquestam seu talliam voluntariam,.... Se- gnoria dictarum monetarum, pro qualitguam, cavalgatam, etc. Vide supra Se- bet videlicet marcha argenti fini conversi et positi in dicta moneta alba, 26. solidos ^euta 2. T SEGUIMENTUM, SEGUIS, SEGUIUS. Viennenses monetse currentis. Pluries Vide supra Sega. ibi. Seignoria, pro Dominium. Vide in Segnoria. SEGULA. Vide Sigalum. * SEGUM, pro Sagum, Panni species, t SIGNOEIA, Eadem notione, in Sta<rall. Saie. Oomput. ann. 1514. ex Tabul. tuto ann. 1340. ibid. torn. 2. pag. 417. S. Petri. Insul.: Item Petro Pouille pro col. 1 : Fuit etiam ordinatum et expresse Sego rubeo ad conficiendum cortinas, quse concessum per dictum dom. Dalphinum, fuerunt applicatae ad ymaginem B. Marise quod ratione SignoriiB dictarum monetain choro, et pro annulis cupreis ad rum, ipsi magistri non debeant dare Sieasdem, xiij. lib. xvj. sol. Vide Sagum 2. gnoriam de una marcha pro qualibet centum marcharum cudendarum. | SEGUNDUS, pro Secundus, in Charta 5 SEIGNORIVIUM. Vide Segniorivum. Principis Aldegastri inter Cone. Hispan. torn. 3. pag. 90. Nostri etiam a secunj SEILE, Resti. Gloss. Mons. pag. 383. dum adv. dixerunt Segon. Charta ann. apud Schilter. in Gloss. Teuton. T SEILLA, perperam pro Scilla, in 1260. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 402 : Segon la tenour de nos Monum. Sacr. Antiquit. torn. 2. pag. lettres. A la Chandelor Seganz empres, 433. et 434. Vide in Skella. SEILLETUM, Vas, in quo aqua benein Charta ann. 1261. ibidem col. 405. * Secant, eodem sensu, in Charta ann. dicta defertur, Gallis Seillet, voce ex 1306. ex Tabul. Carnot. Ab eadem voce situla formata. Acta Capitularia EccleSelon, pro Le long, etiam usurparunt. siae Lugdun. ann. 1343: Item duos baciLit. remiss, ann. 1394. in Reg. 146. gnetos argenti cum armis D. Henrici de Chartoph. reg. ch. 194 : En passant par Rupeforti quondam Decani Ecclesise Lugempres la riviere d'Oise qui court Selon dun, item Seilletum argenti, ponderantes laditte ville (de Nuefmaisons). 42. marcas argenti. Vide Cedellus. SEGUS, Modus agri. Charta Ludovici 1 SEILLO, SEILLUM, SEILO. Vide Selio. Pii Imper. apud Mabillonium, ad Vitam * SEINGLARE, Aper. Gall. Sanglier, S. Benedicti Anianensis pag. 224 : Item in Charta senesc. Provinc. xiv. ssec. in eodem pago illos Segos cum ipsa pisca- Vide Singularis.

SEl
Computus Thesauri regii ann. 1328: Stephanus de Compendia Marescallus Sejorni Regis. Hinc Sejornare dicuntur equi, quamdiu in equili morantur: qui inde adducebantur Cheyaux sejournez, quasi recentes et non fatigati. Le Roman de Gaydon MS.:
Porroist en ost deus mil homes mener, A cleres arraes, et a destriers Sejornez.

SEL

SEL

401

Infra:
Ambedui montent es destriers Sejornez. Le Roman de Gavin MS.: Envoiez li vinl destriers Sejornez, Et vint espees au point d'or noielez.

Hue spectant, quse habent Statuta Delphinalia pag. 42: Item voluit, concessit, declaravit et ordinavit dictus dominus Delphinus, quod ipse Delphinus, vel successores sui, deinceps non possint, nee debeant mittere vel ponere pro Sejorno equos ronssinos, canes venaticos, venatores, familiares, seu alias gartiones eorum in domo religipsorum, vel aliarum personarum Ecclesiasticarum, etc. [Computus ann. 1239. ex Bibl. Reg.: Pro Sejorno equorum domini Alfonsi Comitis Bolomensis, etc. Alter ann. 1245: Gaufridus de Meleduno pro Sejorno equi sui et pro quodam equo locato xxn. sol. mi. den.] *Non uno in loco posita fuisse ejusmodi stabula, discimus ex sequentibus. Lit. remiss, ann. 1397. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 87 : Jehan Jesse nostre serviteur en nostre Sejour lez le pont de Chalenton, etc. * SEJOURNUS dicitur Equus, qui in stabulo regio, Sejornum nuncupate, moratur. Lit. ann. 1351. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 702: Cum in villis et parrochiis de Cristolio et de Domibus supra Senacam, quse satis propinquse sunt loci Quarreriarum, ubi equi nostri custodiuntur Sejourni, capi consueverunt ab antiquo, et de die in diem capiantur stramina pro dictis equis, etc. 523f* Hinc nostri Eire Sejours dixerunt pro interquiescere, e lassitudine recreari. Vita Johannis IV. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 723 :
En cette villa furent trois jours, Et furent la tres bien Sejours.

Vetus Poeta MS. ex Bibl. Coislin. nunc Sangerman.:

Et puis sor un cheval mpntee, Cele qui n'a point de Sejor, S'en vait tost apres son seignor.

1 SEISIACIO, SEISIARE, SEISINA, SEISINARE , SEISIRE, SEISITIO. Vide Saisire. * SEISISCERE. [Gallice Saisir: Si episcopi aliquid quod hie non sit scriptum in regis curia monstrare possunt se habuisse tempore Roberti comitis vel Willelmi regis, ejus concessione, rex eis non tollit quin bene habeant; tantummodo illud nullatenus Seisiscant, donee in curia ejus monstrarent quid habere debeant. (A. N. J. 210, n 1, statut. concil. Lillebon. an. 1080.)] SEISO, SEISONA. Vide Satio. SEITIVA, pro Sativa, quod seritur, granum. Libertates oppidi Jasseronensis in Sebusianis ann. 1283: Pro qualibet seteriata terras nostrae arabilis, in territorio de Jasseron eocistentis, unum quartallum frumenti,.... et 12. den. Viennenses in pratis in dicto territorio existentibus pro qualibet charreta fceni 12. denarios; pro charreta vero Seitivse, sex vn

denartos nobis singulis annis persol- tuum capulaverit, vel mandoado, aut Sevendos. lave, quod est porticulus, super hominem SSiSr Errat Oangius ex corrupta le- mortuum dejecerit, etc. Editio recentior ctione: emendandum quippe est Scitiva tit. 57. | 3 : Si quis aristatonem, hoc esl, pro Seitiva: qua voce tantum prati si- staplum super mortuum missum capulagnificatur quantum homo per unum verit. aut mandualem, quod est structura, diem succidere potest. Et quidem eo sive Selave, qui est ponticulus, sicut more sensu etiamnum apud Dombenses une antiquorum faciendum fuit, etc. Quidam Scitive de pre usurpatur, a verbo scivo, cqdd. denique praeferunt Salive, vel quo rustici ejusdem tractus utuntur Sillabe, [Edit. Eccardi, Silave:] quarum pro falcare, faucher. vocum incert33 sunt qrigines, licet ex j SEITORIUM, vel SEYTORIUM, Locus Lege constet, ita dictum sedificium, ubi serra dissecantur arbores, vel Mo- quod tumulo superponebatur. \Vendelilendinum ad id operis destinatum. nus a Sala deducit, quasi fuerit parva Charta MS. inter Adversaria Dom. Au- sala, sive atriolum. Sed vix est, ut asbret: Juxta Seytonum fratris sui, etc. sentiar. Vide Porticulus. Vide Seca. SS Probabili omnino conjectura Ec1 SEITUNGA, Gladius. Gloss. Mons. cardus in Notis ad hunc locum censet apud Schilter. in Gloss. Teuton. vocem esse compositam ex Sel, vel siel, | SEJUGA, I?ai7tm>v. Gloss. Lat. Gr. anima, et Lave, seu laube, porticulus: Papias : Sejugse maxime currus Jovis. unde facile componitur Selave, quo sedi\ SEIZENUM, Regio urbis, apud Mas- cula vel asdiflciolum tumulo alicujus silienses, quorum urbs olim in sex par- superpositum significatur, quasi esset tes distributa erat, vulgp Sezain. Seize- defuncti porticulus seu tegmen anima?. num S. Johannis, de Acuis, draparias, S. * SELCLARE pro Serclare, ex frequent! Jacobi, S. Martini, et Callatas, in Regest. mutatione r in I, Sarrire, Gall. Sarcler. Communitat. Massil. ann. 1301. Statuta Reg. notar. loci d'Aubagne: Item quod Massil. lib. 1. cap. 8. 8 : Per civitatem dicti teneantur prsedicta blada Selclare. Massilias et per Seizena ejusdem civitatis, Vide Sarcolare. etc. Ibidem pag. 56. 11 : Eligantur xn. SELDA, Taberna mercatoria, ex Saxorobi viri scilicet duo per Setzenum. Et nico seide, sedile, sedicula, scamnum, 2 : Ipsi inquirere teneantur communiter sfa^Mm.Vocabularium vetus Anglo-Lat.: vel quilibet pro suo Seizeno an mensurse Schoppe: Opella , propola, miropolum, juxtse sint. Vide Sexterium 2. Selda. Assisa Ricardi I. Regis Anglise T SEXENUM, Eodem signiflcatu, in de Mensura, apud Matth. Paris pag. laudato Regesto Massil.: Eligantur de 134. et Rogerum Hovedenum pag. 774: quolibet burgoto dictae civitatis duo probi Prohibitum est,... ne quis mercator prsehomines et unus notarius et totidem dictse tendat Seldss suss rubros pannos, vel nicivitatis Sexeno, qui primum in suis bur- gros, vel scuta, vel aliqua alia, per quae guis seu Sexenis perquirat et recipiat a visus emptorum ssepe decipiuntur ad bovelentibus gratis conlribuere in op ere jam num pannum emendum. In majoribus dicto. Chronicis, ubi locus hie vertitur, Seldae * SELADA, Militare capitis tegumen- Window exponitur, i. Fenestrse. Monatum, galeae species, vulgo Salade. In- sticum Anglicanum torn. 2. pag. 86: quae, sita est contra ventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Domum lapideam, Item plus unam Seladam hominis armo- Seldas de Dovegata. Pag. 230 : Et unam rum cum sua copertoria coherii. Vide su- Seldam mercatoriam, et unam bovatam pra Salada. terras, etc. Adde torn. 3. pag. 124. Charta 1 SELANUS inter ministros recensetur ann. 1182. apud Somnerum: Hereberlus in Charta visitat. abbatise de Gar in cisor tenet Seldas in foro pro 12. denariis. Tabul. S. Victoris Massil.: 'Uno scuti- Vide Edw. Cokum ad Littletonem sect. fero, tribus garciferis, clavario, coco, 1. pag. 4. verso. Charta Ottonis Comitis cogastrano, portario, ecclesise Selano, Palatini Rheni ann. 1294. apud Honfornerio, etc. Ubi f. legendum est Sclavo. dium in Metropoli Salisburg. torn. 2. * Male pro Seclanus. Vide supra in pag. 358 : Villam dictam Sail, item villam Pamatzaw , item Suckhenried quatuor hac voce. SELARIUM, pro Salarium, occurrit Selldas, item villam Pfoling cum piscaria non semel in Compoto Thesaurarise ur- et vineto ibidem, etc. [* Forte Selidas bis Bononise in Italia ann. 1364. in Bibl. hoc ultimo loco legendum. Vide Graff. Regia. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 176. * SELARIUS, Sellarum equestrium ar- voce Salida, Grimm. Gramm. Germ, tifex, Gall. Sellier. Arest. parlam. ann. torn. 2. pag. 427.] 1304. in lib. 1. Stat. pro artif. Paris, fol. *SELEBI, vox Anglica, vulgo Selby. 344. v: Cum mota discordia coram prse- Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. posito nostro inter Salarios (leg. Selarios) pag. 294. col. 2 : Cujus (loci) nomen Sevillss Paris, ex una parte, et lormarios lebi dicitur Anglice, quod interpretatum villas ejusdem ex altera, super eo quod Latine dicitur Marini vituli villa, etc. dicti lormarii prazdictos Selarios gagiave- Vide Selesei. rant, imponentes eisdem quod ipsi Selarii j|c SELEGARE, SELEGARI, Idem quod opera pertinentia ad offtcium lormario- Salegare. Vide in hac voce. Stat. Bonon. rum, non ad offtcium Selariorum facere ann. 1250-67. torn. II. pag. 468 : Statuinitebantur in juste Declarantes quod mus et ordinamus quod si plures habueet licet dicti Selarii, etc. Serlex, in Pedag. rint curium vel trivium comune Divion. MS. Vide in Sella 2. et Sella- maior pars illorum fuerit in concordia de Selegando ipsas curias vel trivia, etc. rius 4. 1 SELAS, vox Graeca, Jubar, fulgor. et torn. II. pag. 453: Quod a domo Apuleius de Mundo : Selas autem Greed filiorum condam domini Jacobi Gerardi vacant incensi aeris lucem. Occurrit apud reni debeat Selegari usque in fundum Glabrum Rodulphum lib. 5. cap. 1. Vide apoxe. [FR.] Palmelie. ^ SELEGATA, SELIGATA, SELLIGATA, SELATUS, Ensis more terrarum fulgi- Idem quod Salegata. Vide in hac voce. dus. Ita Papias MS. et edit. Forte Stel- Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. latus, et Stellarum. 459 : Statuimus quod androna de riculfis SELAVE. Pactus Legis Salicae tit. 58: debeat selegari usque ad Salegatam, que Si quis Cheristaduna super hominem mor- estjuxta domum albergipti Fabri.... e t 51

402

SEL

SEL
rum ad mensuram del solier. [Vide Seilletum, et Sellus.] * Cupa minor, Gall. Seau, baquet, alias Seille. Lit. remiss, ann. 1366. in Reg. 97. Chartoph. reg. ch. 322 : Un vessel a mettre eaue, appelle Seille. Aliae ann. 1401. in Reg. 156. ch. 397 : Lequel Gilet suppliant avisa un vaissel, nomme Seille, ou il avoit certains poissons. Pedag. Peron. ann. 1295. ex Chartul. 21. Corb. fol. 355. v : Une caudiere, 1. den. et se elle tient plus de une Seille, elle doit ij. den. Hinc Seeillee et Seliee, Quantum situla continetur. Lit. remiss, ann. 1367. in Reg. 109. ch. 213 : Premuni d'un tinel qu'il osta a deux femmes, qui emportoient sur ledit tinel une Seeillee d'eaue. Alise ann. 1391. in Reg. 141. ch. 110: Une paelle d'airain, qui tenoit environ une Seliee. Unde Seillier, Locus ubi situlae reponuntur, in aliis Lit. ann. 1421. ex Reg. 171. ch. 520: Le lieu ou I'en mettoit les Seilles et eaues de I'hostel, appelle le Seillier, qui estoit de pierre. Vide infra Situla. SELICHUS. Monasticum Anglic, torn.2. pag. 1055 : Volo itaque, ut omnes oblationes, quse ad majus altare ejusdem Ecclesiie offerentur, sine calumnia liberaliter habeant, et de Selichis, qui ad Aldkingorne capientur, postquam decemati fuerint, concedo, ut omnes septimos Selichos habeant; salis quoque et frumenti, qui ad opus meum adJDumfermlin allata fuerint, omnem decimam concedo. [Vide Selures.] [* et Selesei.] ^ SELIGARE, SELIGARI, SELLEGARE, SELLEGARI, Idem quod Salegare. Vide in hac voce. Sl.at. Bonon. ann. 1250-67. torn. II. pag. 440 : Satuimus quod ab angulo domini Rolandini domine Cecilie usque ad turrim carbonensium debeat Seligari.... et torn. II. pag. 468 : Quod si plures habuerint trivium vel curiam comunem.... debeant Sellegare et torn. II. pag. 436 : Quod casamentum quod est in strata sancti Vitalis debeat Sellegari.
[FR.]

SEL
lior videtur qua3 a Gallico Siller, secare, deducitur; adeo \itSelio, modus sit agri, quantum scilicet unus Sector per diem Secare potest: qua ratione Sectura prati usurpari supra observatum est. Certe Silleur, pro Messium sector, dixerunt nostri, quod a Secando, non a Gall. Sillon, lira, porca, accersendum existimo. Statutum Joannis domini de Comercy ann. 1336. ex Cod. MS. ejusd. loci pag. I'd: Item a chascun bled chascun conduict nous doit chascun an ung Silleur et en fenaulx un faulcheur. * Nostris Seillon, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. ch. 330 : Le suppliant dist a icellui Belosat que il lui voulsist rendre et restituer sept Seillons de terre, que il detenoit par force. Aliae ann. 1408. in Reg. 163. ch. 172 : Icellui Gilet doit trois boiceaux de segle a cause de six Seillons de terre qu'il tient d'un nomme Mace. Charta ann. 1401. ex Chartul. Latiniac. fol. 170 : Jehan Guyart le jeune pour deux Seillons de vigne, contenant environ quarente perches, assis au tertre, etc. Seiglon, in Lit. remiss, ann. 1476. ex Reg. 195. ch. 1575 : Lequel Saultdubreuil soya trois Seiglons de seigle ou environ. SELIUNCA, diminut. a Selio. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 775 : Et 3. Seliuncas infra curtem grangias. Occurrit ibi pluries, ut et Seliuncula. T SEILLO, SEILO. Charta apud Madox Formul. Anglic, pag. 255 : Super Wadholm vil. Seillones, super Haydit i. Seillonem, ad Crucem del Hay n. Seillones, etc. Alia ibid. pag. 250 : Quatuor Seilones terras de Forland, qui jacent juxta Divisam de Melton; et tres Seilones terras de dominico meo. SEILLUM. Idem Monasticum torn. 1. pag. 676 : Et 4. acras Hospitali, duas earum ex una parte campi, et duas ex parte alia, et 1. Seilum juxta vivarium, et 4. acras. Tabular. Absiense fol. 186 : Rupturam 6. Seillum latitudinis ad faciendam viam. SELLIVUS. Monasticum Anglic, torn. 3. pag. 161 : Una vero acra et una roda abuttant ex parte aquilonari super idem cimiterium,... et post primos quatuor Sellivos, qui sunt juxta viam, perfed sex acras in Dalocre. SELLONUS. Tabularium Ecclesiae Gratianopolitanae sub Hugone Episcopo fol. 56 : Tenura Aichardi, qua& est juxta rivum, et unus Sellonus, qui est ultra rivum, quern habet Achinus in feudum de Ademaro. SILLONUS, in Tabul. Absiensi fol. 155: Dederunt 20. Sillonos terras, qui sunt juxta dornum de Vauvent. 1 SELIPHTARI, Genus Turcici equitatus. Jovius Hist. lib. 14 : Oglanis pari prope authoritate succedunt Uluphagi, Seliphtari, Caripigi et MutpharachdB, qui dextra lasvaque distinctis agminibus equitantis Imperatoris latera prsscingunt. 1 SELIQUASTRUM, Sellae genus, Casaubono ad Sueton. Sella muliebris aperta, cujus domi usus fuit. Arnobius lib. 2. adv. Gentes : Quid arquata si sellula, acus, strigil, pellubrurn, Seliquastrum ? Utitur etiam Hyginus Astron. lib. 2. de Cassiopeia. 5 SELIQUATICUM. Vide in Siliqua. 1 SELIUNCA, SELIUNGULA. Vide in Selio. 1. SELLA. Bellas familiancae, pro latrinis et privatis, apud Varron. lib.l. de Re rust. cap. 14. et Vitruvium lib. 6. cap. 10. ubi sellas legendum, non cellss, monuit

torn. II. pag. 440: Et debeat continuari cum alia Seligata, que venit de porta galleria.... et torn. II. pag. 452: Usque ad Sellegatam que est a latere jntus seralii. [FR.] SELEGERET. Traditiones Fuldenses lib. 3. cap. 36 : In urbe ergo fratribus majeris Ecclesise in jus caritatis animarum, quod vulgo Selegeret dicitur, duo talenta ordinamus,... injusprasfatse caritatis animarum ad anniversarium meum et uxoris mess annuatim celebrandum determinamus. [** Vide Mittermaieri Princip. Jur. Germ. | 459. Haltaus. Glossar. German, voc. Seel-Geraste col. 1268. et 1269.] SELEGIA, Potus species, f. Cerevisia. Charta ann. circ. 1055. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 406 : Vinum, si venale fuerit, ibi de modio uno lagena una sancto recipiatur Salvatori. Similiter de medone, de Selegia et de pigmento, si fuerit. * SELELARE, Obsignare, communire, Gall. Sceller. Comput. ann. 1362. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 159. col. 2 : Solvit... pro itijxx. libris ferri... habendas ad Selelandum barras traverserias positas in dictis portalibus, etc. SELENE, Luna, ex Gr. SeX^vv). Joannes Scotus Erigena in Praefat. ad lib. S. Dionysii :
Prirao commolus Phoebum subeunle Selena.

1 SELENITIS . Eadem notiqne apud Agnellum in Vita S. Damiani torn. 2. Murator. pag. 156. col. 2 : Quantum illi tenebras offenses fuerunt, tantum Selenitis suos sparsos radios ei beneficium praestitit, et quantum altius in sublimitate se erigebat, tantum clarior terra apparebat. f SELENTIOSES. Inscriptio sepulcralis Lugduni reperta, in Diar. Trevolt. mensis Sept. ann. 1731 : Optato et Paulino Consulibus Kal. Febraris depos. Selentioses. Videtur esse nomen proprium. jje SELERARIUS. [CELLERARIUS : Hoc totum concessit totum capitulum Albe petre, videntibus et audientibus Helia, abbate de Albiniaco.... Guidone de Tauron, Selerario. (Arch. dep. Haute- Vienne, ser. D. 804, an. 1194.)] I SELESEI, Eadmerus in Vita S. Wilfridi cap. 47 : Quo tempore Rex Elidwalh donavit servo domini terrain octoginta septem familiarum, vocabulo Selesei, quod Latine dicitur Insula vituli marini. Anlis Seacalfest Vitulus marinus. p^Vel eal. Anglosax. seol h.] " Vide supra Selebi. SELGA. Vetus Charta ann. 7. Rodulfi Regis Burgundiae apud Jo. Mariam de la Mure in Hist. Ecclesiastica Lugdunensi pag. 382 : A mane jam dictss villas, quss Conziacus vocatur, finibus terminatur : a media die finibus terminatur de Versennaco et Apinnaco : a sero die Amantiniaco : a cercio de terra ipsius S. Saviniacensis Martini, et a Selga rivulo volvente. * Legendum unica voce Aselga, rivuli nomen, vulgo etiamnum Azergue. ! - SELGUNT. Glossae Caesar. Heisterbac. in Reg. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 662. col. 2 : Prasterea etiam invenitur in libra de mansis indominicatis, qui sunt agri curias, quos vulgariterappellamusSelgunt,etc;[;Yi(lQ Terra salica.] SELHA, Situla, aquae ex puteo hauriendse idonea. Tabular. Dalonensis Monasterii fol. 66 : Dederunt 4. Selhas f aba-

SELIO, SELLIO, Modus agri, forte ex Gallico Seillon, Lira, porca, arula. Edw. Cokus ad Littletonem : -By the grant of a Selion of land, Selio terraB, a ridge of land which containeth no certainty, for some be greater and some be lesser, hant be the grant de una porca, a ridge deth passe. Selio si derived of the French word Selion fora ridge.Selio, inquit Spelmannus, agri portio, sulcos aliquot non certos continens : Anglis aliis, a stiche of lande, aliis a selion, aliis a ridge. Covellus vero ait, alias acram integram, seu jugerum, alias plus minus dimidiam continere. Tabularium Ecclesiae Gratianop. sub Hugone Episc. fol. 58 : Willelmus et Wallenus^ habebant unum Sellionem terras ad Cantissam infra terram Episcopi. [Charta apud Th. Blount in Nomolex. Anglic. : Dedi unam acram terras in campo de Camurth, scilicet illas Seliones et dimidium.] Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 833 : Ex dono Ogeri... unam bovatam terrse, et unam acram, et unum Selionem, et unum molendinum cum pertinentiis suis. Infra : Et unam acram loco Tosti, et 20. Seliones ad locum bercarias facienda. Pag. Ill : Dederunt 6. Selliones terras retro curiam de Ablode. Adde pag. 484. 530. torn. 2. pag. 55. 141. 211. 212. 213. 279. 281. 320. 372. torn. 3. pag. 57. [** Exceptis uno crofto et septem Selionibus continentibus 5. acras et 3. perticatas terras, in Abbrev. Placit. pag. 246. ann. 30. Edward. I. Glouc. rot. 39.] SS^" Non absurda certe est vocis originatio, quae modo ex Scriptoribus Anglicis proponebatur : at mihi verosimi-

SEL
Cujacius lib. 10. Observ. cap. 18. Martialis lib. 12. Epigram. 78 :

SEL

SEL

403

de Bello Gallico cap. 2 : Neque eorum (Suevorum) moribus turpius quidquam, aut inertius habetur, quam ephippiis uti : Sellas ante petit Patroclianas, itaque ad quemvis numerum ephippiaEt pedit deciesque, viciesque. torum equitum, quamvis pauci adire Purgare per vomitum, aut per Sellas, apud audent. T INTER DUAS SELLAS CORRUERE, Marcellum Empiricum. Hinc ADSELLARE, et ASSELLARE, Gallis, Al- Gallice Eire entre deux selles le cul a ler a la selle, aqpoSsvecv. Vetus Interpres terre, Proverbii genus : dicitur de eo Epistolse S. Barnabse cap. 8 : Lepus sin- qui duplici ratione rem aliquam persegulis annis facit ad Adsellandum singula quitur, quam tamen non obtinet. S. Berforamina. Ubi^ Graeca sic habent: "0 nardus Epist. 114. edit. 1690. torn. 1. col. 6 Xaytob; xar' Ivtau-rbv rcXeovexireT TV^V aqpo- 123 : Deum ergo repellens, et a sseculo reSeucnv, ocra yap 'ltt\ 9), Toaauira? 'fyzi Tpu- pulsa, inter duas, ut dicitur, Sellas corTOX?. Octavius Hora'tianus lib. 4. Rer. rueras. SELLAM GESTARE. Vetus fuit consuemedicar. pag. 97 : Si infanti, vel majori ad Assellandum intestinum descenderit, tudo, et pro lege apud Francos et Suesive sanguine puro, sive cum stercore As- vos olirn inolevit, ut, si quis nobilis, sellatus, sublavet se de aqua, etc. Occurrit aut ministerialis, vel colonus incendiaapud eumdem semel ac iterum. Alexan- rius, aut prsedo, vel gravioris criminis der latrpsoph. lib. 2. Passion, cap. 79 : reus, coram suo judice inventus esset, Multo igitur manet ventris solutio cum antequam mortis sententia puniretur, frequenti Assellatione. Utitur etiam plu- confusionis suee ignominiam, Nobilis ries Vegetiusde Arte veterin. lib. 1. cap. canera, Ministerialis sellam, de Comi50. lib. 3. cap. 57. 59. ut et Gariopontus tatu in proximum Comitatum, gestare in Passionario lib. 1. cap. 12. lib. 3. cap. cogeretur. Verba sunt Ottonis Frising. Episc. lib. 2. de Gestis Frider. cap. 28. 13.17. 21. etc. 2. SELLA, 'EcpJuTuov, Equinum instra- quse suo more exscripsit, strictaque oratum. Vegetius lib. 4. Art. veterin. cap. 6. tione sic reddidit Guntherus, Ligurini de Equis : Aphrica Hispani sanguinis ve- lib. 5. pag. mihi 112 : locissimos prsestare consuevit ad usum Quippe vetus mos est, ubi si quis Rege remote Sellae. Sidonius lib. 3. Epist. 3: Alii sanSanguine vel flamma, vel seditionis apertae Turbine, seu crebris regnum vexare rapinis guine ac spumis pinguia frena suscipiunt, Audeat, ante gravem quam fuso sanguine pccnam alii Sellarum equestrium madefacta sudoExcipiat, si liber erit, de more vetusto ribus fulcra resupinant, Leo Imp. in leg. Impositum scapulis ad contigui Comitatus un. Cod. Nulli licere, etc. lib. 11 : Nulli Cogatur per rura canem conflnia ferre, prorsus liceat in frenis et equestribus SelSin alius, Sellam, etc. lis, vel in baltheis suis margaritas... inseHujus moris, seu mavis legis, vestigia rere. Guillelmus Bibl. in Hadriano II. PP. : Singulos equos cum Sellis aureis de- et exempla baud pauca supersunt apud votione Imperatoriacapientes, efc.[Tabul. Scriptores; non tamen in ignobilibus, S. Vincentii Cenoman. : Filius ejus Odo aut infimse sortis hominibus ; sed in iphoc annuit, et habuit unam Sellam septem sis magnatibus, adeo, ut non tarn plesolidis et octo denariis emptam. Ordinar. beiorum et vilium capitum, quam ipsoHumberti II. ann. 1340. ubi de Offlcio rum nobilium poenam fuisse suspicari Scutiferiae torn. 2. Hist. Dalph. pag. 394. liceat. Scriptor vernaculus, qui Ludoyico col. 2 : Item, non obmittat, equos, corse- VII. regnante vixit, in poemate, cui tirios, palafredoset roncinos, Sellas, bridas, tulum fecit : Le Roman de Garin le Loarmaturas nostras, et alia munimenta heran, seu in Hist. Garini Lotharingi dicti officii facere custodire diligenter.] fabulosa, sic nobilem Gallum inducit, Observatum jampridem a viris eruditis, Pipinum Regem de Fromondo Comite sellarum equestrium baud fieri mentio- Burdegalensi alloquentem : nem apud veteres Scriptores, atque adeo Vos jurera mille fois, se vos voles, Que la parole no li vint en pense, esse nuperum inventum : ita ut earum Par traison li mistrent sus si Per, nulla fere occurrat ante tempora ValenQui de t'amor le veulent deseurer, tiniani Imperatoris memoria, (leg. 47. Por seul i tant que il en fu blames, Cod. Th. de Cursu publ. 8, 5.) ut et stafEn portera, se vos le commandes, farum, seu stapedum. Antea quippe straNue sa Sele a Paris la cite', gulis quadrangulis equprum dorsa insTrestot nus pies, sans chauce, et sans soler, La verge el poing, comme home escoup6. ternebantur, cujusmodi in statuta Antonini, quse Romae in Capitolio exstat, Et infra : conspiciuntur, quibusque hpdie famuli, Por seul i tant que len suere li mist, equos aquatum ducturi, insidere solent. En portera del bore de saint Denis, Xenophon lib. rapt lirmxTj?, seu de re Nue sa Sele dec! que a Paris, equestri, monet, ut qui equo, sive nuNus pies en langes, come un autre chetis, dus ille sit, sive ephippio stratus, inseLa verge el poing, si come d'ome eschis, Si m'ait, mult bele amende a ci. derit, rectus semper stet, non vero sedeat veluti in sella, wcncep in\ TOU 8c'<ppou Bertrandus Clericus, Poeta ejusd. asvi, e'Spa.Exquibus patet, non semper ephippio equites usos, atque ipsum denique in ppe.mate MS. cui :titulus : Le Roman de Girard de Vienne I<pcTOuiov leve quid fuisse, nee in sellae Sire Girard, ce dist li Dux Nayon, nostratis modum compositum. Quod Or en soffrez a faire amendison, vero Goropius Becanuslib. 2. Francicor. Que vostre Selle, dont bel sont li argon, pag. 48. sellae equestris inventionem Port sor son chef une lieue a bandon, Saliis Francicis adscribit, et ab eorum Nus pies en langes, ce se semble raison. appellatione Sellas nomen accersit, vix Alibi: fidem meretur, cum proclivius multo Qui devant moi vendra agenoiller, sit, sellam dictam credere, quod eques Nus piez en langes por la merci proier, in ea veluti in quavis sella sedeat : La Selle au col que tendra per 1'estrier, etc. unde ad discrimen caeterarum sellarum, Equestris Sidonio, Equitatoria Jornandi Le Roman de Rou MS. : dicitur. Vide Jo. Tzetzem Chil. 9. Tant le destraint et assailli, cap. 290. Que Guillaume vint a merchi, * Seilla seu ephippio uti apud Suevos Nus pies, une Selle a son col, Lores se pout tenir pour fol. turpe erat, ut discimus ex Ceesare lib. 4.

Joannes Hocsemius in Hugone Cabilonensi Episcopo Leod. cap. 33. de bello inter Dominos de Auvans et Nobiles de Warous yerba faciens sub ann. 1296. poenam viris ingenuis et nobilibus irrogari solitam pariter innuit : Sed Episcopus suffragio Leodiensium obvians, hunc compulit ad emendam : Unde cum- cseteris suis adjutoribus ab Ecclesia S. Martini usque ad Majorem cum processione processit Ecclesiam, et ipsorum quilibet nudipes, sola supercinctus tunica, nudo superpositam capiti Sellam portavit equinam. Jacobus Hemricurtius lib. de iisdem bellis d'Awans et de Waroux, cap. 8 : Li amis de Saingnor d'Awans, et li Saignor de saint Lambert traitiont et fisent une pais alle Evesque dedit excez, par teile maniere, que ilh et 12. Chevaliers de son lynage venroient a Liege en I'Eglise saint Martin en Mont, et la se devestiroient ilh en pures leurs cottes, se prendroient cascun deaz en ladite Eglise une Selle de cheval sorsa tieste newe sains chapiron, et les porteroient en Palais a, Liege pardevant I'Evesque, et li offeroient en genas par caze d'amende, el ense fut il fait. Viris denique nobilibus ejusmodi sellae gestatipnem in poenam indictam evincere videtur Decretum Ludovici III. Imp. quod exstat in Hist" Langobard. ignoti Casin. edita a Camillo Peregrino pag. 101 : Quicunque caballum, bovem, friscingam, vestes, arma, vel aha mobilia tollere ausus fuerit, triplici lege componat, et liberum armiscara, id est, Sella ad suum dorsum ante nos a suis semotus bis dirigatur, et usque ad nostrum indulgentiam sustineatur, servi vero flagellentur et tundantuv. Quo loco liberum armiscara dicitur poena, quse liberis et ingenuis seu nobilibus irrogari solet. Est enim armiscara poena qusevis, a judice decreta et imposita. Apud Willelmum Malmesburiensem lib. 3. Hist. Angl. pag. 97. Gaufridus Andegavensium Comes a Fulcone parente, in quern juveniliter insurrexerat, victus et prostratus, per aliquot milliaria Sellam dorso evehens pronum se cum sarcina ante pedes patris exposuit. Apud Willelmum Gemeticensem lib. 6. cap. 4. et Thomam Walsinghamumpag. 430. Willelmum Belismensem Comitem rebellem Robertus Normannise Dux cum militaribus copiis intra munitionem conclusit, donee ejus clementiam expeteret, et nudis vestigiis equestrem Sellam ad satisfaciendum humeris ferret. Apud eumdem Walsinghamum pag. 430. Hugo Cabilonensis Comes, a Ricardo Normannise Ducis filio intra Cabilonensem urbem obsessus et inclusus, considerans, se nullatenus posse resistere contra tantum exercitum, fe~ Yens equestrem Sellam in humeris, genibus provolutus adolescentis Richardi, prece supplici veniam precatus est commissi. Totidem babes in Chronico Normanniae veteri vernaculo apud jEgidium Bry in Hist. Comitum Perticensium lib. 2. cap. 9. Ex quibus tandem percipimus, cur Willelmus Scotorum Rex in signum subjectionis, quam Henrico II. Anglorum Regi apud Ebpracum pollicitus per pactum fuerat, ibi capellum, lanceam et Sellam suam super altare S. Petri ad perpetuam hujus subjeclionis memoriam obtulerit, ut est apud Joannem Bromptonum sub annum MCLXXVI. [Hujus facti preeterea meminit Thomas Otterbourne in Chronico Anglicano pag. 69. ubi de compositione inter Henricum II. Reg. Angl. et Willelmum Reg. Scotiae : In signum subje-

404

SEL

SEL
Sur un mulet qu'il ot fait Enseller, Monta Girard qui raout fist a loer.

SEL

ctionis, Rex Scotiae obtulit capellum et Cellam suam (leg. Sellam) super altare sancti Petri in Ecclesia Eborum.] Sellas igitur ejusmodi gestatio viros potissimum nobiles spectavit, non vero plebeiqs et obnoxiae conditionis homines. Vide Rota. Verum cum id ab Ottone Ffisingensi exertis verbis asseratur , dicendum forte ministerialibus primitus, etad majorem infamise notam viris etiam nobilibus postea poenam hanc irrogatam. At cur sella viris plebeis data fuerit in poenam ferenda, qui non equis vehi, sed pedes incedere solent : deinde cur velut signum confusionis et ad dedecus sellae gestationem adinvenerint majores nostri, nemo, quod sciam, hactenus exposuit, nee est promturn moris istius rationem assequi : nisi forte dicamus per sellam dorso et humeris impositam omnimodam rei subjectionem indicare voluisse, qui, tanquam equus aut jumentum factus , jugum subit, et ad perpetuam servitutis conditionem deductum se ultro confiteretur. Oerte ii, quibus hsec poena imponebatur, dominorum, qups criminibus suis offenderant, non pedibus modo advolvebantur, pronique in terrain procidebant, quo calcarentur ab iis, et veluti protererentur ; sed et, ut ita loquar, obequitarenturin equi modum,ut Chronicum vernaculum Normanniae supra laudatum satis ostendit, dum de HuCabilonensi Comite pne Hue prend une Selle ;agit, his veris : et la met sur son col, et tout a pied s'en vient a la porte, ou les deux enfans du due Richard estoient, et se laissa cheoir aus pieds de Richard fils du Due, afin que Richard le ehevauchast, s'il lui plaisoit. Le Roman de Rou des Dues de Normandie MS. :
Quant a Richard vint li Quens Hue, Une selle a son col pendue, Son dos offri a chevauchier, Ne se pot plus humilier, C'en estoit coustume a eel jour, De querre merci a son Seignour.

Ita Fulcp Andegavensium Comes Gaufridum filium, qui sellam dorso evehens pronus se cum sarcina ante ejus pedes exposuerat, assurgens, et pede jacenlem pulsans : Viet us es, tandem victus, ter quaterque ingeminat. Vide supra Harmiscara. [** Grimm. Antiq. Jur. Germ, pag. 719.] SELLATORES, Sellarum artifices, Selliers. Testamentum Asini editum a Petro Lambecio lib. 2. Comment, de Bibl. Caesarea cap. 8 : Cutem do sutoribus, crines Sellatoribus, ossa lego canibus. [Meisterlinus in Hist. Rer. Noriberg. apud Ludewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 115 : Plurimos etiam ex sutoribus, sartoribus, Sellatoribus, institoribus, aliisque secum enutrierant.] Vide Sellarius 4. T SELLARE, Officina sellarum, seu locus ubi sellae conficiuntur, vel asservantur. Statuta Equit. Teuton, apud Duellium torn. 2. Miscell. pag.5G:Etiam Sellare et parva fabrica sub eo (Marescallo) erunt, ita ut commodius valeat necessaria ministrare dictis fratribus. SELLARE, INSELLARE, Sella, seu ephippio equum instruere. Auctor Mamotrect. cap. 22. Genes.: Stravit, i. Sellavit. Cap. 31 : Stramentum, Insellatura equi. Will. Brito in Vocabul. MS. : Sterna, is, dicitur pacificare, prasparare, Insellare, obruere. Alibi: Stramentum dicitur insellatura, i. quo equus sternitur et Insellatur. Insellatus equus, in Legibus Kanuti Regis cap. 98. et in Legibus Henrici I. cap. 14. Le Roman de Girard de Vienne MS. :

ctus fuerit quod sex aut amplius de praedictis denariis retinuerit penes se, per tot dies quot denarios, ad Sellam Le Roman de Philippe de Macedoine mulctabitur, nisi ab Episcopo de comedere communi MS. : fratrum consensu in pristinum statum Quant virent del jor la clarte, misericorditer revocetur. II font les chevaux Enseller. * Stat. Avenion. ann. 1243. cap. 144. ex Cod. reg. 4659 : Statuimus quod in Le Roman de Rou MS. : carreria aliquis vel aliqua non teneat Moult peussies veer uns et autres trembler, vel habeat bancam nee Sellam. Lit. Chambellent et Serjans, et Escuiers hasten, remiss, ann. 1358. in Reg. 86. Chartqph. Et vallez melt re en Selle, et Chevaliers armer. reg. ch. 436 : In corpore. brachiis et tibiis 5SS* Hinc etiam Desenseller nostris de quodam scabello, aliter Sella nuncupro e sella dejicere. Le Roman d'A- pato, atrociter vulneravit. Hinc * AD SELLAM PONI, Poenitentias genus this MS. : apud monachos et milites ordinis S. Si rudement le Desenselle, Joan. Jerosol. Charta ann. 1322. in Reg. Le cuer lui part dessoubs 1'esselle. 64. Chartoph. reg. ch. 209 : Guillaume | SELLARE, Equi sellae insidere. Con-Bacon chevalier, sire de Moloy.... disoit suetud. Furnenses ex Tabul. Audomar.: que se il eust aucun des freres de ladite Prasterea concedit Comes usque ad volun- maison (de Baugy appartenant a 1'ordre tatem suam quod quicutnque eques ince- de S. Jean de Jerus.) mis a la Sellette pour aucun meffait, il le pooit oster et det et Sellatus gladium deferat. INSELLARE, Eadem notione. Baldricus faire seoir au dais, et li pardonner sonin Gestis Alberonis Archiepiscopi Treyi- meffait. Vide Dasium. rensis : Jubensque subito coram comite * 6. SELLA, idem quod Mensa, vulgo Insellari, ad Regem properando perve- Mense, Quidquid ex bonis alicujus est, nit, etc. bona ipsa, dominicum. Charta Rich, INSELLAMENTUM, Instratum sellae. Ta- abb. S. Germ. Prat. ann. 1372. ex Bibl. bulariumEcclesieeGratianopolitanaesub ejusd. monast.: Attendees praeposituram Hugone Episcopo fol. 92 : Habuique ego meam de Anthogniaco.... esse ac fuisse de Guigo pro prsedicta terra unum equum mensa seu Sella mea, etc. Alia ann. 1329. pro 60. solidis, et unum Insellamentum in Reg. 66. Ghartoph. reg. ch. 17 : Lespro 10. solidis. quelx religieux ont bailie audit due (de tout ce qu'il ont en la T 3. SELLA, SELLULA MANSI, Domus Bourgogne) coloni in singulis mansis : Schilterus in ville (de Boudreville) .... ce qui est de la Selle de I'abbe de Molesmes. Charta ann. Gloss. Teuton, v. Sedal minus recte interpretatur Pra3dium emphyteuticum 1449. ex Tabul. Latiniac. fol. 120 : Que hubarii. Sella alta, in Actis B. Luca3 I'ostel et manoir dudit lieu de Conde,.... torn. 2. Monum. sacr. Antiq. pag. 6. avec toutes les terres, dixm.es el champars Vide in Mansus et Sedes 4. [** Grimm. appartenans audit hostel, estoient et sont de la Selle et crosse de monsieur I'abbe de Antiq. Jur. German, pag. 493.] j 4. SELLA VIDUALIS, Praecipuum quod ladite eglise (de Lagny). Vide Mensa. 1 SELLARE, Diversis notionibus, vide superstiti viro, vel uxori, pra3 aliis cohseredibus ex mobilibus competit. Leg. in Sella 2. et infra in Seltaris. municipales Mechlin, tit. 16. de haereSELLARIS, Equus sella instratus, Chedibus et jure succedendi, art. 14 : Pri- valde Selle. Sellare jumentum, apud Vemum superstiti dabitur optio eligendss getium lib. 1. de Arte veterin. cap. 56. domus, si qua est, ut earn ad vitam suam cui opponit Currule. Ita lib. 4. cap. 8. possideat, quse ab obitu ejus ad haeredes, currulium et sellarium equorum memiad quos par est, redibit. Art. 15 : Praete- nit. AnastasiusBibl. in Constantino PP. rea habebit ex bonis mobilibus post dedu- pag. 65 : Pontifex et ejus primates cum ctum ses alienum et funebres expensas, Sellaribus imperialibus, sellis, et frsenis vidualem Sellam, ut de ea disponat pro inauratis, simul et mappulis, ingressi sunt arbitrio. Est autem illud hujusmodi in civitatem. Idem in Stephano III : Cui et juxta ejus Sellaremprouxore superstite, ut ex omnibus quas ad vice Straloris corporis sui culturn spectant, optimum peravit. Ordo Romanus : Intrat in Sequamque amictus speciem, turn capitis, cretarium, sustentatus a Diaconibus, qui turn colli, atque adeo totius corporis sibi eum susceperunt de Sellaridescendentem. prascipiat (prseripiat) quibus festis diebus Alibi : Non autem procedunt cum eis;sed ornata ad templum procedere solet : his ipsi tantummodo sequuntur Sellarem Ponaddilur optimus liber precatorius, opti- tificis cum acolyto. [Quod de sella seu mum ex linteis torale, optimum ex lana sedile quo Romanus Pontifex deferri stragulum cum praestantissimo cervicali, solet, intelligunt Maori in Hierolex. unde Sella quoque optima cum pulvinari pre- Sei/an,iisdem auctoribusnuncupantur, tiosissimo instructa, mensa item optima qui ilium in sella super humeros ferunt.] cum optima mappa, optimoque poculo, Fortunatus in Vita S. Germani cap. 22 : hoc est scypho aut patera, si qua est. Art. Cum equum necessarium ad Sellam beati 16 : In marito autem superstite tale quid- viri donasset vehiculum, etc. Et mox : dam est Sella vidualis, ut praecipiat (prae- Unde sequenti die Sellarem de stabulo ripiat) optimas suas vestes, quibus illi junctis bobus extinctum retraxit emptor solemne fuit in summis festis uti, optimum mortuum vehiculum. Ubi equus necessaequum, arrnaque suo corpori aptissima, rius ad sellam, idem sonat ac aptus ad omniaque instrumenta sui opificii. Art. sellam : vehiculum verp seu vehiculus, 17 : Casterum hoc jus Bellas vidualis, sive quid notet hoc loco, vide in hac voce. maritus sit superstes, sive uxor, prorsus Sellare hac notione, neutro genere locum non habet, ubi ei cum liberis legi- usurpatur in libro Miraculorum S. Vultimis defunctis ex priore toro susce- franni Episcopi num. 32. 'AXovbv \ITCOptis , familia herciscunda est. [* Vide cre^tapubv, apud Nicetam in Col. BarGrimm. Antiq. Jur. German, pag. baro-Graeco, ubi editus TtoXetudTYJpiov i^uov habet. 187. sqq.] * Hanc vocem ex Ordine Romano, ut 15. SELLA, Scamnum, Gall. Selle. Ad sellam comedere, Genus poenitentiae. In- monui supra, de sedili quo Romanus dex MS. benef. dioecesis Constant, fol. pontifex deferri solet, interpretantur 68. v: Si prior aut aliquis fratrum convi- Maori in Hierolexico; quibus addendus

SEL

SEM

SEM

405

sjc SEMALTUS, [Italis Smalto, email ; Schott in Itin. Ital. edit. 1601. part. 2. 210 : Quinque paries de carne, et 5. panes, pag. 174. QUO sensu etiam intelligit yo- et 5. Sellos de vino. Ch. 214. 1 : Cartal- Ex alio vero latere de Semalto est sanctus Georgius eques. (Inv. Card. cem Sellarius, ex eod. Ordine. Sellarius lum de melle.... 1. Sellum de melle, et 1. quasi Lecticarius, Sccppo?, quod a duobus denarium, etc. Adde Ch. 217. [Vide Seille- Barbo ex transcript. Muntz, 1457.)] SEMALUM, vel SEMALUS, [Idem quod tum et Selha.] deferatur. lis lubens assentior. * 2. SELLUS. IN SELLUM SUUM EEIGI, Semalis. Vide in hac voce.j Guill. de 1 ANIMAL AD SELLAM, Equus, in Constitut. Frederici Reg. Siciliae cap. 36 : Attolli in sedentis situm, Gall. Etre mis Podio-Laurentii in Chronico cap. 40 : Quia olim aliqui officiates, curiales, po- a son seant. Status eccl. Constant, inter De quo quidemEpiscopo... loqui est gloria, tentes et alias personse sub ratione eorum- Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 223 : Ut quod se largum in diebus illis Tolosani dem, causa equitandi , ipsi vel eorum ergo agnovit quia gallus fulgidus tutus Concilii exhibuerit, qui vixpaucain ssstate familiae , vel deferendi eorum arnesia , esset et superimpositus loco suo, jussit se ista collegerat, et prselatis non in manuanimalia nostrorum fidelium ad Sellam et manibus ambabus ex brachiis in Sellum tergiis, aut fialis, sed cosinis et Semalis, panis et vini munera cum aliis rebus ad bardam, absque voluntate dominorum, suum erigi, sicque sedens in lecto, etc. illicite capiebant, etc. SELPMUNDIO, in Edicto Rotharis Re- transmittebat peregrinis. 1. SELLARIUS, Ai<ppo96po?, in Gloss. gis Longob. tit. 83. 3. [** 205.] : Nulli 1 SEMANTERIUM, Gr. SripiavT-npcov, SiGraec. Lat. [Qui in sellula operatur, se- mulieri liberae.... liceat in sui potestatis gnum quo Graeci iideles ad Ecclesiam arbitrium, id est, Selpmundio vivere, etc. convocant , loco campanarum. Vide denlarius.] 2. SELLARIUS, Equus sella instructus, Rectius Lex Longob. lib. 2. tit. 10: Sine Gloss, med. Graecit. Sellaris, ut supra : Cheval de selle, qui mundio. 1 SEMARE. Vide infra in Semus. Sellifer, in veteri Epigrammate apud SS" Codices MSS. quos laudat Muraj SEMATIO. Vide Scematio. Salmasium : torius torn. 1. part. 2. pag. 32. habent * SEMATUM, YjjxJxevov, a7tr)p(j,lvov , in Selpmundia, vel Salbmundia : utrumque Gloss. Lat. Gr. Semivacuus , semiCurrere Selliferura per juga cogis equum. mendum esse pronuntiare non ausim, plenus. [Ordo Rom. III. n. 5 : Qui (diaconi) eum etsi, sine mundio, rectius apertiorique 1 SEMAXII. Vide infra Semiaxiarii. (Papam) descendentem a Sellario acci- sensu scriptum videatur ; est enim forSEMBA. Ordericus Vitalis lib. 12. pag. piunt obviis (ut aiunt) manibus.] Auctor tassis vox Longobardica qua idem signi- 870 : Et nequam Gisulfus Semba Regis, Etymolog. : KeXr)? SE earcv tuuo; 6 ^ovajji- ficatur. p* Vide Graff. Thesaur. Ling. aliique plures. Forte Scriba. rcui;, xa\ Spojjuxbi;, 6 vOv aeXXapto? Xeyojjie- Franc, torn. 6. col. 194. voce Selb.] | SEMBEJANUS, apud 890193, si fides voc. Suidas : KIX?i;, 6 crEXXapto;. Lexic. * SELQUALE, Mensura frumentaria, Borellp in Thesauro Antiquit. dicitur, Gr. MS. Reg. cod. 2062 : KeXrje, <5 (JLOVO? idem quod Sextarium. Charta ann. 1295. qui primo vel altero anno studiis vacat. "uito?, 6 yujAvbc, r\ xa\ 6 GEXXapco?, 6 (xovoy.a- torn. 1. Hist. Cassin. pag. 138. col. 2 : In Vide Beanus. SEMBELLINUM, pro Sabellina pelle 6aXo?. Trcitot aScffTparoc (rsXXaptot, id est, uno anno Selquale unum de grano, et in equi dextrarii sellares, in Chronico Ale- alio anno Selquale unum de ordeo.... red- usurpant Constitutiones Catalaniae MSS. Locum vide in Laqueatx vestes. xandrino pag. 912. SsXdepto? equus sella dere teneamini. * SELTUM, [Latus. DiEF.J SEMBULUM. Inquisitio de vita et moinstructus, apud Achmetem cap. 155. 1 SELVATICUS, ab Ital. Selvatico, Sil- ribus B. Joannis de Cazenfronte Abbat. 222. Vide Glossar. med. Graecit.col. 1350. 3. SELLARIUS, Eques. Vita S. Anasta- vestris, Gall. Sauvage. Chron. Parmense ann. 1223 : Pannum lini non induebat, sii Persae Martyris cap. 5 : Sellarius ad ann. 1291. apud Murator. torn. 9. col. nisi Sembulum. t SEME, ut Sagma, Onus , sarcina. vero, qui erat super carcerem, dum esset 821 : Quidam asinus.... transivit per ParChristianus. In alia versione habetur mam, qui mittebatur domino Regi Fr'an- Charta ann. 3. Henrici V. Reg. Angl. Caballarius. cise a domino Rege Tartarorutn, et erat apud Th. Blount in Nomolex. Anglic. : Fratres Prsedicatores pro n. sumagiis 4. SELLARIUS , Sellarum confector , Selvaticus. Vide Sylvaticus. SELURES, Piscis fluviatilis species, cu- vocatis Semes de focali percipiendis quoSellier, in Capitulari de Villis cap. 62. in Constitut. Neapqlit. lib. 3. tit. 36. et jus mentio est apud Wandelbertum in tidie de bosco de Hey wood pro termino xx. in Itinere Camerarii Scotici cap. 27. Ss- lib. de Mirac. S. Goaris cap. 8. ubi forte annorum. | SEME, apud Andegavenses et PictoXoTtoio't, apud Heronem in mtpexSoX. Vita Seloces legendum est. | SEMAISIA, Mensura vinaria quae Lu-nes dicitur ofticium quod per septem S. Gualfredi Solitarii num. 1 : In Sellarum exercitio, nam optim'us Sellarius gduni duas mensuras, quas vulgo pots dies continues pro defunctis celebratur, idem proinde quod Septenarius ; a Seerat, parvo tempore moratus est. Vide dicimus, continet. * Semaise, apud Rabelais, torn. 5. pag. minia, Gall. Semaine. Testam. Joh. LesSellatores in Sella 2. 1 SELLERIUS, Eadem notione. Corn- 168. Vide supra Cimia et infra Symaisia. sille dom. de Juigne ann. 1382. apud Mej SEMALIS, Vasis genus ad usus diver- nag. Histor. Sabol. pag. 389 : Ge vv.il et put, ann. 1328. ex Schedis 01. V. Lancelot : Item solvit cuidam estoferio qui sos aptum. Reparationes factaa in Sene- ordenne que les jours de man obit et de moratur Gratianopoli ante domum Jo- scalia Carcassonae ann. 1435. ex Cod. man Seme, soient fais et celebrez solemphannis Sellerii pro estivallis domini MS. 01. V. Lancelot: Ab eodem pro duo- nelment et honorablernent de luminaires, bus vasibus vocatis Semalz, in quibus por- et d'autres divins offices.... Que a chacun xvin. sol. 1 SELLATOR, ut Sellarius. Vide Sella 2. tantur aqua et morterium ab ipso emptse desdits jours de man obseque et de mon 1 SELLICUS. Papias : Insellis, sine ictu pretio pro quolibet in. sol. ix. den. Tu- Seme une charite generate soit fails en la ron. Eodem utuntur in vindemiis defe- ville de Sable. Vide Septimus. Sellici corporis. * SEMEBLATOR, Seminator, sator. 1 SELLIFER, Equus. Vide Sellarius 2. rendis. Transactio inter Abbat. et Mon. SELLIO. Ugutio et Job. de Janua : Sel- Crassenses ann. 1351 : Dictus dominus Hisp. Sembrador. Form. MSS. ex Cod. lio, onis, i. caballus, a sella dicitur. Ca- abbas debet habere ibi Semales, lagenas, reg. 7657. fol. 38. v : Inquiritur... contra tholicon parvum : Sellio, cheval. Vide embutum, cancillum et acetum, et vas in dictum talem Semeblatorem de tali loco quo teneatur. Vide Semalum. et omnes alias universos et singulos alia notione in Selio. * Vulgo Semal. Leudae major. Carcass. culpabiles. * SELLIPENDIUM, [Pendens in sella MSS. : Item pro pario Semalium, j. den. ut lagena. DIEP.] 1 SEMEL, Aliquando, Gall. Une fois, un 1SELLISSARE, Jactare, ostentare: quod Turon. Ubi versio Gallica ann. 1544 : jour. Instrum. ann. 1300. apud Marten, Suidas sumtum monet a moribus Selli Pour chacun paire de Semaux, etc. Lit. torn. I. Anecd. col. 1333 : Aves elegerunt cujuspiam, qui cum re esset perquam te- remiss, ann. 1469. in Reg. 197. Chartoph. in Reg em quamdam avem vocatam Due, nui, tamen affectabat haberi dives. SeX- reg. ch. 88 : Le suppliant print incon- .... et accedit Semel quod pica conquesta Xteiv, eadem notione , usurpatum a tinent son cheval et le basta et mist dessus fuerat de accipitre, etc. Graecis. Vide Erasmi Adagia. les Semales. Souline, Eadem, ut videtur, ] SEMEL, pro Semper, passim apud SELLISTERNUM,Instratumautstragu- notione, in Charta ann. 1423. ex Reg. Barbaro-Latinos Scriptores, teste Goclelum sellse. Gloss. Graec. Lat. MSS. : SX- feud, comitat. Pictav. in Cam. Comput. nio in Lexic. Philos. XaffTpoxn;, Sellisternum, jugum. Editum Paris, fol. 73. r : It em 'une vigne * SEMELATUS, Solea instructus. Vide laSellisternium praefert. quelle est a present frouste ; et y souloit supra Caligss semelatae in Caliga. SELLIVUS, SELLONUS. Vide Selio. 1 SEMELGARE, Fulgurare, ut videtur, avoir chacun an de rente une Souline de I SELLULA MANSI. Vide Sella 3. vendange. Vide Vicornium. Gallice Eclairer. Castellus in Chron. 1 SELLULARIUS, Eques, vel sellarum * SEMALIS, Mensura vinaria. Charta Bergom. ad annum 1394. apud Murator. confector, ut Sellarius 3. vel 4. Locus est ann. 1394. in Reg. 146. Chartoph. reg. ch. torn. 16. col. 887 : Nota quod die xxi. J&441: Acquisiverunt religiosae conventus de nuarii dicti anm, Indictione n. hora in Scapsorium. 1. SELLUS, Mensura liquidorum : no- Casseriis... triasextaria frumentiet unam prima noctis tonavit, Semelgavit, pluit, tempestavit, et maximus veatus regnavit, stri Seilles majores cados vocant, quibus Semalem vini. aqua ex puteis hauritur. Tabularium 1 SEMALMELO, Farina polenta. Gloss. etc. * SEMELIA, SEMELLA, a Gallico SePrioratus de Domina in Delphinatu Ch. Mons. apud Schilter. in Gloss. Teuton.

406

SEM

SEM

SEM

melle, Fulcimen, munimentum ferreum declinantes ad dexlram nee sinistram, modios, in terra quam tenebat a dom* vel ligneum. Oomput. eccl. Paris, ann. ne Sementa conculcarent, veniunt unde Guillelmo de Danvilla milite. Vide Se1381. ex Bibl. S. Germ. Prat.: Item fa- exiverunt. Vide Seminalia et Semina- mentia et infra Seminatura 1. ciendi.... posticiumprope in introitu dictss rium. | SEMEOURA, ut Sementura. Charta curias,... barrandi cum ferratura, videlicet * Sementer etiam nostris, pro Semer, ann. 1230. ex eodem Tabul.: Ipse Bupailleriis, pivotis, Semeliis, verroliis, etc. ensemencer. Lit. remiss, ann. 1409. in chardus nomine suo de dictis terris ante Infra : Semeliis. Reg. 163. Chartoph. reg. ch. 305: Une translationem dominii dictarum terrarum T SEMELLA, f. Panum similaceorum, piece de terre, Sementee de ble segle. ad culturam, redegit usque ad septem 1 SEMENTARE. Gloss. Lat. Gr. Semento, modios et dimidium Semeourse. A Gallico qui Semenelli dicebantur, distributio, vel certa quantitas. Consuet. MSS. (TjrepjiaTcSw. Vide Lexic. Martinii. tune temporis usitato Semeoure, vel Se[ SEMENTARICIUS. Terra Sementari- meure, pro Semence. Eccl. Colon. : Depanibus cenalibus cuilibet canonico et aliis vicariis.... in Janua- da, Seminalis, quse seri potest. Chron. 1 SEMEUR.AL, Eadem notione. Chartul. rio xmi. Semellss, in Februario XVII. Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. Castridun. fol. 80 : Super quamdam peSemellss. Cuilibet magnse prebendss an- col. 395 : Petium terrse Sementaricise, ubi ciam continentem circiter duo sextaria nuatim supercrescunt vm. Semellss et iv. dicitur Campus ; et unum servum manua- Semeurse et super aliam peciam terras panes. Vide Simenellus, [** et Graff. lem, nomine Marcellinum. Ibid. col. 427 : tria sextaria Semeurse continentem. Aliud petium ibi vineas ad Montenarios, Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 222. * Nostris Semeure. Charta ann. 1255. etpetium unum terrse Sementaricias sub ex Chartul. Maurign. : Quarum (peciavoce Semala.] | SEMELIiATOR, Sutor, qui calceos ipso monte habet per libellum. Vide Seme- rum terras) qusedam continet, ut dicitur, soleis instruit, Gall. Cordonnier, a Gall. natura. duo sextaria Semeurss, et reliqua continet, * SEMENTARIUS, Sationis tempus, vel ut dicitur, quatuor sextaria Semeurse. In Semelle. Charta ann. 1344. ex Schedis 01. V. Lancelot: Item statuerunt quod Ager sationi aptus. Charta ann. 1093. alia ann. 1248. ibid. : Duos sextarios senullus curaterius, sive Semellator aut inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, col. minis. Charta ann. 1480. ex Ghartul. sabaterius sit ausus tenere in mercato 432 : Hoc est autem servicium, quod reti- Buxer. part. 7. ch. 31 : Item ung fretil villas Balneolis banca, nisi, etc. Hugo nent fratres mei et consobrini mei... duos au Seurreaul, contenant environ la SeAymonis Semellator subscribit Ohartse jornales de bovibus per Sementarios, asi- meure de deux boisseaux. ann. 1371. ex Schedis Prses. de Mazau- nos similiter duobus diebus et homines 1 SEMETRUM, Intervallum, Bollandiduobus diebus, etc. gues. Dunstani * SEMENTATICIUS, Seminalis. Charta stis ad Vitam S.Regem per torn. 4. Maii " Nostris Semelier ; cujus ars Semellapag. diversa locotoria appellatur, in Stat. sabbat. Car- ann. circ. 1070. torn. 1. Hist. Cassin. rum 368 : Porrodeviantem, ultra flumen Semetra cass, ann. 1402. torn. 8. Ordinat. reg. pag. 233. col. 1: Cum terris Sementaticiis Tamisium compulere. Franc, pag. 570: Mandantes, quatenus et pascuis, etc. Vide Sementaricius. j SEMETRUM, Papise, Imperfecta menipsos suprapositos, sabbaterios et Semellat SEMENTATIO, Sementis, apud Ter- sura. Prudent. Psychom.v. 829: Dissona tores, ac universitatem et singulares prss- tull. de Spectac.cap.8 : Sessias a Semen- Semetra. libatss artis et artifficii sabbateriss aut tationibus, Messias a messibus, T SEMEURA. Vide supra Semeoura. Semellatorise antefati burgi, etc. Pierre * Tabul. Casaur. fol. 53. v: Et terram " Seminalis, Terra Souffron Semelier, in Lit. amortizat. pro justa ipsam vineam per mensuram ad ra, SEMEURUS,consuevit. ChartaSemeuquse seri ann. eccl. Tolos. ann. 1471. ex Reg. 197. Char- Sementationem grani modia tria, toph. reg. ch. 159. Semelin, pro Semelle, 1 SEMENTERIUM, Sationis tempus, 1282. ex Chartul. S. Joan, de Valle: solea, in Stat. ann. 1372. torn. 6. ea- Gall. Semailles. SaisimentumComit. To- Confessus fuit se...permutasse circa dimiSemeurss. Demi rumd. Ordinat. pag. 120. art. 5 : Cuirs de los. ann. 1271. torn. 1. Annal. Tolos. in- dium modium terrse. environ, ibid, ex mui Ch. vaches pour Semelin, aront trois tans bien ter Instr. pag. 22 : Quilibet habens ara- de terre Semeure ou Semoir, Satorium, ann. 1283. Semeur,pro revolz. trum bourn, unum jornale in Sementerio, in Lit. remiss, ann. 1375. ex Reg. 108. SEMEN, maris dicitur; posteritas ve- quando dominus faciebat ibi laborare ter- Chartoph. reg. ainsi ro, mulieris, in Jure Hungarico. Albert. ras, et cum bestia carregii; quilibet focus comme il venoitch.187: Le signifiantencore de Molnarus. habens bestiam carregii, unum jornale in avoit-il le Semeur son labour, et col, etc. pendu a * SEMENALHANA, Tantum seminis, messibus annuatim ad garbas. Vide Se- Semoire et.Semoere, eodem son sensu. Lit. quantum ad sationem cujusdam agri mens, et Seminatura 2. ann. 157. ch. necessarium est. Charta ann. 1334. in 1 SEMENTIA, se, Sementis, Gall. Se- remiss,Galois 1402. in Reg. ble et le 269 : Icellui semoit sondit porKeg. 66. Chartoph. reg. ch. 1358: Qua? maille. Tabular. S. Bertini Audomar. : toit en une Semoire. Une Semoere a semer quidem terrse excoluntur ad Semenalha- Sunt ibi de spelta supra Sementiam ben- grains, in aliis ann. 1448. ex Reg. 176. nam, et quarumdam aliarum,... quse ex- nse xvi. Vide Sementura. 586. Vide T SEMENTIA, orum, Eadem notione, in ch. SEMIACIA,supra Sementalicius. coluntur et excoli solent ad medium et ad T Semi-tabula, ut videtur, Capitul. Carpli M. de Villis | 51 : Provi-Gall.Bout de planche. Acta B.Michelinse quartum. j SEMENATURA, Terra arabilis et se- deat unusquisque judex ut Sementia nos- torn. 3. Junii pag. 931: Lectus quoque minalis, seu quse seri potest. Charta tra nullatenus pravi homines subtus tertabula quadam aerae 1175. apud Stephanot. torn. 8. ram vel alicubi abscondere possint, et erat plana terra, interdumSemiachs, cippo Fragm. Hist. MSS. pag. 49 : Ego Ortigu- propter hoc messis rarior fiat. Vide Se- interposita vel aliquibus utens ligneo pro cervicale. renna facio hanc cartam cum donativo de mentatio. | SEMIALTER, Unus et medius. Mirac. duas argutatas de vinea et de duos amo1 SEMENTIATUM. Comput. ann. 1239. nes Semenatura de terra ilia cases de Ar- ex Bibl. Reg.: Pro Sementiatis rosatis B. Simonisde Lipnica torn. 4. Julii pag. 559: Magnis febribus per Semialterum taxona. gariofilit. faclis Paris, xx. lib. Tur. Leg. annum obvoluta fuit. forte Semicinctiis. | SEMENS, Sationis tempus, Gall. Se* SEMIALTILE, Semisaginatus ; dicitur mailles. Tabular. Aquicinense fol. 45: 1 SEMENTINUS, SEMENTIVUS, Seminis Sub annuo censu concessit tres modios patronimycus, a semine originem du- de gallina vel capone. Charta ann. 1188. frumenti post Sementem,... et octo galetos cens. Can. Denique. dist. 4 : Par autem ex Chartul. S. Nigas. Mellet. : Concessi septem denarios et minam avenas, pisss.... in festivitate Omnium SS. Vide est ut nos qui his diebus (Quadragesimse) a carnibus animalium abstinemus, ab dimidiam oblatam et Semialtile. Vide infra Sementerium. j SEMENSTER, SEMENSTEIS, l|a;ro- omnibus quoque quas Sementinam habent Altile. 1 SEMIARMATUS. Vide Semiermis. viaio?, in Gloss. Lat. Gr. Vox ambigua, originem carnis jejunemus, a lacte videSEMIAXIARII, appellati Christian! a qua et Semimensis et spatium sex men- licet, caseo, et ovis. Epist. Rotrodi Arsium significatur. Gloss. Isid. : Luna chiep. Rotomag. ad Henricum Reg. An- Gentilibus. Rationem nominis sic proSemestris, luna medii mensis. Vide gliae inter Probat. Hist. Harcur. torn. 3. dit Tertullianus Apol. cap. 50 : Vicimus Lexic. Martini! v. Semestris, et infra pag. 141: De cujus carne et sanguine cum occidimur, licet nunc Sarmentitios Semus. Sementivse originis et naturss beneficio et Semiaxiarios appelletis, quia ad stipitem dimidii axis revincti sarmentorum 1 SEMENSTRA, Liber in quo actiones carnem et sanquinem mutuasti. sex mensium continentur. Papias. Leg. 1 SEMENTIUM, SnApijtov. Gloss. Lat. ambitu exurimur. [Ubi Semaxios edidit forte Semestria. Gr. in MSS. Sementivum. Rigaltius.] >|c SEMENTIVA, [Renouveau : Semen" Sernenstria, in vet. Glossar. ex Cod. T SEMIBOLUS, Obolis pars media, apud tivam Redivivam Reddunt cuncta. Isidorum lib. 16. Orig. cap. 24. Vide Cereg. 7641. 1 SEMENTA, Sementes, GaU.Semailles. (Du Meril, poes. lat. med. set. p. 233.)] Laur. Byzynius in Diario belli Hussit. 1 SEMENTURA, Semen, sementis, Gall. | SEMIBONUS, Non pessimus. Chron. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. semaille. Charta ann. 1217. ex Tabul. Dominici de Gravina apud Murator. 189 : Hac processione finita, vale sibi mu- Portus Reg. : Dedit conventui de Portu torn. 12. col. 693 : Et multi quidem, qui tuo facientes cum suis presbyteris, non Regio terram duos recipientem Sernenturss in Semibonorum virorum manibus incide-

SEM
bant, salvi fiebant a caede pecunia redimendi. * SEMIGCIA, f. pro Semicinetia, ut monent docti Editores ad Append, vitse 1. S. Ludov. reg. torn. 5. Aug. pag. 560. col. 1 : A sede vel loco suo veniens (sanctus Rex) nudus pedes, discooperto capite, et collo nudato in Semicciis et humili habitu.... crucem Dominicam sic humiliter adorabat. Vide Semicinctium. SEMICINCTIUM, SEMIGINCTIA, Semicentia, Semicincta, Prsetenta ventri castula, quam nos Tablier dicimus, quod tabulae formam referat: Picardi vero etiamnum Demiceint. Isidorus lib. 19. Orig. cap. 33. et ex eo Papias : Cinctus, (al. Cinctura) lata zona, minus lata, Semicinctium : minima, cingulum.Idem Papias: Semicinctium, minus lata zona, dictum , quod dimidium cingat. Glossse MSS. : Semicincta, quod medium cingit. Joannes de Janua : Semicincium dicitur eo quod dimidium cingat. In Glossa autem Actor. 19. dicuntur Semicincia vestes ex uno latere dependentes, vel zonee, sive vestes nocturnes, vel genus sudarii, quo Hebrsei utuntur in capite. Glqssae Lat. Gr.: Semicinctium rnxi^tSviov. [Aliae : Semicinctum, uir6?w(Aa. Gloss. Lat. Gall. Sangerman.: Semicinctium, demie ceinture.] [* Vet. Gloss. German, in Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 4. col. 255 : Albgurtilla, Semizintia.] Vestis prsecinctoria, S. Augustino. S. Bernardus de Mqribus Episcopor. cap. 2 : Fratrum lateribus nee Semicinetia miserantes apponitis. Petrus Damianus lib. 6. Epist. 30 : Tandem per Semicinctias correpti, violenter excludimur. Petrus Blesensis Epist. 102: Aut nudus omnino, aut in Semicinctiis tabescens, fame et frigore tremens, etc. Herbertus lib. l.de Miracul. cap. 6 : Habebat quoque vir ille locupletissimus circumligatam renibus Semicinctiam vilem atque brevissimam, quss verecundas solummodo corporis partes operire vix poterat. [Vita B. Hugonis de Lacerta apud Marten, torn. 6. Ampl. Collect, col. 1145 : Exceptis quibus nescio Semidnctis, unde pudibunda sua protegere posset, quse ila videbantur resarcita ex aliis, quod, etc.] Exceptio corporis S. Florentini apud Latiniacum MS.: Pallium nodo integrum tibi esse videtur ; sea ex quo illud attigeris, in plura Semicintia dividetur. Semicincium, absque, z,scripsit etiam Arator lib. 2. Hist. Evangel.:
Semicincia denique Paul! Atque oblata palam sudaria fusa per artus Languorum pressere focos, etc.

SEM

SEM

407

SEMICINGTIUM, vestibus Sacerdotalibus vulgo accensetur. Idem porro quod Orarium, seu sudarium, quod auro et gemmis distinctum, -ad dextrum femur a cingulo dependens conspicitur in tabellis Graecanicis, quas ad nostram Constantinopolim Ohristianam aeri incidi curavimus. Glossse MSS.: Semicincia, sudarium. Nicephorus Constantinopolitanus ad Leon. III. PP.: Misimus fraternss vestrx Beatitudini encolpium aureum, tunicam candidam, et penulam castaneam, inconsutilem stolam, et Semicinetia auro variegata. Leo Ost. lib. 3. cap. 19. (alias 20 :) Stolas auro textas cum manipulis et semicinlhiis suis numero 9. Cap. ult. : Stolss alias 18. Semicinthia 6. al. Semicincia. Hepidannus de Vita S. Wibpradse cap. 29 : -Sic et absentis Pauli Semicinclia segrotantibus superposita sanabant. Respexit locum Lucse Act. 19^: Koci iic\ TOV; acrOevoOvTa; eTUtpepeaOa^ aub TOO jjpwTo? avToO aouSapta rj Si{xtv9ia. Quse quidem vocabula non semel jun-

gunt Scriptores alii. Johannes Damas- I Annal. pag. 619. ubi de sigillo cui sancti cenus lib. 3. de Imagin.: OUTW? rj o-xia Galli Semifacies impressa erat. ] SEMIFORTIS, Male vel parum munixat Ta croyoapta, xa\ Ta <re[j.ixiv6(a TWV 'ATCOCTcoXwv I^ya^ov Ta tapiaTa. AllOS vide apud tus. Chron. Domin. de Gravina apud Meursium. Addo quse habent Glossse Murator. torn. 12. col. 674 : Castrum vero MSS. Regiffl codd. 930. et 2062 : S t[ uxv- Blasignani, quod Semi forte tune erat, 6tov, TO Ttapoc TOUC uoSa? cravSaXtov, Ttv^? Se verbis blandis proditoriis acceperunt. TO ipaxecoXtov Xeyouo-tv, xupiw? 8i^ psvojAaxj SEMIFRACTURA, Scripturae species. Tpov, 8 IffTt (j,u|o[xav8t>iov. Semicinctium Vide supra Scriptura. Episcopis proprium fuisse docet Charta ] SEMIFRATER, Qui ex altero patre, Anacleti II. PP. in Chronico Beneven- vel ex altera matre est. Chron. Angl.Th. tano S. Sophias pag. 689 : Mitram ac chi- Olterbourne pag. 79 : Deinceps Rex Henrothecas, tarn tibi, dilectissime fili Franco ricus ita ditavit quatuor Semifratres suos, Abbasf quam successoribus tuis,... in per- ut ipsi ceteros proceres despectui haberent. petuum habere ac possidere concedimus : Infra pag. 84 : Post quern (Hardeknudalmaticae quoque usum ac Semicincti, tum) regnavit ejus Semifrater S. Edwarhis diebus tantum, qui inferius prsenomi- dus 24. annis. nantur, tibi tuisque successoribus in per* SEMIFRATRES apud Carmelitas, Frapetuum Apostolicss Sedis liberalitate con- tres seu Donati secundi ordinis. Constit. cedimus ac tribuimus, id est, Natali Do- Carmelit. MSS. part. 1. rubr. 12: Qui mini, etc. (prior generalis et prior provincialis) * Lit. remiss, ann. 1397. in Reg. 153. laicos poterunt recipere in fratres vel SeChartoph. reg. ch. 74: Une cainture et mifratres, prout visum fuerit sibi expedire. deux Demiscains ferrez d'argent dorez. Et rubr. 14 : Semifratres et fratres layci Ubi de vestibus, quibus induuntur epis- post novicios dicant culpas suas et mocopi, sermo est, tunicellam significari neantur in capitulo et caritative corriganputant Bollandistse ad Vitam Victoris tur; et tune egredia.ntur, nee intersint PP. III. torn. 5. Sept. pag. 435. col. 1. secrelis capituli, nee habeant vocem in cui sententise favet Poema Roberti Dia- electionibus. Semifratres, sicut laid, proboli MS. in quo vox Gallica Sains, pro fiteantur obedientiam, castitatem et sine muliebri tunica usurpari videtur, ubi proprio vivere usque ad mortem, et dicant horas suas sicut laid... Semifratres omnide regis filia: bus fratribus deferant honorem, etiam Viestue esloit moult ricement laicis, tam in mensa quam in aliis locis, D'un brun Sains menuement, et in ecclesia maneant inter chorum et Toule d'or a oeuvres menues. capellas. p* Contractus censiticus inter Consulendi prasterea Henr. Stephanus Fratres ordinis Theutonicor. etc. ann. in Append. Thes. Gr. part. 2. pag. 33. 1302. in Guden. Cod. Diplom. torn. 3. et Cangius in Glossar. med. Graecit. pag. 9 : Actum in villa Aure, in torculari ad v. Ss|uxi'v6iov. Vide supra Subcincto- dictor. religiosorum ; prsesentibus fratribus Everhardo et Nycholao, et Johanne rium. 1 SEMICIPIUM, yKJLixe<paXtov, in Gloss. Semifratre domus Confluensis.] SEMIFRUMENTUM, Miscellum fruLat. Gr. Semi-caput, Gall. Moitie de la mentum, vulgo Bledmeteil. Charta ann. tele. in Reg. 61. ch. 164 1 SEMICOLDMNIUM. Gloss. Isidori : 1319. sunt ibidem Chartoph. reg. bladi, vi- : Item in redditibus Cilindrum, Simicolumnium. delicet in Semifrumento et avena, ducenta SEMIGORS, Minus habens cor, in Glos- sextaria. Vide Mixtum 2. sis antiquis MSS. [ Gloss. Lat. Gall. * SEMIGUILLOTUS, Monetee minutioris Sangerm.: Semicors, qui a demi arme species. Vide supra Guillotus. fame.] Occurrit apud Joh. de Janua.] T SEMIINTEGER, Dimidiatus, mutilus. 1 SEMICUMULATUS, Gall. Demi-corn- Epist. 3. S. Paciani ad Symphron. inter ble. Litterae Ludovici VIII. Reg. Franc, Cone. Hispan. torn. 2. pag. 89 : Quid ann. 1224. torn. 1. Ordinat.pag. 49 : Porro ais? Evangelistse duos dimidiatos invicem de his mestivis statutum est, ut ad jus- sensus et Semiintegros retulerunt ? tarn mensuram prsedictse civitatis semira1 SEMIJUSTUS, Dimidium justi. Gloss. sam et Semicumulatamreddatur. Occur- Isid. Sed leg. Semiustus, dimidium ustus. Papias : Semiustus, ex parte combustus. rit alibi. SEMICUPIUM, Cupa brevior. Est, in- Varroni, Semiustulatus. Haec post Grsequit Papias, vas, in quo potest homo re- vium. supinus jacere in modo lintris. SEMILANCEA, Hasta, Gall. Demit SEMIDAHI, Carectum. Gloss. Mons. pique. Lit. remiss, ann. 1395. in Reg. apud Schilter. in Gloss. Teuton. 149. Chartoph. reg. ch. 163: Dictus sup1 SEMIDECIMA, Quse a decimo ad plicans percepit dictum deffunctum in quintum numerum reducitur. Statuta manibus suis quandam Semilanceam teS. Claudii pag. 19 : Decimam integram nentem; et quia in dido Dalphinatu aut Semidecimam fructuumprioratuum... nemo debet arma invasiva deportare, diimponere.... poterunt. Adde Cod. Theod. ctus supplicans dixit prsefato servienti leg. 4. de Suariis et quae ibi observat ordinario, quod dicto deffuncto SemilanGothofredus. Vide Dimidius. ceam amoveret. Vide Lancea. 1 SEMIDUPLEX, Dimidius. Charta funf SEMILOTUS, Mensura liquidorum, dat. Capellae Vicennarum ann. 1387. in quibusdam locis Belgii, Demi-lot, quae apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. Parisiensi pintse respondet. Hist. Mo192: In festis duplicibus, duplices, et in nast. Viconiensis apud Marten, torn. 6. Semiduplicibus, Semiduplices distributio- Ampl. Collect, col. 302: Sic statuit adesse nes percipiant Canonici. Vox frequentis- prsebendam, quod sacerdos Semilotum simaubi de officiis ecclesiasticis agitur. ad mensuram in prandio obtineat. Nam antea in scyphis magnis vinum fundebaVide in Festum. SEMIERMIS, Semiarmatus, minus ar- tur. Vide Lotum. | SEMIMENSTRUUS. Leg. municipals matus, in Glossis antiquis MSS. [Gloss. Isid. : Semiermis, sine armls. Utitur Mechlin, tit. 13. art. 8: Apparitor vero qui renuntiationem illam fecerit, id etiam Livius. Tacito Semermus est male ipsum se ita fecisse apud acta pro reliarmatus.] 1 SEMIFACIES, Effigies obliqua, Gall. gione sui jurarnenti contestabitur, nomenVisage de profil, apud Mabill. torn. 3. que ejus cui nuntium detulit exprimet et

408
act is insinuari curabit, ac turn demum liberum erit creditori detentionem illam persequi, quantum attinet ad bona mobilia, a die juridico ad diem juridicum, hoc estper intervalla octiduana: quantum vero special ad bona immobilia, per intervalla Semimenstrua, hoc est a decima quarta node ad decimam quartam noclem : opusque erit ut Ammanus trinis vel hebdomadariis vel Semimenstruis vicibus debitorem ejusve hssredes cssterosque omnes qui aliquid juris in ea bona prsetendunt, evocet. I SEMIMODIATA. Vide in Semodiata. tSEMINALATUS, vox corrupta apud Cumeanum de Mensura Poenitentiarum cap. 3. ubi pro Seminalatis legendum forte Amigdalis. Locus est in Tenucla. SEMINALIA, Sationes, Semailles. Statuta Ordinis S. Gilbert! de Sempringham: In cssteris grangiis interim excussione cessante, nisi quantum ad Seminalia pertinet. * Charta ann. 1319. in Eeg. 59. Chartoph. reg. ch. 319 : Item pro servantagip, censu el Seminalibus, vinginti sextaria frumenli. Item in avena pro Seminalibus el censu Item in Seminalibus silliginis, etc. T SEMINALIA , #, Eadem notione. Charta ann 1119 : Totam parochiam Augi cum omnibus decimis et omnibus decimis totius villas, tarn de animalibus quam de frugibus el omni Seminalia de tola eadem parochia usque ad sedem de Glans. Vide Sementa et Senaillia. * SEMINARE, Semen. Acta MSS. notar. Senens. ann. 1283. ex Cod. reg. 4725. fol. 2. r: Promitto mittere quolibet anno xxx. salmas boni letaminis et culturare didam terram ad quatur sulchos cum Seminare comparato. Vide Seminarium. 1 SEMINARIUM, Semen, cultura. Nicolaus de Jamsilla de Gestis Friderici II. Imp. apud Murator. torn. 8. col. 558 : Quse etiam terra caules silvestres usui hominum aptos sine Seminario producit. [** Comment. MSS. ad Marcian. Capell. libr. 2. apud Maium in Glossar. novo voce Sementum: Dicimus hoc semen et hoc seminium, hsec sementis et hoc seminatum et hoc seminarium. Sed semen et seminium animalium, sementis autem et sementum frugum , Seminarium cujuscumque rei initium. Ricberus in Prologo : Gallorum congressibus in volumine regerendis, imperil tui, pater sanctissime Gerberte, auctoritas Seminarium dedit.] * SEMINATIO. TERRA SEMINATIONIS, Seminalis quae seri consuevit. Charta Nivel. episc. Suession. ann. 1192. ex Tabul. S. Crisp, in Cavea : Dedit etiam eis Petrus miles de Noveroel, assensu uxoris suss et filiorum, Ires essinos terras Seminationis in perpetuum. Vide supra Sementaticius et Semeurus. T 1. SEMINATURA, Sementis, Semaille. Charta Laurentii Abbat. Centul. ann. 1180. ex Tabular, ejusd. Monast.: Campus unius sextarii, et una foraria quarterium Seminaturss continens. Charta Guillelmi de Monasteriis ann. 1206. ex Ghartul. Meld.: Concessi in perpetuum Ansello Episcopo Meldensi et ejus successoribus Episcopis quindecim modios Seminaturss omnino quietos et liberos ab omni jure etjustitia. Occurrit rursum ibid, in alia Charta ejusdem anni. Vide Semenlura. * Hue spectare videtur vox Gallica Essemee in Stat. ann. 1402. ex Cod. reg. 9849. 4. fol. 4. r: Maisons ou lieu de petite Essemee et de petis edifices, etc. Id est, ubi pauci sunt agri arabiles et sa-

SEM
tioni idonei. Unde emendandum puto idem Statutum torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 534. art. 71. ubi legitur Essence. 1 2.' SEMINATDRA, Sationis tempus, sen servitium quod ea anni tempestate domino a vassallis debetur. Charta apud Madox in Formul. Anglic, pag. 47 : Terras illas teneant et habeant de me in capite in libera et perpetua elemosina,.... cum libertate et quietantia de karreagio, siris et hundredis, et Seminatura et aratura, etc. Vide Sementerium. * Semoisons, eadem acceptione, in Chartul. S. Corn. Compend. fol. 211. v: Item xix. sol. pro corveis Martii. Item xix. sol. en Semoisons apres Aoust. * 3. SEMINATURA, idem quod supra Seminatip. Chartul. Floriac. fol. 164. y: Relligiosi viri prior et monachi acquisiverunt a Simoneto Chairpaudi duas minatas Seminaturss terrie, sitas in censiva abbatis. f. Seminaturus adjective, ut supra Semeurus. 1 SEMINELLUS, ut Simenellus. Vide ibi. SEMINIA, ex Gall. Semaine, Hebdomada. Gilbertus Crispinus Abb. Westmon. in Vita S. Helluini Abb. Beccensis: Et mane primus in Curia coram aderat ad mensam Domini, quia inter sodales par Seminiam exercere volebat. Hoc est: II vouloit faire sa semaine. SEMINIVERBIUS, Concionator, arapfjioXoyo?, Seminans verba , Papi33. Mamqtrectus ad Actus Apost. cap. 17: Seminiverbius, i. seminator verborum, quasi sermologus. Alcuinus Poem. 5. de S. Paulo :

SEM

adjundse retibus. Nam, relia plagse dicuntur. Papias. Hinc emendandus Isidorus lib. 19. Grig. cap. 5 : Minus rete Implagium dicitur a plagis. Ubi Semiplagium legendum, ut et in ejusdem Isid. Glossis, pro Simplagium: tametsi occurrit apud Angel. Rumplerum in Hist. Formbac. Monast. torn. 1. Anecd. Pezii part. 3. col. 433 : Extrahuntur autem pisces non solum retibus, sed et nassa : utimur et Simplagio, verum rarius et vix semel in anno. 1 SEMIPLANTARIA CHARTA, Ea scilicet qua ager ad medium plantum conceditur. Vide in Complantare. 1 SEMIPLENE PROBARE, Gall. Prouver a demi. Statuta Palavic. lib. 1. cap. 5. fol. 8: Si autem Semiplene probaverit, deferetur sacramentum eidem in supplementum probationis. 1 SEMIPLENUS, Simulatus. Willel. in Philippo Aug. torn. 5. Hist. Franc, pag. 81 : Rex superindudam abjecit superfide tenus, et uxorern suam recepit in suarn gratiam Semiplenam, carnis debitum ei non reddens. \ SEMIPLOTIA, Festo, Soleae dimidiate, quibus utebantur in venando. Vide Turn. Advers. lib. 19. cap. 19. et supra Plautus. 1SEMIPOISA, Semilibra. Vide Poisa. SEMIPR.EBENDJE. Vide Prsebendse. | SEMIRASUS. Mensura semirasa, Gallice Demirase. Locus est in Semicumulatus. SEMIRE, pro Serere, seminare, ex Gallico Semer. Charta Caroli Regis Burgundiee fllii Lotharii Imp. torn. 12. Spicil. Acher. pag. 127 : Silva parva, si Semiri possit, ad modios 50. Plurima frugiferis dispergens Semina verbis. * SEMIROTONDUS. [Gall. A demi Petrus Blesensis Serin. 43 : Erudiat Se- rond: (Corporalibus) illis indicibus miniverbius; definiat, quia Prsslatus; medio extensis, in modum Semirotonintercedat, quia Advocatus; Seminiver- dum plicatis. (Diar. Burchard. ed. bius in Cathedra, Prselatus in Curia, Thuasne, II, 146, an. 1494.)] Advocatus in Missa. [Liber de Castro * SEMIS-MARTIR, Fere martyr. Instr. AmbasiaB apud Acher. torn. 10. Spicil. ann. 1384. inter Probat. torn. 3. Hist. pag. 555 : Anno ab Incarnatione Domini Nem. pag. 66. col. 1: Inde inhumaniter 1096. Urbanus Papa Romanus in Gallias habitatores Semis-martires aufferendo auvenit, Avernis cum multis Galliarum res, pugnos, brachia, etc. Episcopis et Abbatibus generalem syno1 SEMISOLIDUS, Dimidius. Vide in dum celebravit; et ut erat disertus Semi- hac voce. niverbius, verbum Domini ssepe semina* SEMISOLIUM, Solium latrina?, sella bat.] Ordericus Vitalis lib. 8: Solers Ha- familiarica, Gall. Chaise percee. Annal. gue Seminiverbius multis profuit, etc. Bonincont. ad ann. 1376. apud Murator. Utitur praBterea lib. 10. pag. 774. ut et torn. 21. Script. Ital. col. 27: Rodulphus ad pontificem defecit Ob Baldricus Dolensis de Vita B. Roberti Varanus de Arbresello semel ac iterum, Acta earn rem Florentini tamquam fosdifragum Apostolorum cap. 16. v. 18. pro <mep|j.6- porlis adpinxerunt. Hanc ille contumeXoyoc, de qua voce consulendus Henri- liam ultus eo est, quod octo Florentinocus Stephanus lib. de Dialect. Attic, rum, qui curam belli habebant, in suis pag. 214. [lis adde Tortarium in Mirac. terris pingi fecit sub Semisolio sedentes, S. Benedicti ssec. 4. Bened. part. 2. veluti si quse egisset, in os suum reciperent. pag. 407.] | SEMIPANIS, Panis statuti ponderis SEMISONARII, Dimidium obsonium dimidia pars. Canones Pcenitent. apud capientes. Ita Ugutio MS. forte leg. SeMarten, torn. 4. Anecd. col. 55: Alii cen- miobsonarii. tum dies cum Semipane mensurss paxiSEMISPATHIUM, Isidoro lib. 18. cap. matium aqua et sale et psalmos L. in 5. Papiae et Joan, de Janua : Gladius unaquaque node. Canones Hibern. ibid, est a media longitudine spathe appellatus. col. 20 : Arreum anni xn. dies et nodes Gloss. Theotisc.: Semispathium, sahs. super xil. buccellas mensurss de tribus Vegetius lib. 12. cap. 15 : Gladips majopanibus. Consuet. Universit. Paris, per res, quos Spathas vacant; et alias minoRobert. Goulet fol. 18 : Dentur porcipni- res, quos Semispathas. Lex Burgund. tit. stis jentaculum Semipanis vel parvuli, ut 37: Quicunque spatham aut Semispafit, integri. Vide Tenucla. thium eduxerit ad percutiendum alterum, * SEMIPANNUS, Panni tot ulnarum etc. Chronicon Fontanellense cap. 10. dimidia pars, Gall. La moitie d'une piece vel 11 : Erat autem de secularibus Cleride drap. Lit. remiss, ann. 1391. in Reg. cis, gladioque, quern Semispathium va141. Chartoph. reg. ch. 246: Item fur- cant, semper accinctus, sagoque pro cappa tive cepit duos Semipannos, quorum alter utebatur. [Male Semispiacium editum ex erat coloris rubei, et alius coloris nigri. eod. Chron. apud Acher. torn. 10. Spi| SEMIPAR, Qui dimidii feudi rationecil.] Ex his emendandum Capitulare domino subditus est. Vide in Par. Pipini Regis Italia? apud Steph. Balu| SEMIPLAGIUM, Minus rete, vel lineaezium cap. 36. [** Pertz. ann. 786. cap. \

SEM
7 ] : Et caballos, arma, et scutum, et lanceam, spatam et Senespasium haberepossint. Ubi legendum Semispathium. SEMISPILERA, Aldhelmi Grammat. apud Maium Auct. Classic, torn. 5. pag. 553: Hemispherium, Semisphsera latino, lingua intelligitur. 1 SEMISSARE, Dimidiare, bipartiri, apud Veget. lib. 1. cap. 28. et 38. SEMISSARIUS, Dimidius. Chronicon Isidori Pacensis Episcopi ann. 731: Abderaman vir belliger in sera 769. anno Imperil ejus 12. Semissario, Arabum 113. etc. 1 SEMISSAEIUS, Dimidia ex parte hseres. Florent. JO. D. lib. 30. tit. 1. leg. 116: A cohserede vero Semissarius, duobus extraneis concurrentibus, non amplius tertia parte, etc. SEMISSECLA, Dimidium sicli, in Vita S. Wiboradse apud Goldastum. r SEMISSIS. Gloss. Lat. Gr.: Semissem, Y|{j.reia;, xat TO ^[Udu TOO vojji dus in Graecismo cap. 12 :

SEM
detur in sacrifices adhibitum, puta culter quo mactabatur porca. Odo in Carm. de varia Ernesti Ducis Bavar. fortuna apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 359:

SEM

409

bentem Semodiatam unam, etc. Charta ann. circ. 1063. ex majori Chartul. S. Victoris Massil. fol. 91 : Donaverunt unam.. Semodiatam de terra culta, etc. Chartul. Eccles. Aptensis fol. 50. v : Dono.... Semodiatam unam de terra, et Rusticus agricolse Cereri parat exta mentis juxta villam Semodiatam de vinea unam. Semminia porcae, foeda bove sacra piatur Semodiata de vinea, in Charta ann. 1027. Telius, etc. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae SEMNISTES, pro Symmistes, ex Gr. edit. col. 173. Semodiata vinese, in Tabul. ffU{jL(j.t'(7Tri?. Passio S. Bercharii apud Gellon. ann. 1033. Semimodiata de terra, Camusatum pag. 69. de S. Nivardo Archie- in Tabul. Cpnchensi in Ruthenis Ch. pise. Remensi : Eo gravi sopore deprimi- 32. Semimodiata de vinea, in Tabul. S. tur, ut omni protinus eundi facultate Victoris Massil. Vide Modiata in Moproscriptus, Semnistem suum B. Bercha- dius. rium inclamaret, etc. 1 SEMODIUS, Semimodius. Vide SemoSEMNIUM, ex Gr. Ssjjivsrov, Monaste- diale. Charta an. circ. 1097. ex Chartul. rium, in quo venerandi degunt Monachi. Eccl. Aptensis fol. 34 : Et de prxsenti Glossse antiques MSS. et Gloss. Lat. vino quod egredietur de vineis dono SemoMS. Reg. cod. 1013 : Semnium, Monaste- dium ad opus prsedictse ecclesiss. Chartul. rium, sive honestorum conventiculum. Bituric. fol. 160 : Dono etiam decem moPerperam Scimnium, apud Papiam. Le- dios de vino cum tonna, et unum Semoxicon aliud Gr. MS. Reg. cod. 2062: dium de frumento. Adde Chartul. MatisSefivstov, MovaaTYJpiov. Joan. Hieros. de con. fol.^89. Gloss. Lat. Graec. : SemoInstit. Monach. cap. 36 : Diruentes eorum dium , Y)[jLt[jL6Siov. Semodius , rt\ii-^o'.viSemis, dimidius, indeclinabile semper ; Semnium antiquum, aedificaverunt huic xov. MSS. Sangerman. Semimodium. Vide Semis, Semissis, dicetur dimidius Poys. primes virgini Deo dicatse capellam, etc. Modius 2. T SEMOLLA, Italis Semola, Furfur, vel * Demi-temps nostri appellarunt Par- Occurrit praeterea in Vita B. Agnetis tern mediam vel quartam breviarii ec- de Bohemia n. 6. Suidas: ^povtia-Triptov, grani genus. Statuta Astens. ubi de Inclesiastici. Lit. remiss, ann. 1377. in 8piaTpi6iQ, YJ [AovaaTYiptov, oitep ot 'ATTIV.O\ tratis portarum : Semolla solvat pro quoReg. 110. Chartoph. reg. ch. 249: La dsjAVEtov xaXoOffi. Nicephorus CP. in Bre- libet rubo lib. 1. sol. 10. Vide Semunclum. tnoitie d'un breviaire, qui est appelle viar. pag. 16.1. edit.: MSTOC SeTaura Kpiairov 1 SEMONCIA, Invitatio, a Gall. SeDemi-temps. Inventar. bonor. ducis Bi- ei? TO Xeyojxevov TYJC Xcopa; monce. Statuta Eccl. Autiss. MSS. : De invitationibus seu Semonciis in quinque tur. ann. 1416. fol. 76. r. ex Cam. Corn- crejxvsTov. Philo lib. irep\ [3:ou anni festivitatibus. Anno Domini 1456. put. Paris.: Item ung volume de breviaire eExa<7Tw <JT\V ofxv][i.a tepbv, vetov xa\ [JiovaaTiQpiov, Iv w (Aovou^evot Ta statutum fuit quod si canonici... non recede Demi-temps, c'est assavoir du temps d'este. TOO aefjivoO PCOU [jiuaT^pta TCXoOvtai. Nicetas perint unum chorarium vel plures, si * SEMISUMMISSARII. Vide infra Sum- in Isaacio lib. 1. n. 10 : El'-re TE^EVO? TOUTO fuerit opus, ad invitationem, non habeant missarii. aysov Y]v, SITE (7E[.vEiov hpov. Vide Constan- quinque solidos. Id moris fuit in Ecclesia SEMITARIUS, Semita, Hispanis Sen- tinum Manassem pag. 167. 180. edit. Autissiodorensi, ut quilibet canonicus prsecipuis anni festivitatibus aliquem dero, Gall. Sentier, in Charta Hispanica Meursii, [et Gloss, med. Graec.] serae 1016. apud Anton, de Yepez in SIMNIO. Vita S. Boniti Episcopi Ar- e Chorariis ad mensam invitaret : qui Chron. Ord. S. Benedicti torn. 5. pag. vern. cap. 10 : Quo cum pergens Solem- usus hodie ad pueros symphoniacos tan444. Charta Bernardi Vicecomitis Car- niacense tenus pervenisset Simnionem, turn manet : unde canonicus qui ex cassonae ann. 1108 : De aquilone de ipso hoc est Monasterium. [Bollandus legit ordine id praestare debet Etre en SeSemitario, qui vadit ad ipsos molendinos. Symnionem.] rnonce etiam nunc dicitur. Semondeuses, 1. SEMO, nis, quasi Semihomo, Ugu- apud Autissiodorenses nuncupantur muTabularium S. Andreae Viennensis : De duos latus terra de ipsa hsereditate, in tioni. Martianus Capella: QuosqueSemi- lieres quae ex officio parentes vel amicos uno fronte, Semitario vicinabile, in alio deos, quosque Latine Semones dicunt. defuncti ad illius funus domesticatim * 2. SEMO, ONIS, Gall. Hazar, in Glos- invitant. Vide in Submonere. fronte, etc. Alibi : In alio fronte Semitasar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. * SEMONERE, SEMONITIO, pro Submorio via vicinabile. [Vide infra Simitarius.] nere, Submonitio. Charta Manas, episc. ] SEMITAS, Imperfectio. Vide Semus. 4120. * Gallicum Semon, quod unica voce Aurel. ann. 1163. ex Chartul. Miciac. : t SEMITRIA, Duo et dimidium. Mirac. B. Kingae torn. 5. Julii pag. 753 : Infan- scribi solet, quodque in quibusdam pro- Nisi infra quindecim dies ablata restituetem nomine Adalbertum Semitrium vinciis Ita certe, vulgo Out vraiment, rit et ad satisfactionem venerit, ipsius annorum, etc. Quae loquendi ratio apud significat, distinctis vocibus Se ay man assensu et requisitione, sine alia SemoniSeptentrionales usitatissima est, teste scribitur in Lit. remiss, ann. 1400. ex tione, inter excommunicatos eum nominaSollertio in Notis ad hunc locum. Vide Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 109. ubi mus. Alia Buch. de Magduno ann. 1179 : Dimidius. quis ilium, qui baculq ad faciem percus- ex eod. Chartul. : Si dominus Firmitatis 1 SEMIVECORS, Minimus a vecorde. sus fuerat, sic alloquitur: Ou t'en va, Abreni.... negare voluerit se ad redimenGloss. Isid. Emendandum ex Papia, Se- ribaux, tu en as. Cui ille respondet: Se dum guagium Semonitum non fuisse, ille mivecors, minus habens cor, ut monet ay mon voirement, et adoncques se parti- qui Semonitionem fecit in burgoS. Marias, rent. Unde vox Compte, aut alia similis coram priore, jurabit se submonitionem Graevius. Vide Semicors. * SEMIVIGILARE, Intervigilare, Gall. hie subintelligi videtur; quasi diceret, fecisse. Semonus, Submonitus , in Lit. Etre a moitie eveille. Lit. remiss, ann. Si ay mon compte, mon affaire, Satis est, ann. 1231. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 550. Semonche, pro Semonce, in Ch. 1355. in Reg. 84, Chartoph. reg. ch. 367 : sufficit. Cum idem Robertus jam dormitaret vel | SEMODIALE, SEMODIALIS, Semimo- Joan, vicedom. Arabian, ann. 1300. ex Semivigilaret, iterum audivit tumultum, dius, Demi muid; item Mensura agra- Chartul. 23. Corb. Vide Semontio. 6tC ria, ager seu terra semimodii sementis SEMONITUS. Marculfus lib. 1. form. I SEMIVIVUS, Vox contemtus usur- capax. Vide in Modius. Charta ann. 790. 35 : Juxta quod propriorem etiam prse.cepata a Burchardo in inscriptione epi- apud Mabill. torn. 2. Annal. pag. 714. ptionem nostram erga se perhibentes, Se-' stolae ad Ottones, apud Mabill. torn. 3. col. 1 : Similiter dedimus nos.... terrain monitum propriam stabilitatem decreviAnnal. pag. 619 : Summse post Deum ma- modiorum ix. et Semodiale. Chron. Far- mus roborare. [Leg. divisis vocibus Se jestatis dominis meis, regnum ezternum fense apud Murator. torn. 2. part. 2. col. munitum, uti edidit Baluzius.] Burchardus abbas Semivivus. 480 : Nona (terra) modiorum 11. et Semo^SEMONTIO, Monitio, a Gall. Semonce. * SEMIUSATUS, SEMIUSUS, Semitritus, dialis ; decima modiorum 11. et Semo-. Charta Manassis de Garlanda Episc. vulgo a demi use. Invent, bonor. Joan. dialis ; duodecima et decima tertia Semo- Aurel. ann. 1164 :Si quis autem fdius disde Madalhano ann. 1450 : Invenimus dialis unius. Vide Semodius. cordise.... contraire voluerit, post ternam quamdam culcitram Semiusatam plenam sententia excommunica1 SEMODIATA, Idem quod Semodiale, Semontionem plumis, unum pulvinar Semiusatum, cum Ager semimodio constans. Modius vero, tionis mulctetur. Vide in Submonere. pluma quse est intus. Aliud ann. 1476. ut videre est in hac voce, pro variis reSEMORARI, Seorsim morari, Degere. ex Tabul. P'lamar.: Item plus duo lintea- gionibus variae fuit capacitatis. Charta Vita S. Landelini Abb. Crispiniensis cap. mina Semiusa ejusdem telse borgesise. ann. 899. inter Probat. torn. 2. novae 7 : Non longe ab eodem loco secedens, seVide Usare. Hist. Occit. col. 41 : In pago Biterrensi questrata mansione Semoratur. 1 SEMMINIA, Instrumentum esse vi- in villa Lunatis dono campum unum ha* SEMOSSA, Monitio, citatio, Gall. SeVII tt

410

SEM

SEN
habet; sed alii ab ipso tenent.J Vide in Baro. SEMPITERNALITER, in Vita S. Isidori Episc. Hispalensis num. 11. [_** Sempiternalis e veter. Bibl. apud Maium in Glossario novoj SEMPITERNITAS. Utitur Claudianus Mamertus lib. 1. de Statu animae cap. 3. lib. 2. cap. 1. [Peregrinus in Speculo Virg. MS. Carolus C. in Charta confirmat. privileg. Corbeiens. apud Acher. torn. 6. Spicil. nag. 408. etc.] 1 SEMUNGLUM, Grani species. Chron. Farfense apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 545 : Et pro solidis XII. concessit in villa S. Viti de casale S. Dominici ad quartam omnium frugum, excepto paniclo et Semunclo, et musti mundi tertiam, et olivarum medietatem. Vide Semolla. * Academ. Cruse. Semolina , piccol seme. 1 SEMUNIA. Vide infra Sennumia. SEMUS, Imperfectus, non plenarius, non plenus. Illud enim, ait Ugutio, Semum est, quod ultra medietatem, et citra perfectionem est. Unde Semitas, et Semo, as, i. imperfectum facere, aliquantulum diminuere, et evacuare. Quidam :
Samatn, Semi-Deus, slemus flemus quoque Semo.

monce. Lit. ann. 1856. inter Probat. torn. bit Ingulfus pag. 886. ubi de Sempectis 2. Hist. Nem. pag. 182. col. 2 : Quia evo- hific habet : Quinquagenarius autem in tati ad Semossam excellentissimi princi- ordine Sempectd vocandus, honeslam capis domini comilis Armaniaci,.... littera- meram in infirmitorio de Prioris assignatorie factam ad diem Jovis proxime, ad tione accipiat, habeatque Clericum sen comparendum Tholosse, etc. Aliud vero gartionem suo servitio specialiter attensonat vox Gallica Semosse, in Libert, dentem, qui exhibitionem victualium recivillas de Tannay ann. 1352. torn. 6. Ordi- piet de parte Abbatis, modo et mensura, nat. reg. Franc, pag. 59. art. 2 : Toutes quibus ministratur gartioni unius armicorve.es de genz et de bestes, que li habi- geri in Abbatis aula. Huic Sempectse tant de ladicte ville.... paient a yceulx unum fratrem juniorem commensalem, (seigneurs), ou aulres personnes a leur tarn pro junioris disciplina, quam pro voulente, bestes et Semosses, par quelque senioris solatia, Prior quotidie assignabit, maniere que ce soit, sont et seront guides etc. Pag. seq. : Sempectas autem Monaet adnichilees a tousjours mais. Ubi forte sterii, qui verbo vitse ipsum ad Dei servilegendum Bestes de somme. Vide in tium genuerant, semper in summa venerationehabebat, etc. Mox: Cumque primus Sagma. * SEMOSTA, idem quod Semossa. Charta prasdictorum Sempectarum et estate decreann. 1334. in Reg. 71. Ohartoph. reg. ch. pita, et ordinis conversione diuturna csete109 : Thesaurarius promisit nomine regis ris multo senior, etc. in se statim assumere ad simplicem SemoOccurrit prseterea ha3C vox non absque stam (sic) ipsius magistri Guillermi aut mendo, et alia notione, apud Ordericum suorum et eas (controversias) prosequi in Vitalem lib. 8. cap. 11. pag. 624 : Hoc judicio et extra. advertentes Cenomani valde lastati sunt, SEMOTARE, Semovere. Vita S. Aicadri et majorem ei metum * Sempectas incusAbb. Gemetic. cap. 29 : Quos enim sancta serunt. Loquitur de juniore Comite CeCaritas copulavit in sancto Dei servitio, nomanensi, qui, despectum se a subditis longus terrarum sinus non poterat Semo- et exosum, sciens, fugam meditabatur. tari pro ullo exigente periculo. Ubi indubie Sempectae legendum, ut om1 SEMOTIM, Seorsim, separatim. Le- nino intelligantur Comitis <ru[j,TtacxTat, ges Ludovici Imper. [** cap. 17.] apud Collusores, sodales, socii, quibuscum Murator. torn. 1. part. 2. pag. 129 : Si familiariter versabatur. Nam Quinquaquis alienam sponsam rapuerit,.... cum genarios Monachos Sympaectas, appellalege sua earn reddat, et quicquid cum ea tos admodum vero simile est, non quod lulerit, Semotim unamquamque rem se- ipsiSympsectsB essent, sed quod ad aBtatis cundum legem reddat. Index vett. Ca- provectioris solatium darentur eis CTUJXnon, inter Cone. Hispan. torn. 3. pag. 9 : TtatxTat, seu juniores Monachi, qui eis Non licere diaconibus Semotim populos ministrarent, et cum iis mensa3 assidecollie/ere. rent, ut exerte scribit Ingulfus: quomodo ejusmodi seniorum Monachorum (jyfxuat| SEMOTTJS, nude pro Defunctus, mortuus. Appendix ad Chron. Episc. Me- x-cac habet Palladius in Hist. Lausiaca tens. apud Acher. torn. 6. Spicil. pag. cap. 24. 83. quos Collusores vertit vetus 673:/pso Semoto (Jacobp Episcopo) plaga Interpres cap. 24. unde liquet, ab Mgypestilentise non reliquit (patriam.) Pro ptiis et Orientis Monachis id vocabuli Exhaeredatus pccurrit in Cod. Theod. acceptum. leg. 4. de Legit, hseredit. SSS" Probabilissima tametsi videtur SEMPECT.S, in Regula S. Benedicti vocis Sempectas interpretatio, quam ad cap. 27. dicuntur seniores sapientes fra- mentem Ingulfi exponit Vir eruditus : tres : maxime qui quinquaginta annos mirum nihilominus est Sempectas nunin ordine exegerant, (quos annum jubi- cupates, non juniores qui eo nomine laeum exegisse vulgo dicimus,) quibus designandi erant, sed seniores quibus eo. nomine major indulgentia tribueba- ad solatium ii concedebantur. Ut ut est tur, ab omnibus oneribus cetera immu- aliud sonat Sempecta in Regula S. Benes. Dividebant enim totum conventum nedicti : eo quippe loci de excommuniin tres gradus, quorum primus eratju- catis sermo est, quibus Abbas fratres niorum, qui usque ad annum 24. prpfes- submittit, qui iis consolatipnem exhisionis omnia onera chori, claustri, et beant ; unde Sempectas hie intelligo refectorii subibant: quippe in Monaste- sodales, spcios seu familiares, qui amiriis, non setas quasritur, sed professio, ut cum facilius ad meliorem frugem adduest in Regula S. Pachomii cap. 3. Alter cere valeant: qui tamen, ut vult S. Beeprum erat, qui 24. annos a sua conver- nedictus, inter seniores sapientes potissione exegerant; qui per 16. annos se- simum eligendi sunt. Vide Menardum quentes medium gradum tenebant : in Concordia Regul. et Martenii ComAtque hi absoluti erant ab offtciis parvis mentar. in Regul. S. Bened. pag. 378. Cantariae, Epistolas, Evangelii, et aliis 1 SENIPEIVE, in Vita S. Jacobi Eremit. minoribus laboribus. Hos, ut aetatis per- saac. 4. Bened. part. 2. pag. 151 : Iniit fectae, et consummati judicii Monachos, consilium cum Senipetis fratribus, etc. potissimum spectabat magnitudo nego- Varie effertur haac vox in Codd. MSS. tiorum, et providentia consiliorurn, ac to- Senipeta , senpecta, simpecta vel symtius loci solicitudo. In tertio gradu erant, pecta: quod argumento est vocis etymon qui 40. annum attigerant usque adquin- non percepisse libraries. quagesimum , peculiar! nomenclatura ^ SEMPER, eadem Seniores appellati. Excusabantur porro notione, GalliTamen, Toujours. Henrici ii ab pmni officio fprinseco, scilicet Pro- IV. Reg. Angl. dicimus. Charta Rymer. ann. 1403. apud visoris, Procuratoris, Cellarii, Eleemp- torn. 8. pag. 331 :Ita Semper, quod arcus, synarii, Cpquinarii, etc. tanquam mili- sagittas.... wbis reddant. tes emeriti, qui portaverant pondus diei * Hinc Italicum et Gallicum Sempre, et sestus in servitio Dei, et pro statu Monasterii sui carnern et sanguinem suum pro vulgari Toujours. Gesta Briton, in expenderant. Hos denique excipiebant Ital. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. Quinquagenarii, qui scilicet 50. annos in 1466 : ordine exegerant, quibus, ut diximus, Alons toujours de 51, de ca, omnimoda immunitas concessa erat, Et Dieu Serapre nous aidera. Sempectas nuncupati. Hos Monastici ordinis gradus pluribus explicat ac descriSEMPER-BARO, [Qui a nullo feudum

Gloss. Lat. Gr. : Semum, T|(itxevov. Vetus interpres Juvenalis ad Sat. 6 : Semestris autem Luna dicitur, cum mensis medium permensa est spatium : aut Xemum (leg. Semum] dicit, cui, ut plena sit, parum admodum deest. Formulas veteres Pithosi MSS. cap. 36 : Concessimus tibi olca, in villa nostra ilia, quam ilia femina quondam tenuit, et dum requisimus, quod absa esset et Sema, concessimus tibi, qui subjungit ab uno fronte, etc. Joannes Laudensisin Vita S. Petri Damiani Cardin. cap. 5 :Dimidio tantumpalmo vas Semum invenerunt. Ita praaferunt treS MSS. ut observat Henschenius. [Obituar. MS. Eccles. Morin. fol. 2 : Item in omnibus obitibus tarn bursse obituum, quam fabricse sive a remanet, sive plenis, sive Semis, fabrica percipit in quolibet 11. sol. 6. den.] SEMUS, Mutilatus, qui non integro est corpore. Lexic. Gr. MS. Reg. Cod. 2062 : 'PivodtfAOi;, TT,V x6[xr(v avaSe-ro;, YJ T-^V p:va c-[jibi;, xavi ua^o;. Naso mutilatus, simus: avw[xuxTY]p, pro avo(AuxTric, in Nomocanone, seu Poenitentiali torn. 1. Monumentprum Ecclesise Graacas, cap. 94. Concilium Aurelian. III. cap. 6 : Ne aut duarum uxorum vir, aut renuptse maritus, aut poenitentiam professus, aut Semus corpore, vel qui publice aliquando arreptus est, ad supradiclos ordines provehatur. SIMAEE, pro Semare, Mutilare. Capitula ad Legem Alamannor. edit. Baluzianse : Si quis auriculam Simaverit, solvat sol. 20. si totum excusserit, aut si plagaverit, ut audire non possit, solvat sol. 40. Vide Secuus, Sentus, Scematio. 1 SEN, i. e. Jerusalem. Vide Passim*. 11. SENA. Lamia vel Sena in Isaia, Genus monstri. Papias. * 2. SENA, Fluvius, idem qui infra Sienna. Vide ibi. Bulla Eugen. PP. III. ann. 1146. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 240 : Moltam Buinoldevillse, medietatem piscarise in Sena fluvio, etc. Occurrit rursum in Charta ann. 1319. ibid. col. 273. * 3. SENA, pro Scena, vel Senus, pro Scenicus. Charta Phil. V. ann. 1319. in Reg. 59. Charta *Phil. V. ann. 1319. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 66 : Si vero clericus esse noluerit, vel bigamiam incur-

SEN
rerit, aut Senis se immiscuerit, volumus... ac decernimus, quod.... in servitutem pristinam redigatur. ^ 4. SENA, [Coena : Post venit dominus ad jacendum in prioratu Thoyriaci expensis dicti curati, et fuerunt expense in prioratu in Sena xxxin. gros. et dim. (Chevalier, Visit. Episc. Gratianqp. p. 24.)1 f SENACULDM, Jurisdictio Ourialium, seu locus ubi conveniebant. Leg. Mechlin, tit. 1. art. 13 : Opifex a censoribus sui collegii ad mulctam aliquam aut peregrinationem damnatus, potest de ea re conqueri in Senaculo Consulum et Duodecim-viralium judicum. Rursum art. 18 : Omnis autem citatio sive ad tribunal Preetoris, sive ad Senaculum, sive ad Consules a publico viatore obiri debet. j SENACULUM, pro Mulierum senatu seu conventu, apud Lamprid. in Heliogabalo : Fecit et in colle Quirinali Senaculum, id est, Mulierum senatum, in quo ante fuerat conventus matronalis solennibus duntaxat diebus. 1 SENAILLIA, Sementis,Gall. Semaille, rusticis Dombensibus etiam hodie Se~ naille. Charta MS.ex Advers. D. Aubret: Terra continens Senailliam decem bichetorum. Vide Seminalia. 11. SENALE, Funis cum quo caricatur, servit etiam arbori. Gloss. Fr. Barberini ad Docum. d'Amor. edit. Ubaldini pag. 258. Inforraat. pro Passagio transmar. ex Cod. MS. Sangerm. : Pro minuendis Senalibus, etc. * 2. SENALE, ab Italico Segnale, Signum, quo aliquid venale indicatur, Gall. Enseigne. Bulla Greg. PP. in Lib. nig. 2. S. Vulfr. Abbavil. fol. 9. v : Senalia in cambis Abbatisuillae, etc. Ubi alias Chartsede eadem re habent Signale. Vide in hac voce num. 2. Hue fortasse pertinet vox Gallica Senage ex Charta ann. 1262. in Chartul. M. nig. Corb. fol. 181. v : Les entrees et les issues de Forcheville et de tout le tereoir, et forages, et cambages, et Senages, etc. Ubi praestatio, ut opinor, pro facilitate apponendi ejusmodi signum, signiflcatur. ^ SENAPE, SENAPIUM, Sinapi. Codex censualis Irminonis Abb. Sangerm. fol. 84 : De Senape sestarium unum. Comput. Vienn. ann. 1324 : Cellerarius de Cremiaco ait suam receptam consistere in Senapium, cera, gallinis et denariis. -- SENAPERIUS. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Mazaugues : Pignoravit ibi Gorgolam de Arelate de una peirola, et una capa, et de uno cipho fusteo Senaperio. Sed legendum prorsus Henaperio. V. Hanapus. * SENAPIUM, [Moutarde : Pro Sena'o in. s. (Refonte d'une cloche de N. . en 1396, Bibl. SchoJ. Chart. 1872, p. 373.)] SENARA. Charta Henrici Comitis Portugallise apud Brandaon. torn. 3. pag. 281. v : De stabilitate vestra , et foro atque servitio nunquam faciatis vobis Senaram. et de preda de fossato non detis nobis plusquam quintam partem. [Vide Senhairare.] ^ SENARE, [Coenare : Jacuit ipse solus in prioratu et non Senavit. (Chevalier, Visit. Episc. Gratianop. p. 16.)] * SENARIUM vel Senarius. Charta Andr. reg. Hungar. ann. 1214. inter Probat, torn. 2. Annal. Praemonst. col. 20 : Prseterea contulit collectum ponderum et liberorum Senariorum de hominibus, in cunctis illis ecclesise attinentibus. Ubi de tributo, quod ex ponderibus et mensuris provenit, agi videtur. T SENASGALLIA, pro Senescallia, in

SEN
Aresto Parlam. ann. 1894. apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 73. Vide in Senescalcus. T SENATIO, Herbae genus. Matth. Silvaticus : Olus aquee, id est, Senationes, vel cressones. Vide Cresso et Senecio 2. SENATORES, Nobiles, ex Senatorio et Nobilium ordine. Nam, ut ait Gregor. Nazianzenus orat. 18. in S. Cyprian. :MIycarov elc suyevetai; auoSs^iv duyxX^foy (3ouXii? u.eirou(7ta. Ex ordine Senatorio, in leg. 10. Cod. Th. de Malefic. (9, 16.) Senatorii seminis homo, apud Sidonium lib. 1. Epist. 6. Vita S. Nicetii Archiep. Lugdun. : Natus erat ex Senatorio genere. Eucherius lib. de Cqntemtu mundi: Clemens vetusta prosapia Senatorum. Aigulfus Episcopus Metensis, apud Paulum Diacon. ex nobili Senatorum familia ortus. Gens Senatoria, apud Gregorium Turon. de Gloria Confess, cap. 65. Idem lib. 2. Hist. cap. 2 : Seculi dignitatem nobilitate Senatoria florens. Lib. 10. cap. 31 : Eufronius Presbyter ordinatur Episcopus, ex genere illo, quod superius Senatonum nuncupavimus. Et de Vitis Patrum cap. 20 : Genere non quidem Senatorio, ingenuo lamen. Fortunatus lib. 4. Poem. 17 :
Hie puer Arcadius \eniens de prole Senatus.

SEN

411

Acta Martyrii S. Vasii Santonensis n. 1 : Vasius, ortus genere Senatorio. Vita 5. Aniani Episcopi Aurelianensis : Vir nobilissimus ex genere Senatorum Tetradius. Vita S. Firmini Confessor. Episcopi Ambianensis: Ex genere Senatorio, Faustini a B. Firmino Marty re baptizati filius E, vel ex Senatoribus, non semel ortum duxisse dicuntur viri nobiliores, apud eumd. Gregorium Turon. lib. de Gloria Confess, cap. 42.106. lib. 1. Hist, cap. 39. lib. 2. cap. 13. in Vita S. Maurilii cap. 12. in Vita S. Prsejecti, etc. Ita Nobiles ipsi Senatores passim appellantur apud eumdem Gregorium Turon. lib. 1. Hist. cap. 29. Senatores vel reliqui meliores loci, urbis scilicet Bituricensis. Lib. 2. cap. 15 : Multi tune filii Senatorum in hac obsidione dati sunt. Et cap. 20: Eucherius Senator. Idem lib. de Gloria Confess, cap. 42; Apud Castrum Divionense quidam ex Senatoribus, etc. Lib. de Vitis Patrum cap. 4 : Post peractam igitur stragem cladis Arvernse, unus ex Senatoribus Comitatum urbis illius agens, etc. Idem de S. Luspre: In Dolensi autem Biturigi territorii vico Beatus Lusor Leocadii quondam Senatoris filius. S. Hilarius Senator, in Chronico S. Benigni. Epitaphium Perpetui Episcopi Turon. :
Clarus avis, atavisque potens fuit, atque Senator.

nensi, in Curiam allectos : unde natum scqmma : Galli braccas in Curia deposueruht, latum clavum sumpserunt. Atque hi quidem tanta apud Principem gratia valuisse dicuntur, ut Galliae Narbonensi, ob egregiam in Patres reverentiam, datum fuerit, ut Senatoribus ejus Provinciae, non exquisita Principis sententia, res suas invisere liceret: cum cseteris, Constitutione Augusti, sine commeatu jus abeundi non esset, ut liquet ex Tacito lib. 12. et Dione lib. 52. Claudius Imperator in Oratione super civitate Gallis danda, de Vienna : Ornatissima ecce colonia valentissimaque Viennensium, quam longo jam tempore Senatores huic Curies confert. Atque inde dictam Viennam Senatoriam plerique opinantur. Senatores porro ejusmodi e Provinciis delectps, Peregrinos vocat Capitolinus in Philosopho, de quibus etiam Plinius lib. 6. Epist. 19. qui, ut est apud eumdem Capitolinum in Pertinace, initio, fere nunquam Romam viderant. Ex quo licet conjicere, quamplurimos in Provinciis populi et Imperii Romani, hac donates dignitate, a quibus in posteros transmissa postmodum, ita ut Senatores universim perinde appellarentur, qui ab iisoriginem ducerent, qui primitus Senatores dicti fuerant, adjecta interdum Romani Senatus nota, ut ab civitatum aliarum Senatoribus distinguerentur, quorum longe inferior erat nobilitas. Ita Spartianus de Adriano Imperatore, qui natales ab Hispaniensibus arcessebat: Avns ejus Marcellinus, qui primus in sua familia Senator populi Romani fuit. Et Trebellius Pollio in Vopisco : Victorina Tetricum Senatorem populi Romani ad Imperium hortata est. Sic Aurelius Victor in Pio, et alii : e nostris yero, seu recentioris paulo sevi Scriptoribus, Avitus Viennensis Episcopus Epist. 31. de se : Quasi Senator ipse Romanus, quasi Christianus Episcopus obtestor. De quo, Ado Viennensis : Avitus Viennensis Episcopus, et ejus /'rater Apollinaris, Valentias Episcopus,... Isicii Senatoris primum viri, posted Viennensis Episcopi, duo lumina, clarissimi filii. Gregorius Turonensis lib. de Gloria Confess, cap. 5 : Audientes autem Senatores urbis (Arvernae,) qui nunc in loco illo nobilitatis Romanse stemmate refulgebant, etc. Infra : Quia Senatores Arverni veniunt in occursum tui. Fortunatus lib. 4. Poem. 10. de Leontio Archiepiscopo Burdegal.:
Nobilitas altum ducens ab origine nomen, Quale genus Roma forte Senatus habet.

Vide Braulionem in Vita S. ^Emiliani cap. 15. 17. 22. Sed et sub secunda Regum stirpe Senatorum nomenclature, Proceres intellecti. Hincmarus de Ordine palatii cap. 34 : Proceres vero prasdicti sive in hoc, sive in illo placito, quin et primi Senatores regni, ne quasi sine causa convocati viderentur, etc. Jam vero qui fuerint Senatores isti, non omnino constans est doctiorum sententia, quanquam probabilis admodum videtur Ambrosii Moralis ad Vitam S. Eulogii conjectura, ubi censet ita appellari ab illorum temporum Scriptoribus, qui ex antiqua Romanorum stirpe essent prqgnati, Senatorum forte Romanorum, qui e Provinciis in Senatum allecti fuerant. Constat enim temporibus Augusti infinites propemodum ex Provinciis, praesertim Narbo-

Adde eumdem lib. 4. Poem. 5. Vita S. Thuribii Episcopi Cenomanensis n. 2: Vir venerabilis, et Romanes nobilitatis insignis. Auctor Vitas S. Desiderii Episcopi Cadurcensis cap. 16 : Prsecipue Bobila Senatrix Romana, A... quondam relicta, multa rerum suarum Ecclesias ejus, nee non Monasteriis contulit. Vita S. Boniti: Inclita Bonitus progenie Arvernicas urbis oriundus fuit, cujus pater Theodatus, mater vero Siagria vocitatur, e Senatu Romano duntaxat nobili prosapia. Vita S. Calminii Ducis Aquitaniae : Processit et Romanes Lux claritatis, et Claris parentibus oriundus, et natalium sinceritate resplenduit, ut ex Senatorio ordine trahens nobilitatis originem sanctis moribus sequeretur, et exprimeret in seipso Senatoriam dignitatem. Earn porro Senatorum Romanorum intoto orbe Romano multitudinem innuit Athalaricus apud Senatorem lib. 8. Epist. 19. Senatum alloquens : Antiquitas vos fecit nobiles

412

SEN

SEN

SEN
2. Placitor. Coronas cap. 28 : Consilio et consensu Episcoporum et Senatorum gentis suse largitus fuit dicto Monasterio, etc. Vita S. Livini Episcopi cap. 2 : Erat quidam Senator Scottigena. Vide Canones Hibernienses lib. 7. cap. 3. * SENATOR MILITUM, Munus militare proximum Primicerii dignitati, ut ex S. Hieronymo observant docti Editores ad Epist. Eucherii de Passione SS. Mauric. et Socior. torn. 6. Sept. pag. 342. col. 2: Qui (Mauricius) cum Exuperio, ut in exercitu appellant, campidoctore, et Candido Senatore militum, accendebat exhortando singulos et monendo (idem. Forte aiunt laudati Hagiographi.qui militibus jus dicebat. SENATOR, Dignitas suprema Romas, Magistratus, qui toti pqpulo Romano prseerat, sequioribus scilicet saeculis. Lexicon Gr. MS. Reg. p Cod. 2062 : SevaTwp, 6 TWV 'Pw^ai'wv riyejAcov. Observat porro Albericus in Chr. MS. ann. 1144. et ex eo M. Chronicon Belgicum pag. 159. Senatoriam dignitatem, quae quodammodoextincta jacerat a temporibus Constantini M. a Romanis, sub Innocentii II. PP. Pontificatu rursum invectam, bellis inter eumdem Pontificem et ipsos Romanos ferventibus , Senatore creato Jordano, filio Petri Leonis, cui fidelitatem et pbsequium in omnibus praestitere. Lucius PP. apud Ottonem Frisingensem lib. 7. cap.31. Senatoribus prius creatis, Patricium adjecisse Romanos scribit, hacque dignitate donaturn Jordanum, cui tanquam Principi se subjecere, et omnia Regalia summi Pontificis tarn intra quam extra urbem ad jus Patricii repoposcisse, eumque more antiquorum Sacerdotum, de decimis tantum et oblationibus sustentari oportere dicentes. Andr. Dandulus in Chron. MS.: Contra hunc Romani Jordanum Senatorem et Patricium erigentes, urbe eum deturbant. Petrus Alberici, ann. 5. Pontif. Alexandri II. PP. Consulem, Ducem, atque omnium Romanorum Senatorem se inscribit, in Regesto Casinensi apud Angelum a Nuce, et apud Ughellum torn. 1. pag. 1099. Abrogata mox Patricii dignitate ex pacto cum Eugenio PP. inito, ut est in M. Chronicq Belg. pag. 170. perstitit sola Senatoria, summi Pontificis auctoritati pbnoxia, usque ad annum 1194. Turn enim, ut scribit Rogerus Hovedenus, cives Romani elegerunt 56. Senatores, et constituerunt eos supra se. Prius enim (addit ille) habebant unum solum Senatorem, qui cognominatus est Benedictus, carus homo, qui regnavit super eos 2. annis : et deinde habuerunt alium Senatorem, qui vocatus est Joannes Capuche, qui similiter regnavit super eos aliis 2. annis : in quorum temporibus melius regebatur Roma, quam nunc temporibus 56. Senatorum. Ad hunc Benedictum referenda videtur inscriptip in basi Pontis Cestii Romse literis rudibus atque inaequalibus exarata, apud Gruterum 160. 5: Benedictus almse urbis summits Senator restauravit hunc pontem fere dirulum. Sed et hac ipsamet ternpestate Pandulphus de Subuxa hanc dignitatem obtinuit, cui suffectus est Gregorius Petri Leonis Rainerii, cum isti 56. Senatores electi sibi invicem non concordarent: sub q u o , Joanne Capotio omnia turbante, Res Romanae pessum iere, quod narrant Acta Innoc. III. PP. sub finem. Exhinc creati subinde Senatores, quorum Magistratus bienniierat. Sed anno 1237. procurante Friderico II. Impercreatus est alter Senator Romse, inquit

(Ohristi 697.) confectum, in quo pariter Senatus et Senatorum urbis Viennensis mentio fit : Testamentum sororis nostras, judicante Senatu in Vienna civitate residente, huic testamento nostro inseruimus. Infra: Quicunque contra hoc testamentum venerit, ut votum meum disturbetur, ne servis Dei alimenta, servitia et necessaria non prsestentur, Senatorio judicio ad libras 400. auri in publico reddere compellatur Hoc testamentum ego Ephibius Abba manu propria roboravi, et Senatoribus universis, ut hoc ipsum roborarent jure petivi et rogavi. Senator Eulogius parens, Ruftna soror, Deuphibus Senator, Contumacus Senator, Pelagius Senator, Leubinus Senator, etc. Apud Vopiscum in Flqriano habetur Senatus amplissimus Trevirorum. Apud Braulionem in Vita S. ^Emiliani cap. 28. Cantabrias Senatus mentio flt. [Petrus Mauricius Oluniac. in Epist. adv. Petrobusianos Senatorum urbis Tolosae meminit.] In Vita S. Felicis Archiepiscopi Trevirensis, Consules, Patricii et Senatores Urbis Trevirensis, pariter occurrunt: ut in yeteribus Inscriptionibus cpmplures alii civitatum, Italiae praasertim, SeQuisquis Romulidum fasces, clarumque Senatum natus, quorum indicem collegit JoseConcelebrare cupis, quod venereris liabes. phus Scaliger cap. 9. ad Gruterum. Paulus Emeritensis Diac. in Gestis [Vide Valesium in Notit. Gall. pag. Episcoporum Emeritens. in Paulo cap. 605.] 1 : Tanta namque illis inerat copia reSKIT Et haec quidem antiqua erant rum, ut nullus Senatorum in Provincia privilegia ; nam ante Caesaris in Gallias Lusitaniss illis reperiretur locupletior. adventum complures civitates senatoria Acta S. Fulgentii Episcopi Ruspensis : dignitate gaudebant. jEduorum SenaNobili secundum carnem genere procrea- tum commemorat Cassar lib. 1. de Bello tus, parentes habuit ex numero Carthagi- Gall. Senatum Remorum, sexcentos Senanensium Senatorum. Alvarus in Vita S. tores Nerviorum, lib. 2. Venetorum, AuEulogii n. 2 : Nobili stirpe progenitus, lercorum, Eburovicum et Lexoviorum SeCordubse civitatis patritia Senatorum tra- natum, lib. 3. Senatum Senonum, lib. 5. duce natus. Vita S. Honorati Arelatensis Senatus Bellovacum meminit Hirtius lib. Episcopi: Sanatoria et Consulari familia 8. Hsec post Valesium in Notit. Gall, natus, patria Arelatensis. Lupus in Vita pag. 59. S. Maximini : Maximinus urbis AquitaSS3T Quo vero a Senatoribus istis pronise. Pictavorum indigena, clarissimis est vincialibus discernerentur Senatores ortus parentibus; si quidem antiquam Romani, Scriptores addere solebant, Poprosapiam, a majoribus Senatorii ordinis puli Romani, vel Romani, vel Urbis, ut deductam, ejus parentes sortiti, Maxen- observatum est a Oasaubono ad Spartium atque hunc Maximinum procrea- tianum in Hadriano. runt. Ex quibus satis superque colligiSENATORES vero Nobiles unice appeltur, non alios hisce prseallatis locis in- latos, ut Nobilitatem, pro Senatu usurdicari Senatores, quam Romanos, qui in pari apud Victorem Schotti, docuit SalProvinciis ad id fastigii ab Imperatori- masius ad Capitolinum. bus evecti fuerant, non vero civitatum SENATEIX, Nobilis femina, ex genere Senatores. [Vide Valesium in Notit. Senatorio orta. Vita S. Desiderii Episc. Oadurc. cap. 16 : Bobila Senatrix RomaGall. pag. 59.] Fatendum tamen ita etiam interdum na. Vita S. Apolinaris Episcopi Valendictos .civitatum Senatores. Id quippe tiaa : Arcutamia Senatrice propinqua sua privilegii concessum fuit caeteris pro- invitante, Massiliensium nos vota susciyinciis, quibus adscriptum eratjuslta- piunt. [Maximilla Senatrix, in Actis S. licum, ut a propriis Magistratibus rege- Mammarii apud Mabill. torn. 4. Analect. rentur, qui iisdem dignitatibus seu Ma- pag. 103.] Ita hanc vpcem usurpant gistratuum appellationibus gauderent, Auctor Vitae S. Lupicini Abbatis Jurenquibus Romae cseteri Magistratus. Unde sis n. 10. Hariulphus lib. 1. Chronici Ausonius Consulem se Burdegalae jacti- Centulensis cap. 11. Historia Trevirentat. Refert Strabo Gabalos, Auscios, sis pag. 208. Vita S. Innocentii Episcopi Convenas, jure Latii donates, seu, ut Dertonensis n. 9. Vita MS. S. Tarpetis, ipse alibi explicat, suis legibus et Ma- etc. S. Augustinus de Moribus Eccl.Cagistratibus redditos fuisse: cui privilegio thol. cap. ult. Senatores utriusque sexus hoc amplius adjectum, ut post adeptum dixit. inter suos Magistratum, hi municipes SENATORES, apud Britannos, seu Aninter cives Romanos adscriberentur, glos, dicti, qui postea Aldermanni, voce quod videtur indicare Strabo lib. 4. ubi composita ex a l d e r , Senior, et m a n , de Nemausensibus agit. Unde elicitur, homo, Magnates, viri praecipui, uti in Senatores dictos, et qui in Curiam Ro- hac voce docuimus. Leges Edwardi manam ex Provincialibus allecti erant, Confess, cap. 35: Olim apud Britones et qui in suis urbibus, quae jure Latii temporibus Romanorumin regno isto Brigaudebant, Senatoriam dignitatem erant tannia vocabantur Senatores, qui postea adepti. Viennensis Senatus meminit temporibus Saxonum vocabantur AlderAvitus in Homilia de Rogationibus : manni, non propter sstatem, sed propter Cujus tune numerosis Illustribus Curia sapientiam et dignitatem, cum quidem florebat. Exstat praeterea in Spicilegio adolescentes essent, juris periti tamen, et Acheriano torn. 12. Testamentum Ephi- super his experti. Charta Kenulfi Regis bii Abbatis ann. 3. Childeberti Regis Merciorum apud Will. Stanfordium lib.

haberi, nos Senatum yolumus etiam de numerositate prsedicari. Ex his proinde colligitur, quos Senatores in Provinciis, vel in civitatibus memorant Scriptores, non alios fuisse a Senatoribus ejusmodi Eomanis, quos Peregrinos appellatos innuimus, non vero ex civitatum ipsarum Senatoribus, seu Curialibus. Gregorius Turon. lib. 3. cap. 17. de Francilione Episcopo Turon.: E Senatoribus ordinatur Episcopus, civis Pictavus. Ita idem Scriptor Gallise Senatores non semel memorat. Lib. 1. cap. 29. de Leocadio : Primus Galliarum Senator. Lib. 2. cap. 21. de Sidonio Apollinari: Vir secundum seculi dignitatem nobilissimus, et de primis Galliarum Senatoribus. Et cap. 22. de eodem Sidonio: Cum autem esset magnifies^ sanctitatis, atque,ut diximus,ex Senatoribus primus. Idem de Vitis Patrum cap. 6 : Pater ei nomine Georgius, mater vero Leocadia ab stirpe Vectii Epagathi descendens qui ita de primoribus Senatoribus fuerunt, ut in Galliis nihil inveniatur esse generosius atque nobilius. S. Ildefonsus in Epitaphio Nicolai avi:

SEN
Matthaeus Paris, ut duorum Senatorum prudentia et fortitudine duplicata, Romanorum insolentia comprimeretur, et consiliis tutius paclficata urbs liberiusque regeretur. Incertum tamen, an id diu obtinuerit, cum unices Senatores nominent Scriptores, atque in iis Joannem de Poll hoc ipso ann. 1237. Matthaeum Rufum, ann. 1244. et Joannem de Cencio, Matthsei successorem : Vincentius Armannus torn. 3. Epistol. et alii, Raimundum Capizuccum, ann. 1252. cujus poneta aurea baud ita pridem in ses incisa, in cujus antica stat Christus, librum laeva tenens, stellulis circumdatus, cum haclnscript. Vox. S. P. Q. R. ROMA CAPUT MUNDI. in postica, S. Petrus vexillum porrigit viro genibusnixo, cum veste Senatoria, et birreto in capite, et hac Inscript. S. PETRUS SENATOR URBIS. In ima scuti parte visuntur insignia familiae Capizucciae.cum fascia transversal!. Richardus de S. Germane in Chronico, Brancaleonem de Bolonia ann. 1253. Matth. Westmon. hoc anno et 1259. Nangius ann. 1257. et Matth. Paris, ann. 1^52. Lucam de Sabello, patrem Honorii IV. PP. qui obiit dum esset Senator urbis, ann. 1266. ut est in ejus Epitaphio apud Waddingum ann. 1250. num. 58. Post hsec, eamdem dignitatem obtinuit Manfredus Siciliae Rex: quo in ordinem acto, Carplus Comes Andegavorum Senator urbis Romas ad Vitam a Romanis electus est, anno 1263. Thierricus Valliscoloris in Urbano IV. de Carolo Andegavensi:

SEN

SEN

413

hac inscriptione, ROMA. CAPUD. MUNDI. S. P. Q. R. in adversa efflctus Leo gradiens, cui superstat Lilium Francicum, cum hisce characteribus, CAROLUS.REX. SENATOR. URBIS. Tandem Nicolaus PP. anno 1278. Carolum Regem a Vicaria Tuscise removens, Constitutiones fecit tarn de electionibus Prselatorum, quam de electione Senatoris urbis Romse : et se Senatorem ad vitam fieri procurans, Senatoriam jussit per suos parentes fere per duos annos regi. Ita Auctor Descriptionis Victorise Caroli Regis, et ex eo Nangius. Exstat alia Oonstitutio ejusdem Nicolai, in cap. Fundamenta, tit. de Elect, in Sexto, qua Senatoria dignitas possideri a quoquam vetatur ultra annale spatium, et absque licentia Sedis Apostolicae. Adde Annales Colmarienses ann. 1278. Mortuo Nicolao, Martinus Papa eligitur in Senatorem ad vitam, qui loco sui eundem Carolum Regem Sicilies constituens, de domo ejus sive familia assumpsit Milites ad regendum patrimonium S. Petri, uti narrant idem Nangius, Triyettus, Thomas Walsinghamus, et alii sub ann. 1281. Transiit deinde Senatoris Romani dignitas ad posteros Caroli, atque adeo ad Robertum Regem, qui Guillelmum Ebolensem Baronem Vicarium suum cum 300. equitibus ad urbis custodiam constituit : quo Magistratum gerente, cum rerum victualium penuriaRomanes attereret, orta seditiqne, Capitolium ii invaserunt, atque Guillelmo exacto, Stephanum Columnensem, et Poncellum Ursinum Senatores crearunt. Rem narrat Ipsi mandavit quod penitus orane Senatus Joannes Villaneus lib. 10. cap. 121. ScriJus acceptarct nempe salubre sibi. bit Auctor Vitse Balduini Lutzemb. ArQui sumens ex parte sui pr;emisit ad urbem, Sensibus electos ac probitate viros, chiep. Trevir. lib. 2. cap. 14. Henricum Quos urbs magnified Romana recepit honore, Lutzemburg. Imp. Dom. Ludovicum de Sub dictt Comitis judice jura tenens. Sabaudia dignitate Senatoria decorasse Romse in Capitolio ann. 1312. Kalendis Anxit tamen Urbanum Pontificem,quod porro Septembris Magistratum iniisse Senatoria dignitas ad Vitam Carolo concessa esset, ut testatur ejus Epistola ad Senatores, testatur Johannes SarisbeS. Ludovicum Regem Francise, Caroli riensis Epist. 105. ex Cod. Vaticano apud fratrem, scripta anno Pontificatus 3. Baronium ann. 1168. ex qua etiam docequae in Chartophylacio Regio servatur ; mur fldelitatem Romano Pontifici exhiqua Regem hortatur, ut fratrem ad earn buisse, ex pacto inito inter Clementem relinquendam compellat,cum id consilii III. PP. et Romanes ann. 1188. apud nunquam fuerit, ut ad vitam, sed ad eumdem Baronium. Hodie Senatorem vpcant Romani Praetempus ei concederetur ; sin contra ageret, id Ecclesiae damno, ad quam tqrem urbanum. Is in diyo residet Caurbis dominium, et institutio Senatoris pitolino, et Romanis civibus ordinaria plene pertinebat prorsus cessurum. Vide facilitate jus dicit. Tres habet vicarios Odoricum Rainaldum ann. 1264. num. substitutes suos, quorum duos, qui privatis prsesunt judiciis, Collaterales vo4. 5. Carolus Rex Siciliae factus, eamdem cant : hi gradu differunt; unus enim dignitatem Henrico, fiHo Regis Casti- vocatur primus, alter vero secundus, lise, loco sui regendam commisit ann. tertius est Latrunculator. Vide Octa1266. uti narrant Nangius, Anonymus vianum Vestrium lib. 2. de Judiciis torn. 5. Hist. Franc, pag. 849. et alii. Aulse Romanse^ et Albertum Argentin. pag. 167. Guillelmus Guiart, de Henrico : * Horum accuratum catalogum ab Li Rois Challes bel 1'apela, anno 1513. usque ad 1715. promulgavit Bt pour ce que cousin le nomine, Crescimbeni lib. 6. cap. 9. Hist. S. 'Le fist il Senateur de Rome. Marise in Cosmed. edit. Romae ann. Sed hanc dignitatem antea obtinuisse 1715. Quae dignitas nunc extraneis Henricum, scribit Anonymus de Rebus tantum conceditur, ut mihi assertum gestis Friderici II. Imp. pag. 882 : Qui- est. dam Romanus civis, Angelus Capucia SENATRIX ROMANORUM, uxor Senanuncupates, seditionem in Romano po- toris, apud Ughellum torn. 1. pag. 1087. pulo suscitavit, per quern contra urbis 1099. magnates coeperunt populi quibusdam viSENATUS, Officium, dignitas Senatoris ris de qualibel regione 7. electis secum Romae. [Gloss. Lat. Gall. Sarigerman. : adjunctis sub pads specie viribus Magis- Senatus, Office, ou lieu, ou assemblee de tratus est erectus. Hie ex contradicta sibi Senat.} Codex Vatican, in Lucio II. apud per dictum populum potestate, qua, quem Baron, ann. 1144 : Senatores.... Senatum vellet, posset eligere Senatum, Domnum abjurare coegit. Acta Innocentii III. PP.: Henricum ad urbis regimen evocavit. Quoniam status Romanae Ecclesix pessiDescripsit Nicolaus Alemannus in Dis- mus erat, pro eo, quod a tempore Benesertat. de Lateranensibus parietinis dicti carissimi Senatum perdiderat, et cap. 11. nummum argenteum Caroli Re- idem Benedictus seipsum faciens Senatogis, in quo ille regio habitu sedet, cum rem , subtraxerat illi Maritimam, suos

justitiartos in ilia constituens. Charta anni 1264. apud Odoricum Rainaldum n. 4. 5 : Prssfigetur ei tempus triennii, vel quadriennii, ultra quod nequeat tenere Senatum. Infra : Promittet Comes (Andegavensisj quod bona fide dabit operam, ut Romanis non juret regere urbem ad vitam ; sed quamdiu sibi placuerit tenere Senatum. SENATOR IMPERIALIS, Dignitas in aula Constantinopolitana, qua donatus legitur Goffridus Comes Cannarum ann. 1105. apud Ughellum torn. 7. Ital. sacr. pag. 1071. et 1082. *| PRIMUS SENATOR, Antiquior inter Senatores Clericos, Doyen des Conseillers-clercs. Epitaph, inter Notas Gothofredi ad Hist. Caroli VII. pag. 889 : Petrus Chevalier Patritius, hie jacet: Primus Senator Parisiensis, etc. SENATOR, Decanus Christianitatis. Chronicon Senoniense lib. 3. cap. 3 : Tandem Presbyter factus est, deinde Senator, id est, Decanus Christianitatis Vallis S. Deodati effectus, ditissimus et plenissimus omnium bonorum terrenorum fuit. [Eadem habentur in Excerptis e Johanne a Bayono de Abbat. Mediani Monast. in Hist, ejusdem loci pag. 293.] T SENATORES Reipublicaz S. Galli nuncupantur ejusdem Monasterii Monachi principales, quorum collegium Senatus dicitur, apud Ekkeardum Juniorem cap. 1 : Erat Senatus reipublicse nostras tune quidem sanctissimus. Idem cap. 3 : Tales cum essent tres isti (Notkerus, Tutilo, Ratpertus) nostras reipublicas Senatores, etc. * SENATORIA CURIA, Monasterium. Andr. Floriac. in vita MS. S. Gauzlini archiep. Bitur. lib. 1 : Utque e pluribus pauca demetam, hujusce Senalorise curias unus interque monastici ordinis primores jure notandus Aimoinus insignis facundise, etc. Vide in Senatores. 1 1. SENATORIUM, Lpcus in ecclesia a parte australi, cancellis infra presbyterium proximior, ubi Senatores et Principes consistebant. Ordo Rom. cap. 13 : Pontifex descendit ad Senatorium, ...... et suscipit oblationes Principum per ordinem archium. Ordo Rom. alter cap. 12 : Pontifex ...... descendit ad Senatorium, quod est locus Principum, ut suscipiat oblationes eorum. Ibi non magnates duntaxat Eucharistiam accipiebant , sed etiam populus, ut docemur ex 2. Ord. Rom. cap. 14 : Mox ut Pontifex cceperit communicare populum in Senatorio, etc. T 2. SENATORIDM, Libellus de Visitatiqnibus Monasteriorum, quem ita inscripsisse videtur Martinus Abbas Scotorum, quod in eo Senex juvenem alloquitur ipsumque plurima docet. Hunc in Ghr. Mellic. transcriptum pag. 430. SENATRIX, SENATUS. Vide in Senatores. * SENATUS nomine designatur Camera Computorum Paris, in Charta Phil. Pule. ann. 1294. ex Chartul. S. Maglor. ch. 106 : Concessimus taxamentum vini, quod habebamus apud Arcolium... tenendum a nobis et hasredibus nostris in feodum, ad unum stillum ferreum de servicio, solvendum quolibet anno in compotis nostris ac Senatus Parisiensis compotorum nostrorurn auditoribus , loco nostri. 1 SENAX, opBciTrXviE. Gloss. Lat. Greec. Codex Reg. habet Senex; sed leg. Sternax. Vide Salmasium ad Plinium pag. 894.

414

SEN

SEN

SEN

Senescallorum, ut dixi, munus primiT 1. SENCHA, vulgo Senche, Piscandi non. Alii dicunt, quod Senecise dicuntur modus : proprie est Circuitus cujusdam salivse defluentes per genas senis, quas tus fuit circa domus curam, et familiam retis quo inter piscandum utuntur. prse senectute retinere non potest, et eas d9minicam. Lex Alamann. tit. 79. 3 : Charta Renati Reg. Comit. Provinc. emittit per molares denies, qui Canini, i. Si alicujus Seniscalcus, qui servus est, et ann. 1479. inter Privileg. MSS. Piscator. detractores dicuntur, quod congruit invi- dominus ejus 12. vassos infra domum haMassil. : Pro evidenti commodo et utili- dis: de quorum molaribits frequens im- bet, occisus fuerit, 40. sol. componat. Mox tate hominum dictse civitatis Massilise et munditia detractionis emittitur. Unde agit de Mariscalco, qui super 12. caballos aliorum quorumcumque ad Senchas, de Hieron. in Prolog. Ezech. Sed vereor, ne est. Atque hi quidem, Senescalli commuquibus in dicta supplicatione mentio ha- illud eis veniat, quod Greece Signatius (al. nes dicuntur in Fleta lib. 2. cap. 72. (ubi betur, piscationis gratia, etc. Ibidem : significantius) dicitur, ut vocentur Fago- eorum munus circa prsedia dominica Fecerunt Senchas tunnorum in magna lidores (&\. Fagoloidoroi], hoc est mandu- praesertim describitur) ad discrimen cantes Senecias. Secundum vero Papiam Magnorum Senescallorum, qui Princiquantitate. Vide Corre. * 2. SENCHA, Gall. Sench, Porcorum Senecise herbae sunt, cito arescentes, quss pum familiis, mensis, et militise prseestabulum, ubi saginantur. Lit. remiss, per macerias nascuntur. rant. Lindenbrogius, cui Vossius subs* Benzo episc. Albens. in Henr. im- cribit, vocem Seniscalchus, ex son, vel ann. 1456. in Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 193 : Ung petit jardinet, ouquel a per. III. apud Ludewig. torn. 9. Reliq. seneste, et sente, grex, armentum, et une alee par ou I'en va a unes estables MSS. pag. 288 : Qui putat me loqui face- scalchus, servus, conflatam putat. Ut de et Sench a mettre pourceaux pour en- tias, manducet Senecias. postrema voce constat, de priore licet gresser. SSIP Vetus Hieronymi Scholiastes ad dubitare, cum Seniscalchi, non armen1 SENCIA. Vide infra Sentia. locum citatum Senecias interpretans ad- tis ; sed toti domui rusticae praafuisse 1 SENDA. Vide Renda 1. dit hoc est, San: quod veteribus Gallis legantur. Vide Radulphum in Vita S. j SENDADUM, Sindon. Vita S. Gerar- foenum sonabat; unde etiamnum Sene- Richardi Episcopi Cicestrensis num. 35. deschse torn. 7. Mali pag. 180 : Et suble- gre, pro San-Grec, foenum Grsecum, in SSS" Huic proxima est originatio quam vato propter ventum Sendado, quod erat usu est. Neque aliunde accersenda vide- proponit Eccardus in Notis ad Pactum ad pedes iconse, vidit. pedem B. Joannis tur vox Aremorica Sanail, qua locum Leg. SaliC33 tit. 2. 11. a Son nempe, visibiliter incarnatum. ubi foenum asservatur significant : a quo non tantum grex, armentum signi1 SENDAL, .Tela subserica. Vide Cen- quo diminutivum Sanic, minutum foe- ficatur,sed congregatio et collectio qusedalum. num : ex quibus quasi sponte nascitur vis, et a Sende, familia dominica, Seniscalcum oriri. Addam Hickesii ppini91 SENDALES, Sandalia, Gall. Sandales, Senecia. Vide Fagolidori. vel Sendales. Inventar. ann. 1419. ex | 1. SENECIO, yspovtaptov, yspovaov. nem, ut pote viri hac in re versatissimi ; priorem scilicet vocis Sinescalli partem Tabul. Eccl. Noviom. : Item tres Sen- Gloss. Lat. Gr. in MSS. Senectio. dales rubese. Item alias parvse Sendales T 2. SENECIO, Piscis genus. Rumpleri accersendam esse vel a veteri Septenpro episcopo Innocentium. Vide San- Hist. Monast. Formbac. apud Bern. Pe- trionali Sinn, quod vicem vel vices sodalia 1. zium torn. 1. Anecd. part. 3. col. 433: nat, vel a pronomine Sin, sui vel suus ; 1 SENDAPILLUM, SENDAPILUM, Panni Nee deest (piscis) quern ab herba, Sene- adeo ut Sinescalcus, vel Senescalcus idem serici species. Testam. Michaelis de cionem appello, rarior tamen invenitur. sit ac minister domini vicarius, vel minister in aliquo munere domini vices Creneio Episc. Autissiod. ann. 1409. ex V. Senatio et Senecia. Regest. Capit. ejusd. Eccl. : Item tuniSENECTITUDO, Senectus, in Epistola gerens. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. cam et dalmaticam pro Episcopo de se- Caroli M. ad Fastradam Reginam de Franc, torn. 6. col. 240. Grimm. Gramrico rubeo piano sive Sendapilo. Jnven- victoria Avarica, ut juventitudo, pro ju- mat. Germ. torn. 1. pag. 420. torn. 3. pag. tar. ann. 1419. ex Tabul. Eccl. Nqviom.: ventus: Et a vino et carne abstinere ordi- 617. Antiq. Jur. Germ. pag. 302. Priminaverunt Sacerdotes nostri, qui propter cerius aulae a Goth. Sinis, Senex, et Item duse cappse panni serici viridis quarum una est duplicata de Sendapillo infirmitatem aut Senectitudinem, aut ju- skalks, Servus. Confer. Sinistus.] viridi. Ibidem : Quatuor panni croisiati ventitudinem abstinere poterant, ut abstiErant praeterea administratores redinigro Sendapillo ad ponendum supra nuissent. tuum totius fisci dominici, atque adeo corpora defunctorum. Rursum : Item SENECTUS SERPENTIS, id est exuvise, rationibus reddendis obnoxii, cujusunus draco cum cauda Sendapilli rubei inquit Marcellus Empir. cap. 9. modi Senescalcos seu Dapiferos Truchad deferendum in processionibus RogatioSENELLIO. Fleta lib. 2. cap. 12. 8: sessen in quibusdam Iqcis Palatinatus num. Lunda pellium continet 32. timbria, et vocari auctor est Henricus Meibomius 1 SENDATUM, Pannus sericus, nostris Senellio cuniculorum et de grisis continet ad Chronicon Markanum n. 30. Idem Cendal. Ordinat. Humberti II. torn. 2. 40. pelles. Chronicon pag. 14 : Ipse cum esset DapiHist. Dalph. pag. 315. col. 2 : Corsetum * SENELLUS, perperam pro Scurellus, fer et potens amicis, et dominus suus in sit fodratum de Sendato. Statuta Massil. Sciurus. Vide supra Scurellius. Testam. potestate sua commiserat et reliquerat lib. 2. cap. 39 : Item, de blisaudo Sendati Phil, episc. Sabin. ann. 1372. ex Cod. omnia, toto tempore sui offtcii, cum 25. cum frezio, n. sol. et vi. den. Infra : De reg. 9612. A. F.: Item dominss de Cane annis Comitatum gubernaret, nihil tamen clamide hominis cum Sendato et frezio, de Sabrano mantellum folratum de prseter curiam in Aldenmetler acquirere II. sol. Pluries ibi. Vide Cendalum. Senellis. Senelee vero Sepem sonat apud voluit; sed totum domino suo voluit ap'* SENDRUS, f. Cinereus, Gall. Cendre. Nivernenses, ex Lit. remiss, ann. 1478. plicari. Et ann. 1307 : Rutgerusde Altena Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: in Reg. 205. Chartoph. reg. ch.49: Icellui Dapifer... coram Everhardo Comite de!2. Et primo unain raupam magnam cirici, Berthelot print et arracha ung baston ou annis offtcii sui computationem fecit, etc. sive valos Sendros, hominis, folratam de pal d'une Senelee ou haye. Idem de Hierosolymitani Regni SenespMibus agnorum alborum. 1 SENESCALATUS, SENESGA.LCIA, etc. callo habent Assisiae Hierosol. MSS. | SENEBIUS, inter utensilia recense-Vide mox post Senescalcus. cap. 8 : Les rentes dou Roy, quels quels tur in Inventar. ann. 1342. ex Tabul. S. SENESCALCUS, SENESGA.LLUS, Officia- soient dehors ou dedans, quant il ou celui Victoris Massil.: Item xn. sessora, xii. lis in aulis Regis vel Procerum, atque qui tendra son leu vodra que eles soint paraxodia, item ~s.ii. Senebios. Forte le- adeo etiam privatorum, cui domus cura apautrees, il les doit comander, et le Seendum Scuchios, quo scutellam signi- incumbebat : nostris Seneschal, Italis neschal les doit faire crier et multiplier cari posse existimo. Scalco. Varie autem heec vox apud yete- au mieux que il pora, et quant ce viendra * SENECA, CIS, [Senex-: EtdixitSe- res Auctores , et in Tabulis antiquis au livrer, etc. necse. (Boucherie, vita S. Euphros. 7.) scribitur. Seniscalcus, in Placito ChlodoEo etiam nomine Senescalci rectores Oportet te unum Senecim accipere vei III. Regis Francor. torn. 4. Vitar. erant dominii totius dominorunr suomagistrum. (Id. 11.)] SS. Ord. S. Bened. pag. 617. 619. in Leg. rum. Apud Silvestrum Giraldum in To* SENECHAUCIA, Tabularium forense, Alamann. tit. 79. 3. apud Marculfum pogr. Hiberni33 dist. 3. cap. 38 : Regni ut videtur, Gall. Greffe. Assignat. dota- lib. 1. form. 25. in Charta Pipini Regis rector et Senescallus. Le Roman d'Auberi lit. Joan, regin. Franc, ann. 1319. in Aquitanise apud Beslium, in Charta MS.: Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 69: Item pro Henrici I.Regis ann. 1060. apud DuchesLi Cuens li donne de sa terre les clez, Senechaucia dicti loci novem libras, de- nium in Hist. Monmorenciaca pag. 21. Doresnavant en iert il avoez, cem solidos. Vide in Senescalcus. Nisi Siniscallus, in Annalib. Francor. TiliaBt Seneschaus de la terre clamez. idem sit quod mox Senescalcia. nis ann. 787. Sinescalcus, in Loisellianis SENECIA, inquit Joh. de Janua, a Se- et Bertinianis ann. 786. [et in Capitul. Hinc Senescallus idem qui oeconecio, quod est aliquantulum senex. Dici- de villis cap. 16. Siniscalcus, ibid. cap. nomus seu rei familiaris administrator, tur hsec Senecia, se, quasi pilatura labio- 47. Senechalus, in Spicil. Fqntanell. MS. in Tabular. Kemperleg. : Cum Dumgualrum, vel labium, vel verbitm senis : vel pag. 435.] Senescalcus, in Vita Caroli M. lonus Echonomus, qui vulgo Seneschal illud rubrum, quod est sub aure piscis, ann. 786. apud Hincmarum de Ord. Pa- appellabatur, calumniam intulisset Beneper quod discernetur, an sit recens vel latii cap. 16. etc. dicto abbati, etc.

SEN
Sub prima Begum stirpe inter regni pptimates, qui placitis ac judiciis regiis intererant, accensentur Senescalci, a Marculfo lib. 1. form. 25. ut et in duobus placitis Chlodovei III. apud Mabillonium torn. 4. Vitar. SS. Ord. S. Benedicti pag. 617. et 619. in quorum altero post Episcopos et Graviones nominantur Benedictus et Chardoinus Seniscalci : in altero vero Chugoberctus et Landricus, eadem donati dignitate : [ita etiam Benedictus et Hermedramnus, in Charta Childeberti II. ann. 697. apud Felib. inter Probat. Hist. Sandionys. pag. 17.] unde colligi posse videtur, duos simul in Regum palatiis id muneris obiisse. At in Charta Dagoberti apud Doubletum pag. 677. unicus subscribit Waldebertus Senescallus. Sub secunda yero stirpe occurrunt etiam Senescalci inter Mtnisfros,perquos Sacrum Palatium disponebatur, apud Hincmarum de Ordine Palatii cap. 16. ubi post Comites Palatii nominantur, et ante Buticularium, Comitem stabuli, Mansionarium, Venatores, et Falconarios. Idem Hincmarus cap. 23. Regiae domus curam, prxter potus vel victus caballorum, ad eumdem Senescalcum respexisse observat. Atque hi Majori domus regiae suberant, ad quos supremo jure tptius aulae ac palatii spectabat cura : cuiquidem dignitati, vetere exstincta appellatione, ea successit, quse Magni Francise Senescalli dicta estj cui suberat Francise Senescallus nude dictus. Quippe Robertus Rex Gaufridum, cognomento Grisagonellam, Comitem Andegavensem ob impensum sibi contra Ottonem Imp. subsidium Francise Senescallum dixit, et, ut habent Seriptores, Majoratum domus regise, seu Senescalciam, ei et successoribus contulit haereditario jure tenendam. Unde Will. Tyrius lib.2. cap. 5. lib. 15. cap. 23. Megadomestici dignitatem apud Byzantinos, Majoris apud nos Senescalli dignitati confert. Recte igitur Robertus de Monte anno 1177 : Senescalliam Francise ad feudum Andegavense pertinere dixit. Ita apud Persas majores aulae dignitates haereditarias fuisse observat Procopius lib.l.de Bello Persico cap. 6. extr. SSS" Hugonis de Cleeriis auctoritate deceptus Vir eruditissimus Roberto Regi tribuit quod in Lotharium convenire duntaxat potest, ut observat Mabillonius torn. 4. Annal. Bened. pag. 57. Gaufridus quippe Grisagonella fato functusest ann. 986. vel 987. atque adeo a Roberto Magnus Francise Senescallus creari non potuit. Caeterum summam hanc dignitatem haereditario jure post praedictum Gaufridum possedisse Comites Andegavenses praeter allata probat Charta Henrici II. Reg. Angl. ann. 1188. apud Mabill. lib. 6. Diplom. Ch. 188 : Sciatis quod Rex Francorum Aurelianis in communi audientia recognovit quod custodia abbatise S. Juliani Turonensis ad me pertinet ex dignitate dapiferatus mei, unde servire debeo Regi Francise sicut Cometi Andegavensi (1. Comes Andegavensis.) Cum vero Comites Andegavenses rarius in Regum nostrorum aula morarentur, habebantReges iidem Vicarium Comitis, qui Senescalci in ea ageret vices et munus, quique Francise Senescalcus perinde vocabatur, ita tamen ut Andegavensi Comiti subesset, et ex dignitatis suae ratione hominium praestaret. Hugo de Cleeriis de Majoratu et Senescallia Franciae : Dominus Rex Ludovicus et Falco Comes ad locum condictum

SEN

SEN

venerunt cum suis consultoribus, ibique pag.34. Hist. Castilion. pag. 43. Tilium, recognita sunt jura Comitis, videlicet etc. [Idem qui Ansellus de Guarlanda Majoratus et Senescalcia Francise. Guil- dicitur in Charta Ludovici VI. ann. lelmus de Garlanda, tune Francise Senes- 1109. apud Marten, torn. 1. Ampl. Colcalcus, recognovit in illo colloquio homi- lect, col. 625. et in alia ejusdem Reg. nium se debere Comiti Fulconi de Senes- ann. 1111. apud Felib. inter Probat. Hist. calcia Francise, et inde fuit in voluntate Sandion. pag. 91.] Comitis. Post Guillelmum fuit Senescal* Mortem obierat ann. 1120. ex Charta cus Stephanus de Garlanda, qui fecit Ludov. VI. ejusd. ann. in Chartul. Mauhominium Comiti. Post Stephanum Ra- rign. : Decem insuper solidos annui cendulphus Peronse Comes, qui similiter fecit sus,.... pro anima Anselli Dapiferi nostri, hominia et servitium. Ille enim qui Se- eis perdonavimus. nescalcus erit Francise, Comiti faciet hoGUILLELMUS DE GARLANDA, Dapifer, minium et talia servitia. Anselmi Dapiferi frater, ann. 1118. in Exhinc Senescalci in curiis Regum Charta Ludovici Regis apud Gallandum Francorum primas fere semper tenue- de Franco alodio pag. 264. [et in Charta runt, licet Majori Senescalco ratione ann. 1119. apud Marten, torn. 1. ampl. hominii obnoxii, qui non tarn Senes- Collect, col. 652.] Vide Hist. Castilion. calci quam Majoris domus vel Palatii pag. 43. obibat munus; adeo ut in Diplomatum STEPHANUS DE GARLANDA, Guillelmi regiorum subscriptionibus primum lo- frater, Archidiaconus Parisiensis, Decum tenuisse observare sit, maxime ab canus Aurelianensis, deinde BelvacenHenrici I. temporibus. Horum seriem sis Episcopus electus, in Tabulis ann. breviter hie damus ex veteribus tabulis 1120.1122. 1124. 1125. 1126. Vide S. Bernard. Epist. 78. Chronic. Mauriniac. et Scriptoribus. GUILLELMUS Senischalcus, Dom. Feri- Galland. de Vexill. pag. 14. Hist. Castatis et Gometi, in Charta Henrici I. tilion. pag. 43. etc. In Gharta ann. 1127. ann. 1060. in Histor. Monmorenc. pag. [et 1128. apud Marten, torn. 1. Anecd. 688. in Probat. pag. 21. Vide Martiniana col. 371.] exaratum legitur, Dapifero nullo. pag. 15. RADULFUS Dapifer, subscribit Char5SS" Haud scio tamen an certo ea voce tarn Philippi Regis ann. 1065. in Probat. significetur nullumreipsa tune temporis Hist. Guinens. pag. 21. Vide Hist. Bel- exstitisse Dapiferum. Et quidem hac lovac. Louveti lib. 4. cap. 19. 1. edit, dignitate potitus est Radulfus Comes ubi multa de hoc Radulfo. Viromandensis ab ann. 1131. vel circiBALDUINUS Dapifer, subscribit Char- ter usque ad ann. 1152. exstant nihilotarn Philippi Regis ann. 1069. in Probat. minus Chartse ann. 1137. in Hist. MonHistor. Monmorenc. pag. 24. et apud morenc. pag. 42. et ann. 1138.1139. apud Loisellum in Bellovaco pag. 38. [Baldui- Marten, torn. 1. Anecd. col. 391. et 392. nus Dapifer Regis, in Charta Goffridi quae Dapifero nullo prseferunt: quo forEpisc. Paris, nnn. 1070. inter Probat. tassis id unum indicatur eas absente Histor. Sangerm. pag. 31.] Dapifero scriptas fuisse, ut pote qui eas FREDEKIGUS Senescalcus, subscribit subscribere solebat. statim post Philippum Regem Chartam * ReCte prorsus monitum est hac usiBurchardi Comitis Corboliensis ann. tatiori formula Dapifero nullo, nihil 1071. et aliam ann. 1075. Vide Probat. aliud saepius significari, nisi quod turn Hist. Monmor. pag. 25. 28. Galland. de absens erat Dapifer, cum hsec Charta scripta est atque ab aliis proceribus Vexillis Franc, pag. 15. ROBERTUS Dapifer Regis, subscribit subscripta. Quanquam enim Charta ann. Chartas Philippi I. ann. 1078. et 1079. 1129. in Chartul. Carnot. ann. 1131. in apud Loisellum et Louvetum in Hist. Chartul. B. M. Suession. aliaeque bene Bellovac. plures hanc formulam praeferunt, consADAM Dapifer, subscribit Chartam tat tamen iisdem annis extitisse Dapipro Monasterio Cluniacensi ann. 1080. feros ex aliis instrumentis. Rem praein Tabulario ejusdem Monasterii terea illustrat Charta Ludov. VII. ann. Thuano. 1153. ex Tabul. S. Petri Carnot. in qua HUGO Dapifer, in Chartis ann. 1083. loco Dapifero nullo, legitur, Sine Dapi1085. et 1086. Vide Chopin, lib. 3. de sa- fero nunc eramus. RADULFUS Comes Viromandensis et cra Polit. pag. 325. et Probat.Hist. Monmorenc. pag. 26. Vadensis, Dapifer, [ab ann. 1131. vel SSS" In laudatae Histor. Probationibus 1132.] usque in annum 1152. quo obiit. non Hugo, sed Gervasius Dapifer allatas Vide Sammarthanos, Histor. MonmoChartas subscribit. renc. pag. 104. Beslium pag. 584. etc. Guipo de Monteleherici, Comes de RuTHEOBALDUS, Comes Blesensis, Dapipeforti anno 1092. Vide Hist. Castilion. fer Regis, apud Petrum Cellensem lib. 1. pag. 32. ./Egidium Brium in Hist. Per- Epist. 5. ab anno 1153. usque in annum ticensi pag. 101. Monmorenc. pag. 694. 1191. quo in Acconensi obsidione inteetc. riit. Exhinc nulli Dapiferi occurrunt : PAGANUS DE GARLANDA, Dapifer Re- imo Chartae Regiae omnes praeferunt gis Francorum, -interfuit Francorum Dapifero nullo, usque ad annum 1262. Hierosolymitanae expeditioni anno 1096. ex quo recte colligunt viri eruditi, digniVide Albertum Aquens. lib. 2. cap. 27. tatem hanc baud omnino exstinctam, lib. 3. cap. 35. et Duchesnium in Hist. tametsi ad earn nemo postea provectus Castilionea pag. 43. fuerit, huicque successisse Magni MaHUGO DE RUPEFORTT, Comes Crecia- gistri Hospitii Regii dignitatem, penes censis, Dapifer, Hugonis Dapiferi filius quam est aulae et palatii, atque adeo anno 1107. apud Miramontium. Vide familiae regies cura. Hist. Castilion. pag. 32. 33. Brolium in SSS" Quae dignitas tametsi nemini conHist. Paris, pag. 76. 2. edit. etc. cessa erat, ejus tamen colligebantujr * Chartam Phil. I. ann. 1106. in Char- emolumenta quae flsco regio adderentul. Maurign. ch. 5. subscribit Hugo de t u r ; ut discimus ex Edicto Philippi Creceio Dapifer. Pulchri ann. 1309. torn. 1. Ordinat. pag. ANSELMUS DE GARLANDA, Dapifer, in 472. quo ea ad paupertatem nobilium Chartis ann. 1110. 1116. 1120. Vide Mar- puellarum sublevandam distribui statiniana pag. 22. Probat. Hist. Monmor. tuit : Attendentes quod in emoluments,

416

SEN

SEN
ratu ad mensam sedebat. Hugo de Oleeriis de Majoratu et Senescalcia Franciae, de Comite Andegavensi Franciae Senescallo : Cum autem die suse coronas ad mensas Rex discubuerit scamnum pulcherrimwn fulcra pallii, aut lapeto coopertum Senescallus prseparabit , ibique Comes, quousque fercula veniant, sedebit. Cum vero primum venerit ferculum, Comes se defibulans, e scamno surget, et de manu Senescalci ferculum accipiens, ante Regem et Reginam apponet, et Senescalco prsscipiet, ut exinde per mensas serviat, et Comes retro sedebit, donee alia veniant fercula, et quemadmodum super primo fecit, de aliis similiter faciet. Finita demum celebratione mcnsarum, Comes equum ascendet, et ad suum redibit hospitium, Senescalco comitante. Robertus de Monte ann. 1169 : In Purificatione B. Marias fuit Henricus filius Regis Anglorum Parisiis, et servivit Regi Francorum ad mensam, ut Senescallus Francias. Assisiae Hierosol. MSS. cap. 8: Le jour dou couronement le Seneschau peut et doit ordener le mangier dou jour en la maniere, que means li semblera.... Quand le Roi voudra mangier, le Seneschau doit commander au Chamberlain, que il porte I'aigue as mains, et comander as autres par lepalais,que il donnent I'aigue,quant le Roy vodra laver.... Le Seneschal doit servir le cars dou Roy lejour dou Couronnement, et devant lui de tons ses mes, et doit comander de lever les tables tant comme il sera tarns, etc et il (le Roy) y doit manger as quatre festes annuels de Van, ou autres grandes solemnitez, ou quant le Roy voudra porter couronne, le Seneschau est tenu de drecier devant lui au mangier, et d'ordener et faire servir en son hostel, en la maniere comme est dessus devisee. In his interdum ceremoniis equites ad mensam ministrabant. Charta Alfonsi Imperat. ann. 1258. pro Frederico Duce Lotharingise apud Hieron. Vignerium in familia Alsatica : Et de infrascriptis dignitatibus et feudis primum vexillum damns tibi pro Ducatu in feudum: in quo, et per quod, debes esse summus Senescallus in aula nostra citra Rhenum, et debes nobis servire in annalibus festis de primo ferculo eques. Et si contigerit ire ad Parlamentum cum armis contra Regem Francias, debes facere nobis antecustodiam in eundo, et retrocustodiam in redeundo. Octavianus de S. Gelasio de Expeditione Neapolitana Caroli VIII. Regis Franciae : Et souppa en la grant sale dudit Chasteau, ou Von monte d plusieurs degrez de pierre, et fut servi par le grant Seneschal de Naples tout a cheval, habille tout de blanc en tous ses mets, et force trornpetes et clerons. Id pqrro siluit Ammiratirs torn. 1. de Famil. Neapol. ubi multa habetde Officio Senescalli Neapolitani. Sed et ex Bulla Caroli IV. Imper. de Electione Regis Roman, cap. 27. docemur, in solemnibus Imperatorum Curiis Electores seculares ad mensam Equites ministrare solitos. Vide Dion. Salvaingum de Usu feud. pag. 25. SSS" Idem munus obi bant Dalphini ad mensam Imperatorum ex concessione Alphonsi Imperatoris qui Albertum de Turre Senescallum regnorum Viennae et Arelatae eonstituerat. Charta ann. 1256. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 121 : Cum ipse vir nobilis Albertus dom. de Turre de regno Arelatensi et Viennensi noster fidelis, nostrae dementias humiliter supplicaverit, ut eidem, cum in dictis partibus fuerimus, ut Dapifer qui vulgariter dicitur Senescallus, fercula liceat ponere ante

SEN
nostram regiam Majestatem, etc. Exinde vero ut a communibus Senescallis distinguerentur, Archisenescallos sese inscripserunt Dalphini, ut patet ex Charta ann. 1338. torn. 2. laudatse Hist. pag. 365. col. 1 : Humbertus Dalphinus Viennensis ex largitione imperialis benevolentiss Archisenescallus perpetum regnorum Viennas et Arelatis, ad cujus officium jurium imperialium observatio et Imperii abviare jacturis et periculis noscitur pertinere, etc. S5S" Id unum erat ex Senescallorum privilegiis, ut res ad victum necessarias pretio regio comparare possent. Statutum Philippi PuJchri ann. 1308. torn. 1. Ordinat. pag. 459 : Commandons quant as vivres, que nous, la Royne notre compaigne,... le Chamberier.... auront la prise aus vivres et d nostre pris. Item, li Seneschaus et li Chancelier de France. Vide Pretium Regium. Senescalli munus, in rebus etiam bellicis praecipuum fuit. Hugo de Cleeriis de Majoratu Franciae : Comes (Andegavensis M. Senescallus Franciae) cum in exercitu Regis fuerit, vel ierit, protutelam faciet, et in reditu retutelam : et quidquid ei accident sive bonum, sive malum, ore domini Regis inde non vituperabitur. Ubi protutela et retutela sunt, uti voca mus, antegarda et retrogarda. Chronicon Mauriniacense, de Stephano Garlando Franciae Cancellario : Defuncto Willelmo Ancelli Dapiferi germano, Stephanus Cancellarius frater amborum Major regies domus effectus est. Hoc retroactis generationibus fuerat inauditum, ut homo, qui Diaconatus fungebatur officio, militias simul post Regem duceret principatum. S. Bernardus Epist. 78. de eodem Stephano : Ut Clericalis constat non esse dignitatis, Regum stipendiis militare, sic nee regise majestalis, rem fortium administrare per Clericos. Denique quisnam Regum sues unquam militias Clericum prasfecit imbellem, et non magis quempiam fortissimum ex Militibus ? Ibidem : Quis sane non miretur, imo detestetur, unius ease personal, et armatum armatam ducere militiam et alba stolaqne indutum in media Ecclesias pronuntiare Evangelium, tuba indicere bellum militibus, et jussa Episcopi populis intimare. Apud Rigordum ann. 1184. Theobaldus Comes Blesensium Francias Senescallus, Princeps militias Regis dicitur. Surita lib. 1. Indie. Rerum Aragon. ann. 1055 : Raimundus Berengarius Barcinonensis Comes et Almois ejus uxor Senescaliam Catalonias Raimundo Myroni tradunt: quod genus imperil prascipua rerum bellicarum administratione adjuncta, ad strenuos in primis viros et virtute potentiaque praestantes, et Comitum Barcinonensium propinquitale conjunctos deferri consuevit, summaeque rerum prasficiebantur : penes quos opes et arcana regni in Gallia spectarent. Assisiae Hierosolym. cap. 8 : Les Chasteaux et les Forteresses du Roy le Seneschal les peut et les doit revisiter, et faire leur avoir, ce que mestier leur est, eschangier et remuer sergens,... et les devant dits Chasteaux et Chastelains doivent estre obeissans a lui et a son commandement, sauf commandement du Roy, ou de celui, qui tendra son leue, etc. Charta Philippi Augusti ex Tabulario S. Martini de Campis, qua Ecclesiam S. Martini Pontis Isarae ab omni exactione immunem statuit: Ita tamen, ut quod expeditiones nostras et equitatns nostros in hominibus in praedicta terra morantibus retinemus, qui neque a Prasposito, neque ab aliquo ministrorum submonean-

quas ratione juramentorum, fldelitatum, que ab ipsis Episcopis, Abbatibus, Abbatissis, et aliis Praslatis regni nostri consueverunt prasstari, certam, videlicet decem librarum summam in quolibet juramento, ratione Dapiferias, vel Senescalliae Francias, quam in manu nostra tenemus, percepimus portionem... omnia et singula emolumenta... Elemosinario... persolvantur fideliter pauperibus puellis nobilibus regni nostri... eroganda. 5SP" Si quis vero cur haec dignitas exstincta fuerit inquirat, facile est cum D. Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. 507. haud improbabilem causam assignare, institutes nimirum a Philippo Rege ann. 1190. Ballivos in provinciis, quibus in caeteros judices adscripta est jurisdictio ; quod ad Senescallos potissimum spectabat, ut infra dicetur. Aliam innuit idem D. Brussel pag. 631. Reges scilicet Francorum aegre tulisse senescallos Comiti Andegavensi (qui major senescallus erat) subesse ipsique ratione dignitatis suae hominium preestare, maxime cum ad Angliae Reges transiit haec dignitas una cum Oomitatu Andegavensi. Denique odiosa forte esse tune coepit summa Senescallorum auctoritas. Senescalci munus circa dapes et mensam Principis fuisse, arguit ipsum nomen Dapiferi, quod ut priori synonymum semper efferunt Scriptores. Ebrardus Betuniensis in Graecismo cap. 9]:
Praesentat Dapifer epulas, Cocus excoquit illas, Estque Senescallus cujus fit sub Duce jussus.

Hinc Magistri et Praepositi Regiasmensas promiscue appellantur. Quippe Andulfus, qui sub Carolo M. Senescalci munus obiisse dicitur in Annalibus Francor. Regies mensas Praspositus indigitatur ab Eginharto ann. 786. et a Reginone Princeps coquomm. Apud eumdem Eginhartum in Vita Caroli M. occurrit Eghartus Regies mensse Praepositus. Neque alius fuit a Senescalco Magister Regies mensse, apud Monachum Sangall. lib. 2. cap. 9. et ab eo,qui apud Byzantinos, 6 IK\ TpomY)s dictus est, de quo Codinus, et alii. [lis etiam accensendus Guillermus Fercularius, qui Chartam Henrici I. Reg. Franc, subscribit apud Mabillon. torn. 4. Annal. Bened. pag. 552.] Meminit denique Gharta Pipini Regis Aquitaniae apud Beslium pag. 22. Erlaldi Seniscalci Ludovici Pii Imper.Id muneris Senescalcis praeterea adscribunt Poetae nostrates. Le Roman de Garin MS. :
Apres mengier font les napes cueillir, Gil Senescal portent par tout le vin En copes d'or, en hanap mazelin.

Rursum :
Dont veissiez ces Seneschax aler Parmi la sale les riches mez porter.

Ibidem :
Li Amiraus fu asis au mengier, Trois Seneschal li servent tot premier, Li uns portoit plene boz de viz viez, L'autre un paori rosti et afaitie, Et li tiers porte douze peins toz entiers.

Alia suggerunt Falcetus et Gallandus ex aliis Poetis, quae non exscribo. Sed supra allata Senescallos, quos vocant Communes, pqtissimura spectant, quorum munus ejusmodi ordinarium erat. At Majores Senescalci, Principum videlicet, id tantum officii exequebantur in solemnioribus ceremoniis, in Regura nempe coronationibus, aut curiis generalibus, in quibus Princeps cum appa-

SEN
tur, nisi ex prsecepto nostro, vel Dapiferi nostri. 5B3- Nihil fere iis argumentis clarius afferri potest, quo evincatur Senescallos exercitus ducatum prseter Comites stabuli obtinuisse. Addam insuper, quod ad rem non parum conducit, Baronum Senescallos, qui ad Regiorum instar instituti fuerant,id muneris exercuisse, ut patet ex Charta Communise Meld, ann. 1179. apud D. Brussel torn. 1. de Usu feud, pag.185 : Sciendum prasterea, quoniam Communia , ubicumque ei in terra mea per litteras meas mandavero, pro negotio meo veniet. Sed postquam ad locum quern eis preefixero pervenerint, non precedent ad negotium meum quousque, aut me ipsum prassentem, aut Senescallum , aut Constabularium , aut Marescallum meum viderint, qui eos in ipsum negotium perducat. Hinc est quod Paschasius et Duchesnius non nisi post exstinctam Senescallorum dignitatem Comitibus stabuli copiarum ducatum a Philippo Pulchro concessum fuisse volunt: quod tamen non omnino verum esse ex quibusdam Scriptoribus colligi posse .existimat 01. V. Cangius in voce Comes pag. 422. col. 3. Ipsum consule: rem malim definias quam ego. * Et quidem in solemniregum nostrorum inauguratione ensis regius Senescallo deferendus dabatur, ut discimus ex Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Pater fol. 164. r: Li arcevesques mettra au Roy I'espee en la main, et li Roy la doit offrir humblement a I'autel; et maintenant il la repenra de la main I'arcevesque et la baudra tantost au Seneschal de France, a porter devant lui en I'eglise, jusques a la fin de la messe; et apres la messe, quant il yra au pales. Senescalli prseterea vexillum Principis ac Domini in praelia efferebant. Radulfus de Diceto ann. 978. et Gesta Oonsulum Andegavensium, de Gaufrido Grisagonella cap. 6 : Qui ob insignia summi et singularis meriti a Rege in prseliis Signifer, et in coronatione Regum Dapifer tarn ipse, quam ejus hesredes constituuntur. Tudebodus lib. 2. Histor. Hierosol. : Episcopus namque Podiensis sanctes Marias in ilia amara die perdidit suum Senescalcum, conducentem et regentem suum vexillum. Eadem habet Robertus Monach. lib. 4. pag. 47. Le Roman d'Auberi MS.:
Seneschaus iert, m'enseigne portera. Infra : Pepins li Rois volenliers li otrie Et 1'oriflarabe et la Seneschaucie.

SEN
d'Acigne, tempore quo ipse Petrus fuerat major Senescallus seu verus Gubernator ducatus Provincise eidem ecclesias parochiali contulerat. Ottoboni Annal. Genuens. ad ann. 1194. apud Murator. torn. 6. col. 368 : Tandem reddit se civitas ipsa Martualdo Seneschalco Imperatoris. Gualvaneus Flamma ibidem torn. 12. col. 1019: Eodem tempore Senescalcus Roberti Regis Sicilise super totum Pedemontem, castrum de Rreno dicecesis Papiensis communivit. Alelmus Dapifer de Hisdin subscribit Chartam Balduini Comit. Flandr. ann. 1112. Charta ann. 1197. ex Tabular. Calensi : Ego Hugo de Oisiaco Vicecomes Meldensis, Senescalis Cameracensis, etc. Senescallorum denique erat jus reddere Principis subditis, eoque nomine cssteris judicibus preeerat. Lambertus Ardensis pag. 147 : Unde propter eminentem ejus in militia fortitudinem, temperantiam atque sapientiam, eum in loco suo universes terrse suss Senescallum et Justitiarium sibi substituit atque Ballivum. S. BernardusEpist.78.de Stephano Dapifero : Qui Clero militiam, forum anteponit Ecclesias, divinis profecto humana, coslestibus prseferre terrena convincitur. Epistola Joannis II. Archiep. Lugdun. ad Glascuensem Episcopum : Habebam siquidem Senescallum, cui solicitudinem et curam forensium negotiorum committebam, qui pro negotiorum qualitate, non solum causas pecuniarias pertractabat, sed et criminibus et jlagitiis pro consuetudine regionis puniendis prsserat, etc. Infra : Hujusmodi quidem consolationibus ulebar, sciens tamen, quod si qui proventus ex hitjusmodi causa accidebant, in expensas meas conferebantur, deducto jure Senescalli mei, cui tertia pars proventuum pro solicitudine sua debebatur. Pastorale Minus Ecclesiae Paris. Ch. 159: Gum factum suum jure defensurus statuta die in aula Dom. Galonis Paris. Episcopi, justitiam tenente Ansello Dapifero Regis, ad duellum contra unum de hominibus nostris advenisset, etc. Liber de Jure et Consuetudinibus Normannise, seu vetus Consuetude NormanniiE Latine reddita cap. 10. de Senescallo : Solebat antiquitus quidam justitiarius prssdictis (justitiariis) superior per Normanniarn discurrere, qui Senescallus Principis vocabatur. Iste vero corrigebat, quod alii inferiores deliquerant : terram Principis custodiebat : leges et jura Normanniss cuslodiri faciebat : et eos a servitio Principis amovebat, si eos videret amovendos. Vide ibi plura in hanc sententiam. fee Roman c f e j R o u M . :
A Alain, qui estoil si horn, Par 1'Archevesque de Roem, Livra sa terre en comandise, Come a Seneschal et Justice.

SEN

417

Senescallus autem Prioris requiret destinatum sibi ab officiali quod sibi accommodet patibulum, et per gentes Episcopi adjuvet ipsum ad executionem faciendum. Quod si facere distulerit ultra unum diem, Senescallus Prioris poterit executionem facere ad furcas Prioris. Quod vero cseteris judicibus praeerant, non obscure significant computi ann. 1202. et 1217. ex quibus constat Praepositos certam Senescallis pensionem exsolvisse, ut observat D. Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. 508. SSP" Eadem jurisdictio, scilicet jus dicendi, Senescallis recens institutis est attributa. Ejusmodi sunt quos in Delphinatu instituit Ludovicus XI. quibus Edicto suo concedit Jurisdiction haute, moyenne, basse, mere, mixte, impere en tout et partout, comme ont et ont accoutume d'avoir les Baillifs en France. * Encal, ea notione, pro Senechal, bailli, legitur Baiocis in Epitaph.:
Ci gist 1'Encal Cranctot, Ly fut qui cacha S. Gerbot; Len mal le prit le jour de Pagues, U'enpeux sen venire n'ut relague. Ah Dieu ! combien il chia ! Dite po ly Ave Maria.

Rursum :
C'est Gascelins, qui Bourgoigne a saisie, Pepins de France li donne et olrie, Et I'oi iflambe et la Seneschaucie.

533" Idem illustrat Charta Philippi Franc, ann. 1180. apud Marten. In Ordine ad benedicendum Ducem torn. 1. Ampl. Collect, col. 944. qua Aquitanise : Quamdiu Missam Dux audit, Theobaldus Senescallus controversiam .Senescallus, vel vir illustris alius, quern quse ad Regem relata fuerat, dirimit : voluerit, debet ensem acceptum in manu Subjecerat autem utraque pars se nostro sursum elevatum tenere. arbitrio. Unde Comes Theobaldus nostri S3" Senescalli etiam nuncupati ur- auctoritate arbitrii, de querimoniis cleribium provinciarumque Preefecti, qui corum, quod prssdictum est judicavit. eas ab hostibus tuebantur et civibus Sed et inferiores Senescalli eodem jure Principis nomine jus dicebant. Trans- gaudebant. Charta ann. 1325. ex Tabul. lat. S. Medardi torn. 2. Jun. pag. 103 : S. Florentii : Et_ si casus emergat coram .Nobili viro domino Carolo de Belloy Senescallo Prioris pro quo aliquis debeat magno Senescaldo in Picardia provincia, ad posnam sanguinis condempnari, SeConsiliario regio. Charta ann. 1517. ex nescallus Prioris supplicabit officiali in Tabul. Brissac.: Generosus vir Petrus definitione causes quod sibi destinet alid'Acigne miles ejusdem dom. Johannis, quem probum virum, nee Senescallum vel dum vixit, frater, suo tempore quasdam Sub senescallum , qui ipsum consulat et reliquias in ecclesia parochiali dicti loci adjuvet ad justum judicium faciendum. VII

Apud Anglos, Senescallus tenet locum Capitalis Justitiarii, cujus vices gerit, et proprias causas Regis terminare consuevit, et falsum judicium ad veritatem revocare, et conquerentibus absque Brevi justitiam exhibere, et alia facere quse habet Fleta lib. 2. cap. 2. 2. cuj-us Jurisdictio Virgata Regia dicitur, continetque 12. leucas in circuitu Regis, ubicumque fuerit. Adde cap. 3. | 4. etc. Hinc in Legibus Henrici I. Regis Angl. Dapiferum, Regis aut Baronum judiciis prsesidentem legimus, cap. 7. 33. 42. Cujusmodi vero Senescalli munus fuerit in justitia administranda, docet Statutum Edwardi I. Regis AngliaB, quod descriptum legitur in Regesto Constabularise Burdegalensis fol. 78 : Senescallus Vasconiaz, qui pro tempore fuerit, teneat quatuor assisias in quatuor quarteriis anni in Burdegala, ubicumque melius sibi viderit expedire, et alias quatuor in Vasatensi, et alias quatuor in partibusS. Genesii, et quatuor in partibus Aquitanise et Bajonas, si casus exegerit, et omnes islas teneat personaliter, et non per alium, nisi causa majoris negotii terrse, vel segritudinis, fuerit impeditus. Et in prasdictis assisiis agentur causse, tangentes proprietates nostras, el dominium nostrum: ac etiam causas tangentes proprietates el dominia Baronum et magnatum nostrorum partium illarum: et non illse causes seu negotia, quse per Auditores causarum Burdegalenses, vel per loca sua tenentes in Burdegalensi, Vasatensi, et ultra Landas, aut alibi audiri polerunt et determinari. Et quod, idem Senescallus ad minus semel in anno supervideat, et visitet alias Senescalcias dicti nostri Ducatus: et .sic in qualibet Senescallia ad minus ad unam assissam Sen. loci, si commode fieri potest per annum. Et visitet personaliter quolibet anno ad minus semel singulas Baillivas Vasconiee, et visitando corrigat, corrigenda et habeat continue secum unum virum jurisperitum, qui sciat consuetudines terras, et ipsi consulere in suis agendis : Et habeat continue unum virum discretum ultra Landas, locum suum tenentem , et percipiat annuatim pro omnibus per manus Constabularii Burdegalensis duo millia librarum Burdegalensium ad quatuor anni terminos: et idem Senescallus non percipiat ab aliquo Bajulo Regis ah53

418

SEN

SEN
ressortir audit Siege de Dun le Roy : Et pour ce qu'il n'y avail point de Bailly Royal en Berry fors Seneschal, et par ainsi le temps passe que iceluy Duchie de Berry a este en Royaute, et depuis es mains de mondit Seigneur de Berry, n'a eu audit lieu de Dun le Roy Bailly ne Officier Royal. Senescallorum munus posterioribus saeculis fere semper haereditarium fuit, et certis non modo familiis, sed et praediis addictum. Quemadmodum enim Reges nostri Comites Andegavenses perpetuos suos Senescallos : ita Principes ac Barones alii sups perinde crearunt. Quippe Vicecomites Thuarcenses Comitum Pictavise , Domini Joinvillae Oomitum Campanise, Domini de Breze Ducum Normanniae, Domini de la Puisaie Comitum Perticensium , Domini Spineti Comitum Atrebatensium, Domini d'Estree Comitum Bononiensium, etc. Senescalli exstitere. Scribit Willelmus Brito lib. 8. Philipp. Philippum Augustum Domino des Roches Comitatum Andegavensem donasse: at hunc ejusdem Comitatus Senescallum sese duntaxat inscripsisse, quern titulum ad posteros transmisit :
Non tatnen usurpat Comitis sibi nomen habendum, Imo Senescallum quasi se minuendo vocavit.

SEN
fide juravit dictus Senescalus, nobis et hseredibus nostris in perpetuum. Et nos recepimus de omnibus supra dictis, sicut prxdictum est, eumdem Senescalum in homagium ligium; ita quod idem Senescalus et hssredes ejus de uxore sua desponsata, tenebunt h&c omnia in homagium ligium, sicut prxdictum est. Quod ut, etc. Vide D. Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. 643. * Quod ad dominos Joinvillae pertinet, id juris non ita antiquitus adsertum fuit, quin a comitibus Campaniae iis aliquando fuerit denegatum. Id patet ex Charta Blanchae comit. Campan. et Theob. ejusfilii ann. 1218. ex Chartul. Campan. fol. 282. v: Cum Symon dominus Joinvillae Senescallus Campanise senescantiam ipse et hseredes ejus jure hssreditario petebant, ego et filius meus non recognosceremus esse verurn hoc, pro bono pads et ut ipsum ad amorem nostrum reduceremus, senescantiam sibi et hseredibus suis jure hssreditario concessimus habendam. SSS" Senescallis Regiis fere suppares sunt Baronum et Principum Senescalli, quibus perinde haec dignitas in feudum concessa est. Comitum Campaniae Senescallus Chartam subscribit ann. 1179. pro Communia Meldensi. Exstant alia ejusdem rei exempla apud D. Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. 636. et torn. 1. Histor. Dalph. pag. 121. et seq. Charta ann. 1243. ex Tabular. Castri Brientii: Nobilis vir Guillelmus de Thoarz concessi nobili viro Gauffrido domino Castri Brientii et ejus hseredibus tolam Senescalliam de Cande et de Leon... et ipsum de eadem Senescallia in hominem recepi, cum sibi et hseredibus ejus rations hasreditarii pertineret. Charta ann. 1269. ex Tabular. Dom. de Carcado : Oliverius Senescallus vicecomitatus de Rohan. Cum in curia nobilis viri Johannis Duds Britanniae inter nobilem virum Alanum vicecomitem de Rohan ex una parte et me ex, altera contentio verteretur super hoc quod ego dicebam quod non poterat ponere allocatum praeter me ad tenenda placita sua in vicecomitatu de Rohan, eo quod suus eram Senescallus feodatus, etc. Ita apud Germanos Imperatores, Comes Palatinus perpetuus est Imperatoris Senescallus ac Dapifer. Rudolphus Imper. Senescalliam haeredilariam Regni Burgundiae Humberto Domino Turris et Cologniaci concessit, literis datis Viennae 2. Non. Januar. Indict. 6. regni 5. quae habentur in Regesto Delphinoram Herouvalliano. [V. supra.] Seneschalcus, Domnas Judith Imperatricis dicitur Altmarus, in Vita Aldrici Episcopi Cenom. num. 47. SSS" Senescallus Major Papse, apud Cencium in Ord. Rom. cap. 34. torn. 2. Musei Ital. Mabill. pag. 201. * Senescallus Flandriae. Charta ann. 1187. in Cartul. Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 25. v: Ego Henlinus Dapifer Flandrensis cum dominarer super totam terram, quas fuerat Reinaldi de Roseto, etc. * Senescallus Magnus regni Neapolitani, in Hist. Franc. Sfortiae ad ann. 1423. apud Murator. torn. 21. Script. Ital. col. 177. Senescallos etiam suos habuere Ecclesiae, ut est apud Hemereum in Augusta Viromand. pag. 187. et in Charta Guarini Episcopi Arabian, ex Tabulario Abbatiae S. Fusciani. Epistola Joannis de Vitriaco de Captione Damiatae : Salutant vos sodi nostri et amid... Joannes de Cameraco Cantor noster, Henricus Se-

quam pecuniam Regis, nisi de voluntate et mandato Constabularii Burdegalensis. Infra : Item ordinatum est, quod Senescallus Vasconias principalis facial, ordinet et constituat per totum Ducatum Subsenescallos, judices, defensores, auditores causarum, custodes sigillontm, contractuum, Procuratores et Advocates in negotiis Regis, ubique per sigillum dicli Ducatus, tales pro quibus velit respondere, et cuilibet eorum conferat feoda et vadia in ista ordinatione superius advocata. Quae sequuntur in ea ordinatione, Constabularium Burdegalensera spectant. Senescallp Aquitaniae suberant caeteri Senescalli ejusdem provincise, Santpnensis, Lemovicensis, et Cadurcensis, qui Subsenescalli, Majoris Senescalli respectu, semper nuncupantur, in Statuto ejusdem Edwardi de Senescallis Aquitanias, in laudato Codice fol. 80. Addendum prseterea videtur hoc loco, quod de Senescallorum officio habet vetus Consuetudo Normannise 1. sect. 1. part. cap. 5 : Icelui Seneschal si corrigoit, et adrechoit tons les erreurs et tons les maux, que les Sousergens fesoient au comun pueple, et dequoy les Baillis n'usoient pas droiturierement, et toutes les complainles, qui a luy venoient, et les querelesbenignes. Jl oet et les determinoit, et faisoit mener a ycelle fin qui leur etoit deue de droit. Et si corrigoit les Sousergens de leur delis et de leurs mesfais, que il fesoient par leur outrage, etc. Les forez et les haies del Prince il regardoil et visitoit de 3. ans en 3. ans, et faisoit renouveller et amander, et de tous les forfets, que Von y fesoit il en enqueroit, etc. Et si entendoit principalement a garder et fere garder bien et fermement le pes del pals et de la terre: et en ytelle maniere le Seneschal dessusdit aloit par tous les lieux et les contrees de Normandie de 3. ans en 3 ans, et visitor t diligement tretoutes les Baillies et les Sergenteries de la terre, etc. Addit deinde ejus munus fuisse, de s'enquerir des crimes enormes, comma de rapt, d'incendie, et de meurtre, et d'en faire faire la punition par les Baillis: Des tresors trouvez par avanture, et de tous les werechs, que la mer jette, et autres droits, qui appartiennent au Prince: des eaux et de leurs cours, etc. Adde Assisias Hierosol. cap. 8. Consuetud. Beneharnensem tit. de Senescallo, Bononiensem art. 9. etc. Senescalli igitur id muneris obibant, ut Ballivi et Senescalli Regii. Verum Senescalli potissimum appellantur in iis provinciis , quae , antequatn Coronae I'ranciae unirentur, Principibus suis paruerant: cum Baillivos habere solius Eegis sit. [Id potissimum constat ex Statuto S. Ludovici ann. 1254. torn. 1. Ordinat. Reg. Franc. 67. ubi Latinus sermo ad remotiores provincias directus, Senescallus habet loco vocis Bailli, uti praefert yersio Gallica pro partibus propinquioribus.] Idem discimus ex intercessione Officialium Ducatus Bituricensis contra erectionem Baillivatus Duni Regii : Item et du temps, que ledit Duchie fut depuis baillie a mondit sieur de Berry, qui fut Van 1356. et qu'il y eut lors Seneschal de par luy, et non pas Bailly, pour cause qu'il n'estoit pas en Royaute: Ledit Seneschal avoit pareillement son Siege et Auditoire audit lieu de Dun le Roy, comme es autres lieux dessusdits: mais bien est vray, que lors fut ordpnne par le Roy avoir Bailly Royal a S. Pierre le Moustier, pour les pa'is de Bourbonnois et autres contrees, et exemptions d'ilecques, qui paravant soloient

Plenius aequo dominum des Roches laudare videtur Willelmus Brito. Nihil certe mirum quod Senescallum comitatus Andegavensis duntaxat sese inscribit, atque a Comitis Andegavensis nomine abstinet ; utpote qui Senescalliam tantum, hoc est, praefecturam hujus provinciae, non Comitatum obtinuerit a Philippo Rege ; quod manifestum fit ex ejusdem Regis hac de re Charta ann. 1204. quam post Menagium Histor. Sabol. pag. 193. hie integram referemus, cum infeodatorum Senescallorum jura fuse exhibeat: Noverint umversi, prsesentes pariter et futuri, quod hsec sunt jura quse. Guillelmus de Rupibus Senescalus Andegavensis habet et habebit in Senescallia Andegavensi, Turonensi et Cenomanensi. Ipse nihil accipiet in dominicatis redditibus nostris Andegavensibus, Turonensibus et Cenomanensibus. Scilicet idem Senescalus debet habere de Prxpositis et praeposituris, de singulis L. libras. Unam marcam argenti ad pondus Turonense , quam Prseposili persolvent pro prseposituris. Si nos vendiderimus nemora nostra, nichil de venditione nemorum habebit. Prseterea nullam coustumam habebit in forestis nostris. Et si nos fecerimus demandamvel talliam in Christianis vel Judseis de Senescallia Andeg. Turon. et Cenoman. ilia demanda levabitur per manum prsedicti Senescali ad opus nostrum, per legitimurn compotum et scriptum : sed idem Senescalus nichil habebit de demanda ilia vel tallia. De omnibus aliis, tarn forefactis et expletis et servitiis , quas a praedicto Senescalo ftent, habebimus duas paries, et Senescalus tertiam partem. Prxterea sciendum eat quod dictus Senescalus neque per feodum, neque per consuetudinem potest quserere custodiam castellorum vel fortalitiarum nostrarum. Et si nos eidem Senescalo forte aliquod castellum vel fortalitiam ad custodiendum tradiderimus, vel alicui ex parte nostra, idem Senescalus reddet nobis et hseredibus nostris , vel certo nuncio nostro cui credi debeat et qui litteras nostras patentes super hoc adferat, castella et fortalitias integre: quotiescumque ea requisierimus, vel hseredes nostri. Haec omnia servanda bona

SEN

SEN

SEN

419

nescallus Ecclesise nostras, etc. Vide Will. criminibus et flagltiis pro consuetudine regionis puniendis prseerat : unde, addit Thorn, aim. 1197. * Ecclesiarum scilicet redituum admi- idem Pontifex, tam nos quam antecessonistratores, ut colligitur ex Lit. remiss, res nostri diligenter attendebamus, quod ann. 1403. in Reg. 158. Ohartoph. reg. is qui ejusmodi exsecutioni deputatus ch. 25 : Alard Remons clochemant de I'e- fuerat, ad sacros Ordines deinceps non glise de S. Quentin en Vermandois et promovebatur. Exstitere tamen hujus Gerart Casse aussi clochement de ladite Ecclesise Senescalli qui Sacerdotii hoeglise, se complaignoient I'un a I'autre de nore illustres fuerunt; inter quos Girice qu'il leur sembloit, que le Seneschal de nusquidam, cujus anniversarium annoladitte eglise avoit mal paie leur salaire tatur 3. Nonas Septembris in Obituario ou desserte, de deux solz ou environ, etc. MS. Eccl. Lugdun. Anniversarium MaHaud scio an eadem notione Senescallus gistri Girini Scteerdotts;idem haud dubie Academiae Oxoniensis occurrit in Hist, qui Senescalchus dicitur in Charta ann. 1151. torn. 1. Macer. Insulse Barbara} ejusd. Universit. lib. 2. pag. 141. SSIT Duo distinguendi videntur in Ec- pag. 84. Et Jacobus de Festo, ex eod. clesiis Senescalli : unus secularis qui Obituar. ad xv. Kal. Novembr. : Magidescriptis supra muniis fungebatur , ster Jacobus de Festo Sacerdos et dapifer hoc est, jus Ecclesise subditis dicebat refectorii qui legat ecclesiss Lugduni GXX. cseteris judicibus preefectus, vexillum lib. Viennenses pro anniversario suo. deferebat in exercitu, Episcopo in so- Alios senescallos itidem sacerdotes exlemnioribus cseremoniis ad mensam mi- hibet quorum nomina silebimus. Ut ut nistrabat. Ejusmodi fuit Ecclesise Dien- est Senescallo assignantur officia quae sis Senescallus, ut colligitur ex Charta in laicum hominem convenire non posann. 1201. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 121. sunt, in Statutis ejusd. Eccl. Lugdun. col. 1 : Silvio de Crista habet ab antiquo MSS. ann. 1175. ex Bibl. Sangerman. : feudum ab Ecclesia B. Marise Diensis et Feria iv. (Quadragesimse) qua cantatur Episcopo; pro hoc feudo.... cum Epi- officium Dum sanctificatus fuero, priscopus Diensis vel Ecclesia exegerit infra mam epistolam legat puer, qui Missse Xim. diem, nulla obtante exceptione vel deservit, et canonicus cujus est epistola, dilatione, debet ipsius Episcopi vexil- cantet primum responsorium ; tractum lum deferre, et cum de novo civitatem Ad te levavi debent cantare Dapifer et consecratus intraverit, ad mensam prima panetarius. Passim in Instrumentis cibaria ante ipsum ponere. Ejusdem di- ejusdem Ecclesise Dapifer refectorii ingnitatis fuisse videtur Hugo Dapifex scribitur : unde manifestum tit hujusce Episcopi Parisiensis, qui cum Balduino Senescalli praBcipuum munus fuisse ut Regis Dapifero subscribit Ghartam Gof- refectorium seu mensam canonicorum fridi Episc. Paris, ann. 1070. inter Instr. dapibus necessariis instrueret. Statuta Hist. Sangerm. pag. 31. Alter Senescal- MSS. superius laudata, ubi de lotione lus Olero adscriptus erat: quin etiam pedum : Alia quss hie non licet exprialiquando inter dignitates ecclesiarum mere, debent disponere et ordmare Dapiannumeratus, ut docent Statuta de- fer et Panetarius refectorii. Alia Statuta mentis IV. PP. ann. 1267. pro Eccl. ejusd. Eccl. ann. 1251. torn. 9. Spicil. Aniciensi, apud Marten, torn. 2. Anecd. Acher. pag. 73 : Ordo diaconatus levat col. 480 : Slephanus Archidiaconus et Da- omnes canonicos supra chorum, et quatuor pifer subscribit Chartam ann. 1151. apud de prsebendariis ecclesise, scilicet DapifeSevert. Hist. Episc. Matiscon. pag. 139. rum, Panetarium, Pincernam refectorii, Hujus nihilominus ecclesiastici Senes- et Magistrum Scholarum. Vide Menester. calli munus circa dapes et mensam Ga- in Hist. Lugdun. pag. 330. et sqq. Senonicorum versabatur ; unde dignitas vert. Histor. Episc. Matiscon. pag. 125. temporaria dicitur ab Hemereo loco 138.139. etc. citato. Chartul. Eccl. Matiscon. sub SSS" Obtinuit etiam hsec dignitas apud Ludovico IV. Reg. Franc. : Ego Teot- Templarios, ut discimus ex Epistola ad baldus Comes et uxor mea Berta da- Magistrum Militise Templi inscripta mus Ecclesise Matisconensi servum apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 511 : De Dei gratia pauperis Militias templi Arlemannum et uxorem ejus cum infantibus quinque ad ministerium Sene- Magistro, domino et patri suo frater A. schalliibi adrefectorium servientis. Atque ejusdem Militise Dapifer dictus, etc. SENESCA.LLI, nescio an iidem, de quiearn ob causam Senescallus in Ecclesia S. Martini Turonensis aliisque, ut par bus supra, apud Ingulfum pag. 865 : est credere, necessaria ad lotionem pe- Duoque milites Senescalli Wiburtus et dum in Coena Domini prseparabat. Ri- Leofricus, etc. Infra : Ipseque cum suis tuale S. Martini apud Marten, de Antiq. Senescallis in acie media versabatur. SSW Nee magis mihi compertum est Eccl. Discipl. pag. 279 : Post Seneschallus in supelliceo affert baculum pictum qui sint Senescalli quos Notariis adscriet cymbalum auratum, cellerarioque pa- bunt Litterse Philippi Pulchri Franc. rumper sonante, venit Seneschallus et Reg. ann. 1291. torn. 4. Ordinat. pag. 20: juvenes cum eo aquam et mappas offeren- Instrumenta facta a publicis Notariis vel tes ad pedes presbyterorum et clericorum a Senescallis suis creatis vel creandis, abluendos.... Quo facto Seneschallus et illam firmitatem habeant quam habent juvenes vinum in sciphis afferentes ante publica instrumenta ; nisi Grafiarios vel decanum et majestatem cantant alta voce Vicenotarios esse dicas, qui Prsenotarii Benedicite Et hoc facto, bibunt juve- nuncupabantur. Vide in hac voce. nes et Seneschallus.... De tela grossa [** Notarii sunt publici vel a Senescallis emuntur ad pedes tergendos 8. ulnse, qua- suis creati.] rum medietas est Seneschalli, et medietas * SENESGA.LLUS , Qui alterius vices et baculus pictus est cellerarii. Hsec Sene- gerit; quse primaria est hujusce vocis scallorum in duas classes distributip signiflcatio, juxta Hickesium. Libert. maxime elucet in Ecclesia Lugdunensi, Cadom. ann. 1426. in Reg. 173. Cbarcujus senescalliam secularem obtinebat toph. reg. ch. 569 : Debebant ipsi jurati ann. 1251. Hugo de Turre ex Charta quee apponere seu instituere Senescallum et legitur torn. 1. Hist. Dalph. pag. 191. Is, procuratorem, pro eorum juribus servanut habet Epist. Johannis II. Archiep. dis et defendendis. Lugdun. superius laudata, non solum * Ejusdem originis est vox Gallica causas pecuniarias pertractabat, sed et Sechal vel Seschal, eadem omnino quse

Seneschal, qua in Foresio signiflcatur ille, qui iis disponendis, quse ad festum celebrandum pertinent, praBfectus est. Lit. remiss, ann. 1477. ex Reg. 201. Chartoph. reg. ch. 29 : En faisant laquelle feste (de Therye en For6e) a tousjours acoustume avoir quatre maistres d'icelle feste, qui se appellent Chechaulx (sic) ; desquelx quatre Seschaulx, etc. Ibidem : Chessaulx et Sechaulx. ] SENESCHA.LIA.TUS, ut Senescallus, in Obituario MS. Eccl. Morin. fol. 21 : Item locum-tenenti generalis Seneschaliatus, dominis Advocato et Procurators Regis, Majori dictse urbis, cuilibet 4. sot. SENESGA.LCIA , Dignitas Senescalci, apud Hugonem de Cleeriis, etc. Chronicon Mauriniacense : Reversus ad semetipsum, Senescalciam, quam jure possidere se dicebat haereditario , dimisit. Item !: - SENESCALGIA , Prsefectura : nam Prasfecti nuncupate aliquando Senescalli. Charta ann. 1277. inter Guid. Pagani et Guill. de Ruenilla prsecept. de Mureta dioec. Lugd. : Dicebat dictus Guido se habere jus percipiendi singulis annis in dicta grangia(de Comba) .... tres eminas avense censuales pro quadam Senescalcia, seu nomine Senescalcias cujusdam, quam dicebat se habere in grangia. Quse vox minus bene, ut opinor, per Gallicam Seigneurie redditur in veteri Chartae ejusdem versione. SENESCA.LATUS. Knyghtqn. lib. 2. cap. 2 : Rex Henricus dedit Comitatum Leicestrise cum... Senescalatu Anglise Edmundo filio suo. Perperam Senescatus infra. SENESGARIA, lib. 1. cap. 5 : Terlius filius vocatus est Godardus, quem feoffavit in Senescaria Daciae. SENESGALLIA, et SENESGALEA, apud Willel. Thorn, ann. 1197. SENESCALLIA, Munus Senescallorum, quos Communes vocabant. Silvester Giraldus in Itinerario Cambrise pag. 853 : Hie primo claves a Clavigero prssripiens se ad Seneschaliam domus regendam impudenter ingessit. Earn tamen tam provide, ut videbatur, tamque prudenter administrabat, ut omma sub ejus manibus abundare, nullusque defectus in domo fieri posse videretur. * SENESGAUCIA, Dignitas et officium Senescalci. Charta ann. 1229. ex Cod. reg. 9612. T : Renerius petebat Senescauciam Lingonensem, quam ad seipsum jure hsereditario spectare asserebat. Rursus et iterum ibi occurrit. SENESCALLA, Mulier, quse jure successionis Senescalliam in feudum possidet. Chartul. Bonor. Horn, laudatum a Menag. in Hist. Sabol. pag. 213 : Johanna domina de Credonio, Senescalla Andegavensis. Janne de Craon Seneschalle d'Anjou en femme lige de la seneschaussee d'Angiers, du Mans et de Tours, etc. ex Reg. Cam. Comput. Paris, ibid. * SENESCALISSA , Eodem intellectu, vel uxor Senescalli. Domina Agnes Senescallissa Rhedonensis, in Charta ann. 1210. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 819. Alia ann. 1233. ex Cod. reg. 9612. T : Adelina uxor Girardi militis de Brisseio, hominis ligii Beatricis dominx Jonvillse, Senescalissaz Campanias, etc. Senescalla, in Ch. ann. 1235. ibid.Rursum alia ejusd. ann. : Ge Biatriz dame de Joinville, Senschale de Champagne, etc. Chartul. monast. de Escureio ex Ch. ann. 1234. Ge Beatris done de Joinville, Senescalisse de Champagne, etc. 1 SEN'ESGALDUS. Vide supra in Senescalcus. | SENESCANTIA , Convivium , idem

420

SEN

SEN
cissNumidias Episcopi titulo donatur. In Concilio Carthag. Csesarioet Attico Coss. fit mentio Victoris Senis Puppatanensis. In Concilio Carthag. III. Musonius in Epist. ad Episcopos, Senex; in Actis ejusdem Concilii, primse, sedis Episcopus Provincias Byzacense appellatur. Ita S. Augustinus in Collat. tertia cap. 7. dicitur ordinatus a Megalio, qui tune fuerat Primas in Numidia Ecclesix Catholicse. Quod scribitur etiam a Possidiq; et cap. 13. Secundus Tigisianus .dicitur habuisse tune (tempore persecutionis) Primatum Episcoporum Numidiss. FipovTE; dicebantur Scriptoribus Graecis. Fpwv SavOiTCTCo;, in Cod. Canon. Eccl. Afric. cap. 90.100. Fepwv 'Iwoxlvno;, cap. 97 : Fepwv Aovcmavb? itpwieuwv, cap. 127. Vide Gregorium M. lib. 1. Epist. 72. 75. lib. 2. Indict. 11. Epist. 47. 48. [et Glossar. mediae Graecitatis in Fepwv col. 246.] SENEX , Abbas. Petrus Abaelardus Epist.8:()Mi Sanctorum vitas scripserunt, quos nunc Abbates dicimus, Senes vocabant. Hinc liber yspovTixbv dictus. SENEX, vel Vetulus de Montanis, dictus nostris Assassinorum Princeps, le Vieil de la Montague Joinvillae et aliis, non ob aBtatem ingrayescentem ; sed quod lingua Arabica Seich, vel Scheic indigitaretur, voce quaa Seniorern et Dqminum significat, de qua quaedam attigimus ad Joinvillam pag. 70. De Montanis vero cognominabatur, quod revera in montibus habitaret, uti apud eumdem Joinvillam docuimus pag.87. ex Scriptoribus, licet contra censeat vir doctus apud clarissimum Menagium in Originibus Italicis pag. 1089. Arnoldus Lubecensis lib. 4. cap. 37 : Princeps de Montanis, qui quadam excellentia Principatus dicitur Senex. Will. Tyrius lib. 20. cap. 31. de Assassinis : Hi non h&reditaria successione, sed meritorum prserogativa Magistrum sibi solent prseficere, et eligere Prseceptorem, quern spretis aliis dignitalum nominibus Senem vacant. Willel. Neubrigensis lib. 4. cap. 24 : Fertur esse in Oriente gens sub ditione cujusdam potentis Saraceni, quern Senem nominant, quoddam hominum genus adeo neductibile, atque in propriam proclive perniciem, ut ab eodem, quern scilicet loco Prophetse colunt, artificiosissimis fallacium pollicitationum prsestigiis sollicitatum , atque illectum, immortalia se post mortem commoda percepturos exisliment, si illi imperanli usque ad mortem obtemperent. Adde lib. 5. cap. 16. et alips Scriptores, quos laudamus ad Joinvillam. VETULUS DE MONTANTS. Vincentius Bel vac. lib. 31. cap. 93 : Assassini, et eorum prseceptor Vetulus de Montanis. Eadem habet Jacobus de Vitriaco lib. 3. pag. 1142. Rigordus ann. 1190 : Misit nuntios ad Vetulum Arsacidarum Regem. Hinc Assassinqs, Veteres Montanos vulgo appellatos, scribit idem Joannes de Vitriaco pag. 1126. ANTIQUUS DE LA. MONTAGNE, vocatur apud Willebrandum ab Oldenborg in Itinerario Terras Sanctae pag. 129. SSS" Haud scio an idem sit qui Vetus de Mussa dicitur in Litteris Henrici III. Reg. Angl. ann. 1238. apud Rymer. torn. 1. pag. 382 : Rex Tath. nuncio Veteris de Mussa, salutem. Significamus vobis quod bene placet nobis, quod ad nos in Angliam veniatis, una cum gente vestra propria, quam vobiscum ducetis, ad exponendum nobis nuncium vestrum, quod vobis injunctum est ex parte prsedicti Veteris de Mussa domini vestri. ft SENGLA, a Gallico Sangle, Cingu-

SEN
lum ephippiarium. Comput. ann. 1334. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 85. col. 1 : Ad opud dictorum ronsinorum per unas Senglas et unas capsanas, etc. SENCLARIS,SENGLAEIUS, SENGLERIUS. Vide infra Singularius. 0 SENGLARSIUS, Aper, Gall. Sanglier. Transact, ann. 1501. ex sched. Pr. de Mazaugues : Quod talis venator.... teneatur portare et tradere eidem domino unum cadrantem sive cartenum ejusdem talis animalis posterior em,.... cum altero pedum ejusdem porcii autSenglarsii. Vide Singularis. 1 SENHAIRARE. Charta ann. 1327. ex Tabular. S. Victoris Massil. : Usum pascendi, pastorgandi el Senhairandi et alia faciendi in Arbosiis. Hispanis Senara, semen seu quod seri potest soiiat, unde Senhairare efflctum videtur : nisi noctem sub dio transigere signiflcet, quia ibi de animalibus pascendis sermo est. Vide Senara. SENHERA, Vexillum, Hispanis Senera. Vide in Partita 1. 11. SENHORIA, ut Senhera, in Charta ann. 1293. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 107. col. 2 : Tenere possint, si voluerint, vexillum seu Senhoriam per tres dies naturales in signum majoris dominii. Senhau, in For. Beneharn. Signum, Gall. Signal, sonat: unde Senhera, pro vexillum. Vide Senieria. 1 2. SENHORIA, Dominium, dominatio, ex Hispan. Sennoria, Gall. Seigneurie. Charta ann. 1233. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 496: Omnes terras et Senhorias et elemosinas et omnia jura quas habebam vel habere debebam... permutavi ei et permutando ad ipsum transtuli. Charta ann. 1257. ex Schedis Praesid. de Mazaugues : Dent eis terram habentem Senhoriam et jurisdictionem plenissimam, quse valeat et valere possit communiter quolibet anno 10000. solidorum Provincialium in reditibus. Alia ejusdem anni ex Tabul. Episc. Massil.: S. Massiliensis Episcopus omnem jurisdictionem et Senhoriam temporalem villas superioris Massilias permutavit, et ex causa permutationin tradidit illust. dom. Carolo Comiti.... juridictionem temporalem et totam Senhoriam el omnia jura temporalia qux habebat in dicta civitate. Charta ann. 1288. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 109 : Vendidit... majus dominium et Senhoriam majori dominio adhserentem castri et territorii de Avisano. Cum omni dominio et Senhoria, in Charta ann. 1404. ex Tabular. S. Victoris Massil. Senhor, pro Dominus, Seigneur, in veteri Charta apud Gallandum de Franco Alodio pag. 168. Vide Segnoria et infra Senior. 1 SENHORIA, Reditus, praediorum seu dominiorum commoda. Charta ann. 1245. ex Cod. MS. D. Brunei fol. 79 : Dictus Barralus recipere possit omnes possessiones suas, thascas et Senhorias. * SENHORIUM , SENHORIVUM, Dominium, Gall. Seigneurie. Arest. ann. 1316. in Reg. Olim parlara. Paris, fol. 327. v: Item Sehhorium et tenementum villas sancti Memorii, quod appellatur et consuevit appellari Senhorivum et tenementum domini Oftlii de Marlho. Bis utrumque rursum ibidem occurrit. Vide Senhoria 2. et in Senior. ] SENIA, Gravia, sapientia, qusa senem decent. Acta SS. Viti et Modesti torn. 2. Junii pag. 1023 : Hie in brevi consummates infans et vix ablactatus, puer egit Senia.

quod Procuratio. Oharta ann. 1203. torn. 2. Chartul. S. Vandreg. pag. 1271 : Noverint universi controversiam illam quse vertebatur inter Reginaldum abbatem sancti Vandregisili et Conventum ejusdem loci ex una parte et dom. Ricardum de Yvetot carreia omnia et Senescantiam abbatite et omnes liberationes et ferraturas equorum suorum et famulorum suorum, et etiam omnes alias consuetudines quas exigebatsibi et famulis suis ab abbate et conventu S. Vandregisili liberas et quietas ab omni reclamations condonavit et in manu eorum resignavit. Vide Conredium. ISENESCARIA, SENESCHALIATUS. Vide in Senescalcus. SENESPASIUM. Vide Semispathium. [ SENESPIO , Rubentium pusularum species, Gall. Rougeolle. Mirac. MSS. Urban! V. PP. ex Tabular. S. Victoris Massil. : Existens Avenione in ostalaria de Posa, infirmabatur de febre et Senespione. * Sinipion Vasconibus, Sarampion Hispan. Oonsule Menag. Orig. Franc, v. Sinipion. Vide infra Sirimpia. 1 SENETA, Piscis genus, ut videtur. Statuta Placent. lib. 6. fol. 79. y : Item strigios et Senetas, pro qualibet libra nil. den. Vide Senecio 2. * SENETIO vocatvr Carduus benedictus. Glossar. medic. MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. ISENEUCIA, Viduitas, Gall. Veuvage. Placitum ann. 17. Edwardilll. apud Th. Blount in Nomolex. Anglic. : Si vidua dotata post mortem viri sui se maritaverit, vel filium vel filiam in Seneucia pepererit, dotem suam amittet et forisfiet in quocunque loco Comitatus Kantii. SENEVIGA. Constantinus Afric. lib. 2. Pantech. cap. 4:7n dorsi spondilibus duo tantum sunt, (ossa) a quibus alia sicut spina contorta exeunt. Hsec contorta a tnedicis appellantur Senevica. SENEX. Senes, vel Senes Episcopi, in Africa dicti Episcopi promotionis aetate caeteris antiquiores, qui eo nomine Primates erant: quorum Sedes Prima yocabatur. Leo IX. Epist. 4 : Sed de Africss Primatibus aliter intelligendum est, quia in singulis ejus provinciis antiquitus Primates instituebantur, non secundum potentiam alicujus civitatis, sed secundum tempus suss ordinationis, quibus tamen omnibus prseterea unus, scilicet Carthaginensis Archiepiscopus, qui etiam non incongrue did potest Metropolitanus, propter Carthaginem Metropolim totius Africa. Adde Epist. 3. In Concilio Carthag. Theodosio A. et Rumorido Coss. celebrato can.SH.Xantippus nominatur Sanctus Senex : et can. 94. Sanctus Senex Donatianus, quorum prior Primas fuit et Episcopus primae sedis Numidiae, alter Provinciae Byzacenae. Ita passim haec vox accipitur apud S. Augustinum Epistol. 55. 152. 217. 236. et 261. in Epist. Concilii Cirtensis apud eumd. August, post Brevicul. Collat. apud Facundum Hermianens. lib. contra Mocianum pag. 576. etc. Quod vero interdum controversies nascerentur inter Episcopos de promotionis tempore, ut apud Augustinum Ep. 217. cautum est peculiar! Canone in Concilio Africano can. 56. ut qui deinceps ordinarentur in Africa Episcopi, literas ab ordinatoribus suis acciperent, quse Consulem et diem continerent. In Collat. Carthag. I. cap. 16. in Epist. Synodi Cirtensis Concilii, et in Epist. Concilii Milevitani, Silvanus Senex Ecclesiss Summensis dicitur, qui cap. 57. ejusdem Collationis, primes sedis provin-

SEN

SEN

SEN

421

runt Arnolfum fdium Karlomanni Regis, SENICA. Vide supra Sceneca. SENICES, pro Senes, apud Jos. Mo- ipsumque ad Seniorem elegerunt, et sine ret. An tig. Navarrae pag. 466 : Ecce nos mora statuerunt ad Regem extolli. Domiomnes qui sumus de concilio de Bervia,... nus et Senior noster Carolus Rex, etc. in barones et mulieres, Senices et juvenes, Annuntiatione Herardi Archiep. in Synodo Suessionensi ann. 866. cap. 6. etc. j SENICIS, Academicis Oruscanis Se- Sueno Aggonis in Histor. Danica pag. nici, malum in partibus glandulosis guise, 11. de Uffone : Corrogato itaque ccetu latine angma dicta. Mirac. S. Humilia- Procerum, totiusque regni Concilio celense torn. 4. Mail pag. 407: Quidam homo brato, Alamannorum Regis ambitionem patiebatur quamdam infirmitatem, explicuit, quid in hac optione haud eliquse dicitur Senicis, physice autem Squi- genda facturus sit, indagatione cumulata, Senior sciscitatur, etc. Et pag. 13 : nantia. SENICUS. Monet Bignonius, in Oodice Uffo dum orationem complesset, a collateRegio Marculfi, formulas, alias complu- ralibus Senior sciscitatur, etc. Saxo Gramres veteres exciperecum hac epigraphe, maticus lib. 10. pag. 195 : Senior Regis Cartas Senicas, quarum vocum vim se adventum opperiens, etc. [Naturales Senescire fatetur vir doc-tissimus. Monet niores, id est, legitimidomini.in Charta Stephanus Baluzius in Notis ad easdem ann. 1126. ex Tabular. Major. Monast.] formulas, in veteri codice Notarum, Occurrit passim in Capitulis Caroli M. quae Tyroni adscribuntur in Bibliotheca et Caroli C. in Annalib. Francicis, et Regia, haec haberi : Incipit Prologus de alibi. Vide Goldastum ad Theodorum Notis Senicis. Et Labbeus in Specimino Eremitam de Vita S. Magni lib. 2. cap. antiquarum lectionum pag. 44. in Co- 4. [et Bpuche torn. 2. Hist. Provinc. pag. dice Puteano : Liber notarum Senici. 41. ubi multa cum ex Italia, turn ex Apud Nonium, Senicus, idem est quod Burgundia aliisque regionibus profert exempla.] Sed et Seniorem Christum Senex. * Cartas Senicas hie usurpari quasi vocat S. Columbanus, quern vulgo alii formulas veteres; Senicas enim quasi Dominum : quomodo nos etiam dicimus senes, mqnitum se a Joanne Savarone nostre Seigneur. ] SBNNIOR, Eadem notione, ex Hisscribit Bignonius in notis ad Marculf u m : harum itaque vocum vim se nes- pan. Senor. Charta Athonis Garseani cire non omnino fatetur doctissimus pro Monaster. S. Marise Maon. inter vir, ut ait Cangius. Vocis origo accer- Concil. Hisp. torn. 3. pag. 136: Ego Atho senda baud dubie, si fides Auctori Re- Garseanus, Sennior de Tena et de Jacca, lig. Gall. torn. 1. pag. 179. a Celtico Se- etc. * Signor, in Ch. Gallica ann. 1257. ex nan vel Sene, quo Druides nuncupabantur. Sen autem Celtis senem, sanc- Tabul. S. Apri Tull. Hinc nostris Mis a seigneur, in possessionem dominii mistum , venerandum sonabat. Consule Glossar. Celtic. Bulleti v. Sense. sus. Transact, ann. 1344. in vol. 2. aresSENIDOCIUM , Ccetus astrificus. Ita tor, parlam. Paris. : Chascune desdittes Glossse antiquae MSS. Vide Sinodochium. parties joira des heritages dessus devisez, | SENIERIA, Vexillum, ut supra Sen-et en sera chascun mis a Seigneur. hera. Homagium Raymundi de Agouto 1 SENIORISSA, Domina. Charta ann. praastitum Berengario Episc. Carpent. 810. torn. 1. novae Hist. Occitan. inter pro castro de Muris 3. Maii 1312. ex Instr. col. 35 : Nos Trudoinus et Salomon Schedis D. de Remerville a S. Quintino: advocati Autscindanse abbatissse, nee non Recognovit quemcumque Episcopum et Seniorissse nostree, sicut nobis prsecepit Carpentoratensem in sua creatione epis- simulque injunxit,... donamus, donatumcopali in primo adventu suo ad castrum que in perpetuum esse volumus ad monasde Muris habere posse vexillum suum, terium Anianum, etc. Vide infra Signovtil Senieriam in signum sui dominii et ressa. ecclesisB supradictss, et ponere in turri SENIOR, cum adjectione loci, quosen fortalitiis dicti castri. Vide Senho- modo dicimus, Seigneur d'un tel lieu. ria 1. Vetus Charta in Chronico Besuensi 1 SENILLOSUS. Vide infra Susurrator. pag. 575 : Sig. Fulconis Senioris BelliSENIO, Ludi, seu aleae species. Joan. montis. Sig. Gisleberti Senioris Reseiss. Sarisberiensis lib. 1. Policrat. cap. 5: Sig. Vallonis Senioris Beriss, etc. Pag. Hinc Tessera, Calculus, Tabula, Urio vel 591 : Odo Montissabionis Senior, etc. Adde Dardana pugna, Tricoius, Senio, Monar- pag. 587. 617. [Charta apud Menag. Hist. chus, Orbiculi, Taliorchus, Vulpes, quo- Sabol. pag. 135 : A Senioribus loci nostri, rum artem utilius est dediscere, quam id est, a dom. Reginaldo Allobroge et filiis docere. [Vide Fabri Thesaurum in voce ejus, etc.] Sex.] SENIOR, Abbas, seu Prsefectus MonasSENIOR, Dominus, Gall. Seigneur. Sa- terii. Caesarius Arelat. serm. 7. ad Molomon Constantiensis in Lexico : Vete- nachos Lerinenses: Dura tibi videntur res principes, antiqui principes, senes, prsecepta Senioris : quanta tibi duriora Seniores. [Unde Reges Francorum maxi- erunt consilia deceptoris ? Ita serm. 13. me Carloyingi nonnumquam Seniores 14. et alibi non semel, et in Formula 32. dicuntur, in Manuali Duodanae passim.] ex Baluzianis. [Paulus Warnefridus lib. Gregorius Turon. lib. 8. cap. 30 : Nullus 6. cap. 39. ubi de Petronacis electione Reg em metuit, nullus Ducem, nullus Co- in Abbatem Casinensem : Eumdem vemitem reveretur. Et si fortassis alicui ista nerabilem virum Petronacem sibi Seniodisplicent, statim seditio in populo, rem statuerunt. Vide Senex.] statim tumultus exoritur, St in tantum SENIOR, Maritus, conjux. Passio S. unusquisque contra Seniorem.sssva inten- Vitalis Mart. n. 7 : Cum S. Martyris contione grassatur, ut vix se credat evadere, jux B. Valeria Senioris ejus victoriam, si tandem silere nequiverit. Lib. 10. cap. quam inspectante Deo apud Ravennam 2 : Cum Seniori urbis nunciata fuissent, promeruit , Mediolani comperisset, etc. quse puer horum gesserat, etc. Conventus Helgaudus in Roberto Rege pag. 66. ubi apud Marsnam ann. 851. in Annalib. Constantia Regina sic Dominum suum, Francor. Bertinian. : Sicut per rectum id est, conjugem compellat: Heu Senior unusquisque in suo ordine et statu suo bone, quis inimicorum Dei vos aureo vesPrincipi et Seniori esse debet. Annales titu deturpavit honesto? Infra pag. 73. de Francor. Fuldenses ann. 887 : Invitave- eadem Constantia: Quod reliquum fuit,'

in quibus debuit, distribuit....juxta utile sui Senioris velle. Chronicon Besuense pag. 587: Albordis matrona pro remedio animse quondam Senioris sui nomine Eremberli,.... tradidit, etc. Chartacujusdam Adalbergae, Carolo Rege regnante, apud Sammarthanos in Abbat. S. Sergii Andegav. : Alodum juris mei, quern Senior meus Frotmundus in dotalitium mihi dimisit, dono, etc. [Cone. Illiberit. cap. 85 : Si mulier maritum suum causa fornicationis veneno interfecerit, aut quacumque arte perire facit, quia dominum et Seniorem suum occidit,sssculum relinquat et in monasterio poeniteat. Epist. Nicolai I. PP. ad Hermentrudem Franc. Regin. ann. 863. apud Miraeum torn. 1. pag. 133. col. 2 : Apud vestrum Seniorem, venialem, vobis juvantibus, vigorem obtineat. Tabul. Burgul. ann. 996 : Pictavorum Comilissa Emma.... humililer deprecata est quatenus donationem quam olim Senior suus pise recordationis Odo Comes de curie Burguliensi concesserat, etc.] Codicillus Joannas Burgundiae Reginfje Franciae mens. Maii 1325 : Volons et ordenons, que se nostre fille Jeanne avoit plusieurs autres enfans masles de nostre chier fius le Due de Bourgoigne son Seigneur, etc. Et infra : Et ainsi mesme ordenons et volons des enfans maales de nos chieres filles Isabel et Marguerite, lesquiex il auront des Seigneurs qu'ils ont maintenant, etc. [Charta ann. 1367. ex Chartul. S. Aviti Aurel.: Establis en droit par devant nous ledit Michel et Jannete sa femme, laditefemme ou I'auctorite et assentement dudit Michel son Seigneur qui li a donne povair, etc.] Chronic. Bertrandi du Guesclin :
Li uns fu son Seigneur, 1'autre oncle 1'appella.

Occurrit crebro in Tabul. S. Cyrici Nivern. num. 10. 19. 49. in Stabilimentis S. Ludovici, apud Christinam Pisanam in lib. du Tresor de la Cite des Dames, 1. part. cap. 13. 14. 22. etc. Vide Baro, et Dominus 7. * Nostri Seigneur etiam pro Beaupere, socer, usurparunt. Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 129. Chartoph. reg. ch. 146 : Icellui Freminet trouva Jehan Jasset gendre dudit Henry, et lui dist et donna a entendre, comment icellui Henry son Seigneur lui mandoit, etc. Aliae ann. 1417. in Reg. 170. ch. 33 : Le suppliant gendre de Pierre Fontan, dist et deposa pour et a I'enlention dudit Pierre Fontan, son Seigneur ou sogre. Vide infra in Siriaticus. SENIOR, Primus, praecipuus. Vita Aldrici Episc. Cenoman. n. 1 : Et suadente, sive exhortante, Episcopo suo Drogone, licet coacte, Senior Cantor ibi sublimatur, id est, Prsecentor. Infra : Eum Seniorem Sacerdotem suumque confessorem pr&esse constituit. Et n. 50 : Drogo Archiepiscopus et Senior Capellanus subscripsit. Mater et Senior civitatis Ecclesia, in eadem Vita n. 24. 44. 46. et in Actis Episcop. Ceuoman. non semel: Senius altare, ibid. n. 46: [Senior Basilica, in Vita S. Leutfredi ssec. 3. Bened. part. 1. pag. 592.] Vide Ecclesia Senior. SENIORARE, Dominari, Gall. Exercer la Seigneurie. Charta Tabularii S. Sophiae Benevent. ann. 41. Imperii Basilii (Chr. 1013 :) Et sumus residentes in ista civitate Luceriss ad Seniorandum, judicandum, et regendum. Apud Camillum Peregrin, de Ducatu Benevent. pag. 81. T SENIORATICUS, Senior, dominus vel potius advocatus. Charta conventionis inter Mironem et Petrum Abbat. S. Victoris Massil. ann. 1050. apud Marten.

422

SEN

SEN

SEN

torn. 1. Ampl. Collect, col. 447: Hunc i Archiepiscopi (Viennensis) commissu Novella Majoriani de Curialibus quos locum S. Sebastiani teneant monachi S. grata nostra pietate adhibitos, ut cujus- Augustinus Epist. 44. Decuriones et priVictoria ad servitium Dei, et S. Sebas- quam valetudinis audacia non prsesumat mates civitatis vocat. Hist. Miscella Setiani, vel nostrum, secundum regulam S. illis quicquam inferre mali, etc. Charta niores appellat, qui Theophani ol Iv Benedicti, sive possibilitatem illius loci, ann. 1107. in Tabulario Ecclesiae Gratia- reXeo dicuntur. Hieron. Blanca in Comexcepto quod illud locum S. Sebastiani nopolitanse fol. 36: Et habuit inde Mo- ment. Rer. Aragon. pag. 718 : Remp. 12. non liceat eis alium Senioraticum fa- rardus pro preedicta terra et pro domina- delectis viris ex optimatibus committentes, cere, nee proclamare, nisi nos aut filiis tione sive Senioratu, quern in manu prse- qui ob nimiam setatem, quod senes essent, Seniores sunt vocati. Lex Wisigoth. lib. nostris, cui nos dimiserimus ipsum lo- dicti Episcopi dimisit, ete. cum. SENIORALE. Concilium Meldense ann. 1. tit. 1. 1: Videntibus cunctis Sacer845. | SENIORATICUM, Jus quod Seniori cap. 7. et Synodus ad Theudonis- dotibus, Senioribusque Palatii, atque seu domino, rations senioratici seu do- villam ann. 5. Caroli 0. cap. 1: Vigorem Gardingis. Lib. 3. tit. 1. 4 : Ut quicunminii debetur. Charta ann. 1015. inter regiutn ac Seniorale, et super vestros, et que ex Palatii nostri primatibus, vel Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. super impugnantes potestatem vestram Senioribus gentis Gothorum, etc. Salomon 169 : Quantum in istas adjacentias con- optatis habere, etc. Senioralis reverentia, Constantiensis Episcopus in Lexico : cluditur totum et ab integrum dono Deo in Synodo apud Vermeriam cap.l. Veteres Principes, antiqui principes seet S. Petro,.... sine ullo servitio et ullo Se| SENIORIA, ut Senioraticum. Testam.niores. [Charta Dagoberti Reg. ann. 640. nioratico. Judicium Curise Barcinon. ann. 1156. inter Probat. torn. 2. novae apud Miraeum torn. 1. pag 490. col. 1: ann. 1165. in Append, ad Marcam Hisp. Hist. Occit. col. 558 : Raimbaldum filiurn Approbantibus palatii mei Principibus et col. 1340: Prsecipue quia ipse in eis Se- meum in aliis bonis meis hssredem mihi Senioribus Arnulpho et Pipino. Caput nioraticum vel adempramentum et man- facio, scilicet de castro Omellas cum suis Senior, pro Dominus superior, apud damentum habet districtum. Ibid. col. pertinentiis et Senioriis, villis, mansis, Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 182. 1341 : Comes respondebat nullum Senio- etc. Charta ejusdem anni ibid. col. 560 : Consule Valesium in Notit. Gall. pag. raticum ei in sua familia nee dedisse, Vendimus... totam illam Semoriam quam 484.Vide etiam Majores, Primates, Primi, nee recognoscere. Vide in Stacamen- habebamus in castro de Vinza cum omni- Senatores, etc.] tum. bus pertinentiis suis. Testam. Bernardi 1 SENIOR, Dignitatis etiam seu officii SENIORATICUM, Dominium, dpmina- D. de Turre apud Baluz. torn. 2. Hist. nomen apud Scotos.Placitum ann. 1293. tio, Gail. Seigneurie. Charta Raimundi Arvern. pag. 498: In dicta Senioria et apud Rymer. torn. 2. pag. 614 : Jacobus Comitis Barcinonensis apud Marcam dominio dicti castri et dicta fortaricia.... Senior Scotise et Joannes de Soules venelib. 6. Hist. Beneharn. cap. 4 : Dono tibi heredem instituo. Litterae Henrici VII. runt, etc. Invenit plegium de relevio suo... fideli meo Guillelrno Raymundi Dapifero, Reg. Angl.ann. 1507. apud Rymer. torn. Jacobum Seniorem Scotias. urbem Tortosam, ut tu teneas ipsam zu- 13. pag. 161 : Sub obedientia et jurisdicSENIOR, Presbyter. Vis Graecse vocis, dam, et habeas Senioraticum de ipsa civi- tions dominii sive Seniorise Veneciarum, upeaguTr]?. S. Cyprianus Epist. 75: Qua tate, etc. Alia Guillelnii de Montecatano etc. Vide Signoria. ex causa necessario apud nos fit, ut per apud eumdem cap. 5. n. 6 : Facto homi1 SENNOEIA, Eadem notione. Charta singulos annos Seniores et prsepositi in nium vobis....de toto illo Senioratico de ann. 1213. ex Tabul. Massil. : Ego Rpn- unum conveniamus ad disponenda ea, Biarno, quod ego ibi per me vel filios celinus dominus et vicecomes Massilise quse curse nostrse commissa sunt. Prudenmeos ibi consequi potero. Alia Ildefonsi vendo rectoribus pro tola communitate tius in Pass. S. Hippolyti: Regis Aragon. apud eumdem lib. 9. Massiliss octavam partem totius dominii Offertur Senior nexibus implicitus. cap. 9: Dono quoque vobis illud Seniora- seu Sennorise. Massilise, sive in justitiis, ticum, quod ego habeo et habere debeo in terris, etc. Charta Michaelis Arelat. Ar- Hippolytum Presbyterum antea vocaBorderas. chiep. ann. 1214. ex Bibl. Reg.: Concedi- verat Paulinus Epistola 4. ad AmanSIGNORATICUM, in Charta Hennci Im- mus in feudum castrum Belliquadri cum dum : Deservimus altario Dei, et mensis per. ann. 1081. apud Ughellum torn. 3. tota Sennoria sua, etc. Vide Senhoria 2. salutaribus ministramus, jam nomine pag. 419: Segnorage, in Libertatibus 1 SENIORITAS , Eodem significatu. officioque Seniores, sensu autem adhuc villse Perusiensis ann. 1260. apud Tho- Charta Rostagni Aquensis Archiep. parvuli, et sermone lactentes. [Oratio ad masserium pag. 98. ann. 1085. inter Instr. torn. 1. Gall. presbyteros ordinandos in Liturg. GalSENIORATUS, Eadem notione. Capi- Christ, novae edit. pag. 65. col. 1: Ad- lic. Mabill. pag. 307: Tu Domine super tula Caroli C. tit. 16. cap. 13 : Et man- junxerunt autem supradictas donationi hunc famulum ill. quern Presbyterii hodat vobis noster senior, quia, sialiquis de Senioritatem piscatoriae opere factse, me- nore dedicamus, manum tux benedictiovobis talis est, cui suus Senioratus non dietatem parationis. Charta ann. 1538. nis infunde, ut gravitate actuum, et cenplacet, et illi simulat, ut ad alium senio- apud Rymer. torn. 14. pag. 596: Residens sura vivendi probet se esse Seniorem. rem melius, quam ad ilium accaptare infra hoc regnum nostrum, seu infra ali- Praefat. ad vesperum Natalis Domini possit, venial ad ilium, et ipse tranquillo qua alia dominia nostra, Senioritates aut ibid. pag. 337: Sanctificet Ecclesiam, et pacifico animo donat illi cornmeatum. patrias vel marchias eorumdem. ssdificet Sacerdotes, (i. Episcopos) exaltet SENIORIVUS, Dominium, Senioraticum, Seniores, inlustret Levitas, etc.] Adde tit. 18. cap. 6. Edictum Pistense cap. 31: Indeque ad terram suae nativita- Seigneurie. Charta Guillelmi D. Montis| SENIORES quoque dicti, ex Hofmannq tis, et ad Senioratum suum quisque re- pessulani ann. 1109 : Detis omnes castros in Lexico, apud Fratres Bohemos, qui deat, etc. Charta Caroli Calvi pro Barci- vestros de terris vestris, et omnes forcias, principem sacrorum curam gesserunt. nonensibus apud Diago lib. 2. cap. 4 : Et et Seniorivos, et potestativos, qux modo SENIORES Monasteriorum dicti, ut est si aliquis ex ipsis hominibus, qui ab eo- habetis. [Charta ann. 1139. inter Probat. apud Vigilium Diaconum in Regula rum aliquo adtractatus est in suaportione torn. 2. novas Hist. Occitan. col. 487: Ego Orientali cap. 2. Monachi duo, setate collocatus, alium, id est, Comitis, aut Vi- prsedictus Bernardus de Comange et uxor provectiores, et scientia ac vitas probicecomitis , aut Vicarii , aut, cujuslibet mea Dias.... donamus tibi Bernardas filiae tate insignes, quibus prxsente vel absents hominis Senioratum elegerit, liberam ha- nostrse et viro tuo Rogerio de Biterri jam- Abbate omnium fratrum disciplina et beat licentiam abeundi. Concilium Tros- dictum castrum de Murello et ipsum Se- omnis cura Monasterii pertinebat, ex leianum ann. 909. cap. 6: Nequaquam niorivum. Super taschis et Seniorivo, in quibus unus tempore suo preesens in Moseniorum ab eis tollemus dominium, quasi Tabul. Prioratus S. .Tohan. Tolos.] Oc- nasterio semper erat ad prsestandum ipsi nomen Senioratus in rebus sibi a Deo currit praeterea in Charta Mariae D. Abbati solatium, vel obsequium advenienconcessis habere non debeant. Synodus Montispessulani ann. 1205. in alia Jacobi tibus fratribus, etc... Alius own fratribus Ravenn. sub Joan. VIII. PP. cap. 11 : Regis Aragon. ann. 1313. torn. 8. Spici- erat, tempore suo exiturus cum ipsis ad lllos, qui pro diver sis suis excessibus se legii Acheriani, [in alia ann. 1254. inter omnia opera, et omnem necessitatem, conveniendos legaliter timent, aliumqve Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit, providens, ne quid contra disciplinam Senioratum confugiunt, etc. Beda in Vita col. 66. et alibi.] facerent, etc. Hi Dprotheo ylpov-re? non S. Dunstani: Jussit eum ablata dignitate j SENNORIVUS , Eodem intellectu, in semel dicunrtur. Ejusmodi Seniores non etiam omni honore privari, et sibi Senio- Pacto inito ann. 1169. inter Guillelmum bini semper ; sed interdum terni erant ratum, ubi vellet, sine se suisque conqui- Montispess. dominum et Bertrandum in Monasteriis. Quippe in Synodo Carrere. Charta Ludovici Regis Burgundise de Andusia torn. 8. Spicileg. Acher. pag. thaginensi, habita ann. 527. habetur ann. 996 : Quoniam quidem et sagacitas 165 : Omnes forcias, et Sennorivos, et po- libellus supplex Petri cujusdam Abbaprincipum nostrorum omnimodis volumus, testativos, quas modo habetis vel in antea tis, subscriptus ab ipso Petro Abbate, ut comperiat prselibati Monasterii rectores, aliquo modo habebitis. Infra legitur Sen- Fortunato Presbytero Monasterii, et a videlicet Abbatem Adalricum, ejusdemque norias. Victore, Vincentio, et Gentio Senioribus Monachos sub nostri regiminis apice atSENIORES, Primates : quomodo Senio- Monasterii. Sed et ad duodecim excreque tuitionis defensione constitutes, et ex res dicuntur in Edicto Marcellini Nota- visse interdum pro Monachorum nuhoc deinceps nostro Senioratui, inclyti rii, qui Synodo Carthag. praefuit, et in mero legimus. Scribit enim Trithemius

SEN
in Vita Mauri Archiep. Moguntini cap. 4. exstitisse in Fuldensi Monasterio 150. Monachos, ex quibus, inquit, 12. ad minus in omni scientia scripturarum doctissimi, dicebantur Seniores : quorum consilio Abbas in quotidianis necessitatibus utebatur, ut opus non esset universam fatigare congregationem. Quoties vero ex his 12. quispiam, vel ad aliud Cosnobium missus, vel morte fuisset sublatus, ex doctioribus et sanctioribus max alius in ejus locum Rectoris et Seniorum electione constituebatur. Vide Sempectss. SENIOVORE. Vita S. Prsejecti Episcopi ex Cod. Atrebat.: Cumque de tanta veneratione Hector cognovisset, maximeque quia Wlfoardo Seniovore domus fiducia perusus erat,.... uterque fugam ineunt. Pro Seniore, seu Majore domus, qua dignitate in Austria donatus erat Wlfoard u s ; [uti etiam editum legitur apud Mabill. saec. 2. Bened. pag. 644: Quia Wlfoaldi Senioris-Domus fiducia perusus erat.] 1 SENIPET^. Vide supra Sempectse. 1 SENISCALCUS. Vide in Senescalcus. 1SENISSIMUS, Valde senex. Vita S. Landpaldi torn. 3. Mart. pag. 37 : Huic repositioni interfuit quidam Frangerus, homo nostra setate Senissimus. Testes Senissimi, in vet. Notitia torn. 2. Capitular. Baluzii col. 823. SENISTERIUS, Sinister. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Seneguiar, Prov. Senisterius, mantinus. Vide Sinisterius. SENIUM, a Senectute distinguit Joannes de Deo, Doctor Decretorum Bononiensis in Pcenitentiario lib. 1. cap. 7. ita ut Senectus sit a 60. annis usque ad 80. Senium vero, post 80. annos. 1 SENIURAGIUS, Idem qui Senior, Dominus. Charta apud Madoas Formal. Anglic, pag. 192 : Quod de omnibus rebus et servitiis qux contingere possunt versus Seniuragios finabiliter acquietabunt per prsedicta servitia Et quod si prsedictus Ricardus vel hseredes sui, prsefatam terram versus Seniuragios non acquietaverint, prsefatus Thomas et hseredes sui illam acquietent versus Seniuragios. 1 SENIUS ALTAEE, Praecipuum. Vide Senior. SENIX, pro Segnis, occurrit apud Leonem Osi. lib. 3. cap. 20. edit. Angeli a Nuce. j SENNE, vox Gallica, Synodus, unde Senne efformatum, vel a Germ. Son, quo congregatio vel collectio significatur, ut supra in voce Senescalcus monuimus. Statuta Synodalia Amelii Archiepisc. Turon. ann. 1396. apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 1181: Comme le Senne soil establi a la correction des crimes et reformation de meurs, nous commandons que les abbez, recteurs et chappelains entrent le Senne a la premiere pulsation d'iceluy. Unde liber in quo congeruntur Statuta Synodalia Senne etiam nuncupatur ibid. col. 1184: Si donnons en commandement a tous abbez, curez et chapelains, aiant cures d'ames, qu'ils aient un livre appelle le Senne, et que chacun d'eux ait et preigne et rapporte la vraye copie de ces presens nos statuts et ordonnances. 1 SENNENSIS, pro Senonensis, ut colligitur ex Nicolai PP. Littera Egiloni Sennensi Episcopo inscripta, apud Sirmondum torn. 3. Concil. Galliae. 1 SENNIOR. Vide supra in Senior. SENNIS. Fridegodus in S. Wilfrido cap. 40:

SEN
Mox Pastor scripsit ecus Sedibus abreplis reddi debere beatum Christi rnathiten post tanta pericula Sennera.

SEN

423

Id est, ni fallor, sanMm,incolumem,quod sequentia suadent. j SENNORIA, SENNOBIVUS. Vide in Senior. SENNUMIA, Tristitia, in Gloss. Isid. [Excerpta : Semunia. Papias et Constantiensis : Sennunia. Martinius emendat Senium, Vulcanius Senturmia.] Sed leg. Sennia, ex Gr. atfwota. SENODICUM. Testamentum Fulradi Abbatis S. Dionysii, editum a Mabillonio torn. 4. pag. 341: Ut in alimonia eorum, et susceptionem hospitum, vel in eleemosina Senodicorum, pauperum^ viduarum, orfanorum, et in lumen Ecclesiarum conferre debeam. Id est, Xenodochiorum. Ita Senodokium in Legibus Luithprandi Regis Longob. tit. 15. 4. [** 19. (4, 1.) Herold. Senedohio, Murat. Xenodochio.] Senodochium in Capitulari 6. ann. 819. cap. 5. Vide Sinodochium. SENODOCHIUM. Vide Sinodochium. 1 SENODOXIUS, a Graeco Evo56xoc, Titulus Magni Hospitalariorum seu Templariorum Magistri. Charta Petri Abonis : Trado et dono Deo et sancto El li quens, qui mout fu Sends, sepulchro ac ecclesiss beati Joannis OspiEn Venisse s'est chemines. talis Jerusalem Garatio Senodoxio ac aliis fratribus Jherusalem ospitalis, etc. Vide Ibidem: Sinodochium. Alexis ot nom, mult fu biaus, * SENONCHIA, f. Aquae decursus, vel Bien Ensenies iere li danziaus. Stagnum. Charta Caroli comit. Vales, ann. 1314. in Reg. 50. Chartoph. reg. Nisi ibi Ensenies sit pro Doctus, perich. 56 : La contee de Chartres o toutes tus. Vide supra Scientiatus. ses honneurs et ses appartenances, Se* SENSEITUS, pro Censitus, qui ad cennonches, molins et ronmolins. sum tenet. Charta ann. 1404. in Reg. 1 SENORPAIZ. Vide infra Sonopair. feudor. comitat. Pictav. ex Cam. Corn1 SENPECT^, pro Sempectse. Vide ibi. put. Paris, fol. 63. r: Cum hominibus SENSALES, Proxenetae, Courtiers. Syn- meis, mensionariis et aliis tenanciariis odicpn Nicosiense cap. 29: Similiter a meis et Senseitis, etc. Vide Sensarius et mediatoribus, quos Sensales appellant, Sensivus, ne tractarent aut promoverentur convenT 1. SENSIBILIS, Sensu praditus. Vetiones contractuum prsedictorum (usura- tus Irenaei Interpres lib. 2. cap. 14. n. 6: Ex quibus et ea quge Sensibilia et inriorum.) Legendum forte Cursales. SB" Nihil emendandum existimo: sensata sunt, subjecerunt. Vide Sensatus. Censal quippe proxenetam vpcant Pro 2. SENSIBILIS, Eadem notione atque vinciales: quod etiam alibi in usu est. Sensatus, nostratibus Sensible. Lit. reVide Savary in Diction. Commercii. miss, ann. 1365. in Reg. 98. Chartoph. * Nihil prorsus emendandum esse reg. ch. 487 : Laquelle Coline n'estoit pas probat Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. bien Sensible, ne ne savoit pas bien faire reg. 7657 : Sensal, Prov. proseneta. Italis ses besongnes. Aliae ann. 1389. in Reg. 138. ch. 176: Chintrel qui lors estoit jeune quoque Sensale. Hinc * SENSARIA, Proxenetae merces, Ital. varlet, de I'age de 18. ans et peu SensiSenseria. Pactum inter reg. Tunet. et ble,... demande grace, attendu le jeune Pisan. ann. 1398. torn. 1. Cod. Ital. di- age et petit sens qu'il avoit, lors que les plom. col. 1122: Item quod mercatores faiz dessusdiz furent commis. Vide SenPisani non teneantur nee debeant solvere sibilitas 2. pro eorum roba seu mercibus,... nisi sicut 11. SENSIBILITAS, Sensus, Gr. atTY)<n<;. ab antiquo solvere consueverunt, et tarn Vetus Irenaei Interpres lib. 1. cap. 8. n. pro Sensariis, quam pro quibuscumque 2 : Christus eorum figuravit, et ad Sensialiis avaritiis. bilitatem adduxit ejus, quod dereliquerat | SENSARIUS, Qui ad censum, seu sub luminis. Et cap. 15. n. 2 : Ut ad earn, aliqua praestatione elocat, Gall. Censier. Sensibilitatem hominis descenderet, etc. [--* Sensalis, proxeneta. Vide Stat. Gen. Mirac. MSS. Urbani V. PP.: Perdiderat civil, lib. 6. cap. 17.] Statuta Genuae lib. visum, auditum, loquelam et omnes Sen1. cap. 19. fol. 26. v: Et de prsedictis sibilitates. Vide Sensatio 2. stari debeat fidei Sensarii qui arram de1 2. SENSIBILITAS, ut Sensatio 1. apud derit, vel denarium Dei, si tarn de con- eumdem lib. 1. cap. 30. n. 14 : Sensibilitractu, quam de arra et denario Dei, de tate in eum descendente didicisse (aiunt) quibus stari debeat ipsius Sensarii sacra- quod liquidum est. Et lib. 2. cap. 6. num. mento, etc. Vide in Census. 1 : Magnam mentis intuitionem et SensiSENSATICUM, pro Censaticum, semel bilitatem omnibus prasstat. Vide infra ac iterum in Vita Aldrici Episc. Ceno- Sensuabilitas. man. num. 56. [Vide Sensus 2.] 1 SENSIFICARE, Sensus capacem red1 1. SENSATIO, Intellectus, intelligen- dere, sentire facere. Mart. Capella lib. tia, cognitio, Gr. voyjo-tc. Vetus Irenaei 9. pag. 308 : Rupes Sensificare tonis, etc. Interpres lib. 2. cap. 13. n. 2:Hsec autem 1 SENTIFICA.RE, Eadem notione, apud enthymesis multum temporis faciens in Claud. Mamert. de Statu animse lib. 1. eodem, et velut probata, Sensatio nomi- cap. 17 : Universum corpus movere atque natur. Idem lib. 5. cap. 20. n. 2 : Supra Sentificare. Et lib. 3. cap. 2 : Nee alia igitur sentiunt, quam est mensura Sensa- pars animse Sentificat oculum, et alia tionis. Vide Sensibilitas 2. et Sensus. vivificat digitum.

T 2. SENSATIO, Forma, apud enmdem Interpr. lib. 2. cap. 14. num. 6 : Et altera quidem stibstitutionis initia esse; altera autem Sensationis et substantiss. Vide Sensibililas 1. SENSATULUS, Sensui suo deditus, seu opinioni suse inhserens apud Hincmarum Rem. Opusc. LV. Capitulor. adversus Hincmarum Laudun. cap. 43. pag. 547. Locum dedimus in praefatione. SENSATUS, Sensu pollens, prudens. Gloss. Graec. Lat.: Nouvex^o Cordatus, sensatus, intelligens. Sic nos dicimus, Sense. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Sensatus, Senez, plain de sens.] Vir Sensati animi, apud Saxonem Gr. lib. 2. Passim in Libris sacris. * Nostris Sens, send, Ensenie et Assense. Charta ann. 1316. torn. 2. Hist. Leod. pag. 408: Se en aucun cas de loy et costume de pays, sont trap larges, ou trap raids, ou trop etroits, ce doit estre attempreit en temps et en lieu, par les Sens de pays. Lit. remiss, ann. 1379. in Reg. 116. Chartoph. reg. ch. 24 : Le suppliant qui estoit tout Assensez, homme de raison, et personne notable, etc. Phil. Mouskes:

424

SEN

SEN

SEN

T SENTIFICUS, apud Macrob. Saturn, lib. 7. cap. 9. et Mart. Capellam lib. 2. pag. 43. 1 SENSIO, Sententia. Gloss. Isid. 1 SENSIRE, pro Saisire, Obsignare, ad manum Regis ponere, Gallice Saisir. Charta Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1302. torn. 2. Chartul. S. Vandreg. pag. 1844 : Item volumus quod si mandaverimus.... bona alicujus praslati, vel alicujus alterius personse ecclesiastics seu clerici capi seu ad manum nostrum poni, quod virtuti mandati prsedicti seu prsecepti bona eorum recte mobilia non capiantur, Sensiantur seu ad manum nostrum ponantur;... nee volumus quod in casu isto gentes noslrse de bonis ipsorum capiant, Sensiant, vel arrestant ultra quantitatem emendss pro qua dicta bona mandabimus capi, Sensiri vel etiam arrestari. * SENSIVUS, pro Censivus, Censui obnoxius. Charta ann. 1126. in Append, ad torn. 6. Annal. Bened. pag. 650. col. 2 : Homines autem S. Richarii capite Sensivi, sine abbatis assensu, numquam in communiam intrabunt. Vide Sensus 2. T SENSUABILITAS, ut Sensatio 1. Vetus Irenaei Interpres lib. 2. cap. 13. n. 3 : Totus cum sit sensus, et totus spiritus, et totus Sensuabilitas, etc. Vide Sensibilitas 2. el Sensualitas 2. T SENSUABILITER, Ex rationeet sensu, apud eumd. lib. 5. cap. 18. n. 3 : Sensuabiliter legem statuens, universa quseque in suo perseverare ordine. T 1. SENSUALITAS, Sensus, appetitus, facultas sentiendi, Gall. Sensualite. Tertull. de Anima cap. 17: Plato irrationalem pronuncians Sensualitatem, etc. Vita Innocentii III. PP. apud Murator. torn. 3. pag. 521 : Percaput intelligitur mens,... cujus superior pars est ratio, et inferior Sensualitas. S. Bernardus de Consid. lib. 5 : Ubi sumus, vallis est lacrymarum, in qua Sensualitas regnat, et consideratio exulat. Adde Imitat. Christi lib. 1. cap. 1. f 2. SENSUALITAS. Elmham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. edit. Hearnii cap. 54. pag. 135 : Quidarn Anglicus, vel virilis animositatis industria, seu temerariss prsesumptionis, seu Sensualitate ductus, muri latus attingens, etc. Id est, suo sensu. Vide supra Sensuabilitas. * 3. SENSUALITAS, Gall. Sensitalite". Sensus, intellectus. Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 110. Chartoph. reg. ch. 208: Et il soit ainsi, que ledit Pierre depuis un an en ca par impatience, fragilite ou diminution de son corps et de sa Sensualite, soit devenu tout ydiote, etc. Vide supra Sensibilis 2. et Sensus 1. * SENSUATUS, Sensu pollens, prudens, idem qui Sensatus. Epitaph, ann. 1299. apud D. Le Beuf torn. 4. Hist, dioec. Paris, pag, 213:
0 vos arlistse, medici vos, vos canonist;e, Et vos legists, perpendite quis fuit iste : Nomine Robertus Salnerius ipse vocatus, Pontisara natus, vir Justus et undique castus, Formosi gestus, consul bonitate praecinctus Regis Sensuatus, legum professor honestus, Dum fuit in vita, Caleti fuit archilevita, etc.

1. SENSUS, Intellectus, voO;, nostris, .Sens, bon sens. Ita usurpant S. Hieronymus in Indice Hsereseon cap. 17. 28. Ruffinus in Exposit. Symboli, et Eucherius Homil. 1. de Ascensione et Homil. de Pentecpste. [Capitul. lib. 1. cap. 76: Non sinatis nova vel non canonica aliquos ex suo Sensu et non secundum Scrtpturas sacras fingere et prsedicare populo. Vide supra Sensuabilitas.]

TIN SENSU, Sensibiliter, manifesto.

Vetus Irenaei Interpres lib. 5. cap. 17 : sermones, in isto vero non minor numerus Propter hoc docebat homines in Sensu Sententiarum invenitur. 1 3. SENTENTIA. Excerpta ex Terrario per ea signa, quss faciebat, dare gloriam Deo. S. Petri Piperac. apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 704: Sententiam igitur eccle| 2. SENSUS, pro Census, Pensitatio ex agris et praediis. Charta ann. 764. apud siarum, et donum earum, si ausu temeraMarten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 29: rio quis improbare prsesumpserit, a corUt qualemcumque Sensum visum vobis pore Christi et Ecclesise segregates, etc. fuerit illis injungatis, quern vobis per Ubi leg. forte Sensina, pro Saisina, possingulos annos solvant. Statuta MSS. sessio. Vide Sensire. Auscior. ann. 1301. art. 24 : Pro quo ho| SENTENTIA JUDIGIORUM, Liber Ecnore, fundo vel possessione tenetur do- clesiasticus, in quo continentur, quae ad mino ad certum Sensum, servitium seu poenitentiam imponendam et ad reconprsestationem annuam. Consuet. Lemo- ciliandum poenitentem spectant. Vide vic. art. 61 : Et si Sensus valeat plusquam Pcenitentiale. pretium hujusmodi ultimas assentationis, | SENTENTIABILIS, Per sententiam habetur hujusmodi contractus pro assen- redditus. Mirac. S. \yalarici torn. 1. tamento. Vide Sensaticum. April, pag. 29 : Ut Sententiabili decreto, 1 SENSUS TERR.E, Illius declaratio quid super hoc deliberandum sit, censeu inquisitio judiciaria. Charta Guido- seatur. nis Comit. Flandr. ann. 1237. ex Tabul. SENTENTIALITER, Per sententiam, vel S. Barthol. Betun.: Si vero hospites vel judicium, in Diurno Romano pag. 38. alii judicatores curise dictorum prszpositi ubi infra, synodaliter, idem sonat. [Senet capituli habeant opus Sensu terrse sive tentia Curiae Reg. Aptensis ann. 1314. ex enquesta in eorum judiciis faciendis, do- Schedis D. de Remerville : Absolvimus et minus Bethuniensis vel ejus ballivus de- absolutos Sententialiter pronunciamus. bet eis facere haberi bona fide Sensum Vide Sententionaliter.] terrse sive enquestam per pares castri BeSENTENTIARE, Sententiam proferre, thuniensis quotiescumque.... fuerit requi- dare, [lata sententia condemnare, Gall. Sententier. Statuta Auscior. MSS. art. 7: situs. * SENSUS CAPITANEUS, Inconsultus Bajuli et Consules prsedicti capere potenaturae impetus, Gall. Premier mouve- runt criminosos simul et divisim; inquiment. Lit. remiss, ann. 1334. in Reg. 69. rere autem vel Sententiare non nisi simul. Chartoph. reg. ch. 236: Dictus Alquerius Charta ann. 1463 : De omnibus inquisidelatus, Sensum capitaneum et non ratio- tionibus sive enquestis terminatis et Sennem sequendo, irruit cum quibusdam suis tentiatis, seu terminandis et Sententiancomplicibus contra dictum Petrum de la dis, etc.] Albertus Stadensis ann. 1179 : Balma nemini injuriantem, et percussit Papa in Consilio suo Sententiatus est, etc' Rigordus ann. 1209 : Qui (Papa) audita et male tractavit eumdem. 1 SENTELLA, pro Scutella, ut opinor. ejus propositione, et universitatis scholaVide in hac voce. Charta Roberti Co- rium contradictione, Sentenliavit contra mit. Mellenti ann. 1183. torn. 4. Hist. ipsum. Vitae Abbatum S. Albani: Contra Harcur. pag. 1346 : Concessi prssfatis quos judices non audebant Sententiare. monachis poma colligenda ad perpetuum Joan. Gerson. de Imit. Christi lib. 3. potum eorum et servientium ipsorum per cap. 1 : Non me sinas secundum auditum totam forestam meam, et Sentellam ele- aurium hominum imperitorum SentenmosynsB menses mess ad ipsam pertinen- tiare, id est, sententias et opiniones protern, quandocunque ego ero apud Wan- mere, judicare. Utitur etiam Michael Scotus lib. 2. Mensae Philosoph. cap. 23. tevillam. lib. 4. cap. 17. [Occurrit pra3terea in I SENTELUS. Vide Seintelus. t SENTENA, SENTHA, SENTONA, pro Chron. Trivetti apud Acher. torn. 8. SpiSentina, Fundum navis, in Informal. cil. pag. 463. in Statutis Cadubrii lib. 1. ro passagio transmarino ex Cod. MS. cap. 5.19.60. in Annal. Genuens. Georgii Stellae apud Murator. torn. 17. col. 1167. angerm. Claudii, apud * SENTENEYA, [Gall. Chiendent : in Statutis Monast. S. MSS. pag. 135.Lutorn. 6. Reliq. in Habui unam mulierem ad proicien- dewig. S. August. Cantuar. torn. 6. Maii Mirac. dum la Senteneya de dictis vineis. pag. 402. etc.] (Arch, histor. de la Gironde, torn. 21, "Interdictumvelexcommunicationem pag. 697.)] decernere. Charta Rainaldi dom. Caseoli 1 1. SENTENTIA, Sapientia, Gr. (rfve- ann. 1229. in Chartul. eccl. Lingon. ex fft?. Vetus Irenaei Interpres lib. 1. cap. Cod. reg. 5188. fol. 33. v : Et si de hoc 10. n. 3 : Qui vere sunt deserti a divina forte deficerem, ipse episcopus.... posset.... Sententia magistri. in me et terram meam Sententiare, usque \ 2. SENTENTIA, Compendiaria rei ali- ad plenam condignam super prssdictis sacujus expositio. Capitul. Attonis cap. tis factionem. 97 : Commonendi sunt omnes fideles, ut 1 SENTENTIARE, Statuere, judicare, generaliter a minima usque ad maximum decernere. Acta ad Cone. Basileense orationem Dominicam et symbolum me- apud Marten, torn. 8. Ampliss. Collect, moriter teneant, et dicendum eis quod in col. 363 : Item, quss peccata lex divina his duabus Sententiis omne fidei Chris- Sentential poenaliter punienda. Ibid. col. tianse fundamentum incumbit, et nisi qui 372 : Post hsec doctor adducit auctoritates has duas Sententias memoriter tenuerit, plures canonum et doctorum Sentenlianet ex toto corde crediderit, et in orations tium, quod rigor cerrectionis seu justitias ssspissime frequentaverit, catholicus esse deberet temperaripropter peccantium mulnon poterit. ^Ifricus in Praefat. ad Sige- titudinem. ricum Archiep. apud Wanleium de Anj SENTENTIARE, Consentire. Litterae tiqua Litterat. Septentr. pag. 153 : Qua- Edwardi I. Reg. in Chron. Angl. Th. draginta Sententias in isto libro exposui- Otterbourne pag. 105 : Volentes et exmus, credentes hoc sufficere posse per an- presse Sententiantes coram nobis, tannum fidelibus, si integre eis a ministris quam coram superiori et directo domino, Domini recitentur in ecclesia. De his 40. in omnibus ordinandis stare et obtempeSententiis in alia Praefat. his verbis lo- rare, etc. quitur idem .Elfricus ibid. pag. 157 : | 1. SENTENTIARIUS, Arbiter. Statuta Igitur in anteriore opere ordinavimus XL. Monast. S. Claudii ann. 1448. pag. 45 :

SEN
In nos tanquam arbitrators, Sententiarios, deftnitores, judices, etc. Vide Sententiator. *<2. SENTENTIARIUS, Gall, alias Sentenchier, Qui sententias judiciarias exscribit, scriba. Charta ann. 1403. torn. 2. Hist. Leod. pag. 437 : Item que semblablement soit observeit tant aux Sentenchiers, comme aux articuleurs, notaires, auditeurs et appariteurs desdites courts. SENTENTIA.RII, Qui libris Sententiarium Petri Lombardi student. Vide Baccalarii 3. 11. SENTENTIATOR, ut Sententiariusl. Charta ann. 1298. apud Rymer. torn. 2. pag. 819 : Tanquam in arbitrum, arbitratorem, laudatorem, diffinitorem, arbitralem Sententiatorem, etc. * 2. SENTENTIATOR, Offlcium in moneta Florentina. Charta ann. 1317. apud Manni de Sigil. antiq. torn. 4. pag. 77 : Sententiatores dicta* monetas auri, etc. ] SENTENTIONALITER, ut Sententialiter. Diploma Ruperti Reg. Rom. ann. 1401. apud Tolner. Hist. Palat. pag. 145 : Et extra jus, ut moris est, Sententionaliter constitutos et depositos, ad iionores, status, officia, jura pristina in integrum libere restituendi. SENTENTIONARE, Sententiam dicere. Rudolph. I. Imper. Constit. ann. 1283. apud Pertz. Leg. torn. 2. pag. 445 : Principes, comites et nobiles, qui eodem aderant judicio, Sententiando protulerunt, etc. 1 SENTENTIONATUS ab Ecclesia, divo Thomas est Ecclesise sententia damnatus. Goclenii Lexic. Philos. Vide Sententiare. SENTENTIOSUS. Gloss. Lat. MS. Regium Cod. 1013 : Susurrio, Sententiosus, bilinguiif, vel alicujus naturae. SENTERIUM, Semita : supra Semitarium, ex Gall. Sentier : in Charta Philippi Franc. Reg. ann. 1184. in Probat. Hist. Monmorenc. pag. 48. [et in Charta ann. 1496. in Dombensi tractu.] 1 SENTERIUS, Eadem notione, in Statutis Mutin. rubr. 63. fol. 13 : Stavimus (statuimus) quod Senterius qui est de subtus dictam viam debeat examplari et aptari, ita quod homines illinc possint ire et redire cum bobus et plaustris. Senteret, et ejus dimin. Senteleite usurpat le Roman de la Rose MS. :
D'un Senteret gardoit 1'entre^e, Mes el n'est pas dedens entree.

SEN

SEN

425

Ibidem :
Mes or lessons ces voies lees... Mes les deduians Senteleites Jolis et reuvoisies tenons.

*Ital. Sentiero, nostris alias Sante et Sente. Chartul. Latiniac. fol. 262 : Item deux autres arpens de terre assis vers le boys, aboutissant d'un bout sur la Sante, qui va de Auges a Fresnoy. Vitae Patrum MSS. :
Tant a 1'oursiere avironnee, Qu'il a une Sente trouvee, C'une ourse i avoit donnee.

Hinc diminutivum Sentelotte, in Lit. remiss, ann. 1375. ex Reg. 107. Chartoph. reg. ch. 276 : La ne avoit aucun chemin, accouslume au meins, que une petite Sentelotte non frequentee. Sendier, pro Sentier, in Lib. cens. terrae d'Estilly an. circ. 1430. ex Cod. reg. 9493. fol. 6. v: Item sur une autre piece d'ertaye, qui est pres le Sendier en alant aits Motaiz. 1 SENTHA, pro Sentena. Vide ibi. SENTIA, Locus sentibus refertus. vn

Gloss. Gr. Lat. MS. : 'AxavOwv 6 natus in Vila S. Radegund. cap. 31. Vide Sentia. Edit. Hsec sencia. Festum. 1 SENTIFICARE. Vide supra SensifiISENTINATOR, Qui sentinam exhaurit, care. apud. S. Paulinum loco laudato : Quid huic, quseso, obfuit seni persona SentinaT SENTILIS. Informal, de passagio transmarino ex Cod. MS. Sangerm. : toris et in nautis vilissima ? SENTJNOSUS. Sentinosum navigium, diItem tallas ad fornimentum arborum suuales et Sentiles LX. tallas. Telas spe- xit S. Ambrosius in Orat. funebri de obitu fratris, pro rimoso, et in quo excies esse videtur. J 1. SENTIMENTUM, Sententia, opinio, haurienda ssepius sit sentina. SENTIO, nis, Sententia, in Gloss. Isid. Gall. Sentiment. Chron. Corn. Zantfliet 11. SENTIRE, a Gall. Sentir, Olfacere. apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 495 : Verum ne Rex proprio Sentimento Vita B. ColetaB torn. 1. Mart. pag. 563 : videretur inniti, aut injusto ilium con- Potio vini , quod sic erat infectum, demnare judicio, mandavit duodecim pa- quod causabat fastidium omnibus Senres et primores regni, etc. Tract, de Ex- tientibus. * 2. SENTIRE, Scire, nosse. Hist, belli pugnat. CP. ibid. col. 792 : Hoc ergo fuit Sentimentum Colymbassa quod supra re- Forojul. apud Murator. torn. 3. Antiq. tulimus, quod tantum valuit apud Prin- Ital. med. aevi col. 1099: Regnante guerra cipem Turcorum, etc. inter nos de Maniaco et ipsos de Meduno, 1 2. SENTIMENTUM, Sensus, animi af- homines Fannse satis aperte, sicut nos de fectio, qua etiam notione Sentiment Maniaco, Sentiebant ire contra ipsos, sive usurpamus. Gersonius de Consolat. per villam Fannae, sive a parte inferiori, Theol. lib. 4 : Plurimos, crede mihi, fefel- vel per mantes, sicut nos ire Sentiebant, lit nimia Sentimentorum hujusmodi con- per signa fumi, vel nuncios eis nota faquisitio seu cupido : hoc in Turelupinis ciebant. * Sentir nostrates diversimode usuret Begardis, hoc in quibusdam devotis non secundum scientiam expertum est, parunt. A Latino Sentire, Gall. Penser, qui deliramenta cordis sui pro Dei Senti- etre d'un sentiment, dixerunt Sentir, eamentis amplexantes turpiler erraverunt. dem acceptione. Chron. S. Dion. torn. 7. Vita S. Johan. Bonvisii torn. 5. Maii Collect. Histor. Franc, pag. 137 : En ce pag. 107 : Vita nempe istius Christi servi concile (de CP.) fit ausi ordene des ymaerat quidam continuus respectusinDeum, ges aourer, tout autrement que li ancien cum intellectuali Sentimento. Informat. pere n'en avoient Senli. Pro Pressentir, pro Canonizat. S. Delphinaa et S. Elea- Mentem alicujus expiscari, perscrutari, zaris ann. 1363. apud Columbum de fa- occurrit in Lit. remiss, ann. 1372. in mil. Simin. pag. 597 : Cum Sentimento Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 158 : Icellui maxima. Et licet indignus sim omnia ilia exposant dist audit Cretan qu'il Sentist Sentimenta devotionis habere, etc. in Imit. audit bailly pour combien il donroit son office de bailly. Sentir prasterea dicitur Christi lib. 4. cap. 17. n. 2. * SENTINA, Meretricum habitatio, infans, qui in utero materno se se moGall. Mauvais lieu. Stat. synod. Tornac. vet. Laquelle Marguerite estoit grosse ann. 1366. cap. 10. art. 5. pag. 49 : Nee d'enfant Sentant, des six sepmaines avoit, per Sentinas et domunculas, in quibus in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. 153. mulierculas conveniunt, more lenonum, ch. 367. (clerici) non discurrant. Gallicum vero * SENTIRDM, f. Assensus, ab Italico Santine, Sentaine et Sentine, Naviculam Sentire, Assentiri, ratum habere, vel sonat, piscatoribus, maxime super Li- Prsestatio pro facultate pascendi porcos; gerim, in usu. Lit. remiss, ann. 1373. in de Semita, ab Italico Sentiero, interpreReg. 105. Chartoph. reg. ch. 100: Comma tatur Bern, de Rubeis ad veterem Charlesdiz poures pescheurs eussent mene en tarn inter Monum. eccl. Aquil. col. 338 : une leur Sentaine ou nacelle, amont ladile Porci de sinodochio, qui prope est positus, riviere de Loire en la ville d'Orliens, cer- sine omne Sentiro cum potestate de prastaine quantite de poissons, etc. Aliae ann. dicto monastero pabulent. VSENTIS, Fibula. Vita S. Brigidse torn. 1376. in Reg. 109. ch.ll3:/efta Grineaul qui a un port de la riviere de Loire, qui 1. Febr. pag. 139 : Ac suam Sentem aravoit un petit batel, nomme audit pais genteam pretiosamque in depositum sibi Sentine, etc. Santine, in Lit. ann. 1378. commendans. SENTITARE, In animo sensim judicare. ex Reg. 114. ch. 170. Alias ann. 1386. in Reg. 129. ch. 75 : Lesquelx pescheurs re- Gloss.Isid. tournerent garder leurs engins et leur j 1. SENTITUS, Prospectus, visus. Rechalan ou bateau, dit Sentine. Denique gimina Paduse ad ann. 1320. apud Mualias ann. 1402. in Reg. 157. ch. 188 : rator. torn. 8. col. 433 : Dominus Canis Comme ledit Beducorps ait acoustume de cum suo exercitu occulte invasit et assalipescher en la riviere de Loire,... il oy en vit civitatem Paduas,... et intraverunt ulicelle riviere une Sentene conduire, etc. terius plusquam ccc. et per gratiam Dei et precibus Sanctorum Sentiti fuerunt et Vide supra Centina. ] SENTINACULUM, Sentinaa receptacu- obviati per cives Paduanos, taliter quod lum, vel instrumentum, quo exhauritur violenter cum magno suo damno et vitusentina. S. Paulinas Epist. 49. num. 3 : perio expulsi extra fuerunt. Sentitus Post unum vel alterum brevis Sentinaculi sum, pro Sensit me, in Vita S. Petri haustum humore destricto, etc. Thomasii. * 2. SENTITUS, pro Sensus, Gall. SENTINARE, Sentinam aquis exhaurire. S. Augustinus serm. 34. de Divers, Senti. Lit. remiss, ann. 1356. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 621 : Cum prsecap. 13 : Sententia ista sic est in corde hominis, quomodo cadus. Inde Sentinatur dictus Almaurricus non odio, sed cornavis in pelago, non potest enim nisi rectionis causa, dictum Colinum de palma aquam admittere per ruinas compaginis solo ictu percussisset, dictus Colinus suss. Cassarius Arelatens. serm. 8. ad Sentito dicto ictu prasdicti Almaurrici, Monachos : Nam quomodo navis,, postea- timens forsan ne iterum percuteretur ab quam pelagi fluctus evaserit, si in portu eo, etc. Sentinata, id est, vacuata in portu non SENTURARIUS, Zonarum artifex. fuerit, de minutissimis guttis impletur et Charta ann. 1374. in Reg. 106. Chartoph. rnergitur, etc. Infra : Quomodo navis Sen- reg. ch. 113: Quadraginta solidos renduatindtur a situla, etc. Utitur et Fortu- les.... super quadam domo lapidea.... Jo-

426

SEP

SEP

SEP

j SEPARIA, ut Separale. Charta ann. hannis Pascalis Senturarii castri Lemovi- tiquae MSS.: Separia, pro separata, aut discreta. Glossse Pith. : Separ, seorsim, a 1299. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. censis. Vide supra Santurerius. parte. Glossse MSS. : Separia, disparia. pag. 336 : Possint sibi appropriare et in1 SENTURMIA. Vide Sennumia. SENTUS. Fulbertus Carnot. Epist. 71. Joan, de Janua : Separ, i. seorsim a pari, cludere pro voluntate sua ires acras prssde Poenitente : Sentus enim et squali- 1. dissimilis, unde separitas. [Gloss. Lat. dictes placies.... quss jacet juxta Separiam dus, pallentique made deformatus, etc. Gall. Sangerm. : Separ, dessemblant.] praedictorum Prioris et Conventus de Ubi legendum puto Semus. Vide in hac Ordericus Vitalis lib. 13. pag. 907 : Opti- Burncester. mates autem, qui Separes cactus in expevoce. 1 SEPARITAS. Vide supra Separ. SSir* Sentus vox est puriqris Latini- ditione legali ductu ductitare debebant, * SEPARIUS, [Forsan Fabricant de tatis quae squalidum et horridum sonat, in militia Romanes rigorein disciplines, ni chandelles, in Cart. S. Petri Carnot. ex qua notione usurpatur a Fulberto. Ea fallor, ignorabant. Utitur Solinus cap. prolegom. Guerard.] utuntur Terent. in Eunucho act. 2. 13. ut etiam Prudentius in Apotheosi 1 SEPE, Sepes, Gall. Haie. Acta S. BerSC. 2 : Video Sentum, squalidum, segrum, v. 311. trandi torn. 1. Junii pag. 796 : Et cum ** SEPARE , Separatim. Inscription. invenisset unum leporem juxta quoddam etc. et Virgil. JEneid. lib. 6. v. 462. Loca Senta situ. Ubi Servius : Senta, Christian, in Maii Classic. Auctor. torn. Sepe, etc. squalida. 5. pag. 369 : SEPEBANDESE, Silva banno defensa -SENU, Senium, in Gloss. Lat. MSS. et prohibita. Charta ann. 1196. apud MuAmbrpsius tandem hos Separe condidit ambos.... Regiis. rator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. Nazarium apporlans alio, Celsumque relinquens. 7 1. SENUS, pro Senex, in Append, ad 92 : Item si in Bumino a Torolla usque Marculfum form. 31. j SEPARABILITAS, Separatio, divisio. ad campum Anselmi, aliquis dirojaret, | 2. SENUS, Nervus, corda, qua Concil. Toletan. XVI.inter Hispan. torn. perdet radium, et tres solidos dabit curias, in scamno torquendus ligatur, Germ. Sehne. 2. pag. 738 : Quorum tamen personarum nisi esset Sepebandese venatorum. Qu33 Gloss. MSS. Florentines : Arcus, corda, quamvis in hoc quod ad se sunt nulla pos- vox scribenda est distinctis vocibus Sepe-bandese. Vide Sepe et Bannum 1. Senna. Pactus Leg. Salicse cap. 39. ex sit Separabilitas inveniri. Cod. Guelferbyt. apud Eccardum pag. SEPARALE, Est quod Separat, seu diSEPEDIUM, Refugium. Papias. 129 : Et Senum et scamnum presstet, ubi vidit tenementum a tenemento, seu rem SEPELIATIO, Actio sepeliendi morservum tenderet dibia. ab alia re, terminus, limes. Ita usurpat tuum, Gall. Ensevelissement. Stat. eccl. Tull. MSS. ann. 1497. fol. 107. r : Non * 3. SENUS, pro Scenicus. Vide supra Fleta lib. 1. cap. 12. 21. Interdum Sena 3. SEPARALE sumitur pro ipso tene- remaneant corpora post Sepeliationem | SENYAL. Vide infra Signals. mento, aut re, quse ab alia separatur, sine luminari, cruce, aqua benedicta, inf 1. SEO, Lacus, ex Gloss. Mons. apud seu suis termini's definitur, ut in eodem ceriso, nee soli. Nostris Sevelir, pro. EnSchilter. in Gloss. Teuton. librq Fletse lib. 2. cap. 49. | 1 : Quod terrer, Sepelire, humo mandare. Testam. | 2. SEO, pro Seu, sive, in vett. Form. averia capta fuerunt in suo Separali. Renati reg. Sicil. ann. 1474. torn. 2. Cod. Andegav. et in aliis antiquioribus Ins- Adde lib. 4. cap. 1. | 21. cap. 20. | 5. cap. diplom. col. 1277 : Item ledit seiItal. que son trumentis. 27. 17. Piscaria Separalis, apud Ingul- gneur roy lestateur , veult * SEODA, Pellis species, f. sebo prse- fum pag. 852. 874. 881. Sedes Separalis corps soit ports en I'eglise d'Angers, pour parata, in Dipl. Chilp. II. ann. 716. torn. Abbatias pag. 860. Several tenancie, apud estre en icelle eglise Sevely et inhume. 4. Collect. Histor. Franc, pag. 694: Seoda Littletonem sect. 89. Separates decimae, Vita J. C. MS. : pelles 10. Cordenisss pelles 10. Vide infra apud Prynneum inLibertat. Angl. torn. Les nus faisoit bien revestir, Seupum. 2. pag. 955. Vide Statutum 2. WestmqLes mors laver et Sevelir. SEONITIUM. Vide Saiones. naster. cap. 27. Charta Eadredi Regis 1 SEONIUM. Vide infra Sonare 3. Anglise torn. 1. Monastici Anglic, pag. j SEPELICIO, Jus sepulturse, seu obSEONNUM, Furfur, ex Gallico Son. Pa- 168 : Inprinis (dono) insulam Croylandies ventio quae sacerdoti ob sepulturam nts de obolo, et de rebureto, et de Seonno, pro gleba Ecclesiss, et pro situ Separali contingit. Charta Willelmi Angl. Reg. etc. in Charta ann. 1243. Hist. Monmo- ejusdem Monasterii cum his limitibus di- ann. 1083. ex Tabular. SS. Trinit. Carenciac. pag. 101. stinctam, videlicet, etc. Charta ann. 1206. dqm. : Monachis remaneat ecclesia S. 1 SEORSIVUS, Seqrsum positus, sepa- torn. 1. ejusdem M9nast. pag. 327 : Fun- Nicholai cum cimiterio suo omnino quieta, ratus. Sententia Sigismundi III. Reg. data fuit Ecclesia in situ seu fundo .... necnon et Sepeliciones omnium paroPolon. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. continente 40. acras terras fruscas, pa- chianorum sanctimonialium in burgo moMSS. pag. 222 : Itaque habuisse et habere stures, et pratis Separalibus jacentibus in nachorum manentium. illustrates suas Seorsivas cancellarias et Burnham, etc. In separali, in Fleta lib. SEPELIRI subtus mortuum, Poena plim dicasteria, per communes tamen, atque 2. cap. 54. 15. i. disjunctim, divisim : homicidae, apud Beneharnenses, qui viex utraque residentia adhibitos consilia- nos dicimus Separement. vus sub cadavere illius, quem occiderat, rios, etc. } SEPARALES CHARTJE Separatee, di- sepeliebatur. Fori Morlanenses art. 31. f SEOSINABILE TEMPUS, Commo- stinctae, a diversis hominibus scriptae. et 32 : Si vero istas leges dare nequiverit dum, opportunum, apud Spelm. in v. Charta apud MadoxFormul. Anglic.pag. (homicida,) quidquid habet, sit in cursu Carua. 396 : Sciatis nos relaxasse.... Johanni meo, et Sepeliatur subtus mortuum. Idem * SEP, Praestatio frumentaria apud Legge.... totum jus nostrum... in omnibus obtinuit apud Bigorritanos ex instituto Polonos. Stat. Vladisl. Jagel. ann. 1433. illis mesuagiis, cotagiis, terris,.... ques et Bosonis Comitis Bigorr. ut observat inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 91 : Absol- quas nuper habuimus,.... ex.... cartes con- Marca lib. 9. Hist. Beneharn. cap. 11. vimus omnes et singulos omnium nos- firmatione diversorum hominum, ut per n. 4. quod et testatur Charta B. de Matrorum terrigenarum kmethones ab omni- eorum Separales cartas.... magis plenius jestad Comitis Bigorrensis ann. 1238. in bus solutionibus,... frumentorum dationi- et certius apparet. Alia ibidem pag. 415 : Regestocensuum Bigorrse Cameras Cornbus, dictis Sep vulgariter. Quod quidem manerium.... nuper perqui- put. Paris, fol. 27 : Item statuimus, quod 1 SEPA, Idem quod infra Separate. sivi de Jphanne Legge generoso et de di- si aliquis in prasdicta villa interflciat aliCharta ann. 1108. apud Stephanot. torn. versis aliis personis, ut per eorum Sepa- quem, interfector sub mortuo, ornni occa1. Antiquit. Bened. Vascon. MSS. pag. rales identuras et cartas ac alia scripta sione remota, vivus Sepeliatur. 692 : Damus etiam ad stipendia ibi Deo magis plenius et certius apparet. Charta * SEPELLIGIO, Sepultura , humatio. servientium monachorum de propriis red- Henrici Reg. Angl. ann. 1457. in Chron. Charta Arnul. III. archiep. Mediol. ann. ditibus salem nostrum,.... et tertiam par- Johan. Whetamstedii pag. 425: Fuerant 1095. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. tem frumenti, et Sepas omnes et solos do- obligati per eorum Seperales obligaciones med. aevi col. 267 : Item dicimus etiam, ut officiales ipsius ecclesias S. Gemuli offimorum, hoc est, censum. Charta ann. 1223. alicui dictorum, etc. Leg. Separales. ex Cod. MS. D. Brunei fol. 67 : Ad Sepas SEPARALITER , Disjunctim, Separe- cium vel Sepellicionem in ipsa plebe celeGuillermi Bertrandi sit quoddam abevra- ment, apud Ingulfum pag. 875. 881. Vide brare non audeant, nisi illis defunctis, Sewera. torium. Vide Separia. qui illorum elegerunt ad S. Gemulum seSEPALIS. Charta Amalfltana apud 1 SEPARATIO, Praerogatiya, privile- pulturam. Sepuit, apud Cenomanenses, Ughellum torn. 7. Ital. sacr. pag. 393 : gium. Statuta criminalia Riperise cap. eadem notione. Lit. remiss, ann. 1479. Dedit atque tradidit de ipsa Sepalem 3. fol. 5. v : Juro ego Potestas, quod pro in Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 212 : Lesveterem in usu usque intus mare, etc. In- posse manutenebo, servabo, protegam, quelx estans assemblez pour le Sepuit de fra : Tradidimus atque confirmamus su- jurisdictiones , privilegia , exemptiones, I'un de leurs parens, etc. Nisi legendum prascripta plagia inclyta de cantu in can- Separationes, immunitates, jura, honores, sit Sepme. Vide infra Septimale. turn, et unde fuit ipsa Sepalis veteris, etc. statuta et qusscumque alia in favorem | SEPERALIS. Vide in Separale. Videtur scribendum Separalem, et Sepa- ejusdem communitatis. Occurrit rursum * SEPERALITAS, idem atque Separale, ralis. Vide in hac voce. cap. 4. et 9. quod separat seu dividit tenementum a SEPAR, Divisus, separatus. Glossse anSEPARATUS. Vide Separale. tenemento, terminus, limes. Charta Ed-

SEP
war. II. reg. Angl. inter Probat. torn. 2. Annal. Prsemonst. col. *119: Remissionem fecit eisdem abbati et conventui de toto jure et clamacio, quod habuit.... in omnibus... possessionibus terrarum seu tenementorum Seperalitatibus, una cum licentia dictas terras seu tenementa includendi. A Latino Separare, dividere, nostri Sevrer dixerunt. Vita JO. MS. ubi de SS. Innocentlbus ab Herode occisis :
Tous les enfans fait decoler, Et les membres des cors Sevrer.

SEP
rius, negotiator, qui multa venundat. Ita etiam Gloss. Lat. Gr.: Seplassarius, uavToin6Xv)<;. In Gloss. Gr33C. Lat. : HavTOTuoXY]?, Seplasiarius, salgamarius.] Jonas Aurelian. in Praefat. ad lib. 2. de Cultu imag.: Desine itaque Seplasiariorum pigmentulis potionari. Occurrit praeterea apud Lampridium. Vide Salmasium de Usuris cap. 19. Supplassarius, perperam scribitur apud Vegetium lib. 3. Art. veterin. cap. 2. 1 SEPLATIARIUM, (jwpoTCtokov, ibidem, ubi leg. Seplasiarium. * SEPLTA, mendose pro Spelta, in Charta ann. 1228. ex Chartul. Campan. fol. 367. vo. col. 1. et2. * SEPNEUS, Vox ignota. Vide supra Cravis. SEPOSITIO, Datio in pignus, in Lege Wisigoth. lib. 5. tit. 4. 112. 13. |1. SEPTA, Urbis jurisdictio seu districtus, Gallice Banlieue. Vita B. Caroli Boni Com. Fl. torn. 1. Mart. pag. 198 : Convenerunt in agrum quod suburbia adjacet, intraSeptas villas. Occurrit rursum pag. 202. Ubi fortassis contracte scriptum pro Septena. Vide infra. * 2. SEPTA, Italis Setta, Conspiratio. Form, sacram. homin. patrim. S. Petri in Tuscia ex Cod. reg. 4189. fol. 6. v: Item promitto juram, conspirationem, Septam, confederationem et illicitam societatem non facere cum aliquo. Stat. Mantuse lib. 1. cap. 22. ex Cod. reg. 4620 : D. Potestas Mantuse.... cognoscere possit de facientibus conspirationem et conjurationem et Septam et monopolium, de monopolies illicitis et Septis etiam privatis. SEPTAN GHUNNA, in Pacto Legis Salicae tit. 80. Vide Chunna. * SEPTARIATA, Modus agri, idem atq\ieSextarata, Seplarium enim, proSea;tarium, dixerunt. Charta Alberti deHangest ann. 1221. inter Probat. torn. 1. Annal. Pramonst. col. 578 : Duas Septariatas vinearum, cum viginti solidis capiendis in prsepositura de Genlis.... contulimus. Vide mox Septarius. T SEPTARIUM, a Gall. Septier, pro Sextarium. Charta apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 128 : Honores quos in pace et maxima tranquillitate tenebant, scilicet, decimas,... sex Septaria frumenti singulis annis, etc. * SEPTARIUS, a Gallico Septier. Mensura vini, simul et annonse. Charta Earth, episc. Belvac. ann. 1164. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, col. 261 : Quatuor Septarios vini de Petro filio Elinandi ; quatuor Septarios vini de Rennuardo de Fraisnesor. Alia Hug. episc. Autiss. ann. 1202. inter Probat. Hist. Autiss. pag. 72. col. 2 : Concessimus tresdecim Septarios ordei, annuatim percipiendos in grangia episcopali. Vide Septarium et infra Septunrius. 1 SEPTATUS, ut Septus. Culmen septatum, apud Mart. Capellam lib. 2. pag. 46. 1 SEPTELANIUS. Septelanii tapites, in Charta ann. 855. Append. Marcee Hisp. col. 788. A textura sic dici videntur. 1 SEPTEMIUM, pro Septennium, spatium septem annorum. Charta ann. 1424. 28. Martii apud Rymer. torn. 10. pag. 329 : Concludunt... inviolabiles treugas.... duraturas ab ortu solis primi diei mensis Maii proximo futuri, per Septemium ex tune proximo futurum, videlicet, usque ad occasum solis dicti primi diei ejusdem mensis Maii anno Domini 1431. 1 SEPTEMOLA. Charta Pippini Majoris

SEP

427

Le Roman de Cleomades MS. :

Tous ont gherpi tentes et tres, Cascuns d'aus s'est de la Sevres.

| SEPLASIUM, IlavTOTOoXeiov, in Gloss. Lat. Gr. T SEPTEMPLIGITER, Septies tanto ,

Palatii apud Felibian. inter Instr. Hist. Sandion. pag. 24 : Eo quod ipsa Ragana vel agentes monastherii sui Septemolas S. Dionysii post se mala urdine retinebat in vico qui dicitur Curborius. Ubi leg. divisis vocibus septem molas. Vide Mola 2. * SEPTEMPEDA, Pertica septem pedum, ut Decempeda, decem. Praecept. Caroli IV. imper. inter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. col. 132 : Centum nonaginta quatuor Septempedas amba-

Quiavero perforando rera aliquam, partes illius a se invicem separantur, pro Perforare utitur Guill. Guiartus :
Le glorieux fer de la lance, Dont Longis la char Dieu Sevra.

Vide supra Decevisset. * SEPES RAP ARUM, inter annuos redditus recensetur, in Charta Henr. dynastae Rottenburg. ann. 1335. torn. 4. Sept. pag. 728. col. %:Et sunt hssc bona:Primo in Wulenpack viginti septem libras pecunise, pro canone unam Sepem raparum, clj. ova, et sex pullos gallinaceos. Vide Sephel. SEPHEL. Vetus Charta in Metropoli Salisburgensi torn. 3. pag. 319 : Solvit.... 6. pullos, duos anseres, unum mod. rap. unum Sephel bis. porcum saginatum, unum halbfrich, vel 10. denar. [Mensurae species esse videtur. Vide Scefillum. 1 SEPHORA, Gallina. Papias. 1 SEPIA, Cepa, Gall. Oignon, vel condimentum ex cepis. Bern. Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 6 : In illis principalibus festis fabse Sepiis commutantur. Consuet. Solemniac. MSS.: In Circumcisione Domini Sepias et rofiolos et justas desmesurals de vino puro. Ibidem : Feria secunda Quadragesimae pitanciam de castaneis velde Sepiis impiperatis. Obituar. S. Martialis Lemovic. : Dominus abbas dat de vino obtimo : item staudones cum pigmento et Sepiis. Vita S. Philippi Archiep. Bituric. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1928 : Jejunabat Quadragesimam ante Pascha sine piscibus, nisi aleda et parum Sepias. * Sepiam piscem intelligo in loco ex vita S. Philippi hie prolato. 5 S.EPLE TABULARLE, Census ex Sepiis in Tabulis recensitus. Pancharta S. Stephani de Vallibus apud Xantones Ch. 69 : Abbati vel ejus mandato solvent quinquaginta Sepias tabularias censuales apud castrum Oleronis. Ubi Sepia, piscis est, Gall. Seche, quae ejusmodi signo apud Monachos designabatur, ex Bernard! Ord. Cluniac. part. 1. cap. 17 : Pro signo Sepiarum, divide omnes digitos ab invicem, et ita eos commove, quia et Sepise ita esse multiplies videntur. SEPIATICUM, Quod scriptori vel Nolario pro scriptura datur : Sepium enim pro atramento sumi observant Scholiastes Persii, et Isidorus lib. 12. cap. 6. Fulgentius in Mytholog. : Redde quod Sepiaticum debes. ^ SEPILLUS, [Qui nimio amoris impacientia se suspendit. DIEP.] SEPIOLA, Parva sepes. Job. de Janua. [in edit. ann. 1506. legitur, Parva sepes. Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Sepiola, petite Seiche.} SEPLASIARIUS, Qui Seplasia yendit, seu pigmenta. Ugutio : Seplasiarius, negotiator , qui pigmenta vendit. [Vetus Gloss. MS. Sangerm. n. 501 : Seplassa-

Gall. Sept fois aulant. Epist. Adriani II. PP. apud Marten. Collect, novae part. 1. pag. 51 : Sanctissimus Leo, qui per invidiam Romanorum oculis linguaque privatus, gratia Dei operante fuit mirabiliter restauratus quatenus Septempliciter eisdem oculis clarius videret, eadem lingua verbum Dei eloquentius prxdicaret. Occurrit praeterea Isaias cap. 30. v. 26. 1 SEPTEMPRESBYTER, gnus scilicet e septem presbyteris inferioribus seu vicariis in Ecclesia Nivern. Calendarium MS. XVTI. ssec. ad 14. Septembris : Exaltatio S. Crucis duplex, fundatum per magistrum Florentium de la Rochette quondam Septempresbyterum. * SEPTEMTIRIUS, Septentrionarius, ni fallor. Stat. Univers. Aurel. ann. 1367. ex Cod. reg. 4223. A. fol. 65. r : Recepturus insignia docloratus, sen doctori proprio vel electo insignia conferenti,.... mittere teneatur... unam bonam forraturam de gressis variis, de Septemtiriis, locoforraturse mantelli, et aliam forraturam de gressis variis, bonis et honestis, pro supertunicali forrando ; quarnlibet forraturam de gressis variis de Septemtiriis. Costumae Paris, ex Reg. Cam. Comput. sign. Noster fol. 36. r : Fourreures de Sept-tires et forreures de popres trois deniers la piece. Vide Fares. * SEPTEMVIRI, Magistratus, offlcio distincti a veteribus Romanorum Septemviris. Annal. Bonincont. ad ann. 1363. apud Murator. torn. 21. Script. Ital. col. 12 : Septemviri creati, quos reipublicss Romanae reformatores appellarunt, quibus publico consilio permissum est, ut se pro senatu gererent. 1 SEPTEMZODIUM. Vide Septizonium. 1. SEPTENA, Mulctse Monasticae species, septem dierum jejunium. Statuta Ord. Hospital. S. Joan. Hieros. tit. 18. | 51 : Prater, qui erit positus in Septena, septem diebus continuis jejunabit , ac quarta et 6. feriis ipsorum 7. dierum pane et aqua duntaxat vesci debet, et illis diebus recipiat disciplinam, etc. 2. SEPTENA, Alia notione. [* Sic appellatur Litania, in qua ad singulas invocationes, septena invocatio habetur.] Concilium Lemovicense ann. 1031. sess. 2 : Ubi enim cereus Pascalis consecratur, et baptismus, ibi honestius Paschalis ordo perftcitur, et tres Litaniae, quse in Sabbatis Paschas et Pentecostes nulla ratione praetermitti possunt, ne, quod absit, autoritas Spiritus sancti vilescat, aptius persolvuntur. Post sex enim lectiones, Septena fit in choro a pluribus cantoribus solenniter indutis. Deinde cum terna ipsi Cantores et Sacerdotes, ac caeteri ministri procedunt ad Fontes : facto vero baptismo de tribus tantum infantibus,... cum terna a Fontibus regrediuntur, qui ad chorum, ad chorum, qui ad altare, ad allare, cum cereis nondum luminatis , sonantibus interim omnibus signis. Finita enim ipsa terna, etc. 1 3. SEPTENA, Septima pars fructuum ex agris vineisve domino persolvenda. Charta ann. 1313 : Et pro reductione vi-

428

SEP

SEP
Missa3 pro defunctis agerentur, reddunt Amalarius lib. 3. de Eccles. Offlc. cap. 44. Alcuinus lib. de Offlc. divin. cap. de Exequiis mortuorum, Durandus lib. 7. cap. 35. n. 6. et Menardus ad Concordiam Regular, pag. 217. Ut plurimum autem septenarium cum tricenario conjungitur. Vide in Tricenarium. SEPTENNALE, in Concilio Parisiensi ann. 1212. cap. 11. * 2. SEPTENARIUS. TALLIN SEPTENABIA, Prsestatio, quse quolibet septenni-o pensitabatur. Charta Hug. abb. Belliloci ann. 1479: Cum certam talliam Septenariam, pro qua de septennio in septennium, in festo Ascensionis Domini, domino nostro regi centum libras Turonenses solvers tenebamur, etc. A qua praestatipne immunes declarantur Lit. Ludovici XI. ann. 1478 : Donnons et quittons de grace speciale, plaine puissance et authorite royalle par ces presentes, la taille et devoir Septenaire, qui est de cent livres Tournois, que lesdiz religieux, abbe et convent (de Beaulieu) nous estoient tenus paler de sept ans en sept ans. } SEPTENUS. Vide Septena 3. * SEPTERIUM, a Gallico Septier. Mensura annonaria. Testam. Joan. Chati ann. 148:2. in Reg. 3. Armor, gen. part. 1 : Item do... tria Septeria siliginis, mensurse S. Aredii, rendualia. Vide supra Septarius. SEPTETUS, ita appellatus nescio quis Princeps, apud Gregorium II. Epist. ad Leonem Isaurum Imp. prsefixa VII. Synodo : Nuper siquidem ab interiori occidente preces illius, quern Septetum appellant, accepimus, qui vultum expetit nostrum Dei gratia, et ut ad impertiendum ei sanctum baplisma illuc proficiscamur. Leg. forte Mepetus. Vide Mepe et Glossar. med. Graecit. in SSUTTETO;, col. 1354. 1SEPTICENTUM. Judicium ann. 983. in Addit. ad Chron. Casaur. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 980 : In quo recepi ego Johannes episcopus per consensum de supradictis sacerdotibus a te Romaldo in commutatione de re proprietatis tuse in casale nomine Cazani ad proprietatem supradicti episcopi terram per mensuram modiorum Septicentum in uno se tenentem. An centum et septem ? SEPTIDOMUS. Octavius Horatian. lib. 4. Rer. Medicar. de partu,: Tempore autem instante concipi atque collocari manifestum est, Septidomum vero septem spatiis contineri, septimo mense denies nasci, aliquibus nono ; septimo anno infanti dentes cadere : bis septenis pubescere, Septidomis segros periclitare. 1 SEPTIFLUUS , Epitheton Spiritus sancti, ut pote a quo septem sapientise dona effluunt. Dudo de Ducibus Normann. :

SEP

nearum de quibus dabantSeptenam,quod de csetero non teneantur dare aliud nisi undecimam partem, quae, ut prsedicitur, Casta vocatur. 1 SEPTENUS, Eadem notione. Pactum inter Jacobum Aragon. Reg. et Berengar.Magalon. Episc. arm. 1212: Est etiam sciendum quod de supradictis ab utraque parte excipiuntur usatica, laudimia, consilia , quarti, quinti, sexeni, Septenl, octavi, feuda, etc. Vide Quarto 6. 4. SEPTENA, Appellata peculiar! nomenclalura districtus jurisdictionis urbis Bituricensis, et aliquot oppidorum in eodem tractu, vulgo la Septaine : de cujus vocis origine varii varia Iradunl: quidam enira a 7. pagis vel vicis : alii a septimo miliario, alii denique a septis urbis, ut Chaumellus in Hist. Bituric. lib. 6. cap. 13. et Thomasserius in Consuetud. Ipcalib. Bituric. pag. 72. Septenas Bituricensismentio flt [inLitteris Ludovici Junioris ann. 1145. torn. 1. Ordinat. pag. 10.] in Charta Communi33ejusdem urbis ann. 1181. et in Arestis ann. 1261. in 1. Regesto Parlam. fol. 37. 114. 125. Septimaniam appellari in hymno S. Guillelmi Bituricensis Archiepiscopi obseryat idem Chaumellus : Alme martyr Juliane, alme martyr Private, et plangite omnes prorsus Insulas Orientis : tu Lugdune planctum ad durabile Occidentis, hoc perage civitas Lemovice , similiter Aquilonis :in quo et Bituricas Septimaniae nunc plange meridies Narbonas, etc. Sed videtur haec vox ad Septimaniam Narbonensem, seu Occitaniam provinciam pertinere. * Septene, in Consuet. Bitur. ex Reg. Cam. Comput. Paris, sub Joan, duce Bitur. fol. 117. r : Ce sont les coustumes de mons. le due de Berry et d'Auvergne qu'il a en la ville et Septene de Bourges, etc. 1. SEPTENARIUS, yel SEPTENAKIUM, Officium pro mortuis per septem dies C9ntinuos. S.Stephanus in Regula Grandimontensium cap. 5 : Tricenarium, Septenarium, annuale, vel quodlibet pretium pro Missa nominatim vobis oblatum nullatenus accipiatis. Vetus Charta in Histor. Monasterii S. Nicolai Andegav.: Canonici vero pro defunctis Monachis Septenarium facient Vigiliarum,Missarum, et Psalmorum competentium. Udalricus, lib. 3. Consuet. Cluniac. cap. 33 : Cum brevis eorum ad nos venerit de defuncto, vel. ad illos nosier, officium et Missa geratur, et postea Septenarius cum officiis et Missis. Charta Confraternilatum Marcianensium apud Buzelium : Sanctimonialibus S. Marias Suessionensis de.bemus Septenarium; hoc est, prima die officium cum Missa in Conventu, et septem aliis similiter, etc. Salomon. Episc. ad Dadonem:
Tune sanxere diem fieret quae seplima fratris Omnis perficere cum prece * si agapen. * sic Sic cum veniret quae lex Tricena maneret, Ritu consimili bane statuere coli.

Concilium apud Sappnarias ann. 859. cap. 13: Ut pro eo, qui decesserit, in sedibus Septense Missae totidemque vigiliaz persolvantur, etc. Liber Chirograph. Absise fol. 64 : Die, quo peractum est Septenarium Siebrandi Chabot. [Pactum inter Petrum Corbol. Archiepisc. Senon. et. Petrum Abbat. Maurigniac. ann. 1200. apud Fleureau Hist. Bles. part. 3. pag. 521 : Omnes tricenarii, annualia, Septenaria in communem ambobus, Priori scilicet et Sacerdoti venient partitionem. Ubi emolumenta ex Septenariis intelliguntur.] Rationem , cur per septem dies

mortuorum evenerint, de animdbus, de tricenariis, de Septimalibus, de Missis defunctorum, etc. Sed leg. videtur, Septimanatibus. [Occurrit tamen rursum in Charta apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 348: Concedit omne jus quod habebat in decimis, sepulturis,.... exceptis confessionlbus et baptisterio, trigenariis et Septimalibus. Unde nihil temere immutandum esse existimo.] Seme, in Aresto ann. 1402. ex Bibl. canon, pag. 595. Sepme, in Testam. Isab. d'Avaugour comit. Thoarc. ann. 1400. ex Bibl. reg. : Ordonnons que en outre ce que nous avons ordonne aux jours de nos obit et Sepme, il soit fait un service solempnel. Vide in Seme. 11. SEPTIMANA, ut Septena 4. Jurisdictio et districtus urbis, vulgo Banlieue. Litteraa Philippi Aug. Reg. Franc, ann. 1186. torn.4. Ordinal, pag. 77 : Nullus etiarn de eadem parochia (Boscom.) de quocumque vendiderit vel emerit super Septimanam, et de quocumque emerit in die Jovis in mercato pro usu suo, nullam consuetudinem dabit. Eadem habentur in Charta Roberti de Cortiniaco pro villa Cellensi ann. 1216. apud Thomasser. Consuetud. Bituric. pag. 84. [** et in Libertat. Lorriac. ann. 1155. torn. 11. pag. 202. earumd. Ordinal. Super septimanam signiticare diebus hebdomadis quibus non est mercatum, Gall, dans le cours de la semaine, patet ex Stat. ann. 1366. laudato in Septimana 2.] Vide Septimanalis. 1 2. SEPTIMANA, Hebdomas, Gall. Semaine. Roland. Patav. Chron. Tarvis. lib. 5. apud Murator. torn. 8. col. 243 : Duravit hoc colloquium pluribus septimanis, nee videbatur hsec tanta Imperatoris curia cerium aliquid stabilire. Utuntur prasterea Auctor libri de Operibus Christi .Cardin. Theodos. et Valentin, in Cod. Theod. leg. 5. de Spectac. (15, 5.) Ruflnus in tralat. lib. Origin. nta\ ap^wv, et alii. ^ Cerem. vet. MS. eccl. Carnot.: Nona sicut in Septimana erit, licet officium fiat festive. Stat. ann. 1366. torn. 4. Ordinal, reg. Franc, pag. 704. art. 11: Que chappelliers de gans de lainne, peuent vendre leurs denrees au jour de marchie en leurs maisons et sur Sepmaine; ne n'est pas tenus d'aler au marchie-le-roy se il ne lui plaist. Male scriptum vel leclum, pro Fenestre, ubi merces venum exponi solebanl. Vide Fenestra. [* Nihil mutandum. Vide Septimana 1.] 1 SEPTIMANA AGENDA et Inceptoris, in Slatutis S. Martini Turon. ex Cod. MS. Sangerm. num. 1307 : Abbas B. Martini Rex Francise est canonicus de consuetudine, et debet pro eo fieri Septimana inceptoris et agendas. Vide Agenda. T SEPTIMANA POENALIS , In qua Flamine Septifluo felix liberi duce sacro Christi passionis mysteria recoluntur, Protectus jugiter,. munitusque auxiliatus. et quse idcirco jejuniis et laboribus tranVide Spiritus Septiformis. sigilur. Cone. Pisanum apud Acher. SEPTIFORMITAS. Sedulii Explanat. lorn. 6. Spicil. pag. 260 : Fuit etiam ordiin praef. Hieron. apud Maium Spicileg. nata sessio.... post festa Septimanse Poetorn. 9. pag. 58 : Septiformitas vero per- nalis et Paschae. Septimana posnosa, in fectio est et plenitudo donorum. Forma inlerdicli apud Marlen. torn. | SEPTIMAGIUM , Jus septimi perci- Anecd. col. 147. Vide Hebdomada pce4. piendi in fprestis. Tabul. Savignei : nalis. Andreas dominus Vitreii... dedit abbatiae T SEPTIMANA DEGIMA, Deciraa pars de Savigneio ornne jus quod habebat in pecuniaa ex vectigalibus quaque septiforesta, videlicet herbagium, pasturam,... mana collectse a publicanis in Bohemia. Septimagium, etc. Charla Boleslai Ducis Bohemiae ann. SEPTIMALE, Idem quod Septenarius, 993. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. de qua voce supra. Charta Fulconis Co- pag. 50: Constitui etiam et ordinavi, ut mitis Andegavens. pro fundat. Abb. in omnibus teloniis per Bohemiam consRoncerei ann. 1028. apud Sammartha- titutis fructus Decimss Septimanni cedat nos: Beneflcia vero, quae de sepulturis ad usum Breunoviensis Ecclesix. Hinc

SEP

SEP

SEP

429

1 SEPTIMANALIS EXACTIO, PECUNIA. dum Ordinis instituta, cum SeptimanaCharta Henrici Reg. Rom. ann. 918. rius esset, lavare negligebat. [Obituar. apud Eccardum de Orig. famil. Habs- MS. Eccles. Morin. fol. 42. v: Presbytero vicario Septimanario 6. denarii.] Occurburgo-Austr. col. 170: Concessimus omnem exactionem comitatus ejusdem runt etiam apud Chrodogangum Metencivitatis, annalis videlicet seu Septima- sem in Regula Canonicor. cap. 9. et nalis, thelonii, guestus, etc. Diploma Cpn- Petrum Abselardum Epist. 6. Septimaradi ann. 1354. apud eumdem Ludewig. narii coquinae. Adde librum Usuum Oribid. pag. 36 : Quadraginta sexagenas dinis Cisterciensis cap. 63. 91. et Ughelgrossorum denariorum Pragensium de lum torn. 5. pag. 214. et vide HebdomaSeptimanali sua pecunia in montibus darius. Cutnis super festo Pentecostes proxime j SEPTIMANATIM, Hebdomadatim, nunc venturo, tollendas per suas patentes unaquaque hebdomada. Charta ann. literas deputavit; ego domino meo Regi 1374. apud Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. praedicto universa promitto pro me, here- pag. 389: Verumtamen in Adventu et dibus et successoribus meis firmiter et Quadragesima unum duntaxat grossum sincere, quod cum easdem 400. sexagenas decumbentibus ministrabit Septimanatim de praedicta Septimanali pecunia domini (pitantiarius). Charta ana. 1503. apud Madox Formul. Anglic, pag. 339 : Et inmei Regis plene percepero, etc. 1 SEPTIMANALIS. Mercatum Seplima- super, quod Septimanatim quolibet anno nale. quod in Septena, seu urbis dis- .... unus presbyter canonicus ipsius motrictu, vel quaqueSeptiwana,sive hebdo- nasteriiper abbatem.... cursorie assignanmada habetur. Chartul. S. Sulpitii Bi- dus, Missam cum speciali collecta.... quaturic. fol. 30 : Concedimus.... ex mercato libet die Septimanse specialiter et devote quoque Septimanale illam redebitionem celebrabit. Vide Septimanaliter. SEPTIMANIA. Vide Septena 4. quse ad ipsum pertinet locum. Vide Sep* SEPTIMANIALIS , Ad septimanam timana 1. et 2. pertinens. Forum Septimaniale, quod | SEPTIMANALIS dicitur de eo quod er septimanam in usu est, quotidianus. qualibet hebdomada habetur, in Charta harta ann. 1061. apud Mabill. torn. 4. ann. 1324. apud Oefelium torn. 1. Script, Annal. pag. 616 : Pellicias duas, festivam rer. Boicar. pag. 746. col. 1. et 2. Vide scilicet, cujus cassus esset de squirionibus Septimanalis. et manicse de grisiis ; Septimanalem quo1 SEPTIMANIUS, Hebdomadarius. Vita que, cujus cassus esset de cattis, et ma- S. Columbse Abbatis torn. 2. Jun. pag. nicse de vulpibus, etc. 215: Hymnorum liber Septimaniorum S. SEPTIMANALITER, Hebdomadatim. Columbse, manu descriptus. Vide SeptimaThomas Archid. in Hist. Salonitana narii. cap. 24 : Donavit Rex Ecclesise S. Domnini SEPTIMAS, ut Hebdomas. Vita MS. S. sextariolos molendinorum Salonitani flu- Leonorii : Mane autem facto reversi sunt minis, qui Septimanaliter pertinebant ad ad suurn jugum. Sic assueti quinque Septimatibus, ac diebus tribus diurno labori, Banum. [Vide Septimanatim.] 1 SEPTIMANARII , SEPTIMANII, dicti excepto die Dominico, etc. 1 SEPTIMIANUM, Locum, sive marmoquidam ex opificibus electi singulis septimanis, qui rebus non tantum suae reum conspectum in Vaticana basilica artis, sed et civihbus invigilarent. Sta- significat, ubi ostendebantur Reliquias. tuta Massil. lib. 1. cap. 1. n. 9: Item, Hsec Macri in Hierolexico post Torriquod omnia capitula, quse. tamen non gium de Crypt. Vatic. 2. edit. pag. 81. erunt.... contra justitiam quse Septima- et 83. ubi hanc inscriptionem affert : narii capitum ministeriorum tradent ex Temporibus Dom. Hadriani I. hie recunparte consilii capitum ministeriorum, vel dita sunt reliquia Sancti Sanctorum in consignabunt eidem seu ostendent vel mense Novernb. die xxn. Indictione VII. dieent, in scriptis ahqua hora vel die ip- bina clausura in integro Septimiano. sius septimanse, ipse Rector juxta requisi SEPTIMUM, Oblatio, quae sacerdoti tionem ipsorum Septimaniorurn procura- fit ob Septimale. Chartul. Celsinian. ch. bit producers ad effectum, et ipsa adim- 918: Presbyter Arnulfus (dimisit) capelplere, vel ipsa capitula seu aliqua ex eis laniam S. Hylarii et medietatem denain consilium generale deducere, et propo- riorum, quse dicuntur judicia et Septima nere incontinenti ad requisitionem ipso- et poenitentias de villa S. Hylarii et de rnm Septimaniorum. Rursum num. 24 : tola Ribeira ; et monachi dimittunt ei Item, quod omnes litteras quss ei (Rec- nuptias, et quie offerunt mulieres surgentqri) el consilio generali, et capitibus mi- tes a partu. Vide in Septenarius 1. et nisteriorum mittentur, cum primo eas Septimus. aperiet, vel aperiri faciet, aperiet et legi SEPTIMUS, Dies nempe Septimus ab faciet prsesentibus aliquibus vel majore obitu, quo sacra, quse pro mortuis peparte ex Septimanariis capitum ministe- ragi solent, absolvebantur. Andegavenriorum et sindicis et clavariis, nee literas ses, et Pictones Seme vocant. [Vide in aliquas, alicui personse destinabit sine hac voce.] Charta Petri Episcopi Incupraesentia praedictorum, nee faciet desti- lism. ann. 1160. ex Tabular. S. Eparchii nari, nisi pro factis propriis Massilise, ac fol. 11 : Baptisteria, Septimos, solus Sain consiliis lectis quse fieri contingent pro cerdos habeat. Tricenarios etiam, si alia factis vel negotiis communis Massilise eleemosyna, quam monacho et Sacerdoti Septimanarios capitum ministeriorum, relinquitur, tantumdem valeat, alioquin vel majorem partem secum habebit eo- tam eleemosyna quam tricenarii dividanrum. Ibidem cap. 10. n. 3: Item, quod tur. Testamentum Geraldi Fabri Domiprssdicti Septimanarii eligantur singulis celli D. Mansi Milhagueti,patris Johandiebus Dominicis, secundum quod Septi- nis Fabri, celeberrimi Jurisconsulti, in manariis utilius visum fuerit. Unde pa- Dioecesi Petricoriensi, ann. 1282: Insutet vocis etymon. Non semel in iisdem per legamus capellano prsedicto 10. sol. Statutis Septimanariorum occurrit men- semel solvendos, et Septirnum et trigesimum. Item subcapellano dictse Ecclesise tio. SEPTIMANARIUS, Idem qui Hebdoma- Septimum et trigesimum. Item omnibus darius, Gallice Seminier, \Semainier.] monachis in dicta Ecclesia Dei famulanJoannes Eremita in Vita S. Bernard! tibus duos septimos, et omnibus aliis cap. 17 : Facta est conquestio de quodam Presbyteris, qui nostrse interfuerinl sepulMonacho, qui scutellas in coquina, secun- turse, unum Septimum. Charta ann. 1280:

Nee die Septimi, seu Septimorum in commemorationem defunctorum, etc. [Testam. Petri Bermon Prioris Cayaci ann. 1300. ex Tabul. D. de Flamarens: Lego cuilibet eccle.narum de Cayalo et S. Leontii decem solidos et Septimum et trentanerium.] Olim apud Paganos in nonam diem justa defunctis et [XVYKAOS-UVKI persolvebantur, idque Novendial vocabant quo elapso, coense funebres et epulae fiebant, quse Novendiales ccenae dicuntur Tacito 6. Annal. idque postmodum ab Ethnicis ad Christianps promanavit, ut Auctor est Augustinus in Qusest. super Genes. Vide Novell. Justiniani 105. cap. 5. et ibi Cujacium et Gothofredum. SEPTINOCTIUM, Spatium 7. noctium, Sibunnaht, in Glossis Keronis. SEPTIZODIUS. Ita Compotistse, ac inprimis Beda lib. de Embolismorum ratione, laterculum literarum dominicalium vocant: Laterculus hie, qui vocatur Septizodius. Ubi Scaliger in Canonibus Isagogicis pag. 176. et 181. Septizonius scribendum contendit. Hunc vide, si lubet. SEPTIZONIUM, Omnis septenarius ordo, moles aliis superstructse. Ammianus lib. 15. de Septizpnio Severi : Septizonium operis ambitiosi nymphaeum. Ubi MSS. codices Septemzodium prseferre inonet Henricus Valesius: ut apud Capitolinum in Severe, et Hierpnymum in Chrpnico Septizodium, Scaliger et Salmasius. [Dpcet Pitiscus in Lexico Septizonium dici aliquando aBdificium pauciorurn quam septem ordinum.] Exstat apud Commodianum instructio 7. cum ea inscriptione, de Septizonio et stellis, qua indicantur septem planetae. 1 SEPTIZONIUS. Vide Septizodius. t SEPTOR, Vinitor, vel qui vineam septis munit. Vita MS. S. Wenwaloei fol. 110. ex Tabul. Landeven.: 0 felix senex vinese, custos et Septor; uvas tuas cum videris, etc. SEPTRIGUS. Charta Edwini Regis Angl. in Monastico Anglic, torn. 3. pag. 120 : Exin aureo tempore finito, nee non et seneo ferrei sequaces modo vi prseeuntes, modo mechanica artp. costeros fallentes, et perssepe utroque omnem subigerunt censum reddere vulgus usque ad calcem : ac si fortuna ludenie mancipari immobilis, palitur terra subditis habenis in Septrigo voluntatis arbitrio. Videtur legend urn Sceptrigero, vel Sceptrigeri. SEPTUAGESIMA, inquit Alcuinus lib. de Diyin. Offic. computatur secundum titulationem Sacramentarii et Antiphonarii, novem hebdomadibus ante Pascha in septimam Sabbati. Ordo Romanus : Septuagesima videtur did posse propter 70. dies, qui sunt ab ipso die ad Sabbatum ante Octavas Paschae, quo die alba tolluntur vestimenta a nuper baptizatis. Septuagesimse institutionem Telesphoro PP. adscribit Liber Pontiflc. Roman. : Hie constituit, ut septem hebdomadas ante Pascha jejunium celebraretur. Eadem habet Eusebius in Chronico. Vide Alcuinum Epist. 1. 2.109. Amalarium lib. 1. de Ecclesiast. offlc. cap. 1. Rupertum lib. 4. de Divin. offlc. cap. 1. et 6. Rabanum lib. 2. de Instil. Cleric, cap. 34. Honorium August, lib. 3. cap. 23. Hugon. a S. Victore lib. 3. Observ. Eccl. cap. 10. Beletum cap. 78. Durandum lib. 6. cap. 23. 89. n. 1. De Septuagesima haec accipe ex Cod. MS. S. Victoris Parisiensis :
A festo stellae numerando perfice lunae Quadraginta dies, ibi Septuagesima fiet : Et si bissextus fuerit, superadditur unus.

430

SEP

SEP

SEP

1 SEPTUAGESIMUS, mendum esse vi- \ bant, quse illuc versa esset, ubi eorum liniendo Sepulcrum Reliquiarum et juncturam mensss altaris cum stipite. Ibidem : detur pro -Septenarius.Videin hac voce. dilectus obisset. Statuta Cadubrii cap. 6. f. 54. v: De S5W Qua ratione verq defunctorum Facit (episcopus) cum pollice singulas provisione et salario sacerdotum Pro corpora in sepulcris poni consueverant cruces de crismate in quatuor angulis confessionis seu foraminis, sive Sepulcri, sepultura XX. sol. pro Septuagesimo sol. apud antiquos, vide in Bisomum. SEPULGHRORUM VIOLATORES. Gloss. in quo Reliquiss debent reduci. xil. pro trigesimo xil. habere et percipere Lat. Graec. : Sepulchri violator, xu[ji6todebeatis. 1 SEPULCRETUM , Sepultura, locus * SEPTUARIUS, Mensusa annonaria, pux?- De iis agunt Lex Wisigoth. lib. sepulcrorum. Monast. Anglic, torn. 1. Gall. Septier. Oharta Theob. comit. 11. tit. 2. 11. Edict. Theodorici cap. 110. pag. 23 : Ne.... Regumque et Praesulum Oampan. et reg. Navar. ann. 1269. ex Lex Salica tit. 17. 57. Bajwar. tit. 18. Cantianorum per multa ssecula SepulcreCod. reg. 9612. A. B. M. : Adjunxit cut- cap. 1. Alamann. tit. 50. Longob. lib. 1. tum oblivione obruatur. Utitur Catull. dam vinario, quod habet apud Ulcheium, tit. 12. [ Roth. 16.15.] Capit. Caroli M. carm. 60. * SEPULLARE, Saurenguar, Prov. Sauduos Septuarios bladi hyemalis. Vide su- lib. 7. tit. 136. p* 192.] etc. Mortuos vero vestibus suis pretiosioribus indutos rengua, sepullatum. Glossar. Provinc. pra Septarius. * SEPTUM, Agger, quo aliquid conti- humo mandates testantur S. Hierony- Lat. ex Cod. reg. 7657. netur et includitur. Charta ann. 1336. in mus lib. 2. Epist. 1. S. Ambrosius lib. 1 SEPULTARE, Sepelire, apud FortuChartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. de Nabuthe, Lactantius lib. 2. de Divin. natum lib. 8. Hymno de Vitae aeternse fol. 105. r : Eadem domina.... facial de- Instit. cap. 4. Gregorius Turon. lib. 4. gaudiis. :;;s center et sufficienter refici et aptari Septa Hist. cap. 45. 46. 52. lib. 6. cap. 46. Gesta Nostris sepulturer. Charta ann. 1443. sive chauciam stanni prasdicti, ita quod Francorum cap. 35. Monachus Engolism. ex Chartul. Latiniac. fol. 199 : Se aucun bene et sufficienter possit eadem chaucia cap. 14. Baldricus lib. 1. Chron. Gamer, voise de vie a trespassement, lequel il aquam ejusdem stanni, sive ipsi stanno cap. 16. lib. 3. cap. 20. Baronius ann. convienne Sepulturer et enterrer , etc. utilem et necessariam continere. Hinc 821. et 1099. n. 3. 5. 15. Surius ad ann. Ensepulturer et Ensepouturer, eadem nostris Seips et Sept, pro Haie, Sepes. 1544. Filesacus lib. 1. Select, pag. 277. nqtione. Chron. S. Dion. torn. 8. Collect. Histor. Franc, pag. 326 : Lays li Baubes... Lit. remiss, ann. 1382. in Reg. 121. etc. moult se hastoit, pour ce que il peust Chartpph. reg. ch. 40: Lequel print en SEPULGHRORUiM CUSTODES. Vide ill venir a temps a la Sepouture son pere, un Seips ou haie un grant pal. Alise ann. Custos. 1477. in Reg. 206. ch. 1132 : Icelluy BerSEPULCHRI OFFICIUM Ecclesiasticum, qui devoit estre mis a S. Denys, si com thelemy print ung gros baston en une quod ita celebrari solitum in Ecclesia il cuidoit. Mais quant il sot que il estoit Sept ou cloison. Rotomagensi, post Matutinas, dqcet Ensepouturez en Lombardie, etc. Charta SEPTUN-CHUNNA, in Pacto Legis Sa- Ordinarius MS. ejusdem Ecclesiae: Ludqv. XI. ann. 1465. ex Chartul. S. licae tit. 80. Septingenti. Vide Cliunna. Finito tertio Responsorio, Officium Sepul- Petri Carnot.: Depuis sont trespassez qui avoient esleu * SEPTURA, mendose pro Sectura, in chri ita celebratur. Tres Diaconi Cano- plusieurs personnes, Ch. ann. 1281. ex Chartul. eccl. Lingon. nici induti dalmaticis et amictis, habentes leur sepulture en ladite eglise, lesquels super capita sua ad similitudinem mulie- ainsi decedez, obstant ladite pollucion et fol. 18. r. Vide in Secare 2. 1 1. SEPTUS, pro Septunx, septem un- rum, vasculum tenentes in manibus, ve- interdiction, il a convenu inhumer et niant per medium Chori, et versus sepul- Ensepullursr ailleurs. ciee, apud Raban. de Compute. chrum properantes, vultibus submissis, SEPULTIO, Sepultura, humatio. Vita | 2. SEPTUS, [lavSpa, in Gloss. Lat. Graec. Alise Gr. Lat.: MavSpa, Septus, dicant pariter hunc versum : Quis revol- S. Columbae abb. torn. 2. Jun. pag. 223. vet nobis lapidem ? Hoc finito, quidam col. 1 : Ex qua die incipies patri minisspelunca. ** 3. SEPTUS, Sepimentum. Itiner. puer quasi Angelus indutus albis, et trare alia, in fine ejusdem septimanse, tenens spicam in manu ante sepulchrum mortuum sepelies. Sed post patris SepulAlexandr. edit. Roman, cap. 46 : Haud in facili erat duplici Septu munitos ac- dicat: Quem quaeritis in sepulchre ? tionem, etc. Marise respondeant: Jesum Nazarenum cedere. 1 SEPULTOR, Qui mortuos sepelit. Sta1 SEPULCHRARE, Sepelire, Sepulcro crucifixum. Tune Angelus dicat: Non tuta Astens. Collat. 9. cap. 12. fol. 27 : condere. Epitaph. Caroli Ducis Bur- est hie, surrexit enim. Et locum digito Item (juro) quod ahquis mortuorum Segund. ann. 1476. inter Probat. lib. 5. ostendens. Hoc facto, Angelus citissime pultor non possit esse portator vini. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Comment. Philippi de Comines pag. 224: discedat, et duo Presbyteri de majori sede, in tunicis, intus Sepulchrum resi- 7657 : Sebelidor, Prov. Sepultor, humator. Nunc die Nanceios cernens ex aethere muros ; dentes dicant: Mulier,quid ploras? MeSEPULTORIUM, omtwov, in Gloss. A clemente ferox hoste Sepulchror ibi. dius trium mulierum respondeat ita: Mu- Gr. Lat. Ensepulcrir apud Poetas nostrates. Le lier, quid ploras? quern quaeris? Medius 1 SEPULTUARIUS, Sepulcralis. Vide Roman de Rou MS : mulierum dicat: Domine, si tu sustulisti Cinerarium. eum, dicito. Sacerdos crucem illi ostenSEPULTURA, Idem quod Atrium, et En moustier Nostre-Dame, el coste vers midi, dens, dicat, dicens: Quia tulerunt Domi- Cssmeterium, scilicet obventiones, quae Ont li clair et li lai le cors Ensepulcri. num meum. Duo residentes dicant: Sacerdotibus ob sepulturam contingunt. 1 SEPULCHRUM SEPTIFORME, dicta Quem quasritis, Mulieres? Marise oscu- Nam olim Cadavera defunctorum in baEcclesia super sepulcrum Christi cons- lentur locum, postea exeant desepulchro. silicis sanctorum sepeliri vetitum, in Contructa, in Charta Rodulphi Leod. Episc. Interim quidam Sacerdos Canonicus in cilio Braccarensi ann. 563. cap. 18. ubi ann. 1173. apud Miraeum torn. 2. pag. persona Domini albatus cum stola, tenens Garsias Loaysa. Vetus Notitia in Tabu1179. col. 1 : Tali compacta ordinatione, crucem, obvians eis in sinistro cornu alta- lario Ecclesiae Viennensis fol. 58 : Cum quod fratres in honors septiformis Sepul- ris, dicat: Maria. Quod cum audierit, ergo illi Ecclesiam cum tertia parte dechri, septem fratres sui Ordinis vel etiam pedibus ejus citissime se offerat, et alta cimse, et Sepultura possiderent, etc. Alia alterius sibi instituerent, qui Domino ibi voce dicat: Cabboin. Sacerdos innuens in Tabulario Monasterii S. Andreae assidue deservirent. dicat: Noli me tangere. Hoc finito, Sa- Viennensis : Similiter dederunt SepultuSB" Sepulcris cum Sanctorum, turn cerdos in dextro cornu altaris iterum ram, quam accipiebant de Ecclesia S. aliorum hominum insigniorum appen- apparent, et illis transeuntibus ante al- Petri de Aysin. Alibi: Donamus Ecclesas olim fuisse columbas aureas et tare, dicat: Avete, nolite timere. Hoc siam et altare cum decimis, et Sepultura, ligneas observat Mabillonius Liturg. finito se abscondat, et Mulieres hoc audito et offerendis, etc. Charta Archembaldi Gallic, lib. 1. cap. 9. n. 16. Et quidem Isetse inclinent ad altare, conversse ad Dom. Burbonensis ann. 1217. pro libersuper tumulos Martyrum appendi solere chorum, hunc versum cantent: Alleluia, tatibus Villa? franchae : Et dederunt eis docet Greg. Turon. lib. 1. de Glor. Mart, resurrexit Dominus, alleluia. Hoc finito Ecclesiam et cemeterium, tali pacto, quod cap. 72 : Super Sepulcrum sanctum (S. Archiepiscopus vel Sacerdos ante altare non posset cogere burgensea de Sepultura, Dionysii) calcare non metuens , dum cum turibulo incipiat alte: Te Deum neque de nuptiis ultra debitas consuetucolumbam auream lancea quserit elidere, laudamus, et sine neupma finiatur, etc. dines. S. Anselmus lib. 4. Epist. 45: elapsis pedibus ab utraque parte, quia * In eodem Ordinario ex Cod. reg. Dicunt se frequenter vidisse in Ecclesiis, turritus erat tumulus, lancea in latere 1213. loco Cabboin, rectius legitur, Rab- ad cwam meam proprie pertinentibus, defixa, exanimis est inventus. In sepul- boni. Caetera, in quibus ii codices diffe- expulsis presbyteris, laicos altari adscris Nobilium eumdem morem apud runt, leviora sunt, quam ut ilia exscri- tantes, eleemosynam colligentes, Sepulturas, et qusedam ad jus Sacerdotum pertiLangobardos obtinuisse testis est War- bamus. nefridus lib. 5. cap. 34 : Si quis suorum, * SEPULCRUM RELIQUIARUM, Locus nentia audacter usurpantes, etc. Sed et aut in bello, aut quomodocumque extinc- altaris, in quo sacrae Reliquiae recon- pro aperienda, ut vulgo dicimus, terra, tus fuisset, consanguinei sui intra sepul- duntur. Pontif. MS. eccl. Elnensis, ubi exactiones factae, quod etiamnum obtiera sua perticam figebant, in cujus sum- de consecratione altaris : Item calx sive net apud nos, licet vetituna ab Ecclesia, rnitate columbam ex ligno factam pone- tegula trita ad faciendum cementum, pro ac praesertim Bulla Urban! PP. IX. apud

SEP
Gariellum in Episcopis Magalonensibus pag. 402. 403: Abolendas consuetudinis nimis abominabilis corrupteles apud Montempessulanum vitiwn inolevit, ut videlicet decedentibus non prius permiltatur effodi Sepultura, quam pro terra, in qua sepeliendi sunt, certum prelium Ecclesise persolvatur, etc. Vide Ccemelerium. * Quales fuerint olim ejusmodi obventiones, videsis supra in Funeralia 2. SSff Quae quidem exactiones ne in immensum crescerent, modum adhibuerunt non semel leges cum civiles, turn Ecclesiastics. Harum omnium instar sint Statuta Cadubrii cap. 6. fol. 54. y : Decernimus quod vos plebani, archidiaconi, vicarii et aliarum ecclesiarum rectores, pro salutari Pcenitentia quatuor sol. Pap. pro Eucharistia totidem habere et percipere debeatis, pro Oleo sancto sol. XX. pro Sepultura totidem, pro Septuagesimo sol. xil. pro Trigesimo xil. habere et percipere debeatis. Vide Judicium defunctorum. S&g- Nptandum videtur Statut.um Augerii Episcopi Conseran. ann. 1280. quo cuivis presbytero prsecipitur ut initio sui presbyteratus vestes sacerdotales sibi fieri facial cum quibus obitus sui tempore valeat sepeliri. Eadem jubent Statuta Arnaldi Episc. Magalon. ann. 1339. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 383 : Monet omnes ut infra annum habeant breviarium, superpelliceum, almuciam sacerdotalem, vestem propriam qua sepeliantur. SEPULTURA CRUCIFIXI, Sepulcri Jesu Christi imago et repraasentatio, quse fieri solet in sedibus sacris die Parasceves. Vetus Charta in Monumentis Paderbonensibus pag. 134: Has autem parochias omnia jura parochialia habebunt, nisi quod crucem diebus dominicis, et in solennitatibus non ferent,.... in Parasceve Sepulturam Crucifixi non facient, etc. * SEPULTURA, Tumulus, lapis sepulcralis. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Soboutura, Prov. Tumulus, Sepultura. Testam. Joan. Franc, de Gonzaga Mantuse march, ann. 1444. torn. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1788: Item volo et mando quod corpus meum sepeliatur in ecclesia B. Francisci Mantues, et in Sepultura illustris quondam domini genitoris mei, mandans quod dicta Sepultura debeat tolli de columnis, super quibus est posita, et deponi in terra plana, a latere sinistro inlroeundo capellam. Nostris Sepouture et Sebolture. Testam. Joan. dom.Insulae ann. 1295. ex Chartul. Vallis N. D: Apres je eslis et voudre avoir ma Sepouture en Val Nostre Dame. Libert, villse d'Aigueperse ann. 1374. in Reg. 198. Chartoph. reg. ch. 360: Homme ne femme de ladile ville et franchise ne y doivent (au cimetiere) rien paier de Sebolture, mais ce qu'il leur plaira tant seulement. SEPULTURA ASINI, Extra coameterium, Sepultura excommunicatorum. Hugo Flayiniacensis in Chron. pag.268 : Extra cimiterium, absque officio Christiana debito, suo tamen jussu et petitione, Sepultura asini sepultus. Vide Imblocatus. [** Haltaus. Glossar. German, col. 117. voce Begraben aufs Feld et col. 976. voce Hundebegrsebnis.] * Qui mortem sibi conscissebant, aut malefactores capite mulctati, sepultura cum psalmis et commemoratione in oblatione privabantur, ex Cone. Bracar. cap. 6. in vetustissimo Posnit. MS. : Placuit ut hi, qui sibi ipsis aut per ferrum, aut per venenum, aut per preecipi-

SEQ
tium, vel quolibet modo violenter inferunt mortem, nulla illis in oblatione commemoratio fiat , neque cum psalmis ad sepulturam eorum cadavera deducantur. Multi etiam per ignorantiam hoc sibi usurparunt. Similiter et de his placuit, qui pro suis sceleribus puniuntur. Quse sepeliendi ratio Sepultura aggrestis dicitur in Charta ann. 1217. ex Diplomat. Bajoar. apud Oefelium torn. 2. Script, rer. Boicar. pag. 103. col. 1: Qui (Otto Palatinus) reus laesas majestatis, ausu videlicet temerario manus in Philippum regem mittere pressumpsit, diu aggrestae Sepultures deputatus, multo tandem labore fratrum in Undensdorff, divino annuente suffragio, ecclesiasticam.... invenerit sepulturam. Vide supra Biothanati. * Debitoribus mortuis sepulturam prohibebant creditores, ut patet ex Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 130. Chartoph. reg. ch. 13 : Jehan Gentil avoit destourne et empeschie a enterrer le corps de Eulart du Pire, pour cause que ledit Gentil disoit, que icellui Eulart lui estoit tenu en la somme de cinq franz d'or ou environ. 1 SEPULTUROLA, dimin. a Sepultura. Testam. Bertichramni Cenoman. Episc. apud Mabill. torn. 3. Analect. pag. 141 : De rebus sanctse basilicas ditentur, ut melius eis delectet Sepulturolse meas impendere honorem, et sanctes basilicas deservire. Sepulturolum, in Testam. ann. 690. apud Felibian. inter Probat. Hist. Sandion. pag. 11 : Vel locum Sepulturoli mese si fuerit an non fuerit, in qua Germani mess requiescunt. SEPUM, ita dicitur vulgo quod olim Sebum, i. adeps, pinguedo, axungia. Joh. de Janua. [Occurrit passim. Lapis Sepi, certum sevi pondus. Vide Petra. Charta ann. 1309. apud Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 261 : Bones memoriae Fryso in extremis religiosis viris fratribus in Dobirlug unum lapidem Sepi in-remedium animss suss singulis annisdonavit... Prseterea Henricus.... prsefato conventui duos lapides Sepi allegavit.] 1 SEQUA. Tabular. S. Victoris Massil.: Et ulterius pro bono civitatis quod in Massilia amodo esset una Sequa monetas, ut erat antiquitus. * F. Tabula nummularia, Gall. Change. Charta Caroli IV. ann. 1322. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 256: Super nonnullis criminibus, quas commisisse dicebantur.... in facto monetarum,.... aurum et argentum, billonem et res alias prohibitas.... alibi quam in Sequis nostris vendendo, etc. [** Italis Zecca, Officina mpnetaria'.] SEQUACES, Hseredes, posteri, successores. Tradit. Fuld. lib. 1. trad. 3 : Post obitum hanc rem vos et Sequaces vestri ulterius habere firmissimam habentes potestatem. Occurrit ibi crebrius. Vide Secutores. * Seganciers et parageurs, in Inquisit. ann. 1413. ex Chartoph. reg. SEQUAX, Sectator. Paulus Diac. lib. 1. Hist. Longob. cap. 26 :
Nam pinxit apte lineas Vilae sacra Sequacibus.

SEQ

431

Adde Regulam S. Fructuosi cap. 4. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Sequax, Enseignable.] SEQUAX, Obediens, apud Sidon. lib. 7. Epist. 17. SEQUACITAS, [Obsequium, observantia. Sidon. lib. 4. Epist. 11: Hinc etiam illi apud nos maxima reverentia fuit, quod non satis ferebat segre pigram in quibuspiam Sequacitatem.] Cyprianus in Vita S. Cassarii Arelat.: Tanta denique bona in se, largiente divina gratia, ha-

buit, ut de audientium profectibus, et de discipulorum Sequacitate, et de virginum consecratione, ut non uno tantum sit merito coronatus. | SEQUAGITAS. Celeritas. Idem Sidon. lib. 9. Epist. 9 : Tribuit et quoddam dietare celeranti scribarum Sequacitas saltuosa compendium, qui comprehendebant signis, quod literis non tenebant. 1 SEQUAGITER, Ordinatim. Arnobius adv. Gent. lib. 2. pag. 49: Concludere acutissime syllogismos, ordinare Sequaciter inductiones suas, etc. 1 SEQUALTALIA, ^loXia, in Gloss. Lat. Grsec. Ubi leg. ex viris doctis Sesqualtera. <> SEQUARE, pro Secare, in Charta ann. 1312. in Reg. 48. Chartoph. reg. ch. 88 : Gentesipsse contra ipsos religiosos (de Bono-portu) dicebant, quod ipsi in hay a sua... aliquas fructiferas arbores vendere seu Sequari facere nonpoterant. Rursum ibi. 1. SEQUELA, Exemplum, in Gloss. Isid. [Papias : Sequela, mos, ritus, exemplum, institutum, consuetudo. Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Sequela, enseignement, coustume.] 2. SEQUELA, Obsequium, ministrorum et famulorum coetus, apud Petrum Blesensem serm. 43. [Gloss. Lat. Grsec. : Sequela, axoXouOta. Hinc Frontinus lib. 2. cap. 4. Sequelas vocat servos militares : Lixas calonesque et omnis generis Sequelas conclamare jussit.] * Gall. Suite. Charta ann. 1340. in Reg. 73. Chartoph. reg. ch. 294 : Omnem pcenam seu posnas capitales seu pecuniarias, quam qitasve ratione cujusdam invasionis et vulnerum inde sequtorum in gentes stabilitas seu Sequelas nobilis et potentis viri domini Bertrandi de Insula.... remittimus. Hinc Prendre suite, pro Alicui adhserere, aliquem sequi, in Lit. remiss, ann. 1451. ex Reg. 184. ch. 191 : Le suppliant fut malcontent de ce que icelle fille Prenoit suite d'autres que de lui, et que il ne la trouvoit, quant il la vouloit veoir. ] 3. SEQUELA, Consecutio, consequentia. Tertull. de Patient, cap. 5: Post mannas escatilem pluviam; post petras aquatilem Sequelam, desperant de Domino. Lactant. de Mort. Persecut. cap. 5 : Immortalitas non Sequela natures, sed merces presmiumque virtutis est. Idem de Opific. Dei cap. 4 : Mors Sequela morborum est. * Hinc in Sequelam trahere, nostratibus Tirer a consequence, in Lit. Casimiri III. ann. 1455. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 186 : Promittimus tales fertones aut hujusmodi inconsuetas solutiones, ab ipsis expetitas aut datas, non in Sequelam trahere. 1 4. SEQUELA, Opinio, sententia, suffragium. Adrianus de Veteri-busco de Reb. Leod. apud Marten, torn. 4. Amp]. Collect, col. 1267: Sed magistri, sedato tumultu, dixerunt, quod nemo recederet, sed in crastino super palatium quilibet diceret Sequelam swam. Ubi in Diario idem Adrianus habet: Quilibet diceret intentionem suam. Ibidem infra : Clamatum ad peronem quod nemo iret contra Sequelam palatii. Rursum col. 1274 : Super quibus propositis fuerunt mulli tractatus. Mulli nolebant facere prsedictas allegantias, et dom. de Bierlo nolebat quod fierent, et dom. Bare et Razo prasvaluerunt. Sequelas non fuerunt portatas super palatium, sed super consilium, et prasceptum sub posna capitis quod nullus aliquid inde revelaret. } 5. SEQUELA, pro Squilla, Tintinnabulum, campanula, in Inventar. ann.

432

SEQ

SEQ

SEQ

1342. ex Tabul. S. Victoris Massil. Vide nostri prsedictam Sequelam habebunt Pezium torn. 1. Anecd. in Praefat. pag, Skella. bonorum mobilium delinquentis in terra LII: Unus gradualis liber, unus Sequen1 6. SEQUELA, Diversis notionibus, vicecomitatus aut dominii ipsorum, in tionarius cum tropis, etc.] illis quinque diebus Pentecostes. \ SEQUENTIALIS, Eadem notione, apud vide in Secta 3. 4. et in voce Huesium. * 11. SEQUELA DECIIVLE, Jus exigendi Schannat. in Vindem. Litter, pag. 8 : * 7. SEQUELA, Dicitur de pullis equiMissales specialiter cum orationibus sex, nis, vitulinis, aliisque animalibus, quae decimam ex agris alterius territorii, matrem sequuntur. Charta Phil. Pule, cum a suis hominibus coluntur. Locus et septimus cum gradualibus et Sequentiali... Sequentiales undecim, capitulares ann. 1303. in Lib. rub. Cam. Gomput. est supra in Decimae. * SEQUELLA, pro Squilla, Tintinnabu- quatuor, etc. Paris, fol. 222. r. col. 1: Concedimus etiam usagium pasturari^m in tola alia l u m , campanula. Constit. Carmelit. 1 2. SEQUENTIA, Comitatus, Gall. fo'resta Cuisyas,... pro equabus duodecim MSS. part. 2. rubr. 5: Faciant inventa- Suite. Vita B. Mariae de Malliaco, torn. et earum Sequela. Inventar. ann. 1476. ria nova coram fratribus supradictis, et 3. Mart. pag. 744 : Affuit quidam juvenis ex Tabul. Flamar.: Et primo quindecim ponant in archa communi sub dicta pcena, ex regali Sequentia, qui statum ejus aspivaccas magnas, cum singulis Sequelis scilicet suspensionis ab officii executione ciens, etc. Mirac. S. Vincentii Madelgacuilibet ipsarum vaccarum. Quod varie et Sequellee.... Tenetur prior facere prx- rii torn. 3. Jul. pag. 679: Mansitabat dixerunt nostrates. Charta ann. 1324. in sertim pertinentia ad Sequellarn chori, etiam inibi aliquandiu cum uxore et naEeg. 62. Chartoph. reg. ch. 169: Vint capituli et refectorii. Vide Sequela 5. et tis, ilia videlicet suss paupertatis Sequenque poulins, que jumens et qu'estalons, Skella. tia, et quanta diutius, tanto cum majors avec les Sigans desdites jumens Et est 1 SEQUENTER, Continenter, Gall. Tout fiducia. Ubi Sequentia, si ad uxorem assavoir que sitost comme les Sigans des- de suite. Lex Alaman. tit. 97. | 5 : Nisi referatur, Comitem, sociam sonat. dites jumens seront aagie, que il puissent homicida suus ei in curte aut in casa 1 3. SEQUENTIA AVENARUM, Praestatio vivre sans lews meres, etc. Alia ann. fugerit, et pro ipso nullus offert justitiam, quae in avenis exsolvitur, in Cod. cen1341. in Reg. 73. ch. 339 : Deux bestes de si Sequenter ipsum currit, hoc non est suali Episcop. Autissiod. an. circ. 1290. sejour, avec leur Seguence de lait. Lit. ad requirendum. Vide Avenagium 1. Phil, ducis Aurel. ann. 1361. in Reg. 124. 1 SEQUENTER, Exinde, Gall. Ensuite. * 4. SEQUENTIA, Salarium, quod canoch. 357 : Ouquel usaige... peuent metre et Vita MS. S. Wenwaloei fol. 107. v: nicis, qui processioni vel offlcio interavoir des la feste S. Michier jusque au Faciamus ergo quod Sequenter prophela sunt, conceditur. Ordinar. MS. eccl. jour de Noel, une truye et sa Signance aclurum seesse promittebat, dicens : Con- Camerac. fol. 96. r: Processio nostra d'une lecierenee depuis le Noel precedent, fitebor tibi, Domine, quia terribiliter ma- pergit ad Sanctam Crucem, et ibi ad ou deujc pourceaulx tant seulemenl. gnificatux es. missam lucrabuntur domini nostri suam Charta ann. 1391. in Reg. 141. ch. 109: 1 SEQUENTERIANUS. Vide Sequentria- Sequentiam. Vide mox Sequi chorum. Douze beufs ou vaches et douze pors, avec nus. ] SEQUENTIALIS, SEQUENTiARius.Vide leurs Suyans. Alia ann. 1411. in Reg. * SEQUENTES, Pulli equini, vitulini Sequentia 1. 165. ch. 220 : Avoir en pasturage sept ju- et alii qui matrem sequuntur. Chartar. SEQUENTRIANUS, Qui optimum excimens et leurs Suivans, dix vaches et leurs Norman, ex Cod. reg. 4653. A. fol. 90: it, mediaa conditionis, yel medii pretii. ,ex Alamann. tit. 75: Si quis in vaccaSuivans. Lit. remiss, ann. 1477. in Reg. Ad pasturam ad viginti vaccas et suos 206. ch. 1119: Si avoit mis en icellui pre Sequentes et ad sexdecim boves per fore- ritia legitima, ubi sunt 12. vaccas vel amses deux beufz, une vache avecques son stam. Vide supra Sequela 7. plius, tantum ex ea involaverit, vel occi1. SEQUENTIA, Canticum exultatio- derit, 13. sol. eum solvat, aut qualecumSuivant. Vide in Secta 4. et infra Sequentes. nis, quae et Prosa dicitur, sic appella- que armentum deipsavaccaritiainvolatus * 8. SEQUELA, Rei cujuslibet appendix, tum, quia pneuma jubili sequitur, inquit fuerit, secundum qualitatem eum solvat : accessio, idem quod supra Secta 12. Gall. Durandus lib. 4. cap. 21. Ordo Roma- illam optimam vaccam 4. tremesses apSuite, dependance, alias Sequelle, Si- nus, et Alcuinus lib. de Divin. Offic.: preciare : illam aliam Sequentrianam sol. gnance et Singance. Libert. Brianc. ann. Sequitur jubilatio, quam Sequentiam va- 1. ilia alia minuta animalia secundum 1343. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. cant. Observat idem Durandus Sequen- arbitrium adpretientur. Editio Heroldi 725. art. 8 : Concessit dictus dominus dal- tias a Notkero Abbate S. Galli primum [quam secutus est Baluzius,] habet Sephinus omnia jura sibi competencia et compositas, et Nicolaum PP. ad Missam quenterianam. competitura in laudimiis, terciis, Se- cantari praecepisse, [quod de Nicolap II. 1 SEQUERTA, f. Comitatus, Gall. Suite. quelisque eorum Laudimia, tercia, accipiendum opinatur Papebrochius.] Statuta Vercell. lib. 3. fol. 87. v: Quod tresczena , vincena, mutagia, fidencias, Hue spectant, quae habet Eckehardus autem capitulurn addatur in scripto Sepasqueyragia et Sequelam omnium pras- de Vita B. Notkeri Episcopi Saltzburg. querte villarum. Ibidem lib. 4. fol. 116. missorum. La singnance des mareschaus- cap. 17 : Sequentias , quas idem pater v : Item si quis de civitate vel districtu sees ; vingt trois sols, neufdeniers maille, sanctus fecerat, destinavit per bajulum Vercellarum juraverit maliciose non fain Oh. ann. 1281. ex Ohartul. S. Steph. urbis Romas Nicolao. Cap. 18: Sequentiam cere Sequertam Potestati, solvat pro Autiss. Charta ann. 1315. in Reg. 53. dico, quas est de Spiritu sancto: Sancti banno libras decem Pap. Chartoph. reg. ch. 100: Lesquiex (dix Spiritus assit nobis gratia. Bromptonus 1. SEQUESTER. Testamentum ,Elfredi . livres) il disoil avoir acoutume panre de Roberto Rege Franc.: Hie Robertus Regis Angl.: Insuperdo JEthelfredo Prinavec les coustumes dessusdites a Courge- Rex fecit Sequentiam illam de festo Pen- cipi militias meae unum gladium, et 200. nay,... pour cause des Signaces desdites tecosles, quse sic incipit: Sancti Spiritus marcas ; et meo Sequestri, cum quo jam coustumes Disme, terrage, coustumes, assit nobis gratia. Pascha imminens pactum firmayi, do 200. Signances, corvees, etc. Lit. remiss, ann. SPT Johannes Adelphus Sequentias libras, ut ipse det et distribuat inter om1395. in Reg. 139. ch. 151 : Icellui Hen- commentariis suis illustratas edidit nes illos, ubi placitum est sibi subire nequin demanda audit cure sa houppe- Argentines ann. 1513. Binas composuit sepulcrum, etc. Vide in Equester. lande, au suppliant sa courroye et les Albertus Magnus, unam de Trinitate, 1 2. SEQUESTER, Imitator, discipulus. Sequelles, et ausdiz Simonnet et Henriot alteram de Ascensione. Utraque exstat Johan. Blakman. de Virtut. Henrici VI. el Jehan Denis pareillement leurs couroyes in Missali Praedicat. Paris, ann. 1519. Reg. Angl. pag. 303: Aliasque injurias complurimas, ut verus Christi Sequester, et les Sequelles, etc. Vide Sequentia 8. excuso. SEQUENTLE , quas Metenses vacant, patienter toleravit. Hinc * 9. SEQUELA PEREGRINORUM, Emolumentum, quod ex benedictione perae, apud Eckehardum junior, de Casib. S. 1 SEQUESTER, Pullus, quod matrem baculi peregrinorum, sacerdoti obvenit. Galli cap. 4. sequitur sic dictus. Charta ann. 1490. SEQUENTIARIUS, Liber, seu Codex, in ex Schedis Praes. deMazaugues: Nullum Charta Petri archiep. Senon. ann. 1213. ex Charttil. Maurign. ch. 91 : Sequela quo continentur Sequentias. Eckehardus animal.... audeat intrare.... excepto aniperegrinorum capicerii est, exceptis festis junior de Casibus S. Galli cap. 11: Qui- mali de basto, quibus facultas depascendi... praenominatifi. Oblationes peregrinorum dam fratrum Ecclesia egressus Sequen- cum eorum Sequestre unius anni et non tiarium manu ferebat, quern illi assu- ultra. Alia ann. 1509. ex iisdem Schedis: prioris erunt. Vide supra Secta 13. * 10. SEQUELA, Jus persequendi bona mentes in sequentia diei Notkerum Bal- Quascumque animalia aratoria, sive sint mobilia delinquentium et ea obtinendi. bulum laudant. Acta Murensis Monaste- bovina, vaccina, cavalina, mulatina, sive Charta ann. 1257. in Lib. 1. nig. S. rii pag. 10 : Antiphonarium, partem de asinina,.... et sex vaccas cum suis SequeVulfr. Abbavil. fol. 19. r: De Sequela Graduali, Sequentiarios 4. Alibi: Tres stris duorum annorum, vel circa. Vide in vero, super qua inter nos similiter con- Antiphonarii, ex quibus unus musice Secta 4. f tentio vertebatur, taliter duximus ordi- notatus est, et decem Sequentinarii. Sed \ 3. SEQUESTER, f. Filius extra domum nandum, quod dicti decanus et capitu- legendum Sequentiarii, aut Sequentio- paternam sepositus et educatus, cujus lum (S. Vulfranni) nobis priore et con- narii, ut habetur pag. 33. [Sequentiona- idcirco ortus dubius est. Compend. beventu (S. Petri) volentibus et consentien- rius rursum occurrit in Catalogo libr. nefic. Exposit. fol. 46: Dubitatur vero tibus, per totam terram vicecomitatus Canonise S. Nicolai Patav. apud Bern. de excommunicatis , naturalibus, Seque-

SEQ

SEQ

SER

433

stris, spuriis, legitimatls, collateralibus; ram nobis Johanna Langthorn. R. in (scilicet qui eccJesiae benefecerint, an Christo Patris et domini, D. Henrici Dei patroni esse possint) sed benignum est gratia Wyntoniensis Episcopi commissaeos omnes admittere. rio et Sequestratore generali, approbatum, j SEQUESTRARE, Separare, seponere, insinuatum, legitimeque pronunciatum Gallice Seguestrer, mettre a part. Capi- pro eodem. 1 SEQUI, Persequi aliquem in judicio. tul. Caroli Mag. de Villis | 55: Volumus ut quicquid ad nostrum opus judices de- Leges Normann. apud Ludewig. torn. derint, vel servierint, aut Sequestraverint, 7. pag. 292 : Viri auiem de maleficiis uxoin uno brevi conscribi faciant. Chron. ribus suis illatis Sequi poasunt in omniAndr. Danduli ad ann. 1142. apud Mu- bus casibus supradictis, et eas defendere, rator. torn. 12. col. 504: Nos pr&dictus si fuerint appellatsB. Charta ann. 1288. Joannes Polano Castellanus episcopus apub Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. una cum tola nostra ecclesia Sequestra- 313 : Et Gilbertus de Thornton qui Sequimus, ef cum Juda traditore in inferno tur pro Rege dicit, quod, etc. Inquesta damnamus. Utuntur etiam Macrqb. Sa- ex Tabulario B. Marias de Bono nuntio turn, lib. 7. cap. 11. Ammian. lib. 18. Rotomag.: Dicit quod vidit quemdam Sequentem quemdam homicap. 1. lib. 20. cap. 7. Occurrit praeterea hominem apud Kennet. Antiquit. Ambrosd. pag. nem... in assisiis dictorum Reliyiosorum 483. Marten, torn. 4. Anecd. col. 197. et apud Beccum. Ibidem : Et parentes moralibi passim. Sequestraiis minoribus, id tui secuti sunt dictum clericum coram est, exceptis, in Cod. Theod. leg. 4. tit. dicto justiciario. Vide Secta 4. et Secular. de Censitor. (13,11.) * SEQUI CHORUM, Officiis divinis interesse. Constit. Carmelit. MSS. part. 1. | SEQUESTRARE, Deponere. Tertull. de Resurr. carnis cap. 26: Corpora medi- rubr. 8 : Fratres quoque hospites, in quocata mausoleis et monumentis Seque- cumque conventu fuerint, post primam strantur. Prudent. Hymno exsequiar. diem Sequantur chorum de die, et teneantur dicere missas. Vide Sequentia 4. v. 127: * Latinum Sequi varie nostri reddideHominis tibi membra Sequeslro. runt. Sigre, in Lit. Rob. ducis Burg, | SEQUESTRATIM, Separatim. Oassio-ann. 1282. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, dor. lib. 11. Epist. 1: Quseratis forsitan pag. 381. art. 7. Segre, in Lit. Phil. VI. Sequeslratim principis bdna. Occurrit ann. 1346. torn. 2. earumd. Ordinat. pag. etiam in Vita S. Eugendi torn. 2. Jan. 349. art. 19. Seuigre, in Libert, villas de Grancey ann. 1348. torn. 9. earumd. Orpag. 54. 1 SEQUESTRATIO, Separatio, in Capi- dinat. pag. 161. art. 7. Sievyr, in Ch. tul. lib. 6. cap. 409. et lib. 7. cap. 141. ann. 1364. ex Chartul. M. nig. Corb. fol. Adde leg. unic. Cod. De prohibita Se- 113. Suir, in Annal. regni S. Ludov. questratione pecunise, (4,4.) et S. Ambros. edit. reg. pag. 265. Sivre, in Vita ejusd. reg. ibid. pag. 315. de Spiritu S. lib. 1. cap. 1. * SEQUIA, Canalis, per quern aqua T SEQUESTRATORIUM, Locus, ubi aliquid deponitur. Tertull. de Resurr. car- decurrit. Charta pro incolis de Stagello nis cap. 52 : Seminibus Sequestratorium ann. 1331. in Reg. 69. Chartoph. reg. terra est, illic deponendis et inde repe- ch. 174: Rerengarius de Petra pertusa.... pronuntiavit, quod homines de Stagello... tendis. 1 SEQUESTRARIUS, Ad Sequestrum, seu haberent totam aquam recipere rivi sive fluminis Ayglini,.... et facerent Sequiam debositum spectans, apud JC. f SEQUESTRUM, Depositum, vox JO. seu Sequias, seu resclausam a loco prsefamiliaris. Correct. Statut. Cadubrii dicto inferius ubicumque vellent. Vide cap. 98 : Mandamus quod omnes mutarii, infra Seriola. * Sequillon, Ramusculus exsectus, in hospites et qusecumque alias persons^ cujuscumque conditionis teneantur et de- Lit. remiss, ann. 1384. ex Reg. 125. ch. beant acceptare et recipere Sequestra 144 : Lequel signifiant... prist asa defense omnia, quse in manibus eorum prsesen- un petit baston, appelle Sequillon de tata et facta fuerint sine aliquo pnernio tremble. 1 SEQUIENTES, xa k$fc, in Gloss. Lat. vel solutione. Occurrit etiam npn semel pro scripto quod de sequestratione con- Gr. * 1. SEQUIMENTUM, Statum, quod flcitur. t SEQUESTRUM, Separatio. Longinus executioni mandari debet, ab Italico in Vita B. Kingse torn. 5. Jul. pag. 741: Seguire, pro Eseguire, exequi. Charta Hsec dierum processu in quatuor pecies ann. 1218. apud Murator. torn. 4. Antiq. divisa, majorem afflictionem segrae per Ital. med. aavi col. 411 : Consilium Mansingulos dies post hujusmodi apostema- fuse civitatis..!.. fecit in breve Sequimenti Mantuse civitatis, priusquam faceret Setionis Sequestrum efficiebat. SEQUESTRATOR SACRI PALATII. Otto- quimentum, scribi et legi in eodem consinem Rufum Imper. in colligendo Jure lio quoddam capitulum 'renovandi sacraWichbildico usum esse opera Burchardi menta societatis factse inter Mutinenses a. Mangefeld, Sequestratoris Palatii, et Mantuanos, etc. scribit Glossa ad art. 10. et 139. in fine --2. SEQUIMENTUM, Comitatus, cuWichbild. Quod officium pro Cancellarii Stodia, Ital. Seguimento, Hisp. Seguimunere accipiunt Crantzius lib. 1. Sa- miento. Charta ann. 1290 : Ordinaverunt xon, cap. 21. Brotuff. lib. 1. Chron. quod omnes et singuli milites cavallatoMerseburg. cap. 10. et Coler. in orat. res communis Florentise, electi et inventi de jure Saxon. Vide Gloss, med. Grsecit. ad Sequimentum et pro Sequimento felicis in MecrtTY]?, et in Mecra^tov. et victoriosi insignis regalis communis, SB- Certe apud Episcopos Anglicanos qui et quot electi et deputati fuerunt ad qui Sequestratores perinde habuerunt, Sequimentum et custodiam regalis banalius fuit Sequestrator a Cancellario, ut derise, debeant esse et sequi egregium colligitur ex Charta ann. 1317. apud virum, qui dictum insignem portabit, et Madox Formul. Anglic, pag. 11 : Data et commorari sub ipso ini>igni. acta... in prs&senlia magistri Roberti de 3. SEQUIMENTUM. Vide supra in Sega. Weston Cancellarii nostri, dompni RiSEQUIPES, Qui alium sequitur, Pediscardi de Dolaby Sequestratoris nostri, sequus. Anastasius in S. Hadrianp pag. .etc. Testam. ann. 1322. ibid. pag. 432: 103 : Unde ego Sequipedes vestros dirigere Probatum fuit prsesens testamentum co- studebo meos missos ad eumdem vestrum ill

Reg em, etc. In S. Zacharia pag. 77: Egressus de Ravennatium urbe, in finibus Longobardorum ingressus, Sequipes factus est suis Missis. Et pag. 86 : Conjungens vero Christianissimus Pipinus Francorum Rex, Sequipes etiam ejus et antefatus beatissimus Papa factus usque ad muros civitatis Papise utrique pervenerunt. [Chr. Anonymi Salernit. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 201: Conjungens vero Reneventanorum princeps Grimoald, Sequipes etiam ejus antefatus Radelchis, etc. Guido in Prologo ad Discipl. Farf.: Pater vero Hugo, Sequipeda ejus effectus in regali ccenobio, etc.] Canis sequipeda, apud Joan. Sarisber. lib. 1. Policrat. cap. 13. Vide eumdem lib. 3. cap. 6. SEQUIPEDES, Sectatores, sequaces,discipuli, etc. Acta SS. Juliani et BasilisS33, in Praefat. : Ut per angustarn viam eorumdem Sanctorum valeamus Sequipedes esse. Habetur rursum ibidem cap. 1. et 7. Diurnus Romanus cap. 2. tit. 9 : Ut vere eorum discipulus et Sequipeda. Vita S. Sulpitii Pii Episc. Bitur. cap. 6: Addebat etiam Beati Sequipeda , etc. [Translat. S. ^Emiliani inter Cone. Hisp. torn. 3. pag. 216 : Cujus religionis dum quondam beatissimum jEmilianum Sequipedam verissime reperiret, etc.] Occurrit praeterea hac notione in Concilio Aurelian. V. can. 3. et Turon. II. can. 22. apud S. Eulogium lib. 1. Memor. Sanctor. lib. 2. cap. 1. et 10. in Epistola 73. inter Francicas torn. 1. Histor. Franc. apudRabanum Maurum lib.l. de Instit. Cleric, cap. 3. Carolum M. lib. 2. de Imaginibus cap. 27. Joan. Sarisb. lib. 2. Policrat. cap. 18. etc. T SEQQITAS, uapeSpfa, ffirouSTi, imzixeta. Gloss. Lat. Gr. AZquitas, diligentia, in Amalth. ] SEQUITIO. Vide supra in Sega. j 1. SEQUITUS, Via, quam quis sequitur. Hist. Cortusior. lib. 2. apud Murator. torn. 12. col. 809 : Ita quod Ugutio ignorabat Sequitum domini Canis, quia dom. Canis descenderat stratum versus Ronchaittum causa videndi dictum passum. 2. SEQUITUS, Ital. Seguito, Comitatus. Chron. Patav. ad ann. 1220. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi COl. 1129 : Rertoldus Aquilegiensis patriarcha factus fuit civis Paduanus,... et quod annuatim mittere debuit xij. milites de majoribus et melioribus suarum terrarum Paduam, ad jurandum Sequitum potestatis Paduse, etc. * SEQUTA, Actio in jure, qua quis alium sequitur. Vide supra Secuta 1. * SEQUTIVE, Consequenter. Charta ann. 1441. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 264. col. 2 : Ipsa logia recta et gubernata semper fuerat per dictam communitatsm civitatis Nemausi, et Sequtive nullum jus pertinere domino nostro reyi in eadem. * SEQUUS vel SEQUS, Siccus. Charta ann. 1334. ex Tabul. D. Venciae : Item quod nulla persona, privata vel extranea, scindat aliquam arborem viridam, nee Sequam in deffensis. T SEQUUTA, ut Sega. Vide in hac voce. 1 SEQUUTULEIA MULIER, Quae virum appetit, et sectatur, ex Petr. Comm. in Amalth. SER, Dominus, quee vox praeponitur nominibus appellativis apud Italos : efformata, ut yidetur, ex Grseco xupcoc, seu, ut recensiores Graeci efferunt, wpoc, unde nostri Sire, Itali Messer, nostri etiam Messire. Vita B. Torelli Papiensis n. 24 : Ipse Notarius, qui vocabatur Ser Aloysius. Occurrit ibipluries. [Charta 55

434

SER

SER

SER

* SERALIA, Sera, id quo aliquid occlurabola eundo cum prsscone tubam porditur. Stat. Mantuae lib. 1. cap. 98. ex tante, ante curiam prseconizetur. SERACIUM, Serum lactis. Acta Mu- Cod. reg. 4620 : Si quis habuerit domum rensis Monasterii pag. 54 : Quicumque et hortum, curiam vel aream, contiguum caldarium illuc praestiterit, quamdiu ejus vel contiguam domui vel horto, curias vel caldarium habent, singulis annis dabunt areas vicini sui, et suis expensis Seralias ei Seracium, et octo caseos. Occurrit etiam fecerit et tenuerit inter suam et vicini doalio loco. [Statuta Vercell.lib. 3. fol. 76: mum ; talis vicinus, cujus expensis proFormagiarii et alii revenditores.... non priis Seralia non est facta, teneatur et emant nee emere faciant pro eis... caseum debeat expensis propriis hortos et curiam vel Seracium, capones, etc. Ibidem lib. vel aream tenere clauses pro mensura, 7. fol. 159 : Item statutum est quod de quanta fuerit Seralia domus prsedictse, de caseo, Seracio, etc.] Vide Sester. Seralis competentibus. s|c Stat. Novariae ann."1281. inter Mon. * 1. SERALIUM, SERALLIUM, Vallum, Hist. Patr. Taur. torn. XVI. col. 696: septum, munitio, Ital. Serraglio. Statuta Statutum est quod nullus ducat, vel duci jamjam laudata cap. 82 : Capitanei et facial... extra civitatem aut suburbia.... custodes portarum et Seralliorum civitanisi per stratum rectam directe ad civi- tis Mantuaz, slatim cum audierint pulsare tatem Novarie veniendo blavam grossam bottos,.... teneantur et debeant rastellos Lui sisiesme sans plus y entra a Seri. vel menudulam , legumina, avenam , claudere, et neminem extra civitatem ex* Hinc Series nuncupati a rusticis, speltam , ordeum.... castaneas, sepum, ire permittere. Lit. CaroliIV. imper. ann. puellarum serotini conventus, in quibus formagium, Seracium, carnes, freschas, 1355. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 186. cpl. 2: Item Barnabas lanificio una vacant. Scene, in Lit. re- vel salatas, etc. [FR.] miss, ann. 1380. ex Beg. 118. Chartoph. T SERACULA, Sera minor. Guidonis restituit et deoccupavit Seralium MantuaPans reg. ch. 44 : Et il soit ainsi que ledit Vin- Discipl. Farf. cap. 48 : In promptuario num, quod Rosengarte dicitur cent fust ale une foiz esbatre a la Scerie, namque habeat locum constitutum ubi Burgi-fortis et Seralium poterunt repapanes coadunet sub Seracula, in refecto- rari. Id oil il avoit pluseurs baisselettes, qui fil^2. SERALIUM, SERALEUM,a voce Italoient de nuit, etc. Vide Gynaeceum, et rium portandum per se vel submissam lica Serraglio, Sepimentum, Claustrum. personam decretis horis, etc. supra Hora seralis. * SERAESA, pro Cerevisia, ni fallor. Apud Bononienses sic appellabantur 1 SERA, Occidens, in Charta ann. 962. apud Muratpr. delle Antic. Estensi pag. Charta Caroli C. ann. 23. regni ejusd. in antiquitus portae veterum moenium, 140: Da tercia parte da media die tenente Chartul. S. Dion. pag. 65. 09!. 2 : De quarum aliqua? adhuc superstites Torin ipso fluvio Padi, da quarta parte da Simpliciacoetiam in Cinnomanico sita,... resotti nuncupantur. Stat. Bonon. ann. Sera de consortis, seu quod alii sunt affi- de speltum odia nonaginta ad Seraesam 1250-67. torn. 1. pag. 88: Et specialiter faciendum. Seralia civitatis cooperiri faciam et orlari nes. Vide Sero. 1 SERAGARENTIUM. Acta S. Philippi ad dictum terminum, secundum quod 1 2. SERA, Mensa, ut videtur. Chron. Estense ad ann. 1302. apud Murator. Episc. Adrianop. torn. 4. Analect. Ma- alie turres sunt circa civitatem orlate. torn. 15. col. 349 : Item (dora. Marchio bill, pag. 144 : Tune Justinus trahi eum [FR.] ^ SERAMEN, Semen, quidquid seritur. praesentari fecit) super quadam Sera cin- vinctum pedibus jussit. Qui acceptis tot turas multas argenti, item in manibus silicum offensione vulneribus, et per sin- Charta Alisiae dom.de Tilleyo ann. 1262. domicellorum suorum portari coppas ar- gula corporis membra laceratus, rursus ad ex Tabul. Pontisar. : Pacifice gaudeant carcerem fratrum manibus reportatur. monachi S. Martini Pontisarensis tarn de genti et perlarum. 1 SERA, Remoratrix. Gloss, vett. edit, Sed paullo post admodum Seragarentium Seramine et grano, quam de omnibus ubi Sangerm. habent demoratrix. Vide contulerunt. Vocem mendosam esse aliis ferragiis ubicumque voluerint cirSeritas. asterisco signiflcavit Mabillonius: vide- cumferendis. Neque alia notione acciSERA VIRGINITATIS. Vide Devirginare. tur tamen ea designari medicamentum pienda videturvox Sermoisoninter onera * 3. SERA, [Gall. Selle : ...Emi quen- aliquod quo vulneribus Philippi consu- Abbatis S. Claudii ex ejusd. Monast. dara roncinum pro quo dedi cum Sera luerunt fratres. Statutis pag. 60 : Ad idem officium (saXXXVIII0 florenos novos... (Arch, his1SERAGIUM, Claustrum, inclusio. Cor- cristae) pertinere declaravit decimas canator. de la Gironde.)] rect. Statut. Cadubrii cap. 127 : Manda- borum, necnon decimas Sermoison, atque | SERABAIT^, Haeretici Valdensiummus acjubemus quod si contigeritaliquem certarum terrarum et possessionum, etc. sectarii, sic dicti quod ut Sarabaitae transducere nuptam suam quae fuerit Nisi sit grani species. Vide Serimen. !: Monachi per urbes et castella vagantes vidua, non possint nee debeant aliqui fa- In charta ann. 1262. Stramen legenproprio arbitratu vivebant. Vide Sara- cere Seragium, vel impedimentum aliquod, dum prorsus existimo ; Sermoison vero oaitas. Articuli probat. contra fr. Uber- aut claudere viam, sed libere eos dimit- nomen esse loci opinor. tin. tpm. 1. Miscell. Baluz. pag. 295: tant, etc. Vide mox Serale 1. 1 SERAMPELIN^E VESTES, sunt vestes Sanctitas etiam vestra in Constitutione 1 1. SERALE, SERRALE, Angustiae et inveteratas. Gloss, ad Doctr. Alexandri quam fecit contra sectam Serabaitarum, claustra itineris, vel montium. Chronic. de Villa-Dei. Vide Serapellinae. qux incipit Gloriosum, errorem Serabai- Andr. Danduli ad ann. 1404. apud MuSERANTA, pro Saranta, Quadraginta, tarum, qui dicebant Ecclesiam Romanam rator. torn. 12. col. 519 : Inde Veneti ex Graeco vulgari crapavTa, pro Teatrapacarnalem et meretricem inagnam etaucto- crearunt in eorum Imperatorem Paulum xovira, de qua yoce Meursius. Abbo lib. ritate et potestate privatam, damnat, non Sabellum, qui ductor in his castris erat, 1. de bellis Parisiac. vers. 114 : sicut novam hssresim, sed sicut hseresim et auctor fuerat praecipuus transeundi SeP. Geminum fidos rare quamvis vegetabat, Donatistarum et Manichaeorum ac Val- ralia hostilia. Jacobus Delayto in Annal. Mque truces post hac chile Seranta chile id exlat. densium, et mandat eos sicut hsereticos Estens. ad ann. 1404. apud eumd. Muracapi et puniri. Ibidem pag. 298 : Et In- tor. torn. 18. col. 994 : Dominus Paduse Ubi ad marginem notam hanc apposuit quisitores hsereticse pravilatis contra Se- hoc praesentiens, cum omni exfortio gentis Abbo ipse : P. Graecum, si fuerit geminarabaytas et Beginosdictos errores tenenf.s SUM ac subditorum suorum militavit, et se tum, 200. significat, M. sitniliter geminatamquam contra haereticos processerunt, opposuit ad Serralia sua versus fines Vi- tum 40. significat. Chile, mille, tot enim et eos propter istud extremo judicio tra- centise, unde erat conceptus Facinus ter- erant Normanni, id est, 40. millia. SERAPELLIN^, sunt veteres pelles, vel diderunt curias seculari. Vide Reghardi ntorium ingredi Paduanum. Ibi multis diebus moliente Facino transire Serralea, dicuntur pelles parvi valoris : Catholicon et Rulgari. SERABARA, SERABULA. Vide Sarabella. etc. Vide Serra 2. parvum. Vide Xerampellinas, in XeramT 2. SERALE, ut Sera 1. Vespera. Are- pinus et Serampelinas. * SERABOLA, SERABULA, Braccae. Vide supra Saraballa. Glossar. Provinc. Lat. stum Parlamenti ann. 1472. ex Tabul. ] SERAPELLUIES, id est, Pelles, in ex Cod. reg. 7657 : Serabulla , braces, Sangerm. : Idem, de non eundo de node Glossar. MS. S. Andr. Avenion. Vide Sebrayas, Prov. Charta ann. 1227. apud Mu- absque lumine post grossum Serale. Galli rapellinae. rator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. dicimus Nuit fermee. * SERAPHINI, [Seraphim, angeli re904 : Duas camisias et duas Serabulas, etc. * Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 112. camati : Pro factura duorum SeraphiStat. Eugen. IV. PP. ann. 1443. pro co- Chartoph. reg. ch. 230 : Prasdicti expo- norum pro eodem D. N. Papa. (Manmit. Venaiss. cap. 79. ex Cod. reg. 4660. nentes euntes per villam Matisconensem dat. Gamer. Apost. Arch. Vatic, an. A : Unaquaeque persona Christiana vel de node post horam Seralis causa spa- 1431-34, f. 1.)] Judaea, quas bonorum vellet facere cessio- tiandi, etc. 1SERAPIUM, Jusculum medicum. Vide nem,.... spoliet se usque ad camisiam et | SERALHA, Sera : Seralherius, Sera-Syrupus. Serabolam ;.... et quod in camisia et Se- rius. Vide infra in Serralherius. SERARE, SERRARE , Occludere , Seann. 1373. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 487 : Acta sunt hsec apud villam S. Antonii, Viennensis dicecesis, praesentibus discretis viris.... Ser Nicolao, Ser Andreas de Pistoyo, et pluribus aliis fide dignis. Italis vero Ser idem spnat quod nostris Maltre, ubi de opiflcibus sermo est.] Vide Siriaticus. 11. SERA, Vespera, Gall. Soir, Gloss. Lai. Graec. Sera, lanlpa. Eegula S. Benedicti cap. 41 : Ad Seram coenent. Adde Regul. Magistri cap. 25. et 53. Vita S. Heriberti torn. 2. Mart. pag. 474:.Demde navi invectus Rheno Coloniam transportatur, et in multa Sera perveniens, etc. Vide Serale 2. * Nostris a Seri, Sero. Chron. MS. Bertr. Guesclini :

SER
ris claudere ; hinc nostris Serrer, pro aliquid sub sera recondere , ctacpo&iSECV. Brito in Vocab. : Vectis a verbo dicitur, i. ferrum, qua in firmatura ostii vehitur hue et illuc, causa Serandi vel reserandi. Papias : Serare, claudere, opponere. Eodericus Toletan. in Hist. AraDum cap. 45 : Cumque Casim Hispalim advenisset, civitatis ei januas Seraverunt. Concilium Avenionense ann. 1279. cap. 1 : Domos Ecclesiarum aut Clericorum occasions quacunque Serrare, seu claudere, ferrare, vel placare, etc. Thwroczius in Petro Rege Hungar. cap. 39 : Occupantes campanula et turres civitatis, et Seratis januis, ilium eoccluserunt. Vide Serra l.Hinc ^ SERRARE , Arctare , constringere , Gallis Serrer. Ghron. Saxon, apud Mabill. torn. 4. Annal. pag. 431 : Fratricidas autem et parricidas,.... sive per manum et ventrem Serratos de regno ejiciant. Ubi alii Scriptoresquidehomicidarumpcena agunt , habent : Venter atque brachia strictim innectantur ex ipsis ferrets vinculis. Vide in Peregrinatio 3. et Pcenitentiale ferrum in Pcenitentes. Miracula S. Gibriani torn. 7. Maii pag. 646 : Intuita autem vultum ejus sanguine coopertum, oculos reflexos, visum nigrum, denies Ser-

SER

SER

435

seu vendi faciunt, super hoc autem abitsu execrabili providentes, statuimus sub excommunications pcena tarn contra ipsos macellarios carnis eas Seratas vendentes, quam contra Christianas qui eas scienter emunt. De carnibus quae supersunt haec intelligenda esse suadent Statuta Nemaus. Eccl. ibid. col. 1064. ubi inhibetur sub pcena excommunicationis, ne quis Christianorum carnes refutatas a JudsRis in rnacello Christianorum prsesumat vendere. INSERATUS, Sub sera reclusus. Rodericus Toletanus lib. 5. de Reb. Hispan. cap. 24. de Sancio Rege Navarrae : Duxit uxorem, nomine Beatriciam, ftliam Imperatoris, ex qua genuit duos filios, Sancium, quisuccessit in regno, qui dicebatur agnomine Inseratus, eo quod in castro fudelia residens, se ab omnibus, prseterquam a paucis domesticis, occultabat. Vide infra Serrare 1. T IN SERA ESSE, pro Sub sera recondi, Galli dicimus, Eire sous la clef. Commonit. Episc. apud Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col. 5 : Chrisma semper sit in Sera propter quosdam infideles. 1 DESEBARE, Aperire, recludere, apud Apul. lib. 1. Metamorph : At illss probse et fideles januse, quss sua sponte Deseratss nocte fuerant, vix tandem et seger Glossse Bibl. MSS. ex Bibl. reg. : rime tune clavis suse crebra immissione Sera, firmatura hostii, et proprie lignum, patefiunt. quod exterius verso objicitur hostio : unde SERASTYRAX. Codex Epistolarum S. Serare, seram hostio apponere, ostium Bonifacii Archiep. Mogunt. Epist. 147 : firmare, claudere. Hinc Sarrans appel- Grata animo dignemini suscipere costum, lantur Crumenae vincula, quibus ilia cinamomum, et Serastyracem. Ubi Serraclauditur, in Lit. remiss, ann. 1473. ex rius putat, confictum nomen ex cera et Reg. 197. Chartoph. reg. ch. 415 : La- styrax, quasi cerae instar styrax fuerit. quelle femme tenoit en sa main ladite De styrace agit Plinius lib. 12. cap. 18. bourse, et avoit les Sarrans d'icelle bourse et 26. lib. 24. cap. 6. et 17. liez a I'entour de son bras. Serrer, nautis ^SERATOR, Serarius.faber, Gall. Sernostratibus est Navem fune constrin- rurier, apud Bollandistas in Onomagere, ne a recta linea deviare possit. Or- stico. Haud scio an eadem notione in dinat. ann. 1415. in Reg. 170. ch. 1 : Icel- Chron. Novalic. apud Murator. torn. 2. lui maistre baillera une corde pour iceulx part. 2. col. 752: Terras et vineas dominibateaux Serrer, c'est assavoir tenir drois, cales, quern Jocos Serator noster in cesaffin qu'ilz puissent passer seurement par sione, et Opilonicus usque nunc in benefiicelle arche. Ensere, rusticis Dumbensi- cium habuit, etc. Ubi pro villico, qui bus dicitur, qui ab itinere devius errat. rebus Serandis seu servandis invigilat, | SERBABE, Concludere, in angustum accipi potest. claudere, nostris etiam Serrer. Statuta 1 SERATURA, Sera. Vide Serratura. Mutin. rubr. 212. fol. 39. v : Fossata quse TSERAVADA, Cremium. Gloss. Lips. Sovadunt et sunt juxta stratum Ganaceli, mnerus : Huic respondet nostratium ScaSerrentur et serrata teneantur, ita quod rewood, pro cremio, vel ramale, a Sax. aqua discurrat in lamam. De urbe ob- searan, arefacere, et wudu, silva, lisessa itidem dicitur in Regimin. Paduae gnum,vulgo wood. Haec Schilter.in Gloss. ad ann. 1319. apud Murator. torn. 8. col. Teuton. 431 : Dom. Canis de la Scala... venit circa 1 SERCAPOS, Harpago. Vide Arrapax. civitatem Paduse. cum exercitu mag no, et SERGENTES , Sergenti, Italis ; Serin paucis diebus post Seravit et accepit cenles sive habitatores domorum, inquinobis aquam a ponte Baxanelli versus lini, in Statutis Venetor. lib. 6. cap. Paduam, concludendo illam versus Mon- 25. 27. [Infra Sersentes ex iisdem Statem silicet. Vide Serratus. tutis.] WiT Hinc Tenir le peuple en Sarre di1 SERCHELLUM, Gall. Serchel, Serssel cuntur in vet. Consuet. Bituric. apud et Cherssel. Locus est in Circulagium. Thomasser. pag. 338. ii qui annonam Ut autem manifestior fiat nativa hujus versus emporium publicum adductam vocis significatio, quaadam subjicimus in via intercipiunt emuntque, ut exinde ex Instrumentis quae Arestum Parlapopulum ad has angustias adducant menti Paris, ann. 1466. ibi laudatum earn quo voluerint pretio emendi. Vide prsecesserunt. Instrum. ann. 1451. ex Foristallare. Tabular. Corbeiensi : II avoit vendu ou 1 SEBRABE, pro ferro munire, unde fait vendre.... deux pieches de vin au prix Ferrare legendum putem. Reparat. fa- de vin. deniers chacun lot, dont en apctse in Senescall. Carcass, ann. 1435. ex partenoit a iceulx demandeurs pour leur cod. MS. V. 01. Lancelot : Item pro Ser- dit droit de tonlieu et forage de chacune rando dictas VIII. fucilhas et plures alias pieche deux septiers, qui font quatre pecias fustium, in. lib. v. sol. Rursum : septiers, en chacun desquels septiers y a Item pro quatuor cannis de polpre Ser- quatre lots mesure de la dite ville qui font ratis, emplis precio xvm. sol. xvi. lots qui valoient et valent audit prix 1 SERARE, Gall. Serrer, Servare, in de vni. deniers le lot la somme de x. sols Cone. Avenion. ann. 1457. apud Marten. viii. deniers. Et aussi avoit et a mis ou torn. 4. Anecd. col. 385 : Item, quia Ju- fais mettre ledit.... au devant et au dedsei carnes Seratas juxta eorum vaculum, hors du lieu et maison Id ou il a fait venet per macellarios Christianas vendunt, dre lesdits vins foeulle et verdure ou

Charsell, parquoy estoit deub auxdits demandeurs pour leur dit droit de Cherssel deux sols. Ainsi estoient et sont en tout pour les dits droits de tonlieu, forage et Serchel la somme de XII. sols vni. deniers. Ex quibus certum est hac voce significari signum aliquod vini venalis, pro quo apponendo certa domino loci praestatio pensitabatur. * Circulus, quo vinum venale significatur, nostris alias Sercel. Charta ann. 1398. in Chartul. Latin, fol. 96 : Sur chacun hostel, scitue audit Laigny, ou on vende vin et que il y ait enseignes de Sercel, etc. Pour chacun hostel a Sercel pendant ou vendant vin et tenant taverne, etc. Lit. remiss, ann. 1404. in Reg. 159. Chartoph. reg. ch. 139: Une perche ou pendoit le Sercel d'une taverne, etc. Hinc Sercelier, Qui circulos facit aut iis dolia religat, vulgo Tonnelier. Lit. remiss, ann. 1385. in Reg. 127. ch. 143: Comme Jehannin Fouquet Sercelier ait coupe la tonture de environ un arpent de menu bois, montant ladilte tonture a deux ou trois fesseaulx de serceaulx. Sarchele, Arboris species, in aliis Lit. ann. 1408. ex Reg. 162. ch. 318: Icellui Betremieu se mit entre les deux bersaus ou ilz traiqient, en soi apoiant a un arbre, que on dit Sarchele. An arbor ex qua circuli conficiuntur ? * SERCHIA, pro Cerchia, Vigiliae, excubi33. Charta Agnet. comit. Nivern. ann. 1191. inter Probat. Hist. Autiss. pag. 33. col. 1 : Omnes illos, qui quinque operatoria et cellarium s&pedictae domus conduxerint, ab exercitu et chevalisia et excubatione, scilicet a custodia villas de nocte, quse vulgo Serchia dicitur, quittavimus. Vide Circa 3. | SERCINOLA, pro Sarcinula, in Charta ann. 1496. apud Rymer. torn. 12. pag. 579 : Armaturis, mercimoniis, Sercinolis, bonis et rebus quibuscumque, etc. 1 SERCIUM. Leges Normann. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 267 : Quedam enim submoniciones sunt ad reddendos reddittis, vel Sercia, sive debita dominorum. Ubi leg. videtur Servicia. Vide infra Sericium. * SERGLATERCES, Mulieres, qu33 Sarclant seu sarriunt. Stat. ann. 1329. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 65. col. 2 : Item omnis brasserius, qui se ad diem vel ejus operas local, non accipiat per diem nisi xij. denarios Turonenses, garciones qui interfodunt vj. denarios et Serclaterces v. denarios. Vide Sarcolare. | SERCLETUS, Piscis minutioris species. Statuta Massil. lib. 6. cap. 17: Statuimus quod nemini liceat piscem vel pisces emere in Massilia, vel ejus districtu de nocte, vel de die causa revendendi nisi essent pisces minuti, scilicet sardinse, jarreti, Sercleti, boguse, etc. * SERCOLIDM, a Gallico Cercueil, Feretrum. Arest. ann. 1320. in vol. 1. arestor, parlam. Paris.: Dictum fuit quod idem prxposilus per borrellum corpus seu cadaver dicti clerici suspensi, si extet, de dictis furcis faciet amoveri illudque in quodam Sercolio reponi, etc. 1 SERCULUS, pro Circulus. Vide Flagium. T SERDEWYTE, Prendre amande de la fille de vostre homme, si elle se fait violer, et seit aperceu, in Gloss. Anglic, ex Tabul. Beccensi. * SERBIA, pro Sar.gia, ut videre est supra in Sarga 2. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Plus unum lectum munitum unius Serdiss lanse colons

436

SEK

SER

SER
Joannes de Janua : Seria a Syria dicitur, i. olla, quasi Syria, quod ibi primo facto, est, etc. Papias: Serea, sing, vasis genus, orca, inde seriola. In Agrimensoribus vox Seria occurrit, ubi vasculum effingitur. Seriolam inde habet Persius, et ex eo Isidorus lib. 29. cap. 6. [Gloss, vet. Sangerm. num. 501: Seriola, est orcarum directus ordo, vel vas fictile vini apud Siriam primum excogitatum.] Vide Dpnatum ad Terent. et JO. 0 Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Seria, sericla, ola, Prov. 2. SERIA, pro Series. Gloss. Lat. Gr.: Seriam, axoXouOov. Seria, SpfAaOog, ubi perperam steria. Series, Tafo, oppia06s. Rhythmi in obitum Henrici VII. Imp.:
Exponit Florentinis Totius facti Seriam, Processus, et maleriam Intoxicattonis.

rubei, cum suo arcalecto. Vide infra Vide Glossar. med. Graecit. voc. Serga. TY55, col. 236. et 'IfyspoTY];, col. 478. * SERDONIUM. [Sardonyx : SerdoSSS" Eodem titulo donatur dominus nium magnum in quo sunt ista scul- castri Camiliaci in Litteris Pontiflcis 'a. (Inv. card. Barbo ex transcript, Romani ex Tabular. Majoris Monasterii. untz, 1457.)] SSSf Sed et Archiepiscqpi Episcopive SEREA. Vide Seria 1. * SERECIA. Testam. Caroli II. reg. Si- Serenilatis titulum sibi tribuerunt. cil. ann. 1308. torn. 2. Cod. Ital. diplom. Charta Sevini Archiep. Senon. ann. 980. col. 1069: Volumus quod (Maria regina apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 732 : consors nostra) perdpiat eas (uncias Postulo ergo Serenitatem successorum auri) in fundito (leg. fundico) et doanna meorum Archiepiscoporum, ut, etc. AdaNeapolis, terra Summse et super Serecia lardus Episc. Claromont. mentionem Apulia, an Dominium ? Vide mox Se- facit Serenitatis suae, in Charta ex Chartarip Brivatensi, ut et Gauzlinus Tulrems. lensis Episc. in Charta ann. 936. ex | 1. SERENA, Mensura liquidorum. Charta inter Schedas Lobinelli : Rivar Archivo S. Apri. Vide Mabill. Dipl. pater ipsius Vorcomin dedit duas Serenas pag. 89. SSI?" Serenissimi Principis titulo cohode medone, panes xxxiv. et multones tres. Vide Sericum. nestatur Humbertus Dalphinus in Lit1 2. SERENA. Charta ann. 1494. ex teris procurators capituii S. Bernard! Schedis V. CL. Lancelot: Dictosque suos de Romanis ann. 1348. inter Ordinal. armigeros juxta locum de Palude in Se- Reg. Franc, torn. 3. pag. 290. Alios hujusce tituli recentiores usus silebimus, rena cubire fecenmt. Id est sub dio. * 3. SERENA, Prov. Apistra, avis viri- utpote qui ad nostrum institutum non dis coloris, apes edens. Glossar. Provinc. spectant. 1 SERENIUS. Litterae Bonifacii VIII. Lat. ex Cod. reg. 7657. 1 1. SERENARE, Clarificare, clarum PP. in Chronico Angl. Th. Otterbourne reddere, Gall. Edaircir. Miracul. S. Cas- pag. 93: Et quod in tuis patentibus litsiani apud Illustr. Fontaninum in An- teris, inde confeclis, hsec plenius et Seretiq. Hortae pag. 367: Quo facto Serenati nius noscuntur contineri. Ubi Cl. Editor sunt oculi. [** Vide Forcellinum.] recte monet leg. esse Seriosius. Vide in* 2. SERENARE, Liberare, in charta fra Seriose. ann. 1319. apud Haltaus. Glossar. GerSEREONES. Vide Screo. man, col. 495. voce Freyen: Universali SERERIA vel SERERIUM, Cerasum, ter eos ab omni jugo poiestatislaicse Sere- Gall. Cerise. Comput. ann. 1362. inter nantes. Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 243. col. --* SERENATUS.Mundatus, Tersus. Ec- 2: Item pro agriotis et Sereriis, iiij. grosses. basis vers. 1023 : * SERERUS, Ital. Sere, Dominus. GlosCasta Serenatis impone cibaria mensis. sar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Vide mox in Serenitas. Senhor, Prov. dominus, Sererus, herus. 1 SERENATIO, Pax, tranquillitas. Lit- Vide infra Siriaticus. 8 1. SERESDM, Locus, ni fallpr, ceraterae Edwardi I. Eeg. Angl. ann. 1284. apud Rymer. torn. 2. pag. 275: Ad Sere- sis consitus. Charta ann. 1320. in Reg. nationem conscientiae domini Regis sub 59. Chartoph. reg. ch. 528: Usque ad modo subscripto extilit ordinatum, etc. aliam bodulam positam... prope bastidam Occurrit iterum in Charta ann. 1330. seu Seresum cum pede montis Caratoni. Vide supraSereria. apud eumd. torn. 4. pag. 445. * 2. SERESUM vocat Stephanus A/fodil* Seriete, eodem sensu, in Vita S. Ludov. edit. reg. pag. 292: Seriete liee de lurn; sed nee Grsecum, nee Arabicum. Glossar. medic. MS. Simon. Januens. ex prosperite a volente leur rist. * Sery, pro Serein, Serenus, apud Cod. reg. 6959. * SERGA, Storea, teges, quia ex panno Froissart. vol. 1. cap. 10 : Le temps bel ejusdem nominis saepius erant. Necrol. et Sery, etc. MS. Heder.: x. kal. Aug. Johanna Ge1 SERENIFICARE, Serenum reddere, serenare. Lambertus Ardensis apud Lu- rarde monacha, quae dedit nobis xliiij. dewig. torn. 8. pag. 587 : Et cessant plu- francos et unam Sergam ad nostrum monasterium. Pluries ibi, sed manu revise cculo Serenificato. * SERENISSIMUS, Clarissimus, illus- centiori. Serge, eadem notione, in Lit. trissimus, luculentissimus. Chrpn. Pon- remiss, ann. 1383. ex Rex. 122. Chartoph. tif. Leon. Urbevet. apud Lam. in Delic. reg. ch. 325: Je sny a madamoiselle la erudit. pag. 104 : Hie (Gregorius M.) do- femme Nicolas de Fontenay, et vieng ctor divinarum Scripturarum Serenissi- querre sa Serge, qui est ceens, en tel estat mus. Vita S. Maximil. archiep. Laureac. qu'elle est. Sergeon, Pannus ipse, in aliis apud Pez. torn. 1. Script. Austr. col. 25: Lit. ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 412 : Trois Successit ei (Eutherip) S. Quirinus, pro- aulnes de Sergeon, laquelle toille ou Sergenie quidem Serenissimus, sed morum geon furent depuis rendus. Vide supra honestate ac vitse sanctitate longs nobi- Sarga 2. et Serdia. T SERGANDDS, SERGANTERIA, etc. Vide lior, etc. SERENITAS, Titulus honorarius Impe- in Serviens. * SERGENTIA PERPETUA, idem quod ratorum et Regum,. apud Facundum Hermianensem lib. 5. cap. 2. et in vete- supra Prsspositura 2. Vide in hac voce. 1 SERGIA, Olivae genus, in Amalth. ex ribus Chartis apud Beslium in Comitib. Pict. pag. 211. in Regibus Aquitan. pag. Colum. 1 SERHAILLA, Sera catenaria, Gall. 25. 26. et alios passim. Fortunatus lib. Cadenat. Processus aperturae tumuli 3. Poem. 2 : Urbani V. PP. ann. 1381. ex Tabul. S. Nubila nulla gravant populum sub Rege sereno. Victoris Massil.: Vidimus oculatim inIdem lib. 6. Poem. 4. de Chariberto fra dictum sepulcrum sic apertum quandam caxiam longitudinis sex palmarum Rege: vel circa fredatam de veluto rubeo cum Splendet in ore dies detersa fronte serenus, duabus Serhaillis de subtus duobus circuSinceros animos nubila nulla premunt. its posttis. Vide Serralherius. Blanda serenatum circumdant gaudia vultum, Lsetitiam populus Regis ab ore capit. 1. SERIA, SEREA, Vasculi species.

Atque inde conjicit Salmasius ad Solin. in Agrimensoribus scribendum Seria, ubi serra legitur. Apud Vitalem : A sextaneo si vis sequi lirnitem, rectam Serram sequeris ped. 150. ubi emendat Seriam. Huic emendationi fayet vetus Notitia sub Rogerio Rege Siciliae ann. 1144. apud Rocchum Pirrum in Archiepisc. Massan.: Et descendit per pedem montis, ubi sunt multi lapides, exinde Sericam forestee, usque ad culturam Ecclesise, etc. Infra : Et a prsedicto vallone recipit Roccam magnam usi/ue ad Seriam blagi, in quo via regalis descendit ad fontem de Maltru, et recipit Seriam sassi, etc. Vide Serra 2. SERJANTES, SERJANTERIA, etc. Vide Serviens. -"-SERJANTI. Vide infra Servientes feodati in Serviens. 1 SERIARE, Ordinare, disponere, quasi in serie ponere. Statuta Canonic. R.egul. art. 51. apud R. Duellium torn. 1. Miscell. pag. 95:
cum socio Quo sine, nee comedat, nee quoquam progrediatur, Nee Seriet, etc.

* Glossar. idem : Seriare, ordinare, Ordenar, Prov. 1 SERIATIM, Ordinatim, Ordenneement, in Gloss. Lat. Gall. Sangerm. Charta ann. 1014. apud Murator. torn. 2. part. 2. cpl. 519 : Et nunc nomina abbatum, vel judicum, et comitum, sive nobilium Seriatim pandere studemus, etc. Oharta Henrici III. Reg. Angl. ann. 1257. apud Rymer; torn. 1. pag. 625 : Qua? viva voce vobis exponere poterit Seriatim, etc. Vita B. Petri Damiani saec 6. Bened. part. 2. pag. 255: Sacerdos, quae militibus illis contigerant, ei Seriatim enarrare curavit. Occurrit prseterea apud Murator. torn. 6. col. 533. in Statutis Narniens. inter Acta SS. torn. 1. Maii pag. 396. apud Marten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 1201. etc. SERICA. Vide Seria 2. * SERICA, nude, ut et apud Mart. lib. 11. epigr. 28. pro Tunica serica. Vita S. Ermenfr. torn. 7. Sept. pag. 118. col. 1 : Quadam ergo die, dum coram rege starett ait ad earn rex: Quid est hoc, Ermenfrede? Cur tunicam tuam fers taliter ? Numquid clericus esse vis ? Sinebat enim beatus vir tunicam suam, quam Sericam vocabant, propter simplicitatem, usque ad medias dependere tibias. Vide Sarica. SERICALIS PANNUS, nostris Serge, aut Sarge, Alamannis Sarewat. Eckehardus junior de Casib. S. Galli cap. 3: Missusest Magontiam, utique pro pannis laneis

SER
Smendis, quos Sericales, aut Tunicas vacant. 1 SERICALE, nude, Eadem notions, apud Schannat. Hist. Fuld. pag. 20 : Sericalia XXVI. ex quibus optima duo loci prseposito, reliqua fratribus per ordinem distribui voluit (Richardus abbas.) Vide Sericatus. 1 SERICARIUS, Sericorum textor. Gloss. Lat. Gr. : Sericarius, cropixorcXoxo?. Sericarius textor, apud Jul. Firmic. lib. 8. 1 SERICATUS, Sericus, Gall, de sole. Leges Normann. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 188: Et omnes trossellos integrorum pannorum ligalos et omnes pannos integros Sericatos, etc. [** Ruodlieb. fr. 13. vers. 94:

SER

SER

437

hoc. jurare studerent ; siculi et fecerunt. prsesenti publico Instrumento latius et Alia ann. 874. ibid. col. 797 : Qui (testes) Seriosius continetur. Occurrit praeterea juraverunt a Serie conditione, sicut ibi- apud Gregor. Mag. lib. 1. Epist. 26. dem insertum est. Formula est baud in- Amelium in Ord. Rom. cap. 70. in Stafrequens in ejusmpdi Notitiis quam cla- tutis S. Claudii pag. 62. in Hist. Eccl. rius exhibet Notitia ann. 1032. ibid. col. Meld. torn. 2. pag. 202. et apud Lobi1053: Testimonium nostrum per Seriem nell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 137. Vide harum conditionum jurejurando conftr- Serenius. mavimus, etc. [** Vide Dirksen. Manuale 7 SERIOSE, Graviter, lente. Charta Latin. Font. Jur. in hac voce 2. Chlo- fundat. Cantorise S. Capellae ann. 1319. dov. Chart, ann. 653. pro Monast. S. apud Lobin. torn. 3. Hist. Paris, pag. Dionysii: Nos ergo per hanc Seriem au- 132 : Statuentes quod ipse cantor et ipsius toretatis nostrse.] in dicta cantoria pro tempore successo1 SERIES, pro Veritas. Gualter. He- res,... debitae increpationis offtcium, psalmingford. in Edwardo I. ad ann. 1298. lendique, psalmodiandi et legendi Sepag. 163 : Cognita tamen rei Sena et Re- riose et distincte in ipsa capella supeministerium stugem modicum esse lassum, compalieban- rius et inferius tur ei. [** Progressio rerum. Vide For- deant exercere. Occurrit rursum ibid, cellmuna.] pag. 339.-ex Slatutis Capituli Hospitalis Atque super pedules se calceolps Sericatos SERIETAS, Seriarum rerum meditatio, S. Jacobi. inxit Sericosis.] [gravitas,] apud Sidonium lib. 1. Epist. T SERIOSITAS, Gravitas morum. Acta Pro eo qui serico induitur apud Suetpn. 9. lib. 9. Epist. 13. et Jpann. Sarisb. S. Hemmae torn. 5. Jun. pag. 501 : Tanin Calig. cap. 52. et Sidpn. lib. 2. Epist. Epist. 81. in Metalogico lib. 1. cap. 6. tseque constantise ac Seriositatis extitit, 13. Gloss. Lat. Gr. : Sericatus, <7-opixo96- lib. 3. in Prologo, et in Policratico. ut omnia suis subditis semel imperata, [Vide Seriositas.] max sine omni contradictione adimpo;. Vide Chlamydati. SERILLA, Naviculae vel lintres, qui ri- pleri voluerit. Vide Serietas et mox Se1 SERIGEUS, Eadem notione, in Reriosus. gest. 87. Camerae Comput. Paris. : Cum mas stupa suffocatas habent. Spelm. SERIOSUS, Serius, Gravis, ex Gallico SERIMALIA, SERMIALIA, Machinae belnos per nostras alias htteras in filis SeriIica3 species. Otto Morena in Histor. Re- Serieux. Vincentius Belvac. Jib. 3. cap. ceis et cera viridi sigillatas, etc. SERICINUS, Epdem sensu, apud Odo- rum Laudensium pag. 51: Laudenses, 33 : Prudens valde, nimis astutus, mulnem Cluniac. lib. 1. de Vita S. Geraldi quos captos habebant, de carcere super tumque Seriosus, et gravis in moribus. cap. 16. [Translat. S. Edmundi Cantuar. Sermialias et machinas ipsius castri de- [Vide Seriositas.] SERISAPIA. Fragmentum Petronii : Archiep. apud Marten, torn. 3. Anecd. duxerunt. Pag. 54 : Multosque petrerios col. 1867 : Legitur etiam quod fideli suo ibi composuit, per quos ballistariis suis Allata est Serisapia et contumelia secroapostolo Bartholomseo vestes Sericinas foras trahentibus, fere nulus ex Cremo- phagise, (1. acrophagiae) sseledatas sunt, de collobio habere concessit. Vide Se- nensibus ibi ad Serimalios, seu machinas et census malo, porri, Persica, etc. ipsius castri appropiare poterat. Pag. 55 : Monstra verborum, cujusmodi comricalis.] 0 SERICEGINOSUS, Sericus. Chron. Super Serimalias et machinas, etc. Infra : plura habentur in hoc male compacto Guill. Bardini ad ann. 1303. inter Pro- Qui fere omnes manganos etpetrerias, Se- centone. 8 Variorum commentationes in hunc bat, torn. 4. Hist. Occit. col. 13 : Consi- rimalias, seu machinas, casteraque defenliariis laicis (parlamenti Tolosani) dates sionis Cremse instrumenta suo mirabili locum, consule, si placet. fuerunt togas miniatas ex pu.ro croco et ingeniocomposuerat. [Scrimalia ex eodem SERITAS. Gloss. Gr. Lat. : BpaSurrjc, paramentis violaceis et sagi Sericeginosi Morena editum a Muratorio torn. 6. col. mora, remora, Seritas, tarditas. [Gloss. (alias SericornosiJ coloris violacei, etc. 1039. 1043. etc. Mendum esse pro Serpen- Lat. Gall. Sangerm. : Seritas, tarditez.] Vide Sericatus. tina lubens crediderim, cum nullibi, Vide Sera 2. 1 SERITUM. Vide supra Sericum. 1 SERIGIUM, f. Servicium. Libertates quod sciam, praeter apud Morenam oc1 S E R I T U R A , Angustia, arctatio. Pontis-Ursonis inter Ordinal. Reg. Fr. currat haec vox.] torn. 4. pag. 641: Ille qui facit Sericium, * Legendum prorsus Scrimalia, ut Charta ann. 1351. in Regest. 80. Charvanat annonam. Vide Sercium. apud Murator. loco laudato, ab Italico tophylacii regii : Diritatem et Seritu* SERICIUS, ut Seriosius, Fusius. Vide Scrimaglia, propugnatio, defensio ; quod ram carcerum et questionum perhorresSeriose. Formulae MSS. Instr. ex Bibl. a Germanico Schirm et Schirmen hause- cens, etc. * SERIUNGULA, diminut. a Seria, pro reg. fol. 15: Prout in dicto processu et runt Itali, ut observat idemMuratorius litteris nostris in forma publica inde con- torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. 482. Series. Vita S. Taur. torn. 2. Aug. pag. 639. col. 2: Si quid sane in eadem Seriunfectis nostroque sigillo munitis plenius et ubi addit vir doctus : Scrimaliss, Plutei Sericius continetur. seu aliquid simile e ligno, super urbium cula inusitatum forte sonuerit, etc. ] SERIUS , Utilis, necessarius : unde * SERIGLA. Vide supra in Seria 1. et castellprum mosnia positi, sub quibus SERICOBLATTA, in leg. 10. Cod. Jus- praesidiarii milites latentes cayebant sibi Serie, utiliter, inlente, sedulo. Job. de tin, de Murilegul. (11, 8.) ubi in leg. 13. a sagittis, telis, aliisque hostium missi- Janua. Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Cod. Th. eod. tit. (10, 20.) Serica blatta, libus, et inde per fenestellas et catarac- Serins, necessaire, prof fit able. Serius, craovsericum blatta, seu purpura infectum. tas lapidibus, jaculis, aliisque armis Saio;, in Gloss. Lat. Gr. Vide in Blatta. 1 SERMENS, Sarmentum, Gall. Sarpugnabant in hostes. | SERICOPULAT-ffi, dicuntur vestimenta ] SERIMEN, Semen, in Amalth. exSal- ment. Vita B. Henrici Baucen. torn. 2. Jun. pag. 373 : Tres lectos habebat quss inseruntur et texuntur serico. Voca- masio. Vide Seramen. unum quidem de Sermentibus vitium, et | SERINGA, Virga in arundine. Glossae bul. utriusque juris. hoc durum. * SERICORNOSUS. Vide supra in Seri- vett. Sangerm. num. 501. ceginosus. \ SERIOLA, dimin. a Seria. Vide ibi. * Testam. ann. 1480. inter Probat. " SERIOLA, Canaliculus, per quern torn. 3. Hist. Nem. pag. 306. col. 1 : Item '*> SERICOSUS. Vide Sericatus. legavit eisdem uxori et sorori suis usum ^ [ Sicut sunt vermes Sericosi et si- aqua decurrit, idem quod supra Sequia. Stat. Vallis-Ser. rubr. 196. ex Cod. reg. et explec/iam cujusdam suae domunculas milia. (B. N. Ms. Lat. 10272. p. 121.)] SERICUM, Mensurae liquidorum spe- 4619 : Si quis derivaverit, exhauserit vel et curtis sibi contiguae, in quibus ipse cocies. Philippus Eystetensis in Vita S. extraxerit... de aqua extra fossam, Serio- dicillator tenet... gavellos sive Sermentes Walpurg. cap. 34 : Sacratissimus liquor, lam, leclum, alveurn, etc. Vide alia no- vinearum suarum. Hinc Ensermenter, qui infra spatium unius anni nequaquam tione in Seria 1. Sarmenta in fasces colligere. Lit. redistillaverat, nee ullo modo sese oslende1 SERIOSE, Fuse, minutatiin, articu- miss, ann. 1473. in Reg. 195. Chartoph. rat, adeo abundanter erupit, ut ampul- latim, Gall. En detail. Litterae Bonifa- reg. ch. 844 : Icelle femme ala besoigner lam dimidias pintae, capacitatis, vel unius cii VIII. PP. ann. 1295. ex Bibl. Reg. : en une vigne, et Ensermenta en icelle Serici adimpleret. Alter codex MS. habet Per alias nostras lilteras tibi describimus vigne,etc. Assermenter, eadem acceptione, seriti, uti monet Gretzerus. Vide in Se- Seriose. Charta Edwardi II. Reg. Angl. in aliis Lit. ann. 1453. ex Reg. 182. ch. rena 1. et Seria 1. ann. 1309. apud Rymer. tpna. 3. pag. 144: 43 : Icelle femme estoit alee Assermenter SERIGUS. Vide Siricus. Prout haec in eisdem litleris Seriosius con- en leur vigne. T SERIES. Notitia judicati ann. 843. in tinentur. Epist. Martini V. PP. ann. SERMENTATUS, Juratus, Sacramento Append, ad Marcam Hispan. col. 780: 1420. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. adstrictus : ex Gallico Sermente. BaldriTune iterum prascepimus scribere condi- pag. 418 : Quern, ut ipse Seriose nobis ex- cus in Chronico Camerae. lib. 3. cap. 49: tiones, ut ea quse ipsi testes testificave- posuit, etc. Charta ann. 1442. ex Schedis Ipse namque, pariterque Abbas Richarrunt, ipsi testes ad Seriem conditionum Praes. de Mazaugues : Prout infra in hoc dus, ambo videlicet Sermentati, etc. [Ac-

SER

SER

SER

cusatio contra Robertum le Coq Episc. SERMOCINIUM, Oratio. Bertholdi SERMO Viyus. Capitulare 5. Caroli M. Laudun. ex Bibl. Reg. : Item que aussi incerti anni cap. 1 : Admonendi sunt Annal. ad ann. 1075. apud Pertz. Scripest-il du grant et secre conseil de Mons. (Episcopi) de rectitudine fidei suae, ut tor, torn. 5. pag. 279 : Saxonum retile Due de Normandie, et est son jure et earn et ipsi teneant et intelligent, et sibi quias... comminatorio simul et promissorio Sermente, et a cause de ce il a fait foy et subjectis populis vivo Sermone annun- Sermocinio artificiosus satis et importunus aggreditur. Serment de li bienet loyalment conseillier tient. Vide Vivus. 1 SERMOISON. Vide supra Seramen. et de garder ses drois et ses noblesses. j SERMO IMPLIGITUS, occultus, ypdcSERMOLOGUS, Liber Ecclesiasticus, Charta aim. 1351. apud Lobinell. torn. 2. 90;, in Gloss. Lat. Gr. Hist. Britan. col. 1142: Ampres que mon* SERMONES SACRI, Quinam ita nun- continens Sermones, quos Papas et alii dit sieur a relatte avoir vacque a cette in- cupati et quam ob causam, docet Parid. plures Sancti composuerunt, qui legiformation avec plusieurs Prelats, Barons de Grassis Ceremon. capell. Papal. MS.: tur in Ecclesia in Festis Confessorum a et autres gens de ses Estats coignoissants Quomam hi decem et novem ordinarii Natali usque ad octavas Epiphaniae, in en celle tnatiere, et par luy sur ce Ser- (Sermones) incantati evangelii currentis Purificatione B. Mariae, et in Festo ommentez d'en dire vray, etc. Statuta Sca- expositionem, et in Dei laudem aguntur, nium Sanctorum, et pluribus aliis. Ita binorum Macerise ad Mosarn : La guette Sacri vocantur : ideoque non nisi inter Beletus cap. 59. et ex eo Durandus lib. jureeet Sermentee dudit Maisieres...aura sacra missarum solemnia, et post evange- 6. Ration, cap. 1. num. 32. Vide Seminipour chacune corde (de bois) deux deniers lium cum petitione benedictionis, ac An- verbius. Parisis.] gslicss salutationis prsefatione recitantur. SERMONARI, Sermonem facere. Gloss. 1 SERMENTUM, a Gall. Serment, Sa- Si qui vero extraor dinar ii, ut pro pads Lat. MS. regium : Sermonatur, Sermocramentum. Charta venditionis vicecom. seu victories publicatione, sive alia causa, natus, Sermonem facit. [Vide SermoniRellaniae ann. 1410. ex Schedis Prsesid. aut in laudem alicujus defuncti fiunt, zari.] de Mazaugues : Superioritate majoris do- quia sacri non censentur, ideo post 1 SERMONARIUM, ut Sermologus, in minii, cavalcatis, juribus feodalibus, di- missam et absque benediclione ac sine Cone. Limano ann. 1591. inter Hisp. recto dominio, nee non Sermento... reser- Angelicas salutationis prsefatione reci- torn. 4. pag. 661 : Rehgiosi qui in doctrinis gerent curam animarum, habebunt vatis. Quod de Sacramento fidelitatis tantur. intelligendum est. 1 3. SERMO, Ratio, Gr.^oyo?. Vetus Ire- penes se concilia provincialia,.... itemque 1. SERMO, Tuitio, conductus, Sauve- nsei Interpres lib. 2. cap. 19 : Aptum ad catechismum, et confessionals et Sermoqarde : aauXtcc? Xoyoi;, apud Justinianuni susceptionem perfecti Sermonis expediri. narium. 1 SERMONIGANTES. Vide Sermocinanin Edicto 2. A6yo? aicaOeca?, apud Annam Utuntur passim antiqui Patres. Comnenam pag. 158. 249. 292. Lex Salica | 4. SERMO PUBLIGUS, seu Sermo gene- t&* tit. 59": Ubi culcaverit solern, et ista om- ralis de fide, dictus apud Tolosates ultiV SERMONIZARI, ut Sermonari. Acta nia compleverit, qui eum admallat,etille, mus et solemnis Inquisitionis actus ad- S. Joannis Mart. torn. 3. Julii pag. 202 : qui admallatur, ad nullum placitum ve- versus haereticos variis poenis aut sup- Joannes Episcopus Pergamensis Ecclesise, nire... noluerit, tune Rex, ad quern man- pliciis afficiendos : quod a sermone de vir mirse sanctitatis, qui Regem Cunibernitus est, extra Sermonem suum eum esse fide inciperet sic n u n c u p a t u s ; idem tum in convivio, dum Sermonizaretur ofdijudicet, et ita ille culpabilis, et omnes quod alibi vocatur Actio fidei, Hispa- fsndit. Vide Sermocinanter. res suse erunt in fisco, aut cui fiscus dare nis Auto de inquisicion, Lusitanis Auto * SERMOSINARI, Orationem habere. voluerit. Pactus Legis Salicae tit. 76. 1: da fe. Limborch. in Hist. Inquisit. Comput. ann. 1380. inter Probat. torn. Si ille, qui admallatur, ad nullum placi- pag. 13 : Lata fuit hsec sententia 3. Hist. Nem. pag. 29. col. 2 : Solvi cleri et populi in Ser- pro vino duarum amphorarum.... domino tum venire voluerit, tune Rex ad quern in preesentia mannitum est, eum extra Sermonem suum mone publico congregati. Passim ibi oc- priori S. Baudilii plenarum vino prseponat, et quicunque eum aut paveril, aut currit. sentatarum, qui Sermosinatus fuit in hospitium illi dederit,... culpabilis judice 5. SERMO, Oontentio, lis, controver- cantari domini nostri regis, etc. Vide Sertur. Gregprius Turon. lib. 9. cap. 42 : Ut sia. Chartul. Major, monast. : Mortuo monizari. Monasterium sub sua tuitione et Ser- autem illo (Guidone) filius ejus Haimo cos| SERMOTIM, perperam pro Semotim, mone...jubeant gubernare. Marculfus lib. pit movere Sermonem et dicere, quod pater in Epist. Friderici II. Imper. apud Mar1. formul. 24. de Mundeburde Regis et suns non instituerat feriam illam per con- ten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 1201. Principis : Igitur cognoscat Magnitude sensum ejus. * SERNA, Ager sepimento clausus. seu utilitas vestra, quod vos Apostolicum SERMOCINALES DISCIPLINE, Logicaa. Terrear. Bellijoc. ann. 1529. fol. 496. et venerabilem ilium Episcopum aut Ab- Fridericus II. Imp. in libro Rescripto- v : Pro et super quibusdam prato et batem..... sub Sermonem tuitionis nostrss rum cap. 74. 3 : Compilationes variss ab Serna simul contiguis, etc. Vide in visi fuimus recepisse, etc. Vide Ver- Aristotele ahisque Philosophis.... editse in Serra 2. bum, et quse notavimus ad Alexiadem Sermocinalibus et Malhematicis discipli| SERNIOSUS, Sernia, seu pruriginosa nis, etc. pag. 308. scabie laborans. Priscianus lib. 1. cap. 2. SERMO, Homilia, concio ad popu* SERMOCINALIS LIBER, Continens 12: Serniosos quos nos petiginosos dicimus lum in Ecclesia, nostris Sermon. [Gloss. sermones seu homilias, qu33 leguntur in et asperitatis vitio simili laborantes cuLat. Graec. : Sermo, 6[u)ja.] S. Augusti- officio ecclesiastico. Testam. Rodulphi rare. Vide Reines. Var. lect. lib. 3. cap. nus Epist. 77 : De Serrnone Presbytero- archiep. Tarent. ann. 1270. inter Instr. 11. et Sarna. rum, qui te prsesente populo infunditur, torn. 12. Gall. Christ, col. 398 : Damus et SERO, Occidens, apud Rollandinum in etc. Infra: Ut jubeas singulos, quos volue- legamus omnes libros nostros Sermocina- Summa Notarise, et Anonymum in Vita ris, Sermones seorsum conscriptos et emen- les utrique ecclesiae communiter. Vide S. Domitiani, apud Guichenonum in datos mitti nobis. [Statuta ann. 1380. Sermologus. Hist. Bressensi non semel. Vide Mane, apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. T SERMOCINANTER. Sidon.lib.S.Epist. et Sera 1. 498 : In sequenti Dominica dicere Matuti- 6 : Cum quo dum tui obtentu aliquid hoSERON, Sepulchrum, vel Idolum, Joan, nas et Missam ad usum prsedictum et cum rarum Sermocinanter extrahimus. Id est de Jan. forte ex tspov. nota, et tali hora qua scholares post Mis- confabulando. Sermonicantes ex ead. | SEROTHECA, pro Chirotheca,in Charsam ire poterunt ad Sermonem.] Sermo- epist. editum apud Leibnit. torn. 1. Script. tul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 140. nem facere, in libro Ordinis S. Victoria Brunsvic. pag. 26. 1 SEROTINARE, Serp advenire, vel NocParisiensis cap. 33. Vide Ooncil. ValenI SERMOCINATIO, SiiXexxos. Gloss. Lat. tem transigere, ex Epist. Senescalli Protin. Hisp. cap. 1. Observandum porro ex Gr. vinc. ann. 1329. in Tabul. S. Victoris 1 SERMOCINATOR, Orator sacer, con- Massil. Augustino lib. de Catechizandis Rudibus cap. 13. in Africanis Ecclesiis Antistites cionator, Gallice Predicateur. Ceremo^ SERPARE DE PORTU, a voce Italica stantes stanti plebi verba facere con- niale MS. B. M. Deauratae Tolos. : Et Salpare, Sarpare, A portu solvere. Ini" suevisse, contra quam in Ecclesiis nota quod isto die debemus monstrare pos. off. Garzarie ann. 1313, inter Mon. transmarinis, ubi non solum Antistites populo titulum sanctum Domini ob hono- Hist. Patr. Taur. torn. II, col. 329 : Item sedentes loquebantur ad populum; sed rem pationis, et sic fuit ordinatum; et non possit nee debeat aliquis patronus ex ipsi etiam populo sedilia subjacebant, Sermocinator debet avisari quod Ipquatur dictis galeis Serpare de portu lanue, ne quispiam infirmior stando lassatus a in sermone populo de prsediclo titulo ad nisi prius dicta ejus galea sit mensusaluberrima intentions averteretur, aut finem ut devotio magis augeatur. Buschius rata. fFR.] etiam cogeretur abscedere. Postmodum de Reform. Monast. apud Leibnit. torn. | SERPE, vox Italica, Serpens. Annal. infirmos, caeterpsque, qui stare non po- 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 485 : Prior Mediolan. Anonymi apud Murator. torn. terant, sedere jussit idem Augustinus iste (Joh. Ludichusen) vir fuit multum 16. col. 812 : Item bocale unum deauraHpmil. 26. notabilis, disertus in Sermonibus divinis, tum ad quadras yin. cum bochello ad mo* Sermonement, in Lib. 2. Mirac. MSS. bonus Sermocinator. Sermocinor, 6(uXw, dum Serpe et aliis operagiis. B. M. V. in Gl. Lat. Grasc. 1 SERPEDO, Rubor cutis cum membra-

SER

SER

SER

439

rum extantia. Job. de Janua. Vide Ser- Ybenns ornatus argento, esmaillatus arpigo. mis Francise et Burgondise, ad duas Ser* SEROSIUS, pro Seriosius, Fusius. pentellas argenteas deauratas, pro offiInventar. MS. ann. 1366 : Quse omnia cio cantoris dictas S. Capellse. Aliud Galidem imperator (Michael) postea rata lic, ibid. : Item un baston de ybenns habuit et confirmavit, prout in istis suis a deux Serpentelles d'argent sur le litteris Serosius continetur. Vide Se- bout, etc. 11. SERPENTINA, Lapis pretiosus, Galriose. * SERPEILLERIA, Tela crassior, seges- lis Serpentine. Charta Henrici V. Reg. tre, sagum, nostris Serpeliere. Stat. pro Angl. ann. 1416. apud Rymer. torn. 9. lanif. ann. 1317. ex Reg. A. Cam. Corn- pag. 356: Una longa Serpentina, per ponput. Paris, fol. 196. v : Item quod num- dus Troie, duas libras et XL uncias ponquam de hujusmodi pannis crudis seu telis derantia, etc. laneis fieri possint Serpeillerise. Lit. re12. SERPENTINA, Tormentum bellicum miss, ann. 1454. in Reg. 184. Chartoph. majus, nostris Serpentin vel Coulevrine. reg. ch. 489 : Certaine marchandise de Adrianus de Veteri-busco in Reb. Leod. laine, </ue I'en nomme communement une ann. 1464. apud Marten, torn. 4. Ampl. Serpeliere de laine d'Angleterre. Ubi Ser- Collect, col. 1277 : Duxit secum currus peliere saccum lanae certi ponderis si- portantes bombardam et Serpentinam ac gnificat, quod ex tela hujus nominis tentoria, etc. Epistol. de Obsidione Rhoconficitur. A voce Serpeilleria nostri for- dise ann. 1480. apud Ludewig. torn. 5. marunt voces Galllcas Eschapelerie, Es- Reliq. MSS. pag. 295 : Colubrinis et Sercharpillie , Esserpilerie et Esserpilliere, pentinis nostros deturbant. Bombarda Prsedatio, expilatio, spoliatio ; unde De- Serpentina, in Apparatu bellico Caroli serpiller, Expilare, furari, vestem eripere. VIII. Reg. Franc, in Italian! Itiner. MarStabil. S. Ludov. ann. 1270. torn. 1. Or- tenii pag. 380: Comitabantur exercitum... dinat. reg. Franc, pag. 127 : Eons quand bombardse Serpentinse quingentse, quss I'en li tot le sien, ou en chemin, ou en plerumque tantse. longitudinis sunt ut 24. boez, soit de jour, soit de nuit, c'est apele pedes excedant. Charta ann. 1461. apud Eschapelerie. Ordinat. ann. 1301. torn. 1. Lobinell. torn. 2. Hist. Brit. col. 1263 : Probat. Hist. Rrit. col. 1167. art. 8 : Es- Boestes de Serpentine pesant cxil. 1. de charpillie, si est quant I'en bat un homme cuivre, une vollee de Serpentine pesant ou en chemin, ou en bois, ou de jour ou de cxxxm. 1. de cuivre. * Gros canons, veuglaires, Serpentines, nuit. Consuet. Andegav. art. 44 : Quant I'en tout a home le sien de nuits, ou de crapaudines, coulevrines, etc. apud Joan. jours, en chemin, ou en bois, tel larcin eat Charter, in Carolo VII. pag. 216. appelle Esserpilerie. Lit. remiss, ann. j SERPENTINUM. Vide mox Serpentum. 1458. in Reg. 187. ch. 241 : Icellui HerSERPENTUM. Isidorus lib. 19. cap. 31 : nault doubtant estre mis en prison pour le Monile, ornamentum ex gemmis est, quod cas dessusdit et estre pugny corporelle- solet ex feminarum pendere collo, dictum ment, pour ce que autreffoiz il avoit este a munere. Hoc etiam et Serpentum dicimis esdites prisons d'Angiers pour plu- tur, quia constat ex amphorolis quibusdam sieurs Esserpillieres, qu'il avoit autreffoiz aureis, gemmisque variis in modum facfaictes, dont lui et ses autres compaignons turse. serpentis. Papias : Munilia, pectofurent condempnez a estre pendus. Aliae ralia equorum, vel ornamenta in cervice ann. 1409. in Reg. 164. ch. 105 : Jean mulierum : hoc serpentum dicitur. Langlois avoit trouve ou grant chemin SERPENTINUM , habet Glossar. Saxon. du Mans gens, qui I'avoient desrobe et .iElfrici: Monile, vel Serpentinum: Deserpille. Hinc Desserpilleurs et desro- M y n e vel s w e o r b e a h . i. Collare. beurs idem sonant in Consuet. Andegav. 1 SERPIGO, ut supra Serpedo, in Medic. art. 44. et Genoman. art. 51. Deserpille Salern. edit. 1622. pag. 242: Ad hsec Servero apud Joinvil. in vita S. Ludov. piginem nonnunquam et impetiginem edit. Gang. pag. 89. idem est atque Pan- morphseamque ac lepras progignit. * SERPILHARE. [Gall. Emballer nis detritis et vilibus vestitus. Vide Serpelleria. xxi. die febroarii, misi apud Rupem1 SERPELLERIA, a Gall. Serpilliere, ut scissam unum miliare alecium et Sarpilleria. Vide in hac voce. Litterae decostaverunt cum necessariis ad SerHenrici VII. Reg. Angl. ann. 1506. apud pilhandum.... (Archiv. Histor. de la Rymer. torn. 13. pag. 138 : Easdem la- Gironde t. 21. pag. 326.)] nas... totaliter ex Serpelleriis et saccis ex^ SERPILHERIA. [Gall. Mannequin, trahere, etc. In saccos sive Serpellerias caisse.... Misi IP xx. marilucia de Correponere, recludere, etc. noalha pro quibus, unum cum tela et *\ SERPLERIA, Eadem notione, in Lit- Serpilherianecessariis adportandum... teris ejusd. Reg. ann. 1499. apud eumd. (Archiv. Histor. de la Gironde t. 21. p. Rymer. torn. 12. pag. 714 : Nee non idem 340.)] paccator super omnes et singulas Serple= SERPILLUM, Puleium, vel alia silvarias prsedictas cognomen suum scribet. tica, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7641. Vide in Sarplare. SERPLATH, et SERPLAJTH , Sarcina | SERPENS, Virga lignea in modum apud Scotos, petrasSO. continens. Spelm. spirae fabrefacta, unde nomen, qua in 1 SERPLERIA. Vide supra Serpelleria. benedictione cerei paschalis utuntur. SERPODIUM, Ptisana. Jo. Buschius in Ceremoniale MS. B. M. Deauratae To- Chronico lib. 2 : Grossum tantum panem los. : Diachonus qui benedicturus est in- in cibum, et tisinam seu Serpodium in censum et cereum paschale indutus bono potum...assumere consueverunt. Ex Theuvestimento parato cum stola et manipulo tonico forte Scher-pot, acer potus, quoet cum tunica deaurata, una cum pueris modo Scherp-bier tenuem cerevisiam porlantibus candelabrum et turribulum et dicunt. Serpentem et lanternam cum candela acSERPOL, in veteri Consuetudine Bitucensaportat librum... Subdiachonus portat ricensi edita a Thomasserio cap. 144: Aussi I'en a accoustume de donner Serpol Serpentem. 1 SERPENS, Draconis effigies in vexil- a I'espouse, et doit I'en mettre le prix dudit Serpol en la convenance, car par la lis. Vide in Draco 1. * SERPENTELLA, diminut. a Serpens. Coustume de ladite ville, le mari ou les Inventar. S. Capellse Paris, ann. 1363. siens est tenu apres son decez baitler a ex Bibl. reg. : Item unus baculus de ladite espouse joyaux a la valeur dudit

Serpol. Infra : A femmes veuves, ou il n'y a point de Serpol, joyaux se doivent esti~ mer selon le manage. In aliquot Consuet. Chambre estoree, dicitur. 5SS" Itaque hac voce significatur ea supellectilis, quas in augmentum dotis novae nuptse a parentibus datur, nostris vulgo Trousseau. Vide in Augmentum dotis. 1. SERRA, pro Sera, qua januae occluduntur. Glossae Lat. Gr. : Serra, iipiwv 6ypa?. Ita legitur in leg. 9. Nam et si ramos, 1. D. Quod vi aut clam. (43, 24.) Charta ann. 1275. apud Sammarthanos in Episcopis Autisiodor.: Amoverat seu amoveri fecerat contra prohibitionem dicti Episeopi, vel ejus mandati, barellum, et Serram cujusdam alterius portse, quse. vocatur Porta pendens, etc. Hinc SERRARE, pro aff?aXt?tv. Acta S. Erconwaldi Episeopi apud Capgravium, n. 16 : Sed introitus eis non patuit, pictor enim januam Serravit , etc. [Chronic. Parmense ad ann. 1253. apud Murator. torn. 9. col. 777 : Et saspe vivi abscondebant panem et alia victualia in corporibus mortuorum, ne guardse eorum sgevissimi invenirent ilia, quando carcere Serrabant.] Vide supra Serare. 2. SERRA, interdum pro Clusura sumitur, in lib. Judith cap. 4. ubi Graeca ausvocvu TOU Tiptovo? toO [AeyaXou TYJ? 'louSata?. Vetalis Agrimensor: A sextano vero si vis sequi limitem, rectam Serram sequeris ped. 150. Innocentius de Casis literarum : Sinistra parte montem super alveum habet tribus alveis descendens de sinistra parte lapides grandes, quss in alveo ex duas Serras habent cavas de und cava sacra paganorum. Ubi monet Rigaltius in aliquot codd. legi Serra Paganorum. Serras autem clusuras dictas vult Salmasius ad Solinum, non a sera, seu omb too Ttpt'ovoc, sed a serra, vel sera, id est, pb-fiy, qua januas clauduntur, quod ejusmodi angustiae aditum in loca vicina occluderent ; unde Clausurie et Clusuras dictae. [Vide Seria 2.] Alii Serras Clusuras dictas volunt, quod montes, serra quasi dissecti, hasce angustias conficiant. Vetus Agrimensor de limitibus : Terminus si aliquem scissuram hoc est taliaturam habuerit, montem scissum, id est, talliatum ostendit. Alii denique, serras esse putant series, vel serias, 6p(AaOou?, montium vel vallium, quomodo serras cavas dixit Innocentius. Exinde SERRA, pro Monte, vel colle usurpari coepit : qua notione Hispani etiamnum Sierras dicunt, fortasse, ait idem Salmasius, quod male reddiderint ex Grasco upfwv, quod montem signih'cat, et seram, seu serram. Vita S. Romani Abbatis Jurensis cap. 1 : Nam dextra, certe sinistra Serrse. ipsius tractum a limite scilicet Rheni sive statibus Aquilonis usque paginem Mausatis extimum nullus omnino ob longitudinem vel difficultatem inaccessibilis natures poterit penetrare. Charta Ludovici II. Imp. ann. 861. in Tabul. Casauriensi fol. 32: Id est, per Serram, use f dem descendit de :monte Mailasca, etc. Tabularium De uno latere in fine ipso monte de furca, et quomodo per ipsam Serram venit in ipso monte de Serafana ad ipsam furcam de Tecblu. [Notitia ann. 832. in Append, ad Marcam Hisp. col. 769 : Et vadit per ipsa Serra. ad ipsa parata, et inde per Serra longa. Praecept. Caroli Simplicis ann. 904. apud Baluz. in Append, ad Capitul. col. 1525 : Et inde vadit ad monte meridiano et usque ad Serram Elceriolas, etc. Chron.

440

SER

SER

SER

Farf. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. raculum Latinis dicitur Contus , quo 1 SERRATA ANTIQUA, Genus Scripturse. 556 : Deinde Serra montis de Meso, etc. navis impellitur. [Serraculum, Tr/iSaXtov, Vide supra Scriptura. Charta ann. circ. 1000. apud Marten. in Gloss. Lat. Grace.] Vide Cujacium SERRATIO, Secatio, quaa serra fit; torn. 1. Ampl. Collect, col. 356: Et vadit lib. 9. Observ. cap. 10. et supra, Serra 1. Serrator, qui serra secat. Comput. ann. per ipsam Serram qusn est supra ipsam et Servaculum. 1479. ex Tabul. S. Petri Insul.: Jacobo ecclesiam. Statuta Montis Regalis fol. | SERRACULUM, Epistomii vertibulum,du Bos et Petro Coutrel Serratoribus, pro 231 : Serra de Seramo etomnia castegneta alias Duciculus. Vide in hac voce. Jonas Serratione xxiv. pedibus roilarum, xij. usque ad Serram Anserem, sint bannita in Vita S. Columbani apud Mabill. saec. sol. 1 SERRATORIA, Sera, id quo aliquid capris.] Vide Samnium Ciarlanti pag. 2. Bened. pag. 16: Vas quod tybrum nuncupant, minister ad cellarium depor- occluditur. Inventar. ann. 1377. ex Ta241. [et infra Serrarium et Serrum.] SERRICELLA , Collis , minor serra. tat, et ante vas quo cervisia condita erat bular. S. Victoris Massil. : Item unum Charta Italica apud Ughellum in Epis- apponit: tractoque Serraculo meatum in missale bonum notatum ei sufflciens, comSerraculum quod pletum et bene illuminatum, cum Serracopis Anglonensibus n. 1 : Deinde pergi- tybrum currere sinit toriis argenti armigeratis lupi et leonis. tur per serram, et tendit in rectum serra, duciculum vacant, manu deferens. serra usque ad Serricellam de Burro...... SERRAGO, Ramentum, scobs serraria, Vide Serratura. 1 SERRATORIUS, Ad serram spectans, et vadit per serram usque ad pedem Ser- pulvis qui ex re qualibet serra divisa dilabitur, Gallis Sieure, vel Scieure. Cae- ad instar serrae. Ammian. lib. 23. cap. ricellse.] SERRATA, in Charta ann. 1141. apud lius Aurelianus lib. 4. Chr. cap. 8 : Cum 4: In madum Serratorias machinse conGuichenonum in Hist. Bressensi pag. cervini cornu Serragine aspersa, quam necti. Vide Serreus. * SERRATUM, Mons, collis. Charta 222: Qusz etiam terra Gondalmodis.... Grasci Rhinen vocant. Ubi viri docti Rhieosdem terminos territorii attingeret, et nema emendant, ex Gr. pc'vy^a. ann. 1313. in Reg. 52. Chartoph. reg. ex altera parte usque ad Sarratam de : SERRAILLA, SERRALHA, Sera, qua ch. 207 : Protendebatur per Serratum Arandato perveniret. Sed legendum Ser- januse occluduntur. Inventar. ann. 1449. usque ad sucam de la Nuit bona, ubi ex Tabul. D. Venciae : Quaedam Ser- modo est la peyriera. Vide Serra 2. et rata, montium seu collium series. SERNA, promiscue pro Serra, occurrit railla, etc. Glossar. Provinc. Lat. ex Serrarium. t 11. SERRATURA, SERATURA, Sera, ut in Chartis Hispanicis apud Anton de Cod. reg. 7657: Serralha, Prov. pesselSerratoria. Tabul. Dunense : Tune unus Yepez in Chronico Ordinis S. Benedicti, lum, sera. Vide in Serralherius. ex famulis qui vocabatur furrerius vi exT SERRALE. Vide supra Serale 1. Colmenaresium in Hist. Segoviensi cap. 15. | 12. cap. 16. 11. et alios. 1 SERRALHERIUS , Serrarius , Gall. torsit mortallum de Serratura, et aperuit j SERRA, Septum, Gall. Enclos. Sta- Serrurier. Reparat. factse in Senescallia archam. Statuta Eccl. Nannet. ann. tuta Gadubrii fol. 51 v: Quilibet homo Carcass, ann. 1435. ex Cod. MS. V. 01. 1389. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. forensis cujusc.umque conditionis vel sta- Lancelot: Magistro Stephana... Serralhe- 981 : Sanctum chrisma, oleum sanctum,... tus existat, qui habere, vel de csetero rio pro una clave que posita fuit in prima sub firmis et bonis Serraturis et clavibus emptionis, vel aliquo alio modo, seu jure porta castri dictse civitatis, n. sol. VI. reponant. Charta ann. 1398. ex Tabul. B. acquisiverit domos, terras, prata, mansa, den. Vide Serura. M. de Bono-Nuntio Rotomag.: Fecit suos Serras vel possessiones aliquas in terra | SERALHERIUS , Eodem intellectu :servitores.... ascendere, et portam seu ho~ et districtu Cadubrii, teneantur et de- Seralha, Sera, in Charta ann. 1370. ex stium illius loci Serraturis et vectibus beant pro ipsis domibus, terris, pratis, Tabular. S. Victoris Massil.: Magistri fraclis.... aperire. Statuta Cadubrii cap. mansis, Serris et possessionibus collectas Dalmatii Seralherii pro fusta clavasonse 32. fol. 58 : Approbatum fuit quod ponatur communis Cadubrii solvers. Onera Abba- et magisteriis unius Seralhse in guincheto una archa in sacristia ecclesiss S. Marias deplebecum duabus Seraturis,... quarum tis S. Claudii inter ejusd. Monast. Sta- portaiis Callatss. Vide Serhailla. tuta pag. 63: Item, per Joannem Pagay SERRANIA, Michael del Molina in Re- Seraturarum dam. Vicarius habeat unam super uno Serrss cujusdam baptentorio, pertorio fororum Aragon. : Sententia clavim et massarius aliam. Occurrit et supra declarando, dimidius grossus. dicitur lata ad modum Serranias, quando praeterea in Chron. Estensi apud MuraVide Serratura 2. sine expensis partes cornparent coram ju- tor. torn. 15. col. 384. in Annal. Medio| 3. SERRA, Apotheca reconditoria, et dicunt, Domine, sententietis nobis lan. Anonymi apud eumdem torn. 16. dice, Gall. Serre, Locus ubi ad victum neces- istud debitum, etc. col. 812. etc. Vide Sarratura et Serra 1. saria reconduntur. Charta ann. 984. in1 SERRARE. Vide Serare, et Serra 1. 1 IN SERRATURA TENERE, Sub sera ter Instr. torn. 4. Gall. Christ, novae * SERRARE GRANUM, Frumenti pre- claudere. Chron. Petri Azarii ad ann. edit. col. 7 : Videmus cellariorum nostro- tium minuere. Stat. Taurin. ann. 1360. 1361. apud Murator. torn. 16. col. 370 : rum ac Jtorreorum reliquia et omnes Ser- cap. 67. ex Cod. reg. 4622. A : De Ser- Ceteras autem (terras) non destructas ras exhaustas et evacuatas, de quibus per rando et alargando granum per judicem usurpaverunt, mulieres vituperando et anni circulum statutis horis quotidianis vel rectorem cum consilio credential. Item ponendo ad redemptionem, homines caprictus nobis dabatur. quod judex seu rector cum consilio cre- tos tenendo in Serraturis clavatos. Vide 1 4. SERRA, Falcula, Gall. Faucille. dentise possit Serrare et alargare granum, Serare. Acta S. Benedicti Avenion. torn.2. April, quando sibi et credentise placuerit. Vide * Melius, In vinculis et compedibus pag. 259: Et tenebat in manu Serram alia notione .in Serare. aliquem constrictum tenere. . unam, cum qua metebat in festo S. Petri. * SERRARIA, Sera, Gall. Serrure. 1 2. SERRATURA, Septurn quodvis, Evenit quod non valebat emittere Serram Charta ann. 1327. inter Probat. torn. 1. clausura. Statuta Cadubrii lib. 2. cap. de manu nee bladum. Vide Serriculum. Annal. Praemonst. col. 449: Oblationes 66 : Teneatur quilibet facere pro dimidia Serraturas seu strupaturas inter se et ft Ceris, eadem notione, in Lit. remiss, quascumque, quas in dicto oratorio domos, seu hortos, curias et clausuras viann. 1392. ex Reg. 143. Chartoph. reg. offerri contigerit, debeant.... recolligi ch. 238 : Deux sarpes, un Ceris.... pour in pixidem cum duabus Serrariis. Vide cini, seu consortis sui de lignamine, vel Serrura. de aliis secundum consuetudinem concopper espines. tractae. Vide in Serra 2. * 5. SERRA, vox Italica, Impetus, tu| SERRARIUM, Collis, monticulus, in SERRATUS, Confertus, Gallis Serre, multus. Stat. Antiq. Florent. lib. 3. cap. pago Fuxensi Serri. Testam. Rogerii 66. ex Cod. reg. 4621 : Si quis praesump- Vicecom. Biterr. ann. 1193. apud Baluz. presse. Vincentius Belvac. lib. 30. cap. serit.... in aliqua parte civitatis Florentise torn. 2. Hist. Arvern. pag. 500 : Reliquos 71: Venatores quidem mirabiles, et ordiexclamare , Vivat populus, vel Serra, tria millia (solidos) habeant in pignore nati ac Serrati ad venandum pergunt, quod habeo in Serrario Biterris de filiis ita quod animalia venaticia fugando coSerra, etc. * SERRABARRIUM, SERRABARUM, idem Guillelmi Arnaudi. Vide Serra 2. et ram se ducunt. Serrum. 1 SERRATUS, Clausus, Gall. Ferme. quod supra Serabola; nisi idem sit quod Italicum Sarrocchino, vestis de corio, 1. SERRARIUS Gloss. Gr. Lat.: At8o- Plaga causa fuit et Serrata, in Mirac. qua peregrini humeros tegunt. Ordo TtpKTtrjc, Serrarius, lapidarius. Qui serra MSS. Urban! V. PP. ex Tabular. S. Victoris Massil. Vide Serare et infra Sereccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. lapides flndit. * 2. SERRARIUS, Cui serarum seu por- rinus. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. 1 SERRERIA, Mons, collis, idem quod sevi col. 890: Hoc facto (leprosus) exiens tarum claves committuntur. Charta de balneo, statim induitur camisia nova, ann. 1360. ex Chartul. eccl. Massil. : Et Serra 2. Charta ann. 1348. ex Schedis Praes. de Mazaugues: Supra rabassaet femorariis novis, et Serrabarrio de petiit et requisivit Serrario dicti castri S. nova corrigia, et cingulo novo de nova Cannati claves portalium, dicendo ei ut rias.... sequendo Serreriam, prout aqua corrigia similiter.... Et isti Scarii debent ei tradere deberet Dictus Serrarius fa- labitur. Vide Serrarium et Serrum. habere sex denarios et Serrabarum novum cere recusabat , et subsequenter dictus * SERREURA, Sera, Gall. Serrure. ab ipso leproso. dominus vicarius praefato Serrario impo- Chartul. eccl. Carnot. ann. circ. 300: SERRACULUM. Palsemon in Glossis : suit posnam 100. marcharum. Episcopus et capicerius.... archas bonus, Claustrum, Serraculum ostii. Alias Ser| SERRATA. Collis. Vide in Serra 2. bene firmatas et munitas Serreuris et da-

SER
vibus ministrare tenentur. Vide Serrura. Hinc * SERREURARIUS, a Gallico Serrurier, Serrarius. Charta ann. 1312. in Reg. 48. Chartoph. reg. ch. 118: Item super domum Roberti Serreurarii, sitam in veteri textoria, viginti solidos. 1 SERREUS, Ad instar seme. Vita B. Columbse Reat. torn. 5. Maii pag. 852* : Quorum interior (circulus).... consumptus in limbo veluti Serreos obduxeral denies. Vide Serratorius. T SERRICELLA, Minor Serra. Vide ibi. SERRICULUM, Falcicula, qua herbae secantur, in modum serrjfi dentata. Gloss. Lat. Gr. : Serriculum , Spluavov Yop-roxoTuxov. Sic enim legendum, pro Serliculum. [Vide Serra 4.] SERRINUS PULSUS, I[i7tp!wv (T^UYJJLO?, alias Serralus : ita describitur ab JEgidio Corboliensi lib. de Pulsibus:

SER

SER

441

T 1. SERTA, Corona Ducalis. Franciscus Dux Andriensis in Hist. Translat. S. Richardi Episc. Andr. torn. 2. Jun. pag. 248: Et versus occasum Aufldi fluvii per septem lapides transiens, ducali titulo decorata est (ci vitas Andri a ;) in cujus quidem regimine civitatis et Sertam et vicem gero. Pro Sertum qccurrit in Actis SS. Valerian! et Tiburtii torn. 2. April, pag. 207. Vide Sertum. * 2. SERTA, Ficuum sertum, q u a n t u m manu continetur. Codex reg. 4189. fol. 41. v: Omnes de castro Csesaris habentes casale, consueverunt dare unum paneirum ficuum viridium ; sed hodie quilibet habens casale, solvit castellano dictse rochse unam Sertam ficuum curtam. 1. SERTARE, Claudere, quasi sera occludere. Tabularium Casauriense : Cum medielate de uno sedio de molino, cum insula, introitu et exitu suo, et cum aqua, levata, et pausata, et cum forma, in fraOccurrit digito species Serrina, priori ctando, et in Sertando cum omni firmaDebilis, in reliquo fit languida, nulla sequent!. Hie trahit a serra cognala vocabula pulsus, mento, quantum ad ipsum molinum perCujus cum primis incisio dentibus acta, tinet. Vide Sertura. Est gravis, in reliquis gravior, funesta supremis, 2. SERTARE, Sertum imponere, coroCorporis hoc pulsu fatalis serra vigorem nare. Gloss. Lat. Grsec. : Serial, cre<paAmputat, et vitam nubes lethalis obumbrat. vol. [Mart. Capella lib. 5 : Caput regali * SERRIS, Sera, qua portae occludun- majestate Sertatum. Longinus in Vita S. tur. Testam. Romei de Villanova ann. Stanislai Episc. torn. 2. Maii pag. 233 : 1250. ex Tabul. D. Vencise : Item volo et Uterque in ccelesti gloria sidus irradians, jubeo quod omnes cartse de Villanova po- uterque tribus Sertatus aureolis.] Serta . nantur sub duabus Serribus in turri de suspendere simulacris, in leg. 12. Cod. Villanova, quarum claves serventur in Theod. de Paganis. (16, 10.) 1SERTICULUM. Vide supra Serricudomo Fralrum Prssdicatorum Nicies. Vide Serrura. lum. * SERTIFICARE, pro Certificare, Cer| SERRO, YPu?, in Gloss. Lat. Gr. Codex Regius habet Scrupulosun. tum facere, in Charta homagii ann. * SERRULA, [Loquet. (Gloss. Lat. 1332 T SERTIS, Falcicula, Gall. Serpe. InGal. Bibl. Insul. E. 36. XV. s.)] 1 SERRUM, Mons, collis, Provinciali- ventar. ann. 1294. ex Tabular. S. Victobus Serre. Charta ann. circ. 1063. ex ris Massil. : Unum lingonem, et unam Schedis Praes. de Mazaugues : Usque ad Sertem, etc. Vide Serra 4. et Serricuquamdam peciam terrae, quae est in Serro lum. * Leg. Serris. Vide supra Serra 4. vocato Serre de Patavin. Charta ann. 1 SERTOR, pro Sartor, ut videtur, in 1064. inter Collectanea D. le Fournier : Sicut ascendit rivus qui appellatur Viron- Statutis Vercell. lib. 7. fol. 212. 1 SERTORA. Vide Sertura. geis in Serrum de Palliarols, etc. Tabul. ] SERTUM, Series, brevis narratio. Principis de Rohan: Item pro nemore.... confrontante cum heretno et bosco here- Anastasius in Epitome Chron. Casin. dum Nicolai Guiramaudi et cum Serro apud Murator. torn. 2. pag. 366. col. 1: S. Albani aqua versante. Occurrit ibi Sed libet cursum paulo altius, et prsecedentium et subsequentium Archimandrinon serael. Vide Serra 2. et Serrarium. 1 SERRURA, a Gall. Serrure, Sera, qua tarum seriem, Serlumque texere, simul januse occluduntur. Reparat. factte in etiam operi huic breviter annectere. Senescallia Carcasson. ann. 1435. ex 1 SERTUM IMPERIL Corona imperiaCod. MS. V. Cl. Lancelot: Praeparando lis, diadema. Anonymus de Laudibus Serruras earumdern januarum et plura Berengarii Aug. apud eumdem Murator. alia Us necessaria complendo. Ibidem : ibid. pag. 496. col. 1: Eidem (serario) pro duabus Serruris Imperil sumplurus eo pro munere Sertum, quss positas fuerunt in barreriis portas de Solus et occiduo Caesar vocitandus iu orbe. Aude.... Eidem proprseparandoSerruram hereconis seu barrerias porlas vocalae Vide Serta et Glossar. med. Graecit. col. Aude. Vide Serra 1. Serratura et Serura. 1442. voce S-iiipavo?. SERTURA, Clausura. Tabularium Ca* SERRUS, Fasciculus, vulgo Poignee. Leudae minor. Carcass. MSS : Item pro sauriense : Donavimus medietatem de lino hujus terrse de viginti quinque Serris, uno molino in fluvio de Orfente cum leva et pausa sua, cum forma et Sertura, cum unum Serrum. Vide Cerrus. T SERSA, SERSUS, perperam pro Sessa introitu et exitu suo, etc. Alibi pro Seret Sessus , Locus ubi sal conficitur. tura, est Clausura. Ibidem in Charta Charta Theodorici Episcopi Metensis ann. 1007 : Vendimus libi et tradimus pro Monast. Alteriac. inter Schedas Ma- in ipsa insula unam formam cavare, et bill. : Insuper tres Sersas, quas apud Sertora facere, et aquam prehendere, etc. Vicum prssdicta domus possidet, liberas Le Roman de Garin : ab omni reditu et exactions concessimus Sont-il venu au Chastel de Monclin, tn perpetuum. Charta Wolfoaldi Comit. Font les Sertees et les portes tenir, Que nus ne puet ne aler ne venir. pro Monast. S. Michaelis ad Mosam apud eumd. Mabill. torn. 2. Annal. Be- Vide Serraculum, et Sertare 1. ned. pag. 692. col. 2 : Similiter donamus in Vigo-Marsallo Juno ad sal faciendum, j SERTUS, Situs, positus. Charta Cacum manso, casa, Serso, cum ornne adje- roli Galvi ann. 859. apud Marten, torn. centia ad se pertinente. Vide in Sedes 4. 1. Anecd. col. 30: Et terminal praedictus SERSENTES, Apparitores, in Statut. alodis de una parte ad molinos GualamVenetor. qui alibi Servientes. [Vide Ser- padi, qui sunt Serti in ripa Urbione. f. Sessi. <centes.]
VII

| SERTUS, pro Insertus. Charta Casimiri Reg. Polon. ann. 1356. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 500: Noturn facimus quod dominus Carolus frater noster carissimus nobis litteras dedit infra Serti tennris in hsec verba. * SERU, Mesge, cf. serum. (Gloss. Ms. Turon. XII. s. Bibl. Schol. Chart. 1869. p. 330.) 1 1. SERVA, Ancilla. Epist. Mathildis Reginse ad S. Anselmum ex Hist. Beccens. Monast. pag. 231 : Veni, Domine, veni et visita Servam tuam. Utitur etiam Ulpian. leg. 1. de servo corrupto. (11,3.) Vide Serventa et in Servus. f 2. SERVA, Locus ubi colliguntur et asservantur aquae, ut infra Servalorium. Charta Humbert! I. ann. 1299. pro fundat. Monast. Saletar. torn. 2. Histor. Dalph. pag. 91. col. 2 : Item a dido slagno de Salettis directe usque ad parvam Servam de Salettis, dicta Serva eodem modo interclusa. " Locus ubi pisces servantur. Charta ann. 1323. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 512 : Possunt in fondo suo stangnutn, viverium, Servam seu piscariam piscium facere. Lit. remiss, ann. 1387. in Reg. 131. ch. 39 : Ad piscaturam sive Servam piscium abbatis Cluniacensis dicti Andreas et Benedictus clam et occulte,.... de dicta piscatura sive Serva, cum dicta trublia, quater viijinti pecias piscium furtive ceperunt. Vide infra Serverum. SERVACULUM, pro Serraculum navis, in leg. 29. D. ad Leg. A q u i l . (9, 2.) SERVAGIUM, Terra servagii, pro qua servitium domino debetur. Statuta Willelmi Regis Scotrae cap. 9. | 3. de Molendinis : Rusticus et firmarius dabunt de terra Servagii decimum tertium vas, et de celdra magis, unam firlotam. Synodus Bajocensis ann. 1300. cap. 47 : Prohibetur districte ne aliqua Ecclesia Servagium domino terrae, vel aliquid conferre prsesumat, etc. Ubi alii Codd. habent Corvagia. Computum Domanii Comitatus Pontiyi ann. 1478 : Recepte des Servaiges qui se paijent au jour N. D. de Septembre : et est assavoir, que ceux, qui sont serfs quant Us se marient doivent cinq sols par. et a lew trespas 5. sols, et avec ce doivent chascun an un denier, et ceux qui sont defaillans des choses dessusdites, pour chascune fois doivent amende de 60. sol. [Le Roman de la Rose MS.:
Et s'est en leur Servage mis Por ce qu'il erent anemis.]
!;:: Servitium, reditus, praestatio. Charta ann. 1270. in Chartul. Pontmiac. ch. 105 : Quas quidem 645. arpenta nemoris.... dictus mites venditor tenetur... liberare... ab omni feodo, retrofeodo, dotalitio, grueria, chacia, Servagio, pensione et costuma. Alia Phil. Piilc. ann. 1310. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 350. v. col.l: Item herbagia, Servagia et sex corveise unius hominis, valentia septem solidos annui et perpetui redditus. Servage, pro Obsequium, in Bestiar. MS. :

Li Apostres nous ammoneste, Que Servage et treu rendon A chel a qui nous le devon.

| SERVALITER, Servi liter, more servorum. Tabul. S. Clodoaldi ad ann. 1301 : Item Crispium pro sues voluntatis arbitrio usque ad VI. libras Paris, in quibus dampnificauit eos el ideo praesente procuratore ipsum Servaliter condempnari ad resarciendum damnum pr&dictum. Id est, tamquam servus per sui corporis apprehensionem bonorumque manucap56

442

SER

SER

SER

tionem : quod in hominem liberum non rent la serreure d'un Serveur, ouquel ter Probat. col. 307 : Laudamus et concefacile cadebat. avoit grant quantite de brochereux;.... ilz dimus cum vicariis, cum Sirventagiis, 1 SERVANS,ut Serviens, Custos.Charta en mirent en une bote scxij, et le demorant cum venationibus, etc. Charta ann. 1103. Guillermi de Linieriis ann. 1268. apud ou Serveur de Jehan Tixier. ibidem col. 364: Cum omnibus fevalibus Thomasser. in Biturig. pag. 196: ConceSERVATORIUM , Piscina, Reservoir et vicariis utriusque sexus, etc. Sirventadimus quod quilibet burgensis sit tan- d'eau, in Charta Manassis Lingon. giis, etc. Rursum occurrit in Charta quam Servans dictorum nemorum et Episc. ann. 1190. apud Perardum pag. ann. 1147. ibid. col. 518. aquarum, ita videlicet quod si invenerit 263. Poisson mis en serve, id est, in ser1 SERVENTIA, Eodem intellectu, in cum dictis nemoribus aliquem scindentem vatorio, in Consuetudine Nivernensi Charta inter Probat. Hist. MS. S. Cypr. et in aquis mortuis piscantem ut ei bur- cap. 26. art. 5. [Vide Salvatorium 1. et Pictav. pag. 449 : Vendidi et eoncessi gensi credatur tanquam suse rei domino Serva 2.] nonam partem me contingentem in Serper sacramentum. Vide Sirvens. SERVORIUM, Eadem notione, Piscina, ventia decimss de Liners quam ego et penc SERVANTAGIUM, Praestatio, quse ser- in Fleta lib. 2. cap. 73. | 20. lib. 5. cap.cionarii met habebamus et tenebamus ab vitii nomine pensitatur. Charta ann. 24.112. elemosinario. Ibidem pag. 414. plura ha1319. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 164 : SERVATORIUM , Penus, area. [Gloss. bentur de Serviente ejusque reditibus. Item pro Servantagio, censu et seminali- Lat. Gr. : Servatorium, tpuXaxTrjptov.] Sta- Vide Sirventia. bus, viginti sextarios frumenti. Vide Ser- ttita Ordinis de Sempringham pag. 747 : 1 SERVIENTARIA. Eodem sensu. Tesventagium. Cistas,vel areas, vel alia Servatoria licite tam. Guillermi de Turre ann. 1315. apud | SERVANTIA, ut Serjantia, infra in habeat ad utensilia sua et recellas suas Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 538 : Serviens. CodicillusBertrandi de Turre, fideliter servandas. Item lego dicto Chapceyras Servientariam ann. 1281. apud Baluz. torn. 2. Hist. Ar| SERVELERIA, SERVELLERIA, Cassi-de la Bessa, etc. vern. pag. 508: Lego Stephana Briscar ad dis species, quae superiorem capitis parSSP* Serventois vocant Poetee nostravitam suarn centum solidos annuos et la tern operit, Ital. Cervelliera, Gall. Cer- tes, ut opinor, poemata in quibus SerServantie castri mei de Rota. Vide infra velliere. Extractum computi ann. 1336. vientium seu militum facta et servitia Serventagium et Sirvenlia. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 326. col. 2: referuntur: unde vocis etymon ; neque 1 SERVARE, f. pro Servire, Eadem sal- Item, vill. Servelerias pro vi. s. vi. d. enim placet Borelli sententia quae Sertern notione, in Charta Henrici Reg. gr. Informal, pro passagio transmarine ventois a Gall. Servel, cerebrum, deduAngl. ann. 1457. ex Chron. Johan. Whe- ex Cod. MS. Sangerm.: Item cantum vi- cit, satyricumque esse poema statuit, quod a Picardis acceperunt Poetae Prothamstedii pag. 420: Et quamvis ita sit viginti Servellerise. Vide Cervellerium. (quod) nos quse Servare poterunt pro * SERVELHERIA, Cassidis species, in vinciales. Le Roman de Vacce MS.: bono nostro et regni nostri, procedere Formul. MSS. ex Cod. reg. 7657. Vide Mes ore puisje longues penser, Serveleria. libere possemus. Vide Servire 2. Livres escrire et translator, * SERVARE CHORUM , Choro quoad SERVELLIA, Eodem intellectu. Stat. Faire Romanz et Serventois, etc. cantum praesidere, ilium regere. Ce- ann. 1356. inter Probat. torn. 2. Hist. rem. vet. eccl. Carnot. scriptum paulo Nem. pag. 181. col. 1: Pauperiores ad * Cui opinion! accedunt Academic! post annum 1193 : Ille qui cantat in- minus habeant unam guppam, unam Cruscani : Serventese, spezie di poesia vitatorium, Servabit chorum ad Laudes, Servelliam, unum glave de decem palmis lirica. [** Vide Diezium de Poemat. Proetc.. et unum pavesium. vincial, pag. 111. et 169.] * SERVENTARIA. Servientis seu appa1 SERVENTA, Ancilla, famula, Gall. * SERVARE PLACITUM, Habere, tenere, Gall. Tenir lesplaits. Instr. ann. 1385. Servante. Statuta Astens. cap. 27. fol. ritoris officium. Stat. S. Flori MSS. fol. torn. 5. Cod. diplom. Polon. pag. 81. col. 30 : Ordinatum est quod dominus possit 2 : Nullus privilegio clericali gaudere vo1 : Convenientibus in unum et aggregatis impune, moderate percutere et castigare lens, Serventarias seu bannarias officio uti pro Servandis placitis in termino con- suum scutiferum et Serventam, seu pedi- prsesumat. Vide in Serviens. 8 sueto, etc. sequam, etc. Vide Serva 1. SERVERUM, Vivarium piscium,idem | SERVARE SE, Se gerere, Gall. SeGlossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. quod supra Serva 2. Vide ibi. Lit. re* comporter. Laur. Byzyn. in Diario belli 7657 : Serventa, Prov. ancilla, calarasia, miss, ann. 1355. in Reg. 84. Chartoph. Hussit. ann. 1421. apud Ludewig. torn. mastigia. Nostris Serviteresse. Lit. re- reg. ch. 251: Venientes prssdicti exponen6. Reliq. MSS.pag. 184 : Item quodsacer- miss, ann. 1385. in Reg. 126. Chartoph. tes ad unum fossatum sive Serverum dotes ex parte Servent se secundum ordi- reg. ch. 212 : Une joenne femme, qui es- piscium haiis seu sepibus inclusum, nem divinum et imitationern propheticam toit Serviteresse audit hostel, etc. Aliae etc. et apostolicam. ann. 1408. in Reg. 163. ch. 67: Marion * SERVESIA, pro Cervisia, Gall. Cer11. SERVATIO, Exceptio, Gall. Reser- chamberiere et Serviterresse de Jehan voise. Lit. remiss, ann. 1356. in Reg. 84. ver. Charta ann. circ. 1000. apud Mar- Cane, vicaire de I'eglise Nostre Dame de Chartoph. reg. ch. 562 : Transeundo ante ten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 356: Haec Poissy, etc. quamdam domum,quse est in terra... epiomnia superius dicta cum ipsa ecclesia SERVENTAGIUM, SERVIENTELA, Ser- scopi Parisiensis, in qua Servesia vendesine ulla Servatione vel minoratione tra- vitium, [Servientis feudum, beneflcium, batur, etc. Vide Servicia. 8 dimus. seu reditus propter ejusdem offlcium.] SERVIANUS, idem qui Serviens, mic 2. SERVATIO, Tutela, protectio, im- Charta Isli Episc. Tolos. apud Sammar- nister, famulus. Charta ann. 1373 : Exmunitas. Charta ann. 1383. apud Lude- thanos: Insuper supradictus Praepositus ceptis patrono (navis), scriba, seu Serwig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. 474: Nos dedit eis ex toto suo honors Praepositurale, viano aut garcifero, qui nihil pro capitaetiam et nostri successores non impedie- quam habebat in terminio civitatis To- gio solvere tenebantur. 8 tnus fabricam ecclesise nostrss Magdebur- losae de sancto Stephana, totam guardam, SERVIATURA , Servientis offlcium. gensis in reddibus (1. redditibus) duode- et totum Serventage, et pro hoc fevo dede- Codex redit. episc. Autiss. ann. circ. cim marcarum, quas annuatim pro Ser- runt, etc. Charta Bernardi Vicecomitis 1290. inter Probat. Hist. Autiss. pag. vationibus suis, in civitate et dioeesi Mag- de Minerba ann. 1100. torn. 10. Spicile- 86. col. 2: Relictss Theobaldi de Camera deburgensi solvere consueverunt. Vide gii Acher. pag. 165 : Cum silvis et fores- (debet episcopus) sex libras super ServiaSalvamentum 1. tis, et cum omnibus fevalibus et vicariis, tura. Vide supra Serventaria. 1 SERVATOR, Locum tenens, vicarius. et Servenlagiis, etc. Tabularium Con1 SERVICIA, pro Cervisia, non semel Gregor. M. lib. 12. Epist. 3 : In Panormi- chensis Abbatiae Ch.522 : Hoc est donum, occurrit in Charta ann. 1492. apud Rytana autem parte loci Servatorem tui me quod fecit ilium Serventage de ilia mer. torn. 12. pag. 471. T SERVICIABILIS, Qui servit et colit. sufficit elegisse. Eodem sensu occurrit in decimatione de Clauniag, etc. Tabulaleg. si quis furem. de furtis. Vide supra rium Nobiliacensis Abbatise : Medietas Epist. Jani Reg. Cypri ad dom. de Sylly Salvator 1. [ Occurrit apud Paul. Dia- Servientelse decimariss, etc. [Charta ann. inter Acta SS. torn. 3. Mart. pag. 753 : con. lib. 5. cap. 3. et 14. et in Julian. 1258. apud Thomasser. in Biturig. pag. Humillima et obediens Serviciabilis Dei, Epit. Novell, con. 124. 559. Vide Loci- 157: Si dicta domina Margarita alienave- oro dulcem Jesum ut epistola mea te posservator.] rit aliqua, sive Servientelas dederit sit reperire salvam et incolumem. Vide Servitialis. * SERVATOR, Pastor gregarius.Ecba- seu vendiderit, etc. Vide in Serviens.] sis vers. 75: 1 SERVIGIUS, pro Servitium, in Pla1 SERVIENTAGIUM, Eadem notione. Charta ann. 942. inter Probat. torn. 2. cito ann. 918. inter Probat. torn. 2. Cum grege fcetoso satagunt exire gregatira, novae Histor. Occitan. col. 85: Hsec om- novae Hist. Occitan. col. 57. Custodesque bourn nee non Servator equorum. nia praedicta ego Atto Vicecomes dono SERVIDA, Servicium, Service. Adalar* Nostris Serveur, pro vulgari Bouti- cum omnibus fevalibus vicariisque atque dus in Statutis Corbeiensibus lib. 2. que, Area, ubi pisces servantur. Lit. re- Servientagiis, cum venationibus, etc. cap. 1: De cielero unusquisque frater, miss, ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. T SIRVENTAGIUM, in Charta Guillelmi quidquid de horto suo poterit acquirers reg. ch. 520: D'un croq a pescheur oste- IV. Comit. Tolos. ann. 1079. ibidem in- supra Servidas, quas fratribus facere de-

SER
bent, pleniter absque ulla deminoratione deferant opportuno tempore Abbati. i. ultra quod fratrum usibus addictum est: unde legendum putaverim servisas. 1 SERVIENCIA. Vide Servientia. SERVIENS, Minister, famulus. Apud Fortunatum Epist. 2. ad Mumolenum lib. 10. Poem, sic inscribitur : Dominis illustribus cunctisque magnifids omni desiderio complectendis, Servientibus Dominorum. [Oharta Philippi Aug. Reg. Franc, ann. 1200. torn. 1. Ordinat. pag. 24 : De Servientibus laicis scholarium, etc. Addit. ad Translat. S. Filiberti ssec. 4. Bened. part. 1. pag. 563 : Servientem suum sic interpellavit: Prsepara, inquit, nobis refectionem, ut cum reversi fueritnus, statim comedamus. Et ille ad dominum suum, etc. Statuta S. Claudii ann. 1448. pag. 56: Item, Servientibus infirmaries ejusdem monasterii, etc. Serjant nostris eadem notione. La Bible Guyot Pruviniensis :

SER

SER

443

Scriptoribus nostris Sergeans. Gesta Francorum expugn. Hierusal. cap. 46 : Congregati ergo simul fuerunt 120. millia equilum, et peditum 30. millia pr&ter clientes et Servientes. [Statuta Synodi Bitter, ann. 1375. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 664 : Cum intellexerimus quod nonnulli sacerdotes, et alii in sacris ordinibus constituti... cultellos longos desuper publice ad modum Servientium et ribaldorum in cleri vituperium deferant, etc. Passim. Servientes ad pedem, pluries in Compute ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud. pag. CLXIV. Rotulus Cameras Comput. ann. 1252 : Les communes qui envoyerent Sergeans de pieds, etc.] Erant etiam SERVIENTES EQUITES. RogerusHoved. in Richardo I: Willelmus cognomento Cocus, serviens Richardi Regis Angliss, in custodiendo Castellum de Leuns, cepit de familia Regis Franciae 24. Servientes equites, quos Rex Frandas miserat ad muniendum Castellum de Novornercato. N'y aura ancelle ne Serjant.] [Epist. Alphonsi VIII. Reg. Castellee ad * Charta decani et capit. Tree. ann. Innoc. III. PP. inter Cone. Hisp. torn. 1198. ex Chartul. Campan. fol. 420. v. 3. pag. 473: Fuerunt qui venerunt col. 2: Omnes etiam Servientes nostri, usque ad decem millia Servientium in qui de bonis nostris vivunt in domibus equis, et usque ad quinquaginta sine nostris, liberi sint ab omnibus consuetudi- equis. Litteree Joannis Comit. Armanibus et clamoribus et ab omnibus servi- niac. ann. 1356. inter Ordinat. Reg. tiis ; et hanc libertatem habent tres Ser- Franc, torn. 3. par 102 : Oblulerunt nobis vientes nostri, scilicet granetarius, celle- nomine Regis... se paratos nos juvare rarius et major noster. Nostris S erg ant de mille Servientibus armatis equitibus, et Serjant. Vita J. C. MS. : etc. Servientes ad equos, in laudato Compute ann. 1202. ibid, non semel. Serjans Un des Serjans dant Cayphas, etc. a cheval et a pie, apud Willharduinum Le Roman de Robert le Diable MS.: pag. 91.] Apres mangier ostent les napes SARJANTES, Eadem notione. GodefriLi Sergant, qui doivent oster. dus Monachus S. Pantaleonis ann. 1167: ^ SERVIENS de Pane et Mensa, Famu- Cum 500. fere Sarjantibus... ad auxilium lus domesticus, in Chartul. Gemmetic. Reinoldo venerunt. 1" SERJANTES, intellectu. Littorn. 2. pag. 5: Nee non et Servientibus teras ann. 1197. EodemMarten, torn. 1. de pane et mensa Monachorum earn Anecd. col. 664: apud Trecentos Serjantes quos libertatem in pasnagio, quam tempore (Tornacenses) mittere patris mei habuerunt, habendam con- Regi in expeditionibus solebant domino suis, ei mittere cedo. Gives etiam nullam SERVIENS, Armiger, Escuier, sic dic- non poterunt. Infra : dare pecuniam pro debent domino Regi tus quod Militi quodammodo servitium Serjantibus istis. exhiberet et obsequium ; ejus quippe SERJANTI, in Epistola Henrici Balscutum et arma deferebat, unde scutifer dictus. Matth. Paris pag. 396 : Armige- duini Imper. CP. fratris in Gestis Innoc. Ill: In munitione ejusdem civitatis, rorum autem et Servientium centies occurrit, Radulfus de Diceto ann. 1191: quss Rossa dicitur, H. de Teneramunda... De castrorum excubiis summe sollicitus, cum multis Militibus et Serjantis reliquiMilitibus 20. Servientibus 50. etc. Idem mus. [Epist. Anonymi de capta urbe ann. 1194: Obsessi sunt mtus Milites 4. CP. ann. 1204. apud Marten, torn. 1. Servientes 20. etc. Bromptonus: Ubi de Anecd. col. 786 : In terra siquidem saspefamilia Regis 5. Milites et 20. Servienles dicta erant Serjanti, Pisani, Geneciani, occisi sunt. Vide Escaeta cum hserede, et Dad et alii ad earn conservandam et protegendam constituti, qui exibant turrim, Valeti. T SERJANTUS, Eadem notione. Epist. et introibant sicut volebant ad SagittanHenrici Imp. OP. ann. 1206. apud Mar- dum nostros.] SARGANTI, in Charta Henrici VI. Imp. ten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1074: llli vero quibus custodia civitatis deputata apud Goldastum torn. 1. Constit. Imper. fuerat, circiter XL. Milites de nocte cum pag. 287 : Milites itaque et Sarganti jurabunt obedire illi, quem magistrum ac Serjantis suis recedentes, etc. SERVIENTES , Vassalli. Tabularium ducem eis constituemus. Willebrandus Conchensis Abbatiae in Ruthenis Oh. ab Oldenborg in Itiner. T. S.: Inter quos 70: Et vero Raymundus et Willelmus et ipsum multi Sarganti pedites. Godefrater meus, et ego Unzandus istius hono- fridus Monach. S. Pantaleonis ann. ris Servientes damus, etc. [Charta Lu- 1195 : Milites itaque et Sarganti jurabunt dovici Comitis Blesens. ann. 1197: Qui obedire illi, etc. vadium clerid vel militis, vel alicujus 1 SERGANTI, in Chron. Bona3 Spei servientis mei habebit, non tenebit illud pag. 266: Ipsosque quittamus et liberaultra viginti dies, nisi sponte sua, etc. mus imperpetuum ab omni onere receCharta ann. 1257. ex Schedis Praes. de ptionis.... canum, Servientium, SergantoMazaugues: Obsederunt fortalicium dicti rum, etc. castri in quo erant milites et Servientes SERVIENTES, vel Servientes fratres, in dom. Comitis. Homines jure Servienti Ordinibus Militaribus Hospitalariorum, pertinentes, dicuntur in Privilegio Ca- Templariorum, et Teutonicorum Miliroli IV. Imp. ann. 1357. inter Instrum. tum, dicti, qui non ex genere militari torn. 5. Gall. Christ, novae edit. col. 526.] vel nobili, ineoordine militabant. Will. SERVIENTES, Milites pedites, quivulgo Tyrius lib. 12. cap. 7. de Templariis: '

Tarn equites quam eorum fratres, qui dicuntur Servientes. | SARIANDI, Eodem sensu, in Statutis Equit. Teuton, art. 52. apud R. DuelHum torn. 2. Miscell. pag. 54 : Duos etiam fratres milites habebit comites , unum fratrem Sariandum, dispensatores duos. SERVIENTES, Apparitores Regii : nostris Sergeans. Edictum Philippi Regis Franc, ann. 1302. cap. 18 : Item inhibemus, ne Servientes faciant adjornamenta seu citationes sine prsecepto Senescalli, Ballivi,... aut alterius judicis, etc. Passim. S5P" Ejusmodi Servientium alii erant equites, alii pedites. De iis pluribus agit laudatum Philippi Edictum a Cl. V. de Lauriere editum torn. 1. Ordinat. Reg. Franc, pag. 357. Exstat ibid. pag. 352. ejusd. Regis Statutum quo Servientes equites Castelleti ad 80. reducuntur, ut et Servientes pedites. Inter Notaries et Advocates recensentur Servientes, in Litteris Caroli Reg. Franc, ann. 1325. torn. 2. Ordinat. pag. 3. SERJANDUS, ex Gallicp, Serjant, in Statutis secundis Roberti I. Regis Scotise cap. 28. 1 SERVIENS, Locum-tenens, in Charta Archembaldi dom. Borbonii ann. 1233. inter Instr. torn. 2. Gall. Christ, novae edit. col. 137: Notum facio ..... quod cum ego posuissem in villa Brivatensi quemdam Servientem ex parte domini Regis et nostra, pro dom. Regis et nostris negotiis in prsedicta peragendis ;... mihi constitit emdenter ..... quod nullus Serviens regius aut bajulus, aut aliquis alius ex parte dom. Regis aut nostra debebat in 'villa Brivatensi manere. 1 SERGE A.NTIUS , Eodem sensu, in Actis S. Francisci de Paula torn. 1. April, pag. 231 : Coletum venisse hospitiumque cum socio accepisse apud D. Sullier Sergeantium regium. Vide infra Servientes armorum. ;; " SERVIENS , Institor, Gall. Facteur. Lit. Phil. Aug. ann. 1209. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 87 : Dicti autem burgenses (Paris, et Rotomag.) ad invicem creantaverunt , quod quicquid Servientes eorum facient de sodetate mercaturse, stabile erit et firmum. 1 SERVIENS dictus Tiro, Gall. Apprenti, quod magistro suo servitia exhibere teneatur. Charta apud Madox Formul. Angl. pag. 98 : Testatur quod prsefatus Johannes Nynge morabitur cum eodem Johanne Hervy ut ejus Serviens et apprenticius, a festo Paschse ultimo prseterito, usque finem et terminum sex annorum tune proxime sequentium plenarie pompletorum. Per quem vero terminum 'idem Johannes apprenticius magistro suo bene et fideliter deserviet. SERVIENTES ARMORUM, Qui Servientes de armis, dicuntur Thomae Walsinghamo pag. 316. [Servientes sive clientes cum armis, Bartholomseo Scribae in Annal. Genuens. apud Murator. torn. 6. col. 524.] nostris, Sergeans d'armes. Guill. Guiart ann. 1298. de quodam Amalrico I'Alemant :
Cis estoit lors a ma creance, Serjant d'armes au Roi de France.

Servientes armorum, ut iis corporis sui custodiam committeret, instituisse Philippum Augustum docet R. P. Daniel torn. 2. Milit. Franc, lib. 9. cap. 12. quem consule, si placet. Adde Observat. Andr. Duchesnii in Alanum Chartier pag. 864. et 865. De eorum oflicio audiendus imprimis

SER
Butilerius in Summa rurali lib. 2 : Les Sergens d'armes sont les Maciers, que le Roy a en son office, qui portent maces devant le Roy. Sont appelles Sergens d'armes, pource que ce sont les Sergens pour le corps du Roy : Et doivent et peavent ades porter leurs arineures jusque a la Ckambre des Comptes du Roy, et penvent faire sergenterie par tout le royaurne, et doivent avoir gages du Roy. Item Us doivent estre quiltes de toutes tallies et subsides courans aux pays, ne ne doivent avoir Juge, que le Royet son, Connestable, tnesme en defendant, etc. Et est leur office de voiager : car suppose que le Roy si allast de vie a trepas, jassoit ce que tous autres Officiers soient demis de leur Office par la mart du Roy, loute fois ne le sont mie Sergsns d'armes, mais demeurent tousjours tant qu'ils vivent, se Us ne farfont, etc. lis persaepe castrorum custodiae commendataa. Gesta S. Ludovici Reg. Francor.: Castellanum Bellicadri Servientem Regis ad arma strenuum, proh dolor! occiderunt. Statutum Philippi V. datum Pontisarae 18. Julii ann. 1318: Et quant aucuns des chasteaux, qui sont en frontiere escherront, nous y mettront des Sergens d'armes, qui garderont lesdits chasteaux pour leurs gages de la mace, et n'est pas nostre entenlion de dinner plus nulles gardes de chasteaux, aincois les garderont les Sergens d'armes pour leurs gaiges, si comme dessus est dit. Scheda Regi Gisortium delata ann. 1323 : Item des Sergens d'armes a qui le Roy donne leur gages de mace de certaine science a prendre sur les domaines en ses Baillies et Seneschaucees, lesquiex gaiges Us doivent prendre a I'ostel, ou si comme I'Ordonnance contient, se Us sont establis Chastellains aux gages de leurs maces es Baillies ou Seneschaucees, ou lesdits chasteaux sont assis, li Rois veut que ceux qui sont establis Chastellains au gaiges de la mace, ou ayent autre office, preingnent lesdits gaiges ou Us feront personnel residence, tous les autres prandront leurs gaiges en I'ostel le Roy. Eorum postmodum vadia assignata fuere super Thesauro regie, Statute Piiilippi VI. ann. 1342. [torn. 2. Ordinal, pag. 174. in quo hsec leguntur : Nos Sergeants d'armes qui sont establis a garder nos chasteaux des frontieres, devers les aduenues de nostre royaume.] Statutum aliud proHospitio Regis et Reginae ann. 1285. titulo de Fouriere: Item Sergens d'armes, trente, lesquels seront a court sans plus, deux Huissiers d'armes et 8. autres Sergeans avec, et mangeront a court, et porteront tousiours leur carcois pleins de quarreaus, et ne se pourront partir de court sans congie. Habentur praaterea Statuta alia pro Servientibus armorum complura, Philippi VI. nempe, quo cavetur ne in posterum numerum centenarium excedant: Caroli V. Franciae Regentis, 27. Febr. ann. 1359. quo aa sex reducuntur, cum interdicto ne bina officia teneant: et ejusdem Caroli Regis 10. Dec. 1376. in Regesto Parlamenti Olim fol. 78. quo vetantur Servientes armorum, judicum decreta universim Servientibus inscripta, execulioni mandare, cum aliud sit Servientium armorum munus, nee forum spectet. Exstat denique Arrestum Parlamenti 12. Sept. quo rescinduntur Lilterse Guesclini Comitis Stabuli, vel ejus Vicarii, quibus jurisdictionem in Servientes armorum ad se pleno jure spectare asserebat. Vide in hanc rem veterem Consuetudinem Franciaa lib. 4. cap. 6. pag. 551. edit. 1598.

SER
S23- Ad jurisdictionem vero Oomitis Stabuli in Servientes armorum quod spectat, base habentur in Statute Johannis Reg. Franc, ann. 1355. torn. 3. Ordinal, pag. 30: Et aussi demourra a nostre Connestable la congnoissance des Sergenz d'armes en deffendant tant seulement, et en actions personnelles, esquelles il n'aura garde enfrainte. Addit Carol us Regis primogenitus in Statute anni seq. ibid, pag. 135 : En tant comme resgarde le fait de leurs offices tant seulement. CLIENS ARMORUM Domini nostri Regis, in Charta ann. 1401. apud Hemereum in Augusta Viromanduorum pag. 307. Scribit Nangius in S. Ludovico, Ingerrannum de Codiciaco submonitum fuisse, non per Pares, nee Milites ; sed per Clientes aulicos. Ubi Chronicon Sandionysianum Clientes aulicos vertit, des Sergens d'armes. Interdum enim Servientes armorum ad magnatum submonitiones adhibitos colligere est ex Chronico Flandriaa cap. 63. SKIP Sues etiam Servientes armorum habuit Dalphinus Viennensis : quorum munia et privilegia eadem erant atque Servientium armorum Regis Francorum. Litterae Humberti ann. 1347. torn. 2. Hist. Dal ph. pag. 566 : Humbertus Dalphinus Vienn. dilecto fideli nostro Henrico Garini de Turre, salutem, et sincere dilectionis augmentum. Quoniam ad tuhitionern, deffensionem , et custodiam nostrse personas continuam, certas personas fideles, et sollicitas maxime, Seruientes armorum eligere nos oportet, qui in bellorum actibus sint fortes, et nostrse personas fidelem custodiam vigilantes studeant exhibere. Caetera lectori cpnsulenda permittimus, ne simus longipres. Angli The Sergeants of armes, etiamnum vocant, qui robustiores ferunt ex argento baculos, interdum deauratos, corona et insignibus regni in summitatibus exornatos, ut qui non nisijussu ipsius Regis vel Concilii ejus Curias parlamentariae, et Cancellarii, vel Thesaurarii, atque hoc in rebus gravioribus, emittuntur. [Sergents a masses d'argent occurrunt etiam in Consuet. Hannon. cap. 48.] * SEUVIENS AQUARUM, Gall. Sergent des eaues, in jurisdictione scilicet, quae ad aquas et silvas pertinet. Lit. remiss, ann. 1358. in Reg. 86. Chartoph. reg. ch. 423: Jehan, dit Trayneau, Sergent des eaues fist commandernent de par mon seigneur et de par nous et de par les maistres des eaues et des fores, etc. * SERVIENS ARMORUM, Cui armorum cura commissa est. Charta Phil. VI. ann. 1329. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 234 : Pour la consideration du service que Henry le Galeis Vallet de nos arrneures nous a fet, li avons donne une maison seant a Paris ou bourc Tibaut. * SERVIENS BA.RRA.RIUS, Sergent Barrier, in Lit. remiss, ann. 1376. ex Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 275. Qui tributa ad barras seu portas oppidorum exigit. Vide in Rarra. " SERVIENS CAMPARIUS, Camporum seu agrorum custos. Chartul. Corb. sign. Caesar fol. 41. v : Octrotjons a Jehan du Taillis office de Sergent champestre,... et lui avons donne pooir de faire toutles manieres deprinseset accusations, tant de personnes que de bestiaux, estant trouvez avant ladite seigneurie en delictz, malfaictures et dommages. Quod vero hue atque illuc discurrat, Sergent volant nuncupatur, in Lit. remiss, ann. 1447. ex Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 517 : Jehan Maillefer et Philippot Cla-

SER
j bault eux disans Sergenz volans et messier s, etc. Vide supra Camparius et Champerius. SERVIENTES AD CLAVAM, apud Anglos, qui nostris Sergeans a masses, in libro inscripto Justice of peace pag. 122. v. et alibi. [Sergent a masse, in Consuet. municipal! Ambian. art. 27.] :;:= SERVIENS AD CuPAMet ad Pelvim. Obituar. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5191. fol. 82. v : Obiit honorabilix vir Nicolaus de Sauceyo, civis Lingonensis, et Serviens ad cuppam in ecclesia Lingonensi. Fol. 84. v : Obiit Aubrielus Chifflot de Rivello, quondam Serviens ad pelvim in ecclesia Lingonensi. Fol. 108. r : Anno Domini 1498. obiit nobilis Ancelmus de Recourt, dominus de Rurgemer, Servientium ad cuppam ecclesise major. Charta ann. 1473. ibid. fol. 265. v : Servientes ad cupam in refectione, qu& fit die Jovis sancta post ablutionem pedum Decanus et capilulum videnles, quod in die prxdicta Jovis sancta nulli erant, qui pelvim et manutergia sive toubaillias pro ablutione altanum ac etiam pedum defferrent, pro augmentatione divini servitii,.... quatuor deputaverunt et ordinaverunt, quorum duo de pelvi serviebant et alii, duo de tobaillia sive manutergio. Servant au bassin, in Ch. ann. 1489. ibid. fol. 289. v. SERVIENS CURLE, Is fortean qui praedium possidet servitio viliori obnoxium, cujusmodi est Seryentaria. Nqtitia judiciaria ann. 1149. sub Rogerio Siciliae Rege, apud C a m i l l u m Peregrinum in Hist. Longobard.: Testificatus est prsedictum Landonem et ejus hseredes, terram posssdisse illam per 40. annos, et de hac et de aliis terris eorum de servitio unius Servientis Curias deservisse. Ibidem : Perhibens illam Landoni Girardi avo suq concessisse, qui ab hoc servitio unius Servientis Curise deservierat. 5331" Alii sunt Servientes curias memorati in Tabul. Elnon. ii quippe intelliguntur feudatarii qui ad frequentandam curiam domini sui tenentur ejusque placitis interesse, uti statuunt Chartae infeodationis. Vide Placitum et Secta 3. * SERVIENS DANGERII/ Gall. Sergent Dangereux, Qui ne delicta fiant in campis vel silvis invigilat atque mulctas ex iis colligit, quique jus regium, Dangerium n u n c u p a t u m , in forestis servat. Vide supra Damnum 2. et Dangerium 2. * SERVIENS DUODEK^;, Gall. Sergent de la douzaine, Praeppsiti Parisiensis stipator et satelles. Lit. remiss, ann. 1371. in Reg. 102. Ghartoph. reg. ch. 124 : Adam de Borron nostre Sergent de la douzaine en nostre chastellet de Paris, etc. 1 SERVIENTES EGGLESI^J. Charta apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 12: Item cum magister operis Ecclesise Lugduni sit Serviens Ecclesise Lugduni, etc. Vide infra in Parvse Sergentiae. SERVIENS ELEEMOSINJE REGLE , in Charta ann. 1379. ex Reg. 115. Chartoph. reg. ch. 131 : Bertaut du Chemin Valet de nostre aumosne, qui depuis long temps en ca a este comtnis par nos amez et feaulz aumosniers et soubzaumosniers a distribuer les mereaux de nostreditte aumosne. | SBRVIENTES EXCUBIARUM, Sergens du Guet, in Statute Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1302. torn. 1. Ordinal, pag. 353. * SERVIENS FAUTALIS. Vide supra Fautalis. SERVIENTES FEODATI, Certis ac definitis servitiis obnoxii ratione feudo-

SER

SER

SER

445

rum ac prsediorum, quae dicuntur Ser- ces. Mox addit, ideo Magnam serjantiam ab omni tallia et vili alio onere immujantiae, et Serganteriss. [Sergent feode appellari, quod longe prascellat servitium nes sint. Charta Philippi Regis Franc, vel du fief, in Consuet. Britan. art. 21. tenures per scutagium. Deinde servitium ann. 1289. apud eumdem Hemereum : Sergent fieffe, in Oonsuet. Silvanect. Scutagii non esse ratum ac definitum, Concessimus per nostras literas ipsis Deart. 87. Serviens feodaliter, in Tabul. ut est servitium Magnas Serjantiae. Ser- cano et Capitulo, quod, quamdiu ipsi cesPontis Otranni : Rainaudinus Grosler vitium praeterea Scutagii extra regni sarent a pastibus suis solitis, haberent dedit in elemosinam octo sextariatas limites, servitium vero Magnas aerjantiae omne commodum suorum francorum Serterras... Fidejussores extant Petrus Vaslet fere semper fieri intra regnum. Bed et vientium, qui eisdem in Capilulo in profeodaliter Serviens terras illiusj et Alblnus Magnam serjantiam non nisi a Rege te- priis personis in dictis pastibus servire praetor Maumoconii. Judicatum ann. neri : denique tenentes per Magnam ser- tenebantur, convertendum et ponendum 1288. apud D. Brussel torn. 1. de Usu jantiam tenere a Rege per servitium in acquitationem debitor inn Et quod feud. pag. 172 : De Servientibus feudatis Militis, eoque nomine Regem habere ab prssfati Franci servienles dictis paslibus qui petebant ut possent suas Serjanterias iis wardam, maritagium, et relevium, cessantibus gaudebunt libertalibus quibus ad firmam tradere : concordatum fuit, secus vero de Scutagio, nisi a Rege nude gaudebant, quando dictis Decauo et Capiquod ipsi suas Serjanterias non poterant pendeat. Similia habet Britton. pag. 162. tulo in dictis pastibus serviebant, etc. Suaffirmare, nee ad tempus tradere, nisi 164. Meminit Rogerus Hovedenus pag. pra in Charta ann. 1288. dicuntur Serfuerit de mandato dom. Reyis, vel Bail- 779: Serjanteriarum Regis, quae. non erant vientes Eccledee. Erant autem i l l i Butilivi sui. Servientes feodati, in Gharta de feodis Militum. [Ejusmodi sunt Ser- cularius, Panetarius, Scutellarius, Furann. 1218. pro Templariis Rupellensi- gentiae q u a r u m mentio occurrit apud narius, Custodes ostii, Deportatores panis, bus.] Feuda servientium, in Charta ann. eumd. Kennett. pag. 292: Per Serjantiam Latores Literarum, Magister coquus, Sub1230 : Clientele, quae vulgariter Sergante- espicurnantias Cancellariae dom. Regis. cogui, ab omni munere immunes : Li rise dicuntur , apud Matthseum Paris Et pag. 308 : Per Serjantiam scindendi Sergens communs, francs et quittes de le ann. 1256. [Sergenteries fieffaux, in Oon- coram dom. Rege die Natalis Domini et Commune, rfes- mises et de le charge de le suet. Norman, cap. 33.94. Sergenterie fief- habere cultellum dom. Regis de quo scin- Commune : sergens en Voffice da Maistre fee, in Aresto Gandelosae ann. 1269. etc.] dit. Rursum pag. 569 : Per Serjantiam keu, et Soubkeu, d'Huissier, Bouteillier, Assisiae Hierosolym. MSS. cap. 190 : mutandi unum hostricum dom. Regis, vel d'Eschuer, de porter lettres. Ita merabraToutes manieres de gens peuvent bien fie ilium hostricum portandi ad curiam dom. nae veteres, inquit idem Hemereus.Ejusde Sergent acheler par I'assise et usage Regis.] Porro Magnss sergentias dividi non modi perinde est Sergenteria, de qua dou Royaume de Jerusalem, mais que Us possunt, ne cogatur Rex hujusmodi ser- Codex Croylandensis Monasterii : Consoient tels, que Us aient vois et respons en vitia sua recipere per particulas, inquit cessimus etiam tune sergentiam Ecclesias court, et que il puisse faire ce r/ue le fie auctor Fletae lib. 5. cap. 9. g 28. Vide nostras Semanno de Lek, qui veniens codoit de homage et de service. [* Charta lib. 3. cap. 14. 7. Regiam Majestat. lib. ram Conventu in nostro publico Parliamento similiter juramentum prasstitit , ann. 1185. ex Tabul. eccl. Camerae. : 2. cap. 71. | 5.et Statuta secunda Roberti Viginti quatuor Serjanti episcopi domini I. Regis Scotiae cap. 7. | 2. quod fidus et fidelis nobis existeret, et offiet quatuor Serjanti ecclesias B. Marias et PARVAE SERGENTUE sunt eae, q u a r u m cium suum diligenter custodiret. Recitaeorum uxores, quamdiu pout ipsos viduae servitium ad dimidiam marcam debeat vimusque illi officium suum, scilicet quod permanserint, liberi sint ab omni onere appretiari, vel quae non respiciunt Re- sit intendens tarn in noctibus quam diecivitatis. Feoda Serjantorum ecclesiamm gem, nee patriae defensionem, ut equi- bus, et ille illuminabit omnia luminaria .... ab omni sunt onere libera civitatis. tare cum domino, vel domina, et por- Ecclesias,.... pulsabit omnes pulsationes, Oharta Phil. Pule. ann. 1800. in Lib. tare brevia, pascere leporarios et canes etc. Sergenteria de placito spates apud Ferub. Oam. Comput. Paris, fol. 120. r. domini, rautare aves, invenire arcus et ritatem S. Malthxi, etc. Regestum Feocol. 2 : Cum Sergenteria feodalis forests sagittas vel portare. etc. apud Bracton. dor. Oomitatus Pictaviensis : Joannes nostras de Buro, quam Robertas de Parci lib. 2. cap. 16. 6. cap. 35. | 6. cap. Vigerii, Clericus homo Do. Comitis Pictav. 37. miles tenebat annbis in feodum, etc. Dicta 5. Adde Fletam lib. 1. cap. 10. 11. lib. de ballia sua la Ferromere S. Maxentii, ad homagium planum, et ad servitium Sergenteria feodalis cum chacia ad ani- 3. cap. 14. | 7. Littletonem sect. 159. 160. mal ad pedem clausum, et cum cseteris 161. Cowellum lib. 2. Instit. tit. 3. | 2. 3. unius tripodis, et unius calderias suffidictas Sergenteria^ juribus, etc. Reg. S. et Rastallum verbo Grand Serjanty. cientisad unum bovern coquendumquando Justi ex ead. Oam. fol. 150. v. col. 1 : Ejusmodi Parvarum Sergentariarumpas- sibi in domo sua S. Maxentii est. necesse. Willelmus de Waulemeril tenet Sergente- sim mentio occurrit. [Litterae patentes In Aresto ann. 1'265. in 1. Regesto Parriam hisreditarie de domino rege ; quae Henrici II. Reg. Angl. ann. 1155. apud lam, f. 38. Alibi f. 195 : Quidam de NorSergenteria movet de corona, de ballivia D. Brussel torn. 2. de Usu feud. pag. v: mannia tenens quandam sergenteriam a Rothomagi.] Sergentiarum vero alise Ma- Nos non habebimus custodiam heredis vel Rege, videlicet jus piscandi in aqua Regis terras alicujus qui tenet de alio per servi- apud vallem Rodolii, pro qua lenebatur gnse, aliae Parvae. jfc [De Servientibus qui majoribus in- tium militare, occasione alicujus parvse Regi reddere omnes vendesias quas capieterdum conferri possunt, vide Cart. N. Serjanturas quss tenetur de nobis per ser- bat ibidem, etc. Ubi vendesia, est piscicuvitium reddendi carellos. vel sagittas, etc.] lus, nostris Vendoise. Ejusmodi servienD. Paris, praef. p. GLIV-CLVII.] MAGN^; SEHGENTLE, inquit Bracton. Charta Libertatum Angliae ann. 1215 : tium feodalium vilia alia servitia recenNos libr. 2. cap. 16. | 6. sunt, qu& exercitum non tenebimus custodiam haeredis vel set praeterea Tabul. S. Dionysii ann. Regis aut patriss tuitionem spectant, et terrae alicujus, quam tenet de alio per 1284 : Que il pour la raison de ladite Serhostium deprehensionem : ut si quis ita servitium Militare , occasione alicujus janterie d'Anvers estoit tenu a garder les feoffatus fuerit perSergentiam inveniendi Parvse. Serjanterise, quam tenet de nobis pres audits Abbe et Convent, les bois, les Domino Regi unum hominem vel plures, per servitium reddendi cultellos, vel sagit- garennes, la justice de I'iaue, mettre les ad eundum cum eo in expeditionem ad tas, vel hujusmodi. Oharta Philippi Au- bornes, faire les venes, garder les prisons exercitum, equites, vel pedites,etc. [Oharta gusti ann. 1211. apud Hemereum : Item et les prisonniers, faire les semonces et ann. 1266. apud Kennett. Antiquit. Am- de serjanteriis antiquis, quas Ecclesia S. les adjournemens, gagier les hommes de brosd. pag. 265 : Johannes filius Nigelli Quintini habuit temporibus Radulfi et ladite ville, et prendre en tous cas ou il tenet de Rege unam hidam terras arabilis Philippi Comitum Viromandensium, ita afferra, et faire toute maniere de service, in Borstalle.... per Magnam Serjantiam statutum est, quod si ille, qui serjante- qui appartiennent a servant, soit en garcustodiendi forestam de Bernwode. Alia riam tenuerit, transtulerit se ad religio- dant ou en justiciant, etc. Tabular. S. ann. 1361. ibid. pag. 490 : Isabella de nem, vel ita senex sit vel impotens, quod Albini Andegav. : Prascata est ista AdeHandlo tenuit... unum messuagium.... a suum non possit officium exercere, ille lais Abbatem et Monachos, ut pro amove Dom. Rege in capite per Magnam Serjean- qui propinquior erit in genere, succedat, suo concederent unum bordagium in ipso tiam inveniendi unum hominem et custo- et in ea libertate, in qua ille prius earn alodio uni suo servienti, nomine. Bernerio, diendi forestam de Schotover et Stowode.] tenuerat. Si tamen illam serjanteriamdi- et uni suo hasredi post ilium in servientaLittleton, lib. 2. cap. 9 : Tenure par viserit, potent etiam ilium justitiare, gio, ut sicut ille Bernerius servierat exground serjeantie est I'ou un home tient sicul prasdecessorem suum, nee ilium, qui inde sibi, id est, Adelaidi antea :sic poslea ses terres ou tenements de notre Seigneur serjanteriam dimiserit, poterit capitulum ipse et unus hssres suus serviret Monale Roy, per tiels services que il doit en son garandire vel defendere, nisi eurn specia- chis : post illius autem et sui haeredis depropre person faire al Roy, comme de liter, qui de ea tenens fuerit et saisitus. cessum, rediret in dominium Monachoporter banner nostre Seigneur le Roy, ou De illis autem communibus Servientibus, rum. Ubi serventagium prsecariae et sersa lance, ou d'amener son hoste ou d'estre qui serviunt Canonicis in propriis perso- genteriae species est. Regestum feodoson Marchal, ou de porter son espee de- nis, puta de illis, qui serviunt de pane rum et servitiorum ex Camera Comput. vant lui a son coronement, ou d'eatre son faciendo, de furno calefaciendo, de buti- Paris, fol. 6 : Hue Waspal tient sa terre sewer a son coronement ou son earner, ou culariis, etc. Atque ii dicuntur Franci par Sergenterie, et doit garder la porte du son blither,.... ou faire autres tiels servi- servientes, Gallice Francs Sergeans, quod chasteau de Roilen. Fol. 76 : Robert du

446

SER

SER

SER
erogentur : nee mirum, cum in Anglia Servientis ad legem dignitas lucri plurimum afferat, sitque gradus ad amplissimas dignitates consequendas. Nullus est enim Advocatus in universo mundo, qui ratione officii sui tantum lucratur, ac ille. Deinde nemo in regni licet legibus scientissimus, admittitur ad officium et dignitatem JusticiariiinCuriisplacitorum coram ipso Rege et communis band, quss sunt supremse curise ejusdem regni ordinarise, nisi ipse primitus statu et gradu Servientis ad legem fuerit insignitus. Nullus autem ad hunc gradum assumitur, nisi in general! legum studio 16. annos ad minus compleverit. 5S1F" Servientes Regis ad Legem in Anglia sex vulgo jam numerantur, duo in Hibernia: Servientium vero Communium ad legem nurnerus procedit usque ad yiginti in Anglia ; at duo tantum sunt in Hibernia, tametsi plures esse possunt. Servientes Regis pro quibusvis privatis hominibus causas agere non prohibentur, praeterquam adversus Regem : quod Servientibus Communibus non est interdictum. Qui Reg! datur annulus non carius emitur quam 100. lib. cssteri prqportione servata. Annuli qui a Servientibus Regis dantur iis inscribuntur verbis, Deo, Regi et Legi, Servientium vero Communium his Deo et Patriae. Jam vero eorum habitus ejusmodi est: Quilibet eorum semper utitur, dum in Curia Regis sedet, birreto albo serico, quod primum et preecipuum est dignitatis symbolum, quoque in eorum creatione decorantur. Nee birreturn illud Justitiarius, sicut nee Serviens ad Legem, unquam deponit, quo caput suum in toto discooperiet, etiam in prsesentia Regis, licet cum Celsitudine sua loquatur. Roba denique long a ad instar Sacerdotis cum capicio penulato, circa humeros, et desuper collobio, cum duobus labellulis, qualiter uti solent Doctores legum in universitatibus quibusdam, cum supradescripto birreto utuntur. Potest etiam stragulata veste, aut colons bipertiti uti. 52 Per annum duntaxat a receptions utuntur servientes toga ilia bipertiti coIqris : deninc in hieme nigri, in sestate violacei,in festis diebus coccinei coloris. Apud Hibernos servientes non induuntur tenui calyptra seu coifa, sed veste serica, uti patroni nostri, quae ex anteriori parte aperta est globulisque ordinatim dispositis astricta. * SERVIENS LIBER, Ab omni munere immunis. Charta ann. 1225. in Lib. 1. nig. S. Vulfr. Abbavil. fol. 8. v: Cum controversia verteretur inter decanum et capitulum S. Wlfranni de Abbatisvilla ex una parte, et Renoldum prsepositum de Riedviler ex altera, super homagio et servicio et pluribus aliis rebus, quas ipse Renoldus ad feodum suum pertinere dicebat ; compositum est in hunc modum, quod dictus Renoldus homo ligius remanebit ecclesise et Serviens liber. * SERVIENS AD MAKAM, seu ad clavam, Gall. Sergent a masse. Lit. Official. Noviom. ann. 1347. in Reg. 68. Ohartoph. reg. ch. 325 : Johannes dictus Bosquet Serviens ad makam... domini Noviomensis episcopi, etc. SERVIENTES DE MANERIO, Villici, quibus manerii cura'incumbit. [Serviens qui custodiebat manerium, in Regest. S. Justi fol. 21. v. Capitul.de Villis Caroli M. cap. 39 : Volumus ut pullos et ova, quos Servientes vel mansuarii reddunt, etc. Capitul. lib. 3. 1191 : Auditum habemus qualiter et Comites et alii homines...

Chastel tient sa terre du Roy par Sergen- Doctorum tamen institutio nobilior terie, et doit aler comme Sergent du Roy a fuisse videtur, et antiquis honoratior : prendre les larrons. Fol. 174 : Jeans de Doctoris etiam appellatio est Magisterii: Lannet est Sergens du Roy de 20. arpens Serjantis, Ministerii. Doctores, sedentes de terre, etc. Le service que tels Sergens cathedrati infra curiam et pileati disdoivent au Roy, est de garder les maisons putant -.Serjanti stantes promiscui extra des Chevalliers de la Chastellenie, toutes- repagula curiae, qu33 barras nuncupant, fois que il forfont contre le Seigneur, et absque pilei honore, sed tenui calyptra, aler en chevaulchie du Seigneur de Cham- quam Coifam vocant, induti causas pagne. Andegavensia Homagia praestita agunt et promovenU Ad gradum autem hunc sic perveniMariae Reginae Sicilise arm. 1287. in Regesto Ludoyici Regis Sicilise et Ducis tur. Cupidus legum adolescens, primo Andegavensis : Pelerin de Roboan est sesistit in uno Collegiorum Juris, (sunt oblige a cause du fief de Botart au devoir enim 4. quae et Hospitia vocant) emende garder les larrons qui sont pris en la sisque illic studiosius annis 7. vel 8. ad forest de Monnois. Perrot Rileaude Percay Barram, ut loquuntur, hoc est ad agena cause de son fief est oblige a devoir de das causas, evocatur. Denos posthinc garder les prisonniers, et les rendre a annos, vel 12. Lector pubhcus in aliquot Bauge. Folio 94 : Guillaume Augier doit Hospitiorum Cancellarise emittitur, tanfoy simple a cause de sa Sergenterie fayee tumdemque pene postea idem hoc muen la ville et quinte du Mans a service nus in sui ipsius Oollegio eo fastu d'aller en la compagnie du Prevost et des exercetur, ut 2. vel 3. hebdomadarum Francs du Mans porter le Crucifix a S. spatio bis mille pene coronatos Gallicos Julien en la Procession et Sermon le jour expendisse unusquispiam dignqscatur. de Pasques Flories pour tout devoir. Sain- Laute enim epulari solet, convivasque ton Martineau doit foy simple a cause de adhibere praecipuos regni magnates. la Sergenterie fayee de S. Calays a devoir Hactenus Spelmannus, qui hos versus d'estre le jour de Pasques Flories a veoir describit ex Gowero in Voce clamantis rompre les lances que les Francs rom- lib. 6. cap. 4: pent, et estre en la compagnie du Comte Est Apprentitius, Sergandus post et adultus, ou de celluy qui represente sa personne Judicis officium fine notabat eum. a convoier la Croix en I'Eglise de S. Julien, etc. Vide Histor. Reomaensem pag. Serjancius ad legem, apud Knyghtonum pag. 2727. Serviens D. Regis ad legem, 324. 325. " SERVIENS FIRMARIUS, Sergent fer- pag. 2694. ubi ejusmodi Servientes ad mier, in Consuet. Brit. art. 674. Officii legem postremi inter Justitiarios conservientis conductor, qui vices servientis sident. Sed de Servientium ad Legemdigmtaie gerit.numerandeepecuniaeinterveniente et prasrogativa audiendus prsesertim pacto. | SERVIENTES FRANCI, Gallice FrancsJoannes Fortescutus de Laudibus leSergeans. Vide supra in Parvse Ser- gum Angliae cap. 50. ubi ait, in Anglicis Academiis non vigere Bacalariatus, et gentiss. T SERVIENTES GENERALES, lidem qui Doctoratus gradus, sed alium non minus Apparitores Regii, quorum jurisdictio celebrem, qui Gradus Servientis ad legem nullislimitibus coercetur. Statutum Lu- appellatur : et sub hac conferri, quse dovici Hutini ann. 1315. torn. 1. Ordi- subsequitur, forma. Capitalis Justitianat. pag. 622 : Item. Conqueritur idem rius de communi banco, de consilio et Dux (Britanniae) super eo quod quidam assensu omnium Justitiariorum, eligere Servientes nostri, qui dicunt se esse Ser- solet, quotes sibi videtur opportunum, vientes Generales in ressorto Britannie, 7. vel 8. de maturioribus personis, quse sergentant ibidem, etc. Servientis genera- in prsedicto general! studio magis in lis in villa S. Eugendi mentio est in legibus profecerunt, quorum nomina in Statutis S. Claudii ann. 1448. pag. 56. scriptis Cancellario Anglise deferenda 1 SERVIENS CUM GLADIO, Idem qui curat. Is vero per Regis Brevia, cuilibet Serviens. armorum. Robertus de Noviller electorum illorum mandat, ut coram armiger, debet servitium X. dierum, tan- Rege stato die, adsint, ad suscipiendum quam Serviens cum gladio, apud D. Brus- statum et gradum Servientis ad legem : quo quidem die electi illi inter alias sosel de Usu feud. torn. 1. pag. 172. SERVIENTES HUNDREDI , dicti olim lennitates festum celebrant et convivium, apud Anglos, qui postea Ballivi. Spelm. ad instar Coronationis regis, per 7. dies, ex Bractono lib. 5. tract. 1. cap. 4. n. 2. ita ut singulorum expensae non minores pag. 330. et alibi. esse possint quam 16000 scutorum : SERVIENTES AD LEGEM, dicti olim in quippe eorum quilibet tenetur dare anAnglia Doctores, vel juris Antecessores, nulos aureos ad valentiam in toto 40. ut censet Joan. Seldenus in Prolegome- librarum ad minus monetse Anglicanse, nis ad Historicos Anglicos pag. 44. tam- cuilibet nempe Principi, Duci, et Archietsi, inquit, Judices nostros Doctoribus, episcopo, qui hisce solennitatibus inleret Servientes Bacalariis respondere dicat sunt, ut et Cancellario ac Thesaurario Joannes Rossus Warwicensis. Spelman- Anglise, annulum valoris 26. sterl. 8. nus Causidicorum species tres statuit, den. et cuilibefc Comiti et Episcopo coninferiorem eorum qui ad borras vocan- similiter prsesentibus, nee non Custodi tur : secundam Apprentitiorum : tertiam sigilli, utrique Capitali Justitiario, et Serjantorum, vel Servientium ad Legem, Capital! Baroni de Scaccario Regis, anqui olim Servientes Narratores diceban- nulum 20. sol. et omni domino Parlatur, hoc est Advocati. Fortescutus de menti , Abbati, notabili Prselato , et Legibus Anglise cap. 8 : Advocati, qui in magno Militi tune praesenti; et aliis regno Anglise Servientes ad leg em appel- ejusmodi annulum unius marcse, et sic lantur. Atque hi, inquit idem Spelman- de caeteris, adeo ut nullus fere sit Offlnus, summum obtinent gradum in Le- ciarius inferioris gradus, qui pro sua gum Anglicarum professione, sicut in dignitate annulo non donetur. Amicis Jure Civili, qui Doctores appellantur. Et praeterea et domesticis dant annulos, et licet Serviens quis hujusmodi opibus libratam inagnam panni unius sectse : nonnunquam magis pollet, quam inte- adeo ut in nulla orbis totius Academia grum fere Doctorum Collegium,etiam et ad Doctoratus gradum consequendum multa hodie antecedit aestimatione : tarn magnifici sumtus flant, ac dona

SER
faciunt servire ad ipsas proprietates Servientes nostros de eorum beneficio, et curtes nostrse remanenl desertse.] Matth. Paris ann. 1252 : Audito igitur de tunsionibus quibus ostia confringebantur, et de clamoribus effractariorum et tumultu, accessit Serviens de manerio, ut eorum impetus compesceret. [Adde Thomasser. in Biturig. pag. 187. et Kennett. in Antiquit. Ambrose!, pag. 287.] 1 SERVIENTES NARRATORES, Advocatijiidem qui Servientes ad legem, apud Th. Blount in Nomolex. Anglic. : Prsedictus Thomas le Mareschal dicit quod ipse est communis Serviens Narrator coram justitiariis, etc. Vide Narratores et Prseloculor. * SERVIENS NATDRALIS, Proprius, domesticus. Chartul. S. Joan. Laudun. ch. 140 : Ego Ingelranus abbas omnibus in perpetuum notum esse volumus universis, quod Havinus ecclesise nostrse naturalis Serviens in manus nostras se reddit in monachum. Vide Naturalis 2. * SERVIENTES NIGRI, Ab habitu nigro sic nuncupati. Sent. ann. 1288. apud Murator. torn. 6. Antiq. Ital. med. sevi col. 461 : Inter mappularios et addextratores urbis ex una parte, et Servientes nigros de familia domini papss ex altera exorta fuit materia qusestionis, super eo videlicet, quod omnia servitia, qux dantur per prselatos et abbates in consecrationibus et benedictionibus ipsorum, quse fiunt in urbe per dominum papam, vel alium de mandato suo, ipsi mappularii el addextratores asserebant ad se totaliter pertinere : dicti vero Servientes nigri pro se ac aliis, cum quibus servitia prsedicta communicant, quando ad eos perveniunt, contrarium responderent, etc. * SERVIENS DE NOCTE, Vigil, qui excubias nocturnas agit. Chartul. Corb. sign. Caesar fol. 42. v : Donnons a Francois de Bonourt I'offtce .de Sergent de nuict de ladite ville de Corbie, que dnchiennernent I'on soulloit nommer Cercles de nuict. Evrat estant Sergent du guet a cheval de nuit, in Lit. remiss. ann. 1389. ex Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 98. SERVIENTES OFFICII VEL STAGII, in Ordine Militari S. Joan. Hierpsol. de quibus Statuta ejusdem Ordinis tit. 2. | 2. ^ SERVIENTES PACTS, id est, Banleucse seu districtus urbis, Sergents de la paix, in Consuet. Valentin, art. 138. Placitum apud Th. Blount. in Nomolex. Anglic. : Et etiam habere ibidem sex Servientes qui vocantur Serjeants of peace, qui servient curise manerii prsedicti, et facient attachiamenta et execuliones omnium placitorum et querelarum in dicta curia. Vide Pax. * SERVIENS DE PERTICO, Qui pertica agros ex officio metitur. Charta ann. 1200. ex Lib. albo episc. Carnot.iSi quis tres porcos vel pauciores habuerit, pasnagium eorum erit prsepositi et Servientis de pertico commune et in recognitionem usuarii. Habet Serviens de pertico in crastinum Natalis unum panem aut unum denarium de hostisia unaquaque. Vide Pertica, 1. * SERVIENS PRATARIUS, Sergent Prairier, in Consuet. Castel. Sclus. in Turonibus, Gustos pratorum. t SERVIENTES QUEREL^:, Sergents de la querelle, in Consuet. Norman, art. 63. Beraldo dicitur Apparitor ordinarius loci in quo orta est querela seu controversia. SERVIENTES REGIS. Bracton. lib. 3. tit. 2. cap. 32 : Si sine secta cognoverit se

SER
inde esse latronem, coram Vicecomite, vel Coronatore, vel Serviente Domini Regis cum testimonio bonorum et proborum hominum, extunc furlum dedicere non possit, quia tales habent recordum.Ibid. cap. 28 : Virgo rapta et sic debet ire ad Prsepositum Hundredi, et ad Servientem domini Regis, et ad Coronatores, et ad Vicecomitem, et ad primum Comitatum faciet appellum suum. Ubi haec Spelmannus subdit : videlicet Regem habuisse in singulis Comitatibus Servientem ad legem, in nomine suo Corona? placita prosequentem. Nostris, SERVIENTES REGIS , dicuntur Regii Apparitores, qui alias Servientes armorum vocantur. Continuator Nangii ann. 1323 : Quemdam Servientem Regis in baculo suo ut mpris est Regis Servientibus, Regis insignia deferentem, proprio baculo interfedt. Vide Seldenum ad Eadmerum pag. 170. et Knyghtonem pag. 2677. * SERVIENS SJECULARIS, Laicus servitio alicujus monasterii addictus. Charta ann. 1270. in Chartul. Pontiniac. ch. 105 : Neque in eorum Servientibus ssecularibus, qui erunt ad panem et ad sal de Ponligniaco (justitiam poterunt facer ej. * SERVIENS SGUTELL^E, Offlcium ad mensam regiam. Charta Phil. VI. ann. 1339. in Reg. 73. Chartoph. reg. ch. 263 : Nostre ame vallet Servant de I'escuelle en nostre sale Mace Marciau, neveu de nostre ame et feal chevalier et chambellain Robert Fretart, etc. SERVIENTES SPATELE, vel spadas, in Charta Ludovici Hutini ann. 1315. pro Normannis. [Serviens spatarius, in Litteris ejusd. Reg. ann. 1314. tom.l. Ordinat. pag. 552. Serjant du plait de I'espee, in Mandamento Philippi Pulchri Reg. Franc, ann. 1309. ibid. pag. 464.] De horum officio, sic vetus Consuetudo Normannia? MS. 1. part. sect. 1. cap. 11 : Sous les Viscomtes sont les Serjans de I'espee, lesquiex doivent tenir les veues et doivent faire les semonces, et lescommandemens des Assises, et faire tenir cen que jugie y est: si doivent les nans delivrer qui sont pris, garde sus ce I'ordre de droit: et si doivent avoir de chascune veue soustenir 11. den. et autres si de chascun nan, que il delivrent; et pour ce sont-il dis Serjans de I'espee : quar il doivent justicier vertueusement a I'espee tous les malfeteurs, et tous ceux qui suient malveses compagnies, gens diffamez d'aucuns crimes, et gens fuitis et forbannis, et les doivent 6 le glaive de I'espee et avec autres armes si vigoureusement justicier, que la bonne gent qui sont paisibles feussent par les Serjans de I'espee gardez paisiblement, et que les malfeteurs soient espoantez et punis selon droit, et a ce furent les Serjans de I'espee principalement establis. * SERVIENS VINI, itidem Officium ad mensam regiam, in Charta ejusd. reg. eod. an. ibid. ch. 133 : Comme Pierre de Cuise nostre ame varlet Servant de vin, en sale, etc. * Servientium baculi seu virgse armis dominorum, quorum jurisdictionem exercebant, insigniebantur. Libert. Villaefranchse ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 700. art. 5 : Servientes, qui baculos consuetos cum armis dicti domini regis et villss prsedictss depictps valeant deportare. Rursum- occurrit in aliis Lit. ann. 1368. ibid. pag. 709. art. 2. 1 SERGANTERIA , Servientis feudum , beneficium, seu reditus propter ejusdem

SER

447

officium. Sergenterie, in Consuet. Normann. cap. 26. 28. 33. 34. 53. 85. 117. Sergentie, in Britan. art. 674. 677. Chartul. SS. Trinit. Cadom. fol. 86. verso : Rainaldus de Roqua tenet in vavassoria 1. acram.... et Gaufridus unum masuagium in Serganteria. Occurrit etiam in Cod. censuali Episc. Autiss. ann. circit. 1290. Vide Serventagium. | SERGANTIA, Eadem notione, in Lib. nig. Scaccarii pag. 183 : Tenet de Rege in capite feodum suum per servitium 1. militis, et per Sergantiam suam. | SERGENTERIA, Pari significatu. Regest. Olim ad ann. 1273. fol. 195. y: Per arrestum patet quod in Normannia dom. Rex dabat terras suas Sergenterias, exempli gratia, dicitur quod quidam tenens Sergenteriam a Rege, etc. | SERGENTURA, Eodem intellectu. Regest. Magn. Dierum Campaniae fol. 50 : Districts inhibitum omnibus ballivis et prsepositis terrse Campanise Briseque comitatuum, ne de cetera vendant nee vendere permittant aliquibus personis Sergenturas seu majorias in jurisdictionibus eorumdem existentes. T SERJANTARIA , Eodem sensu, in Charta ann. 1249. ex Tabular. B. M. de Bono-Nuntio Rotomag.: Totum iltud jus quod ratione Serjantarix mese de Oumeio a dictis viris religiosis hereditarie reclamabam. 1 SERJANTIA, SERJEANTIA, ut Sergantaria. Vide supra in Magnss Sergentise. 1 SERGENTARIA, SERGENTERIA, Servientis seu apparitoris officium, Sergentise, apud Butiller. in Summa rurali. Litterae Johannis Reg. Franc, ann. 1361. torn. 3. Ordinat. pag. 554 : Quod omnes Servientes qui.... ultra numerum.... reperientur instituti, a dictis Sergentariarum officiis penitus amoverentur. Adde Litteras ejusd. Reg. ann. 1363. ibid. torn. 4. pag. 232. Statutum Philippi Pulchri ann. 1302. ibid. torn. 1. pag. 366 : Idem de scripturis, sigillis, Sergenteriis, vicariis, aliisque sub eis officiis censemus esse tenendum. Sergentiis, ex eod. Statute editum apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 86. | SERGENTARIUS, Ad servientem seu apparitorem pertinens. Charta ann. 1307. apud Stephanot. torn. 2. Fragm. Hist. MSS. : Item quod servientes.... non facient aliquod officium Sergentarium, nee explectabunt nisi cum litteris judicis instituti, in quibus contineatur factum pro quo contingit homines explectabiles citari, vel in terra ecclesias explectabili officio Sergentario uti. SERGENTARE, Apparitoris officio fungi, GatticeSergenter, Executioni Judicis decretum mandare, in Chronico Flandrensi. Charta Philippi Regis Franc. ann. 1307. pro Lugdunensib.: Multos tenebimus bastonerios, servientes, vel officiales quosque, qui pignorare, seu Sergentare valeant quoquo modo, vel aliud officium exercere, nisi in casu ressorli nostri. [Alia ejusd. Reg. ann. 1319. ex Tabul. Calensi pag. 333 : Nomine didorum Majoris et juratorum Sergentabat et virgam deferebat. Gesta Episc. Andegav. apud Acher. torn. 10. Spicil. : Nos igitur pari ratione capimus vos, quia.... Sergentalis in terra domini Episcopi Andegavensis.] s - SERVIENS. Charta ann. 1351. in Reg. N. Chartoph. reg. ch. 26 : Item unum nappum seu ciphum a tribus pedibus, cum tribus Servientibus, et unam cuppinam de argento ejusdem facturse et laborerii, pon-

448

SER

SER

SER

deris marcarum xvij. An Servientis effi- Marten, torn. 3. Anecd. col. 1128. Vide suales et Servitiales aliis existere dignoscuntur. Servitialis. gies ? an vasis ornatus. * Testam. Mathildas comit. ann. 951. SERVIMEN, pro Servitium. Vita Bur1 SERVIENTAGIUM. Vide Serventagium. chardi Episcopi Wormaciensis : Monas- apud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. ined. 1 SERVIENTALIS, Ad Servientes seu terium enim in honorem S. Martini con- aevi col. 1063 : Item judico meas tunicas servos spectans. Vide supra Libra Ser- signavit : sed muro exparle peraclo rega- et meas massaricias et viginti cappas ad vientalis. lis crebrositate Serviminis impeditus Marianam Servitialem meam, quas servif SERVIENTARIA, SERVIENTELA. Vide peragere non potuit. [Gesta Abbat. Me- vit mihi annis septem. SERVITIALIS. Glossema ad Ennodium Serventagium. diani Monast. apud Marten, torn. 3. SERVIENTIA, servitium. Tabul. elee- Anecd. col. 1124 : Prsster prssfati impen- lib. 9. Epist. 9. edit. Basil. : Vernula servitialis, hoc est, serva editus. Servimosynaries Montismorilionis fql. 48 : Et sas Serviminis. Acta SS. Bened. seec. 4. retinuerunt in eodem manso sibi Servien- part. 2. pag. 261 : Decimas etiam ex pro- giale, Italis. [Servus, famulus. Charta tiam de milio et de panicio, et dimidiam prielate suss ecclesias ibidem pro exhibendo ann. 1403. ex Schedis Praes. de Mazaueminam siliginis, etc. Fol. 52: Medietatem sibi Servimine et cenau in beneficium pras- gues : Item Servitiali quae tulit vinum..... de terragio, et medietatem Servientise. Fol. stitit.] Ad servimen revocare, in Vita S. Servitialibus duabus conventus. Statuta 57 : Dedit omnem Servientiam, quam ha- Landrici Episcopi Metensis num. 4. M. Massil. lib. 4. cap. 24. | 4 : Sane ab hac buit in praedicta terra, etc. Adde Tabular. Justinus Lippiensis in Lippiflorio pag. constitutione excipimus Servitiales cargatorum, de quibus est ordinatum quod Absiensefol.134. [Litterae Johannis Reg. loo : XXV. peregrinis possit adjici unus ServiFranc, ann. 1356. torn. 4. Ordinal, pag. Hactenus in vestro vitam Serviraine vixi. tialis. Adde Acta SS. torn. 7. Maii pag. 352: Tolam cognitionem, punitionem,confiscalionem emendarum, Servienciarum, j 1. SERVIRE, aliquid nomine Servitii 154. et torn. 3. Junii pag. 456. Provinet sententiarum quarumhbet prolatarum ministrare, prsestare, exsolvere. Tabul. cialibus Serviciou, qua voce potissimum compulsionern, etc. Vide Serventagium et Principis de Rohan : Item unam cartam intelligunt mulierem quae puerperae Sirventia.] frumenti, unam cartam ordei, et II. denar. servit. Vide Joan. Villaneum lib. 8. * SERVIENTURA, Servientis feudum, quos Serviunt dicti heredes. Item unam cap. 80. fSERVITICUM, ut Servitium; Quobeneficium. Charta ann. 1231. in Char- eyminam frumenti et v. pictas quas Sertul. S. Corn. Corapend. fol. 173. v. col. viunt Petrus Verderii, etc. Litterae Ar- modo etiam f. legendum est. Charta 2 : Ingorannus de Manerio recognovit se naldi Archiep. Ausc. ann. 1365. inter aim. 1153. inter Probat. torn. 2. novas vendidisse ecclesias beatas Marias Compen- Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit, Hist. Occitan. col. 543 : Item Ugo Escadiensis Servienturam, quam dicebat se col. 164 : Nihil tamen idem procurator fredi et frater ejus dicebant duos furnos haberjs apud Civerias et Omens le Mont visitationis hujus nomine cameras prssfati ejusdem villie suos esse, et D. Raymundus pro sexaginta solidis Parisiensibus. Vide dom. Papae obtulit vel Servivit. Ranfredus Trencavelli in eis nihil habere nisi ServiServentagium. JC. sub Friderico II. in Ord. judiciario ticum eorum. SERVITIES, pro Servitium. Utitur Ot| SERVIETA, a Gall. Serviette, Mantile. de Villanis : Serviam in Pascfia vel tit. Inventar. MS. Eccl. Aniciensis ann. in Natali duas gallinas, vel librarn pipe- fridus in Epistola Evangeliis Theothis1444 : Item qusedam Servieta modici va- ris, vel aliquid aliud. Charta ann. 1289. cis praeflxa sub finem. 1 SERVITIO, Offlcium. Vita S. Cutberloris cum barris de persico. Statuta apud Ludewig. torn. 4. Reliq. MSS. pag. MSS. Capit. Tullensis ann. 1497 : Dia- 116 : Ibidem area quae Servit decem dena- thi torn. 3. Mart. pag. 119 : Post vero obiconus accipiat de manu presbyteri (pa- rios de quodatn prato et nova plantatione tum ejus multis fratribus narrans Servitenam) et cooperiatur Servieta lata et octo denarios et saltus in Dehemstorf tionem animalium, sicut leones in veteri longa de serico. Ubi indicari videtur fas- cum xn. fasciculis lini per singulos annos lege legimus Danieli servire. SERVITIUM, Charisio , est multitudo cia ilia qua inter sacra utuntur, vulgo Serviendis. Echarpe. 1 SBRVIRE dicitur Sacerdos qui Eccle- servorum : addunt Glossae Isid. et inge* Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Fla- sise deserviteamqueadministrat, in Leg. nuorum obsequium. SERVITIUM , Ministerium, offlcium. mar. : Item plus triginta manutergias, Baj war. tit. 1. cap. 1: Et sic tradat ipsam vulgariter vocatas Servietas, fill lini. Ea pecuniam coram Sacerdote qui ibidem Gregorius Turon. lib. 5. cap. 3 : Sigo quoque Referendarius,qui annulum Sigeutebantur in torquendis lis, ex quibus Servit. Vide in Servitor. berti | Servir ne de tant ne de quant, For- tenuerat, et ab Chilperico Rege ita facti alicujus yeritatem extqrquere volebant. Acta dissolut. matrim. Ludov. mula loquendi nostris olim usitata. Le provocatus fuerat, ut Servitium quod ternpore fratris sui habuerat, obtineret, ad XII. fol. 149. r. ex Bibl. reg. : Eumdem Roman de Vacce MS. : Childebertum Regem Sigeberti filium, re(dom. de Vatan) ter aut quater in quassSe li Rois lui aloit de nule riens fausant, liclo Chilperico, transivit, resque ejus, tione seu tortura dura posuerunt, et Jamez nel Serviroit ne de tant, ne de quant. cum sic torqueretur cum Servieta et quas in Suessionico habuerat, Ansoaldus obtinuit. [Vide Servitus 2.] aqua, quse imponebatur corpori suo ip- Hoc est, nullomodo. * Nostris Servir devant autrui, pro Etre * Serte et Serve, Famulatus ; maxime sum torquendof Servieta, quae extrahebatur ab ore suo, erat rubeior quam bom- au service de quelqu'un. Lit. remiss, ann. vero nostri dixerunt de tempore, quo bicinium suum, quod erat de satinio 1374. in Reg. 105. Chartoph. reg. ch. 458: famulus vel tiro domini vel magistri rubeo. Jehan Dourderon, poure varlet charton, servitio sese addixerant. Lit. remiss, 1 SERVIETUM, pro Servitium. Charta Servant devant autrui, etc. Practicis nos- ann. 1404. in Reg. 159. Chartoph. reg. ann. 1231. ex Tabular. S. Victoria Mas- tratibus Servir son jour. Idem quod Com- ch. 167: Comme Jehannin le Fevre, qui sil. : Sive sinl usatica, et Servieta, et al- paroitre a une assignation, Ad vadimo- avoit este varlet et serviteur de Jehan Labergia, aut corvatae, aut alia servitia pe- nium venire. Lit. remiss, ann. 1390. in tegnant, et demoure en son hostel par Reg. 138. ch. 281: II s'en revint a S. Felix pluseurs Series et annees. Alias ann. 1458. cuniaria, vel non. le Ser- in Reg. 188. ch. 55 : Le * SERVIGIA, pro Cervisia. Charta ann. virDimancheasuivant 24. Juillet pour con- pondi qu'il entoit mareschalsuppliant reset ne pourroit 1470. in Suppl. ad Miraeum pag. 627. col. tre son jour lendemain ensuivant, guaigner la vie de lui, de sa femme et ledit David. 2 : Ministrare tenebuntur singulis diebus T 2. SERVIRE, pro Servare. Capitul. enfans sans varlet, mais se sa Serte estoit olera sive potagium, et qualibet hebdoFrancoford. Caroli M. ann. 794. | faille tnada duos pottos Servigiss. Vide supra De ecclesiis quae ab ingenuis hominibus 52 : il le mettroit dehors. Lit. Alani de Montendre ann. 1307. inter Probat. Hist. Servesia. construuntur, licet eas tradere, vendere, Villehard. pag. 59 : Ge seroie tenu a ren11. SERVILIS, Officiosus, Gall. Servia- tantum modo ut eccle&ia non destrua- dre le demorant de la monnoie selon la ble. Regula reformat. Monast. Mellic. in tur, sed Serviuntur cotidie honores. Ubi Serve du temps par annees. Id est, habita Chron. ejusd. pag. 354 : Pad et concor- Serventur edidit Sirmondus : sed ser- ratione temporis mei servitii. diae. dent operam, charitativi et Serviles vire et servare promiscue scribi obserSERVITIUM, Minister ipse. [* Malim sint invicem, et in laboribus se mutuo ju- vat Baluz. in Notis ad Capitul. Vide operam ipsam, Gall. Main d'asuvre, invantes. terpretari.] Codex Carolinus Epist 72. Servare. 1 SERVIT^, Ordo Religiosorum. Vide ubi de Placito ac judicio quodam Ponti1 2. SERVILIS, Ignobilis, Gall. Roturier. Charta apud Marten, torn. 1. Anecd. Servi S. Mariae, in Servus. flcali : Qui residences una cum Reverencol. 32 : Mansum unum indominicatum, SERVITIALIS, Servitio alicui obno- dissimo et Sanctissimo Possessore Archieseu allerum Servile in pago Turonico. xius, qui servitium debet. Charta fun- piscopo, simulque nostris adstantibus Alia ann. 1245. apud Lobinell. torn. 2. dationis Monasterii S. Petri Generensis: Servitiis, Theophylacto Bibliothecario, SteHist. Britan. col. 394: Tarn de terris Cum ingenuitate totius Benacensis hono- phano Sacellario, Campulo Notario, Theogentilibus, quam Servilibus. Servilis et ris, qui mihi erat Servicialis. Libertates dora Duce, et caeteris pluribus. Charta censualis, id est, servitiis et censibus oppidi Baugiaci in Sebusiis ann. 1250 : Ludovici Pii apud Petr. Ohiffletium, de obnoxius,inHistor. Novient.apud eumd. Exceptis terris et possessionibus quas cen- Concilio Neomagensi: Sed si necessitas

SER

SER

SER

449

exigit, ut de Servitiis vel noslris vel alienis 1 : Pro preedictis feudis vobis fidelis exisad hunc ordinem (Presbyterii) aliquis tam, et fidele Servitium faciam, videlicet, admitti debeat. guerram el placitum ad commonitionem SSU"Hinc nostri Service opificem voca- vestram, vel cujuscunque certi nuntii runt. Statutum Cameras Comput. ann. vestri. Occurrit ibi crebrius eadem for1366. inter Ordinal. Reg. Franc, torn. 4. mula. In Charta Villelmi Regis Siciliae pag. 720 : Que les laches necessaires pour ann. 1177. apud Jo. Bromptonum, concefaires lesdites reparations, soient en ma- dere in domanio, et concedere in Servitio fonnerie, charpenterie, couverlure, matie- opponuntur. Priori formula intelligitur res, Service pour ce faire, etc. Vide in nude proprietas, posteriori proprietas Servitus 2. cum onere seryitii. Tabularium S. ViSERVITIUM, Offlcium Ecclesiasticum, toni Virdunensis : De alia terra quse est Sacra Synaxis, vulgo Service de I'Eglise. in Servitio, etc. Infra : De his mansis Concil. Narbonense ann. 1235. cap. 29 : sunt 7. ad Servitium 5. ass. etc. [Charta Aut Servitio eorumdem (Valdensium) ubi ann. 1095. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Majors ipsorum librum tenente apertum, Britan. col. 182 : Hoc concedi absque perper ipsum, quasi sub generali confessione ditione Servitii sui. Charta ann. 1223. ex remissionem intelligunt fieri peccatorum Tabular. S. Medardi Suession. : Et noaffuerunt. Vita S. Maldegisili n. 6 : mine Servitii recepit a nobis. Charta Et cautius altente, quern tibi monstravero apud Madox Formul. Anglic, pag. 137 : locum, in quo tu deinceps dominicum ex- Reddendo inde annuatim unam rosam ad pleas Serviiium. [Elmham. in Vita Hen- festum S. Johannis Rapt, pro omnibus rici V. Reg. Anglia3 edit. Hearnii cap. Servitiis et ssecularibus demandis. Eadem 32. pag. 80 : Et dum naves Anglicse, divi- leguntur in Charta ann. 1429. ibid. pag. nis tamen Servitiis prius, prout maria 146.] sinebant, perfectis, etc. Translat. S. Me* Charta ann. 1201. ex Chartul. 21. dardi torn. 2. Junii pag. 102 : Ac propte- Corb. : Servitium quoque dictse ecclesise rea indicto solenni S. Medardi servitio, facere tenebuntur, quale alii liberi homietc. Officium B. M. inscribitur in Bre- nes faciunt dominis suis, scilicet in exerviario Sarisbur. Servitium B. M. Vide citu, militia, frequentia curias et placitoServitus 1.] rum ejusdem. Alia Joan, vicedom. Am* Service, eadem acceptione, in Lit. bian. ann. 1300. ex Chartul. 23. ejusd. remiss, ann. 1471. ex Reg. 195. Chartoph. monast.: Lequelle Serviche nous sommes reg. ch. 671 : Le suppliant se partit pour tenu de faire par nous ou par autre, venir en sa maison en disant ung petit aller a ses assises pour estre as consaulx Service de Nostre-Dame. et as jugemens avec ses autres hommes, 1 SERVITIUM, officium ecclesiasticum qui sont no per. et annuale pro defuncto, Service, eadem SUIT Observandum omnino est voce notione dicimus. Charta Margaretae Co- Servitium, ubi nude occurrit in Chartis mit. Flandr. ann. 1194. apud Miraum clientelarum, ut plurimum significari torn. 1. pag. 556: Quod centum solidi ce- Servitium militare, quo vassallus domident in usus refecterii, quod in anniver- num suum in exercitum pergentem sario die depositionis mese, clericis de sequi tenebatur. Eo sensu usurpatur in choro qui Servitio meo intererunt, singulis Regesto feodorum Campanise fol. 71: anms celebrabitur, etc. Charta Geraldi Dux Lothoringise , fiduciam , justitiam Abb. Angeriac. ann. 1385. ex Tabul. et Servitium (debet.) Vide in Homiejusd. Monaster. : Item in die qua debet nium. fieri Servitium domini Thomas Abbatis SERVITIUM, Quodvis munus. Obserxin. panes frumenti. Instrum. ann. 1399. vantiaa Regni Aragon. lib. 9. pag. 40. v. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. de Suprajunctariis: Si receperint Servi869 : Celebratum officium seu Servicium tia, ut prorogarent pignora quse facere defunctorum, etc. Adde Madox in Form. debebant, etc. Pag. 41 : Si receperint SerAngl. pag. 260. Servitium decantare, in vitia faciendo justitiam, etc. !! Charta ann. 1366. pro Aquariatu de Ta- Comput. ann. 1357. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 192. col. 2: Sollemundq. * Servige, epdem sensu, in Testam. vit..... nobili et potenti viro domino senesHelvid. uxoris Joan. dom. de Insula callo Rellicadri et Nemausi, pro Servitio ann. 1274. ex Chartul. Vallis N. D. : Je eidem facto, juxta arrestum consilii, acen lais jornel et demi a I'eglise,... por tento quod plura fecerat pro utilitate reimon Servige faire le jour de mon eniver- publicss dictse civitatis, hie I. florenos. saire. SERVITIUM ANNUUM, Quod quotannis | SERVITIUM, Redditus , tributum, praestatur domino : Service annuel, in quaevis praestatio, Gall. Redevance. Li- Consuetud. Andeg. art. 129. 395. Cenom. bertates hominum de Prisseyo ann. art. 141. Pictavensi art. 176. etc. Brae1362. inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 3. ton, lib. 5. tract. 1. cap. 1. 1: Fit etiam pag. 597 : Cum mensura quam dabimus aliquando Servitium annuum, et servinostris, mensurabitur in dicta villa et ea tium Militare simul, et pro eadem terra, utetur in villa in mercato ex extra ; ita et tune in brevi proponendum est Servitamen quod ad antiquam mensuram red- tium annuum, sic: per liberum Servitium dentur Serviciam. Ubi leg. Servicia mo- 10. solidorum per annum, et tune dicanet Cl. Editor. Terrarium Humbert! de tur, et per Servitium unius feodi Militis : Villars ann. 1391 : Confitetur tenere ter- quia si hsec determinatio per annumposttiam partem prati sub Servitio anno quo- poneretur huic ulttmse clausulss, sic videlibet m. solid, vm. den. Vide in Ser- retur referri ad totum prsecedens, et ita vire 1. sequeretur inconveniens, quia Servitium SERVITIUM regulariter accipitur pro militare non est annuum. quolibet obsequio, quod a vasallis et teSERVITIUM ANTIQUI DOMINICI, Est nentibus debetur ratione feodi vel tenu- illud quod praestant feudatarii de antirae. Ita Consuetude Andegav. art. 128. quo Regis dominico tenentes: antiquum 129. Normanniae cap. 26. 28. 53. 93. Bri- enim Regis dominium est omnefeudum tanniae art. 240. etc. De ejusmodi servi- quod a sancto Edwardo Rege, vel etiam tio feudali copiose etiam agit Phi- a Guillelmo Conquestore tenebatur, et lippus Bellomanerius in Consuet. Bel- in libro quern Domesday vocant, descrilovacensi MS. cap. 29. Charta ann. ptum habetur. Maneria quippe quae illic 1248. in Regesto Comitum Tolosa fol. Regi adscribuntur, antiquum dominicum
VII

Angli appellant quia nimirum ab antiquo Regis fuerunt. Servitium igitur per quod hi Regis feudatarii tenebant, Socagium dicitur. Jo. Cowellus lib. 2. Instit. tit. 3. | 25. SERVITIUM AQUENSE. Vide BosAquensis. s -' SERVITIUM CACIPULCI. Vide supra in Cacepollus. 1 SERVITIUM CALGARIUM, Quo quis calcaria domino praestare quotannis tenetur. Charta apud Madox Formul. Anglic, pag. 76 : Duo ferlingi terrse et dimidius in Fremintona Hugoni de Seccheyill per Servicium quorumdam calcarium deauratorum per annum. Alia ejusmodi servitia ibidem recensentur quae pro dominorum libitu a vassallis ettenentibus exigebantur. Servitium cerse, cumini, piperis, salmonis, etc. SERVITIUM CAMERA PAP^:. Manuale placitatorum in Parlamento ann. 1376. 14. Augusti : Les defendeurs recitent les grandes mises, et coustemens, que le feu Evesque (de LisieuxJ a faites a commeneer son estat a payer le Service de la Chambre du Pape, a faire son entree a Lisieux, et a maintenir son estat. Id est, quod ab Episcopo recens electo vel consecrato in Cameram seu aerarium Pontificale inferebatur. [Servitium commune, hoc est, ex more debitum, dicitur in Libro obligat. Archivi Vaticani laudato a Baluz.ih Notis ad Vitas PP. Avenion. col. 1170.] Vide Auxilium Episcopi. * Quae praestatio ab annatis prorsus diversa, primum sppntanea^ dehinc ex usu debiti vicem obtinuit ; adeo ut qui pecuniam non numerabat, illam praestabat chirograph! cautione. Consule Menardum in notis ad torn. 2. Hist. Nem. pag. 5. col. 2. Quod rursum firmant Literae Caroli VI. ann. 1403. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. 623: En onltre il (le Pape) a envoye collecteurs et commissaires,.... lesquelx pour et ou nom de lui ou desa Chambre, veulent contraindre et ont commencie a contraindre les personnes d'eglise, tantprelaz comme autres,... a paier tres-grans et excessives sommes de deniers paur les restes des vacquans ou Services du temps passe, depuis quarante ans ouplus. SERVITIUM CASTELGARDUM. Vide Caste Igardum. * SERVITIUM CHRisTiANiTATis,Sacramenta, aliave officia, quae Christianis ab ecclesia exhibentur. Charta Roscel. vicecom.Cenoman.in Chartul. Cluniac.: Omnes homines monachorum ibi accipient omne Servitium Chrislianitatis, tarn in vita quam in morte ibique sepelientur. SERVITIUM DE CIBO, Quod quis pro pascendo aliquo vel pro quavis procuratione debet. Tabular. Dervense : Servitia prandiorum vel hospitiorum, quas Receptiones vocant. Ordinationes factae in Curia Generali Catalaniae Montissoni sub Alphonso Rege Aragon. ann. 1289. MSS. cap. 2 : Statuimus quod aliquis Officialis non audeat recipere Servitium ab aliquo, nisi solum de cibo, et de eo parum : quod si fecerit, amittat incontinenti officium,et quod imputetur sibi sicut furtum. Tabularium Eleemosynae S. Pauli Viennensis : Feudum quod Petrus de Rives ab ipsis tenebat en plans, (ad medium planturn) retinentes quod si aliquando super ipsos venerint, de Cibo suo servire debeant eis, ut consueludo fenatorum requirit. Tabularium Ecclesiae Gratianopolitanse sub Hugone Episcopo fol. 28 : Et debent illud pratum secure homines de Fontanis, 57

450

SER

SER

SER

videlicet 16. debent esse sectores, et pratum debet habere illam magnitudinem, ut per S. dies jugiter 16. sectores operentur sine aliquo lucro, sed Cibum debent habere communiter et potum de domo Comitis, et de domo Episcopi. Hinc SERVITIUM, Ferculum, Missus, Mes, service. Ita porro appellatum postmodum ferculum extraordinarium quod Monachorum mensae apponebatur in statis festivitatibus. Conradus de Fabaria de Casib. S. Galli cap. 4 : Iste villicatus tres in Tiufenbach, in Roschach, in Heohst Monasterio yoluntate et auxilio Abbatum cum requisisset, tria exinde fratribus inslituit Servitia, in Dedicatione scilicet, in festo Thomas, et in suo Anniversario. Infra : Ecclesiam item S. Oswaldi et B. Thomss mentis constructam dedicari et festive celebrari constituit, duobus exinde Servitiis institutis. Ephemerides monasterii S. Galli: Capellam S. Marias, Joannis, Oswaldi, funditus construxit, et prseterea 4. Servitia instiluit, in anniversario videlicet suo, in dedicatione S. Galli, in festo Oswaldi et Thomas Martyris. Burchardus de Casib. S. Galli cap. 7 : Res Monasterii S. Galli.... in tantum suse attraxit utilitati, quod infra multos annos neque de vino, neque frumento, neque de aliquibus usuariis fructibus ipsis fratribus nostris ad Servitium, ad pretium unius obuli devenire permisit. Infra : Fratres autem rerum harum circumventi penuria, in sui servitii sumptum multa et innumera Ecclesise consumpserunt ornamenta. Chronicon Montis-Sereni pag. 159: Cum jamdudum fratrum Servitia, quae sic vocare consuevimus, anniversariis fidelium, et diebus Sanctorum festivioribus deputata subtraxisset, tune etiam quotidianas eorum procurationi cospit detrahere, etc. Pag. 277 : Fertur etiam guod familiares suos hortatus fuerit, ut Servitia quee diebus festis, et anniversariis fidelium exhiberi consueverunt, quss ipse tamen ante plures annos eisdem negaverat, exigerent, etc. [Charta Ottonis Militis ann. 1297. apud Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 176: Prsedictus conventus diem anniversarium mortis mese in perpetua benedictions recolere debebit, quo die idem conventus ob piam recordationem animse mese Servitium bonum habebit cum vino vel medone aut cerevisia Luckowensi, cum triticeo pane, cum recenti butiro, cum ovis, cum piscibus, etc. Ubi per Servitium non ferculum tantum, sed prandium significatur. Servitium de ovis, in Charta ann. 1366. pro Aquariatu de Talemundo. Charta Lotharii Episc. Leod. ann. 1192. apud Mirseum torn. 1. pag. 720. col. 2 : Excepto quod duo aut tria piscium Servitia, cuicumque voluerit amicorum suorum dominus dari praecipiet.] Historia Episcoporum VirdunenSium pag. 272: Hie autem alodium de Wo-Sophia cum omnibus appendiciis suis a quadam vidua nobili acquisivit, et fratribus S. Marias, eo tenore tribuit, ut in die Annunciationis ejusdem Virginis Servilium ex eo haberent, et earn solenniter celebrarent.Ca.ta\Qg\is Episcoporum Frisingensium in Metropoli Salisburgensi torn. 1. pag. 132 : Nee non in anniversario prsefati Episcopi congruum fratribus exhibeat Servitium. Adde torn. 2. pag. 534. torn. 3. pag. 20. 472. SERVITIUM MENSJS, Supellex mensaria, nostris Service de table. Charta Christinas infantissse, filiae Bermundi II. Regis, apud Anton, de Yepez in Chron. Ord. S. Bened. torn. 5: Et de lectuaria lectos paleos duos : vasos de argenteo quatuor, Servitio de messa integrum, ad mi-

nisteria Ecclesise cruces 2. argenteas, ca- Regale dicitur. Capitul. 1. ann. 805. cap. lices duos argenteos, etc. Alia Ferdinand! 8. et lib. 5. Capitul. cap. 142. al. 245 : De 1. Regis aerae 1101. apud eumdem torn. his qui seculum relinquunt propter Ser6 : Servitium de mensa, id est, salare, in- vitium dominicum impediendum, et tune ferturia, tenac.es, trullone cum cochleari- neutrum faciunt, ut unum e duobus eliaut pleniter secundum canonibus 10. ceroferales duos deauratos, agni- gant, ma deaurata axiotoma, omnium hse vasa cam, aut secundum regulse institutionem deaurata cum prsedicta axiotoma binas vivant, aut servitium dominicum faciant. habent ansas. Adde Testamentum RaSERVITIUM DUPLIGA.TUM , quale sit, nimiri Regis Aragonum ann. 1099. Lo- indicat Vacce au Roman de Rou MS.: cum vide in Acitara. Ensemble o vous mer passeront, | SERVITIUM COMMUNE. Vide supra Volre Servise doubleront, Servitium Cameras Papse. Qui seult mener vial chevaliers Quarante en raerra volentiers, '* SERVITIUM COREPISCOPI, Prsestatio, Et cil qui seult Servir de cent, quae, quolibet anno quarto, ChorepisDeus cens en raerra bonnement. copo pensitabatur. Charta Alber. archiep. Trevir. ann. 1135. inter Probat. Infra: torn. 2. Annal. Praemonst. col. 620: AbMoult cissies court estormir, solvimus ipsam ecclesiam parochialem,.... Noise lever, barojis fremir, a Servitio, quod quarto anno debetur coLe Service qui est double, Croient que c'est en fieu tourne, repiscopo. Vide in Chorepiscopus. Et en coustume soit tenus, SERVITIUM CORPORIS, seu personale, Et par coustume soit rendus. cum vassallus ipsemet et non per vica1 SERVITIUM EGHUTUM, Praestatio ex rium in exercitum domini ire tenetur. Regestum Andegavense sub ann. 1310 : delictq.Comput. ann. 1342. torn. 1. Hist. Les Barons sont hommes liges Monsei- Dalphin. pag. 94. col. 2 : Ex computo gneur, et li doivent Services de corps, et Guillelmi de Briordo.... de censibus, Serde chevaux, et d'armes. Assisiae Hieroso- vitiis echutis, obventionibus, expensis, etc. lymitanaa MSS. cap. 222. de iis qui ser- Nisi forte vocem echutis, a servitiis divivitium corporis debent, cum submonen- dendam censeas, idemque sit quod tur : II doivent servir d'aler a cheval et a Escaeta. Vide in hac voce et mox Serviarmes a so semonce, en tous les leus du tium de Eschaeta. royaume ou il les semondra, ou fera seSERVITIUM EPISCOPALE. Tabularium mondre, ou tel Service come il doivent, et Ecclesiae Gratianopolitanae sub Hugone i demorer y tant come il les semondra Episcopo fol. 51 : In mandamento de jusques a un an, etc. Cap. 233 : 11 est as- Jeyra dedit Artaldus Episcopus parentisise et usage que tous chevaliers qui ont bus Dalmatii Boni-filii 3. mansos. Posted passe 60. ans d'aage, ou que Us sont me- prsedlctos mansos dedit Pontius Claudus haigne de mehain apparent, sont quites Episcopus Pontio de Domena. Dalmatius dou Service de leur cars, et se il s'en habet Servitium Episcopale. Et in paroveant excuser, par ce que Us ont passe chia de Monte Aimonis dedit Artaldus aage, le Seignor en aura le cheval et les Episcopus mansos 3. parentibus Galterii armes en eschange de leur corps a son de Domena. Postea prsedictos mansos debesoing toutes les fois que il I'en vodra dit Pontius Claudus Episcopus Pontio de semondre. Vide easdem assisias cap. Domena. Servitium Episcopale habet 145. ubiquaestiones aliquot proponuntur Gualterius de Domena. [Vide Auxilium de vassallo qui plura feuda possideret Episcopi.] ejusmodi personal! servitio obnoxia. 1 SERVITIUM EQUI, Quo vassallus j SERVITIUM CULTURE, Quod debent equos praestare debet in obsequium dovassalli in agris domini excolendis.Vita mini, quod alibi Auxilium equi dicitur. S. Leutfredi saec. 3. Bened. part. 1. pag. Vide in hac voce pag. 514. col. 3. Char590 : Contigit denique aliquando ut ab tul. S. Vincentii Cenoman. fol. 74 : Et agricolis die Sabbati secundum consuetu- feodum Pagani quod dictus Paganus dinem legis suee in cultura terrse debitum ad equi Servitium tenebat ab eodem PhiServitium persolveretur. lippo. Tabul. Abbatiae Villae-novae : Ex| SERVITIUM CURING, Service de Court,ceptis hominagiis quse retinui in manu in Consuet. S. Quentini art. 82. idem mea ad Servitium meum cum equis et quod Servitium placiti, quo vassalli te- arraus faciendum. Vide infra Servitium nentur ad placita dominorum suorum de Roncino. convenire. Vide Placitum. * Siye in exercitu, sive in operibus 1 SERVITIUM DEI, Vita Monastica, in rusticis. Charta Radul. vicecom. Bellimont. ann. 1205. ex Tabul. Major, molib. 5. Capitul. g 255. De his qui ex saeculo ad monasteria converti volunt: nast.: Cum domus monachorum de VivoLiberi homines qui ad Servitium Dei se nio quoddam Servitium mihi deberet per tradere volunt, etc. Pro Officio ecclesias- manum Bartholomei Baril, videlicet quod tico occurrit ibid. lib. 6. 196 : Aliud non equum quserebat mihi ad cacabum meum ibi (in ecclesia) agat (populus) nisi quod deferendum, quando ego ibam in exercitum, etc. Alia ann. 1271. in Access, ad ad Dei Servitium pertinet. T SERVITIUM Deportationis Gladii. Hist. Cassin. part. 1. pag. 326. col. 1: Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 223 : Dum homo francus vel de Servitio equi filiam Insula de Mandata fuit comiti Northum- existens, rustico seu angarario, brian tenenda de Rege Anghse per Servi- suam affiliationis nomine daret uxorem ; tium deporlationis gladii coram Rege in vel mulier franca angarario affiliationis nomine matrimonialiterjungebatur, idem coronatione. 1 SERVITIUM DEXTRARIALE, Equi sci- angaranus velamento affiliationis prselicet dextrarii, hoc est, majoris et cata- dictse, quodam abusu pravissimo, a rusticanis servitiis, terraticis et aliis redditiphracti. Vide Dextrariale. 1 SERVITIUM DIRECTUM, Quod directe bus, dicto monasterio nostro debitis, se domino debetur. Charta ann. 1317. torn. hactenus eximebant. 2. Hist. Dalphin. pag. 166. col. 1 : Ces* SERVITIUM DE ESCHAETA, Prsestasit.... castra, loca, et fortalitia... cum suis tio ex haereditate, quae vassallo obvenit. territoriis,...utilibus et directis Servitiis, Reg. S. Justi fol. 153. v. col. 2 : Willelservitutibus realibus et personalibus, etc. mus de Frenoxe tenet dimidium feodum SERVITIUM DOMINICUM, Quod domino apud Frenoxe, unde debet Servitium de debetur, qualecumque sit; quod alias eschaeta. Guillelmus de Touit tenet dimi-

SER

SER

SER

451

dium feodum militis de eschaeta. Vide ad defendenda omnia scutagia, et alia Valles et apud Cortiz, in Servitio Juvenis omnia Servitia Forinseca, Deo et Eccle- et aliis rebus. Vide in Junior. supra Servitium Echutum. SERVITIUM FALLJTUM, de eo qui defi- sise S. Albani concedimus,etc. Adde torn. 1 SERVITIUM DE LECTO, Quo tenentes cit in servitio militari quod domino de- 3. pag. 48. 62. 92. Bractonum lib. 2. cap, lectos dominis subministrare debent. bet. In Foris Aragon.: Propter Servitium 7. | 3. 4. cap. 16. 7. cap. 35. | 1. Fletam Gemmetic. torn. 1. pag. 36 : Chartul. fallitum, Rex potest et quilibet nobilis lib. 3. cap. 14. | 7. etc. Seldenus autemOultre y a dix huit masures dont les teprivare aliquem suis cavalleriis, per se in Analectis lib. 2. cap. 4. servitium nans nous doibvent querir et fournir de datis, etiam propria auctoritate, et sine istud esse existimat Expeditionem, pon- Lict garny honnestement, quand nous allons audit manoir. causes cognitione. Ibidem: Cavallerias tis arcisve constructiqnem. nobiles et Milites tenentes, si deficiunt in SERVITIUM LIBERUM, Quod homines 5S3* Ad Regem pertinet quidem ServiServitio per unam diem illius anni in quo tium forinsecum, nisi tamen, addit Bra- liberi debent, diversum a servitio servili, vel servire debent, perdunt totam solidatam cton. cap. 16. | 7. cum dominus capitalis villano. Bracton. lib. 5. Tract. 1. illius anni. Vide Observantias Regni in propria persona profectus fuerit in cap. 2. | 1: Et notandum est quod in Servitio, vel nisi cum pro servitio suo sa- servitio Militari non dicitur per Liberum Aragon. lib. 7. tit. 1. SERVITIUM FEODALE et prsediale, tisfecerit domino Regi quocumque modo. Servitium, et ideo quia constat quod tale Qu9d non est personale, sed tantum Et certe ad alios preeter Regem id genus feodum liberum est. Infra: Fit etiam ratione tenementorum et prsediorum. servitii pertinuisse docet Gharta ann. aliquando feoffamentum sic, et breve sic : Ita Bracton. lib. 2. cap. 16. 7. [Gharta 1244. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. Quod clamat tenere de te per Liberum ann. 1315. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. pag. 235: Radulphus de Cestreton miles servitium inveniendi tibi unum servien153: Servitium propterea curise nostrse salutem... Noverit universitas vestra me... tem equitem ad eundum tecum in exercidebitum... prsestare ipsi curias teneantur, concessisse... totum jus et clamium quod tum in Walliam ad custum suum, vel quotiens feudale Servitium Baronibus et habui... in redditu et servitio unius feodi custum tuum, pro omni servitio. Vel sic: feudatariis per eamdem curiam generali- militaris Canonicis de Burncester,... salvo Per Liberum Servitium sequendi curiam mihi et hseredibus meis Forinseco Servitio tuam, vel portandi brevia tua infra reter indicetur.] * Inter ejusmodi servitia, quse a vas- inde debito et consueto. Idem probat alia gnum Angliss, etc. Similia habet Radulphus de Hengham in Summa magna sallis exigebant domini feudales, plu- Charta ibid. pag. 345: Ego Johannes dedi Johanni Abbod unam cap. 1. pag. 6. 7. Leges Willelmi Nothi rima eorum utilitati, quaedam honor! Puff tenendam de cap. 55 : Volumus etiam ut omnes liberi tantum, nonnulla risui aut ipsorum acram terras arabilis oblectamento conducebant. Hujusmodi capilalibus dominis feodi... reddendpinde homines totius monarchist regni noslri sunt, quB leguntur in Reg. feud. Aquit. eisdem unum denarium annuatim in prsedicti habeant et teneant terras suas... ex Cam. Comput. Paris, sign. JJ. rub. festo S. Michaelis pro omnibus Servitiis libere ab omni exactione injusta, et ab omni tallagio : ita quod nihil ab eis exifol 23. r: Villelmus Sancii de Pomeriis, Forinsecis et intrinsecis. domicellus, juratus recognovit quod ipse SERVITIUM FORANEUM, Eadem no- gatur vel capiatur. nisi Servitium suum cum suis partiariis , videlicet Petro de tione. Charta Henrici de Clintona in. Liberum, quod dejure nobis facere debent, Pomeriis et Petro Amanevi de Pomeriis, Monastico Anglic, torn. 2. pag. 117 : Li- ut facere tenentur, et prout statutum est tenet a domino rege Angliae et duce Aqui- beram et quietam ab omni servitio de me eis, etc. Adde cap. 58. et Leges Edw. tanias castrum de Pomeriis cum honore... et hseredibus meis in perpetuum ab omni Regis cap. 25. Debent unum cibum domino regi prsedicto exactione, salvo Foraneo Servitio. SERVITIUM LIBERUM ARMORUM. Vecum decem militibus, quando veniet in SERVITIUM FORENSE. Idem Monasti- tus-Rentals manerii Southmalling in Vasconia apud castrum Redorte, si ipse cum Anglic, torn. 2. pag. 48 : Cum omni- agro Sussexiensi, apud Somnerum in eis prssceperit qualis debet esse cibus, bus libertatibus suis et pertinentiis, salvo Tractatu de Gavelkind pag. 56 : Godefricum carnibus porcinis et vaccinis , cum Forensi Servitio. dus Wallensis tenet 3. feodos Milit. in caulibus et cinapi et cum gallinis assatis; SERVITIUM GENERALE, Idem quod tenemenlis de Mailing, et quartam paret si unus de dominis eorum sit miles, Forinsecum. OrdericusVitalislib. 6. pag. tem unius feodi apud Terring, per libedebet servire domino regi cum caligis ru- 605 : Eosque penitus sic absolvit, ut sibi rum Servitium armorum suorum. Wilbeis de scarleto et calcaribus deauratis, nil ab eis exigat, nisi generale Comitis lelmus de Brausa tenuit apud Adburton sine sotularibus dum dominus comedit; Normannise Servitium. Quod vero illud unum feodum Militis per liberum Serviet si aliquis eorum non esset miles, unus fuerit, sic paulo ante declarat pag. 604 : tium armorum suorum. eorum debet servire domino regi, dum Omnino absolvit ut nullam sibi coactivam * SERVITIUM LIGONIS et Palss, Quo comedit, cum caligis albis de scarleto et exhibeant servitutem, nee earn nisi in ge- quis utroque illo instrumento operam calcaribus argentatis. Ibid. fol. 39. r: neralem principis Normannise expedi- domino praestare tenetur. Libert. CaleArnaldus de Corbin, domicellus, juratus tionem. sii ann. 1304. in Reg. 69. Chartoph. reg. dixit quod tenet a domino rege militiam * SERVITIUM GRATUITUM vel Fortia- ch. 365 : Li bourgois de Calais ne doivent de Tuyosse cum suis pertinentiis, pro qua tum, Quod gratis et sponte, vel ex de- nul service a leur seigneur, ne de besche, debet, quando dominus rex facit transi- bito exhibetur. Consuet. Catalon. MSS. ne de pele, se ce ne soit encontre la defense tum per Tuyosse, associare ipsum usque cap. 8 : Et si ipse vassallus aliquod de la mer. ad quercus vel casson Condal, et debet Servitium gratuitum vel forliatum acce* SERVITIUM LITTERARUM, Quo vasibi habere propter suum honorem unum perit ab hominibus castri, domino tenente sallus literas domini sui perferre tenecurrum honeratum de facibus et debent potestatem, non intelligetur vassallus tur. Reg. forestae de Broton. ex Cod. reg. 4653 : Iste debet portare litteras, quse vetrahere currum duae vaccse escodatss vel plene dedisse potestatem. sine caudis, et quando erunt in dicto T SERVITIUM HUMANUM, Mundanum. niunt ex parte domini capitalis, scilicet quercu seu casson, debet ponere ignem Capitul. lib. 7. | 185 : Ut clerici nullo feodus Lamberti Cauvet.Vide supra Sumin curru, et debet ita comburi, ut vaccse fiscali aut publico subdantur officio; sed magium in Sagma. possint evadere. Rursum fol. 42. v : liberi ab omni Humano Servitio, Ecclesise SERVITIUM MAJUS ET MINUS. Charta Quando dominus rex transit par la Hose deserviant. Berchtoldi Episcopi Babenbergensis de Grians, ipse (Ortho de Grians) debet 1 SERVITIUM JESU CHRISTI, Expedi- ann. 1259. in Metropoli Salisburg. torn. venire ei obviam, cum uno cereo ardenti tio Hierosolymitana. Testament. Gui- 3. pag. 31 : Quia viri venerabiles fratres de una libra cerss, et debet ipsum comi- gonis Andreas ann. 1236. torn. 1. Hist. Monasterii in Osterhoven nobiscum et tari usque ad S. Severum, cum ipso cereo Dalph. pag. 60. col. 2 : Item legavit tri- cum nostris fecerunt expensas sumptuoardenti. ginta millia solidorum Viennensis mo- sas, nos ad recompensationem ipsis fra| SERVITIUM FISGALE , et Servitium netss ad Servitium Jesu Christi, de quibus tribus faciendam, concessimus eis ut duos fisci. Vide in Fiscus. quindecim Milites transmittantur Cruce mansus, de quibus pensionem seu censum annuum nobis solvunt, teneant a festo SERVITIUM FORINSECUM, Quod non signati in exercitum transmarinum. ad dominum capitalem, sed ad Regem * SERVITIUM INHONESTUM, Vile, ru- Nativitatis Domini nunc instanti per 4. pertinet: ita dictum, quia fit et capitur sticum. Vide mox Servitium prati. annos continues ab omni censu, pensions, foris, sive extra Servitium quod fit doSERVITIUM INTRINSECUM, Quod a et Servitio majori et minori quietos , a mino capitali: unde vocatur etiam Ser- vassallis, solis dominis prsestatur, apud minori vero servitio perpetuo sint quieti. vitium Regale, quia specialiter pertinet Bractonum lib. 2. cap. 16. 2. et in Charta sequens ejusdem Episcopi: Conad dominum Regem, et non ad alium. Fleta lib. 3. cap. 14. | 7. Vide Servitium cedimus ipsis, ut de duobus mansis, quos Ejusmodi est quod Scutagium vocant. Forinsecum. sub censu annuo et servitiis tenent certis Ea vero servitia persolvuntur ratione * SERVITIUM JUVENIS. Charta ann. minora Servitia sibi retineant, et ab ipsotenementorum, etnon personarum, quia 1234. ex Chartul. Cluniac.: Jozerannus rum prsestalione perpetuo sint immunes, ex tenementis proveniunt. Monasticum le Merle... abbati et ecclesiae Cluniacensi majoribus Servitiis nobis remanentibus Anglic, torn. 1. pag. 179 : Terras etiam obligavit pignori quicquid juris habet in statu debito et consueto. Militum qui dominicum Abbatis tenent vel potest habere apud Monnet, apud SERVITIUM MALUM, Quod Corveias

452

SER

SER

SER
j SERVITIUM NATURALS, Quod jure exigitur. Capitul. pro Monast. S. Crucis Pictav. apud Mabill. torn. 1. Analect. pag. 300 : Colonus autem vel servus ad Naturale Servitium, velit, nolit, redeat. SERVITIUM NUMMORUM, Illud appellatum, quod in pecunia ac nummis pro impensis bellicis, aliisve, domino a vassallis ac tenentibus exsolvebatur. Consuetudines Tolosae: Si aliqui tenuerint in feudum.... aliquem honorem, pro quo debeat feudatarius servire domino feudi aliquas oblias nummorum, vel Servitium nummorum, etc. Joan. Bracton. lib. 2. Tract, de acquirendo rerum dominio tit. 35: Est etiam aliud genus tenements, ejus scilicet, quod tenetur in socagio libero, et ubi fit Servitium in denariis, capitalibus dominis, et nihil inde omnino datur ad scutum et servitium Regis. Idem Bracton. lib. 5. Tract. 1. cap. 1. 1 : Per Servitium tot denariorum, quando duse marcae vel 20. solidi capiuntur de scuto, etc. Charta Mauritii D. Credonensis Hugonis filii, in Tabulario Abbatiae de Rota fol. 197; Mauricius Credonensium dominus fjlius Hugonis perrexit in exercitum Regis Anglise ad Thoars (ann. 1158.) et quando castrum fuit captum, venit Credoni, et mandavit suos Milites, et fecit eis talliatam pro dispendio, (depence) quod fecerat in exercitu: et Milites qusesierunt a Michaele Abbale talliatam de terris, quas ipse tenebat in suis feodis, etc. Respondit Abbas, quod Dom. Reginaldus Allobrox, nobilis fundator Ecclesiae de Rota, dederat ei omnes talliatas, et omnia Servitia, quse ad suum servitium pertinebant, tarn de nummis, quam de avena et omnibus aliis servitiis, etc. Ejusmodi vero nummorum servitium interdum etsaepe nude Servitium dicitur.Idem Tabularium fol. 90 : Petrus Bullum motus in via Hierusalem dedit Ecclesiee S. Marise de Rota, et Canonicis absolute in eleemosijna 9. denar. quos habebat de Servitio, in terra, quse fuerat Bernardi Baxun. Charta anni 1186. in Tabul. Vindocinensi fol. 277 : Dederunt 5. sol. de Servitio, quos habebant super terra Joan, de Parineio. Tabularium Eleemosynae S. Pauli Viennensis : De ipsa vero terra in vercheria dedit domnus R. G. 4. sexterias, ex quibus faciet G. quss facere voluerit, de quibus debet in Servitium 2. sol. ministro vero nostro 6. den. et nihil amplius Domnus R. accipiat. Historia Abbatiae Cpndomensis pag. 473: Donationem scilicet.... totiusEccleai8e, et terras, quas ad earn attinent, nee non duo Servitia 4. denariorum, et unam vineam juxta Ecclesiam. Adde pag. 467. Ita praestatio, quae ab Ecclesiis Episcopo fit quotannis in quibusdam dioecesibus, Servitium appellabatur. Charta Alexandri Archiepisc. Viennensis apud Jacobum Petitum pag. 381: Et sicut consueto more per Viennensem parosciam diversse Ecclesise debitum Episcopo exhibent Servitium, conferat et in obsequium Episcopi tempore constituto denarios duodecim. Alia apud eumdem pag. 392 : Et deinceps Rector ipsius Ecclesiae annis singulis in festivitate S. Juliani, quse evenit 5. Kal. mensis septimi, in censum Canonicis S. Juliani solidos 5. in cunctanter solvat. [Vide Auxilium Episcopi pag. 514. col. 3.] SERVITIUM PLACITI. Vide supra in Placitum. | SERVITIUM PLANUM , Censas seu praestatio ex fundo talliae et aliis quibusvis servitiis non obnoxio. Charta ann. 1344 : Confitetur prasdictas res esse taillabiles ad omnimodam voluntatetn

vulgp vocant. Tabular. S. Petri Gene- Militare nulli nisi Regi et regni Princirensi? apud Marcam lib. 4. Hist. Bene- pibus debetur. Vide Militia. harn. cap. 19. | 2 : Villam B. Petri... in- 333?" Servitio militari non modo Barogenuam ac liberam ab omniServitio malo, nes caeterique vassalli seculares, sed et ea scilicet ratione, ut ab ilia die amplius Episcopi atque Abbates ratione possesa nemine cogerentur habitatores ilhus sionum suarum obnqxii passim legunfacere aliquod opus in Cadelionensi Ca- tur. Hujus vero oneris seu obligationis stro, vel in alio loco, etc. ratio secundum locorum libertates ac 1 SERVITIUM MANUALE, Eadem no- immunitates exstitit diversa. Vide in tione. Capital, lib. 5. | 886: Visum est Hostis 2. lis addere placet quae hae de nobis... statuere ut quicunque... cum suis re habenturin Chartul. AB. S. Germani animalibus seniori suo pleniter unum Pratensis fol. 5. v: Nos tenemur domino diem cum suo aratro in campo dominico Regi Francise quando vadit in exercitum aret, et postea nullum Servitium ei Ma- in CL. servientibus cum tribus quadrigis nuale in ipsa hebdomada a seniors suo de iv. equis et uno summario de precio XVII. lib. Paris, et dimidio librae. Et si requiratur. neque quadriSERVITIUM MELIORARE. Tabularium noluerit accipere servientesdebemus eidem summarium, Vindocinense Thuanum Ch. 47 : Dom- gas, sive pro quolibet nos serviente LX. sol. nus autem Abbas donavit suo homini 10. reddere sol. dimissis illis 30. et palefridum 20. Paris, computatis tamen omnibus tarn solidorum pro Meliorando scilicet suo Ser- quadrigis quam equis, quam summario. Et si accipiat servientes, quadrigas, vitio. equos, summarium, non tenemur praedi1 SERVITIUM IMMELIORARE, Perficere, ctos sive pr&dicta tenere ad sumptus noin Capital. 2. ann. 813. cap. 19: Ut vil- stros ultra XL. dies, et per XL. dies debelicus bonus, sapiens et prudens in opus mus eos tenere ad sumptus nostros, et hoc nostrum eligatur, qui sciat rationem idem totaliter debet nobis reddere tota Misso noitro reddere et Servitium perfi- terra nostra. cere... Detur illis silva ad stirpandum, S33f Quanti constiterit servitium miliut nostrum Servitium immelioretur. tare in Delphinatu, habita ratione rediSERVITIUM MILITARE, Illud est, quod tuum feodorum, docet Charta ann. 1315. munus- aliquod ad railitarem discipli- torn. 2. Hist. Dalph. pag. 153. col. 1 : nam pertinens, vel alias honorificum Sic etiam quod dictus Guido et hseredes praestat. Ita Bracton. lib. 2. cap. 35. sui servitium propterea curise nostrse de1. 6. cap. 37. | 5. etc. lib. 5. Tract. 1. bitum ad rationem de unciis quinque et cap. 2. | 1. Militare obsequium, apud Lupum quarta pro singulis viginti unciis Servitii Ferrariensem Epist. 119. Vetus Consue- Militaris, prsestare ipsi curias teneantur. tudo Normanniae 1. part. sect. 3. cap. Alia ann. 1332. ibid. pag. 238. col. 2: 7: Or est appelle un Service, qui doit Prssslabunt nobis... servitium statutum et estre fet au Prince en arrnes, seloni la debitum ad rationem de singulis viginti coustume et I'establissement des fiemens unciis valoris prsedicti annui pro quolibet et des villes, et icest service est accoustume Militari Servitio. a fere par 40. jours pour le secours et SERVITIUM MILITIS, Service de CheI'aide de la terre de ceux, qui en tiennent valerie, apud Littletonem, sect. 48. 95. les fiemens, comme ce soil fait pour au- 103. etc. Service de Chevalier, torn. 2. cune delivrance et pour le profit del com- Monast. Anglic, pag. 23. Vide Feudum mun poeple, etc. Tous fieus de Hauberc Militare. sont especialement establis pour faire le SERVITIUM MINUERE. Vide Feudum propre service de la Duchee, et ensement minuere. de tous les Contees et les Baronnies doi* SERVITIUM PRO MONETA, Praestatio, vent accomplir ce service, et adecertes quae domino monetae penditur ex monetoutes les villes , qui ont communes. Si tariae fusionis et signatures proventibus, devez savoir, que les fieus de Hauberc, qui Gall. Seigneuriage. Charta Gaufr. episc. sont es Contees et es Baronnies, qui ne Meld. ann. 1208. ex Chartul. Campan. sont pas establies pour la Duquee de Nor- fol. 184. col. 2 : Nos cum domino Blancha mandie, ne doivent pas de Service d'ost, comitissa Trecensi super moneta Trecis, fors as Seigneurs asquiex il sont soumis. Pruvini et Meldis, cum locus fuerit, fabritali modo, Excepte nequedent I'arriereban del canda, societatem inivimus Prince, auquel trestous grans et petits scilicet quod ubicumque fuerit fabricatum, pourtant que ils soient convenables par sive Trecis, sive Pruvini, sive Meldis, dicta armes porter, sont tenus sans excusation comitissa de omni monetagio, et de Servinulle a faire lui aide et profit a tout leur tio quod fiet pro moneta, et de omnibus pooir. Gaufredus Malaterra lib. 2. cap. proventibus, qui inde provenient, quo39 : Robertus Dux Apulias Gaufridum de cumque modo proveniant, duas paries Conversana, nepotem videlicet suum, habebit et nos tertiam habebimus. Vide ut de Montepiloso sibi Servitium, sicut et supra Segnoria 4. de cseteris castris, quae plurima sub ipso * SERVITIUM DE MOTA, Quo vassalli habebat, adomus est. Ordericus Vitalis ad custodiam motse seu castelli dominici lib. 7. pag. 658: Hominium ab eo tali tenentur. Lit. ann. 1376. in Reg. 109. tenore recepi, ut exinde mihi semper fide- Chartoph. reg. ch. 364: Tows les homlis existeret, et Militare Servitium, ubi mes de icellui fieu (de la Roque) estoient jussissem, centum Militibus mihi singulis et sont tenuz faire Service de mote et de annis exhiberet. Lib. 8. pag. 685 : Dux manoir. Vide Mota 1. et Servientes de Gisleberto Militaria, quoniam valde manerio in Serviens. probus erat, Servitia crebro injunxit. * SERVITIUM NATIVITATIS, Praestatio, Adde lib. 11. pag. 808. Matthaeus West- quae ad Natale Domini exsolvitur, quaemonast. ann. 1253: Milites omnes per que in placentis maxime consistebat. Angliam sibi Servitium Militare debentes Charta ann. 1270. in Chartul. eccl. Linfecit summoneri. Matth. Paris ann. 1245 : gon. ex Cod. reg. 5188. fol. 172. v: ErarRex Angliae omnibus Comitibus, Baroni- dus de Ortis, domicellus,... recognovit se bus, Militibus, et aliis, qui ei Servitium imperpetuum concessisse Guidoni episcopo Militare debebant, ut se convenienter in Lingonensi.... quartam partem.... ServiWalliam profecturum sequerentur, per tiorum Nativitalis Domini, censuum, etc. litteras suas regias strictissirae submoni- Chartul. Cluniac. : Vendo decem Sertis, etc. Idem ann. 1246 : Quod Servitium vitia in Nativitate Domini.

SER
dicti domicelli, eocceptis 4. denariis qui sunt de Servitio piano. Alia ann. 1371 : Sub Servitio piano et sine tallia pro ultimo pralo conftnato 5. sol. Charta ann. 1465 : Humbertus de Saxo absolvit fundos Anthonii Brodier ab omnibus talliis, corvatis, complentis, recognitionibus, et aliis juribus, et eos reducit ad planum Servitium cum laudibus et vendis secundum usus patrise. * SEEVITIUM PLENARIUM. Vide Plenarium 1. SERVITIUM PLENUM , Conviyium plenarium, quod Monachis statis diebus ex fundatione praebetur. Caroli Crassi Imper. Cqmmemoratio apud Augienses : Cum omni abundantia plenum Servitium pro anima Imperatoris perficeretur. Occurrit rursum infra. Charta ann. 1207. apud Goldastum torn. 2. Alamannicor. pag. 190: Ut ex perceplione redituurn ipsius offlcii 10. solidorum adminiculo per prsedictse homines curias exhibito, per eum fratres in festo Thomss Pontificis et Martyris, circulariter annontm facta revolutione, pleni Servitii recipinnt consolationem. Alia ibidem pag. 195 : Lutoldus Decanus ad remedium animabus Diethelini Constantiensis Episcopi, et omnium parentum suorum in festo S. Blasii, quousque vixerit, plenum servitium inslituit ea condilione^ ut ipso mortuo ad anniversarium suum redeat idem Servitium de Vinea in Tufenbach, cujus ipse fundator a primis fuit radicibus. SERVITIUM PLENUM, quod et Corrodium Regale dicitur, Procuratio, convivium, quo Rex excipitur. Anonymus Hasenrietanus de Episcopis Eysletensibus de Henrico Imp. : Mandavit huic Episcopo nostro,.... ut plenum sibi in via Ratisponensi daret Servitium, Archiepiscopo cuilibet non nihil formidandum. Cui cum Regius Legatus singulatim , quse danda essent magnifice enumeraret, tandemque ad immensam vini mensuram ventum esset t Pessime, inquit, dominus tuus insanit. Unde deberem sibi tantum Servitium dare, qui ne memetipsum satis queo pascere ? Speculator lib. 4. part. 3. de Feudis : Vassalli Comitum etBaronum Imperil tenentur dominis suis obedire et servire propter feuda, quse ab eis recipiunt primo pro exercitu Imperatoris,... secundo pro Corredo Imperiali, ut videlicet , quando Imperator transient per ilium locum, contribuat in sumptibus ejus, et in his duobus casibus servit vassallus pro curia, in 4. vero sequentibus servit pro utilitate domini sui, etc. 1 SERVITIUM PR^POSITUR^E, Service de Prevoste, in Consuet. Norman. Vide in Prsepositi. * SERVITIUM PRATI, Quo vassallus ad falcandum pratum domini sui, aut foanum ex eo colligendum obnoxius est. Consuet. Norman, part. 1. cap. 26. ex Cod. reg. 4651 : Liberum autem dicimus feodum, quod servitiorum inhonestorum oblinet libertatem, ut deprati Servitio, etc. 1 SERVITIUM PUBLIGUM, Idem quod Regale. Vide infra. Excerpta ex Lege Lqngobard. cap. 20: Non a Comite vel aliquo ministro illius ad ullam angariam seu Servitium publicum vel privatum cogantur vel compellanlur. Vide Angarise 3. 1 SERVITIUM RECOGNOSCIBILE, Quod ad quamlibet domini, vel tenentis mutationem ratione recognitions prsestatur. Charta D. Barbarelli ann. 1407: Illud cornerium vinese.... sub servitio 9. den. ex una parte et unum denarium de cremento, adeo quia ipsum cornerium vineas erat de manso taillabili dicti domini qui remittit ad Servitium recognoscibile.

SER
SERVITIUM REGALE, Idem quod Forinsecum: Servitium militare, quod Regi debetur a subditis et vassallis. Regale obsequium, in Capitulari 4. ann. 805. cap. 13. Ita in Capitul. ad Legem Salicam tit. 3. 10. et apud Bractonum lib. 2. cap. 35. 11. 6. Praeceptum Ludovici Pii Imper. pro Monasterio S. Columbae Senonensi : Quasdam villas, quse priscis temporibus ad usum fratrum ibidem Deo famulantium fuerant destinatse, segregavit, ut absque Regali aut publico Servitio, vel quolibet Abbatis dono aut exactione usibus eorum perpetuo deservirent. Judicium datum sub Ludovico Pio Imp. in Vita Aldrici Episcopi Cenoman. n. 47 : Et propterea inde fuit modo alienatum, quod Franco Episcopus praedictse Ecclesiss suo propinguo Adelgiso illud inpetraverit, ut pro eo illo Regalia Servitia et ilinera faceret, quas ille pro sua infirmitate et senectute facere non valebat. Synodus Germiniacensis sub Carolo C. torn. 6. Vitar. SS. Ord. S. Benedict! pag. 250 : Et a cunctis Regalibus Servitiis et publicis vectigalibus immunem fecerat. Charta ejusdem Caroli pro Barcinqnensibus apud Diago lib. 2. cap. 4 : Servitia tamen Regalia intra Comitatum, in quo consistunt, faciant. Fqri Aragon. lib. 7. pag. 129. v : Si aliquis sit in possessione infancionise, et non fecerit Servitutem Regalem in lota vita sua, etc. Idem in Foris apud Exeam ann. 1265: Sint de caetero infantioniae franchss et liberss ab omni Regali Servitio. [Servitium Regis, in Capitul. Lotharii tit. 3. cap. 32. et 33. Charta ann. 1073. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 60 : Quse. Ecclesia S. Georgii data fuit fratribus Osen. et habet ibidem visum franciplegii et totum Regale Servitium. Charta apud Madox Formul. Anglic, pag. 181 : Excepto Regali Servitio, scilicet undecimam partem militis.] SERVITIUM DE RONGINO, dicitur de vassallo, qui equum semel in vita domino debet, [vel etiam quolibet anno.] Charta Philippi Aug. ann. 1221: Tenebunt Major et hseredes sui a Decano et Capitulo in liberum feodum per Servitium unius roncini ad usus et consuetudines patrise. Vetus Inquesta in Regesto ejusdem Regis fol. 164 : Tenet.... duas bovatas terras apud Ulmeium , unde debet tantum Servitium unius roncini. [Chartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 251: Raoul le Prevost de Darigny salut en N. S. Sachent tous presens et avenir que comme je fusse tenu a hommes Religieux Monseignor I'Abbe et le Convent de S. Vandrille en un Service de Ronchi a faire chacun, an pour les fies et pour les terres que je tiens de eus,.... je me suis obligie a icheus Religieux a rendre les chacun an a la feste S. Jean Baptiste 60. sous de Paris pour ledit service, tant comme il leur plaira a prendre lesdits 60. sous, ou a fere ledit Service a Ronchi, se il leur plest mieux.] Vide Stabilimenta S. Ludov. lib. 1. cap. 37. 129. (ubi qualis esse debet Roncinus describitur.) Consuet. Turon. art. 95. 96. etc. Cheval de service, in Consuet. Andeg. art. 132. 133. Cenom. art. 142. 143. Vide Servitium equi QiRuncinus. SERVITIUM SCUTI. Vide Scutagium. SERVITIUM SERVILE, Cujusmodi est tallia, corvata, etc. cui obnoxia sunt tenernenta villanorum. Charta Sigefridi Comitis Luxemburgensis ann. 993: Ita duntaxat, ut idem Nivelongus, vel successores ejus omni anno 5. solidos probx monetse persolvant ex eodem manso, ab omni deinceps Servitio liberi servili. Odiosum vulgo appellatur^ Service haineux, quod libertati publicae contrarium sit,

SER

453

cui opponitur Servitium nobile, uti vocatur in Regesto Constabularies Burdegal. Barones Andegavenses ann. 1310. auxiliuin praestare pro matrimonio Isabellas Caroli Comitis Vadensis et Andegavensis renuerunt, quod cum nobiles essent, debebant etiam esse immunes a servitiis odiosis quibus Comes reponebat: Que ce qui est deu par general coustume ne peut estre appelle Service haineux, car celle ayde et autres, quand les cas aviennent sont deues par general coustume a ses sougiez esdites Comtez, etc. Et sont appellez les Aydes, les Loiaux aides d'Anjou et du Maine, non des Services haineux, car elles sont deues sur le trefons. Et infra : Dient que Service haineux doit estre restraint de droit, et non ne alongie sur ceux, qui fet ne I'ont, etc. SERVITIUM Socii, seu Service de compagnon, cum vassallus secum in exercitum socium ducere tenetur. Assisise Hierosolymitanae MSS. cap. 230: Se le Seignor semont, ou fet semondre aucun de ses homes, qui li doit Service de compagnons de un, ou de plus, et celle semonce soit a jour moti et aucun de ses compagnons est eloignez, il le doit dire quant I'homme le semont, et doit venir devant le Seignor, et dire li, Sire, vous cy me avez fait semondre, etc. et tel de mes compagnons, que je tenois, est par vostre service essoignez, si que il ne peut ores aler, etc. et se il ne vous plaist a soffrir,je enquairrais un autre, et si je le puis trover a retenir, je le reterrais a tel sos come celui, qui est deshaities, qui estoit a moi, a sos comuns de cetui Royaume, et le merrai 6 moi en vostre service, et se je le puis trover, je le vous ferais assavoir. Et se le Seignor ne se veaut soffrir dou service de celui, qui est deshaities, celui qui a este semons, comme est devant dit, doit guerre un autre Chevalier, et retenir a ses sos, qui sont uses de donner communement a pais, se le dehaitie n'avoit plus grans sos, etc. Adde cap. 244. et Bractonum lib. 5. tract. 1. cap. 1. 1. 1 SERVITIUM TEMPORALE, in Capitul. pro Monaster. S. Crucis Pictav. apud Mabill. torn. 1. Analect. pag. 299 : Ut a nemine temporale Servitium exterius ullo modo quseratur, nisi tantum ab eis qusesivi, postquam eas sub regulari norma vivere constitui. Infra : Ut temporale Servitium in opere femineo ab eis ad partem dominicam nullatenus quseratur. Ubi dona et militiam recte intelligit Mabillonius. * SERVITIA THELONEARIA, Tributa, vectigalia,in Charta Rob. march. Fland. ann. 1087. ex Tabul. Tronchin. SERVICE TRESPASSE. Vide Stabilimenta S. Ludovici lib. 1. cap. 99. SERVITIUM VIGINALE, quod a vicinis seu civibus praestari solet. Libertates concessae Barcinonensibus a Petro Rege Aragon. ann. 1283. MSS : Item concedimus Capitulum, quod quilibet civis Barcinonensis solvat et contribuat partem sibi contingentem in Servitiis vicinalibus, et inde non excusetur ratione alicujus privilegii. Vide Vicinus. SERVITIUM VILLANUM. Vide Lambardum in Paganus. * SERVITIUM USUALE, Quod ex usu et consuetudine praestatur. Charta ann. 1093. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, col. 432 : De isto vero honore, quern retineo, laudaverunt et convenerunt michi consobrini mei Raimundus Raimundi de Durfort et Ugo Raimundus et omnes filii eorum, ut nunquam in vita mea, nee post mortem meam, quicquam tollant aut anparent, excepto usuali Servitio, quod in

454

SER

SER

SER

relico honors S. Martini habent. Hoc est bus earumdem, quse sine alicujus viri sunt et ad quarum solutionem quis poautem Servitium, quod retinent fratres auxilio castrum prudentissime defende- test cogi. Vide Servitus 4.] mei et consobrini met omnes jam dicti, runt. Adde col. 276.] Occurrit in Hist. * 3. SERVITUS, Offlcium, obsequium, in isto et in reliquo honors S. Martini, Gortusiorum lib. 6. cap. 6 : Dum fugie- nostris Service. Charta Karlom. reg. ann. receptum quale pater meus Fulco et avun- bat in habitu Servitricis, etc. 879. inter Probat. Hist. S. Emmer. Raculus meus Raimundus Tedomari habuit * SERVITORIA, idem quod Capellania. tisbon. pag. 62 : Nos vero libentissime in ipso honore, etc. Stat. antiq. eccl. cathedr. S. Petri Re- petitionwus illius (presbyteri) satisfacienSERVITIUM WARDE et relevii, Idem don, cap. 33. ex Cod. reg. 9612. L : Sta- tes, propter nimiam Servitutem illius in quod Servitium Militare: quia, ut ait tuimus quod Servitorias seu capellanise in nos exhibitam. Littleton, sect. 103. tenura per servitium titulum nemini conferantur ; sed capitu* 4. SERVITUS, Census, praestatio, quae Militis, trahit ad sewardam, maritagium, lum debet ad illas capellanos et baccha- Serviri seu praestari et exsolvi debet. et relevium, etc. Vide praeterea sect. 48. larios suffisientes et idoneos deputare, qui Vide Servire 1. Charta ann. 1345. in Reg. et Skenaeum ad Regiam Majestat. lib. 2. sunt ad nutum capituli amovibiles. Vide 75. Chartoph. reg. ch. 280 : Item census in Servitor. seu Servitutes, quas idem dominus dalcap.21. SERVITOR, Famulus, Gall. Serviteur. SERVITUDO, Servitus, SouXsca, in Gloss. phinus habet.... pro esplecha carboneria[Dicitur non raro de eo qui alicujus Gr. Lat. rum, lapidum, etc. Vide Servilutes exa* 1. SERVITURA, Servientis offlcium ctories et coactitiae in Servitus 2. Sancti servitio se mancipavit.] Iso Magister in Glossis : Cliens, servus vel so- vel feudum. Regist. episc. Nivern. ann. * 5. SERVITUS SIGNORUM, idem quod cius, Servitor, amicus minor. Inscriptio 1287 : Servitura valet xvj. lib. xiij. sol. Consuetudo 4. Pensitatio debita, cujus Romse in Roma Subterr. lib. 2. cap. 22 : viij. den. Servitura de Regniaco valet initium ignoratur et a quo inducta. LiEustathius humilis peccator Servitor B. xvj. lib. Vide supra Servientura. bert, bastidae S. Ludov. ann. 1325. in Marcellini Martyris. Servitor Christi, in 2. SERVITURA, male pro Serratura, Reg. 64. Chartoph. reg. ch. 127: Universi Epistola Gildae ad Rabanum Monachum sera, qua januse occluduntur. Liber, de burgensiam tenentes, undecumque veneinter Hibernicas 21. Servitor Ecclesise, Liviere ann. 1367. torn. 5. Ordinat. reg. rint, ab omnibus talliis, pedagiis, boagiis, in Synodo Romana II. sub Silvestro Franc, pag. 723. art. 1 : Quod in quacun- adjornalibus personarum et animalium, sint bovis, aratri, signorum Servitutibus,.... et cap. 17. Servitores S. Petri, in Epistola que porta dictorum portalium Nicolai II. PP. ad Rutenensem Comitem duss claves in qualibet Servitura; quarum aliis servitutibus perpetuo sint immunes. apud Hugonem Flaviniac. pag. 193. Ad- unam de qualibet porta et qualibet Ser- Vide Signum 6. dit. 1. Ludov. Pii cap. 28: Ut Servitores vitura penes se habeat et custodial dictus 1 SERVIUNCULUS, diminut. a Servus, in Monast. Anglic, torn. 1. pag. non ad unam mensam, sed in propriis miles. Vide Serratura 1. locis post refectionem fratrum reficiantur. 1. SERVITUS, Servitium, seu offlcium 11 : Ego Patricius humilis Serviunculus Adde Epistolam Episcoporum Galliae ad Ecclesiasticum. [Charta ann. 1085. apud Dei, etc. 1 SERUM, Occidens. Chron. Parmense Ludpvicum Regem cap. 9. Eckehardus Stephanot. torn. 1. Antiquit. Lemovic. Junior de Casib. S. Galli cap. 8: Cralo MSS. pag. 699 : Ergo ecclesise. Maimacen- ad annum 1274. apud Murator. torn. 9. clam assumpto Waningo fratre et paucis sis absolutionem atque libertatem ad cele- col. 788 : Strata de Petra-Nova ab angulo brandam illic divinam Servitutem in Petri Montani usque ad angulum de BerServitoribus, in Franciam venit. capitulo fecerunt Episcopus Guido et Ar- gonciis ampliata fuit a latere de Sero | SERVITORES dicuntur apud Monachos Hebdomadarii mensae ministri. Ca- chidiaconi ejus et totus Clericorum con- dictse stratge. Vide Sero. SERVORIUM. Vide Servatorium. pitula Monach. Augiens. n. 5: Senior ventus.] Epitaphium Conradi Ducis SERURA, Sera, ex Gall. Serure. [CornDecanus pulsat signum tintinnabuli, ut Franconiae , apud Browerum lib. 9. ebdomadarii et ceteri Servilores juxta n. 65 : put, ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. prgeceptum regulss accipiant super constide Usu feud. pag. ccvn : Pro Seruris de Hie jacet in tumulo Dux, per quern Servitus isto portis Gornaci, etc.] Synodus Exoniensis tutam annonam mixtum, ut non sit eis Fit Celebris templo, laus, virtus, gloria Ghristo. ann. 1287. cap. 4 : Sit corpus Dominicum grave jejunium,dumministrant, sustinere. Vide Servitium. repositum in bursa mundissima, et ipsa | SERVITOR, Qui ecclesiae alicui deser| 2. SERVITUS, Ministerium, offlcium. includatur sub Serura in pyxide munda vit, Gallice Desseruant. Concil. Senon. ann. 1239. apud Marten, torn. 7. Ampl. Charta ann. 1229. torn. 1. Chartul. S. et honesta, etc. W. Thorn, ann. 1321 : Collect, col. 138: Monemus abbates et Vandreg. pag. 10 : Ego Richardus Angli- Hsec omnia cum suis hanaperiis, clavibus, priores conventuales, quod lot Servitores cus famulus dom. Abbatis et Conventus S. et Seruris. Fleta lib. 1. cap. 20. 69 : De in abbatiis et prioratibus sibi subditis ins- Vandregesili vendidiet concessi Rothaisise his, qui Seruras, feneslras, ostia.... fregetituant, si ad hoc sufficient facultates nepoti mess et Eliss Amiot sponso suo.... rint. Lib. 2. cap. 72. | 3: Facilis ingressus locorum, quot ibi deservire solent. Tes- totam integre Servitutem meam quam ha- prsebet plerumque fragilitati peccandi tam. Beraldi dom. de Rupeforti ann. bebam et tenebam a dom. Abbate et Con' voluntatem , et salves Serurse famulos 1383. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. ventu S. Vandregesili, quam dictam Ser- reddunt apertos. Adde Statuta Provinpag. 325: Lego Servitoribus ecclesiss de vitutem pater meus et ego possedimus. cialia S. Edmundi Archiep. Cantuar. Melhau unum sextarium frumenti Tali vero conditions quod ego dictus Ri- ann. 1235. cap. 9. et Provinciale CantuaVolo et ordino quod dicti Servilores eccle- chardus habebo et tenebo dictam Servitu- riense lib. 3. tit. 27. [Vide Serrura.] siee de Melhau teneantur et debeant facers tem usque ad obitum meum , reddendo 1 SERURA.RIUS, Serarius, serarum faanno quolibet anniversariummeum. Cone. inde annuatim dictse Rolhaisise et dicto bricator, Gall. Serrurier. Acta S. FranHispal. ann. 1512. inter Hispan. torn. 4. Eliss sponso ejus vel heredibus suis duo cisci de Paula torn. 1. April, pag. 151 : pag. 10 : Jubemus ut nullus parochus nee quarteria bladi de redditu Augusti mei... Maritus suus qui tune erat et adhuc est Servitor beneficii omittat dicere in sua pro saisina venditionis dictss Servitutis. Serurarius, onus habebat fabricandi ferhebdomada vel diebus quibus tenetur ce- Vide in Servitium. raturam, videlicet, seras, claves et alia lebrare Missam populo de festo, vel feria 1 SERVITUS, Minister ipse. Epist. Ale- necessaria ad clausuram conventus. Vide occurrenti. Vide in Servire 1. xandri III. PP. inter Cone. Hispan. torn. Serator. j SERVITORES, Familiares, honorarii, 3. pag. 382 : Sub interminatione anathe% SERURARIUS, [Serrurier. (Gloss. Lat. qui non ex offlcio alicui, sed ad honores matis districtius inhibeatis, quod bestias Gall. Bibl. Insul. E 36, xv. s.)] tantum serviunt. Charta ann. 1409. ex tragini prsescripti monasterii cum homi>|e SERUSA, [Cerussa : Pro muntaScnedis Praesid. de Mazaugues: Jus in- nibus aut servitutibus suis nulla rations tura dicte lane, sive dealbatura cum quirendi, procedendi ac puniendi officia- invadant, nee aliquam eis injuriam vel alumine, Serusa et alia necessaria ad tes et Servitores nostros qui Volentes di- molestiam audeant irrogare. Vide Ser- dealbandum dictam lanam. (Archiv. cuntur, et sunt ad honores et nostrse vitium. Vatic. Thesaurar. secreta, an. 1451, SERVITUTES EXA.CTORIJE et coactitise, f- 71.)] Majestati ac curias continue actu non SERVUS, Servi, apud veteres Gallos et serviunt. Infra: Servitoresseufamiliares. Prasstationes, vel opersa serviles, Cor>j< [ Alie quamplures persone et Ser- vees. Ordericus Vitalis lib. 6. pag. 604 : Germanos alii fuere a seryis Romanis Aliam nempe decimss medietatem de eo eorumque conditio longe diversa. Tacivitores sine ordine. (Diar. Burchard. Monachi Columbenses tali tenebant pacto, tus, de Morib. Germanor. : Servis, non d. Thuasne, II. 123. an. 1494.)] ut | SERVITORES, Deyoti, qua notione omnes Episcopales consuetudines, et in nostrum morem, descriptis per famiServiteurs etiam dicimus, in Statutis omnes exactorias Servitutes persolverent liam ministeriis utuntur, suam quisque pro illo. Infra : Homines de Parco omnino sedem, suos penates regit: frumenti mocriminal. Saonse pag. 113. SERVITRIX, Famula. [Rolandinus Pa- absolvit, ut nullam sibi coactitiam exhi- dum dominus, aut pecoris, aut vestis, vel tav. in Chr. apud Murator. torn. 8. col. beant Servitutem, nee earn nisi in genera- colono injungit, et servus hactenus paret. 181: Factum enim est ludicrum quoddam lem Principis Normannise expeditionem. Quibus quidem verbis satis designancastrum, in quo positse. sunt dominse cum [* Non operas serviles sunt, sed Prsesta- tur ejusmodi servi, quos Adscriptitios virginibus sive domicettabus et Servitrici- tiones, quae ex jure vel usu exigi pos- glebes vocabant, quales ferine fuere apud

SER
nostros, qui servorum nomine censebantur, de quibus a nobis utcumque collecta, et prout occurrerunt, hie proponemus. Servi porro, ut est in Legibus Henrici I. Regis Anglise cap. 76. alii naturge, alii facti, alii emptione, alii redemptions, alii sua vel alterius datione. De hisce omnibus fere servorum speciebus egimus variis in locis, ac prsesertim in vv. Capitalis, Nativus, Originarius, Obnoxiatio, etc. Ad eos vero, qui redemptione facti, hie dicuntur, referri debent, quse habent Assisise Hierqsol. MSS. cap. 191 : 11 y a une autre assise propre, que quant home est arreste par dethe, que il ne puisse payer, et celui, ou ceaus, a qui il doit, et ne pent payer, requierent au Seignor que il lor livre par I'assise celui, qui lor doit la dethe, et le Seignor leur doit livrer, et que il le peuvent tenir en fers, ou en prison, s'il ne les paye, toute sa vie, donnant li a manger et a boire suffisamment sa vie sostenir pain et aigue, et robe a vestir si que il ne meure par faute de robe, et se il le font labourer, que son labeur soit conte au feur corable des laborans qui laborent de celui labour, que li fera laborer, et abatre de sa dethe, ce que il deservira de son labour. Servi, ut olim apud veteres, etiam apud nostros vsenum exponebantur : cujusmodi venditionis formulae exstant apud Ma'rculfum lib. 2. form. 22. et Labbeum torn. 2. Miscellan. pag. 493. Vide Gregor. Turon. lib. 3. Hist. cap. 15. Servi vero venalitiarii, seu vsenum expositi, ramum gestabant in capite. Warnerius MS. in Caprum Scottum Poetam :
Ducitur ad portum gestans in vertice ramum, Venalem Moriuht nosceret ut populus.

SER
mabatur. Lex Alaman. tit. 8. edit. Tilii Heroldi: Si quis servum alienum occiderit, sol. 12. in capitali restituat: aut cum alio servo, qui habet 13. palmas cum pollice replicato, vel 2. digitos in longitudinem, et S. solidos in alio pretio superponat, quod fiunt simul solidi 15. Charta Alamannica Goldasti 3 : Let alium mancipium undecim manuum longum. Vide Gujacium lib. 20. Observ. cap. 3. et eumdem Goldastum ad Dositheum pag. 28. 5S1P Servi pignus dabantur et recipiebantur. Lex Alaman. tit. 86. |1 : Si quis pignus tulerit contra legem, aut servum, aut equum, etc. $833* Servum , cui dominus oculum eruit, vel dentem excussit, liberum dimittendum esse statuit liber 6. Capitul. cap. 14 : Si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillse, et luscos eos fecerit, dimittat eos liberos pro oculo quem eruit. Dentem vero si excusserit servo vel ancillse suse, simili sententia subjacebit. Si vero occiderit, poenitentise per biennium subjicitur, ex Addit. 4. cap. 49 : Si quis servum proprium sine conscientia judicis occiderit, excommunications vel pcenitentia biennii reatum sanguinis emundabit. Servi matrimonia ita inibant, ut invito, aut inconsulto domino, ancillis ; etvicissim ancillse servis aliorum dominorum copulari non possent, pro qua licentia certam denariorum summam exsolvere tenebantur, ut in voce Forismaritagium docuimus. Liberorum vero hominum matrimonia cum ancillis apud Wisigothos gravi poena interdicuntur, in Lege Wisig. lib. 3. tit. 2. 2. 3. In Lege Salica tit. 27. 3. Exstat Charta in Tabul. S. Germani Parisiis Hugonis Abbatis ann. 1140. in qua hsec habentur : Quidam homo Ansellus nomine Major S. Martini Turonensis de villa, quse Domna Maria de Montosis nominatur, adiit prsesentiam nostrum, petens a nobis, quatenus quamdam mulierem, Lethois appellatam, de familia B, Germani procreatam, quam in uxorem ducere volebat, a servili conditione solveremus. Sibi enim earn, nisi liberam, matrimonio jungere non licebat, etc. Francus, qui alienam ancillacq sibi publice iunxerat, cum ea in servitio permanebat. Id juris etiam obtinuit olim in Gallia nostra. M. Pastorale Ecclesise Paris, ann. 1261 : Petrus dictus Rex, oriundus de Lagiaco, commorans apud Civilliacum, asseruit et recognovit in jure coram nobis quod ipse duxit in uxorem Gilam, quondam uxorem defuncti Petri de Origniaco defunctam, feminam de corpore Ecclesise Parisiensis. Asseruit etiam et recognovit dictus Petrus in jure coram nobis, quod ipse ob hoc de consuetudine generali ipsius patrise factus est homo ipsius Ecclesise Parisiensis, etc. Sed et in Flandria Galbertus in Vita Caroli Comitis Flandrise n. 12: Quicumque secundum jus Comitis ancillam liber in uxorem duscisset, postquam annuatim earn obtinuisset, non erat liber, sed ejusdem conditionis erat effectus, cujus et uxor ejus. Vide Gualterum Teryan. cap. 15. et Labbeum torn. 1. Miscellan. pag. 541. torn. 2. pag. 468. Contra, Jure Anglico, thorus mariti liberi facit uxorem natiyam liberam in vita viri,finito vero matrimonio uxor ancilla redit in servitutem, ut est apud Bractonum lib. 4. tract. 1. cap. 21. 4. et in Fleta lib. 5. cap. 26. | Quod etiam apud nos obtinet in viris nobilibus, qui uxores non nobiles ducunt quae maritorum privilegiis gaudent, dum ii superstites sunt. Wichbild.

SER

455

Apud veteres collo appensum titulum estabant. Vide A. Gellium lib. 4. cap. . Budseum in Annotat. Prior, et Scaligerum ad lib. 4. Propert. * Servi, cum a dominis vendi poterant, nihil mirum, si eos cum re qualibet commutaverint ; quod factum legimus in Transact, inter dom. de Bellojoco et capit. Autiss. ann. 1281. ex Chartul. S. Steph. Autiss. : Lequel Humbert en eschange de ce, bailie audit chapitre tous les hommes et les femmes, que luy et sa femme havoient ou pouvoient avoir, ou devoient havoir a Egligny, a Cherluy, a Porrein et a Espoigny, sers et serves de chefs et de corps, avec la progeniee et la sigance de tous les hommes et de toutes les femmes. Servorum pretium commune apudRomanos fuit 20. aureor. ex leg. 31. D. de Minor. (4. 4.) et leg. 1. 0. de Com. serv. mancip. (7,7.)Varium ac diversum tamen fuit, secundum servorum dotes. Gregorius Turon. lib. 2. Hist. cap. 5. de Servo: Quo invento, obtulerunt homini munera : sed respuit ea, dicens, Hie de tali generatione decem auri libris redimi debet. Ibidem, servus alius venditur 10. aureis. Vide eumdem lib. 6. cap. 36. Servus aut ancilla valens sol. 15. aut 25. in Lege Salica tit. 11. 5. [Statuta crimin. Saonae cap. 18. fol. 25 : De percussione Sclavorum utriusque sexus. Nulli enim liceat taliter capiendo vel ducendo interftcere, vel graviter vulnerare, nisi forsan se telo defenderent, quo casu occidens vel vulnerans puniri possit, nisi dumtaxat ad restitutionem pretii servi occisi, vel vulnerati, quod pretium taxari per magistraturn Saonae nequeat ultra florenos quinquaginta.] Statura in servis observabatur et aesti-

Magdeburgense art. 3 : Constitutionibus antiquorum Principum cautum esse legimus, si homo liber servam in matrimonium duxerit, proles ex ea genita patri et non matri sequari debet. Principes autem potentes de consensu communitatis sanxerunt, quod filii jura nanciscebantur patris, etfiliaematris. Recitatur tamen, quod tempore Friderici eo nomine primi Imperatoris, statutum fuit, si liber homo servam superduxerat, vel ingenua servum, quod proles ilia utriusque sexus matrem sequi deberet, et non patrem. A juris autem principio hoc fuit jus, quod liber partus nunquam servilem procreavit parturn. A temporibus autem Wikmanni Episcopi jure frequentatum est, et per Henricum eo nomine VI. Imperatorem statutum, quod utraque proles, filius, et filia nascuntur secundum matrem et non patrem : hoc est, ventrem ipsum sequuntur, etc. In Anglia nunquam matris, sed patris conditionem semper sequuntur liberi ex ejusmodi servorum matrimoniis prognati : quia semper de patre, non, a matre generationis ordo texitur, ut est in Legibus Henrici I. Regis Angl. cap. 77. et 78. Quibus consona habent Fortescutus cap. 42. Fleta lib. 1. cap. 3. 2. et Littleton, sect. 187. Vide Bractonum lib. 4. tract. 1. cap. 21. 22. In Comitatu Cornubiae ea obtinet consuetudo, quod si liber homo ducat nativam aliquam in uxorem ad liberum lenementum, et liberum thorum, si ex eis duse procreantur filiss, una erit libera, et altera villana, quia ibi partiti sunt pueri inter liberum patrem et dominum uxoris villanse. Bracton. lib. 4. cap. 13. | 2. Liberorum ex ejusmodi matrimoniis status diversus fuit, secundum receptas apud gentes diversimode Leges. In Consuetudine Burbonensi art. 199. liberi ex legitimo matrimonio servi vel servse nati, sive uterque servituti obnoxii sint, sive horum alter, pejorem conditionem sequuntur, hoc est, servi fiunt. Quod videtur obtinuisse apud Francos, ex Marculfo lib. 2. form. 29. in Alemannia, et alibi, ex Chartis Alemann. Goldasti 1. 2. ex Constit. Conradi Imp. ann. 1028. et Friderici II. ann. 1220. apud Ughellum in Episcopis Sassenatensibus. Adde Edictum Theoderici Regis | 65. 66. Exstat in Tabulario S. Maglorii Parisiensis Charta, ex qua docemur id juris etiam locum habuisse apud nostros sub tertia Begum stirpe : In Nomine S. et individual Trinitatis Amen. Ego Ludovicus Dei gratia Francorum Rex notum volo fieri omnibus tam posteris quam prxsentibus quorumdam invida relatione auribus nostrss Sublimitatis intimatum fuisse, quemdam scilicet Henricum cognomento Lothoringum servum nostrum debere esse, et matre quidem illius libera existente ex paterna tantum origine servitutis maculam contraxisse. Sed quia honor Regis judicium diligit, querelam et causam istam in judicium posuimus, et diem inde statuimus. Die igitur statuta, convenientibus in unum in Palatio nostro amicis et fidelibus nostris, prsedictum Henricum monuimus,ut tanquamnoster servus, et ex nostro servo natus, sicut nobis dictum fuerat servitutis obsequium nobis impenderet. Henricus vero et se et patrem suum servum nostrum vel fuisse vel esse omnino negavit, et ab omni servitute se 25. et eum defendere paratus fuit. Quoniam autem objectse servitutis aberat testis, accusator defecerat, communi consilio diffinitum est, ut ipse Henricus su& libertatis jurator et comprobator existeret, et jura-

456

SER

SER
conditionis succedunt, dummodo communes in bonis sint, unaque cum iis degant. Qupdsi ab iis divisi sint, eorum hsereditas jure mortua? talliae ad dominum pervenit. Eadem habet Arvernensis cap. 27. art. 8. 6. Vide M. Pastorale Ecclesiae Parisiensis lib. 1. ch. 26. et Cqnsuetudinem Tolosae, rubr. de Homagiis. Exstat in Tabulario S. Diqnysii Novigenti Charta Roberti Comitis Belismensis, qua res servorum suorum omnium morientium, sicut mos sibi deferebat, tarn in sedificiis, quam in rebus 'aliis, S. Dionysio Martyri, sibique servientibus concedit. [Vide Glossarium Juris Gallici voce Eschange.] SSW Servis lanceas usus prohibetur, in lib. 5. Capital, cap. 247 : Et ut Servi lanceas non portent. SSS" Varia fuit et diversa pro variis temppribus et locis servos libertate donandi ratio : quas omnes cqnsuetudines attigimusinvoce Manumissio. Huic vero quae accepto a servis libertatis pretiq fiebat nonnulla addere placet lectori haud ingrata, ut confidimus. Judicium testam. Bernardi Comitis Bisuld. ann. 1020. in Append, ad Marcam Hispan. col. 1030 : Servos vero omnes suos masculos quos in domo sua retinebat mandavit liberos facere propter remedium animae suse... Adalbertus de Casas donet quinque uncias de auro ad S. Maria de Cubera ad crucem faciendam, et faciant ilium liberum. Arnullus de Riopullo donet quinque uncias de auro ad S. Petro de Castronovo propter crucem quod ibidem debebat, et faciant ilium liberum. Amalvino de Tugurio et Tedmar de Viriols donet unusquisque uncias duas de auro ad S. Maria de Finistras, et faciant eos liberos. Charta manumissionis ann. 1217. ex Tabul. Montol. : Nos duo fratres Petrus Vebaldi et Guillelmus Arnaldi per nos.... solvimus, diffinimus et ab omni jugo servitutis liberamus te Raymundam feminam nostram et omnes infantes qui de te nascentur, et omnem posteritatem quse de illis exierit in perpetuum, et damus atque etiam dimittimus Domino Deo et B. M. Virgini et omnibus SS. Dei et marito sive marilis si forte eos habueris, quidquid in te habebamus vel habere debebamus, ita quidem quod tui infantes qui de te nascentur et omnis posteritas quse de illis exierit in perpetuum possitis facere omnem vestram voluntatem a vobismet ipsis et ab omnibus rebus veslris prsesentibus et futuris sine omni nostro nostrorumque relentu et reblandimento, quia ab omni jugo servitutis, aparte dominii et homagii noslri liberos et absolutos, sicut melius did vel intelligi potest ad vestram vestrorumque utilitatem yos facimus cum hac praesenti carta vobis in perpetuum valitura, recognoscentes et cognoscentes quod pro hac absolutione et diffinitione recepimus a rebus amicorurn tuorum quatuor solidos Melgorienses, ut hsec carta firma et stabilis permaneat. S3" Observandum vero libertatis munere donari eum non posse, qui ex parentibus servis natus, per triginta annos ipse in servili conditione perstitit, ex Addit. ad Leg. Longobard. til. 4. 10 : Quod per triginta annos servus liber fieri non possit, si pater illius servus aut mater ejus ancilla fuerit. [** Lothar. 95. Confer Grimoald. 1.] Servi, Clerici fieri vetantur, antequam libertatema dqminis suis consecuti fuerint, in Canonibus Apostol. in Nov. 123. 117. in Concil. Aurel. III. cap. 26. Aurelian. V. cap. 6. in Oapitul. Caroli M. lib. 1. cap. 88. [** 82.J lib. 7. cap. 34. [** 51.]

SER
in Fragmentis Capitulor. edit, a V. 01. Steph. Baluzio cap. 2. in Capitulari 1. ejusdem Imper. incerti anni cap. 26. etc. Vide praeterea Vitam S. Theophanis Confess, n. 11. Flodoardum lib. 3. Hist, Remens. cap. 27. pag. 553. Consuetudinem Castellensem in Biturigib. art. 7. Vassorium in Annalib. Noviomensib. pag. 959. 960. Steph. Baluzium in Append, ad Capital, n. 105. 161. etc. Si autem inconsulto domino ad Clericatam promoverentur, Clericatus privilegio, domino petente, privabantur. Vide Probationes Hist. S. Aniani pag. 106. et Regiam Majest. lib. 2. cap. 13. ubi plura de servis non ordinandis ad sacros ordines, praaterea S. Leonem Epist. 1. cap. 1. Vitam Ludov. Pii ann. 817. etc. SSlf* Verum si servus scienteetnon contradicente domino in clero sortitus sit, ex hoc ipso liber et ingenuus fiat, in Fragm. Capital, cap. 2. apud Baluz. torn. 2. Capitul. col. 361. 32IF" Idem statuitur in Capitular. Aquisgr. ann. 789. cap.22. pro servis qui vitam monachicam suscipere volebant, ut scilicet praeter consensum dominorum non admittantur : quod tamen certis limitibus conclusit Capitulare 1. ann. 805. 111 : De propriis servis vel ancillis, ut non supra modum in monasteria sumantur ne deserenlur villse. Adde lib..l. Capitul. cap. 106. * Audiendus omnino hac de re Bellomanerius cap. 45. in Consuet. Bellovac. MSS. pag. 121. v. col. 2 : 11 duit moult bien au seigneur, quant il voit que son homme de cars devient clerc, que il traie a I'evesque et que il li requiere que il ne li fache pas couronne ; et se il li a faite, que il li oste : et li evesque i est tenus. Requirebatur praeterea superioris domini seu regis consensus, ut qui, illo non petito, ad presbyteratus etiam ordinem et ad beneficium ecclesiasticum fuerat promqtus, in servitutem, non domini proprii, sed superioris, redibat; qui usus posterioribus quoque saeculis, saltern in quibusdam provinciis, obtinuit, ut discimus ex Lit. ann. 1474. in Reg. 204. Chartoph. reg. ch. Ill : Dimanche Colconnet prestre chanoine en I'eglise cathedrale de Chaalons,... pour ce qu'il est issu de Serve condition et qu'il n'a este manumis que par seigneurie ou seigneurs naturals tant seulement, par quay, selon la coustume de nostre pays de Champagne, il est retourne envers nous en semblable servitude, qu'il estoit envers sesdiz seigneurs naturelz, paravant ladite manumission, etc. Servorum testimonia. Servis non credendum , si crimen alicui objecerint, statuit Lex Wisigoth. leg. 2. tit. 4. 4. ut et dominos accusantibus, Edictum Theoderici 48. et Capitula Caroli M. lib. 6. cap. 144. [** 146.] lib. 7. cap. 148. 342. [ 208. 440.] Ex Consuetudine Burbon. art. 205. servorum perinde ac aliorum liberas conditionis hominum admittuntur testimonia. Sed et juri stare possunt inconsulto domino, art. 206. Servorum Regiorum admittebatur testimonium, ex Lege Wisigoth. leg. 2. tit. 4. 4. et ex Lege Burgund. tit. 60. 3. Ludovicus VI. Francorum Rex ann. 1108. Ecclesias Parisiensi indulsit, ut illius servi in omnibus causis, placitis ac negotiis adversus omnes homines tarn liberos quam servos liberam et perfectam haberent testificandi et bellandi licentiam, ita ut nemo eorum testimonio pro Ecclesiasticse servitutis occasione calumniam inferat. Id firmavit postea Paschalis PP. 8.

mento suo nos super hoc certos et omnino quietos redderet, quod et factum est, etc. Actum Parisiis ann. 1112. Lege Longobardorum, mulier libera, quae servo nupserat, non modo statum mariti sequebatur, sed et ad Palatium pertinebat. Praeceptum Pandulphi Principis Capuae apud Camillurn Peregrinum in Hist. Longob. : Concedimus tibi, qui AdelmundOj omnes mulieres liberas fosminas, quae sibi copulaverunt vel copulaverint luos servos maritos. Capital. Adelchisi Princip. Benev. cap. 1 : Si citjuscumque servus liberam uxorem tollere, qui ad Palatium juxta legem pertinebat, utique pessima extitit consuetude, ut eas personas, quisquis vellet, expeteret. Amodo autem et deinceps slatuimus, ut tanta perversitas nullum habeat locum, sed ipse solummodo eos habeat semper, cujus primum ille fuerat servus, etiamsi illos ad Palatium nunquam repetant. Habetur istius Cqnsuetudinis Diploma ejusdem Adelchisi in Chron. S. Sophias Benevent. pag. 645. Id etiara statutum a Frothone Danorum Rege auctor est Saxq Grammaticus lib. 5 : Si libera consensisset in servum , ejus conditionem szquaret libertatisque beneficio spoliata, servilis fortunss statum indueret. In -Legibus Scaniae apud Andream Suenonis lib. 6. cap. 5 : Matris conditionem sequitur semper partus, ut sit liber partus ex libero ventre procreatus, licet pater servilis conditionis onere premeretur : vel si servus ex ventre servili progenitus, quantumcumque pater inter ingenuos nobilitatis genere prsefulserit. Sed haec attigisse sufficiat, cum omnia, quae de servorum matrimoniis habent Concilia, Regum Capitula, Chartae yeteres, et Consuetudines municipales, hie inserere baud facile sit. Consulat igitur, qui plura volet, Excerpta Egberti Archiep. Eborac. cap. 124. Synodum Vermeriensem ann. 752. cap. "6. 7. 8. 13. 19. 20. Capitulare Compendiense ann. 757. cap. 6. Capital. 3. ann. 819. cap. 3. Observantias Regni Aragon. lib. 6. tit. de Privilegiis dominae Infantione 1. M. Pastor. Eccles. Parisiens. lib. 2. ch. 127. 128. 131. 135. lib. 3. ch. 14. lib. 5. ch. 9. Liberorum matrimonia. In Gonsuetudine Burbonensi art. 208. possunt servi liberos suos in matrimonium collocare, iisque bqna sua mobilia tradere, ita ut eorum liberi ac bona priorem semper conditionem sequantur. De Servorum nothis liberis, ita sancit Consuetude Burbonensis art. 194. Nothi ex ancilla et homine libero conditionem matris sequuntur. Contra nothi ex muliere libera et homine servo sequuntur conditionem patris, remanentque nude nothi. * Qui Serfs pissenez appellantur in pago Nivernensi, ut testis est Raguellus. Bona servorum. In Consuetudine Burbonensi art. 201. 202. servi prsedia sua liberse conditionis hominibus vendere non possunt, quod si vendiderint, in commissum ad dominum perveniunt. Contra vir liberas conditionis praedium suum servo vendere potest. Vicissim servi in servos sive per donationem sive per venditionem bona sua transferre, aliosque contractus inire invicem possunt, inconsulto domino, dummodo ejusdem domini sint servi. Servorum successores. In eadem Consuetudine Burbon. ann. 200. liberse conditionis yiri vel feminae servis nusquam, sed servi agnatis liberae conditionis succedunt. Art. 207. Servi agnatis ejusdem

SER

SER

SER

457

Kl. Febr. ann. 1114. qui hsec subdit, non dicti. Charta divisionis Imperil Caroli sulum Andegav. cap. 11. apud Acher. esse sequum Ecclesiasticam familiam iis- M. cap. 6 : Servi, qui jam Casati sunt,... torn. 10. Spicileg. pag. 493 : Edicto prxdem conditionibus coerceri, quibus servi mancipia non casata. Vide Traditiones cepit... ne lixse, ne gregarii Servi agmen secularium hominum coercentur. Exstant Fuld. 1.2.-trad. 40. 70. eorum sequerentur. hsec decreta in M. Pastorali ejusd. Ec* SERVI JUDICES, iidem qui Servi vicaT SERVI CENSUALES, Villani, censui clesise leg. 19. ch. 13. 71. et 84. quae des- obnoxii. Charta ann. 963. apud Calmet. rii, Qui vices domini agunt, ejusque nocripta sunt a Ph. Labbeo torn. 2. Miscel- inter Probat. Hist. Lotharing. torn. 1. mine aliis jus dicunt. Vide supra Judices lan.pag.597. et seqq. Simile privilegium col. 371: Dedit itaque prsetactus Comes ad servi. indulsit idem Ludovicus anno 1110. ser- S. Maximinum de rebus suse proprietatis * SERVI MANUALES, iidem qui Minisyis Monasterii S. Martini de Campis, legali traditione mansum unum et dimi- teriales, certis pperibus et ministeriis in cujus Historia habetur pag. 22. ut dium, cum Servis censualibus, etc. Vide domesticis addicti. Charta ann. 867. et servis Monast. S. Mauri in Charta in Census pag. 260. col. 3. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. ann. 1118. descripta a Gallando lib. de | SERVI CIVITATISfiscalibussequi-sevi col. 514 : Donamus ibidem alias SerFranco Alodio pag. 263. [et a D. De parantur, in lib. 4. Cod. Theod. tit. 9. vos nostros manuales ministeriales,Rodulo Lauriere torn. 1. Ordinat. Reg. Franc, leg. 4 : Mulieres, quse fiscalibus vel ci- coco cum Teuderada uxore sua: Ildepranpag. 3. qui aliam ejusd. Regis subdit vitatis Servis sociantur, ad hujus sanc- dello pistrinario cum Dativa uxore sua : ibid. pag. 5. pro servis Eccl. Carnot. tipnis auctoritatem minime pertinere san- Gottefredo lavandarius cum Frontnberga ann. 1128.] Adde Jacobum Petitum ad cimus. uxore sua, etc. Pcenitentiale Theodori pag. 309. 352.452. SERVI MASSARII, Massss, seu prsedio 1 SERVI COMITUM memorantur in 454. 578. 584. Edicto Pistensi cap. 15. addicti, servi glebae, in Lege Longob. 5SQF" Id erat Regiorum et EcclesiastiSERVI CONSUETUDINARII, Serfs cous- lib. 2. tit. 32. 3. [* Rothar. 238.] Servus corum servorum privilegium ut ipsi in tumiers, in Consuet. Marchensi art. 126. rusticanus, qui sub massario est, lib. 1. judicio de rebus suis resppnderent. Lex dicuntur, qui domino tres tallias in pe- tit. 11. | 5. [ Rothar. 132.] Servus de Ripuar. tit. 58. 20 : Servi autem Regis cunia, et avenam et gallinam debent, masaro, vel de massaritia, seu manso, in vel Ecclesiarum non per actores, sed ipsi aut praestant, quolibet anno propter prse- Charta Tirpimiri Ducis Croatiae apud pro semet-ipsis in judicio respondeant, et dium seryituti obnoxium. Vide Consue- Joannem Lucium lib. 2. de Regno Daisacramenta absque tangano conjurent. tudlnarii in Consuetudo 4. mat, cap. 2. >;:; Alii vero per suos dominos respondeSERVI MINISTERIALES, Qui dpmi miSERVUS DISRATIONARIUS. Vide sunistrabant. Aldio vel servus ministerial, bant, ex eadem Lege tit. 30. 1 : Domi- pra Disrationarius. nus ejus in judicio pro eo interrogates SERVI DOMINICI, id est, compulsores in Lege Longob. lib. 1. tit. 8. | 1. 2. 3. respondent. exercitus, quando Gothos compellunt in etc. [** Rothar. 76. sqq.] Servus mimsteIn Consuetudine Burbonensi art. 189. hostem exire, etc. in Legibus Wisigoth. rialis probatus, et doctus domi, lib. 1. tit. 204. servorum alii sunt, qui ex eo, quod lib. 9. tit. 2. | 2. Qui in hostem exire com- | 2. [* 130.] Adde Recapit. Legis Sa11. talliis servilibus sunt obnoxii, pro servis pellunt, 15. licae c. 11.15. et Papianum lib. Resp. tit. habentur : alii servi 4. denariorum apSERVI ECCLESIASTICI, appellati ii, qui 3. ubi Servus ministerialis post servum pellantur, de quibus egimus, ubi de Co- ad Ecclesiam pertinebant, in Decretione actorem ponitur. Servorum autem minispitalibus, id est, hominibus, qui censum Childeberti Regis cap. 13. in Lege Lon- terialium, vel etiam eorum, quos Artifidebent de capite, quos etiam homines de gob. 1. 1. tit. 9. 30. 36. [ Ludov. P. 10. ces vocat Paulus leg. ult. de oper. sercorpore, vel de casalagio nuncupabant. Lothar. 58.] in Capit. Caroli M. lib. 7. vor. (7, 7.) is erat status, ut certis miniDe iis suis locis multa congessimus. cap. 335. [ 423.] in Capit. 3. Lud. Pii steriis addicerentur : unde cum vssnum Utriusque servorum speciei par ferme ann. 819. c. 7. etc. Servi Ecclesise, in De- exponebantur, sciscitabantur emptores, fuit conditio; cum et servilibus obse- creto Childeberti | 8.13. in Lege Ala- quid operis scirent, ut est apud Gregoquiis penitus addicti, et dominis suis, mann. tit. 8. 21. in Lege Bajwar. tit. 1. rium Turon. lib. 3. Histor. cap. 15. Hinc ratione originis omnino essent obnoxii. cap. 14. g 1. in Decreto Tassilon. de po- Servus arator, in Lege Burgund. tit. 10. Adscriptitiorum igitur alii erant servi pularib. Legib. | 12. in Capit. Caroli M. in leg. 1. Cod. Th. de Pignonb. (2, 30.) et Fiscales, alii Ecclesiastici, alii Benefi- lib. 7. c. 212. p* 290.] in Concilio Com- ubi Anianus servos cultores habet. Serciarii, etc. De quibus nomenclaturis si- pendiensi ann. 757. cap. 4. etc. Pascha- vus argentarius, ibid. tit. 21. | 2. Servus gillatim dicemus. lis PP. pro Ecclesia Parisiensi in M. aurifex, ibid. tit. 21. | 2. Aurifex electus, 1 SERVI ARATORES, Agrorum culto- Pastorali lib. 19. ch. 13 : Pro eo, quod apud Papian. lib. Resp. tit. 3. Servus res, in Cod. Theod. lib. 2. tit. 30. de ipsius Ecclesisz, qui apud vos Servi vulgo berbicarius, in Lege Alamann. tit. 98. Pignor. leg. 1 : Non Servos aratores, aut improprie nominantur. Vide Ecclesias- Virvicarius, apud Papianum lib. Resp. boves oratorios pignoris causa de posses- ticus 4. et in Oblati 2. ubi alia obser- tit. 3. Servus bubulcus de sala, in Lege sionibus abstrahunt. Vide Servi ministe- vamus. Longob. lib. 1. tit. 11. [* Roth. 130. sqq.] riales. SERVI FISCALES, vel fisci, dicti ii, qui Servus caprarius,in Lege Longob. lib. 1. SERVI BENEFICIARII, Benefidis seu ad fiscum, Regem vel Dominum specta- tit. 11. 7. [** Roth. 136.] Servus carpenprasdiis datis ad beneficium, addicti, et bant, in leg. 3. et 4. Cod. Th. Ad sena- tarius, in Lege Salica tit. 11. 5. et apud qui in iis servi glebse erant, et cum prae- tuscons. Claud. (4,9.) in Lege Wisigoth. Papianum tit. 3. Servus cuslos equorum, dio ad beneficiarium transierant, inLege lib. 5. tit. 7. 115. 16. lib. 9. tit. 2. 9. lib. apud Greg. Turon. lib. 2. Hist. cap. 15. Longob. lib. 1. tit. 9. | 30. 36. [* Ludov. tit. 2.14. in Concilio Tolet. III. c. 15. Servus faber gsrarius, in Lege Burg. tit. 10. P. 10. Lothar. 58.] in Capit. 1. Lud. Pii apud Rabanum Maurum lib. 7. contra 21. | 2. Servus ferrarius, ibid, et apud ann. 819. c. 1. et in Capit. 3. ejusdem Judeeos c. 44. Servi fiscalini, in Decreto Papianum tit. 3. Servus molinarius, in anni cap. 7. Agobardus Lugdun. de pri- Childeberti 13. in Lege Longob. lib. 1. Lege Salica tit. 11. 5. Servus porcarius, vilegio et jure Sacerdotii c. 11: Habeo tit. 9. | 30. 36. in Capit. Caroli M. lib. 7. Lege Burgund. tit. 10. Lege Salica in unum clericionem, quern mihi nutrivi de cap. 335. p* 432.] Homines fiscalini Re- tit. 11. 5. Alamann. tit. 98. | 2. Longob. Servis meis propriis, aut Beneficialibus, gii, in Capitulo 2. ad Legem Salicam 7. lib. 1. tit. 8. 29. 30. tit. 11. g 7. [* Roth. sive pagensibus, etc. Vetus Notitia ex Servi, qui regalibus servitiis mancipantur, 357. 358. 136.] et apud Papianum tit. 3. Tabulario Persiensi ch. 14: Ibique adve- quorum ea erat praerogativa, ut eorum Servus rusticanus, et qui sub Massario niens Moyses Advocatus Hildebranno Co- sacramentis crederetur, et Palatinis of- est, in Lege Longob. lib. 1. tit. 6. 4. miti,... mallavit hominem aliquo, nomine ficiis honorari possent, in Lege Wisi- tit. 8. | 17. 24. tit. 11. 3. 5. [Roth. 386. Dodono, quod Servus erat Domno Karlo goth. lib. 2. tit. 4. | 4. Id autem erat Re104. sqq. 125. 134. 132. ubi Servus massade suum beneficium, de villa, quas dicitur gis privilegium in servos suos, ut nulla rius.] Servus sartor, in Lege Burgund. Jovo, inpago, qui dicitur Augustidunense, prescriptions eos amitteret, sed ei res- tit. 21. | 2. Servus stotarius, in Lege Alaetc. Infra : Ad pedes ipsius Moyse jacta- titui deberent, in cujuscumque terra in- mannor. tit. 98. Servus sutor, in Lege vit, atque recredidit, quod Servus erat venirentur, quod contra obtinebat de Burgund. tit. 21. | 2. Servus vaccarius, in Domno Karlo Rege dejamdicta villa Jovo. cseteris servis, qui septennio in aliorum Lege Alamann. tit. 98. Servus venator, in Alia Notitia ibidem ch. 15 : Ibique ve- dominorum terris exacto, nulla facta de Lege Salica tit. 11. 5. Horum omnium niens Fredelus Advocatus Hildebrandi iis reclamatione, libertatem conseque- operaria servitus videtur appellari, in Comitis, mallabat hominem aliquo, no- bantur, ut est in Regiam Majestat. lib. leg. 6. Cod. Th. de Annonis civicis. mine Adelardo. Requirebat ei, quod Ser- 2. cap. 12. 14.15. 16. Vide Rhenanum (14, 17.) vus erat Domni Ludovici Imperatoris, de lib. 2. Rer. Germ. pag. 87. | SERVI PALATII, Qui in palatio mivilla Patriciaco, de parte genitoris sui noSERVI FUGITIVI. Vide Fug aces. nistrabant. Breviar. divisionis thesaur. mine Adalberto, de Beneficio Hildebrando, 1 SERVI FUNDORUM, Coloni, in Cod. Caroli Magni : Quarta (pars) simili modo et ipso servitio malo ordine recontende- Theod. leg. unica de communi divi- nomine eleemosynss in servorum et ancilbat, etc. dundo. (3, 38.) Vide in Servi aratores, larum usibus palatii famulantium sustenSERVI CASATI, Casis seu praediis ad1 SERVI GREGARII, Lixae. Gesta Con- tatione distributa veniret. vn 58

458

SER

SER

SES
scribit Berardus Bambergensis episcopus Chartam Henrici imperatoris in Lib. cens. eccl. Rom. quod ecclesia Bambergensis a Romano pontiflce peculiari jure dependeret, ut ex variis imperatorum diplomatibus eruitur. SERVA CHRISTI. Jo. Mariana lib. 4. de Reb. Hispaniee cap. 4 : Non ita pridem in Cantabrise montibus repertus est lapis hac inscriptions, HIG JAGET CORPUS BILEL.E SERVJE JESU CHRISTI. [Servissima omnium ancillarum vestrarum, in Formul. 8. novae Collect, apud Baluz. torn. 2. Capitul. col. 562. Vide in Serva 1.] FAMULUS CHRISTI. Inscriptio in Sacello S. Joannis Eyangelistae in Baptisterio Constantiniano: Liberatori suo beato Joanni Evangelistse Hilarus, Episcopus Famulus Christi. SERVI B. MARLE, Qui alias Servitse : quorum Ordo institutus in dioecesi Massiliensi sub regula S. Augustini a Benedicto Massiliensi ann. 1257. postmodum abrogatus in Synodo Lugdunensi sub Gregorip X. PP. Scribit Chopinus lib. 1. Monastic, tit. 1. n. 6. eedem Servorum B. Mariae Parisiis a Bonifacio VIII. datam Willelmitis, qui ab albis quibus utebantur, palliis, vulgo JBlans Manteaujc, nuncupabantur. Vide Miraeum in Originib. Ordinum Monastic, lib. 1. cap. 19. et Ughellum torn. 4. Ital. sacr. pag. 547. * SERVUS, pro Cervus, Servus cornutus, Vir cujus uxqr moechatur. Lit. remiss, ann. 1358. in Reg. 86. Chartoph. reg. ch. 428: Cum idem Johannes ex animo irato etinjuriose dictum Andream Servum nuncupasset; qua injuria ad usum et patrise (villae de Eska) consuetudinem, verburn turpissimi et pessimi opprobrii et in non modicutn dedecus injuriati esse dicitur. Aliae ejusd. ann. ibid, ch. 501 : Ipsum Colardum dictus Johannes contemptibiliter vocavit Servum cornutum redemptum. Vide Cornutus 1. T SESARE, pro Cessare, in Oharta Petri de Natalibus ann. 1350 : Vi, dolo, et frauds, et quacumque alia machinatione Sesantibus. | SESCALGUS, SESGALLUS, pro Senescalcus et Senescallus. Vide in hac voce. Inquisition, de Jur. Dalphin. in loco Visiliae torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 122 : In primis habet dictus Sescalcus, etc. Pluries ibi. Charta ann. 1312. ex Tabul. Eccl. Anic.: Suscentori XL. sol. vi. den. Sescallo totidem, etc. Adde Marten, torn. 2. Anecd. col. 480. SESCUM, Dimidium, in Glossis MSS. ad Canon. Concil. | SESGUPLUS, ut Sescuplex. Abbo de Obsid. Paris, apud Duchesn. Hist. Normann. pag. 37. lib. 1. vers. 83 :
Lignea Sescuplae siquidem superadditur arci.

j SERVI POEN.&, Qui ob crimen all- 579. ex qua haec excerpsimus : Qui olim quod fisco adscribuntur, in Codice Theod. conabaris natalium decora additis honoribus superare, nee credebas homini suftit. Si vagum leg. 2. (10, 12.) 1 SERVI STIPENDIARII, dicti ii apud ficere, si cseteris par esset, et pares non Schannat. in Tradit. Fuldensib. pag. 331. transgrederetur, in eum statum devenisti, qui pretio seu beneflcio conducti servi- in quo licet superior, nulli te debes superiorem reputare : minima subditorum tium prsestabant. SERVI TESTAMENT ALES. Leges Athel- tuorum supposilus, eo plus eris honorastani Regis post cap. 34 : Et secundum tior, quo te humilitas Christi accinget, et dictionem, et per mensuram suam conve- eorum plantas osculaberis, supra quorum nit, ut Servi testamentales operentur su- capita pedes tuos olim collocare dedignaper omnem schyram, cui prxest (Dorai- baris. Iste profecto jam tibi labor incumnus.) Ubi Somnerus servum testamenta- bit, ut sis omnium Servus, qui videbaris lem idem valere ac pacto conductum, omnium dominus ; et aliis incurveris, qui Anglis, a convenant servant. cxteros conculcabas, etc. Braulius Caesa1 SERVI TRIBUTARII , apud eumd. raugustanus Episcopus in Epist. ad IsiSchannat. ibid. pag. 332. qui prseter dor. Hispalensem : Redde, quod debes; operam manualem, ad certas res sub nam Servus es servorum et Christianoannui census nomine prsestandas tene- rumfut illic sis major nostrorum. Michael bantur. Patriarcha Alexandrinus in Epistola ad | SERVI TRIDUANI, ibidem, qui tresBasilium Imper. in Synodo VIII. act. dies sibi et totidem in dominicali ser- 7 : 6 apx^soi; SoOXo? TWV uatSwv TOU xupi'ou, viebant : quomodo Biduani, qui duos inscribitur: ut Signaltus Patriarcha tantum dies; et qui nullo tempore a Aquileiensis in Bullario Casinensi torn. servitio immunes sunt, Quotidiani di- 2. pag. 16 : Servus servorum Domini: et cuntur. Frotherius Episcopus Pictavensis ann. VSERVI VICARII, Qui vices domini 936 : Servorum Dei extimus. Epitaphium agunt in villis, ejusque nomine aliis Eriberti Archiep. Mediolanensis apud jus dicunt. Acta S. Rodulfi torn. 4. Jun. Puccinellum in Zodiaco Mediolan. part. pag. 124: Ut in quibusdam locis sibi sub- 2. pag. 207: jectis Servi vicarii, id est Judices impoNunc tumulor Servus servorum, Christe, tuorum. nantur. Vide Vicarii servi in Vicarius et Villicus. Denique Servus servorum Dei sese pariSERVUS APOSTOLORUM, id est, Eccle- ter inscribunt Adelardus Veronensis siae Romana?. Charta Ottonis III. Imp. Episcop. in Synodo Ticinensi ann. 876. ann. 1001. apud Ughellum torn. 2. pag. Maurus Cesenatensis Episcopus in 357 : Otto tertius servus Apostolorum, etc. Epist. ad Martinum I. PP. in Goncilio Ex quo loco restituendus alter pag. 644. Lateranensi: Joannes Episcopus Ravenubi idem Otto perperam inscribitur nensis ann. 898. in Bullario Casinensi Servus populorum, pro Apostolorum. torn. 2. pag. 37. Wibertus ejusdem Ec* Consule qua3 ad hsec Ottonis diplo- clesiaB Episcopus ann. 1086. apud Hieromata contra Fontaninium, qui ilia falsi nymumRubeum lib. 5. Hagano Episcop. arguebat, disserit Muratorius torn. 4. Bergomensis apud Mabill. et alii comAntiq. Ital. med. aevi col. 199. et torn. 5. plures. Denique in Formulis 17. 18. 19. rnl O/&O. ex Baluzianis, Episcopus, Ultimus serCUI. ^93 SERVUS ORUOIS CHRISTI. Ita Rober- vorum Dei Servus, inscribitur. tas sancti Stephani in Oelio monte SS3" lis omnibus, ipsis etiam RomaPresbyter Cardinalis Legatus Aposto- nis Pontificibus, prasiverat S. Augustilicae Sedis sese inscribit in Tabulario nus in Epist. 130. ad Probam et 217. ad Campanise ann. 1214. et in Tabul. Prae- Vitalem Oarthaginensem. monstratensi. Eumdem titulum usurpavere etiam SERVI DEI, Clerici, Monachi, in Con- Reges ac Principes. Gharta Adelfonsi cilio Liptinensi cap. 2. 7. in Cqncilio Regis Hispanise ann. 830. apud Sandosub Carlomanno ann. 742. et alibi pas- vallium : Ego Adefonsus Servus omnium sim : qui Dionysio Areopagitae OEpaTiEVTot servorum Dei, etc. Henricus Imp. in dicuntur, ex TY^ TOU 6eou xaOapas UTCY)P<TC'<X? Charta ann. 1041. apud Celestinum lib. xat Osparceia?. Accedere ad servitutem Dei 22. Histqr. Pergamen. Servum Servorum in Monasterio, in Poenitentiali Theodori Dei, se inscribit, ut et Sancius Rex cap. 11. Caesarius Arelat. Homil. 4. ad Aragonum in Charta ann. 1070. et OrMonach.: Si quis est, qui sibi de prsete- donius Rex in alia ann. 923. apud Anton. ritis illaesse vitas meritis blandiatur, et de Yepez in Chronico Ord. S. Benedict! adhuc se innocentem transisse putet ad torn. 4. et quidam Berlaius, in alia anni domini Servitutem, et ideo se credit secu- 1105. in Historia Monasterii S. Nicolai rum, etc. Infra : Nee hoc nobis sufftcere Andegav. pag. 40. putemus ad plenum salutem, quod inter In veteri Charta apud Ambrosium Servos Dei vel habitatione censemur, vel Moralem lib. 13. cap. 18. Monachi Servos nomine computamur. Eccl. 2 : Fili, acce- se servorum Dei pariter nuncupant: Ego dens ad Servitutem Dei, sta in timore, etc. Montanus Presbyter, simul et omnes Servi SERVUS SERVORUM DEI , Titulus, servorum Dei in unutn concordantes et quern summi Pontiflces sibi vulgo asse- consentientes in agone Domini, etc. Mox, runt, cujus moris auctorem Gregorium idem Montanus, Abbas dicitur. [CandiM. fuisse scribit Joannes Diacon. lib. 2. dus in Vita S. Eigilis saec. 4. Bened. de Vita ejusdem Gregqrii c. 1. ut Joan- part. 1. pag. 239: Inter quos (fratres) nis Patriarchae OP. qui seOecumenicum sane me ipsum, quamvis indignum et jactitabat thrasonicam ostentationem ultimum servorum Dei Servum, tamen et fastum suggillaret. Vide praeterea pio patris affectu in suam familiaritatem Matthaeum Westmonast. ann. 605. Ser- et gaudium introire concessit.] Sunt aurariumad Epist. 2. S. Bonifacii Archiep. tem Servi Dei, iidem, qui Monachi. Moguntini, Gussanvillam ad Epist. 64. * Eodem titulo usi sunt etiam abbaPetri Blesensis, Altaserram ad ejusdem tes. Charta ann. 821. inter Probat. Hist. Gregorii lib. 9. Epistol. etc. S. Emmer. Ratisbon. pag. 24: Ego inEo etiam usi non sernel leguntur Epi- dignus Servus servorum Dei abbas Sigiscopi alii. Exstat in hanc sententiam fridus, etc. Vide Tract, novum de Re Lupi ad Sidpnium ApolIinaremEpistola dipl. torn. o. pag. 474. etc. in Spicilegio Acheriano torn. 5. pag. * SERVUS SUBDITUS Romx sedis sub-

SESIGNARI, Designari, in Gl. antiq. MSS. SESILLUS, Parvus statura, quia non videtur stare, sed sedere. Joan, de Janua. Sed legendum Sessilis. Vide infra. T SESINA, SESIRE, non una notione. Vide supra in Saisire. SESMARIUS. Lib. 9. Obseryantiar. regni Aragon. tit. de Privilegio generali 4 : Rex potest inquirere contra juratos et Sesmarios Turoli, Calataiubi, etc. 1 SESO, SESONA. Vide in Satio. T SESPERABILIS, SESPERALIS, perperam pro Suspiralis, a Gall. Soupirail, Spiraculum. Charta ann. 1443. apud Rymer. torn. 11. pag. 31: Et caput (aquaeductus) hujusmodi, cum dictis augeis, Sesperabilibus, fontibus , cisternis , etc.

SES
Infra: Prssdictum caput cum augeis, Sesperalibus, fontibus, etc. Pag. 32: Nee non et infra dictam civitatem, quoscumque augeas, Suspirales, etc. ft SESQUIALTERA, Sescuplum. Concil. Nicen. can. 17 : Si quis inventus fuerit... Sesquialteras exigere, e clero depona1

SES

SET

459

et ad Saapud Murator. torn. 7. col. 729 : Ut tan- tum ad duo offtcia pertinet, tus princeps... tarn vili Sessorio resideret gelstat, in unaquaque, quod ad unum ad terram. Vita S. Cathar. Senens. torn. Sester pertinet. Si quseris, quid sit Sester, 3. April, pag. 932: Prosternens se apud dictum est quasi dicatur constitutio, vel quoddam Sessorium in extrema ecclesias firmiter statutum. Ipsi enim armentarii parte positum.} secundum suam consuetudinem habent 1 2. SESSORIUM, Praestatio quse do- nominee mventa, quibus utuntur, utpote mino exsolvitur pro rebus vaenum expo- tantum lactis, quod seracium possit fieri, til ?* T'SESQUIMILLESIMUS, pro Miiiesimus nendis; vel Jus pretium iis imponendi. vacant Immi, et octo Immi dicunt Sester, quingentesimus, in Composit. Cardina- Charta Friderici I. Imper. ann. 1159. idemque Sester nihil est aliud, nisi 8. lis Turnonii cum Monachis Sangerm. apud Tolnerum Histpr. Palat. pag. 54. Seracia, unumquodque autem Seracium inter Probat.: Heec itaque regalia esse sequuntur octo casei. Vide Sextarium. ann. 1543. ] SESTERADA, ut Sextarata. Vide ibi. J SESQUIOCTOLIUM, Octolium et di- dicuntur: moneta, vias publicae, aquatij SESTERAGIUM, SESTERAGUM. Vide midium. Vide Octalium. Engelbert. lia... Sessoria vini et frumenti, et eorum Sextariaticum. Maghe in Chronic. Bonse Spei: Eodem quae venduntur. Vide in Stantia 3. 1 3. SESSORIUM, Orbiculus mensorius, * SESTERIATA, Eadem notione, in anno 1257. Major Lestinarum et ejus fraGall. Trenchoir, in Inventar. MS. ann. Terrear. S. Mauric. in Foresio ann. tres nobis contulerunt in eleemosinam sex solidos, tres denarios albos cum Ses- 1342. ex Tabul. S. Victor. Massil. pro 1472 : In et quadam Sesteriata terrse, etc. 1 SESTERIUM. Vide Sext&rium. quioctolio bladi moliturse super moletri- Scissorium. Vide in hac voce. 1 SESSURA, SESSUS. Vide in Sedes 4. 1 SESTERTIARIUS. Vide Sextertiarius. nam de Fossart. 1 SESTAGE. Ordo V. Komanus apud 1 SESTEYRATA. Vide in Sextarata. 1 SESQUIVOLUS, Animal quadrupes, if. SESTITIUM, [Bursa per quam farina in lib. de Mirabil. sacrae Script, apud Mabill. torn. 2. Musei Ital. pag. 64 : Sestace in manu portat, item calciamenta. emittitur. DIEF.] S. August, in Append, torn. 3. pag. 7. Infra : Tunica alba, orarium, et Sestace | SESTOG, Sexaginta. Vide Chunna. I SESSA, SESSES. Vide Sedes 4. ^ SESTORIUM, pro SISTORIUM, Sedile SESSICARE, Siccare, ex Gallico Ses- in sinistra manu. Sudarium, quod extrecher. Pannos in flumine ablui, et Sessi- mis digitis antiqui sacerdotes ac mini- a sisto, sedere, consistere. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. Ill, pag. 575 : Item cari in ripis, in Testamento Guill. D. stri ferebant, intelligit Mabillonius. dominus potestas quod quicumT SESTAILARICUM. Vide Sextarale in statuit Montispessul. ann. 1146. [Apud Acher. que fuerit inventus in aliqua domo, vel torn. 9. Spicil. pag. 143. ubi Lessivari Sextariaticum. T SESTAIRADA, ut Sextarata. Vide ibi. curia, vel in aliquo alio loco super aliquo legendum suspicatur pro Sessicari : * SESTAIRAGIUM, SESTAYRALH, Quod Sestorio sedere, et super ipso Sestorio sit recte, ni fallor.] SESSILIS , Pusillus statura , parvus, pro singulis frumenti aut alterius grani tabullerium cum taxillis, vel sine Sestorio, modicus, in Glossis antiquis MSS. Glos- sextariis domino exsolvitur, jus men- dummodo esset ibi tabullerivtm cum taxilsarium S. Germani Paris. Longobard. surae. Charta ann. 1231. inter Instr. lis... puniantur tamquam lusores. Infra ex Isidoro: Sessilis dicitur, quod non torn. 6. Gall. Christ, col. 447: Item sta- sub voce Sistorium hoc vocabulum dividetur stare, sed sedere. Quo spectant tuimus, quod.... tarn leudae quam Sestai- versa notione usurpatur. [FR.J ragium, et alia quse. ad perceptionem * SESTRA, Pari intellectu quo Sestaista ex Nasone : nostri dominii spectant,' dentur et perci- rita , nostris Stree et Sestree. Terrear. Si brevis es, sedeas, ne stans videare sedere. piantur secundum quod antiquitus et Apchon.: Plus unam Sestram prati de la Vide Sesillus. usquemodo est a nobis et a nostris ante- Lesche, etc. Charta ann. 1342. in Reg. 74. T SESSINA, Possessio, jus. Item, Prse- cessoribus observatum. Alia Guid. vice- Chartoph. reg. ch. 686: Item cinq Stress statio quae domino pro possessione corn, de Combor. ann. 1284. in Reg. 61. et demi de vigne au Peleus, tenant a la adepta exsolvitur. Gomput. ann. 1261. Chartoph. reg. ch. 424 : Retinemus vigne de I'ospital. Item derriere le bois exitus..... del Sestayralh. Seter- quatre Strees, deux tiers, trois piez mains. apud D. Brussel torn. 1. de Usu feud, etiam pag. 475: De venda et Sessinis ibidem, lage, in Charta Phil. VI. ann. 1336. ex Ita plurieSjSemel Sestree. Alia ann. 1362. vi. lib. yi. sol. vin. den. Chartul. S. Reg. ejusd. reg. in Cam. Cpmput. Paris, in Reg. 91. ch. 428 : Item vingt sept Strees Vincentii Cenoman. fol. 123 : Quibus au- fol. 139. v: Plusieurs domaines, revenues, de vignes ou environ, dont les seze Strees ditis judicio mediante decreverunt et redevances et coustumes que nous avions font I'arpent, ou terroir de Vailly, ou C'est elles sont assises. judicaverunt quod abbas et conventus en laditte ville (de Peronne) 1 SESTRIX. Dudo de Obsid. Paris, apud possessionem et Sessinam haberent inte- assavoir tout ce qu'on appeloit la justice gram de omnibus eleemosinis supradictis. et le Seterlage, etc. Unde Stellerage aut Duchesn. Hist. Norman, pag. 41. col. 2. Scesterage legendum opinor, pro Scelle- lib. 1. vers. 483 : Vide in Saisire. | 1. SESSIO. Synodi Sessio. Vide rage, in Lit. ann. 1405. torn. 9. Ordinat. in Expulsis Sestrice sacra vitiis procul atris. reg. Franc, pag. 704: Toutes les rentes, Actio 3. 1 2. SESSIO, Locus idoneus ad sedifl- revenues, cens, admendes, forfaictures, Urbem Parisiorum in qua Germanus candum et construendum. Vide in Se- criages et Scellerages, etc. Pejus infra: Episcopus sedebat significare videtur. Cellerages. Vide Sextariaticum. des5 4. SESUERIUM, in Gestis DD. Ambasiae : JSESTAIRALATICUM, SESTAIRALE, etc. cap. 5. n. 1: Sub talamo turris node 3. SESSIO, SESSIS, Locus, ubi sal conflcitur. Gharta Math, ducis Lothar. Vide Sextariaticum. abstrusi, Sesuerio perforate, summo dilu1 SESTARADA. Vide in Sextarata. ann. 1142. inter Probat. torn. 1. Hist. culo cabulis impositis ad summa ascende| SESTARAGIUM, SESTARIALE. Viderunt. Canalis forte, quo egeruntur doBurg. pag. 42. col. 1 : Quinque Sesses apud Vicum Elisabeth abbatissx et soro- Sextariaticum. mus aquae ac sordes, nostris, Esvier. * SESTARIATA. [SEXTARIATA : vn. [Nise legendum existimes Solerium; ribus Tarsensis ecclesise... concessi. Bulla Innoc. III. PP. pro eod. monast. ann. Sestariatas terre site in parrochia S. quod satis arridet.] 1200. ibid. pag. 91. col. 2 : Quinque etiam Martini de Miseriaco. (Chevalier, Inv. 1 SET, pro Sed, in Charta ann. 425. Sessiones salis cum patellis, quas habet Archiv. Delphin. n. 941, an. 1269.)] SESTARITA, Modus agri, ager certi torn. 1. Monast. Anglic, pag. 11. et in ecclesia vestra ex dono Matthei ducis LoDiplom. Ludovici Pii ann. 814. inter fartngise.Vide Sedes salinarias in Sedes 4. sementis sextariorum numeri capax, vel Probat. torn. 1. novae Hist. Occitan. col. potius | SESSIVA. Epist. Gregorii XI. PP. unde redditur unum sextarium apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 948: frumenti per annum ; tametsi ad silve- 41. Occurrit passim. 1. SETA. Ugutio, Sericum, quod vulgo Nequissimum juramentum praestitit et stres et pratenses terras vox postmodum recepit ab eis, quod servabunt Sessivas sit translata. Libert. S. Amancii ann. dicitur Seta. Italis Seta, nostris Soie. suas, nee de cetera ecclesia sti cor um sopri- 1341. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 368 : Charta Dalmatica ann. 1118. apud Joann. sas tolerabunt: ut sic sub velamento justi- Solvendo... pro qualibet Sestarita terras, Lucium lib. 2. de Regno Dalmat. cap. tise quod de bonis ecclesiasticorum habent, qusR de nemore ad culturam reducitur, 8: Tributum dare omni anno libras de duodecim denarios Turo- Seta serica decem, etc. Alia ann. 1197. inique retinerent, et qui tenentur reddere, primo anno apud Ughellum torn. 7. pag. 1275 : Unam nonpersolvant. Ubi leg. videtur Sessina, nenses. Vide infra Sextarata. 1 SESTARIUM, SESTARIUS. Vide Sex- zonam de Seta rubea, etc. Seta cruda, saltern eadem notione accipiendum tarium. apud Richardum de S. Germane ann. existimo. T SESTEIRALE , SESTELLAGIUM. Vide 1221. [Chartul. S. Vincentii Cenoman. 1. SESSORIUM, Sedes. Will. Brito lib. Sextariaticum. fol. 151 : Accepit unam libram piperis 3. Philipp. de Ulmo ad Gisortium : T SESTELLAGIUM, SESTERLAGiUM.Vide cum Seta serici rubea. Comput. ab ann. ftuae gremio viridi yestita graraine fesso in Sextariaticum> 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Histor. DalGrata viator! Sessoria praestat, etc. SESTER. Acta Murensis Monasterii phin. pag. 277 : Pro tribus unciis de Seta Bernardus Thesaur. de Acquisit. T. S. pag. 53 : Habemus in Trophensee, quan- torta,... taren. 3. Le Roman d'Athis MS.:

460

SET
Les cordes furent vers et jaunes, Plus en y ot de cinquantes aunes, Toutes de soye d'Ammarie.j

SET

SET

Non desunt, qui opinantur vocem hanc Graecam esse : quippe Hesychio et Suidse,CTTJ?,o-viTo;, est o-xto)^, seu vermis, qui net sericum. Malim a setis porcorum : unde SETA, pro quovis pilo usurpatur. Edictum Rotharis Regis Longobardorum tit. 105. 23. [** 343.1 : Si quis caballo alieno caudam capellaverit, id est, Setas traxerit, etc. 1 PER CERAM ET SETAM Commendare, hoc est, Per Ghartam cui sigillum cereum appensum est cum filis sericis, in Chartular. Aptensi fol. 119 : Commendavit per suum wadium, et per ceram et Setam secundum suam legem Salicam. Vide Cera 2. 1 2. SETA. Charta ann. 1219. ex Tabul. Episcopat. Massil.: Sicut vadit Seta montis usque ad portale macelli novi, quicquid a Seta superius est, dirigitur via publica usque ad crotam S. Laurentii Sicut vadit Seta mantis supra stare hospitalis S. Johannis. Sed legendum Sera vel Serra, collis, mons. Vide supra in hac voce. 1 3. SETA, pro Secta. Vide ibi n. 5. et infra Setta. * 4. SETA, Animal quodvis habens Setas seu pilos. Libert, villse de Coynau ann. 1312. in Reg. 150. Chartoph. reg. ch. 113 : IteYn concedimus eisdem quod venari possint modis omnibus quibus voluerint,.... ad omnia Setarum genera et avium,.... excepto si quis haberet propria cuniculorum comercia infra terminos dictse villas, quod in eis venari non debeant. Vide in Seta 1. * 5. SETA, Tantum prati, quantum unus sector per diem secure potest. Charta ann. 1258. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 240. v: Johannes de Martineyo et Ysabeth uxor ejus recognoverunt se vendidisse Guidoni episcopo Lingonensi unam Setam prati, quarta parte ejusdem Setas minus. Vide infra Sethorata et Setura 2. * SETACEUM, Species cauterii, fonticuli. De ejus usu Joan. Jacob. Sattler. Setaceus, aliis, ut Bellini. Seto, Setones, Matth. Ludov. Glandorp. in Gazophyl. Polyplusio. Haec ex animadv. D. Falconet. SETACIARE, Cribrare, in Gemma, quod cribra ex setis porcinis vel potiuspilis equinis confecta sint. Joh. de Janua : Setatius instrumentum purgandi farinam. Setatiare, farinam purgare. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Setaciare, sacier, c'est purger farine. Setatium, vel Setarium, sas, vaissel a purger.] * Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 521 : Seta; inde Setarium, Gall. Saad ; inde Setariare, Setarizare. SETARCIA. Vide Sitarcha. 1 SETARIUS. Mercator Setarius, Marchand de soye, in Menoti Serm. fol. 120. 1 SETATIUM, SETATIUS. Vide Setaciare. * SETA TRAGTA, id est Fila serica a textura bombycum exsoluta. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II, pag. 190 : Placet quod nullus de comitatu bon. vel districtu debeat vendere arnia, vel fulixellos, nee Setam tractam, nee gallam arborum nostri districtus alicui, qui non sit de nostro districtu. [FR.] SETENA. Vide in Hundredus. * SETENUM. DARE AD SETENUM, id est, Ad septimam partem fructuum. Charta ann. 1271. ex Bibl. reg. cot. 19 : Dono unam terram ad Setenum ad

vinum et ad segetem, ita ut portetis.... cessit ilia, quse Knesorum, dicta est : ad domum meam.... septimam partem to- ita Comites vocant. tius vindemiss. Vide Septena 3. j SETOLA, Fissura cutis. Acta S. RayJSETERIATA, SETEYRATA. V. Sexta- nerii torn. 3. Jun. pag. 461 : Habebat rata. ragadias in volts manuum et inter omnes --SETEZENUS, Dicitur de panno ad digitos earumdem, quas vulgo Setolse diseptem fila contexto. Stat. pro arte pa- cuntur. ratoria pannorum Carcasson. renovata % SETONINUM, [Vulgo Satin : Feria ann. 1466. in Reg. 201. Chartoph. reg. secunda, 19. februarii post prandium ch. 121 : Item quod quaslibet troca, quse cucurrerunt juvenes supra viginti et fiet seu ordiretur in dicta villa Carcas- infra triginta annos habentes ab hospisonse, Setezena aut alterius majoris nu- tali Angelicorum ad plateam S. Petri meri, erit longitudinis.... decem et septem pro pallio duarum cannarum Setonini cannarum. Vide Sextusdecimus. celestis quod hodie nullus habuit, quia | SETHIANI, Haeretici qui Christumnon fuit bonum principium cursus. fuisse Seth Adami filium delirabant. (Diar. Burchardi, an. 1487. p. 240.)] Vide S. August, de Hser. cap. 19. et S. SETREKETEL, Cacabus. Vide Ketel. Epiphan. hser. 39. Vide Sathaniani. 1 1. SETTA, pro Secta, Opinio ab alio* SETHORATA, idem quod supra Seta rum sententia diversa, in Epist. Calixti 5. Charta ann. 1308. in Reg. 13. Char- III. PP. ann. 1456. ad Carolum VII. toph. reg. ch. 7 : Item (acquisivit) a Lau- Reg. Franc, ex Bibl. Reg. Vide Secta 1. cerio et ejus partiario ignobilibus duas 1 2. SETTA. Charta Roberti Comit. Sethoratas prati. Vide Sectorata. Mellenti ann. 1183. torn. 4. Hist. HarSETIGUS, Modus agri. Charta Caroli cur. pag. 1346 : Dedi.... quietantiam proC.pro Ecclesia Centulensi apud Hariul- priorum pecorum et quietantiam decem phum lib. 3. cap. 7 : In pago Belvacense vaccarum cum tauro et cum Setta eoin loco, qui dicitur Gellis, Setici sex, et de rum usque ad tertium annum. Vide in vinea aripennes 8. et in Reviscurte Seticis Secta 4. * Idem quod supra Sequela 7. Vide duobus, et de vinea aripennes 6. et in Quentuico Selicis duobus,... in Asco Seti- ibi. 1 3. SETTA. Testam. Johan. de Nevill. cis duobus, in Avisnis mansum unum, etc. Alia ejusdem Caroli cap. 9 : Roconis ann. 1388. apud Madox Formul. Anglic, pag. 427 : Radulfo ftlio meo lego unam montem cum Seticis et terris. Alia rursus cap. 16 : In villa, quse dicitur vallis, Seti- aulam bleu cum torellis cum lecto ejuscum indominicatum habentem quadrellos dem Settse. Infra : Cum tapetibus ejus130. et de vineis bunnaria 2. Notitia ann. dem Settas. Id est, ejusdem speciei. Vide 937. Indict. 11. in Tabulario Eduensis Secta 5. T 4. SETTA, Obturamentum ex pilis Ecclesiae : Invenerunt in villa Tillonaco Seticum indominicatum supra flu- factum, ut videtur. Statuta Mutin. c. 41. pag. 54 : Nee aliquis prassumat cluvium Ararim cum granea, et horto, et sam facere vel impedimenta aliqua impocurti. SEGTIGUS. Charta Ludovici Ultrama- nere in dictis canalibus, puta Settas farin. Regis Francor. pro Ecclesia Novio- cere vel assides ponere cum palis infixis mensi apud Vassorium in Annal. Eccl. in canalibus prsedictis. Vide Seta 1. * 5. SETTA, Oomitatus, Gall. Suite. Noviom. pag. 695: Sunt itaque eeedem Abbatiolss in suburbia Noviomagensi, qua- Chartul. S. Joan. Laudun. ch. 63: Nirum una dicitur S. Mauricii, quam fra- chilominus abbas ei (marescallo) concessit tribus S. Medardi intra mosnia civitatis prasbendam unam ad equum suum sincum Ecclesiis et omni integritate largitus gulis diebus, cum ferro et clavo, et coria est, excepto Sectico uno cum camba, quse equorum, qui de Setta sua monentur. SETTERDAYS SLOPP, apud Scotos pissanctimonialibus S. Gode et curti. [!;";: An pro Septicum a sepia 9 Confer Se- cationis prohibitio a die Sabbati post vesperas, usque ad diem Lunae post tura 1.] 1 SETIGER, Jocularius. Papias. Vide ortum solis, ex Alexandri II. Regis Scotiae lege cap. 16. 2. ubi Skenseus. Satyrici. * SETTINA, voxltalica, Numerus sep* 1. SETINA, Caprarum genitus, in vet. tenarius, exactio septum solidorum vel Glossar. ex Cod. reg. 7613. * 2. SETINA, Sedile, scabellum. Inven- denariorum. Stat. ant. Florent. lib. 5. tar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Item cap. 95. ex Cod. reg. 4621 : Non possint plus duas scavellas sive Setinas novas (magnates) esse vel intervenire in aliquo offtcio vel in aliqua universitate, ad pocoralli. Settinarum vel si1 SETINUM. De Laudibus Berengarii nendum denarios Aug. apud Murator. torn. 2. pag. 411. milium. * 1. SETURA, Ager dumetis et vepribus lib. 4. vers. 159: obsitus, quibus succisis et Secatis, unde Templa petit ductor post haec, ubi fercula dono vocis origo, in culturam vel pratum Pastoris digesta nitent, Setina propinant, etc. redigitur. Charta ann. 1264. in Chartul. Ubi annotatur Germanis etiam hodie eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 210. v : Omnes autem Seturas, quas sunt in nuncupari Setten, vel Satte,n, ingentia censibus, illi, quorum sunt Seturse, posvasa lignea, in quibus lac atque etiam sunt de illis facere pratum. Alia ann. aqua servatur. [** Setinum vinum.Vide 1265. ibid. fol. 206. v: Omnes Seturae, Forcellin. in Setinus.] quae sunt encensies, ille, cujus Seturse | SETINUS, ut supra Satinus, in Cone. sunt, les puet esprahir et scindere minuTarracon. ann. 1591. inter Hispan. torn. tum nemus. 4. pag. 612 : Canonici cathedralium eccle* 2. SETURA, Modus agri, tantum siarum deferant almucias folratas ex Se- prati, quantum unus sector per diem tino carmesino. secure potest, nostris Seicture et Seyture. SETNICUS, vel SATNICUS, Dignitas in Charta ann. 1281. in Chartul. Cluniac. Regno Croatiae et Dalm. cujus non se- ch. 258: Capiunt in feodum et casamenmel mentio in vett. Chartis Regum Dal- tum a prxdictis abbate et conventu, nomatise apud Joan. Lucium de Regno mine Cluniacensis ecclesise, quindecim Dal mat. pag. 85. et 99. Sic autem dice- Seturas prati; pro quibus quindecim batur, qui praeerat regioni, quae centum Seturis prati, ipsi fratres domicelli fecearmatos dare poterat. Huic postea suc- runt homagium dicto abbati nomine eccle-

SEV
sise prsedicise. Charta Odon. duels Burg, ann. 1325. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 43 : Item quatrevingt Seictures de prez. Alia ann. 1412. in Reg. 166. ch. 272 : Un pre contenant trois Seytures de pre ou environ. Vide supra Seta 5. 1. SETZENA. Charta ann. 1210. apud Columbum in Episcopis Vivariensibus : Ad hsec pr&dictus Comes reddidit Episcopo unam Setzenam, quam sibi acquisierat a Stephana de Taurians de feudo de Taurians, retenta sibi quartet parte, etc. Vide Sexagena. *Praedium, unde pars septima fructuum domino redditur. Vide supra Setenum. * 2. SETZENA, Mensura annonaria, sextarii, ut videtur, aut alterius mensurae pars septima. Oharta ann. 1307. in Reg. 44. Chartoph. reg. ch. 171: Item quatuor sextaria et quinque Setzenas ordei, quas faeiebant quidam homines domino regi annis singulis. Alia ann. 1321. in Reg. 61. ch. 318: Quatuor sextaria et quinque Setzenas ordei unam quartarn, minus una Setzena, avense. SEU, pro Et, Conjunctiva. Occurrit passim. SEUGIS. Vide Cant's Segutius. 1 SEUDATUM , pro Sendatum, apud Limborch. Inquisit. Tolos. Hist. pag. 318. 1 SEUDOAPOSTOLI,pro Pseudoapostoli, apud Isidor. de Offlc. lib. 2. cap. 17. ex Cod. MS. Corbeiensi a Mabill. laudato Diplom.pag. 350. SEUDOTYRUM. Vide Pseudothyrum. * SEVENA. Inventar. xiv. saec. ex Tabul. S. Viet. Massil.: Velum Virginis Marias, appellatum sancta Sevena. Forte pro Sabana. Vide Sabanum. 1 SEVERARE, pro Servare, in Capit. Caroli M. de Minister. Palat. cap. 3 : Si aulem servus fuerit qui hanc nostrum jussionem Severare contempserit, etc. SEVERIA, Joan. Longinus in Stanislao Episcopo Cracoviensi n. 65: Nee invidorum laudes affectemus, aut ipsorum^ vituperia pavescamus : sed ipsis in patientia nostra respondeamus, ut suas manducent Severias. An fraenos ? quomqdo dicimus, ronger son frein; [an reverias, ineptise ? ut conjectant Bqllandistae ad hunc locum torn. 1. Mail pag. 274.] 1 SEVERIANI, Haeretici, a Severe quodam Marcionis et Tatiati discipulo sic nuncupati. Hie multa magistrorum impiis delirationibus adjecit. Vide S. August, haer. 24. S. Epiph. haer. 45. Baron, ad ann. 57. num. 132. et alios. * SEVERITAS, Saevitia, Gall. Fureur. Charta ann. 875. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 93: In comitatu Alvernico cellam S. Portiani.... causa confugii, ob vitandam Marchomannicam Severitalem, contulerat. Nortmannica sasvitia, in Ch. ann. 924. ibid. pag. 111. Lit. remiss, ann. 1381. in Reg. 119. Chart9ph. reg. ch. 290: Deinde in eorum Severitate permanentes, venerunt ad domicilium Johannis Parvi de Villaribus et in eodem duo tonalia vini simili modo effuderunt. SEVERINUS, a severitate judiciaria dicitur. Papias. SEUGIUS. Vide Canis Segutius. 1 SEUHERIA. Vide Seccheria. 1 SEVIDARIUS , Scriba; unde legendum suspicor Scribanus. Vide in hac voce. Charta apud Du Bouchet inter Probat. Domus Franciae pag. 310 : Data VI. Kal. Aprilis.... anno VIII. regnante domno Odone R. Arcanaldus levita scolas S. Martini Sevidarius. 1 SEVILTOSUS. Vide in Susurrator.

SEU

SEW

461

Jiil | SEVIR, Dignitatis nomen, ut Duum- reddent, sed secundurn regulam B. vir, Decemvir, etc. Capitol, in Antonino Benedicts utentur eis ut postea in vestiaPhil. cap. 6 : Consulem secum Pius Mar- rio restiluat. cum designavit, et Caesaris appellatione M SEVRUM, Sebum, in Addit. ad Stadonavit: et Sevirum turmis equitum Ro- tut. Adalhard. abbat. Corb. sect. 2. post manorumjam Consulem designatum crea- Irmin. pag. 336. Vide Sevum. 1 SEUSIUS. Vide Canis Segutius. vit. Splendidam fuisse militiae dignita:; -- 1. SEUTA, Series, dependentia, actem ex his facile colligitur, tametsi videntur singulae turmae Seviros suos cessio. Vide supra Secta 12. * 2. SEUTA. Actiq, qua quis aliquem habuisse : legitur enim in vett. Inscriptionibus apud Gruter. : Sevirum in judicio persequitur. Vide supra Seprimae, Sevirum quintae turmae. Erant cula 1. praeterea alii Seviri, ut ex antiquis lapi1 SEUTILITAS, pro Subtilitas, ut vidibus discimus : Sevir juridicundo, Se- detur, in Diplom. Childerici II. Reg. vir urbanus, Seviri Augustales. Vide Franc, in Histor. Mediani Monast. pag. Thesaur. Fabri in hac voce, et infra 13. [** Magnitudo se (pro seuj utilitas Sexviri. vestra.] 1 SEVIRALIS, ut Sevir, in vet. Inscript. * SEWARE, Rigare, aquam deducere apud Gruter. pag. 1 : P. Numerius Mar- ad irrigationem ; dicitur de pratis, quae tialis Astigitanus Seviralis. canaliculis seu rivulis hac illacque dis1 SEVIRALIS, Ad Seviros spectans. Se- currentibus irrigantur. Charta Rog. virales ludi, Capitol, in Marco cap. 6. dom. de Basinghem ann. 1220. ex Charquos scilicet Seviri edebant. tul. S. Bert. pag. 262: Cum prohibuissem T SEVIRATUS, Dignitas Sevirorum, in ne ecclesia S. Bertini pratum suum... per vet. Inscript. apud Gruter. pag. 400 : terram tneam Sewaret, sicut antiquitus Hie pro Seviratu in Remp. dedit, etc. Pe- consuevit. Hinc forte Seure, Praestatio, tron. cap. 71: Huic Serviratus absenti quae pro ejusmodi facilitate pensitabadecretus est. tur, in Charta ann. 1301. ex Lib. rub. 1 1. SEVIRE ursi dicuntur. Vide Bau- Cam. Comput. Paris, fol. 137. v. col. 1: lare. Les mare's le roi, si comme s'en levet la 3^ 2. SEVIRE. [Insanire, furere. DIEF.] Seure, o tout le droit de la Seure, c'est as| SEVISIR. Tabul. Majoris Monast. :savoir ronscher et peescher. Vide Gota et Maino de Poleio et uxor ejus JElisa... de- mox Seweria. derunt totam decimam totius Sevisir de SEWERS, Fossae, inquit Spelmannus, solo Gaulo Deo et S. Martina. An idem in locis palustribus adeliciendas aquas : quod Sewerss ? sic, opinor, dictae, quod limitum loco * SEULLURA, Tignum, trabs lacuna- essent, et mariscos a se invicem divideria, Gall. Solive, Seule, in Gonsuet. Ni- rent, a Sevrer voce Gallica, quae Separare vern. cap. 26. art. 8.12. et Seulle, in Au- sonat: servaturque in pueris, quibus rel. art. 238. Comput. ann. 1441. ex Ta- nutricis mamma subducitur. [* Vide bul. S. Vulfr. Abbavil. : Item pro una Seweria.] Charta Ethelbaldi Regis apud quercu ad faciendum unam Seulluram, I n g u l f u m : Cum aqua vocata Asendik, xij. sol. Item eidem Hairon pro ejus versus Aquilonem, ubi communis Sewera posna et labore in dicta Seullura, viij. eat inter Spaldelinge, et dictam insulam. sol. Charta Edw. III. Regis Angl. torn. 2. * SEUPUM, Sebum, Gall. Suif. Regest. Monast. Angl. pag. 815 : Ad supervidenepisc. Nivern. ann. 1287: Item quilibet dum wallias, fossata, gutteras, Seweras, venditor uncti,Seupi, debet de tribus Sab- pontes, calceta, et gurgites in partibus de batis in tribus, de costuma Sabbati obola- Kestewene, etc. Vide Landea. [** Chart tam uncti. Sieu, nostratibus. Mirac. S. Edward. II. ann. 15. Norff. rot. 22. in Ludqv. edit. reg. pag. 399 : Chandoiles Abbrev. Placit. pag. 339 : Commissio rede sieu alumees. Occurrit praeterea in gis facta Thom.se, de. Ingaldesthorp, etc. ad Inventar. ann. 1511. ex Reg. 13. Corb. inquirendum de defectibus in reparatiosign. Habacuc fol. 39. v : Douze perees ne murorum maritimorum, gutturarum, de Sieu a fairs candeilles, et une peree de Sewerum, calcetorum et poncium per cosSieu a fondre. Seym, Axungia, in Lib. teram maris in Mershlant per quorum rub. fol. parvo domus publ. Abbavil. ad defectum villatura de Wigenhale in peann. 1300. fol. 39. r : Se aucuns ensey- riculo est submergendi. Notitia ibidem moit trap se laine, etc. II est acorde que addita : Ex hoc placito facile colligi poson ne mete en un drap que trois los de sunt leges et consuetudines approbates pro Seym. reparatione et mundacione fossatorum et f SEURPRISIA, Tributi stati ac ordi- Sewerarum in paludibus ac aliis mariscis narii species, sic appellata,quod domini mari contiguis, etc.] ultra consueta tributa tenentibus suis SEWERALIS. Monasticum Anglic, torn. imposuerint, ut Superprisia. Charta 2. pag. 509 : Et prssdictas 40. acras terrse ann. 1244. ex Tabul. Calensi: Fecerunt praedictas Sewerales. Vide Separale. Seurprisias in terra nostra quse est juxta * SEWERIA, Canalis, per quern aquae Milliacum, quas Seurprisias eumdem ad molendinum decurrunt, vel e stagno Philippum injuste manutenere dicebam, excurrunt; a voce Gallo-Belgica Seuwieet peterem ut ipse Philippus ab hujus re, eo intellectu. Unde non a Gallico Seurprisiis desisteret.... Tandem compro- Sevrer, ut notat Cangius ad vocem Semisimus fide prxstita ut inquisita su- weras, quam videsis; sed a verbo Sewer, per prsemissis Seurprisiis bona fide et quod Latino-barbare Seware dixerunt. cum diligentia et veritate, faciant haul et Vide supra. Charta ann. 1264. ex Charbas super prsemissis suam plenariam vo- tul. S. Autberti Camerac. fol. 61: Poterit luntatem. Et nos promisimus.... quidquid dicta ecclesia pro sua voluntate facere super dictis Seurprisiis ordinaverint, nos Seweriam infra sclusam dicti vivarii; dum de cetera firmiter observabimus. Vide in- tamen curti de Belaise seu commorantibus in eadem inde nullum damnum fiat, nee fra Sorprisia. 1 SEURSTA, f. Qui servat, custqs : nisi cursus aquas impediatur, nee via publica, sit pro Sacrista. Notitia de Raimundo ibidem ab antiquo existens disturbetur Abbate ex Cod. MS. S. Martialis Lemo- nee includatur. Sewire, in alia ann. 1266. vic. n. 58. pag. u l t : Nova recipientes, ibid. fol. 68 : Le Sewire dou vivier devant vetera reddent. excepto primo anno in quo dit. Redit. comitat. Hannon. ann. 1265. de pelliceis scilicet a Seursta receptis ni- ex Cam. Comput. Insul.: Au blanch pis-

462

SEX

SEX

SEX

son c'on prent a ces Seuwieres as buirons nos et viginti Sexagenas novas. Ibidem Massil.: Percipiet pro luminari'.induplici et as nasses, li cuens et mesires Stievenes pag. 443 : Allodium ante castrum Lanch- festo et octaba festivitatis S. Victoris faont le moitiet, et li monnier I'autre. In- stedt situatum pro mille et quadringentis ciendo annualim LX et x. solidos Parisienses, cum omnibus ventis, Sezenis, utiquisit. ann. 1469. de reparat. super Seal- Sexagenis antiquis dicto castro adjecit. dim art. 1 : Touchant les ventilleries des 1 SEXAGENARII qui dicantur pluribus litatibus, juribus, etc. Alia ann. 1461. ex molins de Ere en toutes les trois Seuwye- disquirit Jacob. Gothofredus ad leg. 1. eod. Tabul. : Habitatores castri de Sesares, dient lesdis ouvriers que pourveu que de Exactionibus, in Cod. Theodos. Ipsum rista requirunt dom. abbatem S. Victoris quatenus dignaretur habere respectum ce qui sera dit cy apres se fache, Us n'y consule. * Nostris Siettans, pro Soixante, Sexa- ad dictum locum causante insuportabili scevent chose pounjuoy Us ne soyent de onere Sezeni bladorum, vinorum, etc. His hauteur competence et raisonnable pour ginta Vita J. 0. Mss.: iijitur considerationibus et motivis dictum I'eaue avoir son esseu et vray cours, pourChi cut merveillous mariage Sezenum uvarum sive racemorum ad deveu ausst qu'ils soient triez toutes et De la Virge de si jouene age, cimam rectam, videlicet ad decimam sauquantes foiz que mestiers sera. Art. 7 : Qui n'avoit raie quatorse ans, malam*... reduxit. Dient encores que a le grant Seuwiere de Et Joseph en avoit Siettans. * SEXITZ, ut supra Sexa. Charta Frigrez desdiz molins de Selles, etc. SEXAGESIMA, inquit Alcuinus lib. de der. II. ann. 1218. ex Tabul. S. Apri: SEWERP, [Jactus marinus, seu quidDivin. of fie. initium sumit sequenti domi- Quicquid habetis in vico, tarn in pratis quid ad littus ejicit maris sestus quod ad dominos feodales pertinebat, idem nica post Septuagesimam , et finitur quam vineis et terris, cum tribus Sexitz quod Lagan et Wreckum. Vide in his quarta feria Hebdomadse Paschalis. Ordo ad sal conflciendum, vestrss confirmamus vocibus.] Oharta Manassis Comitis Gis- Romanus : Inde did potest, quia 60. sunt devotioni. 1. SEXTA, Officium Ecclesiasticum nensis ann. 1124. in Tabulario S. Ber- dies usque ad medium, Paschas, quod est tini: Communiter autem prsedicti homi- feria quarta Paschalis Hebdomadse. Vide diurnum, quod hora sexta canitur. Grenes, si naves inter Peterse et Hildernesse Alcuin. in Epist. ad Carolum M. Ama- gorius Turon. lib. 10. ubi de Episcopis mihi adductse fuerint, et si fortuna mihi, larium lib. 1. de Eccl. offic. cap. 2. Ra- Turon. n. 15. de Injurioso Episcopo: sive in Sewerp, seu in aliquo fortuitu banum lib. 2. de Institut. Cleric, cap. Hie instituit Tertiam et Sextam in Eccleadveniente, servilio eorum indiguero, quas 34. Rupert, lib. 4. de Divin. offic. cap. 7. sia did, quod modo in Dei nomine persede illo adventu afferenda sunt, ad Castel- Honorium August, lib. 3. cap. 39. 48. verat. Cursus horse Sextse, in Codice CaHugon. a S. Victore lib. 3. Observ. Eccl. rolino Epist. 72. Vide'Durandum lib. 6. lum meum... afferent. [Vide Swerp.] cap. 7. et supra in voce Horse canonicse. 1 SEVUM, Gall. Suif. Monachis dari cap. 1. etc. 1 SEXAGESIMALS DOMINICA, in Charta | 2. SEXTA, Mensura liquidorum. Vide ad ungendos calceos docet Gonstitutio Ansegisi Abbat. Fontanell. saec. 4. Be- ann. 1042. inter Instr. torn. 6. Gall. Sica 1. Christ, novas edit. col. 348: Christiana 1 3. SEXTA. Sextarum Indus. Statuta .ned. part. 1. pag. 639. Vide Sapo. :;;: SEXA, pro Sessa, ni fallor, Locus, populo celebrante Dominicam Sexagesi- Pistor. lib. 5. rubr. 71. de poenaludentis, malem. pag. 184 : Si apparuerint aliqua indicia, ubi sal conflcitur. Bulla Alex III. PP. SEXCALLUS, pro Senescallus. Vetus unum vel plura, quod aliquis luserit ad ann. 1180. inter Probat. torn. 2. Annal. Codex MS. laudatus in Mercur. Franc, aliquem ludum prohibitum, puta SextaPraemonst. col. 455 : Septem Sexas apud Marsal (concessit) quarum quatuor sunt ann. 1742. mens. Sept. pag. 1955: Sex- rum, tabularum vel taxillorum, etc. * 4. SEXTA. [Serta ? Colles, Sexta, liberae, et duas a Simero vobis datas. callus solvat. D. Joanni Caleti matriculario S. Joannis quatuor simasias vini, per lire, convalles, organa queque. (Bibl. Vide in Sedes 4. et supra Sessio 3. dictum matricularium exhibitas illis, qui Schol. Chart. 1877. p. 463. ex notitia de 1. SEXAGENA. Speculum Saxon, lib. 2. art. 48. | 8. [** 6.]: Ubi decima solvitur choream Machabseorum fecerunt. Vide in libro picto in abbatia S. Dyonis. confecto, an. 1250.)] in campo, decima Sexagenas dabitur seque Senescalcus et Sescalcus. * SEXCAMBIUM, pro Excambium, per SEXTAGIUM, Quod pro singulis frubona, vel decimus manipulus. f10. [** 8.]: mutatio, in Contract, matrim. ann. menti aut alterius grani sextariis doIn multis locis deputata et certa annona in Sexagenis, sub certo numero, nomine 1358. apud Salern.: Constituit dictum mino exsolvitur. Inventar. Chartar. reg. decimse, et agnus de ovili unius curies dodarium prasfatss domicellse Johannettse ann. 1482. fol. 195. v: Acquisitio centum pro decima datur. f 10. [** 9. ] : Ubi de- super Sexcambio, sibi dando per regiam solidorum reditus, quos Gaulet Dalonne cima solvitur, ut diximus, in Sexagenis, et reginalem majestatem, pro castro de acdpiebat supra Sextagium Belgentiaci. funiculus duarum debet esse ulnarum a Liceti prasdicto ; et ubi dictum excambium De anno 1332. Vide Sextariaticum. pollice ineipientium, per quern manipuli sibi non daretur, etc. I SEXTAIRADA, ut Sextarata. Vide ibi. T SEXGLIRIUM. Charta ann. circit. ligabuntur. Alii Oodd. habent: Si solvi1 SEXTAIRALAICUM , SEXTALAGIUM, tur decima, ut dictum est, in capitibus, 1226. ad calcem Annal. Edwardi II. SEXTALAEICUM , SEXTALAEIUM , etc. seu Sexagenis, etc. [** Germ. Schok. Sexa- Reg. Angl. pag. 266 : Cum iota terra ara- Vide in Sextariaticum. * SEXTALARARIUS, Qui Sextariaticum geni manipuli. Chart, ann. 1245. apud bili quas ad prasdicta molendina pertinent, Guden. in Cod. Diplom. torn. 2. pag. cum uno sexclirio prati ad dicta molendina percipit. Charta ann. 1125. ex Tabul. pertinente. Locum apertum interpretatur priorat. S. Mart, de Camarc.: Testes Ro86: Maldrum siliginis modio minus, sex modii tritici et dimidium maldrum avense, 01. Editor Hearnius, vocisque etymon ab trodus comes de Pertico, Raimundus Sexduas Sexagenss siliginis et tres Sexagense Anglo-Sax, s e a x , gladius sive gladio- talararius, etc. In alia Ibid. Raimundus avenre et una urna mellis.] Chronicon lus, et Lat. Clarus, accersit. Sed haec Sexterarius. Vide Sextalerius. 1 SEXTALERIUS , Qui Sextariaticum Montis Sereni pag. 172: Accidit autem longius petita mihi videntur ; malim die quadam, ut unus fratrum ex juniori- Sexclirium prati scriptum fuisse pro colligit: nisi idem sit atque Sextanalebus lignum unum ex his, quss per Sexa- Sextario prati. Vide Sextarata. rius, Qui ejusmodi tributi immunis est, genas numerari soient, ut operis quippiam * SEXENA , Sexta pars fructuum. in Statutis Avenion. MSS: Sextalerii ex eo faceret, petiturus, etc. Vide Setzena. Charta ann. 1310. inter Probat. torn. 1. teneantur per sacramentum dicere si quern 1 2. SEXAGENA, Monetee species, f. Hist. Nem. pag. 222. col. 1: Item gar- habuerint suspectum quod retineat sextaquod pretii 60. solidorum esset. Charta diam et Sexenam, quas faciunt sexaginta rii.... quod si aliquis vendiderit bladum Casimiri Polon. Reg. ann. 1335. apud frumenti, ut dicitur, quee valent duode- et dixerit esse suum, et convictus fuerit Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 594 : cim libras Turonenses renduales. Vide alienum, ulterius non habeat libertatem Recognoscimus nos teneri et remanere Sexenus et infra Sezana. de Sextanalagio, etc. Statuimus quod illi 1 SEXENUM, ut Seizenum. Vide ibi. qui habent libertatem dictam sextarii, obligates.... Regi Boemiss et suis hesredi1 SEXENUS, Sexta pars fructuum quam qui vocantur Sextanalerii, etc. Vide Sexbus de summa et quantitate viginti milHum Sexagenarum grossorum denario- d9minus ex agris vineisve percipit, Gall. tariaticum. rum Pragensium, in qua dicto Dom. Regi Sixain. Pactum inter Jacobum Aragon. SEXTANEUS LIMES. Vide Glossar. RiBoemise decem mille Sexagenas dictorum Reg. et Berengar. Magalon. Episc. ann. galtii ad Agrimensores. * SEXTANUM, Vectigalis species. Stat. denariorum jam solvimus in una parte. 1272 : Est etiam sciendum quod de supraLitterae ann. 1402. ibid. pag. 75 : Cupimus dictis ab utraque parte excipiuntur usa- Taurin. ann. 1360. cap. 57. ex Cod. Reg. fore notum.... quod discretus vir Albertus tica, laudimia, consilia, quarti, Sexeni, 4622. A : De nulla re, quas portata fuerit de Borch presbyter nobis et nosirss Eccle- septeni, etc. Vide Quarto 6. super dorsum, capiatur aliqua curaga seu sise (Novioperis) xx. Sexagenas latorum 1 SEYSENUS, Eadem notione. Charta pedagium, platagium vel Sextanum, sed grossorum, pro comparatione unius Sexa- ann. 1317. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 166. penitus sit immunis. genas similiter latorum grossorum annul col. 1 : Cessit.... castra, loca et fortalitia... 1 SEXTAN US, pro Sextarius, Mensura census tradidit. Chron. Joannis Base cum suis.... feudis, terragiis, quartonibus, aridorum et liquidorum. Charta Galterii Episc. Merseburg. ad ann. 1431. apud cinquenis, Seysenis, vintenis, etc. Archiep. Rotomag. ann. 1201. torn. 4. eumd. torn. 4. pag. 442 : Addenda Us pro | SEZENUS , Eodem significatu, inHist. Harcur. pag. 1638 : Ad communem munitions fossati et muri sexcentos flore- Charta ann. 1288. ex Tabul. S. Victoris omnium notitiam volumus pervenire Dro-

SEX
gonem de Mellenlo dedisse.... sex Sextanos mestelli in sua campipartitia et tres Sextanos annonae in molendino suo apud Serincourt.... Dedit prasfatas ecclesias sex Sextanos vini in vineis suis apud Vallem. 1 SEXTARAGIUM , SEXTARALE , etc. Vide Sextariaticum. SEXTARATA , SEXTARADA , SEXTARIATA, Modus agri, ager certi sementis sextariorum numeri capax, tametsi ad silvestres et pratenses terras vox postmodum translata. Sesteree de terre, in Consuet. Arvern. cap. 31. art. 61. Marchise art. 320. 420. Pictav. art. 190. 289. Dunensi art. 24. de Troy in Biturigib. art. 1. apud Thomasserium, etc. [Charta ann. 879. in Append, ad Marcam Hispan. col. 807 : Inseruit donationem de terra Sextariatas vi. suptus ipsa curteJ] Epistola Gaufridi de Meduana torn. 2. Spicilegii Acheriani pag. 507 : Dedi etiam ducentos modios terras ad opus rusticorum vestrorum, quos Sexlariatas dicitis. Tabularium S. Andreae Viennensis : Donat prasterea unum cortile juxta eandem Ecclesiam, et quandam partem telluris, quam agricolas tres Sextariatas dicunt, etc. Tabularium Prioratus de Paredofol. 10 : Et in augmento dederunt unam Sextaradam terras juxta prasdictum mansum, etc. Charta ann. 1261. in Probat. Hist. Castenereae pag. 30 : Quinque Sextariatas terras tarn in bosco, quam in terra, etc. Charta Alphonsi Comitis Pictav. et Tolosae ann. 1270. apud Catellum in Comitib. Tolosanis pag. 395: Sub deverio 2. denariorum Tolosanorum pro qualibet Sextariata terras , prati , vel vineas, etc. Tabularium S. Joannis Angeriacensis ann. 1131. fol. 96 : Reddo medium junctum de prato, et 4. Sextaradas terras arabilis. Tabularium S. Dionysii de Capella Dioecesis Bituric. ch. 37 : Sextaradam terras super Segreia, pratum , ubi sambucus est, et olcham de Lempant, et Sextaradam terras ad quendam rivum, et olcham super quendam rivulum, etc. Ibid. cap. 104: Cartalata terras, Eminata terras, Sextarata terras. Vide Jofredum in Niciensibus Episcopis pag. 182. Guichenonem in Probat. Histor. Bressensis pag. 106. Gariell. in Ep^isc. Magalon. pag. 183. etc. * Unde redditur unum sextarium frumenti per annum, utaperte docet Charta ann. 1266. ex Beg. S. Ludpv. in Chartoph. reg. fol. 14. r: Sextariata terras, computata ad tria quarteria frumenti per annum propter asperitatem, licet in aliis locis computetur Sextariata ad unum. sextarium frumenti per annum. Sextarade, in Charta ann. 1456. ex Reg. 191. ch. 237 : Une piece de terre touchant a la rubine de saint Geniez, contenant cent Sexterades de terre* S3^" Varia est in variis locis Sextarata : in tractu Dombarum et Bressiae significatur hac voce Ager octo bichetorum capax, in Biturigibus octo boissellorum; diversa perinde est ubi de terra pratensi agitur : in Bugia et Gesia Sexterata prati, quam Seteree, vel Setine vocant, tantum foeni continet, quantum per unum diem sex homines secare possunt; Genevensibus quantum uno die unus homo secat. Vide Sectorata. 1 SESTAIRADA, ut Sextarata. Chartul. Aptense fol. 112. \: Dono atque transfundo de vinea culta et erma Sestairadas duas in Attense, etc. Sextariata, ibid. fol. 117. Tabul. S. Petri de Cella-Froini in pago Engolism.: Et in alio locoaBiciaco quatuor Sestairadas de terra. Vide Sexteria.

SEX

SEX

463

1 SEXTAIRADA, in Chartul. Bituric. Sextariaticum jus illud vocant ubi Sexfol. 160. Sextaraida, in Charta apud Ste- tario metiuntur, Minagium ubi mina, phanot. Antiquit. Bened. Lemovic. MSS. *Modiaticum ubi modio. Vide in his vocibus. Mensura sextarii, in Charta ann. part. 2. pag. 365. 1 SESTARADA. Charta ann. 1118. inter 1298. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 91. col. Probat. torn. 2. novse Hist. Occitan. col. 2.] Gregorius M. lib. 1. Epist. 42 : Valde 403 : Rogerius de Aura dedit tres Sesta- autem iniquum et injustum esse prosperadas, de terra et petiam latam; Guillel- ximus, ut a rusticis Ecclesias de Sextariamus et Arnaldus de Abatad qualuor ses- ticis aliquid accipiatur, et ad majorem taradas de terra. Chartar. Eccl. Auxit. modium dare compellantur , quam in cap. 83 : In tres Sestaradas dedit vill. sol. horrea Ecclesias infertur. Unde prsssenti 1 SESTERADA, in Charta ann. 947. Ap- admonitione prssciptmus, ut plus quam pend. Marcae Hispan, col. 861: Castella- decem et octo Sextariorum modii nunnus (dedit) de vinea Sesteradas vim. in quam a rusticis Ecclesias de frumento villa Fulgoso. debeant accipi. Nihili est, quod hie au1 SESTEYRATA. Tres Sesteyratas terras, guratur Ludov. de la Cerda. Nescio, an in Terrario Apchonii. Pluries ibi. hue pertineat vetus inscriptio, quam T SESTAIRIATA. Charta ann. 1032. ex profert Gruterus 223. 2. adscripta sextaTabular. S. Victoris Massil. : De alio rio aereo rotundo infra largiori P. vi. vero loco terra quae vocatur Spiculus et alto Ivs. crasso tertia parte grani: SEXcum decem et octo Sestairiatis. TARIALIS. EXAGTA. T.... DD. NN. AR| SETERIATA, in Chartul. S. Vincentii GADII. ET. HONORII.... Cenomanensis fol. 82. SEXTARALE, SEXTARIALE. Charta Mi1 SETEYRATA. Charta ann. 1339. ex chaelis Archiep. Arelatensis ann. 1214. Tabul. S. Victoris Massiliens. : Item sex in Regesto Carcassonensi, qua Comiti Seteyratas terras seminatas speuta. Alia Montis Fortis concedit Bellumcadrum, ann. 1404. ibid. : Recognovit se tenere et pedagia sive in aqua, sive in terra, lesdas, quintals, cordam, furnos, Sextariale, quartam partem unius Seteyratas prati. 1 SEXTARIETAS. Ego Bpnius dono B. jurisdictionem, justitias, firmancias, trePetro Vosiensi sex Sextarietates de terra, zenos, etc. Sextarale, apud Plantavitium apud Stephanot. Antiq. Bened. Lemovic. in Episcopis Lodovensibus p. 240. Aliud videtur significare Sestairale, in Charta MSS. part. 2. pag. 349. ] SEXTELLATA. Charta Nicolai Mari- Alamannica Goldasti 33: Confinit de colens. Abbat. ann. 1184. ex Tabular. alium in via, et 2. medarips, in ipso loco, S. Quintini in Insula: Pro una Sextel- in ipso agro, et 1. Sestairale in roncale lata terras.... quinque gallodios frumenti confinit in Leones ex alia parte ipso Maforensis persolverent. gno. Ubi Sestairale idem videtur, quod ] SEXTERATA, in Charta fundat. Prio- Sextarata terras. Vide in hac voce. ratus Barbezilli inter Instr. torn. 2. Gall. | SEXTERALE, in Charta ann. 1241. Christ, novee edit. col. 270 : In hoc dono torn. 10. Spicil. Acher. pag. 181 : Super sunt sex sexteratas terras, etc. Sexterali, ricorda, ferro, pondere, etc. 1 SESTARIALE. Charta ann. 1230. inter 1 SEXTEIRADA, SEXTEIRATA. Charta ann. circ. 1063. ex Majori Chartul. S. Instrum. torn. 6. Gall. Christ, novas edit, Victoris Massil. pag. 91 : Dedit in sppn- col. 152 : Petebat etiam (Episc. Biterr.) salitium ecclesias S. Stephani iv. Sexteira- tertiam partem Sestarialis bladi, quam tas de terra.... ex his Sexteiradas vil. dicebat ad se pertinere ralione tertias parsunt apud podium Brecionis. tis, quam habet in leudis mercati. ] SESTEIRALE. Pactum inter Jacobum T SEXTERTIATA, in Charta Anselmi Episc. Laudun. ann. 1223. e Chartul. S. Aragon. Reg. et Berengar. Magalon. Quintini in Insula: Recognoverunt se Episc. ann. 1278 : Cum, ut dicit, pondera vendidisse.... tres Sextertiatas ad Wichet et ferrum et Sesteirale sive mensura bladi sitas. Wido vero circiter quinque Sexter- pertinent ad dictum dom. Reg em. tiatas et unum quartarium apud le 1 SESTAILARATIGUM. Charta Willelmi Wichet. Montispessulani Domini ann. 1103 : Ses\ SEYTERATA, in Charta ann. 1339. ex tailaraticum dono vobis de omni blado, de Tabular. S. Victoris Massil.: Item circa omni legumine, et de farina, et de linoso, octo Seyteratas terras, etc. et de cannaboso, etc. Apud D. Rrussel * 1. SEXTARIA, Modus agri, idem quod torn. 2. de Usu feud. pag. 728. Ubi Sestesupra Sestarita. Gharta Theb. Chabot in raliticum habet eadem Charta MS. inter Tabul. Albiensi ch. 681: Donamus mo- Schedas nostras. nachis Absias in territorio feodi nostri de 1 SEXTAIRALAICUM, in Charta ann. Malrepast duas Sextarias terras. Vide 1145. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Sextarata. Occitan. col. 508 : Excepto tamen Sex* 2. SEXTARIA, Mensura annonaria. tairalaico quod nobis semper integrum Charta ann. 1246. ex Chartul. Campan. retinemus. fol. 444. col. 1 : Tenebuntur reddere dicto 1 SEXTARALICUM, apud Plantavit. in regi et hseredibus ejus, vel mandato ipsius Episc. Lodovensibus pag. 106 : Retenta regis vel successorum suorum unam Sex- medietate firmantiarumjustitiarum, Sextariam avenss ad mensuram Remensem. taralicorum, furnaticorum, etc. Vide MeAlia ann. 1278. in Chartul. eccl. Lingon. dalla. ex Cod. reg. 5188. fol. 228. r: Obligo in 1 SEXTARALAGIUM, in Statutis Avemanu Guidonis episcopi Lingonensis sex nion. MSS. : Qui vendiderit bladum vel Sextarias avenss, quas habeo et habere legumen in civitate Avenion. et ejus tenedebeo apud Calmam in granario dicti do- mento debet dare Sextaralagium, et temini episcopi Lingon. annuatim perci- neatur mensurare ad mensuram sextarii piendas pro guardia, quam ibidem facere signo Communis signati. Infra Sextanateneor. Vide Sextarium. lagium dicitur. | SEXTARIALE. Vide mox in Sextaria- ] SESTARALARIUM. Charta ann. 1204. ticum. apud Stephanot. torn. 1. Antiquit. BeSEXTARIATICUM, Quod pro singulis ned. Occitan. MSS. pag. 407 : Totum vifrumenti aut alterius grani sextariis delicet Sestaralarium quod nos habemus domino exsolvitur. [Idem est quod la- et prasdecessores nostri habuerunt in villa tiori signiflcatu Mensuraticum dicitur, sive in burgo S. Tiberii. Occurrit ibid. jus scilicet quod pro mensuris a domino semel et iterum. exigitur, ut ex infra allatis colligere est. SESTEYRALITIUM , in veteri Charta

464

SEX

SEX

SEX

apud Gariellum in Episcopis Magalon. volunt habere duos florenos pro quolibet pro yariis locis, cum in aridis turn in pag. 90. sextario. Statuta Avenion. ann. 1570. liquidis, ut de aliis mensuris passim est SEXTALAGIUM. Oharta Guillelmi Ar- Rubr. 13. art. 2 : Pro jure Sextaragii. a nobis observatum. Hinc annotabimus chiep. Eemensis ann. 1182 : Si quis Sex- Art. 4 : Sextaragium autem intelligimus quse nobis hac in re fortuito occurretalagium nostrum asportaverit, vel deti- trigesimam partem precii tritici, vel legu- runt, cetera praBtermittentes quae diligentius perscrutari per tempus non licet. nuerit, forifactum nobis per 60. solidos minis quod venditur. emendabit. [Statuta Avenion. MSS. : | SEXTERAGIUM, in Charta censualiGlossa3 vett. CassinensesMSS.: Sextarius Statuimus quod omnis homo qui bladum Leduini Abb. S. Vedasti ann. 1036. ex olei habet libras n. Sextarius mellis habet vendet in civitate ista del Sextalaginm, Chartul. ejusd. Monast. V. pag. 243 : libras mi. Sextarius est duarum libraCarethei salis pro thelon. 11. den. et pro rum, qui bis assumptus nominatur billnisi in hac civitate facial focum suumJ] | SEXTALEGIUM. Duodecim modios fru-Sexteragio 1. den. Carrus salis pro thelon. bris : quater, fit Grseco nomine ccenix : quinquies complicatus, quinarem sive gomenti quos habetis inSextalegio Remensi, IV. den. et pro Sexteragio 11. den. SESTERAGIUM. Charta ann. 1270. in M. mor facit: adjice sextum, congium reddit; in Bulla Lucii PP. ex Tabul. S. Nicasii Pastorali Ecclesiae Parisiens. lib. 23. nam congium sex metitur Sextariis;unde Remensis. | SEXTELLAGIUM. Charta Henrici Ar-ch. 37 : Super teloneo et Sesteragio, quse et Sextarii nomen accepit. Sextarium vini chiep. Rem.ann. 1175. ex eodem Tabul.: dicebat se habere in terra ipsorum. Ta- habet duas libras et vm. uncias. EldeSub annua pensione octo modiorum fru- bular. Episcopat. Arabian, ann. 1278 : fonsus de Pane Eucharistico inter opera menti in Sextellagio Remensi percipien- Super eo, quod prxdictus Vicedominus de posthuma Mabill. torn. 1. pag. 197 : Et dorum. ChartaPhilippi Aug. Reg. Franc, grano proventuum et reddituum Ecclesise trecenti tales nummi, antiquam per viann. 1186. ibid. : Sub annua pensione nostrse Ambian. et servitorum quorumli- ginti et quinque solidos efficiunt libram : octo modiorum frumenti in Remensi Sex- bet, in ea vendito et deliberato emptori- et duodecim tales librae, quse fiunt per trio, tellagio eidem ecclesise reddendos insti- bus quibuscunque per ministros nostras millia sexcentos nummos, Sextarium trituit. Adde Bullam dementis III. PP. Ecclesise in claustro vel extra claustrum tici efficiunt unum : ex quo septem panes anno 1190. in eodem Tabul. Sextelage, Sesteragium exigebat injuste, etc. Tabu- formari possunt, de quibus per totam hein Chartul. Prioratus de Doncheriaco. larium Corbeiense : Tout li Sesterage des bdomadam homo vivere unus potest ; aut T SEXTELLARIUM, in Bulla Lucii III. grains c'on vent, ou acate, ou met en gre- septem in una die. Etenim modius sequus PP. ex laudato S. Nicasii Tabul. : Ban- nier en ladite ville, appartient a lid (a et Justus debet esse per decem et septem num, juslitiam, Sextellarium scripto I'Abbe.J [Charta Johannis Comit. Sues- tales Sextarios zequos, qui potest in una, proprio confirmavit. sion. ann. 1239 : Derechief j'octroy al Abe Domino protegente, centum decem et no1 SESTELLAGIUM. Charta ann. 1280. ex et Convent de S. Legier de Soissons que vem homines die pastui conduclos susteneodem Tabul. : Seslellagium et alia quse- quandje venderay mon Sesterage de Sois- tare. Elenchus Eccl. Cellaj Cariloci subcumque jura.... Nos de Sestellagio et aliis sons, que oil a cui je le venderay face ditarum apud Chanteloup in Histor. MS. juribus temporalibusdevestivimus. Charta feaute a I'Eglise devant dite de la dis- Montis-Majoris : Unum modium annonas Curise Rem. ejusdem anni ibid. : Sab- me que elle a de ble ou de deniers et pulchras et electee et valet modium sexdecim Sexteria ad mensuram Relanias. Ibibato post Cineres in quo habebamus Ses- Sesterage.] tellagium et quaedam alia jura. Alia 1 SESTERAGUM. Charta ann. 1217. inter dem : xvi. emynas seu Sesteria annonas Bartholomsei Abbat. S. Remigii : Per- Probat. Hist. Blesens. auctore Bernier ad mensuram Aquis. Rursum : Unum cipiamus Sestellagium omnium bla- pag. 4 : Assignavi tres modios bladi in modium seu xvi. Sexteria. Huntingdon. Sesterago meo Blesensi. Forte legend. Hist. lib. 6 : Circa hoc tempus (Edwardi dorum. Confessoris) tanta fames Angliam invaSESTERALAGIUM, in Charta ann. 1203. Sesteragio. | SEXTARIATUM, in Charta Philippisit, quod Sextarius frumenti, qui equo uni in 30. Regesto Tabularii Regii Ch. 240 : Pedaticis, leusdis, furnis, Sesteralagiis, Aug. Reg. Franc, ann. 1181. pro Commu- solet esse oneri, venundaretur quinque firmanciis, justitiis et reditibus, etc. nia Noviom. apud Baluz. torn. 7. Mis- solidis, et etiam plus. Eucharius Episc. SESTERLAGIUM, in Charta Radulphi cell, pag. 299 : Si frumentum vel annona Lugdun. lib. Instruct, cap. 14 : Metreta Cpmitis Suession. ann. 1209 : Item Cano- quselibet ematur, et non mensuretur, Sex- una, ut quidam dicunt, habet Sextarios centum. Tabular. Ambian. : In molennici renuntiaverunt omni juri, quod ha- tariatum inde non dabitur. bebant, vel habere se dicebant, in Sesterj SEXTARIETAS, ut Sextarata. Vide ibi. dino ejusdem villse talis boistellus debet lagio centum modiorum bladi , quos SEXTARIUM , vel SEXTARIUS , Men- esse quod novem Sextarium integrum et monachi vendere libere possunt, absque sura liquidorum et aridorum. Gregorius non plus faciant. Charta ann. 1070. apud Taron. lib. 1. Miracul. cap. 5 : Ita et in Mira3um torn. 1. pag. 160 : Accipere deomni Sesterlagii solutione. [Charta Willelmi Archiep. Rem. ann. 1178 : Sub an- unius horse spatio plus quam unum Sex- bent carratarn vini decem-et octo modionua pensione octo modiorum frumenti tarium (olei) redderet vasculum , quod rum tantummodo ; nee modius plus contiquos in Remensi Sesterlagio vobis redden- quartarium non tenebat. Adelardus in neat, quam viginti Sextarios. Adamnanus dos instituit.... assignamus reddendos in Statutis Corbeiensibus lib. 1. cap .4 : De de locis SS. lib. 1. cap. 8 : Qui argenteus Sesterlagio Remensi. Ex Tabul. S. Nica- potu autem quotidie detur modius dimi- calix Sextarii Gallici mensuram habens : dius, id est, Sextaria 8. etc. Le Roman de duasque ansulas in se ex utraque parte sii Remensis.] altrinsecus continens compositas. Trans| SEXTERLAGIUM. Bulla Alexandri III.Girard de Vienne MS. : PP. ann. 1168. in eodem Tabul.: In burgo lat. S. Filiberti ann. 836. ssec. 4. Bened. Dou meillor vin li portez un Sester. S. JNichasii portagium, roagium, modiapart. 1. pag. 551 : Venumdabatur enim, gium, Sexterlagium. Charta Willelmi Apud Anglos Sextarius vini continet 4. ni fallor, illis diebus Sextarius vini uno Archiep. Rem. ann. 1182. ex Chartul. S. jalones, in Fleta lib. 2. cap. 12. | 11. Sexdenario. Apud Bellijocum Sextarius vini Remigii torn. 2:Justiciam, Sexterlagium, tarius farinse, apud Walafridum Stra- tribus mensuris, vulgo Chopines, sequimercata.... quiete possidenda concedimus. bum in Vita S. Galli cap. 28. [Sextarius valet, alibi duas tantum continet, et Charta ann. 1336. ex Cod. Colbert. 1591 : de oleo, Sextarius de pigmento, Sextarius alibi unam ; Sextarius vero aridorum C'est assavoir tout ce que on appelloit la de vino, in Charta ann. 987. inter Instr. octo bichetos continet, alibi duos tanjustice et Setrellage que tenoit a censse torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 271. tum. Vide Modius 2. Fourcy le Chaisne. Sextarius avenss, in Monast. Anglic, SEXTARIUS VINI, Praestationis species STRELAGIUM, apud Hemereum in Au- torn. 1. pag. 136. Sextarius salis, ibid, apud A^mbianos, quse a rei cujuspiam gusta Viromand. pag. 132 : Barillagia, torn. 2. pag. 849. Sextarius calcis, in Re- immobilis, seu prasdii, vel domus vendiStrelagia, mensurse, etc. Charta Joan. parat. factis in Senescallia Carcass, tione, domino flebat. Charta anni 1172. Comitis Suession. ann. 1260. apud Rai- ann. 1435.] in Tabular. Eccl. Ambian. : Si mortuo naldum in Hist. Suess. : Franchement * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. marito mulier vidua sibi vel hxredibus sans paier tonlieu, Strelage, ou autre de- 7657 : Sestiar, Prov. sestanus, sextarium. suis terram relevavit, et posted maritum bit, ou autre coustume. Un Sesterot d'orge, inter Redit. comitat. accepit, maritus ille 6. tantum denarios T SEXTARAGIUM. Charta Philippi I. Hannon. ann. 1265. ex Cam. Comput. pro Sextario vini dominis dabit, et absque Reg. Franc, ann. 1079 : Ab omnibus pe- Insul. Sistier de vin, in Reg. 13. Corb. calumnia dominorum terram excolere podagiis dicti loci in terra et in mare, et sign. Habacuc ad ann. 1509. fol. 12. Sex- terit. Alia ibidem ann. 1206 : Pro vendiSextaragia et leuda sint imunies (sic) tarium, idem quod Boissellus, in Charta tione etiam tertius decimus nummus debet perpetuo habitatores dicti loci. Charta ann. ann. 1254. ex Tabul. monast. Bosonis- exsolvi ab illo, qui vendidit ; qui autem 1445. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 90. col. 1: vil. : Focum seu ignem in domibus suis vivit, sex denarios tenebitur solvere pro Item in dicto loco Valentias petilur quod- alentes debent abbati. et monachis dare Sextario vini. Vide Chirotheca, Wantus. dam aliud tributum vocatum Sextara- annuatim formentadam, neu unum Sex1 SEXTARII Jus, Idem quod Sextariagium,.... pro quo exigunt et exigere volunt tarium, vulgo un Boisseau, frumenti pul- ticum, in Charta ann. 1246. apud Plantade quinquaginta somatis salts unum sex- cri et boni. Vide Sextaria 2. vit. in Episc. Lodovens. pag. 171. Charta tarium salis, et nolunt accipere sal, sed Variae fuit capacitatis sextarius ann. 1156. inter Instr. torn. 6. Gall.

SEX
Christ, novse edit. col. 198: Tertiam partem omnium ledarum fori et nundinarum, et tertiam partem Sextarii. * Gharta ann. 1256. in Reg. S. Ludoy. ex Ohartoph. reg. fol. 31. r : Foriscapia et laudamenta et Sextarium tenent ab Aladoyce de casulis. * SEXTARIUS BANNALIS VINI, Qui pro banno seu proclamatione vini venalis debetur, in Gharta Bertr. episc. Metens. ann. 1207. ex Chartul. monast. Bosonisvillee. Vide Cridagium in Crida. 1 SEXTARIUM CENSUALE , Quod ex censu debetur. Charta ann. 1344. in Tabular. Gellon. : Et ultra hoc (cesserunt) L. Sextaria censualia seu usatica mixtures cum omni jure et dominations feudali. T SESTAIRALIS, ut Sexlarium. Charta Willelmi dom.Montispessull. ann. 1103. apud D. Brussel de Usu feud. torn. 2. pag. 728 : Si mensurantur cum Sestairale vel eminale. T SESTARIUS, Eadem notione. Charta ann. 1194. inter Instrum. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 143 : Si forte aliquis homo vel femina Biterris vendiderit suum bladum ad suam eminam vel Sestarium, nulla posna debet eum inde sequi, nisi tantum quod emina vel Sestarius potest ei frangi. Sestarius de civada, in Charta ann. 964. Append, ad Marcam Hispan. col. 884. Occurrit praeterea in Compute ann. 1217. apud D. Brussel de Usu feud. torn. 2. pag. 1035. Adde Statuta Montis Regal, fol. 183. et Vercell. lib. 3. fol. 56. v. ^ SESTERIUM, in Testam. Roberti I. Comitis Claromont. ann. 1262. apud Baluz. torn. 2. Hist. Aryern. pag. 269: Item lego... conventui Mediimontis unum Sesteriitm frumenti et unum mixtures annuatim percipienda. 1 SEXTERCIUM, ut Sextarium. Tabul. S. Vincentii Oenoman. : Hubertus clericus dedit monachis unam olcam terras quss vocatur olca de viridario, in qua seminari possunt quatuor Sextercia hibernas annonve. ] SEXTERIUM, in Charta ann. 1171. ex Tabular. S. Petri Autiss. : Concession quod monachi Regniacenses tria Sexteria annonss canonicis S. Petri singulis annis persolvent, videlicet unum Sexterium frumenti, etc. Sex Sexteria bladi, in Charta ann. 1351. ex Chartophyl.Reg. Ch. 107. 1 SEXTUARIUM, in Charta ann. 1450. ex Tabul. Sangerm.: Item voluit et ordinavit habere duas caritates fiendas in dicta ecclesia, qusslibet ex triginta Sextuariis bladi. t SISTERIUM. Elenchus Eccl. Cellse Cariloci subditarumin Hist. MS. Montis Majoris : Et fient de duobus Sisteriis ad dictam mensuram Relanias tantummodo quinque panes. T SEXTARIUM, Forum, ni fallor, ubi frumentum aliave grana venduntur et Sextario metiuntur. Statuta Avehion. ann. 1570. lib. 1. rubr. 13. art. 2 : Item quod non liceat magistro Sextarii pro jure sexlaragii exigere ab habitatoribus Avenionis, et illius territorii, aliquod Sextaragium, sed tantum pro custodia unum solidum Turon. pro qualibet salmata tritici vel leguminis, si in dicto Sextario vendl contingat. * SEXTAYRAGIUM, idem quod Sextariaticum et supra Sextagium. Charta ann. 1292. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 614. art. 19 : Si contingeret dare leudam, Sextayragium, portanagium, etc. Sexterage vero dicitur Praestatio unius sextant vini, a recent! caupona domino
VII

SEX

SEX

465

debita, in Charta ann. 1350. ex Reg. 80. 1 SEXTERLAGIUM. Vide SextariatiChartoph. reg. ch. 17 : Item une rede- cum. vance, appellee Sexterage, c'est assa^f. [ Si quis Sexterlagium nostrum voir d'un nouvel tavernier un sextier absportaverit vel detinuerit, forifactum de vin. nobis per LX. solidos emendabit. (Con* SEXTAYRALIUM, Sextarium, men- suet. Rem. an. 1182. Mus. arch. dep. p. surae genus. Charta ann. 1338. in Reg. 88.)] * SEXTERLATA, Modus agri, idem at71. Chartoph. reg. ch. 251 : In villa Amiliani senescalliss Ruthenensis sunt, et ab que supra Sextarata. Charta ann. 1216. antiquo fuerunt, quasdam mensurss lapi- in Chartul. Clarifont. ch. 112: Terram dese, Sextayralia vulgariter nuncupates, etiam, quas appellatur Canum, conlinenpositss in platea villas prasdictas, in quibus tem tres Sexterlatas et dimidiam et tres mensurantur et mensurari consueverunt, virgas. Cbarta ann. 1222. in Chartul. blada, nuces, amigdala, etc. Mont. S. Mart. part. 6. fol. 107. r. col. 1 SEXTAYRATIGUM, ut Sextariaticum, 1 : Cum in elemosinam duodecim Sexvel potius, Quodvis tributum, vectigal. terlatas terras ad mensuram S. Quintini Statuta Astens. Collat. 9. cap. 6. fol. 26. eidem ecclesias contulissent, etc. Passim v: Ordinatum est quod Potestas teneatur ibi. * SEXTERNA, Sestercius, ut videtur. facere exemplari in communi amniainstrumenta Sextayratici curayrarum et Lib. de Mirabil. Romse ex Cod. reg. 4188: Data michi xxx. millia Sexternas, maletoltarurn in uno cartulario et ilia legi et memoriam victorias michi facietis post facere in publica condone. 1 SEXTAYRATICUM, Sextarium, ut vi- peractum bellum, el obtimum equum. detur, Mensura, in iisdem Statutis Col- Sextertias edidit Monsfalc. in Diar. Ital. lat. 15. cap. 26. fol. 45 : Statutum est pag. 296. 1 SEXTERNUS, Codex sex foliorum. quod aliquis portator non possit stare sub Sextayratico nee tenere mostram alicujus Instrum. ann. 1418. apud Rymer. torn. 9. pag. 610 : Scripsit Regi literam vulgagrani. 1 SEXTEIRADA, SEXTEIRATA. Vide rem in forma sequenti; quas Iranslata est in Latinam, et reperitur in secundo Sextarata. 1 SEXTELLAGIUM , SEXTELLARIUM. Sexterno. Pluriesibi. Vide Quaternio. 1 SEXTERTIARIUS, Ipse qui erogat. Vide Sextariaticum. 1SEXTELLATA, SEXTERATA. Vide Sex- Gloss. Isid. Pro Sestertiarius, qui Sestertia erogat. Vide Martinii Lexicon. tarala. 1 SEXTERTIATA. Vide in Sextarata. 1 SEXTERAGIUM, SEXTERALE. Vide 1 SEXTEYRALITIUM. Vide SextariatiSextariaticum. * SEXTERARIUS. Vide supra Sexlala- cum. SEXTORIUM. Juncta Bevagnas in Vita rarius. | SEXTERCIUM, ut Sextarium. VideB. Margaretae de Cortona cap. 3: Saepe in cella nuda remansit, nunc involuta ibi. | SEXTERIA, Modus agri, idem qui Sex-Sextorio, nunc alterius coloris operla tuviri docti legentarata. Tabul. Eleemosynae S. Pauli nicula, vel mantello. Ubiego vero malim Viennensis : De ipsa vero terra in Ver- dum putant textorio: cheria dedit domnus R. G. quatuor Sexte- Sercotio, fuit enim sercotium vestis murias, ex quibus faciet G. quss facere vo- lierum.aliquid hicemendandum sit sub* An luerit. Tabul. S. Marise Andegav. : Ego panni enim vel telse crassioris Bernardus de Machecollo concessit B. Ma- dubito ;significari probabile est; maxispecies ries Andegavis unam Sexteriam terras in me cum Gallicum Sextiaus, ea notione, saltibus de Paux. usurpari 1 SEYTERIUM, Eodem intellectu, apud 1373. ex videatur in Lit. remiss, ann. Reg. 104. Chartoph. reg. ch. Guichenon. Hist. Bressiae inter Instr. 254 : Lequel Perrot et Jehan boulengiers pag. 19. ex Charta ann. 1272 : Dom. Pon- demourans a Gonnesse, pour cause de cius de Monteruyn Miles.... recognovit quatre Sextiaus, ordenez pour aidier a tenere domum suam de Marignia, et quid- couvrir charretes a pain, etc. Vide supra quid habet inter aquam de Igon et aquam Setezenus. de Reyssusa, exceptis duobus Seyteriis ] SEXTUARIUM. Vide in Sextarium. prati et duobus jornalibus terras quas de 1 SEXTUS, Vox juris canonici. Ita apnovo acquisivit. pellatur Collectio Decretaiium factasub SEXTERINGIA VINT, ex Lib. cens. S. Bonifacio VIII. PP. quasi sit liber sexGenov. fol. 35. apud D. Le Beuf torn. 9. tus alterius collectionis Gregorii IX. Hist, dioec. Paris.pag. 399. perperampro PP. curis elaborates, et in quinque liSexteragium vini. Vide supra Sextay- bros distributee. Hsec nota sunt. ragium. 1 SEXTUSDECIMUS, Panni species, sic i 1. SEXTERIUM, ut Sextarium. Vide dicti quod totidem fllis textus esset. ibi. Charta ann. 1246. ex Tabul. S. Victoris 2. SEXTERIUM, Pars civitatis, quasi Massil. : Cellerarius tenetur in festo S. sexta pars, ut quarterium, quarta. Vox Michaelis singulis annis assignare pro nota Venetiis. Concilium Ravennense vestiariis albis capellani et corerii de ann. 1311. cap. 30 : Et ut pauperibus ve- panno S. Pauli vulgariter appellato Sexrecundis valeat provideri , in quolibet todecimo. quarterio vel Sexterio cujuslibet civitatis | SEXVIRI, Ita appellantur Scabini ..... quolibet anno eligantur, quatuor vel seu urbis Consiliarii, ubi sex ad id offisex,... qui qussstam requirant pro eleemo- cii eliguntur. Charta Buchardi Episc. syna hujusmodi pauperibus facienda. Camerac. ann. 1120. apud Mirseum torn. Vide Historiam Bellunensem pag. 110. 2. pag. 815. col. 2: Si vero aliquis de [et supra Seizenum.] mansis istis necessarius fuerit officinis 3. SEXTERIUM. Charta Erici reg. Monachorum, ilium deliberent Monachi... Danor. ann. 1298. torn. 5. Cod. diplom. consilio et consideratione Sexvirorum VaPolon. pag. 24. col. 1 : Promittimus fir- lentianarum. Ibidem pag. 816. col. 1 : De miter ipsi Rigensi ecclesiss in auxilium illis vero Sexviris Valentianensibus tres homines nostros, cum artnis et Sexteriis, eligantur ex parte Monachorum, et tres ex ante hyemem instantem in civitatem pras- parte Canonicorum, vel hasredum suorum dictam mittere. Ubi legendum suspicor fide et sacramento adstricti, quorum consilio et discreto intuitu fiat emptio mansoSagittis vel Sagittariis. 59

466

SEY

SEZ
yete, Parva serra,in Lit. remiss, ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 355 : Le suppliant print une petite Seyete de fer a seyer bois a une main. Vide supra Seiarium et mox Seyta. 0 SEYGNORIA. Vide supra Segnoria 4. ~! SEYNA, Sagena, Gall. Seine ; Seigne, in Lit. remiss, ann. 1410. ex Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 378 : Comme les supplians feussent alez peschier en un marchaiz commun en ladite ville de Chesoy en Gastinois, a un instrument appelle Seigne, etc. Unde et pro loco ubi sagena piscari licet, aut etiam pro facultate sagena piscandi. Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 206 : Vendidit decimum piscem et omne jus quod habebat dictus Colardus in tribus Seynis, Gall. Seines, villarum de Rue et de Maresquineterre. Comput. domanii Pontiv. ann. 1369 : De la petite Saine du Crotoy et de Saint Wallery, etc. In alio ann. 1465: De la Seynne de Cucq que I'en a accoustume a bailler a ferme, etc. "SEYNATA, Quantum sinu.Ital. Seno, portari potest. Stat. AvelltB ann. 1496. cap. 46. ex Cod. reg. 4624: Si vero dossas prsedictorum fresagiorum vel leguminum.... ceperit, et inde faldatam, exchintonatam, Seynatam, aut aliter usque ad quantitatem unius situlas, et infra exportaverit, solvat pro qualibet vice pro bampno solidos quinque. 1 SEYNCLUS. Vide Seintelus. 1 SEYSENUS, ut Sexenus. Vide in hac voce. 1 SEYSINA, Possessiq. Charta apud Madox in Formul. Anglic, pag. 90 : Cum prsedictus Galfridus certis condicionibus et causis, dictam dominam Margeriam de manerio suo per cartam suam feofasset, et in Seysinam posuisset, etc. Vide Saisire. T SEYSIRE, ut Saisire. Vide ibi. I SEYSSENUS. Galilee Sixain, Monetse species. Ordinat. Humberti II. ann. 1348. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 516. col. 2 : Seysseni autem monetes nostrse debilis factse lemporibus retroactis ponantur et recipiantur pro duobus denariis cum pitta hujusmodi monetse nostrse novse cudendss. T SEZENUS, Eadem notione, in Sanleger. Resol. civil, cap. 5. * SEYSTORIA,ut supra Setura 2.Charta ann. 1343: Item tres Seystorias cum dimidiaprati, sitas apud Valorseyri, etc.Vide mox Seytorata. * SEYTA, Serra, Gall. Scie, simul et officina, ubi serra desecatur. Libert, villas de Alavardo in Dalphin. ann. 1337 : Ordinamus ne aliquis....per se vel per alium aliquem seu aliquos Seytas seu reyssias, cum aqua operantes seu vertentes, aliqualiter audeat vel debeat facere ; si vero aliquae Seytse seu reyssise. reperirentur, etc. Charta ann. 1390: Seyta domini Johannis prsedicti cohseret a parte Orientis, etc. Vide supra Seyatus. 1 SEYTERATA, ut Sextarata. Vide ibi. 1 SEYTERIUM, Modus agri. Vide Sexteria. * SEYTORATA, Modus agri, tantum prati, quantum unus sector per diem secare potest. Charta ann. 1256: Item unam Seytoratam prati, sitam inter pratum quondam Arueti et heyralium molendinorum dicti Hugonis. Vide supra Sethorata et Setura 2. 1 SEYTORIUM. Vide supra Seilorium. SEZANA, Sexta pars rei cujuslibet. Charta ann. 1338. in Reg. 71. Chartoph. reg. ch. 198 : Item medietas trium Sezanarum et duarum Sezanarum leudae bladorum et aliorum granorum et tachiarum,

SFL
etc. Siste et Sixte, eadem notione. Pactum inter Ingeran. Codic. et Nic. episc. Gamer, ann. 1264 : Nous aions tel droiture, comme nous devons avoir, c'est a, diro le Siste de livrement,etc.Ubi Charta ann. 1267. habet: Sextam partem, etc. Alia ann. 1312. in Reg. 48. ch. 222 : Item dou Sixte de deux journaus de terre, que il pristrent a deux solz de rente.... Item dou Sixte, que il acquistrent de madame Johanne Barrabyne, etc. Sisainme, pro Sixieme, in Libert, de Granceyo ann. 1348. torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 161. art. 5. Vide supra Sexena. 1 SEZCULUS. Charta ann. 3. Rodulfi Reg. apud Stephanot.torn. 3. Antiq. Benedict. Pictav. MSS. pag. 346 : Qui prsesens s&culo oneratur flagitii Sezculo. In alia ibid. pag. 345. habetur serculo : unde leg. videtur Circulo. Vide Flagium. SEZE, [Modus piscandi.] Vide Satuda. 1 SEZENCIA, a vet. Gall. Seance, Decentia, nunc Sienseance. Charta Ascehni de Machis ann. 1380. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 173 : Cumque dictum castrum et castellania de Gerziaco una cum aliis prsedictis eidem dominse Blanchise ratione dotalitii sui, ut prsemittitur donatis, si dictus casus adveniebat, quod absit, non sint bene ad Sezenciam et complacentiam ipsius dominas Blanchias, etc. 1 SEZENUS. Vide Sexenus et Seyssenus. '- SEZLEYN. Charta ann. 1239. torn. 1. Hist. Trevir. pag. 725. col. 2 : Habebit (dictus miles) pro eo, quod vulgariter dicitur Sezleyn, quidquid sibi a comite Lutzillim-burgensi, pro residentia in dicto castro facienda, fuerit aasignatum. Ubi Joan. Nic. ab Hontheim : Videtur esse diminutivum a Sette, Setti, quod hodie dicimus Sitz, sedes scilicet seu habitatio vassalli castrensis in castro. Vide in Stagium. [** Feudum castrense.J * SEZME, vox Bohemica. Charta Wencesl. reg. Bohem. ann. 1249. inter Probat, torn. 1. Annal. Praemonst. col. 521: Ecclesise sanctse Marias in Doxan... talem concessimus libertatem, videlicet quod homines jam dictae ecclesiae sint liberi et exempli a sex denariis, quod dicitur Sezme, qui dari debent magistro venatorise, dignitatis. * SYALQNGQSlSvocaturinflexio capillorum palpebrarum ad interiora interpedum Sfalagii, id est, aranei. Glossar. medic. MS. Simon. Januens. ex Cod. reg. 6959. j SFIBLALIUM, Fibula, qua vestis su- bligatur. Testam. Ermengaudi Comit. Urgell. ann. 1010. in Append. Marcae Hisp. col. 973 : Ipso meo mantello meliore cum ipso Sfiblalio de auro, et ditas, etc. Vide Fibulatoriutn. SFIERSIERN , SFURSIEEN. Andreas Suenqnis lib. 5. Legum Scaniae cap. 15 : Ubi si reus factum inficiendo comparuerit, negationem suam probare tantum ferri candentis judicio permittatur, quod in lingua patria Sfursiern inde meruit appellari. Ita lib. 13. cap. 2. At paulq aliter lib. 7. cap. 6 : Ad candentis ferri judicium admittetur, quod Sfiersiern lingua patria nominatur. Rursum cap. 8 : Ut adores prsecedente juramento, per igniti ferri judicium se defendant, quod trygsiern in lingua patria nominatur. Est autem veteribus Danis tern, fer- , rum. Vide Ferrum candens. [** Skudsjern a Shut, Jaculum.] 1 SFLORATUS. Calcina Sflorata, Calx exstincta, Chaux eteinte. Statuta Riperi93 cap. 222. fol. 29. v: Quilibet fomasa-

rum, vel sequa mutatio. Institutio RR. PP. Fuliensium Burdigal. ann. 1589. apud Stephanot. torn. 1. Antiquit. Bened. in Vascon. pag. 243 : Cellas et alia ssdificia regularia et quidem ampla ssdificavere, opem ferentibus senatu ac majoribus et Sexviris civitatis. Vide supra Sevir. 1. SEXUS, Genus, species, vel potius diversitas. Constitutio Chlotarii Regis ann. 560. cap. 13 : Nee quicquam aliud agere aut judicare, quam ut hssc prseceptio secundum Legum Romanarum seriem continet, vel Sexus quarumdam gentium juxta antiqui juris Constitulionem olirn vixisse dinoscitur, sub aliqua temeritate prassumant. Neque forte aliter vox sexus capienda in Concilio Duziacensi I. pag. 292. edit. Cellotii, ubi generis diversi ac sexus pecunia, idem videtur, quod in Testamento Aldrici Episcopi Cenomanensis, pecunia diversi generis appellatur, hoc est, pecudes diversi generis, boves, caballi, oves, et similes : Omnia, quse ibi habuit, aurum, argentum, vestimenta, pannos plurimos, annonam, vinum, et generis diversi ac Sexus pecuniam,.... per rim abstulit. Ubi pecunia diversi generis ac Sexus non potest sumi pro auro et argento quod antea expressum est, uti vult Cellotius. Eadem, ni fallor, seu potius contraria ratione capienda verba formulae 7. ex Baluzianis : Et aliam rem quantumcumque visus sum habere, aut inantea^ laborare potuero, tarn pecuhum, presidium utriusque generis Sexus, aurum, argentum, drapalia, etc. Nam cum presidium quasvis facultates significet, ac praesertim pecuniam numeratam, voce prsesidii utriusque generis Sexus videntur intelligi aurum et argentum, quas consequenter describuntur explicationis gratia. Nolim tamen id praefracte asseverare, praesertim ex form. 28. ubi omne genus pecudum habetur, * Charta ann. circ. 1282. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 354. col. 1 : Ubi (in Provincia) erant centum sapientiores eo in Sexu nalurali et in scientia litterarum. 2. SEXUS, Pars corporis, qua quis vir est aut mulier, apud veterem Interpretem Moschionis,qui 9^0-1? voce uti solet. [Gloss. Lat. Gr. : Sexus nalurse, elSo? cpuffew?.] Vide Harmoniam GyncBciorum part. 1. cap. 9. n. 5. et alibi. t;;: Nostris Sexe, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 189. Chartoph. reg. ch. 225 : Icellui Poncelet print icelle fille aagee de dix a douze ans et la lira par ses drappeaux et sainture, et apres par son Sexe. Hinc SEXU DEBILITATUS, castratus, in Glossis antiquis MSS. j SEXUS PERFECTIOR Masculi appellantur ab Amalario in Ecloga de officio Missse, torn. 2. Capitul. col. 1353. SEXXAUDRUS. Pactus Legis Salicae tit. 73 : de cullello Sexxaudro: Si quis alteri cultellum furaverit, etc. Vox, inquit Wendelinus, composita ex Seisse, Germanis Sachs, falx, falcatus gladius ad feriendum C33Sim, quod hauven dicunt, unde hauver, vel hauder. id genus gladii, nostris Coutelas. Vide supra Saxa. S2 Eccardo in Notis ad hunc locum pag. 112. Sexxaudrus nude significat Culler alterius. Ipsum consule. Glosses ^Elfrici : Cultellus, Sex. * SEYATUS, Serratus, Gall.Scie.Charta ann. 1361. in Reg. 101. Chartoph. reg. ch. 96: Quse. comba durat recte protendendo usque ad pallos Seyatos, etc. Se-

SGA

SHA

SIA

467

nus teneatur bene coquere calcem, seu quod Sgardium appellarunt. Id ita habe- nisset, inculcavit eos Dominus Gilbertus calcinam, et calcinam Sfloratamcum sco- tur: assumuntur fratres octo, ex singulis de Midelton Miles cum aliis elegantibus linguis singuli, quibus additur nonus ex Shawaldres, et eos de omnibus bonis suis patura non commiscere. * SFOIA, Piscis species. Tract. MS. de qua libuerit lingua, nullo delectu. Is ca- spoliarunt. Vox ignota Somnero, qui vocem Gallicam Chevaliers, equites, hie put seu presses Sgardii vocatur. Pise. cap. 93. ex Cod. reg. 6838. C.: Solea,... Venetiis Sfoia, a folii alicujus ma| SGARLATARE, Subnervare, ut infraeffingi subodoratur. 1 SHELINGA, ut Swollynga. Charta joris similitudine dicitur. Sgarretare, ab Ital. Garretto, Poples, * SFORCIARE, Vim inferre, prsesertim Gall. Jarret. Statuta Riperise cap. 81. ann. 1403. apud Rymer. torn. 8. pag. virgini, Ital. Sforzare. Leg. Portugal, fol. 16: Quicunque.... alicui membra vel 290: Quse quidem comitatus, dominia,.... sub Alph. reg. torn. 1. Probat. hist, ge- membrum amputaverit, vel Sgarlatave- fortalitia, maneria, villas, hameletta, neal. domus reg. Portugal, pag. 11: -Si rit, condemnetur in libris ducentis parvo- Shelingas, terras, tenementa, redditus et quis Sforciaverit virginem nobilem, mo- rum. servitia, cum pertinentiis, etc. Vide Sideriatur; et totum suum avere sit de virgina * Italis Sgarrettare, a Garretto, po- linga. 1 SHEPHIRDIS, Ovium custos, Gallice Sfortiata. Hinc ples. SGARMIGLIATUM, Tributi species Berger, Angl. Shepherd. Testam. Johan* SFORCIA.MENTUM , Vis, violentia, Ital. Sforzamento. Steph. de Infestura apud Italos. Computum Thesaurarise nis de Nevill ann. 1386. apud Madox in MS. ubi de Innoc. PP. VIII: Similiter urbis BononiaB in Italia ann. 1364. ex Formal. Angl. pag. 428 : Item volo quod interea latrodnia, furta,homicidia, Sfor- Bibl. Regia : A Primirano.... conductore CO. marcse... distribuantur inter carucaciamenta, tarn in urbe quam extra, fie- dacii Sgarmigliati pro unoanno inccepta, rios, plaustrarios, et custodes animalium etc. meorum, videlicet hyne, nethirdes et Shebant. Vide Sforcium. SGARRETARE. Mamotrectus ad cap. phirdes, per discretionem executorum 1 SFORCIUM , Vis, violentia, Gall. Force, Italis Sforzo. Statuta Cadubrii 11. Josue, et ad 1. Paralip. cap. 15 : Sub- meorum. SHEWING, Est quietum esse, cum cap. 127: Et qui contra fecerit utendo nervare, Sgarretare per incisionem nervoaliquo Sforcio in similibus cadat ad pos- rum tibialium. Itali Sguerretare dicunt. attachiamentum in aliqua curia, et co[Vide Sgarlatare.] ram quibuscumque in querelis ostensis, nam librarum 50. Pap. Vide Exfordum. %. SGARZOLARE, Stolones detrahere, et non advocatis. Sic Rastallus. She* SFRESATUS EQUUS, Cantarius, Gall. Cheval hongre, ut videtur, ab Italico Italis Spollonare. Stat. Alex. ann. 1297, wyne, habetur in Monastico Anglic, Sfregiare, honore spoliare, vel vulnere edit. ann. 1547,pag. OCLXXXII: DeSgarzo- torn. 1. pag. 976. Anglice to Shew, Ostendeturpare. Testara. Jac. de Pignatorio liis seu vitibus non portandis. Item dere. SHIPWRECK, [Jus quod Principi vel ann. 1352. in Access, ad Hist. Cassin. statutum est quod auferratur pro banno part. 1. pag. 409. col. 1 : Item relinquo pro unoquoque Sgarzolio de vitibus dena- Domino competit in naufragiis.] Vide D. Francisco de Monte Agata equum bra- rios duodecim cuilibet incidenti vel fran- Naufragium. SHIRA. Vide Sn/ra. dum Sfresatum meum.... Item relinquo genti vel portanti eos ; si vero caput vitis 1 SHIREF, Pagi,"vel Comitatus Praepoabbati de Fossa-nova equum liardumSfre- vel vinea inciderit vel fregerit vel furatus fueritvel Sgarzolaverit sol. xx. et totidem situs, a Saxon, scire, Provincia. Vide satum. Scyra et Gerefa. De iis ita Camdenus.: 1 SFRIDUM, Timor, tremor, ni fallor. domino pro menda sua. [FR.l * SGARZOLIUM, Vitis sqboles, Ital. Singulis vero annis, nobilis aliquis ex Chronic. Domin. de Gravina apud Murator. torn. 12. col. 608: Quis ergo vos Pollone, Gall. Rejeton. Vide Sgarzo- incolis praeficitur, quern Vicecomitem, quasi vicarium Comitis, et nostra lingua fug at? quis vos sequitur? ut civitatem is- lare. [FR.J tam sic ponatis in Sfrido ? | SGAVARE, Evellere, ab Ital. Cavare,Shyref, i. Comitatus Prsepositumvocamus: 11. SFUNGIA, Panis species. Vide Ifun- Gallice Arracher. Statuta Cadubrii lib. qui etiam Comitatus vel Provincias quaegia. 3. cap. 77 : De illis qui Sgavant, sive evel- stor recte did potest. Ejus enim est publicas pecunias provincise suse conquirere, * 2. SFUNGIA, Lapis creatus ex aquis, lunt terminos. SGOLONATUS, vox Italica, Elumbis. mulctas irrogatas vel pignoribus ablatis levis ac fistulatus. Glossar. vet. ex Cod. Occurrit in Miraculis B. Simonis Tu- colligere, et serario inferre, judicibus reg. 7613. Nostris Pierre Ponce, pumex. dertini num. 16. [Sgalonatus editum prsesto adesse et eorum mandata exequi, T SFURSIERN. Vide supra Sfiersiern. 12. viros cogere qui in causis de facto cotorn. 2. April, pag. 820.] | SGALONATUS. Vide Sgolonatus. 1 SGOMBRARE, Italis est Vacuare, ex- gnoscunt et ad judices referunt, etc. * SGARBELLATUS, ab Italico, ut videj SHIRIFTOOTH. Placitum apud Cetur, Sgarbato, Inconcinnus, invenustus ; haurire, purgare, Gallice Vuider, Netdicitur de vitio oculorum ex nimia vini toier. Statuta Mutin. rubr. 129. pag. 23 : striam ann. 14. Henrici VII. Reg. in potatione nato. Barel. serm. 2. in Dom. Canalis novus, qui venit a Vignola, cava- Nomolex. Anglic. Th. Blount: Per Shi1. Quadrag. : Melius est habere oculos tus, remundatus et Sgombralus teneatur riftooth Johannes Stanley Ar. clamat habere de quolibet tenente infra feodum Sgarbellatos, quam mori siti. Eo fortas- per habentes caput ad ipsum. 1 1. SGRAFIGNARE, Unguibus discer- de Aid ford unum denarium et quadransis spectat vox Gallica.Z?sca'doi^ies,qua oculi ex senectute rubefacti signiticari pere,Ital. Sgrafftgnare, Gall. Egratigner. tem per annum. SHOPA. Vide Schoppa. videntur, in Lit. remiss, ann. 1415. ex Statuta Palavic. lib. 2. cap. 18. fol. 88: SHREDARE, Putare, resecare. Vox AnEeg. 168. Chartoph. reg. ch. 305 : Lequel Eadem poena condemnetur qui aliijuem Regnault dint au suppliant, qu'il estoit in terram projecerit Et idem in eo glica, Shred. Modus tenendi hundredum un sanglant vaillart es yeux Escardoil- qui decapillaverit seu Sgrafignaverit ali- pag. 124: Dicunt, quod omnes custodes quem. forestse a tempore, quo non extat memolies. * 2. SGRAFIGNARE, Italico vulgari, rla, usi fuerunt loppare et Shredare arbo1 SGARDENA, Piscis species videtur. Statuta Placent. lib. 6. fol. 79. verso : Clepere, furari, surripere. Gabr. Barel. res prsedictas, et ligna sic loppata et ShreItem Sgardenas pro qualibet lib. 111. den. serm. de FJagellis Dei: Clamat Deus: data, ad usum suum proprium asportare, et med. Non furtum fades ; et Daemon : Rape, etc. * SGARDIUM, SGA.RDUM, Arbitrium, dep'rsedare, Sgraftgna, etc. | SI, substantive pro Conditio, excep\ SGUANZA'RE, Malas alicui frangere, tio, usurpatur in Charta Gallica ann. sententia, judicium. Libert. Figiaci ann. 1318. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, Italis Sguanciare. Statuta Riperia? cap. 1255. laudata a Mabillon. Diplom. lib. pag. 660. art. 3 : Licebit.... dictis consuli- 81. fol. 16: Quicunque evulserit oculum 2. cap. 1. num. 13 : Ge Anseric sires de bus ab omnibus dictss villas et districtus vel oculos, vel nasurn amputaverit, vel ali- Monreal, fais savoir a tous ces qui verront ces lettres, que je ay rendu Hugon ejusdem habitatoribus exhigere et recipere quem Sguanzaverit. sacramentum de stando ad Sgardum seu t SGURARE, vox Italica, Mundare, de Bourgogne man chastel de Monreal arbitrium ipsorum consulum, de factis purgare, Gatt.Ecurer, nettoler. Anonymi sans nul Si. communibus villas. Ibid. pag. 663. art. 15: Chron. Cremon. apud Murator. torn. 7. ' Si, Quamvis, licet. Charta ann. 1105. Et si aliquis cavere voluerit de stando col. 635 : Qui portas civitatis muro fieri inter Instr. torn. II. Gall. Christ, col. ipsorum consulum Sgardio seu arbitrio, fecit, et pontes ipsarum portarum et fos- 233 : Nepos Hudonis dapiferi Guillelmi habitator ille invittus compelli poterit per sata civitatis Sgurari fecit. Adde Chro- supradicti regis, homo secularis, Si totus consules ad standum Sgardio seu arbi- nic. Bergom. apud eumd. torn. 16. col. catholicus, etc. trio eorumdem. Vide Regardum 5. s|e SIA, [Pediculus porcorum. DIEF.] 957. 0 j SIAGATA, iriter ministeria sacra re1 SHARP. Charta apud Rymer. torn. 9. SGARDIUM, Judicii genus, in Stat. ordin. S. Joan. Hieros. ann. 1584. torn. pag. 908 : Unum Sharp auri garnisatum censetur in Charta Adelgastri Principis 2. Cod. Ital. diplom. col. 1811: Ne fra- de sexaginta et uno grossis baleisiis. Nes- pro Monast. S. Marias de Obona inter trum nostrorum animi, longis litibus im- cio an pro Anglico Scarf, balteus, Gall. Concil. Hispan. torn. 3. pag. 90: Damus... tres hacelelias et duas Siacatas et pliciti, a suss professionis officio evoca- Echarpe. rentur: majores nostri breve quoddam et SHAWALDRES. Henr. de Knyghton una cappa serica, et tres calices, etc. Vide expeditum judicii genus excogitarunt, ann. 1318 : Cumque in partes Scotiss ve- Sium. Confer Stacatus.

468

SIB

SIC

SIC
campo Capa quarta traenda de area, etc. Vide Sigalum. 1 SICACYRALIS, Vasis species, cujus usus in ministeriis sacris. Locus est in Lito. * SICTAGIUM, Quod pro re qualibet in furno siccanda solvitur. Charta ann. 1240. in Chartul. Campan. fol. 365. y<>. col. 2: In furno vero sive in furnis, et in molendino sive in molendinis homines villas illius molere et coquere, sicare bannaliter tenebuntur... De viginti quatuor panibus unus reddetur fulnario, salvo tamen Sicagio. Secheur, pro Secheresse, Ariditas, in Lit. remiss, ann. 1464. ex Reg. 199. Chartoph. reg. ch. 413: Estoit icelle semence comme toute faillie a cause de la grant Secheur du temps. 1 SICALE, SIGALUM. Vide in Sigalum. t SICAMBRI, Canis species. Vide Canis Petrunculus. 1. SICARIA. Charta Philippi Regis Fr. ann. 1317. apud Argentraeum in Hist. Armoric. lib. 5. cap. 34 : Item villam et castellaniam de Pontrieu, ac salsariam de sancto Gilda, cum omnibus feodis et retrofeodis, dominiis, firmis, bladis, molendinis, Sicariis, juribus et aliis emolumentis, etc. Vide an idem sonet quod Sica et Sichetus. Vide Siccaria. [* Idem quod mox Siccaria.] 1 2. SICARIA, Alia notione, Societas, congregatio, ut videtur, apud Buschium de Reform. Monast. torn. 2. Script. Brunsvic. Leibnitii pag. 836: In Magdeburgensi vero Sicaria blaveis utuntur (Prsemonstratenses) cappis... Abbas Prsemonstratensis superior est omnium mo~ nasteriorum sui ordinis ; sed Prsspositus B. Virginis prsefatus cum tola sua Sycaria est exemtus ab ejus obedientia; huic Prseposito B. Virginis omnes de Sicaria sua tenentur obedire. * Leg. forte Secaria, idem quod Secta 2. Vitae institutum. | SICARIATUS, Sicae seu pugionis confixus. Epist. 25. lib. 6. Henr. Corn. Agrippse: Quod ab ingenuis animis tarn semper alienum fuit, ut multi quam honoris sui vindictam judicum sententia non obtinuerunt. alii vi, alii dolo, alii Sicariatu et veneftciis persequi non dubitarint. SICARIE, Proditprie, per Sicarios. Laurentius Leodiensis in Hist. Episcoppr. Virdjinensium: Duce quoque Godefrido Gibboso in Frisia Sicarie mortuo, etc. 1 SICATOR Bosci, pro Secator, Qui ligna caedit, Gall. Bucheron, in Charta ann. 1354. ex Chartophyl. Reg. Regest. 82. Ch. 670. Vide Secare 2. 1. SICCA, Sepia, piscis, Gallice Seiche. Regestum Castri Lidi in Andibus pag. 31: Si mercator in foro vendiderit millenarium suum de harenc, nummatum de harenc reddiderit, et non elegerit. Millenarius Siccarum, 4. den. centum, ob. [Charta ann. 1202. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 372 : Dedi sallagium meum et redditum Siccarum de Plouec et de Karity.] 1 SECHES, in Libertat. Pontis-Ursonis inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 4. pag. 641: Et si ferat Seches, de unoquoque milliario, quatuor denarios, sive ibi vendat, sive transeat. Charta ann. 1307. in Reg. 38. Chartoph. reg. ch. 219 : Hermero de Monte Martyrum dedimus coustumam coriorum et Siccarum in nundinis edicti (indicti). 2. SICGA, pro Sica, Pugio, ensis. Gregorius Turon. lib. 9. cap. 19: Et statim extinctis luminaribus, caput Sicharii Sicca dividit. Cap. 36. Sica scribitur: Et

1 SIARE, Mingere. Gloss. Lat. Gr.: quidam, qui Sibulaverunt extra molendiSiat, pupei, sir\ Ppsipou;. Alibi: Si/"/ia.Vide num; et tune dicti hasretici exiverunt Martini! Lexicon. molendinum et loquti sunt cum ipsis. 1 SIATUS, ab Ital. ut videtur, Sciatio, Hinc Sibler et Subler, pro Siffter, in Lit. Deformis, Gall. Mai fail. Johan. Demus- remiss, ann. 1388. ex Reg. 132. Chartoph. sis Chron. Placent. ad ann. 1373. apud reg. ch. 334: Adonc commenca ledit JeMurator. torn. 16. col. 518: Et omnes han le haulier a Sibler et crier si hault, erant stracchi, et jejuni, et Siati, et ibi que ledit suppliant les oyt. Aliae ann. non habebant quid comederent, etc. 1459. in Reg. 190. ch. 3: Le suppliant ] SIBADA, Hordeum, yel avena, apud yssit de la taverne et oyt Subler, et alors Chauveau Subla aussi. Beneharnenses. Vide Civada. * Sibilo excipiebantur in eccIesiaBrioSIBI, pro se, quod habent alise Ipcensi, qui chorum ingredientes vel egrequendi formulae, ubi de Sacramentis. Lex Frision. tit. 1. 9 : Sibi duodecimus dientes praescriptis ceremoniis aut sajuret, ubi tit. 14. 1. 3. 4. 5 : Sua duode- lutationibusdeerant. Cerem. MS. ejusd. cima manu juret. Tit. 2. 5 : Sibi quarto eccl. Et s'aucun en entrant ou en yssant sacramentum juret. Lex Ripuar. tit. 33. du cueur trespasse ces chases devant dites, 2 : Sibi septimus in arabo conjuret. Oc- en le corrigeant et remonstrant sa faulte, on currit eadern formula eod. tit. 58. | 5. peult Siffler sur lui OH batre les chaetit. 66. et in Lege Longob. lib. 1. tit. 19. ses. Vide mox Sibulus. * SIBULUS, Sibilus, nostris aliasSiblet. 2. tit. 23. tit. 25. lib. 2. tit. 21. tit. 28. [Roth. 147. 348. 258. 250. 235. Vide Joinvil. in S. Ludoy. edit. reg. pag. 80 : Grimm. Antiq. Jur. German, pag. 654. Maintenant que il vit le roy sur le flum, il sonna un Siblet, et au son du Siblet et Gram. German, torn. 2. pag. 950.] ^ SIBI, pro illi, in Charta ann. 1262. saillirent Men de la sente de la galie quaapud Rymer. torn. 1. pag. 741: Dominica trevingts arbalestriers. Lit. remiss, ann. vero sequenti adivimus dom, Reginam 1450. in Reg. 180. Chartoph. reg. ch. 92 : Francise apud S. Germanum in Laya, et Ipsi supplicantes audierunt aliquos Sibunegotia vestra, prout nobis injunctum los, sive Sifflez Gallice, etc. Vide supra fuerit, Sibi exposuimus. Bulla Johannis Sibulare. * SIBUM, Gastel. (Gloss. Lat. Gal. XXII.-PP. ann. 1327. apud eumd. torn. . 4. pag. 321 : Quss quidem promissio fuit Bibl. Insul. E 36. xv. s.)J postea adimpleta, cum Sibi (Petro) Chri1 SIBYNA, Telum, venabulum, hasta. stus dixit, Quodcumque ligaveris super Gloss. Gr. Lat.: Siguvy], venabulum. Terterram, etc. Ita vicissim Ei pro Sibi, non tull. lib. 4. adv. Marc. cap. 1. ex Isaia semel occurrit. Gregor. Turon. Hist. cap. 2. v. 4 : Concidunt machseras suas in Franc, col. 564 : Mundericus qui re- aratra, et Sibynas, quod genus venabulognum Ei deberi dixit. rum est, in falces. Ubi Vulgata habet, * SIBI, pro Secum, in Instr. ann. 1308. lanceas. Vide Gellium lib. 10. cap. 25. 1. SICA. Monasticum Anglic, torn. 2. torn. 5. Cod. diplom. Polon. pag. 30. col. pag. 130 : Scilicet de muro antiquo per 1: Joannes archiepiscopus Rigensis, assumptis Sibi pluribus bonis, honestis et longum suam (f. sicam),^ ita per Irthin religiosis viris, ad prsedictos.... festinans usque ad locum, ubi Cambec cadit in Irthin, et sursum per Cambec usque ad Sipercessit. SIBIA, Equorum frena, in Glossis MSS. cam, quse descendit de nigra quercu, | SIBILIA, Hispalis, urbs Hispaniae,et ex alia parte nigrse quercus usque ad nostris Seville, in Litteris Edwardi III. Sicam Palterkeved, quse cadit in King, Regis Angl. ann. 1348. apud Rymer.torn. etc. SIGHA. Idem Monasticum Anglic, torn. 5. pag. 601. f SIBILINUS, pro Sebelinus, Martes, 1. pag. 883: Cum toto dominico in bosco et piano, in pratis et pascuis, in viis et Gall. Zebelline. Anonymi Annal. Mediol. ad ann. 1358. apud Murator. torn. 16. aquis, in Sichis et moris, etc. Somnerus col. 729: Dom. Girardus donavit plures in Gloss. Saxon, sich, sulcum, vel popelias panni auri, et magnam quantita- tius sulcum aquarium, lacunam, liram, tem Sibilinorum. Vide Sabellum. elicem, etc. interpretatur, indeque vo* SIBILLACIO, Irrisionis genus. Stat. cem Uniyersit. Andegav. ann. 1398. torn. 8. SICHETUS, ortam censet, quam habet Ordinat. reg. Franc, pag. 243. art. 51: Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 764: Quod omnes a Sibillacionibus, repeticioni- Et sic a dicta inferiore parte dicti montis bus, aut aliis factis solempnibus, in con- directe ex transverso usque ad quemdam temptum rectoris vel alterius doctoris, aut Sichetum versus Austrum juxta inferius caput de le Nonepolle, etc. Infra: El sic alterius honestse persons,... abstineant. * SIBILUM, an Rivus, Gall. Ruisseau ? sequendo quendam Sichetum, qui currit Chartul. Celsinian. ch. 94: Habent ter- usque ad boscum, etc. Mox : Et sequendo minationes ipsse. res supradictas ex una sic quendam Sichetum usque ad quandam parte via publica et Sibilum in medium ; aquam, quse vocatur, etc. 1 SICHETA, SICHETUM, in Charta ann. ex alia parte terra S. Austremonii. Vide 1201. apud Madox in Formal. Anglic, Sica 1. et infra Sicus. | SIBLOTUS, Tibia militaris, ni fallor,pag. 88: Tres (selliones) jacentes inter Gallice Fifre. Continuatio Chronic! terram quam dictus Henricus quondam Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. tenuit et Sichetam sive Sicheta. SIKETTUS. Idem Monasticum Anglic, col. 450 : Navigantibus nobis absque Strepitu et cum oraine magno, imposito etiam torn. 2. pag. 426 : De tola terra infra has comitis, ut Sibloti sive falsceti silerent. divisas, in territorio de Langliserit, scilicet in longitudine inter duos Sikettos, Vide infra Sifflatus. SIBULA, pro Fibula, ut videtur. Stat. quorum unus cadit inter Nortwayt et Waytwra, et alius cadit inter, etc. Pag. Prsemonst. MSS. dist. 4. cap. 8 : Corrigiis cum Sibulis, vel curiosis, strictis ma- 454 : Descendendo Scipenleyclogh usque nicis non utemur. ad proprium Siketum, qui venit ab occi* SIBULARE, pro Sibilare, Signum, dente, et currit versus Orientem, et desquo Albigenses sese cognoscebant. Acta cendit in Scipenleyclogh. MSS. Inquisit. Carcass, ann. 1308. fol. * 2. SICA, pro Sicala, Secale. Charta 36. v: Quidam alius, qui veniebat ad eos, ann. 1083. apud Murator. torn. 2. Antiq. ut credit, respondit dido hseretico simili- Ital. med. aevi col. 352 : Ita sane ut deinde ter Sibulando. Ibid. fol. 66. v: Venerunt inferatis... annualiter de grano et Sicain

SIC
elevans manitm cum Sica, caput hominis libravit. 11. SIGGAMEN. Charta Caroli Crassi ann. 884. apud Calmet. torn. 1. Hist. Lothar. inter Probat. col. 318: Conslituitnus... per singulos annos in festivilate S. Apri Episcopo civitatis exhiberi convivium inibi peragendum, ad quod dentur de rebus fratrum panis modii x. vini modii x... bacco 1. cum Siccamine, porcelli 11. etc. An carp sicca, ut fumosa perna ? an condiment! species ? Vide Siccum. [** Alia notione Ariditas, siccitas. Ecbasis vers. 197:
Mane sed offlcium faciet mihi more suorum, Sanguinis ex salice roret Siccamina linguae, Proluet hie potus spurcamina pectoris hujus.]

SIC
domus suse sedificium cum ipso Siccatorio ultricibus traditum flammis invenit. Locus ubi aliquid Siccatur, hypocaustum, vaporarium.] 1 SICCATURA. Vide in Siccaria. 1 SICGINA, apud Mabill. torn. 3. Annal. Benedict, pag. 358. ex Charta Aldenae cujusdam nobilis feminse, qua alodem fllio suo Amelio tradit, eo pacto ut per unumquemque annum Siccinas donare faciat ad domum S. Marias Urbionensis. Vide Siccamen, et Siccum. SIGCISGUS. Chronicon Fontanellense pag. 246 : Adsaccos quindecim comparandum griseos Sicciscos, unde cappse fiant, lib. 10. [Vide Sextusdecimus.] 1 SICCUM. Capitulare de Villis Caroli M. cap. 34 : Omnino providendum est cum omrii diligentia ut quicquid manibus laboraverint aut fecerint, id est, lardum, Siccum, sulcia,... cum summo nitore sint facta s;et:: parata. Vide Siccamen et Siccina. [ Apud Pertzium Siccamen, quod interpretatur Games fumo siccatas.l SICGUS CENSUS. Vide in Census. SICELA, diminut. a Sica ; unde SICELATUS, Parva sica armatus, apud Capitolin. in Maximo et Balbino. Vide ibi Salmasium. 1 SICERA, Isidoro lib. 20. Orig. cap. 3 : Est omnis polio quae. extra, vinum inebriare potest cujus licet nomen Hebrssum sit, tamen Latinum sonat, pro eo quod ex succo frumenti vel pomorum conficiatur, aut palmarum fruclus in liquorem exprimantur, coctisque frugibus aqua pinguior, quasi succus colatur: et ipsa polio Sicera nuncupatur. Constitut. S. Ansegisi ssecul. 4. Bened. part. 1. pag. 640 : Sicera, humolone, quantum necessitas exposcit. Vide Cavaticarii. * Reg. visitat. Odon. archiep. Rotqmag. ex Cod. reg. 1245. fol. 90. v: Visitavimus hospitale de Novocastro.... Habent satis estauramenta, ut pote bladum, avenam, carries, vinum, cervisiam et Sincerarn (sic). Ibid. fol. 259. r: Non habent estauramenta aliqua, videlicet neque vinum, neque Siceram, i. Sidre, neque carnes. [** Polypt. Fossat. post Irmin. pag. 286. sect. 10: In mense martio debent habere panem et ligumen et Siceram, mense tnaio panem et caseum, mense ocbrio panem et vinum.] SICERATORES , id est, qui cervisiam, vel pomatium, sive piratium, vel aliud quodcumque liquamen ad bibendum opium fuerit facere sciant, in Capitulari de Villis cap. 45. 1 SICERE. Charta Zuenteboldi Reg. ann. 896. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 55: Licentiam eis damns, quod Sicere ejusdem monasterii domini magis ad illorum victum conquirere possint.... de ipsis rebus monasterii faciant. Sed haec non videntur sana. SICEUS. Chronicon Magdeburg, laudatum a Mabillonio, ubi de Hildeberto Archiep. Mqguntiacensi: Duces ac Prsefectorum Principes cum manu principum ac militum congregati in Siceo basilicas magni Karoli coherent i, etc. Ubi monet vir doctus alias Xisto legi. 1 SICHA, ut Sica. Vide in hac voce. 1 SICHALIS. Vide infra in Sigalum. ^ SICHEL, Monetse species. Vide infra

SIC

469

* 2. SICCAMEN, Materia omnis, quse sicca et arida est. Mirac. S. Bert. torn. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 120: Ad postremum fossas circa munitionem miras et altitudinis et amplitudinis factas munientes, sen vimineis parietibus, stramine et omnigeno Siccamine compleverunt, conantes incendio profligare, etc. 1 SIGCARE, sensii passivo, in Actis SS. torn. 3. Mart. pag. 462: Et in ipso meatu exitus sui illico lacrymae Siccaverunt. * Vita S. Lugidi torn. 1. Aug. pag. 343. col. 1: Vituli ad vaccas ruerunt; sed ora vitulorum circa mamillas matrum Siccaverunt, nee lac sugere poterant. Id est, aruerunt. SIGCARIA, Agri portio, ubi siccantur panni eloti. Arestum Parlam. Paris. 10. Jan. 1320: Super debato saisinas quarundam Siccariarumpertinenlium ad dictum Militem, etc. Sg" Malim eo loci Siccariam interpretari locum ubi siccantur pisces, vulgo Secherie, vel tributum quod ex iis locis percipitur, ut in Charta ann. 1317. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 472: Item villam et castellanias de Pontrieu et de Rupederiani... cum omnibus feodis, et retrofeodis, firmis, bladis, mulendinis, Siccariis, juribus et aliis emolumentis, etc. Siccatura piscium, dicitur in Charta ann. 1225. inter Schedas ejusd. Lobinelli. * Ea procul dubio notione usurpatur, in Charta Joan, ducis Brit. ann. 1279. ex Reg. 50. Chartoph. reg. ch. 31: Cum mercatores de Bayonia proponerent Sicaria piscium de loco beati Mathasi in finibus terrarum, ac ipsius Sicarias jura et pertinentia ad eos... pertinere,... ac peterent guod nos Sicariam, jura et pertinentia hujusmodi mercatoribus liberaremus eisdem Concedimus dictam Siccariam congrorum et merluciorum, cum suis pertinentiis et juribus consuetis, habendam et tenendam ab eis... Debemus etiam nos... districte servare, quod nemo, exceptis ipsis mercatoribus, possit in dicta Siccaria congros et merlucios, a Paschate usque ad festum B. Michaelis in monte Tuba, siccare. SICGATORIA, [Ubi siccanda appendunt.] Guibertus lib. 3. de Vita sua cap. 11: Cadaver in camino domus super cineres prono ore composuit, et instrumenturn desuper pendens, quod Siccatorias vacant, super eum dejecit, ut putaretur, quia sic eum machines casus obtuderit. SICGATORIUM, in Glqssis Saxon. Mlfrici: G y l n , vel ast, i. fornax, vel Siccatorium. Canones Hibern. lib. 51. cap. 9. de Ballivis: Si vero foras exierint ultra Siccatorium, dominua reddet, si aliquid mali fecerint. [Libellus de successoribus S. Hildulfl cap. 16. in Hist. Median! Monast. pag. 215: Sed omne

part. 13. cap. 10: Sequenti vero anno idem Rex cum Hospitalariis et Templariis armaverunt septem galeas, et quinque Sichias, etc. Forte Sagitias. Vide Sag itta. 1 SIGIA, Cucurbita , ventosa. Vide Cufa 2. | SIGILIANI, Siculi, Gallis Siciliens. Chron. Parmense ad ann. 1282. apud Murator. torn. 9. col. 802: Siciliani miserunt pro dicto Rege Arragonse, quod veniret ad accipiendum Siciliam. * Sezile, proSicile,in Charta ann. 1305. ex Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 282. v. col. 2 : Le reaume de Sezile, etc. \ SICILICUS, SIGILIUM. Vide Siclus. SICILIS, apg-oXov, in Glossario Gr. Lat. MS. editum ipgrjXov, Ficilis, prsefert. Est autem 'Apg-^ov, Culler sutorius, apud Nicandrum. [Vide Sichela.] | SICINIUM, dicitur, quasi singularis cantilenas vox, id est cum unus canit, quod Grascis monodia dicitur, in Gloss. Arabico-Lat. Vide Bicinium et infra Sincinnium. f SICINNISSAT. Vide Sancenissat. * SICIOLA. [Situla: Item Siciola deaurata parva ad ponendum species. (Invent. Calixt. III. an. 1458. in archivio Vaticano.)] SICKERBORG. Vide Wrang. 1. SICLA, SIGLUS, SIGLA, Mensura liquidorum. Apud Graecos et Latinos Sicel est quarta pars uncias, et stateris medietas, drachmas appendens duas : apud Hebraaos vero est uncise pondus. Vide Cujac. lib. 12. Observ. cap. 40. Lex Alamannor. tit. 22: Servi Ecclesias tributa sua legitime reddant 15. Siclas de cervisa, porcum valentem tremisse uno, etc. Capitula Caroli M. ann. 797. edita ab Holstenio cap. 11: Mel vero pro solido bortrensi Siglae 1. et medio donant: Septemtrionales autem 2. Siclos de melle pro 1. solido donent. Chartae Alamannicae Goldasti Siclas, Siglas, et Seglas cervisse, promiscue habent num. 42. 49. 59. 67. et 69. SixXa etiam hac notione occurrit apud Grascos Scriptores. Theodoritus lib. 4. Histor. apud Joan. Damascenum lib. 3. de Imaginib. pag. 191. edit. Rom. ubi de quodam Olympio Ariano : Ka\ cpYjalv o 'OXujJiTttoc, avSpa xaistSov Xeu^ecfjiovoOvTa luc6avTa \J.oi xaira -crj? avvepo^opou, xa\ Tpes:; c 6&p[ji.oO 3Tepix^ Ta H01? v-^ Xeyovra etc. Vide Glossar. med. Graec. in . Ex quo erpendandi Victor Tunnensis, et Ado Viennensis, qui hoc loco habent, immissis tribus ignis jaculis : legendum enim siculis, vel siclis, ut habet Isidorus Hispalensis in aliquot codd. nam alii prseferunt etiam./acu/ts. Quippe SIGULA, Eadem notione occurrit in Capitulari de Villis cap. 9 : Volurnus, ut unusquisque judex in suo ministerio mensuram modiorum, sextariorum, etSiculas, per sextaria octo, et corborum eo tenore, habeat, sicut et in palatio habemus. Acta Murensis Monasterii pag. 59 : Cum autem venerit tempus vindemias.... post vindemiationem et uvarum calcationem in cellarium nostrum mustum importare (debet,) sextam aut Siculam sibi habere, quas Siculss signatas debent esse ad constitutam mensuram. * Charta ann. 952. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nicol. ab Hontheim pag. 285. col. 2 : Ex eisdem vineis quatuor Siculas 1 SICHELA. Gloss. MS. Lindenbrog. : vini persolvent. Fate, falcinula, Sichela. Germanis olim SICLUS, Eadem perinde notione. CapiSicken, sigen, secare, Gall. Scier. Gloss. tula Caroli M. ann. 797. edita ab HolsKeronis : Securi, Sihhure. Vide Sicilis. tenio cap. 11: Duos Siclos de melle pro | SIGHETA, SIGHETUS. Vide supra inuno solido donent. Gharta Henrici IV. Sica. Imp. ann. 1114. in iisdem Actis Murensis SICHIA, Navis species. Sanutus lib. 3. Monast. pag. 22 : Unum maltrum de fru-

470

SIC

SIC
tern et inferioribus 4. adauxit. Conradus Usperg. in Henrico III: Cum tanta alimentorum abundantia militiam suam Christus deduxit, ut aries nummo, basque Siclo veniisset. SIGLUS, etiam apud veteres Anglos monetee species fuit. [Siclus apud Anglo-Saxones pretii erat duorum denariorum argenteorum, ex Hickesii Prsefat. ad Grammat. Anglo-Saxon, pag. 21.] Albinus seu Alcuinus, in Epistola ad Colcum, inter Hibernicas : Et per singulos Anachoritas tres Siclos de puro argento. Egbertus in Dialogo de Ecclesiastica institutione pag. 98: Quisque vero fratrum contra interdicta venerabilium Canonum transfugam Clericum vel Monachum sine literis paciftcis susceperit, et conventus in hac obstinatione perduraverit, reddat quod statutum est 30. quidem Siclos 15. vero Episcopo loci, 15. Abbati, cujus Monachum sine nutu Prioris sui susceperat, etc. Infra, Siclum yaluisse duobus argenteis, seu denariis i n n u i t : Laid vero, qui sacrilega se conjunctione miscuerint velatis,.... duplicata 30. Siclorum pecunia, hoc est 60. argenteos volumus dare Ecclesise adulterantes, etc. Adde pag. 103. s;:: Sed et apud nos quoad nomen in usu, ut colligitur ex ChartaPhil. I. ann. 1083. in Reg. Phil. Aug. ex Chartoph. reg. sign. 34. bis part. 2. fol. 120. v: Si quis autem ausus fuerit quod firmatum est regaliter inquietare, secundum legem salicam Siclos auri centum solvat, et reus majestatis sit, anathema maranatha. ] 2. SICLUS, Situlus aeneus, Ital. Secchio. Agnellus in Vita S. Maximiani apud Muratorium torn. 2. pag. 109 : Allatum est nobis sereum vasculum quod vulgo Siclum vocamus, et projecti sunt Sicli pleni aqua, quse erat infra arcam super ossa B. Maximiani numero GXV. Vide in Sicla 1. 1 SICOFANTICUS, pro Sycophanticus, Sycophantarum more. Tabul. S. Juliani Turon. : Si quis huic institutioni aliqua Sicofantica reclamatione contradicere molitus fuerit, nomen ejus ab albo supernorum civium deleatur, etc. SICTOR. Tabularium Brivatense ch. 405: Habet censum alode porcos 2. multones 2. civada ss. 2. agnum 1. gallinam 1. inter carrei et civadise. den. 12. panes 2. de Sictore den. 2. gerbas 4. Infra : Et civadam totam, et gallinas 3. et Sictores, et 5. panes, etc. [Vide an idem sit quod Sigalum.] * SICULA, Vasis genus ad usum ecclesise, f. pro Situla, vas aquae benedictaa. Status eccl. Constant, inter Instr. torn. II. Gall. Christ, col. 219 : Ceterum ornamenta ecclesiastica et ustencilia, calices, cruces, capsas, phylacteria, candelabra, thuribula, bacinos, Siculam et ampullas aurea contulit et argentea. Vide alia notione supra in Sicla 1. SIGULUS. Pactum inter Philippum Regem Francias et Almarricum Vicecomitem Narbonensemj, super Judasis et eorum bonis, 5. Junii ann. 1309. in Regesto Chartophylacii Regii: Videlicet quod ex causa et nomine transactionis, pro bonis ipsorum Judseorum nos damns, et dare et solvere tenemur 5000. II. Turon. parvorum fortis bonse monetx : Item domus liberorum Salomonis de Melgorio, in quibus sunt tres Siculi, et tres solarii, quse, conjunguntur cum Palatio dicti Vicecomitis, etc. * Leg. Sotulus; qua voce Pars domus inferior, Gall. Rez-de-chaussee, significatur. Vide Sotulum. c SICUS, SICUM, Sulcus aquarius, la-

SID
cuna, lira, idem quod Sica 1. Vide in hac voce. Charta Florent. episc. Glasg. in Chartul. ejusd. eccl. ex Cod. reg. 5540. fol. 40. r : Terra, ..... quse vocatur Schotteschales per suas divisas, scilicet inter burria de Schotteschales et viam per quam itur ad petariam (f. petrariam) et sicut Sicus descendit ab ilia via in prsedictam burnam (sic) ex orientali parte de Schotteschales, et sicut alius Sicus descendit ex occidentali parte de Schotteschales. Alia Will. reg. Scot. ibid. fol. 76. r : Et sic deinde susum ad Sicum, quod est propinquius sub Todholewig, et sic ab illo Sico usque ad Sicum, quod vadit in rivulum de Langhope. Situs male infra col. 602. | SIGUT ALIAS, Formula in iteratq jussu usurpari solita. Charta Caroli Reg. apud Th. Blount in Nomolexic. Anglic. : Prascipimus tibi (Sicut alias prsecipimus) quod non omittas propter aliquam libertatem in balliva tua, quin earn ingrediaris et capias. 1 SIGUT AMAT SE ET SUA, Formula alia quse occurrit in lib. nigro Scaccarii pag. 367 : Quod nullus prsesumat, Sicut amat se et sua, facere secundam nisi, etc. Non semel ibi legitur. * SICUTA. [Sigue. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36. xv. s.)] * SIDELIA, IM, Channeteil, in Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120. Vide mox Sidere. j SIDELINGA, Modus agri aquis proximus a Saxon, s i d e t s i d e , latus, Anglis Side-ling, flexupse, oblique Gall, de cote, de biais. Inquisitio terrse de Bruncestre ann. 1399. apud Kennett. Antiq. Ambrosd. pag. 531 : Cujus aqua manat ultra et prsster dictas buttes, et idea Sidelinges vocantur, nee pertinent ad furlong deLongstanford, necadbustames furlong, si jacent inter medium. Ibidem pag. 532 : Deinde transeundum est ad furlong de Thromwell cum le Sidelyng adjacente. Rursum : Ab hoc furlong procedunt le Sidelyngs, de quibus patet superius. Vide Swollynqa. SIDELWEIDEN. Vide Zidelweida. 1 SIDEN, Potus species, Belgis. Teloneum S. Bertini : Quicumque tulerit per villam cum Siden (alius Zeichen) 1. ob. SIDERATUS, Paralysi percussus, TKA^T po?, in Gl. Gr. Lat. vox Latinis scriptoribus nota. Gloss. Saxon. JElfrici : Sideratus, vel ictuatus, s e e r u n g e a s t o r f e n . Somnerus hsec verba Saxonica interpretatur, forte cadaverosus. Marcellus Empir. cap. 14 : Facit ad linguam Sideratam, quod genus morbi Paralysin Grseci vocant. Vegetius lib. 2. de Re veterin. cap. 39 : Inyentum si fuerit Sideratum, his agnoscitur signis. Ibid. Maxilla Siderata. Adde Plinium lib. 3. de Medicina cap. 16. Lex Longob. lib. 1. tit. 8. | 25. [** Roth. 126.] : Si... manus aut pedes, vel quodlibet membrum plagatum aut percussum, si fuerit Sideratum, et non perexcusserit a corpore, etc. Vide editionem Heroldi pag. 166. 170. 171. [* Roth. 62. 68.] ASSIDEBATUS, Eadem notione, [Italis Assiderato.] Miracula S. Simonis Tudertini n. 14 : Quasdam puella.... Assiderata brachio dextro, etc. Vide Oct. Ferrarium in Assidrarsi. SIDBROSUS. Gloss. Lat. Graec. : Siderosus, * SIDERE, Chanter, vel rechigner, vel resplendir, in alio ex Cod. reg. 7692. :s SIDIGUNTA AQUA, apud Oribasium, i. ferra, ubi de aquis naturalibus loquitur : sed puto Sidiruta. Glossar medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. 6959.

mento, et unum fritschingum, et unum Siclum de vino, etc. Vide in Siclus 2. CIGLUM, pro Siclum. Notitiaann. 1113. apud Perardum in Burgund. pag. 106: Ecclesiam et atrium violaverunt, Cicla sciderunt, vino, fuderunt, annonas sparserunt, etc. 2. SICLA, Moneta, seu JMes, in qua cuditur : Ital. Zecca, sic dicta Arelatensibus a siclo vulgari Judseorum ibi habitantium. Conventiones inter Ludovicum II. Regem Sicilise et Arelatenses anno 1385. art. 26 : Item quod dictus Rex et Comes teneatur, et ejus successores teneantur tenere Siclam, et fabricari facere monetas suas aureas et argenteas et alias in dicta urbe Arelatensi. [Histor. liberat. Messanse apud Murator. torn. 6. col. 622 : In qua etiam (regia) totius dominii nostri pecunia aurea, argentea et screa cudatur, et officiates Siclse ipsius cognoscant de qualitate et pondere ipsius monetaz, quse per omne regni dominium expendetur.] Vide Siclus 1. SIGLADA. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : llla,Prov.insula,mediamnis, Siclada. SICLADES, Panni species. Vide Cyclas. SIGLJE, Aves minores perdicibus, majores vero turdis. In Gloss. Medico MS. Reg. cod. 1486. SICLINUS COLOR, Cujusmodi est siclarurn, avium ita dictarum. Constantinus Afric. lib. de Urinis cap. 1: Siclinus autem coleram nigram abundare signal. SICLARII APULI/E, apud Petrum de Vineis lib. 3. Ep. 14. Forte iidem qui Monetarii. Vide Sicla 2. SIGLO, Idem quod Siclus, seu uncia apud Hebrseps. At aliud sonat apud Anastasium in Gregprio IV. pag. 167: Canthara cum thymiamaterio pens. lib. tres, Siclonem unum pens, libras tres. Vide Sigla2. 1 SICLUM, pro Sicalum, ut videtur, Secale. Regest. Prumiense apud Leibnit. torn. 1. Etymol. pag. 431 : Ducit de Cuchkeme de Siclo modios quinque, ducit etiam de Calburne de annona modios decem. Vide Sigalum. 1. SICLUS, apud Hebrasos moneta notissima, de cuj us pondere et pretio multa commentati sunt, qui de re nummaria scripsere, Budseus, Scaliger, Villeboldus, Snellius, et alii. Glossse MSS. : Siclus, uncia apud Hebrseos; apud Lat. quarta pars uncise. Secundum alias Siclus 4. obolos continet, obolus 12. denarios. [Gl. Lat. Gr. : Sicilium, auyxta? Te-rapTov ; in MSS. Secilium, sicilicus. Apud JO. usus erat C averso sicilicum denotare in hunc modum ;}, ut discimus ex Mseciano lib. de Asse Centesimam commodi usurarum nomine ad sortem applicari, et Sicilico, id est, c averso notari. Sicilicus vi. scripuli, apud Raban. lib. de Compute cap. 8.] Ita porro etiam, nescio quam monetam, appellarunt recentiores, atque inprimis Germani, quibus Sichel dicta. Glossse antiquse MSS : Sicilicus, qui Latino, lingua corrupte Siclus dicitur: idem ct Sichel. Annales Francor. Fuld. ann. 850: Unus modius de frumento Moguntiaci vendebatur 10. Siclis argenti. Henricus Imp. de Conventionepacis publics? ann. 1051. apud Goldastum : Si quisSicli unius out duorum pretii furtum aut prsedam fecerit, etc. Acta Murensis Monasterii pag. 51 : Persolvunt censum de auro quod appendit Siclum, quo in 5. partes diviso, nobis dantur tres partes, et participibus nostris duae, sicque aurum nostrum appendit sex nummos et ditnidium. Ditmarus lib. 6. pag. 75 : Presbyteris et Diaconis vestitum suimet 8. Siclis, Subdiaconis au~

SIF
* SIDIPEDIUM, Oultellus calamarius, Gall. Canif. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120: Sidipedium , Quanniveit. SIDRATUS, Paralysi percussus. Mirac. S. Raym. Palmar, torn. 6. Jul. pag. 660. col. 2 : Mulier vero protestata fuit, quod erat Sidrata omnibus membris, el omnino dissoluta, prseter de manibus, et nullo modo poterat se adjuvare. Occurrit rursum ibid. pag. 662. col. 2. et pag. 663. col. 1. et 2. Vide Sideratus. * SIDRUS, Potus ex succo malorum vel pirorum confectus , Gall. Cidre , vel Sidre. Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 214. v : Item servicia undecim bordariorum, qui debent poma colligere et triblare et facere Sidrum. Lit. remiss. ann. 1351. in Reg. 81. Ohartoph. reg. ch. 550 : In qua (domo) Sidrum vendebant pro potando. Vide supra Sicera. * SIEDMADZIESTA , SIEDMDZIESIAT , Mulcts species apud Polonos. Stat. Casimiri an. 1346. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 13: Cum alia p&na Siedmadziesta, etc. Decernimus quodpcena, Siedmdziesiat dicta, nostrse cameras applicanda puniantur. Infra j)ag. 53. et 152 : Siedmnadziesta. Rursum pag. 251 : Regalem pcenam, dictam septuaginta, alias Siedmnadziesta. Siedmodziesta, ibid. pag. 344: Pcenaquatuordecim marcarum, quse dicitur Siedmodziesta. SIDERGUNDUS. Vide Sithcundus. 1 SIENNA, Sequana, Gall, la Seine. Charta Philippi V. Reg. Franc, ann. 1319. in Indice MS. beneficiorum Eccl. Constant, fol. 70: Villa etiam quss vocatur sancti Laudi supra Siennam fluvium cum ecclesia et duobus molendinis. * Alterius fluvii nomen est, nullibi quod sciam designatum, ad quern appositus est locus sancti Laudi de Orvilla nuncupates, septem aut octo leucis a Constantia versus Septentrionem distans : nam oppidum sancti Laudi Verse, non Sequanae adjacet. VidesupraSena2. 1 SIENOGUN, Pupilla oculi, apud Schilterum in Gloss. Teuton, ex Gloss. Lipsii. SIERUM, Serum lactis. Jacobus I. Rex Aragoniae in Foris Oscse ann. 1247. fol. 15 : Quidam homo dedit cuidam tantum de Siero pro tanto de musto, quod reciperet in mense Septembris. Infra : Quod qui debebat mustum , explectasset primitus uvas suas, et ex eis musto omnino extracto, vinatias ipsas iterum exprimeret, aqua mixtas, sicut ille qui dedit Sierum, expresserat, unde Sierum exierat. 1 SIFFA. Charta Conradill. Imp. ann. 1039. apud Eccardum Histor. Landgr. Thurin. col. 314: Deinde versus Aquilonem ad quamdam Siffam juxta Machonouua, usque ad bivium. etc. 1 SIFFIARE. Vide supra Siare. SIFFLOTUS. Fistula, Gall. Sifflet, occurrit apud Raphanum de Caresinis in Chron. MS. ann. 1379. [Malim de tibia militari, Gall. Fifre, interpretari. Vide Siblotus.] SIFFULS, Species mensurae Anglicanse. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 14: Debent habere tnonachi ad vm. festivitates principales, octo summas frumenti,.... et in eisdem festivitatibus singulos Siffuls de frumento ad wastellos de granario. T SIFON, Vas appellatum, quod aquas sufflando fundat. Utuntur enim hos (his in) Oriente. Nam ubi senserint domum ordere, currant cum Sifones (sic) plenis aquis et extingunt incendia. Gloss. Sangerm, n. 501. * Pro Siphon, quod eadem notione legitur apud Columel. et Hesych. Quse

SIG
vero hie habentur ex Isidore hausit Glossator. SIFORI. Vide Silfori. f SIGALINUS, Secalitius, de Segle. Charta ann. 1034. apud Meichelbec.tom. 2. Histor. Frising. pag. 523 : Et xxx. Sigalinos panes offerat. Vide mox Sigalum.

SIG

471

fol. 121. v : xx. sextarii frumenti et XX. de hordeo cum Sigilline rnixto. 1 SIGLA, in eodem Chartul. fol. 106. v : In Pascha i. agnum et n. panes et i. eminam de Sigla. Tabular. Camalar. : Ad Seveiracum est i. apendaria alodi et debet i. eminam Siglse. et i. cart, ordi. I SEGALIS. Capitul. 5. Caroli M. ann. SIGALUM , SlGALIS, SlGELIS , SlGI- 806. cap. 19 : Modium unum de Segale LUM, SEGULA, etc. Voces unius ejus- contra denarios quatuor. Acta Erchandemque notionis : Lat. Secale, Gala's berti Episc. apud Meichelbec. torn. 1. Segle. Hist. Frising. pag. 126 : De ordea modios SIGALUM. Ugutio, et ex eo Joannes de 11. et de Segale modios 20. Charta ann. Janua : Sigalum, qussdam annona, quia 879. in Append. Marca? Hispan. col. 807: videtur latere et silere inter spicas prop- Et modio uno de Segale pro solidum unum. ter suam vilitatem : unde Sigalinus, Si- Aremorici Segal dicunt. galiceus, Sigalonius. Unde et terra, quae j SEGEL, in Charta ann. 1085. apud tali annona abundat, dicitur Sigalonia : Baluz. Histor. Tutel. pag. 427: Duos sexscilicet pagus ad Aurelianum, qui hodie tarios de Segel et duos de civada. la Sologne appellatur. Glossar. Lat. Gall. : 1 SEGLE. Dispositio rei familiaris CluSigalum, Seige, gros ble. [In Sangerm. : niac. facta a Petro Abbate apud Baluz. Sigalum, line maniere de ble, Seigle.] torn. 5. Miscell. pag. 448: Reddere solitus Concilium Francoford. ann. 794. cap. 4: erat 560. sextarios frumenti et 500. de SeDe modio Sigali denarii 3. Panes sigala- gle. Charta apud Stephanot. torn. 2. Antii, ibidem. Panis Sigali, qui Turta vul- tiq. Benedict.' Lemovic. MSS. pag. 312 : gariter appellatur, apud Udalricum lib. Et omni anno quatuor sextarios frumenti 2. Consuet. Cluniac. cap. 4. et quatuor Segle. SIGALIS. Capitulare Caroli M. ann. ] SEGLIA. Tabul. Casse Dei : Unum 797. editum ab Holstenio cap. 11 : De sextarium Seglieu et alium avenge. annona vero bortrinis pro sol. 1. scapilos | SEGLUM. Tabul. Vosiense fol. 3: De40. donant, et de Sigale20. Charta ann. bent quatuor summatas de Seglo. 826. apud Doubletum pag. 793 : Quas vilSEGULA, in Historia Monasterii S. las acceperunt memorati fratres pro Si- Nicolai Andegav. pag. 161. [Charta gale modios mille trecentos. Ermanricus ann. 1081. apud Stephanot. torn. 3. Anin Vita S. Soli cap. 6 : Terra ibidem tiquit. Bened. Pictav. MSS. pag. 552 : adjacens sterilis est, nihilque pinguius Quatuor sextarios frumenti et quatuor Segulse.\ sigale gignit. Moschopulus lib.TCEP\cr/ev 5wv. : "OXupa, etoo? TC TWV crTtopt^wv, yj xa i 1 SIGULA. Tabul. S. Albini Andegav. : Habeat quotidie panem et vinum ^eia xaXou[i.vr), vj xocvw? a-sxaXt?. SiGELis. Capitul. Caroli M. lib. 1. cap. sicut monachus claustrensis et unoquo132. [** 126.] : Modium unum de Sigele que anno unum sextarium de Sigula et contra denarios 3. Modium 1. de frumento alterum de fabis, et unam eminam de parato contra denarios sex. milio. Adde Lobinell. torn. 2. Hist. Bri1 SICALIS. Statuta Vercell. lib. 3. fol. tan. col. 170. 73 : Et si receperit quartaronos sex rasos SEGALLUM. Ratherius Veron. in ApoSicalis cumunalis, etc. Adde Castelli logetico pag. 237: Quisque Presbyterorum Chron. Bergom. apud Murator. torn. 16. annuatim acciperet inter frumentum et Segallum modia decem. Panis segalatius, col. 961. | SIGALUM, in Statutis Genuens. lib. 4. apud Fortunatum in Vita S. Radegundis cap. 58. fol. 114 : Frumentum, ordeum, cap. 15. et 21. Denique spelta, avena, Sicalum, siligo, faba, ciSEGALE , apud S. Hieronymum in cera, etc. Ezech. cap. 4. et in Lege Saxon, tit. 18. 1 SICHALIS. Johannis Demussis Chron. Segale, Senensibus. Charta Ludovici Pii Placent. ad ann. 1185. apud Murator. Imp. apud Doubletum pag. 740 : De tritorn. 16. col. 456 : Starius Sichalis pro de- tico puro ad eorum et hospitum in refectorio venientium opus modia duo millia nariis x. 1 SIGALA. Chronic. Novalic. apud eumd. centum : ad praebendam famulorum illis torn. 2. part. 2. col. 735 : Non sunt nobis servientium de Secale modia duo millia amplius prseter quinque modia Sigalss et quingenta, etc. i;:: tria sextaria tritici. Adde Lobinell. torn. Soille, in Chartul. Corb. sign. Ezechiel ad ann. 1421. fol. 142. r : Quatre 2. Hist. Britan. col. 236. 1 SIGALE. Vita Aldrici Episc. Ceno- journaux d'escourion et deux de Soille. man. num. 56. apud Baluz. torn. 3. | SIGAUDA, Vestis species. Statuta Miscell. pag. 144 : Debentur inde de Eccl. Constant, cap. 18. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 806 : Reprehendimus pastione inter frumentum et sigale mopresbyteros, qui per parochias vadunt in dii xxxnn. SIGILUM. Tabularium S. Remigii Re- supertunicalibus apertis, nimia brevitate mensis : Sunt ibi avergarise 3. ubi pos- notandis, et in Sigaudis, et etiam in hasunt seminari de Sigilo modii 20. etc. Le- bitu tali coram nobis venire non formitaldus, Monachus lib. Miracul. S. Maxi- dant : in quo habitu potius videntur almini Miciacensis Abbat. n. 19 : Eos ut balestrii, vel pugiles> quam clerici vel stipendiarios Sigilo alebat, cseteris bonis presbyte.ri. Vide Paragauda. penitus abrasis. 1 SIGELIS, ut Sigalum. Vide ibi. | SIGILA. Charta ann. 1016. ex Tabul. SIGERONES. Constantinus African, S. Martialis Lemovic. : Reddens censum lib. 5. de Morbor. curat. cap. 1 : In hac omni anno vn. sextarios Sir/Has et xn. de- quinta (parte) dicere disposuimus, quos narios. morbos secunda in epate patiatur, et Si1 SIGILINA. Chartul. Kemperleg. : Sex gerones et curas secundum antiquorum modia frumenti et Sigilinae. autoritates. SIGILLA. Chronicon Malleacense ann. ] SIGILA, ut Sigalum. Vide ibi. 1122 : Circa 2. solidos fuit sextarium - = SIGERA, Piirgamenta metallorum in Sigillas, et sextarius frumenti per 3. so- igne, sive Rubigo. Glossar. vet. ex Cod. lidos. reg.7613. T SIGILLO. Chartul. S. Petri de Domina * SIGGELLARE. [Ut Sigillare, Gall.

472

SIG

SIG

SIG
hitjusmodi in Sabbatho, vel quarum data esset in Sabbatho; cum terminus sit in scripti hebdomada, sigillare prassumat. Rursum col. 556: Sigillifero curi. nostras ut has nostras constitutiones et qtioslibet notabiles processus nostros in uno libra conscribi faciat, et in curia nostra continue conservari, ut ad ilium, cum opuii fuerit, habeatur recursus, districte mandamus. Occurrit prseterea ibid. col. 573. et669. Index MS. beneflc. Eccl. Constant, fol. 41 : Jacobo Besini de Rico tune Sigillifero Constan. fuit collata hujusmodi portio ad prsesentationem dicti de Hamas. Obituar. MS. Eccl. Morin. fol. 9 : Menses S. Spiritus 7. sol. pro familia Sigilliferi 5. sol. Apud Ecclesiasticos, ut ex allatis. colligitur, potissimum obtinuit hsec nomenclatura; aliis Cancellarii vel Notarii dicebantur. Vide in hac ultima voce. ] SIGILLIO, Vestis ex simplici panno, seu non duplicato, Bollandistis interpretibus. Ca?sar Baronius in Vita S. Gregorii Nazianz. torn. 2. Maii pag. 411 : Dari volo camasum unum, tunicas duas, pallia tria, Sigillionem. Vide Singiliones. ] SIGILLIOLUM, diminut. a Sigillum, imaguncula. Arnobius Jib. 6. pag. 197 : Pro Diis immortalibus, Sigilliolis hominum, et formis supplicatis humanis ? Vide Sigillus 2. f SIGILLO, ut Sigalum. Vide ibi. 1. SIGILLUM, Pra3ceptum, epistpla, diploma, litera? ipsas sigillo munita?, ut Bulla', diploma bulla sua instructum. Gloss. Gr. Lat. : Suv9eu.a, Sigillum, Evectio. [Lactantius de Mort. persecut. n. 24: Dedit illi Sigillum inclinante jam die, prascepitque ut postridie mane acceptis mandatis proficisceretur. Charta Unfredi Comit. 5. Annal. Bened. pag. 668 : Unde pro ipsius sacri monasterii et Abbatum ejus securitate et firmitate hoc Sigillum scribere jussimus per manum Michaelis nostri notarii.] Leo Imp. in Regesto Petri Diaconi Casin. n. 149 : Sufficiant omnes solum monstrandum et ostensum nostrum ftdelem Sigillum factum per mensem Febr. 9. Indict. In eodem Regesto : Sigillum factum a Mariano Antypato... et datum vobis Aligerno venerabili Abbati. Infra: Cum plumbea bulla istum prassentem sigillavimus Sigillum nostrum, et concessimus prasdicto Abbati. Habetur in eodem Regesto non semel. Leo Ostiensis lib. 2. cap. 2: Prasdictus Abbas Sigillum recepit, ut.... ei liceret perquirere omnes hasredes, etc. Petrus Diacon. Casin. lib. 4. cap. 107: Horum Imperator precibus inclinatus Sigillum suum concessit, etc. Isidorus Pacensis sera 766: Sigillum vel auctoritatem principalem a suprafatis partibus missam patenter demonstrat, etc. Charta Goffridi Comitis Andegav. pro fundatione Ecclesise Coliegiatse de Lochis, de Rege Lothario : Et ut locus ab habitatoribus firmius possideatur, supradictis viris quamplurimisque aliis cernentibus, suum mihi Sigillum dedit, quod pro mag no suscipiens detuli mecum. Willel. Brito lib. 2. Philippid. :
Hoc mihi donavit genitor ttius, hoc meministi Te mihi regali jam confirmasse Sigillo.

Sceller : Manu nostra propria subter ten Chapon de xxxvj, sol. Paris, quos earn (auctoritatem) firmavimus et de percipimus Parisiis in vico S. Andreas anulo nostro Siggellavimua. (Aquis, 6 super domo Guerini Sigillatons. Vide Sidec. 777, Mus. Arch. dep. 3.)J gillarius 2. SIGILBOTH, Sigillorum custos, Came1. SIGILLATUM, ex Gallico le Scelle. rarius Prineipis, vox Alemannica, a Si- Cognitio de Sigillato, dicitur de actis gil, sigillo, et botth, nuntio vel custode. qua? sigillo pu'blico muniuntur. Vetus Goldast. Arestum apud Paradinum lib. 2. Hist. SIGILINA, SIGILLA.. Vide Sigalum. Lugdun. cap. 71. de Archiepiscopo Lug| SIGILLARE, Diplomate, seu litterisdun. : Tribunal etiam notabile in dicta sigillo munitis rera confirraare. Chartul. domo nostra Rodanse nobis cum DelphiS. Vincentii Cenoman. fol. 62: Petierunt natu Viennensi acquisita construi fecea nobis tarn monachi quam dictus Richar- rat, in quo de omnibus casibus etiam de dus, quod omnes redditus pertinentes ad Judxis, et de Sigillato Matisconensi in monachos Sigillaremus. solidum cognoscere satagebat. Alias in 1 SIGILLARIA. Vide Sigillus 2. Glossis Gr. Lat. Sigillatum, wS'.ocxbv ex1 SIGILLARIARIUS. Vide Sigillarius 2. ponitur, id est sigillis seu signis ador* SIGILLARIS, Qui sigillo sup char- natum. tarn sigillat : Assessores et Sigillares : *2. SIGILLATUM, Epistola, quia sigillo Chunradus Ratisponensis, Geroldus Fri- obsignatur. Acta dissolut. matrim. Lusigensis, etc. in Charta ann. 1224. apud dov. XII. ex Bibl. reg. fol. 146. r: Dux Oefelium tom.l. Script, rer. Boicar. pag. et ducissa Britanniae suas litteras seu sua Sigillata tradiderunt, et erat prsesens vi714. col. 1. cecancellarius Britanniae, qui signavit T SIGILLARITIUS. Vide in Sigillus 2. I. SIGILLARIUS, Custos sigilli. Petrus dictum Sigillatum dicti duds tanquam Blesensis Epist. 131 : Cum in Sicilia secrettarius. Vide Sigillum 1. essent Sigillarius et Doctor Regis Guil1. SIGILLATUS, Sigilli publici emplulelmi 11. turn pueri. Apud Radulfum de mentum. Charta Roger, vicecom. Biter, Diceto ann. 1180 : Walterus de Cons- ann. 1180. inter Probat. torn. 3. Hist. tantiis, dicitur Regis Angliae Sigillarius. Occit. col. 151: Confiteor me tibi Bernardo [Ohafta ann. 1174. ex Tabul. Audomar. : Cota dedisse totum tabellionatum curise. Quod ad instantiam et sollicitudinem Ge- mex et Sigillatum meum Biterris integre. rardi de Yvestivis notarii et Sigillarii mei Vide in Sigillum 1. dedi.] * 2. SIGILLATUS LEPRA., Lepra affec* Seelleur, in Lit. remiss, ann. 1382. tus, f. quia signo aliquo notabatur leex Reg. 122. Chartoph. reg. ch. 145. bis : prosus. Charta ann. 1188. ex Tabul. Ayoul de Rapine... fu Seelleur dudit arce- Carnot. : Nevelo filius Gaufridi de Mavesque de Bordiaux par I'espace de dix gno ponte Dei voluntate lepra Sigillatus ems. Hinc sese dedit domui de Belloloco. Vide in * SIGTLLA.RII appellati Scribae seu no- Sigillus 2. * SIGILLIFABER, Sigillorum artifex, tarii, quod penes eos esset sigillumjurisdictionis, cujus erant scribse, nostris sculptor. Memor. C. Cam. Comput. PaSigilliers. Arest. ann. 1365. in vol. 5. ares- ris, ad ann. 1359. fol. 234. v : Petrus tor, parlara. Paris. : Sigillariis hominum Lermite prsepositus Pisciaci aportavit ad et universitatis de Lodeva senescallias Cameram sigilla prsepositurse suae, quse nostras Carcassohae et Biterris impone- prasdecessor suns, qui fuerat captus per batur nomen Sigillariorum in se assump- inimicos, ut dicebat, miser at; supplicans sisse, et vestibus autenticis et solemnibus ut in eis fieret aliqua additio vel signum bipertitis ad modum consulum, domo, novum, ad tollendam omnem sinistram area et sigillo communibus usos fuisse. suspicionem; et in crastinum dictae diei Lit. remiss, ann. 1448. in Reg. 179. Char- fuit addita una moleta in dictis sigillis toph. reg. ch. 195 : Et au fait des elec- per quemdam Sigillifabrum; el fuerunt tions de leurs capitoulz, sindiez, consulz, retradita sibi ad burellum. Vide supra Sigilliers, recteurs et autres officiers, etc. Sigillator. f SIGILLIFER, Custos sigilli, ut supra Vide Sigilliferi. | 2. SIGILLARIUS, Sigillorum seu Sigillarius 1. Chronic. Trivetti ad ann. sinorum conflator. Gloss. Lat. Gra?c. : 1191. apud Acher. torn. 8. Spicil. pag. igillarius, ayaXimToiroios. Vide Sigil- 503 : Quidam qui inerant submersi sunt, lus 2. inter quos Rogerus Malus-Catulus Regis 1 SIGILLA.RIARIUS , SIGILLIARIARIUS, Sigillifer, cum cujus etiam corpore sigilEadem notione in Inscript. apud Fa- lum postea est inventum. Vide in Sigilbrettum pag. 243 : Aprp Sigillariario. lum, pag. 474. col. 1. Alia pag. 177 : Flavio Sigilliariario. 1 SIGILLIFERI nuncupati Scribse, Gall. | SIGILLIARIUS, in Inscript. apud ReiGreffiers; quod penes eos esset Sigillum nes. 11. 19 : Flatuario Sigilliario. jurisdictionis,cujus erant scribse. Charta SIGILLATICUM. Capitularis Sicardi Guillelmi de Burgo Canonici Matiscofn. Prineipis Benevent. ann. 836. caput. 27. ann. 1322. torn. 1. Macer. Insulae Barest de Sigillatico et de nuptiatico. Sed bara? pag. 201 : In praesentia dom. Humcum textus in MS. desit, quid hsec vox berti de Castillione cantoris S. Nicetii sonet, non facile est assequi. [f. Tribu- Lugdunensis Sigilliferi curias nostree offttum, quod pro sigillo publico domino cialatus. Conflrmatio privileg. Universit. exsolvebaturj Paris, per Carolum V. Beg. Fr. ann. 1366. TSIGILLATIO, Sigilli appositio. Charta torn. 4. Ordinat. pag. 711 : Conservator Alberti Austria? Ducis ann. 1341. apud privilegiorum, Sigillifer curias, et quatuor Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 531 : Facultatum principales bedelli, a pecagio Tenore prsesentium profitemur, quod juxta et quacumque exactione sint immunes. tractatum et ordinationis seriern, quam Concil. Nannetis celebratum ann. 1431. cum magnifico principe dom. Joanne Bo- can. 32 : Abusum quorumdam Sigilliferohemias Rege nunc nuper habuimus et rum nostras provincial reprobantes, prohipro litterarum Sigillatione per dictum bemus ipsis Sigilliferis, ne si quis excomdom. Regem Bohemise et filios suos.... fa- municatus petal absolutionem et non hacienda. beat ut solvat emolumentum sigilli, etc. --SIGILLATOR, Sigillorum seu signo- Statuta Eccl. Argent, ann. 1435. apud rum sculptor. Lib. pitent. S. Germ. Marten, torn. 4. Anecd. col. 552 : Nullus Prat. : iij. kal. Mali Anniversarium Gal- autem Sigillifer citationes vel monitiones

Chronicon Alexandrinum pag%902 : 'Eav o5v OeXete Xa6eTv exaato? ttov ev Trj iroXet itpbi; craytv xa\ xajicacv, uotoOjjiev aiyytXtv Ttpb? TOV SaX6apov, etc. Occurrit porro Sigillum notione ista passim, in Lege Wisigoth. lib. 2. tit. 1. 18. Alaman. tit. 23. | 4. tit. 28. 1. 3. In Decret. TassHonis 17. in Lege Longob. lib. 2. tit. 55. 20. lib. 3. tit. 5. 3. [ Carol. M. 28,

SIG
Pippin. 41.] in Capitul. 2. ann. 809. cap. 14. lib. 3. Capitul. cap. 58. in libro Usuum Cisterciensis Ordinis cap. 102. apud Anastasium in Constantino PP. Adamum Bremensem cap. 22. Goffridum "Vindocin. lib. 4. Epist. 5. Ughellum torn. 1. Ital. Sacrae pag. 1023. torn. 7. pag. 872. torn. 9. pag. 258. 385. 590. 673. 674. Rocchum Pirrum torn. 1. Notit. Ecclesiar. Sicil. pag. 310. 312. torn. 2. pag. 20. in Epistola 97. ex Sugerianis, in Usaticis MSS. Barcinpnensibus cap. 58. " Bonfiliunr Constantium in Messana pag. 22. etc. >*Vide supra in Bulla. Nostri Sael, pro vulgar! Sceau, dixerunt. Charta Math, ducis Lothar. ann. 1245. ex Tabul. S. Apri Tull. : Et por ce lettre soit creable chose et ferme, par lour priere, je ai mis mon Sael d ses lettres en tesmognage. Alia ann. 1300. in Lib. rub. Cam. Cornput. Paris, fol. 133. v. col. 1 : Avons appose lez noz propres Saiaus en maire garantie de verite. Saielle vero, pro Schedula, usurpari videtur, in Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 133. art. 21 : En demonstrant par quittances ou par les Saielles des six personnes dessus dictes approbation de leurs mises et payes. JUT Hinc formula ilia usitata, Sigillum super aliquem mittere, projicere, pro Scriptp, yel Charta sigillo munita, aliquem in jus vocare. Ladislaus Ungariae Rex in lib. 1. Statut. cap. 32 : Si quis Regis Sigillum super aliquem projiciens, et ipse in curiam venire neglexerit, rationem perdat, etc. Et lib. 2. cap. 25 : Possit judex Sigillum suum mittere super quoscumque, exceptis presbyteris et clericis. Hue etiam spectat Colomanni Reg. decretum : Si clericus habet causam cum laico, per judicis Sigillum laicus cogatur: si vero laicus habet causam cum clerico, per Sigillum Episcopi clericus cogatur. 52" Multa de Sigillis, eorum scilicet origine, usu et diversitate hie attexere possemus, et quidem non praeter institutum nostrum, nisi hac de re pluribus jam scripsisset Mabilloniusin Re Diplomat, cap. 14. et sequentibus. Pauca itaque, ne actum agere videarnur, seligemus locis quibusdam illustrandis oppprtuna, alia lectori erudito in locis citatis consulenda permittentes. * De sigillis mult! scripserunt, inter quos, praeter Mabillonium, consulendi in primis Heineccius in Tract, de veteribus Germanorum aliarumque nationum sigillis edit. Francof. ann. 1709. Manni in Observat. histor. ad sigilla antiqua edit. Florent. ann. 1739. et novus Tractatus de Re diplomat, torn. 4. SIGILLUM in substantia alicujus imponere, apud Gregorium M. lib. 9. Epist. 31. quod Practici nostri dicunt, Apposer le Scelle. Charta Aldefonsi VI. Regis, serae 1118. apud Anton, de Yepez in Chrpn. Ord. S. Bened. torn. 3: Vt nullus minister.... intra terminos Monasterii audeat intrare,.... seu hsereditatibus quas juris eorum sunt per manus saionis Sigillum ponere, sive pro homicidio, etc. Alia Ferdinandi Regis Hispaniae serae 1081. apud eumdem Anton, de Yepez torn. 6 : Et si forte iratus cum armis vel sine armis introierit Palatium Regis, vel in Palatium alicujus hominis, aut in villam, jam sigillatam, seu in aliquem locum in quo Sigillum positum fuerit, et nihil inde abstraxerit, nullam calumniam proinde sustineat. Infra : Tarn servus quam ingenuus, seu fiscalis, non facial aliquot fiscale servitium Regis, non reddat aliquid Vll

SIG
pro homicidio quod fecerit, sive quod non fecerit, non rausum quamvis fecerit, non fossataria, non Sigillum positum in hsereditate Andreas. 1 SIGILLUM RECOGNOSCERE, Formula in Testamentis maxime usurpata, ex lib. 2. Marculfl form. 17 : Testamentum nostrum condidimus,.... ut quomodo dies legitimus post transitum nostrum advenerit, recognitis Sigillis, inciso lino, ut Romanes legis decrevit auctorltas , etc. Adde Form. 72. Lindenbrogii et Form. 28. novae Collect. Paulus Sentent. lib. 4. tit. 6 : Tabulae testamenti aperiuntur hoc modo, ut textes vel maxima pars eorum adhibeantur quisignaverint testamentum, ita ut agnitis signis, rupto lino, aperiatur et recitetur. Vide Signum 2. ! SIGILLUM, Sigilli emolumentum. Testam. Guillelmi dom. Montispessul. ann. 1202. ex Schedis Peiresc. apud Praes. de Mazaugues : Sacrista vero habeat quartern Sigilli et bullse, et residues in. partes dentur m ornamentis ecclesise. Jus et praemium sigilli dicitur in Ordinat. Humberti II. ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 397. col. 2. SIGILLUM PENDENS, Quod diplomat! fllo serico, d^pixw v^jiaTc, ut loquitur Nicetas Choniates, appendi solebat. Nicolaus de Braia in Ludovico VIII :
Interea proceres scriptis pendente Sigillo Anglorum rector omnes vocat.

SIG

473

SIGILLUM PENSILE appellatur in Wichbild Magdeburg, art. 14. [** Germ. Soil sein Insigel daran hengen.] Ut Charles pendans, apud Villharduinum n. 14. 98. Lettres pendans, [in Ordinat. Caroli fllii Johannis Reg. ann. 1358. torn. 3. Ordinat. pag. 226.] et in Consilio Petri de Fontanis cap. 4. 28. diplomata quibus id appensum erat dicuntur. 5SS" lis vero tantummodo appendebatur diplpmatibus, qua? de re majoris momenti erant, ut colligitur ex Ordinat. Humbert! II. ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 397. col. 2 : Sigillet (Cancellarius) easdem (litteras) videlicet illas quse ad perpetuum super aliquo rnagno negolio vel cautelauso protenduntur, nostro magno pendenti Sigillo* et alias noslro communi Sigillo decernimus sigillari. Pensilium sigillorum non nuperum, sed perantiquum usum fuisse, licet colligereex iis quaede -BuIHsobservavimus, ubi plumbeas et aureas Bullas primitus filo aut serico tabulis appensas dpcuimus. Sed quando cerea istiusmodi sigilla perinde literis appendi cceperint, non plane constat. Video enim quosdam, atque in iis magnum Peirescium, existimasse ante Ludovici VI. sevum vix conspici : quod tamen in dubium jure vocari potest, cum tradat Ingulphus pag. 901. Guillelmum Nothum horilm usum in Angliam invexisse, cum antea solam crucem efflngerent Angli : Chirographorum confectionem Anglicanam , quse antea usque ad Edwardi Regis tempora fidelium praesentium subscriptionibus cum crucibus aureis, aliisque sacris signaculis firma fuerunt, Normanni condemnantes Chirographa chartas vocabant : et chartarum firmitates cum cerea impressione per uniuscujusque specials Sigillum, sub instillatione trium aut quatuor testium astantium conficereconstituebant. De cereis enim pensilibus sigillis loqtti Ingulphum omnes consentiunt, idque firmat ejusdem Willelmi Nothi sigillum, quod descripsit Seldenus ad Eadmerum pag. 166. cujus etiam meminit Heremannus lib. de Restaurat. S. Mar-

tini Tornacensis cap. 4. qua quidem aetate ejusmodi pensilia sigilla obtinuisse firmari praeterea potest, imo antea : nam Edwardi Confessoris diplomatibus appensa testatur auctor Vitarum S. Albani pag. 52. Charta Roffredi Archiepiscopi Beneventani ann. 1078. apud Ughellum : Nosmetipsi propria manu subscribendo signo sanctze Crucis illud corroboravimus, et Sigilli nostri impressione insigniri prsscipimus, et demandavimus, et Sigilli insignia appendi voluimus. Verum cereumne an plumbeum fuerit, ex his non liquet. SSSPPeirescii sententiam supapprobat calculo Mabillonius Diplpm. lib. 2. cap. 16. n. 12. cum ex plurimis quae sibi occurrerunt Regum nostrorum sigillis, nullum se vidisse pensile testatur ante Ludovicum VI. praeter diploma Agnetis Francorum Reginae, cui appensum fortean est Sigillum, quod Begins est diploma, non Regis. Et quidem alius fuit hac in re Regum, alius Magnatum et Episcoporum usus ; hi enim ante Francorum Reges sigilla sua appenderunt, ut docet idem Mabillonius cap. 19. num. 1. : - Diplomatibus primum sigilla afflxa fuere, non suspensa : qui usus non omnino desierat etiam anno 1122. ut discimus ex Charta Caroli IV. ann. 1324. qua aliam Ludov. VI. hujusce anni confirmat, in Reg. 62. Chartpph. reg. ch. 200 : Quia vero dictarum litterarum Sigillum eisdem litteris, non per modum appensionis appositum, sed per impressionem affixum, tarn propter ipsius sigilli vetustatem, quam propter partis cartae, cui sigillum ipsum adhserebat, corrosionem, erat a dictis litteris, licet quantum ad scripturam et karacteres, sanis et integris, separatum, ipsas de verbo ad verbum transcribi fecimus. * Pensilium dehinc sigillorum mos adeo invaluit, ut Charta falsi argueretur, quod sigillum ei affixum seu agglutinatum esset. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 37 : Icellui maistre des foires dit avoir trouve ledit brevet faulz en escripture et en seel; c'est assavoir que il estoit escript d'autre lettre et signe d'autre seing, que de celui du notaire, qui y estoit escripz,.... et que le seel, dont ledit brevet estoit scelle, estoit plaque et non pas mis bien, ne deument. Vide Placare Sigillum. * Verum sigillis neque affixis neque pensilibus prisca vetustas utebatur, si fides est Joan, de Gisortio militi, in Charta ann. circit. 1200. qua confirmat Chartas omnes, quse ad S. Audoenum de Gisortio spectant, ex Tabul. Major, mpnast. : lis (Chartis) diligenter et subtili rationis oculo inspectis, cum omnia quss ibi scripta erant, legitime et absque alicujus calumnia et solius intuitu divinae remunerations ecclesise Majoris monasterii et monachis apud Gisortium commorantibus a prasdecessoribus meis per ipsa rescripta data cognoscerem et sollemniter collata, sed non sub ceras caractere redacta, cum non hujusmodi uteretur munitionibus, via simplici gradiens, prisca vetustas; dignum duxi ut universa ad jam dictos fratres pertinentia et in feodo meo ubilibet posita, consistentia, in novum scriptum redigerentur ; et ne per increscentem malitiam, quod absit, hseredum meorum possent immutari, minui, vel in irritum aliquatenus revocari impressione sigilli mei ad majorem cautelam et posterorum memoriam, cum assensu filiorum meorum, c.onfirmarentur. * Caeterum quando cerea istiusmodi

60

474

SIG

SIG

SIG

pendentia sigilla literis append! ccepe- solemnibus prsesertim ceremoniis, ma- quibus ea revocabant, in Regestis Casrunt ? Dubius hseret ipsemet Cangius. jus sigillum collo appensum gestat, ut telleti Parisiensis, Joannis de GarencieIn observationibus ad Villeharduinum colligere est ex Bulla aurea Caroli IV. res Militis 25. Octobr. 1404. Adelelmi de Bournonville Militis 17. Novembr. 1412. pag. 263. illorum originem ad xij. saecu- Imp. cap. 7. 23. | 2. Quod de Chartophylum refert; at in notis ad Alex. Annae lace M. Ecclesise Constantinopolit. tes- Roberti de Pontaudemer Scutiferi 13. Oomn. pag. 255. circa nonum aut deci- tatur Balsamon in Meditat. de Pa- Decembr. 1412. et Jacob! de Bethune mum saeculum iis Gallos nostros uti triarch, pag. 458. in Jure Graecorum, dit de Loques, Militis 10. Jan. 1412. coepisse scribit. Huic sententiseproxime quern ait ad pectus gestasse TO [souXXto- (1413.) Vide quse de Bullis supra annoaccedunt Auctores novi Tract, diplom. TYJpiov Patriarchse. Illud praBterea hie tavimus. torn. 4. pag. 399. ubi laudant Chartam licet observare, cum Franciaa Cancella3SS- Nee minor adhibebatur cautio Roriconis episcopi Laudunensis ann. rius equitandp peregre aliquo pergit, cum adulteratum fuerat sigillum. Testis 961. cum sigillo pendent! et aliam S. cerarii administrum, quern vulgo Chau- est S. Bernardus Epist. 284. ad Eugefecire vocant, Sigillum Regium ad dor- nium PP. : Periclitati sumus in falsis Dunstani episcopi ejusdem setatis. SSlf Quern morem sigilli pensilis con- sum gestare, ut est in Instrumento ho- fratribus, et multss litterss falsatss sub falstat ex allatis Willelmum traduxisse ad minii praBStiti a Philippo Austriae Archi- sato Sigillo nostro in manus multorum exieAnglos :apud quos cujusvis sigilli usus duce Ludovico XII. Regi Franc. 5. Jul. runt ; et (quod magis vereor) etiam usque omnino incognitus erat etiam ineunte ann. 1499. pro Comitatibus Flandria?, ad vos dicitur falsitas pervolasse. Hac nesaeculo xi. ut discimusex Annal. Mona- Atrebat. et Carolensi. cessitate, abjecto illo, novella quod cernitis sterii Burton, torn. 1. Histor. Angl. pag. * Sigillo plumbeo pendente, cui ex una de novo utimur, continente et imaginem 246 : Anno ab Incarnatione Domini M. IV. parte imago S. Benedict! sculpta erat, et nostram et nomen. Figuram aliam tamIndict. 11. tempore Ethelredi Regis Angliss, ex altera nomen abbatis, cujus erat quam ex nostra parte jam non recipiatis. patris S. Edwardi Regis et Confessoris, Charta, literas suas munire solebant Adde Epist. 298. Nescio ad amissum quidam nobilis nomine Wlfricus cogno- abbates Cassinenses, ut patet ex Chartis adulteratumve sigillum spectet Charta mento Spot, construxit abbatiam Burton abbatum Stephani ann. 1219. Bernardi ann. 18. Richardi II. Reg. Angl. apud vocatam, deditque ei omnem hssreditatem ann. 1271. et Marini ann. 1310. in Tabul. Th. Blount in Nomolex. : Notum sit ompaternam appretiatam septingentas li- ejusd. monast. nibus Christianis, quod ego Johannes de bras. Et quid nondum utebantur Sigillis * Plumbeo quoque sigillo, loco cerse, Gresley non habui potestatem Sigilli mei in Anglia, fecit donum suum iis confir- us! sunt Venetorum duces ex conces- per unum annum integrum ultimo prasmari subscriptionibus, prout in Charta sione Alexandri III. PP. auctore Maria teritum, jam notifico, in bona memoria et continetur. At cujus formse fuerint Sanuto in Vita Sebast. Zani, apud Mu- sana mente, quod scripta Sigillo meo consigilla apud Anglos, etiam post Wil- rator. torn. 22. Script. Ital. tradico et denego in omnibus a tempore * Sigillum cereum ad cautelam bulla?, prasdicto usque in diem restaurationis lelmi adyentum docet Codex MS. S. Augustini Cantuar. quern exscripsit aurese interdum subjiciebant, quod ejus- sigilli prsedicti. In cujus rei testimonium Hickesius in Praefat. Thesauri Ling. dem formse erat atque bulla ipsa, ut si Sifjillum Decanatus de Repingdon appoSeptentr. pag. ix. in hsec verba : Post aureum subriperetur, remaneret alte- sui. Quod quidem apud Anglos eo diliadyentum vero Normannorum in An- rum, quo diplomatis auctoritas asse- gentiori cura observabatur, quod Tabelgliam, tarn Reges, quam alii domini et retur. Charta Caroli II. reg. Jerus. et lionutn usus in eo regno non habebatur, magnates, laminas cereas membrams ap- Sicil. ann. 1294. in Reg. 49. Chartoph. ut<sscribit Matthseus Paris ad ann. 1237. Si mutabatur sigillum, factum in ponebant Cartarum, Cruets signum in reg. ch. 4 : Prsssens privilegium exinde laminis cereis imprimentes : de capillis fieri et aurea bulla majestatis nostrss actis publicis sedulo notabatur. Charta capitum vel barbarum in eadem cera ali- impressa tipario jussimus communiri, alio Rich. I. reg. Angl. in Reg. 165. Charquam portionem pro signo posteris relin- consimili sub pendenti ejusdem majesta- toph. reg. ch. 130 : Is erat tenor Cart& quentes. Ista patent in multis monaste- tis Sigillo cereo concesso, similiter ad nostrse in primo sigillo nostro, quod quia aliquando perditum fuit, et dum capti riis.... In monasterio de Castelacre quod cautelam. est ejusdem fundationis in diocesi NorwiQuod si casu quovis amitteretur sigil- essemus in Alemannia in aliena potestate censi, Comes Lincolnise qui pluribus pos- lum, turn judex adibatur, coram quo constitute, mutatum est. Hujus autem insessionibus eamdern ecclesiam dotavit, hsec qui amiserat, ut deinceps nulla fides novationis testes sunt hii, etc. Anno dein fine intulit Cartes sues. In hujus (inquit) diplomatibus adhiberetur quibus appo- cimo regni nostri. Lib. rub. fol. parvo rei evldentiam, Sigillum denlibus meis neretur, protestabatur. Aliquot ejusce domus publ. Abbavil. fol. 123. r: Le 27. impressi, teste Muriele uxore mea. Ubi moris exempla profert Vill. Dugdalus in jour de Fevrier I'an 1369. commencha on usque in prsesens in eadem cera apparent Antiquitatib.Varwicensisprovincisepag. a user du nouvel Seel aporte de Paris par dentium vestigia pro sigillo. 673. quae hie describemus : ac primum sire Pierre Lenganneur, armoye des ar* Haec licet auctoritate Annalium mo- sub Henrico III: Memorandum quod pu- mes de Pontieu a un kief de France, et nasterii Burbonensis et Hickesii asser- blice clamatum est in Banco, quod Sigil- fu le viel Seel precedent d'ichellui mis en tione fulciantur, emendatione nibilo- lum Benedicti de Hagham, cum uno capite le tour. minus indigent ut observant Auctores in media, sub nomine suo, in quacumque 55~ Qui proprium sigillum non habenovi Tractatus diplomatic! torn. 4. pag. manu fuerit, de csetero nullum robur ob- bant in promtu, alieno utebantur suo205. cumin Tabulario S. Dionysii exstet tineat. Sub Edwar. I: Memorandum quod que annulo subsignabant. Charta Guildiploma S. Eduardi ann. 1054. sigillo Henricus de Perpoun die Lunse in crast. lelmi Trecor. Episc. ann. 1151. ex Tabul. pendente munitum ; cui etiam saeculo Octob. B. Michaelis, venit in Cancellaria Majoris Monast. : Prsssentes inde litteras yix integro prseiverat S. Dunstanus, cu- apud Lincolniam, et publics dixit quod fieri et annulo nostro, quia Sigillum nojus habetur Charta, unde sigillum pa- Sigillum amisit, et protestabatur, quod si slrum prsssens non erat, signari prsscepi aliquod instrumentum cum Sigillo illo sigilloquedom. Engebaldi Turon. Archieriter pendet. Hisce porro solis pensilibus sigillis, post tempus illud inveniretur consigna- piscopi corroborari fed. Alia ejusdem rei nullo apposite chirographo, munieban- tum, illud nullius esse valoris, vel mo- exempla profert Mabill. Diplom. lib. 2. tur diplomata, quae vim omnem iisdem menti. [ Notit. ann. 19. Edward. I. cap. 18. n. 10. unde idem factum fuisse conferebant ; adeo ut necesse esset Norf. et Suff. rot. 7. in Abbrev. Placit. colligitur ab iis qui proprii sigilli usum summa cura typos sigillarios asservare, pag. 284 : Memorandum quod die jovis in necdum habebant. ne in aliorum manus inciderent. Unde festo Conversions S. Pauli anno regni * Sigillo domini sui utebantur, qui regis Bracton. lib. 5. tract. 4. cap. 15. | 3: Dum nunc 19. venit Ricardus de Belhows roprio carebant. Charta ann. 1209. in tamen nihil sit quod imputari possit im- vicecomes Norffolc. et Suffolc. coram Rege hartul. Guill. abb. S. Germ. Prat. fol. peritiss suss vel negligentiss,ut si Sigillum et dixit quod bursa sua cissa fuit coram 128. v. col. 2 : Ego (Maria du Breulj sisuum Senescallo suo vel uxori traderet, Willelmo de Carleton apud Westmonas- quidem quia sigilli munimine careo, prssquod cautius custodiri debuit : cum uxor terium in qua quidem bursa fuit sigillum sentem paginam impressione sigilli doet Sigilla ad paria judicentur. Scribit suum rotundum cujus superscriptio erat mini Arsonis de Ronquerolles postulavi Bromptonus Magistrum Rogerum, co- Sigillum Secreticum.... de virido et goules confirman, a quo feodum illud(d.\i Breul) gnomento Malum-Catulum, Richardi I. de armis Johannis de Burge, etpeciit quod habet exordium. In his porro efformandis sigillis penRegis Anglise Vicecancellarium, juxta nichil firmum nee stabile per sigillum Rodum insulam prta tempestate in prssdictum habeaturnec teneatur nee fides silibus, cera adhibita varii coloris. Scrimari periisse, et circa ejus collum sus- eidem exhibeatur.]T)emque sub Edw. II: bit Tillius soli Regi flavae usum pecupensum Regis Sigillum postea repertum Joannes E. recognovit in Cancellaria Re- liari praerogativa competere:quod etiam fuisse : quod ille scilicet eo studio ser- gis se amisisse Sigillum suum, et petit repetitum legitur in articulis Conventus vabat, ne in alienum jus culpa sua ce- quod dicto Sigillo deinceps non habeatur Sangermanensis ann. 1583. adeo ut Luderet. [Vide Sigillifer.] Eadem forte fides. Habentur similes virorum nobi- dovicus XI. Renatum Andegavensem, ratione Cancellarius Imperatoris , in lium protestationes de amissis sigillis, Siciliaa Regem, insigni privilegio do-

SIG
nasse putaverit, concesso, ut ipsi et filiis ejus recta linea procreatis, intra Francici, atque adeo Siculi Regni fines, cera flava in suis sigillis uti liceret, diplomats 28. Januar. ann. 1468. et mense Maio ann. 1469. in acta Parlamentaria relate. Nam observatum a Bodino in libris de Republica, et Cardino Bretio lib. 2. de Suprema Regis auetoritate, erratum hac in re a scriba Tillii, qui ceram albam posuerit pro flava, cum, ut ii asserunt, nullus unquam apud Reges nostros albse cerae usus in sigillis fuerit: licet contrarium asserat Miramontius in lib. de Cancellaria Franc, pag. 32. 5SS" Verum hsec recentiorum sunt temporum, inquit Mabillonius lib. 2. Diplom. cap. 6. n. 14. Nam saeculo xni. cerae flavae usum in regiis sigillis receptum fuisse yix crediderim. Sed et Miramontio astipulatur, ut pote qui varia primae et secundse stirpis sigilla albse cerae impressa in pluribus autographis viderit. Cerae viridis in sigillis regiis usus potissimum est in diplomatibus, quae vulgo Chartres,, Privileges, et Remissions dicuntur. Literae de Chartres, ese dicuntur, quae ad perpetuam rei mempriam conscribuntur, iisque verbis sub initium concipiuntur: Praesentibus ac futuris, in quibus confectionis dies non adscribitur, sed tantum mensis et annus, ut innuatur rem ipsam mature ac diuturno consilio agitatam. Color autem viridis in cera rem in perpetuo vigore permansuram denotat. Caeterse vero Literae hacce formula exarari solent, Omnibus prsesentes literas inspecturis. Sed hodie cera flava in Francis Cancellariis qusevis diplomata sigillantur. 5SH" Quod de minori Cancellaria intelligendum est. Nam in majori etiam nunc cerae viridis usus obtinet in Litteris, quae vulgo Lettres de remissions, de nouvelles concessions et d'erections dicuntur. Et quidem Litteree quas de justice vocant, cera flava sigillantur in utraque Cancellaria; aliae vero, quas nuncupant de grande ou pleine grace, cera viridi. Cera rubea utuntur Universitates ac Communitates. Cera alba in sigillis usos Comites Pictavenses testatur Beslius pag. 538. 543. Hqdie albse cerae sigilla spectant sancti Spiritus Militarem Ordinem, ex Statuto Henrici III. Regis illius institutoris. * Diversos cerae varii coloris usus descriptos habemus in Cod. reg. 9824. 7. fol. 709. r: De patentibus litteris, aliquse vocantur Cartse, Gallice Chartres, quse sigillantur cera viridi et filis sericeis, et hsec fiunt ad perpetuitatem. Alias sunt litterse, quse sigillantur in cera alba et cauda duplici; et hoc fit quando materia, de qua fiunt illse litterae, est ad vitam, ut donationes officiorum vel similia Alise sunt litterss, quae sigillantur etiam in cera alba et simplici cauda; et istse fiunt de singularibus et particularibus negotiis singulorum, non ad vitam, sed ad tempus. Fiunt etiam quandoque alise litterse, quae nee vocantur clausse nee apertse; sed vocantur Le seau plaque; et fit hoc in retenutis, quando rex aliquem in notarium vel in servientem armorum, vel alium servientem in hospitio suo retinet. * Cera crocea seu flava in sigillis, ad patentes literas appensis, utebantur reges Francorum ; alba vero in literis, quas simplices vocabant. Charta ann. 1332. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 968 : Philippus D. G. Franc, rex per suas pa-

SIG
tentes et pendentes litteras in pergameno scriptas et sigillo ipsius domini regis cerae crosset seu rossse in pendenti sigillatas mandavit, etc. Lit. securit. ann. 1391. ex Bibl. reg. : Quasdam litteras regias dicti domini nostri regis, aliasque dicti Dom. Bituriae et quasdam alias dicti dom. Burgundies ducum, ipsorum dominorum regis et ducum magnis sigillis, videlicet dictas regias in cera crocea, et ducales in cera rubra in pendente sigillatas, etc. Ubi colorem rubrum ducibus assignatum observare est. Charta Phil. Pule. ann. 1313. in Reg. 49. ch. 5: Per alias litteras nostras simplices, cera alba sigillatas, eidem Odoni de Granceyo mandavimus, etc. Cera viridi in actis suis sigillandis utebantur monachi.Inventar. Chart, reg. ann. 1482. fol. 299 : Littera abbatis et conventus S. Dionysii duobus sigillis in cera viridi sigillata, per quam constat dom. regem Philippum legavisse ecclesiae B. Dionysii omnes joellos suos. Idem praeterea eruitur ex eo quod inter praestationes iis debitas, ilia recensetur, quam ad sigillandum aptam et idoneam esse debere statuitur in Charta ann. 1346. ex Chartul. 21. Corb. fol. 326: Quatre livres de chire vert bonne a sceller. * Cera rubra adhibebatur in sigillis imperatorum CP. ex stirpe regia Francorum. Charta Hurosii Rasiae reg. ann. 1308. in Reg. 49. Chartoph. reg. ch. 244 : Litteras excellentissimi DD. Karoli filii regis Francise, Dei gratia imperatoris CP. Romeorum moderatoris semper augusti, integras, sanas omnique suspicione carentes, sigillo ipsius imperatoris, cum cera rubea sigillatas recepimus, etc. Mihi tamen dubium est an non sit sigillum, quo nondum imperator utebatur, cum ipsius Caroli literae sic cqncludantur ibid.: Prsesentes litteras... sigilli nostri, quo usque ad h&c tempora uti consuevimus, fecimus munimine roborari. In sigillis efficti fere semper Equites, quorum erant, si ex Militari essent ordine, tunica loricae ingtrata : quod sub Joanne Rege in Anglia turn primum pbtinuisse scribit anonymus Historicus ineditus apud Dugdalum in Antiquitat. Warvicens. : Tempore Regis Johannis erant in Sigillis dominorum tunicse super loricis, non autem ante : erant autem tunicdz longse ad talos. Adjuncta deinde armorum insignia. Idem Scriptpr : Circa annum 1218. Domini qui in Sigillis more solito habebant equites armatos cum gladiis, nunc in dorso Sigillorum arma sua posuerunt de novo in scutis. Et sub ann. 1366 : Post captionem Johannis Regis Francise, Domini atque generosi, relictis imaginibus Equitum in Sigillis, posuerunt arma sua in parvis scutis. 3SS" Neque militum id proprium fuit: aliprum enim, etiam Ecclesiasticorum sigilla, eorum, quorum erant, praaferebant effigiem et nomen. Charta Gononis Sedis Apostolicae Legati ann. 1115. ex Tabul. S. Amandi: Concambium inter ipsum Comitem et Abbatem assensu Capituli factum.... auctoritate legationis sedis Apostolicse qua prsssumus, approbamus, et sub nostrse imaginis additamento corroboramus. S. Bernardus Epist. 284. superius laudata : Sigillo novella utimur, continente imaginem nostram et nomen. * Charta Bald, episc. Noviom. ann. 1151. in Chartul. Mont. S. Mart. fol. 91. v. c. 2 : Ut hoc autem ratum et inconvulsum maneat in perpetuum , praesenti scripto imaginis nostrse impressionem apponimus. Alia abb. S. Joan. Laudun. ann. 1174. ex Chartul. ejusd. monast. ch.

SIG

475

146 : Quod ut hoc solemne donum... ratum sit et stabile, diligenter studui illud lilteris et sigillo imaginis mese sanccire. * Apud Cistercienses vero, abbatibus prohibitum erat, ne eorum nomina in sigillis imprimerentur, quamvis id fecisset S. Bernardus, ut videre est supra pag. 242. col. 3. Charta G. abb. Cisterc. ann. 1228. in Chartul. Campan. fol. 348. v. col. 1: Excellentise vestrae (Theob. comit. alloquitur) significandum duximus, quod in nullo sigillo ordinis nostri proprium nomen alicujus abbatis impri' mitur; et hoc idea vestrae discretioni significamus, ut sigillum illud quod, sicut audivimus, in terra vestra repertum est sub nomine abbatiee de Buzeio factum, in quo imprimitur proprium nomen abbatis, falsum esse sciatis et indubitanter credatis. * Sigillo regio non utebantur reges nostri nondum inaugurati, ut colligi haud temere posse videtur ex Charta Phil. Pule. ann. 1286. in Reg. S. Ludov. ex Chartoph. reg. fol. 102. v : Sigillum cum titulo regni Francise nondum adhuc habentes, has litteras, nostro, quo prius utebamur, sigillo fecimus sigillari. Porro Philippus Pulcher sacram suscepit unctionem 6. Jan. ann. 1286. Quod caveas ne ad quascumque similes formulas promiscue accommodes: nam exstat Charta Joan. reg. ann. 1350. 25. Oct. in Chartul. 23. Corb. quae sic clauditur : Datum Parisius sub sigillo, quo ante susceptum regimen regni nostri utebamur. Qui rex die 26. Septembris praecedente fuerat inauguratus. Eo igitur usus est, quod regium sigillum tune non adesset. * Ita et in Bullis summorum pontificum electorum et necdum consecratorum, eorum nomen nori inscriptum fuisse docet Bulla Greg. PP. XII. ann. 1406. ad calcem Stat. MSS. eccl. Beat. : De hoc autem, quod bulla sine impressione nostri nominis est appensa praesentibus, nullus debeat admirari: nam ante coronationis nostree solemnia usus perfectae bullae, cum hujusmodi impressione nominis non habetur. Vide in Bulla. Sigillum turn primum sibi adsciscebant viri nobiles, cum suse aetatis essent, hoc est annum aetatis 21. attigerant, atque adeo Militare cingulum consecuti erant, cum hanc adepti aetatem Milites fleri solerent, quod pr^sertim docent Stabilimenta S. Ludovici Regis Franciae lib. 1. cap. 70. et 71. Monasticum Anglican, torn. 1. pag. 810: Pepigimus etiam eis quod.... faciemus eos habere cartam et Sigillum Conani (Comitis Britanniae) ad confirmationem prsedictse eleemosynse , cum ipse illius astatis fuerit, quod terram tenere possit, et sigillum habuerit. Charta Catharinae et Frederici filii Ducum Lotharing. ann. 1253. apud Hieron. Viguerium in Hist. Alsatica pag. 143 : Je Katerine Duchesse ai mis mon Seel en ces Lettres en tesmoignage de verite: Et je Ferris Dux davant nommez use dou Sel de ma mere devant nommee, et tantost comme je serai fors de mainburnie, je suis tenu de mettre mon Seel en ces Lettres. Hinc in Chartis formulae sequentes leguntur. In Charta ann. 1117. apud Augustinum du Pas in Stemmate Pentevriensi pag. 7 : Sed quia nondum Comes Gaufridus proprium habebat Sigillum, hoc nobis in Sigillo Comitis Stephani confirmavit. Alia apud eumdem in stemmate Dolensi : Et quia adhuc Miles non eram et proprium Sigillum non habebam, quando hanc concessionem fecimus, autoritate sigilli domini patris mei cartam istam sigillavimus. Charta Guidonis Episcopi Amb. ann. 1226 : Girardus dominus

476

SIG

SIG
etiam Abatissse et conventui primitus commu nia erant, postea propriafuerunt. Allatis in hanc rem a Mabillonio hsec addere placet. Charta Helise Prioris Grandimont. ann. 1236. ex Tabul. B. M. de Bonp-Nuntio Rotqmag. : Ego prssdictus Helias preesentes litteras Sigillo nostro de assensu capituli nostri sigillavi, cum nos et totus ordo noster G'randimontensis unico tantum utatur Sigillo. Ut autem Abbates proprii sigilli privilegio gauderent, intercedere necessum erat Rqmani Pontificis auctoritatem, ut colligitur ex Litteris dementis IV. PP. ann. 1265. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 203 : Cum igitur monasterium prselibatum, ex eoquod nonnisi unicum habebatur Sigillum, quo utebantur abbas et conventus ejusdem, non modicum retroactis temporibus sustinuerit detrimentum, eos ejusmodi defectum congrua restauratione supplere ac ipsius monasterii incommodis volentes obviare, Sigillum ad opus vestrum et successorum vestrorum de opere argenteo fecimus fabricari. " Utrumque nonnumquam, suum nempe et ecclesise suae, sigillum Chartis, quo celebriores essent, apponebant. Charta Alardi episc. Camerac. ann. 1176. ex Tabul. ejusd. eccl.: Ut autem compositio hsRC legitime facta stabilis et inconcussa permaneat, ipsam ecclesiss nostras Sigillo et nostro signatam fideliter munimus. * Defuncto aut absente episcopo, sigillo archidiaconi conflrmabantur Chartae, etiam ubi res monachorum agebatur. Gharta prior. S. Mart, de Campis pro eccl. Monaster. in Argona ex Chartul. ejusd. loci fol. 16. v: Hsec, quia episcopum non habebamus, Sigillo archidiaconi nostri placuit confirmari. Testes magister Robertus, cujus hie Sigillum est et daminus Balduinus Cathalaunenses archidiaconi. * In monasteriis ordinis Cisterciensis ad solum abbatem pertinet Sigillum. Charta abb. et convent. Miratorii ann. 1243. ex Chartul. Campan. fol. 368. col. 1: Nos vero prsedictus conventus, quia sigillum autenticum non habemus, nisi Sigillum abbatis nostri, juxta consuetudinem ordinis nostri, venditionem prssdictam Sigillo prgsdicti patris et abbatis nostri roboratam, firmam et gratam at acceptam habemus. Hinc * Sigilli redditio, abdicati officii signum. Reg. Visit. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 393 : Abbas (Gemeticensis) pro voluntate sua se ipsum, quantum in se fuerat, ab officio abbatise absolverat, et Sigillum suum reddiderat conventui fratrum. Nisi quis forte per Sigillum, annulum intelligat. * Sigilla propria monachis, nullo officio donatis, prohibentur, in Stat. reformat, monast. S. Andr. Avenion. ann. 1253. ex Hist. MS. ejusd. fol. 52. v: Omnibus administralione carentibus inhibentes ne absque abbatis licentia areas vel claves teneant, et si qui nunc tenent, eas volumus quod resignent; idemque dicimus de Sigillis. 55H" Sigillo utebantur non mpdo Nobiles virique dignitate cpnspicui, sed et homines infimae conditionis. Exstat in Chartular. S. Vandreges. torn. 1. pag. 838. Charta ann. 1277. cujusdam Radulfl porcorum ex offlcio custodis quae sic concluditur: Ego preedictus Radulfus prsedictis Religiosis prsesentem liter am Sigilli mei munimine preebui confirmatam. [* Sed etiam cives mercatores, ut in Charta ann. 1234. ex parvo Reg. S.

SIG
Germ. Prat.: Et ego Manfredus (speciarius) pro me et hxredibus meis sen successoribus, in testimonium prsssenti chartx Sigillum meum apposui. Imo et artifices, ut apud Manni de Sigillis torn. 3. pag. 140: Sigillum Raimondi ferratoris.] At cum ignotum esset eorum sigillum , publicum addebant ut eorum scriptis facilius fides haberetur. Charta ann. 1449. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 663 : In cujus rei testimonium prsesenti scripto sigillum meum apposui, et' quia sigillum meum quampluribus est incognitum, idea Sigillum majoratus villss Oxon. prtesentibus apponi procuravi. Alia ann. 1451. ibid. pag. 666 : In cujus rei testimonium Sigillum meum apposui. Et quia Sigillum meum quamplurimis est incognitum, idea Sigillum majoratus villas de Welingford pr&sentibus apponi procuravimus, et ego Thomas Absolon major villas praedictas ad specialem requisitionem prasfati Johannis Sigillum officii mei prsssentibus apposui. S5S" Atque id juris, privatorum acta sigillo muniendi, ad Majores locorum pertinuisse ea tantum occasipne videtur, quando nimirum non erat ejus loci dominus, cui ex jure dpminii competeret iis Instruments sigillum suum apponere : quod efflci posse opinor ex Tabul. Capituli Cabilon. pag. 269: De laude autem et commodo dictarum rerum venditarum Vicedominus duas partes habebit, et Major tertiam partem retinebit. Litteras autem venditionis et rerum aliarum solus Vicedominus Sigillabit. * Modo a dominis locorum concessum ipsis fuisset, ut in Charta Rob. comit. Attrebat. ann. 1293. pro Audomar.: Eisdem (majori et scabinis) auctoritatem prasstitimus et prasstamus ut sigillum habeant, quo utantur et uti valeant ad conventiones omnes corarn eis initas sigillandas, nee non recognitiones et alia expletamenta quascumque poterunt evenire. Quod si absque dominorum licentia, sigillum sibi attribuant, aut illud mutabant, tune muclta plectebantur. Charta ann. 1260. in Chartul. Cluniac. ch. 189: Abbas (Gluniacensis) prior et conventus (Cariloci) dicebant praefatos burgenses suos Cariloci quoddam novum Sigillum, munitiones et rescossas ac alia forefacta fecisse in ipsorum abbatis, prioris et conventus praejudicium et gravamen, etc. Arest. parlam. Paris, ann. 1372. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Dicti etiam major et jurati Sigillum sibi attribuerant et de facto ceperant, et de ipso utendo procur atoria et alias suas litteras.... sigillaverant et sigillabant, etc. Hinc in Instrumentis institutarum communiarum, inter praBcipua communiae jurarecensetur Sigillum. * Sigilli situ, in caudis literarum curiae ecclesiasticsa positi, rei actae natura indicabatur. Lit. officialis ^Eduensis ann. 1250. in Chartul. Buxer. part. 20. ch. 23: Reddite litteras, Sigillo veslro apposito in prima cauda p?o monitions facta, et pro excommunicatione facta in cauda secunda. SIGILLUM AUTHENTICUM, Illud ipsum vocabant, quod pendens dicitur, quo scilicet Literss patentes muniuntur. Charta Henrici de Vergiaco Senescalli Burgundiae ann. 1246 : Quia aliud sigillum tune non habebam, contrasigillo meo, quo utebar pro sigillo, prassentes literas fed sigillari, promittens per prasslitum juramentum, quod quotiescutnque Sigillum authenticum habuero, prassentes literas vel similes de ipso faciam sigillari. Arestum 5. Octob. ann. 1394. contra Canonicos

Pinconii Vicedominus Ambianensis donationem superscriptam factam Capitulo Ambian. recngnovit, et promisit, quod quam cito Miles erit, et Sigillum habebit, dictum sigillum apponet dictseconcessioni. Charta Hugonis IV. ducis Burgundiae ann. 1228: Juravi dictis Divionensibus, quod quando ad Militiam promotus fuero, eis prassentes literas innovabo, et eo Sigillp, quo Miles utar, sigillabo, et tradam sigillatas. Adde Morlerium in Stemmatibus Nobilium Picardiae pag. 143. SKIT Eo sigilli privilegio potiebantur viri nobiles vel cum inter Milites adcripti erant, vel cum uxorem duxerant, ut colligitur ex Litteris Guillelmi Virzionensis, qui eas sigillo avunculi sui Archembaudi Burbonensis primum signavit, cum nondum Miles nee uxoratus esset; postea suo proprio, cum jam uxoratus esset, ac proprium Sigillum haberet, in Labbei Miscell. pag. 655. Ex praeallatis conticit Duchesnius in Hist. Castilionensi, ubi de insignibus ejusdem familiae agit, et in Hist. Richeliana pag. 19. solos Milites jus habuisse sigilli pensilis : quod licet forte verum sit prioribus seculis, de posteripribus addubitari potest, cum et Armigeros diplomatibus sigilla sua interdum apposuisse constet : et in Aresto 16. Aug. ann. 1376. apud Tillium cap. de Militibus, referatur, eum in Burgundia morem obtinuisse, ut Armiger Miles factus sigillum suum mutaret: unde colligitur Armigeros sigillasualitterisapposuisse; sed ea mutasse, cum Militiam consecuti erant. * Armigeros, praeterquam in Burgundia, jus habuisse sigilli pensilis colligitur ex Charta Adse dom. de Caudri ann. 1235. in Chartul. Valcel. sign. E. ch. 9 : Quia vero prasdicta venditio facta fuit antequam essem miles, et litteras prasnotatas sigillo, quo utebar tune, fuissent sigillatse; ad cavendam omnimodam dubitationem, cum essem postmodum miles factus et sigillum militis jam haberem, prassentes fed litter as.... ad prsemissorum omnium firmitatem sigillo meo prsesente legitime sigillari. Ex quibus perspicuum est, armigeros sigilla sua mutasse, cum militiam consecuti erant: quod tamen non semper factum, sed ad militum arbitrium fuisse, docet Charta Petri de Noctel ann. 1262. in Chartul. Vallis B. M. : Et quia a die qua factus sum miles, sigillum meum, quod prius habebam, non mutavi, prsedictum sigillum, quo utebar dum adhuc essem armiger, prassenti litteras apponere dignuni duxi. * Apud Polonos, viventibus patribus, filii proprium non habebant sigillum. Stat. Casimiri ann. 1346. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 5 : Slatuimus quod viventibus patribus, filii duntaxat sigillo paterno utantur, et aliud portare vel habere non prsesumant. SS- Idem usus obtinuit apud Ecclesiasticos: sigillo quippe proprio non utebantur Archiepiscopi, nisi prius pallio donati fuissent, ut supra docuimus in Pallium 3. pag. 118. col. 1. * Episcopi, quibus id juris concessum erat, scuto regio sigilla sua prnabant. Pactum inter reg. et episc. Vivar. ann. 1307. in Reg. 122. Chartoph. reg. ch. 294 : Portare debebit episcopus arma nostra regia et eis uti in vexillis et Sigillis. S5P* Episcopi interdum proprio sigillo utebantur, aliquandp sigillum Capituli sui vel Ecclesiae adhibebant; quod pluribus docet Mabil. Diplom. lib. 2. cap. 15. In Monasteriis, teste eodem Mabillonio, sigilla Abbati monachisque, uti

SIG
Lugdun. : Et esto, quod sub suo sigillo secreto illud conficere potuissent, non tavnen sub Sigillo secreto, sed sub authentico, vel publico. Statutum Ottonis Cardinalis Legati in Anglia ann. 1237. apud Matth. Paris et Lindwodum. : Habeat unusquisque (Archiepiscopus, Episcopus. etc.) Sigillum, puta nomen dignitatis, officii, seu collegii, et etiam illorum proprium nomen, qui dignitatis vel officii perpetui gaudent honore, insculptum notis et characteribus manifestis, sicque Sigillum authenticum habeatur. Vide Butilerium in Summa Rurali lib. 1. tit. 106. 107. Chopinum lib. 1. in Consuet. Andegav. pag. 340. lib. 3. de Dom. tit. 21. n. 6. Roverium in Reomao pag. 634. etc. ubi de Nobilium et Communitatum sigillis publicis acauthenticis: de quibus consule praeterea Concilium Londiniense ann. 1237. apud Matth. Paris pag. 307. SIGILLUM SECRETUM, vel secreti, Illud appellabant, quod litteris, uti vocant, clausis apponebatur ; ad discrimen sigilli majoris, quod authenticum, et commune appellatum dixirnus, et Literis patentibus ac apertis appendebant. [Haec minus accurata videntur. Commune sigillum npn raro vqcabant illud, quo in secretioribus vel minorismomenti negotiis utebantur, atqueadeo authentico seu ensili oppositum erat. Ordinat. Humerti II. ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 397. col. 2: Illas (litteras) quse ad perpetuum super aliquo magno negotio vel cautelauso protendunlur, nostro magno pendenti Sigillo, et alias nostro communi Sigillo decernimus sigillari. Leges Palat. Jacobi II. Reg. Majoric. inter Acta SS. torn. 3. Junii pag. LXVIII : Quandoque vero cum alio sigillo minori, quod Sigillum commune dicitur.]Ideo autem id nominis ejusmodi sigillo inditum, quod illius usus esset in secretioribus negotiis, verbi gratia in Epistolis, cum alterius esset in publicis, et quae omnibus paterent: unde diplomata eo munita, Literas patentes indigitari solent. Neque tantum in privatis negotiis sigilli secreti usus erat; sed et in publicis, cum id a tergo majoris seu authentici sigilli inderetur, quod ideo Contrasigillum nuncupatur,quia majori sigillo contra opponeretur. [Cqnventiones inter Ludovictim Reg. Sicilise et Arelat. ann. 1386 : Et in alia parte sigilli prsedicti erat Sigillum secretum parvum cum armis prsedictis dictorum dominorum Reginas et Regis.] Interdum etiam ab ipso majori sigillo dependisse observare est, [unde Subsigillum dicitur in Cone. Legion, ann. 1012. inter Hispan. torn. 3. pag. 191: Et qui fregerit sigillum Regis, reddat centum solidos; et quantum abstraxerit de Subsigillo solvat ut rapinam.] Sed et publica negotia ad pleniorem fidem, vel majus dilectionis argumentum,Sigiiio secreti sigillata legimus. Exstat enim apud Miraeum in Diplom. Belgic. cap. 89. Charta Henrici IV. Imp. ann. 1059. pro Ecclesia Nivellensi, in qua haec habentur : Henricus Nivialensis Ecclesia Francorum regno finitima permaximas calamitates sxpe sustinuit : quod pater meus Henricus III. Imp. animo indoluit, adeo ut in consecratione, quam ad adventum suum reservari jusserat, prsesentem se exhibens, pignora sacratissimaB Virginis Gertrudis propriis humeris sanctuario importaret, locumque donis Imperialibus exornans, de rebus ejusdem Ecclesias preeceptum faceret, quodque specialis dilectionis indicium est, non communi illud Sigillo, sed secreto

SIG
suo signaret. Certe Reges nostros publicas etiam literas Sigillo secreto muniisse docet Charta Joannis Regis ann. 1350. apud Gallandum de Franco alodio pag. 30. [Statutum CaroliRegentis ann. 1358. torn. 3. Ordinat. Regum Franc, pag. 226 : Nous avons entendu que plusieurs Lettres pendens out este ou temps passe scellees de nostre Secret, senz ce que elle aient este veues ne examinees en la Chancellerie. Nous avons ordene et ordenons que dores-en-avant aucunes Lettres patentes ne soient scellees pour quelconque cause que ce soit dudit Seel du secret, mais seulement Lettres closes.] Sed illud maxime factum, cum abesset majus : quod in ipsis literis exprimi solebat, ut apudTillium, eumdem Gallandum pag. 193. Miramontium de Cancellaria pag. 35. Justellum in Hist. Turenensi pag. 94. et alios. 1 SIGILLUM GROSSUM et Mediocre, Idem quod Authenticum et Secretum, in Tract, pacis inter Comit. Sabaudise et Joannem Dalph. ann. 1314. torn. 2. Hist. Dalphin.pag.156.col. 1 : Nos autem Comes et Dalphinus prsedicti confitentes et asserentes dilucide prsedicta ornnia contenta in Instrumento prsesenti processisse, Sigilla nostra grossa et mediocra in juncturis, et grossa in pendenti in fine, prsesenti publico Instrumento apponi fecimus in testimonium prsemissorum. Sigilla Secreti longse minoris erant formae, quam authentica. lis interdum impressa fuere Militum insignia, interdum familiarum, quas affinitate quadarn contingebant, aut a quibus originem trahebant : interdum denique flgurse qusedam exoticae pro libitu ipsorum^ quorum erant sigilla : quodquidem licet omnibus advertere in sigillis, quse a Duchesnio et aliis Stemmatographis describuntur. In Regum nostrorum sigillo secreto insignium Scutum unico angelo sustentatur. Sigillorum Secreti, seu Contra-sigillorum, variffi leguntur inscriptiones, quas hie describam. Secretum, cum adjectione nominis, cujus est sigillum, apud Justellum in Hist. Arvern. pag. 55. 57. 170. 172. 188. 189. in Hist. Turen. pag. 46. Duchesnium in Probat. Hist. Castilion. pag. 35. etc. [Charta ann. 1209. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 332: Thesaurarius ecclesias et Sigillum domini et Seer eta domini Vitreii conservare tenetur.] Secretum mei, in Probat. Hist. Guinensis pag. 480. Secretum meum, apud Justell. in Hist. Arvern. pag. 173. in Probat. Hist. Guinensis pag. 504. Secretum meum mihi, (ex Isaia cap. 24.) in Probat. Hist. Guinensis pag. 478. apud Roverium in Reomao illustr. pag. 195. Secretum est, in Probat. Hist. Castilion. pag. 95. Secretum serva, in Probat. Hist. Guinensis pag. 496. Secretum Sigilli, in Probat. Hist. Guinensis pag. 522. Secreti custos, apud Justellum in Hist. Arvernensi pag. 47. Sigillum secreti N. in Probat. Hist. Castilionensis pag. 198. Sigillum secreti mei,in Probat. Histor. Castilion. pag. 66. 164. Testimonium veri, in Probat. Hist. Guinensis pag. 473. 478. 489. 491. Sigillum veritatis, apud Petrum Franciscum Chiffletium in Beatrice pag. 47. 109. 158. [Annulare secrelum, in Charta Ludovici Reg. Sicilise apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 476: Claves sigilli, Deum time, Secretum colas, Ave Maria gratia plena, apud Mabill. Diplom. lib. 2. cap. 18. n. 8.] Secretum nude, in Probat. Hist. Guinensis pag. 528. Montmorenciac. pag. 105. etc. Miracula S. Catharinse Suecicae

SIG

477

cap. 1: Actum et datum.... nostro sub Secreto prsesentibus impendente. Charta Ducum Sueciae ann. 1304. apud Ericum Upsaliensem lib. 3. Hist. Suecicae pag. 94 : In cujus rei testimonium, robur, et evidentiam, Secreta nostra, quia penes nos alia Sigilla non habemus, prsesentibus duximus apponenda. Dicitur etiam interdum Contra-sigillum N. in Probat. Hist. Guinensis pag. 398. 535. Castilionensis pag. 35. 95. Montmorenc. pag. 105. Ita porro appellatur, quod sigilli authentici, seu publici, adyersse ac posticae parti imprimeretur, sic ut authentico opponeretur. Hujus usus erat in minoribus negotiis, ut est in Nomastico Cisterciensi pag. 543. SSS" Contra-sigilli usum primus induxisse videtur Ludovicus VII. Rex Francorum propter Ducatum Aquilaniae: quam ob causam equitem cataphractum in dorso exhibet cum hac inscriptione, ET Dux AQUITANORUM. Haec post Mabill. lib. 2. Diplom. cap. 16. num. 10. Sigilli secreti Regii cura ac custodia apud nos, Magnum Cambellanum spectabat : eoque absente, primum Cambellanum, ut observatum a Tillio, quos is literas, quas de pneres, d'eslat, de responses et de mandemens a venir, vocant, sigillabat, ut est in Edicto Philippi Regis ann. 1316.Scribit Monstrelletus 1. vol. cap. 123. ann. 1314. Dominum de Ligny, nobilem Hannoniensem, Sigilli secreti Regii Custodem fuisse, Garde du sel du Secret du Roy : et cap. 213. Philippum Josquinum Divionensem sigilli secreti Joannis Ducis Burgundige, qui quidem an Cambellani munus obierint, mihi haud compertum. Addit idem Tillius, Vicecomitem d'Aunay in Pictonibus, tamquam Comitis Pictavorum primum Cambellanum, ejusdem Comitis sigillum secreti servasse. Apud Byzantines Augustos inflrai aavi, dignitas fuit, quam Hapaxot[Aa)|jLvou TVJ? (j^svSovrji; VOCabant, penes quern erat cura sigilli, quo Imperator epistolas, quas ad matrem, fllios, Despqtas, Patriarcham, et alios scribebat^ sigillabat : cum alius esset, qui IIapaxot[jL(o[jivo; TOU xotxaivo; dicebatur, cui cubiculi Imperatorii cura incumbebat. Vide Notas ad Villharduinum. SKIT De altero itaque sigillo, quo scilicet Litterae patentes muniuntur, intelHgendum Capitul. Caroli C. ann. 877. cap. 17. ubi penes Comitem Palatii sigillum fuisse docemur: Adalardus Comes Palatii remaneat cum eo (filio nostro) cum Sigillo. Sigilla secreti, ab eorum custodibus in pretioso quodam marsupio asservata docemur ex Compute Stephani de la Fontaine Argentarii regii ann. 1350 : Pour faire et brouder les bourses aux Seaulx du Secret du Roy, de la Royne et dela Duchesse d'Orleans, etc. Ejusmodi sigilla secreti SIGILLA PRIVATA dicuntur, quorum scilicet usus esset in privatis negotiis. Fleta lib. 2. cap. 13. 1: Est inter csetera quoddam offtcium, quod dicitur Cancellaria, quod viro provido et discreto.... debet committi, simul cum cura majoris sigilli regni : cujus substitute sunt Cancellarii omnes in Anglia, Hibernia, Wallia, et Scotia, omnesque sigilla regia custodientes ubique , paster custodem Sigilli privati, etc. Apud Monstrelletum, Molanus Doctor in Legibus et Decanus Sarisberiensis dicitur Garde du prive Seel du. Roy d'Angleterre. Guill. Gruellus in Vita Arthur! III. Ducis Britanniae pag.

478

SIG

SIG
Ne vero factum istud a posteris perturbetur,... tale sigillum quod habeo penes me, Sigillum licet lapideum, ubi est nomen meum impressum (Joan. dpm. Castri novi) prsesenti scripto apposui. * SIGILLUM MARINUM, Indiculus rerum navi impositarum. Pactum inter S. Ludov. reg. Franc, et Petr. Droc. ducem Brit. ann. 1231. ex Bibl. reg.: Cum forefactis, emendis et emolumentis ex fractura navium, ob deffectum brevetorum seu Sigillorum marinorum. Infra : Brevetos seu Sigillos brevetorum. Vide in Breve. * SIGILLUM PALATII, Quod omnibus episcopis alicujus ecclesise commune est. Charta Joan, episc. Camerac. ann. 1214. in Chartul. Mont. S. Mart. part. 3. ch. 35 : Cum ipsum fuisset arbitrium auctoritate nostra ad petitionem partium Sigillo palatii confirmatum, nos quoque ad petitionem dictas ecclesise idem arbitrium nichilominus,admajorem firmitatis constantiam, sigillo proprio duximus confirtnandum. Sigillum sedis Cameracensis nuncupatur infra in Charta ann. 1233. Sigillum ergo erat jurisdictionis seu curise episcopalis. * SIGILLUM PLUMBEUM. Vide supra in Bulla. SIGILLUM PISCATORIS, Sigillum, ut aiunt, Secreti, quo Summus Pontifex utitur in Epistolis privatis: in quo scilicet effingitur D. Petrus in navicula, instar piscatoris retia laxantis. Epistola Clementis IV. PP. apud Garbonellum in Chron. Hispan. fol. 68. et Massonum : Non scribimus tibi, nee familiaribus nostris sub bulla, sed sub piscatoris Sigillo, quo Romani Pontifices in suis secretis utuntur. ] SIGILLUM REPERGUSSUM. Diploma Henrici II. Imper. in Monum. Paderborn. pag. 161: Et nostro Sigillo repercusso insigniri jussimus. Quod intelligendum existimat Mabillonius de sigillo plumbeo bis percusso, id est in recta et aversa parte. * Fallitur vir eruditus ; dicitur enim de sigillo cereo, quod Chartam trajicit et illi ex utraque parte adheeret. Ejusmodi sunt Diploma Henrici II. Imper. ann. 1008. asservatum in Cam. Comput. Insul. et Charta fundat. eccl. S. Petri Insul. ann. 1066. in Tabul. ejusd. eccl. j SIGILLUM ROTUNDUM, cujusmqdi erant sigilla afflxa : pensilia enim oblonga seu ovalia. Charta Johan. Episc. ann. 1410. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 255 : Datum sub nostro Sigillo rotunda, etc. 1 SIGILLUM BREVE, Idem quod Secretum, apud Mabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 404. * SIGILLUM VICECOMITIS, Quo privatorum obligationes muniuntur. Arest. scacar. Paschae ann. 1276. in Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. 36. v. col. 2 : De habendo consilium, utrutn quilibet vicecomes habebit Sigillum proprium, in sui et subditorum suorum commodum. Concordatum fuit quod vicecomites Sigillum habeant, et quod de qualibet littera confecta super e. solidos et minus, duos capiant denarios pro sigillo, et de ultra c. solidos, sex denarios usque ad xij. libras, et de ultra xij. libras de qualibet libra, unum obolum et non plus. SIGILLUM ALTARIS, Durando lib. 1. Ration, cap. 6. n. 34. parvus lapis, cum quo sepulcrum, sive foramen, in quo reliquiae reconduntur, clauditur, seu sigillatur. Alexander III. PP. apud Gregorium lib. 3. Decret. tit. 40. cap. 1: Ad

SIG
hsec si altare motum fuerit, aut lapis ille solummodo suprapositus, qui Sigillum continet, confractus aut etiam diminutus, debet denuo consecrari. Statuta provincialia Walteri Episcopi Dunelmensis anno 1255 : Insuper quse altaria fuerint consecrata; et si consecrata, sint crucis charactere Sigillata. SUPER SIGILLUM CLAMARE. VetusNotitia Vasconica apud Marcam lib. 5. Hist. Beneharn. cap. 17. n. 1: Ad id ventum est, ut diceretur eidem Abbali et senioribus S. Vincentii, quod nisi redderet supradictum honorem, non posset Principatum obtinere secure praedictse regionis, et favente partibus Raymundi Seguini Gasto Principe super Sigillum et vim clamando,acciperehabuerunt centum solidos Pictavensis monetse, etc. SIGILLUM RAPHAELIS, Liber magicus sic inscriptus, qui laudatur a Gaumino ad Psellum de Operat. daemon, ubl observat, Sigilla Latinis esse, quse Graeci | 2. SIGILLUM , Jurisdictio , potestas Tabular. S. Salvatoris de Leyre apud Jos. Moretum Antiq. Navarrse pag. 564 : Concedo tibi villam, quss vocitant Oterbia, quse est sub Sigillo de Exauri, cum sua ecclesia. ^3. SIGILLUM, Parvum vexillum, quasi diminut. a Signum, in Gloss. Gasp. Barthii ex Histor. Palaest. Raimundi Agilaai, apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 267. [s;"s pag. 163. lin. 41. Bongars.] Vide Sigillus 2. * 4. SIGILLUM, Signum, simulacrum. Gregor. Turon. lib. 8. Hist. Franc, cap. 15: Tune convocatis quibusdam ex eis, simulacrum hoc immensum, quod elidere propria virtute non poteram, cum eorum adjutorio postea merui eruere : jam enim reliqua Sigillorum, quse faciliora sunt, ipse confregeram. Vide Sigillus 2. [** et Forcellin.J * 5. SIGILLUM, Secretum. Sent, arbitr. inter episc. et capit. Catalaun. ann. 1299. in Reg. 85. Chartoph. reg. ch. 189 : Difftnimus ut ipsam curam animarum, illam duntaxat quse in absolvendo et ligando in Sigillo posnitentise seu in foro animse consistit,.... ab ipso episcopo red* pere teneatur. 1. SIGILLUS, Alamannis Sigel, Epistqmium vasis, vel pbturaculum, quod orificio, ut Apuleius loquitur, vel ori summo dolii inseritur,illudque obstruit, sic dictum, quia olim vasa signabantur, ut ex Hieroclis Philosophi facetiis colligitur. Eckeardus Junior de Casib. S. Galli cap. 5. pag. 194: Erant autem in cellario fratrum communi duo vasa vinaria usque ad Sigillos adhuc plena. Epistomii vocem usurpat Jonas in S. Columbano lib. 1. cap. 16. 2. SIGILLUS, seu SIGILLUM, Signum, seu figura vasculis, rebusve aliis insculpta, adpicta, aut adtexta, quomodo Latinos vocem Sigillum usurpasse docuit olim Lazarus Bayffius lio. de Vasculis pag. 106. Glossae Lat. Gr.: Sigillum, avSpiavTaptov, c65cov, etc. Glossae" alias: ZtoSiov, Sigillum. Julius Africanus lib. 8. Hist. Apost.: Ubicumque pro ornatu templi Sigilla erant posita, minutavit. Anastasius in S. Silvestro PP.: Fecit autem candelabra aurochalca in pedibus 10. numero 4. argento conclusa cum Sigillis argenteis. Infra : Ante corpus B. Laurentii martyris clusam passionem ipsius, Sigillis ornatam, cum lucernis byssinis argenteis, etc. Ibidem : Fecit ex metallo porphyretico ex sculptis Sigillis pharacanthara 20. ex argento purissimo, etc.
fffoiYtfo|jiaTa et airoTsXsapiaTa VOCant.

128. de eodem : L'an 1444. en este vint le Comte de Suffolc, et le Privesel d'Angleterre a Tours devers le Roy. * SIGILLUM MAJUS, Eo utebatur Carolus C. in Instrumentis,quse ad imperium Germanum spectabant; quse vero ad regnum Franciae, annulo suo sigillabat, ut legitur in Lib. rub. Cam. Gomput. Paris, fol. 579. v : Cilz Charles fu roys de France et emperieres de Rome, et tout ce qu'il donnoit et confermoit en Haynaut et en I'empire d'Alemaigne, il seelloit de son grant seel; et ce qu'il donnoit et confermoil en royaume de France, il seelloit de son anel. Ainsi desclaircissoit que li Ostrevant estoit du royaume de France. Et au temps d'adanc Haynaut esloit nomme Loeraine ; ce appert par une Cronique qm dist: Castrum Valencianas situm in marca Francise et Lothoringiae. * SIGILLUM PARVUM, Oujus usus erat in privatis negotiis, longe minoris formae quam authenticum, idem quod Sigillum Secreti. Gharta Phil, uxoris Erardi de Brena ann. 1222. in Chartul. Campaniae ex camera Comput. Paris, fol. 318. r. col. 2: Omnes litteras quascumque sigillaveram,.... iterum.... confirmo Sigillo meoparvo, quo diutius uti consueveram et adhuc quandoque ulor, maxime in negociis meis privatis; et hoc facio ad tollendam omnem dubitationem, quse posset emergere ex sigillorum diversitate, ne in aliquo tempore propter sigillorum mutationem auctoritate conventionum et litterarum a me eisdem confectarum posset derogari. * SIGILLUM APPENDICIUM, idem quod Pensile. Gharta Alfonsi II. reg. Aragon. ann. 1334 : Prsesentem cartam nostrum inde fieri et Sigillo nostro appendicio jussimus cnmmuniri. * SIGILLUM APPENSIVUM, Eadem acceptione, in Charta Ferdin. reg. et Eleonor. regin. ann. 1372 : Prsesentes litteras .... mandavimus Sigillis nostris appensivis muniri. * SIGILLA AUREA et Argentea, quibus munitae erant literae ad Reges nostros transmissee, monialibus de Salceia concessa. Charta S. Ludov. ann. 1262. in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 87 : Cum mulieres leprosse de Salceya haberent ex concessions indites recordationis regis Philippi avi nostri.... Sigilla aurea, quse eidem regi Philippo cum litteris transmitterentur, insuper et omnem ceram, in qua litterse ad ipsum venirent sigillatse, etc. Alia Phil. V. ann. 1306. ibid.: Addentes cum Sigillis aureis, superius contentis, argentea. Quod certe baud probabitur viris rei diplomaticae curiosis. * SIGILLUM AD GORONAM, Regium scilicet, quo utebantur Mathaeus abbas S. Dionysii et Simon dominus Nigellae, regni administratores. Arest. parlam. Pans. ann. 1302. in Reg. Olim: Pro qua mutua pecunia dicti debitores (Regentes) eidem villse (de Gandavo) literas regis, sub Sigillo ad coronam literse, dederant. Nisi ad coronam literse, interpreteris, ad confirmationem literarum. * SIGILLUM DUPLICATUM , Eidem Chartse bis appensum. Charta ann. 1224. in Chartul. Guill. abb. S. Germ. Prat, fol. 192. v. col. 1 : Et quia ego Hugo de Valeriaco sigillum meum non habebam, Sigillo domini Johannis fratris mei duplicato, pro me fed prsesentes litteras sigillari. * SIGILLUM JUD^ORUM. Vide in Judsei. * SIGILLUM LAPIDEUM. Charta ann. 1229. in Chartul. Buxer. part. 15. ch. 7 :

SIGILLUS. Hist. Episc. Autissiodor.

SIG
cap. 20 : Dedit... Gabatham unam medianam anacteam pensantem lib. 3. et habet in fundo Sigillos 4. et in gyro prunellas, etc. SIGILLARIA, Eadem notione dixit Arnobius : Quinimmo Deos esse Sigillaria ipsa censetis. [Utitur etiam Tertull. lib. de Orat. cap. 12 : Porro cum perinde faciant Nationes, adoratis Sigillaribus suis residendo, etc.] 1 SIGILLARIUS, Ad Sigilla spectans. Tertull. adv. Valentin, cap. 18: A qua (Achamoth) occulto, nihil sentiens ejus, et velut Sigillario extrinsecus ductu, in omnem operationem movebatur. Idem lib. de Anima cap. 6 : Velut Sigillario motu superficiem intus agitante (anima.) Id est, occulto motu, qua ratione moventur sigilla seu simulacra puerilia a mimis et lusoribus. Sigillari , veupoauaa-ccK, in Gloss. Lat. Grgec. Vide Gloss, med. GrseCit. in SiytXXaptov. T SIGILLARITIUS , Eodem intellectu. Spartianus in Adriano cap. 17 : Saturnalitia et Sigillaritia frequenter amicis inopinantibus misit et ipse ab his libenter accepit. Subintell. munera. Hinc Sigillaritius annulus, pro annulo signatorio, apud Vopiscum in Aureliano cap. extr. ISIGILLUM, Vasculum, quod vulgo Pax dicitur. Vita S. Ansegisi ssec. 4. Bened. part. 1. pag. 633 : Sigilla aurea mirifica cum pretiosis lapidibus numero duo, etc. SIGILLATUS, Sigillis seu figuris ornatus, quomodo vasa sigillata dixit Cicero orat. 6. in Verrem. Sigillatss sericse, vestes nempe, quas mimse ferre vetantur in lege 11. Cod. Th. de Scsenicis (15, 7.) ZtoStwirbi; -/.ittav, apud Hesychium. Pollux: KaTaortxTOi; X'^^v, 6 e^wv a>a r\ avOr) xa w5iwTo;. PictsR vestes apud Latinos, quibus intextae erant figurse variae. Ausonius in Gratiar. actioneproGonsulatu suo : Palmatam, inquis, tibi misi, in qua Constantius parens noster intextus est : me beatum, cujus insignibus talis cura preestetur. Hsec est picta, ut dicitur, vestis, non magis auro suo , quam tuis verbis. Ita porro vocem Sigillatus usurpat non semel Anastasius, in Leone III. PP.: Et vela holoserica Sigillata, habentia periclysin, et crucem de blattin, seu fundato numero 15. Infra : Vela modica Sigillata, quss pendent in arcubus minoribus, etc. Idem in Paschale : In jam dicto altari obtulit vestem albam Sigillatam cum rosulis, habentem in medio crucem de blattin cum psillis. In Leone IV : Fecit vestem sericam albam Sigillatam cum gammadiis, etc. Infra : Vela alba holoserica Sigillata. SIGILUM. Vide Sigalum. SIGINOR, Dominus, Bonfinio ad Leges Hungaricas. Vide Senior. SIGITULA. Glossarium Saxonicum Cottonianum : f r e c m a z e , Sigitula, lardariolus. Voces incertae notionis Somnero. [*c- f. Specmase, Ficedula.\ 1. SIGLA, Velum, a Saxon, segl, Teuton. Seghel, et Saeghel, Anglis a Sail. Leges Ethelredi Regis editse apud Venetyngum cap. 24 : Ad Bilynggesgate si advenisset una navicula , unus obolus thelonei dabilur :si major, et habet Siglas, 1. den. Le Roman de Vacces MS.:
Car li envoie ses homes et a Sigle et a vage.

SIG
[Le Roman de Blanchandin MS.:
Et cil font lor Sigles lever, Traient cordes, traient hindarz, Puis se iierent en mer viaz.

SIG

479

Le Roman d'Athis MS.:

Aux maistres cordes moult se pendent, Montent leur Single, aval 1'estendent.

Infra:
Et les Singles emplit les vens, Et les bateaulx furent dedens.]

SIGLARE, Plenis velis navigare, Gall. Singler. Nangius in S. Ludoyico ann. 1269: Die Mercurii subsequent^ velum fecerunt istss 4. naves supradictse, et tola die ilia cum die Jovis subsequente cum vento satis prospero Siglaverunt. [Continuat. Histor. Guillelmi Tyriens. apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 610: Us orent bon vent, et ne finerent de Sigler, tans qu'ils vindrent devant Acre.] Philippus Mouskes, in Hist. Francor. MS. in Henrico I:

lium, et balagium, et decimum de sextaratis, etc. SIGMA, Mensa in literae Sigma similitudinem, seu lunulae: nam Sigma Graecum literam 0 expressit posterioribus seculis; apud Lampridium in Heliogabalo, Petrum Chrysol. serm. 29. 83. 93. etc. Ditmarus lib. 4. de Ottone III. Imper.: Solus ad mensam, quasi semicirculum factam, loco cseteris eminentiori sedebat. Vide Savaronem ad Sidonium, Salmasium ad Lamprid. etc. ** SIGNABILIS, Insignis, memoria dignus. Casuum S. Galli Contin. II. apud Pertz. Scriptor. torn. 2. pag. 150: Quid Signabile in tanto studio fecisset aut dixisset. 1 SIGNACEUM, ut mox Signaculum, in Prsefat. Bern. Pezii torn. 1. Anecd. pag. 39:
Hie aperit typicosa novae Signacea legis, Quam statuit sub carne novi praesentia Regis.

Ibidem :
Donne trieves trois mois sans perte et sans damage, N'iras mes par besoin a Sigle, ne a vage.

SIGNACULUM. Glossae Graec. Lat.: S<ppayKTT-^ptov, Signaculum, Signatorium. Papias : Signaculum, quod alicujus rei ad Bon vent orent, par mer Siglerent. hoc imprimitur, ut lateat, quousque reseratur. [Tertull. lib. de Pallio cap. 4: Alibi: Pectus squamarum Signaculis disculLi Rois Ricars apries sui, ptum.] S. Hieronym. Epist. 16 : Aurum Ki le karvane consui, usque ad annuli Signaculum repudians. Des Sarazins qui la Sigloient. Idem Epist. 8: Ut et claudas cubiculum Sic alibi non semel. Le Roman de Vac- pecloris, et crebro Signaculo crucis muces : nias fronlem tuam, etc. Formulae veteres Bignonii cap. 38 : Suggessit eo quod apud Puis si vint a ses nez, s'a la mer regardee, nostrum Signaculum, hominem aliquem Tant Siglerent d'avoir, que en terre arriverent. nomine ilium mannitumftabuisset, id est, Idem: cum signaculo, sive sit sigillum , quod vultidem Bignonius, sive monogramma, Lors sen retourna Rou, Siglant en Normendie. ut in Charta Caroli M. apud Mirseum Ibidem : in Diplomat. Belg. lib. 1. cap. 8 : Nostras manus Signaculis earn (Chartam) afftrQui bien sourent par mer et Sigler et vagier. mare decrevimus, et annulo nostro fir2. SIGLA, Monile, ex Saxonico Sigele, mari jussimus. Chronicon S. Vincentii Monile, gemma, bulla, fibula. S. Bonifa- de Vulturnq lib. 2. pag. 681 : Proprix cius Epist. 100 : De auro vero et argento, manus et trium filiorurn suorum Signaquod dedit Regenthrith filia Athuolphi ad culo illud corroborans. Anonymus in Vita Ecclesias nostras, duas armillas aureas, S. Theodardi Archiep. Narbon.: Prssdeet 5. Siglas aureas valentes pretio trecen- cessorum meorum traditiones... etimprestorum solidorum, et aliorum ftdelium vi- sionis eorum Signaculo roboratas. Infra : rorum ac mulierum pretia Enred abstu- Duo regalia prascepta Caroli Magni videlit ab Ecclesiis suprascriptis. [Adde Be- licet ejusque gloriosissimi filii Ludovici, dam lib. 4. cap. 23. Hesychius : SyyXat, et certa Signaculorum eorum impressione diligenter notata. Adde Joan. SarisbeIvtSxta, Inaure.] 3. SIGLA, pro Mensura liquidorum. riensem Epist. 158. Utuntur Jurisconsulti aliquot, atque in iis Caius in InVide in Sicla. | 4. SIGLA, ut Sigalum. Vide in hacstit. pro sigillo, leg. 4. Cod. Th. de Administr. et peric. (3, 19.) etc. voce. * Seignau, pro Chirqgraphum, nomiSIGL.52, Singularise litterae, sic dictse litteraB, quod singulae verbum compo- nis subscriptio, in Assis. Hierosol. cap. nant: verbi gratia S. P. Q. R. Senatus 4 : En chascune charte avoit le seau et le Populusque Romanus. S. C. Senatuscon- Seignau dou roy et dou patriarche auci. SIGNACULUM, Sigrium crucis, le Seing sulto. Occurrit apud Justinianum in Orat. Ad Antecessores. Vide Oujac. lib. de la croix. Statuta Ordinis de Sem12. Observ. cap. 40. [Fr. Pithoeum ad pringham : Post erectionem autem et Sitit. 17. Cod. Decret. Theodorum Marsi- gnaculum... dicat Prior illorum, Deus in lium ad Titum Suetonii cap. 3. Brenc- adjutorium. Vita MS. S. Arigii Episcopi mannum lib. 2. Hist. Pandect, cap. 3. Vapincensis ex Cod. Silviniacensi: Sed Sed consulendus in primis Johannes Sanctus Dei Signaculum Christi faciens, Nicolai qui doctissimam lucubrationem etc. Le Roman de Roncevaux MS.: de Siglis veterum Lugduni Batav. edidit Sa main leva, si a fait son Signacle. ann. 1703. ubi cap. 1. post Gregor. Tolos. lib. 16. de Republ. cap. 1. 6. vocis SIGNACULUM, Baptismus. [Tertull. de Spect. cap. 4 : Ne quis argumentari nos etymon a sigillo accersit.j * Consule etiam Disquisitionem Ve- putet, ad principalem auctoritatem conronse editam ann. 1746. sub hoc titulo : vertar ipsius Signaculi nostri. Cum Grsecorum Siglas lapidaries a Marchione aqitam ingressi Christianam fidem in leMaffaeo collects^ et explicates. gis suse verba profitemur. Infra cap. 24 : Hoc erit pompa diaboli, adversus quam 1 SIGLARE. Vide supra in Sigla 1. * SIGLIGUM, Secale. Vide supra Sa- in Signaculo fidei ejeramus. Signaculum glinum. frontium vocat lib. 3. adv. Marc. cap. SIGLIX, Idem quod Sigalum, Segle. 22. Inscripta oleo frontis Signacula, apud Vetus notitia sub Islo Episcopo Tolo- Prudent. Psychom. v. 360.] Occurrit sano, apud Catellum: Et in hoc fevo preeterea apud Ruffinum lib. 1. adversus dedit illis totam Siglicem, et totum rni- Hieronymum initio et Anonymum de

480

SIG

SIG

SIG

Haereticis non rebapt. pag. 131. Capit. Carol! M. lib. 5. cap. 95. [* 161.] : Symbolum, quod est Signaculum fidei, et orationem Dominicam discere semper admoneant Sacerdotes populum Chrislianum. Admonitio Imperatoris Carol! M. ad Presbyteros, in Capitular! dato apud Saltz, cap. 3 : Ut (Sacerdos) Signaculum et baptisterium memoriter teneat. Capitula S. Bonifacii Mogunt. cap. 16: Ut unusquisque Episcopus in sua parochia diligenter discutiat suos Presbyteros, et facial ut illorum Signacula et baptisteria bene faciant, etc. Concilium Metense ann. 888. cap. 6 : Nullus alien suscipiat a fonte infantem, nisi qui apprime Signaculum, id est abrenuntiationem diaboli et professionem Catholicse fidei tenuerit. t SIGNACULUM CORPORIS, Circumcisio dicitur, Tertull. Apolog. cap. 21. SIGNACULUM, Nota Militiae, seu, qua quis in militem adscribebatur. Passio S. Maximilian! : Dion dixit ad officium, Signetur. Cumque resisteret Maximilianus, respondit, Non possum militare. Dion dixit, milita, ne pereas. Maximilianus respondit, Non milito Dion ad Maximilianum dixit: Milita et accipe Signaculum. Respondit, non accipio Signaculum. Dion ad officium dixit: Signetur. Cumque reluctaret, respondit, non accipio Signaculum sssculi, et, si signaveris, rumpo illud, quia nihil valeo. Ego Christianus sum, non licet mihi plumbum collo portare post signum salutare Domini Jesu Christi, quern tu ignoras, etc. Ex q u i b u s colligi posse videtur, Signaculum istud plumbeum aliud fuisse a stigmate, quo notari tirones consuevisse observant, qui de militia Romana scripserunt, atque in primis Stewechius, Salmasius, et alii. Nam ejusmodi Sinaculum plumbeum collo aptabatur. ujusmodi vero illud fuerit, nescio traditum. 1. SI6NALE, Signum, Gall. Signal. For! Oscae ann. 1247. fol. 3 : Dominus villas licite sine injuria poterit Signale mittere in casas, aut in corpore de illo hornine, nisi habuerit casas. Fol. 14: Et ista fidantia debet esse habitator et hseres ejusdem loci, ubi manet actor, et debet habere pignora, aut esse de Signale, unde possit distringi. Fol. 18 : El si forte earn (heereditatem venditam) reddere non vult emptor, ostendat ei Signal, el prseparet ei denarios, quos constitit. Agitur de retractu. Observantise Regni Aragon. lib. 3. tit. de Emptione : Si aliquis emerit aliquid, et aliquid dederit pro Senyal et paga, non palest vendi duplando el Senyal. * Inter varias vocis Sennal apud Hispanos notiones, pro Arrha interdum usurpatur, quo sensu accipi videtur in Foris Oscae fol. 18. 2. SIGNALE. Charta Willelmi Comitis Pontivi ann. 1205. in Historia Eccles. Abbavillensi cap. 26: Census annuales tarn in Abbavilla, quam alibi: Signalia in cambis Abbavillse, quatuor modios frumenti in festo omnium SS. de molendino, qui dicitur Comitis, etc. * Signum vini, alteriusve rei venalis, Gall. Enseigne. At nescio quae pars sit molendini, quae Signal nuncupatur, in Lit. remiss, ann. 1384. ex Reg. 126. Charl.oph. reg. ch. 50: Lequel Thomas prit un grant levier, dont I'en levoit la mole dudit moulin, et commenca a monter a I'eschielle dudit Signal, etc. jjc 3. SIGNALE. [Gallice Signet: Unum Signale pro libro de carmezino, prnatum auro cum duodecim pendentibus ru-

SIGNAEE, Idem quod Consignare, Conbeis. (Inv. card. Barbo, ex transcript. firmationis Sacramentum conferre, apud Miintz, 1457.)] 1 SIGNANTER, Aperte, distincte. Hier- Martinum Bracarensem cap. 52. in Cononymus adv. Jovinian. lib. 1. cap. 7. cilio Hispalensi II. can. 7. etc. Signare extr.: Signanter et proprie supra dixerat. Chrismate, apud Gregorium M. lib. 3. Signanter el breviter omnia indicare, Epist. 9. Acta S. Valentini Presbyt. : apud Auson. in Gratiarum act. Signate, Tribus autem consummatis diebus, die eadem notione, utuntur Gellius lib. 2. sancto Dominico baptizavit Asterium cum cap. 6. Ammianus lib. 22. cap. 15. et omni domo sua : et vocavit ad se S. Casalii. tillum Episcopum, qui veniens Signavit | SIGNANTER , Praecipue, in primis.Asterium cum omni domo sua, animas Byzynius in Diario belli Hussit. apud fere promiscui sexus numero 44. Vide Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 147: Menardum ad Sacrament. Gregor. pag. Graves contentiones et guerrx his diebus, 108. et seqq. inter Reginam et Barones et inter PragenT SIGNARE TERRAS, dicitur cum cerses, occasione liberandse religionis Christi tis signis significatur non licere in eas et veritatis ; et Signanter calicis commu- animalia pascenda immittere. Provinnionis... insurrexerunt. ciales dicunt Signar lei restouble, cum 1 SIGNATE , Eodem signiflcatu, in acervis terreis indicant agrum non deCharta ann. 1227. ex Chartul. S. Van- pascendura. Charta ann. circ. 1317. ex dreg, torn. 1. pag. 914 : Ego Radulfus de Schedis Praes. de Mazaugues : Nee etiam S. Vandregesillo dictus Picerna, qui Si- in terris laboratis tempore quo bladarengnate debebam discos et patellas quo- tur, vel si Signatse fuerunt pro deffenduquinse abbatise S. Vandregesilli hseredi- tis; si vero non bladarentur, vel si Sitarie reparare, sicut famulus serjantarise gnatae non fuerunt pro deffendutis, avere dicti officii, dedi et concessi Deo et abba- hominum et domini dicti castri posset litise S. Vandregesilli quidquid mihi bere pascere. Signer, pro signo notare, pertinebat hsereditane ratione dictse ser- Gall. Marquer, in Statuto Johannis Reg. jantarise et dicti officii in liberations pa- Franc, ann. 1355. torn. 3. Ordinat. pag. nis, pisorum et omnium ferculorum, etc. 35. Vide Wiffa. SIGNANUS, pro Antesignanus. Joan. SIGNARE, tTTtytxair^etv, Reis stigma vel Mon. in Vita S. Odonis AbbatisCluniac. signum imprimere. Consuetudines Valib. 1: Factus est ille, qui antea fuerat lentiae in Aginnensi pago, descriptae in secutor, postea Signanus. Regesto Constabularies Burdegal. fol. 1. SIGNARE, Signum crucis digitis ac 142 : Qui furatus fuerit rem valentem ulmanu effingere. [Tertull. lib. 2. ad uxo- tra 5. solid, prima vice Signetur, etc. rem cap. 5 : Cum lectulum, cum corpuscu- [Vide Signatio.] * 2. SIGNARE, Prodere, palam facere. lum tuum Signas.] Gregorius M. lib. 4. Dialog, cap. 38 : Tune fratres cceperunt Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. ei dicere, Signum tibi sanctse crucis 258. col. 2 : Quod Paulus Apostolus se imprime. Respondit ille, dicens, Volo me metuere significans, fatetur se audisse Signare; sed non possum, quia squamis arcana verba, quse non licet homini loqui. hujus draconis premor. Leo IV. PP. de Et Johanni prsecipitur, ne Signet, quse Cura Pastorali: Calicem etoblatam recta locuta sunt septern tonitrua. Vide ibi nocruce Signate, id est, non in circulo et tam doctorum Editorum. * 3. SIGNARE. Vide post Signum 9. varicatione digitorum, ut plurimi faciunt; sed districtis duobus digitis, et pollice SIGNARIUS, Zw8t6uoto?, in Gloss. Gr. intus recluso, per quos Trinitas innui- Lat. id est, signorum seu statuarum artur. Occurrit prasterea apud Messianum tifex, qui Signifex dicitur Marciano in Vita S. Caasarii Arelat. pag. 252. Au- Capellae lib. 2. Apuleio lib. 2. Arnobio garum in Actis S. Theodori Ducis n. 17. lib. 6. Sidonio lib. 6. Ep. 12. et aliis. Baudoviniam in Vita S. Radegundis, [Charta ann. 1047. ex Tabul. S. VicFortunatum in Vita S. Albini Episc. toris MassiL : Hsec autem terra habet o meridie terra de Stephana Andeg. n. 16. Notgerum Episcopum in consortes Vita S. Hadelini n. 15. etc. Le Roman Signario.] de Garin MS.: 1 SIGNARIUS, Signifer, vexillarius. Veget. lib. 2. cap. 16: Omnes autem Signarii Saingna son chef, s'a 1'image enclinee. vel signiferi quamvis pedites, loricas minores accipiebant. Le Roman de Parise la Duchesse MS.: | SIGNATE. Vide supra in Signanter. II a leve sa main, si a Segno son front. SIGNATI. Capitulare 3. ann. 803. cap. Le Roman de la prise de Hierusalem 24. lib. 4. Capit. Append. 2. 14 : De Signatis, qui mentiendo vadunt. Qua voce MS.: videntur intelligi ii, qui Catechumen! Les fans fait aprester, s'es a mult bien Segnez. per signum crucis, quo in frontibus si* Sengnieller, eadem notione, in Lit. gnabantur, fact!, a proposito et Chrisremiss, ann. 1432. ex Reg. 175. Chartoph. tianas religionis amplectendae consilio reg. ch. 233: Icellui Pilot se Sengniella recedebant, et ad priorem vomitum reet chey en telle foiblesse de corps, que vertebantur. Catechumenos autem per assez tost apres il ala de vie a trespasse- signum crucis,quq signabantur in fronte ment. et pectore, ad religionem Christianam SIGNARE, pro Subscribere. Vide infra admissos, testatur S. Augustinus lib. 1. Signum. Confess, cap. 11. lib. 2. de Symbolo ad SIGNARE, Signum crucis ad peregri- Catech. lib. de Catechizandis rudibus nationes vel expeditiones Hierosolymi- cap. 20. 26. et lib. 2. de Peccator. merit. tanas, vestibus assuere, apud Csesarium et remiss, cap. 26. lib. 1. Miracul. cap. 6. SIGNATICUS. Julius Africanus lib. 6. ^Bonincont. Hist. Sicul. part. 1. apud Hist. Apostohcae extreme : Fueruntque omnia ex quadratis marmoribus Signaticis Lam. in Delic. erudit. pag. 331 : Defecissent item ea tempestate Tudertini et Ro- extructa, et camera ipsa laminis aureis mani, nisi legatus Apostolicus, qui urbi suffixa. Id est, ni fallor, sculptis. praeerat, capita Apostolorum per urbem ]1. SIGNATIO, Benedictio quse fit signo detulisset, populumque Romanum contra crucis. Vetus Oaeremoniale MS. B. M. Fridericum Signavisset, tanquam contra Deauratae Tolos. : Et dicta Tercia, ebdomadarius cum uno puero facit circuitum infideles, pugnaturum.

SIG

SIG

481

Capitaneo Calesies cum cum aqua benedicta reservata de die pre- pan. torn. 4. pag. 402. Vide Exposit. com- mittebatur cedenti in Signatione fontium ; quia isto pendiosam benef. fol. 55. litteris Signeto Regis signatis, ut reddie (Paschae) ob honorem Signationis fon11. SIGNATUS, Signo crucis benedic- deret ei villam Calesies. Vide Sigillum tium diei precedentts, non signatur aqua tus, consecratus. Candela Signata, in secreti. in choro, prout est consuetum aliis diebus Miracul. MSS. Urbani V. PP. Massilien1 SIGNETUS, Eadem notione. Statuta Dominicis. Nude pro signo crucis, apud sibus vulgo aliisque Candele signade, S. Claudii ann. 1448. pag. 49 : Qui sigilla Tertull. lib. 2. ad Uxor. cap. 9. Vide Si- quomodo Pan signal vocant panem be- vel Signetos presdictos, aut eorum aliquod gnatus. nedictum. Vide Signare et Signatio. vel aliquos penes se habuerint vel sciverint | SIGNATIO, Sigilli impressio, in Cod. * 2. SIGNATUS, Haeredes, posteri, suc- per aliquos detineri, etc. Theod. leg. 19. de Annona lib. 11. tit. 1. cessores. Charta ann. 1090. in Chartul. 1 SIGNETUM, Chirographum, Gall. S. Joan. Angeriac. fol. 93. v : Item con- Seing. Charta ann. 1454. ex Tabul. SanVide Signum 2. T SIGNATIO, Reis stigmatis vel signi cessit atque donavit eidem Oddoni et Si- germ. : Teste Signeto meo manuali huic impressio. Charta ann. 1270. apud Ste- gnatibus suis, tarn ipse quam filii sui, pressenti scedules apposito. phanot. torn. 3. Antiq. Bened. Pictav. etc. Facile legendum Sequacibus mone* Haec clariora videntur, quam ut ad MSS. pag. 888 : Bassa justitia quse exten- rem, nisi Signance Gallice, pro Suite, aliam notionem detorqueri possint. ditur ad membrorum mutilationem, de- occurreret. Vide supra Sequaces et Se- Seingnie, eodem sensu, in Lit. ann. 1343. portalionem seu forincationem vel forba- quela 8. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 602 : * SIGNES, jtEgyptii mensuras viarum Et je Nicolas Bourderel nise, aut Signationem, seu ad aliam poeay seelle ces nam minorem tantummodo remanente, vocant, quas Galii leugas, Grseci stadia, presentes lettres du seel de la prevoste Latini miliaria vocant. Glossar. vet. ex doudit Chaumont et de mon propre seel etc. Vide Signare. en contreseel, avec les Seing niez desdiz * 2. SIGNATIO, Subscriptio, Gall. Si- Cod. reg. 7613. 11. SIGNETA ORATIONIS, Globuli serti jurez. Hinc Signet, Schedula signeto gnature. Stat. comitat. Venaiss. sub Clem. PP. VII. cap. 45. ex Cod. reg. precatorii, Gall. Chapelel. Sebast. Peru- subscripta, in Lit. remiss, ann. 1402. ex 4660. A : At ubi sola restat Signatio ins- sinus in Vita B. Columbae Reatinse torn. Reg. 157. Chartoph. reg. ch. 356 : Et fu trumenti, pro Signatione ilia uno grossp 5. Maii pag. 376 : Ex opposito est effigies mis (1'enfant) lez sa mere en terre sainte,... retento, totum residuum hseredibus assi- ipsius dominss Honestss, flexis genibus par la licence du Signet de la parroisse et gnabit. Haud scio tamen an non de si- manibusque junctis, orationis Signetis eglise S. Piat. Aliud vero sonat vox eadem Signet, Signum nempe et rei alicuilli appositione sit intelligendum. Vide pendentibus, quasi precaretur. ignatura. 1 2. SIGNETA. Consuetud. Universit. jus simulacrum, in Arest. parlam. Pai 1. SIGNATOR, Qui mensuras publicas Paris, per Robert. Goulet fol. 15 : Preste- ris, ann. 1380. ex Lib. nig. prior. S. Peobsignabat, ut legitimae ostenderentur. rea magna cum pompa fit modus Signe- tri Abbavil. fol. 150. v : Lesquelx marreCharta S.Ludovici ann. 1229. apud Mar- torurn in qualibet facultate ; quoniam li- gliers, en Signet et par maniere de ten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1228 : centiandi eligunt inter se aliqua certa representation, mirent et estendirent un Verum si Signator mensurarum requisi- loca, utpote collegia honorabiliora pro dic- drap d'or ou poile borde de noir sur un tus, vel etiam mandatum ipsius mensuram tis Signetis celebrandis, et in quolibet letlrin, assis sur la fosse dudit feu Jacsignare noluerit, major baillivus meus qui quinque, sex aut septem, vel octo prout ques. apud castrum Radiilfi inventus fuerit, su- exigit numerus : idque expensis cotnmu1 SIGNETUM, Alia notione. Ordinar. per hoc requiretur. nibus prasparantur loca cum tapetis et vetus Ambianense : Quia firmarius the* Seignier, Signare, nostris, pro Mar- vasis aureis et argenteis, optimoque vino sauraries cum duobus clericis parochialiquer. Charta ann. 1296. ex Chartul. 23. et speciebus sumendis per dom. Doctor-es bus hujus ecclesiee debent cantare quotiCorb. : La garde de I'estalon, du patron et alias assistentes, vel ingredientes et per die, etob hoc dictus firmarius debet habere et du seing demourront en la warde du omnes post ipsum actum debite comple- tres denarios super quodlibet Signetum maieur et des jures de Corbie, et le baille- tum, Rectore semper ipsius Universitatis Puriftcationis. Vide in Signum 2. ront a la justice et as eschevins des de- assistente. Signeta autem dicuntur ille * SIGNICALE. Ceremon! Rom. MS. ubi vant dits religieux, toutesfois que mestier actus solennis qui fit pridie licentiarum, de exequiis cardinalis fol. 26: Sub castro sera, pour justifier et de Seignier mesu- ubi comparent illi de illo Signeto recti dolons erit pannus aureus cum armis res. Reg. feud, comitat. Clarimont. ex secundum ordinem scales, et ibidem dom. defuncti, et duo Signicalia nigra ad caCam. Comput. Paris, fol. 109. y : Rector... et infiniti alii in scannis ornatis pud lecti, et ad pedes duo pilea rubea Item a ledit Guillaume le droit du saing sedentes. Et hora assignata venit para- ipsius defuncti. Sed legendum forte Cera la fleur de Us, a Seigner les mesu- nimphus seu legatus dom. Cancellarii cum vicalia. res a ble et a aveinne, a potages, a sel, ornamento ad hoc deputato per quern 1 1. SIGNIFER, Zodiacus, apud Rhabaa vin. licentiandi invitantur...exparte presdicti num lib. de Computo cap. 38 : Zodiacus T 2. SIGNATOR. Bulla Urbani II. PP. Cancellarii ad diem crastinam in aula velSigniferest circulus obliquus duodecim ann. 1088. inter Instr. torn. 6. Gall. dom. Parisiensis Episcopi gradum licen- signis constans, etc. Christ, novae edit. col. 351: Datum Romas tiarum accepturi. Vide supra in Para1 2. SIGNIFER CUBI^;, Dignitas apud xix. Gal. Januarii per manum Johannis nymphus 2. Lusitanos. Charta saraa 1142. Alphonsi diaconi sanctss Romanes Ecclesies P. SiSIGNETUM, Parvum sigillum, quod Reg. Lusitan. pro Monast. Clarsevallensi gnatoris D. Urbani, etc. Leg. Pressignato- Secreti vulgo appellant, quo literes clauses ex ejusd. Tabul. : Facta Charta in ecris. Vide in hac voce. sigillantur, ex obsoleto Gallico Signet. clesia Sanoecensi iv. Calendas Maii 1 3. SIGNATOR, Testis. Vide infra Si- [Charta ann. 1359. apud Lobinell. torn. 2. Petrus Pelaides curias Signifer confirmagnum 2. Hist. Britan. col. 499 : Donne a Nantes... vit. Fuas Reapinius Colimb. Prasfectus SIGNATORIUM, Annulus signatorius. soubz nostre Signet de secret. Alia ann. confirmavit. Gloss. Gr. Lat. : ScppayiffT^ptov, Signacu- 1383. ibid. col. 638 : Nous avons faict SIGNIFERIA, Dignitas Signiferi, Velum, Signatorium. Occurritapud Avitum mettre nostre grand seel a cestes presentes xillarii. Occurrit in Gestis Consulum Episc. Viennensem Epist. 78. oleSignet secret de noz chevances. Charta Andegavensium cap. 8. num. 25. | SIGNATURA, Subscriptio. Acta S. 1387. apud Menester. Hist. Lugdun. 1 1. SIGNIFIGANTIA, Res, negotium, ann. Alenae torn. 3. Junii pag. 397 : Datum.... pag. 130 : In quibus (literis) affixa sunt qua notione Chose dicimus. Anonymus sub contrasigillo nostro ac secretarii con- Signeta dictorum dominorum. Charta in Mirac. S. Bertini lib. 2. cap. 4 : Consilii Vicariatus nostri Signatura, etc. Oc- ann. 1399. ex Tabul. B. M. de Bono-nun- ferentesque non sine nutu Dei talem Sicurrit apud Sueton. Ner. cap. 17. pro si- tio Rotomag. : Datum sub sigillo magno gnificantiam fieri, etc. gilli impressione. * 2. SIGNIFICANTIA, Signiflcatio, sencuries nostrse- Rothomagensis una cum Si1 SIGNATURA, Vox Curiae Romanae, gneto nostri officialatus. Charta ann. sus, nostris alias Senefianche. Glab. RoBreve apostolicum, quo supplicanti ali- 1424. ex Tabul. S. Victoris Massil. : Lit- dulph. torn. 10. Collect. Histor. Franc, quid conceditur sub hac forma ab ipso teras sigillatas cum nostri impressione pag. 3 : Subsequitur olfactus, qui aeris et Pontifice scripta, Fiat ut petitur; vel sub Signeti.] Statuta Davidis II. Regis Sco- fortitudinis Significantiam sorte exprimit. hac voce, Concessum, ab alio coram Papa tiae cap. 18 : Sub quocunque sigillo, ma- Gustus namque satis convenienter aques supplicationi adscripta.Simpiices Signa- gno, secreto vel parvo, seu Signeto. Sta- et temperanties parem portendit Signifitures, aut sine plumbo diplomata, in Con- tuta Roberti III. cap. 1. 5 : Statutum cantiam. Bestiar. MS. : ventu Episc. Gall, apud Melodunum est etiam, quod quilibet Baro, vel alius Entre tous les autres oisiaus, ann. 1548. torn. 7. Miscell. Baluz. pag. tenens de Rege, habeat sigillum proEst li coulons tous li plus biaus, 106. et 115. Charta ann. 1487. in Bullar. prium, ad serviendum Regi, ut de jure Et en boine Senefianche, Saint Esperit en sa samblanche et quod sigilla sint, et non Carmelit. pag. 394. col. 2 : Cujus suppli- tenetur, Descendi au baptissement cationis solam Signaturam manu sua pro- Signeta, sicut ante ista tempora fieri conDe Jhesu Crist veraiement. pria more solito per Fiat ut petitur si- suevit. Henricus de Knyghton : SimiliSIGNIFICARE. Vide Signum 2. -gnatam volebat sufficere. Adde Cone. His- ter dicebatur, quod quidam Miles Anglies 61 VII

SIG

SIG

SIG
tate palris Benedicti faciant solemnem processionem ad Specum omnes revestiti cappis, praecedentibus eos famulis, cum victricibus Signis. * SIGNUM CRUGIPIXI, Imago Cruciflxi Pontif. Mogunt. MS. fol. 7 : Hie sacerdos (ante Canonem) osculetur altare, deinde Signum Crucifixi sive textum. 2. SIGNUM, Veteres appellabant sigillum, quo signabantur testamenta aliave acta : unde Signatores Senecas lib. 2. de Benefic. dicti,quiad syngraphas firmandas vel ipsa testamenta advocabantur, eaque sigillis suis firmabant. Collatio Carthagin. II. cap. 53 : Custodes edicant, ulrum Signa cognoverint ? Leo Episcopus Ecclesias Catholicas dixit: Agnosco sigillum meum. Marcellinus V. C. Tribunus et Notarius dixit: Quoniam ab utraque parts impressionem Signorum agnitam constat, ea, quse. prascepi, a Notariis relegantur. Petilianus Episcopus dixit : Sic solent testamenta, non gesta reserari. Ubi signum et sigillum idem sunt, ut et in Collat. III. cap. 220. Prpinde Signare testamentum, apud Justinianum, recte o-cppay-Ceiv vertit Theophilus. Hincsubscriptionem semper a signatione distingunt Jurisconsulti, cum aliud sit subscribere, aliud signare. Subscribebatur enim testamentum, deinde clausum lino circumducto signabatur. Vide [supra Sigillum recognoscere,] et Brisson. de Formul. ag. 572. 655. Sed et testes, qui signaant, iidem et subscribebant testamentum. Unde in leg. 3. Cod. Th. de Testamentis (4, 4.), Signatores et Subscriptores promiscue appellantur. Atque ita apud veteres obtinuisse, ait Salmasius lib. de modo Usurar. cap. 11. postmpdum vero eum invaluisse morem, ut privati testamenta aliaque acta subscriberent, et affixa in imocera,juxta subscriptionem Signum suum imprimerent, quod cum in multis non fieret, sed sola subscriptio apponeretur, ac vice Signi, nota aliqua, quam hodie Parafum dicimus, manu propria describeretur;Sigrnumpro ipsa subscriptione usurpari coepisse contendit, idque firmat ex Porcelli Corocottae testamento, in quo testes ita subscribunt : Lucanicus signavit. Fergilius navis, etc. Et ex testamento S. Remigii , quod sic clauditur : Remigius Episcopus testamentum meum relegi, signavi, subscripsi. Ubi signal, antequam subscribat, quod dici non pptest de ratione veterum in pbsignandis testamentis, qusR subscribebantur, antequam obsignarentur : alias esset UUTEPOV itpoTepov. Itaque existimat, signare et subscribere idem unumque hoc loco sonare, et utrumque conjungi sm^-f\CTEW? gratia. Quod sane sequentia videntur firmare, ubi ita testes subscribunt: V. C. Pappolus interfui et subscripsi. V. C. Rusticolus interfui et signavi. V. C. Eulodius interfui et signavi. Et sic cseteri, ubi Pappolus voce subscripsi, alii signavi utuntur, adeo ut idem fuerit subscribere et signare. Ita in altero testamento Widradi Abbatis Flaviniacensis apud Mabillonium, testes nude se illud subscripsisse testatur, non signasse. [Idem, prseterea patet ex Cone. Dertusano ann. 1429. inter Hispan. torn. 3. pag. 652. ubi Signum pro subscriptione ponitur : Pubhcum instrumentum per alium fidelem scriptum in hanc publicam formam redactum retinui, Signoque meo solito signavi.] Sed quod rem extra controversiam ponere videtur, illud est, quod testamento Remigii appositum legitur : Post conditum testamentum, imp Signatum, occurrit sensibus meis, ut basi-

1 SIGNIPOTENS , Miraculorum patra- num lib. 7 : Et percussiones eorum facto tor, epitheton S. Martini. Gesta Consu- Signo Domini procurabat. lum Andegav. cap. 3. n. 10 : 0 admira* SIGNUM DOMINICUM, Eodem intelbilem per omnia virum (Martinum) qui lectu, in Actis S. Saturnini apud Baluz. dum adviveret Signipotens appellatus, etc. torn. 2. Miscell.pag. 57: Cum bellica tuba Vetus Ceremon. MS. B. M. Deauratse caneret, dominica Signa gloriosi martyres Tolos. : Ad vesperos super psalmos, anti- erexerunt; ibique celebrantes ex more dophona, Martinus Signipotens, Psalmi fe- minica sacramenta, etc. riales. SIGNUM CHRISTI. Julius Africanus i SIGNOCHR1STDS. Vide in Signum 1. lib. 6. Hist. : Et cum hsec feceritis, impoSIGNORATICUM. Vide in Senior. nemus manus nostras super capita vestra, | SIGNORESSA, Domina. Testam. Ro-et Signum Christi faciemus in frontibus stagni de Podio alto ann. 1261. apud vestris, etc. Vita S. Basilii apud HeriAcher. torn. 8. Spicil. pag. 243 : Et di- vaeum Archiep. Remensem de pcenitenmitto earn dominam et Signoressam om- tia cap. 7 : Et continue apprehendens nium rerum rucarwn, quamdiu sine viro manum ejus, faciens Christi Signum in esse voluerit. Vide in Senior et Segnio- ipso, et orans, etc. Vita MS. S. Arigii ressa. Episc. Vapincensis : At ubi orationem 11. SIGNORIA, Dominium, dominatio. complesset, signum Christi super plagam Gallis Seigneurie. Charta ann. 1239. apud faciens, elc. Signaculum Christi, paulo Stephanot. torn. 10. Fragm. MSS. pag. ante. Vita S. Tillonis Monachi cap. 20 : 443 : Excommunicamus omnes illos qui Cum super vulnus plenum vermibus scientes juridictiones, dominia et Signo- Christi Signum deprimeret, repente morrias et alia ad nos et Ecclesiam Arelaten- tui sunt vermes. Formula signandi Casem pertinentia... occupaverunt,occupant, techumenos in fronte, apud Menardum vel occupabunt. Charta ann.1265. in Corp. ad Libr. Sacramentor. Gregprii pag. Diplom. torn. 1. pag. 123 : In possessio- 131 : Signum Salvatoris Domini nostri nibus, juribus et Signoriis eorum, et redu- Jesu Christi in fronte tua pono. Signum cere et conservare promiserunt. Vide Salvatoris Domini nostri Jesu Christi in pectore pono. [Canones Hibern. cap. 11 : Segnoria. * Sieurie, eadem acceptione, in Charta Ubicumque inveneritis Signum crucis Joan, corait. Andegav. ann. 1282. in Hist. Christi ne Issseritis.] Will. Brito lib. 8. Sabol. pag. 112 : Avons ce jour bailie... a Philipp. : messire Henri de Craon nostre gendre, et Spe ducti vcnise Christi sua pectora Signo a Annes nostre fille la propriete et la Consignant. Sieurie de Rochefort. Non alio sensu Sontise, nifallor, in Ch. Joan, de Chalon Hinc Signa Christi, et Signo-Christas comit. ann. 1276. inter Probat. Hist. Gabathas vocat Anastasius BibliothecaAutiss. pag. 65. col. 1 : Otroions au de- rius Lychnuchos, in modum crucis convant dites nonnains, que dies paisible- fectos, de quibas egimus in Descript. ment se puissent acroistre des-cy-en-avant S. Sophise num. 48. In Leone III. PP. tojors rn.es, sans contredit, au tote nostre pag. 143 : Gabatas fundatas SignochrisSontise, ou que ceile soit, et especiaument tas, quae pendent in quadriporticu. In en ladite Sontise de S. Gervais, mais Gregorio IV. PP. pag. 165 : Signum que ce ne soit en noz fiez et en noz rie- Christi habet navicellas duas, et murenas refiez, jusqu'a vint livres de terre a Pa- tres. Pag. 189 : Gabathas de argento purissimo numero 6. tres quidem filopares risis. signo Christi, et duas 12. SIGNORIA, Gall. Seigneuriage. Vide palmarum, et unametiam similitudinem interrasilem, quss supra in Seignoria. est saxisca, pens, simul. libr. 4. Xptcnro* SIGNULUM, Campanula, diminut. a (popov err([Xtov, in Menseis in S. Zacharia Signum, Campana. Charta ann. 1092. sutore 17. Novemb. Vide Glossar. med. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 480: Ea Grsecit. voce SIYVOXP^TTOV col. 1366. tamen conditione, ut si tolus episcopatus SIGNUM FIDEI dicitur Alvaro in Hyinterdictus fuerit, uno Signulo tantummo- mno in S. Eulogium : dum populus conveniat. Tune Signo fidei pectora servulus 1. SIGNUM, Consignatio, signum cruArmat deifico, etc. cis. Honorius Augustod. lib. 1. cap. 57 : Per totum Canonem viginti et tria Signa Nostri Sinacle. Lit. remiss, ann. 1397. fiunt. Mox : Tribus autem digitis Signa in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 163 : facimus, quia Trinitatem exprimimus. Fault faire pluseurs Sinacles de la croix, [Canones Hibern. cap. 11 : Terminus etc. Hinc sancti loci habeat Signa circa se.] Atque * SIGNUM RAMISPALMARUM, pro Soleinde mnis palmarum benedictio, in DomiSIGNUM DEI, Signum Domini, Signum nica ejusdem nomenclaturse. Comput. Christi. Ugutio :' Signum Dei, signum ann. 1381. inter Probat. torn. 3. Hist. crucis, vel Crux : quern, nescio an recte Nem. pag. 34. col. 1 : Solvi duobus homiarguerit Lazarus Baiffius lib. de Vascu- nibus banneriis, qui vacaverunt per totam lis pag. 106. tametsi constet, si Legem diem ad mundandum planum de foro Titiam, quam laudat, is respexerit, in bovum in vigilia Ramispalmarum, quia qua signum Dei, pro cujusvis Dei simu- ibi debebat fieri Signum Ramispalmarum lacro sumitur, falsum fuisse. Lactantius Quia dominus episcopus Nemausenlib. de Mortibus Persecutor, n. 44: Com- sis, fecerit dictum Signum Ramispalmamonitus est in quiete Constantinus, ut rum. coeleste Signum Dei notaret in scutis. Idem * SIGNA, nude appellantur Cruces, venum. 10 : Imposuerunt frontibus suis im- xilla, aliaque ejusmodi, qua? in procesntortale Signum. Ita lib. 4. Institut. cap. sionibus deferuntur. Ordinar. MS. S. 27. Simulacrum Dei, in eodem lib. de Petri Aureae-val. ubi de processione S. Mortib. Persecut. num. 12. Africanus Marci : Omnes ordinate exeant praedilib. 6. Hist. Apost. : Signum Dei sui in ctam ecclesiam, Signis praecedentibus. Infrontibus nostris digitis suis facientes, etc. fra ubi de Rogatipnibus: Vexillo etcruce Occurrit prseterea in Vita S. Valerici prsecedentibus. Signa victricia nuncucap. 21. pantur in Chrqn. Sublac. apud MuraSIGNUM DOMINI, Eadem notione, apud tor. torn. 4. Antiq. Ital.med. aavi col. 1047: Paulinum Epist. 12. et eumdem Africa- Constituit (Joannes abbas) ut in festivi-

SIG
licss domnorum Martyrum Timothei et Apollinaris missorium argenteum sex librarum ibi deputem, ut ex eo sedes futura meorum ossium componatur. Vix enim probabile, haec adscripta, post clausum, et lino circumducto obsignatuna testamentum,quod etiam hac aetate obtinuisse decent primum Widradi testamentum, et Marculfus lib. 2. for. 17. Perpetuus Turonensis Episcopus in testamento suo, a D. Luca Acherio edito, illud sua manu scriptum et subscriptum, non etiam signatum scribit, tametsi claudendum innuat, cum aperiendum coram Presbyteris et Diaconibus statuat. Signum tamen a subscriptione distinguit Concilium Toletanum X. cap. 4: Scriptis professionem suam faciat a se, aut Signo, aut subscriptione notatam. Ubi Signum est , quod parafum dicimus, subscriptio vero nominis descriptio. [Eadem distinctio 9ccurrit in lib. 6. Capitul. n. 416 : Scriptures quas.... conditoris vel testium fuerint Signis aut subscriptionibus roboratse, omni habeantur stabiles firmitate. Neque aliud spnat Signum in veteri Charta Securitatis plenariae, exarata sub Justiniano Ravennae, apud Brissonium lib. 6. Fprmul. : Et ipse eadem manu propria Signum impresserit, testesque, ut subscriberent, conrogaverit, etc. Et infra : Hanc plenariam securitatem scribendam dictavi, in qua pro ignorantia literarum subter Signum fed, autoritateque roborata prassentibus testibus attuli subscribendam, etc. Ubi Signum nihil aliud est quam Parafus, distinguiturque a subscriptione, seu nominis proprii descriptione. Sed missa Salmasii sententia de hprum vocabulorum et in infima Latinitate notione, quidam existimant signorum nomenclature donari ccepisse ejusmodi subscriptiones, quod Christiani ad majoris flrmitatis argumentum, nominum suorum subscriptionibus Crucis Signum praescriberent, quod nude Signum vocabant, ut signare, signum crucis effingere. Unde Remigius Episcopus Signat primo testamentum, hoc est, Signum sanctae Crucis exarat, deinde subscribit. Apud nos vero Subscriptio praecedit, Signum subsequitur : et in Lege Wisigoth. lib. 2. tit. 5. 1. 12. 15. 17. Signum et subscriptio semper junguntur,et a seinvicem diversa esse innuuntur. Sane Christianos non alio signo subscripsisse , quam Crucis , probant vetustissimae Tabulae, uti in V. Crux observavimus : quod innuere videtur haec supra allata formula, in qua pro ignorantia literarum subter Signum fed, quaein alia Charta ex Tabulario Casauriensi, cujus meminimus in Dissert. 14. ad Joinvillam pag. 230. ita concipitur : Et propter ignorantiam literarum Signum S. Crucis fed. Quid vero cum Signo ascriberetur, docet eadem Charta Rayennensis sub finem : Signum isti Gratiani V. S. Subdiaconi literas nescientem, et alia manu sit.... scripto. Et infra, ita Notarius : Huic plenarias securitati , sicut superius legitur, de perceptam omnem ter.... prassente Signum fecit, et ei relictum est, Testis subscripsi. Quae certe verba Crucis signo descripto subdi, licet passim observare. [Vide Mabill. Diplom. pag. 170. et 634.] T SIGNUM LEVARE, Sigillum solvere, ut videtur, Gall. Lever le scelle. Consuet. Furnensesex Tabul. S. Audpmari: Sed prasterea quilibet plegius fugitivi, qui Signum levaverit, vel levari fecerit, nisi per necessitatem,.... emendabit Comiti 60. libr. Vide supra Sigillum 1.

SIG

SIG

483

3. SIGNUM, Limes, terminus, finis, Jacobi I. Regis Aragon. ann, 1247. fol. Borne. Lex Wisigoth. lib. 10. tit. 3. | 3 12 : Si dominus alicujus villse habet pro: Quotiescumque de terminis fuerit orta bare aliquid contra aliquem, non potest, contentio, Signa, quse antiquitus consti- nee debet, in ipsa villa, ubi ipse est domituta sunt, oportet inquiri, id est, aggeres nus, dare suos commensales in testes, nee terras, sive areas, quas propter fines fun- aliquos de suo Signo, aut honore, etc. Fol. dorum apparuerit fuisse constructas : 25. et 33 : Infantio, si accident hominem lapides etiam, quos propter indicia termi- Signi Regis, etc. Fol. 26 : Plures sunt Sinorum sculptos constiterit esse defixos : si gni Regis, qui habent hasreditales suas et hsec Signa de fuerint, etc. Adde | 2. Legem domos in diversis locis, etc. Fol. 36 : HoBajwar. tit. 11. cap. 1. 2. 3. Vide Procxo- mines servitii, sive Signi Regis. Et fpl. 7 : rius, Sinaida, et Wiffa. [** Chart, ann. Homines de servitio Regis. Hsereditates 760. apud Brunett. in Cod. dipl. Tusc. Signi Regis, in Observantiis Regni Arag. torn. 1. pag. 570 : Constat me Audioald lib. 6. de Privileges Militum | 4. lib. 9. ac die vindedisse et vindedit terra juris de Salva infantion. | 6. Sive illi homines mei.... hoc est silbula, ab uno latere de fuerint de Signo Regis, vel alterius nobisublu curret fossatum et ab alio latere lis, lib. 2. de Foro competent! | 24. Vide curre signa, da pede est, etc et su- Foros Aragon. fol. 97. 128. 129. 131. 145. per ipsa cerru vade Signa inter campu 266. etc. * Idem quod Consuetudo 4. Signum et silva et de alia parte est terra emptori, etc.] nude dicitur, in Charta ann. 1133. apud * Signa metalia et Signa granicialia, Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aeyi in Stat. Sigismundi I. ann. 1523. inter col. 353 : Signum et alia servicia vobis Leg. Polon. torn. 1. pag. 412. et413. Vide facere debeamus. Haec itaque vox eo supra Metalis distinctio. Unde nostris sensu, uti apud Hispanos, ita et apud Segne, pro Locus intra certos fines posi- Italos aliosque in usu fuit. Vide supra tus. Lit. remiss, ann. 1480. in Reg. 207. Servitus 5. 7. SIGNUM, Compendium literae : cuChartoph. reg. ch. 21: Icellui Durant fist response qu'il ne rendroit pas a icellui jusmodi fuit ars eorum, qui notis scriJehan sa coignee pour siz pugnieres de bebant. Glossae Grgec. Lat. : Sr^tov, Sible, pour ce qu'il estoit entre en sa Segne gnum. S-^(j,etoyptxcpO(;, Notarius. S. Hieroou bois. nymusde Vitando suspectocontubernio: ^ 4. SIGNUM, Insigne, Marque d'hon- Extemporalis est dictatio, et tanta ad luneur, nostris. Cone. Hispal. inter Hi- men lucernulse facilitate profusa, ut Nospan, torn. 4. pag. 12 : Nee (clerici) ges- tariorum manus lingua prsscurreret, et tant Signa doctorum, sed birreta. Chron. Signa ad furta verborum volubilitas serAngl. Th. Otterbpurne pag. 226 : Et ut monum obrueret. Vide Savaronem ad fidem darent suis fictitiis, detraxit de Sidpnium lib. 9. Epist. 9. quern non excollis quorumdam Signa Regis, scilicet scribo. 8. SIGNUM, Campana, nola, Italis Secollaria, de csnte.ro Signum tale minime deferendum. Detraxit insuper de brachiis gno, ut notat Pignorius, (r^avrpov, et domicellorum Signa crescentium, et abje- cr/l^avr/ip, Graecis scriptpribus : vide German. Patr. CP. in Hist. Eccl. initio, cit. Hinc T SIGNUM, pro Gentilitium insigne. Nomocanonem edit, a Jo. Bapt. CoteleLiterae Caroli V. Reg. Franc, ann. 1366. rio cap. 409. etc. Glossar. med. Graecitat. torn. 4. Ordinat. pag. 676 : Qui nuntius col. 1359, Lex Salica tit. 35. 2 : Si quis seu nuntii, poterunt deferre baculos cum cervum domesticum Signum habentem, Signis regiis et Universitatis predicte. aut ocdderit, aut furaverit. Ubi Siqnum 5. SIGNUM, Milliare, sr^s-ov, in Hist. pro nola interpretatur Bignonius, [quod Miscella in Mauricio Imp. ann. 5 : At Eccardo non arridet : nee injuria ; ibi vero duces exercitus obviam venerunt ei enim sermo est de cervo domestico, cui cum bandis, duobus Signis. nota aliqoa imprimebatur, ut dignosci 6. SIGNUM SEEVITIUM. Vassalli, seu posset, cum ad alios cervos alliciendos Homines de Signo servitio, vel de Signo emittebatur, quos nolae sonus exteret servitio, qui nostris Consuetudinani, ruisset.] S. Eulogius in Apologel. : Baseu Coustumiers, qui seryitium domino silicarum turres everteret , templorum debent.-Eximinus Petri de Salanova arces dirueret, et excelsa pinnaculorum Justitia Aragonum :Si aliquisunt terras prosterneret, quse Signorum gestamina tenentes in aliquo loco, qui terras tenentes erant ad Conventum Canonicum quotidie sunt de Signo servitio, dubitatur, in qui- Christicolis innuendum. Ericus Monabus teneantur contribuere cum aliis de chus de Miracul. S. Germani Autissiod. Signo servitio illius loci, ubi sunt terras cap. 51 : Signa quoque Ecclesiss interdum tenentes, etc. Vitalis Oscensis Episco- nullo sonante pulsantia, etc. Eckeardus pus : Sicut quidam infanciones , sicut Junior, de Casib. S. Galli cap. 14 : Siquidam homines Signa servitii, etc. Mi- gnumque cursim pulsantes, fratres advochael del Molino in v. Dominus : Domini cant. Cap. 16 : Abbate acdto, Signum locorum, qui non sunt Ecclesise, possunt pulsaturad Capitulum. Joannes Monach. vassallos suos de Signo servitio bene vel lib. 1. Hist. Gaufredi Duels Normann. : male tractare pro libito voluntatis, et bona Pulsantur Signa, parietes Ecclesiarum eis auferre, etiam siti necare, remota cortinis et pains adornantur. Charta Cinomni appellatione : et in eis dominus Rex dasvinthi Reg. Gothor. in Hispania aerae non potest se intromittere. Mox addit : 684. apud Yepez in Chronico Ord. S. BeSecus est in dominiis locorum, quas sunt ned. torn. 2 : Offerrimus vasa altaris, Ecclesise, Ordinis, aut Religionis, quibus Signum fusile seneuin bonss modulationis, id non licet: deinde rationes disparita- demulcens auditum. Utuntur passim tis affert, quas vide, si lubet. Idem in y. scriptores, Gregprius Turon. in Vitis Vassallus : Vassalli quidam sunt simpli- Patrum cap. 8. lib. 2. Hist. cap. 23. lib. ces, alii de Signo servitio. Vassallus sim- 3. cap. 15. Fortunatus lib. 2. Poem. 19. plex proprie didtur ille, qui in alterius Eginhardus de Transl. SS. Marc, et Pevilla moratur, quicumque sit, sive ab eo tri lib. 3. cap. 15. Capitul. Caroli M. lib. stipendium redpiat, sive non ; et talis 6. cap. 168. [171.] Concil. Foro-Jul. vassallus pro domino potest facere testi- cap. 13. Concil. Aquisgran. cap. 145. Almonium. Vassallus autem Signi servitii cuinus Poem. 130. Rupertus lib. 5. de didtur ille, qui in alterius villa sedet, et Divin. offlc. cap. 29. Walafridus Strabo ille exactiones et tributa fadt. Fori Oscae lib. de Reb. Eccl. cap. 5. et de Vita S.

484

SIG

SIG
quoquo modo loquatur : quia postqUam adunatus fuerit ad conventum, licet ei rarissime loqui, et tales in claustro officinse sunt, in quibus traditum est a patribus nostris et prsefixum, ut perpetuum silentium teneatur, in Ecclesia, dormitorio, refectorio, et coquina regulari. In his singulis tam in die quam in node, si vel unum verbum quoque audiente loquitur, non facile veniam absque judicio meretur, etc. Guigo II. Prior Cartusiensis in Statutis ejusdem Ordin. cap. 45:Inqualibet autetn constitute obedientia , cum praslato sibi possunt de necessariis loqui fratres, petita per Signum licentia, habent enim Signa pleraque rusticana, et ab omni facetia vel lascivia aliena, per quae de his, quae ad sua pertinent officia rebus vel instruments possunt ad invicem commemorari. Joan. Monachus lib. 1. Vitee S. Odonis Cluniacensis Abbat.: Est. et alius inter eos taciturnitatis modus. In competentibusnamque horis nemo intra claustra ejusdem Monasterii audebat loqui, nee se cum alio fratrejungere... Quoties necessitas ad exposcendum res instabat, toties diversa Signa invicem faciebant, ad perficienda, quee vellent, quas puto Grammatici digitorum et oculorum notas vocare consueverunt. Adeo nempe inter eos excreverat ordo iste, ut puto, si sine officio ling use essent, ad omnia necessaria significanda, sufficere possent Signa ipsa. Infra : Affuit nox, et ecce quidam de pueris Signo secessum natures petiit. Ratbertus de Casib. S. Galli cap. 11: Cochlearium sibi afferri Signo fecit. Mox : Surgere autem Signo jussus, ut mos loci erat, etc. Caesarius Jib. 1. de Miracul. cap. 1 : Die quadam, cum ei unus Monachorum de Confessione Signum faceret, etc. Concil. apud Castrum Guntheri ann. 1231. cap. 24 : Abbates provideant, quod Monachi sibi subditi sui sciant Signa facere. Hinc Johannes Sarisberiensis in Euthetico ad Policraticon :
Si jubet, ut taceas, statua taciturnior esto, Nee redimas Signis verba negata tibi.

SIG
Sed nondum fuerat, quia tempus et hora loquendi, Astanti turb;o certatim Significare. Ccepimus, ascendant, rapiant, secumquo reducant.

GalU car^. gg. Honorius Augustod. lib. ! can. 142. Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 487. Hb. 10. pag. 782. lib. 12. pag. 855. jfithelwlfus in Abbatibus Lindisfarnensibus cap. 20. Vita S. Leutfredi num. 19. Helgaudus in Roberto Rege pag. 74. S. Anselmus lib. 3. Epist. 20. Hugo Flaviniac. pag. 122. 158. 167. 265. 268. Petrus Venerab. lib. 1. de Miracul. cap. 17. Gaufridus Grqssus in Vita S. Bernard! Abb. Tironensis, W. Thorn, in Chronico ann. 1086. Chronicon Fontanellense cap. 9. 16. Chronicon Montis S. Michaelis ann. 1131. Monasticon Anglic, torn. 1. pag. 32. etc. Ita Franci nostri vocem Seint usurparunt. Le Roman de Garin :
Et la Koine mult grant joie li fist, Li Seint sonnerent- tout contreval Paris, Nez Dex tenant ni poit on aoir.

Statuta Ord. de Sempringham pag. 734 : Minuti caveant, ne mutuo inordinate Signiftcent, vel loquantur. Occurrit ibi non semel. Ejusmodi signorum species varias, a Monachis observandas, pluribus tradit idem Udalricus lib. 2. cap. 4. Sed cum eae potissimum spectent, quae ad solum victum indicandum pertinent, longeque plures describantur in libro Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. praestat hoc loco caput integrum exhibere, quod est 25.
De his, quae ad divinum maxime pertinent officium.

Alibi :
De la cite est issus Anse'is, Sonnent les cloches el Seint parmi la cit, Procession ont fait au fil Garin.

Le Roman d'Amile et d'Amy MS :

Sonnent li Seint par toute la contree. Le Roman de Parise la Duchesse MS :
Les Clers et les Prevoires a fez trestout mander, A grant procession sorit au devant ale, Et ont fait les Sains de la vile soner.

Computum Stephani de la Fontaine Argentarii Regii ann. 1350. cap. de Obsequiis Regiis : Pour la peine et salaire de plusieurs valets pour faire sonner les Seints de ladite Eglise. [Testam. Johannis Lessille ann. 1382. apud Menag. Hist. Sabol. pag. 390 : A/in que ledit secretain et ses successeurs soient tenus a sonner les Sains, quant Von fera I'anniversaire pour nous en ladite Eglise. Sins, apud Besliumin Oomit. Pictav. pag. 63.] Adde Chartam Gallicam in Monastico Anglic, torn, l.pag. 349. et aliam in Additamentis ad Matth. Paris pag. 170. ^ SIGNUS, Eadem notione, in Testam. S. Rudesindi ann. 978. inter Cone. Hisp. torn. 3. pag. 184. Vide Frontale. SSS" Cum ecclesia alteri subjiciebatur, campanam aliquando ceu subjectionis argumentum ex minori in majorem ecclesiam inferebant , ut colligitur ex Charta ann. 1060. in Tabular. S. Victoris Massil. : Facimus guirpitionem sancto Victori Massiliensi et sancto Genesi in territorio de Dromone, qui est obedientia ejusdem S. Vicloris et propter hoc recipimus unum de majoribus Signis de ipsa obedientia ad honorem de nostra ecclesia. 9. SIGNUM, apud Monachos, dicebatur forma queedam manu aut digitis res quaslibet, et quae haberent in mente, vel petere deberent, designandi. Nam cum perpetuum fere silentium observaretur in Monasteriis, et loqui rarissime Monachis liceret in Ecclesia, dormitorio, refectorio, coquina, aliisque claustri officinis, sed et ne vel unam antiphonam aut responsorium, vel aliquid aliud tale absque libro nominare, (unde forte ciwrcwvirec xripuxe; dicuntur Gregorio Nazianzeno oral. 12. qui scilicet, ut infra ait, atwTCYjv Xoyou longe TcjxtwTepav observabant,) instruebantur novitii, si quidpiam petere aut dicere necesse haberent, id signis innuere, et manu loquaci, ut ait Petronius, seu linguosis digitis, ut Senator lib. 4. Epist. 51. complicatis nimirum diversimode, aut expansis digitis indicare. Udalricus lib. 3. Cpnsuet. cap. 3 : Opus quoque habet, ut Signa diligenter addiscat, quibus tacens

SIGNARE, Signum facere, pro Signis aliquid petere aut innuere, apud Caesarium Heisterb. lib. 2. cap. 22. lib. 3. cap. 14. 24. 51. lib. 4. cap. 6. lib. 8. cap. 17. lib. 11. cap. 36. * Signer, eadem acceptione, in Lit. remiss, ann. 1480. ex Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 274: Lequel petit Jean Signa du doy le suppliant, afin qu'il alast purler a lui. Un&e.Seignement, Actio pantomimica, quae signis exprimitur, in Reg. 2. Duac. ubi de solemni ingressu Caroli ducis Burg, in hanc urbem ann. 1472. fol. 110. r: Et y avoit tant en ladite rue Nostre Dame, comme au marchie neuf, hours ou avoit les neuf histoires des neuf preulx par Seignement sans parler. Vide in Signum 9. Hinc * SIGNARE NAVEM, Signis, ut accedat, innuere ad debitum vectigal solvendum. Lit. Alf. comit. Pictav. ann. 1269. in Reg. 11. Chartoph. reg. fol. 41. r: Cum ex parte ftdelis nostri Guioneti de Thoarcio nobis datum est intelligi, antecessores sui in possessione fuerunt naves per mare transitum facientes Stgnandi apud Rupellam, cujusmodi consuetudine uti consueverunt pacifice, etc. RESIGNARE, pro Signis respondere loquenti per signa, Caesar. Heisterb. lib. 8. cap. 96. SIGNIFIGARE,Idem qno&Signare, usurpant non semel Usus antiqui Ordinis Cisterciensis cap. 75. 79. 84. 90. Angelrannus in Miraculis S. Richarii Abbatis Centulensis n. 4 :

Pro sig no generali libri, extende manum, et move, sicut folium moveri solet. Pro signo Missalis, generali signo prssmisso, hoc adde, ut facias signum crucis. Pro signo textus Evangelii, hoc addet ut in fronte facias signum crucis. Pro signo Epistolaris, hoc adde, ut in pectore facias signum crucis. Pro signo Lectionis, manui vel pectori digitum impinge, et paululum attractum fac resilire, quasi qui ceram a candela legentis super folium labefactatum labors, unguium expungit. Pro signo Responsorii, articulo indicia pollicem suppone, et ita fac eum resilire^ Pro signo Antiphonse, vel versus Res~ ponsorii, articulo minimi digiti pollicem suppone, et ita fac resilire. Pro signo Alleluya, leva manum, et summitates digitorum inflexas, quasi ad volandum, move, propter Angelas, quia, eorum Cantus dicitur. Pro signo Sequentiae, leva manum inclinatam a pectore, earn amovendo inverte, ita ut quae, prius erat sursum, sit deorsum. Pro signo Traclus, trahe manum perventrem de deorsum, quia longum significat, et contra os applica manum, quia cantum significat. Pro signo Libri, in quo legitur ad Nocturnos, praemisso generali signo, et libri, et lectionis, adde, ut manum ponas ad maxillam. Pro signo Antiphonarii, praemisso signo libri, adde, ut pollicem inflectas, propter incurvationes notularum, neumas, quse ita sunt inflexas. Pro signo Regulse adde ut capillum super aurem pendentem cum duobus digitis apprehendas. Pro signo Hymnarii, adde, ut pollicem. et digitum ei proximum proferas, summi^ tatibus eorum junctis, quia prsesens tempus, vel quod primum est signiftcatur. Pro signo Psalterii, adde ut cavam manum ponas in capite propter similitudinetn coronas, quam Rex portare solet.
Pro iis, quae ad victura pertinent.

Pro signo pants, fac circulum cum pollice, et his duobus digitis, qui sequuntur. Pro signo panis, qui aqua coquitur, adde, ut interiora unius manus super exteriora alterius ponas, et ita superiorem manum, quasi ungendo, vel imbuendo, circumferas. Pro signo panis, qui vulgariter Turta appellatur, adde, ut crucem per medium palmas facias, quia hie panis sic dividi solet. Pro signo dimidii panis, unius manus pollicem cum sequenti digito inflecte, quasi dimidium facias circulum. Pro signo fabarum, primo pollicis articulo sequentis digili summitatem suppone^ et ita fac pollicem eminere.

SIG
Pro signo milii, fac gyrum cum digito, quia sic movetur cum cochleari in olla. Pro signo pulmenti oleribus coafecti, trahe digitum super alterum digitum, quasi qui coquendas incidat herbas. Pro signo generali piscium, simila cum vnanu motionem caudee piscis in aqua. Pro signo sepiarum, divide omnes digitos ad invicem, et ita eos commove. Udalric. Pro signo anguillas, conclude utramque manum, quasi qui tenet et premit anguillam labentem. Udalric. Pro signo lampredse, simila cum digito in maxilla punctos, quos lampreda super oculos habet. Pro signo salmonis, adde, ut de pollice et indice circulum faciens oculo dextro circutnponas. Pro signo lucii, adde, ut cum manu superficiem nasi complanes: quia hie piscis longum rostrum habet. Pro signo tructse, hoc adde, ut de supercilio ad supercilium trahas, quia est signum feminae, quia et tructa femineo genere pronuntiatur. Vide Udalric. Pro signo crispellarum, cum pugno accipe crines, quasi volens eos facere crispos. Pro signo casei, utramque manum conjunge per obliquum, quasi quicaseum premit. Udalric. Pro signo flatonum, praemisso signo panis et casei, unius manus omnes digitos inflecte, et ita manu cava in superficie alterius manus pone. Udalric. Pro signo rufellarum , (rufeolarum Udalric.) praemisso signo panis, simila cum duobus digitis involutiones, quse in eis factez sunt. Pro signo lactis, minimum digitum labiis impinge, pro eo, quod sugit infans. Udalric. Pro signo mellis, paulisper linguam fac apparere, et digitos applica, quasi lambere veils. Udalric. Pro signo vini, digitum inflecte, ita labiis adjunge. Udalric. Pro sigwo aquse, omnes digitos conjunge, et per obliquum move. Udalric. Pro signo aceti, frica cum digito guttur, quia in gutture sentitur. Pro signo pomorum, maxime pyri vel mali, pollicem cum aliis digitis conclude. Pro signo cerasearum, adde, ut digitum subtus oculum ponas. Udalric. Pro signo porri crudi, pollicem et digitum ei proximum simul conjunctos extende. Udalric. Pro signo alii, seu rafae, extende digitum contra buccam paululum apertam, propter odorem, qui sentitur ex illis. Udalric. Pro signo sinapis, articulo anteriori minimi digiti pollicem suppone. Udalric. Pro signo ciphi, tres digitos aliquantulum inflecte, et sursum tene. Pro signo scutellse, manum latius extende. Udalric. Pro signo justae, inclina manum cavam deorsum. Pro signo phialse vitrese, prsemisso signo ciphi, adde, ut duos digitos circa oculos ponas. Udalric. Pro signo cappee, tene oram ejus cum tribus digitis, id est, minima et duobus sequentibus tene. Pro signo superpellicii, cum eisdem digitis manicam ejus tene. Pro signo mantelli seu pellium, oram eorum tene. Pro signo pellicii, omnes wnis manus digitos expande, et ita in pectore positos contrahe, quasi qui lanam constringit. Pro signo camisias, manicam ejus tene. Pro signo femoralium, adde, ut manum

SIG
in femore de deor&Um, quasi qui se femoralibus vestit. Udalric. Pro signo caligarum, tene, et signum femoralium adde. Pro signo coopertorii, fac idem signum, quod est pellicii, et adde, ut manum in brachio de deorsum trahas, quasi qui se coopertorio tegit. Pro signo capitalis seu pulvinaris, leva manum, et summitates digitorum inflexas, quasi ad volandum move, postea pone ad maxillam, sicut dormiens solet. Pro signo corrigiss, digitum digito circunfer, et de utroque latere confer digitos utriusque manus, quasi qui se corrigia cingit. Pro signo cinguli femoralium. Pro signo metalli, cum pugno pugnum percute. Pro signo cultelli, trahe manum per medium palmas. Pro signo vaginas cultelli, summitatem unius manus in altera manu depone, quasi cultellum mittas in vagina. Pro signo acus, signo metalli praemisso, simila quasi in una manu acum teneas, et filum in altera, et mittere velis filum per foramen acus. Pro signo fili, digitum digito circunfer, et simila quasi mittere velis filum per foramen acus. Pro signo grafti, prasmisso signo metalli, extenso pollice cum indice simila scribentem. Pro signo tabularum, manus ambas complica, et ita disjunge, quasi aperiens tabulas. Pro signo pectinis, tres digitos per capillos trahe, quasi qui se pectit. Pro signo Angeli, fac idem signum, quod pro Alleluia. Pro signo Apostoli, trahe dexteram deorsum de dextro latere in sinistrum, pro pallio, quo Archiepiscopi utuntur. Idem signum est Episcopi. Pro signo martyris, impone dexteram cervisi quasi aliguid incidere velis. Pro signo Confessoris, si Episcopus est, fac idem signum, quod pro Apostolo: si Abbas est, fac signum regulss, capillum comprehendendo. Pro signo sacrae Virginis, fac signum feminae. Pro signo feslivitatis, fac primo signum lectionis, et profer omnes digitos utriusque manus. Pro signo Abbatis, capillum super aurem pendentem cum duobus digitis apprehende. Pro signo Monachi, cum manu capillum tene. Pro signo Clerici, digitum circunfer auri. Pro signo Canonici regularis, cum pollice et indice simila volentem cum lingua camisias pectus suum firmare. Pro signo Laid , mentum tere cum maxilla. Pro signo Prioris, simila cum pollice et indice scillam pulsare. Pro signo Majoris, adde, ut manum extendas, quod semper aliquid magnum significat. Pro signo minoris, extende minimum digitum, quod semper parvum significat. Pro signo Custodis Ecclesise, cum manu simila campanam sonare. Pro signo Armarii et Preecentoris, interiorem superficiem manus leva, et move, quasi innuens, ut ssqualiter cantetur. Pro signo Magistri Novitlorum, trahe manum oblicjuam per capillos contra frontem, quod est signum novitii, et digitum pollici proximum pone subtus oculum, quod est signum videndi.

SIG

485

Udalric.

Udalric.

Pro signo Magistri puerorum, admove minimum digitum labiis, et adde signum videndi. Pro signo Camerarii, simila denarios numerare praemisso signo Canonici. Pro signo Cellerarii, simila in manu clavem tenere , et quasi serse infixam evertere. Pro signo Ortolani, digitum inflecte, sicut qui rastrurn dextra [de terra] trahit. Pro signo Eleemosynarii, trahe manum dextro humero in sinistrum latus, sic enim pera solet a pauperibus portari. Pro signo Infirmarii, pone manum contra pectus, et ad signum videndi. Pro signo Refectorarii, fac idem signum refectionis. Pro signo Granarii, simila cum ambabus manibus quasi connexis, quasi alicui vasi velis annonam infundere. Pro signo senis, trahe manum directam per capillos contra aurem. Pro signo pueri, admove minimum digitum labiis. Pro signo compatriotae, vel consanguinei, tene manum contra faciem, et medium digitum naso impone, propter sanguinem, qui inde fluere solet. Pro signo loquendi, contra os tene manum, et ita earn move. Pro signo tacendi, super os clausum digitum pone. Pro signo audiendi, tene digitum contra aurem. Pro signo nesciendi, cum digito terge labia. Pro signo osculandi, indicem labiis appone. Pro signo vestiendi, cum pollice et digito sequente vestem in pectore apprehendens trahe deorsum. Pro signo exuendi, trahe sursum. Pro signo comedendi, cum pollice et inMice simila comedentem. Pro signo bibendi, digitum inflexum labiis admove. Pro signo annuendi, leva manum moderate, et move, non inversam, sed ut exterior superficies sit sursunt. Pro signo negandi, summitatem medii. digiti pollici subpone, et ita fac resilire. Pro signo minuendi, cum pollice et medio digito percute in brachio, quasi qui minuit. Pro signo videndi, digitum pollici proximum pone subtus oculum. Pro signo lavandi pedes, ambarum manuum interiora ad invicem converte, et ita superioris manus summitates paululum move. Pro signo boni, pone pollicem in maxilla, et alios digitos in alia, et fac eos in mento blande collabi. Pro signo mali, digitis in facie sparsim positis, simila unguem avis aliquid lacerando attrahentis.

Pro cujusque rei, quse jam facia sit? tene manum ssqualiter contra pectus, et interior pars manus sit sursum versa, et ita earn adhuc plus ' a pectore sursum move. Hactenus liber Ordinis S. Victoris Paris, dicto capite. Rursum cap. 22. de iisdem signis : Signa etiam, quibus cum necesse fuerit, in silentio, quod opus est, exprimere, etc. Adde [S. Wilhelmi Oonstitut. Hirsaug. lib. 1. a cap. 6. ad cap. 26. editas in vet. Discipl. Monast.] et Julianum Warnerium in Comment, ad Regulam S. Benedicti. De ejusmodi apud.veteres etiam usitatis digitorum signis mulcta congesserunt Rabanus Maurus de Compute cap. 6. Hugo a Porta lib. 1. de Furtivis litterarum notis cap. 11. Caelius Rdohiginus lib. 23. cap. 11. Fredericus Morellus ad

486

SIG

SIG

SIK

Nicolaum Artabasdam : novissime vero nationem ab altero factam approbant, et simul cum illo fortiori falerno cujuset copiose non modo de veterurn, sed et in consensus ab iis praestiti notam. Ve- dam venustissimss feminse vultus et merede monachorum signis, Haeftenus lib- tus Charta apud Mabillonium torn 5. tricios gestus (heu!) nimis enerviter in se 6. Disq. Monast. tract. 3. disq. 11. Vide Vitarum SS. Ord. S. Bened. pag. 765: pertraxisset, etc. Quo verbo videtur inprseterea Fridericum II. Imp. lib. 2. de Qui videlicet Gausbertus dedit ei duo pa- nui vinum Alsaticum, quod Rhenanum Venat. cap. 42. ria pellium vulpinarum, ut si forte, ut fit, vulgo appellamus. SIGNUM IN FRONTE et in facie furis prsedictus confirmator paterni beneftcii TSIGONA, Sequana, la Seine. Vita, S. ponere, dTtytJ.aT^etv, in Lege Longob. lib. oblivioni tradiderit, hanc concessionem, Richardi Regis Anglo-Sax, torn. 2. Febr. 1. tit. 24. 54. [ Liutpr. 79. (6,26.)] sefecisse, sint pro intersignio pelles illae. pag. 76 : In ripa fluminis quod nuncupaCharta Henrici Imp. ann. 1023. in Chron. I 12. SIGNUM, Symbolum seu tessera, tur Sigona, juxta urbem, quss vocatur RoLaurish. : llli, qui hujus audaciae et inva- ut videtur, quae praebendario datur, ut tum. sionis dux el princeps fuerit, tollantur quod illi competit percipiat. Epitome T SIGULA, ut Sigalum. Vide in hac capilli et corium ; et insuper in utraque Cqnstitut. Eccles. Valent. inter Cone. voce. maxilla ferro, ad hoc facto etiam can- Hispan. torn. 4. pag. 168: Nemo ex haT SIGULUS, pro Sigusius. Vide supra denti, bene caraxetur et comburatur.... bentibus Signa laudabilis eleemosynse se- Pactum. Si autem ibi occiditur, omnes, qui hujus dis possit cessionare alteri Signum aliSIGUSIUS. Vide Canis segusius. .. homicidii vel invasionis participes sunt, quod, ne lites inde suboriantur, et procuSIHORAARMEN. Sanctus Augustinus cute et capillis perditis supradicta com- rators solventi Signa perturbationis occa- Epist. 178 : Sicut enim Qr&ca lingua, bustione signentur. Vide Caium Instit. sio fiat Non possint dari concedive quod est Homusion [o^ovmov] una dicitur lib. 2. tit. 1. Id vetitum Constitutione similes licentise ad recuperandum Signa vel creditur a fidelibus Trimtatis omnino Constantini M. leg. 17. C. de Poenis. pro absentibus a civitate alibi commoran- substantia, sic una rogatur, ut misereatibus nisi per omnes de capitulo, nemine tur, a cunctis Latinis et Barbaris unius (9,47.) SIGNUM DE CORIO equi invent! ac contradicente. Quoties vocaverit Signum Dei natura, ut a laudibus Dei unius nee mortui conservare, ut cum venerit certus aliquod laudabilis eleemosynse, illud con- ipsa lingua Barbara sit ullatenus aliena. dominus, habeat quod ei respondeat : in ferri non possit, nisi elapsis quatuor men- Latine enim dicitur, Domine miserere ; Lege Longob. lib. 1. tit. 23. 1. [ Ro- sibus a die vacationis computandis. Pro- Greece, Kupis eXeyjo-ov. Sola ergo hsec misecuratores eleemosynss non solvant Signa ricordia ab ipso uno Deo Patre, Filio, et thar. 348.] | SIGNUM VERI dicitur Purgationisaliqua, nisi bursario eleemosynse in pecu- Spiritu sancto lingua debet Hebraea vel Grseca, aut ipsa ad postremum postulari genus per ferrum candens. Vide supra nia numerata. Vide Merallus. Sfiersiern et Ferrum candens. Latina, non autem et Barbara. Si enim | 13. SIGNUM, Scopus iclibus petendus. 10. SIGNUM, Clamor militaris, incla- Glossar. Gasp. Barthii apud Ludewig. licet dicere non solum Barbaris lingua mari solitus ab eo, qui signum seu vexil- torn. 3. Reliq. MSS. pag. 8. ex Hist. Pa- sua, sed etiam Romanis, Sihoraarmen, lum militare in acie praeferebat. Inter- l33St.: Alias miserunt ad Signum et sa- quod interpretatur, Domine miserere ; dum nude, ut apud Gilonem Parisiensem gittabant eos. S. Lucas in Evang. cap. 2. cur non liceret in Conciliis Patrum in ipsa lib. 4. Vise Hierosol. interdum cum ali- 34 : Ecce positus est hie in ruinam et in terra Greecorum, unde ubique destinata cujus alterius vocis adjunctione, ut resurrectionem multorum in Israel: et in est fides, lingua propria Homusion [6(AoySignum militare, Signum clamoris, Si- Signum, cm contradicetur. Graec. Koi el? crtov] confiteri, quod est Patris, Filii, et gnum bellicum, Signum exclamationis, ffrj{X(Ov avTdsyofxevov. GlOSS. Lat. Gr33C. Spiritus sancti una substantia ? Ubi pro : Signum castrorum, locis auctorum indi- Signum, S-^iAetov, 6 O-/OTCOI;. Sihoraarmen, legendum existimat Stecatis in Dissertat. 11. ad Joinvillam. 14. SIGNUM SALOMONIS, Frutex in phanus Stephanius in Notis ad Saxonem Grarnmaticum pag. 219. thig forbar[Tertull. adv. Judaeos cap. 9: Scilicet montibus nascens, vagitu ad arma esset convocaturus infans dictus, herbari men, addita voce herre, qua3 ab impeet Signum belli, non tuba, sed crepitacillo Ruellium lib. 3. de Natura stirpium rito Librario omissa f u i t : ut sic plane daturus.] Chronicon Senoniense lib. 3. cap. 79. legatur, Her thig forbarme, pro Herre cap. 16 : Alemanni vero sua Signa forti15. SIGNUM SALOMONIS. Michael Sco- forbarme thig. Haec enim lingua, subdit ter inclamantes; viriliter, sicut moris tus de Physionomia cap. 19 : -ZVa^o in- ille Gothica est, quam Augustinus Barest eorum, Francis resistentes, etc. Orde- fante, si visitetur a persona Signum Sa- baram indigitat, eumque capta Roma ricus Vitalis lib. 12. pag. 855 : Et insec- lomonis habente, ante nonum diem puer didicisse ad oram libri Erasmus ascriptantibus callidgmixti Signum triumphan- moritur penitus in brevi. Si etiam prse- sit. At vetus Cod. MS. ut est annptatum tium vociferati sunt. Willebrandus ab gnans supertranseat Signum Salomonis, manu Rigaltii ad oram Augustini., qui Oldenborg in Itiner. Terrse sanctse : Ve- abortitur cito. Le Roman d'Alixandres illius fuit, Fhrota armes praefert. nimus Naversam, quod est castrum opti- MS. : 53 Qua? ultima Rigaltii lectio caetemum,.... a quo Rex ipse Signum suum ris praeferenda videtur viris doctissimis, Toute li est honors et pros, Naversa solet proclamare. Le Roman de modo pro Fhrota emendes Throta, quod De sa biaute moy que chaut, Girard de Vienne MS : antiquissimis Danis, Gothis, AlamanSa biaute anoi li san haut, nis et Islandiae incolis etiamnum Deum Si faura elle maugre mien, Vienne escrie 1'Anseigne S. Moris. Je ne lau voi retenir rien, significat. Legendum itaque est Throta No tenir nou voir ce ne fais mon, Alibi: armes quod Domine miserere sonat; ab S'il avoit le Sant Salomon, Armen, misereri, ut ex Evangel. Goth, Francois escrient Monjoie S. Denis, Et sa naslure en liii aust, , El Viennois 1'Anseigne S. Moris. probat Schilterus, ubi Matth. cap. 10. v. Tanl nus que nuls que plus ne peust, El Hernauz crie Biaulande el Ay. 48. legitur, Armai mik, pro Miserere mei. De biaute mettre en son cor umain. Genevres escrie Olivier li gentis. Hunc consule in Gloss. Teuton, pag. 58. : "= 16. SIGNUM, Edictum, proclamatio, Monendum obiter hanc epistolam VigiLe Roman de Rou MS. : quod appositione signi seu vexilli do- lio Tapsensi non ex levi cpnjectura a A grant voix crient, Diex aie, mini fleret. Homag. Raym. de Alesto nostris Operum S. Augustini Editoribus L'Enseigne au Due de Normendie. ann. 1217. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. adscribi. [** Vide Grimm. Mythol. Ger21: Ceterum ad imitationem domini, de- man, pag. 18. et 96.] Alibi: betis vos et hxredes vestri levare vexillum SIIPARIUM,pro Typarium.Vide in hac Normant escrient, Diex ai'e, vestrum in turri mea de Alesto, et Si- voce. L'Enseigne au Du,c de Normendie. gnum seu edictum vestrum facere ibi cla* SIKA. Paulus: Sikas appellant leesiones ulcerosas, rotundas, subduras, ruVide Vexillum, et quee annotamus in mare. Dissert. 11. ad Joinvillam pag. 304. * 17. SIGNUM, Moneta, quia signata. beas, quas sequitur dolor. Nascuntur au11. SIGNUM. Chronicon Besuense pag. Reg. actor. capitul.eccl.Gamerac. sign. tem has plurimum in capite. Glossar. 618: Ut donum istud teneretur, uxor 0. ad 26. Sept. ann. 1481 : Cum nuper medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. Theoderici inde pro Signo habuit unum quidam Matthseus Oudart, dictus Le 6959. annulum de auro, et Richardus filius ejus Grant, quaedam Signa, Gallice dicta SIKERBORGH, apud Scotos dicitur cauunum cyphum de refectorio. Pag. 621 : Blancs, de cugno falsa et contrafacto tio, quam actor coram judice interponit Et Dom. Odilo Monachus noster, qui tune venditioni exposuisset, etc. Enseignes , de accusatione sua, vel de lite proseregebat obedientiam, dedit ei pro signo eadem acceptione, in altero Reg. sign. quenda. Quoniam Attachiamenta cap. medietatem eminse frumenti, etc. Pag. M. ad ann. 1459. fol. 74. Vide supra In- 1 : Attachiamenta sunt principium et 627 : Et pro signo dedit illis duobus fra- signium 1. origo placitorum de Wrang et Unlauch, tribus Wido Monachus, qui Pauliacum SIGOLTARIUM. Monachus Sangallen- et aliorum, quse prosecuta sunt per Sikertenebat, undecim solidos nummorum. sis lib. 1. de Carolo M. cap. 24. vel 22 : borgh. Vide Saccabor. Adde pag. 630. ubi signum dicitur, quid- Cum autem ipsa festivitate Paschali SIKETTUS. Vide Sica. quid datur iis, qui venditionem vel do- Alasaciensi illo Sigoltario se indulsisset, * SIKIA, Cucurbita, in Glossar. medic.

SIL
1 SIL33, Galeae, sic dictse quod introrsura apertae et repandae essent, ab eorum similitudine qui repando sunt naso, id est sursum versus sublato. Festus : Silus appellatur naso sursum versus repando: unde galesequoque a similitudine Silse dicebantur. 1 SILANUM, Cloaca, eluvies. Gloss. Lat. Gr. : Silanum, vSpiov. Leges municipales Mechlin, tit. 14. art. 24: Per communem cloacam sive Silanum nemo ex vicinis, quibus jus in eum competit, aliam aquam prseter cselestem, eamque sine sordibus aut aqua culinaria, aut si quid hujusmodi est, citra vicini consensum deducere potest.

SIL
liano Antecess. Silentium et Conventum idem sonare : quod firmant praeterea Excerpta ex Joanne Lido lib. irep\^apx&v TtoXmxwv. 'ESoxei [ASV \j.i\v.iv. eVc ayopa?, aXX' ev TW naXa-u'w TrjV SouX^v <yuvaye<79at. TYJV 8e TocavTYjv auvoSov Ko^Sevcov 0o; 'Pw[AOUOII; xaXeiv, avrt TOU SuveXeyatv. atyrii; 8k TOI? TToXXol? pouXsuopiIvoti; Set. Sta ToO-ro ex TYJ; itepl TYJV myyiv ffTtoySrj?, (aiXlvrtov 81 auTYJV naxpsttx; xaXoOai) SiXevTiaptouc expivav ovojAa^ecv auTou?. Vide Henricum Valesium ad Eusebium lib. 4. de Vita Constantini cap. 29. et Gloss, med. Grsecit. in StXIvuov, col. 1370.

SIL

487

MS. Sim. Januens.ex cod. reg. 6959.Vide Sicia.

1 SILATUM anliqui pro eo quod nunc jentaculum dicimus appellabant, quia jejuni vinutn Sili conditum ante meridiem obsorbebant. Festus. Vide Salinas, ad Solin. nag. 1157. et 1158. 1 SILAVE. Vide supra Selave. ^ SILEBRARE, [Celebrare : Dicti cpmersarii possint fundare in ecclesia Sancte Sophie unam missam perpetuo tempore ornni die Silebrante. (Test. B. Albi, magistri hospitii Jani, Gypri regis, Nicosie, 1411.)] T SILEKREVER, Exactpres, Danis, in Charta Waldemari Regis Daniae ann. 1326. apud Pontanum Jib. 7. Eer. Danicar. pag. 443. 1 SILEMSIS, a Grseco wll^is, Rhetoricae figura Grammaticis nota. Epist. Gunzonis ad Augienses ann. 960. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 297 : Porro Silemsis per casuum mutationes non solum apud versidicos, verum apud sine metris scribentes frequenter invenitur. Virgilius accusativum pro genitivo aut ablativo miranler posuit:
Sed Latagum saxo atque ingenti fragmine mentis Occupat os facienique adversam.

1SILATARUS, HXavos, in Gloss. Lat. Gr. Sed legendum Stlatarus. Vide Pontanum in Macrob. lib. 6. cap. 1.

Pro eo quod est occupat Latagum ore aut Latagi os. SILENTIARE, Silentio involvere, premere, tacere. Stephanus III. PP. in Epist. de Revelat. S. Dionysii : Sicut se nemo debet jactare de suis meritis, sic non debent opera Dei, quss in illo per suos Sanctos fiunt, sine suis meritis Silenliare. Ab eo hausit Hubertus in Vita Gudilae Virg. cap. 3 : Sicut de suis meritis debet nemo se jactare, sic non debet quisquam opera Dei Silenliare. Utitur et Dudo lib. 3. de Act. Norm, initio. SILENTIARIUM, SILENTIAKIUS. Vide in Silentium. SILENTIUM, Conventus privatus, in quo dissertationes de rebus publicis agebantur, unde et SiaXsJjK dicitur Zonara3 pag. 146. Gallis Conference: sed praesertim de rebus Ecclesiasticis, unde xaTYi^viT^pco? Xovo? definitur apud Nicetarn in Man. lib. 7. n. 5. quod SiXlvrtov vocavit Cinnamus pag. 316. [SiXevnov Anonymus Combeflsianus in Alex. n. 1.] Landulphus SSgax lib. 16 : Fecit Imperator Silentium , adducens Patriarcham, et jubens eorum recitari confessiones. Idem de Leone : Silentium contra sanctas ac venerabiles celebravit Iconas. Lib. 23: Facto Imperator Silentio, apud Magnauram, exposuit populo, quse de se fuerant dicta. Lib. 24 : Eirene Imperatrix Silentio in Triclinia Justiniani facto, prohibuit omnem, qui militaret, adhssrere Stauratio. Vide quse notavimus ad Ginnam. pag. 493. ubi observavimus ex Ju-

SILENTIARII praeterea videntur ex loco Jpannis Lydi laudato appellati, qui in silentiis, seu collationibus, vel etiam consistoriis Principum considebant, ac deliberabant, quomodo apud Hariulfum in Vita S. Angilberti cap. 1. usurpatur haec vox : Prsefatus ergo Rex Carotus in tantam amiciliam eum tenuit, ut quocunque iret vel rediret, Domnum Angilbertum semper secum haberet,... et hsec tanta dilectio adeo processit, ut eum secretorum conscium et primatem Capellanorum facerel: sibi quoque eundem Silentiarium statueret, ut in quo compereratprudentias SILENTIUM, Secretarium. Silentium B. altitudmem, ejus consilio componeret toPetri Apostoli, seu Secretarium Ecclesiss tius regni utilitatem. Neque aliter intelS. Petri, apud Anastasium in Vita Ste- ligendus, ni fallor, Radulfus de Diceto, phani III. PP. et ex eo Matth. Paris ann. 1171: InsSlLENTIARIUS, ^^onoiot;, in Gl. Lat. tante tandem feria ante Pascha, in qua Gr. Qui Palatio vel alibi silentium indi- de consuetudine Romanes Ecclesise solet cit: et est nomen dignitalis, inquit Ugu- Papa pitblice vel absolvere, vel esccommutio : qui admonere silentium jubetur, ut nicare, quibusdam Domini Papas Silentialoquitur Marcianus Capella lib. 7. qui riis ad aures nuntiorum Regis perferenad cubiculum Principis excubias agit, tibus, devenit, quod Papa eodem die decrecavetque, ne quodpiam murmur excite- verat, in Regem Anglise nominatim tur : 'ETuaraTir)s TV]? ji(j.q)\ TOV fJaatXea at- interdicti ferre sententiam. YTI?, Agathi33 : el; TYJV viffu^tav UTIYIPETWV] SILENTIARII dicti etiam interdum TEO Procopio lib. 2. de Bella Persico cap. urbis Consiliarii. Caffari Annal. Ge21. Claudianus : Sacroque adhibere silen- nuens. ad ann. 1158. apud Murator. torn. tia somno. Horum munus indicat An- 6. col. 270: Consules autem, civitatisque selmus Havelbergensis Episc. lib. 2. Silentiarii experti ssepiusobsidentes quibus Dialogor. cap. 1. ubi de collatione ab eo coercerentur obsessi, soldaderios, balistehabita cuni Graecis Constantinopoli : rios et archiferos tot ad civitatem conduConvenientibus itaque pluribus sapienti- xerunt, etc. bus in vicof qui dicitur Pisanorum, juxta f SILENTIABII, apud Senecam in Epist. Ecclesiam A. Eerinee, quse lingua Latina 47. Servi nuncupantur, qui in familia sanctse. Pads nuncupatur, positisque Si- cieterorum servorum murmur cohibebant. lentiariis, sicut ibi mos est , et datis Horum meminitSalvianus de Gubernat. arbitris, et sedentibus Notariis, qui Dei lib. 4. pag. 70 : Ad fugam servos non ornnia , quse hinc inde dicerentur, fide- miseries tantum, sed etiam supplicia comliter exciperent, etc. Silentiarii porro pellunt. Pavent quippe adores, pavent erant plures ; sed 30. ordinarii in 3. de- Silentiarios, pavent procuratores : prope curias divisi, quibus singulis pr33erat ut inter istos omnes nullorum minus unus Decurio. Hinc titulus in Cod. Jus- servi sint quam dominorum suorum : ab tin. (12, 16.) de Silentiariis et Decurioni- omnibus cssduntur, ab omnibus contemnbus eorum, qui in Theodpsiano (6, 23.), tur. de Decurionibus et Silentiariis inscribiSILENTIARIUM, Locus, ubi Silentiarii tur. Hi Clarissimi, leg. 5. C. Just. d. tit. stabant, primum et exteriuscubiculum, Spectabiles, leg. 30. Cod. de Inofflc. tes- quod Consistorio obversabatur. Landultam. (3, 28.) vocantur, eaujxaaKoTaToi, in phus Sagax lib. 16. et Anastas. in Hist. Concilia Calchedon. act. 1. pag. 60. 89. Eccl.: Occidant eos, habentes homines edit. 1618. Silentiarius sacri Palatii, in suos sibi cooperantes, Indos absconditos vet. Inscript. 1053. 10. Silentiarius Au- in Silentiario. Quo loco Theophanes hagusti, in Epistpla Damasi PP. ad Acho- bet elc TO atXsvTtapt'xtov, pag. 201. StXsvrtalium; Imperialis Silentiarius, apud Anas- p;xtov eadem notione dixit Cyrillus Scytasium Bibl. in Stephano III. PP. pag. thopolitanus,e(<; to Xeyo^svov StXsvrcaptxiov 82. 83. Schola devotissimorum Silentiario- (pBacravra? o\ ITI\ TWV 6ypwv StXevTctxpcot 'e'vSov rum, in leg. 4. d. tit. Cod. Just. Horum elffeSe^avTo, qui cum ad Silentiarium perproinde dignitas non omnino contem- venissent, a Silentiariis ostio prscpositis nenda, licet twv xa^oc'.^Xwv fuisse dicat introducli sunt. Zonaras, cum et "horum opera in legaIN SILENTIUM MITTI, Poena Monastionibus,et ad mandata perferenda ute- tica. Regula Monialium B. Mariae Soprentur Principes, quod ex laudatis well in Anglia, ann. 1327 : Et pur ceo, que scriptoribus colligitur, praeterea ex Am- nous avons entendus, que une abusion est brosio orat. de Obitu Valentiniani, Phi- enlre vous, que si une de vous soit mise lostorgio lib. 7. cap. 7. Malcho in Byzan- en Silence pur sa culpe, elle ne devroit ticis, Liberato Diac. cap. 11. et aliis. lire, ne chanter, ne veer le Sacrement de Sed a Dorotheo doctr. 23. Silentiarii in- la Messe, etc. ter honoratiores Palatii dignitates repo* Silentium ita religiose observabatur nuntur : et Theophylactus Simocatta a quibusdam monachis, ut iis, cum ad lib. 8. cap. 9. d^e quodam Theodore : mensam abbatum alterius monasterii StXevTtapc'ou 8s OUTO? UTpateujjiaTi Ivexoff- sederent, loqui non liceret. Hujus mo[AvJTo. Anastasius, priusquam Imperato- ris testisest Bulla Urbani IV. PP. ann. rium culmen fuisset consecutus, Silen- 1261. ex Tabul. Compend. ad abbatem tiarii munus obierat. Sed et Cubazes, ejusd. monast.: Petitio tua nobis exhiqui sub Justiniano ev TOI? (TtXevxtapion; bita continebat ssepe contingi viros reliTada6(jiEvo? militaverat, Rex Lazorum giosos, quibus-, constitutionibus suorum factus, pristinae dignitatis annorum de- ordinum prohibentibus, in mensa loqui cem stipendia, quae sibi deberi aiebat, non licet, ad tuum monasterium decliex quo venisset in Colchidem, ab eo- nare. Nos itaque tuis supplicationibus indem Imperatore expetiit, adeo ut tanto clinati concedendi prsedictis religiosis, fastigio minime indignam non arbitra- dum in eodem monasterio tecum in mensa, tus fuerit. Primicerius Silentiariorum sive conventu, fuerint, loquendi licentiam occurrit in Concilio Calched. act. 10. de divinis ac licitis et honestis, constitupag. 301. edit. 1618. tionibus hujusmodi nequaquam obstanti-

SIL
bus, liberam tibi concedimus authoritate prsesentium facultatem. jje [Vide qupddam excerptum ex visitatione abbatis Gluniacensis in Mauzaciense monasterio sub REGULA, 10.] SILERA, quse et nullis, Guttse, seu fluxionis, species, in Falconibus, apud Albertum M. lib. 23. de Animalib. cap. 18. 1 SILERE, Locum non babere, in Cod. Theod. tit. 1. (10,1.) de Jure fisci leg. 3 : Jam calumnies privatorum eo saltern arceantur exemplo, quo justas fisci lites Silere prsecipimus. SILFORI. Varie haec vox effertur a scriptoribus. Anastasius in Nicolao I. PP. pag. 221 : Et in ciborio Constantinianse basilicse optimos de Sifori, et de fundato qualuor pannos appendit. Leo Ostiensis lib. 1. cap. 26 : Saricam insuper sericam de Silfori, cum auro et gemmis, etc. Anonymus Casinensis in Hist. Longob. cap. 10. de Siconolfo Princ. Beneventano eamdem rem enarrans : Abstulit de S. Benedicto.... spara par unurn, saricamque sericam de Silfori cum auro et gemmis. [Filfori editum apud Murator. torn. 2. pag. 266. et Sylphori, ibidem pag. 366.] A (71X97) voce Grseca vox videtur deducta, quse Graecis blattam sonat, ut colligitur ex Glossis Latinp-Grsecis, et Graeco-Latinis, ita ut terminatio Longobardica ei adjuncta sit. 1 SILICA, utSiliqua. Vide in hac voce. SILICARIUS, MuXoupyo?, in Gloss. Gr. Lat. Gloss. Lat. Graec. : Silex, [luXtTY]? XtOo?. Silicida , crxXyipoupyos. [Silicarios, interopiftces aquaeductuum refert Frontinus de Aqussduct. Romas lib. 2. pag. 256.f * SILICERNIUM, [Convivium. DIEF.] 1 SILICERNIUS , SILICERNUS, Senex, eetate gravis. Fridegodus in S. Wilfrido S33C. 4. Bened. part. 1. pag. 723 :

SIL
partem unam retinuit ipse, ex qua fecit Silictarios et spathoglanos : hos in Januis tenebat, eorumque ministerio utebatur, etc. Neque alii sunt ] SILICTORIDES, de quibas idem Laonic. lib. 8 : Ex quibus deinde stipendium accipiunt peregrini et Januas milites, Caripides, Silictorides. T SILIGA, Secale, Gall. Segle. Vide Sigalum. Tabular. Camalariense : Ad petram S. Johannis est una monzia quas, reddit in Maio sex denarios et unum sextarium de Siliga.

SIL

Xfyvt?, et Joann. Bruyerinum Campe"gium lib. 6. de Re cibaria cap. 9. * Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. 6959 : Siligo, bladum notum, rusticis in pane, vice frumenti, esui. Hanc Plinius dicit oliram ab Homero vocari. Vide supra Siliginalis. SILINA. Bromptonus ann. 1189 : Et quoddam tentorium de serico adeo magnum, quod ducenti milites possent in eo comedere, et 60. millia Silinas de frumento, et lotidem de hordeo, etc. Ubi Rogerus Hovedenus habet Salinas de fru* SILIGATA, SlLIGATIO, SILLIGA.TIO, mento ; unde proclivis emendatio in Idem quod Salegata, Selegata, Seligata. salmas. Vide in voce Sagma. Vide in his vocibus. Stat. Bonon. ann. 1. SILIQUA, Isidore lib. 16. cap. 24 : Vi1250-67, torn. II, pag. 488 : Statuimus et gesima quarta pars solidi, ab arboris ordinamus quod Siligata que fuit facta, (siliquse, de qua Victor, lib. 1. de Perseetc. Et torn. II. pag. 427 : Statuimus et cut. Vandal, quam Cornum vocant,) ordinamus quod.... debeat esse strata dis- semine vocabulum tenens. [Gloss. Lat. gomborata lignamine, ita quod Siligatio Gall. Sangerman. : Siliqua , un arbre sit discoperta, ita quod Silligatio semper portant fruit profitable a pourceaux, ou disgomborata videatur. [FR.] ce fruit, ou un pots, la xxirrr.parfteci'tm * SILIGENEUS COLOR, Gall. Couleur salt.] Gregorius M. lib. 9. Epist. 14: Prsed'ocre. Alex. latrpsoph. MS. lib. 3. Pas- cipimus, ut ad tres siliquas aureas factis sion, cap. 11 : Si infirmus colore yocro hbellis ei vineolam ipsam locare debeas, fuerit, i. colore Siligeneo, etc. etc. Idem Gregorius M. lib. 1. Epist. 42: T SILIGER, SILIGERIA , ut Siliga, ni Sed tua experientia, sive in hoc, quod per fallor. Charta ann. 1271. torn. 1. Char- libram amplius, sive in aliis minutis onetul. S. Vandreg. pag. 901 : Ego Ricardus ribus, et quod ultra rationis eequitatem a Lescout quitavi et dimisi fine perpe- rusticis accipitur, penset, et omnia in tuo sine exigentia aut aliqua reclaman- summam pensionis redigat, et prout vires cia mei a modo aut heeredum meorum rusticorum portant pensionem integram, Ricardo Boilli et Beatriciee Lescot ejus et pensantem ad septuaginta bina peruxori unam minam Siligeris quam ipsi solvant, et neque Siliquas extra libras, mihi debebant. Charta ann. 1577. ibid, neque libram major em exigi debeant; sed pag. 1188 : Et pro hac feodatione prse- per sestimationem tuam, prout virtus sufdicti Religiosi et eorum successores tenen- ficit, in summam pensionis crescat, et sic tur solvere mihi et heeredibus meis quo- turpis exactio nequaquam fiat. Senator libet anno unum centum straminis de lib. 2. Epist. 25 : Superbia deinde conductorum Canonicos solidos non ordine Siligeria. 1 SILLIGERUM, Eodem intellectu, in traditos, sed sub iniquo pondere immiCharta ann. 1275. torn. 1. ejusdem nentibus fuisse projectos, nee universam Chartul. pag. 215 : Pro octo minis bladi, Siliquam quam reddere consueverant , videlicet quinque minis ordei et tribus solenniter intulisse. Adde veterem CharOptabatque gravem Silicernius affore mortem. Silligeri annui redditus boni, congrui et tulam plenariae securitatis, quam desNecrolog. S. Juliani a Mabill. lauda- legalis. cripsit Brissonius lib. 6. Formul. tum S3ec. 5. Bened. pag. 142 : Odo....jam -SILIGINALIS, Secalitius. Charta ann. pag. 647. Silicermis, jam longss, sstatis senio fessus, 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 927 : | SILICA., Eadem notione, apud Maretc. Adde Vitam ejusdem S. Odonis ibid, Acquisierunt de Rit. pag. 180 arpenta frumentalia et ten,veroAnt. Eccl. a fonte, habens : Pontiegreditur compopag. 156. Translat. S. Theobaldi sa3C. 6. Siliginalia seu siliginern portantia. Vide fex sitam sedem in ipsam ecclesiam et deporpart. 2. pag. 174 : Die qnadam puer, Siliga, Silineus et mox Siligo. tantur ad eum infantes et dat stolam, cui spiritus infirmitatis ila jugulum con1 SILIGINARIUS, Siliginis venditor, vel casulam et chrismale et decem Silicas et traxerat, et caput depresserat, ut mento vestiuntur. pectori penitus inhserente numquam recto distributor, apud Ulpian. leg. 52. | 11. contuitu aliquid contueri nisi suppositum Dig. de Furtis. Sponius Erud. Antiquit. SILIQUATIGUM, xepaTKi[ji6?, id quod in valeret. Hie estate puer, actu Silicernius, pag. 64. ad vet. Inscript. Colleg. Siligina- nundinis exigitur ob venditionem proriorum eos interpretatur qui panem sili- ponendam. Tributum inductum a Valenetc. Quod silices cernat senex incurvus, tiniano et Theodosio, augendo serarip, Silicernium nuncupari volunt Fulgentius gineum conflciunt. T SILIGINEUS, Panis siligineus, e secali quod fuerat exhaustum : ut nundinis de Prisco sermone num. 8. Alardus Gaconfectus : Plinio, ex siligine. Vita B. quibusque, decreto provincialium, loco Z83US in Comment, ad Opera Cassiani lib. 4. de Instil. Renunc. cap. 2. et Meinwerci torn. 1. Jun. pag. 546 : Qua- et tempore constitute, ex qualibet meralii : sed hanc originationem improbat tuor panes, duos triticeos, duos Siligineos, cium negptiatione fisco in singulos soli Nonius cap. 1. n. 235. atque a Silicer- vel avense. Vita S. Rayneri torn. 2. April, dos venditor dimidiam siliquam , ac nium quod est convivium funebre accer- pag. 61 : Sexta feria et vigiliis atque qua- similiter emptor alteram dimidiam silisendam hanc vocem contendit. Consule tuor temporibus simplicipane Siligineo et quam inferret: ut est in eorum Novella 48. et apud Cujacium lib. 16. Observ. Scaliger. ad Festum et Kirchmannum aqua contentus. de Rom. Funer. lib. 4. cap. 4. SilicerSILIGO, Latinis scriptoribus est se- cap. 23. Senator, lib. 4. Epist. 19 : Silinium, pro SilicerniuSf Terent. Adelph. lecta farinae medulla, ex siligine fru- quatici namqi4eprsestationem, quam rebus Act. 4. sc. 2. menti genere, de quo Plinius lib. 18. omnibus nundinandis provida definiuit *SILICIA,pro Salceia, salictum.Charta cap. 8. et alii. Isidqrus lib. 17. cap. 2 : antiquitas, etc. Adde lib. 1. Epist. 30. lib. ann. 1357. in Reg. 89. Chartoph. reg. Siligo, genus tritici a selecto dictum. 2. Epist. 4. [Bulla Gregorii V. PP. ann. 521 : Item quandam Siliciam, alias Saus- Adde lib. 20. cap. 2. At postremi eevi 996. in Hist. Comit. Comacli: Per totam soye Gallice nuncupatam,.... continentem auctoribus usurpatur pro Secali, vulgo Pentapolim nullum teloneum, atque duo arpenta. Soloie, eodem sensu, in Ch. Segle. [Statuta Vercell. lib. 4. fol. 72. v: portaticum, sive Siliquaticum exigatur.] ann. 1328. ex Reg. Caroli IV. Cam. Corn- Teneatur fornarius facere et habere le- Bulla Honorii III. PP. ann. 1223. apud. put. Paris, fol. 30. r. vatum pulchrum et mundum, videlicet Ughellum in Senogalliensibus Episcop.: 1 SILICIDA. Vide supra Silicarius. ad panem frumenti, levatum puri fru- Et tertiam partem de omnibus, redditu, * SILICOSUS, Siliceus, Perrelouz Gal- menti, et ad panem Siliginis, pure Si- ac datione, districto quoque et placito, et lice , in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. liginis.] Tidericus Lapgenius in Sa- de mercato, nee non de ripa et portu, seu xonia : etde aliis supradictas civitatisvectigalibus, reg. 521. j SILICTARII, Milites Turcici, ex quiseliquatico, pedagio, mensuratico, etc. Extat et hie trilicum, quod non reperkur iniquum, bus postea Janizeri, seu milites PraetoAdde Bullarium Casinense torn. 2. Crescit non lente bona moxque Siligo repente. riani creabantur. Lapnicus Chalcocond. pag. 18. [Ita etiam legendum apud lib. 9 : Trapezuntios in partes distribuit : Occurrit non semel. Vide Gorrseum in o-t- Agnellum in Vita S. Reparati torn. 2.

SIL

SIM

SIM

489

Murator. pag. 148. ubi habetur Sili- dicitur Silviu, necnon etiam de hostilitio rum, et in quadmgesima de quartario quatio.] nostro. majorem, ut eleemosynse pars sibi cederet. COMES SILIQUATARIORUM, apud Se* Charta Oaroli Simpl. ann. 917. torn. Rogerus Hovedenus pag. 738: Cum autem natorem lib. 2. Epist. 12. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 535 : De Rex Scotise ad Curiam Regis Anglise veSILIQUARIUS, vel Siliquatarius, qui Si- silvis, quod etiam rustice dicitur Sil- nerit, quamdiu ipsein Curia Regis Anglise Uquaticum exigit vel colligit, apud eum- viu, etc. moram fecerit, quotidie de liberatione 30. dem lib. 2. Epist. 26. SILVOLA, pro Silvula,in Charta Rob. solidos, et 12. wastellos dominicos, et 12. * 2. SILIQUA, Secale. Chartar. notar. reg. ann. 1005. torn. 10. ejusd. Collect, Simenellos dominicos, et 4. sextaria de doloci d'Aubagne : Exceptis tamen annona pag. 586. Vide Sylvicola. minico vino Regis, etc. Bromptonus ann. et Siliqua. Vide Siliga. | SILVOSUS, Silvestris, incultus. Acta1044 : Eo die prsecentor loci recipiat de *. SILITERGITRONIUM , Faldestor. Murensis Monast. apud Eccardum de fisco regio dimidiammarcam, etconventus (Glos. ms. Turon. xn. s. Bibl. Schol. Orig. famil. Habsburgo-Austr. col. 203 : centum Simenellos, et unum modium vini. Chart. 1869, p. 328.)] Nam et alia loca, quae intra parochiam Iter Camerarii Scotici cap. 9. 5. de continentur, adhuc Silvosa erant. Pistoribus : Non faciunt quodlibet genus | SILITUS, Tacitus, in Actis S. Anselmi torn. 2. April, pag. 923. * SILURCUS, [Menuise. (Gloss. Lat. panis, ut Lex burgi inquirit, videlicet SILIVA, Palus. Taoularium Ecclesiae Gal. Bibl. Insul. E 36, xv. s.) Cf. Si- quachetum, Siminellum, vastellum, paViennensis fol. 51 : In alio latus terra S. lurus.] nem azymum, purum panem, panem mixJoannis ; in una fronts terra Asterio ; in ] SIMA, Concavitas hepatis. Vide Ge- tum, etc. Ubi perperam edit, symmellum. alia terra adque Siliva, quse sestivum tern- deola. Ita male etiam simerellus, pro simenelpus siccat, habet in longum perticas agriSIMAGI. Liberatus Diacon. cap. 23 : lus, edit, in Hist. Monmorenc. pag. 101. Per portitores literarum velocissimos pe- Fleta lib. 2. cap. 9. 1 : Panis de Simepedales 51. etc. destres, quos Mgyptii Simacos vacant, nel (ponderabit) minus wastello de 2. s. 1 SILLABE. Vide supra Selave. omnia tnolimina Pauli, Elise scribebat. 1 SILLIGERUM, ut Siliger. Vide ibi. quia bis coctus erit. Le Roman d'AuSIMARE, Mutilare. Vide Semus. t SILLOGIZARE. Vide Syllogizare. 6enMS. : * SIMASIA, Mensura vinaria, vulgo SiSILLONUS. Vide in Selio. Si voit porter Simeniaus buletcz. 1 SILLUS. Anastasius in Vita S. Silve- maise, sex mensuras continens seu octo stri apud Murator. torn. 3. pag. 108 : sextarios Parisienses. Vetus Codex MS. Vetus Consuetudo municipal. Ambian. Olei nardi libras 300. balsami lib. 100. laudatus in Mercur. Franc, ann. 1742. MS. : Et ne porra en ces fourniaus quire lini saccos 100. casei Sillum libras 150. mens. Sept. pag. 1955 : Sexcallus solvat fors flaons et tartes, et pastes, et Semi| SILODUNI, pro Soldurii, Milites sti-D. Joanni Caleti matriculario S. Joannis niaus. Charta Philippi Comitis Fland. pendiarii, apud Athenaeum ex Nicolao quatuor Simasias vini. Vide Symaisia. pro A.mb\ar\ensib.:L'Arcediacred'Amiens Damascene lib. 6. cap. 13 : Narrat Adia1 SIMATIDES, Condiscipulus. in Gloss. a cascun Noel de coustume a Amiens de tomum Regem Sotianorum (est autem Gal- MSS. son droit de cascune cambe a chervoise 1. Use natio) sexcentos habuisse proximos sibi | SIMBALUM, Campana, qua Monachi sestier de chervoise a denier, ou 1. denier, delectos homines, Galli propria lingua cientur ad refectorium, quaeque appen- et cascun four ou fournel 1 den. ou denree Silodunos vacant (ea dictio Grsecis devotos ditur in claustro, pro Cymbalum. Vide de pain, ou de Simeniaus, ou de tel pain significat) qui cum Rege et vitam agunt, in hac voce. Transactio inter Abb. et qu'il cuist. Magnum Tabularium Coret moriuntur, id summopere votis optan- Mon. Crassenses ann. 1351: Abbas Cras- beiense : Tout li four et li moulin de la tes ; ob quam erga Regem fidem cum eo sensis suis expensis propriis tenetur fa- dite ville sont sien, (a I'AbbeJ et ne puet principatum gerunt, eodem viclu et cor- cere omnia sediftcia in monasterio ; vide- nus faire fourniaus a cuire tartes ou pasporis cultu, quoties ejus necessitatis con- licet ecclesiam, Simbala, campanas et tes, ou Simeniaus, sans son congie. Vide tingit occasio, mortem libenter oppetentes, squillas, quse sunt ibi necessaria. Simila. * Simonneaulx mendose, pro Simesive Rex intereat morbo, sive cadat in 1 SIMBOLUM, SYMBOLUM. Eadem noprselio, sive alia quavis de causa vita tione. Caeremoniale MS. B. M. Deauratae neaulx,\n Lit. remiss, ann. 1401. ex Reg. excesserit: nee est qui dicere possit ex Tolos. : Surgat ad tustandum massam 156. Chartoph. reg. ch. 65 : Un petit illis amisso Rege, quempiam mortem ex- loco Symboli. Chron. Bern. Yterii apud four ouquel le suppliant avoit accoustume Stephanot. torn. 1. Fragm. Hist. MSS. : de faire cuire Simonneaulx ou eschaudez. pavisse. Vide Solidare. * SILVA, SILVAGIA, SILVAGIUM. Vide Symbolum novum et pilarium in media Symeniax, in Charta ann. 1290. in Lib. claustri erigitur. SujigoXov, eodem intel- rub. fol. parvo domus publ. Abbavil. infra in Sylva. * SILVAISUNA , Vide infra in Syl- lectu, dixerunt Grasci recentiores. Vide fol. 20. v. Gloss, med. Graecit. vaticus. | SIMENELLUS SALUS. Liber niger * SILVANUS, SlLVATUS, SlLVESTRIS. SIMBELLS. Constit. MSS.Alf.II.reg. Scaccarii pag. 341 : Cancellarius (ha.beAragon. ann. 1333 : Quod nullus audeat bit) v. solidos in die, et 1. Simenellum doVide infra in Sylva. 1 SILVANUS, xpouv6?, in Gloss. Lat. capere columbos alienos ab enzes, Sim- minicum, et 11. salum. Ubi Cl. Editor Graec. Gloss. Gr. Lat. : Kpouvo?, Fluor, bells, ne fillats, vel alio modo. [** Cim- Hearnius Simenellos salos intelligit quotubus, Silvanus, aquilegium. Vide Cujac. bell, Catal. Cimbel, Castil. Restis aucu- tidianos, in quibus conficiendis sale lib. 11. Observ. cap. 2. patoriae virgae. Vide Diction. Acad. utebantur, unde Simenellos salinos legenf SILVARIUS. Vide in Sylva. Matrit.l dum essesuspicatur. Cum vero nonnum1 SIMBOLA. Vide Symbola. 1 SILVATICUS, SILVAYSINA. Vide Sylquam in iis simenellis efflgiem Salvatovaticus. 1 SIMBOLDM. Vide Simbalum et Sym- ris vel Virginis Maria? imprimebant ; bolum. SILVESCERE. Vide in Sylva. hinc forte nomen sunt sortiti quod Saluj SIMELLA, ut mox Simenellus, Panis tationis Angelicas figuram praa se ferT SILVESTRA, Machine bellicae, seu ex simila. Necrolog. Monast. Mollenbec. rent, quomodo Saluts nuncupabant numbalistae species. Vide infra Spingarda. SILVIA, Potionis species. Charta Al- inter Vindem. Litter. Fred. Schannati mos illos qui eadem forma erant insi<3rici Episcopi Cenoman. in ejus Vita pag. 139 : XIV. Kal. Maii, Milo Episcopus niti. Simenelli sali longe diversi a num. 31 : Et de vino optima modios qua- Mindensis dedit nobis in cosna Domini imenellisdominicis qui absque fermento tuor, et insuper de potione, quss dicitur duas magnas Simellas. erant , constabantque optima farinae Silvia, modium unum. An Celia f SIMENELLUS, Panis similaceus, ex parte. Vide Michia in Mica 1. * F. pro Salvia, vinum salvia mixtum. Simila, GrsecisffefjuSaXj-rris,cui secundum T SEMINELLUS Eadem notione, in Vide supra Salvia 2. inter panes bonitatis locum assignat Charta ann. 1282. , apud Rymer. torn. 2. 1 SILVINUS, Silvestris. Elmham. in Galenus lib. 1. de Aliment. Anglis Sim- pag. 191 : Constabularius Angliae, si exVita Henr. V. Reg. Angl. cap. 6. pag. nellbread. p* Vide Graff. Thesaur. Ling. domum v. soli12 : Cursu veloci simul currentes prseve- Fr. torn. 6. col. 222. voce Semala.] Capi- tra in die, etcomederit, percipiet dominidos unum Seminellum nit, in tantum quod frequenter damam tulare de Villis cap. 45 : Pistores qui cum.... Si vero intra domum comederit velocissimum, in planum ab umbris Sil- Similas ad opus nostrum faciunt, etc. tres solidos et sex denarios, duos Sernivinis agitatum, ipse solum currendi Constantinus African, lib. 5. Loc. com- nellos, etc. viribus, interemit. mun. med. cap. 15 : Panis, qui de granoT SiMiNELLUS, apud Skenasum de Ver| SILVITATICUM. Vide Sylvagium inrum fit medullis, et Simila vulgo solet Sylva. vocari, nutribilior est et indigestibilior. borum significat. pag. 151. 1 SILVIU, Annonae species. Praece- Inde Regiis mensis ministrari olim sp* SIMENTORIUM , pro Coemeterium , ptum Caroli Simplicis ann. 919. apud litus. Liber de Situ EcclesiaB Belli in Gall. Cimetiere. Lit. remiss, ann. 1390. Mabill. Diplom. pag. 563 : Et de eodem Anglia : Constituens in primo Monachis in Reg. 139. Chartoph. reg. ch. 91 : fisco Compendia totius conlaboratus nostri ejusdem Ecclesiss ad cotidianos usus pa- Eundem servientem in piano sive Simennonam partem , videlicet in annona , nem regise. mensse aptum, qui Simenel torio sancti Affrodisii interfecerunt et feno, segalibus, et de hoc quod rustice vulgo vocatur, habere pondere 60. solido- ' murtro tradiderunt, sacrilegium inpras-

VII

62

490

SIM

SIM
Hispan. torn. 2. pag. 428 : Nolo le Similare indecoro pictori pulchra pingenti, etc.] Marcellus Empiricus cap. 8. pag. 69 : Pisciculi, qui equutn marinum Similat, fel, etc. Vetus interpres Epistolse S. Barnabse : Ne quando Similemus Mis. Ita saepe in hac Epistola. Pontius Diaconus in Vita S. Cypriani: Potuisset fortasse tune illi Apostolicum illud evenire, si cum Apostolo etiam ordinationis honore Similaret. Vigilius lib. 4. contra Eutychem : Neque in aliquo nobis poterat Similari, si non id, quod ipsi sumus, in seipso dignaretur accipere. S. Bernardus Epist. 2: Mulierculis vel Similari vel placere studemus. Adalbero Ep. Laud, pag. 251:
Fabula non Similat verurn, nee dicitur esse.

SIM
Lit. remiss, ann. 1368. ex Reg. 99. ch. 179: Lequel Robin dist: Le dites vous pour my, par le Sambuy, je n'entrai onques en vostre jardin. 1 SIMULA.TIO, Similitude. Paschasius in Vita Ven. Walae Abb. Corb. ssec. 4. Benedict, part. 1. pag. 474: In quibus nulla adulatio fuit, sed hinc inde expressa pietas, nulla ad invicem dissensio: ita ut non invenires ad eorum propositi Simulationem quid adderes. Nostris olim Semblant pro facies, vultus, Mine, lie Roman d'Athis MS.:
Elle ol cler vis et bel Samblant, Vairs yeulx et le resgart riant.

missis committendo. Vide mox Simmiterium. 1 SIMERELLUS, pro Simenellus. Vide ibi. }SIMFONIACI, Cantatores musici. Gloss. Isid.vitiosa scriptura, pro Symphoniaci. SIMIAMA. Charta Hecardi Comitis Augustodunensis apud Perardum in Burgundicis pag. 26 : Bursa cum brusdano, et Simiama, drape plumato super * SIMIANUS, D&mon , Demoni, Prov. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657. Hi no 1 SIMIATICUS, Simulatus, flctus. Johannes Abbas de Profess. Monachorum apud Pezium torn. 1. Anecd. part. 2. col. 624 : Frequenter etiam in oratione prolixa purilas cordis amittitur. Est enim ut frequentius Simiatica ; quia ex consuetudine sine cordis attentione labia moventur, cor vero interim malis cogitationibus repletur et maculatur. [* A dsemone injectus.] 0 Quo spectat vox Singoiement, simulatio, lictio, apud Guignevil. in Peregr. hum. gen. MS.:

Eckehardus Jun. de Casib. S,. Galli cap. 11: Monachos hodie S. Gallus habet, quorum similes ipse inter suos nunquam Similabit. Ita Vita S. Deicoli cap. 2. n. 6. Vita S. Benedicti Abb. Anianae cap. 4. num. 17. Lucas Abb. Montis S. Cornelii in Cantica Canticorum,-etc. Alia videtur ejusdem vocis notio in Leg. Alvredi Regis West-Saxon, c. 21. Et che n'est que Singoiement, [** 19.] apud Bromptonum: Si quis De faire ainsi muser le gent, prsBstet arma sua ad occidendum aliquem, Singe's li Pharisiens fu, etc. licet ei, si velit, weram mortui conjectare. SIMICHENIUM. Epistola Nicephori Si Similari nolit, reddat, qui arma prsePatriarc. GP. apud Baron, ann. 811. n. stiterit tertiam partem iverse, etc. Saxoni58 : Tunicam candidam, et penulam ca- cum habet g e r a m n i a n , quod congrestaneam inconsutilem, stolam, et Simi- gare, convenire, sonat, Gallis Assembler. chenium auro variata. Ubi ad marginem Vide in Assimulare. observatur Graecum exemplar habuisse SIMULABE, Eadem notione. v. Unde confici idetur legendum Imitari, Simulare, aut sequi. Papias : Gloss. semicinctium, i. sudarium, quod yxet- Lat. MS. Regium cod. 1013 : Adumbratt piov vocari a Grsecis docuimus in Ma- efftngit, Simulat, designat. Ugutio : Fignuale. mentare, fingere. Simulare. Willel. ab | SIMICIPIUM, wiv.ecpa.liov , in Gloss. Oldenborg in Itin. Terras Sanctse pag. Lat. Gr. 126 : Payimentum habet subtile, marmo1 SIMILA, ut Simenellus, Panis ex si- reum, Simulans aquam levi vento agitamila, vel etiam placentulae species, quae tam. Herbertus lib. 2. de Mirac. cap. 21: alibi foliata dicitur. Notitia ann. 1101. Erat autem indulus habitu monachali, apud Schannat. in Vindem. Liter, pag. propemodum Simulans Monacho. Cap. 32 : 61 : Quoad vixero ad Missam S. Martyni Et viventi magis quam mortuo Simulans. 15. Similas cum urna dimidia vini. Udalricus in Cons. Clun. lib. 1. cap. 31: Charta ann. 1134. ibidem pag. 76 : In, Caveat, ne dicat collectam ignotam; sed ejus anniversario 30. Similas, urnamque quae bene Simulet stilum Gregorianum. vini persolvat, seu 15. Similas singulis Vide lib. 2. cap. 2. Illi Simulat, in Capit. nummis comparatas. Rursum infra et Caroli Calvi tit. 16. cap. 13. II lui semble, pag. 55. 77. etc. Bernardi Mon. Ordo illi videtur. Hincmarus Laudun. ad ReCluniac. part. 1. cap. 6 : Ea autem die mensem pag. 594. 608 : Ut ille possit res copiosam refeclionem facit (Cellerarius) de sua Ecclesia ordinare, et illi liceat, fratribus de Similis , piscibus atque pig- sicut ei Simulaverit, disponere. Adde mento. Vita B. Meinwerci torn. 1. Junii Concilium Calchutense ann. 787. cap. 9. pag. 552 : Regressusque ad prandium, * Hinc nostris Sanler, pro Sembler, accepta ambabus manibus Simila appo- Videri, putare. Lit. ann. 1297. in Lib. sita. Vide Simenellus. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 55. r. * SIMILAGINEUS, Candido similae vel col. 2 : Vous bailliez lettres scellees de similaginis colore decorus. Ruodlieb, fr. ladite rente audit mestre Jehan, si bonne 5. vers. 65 : et souffisans, come il vous Sanlera que il Est hie nam juvenis salur omnigenae probilatis, sera a faire. Occurrit prseterea in Cons. Haul brevis, haul longus, sed staturae mediocris, Petri de Font. cap. 15. art. 22. et 25. Est Similagineus tolus et genis rubicundus, Dessambler vero, pro Deguiser, Aliam In toto mundo non est speciosior illo. speciem et formam induere, in Vitis Apud Senecam. ep. 119. Pants similagi- SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. neus, ubi alii legunt Siligineus, tenerri- 266. v. col. 2 : Saint Francois se Dessambloit souvent, pour ce que li cognoissant mus et candidissimus. 1 SIMILAGO, ut Simila, Panis ex sirni- ne le cogneussent. lagine. Gloss. Lat. Gr.: Similago, (rejiiSa* Inde etiam accersenda potius videXis. Vita S. Gerardi Episcopi Tullens. tur, quam a voce Sanguis, juramenti torn. 3. April, pag. 210 : Tresque Simila- formula Par le Sambre Dieu, id est, Per gines cum tolidem ciborum partibus acci- faciem Dei; sambre enim ex frequenti pit, ac secrelo paupenbus per fenestram mutatione I in r, pro Samble, facies, projicit. vultus. Atqui usitatissimum fuit per SIMILARE. Glossae antiquse MSS.: Si- membra, qusa Deo affingebant, jurare. milare, effingere, reprsesentare, imitari, Vide in Juramenlum. Lit. remiss, ann. exprimere. Ugutio : A similis dicitur Si- 1413. in Reg. 167. Chartoph. reg. ch. 197: mulare, id est, facere similem, vel esse, Jehan Froidet dtst ces paroles: Sambre vel reprsesentare. [Gloss. Lat. Gall. San- Dieu, il a este besoing que le ribault s'en germ.: Similare, Sembler. Liciani Episc. soit ale, par le Sambre Dieu, je I'eusse Epist. ad S. Gregor. PP. inter Cone. tue. Neque aliud sonat vox Sambuy, in

j SIMULATOB, Imitator, semulator. Spicil. Fontanell. MS.: Ex duobus quippe generibus hominum domus religionis implenda est;.... vel de prudentibus, quos religiosae et sanctae simplicitatis consistit esse Simulatores. SIMILARIA, Instrumentum medicura, de quo Isidorus lib. 4. cap. 11. Laudatur ab eruditissimo viro Petro Lambecio lib. 6. de Bibl. Caesarea pag. 21. ex Constantino Harmenopulo titulus, TOP\
ajxauSaptwv rpoi eXatOTiotcov, Ttov ^syop-^wv T^ifjitXaptwv xa\ xaTtriXwv. Vide Glossar. med. Graecit. in 'Ajx^uSaptoi;.

SIMILARIUS, Pistor similze, in Mirac. S. Udalrici Episcopi Augustan, cap. 10. 1 SIMILATIO, pro Simulatio, in Charta ann. 1511. apud Madox Formul. Anglic, pag. 342: Injungo quatinus exacta diligencia et fideli, omni Similacione voluntaria semota et necligencia gravi postposita, onus prsefatum injungant cum effectu pariter et imponant. 1 SIMILIGENUS, Ejusdem generis. Co3lius Aurel. Acut. lib. 2. cap. 19 : Admiscere sibi Similigena. T SIMILIMEMBRIUS , Uniformis, sibi in omnibus aequalis. Vetus Irenaei Interpres lib. 2. cap. 13. n. 3: Simplex (Deus) et non compositus, et Similimembrius, et totus ipse sibimetipsi similis et sequalis est. SIMILITUDINARIE, ad similitudinem, ad instar. Alanus de Insulis in Planctu naturae : Non Similitudinarie radiorum reprsesentans effiyiem ; sed eorum claritate nativa naturam preeveniens, in stellare corpus caput effigiabat puellse. 1 SIMILITUDINARI'US, Similis, uniformis. Bulla Leonis X. PP. ann. 1519. in Hist. S. Benezeti : Sub uno Similitudinario, non tamen regulari, habitu incedunt. * SIMILITUDO, Imago, effigies, simulacrum. Vita MS. S. Martial. Lemovic.: Post hsec abiit ad Similitudinem ydolorum, et confregit cuncta sculptilia simulacrorum et in nichilum redegit. 1SIMILLUS, Similis. Novae Collect. Form. 48 : Sic itaque complacuit atque convenit inter ilium Abbatem cum Advocato suo seu ccenobii illius, seu inter alios seculares inter ilium et ilium, ut Simillas firmitatesparique tenore conscriptas cambii sui emitterent. * Similla firmitas, Charta pari tenore scripta, ab archetype expressa, idem quod Paricla. Vide in hac voce. I SIMINELLUS. Vide Simenellus. 1 SIMISSATOR, (TipwTYi? ofvou, ?) a>.Xou TIVOS uypoO, in Gloss. Lat. Gr. MSS. habent, Simusator. Vide Martinii Lexicon. =|e SIMISTA, [Camerarius. DIEF.] 1 SIMITARIUS, Semita. Tabul. S. Victoris Massil.: In alio loco super flumen unions molino uno afrontat de allano in Simitario. Vide Semitarius. Confer Simmiterium. SIMMA, Camera. Vita S. Silvestri:

SIM
Tarquinio in Simma prandente, ultio divina manifestata est. Ubi quidam corrupte legunt sima, et dicitur a sima curvum. Ita Joan, de Janua : [unde Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Simma, camera. Simmista, camerarius.] Sed Simma nihil aliud est quam sigma, mensa in sigmatis seu hemicycli speciem confecta, quomodo non semel usurpant Lampridius et alii: ita enim praefert Gra?ca editio Combefisii pag. 262: ToO Tapxoi'Wou Iv TW Xeyojiivw Sc'yjjiaTC aptarouvTOi;, etc. '1 SIMMERA, Inferioribus Rhenanis mensura est quartam modii partem continens, ex Goldasto in Gloss, ad Eckehardum cap. 1. pag. 181. Ha^c Spelra. ' SIMMITERIUM, pro Cimiterium vel Cosmeterium. Testam. Alasiae de Chambaudo ann. 1405. in Reg. S. Armor, gener. part. 2. pag. xxviij : Volo... quod eo casu corpus meum depositetur in Simmiterio fratrum Minorum dicti loci Montilii. Vide supra Simentorium. 1 SIMNIO, Monasterium. Vide Semnium. SIMNISTA. Vide Symmista. SIMONES, Delphides, apud Papiam, a simis naribus et repandis. Vide Barthium lib. 24. Adversar. cap. 8. et Ferrari um in Simoni. 1 SIMONIA, a Simone Mago dicta Sacrorum yenditio ; unde etiam Simoniaci appellati, qui hac labe infestantur.Vide Canonistas. Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Simoniacus, Simoniause. * Vox ad res profanas etiam translata, cum nempe officium civile muneribus aut pecunia captatur. Stat. Pistor. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 545 : Qualiter potestas et consules absque ambitione, vel appostamento, aut Simonia eligi possint. * SIMONIA Canonicorum Remensium, nuncupatur Charta privilegiorum, iisdem concessorum a Simone de Bria, legato Sedis Apostolicse ann. circ. 1277. in Libello, vulgo Factum, edito Parisiis ann. 1734. pag. 33. * SIMOSA, Vestis species. Inventar. ann. 1449. ex Tabul. D. Venciee : Item dux Simosse de ceda blanca. Vide infra Sismusinus. . | SIMPECT^. Vide Sempectse.

SIM
Une dame je vi venir, Qui le cuer me fist esjoir, On regart avoit Simploiant, Visage benigne et plaisant.

SIM

491

r SIMPLEX. Jacob, de Vitriaco lib. 3. De son mantiel se desafTuble Hist. Orient, apud Marten, torn. 3. Tout Sainglement en pur le corps. Anecd. col. 281 : Prselatum suum pro Deo * 2. SIMPLICITER, Pacifice, tranquille. colunt (Assesini) sibique usque ad mortem obediunt. Si enim princeps eorum, Lit. remiss, ann. 1376. in Reg. 110. Charconqui semper vocatur Simplex, id est, sa- toph. reg. ch. 159: Ipse Michael piens, etc. Hinc titulo, Simplicitas nostra, suevit Simpliciter vivere et pacifice tanutitur ille in epistola, quam ad Philip- quam agricolator et carpentarius ulilis in patria. pum Augustum scripsisse fertur. * 3. SIMPLICITER, Negligenter, in1 SIMPLEX. GHAKTA, Non indentata, seu decisa in modum dentium. Vide caute, vel solum, apud Bolland. torn. 6. Indentura. Charta ann. 22. Edwardi III. Jun. pag. 262. col. 1: Subcustos vel exReg. Angl. apud Th. Blount in Nomo- pectatione fatigatus, vel forte ne horam lex.: Ricardus Mayhen de Sutton per prandii negligeret, non reposuit caput Cartam Simplicem huic indentures inden- ipsum (S. Ladislai) ad locum seu armarium, pro ejus conservations deputatum, tatam dedit, etc. SIMPLEX POPULUS, Vulgus, nostris le sed dimisit Simpliciter in altari sacristise. | SIMPLICUS, Simplex. Litterse Hensimple peuple. Ordericus Vitalis lib. 4. pag. 514 : Inermem ac Simplicem popu- rici IV. Reg. Angl. ann. 1402. apud Rylum tanta famis involvit miseria, ut, etc. mer. torn. 8. pag. 277 : Duo vestimenta Minor populus, in Capitulari Lotharii serica Simplica usilata pro uno sacerdote tantum. Nisi mendum sit pro Simplicia. Imper. ann. 855. cap. 5. 1 SIMPLIFICARI, Simplicem fieri, in 1 SIMPLICES, nude pro Privati non Imitat. Christi lib. 1. c. 9 : Quanta quis Nobiles, in Chron. Johan. Whethamstedii pag. 342 : Cum notabili testium multi- magis unitus sibi et interius Simplificatus tudine, tarn forinsecorum quam indige- fuerit, etc. ] SIMPLO, Conviva, apud Fulgent, de narum nobilium et Simplicium adtunc prisco serm. num. 49. Vide Simpulator. assistencium. Vide Singulares 2. j SIMPLUS, Simplex, singularis, uniSIMPLICARE. Gloss. Grsec. Lat.: 'AuXib, Simplico, pando [Pallad. 2. tit. 16 : Lapis cus. Charta ann. 1263. ex Tabul. Portus regii : In quibus Simplam juslitiam hasubter vel testa ponenda est, ut radicem non Simplicet, sed repercussa respergat. bebat, et quse a nobis in feodum immediate tenebat. Alcuinus de div. Ofh'c.: Vide Simplare.] 1 SIMPLICIANA ANTIQUA, Scripturae Christi mors Simpla fuit, quia peccatum, quod est mors animse, non admisit. Utigenus. Vide in Scriptura. 0 SIMPLIGIARIUS, In plantis medici- tur Plautus Most. Act. 2. sc. 2. y. 73. Simpli equi, solitarii, ad eorum discrinalibus, vulgo Simples, versatus, Gall. Bolaniste. Simpliciarium pontificium sese men qui junguntur ad currura, in vet. inscribit Joan. Faber Bambergensis in Epigram, de Circo apud Carolum de Dedicatione sui libri de Nardo et Epi- Aquino in Lexico milit.: Lunae biga datur semper, solique quadriga : thymo. Hsec post D. Falconet. Castoribus Simpli rite dicantur equi. 1. SIMPLICITAS, Vox contemtus. Gregprius M. lib. 4. Epist. 75. ad Mauri- Vide Singulator. cium Imper. conqueritur, se Simplicem . SIMPULARIARIUS Qui simpula ad ab illo appellatum fuisse, tanquam in liquores in sacrifices ,libandos conficiecontemtum, quia (ut ait,) Simplicitatis bat, apud Murator. torn. 3. Inscript. vocabulo fatuus quis dicitur. Ita vulgo pag. 331 : M. MINUGIUS M. LIBERTUS novos ac rudes Simples appellamus, ut etiam Ulpianus Lege 14. 4. D. Relig. LAMPADIUS SIMPULARTARIUS. Isidor. : SIMPULATOR, in Glossar. Vide leg. 1. C. de Jur. et facti ignorant, Amicus sponsi, assiduus cum eo in convit SIMPHONIARIUS , SlMPHONIZARE. etc. vio. Simpulator, conviva. Notum.quid sit Vide Symphonia. 2. SIMPLICITAS, notione. Lex | SIMPINIUM, Genus poculi, quod et Longob. lib. 1. tit. Alia 37. [** Lothar. Simpulum apud Festum et alios. [Vide 9. Sitnplo.] gabata dicitur. Papias. Sed leg. Simpu- 89.] : De homicidio, unde |lex pro Simpli- I. SIMPULSARE. Vide Pulsare 3. rium; ut et apud Arnob. adv. Gentes citale probationern trium testium quasrit, 1 SIMPUVIUM. Vide Simpinium. lib. 7. si testes habere non poterit, concedimus, JSIMRILIUS, ^Esalon, Gall. Emerillon, 1 SIMPLAGIUM. Vide Semiplagium. ut cum 12. juratoribus juret, et ab eadem SIMPLARE, a Simpla, vel simplum. Se- Simplicitate sit absolutus: proprium ta- Accipitris species, minima omnium, sed dulius lib. 1. Operis Paschalis, de Tri- men non amittat. Eadem habent Capi- velocissima. .Esalonem ab accipitre, quern Gallice vocamus Epervier non sanitate: tula Ludoy. Pii ann. 826. cap. 4. et Gon- tis distinguebant veteres. Papias MS. Semper ut una manens deitatis forma perennis, ventus Ticinensis ann. 854. cap. 4. Bituric. : Alietus, a Grseco alietos, avis Quod simplex triplicet, quodque est triplicabile Simplet. [ Pertz. Leg. torn. 1. pag. 435.J qui Simrilius dicilur, vel Spaverius. Vide SSS" Locum obscurum illustrare ten- in Sparvarius, et Smerillones. Vide mox Simplicare. tat Muratorius, hunc pra3 modestia exSIMULA, Panis similaceus, qui et si| SIMPLARIS, Unicus, singularis. Sim-plicare non ausus torn. 1. part. 2. pag. menellus, de qua voce supra. Charta plaris armatura, Miles qui unicam an- 148. Simplicitas eo loci, inquit Vir doctis- Henrici Episcopi Ratisbonensis ann. nonam accipiebat, apud Veget. de Re simus, mihi appellata videtur homici- 1278. in Metropoli Salisburgensi torn. 1. milit. lib. 2. cap. 7. Vide Candidatus 1. dii actio peracta ad defensionem sui, pag. 264 : Artocreas et Simulas majores, 1 SIMPLARIUS, Eadem notione. Sim- quse non perverso animo, sed simplici- quemadmodum ipsse Simulas in recordaplariss venditiones, apud Ulpian. leg. 48. ter fit. Hujusmodi homicida hactenus tione fratrum hactenus dari consueve ult. ff. compositionem facere cogebatur; hac runt: et qus&libet Simulse tantum valere T SIMPLASIARIUS, pro Seplasiarius, lege mulcta eidem remittitur, modo 12. debent, quantum valent tres Simulse quoin Gloss. Isidori: Pentapola, Simplasia- conjuratores adhibeat, qui jurent ilium tidianse. [Vide Simila.l rius. esse fide dignum. I. SIMULACRUM. In Indiculo Supers1 SIMPLEX, Purus, sincerus. Vetus T 1. SIMPLICITER, Omnino, in totum, titionum et Paganiarum in Capitulari Irensei Interpres lib. 3. c. 21. n. 3: Ser- Gallis Entierement. Chron. Angl. Th. Karlomanni ann. 743. paragraph! 26. 27. vavit nobis (Deus) Simplices Scripturas in Otterbourne pag. 33: Ducum ejus (Nor- 28. inscribuntur : De Simulacra de consJEgypto, in qua adolevit et domus Jacob. thumbrise) numerus nobis Simpliciter parsa farina : De simulacns de pannis * Simploiant, Mitis, lenis, apud Gui- est incertus. Rursum pag. 59 : Cum quo factis: et De Simulacra, quod per campos (S. Edwardo) progenies Westsaxonum,... portant. gnevil. in Peregr. hum. gener. MS.:

a regni regimine Simpliciter cessavit. Non semel occurrit. Sainglement, eadem notione, in Poem. Rob. Diaboli MS.:

492

SIN

SIN

SIN

Quse superstitio non longe ablu- tan, vel sni^&an, incidere, secure. Unde %. SINCOPARE. [Ut Syncopare : Cum dere videtur ab ea quae etiam nunc vi- snit, serra, s n i t e , tncisio. Lex Longob. ex equo descenderet, Sincopasse. (Diar. get apud rusticos in Irlandia. Antiquis- lib. 1. tit. 26. 5 : Si quis propter inten- Burchardi, ed. Thuasne, II, 173. an. simo quippe usu apud eps receptum est, tionem signa nova, aut theclaturam, aut 1494.)! 1 SINGOPATUS. Vide in Syncopa. ut in praecipuis solemnioribusque festi- Sinaidam in silva alterius fecerit, et suam vis diebus panem in formara porci effi- non probaverit, componat sol. 40. Et 6 : * SINCTORIUM, [Chainture. (Gloss. ciant, quern postea exsiccatum, atque Si servus exlra jussionem domini sui the- Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36, xv s.V] in pulverem redactum, et una cum se- claturam, aut Sinaidam in silva alterius SINDABULUM, al. Sindabalum, Fundimine permistum terris mandant verno fecerit, manus ejus incidalur, etc. Ubi balum. Papias. Sed legendum videtur tempore : famulos denique equosve, Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 97. fundabulum. Vide in hac voce. qui agrorum culturae deputantur, eo [ 244. 245.] habet, * SINDAGUS. [Ital. Sindaco, Gall. SynSNAIDA., ut SNEIDA., Traditiones Ful- dic : Honesto religioso fratri Leonardo pane vesci jubent. Ita conjicit Keyflerus in Dissertat. de Cultu soils, etc. dens. lib. 2. c. 8 : Hsec est terminatio Ec- de Roma ordinis predicatorum Sindaco ad calcem Elise Schedii de Diis Germa- clesise in Creynfeld, a Muroresbrink sur- et procuratori conventus fratrum presum versus ad Berholdes Sneida, inde ad dicatorum. (Mandat. Cam. Apost. Arch. nicis. 2. SIMULACRUM, Actio scenica, qua fontem S. Bonifacii. Infra : Hsec est ter- Vat. an. 1430-34, f. 30.)] res aliqua simulatur. Stat. eccl. Tull. minatio matris Ecclesise ad fontem S. 1 SINDALUM, Tela subserica, vel panann. 1497. MSS. fol. 67. r. ubi de festo Bonifacii super Sweberfeld, inde per nus sericus, ut Cendalum. Vide in hac Innoc.: Fiunt ibi moralitates vel Simula- Berholdes Sneida, usque in Brahdaha, etc. voce. Inventar. ann. 1419. ex Tabul. Eccl. cra miraculorum, cum farsis et similibus [** Notit. antiq. apud Guden. Cod. Di- Noviom. : Item dues cappse de eodem vejocalis, semper tamen honestis. plomat, torn. 2. pag. 304 : Terminus fo- lueto, et sic broderatse duplicates de Sin1 SIMULARE, SIMULATIO, SIMULATOR. resti... et inde unam Sneidam usque Bre- dalo asureo. Vide Similare. menfurst... et inde in illam Sneidam qu& SINCERE, pro Scindere, in Charta f SIMULATITIUS, Simulatus, flctus. tendit ad Fleredesfelt et sursum illam ann. 1321. ex Reg. 75. Chartoph. reg. Vita sancti Guthlaci torn. 2. April, Sneidam usque in deme Sol, etc. Haec per- ch.303. pag. 43 : Adversus Simulatitias mali- tinere ad Germanicam vocem Sneida 7 SINDICAMENTUM, SINDICARE, SINDIgnoruin spirituum fraudes. Vide Simul- alias Sneise, Schnate, Semita, callis sil- GATIO, SINDIGATOR. Vide Syndicare. taneus. vestris, de qua videndus Graff. Thesaur. jje SINDIGARE. [Congregare : Item SIMULATIVE, in libro fundationis Ling. Fr. torn. 6. col. 844. recte monuit quod prefatus sindicus et sindicator deMonasterii Gozecensis pag. 30. Simu- Grimm. Antiq. Jur. German, pag. 542. beat Sindicare dictos consules infra lando. Adde pag. 546.J mensem post datum retractum. (ArSIMULATUM. Vide Wanctodal. | SINAL, vox Hispanica. V. Creban- Acad. Pontiflc. S. Lucae, 1478.)] chiv. 1 SIMULTANEUS, Simulatus, fictus, tare. 1 SINDICTUS, SINDIGUS. Vide Sinnon aequus. Longinus in Vita B. Kingae 1 SINAPIZARE, Ex Sinapi componere, torn. 5. Jul. pag. 717 : Majorem sibi, apud Veget. lib. 2. cap. 6. SINDMANNI. Chartae Ludovici Regis quam pro merito, vitse religionem et sanc1 SINARE, dvYiiu, in Gloss. Lat. Grsec. ann. 892. et Henrici Imper. ann. 1039. in timoniam falsa et Simultanea sestimaj SYNASPISMUS, Vox GraecaB originis, Metropoli Salisburgensi torn. 1. pag. 130. tione effecturam. Mulleri Introduct. in usurpata quandoque a Latinis Scripto- 147 : Cum curtis et casts, aliisque sedifiHist. Sand-Hippolyt. apud Duellium ribus, qua signiflcatur instructio aciei ciis, familiis, et utriusque sexus mancitorn. 1. Miscell. pag. 281 : Simultanea magis spissa confertaque,inqua milites piis, barschalcis, Sindmannis, hengisvuoutriusque possessione tribus propemodum inyicem distant non nisi pedem et se- teris, censibus, capiticensibus, aquis, camsseculis retenta fuerunt. Vide Simulali- mis. Hsec post Oarolum de Aquino in pis, vineis, etc. Adde pag. 151. Vox forte tius. Lexico milit. conflata ex German. Seinde, Synodus, SIMULTARE, Simultatem cum aliquo j SINATIO, Concessio, donatio. Char- et man, homo : ita Sindmanni fuerint gerere, vel inter se simultatem exercere. tul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 972 : Ego homines Synodales. Vide Kilianum. Gemma. vero dictus baillivus dictam Sinatio- [Meichelbecko torn. 1. Hist. Frising. | SIMULTAS, Conspiratio, factio. Actanem nomine ipsius domini, Regis ratam pag. 151. Sindmanni ii sunt qui ad nunS. Severi Episc. Abrinc. torn. 1. Febr. habeo. cia aut alia perferenda tenebantur.] pag. 193 : Quorum (clericorum) Simulta* SINATUS, [Species febris. DIEF.] [** Vide Grimm. Antiq. Jur. German, tes presbyter astutus praevidens, etc. Ubi ^SINCERA, perperam pro Sicera. [ Vide pag. 318.] sermo est de Clericis qui S. Severi cor- supra in hac voce.] in eod. Chartul. torn. SINDONARIUS est Artifex syndonum, pus furari conspiraverant. 1. pag. 844: Unumgalonem potus Sincerse ni fallor, apud Recuperum de Mirac. S. 1 SIMULTIM, Simul, eodem tempore. vel cerveisisB. Ambrosii Senens. num. 57. Vita B.Lidwinse torn. 2. April, pag. 360: I 1. SINGERATUS, pro Sincerus, in SINDONES, ministerio Ecclesiastico Cumque Simultim tempore, loco, modo, Vitis Patrum Emerit. inter Cone. His- accensentur. Sic autem appellabant linetiam objectabiliter concurrerent in Spi- pan. torn. 2. pag. 652 : Pietas quippe teamina, in quibus recipiebant et reporitu, viderunt Lidwinam. summi Dei statim Sinceratum pectus nebant panes, qui a fldelibus ad divinum * Semblablement, eadem notione, in emollivit. sacrificium offerebantur. Ordo RomaLit. remiss, ann. 1481. ex Reg. 207. Char* 2. SINCERATUS, Contritus, in Glossar. nus : Oblationes autem a Pontifice suscitopb. reg. ch. 114: Lesquelz compaignons ex Cod. reg. 7679. pit Subdiaconus, et ponit in Sindonem, pour assavanter les autres ou ilz estoient, SINCERIS, pro Sincerus. Glossae ve- quse eum sequitur. Alibi : Acolyti autem, Semblablement sifflerent. Ubi de aliorum teres cap. de moribus : Sinceris, elXtxpi- qui inde fuerint, observant, ut portent sibilo n u l l a mentio fit. VYJC. S. Fulgentius Epist. 2. ad Gallam : Chrisma ante Pontificem, et Evangelia, SIMULTUM, Vermis in cornibus arie- Apostolus, sicut ipse testatur, vult, ut Smdones et sacculos, etc. Rursum : Oblatum, qui facit eos cornupetare. Joan, de simus Sinceres, et sine offensa in diem tiones vero Principum Subdiaconus RegioJanua. [Hinc Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Christi, etc. Vulgata edit, habet Sinceri. narius a Pontifice suscipit, ac sequenti Simultum, le ver qui est es comes du Et in Responsione contra Arianos pag. Diacono porrigit, et ipse in Sindonem, mouton.] 32. 1. edit. : Vapor est autem virtutis quam tenent duo Acolyti, ponit. [Hinc * SIMUM, Extremitas, summitas, Gall. Dei, et manatio qussdam claritatis omni- oratio, quae super oblatos panes in SinCime. Charta ann. 1341. in Reg. 72. Char- potentis Dei Sinceris. Utitur semel ac done collectos fiebat, dicitur Oratio sutoph. reg. ch. 250 : Item quod habent iterum. per Sindonem. Vide Acta SS. torn. 3. Juusum.... scindendi ramos et branchas sive SINGERITAS, Titulus Rectorum Pro- lii pag. 282.] Sima arborum, pro dictis eorum animali- vlnciae, in leg. 8. Cod. Th. de Jurisd. (2, SINDON, pro Specie panni, [byssus tebus nutriendis. Lib. de Mirab. Romae in 1.) et leg. 33. de Cursu (8, 5.) nuis.] Vetus Charta apud RpcchumPirDiar. Ital. Montisfalc. pag. 291: Pinea 1 SINCERITER, Sincere. Vitas Patrum rum in Episcopis Agrigentinis : Unam serea cum Simo ssreo. Emerit. inter Cone. Hispan. torn. 2. pag. cappam de diaspero aurisamito, vel Tar654 : Et quemadmoditm eum percutere vo- tarisco aureo de Sindone foderatam, etc. 1 SIMUS. Vide supra Secuus. 1 SIMUSATOR. Vide Simissator. luerat, nee gladium educere voluerat,Sin- [Leg. palatines Jacobi II. Reg. Majoric. * SINAGREGUM, [Gall. Espece d'on- ceriter enarravit. Occurrit etiam apud inter Acta SS. torn. 3. Junii pag. LVI : guent (?) : Tradidi Pichevino pro una Gellium lib. 13. cap. 15. Quse vesles, ut decet, sutae ac pannis valibra de Sinagrego pro aquaneya do* SINCHETUS. Vide infra Suichetus. riis sint folratas, exceptis vestibus PenteSINCINNIUM, quasi singularis canti- costes quse de Sindone sint folrandse.] mini.... (Arch, histor. de la Gironde, lenas vox, cum vero rnulti, chorus. Papias. Monasticum Anglic, torn. 3. part. 2. t. 22, p. 498.)] SINAIDA, Incisio, facta in arboribus [Festo : Sincinia, cantio solitaria. Vide pag. 95 : Capis nigris cum capuciis de ad Jimites designandos, a Saxon, sni- Sicinium.\ Sindone vel taffata utentur. Parte 1.

SIN

SIN

SIN

493

pag. 815 : Capa Roberti Burnel de Syn- Georgii torn. 3. April, pag. 110 : Vir- tiam damus et concedimus per presendono. Hisp. coloris Indicl indentata. Ares- gulis ante positis Singulavit. Vide Singu- tes libertatem venandi et occidendi portum 9. Mail 1820 : Item unam capellam lizare. cos SenglareSf servos (cervos) et capreode Sindone nigro, videlicet casulam, tuni1 SINGULARS, Seorsum constituere, sin- los, etc. gillatim memorare, apud Papiam et in SENGLARIUS, ex Gallico Sanglier. Mocam, etc. | SYNDON, Eadem notione, in Ordi-Gemma. nasticum Anglic, torn. 1. pag. 841 : Et et ad unum flat. Humbert! II. ann. 1340. torn. 2. * 2. SINGULARE, Quidquid praeter mo- pasturam ad 20. vaccas, Hist. Dalph. pag. 406. col. 2 : Item, pro rem et usum fit. Reg. visitat. Odon. ar- Senglarium, etc. Syndone pro raubis Pentecostes erit una chiep. Rqtomag. ex Cod. reg. 1245. fol. | SENGLERIUS, in Chron. Salernit. petia Syndonis necessaria. Adde Ghroni- 17. v : Visitavimus prioratum de Villa apud Murat. torn. 2. part. 2. col. 231 : con Estense apud Murator. torn. 15. Arcelli. Ibi sunt xxiij. moniales... Omnes Sed dum hac illacque, ut mos est, alternutriunt comam,... prseparant sibi Singu- natim discurrerent, ingentem Senglerium col. 517. Sydoine, pro Suaire, in Poenit. Adami laria, ut possunt. reperiit. Le Roman dAt his MS. : MS. cap. 20 : Aportez-moy trois Sydoines 1. SINGULARES et SINGULAR!!, inter Chevrel, ne daim, cerf, ne Sengler, . de soye et envelopez d'iceulz le corps de postrema offlcia Prsefectprum praetorio Ne aultre que Ten puist nomoier. Adam. (Mentis, et Italise et urbis, recensentur 1 SINGULARITAS, Monachatus, vita SINDONICUS , Ad Sindonem perti- in Notitia Imperii, de quorum offioio nens. Sindonicum opus, sindonum tex- multa habet Pancirolus lib. 1. cap. 20. monastica. Litterae Cleri Ravennatis tura. Como3d. sine nomine act. 2. sc. 5. pag. 14. quse non exscribo. Vide etiam apud Mabill. torn. 3. Annal. Bened. ex Cod. reg. 8163 : Sindonico vacat (Her- Cujacium lib. 12. Observat. cap. 40. [et pag. 124 : Nee hoc quidem dicimus, ut in mionides) operi, mira pr&textam gem- Brencmannum. in Hist. Pandect, lib. 2. omnibus hujus religionis, cum ad sanctum pervenerint dignitatem, relicto more mis auroque determinat arte. Vide Sin- cap. 5.] dones. ecclesise vel religionis, in qua provecti | 2. SINGULARES, Privati, nostris SINE, Extra, prsster, quomodo Galli Particuliers. Charta ann. 1357. inter sunt, mutandam vestem Singularitatis Sons usurpant. Cumeanus Abbas de Ordinal. Reg. Franc, torn. 4. pag. censeamus, etc. Adde eumdem Mabill. Mensura Poenitentiarum cap. 1. et 12 : 447 : Singulares ville de Revello in ju- torn. 2. pag. 448. et Canon. Propositum Sine quadragesimis 40. dies posniteat. dicatura Lauraguesii, etc. Vide in Sim- 20. qu. 3. plex. Vide Anni subditi. 1 SINGULARIUS, Monachus. TransacI SINECILIONES. Vide Smeriliones. * Singuliers, nostratibus, eadem no- tio inter Abbatem et Monachos Cras* SINERE, Dimittere. Serm. Gabr. Ba- tione. Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. senses ann. 1351 : Sed quia dictus lavanrel. fer. 6. hebdomad. 4. Quadrag.: Quod reg. Franc, pag. 396. art. 6 : Que toutes darius tenetur lavare bis in qualibet sepcum Erupides (Euripides) interrogaret preventions et enquestes commancees con- timana raubam conventus et SingularioSocratem, cur Xantippem uxorem suarn tre lesdis consuls et les autres habitans rum de eodern ac familiss eorumdem, etc. litigiosam... non Sineret? et Singuliers de ladicte ville (de Ville- Nisi sit pro Singularis, quod non dis1 SINESGALCUS. Vide Senescalcus. neuve), etc. Occurrit rursum ibid. pag. plicet. SINGILIONES DALMATENSES, inter ves- 480. art. 13. pag. 619. et pag. 706. art. SINGULATOR, 'In-nav^i;, y.i\f\s , in tes recensentur in EpistolaGallieni apud 17. Charta ann. 1407. in Reg. 161. Gloss. Gr. Lat. ubi Salmasius SingulaTrebellium Pollionem in 30. Tyrannis : Chartoph. reg. ch. 290 : Nos bien amez torem exponit equitem, qui solo ac singuSiytUioves, in Testamento S. Gregorii les consulz, Singuliers, manans et ha- lari equo vehit, quern (xovaTopa vocasse Nazianzeni dici putantur : crr^apta p. bitans de nostre bonne ville de Montpel- Hesychium putat : "Imto? xa\ iTmacrnq;, uoXXia y.CTiyiM.itbvaa. Ita quidam codices lier, etc. xa\ sISo? veto;, xa\ jxovaTwp. G10SS8S IsiMSS. prseferre, pro o-syiUtov, uti aliquot SINGULARIS, dictus Aper, Grsecis ^6- dori : Aureax, equus solitarius. Vide editi habent, scribunt Baronius ann. vto;, quod delectetur splitudine, vel quod eumdem Salmasium ad Vopiscum, et 389. n. 31. et Casaubonus ad Pollionem, solus et Singularis primis duobus annis supra Simplus. Occurrit prasterea vox ubi sententiam suam de ejusmodi sin- vagetur, nostris Sanglier. Ita Cujacius monator, in Gloss. Grsec. Lat. ubi expoprodit. ad lib. 1. de Feud, et Fullerus lib. 6. ilionibusCingillus.Hunc consule. si lu- Miscellaneorum sacrorum cap. 6. [ot [>.o- nitur a/i^avTTJpj sed videtur legendum monitor. et. Vide 5B~ Salmasius vero Singiliones, vel v8i%o\, TOOV a-'jwv, apud Nicetam Choniat. SINGULIZARE. Alcuinus in Prsefat. ad potius Sigillones, ut scribendum esse in Andronico lib. 2. n. 2.] Odilo lib. 2. lib. de 7. Artibus : Quapropler ppere Dei censet, interpretatur vestes Sigillatas, id Vitse S. Odonis Cluniac. Abbat. lib. 2 : Singulizato, magnificse necessaria definiest, signis yel flguris ornatas. Vide Si- Ecce immanissimus Singularis de sylva tions conclusse. sunt, etc. [Vide supra Singillus 2. Alii vestes esse yolunt ex sim- egressus,.etc. Vita S. Deicoli Abb. n. 24: gulare.] 1 SINGULOGISTICUS, Claustra Singuplici panno, sea non duplicate, ut supra Cum multi optimatum, venatu nobili, Singular em maximum insequerentur. logistica, ubi singuli monachi singulaobservavimus in Sigillio. Porcus Singularis. Tabularium Monas- tim degunt. Poema 198. inter Alcuini I. SINGLARE. Vide Singularis. * 2. SINGLARE, a Gallico Sangler, terii S. Savini Levitanensis apud Mar- poem. : Constringere, firmare. Comput. ann. cam : Concedimus etiam in ipsa valle, ut Quaeritur hie verum per Singulogistica sacrum 1364. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. si quis Porcum Singularem, sive cervum Claustra modis variis famine pacifico. pag. 263. col. 2 : Solvit Bernardo Salelle venando ceperit, quartam sive spadlarem fusterio, gui cum Jacobo Ruffi fusterio, S. Savino persolvat. Fera Singularis. Pe| SINGULTINUS, Lacrymosus. Vita S. fuerunt ad reparandum cadaffalia qua- trus Chrysologus serm. 127 : Singularis Macarii torn. 1. April, pag. 881: Deo patuor ad canale, datum sibi ad pretium fera, usque dum capiat prsedam, fremit stori summo commendavit Singultinis orafactum, et pro singulis fusteisadSinglan- ore, dentibus frendit, etc. Ita fera Singu- tionibus. dum dicta cadaffalia. laris, apud Hariulfum lib. 3. cap. 21. * SINGULTIZARE, Singultire , Gall. 1 SINGLEWOMAN, Anglis, Virgo vel Willelmum Malmesbur. pag. 3. et in Sanglotter. Vita S. Catharinae Senens. mulier innupta, a Single, sola et Wo- Chronico Fontanell. pag. 187. ubi de torn. 3. April, pag. 903 : Talia vel similia man, mulier. Charta apud Madox in morte Karlomanni. Aper ferus Singula- verba Sinqultizans vix protulit. Formal. Anglic, pag. 392 : Isabella Bri- ris, apud Cogitosum in Vita S. Brigidse SINGULTUOSUS , Singultans, lacryJtelys de London Singlewoman salutem in Virg. cap. 4. n. 21. et in alia ejusdem mosus. Libel, supplex ad Ludov. reg. Domino, etc. Brlgidee Vita cap. 16. n.22. 102. Singula- Franc, ex Cod. reg. 8407. 2. 2. fol.34. v: ^ S I N G N A . [ Singna, Gencure. ris ferus, [in Psalrao 79. 14.] in Vita S. Proinde magniftcentiarn vestram, serenis(Gloss. Lat. Gall. Bibl. Insul. E. 36, Pachomii cap. 16. apud Petrum Damian. sime princeps, adjuramus per viscera Jesu lib. 3. Epist. 10. Willelmum Abbatem Christi, quantum possumus, voce Singulxve s.)] T SINGNARE, SINGNUM, pro Signare et Metensem Ep. 1. Joan. Sarisberiensem tuosa et lacrimabili supplicantes, etc. SinSignum. Charta ann. 1421. ex Tabul. p. Ep. 167. S. Bernardum Ep. 240. in qultuosus gemitus, in Chron. Turon. torn. de Flamarens : Et manu mea propria Vita S. Rigoberti Archiep. Remens. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 53. Vide scripsi et grossavi et Singno meo consueto cap. 2. n. 7. etc. Vide Capitulare de Vil- Singultinus. Singnavi. lis cap. 40. * SINGULUS, Unusquisque, Gall. Cha1'SINGULA, f. pro Cingula, vel Sigla, SINGLARE, Eadem notione. Gaufre- cun. Charta ann. 1257. in Chartul. eccl. Vexilli pars extrema. Gesta Consulum dus Malaterra lib. 2. cap. 40 : Aprum Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 233. v: Andegav. cap. 6. num. 13 : Interdum mir& enormitatis, quern Singlare dicunt, Recognovit se tenere a domino Guidons (Gaufridus) perfidos aggressus est illos movit. episcopo Lingonensi quinquaginta jorna(Danos) ut vexilli Regis Singulas in ore | SENGLARIS PORGUS, Eodem signi-lia terras arabilis Singulum jornale Danorum volitare faceret, etc. ficatu , in Charta ann. 1399. ex Ta- pro duobus denariis. I1. SINGULARS, Sequestrare. Acta S. bular. S. Victoris Massil. : Tibi licenj SINIMUM, an Cinnamomum, Gall.

494

SIN

SIN

SIN

s'a, et <7uuytv. Gloss, vett. : Sinju- sive cujuscumque generis hominibus ad Canelle ? Litterse Ricardi II. Reg. Angl. ann. 1380. apud Rymer. torn. 7. col. giare, copulare, conjugare, confederare. hanc dominattonem pertinentibus, quse 233: Quinque balas Sinimi, unam pipam 1 SINKELLUS, pro Syncellus. Vide in suis temporibus jura et optimas consuetupulveris salvistri, et quinque balas hac voce. Vita S. Leucii Episc. torn. I. dines habuisse probane potuerint. busti. Januarii pag. 673: Joannis Tranensis, SINOSITAS. Bromptonus: Ad Septo1SININUS, Caementitius, ut videtur. Sipontini atque Garganensis Archiepis- niam deducitur, quss temporibus BritoChronic. Farfense apud Murator. torn. copi, necnon pontificalis et augustalis num Paladur vocabatur, et a Cassibeliano 2. part. 2. col. 525 : Et recepit ab eis cur- Sinkelli. Rege ssdificata, magnas Sinositatis erat tem et domum cum puteo aquie vivas, et SINNICHIUM,Umbella acuminata. Re- civitas. Leg. forte famositatis, vel smuomajori cripta, post earn Sinino opere coo- latip de Traslatione S. Gregorii Nazian- sitatis. perta, sicut a pariete antiquo circumdata zeni: Ante Patriarchalem Lateranensem * SINSCALCUS, Vox ratione versus conerat Crux Basilicas Vaticanae cum Cono- tracta, pro Senescaleus. Locus est in Lavidebatur. ^ SINIRE. [Finire ; terminare ; ces- poeo, quod Sinnichium vocant. Ubi consu- vandarius. 0 lendus Papebrochius. sare. DIEF.] SINSENIER, vox Gallica, Umbracu1 SINISGALCUS, SINISCALIS, apud Mar** SINOGUS pro Synochus, quod vide, l u m , ;quo tegitur pyxis Eucharistica ten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 67. Mu- Febris continens. Reinard. Vulp. lib. 1. supra altare suspensa. Inventar. S. Carator. torn. 15. col. 346. et Lobinell. torn. vers. 1113: pellae Paris, ann. 1376. ex Bibl. reg. : 2. Hist. Britan. col. 337. pro Senescalcus. Item una coopertura ad flares lilii de broCredere nolebat collum veniente securi, deria, quss dicitur de Sinsenier, quss est Vide in hac voce. Et pejor Sinoco visa securis erat. SINISTA. Vide Sinistus. supra cyborium ad majus altare, ubi Cor| SINISTERITAS, Infelicitas, sinistra SINODOCHIUM, SYNODOCHIUM, in Syn- pus Domini est repositum. fortuna, perversitas.Sidonius lib. 1. Ep. odo Ticin. ann. 850. cap. 15. 16. in ISINSIPIUM, Sinciput. Vita MS. S. 5 : Ilicet, et si secus quaspiam, sub ope Chron. S. Sophise Benev. pag. 608. etc. Castoris Aptensis Episc. : Beatus Castor tamen Dei ordiar a secundis ; quibus pri- [Praeceptum Caroli M. ann. 773. apud amplum scapulare in summitate brevis mordiis majores nostri etiam Sinisterita- Marten, torn. I. Ampl. Collect, col. 38 : perticellas ligavit, et ultra humanum motum suarum relationes evolvere auspica- Insuper adjungimus ad prsefatum locum dum calidis appropinquans clibanum debantur. Vita Job. Clerici pag. 94: Hsec Sinodochium ilium inter Padum et Tici- tersit, omnibus qui aderant mirantibus posteritas quidem nostra videbit, sed et num, quod est in honore S. Marias cons- quod nee capillus in Sinsipio, nee pilus tantam judiciorum Sinisteritatem non tructum.] Chronicon Farfense : CumMo- adustus videretur in areto (leg. arido) paucijam mirati swnf.Expositio symboli nasteriis, cellulis, Synodochiis, Ecclesiis, panno. in Liturg. Gall. pag. 341 : Ideo ad dexte- etc. Charta Romualdi Ducis Beneventa\ SINSTER. Petrus Damianus Ep. 9. ram Patris Filius dicitur ; quia in eo nulla norum in Chronico S. Sophise Benevent : edit. 1610. pag. 17: Plerique Pontificatus Sinisteritas invenitur.Cum enim in Scrip- Ut neque a Monasterio subdatur, neque jura non deserunt, et de Sinstris sunt. turis sacris semper quod dexterum est, Synodochio defendatur. Occurrit prsete- Forte pro Sinistris. Vide Sinistus. ad meliora; quod sinistrum, ad deteriora rea in Chartis Ludovici Pii in Vita Al* SINTA, Zona, cingulum. Inventar. pertineat: idcirco in Deo dextera, id est drici Episcopi Cenom. num. 11. apud ann. 1419. ex Tabular. Montisol. : Unam bona sunt: ubi sinistra, id est mala pos- Ppntium de Larazio de Excidio Salva- capellam albam,... cum alba, stola, manisumus suspicare. Sinisterius versari, in niensis monasterii num. 4. in Actis pulo, zona sive Sinta vermelha, etc. Idem leg. 2. tit. 27. lib. 9. ad Leg. Jul. repet. Episcopor. Cenoman. pag. 111. 127. 147. forte sonat vox Gallica Sant, in Charta Atque forte ita legendum in Vita MS. ann. 1318. ex Reg. 61. Chartoph. reg. Cod. Theod. SINISTERIUS, Gloss. Lat. Gall. : Sinis- Magnobodi Episc. Andeg. cap. 41: In ch. 453 : Lidis maires et eskevins se terius, Senestre, potier. [Vide Sinisleri- quo etiam Syntochia atque brephotofla douloient que nostre viscouens avoit construxit. Nisi legatur ptochia. prins un Sant, une lampe, etc. Vide Sinlas.] SENODOCHIUM, in Capitul. 6. ann. 819. | SINISTIMUS, Sinister. Vide Dexti- cap. 5. Vide Baluzium ad Capit. pag. tatus. SINTATUS, Cinctus, ab Occitanico | mus. 1080. [Epist. Caroli M. ad Pipinum fl- Sintat, vel Cintat, Gall. Ceint. Vetus Ce_1 1. SINISTRARE, Adversari. Chron. lium apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. remoniale MS. B. M. Deauratse ToloRichardi de S. Germano apud Murator. 112 : Pervenit ad aures dementias nostrss, san. : Et quilibet istorum (Monachorum) torn. 7. col. 971: Eo anno Fridericus Ro- quod aliqui duces,.... et ceteri per singula debent portare unum amictum Sintatum, manorum Imperator cum ingenti Cruce- territoria habitantes ac discurrentes, et unas manutergias in collo per modum signatorum exercitu Hierosolymam pe- mansionatica et paravereda accipiant non stole. tens, Sinistrante fortuna, in quodam flu- solum de liberis hominibus, sed etiam de 1 SINTEX, Bairo?, in Gloss. Lat. Gr. mine moritur. Acta S. Constantini Reg. ecclesiis Dei, monasteriorum videlicet vi- Sentis emendat Cujacius : alii Sandix. Monachi torn. 2. Mart. pag. 64 : Sed ecce rorum et puellarum, et Senodochiorum. Vide Batus 3. Sinistrante fortuna moritur Regina. Ex quibus facile colligitur Synodochia SINTHIGIA, Pactum, conventio. Hesy2. SINISTRARE, Ad sinistram comi- ssepissime nuncupari Obedientias a ma- chlUS : Suv0ecr:at , cruvSyjxoct. S'JvOeaiawv , IVTO^WV, cruvOvpcwv. Gregorius M. lib. 1. tari; ut dextrare, ad dextram. Radulfus jori monasterio dependentes.] Epist. 30 : Sicut peccata mea merebantur, j SINODOXUS, Pauper, qui in Synodode Diceto ann. 1193 : Dextravit Archiepiscopwn Londoniensis Episcopus, Sinistra- chio nutritur. Gloss, ad calcem Collect. non Romanorum, sed Longobardorum vit Wintoniensis, et sic in sede sua solen- Canonum ex Bibl. DD. Chauvelin Reg. Episcopus factus sum, quorum Sinthiciss Sigillorum Custodis : Sinodoxis, pauperi- spathas sunt, et gratia poena. Ubi Jameniter collocatus est. sius monet in MSS. haberi Synthicise : * SINISTRUM, Mai urn, damnum, in- bus Ecclesias. Vide Synodicus. commodum. Instr. ann. 1384. inter Pro| SINOPIS, Color viridis, Galli in tes-ita ut vox a Graecia videatur deducta. bat, torn. 3. Hist. Nem. pag. 75. col. 1: seris armariis vocant Sinople. Vita S. [Pachymeres lib. 3. cap^. 10: "Opxoi; 5' Ceperunt l$gna, fenum, utencilia et Willelmi torn. 6. Maii pag. 817: Qui aha multa a civibus villas regias Nemausi, enim solebat paulo ante in palatiis de- TOU, etc. Utitur rursus lib. 1. cap. 22.] et interdum sine solucione, absque eo gere, auro radiantibus ac depictis Sino- Graeci etiam nuperi vocem Tuv6r)xapy)?, quod propter ea aliquis civis dictse villse pide. pro eo, qui cum altero pactum init ad quicquam facti aut alias Sinistrum fece% In tesseris quidem armariis, alio- alium opprimendum, usurparunt.Acclarint... Bonum vultum eis fecerunt, absque quin est Color ruber, ut in Vita Caroli mationes Populares in Concilio Consaliqua violations aut alio Sinistro. Nos- M. jussu Frider. imper. scripta xn. tantinopolitano sub Menna act. 5 : "Egw tris Senestrement, sinistre , malefice, ssec. : Erat in eadem basilica in margine PX TOV ffuvO'/iocapriv, e^co (3aX TOV ^ocSopov. vulgo d'une facon desavantageuse, mal. coronas.... Sinopide scriptum, quis autor Mox : (jieTa uoO IcrT'l xa\ cruvOrjxt^Et TOU? Lit. remiss, ann. 1404.in Reg. 159. Char- esset ejusdem templi, cujus in extremo luiary-oTrouc. [Vide Gloss, mediae Graecit. toph. reg. ch. 175: Le suppliant oy ledit versu legebatur, Karolus princeps. in SuvBYixapto? et SuvO^xv).] Robin, qui parloit de lui Senestrement en SINQUENUM, pro Cinquenum.Qumta. w SINTICHIA apud Arnold, de S. Emle blasmant. Vide Sinistrare 1. pars, Gall. Cinquieme. Charta ann. 1408. meram. lib. 1. cap. 17 : Omnes Sintichias 1 SINISTUS, Ammianus lib. 28. cap. 5 : torn. 9. Ordinat. reg. Franc, pag. 395: venenosas qui non observaverit procul Sacerdos apud Burgundios omnium ma- Census, servicia, tachias, Sinquena, quar- dubio vitas, periculum incurrit, etc. Suvximus vocatur Sinistus : et est perpetuus, tones, etc. Vide Cinquenium. Tuyia, Conventio. obnoxius discriminibus nullis in Reges. ] SINORDI, Servientium genus. Charta f SINTHOMA, pro Symptoma, a Gr. Vide Sinster. [** Grimm. Antiq. Jur. Annonis Archiep. Colon, ann. 1057. apud crO[j.7iTwiJLa, Gall. Symptome, vox MedicoGerm. pag. 267. Myth. Germ. pag. 58.] Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. rum. Statutum Johannis Reg. Franc. 1 SINJUGARE , Conjugare , Sinjugia, 447: Illud quoque firma ratione consti- ann. 1352. torn. 2. Ordinat. pag. 609 : Copula, in Gemma. Utrumque a Graeco tuens, ut liberis vel Sinordis venatoribus, Statuimus et ordinamus, quod nullus cu-

SIP
juscumque sexus, vel condicionis existat, pilulas laxativas,clisteria qualiacumque propter timorem mortis, ex fluxu vel malis Sinthomatibus prsegravativis,... consulat ministrareve' audeat medicinam. Vide Symptoma. 1 SINTRALIA. Chartul. Eccl. Auxit. cap. 136 : Dederunt tertiam partem decirnationis ecclesiae S. Georgii juxta Bazianum et Sintralia ejusdem pro ea. Rursum cap. 143 : Medium partem ecclesise d'Antaiag... huic ecclesies B. Petri de Vico de cetera possidendam et Sintralia ejusdem ecclesise pro se et suis successoribus manumisit. Utrobique pro Cintralia, vel Centralia, ut habeturin eodem Chartul. cap. 114. quod supra suo loco videre est: ubi minus recte Censualia legendum esse ppinati sumus; probabilius hac yoce significari videtur certus loci ambitus intra quern constructse erant memoratae ecclesiae. 1 SINU, Mortarium, in Gloss, ad Doctr. Alexandri de Villa Dei. * SINUA, SINUAEE, pro Sonia fortassis et Soniare, saltern eodem intellectu. Vide in Sunnis. Charta Phil, comit. Fland. pro libert. Brug. castell.ex Cam. Comput. Insul. : Ubicumque incoeperint, totum perequitabunt, nisi Sinuam, aut prse comite aut prse segritudine, monstraverint Homines de Wlpia sive de Caedslandt submoniti, poterunt se ipsos Sinuare, prsestito juramento ad diem placiti ad quern citius prse mari venire poterunt. * SINUAMEN, Motus flexuosus. Vita S. Walth. torn. 1. Aug. pag. 266. col. 2 : Postqnam abbas de illo (equo) descenderet, et puer ad stabulum vel ad adaquandum ilium ducturus ascenderet, ila se fremitu , varioque Sinuamine membrorum agitabat, etc. SINUARE, pro Insinuare, Suadendo in animum infundere.Ordoantiq.Episc. Mediol. apud Murator. Script, vol. I. part. 2. pag. 230 :

SIR
jjc SIPARIUM, [Gibus ; precium cantoris. DlEF.J SIPESSOCNA. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 6: Comitatus (in Anglia) in centurias et Sipessocna distinguuntur. Membranae veteres de tempore Henrici II. Sipesoca dictum, quod Hundredus hpdie, decent apud Somnerum , qui s i t h e s - s o c n a vel s i r e s - s o c a , ex Saxonico legendum contendit. [_** S i b e s - s o c n a in edit. Thorpii quern vide.] SIPHAC, vox Arabica, Medicis mediae setatis familiaris, pro Peritonio, seu panniculo tenuissimo, qui statim sub musculis reperitur, cui musculus transversus jungitur. Alias Membrana. Constantinus Afric. lib. 5. de Morbor. curat. cap. 5 : Unde spatia inter intestina et pelliculam, quse Syphac dicitur, implentur. Ita lib. 6. c. 8. At Siphac scribitur lib. 5. c. 13. Utitur etiam Mundinus lib. de Anatomia, ut et Pseudo-Ovidius lib. 2. de Vetula, ubi de Semiviris :

SIR

495

tus. Mirac. S. Germ. Autiss. torn. 7. Jul. pag. 295. col. 1 : Per totam enim Eboraci Siriam, excepta Dunelmensi congregatione, nee monachus nee monachorum locus aliquis in illis diebus facile valuit reperiri. Contigit autem eodem tempore, ut vicecomes Eboracensis, etc. Vide Scyra. SIRIATICUS TURGOR. Baldricus Noviomensis in Chron. lib. 2. cap. 63 : Siriatico turgore infiatus. [;;:":;: lib. 1. cap. 94. edit, noviss. Vide ibi pag. 472. ubi dpctissimus editor Siriaticum turgorem dictum vult pro turgore simili Syrorum, citans locum Frontonis.ab Angelo Maio nuper reperti hunc : Corruptissimi vero omnium Syriatici milites, seditiosi, contumaces, quern de Romanis militibus qui tune in exercitu Syriatico erant, intelligendum esse.monuit Furlanettus. Forte Siriaticus turgor a Sirio Stella, idem qui canicularis, rabiosus ; nisi malis sequi Cangium.] Id est, qui, quod Dominus nuncupetur et compelletur inflatur ac turget, a voce Gallica Sire, qua donaSive quibus solitis lhalamos violare pudicos bantur magnates, et generatim, qui miDeprensis in adulterio genitalia membra Iracunda manus sponsi violenter adcmit ; litari dignitate gaudebant, cum caeteri Sive quibus ruptura sipliac ita magnificari roprio nomine indigitarentur, ut fuere Coepisset, quod non prohiberet in ostea casum cutiferi ; et qui nondum militarem orIntestinorum, etc. dinem consecuti fuerant. Epitaphium SIPHARIUM. [Panis qui datur pu- Abbatissae S. Scholasticae Barensis ann. gili. 1308. apud Antonium Beatillum lib. 3. | SIPHONES, Sunt proprie canales, vel Histor. Barens. : fistulae, quae concepto spiritu aquam vel Filia virgo fuit hsec quondam Sire Joannis, alium liquorem emittunt. Memorantur Deque tuis Dominis Miles Casamassima, magnus. in re bellica inter armamenta nautica militaria. Ignem cum fragore et yipEpiscopos Abbatesque hocce tilentia adversus hostes et eprum nayigia tulo insignitos fuisse docent Charta verevomebant. Leo Imper. in Tacticis : nacula ann. 1255. in Chartular. Meldens.: Multse molitiones a veteribus repertse A son tres chier seigneur I'Evesque de sunt, ut ignis cum tonitru et fumo ignito Miaux , Mahui Sires de Montmiral et per Siphones emissus naves incender&t. Doysi, salut et amor. Sires je vos faz a H33C post Carol, de Aquino in Lexico savoir et vos temoig que, etc. Et Epist. milit. Aelidis Comitissae Blesensis ad Stephaf SIPHORUS, Genus textilis. Anasta- num Abbatem Majoris Monaster. ex sius in Nicplao PP. : In ciborio Constan- Tabular, ejusdem : Sire je vos pri et tinianse basilicas optimos de Siphoris et de requier tant comme je puis , etc. Plufundato pannos appendit. Quidam Syro- ries ibi. Munera ne capias, quse captans quam sit iniquus, phoris legunt, byssumque ex Syria inDe primaeva vocis Sire origine yarias Vigenlesimo quinto psalmo Sinuatur. terpretantur : nonnulli Serophoris ; alii sunt scriptorum sententiae. Quidam denique Setophoris. enim a Graeco x^pto;, seu ut Byzantini SINUM, Vas in quo butyrum conficitur. j SIPIA, pro Sepia, piscis species, Gal- efferebant , xupo? et %upt? , deducunt : Gloss. Isid. Vide Sium. lis Seche. Chron.Farfense apud Murator. quam postremam vocem virorum illusSINUS. Vide in Limbus 1. SIGN, Oriens, quod mons Sion versus torn. 2. part. 2. col. 409 : In ipsum litus trium nominibus praepositam passim Orientem et in Oriente sit. Vetus Agri- marts ad annualiter reddendum censum observare est, et a quibusdam inferioris ce.Ua de Coperseto aetatis,idiotismiinsciis,in nomen mensor pag. 273 : Sequeris cursum ejua in Sipias nostra Adde Statuta denarios xn. perperam traductam non semel Cyrus, Massil. lib. legia Sion ; hoc est ab Oriente. Vide infra in et cap. 17.xx. 6. mus. Concil. CP. sub Flaviano Patr. act. Sium. SIPILLUS, Novacula, ^upov, in Gloss. 7 : 'Earl y*P 6 wp'S MeXtcpOoyyo?, xa\ 6 * SIOU, Vox irrisionis apud nostrates, Lat. Gr. xypt; 'Iwgtavbc, y.al o xupt? 'loyXtavbo elSocujus vim non intelligo. An spectat ad * SIPUM, prosepujw, sebum, G&\\.Suif. TE? axpi6w?. Occurrit ibi pluries. Alii, ut vocem Sium infra, qua vasculum subti- Comput. fabricaeS. Lazari ^Eduens.ann. Nicolaus Fullerus lib. 1. Miscell. sacr. lissimis foraminibus ab imo fundo per- 1295. ex Cod. reg. 5529. B : Item pro Sipo cap. 11. et Stephanus Guichartus pag. foratum significatur ? Lit. remiss, ann. marrito, pro uncto, pro aceto, etc. Vide 944. ab Hebraeo etymon arcessunt. [Hic1397. in Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 305 : supra Seupum. kesius in Gramm'at. Theot. pag. 98. a Lequel Willot Renaudel par maniere de SIQUARE, pro Secare. Charta ann. Gothico Sihor, dommus, deducit. Hunc desrision et moquerie commenca a dire 1343. in Reg. 75. Chartoph. reg. ch. 605 : consule, uti etiam Junium in Gloss. Goces paroles, Siou Syou, par pluseurs fois Cum gentes dictse grangise et nonnulli thico v. Arman, et Schilterum in Gloss. apres les dessus nommez de la Fere, alii conductisii resecarent sive siquarent Teuton, pag. 58. lesquielx de la Fere vindrent aux dessus- blada, etc. Vide supra Sequare. Ex voce Sire, formata deinde etiam diz d'Achery en leur disant. Beaux seij 1. SIR A, o-avpa, TO alSoiov, 7t),exT^. ilia, qua vulgo nos invicem salutamus, gneurs, nous ne sommes rnie gens a qui Gloss. Lat. Gr. Monsieur, contracta ex Monseigneur, quo I'en doie dire Siou Syou apres nous ; car f 2. SIRA, pro Scyra. Vide in hac voce. titulo vulgo donabantur Militari digninous sommes cy venus pour besongner et Charta Henrici Reg. Angl. apud Madox tate insignes, cum caeteri, quantumvis faire ce que nous y avons a faire. Formul. Anglic, pag. 47: Cum libertate natalibus praeclaris editi, non nisi pro* SIPARE, Ponere ; unde Sipatio, posi- et quietantia de exercitibtis,... Siris, hun- prio nomine appellarentur, antequam tio. Stat. Sigismundi I. ann. 1523. inter dredis, etc. Militarem ordinem essent consecuti. Leg. Polon. torn. I. pag. 411: Ad SipanSIRASGULA, Vas aquarium, in Glossis Vox pprro Monsieur, sat nupera, nee nisi dum et faciendum granicies sive limites Isidori. [In Gloss. Sangerm. num. 501 : ultimis saeculis usurpata, tametsi in Charta ann. 1275. Sieur, pro Dominus, inter bona prsufata, et attentandum au- Soriscula, vasculum aquae.} diendumque ipsum actorem jurare cum %. SIRENES. [Pustulae manuum et pe- apud Thomasserium in Consuetud. Biturig. pag. 104. ut et in Charta Guillelmi testibus supra justa duclione et Sipalione dum. DIEF.] granicierum Faciet granicies sco^ SIRENEUS. [Dulcis ; periculosus. Archiepiscopi Dom. Parteniaci ann. 1292. et aliis in Regesto Castri Lidi in Andipulos Sipando et alia signa metalia fa- DIEF.] * SIRIA, ut Sira 2. Provincia, comita- bus : Monsor Robert Cuens de Dreux et ciendo.

496

SIR

SIR
2. SIRICA. Acta S. Memor. torn. 3. Sept. pag. 71. col. 1 : Et abierunt ad locum extensa retia in aqua trahentes, ambse partes Siricas ad littus pervenerunt: et invenerunt caput S. Memorii, etc. Mendum certe, fortassis pro Simul. SIRIGELLA, [Vestis sacra, a Sirico sic dicta.] Vetus Necrolog. Placentinum in Histor. Eccles. Placentin. torn. 2. pag. 138 : 7. Kl. Maii 1228. ob. Guido Petri Leonis Prsenestinus Episcopus, qui dedit huic Ecclesise planetam et Siricellam violatam, et pluviale rubeum, etc. Pag. 210. sub ann. 1253 : Dedit Sacristies unam planeiam, et unam dalmaticam, et unam Siricellam violatas, etc. * SIRICHUS, pro Sericus. Stat. ant. Florent. lib. 1. cap. 4. ex Cod. reg. 4621. fol. 14. v : Dominus potestas offerre debeat in ecclesia S. Johannis Baptists^ unum palium de Siricfio, valoris ad minus librarum xxv. Vide Siricus. 1. SIRICUM, Rubri colons pigmentum, ex quo librorum capita scribuntur. Ita Glossae Arabico-Lat. [Vide mox Siricus.] ^ 2. SIRICUM, [Sole : Ejusque sigillq cera rubea cum filo Sirici rubei et croci in pendenti sigillatum. (Chevalier, Inv. Archiv. delphin. n. 82. an. 1293.)] SIRICUS, pro Sericus, (j-/)pix6?. S. Valerianus de Bono disciplines : Quamvis autem Siryco pretioso corpus vestias , et niveo vellere membra componas, non sine macula diem transigis, si camini ardentis ora contigeris. Corippus lib. 4. n. 4 :
Syrica per cunctas pendebant vela columnas.

SIR
SIRNUMJUGIUS. Oharta Pontii Comitis Tolosani ann. 936. apud Catellum : Cum silvis et forestis, et cum omnibus finalibus et mercariis, et Sirnumjugiis, et cum hominibus et famulabus inde naturalibus, etc. 1 SIROCCUS, SIROCHUS, ab Italis Sirocco, Ventus, qui Latinis Euronothus, nostris Sudest, dicitur. Jac. Auriae Annal. Genuens. lib. 10. ad ann. 1283. apud Murator. torn. 6. cpl. 581 : Et quotidie apud Portum Veneris venire de facili poterant, quum quotidie esset ventus ad Levantem vel SirocAum.Rursumcol. 584: Quumque essemus cum dictis nostris galeis prope insulam dictarn Calvi per milHare circa unum, ventus ccepit esse fortis a Sirocco. V. Syrocus. * SIROGALUS, Cuniculus, f. pro Sirogrillus. Vide in hac voce. Charta Raym. comit. Tolos. pro incolis Buseti ann. 1241. in Reg. 198. Chartoph. reg. ch. 211 : Qui autem de node inventus fuerit furando Sirogalos cum fureto, etc. 1 SIROGRILLUS, Cuniculus, Gall. Lapin, olim Conil. Transact. Flprentii de Castellane domini de Masalguis cum hominibus ejusdem loci ann. 1438. ex Schedis Praes. de Mazaugues : Possint impune venari Sirogrillos cum canibus. -Statuta Arelat. MSS. art. 53 : Pro pallia et tunica domine cum pellibus Sirogrillorum, 111. sol. Vide Chirogryllus. 1 SIROMASTES, Hesychio, Species jaculi, hasta, lancea, a Graeco (rstpopaCTY]?- S. Hieronymus Epist.53:ie5ri enim Siromastem Phinees , austeritatem tielise, zelum Simeonis Chanan&i , Petri severitatem. Ubi respicit ad Numer. c. 25. v. 7. quo loco LXX. habent cretpofjKx(TTY);, Vulgata vero, Pugio. Vide Martinii Lexicon. SIROPHIUM , [Pallium virginale. DIEP.] TSIRI ut Sarpa. Vide in hac voce. SIRPA, 1 SIRVENS, SIR'VENTUS, ut supra Serviens. Vide in hac voce. Sirvens adarma, in Regesto Probus. Charta ann. 1139. inter Probat. torn. 2. novae Histor. Occitan. col. 39Q : Et in ipsos mansos habeo alberga et expleita, et quidquid ego facere voluero vel meo Sirvento prsedicto Azemaro, vel suis, et unusquisque de prxdictos mansos debent reddere mihi atque prsedicto Sirvento vel suis per unumquemque annum modium de sigile cumulus ad sextarium vicecomitissae, de prsedicto castro et meo jam dicto Servento vel suis debent reddere ad prgedictos mansos, etc. 1 SIRVENTAGIUM. Vide Serventagium. j SIRVENTALIS. Vide Feudum Sirventale in Feudum. SIRVENTIA, Idem quod servilium. Liber Chirographorum Absiae fol. 8 : Dederunt fratribus Absiae, quicquid habebant in supradictis donis, scilicet Sirventiam suam. [Idem fol. 134 : Rupturam et medietatem terragii, et decimam et Sirventiam. Antiquit. Bened. Pictav. MSS. torn. 3. pag. 526 : Dominus Hugo Airans miles facit homagium planum de Sirventia decimarum de Columberio. Occurrit ibidem pag. 528. 659. 660. 794. 796. 803. etc.] Tabul. Dalonensis Abbatiae fol. 12 : Et Sirventiam, quam habent de nobis in terris de Vernoil. Et fol. 50 : Concedimus omnem Sirventiam et bailiam de Stephano Piace fratribus suis, si acquirere potuerint. Occurrit ibi non semel. Vide Serventagium et Servientia. 1 SIRVENTARIA, Eodem intellectu. Regest. Mandat. fol. 77 : Humbertus Raymundi capit ibi taschiam, et non debet

de Mont-fort, observe : quse quidem vox occurrit pluries fol. 53. Cur vero vox Monsieur, nominibus appellativis filiorum principum postponeretur, videndus Tillius. !: ~ Nostris Sire, idem atque Dominus ; hinc Deo tribuitur a Joinvilla in S. Ludoy. edit. reg. pag. 87. et a Villeharduino paragr. 1 : Et nostre Sires fist maint miracles por lui. Hinc --: Quilibet dominii alicujus possessor utriusque sexus , Sire appellabatur. Charta ann. 1292. in Lib. nig. 2. S. Vulfr. Abbavil. fol. 139. v : Je Jehane, dame de Fontaines seur Soume, le vente devant dite, en le fourme et en le maniere que devant est dit et expresse, voeil, gre, otri et conferme comme Sires. Sed haec appcllatio potissimum iis attributa, qui militari dignitate erant illustres, quse ipsis alias adeo propria erat, ut etiam a patribus tribueretur filiis suis, qui militarem ordinem obtinuerant : quod observavimus supra in Dominus 11. s Posteriori bus vero seeculis appellati Sires, Franciae thesaurarii. Lit. remiss. ann. 1461. in Reg. 198. Chartoph. reg. ch. 163 : Pion Pischart.... ay ant oy dire que les nopces de maistre Jean Berart, fils de Sire Pierre Berarl , tresorier de France, etc. * Honoris et reverentiae gratia usurpata quoque haec vox. Hinc presbyteris est concessa et a filiis erga parentes suos adhibita. Lit. remiss, ann. 1460. in Reg. 192. ch. 45 : Icellui Gaugiot dist au suppliant bien haultement, voir Sire ; et icellui suppliant lui respondit, voir dame ; je ne suis pas prestre, parquoy on me doit appeller Sire. Alias ann. 1468. in Reg. 197. ch. 17 : Une sienne fille (du suppliant) lui dit, Sire, le porceau de mon oncle Vidal est en nostre orge. Pro Socero et vitrico etiam occurrit. Lit. remiss. ann. 1396. in Reg. 149. ch. 297 : Perrin Chippot de la ville de Basso s'en ala a la taverne avec Perrin le Maronnat son Sire.... Le prevost et le maire dudit lieu vindrent parler a eulx, et demanderent audit Maronnat s'il se plaignoit point dudit exposant son gendre. Aliae ann. 1387. in Reg. 130. ch. 280 : L'exposant fu conseilliez d'aler a son parastre ou grant Sir.e. Alias ann. 1402. in Reg. 157. ch. 259 : Jehan de Poiz, fils de ladite Marie ..... dist audit Raoulin son Sire, que sa mere n'iroit point demourer avecques lui. Vide supra Senior. * Contumeliae quoque vox fuit, cum addito tamen, apud Picardos ; Sires horns quippe et Beau Sire, virum, cujus uxor moschatur, significavit. Lit. remiss, ann. 1388. in Reg. 133. ch. 106 : Lequel Thomas, qui estoit Picart,.... se prist a courcier de ce que ledit de Chastillon contrefaisoit son langage, et I'appella, pour lui faire desplaisir, Sires horns, en lui disant, que c' estoit a dire en langage de leur pays, coux. Alias ..ann. 1450. in Reg. 143. ch. 143 : Le suppliant dist a icellui Martin par doulceur : B_eaii-~sire, vous avez tort de prandre noise pour autruy ..... Alors ledit Martin respondit. . . qu'il n'estoit Sire, et qu'il ne savoit se ledit suppliant I'estoit:laquelle parole de Sire lui fut a moult grant desplaisance, ..... pour ce que en laditte ville (de Ham) qui appelle ung Beau sire, est autant comme de I'appeler jl. SIRICA, Pannus sericus. Vita B. .Augustini novelli torn. 4. Maii pag. 622: Dixit etiam in sua supradicta ecclesia habere in Sirica pictum dictum Beatum. Vide Siricus.

[** Vers. 208. ubi Bekkerus legit serica.] Anastasius in S.Zacharia PP. pag. 78 : Pendentia vela inter columnas ex psilleis Sericis fecit. Idem Scriptor in Hadriano pag. 109 : Vela Syrica numero quinquaginta septem. Adde pag. 110. 111. etc. [Amelius in Ord. Romano cap. 76 : Et super illam (tobaleam) ornatam de Sirico, etc.] Matth. Silvaticus : Siricum Romanum, id est, Siricum, vel seta Romana. Ita Siricus pro sericus perpetuo scribi in veteribuscodd.Paulini annotat Juretus ad lib. 1. de Vita S. Martini. Sed quod interdum Syricus, pro Siricus scribitur, id vitium scriptorum est: cum, ut ait Isidorus lib. 19. cap. 17. aliud sit sericurn, aliud Syricum.Nam sericum lana est, quam Seres mittunt : Syricum vero pigmentum, quod Phoanices in Rubri marts littoribus colligunt. Incertum porro, an de posteriori intelligi debeat Lex Alaman, tit. 59. 7 : Si autem ex ipsa plaga cervella exierit, sicut solet contingere, ut medicus cum medicamento aut Sirico stupavit, et postea sanavit, etc. Ibi enim Siricum licet interpretari lineum tomentum, quod vulgo Charpie dicimus. SIRICUS, Delicatus, vel opulentus, qui vestibus Sericis utitur, seu gravalur, ut habet vetus Interpres Juvenalis Sat. 6. Auctor Hist. Appollonii Tyrii : 0 juvenis Sirice ! qui amore tuse carnis ductus cito animam amisisti. Serici enim usus rarus adeo primitus fuit, ut penes solos ditiores et delicatiores esset: et Galenus lib. 13. Meth. scribat sua tempestate, sub ditione Romana, in magnis civitatibus penes solas mulieres opulentas inveniri potuisse. * SIRIMPIA, Rubentium pusularum species, apud Isidor. lib. 4. Origin, cap. 8. Vide supra Senespio. ^ SIRINA, [Cauda vestis, flmbria. DIEP.] SIRIONES, Vermiculi, qui oriuntur in dentibus, Matthaeo Silvatico. [Gallis Sirens.]

SIS

SIS

SIT

497

aliud domino Comiti nisi Sirventariam. * SISIA, idem quod Assisia, Tributi vel quaternum , quando facient suum Vide in Servientia. impositio et exactio. Charta ann. 1353. principium sive queestionem. Vide Sex1SIRUPPUS, Jusculum medicum, Gall. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. ternus. | SISTERTIUM, perperam pro SisteSyrop, pro Syrupus. Vide in hac voce. 230 : Quod quselibet communitas, pro Ordinal. Humbert! II. ann. 1340. torn. 2. prsemissis exsolvendis, possit sibi facers rium, in Chartul. S. Vandreg. torn. 1. 1 SISTILLAGIUM, pro Sextellagium, ni Hist. Dalph. pag. 405. col. 2 : Item, quod indicem et indicere fogagium, impositiores medecinas, Siruppos et alia qusslibet nem, Sisiam seu aliam exaclionem. Vide fallor. Vide Sextariaticum. Charta Rogeri dom. de Roseto ann. 1210. ex Taordinanda per dictum physicum fieri Sisa. debere, facial (apothecarius) ad provi* SISIMBRIUM vnulli balsamitam va- bul. S. Medardi Suessionens.: Prsedicta sionem et cum notitia et prsesentia dicti cant, alii mentam aqualicam. Glossar. vero ecclesia singulis annis in teloneo et physici. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. Sistillagio nostro Montis Cornuti 28. libras Laudunenses pacifice percipiet. f SYRUPPUS, in Statutis Avenion. lib. reg. 6959. 1. rubr. 21. art. 9. pag. 84. * SISTORIORA, Modus agri, idem quod f SISINNUS, pro Cincinnus. Vita S. 1 SIRDRGIA, SIRURGIGA, pro Chirur- Amalbergae torn. 3. Jul. pag. 100 : Com- Sextarata, in Charta ann. 1122. torn. 10. gia. Leges Palat. Jacobi II. Eeg. Majo- pletaque oralione, arrepto ferro Sisinnos Collect. Venet. edit, cui titulus : Raccolta d'Opuscoli scient. et filolog. ric. inter Acta SS. torn. 3. Jun. pag. capitis sui totondit. XXXII : Quia medicinam duas partes ha| SISISMA, Asthma. Acta S. Francisci I. SISTORIUM, pro Consistorium. Wibere incognitum non est, quarum una de Paula torn. 1. April, pag. 179 : Habe- tikindus lib. 2. cap. 1. Gestor. Saxon.: Physica, alia Sirurgica vocatur, etc. Duo bat filiam.... Sisisma, id est asthma ha- Congregati in Sistorio basilicas Magni Cain Sirurgia experti in noslra habeamus bentem. roli cohserenti. Editio Reineccii habet curia. Hinc j SISIT, pro Saisierit, Apprehenderit, Xysto. [** Pertz. Sixto.] 1 SIRURGICUS, pro Chirurgus , ibid, in Addit. ad Leg. Alamann. cap. 22 : Si * 2. SISTORIUM, pro Storium, idem pag. vin. in Instrum. ann. 1371. apud quis alterius ingenuam de crimina seu quod Storea, ut recte suspicantur docti Lobinell. t. 2. Hist. Britan. col. 567. et stria aut herbaria Sisit et earn priserit, Editores ad Acta B. Joan. Firm. torn. alibi. etc. Vide Saisire. [ Al. sistit.] 2. Aug. pag. 462. col. 2 : Lectum existens * Ita nostris Sirreurgie et Sirreugien, T SISMA, pro Schisma, in Vita B. Jo- in monte numquam habuit alium, nisi pro Chirurgie et Chirurgien, in Lit. ann. hannis Taussiani Episc. torn. 5. Julii super terram vel lapides habens tabulas, et super tabulas Sistoria, ursi corium 1362. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. pag. 791. 603. Scirurgien, in Cb. ann. 1504. in | SISMUSILUS. Vide Cisimus. album, etc. Rursum ibid. pag. 467. col. Ghartul. Latiniac. fol. 60. Hinc Sirur* SISMUSINUS, Vestis certis pellibus 1 : Semel, ipso in cella meditante de Dogier, fomenta, quae Sirurgies dicuntur munita, in Capitul. ann. 808. torn. 5. mino, et aliqualiter jacente super Sistoin Stat. ann. 1312. torn. 1. earumd. Or- Collect. Histor. Franc, pag. 679. ubi rium ursi, etc. Vide Storia 1. dinat. pag. 512. art. 1. adhibere. Lit. Rhenanus habet, Sismusilus. Locus est | SISURNA, Vulgaris stragula, vel turemiss, ann. 1395. in Reg. 148. Char- in Cisimus. Vide supra Cisinus. nica ex pellibus. Ammian. lib. 16. de top h. reg. ch. 6 : Jehannot Musnier se | SISPES, Sospes, sanus. Gloss. Isi-Juliano : Nocte dimidiata semper exurfist Sirurgier et appareillier par aucuns dori. gens, non e plumis vel stragulis sericis barbiers. | SISPETATICUM, in Praecepto Theo-ambiguo fulgore nitentibus, sed ex tapete 1 SIRYCUS, ut Siricus. Vide ibi. derici Reg. Franc, ann. circ. 688. apud et (TitTupcx, quam vulgaris simplicitas SiSISA, pro Assisa, Impositio, praestatio Mabill. Diplom. lib. 6. Ch. 12. pro Cespi- surnam' appellat. Vide Lindenbrog. et Valesium ad hunc locum. Adde Octav. tributi. Conventiones inter Carolum I. taticum. Vide in hac voce. SISSA, SISSA.RII. Vide in Assisa. Ferrarium de Re vestiar. part. 2. lib. 3. Comitem Andegav. et Provinciae et Arelatenses ann. 1251. art. 19 : Idem T SISSIARE , pro Sissitare , sedere. cap. 9. et Vossium de Vitiis Serm. lib. concedit dominus Comes, quod Sisa he- Gloss. Lat. Gr. : Sissiat, xa8r,Tou, ln\ 3. cap. 49. minarum pro manutenendo ponte a civi- Splcpou?. * SIT, pro Sive, seu, Gall. Soit. Charta bus constituta cesset omnino, etc. Vide T SISTARCHIA, SISTARCIA. Vide Si- Joan, comit. Matiscon. et Aalid. ejus tarchia. uxor. ann. 1238. in Reg. D. Chartoph. Assisa. SISTARIUM, pro Sextarium, [Brabantis reg. ch. 2 : Quittavimus.... Ludovico regi T SIZA, Eadem notione. Statutum Johannis Regis Franc, ann. 1361. torn. 3. Sisteren. Charta ann. 1206. apud Miraeum Francorum illustri et hseredibus suis in Burgundia in Ordinat. pag. 498 : Impune et libere im- torn. 1. pag. 294. col. 2 : Et tali quidem quicquid habebamus positiones suas habent, barragia, Sizas,... facta esstimatione, ut tria Sistaria siligi- regno Francise, Sit de feodo, Sit de donis pro marca, et quatuor Sistaria hordei manio. concessa vel donata, levare et exigere similiter pro marca computentur. Codex I1. SITA, Terminus, limes, ut videtur. possint. SISAGA, Uvae species, de qua Petrus de censualis MS. Irminonis Abb. San- Fori Oscae Jacobi I. Reg. Aragon. ann. germ, fol. 72. v : Isti solvunt de festo 1247. fol. 18: Et secundum forum non Crescentiis lib. 4. cap. 4. >|e SISANUM, [Sesamum : In ovo re- pens, xxxin. de fulone modios vin. et tenetur ibi aliquid pediare, aut per bogas peries similitudinem animalis ; extra- Sistaria nil.] Charta ann. 1218. in Ta- sive Sitas aliquid demonstrare, quia non has ab eodem et in oleo de Sisano ap- bular. Afflighem. : Duo Sistaria sili- sunt talia loca quse aliter possent dividi. ginis, etc. * 2. SITA, pro Seta, Pilus. Comput. pone. (B. N. ms. lat. 10272, p. 228.)] SISARA, pro Sicera. Will. Thorn. : CaSISTAROA, Avis species, apud Fride- ann. 1471. ex Tabul. S. Petri Insul.: napis, olerum, pomorum, Sisarse, merci- ricum II. lib. 1. de Arte venandi cap. 1. Item pro ponendo novas Sitas ad aspermoniorum, etc. * SISTENTER, Continue. Lit. Rob. reg. sorium argenteum, ij. solidos. Vide in SISARRA, Hp66aTOv [xei^ov evtauTou, in Sicil. ann. 1324 : Per manus vestras Sis- Seta 1. tenter computanda sibi in toto, etc. Id | SITACIUM, pro Sitarcium, ut mox Gloss. Lat. Gr. [Vide Martinii Lexic.] T SISCALCUS, in Chron. Estensi apud est, ad ostensionem literarum. Sitarchia. Agnellus in Vita S. PetronaMuratpr. torn. 15. col. 347. pro Senescal1 SISTERE, Consistere, emergere, Gr. cii apud Murator. torn. 2. pag. 185: Secus. Vide in hac voce. duviaracrOai. Vetus Irenaei Interpres lib. dere fecit ilium super alium jumentum SISCIDENSES, Valdensium asseclse, qui 2. cap. 5. n. 3 : Et initio concedens Sis- strata via ; flascones et Sitacium ad selconcordabant cum iis fere in omnibus, tere error em, et crescere ilium, in poste- lam ligatum. nisi quod recipiebant Eucharistise Sa- rioribus temporibus solvere ilium conatur. % SITACUS. [Psittacus : Unus Sitacramentum, apud Reinerum contra Val* SISTERE, pro Existere, esse. Charta cus tenens sub pedibus ramum in jadenses cap. 6. ann. 1388. ex Tabul. Massil. : Solvatis.... cinto. (Inv. card. Barbo, ex transcript. SISCIPLATOR, nude in Gloss. Arabico- pro equitibus missis per nos pridie ad ca- Miintz, 1457.)] Lat. pro Sescuplator. * SITAMENTUM, perperam pro Sagitstrum de Pennis, pro comburendo baracas T SISCONUS, perperam pro Fisconus, et stramina illic Sistentes et Sistentia, vj. tamentum, Sagittarum materia vel mulCulcitra straminea,vulgo Paillasse. Con- florenos auri. titudo. Vide in Sagittamen. Testam. stitut. Caroli II. Reg. Sicilise : Lectus * SISTERENIS, Mensura frumentaria, Guill. milit. de castro Barco ann. 1319. integer intelligatur materatium, vel Sis- eadem atque Sextarium, Brabant. Siste- torn. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1946 : Item conus, vel culcitra, etc. Vide Pisco. ren. Reg. S. Justi ex Cam. Cpmput. Pa- relinquo et judico D. Aldrighetto nepoti | SISENAL, f. Ad Sisam seu praestatio- fol. 186. r : Item sex minse. et duo meo medietatem omnium armorum, baliris, nem pertinens. Charta ann. 1246. in lib. Sisterenis frumenti. Vide Sistarium. storum et Sitamentorum, et aliorum va1. Feodorum Burbonensis dominii fol. 1 SISTERIUM, ut Sextarium. Vide ibi. sorum, massariarum , suppellectMum et 96 : Gerardus de Seria duas copas ordei * SISTERNUS, Codex sex foliorum, ut victualium, quae habuero tempore obitus Sisenals, et duos denarios, etc. Infra : jB. Quaternus , quatuor. Stat. Universit. mei in omnibus castris meis. Raimundi 4. copas Sisenals siliginis, etc. Tolos. ex Cod. reg. 4222. fol. 21. r : ^. Sitamentum, Hanc lectionem, conOccurrunt haec verba pluries. .Quod ante se non tenebunt Sisternum tra super allatam sententiam d. CarpenVII 63

498

SIT

SIT
CISTARTIA. Will. Tyrius lib. 22. cap. 15 : Trahebat enim secum infinitam multitudinem, quibus et aqua jam defecerat in utribus, et panis in Cistartiis. SETARCIA, in Vita S. Lupicini Abbat. Jurensis num. 7. 9. PSITARCIUM. Guibertus lib. 1. Histor. Hierosol. cap. 1 : Videres Scotorum apud seferocium, alias imbellium, cuneoscrure intecto, hispida chlamide, ex humeris dependentia Psitarcia, de finibus uliginosis allabi. Ita atTapxiov neutro genere effert Menologium Basilii Imp. 12. Mart.: "Ew?
XVWff TO EV TY) (JlOVr) (7lT(ipXtOV ^ p U f f O U .

SIT
quod papa super omnes mortales ambitiosus erat et superbus, pecuniseque Sititor insatiabilis. Sititor novitatis, apud Apul. lib. 1. Metam. 1 SITOCOMI, Rei frumentariae curatores, a Gr. o-ko?, frumentum, et xoixeiv, curare: quorum prsefectura Sitocomia dicitur, apud Ulpian. Dig. lib. 50. tit. 5. leg. 5. Alii erant j SITONES , Qui scilicet frumento emendo prsefecti erant; quorum offlcium Sitonia nuncupabatur, ibid. tit. 5. leg. 2. et tit. 8. leg. 9. | 6. SITONIGUM, Stipendium, annona: quomodo CKTOVIXOV usurpat Chronicon Alexandrinum ann. 36. Theodosii Jun. [nisi locum signiflcet in quo frumentum publico nomine emtum reconditur: quod innuere videtur] Gregorius M. lib. 1. Epist. 2: De frumentis autem, quse scribitis, longe aliter vir magnificus Ciridanus asserit; quia tantummodo sola transmissa sunt, quse pro transactss indictionis debito ad replendum Sitonicum sufftcerent. * A Grseco <TITO;, frumentum. Ejusdem originis est vox; Gallica Citolet, qua potus seu cerevisix species, ex frumento confecta, significatur. Lit. remiss, ann. 1447. in Reg. 176. Chartoph. reg. ch.527: Les supplians et les autres de leur compaignie alerent boire du brumal on Citollet en I'ostel d'un nomme Jehan Maillart, qui s'entremettoit de vendre ledit bruvage. Aliae ann. 1457. in Reg. 189. ch. 202 : Buvrages de grain, que I'en nomme communement Citolet (en Ponthieu.) * SITRULUS, [Sorre. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E 36, xv. s.)] 1 SITTA, f. Situ la, in Inventar: utensil, ex Tabul. Compend.: Duos caminos, et duas Sittas et unum cooperlorium ferratum, et 12. scutellas plumbeas rnagnas, etc. 1 SITTO, pro Sederit, a Saxon. Sitten, sedere, Germ. Sitzen, in Pacto Legis Salic33 edit. Eccardi tit. 26. jl. SITUARE, Ponere, collocare, constituere, Gall.: Situer, placer, etablir, assigner. Chron. Comodoliac. apud Stephanot. torn. 2. Fragm. Hist. MSS.: Cumque ipse Yterius artes... ascendisset, ut videret qualiter ipsi operarii lapides... Situabant, etc. Elmham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. cap. 54. pag. 134 : Sedibus aptissimis plurima grandia saxivoma Situari constituit. Codex MS. Corbeiensis : Ac reliquis quorum hie Situata vocabula non sunt. Charta Gosvini Episc.. Tornac. ann. 1209. inter Instr. torn. 3. Gall. Christ, novae edit. col. 50: Sed ne per foraneos qui beneftciorum siiorum stipendiis merito sunt privandi, ecclesia etiam omnino eorum servitio defraudeturt pro quolibet foraneo Situetur vicarius, etc. Obituar. MS. S. Geraldi Lemovic. fol. 16 : Quam summam decem et septem solidorum rehdualium nobis assignarunt seu Situaverunt levandos et percipiendos in et super quadam domo, etc. Testam. Johan. de Talaru Archiep. Lugdun. ann. 1392. in Maceriis Insulse Barbarae torn. de pag. 668 : Quas (summas) Situavit su2. per domo quam nunc habitat dominus Stephanus Fabri. SITUATUS, pro Situs, ex Gallico Situe. [Litterae Caroli primogeniti Johannis Reg. Fr. ann. 1358. torn. 3. Ordinat. pag. 296: Ex eo quod ipsi ad dictum castrumt quod est Situatum, ut prefertur, in metis imperil, ire et conversari secure non oudent.] Willelm. de Raldenzeel in Itiner. Terrae sanctas: Prope civitatem, quse Naulum dicitur, in ripariis Januse Situa-

terii , confirmant concorditer Codices Statutorum Bonon. ann. 1250-67, qui Sitamentum, Sytamentum, Insitamentum, n u m q u a m vero Sag ittamenl um , exhibent : torn. II. pag. 252 : Quod baliste el Sytamentum (Sitamentum Cod. '52, 59^ non debeant esse apud massarium ; et torn. III. pag. 283 : Item placet quod quicumque habet balestrum ...... illud debeat dare comuni et potestati consignare ..... Item Insitamenta; excipimus autem illos, qui tenent et faciunt balistas ad vendendas. [FRJ
SITARCHIA, SlTARCIA, SlSTARCIA, etc.

1 SITELLA,' Sit'ulae species. Laudes Sacculus vel Cistella, qua panis cibusve defertur. Apud Apuleium lib. 2. sitar- Papise apud Murator. torn. II. col. 26: chia sumitur pro alimento, annona, seu Hauriunt autem aquam non solum ligneis cibo, quo in navibus vice commeatus situlis, sed etiam ssreis, quse Silellse diutebantur nautse : est enim efficta vox cuntur, quibus quasi omnes abundant, a ertiroc, frumentum , annona, et apxew, ministrantes aquam capitibus sereis. Bersufficio ; quasi dicas, quod ad victum nardi Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. sufficit. S. Hieronymus de captivo Mo- 47 : Una Sitella qua aqua hauriatur. nachp : Ascensis camelis, et nova SitarSITHCUNDUS, SlTHERGUNDUSj SlDERchia in annona refocillati. S. Augustinus CUNDUS HOMO, SlTHGUNDMAN. LegCS de Cantico novo cap. 11 : Prasparemus Inae Eegis Westsaxiaa cap. 49: Borgi Sitarcias, apprehendamus et ascendamus fractura debet emendari 120. sol. Aldernavem fidei simul et crucem, nee desit manni 80. sol. Thayni Regis 60. Sideranchora spes nostree salutis, etc. [Vide cundi hominis terram habentis 25. aut per id negare. Cap. 56 : Si homo SitherGloss, med. Grsecit. in StTapxiov.] Postea pro ipsis, in quibus reconde- cundus agat cum Rege, vel cum Regis Albantur cibaria, aut alimenta, vasis ac dermanno pro familia sua, etc. Cap. 57 : sportellis, vox usurpari coapit apud po- Si homo Sithercundus terrarius expedisteripres Latinos, qui vocabulum ipsum tionem supersedeat, emendet 120. sol. et passim deformaverunt. Occurrit enim perdat terram suam. Adde cap. 60. [GeSITARCHIA, in Gloss. Angl. Sax. M\- sithcundman dicitur cap. 55. 64. et 67.] frici, m e t e - f a 3 t e l s , id est pera dbi. Leges Athelstani Regis : Et si WalisCeorlman promoveatur, ut habeat SITARCIA. Glossse Biblicae MSS.: Si- cus tarciis, arcis cibariis. Gloss. Arabico- 5. hidas terrse, et habeat weram Regis, et Lat.: Sitarchia, saccus vel pera : perpe- occidatur, reddantur 2. millia thrimsa: ram editum Sitareia. Vita S. Genulfi et si assequatur, ut habeat loricam et lib. 2. cap. 2 : Levantes ergo sacrum the- galeam, et deauratum gladium, si terram saurum in Sitarciis super colla equorum, non habeat, tamen est Ceorlus.Et sifilius cceperunt regredi, etc, Herbertus lib. 1. ejus, vel filius filii ejus hoc assequalur, de Miracul. cap. 7 : Ilia vero quia non ut tantum terras habeat postea, est qui fuit in Sitareia, neque in forulo foris nascetur ex eis Sithercunde generationis incaute relicta. Hinc emendandus vide- ad 2. millia thrimsarum, etc. Ex quibus tur Fulcherius Carnot. lib. 3. Vise Hie- patet Sithercundum dici hominem, qui rosol. cap. 31 : Quod ipse, qui in Starcia tantum terrae habeat, ut servitium milisua detulit usque Tyrum... nobis enarra- tare indeexhibere posset, ideoque viris vit. Legendum enim Sitareia. nobilibus accenseretur. Lambardus Cuj SITARCIUM , in Mirac. S. Germani stodem paganum vertit, alibi Armiferum Paris, torn. 6. Maii pag. 790: Qui certus et Ducem paganum. Sed vide, qua3 Somde visione, adjutorio fidelium impositus nerus ibi commentatur, et mox SithSitarcio, comitante sibi puero, equo ve- cundman. [** Thorpii Glossar. Leg. Anhente Parisius pervenit. glosax. voce Gesi^, Philipps. de Jur. SISTARCHIA, SISTARCIA. Papias, (ex Angloss. 32. not. 320. ejusd. Histor. Isidore lib. 20. cap. 9. qui habet Sitar- Jur. Anglic, torn. 2. pag. 13. Richthofen. ciae) Sistarchise, proprie sunt nautarum, Glossar. Prison, voce Sith.~] dictss quod sint sutse, substantiss, vel vasSITHGUNDMAN, Vox ejusdem notionis cula, in quibus portantur cibi. Eadem et originis. Concilium Bergamstedense prope Ugutio. Joan, de Janua : Sistar- ann. 697. cap. 5: Si occiderit virum milicia, vas et repositorium, sicut saccus , vel tarem, qui Sithcundman appellatur, pera, etc. Catholicon parvum : Sistarcia, finito hoc Concilio in adulterio depreSac, repositoire, bourse. Regum cap. 9 : hendi, etc. Panis defecit in Sistarciis nostris. ArnolSITHIA, Navis species. Sanutus lib. 3. dus Lubec. lib. 3. cap. 32 : Et defecerat part. 13. cap. 13 : Eodem anno Soldanus Babylonise per flumen Tampnis inter gapanis in Sistarciis eorum. Henric. de Knyghton : Cum panis alimonies in Si- leas et Sithias misit usque ad 20. etc. starchiis deficere cccpisset. Utuntur pro- Vide Sagitta. * SITIBUNDUS. [Sitiens : (Cupientes miscue vetus interpres Juvenalis sat. 12. v. 51. Wolfardus lib. 3. de Mirac. S. Turcarum) Sitibundam rabiem totis coWalburg. cap. 9. Gordianus Monach. in natibus reprimere. (Diar. Burchard. Vita S. Placidi Mart. cap. 36. Vita S. ed. Thuasne, II, 196, an. 1494.)] | SITICINES, Tubicinum genus: Goaris cap. 6. Historia Translationis S. Germani Parisiens. Episcopi cap. 7. etc. qua nomenclatura ita Gellius lib. 20. 1 SATARTIA, in Vita S. Albini ex For- cap. 2 : Nos autem in Capitonis Atei contunato torn. 1. Martii pag. 57 : Sedut de jectaneis invenimus Silicines appellatos, peregrinis nostra vobis aliquid Satartia qui apud sitos canere soliti essent, hoc est, non negaret. vita functos et sepultos; eosque habuisse CISTARCHA. Will. Brito in Vocab. proprium genus tubes, a cseterorum difMS.: Cistarcha, secundum Alexandrum ferens. Hanc tubam reliquis longiorem Nequam, componitur a cista, et archa. latioremque fuisse docet Hieronym. fecit tales versus : Magius Miscell. lib. 1. cap. 13. * SITITOR, Sitiens, avidus. Math. PaCistarcis tactis, vel peris, jungere cistam Si cures archae, Gistarchis sic dabit or turn. ris ad ann. 1213: Noverat enim (rex)

SIT

SIU

SKE

499

tarn prospere perveni. Occurrit non se- DigeSarrarium seu Sitularium, quondam Cochlear habet Ordinarium Laudunense mel. apud Charniacum commorantem. ibid. pag. 388 : Subdiaconus ascendit pul1 SITUATIO , Situs, Gall. Situation. 1 SITULLA. Statuta Riperiae cap. 12. pitum deferens librum et Cochlear argenCharta Caroli VI. Reg. Franc, ann. 1380. fol. 5 : De qualibet libra ssstimationis Si- tum in sinislra. Unde colligitur Sion apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 129 : tullarum pro introitu denarii quatuor. idem esse quod Coclear. Vide in hac .ZVos attendentes prsedicta ac Situationem voce. Sed id aperte docent Gesta Episc. | SITULUS, Situla, vas aquae benedictse villas existentis in regni confini- dictaB. Inyentar. ann. 1419. ex Tabul. Cenoman cap. 37. apud Mabill. torn. 3. bus, etc. Eccl. Noviom.: Item unus Situlus cum Analect. pag. 354: Necnon larga ejus | SITUATIO, Oonstitutio, Gall. Assigna-aspergerio argentei pro aqua benedicta. (Hugonis) gratia aliud dedit vasculum, tion. Codicillus Beraudi dom. de Merco- Item quidam Situlus parvus mestalli ad gemmulis undique sssptum nitentibus, acrio ann. 1320. apud Baluz. torn. 2. Hist. faciendum aquam benedictam. [** Vide cerrse exprimens similitudinem, si non ab inferiori capite modice falcato unci Arvernise pag. 339: Cum ego in meo Forcellin.J testamento prssdicto hie annexe Situatio1 1. SITUS, ut Situla. Vide in hac voce. speciem retineret. Per hoc foratum subtinem olim factam carissimse conxorti mese Charta Radulfi Reg. ann. 1029. apud lissime vinum quandoque funditur in caYsabelli in contractu matrimonii per me Marten, torn. 1. Anecd. col. 147: Ad licem, ne pili, sive quae immunda aer celebrati cum ea de mille libris Turon.... pr&sens quoque quatuor ferreas vel cal- movet agitabilis, valeant admisceri. Syon antiquorum vocavit docta discretio, et a situassem et transmutassem totaliter et darias, Situsque earum in salinis. in solidum in terra mea de Campania. * Minus bene; Locus est in quo pa- subdiacono festive geritur pro manipulo. * Idem quod Colum 3. Vide in hac voce. Charta Andrese Abbat. Nobiliac. ann. tellae et caldariae salinariae consistunt. SIXHINDI, Mediae conditionis. homines, 1387. apud Stephanot. torn. 3. Antiquit. Vide Sedes salinarise in Sedes 4. *2. SITUS, Ital. Sito, Locus ad sedifi- apud Anglo-Saxones, quorum scilicet Bened. Pictav. MSS. pag. 1027 : Pro qua Situatione et assignatione idem Symon candum idoneus. Charta ann. 1409. torn. aestimatio erat60. solidqrum, u t p l u r i b u s Taupelh tradidit, Situavit et assignavit 2. Hist. Cassin. pag. 627. col. 1 : Promit- diximusin voce Hindeni homines. lidem, nobis ratione dicti prioris et prioratus sui tendo concedens excambium pro quodam quos Radeknhit vocabant, ut censet preedictos duos boissellos cum dimidio Situ vestro, cum sedificio ruynoso et undi- Seldenus lib. de Titulis honorar. Leges que inhabitato, prope Neapolim ad con- Inae Regis Westsax. cap. 26 : Si occidafrumenti. Vide Situare. '-- 2. SITUARE, Manere, habitare. Stat. struendum ibidem per nos unum mona- tur, non solvatur parentibus suis, si non intra 12. menses euni redemerint. Wealfi ann. 1317. in Reg. A. Cam. Comput. Pa- sterium. Vide Sedes 4. * 3. SITUS, adject. Stans, Gall. Qui est si habeat 5. hidas, est Sixhinde. Leges ris, fol. 197. v: Omnes et singuli paratores in uno et eodem loco seu vico, alias sur pied. Charta Phil. Pule. ann. 1303. Henrici I. Regis Angl. cap. 76: Servi hactenus consueto, parabunt et adapta- in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. alii casu, alii genitura. Libert alii Tivybunt pannos ipsos, quamdiu in loco 222. r. col. 1: Concedimus dictis fratri- hindi, alii Syxhindi, alii Twelfhindi, etc. communi potuerint commode Situari. bus (Vallis scholarium) usagium in tota Cap. 48 : Si desponaata femina fornicetur, j SITULA, Mensura liquidorum. Ana- foresta Cuysiss ad quercum et fag urn Si- et Cyrlisca, vel Syxhinda, vel Thwelfinda modus lib.' 2. Tradit. S. Emmerammi tas, jacentes vel stantes, nee non ab ipsis sit, et corporalis diffractio persistentibus apud Pezium torn. 1. part. 3. Anecd. virides jacentes, et ad omnem boscum instituta, etc. [** Vide Phillips, de Jure Anglosax. not. 327. 334. 514.] col. 273 : Camisam quoque et cottum si- alium pro mortuo reputatum. militer 1. de vino caradam 1. id est Situ* 4. SITUS, perperam pro Sicus. Vide ^ SIXINI. [Moneta apud Cypriotas : Receperit bisantios XIm. de moneta las xxx. farinss modios x. Charta S. supra in hac voce. 1 SIVADA, SIVATA, Avena: Sibada, in Sixinorum. (Venise Arch. g6n. Senato Annonis Colon. Archiep. ann. 1066. apud Mirseum torn. 2. pag. 1133. col. 2 : In Foris Beneharn. rubr. 1. art. 20. Charta misti XLVII. fol. 65. an. 1406.) Legitur Strala modius tritici... pulli duo, ova de- ann. mi. inter Probat. novae Histor. in Amadi MS. Venet. f. 303. an. 1406: cem, Situla vini, ama cerevisiss dimidia, Occitan. col. 380 : Tres eminas de Si- Sisigna, una moneta de ramo grossa, etc. Eadem habentur in Charta Friderici vada. Informat. pro passagio transma- di sci carci 1'una. ] I. Imper. ann. 1173. ibid. pag. 1178. col. rino ex Cod. MS. Sangerm.: Primo leva1 SIZA. ut Sisa. Vide in hac voce. 1. Form. vett. apud Eccardum ad cal- bit necessaria pro LX. diebus pro equis, 1SKANOR, vox Danica. Charta Waicem Pactus Leg. Sal. pag. 243. form. videlicet quatuor eminas ordei et quatuor demari Reg. Daniae ann. 1326. apud 21 : Maldra quatuor de pane, de cervisa eminas Sivate pro quolibet equo. Vide Pontanum lib. 7. Rerum Danicarum : carradam unam, triginta Situlas de vino. Civada. Si ita contigerit, quod absit, quod alecia * Nostris etiam Sivade. Lit. remiss, non capiantur, nee in Skanor salsentur, Pro certa quantitate aquae sali conficiendo aptae occurrit in Tabul. Accincti ann. 1457. in Reg. 187. Chartoph. reg. etc. [** Scania insula, vulgo Schonen.] fol. 59: Fratres de Aceyo habent de Co- ch. 82: En laquelle terre labouree le var| SKAZA, ut Scadus. Acta Murensis mite Stephana unam monteyam.... et 5. let du seigneur du lieu de Freignon semoit Monasterii pag. 62: Duss domus et 66. partes in vitibus, quse ibi vocantur Skaza, Situlas, de Huberto Magzaligne 15. Situ- de la Sivade. las, de Duranno Corde et Pontio filio ejus * SIVARA, Navis species. Charta Phil, etc. Vide Scala 8. et Scamellus. SKELLA, Tintinnabulum, campanula, 26. Situlas. Vide Situs. comit. ann. 1163. in Chartul. 1. Fland. ** SITULUS. Charta Otton. I. Imper. ch. 325. ex Cam. Comput. Insul.: De Italis Squilla, unde Squillare, resonare. ann. 937. in Erath. Cod. Diplqm. Qued- nave, quse dicitur Sivara, quatuor dena- Papias : Tintinnabulum , a sono vocis dictum, Sichilla vulgo dicitur. Ubi puto linb. num. 5. pag. 3: De vineis ad car- rios. radas 10. ex melle vero Situlos majores \ SIVE, pro Et conjunctiva. Occurrit legend urn Schilla. [** Vide Graff. The40. nostrse majeslati singulis annis per- passim. saur. Ling. Franc, torn. 6. col. 476. voce solvendos... donavimus. Germ. Seidel. 1 SIVI, pro Sibi, mutatione baud in- Scella.] * Seillie, eadem acceptione , in Lit. frequenti b in u, in Judicio ann. 873. SKELLA, Equorum clitellariorum tinremiss, ann. 1482. ex Reg. 206. Ghartoph. inter Probat. torn. 1. novae Hist. Occit. tinnabulum. Occitani Esquilo, Esquileto, reg. ch. 813: Le suppliant print deux col. 124. Esquilou, tintinnabulum,quod mulorum Seillies de cervoise, valant environ cinq SIUM, SIGN, Inter ministeria sacra collis appenditur, etiamnum appellant. solz. Seillette de voirre, pro Lagena vi- recensetur in Testamento S. Everardi Lex Salica tit. 29. 3 : Si quis Skellam trea, in aliis Lit. ann. 1407. ex Reg. 162. Cisoniensis: Duo phylacteria in cruce de caballis furaverit , etc. Ubi editio ch. 80. Seigle, pro seau, situla, in aliis pendentia, Evangelium de auro paratum, Heroldi tintinnum habet. Charta ann. ann. 1473. ex Reg. 195. ch. 998: Mace Sia aurea, armillas duas auro paratas, 1123. apud Puricellum in Ambrosiana Louau entra a I'ostel de Jean Braquier,... Missale cum auro et argento paratum. Basilica pag. 170: Skella vero, quse a et demanda a boire, ouquel la femme de Testamentum Riculfl Episcopi Hele- Monachis fracta est, ejusdem ponderis et Braquier respondit que on ne buvoitpoint nensis: Et alium calicem cotidianum, quantitatis in eodem loco infra claustrum leans que a la Seigle. Seellee verp, quan- Sion argenteum optimum unum, incen- Canonicss restituatur et ponatur. tum situla continetur. Lit. remiss, ann. sarios duos, etc. Nos Sion. vulgo ramuSKILLA, apud Hariulfum lib. 2. cap. 1400. in Reg. 155. ch. 370 : Deux paielles lum dicimus. Martialis Parisiensis in 10. Lanfrancus in Decretis pro Ordine d'arein, I'une tenant deux Seelleeset I'au- Arestis Amorum, Aresto 1 : Et battu par S. Benedict! cap. 1. sect. 1: Cum approtre une Seellee d'eaue. Vide supra Selha les carrefours de Cions de vert olivier, etc. pinquaverit tempus horse tertise, pulsetur et Sicla 1. SSS" Ejusdem vasculi mentio occurrit a Secretario modice signum minimum, * SITULARIUS, Sitularum artifex, qui in antiquo Rituali Eccl. S. Martini Tu- quam Skillam vacant. Vide eumdem pag. et Sarrarius dicitur, quod eas circuits ron. apud Marten, de Antiq. Eccl. Rit. 265. 268. 273. serrat seu constringit. Vide in Serare. torn. 1. pag. 568 : Prsepositus qui legit 1 SGHELA, apud anonymum in Chron. Charta ann. 1336. in Reg. 70. Chartoph. epistolam et portat Syon loco manipuli. Cremon. apud Murator. torn. 7. col. 636 : reg. 118: Dictus Petrus reus insultum Ibid. pag. 569. ex eodem Rituali: Vinum Campanam grossam de credentia, et Schefecit et perpetravit in Petrum dictum de per Sion in calicem mittitur. Pro Sion, lam militum ad aquilandum fieri fecerunt.

500

SKE

SKI

SLE

SCHILLA. Hincmarus Remensis Epist. 7. ex Labbeanis : Et inde pallium, unum, et casulam unam, et Schillam unam, et librum unum abstulit. Tabularium S. Remigii Remensis: Turibulum sereum 1. signum ferreum 1. Schillam de metallo 1. [Charta ann. 1209. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occit. col. 184: Ferentes secum exinde Schillam ferream. Adde Statuta Placent. fol. 107. v.] Petrarcha part. 1. cant. Ill:
Ch'el suon non d'altra Squilla, Ma di sospir mi fa destar sovente.

Part. 2. cant. 7:
E non sono poi Squilla, Ov'io sia in qualcbe villa, Che non 1'udissi.

Aries squillatus, apud Michaelem del Molina in Repertprio. ESQUILLA. Missale Mosarabum fol. 173 : Puer defecerat Esquillam pulsando. Fori oscae ann. 1247 : Quicunque faratus fuerit Esquilatum arietem ducentem oves, post probationem legitimam debet ponere manum intus Esquillam arietis supradicti, etc. * Esquelle, eodem intellectu, in Stat. filassibr. Rotomag. ann. 1390. Escalette, in Calend. Joan. Molineti.Sc&eKa, Wachtero, a Teutonico Schall, sonus; et Schellen, Schallen, Gellen, Hallen, sonare, ejusdem originis atque xaMv. SCILLA. Eadmerus lib. 1. Vitae S. Anselmi Cantuar cap. 8 : Sumpta in manibus chorda pro excitandis fratribus Scillam pulsantem. Warmannus in Vita S. Pirminii cap. 23 : Ibi quoddam pendebat vas fusile, mediocris scilicet ponderis , vulgaris hoc usus Scillam nominal, quod mirse nonoritatis dulcedine audientium sensus afftciebat. Charta Eccardi Comitis Augustodun. apud Perardum : Thuribulum minore, Scilla, candelabra aureo 1. etc. Vitse Abbatum S. Albani: Tacta nola, cui Muta vel Scilla est nomen. Scillam in refectprio pulsari solitam habemus in Udalrico lib. 1. Consuet. Cluniac. cap. 12 : Pro cymbalo percutitur tabula, et in refectorio pro Scilla. Et lib. 3. cap. 21. earn pendere in extremitate refeclorii ait. Petrus Venerabilis lib. 1. de Miraculis cap. 13: Quando namque hoc agebatur, fratrum Conventus in refectorio ex consuetudine hora cosnandi recedebat, qua expleta, a Priore secundum morem, uno ictu Scilla percussa est. Idem in Statutis Cluniac. cap. 25. ait, Scillam in sublimi infirmarise loco positam, qua fratres, in infirmaria dormientes, excitarentur. Adde Durandum libr. 1. Ration, cap. 4. n. 11. Sed et aliis in locis et occasionibus usus scillse. obtinuit, ut observare est ex eodem Udalrico lib. 1. cap. 11.12. 14.15. et alibi, et Bernardo in Consuetud. Cluniac. MSS. non uno loco. SSS" Prope Abbatis vel Prioris sedem pendebat Scilla : unde ad Scillam sedere dicebatur, qui ad mensam Abbatis vel Prioris sedebat. Litterae Petri Abbat. Cluniac. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 410 : Ipse vero domnus Natalis, ejusque successores in locis nostris capitulum tenebit, in refectorio ad Scillam sedebit, post obitum suum in Cluniaco tricenarium habebit. SQUILLA. Ardo Mon. in Vita S. Benedict! Anian. cap. 8. [52.]: Primitus si quidem quam signum horis nocturnis pulsetur, in Fratrum dormitorio Squillam tangere jussit, ut prius Monachorum congregatio orationibus fulti propria residerent per loca. Breve vasorum Ecclesias-

ticor. in Tabular. Monasterii S. Theq- ann. 1323. apud eumdem torn. 3. pag. fredi Velavis : In horologio, quo termi- 1012. A Saxon, scip, Angl. Ship, Danis nantur horse, duss paries Squillas sus- Skip, Belgis Schip, navis, deducenda vox pensae. [Transactio inter Abbat. et Mo- videtur. Consule Skinneri Etymol. linnachos Crassenses ann. 1351: Abbas guae Angl. Vide Eskipare. [** Danice Crassensis suis expensis propriis tenetur Skipa, Ordinare, constituere, Anglosax. facere campanas et Squillas. Vide S c y p p a n , Creare, ordinare.] Insquilla.] 1'SKOTTARE. Vide supra Scotare. SKREP. Gladius, Danis. Saxo GramSQUILIA, in Synodp Nemausensi ann. maticus lib. 4: Erat autem Regi inusi1284. cap. de Eucharistia. 1 STILA. Consuetud. Monast. Fonta- tati acuminis gladius, Skrep dictus, qui nell. MSS : Finita Missa de Beatissima, quodlibet obstaculi genus uno ferientis abbas vel prior debet pulsars Stilam quas ictu medium penetrando diffinderet, etc. vocatur Stila colloquii, et debent convenire Infra : Quo audito Wermundus Skrep in media capituli, etc. \j"s Legendum vide- gladii sonum secundo suis auribus incestur Scila, ut Scilla, pro Stilla.] Haud sisse perhibuit. scio an eadem notione accipienda sit | SKUVINAGIUM, Reditus ex offlcio et haec vox in Testam. Guillelrai dom. dignitate scabinorum. Charta ann. 1431. Montispess. ann. 1146. apud Acher. torn. apud Rymer torn. 10. pag. 490 : Reventio9. Spicil. pag. 141: Ac de meo jure in nes castrorum et dominiorum in marchiis ejus jus in perpetuum transfero cameram Calesii, cum Skuvinagiis. Occurrit semel scilicet meam, quss est prope ipsam eccle- et iterum ibidem. Vide in Scabini. siam, et totum illud quod pertinet ad 1 SLADE, Modus agri qui in longum ipsatn cameram, et porticum qui est ante porrigitur, a Saxon, slaed. Charta ann. cameram, sicut determinatum est a pilari 1347. apud Kennett. in Antiquit. Amusque ad parietem Stilas, etc. Ubi forte brosd. pag. 465: Concessimus.... unam Stila est Aquaeductus. Vide Stillariss. acram prati.... extendentem in longitu| STILLA, ut Skella. Statuta Ord. S. a prato dicti prioris et conventus dine August, apud R. Duellium torn. 2. Mis- vocato le Slade ex parte Orientali usque cell, pag. 359: Non moveant de loco, le Cornmemede ex parte Occidentali in quousque prsslatus incipiat Stillam pul- quodam loco vocato Longeford juxta le sare. Leg. videtur Scilla. Slade in tenura dominss Comitissse LinAtque inde facile quivis advertat colniensis. Occurrit rursum ibid. pag. Trunculos, quibus vulgo ludimus, et 537. et 572. quos Quilles vocamus, a Squillis nomen -Bethuaccepisse, quod earum formam referant, nia SLAG-HAUD. Charta Will, deMiraeum Supplem. ima parte, qua humo haerent, latiores, pag.ann. 1240. in Contulimus ad ipsis in superiori minutiores, et in acumen de- dem 106. col. 2: mensuram terrss, eoad sinentes. [** Vide Graff. Thesaur. Ling. turbasmoro unam desiccandas et ad Slagearumdem Fr. torn. 4. col. 362. voce Kegil, Clavus.] haud faciendum, in quo possint turbas * SKEPPA. Vide supra Sceppa. SKERDA, Idem videtur, quod nostris suas comportare et pro commodo suo praevel potius flssa.] Escare, vulneris crusta. Bracton. lib. 3. parare. [** Ligna caeduaserviens. Charta T SLAVUS, Servus, Tract. 2. cap. 24. | 2: Et si os frangatur, Ottonis Reg. ann. 939. apud Eccardum quod facile perpendi poterit per renodu- inter Probat. Hist. Marchionum Orienram, vel testa capitis frangatur, ita quod tal, col. 137 : Damus.... familias litorum extrahantur ossa, vel Skerda magna leve- XI. Slavorum xxvi. Pretalitzse familias tur. Infra : Si ossa extrahantur a capite, Tradit.Fuld. apudSchanet Skerda magna levetur, ut prsedictum Slavorumvm. : Slavi xiil. quorum unusnat. pag. 403 est. Slavi 53S" Haec post Spelmannum qui vim quisque unam libram lini debet vpcis non intellexit. Skerda enim in lo- cxx. singulas libras lini debent. Vide cis allatis est schidia, assula, seu pars supra Sclavus. * SLAWE. Charta Ottocari reg. Bohem. ossis fracti aut cpntriti minuta, quaa Gallice Esquille dicitur. Skerdo , vel ann. 1226. inter Probat. torn. 1. AnnaL. Squerdo voeant Occitani fragmentum Praemonst. col. 519: De judicio autem minutissimuca et acutissimum ligni aquas vel candentis ferri, quod fit per baud laevigati, quod spinarum instar Slawe, etc. SLECLEM. Charta Will, de Linendigitis incautorum sese inserit. [** Vide Bosworthi Glossar. Anglos, voce S c e a rd berch ann. 1258. in Reg. 3. feud, episc. et Graff. Thesaur. Ling. Fr. torn. 6. col. Metens. fol. 293. v. ex Bibl. reg. : Item a jam dictis comite et comitissa de Castris 528. radice Scart.] quaedam bona, qus& dicuntur vulgari voSKILLA. Vide Skella. SKILLINGUS , Genus monetae apud cabulo Sleclem, habeo. Slethen, ibid. fol. Suecos, de qua vide Joan. Stiernhookum 294. v. * SLEYAGIUM, f. pro Strelagium, Jus lib. 1. de Jure Sueonum vetusto cap. 11. pag. 132. Anglis Schelling, pro Ester- mensurae, quse sextario n't. Ch. Phil. lingus. Pule. ann. 1310. in Lib. rub. Cam. Corn1 SOILLINGUS, Eadem notione, in an- put. Paris, fol. 350. v. col. 1: Item moutiquo Missali MS. apud Hickes. Dissert. tonnagium, Sleyagium, cum uno boissello Epist. pag. 13: Gpdwinus Blacan se, con- bladi annui redditus. Vide in Sextariatijugem, etc. a servitute xv. Scillingis rede- cum. Nisi Slusagium, Pensitatio pro mit. Vide Schillingus. jure habendi sclusam, malis emendare. ^ SKIPIAMENTD'M, Nayis armamentum Vide Exclusa. et instructio, annona scilicet cibaria, ar* SLEYSCAT, Germanica vox , idem ma, et caatera ad victum et defensipnem quod Monetagium, id nempe quod monenecessaria, Gall. Equippage, Equippe- tarii domino, cujus est moneta, exsolment. Charta Edwardi I. Reg. Angl. vuntex monetariae fusionis et signaturae ann. 1302. apud Rymer. torn. 2. pag. proventibus. Comput. ann. 1562. ex Ta911: Naves illse totidem sint munjtas per- bul. archiep. Camerac. : Compte et rensonis (ut in nautis et hominibus aliis seignement du droit seigneurial, vulgaidefensabilibus).... idemque etiam conti- rement appelle Sleyscat, que monseigneur neant Skipiamentum, ut in numero per- le reverendissime et illustrissime a eu de sonarum, etc. Semel et iterum ibidem la forge de ses monnoyes en sa cite de occurrit, ut et in Charta Edwardi II. Cambray, selon le contract fait par sa

SMA

SMA

SME

501

seigneurie reverendissime avec Hans Crul Tarracon. ann. 1591. inter Hisp. torn. maistre desdictes monnoyes. 4. pag. 615 : Ne clerici.... deferant... botoSLIPESTEN, Cos, ex Sliipen Teutonico, nos ex auro sive ex argento vel Smalto.] acuere. Teloneum S. Audomariin Tabu- Vide Limogia et Maltare 2. lario S. Bertini: Lapis molaris 2. den. T ESMALCTUM, Eadem notione. AnSlipesten 2. den. si autem unus molaris, nales Mediolan. Anonymi ad ann. 1389. sive in curru, sive in carro portetur, da- apud Murator. torn. 16. col. 807 : Cabit 2. den. etc. [Supra Sclipesten scripsit pelletus sive girlanda una auri et Esmalcto viridi et azurro, cum pluribus Cangius.] * Belgis, Sliipsteen. Charta Phil, comit. perlis, etc. Vide Esmailus. ann. 1163. in Chartul. 1. Fland. ch. 325. SMALDUS. Vetus Scheda in Bibl. Cluex Cam. Comput. Insul. : De lapide, qui niac. pag. 563 : Qussque cariora ac sancdicitur Slippesteen, quatuor denarios. tiora in thesauris reperit Ecclesiss secum | SLOPETUM, apud Schannat. in Dioe-Constantinopolim detulit: inter quae orcesi Fuld. pag. 114. pro Sclopetum. Vide namentum quoddam gemmis ac lapidibus, videlicet eis, quos Smaldos vacant, pretioin hac voce. j SLUSA, Locus ubi concluduntur sissimumque, etc. aquae, ut et * Lapis pretiosus varii coloris signi1 SLUSAGIUM, Pensitatio quse a do- flcari videtur in loco hie allato, ut et in mino feudi exigitur pro jure habendi Vita B. Viet. III. PP. torn. 5. Sept. pag. 409. col. 1 : Turibulum de auro cum gemExclusam. Vide in hac voce. ^ SMACARE, SMACCARE, vox Italica, mis et Smaldis librarum duarum. Et Vulnerare, mutilare, debilitare. Statuta certe Italis Smalto, encaustum simul et Cadubrii cap. 112 : Addatur slaluto de rem lapideam sonat, ut monent Academ. Smacantibus membrum.... quod ultra il- Grusc. lius pwnam, teneatur delinquens ad solu1 SMALTATUSS, Italis Smaltato, Gall. tionem medici. Statuta Riperiae cap. 94. Emaille, Encausto distinctus. Consuet. fol. 16. y : Quod quicunque aliquem vul- Frederici Reg. Sicihae cap. 94: Idem neraverit, vel percusserit, incassaverit, quod nulla domina, sive mulier audeat vel Smaccaverit, compellatur per dom. portare cappellum imperlatum , sive capitaneum, seu judicem maleficiorum ad Smaltatum, etc. Instrum. ann. 1347. torn. prasstandum vulnerato, percusso, incas- 2. Hist. Dalph. pag. 568. col. 1: Item, sato, seu Smaccato omnes expensas quas duo candelabra de argento deaurato tails fecerit. Hinc Smaltata. Bonincontrus in Chron. MoT SMACATURA, Vulnus, membri rauti- doet. apud Murator. torn. 2. col. 1181: latio, vel debilitatio. Statuta Cadubrii Offerre fecit calicem unum argenteum lib. 3. cap. 24: Sancimus, quod si quis magnum magni ponderis mirifice deaualiquem percusserit, vel vulneraverit, ita ralum et Smaltatum. Adde Chron. Plaquod membrum aliquod sibi Smacaverit cent. apud eumd. torn. 16. col. 588. vel debilitaverit, pro tali Smacatura seu SMALTITUS, Eadem notione. Anastamembri debilitatione, curias in decem li- sius in Benedicto III. PP : Conclusas bris Pap. condemnetur. Statuta Riperiae etiam auripetias in se.habens Smaltitas, cap. 233. fol. 30: Quicumque insultum, etc. Sugerius lib. de Admin, sua cap. 32: aut percussionem, seu vulnus, incassatu- CoJwmnam, cui sancta insidet imago, subram, vel Smacaturam, vel debilitationem tilissimo opere Smaltitam, etc. Idem: fecerit in personam alicujus officialis, Opere Smaltito, et optime deaurato, etc. puniatur. Vide Mahamiurn. De quo consulendus Andreas Agathof SMALDUS. Vide infra Smaltum. p33us, seu Felibianus, in tract, de PicSMALTUM, Encaustum, liquati colora- tura et Architectura cap. 10. tique metalli pigmentum, Italis Smalto, T SMALTUS, Epdem intellectu, in ConGermanis Schmalt , Gallis Esmail. stitut. Frederici Reg. Sicili33 cap. 92: ps viae Graff. Thesaur. Ling. Fr. torn. Excepto quod albas ipsarum (sambu6. col. 832. voce Smelzi.] Vox forte for- carum) possint cooperiri sere et fieri mata a malto, seu malta, quae vox Archi- Smaltss. tectis solidamentum sonat. Apud Palla1 SMANIARE, Vox Italica, Ira excandium de Architectura habetur caput de descere, fremere, furere, Gall. Enrager. compositione maltorum et solidamento- Bonincontrus in Chronic. Modoet. apud rum, deinde: Compositio maltorum, id Murator. torn. 12. col. 1095: Habito cum est, solidamentorum, ad solidandas quas- eis consilio, cum non vellent suum adimhbet res, etc. Ubi Cod. MS. Pithceanus plere animum vetandi dicto Regi, in se maltarum preefert. Anastasius in Leone quasi Smaniavit (Guido) eo quod recepIV. PP. pag. 182 : Fecit denique tabulam tionem Regis laudarent. Ibidem col. de Smalto, etc. Guillelmus Biblioth. in 1142 : Suprascripto eodem anno (1424.) et Stephano VI: Cantharam auream unam mense Galeaz una die Smaniavit intra se cum pretiosis margaritis et gemmis, ac de labore et damno quod patiebatur, eo Smalto, etc. Leo Ost. lib. 1. cap. 20 : Su- quod non valebat habere terram. per altare autem S. Benedicti argenteum SMANTACOMPAGNUS. Acta Alexandri ciborium statuit, illudque auro simul et 1159. de Smaltis exornans, etc. Cap. 56 : Crucem III. PP. apud Baronium ann. Mulieres Octaviano Pseudopontifice : etiam pulcherrimam cum gemmis et Smal- quoque blasphemantes, ipsum hserelicum tis ad procedendum fecit. Lib. 3. cap. 33 : Auream ibi in altaris facie tabulam cum appellantes, eadem verba repetebant, et alia derisoria verba decantabant, nomigemmis ac Smaltis valde speciosis parari nantes eum lingua vulgari Smantacommandavit, quibus videlicet Smaltis non- pagnum, i. cui mantum ablatum fuerat, nullas quidem ex Evangelio.... insignin ex Ital. Smantellare. Vide Mantum. fecit historias. Adde lib. 2. cap. 25. RiSMARAGDINA, Locus unde smaragdi chardus de S. Germano in Chron. ann. 1242: Icona cum Smaltis, quse super al- eruuntur. Guillelmus de Baldenzeel in Hodoeporico: In superioribus ^Egypti est tare fuerat S. Benedicti. [Ohr. Cavense apud Murator. torn. 7. col. 951: Item una Smaragdina, unde ibidem eruuntur pluvialem cum campanellis, pluvialem smaragdi meliores, et in meliori forma, cum Smaltis. Vita S. Chunegundis saec. quam in aliqua mundi parte habentur. 6. Bened. part. 1. pag. 453 : Calicem auSMARAGDINES, pro Smaragdi, Joanni reum cum patena sua gemmis et marga- de Janua. Occurrit non semel apud Suritis ac Smaltis optimis adornatum. Cone. gerium de Rebus in administr. sua ges-

tis : Macuhs distinctas Smaragdines. [Vide Smeraldinus.] 1 SMARAGDUS, Liber,cui titulusSmaragdus. Testam. Everardi Comit. ann. 837. apud Mirseum torn. 1. pag. 21. col. 1 : Evangelium eburneum unum, lectionarium simile paratum, missale simile, commentarium simile, antiphonarium simile, Smaragdum simile paratum. *Compend. gest. abbat. Valcell. circa init. ssec. xy. MS. : Ingelramus sacerdos scripsit (id est descripsit) Smaragdum, qui Diadema dicitur monachorum. [** Smaragdus, auctor aevi Carolini, abbas S. Michaelis ad Mosam, qui scripsit Diadema monachorum vel de monachorum, etc. virtutibus et alia. Vide Fabricium.j * SMARAGUS, [Gall. Goupillon: Vasculum... cum Smarago seu aspersorip argenteq. (De Angelis, S. Mar. Maj. descriptio, Romae, 1621. p. 138.)] *: SMARALDUS, [Smaragdus : Juppiter ex metallis habet plumbum ex lapidibus preciosis, albos et croceos et partern in alaquet et in Smaraldo. (B. N. Ms. Lat. 10272. p. 84.)] 1 SMARAUDA , Smaragdus, a Gall. Emeraude. Gesta Episcop. Cenoman. cap. 37. apud Mabill. torn. 3. Analect. pag. 354 : Aureurn quoque calicem (dedit Hugo) factis ex electro politum monilibus, maraudis et topaziis, multisque pretiosissimis redimitum lapidibus. SMEGMA, SMIGMA. Joan, de Janua : Smigma est quoddam unguentum, vel confectio unguenti,vel saporis, vel aliquarum aliarum rerum boni odoris. Invenitur etiam migma, sed aliud significat. Gloss. Gr. Lat. : Sp^a, Lomentum ; S^yixaTOTrcoXy]?, Lomentarius. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Smigma, un oingnement. Comput. ann. 1425. apud Kennett. in Antiquit. Ambrosd. pag. 574: Et in Smigmate empto quadam vice ad lavandam aulam Prioris, vi. den.] Iter Camerarii Scotici cap. 21. | 4: Vendunt vinum, et ceram, amurcam, et Smegma. Vide Migma. SMELIDO. Lex Frision. addit. 3. de Vulneribus | 35 : Si brachium aut crus percussum fuerit, et ex ipsa percussione decreverit a sua grossitudine, quam prius habuerit, quod Smelido dicunt, ter 4. solid, componat. Vox formata ab AngloSaxon, smsel., parvus, exiguus, exilis, tenuis, gracilis, minutus, unde s m a l l u n g e , minutio, diminutio, attenuatio, apud Somnerum. Germani et Belgae smal et smael, gracile, etiam vocant. Sicama vero legendum censet, gesmeletf extenuatum, contractum, gracilem redditum. [ Vide Richthofen. Glossar. Frison. vocibus Smelinge et Smela.] . * SMELEZ, idem videtur quod Smaltum, Encaustum. Acta S. Wencesl. ducis Bohem. torn. 7. Sept. pag. 807. col. 2 : Item supra imaginem S. Matthsei est aliud monile, in media habens Smelez, et in circumferentiis parvas gemmas. SMELO, Mensura unius spithamse. Lex Frision. addit. 3. de Vulneribus | 56 : Si et superior (articulus pollicis) adjiciatur? quod vocant Smelo, hoc est unius spannss longitudinem habuerit, ter 8. sol. componatur. Agitur ibi de magnitudine et longitudine vulnerum, secundum quam flebat compositio. 1 SMERALDINUS, SMEBALDUS, Smaragdus, Gall. Emeraude. Jac. de Voragine in Chron. Januensi apud Murator. torn. 9. col. 32 : Quod autem illud vas sit vere lapis Smeraldinus, testantur omnes gemmarii qui illud viderunt, dicentes se non vidisse tarn pretiosum Smeraldinum.

SMU
Anna!. Mediolan. Anonyrai apud eurnd. torn. 16. col. 807 : Capellelus unus sive girlanda una lapidum et perlarum cum sapphiris vi. Smeraldis v. etc. SMERE, Adeps: Belgis, Smeer. Teloneum S. Bertini: De pensa adipis, id est Smere, 2. den. * Charta Phil, comit. ann. 1163. in Chartul. 1. Fland. ex Cam. Comput. Insul. : De pensa uncti- id est, Smere, vel sebi, id est, root, unum denarium. SMERILIONES Fridericus lib. 2. de Arte venandi cap. 2: Sunt etiam alias aves rapaces parvse, sicut sunt Sinecilipnes, ubleti, et hujusmodi: et tarn his, guam majoribus prsedictis homines non utuntur, nisi ad delectationem tantum, etc. Ubi legendum puto smeriliones, pumili, minimi et velocissimi accipitrum. Describuntur ab Augusto Thuano lib. 1. de Re accipit. pag. 25 :

SOA

SOB

Statuimus ut statim postquam magister ponantur et solvant pro qualibet dozena et conventus legitime certiores facti fue- lib. 6. rint de morte alicujus pnoris, baiulivi et | SOAXIS. Annal. Mediolan. Anonymi commendatarii, debeant procedere ad apud Murator. torn. 16. col. 813: Alia Smutitionem prioratus, baiulivatus et bussula deaurata cum Soaxiis granutis. commendas et administrationi illorum Salinus unus deauratus cum Soaxe straprovidere. Vide Motitio et supra Motire. forato. An Operculum ? 1 SMYRNA, a Gr. a(jt,ypv/)?,Myrrha,apud * SOBERS, Artatus, in vet. Glossar. ex vet. Interpr. Irensei lib. 2. cap. 24. n. 3 : Cod. reg. 7641. Unde et dissonat ad pleroma eorum, 1 SOBJORNUS, Commoratio, mansio Smyrnse quidem habens siclos 500. unius diei, Gall.Se/our. Extractum comSNAIDA, SNEIDA. Vide Sinaida. puti ann. 1328. ex Schedis 01. V. Lance* SNAPHTANUS. Nostris yulgo Schena- lot : Item eadem die pro expensis equi pan vox Germanicae originis. Hunger. roncini et garcifferi Humberti Bastardi Elench.in Tabul. Bovillianas voce Tour- qui steterunt in Sobjorno in domo GuilelnoisySchnaphan, miles grassator.Sc/map- meti... xx. lib. 11. sol. vill. den. Vide pen, Prensare, rapere, Wachtero. Hsec Sejornum et Subjurnare. post D. Falconet. Vide Schnaphan et inI SOBOLUS, pro Soboles. Charta Ludofra Spanaldus. vici Reg. ann. 875. apud Calmet. inter 1 SNEBERGII, dicti apud quosdam Probat. Hist. Lothar. torn. I. col. 312: nummi censuales, teste Fabricio Orig. Pro mercedis nostrse. augmento, ac geniSaxon, lib. 7. pag. 700. toris nostri Sobolorumque nostrorum, atForma ad falconem accedit, sed mole pusilla, SNESA. Charta ann. 1186. in Tabulario tentius Domini implorent misericordiam. Vertice depresso, spatioso pectore, latis S. Bertini : De interclusionibus meatuum Vide alia notione in Sabelum. Compactisque humeris, etc. aquarum ejusdem Ecclesise, quss vulgo SOBORNIK, Synaxarium RuthenoMirle dicitur Alberto M. lib. 23. de Ani- Warren dicuntur, de quibus 24. Snesas rum, apud Bollandistas torn. 1. Jun. mal, cap. 14. et Germanis : Ismerli, Pe- anguillarum annuatim persolvebatur, etc. pag. 135. col. 1. tro de Crescentiis lib. 10. cap. 13. [Vide Hollandis Snees, vicenarium, seu vigin1 SOBRA, Mensurse species videtur. Simriliufi.] ti, sonat. Consuet. Solemniac.: Translatio S. Mar } SMIGMA, SMIGMATOR. Vide supra ^ SNOBULI, SNUOBULI, Murasnulse, i. tialis sepias et ova farsata et juntas Miyma et Smegma. e. funiculi, qui de argenteis plexis filis, dem. Sobre 111. eminas frum. vig. in SMIRALDUS, Smaragdus. Vide Bala- ut in thuribulis fieri solet, apud Schil- manso de inanso Sobras et eminam frum. scus. terum in Gloss. Teuton. Lemov. quam debet Junchada. Sobre, pro ^SMIRIGLIUS. Comment. Caroli CaT SNODARE, Italis, Nodum solvere so- supra, crebro occurrit in Terrario Aprafae Episc. Ayersani de Germ, sacra nat. Locus est infra in Strassignare. chonii. restaurata: Miles casu in bombardam, 1 SOBRECOT, Vestis species, ut infra ^SNODEN, Glomus, Gall. Peloton, a quam Smiriglium. vacant, ignito fomite Sax. s n o d , eadem notione. Comput. Surcotium. Vide in hac voce. Statuta sui sclapi ignem intulit. Massil. lib. 2. cap. 39: Item, de gardaAntiquit. SMOLTUS. Prima Statuta Roberti I. ann. 1425. apud :Kennett.Snoden deAm- cors, vel de turquesio, vel garnachia, vel brosd. pag. 574 In vin. pakRegis Scotise cap. 12 : Omnes illi qui ha- thred emptis ibidem pro quodam reti fa- Sobrecot froirato cum penna, vel serico, bent croias, vel piscarias, seu stagna, aut ciendo pro cuniculis capiendis hoc anno, vel aliter sine frezio xvin. den. Vide Sumolendina in aquis, ubi mare ascendit, et VI. sot. pertotus. se retrahit, ubi salmunculi seuSmolti,vel SOBRE-SENGLA, Gall. Sous-sangle, SNYRTIR, Ensis species. Saxo Gram- in*Comput. ann. 1334. inter Probat. torn. frigs cujuscumque generis piscium maris matic. lib. 2: vel aquse dulcis ascendunt vel descendunt, 2. Hist. Nem. pag. 85. col. 1: Item pro etc. Vide Fria. [* S m e l t Anglosax: Saruna Sobre-senqla, vj. denar. Ecce mihi videor cervum penetrasse ferocera, dina piscis.l Theutonico certe, qui Snyrtir dicitur, ense. 1 SOBREVERSUM, Idem quod superver* SMURDUS, Servus glebse, homo masum, Quod mensuram excedit. Statuta nus mortuas; colonum interpretatur J. Apud Kilianum, Sniider, cultrum so- Arelatens. MSS. art. 74 : Vinum nonvenLeonh. Frisch. in Miscellan. Berolin. nat. datur cumpogesali adSobreversum. Vide torn. 4. pag. 190. quo mqrtuo dominus 1 SOAGLUS. Teisa soaglorum, Telge Sobra. ex hsereditate vel relictis bonis ejus grossioris genus. Statuta Montis Rega* Sobrevers nostris dicitur de aqua optimum unum sibi eligit et sumit, vel lis fol. 277: Item statutum est, quod quili- supereffluente, vulgo Qui deborde par equum vel meliorem vestem, a Sclavo- bet textor sen textrix capiat tantum.... de dessus. Charta ann. 1237. inter Probat. nica voce Smrt, mors. Charta Otton. teisa Soaglorum solidos tres. torn. I. Hist. Nem. pag. 73. col. 2 : Quod burggr. de Kirchberg ann. 1279. apud | SOAGNE, ut mox Soalis, ex interpre-libere possit ibi currere aqua de Sobrevers, . Schilter. torn. 1. Instit. jur. publ. : Nos tatione Eccardi, in Pacto Leg. Sal. tit. sine omni impedimenta. Alia capit. Th. et Vitgomen fratres de Conlitzen, ex 2. 4 : Si quis porcellum de intro porcos S. Salvat. Montispess.ann. 1354. in Reg. ipsorum servilitate nobis ex jure Smurdo- ipso porcario custodiente furaverit, malb. 89. Chartoph. reg. ch. 318 : Cum quibus rum ab antiquo astrictos, manumittimus Soagne chalte, in DO. denar. Speciem postibus possitis et valeatis dictam aquam a tali late et libere servitute, etc. [** Vide furti, rei custodita?, suspicatur Schilter. seu Sobrevers, quod fluet et exiet de supra dictam paxeriam, accipere et recipere et Grimm. Antiq. Jur. German, pag. 322. in Gl. Teuton. et 944. Haltaus. Glossar. German, col. | SOALAGIUM, pro Stalagium, Praesta-earn ducere ad prata vestra Et possi1639. voce Schmordhufen, Mansi Smur- tio pro stallis, in Charta Ricardi I. Reg. tis facere canalem, per quam dicdorum. Smurdones, in chart, ann. 1239. Angl. inter Ordin. Reg. Fr. torn. 5. pag. tam aquam seu Sobrevers possitis apud Bekmann. Hist. Anhalt. torn. 5. 317. ut suspicatur 01. Editor. ducere ad prata uesfra.Vide infra Superpag. 71. Zmurdi, in chart, ann. 1041. SOALIS, pro Sualis, Sus, porcus. Po- undatio. apud Maderum in Antiq. Brunswic. lyptychus S. Remigii Remensis: In | SOBRIARE, Vigilare. Gloss. Lat. Gr. pag. 222. Zmurti in veter. Notit. apud Braito mans. 3. unusquisque facit in anno ex GraBC. Lat. : Sobrio, vr)5pw. SOBRIISSA. Fragm. Petronii: Ultimo Hallaus. Smerdi, in chart, post ann. map. 3. diurnal. 3. donat pro Soale den. 1291. apud Lappenb. Hist. Grig. Hans. 12. pull. 3. ova 15. [Codex censualis Ir- etiam periscelides resolvit, et reticulum Document, pag. 165. Homines sunt infl- minonis Abb. Sangerm. fol. 3. v -..Solvit aureum, quern ex Sobriissa esse dicebat. mse plebis, a voce Slavica Smerd, Foe- de unumquodque mansum bovem unum, Id est, auro obryzo. ad alium annum Soalem 1. Ibidem fol. SOBRIUS, Prudens, grayis, ac moderatere, putere.] ad tertium annum Soalem tus. Josephus, seu Hegesippus lib. 1. de * SMUTITIO, Nominatio, declaratio, a 15 : Solvit Smutare, Nominare, declarare. Stat. or- 1. valenlem sol. 1.] [** Ssepius ibi. Vide Excidio Hieros. de Hircano : Moderator gentium et pulcre Sobrius. Lib. 4. cap. 2 : din. S. Joan. Hierosol. ann. 1584. torn. indicem.] * SOARIUM. Glossar. Provinc. Lat. ex Itaque ille prasstantissimus, qui inter adII. Cod. Ital. diplom. col. 1830: Magister et concilium ad alterius (baiulivi conven- Cod. reg. 7657 : Fres , Prov. limbus, versa Sobrius colluctatur casibus. Arnotualisj electionem ejus loco procedere de- Soarium, fasciola ambiens extremitatem bius lib. ult. : Vir alioqui gravis et sobeantfsalva tamenSmutitione linguarum. vestis, ex filis vel auro contexta assuta- briss religionis. S. Ambrosius Epist. 6 : Ibid. col. 1845 : Prohibetur ne lingua de que. Sobriam in turbis gravitatem, singulars dido officio (castellani) Smutet, aut fra1 SOATUS, Italis Soatto, Corium loris pondus dignitas sibi vendicat Sacerdotatrum aliquis ad petenaum id offtcium in et corrigiis faciendis aptum. Statuta lis. Ammianus lib. 15: Vetus ilia Romaconcilia admittatur. Rursum co!. 1855 : Astens. de Inlratis portarum : Soati albi norum virtus et Sobria.

SOG

SOC

SOG

503

* SOBURINA, f. Mansio, domus. Sok. [** Phillips, de Jure Anglosax. | Olim enim qui per servitium socss terras Charta Ebroini comit. ann. 720. in Sup- 26. Lappenb. Hist. Angl. torn. 1. pag. possidebant, dominis in exercenda agripi, ad Miraeum pag. 560. col. 1: Dedi in 612. Thorpii Glossar. Leg. Anglos, in cultura inservire, et cum socco et aratro loco Megrim Walamnum cum uxore et Socn, Soca, et supra Saca in -Sac.] proprio agrum domini arare et colere infantibus, cum terris, duas Soburinas, 1 SOGA, Manerium, dominium, locus tenebantur, cujusmodi servitia postea etc. privilegio et immunitate Socas donatus. in census pecuniarios, [aliave dona,] ex |1. SOC. Vide Soca 4. et Soccus 2. Regest. S. M. de Pratis Leicestriae torn. mutuo vassallorum et dominorum con^ 2. SOC, [Gall. Souche : ... In vigilia 4. Hist. Harcur. pag. 2198: Et quicqiiid sensu commutata sunt. [Charta ann. nativitatis Domini, feci pprtari de ne- Osbertus capellanus de ipso tenebat in 1253. apud Kennett. Antiq. Ambrosd. more domini archiepiscopi duos cami- Soca de Schepished et in Soca de Alfo. pag. 262 : Reddendo inde annuatim mihi naus sive Socs pro festo nativitatis Do- Ibidem pag. 2203: Et totum molendi- et hssredibus meis.... unam rosam ad fesmini. (Arch. Histor. de la Gironde. T. num juxta abbatiatn cum Soca et prato tum S. Johannis Baptistss pro omnibus Soccagiis et pro omnibus sseadjacente et ecclesiam de Sepenhena, servitiis, 1. p. 677.)] 1. SOCA. Charta plenarise securitatis et omnes ecclesias de eadem Soca, et deci- cularibus exactionibus, etc.] Opponitur sub Justiniano scripta, apud Brisson. mam denariorum de redditibus et deci- autem Socagium Militis, ita ut fundus. lib. 6. formul. pag. 647: Armario uno mam de pascuagio in eadem Soca. Re- omnis, qui non pqssidetur per Serviiium valente siliquas quatuor, Socas tortiles gest. Pr. Lewes! pag. 1. apud Spelman.: Militis, per Servitium socss possideatur. duas valentes siliquas aureas sex, sella Hi sunt redditus de Socho de Hecham. Littleton : Chescun tenure que n'est pas ferrea, plictile, etc. Ital. Soca est funis. Pag. 16 : Pertinet ad Socham de Hecham, tenure en chivalry, est tenure en Socage. Vide Soga. tam in Sernebruna, et Etune, et Rings- Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 509 : 1 2. SOCA, Modus agri, ut infra Soga. tede, quam in ipsa villa de Hecham. Et Unam (bovatam terrae) videlicet de SoVide in hac voce. Ohron. Farfense apud cap. 17 : In Soca de Hecham sunt 24. lan- cagium, et aliam de Baronia, etc. SocaMurator. torn. 2. part. 2. col. 439 : De cetse. Vita S. Osvaldi Episc.: De quibus gium autem aliud est villanum, aliud uno capite terra Fragrinensis habens So- episcopus ipsius ecclesiss a constitutione liberum. cas per- longum cv. et ex transverse antiquorum habet omnes redditiones SoSOCAGIUM LIBERUM, quod Socage en Franc tenure Angli vocant, illud est, ut, XXViii. -Soca vero habet pedes c. Ibidem charum. col. 440: Et est mensura ipsius plani per SOCA MOLENDINI. Monasticum An- ait Bracton. lib. 2. cap. 35. | 1. quod teSocagio; sed non longum habens Socas LV. ex transverso lic. ochatorn. 2. pag. 10 : Cum molendino et netur quidem in capitalibus, nisi infit serdenahabens Socas xxxvn. omnes insimul tarn molendini, etc. Pag. 102 : Sciatis vitium dominis de monte quam de piano ex omni parte me concessisse... cum molendino, ac totam riist et nihil inde omnino datur ad scusunt Socas ccxxx. quse sunt per mensu- Socam molendini, ita vero quod aliud tum et servitium Regis. De villano socaram justam simul in unum juges numero molendinum infra Socam ab aliquo homi- gio, idem lib. 2. cap. 8. n. 2 : Non mulat millse dues. num sive voluntate et consensu Canonico- statum liberi villanum Socagium non ma] 3. SOCA, SOCCA, SOQUA, Stipes, trun- rum non fiat, etc. Vide Secta molendini, gis quam liberum. Quamvis autem de vilcus Gall. Souche. Statuta Arelat. ex Cod. in Secta 3. lano Socagio fiat certum servitium, propMS. D. Brunet fpl. 25 : DeSoquis et aliis SOCA PLAGITORUM, Jus tenendi cu- ter hoc non habebit liberum tenementum, lignis. Item statuimus, quod nullus qui riam in suo dominiq. Leges Henrici I. quia hocfacil ratione tenementi, licet non locet operas suas defferre audeat de ne- c. 9 : Soca vero placitorum, alia proprie ratione personse. Vide eumdem lib. 4. moribus, vel vineis, vel cepibus Socam vel pertinet ad fiscum regium... alia pertinet tract. 1. cap. 28.15. Liber sancti Albani lignum aliquod....nullus.... audeat deneVicecomitibus et ministris Regiisin firma apud Spelmannum : Progenitores Simomoribus, vel vineis, vel cepibus evellere sua, alia pertinet Earonibus Socham et nis Bokely omnia sua in Honcton per liseu etiam scindere Socam vel radicem. sacam habentibus. Cap. 10 : Omnes heres- berum Socagium tune tenebant, et quieti Statuta Massil. lib. 5. cap. 17 : Consti- trete omnino Regis sunt, et otnnis Gual- erant desectis curiarum, consuetudinibus, tuimus firmiter observandum quod nullus stowna, i. occidendorum loca, totaliter exactionibus, et demandis. Vide Regiam operarius vinearum, vel ligatrices vitium Regis sunt in Soca sua, id est, in Regia Majestat. lib. 2. c. 21. cap. 27.13. cap. 71. audeant.... apportare seu apportari jurisdictione. Vide Secta placitorum in | 3. Statuta secunda Roberti I. Regis facere de vineis in quibus operabuntur, Secta 3. et Placitum. Scotise cap. 8. etc. vel aliis, vel operati fuerint, Socas, vel SOCAM et sacam habere dicuntur BaroSOGCAGIUM VILLANUM, de quo idem stipites. Et cap. 18: Constituimus hoc nes in iisdem Legib. Henr. I. cap. 9. 20. Bracton. sic scribit : Est aliud genus prsesenti capitulo ne aliqua persona 24. Socnam c. 24. 25. Est enim Sockagii, quod dicitur Sockagium villaaudeat de caetero extirpare, vel resecare, SOGNA, Idem quod Soca, ex Saxon, num, ubi nullum omnino competit homaSoccas alicujus arboris fructiferss, vel socn, libertas, privilegium,immunitas, gium, sed fidelitatis sacramentum, sicut etiam nemoris, nisi suss fuerint, ni tan- etc. Bromptpnus : Soka, i. secta Curias, de villano. Illud Socage en basse tenure turn Soccas de cade et Soccas d'avals. inde Sokne dicitur quandoque interpella- Angli vocant. Charta ann. 1339. ex Schedis Praes. de tio majoris audientise. Charta Henrici I. In soccagio, hsereditas dividitur inter Mazaugues: Quod si in una radice sive Regis Anglise pro Londinensibus : Te- omnes filios, per partes aequales, ut est Socca nascantur, vel nascerentur duo, neant et habeant bene et in pace Socnas in Regiam Majest. lib. 2. cap. 27. apud tres vel plures plantae pinus, eas possunt suas cum omnibus consuetudinibus, ita Glanvillam lib. 7. c. 3. et Bractonum lib. libere incidere, majori planta utiliori quod hospites, qui in Soccis suis hospitan- 2. c. 35. 1. contra quam in feudis Milisalva et remanente in dicta Socca. Pro- tur, neque dent consuetudines suas, nisi taribus, in quibus primogenitus succeilli, cujus Socca fuerit, etc. Occurrit pas- dit in totum. Si tamen unicum fuerit vinciales Souquo dicunt. 4. SOCA, SOK, SOKE, inquit Fleta lib. sim in iisdem Legibus c. 19. 20. 24. 25. mesuagium, illud integre remanet pri1. cap. 47. | 6. significat libertatem cu- 80. etc. in Monastico Anglic, torn. 2. mogenito, ita quod alii habeant ad va59. riam tenentium, quam Sokam appella- pag. 315. apud Prynneum in Libert. lentiam de communi, ut ait Bracton. mus. Leges Edwardi Confess, cap. 23: Angl. torn. 1. pag. 1103. ubi editum per- Idem c. 36. 8. scribit de Socagio non Soca estt quod si aliquis qussrit aliquid peram bis Socua, etc. competere domino capital! custodiam in terra sua, etiam furtum, sua est justij SOCHA, Eodem intellectu. Charta neque homagium. [Charta Henrici Reg. tia, si inventum, an non. Est autem soft, apud Madox Formul. Anglic, pag. 43 : Angl. ann. 1155. apud D. Brussel torn. 2. idem quod secta, quam dominus habet Moniales de Wroccheshala possideant de Usu feud. pag. v : Si aliquid teneat de hominibus suis in Curia. [Anonymus omnes illas terras, cum Socha et sacha, de nobis per feodi firmam, vel Soccagium, MS. apud Spelmannum : Soc, est secta et tol et them, et cum omnibus liber- vel burgagium, et de aliquo teneat per de hominibus in curia domini, secundum tatibus et liberis consuetudinibus. Vide servitium militare, nos non habebimus consuetudinem regni.] Quod enim Sok supra. custodiam heredis, nee terrss suse quas est apud antiques dictum est, hodie Soyt * SOQUA , in Charta Henrici Reg. de feodo alterius, occasione illi'as feodiapud Scotos, quod Suite nostra lingua Angl. torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1409 : firmas vel Soccagii vel burgagii, nisi ipsa sonat, appellatur. Itaque qui hoc privi- Sciatis quod ego concedo S. Petro Jume- feodi-firma debeat servitium militare.J legium habet, potestatem habet tenendi ticensi harengeiam, et omnia quss ad Ita etiam sentit Christophorus de S, Curias in sua Baronia. [Vocabul. An- illam pertinent cum sagna et Soqua et Germane in dialogode fundamentis Leglic, ex Tabul. Beccensi : Soca, avoir tolla, etc, gum Anglic, cap. 7. pag. 25. v. Adde Cofranche court.] Atque inde quidam a. SOGA. Consuetudines MSS. villas de well. 1. 2. Inst. tit. 3. 21. 22. et RastalL Saxon, s o c a n , sequi, vocis originem Machau in Comitatu Regitestensi: Beste voce Socage. repetendam putant: alii a socn , liber- de qe on prent Soce, doit ce trecens. SOCHOGIA. Monasticum Anglic, torn. tas, franchisia. Vide Ingulfum pag. 875. cum magma 1. SOCAGIUM, Idem quod Servitium 1. pag. 835 : Duas sartas 881. 912. Bractonum lib. 3. tract, de SOC3B, Littleton! sect. 119. Est autem cultura, quse ibi juxta adjacet, et commuCorona cap. 35. 1. et Rastallum verbo Soca, Aratrum, nostris Soc de char rue. nem pasturam ad centum oves numero

504

SOG

SOC

SOC

120. in Sochogia de Maltebi, etc. Pro socagio forte. [Malim deterritorio quod socse. privilegio donatum est intelligere. Vide supra.] NUS, SOKEMANNUS, Tenens seu Vassallus, qui domino suo inservit, in exercenda agricultura, seu qui fundum per soccagium possidet, hoc est, per aratrum, par le soc de la charue, seu par service de charrue, ut habet Rastallus. Est enim spc, aratrum, man, homo. [Natura Brevium apud Spelman. : Sokmannus proprie tails est, qui est liber el tenet de Rege, seu de alio domino in antiquo dotninico, terras, seu tenementa villenagia ', et est privilegiatus ad hunc modum: quod nullus debet eum ejicere de terris nee de tenementis suis, dum poterit servitia facere quse ad terras et tenementa sua pertinent : Et nemo potest ejus servitia augere, aut eum constringere ad faciendum plura servitia quse non debet facere. Et propter hoc Sokmanni isti sunt cultores terrarum dominorum suorum in antiquo dominico : et non debent summoneri nee inquietari in juratis vel inquisitionibus, nisi in maneriis ad quse ipsi sunt appendentes. In placitis vero transgressionis debiti, et aliis actionibus personalibus, summoniti sunt, ut alii homines. Et de istis tenentibus in vilenagio.'] Bracton. 1. 2. c. 35. 1 : Did poterit sockagium a sockOf et inde tenentes, qui tenent in sockagio Sockemanni did poterunt, eo quod deputati sunt, ut videtur, tantum ad culturam, et quorum custodia et maritagium ad propinquiores parentes jure sanguinis pertinebit. Eadem habet Fleta lib. 3. cap. 16. 13. li tenere dicuntur terras suas in antiquum dqminium. Sokemannus de antiquo dominico, apud Radulfum de Hengham in Parva c. 8. Vide Leg. Edw. Oonf. c. 12. Regiam Majest. 1. 2. c. 27. 41. Bractonum 1. 2. c. 8. n. 2. c. 36. 37. 1. 4. tract. 1. c. 28. 5. Fleta m lib. 1. cap. 8. 1. 3. c. 12. 5. 1. 5. c. 9. 115. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 288. 625. praeterea Rastallum verbo Sokmans, ubi de eorum libertatibus et privilegiis. Ut pqrro Socagium aliud liberum, aliud villanum erat, ita utriusque tenentes liberi et villani erant. Liber S. Albani apud Spelm. : Omnes tenentes, liberi scilicet et custumarii, tenementa sua per Sokagium defendebant. Homaium, scutagium, forinsecum non donaant, scilicet sicut Sokemans per omnia tractabantur. Idem Spelmannus ex vett. Chartis Anglicis haec descripsit : Sokemanni liberi possunt dare et vendere; sed ad voluntatem domini': non possunt alienare certa servitia. Antenatus succedit in totum. Non possunt averium masculum vendere, neque maritare filiam, nisi dent domino 3. sol. et 4. den. Possunt filium facere Clericum. Sokemanni Cotarii debent talliari ad voluntatem domini, et facere servitia incerta: nihil possunt dare vel vendere, nihil proprium habere, nee acquirere, nisi ad promolionem domini sui. SOCMANARIA. Britton. pag. 164 : Sokemanrie, sount terres et tenements, qui ne sount mie tenus par fee de Chevalier, ne par graundes serjanties, ne par petites, mes par simples services, si come' terres enfraunches par nous, ou nos predecessours, dans nos anciennes demeines. | SOKMANRIA, apud Joh. Skenaeum Verborum significatione pag. 153. ubi vim vpcis sic explicat : Sokmanria sive soccagium, est quoddam genus tenendi
SOCOMANNUS, SOCAMANNUS, SOCMAN-

terras, scilicet cum quidam libere infeo- unde Gallis Suin, Sagina, quasi Soing. datur sine ullo servitio, custodia, auxilio, Capit. de Villis cap. 35 : Volumus ut de maritagio, et solvit domino debitum quod verbecibus crassis Soccia fiat, sicut et de vocatur Petite serjantie : vel cum tenet porcis : et insuper habeant boves saginasuas terras nomine burgagii aut in libera tos in una quaque villa non minus quam eleemosyna. duos, aut ibidem ad Socciandum, aut ad T SOKEMARA , ut legendum opinor nos deducendum. apud Kennett. Antiquit. Ambrosd. pag. 1 SOCCIDA, ut Socida. Vide ibi. 418 : Castrum et manerium de Bolyng1 SOCCITARE, Turdorum clamor. Vide broke cum Sokemara et marisco cum per- Baulare. tinentiis, etc. * SOCCIUM, Ital. Soccio, ut Socida. * 2. SOCAGIUM, Tributum ex rebus et Vide in hac voce. Acta MSS. notar. bonis venditis et expensis. Gharta ann. Senens. ann. 1283. ex Cod. reg. 4725. 1349. in Reg. 78. Ghartoph. reg. ch. 84 : fol. 7. r : Confiteor me habuisse et reConsules civitatis Agennensis, nomine cepisse xxij. pecudes. in Soccium a consulatus et universitatis ejusdem, habe- proximis prseteritis Kalendis Januarii, bant... Socagium in eisdem parochiis, pro ad quinque annos in Soccium. Vide Sorebus et bonis, quse inibi vendebantur et cietas 1. expendebantur. 1 SOCCOMANNUS. Vide Soca 4. et Soc* Aliud vero sonat vox Souchage ejus- cus 2. que sensus declaratur, in Reg. forest, f SOCCULUS. Vide mox Soccus 1. cpmitat. Alencon. ex Gam. Comput. Pa1. SOCCUS. Isidorus 1. 19. c. 34. et ex ris, fol. 101. r : De chascun arbre qui est eo Papias : Talares calcei Socci sunt, qui donne en la forest (d'Andemne) chascun inde nominati videntur, quod ea figura d'iceulz (sergens fieffez) prent quatre de- sint, ut constringant talum. Infra : Socci niers, et est appelle ce droit qu'il prennent, non ligantur, sed tantum intromittuntur. Souchage. Vide Soca 3. Cernui Socci sunt sine solo, (Pap. sola.) * SOCALE, [Souaille. (Gloss. Lat. Gal. Lingulatos, quos nos foliatos vocamus. e Clavati, quasi calviati, eo quod minutis Bibl. Insul. E. 36, xv s.)] SOCAYNALE, [f. Canalis per quern clavis, id est acutis, solese caligse vincianaquae currunt.] Libertates concessas tur. Ubi Papias: Eo quod de minutis claBarcinonensibus a Petro Rege Aragon. vis sola conligetur. Adalardus in Statutis ann. 1283. MSS. : Si aliquis habuerit Corbeiensib. lib. 1. cap. 3 : Femoralia Socaynale super tenedonem alterius, su- duo, Soccos filtrinos duos, calcearios 4. per quam aquae discurrunt, quod si vo- cum solis novis, etc. [ Soccos de cotto, in luerit elevare Socaynale in altum. non chart, ann. 1121. apud Guden. Cod. Dipotest Socaynale ibi tornare. [** Reco- plom. torn. 1. pag. 50. Vide Cottum.] Adgnoverunt proceres cap. 61. ubi Soca- ditio 1. Ludovici I. et Vinea Benedictina nyale.] c. 22 : Calciamenta diurna paria 2. subj 1. SOCCA, Vestis muliebris species. talares per noctem in eextate 2. in hieme Ricobaldus Ferrar. de Rit. antiquit. vero Soccos. Liber Ordinis S. VJctoris apud Murator. torn. 9. col. 247 : Virgines Parisiensis MS. cap. 18 : Calcearnenta indomibus parentum, tunica de pignolata quoque, id est caligse, Socci, et subtalares, quse appellatur sotanum, et paludamento etc. Vetus scriptor Vitse S. Lupicini Ablineo quod Socca dicebant, erant contentse. bat. Jurensis n. 2 : In Monasterio vero, Ghron. Franc. Pipini ibid. col. 669 : Vir- etiam si prolixius egressus est ad cultugines ante nuptias tunica de pignolato, ram, lignea tantum sola, quse, vulgo Socquse dicebatur sottanum, et paludamento cos Monasteria vacant Gadicana, contilineo, quod Soccam dicebant, erant con- nuato potitus est usu. Petrus Damiani tentss. Gualvaneus Flamma apud eumd. lib. 1. Epist. 19 : Quamlibet gravis bruma torn. 12. col. 1033 : Virgines, antequam rigesceret, simplicibus Soccis muniebat nuptui traderentur, vestiebantur tunica pedes, cum tamen frater ejus solis calceis de pignolato, quse dicebatur sotanum, et contentus esset. [Constit. Ansegisi ssec. 4. desuper portabant paludamentum, id Benedict, part. 1. pag. 639 : Filtra ad est, Soccam de lino albissimo. Vide in Soccos faciendum xn. S. Wilhel. Constit. Socha. Hirsaug. lib. 2. cap. 37 : Socci sunt ibi * Quse aliis superinduebatur. Hacte- abluendi, et super gramen claustri ad sicnus, teste Domin. Georg. lib. 2. de Li- candum ponendi.] Soccus S. Marise, apud turg. Pontif. Rom. in agro Rhodigino, Hugonem Farsitum de Miracul. S. M. rusticarum feminarum induviae lineae, Suessionensis cap. 3. 5. 12. qui aliis Soquas loco superioris tunicas deferunt, tular S. Marise, seu Deiparae Calceus, sive albse sive alterius coloris eae sint., qui in hoc Monasterio asservatur. Vide Soccse vocantur. Hinc Soc appellatur Histor. ejusdem Monasterii a Michaele capa seu pallium, quo rex in solemn! Germano editam, pag. 358. Combefisius inauguratione induitur, in Reg. Gam. ad Theophanem pag. 644: Nostra PrsediComput. Paris, sign. Pater fol. 163. v : catorum instituta d. 1. c. 10. Socos permitItem les chances de soie de couleur de vio- tunt: quid tamen Sod illi sint, nos latet late, broudees ou tissues partout de fleurs modo. Sed hie constat, Soccos intelligi, de lys d'or, et la cote de cele coleur et de dequibus supra. Adde Statuta Ord. Praecele euvre meismes, fete en maniere de monstrat. dist. 2. cap. 13. tunique, dont les soudiacres sont vestuz a Soccos CRISPANTES dixit S. Hierola messe, et ovecques ce le Soc, qui doit nym. Epist. 7. Et Epist. 23 : Soccus vilior estre du tout en tout de cele meismes cou- auratorum pretium calceorum egentibus leur et decele meismes euvre; et si est fait largitur. a bien pres en maniere d'une chape de 1 SOCCULUS, diminut. a Soccus. Caeresoie sanz chaperon. Infra Scot ter legitur. mon. MS. Gisterc. cap. 18. apud Macros Vide supra Scuta 1; in Hierolex. : Quam cum fratres audiunt 1 2. SOCCA, Stipes. Vide Soca 3. Socculos suos in dormitorio, sacerdos auJ3. SOCCA, ut Soccus I. ni fallor, in tem, diaconus et subdiaconus in sacristia Charta ann. 855. Append, ad Marcam relinquentes, etc. Hisp. col. 788 : Bulgas duas parilia, et 2. SOCCUS, Vomer, ferrum aratri, nosSoccas vni. de tris Soc de charue. Alexander Necham : E*l SOCCEDA, SOCCEDARIUS. Vide So- Supponatur dentile vel dentale, cui Soc, cida. vel vomis infigatur. Charta Alaman. GolSOCCIA, SOGGIARE, Sagina, Saginare : dasti 50 : In ea ratione, ut dum advixero,

SOG

SOC

SOG

505

ipsas res habere debeam : et censui me J ret alienationem Avisani, et quod non pro hoc singulis annis, de festivitate S. appreciabat eos omnes unam festucam. Galloni in alia, Soccum unum, aut 4. de- Item dixit quod ipse habuerat consinarios. T6xoc, apud Heronem in Ttapex- lium in Avenione, quod pactiones factss goXaic, et apud Joannem Oananum pag. cum Rege non valebant festucam, et 194. Polyptychus Monasterii Fossaten- quod ipse vellet ponere unum hominem sis, editus a Steph. Baluzio : Manent ibi quern sciebat loco Regis, et poneret tale os homines 19. Solvit unusquisque usque ad in ore Regis quod nunquam videretur Monasterium carroperam 1. et Soc et cul- rosurus. Verba sunt Humbert! Dalphini tritm. modo in Regem Francorum irati, modo * Alias Scot. Lit. remiss, ann. 1385. in illi devincti, pro innata levitate : unde Reg. 127. Chartoph. reg. ch. 199 : Deux hsec verba ipse non Sochivit ja, idem sogrosses pieces de fer pour faire deux Scos nare videntur ac si diceret, quod jam ou coustres a charrue. Soich, in aliis ann. non curaret de Rege Francorum eum1388. ex Reg. 132. ch. 220. Suec, in Vitis que nihili faceret; Gall, qu'il ne s'en SS. MSS. ex Cod. 28. S. Victor. Paris, soucioit plus. Souche, pro Souci, ni fall or, fol. 45. v. col. 2. molestia, sollicitudo, cura, apud GuilSoccus. Apud Anglos et Scotos, Baro- lelmum de la Perene de Bello Ital. ann. nes dicuntur tenere curias suas cum 1378. part. 2. Collect, novas Martenii Socco, et sacca, furca, et fossa, etc. ut est pag. 333 : in Regiam Majestatem lib. 1. cap. 4. 2. II commenga celle escarraouche, Ubi hsec Skenseus: Quihabet donalionem Les Alemans orent grant Souche. terrarum vulgo in feofamentum sibi a 1 SOCHOGIA. Vide supra in Socagium. Rege concessum, cum Socco potest habere vassallos, vel colonos, quos cogere potest, 1. SOCIA, Uxor. Burchardus Episcop. ut cum Socco seu vomere, id est aratro Wormaciensis in Lege familise : Si quis agrum suum colant, qui propterea Socco- ex famiha S. Petri ad Sociam suam legimanni vocantur lib. 2. cap. 27. Alii per time venerit, quidquid in dotem dederit, soccum intelligunt sectam, Soyt of court, etc. [Eadem notione occurrit apud Staut sit privilegium regale, tenendi curias, tium Achill. 2. 339. ubi Juno setherii Soin quibus sectatores comparere debent, ut da rectoris dicitur.] in jure dicendo, etjustitia administranda, 12. SOCIA, Grex, examen. Formula 11. judici adsint suo consilio. Vide supra in exorcism, apud Baluz. torn. 2. Capitul. Soca 4. col. 663: Adjuro te, mater aviorum,... non te altum levare, nee longe volare, sed 1 SOCEDA, ut Socida. Vide ibi. * SOCERA, Socrus, Gall. Belle-mere. quam plus cito potest ad arborem venire. Testara. Giraudi de Villanova ann. 1481. Ibi te allocas cum omni tua genera, vel ex Tabul. D. Venciae : Atlendens amo- cum Soda tua. rem sincerum, quern erga nobilem Mar* 3. SOCIA, Famula, pedisequa. Form. garetam dominam de Cauderaca, Soce- MSS. ex Cod. reg. 7657. fol. 5. y : Item ram ejusdem nubilis testatoris, etc. Glos- taxant ipsi unam Sociam ad servitium disar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : ctse talis ; quse Soda debet habere pro Suagra, Prov. socrus. Suagre, socer. Vide victu et salario florenos auri xxx. Sociene, infra Socria. eadem, ut videtur, notione, in Ch. ann. 1. SOCHA, Vestis muliebris species, in 1263. ex Chartul. S. Petri Insul. sign. Statut. Mediolan. 1. part. cap. 292. [Vide Decanus fol. 112. v : Et si est asavoir ke li fournier doit metre le paste des fourSocca 1.] * 2. SOCHA, Jus tenendi curiam in suo nages ou boistiel, et li une des Socienes le dominio, apud Bolland. torn. 3. Febr. doit tallier. Nisi tamen sit pro mupag. 751. col. 2. ex Charta Edgari reg. liere, quae cum altera societatem habet cujus meminit Cambdenus in Corn. : in pane decoquendo. Vide infra Socina Ecclesia S. Marias de Wircester habet et Sodus. hundredam, in qua jacent trecentss * SOCIALES, Militarium turmse, quse hidae, de quibus episcopus ipsius eccle- Compagniae, appellabantur. Anna!. Vicsise, a constitutions antiquorum tempo- tor. MSS. ad ann. 1258 : Provindam Prorum , habet omnes redditiones Socha- vincise. invaserunt, et quidam Sociales rum et omnes consuetudines. Vide in nullum titulum habentes, ipsam debelSoca 4. lando aut dampnando tanquam prsedones 1 SOCHEMANUS, apud Seldenum in publid et agrorum depopulatores, quorum Praefat. ad Eadmeri Hist. pag. 15. idem ductor fuit et capitaneus quidam Vasco qui Socomannus supra in Soca 4. Vide dom. Arnaldus de Servola ; vulgariter Archipresbyter de Vermis nominatus, Cotarius in Cota 2. * SOCHEYRATA, Tantum prati, quan- fueruntque quamplurimi nationum et retum unus sector per diem secare po- gionum diversarum,et complentes ilia pro test. Charta ann. 1501. ex sched. Pr. quibus venerant, fecerunt ibi dampna de Mazaugues : Quod ipsi homines ser- infinita, castra, fortalicia, loca et villas vient pro qualibet Socheyrata prati occupando, etc. Tandem gentes illius pagrossos tres. Vide supra Sethorata et in- triss se unanimiter aggregantes, deliberaIra Soitura. verunt inter se super modo quern tenerent, 1 SOCHIRE. Memorabilia Humbert! Pi- ut Sociales prsefati ab inde expellerentur ; lati ann. 1344. ex Schedis 01. V. Lance- et quia per vim armorum visum fuit ipsis lot : Nota quod die 12. Mali in vigilia As- hoc non fore possibile, alium modum concensionis in ecclesia fratrum Minorum ceperunt, videlicet quod ipsis victualia et dum dicebantur Matutinss pro crastino, alia eis necessaria sic subtraherentur et prsssente domino (Humberto II. Dal- vetarentur, quod necessitate artati ab phino) fr. de Revello et pluribus aliis, inde exire cogerentur feceruntque edidom. Guillelmo de Royno, dixit (idem ctum generale sub formidabilibus posnis, Humbertus) quod Rex (Francorum) de- quod bene et diligenter omnes custodirent fraudabat Dominum, nee attendebat pacta intimationes suas, victualia qu&cumque, sibi, et dixit et reiteravit decies et pluries etiam et peccorea, in eis introducerent.... dicendo quod tantum pro eo quantum pro Quod quidem edictum tali modo servaveuno stercore, et quod ipse non Sochivit ja, runt, quod non multis lapsis temporibus et ponebat eum ad damnum suum, et quod fame et inedia ac multis aliis miseriis lanon dimitteret pro ipso nee pro aliqua cessiti, post perditionem et ruinam equopersona de Delphinatu, quin ipse tracta- rum et interitum plurimorum, ex seipsis
VII

dictam patriam deserere et exire sunt coacti ; intraveruntque regnum Franciss, unde priusexiverant. Et ab istis postsumpsit originem nomen Socialium , quod satis saltim dtra monies per prius ignorabatur; habueruntque ex tune usquequaque quamplurimos, re et nomine, satellites et sequentes, qui in pluribus partibus dicti regni per plures annos post vagantes in eis, dampna infinita inlulerunt, tarn in personarum captivatione, quam locorum occupatione. Fallitur ergo Odoric. RaynalduSj qui post Math. Villanium, in Annal. Eccl. ad ann. 1353. num. 5. scribit Monrealem equitem Rhodium fuisse primum Socialium turmarum, qu& postea Italiam universam et Gallias diutissime afflixerunt , infelicissimum ductorem. Consule Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. savi col. 903. Vide Compagnia et infra Sodetas 3. * SOCIALITAS, Societas, congregatio, communitas. Charta Caroli C. ann. 28. regni ejusd. in Chartul. S. Dion. pag. 81. col. 1 : Gerardus beatissimi martyris Christi patronique nostri domni Dionysii cum Sodalitate generalitatis, decanus pariter et sacerdos, nostrum supplidter petiit magnificentiam, quatinus, etc. Alia ann. 940. in Chartul. Celsinian. ch. 492 : Si quis calumpniam inferre temptaverit,... a liminibus sanctorum omnium sit segregatus, habeatque partem et Socialitatem cum Juda traditore. Utitur Plinius in Paneg. cap. 49. ^ SOCIALITER, Communiter, una. Rolandinus Pata.v. in Chron. Tarvis. apud Murator. torn* 8. col. 345 : Cceperuntque parari pontes, ubi visum est opportunum, ut ipsi exerdtus possent Sodaliter simul jungi. T SOCIALITER, Societatis causa, Gall. par Compagnie. Statuta MSS. Augerii Episc. Conseran. ann. 1280 : Prsemissam tamen pcenam extendi nolurnus ad ludentes Sodaliter et solatii causa. 1. SOCIARE sibi in patrimonium rem aliquam, in Lege Bajwar. tit. 17. cap. 2. pro Adjungere, sibi asserere. Ita fisco sociare, pro confiscare, formula vulgatissima, de qua in voce Fiscus. Capit. 2. ann. 813. cap. 6 : Hsereditas eorum ad opus nostrum recipiatur, nee Comes, nee Vicarius illud sibi Sodet; sed ad opus nostrum revocetur. Vide Sacire. | SOCIARE, Socium sibi adjungere. Capitul. ann. 807. cap. 2 : Et ubi inventi fuerint duo, quorum unus habeat duos mansos, et alter habeat unum mansum, similiter se Sociare fadant, et unus alterum prseparet; et qui melius potuerit, in hostem venial. 1 2. SOCIARE, Comitari, Gall. Accompagner. Bartholomsei Scribae Annal. Genuens. ad ann. 1244. apud Murator. torn. 6. col. 506 : Potestas Januse qui cum honorabili militum et balistariorum Januensium numero ipsum Sodabat , accepto commeato rediit Januam cum militibus et societate sua. Ibid. col. 508 : Iverunt ad naves caravanae Genuss venientes de ultra mari; el Sodaverunt ipsas usque Ronifadum. Litterae ann. 1364. ex Regest. 98. Chartophyl. Reg. num. 3 : Pluribus Sociati. * 3. SOCIARE, Sequi ut famulus, qui ad obsequium est. Charta pro consul. Mimat. ann. 1459. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1416 : Concedimus.... nuncios, famulos sen servitores ad Sociandum eosdem consules, qui habebunt consiliarios et populares ad consilium convocare. ** SOCIATOR, Qui sociat. Cosli terrssque Sociator glorias , apud Victorin. 64

506

SOG

SOG

SOG

de Physic, in Maii Script. Veter. torn. 8. pag. 158. SOCIDA, Italis Soccita, quasi Societas accomandita di bestiame, che si da alia custodia altrui a mezzo pro et danno, ut est apud Cruscanos. Habetur apud Rollandinum in Summa Notarise cap. 5. formula instrumenti Socidse ad salvum capitale. Statuta Synodalia Alberici Episcopi Placentiniann. 1298. apud Petrum Mariam Campum : Nullus Clericus vel Ecclesiastica persona exerceat usuras, vel natas (forte nantasj facial, aut Socidas ad caput salvum. Vide Statuta Mediolan. 2. part. cap. 483. 484. et supra Bestia Fern. 1 SOGGEDA, SOCCIDA, Eodem intellectu. Statuta Cadubrii cap. 2. pag. 54 : Deliberatum fuit quod nullus homo, vel persona de Cadubrio possit.... tenere ad medietatem, vel Soccedam cum aliquo forense aliquas bestias aut animallia, sub pcena viginti quinque librarum Pap. Correctiones eorumd. Statut. cap. 30 : Statuimus et ordinamus quod quicumque acceperit in Soccidam ab aliquo de Cadubrio pecudes, copras, vaccas, et alia animalia. Rursum cap. 45 : Sancimus quod nullus.... cum ipsis (sacerdotibus) audeat in mercantiis lignaminum, seu Soccedis animalium se implicare. Vide Societas 1. et Socita 2. T SOCEDA, Eadem notione. Statuta castri Redaldi lib. 1. fol. 17 : Nee etiam si beslise ipsse essent in Socedam vel occasione Socedss vel societatis illarum bestiarum, seu occasione laborerii terrarum, in quibus casibus prsedicta possint impune pignorari. f SOCIDUM, Ipsa socidse pactio, conventio. Statuta Riperise cap. 7. f. 9. v: Item quod de aliquo Socido vero bourn, vaccarum, vel aliarum bestiarum non solvatur, nee solvere teneatur aliqua persona aliqua de causa aliquod datium, faciendo dicto emptori, vel ejus officiali veram fidem de dicto Socido sic fiendo : salvo quod si dominus Socidi, qui haberet capitale in dicto Socido, et perveniret ad divisionem ut supra, subinde se concordaret cum dicto sozavolo, dimittendo sibi capitale, et lucrum pro certo pretio, et econtra, quod tune ipsi ambo teneantur manifestare dictam conventionem, et exinde solvere pro rata pro dicto Socido, ac si tale Socidum venditum vel alienatum esset. Statuta Pallavic. lib. 1. cap. 32. fol. 40 : Statutum et ordinatum est quod notarii qui tractabunt et facient instrumenta, accipere possint de quolibet instrumento emptionis, dotis, Socidi et similium, etc. j SOCCEDARIUS, Qui in soccidam accipit, Italis Soccio. Oorrectiones Statut. Cadubrii cap. 30 : Et si dolo, fraude, vel mala custodia aliqua dictorum animalHum, vel eorum fcetuum perirent, aut devastarentur, vel perderentur, id totum reficiatur domino per Soccedarium, si autem divino judicio, vel casu fortuito perirent, vel devastarentur, id damnum comtnuniter cedat,dummodoper Soccedarium per pellem, vel aliud evidens signum hoc doceatur, aliter dictum animal domino refficere teneatur, vel ejus sestimationem. Vide Societarius in Societas 1. 1 SOCIDAVUS, Eodem sensu. Statuta Placent. lib. 5. fol. 66 : Ut etiam facilior sit probatio creditorum, quse quandocumque fiunt sine testibus et instrumenlis, credatur libra domini cum sacramento usque in modiis quatuor bladi et libris x. Placent. contra massarios, emphitheotas, conductores, Socidavos. 1 SOCIETARIUS. Vide mox Societas 1.

minit Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med | 1. SOCIETAS, Eadem notione qua Italis Socida. Vide in hac voce. Nostris sevi col. 905. Inter praecipuas erat SoSocie'te en commande, vel commandite; in cietas dicta La Margot. Vide supra in tractu Bressise et Bugiae Commande de hac voce et Sociales. bestiaux. Vide Commenda 3. Tenere ad * Alterius generis est, sicariorum viSocietatemt est tenere ad medietatem delicet conductitiorum, Societas, de qua fructuum. Hinc Societarius dicitur ejus- in Lit. official. Lingon. ann. 1321. ex modi societatis particeps. Litterse Offic. Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 288 : Item Atrebat. ex Chartul. Montis S. Eligii quod dictus clericus prsedicta delicta pag. 146 : Item confessi sunt dicti vendi- fecit seu fieri et perpetrari fecit per tores se vendidisse abbati et conventui quosdam homines, qui vocabantur de Soprsedictis Societates quas personse infra cietate seu de conspiratione et confosdescriptse de ipsis tenebant.... Nee tenebitur ratione vocatorum de la bonne voluntey. ecclesia de Monte S. Eligii aliquid appo- De Societate de la bonne volunte, in Charta nere in dictis terris quse tenentur ad So- seq. ubi de eadem re. cietatem excolendis et seminandis: immo 1 SociETAS, Coetus, caterva , Gall. percipiet tertiam partem fructuum earum- Bande. Charta ann. circ. 853. apud Chodem, hoc salvo quod Societarius debet rier de statu polit. Dalphin. torn. 1. pag. percipere terragiumineadem tertiaparte Ill : Venientes itaque religiosissimi et secundum quantitatemejusdem. Vide Me- venerabiles patres, illustrissimaque Sociedietarius, et Soistura. Hinc tas Comitum, solito more, sicut in aliis IN SociO DARE, Donner a moitie". Edi- locis. Cseremon. MS. B. M. Deauratse ctumRotharis Regis tit. 95. 3. [**238.] Tolos. : Et nota quod in istis collationiet Lex Longob. lib. 2. tit. 32. 3 : Servus bus non cedent (sedent) sicut consuevemassarius licentiam habeat de peculiosuo, runt in prandio per Societates cameraid est, bovem, vaccam, caballum similiter ruin ; sed mixtim antiquiores et honoraet de minutis peculiis in Socio dare et in biliores primi. Socio recipere, etc. *4. SOCIETAS, Vox negotiatoribus ma|2. SOCIETAS inter Monachos variorum xime npta. Veterum ejusmodi Societamonasteriorum, qua sua sibi invicem tum aliquot nomina, quae a suis princibona ita communicabant, ut tanquam pibus acceperunt, hie appellabo ; quod fratres alterius monasterii haberentur. a Glossarii institute alienum esse judiVide Fraternitas 3. cabit nemo. Charta Bern. Anic. episc. 1 3. SOCIETAS, Militarium turma. Plu- ann. 1309. in Reg. A. Cam. Comput. Pares exstitere ejusmodi societates inter ris, fol. 6. v : Quse'(jocalia) dum pressiquas celebriores sunt Societas Britonum debamus regiminiecclesiae Albiensis, apud in Mirac. MSS. Urbani V. PP. : Nobilis mercatores socios et Societatem de GuilJohannes de la Chalma diocesis Valenti- harma.... posuimus. Eadem quse Societas nensisann. 1374. cum Societates Britonum Gullimina vocatur, in Arest. parlam. cepissent castrum appellatum Sahon su- Paris, ann. 1384. 30. Jan. ex Cod. reg. per Rodanum , manus eorum evadere 9822. 2. fol. 142 : Ita allegavit contra illos volens, etc. Societas Catalanorum quse et de Compendia, qui dicebant se habere Universitas foelicis Francorum exercitus privilegium, quod poterant ducere in fluexistentis in partibus imperii Romanise vio Ysarae sine Societate Parisiensi, quss inscribitur in Litteris ann. 1314. torn. 2. vocatur Societas Gullimina. Societas BarHist. Dalph. pag. 151. col. 2. Bulla Cle- dorum de Florentia a Joan, de Bardis mentis VI. PP. ann. 1346. ibid. pag. 533. nuncupata, in Lit. ann. 1317. ex Reg. col. 1 : Cseterum super hoc quod senten- 54. Chartoph. reg. fol. 39. v. Les Comtias olim promulgatas adversus illos de paignies des Angoissolles (alibi des Achemagna Societate Catalanorum in ducatu, yolles vel Escheiolles et AschiolesJ, des Athenarum existentium, etc. Societas His- Douceins, des Falez et des Scaramps, in panorum, in Charta ann. 1361. ex Schedis Reg. B. ejusd. Cam. Comput. ad ann. Prass. de Mazaitgues : Pro parte regies et 1335. foJ. 65. v. Les Compaignies des Mareginalis curise, acdictss provincise ex una galez et Mossez, in Ch. ann. 1340. ex parte, et comitem Trislamene ac ejus fra- Reg. 74. ch. 536. Societas Falletorum de tres et certos alias caporales Societatis Alba, in alia ann. 1351. ex Reg. 80. Ispanorum guerram facientes in dicta ch. 503. provincia, et earn nimis dispendiose te 5. SOCIETAS, Comitatus, Gall. Cornentes impeditam ex parte alia. Magna tege , suite. Testam. Joan. Franc, de Societas, de qua haec scribit Innocentius Gonzaga march. Mantuse ann. 1444. torn. VI. PP. ad Johannem Reg. Franc, apud 3. Cod. Ital. diplom. col. 1789 : Item volo Marten, torn. 2. Anecd. col. 910 : Intel- et jubeo quod ubicumque moriar, corpus lectis guerrarum fremitibus per non- meum sepeliatur de nocte, cum Societate nullas gentes nefarias, quse. se Magnam non ultra viginti personarum, compuSocietatem appellant, in regni tui finibus tatis personis ecclesiasticis et illis, quse exortis, etc. Vide Compagnia. Hinc portabunt corpus et quse portabunt do1 SOCIETAS , Exercitus , in Gloss. perios. Gasp. Barthii ex Hist. Falsest. Robert! * 6. SOCIETAS ALBA, ab albis vestibus Mon.apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. sic dicta ; de quaChron. Patav. ad ann. 1399. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. pag. 110. * li a principibus acciti, dehinc ab med. 33vi col. 1166 : Incospit qusedam deipsis dimissi stipendioque destituti, sub votio, quod homines et mulieres induealiquo duce omnia devastabant et de- bantur pannis lineis albis et longis usque praedabantur ; quos ita describit Gualv. in terram Supradicta autem devotio de la Flamma ad ann. 1341. apud Mura- de Hibernia venit ad Angliam, deinde in tor. torn. 12. Script. Ital. col. 1031 : Con- Franciam, poslea in Pedemonlium, degregati sunt viri scelerali et pestiferi ex inde Januam, et in Lombardiam, in Tuspartibus Alamannise, Italise, Tuscise, qui ciam, Romam, etc. Ita placuit civibus dicti sunt Societas. Et fuerunt homines Paduanis dicta Societas alba, etc. sinejugo, absque rege, absque lege, viven-. * SOGIETAS DE BATTUTi, Congregatio tes de rapinis, nulli parcentes setati. Hi poenitentium, qui flagellis corpus suum fuerunt viri instabiles, docti ad omne sce- castigant. Vide supra Battuti. lus, civitates el castra obsidentes. Prseter * SOCIFENA, Quse social aliquos, vel memoratas supra ejusmodi Societates, Socitina, a sociatione dicta. Glossar. vet, Societatis Albse et Socielatis Fortunes me- ex Cod. reg. 7613.

SOG
SOCINA. Bulla Honorii III. PP. ann. 3. apud Ughellum in Episc. Interamn. torn. 1. pag. 823 : Item quicumque est, vel erit ferrarius, qui habeat Socinam, dabit unum par de ferris cum clams Episcopo Interamnas. Ita forte dicta officina q usevis, quoraodo vocem hanc usurpare videtur Vetus Consuetudo Arnbianensis local is MS : Nus ne puet faire four ne fournel Id on quise pain aulre que desseure est dit, ne la ou il ait Socines, se n'est par le congie du Roy et du Vesque, et du Vidame. Mais cil 3. en puent donner congie, et de cuire es forniaus la oil on cui tartes, pastes, flaons, et seminiaus, Von i puist donner congie de cuire toute maniere d'autre pain sans avoir Socines, et qui autrement le feroit, on abateroit le fornel. Vide Socius. * Vox Gallica Socine, ibi Societatem, non officinam, mihi sigmficare videtur. Sermo enim est de iis, quibus proprii furni usus conceditur, ea conditione ut panera una cum aliis non conficiant aut coquant. Vide supra Soda 3. et Socius in line. SOCINUS. S. Audoenus lib. 2. Vitse S. Eligii cap. 15 : Nulla mulier prassumat Socinos ad collum dependere, nee in vela, (f. tela) vel in tinctura, sive quolibet opere Minervam, vel infaustas cseteras personas nominare. Quidam codd. habent hoc loco saccinos. 1. SOCITA, Gener, dictus a societate generis. Papias. 1 2. SOCITA, ut supra Socida. Vide in hac voce.Constitut.Fr. Praedicat. part. 1. col. 66 : Prohibemus ne aliquis frater nostri Ordinis artem alchimiss exercere, aut animalia in Socitam tenere, prsesumat. T SOGIUS, Dignitatis vel officii nomen in Ecclesia Toletana : nisi idem sit qui alibi Frater dicitur, qui nimirum in fraternitatem seu participationera orationum aliorumque bonorum spiritualium admissus est: quod in Ecclesiis Gathedralibus, uti in Monasteriis obtinuisse supra pbseryavimus in voce Frater. Inscriptio cujusdam sigilli apud Praes. de Mazaugues haec praefert: S. PET. MIGHA.EL SOGII ECCE TOLET. 0 Interdum idem qui Capellanus. Charta Garoli VII. ann. 1429. in Reg. Cam. Comput. Paris alias Bitur. fol. 119. v: Ecclesia S. Bartholomsei villas nostrae de Rupella, capellanique ejusdem ecclesiae, qui antiqua et vulgari denominations Socii appellantur, etc. 1 SOGII in re nautica recensentur inter eos qui aliquam in navi habent prseeminentiam. Gharta and. 1525. apud Rymer. torn. 14. pag. 73 : Capitaneus, magister, submagister, bursarius, Socii et alii praseminentiam in navi habentes, etc. Alibi pro Socii, ubi eadem fit enumeratio, legitur Marinarii: unde eosdem esse colligitur qui nostris Officiers Mariniers dicuntur, ad quos nayis gubernatio ejusque ministerium potissimum spectat. * Socius, Amicus. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 107. Chartoph. reg. ch. 372: Guillerma serviens aut pediseca uxoris Andrese Bossati, dixit prssdicto Andreas : Ha! Andrea Socie, qualiter de illo arloto Johanne auriga seu carraterio fui associata. 1 Socio Fisco, Formula quae passim in veteribus tabulis occurrit, qua res fisco publico adjuncta, aut adjungenda innuitur. Vide Sociare et Fiscus 1. 5SJf A voce Socius, nostri Soces nuncuparunt, qui aliquam inter se habent societatem.; bine Soces, qui panem communitus fingunt, vocitantur in Litteris

SOD

SOD

507

Henr, de Grandpre dom. de Busency Canticor. ubi de Hseresiarchis : Qui hac ann. 1357. inter Ordinal. Reg. Franc, de causa Sodales appellantur, quod unustorn. 4. pag. 371: Et li fourniers doit quisque eorum dsemonum vicarius vel colavoir de celui qui aura plain le four, un lego, per superbiam effectus est, et quod pain : et se Soces cuisent, lidiz fourniers omnes hi cibos doctrinse apud sensum doit avoir deux pains : et se li pains que suum, de quo cuncta meditando promunt, on li feroit ne li seoit, il ne penroit deux deceptis aninmbus, prssparatos, singuli pains de Soces les quels que il voulroit, et ad unam mensam, legis divinse. testimoniis les Soces rauroient les pains que on avoit male interpretatis, deferunt comedendos. faiz pour le dit fournier. Vide Socina. Propria enim pulmentaria ad unam | SOCKEMANNUS, SOCMA.NA.RIA., SOGNA,mensam multi propter commune conviSOCOMA.NNUS. Vide Soca 4. et Socagium. vium deferentes, ab antiquis Sodales sunt nuncupati, ad quorum comparationem, * SOCRA. [Mater uxoris. DIEF.] * SOCRATES, Inter utensilia recensen- malorum dogmatum inventores, Sodales tur, in Inventar. ex Chartul. archiep. Chrisli Ecclesia appellavit, quia dulcia Bitur. fol. 165. v: Item duos anderios de verba Sanctss Scriptures venenosis sensiferro, item quinque Socrates, etc. bus suis inficientes, diverso sapore lethali * SOCRIA, Socrus, Gall. Belle-mere. inter se variante, unius mortis seternae Charta Rob. Gomit. Atrebat. ann. 1266. conviviurn prssparant animarum. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 364 : Cum 1 SODALICIARIUS, Sodalis. Vide Fi....Ludovicus D. G. rex Francorum illus- letius. tris promiserit se vel hseredes suos solutu* SODAMENTUM, Ital. Sodamento, Caurum et redditurum pro nobis duo milia tio, satisdatio. Stat. ant. Florent. Jib. librarum Parisiensium nobili mulieri 5. cap. 36. ex Cod. reg. 4621 : Si quis de PetronillaB de Corteneto, dominie Soliaci, magnatibus civitatis vel comitatus FloSocrise. nostrae, etc. In altera ibid. Rober- renliss se defenderet, vel quomodolibet extus dicitur Gener Petronillae. Vide supra cusaret a Sodamentis, quse prssstare debent magnates, vel cessarent a satisdando, Socera. j SOCTANUM, ut Sotanum. Vide in hac etc. 1 SODANNUS, ut Sultanus. Vide in hac voce. ^ SOCULI, Idem quod Zocholi, Ca- voce. * SODANUM, Herba vitrearia sylveslones, calcei lignei, Italis Zoccoli, Gall. Sandales. Stat. Niciae ssec. xm. inter tris, Ital. Soda, nostris Soude. Leudae Mon. Hist. Patr. Taur. torn. II. col. 78: major. Carcass. MSS. : Pegaet Sodanum, Item statuerunt et ordinaverunt quod qua fit vitrum#... non dant leudam. Ubi nullus sabaterius possit accipere pro uno versio Gallica ann. 1544 : Pegue, Soudre... pari Soculorum solando nisi n. denarios ne paie droit de leude. ianuenses tantum. [FR.] SODANUS. Vide infra in Syndicus. j SODARIA, Meretrix. Vide in Sodes. * SOCULUS, Solum, pars domus inferior, yulgo Rez de chaussee. Locus est SODELL , Scrofarum morbus, Esinfra in Solarius 2. Vide Sotulum. crouelles. Nangius in Vita S. Ludovici pag. | 1. SOCUS, Stipes, truncus, Gallis 369 : In tangendo infirmiiates, quss Souche. Charta Raimundi de Montes- vulgo Sodellse vocantur, super quibus cuquivo ann. 1279 : Sicut sera pendet versus randis Francise Regibus Dominus contulit Martinum, et per seram usque ad Socum gratiam singularem, etc. Videtur Jegende Castanheda. Vide Soca 3. Pro calcei dum scroellse, vel scrofellas, nisi vox formata sit a soda, de qua supra. genere occurrit in Soccus 1. '-- Sochon, eadem notione, in Lit. remiss, SODES, SODAJRIA.. Sodes, Sodalis, amiann. 1447. ex Reg. 179. Chartoph. reg. cus, sqcius. Glossae Gr. Lat. : ^tXTa-roc, ch. 12 : Icellui Guillaume print ung gros Amantissimus, Sodes. Vita S. Wlstani Sochon de bois,... ouquel Sochon I'on a Episc. Wigorn. n. 21: Desiate, Sodes Aiacoustume de mettre et tenir chandelle suine. Versus relati a Mabillonio : ardant. Haec cams caro dono Iransmittit atnicus, * 2. SOCUS, Cella, promptuarium, loSuscipe gratanler, cum sint felicia votis cus remotus et depressus, Gall. Cellier. Hildebrande Sodes, etc. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Infra dictum hospitium et in Soco sive [Guidonis Discipl. Farf. cap. 53. fundo ejusdem hospitii, videlicet unam Infirmos fratres sic debent visere Sodes.] cubam magnam, pro buliendo sive repoAnonymus Hasenrietanus in Episc. Eysnendo vindemiam. Vide infra Sola 5. * 3. SOCUS, a Cornelia Celso vocatur tetensibus: Ego quidem de vino nihil Circulus anni, in Glossar. medic. MS. habeo, nisi unam parvulam carradam, quam dedit mihi Sodes meus Augustensis Sim. Januens. ex God. reg. 6959. SODA,Morbuscapitis, Gall. laMigraine, Episcopus ad sacrificium. Eckehardus ex Gr. yjjxtxpavia. Michael. Scotus de Phy- Junior de Casib. S. Galli cap. 5: Mi sionomia cap. 2: Contingit dolor capitis, Sodes care. Cap. ult. : Bene, ille ait, mi qui dicitur Soda, sive Emigranea. Alber- Sodes, narras. Vide pag. 46. et 47. et ibi tus M. lib. 23. de Animal, cap. 18 : Prima Goldastum. Ab eodem fonte autem falconum infirmitas est dolor capiSODA.RIA., Arnica, meretrix. Chronic. tis, qui in hominibus Soda vocatur. Hujus Senoniense lib. 3. cap. ult.: Quandam signum est quod falco claudit oculos, et meretricem, quam Sodariam vacant, post movet caput in paries diversas, etc. Vox Ducem direxit. Sic enim appellata ut Arabica, Avicennse, Albucasi parte 1. plurimum vilia scorta : cujus appellaChirurg. cap. 2. et aliis Medicis sat tionis auctores existimantur Athenienfamiliaris. ses, rei odiosee speciosum nomen l-ratpcov T SODADERIUS, Miles, qui stipendio dantes, ut est apud Plutarchum in Someret. Ghron. Parmense ad ann. 1290. lone. Athenasus lib. 13. cap. 4: KaXoOac apud Murator. torn. 9. col. 820: Duo 8k -rac (jLKT6apvoy<ra<;, iTaspa;. Vide Martiaexercitus facti fuerunt super districtum lem lib. 7. Epig. 69. Ita iTatpetov, lupanar Mediolani super Tisinellum; unus quo- vocabant. rum factus erat per dominum marchio55^* Haec docte quidem ; sed forte lenem Montisferrati et alius per Medio- gend um Soldaria, a Soldada, merces, lanenses cum Sodaderiis suis, et certa stipendium : unde meretrix Soldataria quantitate populi. Vide in Solidata. nuncupata, ut videre est infra in hac SODALES. Aponius lib. 2. in Cantica voce.

508

SOF

SOG

SOG

CONSODES. Versus MSS. de Cobone et Lantfrido, in Bibl. Eccl. Bellpyac : Quodam tempore fuerunt duo viri nobiles, sicut fabulas testantur, et scurrarum cumplices, unus Cabbo vocabatur, Lantfridus, et Consodes, etc. * Hinc nostris Socon et Sochon, eadem acceptione. Lit. remiss, ann. 1421. in Reg. 171. ch. 407 : Jacot Tranly compaignon ou Socon de jeunesse d'icellui suppliant, etc. Aliae ann. 1450. in Reg. 184. ch. 90: Compaignons, que n'estes vous alez sonner ? vos compaignons et Sochons y sont alez. Sosson, in eod. Reg. ch. 252. * SODINGA. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 909 : Et similiter dat chirothecas et unum bonum cereum illi, qui in ipso die impositurus est menses suse prius ferculum, id est, Sodingam, quas fertur a S. Ambrosii abbate. SODIS. Formal. 57. ex Lindenbrogianis : Caballos tantos, boves tantos, vaccas cum vitulis tantas, ovium capita tanta, Sodis capita tanta, lecturios condignos ac lectos tantos, etc. Ubi Sodis pro suum videtur usurpari, vel certe ex sude, id est porcorum stabulo. Vide Sudis. * SODOMESTICUS, A, UM. [Sodomiticus : Propagatur quae latebatdiscincta luxuria; Molles sibi subjugavit Venus Sodomestica. (Du Meril, poes. lat. med. set. p. 102.)] * SODUM, Ager incultus, Ital. Sodo. Formulae ex Cod. reg. 4189. fol. 17. v: Item unum petium Soli positum in valle Nuptia. Ter quaterve ibidem repetitur. Vide Sodus 1. 11. SODUS. Terrse Sodas, Incultae, Ital. Terreni Sodi, Gallice Terres en friches. Charta ann. 1358. inter Probat. Hist, familise de Gondi torn. 1. pag. 156 : Item plures petias terrarum laborativarum, et in parte Sodarum, et partim vineatarum cum quercubus, et olivis, et aliis arboribus.... Item unum petium terras laborativas, et partim Sodas cum arboribus. Occurrit ibidem non semel. Vide Sodum. * 2. SODUS, Firmus, stabilis, Sodo, eadem acceptione., Italis, a Sodare, solidare. Tract. MS. de Re milit. et mach. bellic. cap. 45 : Super hoc cepum foratum mittitur bombarda , habens canonem quasi in media tubas, et totum ejus residuum est Sodum cum foramine communi, causa ceppum et bombardam beneservandi. 1 SOESTES. Descriptio bonorum d9m. de Eska ex Tabul. Audomar.: Dividitur namque tola, terra de Eska et de suis antedictis ypepis, in Soestis, quas Flaminge dicitur lantscoef..... Ilia terra quas dicitur Soestes.... continet in universo 336. mensuras. Vide Soistura. * SOFFA, SOLFA, Nota musicalis, Ital. Solfa. Reg. visitat. Odon. archiep. Rotomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 69. v 6 : Nichil sciebat cantare sine Soffa sive nota, et etiam discordabat in Soffa sive nota. Ibid, fol. 415 : Non cantabant (monachi Gaaniaci) omni die officium suum cum Solfa, sed missas solum in diebus festivis. Vide Solfizare. 1 SOFFERANA, SOFFRANIA, Crocus, Ital. Zafferano, Gall. Safran. Chron. Fossae-novae apud Murator. torn. 7. col. 882: Unus anser, media libra piperis, et cinnamomi, et Sofferanse. Ibid. col. 887 : In pipere, in cinnamomo, in Soffrania, in cera, etc. Vide Zafframen. 1 SOFRANUM, Eadem notione, in Statutis datiariis Riperiae cap. 12. fol. 5: De quolibet pense Sofrani, tarn terrerii quam foresterii, pro introitu soldi decem. Vide Safranum. 1 SOFFRATA, SOFRAYTA, Culpa, vel

Mulcta in Ecclesia Lugdunensi dicitur, donent de mansis eorum : pro manuopera quse a Canonicis ob culpam aliquam, vero eorum ministeria bene provideant. vel absentiam a choro, cum aliquod of- Et cap. 62 : Quid de bobus, quos bubulci ficium praestandum erat, exsolvi debe- nostri servant, quid de mansis, qui arari batur, a vet. Gall. Souffratge, penuria, debent, quid de Sogalibus, quid de censis, vel potius Soferir, abstinere; a choro etc. quippe et refectorio abstinebant, etiam j 2. SOGALIS, pro Soalis, vel Sualis, mulcta pecuniaria exsoluta, qui in Sus, porcus. Codex censualis Irminonis culpa erant. Statuta Eccl. Lugdun. ann. Abb. Sangerm. fol. 11. v: Qui solvunt 1175. ex Cod. MS. Coislin. nunc San- omni anno ad hostem carra vi. ad terlium germ. : Canonici qui faciunt Sofrayti annum Sogales cvm. Vide Soalis. (sic) de Epistola et Evangelio, vel quolibet ] SOGARE, Secare, Gall. Soyer; nisi alio officio suo debent ires libras ceres pro Sofraytis, et canonicus vel beneficiatus legend urn sit Segare. Vide Secare 2. debet recipere et ponere in necessariis Charta ann. 1372. ex Tabul. Ausc.: Cum ecclesias. Alibi: De penis et Sofraytis ca- tempore estatis esset in campo,.... Sogando nonicorum, quando faciunt of/icia sua. bladum, audivit, etc. %. SOGLA, a voce Italica Soglia, LiRursum : De posnis et Soffratts canonicorum.... quod unusquisque canonicorum, men. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. II, pag. 595: Statuimus et ordinamus quod tarn sacerdoies quam leyitss et subdyaconi solverent pro posna officiorum suorum quo- una clavega seu pontixellus lapideus volrumcumque tres solidos fortes, et quod tus de bonis lapidibus coctis, et de bona amitterent cibaria refectorii, donee sol- maltacalcina, qui sit in longitudine sicut ampla est ipsa via, et intrinsecus in altiverent posnam positam pro defectu. * Nostris Soffraite, Soufraite et Sou- tudine duorum pedum et dimidium in frete, pro Disette, indigence, Penuria, amplitudine duorum pedum et dimidium egestas. Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. intrinsecus cum bonis Soglis ab utroque pag. 87 : Sire, aoure soies tu de ceste Sou- capite de gisso, seu masegna, etc. [FR.] fraite que tu me fez ; car mains bobans T SOGNEIA, PraBStatiq, quae primum ai eulz a may chancier et a moi lever. fiebat vice procurations ; exinde vero Apres mout de granz fains et Soufretes, pro quavis pensitatione et seryitute est in Vita ejusd. reg. ibid. pag. 336. Guill. usurpata ; eadem notione et origine qua Tyrii Hist, apud Marten, torn. 5. Ampl. Sonniata. Vide Soniare. Charta ann. Collect, col. 719 : II commencoient avoir 1224. ex Tabul. Corbeiensi: Cum Abbas Soffraite de viandes, et de soif avoient tele et Ecclesia Corbeiensis me Nicholaum Soffraite, que grant partie d'eus en per- Majorem de Popincort, de Bus, de Fesdirent les dens. Glossar. Gall. Lat. ex camp et de Marcaisvillari traxissent in Cod. reg. 7684 : Souffraite, egestas. Vide causam super venditionibus terrarum in Sufferta 1. dicta majoria constitutarum, et super 1 SOFISTA. Vide infra Sophistas. Sogneia quas dicti Abbas et Ecclesia ad se | SOFOSORIUM, pro Suffossorium, Ligo. dicebant pertinere;.... confessus sum in Canones Hibern. cap. 7. lib. 38. apud prassentia domini mei Hugonis abbatis Acher. torn. 9. Spicil. pag. 28: Aratra Corbeiensis coram liberis hominibus trahentes et Sofosoria figentes terras. Vide me in venditionibus terrarum, et Sogneia Fossorium. supradictis contra dictos Abbatem et Ec1 SOFRANUM. Vide supra Sofferana. clesiam detentis ultra modum deliquisse. I SOFRAYTA, ut Soffrata. Vide ibi. 1 SOIGNIA , Eadem notione. Charta SOGA, Restis. Gloss. Soga, funis. Vox Margaretae Flandr. comit. ann. 1269. Italis et Hispanis etiam in usu. Lex apud Miraeum torn. 2. pag. 1238. col. 1: Longobardorum lib. 1. tit. 25. 33. Dicta vero Ecclesia S. Salvii singulis an[** Roth. 296.]: Si quis Sogas furatus nis tenebatur dicto domino Cameracensi fuerit de bove junctorio, componat sol. 6. Episcopo specialiter pro dicta ecclesia S. Innocentius III. PP. lib. 13. Epist. 61 : Gaugerici in dimidio modio avense et triCulcitram unam, mantilia 4. Sogam car- bus solidis alborum, pro quodam redditu ralem de corio , ferrum caldararium. qui vulgo Soignia nuncupatur, 'solvenda [Chronic. Parmense ad ann. 1291. apud tempore synodali, et in anno bissextili Murator. torn. 9. col. 821: Campana ipsa Soignia duplicatur. Charta ann. 1256. communis, quas erat adhuc in platea com- ex Tabul. S. Medardi Suession. : Donamunis super uno asdificio ligneo, dum so- vit et concessit.... in puram et perpetuam naretur ad Sogam, fracta fuil.] Dantes elemosinam Priori et conventui dictas ecin Infern. cant. 81. clesias terciam partem cujusdam redditus qui vocatur Soignie, quam habebat, ut diCercati al collo, et troverai la Soga. cebat, in villa de Donchereyo. In quo Vide Oct. Ferrarium in Soga. vero posita sit haec soignia, describitur SOGA. Tabularium sancti Mauricii in clientelari professione ann. 1320. ex Agaunensis apud Guichenonum in Pro- eodem Tabul.: Ledit prieur (de Donbat. Hist. Sabaud. pag. 4 : De quarto chery) et seigneur de Marancourt ont ung terra S. Mauricii habet Sogas 5. una droict seigneurial appelle Sougnies qui qussque Soga habet pedes 100. Ubi Soga, est tel ; c'est assavoir que tous ceux qui est funis, funiculus, agri modus, quo- sont possessans et dettenteurs de certains modp Persae erxotvov, mensuram terrae maisons et heritages scituez et assis austadiorum 60. vocabant, ut auctor est dict Donchery, et semblablement tous les Herodotus. Hero rep\ ovofAaTwv o-Tspsafjis- habitans et manans des villes de Vriguese, Tpoxwv, sub finem : E'ca\ 8e xa\ e-repa jJis-upa Villette et Dons sont tenus et redevables iTrtvEOVYjalva TKT\ raSe* iracraov, aocaiva, n^e- dudict droict de Sougnies ainsi que en rpov, lovyepov, GTocSiov, (J-iXtov, a^oivo?, crxoi- apres sera declare; c'est assavoir de lavo? Hepcrtxri, xa\ cr/olvo? ^E^Xv^vtxr). Sed et bourer, cultiver, et semer bien suffisament Sogas yocem videtur hac notione agno- chacun an trois pieces de terres arrables visse idem Hero : To crwxaptov TYJ; (ruo- appartenants audict Prieur,.... et sont pijiou yrj? 1. opyuta; ocpeiXst X1V^ T0^ & tenus de cier et faucher les depouilles Xt6a6oy 6. d'icelles terres chacun an selon les royes 1. SOGALIS, Census ex quavis soga, seu et labeurs dont elles sont chargees, tant agri modo, pendi solitus. Capitul. de en bled comme en avoine, et de les mener Villis cap. 10: Ut Majores nostri.... et et attasser a la grange dudict Prieur, et cxteri ministeriales ea faciant, et Sogales sont tenus de nettoyer leUict bled et

SOG
avoine des chardons et yeulles qui y sont, etc I SOIGNEIA, SOIGNENA, Eodem intellectu, in Charta ann. 1246. ex eodem S. Medardi Tabular. : Tertiam partem Soigneiarum, etc. Alia ejusdem anni ibid.: Terciam partem Soignenarum de Donchereyo, etc. * An hsec praestatio sic nuncupata est a Gallico Soigne vel Soignee, candela ? quod primum in candelis sqlveretur, voce dehinc ad tributum quodlibet translata. Joinvil. in S. Ludov. edit. reg. pag. 135 : Jeta sa touaille.... au chief de la paielle de fer, Id ou la Soigne la royne ardoit; et quant elle fu alee coucher,... la cliandelle ardit tant que le feu se prist en la touaille, etc. Soignee, utraque notione, in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 2: Laquelle Soignee vault trois aschins d'avoine, un septier de vin, deux Soignees de cire.... sur chascun feu de la ville de Vrevin. Soignie, inter Redit. comitat. Namurc. ann. 1265. ex Reg. Cam. Comput. Insul. sign. Papier velu fpl. 6 : Et si a li cuens le Soignie a le saint Remi, c'est a cascun fu de le ville deux sestiers d'avainne et une gheline. SSP" Ejusdem originis videtur vox Soignantage, qua pro Concubinage, Pellicatus, utitur Bellomanerius cap. 18. pag. 102. sub finem : Se un horns a d'une femme un fils en Soignantage et puis un autre de laquelle il a un fils, et apres, celle qu'il a epousee muert, et il espouse la premiere de laquelle il eut un fils en Soignantage, et est le fils mis sous le drap avec le pere et avec la mere, pour li faire loyal; et en tel cas ses mainne fieus est aisne quant a I'heritage. Adde cap. 57. pag. 293. Hinc etiam Femmes ensoignantes dictae videntur concubinee, in Chron. Flandr. cap. 23. Vide in Sodes. * Songnantage, in Lit. remiss, ann. 1347. ex Reg. 68. Ghartoph. reg. ch. 203: Oye la supplication de Mathieu Danal (d'Abbeville) contenant que comme environ onze ans a qu'il eust pris et espouses par ordre de manage une jone femme, et assez tost apres qu'il furent venus d'espouser, uns appellez Jehan Hequet, meu de sa voulente outrageuse, eust dit audit Mathieu que ycelle meschine il avail eue en, Songnantage et fait ses voulentez d'ycelle et tenus longuement,ancoiz que ledit Mathieu I'eust espousee. Songniantage, apud Bellomaner. MS. cap. 18. et Soingnantage, cap. 57. Songnentage, in Vitis Patrum MSS.:

SOJ
consiUa absqiie prsesentia offidariorum dicti Comitis (Astariaci) facere non deberent, cerlamque aydam seu concessionem nuncupatam Sognetum in dicta villa existentem, et per quam tredecima pars vini venditi in eadem villa ad detaillum recipiebatur, revocaretur coram certo executore a dictis Consiliariis nostris deputato, petiisset. Ubi legendum Soqueturn. Vide in hac voce. J SOIESTURA. Vide Soistura.

SOL

509

ibidem Sojurnando, et exinde versus partes suas proprias, etc. Vide Sejornare et Subjurnare. 1 SOK, SOKA SOKE. Vide Soca 4.
t SOKAGIUM, SOKEMANNUS, SOKEMA-

RA. Vide supra in Socagium. SOKEREVA. Fleta lib. 2. cap. 55. | 2 :... Quamdiu aliquid inveniatur in hujusmodi feodis, per quod distringi possint. Si autem nihil inveniatur, tune implacitentur ipsi Tenentes de Galenecto, per quod breve de conf..... et serviliis, quod fieri j SOIGNA, SOIGNIA, SOIGNENA, Ut Sopotest per Sokereves eorum in hustenge gneia. Vide ibi. T SOILUM, pro Scogilum. Vide ibi. prassentatos ad custodiam Sokerevse suse SOINUS. Vide in Sunnis. ad redditus suos colligendos, etc. [Vide | SOISTURA, SOIESTURA, ut supra SoSocagium.} cietas 1. Tabular. Montis S. Eligii: Cum SOKET. Matth. Paris ann. 1252 : Cum nos nomine ecclesise nostrss teneamus ab a Militibus circumstantibus considerareecclesia de Monte S. Eligii prselibata ad tur inventum est in mucrone (lancese) Soisturam tres mencaldatas et dimidiam acutissimum instar pugionis, cullellinam terras sites in territorio de Mareolo ad habens latitudinem, quod esse debuit, et locum qui dicitur Parfundeval, in qua decuit fuisse hebes, (ut in torneamentis terragium percipiant et habeant una cum fieri solitum observavimus ad Joinvilquarto, parte fructuum et proventuum lam) et brevem fonnam habens vomeris, crescentium in eadem. Quam quidem ter- unde vulgariter Vomerulus vocatur Galram nos arare, colere, severe et metere lice Soket. Nos etiamnum soc, vomerem propriis sumptibus tenemur: hoc salvo dicimus, unde soquet, vomerulus. Vide quod dicti Abbas et Conventus de Monte Soccus 2. S. Eligii pro parte sua serenda unum 1 SOKMANNUS, SOKMANRIA. Vide in mencaldum bladi ad gaskeriam et unum Socagium. mencaldum avenss ad marcium tenentur 1. SOL, pro Die, quomodo a Latinis nobis solummodo ministrare. Semel et Scriptoribus, Poetis prsesertim, usuriterum occurrit. Idem Tabul.: De tribus pari observarunt Seryius ad Virgil, et mencaldatis et dimidia terras quam tene- Lutatius ad 3. Thebaid. Vetus Glossar. bamus ab eisdem ad Soiesturam, ut est laudatum a Fabroto exercit. 1. pag. 11: dictum. Pluries ibi Soyeste, eodem in- Tres Soles, tres dies. Jo. de Janua : Quia tellectu, in Charta ann. 1329. ex Tabul. Sol est causa diei, ideo ponitur aliquando S. Bertini: Vendidit.... totam terram pro die ; sed frequentius in plurali. integraliter quam dicti conjuges habe- Luithprandus lib. 3. cap. 5 : Faucis inbant, possidebant, et tenebant Gallice terpositis Solibus. Folcuinus de Miracul. dicendo d Soyeste a religiosis praedictis, S. Bertini cap. 13 : Quot numerantur cum avantagio Froide-fontaine Gallice anni Soles'? Fridegodus in Vita S. Wilnuncupato, in parochia et territorio de fridicap. 9 : Loustinga. Vide Medietarius, et Soestes. H;BC imiaota manent cunctos oracula Soles. * Soihestes, eadem acceptione, in Charta ann. 1317. ex Chartul. prior. Eckehardus Junior de Casibus S. Galli Lehun. ch. 98 : Je Rogues li Borgnes che- cap. 1. Sole sequenti, etc. Hepidanus lib. valiers aie tenu en Soihestes.... dis men- 2. cap. 4: Cum apud materteram paucos caudees de terre,.... et pour che que Ies exegisset Soles. Cyprianus Archipresbydites terres ne soient plus en Soihestes, ai ter Gordubensisin Epitaphio Sampsonis consenti de me bone volente d partir les- Abbatis: dites terres. Soieste, in Reg. feud. CameDiscessit longo notus plenusque dierura, Sextilis namque mensis die vicesima prima, rac. ex Tabul. ejusd. eccl. Soiste, in Sexlilis namque mensis Primo et vicesimo Sole. Charta Engerrani dom. de Couciaco Era DCCCXXVIII. ann. 1266. ex Chartul. S. Autberti Camerac. : Donnons toutes Ies choseske Vide Vitam S. Adalberti Pragensis n. nos avons et aviemnes euut nos et no an- 11. et Dantem in Inf. cant. 6. Vocem cisseur en terrage, en Soiste, en tierce YJXto; eadem notione a Graecis usurpagarbe, etc. tam, alii adnotarunt. Thomas Magis-SOITURA, Tantum prati, quantum ter : "HXtoq XeysTott xai [xt'a IxacrTr) r^ipa, unus sector per diem secare potest, no- ubi Libanium laudat. Adde Eustath. ad stris Soiture et Soipture. Interdum pra- Dionys. pag. 13. edit. Henr. Stephani. Fille moult a fait grant anui tum nude signiflcat; qua duplici no- [Soleilboutant, pro Soleil luisant, in StaEt lait reprovier et hontage, tione accipitur in Gharta ann. 1314. ex tutis Scabinorum Maceriarum ad MoQue enchainle ies par Songnentage. Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. sam MSS. : Ung bourgeois audit MaisieHinc Soingnant, pro Concubina seu me- fol. 66. v: Item triajornalia as Laschies- res sen puelt aller de I'hostel d'ung retrice. Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. res, et medietatem, vel circa, magnas Soi- tavernier sans payer son escot et sans Histor. Franc, pag. 205 : Gontrans qui turss sites as Laschiesres, quas partilur meffait, enfant qu'il ne passe point 12. rois fu d'Orliens, ot quatre filz de di- cum alia medietate mei Symonis dictae den. et que dedans le lendemain Soleil verses Soignans, c'est-d-dire, de fames Soituras, movente de feudo dicti thesaura- boutant il contente son hoste.] que il n'ot pas espousees. Ubi Aimoin. rii. Fol. 67. v : Cum censibus novem Soi'- Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Palib. 3. cap. 3 : Quatuor filios ex diversis turarum pratorum. Quatre Soetures de ter fol. 96. r. col. 2 : Stephanus Mener. habuit concubinis. Sougnant, in iisd. prey, in Ch. ann. 1316. ibid. fol. 72. v. Adam allutarius comparuerunt pro VilChron. pag. 182. Occurrit etiam voxSoi- Alia ann. 1275. in Chartul. Buxer. part. lanova-Regis juxta Senonas, et dicunt se gnant, eodem sensu, in Consuet. Gamer. 12. ch. 15 : Une piece de terre, qui fu en non debere exercitum domino regi, nisi MSS. Fabul. torn. 1. pag. 105 : pre , contenant doues Soitures. Charta ex sua rnera gratia, nisi tantummodo ire Odon. ducis Burg. ann. 1332. inter Pro- cum mandato domini regis tanto spatio, Lenderriain si compaignon vindrent, Et lor parleraent a li tindrent, bat, torn. 2. Hist. Burg. pag. 197. col. 1 : quod una die possint redire ad NovamOu lor Soignans alee estoit. Donnons trente Soiptures de pres seants villam de Solo vel de die. Id est, sole luGil lor respont qu'il ne savoit. au finage de Combertaut. Vide supra cente vel die advesperascente. Tant la quistrent et tant alerent, Sethorata. 1 SOLEM CULCARE, Vel pOtlUS Colloftu'en fosse morte la trouverent. | SOJURNARE, Morari, diem ducere, care, pro diem constituere. Vide Collo1 SOGNETUM, in Aresto Parlamenti Gall. Sejourner. Litterae Henrici IV. Reg. care, 2. SOL. Gregorius Turon. lib. 4. Hist, Tolos. pro Consulibus villae de Miranda Angl. ann. 1411. apud Rymer. torn. 8. ann. 1400: Et quod dicti Consules eorum col. 667 : Conjunctim et divisimveniendo, cap. 31 : Tres aut quatuor splendores ma-

510

SOL

SOL
Solarum, et alias mensuras necessarias communi. * Minus bene; est enim Quadratus later, quo pavimentum sternitur, Gall. Carreau. Vide Solerare. * 4. SOLA, Solum, fundus, Gall. Sol. Charta ann. 1326. in Chartul. prior. Lehun. ch. 101 : Territorium de Flekieres... durat per totam terram seu Splam bladorum seminatorum anno Domini 1326... et similiter IA Sola bladorum resecatorum anno Domini 1326. * 5. SOLA, Planus navis fundus, Gall. Sole. Stat. ann. 1378. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 326: Sal ubilibet emere et capere, ac dictum sal, prout eis placuerit, in navibus seu batellis vel aliis vasis ; videlicet in Sola, secundum ydioma patriae Sole, dictarum navium vel batellorum seu aliorum vasorum onerare possint. Seulle, eadem notione, in Lit. remiss, ann. 1393. ex Reg. 144.Chartoph. reg. ch.478: Icellui G-uillaume ovrit ladite Seulle en la presance du suppliant, auquel il fit charger du sel d'icelle Seulle deux mines. Seule vero et Soule, pro GelHer, Cella, locus imus, in aliis Lit. ann. 1404. ex Reg. 158. ch. 361: Icellui exposant fust ale sur le quay a Rouen au seiller ou Seule d'icellui Alorge, etc. Lit. remiss, ann. 1367. in Reg. 99. ch. 506 : Guillaume le Grant avoit en une sienne meson a Rouen, dedans une Soule, certaine quantite de sel, etc. Vide supra Socus 2. ;;: =6. SOLA, Trabs, tignum, Gall. Solive, alias Solle. Charta ann. 1324. in Chartul. Latiniac. fol. 214 : Ut ipsorum aedificiorum Solas in prssdictis muris ponere sen figere, usque ad septem tesias valeat, licentiam vellemus ei concedere. Reg. Corb. sign. Ezechiel ad ann. 1421. fol. 146. v: Lexquelx carpentiers seront tenus de mettre et fairs en le grange.... une Solle, pour ce que celle qui y est, est pourrie. Sol et pan-de-fust de bois, in Consuet. Rem. art. 377. Soulin, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1450. ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 47: En une muce, qui etoit dessoubz ung Soulin, prindrent et emporterent certains biens. Vide Suliva. * 7. SOLA, Pila vel Globulus ligneus, vulgo Soule. Lit. official. Paris, ann. 1348. in Reg. 78. Chartoph. reg. ch. 42 : Dictus defunctus ivit ad Roculum ad ludendum cum aliis ad Solam, cum gelu maxima urgente. Vide infra Solere 1. et Soula. T SOLACENTIO. Charta ann. 709. apud Calmet. inter Probat. torn. 1. Hist. Lothar. col. 264 : Bene antiquitus divitum principum decreta et legum ila sanxerunt, ut tantummodo loca manus donatoris Solacentio in subscriplione certa monstraretur, nee sine gestarum allegatione, plenissima voluerunt firmitate mancipare. * SOLACERIUM, Cella seu obedientia monastica, vel praedium rusticum ab abbatia dependens ; unde Solacerius, illius habitator. Charta Caroli. IV. ann. 1325. in Reg. 71. Chartoph. reg. ch. 306: Concedimus de gratia speciali, quod ipsi (religiosi Vindocinenses)ec non prioratus, Solaceria.... remaneant in et sub speciali gardia et immediata superioritate nostris.... ipsosque religiosos, priores, Solacerios, prioratus, ecclesias, villas... in et sub speciali gardia et immediata superioritate nostris suscipimus. Eadem leguntur in Ch. Phil. VI. ann. 1328. ex Reg. 65. ch. 107. T SOLACIAMENTUM, Solatium, animi remissio. Codex MS. de dictis contra

SOL
Albigenses ex Bibl. D. de Qhalvet Senescalli Tolos. : Postque cum invitali simul comedissent et bibissent in magno Solaciamento. Ibidem: Et rogaverunt eum debilem et cartanarium, quod veniret cum eis ad Solaciamentum ad columbarium, magistri R. Calviere. 1 SOLAGIARI. Vide infra Solatiari. | SOLADIRE, pro Solsatire. Vide in hac voce. SOLAGGE, [Idem quod mox Solagium.} Vetus Notitia sub Islo Episcopo Tolosano, apud Catellum in Hist. Occitan. pag. 855 : Et in hoc fevo dedit illis totam siglicem, et totum milium, et totum ballagium, et decimum de sextaratis, boerium, et retrodecimum, et retrocale, totoque Solagge, et senescalliam, etc. Tabular. S. Eparchii Inculism. fol. 123 : Habeat in feodio suo Prsepositali les cols et le bales, et les Solages juste et mensurate sine ullo ingenio. [Vide infra Solatge.~\ * Charta ann. 1257. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 302: Tres solidos de Solage, vel quarlam. partem de las gresas ; el duos solidos de Solage et quindecim solidos de mesatge, etc. Vide infra Solatge. SOLAGIAMENTUM, a Gallico Soulagement, Solatium, levamentum. Charta ann. 1473. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 322. col. 1: Pro subventione et Solagiamento subdittorum et personarum earumdem civitatis et diocesis, etc. Solaz, eodem sensu, in Vita S. Ludov. edit, reg. pag. 323. Hinc Soulaz appellatur, qui alicui adjutorio est, in officio secundarius. Chartul. eccl. Carnot. ann. circ. 300: Matricularius hebdomadarius et ille, qui vocatur Soulaz, aut capellanus ipsorum, etc. Vide infra in Solatiari. | SOLAGIUM, Agrarium, prasstatio ex agris, a solum sic dictum : idem quod alibi Araticum, Terragium nuncupatur, ut videre est in his vocibus : nisi tamen Tributum sit quod ex area, Dombensibus Suel, pensitabatur. Vide Solium 4. Chartul. Matiscon. fol. 220. v: Bernardus Blancus verpivit dictse ecclesiss jus arise (areae) quod vulgo Solagium vacant. Inquisitio ann. 1220. torn. 1. Hist. Dalph. pag. 129. col. 1: Item dom. Comes habet apud Avalonem in dominico 1. corvatam ad Capellam Albam continentem 18. jornalia terras, in quibus Mistrales capiunt 4. gerbas, et crientas, et Solagium. Vide supra Solagge. 1 SOLAIARIUS, an Qui soleas vendit seu conficit? Vetus Inscriptio apud Baron, ad 22. Aug. in Martyrol.: Magno et invicto Imp... Constantino... corpus coriariorum, magnariorum, Solaiariorum devoti numini majestatique ejus. Vide Magnarius et Sola 1. 1 SOLAMENTUM, utSolanum infra, Solum, fundus. Charta ann. 941. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 147: Casas, et fortes, et rebus cum Solamentis suis cultis, artist vineis, pratis, etc. Vide Solare 2. et Soliditas. * Charta ann. 1017. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 2. pag. 325: Cum Solamenlis, curtis, ortis nostris, vineis, pratis, campanis, etc. Aliud sonat vox Gallic. Solement, Pavimentum nempe, in Lit. remiss, ann. 1456. ex Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 192: Lesquelx grez estoient du Solement du pallys de la maison Pierre le Fevre. Vide infra Solatus 2. 1 SOLAMEUM, Annonse genus. Chartar. Eccles. Auxit. cap. 88. de Oblationibus ad sacristam pertinentibus : De-

gni circa solem apparuerunt, quos rustici Soles vocabant, dicentea: Ecce tres vel quatuor Soles in ccelo. RodericusToletanus in Histor. Arabum cap. 17: Omnes Cordubae habitantes tres Soles lucis mirificas conspexerunt, etc.. Vide Isidorum Pacensem sera 784. Aimoin. de Translat. SS. Georgii et Aurelii n. 16. Matth. Paris ann. 1236 : Et videbatur juxta solem, quidam Sol nothus collateralis. Ammianus lib. 20: Sol autem geminus ita videri existimatur, si erecta celsius solito nubes, sethereorumque ignium propinquitate collucens, orbis alterius claritudinem tanquam a specula puriore fprmaverit. Vide Livium lib. 17. et Plinium lib. 11. cap. 31. 3. SOL, Stilus ferreus, unde solet excuti ignis de silice, ut est in lib. Miraculor. S. Bertini cap. 10. apud MabilIonium torn. 3. Act. SS. Ord. Bened. * Suol editunq torn. 2. Sept. pag. 602. col. 2. Sool legi in Codice MS. monent docti Editores. 1. SOLA, pro Solea calcei, vulgo Semele. ChartaLudovici Pii Imp. apud Doubletum : Ad cordovesos, et in Solas eorum componendas, modia uncti ducenti. Chrodogangus Metensis Episc. in Regula Canonicor. cap. 41 : Calceamenta vero omnis clems annis singulis, pelles buccinas, et Solas, paria quatuor accipiunt. [Statuta antiqua Monast. Corbeiensis cap. 3 : Calcearios quatuor cum Solis novis. Transactio inter Abbatem et Monachos Crassenses ann. 1351: Qui sabaterius facit... ad minus cuilibet ipsorum tria paria sotularium, et postea tot Solas vel empenhas quot poterunt rumpere.] Regula Ord. de Sempringham, de Sotularibus, seu calceis : Quod si forte scissi et reinstate consumpti induruerint, licet sulori Solas novas imponendo renovare. Vide Soccus 1. * Nostri solum seu plantam pedis aut ipsius pellem Sole appellarunt. Lit. remiss, ann. 1421. in Reg. 171. Chartoph. reg. ch. 452 : Pour ce que le suppliant ne se povoit mettre a si grant et grosse rancon, lui chaufferent si fort et appreingnirent les plantes des piez, que les Soles d'iceulx lui en sont cheutes. 1 SOLA, pro ipso Galceo, seu aliqua calceamenti specie, in Charta ann. 855. in Append, ad Marcam Hispan. col. 788 : Solarum parilia XL. Testam. ann. 1518. in Sicil. sacra apud Rocchum Pirrum pag. 187 : In qua (area) erant vestis una zindari ad instar jubbae, velum unum listiatum et Solas (vulgo calceamentum] illius B. Martyris. Vide Solarius. 1 2. SOLA, Piscis marini species, solea, Gall. Sole, quod soldi formam refert sic dicta. Charta ann. 1197. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 144 : Cargo, de Solas 111. den. Charta Communise Balneoli ann. 1208 : Saumata de Solisf unas Solas (dabit) si vendita fuerit; sin autem per rationem quod vendetur.' 1 3. SOLA, Mensurae genus videtur.Statuta Montis Regal, fol. 270 : Et etiam teneatur quilibet venditor Solarum, habere Solas ad modamen communis quod est signatum in lapide cisternx. Et quicumque vendiderit, seu penes se habuerit Solas venales in minori modano, seu modanis communis, signato vel signatis in lapide praedicto, solvat pro poena et banno solidos quinque. Ibidem fol. 272 : Si placuerit consilio, videlicet sestarium unum, heminam unam, cazolium unum, pintam unam, rasum unum, et unam cannam, libram et medium libram, et modanum

SOL
cima quoque tarn panis, quam annonse, sive frumenlij et Solamei. * SOLANDERIUS. Stat. pro arte parat. pannor. Carcass, renovata ann. 1466. in Beg. 201. Chartoph. reg. ch. 121 : Item quod nullus parator aut alius non poterit aliquod pondus sive pezum lanss fieri facere de majori pondere, quam trium librarum tanlummodo pro tradendo Solanderiis. Ubi omnino legendum videtur Filanderiis. Vide Filanderia. SOLANUM , Solum , fundus. Charta Sanctii Regis Aragonum aerae 1118. apud Hieron. Blancam pag. 626: Et insuper addo vobis illud Solatium, quod est super monasterium vestrum S. Jacobi, usque ad illo Osqueta, ut vestri populatores faciant ibi suas domos, et egrediantur a claustro Monasterii, ubi nunc habitant. [Vide Solamentum.] 1 SOLARATUS. Vide infra in Solarium 1. 1 1. SOLARE, ut Solarium 1. Vide in hac voce. 1 2. SOLARE, Solum, fundus. Cone. Legion, ann. 1012. inter Hispan. torn. 3. pag. 191 : Qui habuerit casam in Solare alieno, et non habuerit cavallum vel asinam, det semel in anno soli decem panes frumenli. Antiquit. Navarrae Jos. Moreti pag. 534: Quod Solare circundatur ab Orients singulis domibus, etc. Vide Solamentum. 1 3. SOLARE, Calceos solis seu soleis instruere. Statuta Arelat. MSS. art. 167 : Sabbaterii accipiant pro Solandis sabbatis grossis nunciorum... Arelatis 111. den. tantum, Charta ann. 1316. ex Schedis Praes. de Mazaugues: Item convenerunt quod omnes Sabbaterii accipiant de Solando uno pari sufularum 3. 060los. Vide Solerare. ^4. SOLARE, SOLLA.RE, Solo, fundo viam munire. Stat. Casalis saec. xiv. inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. II.col. 1078: Item statutum et ordinatum est quod strata que tendit a platea usque ad ecclesiam sancti stephani inclusive debeat Sollari de bonis pioris (corr. piotis) grossis, etc.; et paulo post: De strata solanda. Item statutum et ordinatum est quod strata qua itur a porta incipiendo ad primam columpnam domus Philipponi de Lacaxina deversus plateam usque ad portam lacus Soletur et Solari debeat per vicinos, quilibet in parea sui habens facere super dictam stratum de bonis pioris grossis circa semissem unum et largiso.
[FR.]

SOL

SOL

511

* SOLAREATUS, Solariis instructus, sedificatus. Stat. MSS. eccl. S. Laur. Horn.: Incorporaverunt pro fabrica et utilitatibus ejusdem ecclesiss certam domum suis confinibus confmalam, pertinentem ad ipsos canonicos, terraneam et Solareatam, etc. Vide Solariatus in Solarium 1. ] SOLARI. Consblatione aftici, recreari. Tajon. Episc. in Praafat. ad suos quinque libros Sentent. inter Cone. Hispan. torn. 2. pag. 531 : Quatenus infernorum ignium caream supplicii, et in mansionibus quamvis exiguis, xternis Solari merear refriyeriis. Vide Solatiari. * SOLARIA, Vectigal, quod pro solo penditur. Charta Ludov. Pii ann. 822. torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 528: Placuit etiam nobis hujus congregationi monasterii (Anianensis) quando Dominus abundanter largiri dignatus fuerit, decem n\odia de holeo dare, id est, de tolomena et Solaria; quando vero minus, sed modia. Vide Solarium 2. 1 SOLARIARI, pro Salariare. Vide in hac voce.

5 SOLARIATUS. Vide in Solarium I. med. Graecit. voce 'HXiaxov, col. 475. j SOLARIOLUM, dimin. a Solarium I. Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. Vide ibi. col. 190. voce Solari.] j 1. SOLARIS AUREUS, Nummus auSSlf A Solarium, ni fallor, Sozain, vel reus, scutum cum sole, Ecu au Soleil. Souzoein estage dictum tabulatum supeVide in Moneta. Regest. Parlamenti ann. rius, in Charta ann. 1306. apud Lobinell. 1533. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. torn. 2. Hist. Britan. col. 453 : Premierepag. 693 : Ita tamen ut universa summa ment, ou segond Sozain eslage de la dite pensiletur non aliis nummis quam aureis tour en une arche qui estaeit jousle I'uys, ejusdem sestimationis, puritatis ac ponde- en vi. granz saz, etc. Ibidem : Item furis, quibus ex statuto aurei Solares cudun- rent trovez en la dite tour nouve de Nantur in Gallia. tes oudit Souzoein estage, etc. | 2. SOLARIS JUSTITIA , Quse solum 5SST Solarium nonnumquam pro salaseu fundum spectat, Gallice Justice fon- rium scriptum occurrit, ut in Constitut. ciere. Charta ann. 1211. ex Tabul. S. Udalrici Episc. Patav. ann. 1470. apud Germani a pratis : Omnis justitia Sola- Hansiz. ris remanet Abbatise S. Germani in per- 555: Nontorn. 1. German, sacrae pag. sine displicentia percepimus petuum in toto territorio suo, sive in par- nostros suffraganeos in ordinatione clerirochia S. Severini, sive extra. corum, ecclesiarum consecratione, et offi* 3. SOLARIS, Idem quod Mansus, Agri ciates in litteris tradendis ad suffragaportio cum habitatione coloni, Hisp. neos, cum examinati sunt, ac eorum notaSolar. Charta Alvar. Diaz ann. 1107. ries in Solariorum expetitione excedere. inter Probat. torn. 1. Annal. Preemonst. Ita etiam legendum videtur apud Marcol. 392: Cum quantum ad nos ibi perti- ten, de Ant. Eccl. Discipl. pag. 128. ubi net, videlicet colazos, Solares populatos, haec habet ex Ordinar. MS. Eccl. Silvaterras, vineas, etc. Cum colazos, Solares nect.: Modo fiunt breves lectiones ad, Mapopulatos et non populatos, terras, etc. tutinum, et per diem unus de clericis vel Vide [** S. Rosa de Viterbo Elucid. torn. capellanis ecclesiss, Solario mediante, 2. pag. 328. voce Solar, et] alia notione legit residuum in choro retro majus altare. in Solarium 1. [ Vide infra Solarium, suggestum.] T SOLARITER, Instar solis. Gocelinus 1 SOLARIUS, ut Solarium. Charta ann. in Vita S. August. Cantuar. torn. 6. 1017. in Append, ad Marcam Hispan. Maii pag. 377 : Quam pulchre Roma Ec- col. 1003 : Et in valle Biania ipsos Solaclesiarum parens tanta pignora edidit rios cum ejus ecclesia. Gesta Aldrici qui distincti per diversas mundi natio- Episc. Cenoman. apud Baluz. torn. 3. nes, singuli patroni singulis populis Sola- Miscell. pag. 7 : Eisque suam domum, in riter prselucerent. qua manerent, et Solarios, sive cellaria 1. SOLARIUM, Domus contignatio, vel et alia sedificia, quse ad suum opus habecubiculum majus ac superius, [tabula- bat, tradidit. turn.] Soler, Germanis. Chronica Austraj SOLARE, Eadem notione. Charta ann. lis ann. 869: Ludovicus Imperator de 1043. ex Tabul. S. Victoris Massil.: Dono Solaria cecidit. Concilium Metense ann. cum silvis, garricis, boschis, et cum pra888. cap. 8 : In locis vero non consecratis, tis, et oglatis, et cum Solaribus, et superid est in Solariis sive in cubiculis, propter positis, etc. Charta ann. 1216. ex eodem infirmos, vel longius iter, a quibusdam Tabul.: Si autem domus molendinorum Presbyteris sacrificium offerebatur, quod esset unius Solaris, et velles elevare, etc. omnirnodo interdiclum est. Matth. Paris Consuetud. Lemovic. art. 72: Et si aliann. 1161: Dormiens in Solaria, quod quis vult constituere parietem com.rn.unem Ecclesise et ccemeterio imminebat, etc. cum proximo vicino suo, debet eum moIdem ann. 1235: Nobiles matrons^ Colo- nere quia sibi tradat medietatem terrss nienses in Solaria sedentes, etc. Caesarius quam communis paries occupabit inter Heisterb. lib. 6. cap. 5 : De fenestra So- ipsum et vicinum suum, dum tamen Solarii portse Clericorum respiciens, vidit lare vicini habeat in amplitudine duodeplures pauperes ilium sequentes, etc. cim pedes. [Charta Gontranni Reg. ann. circ. 577. * Locus ex Charta ann. 1043. eodem inter Instrum. torn. 4. Gall. Christ, sensu intell-igendus atque mox Solaris, novae edit. col. 222 : Solarium vero cum Locus idoneus solario aedificando. caminata... faciant: Charta ann. 2. CaSOLERIUM, roli C. ex Chartul. Aptensi fol. 114: Aquensis lib. Eodem intellectu. Albertus : Hie autem sumVendimus vobis in ipsa villa mansionem mits Sacerdos 1. cap. 28pecuniam inaudicivitatis coopertam cum Solaria. Charta ann. 1053. tam ab eis receptam caute reposuit, Juex Chartul. Biterr. data dicitur in Sola- dseos in spatiosissimo domus suse Solerio, ria episcopali. Tabul. Virzion. fol. 7: a specie Comitis Emichonis, et ejus seHabetur ibi casa indominicala, concaillic in mera, Solaria duo, etc. Charta ann. 1455. quacium constituit, ut salvi et firmissimo et tutissimo habitaculo sani remain Tabul. S. Victor-is Massil.: Vnam do- nerent. Ita etiam habetur in Consuetud. mum de uno Solario, et media, et tegulis Tolosae part. 4. tit. de ^Edific. [Statuta coopertam. Chron. Estense apud Mura- Montispess. ann. 1204 : Ada sunt hsec et tor. torn. 15. col. 400 : Intraverunt quam- publicata in Solerio herbaria?, ubi erat dam navim magnam cum Solario coperduodecim Consulum tam multispannis laneis, et in dicta navi domus Charta ann. 1382. ex ipsis prsesentibus. Tabul. Maserat quoddam Solarium cum camino, in sil.: Pro esbardando Solerium croquo comedebant Milites; juxta dictum tam, etc. Litterse Philippi III. et Reg. Solarium erat qussdam camera ornata Franc, ann. 1280. apud Marten, torn. 1. multis ornamentis. Adde S. Bernardum Anecdot. col. 1160 : Concessimus eidem torn. 1. edit. ann. 1690. col. 689. Acher. episcopo (Carcassonse) et dictis successotorn. 3. Spicil. pag. 219. saec. 3. Bened. ribus epi&copis, quod possint facere pilapart. 2. pag. 130. 514. saec. 4. part. 1. pag. ligneos, 634. Baluz. torn. 2. Miscell. pag. 302. rios lapideos, velmuris, inconjunctos et contiguos dictis torn. 3. pag. 11. 65. Kennett. in Antiquit. sent trabes, tigna, Solerium quibus postectum Ambrosd. pag. 325. et 448. Statuta Mas- domuum suarum et sedificiorumet firmare, sil. lib. 1. cap. 6. Madox Formul. Angl. apodiare, etc.] Le Roman de Garin MS.: pag. 89. Murator. torn. 2. part. 2. col. Gil borjois montent, es Soliers remest nus. 931. torn. 6. col. 228. etc.] p:> Glossar.

512
Alibi:

SOL

SOL

SOL
nummus argenteus, qui Solas vel Soulas nuncupabatur. Stat. Joan, episc. Camerac. ann. 1421: Deniers d'argent, appellez Soulas, lesquelz auront cours pour douze deniers piece. Item, demi-deniers blans, appellez Demi-Solaus, lesquelz auront cours pour six deniers la piece. TSOLATGE, ut supra Solagge. Tabular. S. Petri Vosiensis fol. 65. v : Hoc donurn concesserunt Bernardus Amalvinus et Gautfredus frater ejus, et dederunt in. denarios de Solatge. Vide supra Solagium et Solarium 2. * Charta ann. 1406. in Reg. feud, cpmitat. Pictav. ex Cam. Comput. Paris, fol. 128. v: Je Jehan Chauveron chevalier... advouhe tenir... xxiv. solz de rente es Solatges de Duisac. SOLATIARI, Consolari. Radulfus de Dicetp pag. 607 : Sibi namque Galenses Solatiari possunt ad invicem, quod mors unius ex suis multorum in mortibus Marchionum Anglis lugubres, et Normannis exosas excepit exequias. [Epist. Eugenii III. ad Alphonsum Regem Hispaniarum inter Concilia Hispan. torn. 3. pag. 358: Et ipsius (Dei) Solatiante dementia debeas ad resurreclionis gloriam pervenire. Charta ann. 1352. ex Regest. 81. Chartophyl. Reg. num. 11: Qui se Solaciabant et invicem loquebantur. Vide Solari.] ISOLATIARE, Fidejubere, apud Macros in Hierolex. ex leg. 3. de exercitalibus. Vide Solatium 4. SOLATIARE, et SOLATIARI, Auxilium vel solatium impertiri, prsebere. Lex Longob. lib. 1. tit. 14. 3: Si dux exercitalemsuurn molestaverit injuste, Gastaldius eitm Solatiet, etc. Adde 5. [*:;:: Rothar. 23. 24.] Codex Carol. Epist. 6 : Non nos patiaris perire, et ne moreris aut differas nobis Solatiandum. fGapit. Lud. II. ann. 850. tit. 1. cap. 3: Audivimus quoque quod quidam domos et possessiones habentes, concilient sibi atque consocient latrones aliunde venientes, eosque occulte foveant et Solatientur ad tale facinus perpetrandum.] Vide Gregorium M. lib. 1. Epist. 61. lib. 2. Ind. 11. Epist. 1. 48. lib. 3. Epist. 27. et alibi non semel. SOLATIARI, Animum relaxare, Se divertir. Arnulfus Lexoviensis Episcopus ad Radulfum de Diceto Londoniensem Archidiac. cujus exstat historia : Dominus 8. quoque Willelmus de Ver ex promissione tenetur ut veniat, vobisque invicem Solatiari poteritis, et nobis sanctx solemnitatis gaudia duplicare. [Comput. ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 278: Pro barca et piscibus quando dominus ivit Solatiatum per mare, taren. in. Charta ann. 1351. ex Regest. 81. Chartqphyl. Reg. n. 101 : Ludendi et Solaciandi causa. Alia ann. 1354. ex Regest. 82. ejusd. Chartophyf. n. 688: Causa Solaciandi et spaciandi. Codex MS. de Albigens. ex Bibl. D. de Chalvet Senescalli Tolps. : Dum simul comedissent ipse et alii prsedicti in boria antedicta, et exivissent domum ad Solaciandum in pratis circum jacentibus, et sederent sub quadam arbore, etc.} Le Roman de Gaydon MS :
Et ci se font aisier et Solatier.

Medietatis insuper de Solaribus, terris, hortis, vineis, etc. [Tabul. S. Petri Vosiensis fol. 65. v: Dedit Solarem suum qui est apud ecclesiam de Sando, in quo Le Roman d'Auberi MS.: Gaufredus Prsepositus eedificavit domum.~] 1 SOLARIUM, Eadem notione. Charta As Sellers pendent ies pailes de quartier. Willelmi dom. Montispessul. ann. 1103. Le Roman d'Amile et d'Amy MS.: apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud, pag. 727: Et Solarium Rogerii Nign, Des gens emplissent et maisons et Solliers. quod est juxta domum Aldra. Charta Angli The Solar appellant viliorem et apud Stephanot. torn. 2. Antiquit. Benon elegantiorem domus cameram. ned. Lemovic. MSS. pag. 292: Dederunt T SOLARIOLUM, dim. a Solarium. Vita Deo et S. Petro Vosiensi Solarium quod S. Austrulft Abb. Fontanell. ssec. 3. Be- erat juxta ecclesiam S. Victoria, et ortum ned. part. 2. pag. 134: Habet quoque et omnem terram quse inibi est. (turricula) in media sui Solariolum, in SOLARIATUS, et SOLERATUS, Solariis quo codex ille evangelicus cum capsa ilia instructus, sedificatus. Charta Joannis servabatur, cui desuper aptum est la- Episcopi Ticinensis ann. 922. apud quear. Ughellum in Episcopis Veronensib.: * Nostris Solier. Consuet. Neapol. Cumque xenodochio meo offero coquinam MSS.: Si domus habeat tria membra sive meam Solariatam, et stabulum meum, Solaria, vel plura, unum super aliud, et nee non et terrulam juxta se positam, sit diversorum dominorum, et unus ipso- etc. Infra : Casam vero Solariatam habirum dominorum vendat suum Solarium, tationis mese cum curticella et coquina emptor tenetur ipsum Solarium emptum, simul sibi cohssrentia, etc. Alia anni 954. jure congrui, dare habenti Solarium pro- apud eumdem torn. 5. pag. 1539: Oratoximum exparte inferiors ipsi Solaria ven- rium S. Pantaleonis super pusterula, dito. Si sint tria Solaria, et vendatur cum scala marmorea, duobus cubucellis, Solarium medium, habens domum infe- uno terrineo, et alia Solariato subtus hunc riorem et solo contiguam, jus congrui pro castellum Ponte, etc. Alia ann. 1193. torn. Solaria media vendito exercere potest, 7. pag. 585 : Tradidit... pro parte fraterise excluso habente extremum Solarium, quod ejusdem Salernitanse Ecclesise integram superius constitutum est. Lit. remiss, terram cum casa fabricata Solerata, et ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. apothecis, etc. Vide Oct. Ferrarium in ch. 431: Enfermerent ledit Juenin en une Solaro. chambre d'un hostel de taverne, qui ^ SOLARATUS, Eodem significatu. estoit en un hault Solier. Sinai, Sinault Charta Theobald! ann. circ. 901. apud et Synau nostris etiam sonat Tabula- Murator. torn. 3. pag. 86: Dona tibi turn, cubiculum superius, maxime vero domus duas Solaratas junctas in vicinio stabuli vel ovilis partem superiorem, tuse ecclesise. quee ab infima perticis tantum separa* SOLARIUM, Suggestum, Gall. Tritur. Lit. remiss, ann. 1406. in Reg. 161. bune, apud Cl. V. Garamp. in Dissert. ch. 163 : Le suppliant ymagina qu'ilz 1. ad Hist. B. Chiarae pag. 125. ubi de feussent ou Sinai dessus (ladite bergerie) Repentitis: In pede ecclesise. quoddam qui est bien dix piez de hault, et print Solarium pro chore, in quo more Sanctiune eschielle et la dreca contre le tref monialium horas diurnas et nocturnas dudit Sinai en montant amont. Alise ann. dicerent, ac missas et alia divina officia, 1411. in Reg. 165. ch. 150: En un Sinault quse in ecclesia decantarentur, audirent. cabaust ou loigis qu'il avoit en I'eglise et Chorum ecclesiee intelligit idem Vir forteresse du lieu d'Aurreville, etc. Alise eruditus ex Ordinar. eccl. Silvanect. ann. 1414. in Reg. 167. ch. 371 : Le sup- supra laudato, ubi Salarium legendum pliant en entrant audit hostel eust de- proponitur: sed utrum bene rursum mande ou es-tu, es-tu ceans? laquelle dubius hsereo. femme lui eust respondu ouil, je suis en 12. SOLARIUM, Vectigal, quod pro ce Sinault,... descendi ladite femme dudit solo penditur, apud Ulpian. ff. ne quis Sinault, etc. A un Synau dessus Ies brebis in loco. leg. 1. | Si quis. (lib. 43. tit. oil icelle Jehanne esloit montee, in aliis fr. 2. 17.) Vide Solagium. ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 295. 11. SOLARIUS, Calcei species. Corn* Hinc Solarium dicitur de armario, put, ab anno 1333. ad ann. 1336. torn. 2. in quo sunt capsulae ductiles, ad instar Hist. Dalph. pag. 284 : Item, pro duobus contabulationum domus dispositse, in paribus stivalorum et duodecim paribus Invent. MS. thes. Sedis Apost. ann. Solariorum pro domino, ill. flor. Vide 1295 : Unam cassam argenti factam ad Sola 1. modum archss,.... et habel unum fundum * Solier, in Charta ann. 1328. inter sen Solarium in media, et de subtus in Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 243. Solaria sunt tres cassetss parvse de ar* 2. SOLARIUS, SOLERIUS, Domus congento, quse extrahuntur de ipsa per par- tignatio, tabulatum. Charta ann. 1309. tem anteriorem cum tribus anulis parvis. in Reg. 41. Chartoph. reg. ch. 88: Item SOLARIS, Locus idoneus solaria a3difi- domus liberorum Salomonis de Melgorio, cando, nostris Masure. Charta Sanctii in quibus sunt tres siculi (leg. soculi) et Reg. Aragon. eerse 1090. in Hist. Pinna- tres Solarii, quse conjunguntur cum palatensi lib. 3. cap. 9 : Et adhuc unum do tio dicti vicecomitis. Alia ann. 1308. in eis Solarem, ut ipsi se adoptaverint, in Reg. 44. ch. 123 : Item hospitium, in quo quo possint facere bonas casas ad habitan- est furnus, et sunt quinque portalerise dum. Ubi legendum,adopraverint, supra inter soculos et Solerios.... Hospitium in monuimus. Alia Adefonsi Regis Hispa- quo sunt septem stagia inter soculos et niae eerae 1163. apud Anton, de Yepez in Solerios. Chron. Ord. S. Benedict! torn. 4. pag. 1 SOLARUS, Nummus argenteus Man458 : Intro, terminum vestrum nullus om- tuanus. Acta B. Aloysii Gonzagae torn. nino hominum audeat intrare Solares, 4. Junii pag. 883 : Tune jussu Duds univel construere domos, absque voluntate cuique Nobilium quidem, ducato argenAbbatis, etc. Tabularium Bellilocense teus novus, civium vero, Solarus item in Lemovic. n. 172: Et domum Geraldi novus distributisunt, ad oblationem Beato de Boissa, et Solarem Bernardi de Godor. faciendum. Innocentius III. PP. lib. 13. Epist. 61: * Inter monetas Cameracenses fuit et
Ses verra 1'en des murs et des Sellers, El des grans sales, ct des pales pleniers.

SOLATIATOR. Auxiliator. Capitula Caroli C. jtit. 1: Restiterunt, fatemur, in nobis, et in viris Ecclesiasticis, nee non et in reipublicse nostrse Splatiatoribus, hujusmodi materisz et fomites dissensionum, ut manifesto patesceret, nos divina gratia indigere, etc. 1 SOLATIATIM , Solatiandi, seu animum relaxandi causa. Epist. Caroli de

SOL
Malatestis ann. 1410. apud Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col. 1169 : Omnes post prandium Solatiatim accesserunt, et sic per totam illam diem Jovis nihil fieri possibile fuit. 1 SOLATIOSE, Eodem signiflcatu. Vita S. Humilitatis torn. 5. Mali pag. 206: Die quadam sorores, cum esset illiterata, earn vocarunt, et ut legerel secundse mensss, ut mos est monialium, Solatiose, ut sestimo, injunxerunt. 1 SOLATIOSUS, Delectabilis, jucundus. Epistola Ducis Burgundise ann. 1401. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1675 : Nam totiens Solatiosis jocundamur cordis affectibus, quotiens prospera exinde perpendimus. Adde Acta SS. torn. 3. Mail pag. 488. Solatiosissimus, in lib. 3. de Imitat. Christ! cap. 21. n. 2. Vide Solativus. * Ital. Sollazzare, nostris Soulasser et Soulassier. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 118. Chartoph. reg. ch. 49: En lui requerant et priant honnestement et secretement que il se voulsist abstenir de frequenter avec ladite Jehanne leur suer, et lui deporter de plus Soulassier avec elle. Alise ann. 1455. in Reg. 191. ch. 204 : Le suppliant et Jehan Jourdin parloient et Soulassoient ensemble. Soulagier, eadem acceptione, in Mirac B. M. V. MSS. lib. 1:
Bien matinet en un este Pour lui esbatre et Soulagier, En la forest ala cachier.

SOL

SOL

513

* Hinc Soulas, pro Bande, compagnie, turba, in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. 154. ch. 165: Ainsi comme s'en venoient de ladite foire sept compaignons en deux Soulas ou compaignies, etc. Vide supra in Solagiamentum. 1. SOLATIUM, Salarium, quod Iv irapauyrit; Xoyw datur, ut habet Procopius in necdotis. Utitur non semel Julianus Antecessor Const. 115. 123.124. ut et lex 4. Cod. de Sportul. (3, 2.) Capit. Car. Gal. ap. Tusiacum cap. 13 : Et si illi duo missatici ad hoc non suffecerint, nobis ad ternpus hoc mandent, qualiter aut per nos, aut per filium nostrum, aut sicut viderimus, eis necessarium Solatium transmittamus. T 2. SOLATIUM, Ludus, spectaculum, Gall. Jeu, divertissement. Regimina Padua3 apud Murator. torn. 8. col. 427 : Hie fecit fieri in Padua maximas choreas et Solatia dominorum et dominarum et magna hastiludia. Ibidem col. 450: Hoc anno (1300.) Milites et Nobiles et alii Judices Paduss et frataless Paduse fecerunt in hastiludiis et aliis Solaciis, cum pulchris vestibus. Charta ann. 1355. ex Regest. 82. Chartophyl. Reg. n. 256 : Cum Johannes de Bernonvilla accessisset.... visurus festum seu Solatium, etc. 3. SOLATIUM, Quodvis auxilium, BorjOsta, Ayde. Jornandes de Rebus Geticis cap. 32 : Ila convenit pascisci, ut Placidiam sororem Principis redderet, suaque Solatia Romanes Reipublicse, ubi usus exieret, Adde cap. 45. 53. f 4. 58.non denegaret. Gregorius M. lib. Ita usurpant 1. Epist. 13. lib. 10. Epist. 25. Regula Tarnatensis, Regula S. Benedicti, etc. Gregorius Turon. Jib. 5. cap. 39. lib. 6. cap. 12. 42. lib. 9. cap. 20. 29. 43. lib. 10. cap. 3. 9. Gesta Dagoberti cap. 27. Decretum Childeberti cap. 4. Lex Longob. lib. 1. tit. 6. 1. tit. 9. 2. tit. 14. 2. [ Roth. 41. 13. 22.1 Capitula Caroli M. lib. 7. cap. 165. "[* 234.] Capitul. ann. 807. cap. 5. Freculfus torn. 2. Hist. lib. 4. cap. 22. Marculfus, etc. Vide Consolatio.

vir

* Soue et Souage, eadem acceptione, in remansisset, nisi qusedam paucitas quse Lit. remiss, ann. 1452. ex Reg. 184. dicitur la Solatura, B. Francisca id quod Chartoph. reg. ch. 204 : Icellui Paumelle, remanserat per cribrum ducens, pauperiqui comme collecteur d'une taille assize, bus dedit. pour la Soue ou Souage dupays commun, 1 SOLATURUS, pro Solandus. Vita S. en icelle ville de Gontalmaison , etc. Dunstani torn. 4. Maii pag. 356: Matris Asouagement dicitur Emancipatio, in vice custodiendam ac pura virginitatis Cons. Petri de Font. cap. 34. art. 17. Se integritate Solaturam susceperat. tu ne t'asentis pas a le volente ton pere, 1 1. SOLATUS. Caligse Solatge, f. Aperta?, ne tu ne pues contre ceste cose estre aidie's pro soluta?. Acta ad Concil. Basileense par son Asouagement. apud Marten, torn. 8. Ampl. Collect. col. corrigias auri | 4. SOLATIUM, Fide'jussio, apud Ma- 244 : Nullus portet cros in Hierolex. ex leg. 3. de exercita- vel argenti ornatum habentes, nee caligas libus. Vide in Solatiari. Solatas, nee mitras siriceas. Joh. Demus5. SOLATIUM, Alia notione, [nempe sis in Chron. Placent. apud Murator. pro Refectip.] Testamentum Berti- torn. 16. col. 581: Caligse portantur Solalee chramni Episc. Cenoman.: Et Abbas cum scarpis albis, de subtus dictas caligas loci illius Solatium preebeat, et postea in Solatas et in ssstate et in hyeme, et alicrastinum Abbasdet illis dignissimam re- quando portant scarpas et caligas Solatas fectionem. Vide Consolatio 1. cum puntis longis onciarum 111. 533" Haud scio an a Solatium hoc si Melius, ni fallor, ab Italico Solato, gnificatu deducenda sit origo vocis Gal- soleis consutus. Stat. MSS. eccl. S. licse Solain, qua in Chronico MS. Fis- Laur. Rom.: Canonici.... caligas Solatas camnensi portio monachica designatur ; et arma offensiva in dictis processionibus an a verbo Solere, quia quotidie solet non portent. Vide Solare 3. prseberi. * 2. SOLATUS , Pavimentis stratus. 1 6. SOLATIUM, Colloquium. Epist. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 94. ex Cod. Roberti Prioris Celsiniensis ad Abbat. reg. 4622. A : Item quod nulla persona.... Cluniac. ann. 1409. apud Marten, torn. 7. aliquid aliud sordium projiciat in merAmpl. Collect, cpl. 1114 : Post autem fini- catum vel in vias publicas Solatas. Vide tum eorum Solatium, dominus Patriarcha Solerare et mox Solere 2. intravit sacristiam, ubi eramus saltern ^ SOLAX. [Pecus multum depascens. quadraginta congregati de Concilio. DlEF.l * SOLCEQUIUM. [ Solcequium, sou7. SOLATIUM, SOLACIUS, SOLATIA, Gallis Aide, Qui vel quse Monachis aut site. (Lex. Lat. Gall. Bibl. Ebroic. n. Monialibus officium et munus aliquod 23. XIII. s.)l ^ 1. SOLDA, Taberna mercatoria, idem peragentibus in adjumentum datur. Chrodogangus Metensis Episc. in Re- quod Selda: nisi etiam ita legendum gula Canonic, cap. 9 : Imbecillibus autem sit, in Charta ann. 19. Richardi II. Reg. procurentur Solatia, ut non cum tristitia Angl. apud Th. Blount in Nomolex. : hoc faciant; sed habeant omnes Solatia, Remisimus totum jus nostrum et clasecundum modum congregationis , aut mium.... in una Solda cum pertinenciis positionem loci. [Instr. ann. 1180. apud in Leominstr. scituata in alto vico inter Lobinell. torn. 2. Hist. Britan.col. 339: Soldam quondam Ricardi Spicer et SolSub testibus his, Johanne de S. Servantio, dam quae fuit Philippi Collinge. Bernardo Priore S. Salvatoris de Dinan, * 2. SOLDA, Fsex vinaria, Provinc. et Jorda.no Solatia ejus, etc. Constit. Or- Soudo, Gall. Lie. Index portorii castri din. Vallis-caulium apud Marten, torn. de Landon ann. 1378: Salmata Soldse, 4. Anecd. col. 1655 : Qui magister erit de duodecim denarios. infirmitorio, loqui poterit cum Solatia.] * SOLDADA, Valor unius splidi. CharLiber Ordinis S. Victoris Parisiensis tul. Celsinian. ch. 881 : Dimitto etiam MS. cap. 17 : Hospitarius major Solatium trecentos solidos aut trecentas Soldadas. habere debet aliquem de conversis fratri- Vide in Solidata. bus, etc. Occurrit ibi non semel, et in 1 SOLDADERIUS, SOLDAERIUS. Vide libro Usuum Ordinis Cisterciensis cap. infra in Solidata. 47. 90. 94. 115. apud Rainardum Abbat. f SOLDANA, Araris, Gall, la Saone. Cisterc. in Instit. cap. 59. 75. in Statut. Charta ann. 1364. ex Regest. 98. CharOrdin. Praemonst. dist. 1. cap. 10. et tophyl. Reg. num. 3 : Cum mercator realibi passim, in Statutis Ordinis S. Gil- maneret per patriam Burgundies inter bert! pag. 745. 758. etc. ubi et Solatius Divionem et Cabilonem super Soldanam interdum dicitur. Vide Consolatio. iens in suas mercaturas, etc. SOLATIA, de Moniali pag. 776 : Licet 1 SOLDANARIA, SOLDANATUS, SOLDAinfirmaries monialium Solatium habere. NIA, SOLDANUS. Vide in Sultanus. Habetur rursum pag. 764. * SOLDANUS. Vide infra in Syndicus. 1 8. SOLATIUM, Ager cultus, f. pro | 1. SOLDARE, pro Solidare, reficere. Solanum. Chron. SiciliaB ad ann. 1326. Anonymus Salern. apud Murator. torn. apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 95: 2. part. 2. col. 228 : Sed dum eorum sciDeinde redierunt usque ad mare Tonna- licet res deperissent ibidem, nee sumtum rise Solantis de tenimento Panormi, per haberent, quatenus naves fractas Solipsam eamdem viam damnific-antes vineas darent, etc. et Solatia maritimarum dictorum locorum 1 2. SOLDARE, SOLDARIUS, SOLDATA. Sicilix. Vide infra Solidata. 1 SOLATIUS. Vide Solatium 7. * SOLDARIUM, Agrarium, prsestatio | SOLATIVUS , Qu.i solatium affert.ex solo seu agris, idem quod Solagium. Elmham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. Charta Herman, march, ann. 1071. inter cap. 67. pag. 193 : Aliosque Solativos con- sched. Mabill.: Ecclesia autem nostra gratulandi modos, jocundos applausus, et sit libera et immunis a pensione Soldarii consolaciones mutuas exercebant. Vide et ab exactione totius servitutis. Vide Solatiosus in Solatiari. mox Soldator. 1 SOLATURA, Pulveres et siliquse graJf. SOLDATA,Merciumquantitas, cujus narii, ab Ital. Solaro, granarium. Acta pretium, ut vocis etymon sonat, uno 5. Franciscse Rom. torn. 2. Mart. pag. splido adstimaretur. Stat. Comm. Nova93 * : Alio quoque tempore maximss penu- rise inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. rid3, cum ejus vir vendidisset certam quan- XVI. col. 699 : Et salvo eo quod liceat cuititatem frumenti, et in granario nihil libet ducere vel portare staria duo breni, 65

514

SOL

SOL

SOL

denarios vi. panis, starium unum vini, unum caseum, sen usque ad Soldatas duas caseorum, vel seratii, etc. [Fr.] SOLDATARIA, SOLDADERA, Meretrix, ab Hispanico Soldada, merces, stipendium : a merendoenim dictas meretrices observat Nonius, quae mercede copiam corporis sui faciunt. Jacobus I. Rex Aragon. in Constitutionibus Catalaniae MS3. : Statuimus, quod nos nee aliquis alius homo nee dominas demus aliquid alicui joculatori, vel joculatoriss, sive Soldatarix, sive militi salvatge, etc. Et infra: Statuimus, quod nullus joculator, veljoculatrix, nee Soldataria, praesentes vel futuri, nee ilia quss olim fuit Soldataria, sedeat ad mensam Militis, nee Dominee alicujus, nee ad gausape eorundem, nee comedant, nee jaceant cum aliqua Dominarum in uno loco, vel in una domo, nee osculentur aliquem eorumdem. Concilium Toletanum ann. 1324. cap. 2: Casterum quia in parlibus istis morbus detestandse inhonestatis irrepsit, quod mulieres, quse Soldaderas vulgariter nuncupantur, intrant publice domos Praslatorum et Magnatum ad comedendum et alia, loquentes prava et inhonesta colloquia, plerumque corrumpentia bonos mores, facientes spectaculum de seipsis, etc. Adde Chartam Dionysu Regis Portugall. serae 1347. pro erectione Studii Conimbricensis apud Brandaon. torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 322. [Vide Sodaria in Sodes.] 1 SOLDATES, SOLDATUS, SOLDEABE, Vide in Solidata. * SOLDATOR, Soli seu territorii incola et cultor. Arest. ann. 1366. mens. Febr. in vol. 5. arestor. parlam. Paris : Cum quadam die habitantes et Soldatores villse Aureliaci, cum magna multitudine gentium armorum, equitum et peditum venissent, etc. * SOLDEA. Stat. ord. S. Joan. Hierosol. ann. 1584. torn. 2..Cod. Ital. diplom. col. 1887: Soldea a solido dicta, quod est nummi genus , Gallis, Italis, Hispanis usitatum; unde soldea stipendium dictum est. Ibid. col. 1789 : Statuimus quod Soldese fratrum solvantur per totum mensem Septembris;.... fralres autem qui de bonis ordmis nostri habent provisionem, aut domos aut alias reditus ultra sexaginta florenos Rhodi currentes, Soldeam a communi serario -non sumant. Occurrit rursum col. 1825. Vide in Solidata. SOLDICUS. Vide Syndicus. 1 SOLDINUS, ut Solidus, Monetse species. Continual. Chron. Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 419: Item hoc tempore idem dominus Dux monetam mezaninorum de novo fieri jussit, fecitque statuitiones, quod Soldini amplius non fabricarentur. 1 SOLDITIARIUS, SOLDUM. Vide in Solidata. * SOLDONERIUS, Miles, qui stipendio meret , ab Italico Soldo, stipendium. Chron. Forojul. ad ann. 1305. in Append. ad Monum. eccl. Aquil. pag. 33. col. 1 : Subito fecerunt impetum in eos quidam Theotonici, Soldonerii domini patriarchs. Vide in Solidata. SOLDURH, Gallis veteribus dicti devoti homines, et utriusque fortunae socii satellites principum. Horum meminere Caesar, lib. 3. de Bello Gall, et Athenaeus lib. 16. cap. 13. cui <roX6Souvot dicuntur. [Clientes ab eodem Caesare nuncupantur ibid. lib. 7. cap. 40. Vide Schilter. in Gloss. Teuton, et Carolum de Aquino in Lexico milit.] [* Vide Ambactus.] 1 SOLDUS, S9lidus, ab Ital. Soldo. Oberti Cancellarii Annal. Genuens. apud
SOLDEABIUS, SOLDENABIUS, SOLDEBIUS.

Murator. torn. 6. col. 342: Sed quia tern- etc. [** Vide Haltaus. Glossar. German, pus nimis erat ineptum et carnes et vic- voce Zierheit, col. 2161.] tualia deerant, per loca nobis vicina, as| SOLEMNITER, Communitus, in Epist. cendit, ut ita dicamus, mina grani pretio Goffridi Vindocin. apud Mabillon. torn. Soldorum decem. Georg. Stella in iisdem 5. Annal. Bened. pag. 399. Annal. apud eumdem torn. 17. col. 1005 : j SOLEMNIUM, Solemnitas. Mirac. S. Anno 1272. fuit Januse frumenti quantitas WJfranni torn. 3. Mart. pag. 155 : Peracto modica, cujus mensura, quse mina dicitur, Solemnio, Rotomagum pergens, de virtute Soldis xxv. in xxvill. fuit vendita. Sta- facta utrumque parentem diligenter intuta Pallavic. lib. 1. cap. 31. fol. 38 : quisivi. Vita S. August. Cantuar. torn. Item pro productione testium, alicujus 6. Maii pag. 394: 0 quanta Solemnio instrumenttpublici, vel alterius scripturae, adornatus et coronatus tune omne coelum. solvat producens Soldum unum. Vide in Vide Solemnia 2. Solidata. SOLEMNIZARE , Publicare , vulgare. * SOLEA PEDIS, Mensurse species, ea- Alanus de Insulis in Planctu naturae : dem quaa Passus. Reg. Cam. Comput. In prsefatss autem virginis adventu, quasi Paris, sign. Noster fol. 340. r: xxiiij. suas renovando naturas, omnia SolemniSoleas pedis faciunt perticam.... Pertica zare crederes elementa. Will. Armoricus terras, facit xxiiij. passus sen Soleas pedis. in Philippo Aug. ann. 1216. de PP : Et | SOLECLUM, Umbella portatilis, Gall.in ipso sermone Solemnizavit excommuniParasol, ab Ital. Solecchio. Gaietanus in cationes in Ludovicum et in suos. Ord. Romano cap. 46: Servientes albi Vulgo autem Solemnizare, est solemne erunt parati ad dexlrandum equum, et festum agere, quomodo usurpant Petrus ad portantum Soleclum et calcaria, capel- Blesensis serm. 24. Caesarius Heislerlum et cappam contra aquam ne pluat, bach. lib. 9. cap. 15. lib. 11. cap. 2. et et mitrale. Vide Solinum 1. alii. Pseudo Ovidius lib. 1. de Vetula : T SOLEDETAS, pro Soliditas. Vide ibi. E contra durum est Solemnizare quod ille t SOLEDUS, pro Solidus, in Testam. Conculcat. Bertichramni Episc. Cenoman. et aliis j SOLENNIZABE. Eadem notione. Elmvett. Chartis passim. 1. SOLEMNIA, Solemnes et antiques ham, in Vita Henrici V. Reg. Angl. praestationes in leg. 1. D. de Munerib. cap. 26. pag. 61: Iliac vero tres leopardi (50,4.) et apud Ammianum lib. 7. Menaea aurei, in agro lascivientes purpureo, apad 31. Augusti : SoXltmov 8iS6o-6at l-c^acov paratum regium non modicum SolenniTO TOtoviTov Xoutpbv 8ta ^putjoSouXXou Xoyou zant. Ibidem cap. 30. pag. 72 : Gestaejus TTouutoxa<7t. Vide Glossar. med. Graecit. (Henrici) nova et insolita ponderantes, novis et insolitis gaudiis Solemmzant.~Vita in So)>![jma. S. | 2. SOLEMNIA, fern. gen. pro Solemne. Bernardi Menthon. torn. 2. Jun. pag. S. Sturmii Abb. Fuld. Consuet. : Peracta 1078: Festo sanctss Trinitatis Solennizato, autem Missarum Solemnia, incipientes etc. * SOLEMNISABE VOTUM, PubliCC VOta antiphonam eunt in refeclorio. Vide Solemnium. religionis emittere. Charta Aurembiax j SOLEMNIS, Illustris, clarus, insignis. comit. Urge!, ann. 1228. torn. 1. Probat. Vita Innocentii PP. IV. cap. 39. apud Hist, geneal. domus reg. Portugal, pag. Baluz. torn. 7. Miscell. pag. 399 : Alias 28 : Solemnisantes votum juxta regulam quoque plures Solemnes dominos curise ordinis S. Jacobi. patris et suss, Comites videlicet et Barones, 1 SOLEMPNIZATIO, Festum solemne. ipsos citavit summus Pontifex. Litterae Litterae Edwardi II. Reg. Angl. ann. Universit. Paris, ad Carolum Reg. Franc, 1308. apud Rymer. torn. 3. pag. 53: Ut ann. 1394. torn. 6. Spicil. Acher. pag. dictis die et loco, Solempnizationi prae83: Jussit paterna vestra benignitas ut diclse, personaliter intersint. vias, modos et formas quibus ad hanc t SOLLEMPNIZATIO MATBIMONII , in concordiam maturius veniretur per depu- Charta ann. 1369. apud Baluz. torn. 2. tatos nostros, Solemnes utique viros et dis- Hist. Arvern. pag. 350 : Promisit dictus cretos, cum majoribus vestris Consiliariis dam. Dalphinus se soluturum.... 500. floconveniendo excogitaremus. Eadem no- renos auri ponderis prasdictorum infra tione Solennel usurparunt nostrates. unum annum a dicta die SollempnizatioMandata data Episc. Noyiom. aliisque nis matrimonii incipiendum et compuad Paparn deputatis ex Bibl. Reg.: Hu- tandum. * SOLEMPNE, Solemnis et antiqua praegue le Renvoisie doien de Rouen Solennel maislre en T/ieologie. Ibid. : Martin Ga- statio. Instruct. Pisan. legat. ad Alex, sel son fisicien (du Roy) Solennel maistre imper. CP. ann. 1199. torn. 3. God. Ital. en Medecine. Litterae Caroli V. Regis diplom. col. 1492 : Pelant (legati) ut faFranc, ann. 1364. torn. 4. Ordinat. pag. cial re&dificare ecclesias et casas et em473 : Considerans que nostre Hostel de bulum et hospitale, et petant pensiones Paris, appelle I'ostel de S.Pol, lequel nous ipsarum domorum, et petant Solempne de avons achete et fait edifier de noz propres annis decursis et decursuris. Vide Solemdeniers, en Hostel Solennel et de granz nia5 1. SOLEMPNIS, Celebris, spectabilis, esbatemens, etc. 1 SOLEMPNIS, Eodem signiflcatu, apud Gall. Considerable. Charta ann. 1402. in Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 291 : Reg. 157. Chartoph. reg. ch. 247: Dicta Ut vero prsefata capella Solempnior ha- villa de Vauro et castrum regium Junebeatur, etc. Solempnse marmoreas, apud turn cum ea, quod est valde Solempne. Leibnit. torn. 1. Script. Brunsvic. torn. Alia ann. 1455. in Cod. reg. 5956. A. fol. 1. pag. 260. pro Columnae marmoreae, ni 238. v: In dicto flumine (Vidassoa) est et fuit ab antiquo aedificatum Solempne mofall or. T SOLEMNITAS, Juris formula, praes- lendinum. Solempne, eodem sensu, in cripta ratio, Gall. Formalite. Concil. Lit. ann. 1372. torn. 5. Ordinat. reg. Trevir. ann. 1310. apud Marten, torn. 4. Franc, pag. 606 : Comme apres la ville de Anecd. col. 242 : Statuimus ut deinceps in la Rochelle, le lieu de Rourgneuf soit le nostra civitate, diocesi et provincia Trevi- plus Solempne et aise lieu du pais d'Aurensi, hujusmodi inntitutiones seu incor- nys. Serement Solempne, Authenticum porationes ecclesiarum non fiant,.... nisi sacramentum, in aliis ann. 1371. ibid, vocatis et prsssentibus omnibus qui fue- pag. 461. Vide Solemnis. * SOLENNIS, Eodem signiflcatu. Acta rint evocandi, Solemnitates adhibeantur,

SOL
S. Sebaldi torn. 3. Aug. pag. 771. col. 2 : Cum vas lucidum, in quo potus cernitur, non haberet, a vicino quodam vitrum Solenne excredidit. * SOLLEMPNIS DOMUS, Ecclesia major. Pontif. vetustiss. MS. ubi de Consecrat. eccl. : Per septem dies in ecclesia missa celebretur, Et ab ilia die usque ad octavum sine intermissione luminaria ardeant. Et si Sollempnis domus est, prsecipiat episcopus, ut per lotidem nodes nocturna laus ibi celebretur. ' SOLENTIA, pro Solita, solemnia, ut videtur D. Bouquet ad Carm. Errn. Nigel, torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 14:

SOL

SOL

515

tos et baas bis in anno, si fuerit necesse. contemptum, ut et vox Soullardaille, Solers, in Charta ann. 1386. apud Lobi- usurpatur, in aliis Lit. ann. 1373. ex nell. torn. 2. Histor. Britan. col. 673: Reg. 105. ch. 120: Icellui Dieppe appelloit Item un Solers de cuir fermant o las de ledit Bourgoingnon larron, Soullart garsfil. Item Soleres, greves, poulains et cuis- son,.... se il cuidoit que il eust paour de sols garnies de samgnies de haubergerie de telx Soullardaille. et estoffez souffisament. 1 SOLIARE. Charta Italica ann. 1345 : 1 SOLEVARE, Sublevare, Ital. Solleva- Si aliquis Soliaverit aliquas co,vas, vel re, Gallice Soulever. Sebast. Perus. in scalnavent, seu spoliaverit, caligerit saliVita B. Columbae Real. torn. 5. Maii ces, etc. Ubi leg. videtur Sfoliaverit, fopag. 381 * : Et quoniam prse lassitudine liis nudaverit. assurgere de stratu laboraret, quidam T SOLIATA, pro Foliata editum in Orsuaserant suspenso fune Solevari. dine Cluniac. Bernardi Monachi part. 1. SOLEUM, pro Solium, Loculamentum cap. 7. Vide in Foliata 2. sepulcrale, ut interpretatur Muratorius f SOLICANUS, Qui solus canit. Mart. torn. 3. Inscript. pag. 1654. 6 : Ex DONA- Capella lib. 2. pag. 33 : Musse nunc SoliTIONS UNum SOLEUM POSSIDET. Vide canse, nunc concinentes. Regni jura movent, renovantque Solentia reges, Solium 1. 1 SOLIGATIO, Solis fervor. Caelius Quisque suos fines ut tucatur adit. * SOLFA. Vide supra Soffa. Aurel. Tard. lib. 4. cap. 2: Solicationes, SOLERARE, Pavimentum componere, | SOLFIZARE, Musicales notas canere,quas Grseci ^Xtwd;a<; vacant, adhibendss vel soleas calceamenti resarcire, in Gloss. Ital. Solfare, Solfeggiare, Gall. Solfier. sunt. MSS. Gloss. Isid. : Solerare, id est soli- Georgius Rhau : Si cantum quempiam 1 SOLICITATOR. Vide in Sollicitare. dare, a solus.soleris,id est solidum. [Vide volueris Solfizare, consideres oportet in 1 SOLICLARI, ^ta^dTat, in Gloss. Lat. Solare 3.] primis ejus tonum. Solvisare, eadem no- Gr. MSS. Sangerman. * Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : tione, in Gemma. Vide Solmifacio. *SOLIGULUM, Umbella, Ital.Solicchio. Solerare, semeler soulers. SOLGUS. Charta Alfonsi I. Regis eerse Inventar. MS. thes. Sedis Apost. ann. 1 SOLERATUS, SOLERIUM. Vide Sola- 1157. pro Osesaraugustanis, apud Mi- 1295: Item unum pomum, cum uno anrium 1. chaelem del Molino in Repertorio pag. gelo de argento deaurato, quod est in * 1. SOLERE, Sola seu pila ludere, no- 265. col. 3: Et persolto vobis tolas illas Soliculo, et lanceam ipsius Soliculi, in stris Soler. Lit. remiss, ann. 1352. in aquas, quod pesquetis, ubi potueritis. quo sunt caniculi argentei. Vide SoleReg. 81. Chartoph. reg. ch. 560 : Cum Sed totos illos Solgos qui fuerunt ibi clum. iidem fratres causa solacii accessissent ad presos sedeant meos, et prendat eos meo SOLICULUS, diminut. a Sole. in campos, ubi juvenes dictse villas de S. Merino per ad me. [Videtur esse genus Vita S. Walburg. torn. 3. Febr. pag.'528. Ferreolo.... Solebant,.... et ipsis fratribus piscis.] col. 1. sibi ad invicem insequendo pilam obvian* Lucius. Vide infra Sollus. SOLIDA STATA. Chartse Angilranni tibus, etc. Aliae ann. 1420. in Reg. 171. * SOLHARDUS. [Ut SOLIAEDUS. Vide Episcopi Metensis ann. 770. apud Meuch. 282 : Jehan Cailliel requis au sup- Cugastro.] rissium pag. 176. 177 : Cum integris terpliant que il vousist estre a un esbate* SOLIA, Locus in ecclesia inter poe- minis Solidisque statis eorum ad eas res ment, que on dit la Soloire, pour eulx y nitentes quarti gradus et sanctuarium, pertinentibus vsl aspicientibus, etc. [Vide esbatre et Soler. Vide supra Sola 7. et in- apud Thiers de Ambon, cap. 17. pag. infra Sohdatum.] fra Soula. 118. 1 SOLIDAMENTUM, Firmamentum, id * 2. SOLERE, Pavimentis sternere, noSOLIAR, Sc'cppa?, in Gloss. Grsec. Lat. quo aliquid solidum fit: vox Architectis stris alias Soler, unde Soleure, ipsum MS. [Codex Reg. Solium,] in edito, So- nota. Vide Smaltum. Angelomus in Gepavimentum. Reg. Phil. Aug. part. 1. in lar, Sella, currus, lectica. nesim cap. 1. apud Pezium torn. 1. Chartoph. reg. sign. 34. bis fol. 96. r. 1 SOLIARDUS, SOLLIARDUS, Coquinse Anecd. part. 1. col. 64 : Et nisi aqua alicol. 2 : Tola turns (de Ribemont) vol- minister. Statutum Humberti II. ann. quod Solidamentum haberet, corpora hovenda, planchanda et Solenda,.... et tur- 1340. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 394. col. minum natantia et volucrum non ferret. riculam, quss erat ante portam, oportet 1 : Item in eadem coquina duos valletos Wicboldi Quaest. in Octat. apud Marten, volvere et desuper facere j. estage. Lit. pedites Soliardos in Hospitio comedentes, torn. 9. Ampl. Collect, col. 319 : Secunda remiss, ann. 1385. in Reg. 128. ch. 10 : qui portent insignia seu arma coquinee, die disposuit Deus firmamentum, id est Lequel Richart se conseilla de faire Soler et quilibet eorum habeat tres florenos pro Solidamentum sanctarum Scripturarum. de pierre une maison qu'il a pres de salario suo per annum. Ipsi namque So- Hinc stellarum fixarum orbem veteres Rouen... Iceulx carreaux desquelx il avoit liardi in omnibus obediant Magistro co- firmamentum vel Solidamentum vocaentencion de faire ladite Soleure, etc. quinse, nee obmittant lavare scutellas et bant, quod ex materia splida fingebant incisorios et alia vasa coquinse, illasque esse compositum : unde in Missali MoVide supra Solatus 2. * SOLERIUM, Solum, pavimentum. recuperare per Hospitium et per cameras zarabum apud Marten, de Div. Offic. JLit. remiss, ann. 1450. in Reg. 186.Char- ubicunque, ita quod nullo sero recedant, pag. 177. legitur in Cantic. Benedictus : toph. reg. ch. 39 : Supplicans cepit dic- quin omnia bene lavata et polita rema- Benedictus es in Solidamento cceli, ubi tum Laurentium de retro per capsanam, neant pro die presenti. Aliud ann. 1336. dicimus, in firmamento cceli. ipsumque sic captum binis vicibus in ter- ibid. pag. 309. col. 2: Item, Bocherius et T SOLIDANTER, Solide. Vita S. Aviti ram sive Solerium dictse aulse prostravit. Genovesius sint Solliardi coquinse. Infra torn. 3. Jun. pag. 357 : Quia in caritate Vide alia notione in Solarium 1. pag. 30. col. 1: Item, unus Solliardus co- radicatum et Solidanter fundatum, docuit SOLERIUS. Vide supra Solarius 2. quinse, pedes, unus valletus panaterise. eum scire supereminentem scientiam ca1 SOLERTIZATUS , Solers, diligens. Nostri Soullart, eodem significatu, dixe- ritatis Christi. Vita MS. S. Firmini Episc. Arabian, et runt. Statuta Monast. Elnon. MSS. : ^SOLIDANTIA, Idem quod Ligantia, Conf. : Solertizatus studio verbis blandis Item lesdits Religieux Abbe et Convent [* qua vassallus unius tantum domini nilebatur slimulare. Vide mox in So- auront un seul quench ou cuisinier Ligius est.] Dominium, seu jus quod lertus. qui ara ung serviteur appelle Soullart a dominus habet in vassallum, qui ligio 1 SOLERTUS, ut Solertizatus, in Sta- gaiges. A Gall. Souille, Inquinatus^ cons- seu solido hominio obnpxius est. Vide tuto Caroli Johannis Reg. Franc, pri- purcatus ; unde etiam nostrum Souillon, in Ligius pag. 111. et infra Solidus 1. mogen. ann. 1358. torn. 3. Ordinal, pag. culinarius mediastinus. Hominium Ermengaldo Comiti Urgell. 338 : Per Soler tarn inquestam per depu1 SOYLLAEDUS, Eadem notione, in prsestitum ab Arnaldo de Castro-bono tatos ipsius domini et nostros faciendam, eodem Statutq ann. 1340. ibid. pag. 404. ann. 1206. apud Marten, torn. 1. Ampliss. GlC col. 2 : Item, sit in exercitio offtcii dictw Collect, col. 1069: Ego Arnaldus de Cas! - SOLESTRIS, pro Silvestris vel Solita- coquinas unus cocus pro persona dictse tro-bono per me et per omnes successores rius, incultus. Charta Hugon. reg. Ital. Dalphinss, et cocus unus alter pro tinello, meos in perpeluum recognosco vobis doann. 928. apud Murator. torn. 1. Antiq. secumque unus famulus dimidius cocus, mino meo Ermengaudo Dei gratia UrgelItal. med. sevicol. 271: Tarn cultis quam et duo valleti Soyllardi debeant depu- lensi Comiti omnem fidelilatem et domiagris, seu fiabitantibus quam inhabitanti- tari. nium et Solidantiam quam vobis facere bus, sive Solestres quamque publicis, etc. * Nostris alias Soillart. Lit. remiss, debeo, scilicet de castro d'Estamarid, et Vide infra in Sylva. ann. 1379. in Reg. 116. Chartoph. reg. ch. de omnibus ejus terminis, etc. 1 SOLETUS, Calceus, Gallis Soulier. 54. Le valleton Soillart de la cuisine sonna 1 1. SOLIDARE, Conflrmare, asserere. Statuta Monast. de Valle Dei apud Ste- une paelle. Aliae ann. 1397. in Reg. 151. Tabul. sancti Vincentii Cenom. : Guido phanot. torn. 4. Fragm. MSS. pag. 460 : ch. 296 : Comment Soillart de cuisine, de Chesneio assensu fratrum suorum Singulis duobus annis (dat) botas et Sole- vous en faut parler ? Hinc Soullart in Gaufredi et Mathei quamdam decimam

516

SOL

SQL
minus Comitatus eisdem centum Solidatas, vel centum solidos dare tune teneatur in reversu suo citra bornam. Chartul. majus S. Victoris Massil. pag. 91 : Dedi in pretium centum Solidatas grandes et largas. Charta aim. 1203. ex Tabul. B. M. de Bono nuntio Rotomag. : Concessi in perpetuum hereditagium priori et conventui B. M. de prato juxta Rotliomagum quatuor Solidatas et dimidiam monetas currentis annui redditus. Tabular. Fiscamn. : Concessi tres Solidatas redditus pro suo servitio quod mihi quondam fecerunt. Index MS. benefic. Eccl. Constant, fol. 46. v : Abbas de S. Salvatore percipit centum Solidatas decimarum leguminum et bladorum. Adde Spicil. Acher. torn. 9. pag. 144. Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 149. etc. At vero a solido secernunt Charta sub Rodulfo Rege ex Chartul. Aptensi fol. 64 : Unde et accepimus de te pretium, sicut inter nos et te bonse, fidei placuit atque convenit, in merce placibile Solidatas viginti duas, hoc est, de ilia terra et de ilia vinea solidos sex et denarios decem, et post te nihil remansit indebite. Sententia ann. circ. 1080. ex Bibliqth. Colbert. : Debet Imbertus mittere tria milia Solidatas ad pretium vicecomitatis et solidos centum quinquagenta de damno de batallerio, et Bernardus de Aviciano debet emendare 1mberto tenezonem ipsius honoris quam fecerat solidos quinquaginta, et debet mittere in batallia Solidatas mille quingentas ad pretium vicecomitatis, et centum quinquagenta solidos de dampno de batallerio. Tabular. Pontisar.: Pro vadimonio LX. solldorum Monachi Pontisarenses dederunt xxxv. Solidatas, et quando dabit xxv. solidos, habebunt remanentem. Charta ann. 1112. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occitan. col. 382: Ego Bernardus Atonis donavi tibi Raimundo Comiti quindecim millia inter solidos et Solidatas Melgorienses. Idem innuitur supra ex Tabul. Lucensi. Solidata pro 12. solidis computari videtur in Charta ann. 1134. ex Chartul. Saviniac. fol. 137 : Deftnitum est ut hominium faceret abbali, et ut ipsa die centum Solidatas ab abbate illi darentur. Pro hac acquisitions donaminus ei 1200. sol. Rem definivisset, si eadem die 1200. solidos persolutos fuisse dixisset. * Souldee, eadem acceptione, in Lit. remiss, ann. 1385.ex Reg. 128. Chartoph. reg. ch. 227 : Comma le- suppliant eust achete en la ville d'Arras dix Souldees de petites mailles, qui n'estoient pas de nostre coing, etc. | SOLIDATUS , Eodem significatu. Chartul. sancti Vandreg. torn. 1. pag. 387 : Concessi... quatuor Solidatus Turon. annui reditus. 1 SOLIDATA, Idem quod Pondus, libra, ni fallor. Charta censualis Leduini Abbat. S. Vedasti ann. 1036. ex Chartul. V. ejusd. Mon. f. 243: Quinque Solidatas lanas, 1. den. Quinque Solidatas fileti, 1. den. Quinque Solidatse saxae carnis, 1. den. Tabul. Gemmet.: Comes Roberlus, vel quicumque terram tenebit hseres suus ex devotione, recognitione etiam, quod ssepedictum castellum in terra Gemmeticensis Monasterii est scitum, singulis annis in festo Apostolorum Petri et Pauli decem Solidatas cerse tradet Priori de Beu, unde fiet cereus, quern idem Prior ad Gemmeticense Monasterium deferet, ut accensus in die festo ad memoriam et honorem ibi affulgeat. Testam. Bernard! de Turre ann. 1317. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 570: Prascipio quod legatum eisdem Monialibus factum per

SOL
bonse memoriae patrem meum quondam reddatur eisdem, videlicet decem Solidatae panis qualibet die Lunae in perpetuum cujuslibet septimanse ante Missam. Inquisitio MS. pro canonizat. S. Yvonis : Cum non esset de pane plus quam septem vel octo Solidatse, et esset magna caristia panis ; fuerunt ibi plusquam 200. pauperes qui de isto pane elemosinam habuerunt. Souldee de pain, eadem notione, supra ex Statute ann. 1317. * Libra cujus valor aestimatur uno solido, ut efflcitur ex Chartul. S. Germ. Prat. sign, tribus crucibus fol. 87. v. col. 2 : Unus modius vini, quinque Solidatas carnis, vel si maluerit, quinque solidi. Charta ann. 1268. ex Tabul. Cartus. B. M. de Parco : Giletus de Monte Guidonis armiger dedit in perpetuam elemosinam B. Marix de Parco quinque Solidatas frumenti annui redditus. Decem Solidatas piscium, in Necrol. priorat. S. Rob. Cornill. ex Cod. reg. 5247. SOLIDATA TERILE, Modus agri ad valorem annuum unius solidi. Monasticum Anglic, torn. 1. pag. 112 : Anselmus de Gorney dedit quinque Solidatas terras in Beverstona, cum advocatione ejusdem villas, etc. Tom. 2. pag. 98 : Quadraginta Solidatas in villa de Hebi, etc. Infra : Terram de Riseberga, quas solebat reddere 30. solidos, etc. Charta Seguini Episcopi Matiscon. ann. 1260 : Cum Guillelmus de Oblato Miles ab Ecclesia Cluniacensi 60. Solidatas terras teneret in feudum, etc. Regestum feodorum Gampaniae fol. 69 : Debet facere continuum estagium apud S. Menoldim, et domino, Comitissa debet ei assignare centum Solidalas terras. Infra : Amaurricus li Rocles ligius de domo patris sui de Cepelie, et furno ejusdem villse, et centum Solidatis terras, quas domina Comitissa illi debuit assignare, etc. Fol. 108 : Petrus de Rueila fecit homagium de domo sua de Rueila, et de centum Solidatis terras in Castellania Meldensi. Charta Philippae D. de Rameruco ann. 1227. in Tabulario Campaniae Thuano : Assignat terram illam, quam Ecclesia B. Margaretas apud Richeborc habebat pro trecentis et viginti tribus libratis terras, duabus Solidatis minus. Alia Roberti Ducis Burgundiae ann. 1274: En tele manere, que de chascune cent Sodees de terre et de rante, que lidiz Guillaumes Chevaliers ha en ladite ville d'Ayone et s appurtenances , lidiz Abbez et lidiz Couanz li doivent donner cent livres. [Charta ann. 1312. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 198: Item la moitie du four de ladilte ville de S. Fiacre estime en la valeur de soixante Soudees de terre par an. Charta Rodulphi Ducis Lothar. ann. 1341. in Hist. Mediani Monast. pag. 354: Tenetur assignare abbati et conventui decem Solidatas terras ad parvos Turonenses solvendos anno quolibet.] Adde Will. Thorn, pag. 1805. 1806. Vide Libra terras et Denariata. :;: ' Vox varie a nostratibus reddita : Soissante Soudees a Parisis de terre, in Charta ann. 1265. ex Chartul. S. Joan. Laudun. Alia ann. 1294. ex Chartul. 21. Corb. fol. 93. v: Tout ce que j'avoie a Thanes et ou terroir de ladite ville,.... est prisie en le valeur de quarente et une livre, chienc Saudees et trois denrees de terre chacun an. Solee, in alia ann. 1339. ibid. fol. 139. v. SOLIDATA, Stipendium unius solidi, quod datur militi. Eadmerus lib. de Similitudinib. S. Anselmicap. 39: Ilia vero serviunt ei velut militantes pro Solidatis, etc. Adde cap. 80. Querimonia Berengarii Vicecomitis Narbonensis adversus

quam habebat in parochia de Curtis-montibus S. Vincentio dedit, et donum super altare cum fratribus suis posuit et Solidavit. Oharta ann. 1067. apud Marten. torn. 2. Ampl. Collect, col. 73: Cumque non posset allodium Genape ecclesias Solidare, et ipse disposuisset iter suum Romam accelerare, iterum suum allodium Sprimont 60. marcas accepit, et admonitus de priori allodio Genape, ne de non Solidata traditione in eccleniam peccaret, statuit ut allodium Sprimont pro illo in fidei-manus ecclesias traderet, si tamen aut ipse ant successor suus Genape ecclesias non Solidaret, et mutuata non restitueret. 1 2. SOLIDARE, Firmare, munire. Rolandinus Patav. ia Chron. Tarvis. apud Murator. torn. 8. col. 321: Militia et populus Montis-silicis merito collaslatur,.... cum Solidatus sit totus Paduanus districtus. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Fermar, Prov. fidejubere, firmare, Solidare. 1 3. SOLIDARE, Stipendium preebere ; Ut et Solidarius. * SOLIDARE RATIONEM , Rationes consolidare, exaequare, Ital. Render rasione: Stat. Bonqn. ann. 1250-67. torn. III. pag. 399: Et dicti denarii ponantur in cippo et scribantur per speciales notaries potestatis in uno quaterno, sicut scribuntur alii denarii bannitorum, et de ipsis denariis solident rationem una cum notarhs bannitorum eo modo, quo tenentur solidare de aliis tribus soldis. [Fn.] 1 SOLIDARIUS, Stipendiarius.Vide in Solidata. SOLIDATA, Valor unius solidi. Charta ann. 1069. apud Sammarthanos in Archiep. Aquensib. num. 22 : Constitutum est ab utrisque, ut Abbas Rotlannus et Monachi Archiepiscopo Rostagno tune temporis 240. Solidatas darent, et omni anno persolverent in censum sanctse A quensi Ecclesias in die Sabbati sancti duas libras legales incensi optimi, etc. Raimundus de Agiles pag. 153: Coria vero bourn et equorum, et alia neglecta ex longo tempore ilia similiter diu cocta, karissime vendebantur, adeo ut duas Solidatas quilibet cornedere posset. Tabularium Lucense, apud Marcam in Hist. Beneharn. lib. 4. cap. 6 : Inde accepit Vicecomes ipse unum mulum de mille solidis, et duos equos de mille Solidatis. Statutum pro Hospitio Philippi M. Regis Franc, ann. 1317 : Le Cancelier s'il est Prelat, ne prandra riens a court; et s'il est simple Clerc, cinq Souldees de pain, trois sestiers de vin, etc. SSlf* Solidatam accipi debere pro valore unius solidi suadent cum ipsa vocis origo, turn Chartae veteres plurimae, in quibus hsec vox occurrit. Alias nihilominus exstant quse Solidatam a solido distingunt, et majoris vel minoris esse pretii quam solidus innuere videntur; adeo ut rem lectoris judicio permittendam esse satius existimemus. Unum esse cum solido praeter allata a doctiss. Cangio probant Charta ann. 1118. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Occit. col. 405 : Et propter hoc accepimus a te quingentas Solidatas. Alia ann. 1140. ibid, col. 492 : Propter hoc mihi firmasti dare quinque millia Solidatas ad primam festivitatem S. Michaelis. Testament. Ermengaudi Episc. Agathensis ann. 1149. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novas edit. col. 323 : Nepoti meo Guillelmo de Subiras relinquo equu-m et mulum et dueentos solidos vel Solidatas. Charta ann. 1237. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 19 : Do-

SOL
Guiffredum Archiep. Narbonensem ann. 1056 : Et munera ilia suis militibus per Solidatas distribuit. i. vice solidatarum. Infra : Et eos, qui illos ceperunt, patrocinat, et dat eis Solidatas. Charta Joannis Regis Angl. apud Matth. Paris ann. 1213: Et qui terram non habent, ut arma haberepossint, illuc veniant ad capiendas Solidatas nostras. SOLDATA. Jacobus I. Rex Aragon. in Foris Oscae ann. 1247. fol. 8 : Tune debet ei dare integrum solarium secundum forum, scilicet quantum Soldatam convenit, pro quanta debebat ei servire. SOLDADA, apud Brandaonem torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 304. v. Nostri Sodee, Soude'e et soldee dicunt. Catholicon parvum -.Sltpendium, Soudee. Le Roman de Garin MS. :
Qui veut Sodees, ne demorer a mi, Or et argent aura a son plessir.

SOL
Idem lib. 10. cap. 41. : Advense Galli, qui conventione Solidorum Imperatori militabant, etc. Lanfrancus Epist. 35 : Qui vero Rodulpho traditori et sociis ejus sine terra pro Solidis servierunt, etc. Habetur etiam in Epistola Comitis S. Pauli de prima CP. expugnatione. SOLDUM. Conradus Usperg. in Henrico VI : Imperator vero c. millia marcarum sibi ab eodem data fecit militibus dari in Soldum. Idem Uspergensis in Philippo Imper. : Hie cum non haberet pecuniam, quibus salana sive Solda prseberet militibus, primus ccepit distrahere prssdia, quss Pater suus Fridericus Imperator late acquisierat in Alemannia. Histqr. Cortusiorum lib. 2: Stipendiarii omnino cassentur a Soldo Paduse. [Charta ann. 1327. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 213. col. 2 : Cuilibet eorum (Armigerum) pro suo Soldo sive stipendio cujuslibet mensis decem florenos auridumtaxatassignando. Rolandinus Patav. in Chron. Tarvis. apud Murator. torn. 8. col. 308 : Aperte lamentari cosperunt, quod Soldum sive salarium a suo sibi Communi promissum penitus habere non poterant.] 1 SOLDUS, Eadem notione. Barthol. Scribse Annal. Genuens. ad ann. 1224. apud Murator. torn. 6. col. 437 : Et insuper alias milites habuit ad Soldos in partibus ipsis. Ibid, ad ann. 1243. col. 503 : Tune Polentas celebrato consilio, de voluntate ipsius consilii processit, ut haberentur ad Soldos Communis Januss milites, etc. 1 SOLIDUS, Eodem intellectu. Epist. Friderici II. Imper. apud Marten, torn. 2. Amp!. Collect, col. 1200 : Ducentos quinquaginta milites regni nostri, quos anno prssdicto de pecunia ecclesise quietatos, sequenti anno ad Solidos nostros ibi fecimus detineri. * SOLIDATA, Salarium, merces. Constit. MSS. Alf. II. reg. Aragon. ann. 1333 : Qui cum aliis pro domesticis et familiaribus morabuntur post mortem dominorum, non possent tenere salarium seu Solidatam, nisi probaverint, quod eis promissum fuerit cerium, salarium sen Solidatam. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Sub pensione annuali decem octo libralium frumenti, pro labore seu Solidata dictorum duorum bouutn. SOLIDARE, Stipendium prsebere, Gall. Soudoier, Italis Soldare. Senator lib. 3. Var. 51: Menstrua eum duximus largitate Solidandum. Petrus de Vineis lib. 1. Epist. 1 : Per satellites suos de pauperum patrimonio Solidatos. Adde lib. 2. Epist. 49. Thwroczius in Geisa Rege Hungar. cap. 54 : Et licet pecuniam dedisset affluenter pro militibus Solidandis, etc. [Chron. Siciliae apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 79 : In quo (castrq) fuerunt viri pedites balistrerii et lancerii 300. Panormitanenses, proinde Solidati per universitatem Panormi. Oberti Annales Genuens. apud Murator. torn. 6. col. 397 : Ostendit sibi valde adhuc esse necessaria libras MGO. pro galeis armandis,.... et Solidatis militibus.] 1 SOLDARE, SOLDEARE, Eadem notione. Sallas Malaspinae de Reb. Sicul. lib. 2. cap. 15. torn. 6. Miscell. Baluz. pag. 245 : Multos de ipsa decima equites cum dicto Karolo venturos in regnum Soldat. Et cap. 16. pag. 247 : Quos (milites) summits Pontifex prssdictus in ejusdem Ferrerii subsidium Soldari fecerat. Barthol. ScribaB Annal. Genuens. apud Murator. torn. 6. col. 511: Dom. Innocentius Papa fecit Soldari in Lugduno milites MD. quos in subsidium Parmensium et aliorum Lombardorum destinabat. Ibid, col. 473 : Dictus autem Carbonus dum....

SOL

517

Alibi :
Qui en Sodees fut au Roy Anseis.

Assisiae Hierosolym. MSS. cap. 130 : Se Chevalier, Sergent d'armes, ou autre, qui ait este sodoier, se veaut clamer de son Seignor, ou de sa Dame, de ce que I'on li doit de sa deserte de ses Sodees, il se doit clamer au Connestable, etc. Le Roman d'Auberi MS :
Dedens Cortric s'est en Soudees mis.

Infra :
Gil qui vint sa les Soudees querant. Philippus Mouskes MS. :
Et les Soudies departoit As Sergens et as Chevaliers.

[Le Roman de Blanchandin MS. :

A chascun a done Soldees, Ou en deniers, ou endenrees.]

Chron. Flandriae cap. 107 : Et alerent a lui plusieurs Alemans a, Soudees a Tenremonde. Octavianus de S. Gelais in Viridario honoris :
En celui temps se leva une noise Entre Juifs, et nos gens de Souldee, Tant de la garde Frangoise qu'Escossoise.

Soldee, apud Willharduinum n. 120. Sos, in iisdem Assisiis Hierosolym. cap. 230 : Doit querre un aulre Chevalier, et retenir a ses Sos, qui sont uses de doner comunement a pays, se le deshaitie n'avoit plus grant Sos. Mais se il avoit plus grant, il ne le peut trover a tenir Sos comuns d& la terre, etc. Et infra : Et veez end la monoie des Sos dou Chevalier selon le cours des Sodees comunes de cetui Roiaume. [Soue, in Continuata Hist. Belli sacri Guillelmi Tyrii apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 657 : II saisi toutes lor rentes et lor terres, et les assembla a sa Soue et a son benefice.] * Sous, in Hist. Guill. Tyrii apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 645 : Manda par tout paienime querre chevaliers et serjans, et il lor donroit ban Sous. Soubzdee, eodem signiflcatu, in Lit. remiss, ann. 1411. ex Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 294 : Lequel jeune homme dist au suppliant qu'il le feroit recevoir et passer aux Soubzdees et gaiges du due de Bourbon. SOLIDUM, Idem quod Solidata. Albertus Aquensis lib. 7. cap. 58 : Nee longo post hssc intervallo Rex a militibus suis in urbe Japhet pro pecunia angustiatus est, quam illis debeat pro conventione solidorum, etc. Occurrit rursum eod. cap.

destinatus fuisset in Siciliam, causa accipiendi et Soldeandi milites, et ducendi eos ad obsidionem Septse, etc. SOLIDARII, Milites, qui stipendio merent, qui Solidatam accipiunt pro stipendio, Soudoiers, Frpissarti 1. vol. cap. 147. [Litterse Johannis Reg. Franc, ann. 1355. torn. 3. Ordinal, pag. 36 : Et pour ce que pour fournir nostre guerre, il nous convient avoir des Soudoiers dehors noire royaume, tant de gens de cheval, comme de pie, etc.] Leges Henrici I. Reg. Angl. cap. 8 : Conductitii, vel Solidarii, vel stipendiarii. Ordericus Vital, lib. 4 : Solidarios milites convocavit,omnesque,regali muniftcentia pro militari servitute muneratos, domum abire benigniter permisit. Utuntur Galbertusin Vita CaroliComit. Flandr. n. 81. 121. Herimannus de Restaurat. S. Martini Tornacensis cap. 42. Fulcherius Carnotensis lib. 2. cap. 42. Florentius Wigqrn. ann. 1051.1085.1094. Otto Frising. lib. 1. de Gestis Frider. cap. 42. Will. Tyrius lib. 22. cap. 23. Simeon Dune!mensis ann. 1085. 1094. Radulfus de Diceto ann. 1051. Sugerius Epist. 153. etc. Assisife Hierosol. MSS. cap. 131: Par I'Assise et usage du Royaume de Hierusalem nul ne doit doner congie a son Sodoier, que il ne le paie, ou face paier, et le Conestable le peut de ce destraindre. Mais se le Sodoier prent congie, et le Seignor li done, il n'est pas tenu de paier le, que de tant de terns, come il a servi. Cap. 132 : Qui donne congie a son Sodoier dedans le mois 4 jours, il le doit paier de tout le mois, par I'assise et usage dou Roiaume de Hierusalem, et le Sodoier, qui prent congie de son Seignor, et il demeure dou mois a parfaire trois jours, ou plus, il pert sa deserte de celui mois, ne ne doit estre paie. SOLIDARII REGIME privates Masnedse, aliquot subscribunt Diplomata Willelmi Regis Sicilias ann. 1183. apud Rpcchum Pirrum in Archiepiscopis Montis regal. SOLDARIUS, ex Gallico obsolete Soldar. Hugo Flaviniacensis de Carolo Martello : Tanta dedit militibus, quosSoldarios vocari mps obtinuit, qui ex omnibus mundi partibus causa questus ad eum concurrebant, etc. Gesta Abbatum Lobiensium pag. 599 : Excrevit in tantum adversus nos adversitas Soldariorum, ut villas menses nostrae congruentes sibi vendicare velint. Mox : Factores hujus rei sunt Soldarii Oibaldus, etc. quibus insuper et solidos auxit. Brompton. ann.1051: Rex Edwardus Anglos a gravi tributo solvit, quod eis pater suus propter Danorum Soldarios imposuerat. Radulfus de Diceto habet hoc loco Solidarios. [Chr. Angl. Th. Otterbourne pag. 252: Supervementes Soldarii Calisise, dissolvi fecerunt obsidionem. Oberti Cancellarii Annal. Genuens. apud Murator. torn. 6. col. 299 : Et insuper omni tempore custodiam castri et merita Soldariorum de propriis prssstarent. Occurrit rursum col. 438. et torn. 3. Hist. Harcur. pag. 65.] Will. Brito lib. Philipp. 10. de quadam meretrice bellatrice :
Quae generosa nimis Soldaria facia, relicto Conjuge, castra suo privabat significato.

t SOLDADERIUS , Eodem signin'catu. Caffari Annal. Genuens. ad ann. 1158. apud Murator. torn. 6. col. 270 : Soldaderios, balisterios et archiferos tot ad civitatem miserunt, etc. Chron. Parmense ad ann. 1296. apud eumdem torn. 9. col. 834 : Item eodem anno in die carnisprivii Soldaderii Communis Parmse equitaverunt versus Guardaxonum. 1 SOLDAERIUS, in Memor. Potestatum

518

SOL

SOL
controversie per pecuniam habere, de quo non eramus certi, nullam pecuniam plangere deberet. 1. SOLIDATUM, Quidquid in solidum possidetur. Gesta Dagoberti Regis cap. 13 : Reddensque ei Solidatum, quod aspiciebal ad regnum Austrasiorum, hoc tolum exinde, quod citra Ligerim, vel Provinciss parlibus situm erat, suss ditioni retinv.it. Idem cap. 32 : Insuper sacramentis firmaverunt, ut Neptricum et Burgundia Solidato ordine ad regnum Hludovici post Dagoberti Regis discessum aspicerel. Eadem habet CbroniconFredegarii cap.53. 76. Aurelianus Episcopus in Epist. ad Theudebertum Regem : Prsetereo generis tui stemma sydereum: taceo et istud, quod unicus sceptris, multiplex populis, genie varius, dominatione unitus, Solidus regno, diffusus imperio. Ex solido possidere , opponitur ex beneficio, apud Will. Malmesbur. lib. 1. de Gestis Pontificum : Urbem (Cantuariam), quam Archiepiscopus Lanfrancus habuerat ex beneficio , isti (Anselmo) concessi ex Solido, id est j u r e proprietatiset allodii possidendam. Hinc T SOLIDE HABERE, est jure proprietatis et allodii possidere, in Charta ann. 1116. ex majori Chartul. S. Victqris Massil. : Altera pars, scilicet Monachi S. Victoris, habebat aliam medietalem Solide et libere, quia prasdictus honor totus est alodium S. Victoris. 2. SOLIDATUM. Papias : Fusum, Solidatum, stratum. * SOLIDATURA, a Gallico Soudure, Ferrumen. Comput. fabr. S. Petri Insul. ann. 1367. ex Tabul. ejusd. eccl. : Item pro tredecim libris Solidaturss, xvij. sol. 1 SOLIDATUS, ut Solidata. Vide ibi. jf. SOLIDI CURTI, [Moneta interdum citata in Cartulario Conchar. Ruthen. : Habet censum ad kalendas duos Solidos de curtos. (p. 296, an.!082.) Ego Huczenz similiter dono in pignpra in mea parte de vicaria vin. Solidos de corz. (p. 358, xn. saec.) Pro hac guirpitione accepit a domno Oldorico abbate G solidos curtos. (id. p. 402, an. 1060.)] 11. SOLIDITAS, Sol urn, fundus, ni fallor. Charta Pipini Reg. ann. 763. apud Calmet. inter Probat. torn. 1. Hist. Lothar. col. 276 : Donamus ad ipsum monasterium (Prumiense)7;i^am nostrum in pago Efflinse, qui dicitur Sarabodis villa, una cum terminis, vel Sohditate, vel appendiciis suis, etc. Vide Solanum. TSOLEDETAS,Eadem notione, in Charta ann. 690. inter Probat. Hist. S. Germ. Paris, pag. 5 : Cum omne merilo, vel ageciencias et Soledetates suas, sicut a nobis prsesente tempore est possessum. *2. SOLIDITAS, Stabilitas, constantia. Juram. Hincmari in Cone. Pontingon. ann. 876 : Sicpromitto ego, quia... neque per me, neque per missum.... contra suum honorem et suam, ecclesiee atque regni illi commissi quietem et tranquillitatem atque Soliditatem machinabo. 3. SOLIDITAS, Gelu, congelatio. Vita S. Errimer. torn. 6. Sept. pag. 480. col. 2 : Co&pit namque humus suse amosnitatis crescere, ubi beatus episcopus membrorum sectionem passus fuerat, ita ut in cubiti allitudinem se coacervaret, et a nivium infusione atque hiemali Soliditate se defenderet. Vide Solidamentum. * SOLIDITER, Solide, vel in solidum. Charta Eudon. Montisfort. ann. 1266. ex Bib!, reg.: Quse omnia integranda et inviolabiliter observanda, nos et hseredes nostros omnia bona nostra prsesentia et futura Soliditer obligamus. Vide Solidanter.

SOL
1 SOLIDUM, In solidum, vulgo Solidairement. Charta ann. 1353. apud LudeAVig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 540 : Promittentes in Solidum bona f i d e , etc. Charta ann. 1354. apud Baluz. torn. 2. Hist. Aryern. pag. 320 : Constituerunt se et quemlibet eorum in Solidum deytas, etc. Vide in Solidata. 1. SOLIDUS, Ligius, yassallus in solidum. Charta Oldegarii Episcopi Barcinon. in illius Vita n. 37 : Nulla erit licentia alicui extraneae personse donare,... nisi illi, qui ita sit fidelis et Solidus homo Ecclesiss nostrss, sicut tu. Ibidem : Jura ego quod, ab hac die et deinceps fidelis homo et Solidus ero tibi et Ecclesiss tuss. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 20: Cum suo seniore, cujus Solidus sit. Cap. 31: Qui Solidus est de seniore, optime debet illi servire, vel secundum posse , vel secundum illorum conventionem, et senior debet earn habere contra cunctos, et nullus contra eum. Propterea nullus debet facere solidantiam, nisi ad unum Solidum seniorem, nisi concesserit ei senior, cujus primum Solidus fuerat. Le Roman de la Rose :
Dame void, il est raes sires, Je suis son home liges entiers.

Regiens. ad ann. 1284. apud eumdem Murator. torn. 8. col. 1161 : Miserunt Florentiam et ad alias Thusciss civitates , ut conducant Soldaerios ad congregandum exercitum. 1 SOLDATES, in Chron. Veronensiibid. col. 649 : Et cum ejus militia cepit eosdem dominos Hectorem de Panico, et prsedictos tarn cum omnibus equitibus suis, quam Soldatibus dictse. ligse. SOLDATUS, ex Gallico Soldat. Thwroczius in Calomanp Rege Ungar. cap. 62: Quse quidem civitates per Soldatos Parisanorum missos per Csesarem expulsis Venetis sunt rehabitse. In Ludovico Rege cap. 19 : Centum et 20. Soldatos armatos gentis permixtse, etc. [Tabu!. S. Martialis Lemovic. : Non tenetur ad nutriendos Soldatos. Regimina Paduse apud Murator. torn. 8. col. 431 : Et tune cassati fuerunt Soldati domini Oderici. Soldatus equestervel pedester, in Statutis Vercell. lib. 1. fol. 13. Adde Ludewig. torn. 4. Reliq. MSS. pag. 442. et Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 1513.] Clossse Basil. : Ko^lSaxo?, uTpaTtwr^;. Ubi legendum ] SOLDEARIUS, in Charta apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 241 : Fuit cum eis quidam miles Soldearius nomine Tangui filius Briencii. SOLDENARIUS , Eadem notione , ex Gallico Saudenier, quse vox occurrit in Chronico Flandr. cap. 85. Gesta Philippi III. Regis Franc, pag. 538 : In Romania destinavit D. Joannem de Apia Comitem cum Soldenariis francigenis fere octingentis. 1 SOLDERIUS. Barthol. Scribae Annal. Genuens. apud Muratpr. torn. 6. col. 493 : Missi fuerunt milites Solderii centum, et quamplures pedites per mare, etc. 1 SOLDITIARIUS, in Litteris Edwardi II. Regis Angl. ann. 1315. apud Rymer. torn. 3. pag. 543 : Prsedictum argentum in usus veslros fuit conversum et quibusdam veslris Solditiariis pro suis stipendiis distributum. * SOLID AT ARIUS, Miles, qui stipendio meret. Lit. remiss, ann. 1356. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 732 : Prsenominati Solidatarii sic missi a dicto exercitu ; ..... ipsos Solidatarios... adeo debellarunt, etc. * SOUDERARIUS, Eadem notione, in Lit. remiss, ann. 1358. ex Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 141 : Slephanus de Rocherolles bastardus, archerius, Souderariusque in castro Pontis archse, etc. Nostris Saudoier et Sodeer. Lit. remiss, ann. 1392. in Reg. 143. ch. 88 : Deux hommes Saudoiers de nostre tres-cher et tres-ame cousin le conte de Boulongne, etc. Reg. Cam. Comput. Paris, sign. Noster fol. 269. r. ubi de militibus ad partes transmarinas missis :Item se insins estoit,que par le Soudan ou par aulre grant nfcessite, il fust mestiers que il feist autres granz mises et despens, ou en galies ou en Sodeers retenir ou autrement, etc. Neque aliter intelligenda videtur vox Soudenier, in Reg. B. 2. ejusd. Cam. fol. 122. r : L'an 1336. sur ce que Jehan de Flours procureur ou commissaire sur le fait de la marque donnee contre les Genevois et les Saonois,avoitfait arrester a Paris Faudin Soudenier de Florance, etc. Le Roman de Robert le Diable MS :
Assemble grant chevaler'ie, Bt sergens et abalestriers. Tant a porquis de Saudoyers, Que la terre gaste et essille.

1 SOLIDATIO , Decisio , confirmatio. Charta ann. 1377. ex Bibl. Reg. : Quod si posset Rex pacem et Solidacionem istius

Vide Hominium solidum, [et Solidanlia.] 2. SOLIDUS, pro Aureo ante Constantinum Mag. usurpatus vix legitur, uti observatum a Scaligero lib. de Re nummaria : quo turn imperante vulgo obtinuit, quod etiam attigimus in Dissertatione de Imperatorum Constantinopolitanorum numismatibus, ex Codice Theodosiano. Gregorius M. lib. 1. Dial, cap. 9 : Repente in sinu suo 12. aureos invenit ita fulgentes, tanquam ex igne producti eadem hora fuissent. Qui max de Ecclesia egressus, eos in sinum furentis Presbyteri projecit, dicens : Ecce habes Solidos, quos qusesisti, etc. Adde lib. 1. Epist. 23. 54. Gregorius Turonensis lib. 10. cap. 31. num. 16: Aurum etiam, quod decessor ejus reliquerat, amplius quam 20. millia solidorum pauperibus erogavit. Vide eumdem lib. 4. de Miraculis S. Martini cap. 39. Solidum pariter pro aureo usurpat Fortunatus in Vita S. Germani Parisiensis cap. 22. Solidus auro adpretiatus, in Lege Bajuvar. tit. 1. cap. 4. | 1. cap. 6. |2. cap. 10. | 2. tit. 3. cap. 14. | 3. Solidus aureus integri ponderis, in Lege Wisigpth. lib. 7. tit. 6. | 5. Solidus auri, in Edicto Theoderici Reg. | 150. Charta Karlomanni Regis apud Beslium in Regibus Aquitan. pag. 42: Trecentorum Solidorum auri ad purum excocti se noverit pcena mulctandum. Odorannus in Chron. ann. 1031: Miserunt etiam a Parisiis per manum Odoranni Monachi auri Solidos 17. et denarios 8. et gemmas pretiosissimas, etc. Solidi auri oplimi, apud Helgaudum in Roberto Rege pag. 68. Vide Covarruviam de Veterum numismatum collatione cap. 3. [et Haeftenum in cap. 27. Vitae S. Benedicti.] SOLIDI AUREI pretium apud Gallos et Francos diversum fuit, pro temporum ratione. In Lege Salica, passim, Solidus constitisse dicitur 40. denariis argenteis. Hincmarus in Vita S. Remigii: In testamento, a B. Remigio condito, lector attendat, quia Solidorum quantitas numero 40. denariorum computatur, sicut tune solidi habebantur, (al. agebantur,) et in Francorum Lege Salica continetur: et generaliter in solutione usque ad tempora Karoli perduravit, velut in ejus capitulis continetur, (al. invenitur.) Ita in Capitulo Ludovici Pii ann. 819. de interpre-

SUJL

bUL.

SOL

tat. Legis Salicse cap. 2. et 4. solidus etiam accipitur. Pretium igitur solid! iramutatum, a Pipino Rege scilicet. Synod us Remensis cap. 41: Ut domnus Imperator secundum statutum bonae memoriae Pipini misericordiam faciat, ne Solidi, qui in Lege habentur, per 40. denarios discurrant, quoniam propter eos multa perjuria multaque falsa testImonia reperiuntur. Taxata enim fuit tune temoris solidi quantitas 12. denariis, idque rmatum a Carolo M. lib. 4. Capit. cap. 75. [ Capit. Ticin. ann. 801. cap. 11. Capit. Ludov. P. ann. 816. cap. 2. Pertzio Leg. torn. 1. pag. 85. et 196.] : Ut omnis solutio atque compositio, quae in Lege Salica continetur, inter Francos per 12. denariorum Solidum componatur: excepto, ubi conlenlio inter Saxones et Frisiones exorta fuerit. Ibi volumus, ut 40. denariorum quantitatem Solidus habeat; quern vel Saxo, vel Frisio, ad partern Salici Franci cum eo litigantis solvere debet. Ita fere in Lege Longob. lib. 2. tit. 22. 11. 2. et 3. [ Carol. M. 76. 91. Ludov. P. 2.] nisi quod pro 40. den. 60. praeferunt editiones Boerii et Lindenbrogii; sed perperam, ut opinor. Capitula ejusdem Caroli ann. 797. edita ab Holstenio | 11 : In argento 12. denarios Solidum faciant: et in aliis speciebus ad istud pretium omnes sestimationes compositionis sunt. Id etiam firmatum deinceps a Ludovico Pio cap. 3. tit. 75. Hinc solidus 12. denariorum fuisse dicitur, in Capital. 2. Karlomanni cap. 2. in iisdem Capitul. Caroli M. lib. 3. cap. 30. lib. 5. cap. 3. in Addit. 1. Ludov. Pii cap. 57. et in Synodo Liptinensi cap. 2. Sed et apud Hungaros, aureus, qui idem cum solido, 40. denariis argenteis valuit sub Rela I. Rege, ut auctor est Thwroczius cap. 45. 5SS" Errantem Lindenbrogium, cui non pauci accesserunt, minus caute secutus est Vir doctissimus. Existimat ille unum eumdemque esse solidum, qui a 40. denariis, quibus primum constabat, ad 12. denarios a Pipino est adductus : quod falsum omnino est; primus aureus erat, alter argenteus. Et quidem absurda et hactenus inaudita ejusmodi imminutio. Errandi occasionem prsebuit laudata Synodus Remensis, cujus mentem minime assecutus est Lindenbrogius. Id quippe unum docet mulctas quae prius 40. denariorum fuerant, a Pipino Rege sagacissimo ad 12. denarios reductas fuisse, ut sibi populos arctius deyinciret. In usu publico erant solidi aurei etiam sub Philippo I. Rege Franc, ut ex Litteris ann. 1077. constat: Cui litem intulerit mille Solidos auri componat. lis successere floreni. Vide le Blanc Tract, de Monetis pag. 39. et seqq. SOLIDI AUREI divisio alia fuit apud Romanes, nempe, in 6000. denarios sereos, quos )>u-ra Grseci vacant, in quot raXavTov , sive solidum dividi scribit Suidas. Senator lib. 1. Epist. 10 : Sex millia denariorum Solidum esse voluerunt. SOLIDI ARGENTEI, in Bulla Benedicti VII. PP. in Bullario Cluniacensi pag. 6. Mvo sequiori, solidi ex argento, et quidem subaerato cud! ccepere : quibus assignati denarii perinde 12. ac aureo ; sed ii eerei minutuli. Atque ita solidum usurpatum docet Covarruvias libr. de Collat. veterum numismat. cap. 3. | 2. n. 7. et seqq. Charta fundationis Monasterii S. Severi in Vasconia apud Marcam lib. 3. Hist. Beneharn. cap. 8: Dando illis trecentos Solidos duos dena-

rios argenti, quadraginta quinque vaccas cum m'ultis aliis rebus. Tabularium ejusdem Monasterii apud eumdem Marcam lib. 3. cap. 11: Trecentos Solidos argenti duodenorum denariorum. Charta Joannis Regis Angliae torn. 1. Monastic! Anglic, pag. 352: Terram de Bradeham, de qua nobis reddi solebant per annum 50. Solidi bland. SOLIDUS, apud Saxones, duplex f u i t : unus enim habuit 2. tremisses, alter tres tremisses. Majori solido aliae comositiones, minor! homicidia componeantur. Ita Lex Saxonum tit. 18. [Adde Capitulare Saxonum Caroli M. ann. 797. cap. 11.] SOLIDI ANGLICANI , Sols Engleis, in Legibus vernaculis Willelmi Nothi cap. 13. ubi 40. denariis constitisseinnuitur : Del Dei apres le polder 15. Sols de salt Engleis, co est quers deniers. [** Thorp, cap. 11. que est apele quaer denier.] Quae quidem verba ultima de 40. denariis capienda existimo, ut quer, sit pro querante, ut tune efferebant. Mentio est praeterea solidorum Anglicanorum cap. 19. 21. 41. Ut tamen non temere affirmem, facit Caius de Antiq. Cantabrig. Academies pag. 209: Illud interim sdre licet, aliam fuisse rationem solidorum aetate JElfrici, quam nostra: nam per ea tempora 30. denarii fadebant sex Solidos, noslra vero duos tantum et semissem. [w vide Phillips, de Jure Anglos, not. 286. Lapp. Histor. Angl. torn. 1. pag. 627.] *"* SOLIDI ROBTRENSES. Vide Boriren. ' SOLIDI CAROLICI, valoris scilicet a Carolo M. assignati, in Charta inter Probat. Hist. Brit, torn. 1. col. 298: Pignoravit salinam, quas vocatur Permet,... pro 20. Carolids Solidis, usque ad caput 7. annorum. * SOLIDI CONSTANTINATT, f. pro Constanliniani, ut in Charta ann. 882. cujus meminit Muratorius torn. 2. Antiq. Ital. med. aayi col. 789. quos non alios a Byzantiis fuisse putat vir eruditus. Alia ann. 1051. ibid. col. 790: Obligavit se et suos hssredes componere custodibus ipsius ecclesise ducentos auri Solidos Constantinatos. Solidi Constantini non semel occurrunt in Episc. Salernitan. apud Ughellum, ubi scribendum Constantiniani aut Constantinopolitani suspicatur idem Muratorius. * SOLIDI DENARIORUM, in Charta ann. 1329. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 113. col. 1: Ad quod (officium) pertinet decima in Morscheit, cum jure patronatus ecclesise et censibus annuis xxxix. Solidorum denariorum Trevirensium. SOLIDI FRANCI, in Formula 82. apud Lindenbrogium. Frandsci seu Frandci, in Tabulario Casauriensi, in Charta exarata sub Carolo et Pipino Regibus, et Ildebrando Duce Sppletano : Idcirco constat, mePessido vendidisse tibi Aderisi Sculdasio cartularios, et vinearios in loco, qui dicitur in Vico, hoc est, pro Solidis 7. Frandscis et bove uno, et grano modiorum 12. Alibi: Et pretium recepi a te, valente Solidos 20. Franciscos. Occurrit ibi pluries. lidem videntur, qui solidi Galliarum appellantur apud Gregorium M. lib. 5. Epist. 10. quos in Italia expendi non potuisse scribit: quia minore sestimalione taxabatur aurum Gallicum, ut est in Novella Majoriani, ut pote longe Romano deterius : Nullus Solidum integri ponderis calumniosse adprobationis obtentu recuset exactor, excepto eo Gallico, cujus aurum minore sestimatione taxatur.

SOLIDI GENAUENSES, Gothici, Ardaricani. Vide Dissertationem nostram de Imperatorum Constantinopolitanorum Monetis. 1 SOLIDI INFERENDALES. Vide Inferenda. * SOLIDI LONGI, An quia in perpetuum solvendi ? Charta ann. 1216. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 2. pag. 70. col. 1 : Prsefatus V. miles et S. mater ejus quondam susceperunt ab eeclesia aream illam, sub censu sex Solidorum longorum, annuatim in nalivitate S. Marise persolvendorum... Saepe dicti V. et S. contulerunt ecclesise duas areas, quse sex Solidos longos annuatim in perpetuum ecclesise persolvent. 1 SOLIDI LOVANIENSES. Charta ann. 1253. apud Mirseum torn. 1. pag. 424. col. 2: Tenemur annuatim solvere in Trajecto duas marcas Colonienses, triginta Solidos Lovanienses pro marca. 1 SOLIDI OBOLORUM, in Charta Balduini Episc. Noviom. ann. 1154. ex Tabul. Corbeiensi : Quinquaginta Solidos obolorum quos pro terra, pratis et nemore de Albincort pro quinquaginta libris obolorum vobis in perpetuum indulsit. Charta apud Stephanot. torn. 3. Antiquit. Bened. Pictav. MSS. pag. 129: Dom. Rodulphus de Tilia Miles habet ad mutationem Abbatum 30. Solidos veterum ro quibus habuit 15. solidos Marchenses. f ta etiam leg. videtur in Charta Edwardi I. Reg. Angl. ann. 1283. apud Rymer. torn. 2. pag. 263: Quicumque voluerit, poterit facere furnum in dicta villa et in barris dictse villse Dabit, cujus erit, nobis quolibet anno semel 10. Solidos oliberum. s! " SOLIDI MARGOSI, Veneti, ut opinor ; quia nomine seu effigie S. Marci insigniti erant; de moneta enim aurea Francica intelligi nullatenusposse mihi videtur. Pactum inter Lothar. imper. et Venetos ann. 848. in Dissert. D. Zanetti de Orig. et antiq. monetaa Venet. laudata in Diar. exot. mens. Jun. ann. 1754. pag. 6 : Volumus ut pro sex Marcosis Solidis ab uno homine sacramentum recipiatur, et ita usque ad duodecim libras Veneticorum semper addenda per duodecim juratores electos perveniat, ut quantse sint librse, tanti sint etiam juratores. ** SOLIDI OBRIZIACI. Vide Obriziacus. * SOLIDI PROTESTATI, f. Usuales, vel testa seu effigie insigniti. Charta ann. 759. apud Murator. torn. 3. Antiq. ItaJ. med. aavi col. 555 : Accepi a te Ganderis rectore monasterii sanctse Dei Genitrids Marias, sito intra civitate Brixia, ex sacolo pre&dicti monasterii auri Solidos novos prolestatos ac coloratos, pensantes numero tria millia octingentos quinquaginta, etc. * SOLIDI REGALES , Nummi aurei Francici. Stat. Massil. lib. 1. cap. 35: Qui summam seu valorem trium Solidorum regalium non excedant. Vide Regales 2.' 1 SOLIDI REGIS, dicitur quaedam tributi et vectigalis species, quaa Regi, pro ingruente aliqua necessitate, preestatur: qua notione dicimus Deniers royaux. Chartul. AB. Sangerman. fol. 5. v : Debemus nobis cavere quando assidemus Solidos domim Regis supra terram nostram, quod non cogamus homines de Anthoigniaco solvere aliquid de praedictis solidis, nisi rata contingens eos excedat summam c. librar. Paris, cum ipsi habeant kartam a nobis quod illas c. librss in quibus nobis tenentur annuatim pro manumissione sua, tenent eisdem locum,

520

SOL

SOL

SOL
SOLITANEUS, [Rarus, inusitatus, singularis. Solitanei dolores stomachi, apud Marcell. Empir. cap. 20.] Octavius Horatianus lib. 3. Rerum Medicar. in Prsefat. : Et quoniam haec ratio tota medendi indiget diligentia, Solitaneum libellum confeci de mulierum curis, Solitaneum, inquam, et remotum a publico spectaculo. 1 SOLITARITAS, Simplicitas. Otto Frising. in Friderico I. apud Muratqr. torn. 6. col. 644 : Unde necessario ex simplicitatis, singularitatiSf Solitaritatis, ut ita dicam, natura, resolutionis necessitudinem excludit. * SOLITARIUS, pro Solidarius, ni fallor, Miles, qui stipendio meret. Bened. abb. Petroburg. in Henr. II. reg. Angl. ad ann. 1188. torn. 2. edit. Hearn. pag. 520 : Rex Anglias sperans pacem in propatulo fieri, permisit Solitarios suos et Walenses suos domum redire. Vide in Solidata. 1. SOLITUDO, Vastum, terra erema. Charta Caroli Comitis Flandriae in Chron. Andrensi pag. 423 : Pratum 30. dierum, Comitatum Solitudinis de Gisnet, terram, quas juxta Pithem in Solitudine, omnino liberam cum Comitatu. 1 2. SOLITUDO, pro Soliditas. Acta S. Procopii torn. 2. Julii pag. 142 : Hie denique firma virtutum fundatus Solitudine. T SOLITUDINIS MOEROR, Coelibatus, in Cod. Theod. leg. 2. de repudiis tit. 16. lib. 3. * 3. SOLITUDO. Chartul. Henr. V. et VI. reg. Angl. ex Cod. reg. 8387. 4. fol. 47. r : Possint.... mercadisas suas.... quo voluerint, tarn infra regnum... quam etiam extra, ducere,... solvendo Solitudines quas debent. Leg. Consuetudines. Vide Consuetudo 4. SOLITUS , Solitarius , singularis. Ademar. Histor. lib. 3. cap. 28 : Willelmus postera die pacti causa cum rege eorum Storin Solito conflictu deluctans, etc. 1 SOLIVA, Trabs, Gallice Solive. Gesta Tancredi apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 187 : Quss vulgo Saliva, quasi quia per solum vadat, nuncupatur, trabs fissa latus alterum enervat, quippe lasvo parieti pro fundamento subjecta. Vide Suliva. * Alias Soleau. Lit. remiss, ann. 1403. in Reg. 158. Chartoph. reg. ch. 50 : Le suppliant et un sien cousin trouverent a Vernon certains Soleaux de buche;... desquelz Soleaux ledit suppliant prist environ vint et deux tous prests a mettre en euvre. Vide Solivare. SOLIVAGI, Coelibes : opponuntur Conjugatis in veteri Charta apud ^Egid. Gelenium in Colonia pag. 69 : Sive Solivagi, sive conjugati, in tempore messis debent colligere messes, etc. [** Vide Grimmii Antiq. Jur. Germ. pag. 313. supra Haistaldi.] * SOLIVARE, Trabes ponere. Comput. eccl. Paris, ann. circ. 1381. ex Bibl. S. Germ. Prat. : Pro facione.... ponendi pecias merreni antiqui de buto, contigue unam ad aliam, acSolivandi plancherium dieti carceris de merreno antiquo, etc. Hinc Solivure, Opus, quod ex trabibus et tignis conficitur. Reg. 13. Corb. sign. Habacuc ad ann. 1510. fol. 19 : Seront tenus lesdits fermiers de entretenir les maisons, granges et edifices de ladite cense... de pel, vergue, torcque, couverture et Solivure. Sollivure, in altero sign. Ezechiel ad ann. 1415. fol. 13. r. ex eod. Tabul.

et primo debent computari in iUis solidis bus per fratrem Solidum, sobrium et vnoeo anno quo dom. Rex levat prsedictos destum, etc. Occurrit rursum pag. 434. * Solitablement, Prudenter, sapienter, solidos a nobis. Charta ann. 1249. ex lib. Anniversar. ejusd. Mpnast. fol. 217: in Lit. remiss, ann. 1409. ex Reg. 164. Erunt immunes et liberi a prsedictis ma- Chartoph. reg. ch. 192 : Le mirerapporta numortua, forismaritagio, et tallia annua que icellui Colin avoit maladie curable, ad placitum,... hoc salvo nobis et ecclesise et que il se gouvernast Solilablement et nostrse quod eo anno quo dom. Rex a soubrement. nobis Solidos suos levabit, a dictis homi1SOLIFOSSOR, Qui terram fodit. Mannibus solidos levare poterimus, quos ha- tuanus: bito respectu ad solidos nobis impositos et Faenisecae, Solifossores, nautse atque bubulci. terram nostrum talliabilem levandos videT SOLIFUGUM ANIMAL, Idem quod rimus bona fide. Hue spectat Charta Philippi Aug. ann. 1181. ex Tabul. ejus- Isidoro lib. 12. Orig. cap. 3. Solifuga, dem Monast.: Philippus Dei gratia Fran- Festo Solipunga, quod genus est, inquit, corum Rex. Noverint universi... quia nos bestiolse maleficse, quod acrius concitatiusdilectum Hugonem Abbatem S. Germani que fit fervore solis : unde etiam nomen de Pratis requisivimus ut in negotiorum traxit. Solipuga, Plinio Jib. 8. cap. 43. nostrorum necessitate subveniret nobis de Solpuga, apud Lucanum lib. 9. v. 837. suo largiendo, quod et bono animo fecit : Gervasius Tilber. in Otiis Imper. apud inde est quod volumus et prascipimus ut Leibnit. torn. 1. Script. Brunsvic. pag. omnes tarn hospites quam homines ejus 923 : In Sardinia nee lupus ex antiquo ecclesias ipsi ad summam pecunise solven- nee serpens gignitur. In ea est Solifugum dam, quam nobis promisit, auxilium fa- animal, morsu homines perimens. | SOLIGRADUS, Qui solus graditur, ciant. SOLIDI ROMANI, Imperatorum Roma- apud Notkerum Balbulum lib. de Internorum. Prsefatio ad Legem Burgundio- pret. Script, cap. 4. Locus est in Latinum : Si quis sane judicum, tarn Barba- gradus. SOLILOQUIUM, est, cum ad interrogarus quam Romanus forsitan non ea, quss Leges continent, judicaverit, 30. So- tionem ipsi nobis respondemus. Ita Papias et Gloss. Arabico-Lat. ejusmodi est Solilidos -Romanes se noverit inlaturum. * SOLIDI STEELINGORUM, ibidem.Vide loquium S. Augustini. * SOLIMARA, Divinitatis nomen apud Esterlingus. DE SOLIDO, et denario sponsare. Lex Romanes, de qua Valesius in Vales, Salica tit. 4. 1 : Qui viduam accipere pag. 42. 1. SOLINUM, Umbraculum, quo sol arvult, cum tribus testibus, qui adprobare debent, tres Solidos ssque pensantes et cetur, nostris Dais, [ParasoL]Vincentius denarium habere debet, et hoc facto, si Belvac. lib. 32. cap. 22 : Et cum equitat, eis convenit, viduam accipiat. Formulae semper portat Solinum vel tentoriolum vet. Pithoei cap. 55. in MS.: Placuit atque super caput ejus in hasta, sicque faciunt convenit, ut ego tibi de Solido et denario cuncti majores principes Tartarorum, et secundum Legem Salicam sponsare debe- etiam uxores eorum. Cap. 35 : Quodrem, quod ita fed. Ego ille sponsus dam etiam Solinum, sive tentoriolum, tuus, dum laliter placuit atque convenit quod super caput Imperatoris portatur, apud parentes nostros, communes ab fuit eidem prsesentatum, quod totum erat utrasque paries aptisantes, ut tibi de So- cum gemmis preeparalum. [Vide Solelido et denario secundum Legem Salicam clum.] 2. SOLINUM, vel SOLINUS TERRJE, in sponsare deberem, etc. Cap. 60 : Eo quod ante hos dies filiolam nomine ilia per Domesday ubi 7. Solini vel solina terrse, sunt 7. carrucatas : sic enim legendum Solido et denario et enarras habui desponsata. Infra: Convenit, ut ipse ille puto apud Edw. Cokum ad Littletqnem ipso Solido et denario de ipsas arras ante sect. 1. pro 17. Sornnerusi quippe solinum plures bonis hominibus. et pro ipso exenio cum swollinga confundit, id est, hyda, scilicet tant. etc. Vide Form. Lindenbro- seu carrucata. Will. Thorn, ann. 1206 : gii 75. Fredegarius in Epit. cap. 18 : Le- Fuit enim cum hundredo antiquis tempogatos ad Gundebaldum dirigit, petens, ut ribus, pertinens ad cameram Monachorum Chrotechildem neptem suam ei in conju- S. Augustini, et defendebat se pro 5. Soligium sociandam traderet. Quod ille dene- nis, et fuit apressiatum ad 19. lib. ut pagare metuens, et sperans amicitiam cum tet in Domesday Regis Willelmi. Vide Chlodoveo inire, earn daturum spopondit. Swollynga. 3. SOLINUM. Charta Tancredi PrinciLegati offerentes Solidum et denarium, ut mos erat Francorum, earn partibus pis Antiochiae, apud Ughellum torn. 4. Chlodovei sponsam, placitum ad prsesens pag. 1166: Tertiam par tern cuncti reditus petentes, ut ipsam ad conjugium traderet Solini, qui inde exierit, maris et terrse, et Chlodoveo. In Lege Saxonum tit. 6. tit, rugarn Antiochiae una cum Ecclesia S. Joannis, etc. Infra : Et secunda pars por7. | 3 : Uxorem ducturus parentibus ejus vel tutori 300. solidos dare jubetur. Em- tus Laodicese, portus et terrse, ut de Sotionem imaginariam in Romanorum lino rugam Antiochiss cum Ecclesia siminuptiis intervenisse, pueris etiam nq- liter, etc. [Vide Solanum.~\ * Nostris Solin et Sollin, pro Rez de tum est. Rem prae caeteris perstrinxit Brissonius de Ritu nuptiarum pag. 480. chaussee, Solum, domus pars inferior. Reg. 13. Corb. sign. Habacuc ad ann. 1512. 1 IN SOLIDO et Libra contribuere, Gall. Au sol la livre, in Charta ann. 1405. ex fol. 132 : Lequelle voyerie se comporte et estend en la layeur, qui est presentement Tabul. S. Victoris Massiliensis. *SOLIDUS, Pondus, libra, cujus valor entre les anchiens Solins desdites masures sestimatur uno solido. Arest. parlam. et les murs de ladite forteresse. Aliud sign. Paris, ann. 1379. torn. 6. Ordinal, reg. Caesar ex eqd. Tabul. fol. 100. v : A este pour mettre terraulx au Franc, pag. 411 : Pro viginti Solidis pis- donne congie cium salsatorum, missorum et apportato- long des Sollins d'icelle maison. Vide surum ad villatn nostram Parisiensem, pra Soculus. * SOLIS, pro Solus, errabundus. B. de unus alius denarius, etc. Vide supra in Amoribus in Speculo Sacerdotum MS. Solidata. 13. SOLIDUS, prudens, sapiens. Chron. cap. 11 : Johan. Whetamstedii pag. 429: Gaudens Pastor ovem Solem quserit portatque repertam ; Sic et tu quasras errantes atque reducas. congaudeo... quia... jam meis in tempori-

SOL
1. SOLIUM, Limen. Arestum ann. 1299. in Tabul. Episcopal. Arabian, fol. 126 : Idem Episcopus asserebat, se esse in possessione,... quod nullus castichiare potest, in civitate Ambianensi in terra, nee Solium ponere, nisi a gentibus nostris, et ab ipso Episcopo petita licentia. Sed hac voce intelligitur maxime limen Confessionis, ad quod subsistebanl, qui pietatis ergo Sanctorum sepulcra visilabant, quod aoXea Graecis nuperis, qui a Latino Solium, vel ab Ilalico Soglia hauserunl, uti docuimus in Description*} sedis Sophianse : nam ipsa sacraria solis Presbyteris patebant. Paulinus Nat. 9 :

SOL

SOL

521

ann. 1335. part. 2. Hist. Comit. Lossensium pag. 40. SOLLATA. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 14 : Usaticum... tenere in perpetuum mandaverunt, scilicet, ut tenerent curiam et magnam familiam, et fecissent conductum, et darent Sollatas, et facerent emendas, et tenerent justitiam et judicarent per directum, etc. f. soldatas. [Vide Solidata.] 1 SOLLECTIO, Bollandislis quasi Sublectio, Syncope, deliquium. Mirac. S. Zilse torn. 3. April, pag. 526 : Multoties habebat tam magnam Sollectionem per multa tempora, quod ipsa quasi moriebatur. Qui sua fulgentis Solii pro limine Felix. * SOLLEMPNIS. Vide supra Solempnis. Et Sidonius lib. 4. Epist. 18 : * SOLLEMPNITAS, Celeberrimum noSic et dilecti Solium Felicis honorans. men. Comput. ann. 1403. inter Probat. A Saxonico s u l l , quod Angli Sill, torn. 3. Hist. Nem. pag. 177. col. 2: Cum magister in sacra Gall. Seuil dicunt, vocis originem accer- religiosus vir frater sil Eccardus in Notis ad Pact. Leg. Sa- pagina, ordinis fratrum Augustinorum in conventu Nemausi, ibidem se declinaverit, licse pag. 104. Nescio, an idem sonat, vel potius et suum domicilium facere ibidem ordinaambonem, et suggestum, in Vita S. verit, et altenta ejus Sollempnitate, etc. Theodardi Archiep. Narbonensis : Fecit Vide Solemnis. * SOLLEMPNIZARE, Solemni ritu apetiam et valde mirificum ex prseclarissimo marmore editum, et sublirni fastigio alte probare, ratum habere. Charta R. abb. porrectum Solium, in quo et hsec scripta Moisiac. ann. 1243. in Chartul. Cluniac.: Promisit etiam quod eamdem promissiosunt : nem Sollempnizaret coram vobis in CluHoc Solium dompnus Theodardus marmore fecit niacensi ecclesia infra annum. Vide SoEgregius Praesul, surgunl hinc inde peralte lemnizare. Ter.ni politi satis ex ordine gradus. 1 SOLLEMPNIZATIO. Vide in SolemniVide -Limen, Incertum etiam, quid sit, zare. 5^e SOLLIA, Idem quod Solium, area, 2. SOLIUM, in Epitaphio Guillelmi de Cottis Abbatis, apud Puccinellum, nisi Gall. Aire. Stat. Nicise ssec. XIII. inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. II. pag. 47 : idem sit, quod Solarium 1 : Statuimus quod nullus civis vel habitator Non uno tantum Solio claustrum decoravit. Nicies faciat Sollias infra muros, nisi in suo proprio. [FR.] Alibi : 1 SOLLIARDUS, ut Soliardus. Vide in Hoc Solium Cottis Gulielmus condidit ortus. hac voce. 3. SOLIUM, pro Solario seu Camera, 1 SOLLIGIO, pro Solutio, in Litteris videtur usurpasse Albertus Aquensis lib. Reg. Franc, ann. 1360. torn. 8. 5. cap. 20 : Duo solummodo ex duodecim Johannis pag. 449 : Quod in augmentase virili et multa repugnatione amanibus Ordinal, tione hujusmodi numeri, Solliciones et exhostium exlorquentes, subito in Solium, vectuariis faciende, faciquod fenestratum in vallem respiciebat, peditiones dictisfierent. evaserunt, gladiis eductis, seab insequen- lius et celerius SOLLIGITARE, SOLLICITATOR. Petrotibus hostibus valide adeo defendentes, nius Arbiter: etc. Vide Solarium 1. 14. SOLIUM, Area, Gall. Aire, DomEt qui Sollicitat nuptas ad pr;emia peccat. bensibusruslicis hodie Suel. Praeceplum Ludovici Pii ann. 815. inter Instrum. Sollicitatores affectus alieni, apud Senatorn. 4. Gall. Christ, novas edit. col. 264: torem lib. 9. Epist. 18. Sollicitare nupCum casa indominicata, curtis, Soliis, tias, in leg. 1. Cod. Th. de Nuptiis (3, 7.) pratis, perviis, exitibus, etc. Charta Thos- Sollicitatores ingenuorum filiorum, in siac. ann. 1404 : Juxta Solium Anthonii Lege Wisigoth. lib. 7. tit. 3. 3. PuellaLaborier tenet quasdam domos cum suo rum vel viduarum, 111. feminarum, in Solio seu curtile retro easdem domos. Vide Capit. Caroli M. lib. 6. cap. 99. [ 100.] Sollicitatores alienorum mancipiorum, in supra Solagium. "5. SOLIUM, Umbraculum, quo sol ar- Edicto TheodericifSO. 85. in Lege Salica cetur, tentorium. Charta Hugon. Mon- tit. 41. Sollicitatores rerum alienarum, in tisf. ann. 1197. ex Chartul. S. Ymer. fol. Lege Burgund. tit. 4. 6. etc. Adde leg. 12. v : Concede etiam eis quod homines 58. Cod. Th. de Cursu publ. (8, 5.) Papiasui, per totam septimanam sedentes sub num lib. Resp. tit. 3. etc. Soliis, vel super pontem vendentes merces 1 SOLLICITA.TOR CURLE, Qui causas suas, libere et quiete permaneant. Vide alienas apud Jurisconsultos sollicitat, Solinum 1. id esl, exponit, promovet, subsequitur. * 6. SOLIUM. Alex. latrosoph. MS. lib. Instrum. ann. 1532. apud Lobinell. torn. 1. Passion, cap. 6: Sit ergo balneum tem- 2. Hist. Britan. col. 1602 : Tandem circa peratum, nan satis calidum, habens ae- tertiam Clerus in copioso numero cum rem vel Solium. Ubi Glpssae : Solium est cappis absque dalmatiis se congregavelocus, in quo aqua balnei continetur, quasi runt in ecclesia,.... et ante Clerum procepiscina. debant omnes de urbe,... deinde cives Sol8 SOLLARATUS, Solariis seu tabulatis licitatores curise ssecularis, lictores regii, instructus , sedificatus. Testam. ann. etc. Charta apud Madox Formul. Angl. 1274. torn. 2. Hist. Cassin. pag. 502. col. pag. 344 : Nicholaus Bacon de Londo1 : Relinquo ..... domum Sollaratam, ques nia armiger, Solicitator curias augmenest juxta dictam ecclesiam, cum casalino tacionum revencionum coronss domini Rejupra ipsam ecclesiam. Vide Solariatus in gis, etc. 1 SOLLIGITATUS , Animi anxius, in Solarium 1. 1 SOLLARIUM, ut Solarium 1. in Charta Gloss. Gaspar. Barthii ex Baldrici His- <
VII

tor. Palaast. apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 197. * SOLLICITATE, Sollicite, in Instr. ann. 1308. torn. 5. Cod. diplom. Polon. pag. 29. col. 1. SOLLICITATIO, Actio litem promovendi et subsequendi. Concordat, inter card, de Turnone et monachbs S. Germ. Prat. ann. 1550. ex Tabul. ejusd. monast. : Dominus cardinalis erit liber, quietus, immunis et exemptus a priedictorum processuum... deductioneet Sollicitatione. Vide in Sollicitare. * SOLLICITATOR EXERCITUS, Qui cibariam annonam exercitui suppeditat; vel qui milites conscribit. Charta Mathiae reg. Hungar. ann. 1468. apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 3. pag. 222. col. 1: Fidelibus nostris capitaneis, belliducibus, levaloribusque et Sollicitatoribus prsssentis exercitus nostri, etc. Solliciteur, Testamenti curator, Testam. Cathar. de Burg. ann. 1425. ex Cod. reg. 9484. 2. fol. 586. v : Item voulons et ordonnons nos Solliciteurs envers nostredit nepveu pour lui prier, requerir et solliciter de fairs les payemens et accomplir ce present testament. SOLLICITUDO, Festinatio. Vers. Antiq. Exod. cap. 12. vers. 11 : Sic autem comedetis eum, lumbis vestris prsecinctis... et edetis ilium cum Sollicitudine. Ubi vulgat. festinanter, Ital. con sollecitudine. Maius in Glossar. novo. JSOLLITUDO, C9ntracte pro Sollicitudo, in Litteris Caroli Johannis Reg. Franc, primogen. ann. 1358. torn. 3. Ordinal, pag. 320 : Inter cunctas urgentes Sollitudines et curas, etc. * Soubsier, pro Soucier, anxio animo esse, in Lit. remiss, ann. 1389. ex Reg. 136. Chartoph. reg. ch. 125: Ledit escuier lui respondi qu'il n'en Soubsiast point et qu'ilz n'iroient que en bon lieu. !! - SOLLUS, ab Hispanico Solio, Lucius, piscis species. Charta Adelf. reg. Aragon. pro incolis Tutelas 33ra 1165. in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 295 : Et persolto vobis tolas illas aquas, quod pesquetis ubi potueritis; sed totos illos Sollos, qui fuerint ibi prisos, sedeant meos et prendat eos meo marino pro ad me. Vide Solgus. 1 SOLMATA, pro Salmala. Vide in Sagma. Charta ann. 1341. ex Archive D. de Flamarens : Duas Solmatas vini renduales debitas, et solvi et reddi consuetas. * SOLMENELERIUS, idem atque Somelerius, qui somerium seu jumentum sarcinale cural el agil. Teslam. ann. 1316 : Ego Sibilla de Iritis domino, dicti loci legamus cuilibet garsoni et Solmenelerio et pedisceco, quicumque sint et qualicumque nomine nuncupentur, qui in nostro servitio tempore nostri obitus fuerint, ultra mercedem, viginti sohdos. Vide in Sagma el Solmentarius. | SOLMENTARIUS, Idem, ut videtur, atque Somarius, qui cellarii vinarii curam habet, noslris Sommelier. Vide in Sagma. Teslam. Bernardi Comit. Armaniaci ann. 1302. apud Marlen. lorn. 1. Ampliss. Colled, col. 1409: Item, legamus militibus, scutiferis,.... clericis, Solmentariis,.... duo millia libras Turonenses dividendas inter prsedictos milites domicellos, clericos, Solmentarios, etc. | SOLMIFACIO, Cantandi per nolulas ratio, Solfeggiamento. Chronographia bipartita pag. 149 : Excogilavit (Guido Aretinus Mon. Benedictinus) novam rationem cantus, quam Solmifacionem vocant, per sex syllabus seu notulas, digitis 66

522

SOL

SOL

SOL
Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 57. v: Recognoverunt dicti conjuges se recepisse et habuisse a dictis religiosis de Soltis, nomine dictse permutationis, duodecim libras Parisienses. Sobste, eadem signilicatione, in Ch. Petri de Chambliaco ann. 1807. ex Reg. 44. Chartpph. reg. ch. 87 : Quittons et delaissons a laditte madame Jehanne de Biaumont... pour cause dudit eschange et pour le pris dessusdit sanzSobstes nulles, tout ce que nous avons es villes et es parroisses de Chambey.Vide Souta. :: Soulte, vero, Souste et Soute appellata Clavae species. Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 187. ch. 297 : line massue, ditte Soulte ou pays de Pierregort. Aliae ejusd. ann. ibid. ch. 335 : Iceulx pere et filz embastonnez desdiz bastons, Soute, aguillade, etc. Un gros baston, appelle la Soute-moloire, in Lit. remiss, ann. 1390. ex Reg. 139. ch. 18. Aliae ann. 1478. in Reg. 205. ch. 42: Jehannot du Vergier lequel tenoit a son col une grosse Soste. Souste pluries infra. Un gros baston ou Sote, in aliis ann. 1477. ibid. ch. 89. "SOLTARE, Absolverea debito. Charta ann. 1324. in Reg. 71. Chartoph. reg. ch. 109 : Guillermum de Brolio et Johannem de Roseriis Soltavit de dicta summa penitus et quittavit. Vide Solvere 2. 1 1. SOLUBILIS, Solvendus, exhibendus. Tabular. S. Quintini in Insula ann. 1302 : Qusehbet fouacha valoris '.unius mencaudi bladi Solubilis ad consuetud. burgens. *2. SOLUBILIS, Qui est solvendo idoneus, Gall. Solvable, alias Salable. Arest. scac. ann. 1285. in Reg. S. Justi Cam. Comput. Paris, fol. 39. v. col. 2 : De habendo consilium utrum prima obligatio fact a super bonis cujusdam debitoris integrantur, an secundum litteram, licet debitor sit bene Solubilis, et licet dicta prima obligatio fuerit generalis. Lit. ann. 1355. torn. 3. Ordinal, reg. Franc, pag. 25 : Et se aucuns estoient refusans de tantost paier, et il fussent riches et Solables, etc. * SOLVE. Vide supra Reflexio in Reflectio. 1. SOLVERE, Idem quod Guerpire, Possessionem alicujus rei dimittere. Vetus Charta apud Gariellum in Episcopis Magalon. pag. 96: Quicquid in decimis, in prioratu et cosmeterio S. Stephani de Pinjano habebant, Solverunt in manu Galteri Episcopi, seu potius restituerunt, etc. Vide eumdem pag. 175. Pactum inter Raymundum Guillelmi Episcopum Nemausensem, et fratrem ejus Bernardum Guillelmi, et Guillelmum Dom. Montispessulani, M. Jan. ann. 1103: Et demandabant omnes viduas feminas, quse stabant in omnibus illis domibus, quas ipsi habebant in Montepessulano: et Solserunt Guillelmo domino suo omnes homines et feminas stantes in illis domibus. Infra: Et Raymundus et Bernardus guirpirunt et Solserunt Guillelmo de Montepessulano ilium molinum, et illis terras gurpimus et Solvimus. Denique : Facta est autem hsec gurpitio et Solutio feria 7. etc. [Charta ann. 1172. inter Instr. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 86 : Item ego Ugo Raimundi Solvo et omnino desamparo querimoniam,quam injuste fadebam in vallo S. Crispini. Occurrit rursum col 322. et non semel in Tabul. Dalonensi fol. 29. etc.] 1 2. SOLVERE, nude pro Absolvere, liberum declarare. Charta Comitat. Marchise ann. 1406: Prssfati conjuges assensatores prsenominatum Joannem du Bois assensatorem et suos Solverunt per-

levse manws per integrum diapason dis- vice sua derixisset, etc. Alia ejusdem tinguendas. Vide Solfizare. Regis, ibidem : Et ipso Amelberto abjec* Vide Pagium in Baron, torn. 3. pag. tissit, vel Subsadissit. Supra : Sed veniens ad eo placito prsedictus Chrothtcarius Va122. et supra Soffa. * SOLNICY, Polonica vox, cujus signi- lentianis in ipso Palatio nostro, et dum ficatio declaratur in Stat. de salis fodi- placitum ipsius in legibus custodibat, vel nis ann. 1451. inter Leg. Polon. torn. 1. ipso Amalberchlo Subsadibat, sic veniens pag. 168 : Staluimus sic volentes, quod in ex parte filius ipsius Amalberchto, nomine tttraque zuppa tantummodo debent la- Amalrico, Subsadina sua contradixissit, borare sexaginta sectores, qui nominantur et dum exinde in nostri, vel suprascriptis viris prsesentiam rationis adstabat, interin:;::vidgari Solnicy. SOLOBORDA, Scabellum a solo pa- rogatum fuit, etc. Mox: Nisi invenlum rurn distans illudque contingens. Stat. fait, quod contra rationis ordinem ipsa colleg. Fuxens. Tolos. ann. 1457. ex Cod. Subsadina contradixissit, vel in hac reg. 4223. fol. 235. v : Per quindecim causa introissit, sicut fuit judecatum, etc. dies in pane et aqua in Solobordis sive Ubi subsadinam seu solsatinam contrain solo, in prandio et coena, pcenitentiam dicere, est, quod practici nostri dicunt, demander que le defaut soit rabatu. Sed agat. 1 SOLOMONIEGUS. Charta Aldegastri, unde eae voces ortae, non pmnino plafilii Sylonis Reg. Ovetensis ann. 781. num est divinare. Bignonius solsatire apud Sandovallium : Quatuor tapetes, et pro solem culcare dictum opinatur : ita tres vasos Solomoniegos, et duodecim cu- ut cum actor reum solsatissit, ei solem riales argenteas. [Vide Salomon.] culcatum, vel pccasum denuntiat: 11 lui 1 SOLORIUM. Litters Philippi Pulchri signifie, ou objecte le defaut. Wendelinus Reg. Franc, ann. 1304. inter Instr. torn. vero putat, yocem conflatam esse ex 1. Gall. Christ, novae edit. pag. 33. col. 1: sol, et satis, sic ut actor contendat reum Item quod si decimam vel aliud onus ad solis satis habuisse, seu idoneum ac leopus nostrum per Romanam Ecclesiam gibus prsescriptum tempus, quo juri prsslatis prsedictis, et aliis personis eccle- stare posset. siasticis, durantibus terminis Solarium SSST Solsatire Diem constituere interdecimarum nobis concessarum, vel conce- pretatur Eccardus in notis ad Pact. dendarum, ab eisdem, ut prsemittitur, im- Leg. Salicae pag. 75. unde Solsadia idem poni contingat, etc. Ubi leg. existimo, est atque diei constitutio. Vocis etydurantibus terminis Solatii decimarum, mon accersit a Saxon, s e t t e n , ponere, etc. Vide Solatium 3. constituere : et Sol, quam vocem pro | SOLOTENUS, quasi Ad terrain prosdie usurpatam supra observatum est. tratus. Epist. Halinardi Archiep. Lug- [ Yide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. dun, ad Canonicos ejusd. Eccl.ann. 1051. 817.1 inter Instrum. torn. 4. Gall. Christ, novae 1. SOLSEQUIUM, Heliotropium, quia in edit. col. 8: Quapropter absentialiler prse- sole nascente suos flares aperit, et in sero sens Solotenus supplico communiter mise^ claudit, cum sol occubuerit. Ipsum quirando indulgeatis quidquid negligently dam Latini Intibum silvaticum vacant. in vobis contraxi. Ugutio, ex Isidoro lib. 17. c. 9. ] SOLOX, tepbv xa\ Kxyv:, in Gloss. Lat. 2. SOLSEQUIUM, Soucicle, in Glossar. Greec. Leg. spiov 7ccr/-J. Vide Scaliger. ad Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684. Plantse Festum. species, vulgo Souci. Aliud Lat. Gall, 1 SOLSADIRE, SOLSADIUM. Vide in Sol- ex Cod. 7692 : Solsequium, Flammine. satire. Forte pro Flammula, alterius plantse SOLSATIRE REUM dicebatur actor, nomen. cum in jus vocatus vadimonium ille de*\ SOLSI, pro Solvi, in vet. Descripseruerat, nee juri steterat, neque placi- tione Casinensis Monasterii laudata a tum custodiverat: turn enim actor coram Mabillonio torn. 1. Annal. Bened. pag. judice reum, si is sunniam, seu excusa- 635. col. 1. Occurrit praterea infra in tionern legitimam non misisset, causa Solvere 1. excidisse contendebat. Marculfus lib. 1. SOLSTITIUM, inter superstitiones paform. 37 : A quo placito veniens memora- ganicas recenset S. Audoenus lib. 2. de tus ille, ibi in palatio noster, et per tri- Vita S. Eligii Noviom. Episcopi c. 15 : duum seu amplius, ut lex habuit, placi- Nullus in festivitate S. Joannis vel quitum suum custodisset, et memoratus ille buslibet Sanctorum solemnitatibus, Solstiabjectus sit, vel Solsatissit, ipse nee venis- tia, aut vallationes, vel saltationes aut set ad placitum, nee ulla sunnia nuntias- caraulas, aut cantica diabolica exerceat. set,adjirmat. Formula secundum Legem p:;= vide Grimm. Mythol. Germ. pag. Romanam cap. 33 : Sed memoratus qui- 350. sqq.] dem ille per triduum suum custodivit pla1. SOLTA, Solutio, ex Gallico Soute. citum, et jam dictum ilium secundum Concilium Avenionense ann. 1282. cap. legem adjeclivit, (1. abjectivit) vel Solsa- 1 : Intelhgentes usurarios etiam eadem tevit, qui nee ecsonia nuntiavit, nee suum sententia fore ligatos, qui pannos, blaplacitum adimplevit. Habentur inter for- dum, vinum, oleum, vel alias quascunque mulas Andegavenses, 12. 13. 14. quse de mobiles vel se moventes, preesertim ad solsadio inseribuntur. In postrema : Qui Soltam sive ad solutionem post tempus illi ad placitum adfuit una cum testis aliquod faciendarn carius vendunt propsitis pro legibus triduum custodivit et ter temporis dilationem, etc. Perperam Solsadivit. Et form. 52 : Sed veniens in edit, sostam in postrema Conciliorum eo placito illi de mane usque ad vesperam editione. [Haud scio an ita male. Vide placitum suum legibus custodivit, et Solsa- Sosta suo ordine.] divit. Neque aliud sonant verba subsadire * 2. SOLTA, Pecunia, quae in permutaet subsadina, si recte exscripta sunt, in tionibus, compensationis gratia, rei Charta Chlodovei III. Regis apud Mabil- commutatae additur ; Soulde vel Soulte, lonium: Sed venientes ad eorum placitum in Consuet. municipal. Charta ann. ipsi Agentes, jam dicto Abbati Noviento 1248. in Chartul. Valcel. sign. E. ch. 43 : in ipso Palatio nostro per triduos, per Abbas et conventus tradiderunt ipsi Adse plures dies, ut lex habuit, placitum... cus- in pecunia numerata.... centum et decem todissent, et ipso Ermenoaldo Abbati ab- libras Paris, nomine Soltarum, pro exjectissent,velSoladissent(sQ]sai\ssent)ipsi cambio faciendo de illis decem modiatis nee venisset ad placitum, nee misso in terrse. Charta ann. 1280. in Chartul.

SOL

SOM

SOM

523

petuo penitusque quittaverunt cum pacto Bordesleias donationem patris mei de de- pias : Soma, i. corpus. Gloss. ^Elfrici : de non amplius petendo. Semel et iterum cem acris terrse,... Sotas et quietas in per- Somar L i c h a m a , i. corpus. Dudo de petuam elernosinam ab omni sseculari Morib. Norm. : Dum vegetavit fomite ibid, occurrit. et prseter hoc, Robertum Fa- sacra atque salubri Somatis artus. Har 3. SOLVERE. Finire, peragere. Ri- servicio, tuale MS. eccl. Senon. fol. 71: Missa vero brum Solum de me et quietum de hasredi- merus de Miraculis S. Maurilii Episc. ordine suo agatur usque dum benedictio- bus meis, cum omnibus catallis suis. Vide Andegav. MS. : Conspicientes pannulorum veterrima, ex quibus beatissima Maunes episcopates Solvantur,et Pax Domini alia notione in Solerare. :! " Unde nostris Sole, eodem intellectu. rilii obvoluta fuerunt Somata. Vita MS. sit sember vobiscum dicaiur. Charta ann. 1255. in Chartul. Monast. S. Magnpbodi Episcopi Andeg. cap. 51 : * SOLVERE TEIBUTA ventris naturalia, Ventrem exonerare. Constit. MSS. Petri fol. 1: Et ce cist eritage estoi amconbreis, Ubi plurima ftdelium Somata digna veneConrais devant dis lou desconberroit ratione habita requiescunt. Gislebertus III. reg. Aragon. ex Cod. reg. 4671: Et quod habeat...facere in dicta domo unum et il seroit Sole et quite. Alia ann. 1280. lib. 1. de Translatione S. Romani Abb. clot sive foramen, in quo possit Solvere ex Chartul. S. Petri de Monte : Kant je c. 8 : Accedit Episcopus ad locum, quo tributa ventris naturalia, et per quod fo- morrai, li terre revenrait ansi coin elle sanctissimi Somatis thesaurus erat reconserait, quel bleif k'il i ait, a la maison de ditus, etc. Utitur praeterea Ordericus ramen exeant ilia fetida. 1 SOLVIMENTUM, Abdicatio, rei pos- S. Pierre Sole et quite. Salable, eadem Vit. lib. 5. pag. 550. lib. 8. pag. 664. lib. sessae dimissio, idem quod Guerpitio, notione, in Lit. remiss, ann. 1391. ex 12. pag. 870. lib. 13. pag. 901. [Adde Deguerpissement. Vide in Guerpire et Reg. 141. Chartoph. reg. ch. 210: L'ex- Chartam Conradi Imper.ann. 1033. apud supra Solvere 1. Placitum ann. 1119. in- posant defendi ausdiz compaignons le Miraeum torn. 1. pag. 56. col. 1. Mirac. ter Probat. torn. 2. novae Hist. Occit. partir de son hostel, pour ce que Us es- S. Trudonis saec. 6. Benedict, part. 2. col.411 : Postcujus (Bernardi Raymundi) toient estranges et non Solables jusques a pag. 87. Carmen de Monast. Floriac. 9. mortem surrexit filius ejus dicens quod ce qu'ilz lui eussent baillie argent ou vel 10. seec. ex Cod. MS. Bibl. Reg. eo infra annos constituto, et in Gallia gaige. Sous vero, pro Solutus, in Charta 5304: posito, avunculi ejus coegerunt eum facere ann. 1299. ex Lib. rub. Cam. Comput. Hie Benedictus oyans, hpspes, pastor, Monachorum, Solvimentum honoris, et conquestus est Paris, fol. 66. v. col. 2: Dequix seze Conditus in pulcris requiescit Somate gemmis.] chens livres Parisis je me tieng plainneadversus abbatem et monachos. ZOMA.TA., pro somata, in Charta Athelment pour Sous et pour paiez. Vide supra 1 SOLVISARE. Vide Solfizare: stani Regis Angl. torn. 3. Monast. AnI SOLUM, ut supra Solarium, Locus Absolutus 2. f SOLUTIO, Abdicatio. Vide in Sol- glic. pag. 117. idoneus Solaria sedificando. Testam. Tel2. SOMA, Membrana. Gloss. Graec. lonis Episc. Curiensis ann. 766. apud vere 1. 1 SOLUTIUM, Solutio, Gall. Payement. Lat. : Sw|i.cmov, Liber, membrana. AmaMabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 709. col. 1 : Item in Maile, agri, prada, Sola, Correct. Statut. Cadubrii cap. 82 : Et larius lib. 1. de Ordine Antiphonarii orti cum pomiferis, etc. Charta ann. 1043. omnis talis intromissio, sestimatio, et in cap. 58 : De re^ponsoriis psalmorum, ex Tabular. S. Victoris Massil.: Id sunt Solutium datio de ipsis bladis pro pignore scripsi in prologo hujus Somatis. Sexta casas cum Soils et superpositis et cum ca- ut supra acceptis, sit nulla et nullius Synodus act. 10^: To au9evTtxbv (3t6Xov.... salicibus. Statuta Montispessul. ann. valloris, ac si facta non fuisset. Infra Iv dcafjiaatv apyyplvSsTov. Vetus interpres, 1204. ex Cod. Colbert. 4936 : Quicumque Solutum semel et iterum occurrit. Vide Liber membranaceus tectus ex argento. Ibidem act. 14 : "Exi 8s. xa\ lutcpepojjiat xa\ comparat domum vel Solum forte inasdif- in hac voce. T SOLUTOR, Debitor, ad solvendum S;Xov Iv c7ca[j.a(Ttv, e/ouaav faa 3ca:p6pwv ficatum in Montipessulano, dat inde pro consilio quintam partern domino, hoc est obligatus. Codex Theod. tit. 7. lib. 11. Somas, apud Joinvil. edit. Gang, in si venditor habuerit de pretio c. solidos, de Exact, leg. 3 : Securi juxta earn (ledat emptor domino viginti quinque so- gem) transeant Solutores. Charta ann. Hist. S. Ludov. pag. 48 : Sur ces cercles lidos. 1264. ex Tabul. Sangerm.: Coram nobis et perches gectent des peaux de grans * SOLUM AQUATICUM, Solum canalis, constituti se fecerunt et constituerunt moutons qu'ilz ont, que on appelle peaux stagni, etc. Charta Edm. abb. de Ripat. plegios, redditores, Solutores, et principa- de Somas. Rectius in edit. reg. pag. 54. de Damas. ann. 1327. in Chartul. Arremar. ch. 7 : les debitores. 1 3. SOMA, SOMMA, Summa, Gallis Et sciendum est quod dictum Solum aqua1 SOLUTUM, Solutio, debiti liberatio, ticum, sive Seuleerauz, ex nunc et impos- Gallice Payement. Testam. Jacobi Reg. Somme d'argent. Charta ann. 1438. ex terum reficietur secundum livellum, Aragon. ann. 1272. apud Marten, torn. Schedis Praesid. de Mazaugues : Ratione quod per operarios et alias probos 'viros,... 1. Anecd. col. 1141: Ipsi creditores reci- diclss Somse sive quantitatis, etc. Obituar. piant illud in Solutum dictorum suorum MS. Eccles. Morin. fol. 35. verso : Dedit nobis traditum fuerit. SOLUMEN. Glossae Gr. Lat. : Hlpa?, debitorum. Charta ann. 1283. apud Ry- lampadem subtus organis ante fontes in hac Ecclesia Morinense et ut inlerteneaTerminus, finis, effectum solumen. Forte mer. torn. 2. pag. 257: Promittimus recipere in Solutum stipendii vel gadgii tur ad laudem Dei et honorem sacramenpro Solatia. * SOLVORAGIUM, pro Folragium, ni hospitii nostri, etc. Utitur Seneca Epist. torum Sommam XXIV. librarum monetss fallor, Stramen, pabulum equorum. Li- 8. Ulpian. Dig. 1. 2. tit. 2. leg. 3. 113. et Arthesiss. Advisamenta curies Eccl. Briocens. : Violantes securitatem, non in mibert. Bellivis. ann. 1335. torn. 8. Ordi- alii. Vide Solutium. I 1. SOLUTUS, Coalebs, qui uxorem non nori Somma quam x. librarum, juxta nat. reg. Franc, pag. 162. art. 20: Retinemus nobis Solvoragium animalium om- duxit. Charta ann. 1253. apud Madox arbitrium executorum in majori Somma, norum (omnium) hominum extraneorum, Formul. Angl. pag. 309: Non obstante inspectis personarum qualitatibus imposicut est levari consuetum. Vide supra defectu natalium quern de Soluto genitus nantur. Folragium. T 4. SOMA, SOMARIUS, SOMATA, SOMAet Soluta pateris. Statuta Eccl. S. Ste| SOLURUS, Genus spicis, (leg. piscis.)phani Vienn. apud R. Duellium torn. 2. TUM. Vide in Sag ma. SOMALIS VINI. Vide supra in Sagma. Miscell. pag. 94 : Et cum omne fornicaGloss, vetus Sangerm. num. 501. SOMASA, Sarcina, ab Italico Soma, . 11. SOLUS DOMORUM, Earumdem cen- tioniscrimen lege divina prohibitum sit,... sus. Charta Lupi Anerii Vicecom. ann. monet omnes laicos tarn uxoratos quam eadem notione. Hist, belli Forojul. apud 1108. apud Stephanot. torn. 1. Antiquit. Solutos, ut similiter a concubinatu absti- Murator. lorn. 3. Antiq. Ital. med. aevi col. 1212: Combustas sunt octo canipse. Vascon. Bened. MSS. pag. 692: Damus neant. etiam ad stipendia ibi Deo sei-vientium '"Nostris Solu, eodem sensu. Lit. ann. cum Somasis, et super Somasis homines monachorum.... Solos domorum, hoc est 1400. torn. 8. Ordinat. reg. Franc, pag. non habentes canipas in castro posuerant censum. Solus, pro Solum, apud S. Pau- 395 : Les aucuns clers Soluz et les autres eorum arcas,bladain eis, carnes, pannos, linum Epist. 31. num. 4. non privilegiez,etc. Manage Soulu, Disso- massericias. Vide in Sagma. >K SOMATA, [Gallice Charge : . Decem * Pro Loco domui sedificandae idoneo, lutus, in Lit. ann. 1358. torn. 3. earumd. legitur in Charta ann. 1275. ex Reg. Ordinat. pag. 663. art. 2. alias bossias tenentes una alia suppprCam. Comput. Paris, sign. JJ. rub. fol. | 2. SOLUTUS, Stipendiarius. Charta tante circa XXVI. Somatas. (Chevalier, 50. r: Concedimus.... duas plateas seu ann. 1468. apud Lobinell. torn. 2. His- Cartular. Fratr. Praedicat. Gratianop. p. Solos domorum, quamlibet seu quodlibet tor. Britan. col. 1299: Ut eidem Regi 67. an. 1482.)] de xvj. ulnis, ad ulnam Baionee in consi- placeret dare adjutorium et succursum * 1. SOMBRUM, Mensurae annonarise milibus usitalam, in latitudine, etc. Vide eidem Duci Britannia de quatuor mille species, Germ. Simmer. Hist. Trevir. sagittariis Solutis et stipendiatis per eum- Joan. Nic. ab Hontheim torn. 1. pag. 514. Solum. T 2. SOLUS, pro Solutus, Absolutus, li- dem Reg em pro sex mensibus. Vide in col. 1: Quatuor siculas vini et duo Sombra siliginis et duosdenarios... condonavi. ber, quietus, Gall. Quitte. Charta apud Solidata. * 3. SOLUTUS, Ventosus, vanus, garru- Vide infra Sumberinus. Madox Formul. Angl. pag. 48 : Notum ': = 2. SOMBRUM, Anni tempestas, qua sit vobis me concessisse et carta mea con- lus. Glossar. vetus ex Cod. reg. 7613. 1. SOMA, ex Graeco <jc&!i.a, Corpus. Pa- ager primum proscinditur, nostris Sornfirmasse Deo et Ecclesise sanctae Marias

524

SOM

SOM
SOMEZARE, Somam deferre, Ital. Someggiare. Statuta Riperiae cap. 6. fol. 9. v: Videlicet carrezando, Somezando, equitando, etc. Vide Summare in Sagma. SOMILAGIUM. Vide supra in Sagma. * SOMMA, pro Summa. Vide infra in hac voce num. 2. 5 SOMMA. Vide in Sagma et Soma 3. 1 SOMMARE, Citare, vocare, Gallice Sommer. Charta ann. 1468. ex Tabul. B. M. de Bono-nuntio Rotomag.: Reus et ejus ftrmarius.... erant recusantes,... licet a parte dictorum Religiosorum, Prioris et conventus Sommati et interpellati. Vide Summare.

SON

bre et Sombrer; unde verbum Sombrer, opus illud praestare. Charta ann. 1328. in Chartul. Arremar. ch. 27: Excepte les terres qui seront sombre'es ou curtivees devant la semaille.Ut. remiss, ann. 1474. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1101: Laquelle terre desja j'avoie demySombree, et avoie envoye Sombrer ce qui restoit a Sombrer. Charta ann. 1296. in Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. 166. r: Tertio vero anno sequenti continue et immediate debent reddi et solvi pro Sombro dictarum terrarum seu terragii, x. solidi censuales. Ubi agitur de redemptione servitii, de quo mox in alia Charta ann. 1336. ibid. fol. 103. r: Quilibet habitator dictse villas habens aratrum seu carucam, debet domino villas ter in quolibet anno corvatam de bestiis suis trahentibus, videlicet semel in sombro, etc. Alia ann. 1315.in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 100: De chascune beste de la ville de Courgenay treant a charrue.... trois courvees I'an, c'est assavoir I'un au Sombrer, etc. Alia Renardi de Choisuel milit. dom. de Bourbonne et Verecourt ann. 1316. in Reg. 59. ch. 423 : Que chascune charrue desdiz hommes de la dite villenie paierai a chascune saisons deux journauls de corvee;'c'est assavoir huit jours chascun an, deus jours au Sombre, etc. Occurrit praeterea torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 207.335. et SSS.Sambre, pro Sombre, in Lit. Ludov. dom. de Coursan ann. 1335. ex Reg. 69. ch. 127. * Alind sonat vox Gallica Sombrier, scilicet Gemere, queri, in Lit. remiss, ann. 1384. ex Reg. 125. ch. 45: Jehan Petit, dit de la Croix, et Alipson se jouerent ensemble par plusieurs /bis, et a I'une d'icelles fois se concha ledit suppliant sur ladite Alipson et fist sa voulente d'elle; mais pour ce que en Sombriant elle faisoit semblant de crier, comme telles jeunes filles mignotes font, il lui mist sa main sur la bouche, afin qu'elle ne criast. SOMEGIA, Praestatio, ut videtur ex summis, v. gr. bladi, frumenti. Charta Philippi Reg. Franc, ann. 1210: Idem etiam Savaricus detinet sibi census suos, et venditiones, et quosdam reditus, qui Somegise vocantur, et avenam, et captagia hominum et fosminarum suarum, qui reditus cum una Somegiarum in festo B. Remigii persolverentur, deinde secunda Somegia in vicesima die Natalis Domini, et tertia in Octabis Resurrectionis Dominican ei similiter persolverentur, caponum etiam suorum in crastino Natalis Domini percipiet solutionem, unaqussque vero Somegiarum quatuor denarios bonse monetse volet. Vide supra Summagium in Sagma. * Idem fortasse quod Sogneia. Vide in hac voceet mox Sonagium, ut et Sonegia in Soniare. 1 SOMELERIUS, SOMERIUS. Vide in Sagma. * SOMERARIUM, f. Promptuarium; vel Stabulum Someriorum. Vide in Sagma. Charta ann. 1362. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 241: Item unum Somerarium Poncii Ysarni, situm ad portale inferius, ad censum mediae ponherise ordei. 1 SOMERIUS, Tignum, trabs, Gall. Sommier, Provincialibus Saumie. Charta ann. 1509. ex Schedis Praes. de Mazaugues : Valeant scindere et capere trabes, Somerios, etc. Vide Sommerium. SOMETA, Mensura liquidorum. Charta Thomae, Comitis Mauriennae ann. 1216. 10 : Sometas vini meri apud Aquam bellam de suo clauso. Vide Somma in Sagma. 1 SOMETUM. Vide in Sagma.

Prophetas suos atque divinos et Somniatores, et augures, et maleficos. Capitula Caroli M. lib. 6. cap. 215 : Magi, arioli, sortilegi, venefici, divini, incantatores, Somniatorum conjectores, etc. Paschasius Radbertus in Epitaphio Vualae Abbat. Corbeiensis lib. 2. cap. 9: Divini, conjectores, et muti, nee non Somniatores, etc. Lindenbrogius locum hunc ex Plauto adducit, aut Somniatpr est, aut sector zonarius. At editi libri habent Dormitator, in Trinummo. VideNonnum in Sylloge Historiar. pag. 151. SOMNICULARI, Schol. MSS. ad Sedulium III. 57. apud Maium in Glossar. T SOMMARIUS, SOMMATICA, SOMMELAnovo : Dormitare, est ante quietem pigritare et Somniculari. RIUS. Vide in Sagma. * SOMMATA, pro Somata, in Mirac S. 1 SOMNIORTATOR, bvetpo^oXo?, in Gloss. Maurilii torn. 4. Sept. pag. 77. col. 1. Lat. Gr. ubi Sangerm. habent, Somni potator. Vide Soma 1. * SOMMATICUS. Vide supra Decima * SOMNOLENTER, Somniculose. Gabr. sommatica in Decimse. Barel. serm. in Dom. 1. Advent.: Dam T SOMMERIUM, Tignum, Gall. Som- fratres matutinas dicerent pigre et Sommier. Reparationes factae in Senescallia nolenter, etc. Carcassonae ann. 1435. ex Schedis V. Cl. * SOMNUS PRIMUS , Gall. Premier Lancelot: pro faciendo unum estaut cum somme, alias unica voce Prinsomme. uno boqueto pro pizando seu tenendo Vide supra Picassa et Primus somnus in Sommerium dicti molendini. Ibidem : Pro Primus 2. una pecia fustis de coral pro faciendo 1 SOMNIS, pro Sunnis. Vide in hac unum Sommerium ad sustinendum pon- voce. tem,.... x. sol. Vide Somerius. 1 SOMNIUM. Vide Soniare. 1 SOMMERIUS. Vide in Sagma. SOMNUS VENEREUS : ita Medici Latini 1 SOMNENSIS, Ad Somonam pertinens. appellant quern Graeci bvetpoyovov, cum Charta Hilduini Abbat. S. Dionysii ann. scilicet per somnos inanibus visis affecti 832. apud Felibian. inter Probat. Hist, xgrotantes, seminis lapsu vexanlur. Ita ejusd. Monast. pag. 50 : Et depago Pon- praeter Plinium, a quo Veneris somnutn tiu censum de platesiis et anguillis Som- appellatur , Caelius Aurelian. lib. 5. nensibus. Chron. cap. 5. Adde in hanc rem insiT SOMNESCERE, Dormitare, Gallice gnem alium locum ejusdem egregii scriSommeiller. Vita B. Luchesii torn. 3. ptoris ex lib. 1. cap. 3. pag. 22: At vero April, pag. 602 : Et hinc inde velut Som- concubitus, sive venus, quam adhibendam nescentem discutere satagens, etc. probant , ab aliquibus parva Epilepsia | SOMNIALIA, Liber superstitiosus itanuncupata est; siquidem similem faciat inscriptus, in quo somniorum observa- membrorum rnotum diverso contractu , tiones continebantur, sub nomine Da- anhelatione et sudore attestante, et oculonielis Prophetaa falso divulgatus: Sive rum conversione cum rubore vultus, ac qui attendunt Somnialia scripta, et falso deinde post effectum displicere faciat Danielis nomine intitulata, in Can. non sibimet corpus cum pallore, et quadam observetis 26. qusest. 7. Haac post Macros debilitate vel msestitudine, adeo nervos in Hierolexico. Vide Somniarius. afficere videatur, ut ssepe imminente ac SOMNIALITER, Somniando. Fulgent. cessione per somnum jactu seminis zegri Mytholog. lib. 2. v. Ixion : Denique Beo- prsepurgentur, quod Grseci Onirogonon, tinius augur dicere solitus erat, diversa- vocaverunt. rum urbium honores Somnialiter peragi % SOMONICIO. [Gall. Semonce: Per urbicario mimologo. Somoniciones in placitis de transgressio] SOMNIARI. G19SS. Lat. Grasc.: Som- nibus. (B. N. 1. 9215. n. 7. | 16. an. nior, [xsptjAvw. Ubi emendant viri docti 1305. Westmon.)] Sollicitor. Vide Glossar. mediae Graecit. | SOMONIRE, ut Submonere, citare. et infra Soniare. Angl. ann. SOMNIARIUS, ovcpo[j.avTri?, ovetpOTioXoc, Charta Henrici IV. Reg. pag. 501: Et 1407. apud Rymer. torn. 8. [ovscpoxa7iY)Xo? , S. Basiliq Epist. 170.] quod nullus eorum Somoniatur in aliquo Somniorum Interpres, Ennio, apud Pris- juramenti inquisitione, nisi coram dictis cianum ; qui narrandis somniis, occultat ministris domini Regis. artem aliquam divinandi, in leg. 6. Cod. | SOMPNEIA, ut Sonniata. Vide in Th. de Malefic. (9,16.) Glossae Gr. Lat.: 'Ovstpoxpi-rr); , conjector, somni solutor, Soniare. f SOMUM, pro Summum, in Antiquit. somniorum interpret. Capitula Herardi Archiep. Turonens. cap. 3: De maleficis, Navarrae Jos. Moreti pag. 301: Quemadincantatoribus , sortilegis , Somniariis , modum dividit ilia penna S. Cypriani in tempestuariis, etc. Capitulare 1. Carqli suso et vadit ad Somo de Eneketo. SON, Grex, inquit Wendelinus, a TeuM. incerti anni cap. 40: Ut nemo sit, qui ariolos sciscitetur, vel Somnia obser- tonico son, sunt, gesun, grex, ac numevet, vel ad auguria intendat. Joan. Saris- rus prasfinitus animalium. Lex Angliober. lib. 1. Policrat. cap. 12 : Conjectores rum et Werinorum tit. 7. g 2 : Qui scrosunt, qui artiftcio quodam sibi vendicant fas sex cum verre, quod dicunt Son, furasomniorum interpretationem. Ars somno- tus est, in triplum componat. [** Cod. lenta, apud eumdem lib. 2. cap. 16. Vide Corb. Sanest.] Vide Sonesti. S. Hieronymum in cap. 23. Hieremiae. 1. SONA, Vestis Ecclesiasticae vel Mo[** Alio sensu in Glossa ad Polypt. At- nachicae species. Historia Glastonensis ton. pag. 55 : Alucinaria vasa, Somniaria Abbatiae torn. 1. Monastici Angl. pag. et obscura, canopeis-similia.] 6. de reliquiis, quae ibi asservabantur, 1 SOMNIATA, SOMNIATIOA. Vide in de S. Thoma Archiep. Cantuar. : De Soniare. cuculla, stamina, Sana, pedulibus quibus SOMNIATOR, ut Somniarius. S. Hiero- utebatur hora suse passionis. Et infra: nym. in cap. 27. Hierem.: Ne audiant De cuculla, carne et sanguine, et Sana,

SON

SON

SON

525

PontificaliB. in vulgari. Illi enim dicuntw armigeri, forte stola. qui hastiludunt cum Sonaliis et banderiis, 2. SONA, Pax, compositio, pactum, et induti ad hoc tantum. foedus : vox Danica. Charta Erici Regis 1. SONARE. Lex Longob. lib. 2. tit. 52. Danorum ann. 1317. apud Isaac. Ponta- 2 : Si Comes in suo ministerio justitiam num lib. 7. Hist. Dan. pag. 419: Nos non fecerit, tune Missus nosier de hac fratri nostro.... el omnibus Danis, qui causa Sonare faciat, usque dum justitia fuerunt in guerra proximo, inter nos el ibi fiat. Ubi Glossae, Sonare, inquirere. D. Marchionem habita, hoc indulsimus, el p* Carol. M. 18. Apud Pertz. Leg. torn. propter hoc debent habere plenum Sonam, 1. pag. 38. in Capitul. ann. 779. cap. 21. el ob hoc non debemus habere suspicionem locus sic habet: Si comes in suo ministealiquam contra ipsos. Alia ann. 1318. rio justitias non fecerit, missos nostros apud eumdem : Cpncordavit totaliter in de sua casa Soniare faciat usque dum jushunc modum videlicet; quod super omni- titias ibidem factae fuerint. Et si vassus bus (querelisj vera et plena concordia noster justitiam non fecerit, tune et comis atque Sona perpetuis temporibus dura- et missus ad ipsius casa sedeant et de suo tura esse deberent. 'Charta Wolemari vivant quousque justitiam faciat. Vide Ducis Jutiae ibidem : Compositionem ple- Soniare, Hospitio excipere.J nam et Sonam competentem habuerint. 2. SONARE, Dicere, dici. Concilium Infra : Diem treugarium aut Sonam non Ticinense sub Benedicto VIII. PP. in inibimus, etc. Vide Durasuna et Suon- Praefat. : Quia usuale est apud eos Sonare, bouch. [** Graff. Thesaur. Ling. Franc, Filii matrem sequuntur. [Notitia judicati ann. 843. in Append. Marcae Hispan. col. torn. 6. col. 242. voce Sona.] 1 3. SONA, Mulcta, quse ob inflictum 780: Et quando ipse Episcopus Wimar vulnus imponebatur, quod ex composi- ab hoc seculo migravit, plenam vestituram tione saepius persolvebatur, forte sic exinde habebat de omnia quae superius nuncupata. Consuetud. Furnenses ex Sonuit.] Charta ann. 1066. in Notis ad Tabul. Audomar.: Pro vulnere penetra- Concilia Narbon. : Sicut Sonat in prsetivo.... in capite, vel in corpore dimidia ceplis Regum, id est, sicut scriptum est. Sona debetur lasso, et de residuo erit in In Consuetud. Andegav. art. 426: En gratia Comitis. Ibidem : Qui oculum vel sonnant en termes generaux, qu'il a posmembrum perdiderit dimidiam Sonam sedea titre.Jd est, dicemlo in terminis debet habere, et de residuo bonorum suo- generalibus justo se titulo possedisse. rum erit in gratia Comitis malefactor. Epistola Honorii Imper. apud Baron, * SONAGIUM, Procuratio, gistum, vel ann. 419. 2 : Cum post abscessum veneraPraestatio, quae fiebat vice procurationis. bilis viri Zozimi, circa meritum Eulalii Vide Sonniata in Soniare. Charta Nic. ordine subrogandi communi judicio conGamer, episc. ann. 1137. inter Probat. veniens, multitude Sonuisset, etc. Id est, torn. 2. Annal.Praemonst. col. 157 : Ilium una voce meritum Eulalii commendaslocum ab omni censuali exactione, om- set. Lex Vervini ann. 1233. art. 13 : Super niqueSonagiorum et debitorum solutione... burgensium aliquem neque ego, neque absolvimus. villicus meus, clamorem facere potero, * SONAGLIA, Tintinnabulum, crepita- nisi sub testimonio Scabinorum; ita taculum aereum, Ital. Sonaglio. Stat. Perus. men, quod si clamoris alicujus duo jurati pag. 59 : Si reperti fuerint (canes) sine testes Sonuerint, h&reditate excepta, post croco vel Sonaglia, sint in posna solido- juratorum testimonium jus cujusque judicio Scabinorum relinquatur. Sonner vero rum ij. * SONAILLA, SoNALLA, Campanula, in Consuetudine Inculismensi art. 13. et tintinnabulum. Inquisit. ann. 1268. ex Rupellensi art. 29. idem valet ac aequisched. Pr. de Mazaugues : Item dixit quod valere, equipoller. Item pro loqui. S. Cofamuli... abstulerunt Sonaillas ovium sua- lumbanusin Regula coenobiali fratrum, rum. Ibidem : Et multas Sonallas ovibus seu Poanitentiali cap. 1: Qui loquutus abstulerunt. Sonnau , in Lit. remiss, fuerit in plausu, id est, altiore sono solito ann. 1451. ex Reg. 185. Chartoph. reg. Sonaverit, etc. [Laur. Byzyn. in Diario ch. 221: Ung Sonnau propre, dont Us belli Hussit. apud Ludewig. torn. 6. sonnoient ainsi que par nuit est propice. pag. 156 : Insuper et litteras per Boemiss Dandin appellatur ejusmodi campanula regnum materiam praemissam Sonantes, a sono, quern hinc inde agitata, edit. scribebant.] * Verbum Sonare , phrasis Gallica, Lit. remiss, ann. 1390. in Reg. 139. ch. 113: Esquelles besles a laine en avoit Sonner mot, mutire. Privil. curise MSS. une qui avoit un Dandin ou clochette pen- fol. 6. v. ex Bibl. reg.: Non audent exdue au col. Vide Sonalha et infra Sonella. communicare, nee mandata curiae exequi, | SONALHA, Campanula, tintinnabu-nee solum verbum Sonare. * Hinc, ni fallor, Estre suns, Reus lum, Gall. Sonnelte. Charta ann. 1344. ex Schedis 01. V. Lancelot: Qui habeas dici, reputari, in Sent, baillivi de Herisvel teneat boves, teneatur portare de node sent ann. 1364. ex Reg. 140. Chartoph. pro pari bourn, mularum, vel roncinorum reg. ch. 252 : Cornme Jehan li Sarmonunam Sonalham apertam cum matalho. niers fust Suns et accuser pour le sou1 SONAL1UM, Tintinnabulum orbicu- pechon de le mort de feue Jehanne le lare, Italis Sonaglio, Gall. Grelot. Coas- Caronnesse sa femme, etc. Non a Latino titut. Frederici Reg. Siciliae cap. 115: Sons deduco, quod accusatus tantum Quod si avis amissa, antequam se recipiat dicatur. Vide Sonare 3. in pristinam libertatem, volando per arRESONABE, Idem quod Sonare. Versus bores cum gettis et Sonaliis, ab alicjuo fue- scripti in fronte Bibliorum Metensis rit cum pastu, vel sine pastu vocata, et Ecclesise : ad eum venerit, etc. Vita S. Humilitatis Et praesens transacts canit praesentia monstrans, torn. 5. Maii pag. 207 : Die quadam musSingula jura solet, singula sed Resonat. tella qusedam cum pelteolo ad collum in cellarn introivit,.... super fenestram as- Charta ann. 824. apud Sandovallium : cendit, dominam suam quasi deridendo Inter ipsos terminos, qui in ista scriptura inspexit, Sonalium ibi deposuit, et quasi Resonant. Infra : Et per ipsos terminos valedicens numquam comparuit. Ubaldi- cum sua rem causa, quod in ista scriptura nus in Indice ad Doc. d'Amqr. Barberini: Resonat. Charta Rivipullensis aerae 888. Tractat de tribus quss quasi unum sunt, apud Anton, de Yepez torn. 4: Sicut in aliquantulum in patria Tusciae differant ipso judicio Resonat, etc. Tabularium

Conchensis Abbatisein Ruthenis ch.296 : Ita sicut Resonat in testamento, et in, prs&scriplione palris nostri, etc. Adde Appendic. ad Capitul. num. 66. 104. 3. SONARE, in veteri Consuetudine Normanniae cap. 68. idem valet ac testes improbare, reprocher les tesmoins: Et quant il I'en aura ouy leurs dits, et mis en escnpt, cil qui est en prison doit estre amene devant eux, et lui doit-on demander, s'il en vout aucuns Saonner ; et se il dit sur aucuns d'eux suffisant Saon, chose que disent ceux, qui sont ainsi Saonez, ne doit estre en rien contee: mais si le Saon n'est suffisant, ce qu'il dira sera receu avec les autres. Ubi editio Latina habet Saonnare, et Saonnium. Occurrit rursum cap. 102. 109. 1 SONARE et SEONIUM, in edit. Latina apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 281 : Et auditis dictis eorum, et in scriptis redactis, criminosus coram eis debet adduci et ab eo debet queri^i quern eorum Sonare voluerit, et si sufficiens Seonium super aliquem miserit, dictum ejus pro nullo debet reputari. Statutum Johannis Reg. Franc, ann. 1350. torn. 2. Ordinat. pag. 397 : Enquerroient ou se enfourmeroient par bans tesmoings et convenables, sans Saon et sans suspecon. Litterae Caroli V. ann. 1366. ibid. torn. 4. pag. 717 : Qui soient passez sanz Saon et sans souspecon. Vide in Recordum, Sonatio et Sunnis. 4. SONARE PECUNIAM. Leges Ethelredi Regis apud Venetyngum editae cap. 27. [** De Instit. Lundon. cap. 6.] : Et praecipimus, ne quis pecuniam puram et recte appendentem Sonet, monetetur, in quocumque portus monetetur in regno meo , super overhirnessam meam. Ubi Sonare pecuniam, est respuere, vel certe examinare per illius sonum, an proba sit, quod fieri etiamnum solet. [ Vide Sonare 3. 'et Sunnis.] Libertates villas Perusiensis ann. 1260. apud Thomasserium pag. 98: Tot home, qui daet laede, la duet Soner au laider, ou a son comandement, avant que poasser la vile, i. quicumque ledam debet exsolvere ledario, etc. Ita, Soner, est solvere, qua notione rursum ibi occurrit. 15. SONARE SIGNA, Campanas pulsare. Gall. Sonner. Charta annl 1122. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 343 : Qui (Monachi) susceptis de manu nostra cordis, signa ilia protinus Sonaverunt, ac per hoc investituram suam cunctis qui aderant innotuerunt. Martyrolog. S. Albini Andegav. : De canonicis S. Mauricii Andecavensis cum de prsesenli vita decesserint faciemus hsec. Primitus signa SOnabimus, etc. Adde Ohron. Novalic. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 744. Sonare ad martellum, in Reg4m. Paduse apud eumdem torn. 8. col. 438. 1 SONARPAIR. Vide infra Sonopair. - SONATIO, pro Saonatio, Testis improbatio. Consuet. Norman, part. 2. cap. 39. ex Cod. reg. 4651 : Brevii visio per quatuor milites et quatuor presbyteros, loco propinquiores et fidedigniores, qui nulla digna Sonatione a jurea debeant amoveri,... debet sustineri. Ubi Gallicum : Qui par nul Saonnement ne puissent estre ostez de lajuree. Vide Sonare S. 1 SONDRUM, Solum, fundus, ut videtur. Testament. Tellonis Episc. Curiensis ann. 766. apud Mabillon. torn. 2. Annal. Bened. pag. 708. col. 1 : Agri, prata, et quidquid ad ipsas colonias pertinet, cum omni Sondro suo ex integro. Pluries occurrit ibidem. Vide Solanum. * Melius forsan, Domanium, ut Dominicum 3. Vide infra Sundrialis.

526

SON

SON

SON

1 SONEGIA, ut Sonniata. Vide in So- solito more Soniare faciant, qualiter bene majoria, justitia et Sompneia de Foukieniare. quittaverunt mihi et hseredibus et honoriftce ad palatiurn venire vel redire court * SONELLA, SONETA, Campanula, et possint. Ubi Soniare, est nostrum Soi- meis in perpetuum Sompneiam quam a animal cujus collo appensa campanula. gner, curare, procurare, curam. habere. me petebant. Inquisit. ann. 1268. ex sched. Pr. de Ma- Vox deducta a soin, cura : ilia vero a | SONEGIA, in Charta Nicolai Episc. zaugues : Requisitus quse pignora assere- soinus, sunnis, sonnis, excusatio, quod Camerac. ann. 1137. inter Instr. torn. 3. bant eis, dixit quod una vice equas, et qui soinum seu exoniurn habent, vel circa Gall. Christ, nova? edit. col. 39 : Ipsumalia vice multones et alias Sonellas. rerum domesticarum curam occupati que ab omni censuali exactione, omnique Charta official. Autiss. ann. 1338. in sint, vel morbo detenti. [Vide Sunnis.] Sonegiarum et debitorum solutione, Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 40 : Sonetas Hie vero Soniare dicitur is, qui circa assensu Archidiaconi nostri... absolvimus. sive campanetas ad colla dictorum anima- hospitis exceptionem ac procurationem Alia ejusdem ann. 1153. apud Mirseum lium pendentes et poni consuetas, ad curam adhibet, ac proinde, qui eum ex- torn. 2. pag. 1172. col. 1 : Et de Sonegiis, finem quod non sonarent feno sive fo- cipit vel pascit, quomodo dicimus Soi- et jure synodali liberum facient. Charta ramine implevit. Sonnettes de feste, in gner quelqu'un. Certe non diffitebor, ann. 1174. apud eumd. MiriBum torn. 1. Lit. remiss, ann. 1471. ex Reg. 195. ch. nostrum Soin, a voce Latina Somnium pag. 710. col. 1 : Anniversarium ejus640: Les supplians oyrent venir apres deduct posse. Lego enim in GJoss. dem Lamberti et patris et matris suse, eulx aucuns compaignons.... ayans des Lat. Graec. : Somnium, cppovTt?, l8iw- sine Sonegiis aliis ab istis quotannis faSonnettes de fesie sur eulx. An tympa- Tixuj; : in aliis Glossis, Somnior, [ie.pi- ciant. Occurrit rursum ibidem pag. 715. num tintinnabulis instructum , Gall. fxvw. [Gloss. Gr. Lat. : 4>povir[<;, iScom- et 716. Tambour de Basque ? T SONGEIA. Charta ann. 1111. ex Taxft;, Somnium , cura. Ibidem (jLEpijxvS, " Songnole vero, Pars humeri, in aliis curat.] Hinc Somnium peculiar! notione bul. Elnon. : Curtem.... liberam fecerat. Lit. ann. 1424. ex Reg. 172. ch. 485 : pro cura, solicitudo, acceptum constat : (Robertus Comes Flandrios) ab exactione Comme icelluF Ogier estoit cheu de des- quod forte qui somniant, varias, ut fieri ilia quam Songeiam vacant. Posted, vero sus un noyer, et s'estoit tout froissie le solet, solicitudines ac anxietates animo cum Songeiam illam exigeret quidam Cocorps et rompu I'os de la Songnole de persolvant. Unde Songerd quelque chose. mitis miles, etc. Adde Annal. Benedict. I'espaule, etc. Aliud, forte sagittse spe- etiamnum vulgo dicimus, cum rei alicui Mabillon. torn. 5. pag. 565. 1 SONGINA. Statuta Eccl. Suession. ciem, sonat haec eadem vox in Lit. re- incumbimus, vel de ea cogitamus : adeo miss, ann. 1409. ex Reg. 163. ch. 280 : ut literae ia, in Sonjare, pro diphthongo ann. 1403. apud Marten, torn. 8. Ampl. En icelle chambre le suppliant print et sint. [** Vide Diezii Gramm. Roman, Collect, col. 1536 : Item, prsecipimus et embla trois arbalestes, une Songnolle, un torn. 1. pag. 287.] Denique si inde etiam monemus, ut omnes abbates, abbatissse, maillet, etc. Sunnis vocem quis ortam contendat, non priores curati nominati, cssterseque perSONERA, Cochlea, quam deferunt pere- magnopere repugnem. Ut ut sit, ex Son- sonse ecclesiastics nobis ratione curarum seu beneficiorum suorum, aut alias quagrini a sancto Jacobo. Matth. Silvaticus. jare, deducta vox alia SONESTI, SONISTA, Idem quod Son, de SONNIATA, pro Procuratione,vel gisto, litercumque Songinas debentes, eas , qua voce supra, Grex, numerus praefini- vel potius pro ea preestatione, quae fiebat proul tenentur, solvant decanis ; .... non tus animalium. Pactus Legis Salicae tit. vice procurationis, ac deinde pro quavis solvents* aulem in his scriptis excommu41 : Si quis admissarium cum grege, hoc pensitatione, usurpata in veteribus ta- nicamus. SONGNIA, Eadem notione, in Charta est, cum (7.) aut 12. equabus furaverit, bulis. Charta Hugonis Episcopi Suesmalbergo Huicte Sonista. Quae postrema sionensis ann. 1096: Concedimus B. Mar- Alberici Archiep. Remensis ann. 1207. in verba desunt in Lege Salica tit. 40. | 5. tini Monasterio in personatum et quiete Tabul. Foisniac. : Recognoverunt se venLex Ripuaria tit. 18. qui est de Sonesti : habenda altaria, unutn sanctss Gemmse, didisse duos modios vini, duos galetos Quod si ingenuus Sonesti, id est 12. equas sine ilia etiam exactione, quse vulgariter avense, duos solidos et duos denarios bonss cum admissario, aut 6. scrofas cum verre, dicitur Sonniata ; alterum cum Sonniata monetse , duas Songnias et duos revel 12. vaccas cum tauro furatus fuerit, in villa, quae. Noa vocatur, salvo Episcopi pastus. SUMPNIATA, Eodem significatu. Steetc. Vide Capital. 4. ann. 803. cap. 3. debito jure, etc. [Oharta Balduini Episc. [* Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. Noviom. ann. 1102. apud Marten, torn. phanus Tornac. Epist. 287. 2. edit. : Sumpniatas eliam nobis solvere tenebitur, 1. Ampl. Collect, col. 599 : Unoquoque col. 246.] * Sunesta, apud Eccardum ex Cod. anno in festivitate SS. Apostolorum Simo- sicut alise tenentur vicinse Ecclesise. nis et Judse episcopo seu ejus ministris Guelferbit. Scribit Vassorius in AnnalibusNoviof SONGEIA, ut Sonniata. Vide in So- Sonniatatn, xii. scilicet denarios solvat.] mensib. pag. 959. dimissam Curionibus Alia Simonis Episcopi Noviomensis ann. dioscesis Noviomensis, sub Vermondo nare. SONGIA,Ital.Songia,Gall.Omg, Adeps, 1130. in Tabulario Montis S. Martini Episcopo, sonniatse praestationem, eamunguen. Joan. Laudensis in Vita S. Pe- dioecesis Cameracens. : Singulis tantum que commutatam in censum 12. denatri Damiani num. 4 : Juxta ignern pue- annis duos soldos pro Sonniata, et 6. de- riorum,Capitulo exsolvendum, postridie rilia membra distendit, et undii/ue perun- nar. pro obsonio in festivitate S. Remigii peractae Synodi. Sed quod Soignies Galgendo corpusculum, non modicse summse Decano persolvetis. Anselmus Leodiensis lice appellari ait, quasi moissonies, seu Songiam profligavit. [Statuta Astens. de in Gest. Pontif. Leod. cap. 40 : Praecepit, jus messis, plane fallitur, cum vox haec a ut neque ipse, nee ullus aliquis Deca- sonniare originem ducat. intratis portarum : Songia et sepum solnorum, qui post eum venturus esset, SoDe Sonniatarum vero praestatione vat pro c/uolibet rubo lib. 3.] SONGINA, SONGNIA, SONIACA, ut Son- niatam, Episcopis debitam, ab eodeyn loco, multa habet vetus Consuetudo Remenubi ipsius Sancti corpus requiesc.it, acci- sis, quse hie exscribere, ad vocis vim niata. Vide in Soniare. ' 1 SONIA, ut Sunnis. Vide in hac voce. pere prsesumeret. Ubi perperam editum plane percipiendam, operse pretium SONIARE, Hospitio excipere,proeurare, soniacam. [Vide supra Sogneia,\ pet mox videtur : Essogne est un droit ou devoir seigneurial deu par les heritiers ou sucgistum praebere vel procurationem. Glos- Sonneia, suo loco.] S33 MSS. ad LegemLongobard.:Soniare, 1 SONNTATIGA, ut Sonniata. Charta cesseurs des trespassez au Seigneurs sous curare. Recte, quidquid dicant viri docti. Samsonis Archiep. Rem. ann. 1148. apud la censive desquels Us ont et possedent Vett. Formulae Pithoeanse MSS. cap. 108: Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 805 : heritage au jours de leur trespas. Et n'est In ea ratione, ut vos, vel ipsi Presbyteri, Sane ipse presbyter a Sonniaticis seu pas universel, ne uniforme : car il est qui ipsa Ecclesia custodire videntur, annis obsoniis et exactionibus quse plerumque seulement deu es terres et seigneuries, singulin ad Missa sancti,quse ent in mense ad episcopi servitium fiunt, plenitus esquelles est accoustume d'ancienneted'esillo, dilectione nobis et panto Soniare de- liber erit. soigner; et si doit on pour Essongne en beat, una cum tantos homines, una die ^SoMNiATiGA, Eodem intellectu, in aucuns lieux un denier parisis, et en auet nocte pascere faciat. Formula 57. ex Charta Manassae Archiep. Rem. ann. cuns deux deniers parisis, en aucuns douze Andeg. : Hac tamen conditions, ut dum 1076. apud Marlot. Histor. Rem. torn. 2. deniers, en aucuns autant, ou aucune fois advixero, mihi in omnibus tarn de victo, pag. 172^ : Ut ea (altaria) fratres perpetuo le double, aucune fois la moitie, d'autant quam et de vestito, Soniare mihi debeat, sine personatu teneant, tantum Somnia- que les heritages doivent de cens annuel. etc. Capitulare ann. 779. cap. 21 : Si Co- ticas persolvant. En aucuns lieux est deu une seule Essonmes in suo ministerio justitias nonfecerit, | SOMNIATA, in Charta Lamberti Epigne pour une succession, pose qu'ils y Missos nostros in sua casa Soniare faciat, scopi Noyiom. ann. 1122. ex Tabul. S. soient plusieurs chefs de personnes succeusque dum justilise ibidem facts: fuerint. Quintini in Insula pag. 41 : Somniatas dans. En autres lieux chascun chef succeCapitulare de Villis cap. 27 : Et Comes sive obsonia et quasdam exactiones quse dant doit une Essongne : En autre lieu de suo ministerio, vel homines illi, qui plerumque ad nostrum servitium fiunt, aussi faut essongner dedans huit ou neuf antiquitus consueti fuerunt Missos aut Le- illi penitus relaxamus. jours, ou autre nombre de jours apres le gationes Soniare, ita et modo inantea et 1 SOMPNEIA. Charta Radulfi Militis decez du trespasse. En aucuns lieux dede paraveredis, et omnia eis necessaria ann. 1239. ex Tabul. Corbeiensi : Super dans un jour naturel. En aucuns lieux

SON
faut essongner avant que le corps du trespasse soit enterre, et avec ce en aucuns lieux I'amende de -non essongner est de dix sols parisis ; et en autre lieu est de vingt-deux sols six denier s parisis, et en autre lieu est de sept sols six deniers parisis. En la cite et ville de Reims ne se font aucunes Essongnes, et n'en a jamais este use, ne aussi en plusieurs autres villages, ne villes assises es environs dudit Reims. * Hinc nostri Soignier et Sougnier dixerunt, pro Adjuvare, operam prsebere, suppeditare, vulgo Aider, fournir. Gharta Renardi de Choisuel milit. ann. 1316. in Eeg. 59. Chartoph. reg. ch. 423 : Se je ou mi hoir volons ouvrer pour ma maison ou faire forteresce, li dit hornme me doienl Soignier ou mes hoirs, en faisant continuelement ledit ouvrage par chascune semaigne deus charretdes. Songnier, in alia ejusd. ex Eeg. 60. ch. 220. Alia ann. circ. 1280. in Chartul. S. Petri de Monte ex Bibl. S. Germ. Prat. : Et doie retcnir a mien toutes les menandies ke li signors ont a Antillei, ce il me veulent Songnier marrien en leur boix. Unde Ensongner, Curam adhibere.apud Froissart. in vol. 3. cap. 132: Le due de Juilliers fit sa paix au Roi de France parmi les traittes et moyens des prelats qui s'en Ensongnerent. Et Assonnyer, pro Opus sedulo perficere. Lit. remiss, ann. 1416. in Reg. 169. ch. 315 : Le suppliant qui avoit grant voulente que la besongne, en quoy il ouvroit, feust Assonnyee et achevee, pour ce qu'il estoit /iese,ec.Indeetiam Som*eisdictus, qui res alterius curat. Charta Frider. ducis Lothar. ann. 1295. in Chartul. Romaric. ch. 34 ': Des paixennages des boix que nous awpns ensemble, acordons nous que li Sonreis de laditle englise et nostre commandemens les vendront par acort. Ita et Soigau vel Soigan appellatur Chirurgus, qui curandis vulneribus vacat, in Pcenis Aurel. apud Thaumasser. ad calcem Assis. Hierosol. pag. 467 : Se il y a sane ou chaable, soixante sols d'amande et quinze sols au blecie et Soigau. Neque aliunde accersenda videtur origo vocis Gallicse Sonneur de bestes, qua jumentorum aliorumve animalium curator et ductor significatur, in Lit. remiss, ann. 1408. ex Reg. 163. Ch. 221 : Aubery Duhamel Sonneur de besles demourant a Gratinville, etc. Hand scio vero an hue pertineat vox Sonays, injurise loco adhibita, qui scilicet latrinas purgat, in Lit. remiss, ann. 1411. ex Reg. 165. ch. 199 : Jehan Marchant appella Jehannot Chaufournier, sanglant, punays, camus, Sonays, etc. Et quidem Sone usurpari mihi videtur pro Putei purgatione vel refectione, in Ch. ann. 1400. ex Chartul. 21. Corb. fol. 256. v : Auront ledit Simon et ses hoirs et ayans cause leur communaute au puch desdits religieux de le maison de Lompre, et y porront aller querre de I'eaue par paiant leur part de le Sone, quant necessite en sera. Pluries occurrit in eod. Chartul. % SONIPEDIUS , [Gustos equorum.

SON
vici Pii cap. 41 : Ut qui negligenter Sonitum fecerit, aut aliud quid excesserit in refectorio, max a Priore veniam petat. Ubi quidam Sonitum crepitum ventris interpretantur ; sed perperam. Capitula Monachorum ad Augiam directorum cap. 7 : Si quis autem de ipsis aliquid ibi delinquent, vel excesserit, aut Sonitum aliquem fecerit, exceptis his, qui ad mensam sedent, prostrati ibi coram Priore tamdiu jaceant in terra, etc. Capitula Adalhardi Abbat. cap. 27 : De omni strepitu, vel excussione, vel Sonitu. Vide Nomasticum Cisterciense pag. 171. 172. 175. 176. 180. 182. et infra in Sonus 1. * Nostri s Sonnet, Ventris crepitus, in Lit. remiss, ann. 1472. ex Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 776 : Les assistants sentirent une mauvaise odeur ; a I'occasion de laquelle, Us ou les aucuns d'eulx dirent au suppliant qu'il avoit fait ung sonnet, et qu'il en seroit bacule. Sonnement, pro Bruit, in Vita J. C. MS. :
Tous oirent communement Des chiols venir un Sonnement.

SON

527

1 SONITUS CAMPAN.E, quo adyersus hpstes congregantur homines alicujus districtus, inter jura dominorum recensetur in Charta ann. 1335. part. 2. Hist. Comit. Lessens, pag. 37 : Sed ipsa villa et hominibus ejusdeyn gaudebunt, cum suis juribus gaudebunt et fruentur libere et absolute, sicut et nos terris nostris et dominiis , comitatibus supradictis, hoc excepto, quod Sonitus campanse pro patria comitatus Lossensis (sicut moris est) defendenda, nobis et nostris successoribus, ibidem Comitibus de Los, in perpetuum remanebit in villa de Zoulre memorata. T SONIUM , SONIUS , SONNA. Vide Sunnis. :;:= SONNEIA, Procuratio, gistum , vel Prsestatio, quse fiebat vice procurations, aut quasvis pensitatio, nostris Sougnie et Seignie. Charta Phil. Aug. ann. 1200. ex Chartul. S. Joan. Laudun. : Idem Petrus quittavit.... homines, qui debebant eidem Petro Sonneyas pro terris quas tenebant ; pro singulis Sonneis reddent singuli dicto Petro.... octo denarios Cathalaunensismonetse.Declarat. feud. ann. 1330. in Chartul. S. Petri Gand. ch. 18 : Chascune maison a Anay Id u on fait fu, ly doit audit jour S. Remy ung denier pour Sougnie. Charta ann. 1331. in Chartul. Arremar. ch. 32 : Item disoient lidiz sires de Chacenay et sa femme qu'ils devoient avoir trois Seignies chascun an sur ledit priorte de Viviers ; pour chascune Seignie trois jours eulz, leur gent et leur chevaux au Soignement dudit priorte a tous depens. Eadem- fortean notione intelligenda vox Sotige, si tamen bene lecta est, in Lit. Theob. comit. Campan, ann. 1264. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 390 : Toutes les bourgoisies et les Sotiges de cette ville et les issues des dictes choses. Vide Sogneia et in Soniare. SONNIATA , SONNIATICA. Vide SoDlEF.J niare. f SONISTA. Vide in Sonesli. SONNIS. Vide Sunnis. | SONITIZARE, Campanas argute pul- T SONNIZARE. Vide Sonitizare. sare. Guidonis Discipl. Farf. lib. 1. cap. * SONNULA, Campanula, tintinnabu19 : Ad finem Missse omnia signa Soni- lum. Charta ann. 1361. in Reg. 103. tizent. Chartoph. reg. ch. 78 : Petrus Gosini de tenetur facere quoque | SONNIZARE, Eadem notione, ibidemCaratnanno cap. 1 : Exeuntibus omnia signa pulsen- anno pro amparantia unum morulum tur : duo majora tamdiu prolongen- parvum cum Sonnulis argenteis. Vide sutur Sonnizando quousque revertatur pro- pra Sonella. SONOPAIR, Verres , Dux gregis : ex cessio. SONITUS, Murmur. Conventus Aquis- Son, grex, etc... Lex Longob. lib. 1. tit. granensis ann. 817. et Additio. 1. Ludo- < 25. 47 : Si quis verrem alienum furatus

fuerit, componat sol. 12. ipsum, qui dicitur Sonopair, qui omnes alias verres in grege batlit et vincit, tantumin uno grege, quamvis multitudo porcorum sit, unus computetur Sonopair, etc. Ubi Edictum Rotharis [* 356.J Regis Longob. tit. 105. | 33. Sonorpaib prsefert. [Alias variantes lectiones exhibet Murator. torn. 1. part. 2. pag. 44. ex Codd. MSS. Mutinensis habet, Sonarpair : Ambros. Sonorfair : Estensis, Senorpaiz.] Vide Son. | SONORIOR, comparat. vocis Sonorus, ad calcem Johan. Abrinc. de Offic. Ecclesiast. pag. 385 : Nos habemus serea Sonoriora et duribiliora, significantia ora prsedicatorum Sonorius cantare, in -Consuetud. Fontanell. MSS. 1SONORITA, Cantor. Vita S. Dunstani torn. 4. Mali pag. 358 : Audierat insolitas Sonoritanorum voces , subtili modulamine in hac eadem basilica concrepantes. 1 SONORITAS, Sonor canorus. Capitul. Karlomanni tit. 3 : Preces nostrse a Deo non recipiuntur nullam Sonoritatem virtutum habentes. Mirac. S. Rictrudis torn. 3. Maii pag. 125 : Fratres monasterii dulci modulatione atque alia vocum Sonorilate, assuetas miraculis jubilationes certatim resultabant. Vide Vossium de Vitiis Serm. Jib. 3. cap. 49. 1 SONOROSUS, 4/o9-oM?, in Gloss. Lat. Graec. Sonosus, in Sangerm. pro Sonorus. 1 SONORPAIB. Vide Sonopair. * SONS. Glossse Caesar. Heisterbac. in Reg. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 681. col. 2 : Si datus fuerit ipse census, colligit Sontes tres et medium. * SONTIGUS MORBUS. Vide in Morbus. TSONTICUS, Verax. Gloss. Isid. Ita etiam legendum in Gloss. Lat. Graec. ubi habetur : Sontius, aXyjOy)?. Vide Causa 1. 1. SONUS, Rumor, fama, Gallis Bruit. Gregorius Tur. lib. 8. Hist. cap. 18 : Sonus enim erat sororem suam.... Constantinopolim fuisse translatam. J3audouinia in Vita S. Radegundis cap. 4 : Dum in villa ipsa adhuc esset, fit Sonus quasi earn Rex iterum vellet accipere. Ita usurpant idem Gregorius Turon. lib. 7. cap. 47. lib. 8. cap. 41. 43. Vita S. Treverii Monachi cap. 3. Capitula Caroli C. tit. 12. cap. 5. Guill. de Podio Laurentii cap. 47. Hugo Flaviniac. pag. 164. Petrus de Vineis lib. 2. Ep. 54. etc. Vide Sonare 2. SONUM FAGERE , in Poenitentiali S. Columbani cap. 14. et in Capitulis Aquisgran. ann. 817. cap. 31. est murmurare, aut murmur excitare : Faire du bruit. 2. SONUS, Clamor inconditus multitudinis, quo reum alicujus criminis insectatur, u t f u i t Hutesium, apud Anglos, et Clamor de Haro, apud Normannos. Prima Curia Generalis Catalanise sub Jacobo Rege Aragon. ann. 1291. MS. : Quod nos, vel ahquis alius, non procedat contra aliquem richum hominem sine cilalione emiltendo Sonum, nisi essent malefacta,.... in quibus casibus possit prosequi malefactorem , emittendo Sonum, etc. Vide Huesium et Rumor. 3. SONUS, Psalmus Davidicus, Venite, exultemus, etc. qui in Matutinis canitur, forte sic dictus, inquit Garsias Loaisa, quiasonora voce decantatur, ut contra nullo Sono interveniente orationem dici, ait Amalarius in Eclogis de officio Miss33, quas voce submissa dicitur. Concilium Emeritense cap. 2 : Oportet igitur, ut sicut in aliis Ecclesiis ves-

528

SOP

SOP
calquer. ann. 1044. ex magno Chartul. S. Victoris Massil. fol. 148. v: Omnipotens factor omnium Deus ineffabilis Sophias sua& dispositione condens cuncta. Vide Itiner. litter. Martenii pag. 46. SOPHISMA, ae, Sophia, scientia. Vita S. Fructuosi Episc. cap. 7: Unus Sophismse. intelliyentiseque peritiam indeptus. SOPHISMATICARE , Decipere sophismate, Sophisticare, decipere verborum intricatione. Ugutio. [Vide Sophisticare.] * SOPHISMUM, Fraus, simulatio, cavillatio, Ital. Sofismo. Charta ann. 1214. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 219 : Promiserunt in omnibus et per omnia et in singulis observare et facere, sine hujusmodi fraude et malitia et malo ingenio et Sophismo. Vide mox Sophyma. SOPHISTS, inquitsanctus Augustinus lib. 2. Locutionis de Exod. appellantur Lalinarum litterarum eloquentissimi auctores. Gloss. Lat. MS. Reg. : Sofista, Orator, vel sapiens. Jso Magister : Sophista, sapiens. Lex 3. Cod. Th. de Studiis liber, urbis Romae (14, 9.): Habeat igitur auditorium specialiter nostrum, in his primum, quos Romanss eloquentise. doctrina commendat: Oratores quidem tres numero, decem vero Grammaticos: In his etiam, qui facundia Grsscitatis pollere noscuntur, quinque numero sint Sophistse, et Grammatici seque decem. Id est, Oratores Latini tres, Graeci quinque. Neque aliter vocem hanc usurpat Lex un. de Professorib. etc. (6, 21.) eod. Cod. Fortunatus lib. 7. Poem. :
Docta recessuris quid prodest lingua Sophistis ?

SOP
1375. ex Reg. 107. Chartoph. reg. ch. 148. ] SOPHISTICATIO, Adulteratio. Statuta Massil. lib. 5. cap. 21: Qui (probi homines) cavere debeant ne possit ibi fieri aliqua incamaratio, vel Sophisticatio. Adde Statuta Avenion. lib. 1. rubr. 21. art. 11. pag. 85. Vide Sophisticare. ] SOPHISTRIA, Gr. troqptcrTpta, Magistra sophistices. Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 266 : Quibus etiam associandus est tertius tractatus, quern edidit (Johan. Wiclefus) super Sophistria. Non exstat in Catalogo quem de Scriptis Wiclefi texuit Guillel. Cave in Hist. Litter. SOPHOS, acclamatum in theatris docet non uno loco Martialis ; quam vocem baud omnino dispari notione usurpat Sidonius Appollinaris lib. 1. Epist. 9. lib. 8. Ep. 6. lib. 9. Ep. 13. Carm. 8. et alibi, ut et Fortunatus Pictavensis lib. 3. Poem. 21. lib. 6. Poem. 12. lib. 8. Poem. 23. lib. 9. Poem. 1. quibus interdum pro elegantia sermonis ac dictionis usurpatur. Adde Architrenium lib. 1. !cap. 5. -! SOPHYMA, pro Sophisma , Fraus, fallacia. Charta ann. 1015. torn. 4. novi Tract, diplom. pag. 225 : Quatinus Sophymate omnino scrupulosas rei dempto, etc. Vide supra Sophtsmum. SOPHYRUS. Vita S. Willibaldi seu WnebaldiAbbatisHeidenheimensis cap. 4 : Ille vir Dei sensu Sophyrus, agone argutus, etc. Hodroporicum ejusdem S. Willibaldi n. 3 : Divinae legis hagiographorum armariola indagando, sive legendo procaci sensu Sophyrus, mente moderatus indagabat. Et num. 31: Sed et in multis monachorum mansionibus, quas ipse solers et Sophyrus vasta per rura rimando explorabat, etc. Ubi Canisius hac voce, ao^bv, seu sapientem indicari observat. 1 SOPITALIS, Qui fit inter dormiendum. Vita S. Dunstani torn. 4. Maii pag. 355 : Sed ex beatis supernse regionis civibus per Sopitalem revelationem capaci didicerat intellectu. Vide Soporare. * SOPITIONES. [ Totam faciem ejus fuligine longa perfricuit et non sentientis labra umerosque Sopitionibus pinxit. (Petron. ed. Buecheler, | 22.)] | SpPITIVUS, Soporem seu somnum concilians, inducens. Petrus Cellensis Epist. 2. lib. 3 : Accedit hinc beatitudini mesa dulce ad invicem commercium litterarum, unde et amaritudinibus meis mitigativum paratur electuarium, et inquietudini Sopitivum medicamentum. Sopir a Lat. Sopire, eadem notione dixerunt nostrates. Charta ann. 1450. apud Lobinell. torn 2. Hist. Britan. col. 1119 : Pour Sopir et estaindre a nostre poair toutes questions, debats, etc. Vide infra Sopori* Reg. 13. Corb. sign. Habacuc ad ann. 1511. fol. 110 : Et quant au residu des cens, surcens et arreraiges ilz ont este anullez, Soppis et estains. 1 SOPORARE, Dormire. Prpcessus de Vita et Miracul. vener. Mariae de Malliaco, torn. 3. Mart. pag. 749: Respondit quod in tola node non Soporaverat seu dormiverat. Vita vener. Idas torn. 2. April, pag. 167 : Cum haec... ad Soporandum in lectulo juxta morem artus sui corporis intulisset, etc. Acta S. Bernardi Menthon. torn. 2. Jun. pag. 1075: Omnibus jam node profunda Soporantibus. Vide Sopitalis. | SOPORIFLUUS, Soporifer, ut Sopitivus. Vita metrice scripta S. Winwaloei
fluus.

pertino tempore , post lumen oblatum, prius dicitur Vespertinum, quam Sonus in diebus festis, ita et a nobis custodiatur in Ecclesiis nostris. Breviarium Mozarabum : Statim dicitur Sonus, si sit festum; eo quod dies ferialis caret Sono, nisi in tempore Resurrectionis propter solennitatem dicitur. Hsec regula. Sonus est: Venice, exultemus Domino, jubilemus Deo salutari nostro. Versus: Prseoccupemus faciem Dei, in confessione, et in Psalmis jubilemus Deo. * 4. SONUS, Campana. Charta ann. 1233. inter Probat. Hist. Autiss. pag. 52. col.l: Diebus autem festivis, quibus grossi Soni pulsantur, tarn clerici quam laid matricularii omnes in ecclesia jacebunt. * 5. SONUS, Differentia, discriraen. Instr. ann. 1391. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 111. col. 2 : Quos voluerunt notninari consules de villa Nemausi, absque Sono seu differencia nobilium et innobilium. * SONZIA, Adeps, unguen. Stat. Vallis-Ser. cap. 20. ex Cod. reg. 4619. fol. Ill : Quxlibet persona,.... quse, vendiderit aliquod formagium,butirum, mascherpam et Sonziam, etc. Vide Songia. * SOOL. Vide supra Sol 3. "SOONIUM, Excusatio, quam affert quispiam, quo minus juri stare possit. Consuet. Norman, part. 2. cap. 30. ex Cod. reg. 4651: Dum milites in visneto valeant reperiri, qui justo Soonio vel rei ipsius ignorantia, ab ipsa jurea debeant amoveri, etc. Vide Sonare 3. etSunnis. * 1. SOPA, SOPPA, Offlcina, locus ubi merces venum exponuntur, Gall. Echoppe, alias Sope. Necrolog. Rotomag. ex Cod. reg. 5196. fol. 71. r: Quarta pars emolumenti Soparum, stallorum, etc. Lit. remiss, ann. 1353. in Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 6: Dum dictus Petrus ante Soppam seu stallum prsedicti Robini carnificis transiret, etc. Charta ann. 1385. in Reg. 128. ch. 112: Une maison assise en la mile de Baieux devant les Sopes NostreDame. Vide Schoppa et Soppa. * 2. SOPA, Fustis crassior, clavae species. Lit. remiss, ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 739 : Petrus Dominici obviavit retro conventum fratrum Minorum Tholosse Sancio de Podio portandi quandam Sopam innportitam, sive circa collum. a 3. SOPA, Supa, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. Tunicae vel pallii species. Vide supra Chopa, Schuba et infra Zuppa 2. Nisi sit pro Jusculum ex carne, yulgo Soupe. Soupe doree, Placentae species videtur, in Lit. remiss, ann. 1403. ex Reg. 158. Chartoph. reg. ch. 44: Un cousin germain du suppliant lui dist que son pere et ses freres vouloient lui donner ses Soupes dorees, comme il est acoustume faire ou pals en tel temps (de Careme-prenant en la ville Se. Marie sous Bourg). Souppe de Prime, Rabelaisio lib. 1. cap. 21. appellatur, ut opinor, Potatio matutina. Mangeur de Soupes, per contemptum usurpatur, in Lit. remiss, ann. 1393. ex Reg. 145. ch. 436 : Le suppliant dist a icellui Thomas qu'il n'estoit mie en sa puissance, ne d'un tel fagoteur mengeur de Soupes, que s'il eust veu icelui Quenetier frapper, qu'il ne lui eust courru sus. Vide supra Polenta 2. SOPANUS. Vide Zupa. SOPARIA, Vasis species. Vide Lito. 1 SOPECHON. Vide Soupechon. I SOPHIA, a Gr. <yocpia, Sapientia, scientia. Charta Bertrandi Comit. For-

Theodulfus Aurelian. lib. 3. Carm.:

Quique Sophista potens est, quique Poeta melodus.

Vita S. Boniti Episcopi Claromont. cap. 1: Casteros cosetaneos excellens a Sophistis probus atque prxlatus est. Baldric us Burguliensis Abbas :
Egregius doctor, magnusque Sophista Geraldus.

Ita non semel usurpat Ordericus Vitalis pag. 352. 460. 475. 570. Vide S. Basilium Ep.83.146. 147. 155. Veteribus vero, qui Sophistae potissimum appellati fuerint, erudita observatiqne docet prae cseteris Petrus Faber Sanjorianus ad Leg. 1. de Justitia et Jure pag. 715. 716. T SOPHISTA, Concionator. -Mirac. S. Gibriani torn. 7. Maii pag. 623: Adest divinus Sophista, ostensurus incredulis, quanta donalivo Christus remunerat qui ejus imitantur vestigia. 1 SOPHISTICARE, Adulterare, corrumpere, Sophistiquer nostris eadem notione. Statuta Massil. lib. 5. cap. 21: Constituimus ut nemo possit vel audeat in Massilia incamarare seu Sophisticare aliquod avere, cujuscunque sit generis et materiel. Vita B. Lidwinse torn. 2. April, pag. 355 : Et facto cataplasmate de balsamo, ut disserebat, non Sophisticato.Vi&e infra Sophisticate. 1 SOPHISTICARE, Decipere, simulare. Epist. Conradi II.Reg. Siciliae in Chron. Sicil. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 21 : Mentitus est regnicolis mortem nostrum, et Sophisticans in eo dominum, pseudoregem se fecit. Concil. Constant. torn. 2. col. 389: Quosdam episcopos secrete per diversas gratias et promissiones Sophisticavit et corrupit. Vide Sophismaticare. * Sophisticando et graviter delinquendo in mercaturis suis, in Lit. remiss, ann.

SOQ
ex Cod. MS. Landevenec. fol. 117 verso:
Membra Soporifluse modicum deflexa quieti.

SOR
* Tributum, quod ex quibuscumque rebus venalibus, in Charta designatis exigendum alicui oppido in sui commodum a rege conceditur, vulgo Octroy Charta ann. 1368. in Reg. 102. Chartoph. reg. ch. 57 : Item habebunt praedicti consules (Astefortis) impositionem seu Soquetum pro duodecim annis levandum de rebus infrascriptis vendendis in dicto loco et juridictione ejusdem, ad convertendum in clausuram dicti loci, videlicet de quolibet animali equino vel bovino quatuor denarios. Ita etiam supplendum in Libert. Salvit. ann. 1369. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 386. * 2. SOQUETUM, Acies hastse, in Glossar. Math. Paris. 1 SOQUUS, ut Soccus 1. Calceamenti species. Statuta MSS. Raymundi Episc. Massil. ann. 1271. ex lib. rubro Capituli ejusdem Eocl. : Statuimus quod nullus intret chorum cum Soquis, nee umquam discalciatus, ita quod nuditas pedum apparere possit. 1" SORA. f. pro Hisp. Sorva, Sorbum, Gallis Corme, vel Sorbe. Synod us Li mensis ann 1585. inter Cone. Hispan. torn. 4. pag. 426 : Post hac nemo vel Hispanus vel Indus.... facial azva ex Sora cum mistura yucse ; quoniam non solum sanitati nociya est, sed.... etiam perniciosa; quse nimirum Indis ebrietatem et mortem aliquando afferre solet. SORARE, f. Separare, disjungere ; nisi sit pro Serare, arctare ; quo sensu Serrare dicunt Itali. Stat. Vallis-Ser. cap. 61. ex Cod. reg. 4619. fol. 116. v : Non sit aliquis conductor, qui audeat nee prsssumat Sorare, alargare ipsas seraturas, polpedos et assides positos pro includendo. ] SORATA, pro Staurata, ni fallor.Vide Storax. Statuta Vercell. lib. 2. fol. 27. v: Culcidra una et cussinum unum super quibus dormit, linteamina duo, coopertorium unum, vel Soratam unam, etc. SORATOR, SORATORIUM. Statuta Mediolanensia part. 2. cap. 245 : Ad transversum fluminis tarn publici quam privati, vel alicujus ragise vel Soratoris liceat vicino habenti terras ab utraque parte aquam ducere. Cap. 247 : Et manutenere pontes, et Soratoria, et aggeres, etc. Adde cap. 329. Idem quod j SORRATORIUM, Receptaculum per quod aqua exundans defluit, Gallis Decharge. Statuta Mutin. rub. 353. fol. 69 : Statutum est quod unum Sorralorium in quod cadit aqua canalis situlx fieri debeat ad molendinum de Cantono. Addit. ad ead. Statuta cap. 25. fol. 48. v: Ordinamus quod quilibet habens molendinum ad macinandum seu fullandum, teneatur habere juxta ipsum molendinum unum Soratorium ante paratorias et moram, et magis bassum ipsa mora,... per quod possit labi aqua, quando non macinatur, et quando occurrunt inundationes aquaam ; ita etiam quod aqua per dictum Soratorium labens, revertatur in ipsum canale. SORBELLUM, SORBINUM. Kerhardus in Synonymis: Jus, justilium, Sorbinum, Sorbellum, sorbium, offa, offella, etc. 3erta Sanctimonialis in Vita sanctae Adelheidis Virg. num. 14: Tumidos auem et pene desperatos vita recreavit Sorlellis mixtis aqua, modica etiam farinula \t sagina. 1 SORBELLUM, Quantum uno haustu juis sorbere potest, Gallice Gorgee. Vita B. Lidwina? torn. 2. April, pag. 274 : Aliquando valde parum de pane (utebatur)

SOR

529

vino duntaxat, sed ex aliis etiam rebus exactum fuisse.

j SOPPA, ut supra Schoppa, officina, Charta ann. 1295. apud Madox Formal, Anglic, pag. 425: Item legat eidem ecclesise duas Soppas quas habuit de eadem Ecclesia, quse sitss sunt in villa prsedicta versus Occidentem. [* Vide supra Sopa 1.] * SOPRALECTA, Stragulum, in Charta ann. 1266. ex Tabul. S. Viet. Massil. Vide Superlectile. T SOPRISA, Injusta captio, exactio. Epist. Gregorii PP. IX. ann. 1228. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 948 : Nequissimum juramentum prsetitit et recepit ab eis, quod servabunt sessivas suas, nee de cetera ecclesiasticorum Soprisas tolerabunt. Sorprendre, injuste exigere, in Charta ann. 1289. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britann. col. 435. Vide Superprendere et Superprisia. * SOPULATUM ; Give. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E. 36. XV. s.) * SOQUA, Calceamentum ligneum.Vide Soccus 1. et Soquus. Leudae major. Carcass. MSS. : Idem pro saumata saugine (leg. Soquarum)unom Soquam. Ubi versio Gallica ann. 1544 : D'une saumade de Soquets ou esclops, un esclop. Vide alia notione in Soca 3. et 4. 1. SOQUETUM. Charta Raimundi judicis Majoris Senescalliae Tolosae ann. 1448 : Quoddam emolumentum, Soquetum vini vulgariter nuncupatum, quod est diminutio quartse partis mensuras vini, quod venditur ad tabernam et in mmuo.[Vide supra Sognetum.] 3SJF" Soquetum est Subsidium seu vectigal, quod ex imminutione mensurarum vini percipitur, ut plurimum in usus cessurum civitatis, cui a Rege vel. Domino concessum est: Souquet, in Litteris Caroli VII. Reg. Franc, ann. 1431. ex Regesto 9. Senescalliae Spmmeriarum fol. 25. v. Soquet, in Litteris ann. 1472. Ludovici XI. Reg. ex Regesto Senescallise Belloquadrae fol. 236 : Les habitans de Beaucaire, qui par octroy de nows, leur a e'te puts aucun terns en ca octroye qu'ils puissent cueillir et lever une aide appellee le Soquet ou appetissement de mesures du vin qui se vend en detail en laditte ville de Beaucaire et territoire d'icelle; c'est assavoir cinq pichiers pour chacun barral de vin qui se monte a, la septieme partie d'icelui barral, etc. Litter33 ann. 1363. inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 4. pag. 238 : Ut ipsi habitatores (Andusise) possint levare Soquetum vini; videlicet sextam partem vini vendendi in dicta villa ad minuitum, prout alias habuerunt. Litterae Johannis Archiepisc. Auxitan. ann. 1401 : Concedimus quod possint et valeant imponere Soquetum in qualibet mensura, cum quibus mensurabitur et yendetur vinum in minuto ad tabernam in dicta nostra civitate Auxilana, videlicet diminutionem dictarum mensurarum de octava parte. Ibidem : Quod Consules possint levare Soquetum sive malamtoltam, videlicet ex decem et septem cartonibus vini, medium cartonum vini, sive ejus pretium. 1 SOQUOTUS, Eadem notione, pro Soquetus. Litterae Johannis Fr. Reg. ann. 1361. torn. 3. Ordinat. pag. 498 : Impune et libere impositiones suas, si quas habent, barragia, sizas, Soquotos vini, farinx, vel similia, jam eis per nos dudum.... concessa vel donata, levare et exigere possint. Ubi advertere est Soquetum non ex
VII

cum modico Sorbello sive haustu cervisise spumantis. T SORBILLUM, Eadem notione, in Vita MS. sancti Amatoris Episc. Autissiod. : Propterea si non sumus immeriti, de poculis nostris Sorbilium, et de ferculis nostris sume, licet rusticis, delibamentum. * SORBERIUS,Sorbus, Ital. Sorbo,GsiU. Sorbier vel Cormier. Charta Joan. Matiscon. episc. ann. 1264. in Chartul. Cluniac. : Jocerandus de Buxeria domicellus .... accepit in feodum.... prata.... a Malopassu usque ad Sorberium de Contondre. Alia ann. 1332. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 1098 : Exceptis.... arboribus fructiferis, videlicet pomeriis,... Sorberiis, caslanereia, nogueriis, etc. 1 SORBICINA. Vide mox Sorbicium. SORBICIUM, Jus, jusculum, quidquid hauriendo sorbetur. Philippus Eystetensis in Vita S. Willibaldi cap. 4: Parentes etiam relatione eorum, qui puerum educabant, intellexerunt, quod puer sicco pane frequenter pasceretur, faba et pisa, ac aliis leguminibus delectabihter uteretur, Sorbiciis autem, vel quibuscunque escis sorbilibus, nequaquam fruebatur. Gloss. Gr. Lat. : Top^a, Sorbitio, sorbicina MSS. sorbitium. * Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Sorbicium, chaudeL Sorbiunculum, chaudelet. Pro Sorbiciunculum. SORBILLATIO. Galen, lat. MSS. ad Glauc. I. 25 : Reficiatur suds obtimis et Sorbillationibus bene faclis. Maius in Glossar. novo. 1 SQRBILLATOR, Regulator. Glossar. Isidori. f. pro Deglutiator. * Nostris Surbeu, Qui plus sequo bibit, vino obrutus. Lit. remiss, ann. 1417. in Reg. 170. Chartoph. reg. ch. 78: Le suppliant, qui estoit Surbeu, frappa un cop de baston, etc. | SORBILLUM, SORBIXUM , SORBIUM. Vide supra in Sorbellum. * SORBITIUNGULA, diminut. a Sorbicium. Vita S. Bonon. abb. in Collect. Venet. Oper. scient. et philol. torn. 21. pag. 216 : In tuguriolum quoddam inducius est, ubi Sorbitiunculam ex herbis, cum modico pane et radicibus aliquot utrique paratam offendit. * SORBIUNCULUM. Vide supra Sorbicium. SORCEDILIS. Statuta Mediolanensia part. 2. cap. 142 : Nullus de castero possit facere caput alicujus Sorcedilis penes flumen publicum per citatos quatuor. [Vide an idem sit quod Sorator.] 1 SORCERIA, Sortilegium , Sorcherie, in Usaticis MSS. Ambianens. laudatis in voce Campiones. Leges Norman, apud Ludewig. torn. 7. pag. 279 : Deinde jurabunt Sorcerias, et primus defensor, quod nee per se, nee per alium in campo fecit afferre, ques ei possint vel debeant juvare, vel parti adversse nocere. Vide in Duellum, pag. 958. * Nostris Sorcerie. Stat. eccl. Tornac. ann. 1396. Gallice reddita cap. 49. ex Cod. reg. 1237: Derechef sont excommuniez de I'arcevesque ceulx qui font Sorceries des sacremens de I'eglise. Ubi Latinum : Sortilegia. Lit. remiss, ann. 1408. in Reg. 162. Chartoph. reg. ch. 223: Pour ce qu'il est venu a congnoissance de 'ustice que ledit Guiselin et ses compli:es... ont voulu faire Sorcerie ou autre malefice, etc. Sourcerie, in aliis ann. 1382. x Reg. 120. ch. 170. Sorceron vero, Potionem veneflcam appellat Monstreletus vol. 3. ad ann. 1460. fol. 83. v: Laquelle sorciere) tout incontinent le tua (le crajaud) et le desmembra par pieces, et de 67

530

SOR

SOR

SOR

ce feit un Sorceron avec autres diables Guillelmus de Reniers miles petiit ab ho- cum pertinentiis; quasstione mota inter qu'elle y meit; puis bailla le Sorceron a minibus suis quoddatn servitium. Ipsi patrem dicti Roberti et dominam de Bellodixerunt se fecisse ilia servitia ; sed nee saltu ejus sororem ad quem pertinebat une jeune fille qu'elle avoit. * SORCINA, Origo, causa, Gall.Soitrce. feudum, nee per costumam. Miles habuit dictus Sorellus, quia dicta soror dicebat Stat. comitat. Venaiss. sub Clem. PP. saisinam illorum servitiorum. Petebant ad earn pertinere per litteras donationis, VII. cap. 65. ex Cod. reg. 4660. A : De homines estabilitatem. Miles tanquam per quas dictus Robertus ei dederat, si mobilibus et se moventibus curia inventa- saisitus se volebat defendere per duellum decederet sine hssredibus, omnia quas harium faciat, et ea custodienda tradat tantum. Inde est quod homines debebant bebat, sive quas habere poterat. probates et non suspectse personss de vici- et poterant habere breve de Sordemanda. ** SORERA. Idem, ut videtur. Placit. nilate sen loco, cui de expensis providea- Vide Superdemanda. ann. 18. Edward. I. Nott. rot. 63. in Abtur arbitrio curias et labore : docet nam*. SORDICIES. [Sordes : Nitidus et brev. Placit. pag. 224 : Robert us Annesley que probata experientia quanta in dictis liber ab omnibus Sordiciebus. (B. N. querens... pro placea terrss continents 60. pedes in longum et 40. pedes in latus saisinis evenerii intolerabilis Sorcina ex- ms. lat. 10272, p. 37.)] pensarum. SORDIDARI, Infamari. Leges Henrici Jurati dicunt quod predictus Robertus 1 SORCIUM, Feretrum, ut videtur, in I. Regis Angl. cap. 57 : Si cum aliquo nunquam fuit in seisina de predicla Soquo mortui cadaver deponitur. Notitia inventum sit, unde culpatus sit, ibi necesse rera ut de libero tenemento suo. 1 SOREVARIUM, f. Hernia, ilium proex Chartul. S. Johannis Angeriac. pag. est causam tractari, et ibi purgetur, vel cidentia, Gall. Rupture. Mirac. B. Simo428 : Item quod Sorcia sive areas pa.ro- ibi Sordidetur. chianorum dictse villas qui apud ipsos * SORDIDUS, Infamis. Bulla J9an PP. nis Eremit. August, torn. 2. April, pag. elegerint sepulturam, quas cum corpori- XXII. in reg. Cam. Comput. Paris, sign. 828 : Ejus filius occasione unius Sorevarii bus non contigerit subterrari, infirmario Nosier fol. 287. v: Gaudet et exultat seu chazetinas crepavit,... et sic stetit credicti monasterii reddant. Nisi fortassis sancta mater Ecclesia et plebs cuncta patus et devastatus usque ad tempus morfidelium potest et debet et non indigne tis B. Simonis. [* Non puto; nam Sorevacontracte scriptum sit pro Sorcolia. Philippus rex Franco- rium causa hernias dicitur, adeoque non * SORCIRE vel SORTIRE, Exagitare, Isetari, quod succutere, Gall. Secouer, alias Sortisser. rum.... Terras Sanctss... quas per Sordidos est ipsa hernia.] * SOREX, [Mus. DIEP.] Lit. remiss, ann. 1457. in Reg. 187. Char- Sarracenos, Catholicas fidei inimicos, de* SORGES, Vox excitatoria, ab Italico top h. reg. ch. 834 : Dictus Johannes ar- honestatur, etc. Vide Sordidari. ripuit dictum Oddonem supplicant em ad ** SORDIDUS PULSUS, est qui celer ex Sorgere. Barel. serm. in Sab. 1. Quacabessum Sorciendo et trahendo eum acri- tardo, et ex tardo celer fuerit. Galen, lat. drag.: Occidentals similiter (non possunt ter et malitiose. Alise ann. 1453. in Reg. Compos. MSS. cap. 82. Idem cap. 14: nimis esse fortes) quia sunt frigidi, ut 182. cli. 63 : Le suppliant et ung autre.... Initio hujus febris pulsus et graviores et pote nimis longati a sole: imo pavidi, ouvrirent ledit hostel en crollant et Sor- Sordidi inveniuntur. Et mox : Hti pulsum quamvis clament : Sorges, Sorges. tissant la porte. Sorier vero, Nugari si- habent spissum, ingentem et sine inter1 SORGIE, Actio jaciendi anchoram ; gnificare videtur, in aliis ann. 1387. ex missione Sordidum. Denique cap. 59: Sorgire, anchoram jacere, Jetter I'ancre : Reg. 130. ch. 252 : Quant le suppliant fut Non tarn purus aut mundus aut sanus in forte a Gall. Surgir, navem ad portum ou dit hostel entre, jouant et Soriant, etc. his invenitur pulsus, sed Sordidus et appellere. Mirac. MSS. Urbani V. PP. SORCOTIUM, Vestis species, [Italis adhuc in se retinens febrium sordem. In ex Tabul. S. Victoris Massil.: Erat tanta Sorcolta,] Gall. Sarcot vel Surcot, ita alia Galeni yet. translat. MSS. quartana procella in tnari quod numquam fuerit dicta forte, quod Cotto superadderetur. non vera dicitur Sordida et difficilis ad similis, voluerunt projicere, nautas feceChristianus Episcopus Moguntin. in curandum. Hsec Maius in Glossar. novo. runt in mari quod Sorgie vulgariter apChronico Moguntino : Purpuram opti** SORDITAS, Sordes. Gregor. Magn. pellatur, et cum esset in quadam navicula mum de almaria tollens, sibi fecit vestes, in lobum apud Opusc. II. de Sp. S. pag. sive gondola ipsius barques, essent atnbo tunicam, Sorcotium, et mantellum, ut in 254 : Spiritus ad nos per Filium veniens ad Sorgiendum ferrum. Ibidem : Erat Imperatoris curia gloriosior appareret. Sprditatem nostrss insensibilitatis sump- tanta ira et procella maris per totam Knyghton. ann. 1296: Dederantque si- sit. Idem Maius. noctem laborantes, et cum uno solo ferro gnum inter se, ut sic suos mutuo cognosSORDITIES, Sordes. Gloss. Gr. Lat.: quod Sorgierant, etc. cerent in congressu cum Anglicis, ut 'PuTOxpta, Sordiditia (leg. sorditia ut in 1 SORIAMNAIRE. Bullar. Fontanell. Scotus diceret Anglice Tabart, alter res- MSS.) pedor, squalor. Utitur [** Fulgen- MS. fol. 39. v: Concedimus redditus aveponderet Surcole. [Concil. Trevir. ann. tius 2. Mythol. 16 : Sicut in ovo omnis narum, garbarum bladi, tortellarum, gal1310. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. Sordities, quas purgari potest in igne, linarum et ovorum quos et quas ratione 249: Item, praecipimus districte ne abba- continetur intrinsecus.] Petrus Cellensis misterii Soriamnaire in foresla Brotonne, tes vel monachi, abbatissae vel moniales, lib. 8. Epist. 7. et Charta Philippi Regis in parrochiis et in villis de Borneville sub poena excommunicalionis latae Sen- Franc, ann. 1310. pro libertatibus oppidi haoemus. tentiae, mantella seu Sorcocia aperta por- Bastidae in Petrocoriis, ex 47. Regesto 1 SORIGINA CAUDA , Medicis, Pulsus tent de cetera.] Vide Notas ad Joinvillam Tabularli Regii n. 38: Et quicunque ratio. Vide in Cauda 2. pag. 38. [et infra Surcotium.] Sordities, in carreriis ejecerint, a Bajulo SORILEGUS, Murilegus. Andreas mon. f SORDA. Reparationes factae in Se- et Conxulibus puniantur. lib. 2. Vitae S. Ottonis Episcopi Bamnescallia Carcassonae ann. 1435. ex ** SORDITIA. Galen. Comp. lat. MSS. bergens. cap. 40 : Non sorex, non SorileSchedis V. 01. Lancelot: Pro reparando cap. 2. apud Maium in Glossar. novo : gus admittitur. Vide Murilegus. omnes Sordas tegulorum a parte vouta- Fascis Sorditia ex sanguine et ex hepate Brusler les souris nostri dixerunt, rum, videlicet quia inter duas Sordas non venientis. pro Domum incendio conflagrare. Lit. remansit nisi una canalis tegulorum f SORDULENTUS, Sordidus, in Parae- remiss, ann. 1446. in Reg. 178. Chardumtaxat. nesi Paciani ad Poenit. inter Cone. toph. reg. ch. 149: Icellui Guillaume se -: Litura ex calce composita, Gall. En- Hisp. torn. 2. pag. 97 : Ecce aliquem vi- print a, dire qu'il brusleroit les Souriz des duit, ut videtur, in Charta ann. 1225. deo aliquando frugi, aliquando pauper- supplians, qui vault autant dire en lanex Bibl. reg. cot. 17 : Dono ad laboran- culum, aliquando vili tunica Sordulen- gaige du pays, qu'il brusleroit leurs maidum totam illam clausam, cum suo tum ; nunc bene cultus et locuples et de- sons, eulx et leurs mesnages. Eodem nosolo et planterio vineae et arborum, corns est. Occurrit praeterea apud Ter- mine appellatur Pars tibiae crassior, ita quod in hoc prsesenti anno claudatis tull. de Poanit. cap. 11. sura, Gall. Mollet, in aliis ann. 1382. ex totam ipsam clausam ad tapiam vel ad * Nostri, eodem sensu, Touille dixe- Reg. 121. ch. 227 : Le coup... chey d'avenmassom, cum bona Sorda desuper. runt. Touille de boe, in Lit. remiss, ann. ture sur la Souriz de la jambe dudit Re|SORDAREin ead. chart, ann. 1453: 1400. ex Reg. 155. Chartoph. reg. ch. gnault. In recoperiendo, in terrando, in Sor- 428: Touille de sang, in aliis ann. 1406. 1 SORISGULA. Vide Sirascula. dando totum hospitium. Rursum : In re- ex Reg. 161. ch. 68. SORITA, Proprie minutissimarum reparando, in terrando et in Sordando SORDUS, Retis yenatorii species. Vetus rum in unum collectio ; ponitur pro micoperturam dicti castri de fustibus, tegu- Inquesta pro Episcopo Vasionensi apud nutissimis quaestionibus. Glossar. vet. lis, mortei-io, etc. Denique : Jn terrando, Columbum pag. 388 : Capiebat de node ex Cod. reg. 7613. in Sordando, et recoperiendo bene et cum luminaribus, et cum filato, quod 1 SORIUS, Color equi. Vide Saurus. sufficienter de terra, fustibus, ferraturis, vocatur Sordus, in monle, in quo modo 1 SOROPHAGUS, Lapis dictus, eo quod egulis et morterio. est castrum Vasionis, perdices. corpora defunctorum condita in eo infra * SORDEMANDA, Vox forensis, cum 1 SORELLUS, Modulus agri, ut vide- quadraginta dies adsumantur. Gloss. dpminus feudi majorem censum, quam tur, diminut. a Sors, eadem notione. Sangerman. n. 501. Ubi leg. absumanei debetur, vel indebitum insolitumve Vide Sors 4. Regest. Olim ann. 1260. fol. tur. A Graeco aopb?, loculus, sepulcrum, servitium a vassallo exigit. Scacar. 109. v: Defuncto Roberto de sancto Claro et ^ayeiv, comedere. [** Sarcophagus, ex apud Cadomum ex Cod. reg. 4653. A: juniore tenebat de conquestu suo Sorellum Isidor. Origin, lib. 6. cap. 4. sect. 15.]

SOR
1 SOROR, Ejusdem dignitatis et institutipnis, par. Consuetud. Universit. Paris, per Robert. Goulet fol. 3. v: Hsec autem artium facultas per quatuor nationes distinguitur, quse sunt Sorores et sequales. Galli eadem notione Sceur usurpant. Vide Sorores, et Sororiare. * Seur, eodem intellectu, in Lit. remiss, ann. 1897. ex Reg. 152. Chartoph. reg. ch. 177: Icelle Amoureuse ainsi attainnee et esmeuepar ledit Picart, I'appella ribaut touchin; a quay respondi tantost ledit Picart moult arrogaument a ladite Amoureuse, de laquelle il estoit homme subgiet et justifable en partie, ces paroles, Vous estes ma Seur ; par lesquelles paroles il vouloit dire, selon le langaige et interpretation commune du pais, que ladit Amoureuse estoit aussi ribaude et touchine. SORORECLATUM, in Notis Tyronis pag. 159. inter pannorum species. [** Vide Forcell. in Sororiculatus.] SORORES, appellatae Presbyterorum, vel Episcoporum uxores, a quibus ii abstinebant, in Concilio Arvernensi cap. 19. et Matisconensi I. cap. 11. Turonensi II. cap. 12. etc. Quippe, ut est in Poenitentiali Halitgarii, si guts Clericus, i. cujus superior gradus est, qui uxorem habet, et post conversionem vel honorem iterum earn cognoverit, sciat se adulterium commisisse. Fortunatus lib.l.carm. 15. de Leontio Santonensi Episcopo, et Placidina uxore:
Quse tibi tune conjux, est raodo chara Soror.

SOR
aedibus, ne qua prava oriretur suspicio. Auctor Actorum Murensis Monasterii pag. 17 : Eo etiam tempore misit hue suos exteriores fratres cum Sororibus, de qua consuetudine etiam adhuc assunt. Et pag. 37. postquam egit de fratribus exlerioribus, seu la'icis : De consuetudine autem congregandi feminas, quse. hie jam multis annisviguit, nobis est exemplum vita sanctorum Patrum, quia et ipsi feminas congregaverunt ob amorem Dei, quarum mansio et vita ita debet esse separata a Monachis, ut nulla inter eas possit esse suspicio ; sed a solo Abbate et Prsepositis, qui eis prsslati fuerint, earum vita et religio ordinetur. Ejusmodi Sororum, quae et Feminse converses interdum dicuntur, meminit Chronicon Montis-Sereni ann. 1210. 1219. et pag. 158. Atque inde petenda Monasteriorum duplicum, de quibus supra egimus, origo. * Talis est mulier vidua, cujus Charta ann. 1112. extat in Chartul. Celsinian. ch. 685: Ego Dalmatia... a conjugali vinculo absoluta meseque potestati reddita, meipsam cum tola hsereditate ac possessione mea offero Deo et SS. Apostolis Petro et Paulo ad monasterium Celsiniacense, ad quern locum ab hac die me cum rebus meis, suscepto velo, hoc est, habitu sanctimoniie, et vivam et mortuam profiteer pertinere. * SORORES CA.NTANTES, Moniales choro addictae, vulgo Sosurs de chceur. Stat. Praemonst. MSS. dist. 4. cap. 11: ubi Sorores cantantes habentur, scamlaribus albis sine capuliis uti poterunt ; dum tamen non portentur disjuncta, et etiam non cantantes, si velint habere. SORORES GRISE.E, NIGR^:, in Obituario MS. Eccles. Morin. fol. 37. v: Et conventibus Sororum grisearum Ordinis S.Francisci, ac nigrarum Ordinis S. Dominici, cuilibet religioni et loco iv. sol. 1 SORORES DE SACGO. Vide Sacci. SORORES, quae vis Sanctimoniales. Fortunatus lib. 5. Poem. 1:

SOR

531

verunt etiam prxnominati Hugo et Guido, quod Nicolaus Sororgius suus aliam medietatem trium partium prsedictse decimse... invadiaverat,... assentiente nxore sua Emelina. Charta ann. 1336. apud Lobinell. torn. 5. Hist. Paris, pag. 654 : Et apres ce vint en jugement Jehan de Beau-lieu Ecuyer Sororge dudit vendeur. Le Roman de Vacce MS.:
Autressi s'entralient comme Serourge et gendre.

Vita S. Seven Episcopi Ravennatis n. 19 : Uxor quippe in Soror em versa est. Constantius Presbyter in Vita S. Germani Episcopi Autisiodorensis, de eodem Germane in Episcopum electo: Suscepit Sacerdotium invitus, coactus, addictus ; sed repente mutatur ex omnibus : deseritur mundi militia, cselestis assumitur : seculi pompa calcatur, humilitas conversations eligitur: uxor in Sororem mulatur ex conjuge, substantia dispensatur in pauperes, paupertas ambitur. Hugo Archiepisc. Rotomag. lib. 3. de Haeretic. cap. 5 : El tune, quas legitimas habetis uxores, thoro separata, manebunt vestrse sub castitatis honore Sorores. Vide S. Hieronymum Epist. 46. ad Rusticum, lib. 1. in Helvid. cap. 6.14. Paulinum Nolanum Episcopum Epist. 26. Sidonium lib. 5. Epist. 16. Amphilochium in Vita S. Basilii Caesar, cap. 8. Novellam 2. Isaaci Angeli in lib. 2. Juris Grsecorum pag. 175. et Rosweidum. in Onomastico ad Vitas Patrum. SORORES, Mulieres extranet, quas <7uvi(7axi:ou? vocant Graeci, quarum consortium vitare jubentur Clerici in Concilio Ancyrano can. 19. Nicaenp cap. 3. et aliis subsequentibus Conciliis. Lex 19. C. de Episc. (I, 3.): Eum, qui probabilem sxculo disciplinam agit, decolorari consortio Sororiss appellationis non decet. Appendix Codicis Theod. Const. 10 : Ne Clerici sacris ministeriis servientes feminis jungantur externis, quas decolorare consortio Sororise appellationis excusant Palladius in Vita Ghrysostomi pag;45 va >.6yov xa-ua TYJ; ejtntXdcffTov SsXTO 8'a).Yj6<; xata 1% aa^P100 etc. Vide, quse in hanc rem congesserunt Filesaccus lib. 1. Select cap. 10. et Gothofredus ad leg. 44. Cod Th. de Episcop. (16,2.) SORORES, a Monachis appellatae virgi nes ac mulieres, quas pietatis ac devo tionis intuitu, eorum disciplines ac re gulae sese addicebant, ita ut domicilia seclusaomnino haberent aMonachorum

Occurrit praeterea in vet. Chron. Flandr. c. 6. et 25. apud Froissart. vol. 1. cap. 6. 27.29.33. apud Monstrelet. lib. 1. cap. 47. et alibi. * Serorge, in Charta Math, ducis Lothar. ann. 1245. ex Tabul. S. Apri Tull. Hinc Serourge legendum, pro Ferourge, torn. 10. Collect. Histor. Franc, pag. 276. Serour, in Literis Theobaldi comit. Campan. ann. 1264. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 391. Unde Surescheur, Maritus, qui cum fratribus uxoris suae bona paterna partitur. Lit. remiss, ann. 1477. in Reg. 203. Chartoph. reg. ch. 2 : Jehan et Guillaume de Mazeirolle et autres Surescheurs, etc. Vide Fraternitas 6. 1 1. SORORIA, Soror. Litterae Edwardi III. Regis Angl. ann. 1351. apud Rymer. torn. 5. pag. 731: Cum nuper serenissima Margareta Romanorum Imperatrix, Sororia nostra carissima, etc. Alibi legitur, Soror. * 2. SORORIA, Uxoris vel mariti soror, aut fratris uxor. Charta ann. 1098. in Chartul. S. Viet. Massil.: Accepimus pro hoc tres solidos Otonencos, nepotes mei et Sororia unum modium de frumento. Alia ann. 1268. ex Chartul. episc. Paris, fol. 116 : De eodem feodo (Combisvillae) debet facere homagium A. Sororia sua. Alia ann. 1278. in Chartul. eccl. Lingon. fol. 224. r : Guillermus Proinge et Johannela ejus Sororia pro orto suo tres denarios. Acta MSS. Inquisit. Carcass, ann. 1308. fol. 3. r : Hoc idem audivit did a Blanca Sororia ipsius et Gaya sorore ipsius Ermengardis. Vide Sororgia Et crescente chore per carmina sancta Sororum et Sororina. Complaceant Domino, te duce mite, suo. 1 SORORIARE, Simul grandescere, asVide eumdem lib. 11. Poem. 1. et alibi. similari. Gerardus in Vita S. Adalhardi SORORES appellabant Monachi, mulie- cap. 50. ubi de utraque Corbeia : Erant res quasvis, quibus oratiqnum beneficia enim inter se communes, et quia junior concedebant. Tabul. Absiense fol. 105: sub eodem patre jam Sororiabat, dilectisEt pro matre sua, quam fratres Absise simss sorores. De mammis puellarum, acceperunt in Soror em. Vide Consoror, et cum primum tumescunt, Sororiare dixit Fraternitas 5. Plautus. Vide Festum. Sororum appellatione Regum seu Prin1 SORORISARE, Eodem intellectu, in cipum uxores donabantur, cum de iis Vita S. Augustini Cantuar. torn. 6. Maii verba faciebant Principes exteri, aut si pag. 378 : Uniones tantum Hesperia, Briad eas scriberent, quemadmodum earum tannia, et Eoa India Sororisant. Job. de conjuges fratres appellitabant. Vide Janua : Sororissare, vel Sororizare, imiEpist. 39. inter Francicas torn. 1. Hist. tari morem sororis : unde Gloss. Lat. Franc, [et Fraternitas 7.] Gall. Sangerman. : Sororizare, Ensuigre 1 SORORGIA, Uxoris soror, Gallice la suer. Vide Soror. Belle sceur. Charta ann. 1285. ex Tabu1 SORORICIDIUM, aSX<po*Tovc'a, in Gl. lar. Verzeliac.: De qua treillia et rocha Petrus Badea et Agatha Bardele Sororgia I'SORORIGER, Uxoris frater, Gall. sua reddebant unum sextarium fru- Beau-frere. Tabular. Aureliense in menti etunum Cenomanensem. Ejusdem Lemovic. fol. 5 : Audiente Bernardo originis Sororgius. Amalvi fratre suo, et Fulcherio clerico * Vel soror mariti. Charta ann. 1298. Sororigero suo, etc. Vide Sororgia, et in Chartul. Eccl. Lingon. fol. 158. v: Sororius. Dicta Griffaude et ejus Sororgia, etc. 1 SORORINA, Uxor fratris. Vita S. Ca| SORORGIUS, Sororis maritus , Gall.tharinse Senensis torn. 3. April, pag. 928: Beau frere, olim Sororge, Serourge. Vide Lysa uxor germani virginis sacrae, et per Sororinus. Charta ann. 1120. ex Tabul. consequens ejus Sororina vel congnata, Majpris Monast.: Dedit (Guerinus) jam etc. Vide mox Sororinus. dictis monachis, intercedente pro eis 1. SORORINUS, Sororis maritus. Vita Gaufredo de Doeto Sorgio suo, omnem Caroli IV. Imp. : Rex vero Francise inproprietatem eorum tarn in terris quam dignatus propter expulsionem sororis in vineis et pratis. Charta Ludovici VII. suae et Sororini, etc. Serourge, nostris. Reg. Franc, ann. 1169. apud Marten, Hist. Franc. MS. ex Bibl. Memmiana torn. 6. Ampl. Collect, col. 239: Cogno- fol. 269 : Le Roy d'Alemagne Serurge

532

SOR

SOR

SOR

dudit Jean d'Avesnes, etc. Jacobus Hemricurtius de Bellis Leodiensib. cap. 22 : Messire Bolir d'Az, qui estoit Soroge al Saingnor de Hermalle; car ilh et ly Sires de Hermalle avoient les dois sereurs de Saingnor de Haneffe. [Vide Sororgius.] 1 SORORINUS, Uxoris frater. Charta ann. 1237. ex Chartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 910 : De quibus prasdictus Johannes mihi novem denarios debebat et reddebat singulis annis ad medium Quadragesimse et Galterus clericus meus Sororinus alias novem. Vide Sororiger et Sororius. * 2. SORORINUS, Filiolus sororis, ut interpretantur docti Editores ad Mirac. S. Hyacinthi torn. 3. Aug. pag. 362. col. 2 : Honesta Agnes Walcova de Crupniki suburbana Cracoviensis deposuit, quod puer Sororinus novem annorum in fluvio villas dictss Wola est submersus, etc. T SORORISARE, ut Sororiare. Vide ibi. 1 SORORISSA, Monialis. Sebast. Perusinus i'n Vita B.Columbae Reatinae torn. 5. Maii pag. 335 * : Per falsos religiosos atque garrulas anus, et larvatas Sororissas, etc. Vide in Sorores. SORORITATIS beneftcium suscipere, in Sororum seu Sanctimonialium album admitti, conscribi. Thomas Walsinghamus pag. 490 : Ante recessum suum, ingressa Capitulum, suscepit beneftcium Sororitatis cum magna devotione. Vide Fraternitas 5. 11. SORORIUS, Sororis maritus. Sororius, Serourge, in Gloss. Lat. Gall. Sangerm. Charta ann. 1080. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 232 : Ex dono Hamonis filii W. Bevun unam mansuram in ponte Geroaldi, concedente sorore sua et Sororio suo JohannedeLangan. Charta ann. 1216. in Chartul. Domus Dei Pontisar.: Ad petitionem matris meie prgsdictse et preces fratrum meorum et Sororii mei praedictorum sigillo meo prsesentem cartarn consignavi. Epist. Philippi III. Reg. Franc, ann. 1270. apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 567 : Princeps egregius carissimus noster Sororius et amicus Theobaldus Rex Navarrae, etc. Occurrit praeterea in Chron. Trivetti apud eumdem torn. 8. Spicil. pag. 500. in Litteris Bonifacii VIII. PP. in Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 92. apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 133. Steyerer in Comment, ad Vitam Alberti II. Ducis Austrise col. 129. Ludewig. torn. 1. Reliq. MSS. pag. 204. et torn. 5. pag. 535. Vide Sororgius et Sororinus. 1 SORORIUS, Uxoris frater. Charta Edwardi I. Reg. Angl. ann. 1295. apud Rymer. torn. 2. pag. 687 : Rex egregio viro, domino Henrico illustris quondam Regis Castellas filio, Sororio suo karissimo, etc. Codex MS. D. de Chalvet Senescalli ToIqs. de Hseret. Albigens. : Quidam Sororius dicti infirmi, frater videlicet uxoris ejus, etc. Vide Sororiger. * 2. SORORIUS, Sororis filius, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 761S. 1 SORPRISIA, ut supra Seurprisia. Vide in hac voce. Transactio ann. 1255. inter Alanum Vicecom. de Rohan et ejus Senescallum in Tabular. Blein.: Item si de Sorprisiis senescalliss post decessum patris nostri inter nos et dictum Oliverium aliqua contentio de cetera oriatur, etc. Vide Superprisia. T SORRATORIUM. Vide supra Sorator. ] SORRENTTALIS, Carnifex. Romanus Vatic. Basilicas canonicus in Tract, de ead. Basilica cap. 42. apud Macros in Hierolex.: Sorrentialibus prsefecti, si sus-

pendunt aliquem, quinque solidi: quando ex Pithoeo post Canpnes veteres edit. decollant similiter, quando exeunt 12. de- Reg.] Qu33 quidem divinationis species narii pro unoquoque oculo. a Paganis fluxit, ut ex S. Augustino lib. 1 SORRUS, Fumo exsiccatus, Gall. 4. Confess, cap. 3. colligitur. Ejusmodi Sore. Charta ann. 1214. ex Tabul. S. sunt Virgilianse sortes, apud Spartianum. Vincentii Cenoman. fol. 38 : Concessi Idem Augustinus Epist. 109. ad Januaabbatias S. Vincentii.... unum milliarium rium c. 20 : Hi vero, quide paginis Evanhalecii Sorri. gelicis Sortes legunt, et si optandum est, * Nostris Sorir, pro Secher, Desic- ut hoc potius faciant, quam ut dssmonia care, arefacere. Lit. remiss, ann. 1400. consulenda concurrant: tamen etiam ista in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 454: mihi displicet consuetudo, ad negotia seTrots bates d'aulx pour iceulx Sorir et cularia, et ad vitas hujus vanilatem propsecher. ter aliam vitam loquentia oracula divina 1. SORS, Sortilegium. Sortem dare, in velle convertere. Concilium Veneticumc. Legibus Adelstani Regis c. 6. pro im- 16. et ex eo Hincmarus de Divortio Lomittere sortilegium in rem quampiam : tharii : Sunt et Sortilegi, qui sub nomine Decrevimus de sortilegis et liblacis, et fictas religionis, per quasdam, quas SancSortem duntibus, si hominem occiderint, torum Sortes vacant, divinationis scienet negure non possint, vitas suas culpu ju- tiam profitentur, aut quarumcunque scripdicentur. In Lege Salica, superjactare turarum inspectione futura promiltunt. maleficium. Similia habent Concil. Agathense can. * Matres familias apud Germanos 42. Aurel. I. c. 30. Autisiod. c.4. Cumeasortibuset vaticinationibus declarabant nus Abbas de mensura posnitentiarum utrum praelium committi ex usu esset, cap. 7. Pffinitentiale Rdmanum et Grenecne, ut nos docet Caesar de Bello Gall, gorii II. PP. c. 26. et Beda c. 11. et Allib. 1. cap. 40. cuinus lib. de Divin. Offic. Capitula CaMALA SORTE PRENDERE, quasi per roli M. de diversis reb. ann. 789. c. 4: De sortem, et maleficium aliquid invadere, codicibus vel tabulis requirendum, et ut Gall, de mauvuise sorte, prava aliqua nullus in Psalterio, vel in Evangelio, vel ratione. Pactum Childeberti et Chlota- in aliis rebus Sortiri prassumat, nee divirri | 6 : Si servus minus tremisso invo- nationes aliquas observare. Poenitentiale laverit, et mala Sorte priserit, dominus MS. T h u a n u m : Requisisti Sortes in codiservi 3. sol. solvat, etc. | 8 : Si litus, de cibus, vel in tabulis, ut plures solent, qui quo inculpatur, ad sortem ambulaverit, in Psalteriis et in Evangeliis, vel in aliis mala Sorte priserit, medietate ingenui hujusmodi rebus sorliri prassumunt, etc. legem componat. Decretio Chlotarii Re- Concilium ^Enhamense ann. 1009. c. 3 : Sagas, incantatores, artem sanctorum gis | 5. 6. 7 : Si quis cum furto capitur, antedictas subjaceat legi. Si de suspi- exercentes, meretrices egregias mortem cione inculpatur ad sortem venial. Si inducentes, etc. Ubi Codex editus artem mala Sorte priserit, latro est tamen, etc. scm praefert : sed legendum videtur sortem, aut sortes sanctorum. [Cone. Trevir. Hinc j SORS, Modus, ratio : unde vox Gal- ann. 1310. apud Marten, torn. 4. Anecd. 5 col. 257 : Nullus etiam super Sortes quas lica. Sorte, eadem notione. [ - Et Italica Sortu.] Charta Henrici V. Reg. Angl. Sanctorum, seu Apostolorum, vel Psalterii ann. 1418. apud Rymer. torn. 9. pag. vacant, aut cujuscumque scriptures ins542 : Sciatis quod assignavimus vos ad pectione divinationis scientiam proftteatot cimentarios et laboratores, quot ne- tur, aut futura promittat, aut qusslibet cessuriu fuerint pro factura septem mil- maleftcia in tabulis, vel codicibus, in asHum lapidum, pro gunnis de diversis tralabo (1. astroiabio) requirat.] Sortes Sortibus. Apostolorum vocat Petrus Blesensis libr. * Inventar. S. Capellae Paris, ad ann. de Praestigiis fortunae, seu Joannes Sa1303. ex Bibl. reg. : Cum casula seu in- risber. lib. 1. Policrat. c. 12. vel quod fula, dalmatica et tunica uc duabus capis Pauli Apostoli Epistolae, vel quod Evande eadem Sorte. Deux chapes d'une Sorte, gelii , ab Apostolis descripti, codices in altero Gall. ibid. Stat. pro arte parat. inspicerentur : vel denique quod ab pannor. Carcass, renovata ann. 1466. in Apostolis missas sortes constet. S. AuReg. 201. Chartoph. reg. ch. 121: Item et gustinus in Concione 2. Psalmi 30 : Sors quia in dicto burgo fiunt nonnulli panni, enim non aliquid mali est, in dubitatione nuncupati floreti, quia sunt seu esse de- humana divinam indicans voluntatem : bent meliores et pretiosiores aliis pannis nam et Sortes miserunt Apostoli. Petrus communibus Sortis dictiburgi,etc.Souage, vero Blesensis : Sortilegi sunt, qui sub idem forte sonat in Comput. Rob. de nomine fictas religionis superstitiosa quaSeris ann. 1332. ex Reg. 5. fol. 5. r : Les darn observatione rerum pollicentur evenbordeures et les auves (de la selle) d'une tus. Quod genus Sortes Apostolorum et Souage d'orfaverie feruee en Souage de Prophetarum, et Dividentium continet; croisetes dorees. Lit. remiss, ann. 1426. ex inspectio tabellse, quas Pythagorica appelReg. 173. ch. 461 : Ung hanap a pie, tout latur : observatio quoque cujusque casus, d'argent Souaige goderonne. id est, rei, de qua quasritur signiftcatione, 2. SORS, Judicium Dei, purgatio vul- sub eo continetur. Priqrem sententiam garis. Pactum Childeberti et Chlotarii : videtur firmare Gregorius Turon. lib. 4. Si servus in furto fuerit inculpatus, requi- Histor. cap. 16 : Positis Clerici tribus liratur a domino, ut ad 20. nodes ipsurn in bris super altarium, id est Prophetise, mallum praesentet, et, si dubietas est, ad Apostoli, atque Evangeliorum, oraverunt Sortem ponatur. Ad sortem ambulare, | 8.ad Dominum, ut Chramno, quid eveniret, Ad sortem venire, in Decretione Childe- ostenderet; aut si ei felicitas succederet, berti Regis | 6. 8. Ad ignem seu Sortem certe, si regnare posset, divina potenaut se excusare, in Lege Ripuar. tit. 31. 5. tia declararet : simulque unam habentes Sortes super altare Dei mittere, etc. in convenientiam, ut unusquisque in libro, Lege Frision. tit. 14. 1. 2. quod primum aperiebat, hoc ad Missas SORTES SANCTORUM. Sic appellatur etiam legeret. Aperto ergo primum omEvangelii aut cujuslibet libri sacri ins- nium Prophetarum libro, reperiunt, etc. pectio, pa^wSosxavTetac species : cum sci- Alia istius divinationis exempla idem licet apertb libro quicquid oculis se Scriptqr suggerit lib. 5. c. 14. 49. lib. 8. subjiciebat, pro sorte, id est, oraculi c. 4. Vita S. Consortiae Virginis c. 9 : Si loco, habebatur: [cujusmodi editae sunt vultis, pergamus ad Ecclesiam, agatur

SOR
Missa, ponatur Evangelium super altare, et communi oratione prsemissa, codice patefacto, inspiciamus Domini voluntatem ex illo Capitulo, quod primum occurrerit. Alia istiusmodi exempla divinationis proferunt Jonas in Vita S. Huberti cap. 15. Historia Conversionis S. Eucherii edita a Petro Chiffletio in Paulino illustrate, Theophanes ann. 13. Heraclii, [Vita S. Marthae matris S. Symeonis Jun. Styl. n. 58. Gregoras lib. 8. c. 26.] et Cinnamus lib. 5. c. 7. Ad hanc etiam referendum videtur, quod scribit Severus Sulpitius lib. l.de Electione S. Martini in Episcopum Turon. : Inter Episcopos tarnen qui affuerant, prascipue Defensor quidam nomine, dicitur restitisse : unde animadversum est, graviter ilium lectione prophetica tune notatum. Nam cum fortuitu Lector, cut legendi eo die officium erat, interclusus a populo defuisset, turbatis ministris, dum expectatur, qui non aderat, unus e circunstantibus assumpto psalterio, quern primum yersum invenit,arripuit. Psalmus autem hie erat: Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut destruas inimicos et defensorem. Quo lecto, clamor populi tollitur, pars adversa confunditur, etc. Eadem habet Fortunatus lib. 1. de Vita S. Martini. Vide Cantipratanum lib. 1. cap. 9. num. 4. Atque inde forte fluit mos ille, qui diu servatus est in Ecclesia, ut dum eligerentur Episcopi, per inspectionem Evangelii, quid de ejus moribus, vel conversatione in administratione, futurum esset, inquireretur. Quod scilicet hac ratione primitus in electionibus Episcoporum Dei judicium exquireretur, et an has probaret; quod fortasse videtur velle Rainerus c.5. de Valdensibus, dum ait, hosce haeret'cos, Lai'cos, qui sorte sanctos eltgunt, in altari deridere. Nam a La'icis perinde ac Clericis Episcopqs electps constat. Morem istum adstruit omnino Vita S. Aniani Episcopi Aurelianensis : Cumque varia electio populi fieret, ille eos paterno affectu castigans, eisdem dixit : Si vero pastorem vultis, electum a Domino, fratrem et compresbyterum meum Anianum noveritis in meo constitui loco. Atque ut idipsum divings electionis claresceret, cum triduanum jejunium more Ecclesiastico inditfisset, brevibus et libris super altare positis, necdum loquentem parvulum afferri praecepit, ut ipse brevia ab altari sublevaret. Tune vero Chrisli operante virtute, cum puer manum injecisset altari, max ut breve tetigit, vox inconsueta novella verba prodidit, testeque populo proclarnavit : Anianus, Anianus, Anianus istius civitatis a Deo Pontifex est institutus. Mox ut verba complevit, setatis tempora lingua recognovit. Sed ut votis omnium fieret satisfactum, aperto psalterio, versum, quern primum invenerunt, legentes , dixerunt : Beatus quem elegisti, etc. Prolato quoque Apostolico codice, in primo repererunt sermone : Fundamentum aliud nemo potest ponere, etc. Sed et in Evangelii pagina hanc primam repererunt sententiam: Super hanc petram pedificabo Ecclesiam meam, etc. His ergo virtutum insignibus in Cathedra Aurelianensis Ecclesiss sanctus institutus est Anianus. Ubi binas observare est divinationes, primam per brevia, de qua mox : alteram per inspectionem sacrorum librorum, JPsalterii scilicet, Apostoli, et Evangelii. Sed postmodum sola Evangelii inspectio obtinuit, non quidem ad explorandum Dei judicium, an quis eligendus esset ad Episcopatum, sed quid de eo

SOR
futurum esset in Episcopatus administratione, quique ejus mores, quae conversatio, qualisque illius finis ac mors. Quam quidem divinationem Prognosticon fere semper appellant Scriptores, ex quibus ad hunc firmandum morem sequentia excerpsimus. Libellus supplex Capituli Aurelian. ad Alexandrum PP. Ill : Apertae sunt cataractse casli, ut credimus, et de caelestibus stillat indignatio; et Apostolicae manus fortitudinem induantur, -ut denudetur iniquitatis fundamentum usque ad collum, et finem iniquitatis sortiatur, quem in die suse promotionis sermo divinus eiprognostica significatione proposuit : aperto enim, sicut moris est, Evangeliorum libra, sermo, qui primus occurrit, sic erat: Adolescens autem relicta syndone nudus profugit abeis. Guillelmus Malmesbur. lib. 1. de Pontif. Anglic, pag. 214. de Lanfranco : Aiunt ejus prognosticon : Date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt vobis. Quod ille ab acclamantibus hilari vultu ad Dotninum direxit: Certemus ergo mutua vicissitudine, tu dando, ego dispertiendo, etc. Eadem habent Robertus de Monte ann. 1089. et Anonymus in Vita ejusdem Lanfranci c. 15. Idem Malmesburiensis pag. 219. et Matth. Paris ann. 1093. de Anselmo : Inter sacrandum pro ritu Ecclesiss, codex Evangelii ab Episcopis super eum apertus tenebatur. Consecratione autem peracta, cum codex inspiceretur, in paginas summitate hsec sententia est reperta : Vocavit multos, et misit servum suum, et coeperunt omnes se excusare. Adde eumdem Malmesburiensem pag. 220. Historia Episcoporum Autisiod. c. 54. de Hugqne Episcopo : Cujus quoddam prsesagium fuit prognosticum ei divinitus destinatum, quod tale fuit, Ave Maria gratia plena. Guibertus lib. 2. de Vita sua c. 3. de se in Abbatem Novigenti electo : Cum obviam mihi procedere pararent, textum Evangelii ex inditstria super altare hac intentione aperuit, ut, quod Capitulum oculis primum occurreret, pro mei auspicio haberet Mox : Aperuit ergo librum, cui juxta morem extrinsecus labra depresseram, etc. Et lib. 3. c. 14. de Electione Episcopi Laudunensis : Quoad consecrationem exhibito cum prognosticum ejus aucuparentur, vacuam repererunt paginam. De alio Episcopo, mox : Cui tamen in prognostico suo Evangelicum Capitulum dure sonuit, Tuam scilicet ipsius animam pertransibit gladius. JEtgidius Mon. Aurese vallis cap. 64. de Alberto Episcopo Leod.: Cum autem a duobus Episcopis ante Evangelium Missse, sicut sancti Patres sanxerunt, ordinandus in Episeopum Archiepiscopo pr'aesentaretur, Archiepiscopus librum, qui erat ei oblatus, aperiens, in prima parte libn legit: Misit Herodes Rex, et tenuit Joannem, et vinxit eum in carcerem. Et postea sequitur: Et decollavit eum in car' cere. Statim Archiepiscopus fremens in semetipso spiritu contrito, quasi lacrymando intuens in eum dixit: Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in justitia et timore, et prsepara animam tuam ad tentationem, tu enim Martyr es futurus. Similia habentur in Vita S. Heriberti Archiepiscopi Coloniensis n. 9. apud Rupertum Abbatem in ejusdem Heriberti Vita n. 9. in Vita Lietberti Episcopi Oameracensis cap. 18. etc. Id genus Episcopalis prognostic! obtinuisse etiam apud Gracos testatur Pachymeres lib. 8. c. 15. 52 : "O? Se^o KapaxaXo; Nixo[AY)Setai; TOV ^yybv -uoO eO Tt0et, Y.X\ Y^SY) TOV OeTov

SOR

533

v, (ppou(7t yap 11 xav TOUTWV eTtt Tot?

.vot? ot uoXXo\ 7i!dTii;' xav oyx avayxata Y) 7U<T^(Aav(7tc;) TO el; xoXaeitv aTco^Yjtxov
Iv TW tpa> eOayyEXiw V<pavi?To. To vjv,

Tw Sta66Xw xai ayylXot? auToO. Paulo supra (TY{[AIOV (7\5vr)9? vocat, quod Latini Prognosticum. Istius meminit Sguropulus
in Histor. Concilii Florent. sect. 12. cap.

4. qui perinde ac Pachymeres nude uybv vocat. Vide Glossar. med. Grsecit. VOC6 PtxToXoyiov col. 1299.

Neque in Episcoporum electionibus id dumtaxat observatum; sed etiam in Canonicorum installationibus. Exstat quippe forma recipiendi Canqnicum in Ecclesia Bononiensi in Morinis, apud Jac. Petitum post Poenitentiale Theodori pag. 492. in qua hsec habentur : Decanus, vel eo absente Prsssidens, promissa legens , indutus stola, aspergit aquam benedictam super Canonicum receptum, et a singulis secundum ordinem admittitur ad pads osculum: deinde aperto codice Evangelico capite primi folii, quse scripta reperit, et verba adnotantur ad memoriam suss receptionis, etc. Preeallatis addendum videtur Brunqnis Signiensis Episcopi lib. de Vestimentis Episcopor. judicium de hisce Sanctorum sortibus, in Cap. Cur fiant praenostica in consecratione Episcopi : Non ad Sortes inquirendas, ut stulti opinantur, Evangeliorum liber ejus, qui consecratur, humeris imponitur; sed ut per hoc intelligat, cui labori et oneri subjiciatur, et pondus Evangelicse prxdicationis eum circumquaqueferrenonpigeat. Erat et alia istiusmodi divinationis species, quae fiebat per duas pluresve epistolas, seu schedulas sub altaris palla confuse positas, quarum una negationem, altera affirmationem rei, de qua dubitabatur, contineret: quaeque post solemnes preces ac jejunia indicta capienti occurreret, ea pro judicio divino habebatur. Gregorius Turon. de Vitis Patrum cap. 9 : Tune pro hospitio quoddam brevibus conscriptis posuit super altare, vigilans et orans tribus noctibus, ut quid ei Dominusjuberet dignaretur manifestissime declarare. Sed pietatis divinse inclyta miseratio, quae eum prassciens eremitam esse decreverat, brevem ilium accipere jubet, ut eremum properaret. Baldricus lib. 1. Ghronici Cameracensis cap. 1. ubi de contentiqne pro corpore 5. Leodegarii, quod sibi vindicabant Episcopi Pictavensis, Augustodunensis, et Atrebatensis : Donee ex sententia cse.terorum Pontificum, tribus Epistolis, horum trium nominibus subscriptis, et confuse sub palla altaris obtectis, factaque in commune oratione, Pictavensi Episcopo ex indiciis sanctum corpus deberi declaratum est. Istius (mnxe'otAavTEc'a? exempla alia proferunt Theophanes et Gedrenus ann. 13. Heraclii, Anonymus in Festum restitut, imagin. pag. 785. et ex eo forte Synaxarium in Dominica TTJC op6oooai; in Triodio, Sguropulus in Histor. Concilii Florent. sect. 12. c. 3. extr. Anna Comnena lib. 10. et 15. pag. 273. et 471. Pachymeres lib. 7. cap. 13. et Vita S. Aniani Episcopi Aurelian. supra laudata : cui similis est ea, de qua agit Lex Frisionum tit. 14. 1. praeterea Durandus lib. 5. Ration, cap. 2. n. 5. [Vide Casaubonum ad Spartianum in Hadriano pag. 5. 2. edit. Exstitit denique alia divinationis per Psalmos species, quam Ensalmo, seu Inpsalmum vocant Hispani, quae Sebastiano de Cobarruyias dicitur cierto rnodo de curar con oraciones, unas vezes solas, otras aplicando juntamente algunos reme-

534

SOR

SOR

SOR
orientalis conventum populi Sortis suss apud Wangionem habuit.] SSS" Ejusdem originis est nomenclatura, qua Clerus Sors Dei passim appellatur a Scriptoribus Ecclesiasticis. De laudibus Berengarii Augusti apud Murator. torn. 2. pag. 399 :
Interea Sors lecta Dei circumdata saccis, Vota facit, etc.

dios. Ut: Ensalmadores, los que curan sortis jure possidere, ibid. tit. 14. 5.] con Ensalmos. Mox subdit: Dixeronse Eadem Lex tit. 84. 1 : Ut nulli venders Ensalmos, porque de ordinario usan de terratn suam liceat, nisi illi, qui alia loco versos de psalterio, y dellos con las letras Sortem aut possessionem habet. In sortem iniciativas de letra par verso, o per parte, alterius ingredi, in Lege Ripuar. tit. 60. hazen unas sortijas para diversas enfer- 5. Senator, lib. 8. Epist. 26: Nam quae medades. necessitas ad injusta compellat, cum vos % [Quaedam carta de sortibus aposto- et sortes alant proprias, et munera nostra, Domino adjuvante, ditificent. Gregorius lorum lingua Provincialium scripta et muro abdita urbis Cordes, prope Albi, Turon. lib. 4. Histor. cap. 44: Nisi me reperta fuit a domino Rocquain qui de permiseris per tuam sortem hunc fluvium sortibus clario.s et doctius tractavit transire, cum omni exercitu meo super te apud Bibl. Sch. Cart. 1880. p. 457. et pergam. Charta Chrodogangi Episcopi Metensis ann. 763. apud Meurissium seqq.] pag. 167: Similiter donamus in pago SORS DE PANE. Vide Corsned. Magnise, in villa Pomaria, Sortes cum SORS DE LIGNO. Vide Tenus. vinitore, vel illam vineam quam ipse vini3. SORS, Pittacium vel Schedula, in tor facit. Infra : Similiter donamus... serqua, quod quis sortiri debeat, inscribi- vos duos cum Sortibus eorum, qui ipsorum tur. Hinc inscribi in sortem praedia di- verres custodiant. Alia Angilranni Episc. cuntur, quae sorte dividenda sunt: et pag. sortes toilers ii, qui sortiuntur, apud Hy- Metensis ann. 770. apud eumdem villa, 175: Seu et Sortem illam in ipsa genum de Limitib. Constit. Oapitolinus quam Vibollagus per beneficium sancti in Albino : Cum ille Sortem de suo fato Stephani vel nostrum tenere videtur. tolleret, i. de suo fato sciscitaretur. Inde Charta Brunonis Abb. Dervensis in Tapostmodum Sors 4. bul. ejusdem Monasterii: Scilicet duo * Item Ravennates debent rumpere scri- mansa cum terris adjacentibus, quas nos ptum salts seu Sortem sails, et perpetuo Sortes vocamus. Charta ann. 1007. apud tempore a duobus annis post festum S. Ughellum torn. 1. pag. 339: Imprimis Michaelis proxime venturi in anno, et sunt de ipsis casis et Sortis septem, una, numquam amplius Sortem seu scriptum quss modo recta est per Petrus, etc. Alibi: facere, in Charta ann. 1200. apud Mura- Et' sunt in locas et fundas quatuor ex tor. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. ipsis casis et Sorlis et rebus illis massari374. Alia ann. 1208. apud eumd. torn. 2. tiis. Occurrit ibi pluries. Tom. 3. pag. col. 873: Item ut non vendant, nee dent 65 : Seu casis, curtis, capellis, Sortis, donnobis salem cum Sorte nee ejus simili, etc. nicatis, silvis, etc. Pag. 66 : Cum Sortibus 4. SORS, pro Modulo agri, apud vete- et donnicatis ibidem pertinentibus. Pag. rem Agrimensorem pag. 337. in leg. ult. 88: Sortes et donnicata, quae ego habere Cod. Th. de Loca fund. jur. emphyt. et tenere visus sum. Pag. 90 : Praedictae (10,3.) in leg. 15. de Annona et tribut. Sortes cum omnibus aediftciis suis super (11,1.) eodem Cod. K>.^po? yrj?, apud Julia- se. Pag. 300: In Melito Sortem imam, quam num in Mysopog. Sortes enim proprie detinet Corbolus. Adde pag. 291. et torn. appellabant Romani agros, quos in pro- 8. pag. 36. [** Vide Grimm. Antiq. Jur. vinciis a se devictis occuparant, sorte German, pag. 534.] ** SORTIGILLA, Charta Vendit. ann. Militibus divisos, ac assignatos. Scribit Procopius lib. 1. de Bello Vandalico cap. 750. apud Brunett. in Cod. Dipl. Tusc. 5. Gizericum post captain Romam, in torn. 1. pag. 535 : Sorticilla mea de casa, Africa muris urbes exuisse, agris Afros seo et urto, seo et curtem de casa et vinea spoliasse, plurimos ac optimos Vandalis in casale Agelli ad orcia, qui ipsa sorte divisisse, qui sua aetate Vandalorum meam quam vobis vindedi.... quanta mihi xXripo?, seu sortes vocabantur. Sed prae- inter germano meos cuntiti sortis, etc. sertim sortis nomenclatura donata agro- Proprie pars quae in bonorum divisione rum pars apud Gothos et Burgundiqnes, alicui evenit, possessiuncula. Vide Sorquse in debellatis Provinciis turn victo- tio et Sorticellus. T SORTES, inter terras incultas recenribus, turn antiquis possessoribus sortito evenerat: ii quippe tertia fundorum sentur in Statutis Vercell. lib. 5. fol. parte devictis Romanis relicta, residuas 128: Item quaslibet persona civitatis et sibi usurpavere. Sorte autem divisos districtus Vercellarum possit.... ad cultum ejusmodi agros negat Dominicus de reducere... possessiones quae appellantur... Prserogativa alodiorum cap. 5. 11. id- Sortes, molte, vel glaree pertinentes ad que elicit praesertim ex eo, quod portiq ispsum jure dominii directi vel quasi. Romani Sors etiam appelletur : quasi SORTES STARE dicuntur, quaa suis tervero totum agrum yictores cum antiquis minis ac limitibus semel finitae ac cirpossessoribus sortiri, et singulorum cum scriptse, deinceps ratse permanent. portiones sortis vocabulp donari non Lex Longob. lib. 2. tit. 29. 3. [* Liutpr. potuerint. Vide Tertia. [**. Gesta vendit. 73. (6,20.)]: Res ipsas dividant, sic tamen, confecta sub Justinian. Imperat. apud ut omni tempore Sortes stare debeant, et Marin. in Diplom. Papyr. num. 115: adsequatio percurrat. Tit. 35. 7. Liberas autem inlibalas portiones duorum [** Liutpr.69. (6,16.)] : Alise vero res, quae fundorum ab omni nexu fisci, deviti po- divisae fuerint inter fratres seu nepotes, puli privative et ab here alieno, litibus, vel ubi mensura tracta est, Sortes stantes causis controversihisque omnibus, nee non adsequantur. Vide Sortissare in Sortiri. Ab his fundis ducta metaphora, ipsa a Sorte barbarica (vel barbarici) et a ratione tutelaria et curse, etc. Vide Savinii etiam regna, quee victoribus cesserant, Histor. Jur. Roman, med. temp. torn. 2. sortis nomen adepta sunt, ut Gothica cap. 5. | 103. et 106. Adde Trans!at. S. sors, apud Sidonium lib. 7. Epist. 6. Alexandr. cap. 1. Apud Pertz. Script, Sortes Vandalorum. apud Victorem Vitorn. 2. pag. 675. Dudon. de Gest. Nor- tensem lib. 2. et 3. pag. 19. 35. Idem Siman, lib. 3. pag. 91.J Lex Wisigoth. lib. dqnius lib. 9. Epist. 5 : Non tamen medii 8. tit. 8. 5: Sortem suam claudere. Lib. itineris objectis quantum ad solvendum 10. tit. 1. | 7 : Si vineam in aliena terra spectat offtcium, nostra sedulitas impediquis plantaverit, inquaSorlem nonhabet. retur: nisi quod per regna divisi a comIn textu, in quo (territorio) ipse consors mercio frequentioris sermonis, diversarum non est. Terra sortis tilulo adquisita, in Sortium jure, revocamur. [** Annal. Lege Burgund. tit. 1. 1. [** Terram Xantenses ad ann. 858: Ludevicus rex

INSORTIS, vel INSORTUS, in sortem non datus, vel possessus. Charta Ottonis Imperat. ann. 996. apud Ughellum torn. 5. pag. 668 : Quamque in planiciebus, divisis et indivisis, sortis et Insortis, cultis et incultis, etc. Vide Sortitus. f 5. SORS, Idem videtur quod Usagium, Jus utendi foresta. Chartul. S. Andreas Vienn.: Tribuo Sortem in sylva quae vocatur Eruxia, ut habitatores Jalzinii et habitatores S. Genesii fruantur silva, seu bestise. eorum , quemadmodum necesse fuerit. * SORTE, vox Italica, Fortuna. Consuet. Neapol. MSS : Si domus locata necessaria refectione indigeat, et requisitus locator ab inquilino intra xv. dies post requisitionem detractavit sive distulerit reparationem, et ipse inquilinus suis Sorticibus illud reparari fecerit post ipsos dies xv. potest quod impendent pro rata inpensione debitam imputare. Ubi pro impensis adhibetur. SORTELIA, SORTILIA, Annul us, Hispanis, Sortijuela. Charta Alfonsi Regis Portugal!, seraa 1260. apud Brandaon. lib. 13. Monarch. Lusitan. cap. 24 : Et pro multo servitio, quod nobis fecistis in pacto, quod habuimus cum Dom. Stephana Braccarensi Archiepiscopo, et in mullis aliis locis, ubi vobis fuit necessarium, et pro una Sortelia, quam nobis dedistis pro robora. Quse sic vertit idem Brandaon : Et por hum Annel que no destes pera mayor firmeza. Testam. Sancii I. Reg. Portugall. apud eumd. torn. 4. pag. 260: Et post mortem meam habeat.... meos annulos et Sortilias, exceptis duobus annulis, quos mando dari filio meo. * Acad. Hispan. in Diction. Sortija, Annulus digitalis. Testam. Masaldae reg. ann. 1256. torn. 1. Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, pag. 31: Item mando ibi duas Sortellias et tres lapides saphiros. Ibid. pag. 32: Item infanti domino Petro fratri meo.... aliam Sortellam magnam, etc. 1 SORTELLUM, Plantae vel corticis species, quse tinctoribus prohibetur, in Stat. pro arte parat. pann. Carcass, renovatis ann. 1466. ex Reg. 201. Chartoph. reg. ch. 121 : Item quod nullus possit tingere seu tingi facere aliquos pannos, caput seu signum cotonis habentes, cum... Sortello, qui sunt tinctus pravi. * SORTIARE, Sortiri, per sortes rei eventum experiri. Gall. Tirer au sort. Lit. remiss, ann. 1350. in Reg. 80. Chartoph. reg. ch. 501: Biberunt usque ad valorem, viginti denariorum, pro quibus denariis ipsi Sortiaverunt cum talis quis eorum solveret. Sortir, pro Experiri, in Lit. ann. 1378. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 337. art. 7: Us voulsissent Sortir autre juridiction que la nostre. Vide Ressortire. * SORTIARIA, Sortilegium, maleficium. Ordinat. MS. S. Petri Aureseval.: Finita prsefatione (in benedictione fontium) capellanus altaris habeat dicere in publicum, ne aliquis vel aliqua ausu temerario faciant aliquas Sortiarias vel maleficia ex aqua fontium. SORTIARI^E, Veneflcae, Sorcieres. Capitula Caroli C. tit. 39. 7: Malefici homi-

SOR
nes et Sortiarias. Hincraarus de Divprtio Lotharii: Alii autem cibo a Sortiariis dementati, etc. Rigordus ann. 1194: Ipse Rex, ut dicitur, maleficiis per Sortiarias impeditus, uxorem tarn longo tempore cupitam, exosam habere cospit. Concil Valentin, ann. 1248. cap. 12 : De sortilegis et Sortiariis, quocumque nomine, censeantur, etc. * SORTIARIUM, ut Sortiaria, apud Petr. Subesti de Cultu vineae Dpm. part. 3. cap. 4 : Fiunt multae invocationes magicsB et Sortiaria. f SORTIARIUS, Magus, sortilegus, Sorcier. Statuta Eccl. Nannet. apud Marten. torn. 4. Anecdot. col. 961: Item, singulis diebus Dominicis et festivis Sortiarios et Sortiarias, et ad eos vel eas ob hanc causam concurrentes,... excommunicatos prsecipimus nunciari. Hue spectat Bulla Bonifacii VIII. PP. ann. 1303. apud Rymer. torn. 2. pag. 932. ubi memorantur aniles fabulae quas de sortilegis garriunt mulierculae: Dudum ad audientiam nostram.... pervenit, quod venerabilis frater nosier W. Conventrensis et Lichefeldensis episcopus erat in regno Anglise et alibi publice defamalus, quod diabolo homagium fecerat, et eum fuerat osculatus in tergo , eique locutus multoliens. Vide Diana et Scobaces. * Alias Sors, nisi tamen sit pro Carnifex,Gall.Bourreau. Vide Sorrenlialis. Lit. remiss, ann. 1373. in Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 373 : Lesquelx suppliants relevant icellui signe de justice, seurvint illecque un homme,... lequel dist et cria a haulte voix:.... Or vois-je Men que vous qui faites ce gibet, estes tous Sors et bourreaux. * Cum Sortiarii morbos diversis sortilegiis inferre olim putabantur, aegros ex iis convalescere etiam autumabant, si ipsi malefici egregie vapularent aut ter negarent se sortilegium aliquod fecisse. Lit. remiss, ann. 1407. in Reg. 162. ch. 157 : Aucunes personnes d'icelle ville de Mante dirent au suppliant que la femme de Lannoy avoit ensorcele une sienne niepce,.... et lui donnerent a entendre que s'elle le renyoit par trois /bis, ycelle niepce par la maniere du dire seroit garie. Alias ann. 1455. in Reg. 187. ch. 150 : Pour ce que en la parroisse de Torzie ou pais de Rouannois estoit fame publique, passe a quarente ans, que Huguenin de la Men et Jehanne sa femme, gens de labour, et aussi le feu pere audit Huguenin esloient souspeconnez d'eslre sorciers et d'avoir fait morir et demourer malades plusieurs personnes et besles, et a ceste cause avoient este souventeffois menaciez et batuz par plusieurs, et tellement que par le moyen desdites bateures, icelles personnes et besles venoient a convalescence et garison, ledit Andre suppliant fut meu d'avoir semblablement souspecon sur lesdiz Huguenin de la Meu et Jehanne sa femme d'avoir fait mourir son bestail. Laquelle chose venue a la notice de la femme dudit Huguenin, elle dist a la femme dudit Andre suppliant, appellee Alayre , telles ou semblables parolles : Vostre mary a dit que j'ai fait malades ses besles, il a mal dit, et avant qu'il soit peu de temps II s'en appercevra Men. Et tantost apres icelles parolles dittes, icellui jour mesme ladite Alayre soudainement fut surprinse de certaine grant maladie, telement que la nuit ensuivant elle cuida morir. Par quay ledit Andre suppliant le lendemain ala devers ladile Jehanne femme dudit Huguenin et la menassa de battre, en lui disant qu'elle estoit cause de la maladie de ladite Alayre sa femme, et lui dist que se elle ne la faisoit inconti-

SOR

SOS

535

nent guerir, qu'il la batroit tant qu'elle tes adaequentur. Vide supra Sortes stare ne seroit jamaiz Men. Et lors icelle in Sors 4. Jehanne doubtant ladite bateure respondi SORTICULARIUS, Divinator, veneflcus, audit suppliant qu'il la laissast et qu'elle Sorcier. Concilium Narbon. ann. 589. seroit tantost guerie ; et le lendemain en- cap. 14 : Divinatores, quos dicunt esse suivant icelle Alayre fut guerie de sadite caragios atque Sorticularios. maladie. INSORTIARE. Decretum Tassilonis Du* SORTICELLUS, Modulus agri. Charta cis Bajwar. de Popularib. Legib. 5 : Landberti imper. ann. 898. apud Mura- De pugna duorum, quod Wehadinc vocator. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. tur, ut prius Insortiantur, quam parati 281 : Curtem unam in loco Caclia.no vel sunt, ne forte carminibus, vel machinis ejus vocabulis cum Sorticellis triginta,... diabolicis, vel mag ids artibus insidian~ cum omnibus adjacenliis vel pertinentiis tur. Ubi insortiare non videtur esse fascinare, sortibus diabolicis innectere, suis. Vide Sors 4. 1 SORTICULARIUS. Vide in Sortiri. Gall. Ensorceller : sed adversus sortes * 1. SORTILEGIUM, Sortitio, divisio munire. INSORTIGARE, In sortem mittere, Enquaeductis sortibus fit. Charta ann. 1260. apud Haltaus. in Glossar. German, sorceller. Leges Henrici I. Regis Angliae voce Los, col. 1270: Si bona nostra Sorti- cap. 71 : Si autem Insorticatus non fuerit mortuus, etc. legio dividere non contingit. ft* 2. SORTILEGIUM, Divinatio. JohanSORTIVIDUS, Qui videt per sortes, in nes de Janua : Sortilegus, qui futura Gloss. Isid. [Id est, Graavio, qui judicat legit et colligit per sortes, unde hoc Sorti- de rebus futuris ex oraculi sententia, legium, talis divinatio. Occurrit passim. qui consulit oraculum.] * SORTILEGUS. [Sorcier: Fuit de* Sortisser, pro Divinare, praesagire, nuntiatus Petrus Montellionis dictus apud Froissart. vol. 2. cap. 37 : Lequel Quoquatus, quod est ipse Sortilegus, in- subtil homme Sortissoit Men tout ce qui cantator, divinator, de nocte vadit quo- leur en advint. |SORTITOR,Qui rem aliquam sortitur. cumque , intrat per cameras clausas, latrocinia revelat... loquitur cum mor- Ccnventus ann. 1038. inter Cone. Hisp. tuis, futura prenunciat. (Chevalier, torn. 3. pag. 203 : Alioquin hujus instituVisit. Episc. Gratianop. p. 41.)] tionis servatorem coelestis patriss optaveT SORTILIA, ut Sortelia. Vide in hac runt fieri Sortitorem ; contra quippe rebellem in ignibus perpetuis stabilem. voce. SORTITUS, In sortem datus, posses** SORTILOGI, pro Sortilegi, occurrit passim. Epistola Ottonis Babenberg. sus. Charta ann. 1096. inter Monum. Episc. ann. 1124. in Ekkchard. Chron. eccl. Aquilej. cap. 58. col. 549 : Cultum apud Pertz. Scriptor. torn. 6. pag. 264 : et incultum, divisum et indivisum, SortiOmnem ritum et pravitatem paganam tum et insortitum. Vide in Sors 4. T SORTIVIDUS. Vide in Sortiri. abiciant, domus ydolorum non construant, j SORTIVIS, Fons, scaturigo, Ital. Sorphytonissas non adeant, Sortilogi non tiva, vel Sorgiva acqua, Gall. Source. Stasint. Vide supra in Sors 2. SORTIMEN, Fons, scaturigo. Charta tuta Placent. lib. 5. fol. 58. y: Si quis duxerit aquam Caroli IV. imper. ann. 1354. apud Lude- seu Sortivibus, ex aliquo flumine publico, steterit wig. torn. 10. Reliq. MSS. pag. 179:Cum ipse et ille a quovel scolaturis, etvel alter causam jure et libera potestate extrahendi seu ex- eorum in possessione, seu habet, ducendi quasi, trahi faciendi de dicto flumine aquam ad annos irrigandum prata,.... necnon de quolibet ipsam aquam per xx. aliquo. continues, non posdt molestari ab fonte, Sorlimine seu sulatura, etc. Vide 1 SORTUMEN, ut Sortivis. Charta SigisSortumen. mundi Rom. Reg. ann. 1432. in Bullar. * SORTIO , Haereditatis portio, qua3 Casin. torn. 2. pag. 304. col. 1 : Prata, forte alicui obvenit. Charta ann. 1000. pascua, aquas, fontes, Sortumina, etc. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. Supra Surtunina legitur. Vide in Sur33vi col. 621 : Et ipsa terra mihi est perti- gere. nentes a pars supradicti genitoris mei, et | SORTUS, Modulus agri. Vide Sors 4. ipsius genilori meo pertinente^ fuit a pars j SORURCULA,diminut. a Soror. Guido genitori sui ;et ipsius genilori mei in Sor- Aretinus in Form, modorum : Consulto \ionem obvenit a germannis suis. Vide agens modus tertius abjecit Sorurculam Sors 4. et in Sortitus. [ft* Charta Adopt, ^. ne vicinam amitteret. Sororcula, apud ann. 988. apud de Blasio Series Princip. Plaut. in Fragm. Clitell. v. 25. Salern. num. 64. pag. 124 : Per anc carSORUS. Vide Saurus, et A Ilex. f ,ula donavit et tradidi tibi predicto Jo1 SOSARIUM, Lorica. Vita Caroli Mahanni talem Sortionem de omnibus rebus, gni: Insignia victories suse Sosaria, mulos, substantiismeis, etc. Occurrit ibiiterum. captivosque Mauros misit. Ubi Sosania Vide Sorticilla.] legendum videtur, a Gr. c-waavcov, quod 1. SORTIRE, pro Sortiri. Capit. Syn- epdem signiflcatu usurpant Grseci recenodor. Orient, can. 6. inter Cone. Hispan. tiores. Vide Gloss, med. Graacit. in SoOtorn. 2. pag. 327 : Permaneat in loco in <TOV, et Vossium lib. 3. de Vitiis serm. quo a Deo est ordinatus (episcopus) et in cap. 49. supra Boanosa. earn quam Sortivit ecclesiam. Lex BajSOSCALLUS, Canis species. Matthasus war. tit. 8. | 6 : Sortiant de illis DeusWestmon. ann. 940 : Cum in sylva corni'ortiam dederit. culantium strepitus resonabat venato* 2. SORTIRE. Vide supra Sorcire. rum, latratusque Soscallorum, (ita utraSORTIRI, Per sortes rei eventum expe- que editio) multi cervi fugam leviter iri, inquirere. Capitula Caroli M. de inierunt. | SOSCANIA, Genus vestis muliebris. diversis rebus ann. 789. cap. 4-: Nulliis ' Psalterio, vel in Evangelio, vel in aliis Souquenille vero nostris dicitur vestis ebus Sortiri prsesumat. [Lex Bajwar. grossior ex tela vel lana confecta. Testit. 16. 5 : Sortiantur illi testes inter se, tam. G. Comit. Montisferrandi ann. t cui sors exierit, juret.] 1199. apud Baluz. torn. 2. Hist. Arvern. SORTISSARE. Leges Luithprandi Re- pag. 257 : De his legatis soluta sunt _is Longob. tit. 48. 2 : Alias vero res, Johannse de Mollie una culcitra et una \u& divisse. fuerunt inter fratres vel nepo- Soscania pro xxx. solidis. Sousquenie es, vel ubi mensura tracta est, Sorlissan- vocat le Roman de la Rose MS. :

536

SOS

SOS
gratia Sospitandi se se invisere mentiuntur. Nam et Sospitatem hac notione usurpat Salvianus lib. 4. de Eccl. Catholic. : Quasi vero... alias secuncti exhibere Christo debeant in morte. Ildefonsus Toletanus :

SOT

tem archiatrum profectus, Sostrum condictum exsolvit. * SOTA, pro Souta, Pecunia, quae in permutationibus, compensationis gratia, rei commutatae additur. Arest. ann. 1351. in vol. 2. arestor. parlam. Paris. : JEgidius Vidieu et quidam alius burgenMira canunt puero sceclis volventibus aevi sis dictss villas (de Hamo) ad invicem perEventura, Deus Sospitet ista mini. Vide Succa et Gloss, med. Graec. in Soumutaverant sua bona, Sotis intervenientiVide supra * Soucanie, in Lit. remiss, ann. 1454. Faustus Regiensis Epist. 8 : Conservus, bus.SOTADICUM, Solta 2. et prsecipue admirator vester '-Carminis ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 509: Deux Presbyter Memorius mecum frater meus Chifflet. in Archiep. Bisunt.genus, apud reverentisex Rob. Cechemises, une Soucanie et un cotteron de sime Sospitant. Epist. 9 : Omnem domum appellat. violet, tout a usage de femme. Sed et viris vestram seniores cum jumoribus paterno nali, quern hieSOTTANUM, Togae seu tuj SOTANUM, in usu fuit sub nomine Sequannie, ut Sospitamus affectu. Sidon. lib. 4. Epist. nicae species, vulgo Soutane, Ital. Sotter repetitur in Lit. ann. 1393. ex Reg. 3 : Quodque deinceps nullas viantum vo- tana. Ricobaldi Ferrar. Hist. Imper. 145. ch. 423. bis : Lequel Brisart respondi las apud Murator. torn. 9. col. Virgines qu'il ne vendroit point sa robe : mais il cultumea papyrus oneraverit, quas vos in domibus patrum tunica 128:pignolato, sedulas Sospitatis impertiat. [Vide de lui vendroit voulantiers une Seqannie de Sospitus.] quse appellatur Solanum,... erant contentoille, laquelle il vestoit sur sa robe. Idem * SOSPITATICUM, pro Cespitaticum, in proinde quod Sorcotium. Vide in hac Charta Henr. I. reg. Franc, ann. 1059. tse. Ubi in MS. legitur Soctanum, apud Stephanot. torn. 7. Fragm. Hist. Chron. voce. inter Franc. Pipini ibid. * SOSCIA, SOSICITIA, SOSICTA, Fenes- 128. Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. ante nuptias tunica decol. 669 : Virgines pignolato, quse ditraespecies, f. spiraculum. Cqnsuet. Neacebatur Sottanum , erant contentse. SOSPITATIO, Salutatio. Epist. pol. MSS. : Si quis habet parietem in quo cii1 Episc. ad S. Aprunculum inter Ruri- Eadem occurrunttom. 12. col. 1033. Vide Acta sit fenestra, Soscitia vel quselibet alia SS. torn. 3. Mail pag. 369 : Unde per ho- Soutana et Subtaneum. apertura pro conspectu vel lumine ingre- minem filii mei Leontii has ad Apostola>jc SOTBARBA, [Ga.U.Soubardier: ...Fed diendo.... Set si ex opposito ad dictum tum vestrum Sospitatione fieri cigonhiam putei... Item pro columparietem, in parte ubi Soscia vel aliqua prsslata, quam dedi, quibus Deo favente, pna ipsius et pro cruce et Sotbarbas ex sententia, apertura, est aedificium vicinum....: Veinquiro. Vide Sospitare. (Arch. rum si' velit tectum facere quod recumbat valeatisSOSPITATOR, Qui Sospitatem, salu-p. 413.)]Histor. de la Gironde, T. 22, | ad ipsurn parietem de suptus ab ipsa So- tem dat. Utitur Apuleius. Sospitatorem SOTHALE. Vide Filctale. sicia sive alia apertura quas est in ipso vocant 1 SOTILARIA, ut Subtalares. Vide ibi. pariete pro lumine tantum ingrediendo, 4. cap. Christum Jesum Lactantius lib. sjcSOTO, [Gall. per palmum unwn cannss aedificet. Si et alii. 26. Arnobius adv. Gentes lib. 2. pro mundando Cave, cellier : SotoSolvi voltam sive autem velit astracum facere debet desu| SOSPITUS, Incolumis. (Arch. ptus ab ipsa Soscisia, vel alia apertura, mari torn. 2. April, pag. 567 Mirac. S. Urs- 188.)}Histor. de la Gironde, T. 22, : Mira Dei p. quas non est pro aspectu habendo, per spa- potentia cuncta ilia immersorum exa: Abstulit tium cannse unius xdificare... Et ubicum- mina Sospita obviavere et lasta. Vide ab* SOTOLARIS, [SubtalarisSotolari (saeo mediam caligam cum que fit mentio de apertura, tntelligitur supra Sospitare. gitta, id est, fulmen ; Diar. Burchard. Sositia totum rotundum, vel aperturam -: SOSSIA. Vide supra in Soscia. ed. Thuasne, II, 84, an. 1493.)] fenestrss cum cantonibus factse. Sossia | SOSTA. Facere Sostam, Mutuum dare * SOTOLUM, [Ut In grande supra in Dossitia. Ad marginem prioris cum foenore, ab Italico Sosta. Vide Solta. Vabrio illo solario Sotulum: egecenciis cum ipsas articuli legitur scriptum manu alicujus Statuta Massil. lib. 1. cap. 12. n. 1 : Et suis, et cum ipsas tonnas septem in notatoris : Vide si habet fenestram seu quod de dictis denariis seu solutione ipso SotoloefL modios de vinoStephano Sussacam pro lumine ingrediendo. Legi eorum nulli personal facient Sostam sive episcopo dimitto. (Cart. Conchar. Ruetiam potest Sussaram. credentiam, nee inde furtum aliquod fa- then. pag. 159, ann. 1076.)] 1 SOSDALERIUS. Sententiam arbitra- cient (Glavarii.) [* Instr. ann. 1391. inter * SOTOR, [Calceator. DIEF.] lem ann. 1292. inter Abbatem.et Consu- Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 114. col. SOTTUS, Stolidus, bardus, Gallis Sot. les Gimont. subscribunt Monachi fr. 2 : Item quod dictus Guilhermus fuit Theodulfus Aurelianensis Episcopus lib. Oliverius sacrista, fr. B. de Monte acuto mercator animalium, quse tradidit sub 3. Carm. 1 : furnerius, fr. Julianus cellerarius meia- nomine precario pluribus hominibus reciUtque sit hie aliud, nil nisiScottus erit. nus, fr. Arnaldus de Mota Sosdalerius. pientibus dicta animalia ad Sostam, sive Cui si litterulam, quae est ordine tertia, tollas, Is forte qui hospitibus suscipiendis prse- ad tempus solutionis eidem faciendse.] Est Inque secunda suo nomine forte sedet. erat. etiam Italis Sosta, Funis nautici spe* SOSIA, [Lucrator. DIEF.] Infra : cies : unde * SOSOBS, an Protectio, tutela, salvus | SOSTARIUS, Qui attendit ad Sostam, baud dubium quod sonat, hoc et erit. conductus ? Constit. MSS. Jacobi II. reg. in Notis Fr. Barberini ad Docum. d'AAragon. ann. 1306 : Quod (dominus ca- mor. edit. Ubaldini pag. 257. Eodem lib. Carm. 3 : stri) habeat assignare eis judices pares 1 SOSTOUM. Reparat. factae in SenesHie Sottus, Scottus, cottus trinomen habebit. curies, et facere seu dare eis Sosobs secun- callia Carcass, ann. 1435. ex Cod. MS. dum usaticum Barchinonensem, si extra- 01. V. Lancelot : Item pro faciendo Sos- Nondesunt,qui putant hoc genere cavilli hit ipsos extra feudum. toum novum unius mole dicti molen- Theodulfum carpsisse Joannem Scotum, dini, etc. seu Erigenam, qui, ut scribit Simeon | SOSPES, is. Candidus in Vita Eigilis j SOSTRALE, Stramentum pecuarium Dunelmensisann.884. etex eo Matthaeus Abb. Fuld. saec. 4. Bened. part. 1. ex feno et paleis, Fuxensibus rusticis Westmon. et Rogerus Hovedenus, cum pag. 245 : Spustre, vulgo Litiere. Ad Sostralia col- Caroli C. mensae assideret, quiddam feQuern Deus omnipotens Sospem de sede paterna ligenda, in Charta fundat. Monast. cisse, quod Gallicanam comitatem offenConlocat, etc. Fontis-Guillelmi ann. 1124. torn. 1. Gall. deret, urbane increpatum aCarolo hocce Ibidem pag. 246 : Christ, novae edit, inter Instr. pag. 190. scommate : Quid distat inter Sottum et Scottum : cui ille retulit solemne convicol. 1. Forte virum ostentat, absque discrimine Sospem SOSTRI, Servorum species apud Sue- tium in auctorem, et respondit, Mensa Confeclum, etc. cos, quorum optima erat conditio, ut tantum. Quid hoc dicto facetius, inquit | SOSPITALE, f. Projectum, Gall. Sou-quibus peculium et familiam habere Simeon ? interrogaverat Rex de morum pente. Statuta Genuens. lib. 4. cap. 42. concessum esset, et testari liceret. Vide differenti studio, respondit Joannes de fol. 106. v: Prohibeant ipsi Potestates, ne Joann. Stiernhookum lib. 2. de Jure loci distante spatio. Cujacius ad leg. 3. aliqua persona sibi subdita vendat alicui Sueonum vetusto pag. 217. C. Qui accusare poss. et Hensius in cap. foritaneo.... aliquod lignamen, ex quo * SOSTRUM, a Graeco wwdTpov, Merces Marci 2. a Syriaco Sote, i. stultus, dedunaves, galeas, vel aliud vas navigabile, medico debita, idem quod Soteria, mu- cuntralii a S^M^MS. Quid si a Graeco a<rwdomus, capsia, Sospitale, banchale, vel nera scilicet, quae Deo vel sanctis ejus TO? ? Canonarium Joan. Monachi^ ubi torcularia constitui possit. dantur ob recuperatam valetudinem, ut de Confessione : (5 yap H.Y) taxywv etTteTv, SOSPITARE, Salutare, sospitatem, inco- notant docti Editores ad Mirac. S. Ma- we aawTo; xpcveTat, qui numerum peccalumitatem et sanitatem alicui adprecari. gni torn. 2. Sept. pag. 779. col. 1 : Unde torum inquirenti confessario non potest Eulogius Cordubensis lib. 3. Memor. et suis max pedibus cum egregio amico- designare, stultus est. Galli dicerent, Sanctor. cap. 17 : Contribulem suam rum familiarumque comitatu ad cceles- c'est un sot.
Ele fu en une Sousquenie Qui ne fu mie de bouras, N'a si bele iusque Arras.... Car nule robe n'est tant bele, Come Sousquenie a Damoisele, Fame est plus cointe et plus mingnote En Sousquenie qu'en coste. La Sousquenie qui fu blanche, etc.

SOT

SOU

SOU

537

* Hinc Sotie, Deliratio, amentia. Lit. I et silvas, et Sotos obtinere pascua vestra- chalandas, qui est ung jeu acoustume de remiss, ann. 1415. in Reg. 168. Chartoph. rum ovium ac bestiarum libera in regno faire le jour de Noel entre les compaireg. ch. 344 : Derrainement prist en lui meo habere, etc. Charta Alfonsi I. Regis gnons du lieu de Coriac en Auvergne,et se aucunes melencolies par Sotie et folie. pro Caesaraugustanis apud Michaelem diversiffie et divise icellui jeu en telle ma* SOTTUS, Simplex, ingenuus. Carolus del Molina in Repertorio pag. 265 : Im- niere que les genz mariez sont d'une part Sottus, qui vulgo Simplex, in Chronolog. primis persolto vobis todos illos Sotos de et les non mariez d'autre ; et se porte laEman. Schelst. Hinc diminutivum So- noviellos in juso usque ad pinam, quod ditte Soulle ou boulle d'un lieu a autre, et telette, in Lit. remiss, ann. 1448. ex tallietis ibi ligna sicca et tamaricas, et tola la se ostent I'un a I'aulre pour gaingner Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 654 : La alia ligna extra salices, et extra alias le pris, et qui mieulx la porte, a le pris suppliante qui estoit simple et Sote- arbores grandes, quae sunt vetatas. Adde dudit jour. Soule, in Lit. ann. 1369. torn. lette, etc. Foros Aragon. lib. 3. tit. de Rivis. Vide 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 172. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 118. ch. 159 : La Sotum 1. SOTULARES. Vide Subtalares. * 2. SOTUS, ut et Socus, dictum pro Soule en la maniere acoustumee se fist en 1 SOTULUM, vel SOTULUS, Locus inferior, f. diminut. a Sotus. Vide in hac Stipes, truncus, probat vox Gallica Sot dehors d'icelle ville de Nuefchastel voce. Limborchii Hist. Inquisit. Tolos. sic distincte scripta, eadem acceptione, Lesquelx en Soulant ferirent par le visage present pag. 57 : Ivit cum viro suo ad domum Ba- in Lit. remiss, ann. 1473. ex Reg. 195. a effusion de sane un prestre, ranhonas de S. Sulpitio:...quos invenerunt Chartoph. reg. ch. 916 : Le suppliant ledit Perceval, qui leur dist : Soulez paiin quodam Sotulo dictx domus. Ibid. pag. print ung Sot de boys, que on porte es siblemenlfOU vous en alez hors de la Soule. 143 : Ostendit sibi quemdam hominem qui prez au pals (d'Auvergne). Id etiam in- Alias ann. 1381. in Reg. 120. ch. 97 : Comstabat absconditus in domosua in quodam nuit vox Sotuart,qu8S dici videtur de ho- me les gens du payz de Vulguessin le Sotulo. Rursum pag. 193: Stetit ibi dictus mine capitoso, in aliis ann. 1478. ex Normant et de la forest -de Lyons aient hereticus absconditus et occultus in quo- Reg. 206. ch. 181: Jehannet Morel ap- acoustume de eulz esbatre et assembler dam Sotulo, in quo faciebant stabulum. pella icellui Pierrequin Sotuart grosss chacun an pour Soulier et jouer a la Denique pag. 216 : Vidit quadam vice in teste. Charta ann. 1329. in Reg. 66. ch. Soulle I'un contre I'autre, devant la porte domo viri sui in Sotulo dictse domus duos 90 : In dicta platea communi.... cum qua- de I'abbaie de Nostre Dame de Mortemer darn guisarma supra quemdam vancum en Lyons, le jour de Karesme-prenant, etc. homines. Vide Subtulum. * Solum, pars domus inferior, Gall. seu Sotum decapitavit dictum Geraldum. Alia ann. 1400. in Reg. 155. ch. 249 : Est aussi accoustume par esbatemenl (en ArRez de chaussee, alias Sotoul. Charta Vide supra Socus 1. * 3. SOTUS. TENEEE DE SOTO, An sub tois) que I'espouse donne et gette une ann. 1170. ex Chartul. monast. Caunens. : Berengarius abbas Guillelmo So- tutela habere ? Charta ann. 1212. apud pelotte pour Souler; lequel le fist ainsi, net et omni ejus postentati tres in memo- Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aeyi et a ce se assemblerent plusieurs personrata villa bracadas de solaria simul cum col. 711: Et piliparios Mutinse ponam in nes pour Souler et eulx esbatre courtoiseSotulo, qui est ad cortale. Lit. admort. rectitudine binse pilipariorum Ferrarias, ment. Vide supra Choulla, Sola 7. et Sopro eccl. Vivar. ann. 1445. in Reg. 177. et tenebo de Soto. lere 1. Chartoph. reg. ch. 151 : Item ung soulier 1 SOUBRA, SOUTBA, SOTRA, Voces Ar1 SOULDIARIUS, vroSoldarius, qui stisur ung Sotoul, qui fut de messires Hu- vernicae. Tabular. Solemniac.: Tene- pendio meret. Vide in Solidata. Litteras gues Houston, assis en ladite cite (de Vi- mentum de Soubra, et tenementum de Edwardi VI. Reg. Angl. ann. 1548. apud viers). Soutoul infra. Vide supra Soculus Soutra. Hoc est superius et inferius. Rymer. torn. 15. pag. 177 : Nautis, mariet infra Sutulum. Charta ann. 1215. ex Tabular. S. Illidii nariis, militibus, Souldiariis et cxteris *1. SOTUM, ab Hispanico Soto, Nemus. Claromont. : Habebamus querimoniam quibuscumque ligeis et subditis nostris, Charta ann. 1302. in Reg. 38. Chartoph. del bos Sotra. Id est, de nemore infe- etc. reg. ch. Ill : Sotum, quod habemus con- riori.I SOUMARIUS. Vide in Sagma. tig uum pecise, quas vocatur Prado dicti * SOUCRIO, Hordei species, vulgo Suj SOUPECHON, SOPECHON, vox Gallica, tnonasterii.... Nos autem Johanna eadem crion. Comput. fabr. S. Petri Insul. ann. Suspicio, suspectio, Soupcon. Inquesta gratia Francige et Navarras regind, de 1473. ex Tabul. ejusd. eccl.: Johanni ex Tabul. B. M. de Bono-nuntio Rotom.: cujus heereditate dictum Sotum movere Grassier pro blado, draveria, lino et Sou- Quidam clericus residens in pnedicta noscititr, etc. Hinc Gallicum Soif, pro crione, etc. Vide supra Scario 2. et infra terra captus fuit pro Soupechon... Deinde prsRpositus dictorum religiosorum cepit Sepes, haia ; interdum et pro Palorum Sucrio. SOUDANUS. Vide infra in Syndicus. uxorem dicti clerici.... tanquam suspeccontextus ac series. Consuet. de Cau^ SOUDAZIO, [Subjectio : In feudum tam.... Capta fuit pro Sopechon in dicta mont in pago Atrebat. ann. 1229. ex Reg. 198. ch. 441 : Jen GUI sire de Caumont doi francum et liberum ab omni servitute, terra et incarcerata,... et deliberata fuit clorre mes jardins de Soif ou de fosse Soudazione, laudimio et omni alia exac- de dicto crimine, videlicet a murdro. Vide souffisant. Charta ann. 1268. in Chartul. tione. (Facsimile 417. Sch. Chart. Arch. Suspiciosus. * SOUPERIUM, a Gallico Souper, Coena, Mont. S. Mart. part. 7. fol. 122. v : Li Altarum Alpium, an. 1243.)] SOUDERARIUS. Vide supra in Soli- apud Brussel torn. 1. de Usu feud. pag. abbes et li couvens faisoient Soif en leur 555. col. 2. ex Reg. gist, solut. S. Lueaue de Roisaufait, pour che que leur data, Stipendmm. T SOUFLETUS, a Gall. Soufflet, Follis. dov. ann. 1261 : Apud Sodobrium. Pro poissons ne montast en nostre eaue. Alia ann. 1281. ibid. fol. 124. r: Consent ke li Inventar. ann. 1260: Item i. cremalla- Spuperio, Ixviij. lib. ij. sol. quit tat pro Ix. lib. abbes et li couvens... pussent... faire Soif riam. Item n. Souffletos. * SOVRANNUS, Anniculus, Ital. Sovra* SOUFLICULUS, a Gallico Soufflet, ou mur, etc. Lit. remiss, ann. 1379. in Reg. 115. ch. 270: Icellui Gilebert arracha Follis. Comput. ann. 1472. ex Tabul. S. . no vel Soprano. Charta ann. 1281. apud Petri Insul. : Pro reponendo Soufliculos Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. 83vi et tira d'une haye ou Soif, qui est pres de lui, un planchon. Sois, in aliis ann. 1414. eorumdem organorum, etc. Vide Souffle- col. 902: Item pro quolibet equo venali de armis, et qualibet equa cum puletro tres ex Reg. 168. ch. 21 : Un jardin, qui estoit tus. clous et estoupez de Sois et d'une haise,.... T SOUFRE, Pars molendini nescio quae. solidi Mutinenses, qui puletrus sit de Soet ala rompre et abatre ladite haise de Reparat. factas in Senescallia Carcas- vranno. Sois. Seuf et Soief, eodem sensu. Lit. sonaa ann. 1435. ex Cod. MS. Cl. V. LanT SOURELLUS. Vide mox Sourus. 1 SOURUS, Dama mas. Littera? Edremiss, ann. 1387. in Reg. 130. ch. 257 : celot : Pro preparando et refficiendo le Telement le poursuy que il le retaigny Soufre et reicum ejusdem molendini, et wardi III. Reg. Angl. ann. 1356. apud empres une Seuf ou haye. Alias ann. reparando circulum dicte mole, qui in Rymer. torn. 5. pag. 870 : In eodem domi1401. ex Reg. 156. ch. 368 : Ainsi que pluribus fregebatur, etc. nio pro deductu suo, de licentia nostra, ledit Perrin fu passez oultre le Soief ou SOVINCTA, in veteri Charta apud Pe- fugaverit, et sexdecim cervos, sex bissas, haie dudit courtil, etc. Vide Sotus 1. rardum. Locum vide in Andecinga. octo stagges, Ires vitulos, et sex capriolos, * 2. SOTUM, pro Scutum. Vide supra in * SOULA, Pila vel Globulus ligneus, et in parco ejusdem dominii octo damas, hac voce. interdum etiam Follis, vulgo Soule et unum Sourum, et unum sourellum cepe1. SOTUS, Silva, parcus, sepes, haia, Soulle; unde Soulare, Gall. Souler et rit, etc. Hispanis Soto. Charta Sanctii Regis Na- Soulier , iis instruments ludere. Lit. | SOURELLUS, diminut. a Sourus, Davarrae, apud Oyenartum in Notitia Vas- remiss, ann. 1361. in Reg. 91. Chartoph. ma triennis, Angl. Sorel. Litters ejusd. conise pag 99 : Cum pratis, et pascuis, et reg. ch. 126 : Cumplures habitantes villas Reg. ann. 1355. ibid. pag. 828: Cum diSotis, et aquis aquarumque meatibus, cum de Chaillevello.... invicem ad pilam vel lectus et fidelis noster magnificus princeps eremo et populatu, cum ingressibus et Soulam luderent seu crossarent, super- Edwardus de Balliolo Rex Scotias... in egressibus. Alia Sanctii, cognomento Sa- venissetque tune messerius dicendo foresta nostra,... de licentia nostra, fugapientis, Regis Navarrse, aerae 1219. apud prasfatis Soulantibus vel crossantibus, verit, et 19. cervos, 14. bissas, 17. vitulos, eumdem pag. 329 : Concedo etiam vobis quod, etc. Alia? ann. 1450. in Reg. 185. 2. damos, 4. Sourellos, 13. damas cepe'aquas, et cursus aquarum, et molendina, ch. 80: Le jeu de la Soulle ou boulle de rit, etc. vii 68

538

SOZ

SPA
tem fructuum dare. Stat. Vallis-Ser. rubr. 129. ex Cod. reg. 4619: De qualibet porcha a rozio data in Sozidum quolibet anno provenerit units fetus. Ibid. cap. 17. fol. 110. v: Quselibet persona... teneatur solvere datium gratarolse.... de qualibet bestia viva, quam.... emet vel vendet, Sozabit, donabit, etc. Vide supra Asozare et Sozavolus. 1 SOZUS, pro Sorus. Vide Saurus. Litterse Henrici V. Reg. Angl. ann. 1413. apud Rymer. torn. 9. pag. 17 : Reddendo eisdem dominis unum austurcum Sozum pro omi servitio. Infra : Reddendo nobis et hseredibus nostris unum austurcum Sozum. Rursum : Reddendoinde unum austurcum Sozum in singulis amotionibus dominorum feodi illius. * SPAAGIUM, f. Prsestatio, in pecuniam commutata, armorum ferarum, quse domino debetur pro jure et facultate venandi in silvis suis. Charta ann. 1121. in Chartul. Arremar. ch. 98: Rocelinus et Hilduinus fratres de Vendopera .... dederunt.... viginti denarios de Spaagio Videliaci. Vide Spalla. JSPACAARI, pro Spatiari, ni fallor. Litterse Henrici III. Reg. Angl. ann. 1258. apud Rymer. torn. 1. pag. 665 : Et exinde ad nos venire possitis usque London, nobiscum ibidem Spacaaturi. Hoc est, spatiando animum relaxaturi. Vide Solatiari. 1 SPACERIUM, Provincial!bus Espacie, Spader, Spatium seu locus per quern aqua deducitur, aquas ductus, vel id quo aqua continetur. Charta ann. 1459. ex Schedis Prses. de Mazaugues : Inibique construi fecit de novo certa Spaceria. Infra : Dicta Spaceria sive fractiones vallati reparare. 1 SPASSERIUM, Eodem intellectu. Statuta Avenion. rubr. 48. art. 7: Item, quod si quis aquaiductum alterius, seu Spasserium ut vulgusvocat,sine licentia domini aperuerit, etc. Charta ann. 1515. ex Schedis Prsesid. de Mazaugues : Et non debere illam (aquam) capere, nisi certis horis et diebus, cum veris et debitis Spasseriis. Infra : Quod habeat in dicta bedali pro dicto prato duo Spasseria construenda, ubi melius et utilius visum fuerit eidem. T SPACHI, vulgo Spahi, Equitatus Turcici robur praecipuum et validissimum. Jovius Hist. lib. 14 : Spachi, Oglanii, dignitate cssteros antecellunt, quod ab Imperatore filii appellentur. Nam a pueritia ex delectibus provinciarum adducti in regiam, et postquam a Christiana religione defecerint, per Eunuchos literis et armis liberaliter instituti, cum puberes evadunt, ad summos honores provehuntur. Vide Comment, bellic. Montecucculi. et Glossar. med. Graacit. in SiumSe?, col. 1419. 1 SPACIARE, Amplificare, Gall. Accroitre. Testament. Rertichramni Episc. Cenoman. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 126: Licet antea ipse ager parum habebat vineolas,... nos pro amore sanctx ecclesiae vel augmentum ipsius, tarn de negotiantibus, quam de reliquis maxime Spaciavimus. : - SPACIATIM. Vide infra Spatiatim. T SPACILIA. Statuta Eccl. Auxit.,MSS: Quia in volatu et garritu avium, in Spacilibus, vel ossibus animalium, in verbis seu responsis fatidicis quorumdam, qui vulgariter divini et divinss vocantur, etc. V. Verant. 1. SPADA, Equus castratus, vulgo Hongre, spadatus. Testamentum Rertichramni Episcopi Cenoman. : Reliquos vero caballos tarn Warannonis, quam

SPA
Spadas seu poledras, etc. [Vide in bpadare.~\ 2 SPADA, Gladii genus. Vide Spatha 1. * SPADA LEGIS SARA.GENORUM, Titulus honorarius principis militiae apud Saracenos, idem quod Protector, defensor. Charta apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 1. pag. 206: Conservator et Spada legis Saracenorum, princeps militixSaracenorum, Buberther Maccumata, efc.Vide Spatha 1. * SPADACIA, SPADASSIA, Campana, quee Nemausi pulsabatur ad urbis negotia. Stat. ann. 1352. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 153. col. 1: Item quod nullus venditor vini sit ausus recipere potatores in sua taberna, postquam pulsata fuerit Spadassia. Comput. ann. 1362. ibid. pag. 254. col. 2 : Pulsavit Spadaciam, ut unusquisque veniret ad platheam ad monstram faciendum. SPADARE, Spadonem facere. Lex Salica tit. 40. | 13 : Si quis admissarium alienum sine consensu domini sui Spada.ve.rit, etc. Vide Spassare et Spadonare. SPADATUS. Gloss. Anglo-Sax. ^Elfrici: Spadatus, vel eunuchizatus, b e l i s n o d . Caballus spadatus, in Lege Salica eodem tit. 40. 3. et in Capitul. 3. ann. 813. cap. 24. Cujusmodi sunt ii, quos Ungres dicimus, quod ex Pannonia seu Ungaria plurimi in alias Provincias adducantur. Ammianus lib. 17. de Quadis ac Sarmatis : Equorum plurimi ex usu castrati, ne aut feminarum visu exagitati raptentur, aut in su&sidiis ferocientes, prodant hinnitu densiore vectores. SPADO, pro Equo spadato. Vita Caroli IV. Imper. : Valentemque Spadonem Carolo ante portam civitatis transmisit. Ubi Freherus equum spadicei coloris perperam interpretatur. Al bertinus Mussatus de Gestis Italicor. lib. 11:
Sic canis ut primutn campis exire maniplum Providus aspexit, subito Spadone citato Prosiluit volitans una comitante cohorte.

1 SOUSPRESSURA, SUSPRESSURA, Dolus, fallacia, fraus, Gall. Surprise, tromperie. Charta Hugonis Militis de Beeloy ann. 1223. ex Tabul. Corbeiensi: Debeo domino Pinconii stagium,... quum citatus ero, vel aliquis ex parte mea absqueSouspressura. Occurrit rursum infra. Alia ejusdem anni ex eodem Tabul. : Quod ego submonitus fuero, vel aliquis ex parte mea, ad domum de Saloiel rationabili submonitione absque Suspressura venire debeo. Soupresure, eadem notione apud Bellomaner. cap. 69: Grant malice est de ainsi fere, et si en ont ete maint decu, car tele Soupresure ne les excusa pas, si il sont au fait faire, et il y mettent conseil. * Souspresure, eadem notione, in Charta Joan, vicedom. Arabian, ann. 1300. ex Chartul. 23. Corb. : Lequelle serviche nous sommes tenu de faire par nous ou par autre,.... se il (1'abbe) ou ses commons en avoit semons nous ou nos hoirs par raisonnable semonche sans Souspresure. 1 SOUTA, Soulde, vel Soulte, in Consuetud. municipalibus, Pecunia quse in permutationibus rei commutatse additur. Codex censualis Episcopal. Autiss. ann. circ. 1290 : Et si fiat cambium de equo ad equum et habeant Soutas, quilibet debet octo denarios ; et si non habeant Soutas, nihil debent. 1 SOUTANA, Togse seu tunicas species, ut supra Sotanum. Acta S. Amalbergae torn. 3. Jul. pag. 67 : Pingitur hie sancta Amalberga moniali indumenta vel Soutana coloris nivei, pallio atri, albo super caput velamine uti canonica. Vide Subtaneum. 1 SOUTRA, Infra. Vide Soubra. t SOUTURA, Soliditas, firmitas, ut videtur. Charta ann. 1229. ex Tabul. Strumensi : Ego tradidi ecclesias Strumensi xxvi. mensuras Ternisienses jacentes in sartis od effilicandum in perpetuam Souturam libere et pacifice possidendas. 0 SOUTHS, pro Solidus, a Gallico Sou; nisi mendose scriptum sit pro Scutum. Lit. remiss, ann. 1364. in Reg. 95. Chartoph. reg. ch. 215 : Cum habitatores villas Nivernensis Gastoni de la Parade domicello in summa centum et quinquaginta florenorum auri ex una parte, et in summa septies viginti et Soutorum auri ex parte altera tenerentur, etc. T SOWNE, Vox fisco regio peculiaris, ex Spelmanno, id significans quod colligi, exigi, levari potest. 1 SOYLLARDUS, ut Soliardus. Vide ibi. * SOYSSI, SUYSSI, Helvetii, Gall. Swisses , vitiosa pronuntiatione nonnumquam Soysses. Comput. ann. 1495. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 61. col. 2 : Alia expensa facta in portari faciendo les bautz de messire Jaubert, capitanei Suyssorum, etc. Ibid. pag. 62. col. 2 : Pro expensa dictorum novem Soyssorum qui senaverunt et dormierunt, et in crastinum pransi fuerunt in diversorio dicti Borreti,... videlicet pro quolibet viginti denarios Turonenses. Soysses vernacule ibidem pluries. 1 SOZAVOLUS, Qui in Socida seu societate animalia curanda accipit. Statuta datiaria Riperiee cap. 7. fol. 9, v: Quod si dominus socidi, qui haberet capitale in dicta socido, et perveniret ad divisionem ut supra, subinde se concordaret cum dicto Sozavolo, dimittendo sibi capitale et lucrum pro certo pretio, etc. Vide Socida et Societas 1. * SOZIDUM , idem quod Socidum in Socida, Societas, ab Italico Sozio.socius : unde Sozare, ad societatem seu medieta-

Albertus Argentinensis pag. 120: Cum paucis Spadonibus cursu velocissimo properavit ad Rhenum. Idem pag. 136 : Post quern, idem filius Spadonem more gargonis equitabat. Utitur et pag. 143. [** Testament. Episcop. Verdens. ann. 1367. apud Guden. in Codic. Diplom. torn. 3. pag. 484: Legavit duos Spadones, quos secum de civitate Pragensi duxit ad partes, quorum unus griseus et alter ruffus.] S5^" Vocem Spadare Celticas, vel Germanicse originis esse scribit Eccardus in Notis ad Pactum Leg. Sal. pag. 76. ab inusitato scilicet verbo Spahen, quod findere, secare sonat: cujus etiamnum exstant plurima derivata. SPADARII. Charta Lewelini NorwalIi83 Principis ann. 1198. torn. 1. Monastici Anglic, pag. 920: Concessit etiam eisdem, quod licite possint recipere ad habitum suum, et ad famulatum suum, et servitia, liberos meos Spadarios, et homines de advocatione mea, atque omnes primam tonsuram habentes, cujuscumque conditionis extiterint. Vide Spatharius. ISPADDRAPOR, f. Pannus Phrygius. Mirac. B. Henrici Baucenens. torn. 2. Jun. pag. 376 : Sanguis pretiosissimus et odoriferus de suo corpore revoluto in Spaddrapore et in cassa nova posita, emanavit. SPADERN^E, Instrumenta, quibus capiuntur pisces, ac tineas potissimum,

SPA

SPA

SPA

539

apud Petrum de Crescentiis lib. 10. 1 SPALANGARE. Vallo munire, Ital. de arboribas navium et frequentibus bede Agricult. cap. ult. Itali Spaderno di- Palancare, Gall. Pahssader. Chron. Par- treschis et spatiosis Spaltis et robustissicunt. mense ad ann. 1308. apud Murator. torn. rnis ita per triduum munierunt, etc. * Ital. Spalto. Annal Placent. ad ann. 1 SPADESCHOOF. Charta ann. 1277. 9. col. 872 : Jacobus de la Senaza habita apud Mirseum torn. 2. pag. 867. col. 1: licentia a Communi fortificavit Henzolam 1447. apud Murator. torn. 20. Script. Acquisierunt annuos redilus duarum et ipsum castrum affossadavit, et Spalan- Ital. col. 896 : Tota acie nostrum civitatem gerbarum havene, Spadeschoof vulgariter cavit. Vide supra Palancatum. percurrerunt, et videntes nostri, qui Spalnuncupates, quos habebamus et levaba| SPALANGIA, Aranese species. Bern.tum burgeti defendebant, civitatem admismus in locis qui dicuntur Leyderwyck et de Breydenbach in Itiner. Jerosol. pag. sam, custodiam reliquerunt. Vide SpalCardepolre. [* Schoof, manipulus, Spa- 31: Et cum sit insula (Candia) a majori- dum. bus venenis notabiliter libera, lamen Spa1 SPALDATUS, Spaldis munitus. Ant. de, chordus.J SPADICARII, Qui palmatas vestes te- langias, id est quasdam araneas generat Godi Chronic, apud eumd. Murator. torn. 8. col. 72 : In burgis vero S. Petri xunt,conficiunt: nam spadix est palma. venenosas. * SPALANGIUS, Musca venenosa, in vet. apparent valles veterum fovearum: has Julius Firmicus lib. 13. cap. 7: Facit.... quoque cinctse erant, Spaldatge et munitas aut Spadicarios, aut textores, vel pigmen- Glossar. ex Cod. reg. 7613. * SPALARGIUS, Eadem notione atque betifredis ac foveis amplissimis undique torum inventores. [Nisi intelligas eos qui inficiunt spadiceo colore: Spadiacquippe Spalangius, quomodo etiam forte legen- circumdatse. 1 1. SPALERIA, Peripetasma, Gallis genus est colons. Gellius lib. 2. cap. 26 : dum est. Vita S. Arduini torn. 3. Aug. Et rutilus et Spadix Chosnicei Synonyma pag. 217. col. 2 : Valde contristor, quo- Tapisserie : eadem voce signiflcantur lisunt. Vide Servium ad Virgil. Georg. niam inter serpentes et scorpiones et Spa- gna quibus afflguntur tapetes, ex Bollargios habitamus. Vide Spalagus et Spa- landistis, ab ItalicoSpalliera, quod quidlib. 3. 81.1 quid ad murum expanditur, ad spallas, langia. | SPADLARIS. Vide Spadula. 1 SPALARIUS, In Ecclesia Tullensi di- id est humeros reclinandum sonat. Acta t 1. SPADO, Coelebs. Exposit. compendiosa benef. f. 18: De quibus Spadonibus citur Oeconomus, qui ecclesiee bona S. Theophili torn. 3. April, pag. 495 : Et sen coslebibus, etc. Utitur Tertull. lib. de administrat: cujus officium Spalaria parietes stratarum erant omnes aulicis nuncupatur. Statutum Riquini Episcopi Spaleriis contectse. Acta S. Jacobi PhiMonogarnia cap. 3. Hinc ^SpADONATUS,Go3libatus,apud eumd. Tull. ann. 1118. in Hist. Tull. pag. 138 : lippi torn. 6. Mali pag. 175 : Die 1. Junii Tertull. lib. 2. de Oultu femin. cap. 9: Accipiet ceconomus sive ecclesiae nostrse dedit mag. Leonardo scaletta pro pictura Non enim et multi ita faciunt, et se Spa- Spalarius unum sextarium avense de sin- B. Jacobi-Philippi, ea scilicet quse est sudonatui obsignant, propter regnum Dei gulis prsebendis canonicorum in Vodio et pra altare, et pro Spaleria supra asserem, tarn fortem et utique permissam volupta- Vischerio, insuper quatuor vini modia de solidos xxi. j^c [ Item in una Spalleria boccacini tem sponte pdnentes ? Vide in Spadare et vineis in Luceiaco. Necrolog. ejud. Eccl. ibid. pag. 133: Albricus filius comitis posita in arzena in honorem illius qui Spadonare. * 2. SPADO, Vervex, Gall. Mouton. Re- Arnulphi et Aremburgis de Rorteio uxor satisfacit operariis de mercede. (Manlederunt S. Stephana decem sextaria dat. Gamer. Apost. Archiv. Vatic. 1456. gula hospit. S. Jacobi de Alto passu ann. circ. 1240. ex Tabul. archiep. Paris, avense, pro anniversario, quse filius eorum f. 198.)] 'Jlricus Leucorum advocatus singulis ancap. 47 : Games edulium et agnium, qui 2. SPALERIA, SPALLERIA, Armorum nundum impleverunt annum, carnes nis solvere debet Spalario. Statuta Capi- genus, quo Spallas seu humeri teguntur. etiam Spadonium unius anni... eis (infiruli Tull. MSS. ann. 1497: Spalarius Ital. Spallaccio, Gall. Epauliere. Lit. remis) ministrabunt. Occurrit preeterea in olim erat receptor omnium emolumento- miss, ann. 1335. in Reg. 69. Chartoph. Charta ann. 1325. apud Oefelium torn. rum ecclesiae, sed quia onus illius excede- reg. ch. 254: Johannes de Plnu.... arma1. Script, rer. Boicar. pag. 750. col. 1. bat vires unius hominis, remansit per tus cum ense et bloquerio et Spaleriis, etc. Vide mox Spadonare. consuetudinem nomen Spalarise. Aliae ann. 1349. in Reg. 78. ch. 45: Ay* SPADONES sunt surculi vitium fruge f SPALDATUS. Vide mox in Spaldum. cardus de Miromonte cum hominibus arcarentes, dicti quod nint sterilitate affecti. SPALDUM, SPALDUS, Murus exterior, matis diversorum armorum generibns, ut Glossar. vet. ex Cod. reg. 7613. [** Isi- vel prominens, propugnaculi species, ex pote... Spaleriis, clipeis, etc. vj. Spallerise dor. Orig. lib. 17. cap. 5. sect. 6.] [talico Spaldo. Charta ann. 1320 : Refec- ad armandum, in Inventar. ann. 1294. SPADONARE, Castrare. Gemma. [-Glos. tiones Spaldorum , fossatorum, spinato- V. Spallarium. sar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692: Spa- rum, balistrarum, ambaxiatorum, plaus SPALEUM. Notitia de Casa Vicecodonare, chatrer. Spadonizare , idem.] trorum, etc. Infra: Item pro aptandis mitis in Pictonibus circa ann. 1110. apud [** Vetustis. Transl. Evang. Matth. cap. Spaldis et forlificatione civitatis Astensis, Guerardum post Irminonem pag. 378 19. vers. 12. apud Maium Scriptor. vet. etc. Rollandinus in Chron. lib. 5. cap. Ferarum omnium pelles, quse in Spaleo torn. 3 : Sunt enim spadones qui ex utero 18 : Cum tentoriis et fossis, Spaldis taliter vicecomitis sunt apud Casam, quocumque matris nati sunt, spadones qui facti sunt circumdederunt locum, quod nemopoterat modo, morbo vel ferro, aut a quolibet inab hominibus, (spadones) qui se ipsos ingredi. Adde lib. 8. cap. 10. et lib. 10. terficiantur pellis S. Nicholao erit. GueSpadonaverunt propter regnum. Vide cap. 1. Hist. Cortusiorum lib. 1. cap. 4. rardo Locus ubi distenduntur atque 21. 23. et alibi non semel. Acarisius : servantur pelles ferarum venatu caesaSpadonatus in Spado 1.] SPADULA, Humerus, Gallis Espaule, Spalato, e una parte de la casa, che dal rum. Idem est quod Defensum, parcus. in Vita sancti Emeranniapud Canisium tassello al tetto pende in fuora, detto quod Vide Espaltum, Expallum et Spaltum 2. ^ SPALION, Genus operimenti machitorn. 1. Antiq. lect. pag. 145. Vide Ciro- extra pendeat, et quasi sporto in fuora. Mox apud Dantem in Infer, can. 9. hanc narii, lesis et pluteis non absimile, nosnum in Observat. pag. 4. SPADLARIS, pro Spadularis, Eadem vocem explicans: 0 vero diciemo alti tris Gallerie, ex Carolo de Aquino in notione. Tabularium S. Savini Levita- Spaldi, doe e mura de la terra alte, che Lexico milit. Agathias lib. 3. Hist. Rom.: nensis ann. 945: Concedimus etiam in sia la parte per o tutto posta, et veggiamo Romani vero Spaliones paraverunt, et ipsa villa, ut si quis porcum singularem, che le mura de le terre hanno ne la som- magnorum saxorum jacularia tormenta. Spalion autem est quoddam textum ex sive cervum venando ceperit, quartam mita gli Spaldi in fuori, etc. sive Spadlarem S. Savino persolvat. Vide SS3" Vox etiam nota in re nautica. viminibus ad formam tecti confectum, et Spatula. Barthol. Scribse Annal. Genuens. apud densitate solidum, et utrinque tectum; 1 SPAGNOLUS, Hispanus, Ital. Spa- Murator. torn. 6. col. 499 : Et puppes utrinque latera deorsum sunt extensa, et gnuolo. Memoriale Potestat. Regions, ad galearum volvens de versus exercitum Ja- repellunt omne telurn, quod incidit, ac nuss, proras cujuscumque ipsarum, in ferit illam machinam. Pelles autem et ann. 1218. apud Murator. torn. 8. col 1095 : Et de malis Spagnolis et de malis quantum potuit, trahens ad ripam Savonse coria superne injicientes undique circumcum Spaldis antenarum et arborum posi- tegunt, t sit firmius munimentum, et Anglicis fugientes ad exercitum Paga norum, negabant Christum. Vide Spa- tis in mari, et cum bricolis erectis in mu- excutiat repellatque tela. mscus. ris Savonse, etc. Ibidem col. 524 : Veram SPALLA, Idem quod Spadula, Italis 1 SPALA, ut Spalla. Vide in hac voce ipsse galese taliter erant sub turre prse- Spalla, Gallis Espaule, Armus. In pieSPALAGUS. Aldhelmus cap. 11: Simul dicta ex Spaldis, machinis et omnibus risque veterum Chartarum sumitur pro que truculenta regulorum et aspidum ve compositse, quod cum eis prsp.liari non armo, aut membro ferarum, vel apronena, ad quse quadrupedis rubetss, e potuerunt. Vide Carolum de Aquino in r\rd, aut cervorum, quod praestari doSpalagi pestifera confectio, humanse na Lexico milit. mino splet, pro jure vel facultate veturss nocitura habebatur. Ubi Spalagum 1 SPALTUM, ut Spaldum, in Annal. nandi in silvis dominicis. Tabularium talpam, ex Graec. a<ruaXa5 viri docti in Genuens. Caffari ibid. col. 270: Reliquas Prioratus de Domina in Delphinatu fol. vero partes quas muri ambitus non con- 64 : Mansus de Malburc 13. lib. de porco, terpretantur. Hesychius: 'AentaXal, texerant, et eas quas muri altitudo non de ubliis 6. denar. et 5. Spallas, et 11. sff-reprinevov 6'^sto?. Vide Dioscorid. lib. 15 muniebat, altissimis castris quse fecerant den. etc. Spalla porcina, in Bulla Honocap. 19. et mox Spalargius.

540

SPA

SPA

SPA

Constit. MSS. Caroli reg. Sicil. Spalma origine, aSpalla scilicet, dubius haereo. seminis, quantum palma continetur. H33C ex animad. D. Falconet. Vide supra | SPALMARE, Pal mis excutere pulveresSnaphtanus. I SPANARE, Italis Spannare proprie a vestibus. Leg. Palat. Jacobi II. Reg. Majoric. inter Acta SS. torn. 3. Jun. pag. est vestibus spoliare: unde dicitur de xxxvi: Qui etiam ipsum sartorem adju- urbe fossis denudata, cum scilicet cumuvet in suendo, si opportunum fuerit, nee lantur. Chr. Parmense ad ann. 1307. non et in mundando, vel Spalmando cum apud Murator. torn. 9. col. 865: Guastalla vero venit ad mandata dicti defenopus fuerit, vestes nostras. Hinc soris, et per eum accepta fuit, et Spanata | SPALMATOR, Qui id ex officio praestat, ibidem pag. xxix : Atvero in arma- de foveis, et disguarnita, et deforzata in torem, et in sartorem personss nostrae, totum circumquaque. Spalmatorem, et apothecarium fructuum... 1. SPANDERE, Expandere, Gall. Estendamus eis simplicem potestatem, etc. dre, vel Espandre. [Italis Spandere ea1" SPALMATA, Actio qua emtor et ven- dem notione.] Chronicon Casin. lib. 2. ditor, data palma, de re aliqua inter se cap. 99 : Obtulit.... thuribula argentea 2... conveniunt. Vide Palmata 2. Statuta argenteam cum leonibus situlam, pallium Cadubrii lib. 2. cap. 53 : Dalis arris, vel magnum ad Spandendum, tapetumque bibito vino de mercato, vel data Spalmata, optimum, etc. vel alia facta fide, qua intelligatur per*2. SPANDERE, vox Italica, Eflfundere. fectam fore venditionem, venditio tune Acta B. Amad. torn. 2. Aug. nag. 585. intelligatur esse perfecta. col. 2 : Ipse pater Amadasus jussit ut earn omnem vernazolam in ipsa canepa 1 SPALMATOR. Vide Spalmare. guomodocumque Spanditam colligerent et | SPALMITUS, Audax, superbus, ut videtur. Chr. Petri Azarii ad ann. 1362. in eo vase r'emitter'ent. apud Murator. torn. 16. col. 382 : Et uti- SPANDIDATIO. Constantinus Afric. nam tempore illius Comitis Landi praefa- lib. 6. Pantechn. cap. 23 : Oscitatio est tus dominus Luchinus fuisset in Terdona, ex fumosis humoribus in lacertis, mastiquoniam Angli non fuissent ita Spalmiti cantibus infusis. Spandidatio similiter de et temerarii, etc. fumosis est humoribus in totis corporis membris velpluribus inclusis. Atque utraSPALMUS, SPALMODIA, pro Psalmu Fcecundi leporis sapiens sectabitur armos. et Psalmodia, perpetuo scripturn in Hei- que natura monetur expellere. * Idem quod Pandiculatio, unde fortonis Episcopi Basileensis visione VetT SPALA, Eodem significatu. Mirac. MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Vic- tini, observat Goldastus ad S. Valeria- tean corrupte efflcta. VidePandicularius. 1 SPANENUS, pro Spavenus. Vide ibi. toris Massil. : Portans ipsam (entortam) num de Bono disciplinae. Ita etiam le1. SPANGA , Fibula, ex Teutonico in itinerein humero dextro super Spalam. gere est apud Andream Monach. lib. 1. Statuta Astens. Cpllat. 7. cap. 1. fol. 23 : Vita? S. Ottonis Episcop. Bamberg. cap. Spangke, quod idem sonat. Rudolphus Nee aliquam bestiam sub Spala, vel in 5. ubi Spalmus, Spallere, Spalterium, Presbyt. in Vita Hrabani Abbat. : Quserognonibus, vel in aligua parte inflabunt Spalmodia, promiscue scribitur. [** Vide dam matrona nobilis.... fibulam suam auream, quam lingua Francorum SpanSchmeller. ad Ecbasim pag. 324.] (becharii.) 1 1. SPALTUM, ut Spaldum. Vide in gam vacant, in ipso transitu perdidit. 1 SPATLA, Pari intellectu, si tamen Joan. Buschius in Chronico lib. 1. cap. asserta est lectio, pluries occurrit in hac voce. * 2. SPALTUM, vel SPALTUS, f. Parcus, 28: Undecimus fuit frater Egbertus Charta ann. 1054. ex eod. Tabul. et in locus muris, sepibus aut fossis circum- metallorum in Spangis pro libris fusor alia ejusdem circiter anni ibidem. origo. est, fibularum SPALLACI!, Morbus equorum in tergo, septus et defensus; unde vocis Vindoc. bonus. Idconstringuntur. aarearum, quibus libri Charta de quo Jordanus Rufus Calaber lib. 2. ch. 168.ann. 1062. in Chartul. part. 2. SPANGA, Trabs quae de Medicaminibus equorum ad Frideri- 1 : Super ex Reg. 3. Armor, gener. lar- invicem continet, exexterior, voce muros haze vero et alia monachis eadem Teut. cum Imp. et ex eo Petrus de Crescentiis gitus est de Spalto suo, videlicet ad extir- Spangh, fibula, quod aedificium conneclib. 9. cap. 29. * Academ. Cruse.: Spallato, Malore pandum quantum domibus eorum sedifi- tat. [* Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, delle bestie da cavalcare, o da soma con- candis famili&que ipsorum, insuper et ad torn. 6. 349.] Lex Bajwar. tit. 9. cap. 7. burgum in commune faciendum sufficiens et 8: Trabes vero singulae cum 3. sol. sistente in lesione alle spalle cagionata fuerit. Vide Spaleum. componantur. Exteriores vero, quas Spanda soverchio affaticamento, o da percossa. * SPALURARE, f. pro Spalmare, Italis gas vocamus, eo quod ordinem continent | SPALLARIUM, SPALLERIUM, Armo-et nostris Spalmer, Navem ungere. parietum, cum 3. sol. componat. rum genus, quo spallas, seu burner! te- Charta ann. 1335. in Cod. reg. 5956. A. | 3. SPANGA, ut infra Spanna. Chron. .guntur. Gall. Epauliere. Statuta Equi- fol. 1. r: Naulizaverunt unam bonam Corn. Zantfliet ad ann. 1456. apud Martum Teuton, art. 73. apud R. Duellium et sufftcientem galeam de cxvj. remis ten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. 492 : torn. 2. Miscell. pag. 59 : Ipse (trepera- bene aptatam , stagnam , calefatatam, Reliquerunt autem illic Turd undecim rius) tenetur dare fratribus ad arma de- Spaluratam, etc. fundas grossas seu bombardas, quarum putatis Spallaria, etc. Chron. Siciliae * SPAMARE, Animo deficere, syncope sex continebant in longitudine 33. Spanapud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 89 : affici, Gall. Pasmer. Charta reg. Renati gas manuales. et septem in latitudine. Forma militaris apparatus est cum Spal- comit. Prov. ann. 1476 : Hanc autem do* SPANHOLES, Hispani. Comput. ann. leriis de cindato et manto de cindato. nationem ob reverentiam Christi Jesu 1362. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. Inventar. ann. 1294 : vi. Spallerie ad ar- Salvatoris omnium et acutissimi doloris pag. 242. col. 1 : Pro vadiis Spanholum, mandum. Espaliere, in AssisiisHierosol. compassionem dulcissimse Matris ejus , qui erant ante Salgue contra immicos. MSS. cap. 95: Et doivent avoir lor chau- quae viscera ejus tenera gladio dudum Etpag. 243. col. 1: Pro vadiis unius mences de fer chaucies, et lors Espalieres probato transfixa medullitus jidelis plebs sis Spanorum, etc. Nostris Espeignolle, vestues. Vide Spatalaria. inconcesse confidetur , quando ipsum pro Espagneul, Canis Hispanicus cirraT SPALLATURA, vox Italica Spallas seu agnummansuetissimum livore conspersum tus. Lit. remiss, ann. 1462. in Reg. 198. humeriluxatio. RolandiniPatav. Chron. vidit ad locum posnarum propriis humeris Chartoph. reg. ch. 439: Le suppliant apud Murator. torn. 8. col. 271: Mona- crucem suam bajulantem et viribus subla- menant un chien ou Espeignolle , etc. rius medicus qui Eccelinum condam de tis in terram Spamata corruens, dolore Vide Spani. gram Spallatura sanaverat in exercitu sodata animam exalare videretur. Vide | SPANI, SPANIA, pro Hispani, HispaImperatoris, etc. Spasma. nia, passim apud Scriptores medii eevi Anglis Spain. Vide in Spaniscus. SPANA. Vide Spanna. fSPALLERE. pro Psallere. Vide SpalSPANISCUS, Pannus Hispanicus. Nam *' SPANALDUS. Accurs. Florent. lib. mus. * SPALLERIA. Vide supra Spaleria 2. xi. tit. 26. Cod. in rubr. de Mendicanti- Spaniam, pro Hispania usurparunt Scri[ 1. SPALLERIUM, ut Spallarium. Vide bus validis, quos, inquit, vulgus appellat ptores aevi medii. [** Vide Forcellin. in Spanaldos et galiotas. Quod relatum in- Spanus et Graff. Thesaur. Ling. Franc, ibi. * 2. SPALLERIUM. [Gallice tenture : venio apud Wolfg. Hunger. Elench. in torn. 6. col. 348. voce Spania.] Gloss. Duo Spalleria longa nova cum certis Tabul. Bovill. voce galiota. Spanaldus Lat. Gr. : Siwm'a, Hispania. Spania, in arboribus et floribus. (Invent, rer. forr. mihi videtur qui hodie Ita]is Spalliere, Epist. Clericor. Italiae ann. 552. apud pal. Apostol. 10. oct. 1464.)] nostris Espalier de galere dicitur. Porro Sirmondum torn. 1. Concil. Gall, in * SPALMA, pro Palma non semel in an Spanaldus et Spalliere sint ab eadem Vita S. Fructuosi Episc. Bracar. cap. 1.

rii III. PP. apud Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 823. Charta alia ann. 1195. apud eumdem torn. 7. pag. 1321: In Nativitate Domini duas Spallas porcorum. InnocentiusIII. PP. lib. 13. Ep. 65: Qui venabantur in ipsa (silva) reddebant eidem singulis annis Spallam porci. Idem cap. Cum venerabilis de Censibus : Preefatus Episcopus Spallas, quas ab eadem Ecclesia, tarn ipse, quam pr&decessores sui recipere consueverant , Ecclesise prsefatse remisit, et statuitf quod aliud ei servilium non imponeret. Charta Alexandri III. PP. ann. 1174. apud Ughellum torn. 1. part. 1. pag. 512 : Quod Giso Primicerius Ecclesise vestrse in obitu suo reliquit, videlicet Spallam cum lonza, et sarcinam musti, etc. [Duas Spallas de porco, in Charta ann. 1064. ex Tabular. S. Victoris Massil. Adde Chron. Farf. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 563. Chron. Tarvis. torn. 9. col. 777. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 107. v. Statuta Riperiae cap. 16. fol. 9. y. etc.] Humerus porci, in yett. Statutis Canonicorum S. Quintini in Viromanduis. Charta Amalrici Comitis Ebroicensis in Tabulario S. Maglorii Paris. : De cervorum insuper et cervarum omnium venatione, dextros armos. Horatius sat: 4 :

SPA

SPA

SPA

541

in Capit. Carol! M. lib. 7. cap. 103. et venerabilis altare fecit regnum Spano- plantse dum est in teneritate sua : juxta alibi passim : ut Speria, pro Hesperia, clystum ex auro fulvo, etc. Galenum. Matth. Silvatic. Hesychius: apud Isidorum Pacensem aera 753. AnasSPANSIGIL. Charta Heccardi Comitis 'AffTtapa-^o?, TO ex TWV axavOwv ^uijjLevov tasius in Leone IV. PP : Vela 7. duo qui- Augustodun. ex Tabulario Persiacensi rpa/u. Vide Gorrseum in Definit. Medic, dem de fundato, et alia duo de stauraci, in Burgundia apud Perardum pag. 26: et R u e l l i u m lib. 1. cap. 20. et tria de Spanisco. Alibi: Fecit et in Theodorico aut Richardo filio meo donate SPARANA. Vide supra Parana. Ecclesia S. Marias vestem de Spanisco spada, Spansigil, et sicusios 2. etc. [Ubi SPARANGA, ut Sparaga. Vide ibi. unam ornatam in circuitu de fundato. recte Eccardus in Notis ad Leg. Ripuar. SPARATA. Charta Frider. II. imper. Adde pag. 193. 196.197. Chronicon Fon- tit. 36. g 11. legendum monetSpada cum ann. 1226. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aayi col. 217: Perveniendo a tanellense cap. 16 : Stauracia duo, stra- scogilo. Vide supra Scogilum.] gulum Hispanicum unum. * Ubi legendum Spangisil monet Vir mane dictss villas Sanctss Marias per Spaeruditus D. Falconet, idemque esse quod ratam abbatis Nonantulas usque ad ecclej SPANICUS FERRUS, Trutina, ex ferro Spanga 1. Forte, addit ille, Spangesel, siam S. Anthonii de Prechariis. Ubi non Hispanico. Vide supra Ferrum 2. SPANNA, SPANNUS, SPANA, Spithama, cum Sel paragogico, ut in aliis vocibus convenit Italicum Sparata, de qua voce Italis Spanna : Spatium. inter pollicem Teutonicis. De Scogilo autem Eccardi Academici Cruscani. An pro Strata? ;S SPARAVERARE, Cum Sparaveriis auet minimum digitum extensos, unde valde dubito. Vide Hist. Sabol. pag. 61. cupari. Stat. nova crimin. Cumanaa cap. nomen : Spannen enim Teutonibus est et 62. SPANTORIACOS. Cummianus Hibernus 154. ex Cod. reg. 4622. fol. 96. r: Nulla extendere : ut s p a n n a n , Anglo-Saxonibus, Spithama metiri. [** Vide Graff. de Controversia Paschali : Luna 14. persona... audeat nee prsesumat ire ad Thes. Ling. Franc, torn. 6. col. 347. voce primi mensis, qui est apud Hebrieos Ni- Sparaverandum in aliqua terra, ubi sit Spanna.] Sed et npstri Pan [vel Empan] san, apud Macedones Spantoriacos, apud blava. Occurrit bis infra cap. 156. Vide ab eqdem fonte videntur hausisse, qui- Afgyptios Parmothi, qui apud Latinos Sparvarius. ^e SPARAVERIUM. [Gallice Epervter, bus idem sonat. Lex Frisionum tit. 22. interdum Martii, interdum Aprilis obti 65 : Vulnus quod longitudinem habeat net partem. Quid hac voce denotetur, sorte de filet (?J: Unum Sparaverium quantum inter pollicem et complicati in- non omnino percipio : quippe Syroma- de serico albo, cum capello de taffetaz dicis articulum Spannum nan impleat cedqnibus mensis Martius est S-jatpo?, carmesino, et in circuitu ejus per totum de taffetaz carmesino, cum frangiis de 3. sol. componatur, quod integrse Spannas Aprilis vero ?av9iv.6?. 1. SPARA. Hist. Longobard. Ignoti carmesino serico et auro textis. (Inv. longitudinem habuerit, hoc est index et ollex extendi possunt, 6. solid, compon. Casinensis cap. 10. de Siconolfo Prin- card. Barbo ex transcriptione Miintz, 66 : Quod inter pollicem et medii digiti cipe Beneventano: Abstulit a S. Bene- 1457.)] 1 SPARAVERIUS, SPARAVETOR. Vide spatium longum fuerit, 23. solid, compo- dicto... baziam argenteam unam, vaucas Sparse par unum. Vide infra Snarvarius. natur. Rursum Spanna in Addit. ad .par unum Sparro. SPAR'CIA. Vegetius lib. 2. Artis Veteeamdem Legem tit. 3. | 56. [Statuta 2. SPARA, Repagulum, barra, Italis rin. cap. 45: Mittatur in piscinam,... ut Vercell. lib. 4. fol. 86: Item quod aliquis testor non debeat.... tenere in scripnea Sparango : hinc Sparapetto, repagulum, natet, cum Sparcia et pannis vincto pede. gladium majorem una Spanna computato quod pectus protegit, nqstris Parapet. Cap. 57 : Sparciam veterem contundet. Vita S. Joannis Episcqpi Traguriensis 1 SPARDA, pro Spatha, in Charta ann. manubrio ad taliandum gruppos.] SPANA, in Vita B. Torelli Poppiensis edita Romas a Jo. Lucio : Cum civitas 1511 : Guiltelmus petit unum goyardum n. 22: Corpus longum pedibus quinque, nee murorum esset freta circuitu, nee et unam Spardam. SPARGA, Pannus, in Glossis MSS. pedes longitudinis unius Spanae hominis. munitione vallata turrium, nee bellicis T SPARGANA, Semina, a verbo spar[Radulphus de Gestis Friderici I. apud armis fulta ; sed solis Sparis et quibusdam maceriis circunsepta fragilibus, etc. gere. Fridegodus in Vita S. Wilfridi Murator. torn. 6. col. 1190: Ultimo autem die mensis Februarii iterum cecidit nix, Forte a separare, vel sbarra. [Vide Ca- S33C. 3. Bened. part. 1. pag. 195 : cum duodecies cecidissct, cujus altitudo roli de Aquino Lexic. milit. in voce Talia labentis patiuntur Spargana vitae fuit unius Spanss. Adde Chronic. Pla- Spares.] yEmula, nee tardat spiris agitare malignis. * Nostris Espaare et Esparre. Lit. recent. apud eumd. torn. 16. col. 580. StaSPARGENA, Infantia, et dicitur a tuta Mutin. rubr. 90. fol. 16. v: Ponte- miss, ann. 1386. Reg. 129. Ghartoph. reg. sellus habeat boccam per quam aqua ch. 140: Le suppliant a'en retourna cui- spargo, is. Ita Jo. de Janua : perperam, dant entrer audit hostel, et trouva ledit quippe a c77iapyava, fasciae, quibus indiscurrere debeat, amplam per unam Spanam, altam per medium brachium et huis ferme et barre par dedens a une fantes involvuntur. Ita de Sparga dicenamplius. Vide Spanga S.] Christina Pi- grant Esparre de bois. Alias ann. 1399. in dum. [Gloss. Isidori: Spargana, initiasana au Tresor de la Cite des Dames 3. Reg. 154. ch. 563 : Le suppliant.... print rum infantia. Emendat Martinius ex et Papia, Spargena, infantile initia.] part. cap. 3 : Et estoient ouvrez les grands deux Espaares de fer d'un huys ; 1 SPARGERE, pro Spargi, Gall. Se redraps de parement, qui passoient plus depuis en fist ferrer I'un des huis de son hostel. Une Esparre qui sert a charrue, pandre. Memoriale Potestatum Regions, d'un espan par soubs la couverture, etc. in aliis ann. 1470. ex Reg. 195. ch. 498. apud Murator. torn. 8. col. 1138: InunVide Octav. Ferrarium in Spanna. SPARACLUM. Testamentum 1 SPANNALE, Clavus, quo immisso Episcopi Dertonensis, scriptum Andreas dationes aquarum magnss fuerunt, et fluSparserunt exiverunt de Ugone clauduntur pedicse et arctissime adstrin- et Lothario regnantibus, apud Ughel- mina et Sparserunt etper episcopatum locis suis, Reguntur. Acta S. Raynerii torn. 3. Jun. lum in Appendice torn. 4: Id sunt Bi- ginorum. pag. 448 : Huic dorninus suus miserat ca- bliotheca integram unam, super MatSPARGICIA. Charta Odonis D. Burtenam ferream in utroque crure, et affi- thseum librum ann. 1206. apud Perardum in Taxerat ipsam catenam cum Spannalibus lectionarii tres.unum, Sparaclum unum, gund. Burgundicis pag. 229: Spargicia Legendum puto, super bulis acutis in ligno, ut nullatenus se inde Marcum unum. Castellionis communis est duobus domimovere posset. 1 SPARA-FOSSA, Fossa prior, Gallis nis, similiter et pastura, etc. In alia Hu* SPANOCCHIUS. [Forsan Collecteur Avant-fosse. Statuta Palavic. lib. 2. cap. gonis Ducis ann. 1182. pag. 301: In eade dimes; Italis Spannochiare, decorti- 70. fol. 129 : Statutum et ordinatum est, dem villa (Castellion.) Dux neque Parquer le mats: D. Ventura Benassanus, quod nulla persona terrigena, vel foren- gyas (sic habetur) neque jus hospitalitaSenensis, de bancho Spanocchiorum, qui sis, audeat neque prsesumat de die vel de tis debet; sed illud juris Pargyss, quod in curam cere habuit. (Diar. Burch. ed. nocte piscari, vel piscari facere in fossis, terra Francorum habuerat, cum HierosoThuasne, II, 427, an. 1498.)] redefossis, vel Sparafossis Roches Castri, lymam peteret, praedictss Ecclesise in perpeluum acquittavit. Libertates Oppidi S P A N O C L Y S T U S , Corona desuper etc. clausa, ex Graeco l7ravc6xXsiaro<;. Anasta| SPARAGA, SPARANGA, Ital, SparangoCalvimontis in Barrensi pago ann. 1190. sius in Leone III. PP. pag. 133: Fecit et Spranga est Repagulum, obex, ti- apud Thomasserium in Consuetud. Biautem ibi super crucem majorem ex gnum, lignum transversum. Chron. turic. pag. 429: Pargia pratorum duraauro fulvo nimis Panoclystam, ornatam Andr. Danduli ad ann. 1405. apud Mu- bit, ex quo custodes constitute fuerint, gemmis pretiosis pens. lib. 42. Infra pag. rator. torn. 12. cpl. 520 : Itaque delentus donee prata incipientur falcari. Pro Par134 : Regnum Spanoclystum ex auro pu- jussu Imperatoris Galeatii missus fuit gia segetum edictum ponitur, ex quo curissimo cum cruce in medio pendens su- Venetias, et paulo post suspensus fiiit in- stodes eorumdem constituti fuerint, donee per ipsam altare. Rursum pag. 146: Fecit ter geminas columnas rubeas palatii cum messores incipient metere segetes. Legi in in basilica B. Dei Genitricis ad prsesepe Sparaga in ore... Et eadem die suspensi Adversariis MSS. Augusti Gallandi, regnum ex auro purissimo Spanoclystum fuere inter duas columnas unus ejus fra- Pargie appellari in Diplomatibus Ducadiversis in circuitu de chrysoclavo pretio- ter et duo sacerdotes cum Sparanga in tus Barrensis, jus quoddam, quod dosis ornatum lapidibus pens. lib. 4. Idem . ore. Vide Spam 2. et Sprangha. mino competit ratione emendarum, quae in Paschali pag. 150: Super ejusdem ' SPARAGUS, pro Asparagus, Summitas pro damno animalium in agris et pas-

542

SPA

SPA
pra Spara 2. Catalog. MS. episc. Carnot. ann. circ. 400: Petrus ..... civitatem Carnotensem a porta Sparrarum (hodie la porte des Espars, pro Esparres) usque ad sanctam Fidem, ubi clausura erat solummodo, de fossatis, muris altis et fortissimis vallavit. SPARRO, onis, pro Spara, aut Sparus : Telum rusticum, in modum pedis recurvum, Germanis Spar, vel Sparen, Anglis Spear, hasta ex Saxon, spaera. Ugutio : Sparus, telum rusticanum, missile, quod spargatur, i. mittatur. Gloss. Gr. Lat.: 'Axovuou elSoc, Gsesa, spiculum, sparus. Glossal Isonis : Tigillis, sparen. Festus : Spara, minimi generis sunt jacula, a spargendo dicta, quod passim pugnando jacerentur. Sparus Virgilio dicitur lib. 5. Althelmus de 8. Vitiis :

SPA

cms irrogari solent, absque tamen praejudicio eestimationis damni, ei exsolvendae, cui illud factum est. mi" Eo sensu occurrit vox Pargie in Statute Johannis Domini Commerciaci ann. 1362 : Item nous etablissons que les amendes que on appelle les Pargiez soient en tel estat et de bles et des preiz, comme elles esloient avant que ces lettres fussent faites. T SPARGILLUM, Aspergillumquo aqua benedicta spargitur, Gallis Aspersoir, goupillon. Rituale Cisterc.: Urceum cum aqua benedicta cum Spargillo. Vide Sparsorium. 1 SPARGITARE, Frequenter spargere, asperginare, in vet. Gloss. Vide Spargo. T 1. SPARGIUM. Statuta Capit. TullenSis ann. 1497 : Transeundo ante Domum Dei et portam platese procedendo per pontem cordigerorum et supra Spargium recta via ad ecclesiam nostram. 0 2. SPARGIUM, Asparagus, Ital. Sparagio. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Asperagus, Spargium, remiaconilh. Prov. :;: = SPARGNIA, a Gallico Espargne, Mra.rium regium. Memor. G. Cam. Comput. Paris, ad ann. 1409. fol. 125: Anthonius de Essartis scutifer scindens cor am rege retentus in officio custodis Spargnise regis. Et fol. 149. de eodem : Garde des deniers de nostre Espargne. Aliud sign. H. ad ann. 1413. fol. 4. r : Johannes de Saint Yon panetarius regis, ordinatus in officio custodis denariorum Spargnise seu parcimonise. regis. SPARGO. Vita S. Guthlaci cap. 19: Sulphureos glaciali grandine mistos vortices, globisSparginibus sydera pene tangentes. Ubi forte leg. spargilibus. Sed et spargines vox Latina est. Glossas Gr. Lat.: Hepipociva) conspargo : Tteptpavrtip, spargine. SKIT Bollandistae ediderunt globosis Sparginibus, et Spargines recte aspersiones interpretantur. Occurrit preeterea apud Fortunatum lib. 3. Epist. ad Felic. Episc.: Elisa sails Spargine. Et in Actis S. Reginswindse torn. 4. Jul. pag. 93 : Neque veteris fermenti aliquo Spargine novam conspersionem seruginascere. Vide in Spargitare. :;;: SPARGOS, Persj, lingua canem vacant. Glossar. vetus ex Cod. reg. 7613. = SPARGULA in confectione unguenti matiaton, sic vocatur rubea minor a quibusdam; similis est rubese, non tamen est aspera, nee adeo crescit. Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. 6959. * SPARGULUM. [Gall. Goupillon: Vasculum... cum Spargulo argenteo. (De Angelis, S. Mar. Maj. descriptio, Romse, 1621, p. 138.)] * SPARGUS. Tract, de Piscibus cap. 58. ex God. reg. 6838. C : Piscis, qui dicitur Plinio Sparus, aliis Spare/us, JEliano addilis literis aspargus, Italis Sparlo nuncupatur, aliquibus carlino et carlineto, nobis Sparallon, Hispanis Spargoil. 1 SPARIVERIUS, ut Sparvarius. Vide ibi. SPARODORSUM. Scribit Valerius Andreas in Bibliotheca Belgica, ex Fulcuino I** Gesta Abbat. Lobiens. cap. 20.], Ratherium, Veronensem Episcopum librum scripsisse de arte Grammatica, quern Sparodorsum inscripsit, vulgari, inquit, loquendi more, quod puerorum dorsum a flagris servet. Galli dicerent, qui pare le dos, unde forte legendum Parodorsum vel Paradorsum. [** German. Sparen est Servare.] * SPARRA, Repagulum, ital. Sparango, nostris Barre, alias Esparre. Vide su-

j|c [ Urceolus pro aqua benedicta, argenteus et Sparsorium cupreum. (Invent, sacrist. Clarevallis, an. 1405.)] SPARSUM, Stupa. Alexander latrosophista lib. 2. Passion.: Mala Cidonia assa involuta in Sparso, et comessa. Ubi Glossae MSS. in Sparso, i. in stupa : Coctana enim involvuntur stupa madefacta, et ponuntur sub cinere calido et coquuntur. Esedem lib. 2. Sparsum, pastam interpretantur. 1 SPARSURA, Herbarum florumque stratura, quaa in quibusdam ecclesiis fieri solet, Gallice Jonchee. Obituar. MS. Eccl. Morin. fol. 32: Die 2. mensis Julii... festum duplex almse Dei Genitricis Marias... distribuuntur... fabricse ecclesise x. sol. Item pro Sparsura 11. sol. * SPARTA, pro Spelta vel Speuta, ni fallor, Hordei species. Vide in his vociSa3va profanorum cuntundunt tela Sparorum. bus. Charta ann. 1226. ex Chartul. eccl. Le Roman d'A lexandres MS.: Lingon. fol. 163. v: Vendidit.... quinque asinatas bladi usque ad quinquennium, Un Esparre longe et pesant, de quibus tres erunt de Sparta et dux de A trovee les lui enpresant, S'an vait, si ferut un gloton, ordeo. Que ne li valu un boton. * SPARTANUS, [Mastin. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Insul. E 36, xv. s.)] Le Roman de Girard.de Vienne MS.: T SPARTARIUS, Qui ex Sparto restes Son Espraver a leve contremont, texit, vel qui spartum vendit. Gloss. Girart en fieri parmi le gros del front. Lat. Graec. Spartarius, cryotvomoXY];: apud Sic porro scriptum in MS. pro Esparrer. Martin. cmapTomiXYic. Vita apocrypha SPA.RRONES. Eckehardus de Casib. S. Pachomii Jun. torn. 3. Maii pag. 3p9: Galli cap. 5 : Fabricantur spicula, jiltris Erat enim Pachomius natione Memphius, loricse fiunt, et vannis scuta simulantur, genere gentilium natus, sed ab infantia Sparrones, et fustes acutse focis prssdu- innocens, ignarus literarum, ab omni rantur. Vide Cluverium in Germania peritia alienus: fuerat enim arte Spartarius. Vide Spatarius 1. antiq. pag. 302. * Hinc Epparron, Fustis crassior ad SPARTEA, Calceus exsparto confectus, modum Sparronis. Lit. remiss, ann. de quo Plinius lib. 9. cap. 2. Xop-uvov, 1382. in Reg. 121. Chartoph. reg. ch. 40 : cravSaXcov, apud Socratem lib. 7. cap. 36. Portant un gros et pesant baston, appelle S. Isidorus in Regula cap. 17. de excomEpparron, etc. Vide supra in Espero. municatis : Calceamentum vero Spartea, * SPARSARIDS, Censuum dominico- aut quodlibet genus solearum, etc. rum, qui vulgo Eparses, quod in pluri* Hinc Spardille appellatur Calceus bus locis dispersi sint, appellantur, ex restibus ad usum militum Pyrenaeoexactor et collector. Comput. ann. 1306. rum, vulgo Miquelets. ex Tabul. S. Petri Insul.: Pro salario SPARTEOLI. Vetus interpres JuvenaSparsariorum, decem libras. lis Sat. 14. v. 303 : * SPARSERIUM, f. pro Spasserium vel Dispositis prodives hamis vigilare cohortem Spatserium, Canalis, quo aqua ad moServorum noctu Licinus jubet, etc. lendinum ducitur ; nisi idem sit quod Paoceria. Inventar. ann. 1255. ex Cod. Per translationem disciplines militaris reg. 4659: Item... pro Sparseno molendini Sparteolorum Romas, quorum cohortes in portse Aurosse, xij. den. Turon. Vide tutelam urbis cum hamis et cum aqua Spacerium et mox Spatserium. vigilias curare consuerunt vicinis. Ubi P. SPARSIO, xpoxo? 6 patvb|J.vo; EV Oea- Pithoeus pro vicinis legendum putat ?. Spartum, Xeuxaia. Ita legit Salma- causa ignis, observatque apud hunc sius ad Hist. Aug. pag. 51. Vide Marsil. duntaxat Scriptorem Sparteolorum fieri ad 1. Martial. Epigr. mentionem, quosffrevoTCapxou?seu viocu^ SPARSO, ut mox Sparsorium. Vetus ros esse existimat. At vox ipsa satis inCerempn. MS. B. M. Deauratas Tolos.: dicat a vasis sparteis, pice illitis, quibus Unus juvenis accipit cereum paschale ab aqua deferebatur, appellatos, quorum altare, et alter juvenis accipit incensum etiamnum usus in restinguendis incenuna cum Sparsone et aqua benedicta. diis perdurat. Vide in Spargillum. SPARTH, Securis. Bromptonus, ubi de SPARSORIUM, SPERSORIUM, Joan, de Hibernis: Qui (Norwegi) tandem nurnero Janua, id, cum quo aliquid spargitur. succrescentes contra indigenas frequenter [Gloss. Latino-Gall. Sangerm.: Sparso- rebellarunt, et usum securium, quss Anrium, Espargoier. Bernard! Mon. Ordo glice Sparth dicitur, ad terram Hiberniss Cluniac. part. 1. cap. 45 : Postquam sa- comportarunt. Infra: Securim, i. Sparcerdos primo Sparsorium inde abstraxit, the, in manu quasi pro baculo bajulant, etc.] Liber Ordinis S. Victoris Parisien- qua sibi confidentes prseoccupant. [Chron. sis cap. 43 : Misso autem sale in aqua a Angl. Th. Otterbourne pag. 16 : Usum Sacerdote, deponat Minister salinum, et securium, qui Anglice, Sparth dicitur, ad paret Sparsorium. Statuta Ordinis de terram Hiberni comportaverunt.] Vide Sempringham : Porrigat Prior Episcopo Securis Danica, et Sparro. SPARVARIUS, Species Accipitris, quiSpersorium, osculans ei manum. Sparsorium etiam hac notione usurpant Usus busdam Fringilarius dictus , nostris antiqui Ordinis Cisterciensis cap. 54. 55. Esprevier. Lex Salica tit. 7. 4 : Si quis 86. 87. Bernardus Mon. in Consuetud. Sparvarium furaverit, etc. Adde Legem Cluniac. MSS. cap. 47. Ordinarius Pra- Bajwar. tit. 20. | 4. Capitulare de Villis monstrat. cap. 13. etc. [Vide Spargillum cap. 36 : Accipitres et Sparvarios ad nostrum profectum provideant. Capitulare et Sparso.\ * Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 1. Caroli M. ann. 802. cap. 19. et Capitulare Aithonis Basil. Episc. cap. 11: 7684 : Sparsorium, Espargouer.

SPA
Nee canes ad venandum, aut acceptores, falcones, seu Sparvarios habere prsesumant. Gharta Carol! III. Imp. in Hist. Pergamensi torn. 3. pag. 399: Nee ullas publicas functiones, aut redhibitiones, vel illicitas occasiones, vel cogiaticum, seu Sparvarios, vel operas, sicut circa lacum Comacinum a servis ipsius Ecclesise exigebatur, sive angarias superimponere audeat, vel inferre prsesumat. Hujus porro sparvariorum annuse prsestationis mentio est praeterea in Monastico Anglic, torn. 1. pag. 649. et supra in v. Accipiter. Charta Heccardi Comit. Augustod. apud Perardum in Burgundicis : Et sigulos 2. et Sparvario uno, etc. Fridericus Imp. de Arte venandi lib. 2. cap. 29: Sparvarii sunt minores aliis avibus de rapina, quibus frequentius utuntur homines, et quia secundum formam membrorum et maneriem plumagii similes sunt austuribus, licet sint alterius speciei, etc. T SPARAVERIUS, SPARAVIERUS, SPARIVERIUS, Ital. Sparviere. Eolandini Patav. Chron. lib. 6. cap. 4. apud Murator. torn. 8. col. 355 : Et fuit illic Sparaverius quidam in pertica in sola, quern videns aliquis literatus , memor fuit versuum quorumdam jacentium in libra qui appellatur Ysopus, etc. Spariverius, apud eumdem lib. 10. cap. 4. ibid. col. 314. Statuta Cadubrii lib. 3. cap. 83 : Si quis furatus fuerit aliquam prxdictarum avium aliquo modo, vel ingenio,.... pro Sparaverio, vel alia ave sic furata, c. in centum solid. Pap. condemnetur. Sparavierus, in iisdem Statutis lib. 3. cap. 82. ESPERVARIUS, in Cbarta Joannis Regis Angl. de Libertate forestarum. [Cornput, ann. 35. Henrici VI. Reg. Angl. : Dicunt quod Ricardus de Hertull die quo obiit tenuit manerium de Poley in comitatu War. in dominico suo ut de feodo per fidelitatem et servitium unius Espervarii.] 1 SPAVERIUS, contracte, ut videtur, pro Sparaverius, apud Papiam MS. Vide Simrilius. 1 SPREVARIUS, ut Sparvarius. Codex censualis Irminonis Abb. Sangerman. fol. 72. v : Solvit.... Sprevarios 111. et quando ipsos habere non potest, s. 111. 1 SPREVERIUS, in Charta Philippi Pulchri Regis Fr. ann. 1293. ex Camera Chartophyl. Atrebat. : Roberto Comiti Attrebatensi et ejus heredi Comiti Attrebatensi donavimus Spreverium feodalem, dequo homagium ligium nobis fecit. Infra rursum occurrit. SPERVERUS, in Monastico Angl. torn. 2. pag. 288. Espervarius sorus, torn. 3. pag. 87. De vocis etymo vide Vpssium, et Orig. Ital. Menagii et Ferrarii. 5S~ Aliud etymon proponit Eccardus in Notis ad Pact. Leg. Sal. tit. 7. 4. Sparvarium nempe sic dictum a Spare, vel Sparwa, passer ; et Ar, accipiter, adeo ut Sparvarius idem sit atque accipiter passeritius, utpote qui avium rapacium minimus, passeres praecipue et aves minores insectatur. ISPARAVETOR, Qui sparaverios nutrit, curat. Statuta Vercell. lib. 5. fol. 127. v: Et non intelligatur de falconeriis, Sparavetoribus, vel astoreriis, dummodo non intrent aliqua plantata, nee terras seminatas de blava grossa vel minuta, in qua , si intraverint , subjaceant penis predictis, et ultra damnum passo restituant. * SPARUS, Genus gladh ad modum magni cultri vel falcis, Gallice Fauchon, in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7679. Aliud ann. 1352. ex Cod. 4120 : Sparus, Gall. Faucons. Idem qui nostris Cime-

SPA
terre, Semettaire, propius ad vocem Turcicam, Scimittarre, in Instr. ann. 1453. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1820 : Semettaire, qui est espee Turquie. Vide Sparro. % SPARVERIUM. [ Duo Sparveria de tela ad usum lecti SS. D. N. pane cum portis deauratis et recamatis satis pulcra. (Inventar. rer. forr. pal. apost. 10. oct. 1464.)] j SPARZATA, Septum clatratum. Acta SS. Maii torn. 5. pag. 189 : Item in dicta ecclesia est Sparzata de ferro, ubi jacet corpus S. Bobonis. 11. SPASMA, Ital. Spasmo, Deliquium, Gall. Pamoison. Festum B. Marias deSpasma, apud S. Antonin. ubi de Festis torn. 3. Nostre Dame du Pdme, alicubi dicitur. <:: Consule card. Cajetan. qui de hoc festo scripsit, et Baillet. ad diem Veneris quintas hebdomad in Quadragesima. * 2. SPASMA vocatur Pulvis consolidativus, qui vulneribus recentibus aspergitur. Glossar. medic. MS. Sim. Januens. ex Cod. reg. 6959. * 3. SPASMA, SPASMUS a Gr. aita<j(i6<;. Contractio, rigor vel distentio nervorum, nostris alias Espame. Alex. latrosoph. MS. lib. 2. Passion, cap. 100:Facit autem et ad Spasmata. Ubi Glossa? : i. Tensiones. Vita S. Bern. Ptolom. torn. 4. Aug. pag. 484. col. 1: Paciflcus eremicola csedendo ligna vulnus adeo grave ex securi acceperat, ut prse vehementi Spasmate prope interiturus jaceret. Acta B. Amad. torn. 2. Aug. pag. 584. col. 1: Dum a medicis dubitaretur, ne in incisione ejusdem aut punctura domina ipsa aliquo Spasmo moreretur, etc. Lit. remiss, ann. 1474. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1244 : Le suppliant dudit besoy cuida donner sur la teste d'icellui Fortamer ; .... lequel huit jours apres tumba en Espame. Vide Spasmare. SPASMARE, Contrahere, ex Gr. ^irao-[ji6?, contractio. M. Justinus Lippiensis in Lippiflorio pag. 142 :

SPA

543

Aquitaniam cum Regio nomine ac potestate redire permittit. Videtur nostrum Espousseter, pro Castigare. Vide Pulsare. Perperam enim Bignonius ad Legem Salicam, spadaverit emendat in Statutis apud Theodonis villam, ut spathaverit Antonius Augustinus. Italis Spazzare, est verrere, purgare : Spazzo, pavimentum, et spatium. Ita terga pueri verrenda dicimus, quod scopis, quibus yerritur pavimentum, nates vapulent. Vide Oct. Ferrarium et Menagium in Orig. Ital. [** Spassare est Sanum fieri, morbum possum convalescere, vires integras recuperare, quasi Desinere pati. Colligitur hoc et ex Concil. Tribur. ubi capite praBcedente : Si quis diaconum calumniatus fuerit et convaluerit, sex quadragesimas, etc. et ex Mirac. S. Wigberthi cap. 12. apud Pertz. torn. 4. pag. 226 : Qui videlicet cum jam mortis vicinitate morienti similior esset guam languenti accito viro magnifico patre monasterii Thiothardo.... obsecrans ut in eorum collegia uti sibi liceret habitu monachico Cumque se hocfacturos non esse, quoniam si Spassaret, id eum non observare, responderent, etc. Denique de Carolo Caroli filio Aquitanorum rege in iisdem Annal. Bertin. apud Pertz. Script, torn. 1. pag. 472. ad annum 866. haec legunturrPZaga, quam in capite ante aliquot annos acceperat, cerebro commoto, diutius epelemptica passione vexatus 3. kal. oct. in quadam villa secus Bosentiacas moritur.} 1 SPASSERIUM, ut Spacerium. V. ibi. SPASSUM , Adeps, pingue, <rreap, in Gloss. Gr. Lat. [f. pro Spissum, ut conjectat Vulcanius.1 11. SPATA, ut Spatha 1. Vide in hac voce. * 2. SPATA est illud instrumentum, de quo sericus texendo percutitur ; unde Spatula diminutivum est. Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120. * SPATAFERIUS, idem qui Spatharius, qui ensem domini defert. Chron. Ditm. episc. Mersburg.f** lib. 4. cap. 22.] torn. 10. Collect. Histor. Franc, pag. 124 : RoMarcescunt nervi, Spasmantur crura deorsum. mam sane prsedicto Csesare (Ottone) inSPASMEA. Severus Sulpitius Epist. ad grediente , non minimum confisus in Claudiam sororemde Virginitate:Granrfe juvene, fecit eum Spataferium suum. est et immortale, pene ultra naturam 1 SPATANGIUS, Echini genus maxicorpoream super are luxuriam, et concu- mum, Hesychio, in Codic. Theod. lib. piscentiam Spasmeam adolescentiss fad- 14. tit. 20. leg. unic. de pretio piscis. bus accensam animi virtute restinguere, Vide Spatarius 2. etc. Ex <77caa(xa, TO?, convulsio, contorsio, 1. SPATARIUS, Vita B. Posthumii, in Vitis Patrum cap. 1: Fuerat restium Spadistentio. tarius, etc. Mqx cap. 2 : Plectam despato | SPASMOSUS. Vita S. Johannis Valentin. Episc. apud Marten, torn. 3. Anecd. plectebat. Ubi Rosweidus conjicit lecol. 1698 : Qui autem erigit elisos, et con- gendum Spartarius, qui e sparto restem solidat contritiones eorum Dominus Jesus plectat, aut distrahit, qui <7x'VOTC^~ Spasmosam sic in eo laxavit habitudinem, XY]?dicitur in Gloss. Gr. Lat. Eustathius: ut collum menti et humeri contiguitatem II),ly[JiaTa Ttva aub o-^otviwv, YJ (jirapirwvj ?i sejungeret. xavvaSsw. [Vide Spartarius.] SPASSARE, Male accipere, castigare. 1 2. SPATARIUS, Piscis genus, idem Concilium Triburiense ann. 821 : Si forte quod Spatangius. Rumplerus in quis Presbyterum calumniatus fuerit, et Hist. Monaster. Formbac. apud Pezium Spassaverit, septem quadragesimas sine torn. 1. Anecd. part. 3. col. 433 : Spatarii subditis annis pceniteat. Alibi : Si Presby- non infrequentes sunt (in Mittich.) Vide ter male tractatus fuerit, et Spassaverit, alia notione in Spatharius. secundum ejus Episcopi sententiam pceni1. SPATHA, Major gladius, ensis, Itateat , in cujus territorii potestate esse lis Spada , Hispanis Espada , Gallis dignoscitur. [** Pertzio Capitul. apud Espee. Gloss. Grseco-Lat. : SrcaOa, TO |cTheodon. Vill. inter spuria torn. 2. Leg. ffloc. Ugutio, ex Isidoro lib. 18. cap. 6 : pag. 5. et 6. cap. 3. et iterum 3.] Adde Spata, Gladius, quod sit spatiosa, ampla Decretum Imperatorum apud Burchar- et lata. Joannes de Janua ex eodem dum lib. 6. cap. 6. et Ivonem part. 10. Isidoro : Spata, gladius est longus, ex cap. 135. Annales Francor. Bertiniani utraque parte acutus, vel ipsa est rhomann. 865 : Demum Vernum villam ve- phssa. Alibi : Spatha, est gladius spationiens, Episcopos ac cssteros Aquitanise sus et latus. Ita Vegetio Spatha Iqngior primores ibidem obvius suscepit. Ad quo- gladius dicitur lib. 2. cap. 15. lib. 3. rum multam petitionem filium suum Ca- cap. 14. Epistola Clericorum Italise dirolum, nee dum bene Spassatum, in recta Legatis Gallorum ann. 552 : Spa-

544

SPA

SPA

SPA

thas nudatas, et arcus tensos portantes. Victor Vitensis lib. 1. de Persecut. Vandalica -.Introeunt evaginatis Spatis, arma corripiunt, etc. Spata India cum tkeca argento parata, in praecepto Carol i M. apud Stephan. Baluzium. Hincmarus Reruensis in Concilio Dusiacensi I. part. 5 : Tune ipse presbyter irruens super filium Livulfi, qui Spatam ad collum portabat, extraxit eamdem Spatam, et volens percutere eum per medium caput, ut ilium occid&ret , levavit idem Rivulfus manum .contra Spatam, et suscepit Spates ictum. Vide Gregorium M. lib. 5. Ep. 24. Pau'lum Vv 7 arnefrid.lib. 2.de Gestis Longob. cap. 28. etc. Spatham Gallorum veterum propriam tfuisse scribiV Diodorus Jib. 5 : 'Av-rt 8e TOU (cpOTj? OTi'.aOa? e'xouac [xaxpa? <7iSy]pa?. Livius etiara lib. 32. Gallis praelongos gladios sine mticrombus adscribit : iisque proinde caesi^ j non punctim
feriisse, otdt TO [j,Y)5a!J(.wc XEVTr)|J!.(x TO i-t'yos

SXEIV, ut auctor est Polyjjius lib. 2. Vide Cluverium in Germania antiqua pag. 293. et 348. Longioribus tamen ejusmodi gladiis mucronem tribuit Turpinus cap. 22 : 0 Spata felicissima acutissimarum acutissima : et Willelmus Apuliensis lib. 2.-de Gestis Norman. Alemannicis longioribus gladiis de quibus quaedam attigimus in Notisad Joinvillampag.73:
Sunt elenim longi specialiter et peracuti Illorum gladii.

Francorum nostrorum veterum Spathss ita describuntur a Monacho Sangallensi lib. 1. cap. 36 : Post hsec balthoeus SpathfB colligatus , quse Spata primum vagina , (al. glezina) secundo corio qualicumque, tertio linteamine candidissimo cera lucidissima corroborate ita cingebatur , ut per medium cruciculis eminentibus ad peremptionem gentilium, duraretur. Quern locum aliter legit Pontanus lib. 9. Origin. Francicar. pag. 547. Caesim vero spatha ferisse idem innuit Scriptor lib. 2. cap. 11 : Uni eorum extracta Spata , cervicem ejus abscindere conabatur. Et cap. 23 : Et extracta Spata per cervicem leonis, cervicem tauri divisit ab armis. Adde cap. 19. 21. 28. [Hist. Glabri Rodulphi apud Duchesn. torn. 4. pag. 38 : Tebaldus quoque ilium (Guillelmum)appropinguans, quasi aliquid locuturus, ilico exerta, quam ad hoc tulerat sub pallia, Spatha, uno ictu caput a corpore decussit.] Petrus Tudebodus lib. 3. pag. 789. de Godefrido Bulliqnensi : Tune Dux Godefridus Christi miles potentissimus irruens in eos, evaginato ense, percussit quendam gentilem ferocissimum tarn viriliter, ut in duas partes ipsum divideret, a vertice videlicet usque in sella equi,... post hunc aggressus alium ex obliquo, secuit eum per medium. Eadem narrat Albertus Aquensis lib. 3. cap. 65. qui addit lorica indutum divisisse in duas partes. Adde Ordericum Vitalem pag. 735. Similia ex veteri traditione refert Guillelmus Guiartus in Hist. Francor. MS. de Carolo Magno :
II iert plain de si tres grant force, Se 1'ystoire de lui ne ment, Que de s'espee proprement, Dont li ponz el 1'enheudure lerent d'or fin a couleur pure, Et qui nomraee estoit Joieuse, Et gent courtoise et outrageuse, Quant par ire la descendoit Un Chevalier arme fendoit A un seul cop tout contreval, Et trenchoit parrai le cheval, Cele Espee aige toute nue El tresor S. Denis tenue.

Hinc Guillelmo Aquitanias Duci, post- sent. [Vide Jurare super arma, In <7uramodum Gellonensi Monacho, versatilem mentum.] | SPATIS TANGERE terram de qua congladium attribuit ejusdem Vitse auctor numero 20. editionis Mabillonii. Ejus- tentio est, priusquam Iis duello dirimamodi spatharum Francicarum longitu- tur, in usu fuisse discimus ex Lege dinem ac latitudinem inspicere licet in Alemann. tit. 84 : Postquam girata fuerit veteribus picturis, ac maxime in Comi- (terra) veniant in medium, et prsssente tibus Hollandiaa Philippi Gallaei. Sed et Comite tollant de ipsa terra.... Quando Ogerii Dani qui sub Carolo M. vixit, parati sunt ad pugnam tune ponant spatham cum ferreo etiam capulo, abs- ipsam terram in medio, et tangant ipsam que mucrone, ex Monasterio S. Faronis cum Spatis suis, cum quibus pugnare Meldensis, ubi asservatur, ipsimet con- debent. CUM TRACTA SPATHA se idoneare contrectavimus, qua visa, et expense illius immenso pondere, baud incredibile om- tra alium, se defenders, in Lege Alaninp videri, quod de Godefrido referunt man, tit. 44. 1. tit. 56. | 1. tit. 84. 89. Scriptores, facile persuaderi passus sum. Ad januam cum Spatha tracta acceHanc cum ejusdem Herois monumento dere, in Lege Ripuar. tit. 32. | 4. Adde descripsit Joan. Mabillonius torn. 5. Capitula ad Legem Alaman. cap. 2_2. Vitar. SS. Ord. S. Benedicti. Tota autem Formula nostris familians, tirer I'espe'e. est ilia dentata, qualis fuit Aviti, sub Glossae Gr. Lat. : Snra(yaa6at q>oc, Evaassiduis dentatus csedibus ensis, ut est ginare. apud Sidon. in illius Panegyrico. Quo1 DE PLANIS SPATIS FERIRE, Gall. modo vero regia spatha deferretur a Donner des coups de plat d'epe'e , in Regis armigerp, licet inspicere in iis ta- Chron. S. Petri Vivi apud Acher. torn. bellis Lotharii et Caroli C. quas deli- 2. Spicil. pag. 757 : Abbas autem et Moneari curavit Steph. Baluzius in Notis nachi ejus foris remanserunt, quos verbis ad Capitularia Regum Franciaa. plurimum minati sunt, per capitia cucul| SPATAM super altare ponere irreli-larum turpiter apprehenderunt, de planis giosum putabant, ut colligitur ex Ai- Spatis ferierunt, sed non Iseserunt. moino in Mirac. S. Benedicti lib. 1. cap. SPATHA IN FUSTE, id est, Cui fustis 6 : Cryptas ipshts ecclesise ingressa est pro vagina est,cujusmodi utuntur etiam (Gerberga Regina) in quibus pretiosi Pa- quidam in Gallia. Ita inscribitur Epitris Benedicti oratorium habetur:ubi dum gramma Ennodii 131 : ad orandum regii stipatores suas flecteUtrumne incluso per fraudes ense bacillo, rent cervices, unus eorum protervse temeMors ligni tunicis quam bene tecta lates ? ritatis ausu Spatam quam manu gerebat Subsidium portas, quod cunctis terror haberis, altario superposuit. Exsecrati factum soPacificum est nobis, quod necat obsequium. cii, gladio inde ablato, adversus tantse auctorem vanitatis, increpatoria invexere Ferrum cavatis baculis condendum, diverba, quibus ille superbe respondet: Quss- xit Saxo Grammaticus lib. 6. Historiae nam, inquiens, in nos nova isthsec religio, Danicae. SPATHA S. PETRI. Annales Fr. Bertiut aggestum calcis ac sabuli cum lapidum mole, meo judicetis ense fore sanctius ? niani ann. 877. et Continuator Aimoini et simul cum verbo, receptam machse- cap. 36 : Richildis Compendium ad Ludoattulit ei prseceptum, ram, dominicse non dubitavit reimponere vicum veniens per quod pater suus illi regnum ante menses. mortem suam tradiderat, et Spatam, quse 1 SPATA ET CONUGULA ex Lege Ripuar. tit. 58. cap. 18. offerebantur liberaa, vocatur S. Petri, per quam eum de regno quse servum secuta fuerat, ut si conucu- revestiret. S[i.a8o[j.axatpov, in Lexico Gr. MS. lam eligat, in servitio perseveret : si Reg. cod. 930 : 'Axtvaxv); , [itxpbv 86py spatam, servum interficiat. f^yoyv , xovTaptov, \ (jTcaSojxaxKtpov IlepAD SPATHAS METIBI. Gesta Regum fftXOV. Francor. cap. 41. et Gesta Dagoberti ReSPATHA, Idem qui Spatharius, Dignigis cap. 15 : Rex vero totam terram Saxo- tas Spatharii, de qua mox. Vetus Charta num devastans, omnem populum interft- apud Ughellum torn. 7. Ital. Sacr. pag. dens , non ibidem majorem hominem 977 : Siphandus Imperialis Spatha et reliquit, quam longitudo gladii sui, quern judex, etc. Sic Protospatha, pro ProtoSpatam vacant, habere videbatur. Mona- spatharius. Vide in hac voce. chus Sangallensis lib. 2. de Carolo M. SPADA, ex Italico Spada. Atto Vercelcap. 17 : Per seipsum ita omnes humilia- lensis lib. de Pressuris Ecclesiast. : vit, ut etiam pueros et infantes ad Spatas Tenso collo eductam contra se Spadam metiri prssciperet, et quicumque eandem intuens, etc. [Adde Testam. Ermenmensuram excederet, capite plecteretur. gaudi Comit. Urghell. ann. 1010. in Quippe qui spathse longitudinem atti- Append, ad Marcam Hispan. col. 973.] gerant, militise idoneicensebantur. Unde Vide Spadare. apud Bohemos, qui gladii longitudinem SPATHIUM, ex Gr. <7mx6tov. S. Augustiattigerant, militare cogebantur , ut nus in Psal. 149 : Framea, quam vulgo scribit jEneas Sylvius in Hist. Bohem. Spathium vacant. cap. 10. SPATHA, Spathula, Gladiolus, quo SPATHIS APPREHENSIS rem firmare. martyrum carnes dissecabantur et inciCharta Alamannica Goldasti 85 : Et his debantur. Acta S. Priscae Mart. num. ita patratis, cum adhuc quidam de illis, 11 : Jussit Prssfectus extendi earn, et cum qui se in ilia ecclesia hseredes ac disposi- Spathis incidi membra ejus. Acta S. tores haberi voluerunt, alii garriendo, alii Martinae Virg. et Mart. n. 36 : Injustam mussitando contradicerent,optimates ejus- Martinam pcenis affligendam , Spathis dem Consilii apprehensis spatis suis deno- incidendam, et ungulis attrectandam, etc. taverunt se hsec ita affirmaturos esse Hinc arcaSteeiv apud Metaphrastem in coram Regibus et cunctis principibus us- Actis S. Agathse Virg. : 'ExeXeytrev auTriv que ad sanguinis effusionem. Viderat xp(J.aa9Y)vai xa\ auaOt^EffQat. 2. SPATHA, seu SPATA, Pistillus, ruhanc Chartam Vadianus de Monaster. German. : Alamanni , utpote bellicosi, dis, vel instrumentum coquinarium, gladii, quern Spatam vocabant, prehenso quo cibi, in ollis ad ignem ferventes, capulo testificabantur, parati manu etiam despumantur, apud Apicium lib. 4. cap. tueri se veritatem, quam semel affirmas- 3. Anonymus de Re Architectonica cap.

SPA

SPA

SPA

545

30 : Tertio olei adjicies sextarium, ea rum, praefixa septimse Synodo : Literas non modicum camerse suse subduxerat. rations Spatha commovebis. Utitur non vestrie Majestatis, per Augustalem Spa- Petrus Diac. Casin. lib. 4. cap. 11: Prastharocandidatum missus, accepimus. Lui- misit 3000. homines cum securibus et aliis semel. SPATHARIUS, Qui spathas conflcit, in thprandus l i b . 3. cap. 7 : Cubicularios, ferramentis, qui eamdem viam viriliter Protospatarios, Spatharocandidatos inciderent et Spatiarent. Lege Aleman. tit. 79. | 7. * SPATIARI, Ludere, genio indulgere, SPATHARIUS, Imperatorii corporis cu- facit. [* Adde lib. 6. cap. 10.J SmxOatpostos, Sw^cmxpuXaS, Cedreno : dignitas in xavSiSdtTo? Graecis Scriptoribus. Vide Ital. Spassare. Lit. remiss, ann. 1353. in Imperio Constantinqpolitano sat illus- Constantinum de Administ. Imp. cap. Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 706 : Cum tris. GloriosiSpatharii, dicuntur Alcuino. 42. 50. 51. 52. [** Haac vox et sequen- idem Jaquetus post prandium.... ad billas Vita S. Theophanis Confess, n. 10 : CY^- tes in Glossar. med. Graecit. col. 1415. et ivisset Spatiatum seu lusum, etc. Alias ann. 1360. in Reg. 89. ch. 676 : Idem exXoTEpfp Se @aO[*(7>, v^TOt ircov STtaOapcwv TW xa- 1416.] SPATHAROCUBICULARIUS , SuocOapo- ponens de quodam ludo scolss (soul33) quo TaX6yw Ci'rto ts (SadtXswi; TtjJLY)9ec?, Str^ye TOV Xontbv' XPOVOV. Vide Chronicon Alexan- xougixovXapto?, in VIII. Synodo act. 4 : se cum quibusdam aliis Spatiatus fuedrinum pag. 692. Vitam S. Lucae junioris Spatharii cubicularius, Anastasio in YCLt 6,tc "'SPATIATIM, SPACIATIM, Per spatia, n. 64. et quae observavimus ad Alexiadem versione. Ubi forte leg. Spatharocubicularius. ubique. Glab. Rodulph. torn. 10. Colpag. 259. SPATHATUS, Spatam habens, vel spata lect. Histor. Franc, pag. 3 : llhtd quoSPADARII, pro Spatharii, in Epist. 3. Leonis III. PP. : Misit Imperator Patri- armatus, Ugutioni. SuaOaTo?, Africano que juxta Lucam acris et fortitudinis in Tacticis. Spatha cinctus, Ennodio prsefert sitnilitudinem ; quoniam Spatiacium el Spadarios cum stolo. tim diffusum, etc. Ibid. pag. 11 : OstenSPATHARIUS , Armiger, qui ensem Epigr. 132. | SPATHIUM, Ensis. Vide in Spatha 1. Spaciatim per incrementa temporum dit domini defert. Papias : Armiger, vulgo Spatarius. Gloss. ^Elfrici : Spatarius, j SPATHOGLANI, Milites Turcici. Vide sese omnipotentem solum bonum atque veracem. s w y r d - b o r a . Id est, Ensifer. Apud Supra Silictarii. Anastasium in S. Martino PP. Spatha1 SPATIATORIUS, Amplus, Gall. Spa1 SPATHULA,ffuaOri,TO ^'90?- Gloss. Lat. rius Olympii Exarchi, mox Armiger nun- Gr. in God. Sangerm. Spatha. Vide in deux. Johannes de Monsteriolo in decupatu'r. Lex Burgundion. tit. 52 : Fre- hac voce, et infra Spatula 1. script. Monast. Caroli-loci apud Mardegesilum Spatharium nostrum, etc. Apud 1 SPATHUS, in Lege Salica edit. Ec- ten, torn. 2. Ampl. Collect, col. 1388 : In Gregorium M. lib. 2. Dial. cap. H.Riggo card. tit. 41. 2. pro Spadatus. V. Spa- cujus quidem ecclesise introitu ampla, Spatiatoria platea praeposita, porticus Spatharius Totilse Regis Gothorum dici- dare. tur. Apud Lucara Tudensem lib. 4. 1 1. SPATIAMENTUM, Deambulatio, est trium destrariarum seu deambulatoChron. initip, Pelagius filius Ducis Fa- animi relaxatio, Ghartusiensibus Spaci- riorum. filse, Spatarius Regis Roderici nuncupa- ment. Statuta Capit. Autiss. MSS. ann. 1 SPATIATUS, Liber, expeditus. Chron. tur. [Apud Fredegarium, Cariatto Spata- 1336 : Nulli duo canonici Ecclesise Autis- Sicilise apud eumd. Marten, torn. 3. rius Guntramni vpcitatur.] Neque alii siodorensis in una domo simul morentur, Anecd. col. 37 : Misit inde (Petrus) suum sunt Spatharii, qui subscribunt in Con- nisi per sex menses tantum, et semel, sci- nuncium prsedictum dom. Petrum de ciliisToletanis, cum Comitivse dignitate: licet in anno in quo intendit facere sta- Queralco mihtem suum ad prsedictum Resic quippe in Concilio xni : Guilengus gium suum primum, vel nisi veniat ad gem Carolum existentem in obsidione Spatharius, et Comes, Altericus Spatha- prsebendam et negotia sua, vel causa sola- dictse civitatis Messanse, faciens did rius et Comes, et Sesemirus Spatharius et tiiet Spatiamenti. Acta S.Bosselinse torn. quod ipse Rex Carolus statim cum toto suo Dux, subscribunt. Monachus Pegavien- 2. Jun. pag. 494 : Pro quo Spatiamento, exercitu, et omni sua gente exiret de dicta sis pag. 6 : Quern (leonem) ex improviso ut vocabant, nunc illis conceditur com- insula Siciliss, et dimiUeret ipsi Regi Pein se irruentem videns, gladium a Spata- mune aliquod post refectionem colloquium. tro dictam insulam hberam et Spatiatam rio suo confestim accipere nitebatur : sed Vide infra Spatium. de omni scrupulo dominii ipsius Regis ille, ubi eum manu corripuit, pro inermi * Jocus, Gall. Badinerie. Lit. remiss, Caroli. domino leoni ne constanter objecit, etc. ann. 1350. in Reg. 80. Chartoph. reg. * Ab Italico Spacciare, Expedire, libeApud Thwroczium in Sigismundo Rege ch. 63 : Petrus et Guillelmus mantellos rum facere. suos per modum Spatiamenti exuerunt Hungar. cap. 7. Vide Armiger. | SPATIO, Vagatio, si tamen sana est SPATHARIJ, dicti Milites Ordinis Mili- et colluctati fuerunl. Aliee ann. 1377. lectio, [* Venatio. Vide supra in Spaciataris S. Jacobi de la Spatha, instituti in in Reg. 111. ch. 217 : Dictus exponens mentum.] apud Rhegin. lib. 11. Chron. : Venatu, ac Spatione, victum quotidianum Hispania, circa annum 1158. Radulfus aquam existentem in quodam vitro de Diceto ann. 1184 : Ordo Militum in projecit causa Spatiamenti ad terram quaeritant.l^H.dsc ex Vpss. de Vit. Serm. Hispania, consistentium in proposito pro prope seu versus tybias dicti Guillelmi lib. 3. cap. 50. Forte piscatione, ut apud Regin. ad ann. 889.] viribus suis Saracenos atterere, quern Mirjnoti. * SPATIOSE, Lente, moderate, spatiis signum ensis rubei distinguit a cseteris * SPATIAMENTUM, Ambulatio, Gall. Militibus, confirmatur a Domino Papa. Promenade. Lit. remiss, ann. 1352. in interpositis. Missale Burdegal. MS. ex Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 274 : Cum in Cod. reg. 871. ubi de adoratione S. CruGaufredus Vosiensis part. 1. cap. 65 : Horum secta nuper exortd, ob indicium labina seu pasturagio ac communi dictx cis : Hiis Spatiose et devote peractis, bellicosx probitatis spatham ex pallio ru- villas Spatiamentum causa spatiandi ivis- sicut decet; si populus nondum cessavit orare, sedeant ministri et clerici expecbeo in habitu candido prsefert. Exstat sent, etc. Epistola Innocentii III. PP. inscripta * SPATIAMENTUM, Venatio, jus vena- tando orantes, et taceant. Ordinar. S. Magistris et fratribus Spatariis et Reli- tionis. Inventar. Chartar. reg. ann. 1482. Martial. Lemovic. ex Cod. reg. 1138. giosis per Hispanias constilutis, lib. 2. fol. 307 : Littera Petri comitis Drocensis, fol. 31. v. in Sabbato Sancto ipse anpag. 473. edit. Venetae. Horum Militum per quam dat domino regi Spatiamentum gelicus ymnus tractim et Spatiose dihabitus sic describitur in Manuali pla- et fugam cervorum in foresta de Croutois. catur. citatorum in Parlamento 22. April, ann. De anno 1340. T SPATIUM, Deambulatio, animi re1371 : L'Habit du dit Chevalier (de S. Ja* SPATIAMENTUM, Compotatio. Lit. laxatio. Translat. S. Thomas Aquinat. ques) est un long mantel a noiaux de pers remiss, ann. 1357. in Reg. 87. Chartoph. torn. 1. Mart. pag. 726 : Dictus Comes double camelin, et un chaperon double reg. ch. 27 : Guillelmus Johannes ac eo- ivit una dierum ad Spatium cum quotout d'un camelin et noiaux sous la gorge, rum complices post coenam et recessum dam fratre. Hist. Vicqn. Monast. apud et en son mantel a une espee de drap dictarum nuptiarum, redeundo de quodam Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, col. rouge, pour enseigne de la religion, et Spatiamento, le vin-donner Gallice nomi- 298 : Nam cum causa Spatii eis aderat, dessus avoit une courte houppelande, nato, in dictis pctrti&us(Normannise) fieri non in joculatorum aut histrionum stred'une serge ou catres pers, et une cote de consueto, et quod Spatiamentum supra pitu congaudebant, sed mandato Priore, camelin blanc, unes chausses d'un tanne, maritum sumitur, etc. Vide supra Coche- de ejusdem vet'bis dulcedinis delectati hiet solers a la pelume. Istius Ordinis regu- tus 3. et Bannum 5. lares se reddebant. Vide supra Spatialam Hispanice edidit cum Glossis Ma1 2. SPATIAMENTUM, pro Spatium, mentutn 1. gister Ysla ejusdem Ordinis, typis Plan- Gall. Eloignement, distance. Utitur * Hinc liber proverbiorum ex Cod. tinianis ann. 1598. De hoc qrdine vide, Claudius Taurin. Episc. in Epist. nun- reg. 7618. inscribitur : Bonum Spaquae collegerunt, qui de Ordinibus Mili- cupatoria Commentarii sui in Mat- cium. e taribus scripsere, Franciscus Menenius th83um. Nostris vero Espasse, idem quod ag. 94. Andreas Favinus pag. 1168. et SPATIARE, Diducere, complanare, di- Travee, interlignium. Terrear. Montiseloyus cap. 17. latare, spatium dare. Leo Ost. lib. 3. Lether. ann. 1548 : Une maison conSPATHAROCANDIDATUS, Spatharii si- cap. 28 : Necdum in cor ejus ascenderat, tenant deux corps d'hostel, chacun de mul et Candidati munere fungens. Gre- eamdem viam complanare ac Spatiare. deux Espasses Une maison contegorius II. PP. Epist. ad Leonem Isau- Infra: Spatiandss Ecclesise gratia, partem nant deux Espasses, faisant portion VII 69

546

SPA

SPA

SPE

de trois Espasses couvertes de thuille manducantis vel dormientis)in una domu paret ea voce significantur. Vide Espava. Item une grange contenant trois Es- vel Spatula cum laico laicave, XL. dies in Enumeratio bonorum Abbatiae de Baipane et aqua pceniteat. passes. gne: Tous Espauvyers sont d la dame 1 SPATLA. Vide in Spalla. * 3. SPATULA, Alia notione. Vide su- Abbesse, et doivent estre revelez a ladite 1 SPATOMELE, SPATOMELLE, Instru- pra Spala. Abbesse en toute la terre dans 24. heures, 1 SPATULARI. Vide in Spatula 1. mentum chirurgicum. Vide GruvoeL llaet tons bourn/ions et eyssans dans huit spatorium. SPATULARIA, inter vestes sacras re- jours. Vide in Wayf. * SPATSERIUM, Canalis, quo aqua ad censetur in Monastico Anglic, torn. 3. 1 SPAVA, in Litteris ann. 1236. ex Tamolendinum ducitur; vel Contextus ac pag. 331 : Cum alba, amicta, stola, fa- bul. S. Quintini in Insula : In eorum diseries palorum, idem quod Paxeria. none, Spatulariis, et maniculariis, appa- strictu villse prsedictae nullam justitiam Charta ann. 1229. ex Cod. reg. 4659 : Fa- ratis quodam panno rubeo diasperato de altam seu Spavam habebamus. [* Vide cietis dispensatorium, per quod ipsa aqua Laret, cum radiis inauratis, etc. Ibid, supra Espava.] taliter valeat dispensari, ut semper ex- part. 2. pag. 85: Duseparurae; una stola, * SPAVIUM, Quidquid juri Spavise obcludi et detineri valeat sine dampno, si- una fanona poudrata cum auroetperils... noxium est. Charta Thomae de Cone, cum Spaulis duabus, et maniculis de ea- ann. 1142. in Chartul. Campan. ex Cam. cut excluderetur et detineretur per colpum sive per Spatserium molendini. Vide Spa- dem secca, Gallis Espauliere. [Vide Spal- Comput. Paris, fol. 297. v. col. 1 : Tota vero justitia magna et parva prxdictas larium.] cerium. aquse michi et hseredibus meis imper1 SPATULOSUS. Vide in Spatula I. 1. SPATULA, in Gloss. Grsec. Lat.: HuaO-o, SPATULUM. Felix Gyrwensis in Vita petuum remanebit, et Spavium, quoTO ;<po?. [Chart?. Philippi Aug. ann. 1194. pro Atrebat. : Quicumque cultellum cum S. Guthlaci n. 11 : Tune indutos artus ciens evenerit, erit meum et hxredum cuspids, vel curtam Spalulam, vel mise- agresti de Spatulo surgens arrexit, etc. meorum. SPAULA. Vide Spatularia. ricordam, vel hujusmodi arma mullrito- Legendum forte spartulo : ex sparto, :: " SPAUMETA, Hordei species. Invenria portaverit, LX. libras perdet.] Vide junco. [Ut utest lectus significatur. Vide tar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Item Spatha 1. Spatula 2.] Eaedem Glossae : SiwcO-o, v) TO-J aOpw1 SPATUM, pro Spartum. Vide Spata- plus duo linteamina duarum telarum primi lini Spaumetarum. Item plus tres TCOV, Cosla, humerus : armus, proprie inrius. longerias primi lini Spaumetarum. Ubi pecoribus, quod lata sit, inquit Joannes 1 SPAVA. Vide infra Spaviss. 1 SPAVANDUS, Expavefactus, exterri- de iinteis sermo est, quae ejusmodi grade Janua : nostris Espaule. [Mirac. MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victoris tus : Italis Spaventare, Exterrere, Gall. nis interstincta erant. Vide supra PauMassil. : Ponens manum suam super Epouvanter. Memoriale Potestatum Re- meta et mox Speauta. * SPAVUS, Errabundus, vagans, cuSpatulam dextram, etc. Concil. Tarraco- giens. ad an. 1218. apud Murator. torn. 8. nense ann. 1591. inter Hisp. torn. 4. pag. col. 1098: Sed quidam Spavandi de omni- jus dominus ignoratur. Lit. remiss, 611 : Canonici et presbyteri de capitido bus generibus cosperunt fugere. Saraceni ann. 1354. in Reg. 82. Chartoph. reg. eccleaiarum Cathedralium in choro ad forlius cceperunt prseliare, quia videbant ch. 430 : Ad carnpos quandam vacam horas divinas almucias extensas super wsse superari. Spavam absque custodia invenit. Vide !: Spatulas... porlare omnimode leneantur.] Alias Espaute. Lit. remiss, ann. 1385. Spa vise. Vide Gonstantinum African, lib. 2. Pann Reg. 127. Ghartoph. reg. ch. 91 : L'ex1SPAZARE, Italis Spazzare, Verrere, wsant frappa et chassa d fort sesdiz che- Gall. Balayer. Statuta Astens. Cpllat.19. techn. cap. 6. ubi spatularum ossa describuntur. De vena spatulosa, quae et ce- vaulx, lesquelx se Espauterent et com- cap. 15. fol. 66 : Quod duo homines per phalica, agit idem cap. 12. nencerent d aller fort et le bon trot. Vide yortam eligi debeant in consilio ad brevia SPATULOSUS, Magnas et diffusas ha- supra Pavoratus. qui jurant facere Spazari et scovari zaubens spatulas, vel delitiosus, sive delicaSPAVENUS, Morbus equinus vulgaris, ceas. Statuta Placent. lib. 4. fol. 39. y : tus. Joan, de Janua. quam vulgo Esparvin dicimus, cum rtem statutum est quod omnes stratse civiSPATULAKI, Delitiari, vel in spatula circa gareclum intrinsecus ex later e ga- tatis Spazenlur et mundentur singulis divinare. Idem. recti paulo inferius inflationem addu- tribus mensibus, si opus fuerit, scilicet 3&1T Hinc, nisi me fallo, Spatulati pce- cens, etc. Ita Petrus de Crescentiis lib. oer quamlibet ante domum suam. Vide nitentes, apud Reinerium in Catalogo 9. de Agricult. cap. 36. De morbo spa- Spassare. heeretic. pro Delicati, seu delicias sec- neni, ubi legendum spaveni. Vetus inSPAZERIUS, Qui spathas conflcit, in tantes : In secunda secta sunt qui se fin- terpres Gallicus, qui vixit Carolo V. vet. Catalogo Gonfratrise Nativitatis B. gunt peregrinos S. Jacobi, plumbati (1. regnante, Espavin vertit. [Italis Spa- M. institutes in ecclesia B. M. Deaurat33 palmati) ut ultramarinos et Spalulatos vano.] Tolos. Vide Spatharius. posnitentes. 1 SPAVERIUS. Vide in Sparvarius. "' Vel potius idem atque supra EspazeSPATULA, vox Agrimensorum, metae, SPAVI^E, Animalia vagantia et erran- nus, aquarius, aquaeductuum exstructermini in acumen surrecti, apud Fron- tia, quaa expavefacta, et metu, seu pa- tor. Vide Spacerium. tinum. vore, (unde vqcis etymon) e dominorum -5 SPEAUTA, ut supra Spaumeta, Hor1 SPATULA, Latus, Epaule, eadem no- suorurn domibus erumpunt, et in aliena dei species, Provincialibus Espeaulto. tione dicimus, in Bressia apud Guiche- dominia transeunt, in incerto, cujus Charta ann. 1501. ex sched. Pr. de Manon. : Quia non tantum in Spatulis, juris sint, et quae eo nomine domino, in zaugues: Quod non possint seu valeant quantum in profundo et matrice talium cujus praedio reperiuntur, addicuntur, mensurare aliquod bladum, ordeum, silicalceatorum. nostris Espaves, bestes esgarees, qui ne ginem, civatam, Speautam, legumina, out SPATULA , Armi porcorum, Pernse. sont advoiiees d'aucun Seigneur, ut est alia grana, nisi cum mensuris legalibus. Tabularium Conchensis Abbatiae in Ru- in Consuetudine Laudunensi art. 3. et Vide Speaulta. thenis Ch. 26 : Medietatem de vestitioni- Remensi art. 343. in aliis passim Espa1 SPEAULTA, Hordei species , vulgo bus, et medietatem de Spatulis et agnis, ves. Regestum 1. Parlam. fol. 22. sub Epeautre. Charta ann. 1304. ex Tabul. etc. Crebro in eq Tabulario. Spatula ann. 1260 : Justitia latronis, campi, S. Andreas Avenion.: Decimse omnium porcina, apud Apicium lib. 4. cap. 3. et duelli, Spavise, quod Gallice dicilur frumentorurn, siliginum, leguminum, orTurpinum in Carolo M. cap. 20. Armus Estrahere, sanguinis, de melleia, etc. deorum, Speaultarum, etc. Vide Spelta ferae, in Lege Longobard. lib. 1. tit. 22. Charta Radulphi Comitis Suession. ann. et Speuta. 1 4. [ Roth. 317.] Gharta ann. 1214. in 1233. pro Gommunia Nantoliensi : Si 1 SPEBUS, pro Speciebus, Gall. Forme, Espava inveniatur apud Nantolium, red- image. Fridegodus in Vita S. Wilfridi Tabulario Ecclesiae Carnotensis n. 179 Habet etiam de quolibet hospite unum pa- detur mihi vel servienti meo ab inven- ssec. 4. Bened. part. 1. pag. 724 : nem ad Natale Domini, et unum Armum tore, etc. Muscipulos nostis quos obicit ;cmulus hostis, S3- Eodem nomine intelliguntur erde quolibet homine, qui ad proprium u*um Illicibus quaerens animos vitiare figuris, rantes bestiae, quae intra alicujus domifacit baconem. [Bulla Benedicti VIII Ingerit inceslos lascivis Spebus amores. PP. ann. 1014. in Append, ad Hist. Go- nium reperiuntur a venatoribus fugien1 SPECCIBILIS. Vide Spectabilis. mitat. Comacli pag. 6 : Ita sane ut sin- tes, si persequentes venatores non adtSPECERIA, Res quaevis aromaticae, gulis quibusi/ue Indictionibus, pensionii> sunt. Gharta Philippi I. Reg. Franc ann. 1092. ex Chartul. Audomar. : Et s aromatum mercatura, Gall. Espicerie. nomine, delis S. R. Ecclesiae.... in Nalivi late Domini Spatulas de porcis numero bestia aliqua fugiens absque venatoribus Gonsuetud. Lemovic. art. 70: Libra est ibi devenerit, ad mensam fratrnm defera et esse debet 14. unciarum et dimidia, sexaginta.] T 2. SPATULA, f. Tugurium, agreste tur, sicut prsedictus plus Rex Karolus eis salva libra de Speceria quse debet esse et habitaculum ; nisi idem sit quod infra concessit. Ubi e regione h u j u s loci in est 12. subtilium unciarum. Ubi versio Spatulum. Libellus de remediis peccat margine recentiori, sed antiqua, manu Gallica : Sauf et reserve de VEspicerie apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 22 scriptum legitur, Espave. Sed et quaevi qui doit etre de 12. onces subtiles. Vide Posnitentia manducandi vel dormiendi (1 bona mobilia quorum dominus non ap Speciaria in Species 6.

SPE

SPE

SPE

547

* SPECES, a Speciendo, id est, videndo, quod quidam Johannes de Pratis habuit pretiosior. Lex Wisigoth. lib. 5. tit. 5. dicebantur quidam Officiates, quales quandam uxorem amicabilem de cujus 1 3 : Si alicui aurum, argentum, aut oretiam hodie in ecclesia Senonensi plu- Specialitate , Willielmus, jilins Henrici namenta, vel Species fuerint commenres Gallice nominantur des Specs, pue- molendinarii, et similiter quidam alii dalse, sive custodiendse traditae, elc. Idem ris choralibus praepositi. Ita legitur malefactores fuerunt; ita quod prsedicti Gregorius Turqn. lib. 6. cap. 5: Judseus inter Paralipomena ad Conat. in Pro- malefactores venerunt ad lectum ipsius quidam qui ei ad Species coSmendas pyl. ad Acta SS. Mail pag. 48. col. 1. In Johannis, ubi jacebat, et ipsum traxerunt familiaris erat, advenit. Lib. 6. cap. 38 : Ceremonial! eccl. Paris pluries occurrit ab eadem, et ipsum abinde duxerunt et Magni ibidem thesauri ex auro argentovox Spex, qua signiiicatur Puer sym- tenuerunt, dum prssdictus Willelmus que, et multarurn Specierum reperti sunt. phoniacus prior, vulgo Spe. concubuit cum ea. Vide Plumale. Lib. 7. cap. 25 : Equos quoque ejus, au1 SPECIA, ut Speceria. Statuta Montis SPECIALITER, Speciatim, expresse, rum argentumque, sive Species, quas meRegalis fol. 288 : Specise, mercerise, dro- Gall. Specialement, in Cod. Theod. leg. liores habebat, pariter auferentes, etc. garise, nee aliquae res comprehensse sub 176. de Decurion. lib. 12. tit. 1. Gloss. Lib. 10. cap. 2: Direptam Speciem de genere merceriarum, vel Specierum, elc. Lat. Gr.: Specialiter, l5-.xw?. Charta ann. manu cujusdam mercatoris ad metatum 1340. ex Archive D. de Flamarens : In detulit. Marculfus lib. 1. form. 31: PrseVide Species. * SPEGIALE est ubi proprie uniuscujus- presentia mei notarii et testium subscri- cipientes, ut quicquid ex successions pavel per quselibet instrumenta que personse facta narrantur. Glossar. ptorum ad hec Specialiter vocatorum. rentum, Chartarum ad eundem juste pervenit, Occurrit passim. Vide Speciative. vet. ex Cod. reg. 7613. tarn in villabus, mancipiis, sedijiciis, ac* SPECIARIATUS, Specierum seu aro1 SPECIALIS, Espicier. Vide in Spematum mercatura, Gall. Epicerie. Lit. colabus, auro, argento, speciebus, ornacies 6. * SPECIALISSIME, Magis speciatim. official. Paris, ann. 1380. in Reg. 118. mentis, mobili aut immobili, etc. Walafr. Epist. Adem. Gaban. ann. 1028. torn. 10. Chartoph. reg. fol. 428: Cum in causam Strabus de Miraculis S. Galli lib. 2. cap. Collect. Histor. Franc, pag. 506 : Vobis coram nobis traxissemus Theobaldum de 1: Eum ad subterraneum duxit armaenim quatuor solummodo nunc Specialis- Vauchartis speciarium,... quod... plures rium: quod cum idem Vicarius aperiri falsitates in arte sua Speciariatus com- fecisset, Species, quas inibi reperit, his, sime loquor, etc. Vide Specialiter. qui secum erant facta divisione distribuit. * SPECIALISSIMUS, Necessitudine et miserat, etc. Vide Speceria. 1 SPECIARIA, SPECIA.RIUS. Vide Spe- Vox Ammiano, Capitolino, et aliis usurfamiliaritate conjunctissiraus. Testam. pata, et in veteri Chartula plenarisa seSim. de Drocis ann. 1329: Specialissimus cies 6. * SPECIARIUS , Specierum , rerumve curitatis descripta a Brissonio lib. 6. dominus meus Petrus de Chenaie miles, vel carissimus et prsecordialissimus meus quarumcumque et supellectilium nego- Formul. pag. 647. dominus Johannes de Cantu merulse, etc. tiator. Sacram. eorum qui ad nundinas 3. SPECIES, Facies. Canon. Hibern. Vide Specialitas 3. urbis S. Martini confluebant apud Mu- apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 6: 1. SPECIALITAS, Vox Fori Anglici, de rator. torn. 2. Antiq. Ital. med. aevi col. Sanguis episcopi vel excelsi principis vel qua Cowellus. [Ea voce, ut plurimum, 882 : Scribimus juramentum, quod cam- scribse, qui ad terram effunditur, etc. Si Chirograph! cautio, scripti obligatio, biatores et Speciarii omnes istius curtis in Specie tertiam partem de argento, et vel quid simile instrumentum signift- tempore Rangerii episcopi fecerunt, ut comparem verlicis de auro, etc. omnes homines possint cum fiducia camcatur.] 4. pro Vices. 1 2. SPECIALITAS, Oppositum univer- biare et vendere et emere. Juraverunt inter SPECIES, f. In utilitateFormula 36. Andegav.: domnorum sitati. Tertull. adv. Marc. lib. 5. cap. 8 omnes cambiatores et Speciarii, etc. Ubi partibus Rritanici seu Wasconici hostiliIn distributione facienda et in Speciali- cum de Cambiatoribus et Speciariis dum- ter ordine ad Specie mea f u i s t i , etc. tate interprelanda. Cone. Toletan. xi. taxat sermo sit; hac ultima voce quos5. SPECIES , Materia sacrificii Corinter Hispan. torn. 2. pag. 665: Cseterum cumque negotiatores, non seplasiarios Specialitatis ordinem persequentes, etc aut aromatarios tantum indicates recte poris et Sanguinis Christi, nostris EspeCharta ann. 1482. ex Tabul. B. M. de putat doctissimus Editor. Vide Species ces. Missale Gothicum apud Mabill. Liturg. Gallic, pag. 283. col. 1 : Oremus, Bono-Nuntio Rotomag.: Tenore prsssen- 2. Pro Aromatariis, vide in Species 6. tium facil... suos veros, certos, legitimos * Espicier vero in aula regia appella- fratres dilectissimi ut Dominus ac Deus et indubitatos procuratores,... et negotio- batur is, qui condimentis saccharo con- noster Speciem istam, suo ministerio conrum suorum infrascriptorum gestores, ita fectis praeerat. Stat. pro hospitio reg. secrandam, coelestis gratis inspiratione tamen quod generalitas Specialitati non ann. 1317. in Reg. Cam. Comput. Paris, sanctificet. deroget, nee e contra. Charta Maximiliani sign. Croix fol. 71. r: Item le roy aura 6. SPECIES, Aromata, vel res qusevis ouzjours a court quatre valez de chambre aromaticee, Gallis Espices. Marcianus Rom. Reg. ann. 1507. apud Rymer. torn. 13. pag. 182 : Ita tamen quod Specialitas et non plus, le barbier, I'Espicier, le tail- JC. leg. 16. 7. D. de Publ. et Vectig. eur et un autre mangent a cour. Vide in (39,4.): Species pertinentes ad vectigal, generalitati non deroget. Formula usitata, sans que le particulier deroge au Species 6. cinnamomum, piper longum, piper album. SPECIATIVE, ut Specialiter. Regest. Marcell. Empiricus, seu Vindicianus general. In upecialitate, speciatim, in Chron. Bonincontri apud Murator. torn. Philippi PulchrilS. exChartophyl. Reg.: Archiater: Nam cognitionem omnium earum qua12. col. 1147. Hinc Adde et aromaticas Species, quas mittit Eous. 1 SPECIALITAS , pro Persona, in Vita cumque occasionead dictum monasterium nobis ac successoribus Senator lib. 12. Epist. 18 : Species prseS. Adalbert! torn. 5. Jun. pag. 98: De- spectantium hinc arliculum ejus Specialitati, prout nostris Regibus Francorum Speciative terea, quse mensis regiis apparentur, Dominus concesserit, accommodemus. retinemus. tola sedulitate perquirite. Ilde* Nostris Especialite idem olim sona1 SPECIATOR, ut Speciarius. Vide Spe- exactas Toletanus in Chron. inHeraclio : fonsus bat quod Cura, diligentia, sollicitudo cies 6. 1 SPECIATDS, Specie, forma decorus. Cum hac illacque cum diversis Speciebus peculiaris. Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. 292: Si estoit Tertull. adv. Hermog. cap. 40: Quid aromatum et divitiarum causa lucri perJoan. Sarisberiensis lib. 8. cilz joiaux gardez es tresors des Gociens hodie informe in mundo, quid retro Spe- geret, etc.cap. 6: Conficiuntur salsamenta par grant Especialite. ciatum in materia, ut speculum sit mun- Policrat. garo; nihil vilius est nisi complunum 1 3. SPECIALITAS, Familiaritas, neces- dus materise ? Ita effectus, et Specierum. situdo conjunctissima, Gall. Amitie par1 INSPECIATUS , Qui sine specie est, polliceatur 8. cap. 11. judiciaTyrius lib. Will. ticuliere. Litterae Edwardi II. Reg. Angl. Irenseo avs-Ssov, apud eumd. adv. Valen- Adde lib. Erant autem naves esedem ann. 1316. apud Rymer. torn. 3. pag. tin, cap. 10 : Sed informem et Inspecia- 12. cap. 23: orientalibus oneratse mercibus, Speciebus 574: 06 divulgatse de vobis probitatis tam, etc. prseconium, Specialitatem vobiscum mu1. SPECIES, Vox JC. nqtissima: quibus videlicet, et pannis ser\cis. Chronicpn tuam contraliere cupientes, vos in hiis idem sonat, quod veteribus fruges, ut Reichersperg.: Mille et 50. dextrarins quse cordi nostro adjacent negotiis expe- sunt vinum, oleum , frumentum, legu- Turcos et Species infinitas, et quas noveriri censuimus, quatinus, vice versa, ve- mina: unde Species annonariae, apud rat pretiosiores misit. Et infra : 30. quinstram amicitiam deinceps appetimus fidu- Vegetium lib. 3. cap. 3. et in Codice non tarios de pipere, et alias Species sine nucialiter nos facturum. Gualterius He- semel. Senator lib. 12. Epist. 22: Et mero. Eckehardus de Casibus S. Galli cap. 13 : Speciebus quoque et antidotis, et mingford. de Gestis Edwardi I. Regis ideo memoratse Species (vim, olei, etc. Angl. pag. 113: Omni rancore deposito in tot solidos dates pro tributaria func- prognosticis Hippocratis singulariter erat (Rex) ipsum (Archiep. Cantuar.) cum suis tione... reputentur. Gregorius Turon. lib. instructus. Proverbium medicorum vulin Specialitatem recepit pristinam et 5. cap. 5 : 0 si te habuisset Massilia Sa- gare apud Joannem Sarisber. lib. 5. majorern adauxit. Placitum ann. 1. Ed- cerdotem, nunquam naves oleum, aut re- Policrat. cap. 10 : wardi III. apud Th. Blount in Nomolex. liquas Species detulissent, etc. Pro solis verbis montanis utimur herbis, Anglic.: Prsssentatum fuitperjuratores.. 2. SPECIES, Res, vel quaevis supellex Pro caris rebus, pigmentis et Speciebus.

548

SPE

SPE
ann. 1236. pag. 294. Odoricum de Portu Naonis in Peregrinat. num. 11. Vitam S. Julianae Virg. n. 15. etc. Vide Rainardi Abbatis Cisterciensis Conslituliones cap. 61. 1 SPECIES, Quidquid diebus jejuniorum vespere apponilur, ut bellaria, fructus, cichoreum aceto et oleo conditum, etc. Transactio inter Abbatem et Monachos Crassenses ann. 1351: Consuetum est quod in vigilia natalis Domini, post Vesperas, dominus Abbas, si sit in monasterio et faciat officiurn festivitatis, dat et dare consuevit Species sufficientes et bonas conventui in refectorio. 1 SPECIES, Res ad medicinam spectantes. Mirac. S. Berthse sa3C. Bened. 3. part. 1. pag. 460 : Si nosti aliquod hujus mess infirmitatis medicatnentum, sive in oleribus, sive in Specierum generibus, edicito. Comput. ann. 1244. ex Bibl. Reg.: Apotecarius pro Speciebus captis per Johannem Vicecomitem, x. lib. n. sol. ix. den. Vide infra. Hodie Speciem strictius sumimus de acribus tantum et morsicanlibus, ut sunt piper, canella et similia. Macrobius lib. ult. Saturn.: Species et acres, et calidas super faciem cum apponuntur, exulcerant. [Statuta Card. Triyultii ann. 1531. pro Monast. S. Victoris Massil.: Item in vigiliis festivitatum providere tenetur (Pitansarius) de potagio, vulgariter dicto pureya et salsa cum Speciebus pro piscibus condecenti.] SPECIARIA, Res aromataria, aromaturn mercatura, Gall. Espicerie. Sanutus : Inhibeatur sub eadem censura, ne quisquam de partibus Africse, aut etiam Hispanise, ubi habitant Saraceni, Speciariamaccipiat, vel mercimonia qusecumque a partibus Indias portata, etc. Idem lib. 1. part. 1. cap. 1 : Magna pars honoris, reditus, proventus et exaltationis Soldani, et gentium illi subjectarum, est propter Spedariam, et multa alia mercimonia. Adde part. 5. cap. 3. et Raimundum Montanerium in Chronico Aragon. cap. 159. [Acta SS. torn. 1. Julii pag. 604. et Statuta Vercell. lib. 3. fol. 101. v.] SPECIABIUS, Qui omne genus specierum vendit, Latinis Seplasiarius, uavTOucoXr)?, nostris Epicier. [Statuta Astens. cap. 25. f. 75 : Item quod nullus Speciarius sive apothecarius civis seu habitator Ast. audeat vel pnesumat recettas, aliquas facere seu dare aliquibus civibus de territorio Astensi. Adde Statuta Saluciar. cap. 125. Collat. 5. Genuse lib. 4. cap. 84. fol. 136. v. Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 1568. et Murator. torn. 11. col. 42.] 1 SPECTATOR, Eadem notione. Pactum inter Jacobum Aragon. Reg. et Berengar. Magalon. Episcop. ann. 1272 : Juxta marginem seu ripam cujusdam condaminse Petri de Montillis Speciatoris. Statuta Arelat. MSS. art. 130: Speciatores operent secundum quod eis prsecepit antidotarius, vel secundum quod visum fuerit medico expedire. Mirac. MSS. Urbani V. PP. ex Tabul. S. Victoris Massil.: Mattheus Passero de Venetiis Speciator. Statuta Eccl. Avenion. ann. 1341. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 565: Ab eodem quoque nullus hipotecarius seu Speciator receptas ordinatas per talem Jud&um medicum auderet conficere. 18. Specier, in Statute Caroli primogen. Johannis Reg. Franc, ann. 1357. torn. 3. Ordinal, pag. 196: N'y billonneurs aucuns, neque Speciers, drapiers, merciers, ne autres quelqu'ils soient, s'entremettent de fait de change. 1 SPECIALIS, Eodem signiflcatu, Italis

SPE
Speziale. Statuta Pistoriens. lib. 5. rubr. 65: De poena Spetiariorum committentium fraudem in arte sua. Quoniam necessarium est quod medicinalia a Spetialibus et aromatariis administrentur, etc. Vita B. Andrese de Piscaria torn. 4. Mail pag. 628: Nam dum cum quodam Speciali, etc. Vide Retagliator. SPECIES. Recapitulatio Legis Salicae: Sciendum est, quod in quibusdam Libellis Salicis... continentur Capitula in quibusdam codicibus 99. in quibusdam vero plus minus 95. habent etiam Species, in quibusdam libellis 20. et 7. in quibusdam vero minus, vel paulo plus. Ubi Speciei voce innuuntur varietates, uti mox vocantur, compositionum, seu mulctarum, quae in ea recapitulatione ad 31. excurrunt. * 7. SPECIES, Potio medica, apud Pez. torn. 6. Anecd. part. 2. pag. 25. col. 2: Speciem, quam ego a Marchione accepi, amisi: aliam Speciem, quam misi, summo mane jejunus suntite. Vide in Species 6. * 1. SPEGIETAS, Pulchritudo, araoanitas, vel aspectus. Vita S. Nivardi torn. 1. Sept. pag. 281. col. 2: Simul quod hie locus decentis gratiosseqtie Specietatis foret benevolentise divinissime, foret amatoriaz bonitatis et beatiftcandae virtutis. 1 2. SPEGIETAS. Fronton, vetus Grammaticus : Species divisio est generis, Specietas qualitatis. * SPECIFFIGATUS, Factus, fabricatus. Gall. Travaille. Charta Petri III. reg. Aragon. ann. 1343: Concedimus.... quod possilis deferre et deferri facere ad quascumque paries volueritis, quodcumque argentum purum vel aere contaminatum, in rudi materia vel Specifficata, et tarn in peciis quam alias, et monetam, etc. * SPECIFICA, Pulchra, speciosa. Glossar. vet. ex Cod. reg. 7613. j SPEGIFIGARE, Speciatim notare, exprimere, Gall. Specifier. Jo. de Janua : Specificare, segregare, dividere, separare, designare , vel speciem facere. Consuet. Auscior. MSS. ann. 1301. art. 81 : Quicumque vult emere tales (carnes) vadat ad talem locum Specifficando mortem qua ilia bestia mortua sit. Litteraa Caroli V. Regis Fr. ann. 1370. torn. 5. Ordinal, pag. 296 : Concedimus per presentes, quod ipsa privilegia ipsi Episcopo vel successoribus suis, exprimere et Specificare tenebimur, etc. Testam. Joannis Comit. Armeniaci ann. 1381. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1513: Executores autem hujus nostri ultimi testamenti et ultimas voluntatis minime quoad prsesens nominamus, declaramus nee non Specifirnus. Epist. Sigismundi Rom. Reg. ann. 1432. ibid. torn. 8. col. 184: Prout de hoc per ipsum Cardinalem et nostros proprios ambassiatores plene Specificati sumus. Adde Acta SS. torn. 1. Maii pag. 767. Muralor. torn. 6. col. 943. torn. 8. col. 150. Statula Cadubrii cap. 9. Saonae cap. 42. fol. 94. el Madox in Formul. Angl. pag. 215. Hinc 1 1. SPECIFIGATIO, Enumeralio, expressa declaratio, Specification. Charta Guidonis de Mazeroles ann. 1277. apud Stephanol. lorn. 3. Anliquil. Benel. Pictav. MSS. pag. 929: Sine alia probations, Specification, declarations, commonitione, et judicis taxatione, et sine oppositione et exceptione aliqua in contrarium opponenda. Occurrit prseterea apud Acher. lorn. 9. Spicil. pag. 327. et in Statulis Saonae fol. 113. 2. SPECIFIGATIO, dicitur, cum quis de aliena materia speciem aliquam sibi fece-

Le Reclus de Moliens MS.:

Qui mist en reubc odour arabrine Ni autre Especo Alexandrine.

Statuta Cluniacensia Petri Venerab. cap. 9 : Statutum est, ut ab omni mellis ac Specierum cum vino confectione, quod vulgarl nomine Pigmentum vocatur, fratres abstineant. Archithrenius lib. 2. cap.6:
Itur ad Eoas Species, messemque perusti Axis odoriferam, ventris divellere toto Nititur orbe t'.apes, et condimenta libido.

Continuator Nangii ann. 1359: Et tune ad invicem in signum pads vinum et Species cum gaudio receperunt. [Ordo Romanus 13. cap. 14 : Quo finito, redeunt ad aulam Papse, ubi parata sunt vina multa et diversa et claretum et Species. Chronic. Corn. Zantfliet apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 357 : Levatis mensis lotisque manibus et Speciebus datis, abiit Rex in thalamum suum. Adde Ordin. Cluniac. part. 1. cap. 8. Statuta Monast. S. Claudii pag. 82. 83. etc.] Formula nostris familiaris : Donner virt et Espices. Froissartes 2. vol. cap. 81: Et les recueillit moult honorablement les uns apres les autres et les envoya en son chastel, et fit apporler le vin et les Espices. Idem 3. vol. cap. 84 : Boire et prendre Espices. Histor. Caroli VII. Reg. Franc.: Servir vinet Espices. Velus Poela in Poem. MS. du Dit du Chevalier:
Apres laver isnellement, La Dame fit dormer le vin, Et les Espices en le fin.

Chronicon Bertrandi Guesclini:

Le vin a fait mander, et Espices grament.

Christina Pisana in lib. du Tresor de la Cite des Dames, 1. part. cap. 12 : Apres les Espices prinses, et qu'il sera temps de se retraire, la Dame s'en ira a sa cham.bre, etc. Porro haec Specierum, seu Espices, appellatio sumitur apud nos hqdie pro Salariis Judicum, quibus cum iis nulla ex legibus prseberentur a litigantibus, quorum lites dijudicabant, aut inspiciebant, licitum tamen erat, leyioris mqmenti et pretii donativa recipere, cujusmodi sunt condimenta, esculenta, aut poculenta, quorum valor in una hebdomada 10. solid. Paris, non excederet, ut est in Edicto S. Ludovici ann. 1254. apud Nangium in ejus Vita: seu ut babel aliud Philippi Pulchri ann. 1302. pro reformatione Regni, in stylo Curiae Paris, part. 3. tit. 6. 36 : Excepto esculento et peculento, et aliis ad comedendurn et bibendum ordinatis, et de talibus cum moderamine, secundum conditionem cujuslibet, et cum tali quantitate ea recipiant, quod infra unam diem possint absque illicita devastatione consumi. Exstat etiam apud Pithoeum in Consuetud. Trecens. pag. 479. 480. [Convenlio Caroli Comit. Andegav. et Provinc. cum Arelatens. ann. 1251 : Et ab omni munere tnanus suas excutere, exceptis esculentis et poculentis a jure concessis. Statuta Arelatens. MSS. art. 185: Neque consules, neque judices... accipiant aliqua munera vel eximia (exenia) ab aliquo cive vel extraneo, praster esculentum et poculentum.] Ita pariter in Fleta lib. 1. cap. 17. | judices velantur, aliquod donum recipere per se vel per alium,... exceptis esculentis et poculentis pro uno die, et non ultra. Adde Constitut. Siculas lib. 1. tit. 51. et tit. 70. 1. Joan. Sarisber. lib. 5. Polic. cap. 15. lib. 8. cap. 17. Matth. Paris

SPE

SPE

SPE

549

rit, qui modus est acquirendi, factor Edictum Caroli IV. imper. ann. 1377. ex enim dominus erit speciei. Fleta lib. Tabul. eccl. Gamer. Ubi Spectable idem 3, cap. 2. | 14. Bracton. lib. 2. cap. 3. quod Illustris. est

nera] vehiculorum, de quibus speculantur. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm.: Specular, speculare, lieupour gaitier.] Will. Tyrius lib. 17. cap. 3: Erant nihilominus et seSPEaTABILITASjTOiplgXeuiroTYlS, in GlOSS. * SPECIFICATUS, an sit pro Memora- Gr. Lat. Spectabilitatis honor, apud Se~ cus muros (Damasci)inierius latentes viri tus aut Facie immutatus quasi in ec- natorem lib. 2. Epist. 28. lib. 7. Epist. cum lanceis, qui per Specularia modica, stasin raptus, cum doctis Editoribus 4. 37. Vide Collat. 1. Carthag. cap. 16. in muris studiosius ad hoc ordinata, unde haereo. Acta S.Sebaldi torn. 3. Aug. pag. Appendic. Cod. Theod. Constit. 8. Pan- videre transeuntes poterant, minime vero 772. col. 1: Finita oratione, qua interim cirolum ad Notit. Imperii Orient, cap. ipsi videri, prastereuntes confodiebant ex Specificatus sulcanus breve tempus sesti- 2. et Jacobum Gothofredum ad Cod. latere. mavit, etc. Theodos. [* Vide Glossar. med. GrseSPEGULIA, apud ^Elfricum in Gloss. 1 SPECIFICS, Speciatim. Charta ann. Cit. voce au^aff'.wToaoi;, col. 486. HepJ- Saxon, dici videntur Cassidum fenestellaa s c e a w e r e . O?, COl. 1150. et SitXT<i6iXt?, COl. 1329. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. SPECULARIA, Genera vehiculorum, pag. 633 : Illud insuper Specifice duximus 1420.] SPECTARE, pro Expectare. Utitur de quibus speculatur. Glossar. vet. ex exprimendum, quod, etc. Vide supra SpeThwroczius. [Occurrit preeterea in God. Cod. reg. 7613. Vide in Specular. cialitas 2. SPECULARII, Magi, qui rerum qusesi* SPECIFIRE, a Gallico Specifier, Spe- censual. MS. Irminonis Abbat. Sanciatim notare, exprimere. Stat. eccl. germ, fol. 99 : Ad tertium annum (sol- tarum figuras in speculis politis exhiTull. MSS. ann. 1497. fol. 99. r: Cum in vit) vervicem 1. et si Spectaverit usque bent. KaT07iTpo[xav7K. Petrus Blesensis dicto officio (furnerii) debeantur Specifire ad mense Madium, solvit vervicem cum lib. de Praestigiis fortune, sen potius Joan. Sarisberiensis lib. 1. de Policrat. de clamtrali et communi (resali,) ut agno.] SPEGTIARIUS, pro Speciarius, ut vi- cap. 12: Specularios vacant, qui in corfurnerius praedictus sine jactura sua valeat conficere panem qualification et pon- detur. Vide in Species 6. Mirac. B. Hen- poribus Issvigatis et tersis, ut sunt lucidi rici Baucenens. torn. 2. Jun. pag. 387 : enses, pelves, cyathi, speculorumque dideris, ut praefertur. Vide Specificare. 1 SPEGILITAS. Chronic. Modoet. Bo- Maria qu. Michaelis Spectiarii de S. Zu- versa genera divinantes, curiosis consulnincontri apud Murator. torn. 12. col. mano de Malo-passo, a cunabulis cecidit tationibus satisfaciunt: quin et Joseph exercuisse, vel potius simulasse describi1155 : Et in Specilitate diligunt nobilita- de alto. SPECTRUM, Aspectus, in Medicina tur(Gen. 4.) cum fratres argueret subritem sanguinis DD. Imperatoris. Hoc est prae cseteris, speciatim. Leg. forte Spe- Salernit. edit. 1622. pag. 19 : Oculis enim puisse scyplium, in quo consueverat aujucundissimum Spectrum viriditas est. gurari. Synodus S. Patricii et Auxentii cialitas. Vide in hac voce. 1. SPECULA, Ambo, pulpitum, tribu- can. 16 : Christianus, qui crediderit esse 1 SPECILLUM, Mr,XY), in Gloss. Lat. Graec. Hinc emendandse Glossae Gr. Lat. nal Ecclesiae, Gall. Tribune, jube. Charta lamiam in Specula, quas interpretatur ann. 1340. torn. 2. Hist. Dalph. pag. 390. striga, etc. Spartianus in Didip Juliano ubi Sperillum legitur. * Glossar. medic. MS. Sim. Januens. col. 2 : Hugo G-ratianopolitanus successor cap. 7 : Quasdam non convenientes Roex Cod. reg. 6959 : Specillum vocat Cor- S. Hugonis et dom. Odalricus Dyensis ve- manis sacris hostias immolaverunt, et nelius Celsus tastam vel tentam, quia nerabilis Episcopus, de Specula, ubi ade- carmina prophana incantaverunt, et ea, quse ad Speculum dicunt fieri, in quo tentantur vulnera et fistulas; et est ins- ramus constituti, etc. 2. SPECULA, metaphorice pro Pro- pueri prasligatis oculis incantando vertice trumentum a&reum vel argenteum, interdum plumbeum ad festigandas (f. inves- videntia, Gall. Prevoiance. Mandatum respicere dicuntur, Julianus fecit. Tunctigandas) tortuositates viarum ulcerum. Philippi Pulchri reg. Franc, ann. 1304. que puer vidisse dicitur et adventum Setorn. 1. Ordinat. pag. 422 : Ut per subti- veri, et Juliani decessionem. Vide JoanVide supra Melis. 1 SPECIOSITAS, Species, forma. Agnel- lem, et Deo placentem Speculam, ac me- nem Sarisber. lib. 2. Policrat. cap. 28. et lus in Vita S. Damiani apud Murator. ditationem sedulam nostri regnicolse. Casaubon. ad Spartianum. SPEGULARIS, Contemplativus. Acta torn. 2. pag. 155: Viduse indutse sunt temporalibus non destituantur auxiliis, S. Hugonis torn. 2. Aprilis pag. 766: Conveste lugubri, Speciositas virginum immu- etc. SPECULAR, et SPEGULARE, Gypsea, tigit ut unus fratrum haberet usui post tata est. Acta S. Henrici Imp. torn. 3. Jul. pag. 745 : Vir durn juxta corporis vel vitrea fenestra. [Gloss. MSS. 13. S83- expletionem matutinalis sinaxis, in oratorio Specularis gratia orationis remaneSpeciositate floridus, morum probitate mo- culi ex Tabul. S. Andreae Avenion.: Spe ret. Vide infra Speculativus. destus, etc. Utitur Tertull. lib. 2. de cular, fenestra.] Gloss. Gr. Lat.: Atacpavyj Specularia. Rursum: Ata<pav/i?, Limpidus, SPECULARIUS, Speculorum confector, Cultu fern. cap. 2. xXoTtoio?, in Gloss. Gr. Lat. Ejusmodi 5 SPEGIUS, f. pro Pecius, Modus agri, lucidus, specularis. Papias : Specularis, Piece de terre. Vide Pecia. Testam. Tel- fenestra, foramen per vitrum translucens. specularium merainit Paternus JC. in lonis Curiensis Episcopi ann. 766. apud Gloss33 MSS. ad Aiexandrumlatrpsoph.: 1. ult. de Jure immunit. (50, 6.) et Lex Mabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 709. Specular, i. gipsus, Gloss. -(Elfrici : Spe- 2. Cod. Th. de Excusat. artif. (13, 4.) col. 1: In primis Lidorius tenet Specium, cularis, d u r h s c y n e - s t a n . Cselius Au11. SPECULATIO.itanuncupatur Opus quern colit Vidales : ipse revertatur post relianus Siccensis lib. 2. Acutor. cap. Guillelmi Duranti quod Speculum juris obitum nostrum ad ipsum monasterium 37 : Si non fuerit naturaliter frigidus ann. 1271. inscripsit, unde Pater Praxis cum omni adpertinentia sua ; sirniliter et locus, hoc affectabimus, Specularia detra- et Speculator dictus est. Instrum. ann. hentes, nisi sol obstiterit, aut aeris inae- 1433. apud R. Duellium torn. 1. Miscell. terra quam ipse Lidorius possidet. SPEGLA. Charta ann. 1181. apud Ughel- qualitas adjungitur. S. Hieronym. in pag. 225: Promittit dominus Abbas diri1'itn torn. 9. pag. 98 : Inde revertitur us- cap. 41. Ezech.: Fenestrae quoque erant gere corpus juris pro domo.... item Speque ad occidentem per viam tenementi de factse in modum retis, instar cancello- culationem; item summam Os<iensis.Vide Surbo, et vadit per Speclam et per ripam rum ; ut non Speculari lapide, nee vitro, R. P. Echard in Scriptoribus Ordin. serrsz de Runiaco, etc. Infra : Et vadit sed lignis interrasilibus et vermiculatis Prasdicat. torn. 1. pag. 480. usque ad paludicellam, et venit juxta Spe- clauderentur. S. Augustinus : Solis ra* 2. SPECULATIO, Praestatio, quse soldius penetrat Specular, nee, cum ingrediclam usque ad viam Turcaruli. pro excubiis seu custodia castri, * f. Locus editus, collis: unde specu- tur, violat, nee, cum egreditur, dissipat, vitur quod Guetagium. Vide in Wactse. etc. Idem de Verbis Domini serm. 5. cap. idem S. Ludov. ann. 1248. inter Instr. lari licet. * SPECLUM, [Gall. Miroir: ((Specu- 11 : Nonne si Specularia in venire habe- Charta col. 535 : lum, non Specium. (App. ad Probum remus, de omnibus cibis pretiosis erubes- torn. 8. Gall. Christ, equitatu, A tallia, Speculaceremus, quibus saturates es. Fortunatus exactione, exercitu, et ab omni costuMeyer, text., bas latins, 1. 1. 3.)] tione, festagio, pedagio SPEGTABILIS, Titulus dignitatis, quo lib. 4. de Vita S. Martini: ma dictos servientes liberos eisdem moniaornantur varii Magistratus in utroque An Speculate dedit, quo sanctus lumine transit. libus concessi penitus et immunes. [** Vide Codice, inter Illustris et Clarissimi tituLeo Ost. lib. 2. cap. 51 : Ecclesiam pic- alio sensu in Speculator 1.] los medius. Gloss. Gr. Lat.: nep ] SPECULATIVUS, ut Specularis. EpiTO?, Speccibilis, (leg. Spectabilis,) lustra- turis ac Specularibus decoravit. De Spebilis. Damascius vir Spectabilis Tribunus cularibus, et eorum materia, copiose taph. Reinoldi, apud Marten. Itin. Litter, pag. 46 : et Notarius, apud Liberatum Diacon. egit Salmasius ad Solinum pag. 259. et cap. 10. Victor Vitensis lib. 3. de Perse- 1095. Adde Cujacium lib. 13. Observ. Hi duo diversas tenuerunt ordine vitas, cut. Vandal.: Ut Illustres singillatim auri cap. 13. Vir Speculativam, femina pragmalicam. pondo quinquagena darent, Spectabiles SPECULAR, dictus etiam, Ugutioni, auri pondo quadragena, Senatores auri locus apertus vel altus, unde quis potest 11. SPECULATOR, Episcopus. Candispeculari; unde et fenestra et vehicula, dus in Vita S. Eigilis saac. 4. Bened. pondo tricena, etc. * Spectable Engerrans de Couchy post de quibus speculamur, specularia dicun part. 1. pag. 237 : 'Gaudebat quidem Speduces et ante comites testis subscribit tur. Papias: Specularia, grava [** ge- culator, quod Christum suscipere mentis-

550

SPE

SPE
hujus terbeati (Gauzlini) splenduere sub ternpore : in libra quern puerorum Speculum prseftxit notamine succincla enucleat sermocinatione. * Ad hunc modum quadruplex Speculum Vine. Bellov. et multi alii inscripti sunt libri, ut Speculum lapidum Camilli Leonardi ; Speculum sive Epitome Galeni a Symphor. Campeg. Speculum sacro-medicum Mich. Bald. Speculum Ecclesiss, idem qui Rationalis, in Ordinar. MS. S. Petri Aureaeval. : In libra, qui dicitur Rationalis sive Speculum Ecclesise. Ita et Catoptron aliis usurpatur. SPEDICARE, vox Italica, Expedire, extricare. Charta pro Pisan. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 1. pag. 210 : De hoc quod nobis rogastis, ut mercatores vestros fuissent custoditi, qui in patriam nostram veniunt, de quibus vendunlur in novtra duana, quod Spedicati in omni bato,____literis nostris scripsimus. in* SPEDUS, Spiculura, venabulum, Ital. Spiedo. Stat. Pistor. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. eevi col. 560 : Si aliquis Pistoriensis civis detulerit.... Spedum, vel lanceam, vel barionem, vel malatayam.... tollam ei, vel lolli faciam viginti solidos et non reddam nee reddi faciam. Vide mox Spentum et Spelum. 1 SPEL, Saxonibus, Historia, narratio : unde A n s p e l , conjectura. Haec Spelmannus. Vide Gloss. Teuton. Schilteri, ubi Spellen est Syllabas connectere : unde Gallicum Speller. SPELjEUM, Antrum, ex Gr. (T7ur,>atov. Leo Ost. l i b . 1. cap. 1. de S. Benedicto : Ubi in Speleo quodam... incognitus mansit. [Walafridus Strabus in Carmine de Grimaldo Magistro :

SPE

Speldolum processit de tuppa, et traxit mulier catenas. 1 SPELEA, SPELEUM. Vide Spelseum. * SPELLERIA. Charta ann. 1030. ex Tabul. S. Viet. Massil.: Pontius levita donavit ipsum ortum, qui est ante ipsam Spalleriam. An nostrum Espalier? SPELTA, Latinis Far, Graecis ZE, Germanis Spels, Italis et Hispanis Spelta : Espeautre, in Statutis Leodiens. art. 1. 7. 17. Gloss. S. Bened. cap. de Agricult.: Spelta , 6'Xupa. Glossse Medicaa MSS: Alica, granum, quod dicitur Spelta. S. Hieron. in 4. cap. Ezechielis : Clav, sive s;av, nos vel far, vel gentili Italise Pannoniseque sermone Spicam Speltamque dicimus. Adalardus in Statutis Corb. cap. 6 : Volumus, ut annis singulis veniant de Spelta bene ventilata atque mundata Corbi 750. Polyptychus S. Remigii Remensis: Campi 2. recipientes semine Speltse modios 130. Caesarius lib. 9. cap. 65 : Requisitus Papa Hpnorius III. per litteras cujusdam Abbatis nostri (an hostise ex Spelta confici possent) respondit, Speltam mag is per liner e ad hordeum, quam ad triticum. Annona Spelda, in Charta Alamannica Goldasti 60. Ita Spelda rursum ch. 62. [Spelta disparata, in Capit. 5. Caroli M. ann. 806. cap. 19. Occurrit etiam apud Eckehardum Jun. de Casibus S. Galli cap. 16. Calmet. inter Probat. Hist. Lothar. torn. 1. col. 420. torn. 2. col. 400. Marten, torn. 5. Ampliss. Collect, col. 445. et torn. 8. col. 1490. Miraeum torn. 2. pag. 1211. col. 2.] U t u n t u r praeterea Acta Murensia pag. 56. Constantinus Afric. de Ratione vict. pag. 278. Petrus Crescentius lib. 3. de A'JCTYlpOTEpOV T TOV ffTTcXOuXaTOpa -JTIoSXsAgricult. pag. 133. ^Egidius Aureae-val<pa[J.voc, 'iyi\, TE^JLVE Tpcx.aTapaTE, etc. Cur lis Monach. cap. 85. Joan. Hocsemius autemita Speculatores dictisunt carnifiin Adolfo a Marka cap. 18. Chartse vett. ces, multis disquirit Salmasius ad Sparapud Doubletum pag. 740. 793. etc. [Vide tianum. Adde praeterea Cujacium lib. 6. Speaulta.] Novi nannque Sicana tibi Spelea placere, Observat. cap. 33. Meursium in O-TCXOU1 SPELTINUS PANIS. Ex spelta confecSolus ubi mensis Musarum et amore fruaris.] Xcmop, et Jacobum Gothofredum ad letus. Charta ann. 1304. apud Meichelbec. gem 16. Codicis Theodosiani de Cohor1 SPELEA., Eodem signiflcatu. Charta torn. 2. Hist. Prising, pag. 523 : Semper talibus. [*-* Forcellinum in Speculator.] ann. 998. apud Marten, torn. 1. Ampliss. in Anniversario prsedicti Gotifridi die [Vide Speculatio.] Collect, col. 353: Donamus tibi Speleam xxx. panes Speltinos, et xxx. sigalinos... 1 SPECULATORIA, Caliga militaris, sic noKtram cum venerandis titulis quse infra offerat. dicta quod eorum, qui inter Speculato- sunt. * SPELTUS, Hordei species, vulgo Esres militabant, esset propria. Tertull. SPELEUM, pro Crypta Ecclesi33. Can- peautre, alias Espiote. Charta Caroli C. de Corona cap. 1 : Speculatorium moro- didus Monachus Fuldensis : ann. 23. regni ejusd. in Chartul. S. Dion, sissimam de pedibus absolvit, terrse sanctse pag. 65. col. 2: De Simpliciaco.... per Nee minus hoc Speleum capitis in vertice gestat insistere incipiens. Vide Sueton. in Calitres festivitales, scilicet Paschse, Natalis Altare, etc. gula cap. 52. Domini atque festivitatis S. Dionysii de | SPECULATURA. Papias : Inspectura,Mox antrum vocat : Speltu modia nonaginta ad seraesam favisura, Speculatura. ciendam. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. In parte occidua constructum cernitur Antrum, | SPECULATUS. In speculatu, id est, in Multum dives ope interius, spoliisque piorurn, 168. Chartqph. reg. ch. 411 : Le suppliant conspectu. coram oculis. Vetus Irenasi prist du ble, appelle I'Espiote ou gros ble, Ternis prospiciens fixis post terga fenestris. Interpres lib. 2. cap. 31. n. 3: Quando pour son cheval. Vide Spelta. igitur apud eos quidem error, et seductio, 1 SPELUM, an idem quod Spelseum? pro Cellula Monachica, et magica phanlasia in Speculatu homi- quomodo aitriXaiov usurpat Nil us Narrat. Charta vetus apud Mabillon. Diplomat, num impie fiat, etc. Vide Speculator 4. 5. pag. 70. Ita Petrus Cluniac. lib. 1. pag. 460 : Qui spatius agri.... maximus T SPECULIUM. Vide in Specular. Epist. 20 : Clausus teneberis Speleo tuo, est finibus terminis, Spelis, saltibus, pas1. SPECULUM. Anastasius in Sergio et in codicibus tuis terras ac maria pera- cuis, etc. PP. pag. 62: Similiter et Specula ejus- grabis. Will. Malmesburiensis lib. 3. * SPELUNCA, Sepulchrum. Obituar. dem Ecclesise, (S. Petri) quse super sedem pag. 112 : Combusta illic Ecclesia B. Ma- MS. S. Nic. Corbol. xv. April. : Et post sunt, vel regios arcus majores sunt, reno- rise, reclusa una ustulata, quse Spelseum Missam presbyter celebrans dictam Misvavit. Ubi legendum videtur Specularia, suum nee in tali necessitate deserendum sam ibit super Speluncam dicti Johannis id est, vitreas vel gipseas fenestras.Vide putavit. Vide Tractatum nostrum de de Valle dicendo : De profundis. Inclina. Deus veniae. et Fidelium pro anima ejus. Capite S. Joan. Bapt. cap. 3. num. 8. in hac voce. Sur,Xatov, pro Sepulcro, dixit Joannes Vide in Spelseum. 1 2. SPECULUM, Gr. IO-JTYJC, in re typo1 SPENACIUS, Qui vendit paniculas graphica, idem quod Registrum, vel cap. 11. ubi de Lazari sepulcro : -fifaw Regestum yocabant, quod scilicet biblio- ffTtloi; dicitur Nonno, i. gubterraneum plumarias, Gall. Panache, Ital. Spennacpegis series chartarum indicabatur. specus. chio. in Satutis Vercell. lib. 7. fol. 212. | SPENDA, Christoph. Mulleri IntroVide Mich. Mailtaire Annal. Typogr. 1 SPELDA, ut Spelta. Vide ibi. | SPELDOLUM, Uncus, per quern caduct, in Hist. Sand-Hippolit. apud pag. 265. 1 3. SPECULUM PUERORUM, Liber qui- tena serae iramittitur. Acta S. Raynerii Duellium torn. 1. Miscell. pag. 374 : Dedam cujus auctor est Isembardus Flo- torn. 3. Jun. pag. 448 : Vidensque earn ducitur hie cur duplex quotannis in reriacensis Monachus. Andreas Floriac. positam in minutissima catena, causa iti- gulari nostra collegiata celebretur agape, in Vita MS. S. Gauzlini Bituric. Ar- neris illuc audita, ccepit et primus Ray- quam protrito vocabulo minus Latino chiep. lib. 1: Caeterum Isembardus vir nerius tuppam catenae manu tangere, co- Spendam vocat recentior setas, quasi dissummse sanctiiatis et innocentise qui ram monachis dicens : Videamus si velit pensationem diceret. [* Testament. Petri quantive dogmatis praestanlioris lumine Deus earn solvere ab his vinculis ...... mox Archiep. Mogunt. ann. 1319. apud Gu-

set in hospite : Pater vero Isstabatur, quod in ministro Christi vera Christi suxceptio claruisset. Postquam vero se diversis utilitatibus mutuo roborassent, petita licentia pater Eigil a Pontifice benedictus, profectus est Fuldam. * Glossar. vet. ex Cod. reg. 7613 : Speculator, in ecclesia prsepositus dictus ex eo quod speculetur atque resptciat populorwn intra se posilorum mores et vitam. ** SPEGULATIO, Animadversio, observatio. Chart. Gunther. Episc. Spirens. ann. 1152. in Guden. Syllog. pag. 461 : Quia ex nostri officii Speculatione res nostrarum ecclesiarum distractas, colligere, etc. T 2. SPECULATOR, Ecclesiasticorum bpnorum administrator, Advocatus. Capitulare 3. Caroli Magni incerti anni cap. 1 : Et poslquam ipsse precariss finitie fuerint, faciant potestative Speculalores Ecclesise utrum elegerint, ut aut ipsas res recipiant, aut ponteris eorum sub precario et censu habere permittant. | 3. SPECULATOR, Testis oculatus, Charta ann. 1054. laudata a Mabillonio torn. 4. Annal. Bened. pag. 548. Vide Videntes. 4. SPECULATOR, Carnifex, tortor.Glossae Antiquae MSS.: Speculator, carnifex. Glossae Lat. Gr. : Speculator, ETCOTIT^O xaTasxouo;, Sr^o?. Mox : Speculatus, -/.aTaaxouo?, xa\ 6 aircr/ecpaXiStov. Ubi forte etiam legendum Speculator. Lexicon Gr. MS. Reg. Cod. 2062. STtr/.ouXcawp, o STRUGS. Firmicus lib. 8. cap. 26 : Speculatores faciet, qui nudato gladio hominum amputant cervices. Vita Bacchi junioris Martyris, edita a Combefisip pag. 114 :

SPE
den. in Cod. Diplom. torn. 3. pag. 176 : Pro facienda pauperibus communi elemosina, quse Spenda vulgariter dicitur, etc. Aliud Testara. ann. 1318. apud eumd. torn. 4. pag. 1025 : Elemosinam seu Spendam pauper um.] Vide infra Spenta 1. et Spinda. [** Graff. Thesaur. Ling. Franc. torn. 6. col. 350.] 1. SPENDERE, Libare, ex Graec. STOVSEIV. Joannes Scotus Erigena ad Carolum Calvum in Praefat. ad Areopagitica :
Hanc libam sacram Grwcorum neclare fartam Advena Johannes Spcndo rneo Carolo.

SPE
tropoli Salisburg. torn. 3. pag. 468: Scire rogamus omnes fideles populos pactionem nostrum, quam fecimus cum promsoribus sylvas Frisingensis Ecclesise. Illi namcjue singulis annis justitiam suam, id est, Spentam, importune a nobis exigebant, nee tamen nobis nostrum Spentam ullatenus reddere volebant. Tandem constitutio inter nos et illos hujusmodi facta eat, ut nos illis annuatim dimidium talenlum pro Spenta in Nativitate Domini daremus, et unusquisque nobis similiter sex arbores de majoribus persolverent. * SPENTUM, Pilum, hastile, spiculum, idem quod supra Espietus. Charta ann. 1343. in Reg. 75. Chartoph. reg. ch. 605 : Consules (Appamiarum) armati ensibus, taulachis, lanceis, telis, ballistis venerunt ad dictum carnpum.... Jacobus Royranni cum quibusdam aliis armatis ensibus, Spentis, taulachis et pluribus aliis et diversis armorum generibus venit. Lit. remiss, ann. 1416. in Reg. 169. ch. 226 : Dictus Stephanus cepit quoddam venabulum sive Spentum, etc. Vide mox Spetum. 1. SPERA vox Italica, pro Sphsera, seu globo. Gloss. JElfrici: Emisperia,\\eSi\it r y n d e l . Ubi frustra viri docti Hemisphaerium reponunt, Hemisperiutn, enim habet etiam Ugutio. Joan, de Garlandia in Synonymis :
Efligiem porai relinet sibi Spera, vel ovi, Sperica de Spera credas sic esse vocata.

SPE

551

Espenoir, pro Poenas pendere, ni fallor, usurpat le Roman da Rou MSS :

Qui fera felonie, se on le peut tcnir, Ja n'ieri si gentilhomme qu'il no face lionnir, Ou en feu, ou en forclie le mal Espenoir.

* 2. SPENDERE, vox Italica, Impendere, erogare, Stat. crimin. nova Cumanae cap. 147. ex Cod. reg. 4622% fol. 95. r : Si quis ..... monetam falzam Spendiderit scienter ; si in fortia communis Cumarum pervenerit , comburalur , ita quod moriatur. Charta ann. 1183. torn. 1. Cod. Ital. Diplom. col. 1547 : Albertus de Baone dedit ...... totum hoc quod habet in valle.... nomine pignoris, per oclo centum et viginti libras Veronenaes Spendencium. Hoc est, usualium. Vide Spendibilis. Hinc Spendium. SPENDIBILIS MONETA, Usualis, quse cursum habet, quae in communi usu expenditur. Denarii boni argentei Spendibiles, non semel in Charta anni 922. apud Ughellum in Episcopis Veronensibus. [Pro pretio 56. librarum, et 13. solidorum bonorum denariorum Spendibilium, in Charta ann. 1176. apud Corbinell. Hist. famil. de Gondi torn. 1. pag. 54. ] --SPENDIUM, Ital, Spendio, Impensa, sumptus, dispendium. Charta ann. 1174. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aevi col. 344 : Ipse Altemanus debeat eos ad suum Spendium et perditam suam bona fide et sine fraude adjuvare. Vide Spendere 2. SPENSA , Eodem Intel lectu , Ital. Spesa. Charta ann. 1409 : Sub refectione et omnimoda restitutione omnium et singularum Spensarum, damnorum et interesse.... Si Spensas aliquas litigando fecerint, etc. Ceremon. Rom. MS. fol. 25. v. ubi de funere cardinalium : Familiares in istis vigiliis et in deducendo funere non intersunt, quia non sunt adhuc induti veste lugubri ; habebunt tamen singuli nigrum virreturn Spensis defuncti. Est locus satis fortificatus cum modica Spensa, in Tract. MS. de Re mil it. et mach. bellic. cap. 121. SPENSA, Penaria. Vide Dispensa 2. 1 SPENSATOR, in palatiis Regum aut Principum Oeconomus, Major-domus, idem qui Dispensator. Vide in hac voce. Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 110 : Anno 14. sui regni Rex Edwardus II. contra commune votum Magnatum, duos foverat Spensatores , Hugonem scilicet patrem et Hugonem filium. [** Gestis nobilis Spencer nomen proprium.] 1. SPENTA, Eleemosyna, forte quasi Expensa, Erogatio. Henricus Rebdorffensis ann. 1356 : Et in solenni eleemosyna, dicta Spenta, fuerunt distributee 20. librae Hallenses, et 5. modh siliginis. [Spenta, agapas, in Gloss. Mons. pag. 374. expensas, pag. 413. a Spenton, erogare, distribuere,expendere. Vide Gloss. Teuton. Schilteri in v. Spentari et supra Spenda.] 2. SPENTA etiam pro Tribute et pensitatione sumitur. Vetus notitia in Me-

Idem Ugutio : Spera, circuli circumductio, id est, rotunditas, et dicitur Spera, quasi spatium rotundum, et rotunditas mundi dicitur Spera mundi. Matth. Sylvaticus : Sphgera, Graece Spera. Gl. Lat. Gall. : Spera, Espere, rotunditez, Spericus, en rond. Sperula, petite espere. Auctor Mamotrecti in Isaiam cap. 29: Speram , formam rotundatn. Idem in Exod. cap. 25 : Sperula, parva rotunditas volubilis, sicut solet fieri in cathedris et arcliis. Palladii de Architectura caput inscribitur in Cod. MS. Pitboaano, de Spera, vel hemisperio, ubi edit, de sphera coslestis circuli. Eckehardus junior de Casib. S. Galli cap. 3 : Cambocam suam et magistri ejus multarum virtutum operatricem, cum Spera ilia S. Crucis notissima rapuit, i. globo cui crux inflxa erat. Imaginationes Gervasii Dorobernensis: Insanus enim factus nunc ad formam pueri contrahebatur in Speram, nunc autem ultra humanam effigiem distendebalur. Passim apud Papiam pro sphssra lit. S. [Le Roman de la Rose MS. ubi de stellis:
Parmi 1'air obscurci raiant, Qui tornoient en leur Esperes, Si con 1'eslabli Dieu li Peres.]

Nostris Spere. Joannes Molinetus Valentianensis, qui vixit ann. 1477. in Templo Martis :
Guerre s'envolle en Fair comme une aronde, Le Spere ronde environne grand erre.

Utitur etiam alibi. * Nostris Espere. Phil, de Maceriis in Somnio vet. Peregr. lib. 2. cap. 59 : Jehan de Dons ou Jehan des orloges a fait un grand instrument, par aucuns appelle Espere ou orloge du mouvement du del. Aliud significat in Charta, quse refertur in Chronico Besuensi pag. 679 : Porro media pars baptiaterii, mediaque pars Sperarutn eidem Presbytero concessa est, quatinus monacho fidelis existeret. Quae fortuito et casu parochiis obveniunt, le Casuel, hie intelligi censet editor : sed legendum perarum; nempe peregrinorum, qui reversi a peregrinatione Hie-

rosolymitana, peras suas et burdones Ecclesiaa Parochianse conferebant. [* Ut et in Charta ann. 1215. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 184.] Vide Pera. | SPERICUS, pro Sphsericus. Bern, de Breydenbach Iter Jerosol. pag. 238: Mittebant bombardarum saxa Sperica contra montana, etc. SPERIUM, Idem quod Spera. S. Audoenus in Vita S. Lepdegarii lib. 1: Ambilur autem (Coenobium) in Sperio muro non quidem lapideo, sed fossato ssepe munito. Id est, in sphserse modum. SPERULA, pro Sphserula, apud Honor. Augustod. lib. 1. cap. 219. et 220. et Joannem Sarisber. lib. 8. Policrat. cap. 12. Ita enim praefert prima editio ann. 1513. non Sphserula, ut posterior. [Hist. Pontiflcurn Rom. apud Stephanot. torn. 7. Fragment. Hist. MSS : Anicetus constituit ut clerici coronas portent in modum Spserulse.] 1 SPKHULATUS, f. Sphasrulatus, quod sphaeris seu globis instar rotularum promoveatur. Acta sancti Udalrici cap. 3. torn. 2. Julii pag. 101 : Exceptis mancis atque debilibus, qui in grabatulis et in lecticis et in scamellis ambulantes et in Sperulatis leclulis. 2. SPERA, [f. Exspectatio,] in Foris Oscensibus Jacobi I. Regis Aragon. ann. 1247. fol. 11: Sed dicat: Ecce fidantiam de torna, et justitia accipiat ipsam, et qui negat, similiter det fidantiam de Spera, et justitia accipiat ipsam, etc. Observantiae Regni Aragon. lib. 8. tit. 1. 4 : Et debet dare fidantiam de la Spera, et petere per replalorem dari fidantiam de la torna, etc. [Vide Sperare 3.] ss " Espera, eo intellectu dicunt Hispani; quibus etiam idem sonat quod Dilatio a judice creditor! vel reo concessa ; qua notione hie accipienda vox Spera. Vox fori Hispanici. Hinc etiam * SPERA, Terminus, praestituta dies, Gall. Terme. Dicitur de pecunia mutuo data cum fenore ad prseflnitum tempus. Charta ann. 13'25. in Pieg. 62. Chartoph. reg. ch. 523 : Item quod ipsi (habitatores Villae-longae) plures contractus fecerant cum pluribus personis ad terminum seu ad Speram : propter quern terminum receperant et lucrati fuerant in anno ultra quatuor solidos pro libra. Lit. remiss, pro consulibus ejusd. urbis ann. 1337. in Reg. 71. ch. 47 : Qui res a se venditas minori precio in fraudem usurarum reemerunt, aut pro impulsa seu Spera temporis plus sibi dari in pecunia, blado aut alias in similibns, seu obligari ultra sortem fecerunt. Charta ann. 1340. in Reg. 72. ch. 292 : Guillelmus de Podio clericus Tholosanss diocesis solutiones plurium et diversorum debitorum prsedictorum et terminorum prorogavit et distulit ; oc~ casione dictse prorogationis et Sperse temporis ea (bona) sibi appropriando. | 3. SPERA, vox Italica. Franc. Barberinus in Documenti d'amore edit. Ubaldini, pag. 273:
In luogo di tiinoni Fa Spere, e in aqua poni.

Ubi Glossse : Ligantur plures fasces, et projiciuntur in aquas retro naves, ut non sic naves currant fractis themonibus : et dicuntur Sperse, quasi res quse faciunt tardare progressum. Vide Spira 2. * 4, SPERA, Italis, Speculum. Bestiar. MS. cap. 2 : At ille (raptor) quamvis equo vectus fugaci, videns tamen velocitatem ferse se non posse prssverti ; ubi se contiguum viderit, Speram de vitro projicit: at ilia ymagine sui illuditur et sobolem putat.

552

SPE

SPE

SPE
'aire esperer. Viti Arenpec. Chron. apud Pez. torn. 1. Script. Austr. col. 1231: Anno 1292. Albertus dux Austria per hectares vocatus, qui cum sexcenlis miliibus uno colors vestitis in Rhenum ascendit, Sperificatus in regem eligendus. V. Sperare 1. 1 SPERILLUM, pro Specillum. Vide ibi. * SPERLAGIUM, pro Sporlagium, Id, quod propter investituram, aut ratione elevii exsolvitur a vassallo domino capitali. Vide Sporta 2. Charta ann. 1326. in Reg. 65. 2. Chartoph. reg. ch. 106: Nee non et omnes qusestas, tallias, census, oblias, Sperlagia, agreria, servitia et xpleta. Vide infra Sporlare. 1 SPERMA, a Greec. wipy.*, Semen. Engelbertus de Longsevitate ante diluvium cap. 3. apud Pezium torn. 1. Anecd. part. 1. col. 445: Philosophus vult... quod Sperma est principium generationis superfluum nutrimenti, licet sit potential, otum corpus. Ordericus Vitalis lib. 8 :
Filius Unfreni Dacorum Spermate nati.

:: - 5. SPERA, Mensurse liquidorum spe3. SPERARE , Exspectare. Domnizo cies. Census eccl. Reat. MSS. : Sanctus ib. 2. de Vita Mathildis cap. 15 : Johannes Baptista debet medium omnium Mortem non Sperans, demum tamcn ipsa catena oblationum et Speram olei et canonicis Mortis eum strinxit, rapuit de corpora tristi. candelam. S. Johannes Evangelista ...... episcopo dupplerium et Speram olei. Jsatici Barcinpnenses MSS. cap. 74 : 1 SPERADORSUM, perperam pro Spa- Stabiliverunt etiam,.... quod adversarius rodorsum, in Annal. Bened. torn. 3. pag. quilibet suum adversarium in placito Speraret usque ad horam diei tertiam. 412. Vide Sparodorsum. [nfra : Satis enim videtur esse congruum 1. SPERARE, Credere. Concilium Compendiense ann. 757. cap. 5 : Si Francus Sperare homines, seniores suos usque ad homo accepit mulierem, et Sperat, quod nonam. Juvenalis Sat. 4 : ingenua sit, etc. Hincmarus Remensis .... Jam quartanam Sperantibus segris. in Epist. de Synodo apud Tusiacum : Qui ostendit mihi librum, quern, ut Spero, i. exspectantibus. Canones appellant. Reclamalio HincSW Hue spectat formula usurpata in naari Laudun. : Aditum tamen ad Sedem Charta a Mabill. torn. 4. Annal. Bened. Apostolicam minims Sperantes mihi posse pag. 43. ad ann. 987. laudata, quse acta denegari. Vita MS. Magnobodi Episc. Jicitur die dominico post Ascensionem Andegav. cap. 11 : Valentem puerum in- Domini xi. Kal. Junii, Luna 11. Deo revenerunt, quern defunctum Sperabant. gnante et Rege Sperante. Id est, sperato, Fulcherius Carnotensis lib. 1. Histor. ut monet idem Mabillonius: nondum Hierosolymitanse cap. 4 : Ibi insuper, ut quippe agnitus erat Rex Hugo ab AquiSpero, viginti millia spadones assidua tanis et finitimis populis. habitatione conversantur . Ordericus Vi4. SPERARE, Petere. Regula Pauli et talis lib. 13 : A Roberto.... captus est, cum Stephani cap. 4 : Nulli liceat absque quo firmam pacem habere Sperarat. His- Prioris permissu de opere Dei discedere; toria Inventionis S. Mastidise : Inter sed quern causa manifesta compulerit, quos commigrantes quidam Trecassino- oratione a Priore Sperata et concessa obrum puellas duas, ut Spero, quinquennes tineat. Cap. 5 : Nee bini, nee terni; sed adducunt secum. Supra : Juvenis , ut singillatim exeuntes orationem Sperent. puto, 15. annorum. Passio S. Bercharii Leo Episcopus Senonensis Epist. ad pag. 75 : Sperans aptum se Monasterium Childebertum Regem : Litteras Celsitusedificandi locum reperisse. Vide Ammia- dinis vestrse honore, quo dignum est, me num lib. 20. pag. 174. Columbanum in indico suscepisse: ubi Sperare dignamini, Poenitentiali cap. 2. Legem Bajwar. tit. ut ad ordinandum Mecledonensem Epis16. cap. 1. | 2. librum Miraculor. S. copum aut prsssentia nostra adesse debeat, Richarii cap. 16. apud Mabillonium, Mat- aut consensus. 5. SPERARE, pro Spectare. Charta Dathaeum Westmon. ann. 1303. Appendicem ad Capitular, n. 88. Hist. Condo- goberti Regis Fr. in Actis Episcop. Cenom. pag. 186 : Aut quas per ipsam Ecmensem pag. 437. 2. SPERARE, Timere, metuere. Mos- clesiam Sperare videntur. Charta Caroli chopulus in Lexico^ Philostrati : $660? C. Regis Franc, ann. 10. in Tabul. FlaI(ruv iXiti; xaxwv. eXic\? 8s Y| itpoaSoxsa viniacensi: In qua erat insertum, qualiayaOw. Ilpoffooxta oe xa\ TWV a^cpoiepwv. ter iidem piissimus Augustus concessisset Carisius : Sperare, timere est. Auctor eidem Monasterio omne teloneum de negoBreviloqui : Achyrologia, est dictio impro- tiatoribus eorum, vel de hominibus eorum, prie posita ; ut timeo requiem, Spero labo- qui per ipsam casam Dei Sperare videntur, vel de hoc, quod homines ad eorum rem. Virgil, lib. 4. dorsa deferunt. Occurrunt eadem verba .... Si tantum potui Sperare dolorera. infra, et in alia Charta, quse descripta [Cod. Theodos. leg. 25. tit. 10. lib. 10. de legitur in eodem Tabulario. Petitionibus : Cum per Illyrici partes Bar6. SPERARE. Alypius Antioch. seu baricus Speraretur incursus, etc. Charta Auctor Descript. Orbis cap. 14 : Horum ann. 1383. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. autem prope Saracenorum gens vivit, 240 : Aliquss altercationes inter dictos ex- rapina Sperantium suam vitam transit ponentes moveri Sperentur, etc.] Vita S. gere. Goaris cap. 7 : Speraverunt se sub tanta * f. pro Solere, usum habere. morte interire. Aribertus in Epistol. ad * SPERATIO, Spes. Mirac. S. Emmer. Samerium Episcop. Bracarensem in torn. 6. Sept. pag. 510. col. 2: Saxones Hist. Episc. Portuensium in Lusitania : enim Spem, ut Sperationem hujus vocaEgo quotidie Spero super me similem buli nomine finitimo vocitare suescunt. plagam , etc. Statutum Philippi Reg. " SPERELIG, vox Belgica, f. FascicuFranc, ann. 1311 : Cum multa damna lus. Telon. S. Berlin!: De torsel iiij den. inde pervenerint, et in periculum Reipu- De Sperelig ij. den. de pensa, etc. blicse. Sperentur rnajora. Charta Goslini * SPERGENSSERE, Dispergere, distriEpiscopi Carnotensis ex Tabulario ejus- buere. Comput. ann. 1362. inter Probat. dem Ecclesiae n. 45 : Quod nobilis mulier torn. 2. Hist. Nem. pag. 260. col. 2 : NoVicedomina Carnoti segrotans, cum exi- minato Pege et Raynaudo pro servitio tum hujus vitse se in proximo habituram quod faciunt nocte qualibet supra cloqueSperaret, etc.. Observantise Regni Ara- rium limpanum magnum cloquando, cugon. lib. 2. tit. de Crtalione 1 10: Verum, stodesque murorum Spergenssendo. ["" si periculum esset in mora, quia partes Expergiscere ?] Sperantur venire ad arma, etc. Utuntur * SPERGERE, pro Spargere. Vide supreeterea Ammianus lib. 14. 16. 30. Fir- pra Ager natures. micus lib. 8. cap. 17. Sidonius lib. 6 * SPERGIA, Aspergillum , quo aqua benedicta spargitur. Comput. ann. 1473 Epist. 6. lib. 8. Ep. 7. etc. Ita Grsec ex Tabul. S. Petri Insul.: Item pro una eXu^stv, npstri Esperer interdum usurpa Spergia pro capella S. Katharinse, duos runt, [ut in Charta ann. 1362. in laudatJ Meld. Hist. pag. 235: Item sur le discord sohdos. Vide Spargillum. Espere a mouvoir entre nous, etc.] Vide ^ SPERICE. [Spheriquement: Forms Nqtas ad Cinnamum pag. 434. et ad vero coeli est. Sperice rotunda. (B. N Joinvillam pag. 81. preeterea Lindenbro ms. lat. 10272, p. 9.)J gium ad Ammianum lib. 14. pag. 18. 1 1 SPERICUS, SPERIUM. Vide Spera 1 edit. * SPERIFIGARE, Spem injicere, Gall

1 SPERMOLOGIUS, SPERMOLOGUS, Qui serit verba , sermocinator, prsedicator verbi. Glaber Rodulphus lib. 3. Hist, cap. 5 : Hie tamen pater, scilicet Willermus... prsescriptse institutionis laboriosior ac Spermologius fmctificatior est repertus. Translat. S. Sebastiani, etc. ssec. 4. Bened. part. 1. pag. 399: Longum valde ac cuiquam Spermologo difftcillimum est viritim ac personaliter ea prosequi. Notkeri Balbuli lib. Sequentiarum apud Pezium torn. 1. Anecdot. part. 1. col. 29: Spertnologon philosophos te, Paule, Christus dat vincere sua voce. [** Liudprandi Legat. cap. 47 : Qui in aliis rebus saspe videor Spermologus et multissonus, in hac, ut piscis, videor insonus. Ademar. Histor. lib. 3. cap. 56 : Reliquias principis summi, qui pater est Aquitanorum et primus Galliarum Spermologus, videlicet beati apostoli Marcialis, etc.] * SPERNACITAS, Contemptio, Gall. Mepris, dedain. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Spernacitas, deprisement. Hinc * SPERNACULUS, Spretor, contemptor. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Menspresador, Prov. spernax, Spernaculus. Menspresar, Prov. spernere, contemnere. Vide Spernax. SPERNATUS, pro Spretus. Gloss. Lat. Gr.: Spernatus, vntEpopa9e\c, etc. T SPERNAX, Spretor, contemtor. Sidonius lib. 4. Epist. 9: Ergo, familiam suam nee in proferendo alloquio minax, nee in admittendo consilio Spernax, etc. Utitur Silius Ital. lib. 8. 465. Vide Spernuus. SPERNOSUS, Aspernans, despiciens. Lit. remiss, ann. 1358. in Reg. 86. Chartoph. reg. ch. 73 : Pluribus verbis Spernosis ad invicem inibi dictis, etc. T SPERNULIS, xara^povYirri;, in Gloss. Lat. Gr. in Gr. Lat.: Contemptor, Spernulis, contumax, detrectator. Vide Spernax. 1 SPERNUTIS, ut Spernax, si tamen sana est lectio, in Cod. Theod. leg. 8. tit. 4. lib. 8. de Cohortalibus : Partes pro virili captu Spernui laborum procurent. Ubi non displiceret strenui. 1SPEROIDES. Liutprandi Hist. Longobard. apud Murator. torn. 2. pag. 454 : Hoc denique tarn turpe facinus, atque inauditum, quum, avertentibus oculis proborum, nemo conspiceret, servorum quidam directo obtutu, purpuream secus natium Speroidem, id est curvaturam, vidit dependere corrigiam, quam impudenter arripiens, fcediterque trahens e

SPE

SPI

SPI

553

secretiori parte corporis earn secutus bal- terea in Stat. Avellse ann. 1496. cap. 95. teus est egressus. Pro Sphaeroides, Gr. ex Cod. reg. 4624. ffipatpoeiSyji;, globosus, in modum sphaerae. * SPEUTO, Eadem notione. Inventar. 1 SPERONALIA, Morbus in calcaneo, ann. 1476. ex Tabular. Flamar.: In orreo triginta et ab Italico Sperone, calcar. Acta S. Fran- sive granerio dicti hospitii ciscae Romanae torn. 2. Mart. p. 101 * : unum hbralium Speutonis. Rursum : In Cum quidam nomine Julianus pateretur quodam alio orreolo sive granerio... blada novem conquas Speuin calcaneo quamdam infirmitatem, quas quas sequuntur Speronalia dicitur, et a medicis curari tonis. Vide supra Speltus. non potest, etc. 1SPEZABANDUM. Statuta Riperiaecap. 1 SPERONISTffi, Haeretici. Vide Po.ro- 97. fol. 11. v: Statutum est quod banniti nistae. vel condemnati de Spezabando seu occa* SPERONIST.E inter Valdensium se- sione victualium, vel de eundo de node, ctaries numerantur in Constit. Freder. vel de ludo bischatiae, vel causa inobeII. imper. contra haereticos ex Cod. reg. dientias, etc. Italis Spesa idem quod 10197. 2. 2. fol. 20. r. Sporonistee appel- Sumtus, expensa. 1 SPEZZARE, ab Ital. Spessare, ut vilantur in alia Constit. ejusd. imper. detur, Spissare, Gall. Epaissir. Chron. ibid. fol. 19. r. 0 SPERONUS, Calcar, Ital. Sperone, Parmense ad ann. 1247. apud Murator. Gall. Esperon. Comput. ann. 1362. inter torn. 9. col. 774 : Et molendina de braProbat. Hist. Nem. torn. 2. pag. 261. chiis et equis, propter defectum aquarum col. 1 : Dicta die solvit magistro Thomas et canalium facta fuerunt per civitatem, ferraterio Speronorum, etc. Vide Spouro- et pali Spezzati et strinati per omnes vicinias, contestas et palancata. nes. * Cur non nativa notione pro Fran1 SPERSORIUM, ut Sparsorium. Vide gere, discindere, dissolvere, incidere, ut ibi. * SPERVARIUS, Accipitris species, exponunt Academici Cruscani ? SPEX. Vide supra Speces. Gall. Espervier. Charta Joan. reg. Angl. SPH-ffiRA ITALICA. Caelius Aurelian. inter Probat. torn. 1. Annal. Praemonstr. col. 412: Ac donationem... de tola tertia lib. 3. Chronicon cap. 6 : Raptorio machinamento gestetur, ac deinde recussaparte totius prsedictse villas de Halton in stagnis et molendinis, in melle et Sper- bili fera (1. Sphsera.) utatur, quam Itavariis, in feds et ferinis, etc. Vide Spar- licam vacant. Lib. 5. cap. ult.: Atque varius. longo v.el raptorio machinamento, quod Macron spartan vocaverunt, item Itahca 5 SPERVERUS. Vide Sparvarius. | SPERULA, SpERULATUS.Vide Speral.Sphssra, et luctatione celeri, etc. MercuSPERUM, Genus vasorum rotundum, a rialis lib. 3. Artis Gymnast, cap. 13. faspera dictum. Ugutio. Vide Spera 1. tetur se ignprare quid his locis sit rap SPERXIT, pro Sparsit, a verbo Sper- torium machinamentum et Sphasra Italica gere. Vide supra. Lit. ann. 1347. in Reg. recussabilis. 68. Chartoph. reg. ch. 274 : Racemospras1SPILERISTA, Qui sphsera seu pila dictos Sperxit et effudit. ludit. Sidonius lib. 2. Epist. 9: Et ecce * SPES, Animus, voluntas, propositum, hue Sphaeristarum contrastantium paria Gall. Dessein. Lit. remiss, ann. 1350. in inter rotatiles catastropharum gyros duReg. 80. Chartoph. reg. ch. 692: De qua- plicabantur. Occurrit rursum lib. 5. darn macha, de qua se deffendebat, non Epist. 17. et apud Gregor. Turon. in habens Spem occidendi eumdem, taliter Praefat. de Glor. Confess. irruit, etc.. Vide Sperare 1. 1 SPH-ffiRISTERIUM, Locus ubi spheres 1 SPETIALIS, SPETIARIUS. Vide Spe- ludus exercetur, apud eumd. Sidonium cies 6. lib. 2. Epist. 2. Utuntur praeterea Sue1 SPETLECA, pro Spelta, ut videtur. ton, in Vespas. cap. 20. Lamprid. in Charta Gerardi Morin. Episc. ann. 1084. Alexandro cap. 30. et alii. apud Acher. torn. 9. Spicil. pag. 344: 1 SPHINX, Fibula. Vide Spinulus. Prsefatus etiam comes (Balduinus)i6idem t SPHONGATUM, Placentae species. attribuit terram de Hantengehem cum Miracula S. Georgii Mart. torn. 3. April, hospitibus liberam, et duas partes decimas pag. 142: Transiere mercatores, qui viso de Spetleca. Vide mox Speuta,. Sphongato gratissimum odorem spirante; * SPETUM, Pilum, spiculum, venabu- comedamus, inquiunt, hanc tortam. lum, Ital. Spiedo. Stat. Mutin. lib. 1. 1 SPHRAGITIS, vox Graeca, Signum, cap. 112. ex Cod. reg. 4620 : Arma autem signaculum. Prudent. Peristephan. ab offensione sint et intelligantur.... Spe- hymn. 14. v. 1075 : Quid cum sacrandus tum, Spetum a cingiariis, pergaminus, accipit Sphragitidas? Ubi Viet. Giselinus basclarius, daga, etc. Spirit, Prov. vena- stigmata et punctiones acuum interprebulum, in Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. tatur. Vide Lips. 1. de Milit. Rom. dial. reg. 7657. Vide supra Spentum. 9. et Stewech. ad Veget. lib. 2. cap. 5. SPEUDUS. Charta Heccardi Comitis Id etiam in usu apud Carpocratianqs Augustodun. ex Tabulario Persiacensi ut stigmatibus discipulos suos insigniapud Perardum pag. 26 : Ademaro fratre rent, ut testatur S. Irenaeus lib. 1. cap. suo, Speudo uno, et cano, et sugios duos, 24. Celsus lib. 6 : Pastillus ad glutinansparvario uno, etc. [Canis species. Vide dum vulnus Sphragis nuncupatur. Canis Segusius, in Canis.] I. SPIA, Explorator, delator; interT SPEUTA, Hordei species, idem quod dum generaliter quiyis nuntius ; ex ItaSpelta. Charta ann. 1339. ex Tabular. lico Spitt, unde Gallis Espion, et Espie. S. Victoris Massil.: Item sex seteyratas Epistola Senensium ann. 1313. apud terras seminatas Speuta. Tabular. San- Corium in Historia Mediolanensi: germ, ann. 1527 : Percipit... omnes deci- Intimamus, quod Dominus Henricus per mas quorumcumque fructuum, sicut varias Spias et nuntios et literas amicofrumenti, silliginis, ordei grossi, bladi, rum, quod Romanorum Rex... in borgio avense , Speutse , fabarum , etc. Vide de Bonconvento decessit, etc. JuramenSpeaulta et Spetleca. tum Potestatum civitatum Italiae apud o Charta ann. 1307. in Reg. 44. Char- Hieronymum dalla Corte lib. 4. Hist. toph. reg. ch. 171: Item tres eminas sili- Veronensis : Nee Spia aut guida ero ad ginis et unum sextarium de Speuta cen- damna Veronae, et bona fide sine fraude suales, quas percipiebat dictus dominus et dolo polliceor regere et gubernare civinoster rex annis singulis. Occurrit prse- tatem etpopulum Veronensemfetc. [ComVII

put. ann. 1333 : Pro diver sis consultationibus, Spiis, et escoutis, et aliis imminentibus vn. lib. x. sol. Jac. Aurise Annal. Genuens. ad ann. 1283. apud Murator. torn. 6. col. 581: Et moram facientes apud portum Pisanum, exspectabant quid nostras galeae facerent, de quibus omni die per suas Spias nova habebant. Occurrit praeterea apud eumd. Murator. torn. 8. col. 430. in Statutis Vercell. lib. 25. et Riperiae cap. 178.' fol. 25.] Vide Menagium et Oct. Ferrarium in Origin. Ital. in Spia, [supra Espia et infra Spio.] * 2. SPIA, Exploratio, Spise offlcium. Charta ann. 1348. ex Tabul. S. Viet. Massil.: Tenentur etiam facere explorationes sive Spias hinc et inde extra juridictionem terras S. Leontii propriis sumptibus. Hinc * SPIARE, Explorare, speculari, vox Italica, Gall. Espier, Hisp. Espiar. Comput. ann. 1372. inter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 315. col. 2: Qui dictus messagerius sive Spia stetit in dicta Provincia pro Spiando per quatuor dies, habuit xvj. grossos. Item dicta die etiam fuit missus Jacobus Ralbi... pro Spiando si erant etiam gentes armorum dictorum Anglicorum et Navarreses.Vide Expiare. 1 SPIACHIA, an Specula, vel lecti species ? Vita S. Paterni Episc. Venet. ex Breviario Corisopit. torn. 2. April, pag. 380 : Vigilat, meditatur, dormit in Spiachia, genuflectit altissimo domino, etc. Vide infra Spinga. 1. SPICA, ut Spelta. Vide in hac voce. ^ 2. SPICA, Spiculum.. Mirac. S. Ambrosii Senens. torn. 3. Mart. pag. .232: Cum sodalibus luderet, fuit percussus a quodam in oculo cum quadam Spica tarn valide, etc. Vide Spiculare et Spicum. * SPICARI, Spicas flagello excutere. Lit. remiss, ann. 1396. in Reg. 151. Chartoph. reg. ch. 33: Cum idem Johannes supplicans in quadam area sive solo certa blada Spicaretur et victum suum in sudore vultus sui lucraretur, etc. 1. SPICARIUM, Flandris Spiicker, [*s yide Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 326. voce Spihari.] nobis Grange: Locus recondendis segetibus, a spicis dictus ; [item, quaevis cella penaria, armamentarium.] Lex Salica tit. 18. | 2 : Si quis Spicarium aut macholum cum annona incenderit, etc. Quo loco Pithoeus, Spicarium, horreum cum tecto, macholum vero horreum sine tecto interpretatur. Lex Alamann. tit. 81. 6 : Si Spicarium servi incenderit, etc. Formulae vett. Bignonii cap. 26: Contigit, quod cellario vel Spicario vestro infregi, et exinde annona et alia raupa in solid, tant. exinde furavi. Ita MS. Eckehardus Jun. de Casib. S. Galli cap. 16 : Spicarium ille novum condi fecit, quod et ipsum fieri fecit magnificum. [Bulla Johannis VIII. PP.: Contulisse dinoscitur... Berziso marisiacos duos, atque Spicarium.] Charta Godefridi Comitis Lovaniae ann. 1174. apud Mirseum lib. 1. Diplom. Belg. cap. 65 : In segete yestra, sive in Spicario, sive in granario condatur, nihil Advocatum juris habere confiteor. Occurrit praeterea in Chron. Trudonensi lib. 5. et 7. pag. 394. 429. in Vita S. Lupicini Abbatis Jurensis num. 3. apud Buzelinum lib. 3. Gallo-Fl. cap. 30. etc. * 2. SPICARIUM, vulgo Espier, Census annuus et antiquissimus, qui ex agris debebatur comitibus Flandriae, quod in Spicis seu granis solveretur, sic appellatus. Charta Joanna? comit. Fland. ann. 1230. in Suppl. ad Miraeum pag. 89. col. 2: Donavi eidem monasterio septem modios et tres hodios Spicarii frumenti ex

70

554

SPI

SPI

SPI
latore, Qui spicas legit in agro a messoribus prseteritas. Gall. Glaneur. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. I. pag. 134 : Et faciam poni in brevi ruslicorum quod laboratores et metitores non dimittant intrare predium Spigulatores vel Spigulatrices ad Spigulandum, nisi fuerit blava ligata et pignonata. [FR.] -K- SPIGULATRIX, SPICULATRIX, Quaa messe facta spicas legit. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. I. pag. 135 : Et si aliquis metitor vel batitor vel socius vel laboralor permitteret Spiculatrices intrare, nisi ut dictum est,solvat,etc. Vide etiam Spigulator. [FR.] SPIGULATURA. Statuta Vercell. lib. 3. fol. 104. v : Teneatur Potestas super blava et aliis rebus interdictis ducendis ad mercata constituta in districtu Vercellarum et etiam reducendis, et super araturis et Spigulaturis consilio credentie tempore congruo providers. Quibus verbis significari videtur tempus quo agri pccantur: tametsi vox Spiculatura proprius accedit ad Italicum Spigolare, quod spicas legere, Gall. Glaner, sonat. ;: = Vide supra Spiculatura. 1 SPIGULUS, f. Talus. Mirac. B. Henrici Baucenens. torn. 1. Jun. pag. 380 : Natalia.... habebat a quatuor annis circiter cicatricem in tibia et Spigulo dextro, ita quod quando ambulabat, sentiebat magnam puncturam pedis. Vide Spinella. SPIGURNELLUS. Liber Joannis de Westerham, Prioris Ecclesias Roffensis, qui postmodum Episcopus Roffensis fuit, editus ann. 1314 : Primo die adventus D. Regis ad Roff. debent Spigurnelli habere 4. panes de pane Armigerorum, et 4. panes de pane garcionum. Item debent habere 4. galones cervisise Conventuales, et 4. galones cervisiae communis, etc.... [Pro ista autem provisione et concessione, debet Prior et Conventus Roff. ubicumque dominus Rex fuerit, quieti esse pro cera ad Sigillum.] Item si dominus Rex fecerit moram in Roff. per 2. dies aut amplius, non habebunt Spigurnelli de prsedictis : sed si exierit et redierit, habebunt, sicut in primo adventu,ut prsedictum est,.... et inventum est, quod dicti Spigurnelli habere debent in singulis Monasteriis de Westmonasterio, et Roff. ubi nullam pecuniam habere debent, nee caseum, etc. [Ubi Spigurnellus est obsignator Regiorum edictorum : f. a Saxon, s p a r r a n , obsignare , sigillare : hujus officium Espicurnantia dicitur. Vide in hac voce. * Quaa nomenclatura a Godefredo Spigurnello regiorum sigillorum custode sub Henrico III. rege AngliaB ad successores suos mansit, ut testis est Thoyras torn. 3. Hist. Angl. pag. 393. | SPIGORNELLUS, Eadem notione, in Charta ann. 1275. apud Rymer. torn. 2. pag. 49 : Noverit universitas vestra nos unanimi assensu.... concessisse, remisisse Regi Angliss serjantiam capellse suae et officium Spigornellorum ejusdem domini Regis. 1 SPIK, Germanis Spek lardum significat. Charta ann. 1405. apud Rymer. torn. 8. pag. 404 : Frectati cum diversis mercandisis , videlicet cera , idromello, anguillis, Spik porcorum, braseo, et farina, etc. 1 SPILA, pro Pila, Pyramis. Tabul. S. Martialis Lemov. : Willelmus la Concha fecit Spilam super fenestram S. Martialis. 1 SPILABRA, Boyro^ov, pajjivo?, in Gloss. Lat. Gr. Sed leg. Spinalba. Vide Salmasium ad Plinium pag. 524. SPILETUM vel SPILETUS, Ital. Spiletto, Acicula. Paridis de Grassis Cere-

eleemosyna Spicarli Brugensis, in festo bessa capti fuerint, ipsius erunt. Vide S. Martini de eodem Spicario annuatim Spigola. imperpetuum percipiendos. Alia Margar. SPICUM, Veru. Herbertus lib. 1. de itidem comit. ann. 1275. ex Cam. Corn- Mirac. cap. 5 : Is vero, qui prsecedebat, put. Insul.: Comme il fust ensi ke Jehans gallinam assalamin Spicoportabat. Porro JReinsins eust achatte a Jehan Lauwart... in ipso veru ingens coluber per caput et le droit qu'il avoit a bries de la recepte de caudam infixus erat, qui gallinam eannostre Espier de Fumes, et nous eussiens dem hinc inde cingebat. Legend urn forte entendu ke oil Jehans Reinsins demandant spitum. Vide in hoc verbo. De voce vero et eust receu outre les droitures qu'il avoit spicum, vel spicus, apud Latinos Scriptoachatees a ceaus ki nos doivent la rente res, consule Stephanum Stephanium in de tel Espier, etc. Notis ad Saxonem Grammaticum pag. 1 SPICATUS NAKDUS. Vide Pisticus. 60. [Vide supra Spica 2.J SPICELLA, Specillum, instrumentum 11. SPICUS, Nardus, seu herba odoriparvum ac teres, quo medici utuntur fera, humilis et allies flosculos profead vulnerum aut fistularum viam vel rens, ex Bollandistis. Sebast. Perusinus profunditatem perquirendam. Sextus in Vita B. Columbse Reatinae, torn. 5. Platonic, lib. 1. de Medicina animalium Maii pag. 381 : Ideo similiter primitiem cap. 9. n. 23 : Et si dexter oculus glauco- rosarum involutam Spico ei senior prsemate laborat, in dexteriorem partem Spi- sentayerat. Ibid. pag. 388 : Imposuilque cella demittitur, etc. capiti sertum rubentium rosarum, fulci* SPICENARDUS. [ Si ad locum ubi tum floribus Spici. Vide supra Pisticus. fuerit Spicenardus accesserit aliquis "ItalisSpigo. Diplom. Chilper. Il.ann. gattus. (B. N. ms. lat. 10272, p. 293.)] 716. torn. 4. Collect. Histor. Franc, pag. 1 SPICEPLATE, Vas, ut videtur, in quo 694 : Spico libras ij. Haud scio an inde aromaticae species reponuntur. Charta Gallicum vetus Espigachier, Nardo vel ann. 1402. apud Rymer. torn. 8. pag. 277 : suavi odore imbuere, aut ab Italico SpicUnam pelvim argenti, unum Spiceplate, care, Nitere, eminere accersendum.sit. unum turribile argenti pro altare. Guignevil. in Peregr. hum. gen. MS. ubi * SPICITUDO, pro Spissitudo. Lit. ann. de impensiori corporis cura : 1384: in Keg. 125. Chartoph. reg. ch. 106 : Tu cointeraent Espigachier Jussit fieri per magistros prsedictos lapiciLe veus tous les jours, et couchier das duos murtos sive aleyas largitudinis Toutes les nuits moult noblement. sive Spicitudinis trium palmorum A dicta turnella etiam fient simili modo duo * 2. SPICUS, Frondator, avis est. Glosmureti Spicitudinis prout supra. sar. vetus ex Cod. reg. 7613. 1 SPICULA, pro Spiculum. Gl. Lat. Gr. SPIDO. Lex Frision. addit. 3. 1 34 : Si Reg.: Spicula, sparus, axovuou elSo?. Ubi quis alium yulneraverit, et ipsum vulnus Sangerman. habent Spiculum. sanatum, cicatricem depressam, et non | SPICULARE, Spicula, seu minutiores reliquss carni sequam duxerit, quod Spido hastas emittere, in Gloss. Gasp. Barthii, dicunt, 4. sol. componat. [** Vide Grimm. apud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. Antiq. Jur. Germ. pag. 630.] 13. ex Histor. Palest, lib. 4. cap. 18: SPIDROMA, Prive, in Glossar. Lat. Omnes itaque illos et nos separavit nox, Gall, ex Cod. reg. 7692. Vide Spieosque divisit utrosque in prseliando, ja- dromum. culando, Spiculando, sagittando. Cap. SPIDROMUM, Locus post dromum secre33 : Saraceni igitur tarn robuste invase- tus, sicut ad requisita naturse, idem dicirunt eos per murum et per terram, sagit- tur ypodromus. Ita Joan, de Janua. Alitando et Spiculando cominus cum suis ter Gloss. Saxon. ^Elfrici : Ypodromum lanceis, etc. Vide Spica 2. g o l d hord. hus. vel spondoromum, digle g a n g ern. i. ad verbum, occultus 1. SPICULATOR. Vide Speculator 4. divinare, * 2. SPICULATOR et SPICULATRIX, Vide latrinaB locus. Non proclive estGraeco 6p6voces hse Spigulator et Spigulatrix. Stat. Casalis undePutabam ortse; tametsi a [AO;. sa3C. XIV. inter Mon. Hist. Patr. Taur. apud Joan, de legendum oTii(7063o[j.oc, et Janua, locus torn. II. col. 1048 : De Spiculatoribus, sive secretus. Aliud tamen sonat post domum vox omaOomessonaloribus. [FR.] 6o(u>? apud Hesychium. * SPICULATURA, SPIGULATURA, Spica3 * SPIFINIUM , Perquisitio , investipost messem ex agris collect*. Pactum gatio. Charta Phil. reg. Rom. ann. 1208. inter Bonon. et Ferrar. ann. 1193. apud torn. 2. Hist. Leod. pag. 389 : In aliqua Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. asyi domo, quse, sit in Leodiensi banno, licet col. 893 : Blavam, quam joculatores acqui- non villico neque scabinis ad quserendum runt, et Spiculaturam et licium, quam furern vel furtum, vel faciendum Spifisaltine acquirunt, quiete ducere permit- nium intrare, si non fiat per voluntatem tantur. In eadem Charta rursum edita illius, qui in eadem domo manet. torn. 4. earumd. Antiq. col. 450 : Spigu1 SPIG-NA, f. Acumen, Gall. Pointe. laturam et Unum, quam laboratores Anonymus in Annal. Mediol. apud Muacquirunt, etc. Ital is : Spigolare est spi- rator. torn. 16. col. 809 : Cotardita una cas legere. Vide Spigulatura. drappi viridis lanse, tola laborata ad Spi1. SPICULUS, Fornix acuminatus, ab gnas perlarum cum diamantis. acumine spicae dictus, vel quod spicum, 1 SPIGOLA, vox Italica, Lupus mariquidquid in acumen desineret, veteres nus, apud Paulum Jovium de Romanis dicerent. Chronicon Casin. lib. 3. cap. piscibus cap. 9. 26. (al. 28.): Ante ingressum vero Basif SPIGORNELLUS. Vide in Spigurlicse, et ante introitum atrii, quinque de- nellus. super fornices, quos Spiculos dicimus, * SPIG-UA, Idem videtur quod supra fecit. Spicarium 2. Charta Phil. V. ann. 1318. 2. SPICULUS, Piscis species, a spi- in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 267 : Meculo, quo munitus est, sic dictus. Charta dietatem bladi Spiguss pro xvj. lib. et x. Isemb. de castro Allionis ann. 1190. in sol. Turon. Glossar. Provinc. Lat. ex Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 187. v: Cod. reg. 7657 : Spigua, Prov. Spica. Dederunt insuper omnem piscationem, * SPIGULARE, Spicas legere, Ital. quss yeniet ad eorum (monachorum) mo- Spigolare, Gall. Glaner. Vide mox infra lendina, hoc solo retento, quod si ba- Spigulator. [FR.] lena, aut marsupa, vel Spiculus in ipsa * SPIGULATOR, a voce Italica Spigo-

SPI

SPI

SPI

555

Chascun ert en un Espinois, mon. capell. Papal. MS. : Duplicem par- ptores et interdicti sententiam dedit in Come ces maisons en Gastinois. tem pallii local super sinistra papas, et Archiepiscopatum swum, et abiit, praeceipsum pallium Spiletiscommunibusfirmat, pitque cruces et imagines cathedralis SPINATICUS, Pisciculi species, is forte, ne defluat inde. Vide Spinula. Ecclesise in lerram deponi et Spinis cir1 SPILIA, ut Spia, Explorator. Chron. cundari ; ut sic malefactores illi terre- qui Picardis nostris Espinocle dicitur. Sarisber. lib. Policrat. c. Parmense ad ann. 1308. apud Mura- rentur, et a voluntate sseviendi in bona Joan. Csesare Augusta8.frugalior, qui 7 : Quis in tor. torn. 9. col. 869 : Sed audito per Spi- Ecclesise revocarentur. Haec pluribus ex- summo fastigii culmine secundario pane, lias sive eorum exploratores, quod, etc. ponuntur in voce Reliquiae. et pisciculis, quos vulgo Spinaticos vel Vide Spio. 1 SPINACA ALBA.. Statuta Avenion. Ripiliones vacant, contentus erat. Quse de * SPILLARE, Dolio spillum seu episto- ann. 1570. edit. ann. 1612. rubr. 21. art. pisciculorum specie Suetonio in Aug. c. raium apponere ; Academ. Cruse. Spil- 23 : Item quod in cereis, sive rotundis, 76. subdidit. Ripiliones vero, seu Ripillare, propriamente Trar per lo spillo il sive quadralis, pro una cerae libra ponan- lons, reliquias piscium vulgo vocant vin della botte. Stat. colleg. Fuxens. To- tur tantum sex fila bombacis et sex fila- iidem nostri. los. ann. 1457. fol. 236. v. ex Cod. reg. menta fili, quod vacant Spinacam albam. 1 SPINATUM, ut Spinata. Vide ibi. * SPINACELLUM quidam Latini vacant 4223 : Ne quis dolia vini terebrare seu ] SPINCTURA, SPINCTUS. V. Spingere. Spillare sine licentia rectoris audeat. Vide peucedanum, ut in libra anliquo de Sim1 SPINDA,Eleemosyna, erogatip, idem plici medicina. Glossar. medic. MS. Sim. quod Spenta 1. Acta S. Adelheidis torn. Spina 1. Januens. ex Cod. reg. 6959. * SPILLE. Glossy Caesar. Heisterbac. 1. Febr. pag. 713: In primario etiam festo SPINACHIUM, Navigii species, Gall. ex virgmis fundatione distribuebatur in Reg. Prura. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 679. col. 1 : Lini Pinasse, Anglis Pinnace. Henr. de Kny- Spinda, ut loquuntur, duodecim maldrafusa, id est Spillet sexaginta, quss libram ghton. ann. 1338 : Redierunt Normanni riorum tritici et duo vasa halecum. Vide cum 12. galeis, et 8. Spinachiis cum manu Spenda. unam habebunt in pondere. TSPILLORIUM,Columbar,numellayer- bene armata, etc. SPINDULA, SPINDULATUS. Vide Spi* Olim Espinace. Monstrel. vol. 3. ad nula. satilis, Gall. Pilori. Consuet. Brageriac. ann. 1451. fol. 39. r: Lesdits Biscay ens art. 91 : Ex pnmo furto currat villam, SPINELLA, Morbus equinus, qui fit et ultra hoc juxta furti qualitatem} aut vindrent a tout douze vaisseaux d'armes, subtus garectum in junctura ossis ejusponelur in Spillorio, et signabitur, etc, nommes Espinaces et une grande naue. dem garecti in utroque latere, etc. PeSPINALE, Pars dorsi, ubi spina pro- trus de Crescentiis libr. 9. de AgriOccurrit rursum art. 92. Vide Pilonum. 'I SPILO, Purgamentum frumenti, seu currit. Michael Scotus de Physionomia cult, c. 38. spicse remanentes post ventilationem. c. 84 : Dorsum sive Spinale pilosum et 11. SPINETA, Idem, ut videtur, quod Charta Philippi Regis ann. 1221. ex Ta- macrum ab SRqualitate partium, signiftcat Spina 1. vel etiam ejusd. vocis diminut. bu!. Floriac. : Anselmus de Botterviller hominem inverecundum, malitiosum, bes- Statuta Astens. : Quod nullus tabernaquittat abbati Floriacensi redecimam, Spi- tialem, etc. [Vide Spina 2.] rius, vel hospes, vel alius vendens vinum * Espinille nostris, ab Hispanico Es- ad minutum debeat tenere in suis taberlones, gaspiliones, terratas, etc. Vide Pipinilla, Cruris tibia, in Lit. remiss, ann. nis vel hospitiis brochetas vel Spinetas in letum, Pilo et Gaspaleum. 1415. ex Reg. 168. Chartoph. reg. ch. carrariis aliquibus ex quibus possit extraSPILORIUM, ut Pilorium. Vide ibi. 1. SPINA , Dolii epistomium , quod 405 : Le suppliant donna du pie deux ou here vinum, nisi solummodo in illis quss spinse majoris speciem referat : vox trois cops a icelle femme parmi les Espi- bullate erunt causa vendendi. Statuta Italica, de qua Oct. Ferrarius. Aribq nilles et par le ventre. Placent. fol. 67: Teneantur omnes * SPINARE , [Pungere ; claudere. portatores1.6. mensuratores vini habere Episc.Frisingensis in Vita S.Corbiniani et DIEF.] n. 2 : Contigit, ut musto vehementer urnos bullatos bulla communis, in quibus ^ SPINARGIUM, Spinachium, legumi- sit signum mensuras unius stari et duointumescente , magni fervoris vim vas sufferre nequiret, Spinamque tarn fortiter nis species, Gal lice Epinard, Ital. Spi- rum stariorum cum Spinetis sitis in rejiceret, ut ejus sonitus in cellula ad naccio. Transactio inter Abbatem et ipsis signis, etc. Vide alia notione in aures viri Dei perveniret. Mox : Arrepta Monachos Crassenses ann. 1351. ex lib. Spinata. clave festine cellarium intravit, et in viridi fol. 53 : Debet dare dictus hortula* 2. SPINETA, Fibula, acicula, nostris introitu Spinam pede invenit. Anonymus nus quotidie conventui... de herbis domes- alias Espinceau et Espinchau. Inventar. ticis hprti, aliquando de bonis, aliquando S.Capellse Paris, ann. 1363. ex Bibl.reg.: de Desolatione Mpnasterii Morimundensis in agro Mediolanensi : Quidam ex de aliis, sicut sunt caules, Spinargia, Item quoddam sancluarium habens cosprs&donibus domum, in qua vinum serva- porri, etc. Statuta MSS. Card. Trivultii tam B. Philippi apostoli, in quo a longo tur, intrantes, extraxerunt Spinas, sicque pro Monast. S. VicLpris Massil. ann. temppre defficiunt una Spineta et duo indicibili nequitia, vinum, quia portare 1531 : Debet pilanciarius dare Spinargia modici lapides. Occurrit e t i a m in alio non poterant, effuderunt. Mox.:Et appre- pro gaudio dictorum Religiosorum die- ann. 1376. Une boucle on uns Exp'mciaus, hendens unam de Spinis, quse jacebat in bus Dominicis Adventus et Quadra- in Ordinat. Caroli IV. a n n . 1321. ex Reg. terra, voluit me'atum vini obtrudere, etc. gesiynse. * SPINARIUM. Spinachium, leguminis 66. Chartoph. reg. ch. 560. Deux cens [Statuta Riperiae cap. 4. fol. 9. v : OmLit. remiss, nes vendentes vinum ad minutum non species, Gall. Epinard, alias Epinoche. d'Espinchaux, in261. Froissart. ann. 1415. ex Reg. 168. ch. in Poem. audeant, nee prsesumant tenere aliquam Fabul. torn. 4. pag. 41: MSS : Spinam seu canellam, vel brocalium, etc. Je vueil avoir des Epinoches. II y avoit des puceletles, Pluries ibi. Adde Statuta Astens. Vide Qui de mon temps erent jonettes, Spineta.] Espinoche ibid. pag. 42 : Et je, qui estoie puceaus, 1 2. SPINA, Dorsum : de equis dicitur Les Espinoches lout-a-fet Je les servoie d'Espinceaus, apud Elmhara. in Vita Henrici V. Reg. A semees aval la cort. Ou d'une pomrae, ou d'une poire, etc. Angl. cap. 23. pag. 51 : Oner a equorum Spinis, curnbus dereliclis, propter facilio- Consuet. MSS. S. Crucis Burdegal. ante Vide Spinula. * Espinelte yero, Monetse namutioris rem iiinerls expeditionem, porLanda de- ann. 1305 : Polagium de caulibus vel de crevit. Vide Spinale. [* Spina monlis, in Spinariis, porribus vel cepis, etc. Vide species, in Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. 148. ch. 11 : Le suppliant print sept charta ann. 1141. apud S. Rosa de Vi- Spinarqium. \ SPINATA, vox Italica, Clausura ex frans et six ou sept mailtes d'argent de terbo Elucidar. Append, pag. 39.] } 3. SPINA VEXTOSA, Morbi genus. spinis. Statuta Astens. Collat. 9. cap. quinze deniers Tournois la piece, nomrnee Miracula S. M. Magdalenae de Pazzis 13. fol. 27 : Juro compellere omnes homi- au pays (d'Aunis) Eapineltes. 1SPINETICUM, Ludi genus apud Insutorn. 6. Mali pag. 313 : Puer trimulus nes stantes et habilanies in loco novo pali co'.perat Spinas ventosas qus& bra- quarli facere guaijlam, scaraguaytam, les celeberrimum, de quo consulendus chium pedemque sic exederant, ut lalus Spinatas et fossala ipsius caslri. Buzelinus in Gallo-Flandrialib. 3. c.23. 1 SPTXETA, Eadem notione, in Statutis quinque vel sex plagis in direclum aper* A Spina, ut videtur, quae die Domitis hiaret, atque assulx ab ipso osse de- Vercell. lib. 5. fol. 125. verso : Item quod nica, nempe ante Quadragesimam, innemini licitum sit pascare in nemore, dicto ad rivum monaslerii B. M. de cederent. Spinetis vel cesiis bruxa- Laude, vulgo auriez de Los, solemni ritu | SPINIS CIRCUMDARE Cruces et ima-altineto, gines , signum excommunicatiqnis et tis, etc. colligebatur, nomen habet celeberrima interdict!. Roger. Hovedenus in Ri| SPINATUM , Eodem significatu. hastiludiis suis societas Insulensis, ch ardo I. ann. 1197. pag. 775 : Johannes Charta ann. 1320 : Refectiones spaldo- L'Espinette nuncupata ; cujus princeps Cumin Dubliensis Archiepiscopus, malens rum, fossatorum, Spinatorum, balistra- Regis titulo decorabatur, eligendus inter exulare, quam enormitates illas sibi et rum, etc. prascipuos, insignioresque urbis cives,ut ecclesise factas diutius sustinere impuni* Nostris Espinois. Fabul. torn. 1. ex scutis gentilitiis, licet minus accurate tas, excommunicavit praedictos prsesum- pag. 50 : depictis, inCodiceMS.xvi. saaculi, quern

556

SPI

SPI

SPI

mecum humanissime communicavit D. Dimanche de Caresme) on fera le dis- rois de I'Espinette, deux conseillers et abbas de Valory, olim collegiatae S.Petri ner, les monstres en robes pareilles, avec deux clercqs de la ville denommez au rePraepositus, judicare est, ubi indicantur la colasse au soir en la maniere accoustu- gistre et livre cy dessus. quoque libriCamerae ComputorumParis, * In legibus, quas reges nostri de in* Le Dimence les deux rois et les jous- terdicendis ad tempus torneamentis in quibus descripta erant hujus societatis hastiludia usque ad ann. 1328. ut et teurs seront tenuz de faire chascun une promulgarunt, excipitur hastiludium Regestum Cameras Comput. Britxell. feste au disner, et illecq auront damoi- Spineti; quod etiam ut perseveraret, sign. Toison d'or usque ad ann. 1382. selles, pour apres disner accotnpagner les Literis ann. 1328. statuit Philippus VaActa etiam domus publicsa Insulensis, roines. lesius. Vide Haer. in Castel. Insul. * On fera le soupper en halle, et puis le Hist, ejusd. urbis editam ann. 1730. et in quibus nomina, cognomina et scuta bancquet en la maniere accoustumee. regum Spineti usque ad illorum abroComment. Acad. Inscript. torn. 7. pag. * Celui qui gaignera le pris de dedens 290. gationem ann. 1526. servabantur. Horum primus est Joannes le Grand', (il y avoit deux prix, le principal etoit SPINETRUM. Inventarium ornamentpdominus de Joye, miles ann. 1283. et ulti- un epervier d'or et deux lacs de soye rum Ecclesiae Eboracensis ann. 1530. in mus Jacobus de le Cambe, cognomina- verte ; 1'autre un colier d'argent aux ar- Monastico Anglic, torn. 3. pag. 170 : tus Ganthois ann. 1485. quern excipere mes de la ville) et aussi le roy, sera tenu Unum Chrismatorium argenti ornatum nemo voluit ob immoderatos ejusmodi de jouster le Lundy aux joustes qui seront et deauratum. Item 8. Spinetra de auro, dignitatis sumptus: unde huic a magis- publiees, ou livrer jousteurs pour eux; et tria de auro, tria eorum cum lapidibus tratibus suffectus Jacobus de Tenre- s'il advenoit que le roy nouvel gaigneroit pretiosis. Item duo Spinetra argentea, et monde ann. 1486. ea tamen conditione, ledit pris de dedens, le yiez roi sera tenu duo monilia argentea, etc. [Idem videtur ut sumptus necessaries civitas suppedi- de I'accompaigner et jouster ou livrer quod Spinula. Vide in hac voce.] taret. Qualesvero fuerint suspicari licet hommes pour lui. SPINGA, pro Sphinx. Isidorus lib. 20. vel ex vestibus, quibus indutus dicitur * Et se les Mardy, Mercquedy et aultres cap. 11. de Lecticis et _sellis: Spingas Thomas Artus rex Spineti ann. 1360. in jours ensuivant en la sepmaine dudit be- sunt, in quibus sunt spingatae effigies, laudato Codice : 11 sepre'senta auxjous- hourt, on faisoit joustes, ledit roy nouvel quos nos Grifos dicimus. [Glossar. MS. tes a cheval, arme et pardessus auss sera tenu le monter a cheval et aller sur Sangerm. num. 501: Spinge, sunt lectice accoustre de samit blanc, son cheval armt les rengs tous les jours qu'on joustera, et in quibus sunt spingate effigies, quos nos et housse jusqu'en terre de mesme, entre de assembler dames et damoiselles, et li- Grifes dicimus. Papias MS. Bituricens. : taille avec houppes et sonnettes dorees vrer vin et espices, avec allumerie en son Lecti vel sellas species: lectica, stratus,.... morillon dore , bien empannachie ; se. hostel ou ailleurs. pulvinar, Spinge, punicani, sponda, etc.] valets a cheval et a pied et ses hallebar* Que au voyage de Bruges, les jous- Ejusmodi Sphingas in sellis conspicere diers tous accouetres aussi de juppons d( teurs pour ledit lieu de Bruges seront est in Achate sancta3 Capellse Parisiensoye verte. tenuz avoir robbes de parure, et y sera sis, qui habetur apud Santamantium, tenu de viez roy de jouster avecq le nou- qui Isidori locum non viderat. *Pluribus autem priyilegiis ethonori vel, et de faire le soupper et honneurs acbus compensabantur liberiores ii sum SPINGARDA, SPINGARDUS, Machinae coustumes. ptus : nobilitate siquidem ignobiles bellicae, seu balistae species. Sanutus * Au jour du gras Dimence sera le roy lib. 2. part. 4. c. 8: Indiget dictum navinobiles militari cingulo donabantur ; quarum aliarum dignitatum mulieres tenu faire danser aux dames et damoisel- gium lam ssdificiis balistrarum, silvestrales, chevaliers, escuiers pour espincer I'es- rum, vel Spingardarum, quam etiam maquoque eprum participes erant. * Hastiludiis Spineti, ssepius inter- pinette et traitter par les viez roys de chinarum, et potissime ex eis, quas, ut erant magno cum apparatu comites Selection du roy de laditte Espinette, com- longius projiciant, facta sunt penitus forFlandriee, interdumque in iis decerta- me Von le souloit faire le jour de Cares- tiora, id est, reforzata, etc. [Ghronicon bant ; quod et de Ludovico XI. rege meaulx, et faire le soupper de six plats de Estense apud Murator. torn. 15. col. Francorum refertur, qui anno 1464. con viande ou de huit au plus. 396: Interim praeparari fecit maximum *Le Mardy ensuivant sera tenu de faire quantitatem balistarum, sclopetorum, tra Balduinum Gommer, tune regem Spineti, dimicavit. disner pour illecq prendre conclusion de Spingardarum, etc.] Historia Obsidionis * Quae omnia, ut manifestius pateant, aller au riez en delaissant le don de roy Jadrensis lib. 1. cap. 38 : Confeceruntque subjicio Statutum ann. 1489.descriptum et : menestriers. plus quam 15. trabuchos in vallatione ciin laudato Codice ex Reg. rub. domus ~- Et si les roys et jousteurs se veullent, vitatis, architectant multos Spingardos publics Insul. fol. 172: S'ensuit la forme oultre ce que dit est, mesler ou esbatre in gyro civitatis, ubi flebilioris apparebat et conclusion prinse en la halle de la ville en aultres joustes, si aulcune se faisoit en virtutis. Et lib. 2. cap. 12 : Aliquos trabude Lille pour et au nom de tout le corps la ville ou ailleurs es pays de monsei- chos mirabiliter exercent,.... et quampluet communaute de la ville de Lille par gneur, on se rapporte a leurs voulentez et res balistarum et Spingardorum propeceux qui cy apres sont denommez et qui discretion, sans les conlraindre. rant opponere. Espringale, Scriptoribus doresnavant a toujours seront a entrete* Et pour ce que dessus est dit, auront nostratibus. Gloss. Lat. Gall.: Balista: nir pour le fait, regie et conduite de la iceux roy et jousteurs la somme de douze Bricole,ou Espringale. Guillelmus Guiart feste de I'Espinette, de grande anchien- cent livres Parisis monnoye de Flandres, ann. 1304 : nete maintenuen la ville, ainsi queaplust qui leur seront distribuez des deniers de En 1'estage ot une Espringalle, et plaist a mon tres-redoubte seigneur et la ville comme s'ensuit, assavoir quatre La ou la breteche est haucie. prince monseigneur le due de Bourgon- cent livres au roy et jousteurs a payer le Infra gne par vertu et teneur de ses lettres pa- jour du behourt. Au roy seul huii cent Sus le pont et en la breteche tentes cy enregistrees. livres, si comme deux cent au jour du Quarriaus traient au cliqueter, * Pour celui qui sera roy, sera tenu behourt, deux cent pour son premier voEt font 1'Espringale gieter, prendre I'Espinette au riez de Los, et de yage et jouste de Bruges, deux cent a son Li garros, qui lors de la ist, faire soupper en la maniere accoustumee. yssue du royaume et feste de I'Espinette, Les plus viguereus esbaist. (II se trouvoit ordinairement a ce souper et deux cent livres a son second voyage de 208. convives). Bruges avecq son successeur roy de I'Es- Eodem anno: * Le roy sera tenu faire une colassc le pinette. En chascune nef bonne et male Ra-il au moins une Espringale. Jeudy second jour de Caresme, pour il" Et au regard de commettre les maislecq terminer et decider les difficultez, tres, tant pour la feste de Bruges, comme Chronicon Fland. cap. 110: Et avoient qui souvent sourdent entre les jousteurs celles de la ville, Us seront eslus au nom- avec eux plusieurs charios, qui menoient bre des anchiens roys en la maniere acen diverses manieres. * On fera le voyage de S. George a Tem- coustumee; lesquels feront rendre compte trebus et Espringales. Guillelmus de Guiplemars le Vendredy ensuivant, et le dis- de la depense aux roys et compaignons nevilla Monachus Carilocensis : Ne nuls tels dars ni puet meffaire, ner au retour, sans y appeller dames ne iousteurs en dedens quinze jours, apres Coiubien que on y sache traire. damoiselles quelconques; et ce aux des- les festes du behourt et de Bruges ; en Malevoisine ses sajetes, pens du roy. telle maniere que si sur ces comptes y Ne Espringale ses mouschetes. cheroit contredit, ce sera decide par mes* Seront esleus quatre jousteurs du moings pour jouster avecq le nouveau et sieurs de la loy; et s'il y avoit reliqua, Froissartes 1. vol. cap. 144: Et fit le le vieu rois du _ behour: lesquels seront oultre la despence ou charge, ce sera a chastel asseoir droit sur la ville, du cost& de la mer, et le fit bien pourvoir de Printenus eulx houschiers honorablement se- mrtir egalement au roy et jousteurs. lon leur estat, a I'entendement des mais* A laquelle conclusion prendre furent galles, de bombardes, d'arcs et d'autres tres de la feste, qui seront esluz en la mae bailly de Lille, les lieutenans de la gov- instrumens. Ubi legendum Espringalles, niere cy apres declaree. Le Samedy veille ernance, deux maistres des comptes, re- ut cap. seq. et 191. dudit behourt (c'est a dire, du premier Mart, maieur et eschevins, neuf anchiens 1 SPEINGALDUS , Eadem notione.

SPI

SPI

SPI

557

SPINGNARDERIUS. [ Espingolier : tis unius Spinteris mediocris. Regula Charta Edwardi II. Reg. Angl. ann. 1325. apud Rymer. torn. 4. pag. 140: Magistro Narno Normanno Spingnar- Fpntis Ebr. ad calcem de Modo electioVictuahum, ingeniorum, Springaldorum, derio florenos similes 2. (Mand. earner, nis priorissae : Annotat vero interea pater et aliarum rerum nostrarum, etc. Et apost. 1468. 8. oct. f. 130.)] visitator in papiro numerum vocum, fapag. 142 : Springaldos, balistas, arcus, sa* SPINGUALA, Idem quod supra Spin- ciendo foramen parvum acu vel Spintere gittas, ingenia, et alias hujusmodi arma- gardella. Stat. ann. 1356. inter Probat. pro qualibet voce. turas pro munitione castrorum et villa- torn. 2. Hist. Nem. pag. 181. col. 1: Item " SPINTERUS, Eodem intellectu, in quod fiant quatuor vel sex Spingualae, Comput. ann. 1498. inter Probat. torn. rum. T SPRINGA.LIS. Eodem significatu. Ge- quarum duo ponantur in arena, et alia 4. Hist. Nem. pag. 71. col. 1 : Item pro nealogia Corait. Flandr. apud Marten, supra portalia civitatis. clavis, Spinteris et filo, duos solidos et sex torn. 3. Anecd. col. 410: Rex autem (PhiSPINGUIS, Simiae species. Bestiar. denarios Turon. Vide Spinulus. lippus Pulcher) ex adverso tres acies sta- MS. cap. 14 : Inter simias habentur et SPINTRIA, Monstrosi concubitus tuerat, et ita prope Flandrenses venerat, Spingues, villosae in armis ac dociles ad excitator, apud Suetonium in Tiberio quod sagiltis et telis, machinis, minutos feritatis oblivionem. cap. 43. in Caligula cap. 16. et Vitellapides projicientibus, et Springalibus eos ' SPINGUM, Nardus vulgaris, ut vide- lio cap. 3. Vide Turnebi Advers. lib. 5. mirabiliter infestabat, Et omnes ma- tur, ab. Ital. Spigo. Statuta Astens. ubi cap. 1. chinas et Springales confregerunt. SPINTURA, Pulsus, impulsus, Ital. de intratis pprtarum : Spingum solvat Spinto; a verbo Spingere, impellere. Stat. ms~ Spingarda Veterum profecto fuit pro qualibet libra pond. I. 1. sol. 10. " SPINLA, Idem videtur quod Spinula, Mantuae lib. 1. cap. 56. ex Cod. reg. balistae genus, ut observat Garolus de Aquino in Lexico milit. ad recenti mili- acicula : nisi sit Oarbunculi species, 4620 : Si vero ex casura, vel Spintura seu tiae tormentum est pulverarium, non ita Hispanis Spinela.Testam. Guislae Comit. projectione facta in terra, etc. Vide Spinponderosum, ut majoribus bombardis Ceritan. ann. 1020. in Append, ad Mar- gere 1. ad SPINULA, Acicula, unde Gallis Espinsequari possit, nee ea levitate, ut gestari cam Hispan. col. 1020 : Relinquo manibus valeat. Vocis etymon a Germ. sanctum Petrum de Bisulduno ambas gle, a spinis scilicet, quae priscis et ruSprintz, quod muscetam, genus accipi- meas Spinlas valentes unciam unam. Oc- dibus illis seculis, nondum reperto acitrum, significat,deducit Ferrarius : ma- currit rursum col. 1021. culae fibulaeve conficiendae artiflcio, 1 SPINNELBAUM, Arboris genus. Wol- utriusque vicem suppleverunt. Tacitus lit idem Carolus a verbo Etruscorum veterum Spingare, quod est crebro pulsu ferus in Vita S.Godehardi saec. 6.Bened. de Morib. Germ. : Tegmen omnibus sarepulsuque obniti, accersere : quae non part. 1. pag. 415: Quosdam flares rubi- gum, fibula, aut, si desit, spina consermale conveniunt instrumento muris cundos de arbore, quse lingua Theutonica tum. Maxime vero haec vox usurpatur pro vel navibus diffringendis idoneo. Nihil Spinnelbaum dicitur, ei forte in ipso modeflnio. menta a paupere quodam illatos, signo iis aciculis, quibus Pallium Archiepis SPINGARDELLA, diminut. a Spin- cruets munivit, etc. Ubi Codex Bqdec. de copale constringitur. Honprius Augusgarda, Balistae species antiquae militiae, arbore quse fusarius lingua Belgica dici- tod. lib. 1. cap. 222 : Spinulae, quibus recentis vero Tormentum pulverarium ; tur. Et quidem, ut monet Mabillonius