Professional Documents
Culture Documents
Juramiin Emkhtgel
Juramiin Emkhtgel
Juramiin Emkhtgel
2007 ОН
1
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
“Засгийн газрын тусгай сангийн тухай” хуулийн 26.6-г үндэслэн Монгол Улсын Засгийн
газраас ТОГТООХ нь:
2
Засгийн газрын 2006 оны 258 дугаар
тогтоолын 1 дүгээр хавсралт
3
4.4. Эрсдэлийн сангаас хөрөнгө гаргахдаа зөвхөн Засгийн газрын тогтоолоор гаргана.
4.5. Сангаас хийгдэх санхүүжилтийг Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн
тухай хуульд заасан журмын дагуу хийнэ.
4.6. Тухайн санхүүгийн жилд зарцуулагдаагүй Сангийн хөрөнгийн үлдэгдлийг дараа
жилийн төсөв дээр нэмж батлуулна.
4
Засгийн газрын 2006 оны 258 дугаар
тогтоолын 2 дугаар хавсралт
1.5. “Засгийн газрын тусгай сангийн тухай” хуулийн 5.4.19-д заасан Хөрөнгө оруулалт,
хөгжлийн сан /цаашид “Сан” гэх/-г бүрдүүлэх, зарцуулах, тайлагнах харилцааг зохицуулахад
энэхүү журмыг дагаж мөрдөнө.
1.6. Сангийн зорилго нь эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэхэд төсвөөс болон гадаад
улс, олон улсын байгууллагаас олгож байгаа хөрөнгийн үр ашгийг сайжруулж оновчтой
хуваарилах, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд бизнесийн үйл ажиллагаа явуулах таатай
орчныг бүрдүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, ядуурлыг бууруулах, хүн амын амьжиргааны
түвшинг дээшлүүлэхэд оршино.
1.7. Сангийн үйл ажиллагаа нь Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хууль болон
холбогдох бусад хууль, тогтоомжид нийцсэн байна.
1.8. Сангийн хөрөнгөөр худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний гүйцэтгэгчийг
шалгаруулахдаа “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах тухай” хуулийг удирдлага болгоно.
1.9. Сангийн хөрөнгийг Төрийн сангийн тусгай дансанд байршуулна.
1.10. Сангийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг Сангийн ажлын алба хариуцан гүйцэтгэнэ.
1.11. Энэхүү журмын хэрэгжилтэд санхүүгийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв
байгууллага хяналт тавьж ажиллана.
3.3. Сангийн удирдлага нь орон тооны бус Сангийн Зөвлөл /цаашид “Зөвлөл” гэх/ байна.
3.4. Зөвлөлийн дарга нь санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн байна.
3.5. Зөвлөлийн дэд дарга нь Үйлдвэр, худалдааны дэд сайд бйах бөгөөд бусад гишүүд нь
төрийн захиргааны албан тушаалтан байна .
3.6. Зөвлөл нь хүний бүрэлдэхүүнтэй байх бөгөөд гишүүдийг Зөвлөлийн даргын санал
болгосноор Засгийн газар батална.
5
3.7. Зөвлөлийн дарга нь дор дурдсан бүрэн эрхтэй байна:
1) Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн дагуу сангийн хөрөнгөөс төсөл,
арга хэмжээг санхүүжүүлэх, зээл олгох, зээлийн баталгаа гаргах, сургалт зохион байгуулах;
2) Зөвлөлийн шийдвэрийг үндэслэн Санг төлөөлөн хуулийн этгээдтэй гэрээ
байгуулах;
3) Зөвлөлийн шийдвэрийг үндэслэн Сангийн хөрөнгийг захиран зарцуулах;
4) Сангийн хөрөнгийн бүрдүүлэлтийг зохион байгуулах;
5) Сангийн эх үүсвэрийн бүрдүүлэлт, зарцуулалтыг Засгийн газарт тайлагнах.
3.8. Сан нь 3-5 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажлын албатай байна.
3.9. Сангийн ажлын албаны дүрэм, ажиллах журмыг санхүүгийн асуудал эрхэлсэн
Засгийн газрын гишүүн батална.
3.10. Сан нь тэмдэг, албан бичгийн хэвлэмэл хуудас хэрэглэнэ.
4.7. Сангийн хөрөнгийг Засгийн газрын тусгай сангийн хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасан
арга хэмжээг санхүүжүүлэхэд зарцуулна.
4.8. Сангийн хөрөнгөөс улсын эдийн засгийн хөгжилд дорвитой хувь нэмэр оруулах,
тэргүүлэх ач холбогдол бүхий салбаруудад зээл олгож, зээлийн баталгаа гаргана. Үүнд:
1) Хөдөө аж ахуйн зориулалттай түүхий эдийг эцсийн бүтээгдэхүүн болгох,
экспортын чиглэлийн үр ашигтай, дотоодын хөрөнгө оруулалт бүхий үйлдвэрлэл шинээр бий
болгох, шинэ технологи нэвтрүүлэх;
2) Мах, сүү, арьс, шир, ноос, ноолуур, таримал ургамал зэрэг хөдөө аж ахуйн
гаралтай бүтээгдэхүүн,түүхий эд боловсруулах, оёмол, сүлжмэл зэрэг хөнгөн болон хүнсний
боловсруулах үйлдвэрлэл, барилгын материалын үйлдвэрлэл, усалгаатай тариалан, эрчимжсэн
мал аж ахуй зэрэг импортыг орлох чиглэлийн үр ашигтай, дотоодын хөрөнгө оруулалт үбхий
үйлдвэрлэл шинээр байгуулах, шинэ технологи нэвтрүүлэх;
3) Мэдээлэл, холбооны технологи, аялал жуулчлал зэрэг үйлчилгээний салбарын
дотоодын хөрөнгө оруулалт бүхий аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг дэмжих, тэдгээрийн
технологийг шинэчлэх.
4.9. Сангаас гаргах зээлийн баталгааны нийт хэмжээ нь сангийн хөрөнгийн тавны нэгээс
хэтрэхгүй байна.
4.10. Сангийн хөрөнгөөр зээлийн баталгаа гаргах тухай шийдвэрийг санхүүгийн асуудал
эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулж зөвшөөрөл авсны
үндсэн дээр гаргана.
4.11. Үндэсний үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүнийг гадаад зах зээлд гаргахтай холбоотой
дараахь арга хэмжээг санхүүжүүлнэ:
1) Үндэсний үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүнийг экспортлох нөхцөлийг
бүрдүүлэх арга хэмжээг дэмжих
2) Гадаад зах зээлд үндэсний үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүнийг сурталчлах
4.12. Цэвэр болон өндөр технологи нутагшуулах, дамжуулахтай холбоотой дараахь үйл
ажиллагааг санхүүжүүлнэ:
1) Олон улсын стандартад нийцэхүйц хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний чанарын
шинжилгээний лабораторийг байгуулах
2) Экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, байгаль орчинд хор нөлөөгүй
технологийг дэмжих,
6
3) Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн боловсруулах жижиг дунд үйлдвэрлэлийн дэвшилтэт
технологи нэвтрүүлэх,
4) Мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн шинэ технологи нэвтрүүлэх;
5) Хүнсний ногоо боловсруулах, хадгалах чиглэлээр шинэ технологи нэвтрүүлэх,
6) Ноос ноолуур, арьс шир зэрэг түүхий эдийг боловсруулж эцсийн бүтээгдэхүүн
гаргах чиглэлийн шинэ технологи нэвтрүүлэх;
7) Эрдэс түүхий эд, зам барилга, барилгын материалын болон химийн чиглэлийн
үйлдвэрийн шинэ болон дэвшилтэт технологийг нутагшуулах,
4.13. Үр ашигтай, ирээдүйтэй салбарын чиглэлээр бизнес инкубатор байгуулах үйл
ажиллагааг дэмжиж санхүүжүүлнэ:
4.14. Зөвлөлийн дарга Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлд
заасан чиглэлээр улсын эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэхэд ач холбогдол бүхий салбар, арга
хэмжээний жагсаалтыг холбогдох тооцоо, судалгаа, танилцуулгын хамт гаргаж Зөвлөлөөр
хэлэлцүүлэн шийдвэр гаргуулна.
4.15. Энэ журмын 4.2, 4.6-д заасан төсөл, арга хэмжээг Монголбанкны шалгуур
үзүүлэлтийг хангасан арилжааны банкаар дамжуулан зээл олгож санхүүжүүлнэ.
4.16. Зөвлөлийн дарга нь журмын 4.2, 4.6-д заасан чиглэлээр тухайн жилд санхүүжүүлэх
салбар, арга хэмжээний жагсаалтыг Сангаас зарцуулах хөрөнгийн хэмжээний тооцоо, үндэслэл,
зээл олгох нөхцөл, зээл болон зээлийн хүүгийн тооцооны хамт гаргаж Зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн
шийдвэр гаргуулна.
4.17. Хөрөнгө оруулалт, хөгжлийн сангаас санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын
гишүүний шийдвэрээр хөрөнгө гаргана.
4.18. Зээл олгох, зээлийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааг Банк, эрх бүхий хуулийн
этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн хүрээнд
зохицуулна.
4.19. Тухайн санхүүгийн жилд зарцуулагдаагүй Сангийн хөрөнгийн үлдэгдлийг дараа
жилийн төсөв дээр нэмж батлуулна.
5.4. Сангийн зарцуулалтын тайланг Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн 30.1,
30.5-д заасны дагуу хагас, бүтэн жилээр гаргана.
5.5. Төрийн аудитын байгууллага Сангийн зарцуулалтын тайланд Төрийн аудитын
тухай хуульд заасны дагуу аудит хийж, дүгнэлт гаргана.
5.6. Санхүүгийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага Сангийн
хөрөнгийн зарцуулалтын жилийн эцсийн тайланг аудитын дүгнэлтийн хамт тайлан гарснаас
хойш 20 хоногийн дотор хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэлээр нийтэд мэдээлнэ.
7
Хөрөнгө оруулалт, хөгжлийн сангийн
хөрөнгийг захиран зарцуулах журмын
хавсралт
8
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
4. Цэцэрлэгийн нэг хүүхдийн хоолны зардлын улсын төсвөөс олгох хэмжээг жилд 39.5
(гучин есөн мянга таван зуун) мянган төгрөгөөр тогтоосугай.
9
Засгийн газрын 2006 оны 167 дугаар
тогтоолын хавсралт
Тайлбар: 1. Дээрх хувьсах зардлын хэмжээнд цалингийн сангийн зардлын эзлэх хувь цэцэрлэгт
72.0, ерөнхий боловсролын сургуульд 70.6, мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн төвд 55.0 хувь
байна.
10
Засгийн газрын 2004 оны 187 дугаар
тогтоолын 2 дугаар хавсралт
Тайлбар: 1. Энэ жишиг нь бакалаврын боловсрол олгоход мөрдөх бөгөөд дипломын боловсрол
олгоход энэхүү жишгээс 20 хувиар бага, магистрын болон докторын сургалтад 20 хувиар их
байхаар бодон Сургалтын төрийн сангаас зээл, тусламж олгоно.
2. Төрийн өмчийн бус их, дээд сургуулийн суралцагчдад Сургалтын төрийн сангаас олгох зээл,
буцалтгүй тусламж, төрийн албан хаагчийн нэг хүүхдийн сургалтын төлбөрийг 252.0 мянган
төгрөгөөр, коллежид 210.0 мянган төгрөгөөр тооцож олгоно.
11
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
1. Орон нутагт оршин суугаа 1000 хүнд ногдох удирдлагын хувьсах зардлын жишиг
нормативыг дор дурдсанаар тогтоосугай:
/мянган төгрөгөөр/
Хувьсах Үүнээс
Аймаг, нийслэлийн нэр зардлын Албан томилолт, тээвэр, Бусад хувьсах
норматив шатахуун зардал
1.Улаанбаатар 3300 300 3000
2.Дархан-Уул, Орхон 4700 400 4200
аймаг
3.Бусад аймаг 7600 1100 6500
2. Төрийн албан хаагчийн албан ажлын унаа, өрөөний талбайн хэмжээ, тавилга
хэрэгслийн нийтлэг жишгийг 1 дүгээр хавсралт ёсоор, нутгийн удирдлагын байгууллагын
хувьсах зардлын хэмжээг тооцох аргачлалыг 2 дугаар хавсралт ёсоор тус тус баталсугай.
3. Хүн амын жил бүрийн статистик мэдээний дагуу тухайн орон нутагт оршин сууж
байгаа бэлэн хүн амын тоог үндэслэн нутгийн удирдлагын тухайн жилийн хувьсах зардлын
хэмжээг тооцож байхыг Санхүү, эдийн засгийн сайд Ч.Улаанд үүрэг болгосугай.
12
Засгийн газрын 2002 оны 120 дугаар
тогтоолын 1 дүгээр хавсралт
Нэг. Тэргүүн түшмэл, түүнтэй адилтгах албан тушаалтан /Дэд сайд, Төрийн нарийн
бичгийн дарга, Засгийн газрын агентлагийн дарга,Нийслэлийн Засаг даргын орлогч
дарга, тэдгээртэй адилтгах албан тушаал/
¹ Тавилга, хэрэгслийн
Тоо хэмжээ
төрөл
2.Албан ажлын хэрэгцээний Албан ажлын хэрэгцээний гар утас хэрэглэх эрх
гар утас бүхий албан тушаалтан 130 мянган төгрөгөөс
илүүгүй үнэтэй гар утас хэрэглэх бөгөөд гар
утасны сарын нийт хэрэглээний зардал 65
мянган төгрөгт багтана.
3.Хувцасны өлгүүр (шүүгээ) 1
4.Шалны дэвсгэр 1
5.Номын тавиур (ханын шүүгээ) 1
6.Бичгийн ширээ 1
7.Бичгийн ширээний сандал 1
8.Компьютер (иж бүрдэл) 1
9.Зөвлөлгөөний ширээ 1
10.Зөвлөлгөөний ширээний сандал 10
11.Телефон утас 1
12.Тооны машин 1
13.Сэтгүүлийн ширээ (утасны тавиур) 1
14.Компьютерийн ширээ 1
Хоёр. Эрхэлсэн түшмэл болон түүнтэй адилтгах албан тушаалтан /Яамны газрын дарга,
орлогч, Засгийн газрын агентлагийн дэд дарга, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын
газрын дарга,аймгийн Засаг даргын орлогч,аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын
дарга, Нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх газрын дарга, тэдгээртэй адилтгах албан
тушаал/
13
3. Бичгийн ширээ 1
4. Бичгийн ширээний сандал 1
5. Компьютер (иж бүрдэл) 1
6. Зөвлөлгөөний ширээ 1
7. Зөвлөлгөөний ширээний сандал 10 хүртэл
8. Телефон утас (дотоод холбооны утас орохгүй) 1
9. Тооны машин 1
10. Сэтгүүлийн ширээ (утасны тавиур) 1
11. Компьютерийн ширээ 1
12. Бичиг хэрэг хадгалах шүүгээ 1
Тайлбар:
Нэг ахлах түшмэлд ногдох албан ажлын өрөөний талбай дунджаар 8 ам метр байна. Хэд хэдэн
ажилтан нэг өрөөнд суудаг бол дундаа ашиглах телефон утас, нэгдсэн холболт бүхий принтер,
хувцасны өлгүүртэй байна.
Тайлбар:
Нэг дэс түшмэлд ногдох албан ажлын өрөөний талбай дунджаар 8 ам метр байна. Хэд хэдэн
ажилтан нэг өрөөнд суудаг бол дундаа ашиглах телефон утас, нэгдсэн холболт бүхий принтер,
хувцасны өлгүүртэй байна.
14
Тав. Төрийн үйлчилгээний удирдах албан хаагч
15
А – Тухайн нутгийн удирдлагын байгууллагын хувьсах зардлын нийт хэмжээ;
На.т – 1000 хүн амд ногдох албан томилолт, тээвэр, шатахууны зардлын жилийн батлагдсан
норматив;
K алс -нийслэлээс аймгийн төв, аймгийн төвөөс сумдын алслагдлын итгэлцүүр;
х.а – тухайн аймгийн хүн амын тоо /мянган хүнээр/;
K и -тухайн жилд болон дунд хугацааны төсвийн хугацаанд төр, засгаас төсвийн зардлыг
хэмнэх чиглэлээр тавьсан зорилтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон хувьсах зардалд орох
өөрчлөлтийн итгэлцүүр;
K у.з –тухайн жилд болон дунд хугацааны төсвийн хугацаанд төр, засгаас удирдлагын зардлыг
нэмэгдүүлэх болон бууруулах талаар авсан бодлогын чанартай арга хэмжээтэй холбогдуулан
удирдлагын зардлыг нэмэгдүүлэх, бууруулах итгэлцүүр;
Нб -1000 хүн амд ногдох бусад хувьсах зардлын жилийн батлагдсан норматив;
Аргачлалын тайлбар:
Алслагдлын итгэлцүүрийг дараахь байдлаар тооцно:
K алс = {[(З н + З с):3040.7 буюу 321, 251] –1}:10+1;
16
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
17
Засгийн газрын 2003 оны 233 дугаар
тогтоолын хавсралт
Нэг. Зорилго
1.1. Энэхүү чиглэлийн зорилго нь Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн
тухай хууль, Засгийн газрын 2002 оны 119 дүгээр тогтоолыг хэрэгжүүлэх, төрийн албаны болон
төсвийн шинэчлэлийн хүрээнд төсвийн байгууллагын зарим ажил, үйлчилгээг гэрээгээр
гүйцэтгүүлэх харилцааг зохицуулахад оршино.
18
3.9. Гэрээгээр ажиллах ажилчдын нийгмийн даатгалын шимтгэлийн улсаас төлж байгаа
хөнгөлөлтөд өөрчлөлт оруулахгүй.
19
ариутгах, шатаах зуухны ажилчин, мужаан, хэвлэлийн форм бэлтгэгч /байгууллагын/,
сантехник, слесарь, малчин, жолооч /сургууль/, жижүүр, манаач, сахиул, галч, моторчин, бусад.
6.2.Гэрээгээр гүйцэтгүүлэх ажил, үйлчилгээ:
Санхүү, бүртгэлийн үйлчилгээ, эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ /байгууллагаас/, ном, хэвлэл
бэлтгүүлэх, худаг, ус, хоолны газрын үйлчилгээ, цэвэрлэгээ, үйлчилгээ, дулаан, сантехникийн
үйлчилгээ, цахилгаан хангамжийн үйлчилгээ, усан, хангамжийн үйлчилгээ, холбооны
үйлчилгээ, эрүүл ахуй, ариутгалын үйлчилгээ, барилга засвар, мужааны үйлчилгээ, мод, зүлэг,
ногоон байгууламжийн үйлчилгээ, мал маллах, харуул, хамгаалалтын үйлчилгээ, галын
аюулгүй байдлын үйлчилгээ, үсчин, гоо сайхны үйлчилгээ, хувцас өлгүүрийн үйлчилгээ,
биеийн тамир, урлаг соёлын нийтлэг арга хэмжээ, авто гараашийн болон авто зогсоолын
үйлчилгээ, бусад.
20
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
Монгол Улсын 2005 оны төсвийн гүйцэтгэл гарсантай холбогдуулан төсвийн хуулийн
хэрэгжилтийг оновчтой зохион байгуулах, санхүү, төсвийн сахилгыг чангатгах зорилгоор
Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн 7.1.6, 7.1.7-г үндэслэн
Монгол Улсын Засгийн газраас ТОГТООХ нь:
1.Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт дор дурдсан арга хэмжээ авч ажиллахыг даалгасугай:
21
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ
22
ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН БОЛОН ТӨВЛӨРҮҮЛЭН,ШУУД ЗАХИРАГЧ
НАРЫН ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙ НЯГТЛАН БОДОГЧИЙГ ТОМИЛОХ,
ЧӨЛӨӨЛӨХ ЖУРАМ
23
6. Төсвийн бүх шатны эрх захирагч нь төсвийн ерөнхий нягтлан бодогчийг ажлаас
халах, ажилд томилох саналаа Санхүү, эдийн засгийн яаманд албан ёсоор тавина.
7. Энэ журмын 6-д заасан албан ёсны саналыг тавихдаа төсвийн ерөнхий нягтлан
бодогчийг ажлаас чөлөөлөх, халах үндэслэлийг холбогдох баримт, материалаар
баталгаажуулан, ажилд томилохоор санал болгож буй хүмүүсийн Төрийн албан хаагчийн
биеийн байцаалтыг маягт 1-ээр, мөн уг албан тушаалд ажиллуулж эхлэх хугацаа, зэрэг дэв,
цалингийн саналын хамт ирүүлнэ.
8. Санхүү, эдийн засгийн яам тухайн төсвийн эрх захирагчийн энэ журмын 6-д заасан
саналыг хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор Санхүү, эдийн засгийн яамны Төрийн сангийн
удирдлага, зохицуулалтын газрын саналыг авч Төрийн нарийн бичгийн даргын албан ёсны
хариуг өгнө.
24
2/Хариуцсан ажлын чиглэлээр төсвийн орлого, зарлагын гүйлгээтэй холбоотой
тооцоо, тайлбар, танилцуулгыг татвар төлөгч аж ахуйн нэгж, байгууллага, холбогдох татварын
албад болон бусад харилцагчдаас гаргуулан авах;
3/Өөрийн шууд удирдлагад болон харьяа санхүүгийн байгууллагад ажиллаж байгаа
нягтлан бодогчийг ажилд томилох, ажлаас халах, албан тушаал дэвшүүлэх, шагнал урамшилд
тодорхойлох, мэргэжил дээшлүүлэх курс, сургалтад хамруулах талаар санал гарган
шийдвэрлүүлэх;
4/Ээлжийн амралт, түр чөлөөтэй байх хугацаанд өөрийн ажлыг орлон гүйцэтгэх
ажилтныг томилох тухай санал гаргаж төсвийн эрх захирагчийн шийдвэр гаргуулах;
5/Улсын Их Хурал, аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар
батлагдсан тухайн оны төсвийн тухай хуульд тусгагдаагүй зарлагын гүйлгээ хийхээс татгалзах;
6/Ерөнхийлөн болон төвлөрүүлэн захирагчийн төсвийн ерөнхий нягтлан бодогч нь
анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг дутуу хөтөлж, тайлан тэнцлийг буруу гаргасан
доод шатны эрх захирагчийн санхүүжилтийг уг дутагдлыг арилгатал зогсоох саналыг өөрийн
эрх захирагчид тавьж болно.
11. Хууль, тогтоомжоор олгогдсон бусад эрх.
25
МОНГОЛ УЛСЫН САНХҮҮ, ЭДИЙН
ЗАСГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Монгол Улсын Засгийн газрын “Нэмэгдэл олгох тухай” 2002 оны 174 дүгээр
тогтоолыг үндэслэн ТУШААХ нь:
САЙД Ч.УЛААН
26
Санхүү, эдийн засгийн сайдын
2002 оны 258 дугаар тушаалын хавсралт
1.1 Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх авсан санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн ажилтан
нарт мэргэшлийн зэргийн нэмэгдэл олгоход энэхүү журмыг мөрдөнө.
1.2 Мэргэшсэн нягтлан бодогч нь “Аудитын тухай” хууль болон Санхүү, эдийн засгийн
сайдын тушаалаар баталсан заавар, журмын дагуу зохих шалгалтыг өгч тэнцэж, Санхүү,
эдийн засгийн сайдын тушаалаар эрх олгогдон “Монгол улсын мэргэшсэн нягтлан бодогч”
гэсэн гэрчилгээ авсан байна.
1.3 Мэргэшсэн нягтлан бодогчид энэхүү журмын дагуу нэмэгдэл олгох нь эрхэлсэн ажлын
чанар, үр дүн, бүтээлч байдлыг сайжруулах, ажлаа мэргэжлийн өндөр төвшинд гүйцэтгэх
зорилгод нийцсэн байна.
1.4 Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх авсан бөгөөд мэргэжлээрээ ажиллаж байгаа санхүү,
нягтлан бодох бүртгэлийн ажилтан нарт уг эрх нь хүчин төгөлдөр байх хугацаанд
мэргэшлийн зэргийн нэмэгдлийг олгоно.
2.1 Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн мэргэшлийн зэргийн нэмэгдлийг доорх төрийн болон аж
ахуйн байгууллагад ажиллаж буй мэргэшсэн нягтлан бодогч нарт олгоно. Үүнд :
- төрийн захиргааны болон үйлчилгээний алба, төрийн тусгай албанд мэргэжлээрээ
ажиллаж байгаа
- төрийн өмчийн болон төрийн өмчийн оролцоотой болон бусад аж ахуйн нэгж,
байгууллагад мэргэжлээрээ ажиллаж байгаа
2.2 Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн мэргэшлийн зэргийн нэмэгдлийг ажлын үр дүнтэй
уялдуулан тухайн албан тушаалын сарын цалингийн хэмжээнээс 15 хувиар тооцон сар бүр
олгоно.
2.3 Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрхийн хугацаа дууссан буюу дараагийн шатны
шалгалтанд тэнцээгүй бол мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх хасагдах бөгөөд энэ тохиолдолд
мэргэшлийн зэргийн нэмэгдлийг олгохыг зогсооно. Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх нь
хүчинтэй байх хугацааны талаар ММНБИ –ээс жил бүр албан ёсны тодорхойлолт авсан
байна.
27
МОНГОЛ УЛСЫН САНХҮҮ, ЭДИЙН
ЗАСГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
2004 оны 1 дүгээр № 28 Улаанбаатар хот
сарын 26-ны өдөр
28
МОНГОЛ УЛСЫН САНХҮҮ, ЭДИЙН
ЗАСГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Монгол Улсын "Нягтлан бодох бүртгэлийн хууль"-ийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь заалтыг
үндэслэн "Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлт" НББОУС-21-ийг хэрэгжүүлэх зорилгоор
ТУШААХ нь:
2.Зааврыг 2002 оны 01 дүгээр сарын 1-нээс эхлэн аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл
ажиллагаанд бүрэн нэвтрүүлэх талаар зохион байгуулалтын арга хэмжээ авахыг аймаг,
нийслэлийн Засаг дарга нарт, энэ талаар мэргэжил, арга зүйн туслалцаа үзүүлж, хяналт тавьж
ажиллахыг Салбарын хөгжлийн удирдлага, зохицуулалтын газрын Нягтлан бодох бүртгэл,
магадлагааны хэлтэс /Р.Батжаргал/-т даалгасугай.
3.Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан Санхүү, эдийн засгийн сайдын 2000 оны 116 тоот
тушаалаар батлагдсан "Аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагаанд мөрдөх нягтлан бодох
бүртгэлийн дансны жагсаалт, дансны үлгэрчилсэн заавар"-ын 9 дүгээр бүлэг "Валютын
ханшийн өөрчлөлтийн бүртгэл"-ийг 2001 оны 12 дугаар сарын 31-нээс эхлэн хүчингүй болсонд
тооцсугай.
САЙД Ч.УЛААН
29
Санхүү, эдийн засгийн сайдын 2001
оны 401 тоот тушаалын хавсралт
Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн авлага, өглөгийг төлөгдсөн буюу төлсөн тохиолдолд үүссэн
ханшийн зөрүүг хэрэгжсэнд тооцно.
Валютын харилцах данс болон валютын кассын үлдэгдэлд ногдох ханшийн зөрүүгээр дараах
бичилтийг хийнэ:
Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн Дансаарх авлага, дансаарх өглөгийн дансны үлдэгдэлд ногдох
валютын ханшийн зөрүүгийн ашгийг дараах байдлаар бүртгэнэ:
30
Ханшийн зөрүүгийн алдагдлын дүнгээр:
Дт Валютын ханшийн зөрүүгийн алдагдал
Кт Дансаарх авлага/ Дансаарх өглөг
Жишээ нь: 2000 оны 10 дугаар сарын 1-нд үүссэн 1,000 ам.долларын өглөгийг (Монгол банкны
албан ханш 1$:1000 төгрөг байсан гэе) 12 сарын 31-ний өдрийн хаалтын ханшид хөрвүүлэн
(Монгол банкны албан ханш 1$:1010 төгрөг байсан) 12 сарын 31-ний балансад тусгана.
Дээрх ажил гүйлгээний дүнд 2000 онд 10,000 төгрөгийн, 2001 онд 90,000 төгрөгийн буюу
нийтдээ 100,000 төгрөгийн валютын ханшийн зөрүүгийн алдагдлыг дээрх 2 оны Орлогын
тайланд тайлагнасан. Энэ 2 үеийн Орлогын тайланд тайлагнасан алдагдал нь татвар тооцохын
өмнөх ашиг болон татвар ногдуулах орлго хоёрын хоорондох түр зөрүү болно. 10,000
төгрөгийн алдагдал нь тухайн ажил гүйлгээ бүрэн хэрэгжиж дуусвар болтол буюу 2001 он
хүртэл татвар ногдох орлогоос хасагдахгүй.
Үүнтэй адилаар хэрэгжээгүй байгаа валютын ханшийн зөрүүгийн ашиг нь тухайн ажил гүйлгээ
бүрэн хэрэгжтэл татвар ногдох орлогод тооцогдохгүй.
Гадаад валютыг албан ханшаас дээгүүр үнээр борлуулбал:
Дт Мөнгө-төгрөг
Кт Мөнгө-гадаад валют
Валютын ханшийн зөрүүгийн ашиг
31
А.Одоогийн ханшийн арга
Тайлангийн аж ахуйн нэгжийн санхүүгийн тайланд нэгтгэгддэг гадаад дах аж ахуйн нэгж
(салбар, охин)-ийн санхүүгийн тайланг дараах байдлаар хөрвүүлнэ:
1.Бүхий л хөрөнгө, өр төлбөрийг балансын өдрийн хаалтын ханшаар,
2.Бүх орлого, зардлыг жинлэсэн дундаж ханшийг хэрэглэн хөрвүүлж болно.
3.Хувьцаа эзэмшигчдийн өмч буюу энгийн хувьцааны дансыг түүхэн буюу анхны ханшаар
хөрвүүлж бүртгэнэ. Орлого, зардлын дансдыг жинлэсэн дундаж ханшаар, зарласан ногдол
ашгийг зарласан өдрийн ханшаар тус тус хөрвүүлсний үр дүнд хуримтлагдсан ашгийн
хөрвүүлэгдсэн үлдэгдлийг тодорхойлно.
4.Хөрвүүлэлтийн тохируулга дансанд хөрөнгө, өр төлбөрийг балансын өдрийн хаалтын
ханшаар, хувьцаа эзэмшигчдийн өмчийг түүхэн болон жинлэсэн дундаж ханшийг ашиглан
хөрвүүлснээс үүссэн зөрүүг тус тус хуримтлуулан бүртгэнэ. Харин толгой компани нь нэгдсэн
баланс бэлтгэхдээ хөрвүүлэлтийн тохируулгын дүнгээр бусад янз бүрийн ашиг гэсэн дансанд
бүртгэнэ.
Жишээ нь: МИАТ компанийн Герман дах охин компанийн 20х2 оны 12 сарын 31-ний дойч
маркаар бэлтгэсэн шалгах балансыг төгрөгт хөрвүүлэхдээ ханшийн мэдээллийг дараах
байдлаар хэрэглэнэ:
Валютын ханш: 20х1 он 20х2 он
1 сарын 1 300 төгрөг 340 төгрөг
12 сарын 31 340 төгрөг 370 төгрөг
ногдол ашиг төлөх өдөр 328 төгрөг 360 төгрөг
тухайн жилийн дундаж ханш 335 төгрөг 355 төгрөг
Энэ аргаар тайлагнагч аж ахуйн нэгжийн санхүүгийн тайланд нэгтгэгддэг гадаад дах аж ахуйн
нэгж (салбар, охин)-ийн санхүүгийн тайланг дараах байдлаар хөрвүүлнэ:
1.Түүхэн өртөгтэй хөрөнгө, өр төлбөрийг (мөнгөн бус хөрөнгө ба өр төлбөр) түүхэн ханшийг
(ажил гүйлгээ гарсан өдрийн) ашиглан дахин хөрвүүлнэ. Мөнгө, мөнгөөр төлөгдөх мөнгөн
хөрөнгө болон мөнгөн өр төлбөрийг балансын өдрийн ханшаар хөрвүүлнэ.
2.Тайлангийн үеүдэд байнга гардаг орлого, зардлыг практикт ихэвчлэн жинлэсэн дундаж
ханшийг хэрэглэн хөрвүүлдэг. Түүхэн үлдэгдэлтэй, хуваарилагддаг орлого, зардлыг (элэгдэл,
борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг, биет бус хөрөнгийн элэгдэл) түүхэн ханшийг ашиглан дахин
тооцоолно.
3.Гадаад дах аж ахуйн нэгжийн шалгах балансын дебет, кредитийн зөрүүгээр дахин
тооцоололтын хөрвүүлэлтийн зөрүүгийн ашиг, алдагдлыг тооцно.
32
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Монгол Улсын “Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай” хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.3 дахь
заалтыг үндэслэн ТУШААХ НЬ:
3. Энэхүү тушаал гарсантай холбогдуулан Санхүү, эдийн засгийн сайдын 2002 оны 210
дугаар тушаал, түүний хавсралт хэлбэрээр батлагдсан журмыг хүчингүй болгосугай.
САЙД Н. БАЯРТСАЙХАН
33
Сангийн сайдын 2006 оны 9 дүгээр сарын 25-ны
өдрийн 292 тоот тушаалын хавсралт
1.1 Төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, төсвийн байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлийн
ажилтнуудын ажлын үр дүнг үнэлж, шагнаж урамшуулахад энэ журмыг мөрдлөг болгоно.
Хоёр. Ажлын үр дүнг үнэлэх, дүгнэх
2.1 Төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, төсөвт байгууллагын ерөнхий менежер нь “Төсвийн
байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай” хуулийн 49 дүгээр зүйлийг үндэслэн тухайн
аж ахуйн нэгж, байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлийн ажилтны ажлыг дүгнэсэн шийдвэр
гаргаж, байгууллагын нөөц бололцоонд тулгуурлан улирал бүр шагнаж болно.
3.1 Төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлийн ажилтны
ажлыг дүгнэхдээ дараах үзүүлэлтүүдийг ашиглаж болно:
3.1.1 Нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартад нийцсэн бүртгэлийн бодлогын
баримт бичгийг батлуулж, мөрдүүлсэн байх;
3.1.2 Жил, улирлын санхүүгийн тайлан, тухайн жилийн төсвийн гүйцэтгэлийг хууль
тогтоомжид заасан хугацаанд стандартын дагуу гаргаж, санхүүгийн байгууллагад тушаасан
байх, татвар, нийгмийн даатгалын байгууллагатай татвар, шимтгэлийн төлөлтийн талаар ямар
нэгэн зөрчилгүй байх;
3.1.3 Анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг бүрэн, үнэн зөв хөтөлж, хөрөнгийн
хадгалалт, ашиглалт, мөнгөн хөрөнгө, материалын зүйлсийн зарцуулалтанд байнга хяналт
тавьж, санхүүгийн нөөц бололцоогоо бүрэн дайчлан, дотоод аудитыг нэвтрүүлж, хэвшүүлсэн
байх;
3.1.4 Өглөг, авлагыг барагдуулах ажлыг зохион байгуулж, өмнөх оны гүйцэтгэлээс
бууруулах, хөрөнгө, авлага, өглөгийн үлдэгдлийг тооллого болон тооцоо нийлсэн баримтаар
баталгаажуулсан байх;
3.1.5 Санхүүгийн шалгалтаар тогтоосон төлбөр, зөрчлийг тогтоосон хугацаанд нь
барагдуулсан байх;
3.1.6 Байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үйл ажиллагаанд шинжилгээ, судалгаа хийж,
шийдвэр гаргах түвшинд харгалзан үзсэн байх;
3.1.7 Зардал хямдруулах, төсөв хэмнэх бодлогын чанартай арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж,
үр дүнг тооцсон байх;
3.2 Төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, байгууллага нь нягтлан бодох бүртгэлийн
ажилтнуудыг шагнахдаа өөрийн үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон нягтлан бодох бүртгэлтэй
холбогдолтой бусад нэмэлт үзүүлэлтийг ашиглаж болно.
34
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Хоёр. Батлагдсан журмуудыг Төсвийн эрх захирагчид, аймаг, нийслэлийн Төрийн сан,
төсвийн байгууллагуудад хүргүүлж, 2005 оны 6 дугаар сраын 01-ний өдрөөс эхлэн мөрдүүлэх
зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Төрийн сангийн газар /Х.Пүрэвсүрэн/-т
даалгасугай.
Гурав. Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан Санхүү, эдийн засгийн сайдын 2002 оны 06
дугаар сарын 28-ны өдрийн 182 тоот, 2002 оны 09 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 264 тоот, 2002
оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 286 тоот, 2002 оны 10 дугаар сарын 31-ны өдрийн 327 тоот
тушаалуудыг хүчингүйд тооцсугай.
Дөрөв. Энэ тушаалын биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг Төрийн нарийн бичгийн
дарга /Ч.Хүрэлбаатар/-д даалгасугай.
САЙД Н.АЛТАНХУЯГ
35
Сангийн сайдын 2005 оны 5 дугаар сарын 4-ний
өдрийн 123 дугаар тушаалын 1 дүгээр хавсралт
2.1 Төсвийн байгууллага бүрт бэлэн мөнгөний гүйлгээг эрхлэх, үнэт цаасыг хадгалах
мөнгөн касс ажиллана. Мөнгөн касс нь байгууллагын нэр бүхий тэмдэгтэй байна.
2.2 Мөнгөн кассын гүйлгээг байгууллагын төсвийн эрх захирагчийн тушаал,
шийдвэрээр томилогдсон мөнгөн кассын нярав хариуцан гүйцэтгэнэ.
2.3 Ажилд авах тухай төсвийн эрх захирагчийн шийдвэр гарсны дараа мөнгөн кассын
нярав нь мөнгөн кассын ажиллагааны энэхүү журмыг мөрдөж ажиллах талаар
болон эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээх тухай баталгаа гаргаж өгнө.
2.4 Мөнгөн кассын нярав өөрийн хариуцсан ажлыг байгууллагын удирдлагын
шийдвэргүйгээр бусдад шилжүүлэн өгөхийг хориглоно.
2.5 Мөнгөн кассын нярвын ажлыг хүлээлцүүлэхдээ байгууллагын удирдлагын
шийдвэрээр тусгай Комисс томилж, касст байгаа мөнгөн хөрөнгө, үнэт цаасны
үлдэгдлийг нэг бүрчлэн шалган тоолж, хүлээлцсэн тухай акт үйлдэнэ.
2.6 Мөнгөн кассын тооцооны ажилтай шууд холбогдол бүхий нягтлан бодогч зэрэг
хүмүүсийг мөнгөн кассын нярвын ажлыг давхар гүйцэтгүүлэхийг хориглоно.
2.7 Төсвийн байгууллага бэлэн мөнгөөр зарлага, санхүүжилтийг хийхдээ
зарцуулалтын эрхийн баталгаагаар зөвшөөрөгдсөн төсвийн хуваарийн дагуу
гүйцэтгэх бөгөөд Төрийн сангаас тухайн байгууллагад тогтоож өгсөн бэлэн
мөнгөний үлдэгдлийн хязгаарыг (эрх) дагаж мөрдөнө.
2.8 Төсвийн байгууллага үндсэн болон туслах үйл ажиллагаа (бусад орлого)-наас
орох орлогыг мөнгөн касстаа бэлнээр хүлээн авч болно. Харин энэхүү орлого нь
автомат кассын машинаар боловсруулагдсан байна. Энэхүү орлогыг хүлээн авсан
тохиолдолд төсвийн байгууллага түүнийг шууд захиран зарцуулах эрхгүй бөгөөд
дараагийн ажлын өдөртөө багтаан өөрийн Төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд
тушаана.
2.9 Төсвийн байгууллага нь бага хэмжээний үнийн дүнтэй бараа, ажил үйлчилгээний
болон банкны харилцах дансгүй этгээдийн төлбөрийн гүйлгээг бэлэн мөнгөөр
гүйцэтгэнэ. Энэ тохиолдолд бараа, ажил, үйлчилгээний төлбөрийн нийт дүн нь
100 (нэг зуу) мянган төгрөгөөс хэтрээгүй байна. Энэ тогтоосон хэмжээнээс
хэтэрсэн болон байнга харилцан гүйлгээ хийдэг бол Төрийн сангийн бүртгэлийн
дансаар дамжуулан төлбөр тооцоо хийнэ.
2.10 Төсвийн байгууллагын дарга, ерөнхий нягтлан бодогч, мөнгөн кассын нярав зэрэг
ажилтан нар нэг гэр бүлийн болон хамаатан садан байхыг хатуу хориглоно.
36
2.11 Мөнгөн кассын нярвын түр эзгүйд, түүний ажлыг орлох хүнийг төсвийн
байгууллагын дарга түр хугацаагаар томилно. Энэ Журмын 2.10-д заасан
шаардлага нь түр няравт адил хамаарна.
2.12 Мөнгөн кассын ажиллагааны холбогдолтой баримт нь засваргүй, үнэн зөв
хөтлөгдөж, баримтын бүрдлийг хангасан байна. Мөнгөн кассын зарлагын төлбөр
гүйцэтгэх эрхийг олгосон албан ёсны шийдвэрт үндэслэгдэн цохолт хийгдсэн
байна.
2.13 Мөнгөн кассын нярав нь мөнгө хүлээн авагчийн албан ёсны баримт бичгийг
шалгаж баримт бичгийн дугаар, хаанаас олгогдсон зэргийг баримтанд тэмдэглэн
нэр заасан хүнд олгоно. Хэрэв төлөөний өөр хүнд мөнгө олгох бол албан ёсны
итгэмжлэх бичиг баримт, байгууллагын дарга, ерөнхий (ахлах) нягтлан бодогч
нарын гарын үсэг бүхий зөвшөөрлөөр олгоно.
2.14 Мөнгө хүлээн авагч гарын үсгээ зурж чадахгүй онцгой тохиолдолд түүний
хүсэлтээр өөр хүнээр төлөөлүүлэн зуруулж болно. Төлөөлж зурах хүн нь тухайн
байгууллагын нягтлан бодогч, мөнгөн кассын нярав байж болохгүй.
2.15 Мөнгөн кассаас хувийн хэрэгцээнд зориулан урьдчилгааны журмаар бэлэн мөнгө
олгохыг хатуу хориглоно.
3.1 Мөнгөн кассын нярав орлогын бэлэн мөнгийг цаг тухайд нь өөрийн
байгууллагын Төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд энэхүү журмын дагуу тушаах,
Төрийн сангийн бүртгэлийн данснаас авсан мөнгийг зориулалтын зүйлд нь
зарцуулах үүргийг хүлээнэ.
3.2 Төсвийн байгууллагын бүртгэл, санхүүгийн үйл ажиллагааг хариуцан ажиллаж
буй нягтлан бодогчийн бэлтгэсэн орлого, зарлагын баримтыг үндэслэн кассын
нярав мөнгөн кассын гүйлгээг хийнэ. Баримтыг бичсэн өдөрт нь багтаан гүйлгээг
хийх ба харилцагчаар дамжуулахыг хориглоно.
3.3 Бүртгэл, санхүүгийн үйл ажиллагааг хариуцан ажиллаж буй төсвийн
байгууллагын нягтлан бодогч тухайн байгууллагад төлөгдөх орлогын дүнг
тодорхойлон шаардлагатай мэдээллийг орлогын баримтад тусгана. Энэ бэлтгэсэн
орлогын баримтаар кассын орлогыг бүртгэнэ.
3.4 Нягтлан бодогчийн бэлтгэсэн зарлагын баримтад мөнгө тавьж олгохтой
холбогдсон өргөдөл, цалингийн хүснэгт, тэтгэмжийн хуудас зэрэг холбогдох
баримтыг хавсаргана.
3.5 Мөнгөн кассаар дамжуулан хийгдэх гүйлгээ бүрт орлого, зарлагын баримтыг
бичиж байна. Харин тусгай кассаар дамжин төвлөрсөн журмаар орох бараа, ажил
үйлчилгээ болон үзвэр, үйлчилгээний орлого, цалин, тэтгэмж болон тусгай
жагсаалтаар гаргах зарлага зэрэгт орлого, зарлагын төрөл тус бүрээр нэгдсэн нэг
баримт бичиж байна. Тусгай кассаар дамжин төвлөрсөн журмаар орох бараа,
үйлчилгээний орлого нь автомат кассын машинаар боловсруулагдсан байна.
3.6 Төсвийн байгууллагын дарга кассаас гадуур бэлэн мөнгөний орлого цуглуулан
авах эрх бүхий ажилтныг томилно. Эрх бүхий ажилтан тусгай үйлчилгээний цэг
буюу төвлөрсөн кассаар орох бэлэн мөнгөний орлогыг хураахдаа батлагдсан
хүчин төгөлдөр маягт, тасалбар хэрэглэнэ.
3.7 Орлого цуглуулах эрх бүхий ажилтан хураасан орлогоо өөрийн байгууллагын
бүртгэлийн дансанд ажлын өдрийн 1 хоногт багтаан тушаана. Орлого цуглуулах
эрх бүхий ажилтан нь сар бүрийн эцэст зарагдсан тасалбарын бүртгэл болон
37
орлого цуглуулсан баримтын (зарагдсан тасалбараас өөрт үлдэх хувь) тооцоог
гаргаж, тайланг тушаана.
3.8 Төсвийн байгууллагад бэлэн мөнгөөр хийх төлбөр, тооцоог үндэсний валютаар
гүйцэтгэнэ. Онцгой тохиолдолд эрх бүхий байгууллагатай зөвшилцсөн төсвийн
байгууллага бэлэн мөнгөний орлого, зарлагын гүйлгээг гадаад валютаар
гүйцэтгэж болно.
3.9 Төсвийн байгууллагын гадаад валютаар хүлээн авсан орлого нь үндэсний
мөнгөөр хөрвүүлэгдэн тухайн байгууллагын төгрөгийн дансанд хадгалагдана.
Энэхүү заалт нь Монгол улсын төсвийн байгууллагын гадаадад явуулах үйл
ажиллагаанд хамаарахгүй.
3.10 Төсвийн байгууллага нь гадаад валютыг худалдан авах эрх бүхий ажилтнийг
томилох бөгөөд энэ томилогдсон ажилтан гадаад валютын арилжаанаас гарч
болох эрсдэл, хариуцлагыг хүлээнэ. Үндэсний валютаар авсан урьдчилгааг
зохицуулах дүрэм, журам нь төсвийн байгууллагын ажилтнуудын гадаад
валютаар авсан урьдчилгааны гүйлгээнд нэг адил үйлчилнэ.
3.11 Төлбөр тооцоог гадаад валютаар хийсэн төсвийн байгууллагын эрх бүхий
ажилтан холбогдох баримтыг хавсарган гүйцэтгэлийн зарцуулалтыг тайлагнаж,
төсвийн байгууллагын нягтлан бодогчоор хянуулан буцаан төлөх дүнг төсвийн
байгууллагын Төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд төгрөгөөр тушаана.
3.12 Албаны кредит карт гаргах хүсэлтэд төсвийн байгууллагын дарга, ерөнхий
/ахлах/ нягтлан гарын үсэг зурна. Төсвийн байгууллагын дарга кредит картыг
ашиглахтай холбогдсон дүрэм, журмыг дагаж мөрдүүлэх, кредит картын
ашиглалт нь зөвшөөрөгдсөн зардлын хязгаараас хэтрэхгүй байхыг хариуцна.
3.13 Кредит картыг хүлээн авсан этгээд төсвийн батлагдсан зардлын хүрээнд багтаан
картаар тооцоо хийх үүргийг хүлээн гарын үсэг зурж төлбөр, тооцоо хийнэ.
3.14 Томилолтоос ирсний дараа томилолтын зардлын тайлантай хамт холбогдох
төлбөрийн хуудас болон баримтыг хавсарган өгнө. Карт эзэмшигч нь
зөвшөөрөгдсөн томилолтын зардлаас хэтэрсэн зардлын дүнг томилолт дууссанаас
хойш 5 хоногийн дотор төсвийн байгууллагад буцаан төлнө.
38
4.3 Төсвийн байгууллагын жижиг мөнгөн сангийн хэмжээ (ЖМС) нь тухайн төсвийн
байгууллагын жилийн батлагдсан төсвөөс (ЖБТ) хамааран дараахь хэмжээтэй
байна. Үүнд:
Төсвийн байгууллагын жижиг мөнгөн сангийн дээд хязгаар 1,5 сая төгрөгөөс
хэтрэхгүй байна. Энэхүү жижиг мөнгөн сангаас бага хэмжээний үнийн дүнтэй
зүйл худалдан авахад хэрэглэнэ.
4.4 Төсвийн байгууллагууд нь жижиг мөнгөн сангаас гадуур цалин, дотоод албан
томилолт, гадаад зочны зардал, нэг удаагийн тэтгэмж урамшуулал, тээвэр
шатахууны төлбөрийг бэлнээр авч болно. Эдгээр зардлыг бэлнээр авахдаа дараах
материалыг бүрдүүлсэн байна. Үүнд:
4.4.1 Төсвийн эрх захирагчаар батлуулсан томилолтын төсөв. Томилолтын
төсвийг холбогдох журамд үндэслэн боловсруулсан байна.
4.4.2 Нэг удаагийн тэтгэмж олгох тухай төсвийн эрх захирагчийн тушаал
шийдвэр. Тэтгэмжийг тавьж олгох товчоог хүснэгтээр бэлтгэж хавсаргасан
байна.
4.4.3 Тээвэр шатахууны зардал 500,0 мянган төгрөг хүртэлхийг бэлнээр авч
болох бөгөөд үүнээс дээшхи төлбөрийг бэлэн бусаар гүйцэтгэнэ.
4.5 Журмын 4.4-т зааснаас бусад зардлаас зайлшгүй бэлнээр гүйлгээ хийлгэхэд
тухайлбал төвлөрсөн арга хэмжээ, хичээл үйлдвэрлэлийн зардлаас багш,
ажилчдын илүү цагийн хөлс олгох зэрэг зардлуудыг гаргахдаа дараах материалыг
бүрдүүлэн харьяа төрийн санд ирүүлнэ. Үүнд:
- Байгууллагын бэлэн мөнгө олгохыг хүссэн хүсэлт
- Тухайн гүйлгээг зарцуулахтай холбоотой холбогдох тушаал шийдвэр
- Бэлнээр авах гэж байгаа мөнгөний баталсан төсөв
39
4.10 Энэхүү жижиг мөнгөн сангаар авч зарцуулсан зардал нь тухайн сарын
зарцуулалтын эрхээр батлагдсан төсөвт багтсан байна.
4.11 Төсвийн байгууллага бэлэн мөнгө татан авах хүсэлтээ баталж харилцагч Төрийн
сангаар зөвшөөрүүлнэ. Төрийн сан нь төсвийн байгууллагын ирүүлсэн хүсэлт нь
батлагдсан төсвийн зардлын хүрээнд жижиг мөнгөн сангийн хязгаартаа багтаж
байгаа эсэхийг шалгаж зөвшөөрөл өгнө. Төсвийн байгууллагын батлагдсан бэлэн
мөнгөний зарцуулалт нь Төрийн сангийн төлбөр болон нягтлан бодох бүртгэлийн
нийтлэг журмын дагуу Төрийн сангийн нэгдсэн дансан дахь төсвийн
байгууллагын бүртгэлийн дансны зарцуулалтын эрхийн хүрээнд хийгдэнэ.
4.12 Цалин, тэтгэмжийг бэлнээр болон картын дансанд шилжүүлэхдээ цалин тавьж
олгох хүснэгт болон цалингийн товчоог хийж байгууллагын дарга, нягтлан
бодогч нар гарын үсэг зурж тамга, тэмдэг дарж баталгаажуулж ирүүлнэ.
Цалингийн товчооны үнэн зөв байдлыг төсвийн байгууллага өөрөө хариуцна.
Баталгаажуулж ирүүлээгүй тохиодолд Төрийн сан цалинг олгохгүй байж болно.
Мөн тэтгэмж / лист/-ийн мөнгийг бэлнээр олгох тохиолдолд байгууллага төлөх 6
хоногийн мөнгийг цалингийн зардалд, Нийгмийн даатгалаас олгох үлдэх
хоногийн мөнгийг листний мөнгө хэмээн бэлэн мөнгөний хүсэлтэд ялган бичиж
ирүүлнэ.
4.13 Цалин, тэтгэмж, албан томилолт нэг удаагийн тэгэмж урамшуулал, тээвэр
шатахууны зардал зэрэг жижиг мөнгөн сангаас бусад зардлын зориулалтаар
Төрийн сангийн бүртгэлийн данснаас авсан бэлэн мөнгөнөөс олгогдоогүй
үлдэгдлийг ажлын гурав хоногоос хэтэрвэл Төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд
буцаан тушааж байна. Энэхүү хөрөнгөөс үлдсэн хэсгийг төсвийн байгууллага
зарцуулахыг хориглоно. Мөн гурав хоногийн хугацаанд энэхүү олгогдоогүй
үлдэгдэл нь бэлэн мөнгөний хязгаарт тооцогдохгүй.
5.1 Мөнгөн кассын өрөө нь бусдаас тусгаарлагдсан, цонх, хаалгыг төмөр сараалжаар
бэхэлсэн байх бөгөөд мөнгө, үнэт цаасыг шатахгүй төмөр сейфэнд хадгална.
5.2 Мөнгөн кассын нярвын өрөөнд кассын шалгалт хийх эрх бүхий (зөвхөн албан
үүргээ гүйцэтгэх үед орно) хүмүүсээс бусад хүнийг оруулахыг хориглоно. Ажлын
зайлшгүй шаардлагаар орох хүмүүсийг байгууллагын дарга, ерөнхий нягтлан
бодогчийн гарын үсэгтэй, тусгай зөвшөөрлөөр оруулна.
5.3 Мөнгөн кассын нярав бэлэн мөнгөний гүйлгээ, үлдэгдлийг өдөр бүр кассын
дэвтэрт бүртгэж хөтөлнө. Кассын дэвтрийн хуудас бүрийг дугаарлан үдэж,
дэвтрийн сүүлчийн хуудасны тоог бичиж, байгууллагын дарга, ерөнхий нягтлан
бодогч нар гарын үсгээ зурж, лацдсан байна.
5.4 Кассын нярав мөнгөн кассын ажиллагааны тайланг өдөр бүр гаргаж, дараагийн
ажлын өдрийн 12 цагаас хэтрүүлэхгүйгээр нягтлан бодогчид шилжүүлэн өгнө.
5.5 Мөнгө, үнэт цаас бүхий кассын лацдсан сейфийг мөнгөн кассын нярав, манаач,
сахиул нар тусгай журмаар заавал хүлээлцэж байна.
5.6 Өөрийн орлогын ангилалд хамаарахгүй (үүнээс хойш байгууллагын бус орлого)
бэлэн мөнгөөр авсан орлого нь байгууллагын данснаас тусдаа өглөгийн данс
мэтээр бүртгэгдэнэ. Жишээ нь: торгууль, хураамжаас орж ирсэн орлого нь
40
төсвийн байгууллага болон төсвийн орлого болж хоёр хуваагдах ба хуваагдах
хүртэлх хугацаанд буюу холбогдох төсөвт шилжих хүртлээ байгууллагын бус
орлогын дансанд хадгалагдана.
5.7 Нягтлан бодогч нь мөнгөн касст байгаа бэлэн мөнгө шаардлагатай зарлага,
санхүүжилтийг хийхэд хүрэлцэхүйц хэмжээтэй байгаа эсэхийг тооцож, бэлэн
мөнгөөр хийгдэх төлбөр тооцоог цаг тухайд нь бүрэн барагдуулж чадах хэмжээнд
байлгах асуудлыг хариуцна.
5.8 Нягтлан бодогч нь нягтлан бодох бүртгэлийн нийтлэг дүрэм, журмын дагуу
нягтлан бодох бүртгэлийг нягт нямбай хөтлөж Төрийн сангийн нягтлан бодох
бүртгэл, тайлагналтын дүрэм, журмыг дагаж мөрдөнө. Нягтлан бодогч нь төсвийн
гүйцэтгэлийн болон өглөг, авлагын сар бүрийн мэдээ, тайланг харилцагч Төрийн
санд гарган ирүүлэхдээ МГТ1 маягтаар тухайн сарын эцсийн өдрөөр тасалбар
болгон бэлэн мөнгөөр хийгдсэн зарлага, санхүүжилтийн тайланг хавсаргаж
ирүүлнэ.
5.9 Нягтлан бодогч, мөнгөн кассын нярав нь өөрсдийн бүртгэлд бэлэн мөнгөний
гүйлгээг гарсан тухай бүр тусган хөтөлсөн байна.
6.2 Хэрэв энэхүү хуваарьт бус шалгалтаар зөрчил, дутагдал илэрвэл мөнгөн кассын
нярав болон холбогдох гэм буруутай этгээдэд хариуцлага тооцож, зөрчлийг гэм
буруутай этгээдээр барагдуулна.
6.3 Мөнгөн кассаар хүчин төгөлдөр бус баримтаар гүйлгээ хийснээс гарсан хохирлыг
гэм буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.
6.4 Төсвийн байгууллага кассад шууд хүлээн авсан орлогыг Төрийн сангийн
бүртгэлийн дансанд энэхүү журамд заасан хугацаанд тушаагаагүй, энэхүү
орлогыг касснаасаа шууд зарцуулсан болон жижиг мөнгөн сангаар хүлээн авсан
мөнгөн хөрөнгөөс тухайн сарын зарцуулалтын эрхийн баталгааны батлагдсан
зардлын төсвөөс хэтрүүлэн зарцуулсан тохиолдолд бэлэн мөнгөний төлбөр
тооцоог зөрчил арилтал түдгэлзүүлэх арга хэмжээ авна.
6.5 Төсвийн байгууллага жижиг мөнгөн сангийн зарцуулалтын тайлан, мэдээг үнэн
зөв, тогтоосон цаг хугацаанд тайлагнаагүй тохиолдолд Төрийн сан төсвийн
байгууллагын жижиг мөнгөн сангийн зузаатгалыг хойшлуулах эрх эдэлнэ.
6.6 Энэхүү журмыг зөрчсөн Төрийн сангийн болон төсвийн байгууллагын эрх бүхий
албан тушаалтанд Монгол улсын нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн
41
байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хууль болон бусад холбогдох
хуульд заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.
-ооОоо-
Тухайн сард
Орлого Зарлага бэлнээр авсан
№ ҮЗҮҮЛЭЛТ
/Кредит/ /Дебет/ мөнгөн хөрөнгө
/өссөн дүнгээр/
42
13 Гадаад албан томилолт
14 Хичээл үйлдвэрлэлийн дадлага
15 Жижиг эд хогшил
16 Нормын хувцас болон дүрэмт хувцас, зөөлөн эдлэл
17 Гадаад зочны зардал
18 Төрийн өмнөөс гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний төлбөр
19 Урсгал засвар
20 Бусад зардал
21 Нэг удаагийн тэтгэмж урамшуулал
22 Төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд төвлөрүүлсэн орлого
НИЙТ ЗАРДЛЫН ДҮН
Кассын эцсийн үлдэгдэл
Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
2.1 “Төрийн сан” гэж төсвийн хэрэгжилтийг хангах зорилгоор байгуулагдсан
Сангийн яамны Төрийн сангийн газар /цаашид Төв төрийн сан /, Нийслэл,
дүүргийн Засаг даргын тамгын газрын Санхүү, эдийн засаг, Төрийн сангийн
хэлтэс, аймгын Засаг даргын тамгын газрын Санхүү, эдийн засгийн бодлого
зохицуулалтын хэлтэс, сумын Төрийн сангийн төлөөлөгчийг,
2.2 “Төрийн сангийн нэгдсэн данс” (TСНД) гэж төсвийн хөрөнгийг төвлөрүүлэн
байршуулах Монголбанк дахь Засгийн газрын харилцах дансыг,
2.3 “Бүртгэлийн данс” гэж Төрийн санд байршиж буй төсвийн байгууллагуудын
батлагдсан төсөв зарцуулах эрхийн хүрээнд орлого, зарлагын гүйлгээ,
санхүүжилтийн эрхийн гүйцэтгэлийг эдийн засгийн ангилалаар бүртгэх дансыг,
43
хүсэлтийг харьяалагдаж буй Төрийн санд албан ёсоор хүргүүлнэ. Энэхүү хүсэлт
нь дараахь мэдээллийг агуулсан байна:
3.4. Төв Төрийн сан дээрхи хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 5 хоногийн дотор
хариу мэдэгдэнэ.
4.2. Улсын төсвийн орлого болон төсвийн байгууллагын үйл ажиллагаанаас орсон
орлогыг төвлөрүүлэх тухай Төрийн сантай зөвшилцсөнөөр харилцагч банкуудад
төвлөрүүлж, өдрийн гүйлгээний эцэст Төрийн санд байршуулж болно.
4.3. Төрийн сан төсвийн байгууллагад орж буй орлогын баримтанд төлөгч нь кодын
зааврыг мөрдөөгүй бол тухайн орлогын төлбөрийн зориулалтыг тодруулах хүртэл
тодорхойгүй орлогоор бүртгэж, орлогын гүйцэтгэлийн мэдээг төсвийн
байгууллагад тухай бүрт гаргаж өгч байна.
44
Тав. Төсвийн байгууллагын бүртгэлийн дансны зарлага
5.1. Төсвийн байгууллагын бүртгэлийн данснаас аливаа зардал гарахын өмнө Төрийн
сангаар батлагдсан сар, улирлын зарцуулалтын эрх батлагдсан байна. Энэхүү
харилцаа нь “Төсвийн зарцуулалтын эрхийн тухай” журмаар зохицуулагдана.
45
хамаарна. Хуулийн дагуу тендер шалгаруулж, бэлтгэн нийлүүлэгчийг сонгосон
бол тендерийн хорооны хуралдааны тэмдэглэлийг хавсаргана.
6.3. Төрийн сангаас гаргаж өгсөн хуулга, тайлангуудад ямар нэгэн зөрүү илэрвэл
түүнийг нягталж тайлангийн хугацаанд багтаан ажлын 3 хоногийн дотор Төрийн
санд мэдэгдэж залруулах хүсэлт гаргана. Төрийн сан хүсэлтийг хянан үзэж
нягтлан шалгасны үндсэн дээр залруулга хийж хариу мэдэгдэнэ.
46
байгууллагын зарцуулалтын эрхийг илэрсэн зөрчил арилах хүртэл түдгэлзүүлэх
эсвэл төлбөрийн хүсэлтийг гүйцэтгэхгүй байх эрх эдэлнэ.
ÒªËÁªÐÈÉÍ Õ¯ÑÝËÒ ¹
200.. îíû ... сàðûí ... ºäºð
òºëáºðèéí ýöñèéí
õóãàöàà
̺íãºí ä¿í ¿ñãýýð
ÿéëãýýíèé òºðºë
ÿéëãýýíèé óòãà
Амлалтын ¹: ______ Эдийн засгийн
Íýõýìæëýë, ãýðýý, ýñâýë òºëáºð ã¿éöýòãýõ ¿íäýñëýë áîëîõ áè÷èã áàðèìò ангилал
47
Сангийн сайдын 2005 оны 5 дугаар сарын 4-ний
өдрийн 123 дугаар тушаалын 3 дугаар хавсралт
1.1 Энэхүү журмаар Монгол улсын нэгдсэн төсвөөс төсвийн эрх захирагчдад зарцуулалтын
эрх олгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулна.
Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
2.1 “Төрийн сан” гэж төсвийн хэрэгжилтийг хангах зорилгоор байгуулагдсан Сангийн
яамны Төрийн сангийн газар /Төв Төрийн сан/, Нийслэл, дүүргийн Засаг даргын тамгын
газрын Санхүү, эдийн засаг, Төрийн сангийн хэлтэс, аймгын Засаг даргын тамгын
газрын Санхүү, эдийн засгийн бодлого, зохицуулалтын хэлтэс, сумын Төрийн сангийн
төлөөлөгчийг,
2.3 “Бүртгэлийн данс” гэж төсвийн байгууллагын батлагдсан төсөв зарцуулах эрхийн
хүрээнд орлого, зарлагын гүйлгээ, санхүүжилтийн эрхийн гүйцэтгэлийг эдийн засгийн
ангиллаар бүртгэх Төрийн сангийн дансыг,
2.4 “Санхүүжилтийн эрх” гэж бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ, батлагдсан төсвийн хүрээнд
төсвөөс авах санхүүжилтийн дээд хязгаарыг
2.5 “Зарцуулалтын эрх” гэж Төрийн сангийн нэгдсэн дансны тогтолцооны хүрээнд улсын
болон орон нутгийн төсвөөс төсвийн байгууллага орлого, зарлагын гүйлгээ гаргах
эрхийг
2.6 “Төсвийн хуваарь” гэж тухайн жилийн төсвийг баталсан хууль болон Төсвийн
ерөнхийлөн захирагчийн байгуулсан бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээнд үндэслэсэн
төсвийн орлого, зарлагын сар, улирлын хуваарийг
3.1 Төрийн сан төсвийн байгууллагын сар, улирлын санхүүжилтийн эрхийг төсвийн
хуваарьт үндэслэн тухайн тайлант үеийн эхэнд нэг удаа ЗЭБ-1 маягтын дагуу
баталгаажуулан олгоно.
48
3.3 Төсвийн байгууллагын зарцуулалтын эрхийн хүсэлтийг батлагдсан төсөв,
бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ, төсвийн хуваарь болон тухайн байгууллагын өглөг
авлагын тооцоонд үндэслэн ирүүлсэн өдрөөс хойш ажлын 2 хоногт багтаан Төрийн
сангаас хянан баталгаажуулна.
3.4 Зарцуулалтын эрхэд төсвийн байгууллагын нийт орлого, зарлагыг эдийн засгийн
ангилалаар тусгах бөгөөд орлого, зарлагын зөрүүгээр төсвийн санхүүжилтийн эрхийг
тооцоолно.
3.5 Төрийн сангаас төсвийн байгууллагын зарцуулалтын эрхийг батлахдаа зардлын нийт
дүн, санхүүжилтийн эрхийн дүнг тухайн байгууллагын төсвийн сар, улирлын
хуваариас хэтрүүлэхгүй байх зарчмыг хатуу баримтлана.
3.7 Төсвийн байгууллагын эдийн засгийн ангиллаар хуваарилсан зардлын төсөв нь үйл
ажиллагаагаа хэвийн явуулахад хүрэлцэхгүй байгаа тохиолдолд бараа үйлчилгээний
зардлуудыг эдийн засгийн ангилал хооронд шилжүүлэн зарцуулахаар зарцуулалтын
эрхийг баталж болно. Энэ тохиолдолд төсвийн байгууллагаас зардлын эдийн засгийн
ангилал хооронд гүйлгэх зайлшгүй шаардлага, үндэслэл, холбогдох нарийвчилсан
тооцоог танилцуулгын хамт Төрийн санд ирүүлнэ.
3.8 Төрийн сангаас энэ журмын 3.7 дахь заалтыг үндэслэн зардлын эдийн засгийн ангиллын
хооронд гүйлгэж зарцуулалтын эрх батлахдаа зөвхөн бараа үйлчилгээний зардлын
бүлэг дотор зохицуулалт хийхийг зөвшөөрнө.
3.9 Бараа үйлчилгээний зардлуудыг дотор нь тогтмол чанартай зардал, үйл ажиллагааны
үндсэн үзүүлэлттэй шууд холбоотой зардал, болон бусад бараа үйлчилгээний зардал
гэсэн 3 бүлэгт хувааж үзнэ.
3.11 Үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлттэй шууд холбоотой зардлын бүлэгт тухайн
байгууллагын үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлттэй шууд холбоотой эрх бүхий
байгууллагаас батлагдсан норм, нормативын дагуу төлөвлөж гүйцэтгэл нь тооцогддог
хоол, эм вакцины зардлыг хамааруулна.
3.12 Бусад бараа үйлчилгээний зардлын бүлэгт төсвийн байгууллагын үйл ажиллагаатай
холбоотой бичиг хэрэг, тээвэр шатахуун, шуудан харилцаа холбоо, албан томилолт, ном
хэвлэл захиалах худалдан авах, хичээл үйлдвэрлэлийн дадлага хийх, эрдэм
шинжилгээний ажил хийх, жижиг эд хогшил худалдан авах, нормын болон дүрэм хувцас
зөөлөн эдлэл, төлбөр хураамж жижиг татвар, харуул хамгаалалт, банкны үйлчилгээний
хураамж, төрийн өмнөөс гүйцэтгэсэн ажил үйлчилгээний төлбөр, маягт хэвлүүлэх,
49
урсгал засвар, биеийн тамирын уралдаан тэмцээн, гадаад зочны зардал, бусад
зардлуудыг хамааруулна.
4.2 Төрийн сангаас батлагдсан зарцуулалтын эрхийн нийт дүнд багтаан төвлөрүүлэн
захирагч нь харъяа төсвийн байгууллагуудын санхүүжилтийн эрх, зарцуулалтын эрхийг
ЗЭБ-3, ЗЭБ-4 маягтын дагуу бэлтгэж ажлын 3 хоногт багтаан холбогдох Төрийн санд
болон харъяа төсвийн байгууллагад хүргүүлнэ.
5.1 Орон нутагт байрладаг улсын төсвийн байгууллагын санхүүжилтийн эрхийг Төв Төрийн
сангаас баталгаажуулан олгох бөгөөд орон нутгийн Төрийн сангаас энэхүү
санхүүжилтийн эрхэд багтаан төсвийн байгууллагын зарцуулалтын эрхийн хүсэлтийг
хянан батална.
6.2 Төсвийн эрх захирагчийн ирүүлсэн зарцуулалтын эрхийн хүсэлтийг Төрийн сангийн
дарга эсвэл түүнийг орлох эрх бүхий албан тушаалтан баталснаар хүчин төгөлдөр болно.
6.3 Төрийн сангаас олгосон зарцуулалтын эрх тухайн төсвийн жилийн туршид хүчин
төгөлдөр байна.
7.1 Төсвийн байгуулага Төрийн сангаас олгогдсон зарцуулалтын эрхийн хүрээнд гаргасан
бүртгэлийн дансны орлого, зарлагын зөрүүгээр төсвийн санхүүжилтийн гүйцэтгэлийг
тооцно.
8.1 Батлагдсан төсвийн хуваариас гадуур аливаа зарцуулалтын эрх батлах, гүйцэтгэл
гаргахыг хориглох бөгөөд үүнийг зөрчсөн албан тушаалтанд “Төсвийн байгууллагын
удирдлага, санхүүжилтийн тухай хууль”, бусад хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага
хүлээлгэнэ.
50
Маягт ЗЭБ-1
БАТЛАВ: Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
Улсын төсвийн байгууллагуудад санхүүжилтийн эрх олгох жагсаалт - /Төсвийн жил ........, Тайлант үе ............/
/мянган төгрөгөөр/
1 2 3 4 5 6 7=5+6 8 9 10
ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН
1
ЗАХИРАГЧ - ........................... - - - - - -
1 Төсвийн байгууллагын нэр
2 Төсвийн байгууллагын нэр
3 Төсвийн байгууллагын нэр
4 Төсвийн байгууллагын нэр
5 Төсвийн байгууллагын нэр
6 Төсвийн байгууллагын нэр
.
.
.
.
ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН
2
ЗАХИРАГЧ - ........................... - - - - - -
1 Төсвийн байгууллагын нэр
2 Төсвийн байгууллагын нэр
3 Төсвийн байгууллагын нэр
4 Төсвийн байгууллагын нэр
5 Төсвийн байгууллагын нэр
6 Төсвийн байгууллагын нэр
.
.
.
.
НИЙТ ДҮН
Хянасан:
Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
Боловсруулсан:
Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
51
Ìàÿãò ЗЭБ-2
ÁÀÒËÀÂ: ........................ / /
/ Төрийн сангийн дарга / / íýð /
ÒªÑÂÈÉÍ ÇÀÐÖÓÓËÀËÒÛÍ ÝÐÕÈÉÍ ÁÀÒÀËÃÀÀ
Төсвийн байгууллагын нэр: ___________________________ Õàìðàãäàõ õóãàöàà: 20 .. îíû .. -ð ñàðûí ..-íýýñ .. ñàðûí .. /ìÿíãàí òºãðºãººð/
ìºðèéí äóãààð
Óðüä ñàðóóäûí Эíý ñàðûí Ýíý ñàðä
Ýõíèé ..ñàðûí Ýõíèé .. ñàðûí Ýõíèé .. ñàðûí Ýíý ñàðûí
Æèëèéí çàðöóóëààã¿é çàðöóóëàëòûí çàðöóóëàõ
Ýäèéí çàñãèéí áàòëàãäñàí çàðöóóëàëòûí òºñâèéí çàðöóóëàëòûí
Ýäèéí çàñãèéí àíãèëàë áàòëàãäñàí ýðõèéí ýðõèéí áîëîìæòîé
àíãèëëûí êîä òºñºâ /ºññºí áàòàëãàà /ºññºí ã¿éöýòãýë ýðõèéí
òºñºâ áàòàëãààíû áàòàëãààíû òºñâèéí
ä¿íãýýð/ ä¿íãýýð/ /ºññºí ä¿íãýýð/ áàòëàãäñàí ä¿í
¿ëäýãäýë õ¿ñýëò ¿ëäýãäýë
1 2 3 4 5 6=4-5 7 8 9= (8+6)
Ýõ ¿¿ñâýðèéí ä¿í (À=Á+B) A
̺íãºí õºðºíãèéí îíû ýõíèé ¿ëäýãäýë Á
Íèéò эх үүсвэрийн ä¿í /Â1+Â2+Â3+B4+B5/ B
Санхүүжилтийн эрх Â1
Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëààñ ñàíõ¿¿æèõ Â2
¯íäñýí ¿éë àæèë ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî Â3
Òóñëàõ ¿éë àæèë ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî Â4
Áóñàä îðëîãî Â5
Íèéò çàðëàãûí ä¿í Ã
Öàëèí õºëñ áîëîí íýìýãäýë óðàìøèë Ã1
Àæèë îëãîã÷îîñ òºëºõ íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë Ã2
Áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé áóñàä çàðäàë Ã3
Áè÷èã õýðýã
Ãýðýë öàõèëãààí
Ò¿ëø, õàëààëò
Òýýâýð, øàòàõóóí
Øóóäàí, õîëáîîíû çàðäàë
Öýâýð, áîõèð óñ
Äîòîîä àëáàí òîìèëîëò
Ãàäààä òîìèëîëò / àðãà õýìæýý /
Õè÷ýýë ¿éëäâýðëýëèéí дàäëàãà õèéõ
Íîðìûí õóâöàñ, 纺ëºí ýäëýëèéí çàðäàë
Ýì, õîîëíû çàðäàë
Óðñãàë çàñâàð
Òºëáºð õóðààìæ áîëîí áóñàä çàðäàë
Ãàäààäûí çî÷íû çàðäàë
Íýã óäààãèéí òýòãýìæ, óðàìøóóëàë Ã4
Íèéò çàðëàãààñ çºâøººðºãäñºí æèæèã ìºíãºí ñàíãèéí
õýìæýý
Д
̺íãºí õºðºíãèéí ýöñèéí ¿ëäýãäýë Е
20. . îíû . . ñàðûí . . -íû ºäºð Òºðèéí ñàíä õ¿ëýýí àâñàí ìýðãýæèëòýí
52
Ìàÿãò ЗЭБ-3
БАТЛАВ: Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
Харъяа төсвийн байгууллагуудад санхүүжилтийн эрх олгох жагсаалт - /Төсвийн жил ........, Тайлант үе ............/
1 2 3 4 5 6 7=5+6 8 9 10
1 Төсвийн байгууллагын нэр
2
3
4
5
6
.
.
.
.
.
.
.
НИЙТ ДҮН
Хянасан:
Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
Боловсруулсан:
Албан тушаал гарын үсэг Нэр.
53
Сангийн сайдын 2005 оны 5 сарын 4-ний Ìàÿãò ЗЭБ-4
өдрийн 123 дугаар тушаалаар батлав.
ÁÀÒËÀÂ: ........................ / /
/ Төсвийн төвлөрүүлэн захирагч / / íýð /
ÒªÑÂÈÉÍ ÇÀÐÖÓÓËÀËÒÛÍ ÝÐÕÈÉÍ ДЭД ÁÀÒÀËÃÀÀ
Төвлөрүүлэн захирагч байгууллагын нэр: ___________________________
Харъяа төсвийн байгууллагын нэр: ___________________________ Õàìðàãäàõ õóãàöàà: 20 .. îíû .. -ð ñàðûí ..-íýýñ .. ñàðûí .. /ìÿíãàí òºãðºãººð/
ìºðèéí äóãààð
Эíý ñàðûí Ýíý ñàðä
Ýõíèé .. ñàðûí Ýíý ñàðûí
Æèëèéí Ýõíèé ..ñàðûí Ýõíèé .. ñàðûí Óðüä ñàðóóäûí çàðöóóëàëòûí çàðöóóëàõ
Ýäèéí çàñãèéí çàðöóóëàëòûí çàðöóóëàëòûí
Ýäèéí çàñãèéí àíãèëàë áàòëàãäñàí áàòëàãäñàí òºñâèéí зарцуулалтын ýðõèéí áîëîìæòîé
àíãèëëûí êîä эрхийн ýðõèéí
òºñºâ òºñºâ ã¿éöýòãýë эрхийн үлдэгдэл áàòàëãààíû òºñâèéí
áàòàëãàà áàòëàãäñàí ä¿í
õ¿ñýëò ¿ëäýãäýë
1 2 3 4 5 6=4-5 7 8 9= (8+6)
Íèéò эх үүсвэрийн ä¿í /А1+А2+А3+А4+А5/ А
Санхүүжилтийн эрх А1
Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëààñ ñàíõ¿¿æèõ А2
¯íäñýí ¿éë àæèë ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî А3
Òóñëàõ ¿éë àæèë ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî А4
Áóñàä îðëîãî А5
Íèéò çàðëàãûí ä¿í /Б1+Б2+Б3+Б4/ Б
Öàëèí õºëñ áîëîí íýìýãäýë óðàìøèë Б1
Àæèë îëãîã÷îîñ òºëºõ íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë Б2
Áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé áóñàä çàðäàë Б3
Áè÷èã õýðýã
Ãýðýë öàõèëãààí
Ò¿ëø, õàëààëò
Òýýâýð, øàòàõóóí
Øóóäàí, õîëáîîíû çàðäàë
Öýâýð, áîõèð óñ
Äîòîîä àëáàí òîìèëîëò
Ãàäààä òîìèëîëò / àðãà õýìæýý /
Õè÷ýýë ¿éëäâýðëýëèéí дàäëàãà õèéõ
Íîðìûí õóâöàñ, 纺ëºí ýäëýëèéí çàðäàë
Ýì, õîîëíû çàðäàë
Óðñãàë çàñâàð
Òºëáºð õóðààìæ áîëîí áóñàä çàðäàë
Ãàäààäûí çî÷íû çàðäàë
Íýã óäààãèéí òýòãýìæ, óðàìøóóëàë Б4
Íèéò çàðëàãààñ çºâøººðºãäñºí æèæèã ìºíãºí ñàíãèéí
õýìæýý
В
54
Сангийн сайдын 2005 оны 5 дугаар сарын 4-ний
өдрийн 123 дугаар тушаалын 4 дүгээр хавсралт
1.1. Төрийн сангийн бэлэн мөнгөний төлбөр тооцоог гүйцэтгэх арилжааны банкийг
сонгох, гэрээний үндсэн дээр арилжааны банкинд Төрийн сангийн бэлэн
мөнгөний дансыг нээх, түүнд төсвийн орлогыг төвлөрүүлэх, төсвийн бэлэн
мөнгөний зарлагыг гүйцэтгэхтэй холбогдсон харилцааг энэхүү журмаар
зохицуулна.
1.3 Төрийн сан татвар төлөгч болон бусад төлбөр төлөгчийг төлбөр гүйцэтгэхэд
тохиромжтой, зардлын үр ашигтай нөхцлөөр хангаж, орлогын төвлөрүүлэлт
болон нягтлан бодох бүртгэлийг зохистой гүйцэтгэх нөхцөл, боломжыг
бүрдүүлнэ.
2.2. “Харилцагч банк” гэж төсвийн орлогыг төвлөрүүлж, цалин, тэтгэвэр, тэтгэмж
болон бусад бэлэн мөнгө олгох үйлчилгээ үзүүлэхээр сонгогдсон арилжааны
банк, түүний салбар, тооцооны төвийг,
2.3 “Тэтгэвэр, тэтгэмж хуваарилагч байгууллага” гэж аймаг, нийслэл, дүүрэг дэх
халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж, нөхөн олговрыг олгож буй хөдөлмөр халамжийн
үйлчилгээний албыг,
2.4 “Төрийн сангийн үйлчлүүлэгч” гэж хууль тогтоомжийн дагуу Засгийн газарт
харьяалагддаг хуулийн этгээд болон бусад үйлчлүүлэгчийг,
55
3.1 Төрийн сангийн дарга төсвийн орлого төвлөрүүлэх, төрийн сангийн бэлэн
мөнгөний төлбөр тооцоог гүйцэтгэх харилцагч банкыг сонгон шалгаруулах үйл
ажиллагааг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр худалдан авах,
бараа, ажил, үйлчилгээний гүйцэтгэгч сонгох журмын тухай хуулийн дагуу
зохион байгуулна.
3.2 Төрийн сангийн дарга тухайн орон нутгийн арилжааны банкуудын салбар,
тооцооны төвийг Төрийн сангийн бэлэн мөнгөний төлбөр тооцоог гүйцэтгэх
харилцагч банк сонгох сонгон шалгаруулалтад тэгш эрхтэйгээр хамруулна.
3.4 Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Төрийн сан сонгон шалгаруулсан харилцагч
банктай Төв төрийн сантай зөвшилцсөний үндсэн дээр гэрээ байгуулна.
3.5 Төв Төрийн сангаас нэгдсэн журмаар харилцагч банк, түүний орон нутаг дахь
салбар нэгжүүдийг сонгон шалгаруулах тохиолдолд Сангийн яам болон орон
нутгийн Төрийн сангийн хамтарсан бүрэлдэхүүнтэй хороог байгуулж, сонгон
шалгаруулалтыг гүйцэтгэж болно.
3.7 Төрийн сан харилцагч банкны үйлчилгээ хангалтгүй, энэ журмын 3.3-д заасан
шалгуурыг хангаагүй гэж үзсэн тохиолдолд харилцагч банктай байгуулсан
гэрээг цуцалж, харилцагч банкыг дахин сонгон шалгаруулна.
3.8 Төрийн сан тэтгэвэр, тэтгэмж олгох харилцагч банкыг тэтгэвэр, тэтгэмж,
хуваарилагч байгууллагуудтай хамтран сонгоно.
4.1 Төрийн сан сонгон шалгаруулсан Харилцагч банкинд төрийн сангийн бэлэн
мөнгөний нэрийн нэг данс нээх бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл салбар дэд
56
дансыг нээж болно. Төрийн сангийн мөнгөн хөрөнгийг зөв удирдах зорилгоор
тухайн дэд дансаар татвар, гаалийн болон Засгийн газрын бусад хуулийн
этгээдийн төсвийн орлого төвлөрүүлэх, иргэдэд цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг
олгох төлбөр тооцоог гүйцэтгэнэ.
4.2 Бага хэмжээний мөнгөн дүнгээр байнгын орлого төвлөрүүлдэг төрийн сангийн
үйлчлүүлэгч байгууллагад харилцагч банкинд зөвхөн орлогын дансыг нээлгэж
болно. Энэхүү данс Төрийн сангийн дансны бүрэлдэхүүн байх бөгөөд энэхүү
дансны үлдэгдлийг дараа өдрийн 12 цагаас өмнө холбогдох төрийн сангийн
бүртгэлийн дансанд шилжүүлнэ. Тухайн данс сарын эцэст тэг үлдэгдэлтэй
байна.
4.3 Төрийн сан харилцагч банк дахь төрийн сангийн орлогын дэд дансдын тоог
хянаж, төрийн сангийн үйл ажиллагаанд үл хэрэглэгдэх дэд дансдыг хаана.
5.1 Улс, орон нутгийн төсвийн орлого бүрдүүлэгч аливаа байгууллага төсвийн
орлогыг бүрдүүлэх зорилгоор орлогын данс нээх хүсэлтээ холбогдох төрийн
санд албан бичгээр гаргана.
5.2 Төрийн сан тухайн байгууллагын орлого бүрдүүлэх дансыг нээсэн тухай
харилцагч байгууллагад хариу мэдэгдэнэ.
5.3 Төрийн сан төлбөр төлөгчийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөлийг хангах
зорилгоор харилцагч байгууллагад дараахь чиглэлийг өгнө.
5.3.1. Бэлэн мөнгөөр төлбөр гүйцэтгэгч нь төлбөрөө харилцагч банк дахь төрийн
сангийн данс (дэд данс)-д тушаах;
5.3.2. Харилцагч банкнаас төлбөрийн даалгавраар төлбөр гүйцэтгэж байгаа этгээд
тухайн харилцагч банк дахь төрийн сангийн дансанд төлбөрөө шилжүүлэх;
5.3.3. Бусад төлбөр төлөгч төлбөрөө төрийн сангийн бүртгэлийн дансанд
шилжүүлэх;
5.4 Төрийн сан тухайн дансны хуулга, болон бусад мэдээллээр харилцагч
байгууллагыг хангана.
5.5 Төрийн сан хүлээн авсан тодорхой бус орлогыг төрийн сангийн тодорхойгүй
орлогын дансанд бүртгэж, уг орлого тодорхой болсны дараа төлбөр
шилжүүлсэн арилжааны банкинд буцаах, эсвэл төрийн сангийн холбогдох
бүртгэлийн дансанд бүртгэнэ.
6.1 Тэтгэвэр, тэтгэмж олгох зорилгоор харилцагч банкинд төрийн сангийн тэтгэвэр,
тэтгэмжийн зарлагын дансыг нээнэ.
57
6.3 Харилцагч банк дахь төрийн сангийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн дансыг тэтгэвэр,
тэтгэмж хуваарилагч байгууллага тус бүрээр нээнэ.
7.1 Төрийн сан харилцагч банк дахь дансны үлдэгдлийг хүлээгдэж буй зарлагын
хэрэгцээг хангахуйц хэмжээнд байлгана.
7.2 Төрийн сан харилцагч банк дахь төрийн сангийн дансны зарлагаас давсан
орлогыг төрийн санд төвлөрүүлэх, эсвэл тухайн дансанд зузаатгал хийхдээ
харилцагч банк дахь төрийн сангийн дансны хүлээгдэж буй орлогын урсгал
болон бэлэн мөнгөний хэрэгцээг урьдчилан тооцно.
Найм. Хариуцлага
8.1 Энэхүү журмыг дагаж мөрдөөгүй Төрийн сангийн дарга, мэргэжилтэн, тэтгэвэр,
тэтгэмж хуваарилагч байгууллагад холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу
хариуцлага хүлээлгэнэ.
9.2 Төрийн сангийн төлөөлөгч банкны үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхдээ дээд шатны
төрийн сангаас гаргасан удирдамжийг дагаж мөрдөнө.
9.3 Төрийн сан, харилцагч банктай байгуулсан гэрээнд харилцагч банк болон Төрийн
сангийн эрх, үүрэг, хариуцлагыг тухайн орон нутгийн онцлогийг харгалзан
нарийвчлан тусгаж байна.
58
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
2. Төсвийн байгууллага, төсөл, арга хэмжээ, төрийн болон орон нутгийн өмчит,
тэдгээрийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийн жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангийн
аудитын үйлчилгээ гүйцэтгэгчийг “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр
бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай” хуулийн 37.6, 39 дүгээр зүйлийн дагуу
сонгон шалгаруулан ажиллсугай.
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
59
Сангийн сайдын 2006 оны 8-р сарын 17-ны
өдрийн 256 дугаар тушаалын Хавсралт 1
Тайлбар:
1. Багийн ажлын нэг өдрийн төлбөрийн хэмжээ 100,000 төгрөгнөөс дээшгүй
байна.
2. Аудитын үйлчилгээ үзүүлэх хугацаа, багийн гишүүдийн тоог “Төрийн болон
орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай”
хуулийн дагуу сонгон шалгаруулсан гүйцэтгэгчтэй байгуулах гэрээнд тусган
ажиллана.
Тайлбар:
1. Аудитын үйлчилгээний жишиг төлбөрийн хэмжээ 150,000 төгрөгнөөс доошгүй
тогтоогдоно.
2. Төрийн болон орон нутгийн өмчит, тэдгээрийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийн
жилийн эцсийн борлуулалтын орлогын хэмжээг Төрийн өмчийн хороо болон
орон нутгийн төрийн өмчийн байгууллагаас баталж өгсөн аудит хийлгэх гэж
буй тайлант үеийн төлөвлөгөөт борлуулалтын орлогоор тооцно.
60
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
61
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
1. Санхүү, эдийн засгийн сайдын 2001 оны 188 дугаар тушаалын 2 дугаар
хавсралтаар батлагдсан “Гадаад оронд болох хурал, зөвлөлгөөн, уулзалт яармагт
оролцох, гэрээ хэлэлцээр хийх, туршлага судлах зэрэг ажлаар гадаад оронд явагчдын
гадаад албан томилолтын зам хоног, зочид буудлын зардлын нийт хэмжээ”-г
хавсралтын дагуу шинэчлэн баталж, 2007 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс
мөрдүүлэхээр тогтоосугай.
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
62
Сангийн сайдын 2006 оны
04 сарын 17-ны өдрийн
124 тоот тушаалын хавсралт
/ам.доллар/
Улсын нэр Зочид Зам хоног Бүгд дүн
буудал /хоол/
1.Европын холбооны орнууд
Австри 110 30 140
Англи 150 30 180
Бельги 110 30 140
Голланд 110 30 140
Герман 110 30 140
Дани 110 30 140
Итали 110 30 140
Испани 110 30 140
Норвеги 110 30 140
Португали 110 30 140
Финлянди 110 30 140
Франц 110 30 140
Швейцари 110 30 140
Швейд 110 30 140
2.Еворпын бусад орнууд
Албани 80 20 100
Болгар 80 20 100
ОХУ 90 30 120
Польш 80 20 100
Румын 80 20 100
Словак 80 20 100
Унгар 80 20 100
Чех 80 20 100
Югослав 80 20 100
3.Хойд америк
АНУ 150 30 180
Канад 150 30 180
4.Латин Америк
Аргентин 80 20 100
Бразил 80 20 100
Куба 80 20 100
Мексик 80 20 100
Перу 80 20 100
5. Ази номхон далайн ор
Шинэ зеланд 100 30 130
63
Австрали 100 30 130
Гвиней 100 30 130
Индонез 100 30 130
6.Азийн өндөр хурдацтай хөгжиж буй орнууд
Малайз 100 25 125
Өмнөд Солонгос 100 25 125
Сингапур 100 25 125
Тайланд 100 25 125
Филлиппин 100 25 125
БНХАУ 50 20 70
Япон 150 30 180
7.Газар дундын болон өмнөд Африкийн орнууд
Алжир 80 25 105
Грек 80 25 105
Египт 80 25 105
Ирак 80 25 105
Иран 80 25 105
Израйль 80 25 105
Кипр 80 25 105
Мавритан 80 25 105
Турк 80 25 105
8.Азийн хөгжиж буй болон буурай хөгжилтэй орнууд
Вьетнам 60 15 75
Афганистан 60 15 75
Бирм 60 15 75
Балба 60 15 75
Бангладеш 60 15 75
Лаос 60 15 75
Тайлбар: Хаьсралтаар нэр заагдаагүй орны хувьд гадаад албан томилолтын зардлыг
тухайн харъяалагдах бүсэд багтах орны жишгээр тооцно.
64
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Монгол улсын нэгдсэн төсвийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1.3, Төсвийн
байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1.4 дэх
заалтыг үндэслэн ТУШААХ нь:
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
65
Сангийн сайдын 2006 оны 196 тоот
тушаалын 1 дүгээр хавсралт
1. Нийтлэг үндэслэл
Монгол улсын нэгдсэн төсвийн тухай хуулийн 6.1.3, Төсвийн байгууллагын
удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн 8.1.4 дэх заалтыг үндэслэн хуулийн хүрээнд
төсөвт байгууллагын бүтээгдэхүүн нийлүүлэх явцад бий болсон өөрийн үйл ажиллагаа
(Үндсэн болон үндсэн бус үйл ажиллагаа)-ны орлогыг төлөвлөхөд энэхүү түр журмыг
мөрдөнө.
66
- Судалгаа, шинжилгээний орлого г.м
Үндсэн бус үйл ажиллагааны орлого гэдэг нь үндсэн үйл ажиллагааны чиг үүрэгтэй
шууд хамааралгүй боловч байгууллагын үйл ажиллагааг дэмжих зорилгоор гүйцэтгэж
олсон орлогыг хэлнэ. Жишээлбэл:
- Оюутны дотуур байрны орлого
- Орон сууцны түрээсийн орлого
- Спорт заалны түрээсийн орлого
- Хэвлэх олшруулах ажлын орлого
- Байгууллагын хүсэлтээр үзүүлсэн тусламж, үйлчилгээний
орлого
- Цайны газрын орлого
- Мал аж ахуй, газар тариалангийн орлого
- Ажлын бус цагаар үйлчлүүлсний орлого гэх мэт
67
үйлчилгээ үзүүлж буй стационарийн тасаг буюу амбулторийн
кабинетууд
- Нэмэлт үйлчилгээний өртгийн нэгж гэдэг нь өвчтөнд шууд тусламж
үйлчилгээ үзүүлэхгүй харин тухайн тусламж үйлчилгээг хүргэхэд
дэмжлэг үзүүлэн нэмэлт үйлчилгээгээр хангах лаборатори, эмийн сан
- Туслах үйлчилгээний өртгийн нэгж гэдэг нь үндсэн болон нэмэлт
үйлчилгээний нэгжийн төвүүдийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх
нэгжүүд тухайлбал, эмнэлэгийн захиргаа, санхүүгийн хэлтэс гэх
зэрэг нэгжийг хэлнэ.
2 дугаар үе шат: Шууд зардлыг бүтээгдэхүүнд шууд ноогдуулж, шууд бус зардлуудыг
тодорхой үндсэн үзүүлэлтүүд жишээлбэл, талбайн хэмжээ, халаалтын эзлэхүүн дээр
үндэслэн бүтээгдэхүүнд шингээнэ.
4,2 Жил бүрийн төсөв хянах үед бүтээгдэхүүн үйлчилгээний өртөг тооцох, үнэ, тариф
тогтоохтой холбоотой тооцоо, дагалдах материалыг Төсвийн ерөнхийлөн захирагч,
Сангийн яаманд хүргүүлэн хянуулж дараагийн жилийн орлогын хэмжээг тогтоон
мөрдөнө.
68
сайд, Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн хамтарсан тушаалаар жилд 1 удаа батлуулан
мөрдөнө.
В: Нийт орлого
4,7 Төсвийн байгууллагын өөрийн үйл ажиллагааны орлогын дүнгээс үндсэн үйл
ажиллагааны зардлыг хасахад өөрийн үйл ажиллгааны орлого их байвал төсвийн
санхүүжилт олгохгүй. Аж ахуйн тооцоотой агентлагуудын хувьд Төсвийн ерөнхийлан
захирагч болон Сангийн сайдын хамтарсан тушаалаар төсөвт төвлөрүүлэх орлогын
хэмжээг тогтооно.
4,8 Төсвийн багуулагуулын өөрийн үйл ажиллагааны орлого нь зардлаасаа бага байгаа
үндэслэлийг харгалзан төсвөөс санхүүжилт олгохоор тооцоолол хийнэ.
4,9 Өөрийн орлогын гүйцэтгэлийг энэхүү түр журмын хавсралт хүснэгтийн дагуу
гаргаж улирал бүр төсвийн ерөнхийлөн захирагчид, хагас болон жилийн эцсийн
санхүүгийн тайланд хавсарган Сангийн яаманд хүргүүлнэ
4,10 Улсын их хжрлаар батлагдсан тухайн жилйин төсвийн хуулийг хэргжүүлэх явцад
зардал хэмнэсэн болон өөрийн орлогыг төлөвлөгөөнөөс давсан хэсгийг тухайн
байгууллагад буцаан олгох асуудлыг тусгай журмаар зохицуулна.
69
Сангийн сайдын 2006 оны 196 тоот
тушаалын 1 дүгээр хавсралтын хүснэгт
/Өссөн дүнгээр/
200.. оны ... –р улирлын
Өөрийн орлого
Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл
1 Үндсэн үйл ажиллагааны орлого Үндсэн Мян.төг Үндсэн Мян.төг
(орлогын төрлөөр) үзүүлэлт үзүүлэлт
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
Дүн
70
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Монгол Улсын “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил,
үйлчилгээ худалдан авах тухай” хуулийн 49.6 дахь заалтыг үндэслэн ТУШААХ нь:
Нэг. Сангийн сайдын 2006 оны 396 тоот тушаалаар батлагдсан “Төрийн болон
орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааг
тайлагнах журам”-ыг хүчингүй болгосугай.
Хоёр. “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах ажиллагааг тайлагнах журам”-ыг хавсралтаар шинэчлэн баталсугай.
Дөрөв. “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах ажиллагааг тайлагнах журам”-ын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллахыг
Худалдан авах ажиллагааны бодлого зохицуулалтын газар /Х.Март/, Төрийн
захиргааны удирдлагын газар /Д.Цогтбаатар/-т үүрэг болгосугай.
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
71
Сангийн сайдын 2007 оны 01 дугаар сарын
05-ны өдрийн 04 тоот тушаалын хавсралт
1.1 Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах тухай Монгол Улсын хуулийн (цаашид хууль гэх) хүрээнд тухайн
жилийн бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх,
тайлагнах үйл явцыг захиалагч байгууллага цаг хугацаа алдалгүй, шуурхай, үр
ашигтай зохион байгуулахад шаардлагатай зохицуулалтаар хангахад энэхүү журмын
зорилт оршино.
1.2 Захиалагч хуулийн дагуу тухайн жилд батлагдсан бараа, ажил,
үйлчилгээг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, тайлагнахдаа энэхүү журмын 1 дүгээр хавсралтад
заасан маягтуудын загварыг ашиглана.
1.3 Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны бодлого, зохицуулалтын газар
төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын ирүүлсэн худалдан авах ажиллагааны нэгдсэн
тайлан, бусад мэдээлэлд үндэслэн тухайн салбарын худалдан авах ажиллагааны үр
дүнд энэхүү журмын 2 дугаар хавсралтад заасан аргачлалын дагуу үнэлгээ өгнө.
72
2.2.10 гэрээний хэлэлцээ явуулах, гэрээ байгуулах;
2.2.11 гэрээг хэрэгжүүлэх /гэрээний эхлэх, дуусах хугацаа болон
хэрэгжилтийн гол үе шатыг тодорхойлно/.
2.3 Тухайн жилийн улсын төсөв батлагдсанаас хойш болон төсөл, арга
хэмжээ шинээр эхлүүлэх, бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах, түүнийг
санхүүжүүлэх эх үүсвэрийг эрх бүхий этгээд баталж, шийдвэрлэснийг үндэслэн
захиалагч энэхүү шийдвэр гарснаас хойш 30 хоногийн дотор худалдан авах
ажиллагааны төлөвлөгөөний төслийг хууль, журамд нийцүүлэн боловсруулж,
харьяалах төсвийн ерөнхийлөн захирагчид хүргүүлнэ.
2.4 Захиалагчийн боловсруулсан худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөний
хэрэгжилтийн явцад харьяалах төсвийн ерөнхийлөн захирагч энэхүү журмын 4 дүгээр
бүлэгт заасан аргачлал, шалгуур үзүүлэлтийн дагуу хяналт тавина.
2.5 Захиалагч тухайн жилийн худалдан авах ажиллагааны ерөнхий
төлөвлөгөөг санхүүжилтийн эх үүсвэр тус бүрээр Маягт 1-ийн дагуу боловсруулж,
түүнд худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал,
батлагдсан төсөв, худалдан авах ажиллагаанд мөрдөх журам, хэрэгжүүлэх хугацаа
болон холбогдох тайлбар тодруулгыг тодорхой тусгасан байна.
2.6 Захиалагч тухайн жилийн худалдан авах ажиллагааны дэлгэрэнгүй
төлөвлөгөөг бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл бүрээр Маягт 4-ийн дагуу
боловсруулж, түүнд худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний тухай ерөнхий мэдээлэл,
худалдан авах ажиллагааны явцад хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, үе шатыг тодорхойлон
тусгасан байна.
2.7 Төсвийн ерөнхийлөн захирагч, эсвэл төлөөлөн удирдах зөвлөл захиалагчийн
худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөний төслийн хууль тогтоомжид нийцэж буй
эсэх, тухайн байгууллагын зорилтыг хангах, үр ашигтай, зөв төлөвлөгдсөн эсэхийг
хянасны үндсэн дээр төсөв батлагдсанаас, эсвэл шинээр төсөл, арга хэмжээг
хэрэгжүүлэх шийдвэр гарснаас хойш 45 хоногт багтаан баталж, дор дурдсан этгээдэд
хүргүүлж байна. Үүнд:
2.7.1 Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар өөрийн багцын санхүүжилтээр
гүйцэтгэх худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөг нэгтгэн Сангийн яамны
Худалдан авах ажиллагааны бодлого, зохицуулалтын газарт;
2.7.2 Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар, 50 ба түүнээс дээш төрийн өмчийн
оролцоотой хуулийн этгээдийн хувьд төлөөлөн удирдах зөвлөлөөр батлуулсан
худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөг Төрийн өмчийн хороонд;
2.7.3. Энэ журмын 2.7.2-т заасны дагуу ирүүлсэн төлөвлөгөөг Төрийн
өмчийн хороо нэгтгэн Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны бодлого,
зохицуулалтын газарт ирүүлнэ.
73
2.9 Төсвийн ерөнхийлөн захирагч эрхлэх асуудлын хүрээний төсвийн багцаас
санхүүжүүлэх бараа, ажил, үйлчилгээг худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөний
хэрэгжилтэд Маягт 4-ийн дагуу тухай бүр хяналт тавьж, дүгнэлт гаргаж, шаардлагатай
тохиолдолд худалдан авах ажиллагааг эрчимжүүлэхэд чиглэсэн холбогдох арга
хэмжээг авна. Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар, 50 ба түүнээс дээш төрийн өмчийн
оролцоотой хуулийн этгээдийн хувьд төлөөлөн удирдах зөвлөл дээрх үйл ажиллагааг
хэрэгжүүлнэ.
2.10 Сангийн яам төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн багцад хамаарах болон
Төрийн өмчийн хорооноос ирүүлсэн хуулийн 4.1.2-т заасан захиалагчийн худалдан
авах ажиллагааны төлөвлөгөөний бодитой, хэрэгжих боломжтой байдал болон цаг
хугацаандаа ирсэн байдлыг хянан үзэж, үнэлгээ өгөх ба шаардлагатай тохиолдолд
аргачлал, зааварчилгаагаар хангаж ажиллана. Энэхүү үнэлгээ нь тухайн төсвийн
ерөнхийлөн захирагчийн эрхлэх асуудлын хүрээн дэх худалдан авах ажиллагааны
хэрэгжилтийг дүгнэхэд нэг шалгуур болно.
2.11 Захиалагч тухайн жилд батлагдсан худалдан авах ажиллагааны
төлөвлөгөөг мөрдөж ажиллах бөгөөд төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй худалдан авах
ажиллагааны талаарх тайлбар, үндэслэлийг худалдан авах ажиллагааны тайланд
тодорхой тусгана.
2.12 Захиалагч худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөө батлагдмагц тухайн жилд
худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний жагсаалтыг дараахь хэвлэл, мэдээллийн
хэрэгслээр нийтэд зарлан мэдээлнэ:
- өдөр тутмын сонин хэвлэл,
- байгууллагын цахим хуудас.
74
3.2 Бичмэл тайланд тухайн жилд хэрэгжүүлсэн худалдан авах ажиллагааны
тухай тоо баримт, төлөвлөгөөний гүйцэтгэл, үр дүн, дүгнэлт, худалдан авах
ажиллагааны хэрэгжилтийн явцын тухай мэдээлэл, тулгарч байсан бэрхшээл, цаашид
анхаарах санал, хүсэлт зэргийг тусгана.
3.3 Захиалагч тухайн жилд хэрэгжүүлсэн худалдан авах ажиллагааны ерөнхий
тайланг санхүүжилтийн эх үүсвэр тус бүрээр Маягт 3-ын дагуу бэлтгэж, түүнд
худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал,
батлагдсан төсөв, гэрээний дүн, гүйцэтгэгчийн нэр, гэрээний дугаар, худалдан авах
ажиллагаанд мөрдсөн журам, хэрэгжүүлсэн хугацаа болон холбогдох тайлбар,
тодруулгыг тодорхой тусгана.
3.4 Захиалагч тухайн жилийн худалдан авах ажиллагааны дэлгэрэнгүй
тайланг бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл бүрээр Маягт 4-ийн дагуу боловсруулж,
түүнд худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний төлөвлөгөөний гүйцэтгэл, тоо мэдээ,
үр дүнг тусгана.
3.5 Худалдан авах ажиллагааны үр дүнг бараа, ажил, үйлчилгээний нэр
төрөл бүрээр Маягт 5-ын дагуу бэлтгэж, түүнд худалдан авсан бараа, ажил,
үйлчилгээний нэр, төрөл, гэрээ байгуулсан гүйцэтгэгчийн мэдээлэл, тендерт оролцож
шалгараагүй бусад оролцогчийн нэр, шалтгаан, тендертэй холбоотой гарсан гомдол
маргаан, үнийн дүн, санхүүжилтийн нийт гүйцэтгэл зэрэг мэдээллийг тусгана.
3.6 Захиалагч тухайн жилд хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжүүлсэн бараа, ажил,
үйлчилгээний гүйцэтгэлээр тайлан балансын эргэлтийн бус хөрөнгийн дүнг өртгөөр нь
тусгаж тайлагнана.
3.7 Хуулийн 4.1.1, 4.1.3-т заасан захиалагч худалдан авах ажиллагааны тайланг
тухайн оны 12 дугаар сарын 1-ний дотор төсвийн ерөнхийлөн захирагчид, төсвийн
ерөнхийлөн захирагч өөрийн төсвийн багцын санхүүжилтээр хийгдсэн нийт худалдан
авах ажиллагааны тайланг Маягт 2, 3-ын дагуу нэгтгэн дараа оны 1 дүгээр сарын 15-ны
дотор багтаан Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны бодлого, зохицуулалтын
газарт ирүүлнэ.
3.8 Хуулийн 4.1.2-т заасан захиалагч худалдан авах ажиллагааны тайланг Маягт
2, 3-ын дагуу бэлтгэн тухайн оны 12 дугаар сарын 1-ний дотор Төрийн өмчийн
хороонд, тэдгээрийн тайланг Төрийн өмчийн хороо нэгтгэн дараа оны 1 дүгээр сарын
15-ны дотор багтаан Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны бодлого,
зохицуулалтын газарт ирүүлнэ.
3.9 Сангийн яам худалдан авах ажиллагааны тайланг нэгтгэн төсвийн
ерөнхийлөн захирагч бүрээр дүн шинжилгээ хийж, энэ журмын 4 дүгээр бүлэгт заасны
дагуу үнэлгээ өгч, дүнг Засгийн газарт дараа оны эхний улиралд буюу 4 дүгээр сарын
1-ний дотор тайлагнана.
3.10 Захиалагч тухайн жилийн худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөөнд
заасан худалдан авах ажиллагаа тус бүрт хуулийн 49 дүгээр зүйлд нийцүүлэн худалдан
авах ажиллагааны хавтаст хэрэг бүрдүүлж, Маягт 4,5-ын дагуу товьёог үйлдэж, 5
жилээс багагүй хугацаанд архивт хадгална.
3.11 Худалдан авах ажиллагааны хавтаст хэрэгт тухайн худалдан авах
ажиллагаатай холбоотой бүх баримт бичгийг иж бүрдүүлж хадгална.
3.12 Худалдан авах ажиллагааны хавтаст хэрэг дэх баримт бичиг, эх
хэрэглэгдэхүүн нь эх хувь байна.
75
3.13 Тендерт оролцогч бичгээр хүсэлт гаргасан тохиолдолд хавтаст хэрэг дэх
материалаас тухайн этгээдийн үнэлгээтэй холбогдох материалыг хувилж өгч болно.
3.14 Холбогдох дээд байгууллагад хүргүүлэх худалдан авах ажиллагааны тайлан,
хавсралт материал болон захиалагчид хадгалагдан үлдэх материалыг захиалагч
байгууллагын дарга баталгаажуулж, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангана.
---------000----------
76
Худалдан авах ажиллагааг тайлагнах
журмын 1 дүгээр хавсралт
МАЯГТ 1
Батлав............ Төсвийн ерөнхийлөн захирагч
ЗАХИАЛАГЧИЙН ... ОНД БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАХ
ЕРӨНХИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ
1
Санхүүжилтийн эх үүсвэр :
Гэрээ байгуулах
Гэрээ дуусгавар
ажиллагаанд
Тендер зарлах
болох, дүгнэх
төсөвт өртөг2
Үнэлгээний
№ ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо Тайлбар, тодруулга
мөрдөх
огноо
огноо
огноо
хэмжээ, хүчин чадал (мян.төг)
журам3
1 2 3 5 7 8 9 10 11
77
МАЯГТ 2
ЗАХИАЛАГЧИЙН ... ОНЫ БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН
АВАЛТЫН ТУХАЙ ТАЙЛАН (ЗАГВАР)
Нэг.Ерөнхий зүйл
78
МАЯГТ 3
ЗАХИАЛАГЧИЙН ... ОНЫ БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАЛТЫН ТУХАЙ
ЕРӨНХИЙ ТАЙЛАН
Санхүүжилтийн эх үүсвэр5:
мөрдсөн журам7
Гүйцэтгэгчийн
Худалдан авах
Гэрээний дүн
нэр, гэрээний
ажиллагаанд
Тухайн жилд худалдан Батлагдсан
урилга ний-тэлсэн
Үнэлгээний хороо
нийтэлсэн огноо
Гэрээ байгуулах
дүгнэсэн огноо
Гэрээ дуусгаж,
Сонин хэвлэлд
E-procurement
дугаар
авсан бараа, ажил, төсөвт
№ Тайлбар, тодруулга
өртөг6 (мян.
огноо
үйлчилгээний нэр төрөл,
тоо хэмжээ, хүчин чадал төг)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
5
Төсвийн хөрөнгө оруулалт, урсгал төсөв, өөрийн хөрөнгө, зээл, тусламжийн хөрөнгийн аль нь болохыг ялгаж бичнэ. Санхүүжилтийн эх үүсвэр тус
бүрээр тайлан бэлтгэнэ.
6
Батлагдсан төсөв гэдэгт тухайн жилийн хэрэгцээнд батлагдсан нийт төсөвт өртөг (хэрэв уг худалдан авах ажиллагаа нь нэг жилээс дээш хугацаагаар
үргэлжлэх бол зөвхөн тухайн жилийнхийг бус нийт төсөвт өртгийг бичнэ)-ийг ойлгоно.
7
Энэ баганад хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан журмаас аль тохирохыг сонгож бичнэ. Нээлттэй тендер шалгаруулалтын журам – НТШ, Хязгаарлагдмал тендер
шалгаруулалтын журам - ХТШ, Харьцуулалтын арга – ХА, Шууд гэрээ байгуулах – ШГБ, Тендер шалгаруулалтгүй шууд худалдан авах - ШХА гэж товчилж
тэмдэглэнэ. Хэрэв НТШ-аас өөр журам хэрэглэсэн бол уг журмыг хэрэглэсэн үндэслэлийг тайлбар, тодруулга гэсэн багананд бичнэ.
79
МАЯГТ 4
ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГААНЫ ДЭЛГЭРЭНГҮЙ
ТӨЛӨВЛӨГӨӨ/ТАЙЛАН8
(Бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл бүрээр гаргах бөгөөд үнэлгээний хороо боловсруулан Төсвийн ерөнхий
менежерээр батлуулж мөрдөнө.)
А. Ерөнхий мэдээлэл
8
Төлөвлөгөө, тайлангийн аль нэгийг бичнэ.
9
Тухайн худалдан авах ажиллагаа нь ямар нэгэн тєслийн /гадаад, дотоод/ хүрээнд
хийгдэж байгаа бол уг тєслийн нэр, дугаарыг бичнэ.
10
Тухайн худалдан авах ажиллагаа буюу гэрээний товч агуулгыг бичнэ.
11
Тухайн бараа, ажил, үйлчилгээг санхүүжүүлэхээр эрх бүхий байгууллагын баталсан дүнг
бичнэ.
12
Гэрээний үнийг тохируулах нєхцєл заасан эсэх
13
Нээлттэй тендер шалгаруулалтаас бусад журмыг хэрэглэхээр сонгосон бол үндэслэлийг
хавсаргана.
14
Энэ баганыг төлөвлөлтийн үед хасна.
80
Сангийн яамны зөвшөөрөл авах хугацаа
/хуулийн 53 дугаар зүйлд заасан нөхцөл
үүссэн бол/
17. Урьдчилсан сонголт явуулах эсэх Тийм/Үгүй
Тийм бол
(а) урьдчилсан сонголт зарлах огноо
(б) урьдчилсан сонголтын дүнг
батлахаар төлөвлөж буй огноо
18. Үнэлгээний хороо тендерийн урилгыг 1 хоног байх
зарлан мэдээлэх огноо
(а) зарлах хэвлэл, мэдээллийн
хэрэгслийн нэр (e-procurement
вэбсайт, өдөр тутмын сонин
хэвлэл г.м )
(б) бусад хэвлэл, мэдээллийн
хэрэгсэл (олон улсын
хэмжээний, эсвэл олон улсын
хэл дээр хэвлэгддэг хэвлэл г.м)
(в) урилга илгээхээр төлөвлөсөн
этгээдийн тоо/НТШ-аас бусад
аргыг хэрэглэж байгаа бол/
(г)урилга илгээхээр
төлөвлөсөн огноо
/НТШ-аас бусад
аргыг хэрэглэж
байгаа бол/
19. Үнэлгээний хороо тендер хүлээн авах 30-60 хоног байх
эцсийн хугацаа (огноо, цаг)
20. Үнэлгээний хороо тендер нээх хугацаа Хүлээн авсан эцсийн
хугацаанаас хойш 1 цагийн
дотор байх
21. Үнэлгээний хороо тендерийн үнэлгээг 7-21 хоног байх
хийж дүгнэлт гаргах эцсийн хугацаа
22. Захиалагч хамгийн сайн үнэлэгдсэн 1-2 хоног байх
тендер ирүүлсэн оролцогчид гэрээ
байгуулах эрх олгохоор төлөвлөсөн
эцсийн хугацаа
23. Захиалагч үнэлгээний дүгнэлт, гэрээ 1-5 хоног байх
байгуулах эрх олгох шийдвэрт Сангийн
яамны зөвшөөрөл авах хугацаа /хуулийн
53 дугаар зүйлд заасан нөхцөл үүссэн бол/
24. Гэрээ байгуулах эрх олгосон тухай бүх 1 хоногт багтаах
оролцогчид мэдэгдэх хугацаа
25. Гэрээ байгуулж, хэрэгжилтийг 5-10 хоног байх
эхлүүлэхээр төлөвлөсөн эцсийн хугацаа
26. Гэрээ дуусгахаар төлөвлөсөн эцсийн
хугацаа
27. Гэрээ дүгнэх хугацаа 2-5 хоног байх
28. Худалдан авах ажиллагааны хавтаст 1-5 хоног байх
хэргийг бүрдүүлж, архивт шилжүүлэх
эцсийн хугацаа
81
МАЯГТ 5
(Бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл бүрээр гаргана. Маягт 4-тэй хамт бэлтгэнэ.)
2.1 Нэр
2.2 Хаяг
1
3 Түншлэл бол, гишүүн бүрийн нэр, улс,
гэрээний гүйцэтгэлийг хариуцах хувийг 2
жагсаах
3 … гэх мэт
1
4 Тендерт шалгараагүй бусад оролцогчийн нэр,
2
шалтгаан
3 … гэх мэт
5 Гомдол, маргаан гарсан эсэх, гомдлын
агуулга, түүнийг хэрхэн шийдвэрлэсэн тухай
товч тайлбар
6 Нийлүүлсэн барааны гарал үүслийн
улс/ажил, үйлчилгээний гүйцэтгэгчийн
харьяалал
7 Гэрээнд гарын үсэг зурсан огноо
8 Бараа, ажил, үйлчилгээ (хүргэж суурилуулах
буюу гүйцэтгэх) дууссан хугацаа
10 Алдааг залруулсан
11 Үнийн хөнгөлөлт
12 Бусад тохируулга
13 Харьцуулах үнэ
14 Гэрээний үнэ
82
Худалдан авах ажиллагааг тайлагнах
журмын 2 дугаар хавсралт
Худалдан авах ажиллагааны хэрэгжилтийн
үнэлгээний аргачлал
№ Ерөнхий шалгуур Дэд шалгуур Авбал Үнэлгээ Авсан
үзүүлэлт үзүүлэлт зохих оноо
оноо
Маш сайн (100%)
Сайн (80%)
Хангалттай (60%)
Хангалтгүй (40%)
эсвэл эсвэл
Муу (0%)
0 1 2 3 4 5 (3x5)/100
1 ХАА-ны ХАА-ны 5 оноо
төлөвлөгөөний төлөвлөгөөг цаг
оновчтой байдал хугацаанд нь
(10 оноо) ирүүлсэн
ХАА-ны 5 оноо
төлөвлөгөө
шаардлагатай бүх
мэдээллийг
хамарсан
2 ХАА-ны тайлангийн ХАА-ны тайлан 5 оноо
бүрэн бүтэн байдал цаг хугацаандаа
ирсэн
(10 оноо)
ХАА-ны тайлан 5 оноо
шаардлагатай бүх
мэдээллийг
хамарсан
3 ХАА-г цаг ХАА-ны 10 оноо
хугацаанд нь үр төлөвлөгөөнд
ашигтай тусгасан бүх үйл
хэрэгжүүлсэн ажиллагаа цаг
байдал хугацаандаа бүрэн
хэрэгжсэн
(30 оноо)
ХАА нь холбогдох 20 оноо
журмыг
баримталсан
4 Сангийн яамнаас Тендерийн 5 оноо
зөвшөөрөл авсан урилгыг www.e-
төслүүдэд алдаа, procurement
зөрчил гарсан эсэх вэбсайтад
байдал байрлуулсан
83
(30 оноо) Тендер 5 оноо
шалгаруулалтын үр
дүнг www.e-
procurement
вэбсайтад
нийтэлсэн
Тендерийн баримт 10 оноо
бичгийн төсөл
алдаа, зөрчилгүй
боловсруулагдсан
Тендерийн үнэлгээ 10 оноо
алдаа, зөрчилгүй
хийгдсэн
5 Тухайн ХАА-ны талаар 10 оноо
байгууллагын гарсан гомдол
худалдан авах захиалагчийн талд
ажиллагааны талаар шийдэгдсэн
гарсан гомдол
захиалагчийн талд
шийдэгдсэн эсэх
байдал
(10 оноо)
6 Төсвийн ерөнхийлөн ХАА-г үр дүнтэй 5 оноо
захирагчийн харьяа хэрэгжүүлэхэд
байгууллагуудын зааварчилгаа,
худалдан авах аргачлалаар
ажиллагаанд хяналт хангасан
тавьж, гарсан зөрчил
ХАА-ны 5 оноо
дутагдлыг цаг
хэрэгжилтэд
алдалгүй засуулсан
хяналт тавьж,
байдал
гарсан зөрчил
(10 оноо) дутагдлыг цаг
алдалгүй засуулсан
100 оноо Нийт оноо
84
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
3. Энэ журам батлагдсантай холбогдуулан Сангийн сайдын 2006 оны 201 тоот
тушаалын 1 дүгээр хавсралтыг хүчингүй болсонд тооцсугай.
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
85
Сангийн сайдын 2007 оны 1 дүгээр сарын 10- ны
өдрийн 11 дугаар тушаалын нэгдүгээр хавсралт
А.Нэмэлт орлого
86
9. Тухайн байгууллагаас үзүүлж байгаа ажил, үйлчилгээний үнэ, тариф,
хураамжийн хэмжээ, валютын ханш өссөнтэй холбоотойгоор үүссэн нэмэлт орлого,
орлогыг үндэслэлгүй дутуу төлөвлөснөөс давсан нэмэлт орлого болон он дамжиж
дансанд орсон авлагын дүнг энэ журмын 5 дахь заалтад заасан нэмэлт орлогод
хамааруулж тооцохгүй.
10. Төсвийн байгууллагын ерөнхий менежер нь гэрээнээс гадуур нийлүүлэх
нэмэлт бүтээгдэхүүний гэрээг тухай бүр төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулж,
зөвшилцөх бөгөөд энэ нь тухайн байгууллагын нэмэлт орлого олсон үндэслэл болно.
Б. Зардлын хэмнэлт
87
болон зардлын хэмнэлтийг аудитаар баталгаажуулсан үр дүнгийн тайланд үндэслэн
хянаж, тухайн байгууллагын ерөнхий менежерийн үр дүнгийн гэрээг дүгнэж, нэмэлт
орлого, зардлын хэмнэлтийн тооцоо, зарцуулах хүсэлтийг байгууллага бүрээр хавсралт
маягтаар гаргаж Сангийн яамны Төрийн сангийн газар болон аймаг, нийслэлийн Засаг
даргын Тамгын газрын Санхүү, эдийн засаг, төрийн сангийн хэлтэст 3 сарын 1-ний дотор
хүргүүлнэ.
16. Төрийн сангийн газар нь төсвийн ерөнхийлөн захирагчдаас ирүүлсэн
төсвийн байгууллагуудын нэмэлт орлого, зардлын хэмнэлтийг зарцуулах талаарх
хүсэлтийг тухайн төсвийн байгууллагын жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан, тэнцэл,
төсвийн гүйцэтгэлийн сарын мэдээ, өр, авлагын тайлантай уялдуулан хянаж, саналаа
дээрх хүсэлтийн хамт Төсвийн бодлого, зохицуулалтын газарт хүргүүлнэ.
17. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчдаас ирүүлсэн нэмэлт орлого, зардлын
хэмнэлтийг зарцуулах тухай хүсэлт, холбогдох материалыг журмын дагуу хянан үзсэний
үндсэн дээр нэмэлт орлого, зардлын хэмнэлтийг зарцуулах эрхийг улсын төсөвтэй
харьцдаг байгууллагын хувьд Сангийн сайдын тушаал, орон нутгийн төсөвтэй харьцдаг
байгууллагуудын хувьд аймаг, нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар олгоно.
18. Орон нутгийн төсөвтэй харьцдаг төсвийн байгууллагуудад олгосон нэмэлт
орлого, зардлын хэмнэлтийг зарцуулах эрх олгосон тухай мэдээ, холбогдох материалыг
Засаг даргын захирамж гарснаас хойш 14 хоногийн дотор Сангийн яамны Төсвийн
бодлого, зохицуулалтын газарт хүргүүлнэ.
19. Төсвийн байгууллага нь нэмэлт орлого болон зардлын хэмнэлтээс буцаан
олгосон хөрөнгийг дараах зориулалтаар зарцуулах бодлогыг баримтлана. Үүнд:
I. өмнөх онуудаас хуримтлагдсан өр, төлбөрийг барагдуулах;
II. ажилтнаа сургах, давтан сургах;
III. ажлын үр дүнгээр ажилтнуудыг урамшуулах, тэдний нийгмийн асуудлыг
шийдэх;
IV. байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангах бусад арга хэмжээ
88
хэтрүүлсэн нь баримтаар нотлогдвол тухайн төсвийн байгууллагад нэмэлт орлого,
зардлын хэмнэлтийг олгохгүй.
26. Төсвийн байгууллагын оны эцсийн дансны үлдэгдлээс нэмэлт орлого,
зардлын хэмнэлтийг буцаан олгосны дараа үлдсэн хөрөнгийг Төрийн сангийн газар
нэмэлт орлого, зардлын хэмнэлтийг буцаан олгох тухай тушаал, шийдвэр гарснаас хойш
7 хоногийн дотор улсын төсөвт төвлөрүүлнэ.
89
Сангийн сайдын 2006 оны 1 дугаар
сарын 10-ны өдрийн 11 дугаар
тушаалын хоёрдугаар хавсралт
Төсвийн байгууллагын үйл ажиллагааны нэмэлт орлого, зардлын хэмнэлтийг тооцох хүснэгт
Төсөвт Урсгал Урсгал Зөрүү Урьд Журмын Зардлын Төлөв- Үнэ, тариф, Төлөв- Нэмэлт Оны Оны
байгууллагын зардлын зардлын оны дагуу хэмнэлт лөгөө- хураамжийн гөөнөөс орлого, эцсийн эцсийн
нэр батлагдсан гүйцэтгэл өрийг хэмнэл-тэнд нийт дүн нөөс хэмжээ давсан зардлын авлагын өглөг-
төсөв бараг- тооцог- давсан нэмэгдсэн-тэй нэмэлт хэмнэлтий дүн ийн дүн
дуул- дохгүй нэмэлт холбогдон орлогын н дүн
сан дүн зардлын орлогын орсон орлого тохируул
хэмнэлтүүд дүн -сан дүн
90
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн 15.2, “Нягтлан бодох бүртгэлийн
тухай” хуулийн 15.2.3-ыг үндэслэн ТУШААХ нь:
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
91
Сангийн сайдын 2007 оны 1 дүгээр сарын 24-ний
өдрийн 18 тоот тушаалын 1 дүгээр хавсралт
1.1. НӨАТ төлөгчийн төсөвт илүү төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар /цаашид
НӨАТ гэх /-ыг шалгаж баталгаажуулах, түүнийг татвар төлөгчид буцаан олгох, бусад
татварын өрөнд шилжүүлэн тооцоход энэхүү журмыг мөрдөнө.
1.2. Буцааж олгох нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг “Нэмэгдсэн өртгийн албан
татварын тухай” хуулийн 15.3-д заасан хувиар тооцож тухайн жилийн улсын төсвийн
төлөвлөгөөнд тусгана. Буцааж олгох нэмэгдсэн өртгийн албан татвар нь улсын төсвийн
бүрэлдэхүүн хэсэг байна.
2.1. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгчийн татварын илүү төлөлтийг түүний
хүсэлтийн дагуу харилцагч татварын алба, Дипломат төлөөлөгчийн газрын татварын илүү
төлөлтийг ҮТЕГ хариуцан шалгаж баталгаажуулна. НӨАТ-ын илүү төлөлтийг буцаан
олгохтой холбогдуулан НӨАТ-ын ногдуулалт, төлөлтийг шалгаж баталгаажуулах журмыг
ҮТЕГ-ын дарга батлан мөрдүүлнэ.
2.2. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгч нь илүү төлсөн татвараа буцаан авах
хүсэлтээ тайлан тушааж, тооцоо хийх үедээ татварын албанд албан бичгээр гаргах бөгөөд уг
хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш татварын алба ажлын 15 өдөрт багтаан шалгалтыг хийж,
төсвөөс буцаан олгох НӨАТ-ын илүү төлөлтийн дүнг баталгаажуулсан актыг үйлдэж ҮТЕГ-т
хүргүүлнэ. Актанд илүү төлөлтийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар тодорхой заасан байна.
2.3. ҮТЕГ энэ журмын 3.2-д заасны дагуу нийслэл, аймаг, дүүргийн татварын албадаас
ирүүлсэн актыг хүлээн авснаас хойш ажлын 7 өдөрт багтаан хянаж, илүү төлөлтийг буцаан
олгохоор эсвэл дахин шалгахаар шийдвэрлэсэн тухай татвар төлөгчид албан бичгээр
мэдэгдэнэ. Албан бичигт илүү төлөлтийн дүн өөрчлөгдсөн болон дахин шалгах болсон
шаардлага, үндэслэлээ тодорхой бичсэн байна.
2.4. ҮТЕГ илүү төлөлтийг дахин шалгахаар шийдвэрлэж энэ тухайгаа татвар төлөгчид
мэдэгдсэнээс хойш шалгалтыг ажлын 10 өдөрт багтаан хийж акт үйлдэнэ.
2.5. Гадаадын дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газрууд нь албан ажлын болон
ажиллагсадын хувийн хэрэгцээнд дотоодын зах зээлээс худалдан авсан бараа, ажил,
үйлчилгээнд төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг буцаан авах хүсэлтээ холбогдох
баримт /бэлтгэн нийлүүлэгчийн бичсэн НӨАТ-ын падаан, нэхэмжлэл, түүний дагуу
төлбөрийг төлсөн баримт/-ын хамт ҮТЕГ-т сар бүрийн 10-ны дотор ирүүлэх бөгөөд ҮТЕГ
хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 7 өдөрт багтаан баримтыг шалгаж төсвөөс буцаан
олгох НӨАТ-ын дүнг тодорхойлон энэ тухайгаа албан бичгээр хариу мэдэгдэнэ.
2.6. Дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газрууд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр
энэ журмын 3.5-д заасан хугацаанд НӨАТ-ыг төсвөөс буцаан авах хүсэлтээ гаргаагүй бол
нөхөн олгохгүй.
92
2.7. ҮТЕГ энэ журмын 3.3–3.5-д заасны дагуу шалгагдаж баталгаажсан НӨАТ-ыг
татвар төлөгчийн улс, орон нутгийн төсөвт төлөх бусад татварын өрөнд шилжүүлэн
тооцуулах, буцаан олгуулах тухай хүсэлтийг шийдвэрлэснээс хойш ажлын 1 өдөрт багтаан
энэ журмын хавсралт маягтуудаар гаргаж, албан бичгээр Сангийн яамны Төсвийн бодлого
зохицуулалтын газарт хүргүүлнэ.
3.1. Сангийн яам энэ журмын 3.6-д заасан хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 45
өдөрт багтаан илүү төлөлтийг бусад татварын өрөнд суутган тооцох, буцаан олгох асуудлыг
шийдвэрлэнэ.
3.2. Төсвийн бодлого, зохицуулалтын газар нь ҮТЕГ-ын хүсэлтийг хүлээн авснаас
хойш ажлын 40 өдөрт багтаан ҮТЕГ-аас ирүүлсэн жагсаалтыг хянаж татвар төлөгчид,
дипломат төлөөлөгчийн газруудад НӨАТ буцаан олгох санхүүжилтийн эрхийг нээж,
санхүүжилтийн мэдэгдэл бичин Төрийн сангийн газарт хүргүүлнэ.
3.3. Төрийн сангийн газар нь санхүүжилтийн эрхийг хүлээн авснаас хойш ажлын 5
өдөрт багтаан дор дурьдсан гүйлгээг хийнэ.
3.3.1. Татвар төлөгч аж ахуйн нэгжүүдийн илүү төлсөн татвараас татвар
төлөгчийн улс, орон нутгийн төсөвт төлөх бусад татварын өрөнд суутган тооцсон дүнгээр
улсын болон орон нутгийн төсвийн холбогдох данс руу шилжүүлэх;
3.3.2. Татвар төлөгчийн төсвөөс буцаан авах НӨАТ-ыг түүний данс руу
шилжүүлэх;
3.3.3. Гадаадын дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газрууд, тэдгээрт
ажиллагсадын дотоодын зах зээлээс худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн НӨАТ-
ыг тэдгээрийн холбогдох данс руу шилжүүлэх;
3.4. Төрийн сангийн газар нь бусад татварын өрөнд суутган тооцож улс, орон нутгийн
төсөвт төлсөн болон татвар төлөгчид, дипломат төлөөлөгчийн газрууд, тэдгээрт ажиллагсдад
буцаан олгосон НӨАТ-ын талаархи мэдээллийг Төсвийн бодлого, зохицуулалтын газар,
ҮТЕГ-т тухай бүр хүргүүлнэ.
3.5. Төсвөөс буцаан олгох НӨАТ-ын тооцоо, баримтын үнэн зөвийг татвар төлөгчид,
дипломат төлөөлөгчийн газрууд болон буцаан олголтыг шалгаж баталгаажуулсан татварын
албад хариуцна.
----------------------------000---------------------------
93
“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын буцаан
олголтын журам”- ын 1 дүгээр хавсралт
/төгрөгөөр/
НӨАТ Регистр Үйл ажил- НӨАТ Хамруулсан Харилцах Дансны Буцаан олгох
№ төлөгчийн ийн лагааны төлөгчөөр хугацаа банк дугаар НӨАТ-ын дүн
нэр дугаар чиглэл бүртгүүлсэн
огноо
Дүн
* Татварын албаны шалгалтаар НӨАТ төлөгчийн НӨАТ-ын буцаан олголтыг шалгаж хамруулсан хугацааг бичнэ.
/төгрөгөөр/
Албан татварын өрийн дүн, Татварын Дансны дугаар
НӨАТ төлөгчөөр
төрөл өрөнд
лагааны чиглэл
Хам-руулсан
Регист-рийн
бүртгүүлсэн
№ НӨАТ суутган
Үйл ажил-
хугацаа
төсөвт төлөх
төсөвт төлөх
дугаар
огноо
төлөгчийн тооцох
татварын
нутгийн
Улсын
Албан
төрөл
нэр Орон НӨАТ-ын Улсын Орон
өр
Дүн
95
олголтын журам”-ын 3 дугаар хавсралт
96
НЭМЭГДСЭН ӨРТГИЙН АЛБАН ТАТВАРЫГ АНХАН ШАТНЫ
1.1. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар /цаашид НӨАТ гэх/ төлөгчөөр бүртгүүлсэн
аливаа этгээд /аж ахуй нэгж, байгууллага, иргэн/-ийн борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил,
үзүүлсэн үйлчилгээний орлогод ногдуулан хэрэглэгчдээс нэхэмжлэн авсан болон үйлдвэрлэл,
үйлчилгээний ба худалдан борлуулах зориулалтаар импортлосон буюу дотоодын нэмэгдсэн
өртгийн албан татвар төлөгчдөөс худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн НӨАТ-тай
холбогдсон ажил, гүйлгээг анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэл, санхүү, татварын
тайланд тусгахад энэхүү журмыг мөрдөнө.
1.2. Татварын алба энэ журмын дагуу хөтлөгдсөн анхан шатны болон нягтлан бодох
бүртгэлд тулгуурлан гаргасан тайланг үндэслэн НӨАТ-ын тооцоог хийнэ.
2.1. НӨАТ төлөгчөөр бүртгэгдсэн аливаа этгээд бараа, ажил, үйлчилгээг борлуулахдаа
НӨАТ-ын падааныг бичих бөгөөд уг падаанд бараа, ажил, үйлчилгээний нэр, зэрэг, дугаар,
хэмжих нэгж, тоо хэмжээ, тэдгээрийн нэгжийн болон бүгд үнийг тусгана. Борлуулсан бараа,
ажил үйлчилгээ тус бүрийн үнийг дүгнэн нийт үнийг гаргасны дараа НӨАТ-ыг үнийн
дүнгийн 10 хувиар бодон тусад нь бичин, түүнийг бараа, ажил, үйлчилгээний үнэ дээр нэмж
нэхэмжлэх төлбөрийн нийт хэмжээг тодорхойлно.
2.2. НӨАТ татвар төлөгчөөр бүртгэгдсэн аливаа этгээд НӨАТ төлөгчдөд борлуулсан
бараа, ажил, үйлчилгээндээ энэ журмын 2.1-д дурьдсан падааныг заавал бичиж өгөх бөгөөд
татварын падааныг 3 хувь үйлдэж, эх хувийг НӨАТ-ын ногдуулалт, төлөлтийг
тодорхойлохтой холбогдсон баримтын бүрдэл болгож өөртөө хадгалан, 2, 3 дугаар хувийг
худалдан авагчид өгнө. Худалдан авагч 2 дугаар хувийг тухайн сарын НӨАТ-ын тайланд
худалдан авалтын дэвтэртээ хавсарган татварын албанд, 3 дугаар хувийг НӨАТ-ын
ногдуулалт, төлөлтийг тодорхойлохтой холбогдсон баримтын бүрдэл болгон өөртөө
хадгална.
2.3. НӨАТ төлөгчдөөс бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авсан НӨАТ төлөгч аливаа
этгээд нь худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээндээ энэ журмын 2.1-д дурьдсан падааныг
заавал бичүүлж авах бөгөөд уг падааны дагуу худалдан авалтын дэвтрийг хөтөлж, тухайн
тайлангийн хугацаанд хасагдах НӨАТ-ын хэмжээгээ тодорхойлно. НӨАТ төлөгчөөр
бүртгүүлсэн борлуулагчийн бичсэн НӨАТ-ын падаангүй тохиолдолд хасалт хийхгүй.
2.4. НӨАТ төлөгчөөр бүртгүүлсэн борлуулагч нь бэлэн мөнгөний тасалбар буюу
талон, өөрийн падааныг хэрэглэдэг бол тэдгээрийг зөвхөн НӨАТ төлөгч биш этгээдэд
борлуулсан бараа, ажил, үйлчилгээний борлуулалтын баримт болгон ашиглах бөгөөд
борлуулалтын падаанаа компьютерээр боловсруулан гаргадаг НӨАТ төлөгч нь НӨАТ төлөгч
бусад этгээдэд борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээнд өөрийн падааныг
энэ журмын 2.1-д заасан падаантай давхардуулан олгож болно.
IV/10:
1. Бараа / 100USD*1000Т*100ш/ 10000000
Мөнгө 10000000
V/11:
2.НӨАТ- ын тооцоо 1000000
Мөнгө 1000000
IV/25:
3.Авлага/ «Б» компани/ 6050000
Борлуулалт/110000Т*50ш/ 5500000
НӨАТ- ын тооцоо/11000Т*50ш/ 550000
4.Борлуулсан барааны өртөг 5000000
/100000*50ш/
Бараа 5000000
99
V/2:
5. Борлуулалтын буцаалт/110000*5/ 550000
НӨАТ- ын тооцоо /11000*5/ 55000
Авлага / «Б» компани/ 605000
6. Бараа/100000Т*5ш/ 500000
Борлуулсан барааны өртөг 500000
V/4:
7. Мөнгө 5336100
Борлуулалтын хөнгөлөлт 99000
НӨАТ- ын тооцоо 9900
Авлага / «Б» компани/ 5445000
IV/25:
1.Бараа /50ш*110000/ 5500000
Төлөгдөөгүй НӨАТ- ын тооцоо 550000
Өглөг / «А» компани/ 6050000
V/2:
3.Өглөг/ «А» компани/ 605000
Бараа /5ш*110000т/ 550000
Төлөгдөөгүй НӨАТ- ын тооцоо/5ш*11000т/ 55000
V/4:
4.Өглөг/ «А» компани/ 5445000
Бараа 99000
Төлөгдөөгүй НӨАТ- ын тооцоо 9900
Мөнгө 5336100
5. НӨАТ-ын тооцоо 485100
Төлөгдөөгүй НӨАТ-ын тооцоо 485100
Дансны нэр ДТ КТ
IV/10:
1.Худалдан авалт /100USD*1000*100Ш/ 10000000
Мөнгө 10000000
IV/11:
2.НӨАТ-ын тооцоо 1000000
Мөнгө 1000000
IV/25:
100
3. Авлага /”Б” компани/ 6050000
Борлуулалт/110000Т*50Ш/ 5500000
НӨАТ-ын тооцоо 550000
V/2:
4. Борлуулалтын буцаалт/110000Т*5/ 550000
НӨАТ-ын тооцоо 55000
Авлага/”Б” компани/ 605000
V/4:
5. Авлага 5445000
Борлуулалтын хөнгөлөлт/5445000*2%/ 99000
НӨАТ-ын тооцоо 9900
Мөнгө 5336100
“ Б” компанийн хувьд:
IV/25:
1. Худалдан авалт /50*110000/ 5500000
Төлөгдөөгүй НӨАТ-ын тооцоо 550000
Өглөг /”А” компани/ 6050000
V/2:
2.Өглөг 605000
Худалдан авалтын буцаалт/5*110000/ 550000
Төлөгдөөгүй НӨАТ-ын тооцоо 55000
V/4:
3.Өглөг 5445000
Худалдан авалтын хөнгөлөлт /5445000*2%/ 99000
Төлөгдөөгүй НӨАТ-ын тооцоо 9900
Мөнгө 5336100
4. НӨАТ-ын тооцоо 485100
Төлөгдөөгүй НӨАТ-ын тооцоо 485100
Жишээ2:
Түрээслэгч компани 2007 оны 1 сарын 1-нд түрээслүүлэгч компаниас тоног
төхөөрөмж түрээслэн авсан ба түрээсийн гэрээнд дараахь зүйлийг тусгасан байв.Үүнд:
1. Санхүүгийн түрээсийн хугацаа 6 жил, түрээслэгч жил бүрийн 12 сарын 31-нд 50000
төгрөг түрээслэгчид төлнө.
2. 2007.01.01-нд түрээсийн тоног төхөөрөмжийн зах зээлийн үнэ 217763 төгрөг байв.
3. Түрээслүүлэгчийн нуугдмал хүүгийн түвшин 10 хувь ба үүнийг түрээслэгч мэдэж
байгаа.
Капиталын түрээсээрхи өр төлбөрийг өнөөгийн үнэ цэнээр бүртгэнэ.Үнэ цэнийг
олохдоо олон удаагийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнийн хүснэгтийг ашиглаж болно.
Жил бүрийн 12 сарын 31-нд 50000 төгрөг төлөхдөө тодорхой хэсгээр үндсэн өрийг
барагдуулж, тодорхой хэсгийг нь хүүгийн төлбөрт төлж байдаг. Чухам хэд нь үндсэн өр
төлбөр ба хүүгийн төлбөр вэ гэдгийг тооцохдоо олон улсын стандартын дагуу үр ашигт
хүүгийн аргыг ашигладаг.
101
Хэрэв түрээслэгч нь түрээслүүлэгчийн ашиглаж байгаа нуугдмал хүүгийн хэмжээг
мэдэж байгаа эсвэл нуугдмал хүүгийн хувь нь түрээслэгчийн хүүгээс бага байвал түрээслэгч
нь нуугдмал хүүгийн түвшинг түрээсийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнийг тооцохдоо
ашигладаг.
Түрээслэгч компани
Түрээсийн өр төлбөрийн элэгдүүлэлтийн хүснэгт
2007.01.01
Дансны нэр ДТ КТ
Үндсэн хөрөнгө 217763
Түрээсийн өглөг 197966
Хойшлогдсон НӨАТ-ын тооцоо 19797
2008.01.01
2009.01.01
Хүүгийн зардал 18954
Хүүгийн өглөг 18954
102
Хойшлогдсон НӨАТ-ын тооцоо 2822
Мөнгө 50000
2010.01.01
2011.01.01
Хүүгийн зардал 15849
Хүүгийн өглөг 15849
Жишээ 3:
“А” компани 2007 оны 1-р сард 22 сая төгрөгийн НӨАТ шингэсэн барааг
импортолжээ.2007 оны 2-р сард буюу нэмэгдсэн өртгийн татвар төлөгчөөр бүртгэгдэх үед
11 сая төгрөгийн өртөгтэй барааг худалдан борлуулсан байв.
Татварын албанаас тооллого хийхэд 11 сая төгрөгийн барааны үлдэгдэлтэй байсан тул
үлдэгдэл барааны өртөгт шингэсэн НӨАТ –ыг тодорхойлбол:
Татвар төлөгч нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хасалт хийхийн тулд нягтлан бодох
бүртгэлийн дараахь журналын бичилт хийнэ:
Дансны нэр ДТ КТ
Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тооцоо 1000000
Бараа /холбогдох түүхий-эд материал, 1000000
103
барааны данс/
4.1. Татварын алба НӨАТ-ын тайланг хүлээн авах бүрдээ борлуулалтын болон
худалдан авалтын дэвтрийн хөтлөлтийг НӨАТ-ын падаан болон тайлангийн холбогдох
үзүүлэлтүүдтэй тулган шалгах бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл татварын хяналт, шалгалт
хийж тайланг баталгаажуулна.
4.2. Аудитын байгууллагууд аж ахуй нэгж байгууллагын улирал, жилийн тайлан
балансыг баталгаажуулахдаа НӨАТ-тай холбоотой нягтлан бодох бүртгэлийн хөтлөлт энэ
журмын дагуу хийгдсэн эсэхэд хяналт тавина.
Тав. Хариуцлага
5.1. НӨАТ-тай холбогдсон бүртгэлийг энэ журмын дагуу хөтлөөгүй, буруу хөтөлж
төсөвт төлөх болон төсвөөс буцаан авах татварын хэмжээг зөв тодорхойлоогүй, илүү
төлөлтийг буруу тодорхойлж төсвөөс нэхэмжилсэн аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан
тушаалтанд холбогдох хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
--------------------------0------------------------------
104
Журам батлах тухай
“Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай” хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2.3, 15.2.4 дэх
заалтууд, Монгол Улсын Засгийн Газрын “Электрон Монгол үндэсний хөтөлбөр”-ийн
хүрээнд Татварын албанаас татвар төлөгчдөд шинэ үйлчилгээ үзүүлэх, татварын цахим
тайлан нэвтрүүлэх ажлыг дэмжих зорилгоор ТУШААХ нь:
3. Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан Сангийн сайдын 2006 оны 5-р сарын 11 өдрийн
150 дугаар тушаалаар батлагдсан “Нягтлан бодох бүртгэлийн програм хангамжинд хяналт
тавих журам”-ыг хүчингүй болсонд тооцсугай.
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
105
Сангийн сайдын 2007 оны 2-р
сарын 9 өдрийн 38 дугаар
тушаалын хавсралт
1.1 Хуулийн этгээдийн аж ахуйн үйл ажиллагааны анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэл
хөтлөж санхүүгийн тайлан, татварын тайлан, татварын ногдуулалт, төлөлттэй холбоотой
мэдээ мэдээллийг бэлтгэх нягтлан бодох бүртгэлийн компьютерийн програмыг /цаашид
програм гэх/ хуулийн этгээдэд хэрэглэх, худалдах эрхийн гэрчилгээ олгоход энэхүү журмыг
мөрдөнө.
1.2 Эрхийн гэрчилгээ олгох ажлын зорилго нь түүнийг хэрэглэгч ба зохиогч талуудын болон
бүртгэлийн мэдээллийг хэрэглэгчдийн нийтлэг эрх ашгийг хамгаалах явдал мөн.
2.1 Програм нь нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандарт, тус улсын бүртгэл тайлан,
татварын талаар баримталж буй арга зүйтэй нийцсэн, доорхи шаардлагуудыг хангасан байна.
2.2 Нягтлан бодох бүртгэлийн нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн доорхи зарчмуудад бүрэн нийцсэн
байна.
106
2.2.7 нэмэлт тодруулга хийгддэг байх;
2.2.8 бизнесийн нэгж нь бие даасан байх.
2.3 Монгол улсын нягтлан бодох бүртгэл, татварын талаар баримталж байгаа арга зүй,
аргачлал, бодлоготой тохирсон байх.
2.3.1 Монгол улсын нягтлан бодох бүртгэл,татварын болон аудитын тухай хуулиудын
заалтуудтай нийцэж байх;
2.3.2 Сангийн яамнаас батлан гаргасан нягтлан бодох бүртгэлтэй холбогдолтой заавар,
дүрэм, журамтай нийцсэн байх;
2.3.3 Тухайн хуулийн этгээдийн бүртгэлийн бодлоготой нийцсэн, бодлогын
өөрчлөлтийг тусгах боломжтой байх.
107
2.7 Програм хангамж нь техникийн шаардлага хангасан байна. Үүнд:
3.1 Сангийн яамны Нягтлан бодох бүртгэл, хяналтын газар /цаашид НББХГ гэх/, болон бусад
холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөлөгч нараас бүрдсэн комиссыг Сангийн яамны
Төрийн нарийн бичгийн дарга батална. Уг комисст татварын албаны төлөөлөл байна
3.3 НББХГ програм шалгах ажлыг жилд нэг удаа зохион байгуулна. Хугацааг олон нийтийн
хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр зарлаж тогтооно.
4.2.1 програмын ерөнхий байдалтай танилцаж, энэ журмын Хоёрдугаар зүйлд заасан
програмд тавигдах шаардлагыг бүрэн хангаж байгаа эсэхийг тодорхойлох;
4.2.2 туршиж зүгшрүүлсэн байгууллагад нь очиж үйл ажиллагаатай нь нэг бүрчлэн
танилцаж тодорхойлолт гаргуулж авах;
4.2.3 дэлгэрэнгүй бодлого бодуулж шалгах;
4.2.4 нэгдсэн дүгнэлт гаргах.
4.3 Энэ зүйлийн 2-ийн а, б, в-д заасан шалгалтаар ямар нэг дутуу буюу хангалтгүй байдал
илэрвэл шалгалтын комисс засаж сайжруулах дүгнэлт гаргаж болно.
108
4.4 Комисс нь дүгнэлт гаргахын тулд програмыг нарийвчлан судлах бололцоо олгохыг
програм зохиогчоос шаардах эрхтэй.
5.2 Гэрчилгээнд програмын нэр, зохиогч, зөвлөгч, өмчлөгчийн нэр болон програмын
зориулалт болон бусад шаардлагатай зүйлүүдийг бичиж, Сангийн яамны Төрийн Нарийн
Бичгийн Дарга баталгаажуулна.
5.3.1 програмд засвар, өөрчлөлт оруулсан /аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл
ажиллагааны онцлогт нийцүүлэх үүднээс хийсэн жижиг засвар, өөрчлөлт үүнд
хамаарахгүй/;
5.3.2 гэрчилгээнд бичигдсэн үзүүлэлт өөрчлөгдөх шаардлагатай болсон;
5.3.3 програмыг Сангийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга хүчингүй болгосон;
5.3.4 програмыг зохиогчид нь зах зээл, хэрэглээнээс эргүүлэн татсан;
5.3.5 хэрэглэгчдээс гаргасан гомдлын дагуу шаардлага хангахгүй нь тогтоогдсон.
5.4 Хүчингүй болсон гэрчилгээг Сангийн яамны НББХГазар хурааж авах бөгөөд дараагийн 3
жилийн туршид гэрчилгээ олгохгүй болно.
6.1 Хуулийн этгээд хэрэглэх болон худалдан авах нягтлан бодох бүртгэлийн програм
хангамжийг сонгохдоо тендер зарлан, сонгон шалгаруулалт хийж болно.
6.2 Програм хангамжийн худалдах үнэ, програмчлах ажлын цар хүрээ, цаашид байнга
хамтран ажиллах талаар тухайн хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаа, зохион байгуулалтын
онцлогт үндэслэн хоёр талын хооронд гэрээ байгуулж ажиллана.
6.3 Хэрэглэгч талуудыг програмтай ажиллах талаарх файл болон хэвлэмэл байдалтай
заавраар хангана. Шаардлагатай гэж үзвэл програмын талаар сургалт явуулна.
109
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
САЙД Н.БАЯРТСАЙХАН
110
Сангийн сайдын 2007 оны 3 дугаар сарын ..-ний
өдрийн ... дугаар тушаалын хавсралт
1.1 Төрийн сангийн үйл ажиллагаанд дотоод хяналт хийж, тайлагнахтай холбогдсон
харилцааг энэхүү журмаар зохицуулна.
1.2 Дотоод хяналтыг Нягтлан бодох бүртгэл, хяналтын газар гүйцэтгэнэ. Яамны холбогдох
ажилтнууд дотоод хяналтад шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг цаг тухайд нь үнэн зөв
гаргаж өгөх үүрэгтэй.
1.3 Хяналтыг “Дотоод хяналтын олон улсын стандарт” болон гарын авлагын дагуу
төлөвлөж, гүйцэтгэнэ. Дотоод хяналтыг гүйцэтгэхдээ хуулийг дээдлэх, ил тод байх,
хараат бус байх, шударга байх зарчмыг баримтлана.
1.4 Нягтлан бодох бүртгэлийн газрын дотоод хяналтын мэргэжилтэн нь хяналтыг
хэрэгжүүлэхдээ төрийн сангийн үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг
цуглуулж, тухайн асуудлыг хариуцсан ажилтнуудтай уулзалт ярилцлага хийх явцад
олж авсан мэдээлэл, саналыг шалгалтын дүгнэлтэд тусгана.
1.5 Энэхүү журамд заасан үйл ажиллагаа нь Төрийн сангийн газрын чиг үүрэгтэй
давхардахгүй.
2.1 Төрийн сангийн үйл ажиллагаанд мөрдөгдөж байгаа холбогдох хууль тогтоомж, заавар
журмын хэрэгжилтэнд гарч буй асуудлуудыг судлан цаашид сайжруулах талаар санал
боловсруулах,
2.2 Улсын төсвөөс хөрөнгө оруулалт, их засвар, тоног төхөөрөмжийг санхүүжүүлэх,
хяналт тавих журмын хэрэгжилтэнд хяналт тавих
2.3 Төсвийн болон хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт батлагдсан хуваарь, нээгдсэн эрхийн
дагуу санхүүжигдсэн эсэх
2.4 Хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийг эдийн засгийн ангиллаар нь үнэн зөв бүртгэл
хөтөлсөн эсэх,
2.5 Төсвийн төлөвлөлтийн уян хатан байдлыг хангах үүднээс байгууллагын зайлшгүй
нөхцөл байдлын улмаас зардлын эдийн засгийн ангилал хооронд сар, улирлын
батлагдсан төсвийн хүрээнд зохицуулалт хийгдсэн эсэх,
2.6 ТСНД-д бүртгэгдсэн төсөвт байгууллагуудын өдөр тутам хийгдэж байгаа орлого,
зарлагын гүйлгээг батлагдсан төсвийн хуваарийн дагуу цаг хугацаанд нь, үнэн зөв
бүртгэж, түүнд өдөр тутам хяналт тавьж байгаа эсэх,
2.7 Төрийн сангийн нэгдсэн дансны үлдэгдлийн мэдээг үнэн зөв, тогтмол гаргаж байгаа
эсэх,
111
2.8 Монгол банкинд байршиж буй ТСНД-ны орлого, зарлагын гүйлгээ болон Арилжааны
банкинд байршуулсан кассын дансны үлдэгдлийг өдөр тутам нийлж, өдрийн
баримтанд хавсаргаж байгаа эсэх,
2.9 Өр төлбөр, зээл тусламжийн бүртгэлийн дансны бичилтийг цаг хугацаанд нь үнэн зөв
хийж, тооцоо нийлсэн байдлыг хянах
2.10 Дамжуулан зээлийн эргэн төлөлтийн үйл явц, түүний тайлагналтын байдалд хяналт
тавьж, дүгнэлт гаргах,
2.11 Дээрх дотоод хяналтын хамрах хүрээний дагуу сар бүр хяналт тавьж ажиллах,
2.12 Төрийн сангийн нягтлан бодох бүртгэл хөтлөлтийн явцад улирал тутам хяналт тавих,
2.13 Орон нутгийн төрийн сангийн үйл ажиллагаанд жил бүр графикийн дагуу хяналт хийх.
Дөрөв. Хариуцлага
4.1. Дотоод хяналтаар илэрсэн зөрчилд холбогдох албан тушаалтанд Төрийн албаны тухай
хууль, яамны дотоод журамд заасан хариуцлагын арга хэмжээг ногдуулна.
4.2. Хэрэв гэмт хэргийн шинж чанартай бол хуулийн байгууллагаар шийдвэрлүүлнэ.
112
МОНГОЛ УЛСЫН САНГИЙН САЙДЫН ТУШААЛ
Хоёр. Батлагдсан журмыг 2006 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс төсвийн
байгууллагуудад мөрдүүлэх зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Төрийн
сангийн газар /Х.Пүрэвсүрэн/-т даалгасугай.
САЙД Н.АЛТАНХУЯГ
113
Сангийн сайдын 2005 оны 12-р сарын 19-ний
өдрийн 351 дугаар тушаалын 1 дүгээр хавсралт
2.1 Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно.
3.1 Төсвийн эрх баригч нар дараах амлалтын бүртгэлийн үйл ажиллагааг удирдан
явуулна.
3.1.1 Төсвийн жилийн эхэнд “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа,
ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль”-ийн дагуу худалдан авах
ажиллагааны төлөвлөгөө болон батлагдсан төсвийг хэрхэн зүй зохистой удирдаж
авлага, өр төлбөр шинээр үүсгэхгүй байх талаар төлөвлөгөө гаргаж мөрдүүлнэ.
3.1.3 Худалдан авалтын захиалга, гэрээний нөхцөл дэх бараа, ажил, үйлчилгээний
төлбөр гүйцэтгэх хуваарь нь Төрийн сангаас батлагдсан сар/улирлын
зарцуулалтын эрхтэй нийцсэн байна.
3.1.4 Энэхүү журмын 4.1 дэх заалтад хамаарахаас бусад тохиолдолд 600,0 мянган
төгрөг болон түүнээс дээш төсөвт өртөгтэй худалдан авалтын захиалга, гэрээг
114
байгуулснаас хойш ажлын 3 хоногт багтаан Амлалтын бүртгэлийн хуудас
маягтын хамт Төрийн санд ирүүлэн батлагдсан төсвөөс нөөц үүсгэн бүртгүүлнэ.
4.1.1 Цалин хөлс, нийгмийн даатгалын шимтгэл, гэрэл цахилгаан, түлш халаалт,
цэвэр бохир ус болон албан томилолтын зардлууд, татаас болон шилжүүлгийн
хуваарилалт;
4.1.2 Төсөвт өртөг нь 600,0 мянган төгрөгөөс доош үнийн дүнтэй худалдан авалт;
5.1 Аливаа төлбөр гүйцэтгэхийн өмнө төсвийн байгууллага нь нийлүүлэгчээс бараа, ажил,
үйлчилгээг тавьсан чанар шаардлагын дагуу хүлээн авсан байна.
5.2 Нийлүүлэгчээс зөвхөн хүлээлгэн өгсөн бараа, ажил, үйлчилгээний үнийн дүнд тохирсон
төлбөрийн нэхэмжлэхийг хүлээн авна.
6.1 Төсвөөс гадуур зардал гаргах, шинээр авлага, өр төлбөр үүсгэхийг хатуу хориглоно.
115
Сангийн сайддын 2005 оны 12 дугаар сарын 19-ний
Маягт-Амлалтын бүртгэлийн хуудас
өдрийн 351 дугаар тушаалаар батлав.
Дарга
Төрийн санд
бүртгүүлсэн
Тамга нэр, гарын үсэг
..... оны ..... сарын ... өдөр
Ерөнхий нягтлан бодогч
тэмдэг, гарын үсэг
Төлбөр гүйцэтгэх хуваарь Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Гүйлгээ хийсэн огноо, тэмдэг, гарын үсэг
116
ММНБИ-ийн Тэргvvлэгчдийн хурлын
2004 оны 10-р сарын 21-ны єдрийн
хурлаар батлав.
Нэг.Ерєнхий зvйл
1.1. Монгол улсын шилдэг нягтлан бодогчийг шалгаруулахад энэ журмыг мөрдөнө.
1.2. ММНБИ-ээс эрхлэн жил бvр Монгол улсын шилдэг нягтлан бодогчийг бизнесийн болон
улсын секторын гэсэн 2 номинацаар шалгаруулна.
2.1. Шилдэг нягтлан бодогчоор шалгаруулахаар дараах байгууллага нэр дэвшvvлж болно.
2.2. Нэр дэвшvvлэгч байгууллага нь тухайн нэр дэвшигчийн материалыг бvрдvvлж ММНБИ-д
ирvvлнэ.
2.3. Нэр дэвшvvлэх ажиллагаа жил бvрийн 9 дvгээр сарын 15-наас эхэлж 12-р сарын 01-нд
дуусна.
3.4. Татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг хугацаанд нь тєлж, хугацаа хэтэрсэн ямар нэг
єр тєлбєргvй байх.
117
3.5. Байгууллагын санхvvгийн менежментийг оновчтой зохион байгуулдаг байх.
3.7. Байгууллагын vйл ажиллагаанд эдийн засгийн шинжилгээ хийж, дvгнэлт гарган
ажилладаг байх.
4.2. ММНБИ материалыг хvлээж авсан нэр дэвшигчдийн танилцуулгыг бэлдэж санхvvгийн
асуудал эрхэлсэн тєрийн захиргааны тєв байгууллага, татвар, нийгмийн даатгалын
байгууллага, компанийн харилцагчид, vйлчлэгч аудитын компанид хvргvvлж, санал єгєх
хvсэлт гаргана.
- “Шилдэг нягтлан бодогч” тэмдэг. Тэмдгийг цэвэр мєнгєєр тогтсон загварын дагуу
хийсэн байна.
- Шилдэг нягтлан бодогчийн гэрчилгээ, 500000 тєгрєгийн мєнгєн шагнал (мєнгєний
хэмжээ єєрчлєгдєж болно.)
5.2. Шагналыг жил бvр Санхvv, эдийн засгийн ажилтны єдрєєр (жил бvрийн 12-р сарын 2
дугаар долоо хоног) гардуулж байна.
5.3. Шагнал гардуулах ёслолд ємнєх онуудад шалгарсан шилдэг нягтлан бодогчдыг урьж
оролцуулна.
118
ЗААВАР ЖУРМЫН ЖАГСААЛТ
Шийдвэр гаргасан
д/д Нэр Огноо Дугаар Хуудас
байгууллага
1 Эрсдлийн сангийн журам Засгийн газрын тогтоол 2006.10.25 258 1-1
2 Хөрөнгө оруулалт хөгжлийн сангийн журам Засгийн газрын тогтоол 2006.10.25 258 2-4
3 Зардлын дундаж норматив батлах тухай /сургууль, цэцэрлэгийн нэг Засгийн газрын тогтоол 2006.07.07 167 4-7
хүүхдийн хувьсах зардлын тухай/
4 Зардлын норматив батлах тухай /Орон нутгийн удирдлагын хувьсах Засгийн газрын тогтоол 2002.06.11 120 8-11
зардлын тухай/
5 Төсвийн байгууллагын зарим ажил, үйлчилгээг гэрээгээр Засгийн газрын тогтоол 2003.11.10 233 12-14
гүйцэтгүүлэх тухай
6 Төсвийн гүйцэтгэлийн сахилга, хариуцлагыг чангатгах зарим арга Засгийн газрын тогтоол 2006.03.31 58 15-19
хэмжээний тухай
7 Төсвийн ерөнхий нягтлан бодогчийг томилох, чөлөөлөх журам Засгийн газрын тогтоол 2001.06.20 131 20-23
8 Мэргэшсэн нягтлан бодогчид мэргэшлийн зэргийн нэмэгдэл олгох СЭЗСайдын тушаал 2002.09.17 258 24-24
9 Төсөвт байгууллага, төсвийн Ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн Санхүү, эдийн засгийн 2004.01.26 28 25-28
тайлан гаргах хугацааг тогтоох тухай сайдын тушаал
10 Валютын ханшийн eeрчлeлтийг бvртгэх журам СЭЗСайдын тушаал 2001.12.20 401 29-30
11 Төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, байгууллагын нягтлан бодох Сангийн сайдын тушаал 2006.09.25 292 31-31
бүртгэлийн ажилтныг шагнах журам
12 Төсвийн байгууллагад мөрдөгдөх мөнгөн кассын ажиллагааны Сангийн сайдын тушаал 2005.05.04 123 32-35
журам
13 Төрийн сангийн төлбөр тооцооны журам Сангийн сайдын тушаал 2005.05.04 123 36-37
14 Төсвийн зарцуулалтын эрхийн тухай журам Сангийн сайдын тушаал 2005.05.04 123 38-46
15 Төрийн сангийн бэлэн мөнгөний төлбөр тооцоог гүйцэтгэх журам Сангийн сайдын тушаал 2005.05.04 123 47-51
16 Аудитын vйлчилгээний тeлбeрийн хэмжээний жишгийг тогтоох Сангийн сайдын тушаал 2006.08.17 256 52-58
тухай
17 Албан томилолтын зардлын хэмжээг шинэчлэн тогтоох тухай Сангийн сайдын тушаал 2006.02.27 65 59-62
18 Гадаад томилолтын зардлын хэмжээг шинэчлэн батлах тухай Сангийн сайдын тушаал 2006.04.17 124 63-64
19 Төсвийн байгууллагын өөрийн орлого төлөвлөхөд баримтлах түр Сангийн сайдын тушаал 2006.06.22 196 65-65
журам
20 Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил Сангийн сайдын тушаал 2007.01.05 04 66-68
үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааг тайлагнах журам
21 Төсвийн байгууллагын үйл ажиллагааны нэмэлт орлого болон Сангийн сайдын тушаал 2007.01.10 11 69-74
зардлын хэмнэлтийг тооцох, зарцуулах, тайлагнах журам
22 Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын буцаан олголтын журам Сангийн сайдын тушаал 2007.01.24 18 75-88
23 Нягтлан бодох бүртгэлийн програм хангамжинд хяналт тавих журам Сангийн сайдын тушаал 2007.02.09 38 89-94
24 Tөрийн сангийн үйл ажиллагаанд тавих дотоод хяналтын журам Сангийн сайдын тушаал 2007.03.03 59 95-108
25 Амлалтын бүртгэлийн журам Сангийн сайдын тушаал 2005.12.19 351 109-113
26 Монгол улсын шилдэг нягтлан бодогч шалгаруулах журам ММНБИ-ийн 2004.10.21 114- 116
Тэргvvлэгчдийн хурал
119