Meusveuilini prediplomski studij Mediteranska poljoprivreda Ak. god.

2010/2011 Modul: Pedologija

Seminarski rad: pH TLA I PRISTUPANOST BILJNIH HRANIVA

Mentor: doc. dr. sc. Bensa Aleksandra Studenti: Cari Marijo, mat.br. 150 :Vukovi Ante, mat. br. 151 U Splitu, studeni 2010.

Sadraj
1. pH tla kao kvalitativna odrednica tla te njegova spona s pristupanou biljnih hraniva 1.1. Definicija pH i biljnih hraniva.....................................................................................3 1.2. Utjecaj i vanost pH tla i ovisnost biljnih hraniva o pH..............................................3 pH vrijednost tla, njezino znaenje i metode odreivanja 2.1. Izvori oksonijevih iona u tlu.........................................................................................4 2.2. Izvori hidroksidnih iona u tlu........................................................................................4 2.3. Metodologija odreivanja pH tla..................................................................................5 2.3.1. Odreivanje pH tla pomou vode..............................................................................5 2.3.2. Odreivanje pH tla pomou kalijevog klorida...........................................................5 2.4. Klasifikacija pH............................................................................................................6 2.5. Utjecaj pH tla na pedogenetske procese.......................................................................6 Pristupanost biljnih hraniva u ovisnosti o pH tla..........................................................7 3.1. Pristupanost molidbena u ovisnosti o pH tla...............................................................8 3.2. Pristupanost bakra i cinka u ovisnosti o pH tla...........................................................8 3.3. Pristupanost bora u ovisnosti o pH tla.........................................................................8 3.4. Pristupanost mangana u ovisnosti o pH tla.................................................................8 3.5. Pristupanost eljeza u ovisnosti o pH tla.....................................................................8 3.6. Pristupanost kalcija u ovisnosti o pH tla.....................................................................9 3.7. Pristupanost sumpora u ovisnosti o pH tla..................................................................9 3.8. Pristupanost kalija u ovisnosti o pH tla.....................................................................10 3.9. Pristupanost fosfora u ovisnosti o pH tla..................................................................10 3.10. Pristupanost duika u ovisnosti o pH tla.................................................................11 Mjere za promjenu pH tla 4.1. Kalcifikacija................................................................................................................12 4.2. Tretiranje gipsom ili sumporom..................................................................................12 Odabir poljoprivredne kulture sukladno vrijednosti pH tla.......................................13 Zakljuak..........................................................................................................................14 Literatura..........................................................................................................................14

2.

3.

4.

5. 6. 7.

1. pH tla kao kvalitativna odrednica tla te njegova spona s pristupanou biljnih hraniva
1.1. Definicija pH i biljnih hraniva
Pri samome poetku nuno je pojmovno odrediti naslovne pojmove. Definirajui dakle pH kaemo da je ono negativni logaritam koncentracije oksonijevih iona u datoj otopini. Razlog zbog kojeg se ne koristimo brojem mnoinske koncentracije oksonijevih iona lei u injenici da su to izrazito mali brojevi koji su onda nepraktini pri raznim izraunima kiselosti, bazinosti ili moebitne neutralne reakcije tla. Za biljna hraniva, kroz prizmu pedologije, moemo rei da su to one tvari koje su biljci potrebne, a koje ona kroz korijenov sustav crpi iz tla. Pojednostavljeno reeno to su tvari iz skupine biogenih elemenata. Ovdje je bitno pripomenuti da biljka te elemente ne moe crpsti iz tla u elementarnom obliku, ve u obliku raznih iona.

1.2. Utjecaj i vanost pH tla i ovisnost biljnih hraniva o pH

Kad spominjemo pH tla, onda pod time prvenstveno podrazumijevamo jedno od kvalitativnih obiljeja tala, tj. govorimo o kiselim, bazinim ili pak neutralnim tlima. Spomenuta svojstva tla tako uvelike uvjetuju pedogenetske procese u datome tlu, ali isto tako odreuju i dostupnost biljnih hraniva, tj. sposobnost biljke da iz tla crpi odreenu tvar varira o vrijednosti pH tla. Na tragu dosad spomenutog, u ovom emo se radu bazirati na pH u kontekstu pedolokog interesa te nastojati predoiti ovisnost dostupnosti biljnih hraniva o reakciji tla.

2.

pH vrijednost tla, njezino znaenje i metode odreivanja

2.1. Izvori oksonijevih iona u tlu

U tlu nalazimo dva naina nastajanja oksonijevih iona. To su disocijacijom kiselina, bilo organskih, bilo anorganskih te hidrolizom aluminijevih soli. Uzmimo za primjer u prvom sluaju reakciju otapanja ugljikova dioksida u vodi, naravno govorimo o reakciji koja se zbija u tlu. Pri tome nastaje hidrogenkarbonatni ion te oksonijev ion koji onda uvjetuje kiselost toga tla. U drugome sluaju odvija se hidroliza alumijevih soli. Openito, hidroliza podrazumijeva reakciju soli slabih baza ili kiselina s vodom pri emu ponovno nastane baza ili kiselina. U naem primjeru disocirani aluminijev klorid reagira s vodom, a pri emu nastaje aluminijev hidroksid, kloridni anion te oksonijev ion kao nositelj kiselih svojstava tla.

2.2. Izvori hidroksidnih iona u tlu

Izvori hidroksidnih iona (OH anioni) u tlu su raznovrsni. Tako bazinost tla koju uvjetuju hidroksidni anioni potjeu iz luina koje ih posjeduju u svojoj strukturi, iz karbonatnih soli alkalijskih i zemnoalkalijskih metala, iz reakcija natrijeva kationa s adsorpcijskim kompleksom, ili pak disocijacijom amonijaka u vodi. Tako se u analitikim reakcijama karbonatnih soli alkalijskih i zemnoalkalijskih metala s vodom oslobaaju hidroksidni anioni. Pri reakciji vode s adsorpcijskim kompleksom na kojeg je vezan natrij dolazi do izrazito alkaline reakcije. Naime, vodik iz vode se vee na AK te pritom istiskuje natrij, koji se onda vee s hidroksidnom skupinom. Na taj nain nastala natrijeva luina dalje disocira te onda kao prudukt imamo OH anion. Kod reakcije amonijaka s vodom u tlu, imamo pak pojavu stvaranja amonijeva kationa i bazinog hidroksidnog aniona. 4

2.3 Metodologija odreivanja pH tla

U tlu pH vrijednost izraava koncentracija disociranih H iona u otopini tla. Ona se moe mjeriti na vie naina a najpoznatiji su elektrometrijska i kolorimetrijska metoda. Kolorimetrijske su relativno zastarjeli naini odreivanja pH tla a odnose se na indikatore kiselosti. Naime u otopinu tlu uroni se odreeni indikator, npr. lakmus papir te se na temelju usporedbe sa zadanom skalom boja u ovisnosti od pH dobije odreeni uvid o samoj kiselosti. Elektrometrijske metode su neto sofisticiranije te se odnose na mjerenje suspenzije tla sa vodom ili KCl-om pomou pH-metra. Kad govorimo o kiselosti vano je istaknuti kako postoji aktivna i potencijalna kiselost. Aktivnom kiselou nazivamo onaj negativni logaritam koncentracije H iona koji dobijemo otapanjem tla u vodi. To su dakle oni ioni koji sami disociraju. Meutim u esticama tla nalaze se i oni H ioni koji nisu disocirali a njih dobijemo mijeanjem tla sa KCl-om koji istisne preostale ione to nazivamo potencijalnom kiselou. Obe vrijednosti su korisne u pedoogiji iz razloga to je aktivna kiselost drugim rijeima stvarna, trenutana kiselost, dok je potencijalna ona koja pod utjecajem pedogenetskih procesa i imbenika moe prijei u aktivnu.

2.3.1 Odreivanje pH pomou vode(aktivna kiselost)

Odvagne se 10 g tla te ga se pomijea sa 25 mL prokuhane destilirane vode. Uzorke mukamo pola sata na mukalici ili runo mijeamo 24 sata. Nakon toga otopinu se ulijeva u epruvetu te se pomou pH- metra oitava pH vrijednost. Vano je da ne zaboravimo badariti ureaj prije svakog mjerenja pomou standardnih pufernih otopina poznate pH vrijednosti.

2.3.2 Odreivanje pH pomou kalijevog klorida(potencijalna kiselost)

Postupak je dakle isti kao i predhodni osim to se umjesto 25 mL destilirane vode ulijeva ista ta koliina kalijevog klorida. Naime taj spoj ima mogunost maksimaliziranja disocijacije H iona to rezultira niim pH vrijednostima.

2.3.

Klasifikacija pH

Pod pojmom klasifikacije pH podrazumijevamo svrstavanje vrijednosti pH u odreene kategorije po intervalima. Tako sva tla s pH manjim od 4.5 klasificiramo kao jako kisela tla. Kiselima smatramo ona tla iji je pH u rasponu od 4.5-5.5, a slabo kiselima ona iji je pH u intervalu od 5.5-6.5. Neutralna su ona tla iji je pH u rasponu 6.5-7.2, dok alkalnima smatramo sva ona tla iji je pH vei od 7.2. Tablica 1: Reakcija tla pH (klasifikacija poThunu)
pH <4.5 4.5-5.5 5.5-6.5 6.5-7.2 >7.2. Opis Jako kiselo kiselo Slabo kiselo Neutralno Alkalno

Izvor: Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u ZagrebuInterna skripta

2.4. Utjecaj pH tla na pedogenetske procese

Kako je ve naglaeno pH igra znaajnu ulogu u gotovo svim procesima u tlu. Kemijsko troenje u tlu tako opada s porastom pH. Tvorba sekundarnih minerala je najvea u pH intervalu 5-7. Bioloka je aktivnost pak najvea u neutralnom tlu, to je razumljivo jer je to fizioloki pH koji dakle pogoduje veini organizama. Sukladno ovome i truljenje se kree po gotovo istoj liniji grafa, jer izmeu ostalog uvelike ovisi o biolokoj aktivnosti razlagaa. Humifikacija je najizraenija u podruju 5-7. Ukoliko dolazi do zakiseljavanja tla dogaa se to da mineralno-koloidna frakcija prelazi u glinene kiseline, koje su onda podlone lakem ispiranju u dublje horizonte. U sluaju da doe do nakupljanja gline u nekom horizontu, on postaje vodonepropustan, to dalje uvjetuje redukcijske uvjete. To nadalje izaziva viak vodika na AK koji onda otputa Al i Fe katione. Iz ovih je onda razloga i premjetanje ovih kationa najizraenije u jako kiselim tlima. Vano je spomenuti da ukoliko ovim procesima doe do velikih koliina slobodnih kationa Al-a i Fe-a, oni mogu postati toksini za biljke.

Graf 1: Utjecaj reakcije na procese u tlu

Izvor: Vukadinovi, Otopina tla

3.

Pristupanost biljnih hraniva u ovisnosti o pH tla

Graf 2: Ovisnost primanja hraniva o reakciji tla

Izvor: Bensa, Kemijske znaajke tla

3.1 Pristupanost molidbena u ovisnosti o pH tla

Biljka ga prima u obliku aniona: Mo(VI), Mo(V), Mo(IV). Maksimalna apsorpija je u neutralnim i bazinim tlima. Sa smanjenjem ph vrijednosti apsorpcija se smanjuje. Kod tala s pH vrijednosu niom od 4 moemo rei kako se molidben gotovo da i ne apsorbira. Ima vanu ulogu u pretvorbi duika unutar biljke i u radu bakterija u tlu koje veu duik, pa se moe rei da sudjeluje u redukciji nitrata i oksidaciji sulfita. Antagonistiki promatrano kod analize tala moramo istaknuti da se u suviku bakra javlja nedostatak molibdena

3.2. Pristupanost bakra i cinka u ovisnosti o pH tla

Biljka ih prima u obliku pozitivno nabijenih iona i . Najpristupaniji su kod pH oko 7. U krajnje kiselim tlima (pH ispod 4) se ne apsorbira, dok je u lunatim tlima (pH vie od 8) apsorpcija neznatna. Prilikom gnojidbe s duikom moramo biti oprezni jer duik u suviku rezultira nemogunou sorpcije bakra i cinka. Bakar poveava otpornost biljke na niske temperature a cink je sastavni dio enzima te sudjeluje u sintezi DNA i RNA.

3.3 Pristupanost bora u ovisnosti o pH tla

Bor se u biljci apsorbira u obliku nedisocirane borne kiseline je od 5 do 7 pH te od 8.5 pa nadalje. . Maksimalna sorpcija

3.4 Pristupanost mangana u ovisnosti o pH tla

Maksimalna iskoristivost nalazi se u intervalu od 5 do 7 pH.

3.5. Pristupanost eljeza u ovisnosti o pH tla

eljezo se apsorbira u biljci u obliku i iona . Vaan je za biljku jer sudjeluje u stvaranju klorofila i ima vanu ulogu u izmjeni tvari u biljci. Nedostatak ovog elementa karakterizira ukasto obojenje listova. Najpristupanije je u izrazito kiselim tlima, dok se smanjuje od 6 pH pa navie. Vano je naglasiti da suviak cinka, mangana, bakra i molidbena rezultira nedostatkom eljeza.

3.6. Pristupanost kalcija u ovisnosti o pH tla

Kalcij (Ca) je u tlu prisutan kao dio mineralne tvari tla, a njegov udio u tlu varia izmeu 0.21.5%, dok u karbonatnim tlima ovaj postotak moe biti izrazito vei. Uvelike utjee na pH tla kao to e biti opisano u poglavlju 4, utjee i na strukturu poradi vezivnih svojstava. Takoer, koliina mu obrnuto proporcionalno utjee i na pristupanost magnezija, eljeza i kalija. Kao hranjivo biljke ga uzimaju u obliku kalcijeva kationa. Kod procesa u tlu igra veliku ulogu zbog svojstva da vee kiseline. Pri laboratorijskim mjerenjima vezanima uz prisustvo kalcija provodimo odreivanje ukupnih karbonata, fizioloki aktivnog i adsorbiranog vapna te njegovu koncentraciju u otopini. Ovisno o pH moemo rei da je njegova pristupanost najvea u podruju blage alkalinosti (pH 7-8.5), a prema krajnostima skale pristupanost mu opada. Tablica 2: Razine opskrbljenosti tla fizioloki aktivnim vapnom (%)
% < 10,0 10,0 15,0 15,1 20,0 20,1 25,0 > 25,0 Opis Niska razina Srednje umjerena razina Umjerena razina Poviena razina Visoka razina

Izvor: Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u ZagrebuInterna skripta

3.7. Pristupanost sumpora u ovisnosti o pH tla

Sumpor u tlu nalazimo kao dio mineralne i organske komponente tla. Ukoliko govorimo o mineralnoj komponenti onda ga spominjemo u kontekstu sulfatnih i sulfitnih aniona, kao produkte disocijacije odgovarajuih kiselina. S druge strane, organski sumpor u tlu potjee iz humusne tvari u kojoj se osim sumpora kriju jo i velika skladita duika, molidbena, bora i fosfora. Tako mineralni sumpor preteito nalazimo dublje u profilu, dok organski sumpor nalazimo u povrinskim djelovima profila. Njegova koliina u tlu varira u rasponu 0.02-2%, a moemo odreivati ukupni i fizioloki aktivni sumpor u tlu. Biljke ga uzimaju u obliku sulfatnog aniona, a dostupnost mu je najvia u rasponu pH od izrazito lunatog do neutralnog, a s porastom kiselosti opada mu i dostupnost poradi olakanog ispiranja organskog sumpora iz rizosfere.

3.8. Pristupanost kalija u ovisnosti o pH tla

Kalij u tlu nalazimo kao dio mineralne komponente tla i to u obliku biotita, muskovita ili pak ilita, a koliine mu se u tlu kreu u rasponu 0.2-3%. Prilikom odreivanja kalija u tlu izraunavamo ukupni, fizioloko aktivni, adsorbirani i fiksirani kalij. Biljka ga koristi kao kalijev kation, a zbog spomenutih razloga moe doi do deficita kalija u tlu. Najznaajnija smetnja optimalnoj ishrani kalijem jest spomenuta fiksacija kalija na mineral gline ilit u tekim glinovitim tlima te suficit magnezija. Osim spomenutoga znaajnih problema u opskrbi kalijem nalazimo i u tlima bogatima kalcijem. Budui je sadraj kalija u humusu izrazito malen, biljka za ishranu koristi kalij s adsorpcijskog kompleksa. Openito, dostupnost mu je najvia u rasponu pH od izrazito lunatog do neutralnog, a s porastom kiselosti opada mu i dostupnost. Tablica 3. Klase opskrbljenosti kalijem (mg/100 g tla)
Mg <8 8 13 14-25 Opis Vrlo slabo opskrbljeno Slabo opskrbljeno Dobro opskrbljeno

10

26-40 >40

Bogato opskrbljeno Vrlo bogato opskrbljeno

Izvor: Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u ZagrebuInterna skripta

3.9. Pristupanost fosfora u ovisnosti o pH tla

Fosfor u tlu nalazimo uglavnom kao minaralnu komponentu, ali znaajni dio je pohranjen i u humusnoj tvari. Sadraj u tlu mu je relativno malen, u rasponu 0.02-0.2%. Njegova pristupanost kao bilnjog hranjiva u prvom redu ovisi o reakciji tla. Kao prudukt disocijacije fosforne kiseline javlja neki od oblika fosfatnih iona koji su skloni tvorbi soli s aluminijem i eljezom u kiselom mediju te tvorbi soli s kalcijem u lunatom mediju. Vezanjen fosfatnih iona na neke od spomenutih metala njihova topivost znatno opada, a samim time i sposobnost biljke da ih crpi i tla. Nadalje, u deficitu fosfora moe doi do pojave da mikroorganizmi tla uzmu sav fosfor u procesu mineralizacije organske tvari pa se javlja bioloka fiksacija fosfora, koja isto tako utjee na smanjenje raspoloivosti. Tablica 4. Klase opskrbljenosti tla fosforom (mg/100 g tla)
Mg <6 6 10 11 25 26-40 >40 Opis Vrlo slabo opskrbljeno Slabo opskrbljeno Dobro opskrbljeno Bogato opskrbljeno Vrlo bogato opskrbljeno

Izvor: Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u ZagrebuInterna skripta

3.10. Pristupanost duika u ovisnosti o pH tla

Duik u tlu dominantno dolazi kao organski (pohranjen u humusu) te kao mineralni u zanemarivim ili nedovoljnim koliinama za ishranu bilja. Upravo spomenuti mineralni duik biljka koristi kao hranjivo u obliku nitratnog i amonijevog iona. Ono to ipak omoguuje dovoljnu koliinu duika za ishranu bilja jesu heterotrofne bakterije-fiksatori duika. Iz skupine nesimbiotskih fiksatora najznaajnija je bakterija Azotobacter chroococum. Takve

11

nesimbiotske bakterije ive slobodno u tlu te vre transformaciju atmosferskog molekularnog duika, u duikove spojeve koje biljka moe koristiti. Iz skupine pak simbiotskih fiksatora duika najznaajnija je bakterija Bacillus Radicicola. Ovakve bakterije ive u simbiozi s biljkama iz porodice Fabaceae (mahunarke). Od njih uzimaju ugljikohidrate, a po ugibanju biljci ostavljaju fiksirani duik. Kao to je vidljivo iz grafa, dostupnosti duika najvie pogoduje pH 6-8. To je stoga to su to vrijednosti koje ne odstupaju drastino od fiziolokog pH pa su takva tla pogodno stanite mikroorganizmima- fiksatorima duika, koji poto su ivotni uvjeti optimalni omoguuju vie iskoristivog duika. Tablica 5. Klase opskrbljenosti tla duikom (%)
%(N) <0.06 0.060.10 0.110.20 0.210.30 >0.30 Opis Slabo opskrbljeno Umjereno opskrbljeno Dobro opskrbljeno Bogato opskrbljeno Vrlo bogato opskrbljeno

Izvor: Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u ZagrebuInterna skripta

4.Mjere za promjenu pH tla

Prikazali smo u kojoj mjeri pH tla utjee na pristupanost biljnih hranjiva, a samim time i na vrstu kultura koje elimo uzgajati kao i na kvalitetu te kvantitetu uroda. Veini biljaka koje ovjek uzgaja pogoduje neutralna reakcija tla, dakle pH negdje oko 7. Ovisno da li je tlo kiselo ili bazino, u mogunosti smo primjeniti metode za promjenu pH tla- kalcifikaciju odnosno tretiranje pomou gipsa ili primjenu sumpora i sumporne kiseline.

4.1 Kalcifikacija
Kalcifikacija je postupak poznat jo od pradavnih rimskih vremena. U prirodnim tlima pH vrijednost se kree od 2 do 10.5. Tla koja imaju pH nii od 7 karakteriziramo kao kisela. Kiselu reakciju tla prouzrokuju ioni vodika koji se nakupljaju u veim koliinama zbog manjka kationa bazinih elemenata poglavito Mg i Ca. Proces poveanja broja vodikovih iona u otopini naziva se zakiseljavanje ili acidifikacija tla. Tom procesu predhodi prirodno 12

ispiranje Ca i Mg pomou povrinske vode, intenzivna biljna proizvodnja praena mineralnim gnojenjem te eventualni sumpor iz atmosfere- kisele kie. Smatra se da ispiranje baza iz tla zapoinje ako godinje padaline premauju 630 mm. Ukoliko je aciditet tla prevelik provodi se mjera kalcifikacije. Specifinim izraunom na temelju pH vrijednosti tla odreuje se koliina kalcijevog karbonata( ) koji se posipa po hektaru.

4.2 Tretiranje gipsom ili sumporom

Bazina ili alkalna tla su ona tla u kojima pH vrijednost premauje 7. U svrhu smanjenja koliine sode u tlu dodavanja gipsa( 1. Tretiranje gipsom: 2 + + + + +C + O koja je jedan od uzroka bazinosti koristimo se metodom ) i tretiranje sumpornom kiselinom.

Natrijev sulfat je dobro dopljiv u vodi te se poslije tretiranja gipsom tlo ispere vodom. 2. Tretiranje sumpornom kiselinom: Sumpor prilikom bioloke oksidacije stvara sumpornu kiselinu koja mijenja tetan natrijev bikarbonat( 2 + ) u manje tetan i topljiviji natrijev sulfat( +2 O+ ) te uz to snizuje i pH

Ovom metodom za razliku od primjene gipsa uklanjamo radikal karbonata, no u praksi se ee primjenjuje prva metoda iz ekonomskih razloga.

5. Odabir poljoprivredne kulture sukladno vrijednosti pH tla

Razmotrili smo naine u kojima smo u mogunosti utjecati na pH svojstva u tlu. No da li je to uvijek najbolje rjeenje? Bilo bi krajnje nelogino zakiseljavati tlo sumpornom kiselinom vapnenakog matinog supstrata u elji da zasadimo neku krajnje acidofilnu kulturu. Iz tog razloga potrebno je ekonomski izanalizirati nau metodu promjene pH vrijednosti. S druge

13

strane prua nam se mogunost uzgoja kulture kojoj odgovara pH vrijednost naeg tla. Stoga imamo bazofilne, acidofilne i neutrofilne kulture. Acidofilne biljke su one koje ive u niskom pH okruenju, uspjeno rastu u kiselom tlu s oko pH 5,0. ivot biljaka kree se u razmjerno uskim granicama aciditeta, alkaliteta ili tonije: reakcije tla, slino kao to se kree i u relativno uskim granicama topline. U supstratima kiselijim od pH 3,0 i lunatijim (bazinijim) od pH 11,5 veina naih kultiviranih biljaka ugiba. Razne biljke razliito reagiraju na reakciju tla. Neke postiu najbolji razvoj na kiselim tlima, pa ih zato zovemo acidofilnim biljkama, druge preferiraju neutralnu reakciju, neutrofilne, dok tree najbolje uspijevaju na lunatim (alkalinim) tlima, alkalofilne biljke. Acidofilan je najvei dio umske i travnjake vegetacije podzolastih i nekih barskih tipova tla, a od kulturnih biljaka: zob, proso, ra, krumpir itd. Alkalofilan je najvei dio vegetacije karbonatnih tla, kao to su laporasta tla i rendzine, karbonatni solonaci i soloneci, a od kultiviranih biljaka alkalofilni su: jeam, lucerna, eerna repa i dr. Od kultiviranih neutrofilnih biljaka spominjemo penicu i djetelinu. Sve acidofilne biljke ne reagiraju jednako na isti stupanj kiselosti, slino kao to ni sve alkaline biljke ne podnose jednako isti stupanj alkalinosti tla. Istraivanja su pokazala, da ne samo svaka biljna vrsta, ve i svaka ista linija reagira specifino na reakciju sredine, u kojoj ivi.

6. Zakljuak
Kroz ovaj rad nastojano je bilo prikazati ovisnost biljne ishrane o reakciji tla. Promatrajui pH kroz interes pedologije nastojano je objasniti njegov utjecaj na procese u tlu, njegovu dimenziju kao kvaliativne odrednice te znanstvene metode kojima ga utvrujemo te pritom razumijemo i oekujemo odreene procese i pojave u tlu. Nadalje, promatrajui svaki biogeni element u tlu posebno, opisana je sposobnost biljaka da ih koristi kao hranjiva u odreenim vrijednostima reakcije tla. Takoer je bilo nastojano predoiti i njihov odnos, bilo antagonistiki bilo afirmacijski. 14

Posebna je pozornost posveena i mjerama za promjenu pH tla kako bi ih se privelo pogodnosti za odreenu kulturu, ali je isto tako prikazana i mogunost odabira kulture kojoj pogoduje dati pH. Pri odabiru bilo prve, bilo druge mogunosti, naravno polazimo od ekonomske opravdanosti vrenja mjera za promjenu pH.

8. Literatura
Bensa, A. Kemijske znaajke tla http://www.gospodarski-list.hr/clanak.aspx?cID=197&refID=15112004 http://hr.wikipedia.org/wiki/Acidofilne_biljke http://suncokret.pfos.hr/~vvukadin/literatura/PDF_kolor/Kemija%20tla.pdf http://pfos.hr/~vladimir/Tloznanstvo/Elementi_cb.pdf Zavod za ishranu bilja Agronomskog fakulteta Sveuilita u Zagrebu- Interna skripta

15