Ph n 1

PHN TCH TR C QUANG

2/7/2012

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG

nh ngh a Nguyn t c Phn tch tr c quang l tn g i chung c a cc ph quang h c d a trn s n ng l t ng php phn tch nh v i

ng tc ch n l c gi a ch t c n xc

ng b c x thu c vng t ngo i, kh ki n ho c h ng ngo i. ng php tr c quang l d a vo l tnh hm l ng nh sng

Nguyn t c c a ph

b h p thu b i ch t h p thu

ng c a ch t h p thu.

2/7/2012

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG

c tr ng n ng l ng c a mi n ph

2/7/2012

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG

c tr ng n ng l
nh sng c b n

ng c a mi n ph

c sng nh h n 200nm, b h p thu b i oxi khng kh, h i o quang b c sng nh h n

c v nhi u ch t khc, v v y ch c th nh sng c b c sng t 200 400 nm, 200 300 nm

200 nm b ng my chn khng. c g i l nh sng t ngo i ngo i xa, cn c g i l nh c s d ng cs c g i l mi n t ngo i g n. 800 2000 mi n ph ny t (UV), trong vng t nh sng c b d ng r ng ri
2/7/2012

c g i l mi n t

vng t 300 400 nm g n mi n kh ki n c sng trong kho ng t sng h ng ngo i (IR). S

h p thu nh sng

gi i quy t tr c ti p cc nhi m v phn tch, nh ng nghin c u c u t o c a phn t .

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG

c tr ng n ng l
 nh sng vng UV c b  nh sng vng IR c b  nh sng vng VIS c b Trong ph h c, chng ta th t 200 800 nm ng s

ng c a mi n ph

c sng trong kho ng: 200 400 nm c sng trong kho ng: 800 2000 nm c sng trong kho ng: 396 760 nm ng php h p thu quang UV VIS c b c sng

ng php tr c quang ph d ng vng ph

2/7/2012

c tr ng n ng l
Da cam 739 - 610 Lam 510 - 490 610 - 590

ng c a mi n ph
Vng 590 - 560 L c 560 - 510 Tm 430 - 400

Chm 490 - 430

2/7/2012

L u
Nh ng h p ch t mu l nh ng h p ch t c kh n ng h p thu m t ho c m t vi mu ph c a nh sng t c a mu ph . N u ch h p thu duy nh t m t mu ph , th mu c a dung d ch chnh l mu b sung (t h p mu ph v mu b sung tr thnh khng mu) Th t 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 P (nm) 400 -430 430 480 480 -490 490 500 500 560 560 580 580 -595 595 650 650 730 730 760 Mu ph Tm Chm Chm l c L c chm L c Vng l c Vng Cam ta Mu b sung Vng l c Vng Cam ta Tm Chm Chm l c L c vng L c nhin, c th h p thu hon ton ho c m t ph n c ng

2/7/2012

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG Phn lo i cc ph ng php tr c quang

 Ph l c.  Ph oc  Ph ng php pht quang: ph ng ng php ny d a trn vi c dng nh sng pht ra b i ch t pht quang khi ta c: ph ng php o c d a trn ng php h p thu quang: ph ng ng php ny d a trn vi c o c dng nh sng b ch t mu h p thu ch n

chi u m t dng nh sng vo ch t pht quang. ng php o ng vi c o c b i h keo

2/7/2012

dng nh sng b h p thu ho c b khuy t tn c i u ch t ch t c n phn tch

8

Ph n 1: PHN TCH TR C QUANG Cc

B nh t,

il

ng

c tr ng c a nh sng
ng ng pha g n

c sng P l kho ng cch gi a hai i m dao nv

o l A0, mQ, Q, nm...(1nm=1mQ=10A0=10-9m).

2/7/2012

T n s

sng R =

trong

t c

nh sng trong chn khng b ng n v cm thi n v c a R l gy-1 n v l cm-1.

theo m i ph ng c a n

3.1010 m/gy ho c 3.1017 nm/gy, khi P v c S sng R = 1 l s b

ngu n i m trong m t C ng

c sng trn 1cm chi u di,

ng nh sng b c x n v th i gian. ngu n

Quang thng U l n ng l

nh sng I l dng sng pht ra t

i m trong m t

v gc kh i l strian: I = N ng l ng b c x

4 hc i n t : E=
t ng t m c c b n E0 n

Khi h p thu nh sng n i n ng c a phn t m c E1 cao h n. Ph n n ng l l v i t n s nh sng

ng h p thu l n ng l

ng c a photon, n t

( E = E1 - E 0 = hR =

hc

2/7/2012

10

C s l thuy t c a ph


ng php

N u dung d ch h p thu b c x vng t ngo i, nh sng tr ng truy n su t hon ton n m t, dung d ch khng mu. Dung d ch c mu khi ch a c u t c kh n ng h p thu b c x vng th y c, do khi nh l ng b ng ph ng php quang ph h p thu th y c cn c g i l ph ng php so mu hay o mu. Dung d ch m u c n ng cng cao, kh n ng h p thu c a m u cng m nh, c ng nh sng n m t cng y u, dung d ch c mu cng s m.
11

2/7/2012

nh lu t Bouguer Lambert Beer

Chi u b c x n s c c b c sng PI c c ng I0 qua dung d ch ch a c u t kh o st c n ng C. B dy dung d ch l l. T i b m t cuvet o, m t ph n b c x b ph n x c c ng IR, m t ph n b c x b h p thu c c ng IA. B c x ra kh i dung d ch c c ng I.
2/7/2012 12

nh lu t Bouguer Lambert Beer

IR I0 IA I

Do : I0 = IR + IA + I Ch n cuvet o c b m t nh n, truy n su t I0 = IA + I

IR = 0

2/7/2012

13

nh lu t Bouguer Lambert Beer

I0 log =A=I .l.C I Trong : I l m t h ng s t l c tn h p thu phn t bi u th h p thu c a dung d ch c n ng ch t tan l 1M c ng trong bnh dy 1cm v c n v l l.mol-1cm-1. By gi ta c th p d ng d dng nh lu t Beer vo vi c xc nh n ng cc ch t tan b ng cch o h p thu A c a chng.
2/7/2012 14

ng

h p thu b c x c a c u t xc nh b ng 2 i l ng

truy n su t T (Transmittance)
I I T = hay T% = 100 I0 I0

h p thu A (Absorbance) hay m t quang OD (optical density)

I0 1 100 A = log = log = log = 2 - logT% I T T%

2/7/2012

15

 N u o h p thu quang c a m t lo t dung d ch b ng m t dng sng n s c (t i m t gi tr P) th A = f(l,C) l hm b c nh t, ng bi u di n l m t ng th ng, cn ng T = f(C) l m t ng cong. V v y trong phn tch tr c quang ch dng ng A = f(C) m khng dng T = F(C).
2/7/2012

16

100

T (%)

50

0 0

A = IlC

I =10-IlC T= I0

C,l 3

2/7/2012

17

B ng tm t t tnh ch t cc
il ng Cng th c nv

il

ng tr c quang
Y ut khng ph thu c I0 I0 I0,C,l Ghi ch

Y u t ph thu c

T A (hay D)

I T= I0
I0 A=lg I

IP,C,l IP,C,l P, b n ch t ch t mu, b n ch t dung mi, t0

Khng c tnh c ng tnh C tnh c ng tnh c tr ng cho nh y v ph n ng mu

18

IP

A = Cl

cm2/mol

2/7/2012

ng d ng tnh ch t c ng tnh c a A
 Tnh c ng c a m t quang hay h p thu A

A = AA + AB = I1lC1 + I2lC2

M t

quang o

c khi ch t tan ho tan trong m t dung mi l m t A = AX + Adm

quang t ng c ng c a dung d ch .

A ph n nh ng AX th Adm r t nh (} 0). tan.

tho mn i u ki n

ny, ta nn ch n dung mi c ph h p thu r t xa ph h p thu c a ch t

N u trong h n h p g m nh ng c u t cng h p thu nh ng chng khng c t ng tc ho h c v i nhau. Ta c th xc

2/7/2012

nh

c n ng

c a cc c u t
19

theo h th c sau: A = I1lC1 + I2lC2 + + IilCi + + InlCn

Dung d ch mu tun theo nh lu t h p thu c b n n u tho mn cc i u ki n sau:

 C s trng kht cc khc nhau.  th bi u di n s ph thu c A C khi l = const l m t qua g c to . cng Pt ta s c ng th ng i ng ph I - P i v i cc dung d ch c n ng

 Khi pha hai dung d ch 1 v 2 sao cho C1l1 = C2l2 th A1 = I1lC1 = A2 = I2lC2  Cc  n m
2/7/2012

ng ph A - P v i n ng

Cn khc nhau

u c cng Pmax

th bi u di n m i quan h gi a gi tr T = 0.368

truy n qua T v lgC c i m u n

20

Cc nguyn nhn gy sai l ch kh i

 M c th ch ng d n

nh lu t Beer
n s c Pmax v i. M c

n s c c a nh sng t i. nh sng khng n l ch m. Ch t mu h p thu c c quang l c c i Pmax m i c s tuy n tnh gi a Aimax Ci v ng th ng, khi m t

th Aimax

Ci l m t cng l n.  N ng

n s c cng l n, kh n ng tun theo

nh lu t Lambert Beer

l n c a dung d ch kh o st: N ng ng tc i n, il ng I thay

c a dung d ch i, thng th ng nh

l n s x y ra t khi t ng n ng

dung d ch, gi tr I gi m. S sai l ch kh i ng l sai s m.

lu t Lambert Beer th
2/7/2012

21

 S

trng h p ho c kh

trng h p phn t , s i

solvat ho hay hydrat ho x y ra khi thay n ng trung gian, ph c ph , cc h p ch t t o h keo hay s m nh, pH Beer.
2/7/2012

ch t h p thu; s t o thnh cc h p ch t ng phn, i h p nh lu t c m t c a cc ch t i n ly

u c kh n ng lm thay

thu c a dung d ch, lm sai l ch kh i

22

Ph h p thu
ng bi u di n s ph thu c c a h p thu A ho c I vo

di sng P (hay t n s sng R) g i l ph h p thu c a ch t kh o st. Ph h p thu c a phn t l ph h p thu, m i m khc nhau b i c m. Trong tr u c d ng ng m g m m t ho c m t s m

ng phn b xc su t chu n v c sng c c i Pmax c a

h p thu v b

ng h p

n gi n phn t ch c m t tm mang mu i x ng hnh chung.

th ph A = f(P) ch c m t gi i ph c d ng

2/7/2012

23

2/7/2012

Pmax

24

Phn tch

nh l

ng b ng ph
nh l

ng php tr c quang
ng php

 Nguyn t c v c s  Ph  Ph  Ph  Ph  Ph
2/7/2012

ng c a ph

ng php

ng chu n

ng php thm chu n ng php vi sai ng php chu n ng php so snh

25

tr c quang

Nguyn t c v c s

nh l

ng c a ph

ng php

 Nguyn t c chung c a ph quang -

ng php phn tch tr c

Chuy n c u t thnh h p ch t c kh n ng h p th nh sng. o s h p th nh sng c a h p ch t t o thnh v suy ra hm l ng ch t c n xc nh X. ng php phn tch

 Nguyn t c chung c a cc ph nh l ng o quang c a dung d ch mu.

So snh c ng mu (ho c h p th quang) c a dung d ch nghin c u v i dung d ch chu n.

26

2/7/2012

C s nh l ng nh lu t Bougher-Lampere-Beer: khi chi u m t chm photon n s c qua dung d ch th m c h p th c a dung d ch t l thu n v i cng su t chm photon v n ng cc phn t h p th Cng th c: A = I.l.C

2/7/2012

27

Ph

ng php
QUI TRNH

ng chu n
u n.

- Pha m t lo t dung d ch chu n c Ctc t ng d n m t cch (th dung d ch xc nh) P ch n.

ng 5 8 Ctc) (Cc dung d ch chu n ph i c cng i u ki n nh

- Ti n hnh o A ho c T c a dy chu n - D ng

th AX = f(Cx). Vi t PTHQ tuy n tnh c a nh.

ng chu n.

- Ti n hnh pha ch dung d ch xc - Do A ho c T c a m u.

- C n c vo PTHQ tuy n tnh c a dy chu n v AX m xc n ng

2/7/2012

nh
28

c a ch t X trong m u

Ph
-

ng php

ng chu n
c 2 d ng ng

th A = f(Ctc) tu theo cch o ta thu chu n: + D ng 1: i qua g c t a + D ng 2: khng i qua g c t a

- Khi ch n vng n ng + Vng n ng + V i vng n ng Beer

xy d ng

ng chu n ph i ch : nh lu t

c a dy chu n ph i bao g m c CX ch n dung d ch ph i tun theo

+ Cc gi tr Atc ng v i n ng ch n ph i sao cho khi o trn my c l p l i cao v b o m s tuy n tnh A = f(C)

2/7/2012

29

Ph
U V NH

ng php

ng chu n
NG PHP

C I M C A PH

U I M ng chu n cho php phn tch hng lo t m u. nh lu t Beer

- V im t

- Dung d ch c ng khng i h i ph i tun theo m t cch nghim ng t.  NH C I M chnh xc c a ph c nh h ng php khng cao. ng c a n n m u

- Khng lo i
2/7/2012

30

Ph

ng php so snh
So snh 1 chu n

- Pha m t dung d ch chu n c Ctc. - Ti n hnh o A ho c T c a dd chu n so v i dd so snh (Atc) Theo nh lu t Lambert Beer: Atc = IlCtc. c n xc nh CX (ch a bi t)

- Pha dung d ch m u v i n ng

- Ti n hnh o A ho c T c a dd m u so v i dd so snh (AX) Theo nh lu t Lambert Beer: AX = IlCX. nh v dd chu n c cng b n ch t, I c th xem

Khi dung d ch xc nh nhau, v l = const.

AX CX = C tc A tc
31

2/7/2012

nh l ng Pb trong m u th c ph m, ta ti n hnh cn 5,000 g m u, ho tan thnh dung d ch, sau ti n hnh t o ph c v i thu c th dithizon, d ng ph c Pb ditizon tan trong CHCl3. Ti n hnh chi t b ng CHCl3, dung d ch sau khi chi t c nh m c thnh 25 mL. Dung d ch chu n c chu n b t ng t nh m u, ch a 10 Qg Pb2+ trong th tch dung d ch em o l 20,00 mL. M t quang c a chu n v m u P = 545 v i l = 1 cm l n l t l Ac = 0,320 v Am = 0,225.

2/7/2012

32

So snh 2 chu n

Th c hi n kh v i c ng

n gi n, hm l ng m u tun theo nh lu t Beer. Ch n cc dung d ch xc nh

dung d ch chu n sao cho C1 < Cx < C2 sau so snh c ng dung d ch chu n.

C3  C1 Cng th c tnh: C X ! C1  v AX  A1 A3  A1 Trong : C1, A1 l n ng C3, A3 l n ng CX, AX l n ng

2/7/2012

v m t v m t v m t

quang c a bnh th 1. quang c a bnh th 3. quang c a bnh c n ki m tra.

33

nh l ng Pb trong m u th c ph m, ta ti n hnh cn 5,000 g m u, ho tan thnh dung d ch, sau ti n hnh t o ph c v i thu c th dithizon, d ng ph c Pb ditizon tan trong CHCl3. Ti n hnh chi t b ng CHCl3, dung d ch sau khi chi t c nh m c thnh 25 mL. Dung d ch chu n c chu n b t ng t nh m u, v i m t bnh ch a 6,25 Qg Pb2+ trong th tch dung d ch em o l 25,00 mL v m t bnh ch a 12,5 Qg Pb2+ trong th tch dung d ch em o l 25,00 mL. M t quang c a chu n v m u P = 545 v i l = 1 cm l n l t l A1 = 0,160, A2 = 0,320 v Am = 0,225.
2/7/2012 34

Ph
- Dung d ch c n xc

ng php so snh
nh v dung d ch tiu chu n ph i nh lu t Lambert Beer.

n m trong kho ng tun theo - Thu n l i khi s l ng m u t

- So snh v i nhi u m u chu n. k t qu chnh xc th Ctc1,Ctc2 v Cx ph i c n ng g n b ng nhau.

2/7/2012

35

Ph

ng php thm chu n

Theo ph ng php ny th m t quang c a dd m u ch a ch t c n xc nh c so snh v i chnh dung d ch c thm nh ng l ng xc nh c a ch t c n xc nh. Trong ph ng php thm chu n, ta thm vo dd xc nh m t l ng dd tiu chu n. C 2 cch th c hi n: - Dng m t dung d ch chu n v p d ng cng th c tnh - Dng
2/7/2012

th

bi u di n
36

Ph

ng php thm chu n

Dng cng th c tnh
tch V ch a ion c n xc nh c hm

Pha m t dung d ch c th l

ng r t nh . Sau ti n hnh pha 3 dung d ch nh sau: STT Dung d ch m u Dung d ch chu n C Thu c th t o mu, pH m Bnh 1 VX 0 thm Bnh 2 Vx Vc thm Bnh 3 VX 0 khng

2/7/2012

37

Ph

ng php thm chu n

Dng cng th c tnh.

AX CX ! Ca A (Xa)  A X
Trong : A(X+a): AX: Ca: N ng CX: N ng h p thu c a cc dung d ch thm. h p thu c a cc dung d ch xc nh dung d ch chu n thm vo bnh m c 50mL. c a ch t X trong dung d ch ki m tra.

2/7/2012

38

L y 20,00 mL dung d ch m u c ch a s t cho t o ph c v i thu c th thch h p r i pha long thnh 50,00mL dung d ch o. o o h p c a dung d ch P = 510 nm c gi tr A = 0,225 (s d ng cuvt c l = 1cm). L y 20,00 mL dung d ch m u ch a s t khc thm vo 4 mL dung d ch s t chu n 10 mgFe/L cho t o ph c v i thu c th thch h p r i pha long thnh 50,00mL dung d ch o. o o h p c a dung d ch P = 510 nm c gi tr A = 0,358. Tnh n ng ppm c a dung d ch m u s t ban u.

2/7/2012

39

Ph

ng php thm chu n

Ph ng php th
ng chnh xc

Pha m t dy dung d ch chu n c ng chnh l dung d ch nghin c u c cho thm nh ng l ai c a ch t c n xc dung d ch so snh. om t Ci
2/7/2012 40

nh

n ng

c a dy chu n l

CX + Ca1, CX+ Ca2 t nh t l 3 dung d ch v m t quang A t ng ng. D ng th AX +ai

Ph

ng php thm chu n

Ph ng php
A

th

Ax+a3 Ax+a2 Ax+a1

Cx
2/7/2012

Ca1

Ca2

Ca3
41

Ph

ng php thm chu n

ng php thm chu n

Ph m vi ng d ng c a ph

Ph n ng

ng php thm chu n th

ng ng)

c p d ng khi

ch t phn tch r t nh (vi l

u i m c a ph c nh h

ng php thm chu n l c th lo i

ng c a n n m u. i v i nh ng dung d ch tun

Tuy nhin, ch p d ng theo

2/7/2012

nh lu t Lambert Beer .
42

My o quang
Cuvet ch a dung d ch ph c mu.

2/7/2012

43

Cuvet trn

2/7/2012

44

2/7/2012

45

Cu h i tr c nghi m
1. Trong ph ng php quang ph h p thu phn t , vng kh ki n (th y c) l vng c P t : a. 100 400 nm b. 400 800 nm c. 800 1200 nm d. 1200 1800 nm 2. Trong ph ng php quang ph h p thu phn t , vng t ngo i (UV) l vng c P t : a. 200 400 nm b. 400 800 nm c. 800 1200 nm d. 1200 1800 nm 3. Trong dung mi l n c, aniline h p thu b c sng 280nm v i I = 1430 l.mol-1.cm-1. N u mu n pha ch 100mL dung d ch aniline c truy n su t 30% i v i b c x trn th ph i cn bao nhiu gam aniline (C6H5NH2) nguyn ch t, (dng cuvet o c l = 1cm). a. 3,4.10-2 g b. 3,4.10-3 g c. 3,4 g d. 34 g
2/7/2012 46

4.

xc nh hm l ng s t t ng trong m u n c sng ng i ta ti n hnh xy d ng ng chu n, om t quang A v thu c k t qu nh sau:

STT C(ppm) Fe chu n M t quang (A) 1 1,0 2 2,0 3 3,0 4 4,0 5 5,0

0,079 0,133 0,192 0,245 0,289

Ph a. b. c. d.
2/7/2012

ng trnh ng h i quy tuy n tnh l: 0,028 + 0,0532C 0,028C + 0,0532 0,014 + 0,0532C 0,028 + 0,032C
47

5. Trong ph ng php o quang, gi m c ng dng sng sau khi i dung d ch c n ng 7,9.10-5 M xu ng 10 l n th chi u dy c a cuvet ch a dung d ch l bao nhiu? Bi t r ng h s h p th phn t I = 6300 l.mol-1.cm-1. a. 1 cm b. 2 cm c. 4 cm d. 5 cm
2/7/2012 48

6.

2/7/2012

nh l ng Fe3+ trong n c b ng ph ng php tr c quang, thu c th KSCN, mi tr ng HNO3 (pH = 1z2). Ph c t o thnh c mu , h p thu P = 480nm v i I = 6300 l.mol-1.cm-1. Tnh n ng mol c a Fe3+ khi ph c t o thnh c h p thu A = 0,45 dng cuvet o c l = 1cm. a. 7,14.10-5 b. 71,4.10-2 c. 7,14.10-4 d. 7,14.10-6
49

7.

xc nh hm l ng s t t ng trong m u n c sng ng i ta ti n hnh xy d ng ng chu n nh sau:

Bnh nh m c 50 mL 1 2 3 4 V(Ml) dd Fe chu n (10 mg/L) nh m c b ng n

1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 cc t

N ng c a dy chu n l n l t l: a.2 4 6 8 10 ppm b.0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 ppm c.0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 ppm d.0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 ppm
2/7/2012 50

8. L y 20,00mL dung d ch m u c ch a s t cho t o ph c v i thu c th thch h p r i pha long thnh 50,00mL dung d ch o. o o h p c a dung d ch P = 510nm c gi tr A = 0,225 (s d ng cuvt c l = 1cm). L y 20,00mL dung d ch m u ch a s t khc thm vo 4mL dung d ch s t chu n 10 mgFe/L cho t o ph c v i thu c th thch h p r i pha long thnh 50,00mL dung d ch o. o o h p c a dung d ch P = 510nm c gi tr A = 0,358. Tnh n ng ppm c a dung d ch m u s t ban u. a. 3,38 b. 1,35 51 2/7/2012 c. 0,80 d. 27

9. Trong ph ng php o quang, khi o truy n quang m t dung d ch trong cuvet c l=1cm th A = 0,245. H i %T l bao nhiu? a. 68,30% b. 61,08% c. 56,88% d. 57,60%
2/7/2012 52

10. Trong ph ng php o dy chu n c a m t dung d ch mu cho k t qu :

M u CN A 0 0 0 1 0,1 2 0,15 3 0,2 4 0,25

0,246 0,361 0,512 0,819

N u m u phn tch c A = 0,672 th n ng d ch l: a. 0,2251 b. 0,1390 c. 0,1374 d. 0,1928

2/7/2012

dung

53

Bi 1: N ng c a Fe3+ v Cu2+ trong h n h p c th xc nh b ng cch cho ph n ng v i hexacyanoruthenate (II), Ru(CN)64, t o ph c v i Fe3+ mu purpleblue (Pmax = 550 nm), v mu pale green v i Cu2+ (Pmax = 396 nm). t gam c cho trong b ng sau: . I550 Fe3+ Cu2+ 9970 34 I396 84 856 h p thu phn

Khi m u ch a ng th i Fe3+ v Cu2+ c o v i cuvet c l = 1.00cm, M t h p thu o c 550 nm l 0.183, v 396 nm l 0.109. Tnh n ng CM c a t ng ion trong m u?

2/7/2012

54