Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 18

nkfd jkio ;B.

Pqh r[o{ oftdk; gqekP fdt; wBkfJnk


wkB;k 13cotoh (;sh; wfjsk) wjkB fJBebkph, ;wki ;[Xkoe Pqh r[o{ oftdk; ih dk 635tK gqekP fdt; r[o{
okwdk; eb"Bh gzukfJs ns/ wzdo ;Gk tZb'A pVh X{w^Xkw Bkb wBkfJnk frnk. fi; ftZu ;ot ;KMh tkbsk d/
gqshe Pqh r[o{ rqazE ;kfjp ih d/ nyzm gkm ih d/ G'r gkJ/ rJ/. G'r ;w/A pbtzs f;zx GkNhnk eBthBo vkH
nzp/deo fEzeoI c'ow, o[bd{ f;zx ;jkfJe c{v n?Av ;gbkJh n|;o, nwohe f;zx p;gk nkr{, G[fgzdo photkb
p;gk nkr{, gq/w fwZsb Pq'wDh nekbh db nkr{, jfozdo wkB;kjhnK ;{pk gqXkB P'Pfb;N gkoNh gzikp, ekwo/v
pbtzs f;zx GkJhd/;k, irs f;zx iroh jkIo ;B. G'r T[gozs p[bkfonK tZb'A r[o{ ih d/ ihtB pko/ ukBDk
gkfJnk frnk. okw feqPB f;zx iBob ;eZso Pqh r[o{ oftdk; wzdo wkB;k B/ nkgD/ ftuko gqrN eofdnk fejk
fe r[o{ oftdk; ih B/ fBwkD/, bskV/ b'eK d/ jZ eK dh rZb ehsh. T[BK fejk fe oftdk; GkJhuko/ d/ tZv/ fjZ;/ tZb'A
Pqh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh nrtkJh ep{bBk fJZe P[G PrB j? feT[Afe fJZe ftukoXkok fJj BjhA ukj[zdh fe dfbZs
;wki B{z ;wki ftZu pDdk wkB^;BwkB fwb ;e/. ;Gk tZb'A okw feqPB f;zx ;w/s T[go'es ;kohnK gj[zuhnK
;yPhnsK dk f;o'g/ ns/ w/w?AN' d/ e/ wkB^;BwkB ehsk frnk. ;Gk d/ gqXkB Uw gqekP, gowihs f;zx gzwh,
;'jB bkb, pBko;h dk;, pjkdo f;zx c"ih, p"ph ns/ fpqi bkb ;w/s ;ko/ jh w?ApoK B/ pV/ T[s;kj Bkb ;/tk
ehsh. pknd ftZu ;G B/ fJeZm/ p?m e/ r[o{ dk bzro Sfenk.

A`j k`l sUby dy srkwrI skUl dy rhy ny pwReIvyt skUl nUM mwq
hYNf mw jgrUp isMG rwmgVH,AnUp isMG,sMdIp vrmw ijhy tIcrw
dI dyx hY !

ibrk brswl (nsIb ibrk) A`j k`l swfy skUlw iv`c ividAw dy imAwr nUM aucw cu`kx leI srkwr bVy v`fy v`fy
auprwly kr rhI hY b`icAW nUM im`f fy mIl skIm rwhI vDIAw Kwxw,PrI vrdIAw,ikqwbw,skUl I ividAwQxw nUM PrI
Awaux jwx leI SweIkl,qy hor vDIAw skImw muhwieAw krvw rhI hY ! ij`Qy srkwr ies qrW ividAw dw imAwr
cu`kx leI qqpr hY au`Qy hI ieh keI skUlw iv`c AwpxI bqor syvw inBw rhy tIcr vI bVw v`fw Xogdwn pw rhy hn
ijMnw iv`c jgrwau lwgly ipMf rwmgV Bu`lr dy hYNf tIcr jgrUp isMG,brswl skUl dy tIcr AnUp isMG,ibrk skUl
dy hYNf tIcr sMdIp vrmw qy hor vI keI tIcr hn jo ies qrW Awpxy skUl nwl pUrI vPwdwrI vyKw rhy hn ! ijMnw
dw mu`K mksd hY ik auhnw kol jo grIb pirvwrw dy b`cy pVHx leI Awaudy hn auh pV ilK jwx qy keI au`c
AhuidAw nUM hwsl kr skx ! Aijhy nyk tIcrw ny ij`Qy vI AwpxI ijMnw smw vI syvw kIqw Awpxw swrw ku`J vI au`Qy
dy skUl qy b`icAw dy jIvn nUM smwipq kr id`qw hY ieMnw skUlI tIcrw ny keI vwr qW Awpxy jyb Krcy co keI skUlw
dy kMm kIqy iehnw dI ies dyx krky hI swfy sUby dy keI skUl pRweIvyt skUlW nUM mwq dy rhy hn ! ij`Qy swfy lokw v`lo
srkwr dI vDIAw kwrgujwrI dI swbws iml rhI hY au`Qy hI Aijhw tIcrw dI vI b`ly b`ly ho rhI hY ! AsI qW chuMdy
hW ik srkwr Aijhy AiDAwpkw nUM vDIAw kMmw krky snmwnq kry ! qW ik iehnw dI cVq nUM vyK ik keI hor
vyhlV tIcr vI Awpxw jIvn skUl qy b`icAw nUM smripq krn qy nw ik ieh socx ik swnUM isrP srkwr pVweI
krvwaux dy pYsy idMdI hY AsI hor ku`J ikau krIey sgo skUl iv`c pV rhy b`icAw nUM Awpxy b`cy smJ ky qy skUl nUM
Awpxw Gr jwxky aus dI dyK ryK nUM hor vDIAW bxwaux

Awaydy idnw iv`c vyKo kI-kI rMg ivKyrdI hY rwjnIqI ?

ibrk brswl(nsIb ibrk) jdo dI swfy sUby iv`c rwjnIqI AweI hY aus smy swfw sUby dw hr gRwP idn b idn Q`ly
if`gdw jw irhw sI ! iksy vI cIj nUM lY lau eynI ijAwdw v`D cu`kI hY ik jykr srkwrw vI chuMx ky ies nUM kMtrol kr
leIey qW vI nhI kr skdIAw ijvy grIbI,byrujgwrI,mihgweI,lut Koh,guMfw grdI,qy hor vI keI mwVIAw blwvw hn
ijMnw nUM hux kwbU krnw bVw musikl ho igAw hY ! hr pwsy iksy vI roV qy cly jwau roV tu`ty hoey,ipMfw dI g`l krIey

b`s isrP kwgjI ivkws hI hoieAw hY glIAw nwlIAw iKlrIAw peIAw hn,lok ie`k nrk BrI ijMdgI ijaux leI
mjbUr hn ! keI lokW dw qW mMnxw hY ik ies AjwdI nwlo qW AsI gulwm hI cMgy sI ikau ik jykr A`j swfy dyS
iv`c gorI srkwr dw rwj huMdw qW G`t qoN G`t swfy dyS dI hwlq qW AYnI pqlI nw huMdI ijs qrW A`j lok ie`Qy idn
ktI kr rhy hn ausy qrW AMgryjI srkwr dy rwj iv`c kr lYdy iPr ieh qW ikhw skdy ik Xwr AsI gulwm hW qd
hI swfy ieMny mwVy idn c`l rhy hn ! kdy sony dI icVI AKvwaux vwlw sUbw A`j ie`k im`tI dw Fyr bxdw jw irhw hY
ikau ik jdo vI ijs dI srkwr AwaudI hY b`s aus smy ies srkwr nwl sbM D r`Kx vwly lIfr AwpxIAw iqjorIAw
Brn qoN ibMnw koeI kMm nhI krdy iehnw g`lw dw qW swfy Boly Bwly lokw nUM qW ku`J nhI pqw cldw sB ku`J au`do
swhmxy Awaudw hY jd dUsrI pwrtI dy iksy lIfr nwl ie`k pwrtI dy vrkr dw JgVw ho jwdw hY qd pqw l`gdw hY
swfy Boly Bwly lokw nUM ik ies lIfr ny AwpxI srkwr smy eyny dw Gplw kIqw ijs qrW A`j k`l Awpw sB vyK hI rhy
hW ik iksy qrw pwrtI vrkr lVdy smy ie`k dUjy qy dUSx bwjI krdy hn qy ie`k dUjy dy rwj j`g jwhr krdy hn !
hux q`k qW qusI sB vyK cu`ky ho ik iks qrW ho irhw hY Awaudy idnw iv`c vyKo ik rwjnIqI kI kI rMg ivKyrdI hY swfw
sUbw ivkws v`l nUM jwdw hY jW ivnws v`l nUM !ieh qW Awaux vwlw smw hI d`sygw Awau vyKIey !

lokW dy du`KI mn nhI chuMdy ik AkwlI rwj Aweymyjr isMG mulWpur

ibrk brswl (nsIb ibrk) ivDwn sBw votw pY cukIAw hn qy lokw ny bwdl srkwr nUM cldw krn leI Awpxw ie`k
ie`k vot kWgrs dy h`k iv`c pwieAw hY ! ikau ik lokW nUM pqw hY ik ieh bwdl srkwr suAwrQI lIfrw dI ie`k
potlI hY ijs ny Awpxy suAwrQ keI hI cMgy kMm nUM mwVy iv`c bdilAw hY iehnw dIAw iehnw mwVIAw nIAqw krky hI
qW hux lok chuMdy hn ik kWgrs rwj Awvy qW AsI Awpxy Awp nUM r`iKA`q kr skIey !lokW dy du`KI mn nhI chMudy ik
AkwlI rwj Awey iehnW sbdw dw pRgtwvw sUbw sk`qr kWgrs myjr isMG mulWpur ny p`qrkwrW nwl swJw kIqw qy
ikhw ik AwaudI srkwr kWgrs dI hovygI ikau ik swfy sUbw vwsIAw ny v`D cVky ies kWgrs srkwr dy hr
aumIdvwr dw swQ id`qw hY ! lokW iv`c ieh crcw Awm sunx nUM imldI hY ik kYptn mhwrwj AmirMdr isMG hI B`ivK
dy mu`K mMqrI hoxgy ikau ik jd vI coxw iv`c vot poilMg iv`c vwDw hoieAw hY qW srkwr hr vwr kWgras dI hI bxI
hY ikau ik lokW dw mMnxw hY ik lok hr vwr AkwlIAw nUM durkwrdy Awey hn qy ies vwr vI ieh hI hoieAw hY

gNtkoh )

gkoe dh fdB p fdB j' ojh y;sk jkbks s'A b'e d[Zyh

gNtkoh ) f;NhiB; gkoe i' fe fsqgVh ns/ fJ; d/ nkb/ d[nkb/ dhnK eb"BhnK dk
fJeb"sk gkoe j? fi; ftZu ;t/o/ ns/ ;akwhA pia[or, pZu/ ns/ B"itkB y/vd/ ns/ p?md/ jB . fJ; f;NhiB; gkoe
dk ;[Xko f;NhiB; t?bc/?no ;';kfJNh B/ 1994 ftZu nkgD/ s"o s/ eotkfJnk ;h ns/ ;kb 2002 sZe fJ; gkoe
dh d/yGkb th ;';kfJNh tb'A ehsh iKdh ojh j? gozs{ ;kb 2002 s'A pknd gq;ak;aB B/ nkgD/ nfXeko j/ m gkoe
dh d/y o/y eoBh ;a[o{ eo fdZsh gozs{ gq;ak;aB dk otJhnk fJ; gkoe gqsh wso/Jh wK tork fojk j? . ;kb 1994
s'A gfjbK th fsqgVh d/ ftZu'A ftZu g?Ad/ fJ; gkoe ftZu rzd d/ Y/o ;B ns/ fJ; ftZu yfvnK dh Gowko ;h fi;
ftZu ne;o ikBto p?m/ efonk eod/ ;B . nk; gk; d/ b'eK B/ d';a brkfJnk j? fe gkoe dh ezX s'A izrb/
rkfJp j'D/ ;a[o{ j' rJ/ jB ns/ N{ZNh j'Jh ezX d/ o;s/ ikBto fJ; gkoe ftZu dkyb j'D/ ;a[o{ j' rJ/ jB i' fe
gkoe d/ g"fdnK B{z ekch B[e;kB gj[zukT[Ad/ jB . gkoe d/ pkjo ns/ nzdo rzdrh d/ Y/o br/ ofjzd/ jB . b'eK
dh wzr j? fe gq;ak;aB nkg nZr/ j' e/ d[pkok s'A fJ; gkoe dk ;[Xko eotkJ/ iK fJ; B[{z gfjbK tKr fe;/ ;z;EK B[{z
;"g fdZsk ikt/ .

;sh; wfjsk

;sh; wfjsk

f;js ftGkr wkB;k tZb' 19 cotoh gb; g'bhU w[fjzw


wkB;k 13 cotoh ( ;sh; wfjsk ) f;js ftGkr wkB;k tZb' 19 cotoh gb; g'bhU w[fjzw nXhB vkH n?;HghH;[ohbk f;tb
;oiB wkB;k dh gqXkBrh ftZu f;tb ;oiB dcasa o wkB;k fibk gZXoh gb; g'bhU toe;akg fty/ eotkJh rJh. fJ; toe;akg ftZu
;ko/ pbkeK d/ n?;Hn?wHU, phHJhHJhia ns/ gb; g'fbU ;[gotkJhio Fkwb j'J/.f;tb ;oiB wkB;k B/ fJ; w[fjzw sfjs ikDekoh
fdzfdnk fejk fe 0-5 ;kb d/ pZfunK Bz{ g'bhU pz{dK fgbkfJnK ikDhnK jB s/ wkB;k fib/ ftZu 97370 pZfunK Bz{ g'bhU pz{dK
fgbkT[D bJh 385 p{E ;Ekfgs ehs/ rJ/ jB. fJ; s' fJbktk pZ; ;N?v ns/ o/bt/ ;N/FBK s/ g'bhU pz{dK fgbkT[D bJh 13 NoKfiN

NhwK brkJhnK rJhnK jB. i' fe jo ;w/ pZfunK Bz{ g'bhU pz{dK fgbkT[D bJh ezw eoBrhnK. GZfmnK, c?eNohnK, T[;koh tkbhnK
EktK ns/ M{rhnK M'gVhnK nkfd Bz{ eto eoB bJh 16 w'pkfJb NhwK dk rmB ehsk frnk j?. fJj ;ko/ ezw Bz{ B/go/ ukVB bJh 88
;[gotkJhio bkJ/ rJ/ jB. fJ; ;ko/ ezw dh d/y -o/y bJh fibk gZXo s' 9 nfXekohnK dhnK ;[gotkJhioK NhwK tZy -tZy J/ohJ/ bJh
ezw dk ikfJik b?DrhnK. vkL nkFk feoB fibk NhekeoB nc;o tb' gkto g[nkfJzNK ;bkJhvK okjh gb; g'bhU ;pzXh ikDekoh fdZsh
rJh ns/ df;Znk frnk fe wkB;k fib/ ftZu fJ; w[fjzw d/ gfjb/ fdB fwsh 19 cotoh Bz{ pZfunK Bz{ g'bhU p{EK s/ g'bhU p{zdK
fgbkJhnK ikDrhnK ns/ pkeh ofjzd/ pZfunK Bz{ 20 ns/ 21 cotoh Bz{ xo-xo ik e/ g'bhU pz{dK fgbkJhnK ikDrhnK sK i' e'Jh th
pZuk g'bhU pz{dK b?D s' Bk ofj ikt/. fJ; d'okB pbke n?;Hn?wHU} tb' nkgD/ pbke d/ ;g[otkJhioK Bz{ gb; g'bhU wkJheo'gbkB
pko/ ikDekoh fdZsh ns/ fJ; ezw Bz{ sBd/jh Bkb eoB bJh fejk.

;cb ;'u

s/i ocsko N?g{ B/ d' bsV/ ,fJe dh w"e s/ jh w"s d{ik rzGho iywh

wkB;k 13 cotoh ( ;sh; wfjsk ) wkB;k fty/ e?uhnK s/ fJe s/i ocsko N?g{ B/ d' ftneshnK Bz{ w'No;kfJeb
;w/s bsV fdZsk . fi; Bkb fJe dh w"s s/ d{ik rzGho o{g ftZu iywh j' frnk. fwbh ikDekoh nB[;ko ifszdo
f;zx gZ[so Bzd f;zx tk;h uhwk B/ g[fb; e'b fpnkB fdZsk fe ihik e[btzs f;zx wkB;k e?uhnk s' fynkbk tZb
w'No;kJheb s/ ik fojk ;h ;kw 5L30 s/ fynkbk tb' fJe N?g{ vokfJto B/ s/ih s/ bkgqtkjh Bkb w/o/ ihi/
e[btzs f;zx d/ w'No;kJheb ftZu wkfonk . fi; Bkb w"e/ s/ jh e[btzs f;zx dh w"s j' rJh s/ T[; dk bVek

rzGho o{g ftZu iywh j' frnk. d{i/ gk;/ EkDk ;do dh g[fb; B/ wkwbk doi eoe/ nrbh ekotkJh ;[o{ eo
fdZsh j?.

fJe Bkpkbr e[Vh Bz{ xo' GZik e/ b?ikD s/ wkwbk doi


wkB;k 13 cotoh ( ;sh; wfjsk ) fJe Bkpkbr e[Vh Bz{ xo' GZik e/ b?ikD dk ;wkuko fwfbnk j?.fwbh
ikDekoh nB[;ko gkbk f;zx gZ[so fBoG?n f;zx tk;h wZsh B/ g[fb; Bz{ fpnkB fdZsk fe oks Bz{ eowihs f;zx
gZ[so ;/aok f;zx Bkw dk ftnesh w/oh bVeh r[ogqhs e"o (ekbgfBe Bkw) i' 16 ;kbK dh j? Bz{ ftnkj dk MK;k
d/e/ torbk e/ b? frnk j? . gkbk f;zx B/ g[fb; Bz{ dZf;nk fe fJ; ezw u fJe wBihs e"o Bkw dh n"os dk th
jZE j?. EkDk Ghyh dh g[fb; B/ eowihs f;zx gZ[so ;a/ok f;zx ,wBihs e"o gsBh G'bk f;zx d/ fybkc wkwbk
doi eoe/ nrbh ekotkJh ;[o{ eo fdZsh j?.

vh;h s/ n?; n?; gh B/ ehsk w/B pkiko dk d"ok


b'eK dhnK ;wZf;nktk ;[Dhnk

wkB;k 13 cotoh (;sh; wfjsk ) e'Jh ;kbK pknd fe;/ nfXekoh B/ g?db uZbe/ b'eK dhnK ;wZf;nktK ;[Dhnk
jB.;EkBe ;fjo nzdo w/B pkiko u vh ;h wkB;k s/ n?; n?; gh ,J/ vh ;h B/ g?db uZbe/ pkiko dk d"ok
ehsk. fJ; w'e/ s/ d[ekBdkoK thoK B/ vh ;h wkB;k s/ n?; n?; gh wkB;k Bz{ ;hto/i pzd s/ N/?qfce dhnK
;wZf;nktK pko/ ikD{z eotkfJnk.fJ; w"e/ s/ vh ;h sbtko s/ n?;n?; gh :kdt B/ b'eK Bz{ nghb ehsh fe T[j
nkgDh d[ekB dk ;wkB d[ekB s' pkjo Bk oZyD s/ BikfJi epik Bk eoB. fJ; Bkb Nq/?fce u ftxB g?dk j?.
w"e/ s/ d[ekBdkoK B/ vh ;h wkB;k Bz{z dZf;nk fe ;kvhnk d[ekBK nZr/ jo ;w/ ;hto/i dk rzdk gkDh yVQk ofjzdk j?
s/ rkje ;kvhnK d[ekBK s/ Bjh nkT[dk j?. vh ;h wkB;k B/ d[ekBdkoK thoK Bz{ Go';k fdZsk fe ibdh jh ;ko/ ezw
j' ikDr/ s/ ;hto/i th ibdh y[ btk fdZsk ikt/rk. fJ; s' pknd ;ko/ nfXekoh ckNe s/ ;pih wzvh ftZu rJ/ s/
o/jVh tkfbnk Bz{ th nkgDk ;wkB nzdo oZyD dh jdkfJs ehsh. fJ; w"e/ s/ b'eK B/ N/q?fce ;wZf;nk pko/ n?;
n?; gh wkB;k Bz{ dZf;nk fe fJ; ;fjo nzdo jo EK s/ N?qfce ofjzdk j? .n?;n?; gh wkB;k s/ vh ;h wkB;k B/
;w{j d[ekBdkoK Bz{ ft;tk; fdZsk fe T[jBK dhnK w[;ebK ibdh jh jZb eo fdZshnk ikDrhnk.

;e{b u ftfdnkoEhnK B/ ehsh ftdkfJrh gkoNh

wkB;k 13 cotoh ( ;sh; wfjsk ) vh J/ th ;?NBoh ;hBhno ;?ezvoh gpfbe ;e{b wkB;k fty/ 12th ebk; d/
ftfdnkoEhnK bJh ftdkfJrh gkoNh bwj/ 2012 dk nk:'fiB ehsk frnk. ;e{b d/ gqKrB ftZu j'J/ fJ; ;akBdko
gq'rokw dh ;[[o{nks rkfJsoh wzso d/ ikw s' ehsh rJh. ftfdnkoEhnK B/ ;kBdko rhs,vK;,e'ofUrqkch ,nkfd
g/;a ehs/. nfXnkgeK bJh fdbu;g ;B'soh,Nzr Nft;No, szp'bk nkfd r/wK fyvkJhnk rJhnk. ;e{b d/
fgqz;hgb ;[Xho f;zx mke[o B/ pZfunk Bz{ :kdrkoh fuzB gqdkB ehs/. T[jBK nkgD/ Gk;aB ftZu pZfunk Bz{ nkT[d
tkb/ fJwfsjkB bJh fwjBs eoB dh gq/oBk fdZsh s/ uzr/ Bshi/ bJh ;a[GekwBktk fdZshnk. nzs ftZu fgqz;hgb
;[Xho f;zx mke[o B/ gq'rokw d/ ;cb nk:'fiB bJh 12th iwks d/ fJzukoi no[B no'Vk ns/ 11th iwks d/
fJzukoi fos{ fizdb s/ o'fjs pK;b Bz{ tXkJh fdZsh s/ ;ko/ nfXnkgeK ns/ pZfunk dk XzBtkd ehsk.

Bho{ pkitk nkgDh fcbw dh gq'w;aB bJh gjz[uh Gkos roZ[g u


wkB;k 13 cotoh ( ;sh; wfjsk) wkB;k s' E'VQh d{o Gkos roZ[g ekbi i' ftfdnkoEhnK Bz{ T[Zuh f;Zfynk d/
fojk j? s/ Bkb jh ftfdnkoEhnK Bz{ wzB'iB pko/ dZ; fojk j?.fi; sfjs ekbi nzdo fJe ebuo gq'rokw ehsk
frnk. fi; ftZu fcbwh jho'fJB Bho{ pkitk nkgDh Bth gzikph fcbw gsk BJh oZp fejfVnk ozrK ftZu okih dh
gqw';aB bJh nkgDh ;koh Nhw ;w/s fJ; ekbi ftZu gjz[uh. fJ; w"e/ s/ jho'fJB Bho{ pkitk s' fJbktk fJ;
fcbw d/ gq'fvT{;o nwB,gqw'No ;kvbi r[o{ gfNnkbk,n?w vh ;a[Gw uzdou{V th fJ; w"e/ s/ ;fwb j'J/. fJ;
w"e/ s/ ekbi dh ;ogq;s do;B ror, u?now?B okX/ ;akw f;zrbk, tkfJ; u/now?B irs okw f;zrbk, ;hnkJhU
oki/; ror, goki BkE i?B, Ghw ;?B i?B , wB'i i?B ,fgqz;hgb vk ozXktk nkfd tb' fJ; fcbwh Nhw Bz{ ih
nkfJnk nkfynk s/ T[jBK dk ;tkrs ehsk. fJ; w"e/ s/ ebuo gq'rokw ftZu vK; ehsk frnk s/ gfjbk s/ d{;o/
,sh;o ;EkB s/ nkT[D tkbhnk e[VhnK Bz{ ;BwkfBs ehsk. nzs ftZu Bho{ pkitk B/ ;w{j ftfdnkoEhnK Bz{ fJj
fcbw d/yD dh nghb ehsh.

You might also like