Professional Documents
Culture Documents
Αναβολισμός στον αθλητισμό (doping)
Αναβολισμός στον αθλητισμό (doping)
(ΦΑΡΜΑΚΟΔΙΕΓΕΡΣΗ, DOPING)
■ Έφηβοι
■ Η ανάπτυξη των επιμήκων οστών μπορεί να τερματισθεί με
τη χρήση αναβολικών στεροειδών και να οδηγήσει σε
μικρότερο του αναμενόμενου ύψους σώματος.
■ Ψυχολογικές Δράσεις
■ Τα αναβολικά στεροειδή αλλάζουν τους χρήστες με πολλούς
τρόπους, αλλά οι ψυχολογικές μεταβολές μπορεί να είναι οι
πιο δραματικές από όλες τις αλλαγές και περιλαμβάνουν:
Ανεπιθύμητες Ενέργειες των Αναβολικών-
Ανδρογόνων Στεροειδών
■ Αμφεταμίνη
■ Η αμφεταμίνη άρχισε να χρησιμοποιείται το 2ο παγκόσμιο
πόλεμο και ήταν πολύ δημοφιλής στους φοιτητές και τους
οδηγούς φορτηγών αυτοκινήτων, που τη χρησιμοποιούσαν
για την καταπολέμηση της υπνηλίας κατά τη διάρκεια της
νύχτας (μειώνει την πνευματική και σωματική κόπωση). Οι
αθλητές άρχισαν να τη χρησιμοποιούν για την αύξηση της
ταχύτητας, δύναμης, αντοχής και εγρήγορσης. Η αμφεταμίνη
είναι ισχυρό διεγερτικό του ΚΝΣ και αυξάνει τον καρδιακό
ρυθμό, την πίεση του αίματος, το μεταβολισμό και τη
θερμοκρασία του σώματος. Αυξάνει επίσης υπέρμετρα την
αυτοπεποίθηση και επιθετικότητα, προκαλεί ένα αίσθημα
ευεξίας και ευφορίας και καθυστερεί την κόπωση.
Διεγερτικά του ΚΝΣ (Ψυχοδιεγερτικά)
■ Έκσταση, MDMA
■ Γνωστό και ως ναρκωτικό της αγάπης, λαμβάνεται υπό μορφή
δισκίων ή κάψουλων, μπορεί όμως να ληφθεί και ενδορινικά.
Νοθεύεται με υποκατάστατα όπως δεξτρομεθορφάνη, καφεΐνη,
εφεδρίνη, ψευδοεφεδρίνη και σαλικυλικά.
■ Φαρμακολογικές Ενέργειες: Προκαλεί αύξηση απελευθέρωσης
της σεροτονίνης και επίσης παρεμποδίζει την επαναπρόσληψή
της. Η σεροτονίνη παίζει σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά,
όπως στη ρύθμιση της διάθεσης, μνήμης, γνωστικής λειτουργίας,
όρεξης και ύπνου. Προκαλεί ακόμη αύξηση της πίεσης του
αίματος.
Διεγερτικά του ΚΝΣ (Ψυχοδιεγερτικά)
■ Κοκαΐνη
■ Είναι ισχυρό διεγερτικό του ΚΝΣ και άρχισε να χρησιμοποιείται στα
τέλη του 1970. Προκαλεί μεγαλύτερη ευφορία (κίνδυνος κατάχρησης)
από την αμφεταμίνη. Η κοκαΐνη καλύπτει τον πόνο και προκαλεί
αισθήματα επιθετικότητας και αγωνιστικότητας στους αθλητές. Λόγω
της ευφορίας που προκαλεί υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος εθισμού,
ιδιαίτερα με το crack (ελεύθερη βάση κοκαΐνης). Με λήψη κοκαΐνης
από τη μύτη η διεγερτική της δράση αρχίζει σε λίγα min, η μέγιστη
δράση της εμφανίζεται σε 15-20 min και τερματίζεται σε περίπου 1
ώρα. Η ενδοφλεβίως χορηγούμενη κοκαΐνη χρειάζεται 15 sec για να
φθάσει στο ΚΝΣ, ενώ με το crack η δράση της αρχίζει σε περίπου 10
sec.
Διεγερτικά του ΚΝΣ (Ψυχοδιεγερτικά)
■ Συμπαθομιμητικές Αμίνες
■ Οι συμπαθομιμητικές αμίνες (ρινικά αποσυμφορητικά όπως εφεδρίνη,
ψευδοεφεδρίνη, φαινυλοπροπανολαμίνη, φαινυλεφρίνη), καθώς και
άλλα διεγερτικά του ΚΝΣ φάρμακα (β2-διεγέρτες, αντιασθματικά)
είναι λιγότερο επικίνδυνα από την κοκαΐνη και τις αμφεταμίνες, αλλά
χρησιμοποιούνται παράνομα από τους αθλητές για την αύξηση της
επίδοσής τους. Τα φάρμακα αυτά, σε αντίθεση με τα αναβολικά
στεροειδή, λαμβάνονται λίγο πριν την έναρξη των αγώνων
(απομακρύνονται από το σώμα σε 48-72 ώρες). Σε περίπτωση που
απαιτείται η χρήση ενός ρινικού αποσυμφορητικού τότε μπορεί να
χρησιμοποιηθεί η οξυμεταζολίνη που έχει τοπική δράση και δεν
περιλαμβάνεται στη λίστα των απαγορευμένων ουσιών doping.
Διεγερτικά του ΚΝΣ (Ψυχοδιεγερτικά)
■ Καφεΐνη
■ Είναι διεγερτικό του ΚΝΣ που χρησιμοποιείται σε μεγάλες δόσεις (υπό
μορφή ενεμάτων ή υπόθετων) από τους αθλητές για την αύξηση της
επίδοσής τους. Η καφεΐνη αυξάνει το μεταβολισμό, τη θερμοκρασία
του σώματος και την πίεση του αίματος. Έχει διουρητική δράση
(μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση), αυξάνει τη γλυκόζη στο αίμα,
μειώνει την όρεξη, προκαλεί αϋπνία, τρόμο των χεριών και
γαστρεντερικές διαταραχές. Συγκεντρώσεις καφεΐνης στο αίμα πάνω
από 12 μg/ml πιστοποιούν θετικό doping. Η συγκέντρωση αυτή
επιτυγχάνεται με τη λήψη 8 φλιτζανιών καφέ. Η μέση ποσότητα
καφεΐνης σε ένα φλιτζάνι καφέ είναι 100-150 mg, ένα φλιτζάνι τσάι
περιέχει 30 mg και ένα μπουκάλι κόκα-κόλας 35 mg καφεΐνης.
β-Αποκλειστές
■ Η αύξηση του όγκου του αίματος και των ερυθροκυττάρων αυξάνει την
πίεση του αίματος (κίνδυνος καρδιακής ανεπάρκειας και πνευμονικού
οιδήματος) και την πηκτικότητα του αίματος (κίνδυνος εμφράγματος
μυοκαρδίου). Η εξωτερικώς χορηγούμενη ερυθροποιητίνη αυξάνει την
παραγωγή των ερυθροκυττάρων (25-35%).
■ Υπάρχουν διάφορες δοκιμασίες για την πιστοποίηση του doping με
αίμα και ερυθροποιητίνη (π.χ. μια συγκεκριμένη τιμή αιματοκρίτη ή
ένα συγκεκριμένο ποσοστό ερυθροκυττάρων, σε σχέση πάντα με
φυσιολογικές τιμές). Επίσης, σήμερα υπάρχει έγκυρη αναλυτική
μέθοδος για την πιστοποίηση θετικού αποτελέσματος doping για την
ερυθροποιητίνη (στο αίμα).
Αίμα και Ερυθροποιητίνη