Rechtsfilosofie

Aruba 2011

Peter Rijpkema

Enkele wetsartikelen
Art. 81 Gw: De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk


Art. 6:162 BW: 1. Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden. 2. Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond.


Enkele wetsartikelen
Art. 300 Sr Mishandeling wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie. Art. 3:3 Awb: Het bestuursorgaan gebruikt de bevoegdheid tot het nemen van een besluit niet voor een ander doel dan waarvoor die bevoegdheid is verleend.
Art. 30 EG verdrag: 1. Het verkeer van werknemers binnen de Gemeenschap is vrij. 2. Dit houdt de afschaffing in van elke discriminatie op grond van de nationaliteit tussen de werknemers der Lid-Staten, wat betreft de werkgelegenheid, de beloning en de overige arbeidsvoorwaarden.

Enkele definities van recht



Recht is wat in de wet staat.

Recht is de normatieve ordening van menselijk handelen met behulp van fysieke dwang.
 

Recht is de praktijk waarin de dwang van de zijde van de overheid wordt gerechtvaardigd.

Wat is recht?
Drie niveaus


Recht in het individuele geval Het in Aruba geldende recht Recht in het algemeen

Wat is recht?
Twee perspectieven


Interne perspectief Externe perspectief

Het interne perspectief



Het recht als norm Het beantwoorden van rechtsvragen Iemand heeft wel of niet
  

Een plicht Een recht Een bevoegdheid

Maakt aanspraak op juistheid

 

Oordeel kan gerechtvaardigd worden Legitimiteit

Het externe perspectief

Het recht als feit Beschrijvend Recht als sociaal verschijnsel Zoekt naar verklaring

Eigenschappen van het recht

Aanspraak op gezag Aanspraak op hoogste gezag Geweldsmonopolie/verbod van eigenrichting

Aanspraak op gezag


Gezag: bevoegdheid om te kunnen zeggen hoe personen moeten handelen Die aanspraak maakt het recht los van de inhoud van het recht De reden om het recht te gehoorzamen is inhoudsonafhankelijk Voorbeeld: Gele stoeprand arrest

Soms toch om inhoudelijke reden niet doen wat het recht eist.


Overmacht (noodtoestand): art. 40 Sr

  

Conflict van plichten Handelen overeenkomstig het oordeel van een goede professional Voorbeelden:
 

Opticien Euthanasie

Maar: recht zelf creert de mogelijkheid van een beroep op noodtoestand

Aanspraak op het hoogste gezag



In een samenleving zijn vele normenstelsels werkzaam Het recht beslist in laatste instantie naar welk van die normen mensen zich wel en niet mogen gedragen.

Geweldsmonopolie en verbod van eigenrichting



Fysiek geweld is verboden, tenzij

 

In overeenstemming met het recht Door specifieke overheidsinstanties (bijv. politie)

Uitzondering: noodweer (art. 41 Sr) Monopolisering is normatief, niet feitelijk

Aanspraak op alomvattend gezag



Aanspraak op bevoegdheid tot normering van elk willekeurig handelen  Hoogste gezag claimt per definitie ook alomvattend gezag Probleem:  EU claimt hoogste gezag, maar alleen op een beperkt terrein



Van Gend en Loos arrest

Wie is bevoegd tot afbakening van de grenzen?