DRT KAPI-KIRK MAKAM Alevilikte tanrya ulamann yolu insana olan sevgi ve ibadet etmektir.

Bu ibadet tanrnn ihtiyac olduu iin deil,tatmin olmak iindir. Drt kap deyince eriat,Tarikat,Hakikat,Marifet tir. Krk makam bu drt kapnn ierisinde saylmaktadr. eriat; henz olgunlamam,inanc ve din kurallarn yeterince bilmeyen insanlarn topluma zarar vermemesi iin din kurallar ierisinde eitilmesi. Tarikat; D engellemelerden kurtularak kendi istek ve arzular dorultusunda,iyilikleri esirgemeden yaama dnemidir. Marifet; Eitim seviyesini ykseltmek,dnce ve duygularyla yaamak,inanta tanrsal srlara ermek. Hakikat ; nansal anlamda en yksek mertebeye ulamak, kendisini hakla btnlemi olarak grmek. Hac Bektai Veli bir syleinde Drt kapdan bahsederken ; Kul,Tanrya Krk Makamda erer,ular,dost olur. Bu makamlarn onu eriatn iinde,onu Tarikatn iinde,onu Hakikatn iinde,onuda Marifetin iindedir. Drt Kap,nsann yaamnda Hakka ulama iin verdii manevi urada birer aama olduu sylenir.

eriat Makamlar : 1.man etmek,2. lim irfan renmek,3. badet etmek, 4. Ktlklerden uzaklamak,5. Ailesine faydal olmak, 6. evreye ve topluma zarar vermemek, 7. Yol nderinin emirlerine uymak, 8. efkatli olmak,9. Temizlie nem vermek, 10. Zararl ilerden saknmak. Tarikat Makamlar : 1.Tevbe etmek,2. Mridin tlerine uymak, 3. Temiz giyinmek, 4.yilik yolunda mcadele vermek, 5.nsana hizmet etmeyi sevmek,6.Hakszlktan korkmak, 7.midi yitirmemek,8.bret almak, 9. Cmert olmak,paylamc olmak, 10. zn fakir grmek. Marifet Makamlar : I.Eline-diline-beline (edep),2.Bencillik,kin ve nefretten uzak olmak, 3. Perhizkarlk,4. Sabrl ve kanaatkar,5. Utanmak(Haya),6.Cmertlik,7.lim sahibi olmak, 8. Hogr sahibi, 9.zn bilmek, 10. Ariflik. Hakikat Makamlar: l. Alak gnll olmak,2. Kimsenin aybn grmemek,

3. Yapabilecei hibir iyilii esirgememek,4. Allahn yarattklarn sevmek, 5. nsanlar arasnda ayrm yapmamak, 6. Birlie ynelmek ve yneltmek,7. Gerei gizlememek, 8. Manay bilmek,9. Srr renmek, 10. Allahn varlna ulamak. Drt kapy Mehmet Yaman, Alevilik adl kitabnda farkl deerlendirmitir. eriat,anadan domak. Tarikat;ikrar vermek. Marifet ; nefsini bilmek. Hakikat ; Hakk znde bulmak. gibi tarif etmektedir. Baz yazarlara gre ; eriat ; Hz. Muhammed devri. Tarikat ; Hz.Ali ve Hac Bektai Veli dnemi. Marifet ; Bilimin ve fennin gelitii yeni a. Hakikat ; nsanln mutlulua ve kesin bara ulaaca devirdir. Drt Kap farkl bir ekilde de tarif edilmektedir. eriat : lkokul. Tarikat : Ortaokul Marifet : Lise Hakikat : niversite. Drt kapy anlayabilmek iin Alevilii kabullenmek ve yolu benimsemek gerekir. Alevi inan ve ibadetini yukarda saydm gibi temelden balayarak renmek yaayarak renmek gerekir. Btn bunlar yaarken biraz da bilimsel bakldnda Drt kapnn ok daha farkl bir tarifi ile karlarsnz. nsann hatta canlnn yaayabilmesi iin mutlaka Hava,su,ate ve topraa ihtiya vardr. Bunlarn tamamn Alevilik bir arada tutarak yaamaktadr ve bunun adna da Drt Kap diyoruz. eriat : Hava Tarikat : Su Marifet : Ate Hakikat : Toprak. Alevilikte sadece Drt kap Krk makam deil, ler de farkl deerlendirilir. ler : Allah Muhammed Ya Ali Hak Muhammed Ali Tanr Doa nsan Dn Bugn Yarn. Aleviler bu ly ayr ayr deerlendirilmez,n bir bilirler. Yukarda yazdmn tersine Hak Muhammed Ali diyerek ifade ederler. birdir. ayr varlktan bahsedilmez.

Olay baka bir boyuttan ele aldmzda bu l yaratcln birer simgedir. de dourgandr. Yaratcdr. nansal boyutu ile deerlendirildiinde Allah yaratcdr. Doa yaratcdr. nsan yaratcdr. te bu adan bakldnda bunlar biribirinden ayrt etmezler. Elbette Alevi nan nderleri ve Bilim adamlar bu konuda yeterli aklama yapmamlardr. zellikle Aleviliin Drt kap anlaynn ierisindeki Marifet ve Hakikat yeterince aklanmamtr ve bunu bir sr olarak kabul etmilerdir. Bunun gizlenmesinin gerekelerini renmeden nce Aleviliin eriat ve Tarikat anlayn en ince detayna kadar renilmesi gerekir. Yine bu konular anlayabilmek iin. Aliyi hak bilip Hakk Ademde grmenin ne olduunu kabullenmek gerekir.

Abbas Tan