Professional Documents
Culture Documents
ပသီ သမိုင္းေလ့လာခ်က္မ်ား - ေမာ္လ၀ီ ပသီ ေက်ာ္ဦး
ပသီ သမိုင္းေလ့လာခ်က္မ်ား - ေမာ္လ၀ီ ပသီ ေက်ာ္ဦး
armfv0DyoDausmfOD;
(uefUowfapmifa&)
rmwdum
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
pum;OD; . . . . . .
omoemjyKc&D;xGufawmfrlMuaom qG[mA[fom0uBuD;rsm;
(ta&SYawmiftm&SodkYtpvmrfomoema&muf&Sdjcif;) . . . . .
yk*HjynfydwfoHkrif;acwf (c&pfESpf 652-660) . . . . .
{&m0wDjrpf0uRef;ay:a'oodkh rGwfpvifrsm; pwiftajccsjcif; . . . . .
acwfOD;ydkif;jrefrmhordkif;twGuf ta&;ygonfhrefSL;usrf; . . . . .
c&pfESpf(864)ESpfu a&;aom refSL;usrf;vmyoDtaMumif; . . . . .
ynm&Sifrsm; wdwdyy rodonfh ]yoD} a'o . . . . .
pmwrf;&Sif\ t,ltq . . . . .
&cdkifjynfwGif OD;pGmtajcpdkufaexdkifjcif; . . . .
c&pfESpf 700 rwdkifrD &ckdifjynftajctae . . . . .
t&AfESifh yg&Sef;c&D;oGm;rSwfwrf;taxmuftxm;rsm; . . . . .
jrefrmUordkif;twGuf ta&;ygaom t&Afpmaytaxmuftxm;rsm; . . . . .
yk*Hacwf ykodrfNrdKYESifh yoDrif;rsm;
1
5
7
10
14
16
18
20
21
23
25
29
yg'EdkifiHawmf&mZ0ifordkif;rS oJvGefp . . . . .
ukvm;[laom a0g[m& . . . . .
yk*HacwfykodrfNrdKYESifUyoDrif;rsm; . . . . .
yoDrif;quf . . . . .
yoDrif;rsm;tkyfcsKyfcJUaMumif; taxmuftxm; . . . . .
ykodrfNrdKYESifh ukvm;eef;awmf . . . . .
32
34
36
38
39
40
Orm'EDrif;orD;\ '@m&D . . . . .
yef;wifukef;&yf . . . . .
OD;vli,f\ ]ukr&EDvuFm} rS oJvGefp . . . . .
Orm'EDrif;orD;\ acwfumv . . . . .
pmudk; . . . . .
42
43
46
49
51
(1991 ck atmufwb
kd mv 1&ufaehwiG f
AH;k td;k &Gm OD;pGvw
f mG ef \ aetdrw
f iG f
armfvemOD;wGmpDefESifh armfvem OD;[muifwdkhESpfOD;rS
BuD;rSL;aom tcef;tem; zwfMum;aompmwrf;/)
pum;OD;
<ua&mufvmMuwJh yoDtrsK;d om;wdik ;f &if;om;nDaemifrsm;cifAsm;..
ESppf Ofusi;f yNrJjzpfwJh a,mifrGeyf oDtcef;tem;rSm ,ckvkdpmwrf;
zwfcGihf&wJhtwGuf *kP,
f l0rf;ajrmufaMumif; aus;Zl;wifpum;ajymMum;
vdkygw,f/
uRefawmf ,ckzwfMum;wifoGi;f rJh pmwrf;uawmh yoDordki;f
avhvmcsurf sm; pmwrf;jzpfygw,f/ ordki;f pmwrf;qdk&mrSmudkyJ yk*HacwfeJY
oufqkdiw
f Jhordki;f rsm;jzpfygw,f/ yk*H&mZ0if 'kwx
f rf;ajym&w,fqkdwJh
qdkk;d pum;udk Mum;zl;Muygvdrrhf ,f/ 'Dqkd k;d pum;[m taMumif;rJah y:ayguf
vmwm r[kwyf gbl;/ yk*HacwfeJYqkdiw
f Jh jzpf&yftaxmuftxm;rsm;[m
cufcJcufqpfrsm;jzpfNyD; eufeJord af rGUvGe;f vdkY tifrwef tjiif;tcHkrsm;&wJh
ordik ;f acwfBuD;jzpfvYkd yk*&H mZ0if'w
k x
f rf;ajym&w,fvYkd qdMk ujcif;jzpfygw,f/
odawmfrlMuwJhtwdki;f yJ uRefawmf[m ordki;f ynm&Siw
f pfa,muf
r[kwyf gbl;/ ordik ;f bmom&yfukd pdw0f ifpm;avhvmolwpfO;D om jzpfygw,f/
taxGaxGordki;f awGukd avhvm&if;uaeNyD; ukvm;tac:cH&vGe;f
vdkY udk,o
hf rdki;f udk jyefavhvmrdcyhJ gw,f/ a&SUaeOD;jr&JU ArmrGwpf vifordki;f
tusO;f utp q&mOD;bdk;cs,?f a&TbkdOD;bOD; tv,f yoDOD;udkukdav;&JU
jrefrmEdkiif HeJY tpvmrfomoemordki;f usr;f rsm;udk i,fpOfuyif avhvmcJh&
ygw,f/ tJ'Dordki;f usr;f awG&JUaus;Zl;aMumifh udk,ho
f rdki;f udk,f wefzkd;xm;
rSw f csuf
pmwrf;udk zwfMI uaom tpvmrfbmom0ifrsm;onf
wrefawmfjrwfrk[r'f (
qG[mA[frsm; (
awGU&onfhtcg
) ESifh wrefawmf\
) \
trnf emrrsm;udk
yoDordkif;avhvmcsufrsm;
yk*Hacwf
tydkif; - 1
S TUDIES I N P ATHI H IS
TOR
Y
IST
ORY
PAGAN PERIOD
tcef; (1)
omoemjyKc&D;xGufawmfrlMuaom qG[mA[fom0uBuD;rsm;
ta&SaY wmiftm&Sohkd tpvmrfomoema&muf&jdS cif;
tpvmrfomoemonf jrefrmEdkiif [
H k ,ckac:wGio
f wfrw
S x
f m;aom
t&yfa'oodkY rnfonfah cwf rnfonfEh pS u
f p a&muf&cdS o
hJ enf;/ tpvmrf
bmom0if jrefrmwdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;\ jzpfay:wd;k wufro
I rdik ;f aMumif;udk
wdusjynfhpHkpGm od&ESd kdi&f eftwGuf ar;cGe;f udk tcdkit
f vHkajz qdk&ayrnf/
od&Yk mwGif tpvmrfomoem jrefrmhajray:odYk pwifa&muf&dS onfch sed u
f mvudk
,wdjywf ajymqdEk idk zf u
Ykd m; rvG,u
f v
l aS cs/ tb,faMumifh qdak omf jrefrmhajrodYk
tpvmrfpwifa&muf&adS om umvonf jrefrmhordik ;f ESit
hf rQ a&S;usveG ;f vSaom
aMumifyh if/
tcsKdUordkif;q&mrsm;u wrefawmfjrwfBuD;vufxufawmfwGif
wynfo
h m0u ajrmufjrm;pGmwdko
Y nf twdki;f wdki;f tjynfjynfokYd omoemjyK
&ef xGucf mG oGm;cJMh uonf/ xdkt
Y euf 0[AfAiftbDuAf&mS acgif;aqmifonfh
omoemjyKtzGJUwpfzGJUonf c&pf (628) ckESpf wkwjf ynf uGru
f sK(d ,ck
tac: uefwHk) odkY qdkuaf &mufcJhMuonf/ xdktzGJUESihftwl wrefawmfjrwf
BuD;\ wkwb
f k&ifxH a&;om;aom pmcRefawmfwpf&yfvnf; yg&Scd o
hJ nf/*
* ACultural Study of The Burmese Era byDr.R.L.Soni(Foreword by The Rt.
Honnle U Nu, the Prime Minister of the Union of Burma) 1955. pp.32,36.
om0uBuD; 0[AfAiftbDuAf&SmESiht
f zGJU0ifrsm;onf wkwjf ynfokdY
a&vrf;c&D;ESicf JhMuonf/ yifv,ftoG,o
f G,u
f kd jzwfoef;&if; vrf;c&D;
wpfavQmuf&Sd qdyu
f rf;NrdKUtoD;oD;odkYvnf; 0ifa&mufqkduu
f yf&yfem;Mu&
f nf;
onf/ odkYjzpf&m &ckid jf ynfESihf jrefrmhurf;dk;wef;qdyu
f rf;NrdKUrsm;wGiv
xdo
k moemjyKtzGUJ 0if qG[mA[focifBuD;rsm; ajccs&yfwefaY wmfrcl MhJ uvdrhf rnf/
ordki;f q&mtcsKUd u odkyY if,q
l cJMh uonf/
om0uBuD;0[AfAiftbDuAf&mS ESizhf UJG \ wkwjf ynfomoemjyKc&D;
pOfrpS OfrmS [pf*s&D (6)ckEpS w
f iG jf zpf&m xdkc&D;pOfEiS hf a&SUqifah emufqifq
h ko
d vdk
yif tjcm;Q[mA[focifwpfO;D vnf; wkwjf ynfoYkd a&muf&cdS o
hJ nfh taxmuf
txm;rsm; &Sad vonf/ if;qG[mA[focif\ trnfrmS qmt'fvmbpf[Af&dS
jzpfonf/
OD;pGmyxr om0uBuD;qmt'fvmbpf[Af&o
DS nf bmoma&;zdEydS f
rIrsm;aMumifh ruma&TNrdKUawmfrS tDo,
D kyd ;D ,m;Edkiif o
H kYd wrefawmfjrwfBuD;\
cGihjf yKcsujf zifh a&TUajymif;wdr;f a&SmifcJhonfhtzGJUwiG f yg0ifcJhonf/ tDoD,kd;yD;
,m;Edkiif HwGif aexdki&f mrS rMumrD t&AfvlrsK;d wdkY\ pGeYfpm;oGm;vmvdkonfh
ADZrsK;d aphu om0uBuD;qmt'fvmbpfocif\ pdwEf SvHk;udk vIUHaqmfcJhav
onf/ om0BuD;onf tDoD,kdyD;,m;wGif Mum&Snaf exdkijf cif; rjyKawmhbJ
yifv,frS &Guv
f TihfNyD; tjcm;wdki;f jynfokdYoGm;&ef qHk;jzwfvkduyf gonf/
* xdt
k csed u
f mv tm&Afw\
Ykd oabFmc&D;onf yg&Si;f yifv,fauGUrS ravESihf
ZGev
f wdkYwiG f ta&SUzufEkdiif Hrsm;odkY oabFm&Guv
f iT hMf uNyD; atmufwkd bmESihf
Edk0bFmwGif jyefvnfa&muf&w
dS wfMuygonf/
om0uBuD; qmt'fvmbpf[Af&\
DS c&D;pOfukMd unfv
h Qiyf if jrefrmh
yifv,furf;dk;wef;udk rvGaJ oGjzwfoef;oGm;&rnfh a&aMumif;vrf;udk awGU&
rnfjzpfonf/ xdkYaMumifh jrefrmhykdief ufurf;dk;wef;&Sd qdyu
f rf;NrdKU odkYr[kwf
* wkwfjynfwGif rGwfpvifrsm;pwifa&muf&SdvmyHk-(Haji Ibrahim Tien Ying
M.A \ Muslim in China)
yk*HjynfydwfoHkrif;acwf(c&pfESpf 652-660)
tpvmrfbmom0if tm&Afc&D;onfrsm;
10
tHwk&if; rdrw
d w
kYd ikd ;f jynfEiS hf tvGeaf 0;uGmaom ZefZb
D m? armfv'dku?f oD[k#d ?f
rav;,m;? *smAm;? plrmMwm;t&yfa'orsm;odkY qdkuaf &mufcMhJ uonf/
(rsm;rMumrDESprf sm;u '@m&Dol&Jaumif;qif;bwf\ acwfu
uwLavSyHkpHwnfaqmufNyD; acwfrDu&d ,
d mrsm; tm;rudk;bJ tma&AsuRef;
qG,q
f yd u
f rd ;f rS prf;oyf&u
G v
f iT chf &hJ m wkwjf ynfurf;dk;wrf;qdyu
f rf;NrdKU odkY
atmifjrifpGm qdkuaf &mufcJhaMumif; tar&dueftrsK;d om;yx0Dr*Zif;wGif
zwf&I onf/)
tm&AfrGwpf vifrw
f kdYonf rdrw
d kdYwkdi;f jynfwGif oabFmBuD;rsm;
wnfaqmufcJhMuonf/ tufAvm? yg&Seyf ifv,fauGU&Sd qD&&mrf? ajrmuf
tmz&du urf;ajc&Sd usLepf? qD&D;,m;jynftuf&Sb
f DvmwdkYwGif cvDzGm
orwrif;rsm;vufxufrt
S pjyK oabFmusi;f rsm; wnfaqmufc&hJ m ppfol
BuD; qmvm'if\ vufxufwkdiaf tmifyifjzpfonf/ tpvmrfhtarG tESpf
(Lagacy of Islam) usr;f jyKpkol J.H Kreamer u ]]... (tm&AfwkdY)
onf a&aMumif;ul;oef;oGm;vm&eftwGuf oabFmrsm; pGmydkiq
f kid Mf uonf/
wif;eDpNf rdKUwiG f if;wd\
Yk tvkyf rkH sm;ESihf t0,fawmf ta&mif;awmfrsm;&So
d nf/
uGefpwefwifwDEdky,f NrdKUjyEdkifiHwpfckwnf;ESifh jyKvkyfaomukefoG,frI
yrmPonfyif tvGeBf uD;us,o
f nf/ if;wdk\
Y ukeo
f ,
G af &;pm;usuo
f nf
yifv,feufEiS hf ajrxJ yifv,fta&SUykid ;f tm&S twGi;f ydki;f odykY if ysUH EUHS co
hJ nf/
tdEd,Edkiif H wkwjf ynfqyd u
f rf;rsm;odkYvnf;aumif;? tmz&duurf;ajcESihf
r'*gpum txdvnf;aumif; ysUH ymG ;a&muf&cdS o
hJ nf/
xdktcsed u
f yk*HjynfwGif ydwo
f Hkrif;tkycf sKyfvsu&f So
d nf[k a&S;
acwfa[mif;jrefrm&mZ0ifrsm;u qdkonf/ acwfopfordki;f ynm&Sit
f csKUd u
ydwo
f Hkrif;vufxuf c&pfESpf (650)avmufwGirf S jrefrm[kac:wGirf nfh
tBuKdvlrsK;d pkrsm;onf ausmufqnfESihf ajrjyefYa'oodkY a&mufvmMuonf/
if;wdkYonf vltiftm;awmifhwif; jrif;NcHe,f? yk*H? rl;jrpf0Sr;f ? wy,if;?
&rnf;oif;wdkYwiG f tajcpdkuo
f nf/ ,cif&ESd Sihaf eaom ysLwdkYESihf yk*He,fwiG f
11
12
13
14
15
16
if;wdu
Yk kd apmajcmufe,f[
l ac:Muonf/ xdak pmajcmufe,f teuf
awmifbufpeG ;f wGif wnf&aSd om ]rJi&f SJU} udk eefapm(eefausmif-awmifbuf
apme,f)[k ac:wGicf Jhonf/ if;eefapmwdkYonf waumif;Edkiif H awmfukd
wdu
k cf u
kd cf MhJ uolrsm;jzpfonf/ if;wdw
Yk u
kd cf u
kd o
f nfEh pS rf mS eefapmrif; aumfavm
zJi\
hf ausmufpmwdik f a&;xd;k csut
f & c&pfEpS (f 672-673)wGif jzpfonf/ rSeef ef;
&mZ0ifurl waumif;twdkucf &H onfEh pS u
f kd 4if;xufapm azmfjycJo
h nf/
wpfpwpfpESihf eefapmwdkYonf ppftiftm;awmifhwif; &mpkESpf
wpfckMumvwfaomf ,leefjynfawmifykdi;f ESihf e,fcsi;f xdpyforQEdkiif HwkdYrS
aMumuf&UHG cefn
Y m;&aom tiftm;pkjzpfvmcJo
h nf/
refSL;usr;f udkjyKpkol zefacsmhonf wkw{f u&mZf\ t&m&Sw
d pf
OD;jzpfNyD; 4if;udk,w
f kdif c&pfESpf (863)wGif eefapmwdkY\ wdkucf kdurf Iukd
udk,af wGUMuHKcJ&h oljzpfonf/ om;tBuD;qHk;tygt0if rdom;pk0if (14)OD;rSm
eefapmwdk\
Y vufcsujf zifh aoqHk;ch&J onf/ zefacsmu
h k,
d w
f kid f toufab;rS
udk,v
f w
G f kH;ajy;cJ&h oljzpfonf/ xdkaY Mumifyh if eefapmtE&m,fonf wefrif;
quf wkwEf kdiif HtzdkY jyemjzpfaMumif; oabmaygufNyD; olonf c&pf
ESpf (864)cefYwGif ]tdki;f wdkYtaMumif;} [k t"dyg,f&aom ]refSL;usr;f }
udk jyKpkavonf/
zefacsmjyKpkaom refLS ;usr;f onf jrefrmhordki;f acwfO;D ydki;f udk avh
vm&m rsm;pGmtaxmuftuljyKonf/ refLS ;usr;f udk avhvmjcif;jzifh jrefrmh
acwfOD;ordki;f \ jzpfpOftopfrsm;? tcsut
f vuftopfrsm;udk awGU&v
Sd m&
onf/
a&S;a[mif;okawoenTeMf um;a&;0ef OD;zdk;vwfu refSL;usr;f udk
]acwfoak woDw\
Ykd arSmufz}J [kyif ac:wGicf o
hJ nf/ xdaYk emuf ordik ;f ygarmu
*sDtyd cf sv
f kpu
f kd,w
f kdif refSL;usr;f udk wkwb
f momrS t*Fvyd b
f momodkY
jyefqkdcJhjcif;udk axmuf usr;f \ta&;ygyHk xif&Sm;ayonf/
17
18
19
20
pmwrf;&Si\
f t,ltq
q&mOD;rmCjyKpo
k nfh ykord &f mZ0ifwiG f ykord Nf rdKUukd yoDNrdKU[k a&S;u
ac:wGicf ahJ Mumif; atmufygtwdki;f a&;om;cJo
h nf/
]]ou&mZf 58-ckwGif eef;wufaom yoDrif;vufxuf yoD
rif;udk pGJ 'dkiyf oD (yoDNrdKU)[k ac:wGijf cif;jzpfrnf[k xifayonf/
q&mOD;zdk;usm;\ ykord &f mZ0ifvnf; ,ckacwftxd jrefrmu&ifrsm;u
]a0hyoD} wvdki;f u&ifrsm;u ]pdeYfyoD} [k ac:aeMuqJjzpfaMumif; jyqdk
xm;ayonf/ yoDrS ykord o
f kdY toHa&GU&ef cJ,Of;zG,f rjrifacs/}}*
q&mrmCudk;um;onfh OD;zdk;usm;\ ykodrf&mZ0ifrl&if;udk
vufvrS ;f rrDojzifh ravhvm&ao;ay/ OD;zdk;usm;onf ykord Nf rdKUEiS yhf wfouf
a&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm;pGmudk od&So
d ljzpfNyD; jrefrmrItaxGaxGukd ESHUpyf
uRrf;usiv
f o
S jl zpfaomaMumifh 4if;jyKpka&;om;onfh ykord &f mZ0ifrmS tjcm;
aom yoDEiS hf oufqkid o
f nfh rSwo
f m;p&mrsm;ygvdrrhf nf[k arQmv
f ifrh o
d nf/
ykord Nf rdKUukd a&S;u yoDNrdKU[k ac:wGicf ahJ Mumif; jrefrmhp,
G pf ku
H sr;f u
vnf; axmufcaH &;om;xm;onf/ ykord Nf rdKUukd pdk;pHcMhJ uaom yoDrif;wdku
Y kd
tpGjJ yK yoDNrdKU[kac:wGicf ahJ o;onf[k pG,pf kHusr;f wGiaf zmfjyxm;onf/+
odkYtwGuaf Mumifh yoDNrdKUukd tkycf sKyfaomaMumifh yoDrif;[k ac:wGijf cif;
* rmC\ ykodrf&mZ0if? Zlvdkif 1967? pm 137/
21
jzpf&rnft
h pm; yoDrif; tkycf sKyfco
hJ jzifh yoDNrdKUac:wGijf cif;jzpfonf[al om
oabmoufa&mufvsu&f o
dS nf/
'Hk;yoD(#KifyoD)[laom rGet
f ac:ta0:rS yoDNrKU[k ac:cJhonf
[lvnf; ,lqMu&m xdkt,ltqrSm refLS ;usr;f azmfjycsuEf iS hf udkun
f aD e
onf/ #KifyoDrSm yoDvlrsK;d wdkY\NrdKU[k t"dyg,f&onf/
aemufxyfbmomaa'ahvvmcsuEf Sihf qdkiaf om taxmuftxm;
wpfc&k ydS gao;onf/
]ykord f 32 NrdKUonf rGeo
f rdki;f wGif xif&Sm;aom NrdKUrsm; jzpfMuyg
onf/ ykord rf Get
f oHxGut
f m;jzifh zm;qef;yifjzpfygonf/ rGet
f a&;tom;
rSm zmoDyifjzpfygonf/}*
txufygudk;um;csurf sm;wGif zmoDrSm aemufykdi;f a&;xHk;jzpf
#KifyoDrmS a&S;toHk;tEIe;f jzpfrnf[
l vnf;aumif;? zmoDEiS hf yoD uGv
J aJG e
jcif;rSm rGew
f \
kYd bmompum;qdki&f ma'otavQmuf toHxu
G u
f v
JG jJG cif;jzpf
rnf[
l vnf;aumif; ,lqEdkio
f nf/
(yoDNrdKUukd tkycf sKyfcahJ om yoDrif;quftaMumif;udk pmtkyf \
qdki&f mtcef;u@wGif azmfjyxm;onf/)
&ckdifjynfwGif OD;pGmtajcpdkufaexdkifjcif;
yk*aH cwfO;D ydki;f u jrefrmEdkiif aH wmifykid ;f {&m0wDjrpf0uRe;f ay: a'o
ykord ?f rkwr tp&So
d nfh qdyu
f rf;NrdKUrsm;wGif tpvmrfbmom0if t&Afvrl sK;d ESihf
yg&Se;f vlrsK;d rsm; tajcpdkuaf exdkicf JhMuonfhenf;wl &cdkijf ynf wGiv
f nf;
tpvmrfbmom0ifrsK;d EG,pf krsm; a&mufvmtajcpdkucf JhMuonfh acwfNydKif
ordki;f aMumif; &Scd ahJ vonf/ xdkordki;f aMumif;rSm a&S;usveG ;f vSojzifh '@m&D
* Edkifarmifwdk;\ ]rGefa0g[m&ESifhjrefrmpmay}? jrwfav;r*Zif;? rwf 1988?
pm 150/
22
23
24
25
t&AfESifhyg&Sef;c&D;oGm;rSwfwrf;taxmuftxm;rsm;
tdEdEkdiif H e,l;a'vDNrdKUwGif 1961ckESpu
f usi;f yonfh tm&Sordki;f
uGe*f &ufwGif jrefrmEdkiif Hordki;f aumfr&Sirf S usr;f jyKt&m&Sd aZ,sausmx
f if
Adkvrf SL;b&Sif wufa&muf ordki;f pmwrf;wpfapmif zwfMum;cJhygonf/
t*Fvyd b
f momjzifh zwfMum;cJah om xdpk mwrf;\trnfrmS "Coming of Islam
f D jrefrm Edkiif HokdY
to Burma down to 1700 A.D" (c&pfESpf 1700 rwdkir
tpvmrfomoema&muf&jdScif;) [ljzpfonf/ xdpk mwrf;wGif Adv
k rf LS ; b&Sio
f nf
,cifjrefmrodki;f pmtkyrf sm;wGif trnfrazmfjyzl;ao;aom t&AfEiS hf yg&Se;f c&D;
oGm;rSww
f rf;rsm;udk xkwaf zmfwifjycJhonf/ atmufwGif Adkvrf SL;b&Si\
f
pmwrf;rS yk*aH cwfO;D ESio
hf ufqkid &f mtydki;f udk bmomjyef azmfjyygonf/)
]wrefawmfrk[r'o
f cif vGeo
f nfhaemuf ESpw
f pf&mtwGi;f tp
vmrfomoemonf ,la&;&Sm; (tD&ef? tmz*efESihf wl&uDtcsKUd ) tv,fykdi;f
odYk jyefyY mG ;vmcJo
h nf/ ta&SUwidk ;f odYk qd&k vQif c&pfEpS f 1202wGi b
f *Fvm;jynf
&Sd jA[rykw&jrpfurf;odkY tpvmrfukeo
f nf oabFmrsm;onf tdEd,ESihf
ta&SUta0;a'oodkY 1202ckEpS f rwdkirf D ESpf 300avmufapm oGm;vmaecJh
MujyDjzpfonf/ c&pfESpf 871ckwGif trnfrodyk*dKvfwpfOD;jyKpkonfh t&AD
pmtkyw
f pftkyw
f iG f azmfjyxm;onfrSm xdkacwfu t&Afc&D;onfESpOf D;onf
tef'refuRef; (uyvDuRef;)ESihf Armjynfawmifykdi;f b*Fvmyifv,fatmf
twGi;f a&mufaygufczhJ ;l aMumif; od&onf/*
c&pfESpf 851ckESpw
f Gif qlvkdirf eftrnf&Sd yg&Se;f vlrsK;d ukeo
f nf
wpfO;D onf tdE,
d ESiw
hf kwjf ynfokYd oGm;vmcJah om ol\c&D;pOfukd rSww
f rf;
* Anciennes Relations des Indes et de la Chine par M.I' Abbe
Renaudot. Paris 1928.pp. 5&6
26
27
28
cJ,Of;ayonf/+
Adkvrf SL;b&Si\
f ]c&pfESpf 1700 rwdkirf D jrefrmEdkiif HokdY tpvmrf
omoem a&muf&jdS cif;} pmwr;frS yk*aH cwfO;D ESio
hf ufqkid &f mtydki;f udk bmom
jyefqkdcsuf wGif jyD;ygNyD/ Adkvrf SL;b&Si\
f pmwrf;rS uset
f ydki;f rsm;udk
usr;f \ qdki&f mtcef;u@rsm;wGif jyefqkdxnfhoiG ;f &ef &nf&,
G yf gonf/
Adv
k rf LS ;b&Si\
f pmwrf;onf omrefordik ;f pmwrf;onf rnfumrw r[kwb
f J
xdyw
f ef;jrefrmordik ;f ynm&Siw
f pfO;D u urmo
h rdik ;f ynm&Sirf sm; a&SUarSmufwiG f
jrefrmEdik if \
H tpvmrfomoemordik ;f udk wifjycJah om w&m;0if rSww
f rf;rSw&f m
jzpfaomaMumifh jzpfygonf/
29
q&mBuD; *sDtyd cf sv
f kypf OD;aqmifonfh jrefrmhordki;f ynm&Sirf sm;onf
wkwrf Sww
f rf;rsm;udk avhvmMu&mrS jrefrmhordki;f twGuf ,cifu rodcJh
&aom taxmuftxm; tcsuftvuftopfrsm;udk odvmcJhMuonf/
xdktaxmuftxm;topfrsm;udk tajccH txl;ojzifh acwfOD;ydki;f jrefrmh
ordki;f \ ikwu
f u
G jf rKyfuu
G rf sm;udk us,jf yefpY mG azmfxkww
f ifjyEdkicf MhJ uonf/
tu,fom t&ADpmaytaxmuftxm;rsm;udk Edu
I cf Rwaf vhvmcGi&hf rnfqkd
vQif jrefrmhordki;f ESihyf wfouf aemufxyf ikwu
f Gujf rKyfuGurf sm;udk azmf
xkwEf kid Of ;D rnf[k arQmfvifch surf sm;pGm &Sad eayonf/ e,fy,fonf jrefrmh
orkid ;f ynm&Sirf sm; ravhvm&ao;onfh e,fy,fopfjzpfonf/ e,fy,f
wGif ajccs&ef rGwpf vifwkdYonfh tjcm;olrsm;xuf tcGihfta&;&So
d lrsm;
jzpfMuygonf/
t&ADtaxmuftxm;rsm;udk pl;prf;avhvmjcif;jzifh wpfzufwGif
jrefrmEdkiif H\ ordki;f uGuv
f yrsm;udk jznfhEkdirf nfjzpfNyD; tjcm;wpfzufwGif
acwfOD;ydki;f jrefrmEdkiif H tajccsJhonfh rdrw
d kdY\ twdwo
f rdki;f udkvnf; azmf
xkwEf kdirf nfjzpfygonf/ odkYjzpf&m ESprf sK;d ESpaf xGtusK;d &So
d nfh rGejf rwfvS
aomvkyif ef;udk &nf&,
G cf su&f &dS jdS zifh aqmif&u
G o
f ihv
f yS gonf/
vlBuD;rif;taygif;wdkY cifAsm; ...
uRefawmf&h UJ pmwrf;uawmh rjyD;aom;ygbl;/ 'gayr,fh tjcm;tpD
tpOfrsm;&Sad ewmaMumifh wpfaMumif;? 'DtaMumif;t&mwpfckwnf;udkyJ tcsed f
Mumjrifph mG em;axmifae&jcif;aMumifv
h nf;aumif; y&dowfrsm;taeeJY NiD;aiGU
yifyef;jcif;rsm; jzpfrSmaMumifh 'DrSmyJ &yfem;vdkuyf gw,f/ ed*Hk;csKyftaeeJY
ajymvdkwmu udk,hfordki;f udk,f wefzkd;xm;yg/ 'grS olrsm;awGuvnf;
uRefawmfwkdYordki;f udk wefzkd;xm;vmrSmjzpfygw,f/
uRefawmfwkYd cifAsm;wdkY vlwpfpkauv;u udk,o
hf rdki;f uk,
d t
hf rsK;d
om;tpOftvm&JU rGejf rwfjcif;? xGe;f ajymifjcif;rsm;udk odxm;HkeYJ rvHkavmuf
30
31
yk*HacwfykodrfNrdKUESifh yoDrif;rsm;
32
yg'EdkifiHawmf&mZ0ifordkif;rS oJvGefp
yg'Edkiif aH wmfrmS a&S;u (,ckacwf &efukeNf rdKUEiS hf teD;wpf0ku
d jf zpf
aom) oHvsiaf usmufwef;wGif wnf&cdS NhJ yD; ay:wl*v
D rl sK;d iZuFm\ zsuq
f ;D
vk,ufraI Mumifh taxmuftxm;ruRif;usecf ahJ om a&S;a[mif;rGeNf rdKUwpfNrdKU
jzpfygonf/ jynfawmfom OD;xGe;f &Dqkdolu awGU&So
d rQ yg;pyf&mZ0if
pm&mZ0ifrsm;udk pkpnf; ordki;f wpfapmifa&;om;xkwaf 0cJhygonf/ if;
pmtkyw
f iG f -
33
vSe&f ao;onf/}
* OD;xGef;&D? yg'EdkifiHawmf&mZ0ifordkif;? pmrsufESm 76/
+
34
35
36
37
yk*HacwfykodrfNrdKUESifhyoDrif;rsm;
yoDrif;rsm;rwdkirf D ykord Nf rdKUukd tkycf sKyfcJhaom rif;qufwpfquf
&SdcJhonf[k ykodrfordkif;rsm;wGif azmfjyxm;ygonf/ if;rif;qufudk
orv0drvrif;quf [lvnf;aumif;? yxrykord rf if;qquf [lvnf;
aumif;? q&mOD;rmC\ ykord &f mS Z0ifwiG f azmjyxm;ygonf/ q&mOD;rmC
onf 0drvrif;qifEiS yhf wfouf]xdkorv0drvwdkYonf oxHkbk&ifoD&rd maomu\ om;awmf
rsm;jzpfaMumif;? ([Hom0wD ycJcl;wnfrnfhae&mwGi)f yifv,fwrd rf S ay:
vmonfhuRef;udk (A*Fg 12 NrdKUrS) [dELpabFmom;ukvm;rsm;ESiht
f Edkiv
f kMu
&m rdrw
d kdYu tydki;f &Muojzifh [Hom0wD[k trnfwyfum orvrif;jyK
aMumif;? 0drvmrSm tdraf &SUrif;jzpfapaMumif; ponfjzifh orkid ;f tcsKUd wGif
jyqdkMuavonf/}*
odk&Y mwGif &mZ0ifrsm; tuGu
J t
JG jym;jym; azmfjyxm;aom orv
0drvrif;qufukd q&mOD;rmCu '@m&DqefvaS om taMumif;t&mrsm;jzpf
[k oHk;oyfcyhJ gonf/+
orvrif;eef;wuf 12ESpMf umvQif ewf&GmpHNyD; 0drvrif; eef;
wufaMumif;? 0drvrif; r&So
d nfhaemuf (awmifeef;zGm;) owKaZ,s eef;
wufaomtcg (ajrmufeef;zGm;) nDaemifajcmufOD;wdkYu [Hom0wDrS xGuf
ajy;cJhMuNyD;aemuf wd,*FvuRef;wGif twdoOme*&NrdKU(ykord Nf rdKU)udk wnf
onf[k ordki;f a[mif;rsm;wGif vm&Syd gonf/
* rmC? ykodrf&mZ0if? pmrsufESm - 133/
+ xufnTef;usrf;? 136 - 7/
38
yoDrif;quf
D
]ou*&mZf 583 ckwGif yoD(ukvif;)rif;rsm; vma&muftkypf kd;
aMumif; ordki;f rsm;wGif jyqdkMuavonf/ xdkou&mZf rSeyf gu yk*HwGif
uspGmrif; (581-596)tkypf kd;aecsed jf zpfo
f nf/ ou&mZfrSef rrSet
f yxm;
ukvm; (yoD)yoDrsm; vma&muftkypf k;d onf[k qdkjcif;um; rSeyf k&H avonf/
39
40
]ykodrfNrdKUESifhukvm;eef;awmf}
]No Document No History} 0wKypn;f oufaocHr&Sv
d Qif
&mZ0ifr[kwf qdkonfhtwdki;f ykoed w
f iG f 12ESpw
f kdiw
f kdif ukvm;rsm; pdk;pHpOf
u ukvm;eef;awmfuke;f ae&mrSm ,cktrSw(f 1) txufwef;ausmif;uke;f
ae&m jzpf[ef&ydS gonf/ Govt. Hight School 1921 ck? atmufajctwGuf
ajrwl;&mwGif 1awmifcef&Y adS om a&S;tkycf syBf uD;rsm; ay:vmonf/ ausmif;0if;
ESihf wpfqufwnf; trdeYaf wmf&rif; OD;xGe;f atmifnKd \ tdrw
f kdiw
f l;&mwGif
vnf; ukvm;rsm; aq;vdyaf omufaom wrmulAl;rsm;ESihf xdkAl;udk quf
aom ydkuv
f Hk;rsm; awGUygonf/ ydkuv
f Hk;rSm ydkuw
f kdr[kwf ydku&f Snjf zpf
ukvm;txufwef;vTmrsm;? txl;ojzifh r[m&mZmoHk;ypn;f jzpf&ygrnf/
* vGifarmif? rSwfwrf;ordkif; '*Hk{&mweoFm&Dwdkif;? pmrsufESm - 241/
41
+ ykoed o
f ed ;f ? ykoed Nf rdKUordki;f ? pmrsuEf Sm - 97/
42
43
44
D
yef;wifukef;&yf
45
46
47
OD;vli,f\ ]ukr&EDv
uFm}rS oJveG pf
OD;vli,frSm rif;wke;f rif;w&m;BuD;vufxuf ausmif&pfpif
awmfBuD;rS pmqdkawmfjzpfygonf/ orm;awmfBuD;wpfOD;vnf; jzpfyg
onf/ pmqdkawmfOD;vli,fonf ork'aCmorif;ESihf Orm'EDrif;orD;wdkY
\ jzpf&yfudk ]ukr&EDvuFm}trnfjzifh rSwfwrf;wifcJhzl;ygonf/
xdkvuFmrSm wdrjf rKyfaysmufu,
G v
f su&f o
dS jzifh ,ckwkid f avhvmcGirhf &yg/
OD;vli,f\ ukr&EDvuFmudk tajccHa&;xm;aom owdk;
aomif;\aqmif;yg;wGirf l txufazmfjyyg a*ZufwD;,m;rsm;rS tcsuf
tvufrsm;wdkYESihf uGJvGJaeayonf/ ,if;aqmif;yg;]rGeb
f k&ifokr'aCmorif;onf ykord Nf rdKUrSukvm;rif;\ orD;
ukr&EDrif;orD;udk ck;d ,lajy;vmNyD;aemuf Orm'EDtrnfjzifh rdzk&m;
ajrmufawmfrlonf/ xdkYaemuf ork'aCmobk&ifESihf Orm'EDrzd k&m;wdkY
* arwifEGJU? ]'@m&DrSordkif;odkY}? tawG;tjrif? Mo*kwf 1988? pmrsufESm-103/
48
49
50
51
trSet
f uefjzpfvQif Orm'EDrif;orD;ay:xGe;f cJhaom acwftcsed f umv
onf taemf&xmt&ifu yk*aH cwfO;D ydki;f jzpfonf[k ydkiyf kid Ef kid Ef kid f ajymqdk
Edkiaf yjyD/ odkaY jymqdkEkid af vmufatmifvnf; ykord Nf rdKU\ordki;f u a&S;us
NyD; tcsed u
f mv us,0f ef;rI&So
d nf/ xdkYjyif trsm;odxm;ovdk ykord u
f kd
tkycf sKyfcJhonfh yoDrif;qufrSm oHk;qufom ruay/ prLU'Dy Oaqmif;
usr;f tqdkt& ykord f 32NrdKUukd tkycf sKyfco
hJ nfh ]jrefrm ukvm; 24quf}[k
qdkxm;ayonf/*
___
52
pmudk;
1/ a*stufpzf meDAJvEf SihfOD;azarmifwif(wnf;jzwf)? prLU'DyOaqmif;
usrf;/
2/ jrefrmhpG,pf Hkusr;f ? twGJ 6/ pmayAdrmef? &efuke/f
3/ a'gufwmoef;xGe;f ? acwfa[mif;jrefrm&mZ0if? r[m'*Hkpmay?
1964/
3/ Adkvrf SL;b&Si?f jrefrmEdkiif Hawmfordki;f / pwkwtBudr?f 1952/
4/ Adkvrf SL;b&Si?f taemf&xmt&ifu jrefrmEdkiif H/ 'kw,
d tBudr/f
1975/
5/ rmC? ykord &f mZ0if/ ZGJpmay&dyNf rdKU? 1967/
6/ ykoed o
f ed ;f ? ykoed Nf rdKUordki;f / ckESprf yg? &efuke/f
7/ vGiaf rmif? rSww
f rf;ordki;f '*Hk{&mweoFm&Dwkdi;f ? &efuke?f 1978/
8/ jynfawmfomOD;xGe;f &D? yg'Edkiif Hawmf&mZ0ifordki;f ? wwd,ESyd ?f
1978/
9/ OD;Munf? jrefrmhordki;f odtyfbG,&f mtjzmjzm/
10/ oD[aqG? &mZ0ifESihf '@m&DvmNrdKUe,fjzpfpOfrSww
f rf;rsm;(1)/
11/ OD;&nfped ?f ]refSL;usr;f jrefrmjyef}? rdk;a0? ZGef 1987/
12/ arwifEGJU? ]'@m&DrS ordki;f odkY}? tawG;tjrif? Mo*kwf 1988/
13/ Edkiaf rmifwk;d ? ]rGeaf 0g[m&ESijhf refrmpmay}? jrwfav;? rwf 1988/
53