Tketici Tercihi ve Talep

David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie and Damian Ward

Blm 5

The McGraw-Hill Companies, 2005

Tketici tercihinde etkili drt bileen

Tketici Geliri Mallarn Fiyatlar Tketicilerin tercih sralamas Tketicilerin faydalarn maksimize ettikleri varsaym
1

The McGraw-Hill Companies, 2005

Bte Dorusu
Yemek ve Film iin harcayabilecei 50u olan bir renciyi ele alalm
6 5 4

A B C D E F
0 2 4 6 yemek 8 10 12

Bte dorusu, tketicinin belirli btesi ile piyasa fiyatlarndan satn alabilecei snrl miktardaki mal bileimlerini gsterir.
Bte dorusunun eimi fiyatlarn oranna eittir. Fiyatlar sabitken, gelirin artmas sonucu bte dorusu eimi deimeden saa kayar.
2

Film

3 2 1 0

Yemein fiyat 5; Filmin fiyat 10.

The McGraw-Hill Companies, 2005

Tketici Tercihlerinin Modellenmesi

Tketicinin herzaman

ou aza tercih ettiini varsayalm.

c
a b

a noktas ile karlatrdmzda: Tketici c noktasnda olmay tercih edecektir. Ancak b noktasna gre ay tercih Yemek miktar edecektir.
3
The McGraw-Hill Companies, 2005

Tketici Tercihlerinin Modellenmesi (2)

Tercih edilen blge

a noktas domine edilmi blgedeki her noktaya tercih edilir. Ancak tketici tercih edilen blgedeki herhangi bir noktay aya tercih eder. d ve e noktalar aya gre bir maldan daha az tekinden daha fazla olan mal bileimlerini gsterir.
4
The McGraw-Hill Companies, 2005

a
b
Domine edilmi blge

e
Yemek miktar

Tketici Tercihlerinin Modellenmesi (3)

U2
U2U2 kaytszlk erisi tketicinin ayn fayday salad deiik mal bileimlerini gsterir. Kaytszlk erileri varsaymlarmz gerei negatif eimlidir. Eim saa yaklatka U2 azalr. Kaytszlk erileri kesimezler Yemek miktar

The McGraw-Hill Companies, 2005

Marjinal kame Oran

Fayda dzeyi ayn kalmak kouluyla, bir maln tketiminde azaltlan miktarn, dierinin tketimindeki art miktarna oran
Kaytszlk erisinin eimine eittir.

Azalan Marjinal kame Oran

fayda dzeyi sabitken, bir maldan daha fazla tketmek iin tketicinin dier maldan vazgeecei miktar giderek der. Tketici tercihini belirlerken etkili olan kavram azalan marjinal ikame orandr.
6
The McGraw-Hill Companies, 2005

Tketici Seimi
Faydann maksimize olduu nokta, kaytszlk erisi U ile bte dorusu BL nin teet olduu noktadr.

U1

U2

U3

Faydann maksimize olduu dolaysyla seim C noktasdr. C noktasnda bte dorusu kaytszlk erisine teet olmaktadr. B ve E noktalar da bte dorusu zerinde olmalar nedeniyle tketici tarafndan alnabilir. Fakat daha aadaki kaytszlk erisi zerinde olmalarndan dolay daha dk fayda dzeyini temsil ederler. Tketici C noktasnda faydasn maksimize eder.
The McGraw-Hill Companies, 2005

U3
E BL Yemek miktar
7

U1 U2

Gelirdeki arta tketicinin cevab

Tketicinin gelirindeki deiim bte dorusunu saa ya da sola kaydrr.
Fiyatlar ayn kald mddete bte dorusunun eimi deimez. Tketicinin tercihleri, yani tercih ettii mal bileimleri, mallarn niteliine (normal, dk) bal olarak deiir.
8
The McGraw-Hill Companies, 2005

Normal mallar
BL1 BL0 C' C

Her iki mal da NORMALse, gelirdeki art sonucu tercih C noktasna tanr. Her ik maldan talep edilen miktar artar. U2 U1 Yemek

Film

The McGraw-Hill Companies, 2005

Dk (Tutulmayan) mal ve Normal mal

film
BL1

Yemek dk bir malsa gelir art tercihi C noktasna tar. Talep edilen yemek miktar der, film miktar ise artar.

BL0
C'

U2
C

U1 yemek
10
The McGraw-Hill Companies, 2005

Fiyat Deiiminin Etkisi

Bir maln fiyatnn artmas bte dorusunun
konumunu deitirir.

Fiyat deitiinden eim de deiir.

Eim greli fiyatlara eittir.
Bte Dorusu Eimi = - pyemek/pfilm
11
The McGraw-Hill Companies, 2005

Yemek fiyat arttnda (1)

Yemek fiyatnn artmas bte dorusunun BL0 dan BL1 e kaydrr.

film

BL1

BL0
yemek

Herhangi bir maln fiyatndaki art alm gcn drr.

12
The McGraw-Hill Companies, 2005

Yemek fiyat arttnda (2)

Yemek fiyat arttnda tketici tercihi C noktasndan E noktasna kayar. Toplam Etki: Cden Eye kadardr U2
H BL1
Fiyat artndan dolay talep edilen yemek miktar der Filmin fiyat sabit bile kalsa, yemek fiyatnn artmas btede film iin ayrlan ksm klteceinden, film talebi de der

film

C E

U1
BL0

yemek

Deiik fiyatlarda tketicinin tercih ettii bu tr noktalar bularak yemek iin talep dorusuna ularz.
13
The McGraw-Hill Companies, 2005

Fiyat deiikliine tketicinin cevab

Fiyat deiimine verilen cevap iki etkiden oluur: KAME ETKS Gerek gelir deimemi gibi varsaylp, greli fiyatlardaki deiimden tr talep edilen mal bileimindeki deiiklii gsterir. GELR ETKS Greli fiyatlar deimemi varsaylp, gerek gelirdeki deiimden tr tercihlerde yaplan deiimi gsterir.
14
The McGraw-Hill Companies, 2005

kame etkisi
Gelirin, yemek fiyatnn artndan kaynaklanan almgc dn giderecek kadar arttn varsayalm. Bu durumda tketici ayn fayda dzeyinde kalacaktr.

film

U2
D C E

Varsaymsal bte dorusu HH YEN greli fiyat gsteren eime sahiptir ve ESK kaytszlk erisine D noktasnda teet olur. KAME ETKS U2U2 erisi zerinde C noktasndan D noktasna kadardr.
Herzaman negatiftir. Fiyatn artmas o mala olan talebi drr. Ayn fayda dzeyinde kalnsa bile tketici daha az yemek daha fazla film seecektir.
The McGraw-Hill Companies, 2005

U1

U2
H BL1

U1
BL0 yemek
15

Gelir Etkisi
GELR ETKS Dden Eye olan deiimi gsterir.
film

D
C E

Sabit greli fiyatlar altnda gerek gelirdeki azalmay yanstr. U2

H

U1
BL0 yemek
16

BL1

Bu etki maln normal ya da dk olmasna bal olarak pozitif ya da negatif olabilir.

The McGraw-Hill Companies, 2005

Dk mal iin ikame ve gelir etkisi (1)

kame etkisi, Cden Dye
film

GELR ETKS Dden Eyedir.

Gerek gelir, fiyat artyla dt iin, dk mala olan talep artar. Bu durumda etki pozitiftir. C E Ve talep zerindeki ikame ve gelir etkileri terstir. Ancak ikame etkisi daha byktr, dolaysyla toplam etki talebin dmesine yol aar.

U2
H
BL1

U1
BL0 yemek
17

The McGraw-Hill Companies, 2005

Film (normal mal)

Dk mal iin ikame ve gelir etkisi (2)

kame etkisi, Cden Dye

Gelir Etkisi Dden Eyedir.

H D C

Gerek gelir, fiyat artyla dt iin, dk mala olan talep artar. Bu durumda etki pozitiftir.

U2
E H BL1

gelir ve ikame etkisi dolaysyla talep zerinde birbirine ters ynde etki eder.

Ancak ikame etkisi daha kk olduundan toplam U1 BL0 etki talebin artmasna Yemek (dk mal) yolaar.
18
The McGraw-Hill Companies, 2005

Nakdi mi yoksa ayni transfer mi?

QF
AF balangtaki bte dorusunu temsil eder. Birey e0 noktasndadr.

A'

Ayni olarak x birim yemek verildiinde

A film

e0

e2 e

Ae1F' yeni bte kst haline gelir. A'e1F i veri kabul edersek, bireyin faydasn maksimize ettii nokta e1.
Yemekten x kadar fazla tketebilecek kadar nakdi transfer yapldnda, bte dorusu A'e1F haline gelir

Tketici e2 noktasnda e1 noktasna gre daha fazla fayda elde eder.

F 10
yemek

14

F'

QM
19
The McGraw-Hill Companies, 2005

Piyasa talep erisi nasl bulunur?

Piyasa talep erisi bireysel talep erilerinin yatay olarak toplanmasyla elde edilir.
Tketici1 Tketici 2 5 Piyasa Tketici 1, fiyat 5 iken, 11 birim talep ediyorsa Ve tketici 2, 13 birim talep ediyorsa 5 fiyat dzeyinde piyasa talebi 24 birim olacaktr.

Fiyat

11 13

24

Miktar
20
The McGraw-Hill Companies, 2005