STRES

MENANGANI STRES Mesej Utama

1.

Stres adalah sebahagian daripada kehidupan kita sehari-hari.

2. Stres boleh mempengaruhi kita melalui pelbagai cara. 3. Kemarahan adalah satu masalah utama emosi akibat daripada stres.
2

MENANGANI STRES
Mesej Utama
4. 5. Kemarahan boleh mempengaruhi kehidupan kanak-kanak. Salah satu cara untuk mengurangkan stres adalah dengan mengendalikan kemarahan secara berkesan. Orang dewasa boleh membantu kanak-kanak supaya menjadi lebih tabah terhadap perasaan marah.

6.

1.

STRES - SEBAHAGIAN DARIPADA KEHIDUPAN KITA SEHARI-HARI

1.1.

Stres adalah tindak balas fizikal, emosi dan mental kepada perubahan / cabaran. Terdapat banyak punca stres.

1.2.

2.

STRES BOLEH MEMPENGARUHI KITA MELALUI PELBAGAI CARA

2.1.

Reaksi terhadap stres berbeza.

Stres boleh memberi kesan positif / negatif kepada individu. Akibat stres berbeza dari segi penonjolan & tahap keseriusan. Stres boleh dikendalikan.
5

2.2.

2.3.

2.4.

3.

KEMARAHAN ADALAH SATU MASALAH EMOSI PALING UTAMA AKIBAT DARIPADA STRES

3.1.

Kemarahan adalah perasaan semulajadi setiap individu.

Kemarahan boleh ditunjukkan dengan pelbagai cara. Kemarahan yang tidak terkawal akan memudaratkan diri & orang lain.
6

3.2.

3.3.

4. KEMARAHAN BOLEH MEMPENGARUHI KEHIDUPAN KANAK-KANAK

4.1. Kemarahan orang dewasa sering menjadikan kanakkanak sebagai mangsa.

4.2. Kanak-kanak boleh mengalami kemarahan.

5. SALAH SATU CARA MENANGANI STRES :

MENGENDALIKAN KEMARAHAN SECARA BERKESAN 5.1. Kita harus mengenalpasti perasaan marah dan belajar cara berkesan untuk mengawal dan menangani kemarahan. 5.2. Kanak-kanak boleh belajar caracara mengurangkan kemarahan.

6.

ORANG DEWASA BOLEH MEMBANTU KANAKKANAK MENJADI TABAH MENGATASI PERASAAN MARAH
6.1. Orang dewasa perlu mengenalpasti bila kanakkanak marah. Sokongan daripada orang dewasa adalah perlu agar kanak-kanak dapat menangani kemarahan dengan lebih berkesan.
9

6.2.

1.

STRES ADALAH SEBAHAGIAN DARIPADA KEHIDUPAN KITA SEHARI-HARI

1.1. Stres adalah tindakbalas fizikal, emosi dan mental terhadap perubahan

Boleh dialami samada di rumah, sekolah, tempat kerja mahupun semasa bersukan dan beriadah. Boleh juga menjadi faktor motivasi. Setiap invididu memberi persepsi yang berbeza terhadap stres. Tindakbalas ke atas stres boleh berlaku secara positif atau negatif. Kanak-kanak juga sering mengalami stres.

10

1.2. Punca Stres Peribadi / Diri Cita-cita, harapan, harga diri, rasa selamat, keyakinan(tergugat)

Takut untuk gagal. Perubahan pada tubuh badan,

penyakit. Perbandingan dengan orang lain seperti adik-beradik atau kawan. Ejekan oleh orang lain misalnya awak tidak berguna.
11

1.2. Punca Stres

Rumah

Konflik antara ibu bapa, perpisahan/penceraian ibu bapa

Kehilangan atau perpisahan akibat dari kematian Tidak mampu untuk memenuhi kehendak ibu bapa Konflik dengan ibu bapa dan adik-beradik.

12

1.2. Punca Stres

Rumah
Ibu bapa jatuh sakit/ masuk wad Kelahiran adik baru Pindah rumah/ sekolah Kematian/ kehilangan haiwan kesayangan Perubahan pekerjaan ibu bapa (mereka ditinggalkan untuk tempoh yang lama) Didera & diabaikan.
13

1.2. Punca Stres

Sekolah
Mula bersekolah Bertukar sekolah Perkelahian dengan rakan-rakan (berpanjangan & serius) Dibuli Mengambil bahagian terlalu banyak aktiviti Kehendak yang tinggi Kehilangan sahabat yang rapat
14

1.2. Punca Stres Masyarakat

Kekurangan dari segi sosio-ekonomi (tiada tempat permainan, tiada sistem pembetungan, air dan elektrik. Tempat tinggal sempit. Persekitaran dan kejiranan yang kurang selamat ( penyalahgunaan dadah, pelacuran).

15

2.

STRES BOLEH MEMPENGARUHI KITA MELALUI PELBAGAI CARA

2.1. REAKSI TERHADAP STRES ADALAH BERBEZA

2.1.1 Reaksi terhadap stres bergantung kepada : Tempoh perkembangan kanakkanak tersebut. Kemampuan daya tindak. Tempoh. Intensiti. Tahap sokongan yang diberikan.
16

REAKSI TERHADAP STRES ADALAH BERBEZA

Dua indikator boleh dilihat ialah: Perubahan tingkahlaku Kemorosotan tingkahlaku.

17

2.1.3

REAKSI TERHADAP STRES DI KALANGAN KANAK-KANAK ADALAH:Peringkat awal kanak-kanak

Memencilkan diri.. Perasaan bahawa mereka tidak disayangi. Sikap bergantung kepada orang lain. Sikap tidak mempercayai sesiapa. Tidak hadir ke sekolah atau tidak berkawan. Bersikap menentang atau tidak mematuhi arahan. Panas baran. Masalah untuk melahirkan perasaan.

18

2.1.3 REAKSI TERHADAP STRES DI KALANGAN KANAK-KANAK ADALAH:Peringkat pertengahan kanak-kanak

Bimbang tentang masa depan. Mengadu sakit kepala. Mengalami masalah untuk tidur. Hilang selera makan. Mengalami masalah menumpukan perhatian di dalam kerja sekolah. Kencing malam.
19

2.1.3 REAKSI TERHADAP STRES

DI KALANGAN KANAKKANAK ADALAH:Remaja pula boleh mengalami : Merasa marah Merasa kecewa Kurang rasa keyakinan diri. Mempunyai rasa tidak percaya yang umum terutamanya terhadap orang dewasa.
20

2.2. STRES BOLEH MEMBERI KESAN POSITIF ATAU NEGATIF KEPADA INDIVIDU Kesan positif stres
Mampu memotivasi seseorang untuk memperbaiki diri. Membantu kanak-kanak membuat pilihan, mencari jalan penyelesaian atau membuat sesuatu yang membuatkan mereka merasa selesa. Lebih berupaya menerima cabaran atau memberikan komitmen.
21

2.2. STRES BOLEH MEMBERI KESAN POSITIF ATAU NEGATIF KEPADA INDIVIDU

Kesan negatif stres Merendahkan harga diri individu : Menangis. Membuat perangai. Mengundurkan diri daripada situasi tidak disenanginya. Risau. Tertekan atau memencilkan diri. Menjadi marah atau agresif (lisan dan fizikal). Fizikal ( letih, sakit kepala/perut)
22

2.2. STRES BOLEH MEMBERI KESAN POSITIF ATAU NEGATIF KEPADA INDIVIDU Kesan negatif stres Tingkahlaku ekstrim/pelakuan berisiko tinggi penyalahgunaan dadah, merokok lumba haram mencuri mencederakan diri.
23

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Simptom psikologikal:
Tidak mampu untuk membuat keputusan. Daya tumpuan lemah. Daya ingatan dan perhatian kurang. Mengalami mimpi buruk. Berfikiran negatif serta mudah putus asa. Merasa dirinya tidak berharga serta cenderung untuk mencederakan diri.

24

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN Simptom psikologikal
Sering merasa risau tentang masa depan. Mengalami kesukaran untuk tidur. Kencing sewaktu tidur. Perubahan dalam selera makan (selera makan yang keterlaluan atau berkurangan) Perubahan berat badan yang ketara.

25

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Simptom emosi
Kelihatan takut, sensitif, marahmarah, risau atau gelisah. Kelihatan terganggu/bermasalah, berasa sedih, rendah diri, kurang keyakinan, murung dan risau. Mudah terkejut, pilu, marah, benci, rasa bersalah dan malu. Akan menghadapi masalah kurang minat terhadap aktiviti harian.
26

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Fizikal
Lebih terdedah kepada kemalangan, sakit kepala / perut. Mudah letih, Sembelit / cirit-birit Menggigit kuku. Berasa tegang Kesukaran tidur Sakit-sakit badan, mudah terperanjat.
27

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Fizikal
Mempunyai degupan jantung yang kencang. Loya. Perubahan selera makan. Perubahan berat badan. Sakit di seluruh badan. Kerap demam. Akan kerap mendapat jangkitan, asma, ekzema atau migrain.
28

2.3. AKIBAT DARIPADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Tingkahlaku
Kurang selera makan. Mengabaikan penjagaan diri. Keras kepala Tingkahlaku yang agresif seperti suka membuli, berbohong, mencuri, laku musnah dan mengasing diri. Makan secara berlebihan, tidur sepanjang masa dan merungut Mungkin terlibat dengan penyalahgunaan dadah / ubat-ubatan untuk merawat diri sendiri. 29

2.3. AKIBAT PADA STRES BERBEZA DARI SEGI PENONJOLAN DAN TAHAP KESERIUSAN
Hubungan Interpersonal
Mengalami masalah ( dalam perhubungan dengan orang lain seperti dengan kawan-kawan dan ibu bapa ) di sekolah, atau rumah

Ini akan menimbulkan perasaan takut, risau, memencilkan diri, atau terasa dipulaukan.
30

2.4. STRES BOLEH DIKENDALIKAN

Bertenang.
Berfikiran positif.

Menyukai diri sendiri.

Kongsi masalah dengan keluarga dan kawan-kawan. Merancang masa dengan baik.
31

2.4. STRES BOLEH DIKENDALIKAN Adakan hobi. Relaks dan beriadah. Bersifat asertif berani berkata TIDAK. Tetapkan matlamat yang realistik.

32

2.4. STRES BOLEH DIKENDALIKAN

Amalkan cara hidup sihat seperti bersenam selalu, makan secara sihat tidur secukupnya. jangan merokok atau minum minuman keras.

33

3. KEMARAHAN ADALAH SATU MASALAH EMOSI UTAMA AKIBAT STRES

3.1. Kemarahan adalah perasaan semulajadi yang ada pada setiap individu. Kemarahan merupakan kesan emosi akibat daripada: Sakit hati / kecewa. Ancaman / ugutan. Kehilangan.
34

KEMARAHAN hanya akan menjadi satu masalah apabila : Berlaku terlalu kerap. Keterlaluan. Berpanjangan. Berlaku dalam situasi yang tidak sesuai. Membawa kepada tindakan agresif.
35

3.2

Kemarahan boleh manifestasi dalam 3 cara:

1. Tindakbalas fizikal berasa tegang pada bahagian dada, kesukaran bernafas, jantung berdegup kencang dan kesukaran untuk tidur. 2. Tindakbalas emosi tingkahlaku yang menyakitkan hati orang lain, syakwasangka, murung, sukar untuk memaafkan, kurang kreatif, terganggu dan marah yang tidak terkawal.
36

3. Tindakbalas tingkahlaku.
Bertindak agresif (contohnya menengking, membaling barang atau mencederakan orang). Bersikap pasif (memendam perasaan dan menarik diri). Pasif agresif (tidak menunjukan secara langsung walaupun dia tidak setuju) Menjauhkan diri dan menafikan
37

4. KEMARAHAN BOLEH MEMPENGARUHI KEHIDUPAN KANAK-KANAK

4.1 Kemarahan orang dewasa sering menjadikan kanak-kanak sebagai mangsa. 4.2 Kanak-kanak boleh mengalami kemarahan. Punca-punca kemarahan :
Perbalahan/percanggahan pendapat dengan orang dewasa, rakan-rakan dalam isu kepercayaan dan nilai seperti melakukan kerja rumah, membersihkan bilik dan pilihan pakaian. Kekecewaan akibat halangan untuk melakukan sesuatu. Contoh: keluar bermain, menonton televisyen. 38

PUNCA-PUNCA KEMARAHAN :
Kehendak yang tidak dipenuhi. Contoh: permainan baru, keluar bermain, bercuti, telefon bimbit, baju baru, tindik telinga, mewarnakan rambut. Pelanggaran hak mereka. Contoh: ketidakadilan, dimalukan, penderaan fizikal atau kata-kata, hilang kepercayaan.

Infleksibiliti Perkara utama yang menyebabkan kemarahan ialah kepercayaan yang terlalu rigid dan tidak boleh diubah. Contoh: hendaklah dan mestilah.

Tidak fleksibel
Kanak-kanak perempuan tidak boleh duduk di tangga rumah
39

5. SALAH SATU CARA UNTUK MENGURANGKAN STRES ADALAH DENGAN MENANGANI KEMARAHAN SECARA BERKESAN

Langkah-langkah
1) Kenalpasti perasaan marah Langkah pertama adalah dengan mengenalpasti perasaan marah anda. Saya marah. Bertenang (kira hingga 10, tarik nafas panjang, mengucap).

2)

3)
4)

Berfikir dahulu sebelum bercakap dengan orang yang anda marah.

Saya perlu bertenang.
40

LANGKAH-LANGKAH MENANGANI KEMARAHAN DENGAN BAIK

5) Nyatakan dan kenal pasti punca kemarahan anda. Kenapa saya marah? Kenapa dia bertindak sedemikian terhadap saya? 6) Jangan berkata sesuatu untuk menyakitkan hati atau menghukum orang lain. Awak bodoh Saya tidak mahu bercakap dengan awak Saya benci awak

41

LANGKAH-LANGKAH MENANGANI KEMARAHAN DENGAN BAIK 7) Fokuskan kepada isu sebenar dan jangan mengungkit perbalahan lalu Saya sangat marah kerana awak patahkan pensel saya minggu lepas Awak tidak benarkan saya bermain bersama-sama awak kelmarin

42

LANGKAH-LANGKAH MENANGANI KEMARAHAN DENGAN BAIK

8) Bertegas diri (Asertif) dengan zahirkan kemarahan secara positif.
9) Jelaskan kepada individu berkenaan tanpa menyalahkan mereka. 10) Gunakan perkataan Saya berbanding Awakuntuk menggalakkan perbincangan. Contoh: Saya berasa sangat marah apabila bukan Awak membuatkan saya marah. Ini akan membuatkan seseorang itu lebih bertanggungjawab terhadap tindakannya.

43

LANGKAH-LANGKAH MENANGANI KEMARAHAN DENGAN BAIK 11) Cuba bertenang dan kawal suara. 12) Mendengar. 13) Memaafkan orang lain

44

LANGKAH-LANGKAH MENANGANI KEMARAHAN DENGAN BAIK

Kanak-kanak perlu belajar berfikir untuk menyelesaikan masalah, menerima pendapat, & cadangan orang lain. Dapatkan pertolongan (terlalu susah untuk ditangani/menggugat keselamatan) contoh: apabila seseorang kanak-kanak dibuli Menulis dan mencurahkan perasaan anda
45

5.2. KANAK-KANAK BOLEH BELAJAR CARA-CARA UNTUK MENGURANGKAN KEMUNGKINAN UNTUK MENJADI MARAH

Berfikir secara positif. Mempunyai hobi. Luangkan masa untuk belajar dan bermain. Jangan memperbesar dan meremehkan sesuatu perkara. Tidur awal dan bangun awal. Dapatkan mentor / seseorang untuk berbicara. Amalkan cara hidup sihat.
46

KEMAHIRAN
Kemahiran menangani kemarahan
1. 2. 3. 4. Lihat dan dengar. Elakkan bertindak mengikut perasaan Membenarkan kanak-kanak meluahkan perasaan. Mengenalpasti kekunci kemarahan dan penawar individu Kekunci Kemarahan Individu Kekunci Kemarahan Individu Mengenali punca kemarahan. Mengenalpasti perasaan kemarahan

Berhenti

Berfikir

Mencari ikhtiar dan mempertimbangkan kekuatan dan kelemahan setiap pilihan. (Rujuk penyelesaian masalah IDEAL).

Bertindak

Membuat pilihan dan bertindak

Langkah-langkah menangani kemarahan. (Kira hingga 10, tarik nafas panjang)

6. ORANG DEWASA BOLEH MEMBANTU KANAKKANAK MENJADI LEBIH TABAH TERHADAP PERASAAN MARAH

6.1. Orang dewasa perlu mengenalpasti kanak-kanak yang mengalami Kemarahan

Carta semak

kanak-kanak: tiada kawan. selalu menyendiri. mempunyai pandangan negatif terhadap kebolehannya. Suka menangis. agresif. Tidak boleh memberi perhatian yang lama.

48

6.2. SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA AMAT PERLU BAGI KANAKKANAK UNTUK MENANGANI KEMARAHAN DENGAN LEBIH BERKESAN
Kanak-kanak memerlukan sokongan daripada :ibu bapa, guru dan kawankawan Luangkan masa dan galakkan mereka berbicara tentang permasalah mereka.

49

SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA ADALAH PERLU

Bantu kanak-kanak untuk membina harga diri. Bantu kanak-kanak untuk bertindak asertif

Ajar cara-cara menangani kemarahan secara sihat - bertenang, kawal rasa marah, rancang cara penyelesaian dan berkongsi cara penyelesaian dengan orang lain.

50

SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA ADALAH PERLU

Luangkan masa untuk berbicara mengenai masalah mereka Bantu kanak-kanak kemahiran menyelesaikan masalah (IDEAL).

51

IDEAL
I Identify the problem (Kenalpasti masalah sebenar)

D Describe possible options (Terangkan atau cari cadangan penyelesaian yang ada)
E Evaluate consequences of each options (the pros and cons) (Buat penilaian setiap cadangan kebaikan/keburukan A Act (Bertindak berdasarkan pilihan yang terbaik) L Learn (Belajar dari pengalaman samada hasilnya berjaya atau tidak).

52

SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA ADALAH PERLU

Meramal (menjangka) situasi stres dan bantu mereka untuk lebih bersedia.
Jangan bebankan mereka dengan tanggungjawab-tanggungjawab / aktivitiaktiviti yang banyak. Gunakan jenaka (gentle humour).

53

SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA ADALAH PERLU

Galakkan kanak-kanak untuk membentuk sokongan sosial. Contohnya kawan, datuk nenek dan saudara-mara. Galakkan kanak-kanak untuk beriadah contohnya bersenam. Galakkan kanak-kanak untuk mempunyai minat yang lain contohnya melaksanakan kegiatan luar, hobi. Dapatkan khidmat pakar sekiranya tidak dapat menangani masalah tersebut.
54

SOKONGAN DARIPADA ORANG DEWASA ADALAH PERLU Permasaalah antara ibu bapa tangani secara efektif. Selesaikan permasaalah dengan berkesan dan jangan libatkan kanakkanak di dalam perkelahian. Jangan bertengkar dan mengkritik satu sama lain di hadapan kanak-kanak. Yakinkan kanak-kanak bahawa mereka bukannya punca permasaalahan tersebut.
55