Major Causes of Dementia Based on Cortical, Subcortical, or Mixed Dysfunction* Cortical Alzheimer's disease Frontal lobe degeneration Subcortical

Extrapyramidal syndromes Lewy body disease Parkinson's disease Huntington's disease Progressive supranuclear palsy Wilson's disease Spinocerebellar degeneration Fahr's disease Hydrocephalus Dementia of depression Demyelinating disease HIV encephalopathy Vascular dementias Lacunar state Binswanger's disease Table II. Criteria for Probable Alzheimer's Disease and Vascular Dementia* Criteria for the Diagnosis of Probable Alzheimer's Disease[5] 1. 2. 3. 4. 5. 6. Dementia present Onset between 40 and 90 years of age Deficits in 2 or more cognitive areas Progression of deficits >6 months Consciousness undisturbed Absence of other reasonable diagnosis Mixed Multiinfarct dementia Infections Slow virus dementias General paresis Toxic/metabolic encephalopathies Systemic illnesses Endocrinopathies Deficiency states Drug intoxications Heavy metal exposure Industrial toxins Miscellaneous syndromes Posttraumatic Postanoxic Neoplastic

Criteria for the Diagnosis of Probable Vascular Dementia[6] 1. Dementia present 2a. Focal neurologic signs 2b. Vascular lesion(s) on brain imaging 3. A relationship between 1 and 2 with either -- Onset within 3 months of a stroke -- Abrupt cognitive deterioration -- Fluctuating stepwise progression *The best that can be achieved in the premorbid diagnosis for these and most other degenerative disorders is a "probable" diagnosis. (The diagnosis shifts to "possible Alzheimer's disease" if another brain-based disorder is present but does not significantly contribute to the clinical picture or if there is

an atypical presentation. "Possible vascular dementia" is met if the 3-month time requirement is not achieved.) Table III. Characteristic Clinical Profile For Alzheimer's Disease and Vascular Dementia

Profile of Alzheimer's Disease (Cortical Profile) Neoteena panja Slabo dugorono i kratko pamenje, amnezija tipina Slab jezik, gubitak znaenja rijei Slabo vizuospacijalno funkcioniranje Slaba egzekutivna funkcija Apatija, psihoza i agitacija kasnije Izostanak fokalnih znakova Profile of Vascular Dementia (Subcortical Profile) Neoteena panja Slabo kratko pamenje, deficit prisjeanja tipian jezik, gubitak prisjeanja rijei vizuospacijalno funkcioniranje Slaba egzekucija Znatna apatija i rijee psihoza Fokalne lezije
Table IV. Laboratory Evaluation for Dementia Required Laboratory Tests Complete blood count Serum electrolytes, calcium, glucose, blood urea nitrogen/creatinine and liver function tests Thyroid-stimulating hormone, free thyroid index Serum vitamin B12 Structural imaging study (CT or MRI) Optional Laboratory Tests Syphilis serology Sedimentation rate HIV testing Chest x-ray Urinalysis, 24-hour urine for heavy metals, toxicology screen Neuropsychologic testing Lumbar puncture Apolipoprotein E genotyping, A Electroencephalography Single-photon emission computed tomography
42

/tau cerebral spinal fluid analysis

Positron emission tomography

DEMENCIJA U DSMIV karakterizirana je sa multiplim kognitivnim deficitima koji ukljuuju oteenje memorije bez oteenja svijesti. Kognitivne funkcije koje su aficirane ukljuuju opu inteligenciju, uenje i memoriju, jezik, rjeavanje problema, orijentaciju, percepciju, panju i koncentraciju, prosuivanje i socijalne sposobnosti. Osobnost je takoer zahvaena. Osoba sa oteenjem svijesti vjerojatno spada u kategoriju delirija. Trai se i da simptomi uzrokuju znaajno oteenje socijalnog i okupacijskog funkcioniranja i da predstavljaju znaajan pad sa prijanjeg nivoa funkcioniranja. Demencija moe biti progresivna ili statina, trajna ili reverzibilna. Otprilike 15% osoba sa demencijom ima reverzibilan tip ukoliko je tretman zapoet prije uspostave ireverzibilnih promjena Po jednoj definiciji Demencija je sindrom sa steenim stalnim propadanjem u barem 3 od 5 domena koje ukljuuju: jezik, memoriju, vizeospacijalne sposobnosti, egzekutivne funkcije (brojenje, apstrakcija prosuivanje), osobnost i raspoloenje. Iskljuuje prisutnost delirija. Disfunkcija memorije ovdje i nije kardinalno obiljeje to doputa dijagnozu demencije kod bolesnika od ICV a sa afazijom depresijom i slabom egzekucijom, a bez zakazivanja memorije. Druga ua definicija trai oteenje kratkoronog i dugoronog pamenja sa dodatnim zakazivanjem u barem jednom od: jezik, apstrakcija, prosuivanje koje interferira sa socijalnim funkcioniranjem. Kod kortikalnih demencija dolazi do intelektualnog propadanja, percepcije, uenja, raunanja,jezika i praksije sa afazijom, agnozijom, apraksijom, amnezijom. Kod subkortikalnih usporeno shvaanje, poremeaj memorije, tekoe kod rjeavanja kompleksnih intelektualnih zadataka, poremeaj prostorno vremenske organizacije, raspoloenja i afekta, prevladavaju ekstrapiramidni poremeaji, deficiti memorije nisu izraziti, promjene globus paliduma, talamusa i bazalnih ganglija. Kortikalne su AD i Pikova, a subkortikalne Huntingtonova, Wilsonova, Parkinsonova spinoceleberalna degeneracija. Bolesnici sa demencijom imaju proirene lateralne i treu modanu komoru, proirene sulkuse, na PET-u hipometabolizam temporo-parijetalno. Naziv encefalopatija koristi se ako pored difuznih modanih lezija postoje i znaci fokalnog oteenja Organski psihosindrom karakteritziraju psihike potekoe uzrokovane biolokim oteenjem modanih funkcija radi metabolikih i strukturnih promjena. DSMIV nema termina za organski ve koristi termin sekundarni. Demencija je i kronini modani sindrom, steeno stanje organskog uzroka. Primarne demencije javljaju se kao presenilne (AD, Pikova, huntingtonova) ili kao senilne (AD) dok sekundarna demencija moe nastati kao posljedica bilo kojeg akutnog organskog psihosindroma. Akutni psihoorganski sindrom uzrokuju cerebralni uzroci kao trauma glave (subduralni, epiduralni i intracerebralni hematom), infekcije (bakterijski meningitis, encefalitis, HIV), tumori (primarni i metastaze), vaskularne bolesti(ateroskleroza, ICV, hipertenzivna encefalopatija, epilepsija, degenerativne bolesti (senilna i presenilna demencija, Parkinson), mijeani uzroci(multipla skleroza, hidrocefalus normalnog tlaka). Ekstracerebralni uzroci su: infekcije(septikemija), metaboliki uzroci(renalna ili hepatalna insuf., elektrolitski disbalans, udaljeno djelovanje karcinoma, porfirija) intoksikacije (alkohol, droge, CO, teki metali) endokrini poremeaji (tireotoksikoza, hipotireoidizam, Cushing). Klasina slika akutnog modanog sindroma je delirij, a kroninog je demencija. Mijeane demencije su vaskularne i atrofike demencije zajedno. Epidemiologija: Demencija je openito bolest starijih osoba. Oko 5% ljudi starijih od 65 god.imaju teku demenciju, a 15 % imaju umjerenu demenciju. Od starijih od 80 g. 20% imaju teku demenciju. Od svih bolesnika sa demencijom 50-60% imaju AD. Rizini faktori za AD ukljuuju povijest traume glave, obiteljsku prisutnost oboljenja i enski spol, zatim i depresiju , dok via edukativna razina(tj. vea neuroloka ili sinaptika rezerva), protuupalna medikacija i statin (snizuje kolesterol) smanjuju rizik. Down je takoer asocirana sa razvojem AD. Bolest se najee manifestira u 60,70,80 god, ali se moe pojaviti i sa 40,50 god. I tada se naziva demencija sa ranim nastupom. Progresija je postepena kod AD sa trajanjem simptoma do smrti oko 8-10 god. Drugi najei tip demencije je vaskularna demencija koja je kauzalno povezana sa cerebrovaskularnom boleu. Hipertenzija predisponira osobu sa taj oblik demencije.. Vaskularna demencija je odgovorna za 15-30 % svih demencija, ea je kod ljudi u 60,70 god. I ea je kod

mukaraca nego kod ena. Oko 15% bolesnika ima koegzistirajuu vaskularnu demenciju i AD.. Od 1-5% demencija ine traume glave kao uzronik,alkoholna demencija, Huntingtonova bolest i Parkinson. AD ini 35% demencija mlae dobi AD demencija Opisana prvi put od Alzheimera 1906 god. Koji je opisao progredijentnu demenciju ene od 51 g.Vie od 40% bolesnika ima bolest u obitelji.Vea je konkordantnost meu monozigotima nego meu dizigotima. Kako su amiloidni depoziti glavna karakteristika AD smatra se da je genetska baza poremeaja sadrana na dugom kraku 21 kromosoma sa genom za amiloidni prekursor protein koji ima 4 alala. Beta/A4 protein glavni je konstituent senilnih plakova i on je produkt razgradnje amiloidnog prekursor proteina. Gen E4 takoer je povezan sa AD i ljudi sa tim genom imaju 3X ee bolest, a oni sa dva E4 gena imaju bolest 8X ee. To je apoliporotein E genotip. Drugi biomarker je pregled likvora na amilod beta(1-42)protein i tau koncentracija (nizak Abeta42 sa visokim tau). Presenilni oblik AD-a ima mutaciju na amiloidnim prekursor proteinima, presenilin 1 i presenilin 2 to je deterministika mutacija, APOE je tipian za kasniji tip poetkaPostoji kombinacija sredinje temporalne atrofija na strukturalnim snimcima i parijetalnih oteenja na funkcionalnim snimcima. Temporalna disfunkcija odgovorna je za amneziju (nemogunost uenja novog),a frontalna disfunkcija odgovorna je za deficite prisjeanja ranije nauenog.. Kod AD PET i SPECT pokazuju abnormalnosti bilateralno u temporalnim i parijetalnim lobusima. U dijagnozi je vaan i MMT koji ocjenjuje panju (brojenje po 2 unazad i naprijed), jezik (imenovanje ivotinja u minuti),memorija (ponavljanje niza rijei) vizuospacijalne sposobnosti (crtanje kocke), egzekutivno funkcioniranje, osobnost i raspoloenje. Blaga=21-30 bodova, umjerena 11-20 bodova, teka= 0-10 bodova. Kod AD poveani su i citokini i to IL1, IL6 to je u direktnoj relaciji sa formiranjem plakova i isto objanjava efikasnost prevencije sa nesteroidnim analgeticima ibuprofenom i indometacinom, omega 3 inhibira sintezu upalnih citokina, a uz dodatak E vit. I vie. Degenerativni proces vjerojatno zahvaa vie instanci procesuiranje i degradaciju proteina, odgovor na oksidativni stres i disfunkciju mitohondrija.. Oksidativni stres je formiranje slobodnih radikala, superoksidnih aniona, peroksidnitrita sa oteenjem antioksidativnih sposobnosti Neuropatologija Znaajna je difuzna atrofijasa zaravnjenjem sulkusa i poveanjem ventrikla. Patognomonini su senilni plakovi, neurofibrilatorna tjeleca,gubitak neurona u korteksu i hipokampusu, gubitak sinapsi i do 50% kortikalno i granulovaskularna degeneracija neurona. Neurofibrilatorna tjeleca sastavljana su od citoskeletalnih elemenata prvenstveno fosforiliranih tau proteina. Neurofibrilatorna tjeleca javljaju se i kod Downa(trisomija 21), Parkinsona i kod normalnog starenja. Nalaze se u korteksu, hipokampusu, substanciji nigri i LC.Senilni plakovi nazvani i amiloidni plakovi su znatno vie indikativni za AD iako se i oni vide kod Downa i kod normalnog starenja.. senilni plakovi sastavljeni su od beta A4 proteina, astrocita,mikroglije i distrofinih neurona. Njihov broj i intenzitet korelira sa teinom bolesti. Neurotransmiteri Najee se pretpostavlja uloga acth i NOR za koje se smatra da su hipoaktivni kod AD. Postoji i dgeneracija kolinergikih neurona u nukleus bazalisu (Maynert). Postoji i smanjenje koncentracije acth i acetiltransferaze u mozgu. Kolin acetil transferaza je glavni enzim u sintezi acth. Postoji i smanjenje u NOR neuronima LC-a. Somatostatin i kortikotropin su takoer smanjeni. Od ostalih uzroka pretpostavlja se abnormalnost u regulaciji membranskog metabolizma fosfolipida, to dovodi da su membrane rigidnije Postoji slinost AD-a sa novije opisanom obiteljskom sistemnom taupatijom kod koje se nagomilavaju tau proteini u neuronima na kraju ih unitavajui, ali nema senilnih plakova. Tijek: Dob 50,60 za presenilni tip i 70,80 za senilni tip. DSM IV definira tip sa ranim nastupom do 65 god i sa kasnim nastupom iza 65 god.. Posebno se odruje prisutnost delirija, depresije i sumanutosti.. Utijeku nema fluktuacija kao kod vaskularne demencije Prve netipine pojave su: glavobolja, vrtoglavica, smuenost, poputanje radnih sposobnosti ilagano depresivno raspoloenje8depresija kritine dobi. Najvaniji simptomi ranog stadija bolesti su smetnje pamenja i orijentacije, blijedi fokalni neuroloki ispadi (afazija, obostrana apraksija, konstruktivna apraksija), dugo ouvana osobnost bolesnika i nema afektivne labilnosti ,fasada je dobro ouvana. Bolesnici postaju zaboravljivi , s tekoom raunaju, itaju, piu, javljaju se anomija i afazija, a uskoro zatim nisu u stanju obavljati uobiajene aktivnosti i odravati domainstvo. Perseveriraju

(vrsto su vezani za jedan misaoni sadraj ili za jednu rije). Postoji i lagana asimetrija refleksa, znaci parkinsonizma, i patoloki refleksi (hvatanje rukama ili ustima). Govor se sve vie osiromauje uz eholalije,neologizme i konano nerazumijevanje govora.. Postoje i automatizmi u motorici stereotipni pokreti pranja, vezivanja uzica,upkanje, trljanje. Poveanje rigiditeta sa bolnim grevima miia, moe se javljati i epi, gubi kontrolu sfinktera. Klinika slika i presenilne i senilne AD je ista. EEG nije tipian DDG: kod Pickove atrofije ve rano u tijeku bolesti nalaze se promjene osobnosti DSMIV trai: razvoj multiplih kognitivnih deficitamanifestiranih kroz oboje:oteenje pamenja(oteena mogunost uenja novoga i prisjeanja ve nauenog i jedan ili vie od sljedeih kognitivnih poremeaja :afazija, apraksija, agnozija, poremeaj egzekutivnog funkcioniranja. Kognitivni deficiti dovode do znaajnog socijalnog oteenja u vidu pada s obzirom na prijanje. Postoji postepen nastup i kontinuirano propadanje. Deficiti ne nastaju zbog nekog drugog stanja sa progresivnim deficitima i sistemnog stanja koje moe dovesti do demencije (hipotireoidizam, B12, ili deficit folne kiseline, deficit nijacina,hiperkalcemija, neurosifilis i HIV,Iskljuene su supstance, ne razvija se tijekom delirija. Postoje oni sa ranim nastupom, sa delirijem, sa sumanutostima, sa depresivnim raspoloenjem. Terapija: na kraju Kod senilnog tipa nalazi se difuzna modana atrofija posebno u frontalnom i temporalnom korteksu uz relativno ouvan primarni motorni i senzorni korteks. Postmortem studije govorwe za kolinergiki deficit sniena koncentracija acetilkolina i koliacetiltransferaze. EEG pokazuje difuzno usporenu aktivnost, MRS(molekularna spektroskopska rezonanca) pokazuje smanjen metabolizam membranskih fosfolipida. Globalna atrofija fronto-temporalno uz proirenje ventrikla. VASKULARNA DEMENCIJA ( vaskularna demencija Binswangerovog tipa ili subkortikalna aterosklerotina demencija je poseban tip koji je karakteriziran mnotvom malih infarkcija bijele tvari) Hachinski je zamijenio termin aterosklerotina demencija sa multiinfarktna. Hutchinski ishemini skor ukljuuje nagli poetak, postepenu deterioraciju, fluktuaciju,nonu konfuziju, relativno ouvanu linost , depresiju, somatske tegobe, emocionalnu labilnost, povien RR, ICV u anamnezi, fokalni simptomi, manji od etri su senilne demencije, a vei od 7 govori za multiinfarktnuNajea je kod mukaraca osobito onih sa prethodnom hipertenzijom ili drugim kardiovaskularnim rizicima. Prvenstveno zahvaa male i srednje velike krvne ile koje prolaze kroz infarkciju uz nastanak multiplih parenhimatoznih lezija. Kao uzrok mogua je tromboembolija ili okluzija aterosklerotinim plakom Tijekom bolesti javljaju se uznapredovale promjene intelektualnog funkcioniranja i promjene linosti, kao i esto ponavljanje potpuno ili djelomino reverzibilnih modanih inzulta. Demencija je uzrokovana demijelinizacijom bijele tvari ali zahvaa i korteks. To dovodi do diskonekcije kortikalnih i subkortikalnih podruja.. Drugi uvjet su proireni infarkti modanog tkiva Prisutni su: afazija, apraksija, i smetnje prostorne orijentacije, poremeaji nagonskog ivota, poputanje panje,smetnje kritinosti i sposobnosti prosuivanja, potekoe prilagodbe, neodgovarajua psihomotorika, afektivne promjene (labilnost afekta, emocionalna aplaniranost) Bolest ima fluktuirajui tijek . Moe biti asocirana i sa stersom, smrt suprunika, odlazak u mirovinu, gubici. Upadno je poputanje pamenja, uz relativno ouvano udaljeno pamenje, te poputanje panje i koncentracije uz aanomine smetnje i tekoe imenovanja. Bolesnici se sve vie okreu prolosti , suava se krug interesa, oteano je prilagoavanje novom i obrada novih sadraja.. Uobiajene rutinizirane aktivnosti bolesnici jo obavljaju dobro. Postoje i promjene afekta, labilnost.Emotivni ivot gubi na dubini, slabe i socijalni kontakti.. Raspoloenje je preteno depresivno.. Crte osobnosti postaju krute, tvrdoglavi su krti, razdraljivi , sa dosta hipohondrije. to sve moe voditi i do nihilistikih sumanutosti. U kasnijoj fazi bolesti pojavljuju se nona smetena stanja,te ponekad delirantne epizode, U terminalnoj fazi postoji tupo bezvoljno stanje s trajnim poremeajem orijentacije i redukcijom cijelog psihikog ispoljavanja.. Postoje i opi neuroloki znaci sa rigorom, akinezom, tremorom u mirovanju i intencijskim tremorom, a mogu se javiti i arini neuroloki znaci kao centralna hemipareza EEG ne doprinosi dijagnozi Likvor sadri umjereno poviene bjelanevine.

Lijeenje se mora usmjeriti na poboljanje modane prokrvljenosti. Pentoksifilin moe koristiti. Kod nonog nemira sedativi ili haloperidol Za dijagnozu potrebaqn je kliniki ili laboratorijski dokaz o postojanju vaskularnog uzroka demencije. DSMIV opi kriteriji za AD uz fokalne neuroloke znakove ili evidenciju o cer.vask.bolesti ICD 10 Deficit vieg kognitivnog funkcioniranja koji je nejednako distribuiran uz kliniku evidenciju fokalnog modanog oteenja sa barem jednim: unilateralna spastina pareza,poveanje unilateralno tetivnih refleksa,pseudobulbarna paraliza, postoje dokazi u povijesti bolesti, testovima i pretragama o postojanju cerebrovaskularne bolesti Postoji ona akutna: sa nastupom izmeu 1-3 mj od udara, multiinfarktna demencija nastup je postepen unutar 6 mj i prati niz manjih isheminih epizoda subkortikalna vaskularna demencija postoje dokazi o vaskularnoj bolesti u dubokoj bijeloj tvari mijeani tip kortikalno-subkortikalni. Postoji i status lakunaris sa makroskopski vidljivim upljinama u modanom tkivu usljed okluzije intracer. Arterija, Infarkcija u graninim zonama, anoksija i hipoksija, aortalni i supraaortalni sindrom(zbog stenoze, okluzije velikih arterija), inflamatorne bolesti krvnih ila, Binswangerova bolest, aneurizme. Pikova bolest Opisao je prvi Pick 1892 g.. Javlja se ee u porodicama. Odnos uestalosti Pikove i AD ide oko 1:10. Otra je linija izmeu lobusa koji je zhvaen i onog koji nije, obino fronto-temporalno. Izrazita degeneracija neurona uz izrazitu glijalnu proliferaciju, nalaze se i oteenja bazalnih ganglija, nema senilnih plakovaZove se i progresivna cirkumskriptna atrofija velikog mozga Karakterizirana je prvenstveno atrofijom u frontotemporalnim regijama (frontalni i bazalni neokorteks pa i limbiki sustav) gdje takoer postoji gubitak neurona, glioza,i prisutnost neuronalnih Pikovih tijela koji su mase citoskeletalnih elemenata. Pikova tijela nisu nuna za dijagnozu ini oko 5% svih ireverzibilnih demencija, ea je kod mukaraca osobito onih sa roacima prvog stupnja koji su oboljeli. Teko se razlikuje od AD ali obino rano u poetku bolesti postoji promjena osobnosti sa bihevioralnim promjenama dok ostale kognitivne funkcije ostaju ouvane. Znaci Klivebusi sindroma (hiperseksualnost, mirnoa i hiperoralnost ) ei su kod Pikove bolesti nego kod AD-a Makroskopski kora oraha U CT-u proirenje prednjih rogova (unutarnji hidrocefalus) i grubi reljef brazdi kore frontotemporalnog podruja (atrofija kore, vanjski hidrocefalus) Poinje u preseniju 50,60 g. Trajanje bolesti je u prosjeku 7 god. Prvi znak je poputanje radnih sposobnosti vie im ni rutinske djelatnosti ne polaze od ruke to je vano ddg prema vaskularnoj demenciji. Ubrzo se razvijaju i promjene osobnosti: bolesnici gube osjeaj za takt i pristojnost. Gubi se emocionalna gipkost a osnovno raspoloenje je djetinjasto-euforino ili mrzovoljno . Osobnost je osiromaena rigidna, zaputaju sebe i svoju obitelj gubi se inicijativa . Inteligencija i orijentacija ostaju jo dobro ouvani. Rijetke su apraksije tipine za AD. Nema ni smetnji prostorne orijentacije.. Postoje smetnje govora sline amnestikoj afaziji i oteenje razumijevanja govora. Patoloki refleksi hvaanja i sisanja nastaju uz madiobazalna oteenja temporalnih struktura. Kod oteenja precentralnog girusa nalaze se i akinetski znaci i simptomi parkinsonizma. Rijee epi. DDG kod tumora frontalnog renja, tijek je krai, a ima vie motornih poremeaja, smetnje osjeta mirisa, hvatanje rukama i patoloki refleksi su prisutni. Kod Pikove se javljaju arini simptomi usljed lokalizacije procesa fronto-temporalno (motorna i senzorna afazija), oteenje pamenja napreduje sporije Creutzfield Jakobova bolest. Bovina Spongiformna encefalopatija opisana 1980 g, kuru bolest naroda N.Gvineje uzrokovana prionima ( za razliku od virusa ne sadre ni RNA ni DNA, samo neku vrst proteina). U nekim sluajevima ausomno dominantno nasljeivanje priona ili infekcija prionima Inkubacija traje oko 10 god. Obino se manifestira u 60 god..Prionski proteini nakupljaju se u sredinjem ivanom sustavu gdje dolazi do gubitka neurona, astrocitne hiperplazije i spongiformne vakuolizacije u sivoj supstanci sa amiloidnim plakovima. U srednjoj dobi dolazi do demencije sa mioklonusima i ataksijom Karakterizirana je tremorom ataksijom mioklonusima i demencijom i sa manje jezinih abnormalnosti nego kod kortikalnih demencija. Bolest brzo napreduje i zavrava smrtno za 1 god. EEG ima karakteristian oblik sa provalama visokovoltanih sporih valova U novije vrijeme postoje pokuaji oko vakcinacije a koristan je i flupiritin koji usporava propadanje Huntingtonova bolest Opisao Huntington 1872 g.Uzrokovana je ponavljanim mutacijama na 4 kromosomu,autosomalno dominantno, podjednako se javlja u oba spola spada u subkortikalne demencije (presenilna).

Generalizirana modana atrofija vie u podruju frontalnog renja, nukleus kaudatusa i putamena, Pet pokazuje snieni metabolizam u podruju bazalnih ganglija, sniene vrijednosti GABA i dopamina. Javlja se u 40,50 g. ivota, a 10% sluajeva javlja se u adolescencijiPostoje klasini koreoatetoidni pokreti sa visokim komorbiditetom sa depresijom i psihozom, slabljenje fine motorike, usporenje pokreta bulbusa, dizartrija, rigiditet, bradikinezija, i distonija. Na PET-u smanjenje metabolizma nukleus kaudatusa. Subkortikalni tip demencije.. Postoji i psihomotorna usporenost uz relativno dobru ouvanost memorije, jezika i uvida. Sa napretkom bolesti slika demencije ipak postaje potpuna. Na koreiformne pokrete utjee se fenotijazinima. Traje 15 g. Smrt nastupa uslijed interkurentnih infekcija Parkinsonova bolest Je bolest koja zahvaa dopaminske puteve i bazalne ganglije. Praena je sa depresijom i demencijom. Bradikinezija, bradifrenija tremor i rigidnost, Oko 4X je vei rizik razvoja demencije nego kod zdrave populacije, 20-30% bolesnika sa PD ima demenciju, a dodatnih 30% ima mjerljivo kognitivno zatajenje.PD i AD mogu postojati zajedno, a esto se sreu i unutar iste obitelji. Osim antikolinregika, dopaminomimetika (Amantadin poveava otputanje dopamina smanjuje reuptake i djeluje kao NMDA antagonist) levodope i karbidope (koja sprijeava perifernu degradaciju levodope do dopamina, karbidopa ne prolazi krvno modanu barijeru.) mogua je i duboka modana stimulacija centara el. Strujom sa vanjskim prekidaem. Znaci parkinsonizma vide se i kod pikove bolesti AD,Huntingtonove bolesti. Javlja se i poslije encefalitisa, endemini oblik akutne i progresivne parkinsonove bolesti sa demencijom kod Guam naroda Progresivna paraliza: Parenhimatozno sifilitino oboljenje mozga Wgner Jaureg 1912 . Treponema lako prolazi krvnomodanu barijeru, 4X ea kod mukaraca u 40,50 god. ivota. Od primarne infekcije do prvih znakova proe ido 10,15 god. Klinika slika: inicijalni neurastenini sindrom, glavobolja, zamaranje, nesanica, napetost, postaje labilnog afekta, poremeaji pamenja, rastresen je zabrinut i dezorijentiran, konfabulacije, sadrajni i formalni poremeaji miljenja ,sumanutosti, nekritinost i nedostatak uvida, raspada se struktura osobnosti, gubi se samokontrola, Argil-Robertsonove zjenice, nejednake, nazubljene, ptoza kapaka. Asimetrija i amimija lica, dizartrije, smetnje koordinacije, inkontinencija, postoje, manini, depresivni i paranoidno- halucinatorni oblik. Ukoliko se ne lijei smrt nastupa za 2-3 god.. Postoji atrofija kore velikog mozga, proirenje ventrikla, kronini encefalitis Kod hidrocefalusa sa dmencijom premotenje iz lateralne komore u jugularnu venu Demencija uzrokovana traumom glave Karakteristian je stabilan tijek demecije koji ne progredira. HIV uzrokovana demencija Je metabolika encefalopatija usljed imunoloke aktivacije modanih mononuklearnih fagocita. Te stanice slue kao stalni rezervoar infekcije i izvor neurotoksina. U poetku postoji zaboravljivost i tekoe koncentracije, tekoe hoda i dispraksija ruku sa apatijom, anhedonijom i socijalnim povlaenjem, a progredira do duboke demencije, prisutan je ekscesivan pruning sa gubitkom neurona rekativnom astrocitozom i mikrogliozom. Prisutne su gigantske multinuklearne stanice koje nastaju fuzijom modanih mononuklearnih fagocita sa neinficiranim stanicama. Najee meu osobama od 25 do 40 g starosti i u toj dobi je najei uzrok demencije.. Klinika slika korelira sa brojem aktiviranih mononuklearnih fagocita. Makrofagi nose infekciju u mozak i kreu se slobodno kroz krvno modanu barijeru. Sam HIV ne inficira neurone Bolest Lewy evih tijela Kliniki je slina AD i karakterizirana je sa halucinacijama, parkinsonovskim znaajkama, i ekstrapiramidnim znacima. Levijeva inkluzijska tijela nalaze se u cerebralnom korteksu. Bolesnici pokazuju znaajne nuspojave kod davanja antipsihotika. Odgovara na tretman inhibitorima kolinesteraze Frontotemporalna demencija Je drugi najei uzrok demencija mlae dobi sa 12%. Karakteriziran je sa dubokim karakternim promjenama i promjenama u socijalnom ponaanju oni su vie funkcionalno oteeni a manje kognitivno nego oni sa AD. 2 podgrupe oni sa bihevioralnim znacima i oni sa jezinom prezentacijom oteenja. Najefikasniji je trazodon, inhibitori kolinesteraze ne koriste.

U DSM IV ukljuene su demencije kao AD, vaskularna demencija,demencija usljed opeg medicinskog stanja, substancama inducirana demencija i demencija multiple etiologije. Od demencija usljed opeg zdravstvenog stanja dolaze: HIV, trauma glave,PD, Huntington,Pikova, Creutzf Jak. Opa klinika slika svih demencija: Umor, tekoe u odravanju mentalnih napora,, poputanje kod novih zadataka, javlja se i nemogunost obavljanja svakodnevne rutine. Glavni deficiti ukljuuju orijntaciju, memoriju . percepcija,intelektualno funkcioniranje, i rasuivanje. Afektivne i bihevioralne promjene kao oteana kontrola impulsa, labilnost raspoloenja kao i promjena osobnosti.. Memorija je oteena osobito kod kortikalnih demencija kao kod AD i to najvie skoranje pamenje.. Kako dememcija napreduje oteenje pamenja postaje znatno U mjeri u kojoj je memorija znaajna za orijentaciju i ona moe biti progresivno aficirana, ali bez promjene stupnja svijesti. Promjene jezika afazija, jezik je neprecizan, cirkumstancijalan stereotipan i moe imati tekoe imenovanja objekata Promjene osobnosti postojee crte osobnosti se zaotravaju , mogu postati introvertirani , malo se brinu o efektima svog ponaanja na druge, oni sa paranoidnim sumanutostima, neprijateljski su prema ukuanima. Oni sa znaajnim ukljuenjem temporalnih i frontalnih struktura imaju znatne promjene osobnosti Halucinacije i sumanutosti Halucinacije se javljaju u oko 20% AD, a sumanutosti kod 40% prvenstveno paranoidne i persekutorne i nesistematizirane iako mogu biti i sistematizirane Ostali znaci: Psihijatrijski: depresija i anksioznost javljaju se u oko 40% dementnih. Mogu pokazivati ekstremne emocije bez oitog povoda Neuroloki:afazija, apraksija, agnozija, konvulzije u oko 10%, primitivni refleksi. Sa vaskularnom demencijom moe pokazivati: glavobolju, slabost, nesvjesticu, fokalne neuroloke znakove, i poremeaje spavanja Katastrofine reakcije: Bolesnici imaju tekoa u abstrakciji, formiranju koncepata, generaliziranju, rijeavanju problema, loginom razmiljanju . Katastrofina reakcija karakterizirana je sa agitacijom sekundarnoj svjesnosti o intelektualnim deficitima. Lju di ozbiljno izbjegavaju oitovanje deficita izbjegavanjem tema, alama. Poremeaj prosuivanja i slaba kontrola impulsa javljaju se oito kod frontalnih demencija npr. Neodgovarajue ale, zanemarivanje osobnog izgleda i higijene i oi nemar za konvencionalna pravila i norma Sundownwr sindrom:pospanost, konfuzija, ataksija, i sluajni padovi. Kod starijih koji su pretjerano sedirani i kod dementnih koji imaju nus reakcije i na najmanje doze psihotropnih medikamenata. Osobito kada su smanjeni vanjski stimulusi, Najee kod benzodiazepina. DDG: AD spram vaskularnoj: drugaiji tijek i fokalni neuroloki znaci Vaskularna spram TIA: Tia je kratka epizoda neuroloke disfunkcije koja traje krae od 24 sta, obino nastaju radi mikroembolizacije iz prox. Artrija i epizoda se obino razrijeuje bez znaajnih patolokih oteenja tkiva. Vertebrobazilarna bolest ide sa prolaznim funkcionalnim poremeajem u modanom deblu ili okcipitalnom renju, karotidna bolest ide sa unilateralnom retinalnom ili hermisferinom abnormalnou Delirij: razvija se naglo, kratko traje,kognitivna oteenja fluktuiraju u tijeku dana, nona egzacerbacija, poremeaj spavanja-budnosti, poremeaj panje i percepcije je dublji. Depresija: razlika prema pseudodemenciji depresivnih, bolji je termin kognitivna disfunkcija uzrokovana depresijom Simuliranje: obino nije konzistentni deficit Sch, Normalno starenje Tijek: Postepen najee kod AD, vaskularna moe biti nagao i postoji vee ouvanje osobnosti, endokrinopatije, modani tumori, metaboliki poremeaji postepenNastup kod traume glave, kardijalnog aresta sa hipoksijom i encefalitisa je nagao.. dementni su osjetljivi na alkohol, benzodijazepine koji dovode do agitacije. Na kraju postaju prazne ljuske svog prijanjeg sebstva, inkoherentn i inkontinentni

Tretman Modano tkivo ima limitiranu mogunost oporavka. Kod vaskularne demencije treba limitirati faktore rizika kao debljina, hiperlipidemija, debljina, hipertenzija, kardijalne bolesti, dijabetes, alkohol. Prestanak puenja karakteriziran je sa po0boljanjem perfuzije mozga. Farmakoterapija: Benzodiazepini za anksioznost i nesanicu, antidepresivi i antipsihotici ali treba voditi rauna o paradoksalnim rekcijama. Ljekovi sa jakim antikolinerginim djelovanjem trebaju se izbjegavati, iako neki izvjetavaju da Melleril moe biti osobito efikasan. Kratkodjelujui benzodiazepini Za AD koriste se kolinesteraze inhibitori i to prvi je Tacrine koji ima vei rizik od jetrenih oteenja uz znaajne nusefekte 120/mg na dan Drugi je Donepezil (aricept) 5-10 mg/dan bolje se podnosi i najnoviji je galantamin i uz donepezil i rivastigmin je trei u drugoj generaciji inhibitora kolinesteraze. Vitamin E 200-2000 IU selegiline inhibitor MAOb 5-10 g /dan nema limitacija u hrani, risperidon o,52 mg/danklozapin, lorazepam i oksazepamantikonvulzivi , SSRI,trazodon, bromokriptin i amantidin mogu poboljati apatiju ECT kod teke depresije Lijeva hemisfera je analitiki um . Desna hemisfera oteenje vodi u afaziju, afektivne poremeaje blijeenje metafora, odgovora na humor. Aktivacija lijevog prefrontalnog korteksa dovodi do podizanja raspoloenja aktivacija desnog prefron.korteksa vodi do depresije. Frontalni sindrom kojega produciraju trauma, infarkti , tumori, lobotomija, mul.skler. i Pikova bolest sastavljen je od sporog miljenja, slabog prosuivanja, socijalnog povlaenja i iritabilnosti. Pokazuju indiferentnost prema iskustvu koje iznenada moe eksplodirati u impulzivnu dezinhibiciju.Postoje 4 regije frontalnog renja: motorna, premotorna,Brokina i prefrontalni korteks sa orbitofrontalnom, dorzolateralnom i medijalnom regijom. Prefrontalni sindrom dolazi kao: orbitofrontalni sa dezinhibicijom, iritabilnou euforijom, uvid i prosuivanje su poremeeni , dorzolateralno zahvaa planiranje monitoriranje, flekibilnost i motivaciju, usmjerenost k cilju, i medijalne regije idu sa dubokom apatijom i akinetskim mutizmom. Sindrom frontalnog renja je i promjena u motornom ponaanju, sposobnost koncentracije, razmiljanje, socijalno prosuivanje i kontrola impulsa.Manifestira se kroz poremeaje tonusa i refleksa, poremeajkoordinacije i ravnotee, senzitivno-senzorni poremeaji,neurovegetastivni poremeaji, poremeaji govora, praksije i orijetacije, psihiki poremeaji, javlja se refleks hvatanja, konjugirana devijacija glave i oiju suprotno od mjesta lezije, poremeaj hoda sa skretanjem na stranu lezije, frontalna ataksija koja ukljuuje cerebelarnu, gnostiku, praktinu i labirintnu komponentu, hiperestezija i perestezija u predjelu nosa ela i vrata, hiposmija i anosmija. esta kod lezije prefrontalnog renja sa vidnim i olfaktornim halucinacijama, vegetativni poremeaji kao vazomotorni, poremeaji spavanja, genitourinarni, satirijaza ili impotencija, poremeaji orijntacije u prostoru. Psihiki poremeaji ukljuuju afekt i linost, aktivnost i intelekt., depresivni sindrom, psihomotorna uznemirenost, konfuzna stanja, dementna stanja, hebefrno-katatone slike, histeriformna stanja Sindrom temporalnog renja je psihoza, konvulzije, promjene osobnosti i Kliver Busi znaajke. Dolazi sa poremeajwem sluha, govora, osjetila, pokreta oiju, ravnotee i svijesti.. Kortikalna gluhoa(odnosno auditivna agnozija, kod oteenja dominantne hemisfere) i auditivne halucinacije, senzorni poremeaji kao gustativne halucinacije, olfaktivne halucinacije, vizualno kvadrantna hemianopsija, okulomotorni poremeaji su nistagmus, devijacija ili paraliza pogleda, ataksija. Poremeaji svijesti su tranzitorna globalna amnezija (ishemija hipokampusa), poremeaji ponaanja ili kao pretjerani odgovor ili kao apatija Sindrom parijetalnog renja desna lezija sa poricanjem i hipomanijom. Poremeaji senzibiliteta, (spoznaja razlike u intenzitetu podraaja, prepoznavanje slinosti i razlike predmeta, prepoznavanje u prostoru, astereognozija, bockanje, arenje, paljenje. Poremeaji praksije. Poremeaj tjelesne eme unilateralno zanemarivanje, zanemarivanje hemipareze (anosognozija). Poremeaji govora i motiliteta su rijei Sindrom okcipitalnog renja Antonov sindrom (kortikalna sljepoa sa poricanjem), vizualne halucinacije, vizualna agnozija poremeaj pamenja i percepcije vremena pokreta, Frontalni tumori idu sa: promjenama raspoloenja, iritabilnou poremeenim prosuivanjem, memorijom i delirijem, konvulzijama, gubitkom govora i mirisa. Temporalni tumor ide sa konvulzijama, afazijom, kontralateralni homonimni gubitak vidnog polja Parijtalni tumor enzorne i motorne abnormal.fokalne konvulzije, babinski, hiperrefleksija, Okcipitalni aura,vizualne halucinacije konvulzije Za formiranje memorije vani su medijalni temporalni reanj koji obuhvaa hipokampus a amigdala daje emocionalnu znaajku iskustvu i odruje nivo aktivacije hipokampusa, dijencefalike jezgre(dorzalna medijalna jezgra i mamilarna tijela) i bazalni prednji mozak