ISI YALITIMI VE DZCAM

Haluk Greren Trakya Cam Sanayii A hgureren@sisecam.com.tr

Enerji retmek amacyla fosil yaktlarn yaklmas sonucu aa kan gazlarn ekolojik dengeye olan olumsuz etkileri ve yeryzndeki fosil yakt kaynaklarnn hzla tkenmesi; bir taraftan alternatif yenilenebilir enerji kaynaklarnn gelitirilmesini,dier taraftan da mevcut kaynaklar korumak iin enerjinin daha etkin kullanlmasn yani enerji tasarrufunu tevik etmektedir. effafl nedeniyle yap malzemeleri arasnda zel bir yeri olan dzcam, ncelikle standart iftcamlarn ve daha sonra da kaplamal cam teknolojilerindeki gelimeler sonucunda, bnyesinde Low E kaplamal cam ieren zel iftcamlarn retimine balanmasyla dier fonksiyonlarnn yan sra, s yaltm da salayan bir yap malzemesi zelliine kavumutur. lkemizde pencerelerde kullanlan camlarn Low E cam ieren zel iftcam niteleri ile deitirilmesi durumunda 10 ylda 10 milyar Dolarn zerinde bir enerji tasarrufu salanaca tahmin edilmektedir.

GR
Enerji tasarrufu ve onun ok nemli bir arac olan yaltm; aile btesi, ulusal kaynaklar ve evre asndan gnmzde en ncelikli gndem maddesi ve bir uygarlk lt olmutur. Yaltmla salanacak olan enerji tasarrufunun toplumun belirli katmanlar tarafndan paylalmas giderek nem kazanmaktadr. Dnyada enerji tketiminin %50si binalarda gereklemekte olup, binalarda enerji tasarrufu salamada ok nemli katk salayabilecek unsurlardan biri de camdr. Dzcam, yaltm zelliklerini ve becerilerini, Float cam ve onun zerine eklenen katma deerlere borludur. Float teknii ile retilen dzcam, daha sonra ilave ilemlerle kendisine kazandrlan eitli zelliklerle; kn bina scakln ite; yaz gneinin scakl ile ar parlakln, insan sal ve eyalar iin zararl UV nlarn ve grlty dta tutarak ok nemli yaltm ilevleri kazanmtr.

1. YALITIMIN K BOYUTU
Binalarda stma ve soutma enerjisinden tasarruf ancak iyi bir yaltm ile mmkndr. Yaltm; gerek soutma gerekse stma asndan pasif bir nlem, yani bir tasarruf aracdr. Enerji tasarrufu asndan yaltmn iki farkl boyutu sz konusudur. Bunlardan birincisi s yaltm; ikincisi ise gne kontroldr. Ekonomik ve evresel bilanolar asndan stma ve bu balamda s yaltm ok daha n planda olmakla birlikte, soutma balamnda gne kontrolu da Trkiye corafyas asndan ihmal edilemeyecek bir ihtiyatr.

1.1 ISI YALITIMI (KONTROL) VE ISITMA GDERLERNDEN TASARRUF

Is yaltmnda ama; kn bina ssnn da kan yavalatarak, stma enerjisi tketimini azaltmak ve i mekann btnnde dengelenmi bir scaklk ortamnn devamn salamaktr.

eriden darya scaklk kann ls U (veya k) s geirgenlik kat saysdr. Birimi W/mKdir. U katsays, kn scak ieriden souk darya sabit koullardaki s akmn ifade eder. Yksek U katsays kt s yaltm, dk U katsays ise iyi s yaltm demektir.

1.1.1 Geleneksel zmler

lkemizde 1970'lerde kullanlmaya balanan ift cam niteleri iki cam arasnda hapsedilen kuru ve durgun hava sayesinde bina ssnn pencerelerden da kan yar yarya azaltmtr.(Bkz. ekil 1) Geleneksel zmler, s kan iletim yoluyla geciktirmektedir. Burada 2 cam arasndaki ara boluk genilii ile bu boluu dolduran gazlarn nitelii nemlidir. Cam kalnlklarnn s yaltmna etkisi ihmal edilebilecek kadar azdr. D ortam Araboluk genilii 16-20 mmyi getikten sonra hava hareketleri (tanm) balad iin camn yaltm deeri azalmaktadr. ortam

1 2

4
kincil birletirici,Polisulfid veya silikon Birincil birletirici, Buhar kesici poliizobutilen Araboluk kuru hava veya gaz dolgulu

letim, tanm ve nm yolu ile gerekleen s transferi Araboluk tas iinde nem tutucu ekil 1. iftcam nitesi kesiti

1.1.2 Is Yaltmn Etkileyen 3 Ana Faktr

Ara boluk Genilii: Ticari genilikler standart olarak 6-16 mm arasnda deimektedir. Araboluk genilii 6 mmden balayarak 16 mme doru arttka iftcam nitesinin yaltm deeri de artmaktadr. Ara boluk Gaz Dolgusu: Standart olarak kuru havadr. Hava yerine ara bolua doldurulan Argon vb ar gazlar ift cam nitesinin yaltm deerini arttrr. Camn (kaplamann) yaynm (emissivity) deeri: Yaynm() bir cisim zerinden elektromanyetik yolla enerji transferinin lsdr. Yaynm deeri teorik olarak 0 ile 1 arasnda deiir. Mutlak siyah cisimlerin yaynm deeri 1dir. Dk yaynm daha iyi yaltm demektir. Camn yaynm deerinin azaltlmas ve dolaysyla da s transferinin yavalatlmas cam zerine yaplan low E kaplamalar ile salanr.

1.1.3 Yeni zmler

Yeni binalarn neredeyse tamamnda kullanlan ift camlar 2000li yllarda s yaltm iin tek bana yeterli olamamaktadr. Is yaltmnda ve dolaysyla da enerji tasarrufunda yeni zm low E kaplamal ift camlardr.

Low-E s kontrol kaplamal ift cam niteleri oda ssn grnmez bir ayna gibi tekrar ie yanstarak bina scaklnn da kan klasik iftcama gre yarya yakn bir dzeye indirebilmektedir. Bu da tek cama gre yaklak 3-4 kat iyiletirme demektir. ortamdan da s kayb; klasik ift camlarda % 70 orannda nmla, % 30 orannda iletimle olmaktadr. Low-E kaplamalar s kann bu % 70lik byk blmn denetleyebildii iin s kontrolnde bu derecede etkili olabilmektedir.(Bkz.ekil 2) Low-E kaplamalarn nemli ikinci zellii ise gnein bedava scaklndan yararlanarak snmaya katkda bulunmasdr. Bu nedenle low-E kaplamalarn Erzurum, Ankara, stanbul, Trabzon, Kayseri gibi illerimizde tek bana ; zmir, Antalya ve Mersin gibi illerimizde ise, yaz koullarn dengelemek iin gne kontrol kaplamalar veya nlemleriyle birlikte kullanlmas nerilmektedir. Scak blgelerde standart low E kaplamalar yerine ayn zamanda gne kontrol de salayabilen ok amal zel low-E kaplamalar kullanlmaldr.

D ortam

ortam

ekil 2. iftcamda low E kaplamal camn s yaltm davran

Low- E Is Kontrol Kaplamal ift Cam nitelerinin zellikleri unlardr: Camlarda s kaybn tek cama gre ortalama % 65-70; standart yaltm cam nitelerine gre ortalama % 35-40 orannda azaltr. Gne nlarnn ieri giriine izin vererek ve ieri giren gne enerjisini ite tutarak stmada gne nlarndan parasz yararlanma olana salar. Pencere nlerindeki souk blge olgusunu nleyerek oda ssnn daha dengeli dalmn salar. Kn ok souk gnlerinde oda iine bakan cam yzeylerindeki terlemeleri nler.

1.2 GNE KONTROL VE SOUTMA GDERLERNDEN TASARRUF

lkemizde yaam kalitesini ve verimlilii artrmak iin s yaltm tek bana yeterli deildir. Trkiyenin yarsndan daha byk bir blm snmaya ek olarak yazn soutma da gerektirecek bir iklime sahiptir. Bu nedenle, ayn camlama kombinasyonunun hem yaz hem de k koullarnda faydal olmas en uygun zmdr. Camda gne kontrol; cam hamuruna renk verici baz maddelerin ilave edilmesiyle elde edilen harmandan renkli float cam ile renkli veya renksiz float cam zerine yaplan metalik kaplamalarla salanabilmektedir. Cam zerine kaplama kimyasal ve fiziksel proseslerle yaplabilmektedir. Her iki teknolojide lkemizde mevcuttur. Gne ssnn i mekana kontroll olarak girmesine izin verildiinde soutma giderleri de azaltlm, bina ii rahatlk dzeyi salanm olur. (Bkz.ekil 3) Ancak konutlar, vitrinler ve gece manzarasnn nemli olduu yerler iin gne kontrol cam seilirken, reflektif (aynams) camlardan kanlmaldr. Bu tip camlar n kuvvetli olduu tarafta ayna grnts sergiler. Bu durum, gndz saatlerinde dardan bakldnda bina iinin grnmesini engelleyebilirken, gece aydnlk dengesi deitiinde; yani dars karanlk, ierisi aydnlk olduunda bina ii dardan grnrken i taraftan dary grmek mmkn olmamaktadr

Te

qo

qi

300-2500 nm dalga boyu aralnda cam yzeyine etkiyen toplam enerji % 100 e Da yanstma e Sourma qo Sourulan enerjinin da souyan blm qi Sourulan enerjinin ie souyan blm Te Direkt geirgenlik (dorudan ieri giren blm) g Toplam gne enerjisi geirgenlii (Te+qi)

d ortam

i ortam ekil 3.iftcam ile gne kontrolu

Daha dk toplam gne enerjisi geirgenlii veya glgeleme katsays daha iyi gne kontrol demektir.

1.3 OK KLML TRKYE N OK AMALI ZMLER

Trkiye 4 mevsimi bir arada yaayan bir iklime sahiptir. Bir ok blgemizde hem k hem de yaz koullar geerlidir. Pencere camlarn mevsimlere gre deitiremeyeceimize gre cam seiminde 12 ay, 4 mevsimlik btn bir yln ortalama kazanlar dikkate alnmaldr. Bu amala her iki cam da kaplamal olan ift cam veya cam plakalarndan sadece birinde zel ok amal bir kaplama ieren ift cam kullanlmaldr.

1.3.1 ift Kaplamal ok Amal zmler

ift kaplamal ok amal zmler giydirme cephelerde yaygnlkla kullanlmaktadr. ift cam nitelerinin 2. yzeyindeki reflektif gne kontrol kaplamalar etkin bir gne kontrol salarken, 3. yzeyindeki low-E kaplamalar bina ssnn ite tutulmasnda etkilidir.(Bkz.ekil 4) Kn bina ssnn ite tutulmasnda barol oynayan low-E kaplamalar yazn soutma yklerinin azaltlmasna da katk salarlar.

ekil 4. ift Kaplamal ok Amal iftcam nitesi

1.3.2 Tek Kaplamal ok Amal zmler

Tek kaplamal ok amal zmlerin zellikleri; yksek k geirgenlii; iyi bir gne kontrol, dk s geirgenlii ve dk k yanstma katsaylardr. Tm bu zellikler tek bir kaplama ile salanmaktadr. (Bkz.ekil 5) ok amal ntral kaplamalar yksek bir seicilik indeksine (k geirgenlii/gne ss geirgenlii) sahip olduu iin aydnlktan dn vermeden hem gne hem s kontrol salayabilmektedir.

ekil 5. Tek Kaplamal ok Amal iftcam nitesi

2.YASAL DZENLEMELER
Birok AB lkesinde , enerji verimlilii yksek kaplamal camlarla oluturulan ift camlarn kullanm yasal zorunluluk haline getirilmitir. lkemizde de binalarda stma enerjisi ihtiyalarn hesaplama kurallarnn ve izin verilebilir en yksek deerlerin belirlenmesi amacyla hazrlanan TS 825 Standard ve onun paralelindeki Bayndrlk Is Ynetmelii 14 Haziran 2000de yrrle girmitir. Is Yaltm Ynetmeliinde, blgelere gre pencerelerin s geirgenlik katsaylar(U pencere) aadaki gibidir: 1. Is Blgesinde U pencere = 2.8 W/mK 2. ve 3. Is Blgesinde U pencere = 2.6 W/mK 4. Is Blgesinde U pencere = 2.4 W/mK Sz konusu U pencere deerlerini elde edebilmek iin ou zaman low-E kaplamal ift camlarn kullanlmas gerekmektedir. Trkiyede retilen hat d ve yumuak low-E kaplamalarn s yaltm yetenei, ithal edilen hat st ve sert low-E kaplamalardan daha iyidir. Yasal dzenlemelerin mevcut eski yaplar da kapsayacak ekilde geniletilmesi ve Trkiyenin turistik yreleri ile i merkezlerinin younlat blgelerde giderek arln hissettiren soutma giderlerinden tasarruf salayacak gne kontrol nlemleri ile ilgili yeni bir almann balatlmas ncelikli gndem maddesi olmaldr.TS 825 Binalarda Is Yaltm Kurallar Standard nn uygulannn denetlenir hale gelmesinde, yerel ynetimler(Belediye) ve yap denetim kurulularnn rol ok nemlidir. Resmi kurulular, aratrma ve eitim birimleri ve yaltm malzemeleri reticileri ve yap denetim kurulularnn i birlii yaltmda gerekli sinerjiyi yaratabilecektir.

3. SONU
Yaltmla tasarruf edilen enerji en temiz enerjidir. Parasal tasarruflarn yannda enerjinin verimli kullanlmasnn ekolojik yararlar da vardr. Gnmzde hibir birey ya da topluluk parasn demeye hazr olsa bile enerji israfnda zgr deildir. lkemizin makroekonomik konumu dikkate alndnda enerji ithali iin harcanan dvizden salanacak tasarrufun nemi ortadadr. lkemizdeki tm konutlarda low-E kaplamal ift camlarn kullanlmas durumunda 10 ylda 10 milyar USD dzeyinde stma enerjisi tasarrufu salanabilecei ngrlmektedir. Bu parasal tasarrufun yannda CO2 emisyonunun da yllk ortalama %20 civarnda azalaca tahmin edilmektedir.

Kaynaklar
1. Ycel Akyrek, Gl Pekk Uygun cam seimi,daha az enerji daha ok kazan, Trakya Cam,2003 2. Pilkington Glass Ltd. Glass in Buildings, ngiltere,1997 3. Steven J.Nadel , Russell J.Hill Coated Glass Applications and Markets, ABD 1999