33 Mesleki Teknik Ogretim 2011 5

Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci Denetim Raporu
20 Ocak 2012 2011/5
Durmu GKMEN Deneti (1127) Osman KA Deneti (1584)
Denetim Gzetim Sorumlusu Fevzi VURGUN (1184)
T.C. MLL ETM BAKANLII Denetim Birimi Bakanl
Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci Denetim Raporu

20 Ocak 2012 2011/5
Durmu GKMEN Deneti (1127) Osman KA Deneti (1584)
Denetim Gzetim Sorumlusu Fevzi VURGUN (1184)
T.C. MLL ETM BAKANLII Denetim Birimi Bakanl Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci Denetim Raporu 20 Ocak 2012 2011/5
indekiler
indekiler ................................................................................................................................ 3
1. st Ynetici zeti....6 1.1 1.2 1.3 1.4 Denetimin Amac, Kapsam ......................................................................................................... 6 Srece likin nemli Denetim Bulgular ..................................................................................... 6 Denetlenenin Genel Durumu ...................................................................................................... 7 Denetlenen Birimin Gr ve Eylem Plan ................................................................................ 8
2.
2.1 2.2 2.3
Detayl Rapor ................................................................................................................... 9

Denetimin Kapsam ..................................................................................................................... 9 Denetim Yntemiyle lgili Yaklam ve Metodoloji ..................................................................... 9 Meslek ve Teknik retim Ynetimi Srecine likin Genel Deerlendirme............................ 10
2.3.1 Sre Ak ................................................................................................................................. 10 2.3.2 Srecin Hedefleri....................................................................................................................... 13 2.3.3 Srece ilikin Genel Grnm ve Saysal Veriler....................................................................... 16 2.3.4 Srecin Gl ve Zayf Ynleri, Frsatlar ve Tehditler ............................................................... 31
3. 4. 5.
Denetim Bulgular .......................................................................................................... 33 nceki Denetimde Tespit Edilen Bulgularn Deerlendirilmesi ..................................... 55 Rapor Ekleri .................................................................................................................... 55
RAPOR SUNUMU
20 Ocak 2012 RAPOR EDLEN: M. Emin ZARARSIZ Mill Eitim Bakanl Mstear ener GNLAAR Denetim Birimi Bakan
RAPOR EDEN:
UYGULANAN DENETM TR: Sistem Denetimi
DENETMN KONUSU:
Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci.
Mstearlk Makamnn 29.12.2010 tarih ve B.08.0.DBB.0.06.00.00/334 sayl Onay gerei, Biliim Meslek ve Teknik retim Ynetimi Srecine ilikin almalar, 01 Austos 2011 tarihinde balatlm ve 03 Ocak 2011 tarihinde tamamlanmtr. Denetim, Denetim Koordinasyon Kurulu tarafndan hazrlanm olan rehberler, i denetim birimince belirlenen yntem ve uluslararas standartlar gz nnde bulundurularak yrtlm ve tamamlanmtr. Raporun tebliinden itibaren (6) ay iinde st ynetici adna Denetim Birimi Bakanl tarafndan izleme faaliyeti balatlacaktr. darenin yrtmekte olduu faaliyetlerle ilgili muhtemel risklerin bertaraf edilmesine veya srelerin daha etkin ve verimli ilemesine ynelik gelitirilen nerilerin yer ald denetim bulgularna raporda yer verilmitir. Gerekletirilmi olan denetim almasnn; denetlenen srelerin etkinliinin ve verimliliinin artrlmasna ve daha kaliteli hizmet sunacak yaplara kavumasna katk vermesini temenni ediyoruz. Denetim sresince, bata Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl yneticileri ve alanlar olmak zere, desteklerini esirgemeyen, her trl bilgi, belge ve tecrbelerini bizlerle paylaan Bakanlmzn merkez ve tara tekilatndaki tm personeline teekkr ederiz.
Durmu GKMEN Deneti
Osman KA Deneti
RAPOR DAITIM LSTES

st Ynetici M. Emin ZARARSIZ Mill Eitim Bakanl Mstear mer AIKGZ Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdr Prof. Dr. Emin KARP Talim ve Terbiye Kurulu Bakan Salih ELK Mstear Yardmcs Birol EKC Mstear Yardmcs Halis Yunus ERSZ Mstear Yardmcs Zbeyir YILMAZ Mstear Yardmcs Merdan TUFAN Mstear Yardmcs Funda KOCABIYIK Temel Eitim Genel Mdr Ercan TRK Ortaretim Genel Mdr Prof. Dr. rfan AYCAN Din retimi Genel Mdr Do. Dr. Hakan SARI zel Eitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Mdr Do. Dr. Mustafa Kemal BERL Hayat Boyu renme Genel Mdr Mehmet KK zel retim Kurumlar Genel Mdr Mahmut TNCEL Yenilik ve Eitim Teknolojileri Genel Mdr mer BALIBEY retmen Yetitirme ve Gelitirme Genel Mdr Y. Ziya YEDYILDIZ Avrupa Birlii ve D likiler Genel Mdr Hseyin ACIR Rehberlik ve Denetim Bakan Nurettin KONAKLI Strateji Gelitirme Bakan H. Osman ELK 1. Hukuk Maviri Hikmet OLAK nsan Kaynaklar Genel Mdr Yusuf ESENER Destek Hizmetleri Genel Mdr Volkan AKAY Bilgi lem Grup Bakan M. Mustafa MURAT naat ve Emlak Grup Bakan 81 l ve 899 le Mill Eitim Mdrl (Elektronik Ortamda) . lhan Hatipolu Kurul Bakan
Denetlenen Sre Yneticisi Ve lgili Dier Merciler
Denetim Koordinasyon Kurulu (Rapor zeti)
1. st Ynetici zeti
1.1 Denetimin Amac, Kapsam Denetimin amac; Mill Eitim Bakanl tarafndan yrtlen Meslek ve teknik eitime ilikin ortaretim dzeyindeki hizmetlerin ynetimiyle ilgili almalarna deer katabilmek amacyla; risk ynetimi, kontrol ve ynetim srelerinin etkinliini deerlendirmek; retilen politika ve prosedrlerin kurum ama, hedef ve politikalar, kalknma plan, stratejik plan, performans program ve mevzuata uygunluunu incelemek ve muhtemel risklere iaret etmek; kaynaklarn etkili ve verimli kullanlmasna ynelik kontrolleri gzden geirmek ve sreci etkilemesi muhtemel hususlar ynetime bildirmek; retilen bilgilerin ve istatistik verilen gvenilirlii, btnl, doruluu ve zamannda elde edilmesiyle ilgili prosedrleri effaflk, hesap verebilirlik erevesinde test etmek; hizmetten yararlananlarn memnuniyet dzeylerinin ykseltilmesine katk verebilmektir. Denetim hizmeti amalar erevesinde, Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreciyle ilgili denetim testleri iki deneti tarafndan gerekletirilmitir. Erkek Teknik, Kz Teknik ve Ticaret Turizm okullar dndaki dier meslek eitim kurumlar denetim kapsam dnda tutulmutur. Ancak, deerlendirmeler yaplrken btncl bir bak as yakalanabilmesi iin salk meslek liseleri bata olmak zere dier alanlarla ilgili incelemelerde de bulunulmutur. 1.2 Srece likin nemli Denetim Bulgular Meslek ve Teknik retim Ynetimi Srecine ilikin nemli denetim bulgular organizasyon ve eitim - retim, balklar altnda zetlenmitir. 1.2.1 Organizasyon Meslek ve teknik eitimden faydalanan renci saylarnn OECD lkeleri ortalamalarna gre dk olmas ya da meslek eitime katlmn gelimi lke ortalamalarna gre dk olmas, Meslek eitimde program esasna dayal bir okul sisteminin olmamas, Genel ortaretim programlarna devam eden rencilerin meslek ve teknik eitime geilerini salamaya ynelik esnek bir yapnn olmay, MTE okullarnda dner sermaye asndan yeterli dzeyde olmamas, faaliyetlerinin, uygulamal eitim
1.2.2
Eitim retim Hizmetlerine Ynelik almalar Ortaretim dzeyinde verilen meslek eitim programlar ile yksekretim dzeyinde verilen meslek eitim arasnda birbirinin devam niteliinde tamamlayc bir yapnn olmamas,
Meslek eitime rencilerin ynlendirilmesi, alan ve dallara seilmesiyle ilgili mevcut uygulamalarn yetersiz oluu, Beceri eitimlerinde nitelik problemlerinin yan sra, rencilere cret denmesi ve SGK ile ilgili ilemlerin yrtlmesiyle ilgili sorunlarn olmas, Meslek eitimle ilgili verilen belgelerin akreditasyonuyla ilgili sorunlarn devam ediyor olmas, Modler yapnn okullarda uygulanabilmesi iin mevzuatla dzenleme yaplmasna ihtiya duyulmas, retmenlerin modler eitim uygulamalar hususunda tam olarak hazr olmadklarnn anlalm olmas,
1.3 Denetlenenin Genel Durumu Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci, organizasyon ve eitim - retime ynelik almalar eklinde iki ayr balk altnda denetim testlerine tabi tutulmutur. Denetim testleri iin 50 adet risk tanm yaplm ve bu risklere ynelik kontrol faaliyetleri gerekletirilmitir. Bu kontrollerden 25 adedinin etkin bir ekilde iledii tespit edilmitir. Tespit edilen 25 adet eksikliin 14 adedi tasarm, 11 adedi iletim eksiklii olarak belirlenmitir.
Grafik 1 Denetlenen Srelere Gre Kontrol Yaps
letim Eksiklii %22
Etkin Kontrol %50
Tasarm Eksiklii %28
Tablo 1 Kontrol Yaplar

Sre Organizasyon Eitim- retime Ynelik almalar TOPLAM Test Edilen Risk 25 25 50 Etkin Kontrol 12 13 25 Tasarm Eksiklii Olan Kontrol 10 4 14 letim Eksiklii Olan Kontrol 3 8 11
Grafik 2 Kontrol Yap Grafii

Etkin Olmayan Tasarmlar %50 Etkin Tasarmlar %50
Srelerde tespit edilen kontrol eksiklikleri, riskin etkisi asndan deerlendirilmi ve aada tablolatrlmtr. Bir eksiklik birden fazla riske neden olabildiinden, toplam risk says ile eksiklik says farkldr.
Tablo 2 Risklerin Etki Trlerine Gre Dalm Sre Organizasyon Eitim retim TOPLAM Sosyal 0 10 10 Performans 12 4 16 Mali 0 1 1 tibar 0 5 5 Yasal 0 2 2
Grafik 3 Risk Etki Dalm Grafii

35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% tibar Performans Sosyal Yasal Mali
1.4 Denetlenen Birimin Gr ve Eylem Plan 15 Aralk 2011 tarihinde yaplan toplantda, denetime ilikin genel bulgular, srete yer alan ynetici ve dier alanlarla paylalmtr. Hazrlanan taslak rapor cevaplandrlmak zere 3 Ocak 2012 tarihinde Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne gnderilmitir. Bulgular ve alnacak nlemler konusunda ilgililerle mutabakata varlm ve eksiklere ilikin iyiletirme nerileri eylem planna balanmtr.
2. Detayl Rapor
2.1 Denetimin Kapsam Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci; Mill Eitim Bakanl Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl tarafndan ortaretim dzeyinde meslek ve teknik eitim hizmetleriyle ilgili eitim retim ve meslek eitimin yaygnlatrlmasyla ilgili politikalarn belirlenmesi ve uygulanmas, eitim retim programlar, ders kitaplar ve eitim ara gerelerinin hazrlanmasyla ilgili tm ilemleri iermektedir. Denetim almas, 652 sayl Mill Eitim Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnameden nce planlandndan, denetim kapsam erkek teknik, kz teknik ve ticaret turizm okullaryla ilgili temel sreleriyle snrlandrlmtr. Srecin denetiminde aada belirtilen yasal dzenlemeler ile politika belgeleri ve iyi uygulama rnekleri esas alnmtr. Yasal dzenlemeler
1739 Sayl Mill Eitim Temel Kanunu, 652 Sayl Mill Eitim Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname, 3308 Sayl Meslek Eitim Kanunu, 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu.
Politika belgeleri ve iyi uygulama rnekleri

9. Kalknma Plan (2007-2013), MEB alma Program (2007-2013), MEB 2010 2014 Stratejik Plan ve MEB 2010 Performans Program ile birim stratejik plan, dier kamu kurum ve kurulularnn ibirliinde yaplan meslek ve teknik eitimle ilgili alma ve dzenlemeler, Meslek Eitim Kurulu almalar, gelimi lkelerde meslek eitim uygulamalar.
2.2 Denetim Yntemiyle lgili Yaklam ve Metodoloji Risk tanmlar erevesinde; gzlem, mlakat, apraz mlakat, belge incelemesi ve dorulama, ksa cevapl veya ak ulu sorular, yazlm ortamlarnn izlenmesi, istatistik verilerin analizi, hizmetlerden yararlanan kii ve birimlerin dnceleri ve beklentileri, baka kurumlarn uygulamalar hakknda bilgi alnmas gibi eitli yntem ve tekniklerden yararlanlmtr.
Denetim srasnda tespit edilen kontrol eksiklikleri, trne gre aadaki ekilde snflandrlmtr. Tasarm Eksiklii: Srecin zerinde yer almas gereken kontrollerin tasarlanmam olmasndan ya da hatal olarak tasarlanmasndan kaynaklanan kontrol eksiklii durumudur. letim Eksiklii: Sre zerinde yer alan ve doru olarak tasarlanm kontrollerin kullanc hatalar sebebiyle ilememesinden kaynaklanan kontrol eksiklii durumudur. Kontrol eksikleri ayn zamanda neden olduklar risklere ve etkilerine gre de snflandrlmtr.
Mali Risk Etkisi: Kurum varlklarnda oluan kayp, varlklara verilen zarar ya da bu varlklara yetkisiz eriim nedeniyle oluabilecek etkidir. Yasal Risk Etkisi: Kastl veya kastsz yasalara uymamaktan kaynaklanabilecek etkidir. tibar Risk Etkisi: tibara zarar verebilecek konulardan kaynaklanan etkidir. Bu risk hem i hem de d faktrlerden kaynaklanabilir. Ayrca yaplan hatalar ve kt niyetli hareketler nedeniyle itibar zarar grebilir. Performans Risk Etkisi: Operasyonlarn/faaliyetlerin verimlilii ve etkinlii zerindeki etkidir. Sosyal Risk Etkisi: Toplumun ve hizmetlerden yararlananlarn eitim, gelimilik, menfaat ve memnuniyet dzeyleri zerindeki etkileri iermektedir. Raporda Kullanlan Baz Terimler: Bulgu: Tasarm ya da iletim eksikliinin neden olabilecei riskler veya srecin daha etkin ve verimli hale gelmesine yardmc olabilecek neriler. Bulgunun nem Dzeyi: Bulgunun yksek, orta veya dk dzeydeki muhtemel risk etki dzeyi. Denetim Testi: Kontrol faaliyetinin gerekletirilebilmesi iin yrtlen grme, anket, deerlendirme toplantlar, belge incelemesi, yerinde inceleme vb. almalarn tamam. Durum: Denetim testi sonucunda tespit edilen eksiklik veya iyiletirilmeye ak alan ifade eder. Eksik ne sorusuna cevap verir? Etki ve Risk: Eksikliin; mali, yasal, itibar, sosyal ve/veya performansn olumsuz etkileme ihtimalini belirtir. Kriter: Srecin test edildii kontrol faaliyetiyle ilgili olmas gereken, hedeflenen eklidir. Sebep: Eksikliin iki temel nedeni belirtilir. Tasarm Eksiklii veya letim Eksiklii. Sre (Proses): Bir amaca/sonuca ulamak veya bir grevi yerine getirmek iin yaplan eylem ve ilemler.
2.3 Meslek ve Teknik retim Ynetimi Srecine likin Genel Deerlendirme 2.3.1 Sre Ak Meslek ve teknik eitim sreci, kalknma planlar, hkmet programlar, stratejik planlar erevesinde, Mill Eitim Bakanlnn yannda dier payda kurum ve kurulularla i birlii ierisinde politika ve hedeflerin belirlenmesiyle balamaktadr. gc ihtiyacnn karlanmasna ynelik olarak, Mill Eitim Bakanl tarafndan, rgn eitim, yaygn eitim ve eitli kurslar eklinde meslek ve teknik eitime ynelik hizmetler verilmektedir. 652 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile Merkez tekilatnda bu srelerin ynetimiyle ilgili grevler Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl, Hayat Boyu renme Genel Mdrl ve Yenilik ve Eitim Teknolojileri Genel Mdrl tarafndan yrtlmektedir. denetim uygulamasnn kapsam, Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlnn sorumluluu alanndaki erkek teknik, kz teknik ve ticaret turizm okullarnn organizasyon ve eitim retim
10
hizmetleri, meslek eitim politikalarnn belirlenmesi ve uygulanmasyla ilgili alt srelerle snrl tutulmutur. Meslek liseleri drt yl eitim retim hizmeti veren okullar olarak yaplandrlmtr. Tm ortaretim kurumlarnn 9. snflarnda ayn mfredat uygulanmaktadr. 9. snflar rencilerin genel akademik eitim veren ortaretim kurumlarna ya da meslek ve teknik eitim okullarna ynelik tercihlerini olgunlatrdklar snflardr. Meslek lisesi rencileri 10. snftan itibaren gerekli artlar tadklar takdirde istedikleri okul trlerine devam edebilmektedirler. Meslek dersleri 10. snftan itibaren balamakta, 11. snfta dallara ayrlmaktadr. Meslek eitimle ilgili eitim programlar modler sisteme gre yeniden yazlmtr. Modler sistemin gereklerine uygun yaplanma almalar devam etmektedir. renciler okul trne gre 11. snf bittikten sonra staj eitimlerine veya 12. snfta da beceri eitimlerine tabi tutulmaktadrlar. Bylece meslekleriyle ilgili gerek i ortamlarnda uygulama yapma ve becerilerini gelitirmeleri hedeflenmektedir. Meslek liselerine renci kabulleri okul trne, seilecek alan/dallara gre farkllklar gsterebilmektedir. Dorudan, merkezi sistemle yaplan snav sonucuna bal olarak renci alan okullarn yannda, mlakat/mlakat-beden yeterlilii gibi zel olarak seme sistemi kullanlan okullar da mevcuttur. Diploma notu dikkate alnarak, ya da zel hibir art aranmakszn renci kayd yaplan alan/dallar da bulunmaktadr. Okullarda alan/dallarn almas ve kapatlmasyla ilgili talepler llerde il istihdam ve meslek eitim kurullarnn olumlu grleri zerine Bakanlk tarafndan gerekletirilmektedir. Yine okullarn ihtiya duyduu ara gere ve temrinlik malzemeler de Bakanlk tarafndan karlanmaktadr. Meslek liseleri ile meslek yksekokullarnn birbirlerinin devam eklinde yaplandrlmalarna ynelik almalar devam etmektedir. Meslek lisesi mezunlarnn sertifikalarnn veya diplomalarnn akreditasyonuna ynelik almalar Meslek Yeterlilik Kurumu ve dier paydalarla ibirlii ierisinde yrtlmektedir. 2010-2014 Stratejik Plan dnemi sonuna kadar meslek liselerine devam eden rencilerin genel ortaretim iindeki orannn %50lere karlmasna ynelik stratejiler belirlenmitir. Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl, 652 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile kurulmutur. Yeni kurulan genel mdrlk, farkl meslek liselerinin tek bir elden ynetilmesini salayacak ekilde yaplandrlmtr. Merkez tekilatnda, tm birimlerde olduu gibi Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlnde de ynetim kademeleri azaltlmtr. Yeni yapda, genel mdr yardmcs, daire bakan ve ube mdr gibi kadrolar yerine grup bakanl ve eitim uzmanl getirilmitir. Oluturulan grup bakanlklar: Eitim Politikalar Grup Bakanl Programlar ve retim Materyalleri Grup Bakanl Sosyal Ortaklar ve Projeler Grup Bakanl renci leri ve Sosyal Etkinlikler Grup Bakanl Eitim Ortamlarnn ve renme Srelerinin Gelitirilmesi Grup Bakanl zleme ve Deerlendirme Grup Bakanl
652 sayl Kanun Hkmnde Kararname Genel Mdrle politika gelitirme, ders programlarnn ve kitaplarnn hazrlanmas gibi temel sorumluluklar yklerken, mlga 3797 sayl Kanunda meslek eitimle ilgili genel mdrlklere verilmi olan okullarn ynetimi grevini vermemitir. Bu durum yeni dnemde Genel Mdrlk tarafndan baz yetkilerin taraya veya baka birimlere devredilebilmesi asndan elverilidir.
11
652 sayl Kanun Hkmnde Kararnameden nce Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl tarafndan yrtlen meslek eitim sreciyle ilgili hizmetler aadaki gibi zetlenebilir. Meslek ve Teknik Eitim Okullarnn almasyla ilgili ilemler, Alan/dal almas ve kapatlmasyla ilgili yazmalar, Meslek Eitim Kuruluyla ilgili almalar, Bte ile ilgili ilemler, Yatrm ve donatm ile ilgili ilemler, retim programlaryla ve retim materyalleriyle ilgili i ve ilemler, Modllerle ilgili ilemler, Ulusal/uluslararas Projeler (Cumhuriyet Eitim Gezileri, Gnl Kprs, Beceri Yarmalar, Robot Yarmas, ERDEP, Beyaz Bayrak vb.) birlii Protokolleri, Mevzuat almalar, Hizmet ii Eitim almalar, Stratejik Planlarn hazrlanmas, izleme ve deerlendirme almalar, politika ve prosedrlerin oluturulmas Dier kamu kurum ve kurulularnn hazrlam olduu stratejik planlardan, mevzuatlarndan doan ilemler, renci i ve ilemleri,(zel eitim almas gereken rencilerle ilgili uygulamalar) Okul devir ilemleri, Usta reticilerle ilgili ilemler, Yksekretim Kurumuyla ilgili almalar.
652 sayl Kanun Hkmnde Kararnameden nce l/le mill Eitim mdrlkleri tarafndan meslek eitimle ilgili yrtlen grevler aadaki gibi zetlenebilir. Meslek ve Teknik Eitim Okullarnn almas ve kapatlmasyla ilgili yazmalar Tam Gn Tam Yl ile ilgili okullardan gelen taleplerin deerlendirilmesi ve Valilik Olurlarnn alnmasyla ilgili ilemler. l istihdam ve meslek eitim kuruluyla ilgili almalar, Alan/dal almas ve kapatlmasyla ilgili yazmalar, raklk, Meslek ve Teknik Eitimi Gelitirme ve Yaygnlatrma Fonuyla ilgili ilemler, st ynetimden meslek eitimle ilgili gnderilen yaz ve duyurularn ilgili okul ve kiilere aktarlmas, Okullarda meslek kurslarnn almas, kurs programlar, retmen grevlendirilmesiyle ilgili ilemler ve yazmalarn yaplmas, Mezunlarn izlenmesiyle ilgili okullarda yaplan almalarn koordinasyonu, Okullardan gnderilen kurs bitirme listeleri, mezun olan rencilere ilikin dokmanlarn onaylanmas ve saklanmas, Meslek ve teknik eitimle ilgili eylem planlarnn oluturulmasnn koordinasyonu, Genel Mdrlk tarafndan dzenlenen yarma ve projelerin il/ile dzeyinde koordinasyonu ve duyurulmasyla ilgili ilemleri yrtmek (rnek: Her yl dzenlenen proje tabanl beceri yarmas.)
Ortaretim dzeyindeki rgn meslek ve teknik eitim okullarnda, meslek eitimle ilgili yrtlen grevler aada zetlenmitir.
12
2.3.2
Tamgn tam yl uygulamalaryla ilgili ilemler, Alan/dal almas ve kapatlmasyla ilgili ilemler, Koordinatr retmenlerin grevlendirilmesi, retmenler tarafndan yaplmas gereken almalar: Modler sistemin gerei okulda meslek eitimlerin verilmesi, iletmelerde meslek eitimi gnlk rehberlik formlarnn doldurulmas, letmelerde meslek eitim koordinatrl yapan retmenlerin iletme ziyaretleriyle ilgili aylk rehberlik raporlarn doldurulmas, iletmeye devam eden rencilere ait aylk geliim tablolarnn dzenlenmesi, letmelerde meslek eitim szlemelerinin hazrlanmas ve yrtlmesi, SGK ile ilgili ie giri, iten ayrlma gibi bildirgelerin hazrlanmas, primlerin denmesiyle ilgili ilerin yrtlmesi ve takibi, Meslek dersleri zmrelerinin yaplmas ve modllerle ilgili uygulamaya ynelik kararlar alnmas, rencilere staj dosyas hazrlatlmas.
Srecin Hedefleri
2010-2014 Stratejik Plannda Meslek ve Teknik Eitim Sreciyle lgili Stratejik Hedefler: Ortaretim ierisinde meslek ve teknik eitimin okullama orann plan dnemi sonuna kadar en az %50ye karmak, Sektrle i birlii ierisinde, ihtiya duyulan niteliklere sahip i gcn yetitirmek ve mezunlar istihdama hazrlamak, gc piyasasnn ihtiyalarna bal olarak ortaya kan yeni alan ve dallarn retim programlarn esnek ve yeterliliklere dayal modler yapda hazrlamak ve mevcut modler retim programlarn gelimelere bal olarak revize etmek, Plan dnemi sonuna kadar meslek eitimde eitim sonu sertifikalarnn uluslararas akreditasyonunu (geerlilik, denklik, e deerlik) salamak, Toplumda meslek eitim farkndal oluturarak meslek ve teknik eitimi daha fazla tercih edilir hale getirmek, Meslek eitimde paydalarla ibirlii ierisinde il, blgesel ve ulusal dzeyde i gc ihtiya planlamas yapmak, Meslek ve teknik eitimi gelitirmek zere beceri yarmalarna (WorldSkillsEuroSkills) her meslekten katlm salayarak plan dnemi sonuna kadar lke olarak sralamada ilk 20 arasnda yer almak. Ortaretimde kzlarn eitime eriimini artrmak iin kz-erkek brt okullama oranlar arasndaki %8,91 olan fark %2nin altna drmek.
13
Trk kltrn ve geleneksel el sanatlarn aratrmak. Orjinalini bozmadan gelecek nesillere aktarmak, ada yorum ve tasarmlarla zenginletirerek ulusal ve evrensel beenilere rn olarak sunmak. Plan dnemi sonuna kadar meslek eitim sistemimizi AB mktesebatyla uyumlu hale getirmek.
Dokuzuncu Kalknma Plannda (2007-2013) Srele likilendirilebilecek Hedeflerden bazlar: Eitim Sisteminin Gelitirilmesi 238. Ortaretimde meslek eitimin pay artrlamamtr. 242. Meslek yksek okullar ile meslek ve teknik ortaretim kurumlar arasnda program btnlnn bulunmamas, meslek ve teknik eitim programlarnn igc piyasasnn taleplerine uygun olarak gncellenememesi sonucu meslek ve teknik eitim mezunlarnn istihdam artrlamamakta ve meslek eitime olan talebi azalmaktadr.
Eitimin gc Talebine Duyarllnn Artrlmas 570. Deien ve gelien ekonomi ile igc piyasasnn gerekleri dorultusunda, kiilerin istihdam becerilerini artrmaya ynelik yaam boyu renim stratejisi gelitirilecektir. Bu strateji, kiilerin beceri ve yeteneklerinin gelitirilebilmesi iin, rgn ve yaygn eitim imknlarnn artrlmasn, sz konusu eitim trleri arasndaki yatay ve dikey ilikinin glendirilmesini, raklk ve halk eitiminin bunlara ynelik olarak yaplandrlmasn, zel sektr ve STKlarn bu alanda faaliyet gstermesini destekleyecek mekanizmalar kapsayacaktr. 571. gc piyasasna ilikin bilgi sistemleri gelitirilmesi, eitim ve igc piyasasnn daha esnek bir yapya kavuturulmas ve istihdamn ve igc verimliliinin artrlmas iin, yaam boyu eitim stratejisi dikkate alnarak ekonominin talep ettii alanlarda insan gc yetitirilecektir. 572. nsan gc arz ve talep eilimlerinin belirlenebilmesi amacyla hane halknn eitim, istihdam ve meslek durumlarn ieren gerekli veriler retilecek, derlenecek ve igc piyasas ihtiya analizleri yaplacaktr. 573. Meslek ve teknik eitimde modler ve esnek bir sisteme geilecek, yksekretim ve ortaretim dzeyindeki meslek eitim, program btnln esas alan tek bir yapya dntrlecek, meslek eitimde, nitelikli igcnn yetitirilmesinde nemli yeri olan uygulamal eitime arlk verilecektir. 574. Meslek eitim sistemi, rencilere ekip halinde alabilme, karar verebilme ve sorun zebilme, sorumluluk alabilme gibi igc piyasasnn gerektirdii temel becerilere sahip renci yetitirecektir.
14
575. Ekonominin ara eleman ihtiyacn karlamak iin meslek eitim faaliyetlerinin kmeleme ortam oluturan OSBlerde ilgili hizmet kurumlar ve zel sektrle etkili ibirlii iinde yaygnlamasn salayan mekanizmalar glendirilecektir. 576. letmeler ve sivil toplum kurulularnn nitelikli igc yetitirmeye ynelik faaliyetleri desteklenecektir. 577. Meslek standartlarna dayal yeterliliklerin gelitirilmesi, belgelendirilmesi, belge ve eitim veren kurulularn akreditasyonu gibi temel ilevleri ieren Ulusal Meslek Yeterlilik Sistemine ilikin almalar tamamlanacak ve bu sisteme duyarl bir meslek eitim yaps gelitirilecektir.
Eitim Sisteminin Gelitirilmesi 582. Toplumsal gelimenin salanmas amacyla; dnme, alglama ve sorun zme yetenei gelimi, Atatrk ilkelerine bal, demokratik, zgrlk, mill ve manevi deerleri zmsemi, yeni fikirlere ak, kiisel sorumluluk duygusuna sahip, ada uygarla katkda bulunabilen, bilim ve teknoloji kullanmna ve retimine yatkn, sanata deer veren, beceri dzeyi yksek, retken ve yaratc, bilgi a insan yetitirilecektir. 583. Eitim sistemi, insan kaynaklarnn gelitirilmesini desteklemek zere, yaam boyu eitim yaklamyla ve btncl olarak ele alnacak; sistemin etkinlii, eriilebilirlii ve frsat eitliine dayal yaps glendirilecektir. 588. Ortaretim; program trn esas alan, yatay ve dikey geilere imkan veren, etkin bir rehberlik ve ynlendirme hizmetini ieren esnek bir yapya kavuturulacaktr. Programlar geni tabanl ve modler esasa gre dzenlenecektir. 597. Eitime ayrlan zel kaynaklar eitimde frsat eitliine imkan salayacak ekilde ynlendirilecektir. Btn eitim kademelerinde zel sektrn pay artrlacak, kamu kaynaklarnn en fazla ihtiya duyan kesimlere ynlendirilmesi salanacaktr. Etkin bir kalite deerlendirme ve denetim sistemi kurulmas kouluyla zel yksekretim kurumlarnn alabilmesine imkn salanacaktr.
2007-2013 alma Programnda Gerekletirilmesi ngrlen almalar: 2.1 Meslek ve teknik eitimde i piyasas ihtiyalarna dayal, yeterlilik kazandrc modler yapda retim programlarnn hazrlanmas ve gelitirilmesi. 2.2. Yksekretim ve ortaretim dzeyindeki meslek eitimin program btnln esas alan tek bir yapya dntrlmesi. 2.3. Meslek eitimde, nitelikli igcnn yetitirilmesinde nemli yeri olan uygulamal eitime arlk verilmesi.
15
2.4. Meslek eitim sisteminde, rencilere ekip halinde alabilme, karar verebilme ve sorun zebilme, sorumluluk alabilme gibi igc piyasasnn gerektirdii temel becerilere sahip renci yetitirilmesinin salanmas. 2.5. Ekonominin ara eleman ihtiyacn karlamak iin meslek eitim faaliyetlerinin kmeleme ortam oluturan organize sanayi blgelerinde ilgili hizmet kurumlar ve zel sektrle etkili ibirlii iinde yaygnlamasn salayan mekanizmalarn glendirilmesi. 2.6. letmeler ile sivil toplum kurulularnn nitelikli igc yetitirmeye ynelik faaliyetlerin desteklenmesi ve rehberlik almalar yaplmas. 2.7. Meslek standartlarna dayal yeterliliklerin gelitirilmesi, belgelendirilmesi, belge ve eitim veren kurulularn akreditasyonu gibi temel ilevleri ieren Ulusal Meslek Yeterlilik Sistemine ilikin almalarn tamamlanmas ve bu sisteme duyarl bir meslek eitim yapsnn gelitirilmesi. 6.1. gc piyasasna ilikin bilgi sistemleri gelitirilmesi, eitim ve igc piyasasnn daha esnek bir yapya kavuturulmas, istihdamn ve igc verimliliinin artrlmas iin, yaam boyu eitim stratejisi dikkate alnarak nceden belirlenmi ihtiya envanterine bal olarak ekonominin talep ettii alanlarda insan gc yetitirilmesi.
652 sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin 9. Maddesinde Gre Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlnn Grevleri: a) Meslek ve teknik eitim ve retim veren okul ve kurumlarn ynetimine ve rencilerinin eitim ve retimine ynelik politikalar belirlemek ve uygulamak. b) Meslek ve teknik eitim ve retim veren okul ve kurumlarn eitim ve retim programlarn, ders kitaplarn, eitim ara-gerelerini hazrlamak veya hazrlatmak ve Talim ve Terbiye Kuruluna sunmak. c) Eitim-istihdam ilikisini glendirecek, meslek eitimi yaygnlatracak politika ve stratejiler gelitirmek, uygulamak ve uygulanmasn koordine etmek. 2.3.3 Srece ilikin Genel Grnm ve Saysal Veriler Trkiyenin nfusu 72.625.000e ulamtr (TK, Haber Blteni, Eyll 2011). Bu nfusun 49.677.000i kentlerde, 22.948.000i krsalda yaamaktadr. lkemizin i gc 27.147.000 kiidir. Bu kiilerin 24.749.000i istihdam edilmekte, 2.398.000 isizimiz bulunmaktadr. Genel nfusun igcne katlm oran %54tr. sizlik oran %8,8dir. Gen nfusun (15-24 ya) isizlik oran ise %17,3tr. Ayn dnem ierisinde erkeklerin i gcne katlm oranlar %72,2, kadnlarn ise %29,5 tir. Eyll 2011 dneminde istihdam edilenlerin %26,2'si tarm, % 19u sanayi, % 7,6s inaat, % 47,2'si ise hizmetler sektrndedir.
16
Grafik 4 alanlarn stihdam Alanlarna Gre Dalm (TK, Eyll 2011)
Hizmet 47%
Tarm 26%
naat 8%
Sanayi 19%
Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl Aralk 2011 verilerine gre; meslek lisesi trlerine gre renci dalmlar, erkek teknik retim okullarna 752.272, ticaret turizm retimi okullarna 400.942, kz teknik retim okullarna 374.370 ve salk meslek liselerine 65.679 renci devam etmektedir. Meslek lisesi trlerine gre yzdelik dalmlar aadaki Grafik 5te gsterilmitir.
Grafik 5 Meslek Lisesi rencilerinin Okul Trlerine Gre Dalm
(Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl - Aralk 2011)
Erkek Teknik retim 47%
Ticaret Turizm retimi 25%
Kz Teknik retim 24% Salk Meslek 4%
Toplam igcnn %17,4'n 15-24 ya grubundakiler oluturmaktadr. Lise alt eitimlilerde igcne katlma oran; erkekler iin %70,4, kadnlar iin %25,9dur. Yksekretim mezunu erkeklerde %85 olan igcne katlma oran, kadnlarda %70,2'dir.
17
Bu dnemde istihdam edilenlerin %71'i erkek nfustur. %58,5i lise alt eitimlidir. %61,7'si cretli, maal veya yevmiyeli, %24' kendi hesabna veya iveren, % 14,4' ise cretsiz aile iisidir. %59'u 10 kiiden az alan olan iyerlerinde almaktadr. %3,2sinin ek bir ii vardr. %2,6's mevcut iini deitirmek iin veya mevcut iine ek olarak bir i aramaktadr. cretli olarak alanlarn %86,3' srekli bir ite almaktadr. Yapt iten tr herhangi bir sosyal gvenlik kuruluuna kaytl olmadan alanlarn oran, %42,8 olarak gereklemitir. Bu dnemde; daha nce bir ite alm olan isizlerin %54,4 "hizmetler", %21,9u "sanayi", %14,6s "inaat", %5,2si "tarm" sektrnde alm, %3,8i ise 8 yldan nce iinden ayrlmtr. Eyll 2011 dneminde 2 milyon 129 bin kii ie yeni balam veya i deitirmi olup, bunun toplam istihdam iindeki oran %8,6'dr. e yeni balayan veya i deitirenlerin %28,1'i 25-34 ya grubundadr. Bu dnemde ie balayan veya i deitirenlerin %17,3' "sanayi", %34,7'si "hizmetler", %24,3' "inaat" sektrnde, %23,7'si ise "tarm" sektrnde ie balamtr (Kaynak: TK Haber Blteni, Say: 258 Tarih: 15 Aralk 2011) TK tarafndan 2009 ylnda tamamlanan bir aratrmaya gre, giriimlerde hayat boyu renme kapsamnda gerekletirilen meslek eitimle ilgili alanlarna eitim salayan giriimlerin tm giriimlerdeki oranlar aadaki tabloda verilmitir.
Tablo 3 2007 Verilerine Gre alanlarna Eitim Salayan Giriimlerin Tm Giriimlerdeki Oran
(TK, 2009)
% yeri Byklk Grubu Toplam 10-49 50-249 250+
Meslek Eitim Salama Durumu Meslek Eitim Salamayan % 68,0 70,6 59,7 53,4 Meslek Eitim Salayan % 32,0 29,4 40,3 46,6
Meslek Eitim Faaliyet Tr Meslek Eitimi Kurs olarak Salayan % 17,1 14,7 23,7 35,6 Meslek Eitimi Dier ekillerde salayan % 23,7 21,7 30,0 34,2
Trkiye genelinde alanlarna meslek eitim kursu veya meslek eitimin dier trlerini salayan giriimlerin tm giriimler iindeki oran, ekonomik faaliyet grubunda en yksek motorlu tat ve motosiklet sat, bakm ve onarm (% 55,4) ve ulam aralar imalat (% 53,4) grlmektedir. Bu oran, en dk ulatrma ve depolama faaliyet grubunda yer alan giriimlerdedir (%18,2). Meslek eitm faaliyeti salayan iletme saysnn az olmas ve ayrca igc verimlilii asndan ortalama igc verimimizin gelimi lkelere gre dk olmas kaliteli bir meslek eitim uygulamasna olan ihtiyac artrmaktadr. Meslek eitim hizmetlerinin sektr talepleri dikkate alnarak ekillendirilmesi gerekmektedir. Ancak ortaretim dzeyinde meslek alanlarna devam eden renci oranlar incelendiinde, mevcut meslek eitim hizmetlerinin sektrn yapsyla uyumlu olduunu syleyebilmek olduka zor grlmektedir. Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal meslek liselerinde en ok ve en az tercih edilen meslek alanlar aada tablolar halinde verilmitir.
18
Tablo 4 Meslek Liselerinde En ok Tercih Edilen Alanlar ve renci Saylar

Sra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
En ok Tercih Edilen Alanlar BLM TEKNOLOJLER ELEKTRK- ELEKTRONK TEKNOLOJS MUHASEBE VE FNANSMAN OCUK GELM VE ETM MAKNE TEKNOLOJS YYECEK ECEK HZMETLER METAL TEKNOLOJS GYM RETM TEKNOLOJS MOTORLU ARALAR TEKNOLOJS BRO YNETM VE SEKRETERLK TESSAT TEKNOLOJS VE KLMLENDRME GRAFK VE FOTORAF MOBLYA VE MEKAN TASARIMI NAAT TEKNOLOJS KMYA TEKNOLOJS
renci Says 180.513 143.359 139.908 111.012 61.932 52.879 32.575 30.820 25.660 23.978 16.746 16.682 15.834 15.295 14.417
% Oran 17,37 13,80 13,46 10,68 5,96 5,09 3,13 2,97 2,47 2,31 1,61 1,61 1,52 1,47 1,39
Tablo 5 Meslek Liselerinde En Az Tercih Edilen Alanlar ve renci Saylar

Sra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
En Az Tercih Edilen Alanlar TARIM TEKNOLOJLER PLASTK TEKNOLOJS HAYVAN SALII RAYLI SSTEMLER TEKNOLOJS METALURJ SERAMK VE CAM TEKNOLOJS AYAKKABI VE SARACYE TEKNOLOJS KUYUMCULUK TEKNOLOJS UAK BAKIM BAHECLK LABORATUVAR HZMETLER TFAYECLK VE YANGIN GVENL YABANCI DL ELENCE HZMETLER MZK ALETLER YAPIMI
renci Says 1.521 1.341 1.339 1.199 1.097 1.042 1.041 1.036 1.004 607 472 465 345 330 55
% Oran 0,15 0,13 0,13 0,12 0,11 0,10 0,10 0,10 0,10 0,06 0,05 0,04 0,03 0,03 0,01
Trkiyenin kentleri veya blgeleri, istihdam alanlar ve i gcnn niteliklerine gre birbirinden ok farkllk gstermektedir. gc arlkl olarak stanbul, Dou Marmara ve Ege blgesinde younlamaktadr. Bu blgelerde cretli alanlarn oran %68i (TK: 2010) bulmaktadr. Buna karlk Kuzeydou Anadolu, Ortadou Anadolu, Dou Karadeniz ve Gneydou Anadolu blgelerinde ise, igcnn ekonomik gelimilik dzeyiyle uyumlu olarak daha dk oranlarda olduu grlmektedir. Bu drt blgedeki cretli alanlarn toplam %6,3ler civarndadr. Yine blgelerin istihdam oranlar alanlarn eitim dzeyleri asndan da ciddi farkllklar gstermektedir. Karlatrmalar yapldnda sanayilemi veya ekonomik olarak daha gelimi blgelerde ilkretim mezunlarnn daha az istihdam ans bulduu, lise ve niversite mezunlarnn istihdam oranlarnn daha yksek olduu anlalmaktadr. Ayrca, eitim dzeyi ykseldike, kiilerin gelir dzeylerinde de art olmaktadr. Bu durum meslek lisesi rencilerinde, lisans dzeyinde eitim veren yksekretim kurumlarna devam etme isteini tetiklemektedir.
19
Tablo 6 Blgesel stihdam Oranlar (Eitim Dzeyi Asndan)

(TK 2010, Hanehalk gc statistikleri, nternet Veri Taban, www.tuik.gov.tr, Eriim Tarihi: 03.04.2010)
Blgeler stanbul Bat Marmara Ege Dou Marmara Bat Anadolu Akdeniz Orta Anadolu Bat Karadeniz Dou Karadeniz Kuzey Dou Anadolu Orta Dou Anadolu Gney Dou Anadolu
Okuma Yazma Bilmeyenler 6.1 14.3 11.1 10.1 10.5 17.5 10.4 35.8 40.7 36.6 17.6 12.1
Lise Alt retim 36.5 43.6 39.0 39.1 36.1 43.1 33.6 51.1 59.5 49.0 35.8 34.8
Lise ve Dengi Okullar 47.2 50.6 48.3 55.7 46.9 47.1 44.1 53.8 57.7 52.6 45.3 43.3
Yksekretim 68.7 70.3 66.9 70.2 68.2 69.4 74.7 73.1 76.8 79.3 69.5 71.7
Eitim dzeyi ile istihdam edilebilirlik arasnda gl bir iliki olduu bilinen bir gerektir. Eitim bireylerin yetkinliklerini, vasflarn dolaysyla teknik ve sosyal donanmlarn destekleyen ve i bulma frsatlarn glendiren olduka nemli bir parametredir. Meslek liselerine devam eden rencilerin yksekrenime gei oranlaryla ilgili bir fikir verebilmek iin 2011 yl verileri aadaki tabloda zet olarak gsterilmitir. Tablodaki veriler dikkate alndnda, olduka az sayda renci yksekretim programlarna yerlemeye hak kazanmaktadr. Meslek liselerinin yetenekli ve zeki rencilerin cazibe merkezleri haline getirilebilmesi iin yksekrenime kazandraca renci saylarnn arttrlmasna ynelik yeni politikalara ihtiya vardr.
Tablo 7 2011 SYS Bavuran ve Yerleen Aday Saylar (Son Snf Dzeyinde Snavsz Gei Dhil Bavuranlara Gre Yerleme Oranlar)
Okul Tr Teknik Liseler Endstri Meslek Liseleri Kz Meslek Liseleri Ticaret Meslek Liseleri Salk Meslek Liseleri Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri
Yerleme oran (%) Lisans 10,05 0,84 3,76 2,97 6,51 18,66 n lisans 47,06 51,99 33,97 59,14 43,72 42,97 Ak retim 1,96 1,77 7,21 6,65 5,52 3,7
Deien piyasa koullarna uygun igcnn meslek sahibi yaplabilmesi, istihdam politikalar ve stratejilerinin en nemli konusudur. Hzla deien piyasa artlar, yeni teknolojilerin i hayatna girii, yeni retim ve hizmet modellerinin uygulanma zorunluluu, meslek eitimlerinin mevcut ve potansiyel igcnn istihdam edilebilme yeteneini destekleyecek ekilde yaplandrlmasn zorunlu klmaktadr. Bu kapsamda srekli renme kavramnn yaam tarz haline getirilmesi, potansiyel igcnn sektr ile ibirlii ierisinde eitilmesi bir zorunluluktur. Meslek ve teknik ortaretim kurumlarnn asl amac igc piyasasna nitelikli ara elaman kazandrmaktr. Meslek ve teknik eitim okullarnn piyasann ihtiyalarn hangi oranda karlayabildii, baarl rencilerin bu okullara nasl kazandrlabilecei hususlar politika gelitirme ve strateji gelitirme sorumluluu olanlar tarafndan ele alnmas gereken temel konulardandr. Nitelikli igc yetitirebilmek iin her seviyede verilen meslek eitiminin piyasann ihtiyalarn karlayan bir eitim olmasna dikkat edilmesi gerekmektedir.
20
KUR verilerine gre, 4.264 i tanm yaplmtr (Kaynak: http://www.iskur.gov.tr gc izelgesi Toplu Personel Bildirim Formu, 27 Aralk 2011). Mill Eitim Bakanl Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal okullarda ise 60 alanda alan 226 dalda meslek eitim hizmeti verilmektedir. Dier taraftan meslek eitimin uluslararas genel kabul grm dzeyde yrtlmesi, mezuniyet sonras uluslararas geerlilii olan belgeler verilebilmesi olduka nemli bir konudur. Meslek edinenlerin yurtdnda istihdam edilebilmeleri iin alnan eitimler ve rencilere verilen belgelerin akreditasyonu almalar henz tamamlanabilmi deildir. 2006 ylnda kurulan Meslek Yeterlilik Kurumu tarafndan mesleklerle ilgili standartlarn belirlenmesi ve akreditasyonuna ynelik almalar yaplmaktadr. Meslek Yeterlilik Kurumu yetkilileriyle yaplan grmede, Aralk 2011 tarihine kadar, 488 meslek ve bu mesleklerle ilgili 667 seviyenin 206s ile ilgili standartlarn belirlendii ifade edilmitir. Kurum standartlarnn belirlenmesiyle ilgili 26 ayr sektr temsilcisiyle birlikte geni katlml alma yrtmektedir. Mill Eitim Bakanl, Meslek Yeterlilik Kurumu tarafndan belirlenen standartlara uygun modllerin yazm sorumluluunu stlenmitir. Mill Eitim Bakanl tarafndan Aralk 2011 tarihine kadar 7.324 modlden, 5.723 tamamlanarak yaymlanm, 1.228inin yazm tamamlanm incelemeleri devam etmektedir. 119 modln yazm devam etmekte ve 254 modln yazmna ise henz balanlamamtr.
Tablo 8 60 alan 226 Dala Ait Modllerin Yazmyla lgili almalar
Modller Yaymlanan Modl Says Yazm Tamamlanan-ncelenmesi Devam eden modl says Yazm Devam eden Modl Yazmna Balanmam Modl TOPLAM
Say 5.723 1.228 119 254 7.324
Avrupada meslek eitime devam eden renci oranlar %65-70ler civarnda, OECD lkelerinde ise meslek eitimin ortaretim iindeki pay yaklak %55lerdedir.
Grafik 6 Meslek Eitim ve retimin Ortaretim (ISCED 3 - International Standard Classification of Education) indeki Pay
http://www.oecd.org/dataoecd/19/46/46972427.pdf
Grafik 6daki OECD verileri incelendiinde, Trkiyedeki meslek uygulamalarn doru olarak yanstlmad anlalmaktadr. Sadece ortaretim okullarnda verilen meslek eitim uygulamalar dikkate alnmtr. Trkiyede Aralk 2011 itibariyle Genel Mdrlkten alnan verilere gre Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal okullardaki renci saysnn ortaretim iindeki oran %42ler dzeyindedir.
21
Tablo 9 2010-2011 Ortaretim renci Dalm (Resmi-rgn)

Erkek Teknik retim Genel Mdrl Ticaret Turizm retimi Genel Mdrl Kz Teknik retim Genel Mdrl Salk leri Dairesi Bakanl Toplam Meslek ve Teknik Ortaretim Genel Mdrl retmen ve Yetitirme ve Eitimi Genel Mdrl Din retimi Genel Mdrl Toplam Ortaretim Ortaretim Toplam Meslek ve Teknik Eitim Oran (%)
752.272 400.942 374.370 65.679 1.593.263 1.926.081 75.975 235.639 2.237.695 3.830.958 41,59
Yllar itibariyle meslek liselerinin, okul, renci, retmen ve derslik saylarndaki deiimler Tablo 10da gsterilmitir.
Tablo 10 Yllara Gre Meslek Liselerinin Fiziki Geliimi ve renci Saylar
retim Yl 2008-2009 2009-2010 2010-2011
Okul Says 4.040 4.250 4.547 % Art 4,18 5,20 6,99
renci Says 1.266.820 1.431.975 1.594.263 % Art 21,77 13,04 11,33
retmen Says 77.505 82.823 86.071 % Art 6,45 6,86 3,92
Derslik Says 34.797 36.195 39.273 % Art 8,57 4,02 8,50
Ortaretim iin a nfusu 14-17 ya olarak deerlendirilmektedir. Okulu drt ylda bitiremeyen rencilerin saylarnn da az olmad gz nne alndnda, fiilen devam eden rencilerin 14-17 ya aralndaki a nfusuna oran ortaretimdeki gerek okullamay vermese de meslek ve teknik eitimde okullama oranyla ilgili bir fikir verebilir. Ortaretime devam eden rencilerin a nfusuna gre oranlar Tablo 11de verilmitir.
Tablo 11 2011 Yl Verilerine Gre Ortaretimde Okullama
Meslek ve Teknik Ortaretim 14-17 Ya a Nfusu renci Says Toplam 5.087.559 Erkek 2.610.752 Kadn 2.476.807 1.758.549 Okullama Oran (%) 34.57
Genel Ortaretim renci Says 2.374.712 Okullama Oran (%) 46.68
2007-2010 yllar arasnda meslek eitime devam eden rencilerin a nfusuna gre oranlar Tablo 12de verilmitir.
Tablo 12
Mesleki ve Teknik Eitimde Yllara Gre Okullama Oranlar

Yllar 2007 2008 2009 2010
Net 24,18 25,01 29,39 29,30
Brt 34,12 31,26 36,23 36,12
22
Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlnn Merkez Tekilatndaki faaliyetleri, aadaki tabloda unvan ve grevleri belirtilen personel ile yrtlmektedir.
Tablo 13 Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl Personel Durumu
KADRO UNVANI
Meslek ve Teknik Et. Genel Md. Grup Bakan Mill Eitim Uzman Mill Eitim Uzman Yardmcs ube Mdr (ahsa Bal) Uzman (zelletirme) Eitim Uzman Mlga APK Uzman Programc ef ef (zelletirme) Ayniyat Sayman Memur Bilgisayar iletmeni VHK Teknik Ressam, TOPLAM Grevli retmen (6. Akam Sanat Okulu dhil)
SINIFI
GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH GH
Says
1 5 0 0 39 1 7 2 0 45 2 0 4 9 27 0 142
139
Mill Eitim Bakanl tarafndan meslek ve teknik eitime bteden ayrlan paylar yllar itibariyle aadaki tabloda gsterilmitir.
Tablo 14 Ortaretime Milli Eitim Bakanl Btesinden Ayrlan Paylar (TL)
2008 ORTARETM TOPLAMI Genel Ortaretim Ortaretim Genel Mdrl retmen Yetitirme ve Eitimi Genel Mdrl Meslek ve Teknik Ortaretim Toplam (Din retimi Hari) Meslek ve Teknik Ortaretim Toplam (Din retimi Dhil) Erkek Teknik retim Genel Mdrl Kz Teknik retim Genel Mdrl Ticaret ve Turizm retimi Genel Mdrl Salk leri Dairesi Bakanl Din retimi Genel Mdrl 6.242.412.370 3.207.497.970 2.994.960.220 212.537.750 2.642.977.800 3.034.914.400 1.334.599.070 576.811.700 572.324.100 159.242.930 391.936.600
2009 7.388.052.000 3.793.176,000 3.534.841.000 258.335.000 3.131.429.000 3.594.876.000 1.546.748.000 728.508.000 652.683.000 203.490.000 463.447.000
2010 7.779.022.100 3.979.879.100 3.705.989.200 273.889.900 3.307.287.900 3.799.143.000 1.619.586.100 758.306.600 694.528.000 234.867.200 491.855.100
Meslek ve teknik eitim okullarna devam eden rencilerin yaklak %20si dokuzuncu snfta rgn eitim dna karken, dier snflarda bu oran %10lar civarndadr. Bu durum, meslek lisesine kaydolan her iki renciden birisinin mezun olamamas anlamna gelmektedir. Meslek lisesini tercih eden rencilerin bu okullar seme nedenleri de dikkate alnarak, eitim programlarnn gzden geirilmesi gerekmektedir.
23
Tablo 15 Snf Dzeylerine Gre rgn Eitim Dna kan rencilerin Says
9. Snf liik Kesme Nedeni

Says Beklemeli Dier nedenlerle rgn eitim dna kt Kendi istei ile rgn eitim dna kt Mezun edilmedi Okuma hakk bittii iin rgn eitim d renim hakkn kullanmad Vefat Etti Yurtdna kt Genel Toplam % Oran 0,00 14.581 38.709 2,41 6,41 0,00 61.780 4.949 29 96 120.144 10,23 0,82 0,00 0,02 19,90
10. Snf
Says % Oran 0,00 3.564 9.987 0,98 2,73 0,00 21.837 1.204 34 90 36.716 5,98 0,33 0,01 0,02 10,05
11. Snf
Says % Oran 0,00 2.046 4.319 0,64 1,35 0,00 6.576 472 36 61 13.510 2,05 0,15 0,01 0,02 4,22
12. Snf
Says 8.521 1.180 1.427 417 1.081 137 20 29 12.812 % Oran 2,81 0,39 0,47 0,14 0,36 0,05 0,01 0,01 4,22
Ortaretimde 9. Snflar ortak olduundan meslek ve teknik eitim okullarndan, genel liselere, genel liselerden de meslek ve teknik eitim okullarna nakil yaplabilmektedir. 2011 yl verilerine gre toplam nakillerin %52sini meslek ve teknik eitim okullarndan, genel ortaretim okullarna yaplan geiler oluturmaktadr. Meslek liselerinin 9. Snfna kayt yaptran rencilerden 101.434nn daha sonra meslek liselerinden ayrlma nedenlerinin sorgulanmas gerekmektedir.
Grafik 7 2011 Yl Nakil Hareketlilii
Dier Nakiller 47%
Genel Ortaretimden MTE'e 11%
MTE'den Genel Ortaretime 52%
Modllerin ileniinde, uygulamadan ziyade teorik eitimlere arlk verilmesi rencileri zorlamaktadr. Yine yksekretime gei kaygs nedeniyle meslek liselerinin programlarnda genel kltr derslerinin artt meslek derslerinin azalmaya balad grlmektedir.
Tablo 16 2011 Yl 9. Snf rencileri Nakil Hareketleri
MTEden Genel Ortaretime Genel Ortaretimden MTEe Dier Nakiller Toplam
Nakil Says 101.434 21.925 68.094 191.453
Oran (%) 52 11 47 100
24
ok sayda olmasa da kaynatrmal eitim kapsamnda da renciler meslek liselerine kabul edilmektedir. Bu rencilerin eitimleriyle ilgili uygulamada skntlar yaanmaktadr (rnein; MEB zel Eitim Hizmetleri Ynetmeliinin 23. madde () bendi gerei kaynatrma rencisi (2) olan snfn renci saysnn 25i, (1) kaynatrma rencisi olan snfn renci saysnn 35i gememesi, kaynatrma rencilerine ynelik destek eitim hizmetlerine yaklam eksiklikleri gibi.).
Tablo 17 Kaynatrmal Eitim Kapsamna Alnan renci Saylar
Kaynatrmal Eitim Gerekesi Dil ve Konuma Gl Olanlar Duygusal ve Davran Bozukluu Olan Birey (Sosyal, Duygusal Uyum gl olanlar) Eitilebilir(HAFF DZEY) zihinsel renme yetersizlii Grme Yetersizlii itme Yetersizlii Ortopedik Yetersizlik Otistik zel renme Gl Olanlar stn Yetenekliler Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Bozukluu Toplam
2010 60 2.214 619 31 147 61 16 17 1 0 5.176
2011 30 2.951 929 43 285 84 26 24 1 30 6.414
Meslek liselerine devam ederken eitli nedenlerle okuldan iliii kesilen renci saylarnn olduka yksek olduu grlmektedir.
Tablo 18 Meslek Liselerinden liii Kesilen rencilerin Snflar Dzeyinde Dalmlar (Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl - Aralk 2011) LK KESME NEDEN
Beklemeli Dier nedenlerle rgn eitim dna kt Kendi istei ile rgn eitim dna kt Mezun edilmedi Okuma hakk bittii iin rgn e. dna kt renim hakkn kullanmad Vefat Etti Yurtdna kt Genel Toplam
9. Snf Says % Oran

14.581 38.709 61.780 4.949 29 96 120.144 0,00 2,41 6,41 0,00 10,23 0,82 0,00 0,02 19,90
10. Snf Says % Oran

3.564 9.987 21.837 1.204 34 90 36.716 0,00 0,98 2,73 0,00 5,98 0,33 0,01 0,02 10,05
11. Snf Says % Oran

2.046 4.319 6.576 472 36 61 13.510 0,00 0,64 1,35 0,00 2,05 0,15 0,01 0,02 4,22
12. Snf Says % Oran

8.521 1.180 1.427 417 1.081 137 20 29 12.812 2,81 0,39 0,47 0,14 0,36 0,05 0,01 0,01 4,22
Meslek ve teknik eitim okullarnda kullanlacak ara, gerek, makine ve tehizatla ilgili olarak standartlar olmasna karlk, lke genelinde mevcut durumun kullanm alanlarna gre istatistiki olarak tespitine ynelik net bir veri bulunmamaktadr. 2011 ylnda okullardan bu tr iler iin talep edilen denein yaklak %40lk bir ksmnn merkezi ynetim tarafndan karlanabildii anlalmaktadr.
Tablo 19 Mesleki ve Teknik Eitim Genel Mdrlne Bal Okullar Tarafndan Talep Edilen Ve Gnderilen denekler (TL)
Genel Mdrlk Erkek Teknik retim Genel Mdrl Kz Teknik retim Genel Mdrl Ticaret ve Turizm retimi Genel Mdrl Salk leri Dairesi Bakanl Toplam
Talep Edilen denek Miktar 38.000.000,00 28.607.507,00 30.000.000,00 4.000.000,00 100.607.507,00
Karlanan denek Miktar 8.000.000,00 15.000.000,00 9.000.000,00 4.000.000,00 36.000.000,00
25
2011 yl verilerine gre Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal okullarda beceri eitimine gitmesi gereken toplam 310.536 renci bulunmaktadr. Bu rencilerin %95i iletmelerde beceri eitimi grrken %5i okulda beceri eitimi almaktadr.
Tablo 20 2011 Ylnda Beceri Eitimine Devam Eden renciler
Beceri Eitimine Katlan renciler letmede Okulda Toplam renci Says Telafi Eitimine Alnan renci Says
Say 295.354 15.182 310.536 211
% 95 5 100
Okul trlerine gre beceri eitimiyle ilgili veriler Tablo 21de gsterilmitir.
Tablo 21 Mesleki Teknik Eitim Staj Bilgileri
GENEL MDRLK Erkek Teknik retim Genel Mdrl Erkek Teknik retim Genel Mdrl Kz Teknik retim Genel Mdrl Kz Teknik retim Genel Mdrl Salk leri Dairesi Bakanl Salk leri Dairesi Bakanl Ticaret ve Turizm retimi Genel Mdrl Ticaret ve Turizm retimi Genel Mdrl TOPLAM
ERKEK 79.081 4.898 4.644 460 25.726 9 31.762 436
KIZ 11.289 770 39.987 8256 73.182 60 29.683 293 295.354 15.182 310.536
TOPLAM
STAJ YER
90.370 LETME 5.668 OKUL 44.631 LETME 8716 OKUL 98.908 LETME 69 OKUL 61.445 LETME 729 OKUL LETME OKUL LETME +OKUL
2010-2011 eitim retim yl e-okul verilerine gre meslek liselerinde 32.493 disiplin vakas gereklemitir. Bunlar; kavga, darp ve yaralama olaylarna karma 6.600 vaka, ttn ve ttn mamullerini bulundurmak veya imek 4.543 vaka, dersin ve ders d faaliyetlerin akn ve dzenini bozmak 2.914 vaka, okula geldii halde zrsz olarak derslere ve uygulamalara katlmamak; 2.282 vaka, bamllk yapan zararl maddeleri kullanmak veya bulundurmak 117 vaka olarak tespit edilmitir. Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal okullarda 2011 verilerine gre, disiplin olaylarnn %20'si kavga, darp ve yaralama (Genel Ortaretim %21,5), %14' (Genel Ortaretim %13) ttn ve ttn mamulleri bulundurmak ve imek, %9 (Genel Ortaretim %8,8) dersin ve ders d akn faaliyetlerini bozmak, %7 (Genel Ortaretim %7) okula geldii halde zrsz olarak derslere ve uygulamalara katlmamak eklinde ortaya kmtr.
Tablo 22 2011 Ylnda Ortaretimde En ok Karlalan Disiplin Olaylar
(Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl - Aralk 2011) renci Says Gerekleen Disiplin Olay Kavga, Darp Yaralama Ttn mamullerini Bulundurma /me Dersin dzenini bozmak
Okul Trleri Meslek ve Teknik Eitim Genel Ortaretim
Dierleri
1.593.263 2.237.695
32.493 38.041
%2 %1,7
%20 %21,5
%14 %13
%9 %8,8
%57 %55
Meslek ve teknik ortaretimde disiplin olaylar yllara gre; 2011: %2 - 2010: 2,3 - 2009: 2,1, Genel Ortaretim okullarnda ise 2011: 1,7 - 2010: 1,7 - 2009: 1,5 eklinde gereklemitir.
26
Tablo 23 Okul Trlerine Gre Yllk Disiplin Oranlar

YILLAR OKUL TRLER Meslek ve Teknik Eitim Okullar Genel Ortaretim 2009 %2,1 %1,5 2010 %2,3 %1,7 2011 %2 %1,7
Usta retici veya iletmelerde eitim sorumluluu yklenen personele verilen eitim ve sertifika almalaryla ilgili tm okul trlerini kapsayan takip sisteminin kurulmasna ihtiya bulunmaktadr. 2011 Yl verilerine gre meslek ve teknik eitim okullarnn 747sinde dner sermaye iletmesi bulunmaktadr. Ancak bu iletmelerden 162sinde renci/kursiyer yer almamaktadr. 585 dner sermaye iletmesinde toplam 29.726 renci grev almtr.
Tablo 24 Okullarda Dner Sermaye letmeleri ve rencilerin Buralarda stihdam
MKTAR/TUTAR Dner sermayesi olan okul says renci altrlan dner sermaye iletmesi says renci altrmayan dner sermaye iletmesi says Tahsis edilmi toplam sermaye (TL) denmi sermaye (TL) Ciro (TL) Kr (TL) Dner sermaye iletmelerinde grev alan renci/kursiyer says Dner sermaye iletmelerinde rencilere yaplan toplam deme tutar (TL) 747 585 162 74.385.000,00 15.077.561,15 124.982.359,04 15.585.548,52 29.726 7.243.447,83
Dner sermaye iletilmesiyle ilgili prosedrler ve mevcut brokratik ilemler okul yneticileri iin dner sermaye almalarn cazip klmamaktadr. Dner sermaye ilemlerinde; mevzuat ve brokratik ilemlerin piyasayla rekabet edebilecek ekilde asgariye indirilmesiyle iletme yapsnn cazip hale getirebilecei deerlendirilmektedir. Ak meslek eitime devam eden rencilerle ilgili yz yze eitim kapsamnda hafta ii veya hafta sonlarnda meslek dersleri ve beceri eitimi verilmektedir. 2011 yl verilerine gre toplam 157.690 renci bu eitime katlmtr. Yz yze eitimler okullardaki meslek dersleri retmenlerinin normlarnn belirlenmesinde dikkate alnmamaktadr.
Tablo 25 2011 Yl Ak Meslek Lisesi ve renci Saylar
Okul Tr Erkek Teknik retimi Kz Teknik retimi Ticaret ve Turizm retim Salk leri TOPLAM
renci Says 72.119 50.501 34.876 194 157.690
Meslek liselerinde 2011 Yl verilerine gre 89 branla ilgili toplam 47.164 retmen normu bulunmaktadr. Norm karl kadrolu 41.876, szlemeli 6 retmen grev yapmaktadr. 7.559 eitli meslek dersleri branlarndan retmen ihtiyac bulunmaktadr. Dier taraftan 2.279 bran fazlas meslek dersleri retmeni vardr.
27
Tablo 26 Meslek Dersleri retmen Normlar, Dolu Bo Durumu

Sra No
Bran Ad
Toplam Norm
Kadrolu Mevcut
Szlemeli Mevcut
Toplam Mevcut
Toplam ihtiya
Toplam Fazla
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
Ahap Teknolojisi Aile ve Tketici Bilimleri Ayakkab ve Saraciye Teknolojisi Bahecilik Biliim Teknolojileri Biyomedikal Cihaz Teknolojileri Bro Yn. ve Sekreterlik ocuk Geliimi ve Eitimi Denizcilik/Gemi Elektronii Denizcilik/Gemi Makineleri Denizcilik/Gemi Yn. ve Kaptan. Denizcilik/Su rnleri Elence Hizmetleri El San.Tek./El Sanatlar El San.Tek./Nak El Sanatlar/Dekoratif San Elektrik-Elektronik Tek./Elektrik Elektrik-Elektronik Tek./Elektron. Endstriyel Otomasyon Tekn. Gazetecilik Gemi Yapm/elik Gemi Yapm Gemi Yapm/Gemi Ressaml Gemi Yapm/Gemi Tesisat Gemi Yapm/Tekne ve Yat Yap. Gda Teknolojisi Giyim retim Teknolojisi Grafik ve Fotoraf/Fotoraf Grafik ve Fotoraf/Grafik Gzellik ve Sa Bakm Hizmetler Halkla likiler ve Organiz. Hiz. Harita-Tapu-Kadastro Hasta ve Yal Hizmetleri Hayvan Sal naat Tek./Yap Dekorasyon naat Tek./Yap Tasarm tfaiyecilik ve Yangn Gvenlii Kimya/Kimya Teknolojisi Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Kuyumculuk Teknolojisi Lab.Hiz./Hayvan Sal Lab. Lab.Hiz./Tarm Laboratuvar Makine Tek./Makine Model Makine Tek./Makine Ressaml Makine Tek./Makine ve Kalp Matbaa Metal Teknolojisi Metalurji Tek./Dkm Metalurji Tek./zabe Motorlu Aralar Teknolojisi Muhasebe Kursu (HEM) Muhasebe ve Finansman Mzik Aletleri Yapm
1352 55 46 23 6141 75 885 3172 6 100 128 20 4 314 495 0 4289 2106 221 48 54 3 1 27 249 1634 16 724 515 129 148 62 46 11 698 7 3068 710 68 2 16 83 410 2513 118 1802 64 5 1272 0 3572 4
1349 18 3 14 5441 0 889 2516 3 43 31 18 0 412 599 1 3956 1974 81 39 24 2 1 4 159 1791 1 615 272 38 78 13 6 1 686 0 3089 866 7 0 3 112 457 2491 112 1798 123 0 1279 1 3460 0
0 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1349 18 3 14 5446 0 889 2516 3 43 31 18 0 412 599 1 3956 1974 81 39 24 2 1 4 159 1791 1 615 272 38 78 13 6 1 686 0 3089 866 7 0 3 112 457 2491 112 1798 123 0 1279 1 3460 0
78 37 43 9 706 75 97 657 3 57 98 4 4 18 26 0 368 172 141 10 30 1 0 23 113 75 15 135 245 91 70 49 40 11 60 7 203 45 61 2 13 2 15 135 9 91 2 5 63 0 252 4
75 0 0 0 11 0 101 1 0 0 1 2 0 116 130 1 35 40 1 1 0 0 0 0 23 232 0 26 2 0 0 0 0 1 48 0 224 201 0 0 0 31 62 113 3 87 61 0 70 1 140 0
28
53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89
Okul nc./ocuk Gel.ve Et. Okul ncesi rt Pazarlama ve Perakende Plastik Teknolojisi Radyo-Televizyon Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Elektrik-El. Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.naat Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.letme Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Makine Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Mekatronik Salk Bilgisi Salk/Acil Salk Hizmetleri Salk/Anestezi ve Reanimasyon Salk/evre Sal Salk/Di Protez Salk/Hemirelik Salk/Ortopedik Protez-Ortez Salk/Radyoloji Salk/Salk Hizmetleri Sekret. Salk/Tbbi Laboratuvar Sanat ve Tasarm/Dekoratif San. Sanat ve Tasarm/ Mekan Deko. Sanat ve Tasarm/Plastik Sanatlar Seramik ve Cam Teknolojisi Tarm Tek./Bahe Peyzaj Tarm Tek./Bahe ve Tarla Bitki. Tarm Tek./Tarm Makineleri Tekstil Tek./Tekstil Tekstil Tek./Tekstil Dokuma-rm. Tekstil Tek./Tekstil Makineleri Tekstil Tek./Tekstil Terbiye Tekstil Tek/Tekstil plik Tesisat Teknolojisi ve klim. Uak Bakm/Uak Elektrik-Elekt. Uak Bakm/Uak Gvde-Motor Ulatrma Hizmetleri Yiyecek ecek Hizmetleri TOPLAM
0 921 245 49 110 13 5 5 18 5 233 1189 190 33 102 2926 9 162 283 254 46 33 9 77 10 18 9 23 190 5 90 78 845 8 19 69 1372 47.164
6 809 114 41 73 9 2 0 15 0 60 912 149 21 19 1877 9 105 271 202 17 14 1 73 3 9 2 26 265 3 89 99 667 0 0 2 1038 41.878
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 6
6 809 114 41 73 9 2 0 15 0 60 912 149 21 19 1877 9 105 271 202 17 14 1 73 3 9 2 26 265 3 89 99 667 0 0 2 1039 41.884
0 149 132 8 38 5 3 5 3 5 174 329 74 16 83 1066 0 71 82 92 30 19 8 19 7 9 8 3 9 2 23 4 183 8 19 67 336 7.559
6 37 1 0 1 1 0 0 0 0 1 52 33 4 0 17 0 14 70 40 1 0 0 15 0 0 1 6 84 0 22 25 5 0 0 0 3 2.279
Tablo 27 Okul Trlerine Gre Snf Dzeyinde renci Saylar

DERSLK SAYILARI Adalet Meslek Lisesi Anadolu letiim Meslek Lisesi Anadolu mam Hatip Lisesi Anadolu Kz Meslek Lisesi Anadolu Kz Teknik Lisesi Anadolu Meslek Lisesi (ETGM) Anadolu Meslek Lisesi (Kz Teknik) Anadolu Otelcilik ve Turizm Mes. Lisesi Anadolu Salk Meslek Lisesi Anadolu Teknik Lisesi (ETGM) Anadolu Teknik Lisesi (Kz. Tek. . Gn. Md.) Anadolu Ticaret Meslek Lisesi
10. Snf 842 1208 21 7148 462 4390 7317 7992 86 25943 69 13234
11. Snf 796 1018 7 6838 338 4035 6430 7038 96 21752 52 11360
12. Snf 174 786 14 5777 219 3854 6506 6010 96 18694 58 10434
9. Snf 1160 1580 40 10724 1028 5111 10172 11119 17989 27441 256 14905
Genel Toplam 2972 4592 82 30487 2047 17390 30425 32159 18267 93830 435 49933
29
Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi Denizcilik Anadolu Teknik Lisesi Denizcilik Meslek Lisesi Endstri Meslek Lisesi kili Meslek Eitim Merkezi (ETGM) mam Hatip Lisesi Kz Meslek Lisesi Kz Teknik Lisesi Lise Meslek Lisesi (Erkek Tek. . Gn. Md.) Meslek Lisesi (Kz. Tek. . Gn. Md.) Meslek Lisesi (Tic. Tur. . Gn. Md.) Meslek Teknik Eitim Merkezi (Tic.Tur) Meslek ve Teknik Eitim Merkezi (ETGM) Meslek ve Teknik Eitim Merkezi (KTOGM) Metoroloji Anadolu Meslek Lisesi Salk Meslek Lisesi Tapu Kadastro Anadolu Meslek Lisesi Tarm Anadolu Meslek Lisesi Tarm Meslek Lisesi Teknik Lise Teknik Lise (Kz Tek. . Gn. Md.) Ticaret Meslek Lisesi Genel Toplam
2447 109 121 101832 401 496 41841 947 19031 7276 18273 6669 419 9566 946 16073 48 167 671 12555 269 56378 365.247
1685 127 109 86318 408 268 38592 1241 18991 6451 15769 5493 340 8224 877 16351 47 159 556 13973 87 44402 320.228
917 115 126 91201 0 262 35063 1020 16866 6395 15558 5651 309 8278 804 7 14988 47 158 748 11921 17 40556 303.629
2857 215 7 204366 504 1579 67673 162 25225 50184 26505 761 16913 1846
48 155 782
102466 603.773
7906 566 363 483717 1313 2605 183169 3208 55050 45347 99784 44318 1829 42981 4473 7 47412 190 639 2757 38449 373 243802 1.592.877
2011 yl ierisinde, meslek liselerinde grevli okul mdrleri, mdr bayardmclar ve mdr yardmclar arasndan seilen 530 yneticiye 7 ayr hizmetii eitim faaliyeti ile eitim ynetimiyle ilgili seminer dzenlenmitir. Meslek dersleri retmenlerine ynelik toplam 438 Hizmet ii eitim faaliyeti dzenlenmi ve bu eitimlere 16.031 retmen katlmtr. Meslek liselerinde eitli isimlerde meslek kurslar almaktadr. 2010 ylnda 183, 2011 ylnda da 197 adet meslek kursu almtr. Bu kurslara 2010 ylnda 28.572 kii, 2011 ylnda da 22.248 kii katlmtr. Hem meslek kurslar iin hem de ak meslek lisesi uygulamalar iin okullarn kullanlmas, 14-17 ya aralnda rgn eitim rencileri ile daha byk yalarda eitim alan yaygn eitim rencilerinin ayn zaman dilimlerinde ayn eitim ortamlarn paylamalarn zorunlu klmaktadr. rgn eitim rencilerine yasak olmasna ramen, yaygn eitim rencileri/kursiyerlerine tannan kyafet ve sigara ime serbestliinin yol at olumsuz etkiler okul ynetimlerinin sk ikyet ettii bir husus olarak deerlendirilmektedir.
Tablo 28 Meslek Liselerinde Alan Kurslar
2010da Katlan Says Erkek Teknik retimi Kz Teknik retimi Ticaret ve Turizm retim Salk leri TOPLAM 9.414 6.789 10.820 1.549 28.572
2011de Katlan Says 5.026 5.748 9.350 2.124 22.248
333 meslek lisesinde yarm yatllk vardr. Yarm yatllk kapsamndaki okullarda rencilerin %20sine kadar le yemei verilebilmektedir. Yarm yatllk sreciyle ilgili olarak, uygun fiziki ortam, personel ve renci bana verilen katk paynn azl gibi sorunlar bulunmaktadr. Srecin gzden geirilmesi yararl olacaktr.
30
E-okul modlyle birlikte, ortaretime ilikin ilemlerin byk ounluu elektronik ortama aktarlmtr. Uygulamann yeni oluu nedeniyle, baz okul trleriyle ilgili ileyite zaman zaman aksamalarn olduu yerinde yaplan incelemelerden anlalmaktadr. E-okul zerinden meslek eitim sistemiyle ilgili salkl analizler yaplabilmesi ve politikalar gelitirilebilmesi iin veri sorgulama modlleri gelitirilerek, meslek eitim istatistik veritabannn gelitirilmesi ynetime deer katacaktr.
2.3.4
Srecin Gl ve Zayf Ynleri, Frsatlar ve Tehditler
Srece ilikin gl ve zayf ynler, frsatlar ve tehditler aadaki gibi zetlenebilir. 2.3.4.1 Gl Ynler Yasal ve idari dzenlemelerin varl, lke geneline yaylm meslek ve teknik eitim kurumlar ve personeline sahip olunmas, Yaygn biliim teknolojisi ann olmas ve etkin kullanm, Ulusal ve uluslararas proje deneyimi, Sektrle ibirlii protokollerinin olmas, Ynetimde stratejik planlamann mevzuatta varl, Dner sermaye iletmesinin varl.
2.3.4.2 Zayf Ynler Maddi kaynak yetersizlikleri, Meslek ve teknik eitim kurumlarnn yeterince tantlamamas, Mezunlarn yeterli dzeyde izlenememesi, Hizmetii eitimlerin yetersizlii, Modler eitim sistemi ile ilgili mevzuat alt yapsnn tamamlanamam olmas, Meslek eitim kazandrlamamas rencilerine giriimcilik kltrnn yeterince
Meslek eitimde yeterliliklerin llememesi.
31
2.3.4.3 Frsatlar Devlet politikasnda meslek ve teknik eitime verilen nemin artmas, AB uyum srecinin meslek ve teknik eitime olumlu etkisi, Sektrn nitelikli insan gcne olan ihtiyac, Sanayideki gelimelerin (OSB ve Teknokent/Teknoparklarn) yaygnlamas, Meslek ve teknik eitim alannda yetimi insan gcnn varl, Ekonomik ve corafik konum itibari ile giriimci ve kalifiye igc ihra imknlarnn bulunmas, Trkiye Ekonomisinin byme ynndeki trendi, Gen nfusun varl, Meslek Yeterlilik Kurumu, KUR vb. kurum kurulularn varl, Yeni meslek alan/dallarn ortaya kmas.
2.3.4.4 Tehditler
Blgesel gelimilik farkllklar, Ekonominin yapsal krlganl, emek-youn retim yaps, Kayt d istihdam, Meslek ve teknik eitime ynlendirmenin yeterince yaplamay, Eitilmemi gen nfus, Meslek ve teknik eitimden mezun olanlarn toplumsal statlerindeki algnn dkl, retmen yetitirme ve istihdamnda planszlk ve ibirlii yetersizlii. stihdamda meslek belge ve sertifikalarn zorunlu grlmemesi ve kamu kurumlar aras koordinasyon eksiklii
32
3. Denetim Bulgular
Denetim sonucunda; mevcut ileyiin iyiletirilmesi veya olumsuz sonular dourabilecek risklerin etkisinin azaltlabilmesine ynelik neriler gelitirilmitir. Bulgularn ayrntlarnn yer ald Risk Kontrol Matrisine Denetim Birimi Bakanlnda muhafaza edilecek rapor ekinde yer verilmitir. Tespit edilen bulgular 15 Aralk 2011 tarihinde Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl ile paylalm, kapan toplantsnda ortaya kan grler de dikkate alnarak taslak rapor hazrlanmtr. Hazrlanan taslak rapor 30 Aralk 2011 tarihinde cevaplandrlmak zere Genel Mdrle gnderilmi ve Meslek Teknik Eitim Genel Mdrl tarafndan 20 Ocak 2011 tarihinde cevaplar yazlan taslak rapor Denetim Birimi Bakanlna gnderilmitir. Bulgular genel mdrlk temsilcileriyle birlikte mtalaa edilerek tamam zerinde mutabakata varlm ve bir eylem planna balanmtr. Taslak rapora verilen cevaplar dikkate alnarak nihai rapor hazrlanmtr.
A. Organizasyon
Bulgu 1 (O.KF.1)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek ve teknik eitimden faydalanan renci saylar OECD lkeleri ortalamas dzeyindedir. Durum: OECD lkelerinde meslek eitimde okullama oran yaklak %55 seviyelerinde iken Trkiyede bu oran %40 civarnda olup OECD lkelerine gre dk dzeydedir. Meslek eitime katlmn artrlabilmesi iin btncl bir strateji gelitirilmesi gerekmektedir. Meslek eitime katlm engelleyen sistematik ve kurumsal engellerin kaldrlmas, meslek eitimi zendiren politikalarn belirlenmesi, meslek eitimde ileyiten kaynaklanan sorunlarn zme kavuturulmas gerekmektedir. Sebep: Tasarm eksiklii. Etki ve Risk: Performans risk etkisi. neri: 1. Yksekrenim giri snavlarnda tm ortaretim mfredatnn girilecek her blmle ilikilendirilerek ve arlkl olarak snav konularna dhil edilmesi; 2. Meslek ortaretimde giriimcilik yetenei ve olanan artran uygulamalar gelitirilmesi; 3. Herhangi bir meslei icra etmenin en azndan belli bir tarihten itibaren o alanla ilgili unvan belge ve sertifikalar iktisap etmekle ilikilendirilmesi 4. Genel ortaretim, meslek ortaretim gibi suni ve snrlar belirsiz bir ayrm yerine tm ortaretim programlarnn belli alanlardaki arla gre ekillendirilerek isteyen rencinin kredi eksiklerini tamamlayarak istedii blmden mezun olabilmesinin nnn almas salanabilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
33
Bulgu 2 (O.KF.3)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek eitimde program esasna dayal bir okul sistemi mevcuttur. Durum: Ortaretim sistemi, genel ortaretim ve meslek ortaretim olarak yaplandrlmtr. Gerek genel ortaretim ve gerekse meslek ortaretim kapsamnda eitli okul trleri mevcuttur. Bu okul trlerinde ayn programlar okutulabilmektedir. rnein elektrik-elektronik teknolojisi alan bir eitim blgesinde kurulan birden ok okulda bulunabilmektedir. Ya da biliim teknolojisi ile ilgili bir alan hem ticaret meslek liselerinde hem kz meslek liselerinde ve hem de endstri meslek liselerinde bulunabilmektedir. Sebep: Tasarm Eksiklii Etki: Riskin, srecin performansn olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: Uzmanlam okul sistemi oluturulmal. Her okulun belli bir alan/dalla ilikilendirilmesi sistemi uygulanmal, belirli mesafe kriterleri almadka blm almamal, ald durumlarda ise optimal uygun lekte bir blm almasnn uygun olmad deerlendirildiinde renci potansiyeli tamal ya da yatllk hizmetleri ile en yakn okullara ynlendirilmelidir. Her okulun uygulad eitim program ile ilgili alanda uzmanlamas salanmaldr. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
34
Bulgu 3 (O.KF.4)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Genel ortaretim programlarna devam eden rencilerin meslek ve teknik eitime geilerini salamaya ynelik esnek bir yap kurulmutur. Durum: Meslek eitimle genel akademik eitim arasnda gei sadece 9. snftan 10. snfa geerken mmkndr. 10. snftan sonra gei yaplamamaktadr. Meslek eitimdeki rencilerin saysal dersleri akademik eitim programndakinden daha azdr. Genel ortaretime devam eden bir renci sadece o programdan, meslek ortaretime devam eden renci ise sadece devam ettii alandan mezun olabilmektedir. Sebep: Sz konusu eksiklik ilgili kontroln tasarlanmam olmasndan kaynaklanmaktadr. Etki: Riskin, kurumun, deerlendirilmektedir. srecin ileyii ile ilgili performansn olumsuz etkiledii
neri: 1. Ak lise sisteminde olduu gibi genel eitim ve meslek eitim derslerini alan her iki eitimden de diploma alabilmelidir. 2. Modler retim uygulamas ile snf geme uygulamasnn uyumlulatrlmas gerekmektedir. Denetlenenin Cevab: Meslek ve Teknik Eitim Ynetmeliinde nakil ve geilere ilikin dzenlemeler yer almaktadr. Buna gre; renci nakillerinin yaplabilmesi iin naklin yaplmak istendii kurumda devam edilen meslek alan/dalnn bulunmas esastr. Zorunlu nakillerde 10 uncu snfta alan, 11 inci snfta ise ayn alanda olmak kaydyla dal deiiklii yaplabilir. 12 nci snfta alan/dal deiiklii yaplmaz. Alan/dal deiiklii yaplmas durumunda Mill Eitim Bakanl Orta retim Kurumlar Snf Geme ve Snav Ynetmeliine gre ilem yaplr. Alan/dal deiiklii veya baka nedenlerle alnamayan modller kurs, yetitirme program veya kendi kendine yaplan renme sonucunda yaplacak bir snavda baarl olmak yoluyla tamamlatlr. Ayrca, Mill Eitim Bakanl Orta retim Kurumlar Nakil ve Gei Ynergesi hkmlerine gre farkl okul trlerinden meslek ve teknik ortaretim kurumlarna gei yapmak isteyenlerin telafi eitimi programlarna katlmalar ve baarl olmalar gerekmektedir. Bunlarn yan sra meslek ve teknik eitimde mevzuatn sadeletirilmesi, yeniden dzenlenmesi, brokrasinin azaltlmas vb. almalar kapsamnda ilgili tm mevzuatta dzenlemeler yaplmakta olup; programlar aras nakil ve geilere ilikin tasar gelitirilmektedir. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: rencilerin eksik kredilerini tamamlayarak istedikleri herhangi bir programdan mezun olabilme, rnein iki programdan mezun olabilme imkanlar mevcut koullarda modl programlarnn her yerde farkl uygulanabilmesi, snf geme sisteminin modller yapya uygun olmamas ve renci kazanmlarnn kredilendirilerek tespit edilmemesi nedeni ile salkl ilememektedir. neri dorultusunda ilem yaplmas uygun grlmektedir.
35
Bulgu 4 (O.KF.5)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Okul sektr ibirlii yeterli dzeyde salanmaktadr. Meslek eitimle ilgili kurullar etkin bir ekilde altrlmaktadr. Durum: Okul ile sektr arasndaki ibirlii, illerin yaplarna ve iliki gelitirme yntemlerine gre deimektedir. Okul ile endstri arasndaki ibirlii okul, il, Bakanlk dzeyinde yaplan eitli protokollerle, okul ynetimlerinin ve meslek retmenlerinin sektre yapt ziyaretler ile ortak yaplan AB projeleri ile salanmaktadr. Sebep: Sz konusu eksiklik ilgili kontroln tasarlanmam olmasndan kaynaklanmaktadr. Etki: Riskin, kurumun, deerlendirilmektedir. srecin ileyii ile ilgili performansn olumsuz etkiledii
neri: 1. Endstri ile hangi alanlarda ibirlii yapabileceinin her okul baznda deerlendirilmesi gerekir. 2.birlikleri belirlenirken taraflarn sorumluluklar ile uyulmad takdirde yaptrmlar tanmlanmaldr. 3. l istihdam ve meslek eitim kurullarnn daha etkili almalar iin, ou zaman kurumlar temsil eden kurul yelerinin iin gerektirdii hususlarda bilgi ve deneyim sahibi olmayabileceklerinden her meslek alannn uzmanlarnn ve okul ynetimlerinin kurulda teknik danmanlk yapmalarnn ya da toplant gndemlerine ilikin n rapor hazrlamalarnn, alnan kararlarn uygulama alanlar ile karlatrlmasnn ve bir blten aracl ile duyurulmasnn salanmas ile kurulun daha verimli almas salanabilir. 4. Sektrel alt yaps gelimemi yrelerde meslek ve teknik ortaretim kurumlar staj ve beceri eitimlerini telafi edebilecek ekilde donatlabilecei gibi bu yrelerdeki renciler yatl veya tamal eitim kapsamna alnabilmelidir. 5. Okul idarelerinin renci sigorta ilemleri ve rencileri iletmelere staja gnderirken iveren sfat ile ceza almamalar iin nlem alnmaldr. 6. Beceri eitimi iin okullarda staj yapan rencilere kamu kurumlarnda denek tahsis edilmediinden staj creti denmemektedir. Ayrca staj yaplacak iletme saysnn az olduu yerlerde de rencilere staj creti verilmeyebilmektedir. rencilerin emeklerinin karlnn verilmesi iin dzenleme yaplmas gerekmektedir. Denetlenenin Cevab: l istihdam ve meslek eitim kurullar almalarn ilgili mevzuat hkmlerine gre koordineli bir ekilde yrtmektedir. Mill Eitim Bakanl ile alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ilgili birimleri ihtiya analizleri, beklentiler vb. tm bilgileri srekli gncelleyerek elektronik ortamda yaymlamaktadrlar. Meslek ve Teknik Eitim Ynetmeliine gre aday rak, rak ve iletmelerde meslek eitim gren renci/kursiyerlerin sigorta primleri, 4857 sayl Kanunu gereince belirlenen, yalarna uygun asgar cretin %50'si zerinden, sigortal ve iveren hissesi ayrlmadan Bakanlk btesine konulan denekten karlanmaktadr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl Denetinin Sonu Deerlendirmesi: l istihdam ve eitim kurulu toplantlarnn etkinliinin artrlmas bu birimlere daha ok yetki devredilebilmesi asndan gereklidir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii deerlendirilmektedir.
36
Bulgu 5 (O.KF.6)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Meslek eitime katlm, okul kurulu yeri seimleri ve meslek eitim programlarnn dzenlenmesi ihtiya analizlerine uygun yaplandrlmaktadr. ller dzeyinde meslek ortaretim kurumu ve ihtiya duyulan alan/dallarn alabilmesi iin temel kriterler belirlenmitir. Durum: Gerek meslek eitim veren okullarn almas ve gerekse rencilerin meslek eitime ynlendirilmeleri, gndelik pratik ihtiyalar ve rencilerin hali hazrdaki imknlar neticesinde ekillenmektedir. Herhangi bir ildeki bir meslek eitim kurumunun almasnda gerek o ile ve gerekse ilin iinde bulunduu blgeye ilikin blgesel igc talepleri llemediinden daha ok okullardaki ylmalara, renci saylarna gre belirlenmektedir. l istihdam ve meslek eitim kurullarnn ne kadar yerinde kararlar ald ve bunlarn ne kadar etkili olduu hususunda belirlenmi herhangi bir kontrol yoktur. Alnan kararlar internet aracl ile ilan edilerek uygulanp uygulanmadklar konusunda kamuoyu bilgilendirilmemektedir. Sebep: Sz konusu eksiklik ilgili kontroln tasarlanmam olmasndan kaynaklanmaktadr. Etki: Riskin, kurumun, deerlendirilmektedir. srecin ileyii ile ilgili performansn olumsuz etkiledii
neri: Sektrel ve blgesel igc taleplerinin bu alanlarla ilgili kurumlarca yaplan lmlerinin meslek eitim okulu/alan/dal almas/kapatlmasnda, rencilerin ynlendirilmesinde esas alnmas gerekmektedir. Okul, alan/dallarn almas, yetkilerinin, belirli kriterler kouluna balanarak il dzeyine aktarlmas ilemlerin hzlanmas ve yerindelii asndan daha uygun olacaktr. Merkeze sadece bilgi verilmelidir. rnein bu konularda il istihdam ve meslek eitim kurullar son karar verebilir. Okul/alan alabilmesi yzlm, nfus, i gc talebi, alacak yerdeki retimin sektrel yaps, renci says ve alan ile ilgili akreditasyon yetkisi olan kurumlarn akreditasyon artlar dikkate alnarak kriterler oluturulmal, okul/alan alabilmesi ancak objektif olarak belirlenen bu kriterlerin salanmas durumunda mmkn olmaldr. l istihdam ve eitim kurullar ama ve kapatma ile ilgili kararlarn bu kriterlere istinat ederek vermelidir. Denetlenenin Cevab: Meslek ve teknik eitim okul/kurumu almas/kapatlmas, Meslek ve Teknik Eitim Ynetmeliinin Kurum Almas ve Kapatlmasna likin Esaslar dorultusunda yaplmaktadr. Meslek ve teknik eitim alan/dal almas/kapatlmas ise yine Meslek ve Teknik Eitim Ynetmeliinin 23 nc maddesine gre yaplmaktadr. Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal ok programl liseler ise ok Programl Lise Ynergesi esaslarna gre yaplmaktadr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sektrel ve blgesel igc talepleri salkl olarak llmemektedir. l istihdam ve eitim kurullar son karar mercii olmadklar gibi karar almalar iin belli kriterlerin salanm olmas koulu olmadndan neri dorultusundan ilem yaplmas uygun grlmektedir.
37
Bulgu 6 (O.KF.7)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Meslekler bilimsel analizlere dayal olarak snflandrlarak standartlar belirlenmitir. Eitim programlar meslek standartlarna uygun olarak gelitirilmektedir. Durum: Meslee ilikin yeterlilik dzeyleri ve standartlar, MYK tarafndan belirlenmektedir. stihdam ve Meslek Eitim likisinin Glendirilmesi Eylem Plan dahilinde MYKnn sorumlu kurulu olduu ncelik alanlarnda Ulusal Yeterlilik Sisteminin oluturulmas, ulusal meslek standartlarnn eitim programlarna yanstlmas gibi temel hususlar yer almaktadr. Tm meslekler iin standartlarn belirlenmesine ilikin almalar henz tamamlanamamtr. Sebep: Sz konusu eksiklik ilgili kontroln tasarlanmam olmasndan kaynaklanmaktadr. Etki: Riskin, kurumun, deerlendirilmektedir. srecin ileyii ile ilgili performansn olumsuz etkiledii
neri: 1. Tm meslekler ve seviyeleri iin meslek standartlar belirlenerek eitim programlarna yanstlmas gerekmektedir. 2. Mesleklerde uzmanlama, seviye alnan eitimin derecesine gre kademelendirilmelidir. Herhangi bir unvan ve yeterlilik kazandrmayan meslek eitim programlar almamaldr. MTE okullarndan mezun olanlarn diplomalarnn meslek ierisinde kalfalk ve ustalk vb. karlklar tam olarak belirlenmelidir. Meslek ortaretim ve yksekretim programlar bir btnlk iinde hazrlanmaldr. 3. Meslek rgn eitim kurumlarndan mezun olanlarn merkezi ortak snavlar ile meslek yeterlilik seviyeleri belirlenmesiyle meslek unvan ve sertifikalar sosyal gveni artracaktr. Ayrca denklik ve gei ilemleri iin bir lt olabilecektir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
38
Bulgu 7 (O.KF.8)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: MTE okullarnda dner sermaye faaliyetleri, uygulamal eitim asndan yeterli dzeydedir. Durum: Okullara dner sermaye verilmesindeki maksat uygulamal meslek eitim yapmak olarak belirlenmitir. Para ba cret denmek suretiyle yaptrlacak mal veya hizmet retiminde; personele denmek zere ayrlan iiliin en az %30'u renci hakk olarak ayrlmaktadr. rencilere ve retmenlere dner sermaye almalar karlnda verilen cret tatminkr olmadndan meslek liseleri retime ynelik almamaktadr. Okul iletmelerinin zel sektrle ortaklaa iletilmesinin de ok ender grlen bir uygulama olduu gzlemlenmitir. Pein gelir, ekonomik ve mali mevzuatn ok karmak ve elien hkmleri nedeniyle oluturduu risk, Maliye Bakanlnn mali mevzuat konusunda tek yetkili olmas ve Mill Eitim Bakanl/DSE iletmelerinin temel amacn gz ard etmesi, meslek eitim rencilerinin sigorta sorunu gibi nedenlerle bu kurumlar iyi ilememektedir. Okulda retimde bulunan renciler kazalara kar sigorta edilmemektedirler ve bu da rencilerin retime katlmalar nnde bir engel tekil etmektedir. Sebep: Tasarm ve letim eksiklikleri Etki: Riskin, srecin performansn olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: 1. Maliye Bakanl ile Ek deme ve Pein Gelirin DSE iletmelerine olan olumsuz etkisini gidermek iin DSElerle ilgili kurallarn vergi ve ykmllklerinin sadeletirilerek, teknik bilgi ve karmaklk gibi nedenlerle okul ynetimi iin ekingenlik oluturmasn nlemeye ynelik prosedrler gelitirilebilir. 2. rencilerin sigortalanmalar ilgili eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Yani okulda retimde bulunan renciler kazalara kar sigorta edilmeleri ve ayrca allan gnlerin emekliliklerinde beli bir oranda yanstlmas gerekmektedir. Daha ok sayda rencinin retime dahl edilerek ve karlnda cretlendirilerek uygulamal eitim iin okullarn geni atlye fiziki donanmlarnn atl kalmas engellenmelidir. Okul performans deerlendirmelerinde dner sermayelerin uygulamal eitime katks nemli bir kriter olarak belirlenmelidir. 3. Dner sermaye iletmelerinde belirli hedefler tutturan ya da en ok kar eden ya da en ok ciroyu gerekletiren, rencileri dner sermaye faaliyetlerinde daha ok grev alan okullar ve personeli dllendirilmelidir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
39
Bulgu 8 (O.KF.9)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Meslek eitim okullarnn igc piyasasnn talep ettii say ve nitelikte, meslek yeterliliklere sahip igc ihtiyacn karlama dzeyi llebilmekte, kalite gvence ve performans lm ve deerlendirmeleri yaplmaktadr. Durum: Mevcut durumda e-Mezun portal mezunlarn hangi alanlarda istihdam edildiini gsterse de tm mezunlar girilmedii iin mezun olanlarn hangi sektrel alanda istihdam edildii salkl olarak belirlenememektedir. Bunun iin i kurumu veya istatistik kurumu tarafndan i gc arz ve talep verilerinin belirlenmesi, sosyal gvenlik kurumlar tarafndan mezun olunan alan ve istihdam olunan alanlar ilgili verilerin tutulmas, eitim kurumlar tarafndan ise ilgili verilerin analiz edilmesi gerekir. Okullarn kurumsal performans deerlendirmeleri iin ilgili idari ve yasal dzenlemeler bulunmasna karlk yasada yaplabilecei belirtilmi olan personelinin bireysel performans deerlendirmeleri iin henz gerekli idari dzenlemeler mevcut deildir. Bireysel performans deerlendirmeleri de henz yaplmamaktadr. Sebep: Sz konusu eksiklik ilgili kontroln tasarlanmam olmasndan kaynaklanmaktadr. Etki: Riskin, kurumun, deerlendirilmektedir. srecin ileyii ile ilgili performansn olumsuz etkiledii
neri: 1. Sektrel, blgesel ve i alanlar baznda i gc talepleri ile alan/dal itibari ile belge ve sertifika sahibi meslek eitim mezunlarnn saylar, SGK sistemi, e-Mezun sistemi, TC kimlik numaras verilerinin entegre edilmesi sureti ile ya da benzer yntemlerle tespit ve takip edilebilir olmaldr. 2. Meslek eitim alannda politika belirlemekten sorumlu birimlerce igc piyasas arz/talep verileri dzenli olarak analiz edilmelidir. 3. Meslek eitim kurumlarndan mezun olanlarn merkezi ortak snavlar ile meslek yeterlilik seviyelerinin belirlenmesi, meslek unvan ve sertifikalarna sosyal gveni artracaktr. Ayrca denklik ve gei ilemleri iin bir lt olmas asndan yararl olacaktr. 4. Okullarn ilgili olduu programlarn eitimi asndan uygunluklarnn, akredite edildikten sonra almas, bu akreditasyon srecine alacak programlarla ilgili meslek kurulularn dhil edilmesi gerekmektedir. (rnein denizcilik meslek liseleri ve salk meslek liseleri) 5. Okullarn stratejik planlamalarnda ngrlen hedefler dorultusunda performans deerlendirmelerinin yaplmas, okulun, kesin ve harcayabilecei tm finansal kaynaklarnn stratejik planlamaya dahil edilmesi, okullarn kurumsal performanslarnn yan sra personelinin, bireysel performans deerlendirmeleri yapmalar, deerlendirme sonularnn okul web sayfalarnda yaymlanmas, okullar aras rekabetin artmasna, baarl okullarn ve bireylerin dllendirilmesine, verimliliin arttrlmasna, kurumsal ve bireysel geliimlere katk salamas asndan gerekmektedir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
40
Bulgu 9 (O.KF.10)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Meslek alan ve dallarla ilgili dersleri veren retmenlerin yeterlilikleri belirlenmitir. Durum: retmen yetitirme politikalarnn belirlenmesi, retmenlerin hizmet ncesi eitimi, retmenlerin seimi, retmenlerin denetlenmesi ve performanslarnn deerlendirilmesi, retmenlerin hizmet ii eitimleri, retmenlerin kendilerini gelitirmelerinin salkl yaplabilmesi iin retmen yeterliliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Mill Eitim Bakanlna Bal Eitim Kurumlarna retmen Olarak Atanacaklarn Atamalarna Esas Olan Alanlar le Mezun Olduklar Yksekretim Programlar ve Aylk Karl Okutacaklar Derslere likin Esaslarda belirtilen ek izelgeye gre retmen olarak atanacaklarn mezun olmalar gerektii blmler belirlenmitir. Ancak merkezi snav sonularna gre retmen yerletirmeleri yaplrken retmen adaylar genel kltr, genel yetenek ve pedagoji ile ilgili alanlarda snava tabi tutulmaktadr. retmenler mezun olduklar blm ile ilgili herhangi bir deerlendirmeye tabi tutulmamaktadr. Ayrca, Ortaretim Projesi kapsamnda retmen Yetitirme ve Eitimi Genel Mdrl sorumluluunda yrtlen Ortaretim retmenleri zel Alan Yeterliklerinin belirleme almalar kapsamnda almalar tamamlanan Trk Dili ve Edebiyat, Tarih, Corafya, Felsefe, Matematik, Fizik, Kimya ve Biyoloji retmenleri zel alan yeterlikleri Talim ve Terbiye Kurulunun uygun gr ve Bakanlk makamnn 26.01.2011 tarih ve 311 sayl onay ile yrrle girmitir. Meslek ve teknik eitim alan ve dallar ile ilgili retmen yeterlilikleri ise henz belirlenmemitir. Sebep: letim Eksiklii Etki: Riskin, srecin ileyii ile ilgili performans olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: 1. Meslek ve teknik eitim alan ve dallar ile ilgili retmen yeterlilikleri ilgili alan ve dallar iin MYK tarafndan ngrlen asgari meslek standartlarn karlayabilecek yeterliliklere sahip olacak ekilde belirlenmelidir. 2. lk Atamalarda retmen yeterliliinin llmesinde brana ynelik sorularn sorulmas daha etkin bir lm salayacaktr. 3. Temininde glk bulunan veterinerlik, diilik gibi alanlarla ilgili retmen istihdam edilebilmesi iin sz konusu mesleklerin piyasa koullarna ve emsallerine uygun cretlendirme yaplmaldr. 4. retmenlik kariyer basamaklarnda, meslek dersleri retmenlerinin Meslek yeterlilii de dikkate alnmaldr. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
41
Bulgu 10 (O.KF.11)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Hizmet ii eitimlerle retmenlerin meslek geliimleri salanarak meslek yeterlilikleri ilgili eksikliklerini gidermeleri salanmaktadr. Durum: retmen adaylar ihtiyalar olan meslek eitimi tam olarak alamadan mezun olabilmeleri veya alanlar ile ilgili gncel kalabilmeleri iin hizmet iinde meslek geliim konusunda bir destek salanmaldr. Btn retmenler dzenli olarak hizmet ii eitimden geirilememektedir. Sebep: Tasarm & letim Eksiklii Etki: Riskin, srecin ileyii ile ilgili performans olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: 1. Atlye ve meslek dersleri retmenlerinin meslek yeterliliklerini gelitirmek iin i ba eitimine alnmalar yaygnlatrlmal, tm retmenlerin dzenli olarak alanlarnda hizmet ii eitim almalar ve gncel kalmalar salanmaldr. 2. Bireysel performans deerlendirmeleri iin objektif kstaslar belirlenerek kendilerini gelitiren retmenlerin mali adan da tevik edilmesi salanmaldr. Denetlenenin Cevab: Halen mevcut olarak grev yapan retmenlerin sanayide staj yapma imkn bulunmamakla birlikte 3308 sayl yasa kapsamnda rencilere ynelik olarak iletmelerde yaplan beceri eitimleri esnasnda retmenler kendilerini de gelitirme imkanna sahiptirler. Bakanlmzca yaplan eitli proje ve ilgili sektrle imzalanan deiik protokoller kapsamnda retmenlerimiz yurt iinde ve yurtdnda alanlaryla ilgili eitimlere alnmaktadrlar. Bakanlmzn yllk hizmetii eitim planlar kapsamnda deiik sektrlerde yaplan ibirlikleri ile bizzat i yerlerinde ya da uygun i ortamlarnda eitimlere alnmaktadrlar. Bu eitimler esnasnda sektrden eitim ortam, yazl ve grsel eitim materyali ve eitim grevlisi destekleri alnmaktadr. Tm bunlarn yan sra zellikle 2004 ylndan sonra okullar ve alanlar baznda Avrupa Eitim ve Genlik Programlar altnda yaplan projeler ile retmenlerimiz Avrupann deiik lkelerine gitme, meslekleriyle ilgili incelemelerde bulunma ve kendilerini dier lkelerdeki meslektalaryla kyaslama imkanna sahiptirler. Bakanlmzca dzenlenen hizmetii eitim faaliyetlerinin yaklak %90nda ok snrl teorik bilginin yan sra arlkl olarak uygulamal meslek eitimler verilmektedir. Yaklak olarak yllk 100-150 meslek kursu dzenlenip, 2500-3000 retmen bu kurslardan geirilmektedir. Bu kurslarn sreleri 1 ile 2 hafta arasnda deimektedir. Tm bunlarn yan sra son iki yldr lkemizde, istihdam artrmak amacyla alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Trkiye Kurumu Genel Mdrl (KUR), Mill Eitim Bakanl Erkek Teknik retim Genel Mdrl, Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Bakanl ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi i birliinde hazrlanan Uzmanlam Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Projesi nin Uygulama Protokol kapsamnda eitli niversite ve sektrle ibirlii ierisinde 2 er haftalk srelerde dzenlenen ve teoriden ziyade uygulama arlkl olan yaklak 200 meslek kursundan 3000 atlye ve meslek dersi retmeni yararlanmtr. Bakanlmz hizmetii eitim planlar kapsamnda hizmetii eitime alnan retmenlerin saylar konusunda da gerekli veri dzenlemeleri sistematik olarak yaplmaktadr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: neriler dorultusunda ilem deerlendirilmektedir.
yaplmas gerektii
42
Bulgu 11 (O.KF.12)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Hedef Kriter: Meslek dersleri retmeni ihtiyacnn belirlenmesine ynelik gelecek perspektifli analizler yaplmaktadr. Durum: Okullarn personel ihtiyalar norm kadro almalar kapsamnda belirlenmektedir. Ama norm kadro belirleme almalar ilin nfusu, okul/kurum says, renci says, okul/kurumlarn zellikleri dikkate alnarak belirli bir zamandaki verilere gre yaplmaktadr. Ancak st politika belgelerinde konulan hedefler, kadro belirlemeye esas tekil eden kriterlerin zaman iinde olas deiimleri dikkate alnarak gelecekteki olas personel ihtiyacna iliin tahminler yaplmaldr. Norm kadro belirlemekten sorumlu birimler gelecek yllara ilikin projeksiyonlarda bulunmaldr. Sebep: Tasarm Eksiklii Etki: Riskin, srecin performansn olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: Norm kadro almalarnda kullanlan kriterlerin gelecekteki olas deiimleri gz nnde bulundurularak kurumlarn, mill eitimin gelecekteki meslek dersleri retmen ihtiyac konusunda tespitler ve ihtiyacn nasl giderilecei hususunda politikalar gelitirilmelidir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Bu konudaki i ve ilemler Bakanlmzn nsan Kaynaklar ile retmen Yetitirme ve Gelitirme Genel Mdrlkleri tarafndan yrtlmektedir. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: deerlendirilmektedir. neriler dorultusunda ilem yaplmas gerektii
43
Bulgu 12 (O.KF.13)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Hedef Kriter: Meslek ve teknik eitimin niteliini ve niceliini arttrmaya ynelik aratrma ve gelitirme faaliyetleri yaplr. Durum: Merkezde METARGEM meslek eitimde aratrma ve gelitirme ile grevli idi ancak yeni tekilat emasnda yer almamaktadr. Bununla ilgili grevler Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlnn grev tanmna alnmtr. Ancak bu aratrmalarn yaplabilmesi iin aratrmagelitirme konusunda uzman olan insan kaynann ilgili birimlerde istihdam edilmesi gerekmektedir. Okul ve kurumlarda aratrma ve gelitirme faaliyetleri meslek eitimi ynlendirecek dzeyde yeterli deildir. Mill Eitim Mdrlklerinde ihtiya halinde kurulan komisyonlar ile almalar yrtlmektedir. Sebep: Tasarm Eksiklii. Etki: Riskin, srecin performansn olumsuz etkiledii deerlendirilmektedir. neri: Meslek eitimle ilgili politikalar uygulama aratrmalarna, bilimsel verilere ve kantlara bal olarak yaplan aratrma ve gelitirme faaliyetlerine dayanmas asndan aratrma ve gelitirmeden sorumlu birimlerin bakanln aratrma ve gelitirmeden sorumlu dier birimleri ve taradaki uzantlar ile koordine edilerek yeterli maddi ve uzman insan kayna ile desteklenmelidir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. 652 Sayl Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine gre; Bakanlmzn meslek eitimde aratrma ve gelitirme birimi olan METARGEM almalarn Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl bnyesinde srdrecektir. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl Denetinin Sonu deerlendirilmitir. Deerlendirmesi: neri dorultusunda ilem yaplmas gerektii
44
B. Eitim retime Ynelik almalar
Bulgu 13 (E.KF.2)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek ortaretim dzeyinde verilen meslek eitim programlar ile devam niteliindeki programlar arasnda kademeli bir gei bulunmaktadr. Durum: zellikle meslek liselerinden snavsz gei yaplabilen meslek yksekokullar ile ortaretim dzeyindeki meslek eitim programlarnn birbirlerinin devam olacak ekilde yaplandrlmas iin KMEP (nsan Kaynaklarnn Meslek Eitim Yoluyla Gelitirilmesi Projesi) kapsamnda alma balatlm, ortaretim programlar ile yksekretimde devam niteliindeki programlarn hangileri olaca belirlenmi olmakla birlikte, uyum lke genelinde yaygnlatrlamamtr. Sebep: letim eksiklii. Etki ve Risk: Sosyal risk etkisi oluabilir. neri: Proje kapsamndaki almalarn tm meslek ve teknik eitim kurumlar ile meslek yksekokullarnda yaygnlatrlmas iin politikalar gelitirilebilir. Meslek yksekokullar ile meslek liseleri eitim sreleri dikkate alnarak birbirini tamamlayan bir yapya kavuturulabilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
45
Bulgu 14 (E.KF.3)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek eitimde modllerle ilgili teorik bilgiden ziyade uygulamal eitimlere ncelik verilir. Durum: Derslerin ilenii srasnda retmenlerce modllerle ilgili teorik bilgilerin ncelikli olarak ele alnmas, rencilerin ilgilerinin dalmasna ve meslek becerilerin geliiminin olumsuz etkilenmesine neden olmaktadr. Sebep: letim eksiklii Etki ve Risk: Sosyal risk etkisi neri: Modler retim programlarnn uygulanmasna ilikin retmen alglarnn sorgulanarak, retmenlerin teorik bilgiden ziyade beceri gelitirici uygulamal eitimlere ncelik vermelerine destek verecek politika ve prosedrler gelitirilebilir. Modllerin uygulanyla ilgili retmenlere ynelik iyi uygulama rnekleri kapsamnda rnek ders uygulamalar dzenlenebilir. Eitim materyalleri ve aralarnn paylamna ynelik bir web sayfas hazrlanarak meslek dersleri retmenlerinin hizmetine sunulabilir. Derslerin teorik bilgi arlndan kurtarlmas ve grsel efektlerle desteklenmesi ve uygulamaya arlk verilmesi, baarnn arttrlmasna katk sunabilir. Grselliin arttrlmas ve modllerin basitletirilmesi zel eitim kapsamnda alan meslek liselerine daha iyi hizmet verilebilmesine yardmc olabilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
46
Bulgu 15 (E-KF-17)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Modler sisteme uygun mevzuat dzenlemeleri vardr. Durum: Modller ile ilgili deerlendirme yaplarak sertifika verilmemektedir. Modlerin okullara datm ile ilgili uygulanan yntem etkin ve verimli deildir. Modllerle ilgili eitimler sonucunda sertifikalandrma ilemlerinde problemler yaanmaktadr. Mevcut yasal dzenlemeler modler sistemle uyumlu deildir. Ayrca kaynatrmal eitimlerin nasl verileceine ilikin dzenlemeler bulunmamaktadr. Sebep: Tasarm eksiklii Etki ve Risk: Performans, itibar ve sosyal risk etkisi oluabilir. neri: Modllerin rencilere ulatrlmas ile ilgili sistem yeniden gzden geirilmelidir. lme deerlendirme ve snf geme sistemi modler yapya uygun hale getirilmelidir. Bu kapsamdaki mevzuat almalarna ncelik verilebilir. Kaynatrmal eitim alan rencilerle ilgili alt yap hazrlklar tamamlanabilir. Snfta kalmay azaltc tedbirler gelitirilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
47
Bulgu 16 (E.KF.4)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek eitimde okullama oranlarnn arttrlmas hedefleri dorultusunda, okullarda ihtiya duyulacak, materyal, temrinlik malzeme, ara-gere ihtiyalarnn giderilmesinde sorun yaanmamas iin tedbirler alnr. Durum: Mevcut ara-gere ihtiyacnn 2011 verilerine gre %40'lar civarnda merkezi ynetim tarafndan karland ve 2014 ylna kadar meslek eitime devam eden renci saylarnn %50'lere karlmas hedeflendii dikkate alndnda, okullarn ara-gere ve temrinlik malzeme, ihtiyalarnn karlanmasyla ilgili ek kaynak ihtiyacnn nasl giderileceine ynelik almalarn yetersiz olduu ortaya kmaktadr. E-tanrdan istatistiki veriler alnarak standartlarla karlatrma yaplmamtr. Talebin fazla olduu baz alanlar (rnein biliim) kapatlp igc talebine olan azalma dikkate alnarak, farkl alanlarn almas salanabilir. Sebep: Tasarm/iletim eksiklii. Etki ve Risk: Sosyal, itibar, performans ve mali risk etkisi. neri: 1. MEB istatistiklerine gre rgn ortaretim okullama oran iinde meslek ve teknik eitimin %42 olan okullama orannn nmzdeki (3) yl ierisinde %50'ye karlmas ngrldnden, mevcut ara-gere, materyal ihtiyacnn karlanma oranlar da dikkate alnarak, ortaya kacak ek kaynak ihtiyacnn belirlenmesine ynelik politika, proje vb. gelitirilmesine ihtiya bulunmaktadr. 2. E-tanr verilerinden yararlanlarak okullarn ihtiyalar daha rasyonel belirlenebilir. 3. Meslek eitime ynelik ortaretim kurumlaryla ilgili tip projeler yeniden gzden geirilebilir. 4. Ayn alan/dallarn farkl okullar yerine belirli okullarda almas salanabilir. 5. Meslek liseleri tek bir isim altnda toplanabilir. 6. Tm okullarda ortak mfredat uygulanan 9 uncu snflarn mevcut yaplar yeniden gzden geirilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
48
Bulgu 17 (E.KF.5)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: letmelerde beceri eitimlerinin eitim programlarna uygun yrtlp yrtlmedii takip edilir. Durum: Beceri Eitiminin kontrolne ynelik hazrlanm olan Beceri Eitimi Deerlendirme Formu eitim programnn tamamn takip etmeye uygun deildir. Beceri eitimiyle ilgili koordinatrlk hizmetleri beceri eitimi programlarnn tam olarak uygulanp uygulanmad hususunda yeterli geri bildirim sunamamaktadr. Sebep: letim eksiklii Etki ve Risk: Sosyal ve itibar risk etkisi oluabilir. neri: letmelerle yaplan szleme metinlerinin, koordinatr retmenler tarafndan doldurulan bata "Beceri Eitimi Deerlendirme Formu" olmak zere dier formlarn gzden geirilerek yeniden hazrlanmas yararl olabilir. Koordinatr retmenlerden daha iyi yararlanlabilmesi iin politikalar gelitirilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
49
Bulgu 18 (E.KF.6)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: Meslek eitim programlarna rencilerin ynlendirilmesi ve seilmesiyle ilgili yeterli rehberlik hizmeti sunulmaktadr. Ynlendirme meslekle ilgili nceden belirlenmi temel veya genel nitelikler dikkate alnarak yaplr. Durum: lkretimde veya 9. Snf sonunda alana yneltme tavsiye formlarnn doldurulmasna ynelik zel deerlendirme kriterleri olmadndan, ynlendirmede veli ve renci zerinde yeterince etkili ve ikna edici olunamamaktadr. Ortaretimin 9. snflarnda Rehberlik ve Ynlendirme faaliyetleri snf rehber retmenleri tarafndan (haftada 1 saat) alan tantm modlleri kullanlarak gerekletirilmektedir. retmenlere bu alanda hizmetii eitim verilmemitir. Okullarn rehberlik servislerinden meslek ynlendirmeye ynelik yeterince destek alnamamaktadr. Meslek liselerine renci kayt kabulde, denizcilik, otelcilik gibi baz alanlar dnda, meslein gerekleriyle ilgili temel ve genel nitelikler, istihdam imkn ve rencilerin ilgi ve yetenekleri dikkate alnarak renci alnmamaktadr. Sebep: letim/Tasarm eksiklii. Etki ve Risk: Sosyal risk etkisi oluabilir. neri: Alana yneltme tavsiye formlarnn itibar edilecek belgeler haline dntrlmesine ynelik almalar yaplabilir. Rehberlik ve Ynlendirme faaliyetlerinin etkin ve verimli hale getirilmesi iin politikalar gelitirilebilir (Veliler dahil). Meslek rehberlik konusunda rehber retmenlerden yararlanmaya ynelik almalar yaplabilir. Meslek eitim kurumlarna, renci alnrken meslein gerekleri dikkate alnarak, zel seme kriterleri gelitirilebilir. lkretim 8. ve ortaretim 9. Snflarnda yaplan tantm ve ynlendirme faaliyetlerinin etkinliini arttrc politikalar gelitirilebilir. Meslek kurum/kurulular ve sektr temsilcilerinden yardm alnabilir. lkretim retmenlerine ynelik almalar yaplabilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
50
Bulgu 19 (E.KF.8)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: letmelerde beceri eitimi gren rencilere cret denir. Beceri eitimine katlan rencilerin SGK ilemleri, yasal yaptrmlarla karlalmadan rencileri zendirici bir ekilde yrtlmektedir. letmelerde beceri eitimine tabi tutulan rencilerle ilgili eitim programn ve konuya ilikin yasal dzenlemeleri bilen eitici personel vardr. Durum: letme yetkililerinin nemli saylabilecek bir ksmnn, rencilerin iletmelerde beceri eitimi ve staj uygulamalar hakkndaki yasal dzenlemeler ve sorumluluklar konusunda yeterince bilgi sahibi olmadklar, cret deme konusunda isteksiz davrananlarn olduu, bu tr iletmelere de rencilerin gnderilmek zorunda kalnd, yerinde yaplan incelemeler ve rneklem olarak seilen illerden alnan geri bildirimlerden anlalmaktadr. Ayrca, kamu idarelerinde beceri eitimi yapan rencilere cret denebilmesi iin bteye kaynak konulmad ynnde mazeretlerle de karlalmtr. Beceri eitimlerine ynelik iletmeleri zendirici sistemlerin yetersiz oluu, SGK ilemleri ile ilgili ar yaptrmlarn olmas, denen primlerin emeklilie saylmamas, srecin ileyiiyle ilgili problemler olarak ortaya kmaktadr. Sebep: letim eksiklii Etki ve Risk: Sosyal, itibar ve yasal riskle karlalabilir. neri: 1. Beceri eitimleriyle ilgili iletme temsilcilerine belirli aralklarla bilgilendirme toplantlar yaplabilir. 2. letmelere ynelik, renci kabul konusunda tevik edici politikalar uygulanabilir. 3. Kamu kurum ve kurulularndan btelerini hazrlarken beceri eitimi alacak renciler iin pay ayrmalar gerektii hususunda bilgilendirici yazmalar yaplabilir. 4. SGK ilemleri e-okul zerinden yrtlebilir. 5. Meslek hastalklar ve i kazalarna ynelik sigorta primleri emeklilie esas olacak ekilde geniletilebilir. 6. renci sigorta ilemlerine ynelik sigorta cezalarnn kaldrlmas veya azaltlmasna ynelik dzenlemeler yaplmas iin ilgili kurumlarla i birliine gidilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Bu konu, 07.07.2010 tarihli ve 660 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile kabul edilen stihdam ve Meslek Eitim likisinin Glendirilmesi Eylem Plan bata olmak zere farkl st politika belgelerinde yer almaktadr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
51
Bulgu 20 (E.KF.9)
Bulgunun nem Dzeyi: Yksek Kriter: rencilerin zararl alkanlklardan korunmas ve okullardaki disiplin olaylarnn azaltlmas iin sistemli ve dzenli almalar yaplr. Durum: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrlne bal okullarda 2011 verilerine gre, disiplin olaylarnn %20'si kavga, darp ve yaralama (Genel Ortaretim %21,5), %14' (Genel Ortaretim %12,7) ttn ve ttn mamulleri bulundurmak ve imek; %9 (Genel Ortaretim %8,8) dersin ve ders d akn faaliyetlerini bozmak %7 (Genel Ortaretim %7) okula geldii halde zrsz olarak derslere ve uygulamalara katlmamak olarak ortaya kmtr. Sebep: letim eksiklii Etki ve Risk: Sosyal, itibar ve yasal risk etkisine neden olabilir. neri: rencilerin bata sigara olmak zere zararl alkanlklardan korunmalar ve disiplin olaylarnn azaltlabilmesi iin, uzman desteinde gelitirilen politika ve prosedrlerin okul yneticileri retmenler, renci ve velileri de iine alacak ekilde uygulanmas yararl olabilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
52
Bulgu 21 (E-Kf-12)
Bulgunun nem Dzeyi: Dk Kriter: stekli rencilere meslekleriyle ilgili yurtd istihdam imknlar gz nne alnarak yabanc dil bilgilerini gelitirme frsat sunulur. Durum: Yurtdnda hangi meslek alanlarnda ne oranda ve hangi artlarda istihdam imknnn bulunduu ve ihtiya duyulan yabanc dillerin hangileri olmas gerektii hususlarnda yaplan almalar yeterince renci ve velilerin bilgisine sunulamamaktadr. Sebep: letim eksiklii Etki ve Risk: Performans ve sosyal risk etkisi oluabilir. neri: Yurtdnda i ve istihdam koullar, meslek ve yabanc dil yeterlilikleri konusunda renci ve veliler bilgilendirilebilir. stekli rencilere ynelik olarak ihtiya duyulan yabanc dillerin retilmesine frsat verilecek dzenlemeler geniletilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
53
Bulgu 22 (E.KF.14)
Bulgunun nem Dzeyi: Orta Kriter: Alan ve dal ama veya kapatma almalar eitim blgesinin ihtiyalarna uygun kriterler erevesinde mahallinde gerekletirilir. Durum: Alan ve dal ama veya kapanmasyla ilgili talepler okul mdrleri tarafndan yaplmaktadr. Talebin oluturulmasna ynelik, bir yntem ve teknik veya temel kriterler olmadndan subjektif taleplerle alan/dal almas ile karlalabilmektedir. l istihdam ve meslek eitim kurulunda bu talepler ounlukla olumlu deerlendirildiinden istihdama ynelik olmayan alan ve dallar da alabilmektedir. Alan ve dal almas ve kapatlmasyla ilgili prosedrler zaman alc ve ok fazla prosedre ve onaya tabidir. Sebep: Tasarm eksiklii Etki ve Risk: Performans, itibar ve sosyal risk etkisi oluabilir. neri: Okul mdrlerinin alan/dal almas veya kapatlmasyla ilgili taleplerinin objektif deerlendirme kriterlerine dayanmasna ynelik politikalar gelitirilebilir. Alan/dal almas veya kapatlmasyla ilgili hzl ve etkin ekilde gerekletirilmesine ynelik olarak, merkezi ynetimin yetkileri yerel otoritelere devredilebilir. Onaylama prosedrleri elektronik ortamda gerekletirilebilir. Denetlenenin Cevab: Deneti ile mutabakata varlmtr. Ancak, alan/dal almas planlanrken st politika belgeleri, bte imknlar ile lke genelinde yaplan ihtiya analizleri de dikkate alnmaldr. Grevi Takip Edecek Birimler: Meslek ve Teknik Eitim Genel Mdrl. Denetinin Sonu Deerlendirmesi: Sre sorumlularyla mutabakat salanmtr.
54
4. nceki Denetimde Tespit Edilen Bulgularn Deerlendirilmesi

Mill Eitim Bakanlnda, Meslek ve Teknik Ortaretim Ynetim Sreciyle ilgili daha nce i denetim metodolojisine uygun denetim yaplmamtr.
5. Rapor Ekleri
Sra No 1 2 3 Belgenin Konusu ve Tr Nihai Denetim Raporu ile Yaplan almalara ait bilgi ve belgelerin bulunduu CD Denetim faaliyetlerine ilikin Matris ve alma Kd ktlar, Grevlendirme Yazlar, Al ve Kapan Toplantlarna likin Belgeler. Kapan toplants tutana, MTEGM tarafndan taslak rapora verilen cevaplar (1 CD+1 st Yaz) Sayfa Says 1 159 4
Rapora esas tekil eden toplam 162 para (2 adedi CD) alma evrak Denetim Birimi Bakanlnda muhafaza edilmektedir.
55
T.C. MLL ETM BAKANLII Denetim Birimi Bakanl

Atatrk Bulvar MEB Merkez Bina 9. Kat C Blok Bakanlklar/ANKARA http://icden.meb.gov.tr icden@meb.gov.tr Tel: + 90 312 418 68 05; + 90 312 418 68 76 Faks: + 90 312 418 68 30

33 Mesleki Teknik Ogretim 2011 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

33 Mesleki Teknik Ogretim 2011 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci Denetim Raporu

20 Ocak 2012 2011/5

Durmu GKMEN Deneti (1127) Osman KA Deneti (1584)

Denetim Gzetim Sorumlusu Fevzi VURGUN (1184)

T.C. MLL ETM BAKANLII Denetim Birimi Bakanl

Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci Denetim Raporu

Durmu GKMEN Deneti (1127) Osman KA Deneti (1584)

Denetim Gzetim Sorumlusu Fevzi VURGUN (1184)

Detayl Rapor ................................................................................................................... 9

UYGULANAN DENETM TR: Sistem Denetimi

Meslek ve Teknik retim Ynetimi Sreci.

Durmu GKMEN Deneti

RAPOR DAITIM LSTES

Denetlenen Sre Yneticisi Ve lgili Dier Merciler

Denetim Koordinasyon Kurulu (Rapor zeti)

letim Eksiklii %22

Etkin Kontrol %50

Tasarm Eksiklii %28

Tablo 1 Kontrol Yaplar

Grafik 2 Kontrol Yap Grafii

Grafik 3 Risk Etki Dalm Grafii

Politika belgeleri ve iyi uygulama rnekleri

Grafik 4 alanlarn stihdam Alanlarna Gre Dalm (TK, Eyll 2011)

Erkek Teknik retim 47%

Ticaret Turizm retimi 25%

Kz Teknik retim 24% Salk Meslek 4%

% yeri Byklk Grubu Toplam 10-49 50-249 250+

Tablo 4 Meslek Liselerinde En ok Tercih Edilen Alanlar ve renci Saylar

Tablo 5 Meslek Liselerinde En Az Tercih Edilen Alanlar ve renci Saylar

Tablo 6 Blgesel stihdam Oranlar (Eitim Dzeyi Asndan)

Say 5.723 1.228 119 254 7.324

Tablo 9 2010-2011 Ortaretim renci Dalm (Resmi-rgn)

retim Yl 2008-2009 2009-2010 2010-2011

Okul Says 4.040 4.250 4.547 % Art 4,18 5,20 6,99

renci Says 1.266.820 1.431.975 1.594.263 % Art 21,77 13,04 11,33

retmen Says 77.505 82.823 86.071 % Art 6,45 6,86 3,92

Derslik Says 34.797 36.195 39.273 % Art 8,57 4,02 8,50

Genel Ortaretim renci Says 2.374.712 Okullama Oran (%) 46.68

Mesleki ve Teknik Eitimde Yllara Gre Okullama Oranlar

Yllar 2007 2008 2009 2010

Net 24,18 25,01 29,39 29,30

Brt 34,12 31,26 36,23 36,12

9. Snf liik Kesme Nedeni

Dier Nakiller 47%

Genel Ortaretimden MTE'e 11%

MTE'den Genel Ortaretime 52%

MTEden Genel Ortaretime Genel Ortaretimden MTEe Dier Nakiller Toplam

Nakil Says 101.434 21.925 68.094 191.453

Oran (%) 52 11 47 100

2010 60 2.214 619 31 147 61 16 17 1 0 5.176

2011 30 2.951 929 43 285 84 26 24 1 30 6.414

9. Snf Says % Oran

10. Snf Says % Oran

11. Snf Says % Oran

12. Snf Says % Oran

Talep Edilen denek Miktar 38.000.000,00 28.607.507,00 30.000.000,00 4.000.000,00 100.607.507,00

Karlanan denek Miktar 8.000.000,00 15.000.000,00 9.000.000,00 4.000.000,00 36.000.000,00

Say 295.354 15.182 310.536 211

ERKEK 79.081 4.898 4.644 460 25.726 9 31.762 436

Okul Trleri Meslek ve Teknik Eitim Genel Ortaretim

Tablo 23 Okul Trlerine Gre Yllk Disiplin Oranlar

renci Says 72.119 50.501 34.876 194 157.690

Tablo 26 Meslek Dersleri retmen Normlar, Dolu Bo Durumu