BLGSAYARIN TARH

Hi birey bilgisayardan daha fazla modern yaam etkilememitir. Daha iyi veya daha kt bilgisayarlar yaammz etkilemekte, hesaplama ilevinin dnda, spermarkette rnlerin scan edilmeseinden fatura hesaplamasna ve stok kontrolne, ATM mekineleri ile bankaclk ilemleri yapabilme dahil olmak zere, gnmzde ok deiik alanlarda toplumun her kesimine hizmet vermektedir. Bilgisayarlarn yaammz zerindeki etkisini ve gelecekte yaammzda yapaca etkileri anlamak ve takdir etmek iin, geirdii aamalar grmek gerekir.

1945 ylnda A.B.D. Hkmeti tarafndan yaynlanan bir raporla dzenlenmi olan bilgisayarlarn temel spesifikasyonlar gnmzde de hala yaygn bir ekilde takip edilmektedir. O zamandan gnmze kadar meydana gelen yenilik ve deiiklikler iki kategoride toplanabilir:

Bunlardan birincisi, bilgisayar oluturan elementlerde meydana gelen ilerlemelerdir ki, hzl ilemciler, geni depolamam kapasitesi, gelimi fiyat/performans gibi. kinci kategori bilgisayarn iletim modundaki ilerlemedir ve bunda srkleyici g, hkmet tarafndan finanse edilen akademi evresidir. Bu tr ilerlemedeki be nemli rnek ise, yksek seviyeli programlama dilleri, real-time bilgisayar, zaman paylam, networking ve grafik zelliklere dayal insanbilgisayar iletiimidir.

nsanlar Bilgisayarlarn Grevlerini Grrken...

kinci Dnya Sava sralarnda bilgisayar szcnn Oxford ngilizce Szlkte anlamnn hesap yapan insan; hesap makinesi; bir gzlemde, ankette vs. hesap yapmak iin istihdam edilen insan olarak yer ald; elektronik bilgisayarlarn da bilgisayar grevini gren insan ile bro memurlarnn grevini birletirdii sylenebilir.

Bilgisayar grevini gren insanlar kullanarak geni lekte veri

ileme ilemlerini organize etme teebbsleri, ilk olarak logaritmik ve trigonometrik tablolar gibi matematiksel tablolarn oluturulmas olmutur. Bunlar zaman kazanmada ok nemli fonksiyon grmekle birlikte, genel amal tablolar idi.

19. yzyln ilk eyreinde, geni lekli veri ileme fikri ok yaygn olmamakla birlikte, bu ilem ounlukla manuel olarak yaplmaktayd. Bu konudaki en nemli rnek, Londradaki bankerlerin birbirlerine kar olan eklerini karlkl olarak ciro ettikleri Clearing House olmutur. Burada 1839 ylnda bir ylda karlkl olarak hesaplanan para 954 ngiliz Poundu idi ve geni bir odada bankalarn memurlar tarafndan yrtlen bu ilemin tutar gnmzn paras ile 250 milyar A.B.D. Dolarna denkti.

Bu konudaki bir dier rnek olan, ngilteredeki Merkezi Telgraf Ofisinde 1875 ylnda 1200 kii istihdam edilirken, 1900l yllarn banda istihdam edilen kii says 4.500 gnlk gnderilen telgraf says da 120.000-165.000i bulur.

18 ve 19. yzyl arasnda veri ilemede hemen hemen hibir ofis makinesi kullanlmamakta, bugnk ofislerde bilgisayarlar tarafndan yaplmakta olan rutin iler o zamanlarda istihdam edilen kiiler tarafndan yrtlmektedir.

Avrupa ile kyaslandnda A.B.D. veri ilemede, ok daha sonralar sahneye kmtr. Bunun nedeni ise, o zaman A.B.D.nin ekonomik gelimede, Avrupay 20-30 yl geriden takip etmesiydi. ngiltere, Almanya ve Fransa 1830lu yllarda endstrileirken, A.B.D. hala bir tarm toplumudur ve endstrilemesi, Sivil Sava sonras balam olmakla birlikte bu gecikme, A.B.D.ye yeni ofis teknolojilerini kullanma avantajn da beraberinde getirmitir.

Veri ilemenin ok yayg olduu bir dier birim de, A.B.D. statistik Brosudur ve burada alan kii says 1870 saymnda 438, retilen istatistik raporu 3.473 sayfadr. retilen istatistik raporu 1880 ylnda 21.000 sayfaya ulamtr. retilen istatistiki bilginin okluunu ve bundan kaynaklanan problemleri gren ve buna zm arayan kii, delikli kartlar

reten ve daha sonra da IBMin kuruluuna kadar uzanan International Tabulating Machine firmasn kuran Herman Hollerith olur. Hollerithin fikirlerini pratie dkmesi ve dnd makinenin retilerek istatistikte kullanlmas 1890 saymn bulur. Delikli kart kullanarak yaplan saym sonucu istatistik 6 hafta srer ve bu srenin sonunda sonu aklanr. Bu istatistii ilemek 2.5 yl srer, bir nceki saymdaki srenin 7 yl olduu ve saymn delikli makineler sayesinde 5 milyon A.B.D. Dolar daha ucuza geldii gz nne alnrsa Hollertihin makinelerinin ne kadar i yapaca o zaman ortaya kar. Hollerith bu sistemi nasl kefettiini de bir rportajda, tren kondktrnn biletleri iaretlemek iin kulland bilet delme ileminden esinlendiini aklar.

Ofis lemleri

19. yzyln sonlarnda ofis makineleri reten firmalarn rnleri, ofislerde 3 nemli ilev grmekteydiler. Remington daktilo reticisi olarak dokman hazrlanmasnda ve bilgilerin dosyalanmasnda; Burroughs firmas hesap makinesinde ve IBM

ise delikli kartlarda liderdi.

imdinin, gemi tarafndan ekillendirildiinin en iyi rneini daktilolarda grmek mmkndr. Hala gerek daktilolarda ve gerekse bilgisayar klavyesinde harflerin diziliini belirtmek iin kullanlan QWWERTYUIOP (ksaca Q klavye) Remington tarafndan 1874 ylnda retilen ilk daktilolarda kullanlmaya balanmtr. Bu diziliin nedeni daha nce retilen daktilo klavyelerinde, yazm srasnda harflerin birbirine geerek skmaya neden olmasdr, baka herhangi bir nedeni yoktur. 1874 ylnda ilk daktilolar retildiinde, henz daktilo iin pazar bulunmamakta, muhabirler, avukatlar, yazarlar ve editrler bireysel olarak kullanmaktadrlar. Bunlardan Mark Twain olarak da bilinen Samuel Langhorne Clemens yle yazar:

Beyler, ltfen benim byle bir makineye sahip olduumu ifa etmeyin. Kesinlikle daktilo kullanmay braktm. nk kime daktilo ile yaz yazdmsa hepsinden de, yazmak iin kullandm makineyi tanmlamam isteyen mektuplar aldm. Bu tr mektuplara karlk yazmak ve insanlarn byle merakn

uyandran bir makineye sahip olduumu bilmelerini istemiyorum."

Bir sre sonra daktilolar iin pazar oluur ve giderek geniler, yl 1890a geldiinde ise Remington firmas ylda 20.000 adet satmakta, daktilolar bireysel olarak kullanlan makine olmaktan kp kk ve orta byklkteki iletmeler iinde kullanlan bir ofis makinesine dnmektedir. 1900 yl nfus saymna gre ise, A.B.D.de 112.000 adet daktilograf bulunmakta ve bunlarn 86.000i kadnlardan olumaktadr. 1920li yllarda, artk daktilograflarn tamamna yakn kadnlardan olumakta ve bir feminist yazar bunu "Kadnn yeri daktilosunun badr. eklinde alaya almaktadr.

Bilgisayar teknolojisinin baarl olmasnda ofis makinelerinin nderlik yapt 3 nitelik nemli olmutur: rn mkemmellii ve dk retim maliyetleri rn satacak sat organizasyonlarnn mevcudiyeti alanlarn teknolojiyi kullanmalarn mmkn klacak eitim organizasyonu

Daktilolar bilginin dokmanlatrlmasna yardm ederken hesap makineleri de bilginin ilenmesine yardmc olmutur.

lk pratik yazar kasa 1879 ylnda, Daytonda lokanta iletmecisi James Ritty tarafndan bulunmutur. Gnmzde kullanlan yazar kasa ile ayn ilevi gren yazar kasay kefe zorlayan neden ise, James Rittynin garsonlar tarafndan alnan hesaplarn bir ksmnn cebe indirilmesiydi. James bu icadn sonralar, John H. Pattersona satar ve Patterson, gnmzde birok yerde ATM makineleri de dahil olmak zere yazar kasa sektrnden bilgisayar ana dnm yapabilen National Cash Register (NCR) firmasn kurar. Patterson ok geni eitim ve sat a kurarak 1910 ylnda, ylda 100.000 yazar kasa satmaktadr ve yl 1922de ise, 2 milyonuncu yazar kasasn satar.

Delikli kartlar reten Hollerithin firmasnn bana, NCRn patronu Patterson tarafndan iten atlan Thomas J.Watson getirilir ve Watson 1924 ylnda bu firmann ismini Internatiomal

Business Machines (IBM) deitirir ve anons eder, Her yerde IBM makineleri kullanmda olacak. Gne asla IBMin zerine batmayacak.

Babbage, ngiliz Hkmetinin desteiyle 1820li yllarda balad ve yaam boyunca tamamlayamad, Farkllk Motoru ve Analitik Motor olmak zere 2 hesap makinesi icat eder. Analitik Motordaki en nemli konu, hesap ilemlerinin rakamlarn hafzalanmasndan ayr olmasyd. Farkllk Motorunda ise, bu ikisi birbirine olduka yaklamaktadr.

1935-45 yllar arasnda, gerek IBM, Remington ve NCR gibi firmalarca ve gerekse AT&T ve RCA gibi aratrma laboratuarlarnda yaklak 10 tane bilgisayar yaplm olmakla birlikte, bunlar tablo yapmada ve balistik hesaplamada kullanlyorlard ve bunlarn en banda da IBM tarafndan Harvard niversitesi iin 1937-43 yllar arasnda yaplan Harvard Mark I isimli bilgisayar gelmekteydi. Bu makine 5 ton arlnda, bir mhendislik abidesiydi ve 5 beygir gcne sahip elektrik motoru ile sanki Ondokuzuncu yzyl ngilteresinin

tekstil makinesini andryordu. Bu bilgisayar (makine) 72 rakam saklayabiliyor ve saniyede 3 toplama veya karma ilemi yapabiliyordu. Bir arpma ise 6 saniye alyor, logaritmik veya trigonometrik hesaplar ise, bir dakikadan fazla zaman almakta idi. Programlanmas ise, 3 in geniliinde delikli kartlardan oluan kat bantlar zerine yaplmt. Bu makinenin nemi ise hzndan deil, tamamlanm olan ilk tam otomatik makine olmasndand. Makine 1943 ylnda gizli olarak test edilmeye balanmasna ramen, 1944 ylnda Harvard niversitesine aktarlm, kamuoyuna aklandktan sonra ise, American Weekly dergisi makineyi Harvardn Sper Robot Beyni ve Popular Science Monthly ise "Robot Matematiki btn cevaplar biliyor. eklinde tantlr. Harvard Mark I alt 15 yl boyunca ok fazla faydal olmamasna ramen, bilgisayar a iin retilen ve kullanlan ilk tam otomatik makine olarak ok nemli bir kilometre tan oluturmaktadr.

kinci Dnya Sava, sonularn geni lde teknolojik aratrma ve teknolojik gelimelerin belirledii bilimsel bir savatr. Bu konuda en nemli iki program, atom bombasnn

gelitirildii Manhattan Projesi ile MITde gelitirilen radardr. Bu kapsamda yrtlen projelerde alan John Mauchlynin 1942 ylnda yaynlad, Yksek Hzl Vakumlu Tplerin Hesaplamalarda Kullanmna ilikin notlar, elektronik bilgisayar projesi iin gerek bir balan noktasn oluturur. Bu notlar 1943 ylnda, Proje PX, yani ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) olarak hayata geer. ENIAC 18.000 vakumlu tp, 70.000 resistr ve 6.000 dmesiyle, daha nce retilen tm makinelerden daha kompleks bir yapya sahiptir. Projeyi yrten ekibin Von Neumann ile karlamas projenin gelecei asndan nemli deiikliklere neden olur. Neumann, gelince ENIACn eksilerini grr: ok az hafza (10 rakam), ok fazla vakumlu tp (ortalama 10 dakikadan az bir zamanda tp yenilenmesi) ve ok uzun yeniden programlanma. Bu yeni bir proje olan Projet Y, EDVAC (Electronic Discrete Variable Automatic Computer)n douunun habercisidir. Von Neumann 1945 ylnda EDVAC zerine ilk raporunu yaynlar. Bu raporda yer alan makine yaps, gnmzde bilgisayar uzmanlarnca Neumann Mimarisi olarak da anlmaktadr. 1946 baharnda ENIAC tamamlanr ve sava da bitmitir. Makinenin

rettii 150 kilowatlk s iin 20 beygir gcnde 2 tane vantilatr almaktadr.

1946 ylnda ENIACn retiminde bulunanlardan 2 kii bir irket kurar ve statistik Brosu iin makine retmek iin anlarlar. Bu makine UNIVersal Automatic Computer (UNIVAC)tr. UNIVACn en nemli zellii ise, depolama iin delikli kartlar yerine manyetik bantlar kullanacak olmasdr. Daha sonra firma, BINAC (BINary Automatic Computer) retmeye karar verir. Ancak retilen BINAC makineden istenilen sonu alnamaz ve firma yeniden UNIVACa dner.

1950li yllara gelindiinde bilgisayarlar esas olarak, tekrar bilgisayar reticileri ve iletme kullanclar tarafndan retilmeye balanr. 1943 ylnda Watson, Aratrma Gelitirme Birimi yneticisine "dnyadaki en iyi elektronik profsrn bulup IBM iin getirmesini" ister ve 1945 ylnda IBM Profsr Wallace Ekeri kiralar. 1947 ylnda CPC (Card Programmed Calculator) retilir ve 1949 ylnda mterilere gnderilir.

Bu arada, UNIVAC retecek firma sahipleri firmay IBMe satmak isterler, ancak bu mmkn olmaz ve Remington firmas bu firmay satn alr. 1950nin yaznda UNIVAC tamamlanr. Makinedeki 5.000 tpn rettii scaklk 120 kilowattr. alanlar ilk kravat ve ceketlerini karrlar, bunlar birka gn sonra dier kyafetler takip eder ve nihayet i amar ile almaya devam edilir. Testlerden baarl bir ekilde kan UNIVAC, Remington tarafndan 1952 ylnda CBS televizyonunun ikna edilmesi sonucu bakanlk seimlerinin tahmininde kullanlr. Seimden aylar nce program hazrlanarak daha nceki seimlerdeki rnekler de dikkate alnarak sonular tahmin edilmeye allr ve UNIVAC ilk tahminini akam 8.30da yapar: Eisenhowern 438 delege, Stevensonun ise 93 delege alacaktr ve Stevensonun kazanma ans sfrdr. Ancak bu tahmin, seimden nceki gn Gallup ve Roper firmalarnn yapt kamuoyu yoklamalarnn tam tersidir. CBS yetkilileri dnp tandktan sonra byle bir sonucu aklayamayacaklarna karar verirler ve bunun zerine UNIVACn operatrlerinden parametreleri ayarlamalarn isterler. Akam 9.15te CBS aklar. Eisenhower 8e 7 seimi

alacaktr. Oysa, seim sonucu UNIVACn tahminine ok yakn kar ve Eisenhower 442ye 89 kazanr. Bilgisayarn ilk kez seim gecesi komuoyu ile tantrlmas, bilgisayar tarihi asndan nemli bir hamledir. O zamana kadar halk, bilgisayar duymu, ama grmemitir ve bilgisayar UNIVACtr.

IBM, UNIVACn bu baarsna kar, birok ynden UNIVACtan stn olan 702 model Electronic Data Processing Machine retir.

1950 ylnda ticari anlamda retilmi hibir bilgisayar bulunmazken, 1960 ylnda 5.000 bilgisayar A.B.D.de bin veya ikibin bilgisayar da dier lkelerde bulunmakta ve bu rakam 1970te A.B.D.de 80.000 iken, dier lkelerde 50.000i bulur.

1960n sonunda IBMin satlar 7.2 milyar ABD Dolar, alan says 250.000i ve pazar pay %70i bulmutur. IBM bir yandan rn hattnda bilgisayardan yana dnm yaparken, te yandan ylda %15-20 orannda bymektedir. 1960 ylnda IBM, bilimsel kullanclar iin, veri ileme mterileri iin,

bykl kkl olmak zere 7den fazla farkl modelde bilgisayar retmektedir. Ancak bata yazlm olmak zere bir ok uyum problemi yaanr. IBM her ne kadar yazlm problemini RPG (Report Program Generator) ile zerse de, tam anlamyla istenilen sonularn alnmad kanaatine ulalr. Yeni bir proje balatlr ve bununla, yeni makinenin tm rn yelpazesi ile uyumlu olmas, bir makine iin program yazldktan sonra yeni makine iin tekrar program yaplmamas gibi konular amalanr. NPL (New Product Line) isimli proje yaklak 5 milyar A.B.D. Dolar tutarndadr ve Fortune dergisi muhabiri Tom Wise projeyi "IBMin 5 milyar $lk kumar bal ile duyurur ve ekler: kinci Dnya Savanda Atom Bombasnn yapld Manhattan Projesi bile bu kadar paraya mal olmamt. Projenin direk aratrma masraflar 500 milyon $dr. retilecek makineye btn rnleri kapsamas anlamnda System/360 ad verilir. Bu rne talep o kadar fazla olur ki, IBM 9.000 sipariin yarsn dahi retemez. System/360in 3. ylnda, IBMin bu rnden geliri proje gideri olan 5 milyar dolar aar. System/360n IBMi, IBM yapan rn olduu sylenir. rnn, eksisi ise zaman paylam niteliine sahip olmaydr.

1970li yllarn ortalarnda, bilgisayar teknolojisi sektr olarak otomobil ve petrolle birlikte, dnyann en nemli endstrilerinden birisi konumundadr. A.B.D.de retilen her 120$n 1$ bilgisayar sektrndendir. 1976 ylna gelindiinde IBM, dnyada mainframe (anaat) bilgisayar pazarnn 3te 2sine sahip olmakla birlikte, global bilgisayar pazarnda pay %50ye, 1985 ylnda ise %25e der. Bu dte ynetim anlay, pazarlama organizasyonu ve tekelci yaklamlarna tepkiler gibi faktrler etkili olur.

Yazlm

lk hafzalanm program, 1949da Cambridge EDSAC bilgisayarda kullanlr. nceleri programlardaki hatalar, sadece hata olarak adlandrlmasna ramen, sonralar program hatalarna "bug", hatalar dzeltmeye de "debugging" denilmeye balanr. 1953 ylna gelindiinde, programlama aratrmalarnn merkezi ngiltereden A.B.D.ye tanr. Bilgisayarlarn srekli olarak tekrar programlanmasna en

nemli zm 1953 ylnda IBMde 29 yandaki proje lideri John Backustan gelir. Johnun rettii program Formula Translator, ksaca FORTRANdr. ok baarl bir programlama dili olan FORTRAN hala kullanlr. 1966 ylnda FORTRAN, American NationalStandars Institute tarafndan resmi olarak standartlatrlan ilk programlama dili olur. FORTRAN bilimsel uygulamalar iin standart dil olurken, COBOL (COmmon Business Oriented Language) A.B.D. Hkmeti tarafndan yaratlr.

Genel kamuoyunun yazlmdan kaynaklanan bir hatann etkisini grd en nemli olay, A.B.D. tarafndan Vens gezegenini keif iin dizayn edilen Mariner 1 isimli uzay aracnn yrngesinden kmasdr. 22 Temmuz 1962 sabah uzaya frlatlan ara kalktan 4 dakika sonra yrngesinden kar ve herhangi bir zarar vermesine izin verilmeksizin hemen imha edilir. Olayn aratrlmas sonucunda, FORTRAN dilinde yazlan programda bir eitlikte kullanlan yanl bir karakterin bu sonuca yol at ortaya kar.

1968 ylnda Almanyann Garmisch kentinde dzenlenen bir konferansta ilk kez yazlm mhendislii kavram kullanlr ve bu konferans programlama kavramnda yazlm gerek bir disiplin altna alan kltrel bir deiiklik balatr.

Yapsal Programlama deyimi ilk kez 1971 ylnda icat edilen Pascal dilinde kullanlr. Bu deyim ayn zamanda A.B.D. Savunma Bakanl tarafndan gvenlik gerektiren kritik yazlmlarn yazld Ada programlama dilinde de yer alr.

Kiisel Bilgisayarlar

Gnmzde bilgisayar denildiinde, bir ok insan masasnn zerinde kulland kiisel bilgisayar dnr ve bu kiisel bilgisayarn ticari veri ilemede kullanlan bilgisayarlarla herhangi bir direk ilikisi yoktur. Kiisel bilgisayarlar, kesinlikle farkl bir kltrn rndr ve geliiminde zaman paylamn, BASIC programlama dilinin, UNIXin, mini bilgisayarlarn ve yeni mikro elektronik aletlerin etkisi olmutur.

Zaman paylaml bilgisayarlar, birden fazla kullancnn ayn bilgisayar kullanmasna olanak veren ve her bir kullancnn kendisini sistemin tek kullancs olarak grmesini salayan sistemdir ve bu sistem MIT de 1961 ylnda gelitirilmitir.

1964 ylnda gelitirilen BASIC (the Beginners All-purpose Symbolic Instruction Code), niversite rencilerinin kendi programlarn gelitirmelerine olanak salamalarna ynelik gelitirilen basit bir programlama dilidir. 1970li yllarda her bilgisayar reticisi, eer eitim pazarnda rnn pazarlamak isterse, mterisine bir BASIC translatr de salamak zorundadr. BASIC programlama dilinin sahneye kndan nce 2 tr bilgisayar kullancs vardr: dier insanlar iin program gelitiren profesyonel bilgisayar kullanclar ve acemi bilgisayar kullanclar. BASIC 3. bir grubu yaratr. Bu, bilgisayarlarn kiisel bir bilgi arac olarak gren ve kendi programlarn gelitirenlerin oluturduu bir gruptur.

Zaman paylaml bilgisayar fikrinden sonra, 1962 ylnda A.B.D. Savunma Bakanlnca Advanced Research Projects Agency

(ARPA) projesi gelitirilir. O zamanlar bu proje az bilinmesine ramen, kltrel etkisi byk olur. ARPA Projesine nceleri Sovyetler Birliinin ilk uydu frlatmasndan kaynaklanan 1957 ylndaki Sputnik Krizine karlk olmak zere balanr.

UNIX iletim sistemi 1969-74 yllar arasnda Bell Laboratuarlarnda Ken Thompson ve Dennis M. Ritchie tarafndan gelitirilir. C programlama dilinin kullanm UNIXin her trl bilgisayar sisteminde kullanlmasn mmkn klar.

1965 ve 1975 yllar arasnda, dijital entegre devrelerin retilmesi, bilgisayar fiyatlarnda olduk dler meydana getirir; 1970 ylnda 1965 ylnn gcne sahip 200.000$ deerindeki mainframe bilgisayara denk minicomputerler 20.000$a satlmaya balanr. Minicomputerler daha ok A.B.D. elektronik sektrndeki minyatrlemenin sonucudur. Minicomputer teknolojisi ile birlikte, deiim elde kullanlabilen elektronik hesap makineleri, dijital saatleri, video oyunlar ve nihayet kiisel bilgisayarlar geliir. 1950-65 aras dnemde, vakumlu tplerden nce transistrlere, daha sonra da entegre

devrelere (iplere) gei olur. 1950li ve 60l yllrda elektronik endstrisi 2 blgede younlar. Bralar Boston ve San Fransisco Krfez Blgesindeki Silikon Vadisidir. lk firmalarn buralara yerlemelerinin temel nedeni ise MIT ve Stanford gibi aratrma niversitelerinin buralarda bulunmasdr.

MITden ayrlan Keneth Olsen ile Harland Anderson tarafndan 1957 ylnda Boston civarinda Digital Equipment Corporation (DEC) kurulur. DEC 1960 ylnda ilk bilgisayar olan PDP-I (Programmed Data Processor)i retir ve 125.000$dan sata sunar. O zamanlar bir bilgisayar yaklak 1 milyon $ deerindedir. Yl 1965te PDP-8 retilir ve bu bilgisayar entegre devrelerin kullanld, daha kk ve daha ucuz bir bilgisayarn fiyat sadece 18.000$ dr. 1966 ylna kadar 800 adet PDP-8 satlr, gelecek on yla kadar gndemde kalr ve bu sre iinde 30-40.000 sistem satlr. Bir ok niversite ve aratrma laboratuar bu makineden alr ve bu makine bilgisayar hobi edinenler kltr yaratr.

1960l yllar entegre devre iplerinin meydana k gelime

yllar olur. lk entegre devre ipi 1962 ylnda askeriye iin retilir, zerinde yaklak yarm dzine transistr bulunan bu ipin maliyeti 50$dr. iplerin retimi ve zerinde barndrd transistr says yllar iinde katlanarak artarken, retim maliyeti de ayn oranda der. Entegre devrelerin geliimi, bilgisayar teknololojisinin tesinde bir ok elektronik rnde nemli etkiler meydana getirir. Bunlardan birincisi, hesap makinesi endstrisidir. Elde kullanlan ilk hesap makinesi 1971 ylnda 100$lk bir etiket fiyatyla piyasayla tanr ve yl 1975e geldiinde fiyat 5$dr. Bir dier sektr, dijital saaat sektrdr. lk dijital saat 1973 ylnda 250$dr ve denilebilir ki o tarihte bir dijital saaatin hesaplama gc ENIAC bilgisayarn gcne eittir. Bu fiyat 1975te 150 $a der, imdilerde ise birka dolardr. Elektronik entegre devrelerden nemli oranda etkilenen bir dier sektr ise, video oyunlar endstrisidir. 1971 ylnda kurulan Atari firmas, ilk oyunu olan masa tenisi oyununu 1974 yl Noelinde piyasaya srer, fiyat 350$ olan bu oyun 1976da 50$a der.

unu belirtmek gerekir ki, 1970li yllarn banda hesap

makinesi, dijital saat ve video oyunlar bilgisayar sektrnden olduka ayr ve bamsz sektrler iken, 1970li yllarn sonunda, ayn mikro ilemci iinde birlemilerdir.

1971 ylnda bulunan mikro ilemciler, 1973 ylna kadar yaygn deil iken 1979 ylnda yllk mikro ilemci sat 75 milyonu bulur.

Kiisel bilgisayarlarn geliimi ile radyonun geliimi arasnda paralellikler bulunmaktadr. 1890l yllarda imdi dinlediimiz radyo bilimsel roman konusu bir muammadr. Mors alfabesi yoluyla bir noktadan dier noktaya kablosuz olarak ilk kez 1901 ylnda, Guglielmo Marconi tarafndan gerekletirilir. Guglielmo bu tarihte, S harfini srekli olarak ngiltereden Kanadaya aktarr. Bu baar firmalarn ve telgraf irketlerinin zel ilgisini eker. Bir taraftan firmalar bunu kullanma yollarn aratrrken, dier yandan hobi sahiplerinin dikkati de bu konuya ynelmekte, 1917 ylna gelindiinde lisansl amatr 13.581 operatr bulunmakta, lisansszlarla bu say 150.000i bulmaktadr. lk radyo yayn fikri ise Birinci Dnya Sava

sonras ortaya kar ve 1922-1924 yllar arasnda A.B.D.de radyo yayn yapan 564 radyo istasyonu vardr ve herbir radyo da 80$a satlmaktadr. Radyo yaynlarnn ortaya k 3 nemli noktay gndeme getirir: Birincisi, radyonun uzun dnemde ortaya karaca nem balanta fark edilememitir. kincisi, radyonun yaygnlamasnda en nemli aktr amatrler olmu, bunlar ilk radyo alclarn kendileri yapmlardr. ncs, bir kere radyo yayn kurulduktan sonra, pazar dev firmalar (radyo reticileri ve yaynclar) tarafndan ele geirilmitir.

Benzer oluumun, kiisel bilgisayarn geliiminde de meydana geldii anlalr. Mikro ilemcilerin olduu piyasada, amatr bilgisayarclar, kiisel bilgisayara dnmde nemli rol oynamlar ve kiisel bilgisayar sektr daha sonra IBM gibi devlerin oyunlarna sahne olmutur.

Kiisel bilgisayara olanak salayan teknoloji olan mikro ilemciler, 1969-71 yllar arasnda ntelde retilir. 1968 ylnda Robert Noyce ve Gordon Moore tarafndan kurulan ntel, nceleri yar iletken hafzalar ile hesap makineleri ve video

oyunlar gibi rnlere ipler retmektedir. 1971 ylnda ntel aklar: Elektronik devrelerin yeni a...bir ipte programlanabilir mikro bilgisayar ve bu 4004 model ipin fiyat yaklak 1000$dr. Bu ip bir kerede 4 bit veri ileyebilmektedir. ki yl ierisinde, ntel bir kerede 8 bit ileyebilen 8008 modeli karr. Belirtmek gerekir ki, bu bilgisayarlar, imdi kullanmakta olduumuz kiisel bilgisayarlar gibi deildi. Kat bant taklabilen, delikli kartlarda program iletilen aletlerdi.

1975 yl Ocak aynda mikroilemciye dayal ilk bilgisayar olan Altair 8800 yaynlanr, Popular Electronics dergisinin n sayfasnda. Bu makine demonte vaziyette ve bilgisayar hobi edinenlerin kendilerinin paralar biletirebilecei trdendi ve fiyat 400$n altndayd. Bilgisayar iinde merkezi ilemcisi bulunan n tarafnda dmeleri ve neon lambalar bulunan tek bir kutu ierisindeydi. Ne ekran, ne klavye ve ne de yeteri kadar hafzas vard (sadece 256 bayt), faydal bir eyler yapmak iin. Altair 8800 sadece, n panelde yer alan dmeler yardmyla ikili sistem (binary) kodlaryla programlanabiliyordu.

1955 ylnda doan Bill Gates, bilgisayarlarla olan ilk tecrbesini, 1969 ylnda okul tarafndan kiralanan bilgisayarda, BASIC kullanarak program yapmakla yaar. Yakn arkada Paul Allenin de programlama tutkusu vardr ve Paul Washington State niversitesine bilgisayar konusunda okumaya, Bill Gates de babasnn etkisiyle Harvard da hukuk okumaya gider 1973te. Bununla birlikte, Bill Gates geceleri hala programlama ile uramaya devam etmektedir. Altair 8800 1975 ylnda, Bill Gates ve Paul Allenin hayatn deitirir. Makineyi duyar duymaz ikisi birlikte, makineyi reten MITS firmasna bavurarak makine iin BASIC dilinde yazlm yazmay nerirler ve ikisi birlikte Micro-Soft (- iareti sonra kaldrl.) firmasn kurarlar. 1975 yl ubatnda ilk programlarn yazarlar ve iyi bir iletmecilik rnei gstererek firmaya yazlm her eyiyle satmayp, sadece royalti usulyle satarlar. Yani firma Altair 8800 sattka Microsoft da kazanacaktr. 1975 ylnn ilk aynda MITS firmas 1 milyon $lk sipari alr.

Mainframe bilgisayarlarn laboratuar ortamndan iletme

makinelerine dnm yaklak bir on yl alrken, kiisel bilgisayarlarn dnm iki ylda olur. Bu hzl dnmn nedeni de, gerekli olan klavye, ekran, disk srcler ve yazclar gibi alt sistemlerin zaten piyasada mevcut olmasdr.

1976 ylna gelindiinde, sadece bir ka yazlm firmas bulunmakta ve bunlar da ounlukla sistem yazlm retmektedir. En popler rnler ise, Microsoftun BASIC programlama dili ve DECin CP/M iletim sistemidir. 1977 ylnda, Microsoftun 5 alan bulunmakta ve yllk satlar tutar 500.000$ civarndadr.

Ayn tarihlerde uygulama programlar ise, oyun, eitim ve iletme olmak zere 3 temel pazarda boy gstermektedir. Oyun programlar bir ok gen programcy harekete geirir. letmeler iin paket programlarn pazar 1978-1980 yllar arasnda geliir. Bu konuda yaygn olarak kabul gren ilk uygulama program u anda kullanlmakta olan Excel programna benzer fonksiyonlar grev VisiCalc programdr. Kelime ilemci programlarn geliimi ise, 1980 yln bulur.

IBM gelimekte olan kiisel bilgisayar pazarnn farkndadr ve kiisel pazara girmesinde, dier firmalara nazaran nemli avantajlar bulunmaktadr. IBM retecei kiisel bilgisayar iin o sralarda CP/M iletim sisteminin gelitirici Gary Kildalla teklifte bulunur, ancak Gary teklifi reddeder, bu teklif-red hikayesinin bir ok versiyonu konuulur ve IBM Microsoftu tercih eder. Microsoft IBM ile anlama yaptnda, elinde henz bir iletim sistemi bulunmamaktadr. Bill Gates yerel bir firmadan 30.000$ karlnda, sonralar bilgisayarla ilgilenen herkesin dilinden dmeyecek MS-DOSa dnecek iletim sistemini alr. Bu iletim sistemi IBM tarafndan satlan her kiisil bilgisayarla birlikte satlmakta ve Microsoft programn her kopyasndan 1030$ arasnda bir royalti gelirir elde etmektedir. 1981 ylnda ilk IBM kiisel bilgisayar, sonralar sadece kiisel bilgisayar olarak adlandrlan bilgisayarlar retilir, 64 kilobayt hafza ve floppy diskle birlikte 2.880$dr. 1982-83 yllarnda IBMin kiisel bilgisayar endstri standard haline gelir, bir ok yazlm firmas rnlerini IBM kiisel bilgisayar ile uyumlu olacak bir ekilde retir ve 1983 Ocak aynda Time dergisi, yln adam olarak IBM

PCyi seer.