Buraya yolladigim E-Booklari download ettikten 24 saat sonra silmek zorundasiniz.

Aksi taktirde kitabi basan firmanin ugrayacagi zarardan hic bir sekilde sorumlu olmayacagim. Bu kitaplarin hicbirisi original kitaplarin yerini tutmayacagi icin eger kitabi begenirseniz kitapcilardan almanizi ya da e-buy yolu ile edinmenizi oneririm. Tekrarliyorum: post un amaci sadece kitap hakkinda bilgi edinip, belli bir fikir sahibi olmaniz ve hosunuza giderse kitabi almaniz icindir. Benim bu postlar da herhangi bir cikarim ya da herhangi bir kurulusa zarar verme amacim yoktur. Bu yuzden E-booklari fikir alma amacli olarak 24 saat sureli kullanabilirsiniz. Daha sonrasi sizin sorumlulugunuza kalmistir.

Saygilarimla www.kitap.perisi.com www.kitaplarin.efendisi.com kendersbook@yahoo.com LTFEN BU UYARILARI SLMEYNZ.... .................kender................ RAMA DONUYOR Nkleer patlama gcyle alan byk radar darbe jeneratr Excalibur, yaklak yarm yzyl Gne Sistemi iinden geiini izleyen aylar boyunca lgn bir alma ile tasarmlanm ve 32'de artk almaya hazr olduu aklandnda, ilan edilen amac, gelecekteki herhangi bi aretiye kar Dnya'ya gereken uyary gndermekti: Rama kadar byk olanlar yldzla-raras e -hatta insanlar zerinde herhangi bir etkisi olmadan yllar nce- tesbit edilebilird i. Excalibur'u ina etme karar, Rama daha Gne'e en yakn noktaya varmadan alnmt Bu ilk d eti, Gne'in evresinde dolanp yldzlara doru yol alrken, bu ziyareti ile buluabilen ndan elde edilen bilgiler, bir bilginler ordusu tarafndan incelendi. Onlar, Rama'nn Gne Sistemimize hi ilgi duymayan zeki bir robot olduunu akladlar. Resm aporun aratrmaclarn karlat birok sr ile ilgili hibir aklama getirmemesine kar disliinin bir temel prensibini anladklarna inanyorlard. nsan aratrmaclarn Rama iin dklar btn sistemlerin ve yardmc sistemlerin iki ilevsel destei daha olduundan, yaban tklarn her eyi l yaptklar ortadayd. Bu nedenle, bu kocaman dev makinenin tm bir b bul edilirse, daha iki Rama uzay aracnn, birinci ziyaretiyi izlemesi ok yksek bir ola slkt. Fakat yldzlararas boluun derinliklerinden Gne Sistemi dolaylarna yeni uzay aralar g YllarRAMA-II getike Dnya insanlar baka ivedi sorunlarla karlatlar. Kamallar, ya da o elli kilome nluundaki tekdze silindiri yaratanlara kar duyulan ilgi, bu tek yabanc ziyaretinin ta rihe gmlmesi nedeniyle azald. Rama'nn ziyareti birok bilim evresinde hl ilgi uyandr fakat insan trnn ou dikkatini, baka konulara yneltmek zorunda kalmt. 2140'larn ba iddi bir ekonomik krizin penesindeydi. Excalibur'un bakmn srdrebilmek iin gerekli para kalmamt Onun birka kk buluu, alma gvenliini salayan muazzam masraflar karsnd er darbe byk jeneratr terk edildi. Krk be yl sonra Excalibur'u tekrar alr duruma getirmek otuz ay srd. Excalibur'un nlandrlmasnn ana nedeni bilimseldi. Arada geen yllarda radar bilimi gelierek Excalibur un gzlemlerinin deerini arttran yeni veri yorumlama yntemleri getirmiti. Jeneratr tekr ar uzak gklerin grntlerini almaya balad zaman, Dnya'da kimse baka bir Rama uzay ara sini beklemiyordu. nndeki bilgi ilem ekrannda yabanc bir k ilk belirdii zaman, Excalibur stasyonu'nun erine haber vermedi bile. Bunun, ilem dzeyinde oluan bir anormal algoritmann yaratt bi nesne, tanmlanamayan bir hayal olduunu sanmt. Yayn birka kez tekrarlad zaman dikka nlatrd. Mdrn arad Excalibur'un ba bilim adam verileri inceledi ve nesnenin uzun de kuyrukluyldz olduuna karar verdi Bir lisanst rencisinin, bu imin en uzun boyutu krk

ometre olan dzgn bir cisme ait olduunu kantlamasna kadar iki ay daha geti. 2197'de dnya, gne sistemi boyunca byk bir hzla i gezegenlere doru ilerleyen bu nesnen ikinDeneme ve Eitim ci bir dnyad uzay arac olduunu biliyordu. Uluslararas Uzay Ajans (ISA), bu davetsiz m firle 2200'n ubat'nn sonlarnda Vens'n yrngesinin hemen iinde buluacak bir uu ii arlamaya balad nsanln gzleri yeniden darya, yldzlara evrilmi ve ilk Rama nedeni rin felsef sorular, dnyada yeniden tartlmaya balanmt Yeni ziyareti gitgide yaklat el zellikleri ona ynelik kalabalk bir alc gurubu tarafndan daha dikkatle zldke, bu ay aracnn, en azndan d grn ile, bir ncekinin ayms olduu teyit edildi. Rama dnm nci bulumasna hazrlanyordu. DENEME ve ETM Garip metal yaratk duvar boyunca yukardaki kmaya doru kvrlarak yavaa ilerledi. pa a ikiye ayrlan kk elektronik ara grubunun evresine kvrlan ince bir kabuun rtt, s an eklemli vcudu ile, sska bir arma-dilloya benziyordu Duvarn iki metre kadar tesind e bir helikopter hareket etmeden havada asl duruyordu Helikopterin ucundan uzatlm uzu n, esnek bir kolun ucundaki kerpeten, enelerini garip yaratn evresine kapatma frsatn i karmt. "Kahretsin" diye sylendi Janos Tabori, "helikopter byle sarslp durduka bu hemen hemen imknsz. En iyi artlarda bile tam uzatlm haliyle bu penelerle hassas bir alma yapma ." Yana doru pilota bir gz atarak, "Neden uan bu harika makine ykseklik ve davrann sa tutamyor?" Dr. David Brown emretti, "Helikopteri duvara doRAMA-II ru yaklatr." Hiro Yamanaka ifadesiz bir ekilde Brown'a bakt ve kontrol tablosuna bir emir girdi . nndeki ekran krmz kla yanp snmeye balad ve bir mesaj belirdi, "EMR KABUL EDLE ERANS." Helikopter ayn noktada asl kalmaya devam etti. "Pervanelerimiz ile duvar arasnda elli veya yetmi be santimetre var," Brown yksek se sle dnd. "Birka dakikaya kadar da biot kntnn altnda gvenlie kavuacak. Haydi el u yakalayalm. imdi. Bu kez hata yok, Tabori." Hiro Yamanaka arkasndaki koltukta oturan salan dklm, gzlkl bilim adamna bir an kara kt. Sonra pilot dnd, tabloya baka bir emir girdi ve byk, siyah bir kolu sola doru evi . Monitr panldad, EL YNETMNDE. OTOMATK KORUMA YOK. Yamanaka dikkatle helikopteri duvar a yaklatrmaya balad. Mhendis Tabori hazrd. Ellerini alet eldivenlerinin iine sokarak esnek kolun ucundaki enelerin alp kapanmasn denedi. Kol tekrar uzand ve iki mekanik ene, eklemli salyango e onun kabuu zerine ustalkla kapand. Penelerin ucundaki elektrikli alclardan gelen ver akm, eldivenlerinin iinden Tabori'ye avn baarl bir ekilde yakalam olduunu bildir kaladm onu," diye zaferle bard. Avn helikoptere getirmek iin gerekli yava sreci bal Ani bir rzgr akm helikopteri sola doru sallad ve biotu tutan kol duvara arpt. Tabori ramasnn gevediini hissediyordu. Kolu geri ekmeye urarken "Dorult unu," diye bard likopterin eilme hareketini dzeltmeye alrken, yanllkla aracn burnunu hafife aa atn de dnen metal pervanelerin duvara arparken kard iren sesi duydular. Deneme ve Eitim Japon pilot derhal acil durum dmesine bast ve ara otomatik kontrole dnd. Bir saniyeden az bir srede bir alarm vnlamas balad ve pilot kabini monitr krmz flala AIRI HASA AL. MRETTEBATI BOALTIN uyars yanp snmeye balad. Yamanaka duraksamad bile. Bir an i t kabininden frlatlmay ve paratnn almasn salad. Tabori ve Brown onu izlediler. M llerini zel eldivenlerinin iinden kard anda, mekanik kolun dier ucundaki peneler gev armadillo yaratk yz metre aadaki dzle derek binlerce kk paraya ayrld. Pilotsuz helikopter dzensiz bir ekilde dzle doru indi. Otomatik ini konrol alr ve l durumunda olmasna ramen, hasarl uan makine yere arpt zaman dayanaklar zerinde ser ledi ve yan yatt. Helikopterin indii yerden az tede, st eritlerle kapl kahverengi aske i niforma giymi iri yapl bir adam ak bir asansrden yere atlad. Grev Kontrol merkezin eni inmiti ve canl bir ekilde bekleyen rovere doru yrrken ok gergin olduu aka bell u. Onu, her iki omzuna aslm kamera tehizat tayan, ISA uu elbisesi giymi evik bir s yordu. Asker adam, Newton projesinin yetkili kumandan General Valery Borzov idi. Roverin iindeki elektrik mhendisi Ric-hard Wakefield'e "'Yaralanan var m?" diye sor du.

"Galiba Janos frlama srasnda omzunu olduka sert bir ekilde arpm. Fakat Nicole az nce bir krk k olmadn, sadece bir sr r olduunu telsizle bildirdi." General Borzov, aracn kontrol tablosunun nnde oturan Wakefield'in yanndaki yere kt. Sa adn, video habercisi Francesca Sabatini, sahnenin kaydn durdurarak roverin arka kapsn amaya alr9 RAMA-II ken Borzov -birden ona elini sallad "Git, de Jardins ve Tabori'yi bul" dedi, "Wils on belki de oktan oradadr." Roverdeki Borzov ve Wakefield zt ynde uzaklatlar. Yeni bir uu elbisesi iindeki elli ya rnda ve onlarn yaklamasna aldrmayan bir adamn yanna gelinceye kadar drt yz metre kad ttiler. David Brown paratn katlayarak bir bez torbaya tkmakla meguld. General Borzov r verden inerek Amerikal bilim adamna yaklat. Giri szleriyle vakit kaybetmek istemeyen G eneral belirgin bir sabrszlkla sordu, "yi misiniz, Dr. Brown?" Brown ban sallad fakat cevap vermedi. "Bu durumda," General Borzov ll bir tonla devam ti "belki bana, Yamanaka'ya el kontrolne gemesini emrettiiniz zaman ne dndnz syle z. Konuyu burada, dier mrettebattan uzakta tartsak daha iyi olur." Dr. David sustu. Uzun bir sessizlikten sonra, "Uyan klarn hi grmediniz mi?" diye ekled . "Bir an iin, dier kozmonotlarn gvenliklerinin o manevra ile tehlikeye girebileceini hi gz nne almadnz m?" Sonunda Dr Brown sinirli ve nefret dolu bir yz ifadesiyle Borzov'a bakt Kendisini savunmak iin konutuu zaman, cmlelerinde iinde bulunduu ruh halini bastrmaya alt pukluk ve zorlamalar vard. "Helikopteri hedefe biraz daha yaklatrmak mantkl grnyordu az aralk brakmtk ve bu bizim biotu yakalayabilmemiz iin tek yoldu. Ne de olsa grevimiz dnte eve..." "Grevinizin ne olduunu bana sylemene gerek yok" diye Borzov fkeyle onun szn kesti "Hat arsan kurallarn yazlmasna bizzat ben yardm ettim. Ve sana tekrar hatrlatyorum ki bir n umaral ncelik, her zaman iin, mrettebatn gvenliidir. zellikle 10

Mrettebat Toplants bu simlasyonlar srasnda... Sana u lgn grntnn beni son derece arttn da syle a urad, Tabori yaraland, kimse lmedii iin anslsn." David Brown artk General Borzov'a aldr etmiyordu. effaf torbasna parat doldurma iini rmek iin arkasn dnd. Omuzlarnn duruundan ve urat iin tekdzeliine ramen harca lirgindi Borzov rovere dnd. Birka saniye bekledikten sonra Dr. Brown'a kendisini sse geri gtrme yi nerdi Amerikal hibir ey sylemeden ban sallad, torbasn srtna atarak helikopter yrd. MRETTEBAT TOPLANTISI Eitim binasndaki toplant odasnn dnda, Janos Tabori kk fakat gl portatif klar lant iskemlesinde oturuyordu "Taklit biota olan uzaklk mekanik kolun eriim snrlannday d" diye Francesca Sabatini'nin tuttuu ufak kameraya aklad, "ki kez onu yakalamaya al at baaramadm Sonra Dr Brown helikopteri el ynetimine alarak duvara biraz daha yaklam aya karar verdi, ufak bir rzgra yakalandk..." Toplant odasnn kaps ald ve glmseyen krmz bir yz belirdi, "Hepimiz burada sizi b General O'Toole hoa onlara seslendi "Sanrm Borzov sabrszlanmaya balad " Francesca klar sndrd ve video kamerasn uu elbisesinin cebine soktu, glerek "Tamam r kahramanm," dedi, "En iyisi imdilik duralm RAMA-II nderimizin bekletilmekten ne kadar nefret ettiini bilirsin." lerleyerek kollaryla uf ak tefek adama yavaa sarld. Sargl omzunun stne birka kez hafife vurarak, "Ama hepim n iyi olduuna ok memnunuz" dedi Rportaj boyunca kamera asnn dnda oturan krk yalarnda siyah bir adam, yaklak krk elik, yass dikdrtgen bir klavye zerinde notlar almt Francesca ve Janos'un ardndan o da konferans odasna girdi. Otururlarken Reggie Wilson, Tabo-ri'ye "Bu hafta mekanik kol ve eldivenin teleoperas-yonu ile ilgili yeni tasarm kavramlar zerine bir makale yazmak istiyorum" diye fsldad, "Darda bu teknik samalklar tam anlamyla byleyici okuyucum var." "nzn de bize katlabilmesine sevindim." Borzov'un alayc sesi toplant salonunda grledi

tk, belki de bu mrettebat toplantlarnn, ansszlklarmz aklamak veya geni bilimsel azlar yazmak gibi ok nemli grevlerinize engel olan bir alma, bir zorlama olduuna ina balamtm." Ayrlmaz paras olan dz klavyesi nnde, masann stnde olan Reggie Wilson' k "Wilson, ister inan, ister inanma fakat nce bu ekibin bir eleman, sonra bir gaze teci saylyorsun" dedi "Sadece bir kez u kahrolas eyi ortadan kaldrp beni dinleyebilir isin? Syleyeceim baz eyler var ve onlarn da kayda gemesini istemiyorum." Wilson klavyeyi alp evrak antasnn iine koydu. Borzov yerinden kalkt ve konuurken odan resinde dolamaya balad. Mrettebat toplant odasnda en geni noktas iki metre olan uzun masa vard. Masann etrafnda on iki iskemle bulunuyordu, (katlan misafirler ve gzlemci ler duvar diplerine sralanan ilave sandalyelere oturuyorlard.) Her birinin nnde 12 Mrettebat Toplants masa yzeyine hafife gmlm ve kullanlmad zaman, masann yapld kaliteli yapay taht l damarl tatan yaplm bir kapakla rtlen bir bilgisayar klavyesi ve monitr vard. Her gibi, keif heyetinin dier iki asker yesi, Avrupal Amiral Otto Heilnann (Caracas Krizi nde Hkmetler Konseyi'nin arabulucu kahraman) ve Amerikan hava kuvvetleri generali M ichael Ryan O'Toole, oval masann bir ucunda Borzov'un yanlarn tutuyorlard. Newton mre ttebatnn dier dokuz yesinin her zaman ayn koltuklarda oturmamalar, zellikle doasnda lik olan Amiral Heilmann' ve, o kadar olmasa da, kumandan Borzov'u sinirlendiriyor du. Bazen mrettebatn iindeki "profesyonel olmayan" drtl, masann bir tarafnda kmelenerek U Aka-demisi'ndet mezun "uzay askeri rencileri" diye bilinen be kozmonotun ortada tam pon bir blge yaratmasn salyorlard. Yaklak bir yldr sregelen daimi medya ilgisinden lk Newton onikilisinin her yesini alt gruptan birine sokmutu -iki bilim adam ve iki gazeteciden oluan, profesyonel olmayanlar, askeri l; ve grev sresince ustalk gerektire ilerin ounu yapan be kozmonot. Ancak, bu zel gnde, askeri olmayan iki grup adamakll birbirine karmt. Yetmi yl nc len ile ilgili olarak herkes tarafndan dnyada en nde gelen uzman olarak kabul edile n (ayrca mrettebatn lmrln okumas istenen Kama Atlas'nn yazar) nl Japon disiplinle adam Shigeru Ta-kagishi oval masann ortasnda, Sovyet pilot Irina Tur-genyev ile ngil iz Kozmonot-elektrik mhendisi Ric-lard Wakefield'in arasnda oturuyordu. Tam karlarnda b> leyici Franszcas olan, bir heykel zerafetin-deki bakr kahverengisi bir kadn -Afrika kkenli yaam bilim subay Nicole de Jardins, sakin, hemen 13 RAMA-II hemen mekanik Japon pilot Yamanaka ve arpc Sinyora Sabatini vard. Oval masann 'gney' u cundaki son koltukta, kar duvarda asl byk Rama harita ve diyagramlarna yzleri dn erikal gazeteci Wilson, geveze Tabori (Budapete'den bir Sovyet kozmonot) ve Dr. Da vid Brown oturuyorlard Brown ok megul ve ciddi grnyordu; toplant balarken nne bir t yaymt. Borzov kastl olarak odann evresinde geni admlarla dolanrken, "inizden herhangi birin ir an iin bile olsa, insanln en nemli grevi olabilecek bu gruba seildiini unutabilece dnmek benim iin imkansz" diyordu. "Fakat son simulasyon dzenlemelerinden sonra bazlar akknda baz kukulara kapldm itiraf etmeliyim. "Bu Rama aracnn bir ncekinin bir kopyas olduuna ve onu incelemeye gelecek nemsiz yarat lara ayn ekilde ilgisiz kalarak onlara karmayacana inananlar var" diye Borzov devan et i, "Elbette son yldr elde ettiimiz radar verilerine dayanarak onun en azndan ayn by ayn d grnte olduunu kabul ediyorum Fakat, binlerce yl nce yok olmu yaratklar tar ilmi baka bir l gemi olduu ortaya ksa bile, bu grev gene de yaammzn en nemli gr birinizin en byk abay gstermesi gerektiine inanyorum." Sovyet general dncelerini toparlamak iin duraklad. Janos Tabori bir soru sormak iin ko numaya balad, fakat Borzov onun szn keserek konumasna devam etti. "Mrettebat olarak n eitim almalar serisindeki performansmz tam anlamyla berbatt. Bazlarnz ok iyiyd duunuzu biliyorsunuz- fakat bir o kadarnz da sanki bu grevin neyle ilgili olduu hakknd a hibir ey bilmiyormu gibi davrand. inizden iki ya da kiinin, alma14 Mrettebat Toplants lar balamadan, ilgili prosedrleri veya protokol listelerini okumadna inanyorum. Onlarn skc ve bazen de yorucu olduu konusunda size hak veriyorum, fakat hepiniz on ay nce gre vlerinize atanrken prosedrleri renmeyi, protokole ve proje politikalarna uymay kabul e

ttiniz." Borzov duvardaki byk haritalardan birinin nnde durmutu. Bu, ilk Rama uzay gemisi iinde ki 'New York' ehrinin bir kesinin grntsyd Silindirik denizin ortasndaki bir adann nhattan gkdelenlerine benzeyen ince uzun binalar blgesinin, daha nceki insanl bulumad a ksmen haritas kartlmt. "Alt hafta iinde, belki de iinde byle bir ehir olan, bi uzay arac ile buluacaz ve btn insanlk, temsilcileri olarak bize gveniyor olacak. Orad eler bulacamz nceden bilmenin bir yolu yok. nceden ne kadar hazrlk yapm olursak ola r yeterli olmayabilir. Bilgimiz ve nceden planlanm yntemlerimiz son derece mkemmel ve otomatik olmal ki, beyinlerimiz karlaabileceimiz yeni artlarla ilgilenebilmek iin ser est olsun." Kumandan masann bana oturdu. "Bugnk alma neredeyse tam bir felaketti. Ekibimizin d ini ve imdiye kadar yaplm en pahal helikopteri kolayca kaybedebilirdik. Hepinize, Ulu slararas Uzay Ajans ve Devletler Konseyi'nin mutabk kald ncelikleri bir kez daha hatr mak istiyorum Birinci ncelik mrettebatn gvenliidir. kinci ncelik, eer varsa, Dnya ge i insanlarna kar herhangi bir tehdidin olup olmadna karar vermek ve analiz etmektir " Borzov imdi, oturduu yerden dorudan doruya kumandann meydan okuyan baklarna kendine h ta gibi bir bakla karlk veren Brown'a bakyordu. "Ancak bu iki ncelik konusunda tatmin 15 RAMA-II olunup Rama aracnn zararsz olduuna karar verildikten sonra, bir veya daha fazla biot yakalanmasnn bir nemi olabilir." "General Borzov'a hatrlatmak isterim ki," diye Da-vid Brovvn gr sesiyle hemen konut u, "iimizden bazlar bu nceliklerin gz kapal bir ekilde, bir dizi biiminde uygulanmas tiine inanmyor. Biotla-rn bilim dnyas iin nemi gz ard edilemez. Gerek kozmonot topla a, gerekse ktm televizyon haberlerinde defalarca sylediim gibi, eer bu ikinci Rama ar k birincisi gibiyse -ki bunun anlam bizim varlmza tmyle kaytsz kalacadr- ve biz dip Dnya'ya dnmek zorunda kaldmz zaman bir biot bile yakalayamayacak kadar yava davran ak, bilini adna esiz, kesin bir frsat, Dnya politikaclarnn ortak korkusunu yattrmak rcanm olacak." Borzov yant vermeye balamt, fakat Brown ayaa kalkarak etkili el hareketleriyle "Hayr, ayr," dedi "Beni dinleyin. zellikle beni bugnk almann ynetiminde beceriksiz olmakla benim de yant vermeye hakkm var." nnden baz bilgisayar katlarn alarak Borzov'a sall rada bugnk simlasyonun sizin mhendisleriniz tarafndan hazrlanan ve aklanan balang r. Unutmu olmanz olaslna kar birka belirgin nokta hakknda hafzanz yenilemek isti an Durumu 1: Grevin sonuna yaklalmtr, Rama Il'nin tmyle pasif olduu ve Dnya gezegen ir tehlike oluturmad kesinlikle saptanmtr. Arkaplan Durumu 2: Sefer sresince biotlar sra grlm, bunlara grup halinde rastlanmamtr " Brown dier mrettebatn vcut dilinden baarl bir giri yaptn anlyordu Bir nefes alp u arkaplan koullarn okuduktan sonra, bu zel al16 Mrettebat Toplants inann bir biot yakalamak iin son ansmz denemek olduu kararna vardm. Deneme boyunca b dan bir veya birkan Dnya'ya geri getirmemin anlamn dnp durdum. Tm insanlk tarihi ad bir kltrle kesin ve tek temas 2130 ylnda, kozmonotlarmz ilk Rama uzay aracna k ereklemiti. "Ancak bu karlamadan elde edilen uzun vadeli bilimsel yararlar, olmas gerekenden dah a az dzeyde kalmtr Elimizde ilk aratnnadan Dr. Laura Emst tarafndan yaplm bir rmc psisi dahil olmak zere ok miktarda uzaktan kayt verileri olduunu kabul ediyorum. Fak at kozmonotlar Dnya'ya sadece bir tek nesne, fiziksel zellikleri onun gizemlerinin anlalabilmesinden ok nce geriye gelmeyecek biimde deimi olan bir tr biyomekanik i er Bu ilk yolculuktan elimizde an olarak dnebileceimiz hibir ey yok. Ne bir kl tablas bir iki kadehi, ne de Rama mhendislii hakknda bize bireyler retebilecek, bir aygttan m bir transistor. imdi ikinci bir ansmz var." Brown stndeki dairesel tavana doru bakt. Sesi g doluydu. "Eer biz bir yoldan iki ya da iot bulup Dnya'ya geri getirebilir ve sonra bu yaratklar srlarn zmek iin inceleyebil , ancak bundan sonra bu grev kukusuz btn zamanlarn en nemli tarihsel olay olacaktr. K llarn mhendislik zeklarn derinlemesine anladmz zaman onlarla gerek anlamda ilk tem acaz " Borzov bile etkilenmiti. ou zaman yapt gibi avid Brown, gzel konuma yeteneini kulla ir bozgunu ksmi bir zafere evirmeyi baarmt. Sovyet general taktiklerini deitirmeye ka

verdi. Brovvn akc konumasna ara verdii zaman yumuak bir tonla, "Gene de" dedi Borzov, "bu grevde insan 17 RAMA-II yaamnn sz konusu olduunu, bu nedenle onlarn gvenliini tehlikeye atacak hibir ey yap erektiini unutmamalyz." Masann evresinde oU-ra dier mrettebat yelerine bir gz att az sizler kadar Rama'dan biotlar ve baka rnekler ge-tinnek istiyorum" diye devam etti. "Fakat bu ikinci aracn tpk birincisinin ayns olaca hakkndaki iyimser varsaymn rahatsz ettiini itiraf etmeliyim. lk bulumadan, Kamallar, ya da her ne iseler onlarn, dost canls olduklarm gsteren bir kantmz var m? Hibir ey yok. Erkenden bir biot yak tehlikeli olabilir." "Fakat bu konuda u ya da bu ekilde emin olmann hibir fark yok kumandan" diye masann Bo rzov ile Brown arasndaki ksmnda oturan Richard Wake-field konutu, "biz bu uzay gemis inin yaklak yetmi yl ncekinin tpatp ei olduunu kantlasak bile, topluca bir biot yak altmz zaman neler olaca konusunda bir bilgimiz yok. Demek istediim, bir an iin Dr n hakl olduunu, her iki geminin de imdi artk yok olmu, galaksinin dier ucundanki bir r tarafndan milyonlarca yl nce yaratlm olan sper karmak robotlar olduunu varsayalm. ranlara kar bu biotlarn ne gibi altyazmlarla programlanm olduklarn nasl tahmin ede Ya biotlar bir ynyle geminin, anlamamza imkn olmayan, temel ilevlerinin ayrlmaz bir pa ras iseler? O zaman, makine bile olsalar, onlarn kendilerini savunmak iin programlan m olmalar ok doal olur. Ayrca, tarafmzdan yaplan ne gibi bir davrann dmanca say almasn deitirecek hareketi balatabilecei de tahmin edilebilir bir eydir. Aklma, 2 tan'da etan denizine derek paralanan bir robot inici ile ilgili bir zamanlar okuduum bir yaz geldi -ona yklenen t18 Mrettebat Toplants nyle deiik zincirleme deviniler bal olduklar..." "Dur," Janos Tabori dosta bir glmsemeyle onun szn kesti, "Gne Sistemi'nin ilk robotlu atrmalarnn srlar bugnk trenin gndeminde deil " Masann stnden Borzov'a bakarak " or, midem bombo ve bugnk almann heyecan beni bitkin brakt. Btn bu konumalar ok aka zel bir konu yoksa, bir kez iin, toplanty erken bitirip antalarmz toparlamak ii li zaman kazanma teklifim izmeyi amak saylr m?" Amiral Heillmann masada ne doru eildi. "Kozmonot Tabori, General Borzov mrettebat to plantlarnn bakandr. Karar vermek onun..." Sovyet Kumandan elini Heilmann'a doru sallad "Yeter Otto. Sanrm Janos hakl. An younlu on yedi gnlk almadan sonra bu, uzun bir gn oldu. Hepimiz dinlendikten sonra bu toplan t daha iyi olur." Borzov ayaa kalkt. "Tamam, imdilik ara veriyoruz. Mekikler yemekten hemen sonra hav a limanna hareket edecek." Mrettebat ayrlmak iin hazrlanrken, "Ksa dinlenme sreniz bo ca" Borzov sonradan aklna gelen hatrlatmay yapt "Hepinizin programn neresinde olduumuz u dnmesini istiyorum. Yl sonu l atili nedeniyle ara vermeden nce, burada, eitim merkez inde simlasyon iin sadece iki haftamz daha kalyor. Hemen sonra youn frlatma ncesi al balayacaz. Bu izleyen alma dizisi her eyi yoluna koymak iin son ansmz olacak. Hep lan almalar iin tam hazrlkla ve grevin nemine tam bir ballkla dnmesini bekliyorum 19 RAMA-II 4 BYK KARGAA 2130 balarnda ilk Rama uzay aracnn gne sistemi ilerine kadar girmesi, insanlk tarihin gl bir etki yapmt. Kumandan Norton'un nderliindeki ekibin Rama bulumasndan dnnd arn gnlk yaamnda hemen baz deiiklikler olmasa da, evrenin bir yerlerinde ok byk ve knn varlnn (ya da en azndan bir zamanlar var olduunun) ak ve kuku duyulamayacak bi nmas, Homo sapiens'in kozmosun genel dzeni iindeki yerinin yeniden dnlmesine yol at. Gklerin byk yldz kmelerinin potalarnda retildii kukusuz olan baka kimyasal maddele bir yer ve baka bir zamanda bilinlenmeye ulam olduu artk ortadayd. Kimdi bu Ramallar en byle devasa ve karmak bir uzay arac ina edip bizim yaknlarmza gndermilerdi? Ayla ca gerek genel, gerekse zel konumalarda Ramallar, ilgi gsterilen konularn bandayd. Bir yldan daha uzun bir sre insanlar, byk bir sabrla, Ranallarn evrendeki varl ile aka bir iaret beklediler. Geri ekilen yabanc uzay arac ile ilgili ek bilgiler elde ed ebilmek iin btn dalga boylarnda youn teleskop aratrmalar gerekletirildi. Hibir ey

ler sessizdi. Ramallar tpk geldikleri gibi hzla ve aklanamayan bir ekilde uzaklayorl Excalibur almaya balayp gklerdeki ilk aratrmalar yeni bir ey ortaya koymaynca, ins e ilk temas konusundaki ortak tutumunda gzle 20 Byk Kargaa grlr bir deime oldu. Karlama bir gecede, sanki eskiden olmu ve artk tamamlanm, ta olaya dnmt. Eskiden "Kamallar dnd zaman..." gibi cmlelerle balayan gazete ve der nin ak; "2130'da kefedilen byk uzay gemisini yapan yaratklarla bir karlama daha olu gibi ifadelere dnt. Bir anlamda insanln gelecekteki davranlarna ynelik bir tehdit tek olarak kabul edilen olay, abucak tarihsel bir meraka indirgendi Kamallarn dn ya da akll yaratklarla dolu evrende insann gelecei ile ilgili temel konularla uramak iin ar cil bir durum yoktu nsanlk en azndan bir an iin rahatlamt. Sonra, daha nceki tarih de lerindeki bireysel bencilliklerle kyasland zaman, onlar glgede brakan byk bir nar-si vranlar nbeti patlak verdi. Dnya apnda yaanan bu utanmaz haz dknlnn anlalmas kolayd. Rama I ile olan kar san ruhunda temel bir ey deimiti. Bu temastan nce insanlk evrende bilinen tek ileri ze k rneini temsil ediyordu. nsanlarn, bir grup olarak, ok uzak bir gelecee kadar kendi k derlerini kontrol edebilecekleri dncesinin, yaamn var olan her dnce dzeni zerinde b bir etkisi vard. yle ki, Kamallarn varl (veya var olmu olmalar; zaman ne olursa ol lsefi mantk ayn sonuca varyordu) her eyi deitimiti. nsanlk tek deildi; hatta belki deildi. Egemen olan, in-sanmerkezli evren kavramnn, Bakalarnn varlnn ak biimde a ye dnlemeyecek bir ekilde parampara olmas, sadece bir zaman sorunuydu Bu nedenle, biro k insann yaam dzeninin neden birden kendi zevklerine doru yn deitirdiini anlamak kola k be asr nce, Robert Henrick'in bakireleri, bo geen zamanlarnn ounu 21 RAMA-II deerlendirmeleri iin tevik ettii "Bir araya gelin ey gl goncalar, Henz vaktiniz varken yal zaman uup gidiyor..." dizelerinin, edebiyatla ilgili almalar yapanlara buna benze r bir zaman hatrlatt gibi. Engellenemeyen bu belirgin tketim patlamas ve kresel agzllk sadece iki yldan biraz az r sre devam etti. Birinci Rama uzay gemisi i gne sisteminde bir utan bir uca utuu zama , insan aklnn yaratabildii her eyi lgnca ele geirme abas, 2130 balarnda, zaten za nie gemeden nceki durgunluu yaayan ekonomik altyap zerinde daha ar bir yk oluturuy lat grlen bu ekonomik gerileme, 2130 ile 2131 yllar boyunca hkmetler ve finans kuru rafndan temel ekonomik zayflklara hi deinilmeden, birlikte allarak ustaca ertelendi. balarndaki byk alm patlamasyla birlikte, dnya doruca baka bir hzl byme devresin kapasiteleri geniledi, borsalar patlad ve gerek tketici gveni, gerekse toplam ie alm, btn zamanlarn en yksek rakamlarna ulat. Ortada ei grlmemi bir refah vard ve bunu men hemen btn insanlarn yaam stan-dartnda ksa vadeli fakat nemli bir ilerleme olmutu 2133 sonlarna doru baz deneyimli insanlk tarihi gzlemcileri, "Rama patlamas"nn insanl r felakete gtrdn aka grmeye baladlar. Orta ve daha st snflara henz yeni ykse lu barlarnn stnden, yaklaan ekonomik kyameti anlatan korkun uyarlar duyulmaya ba in btn dzeylerindeki btelerin dengelenmesi ve kredilerin snrlandrlmas nerileri gr ndi. Aksine, kendisine nasl "bekle" ya da daha kts "hayr" diyeceini unutmu olan bir ha kn eline daha ok harcama gc verebil22 Byk Kargaa mek iin, birbiri ardna yaratc abalar gelitirildi. Kresel borsa Ocak 2134'te atrdamaya balad ve ortada yaklaan bir krize ilikin tahminler dolayordu. Fakat Dnya'ya ve Gne Sistemine dalm kolonilerde yaayan insanlarn ou i z, anlayabileceklerinin ok tesindeydi. Ne de olsa, dnya ekonomisi, son iki yl nceki ik i yzylla kyaslanamayacak lde olmak zere, dokuz yl akn bir sredir bymekteydi. D nda kapitalist evrimlerdeki ktye gidii gerekten frenleyebilecek bir mekanizma buldukl arn iddia ettiler ve insanlar da 2134'n Mays balarna kadar onlara inandlar. Yln ilk ay boyunca kresel borsalar nceleri yava, daha sonra nemli dlerle, acma r. ki bin yldr sregelen kuyrukluyldz ziyaretleri ile ilgili bo inanlara inanan birok n, borsalardaki skntlarla Halley kuyrukluyldznn dn arasnda iliki kurdular. Martt d zaman herkesin beklediinden daha parlakt. Haftalarca dnyann her tarafndaki bilim ad ar onun beklendiinden ok daha parlak olmasnn nedenini aklamak iin birbirleriyle yar sonlarnda, gnee en yakn noktasndan bir hamlede geip Nisan ortas akam gklerinde boy g

zaman, muazzam kuyruu gkyzn kaplyordu. Buna kar, dnyasal olaylar ortaya kan ekonomik krizin etkisi altndayd, l Mays 2134'de, byk uluslararas bankalardan , batk krediler yznden iflas ettiklerini akladlar. yaya bir panik dalgas yayld. Kresel finans pazarlarna bal bir milyardan fazla ev bilgi ayar terminali, hisse senetleri ve bonolardan oluan ferdi portfylerini ucuza elden kartmak iin kullanld. Kresel iletiim a sistemi (GNS) zerindeki haberleme yk mua 23

RAMA-II di. GNS veri transfer makineleri, kapasite ve tasarm zelliklerinin ok tesine gemilerdi . Veri kilitlenmesi, nce, ilemleri dakikalar, sonra saatler sresince geciktirerek p aniin daha da hz kazanmasna katkda bulundu. Haftann sonuna doru iki ey aklk kazanmt -Dnya'daki hisse senetlerinin yarsndan fa kaybetmi ve kredi limitlerini sonuna kadar kullanm olan byk ve kk yatrmc birok ki n be parasz kalmt. Kiisel banka hesaplarn izleyerek ak kaytlan kapatacak olan para lerini otomatik olarak gerekletiren destek veri tabanlar, dnyadaki evlerin hemen hem en yzde yirmisinde felaket haberleri veriyordu. Bununla beraber, aslnda durum ok ok daha ktyd. Btn destekleyici bilgisayarlar, ileml ancak kk bir yzdesini gerekletirebiliyordu nk her yne akan veri oranlar o gne kad erindeydi. Kresel finans sistemi, bilgisayar diliyle, "evrim kaymas" moduna girmiti. Dk ncelikli milyarlarca ve milyarlarca bilgi transferi bilgisayarlar a tarafndan 'ert lenirken' yksek ncelikli zel ilemlere daha nden hizmet veriliyordu. Bu veri gecikmelerinin net sonucu, bireysel elektronik banka hesaplarnn ykselen bor sa kayplarn kapatmak iin saatler, hatta gnler boyunca gerektii gibi borlandrlamamas Bireysel yatrmclar neler olup bittiini anlar anlamaz, bilgisayarlar btn ilemleri tamam amadan, hesap bakiyelerinde hl ne gzkyorsa onu harcamak iin hcuma getiler. Hkmetler ans kurumlar ne olduunu anlayp, bu lgn hareketi durdurmak iin harekete getiinde, art olmutu. akna dnm olan sistem tmyle kmt. Olanlar yeniden dzeltmek iin dnyan n uzak, yzden 24 Byk Kargaa fazla merkezde depolanm destek kontrol noktas dosyalarnn dikkatle atlp yeni dosyalar o uturulmas gerekiyordu. haftadan uzun bir sre, tm para ilemlerini yneten elektronik finans idare sistemine ki mse ulaamad. Hi kimse ne kadar paras olduunu bilmiyordu. Nakit para kullanma modas okt n gemi olduu iin, sadece ilgin kiilerde ve kolleksiyoncularda ancak bir haftalk bakkal ye almlarn karlayabilecek kadar banknot bulunuyordu nsanlar ihtiyalar iin deitoku ostluklara ve kiisel tanklklara dayanan szler, birok insann geici olarak daha fazla abilmesini salad. Fakat aclar daha yeni balyordu. Ne zaman ki kresel finans sistemini idare eden uluslararas ynetim rgt, yeniden sistemi iler duruma getirmek istediklerini bildirip, insanlardan bilgisayar terminallerinden 'acil durumlar dnda' uzak durmala rn rica etse, bu ricalar umursanmadan sistem ilem talepleri seline uruyor ve bilgisay arlar yeniden kilitleniyordu Dnya bilim adamlarnn Halley kuyrukluyldznn grnndeki ilave parlakln nedeni konu ne varmalar sadece iki hafta srd. Fakat insanlarn, GNS'nin kendilerine yeniden gvenil ir veri taban bilgileri salayacana inanmalar iin drt aydan fazla sre gemesi gerekti. toplumunun katlanmak zorunda kald bu krizin bedeli llemezdi. Zamanla nonnal elektronik ekonomik canllk geri getirildiinde, dnya on iki yldan nce sona ermeyecek olan iddetli bir mali k iindeydi. Toplam Dnya retiminin 2134 krizinden nceki yllarn dzeyine ula n de, elli yldan daha uzun bir sre gemesi gerekti. 25 RAMA-II KRZDEN SONRA Byk Kargaa'nn insan uygarln her ynden derin bir ekilde etkilemi olduu konusunda o rdr Toplumun hibir kesimi bunun dnda kalamad Var olan kurumsal alt yapnn bu hzl k piyasadaki kriz ve bunu izleyen kresel flnans sisteminin kmesiydi. Ancak bu olayla nn hibiri, kendi bana, dnyay nceden kestirilemeyen bir krize ynlendiremezdi. Eer kt ma sonucu bir sr yaam kaybedilmemi olsayd, kriz balangcn izleyen olaylar sadece bir r komedisi olurdu. Dnya politikasnn beceriksiz nderleri, nce var olan ekonomik sorunl ar inkar ettiler veya grmezlikten geldiler, sonra an bir tepkiyle bir dizi artc ve/v

utarsz nlemler aldlar, en sonunda da kresel krizin derinleip yaylmas karsnda umutsu de teslim oldular Uluslararas zmleri egdmleme giriimleri, her bamsz milletin nce erine yant verebilme ihtiyacnn artmas nedeniyle baarszla mahkum oldu Gemie bakldnda, yirmibirinci yzylda dnyann birletirilmesi srasnda, en azndan bi ata yapld ortadadr Her ne kadar iletiim, ticaret, tamaclk (uzay dahil), parasal dz , bar koruma, bilgi deiimi ve evre korumas gibi birok nemli faaliyet uluslararas (h ay kolonileri gz nne alndnda gezegenleraras)hale getirilmise de, bu uluslararas kur luturan anlamalarn ounda, her lkenin, yrrlkteki anlamalarla izlenen politikalarn a , karlarna hizmet etmedii yolundaki ksa bir bildiri ile anlama26 Krizden Sonra dan ekilme yetkisi tanyan ek bir madde vard. zetle, uluslararas ktlenin yaratlmasna k milletlerin her birinin, topluluun faaliyetlerinden memnun olmad takdirde ulusal bal antsn tek ynl olarak feshetme yetkisi vard. lk Rama uzay arac ile 2130 balarnda gerekleen bulumadan nceki yllar, olaanst bir enginlik devriydi. 2077'de Italya'daki Padua yaknlarna arpan meteorun ykc etkisi gider ildikten sonra, yarm yzyl sren orta dzeyde bir byme grld. ok iddetli olmayan ksa gunluk dnemleri dnda, bu sre iinde birok lkenin yaam artlar iyiletirildi. zellik n gelimemi lkelerde kk savalar, toplumsal kanklklar patlak verdiyse de kresel bar , bu olaylar ciddi hal almadan nlediler. Ortada yeni uluslararas mekanizmann dayankll acak ciddi bir kriz yoktu. Rama I ile gerekleen karlamadan hemen sonra, temel ynetim arklarnda hzl deimeler Excalibur ve dier Rama'y'a ilikili projeleri srdrmek iin gereken acil denekler, nceden kurulmu programlarn gelirlerini tkettiler. Sonra, 2132'de balamak zere, bireylerin el ine daha ok para gemesini salamak iin, grltlerle yaplan vergi indirimleri, ilgili hiz lerin gelirlerinin biraz daha azalmasna yol at. 2133 sonlarnda ise, daha yeni olan u luslararas kurulular etkisizlemiti ve personel sknts iindeydi. Bylece kresel piyas uluslararas organizasyon ann etkililii konusunda halkn zihninde kukularn artt bir eydana geldi. Mali kargaa devam ettike, milletlerin, uygun kullanld takdirde belki de aslnda dar grl politik liderlerce balatlm olan felaket dalgasn durdurabilecek, kr a katklarn sona erdirmeleri zor 27 RAMA-II olmad. Byk Kargaa'nn deheti binlerce tarihsel metinde yaynlanmtr. lk iki ylda ana sorunla gibi ykselen isizlik ile kiisel ve irketsel iflaslard; ancak bu finansal glkler, evsi rin ve alktan lenlerin saysnn ykselmeye devam etmesi karsnda nemsiz kalyordu. 213 hirlerin parklarnda adr ve kulbe topluluklar ortaya kt ve belediye ynetimleri onlara et gtrebilmek iin kahramanca eitli yollar aramaya baladlar. Bu hizmetler, geici oldu nanlan bu a ve isiz insan srsnn yarataca sorunlar snrlamak amacn gdyordu. Fak ula-mad iin bu sefil adr ehirleri yok olmadlar. Tersine, byyen bir kanser; onlar d n ev sahibi ehirlerden temelde farkl faaliyet ve karlar olan birer dnya haline gelerek , ehir hayatnn kalc paralar oldular. Zaman geip adr topluluklar mitsizlik ve huzu aynayan bir kazana dntke, bu metropol blgelerin ortasndaki evreleri sanl gettolar ta onlarn varlna izin veren varlklar yok etmeye ynelik bir tehdit oluturdular. ehir ana n yaratt bu Demokles Klcnn yol at endieye kar dnya, 2137-38'in acmasz souk u pek hasar grmeden atlatmay baard. 2138 balarnda talya'da dikkate deer bir olaylar dizisi meydana geldi. Sonralar her ye rde Siena'l Aziz Michael diye anlacak olan Michael Balatresi adnda gen bir Fransiska n papaz adaynn evresinde oluan bu olaylar, dnyann byk ounluunun dikkatini zerinde toplumun paralanmasn geici olarak nledi. Michael, deha, maneviyat ve politika gibi y eteneklerin parlak bir birleimi, ama ve zamanlama konusunda amaz bir igds olan, biro i 28 Krizden Sonra konuabilen karizmatik bir konumacyd. Sanki yokluktan geliyormu gibi birden Toskana ehr inde, dnyann korkmu ve/veya haklarn kaybetmi vatandalarn ounun kalplerine ve aklla en ateli, duygusal ve dinsel bir mesajla dnya sahnesinde grld. Onu izleyenler kendilii nden bir oluumla hzla oaldlar ve uluslararas snrlara aldr bile etmediler. Aziz Mic nl saran sorunlara ortak bir zm bulma konusundaki srarl arlar ile neredeyse dnya

erlik gruplar iin potansiyel bir tehlike oluturmutu. Haziran 2138'de dehet verici bir ekilde ldrld zaman, insanln son iyimser kvlcm da yok olmu gibiydi Aylardr k lenek korkusuyla bir anda kalabilmi olan uygar dnya bir anda para para oluverdi. 2138'den 2142'ye kadar olan drt yl, yaanacak yllar deildi. Ac iindeki insanlarn yakar nki hi bitmeyecekti. Alk, hastalk ve kanunsuzluk her yerdeydi. Kk savalar ve devrimle aylamayacak kadar fazlayd. Modern dnyann btn saygn kurumlar, korunan snaklarna e ka ayrcalkl kii dnda, dnyadaki herkes iin gerek bir kabusa dnen bir yaam yarat irdi. Bu, yanl yne giden bir dnya ve ie kapankln son noktasyd iyi niyetli vatanda runlar zmek iin giriimleri sonu vermedi; nk onlar sadece yerel apta zmler dn r kreseldi. Byk Kargaa, uzaydaki insan kolonilerine de uzanarak zaferlerle dolu keifler tarihine de ani bir son getirdi. Ekonomik felaket ana gezegende yaylrken, gne sistemi evresin e serpilmi olan ve dzenli para, tehizat ile personel takviyesi olmadan varlklarn srdr yecek olan koloniler, bir anda Dnya'nn 29 RAMA-I1 unutulmu vey evlatlar durumuna dtler. Bunun sonucu olarak, 2140'a gelindiinde kolonile de yaayanlarn yuva edindikleri gezegendeki yaam artlan o derece bozulmutu ki kalmaya devam etmek, yani lm semek yerine, Dnya'nn ekim gcne yeniden almak ve yeryznn h len mthi yoksullua katlanmak gibi iki zorluu bile gze alarak, hemen hemen yars eve dn Kolonilerin yapay eko sistemlerinde mekanik arzalarn meydana geldii ve bu yeni yer leim yerlerini ayakta tutan robot aralar filosu iin yedek para ktl felaketinin balad 2142 yllarnda, g olay hz kazand. 2143'e gelindiinde, Ay ve Mars'ta dayanabilen ok az kolonici kalmt. Dnya ve koloniler arasndaki iletiim dzensiz biimde, aralklarla yaplmaya baland. Uzak yerleim yerleri i lsiz balantlar kurabilmek iin bile gerekli para artk salanamyordu. Birleik Gezegenler i yl nceden varlna son vermiti. nsanlk sorunlarnn dile getirebilecei bir halk foru Devletler Konseyi daha be yl gemeden kurulamayacakt. Geri kalan iki koloni yok olma maya alyordu bo yere. zleyen yl, 2144'te dnemin son nemli insanl uzay grevi gerekleti. Grev, Benita Garcia Meksikal bir kadnn ynettii bir kurtarma uuuydu. Atlm olan eski paralardan yaptkl bir uzay gemisini kullanan Ms. Garcia ve mrettebat, hizmet grebilen son gezegenlera ras tama arac olan arzal James Martin kruvazrnn dzensiz yrngesine ulamay baara a'ya dnmek zre yola kan yz kadn ve ocuktan geriye kalan yinni drt kiiyi kurtardlar y tarihisinin zihninde, James Manin yolcularnn kurtarl, bir devrin sona erdiinin iar r Alt ay iinde, Krizden Sonra kalan son uzay istasyonlar terk edildi ve hibir insan, yrngeye kabilmek iin, yaklak sonrasna kadar dnyadan ayrlamad. 2145'te hayatta kalmaya alan Dnya, Byk Kar-gaa'nn balarnda ihmal edilen ve beenilm luslararas kurulularn nemini anlamay baard. Yzyl balarndaki tehlikesiz yllarda, h politik ilikiden kanm olan insanln en yetenekli yeleri, eer yeniden uygar yaama u narm gerektiriyorsa, bunun ancak kendi ortak becerileri ile gerekleebileceini anlama ya baladlar. Balangta gsterilen muazzam ibirlii abalarnn getirdii baarlar ok g t bunlar insan ruhunun temelinde var olan iyimserlik duygularn alevlendirdiler. Ya va yava, ama hi yavalamadan, insan uygarlnn unsurlar yerlerine oturtuldu. Genel dzelmenin nihayet ekonomik istatistiklerde grlebilmesi iin daha iki yl gemesi ge rekti. 2147'de Brt Dnya retimi, alt yl nceki dzeyinden %7 azalmt. Kalknm uluslar alamas %35; baz az kalknm uluslarda isizler ve yetersiz alanlarn toplam, nfusun % . Sadece, tropik blgelerinde dnyay etkileyen byk kuraklk ve ktln yaand o mthi kadar insann alktan ld tahmin edilmektedir. Birok nedeni olan astronomik lm oranla kk doum oranlar (byle mitsiz bir dnyaya kim bir ocuk getirmek isterdi ki) dnya nfu 50'de sona eren on ylda, bir milyar kadar azalmasna yol at. Byk Kargaa deneyimi btn bir kuakta kalc bir iz brakt. Yllar geip krizin sona erme a doan ocuklar erginlie ulanca, neredeyse fobi derecesinde ihtiyatl anne ve babalarla karlatlar. 2160'larda hatta 2170'lerde bir gen iin yaam ok 31 RAMA-II acmaszd. Kargaa dnemindeki genliklerinin mthi yasalarnn anlan, byklerin gzlerin ve onlarn ana baba disiplinini uygulamakta son derece kat olmalarna neden oluyordu

. Onlara gre yaam bir lunaparktaki elence gezisi deildi. Hayat, mutlulua ulama ansnn k salam deerler, kendini kontrol, hedeflenen amaca tam ballk gibi zelliklerin birletir lmesi yolu ile ulalabildii ok ciddi bir eydi. 2170'lerde ortaya kan toplum, bu nedenle elli yl ncesinin sorumsuz, "braknz gesinler" iinden dramatik ekilde farklyd. Aralarnda ulus devlet Roma Katolik kilisesi ve ngiliz monarisinin de bulunduu baz ok eski ve yerleik kurum, yarm yzyllk aradan sonra yenid grdler. Bu kurumlar hayatta kaldlar nk, kargaay izleyen yeniden yaplanna dnemine salayarak nderlik konumlarn ele geirdiler. 2170'lerin son yllarnda, gezegene istikrar grnts geri geldii zaman, uzaya duyulan ilgi yeniden canlanmaya balad. Yeni bir gzlem ve iletiim uydular kua, Devletler Konseyi'ni etim kollarndan biri olan Uluslararas Uzay Ajans tarafndan uzaya. gnderildi Balangta y almalar ihtiyatlyd ve ISA btesi ok kkt. almalara ancak kalknm milletler lotlu uular tekrar balayp baarl olduktan sonra, 2190'lar iin alakgnll bir grevle nland. 2188'de bu grevler iin kozmonot yetitirmek zere yeni bir Uzay Akademisi ald ve yl sonra ilk mezunlarn verdi. 2196'da kinci Rama uzay aracnn kefinden nceki yirmi yln ounda, Dnya'daki gelime ra ecek kadar yava fakat muntazamd. 2196'da insanolu, teknolojik adan, yetmi yl nce ilk d32 Sinyora Sabatini s uzay aracnn grnd zaman ile aa yukar ayn dzeydeydi. kinci karlama srasnd fakat tp, bilgi ynetimi gibi kritik teknik alanlarda yirmiikinci yzyln son on ylnda in an toplumunun 2130'da olduundan nemli lde daha ileri olduu kesindi. Bir baka ynden ik ama uzay arac ile karlaan iki toplum belirgin bir ekilde farklyd. 2196'da hayatta olan zellikle yal ve ynetim yapsnda karar verici dzeylerde bulunmu olanlar, Byk Kargaa eren yllarnn ounu yaamt. Onlar korku szcnn anlamn biliyorlard. Ve bu gl s ma II ile randevuya yollarken, ncelikleri tartp karar vermelerini etkiliyordu. SNYORA SABATN "Demek kocanz 2191 spemovas ile ilgili nl tahminini yaptnda siz SMU'da fizik doktoran inde alyordunuz?" Elaine Brown oturma odasndaki byk, rahat koltukta oturuyordu. Gsterisiz, sade kahvere ngi bir elbise ile yksek yakal bir bluz giymiti. Rportajn bir an nce bitmesini ister gibi gergin ve endieli grnyordu. "kinci ylmda David benim tez danmanmd," diye dikkatle konuurken odann dier tarafnd e kameralarn arkasndan olanlar izlemekte olan kocasna kaamak bir bak att, "David lisa ncileriyle ok yakn bir alma iinde olurdu. Herkes bunu bilir. Bu, benim lisansst al U'yu seme nedenlerimden biriydi." Francesca Sabatini ok gzel grnyordu. Uzun 33 RAMA-II sar salar serbeste omuzlarna dklmt Zarif bir biimde boynuna dolad koyu mavi bir hal, beyaz ipek bir bluz giymiti. Rahat pantolonu, earb ile ayn renkteydi Eleaine'in yanndaki bir koltukta oturuyordu Aralarndaki masann stnde iki kahve fincan vard "O zamanlar Dr Brown evliydi, deil mi? Yani sizin danmanlnz yapt dnemde demek ist Francesca sorusunu bitirdiinde Elaine fark edilir ekilde kzarmt talyan gazeteci, sorus sanki iki ile ikinin toplamnn ka ettii kadar basilmi gibi, zararsz ve masum bir ekild ona glmsemeye devam etti. Mrs Brown duraksad, derin bir nefes ald, sonra yantlarken o k hafif kekeleyerek "Balangta evet, sanrm hl evliydi," dedi "Fakat ben lisanst al man boanma ilemi bitmiti." Tekrar duraklad, sonra yz aydnland ve beceriksiz bir ifade "Mezuniyet hediyesi olarak bana bir nian yz verdi" dedi Francesca Sabatini onun yzn incelerken, Bu yant zerine setti kolaylkla parampara edebi irdim, diye hzla dnd, Sadece birka soru daha, fakat bu bein amacma yardmc olmaz Francesca aniden "Tamam, kesin" dedi, "Toparlanyoruz nce bir gz atalm sonra btn malzem eyi kamyona tekrar ykleyebilirsiniz" Bakameraman Francesca'nn yakn ekimini yapmak iin planlanm olan Robot Kamera * l'in yanna giderek kamera kutusunun yanndaki minyatr kla vyeye komut girdi Bu arada Eaine oturduu yerden kalkt iin, robot Kamera * 2 sehpas o atik olarak geriliyor ve zoom objektifini gen ekiyordu Baka bir kameraman ikinci k amerann balantsn kesinceye kadar hareketsi? kalmas iin Elaine'e iaret etti. Birka saniye iinde ynetmen, rportajn son be Sinyora Sabatini

dakikasn gstermesi iin otomatik izleme aracn programlad kameradan elde edilen grn dede ayn anda gsteriliyordu Frances-ca tam anlamyla profesyoneldi Gsterinin bu blm ii erekli her eye sahip olduu belli oluyordu. Dr. David Brown'un ei Elaine, gen, zeki, ciddi, sade ve zerinde younlaan ilgiden rahatszd Ve bunlarn hepsi orada, bantta gzky Francesca ekibiyle ayrntlar toparlayp, ertesi sabahki uuundan nce aklamal rportaj clk Kompleksine teslim edilmesi iin onlara talimat verirken, Elaine Brown zerinde ik i eit peynir, arap ieleri ve herkese yetecek kadar bol bardak bulunan standart bir ro bot hizmeti ile oturma odasna dnd Elaine rportajn bitiini kutlamak iin imdi 'kk b ereceklerini aklarken Francesca bir an iin Dr Brown'un yznde hafif bir beenmezlik ifad esi yakalad Ekip ve Elaine robot ile arabn evresinde toplandlar David zr dileyerek otu ma odasndan, ndeki yaam blmleriyle arkadaki yatak odalarn birletiren uzun koridora cesca onu izledi. "zr dilerim, David," dedi, "Hl bitirilmemi bir iimiz olduunu unutma Avrupa'ya dndm t ve Hagenest'e vermem gereken bir yant var Projeyi srdrmek iin sabrszlanyorlar " "Unutmadm" diye yantlad Brown, "Sadece arkadan Reggie'nin ocuklarmla yapt rportaj n emin olmak istedim" diye derin bir i ekerek devam etti, "Ara sra, dnyada hi tannmaya n bir adam olsaydm diye dndm zamanlar oluyor." Francesca ona doru yaklat, "Bir an iin bile bv na inanmam" derken gzlerini ondan ayrmy rdu "Bugn sadece biraz sinirlisin nk ein ve ocuklarnn Reggie'yle bana neler syledii rol edemivor-sun Ve senin iin kontrolden daha nemli bir ey 35 RAMA-II

yoktur." Dr. Brown tam cevap veriyordu ki, sz uzak yatak odalarndan birinde oluup koridorda y anklanan 'An-eed' lyla kesildi Birka saniye sonra alt veya yedi yalarnda kk b e Francesca'nn yanndan hzla geip, o anda koridor ile oturma odasn birletiren kapnn a urmakta olan annesinin kollarna doru krlemesine atld. Olu ile arpmann iddetinden E arabnn bir ksm bardandan dkld. Kk ocuu yat-tnnaya alrken, farknda olm "Neler oluyor Jstin?" diye sordu. "u siyah adam kpeimi krd," Justin hkrklar arasnda szland, "Kafasndan tekmeledi v rum." Kk ocuk holn gerisini iaret etti Reggie Wil-son ve uzun, ince ve ok ciddi bir kz grub oru geliyorlard "Baba," dedi kz, gzleri Dr. Brown'dan yardm diliyordu, "Mr. Wilson be nimle ine kolleksiyo-num zerinde konuurken u lanet robot kpek ieri girip nce zerine i ten sonra onu bacandan srd. Justin onu byle zararl eyler iin programla..." Kk ocuk alarken, "Yalan sylyor" diye bararak onun szn kesti. "O Wally'i sevmiyor. ir zaman sevmedi " Elaine Brown bir elini neredeyse sinir krizleri geirmekte olan olunun srtna koyarken dier eli ile arap kadehinin sapn skca kavramt Kocasnn baklarndaki honutsuzlu le, bu sahne nedeniyle yeterince huzursuz olabilirdi. arab ierek kadehi en yakndaki kitap rafnn stne koydu. "Tamam, tamam Justin," derken utanm bir ekilde dierlerine bakyordu, "Sakin ol ve anne ne neler olup 36

Sinyora Sabatini bittiini anlat " "u siyah adan beni sevmiyor. Ve ben de onu sevmiyorum Wally bunu biliyordu, bu yzde n de onu srd. Wally hep beni korur " Kz ocuk, Angeia, daha kzgn bir ifadeyle "Byle bir eyin olacan biliyordum" dedi "Mr W benimle konuurken, Justin durmadan odama girip Mr. Wilson'a oyunlarn, hayvanlarn, anl arn ve hatta elbiselerini gstermeye alarak bizi rahatsz etti. En sonunda Mr Wilson onu la sert bir ekilde konumak zorunda kald Son bildiimiz ey, Wally vahi bir ekilde kouyo ve Mr. Wilson kendini korumak zorunda kald." "O bir yalanc anne Byk bir yalanc. Ona susmasn syle..." Dr. Brown kzgn bir ekilde onun szn kesti. "Elaine," diye ortadaki grltden daha ykse bard "Onu... kart . buradan." Kars alayan ocuu ekerek oturma odasnn kapsndan Brown kzna dnd. "Angela," derken fkesi souk ve bastrlmaz bir biimde ortadayd. "San ibir ekilde Justin ile kavga etmemeni sylemitim."

Kz babasnn bu ani hcumundan irkildi. Gzleri doldu Bireyler sylemeye balad fakat Regg l-son onunla babasnn arasna doru yrd "zr dilerim Dr Brown," Reggie mdahale etti, "G Angela hibir ey yapmad. Anlattklar aslnda do.o. O .." "Bak Wilson" dedi David Brown serte, "Eer izin verirsen, ailemle ben baa kabilirim " f kesini vat-tnnak iin bir an durdu. "Btn bu karmaa iin zr dilerim" diye bastrlm devaru etti, "fakat bir iki dakika sonra hepsi bitmi olacak ' Kzna bakan gzleri souk ve krcyd "Odana don, An37

RAMA-II gela. Seninle sonra konuacam. Anneni ara ve ona seni akam yemeinden nce almasn istedi syle." Francesca Sabatini nnde olup biten bu olaylar byk bir ilgiyle izliyordu Dr. Brown'un hayal krkln, Elaine'in kendine gven yoksunluunu grmt. Bu ok iyi diye dnd Fra n da iyi, ok kolay olacak. Parlak gm tren Kuzey Teksas Krlar boyunca saatte iki yz elli kilometre hzla yol alyor Birka dakika iinde Dallas Tamaclk Kompleksinin klar ufukta belirdi. DTK yaklak y metrekarelik ok byk bir alan kaplyordu. Ksmen havaalan, ksmen tren istasyonu, ksmen r ehirdi. Hzla byyen uzun mesafe hava trafiini ynetmek ve yolcularn yksek hzl tren ne aktarlmas iin kolay bir balant noktas olmak zere ilk olarak 2185'te kurulmu ve dn er tarafndaki tama merkezleri gibi gelierek tam bir toplum haline gelmiti. ou DTK'da ve her gn ie gelip gitme derdi olmad iin yaam kolay bulan binden fazla insan ana term lin gneyindeki alveri merkezinin evresini yarm daire eklinde evrelemi olan apartmanl oturuyordu. Terminalin kendisi; drt byk otel, on yedi restoran, yzden fazla dkkan ile nl Donatelli moda zincirinin bir ubesini barndryordu. Tren istasyona yaklarken gen adam Francesca'ya, "O zamanlar on dokuzumdaydm," diyord u, "ve olduka bask altnda bytldm. Ak ve seks hakknda u son on haftada, sizin televi zilerinizi izleyerek, tm yaammda rendiimden ok daha fazla ey rendim. Bu programlar teekkr etmek istedim " Francesca bu iltifatlar zerafetle kabul etti Toplum 38

Sinyora Sabatini iindeyken herkesin kendisini tanmasna alkt. Tren durup platforma indii zaman, Frances gen adam ve kz arkadana yeniden glmsedi. Onlar otele gtrecek olan insan taycsna Wil-son onun fotoraf donatmn tamay nerdi: "Seni hi rahatsz etmiyor mu?" diye sordu esca ona tuhaf bir ekilde baknca aklamak iin ekledi, "Btn bu ilgi, tannan bir kii ol "Hayr," diye yantlad, "Elbette hayr " Kendi kendine glmsedi. Altt ay gemi olmasna ra u adam beni anlayamyor. Belki de tm dikkatini kendisine vermekten, bazen kadnlarn da erkekler kadar hrsl olabileceini gremiyor. "Personel seme almalar srasndaki tanmamzdan nce," diyordu Reggie, "Senin ok tutul vizyon dizin olduunu biliyordum Fakat, hayranlarndan biriyle karlamadan bir restorana gitmenin veya toplum iinde bulunmann bu derece imknsz olabilecei hakknda hibir fikrim yoktu." nsan tayc, tren istasyonundan kp alveri merkezine doru rahat rahat ilerlerken, Re lie devam ediyordu. Yolun sonundaki meydann bir kesinde kalabalk bir insan grubu, bir tiyatronun evresinde dolanyordu. Afite, ierdeki gsterinin Amerikal oyun yazan Linsey Olzen'in "Her Mevsimde" adl oyunu olduu yazlyd. "Bu oyunu grdn m'" Reggie laf olsun diye Fran-cesca'ya sordu, "Ben be yl nce ilk gster me girdiinde filmini grmtm." Francesca'nn yantn beklemeden devam etti, "Helen Caudil Jeremy Temp-le Caudill byk hrete kavumadan nce. ika-go'da, bir kar frtnasnda ayn o aylamak zorunda kalan iki insan hakknda garip bir hikayedir. Her ikisi de evlidir Boa km beklentilerinden konuurken birbirlerine ak olurlar. Dediim gibi, garip 39 RAMA-II bir oyundu." Francesca dinlemiyordu. Alveri merkezindeki ilk durakta, ona kuzeni Roberto'yu hatrl atan bir ocuk arabaya binmiti. Derisi ve salar koyu, yz hatlar yakklyd Roberto'yu

e kadar oldu, diye dnd, yl olmal. Positano'da ei Maria ile birlikteydi Francesca o e kalan eski gnleri hatrlarken i geirdi Kendini Orvieto sokaklarnda gler ve yaarken g du. Dokuz ya da on yalarnday-d, hl masum ve kirletilmemi. Roberto on drdndeydi II Duo deki meydanda futbol topuyla oynuyorlard. Kuzenine taklmay ok seviyordu O kadar kiba r ve doald ki. Roberto ocukluundaki tek gzel eydi. nsan tayc, otelin dnda durdu. Reggie gzlerini ona dikmi sabit bir ekilde bakyordu onun kendisine az nce bir soru sormu olduunu hissetti Arabadan inerlerken "Eee?" de di Wilson. "zr dilerim canm," diye yantlad "Yine hayal kuruyordum. Ne dedin?" "Bu kadar skc olduumu bilmiyordum" diyen Reggie'nin sesi ciddiydi Francesca'mn dikka tini ekebilmek iin canl bir ekilde ona dnerek, "Bu akam yemei iin seimin ne?" diye s "Ben in veya Cajun'a kadar daralttm " Reggie ile birlikte akam yemei o an iin Frances-ca'ya pek ekici gelmedi "Bu akam ok yo rgunum," dedi "Sanrm odamda kendi bama yiyip sonra biraz alacam " Reggie'nin yznde r incinmi olduunu grebiliyordu Uzand ve dudaklarndan hafife pt "Saat ona doru bir i dama gelebilirsin." Oteldeki sitine girer girmez Francesca'mn ilk ii bilgisayar terminalini altrp gelen me ajlar incele40 Sinyora Sabatini inek oldu. Toplam drt tane vard. Parldayan men ona her mesajn gnderenini, gnderilme za ann, mesajn uzunluunu ve ncelik derecesini gsteriyordu ncelik Derecesi Sistemi, hayatt kalmay baaran iletiim irketinden biri olan ve asrn orta yllarndaki byk desteklem niden canlanan Uluslararas letiim Anonim irketi'nin bir buluuydu. Bir DS kullancs, s erkenden bilgisayarna gnlk i programn girer ve hangi ncelikteki mesajlarn hangi al leceini belirtirdi Francesca sadece birinci ncelikteki (ok nemli acil durum) mesajla rn David Brown'un evindeki terminale verilmesini kabul etmiti, David ve ailesinin e kimlerinin bir gn iinde bitirilmesi gerektiinden, kesinti ve gecikmeye yol aacak her eyi en aza indirmek istemiti. Carlo Bianchi'den dakika uzunluunda ikinci derecede ncelikli iki mesaj vard. Frances ca kalarn atarak terminale gerekli kodlar girdi ve video monitrn at. Arkasnda yanm bir mine bulunan bir koltukta oturmu, kayak sonras elbiseleri giymi, orta yal ve ho l bir talyan grntye geldi ve "Buon giorno, cara" diye Francesca'y selamlad Cortina d'A pezzo'daki yeni villasnn oturma odasnn evresinde kameraya bir tur attrdktan sonra Siny r Bianchi hemen konuya girdi. Yaz iin hazrlad spor giyeceklerin reklamnda grnmeyi Fra sca neden reddediyordu? irketi ona inanlmaz bir para nermi, hatta reklam kampanyasn ba z uzay motiflerini iine alacak ekilde deitirmiti. Reklam spotlar Newton grevi sona er eye kadar gsterilmeyecek ve bylece onun ISA anlamalar ile bir srtmesi olmayacakt. Car gemite baz uzlamazlklar olduunu kabul ediyordu, fakat ona gre bu olaylar ok yllar u hafta iinde bir yant almas gerekiyordu. 41 RAMA-II Francesca, ecereyim seni Carla, diye dnrken tepkisinin iddetine ayordu. Dnya'da Fra y sinirlendirebilecek ok az insan vard, ite Carlo Bi-anchi bunlardan biriydi Londra' daki temsilcisi Darrell Bowman'a bir haber gemek iin bilgisayarna gerekli komutlar g irdi. "Merhaba Darrell. Ben Francesca. Dallas'taym. O srngen Biancli'ye bana on mily on Mark bile verse onun reklamlarn yapmayacam syle. Ve aklma gelmiken, anladma gr onun en byk rakibi Donatelli. Neden onlarn reklam mdrn bulmuyorsun, Gabriela bilmem ne bir zamanlar onunla Milano'da tanmtm ve ona Nisan veya Mays'ta Newton projesi bittikt en sonra onlar iin bireyler yapmaktan memnun olacam syle " Bir an duraklad. "Hepsi bu adar. Yarn akam Roma'ya dnyorum. Heather'e sevgilerimi ilet." Francesca'nn en uzun mesaj, uzun boylu, salar aarmaya balam, altm yalarndaki sayg olan kocas Alberto'dand. Sahip olduu bir sr ey arasnda, Avrupa'nn bamsz gazete ve inin te birinden fazlas ve ayrca aralarnda Almanya ile talya'nn nde gelen ticari tele yon kanallar da bulunan Alman mltimedya grubu Schmidt ve Hagenest'in talyan blmnn yne ilii de vard. Yaynnda Alberto, gsterili siyah bir elbise giymi olarak evlerindeki al snda otururken elindeki konya yudumluyordu. Sesi yumuak, tandk, fakat bir kocadan ok b r babannkine benzer tondayd. Francesca'ya, onun Amiral Otto Heilmann ile yapt uzun rpo rtajn bugn btn Avrupa'da yaynlandn, onun yorum ve sezilerinden her zamanki gibi zevk cak Otto'yu ok ar derecede kendini beenmi bulduunu anlatt. Kocasnn yorumunu duyduu

ancesca, artc deil, diye dnd, hem de tmyle yle. Fakat ou kez 42 Sinyora Sabatini bana yararl oluyor. Alberto onu ok zlediini ve yarnki geceyi onu tekrar grebilmek iin sabrszlkla bekledi emeden nce, ona ocuklardan biri ile ilgili baz iyi haberler gsterdi (Francesca'nn, ke ndisinden yal tane vey ocuu vard) Ben de, diye Francesca mesaj cevaplamadan nce d birlikte yaamak ok rahat. Hem zgrlk hem de gvenliim var. Drt saat sonra Francesca balkonunda ayakta durmu, Texas'n souk Aralk havasnda sigara i yordu. Otellerin odalara brakt kaln bir sabahla skca sa-nnmt Sigarasndan cierle nefes ekerek, Hi olmazsa Kaliforniya gibi deil, diye dnd. En azndan Teksas'ta baz ot in sigara balkonlar var. Amerika'nn bat kylarndaki bu geri zekllar ellerinden gelse s ra imeyi bir su olarak ilan edecekler. Francesca batdan havaalanna yaklamakta olan s-personik ua daha iyi grebilmek iin par ara doru yrd. Zihninde kendini tpk ertesi gn Rona'ya uuunda olaca gibi, uan i uan, Byk Kargaa'dan nce dnyann tartlmaz ekonomik merkezi olan Tokyo'dan geldiin de yokluundan yzyln ortalarndaki o kt yllarda yklm olan Japonlar, dnya serbest p an, yeniden refah iindeydiler. Francesca uan iniini izledi, sonra stndeki yldzlarla gkyzne bakt. Sigarasndan bir nefes daha ekti, gzleri dar fledii dumann havada ya izledi. Ve imdi Francesca, diye dnd, Belki de en byk grevin olabilecek olay yaklayor. lms iin bir ans m? Hi olmazsa Nevton mrette43 RAMA-II batnn her biri gibi uzun sre hatrlanacam. Zihni Nevvton grevine dnd ve bir ift koca y gemisi yaparak onlar Gne Sistemi'ni ziyaret etmek iin yollayan o harika yaratklarn g tlerini canlandrd. Fakat dnceleri hzla geriye, gerek dnyaya, o gn leden sonra evi an az nce David Brown'un imzalad szlemelere geri dnd. Bu bizi i orta yapyor, sayn Dr. Brotvn. Ve benim de planmn ilk safhas tamamlanm olu eer tahminimde yanlmyorsam bugn gzlerinde bir an parlayp snen bir ilgi vard Grmel kontrat imzaladklar zaman, Francesca David'i formalite gerei pmt David'in alma od dlar Bir an Francesca onun bu pce daha anlaml karlk vereceini sanmt. Francesca sigarasn bitirdi, bir kl tablasnda ezdi ve otel odasna geri dnd. Kapsn a soluk seslerini duyabiliyordu. ok byk ve dank olan yatan iinde plak Reggie Wilson ve dzenli horlamas sitin sessizliini bozuyordu. ok byk donanmn var dostum, diye ses dnd, hem yaam hem sevimek iin. Fakat bunlarn ikisi de atletik yarma deil. Eer bi , hatta biraz da inceliin olsayd ok daha ilgin olabilirdin. HALKLA LKLER Yalnz yaayan kartal, sabahn ilk klarnda bataklklarn ok stnde szlerek ykseldi. kuvvetli rzgrn stne binerek sahil boyunca kuzeye dnd Kartaln ok altnda, okyanus ky ngi ve beyaz kumlanndan balayp bat 44

Halkla likiler ufuklarna doru millerce devam eden bir adalar, nehirler, krfezler zinciri, ayrlar ve bataklklar kesen asfalt yollarla birletirilmi dank bir binalar kompleksi ile kesintiye uruyordu. Yetmi be yl nce Kennedy Uzay Merkezi, yolcularn yksek hzl trenlerinden ve dan inip ADY (Alak Dnya Yrngesi) uzay istasyonlarndan birine giden mekiklere binebile cekleri, yarm dzine yerden biriydi. Fakat Byk Kargaa, uzay limann bir zamanlarn parla trnn hayaletimsi bir kalntsna dntrmt. Yaplan ve yollan yllardr, Merkezi Flori u kularna, timsahlarna ve her yerde bulunan bceklerine terk edilmiti. Yirmi yllk tam bir ihmalden sonra 2160'larda uzay liman yava yava yeniden alr duruma rildi. nceleri bir hava liman olarak kullanld ve sonra Florida'nn Atlantik kylarna hi t veren genel ulam merkezi olarak geliti. 2170'lerin ortalannda uzay uularna yeniden b aland zaman, eski Kennedy frlatma rampalarnn yeniden kullanlmas doald. Aralk 2199 de, Dnya'daki eski uzay limanlarnn yarsndan fazlas, Dnya ile uzay arasnda giderek art trafiiyle baa kabilmek iin yenilendi. Geici brosunun pencerelerinden birinden Valeriy Borzov, muhteem kartaln hava liman me rkezinde salam kalm birka yksek aatan birindeki yuvasna zarif bir ekilde szlmesini Kular severdi Yllardr, in'de balayan ilkgenlik yllarndan beri onlar etkileyici bulu

sk yinelenen en canl ryasnda General Borzov, gklerin uan yaratklarla dolu olduu bir g gende yaard. Babasna ilk Rama uzay aracnda uan biotlar olup olmadn sorduunu ve ald derin bir hayal krklna uradn hatrlyordu. General Borzov dev bir tama aracnn sesini du45 RAMA-II yup batya dnk pencereden dar bakt. Yolun karsnda, deneme nitesinin nnde, her iki arafndan da kullanlacak olan itici modl, oklu hat zerinde yol alan devasa bir platfor m stnde deneme kompleksinin iinden kyordu. yon kont-rolrndeki bir sorun nedeniyle al em test blgesine geri gnderilen tamir edilmi modl, bu leden sonra bir kargo mekii ile zay istasyonu LEO-2'deki uzay arac montaj nitesine tanarak, Noel'den hemen nce balayac ak olan son btnsel ara testleri iin yerine taklacakt. Her iki Newton uzay arac da son ontroller iin ve testler iin LEO-2'deydiler. Fakat, kozmonotlarn simulasyonlarnn tm, d stek donanm kullanlarak LEO-3'te ynetiliyordu Kozmonotlar LEO-2'deki gerek uu sistemle ini ancak frlatmadan bir hafta nce kullanabileceklerdi. Binann gney tarafndaki brolarn nnde elektrikli bir otobs durdu ve birka kii indi. Y dan biri, uzun kollu, yatay siyah izgili san bir bluz ve siyah ipek bir pantolon giyen sarn bir kadnd Fran-cesca bina giriine doru zarif bir rahatlkla yrd Televizy iliine balamadan nce Frances-ca'nn baarl bir model olduunu hatrlayan General Borzov an onu takdirle izledi. General onun ne istediini ve neden kendisini bu sabahki tp brifinginden nce zel olarak grmek iin srar ettiini merak ediyordu. Bir dakika sonra onu brosunun kapsnda karlad "Gnaydn Sinyora Sabatini" dedi Francesca glerek yantlad, "Burada ikimizden baka kimse olmad halde ne kadar resmisiniz General? Beni Francesca diye armayan sadece siz ve ekibimizin iki Japon yesi kaldnz " Generalin kendisine tuhaf bir ekilde baktn grnce, yanl bir ey olup olmadn anla inceledi. Bir anlk bir 46 Halkla likiler duraklamadan sonra, "Ne var?" diye sordu. "Bluzunuz olmal," General Borzov irkilerek yantlad, "Aka bir an iin sizin aresiz bir ilop veya ceylana aniden saldrmaya hazrlanan bir kaplan olduunuz hissine kapldm. Belk i de yallktan Ya da aklm bana oyunlar oynamaya balad..." Onu brosunun iine davet etti "Daha nce bana bir kediyi anmsattm syleyen erkekler oldu." Francesca generalin masasn nndaki koltua oturdu Muzip bir glmsemeyle miyav-lad "Ben sadece zararsz bir tekir ev k edisiyim " Borzov hafife glerek "Buna bir an iin bile inanmam" dedi. "Sizi anlatabilmek iin biro k sfat kullanlabilir Francesca, fakat zararsz szc onlardan biri asla olamaz " Birden i dam havasna girerek, "imdi, sizin iin ne yapabilirim? Bana, ok nemli ve kesinlikle bek leyemeyecek bir konu olduunu sylemitiniz " Francesca yumuak evrak antasndan bir kat karp General Borzov'a verdi. "Bu projenin ba elgesi," dedi, "Bunu btn ayrntlaryla kamu bilgilendirme dairesi ve dnya televizyon ebe eleri ile birlikte ancak dn gzden geirebildim Dikkat ederseniz kozmonotlarla yaplmas gereken ayrntl kiisel rportajlarn sadece be tanesi gerekletirilebilmi Drt tanesi d n planland Fakat gene dikkat ederseniz nmzdeki almalara eklediimiz gnlk simlasy eld ve Turgenyev ile yaplacak rportajlar iin ayrlm olan zaman silip attnz " Borzov'un kendisini izlemekte olduundan emin olmak iin bir an duraklad "Hl gelecek cu martesi Ta-kagishi'yi yakalayabilir ve Noel ncesi Boston'da O'Toole'larn ekimini ya pabiliriz. Fakat hem Richard hem de Irina u anda rportajlar iin zamanlan olma-

RAMA-II dn sylyorlar. Ayrca, hl ayn eski sorunumuz devam ediyor. Ne siz ne de Nicole iin b karar-latrlmad..." Borzov onun szn kesti. "Bu basn izelgesini grmek iin mi bu sabah 7.30'da srarla top ediniz?" Sesi bu tr almalara ne derece nem verdiini aka belli ediyordu. "Dier eylere gelince," diye Francesca Borzov'un deerlendirmesindeki eletiriye nem ver meden devam etti. "Bu grevdeki insanlarla ilgili olarak kamuoyu aratrmalarna gre halk en byk ilgiyi size, bana, Nicole de Jardins'e ve David Brown'a gsteriyor. imdiye kad ar sizi kiisel rportajnzn tarihi konusunda bir karar vermeye zorlayamadm ve Madam de J rdins byle bir eye hi niyeti olmadn sylyor. TV kanallar honutsuz. Benim frlatma amamlanmam olacak. Biraz yardmnza ihtiyacm var."

Francesca doruca General Borzov'a bakarak, "Sizden ek simlasyonu iptal etmenizi, k iisel rportajnz iin bir tarih saptamanz ve benim adna Nicole de Jardins ile konuman um." General kalarn att. Francesca'nn kstahl onu hem sinirlendirmi, hem de rahatsz etm eklam rportajlar izelgesinin kendi ncelik listesinde n sralarda olmadn sylemek ze t bir ey onu durdurdu. Altnc hissi ve insanlarla uramakla geen yaam deneyimi ona acele etmemesini sylyorlard, sanki imdiye kadar duyduklarndan daha fazla eyler de vard. Konu u deitirerek olay ertelemek istedi. "Aklma gelmiken, sizin talyan hkmet/zel sektr koalisyonunun ev sahiplii yapacaklar yl partisinin apnn ar bytlmesinden gitgide daha ok endie duymaya baladm syl 48

Halkla likiler mimizin banda bu toplumsal olaya bir grup olarak katlmay kabul ettiimizi biliyorum. F akat bunun geen hafta u Amerikan dedikodu dergilerinden birinin yazd gibi "asrn partis i" diye ilan edilecei hakknda hibir fikrim yoktu. Btn o insanlan tanyorsun, partiyi bi raz snrlandrmak iin bireyler yapamaz msn?" Francesca Borzov'un konumasndaki hcuma dokunmadan, "Gala gndemimin bir baka konusuydu ," dedi. "Bu geen Mart'ta hepimizin partiye katlma konusunda anlamamza ramen Newton k ozmonotlarndan drd imdi katlmayacaklarn sylyorlar ve iki tanesi de baka randevul leri sryor. Takagishi ve Yamanaka tatili Japonya'da aileleri ile birlikte geirmek i stiyorlar ve Richard Wake-field bana, Cayman Adalarnda tple dal yapmak iin rezervasyo n yaptrdn sylyor. Ve sonra yine, sadece gelmeyeceini syleyen ve herhangi bir aklam a reddeden u Fransz kadn var." Borzov glmsemesine engel olamad. "Neden Ni-cole de Jardins konusunda bu derece sklyors nuz? kiniz de kadn olduunuzdan, onunla dierlerinden daha rahat konuabileceinizi sanyor um." "Bu grevde basnn oynad rolden hi holanmyor. Bana bunu birka kez syledi. Aynca zel da da ok inat." Francesca omuzlarn silkti, "Fakat halk ona tam anlamyla hayran. Ne de olsa o sadece bir doktor ve bir dilbilimci deil, ayn zamanda eski bir olimpiyat amp iyonu, fakat ayrca nl bir yazarn kz ve hi evlenmemi olmasna karn on drt yanda b si..." Valeriy Borzov saatine bakyordu. "Sadece merak ettiim iin," diye onun szn kesti, "Acab a, sizin verdiiniz isimle, gndeminizde daha ka madde var? On dakika sonra konferans salonunda olmamz la49

RAMA-II zm " Tekrar Francesca'ya glmsedi. "Ayrca Madam de Jardins'in bugnk ilerini brakp, b ngin konusu olan basn toplantsn yapacan da sylemeliyim " Francesca birka saniye General Borzov'u inceledi Artk hazr sanrm, diye dnd. Eer onu lendirmediysem hemen anlayacak antasndan kk bir kbik nesne kararak masann zerinden Gndemimdeki son madde bu" dedi Newton'un bakumandan arm grnyordu. Kp ellerinde evirdi. Francesca ciddi bir tond bir gazeteci bunu bize satt" dedi. "Var olan tek kopyann bu olduuna da eminiz." Borzov, masa bilgisayarnn uygun yerine kp yerletirmeye balarken Francesca sustu. Kpten ilk video grnts ekranda belirdii zaman Borzov'un yz belirgin biimde sarard. Kz Nat onumalarn on be saniye kadar izledi. "Bunun renkli basnn ellerine gemesini istemedim " Francesca yumuak bir sesle ekledi Borzov yavaa sordu, "Bant ne kadar sryor?" "Yaklak yarm saat." diye Francesca yantlad. "Bu eyin tamamn seyreden tek kii benim." General Borzov i ekti. Newton'un kumandanlna seildii aklandndan beri kars Petra e buydu Sverdlovsk'taki enstitnn mdr hibir gazetecinin kzna ulaamayacana sz vermi rtada onunla yaplm otuz dakikalk bir rportajn video filmi vard Petra utancndan lecek Pencereden darya bakt. Kznn akut izofrenisinin halkn nne serilmesi halinde, bunun iimde etkileyeceini aklndan hesaplyordu. Utan verici olacakt, fakat grev hibir ekild di bir hasar grmezdi 50 Biyometri

General Borzov Francesca'ya bakt. Pazarlk yapmaktan nefret ederdi. Nataa ile yaplm ola n rportaj Francesca'nn bizzat ayarlam olup olmadndan da emin deildi Yine de. . Borzov rahatlad ve zorla glmsedi. "Sanrm size teekkr etmeliyim," dedi, "fakat bu pek u gun deil gibi grnyor." Bir an duraklad, "Sanrm biraz minnettarlk gstermem bekleniyor u ana kadar ok iyi, Francesca dnd. u anda hibir ey sylememenin daha iyi olduunu bi Uzun bir sessizlikten sonra general, "Tamam," dedi. "Ek simlasyonu iptal edeceim Z aten dierleri de bundan ikayetiydi." Veri kpn elleri arasnda evirdi "Ve Petra ile ben sel rportaj iin, bir zamanlar nerdiiniz gibi, Roma'ya erken geleceiz. Yarn btn kozmon ara yeni yl partisini hatrlatarak, orada bulunmann grevleri olduunu syleyeceim. Fakat e ben ne de bir bakas Nicole de Jardins'den sizinle, iinden baka bir konuda konumas i bir talepte bulunabilir " Birden ayaa kalkt "imdi u bi-yometri brifingine gitme zama nmz geldi." Francesca uzanarak onu yanandan pt ve "Teekkr ederim, Valeriy" dedi. ____________8____________ BYOMETR Francesca ve Borzov geldikleri zaman tbbi toplant oktan balamt Grevle ilgili yirmi be a otuz yardmc mhendis ve bilim adam ile birlikte dier btn kozmonotlar da oradaydlar. gazete muhabiri ve televizyon ekibi izleyicileri tamamlyordu. Kk konferans salonunun nnde, her zamanki gibi gri uu elbisesini giymi ve elinde bir lazer gsterge51 RAMA-II si tutan Nicole de Jardins duruyordu. Yannda ise mavi bir takm elbise giymi bir adam vard ve dinleyicilerden gelen bir soruyu dikkatle dinliyordu Yeni gelenleri grnce Nicole onun szn kesti. "Sumimasen, Hakamatsu-san" dedi "Sizi kumandanmz, Sovyetler Birlii'nden General Val eriy Borzov ve gazeteci kozmonot Francesca Sabatini ile tantraym." Sonra ge gelenlere dnerek generale "Dobriy ut-ra," derken ayn anda Francesca'nn tara fna da bayla selam yollad "Bu da sayn Dr. Toshiro Hakamatsu. Vcudumuzun 'iine yerleti ecek minik sondalar dahil olmak zere uuta kullanacamz biyometri sistemini o tasarlayp elitirmitir." General Borzov elini uzatt. "Sizinle tantma memnun oldum, Hakamatsu-san," dedi, "Madam e de Jardins olaanst almalarnz ile ilgili olarak fazlasyla bilgilenmemizi salamt Adam elini sktktan sonra Borzov'a doru eilirken, "Teekkr ederim " dedi, "Bu projenin b ir paras olmak benim iin bir onurdur " Francesca ve General Borzov salonun n tarafndaki iki bo koltua oturdular ve toplant y eniden balad Nicole gstergesini kk bir podyumun kenarndaki bir klavyeye evirdi ve oda e atardamarlarn krmz, toplardamarlarn maviyle gsterildii erkek insan dolam sistemini e bir ldeki renkli holografik modeli belirdi. Kan hcrelerinin iinde dolanan kk beyaz tler kan akmnn yn ve hzn gsteriyordu "ISA'nn Yaam Bilimleri Kurulu ancak geen haft iin yeni Hakamatsu sondalarnn ana salk izleme sistemi olarak kullanlmasn onaylad," d u Nicole, "Kendilerinden byk apta olaand durumlar iinde grev yapmalar istenen yeni rn bulunduu psikolojik gerginlik 52 Biyometri testlerinin sonularn iyice inceleyinceye kadar onaylarn geciktirdiler. Bu artlarda bil e deneklerin bnyelerindeki reddetme mekanizmalarndan hibirinin harekete getiine dair bir iaret yoktu. "Yaam daha kolay bir hale getirecei iin, bu sistemi kullanabileceimizden dolay, hem si z, hem de yaam bilim subaynz olarak ben, ok anslyz. Grev sresince, nceki projelerde m olan allm enjeksiyon tarama yntemleriyle karlamayacaksnz Bu yeni sondalar yz yunca size bir, ya da en fazla iki kez enjekte edilecek ve yenilenmeleri de gere kmiyor." Dinleyiciler arasndaki baka bir doktordan gelen bir soru Nicole'n dnce dizisini kesti, "Uzun vadeli reddetme sorunu nasl zmlendi?" "Bunu her ynyle leden sonra yapacamz ayrntlar toplantsnda ele alacam," diye Nico ddetmeyi yneten ana kimyamz, ekime dahil, drt veya be kritik deiken zerinde younlat etikleri yerde sondalarn stnn bulunduklar yerin kimyasna uygun bir rt ile kapland lik bence yeterli. Baka bir anlatmla, sonda hedefine vardktan sonra etrafna zarar ve rmeden oradaki biyokimyasal evreden rnek toplar ve reddedilmeyi nlemek iin zerini, iin de bulunduu vcudun kimyas ile uyuan ince bir kat salgyla rter "

Nicole insann kan dolamn gsteren modele doru dnerek, "Fakat kendimi amaya baladm," ondalar ailesi buraya, sol kola yerletirilecek ve her bir gzlem aygt daha nceden sapt anm rehber programlarn izleyerek vcudun otuz iki belirli noktasna dalacaklar. Orada k ilerini bulunduklar vcudun dokusuna gmecekler." O konuurken holografik modelin ii can land ve izleyenler otuz iki kr53 RAMA-II pan n sol koldan balayarak vcuda dalmasn izlediler. Drd beyine gitti, tanes teminin ana bezlerine ve geri kalan yirmi bir gzlem aygt da gzlerden el ve ayak parm aklarna kadar nceden saptanm yerlere ve organlara daldlar. "Her sonda tek bana nemli yaam deikenlerini inceleyecek bir mikroskopik alglayclar d le kaydedilen bilgileri nce depolayan ve sonra taraycdan gerekli emri ald zaman onlar aynlayan bir veri sistemine sahip. Gerekte benden her birinizi gnde bir kez taramad an geirerek salk lmlerinizi boaltmam beklenir, fakat kayt aletleri, gerekirse, drt g iyi saklayabilirler." Nicole durdu ve dinleyenlere bakt. "Buraya kadar bir sorusu olan var m?" diye sordu. "Evet," dedi n srada oturmakta olan Richard Wa-kefield "Sistemin trilyonlarca veri parasn nasl bir araya getirdiini anlyorum. Fakat bu kolay yn. Sizin veya baka birin bilgilere bakabilmenizin bir yolu yok. Dzensiz bireyler olup olmadn syleyebilmeniz i veriler nasl birletirilecek veya zmlenecek?" Nicole glmseyerek, "ok byk bir yardmc aktr olurdun Richard." dedi, "Bu benim bir sonr konumdu." zerinde klavye olan kk, dz ve ince bir nesneyi kaldrd. "Bu, gzlemlenmi ol lgilerin birok yoldan incelenmesini salayabilen standart ve programlanabilen bir t arayc. stersem herhangi bir kanaln veya btn kanallarn boaltlmasn isteyebilirim, ve uyar verilerinin yaynlanmasn isteyebilirim.. " Nicole dinleyicilerinin yzndeki bir sr akn bak grnce, "Biraz geriye gidip bu bl iyi olacak" dedi. "Gerek bir acil durumu 54 Biyometri anlayabilmek iin her aygtn yapt lmlerin, elbette kiiden kiiye deien, bir "beklen geni bir "tolerans snr" vardr. Belirli bir lm beklenen snr aarsa, uyan dosyasna el kanal bir alarm belirleyicisi ile iaretlenmitir. Taraycy kullanrken seimlerimden bi i de sadece bu uyar listelerini okumak olabilir. Eer kozmonotlardan biri kendini i yi hissediyorsa, benim izleyeceim normal yntem, uyan listelerinde bir kayt olup olm adn incelemek olacaktr." "Fakat, eer tolerans snrnn stnde bir lmnz varsa," diye Janos Tabori araya girdi, kkatli olun. Gzlem aygt acil durum yaynn aar ve btn i gcn, danya insan korkut leri yaymak iin kullanr. Biliyorum. Yanl girilen tolerans rakamlar yznden bir denemede benim bama geldi. lyorum sandm." Janos destek yaam bilim subay idi. Anlattklan herkes glmesine neden oldu. Kk Janos'un yksek dereceden biip sesleri yayarak ortalkta dolamas grnts elendiriciydi. "Hibir sistem kusursuz deildir," Nicole devam etti, "ve bu sistem de uyarlar ve acil durumlar harekete geirecek bir dizi rakamn doruluu kadar iyi. Dolaysyla ayarlama veri erinin neden gerekli olduunu gryorsunuz. Hepinizin tbbi gemiini son derece byk bir di tle inceledik ve gzlem aygtlarna balang deerlerini girdik. Fakat gerek sondalar vcud girdikten sonra gerek sonulan grmemiz gerekiyor. Bugnk almamzn amac da bu. Sonda bugn yerletirerek perembe gn balayacak olan son drt simlasyon uygulamalar srasndak eyeceiz ve sonra harekete geiren rakamlar gncel hale getireceiz." Minik tp laboratuvarlarnn belirsiz bir sre iin v55 RAMA-II ullarna gmlmesi dncesi kozmonotlar arasnda bir kprdanmaya yol at. Onlar damarlar rn miktar gibi, belirli bilgiler iin vcutlarna yerletirilen geici aratrma sondalarn alc bir elektronik istila dncesinin pek rahatlatc olduu sylenemezdi. General Michael ole mrettebatn ounu rahatsz eden iki soru sordu. Her zamanki ciddi tavryla, "Nicole," diye sordu, "bize sondalarn doru yerlere gidec einden nasl emin olduunu anlatabilir misin? Daha da nemlisi, biri arzalanrsa ne olur?" "Elbette Michael," diye hoa cevap verdi. "Bu eylerin benim de iimde olacan dnrsen, yn sorulan sormak zorundaym." Nicole de Jardins otuzlu yalarnn ortalanndayd. Cildi par ak bakr kahverengisi, badem ekli gzleri koyu kahverengi, gr salar da kuzguni siyaht. O

dan yaylan belirgin bir kendine gven havas bazen kibirlilik olarak yorumlanabiliyor du "Btn sondalarn uygun ekilde yerletiini biz saptayncaya kadar bugn klinii terk etm ksiniz" diye devam etti "Yakn gemiteki deneyler esas alnrsa, bir veya ikinizde yolund an kp babo dolaan bir gzlem aygt olabilir Onu la-boratuvar aralar ile izleyip son ktaya gnderebilmek iin gl komutlar vermek ok kolay bir mesele. "Arzalanma konusuna gelince, hatadan korunmak iin eii kademeler vardr. Birincisi, her bir gzlem aygt kendi alglayclarn gnde yirmi defadan fazla test eder. Bu testlerde ba n her birim, kendi gzlem aygt iindeki ynetici yazlm tarafndan hemen kapatlr. Buna e k sonda paketlerinin her biri kendini gnde iki kez tam ve etkin bir snamadan geirir Bu testlerde baarsz olmak, gzlem aygtnn, kendini yok etmek iin sonradan vcut taraf 56

Diyastol Dzensizlii rarszca emilen kimyasal maddeler salglamasna yol aar. Bo yere kayglanmamanz iin, bt ta yollarn denekler zerinde geen yl boyunca titizlikle inceleyerek doruluunu saptadk. Nicole konumasn bitirerek alma arkadalarnn nnde sessizce ayaa kalkt. "Sorusu ola sordu. Birka saniyelik bir duraklamadan sonra devam etti, "yleyse, robot hemirenin yanna gelip alanacak bir gnllye ihtiyacm var. Benim kendi sonda grubum geen hafta en te edilerek kontrol edildi. Kim ikinci olmak istiyor?" Francesca ayaa kalkt. "Pekl, gzel Sinyora Saba-tini ile balyoruz" dedi Nicole. Televiz on ekibine eliyle iaret etti. "u kameralar izleme simlasyonuna evirin. Bu elektronik bceklerin kan dolamnda sr halinde kaynamas olduka ilgin bir gsteri." DYASTOL DZENSZL Nicole Sibirya'nn kar kapl dzlklerini eri Aralk altnda pencereden belli belirsiz u. Bu dzlkler on yedi bin metreden daha aalarn-daydlar. Gneye, Vladivostok ve Japon a arna doru ilerleyen spersonik uak artk yavalyordu. Nicole esnedi. saatlik bir uykud nra vcudunu uyank tutmak iin btn gn mcadele vermesi gerekecekti. Japonya'da saatin yak ak sabahn onu olmasna karn, evinde, Tours'dan fazla uzakta olmayan Loire Vadisi'ndeki Beauvois'da kz Genevieve'in alarm zili saat yedide uyandnncaya kadar, daha drt saatl ik uyku sresi vard. Nicole'n nndeki koltuun arkasndaki video ekran otomatik olarak ald ve ona uan sad 57 RAMA-II be dakika sonra Kansai Ulam Merkezi'ne ineceini hatrlatt Ekrandaki sevimli Japon kz y ulam ve otel anlamalarn yapmann veya teyit etmenin tam zaman olduunu hatrlatyordu. oltuundaki haberleme sistemini altrd ve zerinde klavye ile kk bir ekran olan ince nne kayd Bir dakikadan az bir srede Nicole Kyoto'ya gidecei treni ve oradan oteline giden elektrikli tramvay ayarlad. nce annesinin kzlk soyadnn Anawi Tiasso olduunu bel erek kimliini yanlsz bildirdikten sonra, btn ilemleri uluslararas kredi kart ile de itirdii zaman, tren ve tramvay teyitleri ile birlikte var ve aktarma saatlerini gste ren (Japon saati ile ll:14'de oteline varacakt) kk bir basl liste tepsinin bir ucundan frlad. Uak inie hazrlanrken, Nicole dnya evresinin te biri uzunluundaki bu ani yolculuunun ni dnd. Daha yirmi drt saat nce bugn evinde, sabah biraz bro ileriyle, leden sonr ieve ile dil altrmalar yaparak geirmeyi planlyordu. Bugn kozmonotlara verilen tatilin lk gnyd ve, yl sonunda Roma'da verilecek o sama parti dnda, Nicole Ocak 8'de LEO-3'de zr bulununcaya kadar serbest olacakt. Fakat geen sabah evindeki brosunda oturmu, son simlasyonlar dizisinin biyo-metrilerinin olaan kontrollerini yaparken, Nicole olaan d, tuhaf bir durumla karlat. Richard Wakefi-eld'in deiken yerekimi testi srasndak an basncn inceliyor ve nabz hzndaki belirgin bir ani dalgalanmay anlayamyordu. Sonra, kyaslama yapabilmek iin, nabz dalgalanmasnn olduu ar bedensel almada Richar aber olan Dr. Takagishi'nin ayrntl kalp biyomet-risini de kontrol etmeye karar verd i Takagishi'nin kalp bilgilerini bulup dkmn ala58 Diyastol Dzensizlii rak inceleyince daha byk bir srprizle karlat. Japon profesrn kalbinin diyastol* geni kesinlikle dzensiz, hatta belki de patolojikti. Fakat sonda tarafndan hibir alarm verilmemi ve hibir veri kanal alarma geirilmemiti. Neler oluyordu? Yoksa Haka-matsu s

istemindeki bir arzay m ortaya karmt? Bir saat sren detektif almas daha ok garipliklerin bulunmasna yol at. Simlasyon ser unca, Takagishi'nin sorununun ortaya kt drt ayr devre olmutu Anormal davran seyrekt alklarla oluuyordu Bazen kalbin kanla dolu sresinde, bir kapak sorununu anmsatan ok uz un bir diyastol, otuz sekiz saatlik bir srede tekrar grnmyordu. Bununla beraber, ola yn drt kez tekrarlanm olmas ortada bir tr olaand durum olduunu belli ediyordu. Nicole' artan ilenmemi verilerin kendisi deil, byle lgncasna dzensiz gzlemlerin min uygun alarm tetiini ekme konusunda baarsz olmasyd. zmlemelerinin bir paras ol shi'nin tp gemiini, zellikle kardiyoloji raporuna nem vererek, yorucu bir alma ile in -miti. Herhangi bir olaand durumla ilgili bir iz bulamam ve kendini, gerek bir tbbi yerine bir alglayc hatasna bakmakta olduuna inandrmt. Eer sistem doru alyor olsayd, diye dnmt, uzun diyasoln balamas, hemen kalp g tacak >e alarm tetiini ekecekti. Fakat yapmad. Ne ilk seferinde ne de sonra gelenler de. Burada ifte baarszlkla karlam olmamz mmkn m? Eer yleyse, aygt kendi test ryor? Nicole balangta ISA'daki yaam bilim subaylarndan birine telefon ederek bulduu uymazl * Kalbin kaslmasna "sstol", geveme ya da dinlenme sresine "diyastol" denir Kalbi dinl erken duyulan anormallikler sstol ya da diyastol zamanlamasyla ilgilidir ( n) 59

RAMA-II yi dnmt, fakat onun yerine, ISA tatilde olduu iin, Japonya'daki Dr. Hakamatsu'ya tele etmeye karar verdi. Bu telefon konumas Nicole' tmyle artmt. Dr. Hakamatsu ona a lgunun hastada olmas gerektiini, nk sondasn-daki hibir para hatas kombinasyonunun b ip sonular ortaya kartamayacam sylemiti. "Fakat, yleyse uyar dosyasnda neden bir ka diye Japon elektronik tasarmcsna sordu. "nk hibir beklenen snr deeri almad," diye Dr. Hakamatsu kendinden emin bir ekilde r nedenle bu kozmonot iin son derece geni olan 'beklenen snr' girilmi olmal. Tbbi gem baktnz m?" Konumann devamnda, Nicole, Dr. Hakamatsu'ya aklanamayan verilerin aslnda kendi yurttal rndan birinin, yani kozmonot-bilim adam Takagishi'nin iindeki sondadan geldiini syled ii zaman, genelde ll bir insan olan mhendis, adeta telefona "Harika," diye barmt, bu srr abucak zebileceim Kyoto niversitesi'nden Tagakishi-san ile iliki kurarak ne bu mu size bildireceim." saat sonra Nicole'n video ekrannda Dr. Shige-ru Takagishi'nin skntl yz belirdi. Ki ifadeyle, "Madam de Jardins," dedi, "Anladma gre meslektam Hakamatsu-san ile benim si asyonlar srasndaki biyometri verilerini konumusunuz. Neler bulduunuzu ltfen bana da a r msnz?" Nicole btn bilgileri, hibir ey saklamadan ve yanl verilerin kaynann gerekten bir so sndan olutuu hakkndaki kendi dncesini de belirterek, anlatt. Nicole'n aklamalarn uzun bir sessizlik izledi. Sonunda endieli Japon bilim adam tekrar konutu. "Hakamatsu-san az nce beni burada, niversitede zi60 Diyastol Dzensizlii yaret ederek iime yerletirilmi olan sondalan kontrol etti. Elektronik sisteminde hib ir sorun olmadm size bildirecek." Takagishi duraklad, derin dncelere dalm grnyord iye sonra "Madam de Jardins," dedi, "Sizden bir ey rica edeceim. Bu benim iin ok nemli bir konu. Acaba en ksa bir srede Japonya'ya beni grmeye gelebilir misiniz? Sizinle yz yze grmek ve benim dzensiz biyometri verilerimle ilgili olabilecek bir eyi aklam tiyorum." Takagishi'nin yznde, Nicole'n gz ard edemeyecei ve yanl yorumlayamayaca bir ciddiye Aka kendisine yardm etmesi iin Nicole'e yal-vanyordu. Baka soru sormadan onu derhal zi yaret etmeyi kabul etti. Birka dakika sonra Paris Osaka gece spersonik uuunda bir ye r ayrtmt. Takagishi aada uzanan Kyoto ehrine doru elini sallayarak, "Amerika ile yaplan byk sav hi bombalanmad" dedi, "yedi ay sre iin sokak serserilerinin ynetimi ele geirdii 2141'd de hi zarar grmedi. nyargl olduumu kabul ediyorum," dedi glerek, "fakat bence Kyoto d ann en gzel ehridir." "Yurttalarmn ou da Paris iin ayn eyi dnr" diye Nicole yantlad. Paltosunu ekit

k ve rutubetliydi. Sanki her an kar yaacak gibiydi. arkadann konular hakknda ne zama onumaya balayacan merak ediyordu. ehre hakim bir tepede, aalar arasnda yer alan Kiyo Tapna'n muhteem bir nokta kabul etmesine ramen, be bin millik uuu ehir turu yapmak emiti. Takagishi, "imdi birer ay ielim," dedi. Ve Nico-le' yal Budist tapnann ana blmn nan birka ak ay odasndan birine gtrd. 61

RAMA-II Nicole esnemesini bastrrken iinden, imdi, dedi, btn bunlarn neyle ilgili olduunu anla ak Geldii zaman Takagishi onu otelin nnde karlam, kendisi dnnceye kadar le yemein bir ekerleme yapmasn nermiti Nicole' saat te aldktan sonra doruca bu tapnaa gelm Koyu Japon ayn iki fincana boaltp Nicole'n bir yudum almasn bekledi Scak svnn az Nicole, onun ac tadna aldrmad. "Madam," diye balad Takagishi, "Byle ksa bir srede ne aponya'ya kadar bu yolu gelmenizi istediimi kukusuz merak ediyorsunuzdur. Bakn. " d iye yumuak fakat youn bir sesle konutu, "btn yaamm boyunca, ben yaarken, belki bir g bir Rama uzay aracnn geri gelecei ryasyla yaadm. niversitedeki almalarm ve ylla rm boyunca kendimi bir tek olay iin hazrlyordum, Rama'llarn geri dn O 2197 Mart sab astair Moore beni arayp, Excalibur'dan alnan son grntlerin baka bir dnyad ziyareti ni syledii zaman, sevinten neredeyse alyordum ISA'nn uzay gemisini ziyaret etmek iin b r grev balatacan hemen anlamtm. Bu grevin bir paras olmay aklma koydum." Japon bilim adam ayndan bir yudum ald ve soluna, ehrin stndeki bakml yeil aalara doru bakt. "ocukluumda," diye devam etti. Dikkatli ngilizcesi zorlukla iitilebiliyordu , "Berrak gecelerde bu tepelere trmanr, gkyzne bakar, o esiz dev makineyi yaratan zel eknn evini arardm Bir keresinde babamla birlikte gelmitim ve souk akam havasnda birbir mize sokulmu yldzlara bakarken o, ben domadan on iki yl nce, ilk Rama uzay arac ile ka a gnlerinde, kynn nasl olduunu anlatmt O gece una inandm ki..." Nico62 Diyastol Dzensizlii le'e bakmak iin gzlerini evirdiinde, kadn gene onun gzlerindeki tutkuyu grebiliyordu. Ve hl da inanyorum ki, o ziyaretin baz nedenleri ve o mthi uzay aracnn ortaya kmas c vard. Onun neden geldiini aklayacak bir ipucu bulabilmek iin, o ilk karlama ile il btn verileri inceledim. Hibir ey kesin deildi. Konu ile ilgili birka kuram gelitirdim, fakat onlarn hibirini destekleyecek yeterli kantm yok." Takagishi ayndan bir yudum daha imek iin tekrar durdu. Nicole onun sergiledii duygu d erinlii karsnda hem arm hem de etkilenmiti. Sabrla oturup hibir ey sylemeden Ta am etmesini bekledi. "Kozmonot seilmek iin iyi bir ansm olduunu biliyordum," dedi Tak agishi, "Sadece iinde Atladn da bulunduu yaynlarm nedeniyle deil, seme kurulunun Japon temsilcisi Hisanori Akita'nn ok yakn arkadalarmdan biri olmas nedeniyle de. Yarmada k n bilim adam says, ilerinden biri ben olmak zere, sekize indirildii zaman, Akita-san b ana en ndeki iki yarmacnn ben ve David Brown olduunu st kapal olarak sylemiti. Hat i o zamana kadar hibir tr bedensel inceleme yaplmamt." Bu doru, Nicole hatrlad, Olas mrettebat nce krk sekize indirilmiti, sonra hepimiz fiz el incelemeler iin Heidelberg 'e gtrlmtk. Yetkili Alman doktorlar, her adayn her bir lmden muhakkak gemesi gerektiinde srarlydlar. Akademi mezunlar ilk nce denendiler isinden bei, Alain Blamont da dahil olmak zere, baarsz oldular. "ISA iin nceden yanm dzine nemli grev uuu yapm olan yurttanz Blamont, nemsiz bir iyle yetersiz bulunarak yar d brakld -ve Kozmonot Seme Kurulu'nun onun itirazn 63

RAMA-II reddedip doktorlarn kararn destekledii zaman- tmyle panie kapldm." Gururlu Japon bil am, imdi doruca Nicole'n gzlerine, anlamas iin yal-vararak bakyordu. "Daha nce yaam etkilememi olan kk bir fiziksel sorun yznden hayatmn en nemli frsatn karacamd erini iyi seebilmek iin duraklad. "Yapm olduum eyin yanl ve onursuzca bir davran o iyorum, fakat o zamanlar doru olduuna ve insanlk tarihinin en byk bilmecesine bir zm ma ansmn, salkl olmay sadece saysal deerlerle belirleyen bir grup dar grl doktor ellenmemesi gerektiine inanyordum." Dr. Takagishi hikayesinin geri kalan ksmn sade ve duygusuz bir ekilde anlatt. Kamallar dan bahsederken sergiledii geici coku yok olmutu. Tekdze konumas kesin ve akt. Tbb

eitirmesi ve kendisine, Heidelberg'deki iki gnlk bedensel kontroller sresinde diyasto lik dzensizliinin olumasn nleyen yeni bir ila bulmas iin aile doktorunu nasl kandr i ilacn sala zararl baz yan etkileri olmasna ramen, her ey planland gibi gitmiti cmasz bedensel kontrolleri gemi ve sonunda, Dr. David Brown ile birlikte, grevin iki bilim adamndan biri olarak seilmiti. Nicole'n, haftada bir yaplan standart geici sonda taramalar yerine, grev sresince Hakamatsu sonda sistemini kullanmay dndn kozmonot aklad iki ay ncesine kadar, tbbi konular aklna bile getirmemiti. "Yani," kalarn gittike atan Takagishi aklad, "eski grev tekniinde ayn ilac haftad ullanabilirdim ve ne siz ne de baka bir yaam bilim subay benim dzensizliimi grebilirdi . Fakat srekli izleme sistemi yanltlamaz -ila da srekli kullanmak 64 Diyastol Dzensizlii iin ok fazla tehlikeli " Nicole kendi zihninde Takagishi'den ileriye atlayarak, Bu yzden bir ekilde Hakamat su ile anlaarak bir zm yolu buldunuz, diye dnd, Hakamatsu 'nn bilgisi iinde veya d dzensizliinizin varlm tetiklemeyecek beklenen deerler snrn girdiniz. Testleri ince imselerden hibirinin tam bir biyometri bilgi dkmn istemeyeceini umuyordunuz. imdi Taka ishi'nin kendisini neden aceleyle Japonya'ya ardn anlyordu. Ve benim bu srrnz sak rsunuz. arkadann byk zntsne duyduu anlay gstermek iin Nicole itenlikle Japonca "Wa masu," dedi. "Bunun size ne byk bir znt verdiini anlayabiliyorum. Hakamatsu sondalarnd ne gibi dzenlemeler yaptnz ayrntl olarak aklamak zorunda deilsiniz." Duraklad v in yz ifadesinin gevemesini izledi, "Fakat eer sizi doru anladysam, yaptnz aldatmaca nim de su orta olmam istiyorsunuz. Sizin verdiiniz adla, kk fiziksel sorununuzun gre olas bir tehdit oluturmadna kesin olarak inanmadka, bu srrnz saklamay aklmdan bi mi elbette kabul edersiniz. Aksi takdirde zorunlu olarak..." "Madam de Jardins," Takagishi onun szn kesti, "Drstlnze ok byk saygm var. Kalp kten nemli bir sorun olmadn kabul etmedike, sizden onu kayt dnda tutmanz asla ama ezdim " Sessizlik iinde birka saniye bakt. "Hakamatsu beni bu akam telefonla arad zama ," diye yavaa devam etti, "Aslnda bir basn toplants yaparak projeden istifa etmeyi d akat istifamda neler syleyeceimi dnrken, Profesr Brown'un grnts devaml olarak gz 65 RAMA-II nne geliyordu. O, benim Amerikan eitim, ok zeki bir insan, fakat ayrca dnceme gre, k yanlmazlna son derece inanan biri. Benim yerime en uygun seim Bonn'dan Profesr Wolfgan g Heinrich olurdu. O da Rama ile ilgili birok bildiri yaynlamtr. Fakat o da, Brown gi bi, bu gksel ziyaretlerin bizimle ve gezegenimizle hibir ilikisi bulunmayan rastlan tsal olaylar olduuna inanyor." G ve tutku gzlerine geri gelmiti. "imdi ayrlamam. Ba seeneim kalmadka. Brown ve Heinrich, ikisi de ipucunu gremeyebilirler." Takagishi'nin arkasnda, tapnan ana tahta binasna giden yoldan Budist rahip canl adm yryerek getiler. Soua karn, her zamanki ince, kmr karas gmleklerini giymilerdi v ak sandallar iinde soukla kar karyayd. Japon bilim adam Nicole'e gnn geri kalan k torunun brosunda, kendisinin tam ve sansrsz tbbi gemiini, ocukluundan bu yana inceley k geirmelerini neriyordu Eer Nicole isterse, diye ekledi, Fransa'ya geri gtrerek bo bi r zamannda yeniden incelemesi iin, btn bilgileri ieren bir veri kp verebilirlerdi. Takagishi'yi yaklak bir saattir byk bir dikkatle dinlemekte olan Nicole, bir an iin d ikkatini, imdi uzakta, amal bir ekilde merdivenleri trmanmakta olan rahibe kaydrmt ne kadar huzur dolu, diye dnd. Yaamlar elikilerden ne kadar uzak. Tekdnceli olmak olabilir. Bu btn yantlan ok kolaylatrr. Bir an iin rahiplere ve onlarn dzenli yaa endi. Takagishi'nin kendisine armaan ettii bu bilmeceyi onlarn nasl ele alacaklarn d uzay rencilerinden biri deil, Nicole imdi dnyordu, yani grevin baarsndaki rol ke deil. Ve bir bakma Kozmonot ve Papa hakl da. Projedeki doktorlar ok kat dadandlar. Hibir zaman Alain 'i yetersiz bulmamal ar gerekirdi. ok utan verici olur, eer. Takagishi konumasn bitirmeden Nicole, "Daijo-bu" dedi, "Sizinle doktorunuzu grmeye g ideceim, eer beni rahatsz eden bir ey bulmazsam, tm dosyay tatilde incelemek iin eve g ceim." Takagis-hi'nin yz aydnland. "Fakat sizi bir kez daha uyaraym," diye ekledi, "ee gemiinizde kukulu bir ey bulacak olursam, veya benden herhangi bir bilgi gizlediiniz e dair en kk bir kamt bulursam, sizden hemen istifa etmenizi isteyeceim "

Dr. Takagishi "Teekkr ederim, ok teekkr ederim," diye yantlad. arkadann nnde k "ok teekkr ederim" diye tekrarlad ______________10______________ KOZMONOT ve PAPA General O'Toole toplam iki saatten fazla uyuyamamt. Heyecan ve jet yolculuunun neden olduu zaman fark, btn gece boyunca zihnini iler halde tutmutu Otel odasndaki yatan i gzel pastoral duvar resmini seyretti ve btn hayvanlar ikier kez sayd. Ne var ki her iki saym bitirdikten sonra da hl uyankt Kendisini rahatlatacan umarak derin bir nefes ald Bu kadar sinirlilik neden, diye ke ndine sordu. O da, dnyadaki dier benzerleri gibi, sadece bir insan. ey, tam deilse d e O'Toole koltuunda dikleerek glmsedi Saat sabahn onuydu ve o Vatikan'n kk bir bekle asnda oturuyordu. Hazreti sa'nn vekili , Papa John Paul V'in huzuruna zel olarak kab ul edilmek zereydi. 67 RAMA-II ocukluu boyunca, sk sk Michael O'Toole bir gn ilk Kuzey Amerikal papa olacan hayal e Tek bana sorulu yantl din kitabn alt leden sonralar kendini "Papa Michael" di i kelimeleri defalarca tekrarlar ve ezberlerken, kendinin, gelecekte, belki elli yl sonra, cppe giymi ve papa yzn takm olarak, dnyann byk kilise ve meydanlarn iin dinsel kutsama trenlerini ynettiini hayal ederdi. Fakirlere, umutsuzlara, ezilm ilere esin kayna olacakt. Onlara Tanr'nn nasl kendilerini daha iyi bir yaama ynlendi eceini gsterecekti. Gen bir adam olarak, Michael O'Toole her tr renimi sevmiti, fakat zellikle konu onun gisini ekmiti. Din, tarih ve fizik konularnda yeterli okuma yapamyordu. Fakat kvrak z eks bu farkl bilim dal arasnda geiler yapmann bir yolunu buluyordu. Dinin kaynakla ziin birbirinden yz seksen derece farkl olmas onu hi rahatsz etmemiti Michael O'Toole aamndaki hangi sorularn fizik, hangileri-ninse din tarafndan yantlanmas gerektiini se te hi zorlanmyordu. En sevdii bilimsel konu yaratln incelenmesinde birleiyordu. Ne de olsa yaratl; di ve fizik de dahil olmak zere, her eyin balangcyd. Nasl olmutu? Evrenin on sekiz milya nceki balama vuruunda Tanr, en azndan bir hakem olarak, var myd? Enerjiden btn madd aratan ve byk patlama diye bilinen o ani ve iddetli patlamaya g kazandran o deil miydi O saf hidrojen atomlarnn dev gaz bulutlar halinde birleerek ekim gc altnda kp, i mel kimyasal yap talarnn olutuu yldzlara dneceini nceden gren o deil miydi? Papa tarafndan kabul edilmeyi beklerken O'Toole 68 Kozmonot ve Papa kendi kendine Ben yaratl karsndaki bylenme duygumu hibir zaman kaybetmedim, dedi Her sl oldu? Olaylarn zaman iindeki bu zel sralanmasnn nemi nedir! Genliinin ilk yllar ere sorduu sorulan hatrlad. Belki de, bilimsel geree serbeste yaklamam snrlayaca mamaya karar verdim. Tann ile Einstein arasndaki belirgin uyumazlklar karsnda, kilise hibir zaman benim kadar rahat olamad. Geen akam O'Toole bir turist olarak geen gnnn sonunda Rona'daki oteline dndnde, Va bakanlndan Amerikal bir rahip onu bekliyordu. Rahip kendini tantarak General O'Toole 'un Kasm aynda Boston'dan yazd mektuba yant vermedikleri iin pek ok zr dilemiti. R general mektubunda kendisinin Newton kozmonotu General O'Toole olduunu belirtmi ol sayd, bunun "ilemleri kolaylatracan" belirtmiti. Buna ramen, diye rahip eklemiti, P rogramnda oynanmt ve Kutsal Peder ertesi sabah O'Toole'u grmekten mutluluk duyacakt. Papa'nn brosunun kaps ald zaman, Amerikal General igdsel olarak ayaa kalkt. o kamki rahip odaya girdi ve O'Toole'un elini aceleyle skt. kisi de, herzamanki beyaz cppesini giymi Papa'nn, memurlarndan biriyle konumasn tamamlad kap giriine baktl V, yznde tatl bir glmseme ile bekleme odasna girdi ve elini O'Toole'a uzatt. Kozmonot kendiliinden bir dizinin stne kt ve papalk yzn pt. Kalbinin heyecanl arpntsna aran O'Toole, "Kutsal Peder," diye mrldand, "beni kabul iin teekkl ederim. Bu, gerekten benim iin byk bir onur." 69 RAMA-II Papa hafif aksanl ngilizcesiyle, "Benim iin de yle," dedi, "Sizin ve meslektalarnzn byk bir ilgiyle izliyorum." O'Toole'a eliyle iaret etti ve Amerikal General kilisenin nderini izleyerek, yksek t

avanl grkemli bir broya girdi. ok byk, koyu renkli, ahap bir alma masas, odann bi Kargaa'nn en karanlk gnlerinde Papa olarak hem dnya hem de kiliseye yirmi yl sreyle en rjik ve esenlik dolu bir nderlik rnei gsteren adamn, John-Paul IV'n, gerek boyutlardak bir portresinin altnda duruyordu. Bir air ve bir tarih aratrmacs olan bu yetenekli Ve -nezuellal, 2138 ve 2158 arasnda, hemen hemen btn dier kurumlarn kmekte olduklar ve denle de aknlk iindeki kitlelere hibir yardmda bulunamadklar bir dnemde, rgtlenmi in ne kadar olumlu bir g olabileceini dnyaya gstermiti. Papa bir koltua oturdu ve O'Toole'a yanna oturmasn iaret etti. Amerikal rahip oday ter etti. OTo-ole ve papann nlerinde, yedi metre kadar aadaki Vatikan bahelerine bakan ba lkona alan, byk pencereler vard. O'Toole nceki gn leden sonrasn geirdii Vatikan yordu. Kutsal Peder herhangi bir hatrlatma kdna bakmaya gerek grmeden, "Mektubunuzda yazdn dedi, "benimle grmek istediiniz baz teolo-jik konular varm Bunlarn bir ynyle grev gili olduunu sanyorum." O'Toole bir milyon Katoliin ruhsal nderi olan yetmi yandaki spanyol'a bakt. Papa'nn z in rengi derisi, sert yz hatlar vard ve gr siyah salar artk aarmaya balamt. Kahve yumuak ve berrakt. Bir Katolik dergisinde okuduu ve Vatikan ynetiminin nde gelen kar dinallerinden birinin John70 Kozmonot ve Papa Paul V'in etkin ynetimini ven bir yazsn hatrlayan O'Toole Kesinlikle hi zaman kaybetmi or, diye dnd. "Evet Kutsal Peder," dedi O'Toole, "bildiiniz gibi insanlk iin son derece nemli bir greve gitmek zereyim. Bir Katolik olarak, sizinle grmemin bana yardmc olabileceini d ularm var." Bir an duraklad, "Btn yantlar vermenizi kesinlikle beklemiyorum. Fakat o b irikimli bilgeliinizle belki bana bir yol gsterebilirsiniz." Papa bayla onaylayarak OToole'un devam etmesini bekledi. Kozmonot derin bir nefes ald. "Her ne kadar, Kamallar bizim dinimizle uzlatrmak gibi ok byk olan amacmn sade bir paras olsa da, Kurtarl konusu beni rahatsz ediyor." Papa'nn kalar atld ve O'Toole girii pek iyi yapamadn biliyordu. Aklamak iin ekl nn'nn Ramaklar yaratt konusunda hibir karar-szm yok, bunu anlamak kolay. Fakat, tar in bir noktasnda, Kamallar da bize benzer biimde manevi evrimden getilerse, bu neden le dnyadaki insanlar gibi, kurtarlmalar gerekmiyor mu? Eer yleyse, Tanr gnahlarndan k ulmalar iin onlara isa'y ya da onun Kamal eitini gnderecek mi? Bylece biz insanlar, t vrende durmadan yinelenen evrimsel bir paradigmay m temsil ediyoruz? Papa'nn glmsemesi genileyerek neredeyse bir srtmaya dnt. "Tanr akna, General" di deyle konutu, "ok geni bir dn sorunlar alann zplaya zplaya abucak getiniz. Bilme esine derin sorulara verecek hzl yantlarm yok. Kilisenin, Rama'nn ortaya kard sorun ak yetmi yldr inceleyen aratrmaclar var, tahmin edebileceiniz gibi, ikinci uzay ara lmesinden sonra almalarmz son zamanlarda da71 RAMA-II ha da younlat." "Fakat siz kiisel olarak neye inanyorsunuz, Kutsal Peder?" diye srar etti O'Toole, "Bu iki inanlmaz uzay aracn yapan yaratklar acaba yaratllarnda bir tr ilk gnah ile hlerinin bir zamannda, bir kurtarcya ihtiya duymu olabilirler mi? sa'nn yks tek ola ada, Dnya'daki insanlar iin mi, yoksa btn akll varlktan ve gnahlanmzn balanmas tarlma ihtiyacn kapsayan sonsuz uzunluktaki bir kitabn kk bir blm m?" Kutsal Peder birka saniye sonra, "Emin deilim," diye yantlad, "orada, evrenin geri k alan ksmnda, herhangi bir biimde baka bir zeknn varln tam olarak anlayabilmek, baze iin hemen hemen imknsz oluyor. Onun elbette bizim gibi grnmeye-ceini kabul ettikten s onra, zihnimin bu sabah ileri srdnz teolojik trden sorularla uramasn erteleyen haya resimlerle mcadele ediyorum." Bir an iin durdu, dnd "Fakat ou zaman, Tanr onlar da uz yaratmadndan, Kamallarn da renmeleri gereken baz dersler olduunu dnyorum ve g ir zamannda O, onlara sa'y yollam olmal. ." Papa kendi szn keserek General O'Toole'a dikkatle bakt "Evet," diye yumuak bir sesle devam etti, "sa dedim. Bana kiisel olarak neye inandm sordunuz Bana gre sa gerek kur Tanr'nn tek oludur Deiik bir grnmle Kamallara gnderilecek olan gene O olacaktr " Papa'nn szleri bittii zaman O'Toole'un yz aydnland. "Sizinle ayn fikirdeyim Kutsal Pe " diye heyecanla konutu "Ve bu nedenle de zek, evrenin her yerinde ayn manevi deney

imle birbirine balanm oluyor ok ama ok gerek anlamyla, Kamallarn ve tekilerin de ku uunu varsayarsak, 72 Kozmonot ve Papa hepimiz karde oluyoruz. Ne de olsa, hepimiz ayn temel kimyasal maddelerden yapldk. B u, cennetin sadece insanlara ait bir yer olmayp, Tanr'nn mesajn anlayan her varl da i ald anlamna gelir." "Bu sonuca nereden geldiinizi anlyorum," diye John-Paul yantlad. "Fakat bu, kesinlik le evrensel bir kabul grmyor. Kilisede bile Kamallar hakknda deiik grleri olanlar va "Sienal Aziz Michael'dan alntlar kendilerine destek olarak kullanan grubu mu kastedi yorsunuz?" Papa onaylad. "Ben," dedi General O'Toole, "Onlarn Aziz Micha-el'n Rama hakkndaki dinsel tleri ile i lgili dar ve insanmerkezli yorumlarn ok snrl buluyorum. Dnyad uzay aracnn tpk E ah gibi, isa'nn ikinci geliini nceden bildiren bir haberci olduunu sylerken, Michael, Kamallar tarihimizde yalnz bu rol oynayp baka bir faaliyet, hatta varlk gstermemekle amyordu. O sadece insann manevi bak asndan olas bir gr belirtiyordu." Papa yine glmsyordu. "Btn bunlar dnmek iin hatr saylr zaman ve enerji harcam im. Hakknzdaki n bilgilerimin sadece bir ksm doruymu. Tanr'ya, kiliseye ve ailenize o ballnz dosyanzda belirtilmi Fakat burada teoloji konusuna aktif ve aydn ilginizden bahsedilmi." "Bu grevi hayatmn en nemli atamas olarak kabul ediyorum. Tanr'ya ve insanla en uygun de hizmet edeceimden emin olmak istiyorum Bu nedenle kendimi, Kamallarn manevi bir yne sahip olup olmadklarn anlamak da dahil, her olasla kar hazrlyorum. Bu, benim g i hareketlerimi etkileyebilir." O'Toole devam etmeden nce birka saniye durdu 73 RAMA-II "Bu arada, Kutsal Pederimiz, acaba aratrmaclarnz ilk bulumaya dayal incelemelerinde, o as bir Rama dinsel gr ile ilgili bir delil buldular m?" John-Paul V ban sallad, "Pek deil, ancak, dinsel cokusu bazen mantn glgeleyen, en koposlarmdan biri, ilk Rama aracndaki btn yapsal dzenu -biliyorsunuz, simetriler, geom trik desenler, hatta temeline dayanan abartl tekrarlanm biimler- bir tapna andrd r ediyor. Hakl olabilir. lk uzay aracn yaratan varlklarn manevi doas ile ilgili, yle a byle hibir kantmz yok." General O'Toole, "artc," dedi "Daha nce bunu hi dnmemitim. Onun gerekten bir tap ratldn dnn, ite bu Dr. Brown'u afalla-trd." General gld. "Dr. Brown," diye ak vall cahil insancklarn, byle bir uzay aracnn, onu yapanlarn teknolojilerinin bizim anl ma yeteneimizin son derece stnde olmasndan dolay, herhangi bir eyini anlamamzn bile o aksz olduu, bu nedenle de onun amacn saptamak iin hibir ansmzn bulunmad konusund Ve, ona gre, elbette bir Rama dini olamaz. Onun dncesine gre onlar bylesine inanlmaz ir yldzlarara-s uzay aracn ina etme kapasitesini gelitirmeden alar nce, btn batl e brakm olmallar." Papa sordu, "Dr. Brown bir ateist, deil mi?" O'Toole onaylad, "Szn saknmayanlarndan biri. Btn dinsel dncelerin beynin doru al . Kendi bak as ile uyumayan herkesin tam bir budala olduunu sylyor." "Ya mrettebatn geri kalan ksm? Onlar da bu konuda Dr. Brown kadar kat dncelere mi sah er?" "Her ne kadar Wakefield, Tabori ve Turgenyev'in 74 Kozmonot ve Papa onun ana duygularn paylatndan kukulanyorsam da, ilerinde en ok sesi kan ateist o. zgi gcm bana Kumandan Borzov'un din konusunda kalbinde yumuak bir nokta olduunu sylyor . Byk Kargaa'dan kurtulanlarn ou iin geerli. Yine de Valeriy bana inancmla ilgili so sormaktan holanyora benziyor." General O'Toole Newton mrettebatnn dinsel ina-mlaryla ilgili zihinsel taramasn tamamla ibi bir an sustu. "Avrupal kadnlar de Jardins ve Sabatini ismen Katolikler, ve haya l gc ne kadar zorlanrsa zorlansn onlar dindar olarak dnlemez. Amiral Heil-nann Paska e Noel'de Lteryen oluyor. Takagis-hi, Zen alyor ve meditasyonunu yapyor. Dier ikisi ha knda bir ey bilmiyorum."

Papa kalkarak pencereye doru yrd. "Oralarda bir yerde, baka bir yldzdan varlklar tara n yaratlan, garip ve harikulade bir uzay arac bize doru geliyor. Biz de on iki kiili k bir mrettebat onunla bulumaya yolluyoruz." General O'Toole'a doru dnd. "Bu uzay gemi si Tanr'dan bir haberci olabilir, fakat bunun byle olup olmadn belki de bir tek siz an layabileceksiniz." O'Toole yantlamad. Papa tekrar pencereden dar bakt ve yaklak bir dakika kadar sessiz d. "Hayr, olum" diye sonunda yumuak bir sesle General O'Toole'dan ok kendisi ile konut u, "Sorularnn yantlar bende deil. Onlar sadece Tanr'da. htiyacn olduu zaman sana yan amas iin ona dua et." Yzn generale dnd. "Sizi bu konularla bylesine ilgili bulduumda ay ne kadar memnun olduumu sylemeliyim. Tanr'nn da bu grev iin sizi bilerek setiine m." General O'Toole grmenin sona erdiini anlyordu. "Kutsal Peder," dedi, "beni kabul edip bu sreyi 75

RAMA-II benimle paylatnz iin tekrar ok teekkr ederim. Kendimi son derece onurlandrlm his John-Paul V glmsedi ve konuunun yanna geldi. Onu bir Avrupal gibi kucaklad ve brosunda kncaya kadar ona elik etti. _______________11_______________ SENAII AZZ MICHAEL Metro istasyonunun k Uluslararas Bar Par-k'nn giriinin karsndayd Yryen merdi eral O'Toole, leden sonra gneine kt zaman, sanda, iki yz metreden daha az uzaklk trbeyi grd. Solunda, parkn dier ucunda, bir ynetim binalan kmesinin arkasnda antik Ro Kolozyumu grlebiliyordu. Amerikal General canl admlarla parka girdi ve saa dnerek trbeye giden tal yola sapt. cuklar iin yaplm antn bir paras olan sevimli, kk bir havuzun yanndan geti ve yo ekillerin souk sudaki oyumlarn seyretti. O'Toole beklentilerle doluydu. Ne inanlmaz bir gn, diye dnyordu. nce papa tarafndan kabul edildim. Yeimdi, Aziz Michael'm trbes ihayet ziyaret ediyorum. Sienal Michael 2188'de, lmnden elli yl sonra (ve belki de daha anlamls; John-Paul V'in yeni papa seilmesinden yl sonra) azizlik katna ykseltildii zaman, onun adna yaplaca be iin en mkemmel yerin Uluslararas Bar Park olduu konusunda hemen fikir birliine var ark, Venedik meydanndan kolozyuma kadar uzanan blgede, nkleer felaketten kurtulabil mi birka eski Roma pazar yeri kalntsnn evresinden veya arasndan 76

Sienah Aziz Michael geerek uzanyordu. Trbenin tam yerinin seilmesi ok hassas bir konu olmutu. Felaketi hem en izleyen aylarda, kendilerini Roma'da dzenin yeniden kurulmasna adam cesur kadn ve erkeklerin ansna dikilen Be ehitler Ant, yllardr parkn en fazla ilgi eken yeri olmu ah Aziz Michael iin yaplacak trbenin, 2155'den beri parkn gneydou kesinde yer alan a mermer begeni glgede brakmamas gerektii konusunda olduka byk bir duyarllk vard. Uzun tartmalardan sonra Aziz Michael'n trbesinin, parkn tam kart, kuzeybat kesine, simgesel olarak patlama merkezinin tam stne gelecek ekilde, yerletirilmesi kararlatrld Sadece on metre ilerisinde ate topunun ekirdeinden gelen youn s tarafndan o anda buhar atrlmadan nce Trajan stunu duruyordu. Daire eklindeki trbenin ilk kat tmyle meditas tapnmaya ayrlmt. Trbenin merkezindeki dar ve uzun blme, altsnda klasik Roma Katolik eri tarznda heykel ve sanat eserleri olan, dier alts da dnyann balca dinlerini onurla n on iki kma veya kk kilise eklenmiti. Zemin katnn bu seici blnmesi, Katolik olmay nsann sevgili Aziz Michael'n ansna sayglarn gstermek iin trbeye yaptklar kutsal z , onlara rahatlk salamak iin yaplmt. General O'Toole birinci katta fazla oyalanmad Aziz Peter kilisesinde diz kerek bir dua okudu ve giriin yanndaki kuytu kede duran nl tahta Buda heykelini ksa bir sre inc di, fakat, her turist gibi o da ikinci kattaki freskleri grmek iin sabrszlanyordu. O' Toole asansrden dar admn att anda, nl resimlerin hem byklk hem de gzellikleri Tam nnde, on sekizinde, uzun sar sal, bir kzn gerek boyutlarnda bir portresi var77 RAMA-II di. Kz, 2115 Noel akam eski bir Siena kilisesinde yere eilmi, iinde battaniyeye sarlm

sal bir bebek bulunan bir sepeti kilisenin souk tabanna brakyordu Bu resim Aziz Michae l'n doduu geceyi anlatyordu ve trbeyi tmyle dolanarak Aziz'in hayatn anlatan on iki uk fresk dizisinin birincisiy-di. General O'Toole asansrn yanndaki kk sat kulbesine gitti ve on santimetrekare olduu t cebine kolayca san, krk be dakikalk tur ses kaseti kiralad. Atlabilen kk alclar e alarak kulana takt Dil olarak ngilizce'yi seip, "Tantm" yazl dmeye basnca, tatl i, ngilizce olarak ona grmek zere olduu eyleri anlatmaya balad General birinci panodaki bebek Michael'n zelliklerini incelerken, kadn, "On iki fre skin her biri alt metre yksekliktedir," diyordu, "odadaki klandrma, dardan at penc en filtrelenerek gelen doal k ile kubbedeki elektronik dzenekten gelen yapay n bir tik alclar koullan belirleyerek, doal ve yapay , fresklerin grnnn her zaman m k biimde kartrrlar. "Bu kattaki on iki pano, aa kattaki on iki ufak kilisenin stne gelecek biimde yerletir lmitir. Aziz'in yaamn tarih srasna gre izleyen freskler saat ynne doru dizilmilerd enle, Michael'n 2188'de Roma'daki azizlik mertebesine ykseltilme treni, yetmi iki yl n ce Siena katedralindeki doum resminin sandadr "Freskler, 2190'da, nceden haber vermeden, birden kp gelen inli Feng Yi ustann da aral arnda bulunduu drt kiilik sanat grubu tarafndan tasarmland ve uyguland Yetenei hak 78 Sienal Aziz Michael da, ok az ey bilinmesine ramen, dier sanat, Portekiz'den Rosa de Silva, Meksika'dan nando Lo-pez ve svire'den Hans Reichwein, yannda getirdii ok gl eskizleri grnce, Fe i hemen takma kabul ettiler." O'Toole kasetteki lirik sesi dinlerken, dairesel odaya bir gz att 2199'un bu son gnn de, Aziz Micha-el'n trbesinin ikinci katnda, tur grubunun da aralarnda bulunduu iki y en fazla insan vard Amerikal kozmonot, her panonun nnde sanat eserini incelemek ve k asetteki aklamalar dinlemek iin duraklayarak, dairenin evresinde yava yava ilerledi Aziz Michael'n yaamnn nemli olaylar fresklerde ayrntl bir ekilde resmedilmiti. ki beinci panolar, Siena'da rahip aday olduu gnleri, Byk Kargaa srasnda gerei bulmak turunu, talya'ya dndkten sonra dinsel almalara balamasn ve Michael'n kilise kaynakl yiyecek, evsizlere ev salamak iin kullanmasn, gsteriyordu Altnc resim yorulmak nedir ilmeyen azizi, zengin bir Amerikal hayran tarafndan balanan televizyon stdyosunda gst yordu Sekiz dil konuan Michael burada, insanln btnlemesi ve varlkl olanlarn bu konu az ansl olanlarla ilgilenmesi hakkndaki bildirisini defalarca yinelemiti Yedinci fresk Feng Yi'nin yapt, Michael ile lmekte olan yal papa arasnda Roma'daki kar nn portresiydi Bu bir kontrast aheseriydi Renk ve n ustaca kullanld resim, alka bir gen adamn, Dnya'dan bkm, son gnlerini bar ve huzur iinde geirmek isteyen bir p arafndan sert bir ekilde sulanmasn gsteriyordu Michael'n yz ifadesinde, kendisine sy lere kar gsterdii, kesinlikle birbirinden farkl, iki ayr tep79 RAMA-II ki grlebiliyordu; papala itaat ve kilisenin zden ok biim ve dzenle ilgilenmesine kar t. "Michael, papa tarafndan Toskana'daki bir manastra gnderildi," diye kasetteki rehbe r devam etti, "ve karekterindeki son deiimlerin gereklemesi de orada oldu. Sekizinci panoda, Yalnzlk dneminde Tan-n'nn Michael'a grnmesini canlandrmaktadr. Azize gre, b isi bir frtnann ortasnda, ikincisi ise gkyz muhteem bir gkkua ile kaplandnda o nla iki kez konumutu. Uzun ve iddetli bir frtna srasnda, gkgrltlerinin patlamalar r ona, Michael'n sonradan Bolse-na'da Paskalya gndoumunda aklayaca, yeni 'Yaam Yasal ykrmt. kinci ziyaretinde Tanr azize, duyurusunun gkkuann ularna kadar yaylaca srasnda inananlara bir iaret vereceini bildirmiti. "Bir milyardan fazla insann seyrettii, Aziz Michael'n yaamndaki en nl mucize, dokuzunc panoda gsterilmitir. Resim Michael', Bolsena Gl kylar evresinde toplanan byk kala ya vaazn verirken gstermektedir. ounluu onu izleyenlerle zdeleen bildik mavi elbisel de olan kalabaln stne kuvvetli bir yamur yamaktadr. Fakat yamur her tarafa yaarken, ne de onun sesini ykselten donanmn stne bir tek damla bile dmemektedir. Gneten deva en parlak bir k, Tanr'nn yeni yasalarn dnyaya aklarken, gen azizin yzn aydnlat le sadece dinsel nderlikten..." General O'Toole onuncu ve onbirinci resimlere doru yrrken kaseti kapatt. yknn geri kal n ksmn biliyordu Bolsena'daki ayinden sonra, Michael bir sr skntl olayla kuatlmt

vermiti. ki hafta iinde kablolu televizyon izinSO Sienal Aziz Michael lerinin ou iptal edilmiti. Sadece bat dnyasnda bile saylar yz binlere ulaan gen ha asnda yozlama ve ahlakszlk hikayeleri srekli olarak basnda yer almaya balamt. Adaml dan son dakikada nlenen bir suikast giriimi olmutu. Ayrca medyada, Michael'n kendisin i ikinci Mesih ilan ettii ile ilgili aslsz haberler dolayordu. Ve bylece dnya liderleri senden korktular. Hepsi. Sen yaam yasalarnla herkes iin bir tehdit oluturuyordun. Ve senin son evrimle neyi amaladn hibir zaman anlamadlar. O'Too onuncu freskin nnde duruyordu. Bu ezbere bildii bir sahneydi. Dnya'daki her eitimli k ii de bu sahneyi hemen tanrd. Terrist bombasnn patlamasndan nceki saniyeler, her yl Peter ve Aziz Paul yortusunun ilk gn olan 28 Haziran'da Michael Balatresi ve yaklak bir milyon insann yok olduu o tarihsel 2138 yaz ba sabahnn bir yldnm olarak televiz a gsterilirdi. Onlan Roma'ya sana katlmalar iin ardn. Dnya'ya herkesin birlik olduunu gstermek ii ar da geldiler. Onuncu resim Michael' mavi elbisesiyle Venedik Meydan'nda, Vittori o Emanuel An-t'nn st basamaklarnda gsteriyordu. Bir vaiz treninin ortasndayd. evres er yne doru Roma pazar yeri harabelerini doldurup taarak tka basa dolu Fiori Imperia li Caddesi'nden Kolozyum'a kadar uzanan, bir mavilik denizi vard. Ve yzler. Hevesl i, heyecanl, antik ehrin kalntlar arasnda dnyay tmyle yutmu olan aresizlik ve umu kurtulmak iin bir yol, Tanr'nn yolu olduunu, sylemeye cret eden ocuk-adamn bir anlk tsn yakalayabilmek iin, yukarya aaya bakman gen yzler Michael Ryan O'Toole, elli yedi yandaki Bostonlu 81 RAMA-II Amerikan Katolii onbirinci resme bakt zaman, kendisinden nceki binlerce insann yapt diz kp alad. Bu resim bir nceki panoda yer alan sahneyi gsteriyordu, fakat bir saatte biraz sonrasn, sesle izlenen ve Trajan stunu yanndaki bir kamyona gizlenmi yetmi be k lotonluk nkleer bombann patlayarak o iren mantar bulutunu ehrin gklerine gnderdii an saat sonrasn. Merkezin iki yz metre evresindeki her ey annda buharlamt. Artk ne M e Venedik Meydan, ne de muazzam Vittorio Emmanuel ant vard. Freskin merkezinde bir d elikten baka bir ey yoktu. Ve bu deliin evresinde, buharlamann tam olarak gereklemedi rlerde, kendine en gvenen insanlarn ounda bile bu gveni parampara edebilecek ac ve deh grntleri vard. Ulu Tanr'm, General O'Toole gz yalar arasnda konutu, Aziz Michael'n yaamndaki haberi mama yardm et. Bizim iin yaptn genel plana, ok kk de olsa, nasl bir katkda bulunab nlamama yardm et. Kendimi, senin Rama temsilcin olarak hazrlarken bana yol gster. ________________12________________ KAMALILAR VE ROMALILAR "Evet, ne dnyorsun?" Nicole de Jardins yerinden kalkarak ekrann yanndaki kamerann n Yeni dar kumalardan yaplm, vcuduna tam oturan beyaz bir elbise giyiyordu. Elbisenin e tei dizlerinin tam altndan kesilmiti ve uzun kollannda omzundan bilee inerken dirsein in altndan geen siyah bir izgi gze arpyordu Geni, simsiyah bir kemer, hem izginin ren hem de arkaya doru taranp ser82 Kamallar ve Romallar beste neredeyse beline kadar braklan salarnn rengiyle uyum iindeydi. Tek mcevheri, so ileine takt, zerinde sra kk elmas olan enli altn bilezikti. "Harika grnyorsun anne," kz Genevieve ekrandan onu yantlad, "Senin byle giyinip sala est braktn daha nce hi grmemitim. Her zamanki kazana ne oldu?" On drt yandaki k aman balyor?" "Dokuz buukta," diye Nicole yantlad, "Moda gerei ge saatte. Herhalde bir saat sonrasnd an nce de akam yemei yemeyiz. Alktan lmemek iin gitmeden nce otel odamda bireyler yi ." "Anne verdiin sz unutma sakn. Geen haftaki Aujourd bufye gre benim en sevdiim arkc, n LeClerc, konuk sanatlardan biri olacak kesinlikle. Ona, kznn kendisini her ynyle tan al olarak grdn sylemelisin." Nicole kzna glmsedi, "Geri, byk olaslkla yanl yorumlanacak ama, senin iin yapaca e gre senin Msy LeClerc dnyadaki her kadnn kendisine ak olduunu sanyormu." Bir an "Bykbaban nerede? Sanrm birka dakikaya kadar yannda olacan sylemitin."

Ypranm fakat sevimli yz ekranda, torununun yannda beliren Nicole'n babas, "te burad di. "Peter Abelard hakkndaki romanmn bir blmn bitirmek zereydim. Bu kadar erken araya nmyordum." Pierre de Jardins imdi altm alt yandayd. Yllardr baarl bir tarihsel karsnn erken lmnden sonraki yaamnn, servet ve baarlarla dolu gemesi Tanr'nn ona e elbisesi ile grdkten sonra, "arpc grnyorsun," dedi, "Bu elbiseyi Ro-ma'da m aldn? 83

RAMA-II Nicole babasnn elbisesinin tmn grmesi iin yeniden etrafnda dnerken, "Baba, aslnda," "Bunu Franoise'nn dn iin yl nce almtm. Fakat, daha nce giyme frsatn hi bu "Hi de deil," Pierre yantlad, "Aslnda, bence bu tr zel davetler iin son derece kusurs Eer, bu benim vaktiyle katldm byk elenceler gibiyse, oradaki her kadn en gsterili l elbisesini giyip en deerli mcevherlerini takacaktr. Sen u sade siyah ve beyaznla gze rpacaksn. zellikle salarn byle dkmken. Mkemmel grnyorsun." "Teekkrler," dedi Nicole, "Senin nyargl olduunu bildiim halde, bu iltifatlarn duymak de houma gidiyor." Son yedi yldr en yakn iki arkada olan kzna ve babasna bakt. "Ge ak derecede endieliyim. Rama ile karlaacamz gnde bile bu derece sinirli olacam san gibi partilerde genellikle kendimi yabanc gibi hissederim ve bu gece iimde sanki kt bir ey olacakm gibi, aklayamadm garip bir his var. Baba hatrlarsan, ocukken k nceden hissetmitim." Babasnn yz ciddileti. "Otelde kalmay dn-sen belki de daha iyi olur. Gemiteki nsez rou doru kmt. Haberi almamzdan iki gn nce, bana annenin iyi olmadn sylediini "Bu o kadar gl bir duygu deil" diye Nicole onun szn kesti. "Ayrca ne gibi bir sebep g ebilirim? Herkes beni bekliyor, Francesca Sabatini'ye gre, zellikle de basn. Onunla kiisel bir rportaj yapmay reddettiim iin benden hl holanmyor." "O zaman gitmelisin sannm. Fakat biraz elenmeye al, sadece bu gece iin her eyi o kadar ciddiye al84 Kamallar ve Romallar ma." Genevieve ekledi, "Ve Julien LeClerc'e benim iin merhaba demeyi unutma." "Gece yars olduunda ikinizin de yokluunu hissedeceim," dedi Nicole. "2194 yl bandan b ilk kez sizden ayr olacam." Birlikte yaptklar aile kutlamalarn hatrlayan Nicole bir durdu. "Kendinize iyi bakn, ikiniz de, sizi ok seviyorum, biliyorsunuz." Genevieve "Ben de seni seviyorum anne," diye bard. Pierre elini sallayarak veda ett i. Nicole videofonu kapatarak saatini inceledi. Sekizi gsteriyordu. Lobide ofryle buluma sna daha bir saat vard. Yiyecek bireyler smarlamak iin bilgisayara yrd. Birka emirle kase etli sebzeli orba ve bir kk ie maden suyu smarlad. Bilgisayarn ekran siparile on alt ila on dokuz dakika iinde geleceini syledi. Nicole Italia dergisinin sayfalarn geliigzel evirip yemeini beklerken, Bu gece gerekte ok sinirliyim, diye dnd. 7f//'<3'daki bamakale Francesca Saba-tini ile yaplm bir r Tam on sayfa tutuyordu ve 'gzel bayan'n en az yirmi deiik fotoraf vard. Haberci, Franc sca'nn her iki baarl (biri modern ak, dieri uyuturucular stne) belgeselinden bahsetm arada, uyuturucu dizisi ile ilgili baz sorular arasnda, Francesca'nn konuma boyunca d urmadan sigara itiini zellikle belirtmiti. Nicole yazy dikkatle, fakat hzla incelerken Francesca'nn daha nce fark etmedii baz yn i olduunu fark etti. Fakat onu ynlendiren nedir? Nicole kendi kendine sordu. stedii e y nedir? Dergideki hikayenin sonuna doru haberci, Francesca'ya, Newton mrettebat ar asnda bulunan dier iki kadn hakkndaki dncesini sorduu zaman Francesca, "Aslnda, kend evdeki tek kadn gibi hissediyorum," diye 85 RAMA-II yantlamt. Nicole paragrafn kalan blmn okuyabilmek iin yavalad. "Rus pilot Turgeny k gibi dnyor ve davranyor, Fransz-Afrikal prenses Nicole de Jardins, bilinli olarak i bask altnda tutuyor, ok yazk nk ok tatl bir kadn olabilirdi." Nicole, Francesca'nn fazla dnmeden yapt bu yorumlara fazla kzmam, yalnz elenmiti nde yarma hissi duyduysa da, byle ocuka tepki gsterdii iin kendini beenmedi. Frances a bu makaleyi yeri geldii zaman soracam, diye Nicole glmseyerek dnd. Kim bilir?Belki erkekleri batan karmann m onu dii yaptn da sorarm.

Bir dinlence ehri olan Tivoli'den pek uzak olmayan Roma banliylerinin d mahallelerin de bulunan, partinin verildii Hadrian villasna giden krk be dakikalk yol, tam bir ses sizlik iinde geti. Nicole'n arabasndaki dier yolcu, kozmonotlarn iinde en suskun olan iro Yamanaka idi. ki ay nce Yama-naka ile yapt rportajda, on dakikalk srede her sorus iki ya da kelimelik, o da tek heceli yantlar alan, sinir bozukluu iindeki Francesca , Hiro'ya, onun bir androit olduu hakkndaki sylentilerin doru olup olmadn sormutu. Yamanaka "Ne?" diye sormutu. Francesca pek iyi niyetli olmayan bir glmsemeyle tekrarlamt, "Siz bir androit misiniz ?" Kamera yzn hzla bytrken Japon pilot ayn anlatmz yz ifadesiyle, "Hayr" demiti. Araba Villa Adriani'ye giden son iki kilometreyi almak iin Roma ve Tivoli arasndak i ana yoldan ayrlnca, trafik tkand. Sadece galaya insanlar tayan bir sr arabadan de gidili araba yoluna sralanm olan yzlerce merakl seyirci ve paparazzi nede86

Kamallar ve Romallar niyle, ok yava ilerliyordu. Otomobil sonunda dairesel bir yola girip durduu zaman Nicole derin bir nefes ald. Koyu renk camlarn arkasndan, arabadan kim karsa zerine atlamaya hazr bir muhabir ve fo toraf grubunu grebiliyordu. Kaps otomatik olarak ald ve Nicole, siyah set mantosuna k ve topuunun taklmamas-na dikkat ederek, yavaa dar kt. "Bu da kim?" diye bir sesin sorduunu duydu. "Franco buraya gel, abuk- bu kozmonot de Jar-dins." Hafif bir alk koptu ve bir sr fla patlad. Kibar grnml bir talyan beyefendi ne k nden tuttu. nsanlar evresine dolutu, birka mikrofon yzne dayand ve o anda kendisine d veya be farkl dilde, ayn anda, yzlerce soru soruluyormu gibi geldi. "Neden tm kiisel rportajlar reddettiniz?" "Ltfen mantonuzu an da elbisenizi grelim." "Dier kozmonotlar size bir doktor olarak sayg gsteriyorlar m?" "Biraz durun. Ltfen glmseyin." "Francesca Sabatini hakkndaki dnceniz nedir?" Gvenlik grevlileri kalabal engelleyip Nicole' st kapal elektrikli bir arabaya gtr hibir ey sylemedi. Drt kiilik araba, kalabal geride brakarak yavaa tepeye uzanan a ilerlerken, yirmili yalarnn ortalarnda olan tatl bir talyan kadn ngilizce olarak Ni e ve Hiro Yamana-ka'ya evrelerinde grdkleri eyleri aklyordu. Kz onlara bu muazzam vil Roma mparatorluu'nu milattan nce 117 ve 138 yllar arasnda yneten Had-rian tarafndan, ndi zevkleri iin yaptrldn anlatt Bu mimarlk aheseri, Hadrian'n uzak illere yapt a grd yap tarzlarnn bir kanRAMA-II simiydi ve Tiburtini Tepelerinin eteklerindeki yz dnmlk dz bir arazide, imparatorun k ndisi tarafndan tasarmlanmt. Deiik eski yaplar arasnda yaplan bu n araba gezisi, bu geceki elencelerin ayrlmaz bir rasna benziyordu. ou atsz, heykelleri yerlerinden alnm, sert ta duvarlarndaki ss yan bu klandrlm harabeler, eski grkemleriyle ilgili pek az fikir verebiliyordu. Ancak raba, Msr tarznda yaplm dikdrtgen bir havuzun evresine ina edilmi olan Canopus ant binalar kompleksindeki on be veya on altnc yapyd -Nicole hesab kartrmt) evresind villann muazzam bykl hakknda genel bir fikir belirmiti. Bu adam iki bin yldan f azla bir zaman nce ld, diye Nicole tarih bilgisini hatrlayara k kendi kendine dnd, Yaam olan en zeki insanlardan biri. Asker, ynetici, dilci. Anton 'un hikayesini hatrlaynca gld. Sadece felaketle sonulanana ksa, her eyi rten tutku zaman yalnzd. Araba ksa bir kaldrmn sonunda durdu. Rehber konumasn bitirdi. "ki bin yl nceki uzun ya bar devri olan byk 'Roma Bar' onuruna, talyan hkmeti, urada samzdaki heykeli de yer alan irketlerin cmert balarnn yardmyla, 2189'da Hadrian Deniz Tiyatrosu'nun k uz bir kopyasn ina etmeye karar verdi. Hatrlayacanz gibi orjinalinin kalntlarn yol banda grmtk. Tekrar ina projesinin amac, imparatorun yaad devirlerde bu kk zi bir ey olduunu gstermekti. Bina 2193'te tamamland ve o zamandan beri nemli devlet ile rinde kullanlmaktadr." Misafirler; onlar kaldrmdan alarak yukarya karan ve Filozoflar Salonu boyunca elik ede ek sonun-

88 Kamallar ve Romallar da Deniz Tiyatrosuna kadar getiren, resmi giyimli, hepsi ayn boyda ve yakkl gen talyan erkekleri tarafndan karlandlar. Asl girite ksa bir gvenlik kontrol vard ve sonra ko istedikleri kadar dolamakta zgrdler. Bina Nicole' bylemiti. Yap, temel olarak krk metre apnda bir daire eklindeydi. Bir s kas, zerinde be odal geni bir ev ve byk bir avlu olan bir aday, yivli stunlar stnd ir sundurmadan ayryordu. Suyun ve sundurmann stnde at yoktu ve ak gkyz, tm tiyat e bir zgrlk duygusu veriyordu. Binann evresinde, konuklar konuup imeye baladlar; gel ot garsonlar zerinde ampanya, arap ve dier alkoll ikilerin bulunduu tepsileri tayara afta dolayorlard. Nicole evi ve avlusuyla, aday sundurma ve binann geri kalan ksmna ba yan iki kk kprnn tesinde yemek bfesini hazrlayan, hepsi beyazlar giymi bir dzine k n grd. Salar koyu sar bir kadn ve ufak tefek, sasz, eski moda bir gzlk takm, taklgan koca tre teden hzla Nicole'e yaklayorlard. Nicole, birka dakika nce allmadk biimde sr n eline tututurduu ampanya ve siyah zm likr kokteylinden bir yudum alarak gelen saldr azrland. Adam ona elini sallayp hzla yaklarken, "Oh, Madam de Jardins," dedi, "Sizinle muhakka k konumalyz. Eim en byk hayranlarnzdan biridir." Nico-le'n yanna gelerek karsna i Gel Cecilia," diye bard, "Onu buldum." Nicole derin bir nefes alp zorla glmsedi. Bu da o gecelerden biri olacak, dedi kend ine. Sonunda, diye Nicole dnyordu, belki birka 89 RAMA-II dakika iin huzur ve sessizlie kavuurum. Tek bana, arkasn bilerek kapya dnm, odann r masada oturuyordu. Oda, Deniz Tiyatrosunun ortasnda adadaki evin arkasmdayd. Nic ole yemeinin kalan son birka lokmasn da bitirip biraz arapla yuttu. u son bir saatte tant insanlarn hi olmazsa yarsn baarszca hatrlamaya alrke ve herkes tarafndan beenilen, gzel bir resim gibiydi Kucaklanm, plm, okanm, imd m (hem kadn hem de erkekler tarafndan) ve hatta kendisini Gteborg ehri dndaki atosu t eden zengin bir sveli gemi yapmcs tarafndan evlenme teklifi ile bile karlamt. N eyse hibirine bir kelime bile sylememiti Yz nezaketen glmsemekten aryordu ve arapla kokteylleri nedeniyle de azck akrkeyifti "Diyordum ki, yaadm ve nefes aldm srece," Nicole arkasnda tandk bir sesin konutu anrm bu beyazlar iindeki hanm, benim kozmonot arkadam, buz prensesinin ta kendisi, Mad am Nicole de Jardins'dir." Nicole dnd ve ona doru sendeleyen Richard Wakefleld'i grd. Richard bir masaya arpt, dengesini bulabilmek ini bir iskemleye uzand, neredeyse Nic ole'n kucana oturuyordu. "zgnm," diye srtrken Nicole'n yanna oturmay baard, "Korkarm ok fazla cin tonik i bir ekilde sa elinde dklmeden kalm olan bardaktan byk bir yudum ald, gzn krpara edi, "izin verirsen, yunuslarn gsterisinden nce biraz kestireceim." Nicole, ba tahta masaya hafif bir grltyle arpnca baygnlk taklidi yapan Richard'a gl n sonra, akac bir tavrla eilip onun gz kapaklarndan bi90 Kamallar ve Romallar rini zorla at. "Yolda, sence bir sakncas yoksa, u yunus gsterisini bana biraz aklad nra bay-lamaz msn?" Byk bir aba ile doruldu ve gzlerini dndrmeye balad. "Yani sen bunu bilmiyor musun? S er zaman btn izelgeleri ve btn prosedrleri bilen sen. Bu olanaksz." Nicole arabn bitirdi. "Cidden, Wakefield. Neden sz ediyorsun?" Richard kk pencerelerden birisini aarak kolunu dar kard, evi evreleyen su dolu hav i. "Byk Dr Luigi Bardolini akll yunuslaryla burada. Francesca onu on be dakikaya kadar tantacak." Ni-cole'e kontrolsz ve vahi bir ifadeyle bakarak, "Dr. Bardolini," diye bard, "bu gece burada yunuslarnn bizim niversite snavlarmz geebileceini kantlay Nicole geriye ekilerek dikkatle meslektan inceledi. Gerekten sarho, diye dnd. Belki a benim gibi kendini burann dnda hissediyor. Richard imdi dikkatle pencereden dar bakyordu. Uzun bir sessizlikten sonra Nicole, "B u parti tam bir hayvanat bahesi deil mi?" diye sordu. "Nereden bulmular.. " "te bu," diye Wakefield bir zafer edasyla masaya vurarak onun szn kesti. "eri adm at

ri burasnn bana tandk gelmesinin nedeni bu." Akln kardn sanarak onu izleyen Nicol u bir minyatr Rama, grmyor musun?" Buluundan duyduu mutluluu iinde tutamayarak yerinde frlad. "Bu evi evreleyen su Silindirik Deniz'i, sundurmalar- ana dzl temsil ediyor ve biz tatl bayan, New York ehrinde oturuyoruz." Nicole kavramaya balamt, fakat Richard Wakefi-eld'in hzla akan dncelerine yetiemiyor Peki 91 RAMA-II bu tasarm benzerliinin anlam ne?" Richard yksek sesle tahmin yrtmeye balad, "iki bin eki mimarlar neden Rama gemisinde kullanlan baz temel tasarm ilkelerinin bazlar ile a yn bir tiyatro ina etsinler? Doa benzerlii? Kltr benzerlii? Kesinlikle deil." Nicole'n sabit bakla ona baktn fark ederek durdu. "Matematik," dedi kesin bir tavrla. eki tuhaf ifadeden Nicole'n tam anlamyla anlamadn grnce yeniden, "Matematik," dedi. B anda artc biimde akl bana gelmiti, "Anahtar bu ite. Kamallar elbette bize benzemi 'dan ok farkl ve uzak bir dnyada evrim geirdikleri ok ak. Fakat Romallar ile ayn mat kavram olmallar." Yz aydnland ve yeniden "Hah" diye bararak Nicole'n yerinden zplamasna neden oldu. Ke en honuttu. "Ramaklar ve Romallar te bu gecenin anlam bu Ve aralarndaki geliim dzeyin bir yerinde de bugnn Homo Sapiens'i var." Richard yaratclndan duyduu sevinten gururlanrken Nicole ban sallad. Richard elini kalkmasna yardm ederken, "Anlamyor musun, tatl bayan?" dedi. "O zaman belki de ikimi z gidip bir yunus gsterisi izlemeliyiz ve ben sana oradaki Ramah-lar ve buradaki Romallardan, kabaklar ve krallardan, dum-de-dum ve mhr mumundan ve domuzlarn kanatla n olup olmadndan bahsederim." 92 Mutlu Yllar 13 MUTLU YILLAR Herkes yemeini bitirip btn tabaklar ortadan kaldrldktan sonra Francesca Sabatini elind e bir mikrofonla avlunun ortasnda belirdi ve on dakika boyunca btn gala sponsorlarna teekkr etti. Sonra, yunuslarla iletiim kurmada ncln yapt tekniklerin, insanlar d konumaya altklar zaman, son derece yardmc olabileceini antrarak Dr. Luigi Bardol Richard Wakefield, tam Francesca konumaya balamadan nce, szde, dinlenme odasn bularak bir iki daha almak iin ortadan kaybolmutu. Nicole onu be dakika sonra Francesca tantmn amamladktan hemen sonra grd. evresini, yapt akalara kahka-larla glen dolgun gsl ris evirmiti. Nicole'e el sallayp iki kadn gstererek davranlar kendi kendilerini a krpt. Aferin sana Richard, Nicole kendi kendine glmseyerek dnd, Hi olmazsa topluma uyamayanl rmzdan biri iyi vakit geiriyor. imdi, Francesca'nn zarif bir ekilde kpry geerek, Ba ve yunuslarna yeterli yer amak iin kalabal geriye ekmeye balamasn izliyordu. Franc r omzu ak, n yldz patlamalarna benzeyen altn pullarla ilenmi, siyah, dar bir elbise rdu. Beline altn bir earp dolamt Uzun sar salar rlerek bann arkasna toplanmt Gerekten de buraya aitsin, diye Nicole, Francesca'nn byk kalabalk iindeki rahatln t derek, dnd. Dr. Bardolini yunus gsterisinin ilk blmne balamt ve Nicole dikkatini vuza 93 RAMA-II evirdi. Luigi Bardolini yapt almalar parlak, fakat hibir zaman bakalarnn inanmasn r istisnai olmayan, o tartlan bilim adamlarndan biriydi Yunuslarla iletiim kurmak iin tek yolu onun gelitirdii ve yunuslarn ses gcrdamalanndaki otuz veya krk hareket fiilin in sesini ayrp belirledii doruydu. Fakat, sk sk savunduu gibi, yunuslarndan ikisinin rsite giri snavlarn geebilecei doru deildi. Yazk ki, yirmi ikinci yzylda uluslarar relerinin ileyiinde, eer en ar veya ileri kuramlarnz kantlanamyor veya ortalkta al oluyorsa, o zaman ne kadar salam olursa olsun, dier bulularnz da, ayn ekilde ciddiye lnmyordu. Bu davran, bilimde hi de salkl olmayan, belirli bir toplulua ait tutuculu oluyordu. ou bilim adamnn aksine, Bardolini parlak bir gsteri adamyd. Gsterisinin son blmnde slar Emilio ve Emilia, villa rehberleri arasndan o akam rastgele seilen bir erkek ve bir kadnla zamana kar bir zek yarna girdiler Yarmann yaps insan aldatacak kadar byk elektronik perdenin ikisinin stnde (perdelerin bir ifti suda, dier ifti avludayd)

ir matris bo olarak sa alt kede grnyordu. Dier sekiz kutu deiik resim ve ekillerle mutu. Test uygulanan insan ve yunuslar, matriste soldan saa, yukardan aaya deien eki ayrt edip, dier ekranda gsterilen sekiz seenekten doru olan seip sa alt kedeki bo letirmek zorundaydlar. Her problem iin yarmaclarn bir dakikalk karar verme sreleri v karada duran insanlarn nnde olduu gibi, sudaki yunuslarn da nnde seimlerini belirtebi k iin itebilecekleri (yunuslar burunlarn kull- .yorlard) sekiz dmelik birer kontrol ta blosu 94 Mutlu Yllar lk birka problem hem insanlar hem de yunuslar iin ok kolayd. lk matriste, sol st ked az bir top, ilk srann ikinci stununda iki beyaz top ve ilk srann son stununda beyaz vard. kinci srann ilk ekli yars siyah yars beyaz bir top ve nc srann ilk ekl top olduuna gre, btn matrisi kolayca okuyarak, sa alt kedeki bo kutuya siyah top g saptamak ok kolayd. Daha sonraki sorular o kadar kolay deildi. Birbirini izleyen her bilmece biraz da ha zorlat. nsanlar ilk hatalarn sekizinci matriste, yunuslar dokuzuncu matriste yaptla r. Dr. Bardolini toplam olarak on alt matris sergiledi. zellikle sonuncusu o derec e zordu ki, en az on deiik eklin uygun ekilde tanmlanp son ekil olarak hangisinin sei eine karar verilmesi gerekiyordu. Sonu berabereydi. nsanlar 12, yunuslar 12 ki ift de selam verdi, izleyiciler tarafndan alkland. Nicole deneyi ok etkileyici bulmutu. Dr. Bardoli-ni'nin ne srd, yarmann drst ve p mi olduu iddias zerinde baz kukular varsa da bu onun iin pek nemli deildi Onun ilgi y, yarmann kendi doas, yani zeknn ekiller ve ynleri ayrt edebilme yetenei olarak t siydi. Bu sentezi lmenin bir yolu var m diye dnd, ocuklarda, hatta byklerde bile. Nicole insan ve yunuslarla birlikte yarmaya katlarak ilk on soruya doru cevap vermi, ndrdn-csn yanl tahmin nedeniyle karm, onbeincisi-ni ise, srenin bittiini bildir emen nce bulabilmiti. Onaltncya ise nereden balayaca hakknda bir fikri bile olmamt Kamallar diye merak ederken, Francesca, Genevieve'in kalp a95 RAMA-II ns Julien LeClerc'i tantmak iin mikrofona geri dnd. Ya siz, srenin onda birinde on alt soruyu da yantlayabilir miydiniz! Ya da yzde birinde! Tm olaslk dalmn kavraynca yu a da milyonda bir srede. "Seni tanyana kadar hi yaamadm... Seni sevene kadar hi sevmedim..." Eski arknn yumua odileri Nicole'n hafzasnda dolaarak onu on be yl ncesine, akn her eyi yeneceine in baka bir adamla yapt baka bir dansn grntlerine gtrd. Julien LeClerc onun vcut ha anl yorumlayp onu yanna ekti. Nicole kar koymamaya karar verdi. Zaten ok yorgundu ve sunu sylemek gerekirse, yllar sonra ilk kez bir erkek tarafndan skca tutulmak ho bir e di. Genevieve ile yapt anlamaya sayg gsterdi. Msy LeClerc ksa ark dizisini bitirdii z e arkcya yaklaarak kznn haberini ona iletti. nceden sezinledii gibi, LeClerc onun bu amla tmyle farkl bir eyi amaladn sand. Frances-ca partidekilere artk resmi bir e edenle btn misafirlerin imek, yemek veya alan mzikle dans etmek konusunda zgr olduklar ildirdii zamana kadar konumaya devam ettiler. Julien, Nicole'e kolunu uzatt ve ikis i kol kola, imdi dans etmekte olduklar sundurmann gerisine doru yrdler. Julien otuzunun balarnda yakkl bir adamd, ama hi de Nicole'n tipi deildi. ncelikle birli bulmutu Durmadan kendisinden sz ediyor ve konuma baka konulara kaya da buna aldr myordu. Doutan yetenekli bir arkc olmasna karn, zellikle gze arpan baka bir nite ole srekli dans edilerinin dier konuklarn dikkatini ektiini anlaynca, Fakat, diye d dans 96 Mutlu Yllar olarak fena deil ve hi olmazsa ortalkta dolanp parmaklarnla oynamaktan daha iyi. Mzie ara verildiinde Francesca onlarla konumaya geldi, "Aferin Nicole," derken glmseme si samimiye benziyordu, "Elendiini grdke seviniyorum." inde, stlerine hafif un, belki kk eker paracklar pskrtkn yarm dzine koyu renkli ikolata toplan olan bir teps n, "Bunlar harika," dedi "Newton mrettebat iin zel olarak hazrladm." Nicole ikolatalardan birini alarak azna att, nefisti Birka saniye sonra Francesca "imd i senden bir ricam var," diye devam etti, "Seninle kiisel bir rportaj yapmak iin bi r trl bir program saptayamadma ve bize gelen mektuplardan milyonlarca insann senin hak

knda daha fazla bilgi edinmek istediklerini anladmza gre, buradaki stdyomuza gelip, ge e yarsndan nce bana on veya on be dakikan ayrmay dnr msn?" Nicole dikkatle Francesca'ya bakt. inden bir ses ona uyar mesajlar yolluyor, fakat zi hni bir ekilde bu mesaj deitiriyordu. ki kadn birbirine bakarken Julien LeClerc, "Kabul ediyorum," dedi. "Basn durmadan ' gizemli bayan kozmonot'tan bahsedip duruyor, ya da sana 'buz prensesi' diyor. On lara bana bu gece gsterdiin eyi, yani herkes gibi normal, salkl bir kadn olduunu gst Neden olmasn, Nicole sonunda iindeki sesi bastrarak karr vermiti. Hi olmazsa burada ya parak babam ve Gencvieve'i kantrmak zorunda kalmam. Sundurmann dier ucundaki geici stdyoya doru yrrlerken Nicole odann karsnda Shigeru hi'yi grd. Bir diree yaslanm resmi giyimli Japon i adamyla konuuyordu. Nicole yan , 97 RAMA-II "Bir dakika," dedi "imdi dneceim." "Tanoshii shinnen, Takagishi-san" Ncole onu selamlad. Japon bilim adam dnd, nce ard sonra Nicole'n yaklatn grnce glmsedi. Nico-le' resmen yanndakilere tantrdktan arl ile baarlar iin eilip selam verdikten sonra Takagisli kibar bir ifadeyle konuma "O genki desu ka?" diye sordu. "O kaze same de," diye yantlayan Nicole eilerek Japon meslektann kulana fsldad. "Sa r dakikam var. Size, btn kaytlarnz dikkatle incelediimi ve kiisel doktorunuzla tmyl kirde olduumu sylemek istedim. Tp komitesine kalp dzensizliinizden sz etmek iin bir ne en grmyorum." Dr. Takagishi sanki biraz nce karsnn salkl bir erkek ocuk dourduu haberini alm gi icole'e kiisel bireyler sylemeye balad ama birden bir grup vatandann ortasnda olduu ad. Uzaklamakta olan Nicole'e "Dm arigato gozaimasu," derken scak gzleri minnettarln nliini anlatyordu. Nicole stdyoya Francesca ve Julien LeClerc'in arasnda uarcasna girerken kendini ok iy i hissediyordu. Sinyora Sabatini rportaj iin btn televizyon aletlerinin hazr olup olm adn kontrol ederken, Nicole isteyerek fotoraflara poz verdi. Biraz daha ampanya ve si zm arab ierek Julien'le ksa konumalar yapt. Sonunda spot klarnn yannda Frances ltukta yerini ald. Nicole Takagishi ile nceden yapt grmeyi dnmekten kendini alamy ak adama yardm edebilmek ne olaanst bir ey. Francesca'nn ilk sorusu yeterince masumdu. Nicole'e yaklaan frlatma konusunda heyec anlanp heye98 Mutlu Yllar canlanmadn sordu. "Elbette," diye Nicole yantlad. Sonra Rama II ile buluma frsatn b n kozmonot mrettebatn yaptklar eitim almalarnn canl bir zetini verdi. Rportajn u. Sorular belirli bir dzen izliyordu. Nicole'den grevdeki roln aklamas, ne kefetmeyi duu ('Aslnda tam bilmiyorum, fakat ne bulursak bulalm son derece ilgin olacaktr') ve n celikle Uzay Akade-misi'ne nasl olup da gittiini aklamas istendi. Be dakika getikten s nra Nicole kendini sakinlemi ve ok rahatlam hissediyordu; Francesca ile birbirlerini tamamlayan bir uyum iine girdikleri hissine kaplmt. Sonra Francesca ona kiisel soru daha sordu, birincisi babas hakknda, ikincisi annesi ve Fildii Sahilindeki Senoufo kabilesi hakknda, ncs de kz Genevieve'e ilikin yaam ydi. Bunlarn hibiri zor sorular deildi. Nicole bu nedenle Francesca'nn son sorusuna tmyle hazrlkszd. "Kznzn fotoraflarndan onun ten renginin sizinkinden olduka ak olduu aka belli ol sca dier sorulardaki ses tonu ve tavryla konuuyordu. "Genevieve'in ten rengi, onun babasnn byk olaslkla beyaz olduunu akla getiriyor. Kznzn babas kimdi?" Nicole soruyu dinlerken kalp atlarnn hzlandn hissetti. Sonra zaman sanki durmu gibi bir duygu seli Nicole' sard ve alamaya balayacandan korkuyordu. Birbirine sarlm iki byk bir aynadan yansyan parlak, scak grnts zihninde patlad ve soluunu kesti. Bir a ayaklarna bakarak dinginliini yeniden kazanmaya alt. Kendini toparlamak iin, fke, ac ve bir gelgit dalgas gibi stne ken anmsanan ak l 99

RAMA-II trma abas iinde, Seni aptal kadn, diyordu kendine. Bunu dnmeliydin. Akmak isteyen gz

a savat. Ban klara ve Francesca'ya kaldrd. talyan gazetecinin elbisesinin nndeki ir ekil oluturmutu veya Nicole'e yle gelmiti. Pullarn iinde bir ba grd, gzleri par keskin dili az yeni almaya balayan byk bir kedi ba. Sonunda, sonsuzmu gibi gelen bir srenin sonunda, Nicole duygularn yeniden kontrol al tna alabildiini hissetti. Francesca'ya kzgnlkla bakarak talyanca, "Bundan bahsetmek is temiyorum" diye yavaa konutu. "Bu grme bitmitir." Ayaa kalkt, titrediini fark edinc en oturdu. Kameralar hl alyordu. Birka saniye derin nefes ald. Sonunda Nicole iskemle den kalkt ve geici stdyodan dar kt. Gzden kaybolmak, her eyden kamak, zel duygularyla ba baa kalabilecei bir yere gitmek iyordu Ama bu olanakszd. Rportaj terk ettii anda Ju-lien onu yakalamt. Francesca'nn duu yne parman sulayan bir tarzda sallayarak, "Ne kanck ama!" dedi Nicole'n evresi i arla dolmutu. Hepsi ayn anda konuuyordu ve Nicole btn bu karmaa iinde gzlerini ve kul arn odaklamakta zorluk ekiyordu. Nicole uzaktan belirsizce hatrlad bir mzik duydu, bunun 'Auld Lang Syne' olduunu anlad da ise arknn yarsndan fazlas gemiti bile. Julien elini onun beline dolam yksek ses ken ayn zamanda arknn son szlerini tekrarlayan, evrelerinde toplanm yirmi veya daha f a insan da ynetiyordu. Nicole son notalan dnmeden tekrarlyor ve dengesini bulmaya al Birden slak bir ift dudak onunkinin stne bastrlmt ve hareketli bir dil de azn ar rmeye alyor100 Mutlu Yllar du. Julien onu ateli bir ekilde pyor, fotoraflar her yandan resim ekiyor, evreden in bir grlt ykseliyordu. Nicole'n ba dnmeye balad ve baylmak zere olduunu hissetti ydu ve sonunda kendisini Julien'in kollarndan kurtarmay baard. Nicole geriye doru sendeledi ve fkeli Reggie Wil-son'a arpt. Reggie patlayan flalar a rasnda birbirine hararetli bir ylba pc veren bir ifte erimek iin acele ettiinden itti. Nicole sanki bir sinemadaym veya kendi ryasndaym gibi ilgisizce onu seyretti. R eggie ifti ekerek ayrd ve dier adama vuracakm gibi sa kolunu kaldrd. aran Dr. Br syrlrken Francesca Sabatini, Reg-gie'ye engel oldu. Reggie hl Amerikal bilim adamn tehdit ederek, "Ellerini ondan ek seni pi kurusu," diye bard. "Ve bir dakika iin bile olsa ne yaptm bilmediimi sanma." Nicole grdklerine in u. Hibir eyin anlam yoktu. Birka saniye iinde oda gvenlik grevlileriyle dolmutu. Nicole, kavga yerinde yeniden dzen salanmaya allrken oradan ilk uzaklatrlanlardan b Stdyo blgesinden ktktan sonra bir rastlant sonucu, srtn bir stuna dayam, kendi b a oturmakta olan Elaine Brown'un yanndan geti. Nicole, Dr. Brown'un alerjileri hak knda aile doktoruyla konumak iin Dallas'a gittiinde Elaine ile tanm ve arkadalnda t u anda Elaine aka sarhotu ve kimse ile konuacak havada deildi. Nicole onun, "Seni pi lik," diye mrldandn duydu, "Kendim yaynlayncaya kadar sana sonular gstermemeliydim her ey daha farkl olurdu." 101 RAMA-II Nicole Roma'ya dn aracn ayarlad zaman galay terk etti Francesca, inanlmaz bir ekil hibir ey olmam gibi ona limuzine kadar elik etmeye kalkt. Nicole kozmonot arkadan ini ters bir ekilde reddetti ve darya tek bana kt. Otele dn yolculuunda kar yamaya balad Nicole dikkatini den kar taneleri zerinde yo sonunda gecenin bir deerlendirmesini yapmaya yetecek kadar zihnini temizleyebild i. ncelikle bir eyden kesinlikle emindi. Yedii o ikolata topunun iinde olaand ve g rd Nicole duygularnn tm kontroln yitirmeye hi bu kadar yaklamamt. Belki bir tane d a verdi, diye Nicole dnd Bu onun patlamasn ksmen aklyor. Fakat nedeti Kendine tekr Francesca neyi amalyor? Otelde abucak yatmaya hazrland Fakat tam sndrmeye hazrlanrken, Nicole kapda haf duyduunu sand Durdu ve dinledi fakat birka saniye iin bir ses duymad. Tam kulaklarnn k ndisini aldattna karar vermiken tklamay yeniden duydu. Otel sabahln stne alp dik kapya yaklat Gl fakat pek inandrc olmayan bir sesle "Kim var orada?" diye bard, tantn." Bir srtnme sesi duydu ve katlanm bir kt paras kapnn altndan itildi. Hl dikkatli olan Nicole kd alp at. stnde annesinin kabilesi olan Senoufo yazsyla basit szc meh Burada Ronata Nicole'n Senoufo dilindeki adyd Kapld panik ve heyecan karm, Nicole'n nce ekranda darda kim olduunu kontrol etm den oldu Kapdan metre kadar

102 Mutlu Yllar tede, artc ihtiyar gzleri oktan Nicole'nkilere kilitlenmi, yz yatay olarak yeil erle boyal, yal, bilge bir adan duruyordu. stnde altn ilemeler ve hibir anlam olmay sr izimler olan, cppe biiminde uzun, parlak yeil bir kabile elbisesi vard. Kalbi gsnden frlayacakm gibi arpan Nicole, "Omel" dedi ve Senoufo dilinde ekledi, "Bu a ne aryorsun?" Yal siyah adam bir ey sylemedi. Sa elinde tuttuu bir ta ve ufak bir ieyi Nicole'e do tmt. Birka saniye sonra kararl bir ekilde odann iine doru ilerlemeye balad. Nicole onunkine uydurarak geriliyordu. Adamn baklar onun-kinden bir an iin bile ayrlmamt. O dasnn ortasnda bir metre aralkla dururlarken, yal adam tavana bakarak ark sylemeye b u, kt ruhlardan korunmak iin yzlerce yldr kabile samanlar tarafndan genel bir kutsama byl bir dua olarak kullanlan ayinsel bir Senoufo arks idi. lahiyi bitirdii zaman ihtiyar adam yeniden torununun torununa bakt ve ok yava bir ses le "Ronata,'' dedi, "Omeh bu yaamda byk bir tehlike hissediyor. Kabile tarihimizde yz yllk adamn btn kt ruhlar arkadasz olan kadndan uzaklatraca yazl. Fakat Omeh inowe kralln terk ederse koruyamaz. te," derken Nicole'n elini tutarak ta ve kk , "Bunlar hep Ronata ile kalacak." Nicole przsz, yaklak yirmi santimetre uzunluunda ve dier iki boyutu da onar santimetre olan cilal oval taa bakt. Bu, stnde kvrlarak ilerleyen garip kahverengi izgiler olan inin byk ksm krem beyaz bir tat. Kendisine verilen kk yeil ie, yolculuklarda kul rinden daha 103 RAMA-II byk deildi. "Bilgelik Gl'nn suyu Ronata'ya yardmc olabilir" dedi Omeh. "Ronata onu imesi gereken z aman bilecek." Ban arkaya edi ve bu kez gzleri kapal olarak ayn ilahiyi itenlikle te ad. Nicole ta ve ieyi sa elinde tutarak onun yannda akn bir sessizlikle duruyordu. bitirdii zaman Omeh Nico-le'n anlamad kelime haykrd. Sonra birden dnd ve hzla a Nicole tam zamannda koridora koarak onun yeil cppesinin asansrde kaybolduunu grebildi. ____________14____________ HOAKAL HENRY Nicole ve Genevieve hafif kar ya altnda kol kola tepeden yukarya doru yrdler. "Seni lduunu sylediim zaman Amerikalnn yzndeki ifadeyi grdn m?" Genevieve gld. Annesiyl nyordu. Otele yaklarlarken Nicole kayak ve balonlarn br omzuna geirdi Kusursuz bir Noel Baba o abilecek yal bir adam yanlarndan yava admlarla geerken "Guten Abend" diye mrldand. " nsanlara kim olduumu hemen sylemesen," dedi, kzn zmek de istemiyordu "Bazen tannmamak yi oluyor " Otel giriinin yannda kayaklar iin kk bir kulbe vard. Nicole ve Genevieve orada malzem rini bir dolaba yerletirdiler. Kayak ayakkablarn yumuak kar terlikleriyle deitirerek d , solmakta olan a dndler Ana kz bir an durup birlikte arkalarna, tepenin altndaki Da e doru baktlar. "Biliyor musun," dedi Nicole, "Bugn Klosters'e 104 Hoakal Henry doru yartmz arka pistte, iki haftadan az bir sre iinde, gizemli bir yabanc uzay ara lumak iin gerekten orada -eliyle gkyzn iaret etti- olacama inanmakta zorluk ektii u. Bazen insan akl gerei reddediyor." Kz hafif bir sesle, "Belki de bu sadece bir d" dedi. Nicole glmsedi. Genevieve'in espri anlay houna gidiyordu. Ar iler ve usandrc haz artan basks ne zaman Nicole' bunaltmaya balasa, kznn sakin doasnn kendisini rahatl enirdi. Beauvois'de yaayan , birlikte tam bir l oluturuyorlard. Her biri dier ikisi derece balyd. Nicole yz gnlk ayrln onlarn bu uyumlu yaamn nasl etkileyeceini . Otelin lobisine girerlerken Nicole Genevieve'e sordu, "Bu kadar uzun bir sre iin g idecek olmam seni rahatsz ediyor mu?" Bir dzine kadar insan salonun ortasnda grldeyen atein evresinde oturuyordu. Fazla dikkat ekmeyen ama becerikli svireli garson, kayak tan dnm bu ekibe scak ikiler datyordu. Morosani Oteli'nde robot bulunmazd, oda servi bile. "Ben olay o ekilde grmyorum," diye yantlad neeli kz. "Ne de olsa, seninle hemen heme

gece videofon ile grebileceim. Hatt zaman gecikmesi onu daha elenceli ve daha zorlu b ir hale getirecek." Eski model bir resepsiyon krssn getiler. "Ayrca," diye Genevieve e kledi, "Btn grev sresince okulda ilgi oda olacam. Snf devim oktan saptand; senin lara dayanarak Kamallarn psikolojik portresini izeceim." Nicole tekrar glmseyerek ban sallad. Genevieve'in iyimserlii her zaman bulacyd. Ya 105 RAMA-II ki... "Oh, Madam de Jardins." Bir ses dncelerini bld. Otel mdr krsden ona eliyle iaret icole dnd. "Bir mesajnz var," diye mdr devam etti, "size elden teslim etmem istendi." Nicole'e kk, sade bir zarf uzatt. Nicole onu at ve iindeki kartn ucundaki tacn ok u blmn grd. Zarf tekrar kapatrken kalbi yerinden frlayacakm gibi arpyordu "Nedir Genevieve sordu. "Elden teslim edildiine gre zel bir ey olmal. Artk bugnlerde kimse b e eyler yapmyor." Nicole duygularn kzndan saklamaya alt. "imle ilgili gizli bir not," diye yalan syl iren adam ok byk bir hata yapm. Bunu hibir zaman Herr Grafa vermemeliydi Sadece bana t eslim etmeliydi." "Mrettebat hakknda yeni gizli tbbi bilgiler mi?" diye Genevieve sordu. Annesiyle bi r yaam bilim subaynn, nemli bir uzay grevindeki hassas rol zerin-e sk sk konuurlard Nicole dorulad ve kzna "Canm," dedi, "Neden yukar kp dedene birka dakikaya kadar or cam sylemiyorsun? Saat yedi buuktaki akam yemei planmz hl geerli. imdi bu mesaj ir yant gerekip gerekmediine bakacam." Nicole kzn pt ve darda yaan hafif kara kmadan nce kznn asansre binmesini bekl k m elleriyle zarf at. Titreyen parmaklarn kontrol etmekte zorlanyordu. Seni budal seni dikkatsiz budala. Bunca zamandan sonra ya kz grseydi . Ta, on be yl nce, o leden sonra, Darren Hig-gins'in ona verdii, olimpik basn blgesi akam yemei davetiyesinin stndekiyle aynyd. Ni106 Hoakal Henry le duygularnn gc karsnda armt. Kendine hakim olmaya alt ve sonunda tacn a "Son dakika haberi iin zgnm. Seni muhakkak grmeliyim. Tam on ikide. Yarn Weissfluhjoch 'daki 8 no'lu kulbeyi styorum. Yalnz gel. Henry." Ertesi sabah Nicole kayaklar Weissfluhjoch'un zirvesine tayan teleferikte n srada olan ardan biriydi. Yirmi kiiyle birlikte parldayan cam vagona karak, kap otomatik olarak kapanrken, pencereye yasland. u on be yl iinde onu sadece bir kez grdm, diye gg kendi ndine dnd. Fakat yine de... Teleferik ykselirken, Nicole kar gzlklerini gzle^' rinin nne indirdi. Gz kamat ir sabaht ve yeHl di yl nce babasnn onu villaya geri ard o Ocak 5. s farkl deildi. Bir gece nce Beauvo~^t is iin ok ender kar ya gereklemi ve u TJ varmalardan sonra Genevieve'in karla oynamas iin ^ okula gitmemesine raz olmutu. O zamanlarda NicoTO le, Tours'da bir hastahanede alyor ve Uzay AkadeC/9 misi'ne yapt bavurunun yantn bekliyordu. Pierre evden ikinci kez seslendii zaman yedi yandaki kzna kardan bir melein nasl yapl teriyordu. "Nicole, Genevieve postamzda zel bir ey var," demiti. "Gece gelmi olmal." P ierre mesajn tm metnini duvardaki video ekranna aktarrken Nicole ve Genevieve kar el biseleri iinde villaya komulard. "ok olaanst," demiti Pierre, "Grne gre hepimiz ngiltere'deki ta giyme trenine ve el resepsiyona davetliyiz. Bu son derece olaanst." Genevieve heyecanla "Oh, bykbaba," demiti. "Gitmek istiyorum. Gidebilir miyiz? Gerek bir kral ve 107 RAMA-II kralie ile tanacak mym?" "Kralie yok, canm," diye dedesi yantlamt, "Tabii eer ana kralieyi kastetmiyorsan. Bu l henz evlenmedi." Nicole bir ey sylemeden nce davetiyeyi birka kez okumutu. Genevieve sakinleip odadan -dan sonra, babas ona sarlmt "Gitmek istiyorum" demiti yavaa "Emin misin?" diye sormutu babas, onu biraz kendinden uzaklatrarak, soruturan baklarla

yzn incelemiti. Nicole kesin bir ifadeyle "Evet" diye yantlamt Nicole zirveden aaya yapaca ini hazrl olarak nce saatini sonra da malzemelerini ko rken, Henty Genevieve'i o akama kadar hi grmemiti, diye dnyordu. Babam harika davranm uvois'da gzden kaybolmama izin vermiti ve Genevieve bir yana basncaya kadar hemen hem en kimsenin bir ocuum olduundan haberi olmamt. Henry kukulanmamt bile. En sonunda B ham Saray'ndaki o karlamaya kadar. Nicole hl kendisini kabul srasnda beklerken grebiliyordu. Kral gecikmiti. Genevieve ye rinde dura-myordu. Sonunda Henry karsnda duruyordu. "Be-auvois, Fransa'dan onurlu Pi erre de Jardins, kz Nicole ve torunu Genevieve " Nicole ok uygun bir ekilde eilmi, Gen vieve de reverans yapmt. "Demek bu Genevieve," demiti Kral Sonra bir an iin eilmi ve kzn enesini tutmutu Kz b man, kral yznde tandk bireyler grmt. Sonra ban evirip gzlerindeki soru ifadesi kmt. Nicole glmsemesi ile hibir eyi aa vurmamt Protokol grevlisi sradaki dier i barmakta olduundan Henry ilerlemek zorunda kalmt. 108 HoakaL Henry Nicole kk bir eimi hzla kayp, ufak bir srama ile birka saniye havada kalrken, Bu y Darren 't gnderdin, diye dnd Ve o da bir sre lafm ardktan sonra sonunda ay imey eyeceimi sordu. Nicole balonlarm kara saplayp birden durdu. Yedi yl nce Londra'da Dar ren'a, "Henry'e gelemeyeceimi syle" dediini hatrlad. Yeniden saatine bakt Henz on birdi, yani kulbeye kayarak gitmek iin ok erken. Telefer iklerden birine doru yryerek zirveye doru yeniden yolculua balad. Nicole ormann kenarndaki kk da evine vard zaman saat leni iki dakika geiyordu. Ka k kara saplad ve her tarafta gze arpan GRMEK YASAKTIR yazlarna aldrmayarak n kapya d Sanki yokluktan kmasna beliren iki adamdan biri tam kap ile Nicole'n arasna sram amam" diyen tandk bir ses duydu. "Onu bekliyorduk." ki muhafz ortaya ktklar gibi bird yok oldular ve Nicole, her zamanki gibi glmseyen, da evinin kapsndaki Darren' grd. Her zamanki normal, arkadaa tavryla, "Selam Nicole," dedi. Darren yalanmt, akaklarnd am tutam krlar vard ve ksa sakal tuzla biber karm gibi grnyordu. "Naslsn?" "yiyim Darren," Nicole yantlad ve kendisine verdii btn szlere karn sinirinin gitgide lmaya baladnn farkndayd. Kendisine artk bir profesyonel olduunu ve grmek zere oldu ar iinde baanl olduunu hatrlatt. Daha sonra gl admlarla ieri girdi. erisi scakt. Henry srtn bir mineye vermi ayakta duruyordu. Darren Nicole'n arkasn tp ikisini yalnz brakt. Nicole sklgan bir e109 RAMA-II kilde atksn kard, parkasnn nn at ve kar gzlklerini kard. kisi de, bir keli n be yl ncesinin o olaanst iki gnne geri gtren gl duygu akmn kesmek istemeden uz saniye sreyle birbirlerine baktlar. Sonunda kral, "Merhaba Nicole," dedi. Sesi yumuak ve sevecendi. "Merhaba Henry" dedi Nicole. Kral koltuun evresinden dolanp ona yaklamak, belki de d okunmak iin yrmeye balamt, fakat Nicole'n beden dilindeki bir ey onu durdurdu. Koltu kenarna dayand "Oturmaz msn?" diye sordu. Nicole ban sallad, "Eer sence bir sakncas yoksa ayakta durmay yelerim." Birka saniy bekledi. Gzleri yeniden derin bir iletiimle kilitlenmiti. inden gelen gl uyanlara kar kar ekildiini hissediyordu. Birden "Henry," diye dnmeden konutu, "Beni buraya neden mli bir ey olmal. Herhalde, ngiltere Kral'mn gnlerini svire'deki bir kayak dann ken bir da evinde geirmesi normal bir ey deil." Henry odann kesine doru yrd. "Sana bir hediye getirdim" derken srtn Nicole'e dnere Otuzaltnc doum gnn onuruna." Nicole gld. Gerilimin bir ksm azalmt. "O yarn," dedi, "Bir gn erkensin. Fakat neden. Kral ona bir veri kb uzatt ve ciddi bir ifadeyle, "Bu senin iin bulabildiim en deerli hediye," dedi, "ve bunu toparlayabilmek krallk hazinesine birok marka mal oldu." Nicole ona tuhaf bir ifadeyle' bakt. "Uzun sredir senin u grevinle ilgili endielerim vard," dedi Henry, "ve balarnda nedeni i bir trl 110 Hoakal Henry

anlayamadm. Fakat yaklak drt ay nce, bir gece prens Charles ve Prenses Eleanor ile oy narken, beni rahatsz eden eyin ne olduunu kavradm. nsezim bana senin mrettebatnn baz nlar olacan sylyordu. Biliyorum lgnca geliyor, zellikle de benim sylediim dnl ardan endie etmiyorum. O megalomanyak Brown herhalde hakl, Kamallar biz zavall dnyalla ra aldr bile etmezler. Fakat sen yz gnn, snrl bir ortamda on bir dier..." Nicole'n kendisini anlamadn hissediyordu. "te," dedi, "Bu kb al. stihbarat ajanlar on ikilisinin, sen dahil, her yesi iin tam ve kusursuz dosyalar hazrlattm." Nicole'n kalar atld. "ou ISA'mn resmi dosyalarnda bulunmayan bu bilgiler, Newton takmnda ge az dengesiz unsurlarn bulunduu hakkndaki kiisel grm dorulad. Bununla ne yapacam "Bu seni hi ilgilendirmez," diye Nicole fkeyle onun szn kesti. Henry'nin profesyonel yaamna karmas gururuna dokunmutu. "stne vazife deilken neden..." "Hey, hey, sakin ol ltfen," diye kral yantlad, "Seni temin ederim ki yaptklarmn hepsi iyi niyetliydi. Bak," diye ekledi, "belki bu bilgilere hi ihtiyacn olmayacak, faka t ben onlarn yararl olabileceini dndm. Al onu, istersen frlat at. Yaam bilim subay onu istediin gibi kullanabilirsin." Henry bulumay tam anlamyla berbat ettiini grebiliyordu. Uzaklap atee bakan bir koltu rdu. Srt Nicole'e dnkt. "Kendine dikkat et, Nicole" diye mrldand. Nicole uzun bir sre dnd veri kbn parkasnn cebine koydu ve kraln arkasna yrd. " ve elini kraln omzuna koydu. Henry 111 RAMA-II uzand ve yavaa elini onun elinin stne kapad. Yaklak bir dakika kadar yle kaldlar. "Aratrmaclarmn bile gzlerinden kaan bir veri var," diye alak bir sesle devam etti, "B m zellikle son derece ilgilendiim bir gerek." Nicole minedeki ktklerin atrts arasndan kendi kalbinin sesini duyabiliyordu. inden Syle ona, syle ona diye haykryordu. Fakat bilgelik dolu baka bir ses de sessiz kalmasn rdu. Yavaa parmaklarn onunkilerin arasndan ekti. Henry ona bakmak iin dnd. Nicole glmse doru yrd, atksn tekrar bana dolad, parkasnn fermuarn ekti ve dar kmadan ______________15______________ KARILAMA Birlemi Newton uzay arac, kontrol merkezindeki geniletilmi gzlem penceresi Rama tarafn an tmyle kaplanacak biimde dnd. Yabanc uzay arac muazzamd. Yzeyi tekdze donuk gri r e uzun gvdesi geometrik olarak kusursuz bir silindirdi. Nicole, Valeriy Borzov'un yannda sessizce duruyordu. Rama'nn btnyle gne altndaki ilk grnts, her ikis bir and. Bir sre sonra Nicole, "Bir fark grdnz m?" "Henz deil," diye Kurnandan Borzov yantlad, "Her ikisi de sanki ayn montaj hattndan k i." Tekrar sustular. Nicole sordu, "O montaj hattn grmek istemez miydiniz?" Valeriy Borzov bayla onaylad. Tpk bir yarasaya, ya da sinek kuuna benzeyen kk bir u 112 Karlama gzlem penceresinin yanndan geerek Rama'ya doru dala geti. "Uzaktan kumandal d sonda zerlikleri dorulayacaklar. Her birinin belleine Rama I'in bir dizi grnts depoland. Her angi bir farkllk kaydedilerek saat iinde bildirilecek." "Ve eer aklanamayan bir farkllk yoksa?" "O zaman planland gibi hareket edeceiz," diye General Borzov glmseyerek yantlad, "ne Ra-ma'y ap i sondalar yollarz." Saatine bakt. "Yaam bilim subay mrettebatn hazr o d takdirde btn bunlar u andan balayp yaklak yirmi iki saat iinde tamamlanacak." "Mrettebat iyi durumda," diye Nicole bilgi verdi. "Yolculukla ilgili salk verilerin in zetini tekrar incelemeyi yeni bitirdim. Hepsi alacak ekilde dzenli. Her kadnda d ten olmas beklenen baz hor-monal uyumsuzluklar dnda, kimsede krk gndr gze arpan bir grmedik." Kumandan dnceli bir tavrla "Yani fiziksel olarak balamaya hazrz," dedi, "Fakat acaba p ikolojik olarak hazr myz? Son zamanlardaki ar tartma frtnalar sizi rahatsz etmedi bunlarn gerilim ve heyecan sonucu mu olduunu kabul edeceiz?" Nicole bir an sessiz kald. "Birlemeden bu yana geen drt gnn olduka zorlu olduunu kabu diyorum. Wilson-Brown sorununu daha frlatma ncesinden biliyorduk elbet. Yolculuun byk

ksmnda Reggie'nin sizin geminizde olmasyla bu sorunu ksmen zdk, fakat imdi birleti e iki uzay arac ile takm yeniden bir araya geldiine gre o ikisi her frsatta birbirine girecektir. zellikle Francesca evredeyken." Borzov hayal krkln belirten bir tonda, "ki gemi ayryken, Wilson ile iki kez konumaya di, "O konudan sz etmedi bile. Fakat bir eye fazlasyla 113 RAMA-II kzgn olduu ok belli." General Borzov kontrol paneline yryp klavye zerinde parmaklarn dolatrmaya balad. Ek a birbirini izleyen bilgiler belirdi. "Sabatini ile ilgili olmal," dedi, "Yolculu k boyunca Wilson ok i yapmad, fakat kaytlar videofonda Francesca ile gereinden fazla g yapm olduunu gsteriyor. Ve her zaman da saldrgan havada. General O'Toole'u bile gcend irdi." General Borzov dnd ve dikkatle Ni-cole'e bakt. "Yaam bilim subaym olarak, mrett ebatla, zellikle de ekip yeleri arasndaki etkileimle ilgili 'resmi' nerileriniz olup olmadn bilmek istiyorum." Nicole bunu beklemiyordu. General Borzov kendisiyle bu son "mrettebat salk deerlendi rmesi" toplantsn kararlatrd zaman, bu toplantnn, Newton on ikilisinin zihinsel sal nacan hi dnmemiti. "Profesyonel bir psikolojik deerlendirme de mi istiyorsunuz?" diy du. General Borzov nceki szlerini vurgulayarak "Kesinlikle," dedi, "Sizden mrettebatn he r yesi iin, onlarn fiziksel ve psikolojik ynden hazr olduunu belirten bir A5401 istiyo rum. Prosedr kumandann, her sortiden nce, yaam bilim subayndan mrettebat raporu isteme sini aka ngryor." "Fakat simlasyonlar sresince yalnz fiziksel salk verilerini istemitiniz." Borzov glmsedi. "Madam de Jardins," dedi, "Eer raporunuzu hazrlamak iin zaman istiyors anz bekleyebilirim." Nicole biraz dndkten sonra, "Hayr, hayr," dedi, "dncelerimi imdi belirtebilir ve on ece daha sonra resmen belgeleyebilirim." Devam etmeden nce biraz tereddt etti. "Be n olsam Wilson ve Brown'u hibir alt ekibe, en azndan ilk sortide, ye 114 Karlama olarak koymazdm. Ve ayrca, bu o kadar gl bir dnce olmasa da, Francesca'y bu iki adam biriyle bir grupta birletirmeyi sakncal bulan kt bir nsezim olurdu Bu mrettebat zerin aka bir snrlama da koymazdm." Kumandan yznde kocaman bir glmsemeyle, "Gzel. Gzel " dedi, "Raporunuzu takdir ediyorum . Sadece benim dncelerimi glendirdii iin deil Biliyorsunuz bu konular bazen olduka h olabiliyor." General Borzov birden konuyu deitirdi "imdi tmyle baka bir konuda size b ir sorum var " "Nedir?" "Francesca bu sabah bana gelerek yarn gece bir parti vermemizi nerdi. Mrettebatn ger gin olduunu ve Rama'nn iine yapacamz ilk sortiden nce rahatlamaya ihtiyalar olduunu sryor. Onunla ayn fikirde misiniz?" Nicole bir an dnd. "Hi de fena fikir deil," dedi, "Gerilim kesinlikle belli oluyor... fakat aklnzda ne gibi bir parti var?" "Burada, kontrol odasnda birlikte bir akam yemei, biraz arap ve votka, belki de bira z elence." Borzov glmsedi ve kolunu Nicole'n omzuna atarak, "Anlarsn," dedi, "Yaam bil im subaym olarak profesyonel grn soruyorum " Nicole glerek "Elbette" dedi ve ekledi, "General, eer mrettebat iin bir parti verme zamannn geldiini dnyorsanz, size memnuniyetle yardm ederim." Nicole raporunu bitirip dosyay veri hattndan askeri gemideki Borzov'un bilgisayarna gnderdi Sorunu bir tr davran bozukluu olarak gstermek yerine, bir 'kiilik atmas' erebilmek iin diline ok dikkat etmiti Nicole'e gre, Wilson ve Brown 115 RAMA-II arasndaki sorun apakt: Kskanlk, basit ve ak, ok eskiden beri var olan yeil gzl c disi. Wilson ve Brown'un Rama iine yaplacak sortilerde birlikte almalarnn engellenmesinin ak bir davran olacandan kesinlikle emindi. Nicole bu konuyu Borzov'dan nce ne srmedii i ndisine kzyordu. Grev kapsamnn zihinsel sal da ierdiini kabul etmesine karn, ke tn ruh doktoru olarak dnmekte nedense zorlanyordu. Bundan kandm nk nesnel bir sre

Henz iyi ya da kt, zihinsel sal lebilecek bir lm aletimiz yok. Nicole yaam blgesinin koridoru boyunca yrd. Her zaman bir ayan yere basl tutmaya di iyordu; arlksz ortama neredeyse doasnn ikinci parasym gibi almt. Nicole Newto in, uzayda ve Dnya'da olmann farkllklarn en kk dzeye indirebilmek iin byk aba h emnundu. Bu, mrettebata, ilerinin en nemli blmleri zerinde younlama ans verdiinden t olma iini kolaylatryordu. Nicole'n odas koridorun sonundayd. Her kozmonotun zel bir blm varsa da (mrettebat ile kier kiilik odalarla alann daha yararl kullanlmasnda srar eden sistem mhendisleri ara ki ateli tartmalarn sonucu), odalar ok kk ve snrlaycyd. Mrettebat yeleri taraf mi denen bu daha byk arata sekiz yatak odas bulunuyordu. Askeri gemide drt kk yatak o daha vard. Her iki uzay aracnda ayrca, vcut altrma odalar ve dinlenme odalar gibi, hat mobilyalar olan ve yatak odalarnda bulunmayan baz elence seeneklerinin bulunduu or tak odalar da vard. Nicole, vcut altrma odas yolu stndeki Janos 116 Karlama Tabori'nin odasn geerken onun kendine has kahka-sn duydu. Kaps her zamanki gibi akt en de" diyordu Janos, "Filleri deiip merkezin kontroln senin atlarna brakacam m san i Shig, usta olmayabilirim, fakat hatalarmdan ders alyorum. Daha nceki bir oyunda b u tuzaa dmtm." Tabori ve Takagishi her zamanki akam yemei sonras satran oyunlarna dalmlard Hemen hem her "gece" (mrettebat Greenwich zamanna uyan yirmi drt saatlik gne bal kalmt) iki ad kudan nce bir saat kadar satran oynuyordu Takagishi saygn bir satran ustasyd fakat ayn zamanda yumuak kalpliydi ve Tabori'yi tevik etmek istiyordu Bu nedenle de hemen he men her oyunda, salam bir konum elde ettikten sonra, Takagishi avantajnn yava yava anm sna gz yumuyordu. Nicole, ban kapdan ieri uzatt Janos srtarak "eri gel gzelim," dedi, "Asyal dostum zihinsel abada nasl paraladm izle " Nicole tam vcut altrma odasna gitmekte oldu ken, iri bir fare byknde garip bir yaratk ayaklarnn arasndan hzla geerek Tabori'ni irdi. Oyuncak, ya da her neyse, iki adama doru ilerlerken Nicole elinde olmadan g eri sramt. "Gagas esmer turuncu Kapkara karatavuk Ard kuu pek dorucu al kuu kk kuyruk .." Robot Janos'a doru sekerken ark sylyordu. Nicole dizlerinin stne kerek bu yeni gelen kl konuu inceledi. nsan bedeni stnde eek ba ark sylemeye devam etti. Tabori ve Tak unlaym keserek Nicole'n yzndeki aknlk ifadesine *W Shakespeare, Bir Yaz Dnm Gecesi Ryas, ev N Sevin, MEB, 1962 RAMA-II gldler. "Haydi," dedi Janos, "Ona kendisini sevdiini syle. Peri kraliesi Titania* da byle ya pard." Nicole omuzlarn silkti. Kk robot geici olarak susmutu. Janos tekrar srar edince, Nico yirmi santimetrelik robota, "Seni seviyorum" diye mrldand. Minyatr Bottom Nicole'e dnd. "Sayn bayan bunu sylemek iin ok az bir nedeniniz olduunu nyorum. Yine de gerei sylemek gerekirse, mantk ve ak bugnlerde birbirlerine pek elik miyorlar." Nicole hayretler iindeydi, kk robotu eline almak iin uzand, fakat baka bir ses duyunca durdu. "Tanr'm, bu lmller ne kadar aptal. imdi, bir eee evirdiim o oyuncu nerede. Bottom ne desin?" Bir cin kyafetine brnm ikinci bir kk robot odann iine srad. Nicole' grd zam doru frlayarak, minik arka kanatlarnn lgnca arpmasyla, Nicole'n gz hizasnda bir s "Gzel bayan, ben Puck'm" dedi, "Sizi daha nce hi grmedim " Robot yere indi ve sustu. Nicole aknlk iindeydi, "Tanr akna nedir..." diye sze balamken "t..." diye Jan asn iaret ederek eliyle Puck' gsterdi. Bottom Janos'un yatana yakn bir kede uyukluy uck artk onu bulmu, ufak bir keseden ald ince ve prltl bir tozu stne serpitiriyor eri nnde Bottom'un ba deimeye balad. Nicole eein ban oluturan kk plastik ve enlerini deitirdiklerini grebiliyordu, fakat o bile bakalamn apndan etkilenmiti. Bu

ni insan kafas ile uykudan uyanp konumaya balamadan nce Puck oradan * Titania, Bottom ve Puck W. Shakespeare'in Bir Yazdnm 118 Gecesi Ryas oyunundaki karakterlerden Karlama aceleyle uzaklat. Bottom, "ok ender rastlanan bir hayal grdm," dedi, "yle bir rya grdm ki nasl bir rya nu anlamak insann akln aar. Bu ryay yormak isterse, insann eekten fark kalmaz." Yaratk susarken Janos haykrd, "Bravo, bravo." "O Medet," Takagishi ekledi. Nicole odadaki tek bo olan iskemleye oturarak arkadalarna bakt. Ban sallayarak "Dn " dedi, "Kumandana aslnda ikinizin de psikolojik adan salam olduunuzu sylemitim." Birk saniye duraklad ve, "ltfen biriniz bana burada neler olup bittiini anlatabilir mi?" "Wakefield," dedi Janos, "Adam kesinlikle olaanst ve baz dahilerin aksine ok da becer ikli. Ayrca bir Shakespeare hayran. Bu kk adamlardan oluan bir ailesi var ve aralarnda bir tek Puck'n uabildiini ve bir tek de Bottom'un ekil deitirebildiini sanyorum " Richard Wakefield odaya girerken, "Puck uamaz," dedi, "Sadece ksa bir sre iin havada kalma gc var " Wakefield sklm grnyordu. Nicole'e "Senin burada olacan bilmiyordu Bazen bu ikisini satran oyunlarnn tam ortasnda biraz elendiriyorum." Nicole konuamaz haldeyken "Bir gece," diye Janos ekledi, "Tam Shig'e yenilgimi ka bul etmek zereyken koridordan gelen bir kavga sesi duyduumuzu sandk. Birka saniye so nra, Tybalt ve Mercutio kfrederek ve birbirlerine kl sallayarak odaya girdiler." Birka saniye sonra Nicole bir el hareketiyle robotlar iaret ederken "Bu senin hobin mi?" diye sordu. Wakefield yantlayamadan Janos araya girerek, "Sayn bayan," dedi, "Sakn ama sakn bir tutkuyu hobi ile kartrmayn Saygdeer Japon bilim adammz 119 RAMA-II satranc bir hobi olarak oynamyor. Ve, Ozan'n kasabas Stratford-upon-Avon'dan olan bu gen adam da bu robotlar bir hobi olarak yaratmyor." Nicole Richard'a bakt. Az nce grd trden son derece karmak robotlar yaratabilmek ii zaman ve enerjiyi hayalinde canlandrmaya alyordu, elbette yetenek ve tutkunun szn bi etmeye gerek yoktu. Wakefield'e, "ok etkilendim," dedi. Richard glmseyerek ona teekkr etti. Nicole izin isteyerek odadan kmak zereyken, Puck o un evresinde dolanarak kapnn aznda durdu. "Can sktysak biz glgeler, unu dnmeniz yeter, Grnrken biz demin, Uyudunuz farz edin." Nicole cinin stnden geerek arkadalarna iyi geceler dilerken glyordu. Nicole vcut altrma odasnda dndnden fazla kald. Genellikle otuz dakikalk pedal rinde koma onu gerginlikten kurtarr ve vcudunu uyku iin rahatlatrd. Fakat bu gece, gre lerinin hedefine bu kadar yaklamken, hiperaktif sisteminin sakinlemesi iin daha uzun sreli almas gerekiyordu. Wilson ve Brown'un tm nemli grev almalarnda ayr tutulma verdii rapor nedeniyle iinde oluan bir dm onu rahatsz ediyordu. ok mu aceleciydim, diye kendi kendine sordu, Ge- neral Borzov'un dncelerimi etkileme sine izin mi verdim? Nicole mesleki n ile gurur duyar, genellikle nemli kararlarn iki nci kez gzden geirirdi. almasnn sonuna doru uygun raporu yazdna kendi120 Karlama ni inandrd. Yorgun vcudu ona artk uykuya hazr olduunu bildiriyordu. Uzay aracndaki yaam blgesine dnd zaman koridor dnda her yer karanlkt. Sola dnp idora sapmak zereyken, gz lobinin arkasna, btn tbbi malzemelerini muhafaza ettii k lunduu yere takld. Solgun kta gzlerini zorlarken, Bu garip diye dnd, Malzeme odas liba. Nicole lobiyi geti. Malzeme odasnn kaps gerekten aralkt. Tam otomatik kilidi iletip patmaya balad anda karanlk odann iinden gelen sesi duydu. Nicole ieri girip at karsnda oturmakta olan Francesca Sabati-ni'yi artt. Francesca'nn nndeki ekranda baz r grlyordu ve elinde kk bir ie vard. Sanki karanlkta, tbbi malzeme odasnda bilgisaya-nn nnde oturmas normal bir eymi gibi sz bir sesle, "Oh, Merhaba Nicole," dedi.

Nicole yavaa bilgisayara yaklarken gzleriyle ekrandaki bilgileri tarayarak amaszca, "N oluyor?" diye sordu. Nicole kodlanm balklardan, Francesca'nn uzay aracnda bulunabilec ek doum kontrol aralarnn kaytl olduu altyazm incelediini anlad. Nicole ekran gstererek, "Nedir bu?" diye sordu. Sesinden hafife sinirlendii belli ol uyordu. Btn kozmonotlar tbbi malzeme odasnn yaam bilim subay dnda herkese yasak old irdi. Francesca yine yantlamaynca Nicole sinirlenerek "Buraya nasl girdin?" diye sordu. ki kadn masann yanndaki kk blmenin nnde sadece birka santim aralkla duruyorlard. Ni uzanarak Francesca'nn elindeki ieyi kapt. ienin etiketini okurken, Francesca dar alan da onu itip kapya doru yrd. Nicole elinde tuttuu svnn ocuk drme121 RAMA-II ye yol atn grnce onu lobiye kadar izledi. "Bunu aklayacak msn?" diye sordu. Sonunda Francesca, "Ltfen bana ieyi ver" dedi Nicole ban sallayarak, "Bunu yapamam," dedi. "Bu ciddi yan etkileri olan ok gl bir ila Bununla ne yapmay dnyordun? Bunu alabileceim ve fark edilmeyeceini mi sanyordun? Mal kaytlarn karlatrdm anda onun kaybolmu olduunu anlardm " ki kadn birbirlerini birka saniye szdler. Sonunda Francesca glmsemeyi baararak, "Bak ole," dedi, "Bu ok basit bir olay. Ksa bir sre nce hamileliin balannda olduumu zlere k ettim. Cenini drmek istiyorum. Bu zel bir konu ve ne seni ne de mrettebatn bir dieri i bu ie kartrmak istemiyorum." "Hamile olamazsn," diye Nicole abuk yantlad, "Senin biyometri verilerinde grm olurdum. "Sadece drt be gndr byleyim Fakat kukum yok. imdiden vcudumdaki deiimleri hissedebi Ve ayn doru zaman." Nicole biraz duraksadktan sonra, "Tbbi sorunlar konusundaki uygun prosedrleri biliy orsun," dedi. "Eer nce bana gelseydin bu, senin deyimini kullanrsak, ok basit bir ey olabilirdi. Byk olaslkla senin gizlilik talebine sayg da gsterebilirdim. Fakat, imdi b ni iinde braktn ikilem..." "Ltfen u brokratik sylevi keser misin," Francesca sert bir ekilde onun szn kesti. "O rolas kurallar beni hi ilgilendirmiyor Bir adam beni hamile brakt ve ben de dltten kur tulmak istiyorum. imdi bana ieyi verecek misin yoksa baka bir yol mu arayaym?" Nicole ok kzmt, "nanlmazsn," diye Frances-ca'y yantlad "Hibir soru sormadan, bu 122 Karlama verip ekip gitmemi mi bekliyorsun? Sen belki yaamn ve saln konusunda valyelik yapabi n, ama kesinlikle ben yapamam. nce seni muayene ederek tbbi gemiini kontrol edip cen inin yan saptadktan sonra belki bu ilac sana vermeyi dnebilirim. Ayrca, bu konuda ba ksal ve psikolojik sonularn varlna da senin dikkatini ekmek..." Francesca kahkahayla gld, "Aman o sonularn benden uzak tut, Nicole Senin o st snf Bea is ahlaknn yaamm yarglamasna ihtiyacm yok Yalnz bir anne olarak ocuunu byttn benim durumum ok farkl. Bu bebein babas, hamile kalmamn ona kar akm yeniden canlan le, amal olarak haplarn almay brakm. Fakat yanlyor. Bu bebei istemiyorum imdi, da rntya girmemi..." Nicole dudaklarn irentiyle bzerek, "Bu kadar yeter," dedi, "zel yaamnn ayrntlar be n ilgilendirmiyor. Senin iin ve grev iin neyin en doru olduuna karar vermem lazm." Bir an duraklad, "Her durumda da, normal, kask blgesi i grnt setini de ieren, uygun bir yene iin srar ediyorum Eer reddedersen, krtaja izin veremem. Ve elbette zorunlu olar ak bir rapor yazmak zorunda..." Francesca gld, "Beni tehdit etmen gereksiz. O kadar aptal deilim. Eer o sevimli alet lerini bacaklarmn arasna sokmak seni mutlu edecekse, buyur misafirim ol. Fakat unu b itirelim. lk sortiden nce u bebein iimden kmasn istiyorum " zleyen bir saat iinde Nicole ve Francesca birka kelimeden fazla konumadlar Birlikte N icole'n bir ceninin varln ve bykln saptamak iin hassas aletlerini kulland k e ayrca Francesca'nn krtaj svsn alma uyumunu lt. Francesca'nn iinde byyen dlt 123 RAMA-II Nicole rahmin duvarna gml minicik kesenin mikroskobik grntsne ekranda bakarken, Ki m bilirsin sen?, diye dnd. Sondann mikroskobunda bile bu hcreler grubunun yaayan bir ey duunu anlamann bir yolu yoktu. Ama sen imdiden canlsn. Ve geleceinin byk blm okta

tarafndan programlanm durumda Nicole, ila enjekte edildikten sonra fiziksel olarak nelerle karlaacan gsteren bir li yi Francesca'ya vermek iin yazcdan ald. Dlt, vcut tarafndan reddedilip, yirmi drt sa de dar atlacakt Bunu hemen izleyecek normal ayba devresinde hafif adale kaslma arla irdi. Francesca svy duraksamadan iti. Hastas giyinirken, Nicole kendi hamileliinden ilk kuku and zamana geri dnd. Biran iin bile dnmedim... sadece babas bir prens olduu iin d bir-sorumluluk ve sevgi meselesiydi." Francesca gitmeye hazrken, "Ne dndn anlyorum" dedi. Klinik kapsnn yannda duruyor nn harcama. Senin de yeterince sorunun var." Nicole yantlamad Gzleri yorgun ve kzgn olan Francesca "Bylece yarn kk pi kurusu gi ," diye souk bir ifadeyle konutu. "Bu kahrolas ey ok iyi Dnyann baka bir yar siyah b htiyac yok" ve Francesca, Nicole'n yantn beklemedi 124 Rama, Rama, Alev Alev 16 RAMA, RAMA, ALEV ALEV Rama'nn giri lombar kapann yanna ini kolay ve olaysz olmutu. Kendisinden yetmi yl an Norton'un yaptn izleyen General Borzov, Yamanaka ve Turgenyev'e Newton'u dev sili ndirin dn eksenini eviren yz metrelik dairesel diskin hemen dna indirmelerini emretmi a kutusu biiminde bir dizi alak yap, Dnya'dan gelen bu uzay aracn, Rama'nn dnyle kezka kuvvete kar koruyordu. On dakika iinde gl tut-turucu paralarla Newton hedefine demir atmt. Byk disk, nceden beklendii gibi, Rama hava kabininin kilidiydi. Wakefield ve Tabori EVA* giysileri iinde Newton'dan ayrlp gml olan tekerlei aramaya baladlar. Hava giri kontrol olan tekerlek tam tahmin edilen yerdeydi. Ve beklendii gibi dnerek Rama'nn d kabuunda bir deliin almasna neden oldu. O ana kadar Rama Il'deki hibir ey ncekind ekilde farkl olmadndan, iki kozmonot giri ilemine devam ettiler. Drt saat sonra, yabanc uzay aracnn ii bo silindirini d hava kabinine balayan yarm k e uzunluundaki tnel ve koridorlarda defalarca mekik dokuduktan sonra, iki adam, sa ys biraz fazla gereksiz olan, silindirik kapy ama ilemini bitirdiler. Ayrca Newton' Rama'nn iine baladlar Bu tama arac bilinmedik alar ncesinde Ramaklarn d duvarlar oluklar boyunca kayabilecek biimde Dnya mhendisleri tarafndan tasarm* EVA Extravehicular Activity- Ara d etkinlik 125 RAMA-II lanm. Ksa bir le yemei molasndan sonra Yamanaka, Wakefield ve Tabori ile bulutu, , tnelin a, nceden planlanan Alfa iletiim nakil istasyonunu kurdular. Antenlerin dzeni, eer i kinci Rama arac birincisinin ayn ise, kozmonotlar merdivenlerin ya da Ana Dzln kuzey y arsnn neresinde olurlarsa olsunlar, iki ynl iletiimi salayacak ekilde dikkatle tasar Ana iletiim plan, Silindirik Deniz yaknlarnda Beta ad verilen baka bir nakil istasyonu nun daha kurulmasn ngryordu Bu istasyon ikilisi Kuzey Yarmsilindiri'nin her yeri arasn a gl balant salayacak, hatta bu, New York adasna kadar uzanacakt. Brown ve Takagishi, Alfa nakil istasyonunun almaya balad dorulandktan sonra kontrol a yerlerini aldlar. sondalarn ieri yollanmas iin geri saym balad. Takagishi'nin, s esi testlerini yaparken sinirli ve heyecanl olduu belli oluyordu Brown ise son hazr lklarn yaparken rahat, hatta kaytsz grnyordu Francesca Sabatini ok ynl ekranlarn a'ya yaplacak gerek zamanl yayn iin en iyi grntleri semeye hazrd General Borzov sradaki nemli olaylar ahsen duyurdu. ki sondann harekete geirilmesi kom tunu vermeden nce duraklayarak dramatik bir soluk ald. Sonra sondalar Rana'nn karanlk yalnzlna doru utular. Saniyeler sonra, ilk iaret fiei atelendii anda David Brown' sondadan dorudan doruya grntlerin geldii kontrol odasndaki ana ekran kla doldu Ik edilebilir duruma gelince, ilk geni al resmin ana hatlar grlebiliyordu Bu ilk resmin, ieri girdikleri anak biimli utan, bu yapay dnyann orta noktas olan Silindirik De126 Rama, Rama, Alev Alev niz'e kadar olan blgeyi kapsayacak ekilde Kuzey Yansilindirinin tam bir grnts olmas n en planlanmt. Daha sonra ekranda dondurulan bu temiz grnt bunaltcyd. Rama hakknda k okuyup, bir taklidi zerinde simlasyonlar yapmak gzel bir eydi ama, Vens dolaylarndaki bu dev uzay gemisine demir atp ieriye ilk bak yapmak bambaka bir eydi...

Manzarann tandk olmas, grntnn verdii aknl hemen hemen hi azaltmyordu. Krater tnellerden balayarak, bir teraslar ve rampalar kompleksi, dnen silindirin ana gvdes ine varncaya kadar yelpaze gibi alyordu. Bu ana e blen, geni tren yolu raylann an a her biri otuz binden fazla basama olan muazzam merdivenlere dnen geni merdiven var ukar ve aa merdiven kombinasyonu, bir emsiyenin eit aralkl ubuunu andryor, kra an ve dnen silindirin duvarnn evresine sarl engin Ana Dzlk'e ini ya da k yolu sa Ana Dzlk'n kuzey yars neredeyse ekrandaki resmin byk ksmn kaplayacak ekilde uzany azzam meydan, 'ehirler'in evresi dnda, dzensiz boyutlarda dikdrtgenlere ayrlmt. Ge ilen ve tarlalarn evresinde dolanan yollara benzeyen izlerle birleen, insan yaps bina lar andran uzun ince nesneler kmesi olan ehirler, ilk Rama aratrmaclarnn verdikleri erle Paris, Roma ve Londra olarak, hemen mrettebat tarafndan tannmt. Grntde ayn der pc olan, Ana Dzlk'n dzgn oluklar ya da vadileriydi. On kilometre uzunluunda ve yz m niliindeki bu dorusal oluk, Rama'nn eimi boyunca eit aralklarla yerletirilmiti. as sra127 RAMA-II snda bu vadiler, Silindirik Deniz'in erimesinden ksa bir sre sonra, bu dnyac aydnlata ynaklar olmulard. Bu muazzam silindirin evresini tmyle dolanan su ktlesinin oluturduu tuhaf deniz, grnt ak kesindeydi. Beklendii gibi hl donmu haldeydi ve ortasnda, ilk kefedildii zamandan New York denilen, yksek gkdelenleriyle, o esrarl ada vard. Aslnda daha byk kuleleri, nlar aran gkdelenler, grntnn sonuna kadar uzanyordu. Btn mrettebat sessizlik iinde bu grnty bir dakika kadar izledi. Sonra Dr. Brown tiz b sesle "Pekl Rama," dedi gururla. "Sonra herkesin duymasna yetecek kadar sesini yksel terek, "Grdnz ite, inanmayanlar... hepiniz" diye bard. "Bu tmyle birincisinin ayns sca'nn kameras cokusunu kaydetmek iin Brown'a dnmt. Mrettebatn geri kalannn bir k a verilen grntler karsnda hl konuamaz durumdaydlar. Bu arada, Takagishi'nin sondas tnelin tam altndaki blgenin dar al fotoraflarn aktar u grntler kontrol merkezinin evresindeki daha kk ekranlarda gsteriliyordu. Bu resimle ama'nn iinde kurulacak iletiim ve tama altyapsnn tasarmlarnn tekrar dorulanmasnd Grevin bu ilk aamasndaki asl "i" buydu -bu sondalann ekecei binlerce resmi, Rama I'in zaten var olan resim mozaii ile karlatrmak. Bu karlatrmalarn byk ksm dijital ol atik bir ekilde) yaplyor olsa da, her zaman bir insann aklama yapmasn gerektirecek fa lar olabilirdi. Her iki uzay arac birbirinin ei olsa bile, grntlerin alnd zamanlarda rkl k dzeyleri baz yapay kyaslama hatalarna yol aabilirdi. ki saat sonra sondalann sonuncusu nakil istasyonu128 Rama, Rama, Alev Alev na geri dnnce bu ksa n fotoraf taramas tamamlanm oldu. Yz metrelik bir lee kadar daha nceki ara arasnda belirgin bir temel farkllk yoktu. Gzlemlerde, gze arpan bir h l kyaslamann ortaya kt tek blge, buzun yanstrlnn sadece saysal kurallar dizil cek kadar zor bir olay olmas nedeniyle, Silindi-rik Deniz'in ta kendisiydi. ok uzu n ve zor bir gn olmutu. Borzov ilk sorti iin mrettebat grev dalmnn kendilerine bir de ulatrlacan ve iki saat sonra da kontrol merkezinde "zel bir akam yemei" verilece urdu. Kumandann odasna kapy almadan bir mermi gibi dalan David Brown, elindeki ilk sortinin grev datm kopyasn savurarak, "Bunu yapamazsn," diye bard. "Neden sz ediyorsun?" diye General Borzov yantlad. Dr. Brown'un bu kaba giriinden ra hatsz olmutu. "Bir yanllk olmal," diye Brown yksek sesle devam etti. "Gerekten birinci sorti sresinc benim Newton'da kalmam istiyor olamazsnz." General Bor-zov'dan bir yant alamaynca, A merikal bilim adam taktik deitirdi. "Bunu kabul etmediimi bilmenizi istiyorum. Ayrca I SA ynetimi de beenmeyecek." Borzov masasnn arkasnda ayaa kalkt, sakin bir sesle, "Kapy kapatn, Dr. Brown" dedi. D d Brown kayar kapy arparak kapatt. "imdi beni bir dakika dinler misiniz" diye general devam etti. "Kimi tandnz umrumda bile deil. Bu grevin kumanda subay benim. Eer bir donna gibi davranmaya devam ederseniz, sizin Rama'nn iine hibir zaman ayak basmama nz da salarm." Brown sesini alakt ve gizleyemedii bir dmanlk 129

RAMA-II ifadesiyle, "Fakat bir aklama istiyorum," dedi, "Ben bu grevin ba bilim adamym ve ayrc medya karsnda da Newton projesinin en nde gelen szcs-ym Dier dokuz kozmonot Rama'ya rken benim Newton'da kalmam acaba nasl aklayabileceksiniz?" Borzov, kibirli Amerikal stndeki iktidarnn tadna vararak "Hareketlerimi aklamak zorun deilim," dedi ne doru eilerek, "Fakat, sadece kaytlara gemesi iin ve bu ocuka parlam lediim iin, size ilk sortide neden gitmeyeceinizi syleyeceim. lk ziyaretimizin balca nedeni var: letiimle ulam altyapsn kurmak ve bu uzay gemisinin birincisi ile ayn old dorulayacak ayrntl bir aratrmay tamamlamak..." Brown szn kesti, "Bu zaten sondalar tarafndan dorulanm durumda." Borzov hrn bir ifadeyle, "Dr. Takagishi'ye gre deil ama," dedi, "Onun dediine gre..." "Kahretsin, General, Rama'nn her santimetrekaresi-nin ilk gemi ile ayn olduu kantlann caya kadar Ta-kagishi honut olmayacaktr. Sonda aratrmasnn sonularn grdnz. Aklnz ald..." David Brown cmlesinin ortasnda durdu. General Borzov parmaklaryla masasnn stnde trampe alyor ve Dr Brown'a souk bir ifadeyle bakyordu Sonunda, "imdi artk bitirmeme izin ver ecek misiniz?" diye sordu. Birka saniye bekledi. "Ne dnrseniz dnn," diye kumandan de tti, "Dr. Takagishi Rama'nn ii konusunda dnya apnda bir uzman olarak kabul ediliyor B ir dakika iin bile, ayrntlarla ilgili bilginizin onunkine yaklaabildiini iddia edemez siniz. Altyap almalar iin uzay rencilerine ihtiyacm var. ki gazeteci de, sadece iki duu iin deil, ayrca dnyann dikkati bu anda bize 130 Rama, Rama, Alev Alev evrilmi olacandan, ieri girmeli. Son olarak, bundan sonra bu grevi ynelebilmem iin be de hi olmazsa bir kere ieri girmem ok nemli ve ben de bunu imdi yapmay yeliyorum. Yn elikler ilk sortilerde en az mrettebat yesinin Rama dnda kalmasn ngryor. Hi de ..." "Beni bir an iin bile kandramazsnz," diye David Brown irkin bir ekilde onun szn kest bunlarn ne anlama geldiini biliyorum. Benim ilk sorti grubunun dnda braklmamn gerek nini gizlemek iin, grnte mantkl bir zr uydurdunuz. Kskanyorsunuz, Borzov. Birok k an bu grevin gerek nderi olarak kabul edilmeme dayanamyorsunuz." Kumandan on be saniye kadar hibir ey sylemeden bilmi adamn szd. Sonunda, "Biliyor mus Brown," dedi, "Senin iin zlyorum Olaanst yeteneklisin, fakat yetenein onunla ilgili rini ayor. Eer bu kadar..." Bu kez konumasn cmlenin yansnda kesen Borzov oldu. Baka bakarak, "Aklma gelmiken," dedi, "odanza dndnz anda derhal ISA'ya szlanmaya balayac en, yaam bilim subaynn, birbirinize kar sergilediiniz dmanca tavrlar nedeniyle sizin on'la herhangi bir grevi birlikte paylaamayacanz aka belirten bir uyum raporu olduu ize sylemeliyim." Brown'un gzleri ksld, "Yani bana u Nicole de Jardins'in Wilson ve benim admz belirte esmi bir belge mi dosyaladn sylyorsunuz?" Borzov onaylad. "Kahpe" diye Brown mrldand. General Borzov rakibine glmsedi, "Her zaman hatal olan bir bakas oluyor, deil mi Dr. B rown?" David Brown arkasn dnerek azametle odadan RAMA-II kt. Ziyafet iin, General Borzov birka ie deerli arabn almasn emretti. Kumandann keyfi . Francesca'nn nerisi ie yaramt. Kontrol merkezindeki kk masalar bir araya getirip, ere sabitlerken, kozmonotlar arasnda belirgin bir arkadalk havas vard. Dr. David Brown ziyafete gelmedi. Dier on bir mrettebat yesi av tavuu ve yabani piri n yerlerken o odasnda kald. Francesca beceriksiz bir ekilde Brown'un "kendini havasnd a hissetmediini" bildirdi, fakat Janos Tabori akac bir tavrla gidip Amerikal bilim ad amn muayene etmeye gnll olunca, Francesca aceleyle Dr. Brown'un yalnz kalmak istediini ekledi. kisi de birka kadeh arap imi olan Janos ve Richard Wakefield masann bir ucunda Francesca'ya taklrlarken, dier uta da Reggie Wilson ve General OToole yaklaan beyzbo l sezonuyla ilgili canl bir konumaya dalmlard. Nicole, General Borzov ve Amiral Heilm ann'n arasnda oturarak onlarn, Kargaa sonras ilk gnlerdeki bar koruma abalaryla ilg rn dinledi. Yemek sona erdii zaman Francesca izin istedi. O ve Dr. Takagishi birka dakika iin o

rtadan kayboldular. Dndkleri zaman Francesca kozmonotlardan iskemlelerim byk ekrana e virmelerini istedi. Ve, klar sner snmez, Francesca ve Dr. Takagishi ekrana Rama'nn tam bir d grntsn yansttlar. Fakat bu, herkesin daha nce grd donuk gri renkteki sil yr, bu Rama, grnt yaratma altyazmlar kullanlarak zekice renklendirilmiti ve imdi art gili siyah bir silindirdi. Silindirin ucu da bir yze benziyordu. Francesca iirini okumaya balamadan nce, ksa bir sre iin, odada bir 132

Rama, Rama, Alev Alev sessizlik oldu. "Kaplan! Ormanlarnda gecenin Alev alev yanan Kaplan! Hangi lmez el, lmez gz Yaratabildi korku veren bakmn senin?"* Nicole de Jardins Francesca'nn ikinci drtle balamasn dinlerken srtnda souk bir rp ti, "Hangi uzak gklerde yahut derinliklerde Yakld gzlerinin atei senin..." Aslnda gerek sorun bu, Nicole dnyordu. Bu kocaman uzay gemisini kim yapt? Bu, bizim en son hedefimiz asndan neden yapldndan daha nemli. "Ya hangi eki' Ya hangi zincir? Hangi ocaktayd beynin senin? Hangi rs? Hangi rkn pene, Tutabilmi ldren dehetini onun?" Masann dier ucundaki General O'Toole da, Francesca'nn iirinden bylenmiti. Zihni, bu grev iin ilk bavurduu gnden beri onu rahatsz eden ayn temel sorularla yenide mcadele ediyordu. Ulu Tann'm, diye dnyordu, Bu Kamallar senin evrenine nasl uyarlar?B zden nce, ilk kez onlar m yarattn? Onlar neden bu zamanda buraya yolladrB "Yldzlar attklarnda mzraklarn aa Suladklarnda gkyzn gzyalaryla, Glerek bakt m yaptna Tanr? Seni de Kuzu'ya yaratan m yaratt?" *Bu ve aadaki alntlar W Blake'in unlu "The Tiger" iirinden N 133 RAMA-II Francesca ksa iiri bitirdii zaman, nce ksa bir sessizlik, sonra da kendiliinden bir al k koptu. Francesca zarif bir tavrla Dr. Takagishi'ye salad tm grnt ilem yaratcl evimli Japon kozmonot utanga bir tavrla eildi. Sonra Ja-nos Tabori iskemlesinden ay aa kalkarak. "Sanrm hepimiz adna konuacam," dedi, "Shig ve Francesca, bu orjinal ve d ri kkrtan gsteri iin sizi kutlarm." Srtt, "Bu, yarn yapacaklarmz hi olmazsa bir me neden oldu." General Borzov elinde, daha imdiden iki kez kafaya diktii, yeni alm bir ie Ukrayna vo s olduu halde ayaa kalkarak, "Sz bundan almken," dedi, "imdi artk eski bir Rus gele geldi -erefe kadeh kaldracaz. Yanmda bu milli hazineden sadece iki ie getirdim ve onl n bu zel gecede siz yoldalarm ve meslektalarmla paylamak istiyorum." ieleri General OToole'un ellerine verdi ve Amerikal, sv datc aleti ustalkla kullana kay kk, st kapal kk bardaklara doldurdu ve bardaklar masa boyunca elden ele datl yev'in de bildii gibi," Kumandan devam etti, "Ukrayna votkalarnn ielerinin dibinde he r zaman kk bir kurtuk olur. Efsaneye gre kurtuu yiyen kiiye, yirmi drt saat iin ze lur. Amiral Heilmann bardaklardan ikisinin dibine kzltesi birer arp iareti koydu. are bardaklardan ien iki kiinin votkayla beslenmi bu kurtuklardan birini yemesine izin verilecek." Janos kzltesi taraycy Nicole'e aktarmadan bir saniye nce, "Yaasn" dedi. nce barda ntrol etmi ve dibinde arp iareti olmadn grmt. "Bu kaybettiime sevindiim ilk yar Nicole'n bardann dibinde arp vard. Ukrayna 134 Rama, Rama, Alev Alev kurtuunu yemek sonras tatls olarak yiyebilecek ansl iki kozmonottan biri o olacakt. K ini "Bunu yapmak zorunda mym?" diye dnrken bulduysa da, Kumandannn yzndeki o iten di sorusuna olumlu yant verdi. Oh, pekl, diye dnd, Herhalde beni ldrmez. Zaten paraz alkol tarafndan zararsz hale getirilmitir Altnda arp olan ikinci bardak General Bor-zov'dayd. General glmsedi, minicik kurtlarda n birini kendi bardana, dierini de Nicole'n bardana koydu ve votkasn uzay aracnn ta

u kaldrd. "Birlikte baarl bir grev iin ielim," dedi, "Hepimiz iin nmzdeki birka gn ve hafta byk maceras olacak. Gerek anlamyla biz on iki kii, yabanc bir kltr nezdinde insanl olacaz. Haydi, her birimiz, trmz en iyi ekilde temsil edebilmek iin elimizden geleni maya karar verelim." Sarsmamaya alarak bardann kapan kaldrd ve sonra bir yudumda iti. Kurtuu bir bt rtuu abucak yiyen Nicole, o gne kadar yedii eyler arasnda bu kurtuktan daha berbat ta an tek eyin, Fildii Sahilindeki Poro treni srasnda yedii o iren yumru kk olduunu d Birka ksa kadeh tokuturmadan sonra odadaki klar zayflamaya balad. "Ve imdi," Genera ov gsterili bir el hareketiyle, "Newton Stratford gururla Richard Wakefield ve hner li robotlarn sunar," dedi Tepesinden bir spot kla aydnlatlan masann sol kesinin bir arelik blm dnda, oda tmyle karanla gmlmt. In tan ortasnda eski bir ato unda, elbise giymi dii bir robot odalardan birinde dolayor135 RAMA-II du. Sahnenin balarnda bir mektup okuyordu, ancak, birka adm sonra ellerini yana sarkt arak konumaya balad. "Hem Glamis'sin; hem de Cawdor, sana vaat edilen ey de olacaksn. Ama huyundan kork uyorum; en kestirme yolu tutamayacak kadar insanlk style beslenmi. Ulu olmak istiyor sun..."* Janos, yznde bir srtma ile Nicole'e "Bu kadn tanyorum," dedi, "Onunla daha nce bir ye karlamtm." "t," diye yantlad Nicole. Leydi Macbeth'in hareketlerindeki doruluk onu bylemiti. u eld gerekten bir dahi, diye dnyordu u kck eylerin iine bu kadar olaanst ayrnt r? Nicole robotun yzndeki anlatm eitlilii karsnda da armt. Dikkati younlatka, kk sahne Ncole'n zihnini kaplad Bir an iin minyatr bir gsteri seyretmekte olduunu unuttu. Gelen bir haberci Leydi Macbeth'e hem kocasnn yaklamakta olduunu, hem de Kral Duncan'n geceyi onlarn atosunda geireceini bildirir Nicole haber ci gider gitmez Leydi Macbeth'in yznn hrsl bir beklentiyle allak bullak oluunu izledi "!... Kanl amalara hizmet eden ruhlar. Gelin beni burada kadnlmdan syrn ve tepeden t alimliklerin en mthiiyle doldurun! Kanm dondu136 Nicole kendisini kandrmadklarndan emin olmak iin gzlerini krptrarak, Tann'm, diye d Gerekten de deiiyordu "Beni burada ka*Bu ve aadaki alnt- Macbetl, ev O Burian, MEB 1960 N Rama, Rama, Alev Alev dnlmdan syrn" szckleri robottan kt andan itibaren, biimi deimeye balamt. si, kalalarn yuvarlakl ve hatta yzdeki yumuaklk, hepsi kaybolmutu. ki cinslikli bir Leydi Macbeth'i oynuyordu. Nicole bylenmiti hem kendi vahi hayal gcnn, hem de acele itii ikinin etkisiyle bir uuyordu. Robotun yeni yz belirsiz bir ekilde, ona tand birini anmsatyordu. Sa tara arklk hissetti ve dnnce Reggie Wilson'n hrsl bir ekilde Francesca ile konutuunu g baklar bir sre Leydi Macbeth ile Francesca arasnda gitti, geldi, ite bu, diye kendi ke ndine sylendi, bu yei Leydi Macbeth Francesca 'ya benziyor. Bir korku patlamas, bir felaket nsezisi birden Ni-cole' sard ve onu dehete srkledi. Ak ona, Korkun bir ey olacak, diyordu. Defalarca derin soluk alp kendini sakinletirmeye alt fakat o korkutucu histen kurtulamyordu. Kk sahnede Kral Duncan, o akamki zarif hibesi tarafndan karlanmaktayd. Nicole solunda Francesca'nn General Borzov'a arabn kal n son yudumlarn ikram ettiini grd. inde bulunduu panii bastramyordu. Nicole'n ok sklm olduunu gren Janos "Nicole neyin var?" diye sordu. "Bir eyim yok," dedi Nicole. Btn gcn toplayarak ayaa kalkt "Yediim bir ey dokundu h Sanrm odama gideceim." Janos muzip bir ifadeyle "Fakat filmi karacaksn" derken onun ayakta durmasna yardm et ti. Nicole Leydi Macbeth'in kocasn cesaretsizliinden dolay azarladn duydu ve bir kez a korku nsezisi iinde kabard. Adrenalin patlamasnn yatmasn bekledi ve sonra gruptan istedi. Yava admlarla odasna dnd. 137 RAMA-II 17 BR ASKERN OLUMU

Nicole ryasnda on yanda, Paris banliylerinden Chilly-Mazarin'deki evlerinin arkasnda b ulunan ormanda oynuyordu. Bir anda annesinin lmekte olduu hissine kapld ve kk kz by orku duydu Babasna sylemek iin eve kotu, fakat hrlayan kk bir kedi yolunu kesince Nic durdu. Bir lk duydu ve yoldan ayrlarak aalarn arasna dald. Aalarn dallan kollar e onu izliyordu Nicole baka bir lk duydu. Uyand zaman tepesinde olduka korkmu bir J bori duruyordu. "General Borzov," dedi Janos, "Byk ac iinde." Nicole hzla yatandan frlad, sabahln giydi, portatif salk antasn ald ve koridor ye balad. Lobiye yaklarlarken "Apandisite benziyor," dedi Janos, "Fakat emin deilim." Irina Turgenyev kumandann yannda diz km elini tutuyordu. General bir kanepenin zerine atrlmt Yz bembeyazd ve alnnda ter damlalar birikmiti. Glmsemeye alan Borzov " geldi" diyerek dorulmaya altysa da an nedeniyle tekrar geriye uzand. "Nicole," dedi ya aa, "Byk bir ac iindeyim. Hayatmda hi byle bir ey hissetmedim, orduda yaralandm Nicole, "Balayal ne kadar oldu?" diye sorarken yaamsal verileri kontrol etmek iin, t araycsn ve biyo-metri ekranm karmt Bu arada Francesca ve videosu, doktorun hastal etmek iin tam Nicole'n arkasna yaklatlar. Nicole dayanamaz bir ifadeyle geri ekilmesin i iaret etti. Borzov byk aba harcayarak "Belki iki ya da 138 Bir Askerin lm dakika nce," dedi. "Burada bir koltukta oturmu filmi izliyor ve hatrladmca da, kahkaha larla glyordum, birden sa aa blgemde youn, kesin bir ac hissettim. Sanki bir ey ben yakyormu gibi bir ac." Nicole, Borzov'un iindeki Hakamatsu sondalarnn son dakika boyunca kaydetmi olduklar a rntl verileri aratrmak iin taraycy programlad. Kalp atlarndan ve i salglarnda dn kolayca saptad. Sonra btn kanallardan bu zaman dilimi iin tam bir bilgi dkm ist os," diye i arkadana seslendi,. "Malzeme odasna gidip portatif tan aletini getir." Ta bori'ye kapnn ifreli kartn verdi. "Bedeninizin bir tr enfeksiyonla savatn akla getiren, hafif bir ateiniz var" dedi. "B veriler sizin iddetli ar ektiinizi doruluyor." Kozmonot Tabori, kk bir kutu biimind ktronik bir arala dnd. Nicole taraycdan kk veri kbn karp tanlama makinesine ye iye iinde kk ekran titreerek parlad ve "%94 OLASILIKLA APANDST" kelimeleri belirdi. N le bir dmeye bast ve ekran iinde ftk, i kas yrtlmas ve ila etkisinin de olduu tm r gsterdi. Bu noktada iki seeneim var diye hzla dnyordu Nicole, General Borzov acda r kasldnda. Tam bir tant iin tm verileri, prosedr gerei, dnyaya gnderebilirim... Sa akt ve abucak n gidi geli saati art elektronik tan ardndan bir doktorun karar ver eken en az zaman hesaplad. O zamana kadar ok ge olabilir. "Makine ne diyor Doktor?" diye General soruyordu. Nicole'den acsn bir an nce dindirm esini isteyen gzleri adeta yalvaryordu. Nicole "Byk olaslkla tan apandisit," dedi. 139 RAMA-II "Kahretsin" diye yantlad General. evresinde duran dierlerine bakt. Filmi izlemeden ay rlm olan Wilson ve Takagishi dnda herkes oradayd "Fakat projenin gecikmesine neden ola am Ben iyileirken siz birinci ve ikinci sortilere balarsnz." Yeni bir ar ile sarslrke buruturdu. "Bir dakika," dedi Nicole, "Henz kesin bir ey yok nce biraz daha veriye ihtiyacmz var . Az nceki bilgi dkmn, bu kez, lobiye geldii zamandan beri geen birka dakikalk sred dilen yeni bilgileri de ekleyerek, yeniden istedi Bu kez tan "%92 OLASILIK APANDST" kt Nicole tam dier tanlan da kontrol etmek zereyken kumandann gl elini kolunda his "Eer vcut sistemine ok fazla zehir karmadan bunu hemen yaparsak, bu robot cerrah iin b asit ve kolay bir ameliyat olur deil mi?" Nicole onaylad. "Ve eer Dnya'dan tansal uyuma almak iin zaman kaybedersek -aah- belki de bedenim daha derin bir travmaya girebilir. Nicole nce, Benim zihnimi okuyor, diye dnd. Sonra generalin, ok iyi bildii Newton yne liklerini belirttiini fark etti. Borzov'un belirgin acsna kar ona glmseyerek, "Bu kez hasta m doktora bir neride bulun r?" diye sordu. Gzlerinde geici bir prlt beliren kumandan, "O kadar kstah olamam" diye yantlad. Nicole ekrana tekrar bir gz att Hl "%92 OLASILIK APANDST" grnyordu "Ekleyecein bir

" diye Janos Tabori'ye sordu. "Apandisitle daha nce sadece bir kez karlatm," dedi kk Macar, "o da Budapete'de re Btn belirtiler bununla aynyd." 140 Bir Askerin lm "Pekl," dedi Nicole. "Git ve RoSur'u ameliyat iin hazrla. Amiral Heilmann, siz ve ko zmonot Yamanaka General Borzov'a klinie gitmesi iin yardm eder misiniz?" Francesca' ya dnd, "Bunun byk bir haber olduunu anlyorum. Ameliyat odasna girmene artla izin . Btn ameliyat ekibi gibi temizleneceksin. Duvarn kenarnda kameranla birlikte sessiz ce duracaksn. Verdiim her emre kaytsz artsz uyacaksn." "Yeterli," diye Francesca onaylad, "Teekkr ederim." Borzov, Heilmann ve Yamanaka ile lobiyi terk ettikten sonra Irina Turgenyev ve G eneral O'Toole hl lobide bekliyordu. Amerikal her zamanki iten tavryla, "kimiz adna da konutuuma eminim," dedi, "Yardm edebileceimiz bir ey var m?" "RoSur ameliyat yaparken Janos bana yardmc olacak. Fakat acil destek olarak yedek b ir ift el hi de fena olmaz." "Bunu yapmak isterim," dedi O'Toole, "Yardm der-neklerindeki almalarmdan biraz deneyi mim var." "Gzel" dedi Nicole, "imdi benimle birlikte temizlenmeye gelin." Newton grevinde oluabilecek bu tr durumlar iin getirilmi olan tanabilir robot cerrah R Sur, Dnya'nn ileri hastahanelerindeki, tmyle otomatik ameliyat odalan ayarnda deildi. Fakat RoSur kendi asndan bir teknolojik harikayd. Kk bir antaya sdnlabilirdi ve sa ilogram geliyordu. Enerji ihtiyac fazla deildi ve yzden fazla deiik biimde kullanlabil e olana vard. Janos Tabori RoSur'u antasndan kard. Elektronik cerrahn, bu haliyle iinde depolanm i zlal ile pek badat sylenemezdi. Ar ince tm 141 RAMA-II balantlar ve uzantlar, kolay saklanabilmesi iin, ustaca dzenlenmiti. Janos kendi RoSu ullanma klavuzunu kontrol ettikten sonra, robot cerrahn ana kontrol kutusunu alara k, klavuzda nerildii gibi, General Borzov'un yatmakta olduu klinikteki yatan kenarna t kt. Ars biraz yatm olan sabrsz kumandan herkesi aceleci olmaya zorluyordu. Janos yaplacak ameliyat tanmlayan kod szc girdi. RoSur otomatik olarak iinde o olaan armakl el/neteri de dahil olmak zere, tm kollarn bir apandisit almak iin gerekli dzen oktu. Sonra Nicole odaya girdi. Elleri eldivenliydi ve stnde cerrahlarn giydii beyaz elbise vard. "Bilgisayar yazlmn inceledin mi?" dedi. Janos onaylad. "Sen temizlenirken, ben de tm ameliyat ncesi testlerini tamamlarm." dedi. Kapnn dnda makta olan Francesca ve General O'Toole'a, kk odaya girmelerini iaret etti. Borzov'a "Biraz daha iyi misiniz?" diye sordu. Borzov homurdand, "Pek deil." "Size verdiim hafif bir yattrcyd. Ameliyatn balangcnda RoSur size genel anestezi y Nicole odasnda giyinirken hafzasn tmyle gzden geirmiti Test simlasyonlar srasnda i cerrahi ilemlerden biri olduundan, bu ameliyat bandan sonuna kadar biliyordu. Borzo v'un kiisel dosyasn RoSur'a girdi, apandisit ameliyat srasnda hastann gzlem bilgileri RoSur'a iletecek olan elektronik balanty birletirdi ve bilgisayarn btn yazlmlarnn n gemi olup olmadn kontrol etti. Son kontrol olarak da, Nicole cerrah ellerle uyumlu a ak iki minik kamerann ayarlarn yapt. Janos odaya dnd. Nicole robot cerrahn kontrol 142 Bir Askerin lm kutusu stndeki bir dmeye bast ve ameliyat ilem dizisini gsteren iki basl kat belir e birini alarak dierini Janos'a uzatt. Gzleri Borzov'a dikilmi olarak, "Herkes hazr m? " diye sordu. Newton'un kumanda subay ban aa yukar sallad ve Nicole RoSur'u altr Robot cerrahn drt kolundan biri hastaya narkoz inesi yapt ve Borzov'un bilincini kay betmesi bir dakikadan az srd. Francesca'nn kameras bu tarihsel ameliyatn her hareketi ni kaydederken (son derece hassas olan mikrofonuna da ara sra yorumlarn fsldyordu), ik iz gzlerinin yardm ile, RoSur'un neteri kukulu organ dierlerinden ayrmak iin gerekli e ilemlerini yapt. Hibir insan cerrah bu kadar hzl ve becerikli olamazd. Her mikrosani

yede yzlerce deikeni kontrol eden gzlem aygtlar ile donanm olan RoSur iki dakika iin gerekli dokular aarak apandisiti ortaya karmt. Otomatik ilem dizisine, robot cerrah o n karmak iin ileme devam etmeden nce, otuz saniyelik bir kontrol sresi programlanmt Nicole meydana km olan apandisiti incelemek iin eildi -Ne imi, ne de iltihaplanmt kontrol sresini geriye saymakta olan dijital saatten ayrmadan, "una bak, abuk, Janos ," dedi. "Son derece salkl grnyor " Janos ameliyat masasnn dier tarafndan eildi. T cole dnd, az daha... Dijital saat 00:08'i gsteriyordu. "Durdur onu," diye Nicole haykr d, "Ameliyat durdur." Nicole ve Janos, ikisi birden robot cerrahn kontrol kutusuna ayn zamanda uzandlar. Tam o anda tm Newton uzay arac bir yana doru yalpalad. Nicole arkaya, duvara doru frla tlrken, Janos ne doru dt ve ban ameliyat masasnn ke-nanna vurdu. Janos'un uzanm ol 143

RAMA-II kutusunun stne kapanmt fakat yere ylrken gevediler. General O'Toole ve Francesca, i uzak duvara frlatlmlard. Vcutlara yerletirilmi Hakamatsu sondalarndan birinden gelm olan bipl bip! odadakilerden birinin ciddi bir salk sorunu olduunu belirtiyordu Nic ole hzla O'Toole ve Sabati-ni'nin nasl olduklarna bir gz attktan sonra, hl devam eden arekete kar mcadele ederek ameliyat masasnn yanndaki yerine yeniden dnmeye alt By masann yere sabitlenmi olan ayaklann kullanarak, kendini yerde ekmeyi baard, hl ayak tutarak doruldu Ba ameliyat masasnn hizasna geldiinde Nico-le'n yzne kan srad Grdne inanamaya na bakt. Kesik blgenin ii kanla doluydu ve RoSur'un neter eli iine gmlyd ve hl kes m ettii ortadayd Nicole'n ameliyattan az nce daha geni acil durum deerleri girmi olmas karn, bip! bip! sesi Borzov'un sondasndan geliyordu. Robotun cerrahi almasn terk etmemi olduunu anlad anda bir korku ve mide bulants N Onu yeniden duvara itmek isteyen o gl kuvvete direndi ve bir yolunu bulup kontrol k utusuna uzanarak gc kapatt. Neter kan glnden geriye ekilerek dier kollarn arasndaki dnd. Sonra Nicole korkun kanamay durdurmaya alt Otuz saniye sonra aklanamayan g geldii gibi yine birden kayboldu. General O'Toole glk ayaa kalkarak, aresizlikten lgna dnm olan Nicole'n yanna geldi Neter ok fazla zar Kumandan gzlerinin nnde kanamadan lyordu. Arkadann byk zarar grm vcuduna bakark h Tanr'm" diyordu Israrc bipler devam ediyordu Artk masann evresindeki alarmlar da al144 Bir Askerin lm maya balamt. Francesca zamannda kendini toparlayarak Valeriy Borzov'un yaamnn son on iyesini kaydedebildi. Btn Newton mrettebat iin ok uzun bir gece oldu. Ameliyat hemen izleyen iki saatlik sr , Rama, tpk birincisi gibi birka dakika sren manevra daha gerekletirdi. Sonunda Dny manevralarn, yabanc uzay aracnn durumunu, dn hzn ve yrngesini deitirdiini bil zgisini ve Dnya'ya en yakn-en uzak yrnge noktalarn deitiren "yn deiikliklerine" yo anevralar dizisinin kesin amacndan kimse emin olamyordu. Ancak, yrnge hz belirgin bir kilde deimemiti. Rama hl Gne'e gre hiperbolik bir ka rotas izliyordu. Newton ve Dnya'daki herkes General Borzov'un bu ani lm karsnda akna dnmt. Btn ar tarafndan methediliyor, baarlan, evresi ve arkadatan tarafndan takdirle anlyordu bir apandisit ameliyatnn tam ortasnda Rama uzay aracnn zamansz hareketi nedeniyle olu n bir kaza olarak bildirildi. Fakat lmnden sekiz saat getikten sonra, her yerde, kaf as alan insanlar zorlu sorular sormaya balamlard. Rama uzay arac neden tam o anda ha etmiti? Neden RoSur'un hata nleme sistemi ameliyat durdurmay baaramamt? Ameliyat y subaylar neden ok ge olmadan robotun gcn kapatmay baaramamlard? Nicole de Jardins de kendine bu sorular soruyordu. Uzayda bir lm olduu zaman doldurul mas gereken evrak tamamlam ve Borzov'un cesedini askeri geminin arkasnda bulunan deva sa malzeme deposundaki havasz bir tabuta yerletirmiti. Derhal olay145 RAMA-II la ilgili raporunu hazrlam ve dosyalamt; O'Toole, Sabatin ve Tabori de ayn eyleri ya aporlarda sadece bir tek farkl nokta vard. Janos, Ra-ma'nn manevras srasnda kontrol ku tusuna eriebildiinden bahsetmeyi unutmutu. O an iin Nicole onun bu ihmalini nemli bul mamt

ISA yetkilileriyle yaplmas zorunlu tele-grmeler son derece zcyd. Btn o budalaca ve krarlanan sorulan yantlama ykn tamak Nico-le'e dmt. Birok kez sinirlerini kontrol bilmek iin ounlukla ruhunun derinliklerine, iindeki yedek glere bavurmak zorunda kalm cole, Francesca'nn tele-grmesinde, Newton tp ekibinin yetersizliiyle ilgili baz st k ler sarf etmesini beklemiti, fakat talyan gazeteci rportajnda tarafsz ve drstt. Nicole, Francesca ile yapt ksa bir rportajda, Borzov'un vcudunda alm blgenin kanla uunu grd zaman ne kadar dehete dtn ksaca anlattktan sonra, szde dinlenmek ve/v sna ekildi Ancak Nicole kendisini dinlenme lksne kaptrmaya niyetli deildi. Ameliyatn k itik saniyelerini defalarca gzden geirdi. Sonucu etkileyecek bir ey yapm olabilir miy di? RoSur'un kendisini otomatik olarak durdurmamas nasl aklanabilirdi? Nicole'e gre RoSur'un hata durdurma programnda bir tasarm hatas olmas olasl ok azd hata ierseler, o titiz frlatma ncesi testlerinden geemezlerdi. O halde, o beklenmeye n sarslmay izleyen kargaa anlarnda bir yerde, ya ihmal (kendisi veya Janos, acele ne deniyle, bir hata nleme anahtarn altmay unutmu olabilirler miydi?) ya da kaza eseri nsan hatas var olmalyd Bir aklama bulabilmek iin harcad yararsz aba ve tmyle 146 lmden Sonra bitkin halde olmas, onun son derece morali bozuk bir halde uyumasna neden oldu. On a gre denklemin bir taraf ok akt Bir adam lmt ve kendisi de bundan sorumluydu. 18 LMDEN SONRA General Borzov'un lmn izleyen gn, tahmin edildii gibi, byk bir karmaa iinde geti. ilgili ISA soruturmas geniletildi ve kozmonotlarn ou bir baka uzun apraz sorgulamayl arlatlar. Nicole, ameliyat srasnda ne derece ll ve dikkatli davrand konusunda so Sorulan sorularn bazlar o kadar irkindi ki, bu kt olay evreleyen olaylarla ilgili ken soruturmasn yapmak iin enerjisini idareli kullanmak isteyen Nicole'n, iki kez soruturm aclara kar sabr tat. "Bakn," diye bir keresinde bard, "imdiye kadar size drt kez akladm gibi ameliyatta iki bardak arap bir bardak votka itim. Bi ameliyat ncesi, o ameliyat yapacam nceden m artyla, herhangi bir iki imemek gerektiini kabul ediyorum. Ayrca, yaanm deneyleri lrsak, iki yaam bilim subayndan hi olmazsa birinin tmyle ayk olmas gerektiini de kab iyorum. Fakat bunlarn hepsi olaylar olduktan sonra akla geliyor. Size daha nce syle diimi tekrarlyorum. Ameliyat srasnda, karar verme ve fiziksel yeteneklerimden hibiri alkol tarafndan etkilenmemiti." Odasna dnd zaman Nicole dikkatini, kendi i hata koruyucusunun btn almasn durdurm halde robot cerrahn neden ileme devam ettii konusu zerinde younlatrd. RoSur'un 147 RAMA-II

kullanma klavuzuna gre en az iki ayr hassas izleme sisteminin, robot cerrahn ana ilem merkezine hata mesajlar gndermi olmalar gerekiyordu Hz lme grubunun, rahatsz edici y bir kuvvet nedeniyle, evresel artlarn kabul edilebilir snrlarn dnda olduunu ana il ine bildirmi olmas gerekirdi. Ve stereo kameralarn, gzlemledikleri grntlerin, ngrle en farkl olduu hakknda bir mesaj yollam olmalar gerekirdi Fakat bir nedenle her iki iz leme sistemi de yrmekte olan ameliyat durdurmay baaramamlard. Ne olmutu? RoSur sisteminde, gerek yazlm gerek yapm hatas bulunmas olasln kesin olarak silip a co-le'n be saatini ald. nce, frlatlma ncesinde geni ekilde denemeden geirilmi olan lme versiyonu ile kod kyaslamas yaparak, yklenmi olan yazlmn ve veri tabannn dor ntlad. Aynca uzay aracnn yalpalamasndan birka saniye sonraki stereo grnty ve hz l sini soyutlad. Bu veriler uygun bir ekilde ana ilem merkezine doru olarak nakledilmit i ve ameliyatn durdurulmasn salamalar gerekiyordu. Fakat yapmamlard. Neden? Tek olas , yazlmn ykleme ile apandisit ameliyat arasndaki srede bir yerde el komutuyla deitir lmasyd. Nicole artk kendi alannn dndayd Yklenen yazlmda hibir hata olmad konusunda kend kulland yazlm ve mhendislik bilgisi artk sonuna dayanmt. RoSur'a yklenmi olan ko tleri deitiren komutlarn nasl ve ne zaman girildiini saptamak iin, makine dilini okuya bilen ve tm ilem boyunca depolanm olan milyarlarca birimlik veriyi dikkatle inceleye bilen birisi gerekiyordu Kendisine yardm edebilecek birisini buluncaya kadar Nico le'n aratrmas ertelenmiti. Belki de 148 lmden Sonra

bundan vazgemeliyim, dedi iinden bir ses. Nasl vazgeersin, diye baka bir ses yantlad. eneral Borzov'un lm nedenini kesin olarak bulma isteinin kkeninde, General Borzov'un lmnde kendi kusuru olmadn kesin olarak kantlamaya ynelik umutsuz bir dilek yatyord Bilgisayarn bandan kalkarak yatana yld. Orada uzanm yatarken otuz saniyelik incele e, Borzov'un apandisiti tmyle ortadayken, nasl ardn hatrlad. Kesinlikle apandisit tu, diye dnd. Belirli bir amac olmadan, Nicole bilgisayarna geri dnd ve ameliyat kara rmeden hemen nce elektronik tan tarafndan yeniden deerlendirilmesini istedii ikinci v eri grubuna girdi. Ekranda beliren "%92 OLASILIK APANDST" yazsna ksa bir gz att, sonra onu izleyen tanlara geti. imdi LA ETKS yzde drtle en yakn olaslk olarak ikinci s le verilerin baka bir ynden gsterilmesini istedi. Bilgisayardan belirtilerin nedeni nin apandisit olmad kabul edilerek yeni bir istatistiksel yazm istedi. Sonular birka saniye iinde ekranda parldad. Nicole aknlk iindeydi. Verilere gre, e un iindeki gzlem setinin verdii biyometrik bilgiler, anormalliin apandisit olamayaca v arsaylarak zmlenirse, bunun ila etkisinden olumas %62 olaslkt Nicole baka analizle etmeden kap vuruldu. Bilgisayarnda almaya devam ederken, "Girin," dedi ve dnnce Irina Turgenyev'in kap giri de durduunu grd. Sovyet pilot bir sre hibir ey sylemedi Duraksayarak "Size gelmemi istediler," dedi. Dou Avrupal arkadalar Tabori ve Borzov dnda herkese kar ok ekingen davranrd "Lobide bir mrette149 RAMA-II bat toplants yapyoruz." Nicole geici veri dosyasn bilgisayarn hafzasna kaydettikten sonra koridorda Irina'ya k atld. "Ne tr bir toplant bu?" diye sordu. Irina, "rgtlenmeyle ilgili bir toplant" dedi ve sonra hi konumad. ki kadn lobiye girdiklerinde Reggie Wilson ile Da-vid Brown arasnda scak bir tartma sr rdu. Dr. Brown kmser bir tavrla "Yani unu mu anlamalym?" diyordu, "Sen Rama uzay arac am o anda amal bir ekilde o manevray yaptna inanyorsun. O zaman hepimize bu dilsiz me asteroidin General Borzov'un tam o anda apandisit ameliyat olduunu nasl anladn anlat ? Ve hazr balamken, bu szde kt niyetli uzay gemisinin neden stne konmamza izin verd bizi grevimizden caydrmak iin neden hibir ey yapmadn aklar msn?" Reggie Wilson destek arayarak odada gzlerini dolatrd. "Yine mantk oyunlar yapyorsun, B own" dedi ok sinirli olduu grlebiliyordu "Sylediin her ey, her zaman yzeysel olarak m l. Fakat mrettebat arasnda bu rastlanty sinir bozucu bulan bir tek ben deilim. Bak, it Irina Turgenyev. Bana bu ilikiyi ilk ne sren de o oldu " Dr Brown ieri giren iki kadn fark etti Soru soruunda bu toplanty kendisinin ynettiini lli eden bir otorite vard "Doru mu bu Irina?" diye Dr Brown sordu. "Sen de Wilson gibi, General'in ameliyat srasnda manevra yaparak, Rama'nn bize bir mesaj gndermek is tediine m inanyorsun?" Irina ve Hiro Yamanaka, mrettebat toplantlar srasnda en az konuan iki kozmonottu Btn r zerine evrilmiken, Irina kiiliksiz bir tavrla, "Hayr," diye mrldand. lmden Sonra Wilson, Sovyet pilota dnerek srarla, "Fakat, dn gece konuurken..." Dr. David Brown sz hakk tanmayan bir tonla onun szn keserek, "Bu konuda bu kadar yeter ," dedi, "Sanrm Dnya'daki grev kontrol yetkilileriyle Rama'nn bu manevrasnn kt amal ir rastlant olduu konusunda fikir birlii iindeyiz." fkeli Reggie Wilson'a bakt. "imdi eimiz baka nemli konular var Amiral Heilmann'dan nderlik sorunumuzla ilgili neler rend iini bize anlatmasn rica ediyorum." Otto Heilmann iaret zerine gibi ayaa kalkarak elindeki notlardan okumaya balad, "Newt on ynetmeliklerine gre, kumandan subayn lm ya da yetersizlii halinde, mrettebatn, da aldklar emirlerde belirtilmi grevleri yerine getirmeleri beklenmektedir. Ancak bu gr evler bittikten sonra mrettebat Dnya'dan yeni bir kumandan atanmasn bekleyecektir. " David Brown konumaya tekrar atlad. "Amiral Heilmann ve ben bir saat kadar nce durum umuzu grmeye baladk ve endielenmek iin geerli nedenlerimiz olduunu fark ettik. ISA tm dikkatini General Borzov'un lmyle ilgili soruturmaya vermi durumda. Onun yerine kim in geeceini dnmeye balamadlar bile. Bir kere de baladlar m, karar vermeleri haftala Dnn ki, Borzov'un yerine hibir zaman bir vekil sememi olan ve sonunda buna ihtiyac o dna karar veren de ayn brokrasi " Birka saniye durarak ne anlatmak istediini kavramala iin mrettebata biraz sre tand. "Otto bizim belki de Dnya'nn karar vermesini beklemememiz gerektiini ne srd," diye Dr.

Brown devam etti, "Ona gre, buradaki herkes tarafndan kabul edilecek bir ynetim ya psn biz geliti151 RAMA-II rip, sonra ISA'ya bir neri olarak bildirmeliyiz. Amiral Heilmann, uzun srebilecek tartmalar nleyecei iin, kabul edeceklerini dnyor." "Amiral Heilmann ve Dr. Brown bu fikirle beni grmeye geldiler," imdi de Janos Tabo ri konumaya balamt, "ve Rama iindeki grevimize balamamzn ne kadar nemli olduunun r. Bana mantkl grnen ikili bir rgt taslan bile kafalarnda tasarlamlar. Hibirimiz rzov kadar byk deneyimi olmadndan, imdi belki de iki nderimiz olmas gerektiini dn ar Amiral Heilmann ve Dr. Brown olmal. Otto uzay aracnn mhendislik ve askeri ynleriyl e ilgilenirken, Dr. Brown da Rama'nn keif almalarn ynetebilir." Richard Wakefeld, "Ya nderler anlamazla derlerse, ya da sorumluluk alanlar birbiriyle ne olacak?" diye sordu. "O durumda," Amiral Heilmann yantlad, "sz konusu sorunu btn kozmonotlarn oyuna sunaca Reggie Wilson, "Ne ho deil mi?" dedi. Hl kzgnd. Tartma sresince bilgisayarna notla k imdi kalkm dier kozmonotlara sesleniyordu. "Naslsa Brown ve Heilmann birden bu krit ik sorunla ilgili endieye kaplyorlar ve birden btn g ve sorumluluun ikisi arasnda pa li bir nderlik yaps tasarlyorlar. Burada, bu iten pis kokular alan bir tek ben miyim? " Francesca iddetle, "Tamam ama, Reggie," dedi. Kamerasn yana indirerek, "Bu teklif o lduka mantkl. Dr. Brown en kdemli bilim adammz. Amiral Heilmann ise yllardr Valeriy B ov'un yakn i arkada Hibirimiz grevin kapsaml ynetimi hakknda tam bir bilgiye sahip d Blnm sorumluluk belki de..." Reggie Wilson iin Francesca ile tartmak ok zor152 lmden Sonra du Gene de syleyeceklerini bitirmeden onun szn kesti ve sesini kontrol altna alarak, "Bu plan kabul etmiyorum," dedi. "Bence bir tek nderimiz olmal. Ve mrettebat arasnda geirdiim sre iinde yaptm gzlemlere dayanarak, hepimizin rahata izleyebilecei bir te not olduunu dnyorum. O da General O'Toole." Elini vatanda Amerikalya doru sallad. " ir demokrasi ise, ben de onu yeni kumandan subaymz olarak aday gsteriyorum." Reggie yerine oturur oturmaz genel bir grlt koptu. Dr. Brown dzeni salamaya alarak, " n, ltfen," diye bard. "Her kez bir konuyu ele alalm. Kendi nderimizi kendimiz seerek b nu ISA'ya bir oldu bitti eklinde sunmak istiyor muyuz? Bu sorunu zdkten sonra nderler imizin kim olacana karar verebiliriz." Riclard Wakefield, "Toplantdan nce bunlar hi dnmemitim" dedi, "Fakat Dnya'nn bu ol lmas fikrine katlyorum. Bu grevde bizimle birlikte yaamyorlar. Daha nemlisi, bambaka yerde yaratlp u anda Vens'n yrngesi iinde bulunan bir uzay aracnn stnde de deil ar alnrsa ona katlanacak olan biziz, bu nedenle de kendi rgtlenmemize de kendimiz ka rar vermeliyiz." Herkesin, belki Wilson dnda, nderlik yapsn nce belirleyip sonra ISA'ya sunma konusund yn fikirde olduu ortadayd. Birka dakika sonra Otto Heilmann, "Tamam," dedi, "imdi nder lerimizi semeliyiz. Bir tarafta benim ve Dr. Brown'un nderlii paylamamz ngren ikili b ynetim nerisi yapld Reggie Wilson ise General Michael O'Toole'u yeni kumanda subaymz o larak nerdi. Baka bir teklif veya gr var m?" Oda on saniye kadar sessiz kald. Sonra General 153 RAMA-II O'Toole, "zninizle," dedi, "fakat ben de baz grlerimi belirtmek istiyorum." Herkes Am erikal generali dinliyordu. Wilson haklyd. O'Toole bilinen an dinsel inanlarna karn eyi bunlar paylamaya zorlamyordu), tm kozmonotlarn saygsn kazanmt. "Sannm'bu nokt yldr ok alarak gelitirdiimiz takm ruhunu kaybetmemeliyiz. Bu durumda yarma eklin blc olabilir Ayrca o kadar nemli ve gerekli de deil. smen nderimiz veya nderlerimiz lursa olsun, her birimiz-belirli bir takm ilevleri yerine getirmek iin eitildik. Han gi koullar altnda olursak olalm onlar yerine getireceiz." Lobide balar, generalin szlerini onaylarcasna sallanyordu, "Bana gelince," General O 'Toole devam etti, "tiraf etmeliyim ki bu grevin Rama ii blm ile ilgili ok az ey bili um, belki de hibir ey bilmiyorum. ki Newton uzay aracn ynetmek, olas bir askeri tehdid deerlendirmek ve ana gvertede iletiim salamak gibi konular dnda baka hibir konuda e

dim." Reggie Wilson konumak istediyse de O'Toole duraklamadan devam etti. "Heilma nn ve Brown tarafndan nerilen plan benimseyerek grevimize ana gre hareket etmemizi -y ani bize yldzlardan gelen bu yabanc canavar kefetmeye balamamz neriyorum." Toplantnn bitiminde iki nder ilk sorti program taslann, gzden geirilmesi iin sabaha acan dier kozmonotlara bildirdiler. Nicole odasna doru giderken yolda Janos Tabori'nin kaps nnde durarak ald nce hi yant yoktu kinci kez vurduu zaman, Janos'un bard Nicole "Benim, Nicole" diye yantlad. "eri gel," dedi Janos 154 lmden Sonra Janos kiiliine uymayan ters bir yz ifadesiyle kk yatana srt st uzanmt Nicole sordu, "Neyin var?" "Oh, bir ey deil," diye Janos yantlad, "Sadece bam aryor." "Bir ey aldn m?" diye soruturdu Nicole. "Hayr, o kadar ciddi deil," Hl glmsememiti. Neredeyse dosta olmayan bir tavrla sordu nin iin ne yapabilirim?" Nicole armt, konusuna sakngan bir ekilde yaklat, "ey, Valeriy'in lmyle ilgili s kuyordum..." Janos kaba bir tavrla onun szn kesti, "Bunu neden yapyordun?" "Birbirimizden farkl bir ey yapm olup olmadmz grmek iin" dedi Nicole. Janos'un bu numak istemedii ok akt. Birka saniye bekledikten sonra Nicole tekrar konutu. "zgnm dedi, "Seni zorluyorum. Baka bir zaman tekrar gelirim." "Hayr, hayr," dedi Janos, "Bu ii imdi bitirelim." Nicole sorusunu hazrlarken, Konuyu ifade etmek iin ok ilgin bir yol, diye dnd. "Janos dedi, "raporunun hibir yerinde manevrann tam ncesinde RoSur'un kontrol kutusuna uza ndndan bahsetmemisin. Ben ise duvara savrulmadan nce, senin parman klavye panelinin grdme yemin edebilirim " Nicole durdu. Kozmonot Tabori'nin yznde hibir anlatm yoktu. Sanki baka bir ey dnyor i. Sonunda tmyle duygusuz bir sesle "Hatrlamyorum," dedi, "Hakl olabilirsin. Belki de kafam arpmam belleimin bir ksmn silmitir." Nicole i arkadann yzn izlerken kendine, imdi sona erdir, dedi. Burada renebilecein y yok 155 RAMA-II 19

GE AYN Genevieve birden alamaya balayarak, "Oh anne," dedi, "Seni ok seviyorum ve bu olanl ar da ok kt." Gen kz acele kamera alannn dna kt ve yerini Nicole'n babas ald Pierre bir sre s unun onlar duyamayacak kadar uzaklatna emin olduktan sonra tekrar ekrana dnd. "u son mi drt saat zellikle onun iin ok zordu. Sana nasl taptn bilirsin. Bir ksm yabanc meliyat yzne gzne bulatrdn sylyor. Bu akam bir Amerikal televizyon muhabiri se a sarho olduunu bile iddia etti " Pierre duraklad, onun da ne kadar gergin olduu yznden belli oluyordu "Genevieve de, ben de btn bu sulamalarn doru olmadn biliyoruz. Seni ok seviyor ve tmyle destekli Ekran karard. Nicole videofon konumasn balatm ve balangta ailesiyle grt iin dakika sonra ikinci grmede, babas ve kz ekranda yeniden belirdikleri zaman, New-ton'd aki olaylarn, Beauvois'daki yaam da sarst belli olmutu zellikle Genevieve ok zntl orzov hakknda konuurlarken sk sk gzyalarn tutamam, (Genevieve, Borzov'la birok kez acan Rus zellikle ona daima iyi davranmt) sonra zorlukla kendisini toparlam, fakat kon umann sonuna doru yeniden gzyalarna boulmutu. Nicole yatann stne otururken, Demek sizi de utandrdm, diye dnd Gzlerini ovuturdu orgundu Yavaa, ne kadar mutsuz olduu156

Gei Ayini nn farknda olmadan, yatmak iin soyunurken zihninden kznn Luynes'deki okul grntlerind sitler geiyordu. Nicole, Genevieve'in arkadalarndan birinin ona ameliyat ve General Borzov'un lmyle ilgili sorular sorduunu dnnce irkildi. Sevgili kzm, diye dnd, evdiimi bilmelisin Keke seni bu acdan kurtarabilsem. Nicole oraya uzanp Genevieve'i

rahatlatmak, onu barna basmak ve ktlkleri uzaklatran o ana kz kucaklamalarndan biri amak istiyordu. Ancak bu olamazd. Genevieve yz milyon kilometre uzaktayd. Nicole yatana srt st yatt. Ama uyuyamad. imdiye kadar yaamnda hissetmi olduklarnd detli bir terk edilmilik, ok daha derin bir yalnzlk duygusu iindeydi. Kendisine yaknlk gsterecek ve hissettii bu yetersizlik duygusunu ok bytmekte olduunu, gerekle badamad k birine ihtiyacl vard Ancak byle biri yoktu Babas ve kz geride, Dnya'daydlar. En yak n tand iki Newton mrettebatndan biri lmt, dieri ise kukulu davranlar iindeydi. Nicole yatanda yatarken, Baaramadm, diye dnd. En nemli grevimde baarsz oldum. He en yaad baka bir baarszlk duygusunu hatrlad. O zamanlar Nicole, Gen Bakire'nin l likili olarak, Jeanne D'Arc rol iin, ulus apnda alan byk yanmaya hazrlanyordu. E Nicole, Jeanne'i iki yl srecek bir gsteriler dizisi boyunca temsil edecekti. Jeanne hakknda bulduu her kitab okuyarak, ok sayda video gsterisi izleyerek, kendisini tmyl armaya adad. Nicole "uygunluk" dnda btn testlerde hemen hemen en stte yer ald. Kaza ekirdi, fakat kazanamad. Babas onu avuturken, kahramanlarnn koyu renk bir deriye sah ip olmasna 157 RAMA-II Fransa'nn henz hazr olmadn sylemiti Fakat bu aslnda tam bir baarszlk deildi, diye Newton yaam bilim subay kendine syledi ne de olsa beni rahatlatan bir babam vard. Nicole'n aklnda annesinin cenazesinin bi r grnts belirdi. O zamanlar on yandayd. Annesi tek bana Afrikal akrabalarn ziyare Fildii Sahili'ne gitmiti. Anawi, Nidougou'dayken ldrc Hogan hummas salgn ky krp 'n annesi de hemen lmt. Be gn sonra Anawi bir Senoufo Kraliesi olarak yaklmt. Omeh, Nicole'n annesinin ruhunu r diyarndan, Dnya'daki baka bir yaam iin seilmek zere, ruhlarn bir sre bekledikleri kesi'ne ykselmesi iin ilahi sylerken, Nicole alamt. Alevler odun yn stne trman yet elbisesinin yanmaya baladn grnce, Nicole bir eyi kaybetmenin kahredici gcn his e yal-nzl; Fakat o zaman babam benimle beraberdi ve yanmdayd, diye hatrlad kimiz de a min yok oluunu izlerken elimi tutmutu. Birlikte, katlanmak daha kolayd. Poro srasnda o k daha yalnzdm ve ok daha korkmutum. Nicole Paris Havaalan'nda, o ilkbahar sabah, yedi yandaki bedenini kaplayan o dehetle aresizlik karm duygulan hl hatrlayabiliyordu. Babas onu sevecenlikle kucaklamt. ane Nico-le'm" demiti. "Seni ok zleyeceim. Hibir zarar grmeden bana geri dn." "Ama neden gitmem gerekiyor baba?" diye sormutu Nicole, "Ve neden sen bizimle gel miyorsun?" Babas onun yanna melmiti. "Annenin halknn bir paras olacaksn. Btn Senoufo ocukla o'dan geerler." 158 Gei Ayini Nicole alamaya balamt. "Fakat baba gitmek istemiyorum. Ben Franszm, Afrikal deil. B ip insanlar, sca, bcekleri sevmiyorum..." Babas ellerini serte onun yanaklar zerine koymutu. "Gitmelisin, Nicole. Annenle ben b u konuda ayn fikirdeyiz." Gerekten Anawi ve Pierre bu konuyu defalarca tartmlard. Nico e'n btn yaam Fransa'da gemiti. Afrika kkeni ile ilgili olarak bildii eyler, annesin ttikleri ve ailesiyle birlikte Fildii Sahili'ne yaptklar iki aylk uzun gezilerde rendi klerinden oluuyordu. Pierre iin sevgili kzn Poro'ya gndermeyi kabul etmek hi de kolay olmamt. Bunun ilkel tren olduunu biliyordu. Ayrca bunun geleneksel Senoufo dininin bir ke ta olduunu da b yor ve Anavvi ile evlenirken Omeh'e btn ocuklarnn, hi olmazsa Poro'nun ilk devresi iin Nidougou'ya dneceine sz verdiini de hatrlyordu. Pierre iin en zor olan ey ise onlarla gidememekti. Fakat Anawi haklyd. Pierre bir ya bancyd ve Po-ro'yu anlayamayaca iin ona katlmas da olanakszd Orada bulunmas kk k bilirdi Karsn ve kzn perek, onlar Abidjan uana bindirirken kalbinde bir sz vard Anawi de, tek ocuunun, henz yedi yandaki kk kznn, dinsel gei treni konusunda en ' elinden geldii kadar hazrlamt. Kz tanr vergisi bir dil renme yeteneine sahipti v dilinin ilkelerini kolaylkla kapmt. Fakat kukusuz dier ocuklara oranla ciddi bir enge lemesi vard. Dierlerinin hepsi btn yaamlarn yerli kylerinin evresinde geirmiti. B iyi tanyorlard evreye uyum sorununu biraz hafifletmek iin Anawi ve Nicole, Nidougou 'ya bir hafta nceden gelmilerdi 159

RAMA-II Poro'nun ana fikri, yaamn bir evreler veya evrimler dizisi olduu ve her geiin dikkatle belirlenmesi gerektiiydi Her evrim yedi yl srerdi. Her normal Senoufo'nun yaamnda P , yani bir ocuun kabilenin yetikin bir yesi haline dnebilmesi iin gerekli bakala u Yirmibirinci yzylda Fildii Sahili kylerine modern iletiim aralarnn girmesiyle biro ile geleneinin yava yava yok olmasna karn, Poro, Senoufo toplumunun ayrlmaz bir paras rak kalmt. Yirmiikinci yzylda, zellikle Byk Kargaa'nn Afrika liderlerinden ouna d baml olmann ne kadar tehlikeli olduunu kantlamasndan sonra, kabile gelenekleri bir tr sans yayorlard. Kabile rahipleri Poro iin Nicole' almaya geldikleri leden sonra boyunca, Anawi yznde s ahte bir glmseme tad. Korku veya kaygsnn kzna gemesini istemiyordu Yine de, Nicole n zntl olduunu anlamt Ayrlmadan nce Anawi'yi kucaklarken Franszca, "Ellerin souk neciim" demiti. "Merak etme, bana bir ey olmayacak." Gerekten de arabalara binen bir dzine koyu siyah kz arasnda tek kahverengi yz olan Nicole, sanki bir lunaparka veya hayvanat bahesine gidiyormu gibi neeli ve beklenti dolu grnyordu. Hepsi toplam drt atl yk arabasyd, ikisi kk kzlar tayordu, dier ikisinin ise zer nde ne olduu aklanmamt Nicole'n drt yl nceden arkada ve aslnda kuzenlerinden bir , dier kzlara dier arabalarda rahiplerin ve "ikence aletleri"nin bulunduunu aklad. K an biri sonunda Lutuwa'ya neden sz ettiini soracak cesareti toplayncaya kadar uzun bir sessizlik oldu. Lutuwa "Dn gece ryamda grdm," dedi ve ola160 Gei Ayini an bir eymi gibi devam etti, "meme ularmz yakacaklar ve btn deliklerimize sivri ulu er sokacaklar. Alamadmz srece acy hissetmeyeceiz." Nicole'n arabasndaki dier be dahil, izleyen bir saat boyunca bir kelime bile konumadlar. Gne batarken douya doru epeyce yol alarak terk edilmi mikrodalga istasyonunu gemiler v sadece kabilenin dinsel nderlerinin bildii zel blgeye gelmilerdi. Yarm dzine kadar ra ip aceleyle geici barnaklar kurarak ate yaktlar. Karanlk bast zaman, atein evresind rarak bir halka oluturmu olan ocuklara yiyecek ve iecek verildi. Akam yemeinden sonra tren elbiseli dans balad. Omeh, her biri yrenin hayvanlarndan birini canlandran drt da s seslendirdi. Danslann mzii, tefler ve basit ksilofonlarla, ritmi ise tam-tamlarn m onoton vuruu ile salanyordu. Ara sra da ykdeki anlaml bir nokta, fildii av borulannn amas ile vurgulanyordu. Kabile reisi olduunu belirten byk maske ve bal hl tamakta olan Omeh, yatma vaktind kzlarn her birine antilop derisinden yaplm byk bir anta verdi, iindekileri ok dikka elemelerini syledi. antalarda bir su mataras, biraz kurutulmu meyve ve fstk, iki topak yerli ekmei, kesici bir alet, biraz ip, iki deiik tr merhem ve bilinmeyen bir bitki nin yumru kk vard. Omeh, "Yarn her ocuk bu kamptan alnacak," dedi, "ve pek uzakta olmayan belirli bir yere braklacak. ocuun yannda sadece antilop derisinin iindeki nimetler bulunacak. ocu kendi bana hayatta kalmay baarabilmesi ve izleyen gn gnein gkyznde btn olduu zam dnmesi beklenmektedir. 161

RAMA-II "Bu derinin iinde akl, cesaret ve merak hari gereken her ey var. Yumru kk ok zel bir ir. Etli kkn yemek bir ocuu ok korkutabilir, fakat ona kuvvet ve nsezi gibi olaand ilir." ________________20________________ KUTSANMI UYKU Kk kz bana gelenleri gerekten anlamaya baladnda, yaklak iki saattir yalnzd. Om rden biri Nicole', evresi savanlarn yksek otlaryla kapl kk, ac bir gln kenarna b rtesi gnn tam ortasnda dneceklerini hatrlatarak oradan ayrlmlard. nceleri Nicole, sanki btn bu yaananlar byk bir oyunmu gibi davranmt. Antilop derisi plm antasn karm ve iindekilerin dikkatle saymn yapmt. Akam yemeinde, kahva a neler yiyeceini planlayarak, aklndan yiyecei e blmt. ok fazla yiyecek yoktu, faka e bunun yeterli olacana karar verdi. Dier taraftan kendisine verilen suyun yeterlil iini belirlemek iin matarasnda gzle bir lm yapt zaman, onun tam snrda olduu sonu le bir durumda kullanabilecei bir kaynak veya temiz bir akarsu bulsa iyi olacakt.

Nicole'n bundan sonraki almas, uzaktan kk ac gl saptamasna yardmc olacak baz i gstererek, bulunduu yerin zihinsel bir haritas-.. y.pmak oldu. Nicole son derece dzen li bir kzd ve Chilly-Mazarin'deki, evlerine ok yakn olan aalk bo alanda sk sk tek b d. Evindeki odasnda ormann, Nicole'n elleriyle zenle izdii ve gizli saklanma yerleri y lar ve dairelerle gs162 Kutsanm Uyku terilmi olan, bir haritas vard. Deimeyen leden sonra gnei altnda sakince otlayan drt izgili antilopa rastladnda, kez ne kadar ok soyutlanm olduunu anlad. Ana-wi'ye bulduu gzel hayvanlar gstermek i igdsel olarak annesini aramt Kk kz gzleri ufku tararken, Ama anne burada deil, di nzm. Daha yeni balayan umutsuzluu hissederken son szck zihninde yankland. Umutsuzluk siyle savat ve bir uygarlk belirtisi bulabilmek umuduyla uzaklan inceledi. Her tara fta kular ve gr alannn snrlarnda baka otlayan hayvanlar vard; fakat hibir insan b ktu. Bedeninde hafif bir korku titremesi hissederken, Nicole kendine yeniden, Ya payalnzm dedi. Baka bir su kayna bulmak istediini hatrlad ve byk bir aa koruluuna doru yrd. K lar hakknda hibir fikri yoktu. Her ne kadar, havuza dn yolunu bulacandan emin olmak i enle her otuz dakikada bir durduysa da, uzaktaki koruluun bir trl daha yakna gelmiyo rmu gibi grnmesi karsnda ok armt Yrd, yrd. kindi sonuna doru, yorgun ve durdu. O su imeye alrken, yzne doru vzldayan ee sinekleri evresini sardlar. Nic de kararak koklad ve daha kt kokan yzne ve bacak-lanna srd. Grne gre seimi d merhemi iren bularak uzak durdular. Karanlk basmadan bir saat nce aalara ulat. Savann muazzam byklnn ortasnda bir r ir vaha bulduunu grnce ok sevindi. Koruluun iinde yerden fkrarak yaklak on metre ak bir havuz oluturan, gl bir kaynak vard. Artan su, havuzun bir kenarndan dam163 RAMA-II layarak szyor ve kk bir dere oluturarak vahadan savann ilerine uzanyordu. Nicole uzu niyle bitkin ve terliydi, havuzdaki su da ok ekiciydi. Hi dnmeden, i amar dnda, kard ve yzmek iin suya adad. Su, onun kk vcudunu canlandrd ve sakinle-tirdi. Kafas suyun iinde ve gzleri kapal .. yzd ve kendisinin Paris'in yakn banliysnde-ki halka ak yzme havuzunda olduunu d her zaman haftada bir kez yapt gibi, yzme havuzuna gitmiti ve arkadalar ile birlikte s sporlar yapyordu. Bu an onu rahatlatt. Uzun bir sre sonra srt st yatarak birka kula gzlerini aarak stn kaplayan aalara bakt. kindi gneinin nlar dallar ve yaprakl bir sihir yaratyorlard. Yedi yandaki Nicole yzmeyi brakt ve ayaklarn makaslayp suda dik durdu ve havuzun kena rna bakarak elbiselerini aramaya balad. Onlar gremedi. arm halde havuzun evresini dikkatle tarad. Gene bir ey gremedi. Zihninde, vahaya geli grntlerini yeniden kurdu, s nunda elbiselerini ve antilop derisinden yaplm olan antay brakt yeri tam olarak hat dan dar karak o noktay daha yakndan inceledi. Kesinlikle buras, diye dnd. Ve elbi ta gitmi. Bir anda ykc bir ekilde stne ken panii hafifletmesinin bir yolu yoktu. Gzyalar i c bir haykr ykseldi. Gzlerini kapatt, btn bunlarn kt bir rya olduunu ve birka gzlerini anca anne ve babasn greceini umarak alamaya balad. Fakat gzlerini at rinde duruyordu. Yiyecei, suyu ve kurtarlma umudu bulunmayan yar plak kk bir kz Afri vahi topraklarnda yapayalnz164 Kutsanm Uyku di. Ve hava neredeyse kararmt. Byk aba harcayarak Nicole, sonunda korkusunu ve gzyalarn yenmeyi baard, elbiselerini aya karar verdi. Onlarn daha nce olduklar yerde, bir hayvann ayak izine rastlad. Nico le'n ne tr bir hayvann bu izleri brakm olabileceini bilmesine olanak yoktu, bu nedenle onun geen gn savanda grd yumuak huylu antiloplardan biri olduunu varsayd. te bu ak diye kk kz mantk yrtt. Buras belki de blgenin en iyi su ukuru. Burada durmular ve lerini ekmi. Benim suda kardm sesler onlar korkutup karm. Hava kararrken aalarn arasndaki ince patika boyunca izleri takip etti. Ksa bir yryt a antilop derisini, ya da ondan geriye ne kalmsa, yolun bir kenarnda atlm olarak buldu . Paralanm olan anta akt ve btn yiyecekler gitmiti. Matarann suyunun byk ksm d

kk dnda her ey etrafa salmt. Nicole matarada kalan suyu bitirdi ve mataray yumru er sa eline ald. Her yana bulam olan kremlere elini srmedi. Havlama ile haykrma aras ses iittii zaman yeniden patikay izlemek zereydi. Ses ok yakndayd. Patika elli metre de savana alyordu. Nicole gzlerini zorlaynca bir hareket grdn sand, fakat bundan k y kartamad. Sonra, havlamay, bu kez daha yksek olarak, yeniden iitti. Yz st yatarak a boyunca srnerek ilerledi. Koruluun bitiine on be metre kala kk bir tmsek vard. Bu hakim noktadan Nicole havlama aynan grd. ki aslan yavrusu yeil elbisesiyle oynuyorlard. Tetikte duran anneleri kar ta savann gnbatmna doru bakmaktayd. Nicole, bir hayvanat bahesini gezmekte olmadn, iinde ve gerek bir Afrika arslannn on metre ile165 RAMA-II risinde olduunu kavrayarak dehetten donakalm. Korkudan titreyerek, dii arslann dikkati i stne ekmemek iin, patika boyunca milim milim, ok yavaa, ok sessizce geri ekildi. Havuzun yaknlarna geldiinde frlayp savanda rastgele kamaya balamak drtsn bastrd. an beni kesinlikle grr, diye dnd. Ancak geceyi nerede geirecekti? Aalarn arasnda b bulacam, diye karar verdi, patikadan uzakta. Ve sessiz olacam. Belki o zaman gvende olurum. Matara ve yumru kk hl skca elinde tutarak Nicole yavaa kaynaa doru yrd. rasn doldurdu. Korunun iinde yavaa ilerleyerek hendeini buldu. Sonra bu koullar altnd kn olduu kadar gvende olduuna emin olduktan sonra, bitkin den kk kz uykuya dald. Bceklerin vcudunun her tarafnda dolat hissine kaplarak birden uyand. Uzanp plak k arncalarla kaplyd. Nicole bir lk att ve sonra ne yaptnn farkna vard. Birdenbire an atrdatarak bu sesi kartan yarat aradn duydu. Kk kz rperdi ve karncalar b l delip geen lmcl gzleriyle ona bakan arslan grd. Nicole baylmak zereydi. Duydu Omeh'in yumru kkle ilgili syledikleri aklna geldi. st toz toprak kapl kk azna atar emeye balad. Tad feciydi. Kendini, onu yutmaya zorlad. Bir saniye sonra peinde onu kovalayan dii arslan olan Nicole aalann arasnda kouyordu. Dallar ve aalar onun yzn ve vcudunu iziyordu. Bir kere kayp dt. Havuza vard zam e, ayaklan su yzeyine neredeyse hi dokunmadan komaya devam etti. Kollarn sallad. Onlar kanatlara, beyaz kanatlara dntler. Artk suya dokunmuyor166 Kutsanm Uyku du. Nicole szlerek doruca gkyzne ykselen bir balkl kuuydu. Geriye dnerek ok aa na bir gz att. Kendi kendine glen Nicole kanat rpn hzlandrarak aalarn stne serildi. Yz kilometreden ilerisini bile grebiliyordu. Ac gln stnden utu, batya dnd ve bir kamp atei grd. Ona doru dala geti, ku gi Omeh irkilerek uyand, gkyzn kaplayan yalnz kuu grd ve yksek sesle kendine gre bir aykrd. "Ronata?" Sesi soruyor gibiydi. Fakat Nicole yant vermedi. Daha ykseklere, ha tta bulutlarn bile stne kmak istiyordu. Bulutlarn dier tarafnda, ayla yldzlar temiz ve parlaktlar, ve onu aryorlard. Yukar ukarya doru ykselirken, uzaktan, kristal anlar gibi nlayan, bir mzik duyduunu sand. larn rpmak istedi. ok az kmldatabiliyordu. An incelmi havada kaldrma gcn artrm ontrol yzeylerine dnmlerdi. Arka roketleri atelenmeye balad Nicole artk, Dnya'y a n, ince, parlak, gm bir mekikti. Mzik yrngede daha glyd. Altndaki grkemli Dnya ile tam bir uyum iinde olaanst bi arldn duydu. Nereden? Onu burada kim arabilirdi? Ses ayn arkasndan geliyordu. De def alarak ynn deitirdi ve roketlerini yeniden ateledi. Gne'ten uzaklaarak Ay'n yan . Arkasnda Gne gitgide klyordu. Kck bir nokta haline geldi ve sonunda kayboldu. He apkaranlkt. Nicole, nefesini tuttu ve suyun stne kt. Ana arslan havuzun kenannda ileri geri dolayordu. Nicole onun gl omuzlarndaki kaslar n tlikle grebiliyor ve yzndeki ifadeyi okuyabiliyordu. Lt____U RAMA-II fen beni brak, dedi Nicole, Yavrularna bir zarar vermem. Ana arslan, "Kokunu tandm," diye yantlad, "Yavrularm bu koku ile oynuyorlar." Ben de bir yavruyum, diye Nicole devam etti ve anneme dnmek istiyorum. Fakat kork uyorum. Ana arslan, "Sudan k," dedi, "Seni greyim. Bana anlattn gibi olduuna inanmyorum." Btn cesaretini toplayarak, gzleri arslarunkilere perinlenmi halde, kk kz yavaa hav Ana arslan kmldamad. Su bel hizas derinliine geldiinde, Nicole kollarn beik sallar g

aldrd ve ark sylemeye balad. Bu, yaamnn balangcndan, annesiyle babasnn iyi gec asna yatrarak kapattklar zamandan hatrlad basit, yumuak bir melodiydi. Dner o lar, yumuak bir kadn sesi Brahms'n ninnisini sylerken durmadan dnerlerdi. "imdi uzan ve dinlen... Kutsansn uykun senin." Ana arslan kalalar stnde sallanarak saldrma tehdidinde bulundu. Hl tatllkla ark s yvana doru yrmeye devam etti. Nicole sudan tmyle kp aralarnda be metre kalnca, ana enara srad ve korunun iine dald. Nicole yrmeye devam etti, yumuak ark onu hem rahat hem de g veriyordu. Birka dakika sonra savann snrlarna varmt. Gne doarken gle u rn arasna uzanp uykuya dald. Omeh ve Se-noufo rahipleri gne gkte tam tepeye gelmiken , orada yan plak bir halde ve hl uyurken buldular. Nicole, hl kk yatanda srt st ve uyank yatarken btn bunlar sanki dnm gibi hat 168 Pandora'nn Kutusu Neredeyse otuz yl oldu ve aldm dersler hibir zaman deerini yitirmedi. Nicole, tmyle y nc bir dnyada g durumda kalan ve sonunda hayatta kalmay baaran yedi yandaki kk kz i kendime neden acyorum? diye dnd. O ok daha zor bir durumdu. ocukluk deneyiminin derin anlarna dalmak ona beklenmedik bir g vermiti. Nicole artk s eildi. Zihni gene fazla alma yapyor, Borzov'un ameliyat srasnda ne olduu ile ilgili k sorulan yantlayabilecek bir plan yapmaya urayordu. Yalnzln bir kenara itti. Nicole, Borzov olaynn tm safhalanyla ilgili tam bir zmleme yapmak istiyorsa ilk sorti sresince Newton'da kalmas gerektiini kavnyordu. Bu konuyu sabah olunca Brown veya H eilmann'la grmeye karar verdi. yice tkenmi olan kadn sonunda uykuya dald. Uyuma ve uyanmay birbirinden ayran alacakar nlk dnyasna srklenirken, Nicole kendine bir melodi mnldjnyordu. Brahms'n Ninnisi. _______________21_______________ PANDORA'NIN KUTUSU Nicole, David Brown'un alma masasnn arkasnda oturduunu grebiliyordu. Francesca ona do lmi, ikisinin nnde yaylm olan byk bir izelgede bir eyi gsteriyordu. Nicole kumanda Francesca kapy aarken, "Merhaba Nicole," dedi, "Senin iin ne yapabiliriz?" "Dr Brown'u grmeye geldim," dedi Nicole, "grevimle ilgili " 169 RAMA-II "Gel ieri," dedi Francesca. Nicole isteksiz ve yava admlarla odaya girdi, masann karsndaki iki iskemleden birine o turdu Dierine de Francesca yerleti. Nicole bronun duvarlarna gz gerdirdi. Kesinlikle deimilerdi. General Bor-zov'un ei ve ocuklarnn fotoraflaryla birlikte, ok sevdii, 'daki Neva Nehri zerinde geni kanatlarn am, szlen yalnz kuun resminin yerini byk izleyen izelgeler almt Her biri baka balklar (Birinci sorti, ikinci sorti, vb) taya geler, bildiri tahtalarn bir duvardan dierine kaplamt. General Borzov'un odas scak ve kiilikliydi Bu oda ise tmyle ruhsuz ve rktcyd Dr. Br sasnn arkasndaki duvara en saygn uluslararas bilim dllerinden ikisinin kopyalarn asm odada oturan herkese yukardan bakabilmek iin iskemlesini de ykselttirmiti. Nicole, "Sizinle zel bir konu hakknda grmek iin geldim," dedi ve birka saniye David Br wn'un Francesca'dan oday terk etmesini istemesini bekledi; fakat Brown hibir ey syle meyince sonunda Nicole rahatszln belli eden bir ekilde Francesca'nn tarafna doru bak "Francesca bana ynetimle ilgili konularda yardmc oluyor," diye Dr Brown aklad, "ou ke nun kadn igdlerinin benim gzmden kaan baz noktalar sezdiini fark ettim." Nicole on be saniye daha sessizce oturdu Kendini Dr. Brown ile konumaya hazrlamt. Her yi Fran-cesca'ya da aklamas gerekecei hi aklna gelmemiti. Hzla, Belki de buradan gitm yim, diye dnrken Francesca'nn buradaki varlnn nedense onu rahatsz ettiini fark ede Sonunda Nicole, resmi bir tonla, "lk sorti iin grev 170 Pandora'nm Kutusu bltrmesini okudum," dedi, "ve bir talepte bulunmak istiyorum. izelgede belirtilen grev lerim en dk dzeyde. Bana gre Irina Turgenyev'in de gnlk sorti sresince fazla ii y tbbi olmayan grevlerimi Irina'ya vermenizi neriyorum ve ben de Newton'da Amiral Hei lmann ve General O'Toole ile birlikte kalrm. Grevin gelimesini dikkatle izleyip eer ne mli bir salk problemi olursa hemen arlmaya hazr olacam. Baka durumlarda Janos yaam orumluluklarn yrtebilir." Oday yeniden bir sessizlik kaplamt. Dr. Brown nce Nicole'e, sonra da Francesca'ya bak

t. Sonunda Francesca "Neden Newton'da kalmak istiyorsun?" diye sordu. "Rama'run ii ni grmek iin yerinde duramadn sanrdm." Nicole belirsiz bir tavrla, "Anlattm gibi, daha ok kiisel bir konu," dedi. "Borzov ate en gmlei nedeniyle ok yorgunum ve bitirmem gereken bir sr yazma var. Birinci sorti old ka basit olacak. Tam anlamyla dinlenip ikinciye hazr olmak istiyorum." David Brown, "Olduka kurald bir istek," dedi, "Fakat, bu artlar altnda, sanrm yapabil z " Francesca'ya yeniden gz att. "Fakat senden bir ricamz var. Rama'nn iine gelmeyecei ne gre, belki zaman zaman iletiim subay olarak O'Toole'a yardm edebilirsin. Bu ekilde Amiral Heillman da ieri gelebilir..." Brown daha szn bitirmeden Nicole "Elbette," dedi. "Gzel, yleyse sanrm anlatk. lk sortinin listesini deitireceiz, sen Newton'da kalyo . Brown konumasn bitirdikten sonra Nicole iskemlesinden kalkmak iin bir harekette bu lunmaynca Brown sabrszlkla sordu, "Baka bir ey var m?" "Ynetmeliklerimize gre, yaam bilim subay her sorti ncesi kozmonotlar iin salk belgesi zrlar. 171 RAMA-II Amiral'e bir kopya..." "O belgelerin hepsini bana verin," Dr. Brown szn kesti, "Amiral Heilmann personel il eriyle ilgilenmiyor." Amerikal bilim adam dorudan Nicole'n gzlerine bakyordu. "Ancak i lk sorti iin yeni raporlar hazrlamanza gerek yok. General Borzov iin yazdnz raporlar um. Hepsi olduka yeterli." Nicole adamn delici baklarnn kendisini yldrmasna izin vermedi. yleyse sen ve Wilson a neler yazdm biliyorsun, diye dnd ve benim kendimi sulu hissedeceimi veya sklaca a, hissetmiyorum. Sen artk resmen yetkilisin diye dncem de deimedi. O gece Nicole aratrmasna devam etti. General Borzov'un biyometri verilerinin ayrntl bi r zmlemesi, lmnden hemen nce olaanst dzeyde iki garip kimyasal maddeyi vcut siste yordu. Nicole bunlarn nereden geldiklerini bulamyordu. Acaba Nicole'n haberi olmada n ila m alyordu? Acaba, acy balatt bilinen bu ilalar (Nicole'n tp ansiklopedisine ar sinirsel sorunlar olan hastalarn ac duyarlln lmekte kullanlyordu), bir ekilde reaksiyon sonucu, bnyesinde retilmi olabilir miydi? Peki ya Janos? Kontrol kutusuna ulatn neden hatrlayamyordu? Neden Borzov'un lmnden skun ve iine kapank davranyordu Gece yansn biraz gemiti ve Nicole kk odasnn tavan u. Bugn mrettebat Rama 'ya giriyor ve ben de burada yalnz olacam. ncelemelerime devam etmek iin o zamana kadar beklemeliyim. Fakat bekle-yemedi Kafasn kaplam olan tm sorula n bir kenara itmesi olanakszd. Janos ile Borzov'daki ilalar arasnda bir iliki olabili r mi? lmnn tmyle bir 172 Pandora'nn Kutusu kaza olmamas mmkn miS Nicole kck dolabndan zel evrak antasn kard. Aceleyle anca iindekiler havaya sa ir grup aile fotorafn yakalad. Sonra dierlerinin de ounu toparlayarak evrak antasna koydu. Nicole, Kral Henry'nin Davos'ta ona verdii veri kpn elinde alkoydu. Kp yerletirmeden nce duraksad. Sonunda derin bir nefes ald ve onu okuyucuya yerletirdi Ekranda hemen on sekiz maddelik men belirdi. sterse kozmonotlarn her birine ait on iki dosyadan birini, ya da mrettebatla ilgili alt deiik istatiksel derlemeden birin i seebilirdi. Nicole Janos Tabori'nin dosyasn ard. Biyografisi iin alt men vard: ler, kronolojik zet ve psikolojik deerlendirme. Dosyalarn listelenen byklnden, kronol k zetin en ok ayrnty kapsad belli oluyordu. Nicole dosyalarn genel dzenine alabil kiisel veriler dosyasna girdi. zet izelge ona bilmedii bir ey gstermiti. Janos krk b eydi ve bekrd. ISA grevlisi olmad gnlerde, Budapete'de, iki kez boanm olan annesin yaad yerden sadece drt blok uzakta, bir apartmanda yalnz yayordu. 2183'de Macar niv esi'nden yksek basan mhendislik diplomas almt. Ayrca, izelgedeki boy, arlk, ocuk eksiz maddelerden sonra izelge iki baka say daha verdi IE (zek deerlendirmesi) ve SC (sosyalleme katsays). Tabori'nin saylar IE iin+3.37 ve SC iin 64 idi. Nicole ana menye dnd ile IE ve SG'nin tanmla-nyla ilgili belleini tazelemek iin szl ylarnn, dnya apnda benzer talebe topluluu ile kyaslanma temelinden kartlan bileik saylrd. Btn renciler on iki ve yirmi yalar arasnda, belirli zamanlarda, standart te n 173

RAMA-II geiyorlard. ndeks aslnda onluk l sistemindeki uslu bir sayyd. Sfr olan bir IE say lnmt. +1.00 IE indeksinin anlam o kiinin nfusun %90'nm stnde olduu; +2.00 da nfus stnde olduunu belirtiyordu; +3 %99.9'unun stnde... Eksi lE'ler ise ortalama zek dzeyi in altn gsteriyordu. Janos'un +3-37'lik says onu, zek nfusunun yzde birinin daha yks da biri ortalarnda bir yere yerletiriyordu. SC saylarnn ise daha dolaysz bir aklamas vard. Bunlar da on iki ve yirmi yalarndaki zerinde uygulanan bir dizi standart test temeline dayanyordu, ama buradaki aklamay a nlamak daha kolayd. En yksek SC says 100'd. 100'e yaklaan bir sayy tutturan kiinin h hemen herkes tarafndan sevilip saylan, her gruba kolayca uyum salayabilen, kavgac ve kaprisli olmayan, gvenilir biri olarak kabul ediliyordu. SC saylarnn aklamasnn altn an dipnotta, yazl olarak yaplan testlerin kiilik zelliklerini her zaman tam olarak lem dii, bu nedenle de sagr ile kullanlmas gerektii hatrlatlyordu. Nicole, bir ara btn kozmonotlarn IE ve SC saylarnn kyaslamasn yapmaya karar verdi. S Ja-nos Tabori'nin kronolojik dosyasna girdi. zleyen altm dakika Nicole'n gzlerini aan ir deneyim olmutu. Bir yaam bilim subay olarak, elbette ISA'nn tm mrettebatla ilgili r esmi raporlarn okumutu. Fakat Janos Tabori ile ilgili olarak, Kral Henry'nin kendis ine verdii kpteki bilgiler doruysa (bunun doru olup olmadn renmenin bir yolu da yok zaman ISA dosyalan ac bir ekilde noksand. Nicole nceden Janos'un Macaristan niversite-si'nde iki kez olaanst baarl renci sei iyordu; fakat iki yl sreyle Budapete ecinsel 174 Pandora'nn Kutusu renciler birliinin bakanln yaptn bilmiyordu. Uzay Akademisi'ne 2192'de girip, neml mhendislik tasarmlarnda kazand n deneyim nedeniyle, sadece ylda mezun olduunu da u, fakat Janos'un daha nceden Akademiye iki kez bavurup, her ikisinde de reddedild ii, Nicole'e hi sylenmemiti. Giri snavndaki fevkalade sonulara karn, iki kez de ki tta kaybetmiti ve her ikisinde de mlakat komitesine General Valeriy Bor-zov bakanlk etmiti. Janos eitli ecinsel kurulularnda 2190'a kadar etkin olarak almt. Sonuta den istifa etmi ve bir daha hibir ecinsel etkinlie katlmamt. Bunlarn hibiri Tabo-ri A dosyasnda yoktu. Nicole rendiklerinden sersemlemiti. Onu rahatsz eden, Janos'un imdi ya da eskiden ecin sel oluu deildi; Nicole cinsel ynelimler konusunda nyargl deildi. Onu rahatsz eden e os'un resmi dosyasnda gerek ecinsellii, gerekse General Borzov ile ilgili olaylarla ilgili btn kaytlarn bilinli olarak sansr edilmi olmas olaslyd. Tabori'nin kronolojik zetindeki son kaytlar da Nicole iin artc olmutu. Dosyaya gre, un, frlatlmadan ok az nce, Aralk'n son haftasnda bir Alman basn topluluu olan Schmid Hagenest ile bir szleme imzalad bildirilmiti. Grevi, Brown-Sabatini projesi denen tasa Newton sonras geni apl ve deiik medya almalarnda, ne olduu tam aklanmam bir " alamakt. Kozmonot Tabori'ye, imza att zaman, yz bin marklk n deme yaplmt. r hastal nedeniyle, yeni yapay beyin nakli iin bir yldan beri sra bekleyen annesi, nro ojik ameliyat iin Mnih'teki Bavyera Hastahanesi'ne yatmt. 175 RAMA-II Gzleri yorgun ve yanmakta olan Nicole, Dr. David Brown'un kapsaml dosyasn okumay biti rdi. Brown'un kronolojik zetini inceledii saatler boyunca, zette zellikle ilgisini ek en ksmlarla ilgili olarak, kendisi iin zel bir alt dosya yaratmt. Tekrar uyumay denem n nce bu zel alt dosyay ekranda kaydrarak yeniden gzden geirdi Yaz 2161: Brown, on bir yanda. Annesinin youn itirazlarna karn babas tarafndan Longho Kamp"na yazdrld. Her^tr atletizm, atclk, el sanatlar ile yry almalarnn yap bu kamp, Teksas'n dalk blgesindeydi. ocuklar onar kiilik kulbelerde kalyorlard Brow en son derece sevimsiz olarak tannd. Beinci gn ranza, arkadalar dutan karken yakalay cinsel organlarn siyaha boyadlar. Brown annesi iki yz millik yoldan onu eve gtrmek ii gelinceye kadar, yataktan kmay reddetti. Bu olaydan sonra babas artk onu nemsemedi. Eyll 2166: zel liseden birincilikle mezun olduktan sonra, Brown, Princeton'da fizi k reniminin ilk ylna balad. New Jersey'de sadece sekiz hafta kald. Evinde yaarken SMU lisans renimini tamamlad Haziran 2173 Harvard'dan fizik ve astronomi doktorasyla onurlandrld. Tez danman Wilson Brown Well, Brown iin "hrsl ve alkan bir renci" dedi. Haziran 2175- Brown, Cambridge'den Brian Murc-hison ile birlikte, yldzlarn oluumu ha

kkndaki 176 r Pandora'mn Kutusu doktora sonras almasn tamamlad. Nisan 2180: Pasadena, Kaliforniya'dan Jeanette Hudson ile evlendi. Ms. Hudson, S tanford astronomi blmnde renciydi. Tek ocuklar olan kzlar Angela, Aralk 2184'de do Kasm 2181: Stanford niversitesi'ne astronomi blmne retim yelii bavurusu, deerlendi esindeki iki yenin Brown'un birok akademik yaynnda bilimsel verileri deitirdiine inanm s nedeniyle reddedildi. Konu hibir zaman sonulandrlamad. Ocak 2184: lk ISA Danma Kurulu'na atand. Ayn karanlk yznde kurulacak yeni astronomik eskoplar dizisi iin geni kapsaml planlar hazrlad. Mays 2187: Brown Dallas, Teksas'daki SMU'nun Fizik ve Astronomi Blm bakanlna getirild Mays 2187: Chicago'da AAAS toplantsnda, giri salonunda, Princeton profesrlerinden Wen dell Thomas ile yumruklat. Thomas, beraber gelitirdikleri fikirleri Brown'un alarak yaymlad konusunda srar ediyordu. Nisan 2190: Sadece Spernova oluumuyla ilgili ileri modeller yaynlamakla deil, ayn zur nanda. 2191 Mart ortalarnda oluacak spernovay da nceden tahmin ederek bilim dnyasn he anlandrd. Aratrma SMU doktora rencisi, New York'lu Elaine Bemstein'n ibirliiyle haz Bernstein'in doktora arkadalar srarla, 177 RAMA-II aslnda yeni fikirlerin Bernstein'dan geldiini, Brown'un cesur ve doru ngrsyle isabetli bir at yaptn sylediler. Haziran 2190: Brown sekiz aydr ayr olduu einden boand. Ayrlma Elaine Bernstein'in dokt raya balamasndan sekiz ay sonra gerekleti. Aralk 2190- Dallas'ta Ms Bernstein ile evlendi. Mart 2191: Spernova 2191, Dr. Brown vd tarafndan ngrld gibi, gece gklerini kla do Haziran 2191: Brown CBS ile iki yllk bilim haberleri kontrat imzalad. 2194'te UBC'ye ve sonra temsilcisinin nerisiyle 2197'de INN'e geti. Aralk 2193: Brown, ISA'nn verdii en yksek dl olan "stn Bilimsel Basan" nian ile d . Kasm 2199: Schmidt ve Hagenest ile, Newton grevinin, kitaplar, videolar ve eitimsel malzemeler de dahil olmak zere her trl ticari uygulamalarn "smrmek" iin sresiz ve m lyon marklk bir szleme imzalad. Takm arkadalar: dier bakan olarak Francesca Sabatini anman olarak da iki kozmonot Heilmann ve Tabori idiler mza primi olarak iki milyon mark, talya'da gizli bir hesaba yatrld. Sadece iki saatlik bir uykudan sonra alarm onu uyandrd Nicole yataktan adeta srnerek kalkt ve duvara girip kabilen lavaboda yzn ykayarak 178 Pandora'nn Kutusu kendine geldi Yavaa koridora karak lobiye yneldi Dier drt uzay rencisi kontrol merke Da-vid Brown'un evresinde toplanm, heyecanla balang sortisinin ayrntlarn gzden ge "Pekl," diyordu "Richard Wakefeld, ilk ncelikler, sa ve sol merdivenlere taklarak hafi f tek kiilik tayc koltuklar ve Ana Giri ile Ana Dzlk arasnda kurulacak ar yk asan narnda geici bir kontrol merkezi kuracaz ve roveri birletirip deneyeceiz. lk geici eri bu gece; Sindirik Deniz kenarndaki Beta mahallindeki ana kamp yarn ki helikopter in dzenleme ve birletirilme iini yarna, buz mobillerin ve deniz motorlannn-kini de nc brakyoruz." Dr Brown, "Bu mkemmel bir zet," dedi, "sizler bu sabah altyapy kurarken, Francesca d a drdnzle birlikte gelecek. Tayc koltuklar takldktan sonra, Amiral Heilmann ve ben, akagishi ve Mr Wilson ile birlikte size katlacaz. Hepimiz bu gece Rama'da uyuyacaz." Janos Tabori, Irina Turgenyev'e sordu, "Ka tane uzun sreli iaret fiein var?" "On iki," diye Irina yantlad, "Bugn iin fazlasyla yeter." Dr Takagishi, "Ve gece, oraya uyumak iin gittiimiz zaman, hepimizin yaammzda hibir zam an grmedii kadar karanlk bir gece olacak," dedi. "Ne ay, ne yldzlar, ne de yerde bir yansma, evrede siyahlktan baka bir ey olmayacak." "Scaklk ne olacak?" diye Wakefield sordu. "Bunu kesin olarak bilmiyoruz," diye Japon bilim adam yantlad. "lk sondalar sadece k amera tayordu Fakat tnelin sonundaki blgenin scakl Rama I'in iindekiyle aynyd. Bu e saylrsa, kamp yerlerinde yaklak sfrn altnda on derece ola-

179 RAMA-II aktr. Takagishi bir an duraklad. "Ve gitgide snacaktr," diye devam etti. "Artk Vens' si iindeyiz. nmzdeki sekiz dokuz gn iinde klarn gelmesini ve ondan sonra da Silindi iz'in dibinden balayarak erimesini bekliyoruz." "Hey," diye Dr. Brown takld, "sanki deiime uram gibisiniz. Birka dnda dier yarg sunuz." "Bu geminin yetmi yl nceki nclyle benzerliini gsteren her veriyle", diye Takagishi ya d, "birbirlerinin zdei olmalar olasl artyor. Eer dzeltme manevrasnn tam zamann raya kadar iki gemiyle ilgili her ey ayn kt." Ncole gruba yaklat. Janos her zamanki glmse-mesiyle, "Bakn kim burada," dedi, "Beinci e sonuncu uzay rencimiz." Nicole'n imi gzlerini fark edince, "Yeni kumandanmz hakly "gerekten iyi bir dinlenmeye ihtiyacn olduu belli oluyor." "Ben," diye Richard Wakefield araya girdi, "Rover birletirme yardmcmn Madam de Jardin s'in yerine Yamanaka olaca iin d krklna uradm. Hi olmazsa yaam bilim subaymz almak iin kendi kendime Shakespeare okumam gerekecek." Yamanaka'nn gsne dirsek att. Ja pon pilot neredeyse glmsyordu. Nicole, "Hepinize iyi anslar dilemek istedim," dedi, "Eminim ki Dr. Brown size an latmtr. Kendimi size yardmc olabilecek kadar iyi hissetmiyorum. kinci sortide kendimi toparlam ve hazr olacam." Francesca kamerasyla odann iini tarayp her yzn yakn bir ekimini aldktan sonra sabrs vet," dedi, "Artk hazr myz?" "Gidelim," dedi Wakefield. Hepsi Newton uzay aracnn nndeki hava kabinine ilerlediler . 180

afak ________________22________________ AFAK Richard Wakefield karanla ok yakn ortamda abuk alt. Alfa merdivenlerinin yansndayd Rama'nn dnme etkisiyle yaratt merkezka kuvvetinin neden olduu eyrek gee'den* biraz fa ekim gc vard. Balndan gelen k yakn evresini aydnlatyordu. Baka bir elik dir i. Ne kadar havas kaldn kontrol etti. Yandan fazlas bitmiti bile. u anda Rama'da daha de lerde, evrelerindeki havay soluyabilecekleri bir yerde, olmalar gerekirdi. Fakat ha fif tayc koltuklar kurmann ne kadar sreceini noksan hesaplamlard. lem son derece imlasyonlarda bunu defalarca tekrarlamlard. in yukardaki blm, yani merdivenlerin da da, hemen hemen arlksz ortamda, bulunduklar zaman, olduka kolayd. Fakat bu dzeyde, he ik direin kurulmas, artan ve deien ekim nedeniyle, bambaka bir ilemdi. Wakefield'in tam bin basamak stnde, Janos Tabo-ri, merdivenlerin kenarndaki metal p armaklklarn evresine duraklama iplerini saryordu. Drt saattir sren skc ve tekdze a a yorulmaya balamt. Aklna, tayclarn kurulmas iin uzmanlam bir robot yaplmasn rdiklerinde ISA mhendislik mdrnn ileri srd savunma geldi. "Tekrarlanmayan iler iin t yaplmas ekonomik olmaz," demiti adam. "Robotlar sadece tekrarl iler iin yararldr." Janos, aaya doru bakt, ancak iki yz elli basaGee: ekim gcnn neden olduu hzlanma. Dnya'nn ekim gc sabiti 9,8 m/s'dir. ( n.) RAMA-II inak aadaki bir sonraki elik direkten baka bir ey gremedi Balndaki telsiziyle Wake eslendi, "le yemei zaman hl gelmedi mi?" Wakefield'in yant, "Olabilir," oldu. "Fakat ok gerideyiz. Yamanaka ve Turgenyev'i s aat 10:30'a kadar Gamma merdivenlerine gndermedik. Bu hzmzla tayc koltuklar ve geic yerimizi bitirebilir-sek anslyz Ar yk asansrn ve roverleri yarna ertelemek zorunday kisi de anan dier ucundaki Irina'nn "Hiro ve ben yemeye baladk bile," diye seslendii ydular. "ok ackmtk Koltuk asksn ve st motoru yarm saatte bitirdik Aaya 12 elik "yi i," dedi Wakefield "Fakat size, merdivenlerin st ksmndaki blgede yani iin kolay ta afnda olduunuzu hatrlataym. Arlksz ortamda almak ok kalay, hele bir ekimin ll elere kadar bekleyin." "Lazer uzaklk saptaycsna gre, kozmonot Wake-field benden tam 8,13 kilometre uzakta." Herkes araya giren Dr. Takagishi'nin szlerini duydu "Hangi cehennemde olduunuzu bilmediim srece, bu bana bir ey anlatmyor profesr."

"Nakil istasyonumuzun tam yanndaki platformda, Alfa merdivenlerinin dibine ok yakn. " "Yapma, Shig. Siz Doulular dnyann geri kalany-la hi uyuamayacak msnz? Newton, Rama'n sine indi. Ve sen de merdivenlerin tepesinde duruyorsun. Eer yukar ve aa kavramlarnda anlaamyor-sak, en iten duygularmz aktarabilmeyi nasl umabilir, en azndan birlikte nas tran oynayabiliriz?" "Teekkrler, Janos. Alfa merdivenlerinin tepesinde-yim Bu arada, ne yapyorsun? Hzn git tike artyor?" "le yemei iin merdiven parmaklklarndan Ric-hard'n yanna kayyorum. Balk ve kzarm 182 r afak tek bama yemeyi sevmem." "Ben de aaya geliyorum," dedi Franeesca, "Hiro ve Irina'y kullanarak yanaekim kuvveti nin* mkemmel bir gsterisini ektim. Fizie balang snflar iin olaanst Be dakikada ." "Hey Sinyora..." konuan gene Wakefield'di. "Seninle drst ve faydal bir i hakknda biraz grebilir miyiz? Senin film ekmene yardm etmek iin iimize ara sra ara vererek belki s nle bir anlama yapabiliriz." "Seve seve," diye Francesca yantlad, "le yemeinden sonra yardm ederim. Fakat u anda ba a gereken biraz k. Acaba fieklerinizden birini kullanr msnz? Senin ve Janos'un Tanrl rdivenlerinde yaptnz piknii yakalamak istiyorum." Wakefield bir fiei ge atelemeye programlad ve en yakn platforma kadar seksen basamak t mand. Kozmonot Tabori ayn yere k onlar aydnlatmadan tam bir dakika nce ulat. ki ki ukandan, Francesca merdiveni taradktan sonra, platform stnde bada kurmu olan iki ek rek yakn-latrd Bu adan, Janos ve Wakefield yksek bir dan tepesinde yuva yapm iki k nziyordu. Akam ge saatlerde Alfa tayc koltuklan bitmi ve denenmeye hazrd. Wakefield, Francesca Bize leden sonra yardm ettiin iin," dedi, "ilk mterimiz olmana izin vereceiz." Akl a merdivenlerin dibinde ve tam ekim gcndeydiler. Otuz bin basamak, stlerindeki yapay gk lere doru karanlklarda uzanyordu. Ana Dzlk'te onlarn yannda ok hafif bir motor ve ta klar iin kendine yeterli g * Yanaekim kuvveti (Coriolis force): Dnya'nn dnmesinden kaynaklanan ek ivmenin yol at nlan kuvvettir Yeryznde devinen tm cisimleri etkiler. zellikle su ktlelerinin yer dei esnde byk rol oynar (.n.) RAMA-II kayna vard ve almaya hazrd. Kozmonotlar, elektrik ve mekanik alt sistemleri, paralar m halde srtlarnda tamlar ve birletirme ilemi bir saatten az bir srede bitmiti. "Kk iskemleler kablolara srekli olarak bal deil," diye Wakefield, Francesca'ya aklad uta iskemleleri bititiren ve ayran bir mekanizma var. Bu nedenle de neredeyse sons uz sayda koltua gerek yok." Francesca, yan taraftaki kabloda asl, hepsi birbirinin ayn ve sepete benzeyen bir g rup iinden ekilen plastik eyin stne tedirgin bir ekilde otururken stndeki karanla b "Bunun gvenli olduuna emin misin?" dedi. Richard glerek, "Elbette," dedi. "Tpk simlasyon-lardaki gibi. Zaten ben de sadece bi r dakika ve drt yz metre altnda olarak, ikinci iskemlede peinde olacam. Dipten tepeye plam krk dakika srecek. Ortalama hz, saatte yirmi drt kilometre." "Ve ben de," diye Francesca anmsad, "kmldamadan oturup, sk tutunarak tepeye varmadan y irmi dakika nce solunum sistemimi altracam." Wakefield glmseyerek, "Kemerlerini balamay da unutma," dedi, "eer kablo yavalar veya, zaten arlksz ortamda olacan tepenin yaknnda durursa, hareket hzn nedeniyle Rama'nn u sallanabilirsin". Srtt. "Fakat tm koltuklar basamaklarn yannda yol aldndan, acil b rumda her zaman sepetinden kp ana girie kadar yryebilirsin." Richard iaret etti ve Janos Tabori motoru altrd. Francesca'mn koltuu havalanarak ksa iinde stlerinde gzden kayboldu. Richard Janos'a, "Oraya gitmekte olduuna emin olunca doruca Gama'ya gideceim," dedi, "kinci sistem daha kolay olacak. Hep birlikte alarak en ge 19:00'a kadar bitirebiliriz." 184 afak "Sen tepeye ulancaya kadar ben de kamp yerini hazrlarm," diye Janos belirtti. "Bu ge

ce burada kalacamz dnyor musun?" "Bu pek mantkl olmaz." dedi Dr. Brown. O veya Takagishi btn gn kozmonotlann konumalarn zlemilerdi. "Roverler henz hazr deil. Oysa yarn biraz keif yapmay umuyorduk." Wakefeld, "Eer her birimiz aaya birka alt sistem tarsak," diye yantlad, "Janos ve b adan nce bir roverin birletirilmesini tamamlayabiliriz. Eer bir zorlukla karlamazsak, ikinci rover de yarn leye kadar iler durumda olabilir." "Bu olas bir senaryo," diye Dr. Brown yantlad. "nce saat sonra ne kadar ilerleme gste diimizi ve herkesin ne kadar yorgun olduunu bir grelim." Richard minik koltuuna kt ve bilgisayardaki otomatik ykleme dizininin oturduu koltuu k bloya bititirmesini bekledi. kna balarken, "Bu arada," dedi, "bugnk gzel espriler i er. O akalar olmasayd belki de bitiremezdim." Janos glmseyerek arkadana el sallad. lerleyen koltuunda yukarya bakan Wakefield, Fran ca'nn balndaki zorlukla grebiliyordu. Betiden yz kattan biraz daha yukarda, diy ce buradan ana girie kadar olan yolun yzde iki buuunu alm durumda. Bu yer ok byk. Cebinden, Takagisli'nin yanna almasn istedii tanabilir meteoroloji istasyonunu kard sr, Ra-ma'nn Kuzey Kutup anann atmosfer deikenlerinin tam bir grafiini izmek istiyo a giri altndaki deiik uzaklklarn younluk ve scaklk lmleri onun dolam modeli ii Wakefield, 1.05 bar ile balayp, Dnya dzeylerinin altna den ve tekdze iniine devam ed 185 RAMA-II 186 sn deerlerini izledi. Scaklk -8 santigrat derecede sabit kald Wakefield arkasna yaslan ve gzlerini kapad. Karanlkta, bir sepet iinde yukarya, sonsuzlua yolculuk ok garip bir duyguydu. Richard balnda, sadece Yamanaka ve Turgenyev arasndaki grmelerin devam etti zaten ikisinin de pek konumadklar kanaln sesini indirip, baka bir kanaln arka plannda lmakta olan Beethoven'in altnc senfonisinin sesini ykseltti. Mzii dinlerken Richard Dnya'daki rmaklar, iekleri ve yeil ayrlar aklndan geirmen zlemi yarattna ard. ocukluunu geirdii Stratford'daki evinden onu Cambridge'e, Co uzay akademisine ve sonunda, buraya, karanlkta tama koltuunun iinde Tanrlarn Merdiven eri boyunca ykselmekte olduu Rama'ya tayan olaylar arasndaki mucizevi balanty anlayab ek, onun iin olanakszd Hayr, Prospero, diye kendi kendine konutu, hibir sihirbaz byle bir yeri hayal bile e demez. Srlan, anlaymzn tesinde olan bir dnyay anlatan Frtna'y* ocukluunda izled r korktuunu hatrlad Daha o zaman, By yoktur, demiti, Sadece henz aklayamadmz do rdr. Richard glmsedi. Prospero bir sihirbaz deildi; o sadece amacna ulaamam bir bilim amyd. Bir an sonra Richard Wakefield o gne kadar grd en artc grnt karsnda sersemled merdivenlere paralel olarak, yukarya yol alrken, Rama'da birden afak skt. kilometre a tnda, ana dzle oyulmu ve anan dibinden balayp Silindirik Deniz'e kadar uzanan jzun er, k patlamas yaptlar. Her yar silindirde er tane olmak zere alt izgisel gne, b N Frtna: The Tempest- W Shakespeare'n bir oyunu ( n.) afak yay dengeli ekilde aydnlatacak biimde dikkatle ta-sarmlanmt. Wakefield'in ilk hisleri dnmesi ve nide bulants oldu. Yerden binlerce metre yukarda ince bir kabloya asl duruyo du. Gzlerini kapatarak kendini toparlamaya alt. Kendi kendine, Dmeyeceksin, diyordu. Yamanaka'nn "Ayyy" diye bardn duydu. Birbiri ardna gelen konumalardan Hiro'nun k patlamasyla ararak Gema merdivenlerinin da dengesini kaybettiini anlad. Parmaklklarn bir kenarn ustalkla (biraz da ansla) yak yncaya kadar yirmi veya otuz metre dt anlalyordu. "yi misin?" diye Dr. Brown sordu Yamanaka nefes nefese yantlad, "Sanrm." Bu ksa kriz sona erdikten sonra, herkes ayn anda konumaya balad. "Bu mthi!" diye Dr. T kagashi baryordu. "Ik dzeyleri hayret verici. Ve btn bunlar denizin erimesinden nce r. Bu farkl. Bu tmyle farkl." "Tepeye ulatmda bana yeni bir modl hazrlayn." dedi Francesca, "Filmlerim neredeyse bit i." "Ne gzellik. Anlatlmaz bir gzellik" diye General O'Toole ekledi. O ve Nicole de Jard ins Newton'da ekrandan izliyorlard. Francesca'nn kamerasndan canl yayn ana giriteki ak

tarma istasyonu tarafndan onlara iletiliyordu. Richard Wakefield hibir ey sylemedi. Sadece altndaki dnyay bylenmi gibi seyretti. Me nlerin dibindeki Janos Tabori'yi, tayc koltuk aygtn ve yar tamamlanm kamp yerini o a seebiliyordu Gene de onlara olan uzakl, Richard'a bu yabanc dnya ile ilgili baz l di. Yzlerce kilometrekarelik Ana Dzlk'n stnden ileriye bakarken, her ynde ok ilgin grd. Ancak, zellikle zihnini ve grn bunaltarak zorlayan iki g187 RAMA-II rnt vard: Silindirik Deniz ve elli kilometre tesindeki gney anandan kan muazzam siv r. Gzleri a altka, gney anann merkezindeki devasa sivrilik gittike byyordu. lk dn vermilerdi. Gerekten sekiz kilometre uzunluunda olabilir mi? diye Wakefield kendin e sordu. Byk Boynuz'u altgen dzeninde eviren ve hem ona hem de Rama'nn duvarlarna muaz am payandalarla balanm olan, daha kk alt boynuzun her biri, Dnya stnde insan eliyle n her eyden daha bykt. Ancak, onlar da, anan tam ortasndan karak silindirin dn e uzanan grkemli komular yannda cce kalyorlard. nplanda, Wakefield'in kuzey kutbu yaknlarnda bulunduu yer ile gneydeki devasa yapnn ar sndaki yar yolda, mavi beyaz bir erit silindirik dnyay evreliyordu. Donmu deniz mantk e bulunduu yere ait deilmi gibiydi. Deniz eriyemez, diyordu akl, yoksa tm sular merke z eksene doru dklr. Fakat Silindirik Deniz merkezka kuvveti tarafndan yatanda tutuluy u. Onun kysnda duran bir insann, tpk dnyadaki bir okyanus kenarnda dururken hissetti knn aynsn duyacan, Newton mrettebatndan daha iyi kimse bilemezdi. Silindirik Deniz'in ortasndaki ada ehir, Rama'nn New York'uydu. Riclard'a gre gkdelenl er, fieklerin klar altnda grndkleri kadar etkili deillerdi. Fakat, Rama gnelerini u ehrin sahnenin ortas olduu belli oluyordu. Rama'nn iindeki her noktadan gzler New Yo rk'a ekiliyordu -youn binalar kmesinden oluan oval ada, Silindirik Deniz'i oluturan dz enli halkadaki tek durakt. "New York'a bir bakn." Takagishi telsizinde heye188 afak candan comu ekilde baryordu. "ki yz metreden uzun bin kadar bina olmal." Birka sani u. "Yaadklar yer oras. Bunu biliyorum. Hedefimiz New York olmal." lk barmalardan sonra, her kozmonot Rama'nn gneli dnyasyla kendince btnleirken, uz ssizlik oldu. Richard, koltuu merdivenlerle ana girii birletiren basamaklar geip ana girie yaklarken, artk kendisinden drt yz metre yukardaki Francesca'y grebiliyordu. David Brown sessizlii bozarak, "Amiral Heil-mann'la birlikte, Dr. Takagishi'nin d e baz nerileriyle acele bir karar aldk," dedi, "Bu sortiyle, en azndan ilk ksmyla ilgi li planlarmz deitirmemiz iin belirgin bir neden grlmyor. Beklenmeyen bir ey olmad ield'in nerisine gre hareket edeceiz. ki tayc koltuu bitirip, roveri akama doru bi ere aaya indireceiz ve planladmz gibi geceyi basamaklarn dibindeki kampta geirecei Janos telsizinden bararak, "Beni unutmayn," dedi, "inizde seyredebilecei pek manzaras lmayan bir tek benim." Richard Wakefield kemerini zd ve platforma kt. Aaya, merdivenlerin gzden kaybolduu bakt. "Tamam kozmonot Tabori," dedi, "Alfa istasyonuna vardk. aret verdiin zaman, bi ze katlman iin seni yukarya ekeceiz." 189 RAMA-II 23 AKAM KARANLII "...Sinir hastas olan babasnn srekli kt davran ve gen yata ngiliz aktris Sarah Ty vliliinin at duygusal yaralar gz nne alnrsa, Kozmonot Wakefield mkemmel uyum sala vasnn ardndan, 2192'de Uzay Akademi-si'ne giriinden bir yl nce biten iki yllk bir pro yonel tedavi grd. Akademideki bilimsel baarlarna bugne kadat ulalamamtr. Mhendisl sayar dallarndaki profesrlerinin hepsi, mezun olduu zaman, Wakefield'in fakltedeki h erkesten ok ey bildiinde srarllar... "...zel hayatnn gizlilii konusundaki saknganl dnda (zellikle kadnlarla -evlilii ra kadnlarla uzun sreli hibir ilikisi grlmemitir), genellikle kt davranlm ocukla sosyal davranlarn hibirini sergilemiyor. Genliinde SC'sinin dk olmasna karn, olgu d ve imdi, ank zek stnln bakalarn ezmekte kullanmyor. Drstlk ve karakteri ta g deil, bilgi olarak gzkyor..."

Nicole, Richard Wakefield'in psikolojik deerlendirmesini okumay bitirdikten sonra gzlerini ovuturdu. ok ge olmutu. Mrettebat Rama'nn iinde uykuya ekildiinden beri do nceliyordu. ki saatten daha az bir sre sonra bu garip dnyadaki ikinci gnleri iin uyan acaklard ve Nicole'n iletiim subay olarak alt saatlik nbeti de bir otuz dakika sonra b alayacakt. Demek bu kmenin iinde, diye dnd, kukudan uzak sadece kii var. O drtl 190 Akam Karanl s basn kontrattan ile zaten aralarnda anlamlar. Yamanaka ve Turgenyev bilinmeyenler. W ilson'un gvenilirlii az ve kendine gre planlan var. Bu da geriye OToole, Takagisbi ve Wakefield'i brakyor. Nicole elini yzn ykadktan sonra yeniden bilgisayarn bana oturdu. Wakefield'n dosyas yecan duydu ve data kpndeki ana menye geri dnd. Programda var olan karlatrmal istat ri gzden geirdi ve ilerinden ikisini ekranda yan yana gelecek ekilde ayarlad. Sol tar afta, mrettebatn her yesinin IE saylar sralamas vard. Nicole bunun yanna, karlat k iin, Newton onikilisi-nin SC katsaylarn yerletirdi. IE SC Wakefeld + 5,58 O'Toole 86 Sabatini + 4,22 Borzov 84 Brown + 4,17 Takagishi 82 Takagishi + 4,02 Wilson 78 Tabori + 3,37 de Jardins 71 Borzov + 3,28 Heilmann 68 de Jardins + 3,04 Tabori 64 O'Toole + 2,92 Yamanaka 62 Turgenyev + 2,87 Turgenyev 60 Yamanaka + 2,66 Wakefield 58 Wilson f 2,48 Sabatini 56 Heilmann + 2,24 Brown 49 Nicole, dosyalarn oundaki bilgilere daha nce ksa bir gz atm olmasna karn, mretteb ilgili btn listeleri okumamt. Deerlendirmelerin bazlarn ilk kez gryordu. zellikl a Sa-batini'nin ok yksek zek dzeyi karsnda ard. Ne kayp, diye Nicole hemen dnd n byle sradan ilerde kullanlmas. 191 RAMA-II Mrettebatn genel zek dzeyi olduka etkileyiciydi. Her kozmonot, nfusun yzde birlik bl asndayd Nicole 'binde bir' dzeyinde olmasna karn, on iki kiinin ancak ortalarndayd. i-eld'in zek lm gerekten istisnaiydi ve onu "sper dahiler" grubuna sokuyordu. Nicole d ha nce standart testlerde bu derece yksek puan alan bir insanla hi tanmamt Alm olduu psikiyatri eitiminin ona kiisel zellikleri saysallatrma giriimlerine gve mi olmasna karn, SC saylan da Nicole'n ilgisini ekmiti. Zaten kendisi de igdlerine O'Toole, Borzov ve Takagishi'yi listenin bana koyard. Bu adam da gvenilir, dengeli v e bakalarna kar duyarl insanlard Fakat Wilson'In yksek toplumla uyuma katsays onu Nicole Wilson iin, Francesca ile ilikiye girmeden nce herhalde bambaka bir insand, di ye dnd ve sonra ksa bir sre kendi SC saysnn neden 71'den fazla olmadn merak etti r kadnken daha iine kapank ve bencil olduunu hatrlad. Borzov'un ameliyat srasnda RoSur'un yazmnn iinde neler olduunu anlayabilmesine yardm ilecek gibi grnen tek adayn o olduunu hatrlayarak, Peki ya Wakefela? diye kendi kendin e sordu. Ona gvenebilir miydi? Ve zorlama gibi gzken baz kukularn aa vurmadan, Rich rdmn salayabilir miydi? Btn bu aratrmalarn hepsini birden brakma dncesi, ona yen meye ba- lamt. Nicole-, diyordu kendine, eer bu komplo dncen bir zaman kaybmdan baka deilse.. Fakat Nicole, soruturmasna devam etmesi iin kendisini hakl klan bir sr yantlanmam s uuna inanmt. Wakefield ile konumaya karar verdi Kendi dosyalann Kral'n veri kpne ekl le192 Akam Karanl ceine karar verdikten sonra, sadece NICOLE adn verdii bir dosya, ondokuzuncu bir dos ya yaratt. Kendi yaz ilem altyazmn arp, ksa bir not yazd; 3-3-00- Borzov ilemi srasnda RoSur'un hatasnn ilk ykleme ve dorulamadan sonra bir d mutundan kaynaklandn kesinlikle belirledim. Wakefeld'den yardm isteyeceim.

Nicole bilgisayarna bitiik malzeme ekmecesinden bo bir veri kp ald. Ona hem kendi notu u, hem de kendisine Kral Henry tarafndan verilen kpteki tm bilgileri kaydetti. Nbet deiimi iin uu elbisesini giyerken, kopya ettii kp cebine att. Nicole, onun biraz dinlenmesi iin askeri uzay aracnn kumanda ve kontrol merkezine ( CCC) geldiinde, General O'Toole uyukluyordu. Her ne kadar bu kk uzay aracndaki grsel a ygtlar, bilimsel gemideki kadar nefes kesici deilse de, CCC'nin bir haberleme merke zi olarak tasarm, insan mhendislii asndan, dierinden kat kat stnd. Btn kontrolle monot tarafndan kolaylkla ynetilebiliyor-du O'Toole uyuklad iin zr dilerken ayn sahneyi deiik adan gsteren ekranlar iare ri kalan ksm Alfa merdivenlerinin dibindeki geici kampta derin uykudaydlar. "Bu son be saat," dedi, "Senin deyiminle heyecanl gemedi." Nicole glmsedi, "General benden zr dilemenize gerek yok. Neredeyse yirmi drt saattir grevde olduunuzu biliyorum " General O'Toole ayaa kalkarak, nndeki alt ekrandan biriyle kendi elektronik kaytlarn k ntrol 193 RAMA-II ederken, "Sen gittikten sonra," diye zetledi, "yemek yediler ve sonra birinci rov eri birletirmeye baladlar. Otomatik ynetim program, kendini kontrol testinde baarsz o , fakat Wakefield sorunu buldu -son teslimde deitirilmi altyazmlardan birinde bir ha ta vard- ve onard. Mrettebat yatmaya hazrlanmadan nce Tabori roveri deneme srne ka nda Francesca, Dnya'ya iletilmek zere heyecan verici ksa bir para hazrlad." Bir an dur du. "Grmek ister misin?" Nicole onaylaynca O'Toole en sadaki televizyon gstericisini altrd. Ekranda kamp yerin hemen yanndaki Francesca'nn yakn ekimi belirdi. Ekranda merdivenlerin alt blmnn bir k tayc koltuklarn donanm grlyordu. Francesca mzikal bir sesle "Rama'da uyuma vakti, evresine gz gezdirirken, "Bu olaanst dnyada klar hi beklenmedik ekilde dokuz saat r ve bize uzak yldzlardan gelen akll kuzenlerimizin bu zenle ina edilmi eserini gster er." Kazlan sondalar, bazlar da o gn Francesca tarafndan ekilmi olan fotoraf ve video bir montaj, mrettebatn "kefetmek zere olduu" bu yapay "dnyack"n iindeki turunu tam u ksa blmn sonunda kamera Francesca zerine odakland "Bir yzyldan az bir sre iinde bizi ziyaret eden bu ikinci uzay aracnn, bizim galaksini n ucundaki kk egemenlik blgemizi neden igal ettiini kimse bilmiyor. Belki de bu grkeml yaratnn, biz insanlarn uzaktan da olsa kavrayabilecei bir aklamas yoktur Fakat, belki de bu ok geni ve kusursuz metal dnyann bir yerlerinde, bu arac ina eden yaratklar sak an gizemleri aabilecek anahtarlar da bulabileceiz." Glmsedi ve burun delikleri dramat ik biimde geniledi. "Eer bunu yapabilirsek, belki ken194 Akam Karanl dimizi anlamaya bir adm yaklam olacaz... ve belki Tanrlarmz da." Nicole, General O'Toole'un Francesca'nn bu gzel konumasndan etkilendiini grebiliyordu. Bu kadna kar duyduu kiisel antipatiye karn, Nicole, Francesea'nn yetenekli olduunu eyerek de olsa kabul etti. "Bu macerayla ilgili hislerimi o kadar iyi yakalyor ki ," diye O'Toole cokuyla konutu, "benim de byle konuma yeteneim olmasn isterdim." Nicole konsolun nne oturdu ve teslim alma kodunu girdi. Ekranda sralanan ilem srasn iz eyerek btn aygtlar kontrol etti. skemlesinde ona doru dnerken, "Tamam, General," dedi, "Sanrm bundan sonrasyla baa kabilirim." O'Toole, Nicole'n arkasnda oyaland. Konumak istedii belli oluyordu. " gece nce Sinyor abati-ni ile uzun bir konuma yaptm" dedi. "Din hakknda. Bana en sonunda kiliseye dnm eden nce bilinemezci olduunu syledi. Rama onu tekrar Katolik yapm " Uzun bir sessizlik oldu. Nedense Nicole'n aklna, Beauvois'dan sekiz yz metre tedeki yal Sainte Eti-enne de Chigny kasabasndaki onbeinci asrdan kalma kilise geldi. Nefis bir ilkbahar gn babasyla kilisenin iinde ayakta dururken renkli camdan yaplm pencerele den yaylan n kendisini nasl byledi-ini hatrlyordu. Nicole, "Renkleri Tanr m yaratr?" diye babasna sormutu. Babas ksaca, "Bazlar yle der" diye yantlamt. "Sen ne dnyorsun, Baba?" diye babasna sormutu. Nicole kendisini imdiki zamana geri getirmek iin aba harcarken General O'Toole, "unu kabul etmeliyim ki," diyordu, "btn bu yolculuk beni ruha y195

RAMA-II celtti. Artk kendimi hibir zaman olmadm kadar Tanr'ya yakn hissediyorum. Evrenin engin iinin dnlmesi, insan alak gnll olmaya zorluyor ve onu..." konumasn kesti. "zr vam etti, "Sizi zorlamak..." "Hayr," dedi Nicole, "Hayr zorlamadnz. Sizin dinsel grleriniz beni rahatlatyor." "Yine de, umanm sizi hibir ekilde gcendirmedim. Din ok zel bir konu." Glmsedi. "Fakat llikle sizin ve Sinyora Sabatini'nin Katolik olmanza karn insann hislerini paylaamama s ok zor." O'Toole kontrol kompleksini terk ederken Nicole ona salkl ve derin bir uyku diledi, o gittikten sonra, cebinden kopyalad veri kpn kard ve CCC kp okuyucusuna yerletir azsa bu ekilde, dedi kendine, bilgi kaynaklarm desteklemi oldum. Zihninde, General O 'Toole Rama'nn dinsel nemini byterek ve filozofa anlatrken, Francesca'nn onu dikkatle inleyiini canlandrd. Akl almaz bir kadnsn, diye Nicole dnd. Ne gerekiyorsa onu yapa akszlk ve iki yzll gerektirse bile. Dr. Shigeru Takagishi New York'un kulelerini ve kubbelerini kendinden gemi bir ekil de sessizlikle seyretti Zaman zaman Silindirik Deniz'e tepeden bakan uurumun kena nna geici olarak kurulmu olan teleskopa giderek bu tmyle yabanc manzaral ehrin baz ay rn inceliyordu. Sonunda kozmonot Wakefield ve Sabatini'ye "Biliyor musunuz," dedi, "lk mrettebatn N ew York hakkndaki raporunun tmyle kusursuz olduunu sanmyorum Ya da bu, baka bir uzay g emisi." Richard ve Francesca yantlamadlar. Wakefeld buzmobilin son paralarn birletirme le urarken, Francesca da, her zamanki gibi, Wakefield'in abalarn videoya 196 Akam Karanl kaydediyordu. "Sanki ehir zde blmden oluuyormu gibi grnyor," Dr. Takagishi ncelikle kendisiyl am etti, "ve bu blmlerin her birinin de ayr alt blm var. Fakat bu dokuz blmn hib rbirinin ayn deil. ok kk farkllklar gze arpyor." Richard Wakefield memnun bir glmsemeyle dorularak, "te," dedi, "Tamam olmal. Programda n tam bir gn nce. Sadece abucak nemli mhendislik deikenlerini denemeliyim." Francesca saatine gz att. "Dzeltilmi zaman snrnn yaklak yarm saat gerisindeyiz. Ge yemeinden nce hzl bir inceleme iin New York'a gidecek miyiz?" Wakefield omuzlarn silkti ve Takagishi'ye bakt. Francesca Japon bilim adamna yaklat. " Ne dersin Shigeru? Buz stnde hzl bir yolculuk yaparak Dn-ya'daki insanlara New York'u n Rama versiyonunun yakn ekim bir grntsn gsterelim mi?" Takagishi, "Elbette," diye yantlad, "sabrszlkla..." "Sadece, en ge 19:30'a kadar kampa dnmeniz artyla," diye David Brown araya girdi. Am iral Heilmann ve Reggie Wilson ile birlikte helikopterdeydi. "Bu gece baz nemli pl anlar yapmamz lazm. Yarnki almalar yeniden gzden geirmek isteyebiliriz." "Peki," dedi Wakefield "Eer palanga sistemini imdilik unutur ve buzmobili merdiven lerden aaya tarken bir sorunla karlamazsak, denizi her iki ynde de onar dakikada ge z. Bu da bize kampa dnmeden nce bol zaman kazandrr." "leden sonra kuzey yan silindirinin birok blgesi zerinde utuk," dedi Dr. Brown. "Hibir yerde bi-ot yok. ehirler birbirinin kopyas gibi gzkyor. Ana Dzlk'n hibir yerinde de nmedik bir ey 197 RAMA-II yok. Ben belki de yarn, gizemli gneyde ie koyulmamz gerektiini dnyorum." "New York," diye Takagishi bard, "Yarnki hedefimiz New York'un ayrntl bir aratrmasn olmal." Brown yantlamad. Takagishi uurumun kenarna doru yryerek elli metre aadaki Solunda, uurumun kenarna oyulmu basit bir merdiven ksa basamaklarla buza kadar iniy ordu. "Buzmobilin arl ne kadar?" Takagishi sordu. "ok deil," diye Wakefield yantlad. "Fakat ok hantal. Palangalar kurmam beklemek isteme iine emin misin? Yarn, ne zaman olsa karya geebiliriz." "Ben de tamaya yardm ederim," diye Francesca araya girdi. "En azndan New York'u grmez sek, bu akamki planlama toplantsna bilinli neriler gtremeyiz." Richard elenerek ban sallyordu "Pekl," dedi, "Her ey gazetecilik iin. Ykn byk k lmas iin ben nden gideceim. Francesca sen ortaya ge. Dr. Takagishi en yukarda. Kzaklar dikkat edin, kenarlar keskindir." Silindirik Deniz'in yzeyine ini olaysz geti. Buzu amaya hazrlanrlarken, "Tanr akna,

Francesca, "bu ok kolayd. Palanga sistemine neden gerek duyuldu ki?" "nk bazen baka bir ey tayor olabiliriz, ya da, Tanr korusun, inite veya kta kend k zorunda kalabiliriz." Wakefield ve Takagishi buzmobilin nne oturdular. Francesca, video kamerasyla arkada yd. New York'a yaklatka Takagishi gitgide yerinde duram-yordu. Buzmobil kar kydan be re kadar uzaktayken, "uraya bir bakn," dedi. "Burasnn Ra-ma'nn bakenti olduundan kuku yulabilir mi?" l kyya yaklatka, gzlerinin nne serilen bu 198 Akam Karanl garip ehrin nefes kesen manzaras, hepsini susturmutu. Bu karmak yapyla ilgili her ey, nun akll yaratklar tarafndan dzenli ve amal biimde yaratldnn bir gstergesiydi. ki kozmonot grubu, burada da, Rama'da olduu gibi yaam bulamamt. Bu, dokuz blme ayrlm muazzam kompleks, gerekten de ilk ziyaretilerin ne srd gibi, son derece karmak bir m miydi, yoksa bu, (on kilometre uzunluk ve kilometre geniliindeki), uzun ince ada, iinde yaayanlarn ok nceleri ortadan kalkt bir ehir miydi? Buzmobili donmu denizin kysna brakarak, ehri evreleyen duvarn stne kan bir merdiv a kadar yrdler. Heyecanlanan Takagishi, Wa-kefield ve Sabatini'nin yirmi metre kada r nnde kouyordu. Onlar ykseldike ehrin ayrntlar yava yava ortaya kyordu. Binalarn geometrik ekilleri hemen Richard'm dikkatini ekmiti Normal uzun, ince gkdele nlere ek olarak, evrede dank kreler, dikdrtgen cisimler, hatta ara sra okyzller bil Ve kesinlikle belirli bir dzene gre dzenlenmilerdi Richard gzleriyle yaplarn byleyic maasn tararken, Evet, dedi, orada bir on iki yzl, urada da bir be yzl . Richard'm matematik dnceleri, btn klar birdenbire snp, Rama'nn ii tmyle karanl 199 RAMA-II 24 KARANLIKTAK SESLER Takagishi ilk nce kesinlikle hibir ey gremedi. Sanki bir anda kr oluvermiti. Gzlerini ki kere krptrd ve koyu karanln iinde kmldamadan durdu Telsizlerdeki bir anlk sess i, hepsi ayn anda konumaya balayan kozmonotlarn aresiz seslerine brakmt. Sakince, i kte olan korkuyu bastrmaya alarak, Takagishi, klarn tam snd anda gzlerinin nnd trlamaya alt. New York'a bakan bir duvarn stnde, tehlikeli kenarndan bir metre uzakta olarak duruy ordu, son saniyede ise, sol tarafnda, iki yz metre uzakta, ehre inen merdivenleri h enz grmken, sahne birden ortadan kaybolmutu. "Takagishi," Wakefield'in kendisine seslendiini duydu, "yi misin?" Soruyu yantlamak iin dnd ve dizlerinin titremekte olduunu fark etti. Koyu karanlkta yn duygusunu kaybetmiti. Ka derece dnmt? Tekrar son grnty hatrlad. Yksek duvar ehr mi veya otuz metre kadar yksekti. Dmek lmcl olurdu. Duraksayarak "Buradaym," dedi, "Fakat kenara ok yaknm." Drt ayak durumuna geldi. Elle rinin dayand metal souktu. "Geliyoruz," dedi Francesca. "Video kameramn n bulmaya alyorum." Takagishi telsizinin sesini ksarak arkadalarnn sesini duymaya alt. Birka saniye sonr kta bir k grd. ki yoldann ekillerini zorlukla seebili200 Karanlktaki Sesler yordu. "Shigeru neredesin?" diye Francesca sordu. Kamerasnn ancak evresindeki alan aydnla ordu. "Yukardaym, yukardaym" derken onlarn kendisini gremeyeceini anlad ana kadar elini s "Herkesin durumu belli oluncaya kadar tam bir sessizlik istiyorum," diye Dr. Bro wn iletiim sisteminden bard. Birka saniye iinde konumalar kesilmiti. "imdi," diye de tti, "Francesca orada neler oluyor?" "New York'da buzmobili park ettiimiz yerden yaklak yz metre uzaktaki bir merdivenden duvara k-yorduk, David. Dr. Takagishi bizden nde ve tepeye varm durumdayd. Benim kame amn var. Onunla bulumaya gidiyoruz." Daha sonra Dr. Brown, "Janos," dedi, "Rover 2'yle neredesin?" "Kamptan kilometre kadar uzaktaym. Farlarm gzel alyor. On dakika iinde dnebiliriz "Oraya dn ve ynlendirme sistemini ynetmeye bala. Senden rota sisteminin alr durumda o

nu reninceye kadar havada szleceiz... Francesca, dikkatli olun ve mmkn olduu kadar a ampa geri dnn. Ayrca her iki dakikada bir durum raporu vermeyi ihmal etmeyin." Francesca, "Tamam, David" dedi ve telsizini kapatarak tekrar Takagishi'ye seslen di. Takagishi'nin sadece otuz metre telerinde olmasna karn, Richard ve Francesca'nn o nu bulmalar bir dakikadan fazla srd. Takagishi arkadalarna dokununca rahatlamt. kisi duvarda onun yanna oturarak telsizde y niden hzlanan konumalar dinlemeye baladlar. O'Toole ve de Jardins, klar snd zama e baka bir deiiklik gzlemlemediklerini bildirdiler. 201 RAMA-II Yabanc uzay aracnn iine daha nceden datlm olan on iki tanabilir bilimsel istasyon ibir dzensizlik iaret vermiyordu. Scaklklar, rzgr hzlar ve ynleri, sismik okumalar vre spekt-roskopik lmlerin hibiri deimemiti. "te byle," dedi Wakefield. "Iklar gitti. Korkutucu olduunu kabul etmeliyim, ama o kada r nemli de deildi, belki de..." Takagishi birden, "t," dedi. Uzanarak kendisinin ve Wakefield'in telsizini kapatt. "O sesi duydunuz mu?" Wakefield iin bu ani sessizlik birka dakika nce oluan koyu karanlk kadar sinir bozucu ydu. Birka saniye evreyi dinledikten sonra, "Hayr," diye fsldad, "fakat kulaklarm pek. ." "t." Bu kez sra Francesca'dayd. "u uzaktan gelen, tiz trmalama sesinden mi bahsediyor ?" Takagishi alak fakat heyecanl bir sesle, "Evet," dedi, "Sanki bir eyin metal yzeye sr tnmesi gibi. Bu bir hareketi akla getiriyor." Wakefield yeniden dinledi. Belki bir ey duyuyordu. Belki de duyduunu sanyordu. Dierl erine yksek sesle, "Haydi," dedi, "Haydi buzmobile geri dnelim." Richard ayaa kalkarken, "Bekle," dedi Takagishi. "Sanki tam sen konuunca durdu." F rancesca'ya doru eildi ve yavaa, "I sndr," dedi. "Karanlkta oturalm, bakalm bir cek miyiz?" Wakefield arkadalannn yanna oturdu. Kamerann da sndkten sonra evreleri artk sim en tek ses soluklaryd. Bir dakika beklediler, fakat hibir ey duymadlar. Tam Wakefield , artk gitmeleri gerektii konusunda srar etmek zereyken, New York ynnden gelen sesi du ydu. Sert fralarn metal stnde srklenmesine benziyordu; fakat ayr202 Karanlktaki Sesler ca sanki derinden gelen yksek frekansl ince bir ses neredeyse devaml srtnme sesinin t empo tuttuu ok hzl bir ark sylyormu gibiydi Ses kesinlikle daha yksekti. Ve rktc erinin diken diken olduunu hissetti. Takagishi, Francesca'ya, "Yannda ses kayt aletin var m?" diye fsldad. Fakat sesi srtn in durmasna neden oldu. l on be saniye daha bekledi. "Hey oradakiler, hey oradakiler." Acele karma kanalndan David Brown'un gr sesini duy dular. "Herkes iyi mi? Rapor verme srenizi ok atnz." "Evet, David," diye Francesca yantlad, "Hl buradayz. New York'tan gelen olaand bir s yduk." "imdi oyalanmann zaman deil. nmzde nemli bir kriz var. Btn planlarmz Rama'nn de ek yapmtk. Tekrar toplanmamz gerekiyor." "Pekl," Wakefield yantlad. "Duvar imdi terk ediyoruz. Eer her ey yolunda giderse, bir atten az bir sre sonra kamp yerinde oluruz." Dr. Takagishi bu garip sesin gizemi zlmeden New York'tan ayrlmak konusunda isteksizd i. Fakat ehrin bilimsel aratrmasnn yaplmas iin uygun bir zaman olmadn da ok iyi obil donmu Silindirik Deniz stnde hzla ilerlerken, Japon bilim adam glmsedi Mutluydu. Rama takm tarafndan kataloglanan seslerden kesinlikle farkl, yepyeni bir ses duyduun u biliyordu. Kozmonot Tabori ve Wakefield, Alfa merdivenlerinin yanndaki tayc koltuklarla yukar ka on ikiliydi. Richard, kk Macar'n koltuundan kmasna yardm ederken, "Takagishi, Dr. Br gerekten olduka fkelendi, deil mi?" diyordu. Rampa boyunca taycya doru kaydlar 203 RAMA-II "Onu hi byle fkeli grmemitim," diye Janos yantlad. "Shig tam bir profesyoneldir ve Ram konusundaki bilgisiyle byk gurur duyar. Brown'un, sizlerin duyduu sese byle aldrmama

s, Takagishi'ye sayg duymadn gsteriyor Byle fkelendii iin Shig'i knamyorum." Taycya bindiler ve tama modln altrdlar. Aydnlatlm koridor boyunca yavaa N ma'nn zengin karanl gerilerinde kalyordu "ok garip bir sesti," dedi Richard. "Gerekten beni rpertti. Bunun yeni bir ses mi, yoksa Norton ve mrettebatnn yetmi yl nce ayn eyi duyup duymadklar konusunda hibir k. Fakat bildiim tek ey, orada, duvarn stnde dururken kt bir sinir deneyimi geirdiim "Francesca bile nce Dr. Brown'a kzd. Gece haberleri iin Shig ile bu konuda bir rporta j yapmak istiyordu Brown bundan vazgemesi iin onunla konutu, fakat Francesca'y o gar ip seslerin haber deeri olmad konusunda ikna edebildiini pek sanmyorum. Neyse ki elind e klarn snmesiyle ilgili yeterli yk vard." ki adam taycdan indiler ve hava kabinine yaklatlar. "Off, dedi Janos. "Diken gibiyim. zun ve kayg dolu iki gn." "Evet," diye Richard onaylad, "Gelecek iki gn de kamp yerinde geireceimizi sanyorduk T ersine imdi buradayz Yarnn bizim iin ne gibi srprizler sakladn merak ediyorum." Janos arkadana glmseyerek, "Btn bu olanlarn en ho taraf ne, biliyor musun?" dedi ve eld'in yantn beklemeden devam etti "Brown gerekten de bu grevin nderi olduuna inanyor . Takagishi'nin New York'u karanlkta kefedebilecei204 Aranan Dost miz konusundaki teklifine nasl tepki gsterdiine dikkat ettin mi? Brown belki de ilk sortiyi brakp Newton'a dnmemiz kararn kendisinin verdiini sanyor " Richard, Janos'a tuhaf bir glmsemeyle bakyordu. "Elbette deildi," diye Janos devam e tti. "Ayrlma kararn bizim iin Rama verdi ve bundan sonra da ne yapacamza Rama karar ve ecek." ______________25______________ ARANAN DOST Ryasnda bir onyedinci asr kknde bir yer yatanda yatyordu. Oda, iine dokuz tatami ha kadar, ok bykt. Solunda, ak paravanann dier tarafndaki avluda, kk aalar ve d usursuz bir minyatr bahe vard Kendisi gen bir kadn bekliyordu. "Takagishi-san, uyank msnz?" rkildi ve iletiim aracna uzand, "Alo" derken sesi uyku sersemi olduunu belli ediyordu . "Kimsiniz?" Ses, "Nicole de Jardins," dedi, "Bu kadar erken aradm iin zgnm, fakat sizi grmem ger r. Acil bir konu." Takagishi, "Bana dakika sre verin" dedi. Tam dakika sonra kaps alnd Nicole onu selamlayarak odasna girdi. Bir veri kp getir lgisayar konsolunu gstererek, "Bir sakncas var m?" diye sordu. Takagishi ban sallad. Nicole ba ekrandaki k noktalarn gsterirken ciddi bir tonla, "Dn yarm dzine deiik dedi, "Sizin kalp verilerinizde bugne kadar grdm en byk iki sapma da bunlarn iinde " gis-hi'ye bakt. "Doktorunuzun bana salk gemiinizle 205 RAMA-II ilgili tm verileri vermi olduundan emin misiniz?" Takagishi onaylad. "O zaman kayglanmak iin nedenim var," diye Ni-cole devam etti. "Dnk dzensizlikler, si zin diyastol sapmalarnzn daha da ktletiini gsteriyor. Belki de kapakkta yeni bir s elki de uzun sreli arlksz ortam..." Takagishi yumuak bir glmsemeyle onun szn keserek, "Belki de," dedi, "Ar derecede hey andm ve adrenalin fazlalm dzensizlii arttrd." Nicole, Japon bilmi adamna bakt. "Bu olabilir Dr. Takagishi. nemli dzensizliklerden biri, klar snd zaman oldu Sanrm o srada 'garip ses'inizi dinliyordunuz." "Acaba dieri de, bir rastlantyla, Dr. Brown ile kamp yerinde yaptm tartma sresine ras r olabilir mi? Eer yleyse, bu benim varsaymm dorulayacaktr." Kozmonot de Jardins bilgisayarda baz tulara dokundu ve yazlm, birka altyazm girdi. k m ekranda beliren verileri inceledikten sonra, "Evet," dedi, "doru gzkyor. kinci olay, biz Ra-ma'y terk etmeye balamadan yirmi dakika nce olmu. Bu da toplantnn sonlarna dor lmal." Ekrandan uzaklat. "Fakat, yine de, sadece heyecanlandnz diye, kalbinizin bu ga rip davrann grmezlikten gelemem." Birka saniye birbirlerine baktlar. Takagishi yumuak bir sesle. "Bana ne sylemek isti yorsunuz doktor," dedi, "Beni Newton'daki odamda hapis mi edeceksiniz? imdi, prof

esyonel meslek yaammn en nemli noktasnda?" Nicole duraksamadan, "Bunu dnyorum." dedi "Benim iin yaamnz, mesleinizden daha neml mrettebat yesinden birini kaybettim Bir die206 Aranan Dost rini de kaybedersem kendimi balayabileceimden emin deilim." Nicole meslektann yzndeki yalvaran ifadeyi grd, "Rama'ya yaplan bu sortilerin sizin i e kadar nemli olduunu biliyorum" dedi. "Dnk verileri gz ard edebilmek iin bir akla yat neden bulmaya alyorum." Yatan br ucuna oturdu ve uzaklara dald, "Fakat, bir Newton notu deil, bir doktor olarak, bu ok zor " Takagishi'nin yaklatn ve elini yavaa omzuna koyduunu hissetti. "Sizin iin son birka adar zor olduunu anlyorum." dedi Takagishi. "Fakat sizin bir suunuz yoktu Hepimiz G eneral Bor-zov'un lmnn kanlmaz olduunun farkndayz." Nicole, Takagishi'nin baklarndaki sayg ve dostluu hissederek gzleriyle ona teekkr ett "Frlatmadan nce benim iin yaptklarnza ok minnet duyuyorum," diye Takagishi devam etti, "imdi, benim almalarm snrlamaya kendinizi ykml hissediyorsanz kar kmayacam. Nicole yerinden hzla kalkarken, "Kahretsin," dedi, "Bu o kadar basit deil Bir saat tir sizin dn geceki verilerinizi inceliyordum. una bakn. Son on saatteki izelgeniz tmy le normal. Herhangi bir dzensizliin izi bile yok. Ayrca haftalardr da hibir dzensizlik olmam Dne kadar. Sizin neyiniz var, Shig? Kt bir kalbiniz mi, yoksa tuhaf bir kalbin iz m var?" Takagishi glmsedi, "Bir zamanlar eim bana garip bir kalbim olduunu sylemiti. Fakat onu n bambaka bir eyi amaladn sanyorum." Nicole taraycy altrarak ekranda o anki rakamlar gsterdi. "te yine balyoruz" diye derece salkl bir kalbin belirtileri. Dnya'da hibir kardiyolog bu dnceme kar kmaz yrd. 207 RAMA-II "yleyse, karar nedir doktor?" diye Takagishi sordu. "Karar vermedim," diye Nicole yantlad. "Ama siz yardm edebilirsiniz. nmzdeki birka saa iinde u dzensizliklerinizden birini yaayn ve iimi kolaylatrn." Elini sallad, "Kahv Nicole, Takagishi'nin yanndan ayrlp koridor boyunca yrrken, Richard Wakefield odasndan kyordu. Nicole, RoSur'un yazlmyla ilgili olarak, birden onunla konumaya karar verdi. Wakefield yaklarken, "Gnaydn, prenses," dedi, "Bu saatte neden uyanksn? Umarm heyecan erici bir nedeni vardr." Nicole ayn akac tonla, "Aslnda," dedi, "Seninle konumaya geliyordum." Richard dinleme k iin durdu. "Bana bir dakikan ayrabilir misin?" Richard abartl bir glmsemeyle, "Madam Doktor, senin iin," dedi, "iki dakika ayrabiliri m. Fakat daha fazlasn deil. Bak, karnm a. Ve a olduum zaman abucak doyurulmazsam, ins yiyen korkun bir deve dnrm." Nicole gld. Richard, "Kafandaki ne?" diye hafife sordu. Nicole "Odana gidebilir miyiz?" dedi. Richard evresinde dnp odasna doru koarken, "Biliyordum, biliyordum," diyordu, "sonunda oldu ite, tpk ryalarmdaki gibi. Zeki ve ok gzel bir kadn bana lmez akn akla... Nicole glmesini bastran ayarak, "Wakefield," diye onun szn kesti. "Sen umutsuz bir vak asn. Hi ciddi olamaz msn? Seninle grmem gereken bir i var." Richard dramatik bir ifadeyle, "Oh, incindim" dedi, "Demek i. O zaman seni, daha n ce sylediim gibi, iki dakika ile snrlamak zorundaym beni her zaman acktrr... ve h 208 Aranan Dost Richard Wakefield odasnn kapsn aarak Nico-le'n ieri girmesini bekledi. Bilgisayar ekr arsndaki iskemleyi ona ikram etti ve onun arkasndaki yatan kenarna oturdu. Nicole onun a yz yze gelebilmek iin dnd. Yatan stndeki rafta, daha nce Tabori'nin odasnda ve B iyaretinde grdklerine benzeyen bir dzine kadar kk robot vard. Richard onun merakn fark ederek, "zninle sana koleksiyonumun bazlarn tantaym" dedi, " d ve Leydi Macbeth'le, Puck ve Bottom ile tanmtn. u iki rakip Romeo ve Juliettefden Ty balt ve Mercutio. Onlarn yannda lago ve Othello, onu da izleyen Prens Hal, Falstaf f ve gzel Bayan Hzl. Ve son olarak, u sadaki benim yakn arkadam, Ozan, yahut ksaca T Nicole'n baklar altnda, Richard yatann stne yakn bir dmeyi evirdi. TB, bir merd alaa indi. Yirmi santimetre boyundaki robot yatan kvrmlar arasndan dikkatle geerek Ni e' selamlamaya geldi.

"Ve, sizin adnz nedir, gzel bayan?" dedi TB. "Ben Nicole de Jardins'im" diye yantlad. Robot hemen "Fransz adna benziyor," dedi. "Fakat siz bir Fransza benzemiyorsunuz. E n azndan bir Va-lois* deilsiniz." Robot sanki onu szyordu. "Daha ok Othello ve Desdem ona'nn ocuuna benziyorsunuz." Nicole hayran kalmt. "Bunu nasl yaptn?" diye sordu. Richard elini sallayarak, "Sonra aklarm," dedi ve, "ok sevdiin bir Shakespeare sonesi var m?" diye sordu. "Eer varsa bir dizi syle ya da numarasn ver." * Valois: 1328-1589 arasnda Fransa'da saltanat srm olan hanedan 209 RAMA-II "Birok grkemli sabah..." diye Nicole hatrlad. "Grdm ben," diye robot ekledi. "Egemen gzlerle da tepelerini ycelten, Altn yzyle yeil ayrlan pen, Solgun dereleri sihirli gcyle yaldzlayan," Kk robot soneyi akc ba ve kol hareketleriyle ve ok deiik yz ifadeleriyle okuyordu N ir kez daha Richard'n yaratclna hayran oldu. Sonenin, niversite yllarndan hatrlad dizesini, TB ile birlikte mrldand. "te benim gneim erken parlad bir sabah, Tm muhteem parlaklyla yzme vurdu, Fakat, ece bir saat benim oldu, imdi bir para bulut onu benden gizliyor " Robot son ikilii de bitirdikten sonra, neredeyse unutulmu bu szlerden etkilenmi olan Nicole, kendini alklarken buldu. "Btn soneleri de biliyor mu?" diye sordu. Richard onaylad "Ayrca bir sr dramatik ve iirsel konuma Fakat bu onun en arpc yetene Sheakespeare'den pasajlar okumak sadece geni hafza yklemesi gerektirir. TB ayrca ok zeki bir robottur. Eer isterse bir konumay..." Richard kendi konumasn yanda keserek, "zr dilerim, Nicole," dedi, "Zaman tekelime aldm Benimle bir i grmek istediini sylemitin " Nicole gzn krparak, "Fakat iki dakikam sen oktan kullandn," dedi "Be dakikan daha al tan lmeyeceine emin misin?" Nicole RoSur yazlm hatas ile ilgili aratrmasn, hata dzeltme dizilerinin dtan bir el yla deitirildii sonucuna vardn da ekleyerek, abucak 210 Aranan Dost zetledi Kendi zmlemeleriyle daha fazla ileriye gidemediini, bu nedenle de Richard'n ya rdmna ihtiyac olduunu belirtti Kukularndan hi bahsetmedi. Richard glmseyerek, "ok kolay," dedi. "Btn yapmam gereken, emirlerin hafzaya girip sak land yeri bulmak. Hafzann genilii karsnda bu biraz zaman alabilir, fakat bu tr haf llikle mantksal bir yapyla tasarmlanyor. Ancak, btn bu dedektiflii neden yaptn anl den Ja-nos'a veya dierlerine bir komut girip girmediklerini sormuyorsun?" "te sorun bu," dedi Nicole "Kimse RoSur son kez yklenip dorulandktan sonra, ona komut verip vermediini hatrlamyor Manevra srasnda Janos kafasn arpt srada, onun parmak kutusunun stnde olduunu sandm. O hatrlamyor ve ben de emin deilim " Richard'n kalar atld. "Janos'un hata nleme devresini rastgele bir komutla devred b olas deil Bu, btn tasarmn aptalca olduu anlamna gelir." Bir an dnd, "Oh, neyse" etti, "Tahmin yrtmenin anlam yok. Artk benim de merakm uyandrdn. Vaktim olduu zaman. "Dikkat, dikkat, dikkat, dikkat." kisi de i iletiimden Otto Heilmann'n sesini duydul ar. "Ltfen herkes acele bilim kontrol merkezine toplantya gelsin. Yeni bir gelime o ldu. Rama'nn iindeki klar tekrar geri geldi." Richard kapy aarak koridora kan Nicole' izledi "Yardmn iin teekkrler," dedi Nicole nemsiyorum " "Bireyler yaptktan sonra bana teekkr et," diye srtarak konutu Richard. "Verdiim szle nm korkuntur.. imdi btn bu k oyunlarnn ne anlama geldii hakkndaki dncen nedi 211 RAMA-II 26 KNC SORT David Brown kontrol merkezinin ortasndaki masann stne byk bir kat koydu. Francesca ka tleri gsteren blmlere ayrmt ve imdi oralara Brown'un sylediklerini yazmakla meguld wn, Janos Tabori ve Richard Wakefield'e, "Kahrolas grev planlama yazlm byle bir durumd a fazla esnek deil," diyordu, "Ancak planlanm olan almalar, uu ncesi stratejisi ile lysa ie yaryor."

Janos ekranlardan birine doru yrd. "Belki onu benden daha iyi kullanabilirsin," diye Dr. Brown devam etti "Fakat bu sabah kalem ve kada gvenmek daha kolay geliyor." Ja nos grev izelgesi iin bir yazlm program ard ve baz veriler girmeye balad. "Bir dakika," diye Richard Wakefield araya girince Janos bilgisayar brakarak dinle mek zere arkadana dnd. "Btn bunlarla bouna urayoruz. u anda tm ikinci sortiyi pl k yok. Nasl olsa her durumda ilk ve en nemli iimiz ssmz kurmak. Bu da nmzdeki on ve ki saatimizi alr. Sorti planlamasnn geri kalan ksm buna paralel olarak yaplabilir." "Richard hakl," diye Francesca ekledi, "Her eyi ok abuk yapmak istiyoruz. Rama'ya nce uzay rencilerini, yerleimi tamamlamak iin, gnderelim. Onlar gidince, sortinin ayrntla erinde alrz." "Bu yararl olmaz," diye Brown yantlad, "Sadece akademi mezunlar her bir mhendislik al ne kadar sreceini biliyorlar. Onlarsz anlaml bir zaman izelgesi yapamayz." "O zaman birimiz burada seninle kalmal," dedi Ja212 kinci Sorti nos Tabori ve sonra srtarak, "ve biz de Heilmann veya O'Toole'u ieride, fazladan bi r ii olarak kullanrz Bu bizi fazla yavalatmamal." Yarm saat iinde fikir birliine vardlar. Nicole, en azndan alt yap tamamlanncaya kadar, Newton'da kalacak ve grev planlama evresinde rencileri temsil edecekti. Amiral Heil mann, dier drt profesyonel kozmonot ile birlikte Rama'ya gidecek ve geri kalan alty ap iini tamamlayacaklard: aralarn geri kalanlarn birletirmek, Kuzey Yarsilindirine b ne yeni tanabilir lm istasyonu yerletirmek ve Silin-dirik Deniz'in kuzeyindeki Beta ka mp ve iletiim kompleksini kurmak. Tm sabah boyunca sessiz kalm olan Reggie Wil-son, birden iskemlesinde srad zaman, Ric d Wakefield, kk takm ile birlikte alt grevlerin tm ayrntlarn gzden geiriyordu. R rn hepsi bo laf diye bard. "Btn bu duyduum samalklara inanamyorum." Richard iini brakt. oktan sorti tasarmn grmeye balam olan doktorlar, Brown ve Ta en sustular. Btn gzler Reggie Wilson zerine odaklanmt. "Drt gn nce burada bir adam ld," dedi Wil-son, "byk olaslkla o byk uzay aracn y neyse onun tarafndan ldrld. Fakat biz gene de onun iine girdik. Sonra, beklenmedik eki de klar yand ve snd." Wilson odadaki, dier kozmonotlara bakt. Gzleri lgn gibiydi yordu. "Ve hepimiz ne yapyoruz? Ha? Bizden ok ok stn olan yabanc yaratklarn bu uyars karlk veriyoruz? Sakin bir biimde oturmu onlarn aralarn nasl kefedeceimizi planl iniz anlamadnz m? Bizi burada istemiyorlar. Dn-ya'ya dnmek iin buradan ayrlmamz isti r." 213 RAMA-II Wilson'un bu parlamasn huzursuz bir sessizlik izledi. Sonunda General O'Toole onun yanna giderek yava bir sesle, "Reggie," dedi, "hepimiz General Bor-zov'un lmne zldk. kat hibirimiz bir iliki gremi..." "O zaman sen krsn be adam, sen krsn. Iklar sndnde o kahrolas helikopterde olan ben dakika nce ortalk bir yaz gn gibi prl prl ve sonra, puf, zift gibi simsiyah. Boktan b byyd bu, adtrnm. Birisi btn klan sndrverdi. Bu konumalarda, bir kez bile, biris sndn sorduunu grmedim. Neyiniz var sizin? Korkmayacak kadar akll msnz?" Wilson birka dakika daha att tuttu. Durmadan tekrarlad konu hep aynyd. Borzov'un lm r planlamlard, klan yakp sndrerek bir uyan gnderiyorlard, mrettebat aratrmay s daha baka felaketler de olacakt. Btn olay sresince General OToole Reggie'nin yannda durdu. Dr. Brown, Francesca ve Ni cole kenarda ksa bir grme yaptlar, sonra Nicole, Wil-son'a yaklat. Teklifsiz bir tavr "Reggie," diye onun eletirilerini kesti, "Neden sen ve General O'Toole benimle b irlikte gelmiyorsunuz? Mrettebatn geri kalannn ilerini aksatmadan bu konumay srdrebi ." Wilson ona kukuyla bakt. "Sen, Doktor, neden seninle geleyim? Sen orada bulunmadn b ile. Bir ey bilecek kadar da fazla ey grmedin." Wilson, Wakefi-eld'in nne yrd, "Sen o aydn Richard," dedi, "o yeri grdn. Byle byk bir uzay aracn yaparak onu yldzlararas uluk iin frlatabilmek iin ne tr bir zek ve g gerektiini bilirsin. Hey, adamm, biz on n hibir ey deiliz. Biz karncalardan da kz. Hibir ansmz yok." 214 kinci Sorti Richard bir anlk bir tereddtten sonra, "Seninle ayn fikirdeyim Reggie," dedi, "zelli

kle karlatrmal yeteneklerimiz sz konusu olunca. Fakat onlann dmanl ya da aralarn verip vermedikleri konusunda bir delilimiz yok. Tam tersine, hl yaamakta olduumuz g ereini..." "Bakn," Irina Turgenyev birden bard, "Ekrana bakn." Kontrol merkezindeki dev ekranda tek bir grnt donmutu. Yengece benzeyen bir yaratk btn ekran dolduruyordu. Geniliinin iki kat boyunda alak bir gvdesi vard ve alt tane ek acak tarafndan destekleniyordu. Makasa benzeyen iki kska gvdenin nnden uzanyor ve ilk akta, tuhaf bir ekilde minik insan ellerine benzeyen, bir aletler dizisi, srt kabuund aki bir tr deliin evresinde toplanyordu Daha yakndan incelendiinde bu aletlerin gerek ir nalbur dkkann andrd grlyordu -Kerpetenler, sondalar, rendeler ve hatta, matkaba n bir ey. Gzleri, eer bunlara gz denebilirse, derin oyuklarn iindeydi ve tpk bir periskop gibi g e kabuunun stnde ykselmilerdi. Kristal veya jleden yaplma benzeyen ak mavi gz kr desizdi. Grntnn kenarndaki yazdan, bu fotorafn saniyeler nce, Silindirik Deniz'in yaklak be gneyindeki bir noktada ekilmi olduu aka belli oluyordu. Grnt teleskopik bir mercek e alnmt ve aa yukar alt metrekarelik bir alan kaplyordu. "Demek Rama'da artk dostlarmz var," dedi Janos Tabori. Dier kozmonotlar aknlkla ekran ediler. Daha sonra btn mrettebat, dev ekrandaki yen215

RAMA-II ge grntsnn aslnda, o ilk anda grnd kadar korkutucu olmad konusunda fikir birli kadar Reggie'nin davranlar kesinlikle lgnca idiyse de, onlara bu aratrma yolculuunun ikelerini hatrlatan szlerinde olduka mantk vard. Mrettebatn hibiri korkularndan tam k syrlm deildi. Hepsi, baz zel anlarnda, sper-ile-ri Kamallarn pek dost olmayabile olundaki rahatsz edici olguyla karlamt. Fakat ou zaman korkularn kenara itiyorlard. Bu onlarn grevlerinin bir parasyd. Tpk an paralanabileceim veya patlayabileceini bilen ilk Amerikal astronotlar gibi, Newt on kozmonotlar da, grevleriyle ilgili kontrold risklerin bulunduunu kabul etmilerdi Bu salkl vazgeme, genellikle, grubun kararsz kaldklar konulan tartmaktan kanp, ertes dzeni gibi daha snrl (ve bu nedenle daha kontrol edilebilir) konularda odaklanmasna neden oluyordu. Reggie'nin parlamas ve ezamanl olarak yenge bi-otun ekranda belirmesi, daha nce grupt a hi yaplmam ciddi bir tartmann balamasna yol at. O'Toole konumunu hemen ortaya ko llara hayran olmasna karn, onlardan korkmuyordu. Tanr onun bu grevde yer almasn uygun e ancak O, bu olaanst macerann O'Toole'un sonu olmasna karar verebilirdi. Her durumda , ne olursa olsun bu, Tanr'nn isteiyle olacakt. Richard Wakefield, dier mrettebat yelerinin bazlarnn da paylat belli olan bir gr gre tm proje, hem meydan okuyan bir keif yolculuu, hem de kiisel hrslarn bir snavyd tte belirsizlikler vard, fakat bunlar tehlike olduu kadar heyecan da yaratyorlard. Y eni eyler renmenin youn heyecan, bu dnyad karlamann olas 216 kinci Sorti antsal nemiyle birlikte, tm riskleri fazlasyla karlyordu. Richard'n grevle ilgili hi hatszl yoktu. O, yaamnn en kutsal grevinin bu olduundan emindi; projenin sonunda ya sa da, her ey buna deerdi. Dnya'daki ksa varolu sresinde nemli bir ey yapm olurdu. Nicole tartmay dikkatle izledi. Kendisi fazla konumad, fakat konumalarn akn izledi lerinin de belirginletiini grd. Dier kozmonotlarn szl ya da szsz yantlarn zevkle eru Takagishi tmyle Wakefield ile ayn kamptayd. Richard bylesine nemli bir abaya katl dan duyduu heyecanla ilgili konuurken, ban kuvvetle sallayp onu onaylyordu. Artk yat de az nceki konumalarndan biraz da utanm olan, Reggie Wilson ok fazla konumad; ancak ndisine dorudan bir soru sorulduu zaman fikrini syledi Amiral Heilmann bandan sonuna kadar rahatsz grnd. Konumaya tek katks, herkese zamann getiini hatrlatmak oldu. alacak ekilde, Dr. Brown bu felsefi tartmaya fazla ey eklemedi. Birka ksa yorum yapt a kez de uzun ve ayrntl bir aklamaya balamann eiine gelir gibi olduysa da, byle bi edi. Rama'nn doasyla ilgili gerek inancm hi aklamad. Balarda Francesca Sabatini, aydnlanmak iin sorular sorarak ve konumalar dengede tutar ak bir tr hakem veya ynetmen gibi davrand. Ancak tartmalarn sonuna doru, baz kiisel

n dncelerini aklad Onun Newton greviyle ilgili felsefi grleri, O'Toole ve Wakefield larnnkinden tmyle farklyd. Richard'n, bilginin mutluluklar zerine yapt uzun ve vg dolu konumasndan sonra, "Ben 217 RAMA-II her eyi fazlasyla karmak ve dnsel hale soktuuna inanyorum" dedi. "Benim, Newton kozm olmaya bavurmadan nce, herhangi bir ruhsal araya hi ihtiyacm yoktu. Konuya tpk dier karar-larmdaki yoldan yaklatm. Bir risk-dl karlatrmas yaptm. dllerin -n, prest ta macera gibi etmenleri gz nne alarak -risklerden yeterince fazla olduuna karar ver dim Ayrca bi/ noktada Richard'a kesinlikle katlmyorum. Eer grev srasnda lrsem, hi d olmam. Benim iin, bu projedeki dller ertelenmi; eer Dnya'ya dnmezsem onlardan yararla amam." Francesca'nm aklamalar Nicole'n merakn uyandrmt. talyan gazeteciye birka soru dah tedi, fakat sonra bunlar iin yer ve zamann uygun olmadn dnd. Toplant sona erdikten le, Nicole hl Francesca'nm sylediklerini dnyordu. Yaam onun iin bu kadar basit olabi i? diye Nicole kendi kendine konutu. Her ey riskler ve dllerle deerlendirilebilir mff Francesca'nm krtaj svsn ierken gsterdii duygusuzluu hatrlad. Fakat ya ilkeler ve atta duygular?Toplant bitince Nicole, Francesca'nm hl tam bir bilmece olduunu itiraf etti. Nicole, Dr. Takagishi'yi dikkatle inceledi ve kendisini bugn daha iyi kontrol ett iini grd. Takagishi elindeki on santimetre kalnlndaki kat tomarn sallarken, "Hepim amas iin Dr. Brown," diyordu, "Bir yllk acelesiz bir grev planlamas sonucu olan, sorti tasla temel ilkelerini belirten, sorti strate-(ilerinin bir kopyasn getirdim. zetini okuyabilir iniyim?" "Bunu yapmanza gerek olduunu sanmyorum," diye yantlad Brown, "Hepimiz onu zaten biliy o..." 218 kinci Sorti "Ben deil," General O'Toole araya girdi. "Onu dinlemek isterim. Amiral Heilmann b enden, her eyi dikkatle izleyip, dndnde kendisine zetlememi istedi" Dr. Brown, devam etmesi iin Takagishi'ye eliyle iaret etti. Kk drlm olan Japon bilim adam, Brown'un dosyasndan bir sayfa dn al n'un kiisel olarak ikinci sortide yenge biot-lann peinden gitme yanls olduunu bilmesin e karn, Takagishi hl dier kozmonotlar, almalarndaki ilk nceliin, New York ehrini celenmesi olduuna inandrmaya alyordu. Reggie Wilson, bir saat nce zr dileyerek, ksa bir uyku ekmek iin odasna ekilmiti. Ne un dier be mrettebat yesi, leden sonrasnn ounu, ikinci sortideki almalar zerind liine varmak iin baarsz abalarla geirmilerdi. ki bilim adam, Brown ve Takagishi ara yaplmas gerektii konusunda kkl dnce farkllklar olduundan, bir uzlamaya varmak o Bu arada, arkalarndaki byk ekrandan, Rama'nn iinde almakta olan Amiral Heilmann ve be y rencisinin aralkl grntleri geiyordu. O andaki resim ise, Silindirik Deniz kysnda , Tabori ve Turgenyev'i gsteriyordu. kinci deniz motorunun birletirilmesini yeni bi tirmi, elektrik alt sistemlerini kontrol ediyorlard. "...Sortilerin ardkl," Takagishi okuyordu, "ISA-NT-0014 Grev ilkeleri ve ncelikleri b esine uyacak ekilde dikkatle hazrlanmtr. lk sortinin ana amalan, bir mhendislik alt y urmak ve i ksm hi olmazsa yzeysel bir ekilde incelemektir. zellikle bu ikinci Rama uza aracnn birincisinden herhangi ayrc bir niteliinin belirlenmesi ok nemlidir. 219 RAMA-II "kinci sorti Rama'nn iinin haritasnn, zellikle yetmi yl nce kefedilmemi blgelerle irler ad verilmi olan yap topluluklarnn ve ilk sor- f tide fark edilen i farkllklarn amlanmas iin tasarlanmtr. Deiik tr biotlarn varl ve yerlerinin saptanmas, harita bir paras olmasna karn, biotlarla iliki kurmaktan kanlacaktr. "Biotlarla iliki nc sortiye kadar ertelenecektir. Ancak dikkatli ve uzun gzlemlerden s onra bir giriim yaplacak. ." "Bu kadar yeter, Dr. Takagishi," diye David Brown szn kesti. "Hepimiz ana fikri anla dk. Ne yazk ki, bu ksr belge, frlatmadan aylar nce hazrlanmt. imdi karlatmz Iklarmz yanp snyor. Ve Silindirik Deniz'in gney kysnda alt biotluk bir yenge sr oruz " Japon bilim adam saygyla, "Size katlmyorum," dedi. "Kendiniz nceden beklenmeyen k de

inin, iki uzay arac arasnda temel bir deiiklii belirtmediini sylediniz. Bilinmeyen bir Rama ile kar karya deiliz. Sortilerin orjinal grev plan erevesinde yaplmasn tekli " "Yani siz, bu ikinci sortinin tmyle haritalamaya ayrlmas, belki de bunun yanna New Yo rk'un ayrntl biimde incelenmesinin de eklenmesini istiyorsunuz." "Kesinlikle, General O'Toole. Kozmonot Sabatini ve Wakefield ile benim tarafmdan duyulmu olan 'garip ses'in resmi bir 'farkllk' oluturmadn dnen bir kii olsa bile, n zenli haritalamasnn, almalarmzda en st ncelii almas gerekir. Ve bu ii bu sorti sal nemi var. Ana Dz-lk'teki scaklk imdiden -5 dereceye ykseldi. Rama bizi her an Gne iraz daha yaklatryor. Uzay ara220 kinci Sorti C dtan ie doru snyor. Silindirik Deniz'in ya da drt gn iinde dipten erimeye ba yorum..." "New York'un keif iin uygun bir hedef olmadn hi sylemedim, " diye Dr. Brown yeniden a a girdi, "fakat ta bandan beri biotlarn bu yolculuun gerek bilimsel hazinesi olduu fik rimi korudum. u artc yaratklara bakn," derken ekran Gney Yarmkresinin yumuak ve va yava ilerleyen alt yenge biotun filmiyle doldurdu. "Bir tanesini yakalamak iin baka bir frsat bulamayabiliriz. Sondalar tm yarsilindiri incelemeyi bitirdiler ve baka h ibir biota rastlanmad." Takagishi dahil, mrettebatn geri kalan ksm ekrana hayranlkla ve dikkatle baktlar. gen bir dzende ve dierlerinden biraz daha irice olan biotun nderliinde ilerleyen bu gar ip uzayl grup, hurda metallerden oluan bir yna yaklat. nder biot doruca engele doru a saniye durdu, sonra kskalarn kullanarak yndaki metalleri daha kk paralara ayrm sradaki iki yenge, metal paralarn, grubun geri kalan yesinin srtna aktarmaya bala eni malzeme, arka sradaki yenge biotun srtnda zaten var olan kk ynlarn daha da oldu. Francesca, "Bunlar Rama'nn p mrettebat olmal," dedi ve herkesi gldrd. Dr Brown, "imdi herhalde neden acele etmek islediimi anlyorsunuzdur" dedi, "u anda b u grdmz ksa film Dnya'daki tm televizyon kanallarna doru yol alyor. Bir milyardan ve erkek yurttamz, az nce hepinizin hissettii korku ve hayranlk duygularyla, bugn on zleyecekler. Byle bir yarat inceleyebilmek iin ne gibi laboratuvarlarn kurulacan bir er reneceimizi d221 RAMA-II

"Neye dayanarak bunlardan birini yakalayabileceinizi dnyorsunuz?" diye General O'Tool e sordu. "ok tehlikeli olabilecek gibi grnyorlar." "Ne kadar biyolojik yapda grnseler de, biz bu yaratklarn aslnda robot olduklarna inan uz. Bu nedenle de onlara, ilk Rama seferi srasnda taklp sonradan da herkese tutulan ' biot' ad verildi. Norton ve dier Rama I kozmonotlarnn btn raporlarna gre, bu biotlarm r biri, bir tek ilevi yerine getirmek iin tasarmlanm. Bildiimiz anlamda bir zekya sahi deiller. Onlardan daha zekiyiz... ve onlar yakalayabiliriz." Makas andran kskalarn yakn ekimi dev ekran doldurdu. ok keskin olduklar belliydi. " rum," dedi, General O'Toole, "Ben olsam, bir tanesini yakalamay denemeden nce, onl ar bir sre izleme.yi neren Dr. Takagishi'ye yakn dnrdm." "Katlmyorum," dedi Francesca. "Bir gazeteci olarak konuursam, hibir hikaye unlardan b irini yakalamaya almaktan byk olamaz. Dnya'daki herkes izleyecek Bir daha byle bir fr elimize gemeyebilir." Bir an sustu. "ISA bizi baz elendirici haberler iin zorluyor Borzov olay, Dnya'daki vergi ykmllerini, dedikleri uzay paralarnn akllca harcand k inandramad." "Her iki ii de neden ayn sortide yapmyoruz?" diye General O'Toole sordu, "Bir alt g rup New York'u aratrrken, dieri de yengecin peinden gidebilir." "Olmaz," dedi Nicole "Eer bu sortinin amac bir biot yakalamaksa, o zaman tm kaynakl armzn bu ynde kullanlmas gerekir Hem insan gc, hem de zaman asndan snrl olduum David Brown zgn bir glmsemeyle "Yazk ki," dedi, "Komite olarak bu karan veremiyoruz T am bir 222 Bir Biot Yakalamak

anlamaya varamadmza gre, seimi benim yapmam gerekiyor... Bu nedenle, ikinci sortinin a ac bir yenge biot yakalamak olacaktr. Amiral Heilmann'n benimle ayn fikirde olacan va yyorum. Eer olmazsa, konuyu mrettebatn oyuna sunarz." Toplant yavaa dald. Dr. Takagishi bir noktaya daha deinmek, ilk Rama kaiflerinin grd biot trlerinin ounun, Silindirik Deniz'in erimesinden nce ortaya kmam olduunu belirt stiyordu. Fakat kimse artk dinlemek istemiyordu. Herkes yorgundu. Nicole Takagishi'ye yaklat ve gizlice biyometri tarama aygtn altrd. Uyan dosyas bo Glmseyerek "Tertemiz" dedi. Takagishi ona ciddi bir ekilde bakt ve skntl bir ekilde, "Kararmz yanl," dedi, "Ne gitmeliydik." _____________27_____________ BR BOT YAKALAMAK Amiral Heilmann, Francesca'ya "ok dikkatli ol," dedi. "Seni yle eilirken grmek sinir imi bozuyor." Sinyora Sabatini ayak bileklerini helikopterin koltuunun altna sktrarak kapnn dna inde kk bir kamera vard. drt metre altnda, tepelerinde vnldayan makineye aldrmaz nge biot, dzenli bir ekilde ar ar yryordu. Bowling kukalarnn ilk srasndaki di l svari alay dzenini koruyorlard. "Denizin stne doru git," diye Francesca, Hiro Yamanaka'ya bard. "Kenara geliyorlar ve yeniden dnecekler." Helikopter sola doru keskin bir dn yaparak, 223 RAMA-II

Rama'mn gney yarsn Silindirik Deniz'den ayran be yz metrelik uurumun stnde umaya b m kuzeydeki benzerinden on kez daha yksekti. David Brown, yarm kilometre altndaki d onmu denize bakarken soluu kesildi. "Samalk bu, Francesca," dedi. "Ne yapmaya alyorsun? Helikopterin burnundaki otomatik k amera gereken resimleri ekecek." Francesca, "Bu kamera, zellikle yaknlatrma ekimleri iin tasarmland," dedi. "Ayrca, b heyecan, grntleri daha gereki yapyor." Yamanaka yeniden kyya yneldi. Biotlar imdi y z metre nlerindeydi. ndeki biot kenara yarm boy kadar yaklat, birka salise durakladkta sonra birden sa tarafna dnd. kinci bir doksan derecelik saa dn de manevray tamamla i biotu tam zt yne soktu. Dier be yenge de nderlerini takip ederek, sra sra dnleri i bir dzende gerekletirdiler. Francesca kendisini helikopterin iine ekerken mutlulukla, "Bu kez yakaladm," dedi, "Balan nde ve tam ereve. Ayrca nderlerinin mavi gznde, tam dnmeden nce bir hareket adm sanyorum." Biotlar imdi, normal hzlar olan saatte on kilometreyle uurumdan uzaklayorlard ve harek tleri yumuak toprak zerinde hafif bir iz brakyordu. Daha nce denize doru izlediklerine paralel bir yol tutturmulard. Yukardan, tm blge, imlerinin bir blm biilmi olan bi vinin bahesine benziyordu -bir yanda toprak temiz ve dzenliyken, biotla-rn henz gemed ii alandaki toprakta dzenli izler yoktu. Francesca uzanarak kollarn David Brown'un ensesine dolarken, neeyle "Bu artk skc olabi ir," dedi. 224 Bir Biot Yakalamak "Kendimizi baka bir eyle elendirmek zorunda kalabiliriz." "Onlar sadece bir kez daha tepeden trnaa inceleyeceiz Modelleri ok basit." Dr Brown, Frances-ca'nn ensesini hafife gdklamasna aldrmad. Kafasnda bir takm liste kontroller ar gibiydi. Sonunda iletiim aygtna, "Ne diyorsunuz, Dr. Takagishi?" diye sordu, "u a nda yapabileceimiz baka ey var m?" Newton'daki bilim kontrol merkezinde, Dr. Takagis hi, robotlarn ilerlemelerini ekrandan izliyordu. "Yakalamaya almadan nce," dedi, "onl arn duyumsal kapasitelerini bulabilsek ok yararl olurdu. imdiye kadar seslere ve uza k grntlere bir tepki vermediler. Aslnda, grne gre, varlmz fark etmediler bile. ulara ulaabilmek iin elimizde henz yeterli veri olmadn sizin de kabul edeceinizden e Eer onlar tm elektromanyetik frekanslarn etkisinde brakarak tepkilerini daha iyi bir fikir..." "Fakat bu, gnler alr," diye Dr. Brown araya girdi, "son zmlemede gene de ansmz denem runda kalacaz. Planlarmz nemli derecede deitirecek ne gibi eyler renebileceimizi

rum." "nce, onlar hakknda ne ok ey renirsek," diye Takagishi savundu, "O kadar iyi ve gvenli bir yakalama yntemi tasarlayabiliriz. Hatta, belki de hepimizi bu iten caydrabilece k baz eyler de renebiliriz.. " Dr. Brown ters bir ifadeyle, "Olanaksz," dedi. Onun asndan bu zel tartma sona ermiti. ey, Tabo-ri," diye bard. "Kulbeleri ne duruma getirdiniz?" "Neredeyse tamamladk," diye yantlad Macar. "En fazla otuz dakika. Sonra ksa bir uyku ya hazr olacam." 225 ^ RAMA-II "nce yemek," dedi Francesca, "Bo mideyle uyuyamazsn." Tabori akac bir tonla, "Ne piiriyorsun gzelim?" diye sordu. "Rama usul yahni." Dr. Brown "Bu kadar yeter," dedi. Birka saniye du-raladktan sonra "O'Toole," diye devam etti, "New-ton'u tek bana ynetebilir misin? En azndan nmzdeki on iki saat iin." "Elbette," dedi O'Toole. "O zaman mrettebatn geri kalann aaya yolla. O zamana kadar hepimiz yerleebileceimiz getirilmi olan kamp yerinde buluuruz. le yemei ve ksa bir uykudan sonra biot avn plan " Helikopterin aasnda alt yenge benzeri yaratk, orak topraklar stndeki acmasz yry likopterdeki drt insan, zeminin toprak ve kk talk olmaktan karak, birbirine girmi in llerden oluan bir engele dnt anda ne yapacaklarn merakla izlediler. ki blgeyi ayr ye dokunduklar zaman, biotlar bir U dn yaparak son izlerine bitiik ve paralel bir yol izleyerek denize yneldiler. Yamanaka, helikopteri yan yatrd, yksekliini artrd ve Silin irik Deniz'in on kilometre tesindeki Beta kamp yerine yneldi. Hepsi haklyd, diye Nicole dnyordu. Kyaslaynca, onu ekrandan grmek bir ey deil. Ta Rama'ya iniyordu. u anda yan yolu gemiti ve ninde her yne doru uzanan nefes kesici bir manzara vard. Ayn duyguyu Byk Kanyon'daki Tonto platosu stnde dururken de hissettiini atrlad. Fakat oras doa tarafndan yaplm ve oluumu bir milyar yl srmt. Rama ise b y tarafndan yaplmt 226 Bir Biot Yakalamak skemle bir an iin durdu. Shigru Takagishi, Nico-le'den bir kilometre aada koltuundan i ndi. Nicole onu gremiyor, fakat telsizinden onun Richard Wake-field ile konumasn duy abiliyordu. Reggie Wilson'n "abuk olun," diye bardn duydu. "Byle hibir yer olmayan in ortasnda oturmaktan holanmyorum." Nicole tayc koltukla havada asl kalmaktan hola ndeki inanlmaz manzara geici olarak hareketsizdi ve zellikle ilgin bulduu her ekli rah ata izliyordu. Wilson'n inmesi iin son bir durutan sonra, Nicole sonunda Alfa tayc koltuk sisteminin onuna yaklayordu. niinin son yz metresini, gzlerinin salad uyumla, bylenmi gi iz ekiller karmaas, rover, insan, baz malzemeler ve onlar evreleyen kampa dnt. B sonra da o adamn hepsini tand. Zihni hzla iki ay nce svire'de yapt baka bir tel uuna gitti ve bir anda gznn nnde beliren Kral Henry'nin grnts, yenni, tam aasnd efield'in glmseyen yzne brakt. Richard ona en kolay yoldan koltuktan nasl kacan a "Hibir zaman tam olarak durmaz" diyordu Richard, "fakat olduka yavalar. Kemerini z ve ayaklarn yere deer demez tpk yryen merdivenleri terk edi-yormusun gibi yrmeye bal Richard onu belinden kavrad ve platformdan indirdi Takagishi ve Wilson roverin ar ka koltuuna nceden gemilerdi. Wakefield, "Rama'ya ho geldin," dedi. Richard "Tamam, Tabori," diye telsizden konumasna devam etti, "yola kmaya hazrz. imdi, yolculuk sremiz iin dinleme moduna geiyorum." Janos, "Acele edin," diye srar etti. "Sizin le yeme227 RAMA-II

inizi de yememek iin kendimizi zor tutuyoruz... Ric-'( hard, aklma gelmiken, alet ku tusu C'yi de beraberinde getirir misin? Burada alardan ve kafeslerden bahsedip du ruyoruz, bu nedenle daha deiik tr aletlere ihtiya duyabilirim." "Tamam," diye Wakefield yantlad. Kamp yerinde ilerleyerek tek byk kulbeye girdi. ok a lduu belli olan, uzun ve dikdrtgen bir kutuyla dar kt. "Kahretsin Tabori," diye telsi

e seslendi, "Bunun iinde neler var?" Hepsi bir kahkaha duydular "Bir yenge biot yakalamak iin aklna gelebilecek her ey. V e dierleri." Wakefield telsizin dmesini evirdi, rovere bindi ve onu merdivenlerden uzaklatrarak Si lindirik Deniz ynnde srmeye balad. "u biot av, duyduum en lanet olas aptalca dnce ie Wilson homurdand. "Birinin can yanacak." Roverin iinde bir dakika kadar sessizlik oldu. tarafta, gzlerinin eriebildii snrda, ko zmonotlar Rama ehri Londra'y belirsizce grebiliyorlard. "Eee, ikinci takmn bir yesi ol ak nasl bir duygu?" Wil-son aslnda kimseyle konumuyordu. Rahatsz edici bir sessizlik ten sonra, Dr. Takagishi dnerek ona, "Balayn Mr. Wilson," dedi nezaketle, "Benimle mi konuuyorsunuz?" Wilson ban yukar aa sallayarak onaylad. "Elbette," dedi, "Hi kimse sana bu grevin i ral bilim adam olduunu sylemedi mi? Sanmyorum." Wilson bir an durakladktan sonra devan etti, "Ancak bu artc deil Dnya'dayken ben de iki numaral gazeteci olduumu bilmiyordu Nicole, sz kesilmeden nce "Reggie sanmyorum | ki..." diyecek oldu, fakat Wilson rove rde ne eilerek, "Sana gelince doktor," dedi, "Sen nc takmn tek yesi olabilirsin. nderlerimiz Heilmann ve 228 Bir Biot Yakalamak Brown'un senin hakkndaki konumalarna kulak misafiri oldum. Seni devaml olarak Newton 'da brakmak holarna gidecekti. Fakat burada hnerlerinize ihtiya duyabileceimiz iin..." "Bu kadar yeter," diye Richard Wakefield lafa kart. Sesinde tehdit edici bir hava v ard. "Bu kadar sevimsiz olmak zorunda deilsin." Wakefield tekrar konumaya balamadan n ce birka gergin saniye geti. Sonra daha dosta bir sesle, "Bu arada Wilson," dedi, " eer doru hatrlyorsam, sen bir yar fanatiisin. Bu hurday kullanmak ister misin?" Bu mkemmel bir neriydi. Birka dakika sonra Reggie Wilson, Wakefield'in' yannda, dire ksiyonun banda, roveri dar bir ember evresinde hzlandrrken lgnca kahkahalar atyor, lar, de Jar-dins ve Takagishi de, arka koltukta etrafa arpp duruyorlard. Nicole, Wilson'u ok dikkatle incelerken, Deiken ruh halinde gene, diye dnyordu. Son ik gnde bununla birlikte en az defa. Nicole, Wilson'un en son ne zaman tam bir taram asn yaptn dnd. Borzov'un lmnden beri yapmadm Bu arada uzay reticilerini ise i m... Kahretsin, dedi kendine, Borzov olayna kendimi kaptrmam beni dikkatsiz yapt. N icole Beta kampna vardktan sonra, en ksa zamanda herkesin taramasn yapmay kafasna not tti. Sonunda Wilson arabay dzeltip kampa yol almaya balaynca Richard Wakefield, "Aklma gel miken, deerli profesrm," diyerek Japon bilim adamna dnd, "Size bir sorum var. Geen g garip ses'imizle ilgili bir alma yaptnz m? Yoksa Dr. Brown, onun ortak hayal gcmzn uu konusunda sizi ikna m etti?" Dr. Takagishi ban olumsuz anlamda sallad. "O 229

RAMA-II anda size bunun yeni bir ses olduunu sylemitim." Uzaklara, Ana Dzlk'n aklanamayan mek k tarlalarna bakt "Bu farkl bir Rama. Bunu biliyorum. Gneydeki satran tahtas kareleri tmyle yeni bir dzende yaylmlar ve artk Silindirik Deniz'in kylarna kadar uzanmyorl aha deniz erimeden nce yanyorlar. Ve, ilk Rama aratrmaclarnn bildirdii gibi, birka s k bir zayflama sresi olmadan, birden snveriyorlar. Yenge biotlar tek grneceklerine im srler halinde dolayorlar." Hl tarlalara bakarken biraz duraklad "Dr. Brown btn bu fa rn nemsiz olduunu dnyor, fakat ben, bunlarn bir ey anlattna inanyorum." Takagish esle devam etti, "Dr. Brown'un yanlyor olmas ok olas." Wilson ac bir sesle, "Onun tam bir orospu ocuu olmas da ok olas" dedi ve roveri en yks k hzna kard. "Beta kamp," dedi, "ite geliyoruz!" _______________28_______________ BLNENE DAYANAN TAHMN Nicole preslenmi rdek, sulandrlm talyan karnabahar ve patates presinden oluan le rdi. Dier kozmonotlar hl yiyorlard ve uzun masay geici bir sessizlik kaplamt. Girii ki kede bir ekranda yenge biodann konumlan izleniyordu. Dzenleri deimemiti. Yengeleri lirten minik k noktas bir yne doru on dakikadan biraz fazla sreyle ilerliyor ve sonra ers yne dnyordu. Geici bildiri tahtasna aslm olan blgenin bilgisayar haritasna bakan Richard Wakefield,

"Bu parseli bitirmelerinden sonra ne olacak," diye sordu. "Son defasnda, satran karesi blmler arasnda bir 230 Bilinene Dayanan Tahmin delie rastlayncaya kadar byle bir yol izlediler" diye Francesca masann dier ucundan y antlad. "Sonra plerini oraya boalttlar. Bu yeni blgeden bir ey toplamadlar, bu neden tirdikleri zaman ne yapacaklar sadece varsaym olur." "Herkes biotlarmzn gerekten p olduuna inanyor mu?" David Brown, "Kantlar olduka gl," dedi, "Jimmy Pak tarafndan birinci Rama'da rastlanan benzeri yalnzgezer biotun da p toplaycs olduuna inanlmt." Shigeru Takagishi, "Kendimizi kandryoruz," diye araya girdi. Azndaki son lokmay inemey bitirip yuttuktan sonra "Dr. Brown, biz insanlar iin, Ra-na'nn ne olduunu alglamann o lanakszln ilk syleyenler arasndayd. Konumalarmz bana, bir file dokunan kr insanla eski bir Hint ataszn hatrlatt. Her biri hayvann kk bir parasna dokunduklar iin, if etmi Hibiri de doru deilmi." Janos Tabori sordu, "Yani sen, bizim yengelerin Rama salk blmnde altn dnmyor "Bunu sylemedim," diye Takagishi yantlad. "Sadece, bu alt yaratn p toplamaktan baka vi olmadna bu kadar abuk karar vermekle, haddini bilmez bir davranta bulunduumuzu syl k istedim. Gzlemsel verilerimiz, zlerek sylyorum, ok az." Dr Brown, "Bazen bilinene dayanarak tahmin yapmak gerekir," derken gene hrnlamt "Hatta en az sayda veri stne deerlendirme bile yaplabilir Yeni bilimin kesinlikten ok en byk asla dayandn siz de biliyorsunuz " "Bilim ve yntemleri zerine derin bir tartmaya RAMA-II

dalmadan nce," diye Janos srtarak araya girdi, "hepinize bir oyun nerim var." Ayaa ka lkt, "Aslnda bu Richard'n fikriydi, fakat bunu bir oyuna nasl dntrleceini ben buldu a ilgili." Janos bardandan abucak biraz su iti, "Buraya, Rama lkesine geldiimizden beri," ses ton unu ciddi-letirdi "aydnlanma durumunda gei oldu." Wakefield bard, "Bo" ve slklad, Janos gld. "Peki ocuklar," dye kk Macar her zamanki rastgele konuma ekliyle devam etti, "Iklarl ili bu olay nedir? Geldiler, gittiler ve imdi tekrar geldiler. Gelecekte ne olaca k? Birlikte bir havuz oluturarak belirli bir miktar, rnein, yirmier mark koymamz neriy rum. Her birimiz grev sonuna kadar klarn davranyla ilgili bir tahminde bulunacaz ve tahmini yapan paray alacak." Reggie Wilson uykulu bir ekilde sordu, "Kazanan kim belirleyecek?" Son bir saat iin de defalarca esne-miti. "Bu masann evresindeki etkileyici beyin takmna ramen, henz kim enin Rama'y anlayabildiini sanmyorum. Ben kiisel olarak, klarn bir dzen izlemeyecei ep bizi tahminlerde bulundurmak iin rastgele yanp sneceklerine inanyorum." "O zaman bunu yaz ve modemle General O'Toole'a gnder. Richard ve ben onun kusursu z bir hakem olacanda fikir birlii iindeyiz Grev bittii zaman, tahminlerle gerei kar irimiz de iki kiilik bir yemek kazanr." Dr. Brown iskemlesini masadan iterek kalkp "Oyunun bitti mi Tabori?" diye sordu. "Eer yleyse," diye yant beklemeden ekledi, "belki de u yemek artklarn temizleyip progr mmza geri dnebiliriz." "Hey Kaptan," diye Janos yantlad, "sadece havay yumuatmaya alyordum. Herkes gitgide g inleiyor. " 232 Bilinene Dayanan Tahmin Kozmonot Tabori szn bitirmeden Brown adrdan kmt. Richard, Francesca'ya sordu, "Onu rahatsz eden ne?" "Av konusunda endieleniyor sanrm," dedi Fran-cesca. "Bu sabahtan beri karamsar. Bel ki de tm sorumluluun zerinde olduunu hissediyor." "Belki de sadece aynn tekidir." dedi Wilson ve o da iskemlesinden kalkt, "Biraz uyu yacam." Wlson byk adr terk ederken Nicole, avdan nce herkesin biyomeresini kontrol etmek iste i hatrlad Bu olduka kolay bir iti. Yapmas gereken tek ey, altrm olduu taraycs yaknnda yaklak krk be saniye kadar durup, gstergedeki eletiri rakamlar okumakt. Uya arnda bir kayt kmazsa, her ey dzgn gidiyor demekti. Bu zel taramada Takagishi dahil,

kes temizdi. Nicole, Japon i arkadana yavaa, "yi gidiyorsunuz," dedi David Brown ve Reggie Wilson' aramak iin dar kt Dr. Brown'un kulbesi kampn en uzak di. Dier kiisel yaama alanlar gibi, onun da kulbesi, yerde duran uzun, ince bir apkaya benziyordu. Btn kulbeler beyaza yakn bir renkte, iki buuk metre yksekliindeydiler ve ki metre apnda daire eklinde tavanlar vard. Kolay katlanma ve saklanmalarn salayan s afif, esnek ve ok salam bir malzemeden yaplmlard. Nicole bu kulbelerin tpk Amerikan lilerinin adrlarna benzediini dnd. David Brown adrndayd ve tanabilir bir bilgisayarn nnde, yere bada kurmu olarak ot kranda Takagishi'nin Rama Atlas'ndun biotlarla ilgili blmnden bir ksm vard. Nicole kaf sn kapdan ieri uzatrken, "zr dilerim, Dr. Brown" dedi. 233 RAMA-II Dr. Brown almasnn kesilmesinden duyduu rahatszl gizlemeden, "Evet," dedi, "Ne var?" "Biyometri verilerinizi kontrol etmem lazm," dedi Nicole. "Birinci sorti ncesinden beri verileriniz kaydedilmedi." Brown ona sinirli bir ekilde bakt; fakat Nicole yerinden kmldamaynca, Amerikal hafife omurdanarak omuzlarn silkti ve tekrar ekrana dnd. Nicole onun yanna diz kerek tarayc Dr. Brown rahatsz olmu biimde arln deitirince, Nicole, "Malzeme kulbesinde katlan a iskemle var" dedi Brown onun szlerini yantlamad Neden bana kar bu kadar kaba, diye N icole merak etti. Wilson ve kendisiyle ilgili rapor nedeniyle olabilir mi?Hayr, s orusunu kendi yantlad, ona tam anlamyla uyumlu davranmadm iin. Nicole'n ekrannda veriler belirmeye balamt. Uyar verilerinin zetinin verilmesini sal baz girdileri dikkatle tulad. Duygusuzca "Kan basncnz son yetmi iki saatte, aralkl s e, bugn ise neredeyse devaml olarak ykselmi," dedi. "Bu zel durum genellikle stresle birlikte ortaya kar." Dr. Brown biotlarla ilgili okumasn keserek yzn yaam bilim subayna evirdi. Ekranda gr rilere anlamadan bakt. Nicole ekran gstererek, "Bu grafik sizin kabul edilebilecek snrn ok stnde olan dolamnzn fazlalk ve srelerini gsteriyor," dedi, "Oluumlarn ddi bir ey deil. Fakat hepsi birden kayg verici oluyor." "Biraz bask altndaydm," diye David Brown mrldand ve Nicole'n az nce sylediklerini de eyen veriler gsteren bilgileri ekrana armasn izledi. Brown'un uyar dosyalarndan ou eydi. Iklar gstergede yanp snerken, Brown, "En kt senaryo nedir doktor'" diye sordu. 234 Bilinene Dayanan Tahmin Nicole hastasn szerken, "Eer durum devam eder veya ktleirse, fel ya da lme yol aan " diye yantlad. Islk ald, "Ne yapmalym?" "lk olarak," diye Nicole yantlad, "daha fazla uyuyarak balayabilirsiniz." Metabolik fotorafnz, General Borzov ldkten sonra sadece on bir saat dinlenmi olduunuzu gsteriyo Uyku sorununuz olduunu bana neden sylemediniz?" "Sadece heyecandan olduunu dndm. Hatta bir gece uyku hap bile aldm, fakat bir etkisi o mad." Nicole'n kalar atld. "Size uyku hap verdiimi anmsamyorum." Dr. Brown glmseyerek, "Hay aksi," dedi, "Size sylemeyi unuttum. Bir gece Francesca Sabatini ile uykusuzluum hakknda konuuyordum. O da bana bir hap vermeyi nerdi. Dnmeden alp itim." "Hangi geceydi bu?" diye Nicole sordu. Ekranndaki grntleri deitirirken, tutucu bellekl erden daha fazla veri istedi. Dr. Brown bir anlk tereddtten sonra, "Emin deilim," dedi, "Sanrm..." "Oh, ite burada" dedi Nicole. "Kimyasal analizde grebiliyorum. 3 Mart'ta olmu, Borz ov'un lmnden iki gece sonra. Sizin ve Heilmann'n otak kumandan seildiiniz gn. Bu spek metrik verilerden anlaldna gre bir tek hap alm olduunuzu sanyorum " "Btn bunlar benim biyometri verilerime dayanarak m sylyorsunuz?" "Tam olarak deil," diye Nicole glmsedi, "yorum hibir zaman bir tek olamaz. le yemeinde sylediiniz gibi, bazen bilinene dayanarak tahminde bulunmak... bazen de en az sayda veri zerinde deerlendirme yapmak gerekir." 235 RAMA-II Gzleri bir an birbirine takld. Bu korku olabilir mff Nicole onun baklarnda grmekte old eyi yorumlamaya alrken, merak ediyordu. Dr. Brown gzlerini evirdi. "Doktor de Jardin

dedi sert bir ekilde, "Kan basncm hakkndaki raporunuz iin teekkr ederim. Sakin olmaya larak bol bol uyuyacam. Ve size uyku hap hakknda bilgi vermediim iin zr dilerim." E icole'e gidebileceini iaret etti. Nicole gnderilmesine kar kmak istedi, fakat sonra bundan vazgeti. Wilson'un kulbesine oru yrrken, Nasl olsa benim tlerimi dinlemeyecek, dedi kendine, Zaten kan basnc da a o derece yksek deildi. Uyku hapnn tipini doru tahmin ederek Dr. Brown'u artt konu im dolu son iki dakikasn dnd. Burada doru olmayan bireyler var. Bireyler kamyorum a r? Daha adrnn kapsna varmadan Reggie Wilson'n horlamasn duyabiliyordu. Biraz dndkte le onu uykusundan sonra da tarayabileceine karar verdi. Kulbesine dnd ve hemen uykuy a dald. "Nicole, Nicole de Jardins." Ses zorla onun ryalarna girdi ve uyandrd. "Benim, France sca. Sana bir ey sylemeliyim." Nicole portatif karyolasnda yavaa doruldu. Francesca oktan kulbeye girmiti. talyan, N le'n her zaman, onun kameralar iin sakladn dnd, en dosta glmsemesini taknmt Francesca karyolaya yaklarken, "Birka dakika nce David'le gryordum," dedi, "ve bana einden sonraki konumanz anlatt." Nicole esneyip, ayaklarn yere indirirken Francesca h nuuyordu. "Elbette, kan basncn rendiimde ok kayglandm -merak etme ikimiz de zaten b larmda kullanmamam konusunda anlatk- beni asl ra236 Bilinene Dayanan Tahmin hatsz eden, sana uyku ilacndan bahsetmemi olduumuzu bana hatrlatmas oldu. ok utandm. a hemen haber vermeliydik." Francesca, Nicole iin ok hzl konuuyordu. Az nce derin bir uykuda, Beauvois'y dlyord se birdenbire, talyan kozmonotun kaln sesiyle yapt itiraflar dinlemesi gerekiyordu. "Ben uyanncaya kadar bir dakika bekler misin?" diye Nicole ters bir ifadeyle konut u. Francesca'nn yanndan uzanarak, masa olarak kulland yerden bir bardak su ald. Yavaa . "imdi unu mu anlamalym," dedi, "Beni Dr. Brown'a uyku hap verdiini sylemek iin uyand aten bildiim bir eyi?" "Evet," diye Francesca glmsedi "Yani bir ksmn. Fakat sana Reggie'den de bahsetmeyi un utmuum." Nicole ban sallad. "Seni anlamyorum, Francesca. imdi de Reggie Wilson'dan m bahsediyor un?" Francesca bir saniye duraklad, "Evet," dedi, "Yemekten hemen sonra onu taramadn m?" Nicole ban bir daha sallad, "Hayr, oktan uykudayd." Saatine bakt. "Onu toplant bala e taramay planlamtm. Belki bundan bir saat sonra." Francesca bocalad, "ey," dedi, "David bana hapn biyometri verilerinde grndn syledi sandm ki..." cmlesini yanda kesti Dncelerini toplamaya alr grnyordu. Nicole sabr "ki uzay aracnn Rama ile bulumak zere birlemesinden iki hafta kadar nce" Francesca son nda devan etti, "Reggie ba arlarndan yaknmaya balad ve benim ilalar hakkndaki bilgi n haberi olduundan -biliyorsun, belgesel almalarm nedeniyle- benden, ba arlar iin b ermemi istedi. nce reddettim, fakat devaml rahatsz etmesi nedeniyle, sonunda ona bi raz nubitrol verdim." 237 RAMA-II Nicole kalarn att, "Bu basit bir ba ars iin ok kuvvetli bir ila. Btn tedaviler n kullanlmamas gerektiini savunan doktorlar var..." Francesca, "Btn bunlar ona syledim," dedi "ok sertleti. Reggie'yi tanmyorsun. Bazen o la mantkl olamazsn." "Ona ne kadar ila verdin?" "Hepsi sekiz hap, toplam iki yz miligram." "Byle garip davranlarda bulunmasna amamak gerek " Nicole uzanarak, masann en sonunda d ran, cep bilgisayarn ald Tbbi veriler blmne girdi ve nubitrolle ilgili ksa bilgiyi ok "Burada fazla ey yok," dedi "OToole'dan tp ansiklopedisindeki tm bilgileri bana ak tarmasn istemeliyim. Fakat eer doru hatrlyorsam, nubitroln vcut sisteminde haftalarca ldna dair bir tartma yok muydu?" Francesca, "Hatrlamyorum," derken, Nicole'n elindeki ekrana bakt ve metni hzla okudu Nicole sinirlenmiti Tam Francesca'ya szl bir saldn yapmak zereyken, son anda fikrini deitirdi. Demek David ve Reggie'ye ilalar sen verdin, diye dnyordu. lmnden birka

ancesca'nn Borzov'a bir bardak arap sunduunu, hafzasnn derinliklerinde belirsiz bir ek lde hatrlad Nicole'n vcudunu garip bir rperti kaplad. Sezgisi doru olabilir miydi? Nicole dnd ve Francesca'ya souk bir ekilde bakt "imdi, David ve Reggie iin hem doktor em eczac rol oynadn itiraf ettiine gre, bana anlatmak istediin baka bir ey daha va Francesca sordu, "Ne demek istiyorsun?" "Mrettebatn baka bir yesine de ila verdin mi?" Francesca, Nicole'n kalbi hzla arparken, yz hafife beyazlayp, nce bir an durakladkta ra "Hayr, hayr, elbette hayr." dedi. 238 Av 29

AV Helikopter roveri ok yava bir ekilde yere doru uzatt. Janos Tabori telsizden, "Ne kad ar teye?" diye sordu Aadan Richard Wakefield, "On metre daha," dedi Wakefield Silindirik Deniz'in kenarnd an yz metre gneydeki bir noktadayd stnde, iki uzun kablonun ucundaki rover sallanyordu "Aaya yavaa indirmeye dikkat et, aside ok hassas elektronik paralar var " Janos elektronik arala kablolar her defasnda birka santim uzatrken, Hiro Yamanaka hel ikopteri olas en iyi kontrol noktasnda skca tutuyordu "Temas," diye bard Wakefield. "A ka tekerleklerde. n tekerleklerin bir metre daha inmesi gerek " Francesca Sabatini roverin bulunduu tarafa, Ra-ma'nn Gney Yarmsilindirine yaplan bu t arihi inii kaydetmek iin kotu. Uurumdan elli metre tede, geici bir merkez ss olarak k anlan bir kulbenin yannda, dier kozmonotlar balayacak av iin hazrlanyorlard Irina Tu ev, ikinci helikopterdeki kablolardan yaplm olan tuza kontrol ediyordu. Birka metre te e Dr Brown, Beta kampnda kalm olan Amiral Heilmann ile telsizle konuuyor, iki adam a v plannn ayrntlarn gzden geiriyorlard. Wilson, Takagishi ve de Jardins roverin indi emini izliyorlard Reggie Wilson iki arkadana "Bu takmn gerek patronunun kim olduunu artk imdi biliyoruz diyordu Dr. Brown'u iaret ederek "Bu kahrolas av, yaptmz dier eyler karsnda daha 239 RAMA-II adammzn amir olduu ve en kdemli subaymzn da telefonlara bakt, askeri bir operasyon r." Yere tkrd, "Tanr'm, burada yeterli malzememiz var m? ki helikopter, bir rover, d tip kafes -birka byk kutu elektriksel ve mekanik pislik-de sz etmeye demez. u zavall k hrolas yengelerin hi ans yok." Dr. Takagishi lazer drbnleri gzne takt ve hedefi abucak buldu. Yarm kilometre douda y e biotlar yeniden uurumun kenarna yaklayorlard. Hareketlerinde hibir ey deimemiti. zlik nedeniyle tm malzemeye ihtiyacmz var" dedi yavaa. "Neler olacan gerekten kimse yor." Wilson glerek, "Umarm klar sner," dedi. Dr. Brown dier kozmonotun yanna gelmek iin yrrken ksaca, "Buna kar da hazrz," di rdi, "Yengelerin kabuklarna k veren floresan bir madde skld ve yeterince fieimiz va son toplantmzn uzunluundan yaknrken, biz beklenmedik durum planlarn tamamlyorduk." dana acmaszca bakt. "Biliyor musun Wilson, bir deneye-bilsen ." "Dikkat, dikkat," Otto Heilmann'n sesi onun szn kesti, "Haberler, scak haberler. imdi OToole'dan aldm habere gre INN yirmi dakika sonra balayarak, btn almamz canl ola k." "yi i," dedi Brown. "yleyse o zamana kadar hazr olmalyz. Wakefield'in roverle bu yana geldiini gryorum " Saatine bakt. "Yengeler de birka saniyeye kadar dnyor olacaklar. A gelmiken, Otto, nder biotu ala yakalama fikrime hl kar msn?" "Evet David, yle. Bunun gereksiz bir risk olduunu dnyorum. Onlar hakkndaki yetersiz bi gimiz, nder biotun en beceriklileri olduunu gsteriyor. 240 Av Neden riske girelim? Herhangi bir biot, hele iler du-rumdaysa, Dnya'ya gtrlecek inanlm az bir hazine olur. Birini torbaya attktan sonra nderlerini dnebiliriz." "O zaman sanrm oylamada kaybettim. Dr. Takagis-hi ve Tabori de seninle ayn fikirde. General O'Toole da yle. B planna gre devam edeceiz. Hedef biot drt numara, yani biz arkadan yaklarken son srann en sandaki olacak."

Wakefield ve Sabatini'nin bindii rover, helikopterle hemen hemen ayn anda kampa ge ldi Tabori ve Yamanaka helikopterden inerlerken Dr. Brown, "yi i baylar," dedi. "B iraz dinlen, Janos. Sonra gidip Turgenyev ile kablo an hazr olup olmadklar bir bak. B e dakika iinde havalanmanz istiyorum." "Pekl," Brown dierlerine dnd. "te bu kadar, Wilson, Takagishi ve de Jardins, Wakefiel e birlikte roverde olacak. Francesca, sen ve Hiro benimle birlikte ikinci heliko ptere geliyorsun." Nicole rovere doru yrmeye balad, fakat Francesca onun yolunu kesti. "Daha nce hi bunla dan kullanm miydin?" talyan gazeteci kk bir kitap byklnde bir video kameras uzatt Nicole, Francesca'nn elindeki kameray incelerken, "Bir kez," dedi, "On bir veya on iki yl nce. Dr. De-lon'un beyin ameliyatlarndan birini kaydetmitim. Sanrm..." "Bak," diye Francesca szn kesti. "Biraz yardma ihtiyacm var. Seninle daha nce bunu kon uamadm. Fakat bilmiyordum... Neyse, yerde de bir kameraya ihtiyacm var, hele imdi IN N'de canl yayndayken. Mucize beklemiyorum. Bunu isteyebileceim tek kii sen..." "Ya Reggie?" diye Nicole sordu. "Dier gazeteci o." Francesca abucak, "Reggie yardm etmez," dedi. 241 RAMA-II

UL,! Dr. Brown onu helikoptere gelmesi iin aryordu. "Yapacak msn Nicole? Ltfen? Yoksa bak m rica edeyim?" Neden olmasn? diye Nicole hzla dnd, Acil bir durum olmadka yapacak bir eyim yok. "El ," dedi. Francesca, Nicole'n eline kameray tututurup, helikoptere doru koarken "Milyonlarca tee kkr," diye bard Nicole skca elinde tuttuu kamerayla rovere yaklarken Reggie Wilson, "Vay, vay," dedi. "Mrettebat doktorumuzun bir numaral gazetecimiz tarafndan ie alndn gryorum. Umar ste-misindir " "Rahat ol, Reggie," diye Nicole yantlad. "Yapacak zel bir eyim yokken bakalarna yardm tmek beni rahatsz etmez." Wakefield roveri altrarak douya, biotlara doru srd. Merkez ss bilinli olarak yenge an temizlenmi bir blgede kurulmutu. Sktrlm toprak, roverin ilerlemesini kolaylatr dan az bir srede biotlann yz metre yanna gelmilerdi. Yukarda iki helikopter yengelerin evresinde emberler iziyordu. Wilson'a, lmekte olan bir hayvann stnde dnen akbabalar ttlar. Nicole, roverin telsizinden Francesca'ya seslendi, "Tam olarak ne yapmam istiyors un?" "Biotlara paralel ilerlemeye al," diye Francesca yantlad "Herhalde yanlarnda koabilirs n, hi olmazsa bir sre iin. En nemli an Janos'un a yaklatrd an olacak." Birka saniye sonra Janos, "Hepimiz hazrz burada," dedi, "Sadece iareti verin." "Yaynda myz?" diye Francesca'ya sordu Brown. Francesca bayla onaylaynca, "Pekl," dedi nos'a, 242 Av "Balayn." Helikopterlerden birinden, ucunda sanki ters evrilmi sepete benzer bir ey bulunan, uzun, kaln bir kablo uzand. "Janos a hedef biotun zerine ortalamaya alacak," diye Wak eld, Nicole'e aklad. "Ve kenarlarnn kabuun kelerini rtmesini bekleyecek, sonra gergi rttrp biotu yerden kaldracak. Beta kampna dndkten sonra da yengeci kafese koyacaz." Nicole, Francesca'nn, "unlarn aadan nasl grndklerine bir bakalm," diye seslendiin ver imdi biotlarn tam sandayd. Nicole indi ve yanlarnda komaya balad. nce ok korkm se onlarn bu kadar byk veya tuhaf grnl olmalarn beklememiti. Madensel prltlar rok yeni binann souk d grnmn hatrlatt. Topran stnde koarken, biotlar ondan s aydlar. Kamerann otomatik odaklama ve karelemesi nedeniyle uygun grntleri ekmek Nicole iin zor olmuyordu. Dr. Takagishi onu uyard, "nlerine geme." Fakat kayglanmasna gerek yoktu. nk Nicole on maden ynna ne yaptklarn unutmamt. "Grntlerin gerekten ok gzel," diye Francesca'nn sesi roverin telsizinden grledi. "Nic

, nder biotun nne gemeye al ve sonra kamerann her sra stnde pan yapmasn salayac va geriye kalmaya bala." Nicole biotlarn nne doru koarken bekledi. "Vay be. Mthiti. eden bir olimpiyat ampiyonunu yanmzda getirdiimizi anlyorum." Janos ala yapt ilk denemede skalad. Ancak, nc denemesinde, baaryla onu drt numar indirdi. A veya sepetin kenarlar kabuun snrlarna kadar yayld. Nicole terlemeye bala243 RAMA-II

mt. Tam drt dakikadr kouyordu. Francesca helikopterden ona, "Bundan sonra," dedi, "Kam eray sadece hedef yenge zerinde odakla ve cesaret edebildiin kadar yakla." Nicole en yakn biotla arasn bir metreye kadar indirdi. Bir keresinde az daha kayyord u. Btn vcudu buz kesti. Eer yollarnn stne dersem, diye dnd, beni kymaya eviri r sktrrken kameras sa arka yengecin zerinde sabitle-miti Janos, "imdi," diye bard ve iinde tuzaa drlm biot olan a, yerden havalanmaya ba ok abuk geliti. Hedef biot makas benzeri kskalarn kullanarak an metal ipliklerinden ni kesmeye balad. Dier be biot ok ksa bir sre, belki tam bir saniye iin durakladlar nra hepsi birden kskalaryla aa saldrdlar. Metal a tmyle kk paralara ayrlm ve serbest kalmt. Nicole grmekte olduu eylere ok armt. Kalbinin azna gelmesine karn, filmi ekmey nder biot yerde kmldamadan duruyordu. Dier bei onu tam bir ember biiminde evreledile e her biri kskacn, ortadaki biota, dierini de sandaki biota kenetledi. Oluum be saniy n az bir srede tamamlanmt. Biotlar kilitlenmilerdi ve hareketsizdiler. lk konuan Francesca oldu ve "Kesinlikle inanlmaz" diye mutlulukla bard. "u anda Dnya' i her insann tylerinin rpermesine neden olduk." Nicole, Richard'n yannda olduunu hissetti. Ric-hard, "yi misin?" diye sordu. Nicole, "Sanrm," derken hl titriyordu. kisi de bi-otlara baktlar. Hibir hareket yoktu. Reggie Wilson roverden, "Oyun aras, babaa ko244 Av nuuyorlar," dedi. "u andaki skor biotlar 7, insanlar 0." "Hibir tehlike olmadna ok inandn iin, devam etmeyi kabul ediyorum. Fakat itiraf etme ki baka bir denemeden ben de kayglym. Bu eyler aka birbirleriyle iletiim kuruyorlar akalanmak istediklerini de sanmyorum." "Otto, Otto," diye Dr. Brown yantlad. "Bu yapacamz ilem, daha nce yaptmzn, sadece ayrntyla ayns. Kapan yengecin kabuuna yapacak ve ince kablolarn tm gvde zerine sa biotlar kskalarn kullanamayacaklar nk kablolarla gvde arasnda boluk olmayacak." "Amiral Heilmann, ben Takagishi." Telsize konuurken sesinde ak bir kayg vard. "Bu ava devam edilmesine iddetle kar ktm belirtmek istiyorum. Bu yaratklar hakknda ne kad ildiimizi artk grm bulunuyoruz. Wakefield'in dedii gibi, ilerinden birini tuzaa dr mizin, onlarn temel hata dzeltme tepkilerini harekete geirdii ortada. Bundan sonra n asl davranacaklar hakknda da hibir bilgimiz yok." "Bunlar hepimiz anlyoruz, Dr. Takagishi" diye Heilmann yantlayamadan, Dr. Brown ara ya girdi. "Fakat belirsizlikleri geersiz klan hafifletici unsurlar var. Birincisi, Francesca'nn da belirttii gibi, eer hemen bi-otlarn peinden gidersek btn Dnya bizi i mekte olacak. Yirmi dakika nce Jean-Claude-Revoir'n ne sylediini duydunuz -Yirminci yzyldaki ilk Sovyet ve Amerikal koznomotlardan beri, uzayn aratrlmasna, kimsenin yapm ar hizmette bulunduk. kincisi, av imdi tamamlamak iin hazrz. Eer bu giriimden vazgei alzemeyi Beta'ya geri g-trrsek, byk miktarda zaman ve abay boa har245 RAMA-II cam olacaz. Son olarak, ortada belirgin bir tehlike yok. Neden byle uursuz tahminlerde bulunmakta srar ediyorsunuz? Grdmz ey, biotlarn bir tr kendini koruma faaliyetine b aryd." "Profesr Brown..." Sekin Japon bilgin, son bir mantkl dilekte bulunmaya alt... "Ltfe nize bakn. Bu olaanst arac yapan yaratklarn yeteneklerini dnmeye aln. Yapmaya belki, dmanca bir davran olarak grlebilecei ve bu uzay aracn yneten ne gibi bir ze ilebilecei olasln deerlendirmeye aln. Dnn ki, bunun sonucunda, insan rknn t nz kendimizi mahkum etmekle kalmayp, daha geni anlamda tm insanl..."

"Bo laf." diye David Brown alay etti. "Kim bei lgn tertipler kurmakla sulayabilir..?" likle gld. "Bu gln kantlar, gl bir ekilde, bu Rama'nn da tpk nceki gibi ayn am r ilgisiz olduunu gsteriyor. Aslnda, bir robot alt ailesinin tehdit edildikleri zaman bir araya gelmelerinin ok byk bir nemi yok." evresine, dierlerine bakt. "Bu kadar kon a yeter diyorum. Otto, eer kar kmazsan, gidip bir biot yakalayacaSilindirik Deniz'in tesinde ksa bir duraksama oldu. Sonra kozmonotlar Amiral Heilna nn'n olumlu yantn duydular. "Balayn David. Fakat gereksiz risklere girmeyin." Brown, Tabori ve Wakefield yeni yakalama taktiklerini gzden geirirlerken, Hiro Yam anaka, Dr. Taka-gishi'ye sordu, "Gerekten tehlikede olduumuza inanyor musun?" Japon pilot, Gney anann muazzam yaplarn uzaktan izliyor, belki de ilk kez ne kadar savunma urumda olduklarn dnyordu. 246 Av "Belki de deiliz," diye yurttan yantlad. "Fakat byle lgnca bir eyi..." "Bunu en iyi lgnca kelimesi anlatyor." diye Reg-gie Wilson araya girdi. "Sadece sen ve ben bu aptalln devamna kar kan iki kiiyiz. Fakat kar klarmz aklszlk ve Kiisel olarak, u lanet olas eylerden birinin Dr. Brown'u delloya davet etmesini, daha da iyisi, u boynuzlardan bir yldrm dmesini dilerdim." Yamanaka'nn az nce bakmakta olduu boynuzlar iaret etti. Wilson'un deien sesi onun kork nun snrlarnda olduunu gsteriyordu, "Burada fazla ileri gittik. Bunu havadan hissedebi liyorum Hibirimizin anlamaya balayamad gler tarafndan uyanlyo-ruz Fakat bu uyarlar en geliyoruz." Nicole i arkadalarna srtn dnerek kendisinden on be metre tede gerekleen canl plan tsna gz att. Mhendisler, Wakefield ve Tabori, biotlar yenmeye ynelik bu meydan okumada kesinlikle zevk alyorlard. Nicole, belki de Rama'nn onlara bir uyan gnderdii konusun da tereddt etti. Da-vid Brown'un deyimini tekrarlayarak, Bo laf, dedi. Fakat yenge biotlarn metal a nasl paraladklarn hatrlaynca tyleri rperdi. Art tepki gsteriy Korkmak iin bir neden yok. Fakat, tekrar dnerek drbnyle yarm kilometre uzaktaki biot oluumunu inceledii zaman, i e hi eksilmeyen belirgin bir korku vard. Alt yenge iki saattir hi kmldamamlard. Olu r ekilde hl kilitliydiler. Rama, sen gerekten nesin, diye Nicole kendisine kimbilir k anc kez sordu. Bir sonraki, daha nce hi dile getinnedii sorusu, kendisini de artt. a kamzDnya'ya senin hikayeni anlatmak iin dnebileceiz? 247 RAMA-II kinci yakalama denemesinde Francesca yerde, bi-otlarn yannda kalmay istemiti. Daha nce olduu gibi, Turgenyev ve Tabori, en nemli malzemeyle birlikte ilk helikopterdeydi ler. Brown, Yamanaka ve Wa-kefield da dier helikoptere bindiler. Dr. Brown, kendi sine zamanlama konusunda yardmc olmas iin Wakefield'i helikoptere davet etmi ve tabii derhal Francesca, onu helikopterin otomatik ekim sistemini tamamlamak iin, havada n ekimler yapmas iin ikna etmiti. Reggie Wilson, yerdeki kozmonotlar roverle biotla-rn blgesine gtrd. Biot yaratklarn o yere yaklarlarken, "te tam bana gre bir i," diyordu. "ofrlk." Yukarya, Rama'nn uz bakt. "Duyuyor musunuz, ocuklar. Ben ok ynlym. ok ey yapabilirim," n koltukta yann makta olan Francesca'ya bakt. "Bu arada, Mrs Sabatini, o harikulade almas nedeniyle N icole'e teekkr etmeyi dnyor musun? Son yaynnda seyircilerinin soluk solua izledikler eketli yer sahnelerini o ekmiti." Video donanmn kontrol etmekle megul olan Francesca nce onun bu sorusunu yantlamad. Reg ie szlerini inatla tekrarlaynca, kafasn kaldrmadan konutu "Mr Wilson'a, ilerimi nasl eceimle ilgili, kendisine sorulmayan nerilerine ihtiyacm olmadn hatrlatabilir miyim?" Reggie dnceye dald, ban sallayarak, "Her eyin baka trl olduu zamanlar," Francesca ndisini dinlediini belli eden bir belirti yoktu. "Aka hl inandm zamanlard," diye daha r sesle devam etti. "Aldatlmay, ihtiras ve bencillii renmeden nceydi." Roverin direksiyonunu serte sola evirerek onu bi-otlarn krk metre kadar batsnda durdur du. Francesca bir kelime etmeden dar atlad. saniye iinde 248 Av Dr. David Brown ve Richard Wakefield ile avm video yayn konusunda telsizle konuuyor du. Her zaman kibar olan Dr. Takagishi, roveri kulland iin Reg-gie'ye teekkr etti. Tabori yukardan bard. "Geliyoruz." Sallanan kapan ikinci denemesinde uygun biimde yerl etirmeyi baard. Kapan, yaklak yirmi santimetre apnda ve yzeyinde bir dzine kadar del

ya girinti olan yuvarlak ve ar bir kreye benziyordu. Dardaki biotlardan bir tanesinin kabuunun tam ortasna yavaa braklmt. Sonra Janos, helikopterden kapann iindeki bilg e pee bir takm komutlar gndererek, krenin iinde top halinde bulunan metal iplik kmesin n uzamasn emretti. plikler hedef biotun evresinde dolanp kenetlenirken yengeler hi km ad. Janos dier helikopterdeki Richard Wakefield'a "Ne diyorsun, mfetti?" diye bard. Richard garip makineyi inceledi. Kaln bir kablo, helikopterin arkasndaki halka ekli ndeki destee balyd On be metre altnda, metal top hedef biotun stnde duruyor, krenin kan iplikler gvdenin stne ve altna dolanyordu. "yi grnyor," dedi, "Sadece geriye orun kalyor. Acaba helikopter onlarn ortak kavramalarndan gl m?" David Brown, Irina Turgenyev'e av kaldrmas iin emir verdi. Irina pervanelerin hzn yava rtrarak ykselmeyi denedi. Kablodaki hafif geveklik kayboldu, fakat biotlar yerlerin den kmldamadlar bile. Richard, "Ya ok arlar, ya da bir ekilde yere tnmyorlar." dedi. bir darbe ile onlar sars." Kablodaki ani sarsnt tm robot grubunu bir an iin havaya kaldrd. Biot ktlesi yerin m kadar stnde sallanrken, helikopter zorlanyordu. lk olarak hedef biota kilitli olmayan iki biot kalktan birka sa249 RAMA-II SR

niye sonra yere derek hareketsiz bir yn olarak kaldlar. Dier yenge daha uzun sre, kskalarn arkadalarndan ayrp yere dnceye kadar, on saniye daha dayandlar. Helikopt selirken, her yerde sevin lklar ve tebrik sesleri duyuldu. Francesca yakalama sahnesini on metre uzaktan fme alyordu. nderleri dahil biot kskala hedef yengeten ayrp Rama toprana dtkten sonra, Francesca arkasna eilerek avyla bir indirik Deniz kysna ynelen helikopteri grntlemeye balamt. Herkesin kendisine sesle k etmesi birka saniyesini ald. nder biot ve iki yenge arkada yere arptklar zaman hareketsiz bir yna dnmemilerd grm olmalarna karn alyorlard ve indikten birka saniye sonra harekete gemilerdi. kopterin ayrln filme alrken, nder biot onun varln hissetti ve ona doru yneldi. D nu bir adm geriden izliyorlard. Hl film eken Francesca, artk avn kendisi olduunu anlad zaman, arada drt metre kalm ek komaya balad. "Kenara ko," diye Ric-hard Wakefield telsize bard. "Ancak dz bir hat inde ilerleyebiliyorlar." Francesca zigzaklar izerek kotu. Fakat biotlar onu izlemeye devam ettiler. lk adren alin patlamas, onu yengelerden ayran uzakl on metreye karmasn salamt. Fakat yor acmasz biotlar ona yaklamaya baladlar. Aya kayd, az daha dyordu Yeniden komaya ba ot Francesca'dan metre uzaktayd Robotlarn Francesca'y kovaladklar belli olunca Reggie Wilson hemen rovere komutu. Arac ltrp son hzla onlara doru ilerlemeye balad. lk ba250 Av taki niyeti Francesca'y alarak biot saldrsnn yolundan uzaklatrmakt. Fakat kadna o ka aklamlard ki, Reggie, yengece de yandan arpmaya karar verdi. ok ar olmayan ara bi slad zaman metalin metale arpmasndan oluan ses duyuldu. Reggie'nin plan ie yaramt. gie ve biotlan birka metre kenara savurdu.'Fran-cesca'nn stndeki tehdit ortadan kalk mt. Fakat biotlar etkisiz hale gelmekten ok uzaktlar. zleyen robotlardan birinin bacann ko pmu ve nder biotun kskalarndan birinin hafife hasar gm olmasna karn, saniyeler i lanarak roveri paralara ayrmaya ve sonra korkun matkap ve rende setleri yardmyla paral ar da daha kk paralar haline getirmeye baladlar. Reggie, roverin biotlara arpmasyla bir an iin ser-senlemiti. Yaratk yengeler onun sand daha ardlar ve aracndaki hasar da ciddiydi. Biotlarn hl altn anlaynca, roverd nd. Fakat yapamad nk bacaklar ieri ken kontrol panelinin altna skmt. Duyduu sonsuz dehet on saniyeden fazla srmedi. Kimsenin yapabilecei bir ey yoktu. Bio tlar onu tpk roverin bir parasym gibi dilimlerken, Reggie Wilson'n korkun lklar iinde yankland. Bu i abuk ve sistemli bir ekilde yaplmt. Francesca ve helikopterdek tik kamera Reggie Wilson'n yaamnn son saniyelerini kaydettiler. Grntler canl olarak D

ya yaynlanyordu. 251 RAMA-II 30 LMDEN SONRA H Nicole Beta kampndaki kulbesinde sessiz oturuyordu Paralanrken Wilson'n yznde beliren ehet ifadesini zihninden silemiyordu Kendini baka bir ey dnmeye zorlad. imdi ne olaca diye dnd, imdi grev ne olacat Darda, Rama'nn ii yeniden karanlkt Iklar, ilk Rama gnnden otuz drt saniye daha az l aydnlatarak, saat nce birden kesilivermiler-di. Iklarn kaybolmasnn bir sr t yol amas gerekirken byle bir ey olmamt. Kozmonotlarn hibiri, hibir konuda konumak rdu Wilson'n lm btn arlyla zerlerine kmt Akam yemeinden sonraki normal mrettebat toplants sabaha ertelenmiti, nk David Brown iral Heilmann, Dnya'daki ISA yetkilileriyle uzayan bir grme iindeydiler Nicole grmele hibirine katlmamt, fakat kapsamn tahmin etmek zor deildi. Grevden vazgeilmesi olas li olduunu biliyordu Kamuoyunun znt ve feryatlar bunu isteyebilirdi Ne de olsa en tyle r rpertici sahnelerden birine tank olmulard... Nicole, Beauvois'da televizyonun karsnda oturan Genevive'in, Wilson'n biotlar tarafnd an dzenli bir ekilde paralara ayrlmasn seyrediini dnd. Titredi ve sonra kendisini le sulad Gerek dehet, dedi kendine, Los Angeles'da yaanm olmal Wilson ailesiyle mrettebat seimi aklandktan hemen sonra yaplan partilerde iki kez kar 252 lmden Sonra II le zellikle olan ocuunu hatrlyordu smi Randy'di Yedi veya sekiz yalarnda, iri gzl r ocuktu Sporu seviyordu. Nicole'e, sahip olduu en deerli eylerden birini, neredeyse mkemmel durumdaki, 2184 olimpiyatlar programn getirmi ve kadnlar adn atlama sayfa masn istemiti Nicole onun salarn okam, o da kocaman bir glmsemeyle teekkr etmit Randy Wilson'un babasnn lmn televizyondan izlemesini dnmek, Nicole iin dayanlr gi kenarlarnda yalar birikti Bu yl senin iin ne byk bir kabus oldu kk ocuk, diye dn babann kozmonot olarak seilmesinin sevinci. Sonra o Francesca samal ve boanma. imdi d hi trajedi. Nicole'n znts artyordu ve zihni de hl uyu-yamayacak kadar canlyd. Bir arkadaa ihti karar verdi Bitiik kulbeye yrd ve yavaa kapy ald ieriden birinin, "Orada biri mi var?" diye seslendiini duydu. "Merhaba, Takagishi-san," diye yantlad, "Benim, Nicole, ieri girebilir miyim?" Takagishi kapya kadar gelerek at, "Bu ne beklenmedik srpriz," dedi, "Mesleki bir ziy aret mi bu?" Nicole ieri girerken, "Hayr," dedi "Kesinlikle resmi deil Bir trl uyuyamadm. Dndm k Takagishi dosta bir glmsemeyle, "stediin an beni ziyarete gelebilirsin," dedi. "Bir n edenin olmasna gerek yok " Birka saniye Nicole'e bakt "Bugn leden sonra olanlardan son derece zgnm Kendimi sorumlu hissediyorum Durdurmak iin yeterli aba. " "Yapma, Shigeru," diye Nicole yantlad "Samalama, su sende deildi Hi olmazsa sen konutu 253 RAMA-II

Doktor benim ve ben bile hibir ey sylemedim." Gzleri amaszca Takagishi'nin kulbesinin iinde dolat. Portatif karyolasnn yannda, ye ir kuma parasnn stnde, Nicole zerinde siyah iaretler olan tuhaf, beyaz bir heykelcik Yanna gidip diz kt ve "Bu nedir?" diye sordu. Dr. Takagishi biraz utanmt. Nicole'n yanna gelerek kk iman doulu adam ald. Onu i aklan arasnda tutarak, "Bu karma ailesinden kalan bir Netsuke yadigrdr" dedi, "Fildiin den yaplm." Kk adam Nicole'e verdi. "O tanrlar kraldr. Ayn tombullukta olan ei kralie, Kyoto'da atann yanndaki masada duruyor Fillerin soyu tehlikeye girmeden nce, birok insan byle n sneler biriktirirdi. Karmn ailesinin mkemmel bir koleksiyonu var." Nicole elindeki kk adam inceledi. Yznde yumuak ve sakin bir glmseme vard. Japonya'd Machiko Takagishi'yi dnd ve onlarn evlilik bana imrendi. Byle bir ey, Wilson'n l arla baa kmay ok daha kolaylatrrd, diye dnd

Dr. Takagishi, "Oturmaz msn?" diye soruyordu. Nicole yatan yanndaki bir kutunun stne y rleti ve yirmi dakika kadar konutular. Genellikle aileleriyle ilgili anlarn paylatlar. Birka kez leden sonraki felakete ksaca deindiler, fakat Rama ve Nevvton grevini ayrnt mde konumaktan kandlar. kisinin de ihtiyac olan ey, Dnya'daki gnlk yaamlarnn rah Dr. Takagishi ayn bitirip, fincann Nicole'n yanndaki masann ucuna koyarken, "Ve imdi di, "Dr de Jardins'den tuhaf bir isteim var. Ltfen adrnza gidip biyometri aletlerinizi getirir misiniz? Ta254 lmden Sonra II ranmak istiyorum." Nicole glmeye baladysa da i arkadann yzndeki ciddiyeti fark etti. Taraycsyla birk ra dnd zaman Dr. Takagishi ona bu isteinin nedenini aklad. "Bugn leden sonra," ded i keskin sanc hissettim. Bunlar o heyecan arasnda, Wilson biotlara arptktan sonra ol du ve anladm ki..." cmlesini tamamlamad. Nicole ban sallad ve tarama aygtn altr zleyen dakika boyunca ikisi de konumadlar. Nicole btn uyar verilerini, ekrandaki kal sn gsteren grafik ve listeleri kontrol etti, ve srekli ban sallad. Bitirdii zaman ac ebessmle arkadana dnd ve ona, "Hafif bir kalp krizi geirmisin," dedi. "Belki de birbir ne ok yakn iki tane. Ve o zamandan beri kalbin dzensiz alyor." Nicole onun bu haberler beklediini hissetti. "zgnm," diye devam etti, "Yanmda sana verebileceim baz ilalar v Fakat bunlar sadece geici nlemler iin. Hemen Newton'a dnmeliyiz ki bu sorunu uygun b iimde tedavi edebilelim." "Eh..." Solgun bir ekilde glmsedi, "...eer tahminlerimiz doruysa on iki saate kadar R ama'da klar yeniden yanacak. Sanrm o zaman gideriz." "Byk olaslkla," dedi Nicole. "Hemen Brown ve Heilmann ile konuacam Sanrm sen ve ben leyin ilk i olarak buradan ayrlacaz." Takagishi uzanarak Nicole'n elini tuttu ve "Teekkr ederim, Nicole" dedi. Nicole srtn dnd. Bir saat iinde ikinci kez gzleri yalarla dolmutu. Takagishi'nin ad kampn ucuna, Dr. Brown'la konumak iin yrmeye balad. "Ah, demek sensin." Karanlkta Richard Wakefi255 RAMA-II E3I

eld'in sesini duydu. "Uykuda olduundan emindim. Sana baz haberlerim var." Elinde fener olan bir ekil karanlktan karken "Merhaba Richard," dedi Nicole. Richard, "Uyuyamadm," dedi, "kafamda pek ok tyler rpertici grnt var. Bu nedenle senin orunun zerinde almaya karar verdim " Glmsedi, "Dndmden daha kolaym. Bir aklam ister misin?" Zihni Brown ve Heilmann'a Takagishi hakknda syleyecekleriyle megul olan Nicole'n akl karmt. "Hatrlyorsun, deil mi?" diye Richard sordu. "Ro-Sur yazlm ve el kumandasyl "Onun zerinde mi alyordun?" diye Nicole sordu, "burada?" "Elbette, yapmam gereken ey, O'Toole'un bana gerekli verileri aktarmasn salamakt. Gel , sana gstereyim." Nicole, Dr. Brown'u grmenin birka dakika bekleyebileceine karar verdi ve onunla bir likte yrd. Yanndan geerlerken Richard baka bir kulbenin kapsn ald "Hey, Tabori, b oldu?" diye bard. "Gzel bayan doktorumuzu karanlkta dolarken buldum. Bize katlmak is misin?" Richard Nicole'e "Bir ksmn nce ona anlattm" dedi. "Kulben karanlkt. Ben de uyuduunu " Janos bir dakikadan az bir sre sonra sendeleyerek kulbesinden kt ve glmseyerek Nicole' elamlad "Tamam Wakefeld" dedi, "Ama ii uzatmayalm. Tam uykuya dalmak zereydim." Wakefield'in kulbesinde, ngiliz mhendis, Newton o beklenmeyen yalpayla karlat zaman cerraha neler olduunu, belirgin bir keyifle anlatt. "Sen RoSur'a el komutlar veril dii konusunda haklydn Nicole," dedi, "Ve bu komutlar gerekten 256 lmden Sonra II normal hata nleme yazlmlarn kapatm. Fakat hibiri Rama'nn manevrasndan nce verilmem Wakefield glmsedi, Nicole'n aklamalarn dikkatle izlediine emin olduktan sonra devam e . "Anlaldna gre, Janos derken parmaklar kontrol kutusuna arpnca, komuta neden o RoSur byle, yani srada komut daha olduunu dnm. Elbette hepsi yanlt, ama RoSur'u

i olanakszd." "Belki imdi sistem yazlm tasarmclarnn kabusu olan bu derdi anlayabilirsiniz. Hibir k iin, tm olaslklar sezinlemenin bir yolu yoktur. Tasarmclar bir yanl komuta gre koru rlar -rnein ameliyat srasnda birinin kolunun kontrol kutusuna srtnmesi gibi- birka kt uta kar deil. El komutlar, btn sistem tasarm iinde, acil durumlar olarak saylrlar. le RoSur yazlmnda kesinti konusunda en byk ncelie sahiptirler ve hemen ileme konulurl Ancak tasarm, sadece bir tek kt el komutu olduunu onaylayarak onu reddetme kapasite sini kullanp, hata koruma da dahil, ikinci ncelikli kesintiyi atlar." "zgnm," dedi Nicole, "Seni yakalayamyorum. Nasl olur da bir tasarm sadece bir tek kt utu reddedip, birkan etmeyecek biimde kurulabilir? Bu basit yazlmn seriler halinde al um." Richard tanabilir bilgisayarna dnd ve nndeki notlardan alarak, ekrana sralar ve s nde dizilmi bir sr say ard. "te, RoSur yazlmnn, girilen el komutlar srasna gre, emir stne emir uygulayarak ya ." "Yineleniyorlar." Janos dikkat etti, "her yedi operasyonda bir." "Kesinlikle," diye Richard yantlad. "RoSur kez 257 RAMA-II ilk el komutunu ileme sokmaya alt, her seferinde baarsz oldu ve bir sonraki komuta ge Yazlm tam tasarland gibi alt..." "Fakat," diye Tabori sordu, "neden sonra tekrar ilk komuta dnd?" "nk, yazlm tasarmclar, birden ok kt komut olasln hi dnmediler. Veya en az dlar. Her komutu yerine getirdikten sonra, yazlmn i soru dzeni bilgi ak dzenine bak l komutu olup olmadn sorar. Eer yoksa, o zaman yazlm birinci komutu reddeder ve baka kesintiyi ele almak iin serbest kalr. Eer varsa, yazlma ilk komutu depo edip ikincis ine gemesi sylenir. imdi sradaki iki komut da reddedileceinden, yazlm komut ilem dona ozulduunu varsayar ve yedek donanma geerek ilemi ayn el komutlaryla yerine getirmeye a Mant anlayabilirsin. rnein bir..." Nicole; Richard ve Janos'un, yedek alt sistemler, bilgi akna uygun komutlar ve sra d izileri hakkndaki konumalarn birka saniye daha izledi Hata korunma ve yedek sistem yne timi hakknda ok az eitim grm olduundan grmeyi takip edemiyordu. Sonunda, "Bir dakik e araya girdi. "Yine sizi takip edemiyorum. Unutmayn, ben mhendis deilim. Birisi ba na normal bir ngilizce ile konuyu zetleyebilir mi?" Richard zr dileyerek "Kusura bakma, Nicole," dedi. "Kesintili yrtlen yazlm sistemi ned r biliyor musun?" Nicole onaylad. "Byle bir sistem iinde nceliklerin nasl altn da sun? Gzel. O zaman aklama kolay Hzlerler ve grnt verilerine gre alan hata nleme yere derken yanllkla Janos tarafndan girilen el komutlar karsndaki ncelii daha d 258 lmden Sonra II mutlar yerine getirmeye alan bir yazlm emberinde kilitlendi ve sezici alt sistemlerind n gelen hata iaretlerine nem veremedi. Bu nedenle de neter kesmeye devam etti." Nedense Nicole d krkl iindeydi. Anlatlanlar yeterince akt ve kendisi bu ilere Ja bir mrettebat yesinin karmasn istememiti. Fakat olay, harcad zaman ve enerjiye dem dar basitti. Nicole, Richard Wakefield'in kulbesindeki portatif yatan kenarna otururken, "Bu beni m srrm iin ok fazla." dedi. Janos yanna oturdu. "Neelen Nicole," dedi, "Bu iyi haber. Hi olmazsa balama ilemlerin de kesinlikle yanl davranmadmz biliyoruz. Olanlarn mantksal bir aklamas var." Nicole alayc bir tavrla, "Harika," dedi, "Fakat General Borzov hl l, imdi Reggie Wilso da ld." Nicole Amerikal gazetecinin son birka gnk dzensiz davranlarn dnd ve F ri yapt konumay hatrlad. Kendiliinden, "Aklma gelmiken," dedi. "Biriniz General Bor ba ars veya baka bir rahatszlk nedeniyle yakndn duydu mu? zellikle ziyafet gn? Wakefield ban sallad. Janos, "Hayr," dedi. "Neden sordun?" "Eh, tanabilir tamlaycya, Borzov'un biyometri verilerine gre, Generalin apandisit olm adn varsayarak belirtinin baka olas nedenlerini bana vermesini istedim. Sralananlar i e en olas neden, yzde altm iki olaslkla ila tepkimesiydi Onun belki de, tedavi amacyl ld bir ilacn tepkisiyle karlatn dndm. Janos, "Sahi mi?" dedi. Merak onu zorluyordu, "Neden daha nce bana bunlardan hi bah setmedin?"

259 RAMA-II "Edecektim... birka kez." diye Nicole yantlad. "Fakat senin ilgilenmediini sandm. Gen eral Borzov'un lmnn ertesi gn senin odana uradm hatrlyor musun? Mrettebat topla rayd. Bana yant veri tarzndan, gemi olayn stne artk gitmek isteme..." "Tanr'm," diye Janos ban sallad. "Biz insanlar iletiimde bazen nasl baarsz oluyoruz e bir ba arsyd. Hepsi bu. Kesinlikle sana Valeriy'in lm hakknda konumak istemediim ni vermek istemedim." Nicole yorgun bir ekilde yatan kenarndan kalkarken, "Konumaktan bahsetmiken," dedi, "y atmadan nce Dr. Brown ve Amiral Heilmann' grmeliyim." Wakefield'e bakt, "ok teekkr ede im Ric-hard. Keke, artk kendimi daha iyi hissettiimi syle-yebilseydim." Nicole, Janos'un yanna yrd, "zgnm dostum," dedi, "tm aratrmam seninle paylamalyd lki de daha abuk.. " "Aldrma," diye Janos yantlad. "Bu konuda zlme." Glmsedi. "Haydi, sitime kadar sana ar alk edeyim." Nicole, kulbenin kapsn vurmadan nce ierideki grltl konumalar duyabiliyordu. David o Heilmann ve Francesca Sabatini, Dnya'nn son emirlerini nasl yantlayacaklarn tartyo "Ar tepki gsteriyorlar," diyordu Francesca. "Biraz stnde dnnce yanldklarn anlay an yaam kaybna zlecekleri ilk grev deil ki." "Fakat bize en ksa srede Newton'a dnmemizi emrettiler." diye Amiral Heilmann kar kt. "O zaman yarn yeniden onlarla konuup, neden ncelikle New York'u aratrmak istediimizi a arz. 260 Orvieto'lu Dahi Takagishi denizin birka gne kadar erimeye balayacan sylyor ve zaten terk etmek zorund alacaz. Ayrca David bize inanmasa da, Wakefield, Takagishi ve ben, o gece bireyler d uyduk." Dr. Brown, "Bilmiyorum, Francesca," diye sze balamken, en sonunda Nicole'n kapy vuruu duydu. Ters bir ekilde, "Kim var orada?" diye sordu. "Kozmonot de Jardins. nemli bir tbbi bilgi..." "Bak, de Jardins," diye Brown hemen szn kesti, "ok megulz. Yarna kadar bekleyemez mi? Pekl, diye Nicole kendine syledi, sabaha kadar bekleyebilirim. Ne de olsa Takagishi 'nin kalp durumuyla ilgili Dr. Brown'un sorularn yantlamaya o kadar merakl deildi. Ke ndi kendine kulland deyime glerek, "Tamam," dedi. Birka saniye sonra Nicole, gerisinde tartmann yeniden baladn duydu. Yavaa adrna f yatana uzanrken, Yann daha iyi bir gn olmal, diye dnd. _____________31_____________ ORVETO'LU DAH Alman amiral kulbesinden ayrlrken David Brown, "yi geceler, Otto" dedi. "Sabaha grrz," David Brown esnedi ve gerindi Saatine bakt. Iklarn tekrar gelmesine s saatten biraz fazla sre vard. Uu elbisesini kartarak biraz su iti. Francesca kulbesine girdiinde, portatif karyolas daha yeni uzanmt. Francesca, "David," dedi, "daha fazla sorunumuz var." lerleyerek D avid'e ksa bir pck verdi "Janos'la konuuyordum. Nicole, Borzov'a ila verildiinden kuk nyor." 261 RAMA-II "Neee?" diye yantlarken David yatana oturdu. "Nasl kukulanabilir? Hibir yol..." "Anlalan biyometri verilerinde bir kant varm ve o da bunu ok akllca bulmu. Bu gece J a bundan bahsetmi." "Janos sana anlattnda hi tepki gstermedin, deil mi? Yani, biz kesinlikle..." "Elbette hayr," diye Francesca yantlad. "Zaten, bin yl da gese Janos bir eyden kukulan az. O tam bir saf En azndan bu tr olaylarda." Dr Brown "Kahrolas kadn," dedi, "ve kahrolas bi-yometrisi " Elleriyle yzn svazlad, "N ama. nce o salak Wilson kahraman olmaya kalkyor. imdi de bu... Sana sylemitim. Ameliy tla ilgili tm kaytlar yok etmeliydik Merkez kaytlar silmek kolay bir i olurdu. Bylece ibir ey..." "Ama Borzov'un biyometri kaytlar hl orada olurdu" diye Francesca kar kt "Ana kantn oras Ameliyatn kendisinden verilen alp bireyler kartabilmek iin tam bir dahi olman ge ekir " Oturdu ve Dr. Brown'un ban gsne bastrd "Bizim byk hatamz dosyalan yok etmem

i. Byle bir ey ISA'da kuku uyandrrd. Hatimiz, Nicole de Jardins'i hafife almamzd " Dr. Brown silkinerek onun kollarndan kurtuldu ve ayaa kalkt. "Kahretsin, Francesca bu senin hatan. Beni bu ie ikna etmene asla izin vermemeliy dim. O zaman biliyordum. " "O zaman," diye Francesca sert bir ekilde onun szn kesti, "ilk sortide sen, David Br own, Rama'ya gitmeyeceini biliyordun O zaman, eer Newton'da kalrsan bu keif gezisini n kahraman ve gerek nderi olarak gelecekteki milyonlarca parann ciddi bir ekilde tehl ikeye gireceini biliyordun." Brown odada 262 Orvieto'lu Dahi dolamay keserek onun karsnda durdu, "O zaman," Francesca daha yumuak sesle devam etti, "benim de senin bu sortiye kmanda byk karm olduunu ve seni desteklemek iin destek s ileceimi biliyordun." Onu ellerinden tutarak tekrar yataa ekti ve "Otur David," dedi, "Bunu ka kez konutuk . General Bor-zov'u biz ldrmedik. Biz sadece ona, apandisit belirtisi yaratan bir ila verdik. Karan birlikte aldk. Eer Rama manevra yapmasayd ve robot cerrah anzalanmasayd, planmz mkemmel ilemi olacakt. Borzov bugn Newton'da apandisit ameliyatnn iy emindeyken, sen ve ben burada Rama'nn kefini ynetmekte olacaktk." David Brown ellerini onunkilerden ekerek ovuturmaya balad ve, "Kendimi ok... ok kirli hissediyorum" dedi. "Daha nce byle bir eyi hi yapmadm. Yani, istesek de istemesek de, Borzov'un lmnden ksmen sorumluyuz. Belki Wilson'nkinden bile. Sulanabilirdik." Yine b an sallyordu. Yznde mitsiz bir ifade vard. "Ben gya bir bilim adamym," dedi. "Ne o Btn bu ilere nasl kantm?" Francesca serte, "Drstln bana anlatma," dedi, "ve kendini de aldatmaya alma. Kadn sst rencinden son on yln en nemli astronomik buluunu alan ve sonra onu sonsuza kadar urmak iin onunla evlenen adam sen deil misin? Senin drstln ok ok nceden kaybolmutu "Hakszlk bu," diye Dr. Brown hrnca yantlad. "Byk oranda drsttm, sadece..." "Sadece nemli ve senin iin ok deerli olduu zaman deildin. Ne byk bir pislik yn!" ca ayaa kalkm, adnn iini admlyordu. "Siz erkekler kahrolas iki yzllersiniz. Kibirl malar yaratarak korursunuz. 263 RAMA-II o-,: Hibir zaman gerekten kim olduunuzu ve ne istediinizi kabul etmezsiniz. Kadnlarn ou da drst. Biz, hrslarmz, arzularmz hatta en irkin arzularmz itiraf eder, zayflklar dimizi olmak istediimiz gibi deil, olduumuz gibi grrz." Yataa dnd ve David'in ellerini tekrar kendi ellerinin arasna ald. "Grmyor musun, sevgi im?" dedi itenlikle, "Sen ve ben ok derin balarla birlemiiz. Birlikteliimiz btn bala glsne dayanyor -karlkl kiisel kar kimiz de ayn hedef tarafndan gdlyoruz -g Brown, "Bu korkun" dedi. "Fakat, kendine bile itiraf etmek istemesen de, gerek. David, sevgilim, kararszlnn ken di gerek doan tanmaktaki baarszlndan olutuunu anlamyor musun? Bak bana Ben kesin diimi biliyorum ve yapacam eyler iin de kafam hi karmyor. Davranlarm kendini yne Amerikal bilim adam uzun sre Francesca'nn yannda sessizce oturdu. Sonunda dnerek ban omzuna dayad ini ekerek, "nce Borzov, imdi Wilson" dedi "Kendimi ylgn hissediyorum B ann hibirinin olmamasn dilerdim " Francesca onun ban okarken "Vazgeemezsin David," dedi, "ok yol aldk Artk byk dl u iz bir yerde." Francesca ona uzanarak gmleini karmaya balad. "Uzun ve yorucu bir gn oldu," dedi yat . "Haydi bunu unutmaya alalm " David Brown, Francesca onu okarken gzlerini kapatt. Francesca eilerek onu yavaa dudaklarndan pt Birka saniye sonra birden durdu. Yava yav ndi elbiselerini kartrken, "Gryorsun ya," dedi, "Birlikte bu iin iinde olduumuz srec rbirimiz264 Orvieto'lu Dahi den g alacaz." David'in nnde durarak onu kendisine bakmaya zorlad. "abuk ol" dedi David sabrszlkla, "Hazrdm..." "O konuda fazla kayglanma" diye tembelce marn karan Francesca yantlad, "Benimle hi sorunun olmad." David'in bacaklarn ayr sna gmerken glmsedi, serbest kalan eliyle onun ortunu kolayca karrken, "Unutma," dedi Ben Elaine deilim."

Francesca yannda uyumakta olan David Brown'u inceledi David'in yzn kaplam olan gerginl ik ve kayg imdi yerini bir delikanlnn umursamaz keyfine brakmt. Erkekler ok basit, d rancesca dnyordu. Orgazm en kusursuz ar kesici. Bizim iin de byle kolay olmasn iste Kk karyoladan syrlp tekrar elbiselerini giydi. Francesca, uyuyan arkadan rahatsz et nusunda ok dikkatliydi. Fakat senin ve benim hl gerek bir sorunumuz var, diye giyinm esini tamamlar-kendi kendine konutu. Ve bunu ok abuk zmeliyiz. Ve bu daha zor olacak n karmzda bir kadn var. Francesca kabininden karanlk Rama'ya kt. Kampn dier ucundaki malzemelerin yannda birka rd; onlarn dnda Beta kamp karanlkt. Herkes uykudayd. Kk el fenerini yakarak gney Deniz'e doru yrd. stediin nedir Madam Nicole desJardinS Yrrken dnyordu Ve senin zayfln, Asil topuu rka dakika boyunca Francesca, tm hafza bankasnda, kullanlabilecek kiilik veya karakter atla bulabilmek amacyla Nicole' aratrd. Yant para deil. Seks de deil, en azndan inde olmadan gld. Kesinlikle David de deil Ondan holan-

265 RAMA-II madiin belli oluyor Silindirik Deniz'in kysna yaklarken Francesca kendine, Ya antaj! d ye sordu. Ni-cole'n, Genevieve'in babasyla ilgili sorusuna gsterdii gl tepkiyi hatrla elki, diye dnd, eer bu sorunun yantn bilseydim... fakat bilmiyorum. Francesca geici olarak bocalad Nicole de Jardins ile bir uzlama yolu bulamyordu. Bu a rada arkasndaki kamp klar zorla grlr hale gelmilerdi. El fenerini sndrd ve uurum aklar aa sallanacak ekilde, dikkatle oturdu. Silindirik Deniz'in donmu buzlan zerine ayaklarn sarktm olarak oturmak, ona Orvieto'da i ocukluunun baz ac anlarn getirdi. On bir yanda, her ynden ona saldran salk uya a karn, erken gelimi olan Francesca, sigaraya balamaya karar vermiti Her gn okuldan so ra, yolunu tepeden aadaki dzle inecek biimde deitirir ve ok sevdii akar suyun kena te otururdu. Orada, kiisel bir isyan hareketi olarak, sessizlik iinde sigara ierdi. Bu tembel leden sonralardan birinde, annesinden ve vey babasndan milyonlarca kilome tre uzakta atolar ve prensleri olan bir fantezi dnyasna geecekti Bu erginlik a anlar, Francesca'da dayanlmaz bir sigara ime arzusu uyandrd. Grev sr kli olarak nikotin haplarn alyordu, fakat onlar sadece fiziksel bamll gideriyorlard kendine glerek, uu elbisesindeki zel bir cebe uzand. Francesca, onlar taze durumda tu tacak zel bir muhafaza iine tane sigara saklamt. Dnya'y terk etmeden nce kendisine garalarn acil durumlar iin olduunu sylemiti Yldzlararas bir uzay aracnn iinde sigara imek, on bir yanda sigara imekten ok daha kli bir davrant. Francesca, kafasn arkaya atp Ra266 Orvieto'lu Dahi ma'nn havasna duman fledii zumun, neeyle barmak istedi. Bu, onun kendisini serbest, klm hissetmesine yol amt. Nicole de Jardins'in oluturduu tehdit ne olursa olsun, o myordu. Sigara ierken, Francesca, yal Orvieto'nun tepelerinden gizlice aaya inen o gen kzn a ln anmsad. Ayrca kalbinde sonsuza kadar gizledii o mthi srr da anmsad Francesca likle annesine de, vey babasn hibir zaman anlatmamt, artk ok ender olarak bir bakas nudan bahsediyordu. Fakat Silindirik Deniz'in kysnda otururken, ocukluunun acs ona bir rahatlama aresi gibi grnd. Yaamnn on sekiz yl nceki ayrntlarna dalarak, Benim onbirinci doum gnmden sonra ba leri alak herifin ne istedii hakknda bir fikrim yoktu. Sigarasndan derin bir nefes d aha ekti. Bana bir neden olmadan hediyeler getirmeye balad zaman bile. vey babas, Francesca'nn yeni okulunun mdryd Kz ilk yetenek testi dizisine girdii zam r-vieto tarihinin en yksek puann elde etmiti. Bir dahi dzeyindeydi O ana kadar France sca onun dikkatini ekmemiti. vey babas, annesiyle on sekiz ay nce evlenmi ve hemen de ikizlerin babas olmutu. Francesca evde, bir sknt, doyurulacak baka bir boaz ve sanki a nesinin eyasndan bir para olmaktan baka bir ey deildi. Birka ay zellikle bana kar ok iyi davrand. Sonra annem birka gnlne Carla Teyze'yi gitti. Ac anlar bir sel gibi hzla akarak zihnine doldu. vey babasnn nefesindeki arap k kusunu, srtnen vcudunun terini ve o odadan ktktan sonra dkt gzyalarn hatrlad 267 RAMA-II

Kabus yaklak bir yldan fazla srmt. Annesinin evde olmad zamanlarda Francesca'y zor Sonra, bir akam, vey babas elbiselerini giyerken, baka bir yana bakt srada, Francesca r alminyum beyzbol sopasn onun kafasnn arkasna indirmiti. vey babas kanlar iinde ve larak yere dm, kz da onu oturma odasna kadar srkleyerek orada brakmt. Bir daha bana dokunmad, diye sigarasn Rama topranda sndrrken Francesca hatrlad. Ayn yan yabanclardk. Ondan sonra vaktimin ounu Roberto ve arkadalaryla geirdim. Bir frsat kliyordum. Carlo geldii zaman da hazrdm. 2184 yaznda Francesca ondrdndeydi. O yazn byk blmn Orvieto'nun ana meydannda aylak geirmiti. Byk kuzeni Roberto, meydandaki katedralde turist rehberi olmak iin sertifik asn yeni almt. ehirde en ok turist eken eski Du-omo, ondrdnc yzyldan balayarak, de ina edilmiti. Kilise sanatsal ve mimari bir bayaptt. Onun San Brizio apeli'ndeki, L uca Signorel-li'nin yapm olduu freskler, genel olarak, Vatikan Mzesi bir yana, yaratc onbeinci yzyl resminin en iyi rnekleri olarak kabul ediliyordu. Resmi bir Duomo rehberi olmak, hele ondokuz yandayken, olduka byk bir baar olarak kabu edilirdi. Francesca, Roberto ile ok gurur duyuyordu. Eer nceden akalaryla onu utandrm amaya sz verirse, Francesca bazen turlarnda Roberto'ya elik ediyordu. Bir Austos leden sonras, le yemeinden hemen sonra, parlak bir limuzin il Duomo'nun ev indeki meydana girdi ve ofr turist brosundan bir rehber istedi. Limuzindeki beyefen di rezervasyon yaptrmamt ve eldeki tek bo rehber de Roberto'ydu. 268 Orvieto'lu Dahi Francesca, arabann arkasndan kan ksa, yakkl ve otuzunun sonlarnda veya krknn ba endisini Roberto'ya tantrken byk bir ilgiyle izledi. Yukar Orvieto'ya araba girmesi, z el izin dnda yz yldr yasaklanmt. Bu nedenle Francesca onun zel bir kii olmas gere ordu. Her zaman yapt gibi, Roberto kilisenin d kaplarna Lorenzo Matiani tarafndan yaplm lerle turuna balad. Kuzeni stunlardan birinin altndaki garip eytani figrlerin anlamlar aklarken, hl merakta olan Francesca, kenarda usulca sigara iiyordu. Roberto, bir grup Dante-vari figr gsterirken, "Bu, cehennemin ilk tasvirlerinden biridir," diyordu. "Ondrdnc yzyln cehennem anlay, incilin kelimesi kelimesine kat bir yorumlamasyd." "Hah!" diye Francesca birden araya girdi, sigarasn kaldrm talarna atarak Roberto ve ya kkl yabancya yrd. "Ayrca ok erkeksi bir cehennem kavram. Dikkat ederseniz, eytanl var ve gsterilen gnahlarn ou da cinsel. Erkekler her zaman kusursuz yaratldklarna ve onlara retenin kadnlar olduuna inanrlar." Yabanc, azndan dumanlar karan, sokak etesi yesi tipli bu gen kzn ortaya kna a ni fark etti. Ayrca ok zeki olduu da belliydi. Kimdi bu? Onun bu araya giriiyle aran Roberto, "Bu kuzenim Francesca," dedi. Adam elini uzatrken, "Carlo Bianchi," dedi Elleri nemliydi. Francesca onun yzne bak t, kendisiyle ilgilendiini grebiliyordu. Kendi kalbinin gmbrtsn hissedebiliyordu. "E berto'yu dinlerseniz," dedi, "Elinize geen sadece resmi tur olur. Asl ksmlarn darda "Ve siz, gen hanm?" 269 RAMA-II "Francesca." "Evet, Francesca. Senin kendi turun var m?" Francesca en tatl glyle ona bakt. "ok okudum," dedi. "Katedralde alan tm sanatla ici Signorelli ile ilgili her eyi biliyorum." Bir an duraklad, "Biliyor musunuz," diye devam etti, "Michelangelo, Sistin apeli'nin tavann boyamadan nce, buraya Signor elli'nin nlerini incelemeye gelmi ." "Hayr, bilmiyordum." Carlo itenlikle gld. Kza oktan hayran olmutu. "Fakat artk biliyo Gel. Bize katl. Kuzenin Roberto'nun sylediklerine ekleme yapabilirsin." Francesca onun durmadan kendisine bakmasndan holanmt. Sanki ona deer biiyor, sanki o, el bir resim veya kymetli talarla ssl bir kolyeymi gibi, gzleri utanmazca vcudunda dol rdu. Aynca rahat gl de kz kkrtmt Francesca'nn yorumlar gitgide daha cesur ve a San Brizio apeli'nin iindeki, Signorelli'nin artc dehasnn geni apl zelliklerini esklere bakarken Francesca, "eytann srtndaki u zavall kz gryor musunuz?" dedi. "Ark nki eytann srtna binmi gibi grnyor, deil mi? Onun kim olduunu biliyor musunuz? Yz Signorelli'nin kz arkadann portreleri Signorelli burada kle gibi alrken, kz sklm iki dkle vakit geirmeye karar vermi. Luca gerekten ok sinirlenmi. Bylece kz dondurmu

u sonsuza kadar bir eytana binmeye mahkum etmi " Glmesi bittii zaman Carlo, Francesca'ya bir kadnn cezalandrlmasnn doruluu hakkndak orunca, on drt yandaki kz, "Elbette hayr," dedi. "Bu da onbeinci yzyldaki erkek oven in 270 Orvieto'lu Dahi bir baka rnei. Erkekler istedikleri an herkesle yatabilir ve buna erkeklik denirdi, fakat hele bir kadn kendini tatmin etmeye alsn..." "Francescar diye Roberto szn kesti. "Gerekten, bu kadar fazla. Annen sylediklerini duy sa seni ldrrd " "u anda annem konu d. Ben bugn bile var olan ifte standarttan bahsediyorum. uraya..." Carlo Bianchi ansna inanamyordu. Daha henz otuzundayken uluslararas bir ne kavuan, Mil no'lu zengin elbise tasarmcs, her zaman yapt gibi, yksek hzl tren yerine, deiik ol Roma'ya g-tnnesi iin bir araba kiralamaya karar vermiti. Kz-kardei Monica, her zaman ona Orvieto'daki II Du-omo'nun gzelliinden bahsederdi. Burada durmaya da son anda karar vermiti. Ve imdi. Aman Tanr'm. Kz yle ahane bir parayd ki. Tur bittii zaman Francesca'y akam yemeine davet etti Fakat Orvieto'nun en k restorann iriine geldikleri zaman gen kadn duraklad Carlo anlamt Onu bir maazaya gtrp pahal yle ona uyan ayakkab ve baz eyler ald. Francesca'nn gzellii karsnda bylenmiti ve yandayd Francesca daha nce hi iyi arap imemiti. arab sanki uymu gibi iiyordu. Yemekler o de zzetliydi ki, yerken mutlu sesler karyordu. Carlo'nun bu kadn-ocuk karsnda akl ban i Sigarasn aznn kesinden sallandr ekline baylmt. O kadar temiz, o kadar acemic Yemek sona erdiinde hava kararmt Francesca onunla birlikte II Duomo'nun nne park edilm i li-muzine kadar yrd. Dar bir geitten geerlerken, Francesca eildi ve elenerek kula d Carlo birden onu kendine ekti ve bunun zerine 271 RAMA-II ateli bir pckle dllendirildi. Kasklarndaki byk dalga onu sarmt. Francesca da ayn hisler iindeydi Carlo arabayla biraz gezmelerini nerdii zaman durak samad bile. Limuzin Orvieto'nun varolanna vardnda, arka koltukta Francesca onun stne a a biner gibi oturmutu. Otuz dakika sonra, ikinci sevimelerini bitirdikten sonra, C arlo bu inanlmaz kzdan ayrlabileceini d-nemiyordu Francesca'ya kendisiyle birlikte Roa'ya gelip gelemeyeceini sordu Francesca glmseyerek, "Gidelim," diye yantlad. Bylece Roma'ya gittik, sonra da Capri'ye, diye Francesca anmsad Bir hafta da Paris Milano'da benim Monica ve Luigi ile yaamamt istedin. D grn kurtarmak iin. Erkekler h man d grne nem verirler. Francesca'nn uzun, derin dnceleri, uzakta bir ayak sesi duyduunu sand an kesildi Kara a dikkatle kalkarak dinledi. Kendi soluklarndan baka bir ses duyduunu syleyemezdi. S onra tekrar sesi duydu, sol taraftan. Kulaklar sesin ona dandan, buzdan geldiini sylyo rlard. Buzdan gelen korkun yaratklarn kampa hcum etme dncesi her yann bir korku dal masna neden oldu. Sonra tekrar dikkatle dinledi, fakat bir ey duyamad. Francesca dnerek kampa doru yrd Seni sevmitim Carlo, dedi kendine, eer bir erkei hi issem. Beni arkadalarnla paylamaya baladn zamandan sonra bile. Uzun zamandan beri gm aka aclar da yzeye kt ve Francesca fkeyle onlarla savat. Bana vurmaya balayncaya k er eyi mahvetti. Sen de gerek bir pi kurusu olduunu kantladn Francesca bilinli olarak anlarn bir yana itti. Kul272 New York Kaifi besine yaklarken, imdi, neredeydi diye dnd. Ab evet. Konu Nicole de Jardins'di. Acab kadar biliyor? Ve bu konuda ne yapacaz? ______________32______________ NEW YORK KAF Kol saatindeki minik zil, Dr. Takagishi'yi derin bir uykudan uyandrd. Birka saniye, nerede olduunu hatrlamayacak kadar bir aknlk geirdi. Yatann stne oturarak gzler Sonra, Rama'nn iinde olduunu ve alarm be saatlik bir uykudan sonra onu uyandrmas iin rlad hatrlad. Karanlkta giyindi. Bitirdii zaman byk bir torbay alarak birka saniye el yordamyla iin ileri inceledi. Yeterli bulunca asky omzuna att ve kulbesinin kapsna yrd. Dr. Takagi

ikkatle dary inceledi. Dier kulbelerin hibirinde k yoktu. Derin bir nefes ald ve p a basarak, sessizce kapdan kt. Dnya'nn Rama konusundaki en nde gelen otoritesi, kamptan ayrlarak Silindirik Deniz ynn de ilerledi. Kyya vard zaman, dikkatle elli metrelik uuruma oyulmu merdivenlerden buzl yzeye indi. Takagishi uurumun dibindeki son basamaa oturdu ve antasndan baz zel lasti ler karp bunlar ayakkablarnn altna tak. Buzun stnde yrmeye balamadan nce, ky ayn ynde ilerleyebilmek iin, kiisel klavuzunu ayarlad Kydan yaklak iki yz metre uzaklanca Dr. Takagishi cebinden tanabilir hava lm ayg stne dt ve gecenin sessizliinde ksa bir tkrt sesi kard. Takagishi birka saniye let, sfrn altnda iki santigrat dere273 RAMA-II ceyi gsteriyor ve buzun stnde saatte sekiz kilometre hzla hafif bir rzgr esiyordu. Takagishi derin bir nefes ald ve garip fakat tandk kokuyu hissedince ard. Tereddtle, kez koku zerinde younlaarak tekrar derin nefes ald. Bunun ne olduuna kuku yoktu... bu sigara dumanyd! abucak fenerini sndrd ve buzun stnde hareketsiz durdu. Kafas hzla aklama aryordu. Francesca Sabatini sigara ien tek kozmonottu. Kendisi kamp terk ettii zaman onu izlemi olabilir miydi? Hava lm aygtn incelerken n grm olabilir miyd Bir ses duyabilmek iin dinledi, fakat Rama gecesinde hibir ey duyamad. Biraz daha be kledi. Sigara kokusu yok olduktan birka dakika sonra, Dr, Takagishi, izlenmediine emin olmak iin her drt be admda bir durarak, yolculuunu srdrd. Sonunda Francesca'nn olmadna inand. Yine de sakngan Takagishi, drt be kilometreden fazla yryp, yolundan kayglanmaya balayncaya kadar, el fenerini yakmad Denizin kar kysna ve New York adasna ulamas toplam krk be dakikasn almt. Kyd , Japon bilim adam antasndan daha byk bir fener kartarak gl n altrd. Gk tleri, omurgasnda rpertilere yol at. Sonunda buradayd! Sonunda yaamn kaplayan sorular bakasnn keyfi programlar engel olmadan, yant arayabilecekti. Dr. Takagishi, New York'ta nereye gitmek istediini ok iyi biliyordu Rama ehrinin dai resel blgesinin her biri, tpk bir pastann dilimlere ayrlmas gibi, gensel blme da na blgenin ortasnda, evresinde dier binalar ve sokaklarn yerletirildii, bir ekirdek y a meydan vard. 274 New York Kaifi Kyoto'da bir ocukken, ilk Rama aratrmasyla ilgili bulabildii her eyi okuduktan sonra, Takagishi, bu yabanc meydanlardan birinin ortasnda durarak, ban kaldrp baka yldzlar n varlklarn yaratt binalara bakmann nasl bir ey olacan merak etmiti. Takagishi, s nn srlarnn New York'u inceleyerek anlalabileceine deil, ayn zamanda onun meydann as uzay aracnn gizemli amacyla ilgili ipularn yerebilecek en uygun yerler olduundan d mindi. lk Rama aratrmaclar tarafndan izilmi olan New York haritas Takagishi'nin zihnine, t oto'nun haritas gibi, derinden kaznmt. Fakat ilk aratrmaclarn New York'u aratrmak ar snrlyd. Dokuz ilevsel birimin sadece biri ayrntl olarak haritalanmti; ilk kozmo l gzlemleri sonrasnda, dier birimlerin de benzer olduunu varsaymlard. Takagishi'nin evik admlar onu ana blmn ktlk kokan sessiz bir blgesinde gitgide deri dke, Rama'nn bu belirgin parasyla, Norton'un mrettebatnn inceledii bitiik para ara e farklar da ortaya kmaya balad. ki birimde de ana caddelerin dzeni aynyd, ancak, Dr. kagishi meydana yaklatka, kk sokaklar ilk kaiflerin bildirdiklerinden biraz farkl bi e ayrlmaya baladlar. Takagishi'nin bilim adam yn, onu sk sk durarak cep bilgisayarna ikleri kaydetmeye zorluyordu Hemen, caddelerin ortak merkezli emberler izerek meydan sard blgeye girdi. caddeden ve kendisini yaklak yz metre yksekliinde ve d aynadan yaplm muazzam bir sekizyzey ldu. Gl fenerinin klar onun yzeyinden yansyarak evresinde binadan binaya sektiler 275 RAMA-II Dr. Takagishi, bir giri arayarak, yava yava sekiz-yzeylinin evresini doland, fakat bul amad. Sekizyzeyli yapnn dier tarafnda, meydann ortasnda, yksek binalar olmayan geni bir d. Dr. Takagishi, yrrken binalar inceleyerek emberin tm evresinde dolat. Bu yaplar ilgili hibir yeni fikir edinememiti. Meydan blgesini incelemek iin dzenli aralklarla i riye yneldii zaman da olaand veya zellikle nemli bir ey gremedi Yine de bilgisayar

n paralara blen, ok sayda, alak, kolay tanmlanamayan metal kutularn yerlerini kaydett Yeniden sekizyzeylinin nne geldiinde, Dr. Takagishi antasna uzanarak zeri youn ekild ktronik aygtlarla dolu, ince, altgen bir levha kard. Bilimsel arac sekizyzeylinin v t metre nne koydu ve sonra on dakika kadar alcsyla btn bilimsel aygtlarn dzenli al . Japon bilim adam aygtn almasnn kontroln bitirdikten sonra hzla meydan blgesini Silin-dirik Deniz'e doru ilerledi. Takagishi, arkasndaki meydandan ksa fakat yksek pat sesini duyduu zaman ikinci emerke zli emberin ortalarndayd Arkasna dnd fakat kmldamad. Birka saniye sonra baka bir s Takagishi bunu birinci sortiden tanyordu, metal fralarn srtnmesi ve derinden gelen yks k frekansl ark. Fenerini meydan ynnde yakt. Ses kesildi. Feneri sndrd ve sessizce ca n ortasnda durdu. Birka dakika sonra fra srtnmesi yeniden balad. Takagishi sessizce iki caddeyi geti ve kizyzeylinin evresinden dolanarak sese doru ilerlemeye balad. Tam meydana gelmiti ki, ntasndan gelen bip-bip sesi dikkatini datt Hemen, az ce meydana brakm olduu bilims n dzensiz 276 New York Kaifi altn belirten alarm kapatt. New York'ta tam bir sessizlik vard. Dr. Takagishi bekle at bu kez ses tekrarlanmad Kendini yattrmak iin derin bir nefes ald ve cesaretini toplamaya alt Bir ekilde mer sunu yendi ve Dr. Takagishi bilimsel aralara ne olduunu renmek iin, sekizyzeylinin kar aki meydana dnd. Altgen levhann, onu brakm olduu yerden kaybolmu olduunu grmesi ka i. Nereye gitmi olabilirdi? Kim veya ne onu almt? Takagishi ok nemli, byk bir bilimsel buluun snrnda olduunun farkndayd Ayn zamanda deydi indeki gl kama arzusuyla savaarak, byk fenerini yakt ve bilim istasyonunun ka a bir yant bulmak umuduyla meydann evresinde dolatrd. Ik, meydann ortasna otuz krk aklktaki bir yerde ufak bir metal yansmas yapt Takagishi igdsel olarak bu yansmann a ketinden geldiini biliyordu. Hzla ona doru gitti. Dizlerinin stne melerek elektronik aygtlar kontrol etti Grnrde bir hasar yoktu. Tam bilimsel aygtlarn dzenli kontrolne balamt ki, bilim paketini aydnlatan fener n ntimetre apnda, ipe benzer bir nesne fark etti Bu ey siyah ve altn rengi izgiliydi ve yirmi metre kadar uzanarak metre yksekli nde garip bir metal barakann arkasnda kaybo luyordu. Kaln ipe dokundu. st yumuak ve tylyd. Altna dokunmak iin ters evirmeye al kmldamaya balad. Takagishi onu hemen elinden brakt ve onun barakaya doru yavaa kaym edi Harekete fralarn metale srtnme sesi elik ediyordu. Dr. Takagishi kalbinin sesini duyabiliyordu. Kama J77 RAMA-II arzusuyla yeniden savat. Bir niversite rencisiy-ken, zen ustasnn bahesinde yapt g asyonlann anmsad. Korkmayacakt Ayaklanna baraka ynne doru yrmelerini emretti. Siyah ve altn ip kaybolmutu Meydan sessizdi Ta-kagishi fenerinin n kaln ipin en son daki yere tutarak barakaya yaklat. Keyi dnd ve fenerini barakann iine tuttu. Grdkle anamad. Siyah ve altn dokunalardan oluan bir kme n altnda kvrlp duruyordu. Yksek frekansl bir alama sesi kulaklarnda patlad Takagishi omzundan geriye baknca yld pm gibi oldu. Gzleri dar frlad. Ses younlap dokunalarn ona dokunmak iin uza uvarlar dayanamad ve lm olarak bu garip yaratn stne yld. ______________33______________ KAYIP "Amiral Heilmann?" "Evet, General O'Toole?" "Yalnz msnz?" "Elbette. Henz birka dakika nce kalktm. Dr. Brown'la bulumama daha bir saat var. Bu k adar erken neden aradnz?" "Siz uyurken COG Askeri karargahndan ifreli ve ok gizli bir haber aldm. l grup hakknd Durumu bilmek istiyorlar." "Ne demek istiyorsunuz?" "Bu hat gvenli mi Amiral? Otomatik kaydediciyi kapattnz m?" "imdi yaptm." "ki soru sordular. Borzov RQ'sunu kimseye syle278

Kayp yemeden mi ld? Mrettebat arasndan kimse ly biliyor mu?" "Her iki sorunun da yantlarn biliyorsunuz." "Dr. Brown ile konumadnzdan emin olmak istedim. Yantm kodlamadan nce sizinle konuma ler Sizce bunlarn anlam ne?" "Bilmiyorum, Michael Belki Dnya'da birileri sinirlenmeye balamtr. Wilson'n lm onlar mu olabilir." "Beni kesinlikle korkuttu. Fakat ly dnmeme yol aacak bir noktaya kadar deil Acaba bi ilmediimiz bir ey mi biliyorlar?" "ey, sanrm bunu yaknda reneceiz. Btn ISA yetkilileri ilk frsatta Rama'yi boaltmam srar ediyorlar nce mrettebat birka saat dinlendirme fikrimizi bile beenmediler Bu kez kararlarn deitireceklerini pek sanmyorum." "Amiral, ly hangi artlarda altracamz hakknda, yolculuk srasnda General Borzov' artmay hatrlyor musunuz?" "Biraz Neden?" "lye bavurulmak istendii takdirde, bunun nedenini renmemiz gerektii konusunda Borzov' fikrine hl kar msnz? O zaman, eer, Dnya byk bir tehlikenin kanlmaz olduuna kar olarak bunun nedenini renmenize gerek olmadn sylemitiniz." "Korkarm sizi anlayamyorum, General. Neden bana bu sorular soruyorsunuz?" "COG Askeri karargahna yantm kodlarken, tam da bu anda lnn durumunu neden sorduklarn iin izninizi istiyorum, Otto. Eer tehlike-deysek, bunu bilmek hakkmz." "Ek bilgi isteyebilirsiniz, Michael Fakat bu soruturmalarnn tmyle sradan olduuna bahse girerim " 279 RAMA-II

Janos Tabori, Rarna'nn ii hl karanlkken uyand. Uu elbisesini giyerken, aklndan, yeng u Newton'a nakletmek iin yaplmas gereken ilerin bir listesini yapyordu. Eer Rama'y bo ma emri onaylanrsa, gnbatmndan nce ayrlm olacaklard. Janos, cep bilgisayarnn hafz ltma ilemlerini gzden geirdi ve biotla ilgili yeni ileri de ekleyerek gncelletirdi. Saatini kontrol etti. Rama'nn gnlk devrinin dzenli olduu dnlrse, afaa on be daki kendi kendine gld. Rama zaten ortaya o kadar ok srpriz karmt ki, klarn da zaman leri konusunda bir kesinlik yoktu. Fakat, eer gelirlerse Janos Rama'da "gnein douunu" seyretmek istiyordu. afaktan sonra kahvalt edebilirdi. Kulbesinden yz metre tede, kafese konmu olan biot, nceki gn arkadalarndan karld gibi, hareketsizdi Janos fenerini yakarak, sert ve saydam kafesten ieriye tuttu v e gece boyunca bi-otun hareket etmi olduunu belirten bir iz var m diye bakt. Biotun yerini deitirmemi olduunu anladktan sonra, Janos, Beta kampndan ayrlarak denize doru Ik patlamasn beklerken, Nicole ile geen akam yaptklar grmenin sonlarn dnmekte Nicole'n General Borzov'un ld geceki arsnn olas nedeniyle ilgili rastgele yapt a olmayan bir ey vard Janos salkl apandisiti berrak bir ekilde hatrlyordu ve ilk tann lduuna kuku yoktu Fakat neden Nicole ona bir sonraki ila tansndan bahsetmemiti. zellik e bu konuda kiisel bir aratrma yrtrken... Janos aresizce, Dr de Jardins'in ya ona olan g280 Kayp venini kaybettii ya da kendisine sormadan General Borzov'a onun ila vermi olabilecei ni dnd sonularna vard. Her iki halde de onun ne dndn renmeliydi Kafasnda k oan ve sonra aklna taklan tuhaf bir fikir dodu. Acaba, diye dnd, Nicole bir ekilde S t-Hegenest projesini rendi ve drdmzden de mi kukulanyor? lk kez, Janos, belki de Valeriy Borzov'un arsnn doal olup olmadn merak etti David B ilk sorti sresince Newton'da kalacan renmesinden iki saat sonra drdnn yapt o gr d. Hayal krkl iindeki Dr. Brown, Amiral Heilmann'a, "Onunla konumalsn Otto," diyord rini deitirmesi iin onu ikna etmelisin." Otto Heilmann, onun talebiyle General Borzov'un personel atamalarn deitirmesinin ola naksz olduu gereini syleyince, Dr. Brown fkeyle, "O zaman," diye yantlamt, "Kontrat tevik edici dllere gle gle diyebiliriz." Toplant boyunca Francesca Sabatini sessiz ve kaygsz grnmt Janos oday terk ederken, D own'un onu azarladn duymutu. "Neden bu kadar sakinsin?" demiti. "Senin de herkes kadar kaybn olacak Yoksa benim bilmediim bir plann m var?"

Janos, Francesca'nn glmsemesini, ok ksa bir an iin grebilmi ve o anda kendisine, Fran ca'nn tuhaf bir zgven iinde olduunu sylemiti imdi, Kozmonot Tabori Rama'da afan s lerken, o glmseme aklndan kmyordu. Francesca'nn ilalar konusundaki bilgisiyle, Genera orzov'a apandisit belirtileri oluturacak bir ey vermi olmas olasyd. Fakat byle ok. o r sahtekrl, sadece onlarn grev sonras medya projelerinin deerini arttrmak iin yapm miydi? 281 RAMA-II Rama yeniden, her zaman olduu gibi gzlere bir ziyafet ekerek, bir anda klara bouldu. J nos her yne bakarak ve muazzam yapdaki anaklar inceleyerek, yavaa evresinde dnd. Art prl parlarken, ilk frsatta Francesca ile konumaya karar verdi. Ne garip ki, soruyu soran Irina Turgenyev oldu. Kozmonotlar neredeyse kahvaltlarn b itirmilerdi. Dr. Brown ve Amiral Heilmann, aslnda, ISA yetkilileriyle yaptklar bitme z grmelerden birine daha balamak iin, masay oktan terk etmilerdi. Irina "Dr. Takagish erede?" diye safa sordu. "Herhangi bir eye ge kalmasn en son beklediim mrettebat yesi " Janos Tabori, "Alarmn duymam olmal," derken katlanr iskemlesini iterek kalkt, "Gidip onu kontrol edeceim." Janos bir dakika sonra dnd zaman, armt. "Orada deil," dedi, omuzlarn silkerek. " Nicole de Jardins midesinde ani bir yanma hissetti. Kahvaltsn bitirmeden hemen ayaa k alkt, "Onu aramalyz," dedi, kaygs belli oluyordu. "Yoksa ayrlacamz zaman hazr olama Dier kozmonotlarn hepsi Nicole'n heyecann fark etmilerdi. Richard Wakefeld iyi niyetle "Burada neler oluyor?" diye sordu. "Bilim adamlarmzdan biri kendi bana bir sabah ge zintisine kyor ve irket doktoru panie kaplyor." Telsizini at. "Alo, Dr. Takagishi, n yseniz, ben Wakefield. Ltfen bize iyi olduunuzu syleyin de kahvaltmz bitirelim." Uzun bir sessizlik oldu. Mrettebatn her yesi, yannda bir telsiz tamann neredeyse zorun u bir art olduunu bilirdi. sterseniz verici blm kapatabilirdiniz, fakat durum ne olurs a olsun dinlemek zorun282 Kayp davdnz. "Takagishi-san," diye Nicole sesinde srarc bir sabrszlkla sordu. "yi misiniz? Ltfen ya verin." Uzayan sessizlikte, Nicole'n midesindeki yanma hissi kocaman bir dme dnmt. bana ok feci bir ey gelmiti. David Brown ileden km bir ekilde, "Size bunu iki kez akladm, Dr. Maxwell," diyordu, ebatn bir ksmn boaltmann bir mant yok. Dr. Taka-gishi'yi aramann en etkin yolu, tm kullanmaktr. Onu bulduktan sonra Rama'y ok byk bir hzla boaltacaz Ve son sorunuzu ya k gerekirse, hayr, bu, Rama'nn boaltlmas kararna uymamak iin mrettebatn dnd bi Amiral Heilmann'a dnd ve mikrofonu ona verirken, "Kahretsin Otto," diye mrldand, "u br krat budalayla sen konu. Bu grevi bizden daha iyi ynetebileceini sanyor, hem de yz mil yon kilometre uzaktan." "Dr. Maxwell, ben Amiral Heilmann. Dr. Brotvn'la tam bir fikir birlii iindeyim. Za ten, byle uzun gecikmeler iinde gerek bir tartma yapamayz. Planladmz ekilde hareke Kozmonot Tabori burada benimle Beta'da kalacak ve biot dahil, btn ar malzemeyi topa rlayacak. Ben aratrmann egdmn salayacam. Brown, Sabatini ve de Jardins buzu aara agshi kendi isteiyle gittiyse, bulunmas en olas hedef olan New York'a gidecekler. Wa kefield, Turgenyev ve Yamanaka onu helikopterlerle arayacaklar." Bir an duraklad, "Bu yayn acele yantlamanza gerek yok. Bir sonraki mesajnz gelinceye k dar arama oktan balam olacak." 283 RAMA-II

adrna dnm olan Nicole byk bir dikkatle tbbi malzemelerini toplad. Takagishi'nin son z New York'u ziyaret etmeyi deneyebileceini dnmedii iin kendisini eletiriyordu. Bir ha a daha yaptn, diye kendine sylendi. Hi olmazsa onu bulduun zaman hazr olduuna emin ol. Kiisel eyalarn toplamay gz kapal bile yapabilirdi, fakat, bu kez yiyecek ve su gibi k isine gerekli malzemelerde ksnt yaparak, yaral veya hasta Ta-kagishi'ye gerekli olac an dnd eyleri ald. Nicole'n, Japon bilim adamn bulmak iin yapacaklar yolculuk a da dnceleri karmakt. Fakat bu gruplamann bilerek yapldn sanmyordu. Takagishi'n olan hayranln herkes biliyordu. Bu durumda, ilk aratrmada Brown ve Sabatini'nin onunl a aratrma blgesine gelmelerinde alacak bir ey yoktu.

Nicole kulbeyi terk etmek zereyken kapda Ric-hard Wakefield'i grd. Richard, "eri geleb lir miyim?" diye sordu. "Elbette," dedi Nicole. Richard, akn ve skntl bir ekilde, kendisine zg olmayan bir kararszlkla ieri gird eyiten sonra, Nicole, "Ne var?" dedi. Glmsedi ve utanga bir ekilde "ey," dedi, "birka dakika nce bana iyi bir fikir gibi gel iti, ama imdi aptalca -hatta belki ocuka grnyor." Nicole onun sa elinde bir ey tuttu rk etti. "Sana bir ey getirdim," diye Richard devam etti. "Bir ans tlsm sanrm. Yannda w York'a gtrrsn diye dndm." Kozmonot Wakefield elini anca Nicole, Prens Hal'in heykelciini tand. "Cesaret, sagrl baka eyler hakknda ne dersen de, bazen biraz ans 284 Kayp hepsinden daha nemlidir." Nicole alacak biimde duygulanmt. Kk heykelcii Wakefield'dan alarak, karmak ayrn ledi. "Prens'in bilmem gereken zellikleri var m?" diye glmseyerek sordu. "Oh, evet," Richard canlanmt. "Neeli akamlarnda, ya iman valyeler ve dier tatsz k anelerde geirmekten, ya hain dkler veya kontlarla savamaktan ya da harikulade Fransz prenseslerine kur yapmaktan holanr." Nicole hafife kzard. "Eer kendimi yalnz hisseder ve prensin beni elendirmesini isterse m, ne yapmalym?" diye sordu. Richard onun yanna gelerek Prens Hal'in kalasn-daki minik klavyeyi gsterdi. "Birok ko muta yant verir," derken Richard ona ine byklndeki bir ubuk uzatt. "Bu her anahtar d tam olarak uyar. Konumak iin 'T', hareket iin 'A'ya basarsan sana hnerlerini gsterir ." Nicole kk prens ve ubuu uu elbisesinin cebine yerletirirken, "Teekkr ederim Richard , "Bu byk incelik." Wakefield bocalad, "ey, biliyorsun, pek de nemli deil. Yalnz, pe pee ansszlklarmz n de dndm ki, yani, demek istiyorum..." "Tekrar teekkrler, Richard," diye Nicole onun szn kesti. "Kaygn anlyorum." adrdan b ktlar. 285 RAMA-II 34 TUHAF ARKADALAR Dr. Brown, makineleri ne seven, ne de gvenen o soyut bilim adamlarndan biriydi. Ba sl makalelerinden ou, deneysel bilimin ayrnt ve biimciliklerinden nefret ettii iin, sal konulardayd. Deneyciler, makinelerle, daha da kts mhendislerle uramak zorundaydla r. Brown tm mhendislerin fazlasyla bytlm marangozlar veya su tesisatlarndan baka larn dnrd. Eer kuramlarndan birinin, gerek bir veriyle kantlanmas gerekiyorsa, o varlna katlanrd. Nicole, buzmobilin almas hakknda Dr Brown'a baz masum sorular sorunca, Francesca kesik kesik glmekten kendini alamad ve, "Kesinlikle hibir fikri yok," diye talyan gazetec i yantlad, "ve hi umrunda da deil Elektrikli bir arabay bile kullanamadn sylesem in ir kez onun basit bir yemek retim robotunu yarm saat seyrettiini ve tm denemelerine karn onu bir trl ahtramadn grdm." ki kadn buzmobilin n koltuuna yerleirlerken, Nicole, "Yok artk Francesca," diyordu. "B u kadar kt olamaz. Ne de olsa tm mrettebat bilgisayarlarn, iletiim aralarn ve Newto grnt ilem sistemlerini kullanabiliyor Herhalde bytyorsun." Konumann gidii hafif ve zararszd. Dr. David Brown arka koltua kendini brakrken derin i geirdi "Elbette, sizler gibi iki olaanst kadnn konuacak daha nemli eyleri vardr , belki biriniz bana, u lgn Japon bilim adammzn gece yars kamptan uzaklamasnn ned ilir." 286 Tuhaf Arkadalar "Maxwell'in asistan, dalkavuk geveze Mills'e gre, Dnya'da birok insan Japon doktorun Kamallar tarafndan karldna inanyormu." "Haydi, Francesca, ciddi ol. Neden Dr. Takagishi kendi bana hareket etmeye karar v erdi?"

Nicole yavaa, "Benim bir fikrim var," dedi, "Programlanan aratrma srecinden tr sabrs New York'un nemine ne kadar hararetle inandn biliyorsunuz. Wilson olayndan sonra... t bir boaltma emri geleceinden hakl olarak emindi Tekrar ieri dndmz zaman da, eer ger k, Silindirik Deniz erimi olabilir ve New York'a ulamak zorlaabilirdi." Nicole'n doal drstl onu, Brown ve Sabati-ni'ye, Takagishi'nin kalp sorunundan bahsetme e zorluyor, fakat nsezisi de ona, bu iki arkadana gvenmemesini sylyordu. Dr. Brown, "H azrlksz i yapan biri gibi grnmyordu," diyordu,. "Acaba bir ey ini duydu veya grd?" "Belki de ba aryordu veya baka bir nedenle uyuyamamt," diye Francesca ortaya laf att ggie Wilson da, bann onu rahatsz ettii geceler evrede sinsi sinsi dolanrd." David Brown ne eilerek Nicole'e "Bu arada," dedi, "Francesca bana, kullanmakta old uu ba ars haplarnn Wilson'n dengesizliini iddetlendirmi olabileceini dndn rsun. Alm olduum uyku hapn o kadar abuk tanmlamandan ok etkilenmitim." Ksa bir duraksamadan sonra Francesca, "lalardan bahsetmiken," dedi, "Janos Tabori, B orzov'un lmyle ilgili olarak yaptnz grmedeki bir eyden bahsetti. Onu pek doru anl im, fakat sanrm sen, bu olaya bir ila tepkimesinin kartna nanyormusun." 287 RAMA-II Buzun stnde muntazaman ilerliyorlard. Konuma, grnrde o derece normal tonda ve sradand kukulanmak iin belirgin bir neden yoktu. Frances-ca'nn szlerine verecei yant hazrlar , Nicole Yine de, diye dnd, u son iki cmle ok akc, sanki nceden tasarlanm gibi. D a bakmak iin dnd. Francesca'nn kendini zorlamadan hislerini saklayabileceini biliyord u. Fakat Dr. Brown'un yz ifadesinden, bu konumalarn prova edilmi olup olmadn anlayabi einden emindi. Gz krpmadan baklar karsnda Dr. Brown hafife kprdand. Nicole yumuak bir sesle, "Kozmonot Tabori ve ben General Borzov'un lmyle ilgili olar ak konuuyorduk ve arsnn nedeni konusunda fikir yrtmeye baladk," dedi. "Ne de olsa ap iti son derece salklyd. Yani bu keskin arnn nedeni baka bir ey olmalyd. Konumamz denlerden birinin de ters ila tepkimesi olabileceini syledim. Pek gl bir dnce deild Dr. Brown rahatlam grnerek hemen konuyu deitirdi. Ancak, Nicole'n aklamas Francesca n etmemiti. Eer yanlmyorsam bayan gazetecimizin daha sorusu var, diye Nicole dnd. Fak onlar u anda sormayacak. Nicole Francesca'y izlerken onun arka koltuktaki Dr. Brown 'un anlattklarn dinlemediini gryordu. Brown, Dnya'nn Wil-son'n lmne gsterdii te Frances-ca derin dnceler iindeydi. Brown yorumunu bitirdii zaman geici bir sessizlik oldu. Nicole evresinde kilometrel erce uzanan buza, Silindirik Deniz'in her iki yanndaki grkemli uurumlara ve nndeki Ne w York'un gkdelenlerine bakt. Rama muhteem bir dnyayd. Francesca ve Dr. Brown'a gvensi zlik duyduu iin bir anlk sululuk hissine kapld. Biz insanlarn hibir zaman ayn 288 Tuhaf Arkadalar ynde olamaymz ne yazk, diye kendine syledi. Sonsuzlukla karlatktan zaman bile. Francesca birden sessizlii bozarak, "Bu ii nasl becerdiini anlayamyorum" dedi. Konumak iin Ni-cole'e dnmt. "Bunca zaman gemesine karn, sktrlm videolarda bile merul aman meydana geldiini sezinleyebilmek iin de dahi olmaya gerek yok." Dr. Brown tam anlamyla afallamt. "Tanr akna sen neden bahsediyorsun?" dedi. "nl yaam bilim subaymzdan" diye Francesca yantlad. "Bunca zaman gemesine karn, ocu kimse tarafndan bilinmemesi sana ilgin gelmiyor mu?" Nicole derhal talyanca, "Sinyora Sabatini," dedi, "size daha nce de sylediim gibi, b u konu sizi hi ilgilendirmez. zel yaamma byle bir mdahale..." Francesca da, talyanca olarak, hzla szn keserek, "Sadece sana hatrlatmak istedim Nicol e," dedi, "Senin de aa kmasn istemediin srlarn var." David Brown iki kadna bo gzlerle bakyordu. Son konumalarn bir kelimesini bile anlamam havann gerginlemesi onu artmt. Francesca onu aalayan bir ses tonuyla "Evet, David "bize Dnya'daki karamsarl anlatyordun. Bize eve dnme emri verileceini mi dnyorsun? dece bu sortiyi mi durduracaz?" Dr Brown akn bir duraksamadan sonra, "COG Yrtme Konseyi, bu hafta sonu iin zel bir top antya arld." dedi. "Dr. Maxwell'in u anki tahminine gre, bizden projeyi terk etmemiz i tenecek." "Bu, ana hedefleri aadan gelecek tepkileri her zaman en aza indirmek olan bir grup hkmet yetkilisinin tipik bir ar tepkisi olur" diye Francesca fikir yrtt "Tarihte ilk yeterince hazrlanm insanlar, 289

RAMA-II

baka bir zek tarafndan yaplm bir aracn iini aratryorlar. Ancak, Dnya'daki politik ey yokmu gibi davranyorlar. Hayal gleri yok. alacak ey." Nicole, Francesca'nn Dr. Brown ile yapt konumann sonunu dinlemedi. Kafas hl nceki k taklyd. Herhalde benim Borzov'daki ilala ilgili kantm olduunu sanyor, diye Nicole d hdidin mantkl bir baka aklamas yok. Buzun kysna vardklar zaman, nn kayp arkadalarnn "yabanc ehirdeki aratrmas" ncesca'nn robot kamera ve ses donanmn hazrlamas, on dakika srd. Nico-le'n Dr. Brown' man kayb konusundaki yaknmalarna aldr edilmedi. Buna kar o da video ekimine katlmay rek sinirlenmi olduunu gsterdi. Francesca hazrlklarn tamamlarken, Nicole en yakn merd nden trmanarak gkdelenler ehrini seyretti. Arkasnda ve altnda, Francesca'nn, Dnya'daki milyonlarca izleyiciye o ann duygusalln anlattn duyabiliyordu. "Burada, gizemli ada ehir New York'un kenannda duruyorum Bu noktaya ok yakn bir yer de, Dr. Ta-kagishi, Kozmonot Wakefield ve ben, bu haftann balarnda, garip bir ses d uyduk. Beta kampndan geen gece tek bana ve izinsiz bir aratrma yapmak iin ayrlan prof hedefinin New York olduundan kukulanmak iin nedenimiz var... "Profesre ne oldu? Telsizle arld zaman neden yant vermiyor? Dn, gazeteci Reggie Wils yaamn tehlikeye atarak, karnzdaki haberciyi kurtarmak isterken roverin iinde skp y arn gl kskalarndan kaamad, byk bir trajediye tank olduk. Acaba, ayn son, Rama i? Acaba, alar nce bu artc ara ukurun ine yapan uzayllar, masum ziyaretileri boyun edirip sonra yok eden karmak bir tuzak m yara ttlar. Bunu kesin olarak bilmiyoruz. Fakat biz. ." Duvarn stndeki hakim noktadan, Nicole Frances-ca'y duymazlktan gelerek, Dr. Takagishi 'nin hangi yne gitmi olabileceini dnmeye alt. Cep bilgisayarndaki haritalara bavu am geometrik merkezine doru gitmi olmal, diye sonuca ulat. Dr Takagishi'nin geometrin in bir anlam olduundan kukusu yoktu. _____________35_____________ UKURUN NE Sokaklarn artc labirentinde sadece yirmi dakikadr yryorlard; fakat, kiisel klavuz ktan umutsuzca kaybolmu olacaklard. Aratrma iin tam bir planlar yoktu. Sadece sokaklar da rastge-le biimde aa yukar yrdler. Her drt dakikada bir Amiral Heilmann, Dr. Br atrma grubuna yayn gcnn yeterli olduu yerlerde aratrma yapmalarnn yeterli olduunu du. Otto Heilmann'n sesini telsizden son kez zorlukla duyduklar zaman, "Bu hzla," dedi Nicole, "aratrmamz sonsuza kadar srecek. Dr. Brown, neden siz bir noktada durmuyorsu nuz? Bylece Francesca ve ben..." Dr. Brown iki uzun binann arasndaki bolua yrrken, Ami al Heilmann'n "Dikkat, dikkat," dediini duydular, "Son yaynm aldnz m?" "Korkarm hayr, Otto," diye Dr Brown yantlad. "Ltfen tekrarlar msn?" "Yamanaka, Wakefield ve Turgenyev Kuzey Yarm silindirinin te birini bitirdiler. Tak agishi'den bir iz yok. ehirlerden birine gitmedike daha kuzeye git291

RAMA-II mesi pek olas deil. Bu durumda onun ayak izlerini baka yerde aramalyz. Belki de siz d oru iz zerindesiniz. "Ayrca byk haberlerimiz var. Yakaladmz biot iki dakika nce kmldamaya balad. Kama letleri kafesi ancak izebildi. Tabori tm kafesin evresini saracak daha byk, daha geni bir kafes yapmaya alyor. Tabori'ye yardm etmesi iin, Yamanaka'nn helikopterini geri a ir dakikaya kadar burada olur... bir dakika... Wakefield'den acele bir haber var ... onu mikrofona veriyorum." New York'taki l tarafndan zor duyulmasna karn, Wakefield'in ngiliz aksannda yanlmak szd. "rmcekler," diye Amiral Heilmann'n bir sorusunu yantlad. "Laura Ernst'in inceledi cek biotu hatrlyor musun? te, onlardan alt tanesini, gney uurumunun tesinde grebiliy Geici olarak kurduumuz kulbenin her yerinde dolayorlar. Ayrca, bizim esir biotun l a dalar, iki yenge biotu da bir ey tamir etmi olmal, ikisi de gney kutbuna doru ilerliy ar." "Grntler?" Francesca Sabatini telsize bard, "Grnt alyor musun?" "Neydi bu? zr dilerim, seni duyamadm."

"Francesca grnt ekip ekmediini soruyor" diye Amiral Heilmann aklad "Elbette, akm," dedi Riclard. "Hem helikopterdeki otomatik grntleme sistemi, hem bana bu sabah verdiin el kameras sorunsuz alyorlar. Yenge bi-otlar artc. Bu kadar hzl bir eyi hayatmda grmedim .. Bu arada, Japon profesrmzden bir haber var m?" "Henz yok," diye David Brown New York'tan bard. "Bu labirentte yava ilerliyor. Kendim i byk bir saman ynnda toplu ine arar gibi hissediyorum." 292 ukurun iine Amiral Heilmann kayp kiinin durumu hakknda son durumu Wakefeld ve Turgenyev'e tekrar lad. Sonra Richard ona yakt tazelemek iin Beta'ya dneceini bildirdi. "Ya sen David?" diye Heilmann sordu. "Dnya'daki u pilerin sorularn da yantlamak dahil, her eyi dnr Beta kampna dnmen gerektiini dnmyor musun? Kozmonot Sabatini ve de Jardins, Dr. Takag i'nin aratrlmasna devam edebilirler. Eer gerekliyse, helikopter seni almaya geldiinde oraya senin yerine birisini yollarz." "Bilmiyorum Otto, hi..." Francesca, David Brown'un konumasnn ortasnda onun telsizinde ki konuma dmesini kapatt. Brown, Francesca'ya, kzgn bir ekilde baktysa da hemen yumu Francesca kat bir ekilde, "Bunu konumamz gerek," dedi. "Kendisini birka dakika sonra arayacan syle." Nicole, Francesca Sabatini ve David Brown arasndaki konumay dinlerken iyice afallamt. isinin de Dr. Takagishi'nin yazgsna en kk bir ilgi bile duymadklar belliydi. Francesca hemen Beta'ya dnerek son fla olaylarn hepsini toparlamas gerektiini sylyordu. Dr. Brow da aratrmann "asl" blgesinden uzakta olduundan dolay kayglyd. kisi de kendisinin geriye gitmesinin daha nemli olduu konusunda tarttlar. kisi birden ew York'u terk ederlerse ne olurdu? Hayr, bu durumda kozmonot de Jardins yalnz kalrd. Belki o da onlarla birlikte gelirdi ve Dr. Takagishi'yi arama almalar, her ey birka s aat iinde yattktan sonra, yeniden balatlrd. Nicole sonunda patlad ve onlara, "Asla," diye bard, "tm yaamm boyunca bu kadar bencilc ...", daha iyi bir ad bulamyordu. "Meslektalarmzdan biri kayp ve byk olaslkla yardm ac var. 293

RAMA-II Belki yaraldr, belki de lmek zeredir; ikinizin yapt tek ey, kendi zel irin ayncalk da tartmak Bu gerekten iren." Bir an nefes almak iin durdu. "Size bir ey syleyeyim mi," diye fke iinde devam etti. "u anda Be-ta'ya dnmyorum. Bana emretseniz de vz gelir. Burada aratrmay tamamlamak ii alyorum. En azndan benim nceliklerim doru. Ben bir insann yaamnn, grnt, mevki ve h l bir medya projesinden daha nemli olduunu biliyorum." David Brown, sanki yzne bir tokat yemi gibi ir-kildi. Francesca glmseyerek, "Vay, vay ," dedi, "demek bizim mnzevi yaam bilim subaymz sandmzdan da ok ey biliyormu." Dav a tekrar Nicole'e bakt "Bize bir dakika balar msn canm," dedi, "zel konumamz gereke konu var," Francesca ve Dr. Brown, yirmi metre tedeki bir gkdelenin altna giderek hararetli bi r tartmaya girdiler. Nicole dier yola dnd. Sinirlerine hakim olamad iin kendine kz likle onlarn Schmidt ve Hagenest ile ilgili kontratlarn bildiini aklam olduuna sinir ordu. Baa Janos'un sylemi olduunu sanacaklar, diye dnd. Ne de olsa yakn arkadaz. Dr. Brown Amiral Heilmann'la telsizle konuurken, Francesca Nicole'n yanna dnd "David helikopteri onunla buzmobilin yannda bulumas iin aryor. Oraya kadar yolunu bulabilecei ne bana gvence verdi. Burada ben seninle kalarak Takagishi'yi arayacam Hi olmazsa bu ekilde New York'u fotoraf-layabilirim." Francesca'nn konumas tmyle duygusuzdu. Nicole onun ruhsal durumunu anlayamyordu. "Bir y daha," diye Francesca ekledi. "David'e aratrmamz drt saat iinde tamamlayp kampa dnm hazr

294 ukurun ine olacamz syledim." Aratrmalarnn ilk saati boyunca iki kadn ok az konutular. Francesca, gidecekleri yollar icole'n semesine itiraz etmiyordu. Her on be dakikada bir durup telsizle Beta kampn a rayarak son konumlarn belirtiyorlard. le yemei iin durduklar zaman, Richard Wakefield lara, "Yaklak iki kilometre gneyde ve buzmobilin drt kilometre dousundasnz" dedi. Onla

ilerlemelerini izlemekle grevlendirilmiti. "Ana meydann tam dousundasnz." Nicole, Takagishi'nin oraya gitmi olduunu dnd iin, ilk olarak ana meydana gitmilerd alak yapnn olduu ak embersel bir meydan bulmular fakat meslektalarnn bir izine ra ard. Sonra Francesca ve Nicole dier iki meydana da gitmiler ve iki merkezi dilim bo yunca her yeri dikkatle taram fakat bir ey bulamamlard. Nicole, artk aklna baka bir gelmediini itiraf etti. le yemeine balarken Francesca, "Buras insan ok artan bir yer," diye yantlad. Bir iinde, kare bir metal kutunun stnde oturuyorlard "Fotoraflarm buray ancak yakalamaya b adlar. Her ey o kadar sakin, o kadar yksek, o kadar... yabanc ki." "Bu binalardan bazlar senin resimlerin olmadan anlatlamaz. rnein, ok yzeyliler. En by an her zaman meydann yannda olmak zere, her dilimde bir tane var. Neyi belirttikleri ni merak ediyorum, eer ediyorlarsa? Ve neden bulunduklar yerlere yerletirilmiler?" iki kadn arasndaki gerginlik, hl yzeyin tam altnda, bastrlm halde duruyordu. Biraz, rk'taki yolculuklar srasnda grdkleri eylerden sz ettiler. Francesca zellikle ana biri ki iki gk295

RAMA-II deleni birletiren, kafese benzer bir dzenlemeye hayran kalmt "O kafes ya da aa benzer y hakknda ne dnyorsun?" diye boa sordu. "En azndan yirmi bin ilmei ve elli metre yk lmal." Nicole elini sallayarak, "Sanrm bunlarn birini bile anlamaya almak, bizler iin ok gl dedi. Yemeini bitirdikten sonra arkadana bakarak, "Devam etmeye hazr msn?" diye sordu Francesca, amal bir tavrla, "Henz deil," dedi. Yemeinin kalan ksmn temizledi ve onla sisinin p cebine koyduktan sonra, "kimizin henz bitirilmemi bir iimiz var" dedi. Nicole ona alayc bir ekilde bakarken, Francesca aldatc bir dostluk tavryla, "Sanrm art maskelerimizi kartp birbirimizle drste yzlemenin zaman geldi," dedi. "Eer Valeriy B benim ila verdiimden kukulanyorsan, neden bana dorudan sormuyorsun?" Nicole dmann birka saniye inceledi ve sonunda, "Verdin mi?" diye sordu. "Verdiimi sanyor musun?" diye Francesca cilveli bir sesle sordu. "Eer yleyse neden y apmm?" Nicole biraz durakladktan sonra, "Ayn oyunu baka bir dzeyde oynuyorsun," dedi. "Hibir eyi kabullenmek niyetinde deilsin. Sadece benim ne kadar fazla bildiimi renmek istiy orsun. Fakat senden gelecek bir itirafa ihtiyacm yok. Bilim ve teknoloji benim ya nmda Sonunda gerek ortaya kacak " Francesca rahata, "Sanmam," dedi ve kutudan aa atlad "Gerek her zaman onu arayanlarn g en kaar " Glmsedi, "Haydi gidip profesr bulalm." Ana meydann bat ynnde iki kadn baka bir esiz yapyla karlatlar. Uzaktan byk bir 296 ukurun ine benziyordu. Siyah damnn zirvesi rahata yerden krk metre kadar yukarda ve yz metreden f azla uzunluktayd. Ambarn iki zellii zellikle byleyiciydi. Birincisi, binann iki ucu d kincisi, dandan iinin grnmemesine karn, tm duvarlar ve at ieriden saydamd. Fran le bunun optik bir aldanma olmadndan emin olmak iin srayla birbirlerini izlediler. Am barn iindeki bir kimse, taban hari her yn rahata grebiliyordu. Ayrca, yanstc gkde rece hassas hizalanmt ki, btn evredeki sokaklar da ambarn iinden grlebiliyordu Nicole duvarn br tarafnda dururken fotoraf eken Francesca, "Harikulade" dedi. Nicole keyi dnp onun yanna gelirken, "Dr. Ta-kagishi bana," dedi, "New York'un amasz o duuna inanmann imknsz olduunu sylemiti. Rama'nn geri kalan' Belki. Fakat, kimse bir i olmadan bu kadar zaman ve aba harcamaz." "Neredeyse dindar biri gibi konuuyorsun," dedi Francesca Nicole sessizce talyan meslektan szd. imdi de beni ineliyor, dedi kendine. Aslnda ne az bile. Belki de herkesin ne dndne de. Ksa bir sessizlikten sonra, Francesca, "Hey. una bak," dedi. Ambarn iinde birka adm yr rek yeri iaret etti. Nicole onun yanna geldi. Francesca'nn nnde yere oyulmu dar ve uzu n bir ukur vard. ukur yaklak be metre uzunluunda, bir buuk metre geniliinde ve oldu di, belki sekiz metre kadar. Dibinin byk ksm glgeler iindeydi. ukurun duvarlar herhan bir entik izi grlmeden aa yukar uzanyordu "Burada bir tane daha var ve urada da bir tane..." 297

RAMA-II

Ambarn gney tarafna dalm, hepsi birbiriyle ayn biimde yaplm, dokuz tane ukur var ta, yzeye dikkatli bir sralamayla dizilmi dokuz tane kre duruyordu. Nicole kendini, btn bu nesnelerin anlamn veya amacn aklayabilecek bir yk veya bir eitim klavuzu d buldu. Sersemlemeye baladn hissediyordu. Ambarn neredeyse tmn gemilerdi ki iletii zayf acil durum sinyalini duydular Nicole "Dr. Takagishi'yi buldular," diye bamrar ak, ambarn ak ucundan dar frlad. Damn altndan kt anda, acil durum sinyalinin g arn patlatyordu. "Tamam, tamam," dedi telsizine. "Sizi duyabiliyoruz. Ne oldu?" Ric lard Wakefield'in "ki dakikadan fazla sredir size ulamaya alyoruz," dediini duydu. " cehennemdeydiniz? Sadece yksek ulam gc nedeniyle acil durum sinyalini kullanmak zoru nda kaldm." Francesca, Nicole'n arkasndan yantlayarak, "Olaanst bir ambarn iindeyiz," dedi. "Tek ynalar, garip yansmalaryla, tpk srrealist bir dnyaya benziyor..." "Mthi," diye Richard onun szn kesti, "fakat, ene yapacak zamanmz yok. Siz hanmlarn ilindirik Deniz'in en yakn noktasna yrmeniz gerekiyor. On dakikaya kadar bir helikop ter sizi oradan alacak. Eer inebileceimiz bir yer olsayd, New York'un iine gelirdik. " "Neden?" diye Nicole sordu. "Birdenbire bu tela neden?" "Bulunduunuz yerden Gney Kutbu'nu grebiliyor musunuz?" "Hayr o ynde ok fazla yksek bina var." "Kk boynuzlarn evresinde garip eyler oluyor. Muazzam imekler bir sivri utan dierine ar. 298 ukurun ine Etkileyici bir gsteri. Hepimiz olaanst bir eyin olacan hissediyoruz." Richard bir an aklad, "New York'u hemen terk etmelisiniz." "Tamam," dedi Nicole, "Yola kyoruz." letiim aygtn kapatarak Francesca'ya dnd. "Ambardan ktmz anda acil durum sinyalin seldiini fark ettin mi?" Nicole biraz dnd. "Duvarlarn ve damn yapld malzeme, radyo rini engelliyor olmal."Yz birden aydnland, "Bu, Takagishi'ye ne olduunu aklyor -amba a da benzer bir eyin iinde olmal." Francesca, Nicole'n dnce izgisini izlemiyordu. Video kamerasyla ambarn son bir panoram k grntsn alrken, "Ne olmu yani?" dedi, "imdi artk nemi yok. Helikoptere yetimek i meliyiz." "Belki de u ukurlardan birinin iindedir," diye Nicole heyecanla devam etti. "Elbett e, byle olmas olas. Karanlkta aratrma yapyordu. Dm olabilir... Burada bekle" dedi 'ya, "Bir dakikada dnerim." Nicole ambarn iine koarak ukurlardan birinin yannda eildi. Bir eliyle ukurun kenarn ken, feneriyle ukurun dibini aydnlatt. Orada bir ey vard. Gzlerinin odaklanmas iin bi saniye bekledi. O ey bir tr madenden yaplm malzeme ynyd. Hzla yandaki ukura geti agishi," diye bard. "Burada msn Shig?" diye Japonca seslendi. Francesca ambarn br ucundan "Haydi artk," diye bard, "Gidelim Richard'n sesi ok cidd " Drdnc ukurda, fenerinin na karn glgeler Nicole'n dibi grmesine engel oluyordu. iliyordu, ama bunlar neydi? Karn st yatarak, ukurun iine daha rahat adan bakmak ve aa lsiz ktlenin arkadann vcudu ol299 RAMA-II madndan emin olmak istedi. Rama'nn klar yanp snmeye balad. Ambarn iindeki optik etkisi artc ve zihin kar nu anlamak iin kafasn kaldrnca dengesini kaybetti. Vcudunun byk ksm ukurun iine k sca," diye barrken, destek bulmak iin elleriyle ukurun kar duvarna dayanyordu. "Fran , biraz yardma ihtiyacm var," diye Ni-cole yeniden bard Nicole, kozmonot Sabatini'nin ambar blgesinden oktan uzaklam olduuna karar verinceye k adar bir dakika kadar bekledi Kollar hzla yoruluyordu. Sadece ayaklan ve bacaklarnn alt ksm gvenli biimde ambarn yzeyindeydi. ukurun bir duvarna ok yakn olan kafas, y n seksen santimetre kadar altndayd. Vcudunun geri kalan ksm havada asl duruyor ve dm , duvara kar yapt byk kol basks nlyordu Iklar ksa aralklarla yanp snmeye devam ediyorlard Nicole ban kaldrarak, bir koluyl

u korurken dier koluyla ukurun tepesine eriip eriemeyeceini kontrol etti Olas deildi. a ukurun iine ok girmiti. Umutsuzluunun her an artt ve kollarndaki yorgunluun git at birka saniye daha bekledi Sonunda, Nicole, tek bir birleik hareketle vcudunu yukar arak kuyunun kenarn tutmay denedi. Az daha baanyordu. Dmeye balad zaman kollan vcu eketini durdu-ramadlar Ayaklar ukurun iine doru vcudunu izledi ve Nicole kafasn duvar urarak baygn ekilde ukurun iine dt. 300 arpma Rotas 36 ARPMA ROTASI Rama'nn klan birdenbire yanp snmeye balad zaman Francesca da armt. gdsel kotu. Oraya ulanca kendini daha gvende hissetti. Bitiik binalardan yansyan klarn ba engel olmak iin gzlerini kapatmak zorunda kalrken, imdi neler oluyor, diye dnd. Nicole'n yardm arsn iitince, Francesca, kozmonot arkadana yardm etmek iin komaya elerden birine taklp dt ve dizini arpt. Dorulduu zamen, Francesca, yanp snen kl 'n durumunun ok tehlikeli olduunu grebiliyordu. Nicole'n sadece ayakkablarnn arkas g Hafzasnda, derinliinin de olduka yakn tahminiyle birlikte, ukurun neredeyse mkemmel b r grnts vard Eer derse yaralanacak, diye dnd, belki de lecek. Francesca dmdz d an trmanamayacak. Yanp snen klar ortala rktc bir hava veriyordu. Francesca seyrederken, Nicole'n v eyse ukurdan dan ktn, ellerinin ukurun aznda tutunacak yer bulmaya abaladn g , ayakkablar ukura gre a deitirip birden yok oldular. Francesca hibir lk duymad Eer kendisini kontrol etmese, Francesca ukurun azna koup aaya bakacakt. Hl kk k ururken, Hayr, dedi kendine, bakmamah-ytm. Eer sat eseri hl kendindeyse, beni grebilir O zaman baka seeneim kalmaz. 301 RAMA-II Francesca, daha imdiden Nicole'n dmesinin ortaya kard olaslklar dnyordu. nce k, Nicol_e'n, Borzov'a yaamnn son gnnde ar yaratc bir ila verilmi olduunu kantl kadar uraacandan emindi. Hatta, Nicole belirli bir bileimi tanmlayabilir ve pek yaygn lmadndan, satn alnma izini srerek Fran-cesca'ya ulaabilirdi. Senaryo pek olas deildi ta mantkszd, fakat olabilirdi Francesca, iki yl nce, Kopenhag'daki bir hastane eczanesinden, zel iznini kullanara k, dinethyldexil ve baka eyler aldn hatrlad. O zamanlar, ilacn az miktarda kullanl res altndaki kiilerde hafif bir rahatlama hissi oluturabilecei ne srlyordu Ertesi yl ek bilinmeyen bir sve akl sal yaynnda, ykl dozda alnan dimethyldexilin tpk apan etli arlar oluturabildii yazlmt Francesca hzla ambardan kuzey ynne doru uzaklarken, kvrak zeksyla btn olaslklar sk/dl karlatrmasn yapyordu imdi, artk Nicole' ukurda braktna gre, karsnd lgili gerei syleyip sylememekti. Birisi, yleyse onu orada neden braktn, diye sorabilir i Neden bize telsizle haber verip, yardm gelinceye kadar orada beklemedin? nk ok arm ve korkmutum ve klar durmadan gelip gidiyordu Ayrca Richard ayrlmam Birlikte helikopterde konumamzn daha kolay olduunu dndm Bu inandrc olur muydu' ok drst olmak kolayd Francesca ana meydann yanndaki sek-izyuzeylinin yanndan geerken, Dem k hl ksmen doruyu syleyebilme seeneim var, diye dnd. 302 arpma Rotas ok fazla douya gitmi olduunu fark ederek kiisel ynlendiricisini kontrol etti ve sonra ynn deitirdi. Rama'nn klar yanp snmeye devam ediyordu. Evet, dier seeneklerim nedir? Wakefield bizimle tam ambarn dndayken konumutu. Nerede uumuzu biliyor. Bir aratrma grubu onu kesinlikle bulur. Ancak... Francesca yeniden, Nicole'n sonunda onu Borzov'a ila verilmesi olayna kartrabileceini dnd. Ortaya , kukusuz youn bir soruturmaya belki de bir cinayet sulamasna yol aacakt. Her iki duru da da Francesca'nn n lekelenecek ve bir gazeteci olarak gelecei ciddi biimde tehlikey e girecekti. Dier taraftan, Nicole'n sahneden ekilmesiyle, kimsenin Francesca'nn Borzov'a ila verd iini renmesi olasl yoktu. Gerei bilen tek kii Brown'du ve o da zaten bu komploya or rca, onun kaybedecekleri Francesca'nnkilerden bile daha fazlayd. .. O zaman mesele, Francesca dnd, hem Nicole'n bulunmasn zorlatracak, eer bulunursa, beni iin iine bir yk uydurabilmeme bal. Bu ok zor bir i.

Silindirik Deniz'e yaklayordu. Kiisel ynlendiricisinden, denizden sadece alt yz metre uzakta olduunu rendi. Durumunu ok dikkatle deerlendirdikten sonra, Kahretsin, diye ke ndini yantlad. Tmyle gvenli bir planm yok. kisinden birini semek zorundaym. Fakat he yolda da belirli bir risk var Francesca kuzeye ilerlemeyi keserek iki gkdelen arasnda ileri geri gidip gelmeye k oyuldu. Yrrken ayaklarnn altnda yer sallanmaya balad Her ey sallanyordu. Dengesini s ilmek iin dizlerinin stne kt. Telsizden ok hafif ekilde Janos Tabo-ri'nin sesi duyulu du. "Her ey yolunda, millet, korkmayn. Aracmz bir manevraya balayacaa ben303 RAMA-II ziyor. Btn uyarlarn nedeni bu olmal... Bu arada, Nicole, sen ve Francesca neredesiniz ? Hiro ve Richard helikopterle havalanmak zereler." "Ben denizden iki yz metre kadar uzaktaym" diye Francesca yantlad. "Nicole bir ey inc elemek iin geri dnd." "Tamam," diye Janos yantlad. "Orada msn Nicole? Duyuyor musun? Kozmonot de Jardins?" Telsizde hi ses yoktu. "Janos bildiin gibi," diye Francesca araya girdi. "Burada iletiim ok dzensiz. Nicole helikopterle nerede buluacan biliyor. Eminim yaknda gelir." Biraz duraklad, "Dierleri nerede? Herkes iyi mi?" "Brown ve Heilmann telsizden Dnya'yla gryorlar. ISA ynetimi imdi artk lgna dnmt u manevra balamadan Rama'y terk etmemizi istiyorlard." "Helikoptere binmek zereyiz," dedi Richard Wake-field. "Birka dakikaya kadar orada oluruz." Richard szn bitirdii zaman, Francesca kendine, te bitti. Seimimi yaptm, dedi alaca e mutluydu. Derhal hikayesinin provasna balad. "Tam ana meydandaki sekizyzeylinin ya nndayken, Nicole samzda, daha nce fark etmediimiz bir geit grd. Geide alan sokak dan, bu blgenin iletiimin etkili olamad bir yer olabileceini dnd. ok yorgundum -o helikoptere gitmemi syledi..." "Ve onu bir daha grmedin?" diye Richard Wakefi-eld szn kesti. Francesca ban sallad. U manevra devam ettiinden altlarndaki buz titriyordu. Iklar yine gelmi, manevra balad beri yanp snmeyi kesmilerdi Pilot Yamanaka, helikopterinin kokpitinde oturu304 arpma Rotas yordu. Richard saatine bakt. "Buraya ineli be dakika oldu. Ona bir ey oldu herhalde ." evresine baknd, "Belki de baka yere gitmitir." Richard ve Francesca helikoptere bindiler ve Yama-naka havaland. Tek kalm olan buzm obilin de evresinde iki kez dnerek, adann sahilinde ileri geri gidip geldiler. "Yav aa New York'un iine gir," dedi Wakefeld, "Belki onu tepeden grebiliriz." Helikopterden ehrin tabann grmek hemen hemen olanakszd. En yksek binalarn stnden u daydlar. Sokaklar ok dard ve glgeler onlara oyun oynuyorlard Bir kez Richard, binalar arasnda hareket eden bir ey grdn sand, fakat sonra bunun optik bir yanlg olduu be "Tamam, Nicole, tamam. Hangi cehennemdesin?" "Wakefield-" Dr. David Brown'un kaln sesi helikopterde yankland, "-nzn de hemen Beta' dnmenizi istiyorum. Bir toplant yapmamz lazm." Richard, Beta'dan ayrldklarndan beri il tiim hattn yneten Tabori olduundan, Dr. Brown'un sesini duyunca armt. "Acelesi ne, patron?" diye Wakefield yantlad. "Henz Nicole de Jardins'le programlana n bulumay gerekletiremedik. Her an New York'tan kabilir." "Buraya geldiimiz zaman ayrntlar aklarm. Almamz gereken baz zor kararlar var Nicole' le geldii zaman bizi telsizle arayacandan eminim." Donmu denizi amalar uzun srmedi. Beta kamp-nm yannda Yamanaka helikopteri titreyen yer e indirdi ve kozmonot indiler. Mrettebatn geri kalan drt yesi onlar bekliyordu. Richard dierlerine yaklarken, glmseyerek, "Bu, inanlmaz uzunlukta bir manevra oldu," d edi. "Uma-nm Kamallar ne yaptklarn biliyorlardr." Dr. Brown skntl bir ifadeyle, "Belki de biliyorlar," 305 RAMA-II

dedi. "En azndan, Dnya bildiklerini sanyor." Dikkatle saatine bakt "Grev kontroldeki uu blmne gre, bu manevrann on dokuz dakika sonra bitmesini beklemeliyiz, birka saniye

sik-fazla olabilir " "Nereden biliyorlar?" diye Wakefield sordu, "Yoksa biz burada aratrmayla urarken, Kam allar Dn-ya'ya inip bir uu plan m verdiler?" Kimse glmedi. Janos, zelliine uymayan bir ciddiyetle, "Eer ara bu durumunu ve hzlanma orann korursa," dedi, "on dokuz dakika sonra arpma rotasna girecek." "Neyle arpacak?" diye Francesca sordu Richard Wakefield hzla kafadan baz hesaplamalar yapt "Dnya ile," diye tahmin yrtt. Jan s da onaylad. "Tanr'm!" diye Francesca haykrd. Dr. Brown, "Kesinlikle," dedi "Bu grev Dnya'nn gvenlii kaygsna dnm durumda. COG Y u anda btn olaslklan deerlendirmek iin toplanyor. Bize olanakl en sert dille, manev mamlanr tamamlanmaz Rama'y terk etmemiz sylendi. Yenge biot ve kiisel eyalarmz dnd lmayacaz. Bizim .." "Ya Takagishi? Ve de Jardins'" diye Wakefield sordu. "Buzmobili ve Beta'daki roveri olduklar yerde brakacaz kisini de kullanmak ok kolay Ne wton'dan devaml telsiz temas iinde olacaz." Dr Brown dorudan Richard'a bakt ve dramati bir tonla. "Eer bu uzay arac gerekten Dnya'ya arpma yrngesin-deyse," dedi, "Kiisel y armzn artk nemi yok. Tarihin tm gidii deimek zere " "Fakat, ya eer uv mhendisleri yanlyorlarsa' Ya Rama, Dnya'ya arpma yrngesiyle bir 306 arpma Rotas bir manevra yapyorsa? Olas ki..." "Son derece olaslk d. Borzov'un lm srasndaki o ksa sreli manevralan hatrlyor mu yrngesinin ynelimini, uygun zamanda yaplacak tek bir uzun manevra ile arpma rotasna g irebilecei bir ekilde deitirdiler. Dnya'daki mhendisler bunu otuz alt saat nceden sez emiler. Bu sabah O'Toole'u arayp manevray beklememizi sylemiler. Herkes Takagishi'yi ararken, bir ey sylemek istemedim." "Bu da herkesin neden buradan ayrlmamz iin kaygl olduunu aklyor," diye Tabori belirt "Sadece ksmen," diye Dr. Brown devam etti, "Rama ve Ramallar hakknda Dnya'da tmyle dei duygular var. ISA ynetimi ve COG Yrtme Konse-yi'ndeki Dnya liderlerinin, Rama'nn acma sz bir dmanlk gsterdiine inandklar belli oluyor." Kendi tutumunu yeniden deerlendiriyormu gibi birka saniye durdu. "Kiisel olarak onla rn duygusal davrandklarn dnyorum, fakat onlar baka trl dnmeye zorlayamam. Ben, rkun derecede aa varlklara ilgi duymayp grmezlikten gelmeleri dnda, hibir dmanl dim. Fakat Wilson'n televizyonda yaynlanan lm verebilecei hasan verdi. Dnya halk bura yanmzda deil ki, bu yerin heybetini anlayabilsin. Onlar, dehete tepkilerini sadece iler..." "Eer Ramaklarn dmanca bir niyetleri olmadna inanyorsan," diye Francesca szn kesti, bu manevray nasl aklyorsun? Bir rastlant olamaz. Onlar veya o, bir nedenle Dnya'ya y meye karar verdi Oradaki insanlarn sarslmalarna amamal. Hatrlarsanz ilk Rama, hibir ziyaretilerini fark ettiini belli etmedi. Bu ise dramatik biimde farkl. Ramahlar bi ze bildiklerini..." 307 RAMA-II "Durun, durun," dedi Richard. "Ben son derece hzla sonulara atladmz dnyorum. Panik basmadan nce daha on iki dakikamz var." Sonunda bir haberci olduunu hatrlayp kamerasn altran Sabatini, "Pekl, Kozmonot Wak dedi, "kaytlara gemesi iin, bu manevra, Dnya'ya arpacak bir yrngede sonulanrsa, bunu anlama gelecei hakkndaki dncenizi bize aklar msnz?" Richard konumaya balad zaman sesi ok ciddiydi. Dramatik bir ifadeyle, "Dnya halk," de "Eer Rama, gezegenimizi ziyaret etmek iin gerekten rotasn deitirdiyse, bunun dmanca hareket olmas gerekmez. Hibirimiz bu uzay aracn yaratan trn bize bir zarar vermek iste diini gsteren hibir ey, tekrarlyorum, hibir ey grmedik. Elbette Kozmonot Wilson'n l bu byk olaslkla, sinsi bir plann paras deil, belirli bir ie ynelik robotlarn soyut "Ben bu muhteem uzay aracn, karmakl hemen hemen organik olan, tek bir makine gibi gr Olaanst zekda ve uzun bir sre almak iin programlanm. Ne dman ne de dost. Darc ek ve ziyarete gelen uzay aralarnn kkenini hesaplamak gibi amalarla tasarmlanm olabil Rama'nm Dnya'nn yaknlarna gelmek iin yrnge deitirmesi, belki de uzayda yolculuk ede bir trle karlat zaman gsterdii olaan bir tepkidir. Sadece hakkmzda daha ok ey olabilir."

Janos Tabori srtarak, "ok gzel," dedi. "ok felsefiydi." Wakefield sinirlice gld. Francesca kamerasnn ynn deitirirken, "Kozmonot Turgenyev," dedi, "Meslektanza katl 308 arpma Rotas musunuz? General Borzov ldkten hemen sonra, onun lmnde belki de 'daha yksek bir gcn', mallar kastediyorum, parmann bulunabilecei yolundaki kayglarnz aka belirtmitini riniz nedir?" Genelde suskun olan Sovyet pilot, zgn gzleriyle doruca kameraya bakt. "Evet," dedi, " Bence Kozmonot Wakefield ok parlak bir mhendis. Fakat zor sorular yantlamad. Neden Ra ma General Borzov'un ameliyat srasnda manevra yapt? Neden biotlar Wil-son' paralara ay dlar? Profesr Takagishi nerede?" Irina Turgenyev duygularn kontrol edebilmek iin biraz duraklad. "Nicole de Jardins'i bulamayacaz. Rama bir makine olabilir, fakat biz kozmonotlar onun ne kadar tehlike li olabileceini grdk. Eer Dnya'ya yol alyorsa, ailem, arkadalarm ve btn insanlk i um. Onun ne yapacan kestirmek olanaksz ve onu durdurabilecek bir gcmz de yok." Birka dakika sonra Francesca Sabatini, son bir ekim iin, otomatik video donanmn donmu enizin kysna tad Kamerasn, zellikle, manevrann bitmesi beklenen zamann tam on be ne ayarlamt. En iyi haberci sesiyle, "zlemekte olduunuz bu grntler yukar, aa zpl krk yedi dakika nce bu manevra baladndan beri buras, Rama'nn stndeki yer durmadan s mhendislerine gre, eer Rama yrngesini Dnya'ya arpmak iin deitirdiyse, manevra birka sonra bitecek. Elbette onlarn hesaplamalar, Rama'nn niyetleri hakkndaki varsaymlara.. ." Francesca szlerini yanda kesti ve derin bir nefes ald "Yer artk sarslmyor. Manevra bi tti. Rama artk Dnya'ya arpma yrngesinde." 309 RAMA-II 37 TERK EDLEN Nicole ilk kez uyand zaman sersemlemiti ve kafasn toparlamakta glk ekiyordu. Ba i da ve bacaklarnda keskin arlar hissediyordu. Kendisine neler olduunu bilmiyordu. Zor lukla matarasn buldu, biraz su iti. Yeniden uykuya dalarken, Sarsnt geirmi olmalym, dnd. Nicole tekrar uyand zaman her yer karanlkt. Fakat kafas artk sisli deildi ve nerede o nu biliyordu. Takagishi'yi ararken ukurun iine kaydm hatrlad. Nicole ayrca Francesca' sesleniini ve ac veren o feci dn de hatrlad. Hemen uu elbisesinin cebinden ileti Yavaa ayaa kalkarken, "Merhaba Newton takm," dedi, "Ben kozmonot de Jardins, rapor ver iyorum. Ben, ey, olduka zor durumdaym demek doru olur. Bir delie dtm ve bayldm. Sab erede olduumu biliyor..." Nicole konumasn keserek bekledi. Alcsnda hi yant yoktu. Sesi at, fakat duyduu tek trtlard. Hava karanlk, diye dnd, en fazla iki saat boyunca aydnlk vard... Nicol e k dnemlerinin yaklak otuz saat srdn biliyordu. Bu kadar uzun sre baygn yatm oksa Rama yine beklenmeyen bir ey mi yapmt? kinci sorti baladndan beri geen sreyi l saatine bakarak, abuk bir hesap yapt. Tam otuz iki saattir buradaym. Neden kimse gelmedi? Nicole dmesinden nceki son dakikalar dnd Wakefield'le konumulard, sonra, ukurlar 310 Terk Edilen kontrol etmek iin ieri komutu Richard her zaman ikili konumalarda yer saptamas yapard e Frances-ca kesinlikle nerede olduunu... Tm mrettebata bir ey olmu olabilir miydi? Fakat eer deilse, neden kimse onu bulamamt ole iinden kabaran panikle savarken glmsedi. Elbette, sonucuna vard, beni buldular, fa kat baygndm ve dndler ki... Kafasndaki baka bir ses de bu dnce dizisinin mantkl onu bulmu olsaydlar, artlar ne olursa olsun, ukurdan karlm olurdu. Belki de hi bulunamayaca korkusu onun bir an iin titremesine neden oldu. Nicole kafa sn konuyu deitirmeye zorlayarak, d srasnda grd fiziksel hasarlar saptamaya ba le kafasnn her yerinde dolatrd. Kafasnn tam arkasnda byk bir tane olmak zere, birk in sarsntnn sorumlusu bu olmal, sonucunu kard. Fakat saatler nce durmu bir kanama d da bir krk yoktu. Kollarn, bacaklarn ve srtn yoklad. Her yerinde rkler olmasna karn bir mucize es

mamt. Ensesinin tam altnda ara sra hissettii keskin ar, ya zedelenmeden ya da sinirle ki bir skmadan oluuyordu. Bunun dnda, iyileecekti. Vcudunun olduka hasarsz kurtulm nlamak, geici olarak onun ruhunu canlandrd. Daha sonra Nicole yeni lkesini gzden geirdi. Derin ve dar, dikdrtgen bir ukurun tam o rtasna dmt. Uzunluu bir utan dierine alt adm, genilii de bir buuk admd Feneri kullanarak, ukurun derinliini sekiz buuk metre olarak hesaplad. ukurun ii, bir keye y e on be santimetre arasnda deien ufak metal paralarndan oluan bir yn dnda, tmy 311 RAMA-II le onlar fenerinin alnda inceledi. Bazlar uzun ve dz, dierleri eri, birka da dzine trden oluan yzden fazla para vard. Ni-cole'e, modern bir elik fabrikasnn end arttklarn anmsattlar. ukurun duvarlan tmyle dzd ve yapld madde, Nicole'e metal-kaya alam gibi geldi Duv souk. zerinde, basamak olarak kullanabilecei, ona yukar trmanabilme cesareti verecek bir deiiklik, bir krklk gibi, hibir ey yoktu. Tanabilir tbbi aralarn kullanar ontmaya veya izmeye alt ama, bir iz bile brakmay baaramad. ukur duvarlarnn mkemmel olmasndan cesareti knlan Nicole, tekrar metal ynnn yanna r birletirip, kendi kuvvetini kullanarak ukurun tepesine trmanabilecei bir ykseklie ka ar onu ykseltecek olan bir tr merdiven veya iskele yapabilme olasln inceledi. Hi cesa verici deildi. Metal paralan ok kk ve inceydiler. Kafasnda yapt kk bir hesap, b teklemeye yeterli ktle olmadn gsterdi. Nicole'n cesareti, bir iki lokma yedikten sonra, daha da krld. Takagishi iin fazladan tbbi malzeme getirmek istemesi nedeniyle ok az yiyecek ve su getirmi olduunun farknd ayd. Bunlar dikatlice oran-lasa bile, suyu en ok bir gn, yiyecei ise otuz alt saatten fazla dayanmazd. Fenerini tam yukarya tuttu. Ik ambarn tavannda yansd Ambar dnmek, dmesinden nce en aklna getirdi. Nicole, binadan kt zaman acil durum sinyalinin birden nasl glendi ad. Harika, diye umutsuzca dnd, bu am-bann ii herhalde telsiz dalgalarn geirmiyor. K in beni duymam olmasna amamal. 312 Terk Edilen Uyudu, nk yapacak baka ey yoktu. Sekiz saat sonra korkutucu bir ryadan srayarak uyand bas ve kzyla Fransa'nn sevimli bir tara restorannda oturuyorlard. Nefis bir ilkbahar g ve Nicole restorann yanndaki bahede iekleri grebiliyordu. Garson geldii zaman, Genevie e'in nne, st eitli sebzelerle kaplanm tereyal salyangoz koydu. Pierre'e de mantar v piirilmi kocaman bir pili servisi yapld. Garson glmsedi ve gitti. Kendisi iin hibir mad ok yava olarak kafasna dank etti. Daha nce gerek bir alkla hi karlamamt. Poro srasnda, aslan yavrular yiyeceini , Nicole ciddi bir ekilde ackmamt. Uykuya dalmadan nce, kalan yiyeceini dikkatle oranl maya karar vermiti; fakat bu, alk spazmlar dayanlmaz hale gelmeden nceydi. imdi titrey n elleriyle yiyecek paketlerine saldrrken, kalan tm yiyecei bitir-memek iin kendini z or tutuyordu. Kalan ok az yiyecei paketleri ve cebine koydu, yzn ellerinin iine gmd v icole dtnden beri ilk kez alamaya balad Alktan lmenin, ok kt bir lm yolu olduunu kabul etti. Nicole, alktan gitgide zayf olmann nasl bir ey olduunu dnmeye alt. Acaba her safhas dierinden daha korkun inde mi olacakt? Nicole, bir an iin umudunu yitirerek, yleyse abuk gelsin, diye yksek sesle sylendi. Dijital kol saati karanlkta parlyor, onun yaamnn son deerli saniyeleri i sayyordu. Birka saat geti. Nicole gittike daha zayf ve mitsiz hale geliyordu. Kuyunun souk kesi ban dayayarak oturdu. Tam artk tmyle vazgeip lmn kesinliini kabul etmek zereyken, 313 RAMA-II selen baka bir ses, iddial, iyimser bir ses, onun bu halini reddetti ve Nicole'e y aanan her ann deerli ve harikulade olduunu, sadece bilinli olmann bile doann en byk si olduunu syledi. Nicole yavaa derin bir nefes ald ve gzlerini at. Eer burada lece edi kendine, o zaman bari hazrlkl bir ekilde yapaym Ve ne kadar zaman kalmsa bunu, ot alt yllk yaamnn nemli anlarn dnerek geirmeye karar verdi. Nicole'n iinde hl minicik bir kurtarlma umudu vard. Fakat her zaman iin pratik bir kad olmutu ve mant ona kalan yaamnn artk saatlerle llebileceini sylyordu. Deerli a yolculukta, Nicole birka kez ekinmeden alad; gemii hatrlamann sevin gzyalar; her

belki de bir daha hafza bankasnn bu blmne urayamayacan bilmenin ac tatl gzyalar Gemi yaamyla ilgili bu gezintisinde belirli bir sra izlemedi. Deneyimlerini sralamaya, lmeye veya kyaslamaya almad. Nicole, onlar, o anki yksek duyarllnn aktard v hatrladka, yaad Belleinde annesi nemli bir yer tutuyordu. Nicole henz on yandayken ld iin, annesi, lie veya tanrann tm niteliklerini korumutu. Anawi Ti-asso gerekten ok gzel, asil ve vcudu olan, koyu siyah bir Afrikal kadnd. Nicole'n onunla ilgili tm hayalleri yumuak v parlak bir k iinde yzyordu. Chilly-Mazarin'deki evlerinin oturma odasnda, annesinin ona gelip kucana oturmas iin iaret ettiini hatrlyordu. Anawi, kzna her akam yatmadan nce kitap okurdu. yklerin r, atolar ve her engelin stesinden gelen gzel, mutlu insanlar314 Terk Edilen la ilgili olurdu. Annesinin sesi yumuak ve tatlyd. Kk kzn gzleri gitgide arlarke inniler sylerdi. ocukluunun pazar gnleri ok zel gnlerdi. Baharda parka giderler ve geni imenlik alanda narlard. Annesi Nicole'e komay retirdi. Kk kz, gen bir kadnken uluslararas apta koucusu olan annesinin, imenler stndeki zarif kousu kadar gzel bir eyi hi grmediin Elbette Nicole, Poro iin Anawi ile birlikte Fildii Sa-hili'ne yolculuklarn tm canlly yrntl olarak anmsyordu. Nidougou'daki geceler boyunca ona sahip kan annesi olmutu. O n, korkulu gecelerde kk Nicole hep korkularyla boumutu. Ve annesi her gn, sakince ve ir sabrla onun btn sorularn yantlam ve ona, birok kk kzn byk bir zorlukla kar rdklarn anmsatmt. Nicole'n bu yolculukla ilgili en ho ans, Anawi ile birlikte Paris'e dnmelerinden bir gece nce, Abid-jan'daki otel odasnda gemiti. Nicole ve dier kzlarn treni bitirmeleri nden otuz saat getikten sonra, annesiyle Poro'yu konuuyorlard. Anawi'den henz bir vg a lmamt. Her ne kadar, Omeh ve kyn yallar, Nicole'e olaanst olduunu sylemi-lerse kk bir kz iin hibir vg annesinden gelen kadar nemli olamazd. Nicole akam yemeinde tini toplad. "yi miydim, anne?" Kk kz denemiti. "Poro'da demek istiyorum." Anawi gzyalarna boulmutu. "yi miydin? yi miydin?" Uzun, ince kollaryla kzna sarlar rden kaldrmt. Onu bann ok stnde tutarken "Oh, canm," demiti annesi, "seninle o ka uyuyorum ki, paralara ayrlabilirim." Nicole annesi315 RAMA-II nin kollarna atlam ve on be dakika boyunca ikisi kucaklam, glm ve alamlard. Nicole ukurun dibinde srt st yatarken, anlarnn gzyalar yznn kenanndan kulaklarn ir saate yakn sredir, doumundan balayarak, Genevieve'in yaamyla ilgili her nemli olay sayarak kzn dnyordu. Nicole, yl nce, Genevieve on bir yandayken, birlikte Ameri tatil gezisini anmsad. O gezide, zellikle Gney Kaibab yolundan Byk Kanyon'a indikleri gn, birbirlerine o kadar yakn olmulard ki. Nicole ve Genevieve, yol boyunca her iaretin nnde durarak iki milyar yllk bir srenin, Dnya gezegeni zerinde brakt izleri incelemiler ve Ton-to platosunun ssz lne teped r burunda le yemeklerini yemilerdi. O gece ana kz, mthi Colorado Nehri'nin tam kenarnd , uyku tulumlarn yan yana sermiler, tm gece boyunca el ele tutuarak konuup hayallerini paylamlard. O yolculua kmyordum, babasn hatrlamaya balayan Nicole dnd, senin hatrn olmasayd uluun zaman geldiini dnen kiiydin. Nicole'n babas, onun yaamnn ke tayd. Pier ada, srda, entellek-tel yolda ve en hararetli destekleyicisiydi. Doduu zaman ve ya li annda oradayd. Rama'nn iindeki ukurun dibinde yatarken de en ok zledii insan oydu. n konumasn yapmak iin seecei tek insan da oydu Babasyla ilgili anlar arasnda, dierlerinden ayrp, yeniden anmak isteyecei bir tane bi yoktu. Nicole'n Pierre ile ilgili ansal kurgusu, yaamnn btn olaylarn kapsyordu Bunl i mutlu anlar deildi. rnein, Nidougou'dan pek uzak olmayan Sa316 Terk Edilen van'da, bir Afrika gecesinde, Anawi'nin cenazesi alevler iinde yanarken ikisi el ele tutuup sessizce alamlard. On be yandayken ulusal Jean d'Arc yarmasn kaybetti alarken babasnn onu saran kollarn hl anmsyordu. Annesinin lmnden sonra, Nicole Tours niversi-tesi'ndeki nc yln bitirinceye kadar B

'da birlikte yaamlard. Krsal bir sre olmutu. Nicole okuldan dndkten sonra villalar ki ormanda bisikletle dolar, Pierre de kitaplkta eserlerini yazard. Akamlan Marguerit e yemein hazr olduunu ve bisikletine binerek Luynes'deki ei ve ocuklarna gideceini onl ra bildirmek iin zili alard. Yazlan, Nicole babasyla btn Avrupa'y dolar ve onun tarihi eserlerindeki nemli olaylar etii Ortaa ehirlerini ve atolarn gezerlerdi. Nicole Aqu-itaine'li Eleanor ve Henry Pl agenet hakknda, Fransa ve Bat Avrupa'nn politik liderleri hakknda bildiklerinden dah a ok ey biliyordu. Pierre 2182'de tarihi roman dalnda Mary Renault dln kazand zaman iin o da babasyla Paris'e gitmiti. Nicole, semesine Pierre'in yardm ettii beyaz etek ve bluzu giymi olarak byk toplant salonunda, en n srada oturmu ve konumacnn, babas rini vmesini dinlemiti. Nicole hl, babasnn kabul konumasnn baz blmlerini ezberden syleyebilirdi. Babas ko doru, "Gelecek kuaklarla paylamak istediim bir bilgece srrm olup olmad," demiti, " a sorulur." Sonra seyircilerin iinden doruca Nicole'n gzlerine bakarak, "Biricik kzm N icole ve dnyann tm gen insanlar. Sizlere gerek anlamn kavradm bir tek eyi sunabil oyunca, deer biilemeyen iki ey buldum; renmek ve 317 RAMA-II sevmek. Baka hibir ey... ne n, ne g, ne kendini dnerek ulalan baar, bunlarla ayn . Yaamnz bittii zaman eer kendinize 'rendim' ve 'Sevdim' diyebiliyorsanz, ancak o zam "Mutlu oldum" diyebilirsiniz." Yanaklarndan yeniden yalar szlmeye balayan Nicole, Mutluydum, dedi, ounlukla da senin ayende. Beni hi d krklna uratmadn. En g anmda bile Anlar, olmasn bekledii g troln kaybettirecek kadar inanlmaz bir hzla geen 2184 yazna dnd. Alt haftalk bir d cole bir olimpiyat altm madalyas kazand, Galler Prensi ile ksa fakat ok scak bir iliki ye girdi ve Fransa'ya babasna hamile olduunu sylemek iin dnd. Nicole o dnemin ana olaylarn sanki dn olmu gibi anmsyordu Yaamndaki hibir duygu, bo altn madalyayla Los Angeles'da, birincilik krssnde dururken, yz bin insann tezahratn aklarnda yanklanmas kadar, ona zevk vermemiti. Bu onun yaamnn en gzel anyd Bir haft ca dnya medyasnn sevgilisi olmutu. Her gazetenin n sayfasnda ve televizyonlarn nemli r programlarnda hep o vard. Olimpiyat stadna bitiik bir televizyon stdyosun-daki son rportaj bittikten sonra, ekic i gll gen bir ngiliz, kendisini Dairen Higgins olarak tantt ve ona, iinde, ileride B anya'nn Henry XI'i olacak Galler Prensi'nin el yazsyla bir akam yemei daveti olan bir kart verdi. Yemek byleyiciydi, diye Nicole anmsad Ra-ma'daki umutsuz durumunu unutulmutu. ok yak onraki iki gn de tam anlamyla fevkaladeydi. Fakat otuz dokuz saat sonra, Henry'nin West-wood'daki yatak odas sitinde uyand zaman, peri 318

Terk Edilen masal birden sona ermiti. Her zaman ok kibar ve sevgi dolu olan prensi, imdi atk kal sinirliydi. Tecrbesiz Nicole bo yere neyin yanl gittiini anlamaya altysa da ryalar ki uuunun sona erdii gereini yava yava kavrayabildi. Ben onun iin sadece bir galiptim iye anmsad, anlk bir nl- Devaml bir iliki iin uygun deildim. Nicole prensin kendisine Los Angeles'da syledii son szleri hi unutmayacakt. Nicole aceleyle toparlanrken o evresinde dnp duruyordu. Kzn neden bu kadar zgn olduu layamyordu. Nicole onun hibir sorusunu yantlamam, kucaklama giriimlerine kar koymutu irgin bir sinirlilikle, "Ne bekliyordun?" diye sonunda sormutu. "Birlikte gnbatmn sey redip, sonsuza kadar mutlu yaamay m? Haydi, Nicole, gerek dnyada yayoruz. ngiliz halk lez bir kadn kralieleri olarak kabul etmeyeceini biliyorsun." Nicole, Henry gzyalarn grmeden oradan kamt. Ve bylece sevgili Genevieve'im diye, Ra ukurun dibinde Nicole kendine syledi. Los Angeles' iki yeni hazineyle terk ettim. Bir altn madalyam ve vcudumun iinde fevkalade bir kz bebeim vard. Dnceleri hzla, so abasyla konumak iin cesaretini toplad ana, kaygdan umutsuzlua dnen yalnz haftalar O Eyll sabah, Beauvois'daki villalarnn oturma odasnda Nicole, Pierre'e "Ben... ben ne yapacam bilmiyorum" demiti "Seni mthi bir ekilde d krklna urattm biliyoru sana sormak istediim eer uygunsa. Yani, eer istersem, Baba, burada kalp..." "Elbette, Nicole," diye babas szn kesmiti. Pier-re sessizce alyordu. Nicole, annesinin

den beri, ilk kez onu alarken gryordu. Onu kucaklar319 RAMA-II

320 ken babas, "Ne doruysa onu yaparz" demiti. ok anslydm, diye Nicole dnd. O kadar hogrlyd ki. Beni hi sulamad. Hibir ey olduunu ve baka birinin, hele Henry ve ocuun asla., bunu bilmesini istemediimi syledii zaman srrmz saklayacamz syledi ve saklad da Iklar birden geldi ve Nicole yeni artlar altnda hapishanesini kontrol etmek iin ayaa k alkt. ukurun sadece ortas iyi k alyordu, btn ular glgedeydi. Durumunu dnrken k de neeli ve iyimser hissediyordu. Ambarn tavanna ve onun ardndanki Rama'nn kolay tanmlanamayan gkyzne bakt. Nicole son a saatini dnd ve ani bir drtye kapld Yirmi yldr hi dua etmemiti. Fakat, ukurun zlerinin stne kt, Sevgili Tanr 'm dedi, Biraz ge olduunu biliyorum, fakat sana babam, nem ve kzm iin teekkr ediyorum. Ve yaamn btn gzellikleri iin. Glmsyordu ve gz di, aziz Tanr 'm, azck yardm iime yarard. _____________38_____________ __________ZYARETLER__________ Minik robot a doru yryerek klcn kard. ngiliz ordusu Harfleur'a varmt. "Bir kez daha gedie, aziz dostlarm, bir kez daha, Ya da duvar ngiliz llerimizle kapalm ykseltelim. Barta erkee sadelik ve alakgnlllkten daha ok yakan bir ey yoktur: Fakat, sava borular kulaklarmzda nlaynca,

Ziyaretiler o zaman bir kaplan gibi davranmalyz..." ngiltere'nin yeni kral V. Henry dsel askerlerini tevik etmeye devam ederken, Nicole gl seyerek dinledi Son bir saatinin yansndan fazlasn, Wakefi-eld'in Prens Hal'ini, onu n genliindeki zevk ve elence dknlnden, Hotspur'a ve dier isyanlara kar meydan sav dan da ngiltere tahtna kadar izlemiti. Nicole, Henry oyunlarnn n sadece bir kez, o d r nce okumutu, fakat tarihin o devrini, Jean d'Arc'a yaam boyu srecek tutkusu yznden, k iyi bilirdi. Kk robotun yanna eilip Richard'n ubuunu kapatma deliine sokarken, yksek sesle, "Sha re seni hi olmadn bir ey yapm," dedi. "Kukusuz byk bir savaydn, kimse bunu tart manda souk ve kalpsiz bir fatihtin. Nor-mandiya'y gl boyunduun altnda ezdin. Neredeyse Fransa'da yaam yok ediyordun." Nicole sinirlice kendine gld, u halime bak, diye dnd. Yirmi santimetre boyunda, duygus z bir seramik prensle konuuyorum. Bir saat nce, bir ka yolu aradktan sonraki umutsuzlu nu anmsad. Zamannn azalmakta olduu, sondan bir nceki su yudumunu imekle, daha belirgin emiti. Prens Hal'e dnerken, Eh, gzel, dedi, hi olmazsa bu, kendime acmaktan daha iyi. "Acaba baka neler yapabilirsin kk prensim?" dedi Nicole, "Bu ubuu C iaretli delie sok am ne olur?" Robot alt, birka adm yrd ve sonunda onun sol ayana yanat. Uzun bir sessizlikten al, daha nceki ezber okumalarnda olduu gibi o zengin aktr sesiyle deil, Wakefield'in n giliz aksanyla konutu, "C, sohbet etmek anlamndadr, arkadam ve olduka geni bir repert nm var. Fakat 321 RAMA-II 322 nce sen bir ey sylemeden konumam." Nicole gld, bir an dndkten sonra, "Bana Je-an d'Arc'dan bahset." Robot duraksad, sonra kalarn atarak, "O bir cadyd sayn bayan, benim lmmden on yl 'da bir kaza balanarak yakld Hkmdarlm srasnda ordularm kuzey Fransa'y igal etm gnderildiini iddia eden o cad..." Nicole dinlemeyi keserek, stlerinden bir glge geerken birden kafasn kaldrd. Ambar dam de bir ey utuunu dnrken kalbi lgnca arpyordu. En gl sesiyle, "Buradaym," diye

on bir ekilde, Jean d'Arc'n baarsnn, kendisinin Fransa Kralln ele geirmesinde zc dan bahsediyordu. Nicole ubuu Prens Hal'i durdurma deliine sokarken, "ok ngiliz," ded i, "ok tipik ngiliz." Saniyeler sonra glge bym ve ukurun dibini tmyle karartmt. Nicole yukar baknca ka ukurun stnde szlen, devasa bir kua benzer bir yaratkt. Nicole geriye bzlerek elind an lk att. Yaratk boynunu ukurun iine uzatarak sert fakat ahenkli bir dizi ses kard fel olmutu. Yaratk hemen hemen ayn ses dizisini kard ve sonra, kanatlarnn bykl mad, ukurun iine yavaa alalma deneyiminde bulundu. Bu ksa sre iinde, iindeki lgn korku, yerini normal korkuya braktndan Nicole, bu b eledi. Kahverengi bir halka ile evrelenmi yumuak bakl koyu mavi gzleri dnda ehresi oa bilimleri mzesinde grm olduu pte-rodaktilleri* ammsatmt. Gagas olduka uzun ve k i Ve gvdesinin her iki yannda Pterodaktil: st Jura dneminde yaam, ksa kuyruklu, uan bir srngen tr (.n.) Ziyaretiler simetrik olan iki penesinin her birinde drt keskin parmak vard. Nicole kuun arln yz kilogram olarak tahmin etti. Yz, gagas ve kanat ular dnda an koyu siyah bir maddeyle kaplyd. Ku, ukurun dibine inemeyecei belli olunca, iki kes kin ses kard, yukar doru ykselerek kayboldu. Nicole yaratk kaybolduktan sonraki bir dakika boyunca hi kmldamad Sonra oturarak dnce ini toparlamaya alt. Korkusu nedeniyle oluan adrenalin hl iinde dolayordu. Grdkle antkl dnmek istedi. lk dncesi, bunun da, tpk Rama iinde daha nce grlen hareket bir biot olduuydu. Eer bu bir biotsa, diye dnd, son derece ileri. Gney Yarmkrede ke d yengeleri ve ilk Rama aratrmaclarnn filme ald deiik biimlerdeki garip yarat icole kendini bu kuun bir biot olduuna inandramad. O gzlerde bireyler vard. Uzaklardan kanat rpmalar duyunca vcudu gerildi. Nicole, tam ukurun yeniden o havad deyle kapatlmadan nce glgeli keye snmt. Hayr iki gvde vard. lk ku, ikincisi d adayla dnmt. Yeni ku arkadana bakmak iin kafasn evirdi. ki ku birbirleriyle h e, bu yenisinin, muambaya benzeyen cilal bir yzeyle kapl olduunu, irilik dnda dier b ne benzediini grd. Sonunda yeni ku alald ve bu garip ikili, hl hzl hzl konuarak kondular. Sessizce birka dakika Nicole' incelediler. Sonra ksa bir konumadan sonra g ittiler. Nicole korkusuyla mcadele etmekten yorgun dmt. Uan ziyaretilerin gitmesinden birka d 323 RAMA-II sonra ukurun kesine kvrlarak birka saat derin uykuya dald. Sanki ambann iinde top pat ibi, byk bir grlt duyup hemen uyand. Vcudu ona a ve susuz olduunu hatrlatnca, ne y msa cebinden kard Bundan iki minicik yemek mi karmalym! diye bezgin bir ekilde d ini yiyip de sonucuna m katlanmalym! Derin bir nefes eken Ntcole, yiyecek ve suyunu son bir yemekte bitirmeye karar ve rdi. kisini birletirmenin, ona geici olarak yemek dncesini unutturacan sanmt. Tan e daha matarasn-daki son yudumu ierken, zihni, Beauvois'da her zaman aile sofralarn da bulunan bir ie kaynak suyunun grntleriyle topa tutuluyordu. Nicole yemeini bitirdikten sonra, uzaktan baka bir byk atrt duyuldu Dinlemek iin dura d, fakat ortalk yeniden sessizlemiti. Dncelerine kama fikirleri hakimdi ve hepsi de b yolunu bulup kularn ona yardmn salayarak ukurdan kurtulmakla ilgiliydi Elinde frsat v en onlarla iletiim kurmay denemedii iin kendisine kzyordu. Nicole kendine gld Elbette eni yemeye karar verebilirler. Ama kim alktan lmenin yenmekten daha iyi olduunu syley ebilir. Nicole kularn geri geleceklerine emindi Belki bu gven, durumunun mitsizliinden g alyo ve onlar dnd zaman ne yapacana dair planlar yapmaya balad Kendini, Merhaba, derken f etti. Ayaa kalkarak avular ak olarak zorlukla ukurun ortasna, szlen yaratn tam a . Nicole sonra, zel bir takm hareketlerle onlara durumunun gln anlatacakt nce defal ndisini ve ukuru gstererek kaamadn belli edecek ve kularn her birine ambarn tavann ek yardmlarn isteyecekti. 324 Ziyaretiler ki yksek ve keskin ses Nicole' geree dndrd. Biraz aradan sonra baka bir atrt daha ole bilgisayarndaki Rama Atlas'nm "evre" blmne baknca neler olduunu hemen anlayamad ine gld Yksek patlamalar, Silindirik Deniz, tabandan erimeye balaynca buzlarn krlmas oluan seslerdi Rama hl Vens yrngesi iindeydi (Nicole'n bilmedii son yn deitirme m

yeniden gneten uzaklaan bir yrngeye sokmutu) ve gnein etkisi sonunda sy, suyun don tne kartarak, Rama'nn iine tamt Atlas, denizin erimesinden sonra atmosferdeki s dengesizliklerinin yaratabilecei idd ei frtnalar ve tayfunlara kar uyaryordu. Nicole ukurun ortasna yryerek, "Gelin art a da her neyseniz," diye bard. "Gelin ve beni alarak bir kurtulma ans verin " Fakat kular dnmediler. Nicole on saat boyunca, patlama seslerinin skl dorua ulap son yava yava azald sre iinde, gitgide zayf dtn hissederek, kede uyank kald, r ce hafif bir esintiydi, fakat buz-lardaki krlma sesleri bittikten sonra, bir frtnaya dnt Nicole'n cesareti tmyle krlmt. Tekrar uykuya dalarken Nicole, herhalde bir v adan fazla uyanamayacam dnd. Saatler sren frtna boyunca, rzgr, New York'u kamlad. Nicole hibir yaam belirtisi g kede yatyordu. Rzgrn uultusunu dinlerken, Colorado'da bir da evinde, iddetli kar f e kaln hatrlad. Kayak zevkini dnmeye alt, fakat yapamad Alk ve yorgunluk haf zihni, lmenin nasl bir his olduu d325 RAMA-II nda, tm dncelerden yoksun olarak ylesine oturdu. Ne zaman uykuya daldn, ne zaman da uyandn hatrlayamad. ok zayf dmt. Zihni, d Tekrar karanlk olmutu. Nicole kesinden, metal ynnn olduu keye doru emekledi. Fen ir eye arpnca rkt ve elleriyle yoklad Nesne bykt, bir basketbol topundan daha byk. eyi vard ve oval biimliydi. Nicole daha ok endielendi Cebinden el fenerini bularak nesneyi aydnlatt. Grimsi beya z renkteydi ve bir yumurtaya benziyordu. Onu iyice inceledi zerine skca bastrnca, haf ife ieri esnedi Zihni, acaba Yiyebilir miyim? diye sordu, fakat al o kadar bykt ki, kendisine ne yapabileceine dair bir korku duymuyordu. Ban kard ve zorlukla kesebildii bir paray sabrszca azna tkt. Tatszd. Azn eyi fkeyle tekmeleyerek ileriye itti. Bir ey duyduunu sand ve uzanarak onu serte iter ek tekrar yuvarlad. Evet, dedi kendine evet. Bu alkalanma sesiydi. Dn bayla kesmek ok yava giden bir alma olduundan, birka dakika sonra Nicole t esnenin stnde pilli neteriyle almaya balad Bu nesne neyse, ayr belirgin katmandan Kabuk futbol topunun derisi gibi sertti ve ilenmesi ok zordu ikinci katman yumuak, slak, koyu mavi ve kavun kvamnda bir bileikti. inde, ortada, birka litre kadar yeili bir sv vard. Umutla titreyen Nicole avucunu yarktan ieri sokarak svy dudaklarna gt ve ilas bir tad vard, fakat glendiriciydi. Acele iki yudurn iti ve sonra 326 Ziyaretiler yllarn tbbi eitimi araya girdi. Daha ok imek isteiyle savaarak, Nicole, kimyasal elementlerini saptamak iin, svnn ii le nler aygtndan bir sonda yerletirdi. O kadar acele ediyordu ki ilk rnekte bir hata ve ilemi yinelemek zorunda kald. zmlemenin sonular, aletlerin hepsine taklabilen mini kranda belirmeye balad zaman, Nicole sevinten alamaya balad. Sv onu zehirlemeyecekt ersine, bir vcudun ileyebilecei proteinler ve deiik kimyasal bileikler halinde madense l tuzlar asndan ok zengindi "Tamam, tamam!" diye Nicole yksek sesle bard. Hzla ayaa kalkt ve neredeyse baylyordu daha dikkatli olarak dizlerinin stne kt ve yaamnn ziyafetine balad Svy iti ve sa doyuncaya kadar yedi. Sonra derin ve mutlu bir uykuya dald. Uyand zaman Nicole'n en byk kaygs "man-na kavumTnun*, Nicole ona bu ad vermiti, kul ecei miktarn saptamakt. ok agzl davranmt, bunun farkndayd, fakat artk bu gemi reken ey, bu yoldan kularn yardmn salayncaya kadar, manna kavununu idareli kullanmakt Nicole kavunu dikkatle lt Brt arl yaklak on kilogram vard, fakat sekiz buuktan b lmt. Oranlamas ona yenmeyen d ksmn aa yukar iki kilo olduunu ve kendisine, koyu ve svnn eit oranda oluturduklar, kabaca sekiz kilogramlk besleyici gda kalyordu Bak du, kilogram sv, ne kadar... Iklar tekrar gelince Nicole'n dnce dzeni bozuldu Kol saatini kontrol ederek, evet, ded kendine, Manna- 'Kudret helvas' srail kavmine lde mucizevi ekilde gelen yiyecek ( n ) RAMA-II tam, zamannda ve aynen ngrld biimde. Saatinden ban kaldrnca yumurta biimindeki a ilk kez grd. Derhal tanmt. Nicole ilerleyip krem beyaz yzeydeki kahverengi kvrk eliyle yoklarken, Oh Tann'm, dedi. Neredeyse unutmutum. Uu elbisesinin cebinden Ro-

ma'daki yeni yl gecesi Omeh'in kendisine verdii cilal ta kard nce ona sonra ukurdak cisme bakt ve, Ob Tann'm, diye yineledi. Ta cebine koyarak, kk yeil ieyi kard Byk bykbabasnn szlerini yeniden duydu, ieceini bilecek." Nicole keye oturdu ve ieyi bir yudumda bitirdi ______________39______________ BLGELN SULARI Nicole'n grme gc hemen bulanklamaya balad. Bir saniye iin gzlerini kapatt Tekrar a hzla akp geerken geometrik ekillere brnen bir renk cmb gzlerini kamatrd. Grn larda, deien krmz ve yeil biimlerin arasnda siyah bir nokta belirdi. Nicole dikkatini ttike byyen bu nokta zerinde younlatrd Nokta hzla zerine gelerek btn grn kap gecede Afrika savan boyunca koan bir adam, yal bir adam grd. Kayalk bir daa trmanmak d zaman, Nicole onun yzn iyice grd. Adan Orneh'e benziyor, fakat bir yandan da garip e annesini anmsatyordu Adam kayalk daa inanlmaz bir eviklikle trmand ve zirvede kollan alm, ufuktaki yeni an bir siluet gibi durdu. Nicole atelenen bir roket motoBilgeliin Sular runun sesini duydu ve sola dnd. Kk bir uzay aracnn ayn yzeyine iniini seyretti. Uza eleri iinde iki adam merdivenlerden indiler. Neil Armst-rong'un "Bu bir insan iin o k kk bir adm, insanlk iinse byk bir sray" dediini duydu. Buzz Aldrin, ay yzeyinde Armstrong'a katld ve ikisi birden sa taraflarn iaret ettiler. Bir ay uurumunun yannda duran siyah bir adama bakyorlard. Adam glmsedi. Dileri bembeya d Arkasndaki ay manzaras kaybolurken, adamn yz Nicole'n hayalinde gitgide byd ve yava fo dilinde, nceleri Nicole'n ne olduunu anlayamad, bir arkya balad. Birden onun ken konutuunu ve her kelimeyi anlayabildiini fark etti. Adam, "Ben senin ok eski atalarn dan biriyim," dedi. "ocukken, insanlarn aya indikleri gn dnme gitmitim. Susadm ii Gl'nden su itim. nce, astronotlarla konutuum aya utum, sonra da dier dnyalara. Ulula antm. Bana, senin Minowe'nin yksn anlatmak iin yldzlara geleceini sylediler " Nicole adamn kafasnn bymesini izledi. Dileri ktleip uzarken gzleri alat. Bir k tlana atlad. Kaplann dilerini grtlanda hissedince Nicole bir lk att ve lme haz birden topallamaya balad. Yan tarafna bir ok isabet etmiti. Nicole bir ses iiterek y ukarya bakt ok gzel uuan krmz bir elbise giymi ve elinde altn bir yay olan annesi, r ekilde, bolukta duran, yaldzlarla ssl bir arabaya doru kouyordu. "Anne .. bekle," di e Nicole bard ekil ona dnd, "Batan kartlmtn," dedi annesi "Daha dikkatli olmalsn. Seni ancak irim. Gremediin fakat orada olduunu bildiin 329 RAMA-II eyden sakn " Anawi arabaya karak dizginleri eline ald "lmemelisin, seni seviyorum, Nic ole " Kanatl knnz atlar, Nicole artk onlan gremeyinceye kadar ykseldiler Renkli ekiller yeniden gr alann doldurdular. Nicole imdi bir mzik duyuyordu, nceleri lardan, sonra daha yakndan geliyordu Sanki kristal canlar alyonnu gibi yapay bir mzik ti. ok gzel, arpc ve gksel. Byk bir alk koptu Nicole bir konserde n srada babasy turuyordu. Sahnede, doulu bir adam, salar yerlere kadar uzam, gzlerinde kendinden gemi ir ifadeyle tane garip biimli mzik aletinin yannda duruyordu Mzik Nicole'n her yerind ydi ve onun alama hissi duymasna neden oldu. "Haydi," dedi babas, "Gitmeliyiz." Nicole onu izlerken, babas bir sereye dnt ve ona g di O da kendi sere kanatlarn rpt ve ikisi birlikte, konseri arkada brakm, uuyorlard lad. Hava evrelerinden akyordu Nicole, sevimli Loire Vadi-si'ni ve Beauvois'daki vi llalarn grebiliyordu. Eve gidiyor olmaktan mutluydu. Fakat sere babas Loui-re'dan dah a aadaki Chinon'a doru alald, iki sere de atonun bahesindeki bir aaca kondular. Altlarnda, o serin aralk akamnda, Henry Planta-genet ve Aquitaine'li Eleanor ngiltere tahtna kimin geeceini tartyorlard Eleanor aacn altna doru yrynce sereleri far a, Nicole," dedi, "burada olduunu bilmiyordum." Kralie Eleanor ulanarak serenin kar nn okad. Nicole onun dokunuundaki yumuaklktan rperdi "Unutma, Nicole," dedi Kralie, er turlu sevgiden daha nemlidir. Eer amacndan eminsen her eye katlanabilirsin " Nicole yank kokusu ald ve baka yerde onlara ih330 Bilgeliin Sulan tya duyulduunu hissetti Babasyla birlikte kuzeye, Normandiya'ya ynelerek havalandlar Y

ank kokusu gittike gleniyordu. Bir yardm ars duydular ve kanatlarn hzla rptlar Rouen'de gzlerinde bir k olan sade bir kz, yaklarken ban kaldrarak onlara bakt. A ayaklarna ulamt ve et yannn ilk kokulan havaya yaylyordu. Kz gzlerini uyduruk b zatmakta olan rahibe evirdi. Gzyalar yanaklarndan aaya szlrken kz, "Ulu Tanr'm" Babasyla birlikte kalabalk meydana inerlerken Ni-cole, "Seni kurtaracaz, Jean," diye haykrd. Kendisini direkten kurtardklar zaman Jean onlara sarld. evrelerindeki alevler patlad ve her ey karanla gmld Bir an sonra Nicole tekrar uuyordu, fakat bu kez byk alkl olarak Rama'nn iinde, yalnz, New York ehrinin ok stnde uuyordu Kendisini deh n kularla rastlamamak iin, dnerken yan yatt. Nicole, New York'taki her eyi inanlmaz bir ayrntyla gryordu Sanki, ok tayfl ve deii lara ayarlanabilen mercekli gzleri vard. Drt deiik yerdeki hareketi izleyebiliyordu A mbarn yaknlarnda krkayak bir biot, binann gney ucuna doru zorlukla ilerliyordu. Her meydann yaknnda, yeralt glerinden yaylan s, onun kzltesi grnde renkli ekille dnerek ambara doru gitti ve emniyetle ukurunun iine kondu. 331 YARATIKLARIN ARISI Nicole kendine, Kurtarlmak iin hazr olmalym, dedi. Matarasn, manna kavununun iindeki imsi svyla doldurmay bitirmi ve kavunun slak etli ksmn da dikkatle paralayarak, eski cek paketlerine koyduktan sonra, her zamanki kesine oturmutu. Kk iedeki svy itikten sonra yaad lgn zihinsel yolculuu dnerek, Vayyl dedi rdu? Nicole, daha bir ocukken, Poro'daki hayallerini ve yl sonra annesinin cenazesi nedeniyle Nidougou'ya gittii zaman Omeh'le aralarnda geen ksa konumay anmsad. Bir akam, yal adam ve kk kz yalnz kaldklar zaman, "Ronata nereye gitmiti?" diye Om Nicole hemen onun ne sorduunu anlamt "Byk beyaz bir ku olmutum," diye yantlamt. " anndan sonsuz bolua doru utum." "Ah," demiti yal adam, "Omeh de yle dnmt." Nicole'n iindeki bilim adam, on yandaki kendisine, Peki sonra sana neler olacan ona n n sormadn', diye sordu. Belki o zaman bunlardan bazlar bir anlam kazanrd Fakat Nicole , hayallerin zmlenemeyeceini ve onlarn, bilimi bu kadar gl klan tmdengelim sreler rinliklerine ulaamad bir alanda olduklarn zaten biliyordu. Bu nedenle annesini, uuan n ve krmz elbisesi iinde ne kadar gzel olduunu, dnmeyi yeledi. Anawi onu kaplandan Teekkr ederim 332 Yaratklarn ars anne, Nicole dnd. Onunla daha fazla konumu olabilmeyi isterdi. Garip bir sesti sanki dzinelerle plak bebek aya muamba zerinde srnyordu ve kesinlik ynne geliyorlard. Nicole'n merak edecek zaman bile yoktu. Saniyeler sonra bir krkayak biotun kafas ve antenleri ukurunun kenarnda gzkt ve hi yavalamadan, kar duvardan a balad. Biot btnyle drt metre uzunluundayd. Altm bacann her birini dzgn yzeyin stne y gcyle tutunarak rahata aaya indi Nicole srt antasn takarak frsatn kollamaya ba a kmasna armamt. Hayalinde grdklerinden sonra, bir ekilde oradan kurtarlacanda Krkayak biot, her birinde drt ayak bulunan on be eklemli para ve stnde ikisi ince uzun antene benzeyen, garip bir duyarga dizisi olan, bcee benzer bir kafadan oluuyordu Anlaldna gre ukurun kesindeki metal yn onun yedek paralaryd. Nicole onu izler ralarndan birinin kabuunu ve kafasnn yanlanndaki iki yumru knty deitirdi Tm ile y gememiti Bittii zaman, biot yeniden duvara ilerledi. Krkayak biotun vcudunun drtte yukarya yneldii zaman, Nicole onun srtna atlad Ans k fazlayd Biot tutunmasn kaybetti ve srtndaki Nicole ile birlikte ukura geri yuvarland Birka saniye sonra yeniden duvara trmanmay denedi Bu kez Nicole krkayan btn vcudunun rya ynelmesini bekledi. Tm paralarn gcnn ek yke yeterli olacan umuyordu Bu da ie ve Nicole tekrar, birlikte ukurun iine yldlar. ikinci dte n ayaklarndan biri ciddi ekilde za\ 333 RAMA-II rar grdnden, biot duvara nc kez trmanmay denemeden nce gerekli onarmlar yapt. B salk antasndaki yara diki ipliklerinden en salamn seerek, sekiz kat haline getirdi ipin bir ucunu biotun son parasnn evresine dolayarak balad. Diki ipliinin dier uc lmek haline getirdi. Ellerini korumak iin eldiven giyip, ipin kesmemesi iin bir ke

mer ayarladktan sonra, Nicole ilmei beline balad. Nicole plannn yaratabilecei deiik olaslklar hesaplarken, Bu bir felaketle de sonulan r, diye kabul etti. Eer diki iplii dayanmazsa debilirim. kinci kez o kadar ansh olmaya ilirim de. Krkayak, daha nceki gibi yavaa duvara trmand Btnyle duvarda ykseldikten birka k icole'n arln hissetmeye balad. Ancak bu kez dmedi ve zorlanarak yava yava yukar evam etmeyi srdrd. Nicole vcudunu, tpk bir kayaya trmanyormu gibi, yzeye dik tutara eliyle skca diki ipliini tutuyordu. Duvara yavaa trmanrlarken, Nicole, biotun son parasnn krk santimetre arkasndayd. K un tepesine ulatnda, o yolun neredeyse yarsndayd. stnde, biotun her blm birer bir k ederken, Nicole'n yava ve devaml trman srd. Ancak birka dakika sonra, duvarda kal ak paralar drde dtnde, tmyle durdu Nicole eer kolunu kaldrsa neredeyse krkayan lecekti. Biotun yaklak bir metrelik blm hl duvardayd, ancak, hareket edemedii belliy icole arka paralar birletiren eklemleri ar zorluyordu. ukurun dibinden alt metreden fazla bir ykseklikte sallanrken, Nicole'n zihninden hzla ac senaryo334 Yaratklarn ars lar geti. Diki ipini skca ekip ayaklarn kuvvetle duvara bastrrken, te bu harika, d bir ekilde dnd. Ortada olas sonu var, hibiri de iyi deil Diki iplii kapabilir. a ela burada sonsuza kadar asl kalabilirim. Nicole elindeki olaslklar dnd. Oluturabildii ve baarl olabilmesi olduka akla yat riskli- olan tek plan, diki iplii boyunca yaratn son parasna kadar trmanp sonra, bir e krkayan vcut veya ayaklarn tutama olarak kullanarak kendi kas gcyle ukurun tepesi kt. Nicole aaya bakarak ilk dn hatrlad. Sanrm nce u makinenin bir daha hareket edi mak iin biraz bekleyeceim. Bir dakika geti. Sonra bir dakika daha. Nicole derin bir nefes ald. Uzanarak diki ipliini yukardan tuttu ve kendini duvarn stne doru ekti. A eketi dier eliyle tekrarlad. Artk tam son parann arkasndayd. Nicole uzanarak arka ayak ardan birini kavrad, fakat stne biraz arlk bindirmeye kalknca bacak duvardan aynld. Bir anlk bir korkudan sonra, Bu plan iin ok fazla, diye dnd ve biotun tam arkasnda ke ni salama alarak onu yeniden dikkatle inceledi. Her parann kabuu st ste gelen paralard n oluuyordu. Herhalde u kanatlardan birini tutmak mmkn olabilir... Nicole ilk iki gi riimini biotun srtna yerlemek stne kurdu. Dayanamayan bacan emme gcyd, diye dnd m yukardaki dzgn yzeyde olduuna gre beni tutmay baarabilir. Nicole bir kez biotun srtna ktktan sonra, dmeye kar artk bir korunmas olmayacan ni denemek iin, kendini ipte yukar ekerek kabuktaki kanatlardan birini yakalad. Sk bir e335 RAMA-II kilde kavramay baarmt Tek sorun, kanadn onun arlna dayanmasyd Nicole bir eliyle ipini tutarken dier eliyle onun dayanklln denedi. imdilik fena deildi. Nicole biotun arka parasndaki kanad skca kavrayarak kendini yukan ekti, sonra diki ipl ni brakt. Bacaklarn krkayak biotun evresine dolad ve kendini ikinci kanada ulancaya yukar ekti. Arka parann ayaklar duvardan ayrldlar, fakat biot hi kmldamad. Bu ilemi paradan paraya geerek iki kez daha tekrarlad. Artk neredeyse tepeye varmt. mann yaparken, biot birka santimetre kadar ukurun iine geri kaynca biraz korktu. Solu tutarak biotun dengelenmesini bekledi ve sonra birinci paraya kadar trmand. O trmanrk en, biot tekrar yrmeye balamt ve Nicole sadece yan tarafna yuvarlanarak yere srt st e "Tanr'ya kr," diye bard. New York'u evreleyen duvarn stnde durup Si-lindirik Deniz'in dalgal sularna bakarken, Nicole, yardm arsna neden bir yant alamadn merak ediyordu. Telsizindeki kendini kon eti, aygtn dzgn altn gsteriyordu, fakat dier mrettebatla, kez denedii, ilet cole iletiim balantlarnn kozmonotlara kadar ulaabileceini biliyordu Bir yant alamamas nda alt ya da sekiz kilometre yaknnda baka bir kozmonot olmad ve Beta iletiim istasyo un almad anlamna geliyordu. Eer Beta alsayd, diye Nicole dnd, benimle her yer le konuabilirlerdi Nicole kendi kendine, mrettebatn muhakkak kendi uzay aralarnda, yeni bir sortiye hazr lanmakta olduuna ve Beta iletiim istasyonunun da frtna tara336

Yaratklarn ars fndan devred brakldna karar verdi Onu rahatsz eden, erimenin balamasnn stnden endisinin ukura dmesinin stnden de doksan saatten fazla sre gemi olmasna karn, ned in kendisini aramadyd Gzleri, bir helikopter belirtisi iin gkyzn tarad Atmosfer, ngrlebilecei zere, bul -lindirik Deniz'in erimesi Rama'daki hava dzenini deitirmi ve scaklk fark edilir biimd ykselmiti. Nicole termometresine gz atnca, imdi, donma noktasnn drt derece stnde o erek, tahminini dorulad. Arkadalarna ne olduu sorusuna geri dnerek, En olas durum yaknda geri dnmeleri, sonucun vard. Kolayca grnebilmek iin bu duvara yakn kalmalym. Nicole dier, daha az olas sen ar zerinde fazla kafa yormad. Sadece mrettebatn byk bir felaketle karlat ve henz ayacak kimsenin bulunmad olasln ksaca dnd. Bu durumda bile, dedi iinden, ayn y ninde sonunda geleceklerdir. Zaman geirmek iin, Nicole denizden rnek alarak onu zmledi. lk Rama aratrmasnda bulu anik zehirlerden ok az vard. Belki de ben ukurun iindeyken geliip ldler, diye dnd. e, artk hemen hemen hepsi gitmi. Nicole, acil bir durumda gl bir yzcnn, tekne olmada rya ulamay baarabileceini dnd. Ancak, Norton ve arkadalar tarafndan bildirilen k e dier deniz hayvanlarnn resimlerini hatrlaynca tahminini biraz deitirdi. Nicole birka saat duvar boyunca yrd. Sakince oturmu manna kavunundan oluan le yemein ken (ve gelecek yetmi iki saat iinde hl kurtarlmam olursa, kavunun ukurda kalan ksm 337 RAMA-II

ele geireceinin yollarn dnrken), New York'tan gelen ve bir lk olduunu sand bi emen Dr. Takagishi geldi Telsizini bir daha denedi. Hibir ey yoktu. Nicole gkyzn bir helikopter belirtisi iin y niden kontrol etti. Hl duvarn stndeki gzetleme yerini terk edip terk etmemeyi dnrke i l duydu. Bu kez yerini daha iyi saptamt. En yakn merdiveni buldu ve gneye, New Y e doru yrd. Nicole, bilgisayarndaki New York haritasn henz gncelletirmemiti. Ana meydann yaknnd resel sokaklar getikten sonra, sekizyzeylinn yannda durarak btn yeni bulularn, amba rlar dahil, hatrlad her eyi bilgisayarna girdi Bir an sonra, Nicole hayranlkla sekizy li tuhaf yapy izlerken nc l duydu Ancak bu kez daha ok bir ku lna benziyo u ok garip bir ses kartyordu. Hl aklnda tazeyken, sese yaklaabilmek iin ak meydan avaa kotu. Nicole kar taraftaki binalara yaklarken, lk yeniden duyuldu. Bu kez bir uymu ve sesleri tanmt. ukurda olduu zaman onu ziyaret eden ku iftinin seslerine benz u Nicole daha dikkatli davranmaya balad. Sese doru ilerledi. Francesca'nn byleyici bul duu kafes biimindeki alarn bulunduu ynden geliyor gibiydi. ki dakikadan az bir sredir Nicole, yerden elli metre kadar ykselen kaln kafes biimind eki an birletirdii iki gkdelenin arasnda duruyordu Yerden yirmi metre kadar yukarda, k dife vcutlu ku tuzan iinde rpnyordu. Kuun peneleri ve kanatlar an tel tel olan cole' grnce bir lk daha att ve binalarn stnde emberler izmekte olan arkada, Ni apt. 338 Yaratklarn ars Ku yaklarken Nicole binalardan birinin yanna snd. Ku sanki Nicole' azarlarcasna on ey syledi, fakat dokunmad. Kadife ku ona bir-jgyler syledi, ksa bir grmeden sonra, ba ku, yirmi metre kadar tedeki bir kntnn altna ekildi. Kendini sakinletirdikten sonra ve gzn tnein-deki kutan ayrmadan, Nicole aa kadar yr u inceledi. Francesca'yla beraber, Takagishi'yi aradklar iin, zurnan bulamam olduklarn dan, bu Ni-cole'n ayrntl bir aratrma yapabilmesi iin ilk frsatt. A, drt santimetre e benzer biraz esnek bir maddeden yaplmt. Ada binlerce kesiim ve bunlarn her birinde k ya byk bir dm vard. Dmler biraz yapkand ama Nicole'n, bunun uan yaratklar yak bir tr rmcek a olduunu sanmasna yetecek kadar de An alt tarafn incelerken, serbest olan ku, Nicole'n bann stnden uarak arkadann kondu. Kendisi de yakalanmamaya ok dikkat ederek baz ipler stnde peneleriyle birey-le r yapt Ayrca eritleri zorlukla ekip uzatt ve bkt Sonra muamba ku, arkadann tuzaa yaklaarak, dier kuu tutmakta olan an balantlarn koparmak veya zmek istercesine, ac giriimlerde bulundu. Bitirdii zaman koca ku geri ekildi ve Nicole'e bakt.

Ne yapyor bu, diye Nicole kendine sordu. Bana bir ey anlatmak istediine eminim... N icole kmldamad iin, ku zorlukla yeniden ayn gsteriyi tekrarlad. Bu kez Nicole yaban a arkadan kurtaramadn anlatmak istediini dnd. Glmseyerek el sallad. Sonra an yana duran birka ipi birbirine balad. Sonra bunlar 339

RAMA-II zd zaman, iki ku bararak onayladlar. BU is. lemi iki kez tekrarladktan sonra, parma ndisini, sonra da yukarda tuzaa dm kadife yarat gsterdi. Kaln, bazen mzikal konumalarnda bir tela vard ve sonunda iri ku tneine dnd. Nicole kadife yarata bakt. yerinden yakalanmt ve her kurtulma abas onun esnek eritlerin sk biimde gmlmesine yol ayordu. Nicole, kuun dn geceki vahi frtna rzgrlarna ya latldn tahmin etti. eritler arpma srasnda esnemi, fakat sonra eski hallerine gelirk aa yakalanm olmalyd. Trmanmak zor deildi. A iki binaya ok iyi tutturulmutu ve halatlar da Nicole'n ok salla masn nleyecek kadar ard. Fakat yerden yirmi metre, normal olarak alt katl bir binann liine eit, olduka hatr saylr bir ykseklikti ve bu nedenle NJ-cole kuun tuzaa, dt a dnceleri de vard. Trmanta harcad abadan soluk solua kalmt. Bu garip iletiimlerinde yanl anlalan dikkatle yaklat. Yaratk ku kocaman mavi gzlerini dikerek onu izledi. Kanatlardan biri kuun kafasna ok yakn bir yerden aa taklmt. Nicole dmemek iin nc bileklerine doladktan sonra, kanad kurtarmaya alt ok yava giden bir iti. Bir an Nico aratn gl soluundaki kokuyu hissetti. Bu kokuyu tanyorum, dedi kendine. Sonra bu kokuy z nce yedii manna kavunuyla iliskilendirmek onun bir saniyesini ald. Demek sen de a yn eyi yiyorsun, diye dnd. Fakat bu nereden geliyor? Nicole bu garip ve fevkalade yara tklarla konuabilmeyi istedi. lk dmle mcadele etti. ok skyd. Daha hzl 340 Yaratklarn ars ekerse yaratn kanadna zarar vereceinden korktuundan, Nicole antasna uzanarak pilli n i kard. Dier ku annda, konuarak, bararak ve korkutarak stne geldi. Nicole yan l gibiydi. Ya an kutan uzaklap, ona ve arkadana pilli neterin esnek eridi nasl kestiini gsterince r, dier ku ne uzaklat, ne de onun devam etmesine izin verdi. Neteri kullannca kurtarma ilemi ok abuk bitti. Kadife ku, mutlulukla kard sesler anrken, havaya szld. kisi, tpk muhabbet kular gibi an stndeki havada oynarlarken dine zg kuama lklaryla katld. Az sonra kayboldular ve Nicole yava yava aaya in Nicole kendisinden honuttu. Artk duvara dnmeye ve geleceine inand kurtarma ekibini bek emeye hazrd. Genliinden hatrlad bir Loire halk arksn syleyerek kuzeye doru yr Birka dakika sonra Nicole'n yine bir arkada vard. Daha dorusu bir rehberi. Ne zaman ya nl bir dn yapsa, tepesinde uan kadife ku inanlmaz amata yapyor, bu grlt, Nicole a dnd zaman kesiliyordu. Acaba nereye gidiyoruz? diye Nicole kendine sordu. Meydan blgesinde, sekizyzeyliden en ok krk metre uzakta, ku, metal yzeyin hi dikkat e yen bir yerine konarak peneleriyle birka kez vurdu ve havalanarak o noktann stnde szlm ye balad. Bir tr kapak kayarak ald ve yaratk meydann altnda kayboldu. ki kez dar 'e doru bireyler syledi, sonra yeniden alald. Nicole mesaj almt. Anlalan eve, aileyle tanmaya davet ediliyorum, dedi kendine. Sadec umalm ki akam yemei ben deilimdir. 341 RAMA-II 41 GEREK BR DOST Nicole ne beklemesi gerektiini bilmiyordu ilerleyerek yerdeki delie baktnda korkulu d eildi. Ona egemen olan his merakt Bir an iin kurtarma ekibinin kendisi yer altnda ol duu zaman gelebileceini dnerek endielendi, fakat kendini nasl olsa daha sonra tekrar g leceklerine inandrd Dikdrtgen kapak bykt, on metre uzunluk ve sekiz metre geniliinde. Ku, Nicole'n izledi grnce delikten ieri uarak nc kntnn stnde bekledi Nicole deliin yanna meler yaknda baz klar ve altndaki derinliklerde de bir sr titreimler grebiliyordu Korido kadar derine indiini kestiremiyordu; fakat yirmi veya otuz metreden fazla olduu be lliydi

Uamayan bir tr iin aaya ini kolay deildi. Aslnda dikey koridor, kenarlarnda geni bir delikten ibaretti kntlarn her biri, be metre uzunluk ve bir metre genilikte olara ayru llerdeydi ve birbirlerinden ikier metre kadar derinlikle ayrlyorlard Nicole'n kkatli olmas gerekiyordu. Yatay koridordaki btn k, meydana alan delikten ve ini boyunca her drt kntda bir enerlerden geliyordu. Fenerler kattan ince ve saydam bir maddeyle kaplanmt. Her fener in iinde yanan kk bir ate ve Nicole'n yakt olduunu sand bir sv vard Nicole'n kadife vcutlu arkada, her kez knt aada kalarak, ini boyunca onu sabr iinde, sanki kaya, kuun onu havada yaka342 Gerek Bir Dost layaca gibi bir his vard; fakat bu dncesini denemek istemiyordu. Kafas hzla alyor e sonunda, bu yaratklarn kesinlikle biot olmadklarna karar vermiti. Bu, onlarn bir tr abanc yaratk olduklar anlamna geliyordu Fakat byk olaslkla Kamallar olamazlar, diye Nicole. Bunlarn teknolojik dzeyi, uzay arac ile hibir ekilde uyumuyor. Nicole, tarih derslerinden, fatihler tarafndan Meksika'da bulunan zavall ve geri k alm Mayalan hatrlad. spanyollar byle cahil ve fakir bir halkn atalarnn, bu kadar etk ci tren merkezleri ina edebilmelerinin imknsz olduunu dnmlerdi. Ayn ey burada da cole merak etti. Acaba bu garip kular, bu arac ina eden stn rktan geriye kalanlar m? Yzeyin yirmi metre kadar altnda Nicole akarsu sesine benzeyen bir ses duydu Aslnda, arkasnda beliren yatay bir tnelin uzants olan, bir kntya indii zaman ses daha da ar tay koridorun ucunda, Nicole, zt yne giden yine yzeye paralel karanlk baka bir tnel ol duunu grebiliyordu. Her zamanki uan rehberi onu knt aada bekliyordu. Nicole ona arkasndaki karanlk t ti. Yaratk yukar, onun yanna utu, sonra, dzenli olarak, Nicole'n tam altndaki kntl birka saniye szlerek, onun aaya inmesinin beklendiini kusursuzca ifade etti. Nicole kolay vazgemek niyetinde deildi Matarasn kartarak ime hareketi yapt, sonra ark aki karanlk tneli gsterdi. Ku kanatlarn rpt, kararn tartyor gibiydi, sonra Nicole ranla dald. Krk saniye sonra Nicole ayakta, ona yaklatka byyen bir k grd, ku p e byk bir meale tayarak geri dnd. 343 RAMA-II

Nicole kuu on be metre kadar izledikten sonra tnelin solunda, iinde su dolu byk bir sa rn olan bir odaya geldiler. Duvarn iine gml bir borudan sarnca su dklyordu. Nicole d ve svy zmledi. Hemen hemen saf H2O idi ve iinde milyonda birden fazla oranda baka adde yoktu. Nicole grgl davranmaya dikkat ederek, avularna dklen sudan doldurup iti. nlmaz derecede lezzetliydi. Su imeyi bitirdikten sonra Nicole tnelde ayn ynde yoluna devam etti. Ynn deitirip ge d-nnceye kadar ku lgn gibi yukar aa utu ve devaml konutu. Tekrar aaya inerken uka zayflam olduunu fark etti. Yukarya bakt. New York'taki meydana alan kapak kapanmt. Umarm bu, benim burada devaml acam anlamna gelmiyordur, diye dnd. Yzeyden bir yirmi metre daha aada, yine iki karanlk, yatay tnel ifti ana koridora dike olarak uza-nyordu. Bu ikinci dzeyde, hl mealeyi tayan kadife ku, onu iki yz metre k uzunluu olan yatay tnellerden birine ynlendirdi Nicole kuu, yksek tavanl, geni, ember bir odaya kadar izledi. Ku, nealesiyle odann evresindeki eitli fenerleri yaktktan so kayboldu. Ku gideli bir saat olmu, Nicole, ona bir maara veya yapay yeralt odasn anmsatan ve hi dekorasyonu olmayan bu siyah oday inceleyerek, olabildiince sabrla beklemiti. Sonun da Nicole, kulara artk dnmeye hazr olduunu nasl anlatacan dnmeye balad. Kadife arkada sonunda dnd zaman, drt arkadan da beraberinde getirdi. Nicole onlarn a kanat rptklarn ve srekli konutuklarn duyabiliyordu Onu getiren ku ve arkada (Ni 344 Gerek Bir Dost onun bir tr e olduunu sanyordu) ve iki muamba yaratk daha, nce uarak ieri girdiler, lar ve, onu iyice incelemek iin, yavaa ilerleyerek Nico-le'n yanna yaklatlar. Hepsi od nn kar tarafna yerletikten sonra, bu kez rengi siyah yerine kahverengi olan baka kadif e vcutlu ku son olarak ieri girdi. Peneleri arasnda ufak bir manna kavunu tayordu. Kavun Nicole'n nne kondu. Btn kular ilgiyle izlediler. Nicole, kavunun sekizde birlik

parasn ne-teriyle dzgn bir ekilde kesti, kaldrarak iindeki yeilimsi svdan biraz i vunun geri kalan ksmn ev sahiplerine gtrd. Kular takdir eden sesler kardlar ve kavu irlerine aktarrlarken kesiin dzgnln beendiler. Nicole kular yerken izledi. Kavunu birbirleriyle paylatlar ve hibir parada ly kar dife ku, peneleriyle ok zarif ve becerikli davranarak, karklk yaratmadan ve geriye hi tk brakmadan yedi. Daha byk kular ok beceriksizdiler. Onlann yiyi tarz Nicole'e, Dny i hayvanlar hatrlatt. Tpk Nicole gibi, kularn da hibiri manna kavununun sert d kabu di. Yemek bittii zaman, yedikleri srece hi konumam olan kular, birka saniye iin ember b toplandlar. ember, kahverengi kadifenin, Nicole'e bir ark hissi veren, bireyler syleme sinden sonra dald. Hepsi birden, ona bir daha yakndan bakmak iin yaklap, sonra kapdan k yok oldular. Nicole sessizce oturarak bundan sonra ne olabileceini merak etti. Kular yemek odasnn (ya da ziyafet odasnn, ya da her neyse onun) klarn ak brakmlard, fakat darda lkt. Aka ondan, en azndan imdilik, bulunduu yerde kalmasn istemilerdi Nicole gzel yumayal ok 345 RAMA-II olmutu ve yemek nedeniyle de ho bir tokluk hissediyordu. Biraz dndkten sonra yere kvr atarken, Oh, gzel, dedi kendine, belki de ksa bir ekerleme bata iyi gelir. Ryasnda birinin adn seslendiini duydu, fakat ses ok uzaklardayd ve onu duymak iin zor mas gerekiyordu Nicole srayarak uyand ve nerede olduunu hatrlamaya alt. Dikkatle di fakat bir ey duyamad. Saatini kontrol ettii zaman, drt saattir uyuduunu grd Buradan iyi olur, diye dnd, yaknda karanlk basacak ve ben de kurtarlma ansm karmak istemi Koridora karak kk el fenerini yakt ve dikey koridora bir dakikadan az srede ulat. He ra trmanmaya balad niinde su imek iin durmu olduu yerin tam altnda, Nicole stnden p bir ses duydu Soluk almak iin durduunda, hafife tnele doru uzanarak n yukarya, yne tuttu. ri bir ey, ilk katn yatay tnele uzanan ksm boyunca ileri geri hareket ediy rdu. Nicole ihtiyatla bu yeni artc eyin tam altndaki kntya trmanarak meldi. Bu ey n ede bir tnel girii nndeki kntnn her santimetrekaresini kaplyordu Nicole'n ondan ka d Be saniyeden az bir srede kendisini yukar ekip ikinci kntya trmanmay kesinlikle ulunduu kntnn bir ucuna ilerleyerek dikkatle zerindeki sesi dinledi. O ey dnp ters erken Nicole ban dier kntnn stne kard Nesne trtll tekerler zerinde hzla ha btnyle zrhl bir tanka benziyordu. Dier uta tankn st ksm hzla evresinde dnp, te eye hazrlandndan, ok ksa bir gz atabilmiti. 346 Gerek Bir Dost Bir ey kesin, diye Nicole kntnn kenarnda dururken kendine sylendi. Bu tank bir tr n cole onun alclar olup olmadn merak etti -ara onu duyduunu belli eden bir davranta akat bunu renmeye dayanamayacana karar verdi. Eer bir davetsiz misafiri gremiyorsa, pe k de bir nbeti saylmaz. Nicole kntlardan yemek odas dzeyine kadar indi Ar d krklna uramt ve ncel isine kzyordu Kularn kendisini bir esir olarak tutmak isteyebilecekleri, ona pek man tkl gelmiyordu. Ne de olsa, Nicole hayatn kurtardktan sonra yaratk onu davet etmemi mi di? Nicole, nbeti tanka da armt. Onun afallatc varl, indeki her eyin teknik dzeyiy uyordu. Amac neydi? Nereden gelmiti? Gitgide daha ok ilginleiyor, diye Nicole dnd. kinci yeralt katna dnnce, Nicole inden kabilmek iin baka bir yol aratrarak evresi . Dikey koridorun kar tarafnda da benzer bir knt dizisi vard. Eer karya atlayabili a belki... Byle bir plan ciddi olarak dnebilmek iin, Ni-cole'n, ilk kattaki kar yatay tneli de bir tank veya benzeri bir nbetinin korumadndan emin olmas lazmd Bulunduu yerden bun emeyecei iin, kendi aptallna homurdanarak, Nicole koridoru daha iyi grebilmek iin kend tarafndaki kntlar yeniden trmand. ans vard. Kar tnelin nndeki knt botu. Yeniden ikinci yeralt dzeyine indii zaman, Nicole btn bu ini klardan bitkin dmt e ve aasndaki uurumda bulunan klara bakt Eer derse kesinlikle lrd Nicole uzakl saylrd ve bulunduu tnelin nndeki kntnn ucundan kar tarafn snrna ka347 RAMA-II

*l _ , l

dar drt metre kadar olduunu tahmin etti. Drt metre, diye dnd, en ok drt buuk. Her i da biraz yer brakrsak, bu ii bitirmek iin be metrelik bir sramaya ihtiyacm var. Uu i iinde ve srt antasyla. Nicole drt yl nce Beauvois'de, Genevieve henz on yandayken, ana kz birlikte televizyon a 2196 olimpiyatlarn seyrettikleri o pazar ikindisini hatrlad. Annesini bir olimpiya t ampiyonu olarak bir trl gznde canlandramayan kk kz, "imdi de o kadar uzun atlaya in, anne?" diye sormutu. Pierre onu, Genevieve'i Luynes'deki orta okulun bitiiindeki atletizm sahasna gtrmesi iin kandrmt. adm atlamadaki zamanlamas iyi deildi, ama yarm saatlik bir snma ve Nicole uzun atlamada alt buuk metre atlamay baarmt. Genevieve pek de fazla etkilenmemi Yeil krlar arasndan bisikletle evlerine dnerlerken, "Anne," demiti kz, "Danielle'in b kzkardei de bu uzakla yakn atlyor ve henz niversite rencisi." Genevieve'in ans, Nicole'n iinde derin bir hzn yaratmt. Kznn sesini duymay, sal etmeyi, ya da Bresme yaknlarndaki kk zel gllerinde birlikte kaykla gezmeyi zlemiti zaman elimizdeki zaman iyi deerlendirmeyiz, diye dnd Onlar bir daha bulamayncaya kada Nicole, kularn onu brakt yere dnmeye karar vermiti Atlamaya alamazd. ok tehlikel yarsa.. "Nicole de Jardins, hangi cehennemdesin?" Nicole, uzaktan gelen, zayf ary duyduu zaman dondu. Bunu hayalinde mi duymutu? "Nicole," diye yeniden duydu. Kesinlikle Richar d Wakefield'in sesiydi. Dikey koridora koarak barmaya balad Hayr, hzla d348 Gerek Bir Dost sundu, bu onlar uyandrr. Be dakikadan fazla za-ffianm almaz. Atlayabilirim... Nicole'n adrenalini hatr saylr bir dzeyde artmaktayd Admlarn iaretledi ve boluun duka gvenli bir yere dt. ok tehlikeli bir hzla kntlar trmand. Tepeye yaklarke seslendiini duydu. "Buradaym, Richard. Altndaym," diye bard. "Meydann altnda." Nicole en st kntya ulaarak kapa itmeye balad Kmldamyordu. aran Richard evred " diye bard "Richard buraya gel. Sesimi duyduun yere Zemine vur " Richard kapaa serte vurmaya balad. Birbirlerine baryorlard. Grlt sarlatrcyd alar duyuyordu. Kular koridorda ykselirlerken lk atmaya ve konumaya balamlard. Yaklarlarken Nicole onlara, "Yardm edin," diye bard. Eliyle kapa gstererek, "Arkada " Richard vurmaya devam ediyordu. Kulardan sadece Nicole' ukurda bulan ikisi, onun ya nna ykseldiler Onun evresinde szlp kanatlarn rparak bir kat aada kalan dier be r tartma iinde olduklar belliydi ve siyah kadife ku iki kez boynunu aadaki arkadalar tarak korkutucu bir gcrt kard. Kapak birden alnca Richard aaya dmemek iin geriye sramak zorunda kald Aaya, de icole ve iki devasa kua benzeyen yarat grd ve Nicole delikten dar emeklerken, kular i Richard'n tam yanndan utu. O, "Kahretsin," diye hayretle barrken, gzleri kuun uuu yordu. Nicole sevinten lgna dnmt. Wakefield'in 349 RAMA-II kollarna atld. "Richard, oh Richard," dedi, "Seni grdm iin o kadar mutluyum ki." Richard srtarak ona sarlrken "Eer byle hissettiini bilseydim," dedi, "daha nce gelird " _____________42_____________ ____________K KAF____________ "unu iyice anlayaym bir kere. Sen imdi bana yalnz m olduunu sylyorsun? Ve Silindirik iz'i gemek iin bir yolumuz da yok?" Richard ban sallad Bu Nicole'n anlayabileceinin ok tesindeydi. Be dakika nce sevinc yordu. ilesinin sona erdiini ve Dnya'ya dnerek babasyla kzn yeniden greceini hayal mdiyse Richard ona... Hzla uzaklaarak meydan evreleyen binalardan birine ban dayad. Hayal krkln sakla arndan aa yalar szlyordu. Richard onu uzaktan izledi.

"zgnm," dedi Richard. Nicole soukkanlln yeniden kazandktan sonra, "Senin hatan deil," dedi. "Sadece, mrett an birini yemden grp, hl kurtarlmam olacam aklma hi gelmemiti..." Konumasn kes hakk yoktu. Onun yanna giderek glmsemeye alt. "Genellikle byle duygusal deilimdir," dedi, "Ve senin ykn tam ortasnda kestim." Gzleri i silmek iin biraz durdu. "Bana, motorunu kovalayan kpekbal biotlardan bahsediyordun. Onlar ilk kez denizin yarsna geldiin zaman m grdn?" "Aa yukar," dedi Richard. Nicole'n d krkl onu etkilemiti. Sinirlice glmeye al 350 iki Kaif lardan birinden sonra, inceleme komitesinin, yeni tasarmn 'ekolojik denge'yi bir ek ilde rahatsz etmediinden emin olmamz iin, motorumuzu nce insansz olarak suya indirmedi mizden dolay bizi eletirdiini hatrlyor musun? ey, o zaman bu fikirlerinin sama olduun mdi o kadar emin deilim. u kpekbal biotlar Newton'un teknelerine hemen hemen hi dokunm dlar, fakat benim yksek hzl motoruma kar kesinlikle ok fkelendiler." Richard ve Nicole, meydan blgesini noktalayan gri maden kutulardan birinin stne otu rdular. "Onlar bir kez atlatmay baardm." diye Richard devam etti, "Fakat ok anslydm. ansm kalmaynca, sadece suya atladm ve yzdm. ok kr ki, daha ok motorun peindeydil kydan yz metre aa gelinceye kadar, bir tane bile grmedim." "Ne kadar sredir Rama'nn iindesin?" diye Nicole sordu. "Yaklak on yedi saattir. Newton'u gn aardktan iki saat sonra terk ettim. Beta'daki il etiim istasyonunu tamir etmek iin ok fazla kahrolas zaman harcadm. Ama olanakszd." Nicole onun elbisesine dokundu. "San dnda, slak olduunu syleyemem bile." Richard gld. "Oh, kuma mhendisliinin harikalar. Is ayarn deitirdiim anda bu elbis yse hemen kuruduunu sylesem inanr msn? Ondan sonra kendimi souk sularda yirmi dakika y m olduuma inandrmakta zorluk ektim." Arkadan inceledi. Nicole yava yava rahatlyord beni arttn kozmonot, de Jardins, bana en nemli soruyu sormadn bile. Senin nerede oldu u nasl biliyordum?" Nicole taraycsn kartm, Richard'n biyometrisi351 RAMA-II ni okuyordu. Az nce yapt korkulu yzmeye karn, her ey hogr snrlarnn iindeydi. vrayabildi. Sonunda kalarn atarak, "Benim nerede olduumu biliyor muydun?" diye sordu. "Bense sadece ortalkta dolap durduunu..." "Yapmayn, hanmefendi. New York kk, fakat o kadar da kk deil. u duvarlarn iinde yi etrekarelik bir alan var. Ve burada telsizler gvenli deil." Srtt, "Bir bakalm. Eer her metrekarede bir durup senin adn seslensem, seni yirmi be milyon kez armam gerekirdi. H er ar on be saniye srse -dier metrekareye gemeden kendime bir yant bekleme sresi tan bu da dakikada alt ar eder. Bylece hepsi toplam drt milyon dakika, yani altm bin saa n biraz daha az, ya da iki yz elli Dnya gn..." "Tamam, tamam," diye Nicole onun szn kesti. Sonunda glyordu. "Nerede olduumu nasl bild ni anlat bana." Richard ayaa kalkt, elini Nicole'n uu elbisesinin gs cebine doru uzatrken dramatik deyle, "zin verir misin?" dedi. "Sanrm," diye Nicole yantlad, "Ne yapacan pek dnemesem de..." Richard onun cebine uzanarak Prens Hal'i kard. "Beni sana o ynlendirdi," dedi. "yi bi r adamsn prensim, ama bir ara beni baarszla urattn sandm." Nicole'n, Richard'n neden bahsettii hakknda hibir fikri yoktu "Prens Hal ve Falstaffn karlkl rehber sinyalleri var." diye Richard aklad. "Her biri saniyede on be gl sin rler Falstaff benim Beta'daki adrmda ve Alfa Kamp'nda da edeer bir alc-verici varken, ni gensel bir nirengiden izleyebiliyor ve bylece kesinlikle nerede olduunu biliyordu m -en azndan X-Y koordinatlarna g352 ki Kaif re. Fakat benim bu basit izleme ilem dizim Z'deki gezintiler iin tasarmlanmamt." Nicole baka bir glmsemeyle, "Demek bir mhendis benim kularn inine yaptm geziyi byle ," dedi. "Z'deki bir gezinti." "Onu tarif etmenin bir yolu bu." Nicole ban sallad, "Seni anlamyorum, Wakefield. Benim bu sre iinde nerede olduumu mad biliyordun, neden bu kadar kahrolas sre bekledin..."

"nk seni kaybettik ya da seni yeniden buluncaya kadar kaybettiimizi sandk... Falstaff almak iin geri dnmemden sonra." "u son haftada ben mi aptala dntm, yoksa bu dolambal aklama m son derece artc? Glme sras Richard'dayd. "Belki de aklamam daha dzenli yapmalym." Dncelerini sra ad, "Getiimiz Haziran'da," diye sze balad, "Mhendislik Ynetim Grubu, kiisel konum sa aygtlarnda klavuz sinyali kullanmamaya karar verdiklerinde ok rahatsz olmutum. Onlarl a, normal ses balantsnda, sinyal-ses orannn, eiin altna debilecei acil koullar ve durumlar olabilecei konusunda bo yere tarttm. Bu nedenle robotanmn n her olasla ." Nicole, konuurken Richard Wakefield'i inceledi. Onun ne kadar artc ve elendirici oldu unutmutu. Kendisine doru soruyu sorduu takdirde, onun, sadece o konuda, tam bir sa at konuabileceini biliyordu. "...sonra Falstaff sinyali kaybetti," diyordu Richard, "Hiro Yamanaka'yla birlik te helikopterle seni ve Fran-cesca'y almaya hazrlandmz iin, orada deildim. Fakat Fals Fn iinde, her eyi annda kaydeden, kk bir aygt var. Sen grnmedikten sonra, kayt ale 353 RAMA-II

tindeki verileri inceledim ve birden yok olduunu grdm. "Birka dakika sonra, seninle telsizle konuurken yeniden ortaya kt, fakat son konumamzd n birka saniye sonra tmyle kayboldu. Bu bana bir donanm hatas olduu izlenimi verdi ve Prens Hal'in bozulduunu sandm. Francesca, senin, meydana kadar onunla birlikte gel diini syleyince, Prens Hal'in bozulduundan tmyle..." O ana kadar yarm kulakla dinlemekte olan Nicole, Richard Francesca'dan bahsedince birden dikkat kesildi. "Dur," diye elini kaldrarak onun szn kesti. "Sana ne sylemiti dedin?" "kinizin ambar birlikte terk ettiinizi ve birka dakika sonra senin Takagishi'yi aram ak iin ayrldn..." "Bu tam samalk," dedi Nicole. Richard sordu, "Ne demek istiyorsun?" "Bu bir yalan. Kesinlikle gerekd. Francesca oradayken, ya da en ok o gittikten bir da kika sonra, o ukura dtm. Beni bir daha grmedi." Richard biraz dnd, "Bu, Falstaffn seni neden kaybettiini aklyor. Btn o sre iinde sinyal engellendi " imdi arma sras ona gelmiti. "Fakat Francesca byle bir yky ned u?" Bunu ben de bilmek isterdim, diye Nicole kendi kendine konutu. Borzov'u bilerek z ehirlemi olmal. Yoksa neden bilinli olarak... "kinizin arasnda bir ey mi vard?" diyordu Richard. "Her zaman, bireyler sezinlediimi.. ." "Belki biraz kskanlk," diye Nicole szn kesti, "Nereden dnsen, Francesca ile aramzda ." "Bunu tekrar syleyebilirsin," diye Richard gld. 354 ki Kaif "Bu yln byk blmn seni ne kadar zeki, ilgin ve ekici bulduumu belirtmek iin, sana mekle geirdim. Buna karn snr koyan ve kibar, profesyonel bir yant aldm. te yandan Fra sca ise, ban kazara ondan yana dnse hemen fark ediyor." Nicole, Richard'n sonunda kendisine bir kadn olarak ilgi duyduunu dile getirmesinde n pek de rahatsz olmayarak, "Baka, daha nemli farkllklar da var" dedi. Konumalar biraz kesildi. Nicole saatine bakarak, "Ancak, Francesca Sabatini hakknda konuarak daha fazla zaman harcamak istemiyorum," dedi. "Bir saate kadar yeniden hava kararacak ve bu adadan kamak iin yapmamz gereken bir plan ve ayrca, yiyecek, su ve kk bir ukurda yaamay olduka irenletiren sz edilemez baka eylerle ilgili bel nular da var." "Gerekir diye tanabilir bir adr getirdim." "Bu ok iyi," diye Nicole yantlad. "Bunu yamur yad zaman hatrlayacam." Biraz manna ak iin elini srt antasna uzatt, fakat yiyecek paketini karmad. "Aklma gelmiken Rich edi, "Yannda insan yiyecei getirdin mi?" Uykuya hazr olduklar zaman kulbe de hazrd. Onu tam ana meydann ortasna kurmaya karar v rmilerdi. Nicole kulara yakn olmakla kendini daha gvende hissediyordu. Bir bakma onla

r arkada saylrd ve bir tehlike durumunda yardm edebilirlerdi. Bilinen tek yiyecek kayn ann da merkezi onlard. Richard ve Nicole'n ancak iki Rama gn daha yetecek kadar yiyece ve sular vard. Nicole, Richard'n kulbeyi paylamalar nerisine kar kmamt. Richard, "eer bu seni d cekse diyerek kibarca darda uyumay nermiti, 355 RAMA-II r iin yeterince bykt. Birbirlerinden yarm metre uzakta yatmalar konumalarn kolayla . le, kendisi iin paylalamayacak kadar zel olan kk ie ve hayali dnda, o yalnz Richard onun yksnden ok etkilenmi ve kulara kar merak uyanmt. Ban dirseinin stne koyarken, "Demek istiyorum ki, bak," dedi, "buraya hangi cehennemde n gelmi olduklarn bulmaya al Tank nbeti dnda, ki bunda bir anormallik olduu konus atlyorum, bana anlattklarndan, onlarn tanh ncesi bir adamdan daha gelimi olmadklar Srlarn renmek ne artc olurdu. "Onlarn biot olduu fikrini tmyle silebilirsin," diye taknln gzleyemeden devam etti ji asndan etkileyici olmayabilirler, fakat Tanr'm, yapay zek olarak byk bir sanat eser olurlard " Uyku tulumunun stne oturdu. "Her iki seenein de ne anlama gelebileceini bi r dn. Tm bu sorularn yantlarn bulmalyz. Sen bir dilbilimcisin, belki onlarla konum sin." Nicole elenmiti, "Richard, eer bizi kimse kurtarmazsa, bu tartmann tmyle akademik kal aklna hi geldi mi?" diye sordu "Birka kez " diye Richard gld, tekrar yataa uzanmt "O lanet Heilmann, tam ben Rama'nn e dnmeden nce beni bir kenara ekerek, 'buraya dnmekle btn kurallar inediimi' syled r ne olursa olsun peimden gelmeyeceklerini belirtti " "yleyse neden geri geldin?" "Pek emin deilim," dedi Richard yavaa, "Falstaff almak ve lgn bir rastlantyla, senin hber sinyalinden bir iaret alp almadn grmek istedim Fakat

356 ki Kaif sanrm baka nedenler de vard. Grev bilimsel olmaktan ok politiklemeye balamt. Dnya tlarn 'gvenlik nedeniyle' grevi iptal edeceklerini ve mrettebatn artk Rama'ya dnemeyec klerini hissetmitim. Politik grmelerin birka gn daha sreceini biliyordum." Bir an dur "Ve hayatmn en inanlmaz grntsne son bir kez daha bakmak istedim." Nicole bir sre sessiz kald, sonra yavaa, "Kork-mam olduun belli," dedi. "nk imdi b orku belirtisi gstermiyorsun. Rama'da lme terk edilme dncesi seni hi rahatsz etmiyor " "Biraz," diye Richard yantlad, "Fakat heyecanl bir yerde lmek, skc bir yerde yaamakta daha iyidir" Yeniden dirseinin stne yatt. "Bu greve seilmeyi yl bekledim. Bandan mek iin ansmn yksek olduunu biliyordum. Robotlarm ve Shakespeare dnda, yaammda, r ey yok. Dneceim ne bir ailem, ne de arkadalarm var..." Sesi derinleti, "Ve lmekten korktuum kadar, geriye dnmekten de korkuyorum. Sonunda N ewton kozmonotu Richard Wakefield'in aka belirledii bir amac var." Bir ey daha sylemek istedi, fakat kendine hakim oldu ve Richard srt st yatarak gzlerini kapatt. 357 UZAY-BYOLOJK PSKOLOJ Nicole'n gzlerini atn grnce, Richard neeli bir ekilde, "Umudumuzdan vazgemememiz n daha var" dedi "Sana dn akam sylemeyi unutmuum " Nicole her zaman yava uyanrd ocukluunda bile, kat gereklerle karlamadan nce, ryal dn karrd Evde Geneviveve ve Pierre, onunla, sabah kahvesini imeden nemli bir ey konu s gerektiini bilirlerdi Gzlerini krptrarak, aralarndaki bolukta fenerini yakm olan a bakt "Bu uzay arac imdi Dnya'ya yol alyor" dedi Richard, "Newton terk etse bile, eninde s onunda baka bir insanl uzay arac gelebilir " Nicole dorularak gzlerini ovutururken, "Ne demek bu?" dedi. "Dn gecenin heyecan arasnda," dedi Richard, "en nemli noktalardan birini unutmuum. Ma nevra -sanrm sen o srada ukurun dibinde baygn yattn iin onu kardn- Rama'y, Dnya soktu Boaltmamz da zorunlu klan buydu." Richard, Nicole'n kendisine akln kann olduunu dnerek baktn grd "Uzay arac h or," diye aklad, "fakat tam hzla Dnya'ya ilerliyor Yirmi gn sonra arpacaz "

Nicole iinde taze bir fincan kahveye byk bir zlem duyarak, "Richard," dedi, "Sabahn kr de akay sevmem Eer tm aban beni ." "Hayr, hayr," diye szn kesti, "ciddiyim, doru 358 Uzay-Biyolojik Psikoloji bu> inan bana " Nicole cep termometresini kartp kontrol etti "yleyse, sevgili mhendislik dahim, bana scakln hl neden arttn syler misin? Eer imdi Gne'ten uzaklayorsak, dmesi ge "Nicole, sen bundan daha zekisin," diye Richard basn sallad "Gnein, Rama'nn dna verd buun iine ve oradan da ieriye ok yava yaylyor Is iletkenliinin ok dk olduu bell kln en azndan iki hafta daha tepe noktasna ulamasn beklemezdim " Nicole temel termodinamik bilgilerinden, onun mantkl konutuunu anlayacak kadarn hatrl du. Is szmas konusu iin sabah ok erkendi Nicole, Rama'nn Dnya'ya ynelmesini dnd. bir bardak su istedi. Neler oluyor? diye dnd Neden Rama imdi gezegenimize gidiyor? Richard akln okuyor olmalyd "Rama'nn neden yn deitirdii ve ne yapmak istedii konusu sama tartmalar dinlemeliydin Bu konu stnde yedi saatlik bir toplant yapld." Yksek sesle gld "ISA'nn bir memuru var, uzmanl uzay-biyolojik psikoloji olan bir Kanad l sanrm Dnebiliyor musun' Bu salak da toplantya gerekten katlarak Rama manevrasnn gdler hakkndaki dncelerini sundu." Richard kafasn iddetle sallad, 'Btn brokrasi n ayn Gerek yaratc insanlardan yaam emip kendi kritik ktleleri olarak bir beyinsizler akm yaratyorlar " Biraz sessizlikten sonra Nicole, "Toplantnn sonucu ne oldu'" diye sordu "Akl banda insanlarn ou, Rama'nn Dnya evresinde yrngeye girerek uzaktan pasif gzl an tahmin ettiler Fakat bunlar aznlktayd 359 RAMA-II Fikrimce, aklllk ve mantk tatile kmt. Hatta, bana gre Newton'a dndkten sonra ok aya balayan, David Brown bile, Rama'nn dmanca bir davranta bulunmas olaslnn ykse i. Konumunu akla kavuturmak iin; aslnda bunun dmanca bir hareket olmayacan, fakat a daha fazla bilgi edinmek iin yapt bu giriimin, tarafmzdan dmanca alglanabilecek b etlerle sonulanabileceini syledi." Heyecanlanan Richard imdi ayaa kalkmt "Hayatnda hi byle anlamsz bir laf duydun mu? V Brown en tutarl konumaclardan biriydi. Tm ISA Danma Kurulu yelerine sunulan senaryola dan hangisini setiklerine dair anket yapld. O tam yetkili topluluun sadece, "Ben, dor udan bir arpmayla oluacak hasar ve iklim deiiklii olan A seeneine inanyorum," veya, gesine dmanca niyetle giri, C seenei" gibi yantlar verdiklerini mi sanyorsun? Kahretsi hayr! Her biri bir tr konferans vermek zorundayd. O garip Dr. Alexander, senin Kasm ayndaki ak biyometri toplantnda btn sorular soran adam bile, on be dakika sreyle, R un varlnn ISA'nn ayrcalkl durumunda, sanki birilerinin umurundaym gibi, nasl atla chard yeniden oturarak ellerini yanaklarna dayad. "Her ey inanlmazd." Nicole artk iyice uyanmt. Uyku tulumunun stnde otururken, "Belirgin fkenden anladma edi, "Sen varlan sonuca karsn." Richard ban sallad, "Toplantya katlan grubun, buna tm Newton kozmonotlar ve ISA'nn b y bilim adamlar ve yneticileri de dahil, drtte , Rama manevrasnn bir yoldan Dnya'ya l olacana inanmlard. Hemen hemen hepsi ayn sonuta odaklanyorlard. lk Rama bizim va 360 Uzay-Biyolojik Psikoloji yyle grmezlikten geldii halde, diyorlard, Rama-H'nin, Dnya ile bulumak iin yrngesini rmesi, bu uzay aracnn deiik ilkelerle altn gsterir Ben de tmyle bu sonuca katl sin neden srarla Rama'nn davrannn dmanca olduunu dndn anlayamyorum. Uzaylla e, belki de bize bir ekilde iyilik edebilmek iin byle davrandktan, bana daha iyi bir aklama gibi geliyor." ngiliz mhendis bir an dnmek iin duraklad. "Francesca, Dnya'daki anketlerin, sade vata ann ok byk ksmnn, ona gre yaklak yzde doksan, Rama'nn yaklamasndan dehete dt apmalan iin politikaclar zorladklarn sylyor." Richard adrn nn aarak karanlk meydana kt ve amaszca fenerini sekizyzeyliye evi iz saat sonraki ikinci toplantda, New-ton takmnn bir daha Rama'nn iine girmemesi karan alnd. Teknik ynden, bu emre uymam saylmam, nk resmi aklama yaplmadan Newton'u te ma emrin gelmekte olduu belliydi." Nicole, meydana, onun yanna gelirken, "Dnya liderleri, zerlerine gelmekte olan aste

roit byklndeki uzay aracna ne yapacaklarn grrlerken," dedi, "kimizin daha kolay r. Silindirik Deniz'i amalyz." zgnce glmsedi, "Konuurken biraz aratrma yapalm m?" Richard fenerinin n ukurun dibine doru tuttu Manna kavunu aka seilebiliyordu, fak etal yn iindeki paralar birbirinden ayrabilmek zordu. "Demek bunlar krkayak biotun p " Nicole bayla onaylad. Diz km halde ukurun 361

RAMA-II kenarnda yan yana duruyorlard. "Gn nda bile ukurun ular glgede kalyor. Takagishi akmadmdan emin olmak istedim." "Bir krkayak biotun kendisini onarmasn grmek isterdim." Richard ayaa kalkarak ambarn d uvarna yrd. Duvara vurdu. "Ve madde bilim adamlar buna baylrlard. Normal telsiz yayn er iki ynden engelleniyor ve ierideyken dardan grlemiyor-sun. Fakat, eer ierideysen, arken duvar bir ekilde saydamlayor." Nicole'e dnd, "Neterini getir, bakalm bir para k bilecek miyiz?" Nicole, ilerinden birinin ukura inerek kavunu tekrar ele geirmeyi denemelerini dnyordu Diki ipliinin dayanaca dnlrse, bu pek de zor olmayacakt. Fakat sonunda neterini hard'n yanna gitti. Neteri ambann duvarna srmeden nce, "Bunu yapmamz gerektiine emin im," dedi, "ncelikle neter hasar grebilir. Sonra ona ihtiyacmz olabilir. Sonra, ey, bu barbarlk olarak dnlebilir. " Richard uzszlce, "Barbarlk m?" dedi ve Nicole' tuhaf bir bakla szd. "Ne kadar garip nsan-, merkezli dnce." Omuzlarn silkti ve ambarn sonuna doru yrrken, "Bo ver," dedi konusunda galiba haklsn." Nicole yanna geldii zaman, Richard cep bilgisayarna bireyler girmi, sonularn kk ek iyordu. "Sen ve Francesca hemen hemen burada duruyordunuz. Doru mu?" Nicole ona o lumlu yant verince, "Sonra sen ambara, ukurlara bakmaya gittin?" "Daha nce bunlar konumutuk," dedi Nicole, "Neden yeniden soruyorsun?" "Sanrm Francesca senin dtn grd ve amal olarak, senin Japon profesr aramak iin t Kimsenin seni bulmas362 Uzay-Biyolojik Psikoloji n istemedi." Nicole, karanlkta Richard'n yzne bakt. "Ayn fikirdeyim," dedi yavaa. "Fakat sen neden e dnyorsun?" "Mantkl olan tek aklama bu. Rama'nn iine geri gelmeden onunla garip bir karlamam old e, Rama'nn iine neden geri dndm konusunda bir rportaj yapmak bahanesiyle odama geldi. alstaff ve senin rehber sinyalinden bahsedince, kamerasn kapatt. Sonra birden canla nd ve bana bir sr ayrntl teknik soru sordu. Ayrlmadan nce bana, hibirimizin, bir dah a'ya asla dnmeyeceine inandn syledi. Bir an, bana geriye dnmemem iin yalvaracan s "Seni, ukurun iinde yalnzla terk etmeyi denediini anlamam istemediini anlayabiliyorum Richard ksa bir duraklamadan sonra devam etti. "Anlayamadm ey, ncelikle seni neden ora da brakt?" Nicole bir an duraksadktan sonra, "Bana RoSur'un hata korumasnn neden almadn akla adn m?" diye sordu, "Ayn gece sana ve Ja-nos'a, birinizin General Borzov'u..." Ana meydan ve kulbelerinin ynnde yrrlerken, Nicole, Richard'a komplo ile ilgili btn va saymn aklad. Ona medya kontratn, Francesca'nn David Brown ve Reggie Wilson'a verdii e onlarn hepsiyle arasnda geen kiisel konumalar anlatt. Ona veri kpnden bahsetmedi R d delillerin ok inandrc olduunu kabul etti. "Demek bir komplocu olarak maskesinin dmemesi iin seni ukurda braktna inanyorsun?" Nicole bayla onaylad. Richard bir slk ald "O zaman her ey yerine oturuyor. Newton'a dndkten sonra tm gster ran-cesca'mn ynettiini anlamtm. Brown da, Heilmann 363 RAMA-II da ondan emir alyorlard." Bir koluyla Nicole'e sarlarak, "Bu kadnn dmanm olmasn ist ," dedi. "Onda vicdan denen eyin olmad apak." 44 BR BAKA N Nicole ve Richard'n, Francesca'dan daha nemli kayglar vard. Ana meydana dndkleri zaman

kulbelerinin kaybolmu olduunu grdler. Kularn kapana defalarca vurmalarnn bir yaran i de durumlarnn gvensizliini aka grmeye balamlard. Richard kskn ve suskun bir duruma girmiti. Kendini gvensizlikte hissettii zaman insan lardan kamann, kiiliinin belirgin zelliklerinden biri olduunu syleyerek Nicole'den z edi, Ara sra Nicole'e New York'un corafyasyla ilgili sorular sormak iin ara vererek, saatlerce bilgisayaryla oyaland. Nicole uyku tulumunun stne uzanarak Silindirik Deniz'i yzerek gemeyi dnd. Kendisi ze e ok iyi bir yzc deildi. Yzme almalar srasnda, bir kilometreyi yzmesi on be dak urgun yzme havuzunda olmutu. Denizi amak iin, be kilometre souk ve dalgal suda yzmek undayd. Ayrca kpekbal biotlar gibi baz sevimli yaratklarn kendisine elik etmeleri d Yirmi santimetre boyunda neeli ve iman bir adam onun dald dnceleri bld. "Bir iki ayan?" diye Falstaff ona sordu. Nicole ona doru yuvarlanarak robotu yakndan incele di. Falstaff byk bir kupa dolusu svy kaldrd ve birazn da sakalna dkerek, iti. Kol emiz364 Bir Baka n ledi ve geirdi. Elini hayalarna gtrrken koyu bir ngiliz aksanyla, "Eer iecek bir ey yorsan," dedi, "O zaman Sir John belki sana yatakta bireyler retebilir." Ufack yz kesi nlikle ehvetli ve kabayd, fakat ok komikti. Nicole glnce Falstaff da gld ve "Ben tek bama byle esprili deilim," dedi. "Aslnda bu ilerin nedeni baka bir adamn iinde." Nicole kendisini birka metre teden izleyen Ric-hard'a, "Biliyor musun," dedi, "eer bir gn astronot olmaktan bkarsan, ocuk oyunca iinden milyonlar kazanabilirsin." Richard gelip Falstaff alarak Nicole'e beenisi iin teekkr ettikten sonra, ok ciddi bi r ifadeyle, "Grme gre, seeneimiz var," dedi, "Denizi yzerek aabiliriz, New York'u bir eit tekne yapabilmek iin malzeme arayabiliriz, ya da birisi gelinceye kadar bur ada bekleyebiliriz. Ben hibir durum iin iyimser deilim." "yleyse, nerin nedir?" "Aralarnda bir uzlama neriyorum. Ik varken ehrin kilit alanlarn, zellikle meydan ikkatle aratrarak, bir tekne yapmakta kullanabileceimiz bireyler bulabilir miyiz diy e bakalm. Aratrmaya bir ya da iki Rama gn ayrrz. Eer bir ey bulamazsak, yzeriz. Bi a ekibi grebileceimize inancm yok." "Bana gre uygun. Fakat nce bir ey yapmak istiyorum. Aka sylemek gerekirse, fazla yiyec miz yok. Daha fazla aratrma yapmadan nce manna kavununu kartrsak kendimi daha iyi hiss edeceim. Bu ekilde olas bir srprize kar daha hazrlkl oluruz." Richard, nceden yiyecek stoku yapmann, ngr-l bir davran olacana katlyordu. Fakat yeniden kullanlmas fikrini beenmedi. Nicole'e 365 RAMA-II "Birok ynden anslydn," dedi, "Sadece ip koprna-d iin deil, ayrca yaptn o uyduru aymad iin. Gene de eldivenlerini iki yerden, kemerini de neredeyse tmyle kesmi." "Baka bir fikrin mi var?" diye Nicole sordu. "A malzemesi seimi apak ortada," diye Richard yantlad. "Onu salamakta zorluk ekmeyece i dnrsek, bu ie ok uygun Sonra ben ukura iner seni de zahmetten..." Nicole, "Yanl," diye szn kesti. Glmsedi. "Richard, sana saygm sonsuz ama imdi erkek et gsterisi zaman deil A kullanmak harika bir fikir, fakat sen ok arsn. Eer bir ey seni darya ekmeyi baaramam." Omzuna vurarak devam etti, "Umarm duygularn incitmez, am ramzda daha atletik olan benim." Richard gururu krlm gibi davrand, "Peki ama ya gelenekler? Bedensel g ve eviklik iste yiitlikleri hep erkekler yapar. ocukluunda izlediin izgi filmleri hatrlamyor musun?" Nicole itenlikle gld. "Evet canm," dedi neeyle, "Ama sen Temel Reis deilsin, ben de Sa finaz deilim." "Buna dayanabileceimi sanmyorum." Ban iddetle sallayarak devam etti, "Otuz drt yamda l Reis olmadm renmek... kiiliime ne byk darbe." Yavaa Nicole' kucaklad, "Ne der u, "Hava aydnlanmadan nce biraz uyumay deneyelim mi?" kisi de bir trl uyuyamad Her biri kendi dncelerine dalm olarak, meydann ortasnda, mlarnda yan yana yattlar Nicole, Richard'n hareket ettiini duyunca, "Sen de uyank msn? diye fsldad. .366 Bir Baka n

"Evet," dedi Richard. Sheakespeare'in karakterlerini saymaya bile altm. Yz getim ama y ran yok." Nicole, dirseinin stne dayanarak arkadana dnd. "Syle bana Richard," dedi, " in bu Shakespe-are bamlln nereden geliyor? Stratford'da bydn biliyorum, fakat sen gisayarlara, matematie ve aletlere ak olan bir mhendisin, tiyatro oyunlarna bu kadar hayran olmasn anlamak benim iin ok zor " Richard birka saniye sonra, "Terapistim bana bunun bir 'kama gds' olduunu sylemiti" d . "Bana, gerek dnyay ve iinde yaayanlar sevmediim iin, baka bir tane yarattm sy nu rastgele bir ekilde deil, bir dahinin yaratt olaanst dnyaya bavurarak yapmm." Richard biraz durduktan sonra, "Shakespeare benim Tann'md," dedi, "Dokuz on yalarnd a Avon'da, tiyatrolarn yanndaki, iinde Hamlet, Falstaff, Lady Mac-beth ve Prens Hal 'in de heykelleri olan, parkta durur ve zel karakterlerimle ilgili ek ykler uydurur dum. Bu ekilde eve gitmeyi, olas en son dakikaya kadar geciktirirdim. Babamn evresin de olmaktan ok korkardm... ne yapacan hibir zaman bilemezdim... "Fakat bunlar duymak istemezsin..." diye Richard birden konumasn kesti. "Herkesin ocu kluk alaryla ilgili ykleri vardr. Baka eylerden bahsedelim " Nicole kendi szlerine aarak "Neleri hissediyorsak onlar konumalyz" dedi. "Ben bunu ok der olarak yaparm," diye yumuak sesle ekledi. Richard dnd ve ona bakt. Yavaa elini uzatt. Nicole hafife parmaklaryla onunkileri sar Babam ingiliz demiryollarnda alrd," dedi, "ok akll, fakat sosyal ynden ok uyumsuz ve Sus-sex'deki niversiteyi bitirdikten sonra kendine uygun 367 RAMA-II bir i bulmakta zorlanyordu. Zor gnler bitmemiti. Byk Kargaa'dan sonra ekonomi yeni can anmaya balamt... "Annem ona hamile olduunu syledii zaman, bunun tm sorumluluundan fazlasyla etkilenerek , gvenilir ve salam bir i aramt. Testlerde her zaman iyi puan alrd. Hkmet tm ulusa ellerini, rayl sistem de dahil, memurlarn, tarafsz test sonularna gre ie almaya zorla ece babam Stradford'da operasyon mdr oldu. "inden nefret etti. Baar dereceleri kazanm bir adam iin yaratc ortam olmayan skc ir iti. ok kkken annem bana, onun baka ilere mracaat ettiini, fakat galiba her zaman rde ii berbat ettiini anlatmt. Daha sonralan, ben bydm zaman, denemedi bile. Evde o r ve evresindeki herkesi zerdi." Uzun bir sessizlik oldu. Richard ocukluunun kt anlaryla bouurken zorlanyordu. Nicole elini okayarak "zldm," dedi. Richard sesinde hafif bir buruklukla, "Ben de zlyordum," dedi, "yaama inanlmaz byk bir ilgi ve sevgi duyan kck bir ocuktum. Okulda yeni bir ey rendiim, ya da bir ey oldu ve byk bir heyecanla gelirdim ve babam sadece ho-murdanrd. "Bir defasnda, daha sekiz yamdayken, leden sonra okuldan eve erken dndm ve onunla bir artmaya girdim. O gn izinliydi ve her zamanki gibi iiyordu. Annem alverie gitmiti. i e hakknda tarttmz hatrlamyorum. Fakat sama bir konuda ona yanldn sylediimi devam ederken, birden btn gcyle burnuma vurdu Krlan burnumdan kanlar fkrrken duvara gnden sonra, on drt ya368 Bir Baka n ma gelip artk kendini koruyabileceime karar verinceye kadar, o evde olduu zamanlard a, annemin iende olduuna emin olmadan o evden ieriye girmedim " Nicole, sekiz yanda bir ocuu yumruklayan yetikin bir adam dnmeye alt. Ne tr bir nun burnunu krabilir? diye dnd. "Her zaman ok utangatm," diyordu Richard, "ve babamn sosyal uyumsuzluunu kaltmsal olar k aldma kendimi inandrmtm, bu nedenle kendi yamda fazla arkadam yoktu, fakat gene ilikilerini zlyordum." Nicole'e bakt ve duraksad, hatrlaynca, "Shakespeare'in karakter erini arkadam yaptm. Her gn leden sonra onun oyunlarn okuyup, onun hayali dnyasna d Hatta btn sahneleri ezberlemitim bile. Sonra eve dnerken, Romeo, Ariel veya Jaques ile konuurdum." Richard'n yksnn devamn gznde canlandrmak, Nicole iin zor deildi. Seni bir delikan iliyorum, diye dnd. Yalnz, idaresi g ve duygulan bask altnda. Shakespeare'e olan tak a aclarndan kama yolu verdi. Btn tiyatrolar evine yaknd. Arkadalarnn sahnede canlan Ani bir duyguyla Nicole eilerek Richard' hafife yanandan pt ve "Bana anlattn iin t m," dedi. Hava aydnlanr aydnlanmaz an yanna gittiler. Nicole, kuu kurtarmak iin kesmi olduu y

hepsinin onarlm olduunu grnce armt. A yeni gibiydi. u ana kadar grd harika lenmeyen Richard, "Belli ki buradan bir tamir biotu gemi" diye yorumlad Adan birka uzun erit kestikten sonra ambara y369 RAMA-II rdler. Yolda Richard maddenin esnekliini denedi ve yzde on be uzayabildiini ve sonra, biraz yavaa da olsa, eski haline dndn grd. Bu dzelme sresinin, gerilen parann uz ak deitii belliydi Ambara geldikleri zaman Richard oktan eridin i yapsn incelemeye b Nicole hi zaman kaybetmedi. A maddesinin bir ucunu ambarn hemen dndaki kte benzer bi balayarak, duvardan aaya indi. Richard'n grevi, istenmeyen bir durum olmamasn salama acil bir duruma kar hazr olmakt ukurun dibinde, Nicole birka gn nce burada kendini ne dar aresiz hissettiini hatrlaynca rperdi. Fakat dikkatini hzla grevine evirerek, tbb dalarndan yapt geici bir kulpu manna kavununa derince saplad, sonra kulpun dier ucunu t antasna balad. Yukar k zorlu fakat olaysz oldu. Kavunu tamas iin Richard'a uzatrken glmseyerek "Eh," dedi, "imdi A planna devam edeb miyiz?" "Tamam," dedi Richard, "Artk bundan sonraki on yemeimizin ne olduunu biliyoruz." "Dokuz," diye Nicole glerek onu dzeltti "Seni birka kez yerken izledikten sonra, ta hminde ufak bir dzeltme yaptm " Nicole ve Richard hzla ambardan, bat meydanr ilerlediler. apraz yryler yaparak ak a er ve evredeki dar sokaklan taradlar, fakat bir tekne ina etmelerine yarayacak bir e y bulamadlar. Bu arada Richard, aratrmalarnn ortasnda, meydana girip kegen boyunca il emekte olan krkayak bir bi-ota rastlad. nne yatmak, srt antasyla kafasna j vurmak dah biotu durmaya zorlamak iin her eyi yapt. Fakat baarl olamad. Richard biraz bozulmu Bir Baka n olarak yanma gelirken Nicole glyordu. "Bu krkayak tmyle yararsz," diye yaknd, "Han-ai lanet ie yarar ki bu? Hibir ey tam O eliim bir alcs da yok Sadece neeyle ortalkta dolayor." "leri dnyad trlerin teknolojileri-" Nicole, Ric-hard'a kendisinin sevdii alntlarnda i hatrlatt, "-byden ayrt edilemez." Richard, Nicole'n glmesine biraz kzmt. "Fakat bu lanet krkayak bir by deil" dedi. " s bir aptal ol." "Ya durmu olsayd ne yapardn?" diye Nicole sordu. "ey, elbette onu incelerdim. Sen ne sandn?" "Bence enerjimizi baka alanlar zerinde younlatrmalyz" diye Nicole yantlad. "Bir krk otun, bu adadan kurtulmamza yardm edebileceini dnemiyorum." Richard biraz ters bir ekilde, "Pekl," dedi." Bence, artk izlediimiz bu yntemin yanl uu iyice belli oldu. Yzeyde hibir ey bulamayacaz. Biotlar herhalde buray dzenli olara emizliyorlar. Zeminde, tpk kularn ini gibi, baka bir delik aramalyz. Yerin kat olmaya erlerini bulmak iin ok tayfl radar kullanabiliriz." Ana meydann merkezinden iki yz metreden uzak olmamasna karn, ikinci deliin yerini bulm alan epeyce zamanlarm ald. Balarda Nicole ve Richard aratrmalarnda ok snrlaycydla r saat sonra meydan zeminin altnn her yerde kat olduu sonucuna vardlar. Aratrmalarn, vre caddelerdeki kk sokaklar ve dar geitleri de iine alacak biimde genilettiler. y un binalar olan dar kmaz sokakta, yolun tam ortasnda baka bir kapak buldular. Hibir ek ilde gizlenmemiti. Bu 371 RAMA-II ikinci kapak da kularn inindekiyle ayn llerde, on metre uzunluk ve alt metre genilikt ir dikdrtgendi. _____________45_____________ NKK Richard ok dikkatle evreyi aratrp, binalardan birinin stnde, o yere ait olmad belli ir dz levha bulmu ve levhann stne serte basnca kapak almt. "Sence kularn kapa diye Nicole sordu Richard, "Belki," dedi. "Geriye dnp kontrol etmemiz lazm." "O zaman bu yerler pek gvenli deil," dedi Nicole. kisi sokaa yryerek deliin iine bakm iin diz ktler Geni, dik bir rampa nlerinden balayarak aadaki karanlkta kayboluyord

ancak sadece on metre ilerisini grebiliyorlard. "Eski araba parklarndan birine benziyor," diye Richard iaret etti. "Eskiden herkes in otomobili olduu zamanlarda." Rampaya kt, "Tpk betona benziyor." Nicole, arkadann yavaa rampadan aaya inmesini izledi. Richard, kafas yer dzeyi alt lduktan sonra dnerek ona seslendi, "Sen gelmiyor musun'" Fenerini yakarak birka adm aadaki kk bir dzl aydnlatt. Nicole yukardan, "Richard," dedi, "Sanrm bunu konumamz lazm Skp kalmak istemi..." kinci dzle basar basmaz evresinde klar yanarak iniin ikinci blmn aydnlatnca, R "Ah ha!" diye haykrd, "Rampa tekrarlanyor ve aaya devam ediyor," diye bard. "Ayns Dnd ve Nicole'n gr alanndan k372 Nikki ti Nicole biraz sinirli bir ekilde artk baryordu, "Richard, ltfen bir dakika durur musun? Yaptmz eyi konumamz lazm." Birka saniye sonra Richard'n glmseyen yz yeniden grnd ki kozmonot seeneklerini kon cole, eer Richard aratrmasna devam edecekse, kendisinin darda, New York'ta kalmasnda lyd Hi olmazsa bu ekilde, ikisinin birden delikte zor durumda kalmalarn nleyebilecein avundu. O konuurken Richard ilk dzlkte duruyor ve evresini kontrol ediyordu. Duvarlar, Nicol e'n ku ininde grd ayn maddeden yaplmt. Dnya'daki floresan lambalardan pek farkl i, duvar boyunca yolu aydnlatarak uzanyordu Konumalarnn tam ortasnda Richard, "Biraz oradan uzaklar msn?" diye bard. nce aran Nicole, dikdrtgen giriin deliinden ekildi "Daha geriye," diye Richard'n ba vredeki binalardan birinin yanna giderek durdu. Tam, "Bu kadar yeterli mi?" diye barrken deliin kapa kapanmaya balad. Nicole koarak areketini durdurmaya altysa da kapak ok ard. Delik nnde kaybolurken "Richard," diye Kularn ininde kilitli kald zamanki aresizliini anmsayan Nicole kapa yumruklad. Son naya koarak duvara gml dz levhaya bast fakat hibir ey olmad. Bir dakika kadar geti. iyice kayglanmt. Tekrar sokaa koarak arkadana seslendi. Sonunda Richard, Nicole' olduka rahatlatarak, "Buradaym, kapan altnda" dedi. "lk dzl aka bir levha bularak ona bastm Sanrm kapa ap 373 RAMA-II kapatyor, fakat iinde bir zaman geciktirme devresi olabilir. Bana birka dakika ver. Kapa amaya alma ve kapan yaknnda da durma." Nicole geri ekilerek bekledi. Richard haklyd. Birka dakika sonra kapak ald ve delikten sufan-da byk bir srtmayla Richard grnd. "Grdn m?" dedi, "Sana kayglanmaman syle emeinde ne var?" Rampay inerlerken, Nicole tandk su sesini duydu. Giriin yirmi metre kadar altndaki kk ada, kularn inindekinin ei olan sarn ve su borusunu buldular. Nicole ve Richard matar alarn taze ve lezzetli suyla doldurdular. Odann dnda, iki yne de uzanan tneller yoktu, sadece aa doru be metre uzanan rampa ard'n feneri su odasnn yanndaki siyah duvarlar zerinde yavaa dolat. Yap malzemesind nce deiiklii gstererek, "uraya bak, Nicole," dedi. "Gryor musun, dier tarafa doru ke apyor." Nicole onun duvarda uzun bir embersel kemer izen n izledi. "Sanki inaat iki safhada bi." "Kesinlikle" diye Richard yantlad, "Belki de burada da yatay tneller vard, en azndan balangta ve sonra kapatlmlar." nmeye devam ederlerken ikisi de konumadlar nde ve ar r uzanyordu. Ne zaman Richard ve Nicole yeni bir dzle do-kunsalar, bir sonraki ini ra mpas aydnlanveriyordu. stlerindeki tavann genileyip, rampa geni bir maarada sona erdii zaman yzeyden elli met e aadaydlar. Maarann embersel taban yaklak yirmi be metre apndayd. Maaradan d sekliinde ve emberin evresine doksan derece ayla eit aralklarla yerletirilmi, karan374 .Nikki lk drt tnel vard. Richard, "Ya bundadr ya unda," dedi. "Ben 'unda'y seiyorum" diyen Nicole tnellerden birine yrd ve giriten sonra birka met

erlemiti ki, tnelin yakn blgelerindeki klar yand. Bu kez kukulu davranma sras Richard'dayd. Tnelin iine dikkatle bakarak bilgisayarna ba giriler yapt. "Sana da sanki bu tnel saa doru bir eri i-ziyormu gibi geliyor mu? Orad rn sonunda, gryor musun?" Nicole onaylad ve Richard'n omzunun stnden bakarak, onun ne yaptn anlamaya alt. R n sorusunu yantlayarak, "Bir harita yapyorum," dedi, "Theseus'un ipi, Hansel ve Gr etel'in ekmei vard. Ama biz ikisinden de stnz. u bilgisayar ne harika ey, deil mi?" Tnelin kenarnda yrrlerken Nicole glmseyerek, "yeyse ne tahmin ediyorsun?" diye sordu, san bedenli ve boa bal bir canavarla m, yoksa iinde kt bir cad oturan zencefilli re r evle mi karlaacaz." ansl olmamz gerek, diye dnd Nicole. Tnelde derinlere indike korkusu srekli artyord uan kuun gagasn ve penelerini ona doru uzatt zaman ukurun iinde yaad o korkun ce, omurgasnda buz gibi bir rperme hissetti. Yine o his, dedi kendine, kt bir ey olac a hissi. Durarak "Richard," dedi. "Bu iten holanmadm. Geriye dnmeli. ." kisi de sesi ayn anda duydular. Kesinlikle arkalarnda, az nce ayrldklar embersel maa layla-nndayd. Tpk sert fralann metal yzeye srtnmesini andryordu. Richard ve Nicole birbirlerine sokuldular. "Bu ayn 375 RAMA-II ses," diye Richard fsldad 'Rama'daki ilk gece, New York'un duvarlarnn stndeyken duydu ses." Arkalarnda tnel hafife sola doru dnyordu. O yne baktklar zaman, gr alanlarnn d si ikinci kez duyduklan zaman, birden olduka uzakta baz klar yand ve bir eyin tneller n giriine yakn olduunu gsterdi. Nicole yldrm gibi frlad. Uu elbisesi ve srt antasna karn, iki yz metreyi herhald de almt Durarak Richard' bekledi, ikisi de tekrar o sesi duymadlar ve tnelin uzak deri nliklerinde baka bir k da yanmad. Richard sonunda yanna geldiinde, "zgnm," dedi Nicole "Panie kapldm Sanrm uzun sred anc harikalar diyarndaym." Richard ask bir suratla, "Tann'm," dedi, "Bu kadar hzl koan kimse grmemitim." Ask sura glmsemeye dnt. "zlme Nikki," dedi, "Ben de korkudan donuma ediyordum. Fakat donup kal Hl soluklanmaya alan Nicole Richard'a bakt. "Bana ne dedin sen?" diye biraz fkeli bir onla sordu. "Nikki... Artk seni, bana ait bir zel isimle armann zaman geldiini dndm. Beenmed Nicole on saniye boyunca konuamad Akl milyonlarca kilometre ve on be yl geride, Los A nge-les'deki bir otel suitindeydi. Vcudu pe pee gelen zevk dalgalaryla sarslyordu Birk a dakika sonra Prens, "Harikuladeydi Nikki, gerekten olaanstyd" demiti. On be yl nc Henry'e kendisine Nikki dememesini, bu adn uar bir sahne arkcsn veya sokak kadnn Richard parmaklarn onun yznn nnde akrdatyordu, "Hey, hey. Evde kimse yok mu?" Nicole glmseyerek, "Tamam, Richard" dedi "Nik376 Nikki ki gzel -her an kullanmadn srece." Yava yava tnel boyunca ilerlemeye devam ettiler. "Peki, demin nerelere gitmitin?" di ye Richard sordu Sata hibir zaman syleyemeyeceim bir yere, diye Nicole dnd. nk her birimiz tm dene n bir btnyz. Sadece ok gen olanlarn temiz bir gemii olur. Geri kalanlarmz ise, ne uza kadar yle yaamak zorundayz. Richard'n koluna girdi Ve onu zel olarak kendimize sa klama zamann da hissedebilmeliyiz. Tnel sonsuz gibi gzkyordu. Richard ve Nicole tam dnmeye karar vermek zereyken, sa tara larnda karanlk bir girie rastladlar. kisi de duraksamadan ieri yrdler. Iklar hemen nn iinde, sol taraftaki byk duvarda, be sra ve be stun halinde yirmi be dikdrtgen n d. Kar duvar botu. eri girdikten saniyeler sonra iki kozmonot, yksek frekansl bir cz ular. Bir an ger-ginletilerse de, ses devam ettii halde baka bir srpriz ortaya kmaynca rahatladlar. El ele tutuarak uzun, dar odann bir ucuna doru yrdler. Duvarlardaki nesneler, ou Rama iinde bir yerlerde ekildii belli olan fotoraflard. Ana meydan yaknlarndaki byk sekiz baz fotoraflarda grlyordu. Dier resimler, New York binalarnn deiik grntleriyle eni al panoramik manzarasndan oluuyordu.

Fotoraflardan zellikle Richard' hayran brakmt Bunlar Silindirik Deniz'de dolaan p rodinamik yapl tekneleri gsteriyorlard; fotoraflardan birinde dev bir dalga, byk bir t knenin stnde patlamak zereydi. "te, bize gerekli olan ey burada," dedi "Eer bir tanesi i bulabilirsek tm dertleri377 RAMA-II miz biter." stlerindeki czrt biraz deiiklikle devam ediyordu. Czrtda bir duraklama olduu zaman t k, bir resimden dierine geiyordu. Nicole ve Ric-hard bir mzede, bir tr turda oldukla kolayca anlamlard, fakat kesin olarak emin olabildikleri baka bir ey yoktu. Nicole bi r duvann yanna oturdu. "Btn bunlar beni ok rahatsz ediyor," dedi. "Kendimi tmyle kontr lden km gibi hissediyorum." Richard onun yanna oturdu. "Ben de," diye ona katld. "Ve daha New York'a yeni geldi m. Bu nedenle btn bunlarn sana neler yaptn dnebiliyorum." Bir an sessizlik oldu. Nicole hissettii aresizlii anlatabilmek iin bir ifade arayara k, "Beni en ok rahatsz eden eyin ne olduunu biliyor musun?" dedi. "Bilgisizliimi ne k adar az anlam ve deerlendirmi olmam. Bu yolculua kmadan nce kendi bilgimle insanln arasndaki ilikinin genel boyutlarn bildiimi sanrdm. Fakat bu grevin en sersemletici y linebilecek olanlarla kyaslandnda, insan bilgisinin tm geniliinin ne kadar az olduunu lamam. Bir dn, tm insanln bildii veya bilmi olduu her ey, Galaksi Ansiklopedisi'ni e sfra yakn bir kesrinden daha fazla olmayabilir..." "Gerekten korkutucu," diye Richard hararetle onun szn kesti. "Fakat ayn zamanda heyec an verici... Bazen bir kitapda veya kitaplkta olduum zaman, bilmediim eylerin etkisiyl e bunalrm. Ve btn kitaplar teker teker okumak iin gl bir istek tm vcudumu kaplar. tm rklarn bilgilerini birletiren gerek bir kitaplk olmann nasl bir ey olduunu bir bile beni sarho ediyor " Nicole ona dnerek bacana vurdu ve, "Tamam, Richard," diye aka yollu konuarak karamsar l datmaya alt. "Evet, artk ne kadar inanlmaz derece378 Cesaretin Daha yi Yan de aptal olduumuzu kabul ettiimize gre, planmz nedir? Bu tnelde bir kilometre kadar gi ttiimizi sanyorum. Buradan nereye gideceiz?" "Ayn ynde on be dakika daha yrmeyi neriyorum. Deneyimlerime gre tneller her zaman bir re varrlar. Bir ey bulamazsak geriye dneriz." Nicole'n kalkmasna yardm ederek onu hafife kucaklad. "Tamam, Nikki," dedi gzn krpara riye doru yarm fersah." Nicole kalarn atarak ban sallad, elini Richard'a doru uzatrken, "Bir gnde iki kez di. _____________46_____________ CESARETN DAHA Y YANI Altlarndaki kocaman delik, karanla doru uzanyordu. Bacann sadece st be metresi aydnl lak bir metre uzunluunda metal ubuklar, ayn aralklarla duvarlardan frlamt. Richard, "Tnellerin hedefi kesinlikle buras," diye mrldand. Bu, duvarlarnda ubuklar ol n muazzam silindirik delii, genel Rama anlayyla btnletirmekte zorlanyordu. kisi birl vreyi iki kez dolanmlar, hatta bitiik tnelde de, onun saa doru hafife eri oluunun, b de daha nce izledikleri tnelle ayn maaradan balamasndan kaynaklandn dnerek, iki ilerlemilerdi. Richard, sonunda omzunu silkerek, "Pekl," dedi, "te gidiyoruz." Sa ayan ubuklardan b n stne koyarak, arl karsndaki dayanklln denedi. Salamd. Sol ayan dier b indi. Dnp Nicole'e bakarak, "Aralklar neredeyse mkemmel," dedi, "Zor bir ini olmayac ak." 379 RAMA-II Nicole, deliin kenanndan, "Richard Wakefeld," dedi, "sen bana bu bolua inmeye niyetl i olduunu mu sylemek istiyorsun? Ve benim de seni izlememi mi bekliyorsun?" "Senden bir ey beklemiyorum" dedi Richard. "Fakat, imdi geriye dnmekte de bir yarar grmyorum. Seeneimiz nedir? Tnel ve rampalardan geri dnp dan kmak m? Ne iin? Bir up bulmadn grmek iin mi? Teknelerin fotoraflarn grdn. Belki de aada, tam altm rada yer altndan Silindirik Deniz'e akan gizli bir nehir vardr." Richard'n ilerlemesi, altlarndaki srann klarn yakarken, onu izlemekte olan Nicole, "

de," dedi, "O garip sesi kartan eylerden biri aada, dipte bizi bekliyordun " "imdi anlarm," dedi Richard. "Alooo, aadakiler. Biz iki insan tipi varlk aaya geliyo Elini sallad ve bir an iin dengesini yitirdi. Nicole onun yanna gelirken, "Gsteri ya pma," dedi. Soluklanmak iin durdu ve evresini kontrol etti. Ayaklan ubuklann stnde du rurken, iki eliyle de iki ubuu tutuyordu. Delirmi olmalym, diye sylendi. uraya bir bak Yzlerce tyler rpertici lm hayal etmek ok kolay. Richard bir ift ubuk daha inmiti. V bir bak. Gerekten korkuya kar bir bakl m var? Yoksa sadece umursamyor mu?Aslnda zevk alyor gibi grnyor. nc srann klar kar duvarda, biraz aalarnda kalan bir a aydnlatt. A ubukl zayf kta, alacak kadar New York'ta iki gkdelen arasna gerilmi olan eyin kk bir ziyordu. Richard a incelemek iin hzla silindirin evresini doland. "Buraya gel," diye N icole'e bard. "Sanrm ayn lanet madde." 380 Cesaretin Daha yi Yan A, duvara kk cvatalarla tutturulmutu. Ric-hard'n sraryla Nicole kk bir para kese . Richard a gerdi sonra tekrar eski haline dnsn ve i yapsn inceledi ve, "Ayn madde Sonra kalar atld. "Fakat bu ey hangi kahrolas anlama geliyor?" Onun yannda duran Nicole, fenerini amaszca altlarndaki bolua evirdi, yukarya karak ndk bir blgeye ynelmelerini nermek zereyken, yaklak yirmi metre kadar altlarnda, yer ir yansma grd ve Richard'a "Sana bir nerim var," dedi. "Sen a eridini incelerken ben b irka metre daha aaya ineyim. Belki de u ubuklu garip kuyunun ya da neyse onun, dibine yaklamzdr. Eer deilsek, buray terk ederiz." Richard dalgn bir ekilde, "Pekl," dedi, srt antasndan kard bir mikroskopla oktan eye dalmt bile. Nicole evike zemine indi. "Sanrm buraya gelsen iyi olur," diye Richard'a bard. "Burada iki tnel daha var. Biri byk, biri de kk Ayrca ortada da baka bir delik daha..." Richa o anda yanndayd. Aadaki platformun klarnn yandn grr grmez zaten inmeye bala Richard ve Nicole imdi ubuklu silindirin dibindeki metre geniliinde bir kntnn st ard. knt, yine evresinde ubuklar olarak aaya uzanan daha kk bir delii evreliyo salarnda, karanlk kemerli tneller kayaya veya bu geni yeralt dnyasnn temel inaat ma oluturan eye, oyulmutu. Sollarnda, halkann yz seksen derece evresindeki tnel, be ya lt metre yksekliindeydi ve tam kar taraftaki tnelse, sadece bir metre Tnellerin iinde ak, yarm knt boyu kadar halkann iine giren, zemine bal ve 381 RAMA-II bilinmeyen bir malzemeden yaplm iki paralel ray vard Raylar daha kk olan tnelde daha , di-erindeyse daha geni aralklarla yerletirilmiti Rjc. hard dizlerinin stne km on rken uzaktan gelen homurtuyu duydu kisi de igdsel olarak geriye ekilirlerken Nicole'e "Dinle" dedi. Homurtu artarak, sanki havada bir ey hzla hareket ediyormu gibi, vnlamaya dnt Richard Nico-le, tpk bir mzrak gibi uzanan tnelin derinliklerinde bir takm klarn yanmaya ba iyorlard Gerginletiler. Fakat bir aklama iin fazla beklemeleri gerekmedi Hzl metro tre ine benzeyen ara grntye girdi, hzla stlerine geldi ve n. yerdeki raylarn tam bittii elecek ekilde birden durdu. Richard ve Nicole, ara stlerine frlarken rkerek geri ekilmilerdi ikisi de halkann kena a tehlikeli biimde yakndlar Birka saniye, sessizce nlerindeki aerodinamik yapl arac i lediler ve sonra birbirlerine bakarak ayn anda gldler Nicole sinirli bir ifadeyle, "Tamam," dedi "Anladm Yeni bir boyuta getik Sadece bunda metro istasyonunu bulmak biraz zor oldu Bu tmyle samalk ubuklu bir fdan aaya indik ve kendimizi bir metro i da bulduk Seni bilmem ama. Richard, fakat artk bana yetti Haftann her gn birka normal ku ve manna kavununu seiyo ' Richard aracn yanna doru yrd Kenarndaki bir kap kayarak ald Ve imdi ikisi de k biliyorlard Oturacak yer yoktu, bunun yerine, belirli bir dzen gstermeyen, tavandan zemine kadar u metre silndirk kazklar vard Richard kafasn kapdan ien uzatp, ayakla ken, 'Fazla uzaa gidemez," dedi "Oturu-labilecek bir yer yok.'' Nicole, kendisi de incelemek iin onun yanna gel382 Cesaretin Daha yi Yan di "Belki de ilerinde yal veya sakat biri yoktur -ve dkkanlar da evlerine yakndr." Ken dine gld, fakat Richard tavan ve duvarlar daha iyi incelemek iin aracn iine daha da ei

ince, "Sakn sama fikirlere kaplma," dedi. "Yiyeceimiz bitmeden ve tmyle umudumuzu kayb etmeden bu araca binmek lgnca bir davran olur." Richard, "Sanrm haklsn" dedi. Metro vagonundan ekilirken kesinlikle d krklna ura rika..." cmlesini yarda kesti kntnn tam karsndaki platforma bakyordu. Orada, kk anm olan giriinde, yanlarnda duran aracn onda biri byklnde, tpatp bir benzeri, ye uyordu. Nicole, Richard'n bakn izledi "u Lilliput'a* giden yol olmal" dedi Nicole. "Devler baka bir kata iniyor ve normal llere sahip insanlar da bu vagonu kullanyorlar Bu kadar basit." Richard hzla halkann evresinde dolat ve yksek sesle, "te bu mkemmel," derken srt a k kntnn stne, yanna koydu. Byk ceplerden birini kartrmaya balad. "Ne yapyorsun?" diye Nicole merakla sordu. Richard antadan iki minik eyi kartarak Nicole'e gsterdi "Mkemmel," diye tekrarlarken h eyecan iyice belli oluyordu. "Prens Hal ve Falstaff gnderebiliriz Yazlmlarn yeniden a arlayabilmek iin sadece birka dakikaya ihtiyacm var " Richard oktan bilgisayarn robotlarn yanna, kntnn stne serip harl harl almaya asnda srtn duvara vererek oturdu Richard' inceledi. Bir dahi, bu besbelli. Hemen heme n hibir aldatc ve kt yan yok. Ve her naslsa bir ocuun merakn da hl tayor Ulliput. Jonathan Swift'in fantastik yapt, "Gulliver'in Seyahatle-n"ndeki cceler lk esi ( n.) 383 RAMA-II Nicole birden kendini ok yorgun hissetti. Kendini tmyle almasna vermi olan Richard' ken kendi kendine glmsedi. Gzlerini bir an iin kapad. "Bu kadar srd iin zr dilerim" diyordu Ric-hard. "Durmadan yeni eyler eklemeyi dnd r yeniden ayarlamam..." Nicole ksa uykusundan ok yava uyand. Esnerken, "Ne kadar zamandr buradayz?" diye sordu . "Bir saatten biraz fazla," diye Richard sklganlkla yantlad. "Fakat her ey hazr. ocukl etroya koymaya hazrm." Nicole evresine bakt, "ki vagon da hl burada" dedi. "Tpk klar gibi altklarn sanyorum. Biz platformda kaldmz srece istasyonda kal rim." Nicole ayaa, kalkarak gerindi. "imdi, plan u," dedi Richard. "Elimde kontrol alc-veri cisi var. Hal ve Sir John'un ikisinde de devaml veri salayacak ses, video ve dalga boyu alclar bulunuyor. Ekranda istediimiz kanal bilgisayarlarmzda seip gerektii zam ni komutlar gnderebiliriz." Ambardaki deneyimini hatrlayan Nicole sordu, "Fakat, acaba sinyaller duvarlardan geebilecekler mi?" "ok fazla maddenin iinden gemek zorunda kalmadklar srece, bu sistem bir zayflama olmas alinde sinyalden sese, birbirinin yerini tutabilecek biimde tasarmland.. Ayrca, byk me tro bize dz bir hat boyunca gelmiti. Umarm bu da ayndr." Richard robotlar yavaa kntnn stne brakt ve onlara metroya doru yrmelerini emre n kap iki yana ald. Falstaff vagona binerken, "Beni Bayan Eliabuk'a hatrlatmay unutma, de384 Cesaretin Daha yi Yan di, "Aptal bir kadnd, ama iyi bir kalbi vard." Nicole, Richard'a tuhaf bir ekilde baknca, "Eski programlarnn hepsini silmedim" diye Richard gld. "Ara sra anlamsz baz yorumlar yapabilirler." tki robot bir iki dakika kadar metronun iinde beklediler. Richard hzla alclarn kontrol ederek ekranda baz dzeltmeler daha yapt. Sonunda metronun kaplar kapand, ara on saniy daha bekledi, sonra hzla tnele dald. Richard, Falstaff a ne dnmesini emretti, fakat pencereden grlecek fazla bir ey yoktu. Son derece yksek hzda, olduka uzun bir yolculuk oldu. Richard, kk metronun, durmak ii yavalayncaya kadar, birka kilometre gittiini tahmin etti. Richard robotlara metroyu terk etmeleri iin emir vermeden nce biraz bekledi. Ara b ir durakta aratan inmediklerine emin olmak istiyordu. Ancak kayglanmasna gerek yokt u, nk Prens Hal ve Falstafftan alnan ilk grntl veriler dizisi, metronun gerekten hat una gelmi olduunu gsteriyordu. ki robot dz platformda aracn yannda dolaarak evrelerini daha fazla grntlediler. Metr asyonunda kemerler ve stunlar vard, ama temel olarak uzun ve balantl bir odayd. Richar

d grntlerden tavan yksekliinin iki metre kadar olduunu tahmin etti. Hal ve Falstaff a, metro yoluna dik ve sola doru uzanan uzun koridoru izlemelerini emretti. Koridor ancak be santimetre yksekliindeki baka bir tnelin nnde sona erdi. Robotlar, ne edeyse ayaklarna kadar uzanan iki minik izgi bulduklar zemini incelerlerken, ufack b ir metro istasyona geldi. Kaplar alp, ii aydnland zaman, Nicole ve Richard bunun, ha nce grdkleri iki araca tpatp benzediini grebiliyorlard. Kozmonotlar, kntnn stne diz km olarak 385 RAMA-II yan yana oturuyor ve heyecanla kk bilgisayar ekrann izliyorlard. Richard Falstaffa, Pr ens Hal'in minik metronun yannda dururken resmini ekmesini emretti. Richard resmi inceledikten sonra, Nicole'e "Aracn kendisi," dedi, "iki santimetreden daha byk deil . Bunun iine neler biniyor? Karncalar m?" Nicole ban sallad ve bir ey sylemedi. Yine afalladn hissediyordu. Ayrca u anda, h n Alfa merdivenlerinin stne geldii zamanki ilk tepkisini dnyordu. Rama'nn ilk panoram grnts karsndaki derin korkusunu hatrlayarak, Hi bu kadar eitli ve yeni gizemler ol nceden bilebilir miydirB diye dnd. lk aratrmaclar sadece yzeyi trmalayabilmiler Nicole dncelerini keserek, "Richard," diye seslendi. Robotlara koridordan geriye dnme emri verdikten sonra, gzlerini ekrandan ayran Rich ard, "Evet?" dedi. "Rama'nn d kabuunun kalnl ne kadar?" Richard, biraz akn bir ifadeyle, "Sanrm toplam drt yz metre kadar" dedi. "Fakat bu sad ce ulardan birinde, kabuun dier yerlerdeki kalnln bile-bilmemizin kesin bir yolu yok. rton ve ekibi Silin-dirik Deniz'in derinliinin bir yerde en az krk metreye kadar i nerken, baka bir yerde en ok yz elli metreye kacak kadar deiken olduunu bildirmilerd da bana, kabuk kalnlnn birka yz metre olduunu dndryor " Richard abucak ekran inceledi. Prens Hal ve Fals-taff neredeyse metrodan indikleri istasyona gelmilerdi. Dur emri verdikten sonra Nicole'e dnd. "Neden soruyorsun? Se n bo yere soru sormazsn." "Burada kefedilmemi btn bir dnya var," dedi Nicole, "Bir mr boyu srecek kadar..." 386 Cesaretin Daha yi Yan "O kadar uzun yaamayz," diye Richard glerek szn kesti. "En azndan normal bir yaam sr . Kalnlk sorununa dnersek. Hatrlarsan tm Gney Ya-nmsilindirinin, kuzeye oranla drt yz li metre ykseklik fark var. Yani, eer dardan kesinlikle hibirini gremediimiz baz ya sizlikler yoksa, kalnlk gneyde nemli lde daha fazla olmal." Richard, Nicole'n baka bir ey sylemesini bekledi, o sessiz kalnca ekrana dnerek, robot lara yaptrd aratrmaya devam etti. Kabuun kalnl hakknda Nicole'n sorduu soru aslnda gzel bir nedene dayanyordu. Zihni trl skp atamad bir resim vard. Nicole u uzun yeralt tnellerinden birinin sonuna ge i, bir kapy anca, Gne'in kreltici klaryla karlatklarn hayal ediyordu. Ne ina , diye dnyordu. Bu soluk kl tneller labirentinde yaayan zeki bir yaratk olup, sonr n, evrenle ilgili tm kavramlarnz deitirecek bir eye rastla mak? Nasl dnebilirdiniz.. "imdi, Tanr akna bu da ne?" diye Richard soruyordu. Nicole zihinsel gezisini keserek ekranda odakland. Prens Hal ve Falstaff metro istasyonunun kar tarafndaki byk bir oda ya girmiler ve gevek, sn-gerimsi bir a yn nnde duruyorlard. Sahnenin kzltesi g yayan bir cismin olduunu gsteriyordu. Nicole'n teklifi zerine Richard, robotlara cis min evresinden dolaarak bu yeni blgeyi aratrmalarn emretti. Oda muazzamd. Robotlarn tad video aygtlarnn grntleyebileceinden ok daha uzakla n yirmi metre kadar yksekti ve iki yan duvar birbirinden elli metreden fazla uzak lktayd. Uzaklarda, sngerimsi ktlelere gmlm, birka benzer kresel cisim daha, dank i387 RAMA-II yordu. Bir a, yerden be metre yukarda kalmak ze-re, boydan boya uzanyor, birincinin yz metre kadar gerisinde baka bir a zorlukla seilebiliyordu. Richard ve Nicole, robotlarn bundan sonra ne ya_ pacaklarn tarttlar. Metro istasyonu v e tnelden darya baka bir k yolu yoktu. Odann panoramik grntsnde, d sngerims i eken baka bir ey yoktu. Nicole, robotlar geri getirerek, birlikte ini terk etmeler ini istedi. Richard'n merak, kresel nesneler zerinde, hi olmazsa ksa bir inceleme yapm

ak istiyordu. ki robot, olduka zorlanarak, a gibi dokunmu maddenin evresinden dolanarak ve iine gire rek, iindeki kreye ulamay baardlar. Kreye yaklatka evredeki hava snmaya balad. amacnn da sy emmek olduu belliydi. Robotlar yuvalanm kreye yaklatklar zaman, i edeki scakln gvenli alabilme smrlann at uyarlarn vermeye balad. Richard hzl davrand. Robotlar neredeyse devaml komutlarla yneterek krenin hemen hemen ne girilemeyen ve ok sert yzeyi olan kaln bir metal karmndan yaplm olduuna karar v staff birka kez koluyla kreye vurdu ve oluan ses abucak kaybolarak iinin svyla dolu ol uunu belli etti. ki robot sngerimsi ada geriye dnmeye urarlarken, ses sistemleri, met srtnen fra sesini yakalad. Richard kamalarn hzlandrmaya alt. Hal hzn arttrmay baard, fakat, kreye yakn scaklklar ok fazla ykselmi olan Falstaff, kendi i mantk ilemcisi tarafndan, hareke hzlandrmaktan men ediliyordu. Fra sesi ykselmeye devam etti kntda iki kozmonotun arasnda duran bilgisayar 388 Cesaretin Daha yi Yan ekran imdi ikiye blnmt. Prens Hal sngerin kenarna ulaarak arkadan beklemeden met koyulmutu. Falstaff an iinde yavaa trmanmaya devam etti. Bir baka engeli aarken, "A r adam iin, ar bir i bu," diye mrldand. Srklenen metal sesi birden kesildi ve Falstaff in kameras siyah ve altn izgileri olan , uzun ve deriyi andran cismi grntledi. Saniyeler sonra kameradaki grnt simsiyah oldu e kk robotun "lmcl Hata Balangc" alarm almaya balad. Richard ve Nicole, Falstaff ak bir anlk, iine mavi karm siyah bir gze benzeyen jelatinimsi bir maddenin, yakn ek yakalayabildiler. Sonra robottan gelen tm yaynlar, acil durum sinyali dahil, birde n kesildi. Bu arada Hal beklemekte olan vagona binmiti. Metronun istasyonu terk etmesi iin gee n birka saniye iinde, uursuz srtnme sesi yeniden iitildi. Fakat metro, iindeki robotla birlikte hareket etmi ve tnel boyunca iki astronota doru hzlanmaya balamt. Richard ve cole derin bir nefes aldlar. Bir saniye bile gemeden, sanki bir camn krlmasn andran yksek bir ses, Prens Hal'in se lclar tarafndan algland. Richard robota sesin ynne dnmesini emretti ve Hal'in kamera da uzanan siyah ve altn bir tek dokuna gsterdi. Dokuna pencereyi krm, amanszca robota u ilerliyordu. Richard ve Nicole ayn anda neler olduunu kavradlar. O ey metronun stnde ydi! Ve onlara doru geliyordu. Nicole ubuklar imek gibi trmanyordu. Richard, bilgisayar ekrann alp btn malzemesin a yklerken birka deerli saniye kaybetmiti. Prens Hal'in "lmcl Hata Balangc" alarmn arsna geldii zaman duydu. Richard altn389 RAMA-II daki tnele giren metroya bir bakmak iin ban evirdi. Grd ey kann dondurmutu. Metronun stnde, ana gvdesi, eer bu gerekten oysa, tavana emi, byk, siyah bir yaratk vard. izgili dokunalar her yana uzanyordu ve drt tanesi encerelerini delip geerek robotu yakalamt. Yaratk hzla metrodan inerek sekiz dokunacnd n biriyle en yakn ubuklardan birini kavrad. Ric-hard daha fazla izlemedi. Silindiri n geri kalan ksmn glkle trmand ve stteki tnelde kendisinden ok nde olan Nicole'n ni izleyerek hzla komaya balad. Koarken, Richard tnelin hafife saa dndne dikkat etti. Kendine, bunun daha nce izledi tnel olmamas karn, gene de onlar rampalara gtreceini hatrlatt. Birka yz metre so , izleyicisinin sesini duymaya alt. Hibir ey duyamad. Richard tam birka derin nefes a an sona yeniden komaya balamt ki, kulaklar n tarafndan gelen korkun bir lkla n nu bulmak iin frlarken, "Oh, kahretsin." diye dnd. _____________47_____________ LERLEYEN MATRSLER Nicole, Richard'a, "Hayatmda hibir, ama hibir zaman," dedi, "beni bu derece korkuta n bir ey grmedim " ki kozmonot, bat meydann evreleyen gkdelenlerden birinin dibine s dayayarak oturmulard. kisi de, o lgnca kan ardndan hl hzla soluyorlard. Nicole iti. "Tam rahatlamaya balamtm," diye Nicole devam etti "Arkamda seni duyabiliyordum ve bak a bir ses 390

lerleyen Matrisler de yoktu. Mzede durup bana yetimeni beklemeyi dndm. 'Dier' tnelde olduumuzu henz d "Halbuki, giriin kar tarafta olmas nedeniyle, o kadar da belliydi ki. Fakat o anda m antkl dnemiyordum... Neyse, odadan ieri admm attm, klar yand ve o oradayd. Ben kta. Kalbimin tmyle durduunu sandm..." Richard, Nicole'n tnelde kollarna atlarak birka saniye hkrarak aladn hatrlad D "O, Takagishi.. bir geyik veya kaplan gibi ii doldurulmu... sadaki girite," demiti. N icole skunetini kazandktan sonra, ikisi tnelde birlikte geriye yrmlerdi. Giriten sonr tam karda ayakta duran Newton Kozmonotu Shigeru Takagishi'yi grnce Richard ok sarslmt lbisesinin iinde ve tpk son kez onu Beta kampnda grdkleri gibiydi. Yznde deimeyen t glmseme vard ve kollar iki yanndan sarkyordu. Merak, dehetinden biraz fazla olan Richard, gzlerini krptrarak, "Kahretsin, bu ne?" de iti. Nicole gzlerini baka yne evirmiti. Daha nce bu manzaray grm olmasna karn, agishi hl onun iin ok fazla canlyd. Byk odada sadece bir dakika kaldlar. Uzay tak-sidermisi* Takagishi'nin yannda asl dura n bir kanad krk ku zerinde de harikalar yaratmt. Japon bilim adamnn arkasndaki duv hard ve Nicole'n bir gece nce kaybolan kulbeleri aslyd. New-ton'un tanabilir portatif lim istasyonunun altgen elektronik tablosu yerde, Takagishi'nin ayaklarnn dibinde, bir buldozer biotun tam ldeki modelinin yaknnda duruyordu. Dier biot kopyalar odann i dalmt. Taksidermi: l hayvanlarn postlarn doldurup onlara canl bir grnt verme sanat (.n.) RAMA-II

Richard odadaki deiik biot koleksiyonunu incelemeye balamken, arkalarndaki tnelden ok fife gelen o tandk srtnme sesini duymular ve hi zaman kaybetmemilerdi. Tnelden aa rdan yukar katan sadece ksa bir sre, sarnta durarak taze su stoklarn tamamlamak ii iti. Nicole, Richard'a, "Dr. Takagishi iine son derece bal, kibar ve duyarl bir adamd," di yordu. "Frlatmadan az nce onu Japonya'da ziyaret etmitim ve bana, bir mr devam eden t utkusunun ikinci Rama aracn aratrabilmek olduunu sylemiti." Richard fkeyle, "Byle kt bir ekilde lmesi ok utan veric," dedi. "Sanrm o sekiz baca a da arkadalarndan biri, hemen sonra onu buraya, taksidermiste bir ziyaret iin srklem itir. Onu sergilemek iin hi vakit kaybetmemiler " "Biliyor musun, onu ldrdklerini sanmyorum," dedi. "Belki mitsizce safm, fakat onun... onun heykelinde hibir ktlk izi yok." "Yani onu sadece lmne korkuttuklarn m sylemek istiyorsun?" diye Richard alayc bir ifa le sordu. Nicole kat bir ifadeyle, "Evet," dedi, "En azndan bu olas." zleyen be dakika boyunca, Takagishi'nin kalp durumunu Richard'a anlatt. Richard, onun anlattklarn dikkatle dinledikten sonra, "Beni arttn, Nicole," dedi. "Sen tmyle yanl tanmm. Seni hep, her eyi kuralna gre yapan Bayan Ciddi ve Doru olarak kendine zg bir dnce tarzn olabileceini hi dnmedim. Gl acma duygundan bahse ge "Bu olayda, bunlarn erdem olduu pek ak deil. Eer kurallar sadakatle uygulasaydm, Taka hi evinde, sa ve ailesiyle birlikte yayor olacakt." lerleyen Matrisler "Ve hayatnn tek deneyimini karm olacakt... Bu da, aklma ilgin bir soru getirdi, sevg oktorum. Elbette, burada oturup dururken, ansn pek kurtulmamzdan yana olmadnn farknda Belki de ikimiz bir daha insan yz grmeden leceiz. Bu konuda ne dnyorsun? Kendi lm konuda baka bir lm, senin varolu dzeni anlaynn neresine uyuyor?" Nicole Richard'a bakt. Onun sorusunun nitelii kendisini artmt. Yzndeki ifadeyi anla k iin bouna urat. "Eer sormak istediin buysa, korkmuyorum" diye dikkatle yantlad. "B ktor olarak, sk sk lm dndm. Ve elbette, annem ben ok kkken ld iin, ocukken a zorlandm." Bir an durdu, "Kendi payma, Genevieve byyp onun ocuklarnn anneannesi olacak kadar bir e yaamak istediimi biliyorum. Fakat sadece hayatta kalmak her ey deildir. Hayatn yaama ya deer bir nitelii olmal. Nitelik sahibi olmak iin baz riskleri gze almak arzusunu ta lyz... ok iyi toparlaya-madm galiba, deil mi?" Richard glmseyerek, "Hayr," dedi, "fakat senin genel gidiini beendim. Anahtar szc ku : Nitelik... Hi intihar etmeyi dndn m?" diye birden sordu. Nicole ban sallarken, "Hayr, hibir zaman," dedi. "Her zaman yaamak iin gzel eyler va

orusunun bir nedeni olmal, diye dnyordu. Ksa bir sessizlikten sonra, "Ya sen?" dedi, " Babanla ilgili zntlerin nedeniyle hi intihan dndn m?" "Gariptir ki hayr," diye yantlad Richard. "Babamn dayaklar hibir zaman hayattan aldm i kaybetmeme yol amad. renecek o kadar ok ey vard ki. Ve bir gn byyeceimi ve kendi a393 RAMA-II m biliyordum." Yeniden konumaya balayncaya kadar uzun sre geti. "Fakat, hayatmda int etmeyi dndm bir dnem oldu" dedi, "Acm ve fkem o derece fazlayd ki, onlara dayanamay " Sessizleti ve dncelerine kilitlendi. Nicole sabrla bekledi Sonunda elini onunkinin stn koydu. "Pekl, arkadam," dedi yavaa. "Bir gn bana anlatabilirsin. kimiz de en derin s paylamaya alk deiliz Belki zaman iinde reniriz. Ben buna, neden lmeyeceimize inand undan sonra dou meydanna gidip blgeyi aramamz gerektiini anlatarak balayacam." Nicole hi kimseye, babasna bile, Poro'da yapt "gezi"yi anlatmamt Hikayesini bitirmede e Ric-hard'a sadece, yedi yanda bir kz olarak Poro'da bana gelenleri anlatmakla kalma m, ayn zamanda Ro-ma'da Omeh'in kendisini ziyaretinin yksn, soyunu "yldzlarn arasn "yalnz kadn" hakkndaki Senoufo kehanetlerini ve ukurun dibinde iedeki suyu itikten son a grd hayallerin ayrntlarm da nakletmiti Richard'n dili tutulmutu. Anlatlan yklerin tm, matematik kafasna o derece yabancyd davranacan bilemiyordu Nicole'n yzne korku ve hayranlkla bakt. Sonunda kendi sessizl en sklarak, "Ne diyeceimi bilemiyorum. " dedi Nicole parmaklarn onun dudaklarna koyarak, "Bir ey sylemek zorunda deilsin," dedi. "Te pkini yznden okuyabiliyorum Bunu yarn, sana anlattklarn dnmek iin zamann olduktan uuruz " Nicole esnedi ve saatine bakt Uyku tulumunu antasndan kartarak yere serdi ve Richard' a, "Tkendim," dedi "Ani bir yorgunluk yaratabilmek iin, biraz 394 lerleyen Matrisler dehet gibisi yoktur. Drt saat sonra grrz." "Bir buuk saattir aratryoruz," diye Richard sabr-shkla sylendi. "u haritaya bak. Meyd be yz metre evresinde iki kez bakmadmz bir yer yok." "O halde bir eyi yanl yapyoruz" diye Nicole yantlad. "Hayalimde s kayna vard." tld. "O zaman istersen daha mantkl olalm, neden meydan ve iki yeralt ini olsun? Sen, ndin, Kamallarn her zaman mantkl bir plan izlediklerini syledin." Bat meydanna bakan onikiyzeylinin nnde duruyorlard. "Bir baka ey," diye Richard kendi ndine homurdand. "Bu lanet okyzeylilerin anlam ne? Her blmde bir tane ve en byk ta meydanlarda... bir dakika," derken gzlerini onikiyzeylinin bir kesine, sonra da karsn aki gkdelene evirdi. Sonra ban meydan evresinde hzla dolatrd. "Olabilir mi?" dedi. diye yantlad, "bu olamaz." Nicole'n kendisine baktn grnce, heyecanla, "Bir fikrim var," dedi. "Tmyle zorlama ol r ama... Dr. Bardolini ve ilerleyen matrislerini hatrlyor musun? Yunuslarla? ... Y a Kamallar da, burada, New York'ta, meydandan meydana, blmden blme ok ince farkllklar deien, benzer bir ablon kulland-larsa?.. Bak, bu senin hayallerinden daha lgn deil." Richard oktan yere km, New York'un haritalar zerinde almaya balamt. Birka daki , "Senin bilgisayarn da kullanabilir miyim?" dedi, "lemi daha da hzlandrr." Richard Wakefeld saatlerce iki bilgisayarn yannda oturup, kendi kendine mrldanarak, N ew York'un bilmecesini zmeye alt. Nicole'n sraryla akam yemei molas verdii zaman ri395 RAMA-II sinin yerini, ancak okyzeyliler, meydan ve dokuz blmn hepsindeki okyzeylilerin ana karsndaki gkdelenler arasndaki geometrik ilikinin tmyle anlalmasndan sonra saptana anlatt. Havann kararmasndan iki saat nce Richard hzla bitiik blme koarak, henz bilg haritalarna gememi olan ek veriler toplad. Hava karardktan sonra bile dinlenmedi. Nicole on be saatlik gecenin ilk blmnde uyudu. Be saat sonra uyand zaman, Richard hl hararetle projesi stnde alyordu. Nicole'n k iin ksrdn bile duymad. Nicole sessizce kalkp ellerini onun omuzlarnn stne koyd malsn, Richard," dedi yavaa. "Neredeyse buldum." Dnd zaman Nicole, onun gzlerinin altnn torbalanm olduunu grd. en fazla srmez."

Nicole uyku tulumuna dnd. Richard onu uyandrd zaman ok cokuluydu Srtarak, "Biliyor dedi, "Hepsi de ablona uyan olas zm var" Bir dakika kadar dolat Sonra yalvarr gib gidip bakabilir miyiz?" dedi, "Buluncaya kadar uyuyabileceimi sanmyorum." nc inle ilgili olarak Richard'n bulduu zmlerin hibiri meydana yakn deildi. Birinc lometre uzakta, New York'un snrnda ve Kuzey Ya-rmsilindirinin karsndayd. kisi orada y bulamadlar Sonra karanlkta on be dakika yryerek ikinci olas yere, ehrin gneydou k bir noktaya geldiler. Richard ve Nicole, iaretlenen sokak boyunca yryerek kapa, Rich ard'n tam ngrd noktada buldular. Richard, "Yaasn," diye bard ve uyku tulumunu kapa rken, "Yaasn matematik" dedi Yaasn Omeh, diye Nicole dnd. Uykusu yok396 lerleyen Matrisler tu, fakat tek bana, karanlkta, yeni bir blgeyi aratrmaya istekli de delidi. Uyku tulum nun stnde yatarken, Hangisi nce gelir? diye kendine sordu, Sezgi mi yoksa matematik mi? Gerei bulmak iin modelleri mi kullanyoruz? Yoksa nce gerei bilip, onu aklamak i matematii mi gelitiriyoruz? Gn dnda ikisi de ayaktayd. "Gnler yava yava ksalyor" diye Richard, Nicole'n dik kat gece ve gndzn toplam hep, krk alt saat, drt dakika ve on be saniyede sabit kalyo Nicole uyku tulumunu koruyucu torbasna yerletirirken, "Dnya'ya ulamamza ne kadar kald? " diye sordu Richard bilgisayarna dantktan sonra, "Yirmi gn, saat" diye yantlad. "Baka bir mace zr msn?" Nicole ban sallad, "Umarm kapa aacak levhay nerede bulacan biliyorsundur?" "Hayr," dedi gvenle, "fakat bulmamn zor olmayacana iddiaya girerim. Ve bunu bulduktan sonra, kularn kapan amak bir ocuk oyunu gibi olacak, nk tm ablonu elde etmi ola On dakika sonra Richard bir plakaya bast ve nc kapak kayarak ald. Bu nc delie in lklarda dzlklerle kesilen geni merdivenlerden oluuyordu. Merdivenlerden inerlerken Ri chard, Nicole'n elini tuttu. nileri srasnda hibir k yanmad-ndan, yollarn bulmak kullandlar. Su odas, tpk dier inlerde olduu gibi, ayn yerdeydi. Her iki ana katta da merkez merdiv enden ayrlan yatay tnellerin hibirinde, en ufak bir ses bile yoktu "Burada kimsenin yaadn sanmyorum," dedi Richard. Nicole, "En azndan imdilik," diye yantlad. 397 RAMA-II 48

HOGELDNZ DNYALILAR Yukardaki yatay tnellerden birindeki ilk odada, bir takm garip aygtlar bulunca akl ka ran Ric-hard'n, bunlarn ifrelerini zmesi bir saatten az srd. Artk, yeralt ininin h in k ve ssnn nasl ayarlanabilecein! biliyordu. Fakat bu i bu kadar kolayken, tm in n biimde ina edildiine gre, neden kular var olan bu klar kullanmyorlard? Kahvalt ichard, Ncole' kularn ininin ayrntlaryla ilgili olarak sorguya ekti. Nicole manna kavunundan bir para srrken, "Daha temel konulan gznden karyorsun," dedi ar o kadar nemli deil. Asl soru, Kamallar neredeler? Ve bu tnelleri New York'un altna neden ina etmiler?" "Belki de hepsi Kamaldr" diye Richard yantlad. "Biotlar, kular, sekiz bacakl rmcekler elki de hepsi ayn gezegenden geliyorlar. Balarda hepsi mutlu bir aileyken, yllar ve nesiller getike, ayr yollardan deiik trler geliti. Ayr inler ina edildi ve..." "Bu senaryoda ok fazla kukulu taraf var," diye Nicole onun szn kesti. "Birincisi, bioa r kesinlikle makine. Kular olabilirler de, olmayabilirler de. Ama sekiz bacakl rmcek ler kesinlikle makine deil; ancak, ncelikle bu uzay gemisini yaratabilen teknoloji k dzey, hayalimizden bile geiremeyeceimiz yapay bir zek gelitirmise o baka. Fakat ig bana o eylerin organik olduunu sylyor." "Biz insanlar, gerekten ileri olan bir trn yaratt ok ynl bir makineyle bir canlnn fark ayrmay baaramayacaz." 398 Hogeldiniz Dnyallar "Bunda sana katlyorum. Fakat bu tartmay ikimiz zemeyiz. Ayrca, seninle tartmak iste bir konu var."

"Nedir o?" diye Richard sordu. "Acaba, kular, sekiz bacakl rmcekler ve bu yeralt blgeleri, Rama I'de de var myd? Ee se, Norton ekibi hepsini nasl gzden kard. Eer deilse, neden bu uzay aracnda varlar da kinde yoklar?" Richard birka saniye sessiz kald, sonunda, "Nereye varmak istediini gryorum," dedi. " Her zaman kabul edilmi olan ana fikir, Rama uzay aracnn milyonlarca yl nce, galaksini n baka bir blgesindeki bilinmeyen varlklar tarafndan yaratlm olduu ve yolculuklar bo karlatklar hibir eyle ilgilenmedii ve onlara hi karmad yolundayd. Eer bu kad n anda yaratldklar var saylan iki uzay arac arasnda neden byle arpc farkllklar o "Kyoto'lu meslektamzn hakl olduuna inanmaya baladm," dedi Nicole "Belki de btn bunl ml bir dzeni vardr Norton ekibinin aratrmalarnn tam ve doru olduuna, Rama I ile Rama rasndaki tm farkllklarn da gerek olduuna eminim. ki aracn farkl olduunu kabul etti daha zor bir sorunla karlayoruz. Neden farkllar?" Richard yemeini bitirmi ve imdi lo kl koridorda ileri geri yryordu. "Grevin yarm ar verilmeden nce tpk byle bir tartma olmutu Telekonferansta ana soru uydu, Ramaklar en Dnya'yla bulumak iin yrngelerini deitirmilerdi? lk uzay arac byle yapmad ii farkl olduuna ilikin gl bir kant olarak dnlyordu. Ve bu toplantya katlanlarn h z ayakl rmcekler hakknda hibir ey bilmiyorlard. 399 RAMA-II Nicole, ksa bir sessizlikten sonra, "General kulara herhalde baylrd" dedi. "Umann dny ki en byk zevk olduunu sylerdi." Gld, "Bir keresinde bana yeniden dnyaya gelie inand gizli umudunun bir ku olarak geri gelmek olduunu sylemiti." Richard yrmesini bir an keserek, "O iyi bir adamd," dedi. "Onun yeteneklerini hakkyl a takdir edebildiimizi sanmyorum." Nicole manna kavununun kalan parasn srt antasna yerletirerek aratrmaya devam etmeye nrken, durmadan dolaan arkadana glmsedi. "Bir soru daha, Richard." Richard bayla onaylad. "imdiye kadar Kamallarla karlatmz sanyor musun? Yani bu arac yapanlarla. Ya da on n gelenlerle." Richard ban iddetle sallad. "Kesinlikle hayr" dedi. "Belki onlarn yaratt baz eyle da, ayn gezegenden baka canllarla. Fakat ba rolde-kileri henz grmedik." Yzeyin altndaki ikinci katta, yatay koridorlardan birinin solunda Beyaz Oda'y buldu lar. O ana kadar aratrma neredeyse skc olmaya balamt. Richard ve Nicole birok tnel birbiri ardna bir sr bo odaya gz atmlard. Drt kez k ve scakl ayarlayan aygtl z Oda'ya ulancaya kadar ilgin baka bir eyle karlamamlard. Richard ve Nicole duvarlar bembeyaz boyal bir odaya girdiklerinde ok armlard. Boyal yannda, bir kesinde de, yakn bir incelemede, olduka tandk gelen bir sr eya yly e fra, bo bir ruj tp, birka madeni paHogeldiniz Dnyallar bir anahtar tomar ve eski bir telsize benzeyen bir ey vard Baka bir ynda ise bir yzk kol saati, bir tp di macunu, bir trnak trps ve stnde La-(jn harfleri olan bir bilgis r klavyesi grlyordu. Richard ve Nicole afallamlard. Nicole bir el iaretiyle "Evet, da imiz," dedi, "Mmmknse bunlar akla/' Richard di macununu ald, kapan at ve skt, beyaz bir madde kt Parman onun iine soktuktan sonra azna gtrd. "," diyerek mac rometreni getirsene." Nicole karmak tp aygtyla di macununu zmlerken, Richard her nesneyi ayn ayr inceledi le saat onu bylemiti. Gerekten doru zaman gsteriyordu, saniyesi saniyesine, ancak bal oktas tmyle yabancyd. "Hi Florida'daki uzay mzesine gittin mi?" diye Nicole'e sordu. Nicole akl baka bir yerde olarak, "Hayr" dedi. lk Rama grevinde mrettebatn kulland gnlk eyalar sergiliyorlar. Bu saat sergilenene or -iyi biliyorum, nk mzedeki dkkandan bir benzerini satn almtm " Nicole yznde akn bir ifadeyle ona yaklat. "Bu ey di macunu deil, Richard. Ne olduu orum. Tayf ok ilgin ve birok sper ar molekl gsteriyor." Birka dakika boyunca iki kozmonot, bu garip eya koleksiyonunu alt st ederek, son bu lularna bir anlam vermeye altlar "Kesin olan tek ey," derken Richard telsizi baarsz alyordu. "Bu eyalar kesinlikle insan rkyla ilgili. Tuhaf bir rklarara-s rastlantya ayacak kadar oklar." "yleyse buraya nasl geldiler?" diye Nicole sordu Fray kullanmaya alyordu, fakat kll yumuakt. Onu daha ayrntl inceledi. "Bu ger-

401 RAMA-II ekten bir fra deil," dedi, "Fraya benziyor ve flr a hissi veriyor, fakat salar iin y ." Eilerek trnak trpsn ald. "Ve bu da bir insann trnaklar iin kullanlamaz." Richard bahsettiini anlamak iin yanna geldi. Hl elindeki telsizle bouuyordu. Bkknlkla yere Nico-le'n ona uzatt trpy ald ve iaret parmann ucuna srterken, "Demek bu eyler a, deiller" dedi. Trnanda bir iz yoktu. Trpy Nicole'e geri verirken sinirli bir ifadey e, "Neler oluyor burada?" diye sordu. Birka saniye sonra Nicole, "niversitedeyken okuduum bir bilimkurgu romann hatrlyorum," dedi. "Orada dnyad yaratklar, insanlar hakknda sadece eski televizyon programlarmz i rek bilgi ediniyorlard. Sonunda bizimle bulutuklar zaman, bize televizyon reklamlarmz da grdkleri yiyecekleri ve sabunlar sunuyorlar. Paketlerin aslna uygun dzenlenmi olmal arna karn ilerinde ya hibir ey bulunmuyor, ya da yanl bir ey bulunuyor." Richard, Nicole' pek dikkatli dinlemiyordu. Anahtarlarla oynuyor ve odadaki nesne ler koleksiyonunu inceliyordu Daha ok kendisiyle konuarak, "Peki imdi btn bu eylerin o rtak zellii ne?" diye sordu. Birka saniye sonra ikisi de ayn sonuca vararak ayn anda, "Hepsi de Norton mrettebat t arafndan kullanlyordu," dediler Richard, "yleyse iki Rama arac arasnda bir tr iletiim ba olmal," dedi "Ve bu eyalar Rama I'e yaplan ziyaretin gzlemlenip kaydedilmi olduunu bize gstermek am acyla braklm." "Norton'un kampn ve malzemelerini inceleyen rmcek biotlarn grntleme alclar olmal "Ve bu eylerin hepsi Rama I'den Rama H'ye gnde402 Hogeldiniz Dnyallar tilen resimlerden retilmi." Micole'n son szlerinden sonra, ikisi de kendi dncelerine dalarak, bir sre sustular. "F akat neden bizim bunu bilmemizi istiyorlar? imdi yapmamz gereken nedir?" Richard a yaa kalkarak odann iinde dolamaya balad. Birden durdu ve glerek, "Eer Kamallar," ded astladklar eylerle gerekten hi ilgilenmiyor, fakat uzay aralarn ziyaretilerine kar yormu gibi davranmaya programlyorlarsa, Dr. Brown'un buna gre hakl kmas ne artc o mi? Rastladklar her tr, yrnge deiiklii yaparak ve basit eyalar kopyalayarak etkile rdi. Ne inanlmaz bir ironi. Tm gelimemi rklar umutsuz bir bencillik iinde olacaklarnda , Rama aracna gelen ziyaretiler verilmek istenen mesaj anlamaya almakta olacaklarndan. ." "Sanrm konudan uzaklayorsun," Nicole szn kesti. "u noktada tek bildiimiz bu uzay ara a Fden resimler alm olduunun belli olduu ve Norton mrettebatnn kk, gndelik eyalar a bizim bulmamz iin buraya, bu odaya konmu olmas." Richard yerden klavyeyi alrken, "Bu klavye de dierleri gibi yararsz m merak ediyorum " dedi. Tulara basarak "Rama" szcn yazd. Bir ey olmad. Nicole' denedi. Yine bir ey Nicole srtarak, "Eski modellerin nasl altn hatrlamyor musun?" diye sordu ve klavy psinin ayr bir g dmesi vardr." Klavyenin sa st kesindeki yazsz bir dmeye bast. kenar bir metre olan byk siyah bir blgeyi ortaya kartacak ekilde kayd. Kk klavye, ilk Rama grevinde kullanlan tanabilir bilgisayarlara balanan tipler model rak ya403 RAMA-II plmt On iki tulu drt sras ve sa st kesinde fazladan bir g dmesi vard. Krk t lfabesi harfi, on Arap rakam ve dn matematiksel ilem sembol gsterilmiti. Kalan sekiz t uun stndeyse noktalar, geometrik ekiller vard-her biri yukar ve aa pozisyonlara ayar iliyorlard. Richard ve Nicole, abucak bu zel tularn Rama sisteminin gerek kontrolleri olduunu renmilerdi. Deneme yanlma yoluyla herhangi bir tua basmann, dier yedi tuun d ayarnn bir fonksiyonu olduunu buldular. Bylece herhangi bir zel kumanda tuuna basarak 128 deiik sonu elde ediliyordu. Sistemde, hepsi birden 1024 ayr ilem balat-labiliyordu Bir komut szl yapabilmek olduka yorucu bir iti. Richard bu ie gnll oldu. Kendi bilg arn not tutmak iin kullanarak zel bilgisayar kumandalarn evirebilecek yeni bir dil gel irme ilemine balad. Balang amac basitti -Rama bilgisayarn kendi bilgisayarlar gibi ak. eviri bir kez tamamlandktan sonra, Newton tanabilir bilgisayarlarna verilecek bir girdiyi, kendi girdisi olarak kabul eden, Rama bilgisayar siyah ekranda ayn ilemle

ri yapacakt. Richard'n zeks ve bilgisayar uzmanlna karn, giriilen i son derece zordu ve kolayca ilecek bir ey de deildi. Richard'n nerisi zerine, Nicole, Beyaz Oda'da geirdikleri ilk Rama gnnde, iki kez inden dar kt. Her ikisinde de, gzlerini bir helikopter grmek u ara sra gkyzne evirerek, New York'ta uzun yryler yapt. kinci yrynde, Nicole, on gnlerde o kadar ok ey olmutu ki, ukurun dibinde geirdii o korkun deneyim sanki tar el bir olay olmutu. 404 Hogeldiniz Dnyallar Sk sk Borzov, Wilson ve Takagishi'yi dnyordu. Dnya'y terk ettikleri zaman tm kozmono grevin belirsizliklerini biliyorlard. Hepsi sk sk, kendi uzay aralarnda, hayatlarn te keye sokabilecek ara acil durumlar ve sorunlaryla baa kabilecek ekilde eitilmilerdi. t hibiri, aslnda, grevde bir lm olacan dnmemiti. Eer Richard ve ben burada, Nete diye Nicole dnd, o zaman mrettebatn neredeyse yars lm olacak. Bu, pilottu uular en byk felaket olacak. Ambarn dnda, tam Francesca'nn Richard ile telsizle son olarak konutuu noktada duruyord . Neden yalan syledin Francesca? diye kendi kendine konutu. Benim ortadan kaybolma mn bir ekilde btn kukulan ortadan kaldracan m sandn? Beta kampndaki son sabah, dierleriyle birlikte Takagishi'yi aramaya kmadan nce, Nicol e, Rama'daki tanabilir bilgisayarndaki tm bilgileri, iletiim a yoluyla, Newton'daki od snda bulunan masa st bilgisayarna aktarmt. Nicole bu transferi aslnda, yanndaki yolc bilgisayarnda, ihtiyac olabileceini dnerek, fazladan bellek salayabilmek amacyla yapm at hepsi orada, diye anmsad, eer dikkatli bir dedektif onlar bir gn ararsa. lalar, Daid'in kan basnc, hatta krtajla ilgili gizli bir not. Ve elbette RoSur'un anzasyla il gili Richard'n zm. ki yrynde, Nicole birka krkayak biota rastlad, hatta grme snrlarnn en u noktal buldozer biot bile grd. Hibir ku grmedi ve sekiz bacakl rmceklere ne rastlad ne de s ini duydu. Richard'la akam yemei yemek iin dnerken, Belki de sadece akamlan dan kyo diye dnd. 405 RAMA-II 49 ETKLEM Manna kavunundan kalanlar toparlayp Richard'n arka antasna koyarlarken, Nicole, "Yiye ceimiz neredeyse bitti," dedi. "Biliyorum," dedi Richard. "Biraz daha elde edebilmen iin sana bir plan hazrladm." "Ben m-B" diye Nicole sordu. "Bu neden benim grevim oluyor?" "ey, nce, bir kii o i iin yeterli Rama bilgisayarndaki grafikler zerinde almak bana ri verdi. Sonra, ben ona zaman ayramam. alma sistemini zmenin snrlarnda olduumu san anda henz aklayamadm, iki yz kadar st dzeye geme, yani aama diziminde daha st ara omutu var." Akam yemeinde Richard Nicole'e, Rama bilgisayarn da tpk Dnya'dakiler gibi kullanmay a latt. Veri depolayp geri arabiliyor, matematik ilemler yapabiliyor, grafikler izebiliy r, hatta yeni diller bile yaratabiliyordu. "Fakat onun gizli gcne szmay henz baaramadm dedi. "Bu gece ve yann onun srlarnn ounu anlamam gerek. Zamanmz azalyor." Yiyecek salama konusundaki plan gerekten alacak kadar basitti. Richard'n sadece saa ar uyuduu uzun Rama gecesinden sonra, Nicole, plan uygulamak iin ana meydana yrd, iler leyen matrisler zmlemesine dayanarak, Richard ona ku ininin kapan aan panelin olas u vermiti. zmlemesinden o kadar emindi ki, eer Nicole levhay bulamazsa ne yapacan ta e. 406 Etkileim chard haklyd. Nicole paneli kolaylkla buldu. Sonra kapa aarak dikey koridora doru ba ya-nt yoktu. Feneriyle altndaki karanl aydnlatt. Tank nbeti, su odasnn nnden geen yatay tnel areket ederek, nbet bandayd. Nicole tekrar bard. Mecbur olmad srece, birinci kn stemiyordu. Richard'n eer gecikirse onu kurtarmak iin geleceine dair sz vermi olmasna arn, Nicole bir daha kularla birlikte kapana kslp, kurtarlmay bekleme fikrinden hola u. Uzaktan bir ku sesi mi duymutu? Nicole yle sand. Beyaz Oda'da bulduu madeni paralarda

n birini dikey koridora att. Para aaya szlerek ikinci kat civarndaki bir kntya ar es daha glyd. Kulardan biri fenerinin nda tank nbetinin stne doru ykseldi. Az aya balaynca Nicole geri ekilmek zorunda kald. Bu olasl Richard'la tartmlard. Nicole birka dakika bekledi ve levhay tekrar itti. kinci kez bard zaman, hemen yant ald. Bu kez arkada, siyah kadife ku, yzeyin be m uarak ona bireyler syledi. Nicole kendisine gitmesinin sylendiinin farkndayd, ancak, k geri dnmeden, Nicole bilgisayar ekrann kartarak hafzaya girilmi olan program altr ki manna kavununun grafikle izimi belirdi. Ku seyrederken, kavunlar renklendiler v e ok dzgn bir kesik, bir tanesinin i yaps ve renklerini gsterdi. Kadife ku daha iyi grebilmek iin ykselerek ka yaklat. Sonra dnd ve aadaki kara a saniye iinde ikinci bir tandk, siyah kadifenin ei olmas olas ku ykselerek birinci du. Nicole gsteriyi tekrarlad. ki ku konutular, sonra inin derinliklerine utular. 407 RAMA-II Dakikalar geti Nicole koridorun derinliklerinden ara sra konumalar duyabiliyordu. S onunda iki arkada penelerinde kk birer manna kavunuyla dnd ve meydanda giri deliine r yere kondu. Nicole kavunlara doru yrd, fakat kular onlar penelerinde tutmaya devam e iyorlard Bunu, Nico-le'e gre, uzun bir ders izledi Kularn ikisi birden, bazen bir ta nesi, ara sra peneleriyle kavuna vurarak, fakat daima ona bakarak durmadan konusal lar. On be dakika sonra, istedikleri mesaj vermi olduklarndan emin olarak havalandlar , meydanda bir tur attktan sonra, ine dalarak kayboldular. Nicole dou meydanna doru yrrken, Sanrm bana kavunlarnn fazla olmadn anlatmaya a nlar ard Onlarn her birini, sabah 'Beyaz Oda'dan ayrlmadan nce boaltt srt antalar koymutu. Ya da, belki ileride onlar rahatsz etmememi sylyorlard. Her neyse, bir dahaki sefere ho karlanmayacaz. Geri dndnde Richard'n sevinten uacan sanmt. Gerekten yleydi, ama Nicole ve man yle deil. Bir eli arkasnda sakl ve yznde bir kulandan dierine kadar uzanan byk bir , Nicole srt antalarn boaltrken, "Elimdekini grnceye kadar bekle," dedi. Sonra, arkas i elini ne getirerek at. Avucunda on santimetre apnda bir tek siyah top vard. "Tm mant, ya da istemdeki bilgi akmn zebilmekte henz bir yere varamadm" dedi Richa temel bir kural oluturdum Bilgisayar kullanarak 'baz eyleri' isteyip alabiliriz " Kk siyah bir top iin Richard'n neden bu kadar sevindiini hl pek anlayamam olan Nico demek istiyorsun?" diye sordu. Etkileim Richard topu ona verirken, "Bunu benim iin yaptlar," dedi. "Anlyor musun? Buralarda bir yerde bir fabrika var ve bizim iin bireyler yapabilirler " "O zaman belki 'onlar', her kimseler, bize 'yiyecek' yapmaya balayabilirler" dedi Nicole Richard'n kavunlar nedeniyle kendisini kutlamamasna ve teekkr etmemesine bir az zlmt. "Kular herhalde artk bize hi vermeyecekler." "Bu bir sorun olmayacak" dedi Richard "Bir kez isteme ynteminin tm dalmn rendikten s ve isteimizi anlalabilir bir bilimsel dille bildirdiimiz srece, balk ve cips, biftek v e patates, her eyi isteyebiliriz." Nicole arkadana bakt. Taranmam salar, trasz yz, torbalanm gzleri ve suratmdaki a bir tmarhane kaknna benziyordu "Richard," dedi, "Biraz yavalar msn? Kutsal Kse'yi" duuna gre, birka saniyeni de bunu bana aklamak iin harcayabilir misin?" Richard, "Ekrana bak," dedi ve klavyeyi kullanarak bir ember izdi. Sonra onu sildi ve bir kare yapt. Bir dakikadan az bir srede Richard boyutlu bir kp izmiti. Grafikle iini bitirdii zaman, sekiz ilev tuunu nceden tasarlanm bir dzene getirerek, kk dik tli tua bast Siyah ekranda bir dizi garip sembol belirdi. "Merak etme," dedi Richa rd, "ayrntlar anlamak zorunda deiliz. Sadece kpn bo-yutsal ayrntlarn istiyorlar " Sonra Richard normal tular kullanarak bir dizi giri yapt. "imdi," derken yzn Nicole'e "Eer doru yaptysam, on dakika sonra, topu yaptklar maddeden yaplm bir kpmz olacak Beklerken yeni kavunun bir miktarn yediler Tad Kutsal Kse (Holy Grail) Son akam yemeinde Hazreti sa'nn kulland farz olunan sahan vey e ( n ) 409 RAMA-II tpk dierleri gibiydi. Biftek ve patates inanlmayacak kadar gzel olurdu, diye Nicole d n, birden kar duvar yerden yarm metre yukar kalkt ve aralkta siyah kp belirdi. Nicole incelemek iin oraya giderken, Richard, "Bir dakika, ona hemen dokunma," de di. "uraya bak!" Fenerinin n kpn arkasndaki karanla tuttu. "Bu duvarlarn arkasn

er var ve bizim anlayamayacamz kadar ileri fabrikalara uzanyorlar. Dn! stek zerine c yapabiliyorlar." Nicole neden Richard'n bu kadar byk coku iinde olduunu anlamaya balyordu. "Artk, bir olsa, kaderimizi kontrol edebilme yeteneine sahibiz," diye devam etti Richard. " Eer ifreyi yeterince hzl zebilirsem, yiyecek ve belki de bize bir tekne ina edebilmek n gerekli eyleri talep edebiliriz." Nicole akac bir tavrla, "Grltl motorlar olmadan" dedi. "Motor olmayacak," diye ona katlan Richard, kavununu bitirdikten sonra tekrar bil gisayanna dnd. Nicole endielenmeye balamt. Richard bir tam Rama gn boyunca sadece bir tek yeni aama -dedibilmiti. Yalnz sekiz saat uyuyup, otuz sekiz saat alt dnem boyunca elde ettii bir maddeydi. lk top gibi, z arl balsa aacna yakn olan "hafif siyah nesneler, ya da mee veya am benzeri olan "ar" siyah nesneler retebiliyordu. Bu iin kendisini son derec e ypratmasna karn bu yk Nicole ile paylamyor, paylaamyordu. afak yry iin merdivenleri trmanrken Nicole kendine, Ya ilk buluu tmyle bir ans e . Ya da sistem sadece iki tr siyah nesne yapabiliyorsa? Kaybettikleri zaman iin ka yglanmaktan kendini alamyordu. Rama'nn Dnya ile karlamasna 410 Etkileim yalnz on alt gn kalmt. Kurtarma ekibinden bir ha-uer yoktu. Kafasnn gizli bir yerinde ndisinin ve Richard'n terk edildiine dair bir dnce vard. Geen akam planlaryla ilgili olarak Richard'la konumak istemiti, fakat o bitkin dmt. ona kaygsndan bahsettii zaman Richard ona hibir yant veremedi. Sonra, tm seeneklerini sralayp, ne yapacaklar konusunda Richard'n fikrini sorduunda, onun uyuya kalm olduunu rk etti. Nicole ok ksa bir uykudan sonra uyand zaman, Richard oktan beri klavye zerind alyordu ve ne kahvalt, ne de konumak iin rahatsz edilmek istemedi. Nicole, sabah yr z Oda'dan ayrlrken, gittike byyen siyah nesneler ynna taklarak decek gibi oldu. Nicole kendini ok yalnz hissediyordu. ounu kendisi iin harcad son on be saat, ok ya Tek snd ey okuma zevkiydi. Bilgisayarna be kitabn metni yklenmiti. Biri kendi t isiydi. Fakat dier drd elence iindi. New York'u evreleyen duvarda otururken, Richard'n seimli hafzasnn Shakespeare ile dopdolu olduuna bahse girerim, diye dnd. Silindirik 'e doru bakt. ok uzaklarda, drbnleriyle bile sis ve bulutlarn arasndan zorlukla, Rama' a ilk kez girdikleri kuzey anan grebiliyordu. Babasnn romanlarndan ikisi bilgisayarnn hafzasnda saklyd. Nicole'n en beendii ese arn Kraliestydi -Acquitaine'li Eleanor'un Poiti-ers'de dukalk sarayndaki genliiyle bal yan ilk yllarnn yks. Olaylar Eleanor'u, Fransa Louis Ca-pet'iyle evlilii, Kutsal Topra lara yolculuklar ve onun Papa Eugenius'a evliliinin iptal edilmesi iin yapt olaand trafnda geliiyordu. Roman, Eleanor'un Louis'den boanarak gen ve ateli 411 RAMA-II Henry Planatagenet'le nianlanmasyla son buluyordu Bilgisayarnn hafzasndaki dier Pierre de Jardins roman, onun evrensel bayapt olarak dilen Ben. Arslan Yrekli Richard, idi -onikinci yzyln sonlarnda, iki k haftasnda gee rinci kii azndan yazlm bir gnlk ile i monolog karm Romanda, yeni bir hal sefer mi olan Richard ve askerleri, Messina yaknlarnda, Sicilya'nn Norman Kral'nn korumasnda konaklyorlard. Oradalarken, Acquitaine'li Eleanor ile Henry Plan-tagenet'in ecinsel ocuu olan nl sava kral, kendini incelemeye balyor ve yaamnn nemli kiisel ve ta eniden yayordu. Nicole, Genevieve Ben. Richard\ ilk kez geen yaz okuduktan sonra kzyla aralarnda geen konumay anmsad Gen kz ykye baylm ve sorduu son derece zeki sorularla annesini a k, Ncole'n, kznn o anda Beauvois'da ne yapmakta olduunu merak etmesine neden oldu. San a kaybolduumu sylemilerdir, diye Nicole tahmin etti, Askerlikte buna ne deniyordu? Grev banda kayp? Nicole zihninde, kznn her gn bisikletiyle okuldan eve geliini grebiliyordu Villann by psndan girerken bykbabasna, 'Bir haber var m?" diye soruyor, Pierre de zntl bir ek lyordu Beni iki haftadr resmi olarak kimse grmedi Sevgili kzm, hl umudun var m? zlem iindek ole, kzyla konuabilmek iin birden iinde byk bir istek duydu Bir an iin. kzndan mily kilometre uzakta olduunu ve onunla grme olanann bulunmad gereini unuttu Bu geic ak. Beyaz Oda'ya donup Genevieve e oradan telefon etmeyi duundu

412 Etkileim Birka saniye sonra akl bana gelince, Nicole zihninin ne kadar kolaylkla kendisine oyu n oynadna ard Ban sallayarak Silindirik Deniz'e yukardan bakan duvarn stne otur deiik konular arasnda dolaarak iki saat kadar kald Srenin sonuna doru Beyaz Oda'ya dn e hazrlanrken, zihni Richard Wakefield zerinde younlat. Denedim, ngiliz dostum, dedi k ndine, Henry'den beri kimseye sana aldm kadar almadm. Fakat btn ansszlm, burad ha kukucu biriyle birlikte olmak. Nicole merdivenlerden ikinci kata inip yatay tnelde sola dnnceye kadar iinde tarif e demeyecei derin bir znt vard Beyaz Oda'ya girdii zaman znts aknla dnt Rich frlayarak onu bir kucaklamayla karlad. Tra olmu, salarn fralam, hatta trnaklar dann ortasndaki siyah masann stnde dzgn biimde kesilmi manna kavunu duruyordu ve bir ras iskemlelerin nndeki iki siyah taban iine konmutu Richard iskemlesini ekerek, Nicole'e oturmas iin iaret etti. Masann evresinden dolaara kendi iskemlesine oturdu ve masann zerinden uzanarak Ni-cole'n ellerini tuttu Byk bi r younlukla, "u son birka gndr bu kadar skc olduum ve kt davrandm iin zr dil ve durak-sayarak devam etti "Seni beklediim u son birka saattir, sana sylemek iin bin lerce ey dndm." Dudaklarnda gergin bir glmseme dolayordu. "'Fakat imdi ounu hat na Prens Hal ve Falstaff in benim iin ne kadar nemli olduklarn anlatmak istediimi bil iyorum Onlar benim en yakn dostlarmd. lmlerini kabul etmek benim iin hi kolay olmad. k byk..." 413 RAMA-II Richard biraz su iti "Fakat en nemlisi," dedi. "Sana ne kadar harikulade bir insan olduunu sylemediim iin zgnm Sen zeki, ekici, nkteci, hassas -bir kadnda bulmay um sin. Durumumuza karn, sana duygularm amaya ekindim. Sanrm reddedilme korkum iime il Richard'n gzlerinin kenarnda beliren yalar, yanaklarndan szld. Hafife titriyordu. Ni bunun, Richard iin ne inanlmaz bir aba olduunu anlyordu. Onun yanaklarn avularnn i k, "Ben de senin ok zel olduunu dnyorum" dedi. _______________50_______________ SONSUZ UMUT PINARLARI Richard Rama bilgisayaryla almaya devam etti, fakat kendini daha ksa devrelerle kstlay frsat bulduka Nicole ile ilgilendi. Yryler yaptlar ve eski arkadalar gibi sohbet etti . Richard Shakespe-are'den tm sahneleri oynayarak Nicole' elendiriyordu. Adamn olaanst bir bellei vard ve Romeo ve Juliet'in ak sahnelerinde her iki taraf da oynamaya alnca er kez o kaln erkek sesiyle Nicole' kahkahalara bouyordu Bir gece, bir saat kadar Omeh ve Senoufo kabilesi ve Nicole'n hayallerinden bahse ttiler. Richard aknln adlandrmaya alrken, "Bu yklerin bazlarnn fiziksel ger iin zor olduunu anlamalsn," dedi "Yine de onlar son derece byleyici bulduumu kabul e orum " Sonra onun hayallerindeki simgecilii zmlemek iin byk ilgi gsterdi. Nicole'n g i zelliklerini, onun zengin kiiliinin bir paras olarak kabul ettii belliydi. 414 Sonsuz Umut Pnarlar Sevimeden nce bir sre birbirlerine sokulup yattlar Sonunda birletikleri zaman her ey y esine yumuak ve yava olmutu ki, her ikisi de kolaylk ve joyuruculuuna armlard. Bir nra, Ni-cole ba Richard'n gsnde, sessizce uykuyla uyanklk arasnda yatarken, Richard dnceler iindeydi Nicole' uyanmas iin drterek, "Birka sun evvel," dedi, "bu kadar bi mize yaknlamadan nce, sana bir kez intihar dndm sylemitim O zaman sana yksn i dinlemek ister misin?" Nicole gzlerini at. Yuvarlanp yanan onun karnna dayadktan sonra "Hmm" dedi Ve hikay alamadan nce uzanarak Richard' gzlerinden pt "Sanrm bir zamanlar Sarah Tydings'le evli olduumu biliyorsun," diye balad. "O zamanla r ikimiz de gentik ve o daha mehur olmadan nceydi. Kraliyet Shakespeare Topluluu'nda ilk ylyd ve Stratford'un repertuvarnda Romeo ve Juliet, Nasl Beenirseniz ve Cymbeline vard. Sarah, Roselind ve Juliet'i oynuyordu ve her ikisinde de fevkaladeydi. "O zamanlar okuldan yeni kmt ve daha on seki-zindeydi. Onu Juliet olarak grdm ilk ge sonra ona ak oldum. Her akam soyunma odasna iek yolladm ve biriktirdiim parann ou terilerini izlemek iin harcadm Birlikte iki uzun akam yemei yedik ve ona evlenme tek lif ettim. Aktan ok, ard iin kabul etti. "Yaz bittikten sonra Cambridge'e aratrma yapmaya gittim Sade bir evde yaadk ve o, Lo

ndra'daki bir tiyatroya gidip geldi Elimden geldii kadar onunla birlikte gitmeye a ltm, fakat birka ay sonra almalarma daha ok zaman ayrmam gerekti." Richard anlatmn keserek Nicole'e doru bakt. K415 RAMA-II mldamamt. Yznde sevgi dolu bir glmsemeyle, ksmen zerinde yatyordu Yavaa "Devam e "Sarah bir adrenalin bamlsyd Heyecan ve deiiklik isterdi. rnein yiyecek alverii, skntyd. Dmeyi aarak neyi smarlayacana karar vermek de byk bir dert. Ayrca her t ulurdu. "Sevime her kez deiik pozisyonlarda ya da deiik bir mzik eliinde olmak zorundayd; yo ski bir apka gibi olurdu. Bir sre onu tatmin edebilecek kadar yaratc olabildim. Ayrca onu ev ilerinin skc-lndan kurtarmak iin gnlk ileri de stlenmitim. Fakat bir gn tler var. Sonunda, olduka becerikli olmama karn, almalarm zarar grmeye balad, nk hayat onun iin ilginletirmeye harcyordum. "Bir yllk evlilikten sonra, Sarah Londra'da bir daire kiralamak istedi, bylece oyun dan sonra her gece uzun bir yolculuk yapmas gerekmeyecekti. Zaten haftann birka gec esini Londra'da, grnte, bir kz artist arkadann evinde kalarak geiriyordu Fakat mesle seliyordu ve bol paramz vard, o zaman neden hayr diyecektim? "ok gemeden davranlaryla ilgili sylentiler olduka yaygnlat. Sannm, kendisine sorar yadsmayacandan korkarak, hepsini duymazlktan gelmeyi setim. Sonra bir gece ge saatler de bir snava hazrlanrken, bir kadndan telefon aldm. Bana kendisinin aktr Hugh Sinclair 'n ei olduunu ve Mr. Sinclair'in -o zamanlar Sarah ile birlikte bir Amerikan dramas olan Her Ortamda 'da barol paylayordu-kanmla bir iliki iinde olduunu syledi. "Aslnda i bana, "u anda da kendisi karnzn dairesinde bulunuyor " Mrs. Sinclair alamaya balad v telefo 416 Sonsuz Umut Pnarlar nu kapatt." Nicole yavaa uzanarak eliyle onun yanan okad Richard acsn hatrlayarak, "Gsmn p . "Kzgndm, dehete dmtm ve lgn gibiydim. stasyona giderek son tren iin Lond-ra'y ksi beni Sarah'n evinin nne braknca eve kotum. "Kapy vurmadm. Merdivenlerden yukar kotum ve ikisini de yatakta plak uyurken yakaladm rah' kaldrp kar duvara frlattm -kafasn aynaya arpt zaman kan sesi hl anmsy llandm, yzne tekrar tekrar vurdum, kanl bir ktle haline gelinceye kadar. Korkuntu..." Richard konumasn keserek sessizce alamaya balad Nicole, "Canm, canm" derken, kollarn ddetle inip kan gsne dolad "Bir hayvan gibiydim," diye alad. "Bir babann olabileceinden daha ktydm Yandaki daired ki insanlar beni engellemeseler onlar ldrebilirdim." Birka dakika ikisi de konumadlar. Richard yeniden konumaya balad zaman sesi yumuam an gibiydi. "Ertesi gn polis merkezi ve dedikodu gazeteleri muhabirleri ve Sarah' la karlkl sulamalardan sonra, kendimi ldrmek istedim. Bir silahm olsayd, yapm bile Bir baka renci beni arayp grecelik kuram zerine ayrntl bir soru soruncaya kadar onu i tutacak baka rktc yollar aryordum -haplar, jilet bayla bileklerimi kesmek, bir k mak. Mr Einstein zerine on be dakika dndkten sonra, intiharn geerli bir seim olmas d Boanmak elbette. Evlenmeye tvbe, belki Fakat lm tmyle olanakszd. Fizie olan akm bir ekilde son veremezdim." Sesi zayflad ve sustu. 417 RAMA-II

Nicole kendi gzlerini sildi ve ellerini onunkilerin stne koydu. plak vcudunu, Richard' a dayayarak onu pt ve "Seni seviyorum" dedi. Nicole'n alan alarm Rama'da yeniden gndz olduunu bildiriyordu. Aklndan hzla hesaplaya , On gn daha, diye dnd. Artk ciddi bir konuma yapsak iyi olacak. Saat Richard' da uyandrmt. Dnerek yannda yatan Nicole'e glmsedi. "Sevgilim," dedi Ni "Zaman geldi..." "... dedi mors, birok eyi konumak iin," "Haydi artk, ciddi ol. Ne yapacamza karar vermemiz gerek. Artk kurtarlmayacamz ak "Ayn fikirdeyim," diyen Richard, Nicole'n uyku tulumunun zerinden uzanarak gmleini alr ken, "Gnlerdir bu ann gelmesinden korkuyordum. Fakat sanrm artk yzerek gemeyi dnme geldik."

"Sence siyah maddelerimizden bir tekne yapma ansmz yok mu?" "Hayr. Maddelerden biri ok hafif, dieri de ok ar. Eer ivilerimiz olsayd, belki de de dayankl tekne, sal karm bir ey yapabilirdik, ama gene de yelkenlerimiz olmayacandan mek zorunda kalrdk. . en iyi aremiz yzmek." Richard kalkarak siyah karenin yanna gitti. "Dsel planlarm baarl olamad, deil mi?" H kareyi tklatt. "Ve szde, biftek ve patatesle birlikte bir tekne de yapacaktm." "nsan ve fare ibirliiyle ilgili her plan batan sona ters gider." "Yal Robbie'nin ne tuhaf bir iiridir bu. nsanlarn bunda ne grdklerini anlamyorum." 418 Sonsuz Umut Pnarlar Nicole giyinmeyi bitirdikten sonra baz gerinme hareketleri yapmaya balad. "Uff," de di, "formumu kaybetmiim. Gnlerdir sk bir bedensel alma yapmyorum." Kendisine hnzrca ta olan Richard'a glmsedi, "O saylmaz, budala." Richard srtarak, "Benim iin saylr" dedi. "Hemen hemen sevdiim tek egzersiz o. Akademid eki o zel 'bedensel alma' hafta sonlarndan hep nefret ederdim." Richard siyah masann stne kk paralar halindeki manna kavunlarn sralad. Hislerini b den "Bundan sonra porsiyon kald" dedi, "Hava kararmadan yzeriz sanrm." "Sabah gitmek istemiyor musun?" diye Nicole sordu. "Hayr. Neden sen sahile gidip uygun bir nokta semiyorsun? Dn gece bilgisayarda beni ok artan bir ey grdm. Bize yiyecek veya yelkenli kayk vermeyecek, ama sonunda baka apnn iine girmi olabilirim." Kahvaltdan sonra Nicole Richard' perek yzeye yrd. Sahili taramas uzun srmedi. Aslnd girmek iin bir noktann dierine tercih edilmesinin bir anlam da yoktu. Yaklaan yzme ola ynn acmasz gerei, Nicole'n stne kmt. Durum ok iyi, dedi kendine, Rama'da hava ne Richard ne de ben hayatta olmayacaz. Bir kpekbal biot tarafndan yenmenin nasl bir ey olabileceini dnd. abuk bir lm bacanzn daha yeni kopartlm olduu-" n bilerek boulur muydunuz? Nicole'n bu dnce di. Belki de baka bir kavun elde etmeyi denemeliydik... Bunun yararsz olduunu biliy ordu. Eninde sonunda yzmek zorunda kalacaklard. Nicole, durumlarn artk dnmemeye alarak, 419 RAMA-II denize srtn dnd. Hi olmazsa u son birka gn iyiydi, dedi kendine. Richard her ynden bir e. Bir an iin paylatktan zevkleri anmsama lksn yaad, sonra glmseyerek ine do "Fakat ben neye bakyorum?" Siyah ekranda baka bir resim belirirken Nicole sordu "Tmyle emin deilim," diye yantlad Richard. "Btn bildiim, bir tr uzun listeyi Hlad imgelerine benzeyen izgiler yaratan o zel kumanda grubunu hatrlyor musun? te, anlalma az eyler iinde dolanp dururken, bir rnek dikkatimi ekti rnein banda durup, son t deitirerek iki noktaya yeniden bastm. Birden ekranda bir resim belirdi ve normal ra kamlara her basmda, resim deiti." "Fakat bir alcnn grntlerine baktmz nereden biliyorsun?" Richard bir komut girdi ve resim yeniden deiti. "Ara sra tandm bir ey gryorum" dedi na bak. Beta Merdivenlerinin Merkez Noktas'mn ortasndan alnm bir resmi olamaz m." Nicole resmi inceledi, "Belki," dedi. "Fakat nasl emin olabilirsin bunu anlamyorum ." Richard ekrana deimesi iin yeniden komut girdi. zleyen resim anlalmyordu. Drdncs una doru sivrilerek incelen bir ekil gsterdi. "Ve u," dedi, "Kk Boynuzlardan birinin, Boy-nuz'un tepesine yakn bir yerdeki alcdan grnts olamaz m?" Ne kadar kendisini zorlasa da Nicole, Gney ann merkezindeki o dev sivriliin ucundan gr nasl olabileceini gznde canlandramyordu. Richard resimleri gemeye devam etti. Her be reSonsuz Umut Pnarlar simden sadece biri ksmen netti. "Sistemin bir yerinde nuhakkak dzeltici mantk dizisi vardr" diye kendine syledi. "O zaman resimleri netletirebilirim." Nicole, Richard'n baka bir uzun alma dnemine gireceini anlyordu. Ona doru yryerek ynuna dolad. "nce seninle ilgini baka tarafa da gstermen iin konuabilir miyim?" derken onu dudaklarndan pt. Richard klavyeyi yere brakrken, "Sanrm," dedi. "Bu benim zihnimi temizlememe de iyi gelir." Nicole fevkalade gzel bir ryann ortasmdayd. Yeniden Beauvois'daki evindeydi. Richard

oturma odasndaki koltukta yannda oturuyor ve elini tutuyordu. Babas ve kz karlarndak umuak koltuklarda otu nn aktaydlar. Ryas Richard'n srarc sesiyle kesildi. Nicole gzlerini, zerine eilmi ve sesi heyecand ak kan sevgilisine at. Richard kalkmas iin ona elini uzatrken, "Bunu grmelisin, canm ordu. "Bu inanlmaz. Birisi hl burada " Nicole ryasn kafasndan silkip atarak, Richard'n iaret ettii, byk ekrana bakt. "nan musun'" derken Richard zplayp duruyordu. "Hi kuku yok Askeri gemi hl Rama'ya bal." Ancak bundan sonra Nicole, Rama'nn dn gsteren bir resme bakmakta olduunu anlad. Gzle krptrrken Richard'n dzensiz aklamasn dinliyordu "Bir kez dzeltici deikenleri bu emen hemen her resim netleti. Daha nce sana gsterdiim resimler, Rama'nn yzlerce resim alcsnn gsterdii canl yayn olmal ve dier alc veri tabanna da ulatm sanyorum Richard coku iindeydi. Nicole' kollaryla sard ve yerden kaldrd. Onu kucaklad, pt ve n421 RAMA-II

de zplamaya devam etti. Sonunda biraz sakinletii zaman, Nicole siyah karede grntlenen resmi tan bir dakika boy unca inceledi Kesinlikle Newton askeri gemisiydi -iaretleri okuyabiliyordu. Richa rd'a "Demek bilim gemisi gitmi" dedi. "Evet, tahmin ettiim gibi. Ben ikisinin de gitmi olmasndan ve denizi yzerek getikten sonra, kendimizi bu kez daha byk bir hapishanenin iinde tutsak olarak bulacamzdan kork uyordum." Ayn kuku Nicole' de rahatsz etmiti Richard'a glmsedi. "O zaman her ey olduka ak, d lindirik Deniz'i yzerek geiyoruz ve tama koltuklarna yryoruz Tepede biri bizi beklemek e oluyor. " Nicole eyalarn toplamaya balad Bu arada Ric-hard ekranda yeni grntler bulmaya devam e ordu "Ne yapyorsun sevgilim?" diye Nicole tatllkla sordu. "Yzmeye gideceimizi sanyordu m " "Dzeltici deikenleri saptadktan sonra," diye Ric-hard yantlad "Alc dizisinin hepsini n geir-medim Kritik bir eyi karmadmzdan emin olmak istiyorum. Sadece bir saat veya on akn bir sre alr " Nicole toparlanmay brakp ekrann nnde Ric-hard'n yanna oturdu. Resimler gerekten ilgi azlar d grntlerdi Fakat ou Rama'nn deiik i blgelerini, yeralt inleri dahil, g resim, byk bir odann tepesinden ekilmiti ve asl alarn arasndan, yerde sngerimsi a anm scak kreleri gsteriyordu. Richard ve Nicole bir sre resmi, siyah ve altn sekiz bac kl rmcei grebilmek umuduyla izlediler, fakat hibir hareket saptayamadlar. Listenin neredeyse sonuna yaklamlard ki, Alfa 422 Ka Koumu merdivenlerinin alttan te birini gsteren bir resim ikisini de sersemletti. Orada, m erdivenlerden aaya inen, uzay giysileri iinde drt insan ekli vard. Ric-hard ve Nicole nen ekilleri be saniye kadar izledikten sonra sevinten havalara utular. Richard koll arn havaya kaldrrken, "Geliyorlar," dedi, "Kurtarlacaz." ______________51______________ KAI KOUMU Richard sabrszlanmaya balamt. O ve Nicole, New York'un duvarlar stnde, bir saati ak dir, gkyzn bir helikopter grebilme umuduyla tarayarak bekliyorlard. "Hangi cehennemdel er?" diye homurdand. "Alfa merdivenlerinin dibinden Beta kampna ulamalar sadece on b e dakika srer." Nicole cesaret verici bir ekilde, "Belki baka bir yeri aryorlardr" dedi. "Bu sama," dedi Richard. "Elbette nce Beta'ya giderlerdi ve iletiim sistemini onara masalar bile, en azndan son mesajm bulurlard. Motorlardan birini New York'a gitmek ii n aldm yazmtm. "Herhalde ehirde helikopterin inmesi iin bir yer olmadn biliyorlardr. Bir tekneyle gel yor olabilirler." "Helikopterle yerimizi belirlemeden mi? Bu olanaksz." Richard gzlerini denize evire rek bir yelkenli arad. "Bir tekne. Bir tekne. Bir tekne iin krallm verirdim " Nicole gld, ama Richard zorlukla glmseyebildi. "ki kii, Beta'nn malzeme adrndaki ye

i otuz dakikadan az srede birletirebilir," diye huysuzland. "Kahretsin, neden gecik tiler?" 423 RAMA-II D krkl iindeki Richard telsizindeki dmeyi at, "imdi beni dinleyin ocuklar. Eer z'de bir yerlerdeyseniz, kendinizi tantn ve bu yana doru hzlanmaya bakn Duvarn stnde uyoruz ve beklemekten skldk " Yant yoktu. Nicole duvarn stne oturdu. "Ne yapyorsun?" diye Richard sordu. "kimiz iin senin yeterince zldn dnyorum," dedi Nicole "Ve ayakta durup ellerimi s ktan da yoruldum " Silindirik Deniz'in telerine bakt, "Ne kadar kolay olurdu," diy e istekle sylendi, "kar kyya uabilseydik." Richard ban bir yana eerek ona bakt Birka saniye sonra, "Amma mthi bir fikir," dedi. den bunu daha nce dnmedik?" Hemen oturarak bilgisayarnda baz hesaplar yapmaya balad " kaklar lmeden nce defalarca lrler," diye mrldand, "fakat cesurlar lm sadece bir kez ar." Nicole arkadann lgnca klavyesinin tularna basn onun omzunun stnden bilgisayar e zlerken, "Ne yapyorsun canm?" diye sordu. Richard hesaplamasn bitirdikten sonra, "," diye bard " tane yeterli olacak " akn u bakt. "Gezegenleraras tarihin en cesur plann duymak ister misin?" Nicole kukulu bir glmsemeyle, "Neden olmasn?" diye yantlad "A maddesinden kendimize bir koum yapacaz ve kular bizi Silindirik Deniz'in stnden ta klar." Nicole, Richard' birka saniye szd "Koumu yaptmz kabul etsek bile," dedi kukulu bir kendi rolleri iin kularla nasl konuacaz?" "Bunun kendileri iin de ok iyi olacana onlar ikna ederiz" diye Richard yantlad "Ya da unun yeri424 Ka Koumu ne onlar bir yoldan tehdit ederiz... Ne bileyim, sen bu konu zerinde biraz alabilirsi n." Nicole'n pek akl yatmamt Richard onun elini tutup duvardan aaya inerlerken, "Her duru ," dedi, "buralarda bir helikopter veya tekne beklemekten daha iyidir." Be saat sonra kurtarma ekibinden hl bir iz yoktu Koumu yapmay bitirdikleri zaman, Ric hard, Ni-cole' duvarda brakarak Beyaz Oda'ya, alc dizisini bir daha incelemeye gitti . Beta kamp evresinde insan ekilleri grdn sand, fakat o karede grntnn pek zay d Kararlatrdklar gibi, Nicole telsiziyle her yarm saatte bir ar yapm fakat bir yan Richard bilgisayarna baz grafikler programlarken, "Richard," dedi, "Sence kurtarma ekibi neden merdivenleri kullanyordu?" "Kim bilir?" diye Richard yantlad, "belki tama koltuklar bozulmutur ve geride bir mhen is kalmamtr " "Bana garip geliyor," diye Nicole dnd Bu konuda bir ey beni rahatsz ediyor, dedi kendi ne, fakat aklayabilecek duruma gelmeden Richard'la paylamaya cesaret edemiyorum. O n seziye inanmyor Saatine gz att Kavunu nlere blmemiz iyi oldu. Eer kurtarma ekibi gz bu lgn plan da yrmezse, ertesi gn na kadar yzemeyiz Richard kesin bir ifadeyle, "n tasarm bitti," dedi ve Nicole' yanna gelmesi iin ard eki ekran gsterirken, "Eer izgi grafii sence uygunsa," dedi, "daha ayrntl grafiklere eim " Resimde, her birinin vcuduna bir ip bal byk ku, uu dzeninde deniz zerinde uuyor pe bal sallanan bir insan ince bir ko425 RAMA-II sumun iinde oturuyordu. Byle bir eyin olabileceini bir an iin bile dnmeyen Nicole, "B iyi grnyor" dedi. kinci kez ku inini amak iin levhaya basarken Nicole, "Bunu yaptmza inanamyorum" diyo likilerini tazelemek iin yaptklar ilk giriim beklendii gibi souk karlanmt. kinc ez, ku ininin iine baran Richard'd. "Beni dinleyin, kular," diye en sert sesiyle grled . "Sizinle konumak istiyorum. imdi Derhal yukan gelin." Nicole glme isteini bastrmak zorunda kald. Richard inin iine siyah nesneler atmaya balad. "Grdn m?" diye srtt, "bu lanet eyler gn ie yarayacan biliyordum " Sonunda dikey koridorun dibinden biraz canllk duyabiliyor

ard. Daha nce defalarca grm olduklar ku ifti Richard ve Ni-cole'e doru keskin lk eldiler Richard onlara ekran uzatt zaman bakmadlar bile lk atmay bitirdikleri zaman ank nbetinin stne doru ykseldi ve kapak kapanmaya balad. Richard ondan kapa nc kez amasn istedii zaman, Nicole, "Yarar yok Richard," dedi. bile bize kar." Levhaya basmadan biraz duraksa-d. "Eer bize saldrrlarsa ne yaparz'" Richard ona kapa amas iin iaret ederken, "Saldrmayacaklar" dedi "Ama gene de, senin u a durman istiyorum. Tyl arkadalarnla ben ilgileneceim " Kapak nc kez alr almaz aadan lklar balad. Richard da hemen barmaya ve kor r frlatmaya balad. Bir tanesi tank nbetinin stne arpt ve silah sesini andran bir pa yol at. Her zamanki iki ku akla kadar ykselip Ric426 Ka Koumu hard'a bardlar. veya drt tanesi de arkalannday-d. Grlt inanlmaz yksekti. Richard Barmaya ve bilgisayar ekrann gstermeye devam etti Sonunda da dikkatlerini ekmeyi baar Ku grubu, deniz zerindeki uuun grafikle anlatmn izlediler. Sonra Richard sol elinde tu tuu koumlardan birini kaldrarak bilgisayarndaki gsteriyi bir daha tekrarlad Bunu kular arasndaki lgnca konumalar izledi. Ancak, sonunda Richard kaybettiini hissetmiti. Kula n bir ift tank nbetinin stne doru uarken, Richard inin birinci kntsna inerek, ci le, "Durun" diye bard. Siyah kadife kuun ei ileri doru geldi, tehdit eden gagas Richard'dan sadece bir metr e kadar tedeydi. lk ve barmalardan oluan grlt sarlatrc dzeye ulamt. Ri ikinci kntya indi. Artk, kapak kapanmaya balarsa, kamay baaramazd. Tekrar koumu kaldrarak ekran gsterdi. Bir lk korosu onu yantlad. Sonra, kulann fer e, tpk bir okul veya hastahanedeki yangn alarm ddne benzeyen baka bir ses duydu. Tm bir anda sessizletiler ve kntlarn stne yerleerek tank nbetiye doru baktlar n alacak derecede sessizdi. Birka saniye sonra, Richard kanat rpmalarn duydu ve bir yeni bir ku dikey koridorda grnd. Ku yavaa onun hizasna kadar ykseldi ve tam kars alad Gri kadife bir vcudu ve keskin gri gzleri vard. Parlak kiraz krmzs iki kaln ha nunu evreliyordu. Yaratk Richard' inceledi ve onun tam karsndaki kntya kondu Daha nce orada olan ku, onun nnden ekildi. Gri kadife ku konutuu 427 RAMA-II

zaman, sesi yumuak ve ok temizdi. Konuma bittii zaman, siyah kadife ku, yeni gelenin yanna uarak, grne gre bu taknln nedenini aklad. ki ku birka kez Richard'a b a sallamalarnn belki de balama iareti olduunu dnen Richard grafik uuu bir daha gs mu kaldrd. Kiraz halkal ku, daha yakndan grebilmek iin yanna utu. Yaratk ani bir hareket yaparak Richard' korkuttu ve az daha kntdan aa dyordu Herh olabilecek sesleri birka kelimeyle kesen gri kadife lider, sonra bir dakika kadar dnd. Sonunda ku lideri bir penesiyle Richard'a iaret ederek muazzam kanatlarn at en szlerek gn na kt. Birka saniye Richard kmldamad Byk yaratk inin stnde havaya ykseldi, ykseldi ve az tandk iki ku izledi Saniyeler sonra Nicole'n ba delikte belirdi "Bunu nasl baardn m, ama dostlarmz hazr grnyorlar." _______________52_______________ UU 302 Richard koumu Nicole'n bel ve kalalarnn etrafnda sktrrken, "Ayaklarn sarkacak," d angta, a erit gerilirken dme duygusuna kaplacaksn." "Suya arparsam ne olur?" diye Nicole sordu "Kularn, arpmayacan kadar yksekten uacana gvenmek zorundasn," dedi Richard "Olduk klarn sanyorum, zellikle krmz halkal olan " Nicole rahatlamak iin koumu ayarlarken sordu, 428 Uu 302 "Sence kral o mu?" "Sanrm onlarn kral edeeri. Bandan beri grubun ortasnda umak istediini aka belli Richard koum ipini de elinde tayarak duvarn dik eiminden yukar yrd. Kular denizi

sakince oturuyorlard Richard ipi srtlarna ve kanatlarnn tam arkasna balarken uysal da randlar Sonra kalk grafiklerini onlara gsterirken bilgisayarnn ekrann bir daha izledi . Kularn birlikte yavaa havalanmalar, koum iplerini Nicole'n stnde gergin hale getir i ve sonra da, denizin stnden kuzeye doru umadan nce, onu dik olarak yukarya kaldrmala gerekiyordu. Dmlerin salamln kontrol ettikten sonra, eimin dibinde, denizden sadece yirmi be met ta olan Nicole'n yanna dnd. "Eer, olur a, kular beni almak iin dnmezlerse," dedi Rich , "sonsuza kadar bekleme. Kurtarma ekibini bulduktan sonra yelkenliyi birletirin ve buraya gel Ben Beyaz Oda'da olacam." Derin bir nefes ald "Salkla git sevgilim," de di ve ekledi: "Seni sevdiimi unutma." Nicole kalbinin arpmasndan kalk annn sonunda geldiini anlyordu. Richard' yavaa dud t ve, "Ben de seni seviyorum" diye mrldand Kucaklamalar bittii zaman, Richard duvardaki kulara el sallad. Gri kadife ku dikkatle havaland, iki arkada da hemen onu izlediler. Nicole'n tam stnde uu dzenini oluturar , Nicole ipin de skca ekildiini hissetti ve bir an iin havaya kaldrld. Saniyeler sonra esnek erit gerilmeye balaynca, tekrar yere doru inmeye balamt. Kular diler ve suyun stne doru yneldiler; Nicole, kularn yava yava daha ykseklere kmalar ge429 RAMA-II rilip bzlen eridin ucunda, kendisini yukar aa inip kan bir yoyo gibi hissetti. Heyecan veren bir uutu. Henz kyya yaknken, ayaklar bir kez, o da hafife, suya demi biraz korkutmutu. Fakat kular, ayaklarndan baka bir yeri slanmadan onu hemen ykseltmil rdi. Esnek erit tam uzunluuna ulatktan sonra, uu olduka sakin geti. Nicole, ayaklan s n sekiz metre kadar yukarda sallanrken, elleriyle eridin ikisini yakalam olarak, kou iinde oturdu. Denizin ortas olduka sakindi. Yolun yarsna doru, Nicole gittii yola paralel olarak, al tnda yzen iki karanlk ekil grd. Bunlarn kpekbal biotlar olduundan emindi. Ayrca, ka tr daha saptad; hele, ilerinden ylanbalna benzeyen ince uzun bir tanesi, kendisini yun dna kartarak onun uuunu izledi. Nicole suyu incelerken, Vayy, diye dnd. Yzmed memnunum. ni kolay oldu. Nicole kulann, denizin kar tarafnda elli metrelik bir uurum olduunu fa edemeyeceklerinden kayg duyuyordu Aslnda korkmasna gerek yoktu. Kuzey yarmsilindirin deki yara yaklarlarken, kular yava yava yksekliklerini arttrdlar. Nicole, kenardan on tre kadar ieride, dikkatle yere indirildi. Dev kular yaknna indiler. Nicole koumdan karak kulara doru yaklat. Onlara fazlasyl ti ve balarnn arkasn okamak istedi. Fakat kular uzaklaarak onun temasndan kandlar kika dinlendikten sonra, liderlerinden gelen bir iaret zerine, deniz stne ykselerek N ew York'a doru utular. Nicole duygularnn younluuna armt. Dizlerinin stne kerek topra pt. Ancak o z New York'tan gvenli bir biimde 430 Uu 302 kaamayacan dndn anlad. Kurtarma ekibini drbnyle aramaya balamadan nce, buzmo yolculuktan sonra bana gelenleri dnd. Netv York'tan ncesi sanki bir yaam boyu geride, di kendine, imdi her ey deiti. Richard koumu kularn liderinden zd ve yere brakt. Btn kular artk zgrd. Gri vc iini bitirdiini grmek iin boynunu kendi etrafnda evirdi. Halkalarnn canl kiraz krm elirgindi. Bu muhteem yaratklar belki de bir daha grememesinin yksek bir olaslk olduu bilen Richard, halkalar ve onlarn neyi imlediklerini merak etti. Nicole, Richard'n yanna geldi. ndiinde onu sevgi ve heyecanla kucaklamt. Kular, merak belli eden baklarla onlar szerek, rahata orada duruyorlard. Onlar da, diye Nicole dn i merak ediyor olmallar. indeki dilbilimci, dnyad bir yaratkla konumann nasl bir farkl zeknn birlikte nasl alabileceini anlamaya balamann... "Onlara nasl gle gle ve teekkr ederim diyebileceimi merak ediyorum," diyordu Richard. "Bilmiyorum," dedi Nicole, "ama gzel olurdu..." Durarak kularn liderini izlemeye balad. Ku, dier iki yarat yanna ard ve bir 'e yzleri dnk olarak durdular. Bir iaretle de kanatlarn sonuna kadar atlar ve bir uturdular. Tam bir ember izdikten sonra tekrar insanlara yzlerini dnerek durdular. "Haydi," dedi Nicole. "Bunu yapabiliriz."

Nicole ve Richard yzleri kulara dnk ve kollan yana ak olarak durdular. Sonra Nicole el lerini Ric-hard'n omuzlarna koyarak onu embersel bir dn431 RAMA-II e ynlendirdi. Bazen pek zarif hareket edemeyen, bir kere de tkezleyen Richard, gene de hareketi tamamlamay baard. Richard ve kendisi dnmeyi tamamlayp yzlerim onlara dnd ri zaman, Nicole ku liderin glmsediini sand. Birka saniye sonra ku havaland. Yksee, daha yksee karak Nicole'n grme snrna n stnden gneye, evlerine utular. Onlar hareket ederken Nicole, "yi anslar," diye fsldad. l u. m l Kurtarma ekibi Beta kampnn evresinde yoktu. Aslnda Richard ve Nicole, Silindirik Den iz'in kys boyunca yaptklar yarm saatlik bir yolculukta da onlarn hibir izine rastlaya rd. "Bu herifler salak olmal," diye Richard sylendi. "Beta'daki mesajm herkesin grebi lecei bir yerdeydi. Bu kadar uzaa henz gelememi olabilirler mi?" "Karanla saatten biraz az sre var," dedi Nicole "Newton'a dnm olabilirler." "Pekl, yleyse canlar cehenneme, Haydi biraz bireyler yiyelim, sonra tama koltuklarna eriz." Yemek yerlerken Nicole, "Biraz kavun ayrsak m dersin?" diye sordu. Richard'n ona akn b aktn grnce, "Her olasla kar" diye ekledi. "Ne olaslna kar?" diye Richard sordu. "u salak kurtarma srsn bulamasak ve tm merd r bir trmanmamz bile gerekse, karanlktan nce orada oluruz. Anmsa, merdivenlerin tepes inde gene arlksz olacaz." Nicole glmsedi, "Sanrm doam nedeniyle ok tedbirliyim" dedi ve birka para kavunu anta ldrd Tama koltuklar ve Alfa merdivenlerine giden yolun drtte n almken, uzay elbiseleri i 432 Uu 302 insan ekli grdler. Grne gre Rama Paris'i diye adlandrlan yaplar kmesini terk ediy er, rovere zt ynde yryorlard. "Sana bu heriflerin salak olduunu sylemitim," diye Richard nledi "Uzay elbiselerini ka rmay dnebilecek kadar bile akllar yok. Sadece bizi kurtarmak iin yedek Newton'la gnde en zel bir ekip olmal." Ana dzlkte roveri insan ekillerinin olduu yere doru srd. Nicole ve Richard, aralarnda metre kalnca birlikte barmaya baladlar, fakat uzay elbisesi iindeki adamlar batya dor ava ilerlemelerine devam ettiler. "Belki de bizi duyamyorlar," diye Nicole fikrim syledi. "Hl balklarn ve iletiim ayg lar." Siniri bozulmu olan Richard, tek sralk grubun be metre gerisinde arabay durdurup acel eyle atlad ve grubun liderinin nne doru koarken, "Hey ocuklar," diye bard, "Burada, dayz. Tm yapacanz ey, geriye dnp..." Richard ndeki adamn yzndeki bo ifadeyi grnce donakald. Yz tanmt. Tanr'm, bu No dan aa inen bir rpertiyle titrerken, zerine ar admlarla gelen drt adamlk kafilenin inden srayarak uzaklat ve yanndan yavaa gemelerini izledi. Geirdii oktan uyumu b sizce, yanndan geerken ifadeleri hi deimeyen dier yz de inceledi. Onlar da Rama I tndan kozmonottu. Son ekil getikten birka saniye sonra Nicole yanndayd. "Ne oldu?" diye sordu, "Neden d urmadlar?" Richard'n tm kan ekilmi yzn grd, "Canm, iyi misin?" "Onlar biot," diye Richard mrldand, "Kahrolas in433 RAMA-II l l a l l l l" l l san biotlar " Nicole sesinde ani bir dehet ifadesiyle "Neee>" diye bararak hzla srann bana koup ba arkasndaki yze bakt Kesinlikle Norton'du Yzn her ayrnts, hatta gzlerin rengi ve ince

am anlamyla kusursuzdu. Fakat gzler bir ey anlatmyordu imdi, vcudun hareketlerinin de yapay grn dikkatini ekiyordu. Her ift adm, yinelenen deldi. Sadece cisimden iime deien ufak farkllklar vard Richard hakl, diye Nicole d insan biotlar ve tpk di macunu ve fra gibi, bunlar da grntlerden yaplm olmallar B k vcudunu kaplad. Fakat kurtarma ekibine ihtiyacmz yok, dedi kendine. Askeri gemi hl a an tepesinde bal duruyor. Richard insan biotlarn kefedilmesiyle afallamt. Birka dakika, arabay srmek istemeyere Nicole'e ve kendisine yantlamas olanaksz sorular sordu. Tekrar tekrar, "Burada nele r oluyor?" diye sordu. "Tm bu biotlar evrenin bir yerinde bulunan gerek trlere mi d ayanyor? Fakat her eyden nce niin imal ediliyorlar?" Tama koltuklarna doru yola kmadan nce, Richard, ikisinin de insan biotlarn metrelerce deo kaydn almakta srar etti "Kular ve sekiz bacakl rmcekler byleyiciydi," derken, No un bacak hareketlerinin yakn ekimini gerekletiriyordu. "Fakat bu bant herkesi yerind en sratacak." Nicole karanla iki saat kaldn, Tanrlarn Merdi-venleri'ni trmanmak zorunda kalabilece ni ona hatrlatt. Gelecek kuaklar iin tuhaf yryn kaydn yeterli bularak, Richard rov tuuna kayd ve Alfa Merdivenleri'ne doru srd. 434 Uu 302 koltuklarnn dzgn alp almadn denemelerine gerek yoktu; yanna geldiklerinde zat alyordu Richard roverden aaya atlayarak kont-f0l odasna kotu. Asansr iaret ederek, "Birisi aaya geliyor," dedi jslicole umutsuzca "Ya da bir ey," dedi. Be dakikalk bekleyi, sanki sonsuzluk gibiydi. Balarda ne Richard ne de Nicole hi konum adlar. Fakat sonra, Richard, acele kama olasln gz nne alarak belki de roverde oturm ektiini syledi. kisi de drbnleriyle gkyzne uzanan uzun kabloyu inceliyorlard. Nicole, "Bir adam," diye bard. Birka saniye sonra Richard, "Bu, General O'Toole!" dedi. Gerekten oydu. General Michael Ryan O'Toole, Amerikan hava kuvvetleri subay, tama ko ltuuyla aaya iniyordu. Hl Richard ve Nicole'den birka yz metre yukardayd ve daha on iti. Drbnyle evresindeki dnyad manzaray incelemekle meguld. General O'Toole son kez Rama'y terk etmek iin tasma koltuuyla yukar karken, Gney Rama uzak gklerine doru uan kua benzer yaratk grmt. General bu kular yeniden grebi ekrar aaya inmeye karar vermiti. niinin sonunda aada kendisini bekleyen cokulu kar lkl deildi. 435 RAMA-II 53 ULU Richard Wakefeld Rama'ya geri dnmek iin New-ton'u terk ederken, General OToole onun la vedalaan son mrettebat yesi olmutu General sabrla dier kozmonotlarn Richard'la konu larnn bitmesini beklemiti. "Bunu yapmak istediine emin misin?" diye Janos Tabori ngil iz arkadana sordu. "Komitenin birka saat iinde Rama'y yasak blge ilan edeceini biliyor un." "O zamana kadar," Richard Janos'a srtt. "Beta'ya doru yollanm olurum. Teknik olarak da emirlerine kar gelmi saylmam." "Bu samalk," diye Amiral Heilmann araya girdi. "Dr Brown ve ben bu grevi ynetiyoruz ve ikimiz de Newton'da kalman sana syledik." Richard kat bir ifadeyle "Ben de size birka kez syledim," dedi, "Rama'nn iinde benim iin ok nemli baz eyler braktm. Ayrca, nmzdeki birka gnde hibirimizin yapacak bi enim kadar iyi biliyorsun. Terk etme karan kesin olarak verildikten sonra, btn pla nlanm almalar dzlkte terk edilecek Bize sadece ne zaman ayrlp Dnya'ya yollanacam "Sana bir kez daha hatrlatyorum," diye Otto Heilmann yantlad. "Bu yaptn hareketi itaat izlik olarak kabul ediyorum. Dnya'ya dndmz zurnan en ciddi soruturmay..." "Keser misin Otto," diye Richard szn kesti, sesinde bir krgnlk tonu yoktu. Uzay elbise sini dzeltti ve baln giymeye balad. Her zamanki gibi Fran-cesca sahneyi video kameras lyordu. Richard'la 436 i

bir saat nce yapt zel konumadan sonra garip bir biimde sessizdi. Sanki akl baka bir ymi gibi kopuk grnyordu. General O'Toole Richard'a doru yryerek elini uzatt "Birlikte pek zaman geiremedik, Wa kefeld," dedi, "Fakat almanz takdir ettim. Orada iyi anslar. Gereksiz risklere girme " Richard, General'in scak glmsemesine armt. Amerikal kara subaynn onu gitmekten va eyeceini sanmt "Rama'nn i harikulade, General," dedi Richard, "Sanki Byk Kanyon, Alp e piramitlerin hepsinin bir defada birleimi gibi." "Drt mrettebat yemizi zaten kaybettik," diye O'Toole yantlad, "Senin buraya sa salim d meni istiyorum. Tann seni korusun." Richard generalin elini sktktan sonra, baln takt ve hava kabinine geti. Wakefield gi en birka saniye sonra Amiral Heilmann, General O'Toole'un davrann eletiriyordu "Beni d lna urattn, Michael," dedi. "O gen adam yollayndaki scaklk, onun hareketlerini ge adn dnmesine yol aabilir " O'Toole, Alman amirale dnd, "Wakefield cesarete ve inanca sahip, Otto," dedi. "Ne Rama'dan ne de ISA'nn disiplin srecinden korkuyor. Byle bir zgvene sayg duyarm." "Sama," diye Heilmann serte yantlad. "Wakefield bir kstah, mark bir okul ocuu eri m biliyor musun? O aptal Shakespeare robotlarndan birka tanesi. Emir almaktan holanmyo r ve her zaman kiisel programnda ne varsa nce onu uygulamak istiyor." "Bu da onun bizlere benzemesine neden oluyor," diye Francesca belirtti. imdi oda sessizdi. "Richard ok zeki," diye alak sesle devam etti. "Belki de Ra437 RAMA-II l 3 a

l ma'ya gitmesinin hibirimizin anlayamad nedenleri vardr." "Umarm, sz verdii gibi karanlk olmadan gelir" dedi Janos. "Bir dostumu daha kaybetme ye dayanabileceimi sanmyorum." Kozmonotlar giriten koridora getiler Janos yannda yrmekte olan Francesca'ya sordu. "D r. Brown nerede?" "Yamanaka ve Turgenyev'le beraber. Eve dn yolculuundaki olas mrettebat grevlendirmeler ni gzden geiriyorlar. Olduka eksilmi olduumuzdan, hareket etmeden nce olduka apraz a yapmamz gerekecek." Francesca gld. "Bana destek ynlendirme mhendisi olup olamayacam b sordu. Dnebiliyor musun?" "Kolaylkla," dedi Janos. "Bu noktada mhendislik grevlerinden bazlarn renebilirsin." Arkalarnda Heilmann ve O'Toole koridordan aaya ilerliyorlard. zel mrettebat odalarna salona geldiklerinde O'Toole ayrlmaya balad. "Bir dakika," dedi Otto Heilmann, "sen inle baka bir konuda konumam gerek. u lanet Wakefeld ii nedeniyle aklmdan km. Bir s broma gelir misin?" Ekrandaki ifresi zlm yazy gstererek, "Aslnda," dedi Otto Heilmann, "bu, ldeki an iri. artc deil. Rama hakknda artk ok ey biliyoruz. Bu nedenle dalmn biraz farkl bilirsiniz." "Fakat silahlarn beini de kullanmay beklemiyorduk" diye O'Toole yantlad. "lave ift sad ce arzalar olabilecei dnlerek yklenmiti. Bu kadar ok megaton Rama'y buharlatnr." "Ama da bu," dedi Otto Heilmann. skemlesinde arkasna yaslanarak glmsedi. "Aramzda kals ama, l bence aadaki genel personelin stnde byk bask var. Balangta Rama'nn gcnn ok k "Fakat neden en byk iki silah ana giri yoluna koymak istiyorlar? Bir megatonluk bir bomba, gerekli etkiyi yapard." "Fakat ya bir nedenle patlamazsa? Bir yedei olmal." Heilmann masasnda hevesli bir b iimde ne eildi. "Bence uygulamadaki bu deiiklik, aka stratejiyi de belirtiyor. Son ik anesi aracn yapsal btnlnn tmyle yok olmasn salayacak -bu, patlamadan sonra Rama' evra yapamamas iin gerekli. Dier bomba, Rama'nn iinde gvenli hibir yer kalmamas i rlere konulacaklar. Ayn derecede nemli olan, patlamalarn sonucunda oluan paralarn, yer yzne arpmadan geebilecei bir hz kazanmas." General O'Toole, dev uzay aracnn be nkleer bombayla yok oluunu zihninde canlandrd. Hi ho bir grnt deildi. Bir kez, on be yl nce, COG Genel Kurmayndan yirmi subayla birli

ey Pasifik'e uarak yz kilotonluk bir baln patlamasn izlemilerdi. COG sistem mhendis soneli, politik liderleri ve dnya basnn, eski silahlarn acil bir durumda alacaklarnd in olmak iin, her yirmi ylda bir, nkleer bir deneme yaplmasnn zorunlu olduuna ikna etm erdi. O'Toole ve ekibi gsteriyi, nkleer silahlarn etkileri hakknda bilgi edinmek iin izlemilerdi. General O'Toole anlarnn derinliklerine dalm, o korkun ate topunun, sakin Gney Pasifik erine tyler rperten ykseliini hatrlad. Amiral Heil-mann'n ona bir soru sormu olduunu knda deildi. "zgnm, Otto," dedi, "baka bir eyi dnmeye dalmm." 439 RAMA-II t/

"l iin izin almak sence ne kadar srer, diye sormutum." O'Toole inanamayarak, "Bizim olay iin mi?" dedi. "Elbette," dedi Heilmann. O'Toole abuka, "nanamyorum," dedi. "Silahlar grev bildirgesine sadece, Kamallarn ak ilde dmanca hareketlerinden korunma amacyla eklenmiti. Temel senaryoyu hatrlyorum bile -Bizim savunma sistemlerimizin snrlarn aan yksek teknolojik silahlarla, hi kkrtlm 'ya kar bir saldn. u andaki durum ise tmyle farkl." Alman Amiral, Amerikal meslektann yzn inceledi. "Hi kimse Rama uzay aracnn Dnya il ine gireceini dnmemiti," dedi. "Eer yrngesini deitirmezse, yzeyde muazzam bir deli kadar fazla miktarda toz kaldracak ki, scaklk tm Dnya'da birka yl decek... en aznda adamlar byle sylyorlar." "Fakat bu mantksz" diye O'Toole itiraz etti. Konferanstaki tm grmeleri dinledin. Akl b a olan hi kimse Rama'nn Dnya'ya gerekten arpacana inanmyordu." "arpma, eitli felaket senaryolarndan sadece biri. Sen Genelkurmay Bakan olsan ne yapar dn? Rama'y yok etmek imdi en gvenli yol Kimse kaybetmiyor." Grmede belirgin biimde sarsld belli ola O'Toole, zr dileyerek aynld ve odasna git grevine katldndan beri ilk kez olarak, silahlarn atelenmesi iin kendi RQ kodunu kull a emri verilebileceini dnyordu Daha nce hibir zaman, bir an iin bile, askeri geminin asnda duran metal kutular iindeki bombalarn, sivil politikaclarn kayglarn gidermekten a bir amac olduuna inanmamt. Odasndaki bilgisayar terminalinin nnde oturan 440 l O'Toole, COG nkleer silahlarn tmyle yok edilmesini savunan Meksikal bar giriimcisi Ar ndo Ur-bina'nn szlerini hatrlad. "Roma ve am'da daha nce grdmz gibi," demiti Seny "eer silahlar varsa, kullanlabilirler demektir. Ama ortada hibir silah yoksa ancak o zaman insanlarn nkleer yok olma tehlikesinden uzak olarak yaayacaklarna emin olabi lirsiniz." Richard Wakefield, Rama gecesi balamadan geri dnmemiti Beta'daki iletiim istasyonu fr tna tarafndan devred braklm olduundan (Newton, Silindi-rik Deniz'in zlmesini ve eta tarafndan yaynlanan veriler kesilinceye kadar izlemiti), Richard Ana Dzlk'n yansna geldiinde iletiim alannn dna kmt, iletiim hattnda onu izlemeye gnll olan Jan tipik Wakefield idi. Rama'dan gelen sinyal zayflarken, Janos neeli bir ekilde ona, eer Byk Galaktik Ruh tarafndan yutulacak olursa, hayranlar tarafndan nasl hatrlanmak tediini sormutu. Richard da iletiim aygtna bararak, "Onlara Ra-ma'y mantmla deil gerekten sevdiimi "Bu ne?" diye Janos ile bir mhendislik konusunu tartmak iin odasna gelmi olan Otto Hei lmann armt. Janos balanty yeniden kurmak iin bo yere alrken, "Kz ldrd," dedi. "Kim ldrd... Sen neden bahsediyorsun?" skemlesi evresinde dnerek havada yzmeye balayan Janos, "nemli deil," dedi. "imdi sizi n ne yapabilirim Herr Amiral?" Richard'n geriye dnmekte gecikmesi, Rama gecesinin balamasndan birka saat geinceye kad ar pek ciddiye alnmad. Newton'da kalan kozmonotlar, Wa441 RAMA-II kefield'in gece olmadan bir ie dalm 0anos'un ileri srd gibi "herhalde Beta iletiim is yonunu tamir") ve zaman unutmu olabileceini, sonra da herhalde geceleyin karanlkta y

alnz yolculuk yapmak istemediini dnmlerdi Fakat sabah olup da gene gelmeyince, mrette konumalarna bir hzn havas hakim olmaya balamt. Akam yemei srasndaki bir sessizlik annda, Irina Turgenyev, "Neden bunu kabul etmiyoru z anlamyorum," dedi. "Wakefield da geri gelmeyecek Takagishi ve de Jardins'i yakal ayan ey neyse, onu da yakalad" Janos fkeyle yantlad, "Bu sama, Irina " "Da," dedi Irina, "Her zaman byle sylersin. Ta bandan beri, General Borzov paralara bl dnden beri Sonra yenge biotun Wilson'a saldrmas bir kazayd. Kozmonot de Jardins dar b sokakta kayboldu. ." "Rastlant," Janos bard "Hepsi rastlant." "Sen bir aptalsn, Janos," diye Irina da ona bard. "Herkese ve her eye gveniyorsun Bu l anet eyi daha fazla eyler yapmadan havaya uurmalyz.. " Dou Avrupal meslektalar tartmay uzatnca, Dr. Brown yksek sesle "Kesin, kesin ikiniz dedi. "Tamam artk," diye General O'Toole ekledi. "Hepimiz biraz gerginiz Mnakaa etmemize hi gerek yok " Duygusallam olan Janos, "Kimse gidip Richard' aramayacak m?" diye aslnda soruyu kimsey e yneltmeden sordu. Irina, "Kim o kadar lgn olabilir " diye yantlarken "Hayr," diye Amiral Heilmann serte onun szn kesti. "Kendisine ziyaretinin izinsiz olduunu ve hibir ekilde peinden gitmeye eimizi sylemitim Ayrca, Dr. Brown ve iki pilot, elimizdeki insan gcyle l iki Newton aracn ancak kaldrabileceimizi sylyorlar -ve onlarn zmlemelerinde Wakefie izimle beraber grnyor. Artk baka bir risk alamayz." Yemek masasnda uzun ve hznl bir sessizlik oldu. Dr. Brown iskemlesinden kalkarak, "H aberi yemek bittikten sonra vermeyi planlamtm" dedi. "Ama gryorum ki grubun artk iyi b ir habere ihtiyac var. Bir saat nce emirlerimizi aldk. Dnya'ya 1-14 gnleri arasnda, bu gnden itibaren bir haftadan biraz fazla bir sre sonra dnmek zorundayz. Bugnden balayar ak personeli eve yapacamz yolculuk iin sk eitmeliyiz ve tm Newton mhendislik sisteml n almalarndan emin olmalyz." Kozmonotlar Turgenyev, Yamanaka ve Sabatini bararak onayladlar. "Eer Rama'ya dnmeden buradan aynlacaksak," diye Janos sordu, "neden o kadar ok bekliyoruz? Elbette bir ka gn iinde hazrlanabiliriz." "Anladma gre," diye Dr. Brown yantlad. "ki asker meslektamzn, gelecek gn iind bizimkile'rin de bir ksmn alacak zel bir grevleri var." Otto Heilmann'a bakt. "Onlara anlatmak istiyor musun?" Amiral Heilmann ayaa kalkt ve nlayan bir sesle, "nce ayrntlar General O'Toole ile gr ," dedi. "Sabah olunca herkese aklarz." Heilmann'n daha yirmi dakika nce ald mesaj O'Toole'a gstermesine gerek yoktu. Ne yazl uunu biliyordu. Ynetmelie uygun olarak sadece szck: l gerei davrann. 443 RAMA-II 54 t S3

BR ZAMANLAR KAHRAMANDI Michael O'Toole uyuyamyordu. Yatakta dnd durdu, en sevdii mzii dinledi, "Azize Meryem" ve "Babamz" dualarn tekrar tekrar okuldu, e yaramad. Ona sorumluluklarn unutturarak una huzur verecek bireylerle vakit geirmeye ihtiyac vard. LYE GRE DEVAM EDN. Sonunda kendisine bu sz syleyerek, huzursuzluunun gerek nedeni land. Bunun tam anlam neydi? Uzaktan kumandal atall kaldralar kullanarak paketleri a lak birer buzdolab byklndeki silahlan al, yardmc sistemlerini kontrol et, bombalar erletir, Rama giriine kadar onlan ta, onlar ar yk asansrne ykle... Ve daha baka? diye dnd. Bir ey daha. Her bomba iin bir dakikadan fazla srmezdi ama, e mli eydi. Her bombann yan tarafnda iki tane gereksiz, minik numaral klavye vard. Kend isi ve Amiral Heilmann, silahn patlatlabilmesi iin, RQ kodu denen zel bir say dizisin i girmek zorundaydlar. Bu kodlar olmadan bombalar sonsuza dek uykuda kalrlard. Newton'n snrl malzeme kapasitesine nkleer silahlarn da eklenmesinin gerekip gerekmedii konusundaki tartmalar, COG Askeri Genelkurmaynn Amsterdam'daki merkezinin koridorlarn

da birka hafta yanklanmt. Oylama sonucu yakn kmt. Bunun zerine Newton'n nkleer r verilmi, fakat yaygn kaygy azaltmak amacyla, izinsiz kullanlmasn engellemek iin o ik nlemleri alnmas kararlatrlmt. Bir Zamanlar Kahramand Bu toplantlar sresince COG askeri liderleri, New-ton'n Rama ile bulumasna nkleer bomba lar tad iin halkn tepki gstermesinden kanmak amacyla grmelere sansr uygulaml ettebatna bile silahlarn varl aklanmamt. Gizli alma grubu olan l Gvenlik Projesi, Newton'un frlatlna kadar dnyann yedi d ant yapmt Nkleer silahlan tanmalar srasnda oluabilecek baz anssz elektronik gird umak iin, patlama ileminin elle kumanda yntemi ile balatlmasna karar verilmiti Bylece Dnya'daki bir lgn, ne de Newton'daki korkmu bir kozmonot, basit bir elektronik bir e mirle ilemi bala-tamayacakt Halen COG Genelkurmay Bakan, parlak fakat disiplinli Kazu o Norimoto, elektronik kumanda olmaynca, askeri tarafn, bu i iin seilmi insanlara, ist enmese de baml olaca konusunda kayglarn belirtmi, fakat bir terristin veya fanatii unu elde etmi olup olmadndan korkmak yerine, Newton askeri personeline gvenmenin daha iyi olduu konusunda ikna edilmiti. Fakat ya Newton'daki askeri personelden biri panie kaplrsa ne olacakt? Sistem bir kii nin nkleer felaketi balatma giriimine kar nasl korunacakt. Btn grmeler bittii za gvenlik nlemi son derece basitti. Mrettebatn iinde askeri subay ve her birinin, sade e kendisinin bildii bir RQ kodu olacakt. Elle girilecek uzun say dizileri nkleer aygt harekete geirecekti. Bylece sistem inat veya korkmu bir subaya kar da korunmu olacakt nilir bir sisteme benziyordu. Fakat iinde bulunduumuz durum, olaslk zmlemelerinde hi dnlmedi, diye O'Toole yata ehlikeli bir giriimden nce, herbirimiz, asker veya sivil, bizim kodumuzu ren445 RAMA-II l

sek yerimizi tutabilecek birini seecektik. Fakat bir apandisitin tehlikeli olduunu kim dnebilirdi ki? Valeriy'in RQ'su onunla birlikte ld. Yani imdi sistem ikiye iki ge rektiriyor. O'Toole karn st dnerek yzn yasta dayad. imdi neden hl bu saate kadar uyank oldu kodumu girmezsem bu bombalar kullanlamaz. Rama'ya doru yaplan sakin yolculukta bir le yemeini hatrlad. Sovyet General, "Kusursuz bir denge takm sz konusu," diye aka yapm belki de her birimizin bu greve seiliinde etkili olmutur. Otto en kk bir tahrikte herh lde tetii ekecektir ve sen Mchael, hayatn tehlikede bile olsa olayn ahlak yn nedeniyle ac ekersin. Bense beraberlii bozan kiiyim." Ama sen ldn, dedi General O'Toole kendi kendine, ve bize de bombalan patlatma emri verildi. Yatandan kalkarak masasna doru yrd. Hayat boyunca, etin bir karar verme zo kald her olayda yapt gibi, cebinden kk bir elektronik not defteri kartarak iki k pt. Bunlardan birincisi, Rama'y yok etme kararna uymas iin nedenleri zetliyor, dieri i e buna kar olan hususlan sralyordu. mha yasasna kar kmas iin ok salam bir mant ktu -dev ara belki de sadece cansz bir makineydi, herhalde arkada da kesinlikle lmt a'ya kar da ok ciddi bir tehdit mevcuttu. Ama, O'Toole gene de tereddt ediyordu. Byle sine alaka bir saldrda bulunmann onun tm duyarlln inciten bir yn vard. Yatana dnerek srt st yatt. Tavana bakarken, Aziz Tann'm, diye dua etti, bu durumda do un hangisi olduuna nasl karar verebilirim? Ltfen bana yol gster 446 Bir Zamanlar Kahramand Sabah alarmnn almasndan otuz saniye sonra, Ot-to Heilmann kapsnda yumuak bir vurma ses duydu Birka saniye sonra General O'Toole ieri girdi Amerikal oktan gnlk kyafetini giy nmiti. Amiral Heilmann, otomatik olarak be dakikadr kaynamakta olan sabah kahvesine el yordamyla uzanrken, "Bu sabah erkencisin, Michael," dedi. O'Toole tatllkla, "Seninle konumak istedim," derken Heilmann'n kahve paketini almasn n ezaketle bekledi "Ne var?" diye Amiral sordu. "Bu sabahki toplanty iptal etmeni istiyorum." "Neden?" diye Heilmann sordu, "Seninle dn akam grtmz gibi, mrettebatn geri kalann almalyz Balamay ne kadar geciktirirsek, ayrlmamz da o kadar geciktirme olasl arta

"Henz hazr deilim" dedi O'Toole. Heilmann'n kalan atld Kahvesinden byk bir yudum aldktan sonra, "Anlyorum," dedi yava i, acaba hazr olman iin baka neler gerekecek?" "Biriyle, belki de General Norimoto ile, Rama'y imha edi nedenimizi anlayabilmek ii n konumalym. Dn seninle bu konuyu konutuumuzu biliyorum, fakat nedenleri emri verenden duymak istiyorum." "Bir askeri subayn grevi emirleri uygulamaktr. Sorular sormak disiplini bozmak anla mnda dnlebilir " "Tm bunlar anlyorum, Otto," diye O'Toole szn kesti, "ama buras bir sava alan deil. may reddediyor deilim Sadece emin olmak istiyorum ..." Sesi yavalayarak kayboldu ve O'Toole gzleri uzaklara dikili olarak oturdu. "Neden emin olmak istiyorsun?" diye Amiral Heilmann sordu. O'Toole derin bir nefes ald, "Doru eyi yaptm447 :; a; l

RAMA-II dan emin olmak istiyorum." Norimoto ile bir video toplants dzenlendi ve Nevvton'un mrettebat toplants ertelendi. Amster-dam'da gecenin yars olduundan, ifreli mesajn zlp COG genelkurmay bakanna g zaman almt Tipik davranyla da Norimoto, O'To-ole'a verecei yant iin kurmaylarnn d labilmek iin, birka saat istedi. Norimoto'dan grntler gelmeye baladnda general ve Am Heil-mann, Nevvton'un askeri kontrol merkezinde bulunuyorlard. General Norimoto t am askeri niformas iindeydi. Newton subaylarn selamlarken glmsemedi. Gzlklerini taka azrlanm metni okudu. "General O'Toole, son mesajnzdaki sorulan dikkatle inceledik. Tm kayglarnz, l'y dev kmak iin burada, Dnya'da yaptmz toplantnn gndeminde de vard ISA-COG alma protoko tek bir maddeye gre, Newton askeri personeli benim zel kurmaylarm saylmaktadr ve bu n edenle, kumandannz benim. Size iletilen bu mesaj bir emir olarak kabul edilecektir ." General Norimoto glmsemeye almay baard. Okumaya devam ederek, "Bununla birlikte," ded "aldmz emrin belirgin nemi ve sizin bunun yaratabilecei tepkiler zerindeki ak kaygn yle, size kararmz anlamanza yardmc olabilecek zet rapor hazrladk. "Bir. Rama'nn dman m dost mu olduunu bilmiyoruz Bu konuya aklk getirecek ek verilerim yok. "ki Rama hzla Dnya'ya doru geliyor. Yuvamz olan gezegene arpabilir, yaknmza geldikte ra dmanca bir harekette bulunabilir, ya da iyi niyetli davranlarda bulunabilir Ama b unu biz bilemeyiz. ". Rama'nn niyetleri ve ilerideki hareketlerini 448 Bir Zamanlar Kahramand dikkate almadan, Rama henz on gnlk yoldayken l'y uygulayarak gezegenin gvenliini sa iriz." General bir an sustu sonra, "Hepsi bu kadar?" dedi ve ekledi, "l'y uygulayn." Ekran karard. "Tatmin oldun mu?" diye Amiral He-ilmann sordu. "Sanrm," OToole i geirdi. "Yeni bir ey duymadm, ama zaten baka bir ey de beklememem l " Amiral Heilmann saatine bakt. "Neredeyse tam bir gn harcadk" dedi. "Mrettebat toplan tsn akam yemeinden sonra yapalm m?" "Yapmamay yelerim," dedi OToole. "Bu olay beni tketti ve dn gece hemen hemen hi uyuma dm. Sabaha kadar beklemeyi yelerim." Heilmann bir an durakladktan sonra, "Pekl," dedi ve ayaa kalkarak elini O'Toole'un o mzuna koydu. "Sabah kahvaltdan sonra ilk buna balarz." Sabah olunca General O'Toole planlanan mrettebat toplantsna katlmad. Amiral Heilmann' a telefon ederek grmelere onsuz devam etmelerini rica etti. O'Toole "iddetli mide ars" mazeret olarak gstermiti. Amiral Heilmann'n buna inandndan kukuluydu, pek de fark etme di. O'Toole toplanty, konumalara hi karmadan, ya da bir katkda bulunmadan, odasndaki tele yondan izledi. Kozmonotlarn hibiri, zellikle Newton'da nkleer silah bulunmasna arm d. Heilmann yaplacak ii batan sona kadar mkemmel aklad. O'Toole ile kararlatrm ol

Ta-bori ve Yamanaka'y yardmclar listesine kaydetti ve yetmi iki saat iinde silahlarn R ama'nn iine datl-masyla ilgili olaylar dizisini aklad. Bu, mrettebata 449 RAMA-II a, l ayrlma hazrlktan iin gn brakyordu. Amiral Heilmann aklamasn bitirdikten sonra Ja-nos Tabori sinirli bir ifadeyle, "Bomb alar ne zaman patlayacak?" diye sordu. "Bizim programlanan kalkmzdan altm saat sonra patlayacak ekilde ayarlanacaklar zmse lere gre yirmi saatte enkaz paralan alannn dna km olacaz, ama, bizim programmz silahlar biz yirmi drt saat uzakta olmadan patlamayacak., eer hareketimiz herhang i bir kriz nedeniyle gecikirse, her zaman elektronik kumandayla patlama zamann yen iden yazabiliriz." Janos, "Bu gven verici," dedi. "Baka sorusu olan var m?" diye Heilmann sordu. "Sadece bir tane" dedi Janos. "Rama'nn iine girip bu eyleri uygun yerlerine yerletir irken, kaybolan arkadalarmz da arasak iyi olur diyorum Belki de evrede dolanp duruyorl ar..." "Zamanmz ok skk, kozmonot Tabori," diye amiral yantlad "Ve yapnn iinde silahlarn a saat alr. Ne yazk ki, ileme balamadaki gecikmemiz nedeniyle, silahlar ngrlen yerle ancak Rama karanlkta olduu zaman koyabilece-giz." Harika, O'Toole odasnda dnd, Bu da sulanabileceim eylerden biri. Gene de Amiral Heiln'n konumay ok iyi idare etmiti Otto'nun ifreden bahsetmemesi ok nazik bir davran, d 'Toole dnd Herhalde yola geleceimi dnyor. Byk olaslkla da hakl O'Toole ksa bir uykudan uyand zaman, le yemei saati gemiti ve kurt gibi at. Yemek ahvesini ierek bilgisayarnn ekranndaki baz mhendislik verilerini inceleyen Francesca'd an baka 450 Bir Zamanlar Kahramand kimse yoktu. Onu grd zaman, "Kendini daha iyi hissediyor musun, Michael?" dedi. Bayla onaylarken, "Ne okuyorsun?" diye sordu O'Toole. "Bu ynetim yazlm klavuzu," dedi Francesca. "David, Wakefleld olmadan, Rama yazlmlarn alp almadm bile anlamayacamzdan derin kayg duyuyor. Kendini snama ktlar o "Wh," diye O'Toole slk ald, "Bu bir gazeteci iin olduka ar." "Gerekte o kadar karmak deil," diye Francesca gld. "Ve son derece mantksal. Belki gele ek mesleimde mhendis olurum." O'Toole kendisine bir sandvi yapt, bir paket st aldktan sonra, masada Francesca'mn y anna oturdu. Kadn elini onun kolunun stne koyarak, "kinci meslekten sz almken, Mich edi, "Sen kendi-ninki hakknda hi dndn m?" O'Toole merakl ifadeyle ona bakarken "Ne demek istiyorsun?" diye sordu. "Her zamanki mesleki amazn iinde sktm, sevgili dostum. Bir gazeteci olarak grevleriml duygularm eliki iinde." O'Toole inemeyi durdurdu. "Demek Heilmann sana syledi?" Ban sallad, "O kadar aptal deilim, Michael. Er ya da ge renirdim. Ve bu byk, byk de grevdekilerin en byklerinden biri. Gece haberlerinin n tantmlarn grebiliyor musu erikal general Rama'nn yok edilmesi emrine uymay reddediyor. Saat bete izleyin." General savunmaya geti. "Reddetmedim ki. l ynetmeliine gre ifremi girmeden nce silah 451 RAMA-II

iinde bulunduklan kaplardan kartlp..." "...tayclara yklenmeleri gerekir" diye Francesca cmleyi tamamlad. "Bu da u andan itib n on sekiz saatlik bir sre demektir. En ksa sre yarn sabah hesaplayabildiime gre... Bu tarihsel olay kaydedebilmek iin orada olmay planlyorum." Masadan kalkt. "Ve Michael, senin Norimoto ile yaptn grmeden haberlerimde neden hi bahsetmediimi merak edersen, nla yaptn konumaya anlarmda deinebilirim, fakat onlar be yldan nce yaynlamayaca eriye dnerek dorudan O'Toole'un gzlerine bakt. "Bir gecede uluslararas bir kahramanda

n, bir serseriye dnmek zeresin dostum. Umarm kararnn tm sonular zerinde iyice d ______________55______________ ________MICHAEL'IN SES________ General O'Toole leden sonrasn odasnda, Tabo-ri ve Yamanaka'nn nkleer silahlar kontrol iini televizyondan izleyerek geirdi. Kendi grevi olan silah sistemlerini kontrol gre vinden szde bir mide rahatszl nedeniyle izinliydi. lemler alacak kadar kolay yryo su, kimse bunlarn, insanln bugne kadar grd en etkileyici mhendislik almasn yok lduunu aklna getirmiyordu. Yemekten nce O'Toole karsn arad Artk New-ton hzla Dnya'ya yaklamakta olduundan yay -alm dakikann altndayd Eski usulde iki ynl grmeler yeniden olas duruma gelmiti grmesi iten ve gnlk eyler zerineydi. General O'Toole iinde bulunduu ahlaksal ikile 452

Michael'n Sesi kars ile paylamay dnd, fakat sonra videofonun gvenli olmayacan dnerek vazgeti gelecekte yeniden bir araya gelecekleri iin duyduklan heyecanlann dile getirdiler, General mrettebatla birlikte yemek yedi. Janos en cokun havasndayd ve dierlerini, nkle er bombalar, kendi verdii isimle "kurunlar"la geirdii leden sonrasn anlatarak elendi kler baladndan beri devaml glmekte olan Francesca'ya "Bir noktada," dedi, "btn kuru re zayf balanm ve tpk bir domino gibi bir srada duruyorlard. Ya-manaka az daha altna ordu. En ndekini iterek devirdim ve hepsi paldr kldr sesleriyle deiik yanlara devrildi ler. Hiro onlarn patlayacaklarndan emindi." "Hassas bir parasn zarara uratmaktan korkmadn m?" diye Dr. Brown sordu. "Hayyrr," diye Janos yantlad. "Otto'nun bana verdii kullanma klavuzunda, Trump Kulesi 'nin tepesinden aa bile atsanz, bunlara zarar veremeyeceiniz yazl. Ayrca," diye ekled "henz silahlanm bile deiller Deil mi, Herr Amiral?" Heilmann onaylaynca Janos baka bir ykye geti. General OToole'un akl ise, askeri gemide ki metal nesnelerle, Pasifik'teki o mantar biimli bulut arasndaki ilikiye srklendi... Francesca onun bu hayallerini blerek, "zel hattnda acil bir aranma var, Michael," d edi. "Bakan Both-well be dakika sonra hatta olacak." Masadaki konumalar durdu. "Eh," dedi Janos srtarak, "zel biri olmalsn. yle herkese Vur Both-well'den telefon gelmez." General OToole kibarca masadakilerden zr dileyerek ayrld ve odasna gitti. Biliyor olm al, diye arnn balanmasn sabrszlkla beklerken dnyor453 RAMA-II 2 r

du. Fakat elbette. O Amerika Birleik Devletleri'nin bakam. O'Toole her zaman bir beyzbol hayran olmutu ve tuttuu takm da Boston Red Sox idi. Be yzbol, 2141'de, Byk Kargaa'nn zirvede olduu devrede 'daval mallar idaresi'ne braklm drt yl sonra, yeni sahibi olan grup ligleri yeniden balatmt. 2148'de Michael alt ya en, babas onu, Red Sox ile Havana Hurricanes arasndaki ma izlemesi iin, Fenway Dome'e gtrmt. Bu, O'Toole'un yaam boyu sren sevgisinin balangc oldu. Sheman Bothwell, 2172 ve 2187 arasnda Red Sox'un ilk solak, sert vurulu savunmacsyd. B bir n kazanmt Missouri doumlu ocuk, doal alakgnlll ve almaya olan eski moda bol ligindeki 527 say vuruu kadar s-radyd Beyzbol kariyerinin son ylnda, Bothwell'in ci bir tekne kazasnda lmt. Shermann'n yalnz bir ebeveyn olarak, kendisini hi ikayet en ocuklarnn sorumluluk ve bytlmesine adamas byk takdir toplamt. yl sonra, Teksas valisinin sevgili kz Linda Black ile evlendii zaman, Shermann'n akl politik dnceler olduunu herkes anlamt. Tm mevkileri hzla ykseldi. nce vali yardm i ve bakanlk aday 219<5'da lkenin byk ounluuyla Beyaz Saray'a seildi ve 2200'deki g seimde de Hristiyan Muhafazakr adayn kesin yenilgiye uratmas bekleniyordu. "Merhaba, General O'Toole," artk bo olmayan ekrandaki mavi elbiseli adam, dosta glmse yerek konutu. "Ben Sherman Bothwell, Bakannz." Bakan not kullanmyordu. Basit bir koltukta ne doru eilmiti, dirsekleri dizlerine dayal d ve ellerini nnde kavuturmutu. Sanki bir bakasnn oda-

Michael'n Sesi snda, General O'Toole'un yannda oturmu sohbet ediyor gibi konuuyordu "Newton grevinizi, ailemin her yesiyle gibi, yani Linda ve drt ocuum, frlatldnzdan lgiyle izliyorum. Fakat sizin ve cesur meslektalarnzn stne felaketlerin yamur gibi gel ii son haftalarda ilgim zellikle daha da younlat. Olur ey deil. Rama gibi bir geminin arln kim dnebilirdi ki Gerekten ok sersemletici... "Neyse, COG temsilcisinden rendiime gre, Ra-ma'nn imhas iin emir verilmi durumda. im u tur kararlarn kolay verilmediini ve sizin gibi insanlarn stne byk sorumluluk ykledi biliyorum. Her eye karn, bunun doru bir davran olduuna eminim. "Evvett baym, doru olduunu biliyorum. Neden dersen, kk kzm Courtney'i bilirsin -sekiz a olan- hemen hemen her gece kabuslarla uyanyor. Hepimiz sizin o yengece benzeyen bi-otu yakalamaya almanz izliyorduk ve Tanr'm, kesinlikle feciydi. Artk Courtney, bt levizyonlarn haberlerinden, Rama'nn dosdoru Dnya'ya doru ilerlediini biliyor ve gerekt n korkmu durumda. Dehet iinde. Btn lkenin o yenge eylerle dolacan ve kendisi ve ar zeteci Wilson gibi doranacaklarn sanyor. "Size btn bunlar anlatyorum, General, nk zor bir kararla yz yze olduunuzu biliyorum in, o muazzam uzay arac ve onun harikalarn yok etme konusunda tereddt edebileceiniz k onusunda baz sylentiler duydum. Fakat General, Courtney'e sizden bahsettim. Ona si zin ve arkadalarnzn Rama'y, daha Dnya'ya ulaamadan parampara edeceinizi syledim. "Sizi bu yzden aradm Size gvendiimi sylemek 455 RAMA-II iin. Courtney de gveniyor." Bakan dinlemeden nce, O'Toole, bu aramann salad frsattan yararlanarak, Arterikan ha erinin nnde iinde bulunduu amaz ortaya sermeyi dnmt. Hatta Vurucu Bothwell'e ola an korunmak nedeniyle yok eden bir rkn doas hakknda soru bile sormay dlemiti. Fakat savunma oyuncusunun o ksa konumasndan sonra, O'Toole'un syleyecek bir eyi kalmamt By r ricay nasl olur da reddedebilirdi. Tm gezegenlerdeki btn Courtney Bothwell'ler ona gveniyorlard. Be saat uyuduktan sonra O'Toole saat te ayaktayd. Yaamnn en nemli hareketiyle kar k nun farkndayd. Ona yle geliyordu ki, yapt her ey, meslei, dinsel eitimi, hatta aile eri bile onu bu an iin hazrlamt. Tanr ona antsal bir karar vermesi iin gvenmiti. Fa r onun ne yapmasn istiyordu? Masasnn arkasnda duran sa'nn resmi nnde diz kerken, l-sklamd Aziz Tanr 'm, derken ellerini itenlikle nnde kavuturmutu, zamanm yaklayor ve hl se tediini gremiyorum. Sadece emirlerimi uygulayp herkesin istediini yapmak ok kolay olu rdu. Bu senin arzun mu? Bundan kesinlikle nasl emin olabilirim? Michael O'Toole gzlerini kapatarak, daha nce btn hissettiklerinin hepsini aan bir duy guyla, kendisine yol gsterilmesi iin dua etti. Dua ederken, baka bir zaman, Guatemal a'daki geici bar gcnde gen bir pilot olduu yllan hatrlad. Bir sabah O'Toole ve adam dklar zaman, vahi ormandaki kk hava alanlarnn, gen demokratik hkmeti devirmek iin rristler tarafndan sarlMichael'n Sesi m olduunu grdler. Asiler uaklar istiyor, karlk olarak O'Toole ve adamlarna gvenli anti ediyorlard. Binba O'Toole savamaya karar vermeden nce, on be dakika dua etmi ve dnmt. zleyen imha edilmi, adamlarnn yaklak yans da lmt, fakat terrizme kar bu sembolik direni Orta Amerika'daki dierlerini, tam yoksul lkeler depresyonun onlu yllarnn tahribatyla u mutsuzca bouurlarken, yreklendirmiti. O'Toole Guatemala'daki kahramanl nedeniyle en y k COG askeri dl olan Yararlk Nianna layk grlmt. Yllar sonra Newton'un gvertesinde, General O'To-ole'un karar sreci o kadar rahat dei ldi. Guatemala'da, gen binbann hareketlerinin ahlaki ynn dnmek gibi bir sorunu yokt 'y yok etme emri ise tmyle farklyd O'Toole'un dncesine gre, yabanc gemi ak bir d gstermemiti. Buna ek olarak emrin temel olarak iki nedene dayandn biliyordu; Rama'nn apabilecei eye duyulan korku ve yabancsevmez kamuoyunun kopard grlt. Tarihsel olarak ek korku, gerekse kamuoyu grnn ahlakla hibir duygusal balants yoktu. Eer bir yoldan gerek amacn orenebilse, o zaman... Odasndaki masada sa'nn resminin altnda, kvrck sal ve iri gzl gen bir adamn heyke -l Aziz Michael'n bu heykeli, Kathleen ile evlendiinden beri her yolculuunda O'Toole 'a elik ediyordu. Heykeli grmek ona bir fikir verdi. General OToole ekmecelerden bi rine uzanarak elektronik bir kitap kard, g dmesini evirerek kitap menusunu inceledi v

t. Michael'n dinsel tleri blmndeki dizine ulat. 457 RAMA-II

"Rama" szc altnda, general bir dizi halinde eitli bavuru maddesi buldu Arad madde ek siyah karakterlerle yazlm olanyd. Bu zel madde, Roma soykrmndan hafta nce, Mi mritlerinin bulunduu be bin kiilik bir kampta Aziz'in vermi olduu nl "Rama Vaaz"yd le okumaya balad. "Bugnk konumamn konusu olarak, sizlere konseyimizin toplantsnda Rahibe Judy tarafndan rtaya atlan bir konuya deineceim, yani, konumamn temelini Rama ad verilen dnyad uza sa'nn ikinci geliinin ilk bildirisi olabilecei oluturacaktr Bu noktada bilmelisiniz k i, herhangi bir ekilde ak bir vahiy alm deilim. Ancak Tanr bana, sa'nn ikinci gelii ercisinin ok olaanst olmas gerektiini, yoksa Dnya insanlar tarafndan fark edilmeyece ldirmiti. Basit bir melek ya da gklerde nlayan iki srun sesi herhalde yeterli olmazd H aberciler dikkati ekebilmek iin gerekten harikulade eyler yapmalydlar. "Bunun bir rnei var. Eski ahit kehanetlerinde, sa'nn geliini nceden haber veren gksel retler. lyas Peygamber'in arabas o zamann Rama'syd. Teknolojik olarak dnrsek, o arab Rama'nn bugn olduu gibi, onu seyredenlerin anlaylarnn ok tesindeydi Bu anlamda da Ta mrini dorulayan bir dzen, bir simetri var. "Fakat, sekiz yl nceki ilk Rama uzay aracnn gelmesinin en umut verici yan -ve "ilk" d edim nk dierlerinin de olacana eminim- u ki, insanl kendisini dnyad bak ala anr ve dolaysyla maneviyat anlaymz kstlarz Bizler evrene aitiz. Onun ocuklaryz bu zel gezegende bilince ykselmesi sadece bir ans. 458 Michael'n Sesi "Rama bizi, kendimizi ve Tann'y evrenin varlklar olarak dnmeye zorluyor. Byle bir anda bir haberci gnderdii iin zeksna vgler. Size defalarca sylediim gibi, tm insan rkn ganizma olduunu anlama konusundaki son evrimimizde geciktik. Rama'nn grnmesi, artk yo llarmz evirip son evrimimize balamamz iin baka bir iarettir." General O'Toole kitab bir yana brakarak gzlerini sildi Her ne kadar vaaz, Roma'da pa payla grmeden az nce okumusa da, kendisine hi imdiki kadar anlaml gelmemiti. imdi s isisin Rama? diye dnd Courtney Bothwell'e bir tehdit mi yoksa sa 'nn ikinci geliinin b r habercisi m# Kahvaltdan nceki saat boyunca General O'Toole hl kararszlk iindeydi. Kararnn ne olac en bilmiyordu Bakumandanndan ald kesin emrin arln stnde hissediyordu. O'Toole g ece emirlere uymay deil, aynca gezegendeki tm Courtney Bothwel'leri de koruyacana yem in etmi olduunu biliyordu. Ald zel emrin, yeminini bozmasna neden olacak kadar ahlakd na dair bir delili var myd? Rama'y bir makine olarak dnd srece, onun imhasn kabullenmek General O'Toole iin zo du Ne de olsa bu hareketi hibir Ramaly ldr-meyecekti Fakat Wakefeld, "Rama uzay gemisi , belki de Dnya stnde yaayan insanlar da dahil, her canldan daha zekidir. Ve byle stn r makine zeksnn Tanr'nn yaratt eyler arasnda, belki de dk yaam biimlerinin st ekmez mi?" dememi miydi? Sonunda General O'Toole yorgunlua dayanamad. Yantsz kalan, bitmeyen sorular seliyle uraacak enerjisi kalmamt Gnlszce, i atmasna son 459 RAMA-II u 2 vererek emirlerini uygulamaya hazrland. lk yapt i, sadece kendisiyle nkleer silahlarn iindeki ilemcilerin bildii, O ve 9 ar saylardan oluan 50 tam saylk zel dizinin oluturduu RQ'sunu hatrlamaya almak oldu. misi Dnya'dan frlatlmadan nce, O'Toole ifresini ahsen her silaha girerek, doruluunu k rol etmiti. Tekrarlamal elektronik arama yoluyla kopyalanma riskini azaltmak iin ra kam dizisi uzun tutulmutu. Newton subaylarnn her birine, dizilerini tretirken iki lte al kalmalar nerilmiti: ifrenin unutulmasnn imknsz olmas ve baka birinin onlarn k n kolayca kartabilecei, rnein aile bireylerinin telefon numaralar gibi, ok dzenli bir izlememesiydi. Duygusal nedenlerden dolay O'Toole ifresindeki dokuz saynn kendi doum tarihi, 3-29-42

ve karsnn doum tarihi 2-7-46 olmasn istemiti. Herhangi bir ifre zme uzmannn heme ak bu belirgin seimleri arayacan biliyordu, bu nedenle general doum gnlerini elli say rasnda saklamaya karar verdi. Peki ya geri kalan krk bir? Bu zel numara, krk bir, Mi T'teki ikinci eitim ylndaki bir bira ve piz-za partisinden beri O'Toole'un ilgisini ekmiti. Meslektalarndan biri, ismini oktan unuttuu parlak, gen bir say kuramcs, i sohbet srasnda O'Toole'a 41'in "ok zel bir say, en uzun devaml ikinci derece asallar d izisinin ilk says olduunu" sylemiti. O'Toole "ikinci derece asallar" deyiminin ne anlama geldiini hibir zaman tmyle kavra yamamt. Ancak, 41, 43, 47, 53, 61, 71, 83, 97, saylarndan birbirini izleyen her birin in bir ncekiyle olan farkna iki eklenmesiyle oluan dizinin krk ardk asal say oluturd nlad zaman hayran olmutu. Dizinin 460 Michael'n Sesi krkbirinci says asal say olmaktan knca, dizi sona eriyordu, yani 41 X 41 + 1681. O'Too e yaamnda sadece bir kez, bu kk bilgiyi, kans Kathleen'in krkbirinci ya gnnde onunl aya kalkm ve yle donuk bir yant almt ki, bir daha kimseye bundan bahsedememiti. Fakat gizli ifresi iin kusursuzdu, zellikle de uygun bir ekilde gizleyebilirce Elli saylk numarasn ina edebilmek iin, O'Toole 41 ile balayan zel ikinci derece asallar di inin, her saysndaki iki rakamn toplanmasyla oluan yeni bir say dizisi hazrlad. Bylec i temsil eden "5" ilk say oluyordu Bunu 43 iin "7", 47 iin "l" (4+7+11 ve sonra kes iliyor), 53 iin "8", ... O'Toole daha sonra iki doum gn tarihini ters bir Fibonaccci dizisini (34-21-13-8-5-3-2-1-1) dokuz doum gn saysnn orjinal krk bir saylk dizide y ini saptamak iin kulland. Say dizisini hafzaya almak kolay deildi, fakat general, onu altrma ilemi iin yazl nnda tamak istemiyordu. Eer ifresi yazl olsayd, o zaman herkes onu, izni olsun veya o sn, kullanabilir ve fikrini deitirme frsat yok olabilirdi. Diziyi hatrladktan sonra, O Toole btn hesaplamalarn yok etti ve kozmonoarn dierleriyle birlikte kahvalt etmek ii ek odasna gitti. "te, ifremin bir kopyas sana, Francesca, bir tane sana, Irina ve sonuncusu da Hiro Y amanaka'ya. Kusura bakma, Janos" Amiral Heilmann kocaman bir glmsemeyle devam etti , "nk elimde baka kurunum kalmad. Belki de General O'Toole da ifresini bombalardan bir ne sizin girmenize izin verir." "Ziyan yok Herr Amiral," diye Janos alayc bir dille yantlad. "Bu ayrcalk olmadan da ya mm srdrebilirim." 461 RAMA-II S a. Heilmann nkleer silahlar altrmay byk bir gsteri haline getirmiti. Elli saylk if pyasn kartm ve dier kozmonotlara ifresinin dzenleme kavramyla ne kadar akll oldu e imdi ona hi uymayan bir gsterile dier mrettebatn da ileme katlmasna izin veriyord Francesca bunu sevmiti. Kesinlikle televizyon iin mkemmeldi. O'Toole byle bir sahnel emeyi Heil-mann'n aklna Francesca'nn sokmu olabileceini dndyse de, General bunun st a kafa yormad O'Toole nasl bu kadar sakin olduuna amakla meguld. Bu kadar uzun ve ac en ruhsal arayn ardndan grevini hibir vicdan azab duymadan yerine getirmek zereydi. Amiral Heilmann ifresini girerken ard (sinirli olduunu kabul ediyordu) ve dizisinin bi r yerinde geici olarak sray kaybetti. Sistem tasarmclar bu olasl dnerek iki k bann yanndaki numara klavyesinin tam stne, bir krmz, bir yeil. Onuncu numaradan sonra i ktan biri yanarak, girilen on saynn uygun olup olmadn belli edecekti. Gvenlik kom u ek nlemin sistemi tehlikeye ataca kaygsn belirtmiti (be tane onluk diziyi zmek, b ellilik diziyi zmekten kolayd) fakat frlatmaya kadar tekrarlanan testler, klarn gere olduunu kantlamt. Saylarnn ikinci onluunun sonunda, Heilmann yanp snen krmz klarla karlat. "Yan rken utand belli oluyordu. "Daha yksek," diye Francesca film ektii keden bard Tm silahlar ve tayclar ayn i grntlyordu. "Bir yanllk yaptm," diye Amiral Heilmann yeniden aklad. "Tm bu sesler aklm kartr mak iin otuz saniye beklemeliyim." 462 Michael'n Sesi

Heilmann ifresini baanyla girdikten sonra, Dr. Brown ikinci silahtaki balang kodunu g irdi. Olduka sklm grnyordu ve tulara pek istekli de basmamt. Irina Turgenyev n yok edilmesinin tmyle gerekli olduu konusundaki inancn belirten ksa bir konuma yapt. Ne Hiro Yamanaka, ne de Francesca bir ey syledi. Bu arada Francesca ilk otuz sayy ez berden girerek herkesi etkiledi. Heilmann'n ifresini bir saat ncesine kadar hi grmedii ve o zamandan beri iki dakikadan fazla bir sre iin hi yalnz kalmad g-znne alnrsa olaanstyd. Sonra, General O'Toole'un srasyd. Rahata glmseyerek ilk silahn yanna geldi. Dier koz lar, hem generale sayglarn gstermek, hem de mcadelesini onayladklarn belli etmek iin alkladlar. Herkesten sessiz olmalarn rica ederek, tm diziyi hafzasndan gireceini bel . Sonra O'Toole ilk on sayy girdi. Yeil k yanp snerken bir saniye duraklad. O anda, Roma'daki Aziz Michael kilisesinin ik nci katndaki fresklerden birindeki bir surat zihninde yanp snmeye balad. Mavi elbise iindeki gen bir adam, gzleriyle gkyzne bakarken Viktor Emanuel An-t'nn merdivenlerin u hayranlkla izleyen kalabala vaaz veriyordu. General O'Toole yksek ve belirgin bir ses duydu. Ses, "Hayr," dedi. General hzla arkasna dnd, "Birisi bir ey ini syledi," derken dier kozmonotlara bakyor Balarn salladlar. Sersemlemi bir halde O'Toole bombaya geri dnd. ifrenin ikinci on s atrlamaya alt. Fakat yarar yoktu. Kalbi tehlikeli bir biimde arpyordu. Zihni tekrar r, Bu ses neydi? diye soruyordu. Grevini yerine getirme istei kaybolmutu. 463 RAMA-II a. * l

Michael O'Toole derin bir nefes ald, tekrar dnd ve byk salonun kna yrmeye balad arkadalannn yanndan geerken, Amiral Heilmann'n bardn duydu, "Ne yapyorsun?" O'Toole hzn kesmeden, "Odama gidiyorum" dedi. Dr Brown arkasndan seslendi, "Bombalan altrmayacak msn?" "Hayr," diye yantlad O'Toole, "En azndan imdilik." _____________56_____________ YANITLANAN DUA General O'Toole gnn geri kalan ksmn odasnda geirdi ifresini girmeyi baaramamasndan r saat sonra Amiral Heilmann urad. Ksa bir anlamsz konumadan sonra (Heilmann bu tr ili ilerde son derece ktyd), amiral en nemli soruyu sordu. "Etkinletirme ilemine devam etmeye hazr msn?" O'Toole ban sallad "Bu sabah hazr olduumu sanyordum, Otto, fakat. " Baka bir ey syl de gerek yoktu Heilmann iskemlesinden kalkt "Yamanaka'ya ilk iki kurunu Rama'nn iindeki geide gtrmele i iin emir verdim. Dier u an iin gvertede kalacak." Birka saniye arkadan szd. an akln bana toplarsn, Michael Bamz komuta merkeziyle zaten byk dertte." iki saat sonra kamerasyla birlikte Francesca geldii zaman, kulland szckleri seiminden generale davran biiminden, dier kozmonotlarn O'Toole'un iddetli bir sinir buhran gei ne inandktan anlalyordu. Ne meydan okuyor, ne de bir aklama yapyordu. Mrettebatn hi davranlar hogre464 Yantlanan Dua mezdi, nk o zaman onlar toplumca ho karlan-mazlard. Hayr, onun sinirlerinin bozuk old elliydi. "Herkesi seni arayarak rahatsz etmemeleri iin uyardm," diye Francesca gzlerini odann e vresinde dolatrarak, televizyoncu kafasyla yapaca rportajn karelerini nceden evreler sevecen bir tonda konuuyordu "Telefonlar deli gibi alp duruyor, zellikle bu sabahki bant yolladmdan beri " Masasna doru yryerek stndeki eyalar inceledi "Bu Sienal M ?" diye sorarken kk heykelcii ald. O'Toole hafife glmsemeyi baard, "Evet. Ve sanrm resimdeki han stnde olan adam da r?" "ok gzel," diye Francesca yantlad, "Gerekten ok iyi... Bak Michael, neler olacan bil un. Bu rportajda seni en iyi k altnda resmetmek istiyorum. Anlarsn ki bu sana ok yumu

davranacam anlamna gelmez, fakat o aadaki kurtlarn, yknn senin blmn de duymalar "Daha imdiden postumu mu istiyorlar?" diye O'Toole szn kesti. "Oh, Evet. Ve daha da ktleecek Sen bombay altrmakta geciktike, stne daha ok nefre "Fakat neden?" diye O'Toole itiraz etti. "Bir su ilemedim ki. Sadece yok etme gc son derece byk olan bir silah altrmay geciktir..." "Bu sama," diye Francesca serte karlk verdi, "Onlarn gznde sen, iini, Dnya insanlar grevini, yerine getirmedin Korkuyorlar ve tm bu dnyad olaylar anlamyorlar. Onlara Ram yok edilecei sylenmiti ve sen de bu kabuslarn ortadan kaldrmay reddediyorsun." 465

RAMA-II "Kabuslar," diye O'Toole mrldand, "Bu r a a. "Bakan Bothwe'e ne olmu?" diye sordu France ca. "Oh, hibir ey." Gzlerini kadnn iini aratran gzlerinden kararak sabrszlkla sordu "Sylediim gibi, mmkn olduu kadar iyi grnmeni istiyorum. San tara ve yeni bir nifor kyafeti olmasn Bitkin grnmemen iin yzne biraz makyaj yapacam." Masaya dnd Aile fot grnt olarak sa ve Michael'n yanna koyarz Syleyeceklerini dikkatli dn. Elbette, bu mbalan neden altrmay baaramadn da soracam." Francesca yaklaarak elini O'Toole'un omzuna koydu, "Girite senin byk bask altnda olduu u ne sreceim. Szlerini azna tkmak istemiyorum, ama biraz zayfl kabul etmek olumlu tacaktr. zellikle senin lkende." Francesca rportaj hazrlklarn tamamlarken, General O'Toole kvranp duruyordu. Gazeteci o asn da yeniden dzenlerken huzursuzluu gittike artmaktayd ve sonunda, "Bunu yapmak zoru nda mym?" diye sordu. Francesca'nm yant sert ve ksayd. "Birilerinin senin Benedict Arnold* olmadn dnmesi iyorsan, evet." Janos akam yemei ncesi urad. "Francesca ile rportajn ok gzeldi" diye yalan syledi. zsa hepimizin de dikkate almas gereken baz ahBenedict Arnold- Bamszlk savanda gsterdii baardan sonra getirildii Philadelphia va a, haksz vergi toplad iin Washington tarafndan sulanan, bu nedenle ingiliz tarafna ge e 466 vatan haini olarak grlen ABD'li general ( n ) Yantlanan Dua laksal sorunlar ortaya koydun." "O felsefi samal ortaya srmekle byk aptallk ettim," diye OToole huysuzland. "Frances dn dinleyip btn suu an yorgunluuma bala-malydm." "Pekl, Michael" dedi Janos. "Olan bir kere oldu. Buraya gnn olaylarn gzden geirmeye g edim. Bunu zaten senin defalarca yapm olduuna eminim. Buraya bir yardmda bulunabilir miyim diye geldim." "Sanmyorum, Janos Ama dnmene teekkr ederim." Konumay uzun bir sessizlik izledi. Sonunda Janos kalkarak kapya doru ar ar ilerledi. i ne yapacaksn?" diye yavaa sordu. "Keke bilseydim" diye OToole yantlad. "Bir plan yapabilecek gibi de deilim." Birlemi Rama-Newton uzay arac hzla Dnya'ya doru ilerlemeye devam etti. Her geen gnle likte, muazzam silindirin, eer yeni yrnge dzeltmesi yapmad takdirde felaketle sonulan k, hiperbolik bir hzla yol almas nedeniyle oluan Rama tehdidi gitgide artyordu. Tahm in edilen arpma noktas, gney Hindistan'daki Tamil Nadu devletinde bulunan Madu-rai e hrinden fazla uzak olmayan bir yerdi. Her akam televizyon haberlerinde fizikiler d urmadan neler olabileceini anlatyorlard. ok dalgalan ve bolua frlama terimleri, akam ei toplantlarnda durmadan tekrarlanr hale gelmiti. Michael O'Toole, dnya basnnca yerden yere vuruluyordu. Francesca hakl kmt. Amerikal l Dnya'nn fkesinin oda haline gelmiti. Hatta, emirlere uymad iin, hemen askeri mahk arglanarak cezasnn Newton'un gvertesinde yerine 467 RAMA-II getirilmesini isteyenler bile vard. Bir yaam boyu sren nemli baarlar ve kendini hi d yapt yardmlar unutulmutu. Kathleen O'Toole, Boston'daki aile apartmanlarn terk ederek Maine'deki bir arkadann yanna snmaya zorlanmt. General kendi kararszl yznden ac ekiyordu. Silahlan iler duruma getirmekteki baars

ailesine ve kendisine onarlamayacak bir hasar verdiinin farkndayd. Fakat ne zaman ke ndini emri yerine getirmeye hazr olduuna inandrsa, o yksek ve nlayan "Hayr" sesi yenid n kulaklarnda nlyordu. O'Toole, bilimsel geminin Dnya'ya dnmek iin kalkmasndan bir gn nce, Francesca ile yapt n rportajda biraz tutarl olabilmiti. Francesca ona ok sert sorular sormutu. Kendisine eer Rama Dn-ya'nn yrngesine girecekse, neden henz sapma manevralarna balamadn so eral bir an canland ve ona, atmosferi olan gezegen tipi gk cisimlerinin yrngesine gi rmenin en jyi~"yolunun enerjiyi atmosfere s olarak brakp, hava freni yapmak olduunu h atrlatt. Fakat Francesca kendisine aklamasn geniletme ans verip, Rama'nn aerodinami re sahip olmak iin kendini nasl ekillendireceini sorduu zaman, O'Toole yantlamad. Sade e akl baka yerdeymi gibi bakt. O'Toole; Brown, Sabatini, Tabori ve Turgenyev'in eve dn yolculuundan bir gece nceki s on yemee katlmak iin odasndan kt. Varl son yemei berbat etti. Irina ona kar son avrand ve onu zehirli bir dille suladktan sonra, ayn masada oturmay reddetti. David B rown onu tmyle grmezlikten gelerek, yakalanan biotun yerletirilmesi iin Teksas'ta tas armlanan laboratuarn son derece skc ayrntlarn grmeyi yeledi. Sadece Francesca 468 Yantlanan Dua ve Janos dosta davrandlar. Bu nedenle General O'Toole, akam yemeinden hemen sonra, k imseyle resmen vedalamadan odasna dnd Ertesi sabah, bilimsel geminin gitmesinden bir saat sonra, O'Toole Amiral Heilma nn' arayarak toplantya ard. General odasna girince Alman heyecanla, "Demek sonunda fik ini deitirdin," dedi, "Gzel, henz ok ge deil Sadece 1-12 gnndeyiz. Eer acele ederse da bombalar patlatabiliriz." "Yaklayorum, Otto," diye O'Toole yantlad, "ama henz o noktaya ulaamadm. Btn bunlar tli dnyorum. Hl yapmak istediim iki ey daha var. Papa John-Paul ile grmek ve tek b iine girmek istiyorum." O'Toole'un yant Heilmann'n fena bozulmasna yol amt. "Kahretsin," dedi, "te yine ba ki biz..." "Anlamyorsun, Otto," dedi Amerikal. Meslektana gzlerini dikmi bakarken, "Bu iyi haber. Papa'yla konumam srasnda ya da Rama'y dolarken tmyle beklenmedik bir ey olmazsa, d remi girmeye hazr olacam." "Emin misin?" diye Heilmann sordu. "Sana sz veriyorum," diye yantlad O'Toole. General O'Toole Papa'ya yollad uzun duygusal mesajda gizli bir ey brakmad. Konumann i neceinin bilincindeydi, fakat artk nemi de yoktu. Aklndaki bir tek ey onun iin ok nem di: Nkleer silahlar altrma kararn temiz bir vicdanla vermek. Yant sabrszlkla bekledi. Sonunda Papa John-Paul V ekranda belirdii zaman, O'Toole'un N oel'den hemen sonra kabul edildii, Vatikan'daki ayn odada oturuyordu. Papa sa elind e kk elektronik bir bloknot tutuyor ve konuurken ara sra oraya gz at469 RAMA-II yordu. "Seninle birlikte dua ettim olum," diye Papa kusursuz ngilizcesiyle konumaya balad. "z ellikle u son haftadaki kiisel karmaan srasnda. Sana ne yapman gerektiini syleyemem. S nin gibi ben de yantlar bilmiyorum. kimiz birlikte ancak Tann'nn, bilgeliiyle, dualarn a kesin yantlar vermesini umalm. "Baz dinsel sorularnn yantlarna gelince, ancak birka yorum yapabilirim. Bunlar sana ya dmc olabilmeleri umuduyla sunuyorum... Duyduun sesin Aziz Michael'e ait olup olmadn, y da yaadklan-nn dinsel bir deneyim olup olmadn syleyemem. Daha iyi bir tanm olmad diye adlandrlan ve mantksal veya bilimsel ifadelerle aklanamayan baz insan deneyimleri grubu vardr. Tarsuslu Sa-ul'un Havari Paul olmadan nce, gklerden gelen bir k nedeniyl e kr olmas, onun Hristiyanla dnnn bir parasyd Duyduun ses Aziz Michael'n sesi sadece sen karar verebilirsin. " ay nce grtmz gibi, Tanr, Tcim olurlarsa olsunlar, elbette Kamallar da yaratt a insanlara lm ve ac getiren virsleri ve bakterileri de yaratt. Eer yaamay baaramazs e bireysel ne de trsel olarak Tanr'ya hamdedemeyiz. Bu nedenle de, Tann'nn, yaammz teh dit edildii zaman, hibir ey yapmamamz beklediini sanmak, bana pek olas gelmiyor. "Rama'nn sa'nn ikinci geliiyle ilgili bir haberci olarak rol, zor bir konu. Snrl bir olmasna karn, kilisenin iinde Aziz Michael ile ayn fikirde olan baz papazlar var oum

ise Rama aracnn bir haberci olmak iin ruhsal adan ok verimsiz olduunu dnyoruz Onla endislik harikalar olduuna kuku yok, fakat onlarda, sa ile birlikte dndmz scaklk ve dier kur470

Yantlanan Dua tarc zelliklerin hibiri yok. Bu nedenle Rama'nn tam anlamyla dinsel bir nemi olmas, p olas grnmyor. "Sonu olarak, bu senin vermen gereken bir karar Dualarna devam etmelisin, ama, anl ayacandan eminim, Tanr'nn yantnda fazla bir gsteri beklememelisin. O herkesle ayn bi onumaz, ya da onun mesajlarnn her biri ayn yoldan gelmez. Ltfen bir eyi daha hatrla. T nr'nn isteini bulmak iin Ra-ma'y aratrrken, Dnya'dakilerden ounun dualar da yann nr'nn sana yant vereceinden emin olabilirsin; sana den, onlar tanmlayp yorumlamak." John-Paul yapt yayn takdis ve sa'nn duasn ezberden okuyarak bitirdi General O'Toole liinden diz kerek duann szlerini ruhsal lideriyle birlikte tekrarlad Ekran boald za pa'nn sylediklerini bir daha gzden geirdi ve gven tazeledi Doru iz zerinde olmalym, kendi kendine konutu. Fakat sur sesleri arasnda gklerden gelecek bir bildiri de bek lememeliyim O'Toole, Rama'ya verecei gl duygusal yanta hazr deildi Belki bu, insanlarca yaplabilm r eyden ok fazla byk olan aracn lleri yzndendi Belki de uzun sre Newton'da kapal eltilen duygusal durumu, bu hislerinin younluuna katkda bulunmutu Nedeni ne olursa o lsun, Michael O'Toole, dev uzay arac iindeki yalnz yolunda giderken, manzara karsnda m hi etkilenmiti. O'Toole'un hafzasna egemen olan zel bir grnt yoktu Tama koltuuyla ilk iniinde ana d a'nn klar olan uzun kl izgilere bakarken; Silindirik Deniz'in kysnda roverin yan 471 RAMA-II 2 C sl

rup New York'un gizemli gkdelenlerini drbnyle incelerken; ve gney anan ssleyen dev ar ve sivriliklerin karsnda kendisinden nceki birok kozmonotun yapt gibi defalarca ap laa-rak, birok kez nefesi tutulmu ve duyduu hayranlk nedeniyle gzleri yaarmt. O'Too kim olan duygular, ilk kez bir Avrupa katedraline girmi olduu zaman hissetmi olduu k orkuyla kark hayranlk ve sayg duygularyd. kinci sortide kozmonotlarn terk etmi olduu fazla kulbelerden birini kullanarak, Rama gecesini Beta kampnda geirdi. Wakefleld'in iki hafta nceki tarihi tayan notunu buldu ve bir an iin yelkenlilerden birini birletirip New York'a gitmeyi dnd. Fakat O'Toole k endini tutarak ziyaretinin gerek nedeni zerinde odakland. Kendi kendine, Rama'nn muhteem bir baar olmasna karn, onun bu grkeminin, deerlendirm inde etkili olmamas gerektiini kabul etti. Grdklerinin arasnda onun snad kararn de neden olacak bir ey var myd. Hayr, diye istemeyerek kendi sorusunu yantlad. Dev silind irin iindeki klar yeniden yannca, bir dahaki Rama akamndan nce silahlar altraca Gene de, ardan alarak geciktirmeye alt, roveri tm sahil boyunca srerek New York ve di anzaralar deiik yerlerden inceledi ve denizin kar tarafndaki be yz metrelik uurumu g di. Beta kampndan son bir geite O'Toole, ilerinde dier mrettebat yelerince, oray acel erk ederken braklm kiisel eyalarn bulunduu, ufak tefek birka para almaya karar verd an pek fazla hatra kalmamt, ama gene de malzeme sandklarnn dibine skm birka par General O'Toole, roveri yeniden tama koltuklan472

Yantlanan Dua nn yanna srmeden nce, uzun bir ekerleme yapt. Newton'a ulat zaman ne yapacann bi O'Toole, yukar kmaya balamadan nce diz kerek son bir kez dua etti. Yolculuuna balad z sonra, Ana Dzlk'ten yarm kilometreden daha az yksekteyken, O'Toole koltuunu dndrerek geriye, Rama panoramasna bakt. Yaknda tm bunlarn hepsi yok olacak, diye O'Toole dnd lar tarafndan altrlan bir gne frn tarafndan yutulacak. Gzleri dzlkten aynlarak odakland. Rama gklerinde hareket eden siyah bir benek grdn sand. Titreyen elleriyle drbnn gzlerine gtrd. Birka saniye iinde O'Toole bytlm nokta

rttrd ve nokta, her biri ok uzaklarda belirli bir dzende uan birer ku olarak e ayrld ole gzlerini krptrd, fakat grnt deimedi. Gerekten Rama gklerinde uan tane ku General OToole'un ii neeyle doldu. Kular, onlar artk gremeyinceye kadar drbnyle izl ir sevin l att. Alfa merdivenlerinin tepesine ulamak iin geri kalan otuz dakikalk ona bir yaam boyu kadar uzun gelmiti. Amerikal subay hemen baka bir koltua atlayarak, yeniden Rama'ya inmeye balad. O kular ir daha grmeyi umutsuzca istiyordu Eer bir yolunu bulup onlarn fotorafn ekebilirsem, d ye dnrken, gerekirse Silindirik Deniz'e yeniden gitmeyi planlyordu, o zaman herkese b u artc dnyada yaayan canllarn da olduunu kantlayabilirim. Yerden iki kilometre yukardan balayarak, O'Toole ini boyunca kular bo yere arad. Onlar ulamad iin hafife cesareti krlm olarak drbnlerini gzlerinden indirip, tama kolt 473 RAMA-II zrlanrken, grd eyden tarif edilemez bir aknla dt. Richard Wakefield ve Nicole ibinde yan yana duruyorlard. General O'Toole ikisini de kuvvetle kucakladktan sonra, mutluluk gzyalar yanaklarndan szlrken, Rama toprana diz kt. "Sevgili Tann'm," dedi ve sessizce bir teekkr duas yineledi, "Sevgili Tann'm." _____________57_____________ ARKADA kozmonot heyecanla bir saatten fazla bir sre konutular. O kadar ok anlatacak ey vard i. Nicole, sekiz bacakl rmceklerin ininde Takagishi'nin lsne rastlad zamanki korkusu latnca, O'Toole bir an sessiz kald ve sonra ban sallad. "Burada yantlanmam birok so dedi, yksek tavana doru bakarak "Gerekten kt niyetli misin?" diye abartmal bir ifadey le sordu. Richard ve Nicole, silahlan altrmamak iin generalin ifresini girmemek konusundaki cesa retini kutladlar Ayrca ikisi de COG'un Rama'nn yok edilmesini emretmesi karsnda dehete dmlerdi. "Bu uzay aracna kar nkleer silah kullanmamz, balanmaz bir davran olur, "Temel olarak dman olmadna ikna olmu durumdaym. Ve Rama'nn Dnya ile kesien bir yr nedeninin, bize verecei zel bir haber olduuna inanyorum." Richard, Nicole' dncelerini hislerinden ok gerekler zerinde gelitirmesi iin hafife elki," diye Nicole devam etti, "fakat bu yok etme kararnda ciddi bir mantk hatas va r. Bu uzay aracnn 474

Arkada ncekiyle haberletiine dair elimizde kesin kantlar bulunuyor. Ayrca, Rama IH'n de bir y erlerde, belki de bu yne doru gelmekte olduuna inanmak iin yeterli nedenimiz var Eer Rama filosu olas bir dman ise, Dnya'nn bundan kurtulmasnn bir yolu yok. Bu ikinci arac ok etmeyi baarabiliriz -fakat bunu yaparak kesinlikle bir sonraki gemilerini uyar m oluruz. Teknolojileri de bizimkinden son derece ileri olduundan, onlarn topluca ya paca bir hcumdan kurtulma olanamz olmaz." General O'Toole Nicole'e takdirle bakt. "Bu mkemmel bir nokta," dedi, "Yazk ki ISA ile yaplan grmelerde bulunamadnz. Hi dnmedik ki..." Richard birden, "Neden konumann devamn Newton'a dnnceye kadar ertelemiyoruz," dedi "Sa atime gre, otuz dakikaya kadar yeniden karanlk olacak. Artk gerekmedike karanlkta yol culuk yapmak istemiyorum." Her kozmonot da Rama'y1 son kez terk ettiklerine inanyorlard Ik, kalan dakikalarda gi ttike zayflarken, her birisi manzaray dikkatle izlediler. Nicole'e hakim olan his byk bir mutluluktu. Doas nedeniyle beklentilerinde olduka ihtiyatl olmasna karn, tama k da kendini sevgili Genevieve'ini yeniden kucaklayabileceine inanmann youn sevincine kaptrmaktan alkoyamamt. Zihni imdi Beauvo-is'nn krsal gzellikleriyle dolup tayor, kzyla yeniden buluma sahnesinin zevki, tm ayrntlaryla canlanyordu. En ok bir hafta y on gn sonra, diye Nicole umutla kendi kendine konutu. Bu arada tepeye varm olduunda a rtk sevincini iinde tutmakta zorlanyordu. k boyunca Michael O'Toole bir kez daha, bombalan altrma kararn gzden geirdi, tam 475 RAMA-II nen saatte Rama'ya karanlk kt zaman, vard sonucu Dnya'ya bildirme plann tamamlam

timini arayacaklard. Nicole ve Richard yklerini zetleyecekler ve Nicole, Rama'mn yok edilmesini neden "balanmaz" bulduuna dair fikirlerini aklayacakt. O'Toole, btn bunl sonra silahlar altrma emrinin kaldrlacana emindi. General, koltuu basamaklarn stne varmak zereyken fenerini yakt. ekimsiz ortama karak -le'n yannda durdu. Sadece yz metre tede olan taycya yrmeden nce Richard Wakefield iler. l, taycya binip Rama kabuu boyunca New-ton'a doru yolculua balamak zereyken fener geidin yan tarafndaki metal bir nesneyi aydnlatt "Bombalardan biri bu mu?" d ordu. Nkleer silah sistemi gerekten de ok byk bir kuruna benziyordu. Vcudunu saran ani bir r-meyle irkilen Nicole, Ne kadar tuhaf, diye dnd, elbette herhangi bir biimde de olab ilirdi, tasarmclar u zel biimi semeye hangi bilinalt sapncn ittiini merak ediyoru "Fakat tepesindeki u garip mekanizma nedir?" diye Richard, O'Toole'a soruyordu. Inn aydnlatt blmn ortasndaki bilinmedik nesneye bakarken generalin kalan atld itiraf etti, "daha nce hi grmedim." Taycdan indi Richard ve Nicole onu izlediler. General O'Toole silaha yavaa yaklat ve numara klavyesinin stne yerletirilmi garip ek y inceledi. Klavyeden biraz byk yass bir levhayd ve silahn kenarlarna asal balantl tletirilmiti. Levhann altnda, bir an iin geri ekilmi on kk yumruk vard -en azndan yle grnmlerdi. Gzlemi, birka saniye sonra yumruklardan biri 476

Arkada uzanp klavyedeki "5" saysnn birka santimetre altna vurduu zaman doruland. "5" says onra, ilk on saynn baaryla tamamlandn belli eden yeil k yanncaya kadar sekiz num Birka saniye iinde mekanizma on say daha girdi ve baka bir yeil k daha yand. O'Toole iinde dondu. Tanrt'm, diye dnd, bu benim ifrem! Bir ekilde krmlar onu... nc on a, krmz k yanp bir hata yapldn belirttii zaman, iindeki panik duygusu yatt. Az sonra, Richard'n bir sorusunu yantlayan O'Toole "Anlaldna gre," dedi, "yokluumda girebilmek iin alelacele bu dzenei hazrlamlar. Sadece ilk iki onluu doru bulabilmil ir an iin korkmutum..." O'Toole iinde kabaran gl duygularn bilincinde olarak sustu Nicole olaan bir eyden bahsediyormu gibi, "Senin geri dnmeyeceini varsaym olmallar" d . "Eer Heilmann ve Yamanaka yapmsa," diye O'Toole yantlad. "Elbette bu dzenein buraya ya atklar. .. ve hatta biotlar tarafndan yerletirilmi olabilecei olasln da tmyle sil "Tmyle imknsz," diye Richard dncesini syledi. "Mhendislii ok ilkel " O'Toole srt antasndan aygt etkisiz hale getirmek iin baz aletler kartrken, "Ne olur n," dedi, "riske girmeye hi niyetim yok." Geidin Newton ucunda, O'Toole, Wakefield ve de Jardins, ayn aygtn eklenmi olduu ikinci bombay da buldular. l onun ayn ifre denemesini yapmasn -ve ayn sonucu alarak nc lerinde baarsz olmasn izledi- ve sonra onu da etkisiz hale getirdiler Sonra kapa aara ama'dan ayrldlar. 477 RAMA-II Newton askeri gemisine girdikten sonra onlar kimse karlamad. Amiral Heilmann ve Yama naka'nn uykuda olduklarn sanan OToole hemen yatak odalarna gitti. Ne de olsa, Heilma nn'la zel konumak istiyordu. Fakat ikisi de odasnda yoktu. ki kozmonotun, askeri gem inin olduka kk olan yaama ve alma alanlarnn hibir yerinde olmadklarnn anlalma Geminin arkasndaki malzeme blgesindeki arama da bo kt. Ancak l, bu arada, EVA tay nin kayp olduunu fark etti. Bu bulu baka bir dizi akl kartran soruya yol at. Heilma a-manaka bu taycyla nereye gitmi olabilirdi? Ve neden, Newton gvertesinde bir mretteba yesinin her zaman bulunmas gibi, en ncelikli proje kuraln inemilerdi? kozmonot, bundan sonra yapacaklarn grmek zere kontrol merkezine dndkleri zaman old Kt bir olay korkusunu ilk ortaya atan O'Toole oldu. "Sizce o sekiz bacakl rmceklerin , ya da baz biotlarn Newton'a gelmi olmalar mmkn m? Ne de olsa kendini koruma modunda lmadka Newton'a girmek zor deil." Hibiri kafasndan geeni sylemek istemiyordu. Eer i arkadalarnn ikisini de birisi ya d ey yakalam veya ldrmse, o hl evrede olmalyd ve o zaman kendileri de tehlike iin Sessizlii bozan Richard, "Neden Dnya'y arayp yaadmz bildirmiyoruz?" dedi. General O'Toole glmsedi, "Harika bir fikir." Kontrol merkezindeki konsolun nne gider ek paneli altrd Standart sistem durumu gsterimi ekranda belirdi "Bu tuhaf," diye gener al fikrini aklad. "Buna gre, Dnya ile sadece alak hzda uzaktan lm sistemi dnda h

ntmz yok. imdi veri 478

Arkada sistemi gruplamas neden deitirilmi olabilir ki?" Dnya ile normal, ok kanall, yksek hz iletiimi salamak iin, basit bir dizi komut girdi kran bir sr hata mesajyla doldu. "Kahretsin, ne oluyor?" diye Richard hayretini bel irtti, "video sistemi lm grnyor." O'Toole'a dnd, "Bu senin alann, General. Bundan ne m kartyorsun?" General O'Toole ok ciddiydi. "Bunu sevmedim, Richard. Byle ok sayda hata mesajn daha n e bir kez grmtm -ilk simlasyonlanmzn birinde salan biri ana iletiim yazlmn ykl hakkak ana yazlm sorunumuz var. Byle ksa bir sre iinde bu kadar ok donanm hatas olma mel olarak sfr." Richard, O'Toole'dan video iletiim yazlmna, standart kendini kontrol testini uygulam asn istedi. Test srasnda, hata tanmlama yazl ktlar, ilemin daha yzde biri tamaml ni kontrol mantk dizisindeki hata ana belleklerinin dolup tatn gsteriyordu. Richard ya ardaki verileri incelerken, "Demek video iletiim yazlm kesinlikle bozuk," dedi. Baz k omutlar girdikten sonra, "Bunu dzeltmek olduka zaman alacak." "Bir dakika," diye Nicole sze kart. "Herhangi zel bir ie balamadan nce, zamanmz t ilgilerden bir anlam karmak iin kullanmamz gerekmez mi?" ki adam durarak onun devam e tmesini beklediler. "Heilmann, Yamanaka ve gemiden bir tayc eksik." Nicole kontrol m erkezi evresinde dolanrken konuuyordu. "Ve birisi geitteki iki nkleer bombay otomatik olarak harekete geirmeye alm. Bu arada video iletiim yazlm yzlerce gn uygun biim -frlatma ncesi simlas-yonlar da dahil- birdenbire saptyor. kinizden biri tm bunlara tu arl bir aklama getirebilir mi?" 479 RAMA-II i Uzun bir sessizlik oldu. "General O'Toole'un New-ton'un dmanca igali dncesi doru olabi ir," diye Richard fikir yrtt. "Heilmann ve Yamanaka kendilerini kurtarmak iin kam ve y ratklar da kastl olarak yazlm bozmu olabilirler." Nicole'n akl yatmamt. "Grdm hibir ey, yabanc yaratklarn ya da biotlarn byle b ne girdiklerini gstermiyor. Eer bir kant bulabilirsek ." "Belki de Heilmann ve Yamanaka generalin ifresini krmaya alyorlard," diye Wakefield so u kard, "ve korkmulard..." "Durun, durun," diye Nicole birden bard. "Ekranda bireyler oluyor." ki adam Amiral He ilmann'n surat tam ekranda belirirken dndler. Heilmann kocaman ekrandan onlara glmseyerek, "Merhaba, General OToole," dedi. "Bu video bant sen Newton hava kabininden girdiin andan itibaren almaya balayacak Kozmono t Yamanaka ve ben, 1-9 gnne saat kala tayclardan biriyle ayrlmadan az nce bunu haz n Rama'y aratrmak iin ayrldktan sonra, bir saat iinde Rama'y terk etmek iin emir ald izden geldii kadar geciktirdik, ama sonuta emirlere uymak zorundaydk. "Senin kiisel emirlerin basit ve ak. Taycnn bulunduu geitteki iki bombaya ve ambard taneye ifreni girmen ve kalan taycyla da en ok sekiz saat sonra ayrlman gerekiyor. kabuun-daki iki bombann stnde almakta olan iki elektronik aygt seni korkutmasn. COG ri komuta merkezi baz yeni ok gizli ifre zme tekniklerini denemek iin onlar yerletirm zde srar etti. Bir kerpeten veya tel kesiciyle kolayca devred brakla-bildiklerini grec ksin 480

Ya Bu, Ya Hi "Taycya fazladan bir acil durum itici sistemi eklendi ve yazlm seni, ISA ekicisiyle b can, gvenli bir yere gtrmek zere programland. Tm yapacan, kesin ayrl tarihini di ek. Ancak, yeni tayc-ynlendirme mantk dizilerinin, sadece Newton'u 1-6 gnlerinden nce rk etmen halinde geerli olduunu zellikle belirtmeliyim. Bu zamandan sonra, bana syle ndiine gre, ynlendirme mantk dizileri geersiz olacak ve seni kurtarmak hemen hemen im knsz hale gelecek." Heilmann'n konumasnda ksa bir kesilme oldu, sonra, sesinde artan bir kaygyla "Artk zam an kaybetme, Michael," dedi. "Silahlar altr ve hemen taycya git. ine ihtiyacn ola ve dier malzemeleri koyduk... Eve dn yolculuunda iyi anslar. Dnya'da grrz "

58 YA BU, YA H "Heilmann ve Yamanaka'nn son derece dikkatli davrandklarna eminim," diye Richard Wa kefield aklad. "Fazladan malzeme alabilmek iin herhalde erken ayrldlar Ve bu hafif ta da, fazladan her kilogram kritik olabilir." "Ne kadar kriti&" diye Nicole sordu. "ey... Dnya evresinde gvenli bir yrngeye girebilmemiz... ya da kurtarlma ansmz olma yanndan geip gitmemiz arasndaki fark yaratacak kadar." O'Toole zgn bir ifadeyle sordu, "Yani bu, iimizden sadece birinin taycy kullanabilece lamna m geliyor?" Richard yantlamadan bir an duraksad, "Korkarm 481 RAMA-II bu olas; sadece ayrl saatinin bir ilevi bu. Kesin olarak belirlemek iin baz hzl hesa lar yapmamz gerekecek. Fakat ben kiisel olarak bu uzay aracn havalandrmamamz iin bir n den grmyorum. Ne de olsa yardmc pilot olarak yetitirilmitim... Gemi ok byk olduunda kontrol olanamz olacak, fakat kesinlikle ihtiyacmz olmayan her eyi atarsak, belki baa abiliriz... Yeniden hesaplamalar yapmamz gerek." General O'Toole ve Richard'n Nicole'e verdikleri grev, taycya yklenmi olan malzemenin ntroln yapmak, yeterli olup olmadna karar vermek ve iki ya da yolcu iin gerekli ktl malzeme hacmini yaklak olarak hesaplamakt. Ek olarak, hl Dnya'ya askeri gemiyi uurarak dnmeyi dnen Richard, Nicole'den Newton'un malzeme listesini inceleyerek, ne kadar ktl enin atlabileceini de tahmin etmesini istedi. O'Toole ve Wakefield kontrol odasndaki bilgisayarlar kullanrlarken, Nicole muazzam ambarda yalnz bana alt nce kalan taycy dikkatle inceledi. Tayclar her ne kad acd almalar iin kullanlyorlarsa da, ayn zamanda acil durum ka arac olarak da ta kk kabinin arkasndaki raflarda bulunan bir haftalk malzemeyle, sert ve effaf n camlar gerisinde oturabilirdi. Fakat kii, diye Nicole dnd. mkisz. Bir kiinin raflarn o zm. Ve o zaman da malzemeler iin yeterli yer kalmaz Nicole bir an, yedi veya sekiz gn, ufack raflar arasnda hapsolmann nasl bir ey olduunu dnd New York'takt ukurda beter olurdu. Heilmann ve Yamanaka tarafndan aceleyle taycnn iine atlm olan malzemeyi inceledi. A yecek, gerek miktar, gerekse eit asndan, bir haf482 Ya Bu, Ya Hi talik bir yolculuk iin yeterliydi. Ancak tbbi malze-meyse acnacak kadar azd. Nicole birka not alarak, iki kiilik mrettebat iin yeterli olduuna inand uygun bir malzeme li si hazrlad. Sonra ambar boyunca yrmeye balad. Gzleri taycnn hava kabinine yakn yere dzgnce sralanm olan kurun biimli nkleer icole ilerleyerek bombalara dokundu, elleri cilal metal yzey boyunca amaszca dolanrke n, Demek bunlar ilk byk yok etme silahlan, diye dnd, yirminci yzyln parlak fiziinin Nicole bombalarn arasnda yrrken, Trmzle ilgili ne zc bir yorum, diye dnceye dald bizi grmeye geliyor. Dilimizi konuamyor, fakat nerede olduumuzu kefediyor. Sokamzn k d zaman, daha amac tam olarak anlalamadan, biz onu patlatarak yok ediyoruz. inde hissettii derin zntnn farknda olarak ar ar ambar geti ve yaam alanlarna , diye Nicole .kendisiyle konuuyordu, ok ey beklemen. Kendinden, sevdiklerinden. Ha tta insan rkndan. Biz tr olarak o kadar gelimi deiliz. Bir anlk bulant dalgas Nicole'n ksa bir sre duraklamasna yol at. Bu ne? diye dnd beni hasta m ediyor? Nicole'n hafzas gerilere giderek, on be yl nce, Los Angeles'dan aris'e uuunun ikinci saatindeki benzer bulant hissini hatrlad Olamaz, diye sylendi. Fa kat emin olmak iin gene de kontrol edeceim... "Bu da mzn birden neden bir tek taycya s-amayacannzn ikinci nedeni. zlme, Nic vcutlarmz ve malzeme iin yeterli olsayd bile, btn bu ktleyle taycnn hz deiim eye girebilmeyi bile zor 483 RAMA-II karlard ve kurtarlma ansmz da hemen hemen sfr olurdu." Nicole neeli olmaya alarak Richard'a, "Neyse," dedi, "hi olmazsa dier seeneimiz var. koca arala evimize gidebiliriz. Tahminlerime gre on bin kilogramlk bir fazlal atabilir iz.,."

"Korkarm bunun nemi yok," diye OToole Nico-le'n szn kesti. Nicole, Richard'a bakt, "Ne demek istiyor?" Richard ayaa kalkarak Nicole'e yaklat ve ellerini avularnn iine ald. "Ynlendirme sis i de bozmular" dedi "Otomatik arama dzenleri ve say hesaplayclan, O'Toole'un ifresini ek iir kullanlmak zere genel amal bilgisayarlarn iletiim ve ynlendirme sistemlerinin yklenmi. Bu gemi bir nakil modl olarak ie yaramaz." General O'Toole'un sesi derinden geliyordu ve her zamanki neeli havasndan uzakt. "B enim ayrlmamdan birka dakika sonra ie balam olmalkr^Ric-hard komut girilerini okudu e zme yazlmnn, ayrlmamdan iki saat sonra balanarak devreye sokulduunu buldu." Nicole sordu, "Fakat neden Newton'u alamaz hale getirdiler?" O'Toole hrsla "Anlamyor musun?" dedi "ncelikler deimiti. Hibir ey nkleer bombalar a en daha nemli deildi Radyo sinyallerinin Dn-ya'ya gidi geliiyle zaman kaybetmek istem ediler Bu nedenle hesaplamalar buraya, her aday ifrenin gecikmeden bilgisayar tara fndan ynetilebilecei yere tadlar." Richard lafa kart "Grev kontroln de hakkn teslim etmek gerek " imdi odada ileri geri ap duruyordu. "Tam ykl Newton askeri aracnn aslnda iki kiilik ve yedek itici sistemi unan bir taycya 484 Ya Bu, Ya Hi oranla daha dk bir yrnge deitirme yeteneine sahip olacan kabul etmeliyiz ISA gven bu arac almaz hale getirmek fazla bir risk getirmiyordu." "Fakat daha balangta tm bunlarn hibiri olmamalyd," diye General O'Toole itiraz etti. hretsin! Neden benim dnm bekleyemediler?" Nicole birden oradaki iskemlelerden birinin stne oturdu Ba dnyordu ve ksa sren bir bu t hissetti "Neyin var?" diyen Richard ona kaygyla yaklat "Bugn sk sk mide bulants dnemleri yayorum," dedi Nicole. "Sanrm hamileyim. Yirmi da dar sonra da emin olacam " anp kalm olan Richard'a bakarak glmsedi, "Gebelii nleyi raki doksan gn iinde bir kadnn hamile kalmas olduka ender rastlanan bir durum olmasna arn, daha nce de olmutu. Sanmyorum ki..." "Tebrikler," diye heyecanlanan General O'Toole onun szn kesti. "kinizin bir aile kur may planladnzdan haberim yoktu." Hl aknlk iinde olan Richard, "Ben de," derken Nicole'e skca sarlarak onu barna ba de," diye yineledi. "Bu konu stnde artk tartma olmayacak," diye General O'Toole itiraz kabul etmez bir to nla Richard'a aklyordu. "Nicole senin ocuuna hamile olmasayd bile, ikinizin taycyla beni burada brakmanz iin srar edecektim Tek mantkl karar bu. Bir kere, ikimiz de ktlen n en nemli etken olduunu biliyoruz ve iimizde en ar olan benim. Ayrca, ben yalym, si ise olduka gensizinz. Sen taycy kullanmay biliyorsun, bense bir kez bile iinde eiti m. stelik," nce bir alayla ekledi, "Zaten 485 RAMA-II Dunya'da emirlere kar gelmekten sava mahkem ne kartlacam." O'Toole birka saniye sonra, "Sana gelince sevgili doktorum," diye devam etti. "ok z el bir bebek tadn sana sylememe gerek yok. Kz veya olan her kimse, dnyad bir uza na rahmine den ilk bebek." Ayaa kalkarak evresine baknd. "imdi," dedi, "Bir ie arap on akammz birlikte kutlamay neriyorum." Nicole, General O'Toole'un kilere doru szlp, kapsn aarak ierdekileri kartrmasn suyu beni daha ok mutlu eder Michael," diye seslendi. "Artk bir bardak araptan fazl asn imemem gerekir " "Elbette," dedi abucak, "bir an iin unutmuum. Bu son gecede zel bir ey yapabileceimizi umuyordum. Son bir kez daha paylamak istiyordum ki..." General O'Toole konumay kes erek arap ve meyve suyunu masaya getirdi. Nicole ve Richard'a bardaklar uzattktan s onra, heyecan artk yatm olarak^ "kinizin de bilmenizi istiyorum ki," dedi yumuak bir le, "Sizden daha iyi bir ift dnemiyorum. Tm mutluluklarn sizinle olmasn dilerim. zel bebek iin." kozmonot sessizlik iinde bir sre ikilerini itiler. Sonra General O'Toole zorlukla duy ulan bir sesle, "Hepimiz biliyoruz, deil mi?" dedi "Fzeler yolda olmal. Sence ne ka dar zamanm var, Richard?" "Amiral Heilmann'n banttaki konumasndan anladma gre, ilk merminin Rama'ya 1-5 gnlerin ulaacan syleyebilirim. Bu, taycnn enkaz alannn dna kmas ve uzay aracndan k

an kurtulmas iin yeterli." "Beni unuttunuz," dedi Nicole. "Hangi fzelerden bahsediyoruz?" 486 Kader Ryas Rchard ona doru eilerek ciddi bir tavrla, "Micha-el ve ben," dedi, "COG'un Rama'ya b ir fze saldrs emri verdiinden eminiz. Generalin Newton'a dnerek ifresini gireceinden n olamazlard. Otomatik vurmal arama dzeni de ancak uzun devrede ie yarayabilir. Bu n edenle ancak bir fze saldrs Rama'nn Dnya'ya zarar verme kapasitesinin nlenmesini garan i edebilirdi." General O'Toole biraz dndkten sonra, "Demek ki Tann'yla son barmam yapmam iin krk se aatten biraz fazla zamanm var" dedi. "nanlmaz bir yaamm oldu Minnet duymam gereken ok y var. Onun kollarna hi pimanlk duymadan gideceim." ______________59______________ KADER RYASI Nicole kollarn bann stnden yanlara doru uzatt zaman, solunda durmakta olan Richard asndaki raftan biraz dar knt yapm olan su kaplarndan birine arpt. Koltuunda kp lacak" dedi. Richard dalgn bir ifadeyle, "Evet, yle," derken dikkatini taycnn pilot koltuunun nn randa younlatrmt. Baz komutlar girerek yantlarm bekledi. Sonunda geldii zaman Richa tt. Nicole i geirerek, "Malzemeleri yeniden paketlemeyi bir daha deneyeceim," dedi ve k oltuunda dnerek raflara bakt "Eer yedi gnde kurtarlacamz garanti olsayd, biraz daha bizi on drt kiloluk bir ykten kurtarabilirdim" dedi Richard yantlamad ve ekranda bir dizi rakam belirdii zaman, "Kahretsin" diye mrldand. 487 RAMA-II Nicole sordu, "Sorun nedir?" "Burada doru olmayan bir ey var," dedi Richard. "Ynlendirme kodu ok daha az bir yke gr e gelitirilmi -eer hzlandrclardan birini kaybedersek ara yeniden birleemeyebilir." N sabrla Ric-hard'n aklamasn bekledi. "Yani yolda haprsak bile, birka saat iin durar eye yeniden balamamz gerekebilir " "Fakat, ikimiz iin yeterli yakt olduunu sylediini hatrlyorum " "Yeterli yakt, evet Ancak, yeniden programlanan ynlendirme mantk dizilerinde baz inc e noktalar var. Bunlar taycnn yz kilogramdan az, yani O'Toole ve malzemelerini tayaca aylarak hazrlanmlar ..." Nicole, Richard'n yzndeki kaygy grebiliyordu. "Eer herhangi bir arza olmazsa, bizim i ir mesele yok sanrm," diye Richard devam etti "Fakat hibir tayc, imdiye kadar byle altnda altjat-mamtr." n camlardan, ambar boyunca General O'Toole'un onlara doru geldiini grebiliyorlard. El inde kk bir nesne vard. Bu, Richard'n kk Shakespeare robotlarndan biri olan TB idi. O'Toole Richard'n kendisine defalarca teekkr etmesinden bir dakika kadar sonra, "Be nde olduunu neredeyse unutmutum," dedi. Kozmonot Wakefield malzeme deposunun iinde, mutlu yznde kocaman bir glmsemeyle, havada szlyordu Richard takn hareketleri nedeniyle srklendii yan duvarlardan birinden bard, "Bunlarda ibirini bir daha grebileceimi sanmyordum." "Bilimsel gemi hareket etmeden nce, odann nnden geiyordum," diye General O'Toole da o na bard, "Tabori senin eyalarn topluyordu. Benden Kader Ryas bu zel robotu saklamam istedi, eer..." "Teekkrler, teekkrler, Janos," diye Richard sylendi ve dikkatle duvardan aaya inerek, rde salamca durdu. Gzlerinde bir prlt ile "Bu ok zel bir robottur, Michael" derken TB' in g dmesini at. "Herhangi bir Shakespeare sonesi bilir misin?" "Eer hatrlayabilirsem, Kathleen'in zellikle sevdii bir tane vard. Sanrm ilk satr y enenin o zamann bende greceksin'..." "Bak, greceksin bende baladn gzn: Ayaza kar titrer dallardaki yapraklar, Sararr, t lr, derler btn btn; Ku sesleri kesilmi, ykk bo tapnaklar. Bak, greceksin bende gne batdan solgun solgun gidince..."* TB'den gelen kadns ses Nicole ve General O'To-ole' artmt. Szckler O'Toole'un bam t unmu, onu derinden etkilemiti ve birka damla gzya gzlerinin kenarlarnda birikti. Nico generalin elini tutarak, TB soneyi bitirince sevgiyle skt.

Nicole, "Michael'a taycnn ynlendirme sisteminde bulduun sorunla ilgili bir ey syleme dedi. Richard'la birlikte askeri geminin kk yatak odalarndan birinde yan yana yatyor lard. Richard yavaa, "Hayr," dedi, "Onu kayglandrmak istemedim. Gvende olacamza inanyor v e onun baka trl dnmesini istemiyorum." Nicole kolunu uzatarak Richard'a dokundu. "Burada kalabilirdik, sevgilim -sonra, hi olmazsa Michael kurtulurdu." Bu sonenin (No 73) evirisi T S Halman'a aittir Bkz Shakespeare, Tm Soneler, Cem Ya y , stanbul 1993, s 187 (Y.h.n ) 489 RAMA-II Richard ona dnd, Nicole karanlkta onun yzn tam olarak gremese de kendisine baktn h du "Bunu dndm," dedi Richard. "Fakat hibir zaman kabul etmezdi.. Seni yalnz bana gnd i bile dndm. Bunu yapmak ister miydin?" Nicole bir an dndkten sonra, "Hayr," dedi, "Sanmyorum. Seninle birlikte gitmeyi yeleri , ancak..." "Ancak ne?" "Ancak ansmzda gerekten byk bir fark olacaksa. Eer birimiz kurtulabilecek fakat ikimiz birlikte yok olacaksak, pek anlam da kalmyor..." "Sana salkl bir olaslk deerlendirmesi yapamam," diye Richard onun szn kesti. "Fakat kte gitsek de byk bir fark olacan sanmyorum. Tayc ve sistemi hakkndaki bilgim fazl deer olabilir. Ama, her durumda, taycda, burada olacamzdan daha gvende olacaz." "Fzelerin yolda olduundan kesinlikle eminsin, deil mi?" "Evet, kesinlikle Baka hibir ey mantkl olamaz. Rama yn deitirip, Dnya'ya yneldii a aren byle bir acil durum plannn gelitirilmeye balandna iddiaya girerim." Yeniden sessizletiler. Nicole uyumaya alt, fakat baarl olamad. kisi de, ok yorucu uz olan yolculuk iin biraz enerji depolamak amacyla, ayrlmadan nce alt saat uyumay kar arlatrmlard. Fakat, Nicole'n zihni bir trl rahatlayamyor, dunnadan General O'Toole'u er ate topu iinde yok oluunu grp duruyordu. "Gerekten ok mkemmel bir insan," diye Nicole yavaa sylendi. Richard'n uyank olduunda emin deildi. "Evet yle," diye Richard ayn tonda yantlad Kader Ryas "Onun i gcne imreniyorum. Bakalar iin hayatmdan byle istekle vazgeebileceimi dne an duraklad "Sanrm bu onun derin dinsel inancndan kaynaklanyor. lm bir son olarak de bir gei olarak gryor." Ben yapabilirdim, diye Nicole dnd. Hayatm Genevieve iin verebilirdim. Belki Richard ve domam bebek iin bile. Belki de O'Toole'un dininde herkes ailenin bir paras saylyor. Bu arada Richard, kendi duygularyla bouuyordu. Nicole'e yalnz gitmesi iin srar etmemek le bencilce mi davranyordu? Kendisinin bulunmasnn yarataca ek riski, sahip olduu ek be cerilerle hakl kartabilir miydi? Bu sorular kafasndan kartarak baka eyler dnmeye Ksa bir sessizlikten sonra Nicole, "Bebek hakknda fazla konumadn" dedi. "Onu tm bu olanlarla btnletirmeye pek zamanm olmad," diye Richard yantlad. "Sanrm b ygusuz davrandm... Bu konuda mutlu olduumu biliyorsun. Sadece babaln nasl bir ey oldu akknda ciddi bir ekilde dnmeye balamadan nce kurtarlmamza kadar beklemek istiyorum." u eilerek Nicole' pt, "imdi, sevgilim, umarm kaba olduumu dnmezsin ama, biraz uyuma e bir frsat, belki uzun bir sre sonra elde edebiliriz. ." "Elbette, zgnm," diyen Nicole'n zihni baka bir resme, kk bir bebee, kayd. Acaba zek k m, diye dnd. Ve acaba Richard gibi mavi gzl ve uzun parmakl olacak mt? Nicole zayf klandrlm odann bir kesinde top gibi kvrlmt. Manna kavununun tad bir ekilde vurularak uyandrld 491 RAMA-II Nicole yukarya baknca gri kadife kuun ona doru eildiini grd. Boynundaki kiraz halkala aranlkta parlyordu Yalvarrcasna, "gel," dedi "Bizimle gelmelisin." Kuu koridor boyunca izleyerek, dikey koridorun tesinden saa dnd. Dier kular sessizce d varn dibinde bekleiyor ve Nicole' dikkatle izliyorlard. Grubun hepsi tnelden aaya ine ri kuu izledi. Birka saniye sonra tnel genileyerek byk bir odaya dnt. Kar duvarda yanan tek bir k Bakalar da vard, fakat Nicole onlar iyi gremiyordu. Ancak ara sra tek k kaynann i zaman siluetlerini grebiliyordu Nicole bireyler sylemek istedi, fakat ku onu sustu

rdu, "t az sonra burada olacaklar." Nicole odann dier tarafndan onlara doru yaklaan bir ses duydu Bu, toprak bir yolda il erleyen tahta tekerlekli bir arabann kard sese bnzyordu. Araba yaklatka Nicole'n kular gerileyip ona yaslandlar Birka saniye sonra nlerinde bir ate vard Yanan arabann stnde bir tabut duruyordu. Nicole'n soluu kesildi Yeil Kraliyet giysisi iinde annesi, tabutun stnde yatyordu. Ateten gelen kla Nicole odada bulunanlarn baz ldi. ki yalarnda koyu renkli bir kzn elini tutmu olan Richard ona glmsyordu. Atee an General O'Toole, diz km dua ediyordu. Onun arkasnda, deiik tip biotlar ve byk ola ekiz bacakl rmcek olan birka garip ekil vard. Alevler tabutu sard ve annesinin vcudunu yakmaya balad Annesi, srt st yatarken yavaa du Anawi Nicole'e dnd zaman yz deiti Artk annesinin vcudunun stnde Omeh'in ba v "Ronata," dedi kesin bir ifadeyle, "Kehanetlere her 492 Rama'ya Dn zaman nem verilmelidir. Senaufo kan yaylacak, yldzlara bile. Minowe geride braklacak. onata ok uzaklardan gelenlerle birlikte yolculuk yapmal. imdi git ve o tuhaf varlkla r ile Ronata'nn ocuklarn kurtar " _____________60_____________ RAMA'YA DN Nicole, son tayc dolusu malzemeyi Beta merdivenlerinin tepesindeki ar yk asansrnn y n kendi kendine, Bunu yaptma inanamyorum, diyordu. Rama'nn ii karanlkt. Fenerinin ta parldad. Rya o kadar inanlmaz biimde canlyd ki, Nicole uyandktan sonra be dakika kendini toparl yamam-t imdi bile, iki saat gemesine karn, ne zaman gzlerini kapatsa, Nicole Omeh'in sursuzca grebiliyor ve sihirli sesiyle syledii szckleri duyabiliyordu. Umarm Richard b en gitmeden uyanmaz, diye dnd Nicole Bunu anlamasnn bir yolu yok. Taycya dnd ve Newton'a son bir yolculuk daha yapt. Otuz dakikadr veda szcklerini ka asarlyordu, fakat imdi artk zaman gelmiti ve Nicole ok duygu yklyd "Sevgili Michael nm Richard'm" diye balayacakt, "dn gece hayatmn en zorlayc ryasn grdm Yal Sen a grnerek kaderimin Rama ile bir olduunu syledi." Nicole hava kabininden geerek kontrol merkezine girdi. Iklar yakmadan nce, Bu samalk, iye dnd Aklm karm olmalym. Fakat Omeh'in zihnindeki gc onun son dakika kukular a arkadalarna brakaca son szle493 RAMA-II Z e r o rine devam etti. "u ksa veda mesajnda, Omeh ve benim Afrika kkenimin yaammdaki nemini zetlememe imkan . Michael, ikinizin birlikte eve dn yolculuunuzda Richard sana baz Senoufo hikayeleri ni anlatabilir. Yal amann beni hibir zaman yanltmadn sylemem yeterli olur sanrm. seslerin hibir gerek yan olmadn ve byk olaslkla benim bilinaltmn yaratlar ol at her eye ramen Omeh'in bana verdii emirleri izlemeye karar verdim. "Rama'ya, nkleer fzelerin yolda olduunu iletebilmek iin elimden geleni yapmak niyeti mdeyim. Bunu nasl baaracam tam olarak bilmiyorum, fakat Silin-dirik Deniz'i gemek iin elkenliyi birletirirken bunu planlayacak birka saatim olacak. Richard, daha st bir hiyerariye ulaabilecek baz klavye komutlarnn olabilecei hakkndaki konumamz ha&ryo "Bu ekilde size veda etmek benim iin son derece zor ve son bir veda kucaklamasnn yeri ni tutmayacann ac bir ekilde farkndaym. Fakat eer ikiniz uyank olsaydnz, benim Ram dnmeme engel olurdunuz... Seni seviyorum Richard, bundan bir an bile kukulanma Pe k olas grnmediinin farkndaym, ama belki bir ekilde, bir gn baka bir yerde tekrar bir a geliriz. Eer ocuumuzu douracak kadar yaamay baarrsam, ona babasnn zeksn, incel alln devaml olarak anlatacama, sana sz veriyorum. "Son bir ricam var Eer ikinizden biri gvenlikle eve ular ve ben de Dnya'ya dnmeyi asla baara-mazsam, ltfen Genevieve'e bana olanlar anlatn. Ona btn yky, ryay, ieyi, h ukluumda yaadn Poro'yu anlatn Ve ona, kendisi.,, U 494 Rama'ya Dn n btn kalbimle sevdiimi syleyin."

Mesajn bitirdii zaman, Nicole'n yanaklarndan yalar szlyordu. Ayaa kalkt ve bant g Dzgn kaydedilmi olduundan emin olmak iin, oynatarak bir dakika kadar izledi ve sonra hava kabinine doru yrd Baln takarken, Tann'm diye dnd, gerekten de yapyorum. Nicole, tama koltuuyla karanlkta yapt rktc inite, dnme kararyla ilgili ciddi ku anmaya balayan korkulardan, kendine hakim olma konusundaki stn yetenei sayesinde kur tulabildi. Rovere binip, Silindirik Deniz'e doru srmeye baladktan sonra, Nicole, Ram a'y yneten zekyla nasl iletiim kurabileceini dnmeye balad. Kesinlikle resim kullan kendine, ve olanakl her yerde de, Richard'dan rendiim kadaryla, kesin bilim dilim Richard' dnmek kayglarn yeniden canlandrd. Onu terk ettiimi sanacak, diye zld. B sl bekleyebilirim? Nicole Genevieve'e hamileliinin ilk gnlerinde ne kadar yalnz olduu nu ve kendisiyle hislerini paylabilecei kimsesi olmadn hatrlad Yeniden, geriye dnp rk etmek iin gl bir arzu duydu. Fakat kendi hislerini zmlemesi, n grkemli dn a yeniden afak sokmutu. Daha nce olduu gibi, Nicole evresindeki manzaradan bylenmiti. evrende bunun bir benzeri yok. Eskiden Beta Kamp olan yere geldii zaman, ilk i olarak byk yelkenliyi buldu ve onu ama ya balad Yelkenli byk bir malzeme sandnn dibinde saklanmt ve ok iyi durumdayd. Y letirmek iin yapt alna, Nicole' Newton'u terk etme karar zerinde ok fazla dnm 495 RAMA-II ti. Mekanik birletirme onun pek becerebilecei bir ey deildi. Birletirmesi on dakika sr en ana bir paray yeniden skmesi gerekince neredeyse vazgeiyordu. Tm bu alma ona, Pier ile birlikte Genevieve'in yeni oyuncaklarn birletirmek iin neredeyse tm gece uratklar auvois'daki sinir bozucu birka ylba gecesini hatrlatt. Nicole yelkenlinin birletirme k vuzuyla bouurken, Maazalarn sadece monte edilmi oyuncak satmalar hakknda bir yasa olma diye glerek mrldand. Nicole teknenin gvdesini merdivenlere kadar tad ve suyun kenarna yerletirdi Ana blmle her birini, n daha parlak olduu yerde, uurumun stnde birletirdi. ine kendisini o trmt ki, kendisinin iki metre yaknna gelinceye kadar ayak seslerini duyamad Nicole rinin stnde alrken, sa tarafna dnd ve ok yaknnda, kendisine yaklaan bir ey gr se akln karyordu Birka saniye sonra Richard'la pp kucaklayor-lard. Richard Nicole'n yanna otururken e da geliyor," dedi ve hemen yelkenli zerinde almaya balad "Sen olmadan gitmeyeceimi v Dnya'da nasl bir yaamm olursa olsun, sen yanmda olmadka, hibir anlam olmayacan s , nce bana ikimizin de delirmi olduumuzu syledi. Fakat sonra onunla konutuk ve ona Ka mallar uyarmak iin gzel bir ansmz olduuna inandm akladm zaman, son saatlerin e karlamak yerine, bizimle beraber olarak geirmeye karar verdi." "Fakat tek bir yolcu iin gvenli bir yolculuk olacan sylediini hatrlyorum?" "O kadar belli deil Taycya yklenmi olan yazlm bir felaket Programa baknca onun ok 496

Rama'ya Dn hazrlanm olduu belli oluyor. O zaman ne derece doru kontrol edilmi olabilir? O'Toole'u n tek bana ikimizden fazla ans olabilirdi... Fakat unutma, Dn-ya'ya vardnda eitli s la karlaacakt. Askeri mahkeme sz laf olsun diye sylenmedi." "Michael'm askeri mahkemeden korktuunu sanmyorum. Sadece ailesini korumak istiyor olabilir, fakat..." Uzaktan gelen bir barma sesi konumalarn bld. Yaklaan roverin iinden General O'Toole a el sallyordu. "Fakat anlayamadm," dedi Nicole. "Buraya bu kadar abuk nasl geldi? S en yrmedin, deil mi?" Richard gld. "Elbette hayr. Merdivenlerin dibinde bir radyofar braktm. Beta'ya ulap se in yelkenli ve paralarn tadn grdkten sonra, roveri otomatie balayarak geri yolla "Aferin sana," dedi Nicole, "ya beni yryerek bulmak iin harcadn bu ek sre iinde yelke ay-dm ne yapardn?" Richard uurumun stnden aaya, suyun kenarnda durmakta olan yelkenlinin gvdesine bakt. da umduumdan da iyi yapmsn," dedi alayc bir ses tonuyla, "bir ya da iki saat iinde bit irebilirdin." Ona vurmak isteyen Nicole'n elini yakalad. nn arasnda denizcilik deneyimi olan tek kii General O'Toole idi. Yolculuklarnn yansn en hemen sonra, Richard'a onlar izlemekte olan bir ift kpekbal biota kar, eer saldr urlarsa, kullanmak zere bir krek verdi. O'Toole New York'a doru bakarken, "Oras Marb

lehead veya Cape deil," dedi, "fakat bu olduka ilgin bir yelken yolculuu." Yolculuk boyunca Richard, rkm Nicole' kpekbal biotlarn onlar rahatsz etmelerinin 497

RAMA-II olaslkd olduuna baarszca inandrmaya alt. "Ne de olsa," dedi ona, "ilk Rama sefe ri de rahatsz etmemilerdi. Herhalde yeni motorlu teknelerimizdeki zel bir tasarm ned eniyle beni alabora ettiler " Nicole suyun iinde, yanlarndaki gri glgeye huzursuzca bakarken, "Nasl bu kadar emin olabiliyorsun?" diye sordu "Ve eer bize saldrmayacaklarsa, neden bu kadar uzun sred ir bizi izliyorlar?" "Bizi merak ediyorlar, hepsi bu," diye Richard yantlad Fakat gene de, glgelerden bi ri birden yelkenliye ynelip, altnda kaybolarak dier taraftaki arkadayla buluurken, kre skca kavramay ihmal etmedi "Grdn m?" derken krei skca tutan elini gev-etmiti "San k bir ey olmadn sylemitim." En yakn merdivenlere trmanmadan, yelkenliyi New York'un kenarna baladlar General O'To ole daha nce New York'ta hi bulunmam olduundan, doal olarak grd eylere ilgi duyuyo ard doruca bilgisayarda almaya giderken, Nicole O'Toole'a yol boyunca en ksa turu yap trd. Nicole ve General Beyaz Oda'ya ulatklar zaman, Richard onlara bildirecei bir gelime k aydetmiti bile, ikisi onun yanna geldikten birka saniye sonra, "ne srdm kuram doru . "imdi artk tm alc listesini elime geirdiime eminim. Gvertede radar veya ona benzer yleri olmal Ben onu saptamaya alrken, neden siz ikiniz uyarmz nasl ileteceimizle il r ak plan stnde almyorsunuz? Unutmayn, basit olmal. Herhalde ilk fzenin gelmesine aatten daha az zamanmz kald " Yirmi dn saat, dedi Nicole kendine Bir gn daha. Klavyenin banda hzla alan Richard'a v kTehlikedeki Uzay Arac elerde dank halde duran siyah nesneleri inceleyen General O'Toole'a bakt O anda Nicol e'n bu iki adama kar duyduu sevgi, hzla ani bir korku patlamasyla kesildi. Durumlarnn rei bir anda stne kmt. Yarn hepimiz lm m olacatz? diye dnd. _____________61_____________ TEHLKEDEK UZAY ARACI Richard sesinde fazla duygu belirtisi olmadan, "Gerekten fazla armamamz gerekir" dedi de byk, siyah ekrann nnde oturuyorlard. "Hepimiz bunu bekliyorduk." "Ama tersini umuyorduk," diye O'Toole araya girdi. "Bazen dnlen eyin doru kmas sars ." "Richard, bu kk prltlarn her birinin," diye Ni-cole sordu, "uzayda bir cismi gsterdi min misin?" "Hibir kukum yok," dedi Richard. "Bir izleyicinin grntlerine baktmzdan kesinlikle em Bakn, size alanlarn nasl deitirilebileceini gstereyim." Richard'n verdii komutla ek , ortasnda Rama olduu kukusuz bir silindirin evresinde, emerkezli daireler belirdi So nra baka bir ift komut daha girerek ekranda hareketlenmeye neden oldu. Silindir gi tgide klerek sonunda bir nokta haline gelirken, evresindeki daireler de onunla birli kte kldler ve ekrann kenarndan yeni daireler belirmeye balad. Sonunda grntnn sa i on alt tane olan, bir grup nokta belirdi. Nicole kk k noktalarn iaret ederek, "Fakat, bunlarn fze olduklarn nereden biliyo ukuyla sordu. 499

RAMA-II "Bilmiyorum," dedi Richard. "Tek bildiim onlarn Rama ile Dnya arasnda dz bir hat zerin de uan nesneler olduu. Bunlarn bar elileri olduunu da dnebilirim, ama bundan da cid kuku duyarm." "Ne kadar kald?" diye O'Toole sordu. Richard bir anlk duraklamadan sonra, "Kesin olarak sylemek zor," dedi "Birincisine kadar on sekiz-yirmi saat var sanrm Sandmdan daha fazla yaylmlar. Onlar bir saat ka zleyebilirsek, arpma zamanyla ilgili daha kesin bir tahmin yapabiliriz " General O'Toole bir slk ald ve konumadan nce birka saniye dnd. "Bu uzay aracna bi drya uramak zere olduunu bildirmeden nce," dedi, "ok basit bir sorumu yantlayabilir m

n?" "Eer yapabilirsem," dedi Richard. "Uyarmz ulatrabilsek bile, Rama'nn bu^gelen fzelerden kendini koruyabileceine seni in an nedir?" Uzun bir sessizlik oldu. "Bir yl kadar nce, Londra'dan Tokyo'ya utuumuz gn, din hakknd aki konumamz hatrlyor musun, Michael?" diye sordu Richard. "Eusebius'u okuduum zaman m kastediyorsun?" "Sanrm. Bana Hristiyanln ilk gnlerini anlatyordun Neyse, konumamzn tam ortasnda s r'ya inandn sormutum. Yantn hatrlyor musun?" "Elbette," diye O'Toole yantlad "Kendisini on yanda ateist ilan eden byk oluma da a vermitim." "Senin uaktaki yantn, benim imdiki duruma yaklama tarzm mkemmel aklyor. Rama'nn s elimi teknolojisi olduunu biliyoruz. Tasarm-

Tehlikedeki Uzay Arac land zaman elbette dmanca saldrlarla karlaabilecei de dnlmtr . Kim bilir, b in yolundan uzaklatrabilecek, henz kefedemediimiz, bir itici g sistemi vardr. Bahse g rim ki..." "Bir saniye araya girebilir miyim?" dedi Nicole. "Tokyo'ya uuta sizinle beraber dei ldim. Michael'n soruna verdii yant renmek istiyorum." ki adam birka saniye birbirlerine baktlar. Sonunda General O'Toole yantlad, "nan, d gzlemle ekillenir." "Plannzn ilk blm ok zor deil ve yaklamn uygun buluyorum, fakat, sonucu nasl ak da nkleer zincirleme reaksiyonun gelen fzelerle olan balantsn nasl anlatabileceimiz k sunda, zihnimde hibir ey canlandramyorum." "Sen ilk blm iin grafikleri hazrlarken, Michael ve ben onun stnde alacaz Nkleer f nu olduka iyi hatrladn sylyor." "ok fazla tahmin yapmaktan kann," diye Ric-hard, Nicole'e hatrlatt. "Mesajn her blm iinde yeterli olmasna dikkat etmeliyiz " General O'Toole, o anda Richard ve Nicole'n yannda deildi ki saatlik youn bir almadan nra, be dakika kadar nce, tnelin iinde yryerek uzaklamt. ki i arkada birden onu glandlar "Herhalde tuvalete gitmitir," dedi Richard "Kaybolabilir," diye yantlad Nicole Richard Beyaz Oda'nn koridorunda ilerleyerek seslendi, "Merhaba .. Michael O'Tool e. yi misin?" Ana merdivenlerin bulunduu yerden yant geldi, "Evet Nicole ile birlikte bir dakika iin buraya gelebilir misiniz?" 501 RAMA-II Birka dakika sonra Nicole ile birlikte, merdivenin dibinde, Generalin yanna geldik leri zaman, Richard sordu, "Bir ey mi var?" O'Toole gzlerini tavana dikmi olarak, "Bu ini kim yapt?" diye sordu, "Ve ncelikle ne den yapldn dnyorsunuz?" "Bilmiyoruz," dedi Richard sabrszlkla. "Bu konuyu birka dakika veya birka saat iinde d e zebileceimizi sanmyorum Bu arada, zerinde alacamz..." "Bana biraz sabr gsterin," diye O'Toole kesin bir ifadeyle onun szn kesti. "Devam etm eden nce bu konumay yapmaya ihtiyacm var." Richard ve Nicole onun devam etmesini bek lediler "Aceleyle, paldr kldr, bu arac kontrol etmekte olan herhangi bir zekya bir uy ar mesaj gndermeye alyoruz Bu ie Rama'nn kendisini korumak iin gerekli nlemleri al itiimizi varsayyoruz Bunun bizler iin doru bir hareket olduunu nereden biliyoruz? Kend i trmze ihanet etmi olmayacamz nasl bilebiliriz?" General O'Toole ellerini evresindeki byk maaraya doru sallad "Tm bunlann bir nedeni, b bir plan olmal. Neden o sahte insan nesneleri Beyaz Oda'ya braklm? Neden Ramallar bizi kendileriyle iletiim kurmaya ardlar Kular ve sekiz bacakl rmcekler kim veya ne?" Tm lanmam sorulardan duyduu aresizlikle ban sallad "Rama'y yok etmek konusunda emin de Fakat uyary gndermemiz konusunda da o derece emin deilim. Ya Rama bizim sayemizde nkl eer saldrdan kurtulur ve sonunda Dnya'y yok ederse?" "Bu son derece olanaksz Miclael. lk Rama arac gne sisteminden geip gitmiti. " "Bir dakika, Nicole, izin verir misin?" diye Richard yumuak bir ekilde szn kesti. "Bra k generali ben

Tehlikedeki Uzay Arac yantlamaya alaym." lerleyerek elini General O'Toole'un omzuna koydu. "Michael," dedi Richard, "senin le tantm andan itibaren beni en ok etkileyen zelliin, bizim tmdengelim veya bilimsel arla ulatmz yantlarla, hibir mantksal yaklam olmayan sorular arasndaki fark ayr nein olmutu. Bu nemli noktada Rama'nn ne olduunu henz anlamamzn bir aresi yok. Henz de hibir yeterli veri yok. Bu, snrlamalardan ok deikenlerin bulunduu ezamanl bir iz enklem sistemini zmeye almak gibi bir ey. Doru zmler iin deiik st dzeyler var. O'Toole glmseyerek ban sallad "Bildiimiz tek ey," diye Richard devam etti, "bir fze u u anda Rama'ya yaklayor. Byk olaslkla nkleer balk tayorlar Bizim uyarmak veya u mimiz var ve bu seimi, bizim iin u anda elimizde bulunan verilere gre yapmak durumun dayz." Richard kk bilgisayarn kartp, O'Toole'un yanna geldi. "Tm bu sorunu 3 x 2'lik bir m ifade edebilirsin," dedi. "Rama tehdidinin ayr anlatm olduunu varsayalm: dmanca de r zaman dmanca ve saldrld zaman dmanca. Bu durumun matriste sray oluturduu ar karya olduumuz karar dn. Ya onlar uyarrz, ya da uyarmamay yeleriz. Yalnz bu ma sz konusu. Bylece matrisimizde iki stun olutu: Rama uyarld ve Rama uyarlmad. Richard matrisi oluturarak kk ekrannda onu gsterirken O'Toole ve Nicole, onun omzu zer nden izlediler. "Eer matriste ayn elerle ortaya kan alt olayn sonularna bakar ve yap iimiz her yerde baz olaslklar saptamaya alrsak, kararmz verebilmek iin gerekli t e etmi olacaz. Ay503 RAMA-II n fikirde misiniz?" General O'Toole, Richard'n iinde bulunduklar kmaz ne kadar abuk ve zl bir ekilde e diinden etkilenmi olarak ban sallad "kinci srann sonucu her zaman ayn," dedi Nicole onlar uyarmamza bal deil. Eer Rama gerekten dmansa bu derece ileri teknolojileriyle n uyarp uyarmamamz hibir eyi deitirmeyecek. Eninde sonunda, ya bu arala, ya da ileride gelecek olanla, ya insan rkna boyun edirecekler ya da yok edecekler." Richard, O'Toole'un konumay izlediinden emin olmak iin biraz duraklad. "Benzer ekilde, " diye yavaa devam etti, "eer Rama hibir ekilde dman deilse, onlar uyarmak yanl ol sak da, uyarmasak da Dnya tehlikede deil ve onlara nkleer fzeleri anlatmakta baarl olu sak, olaanst bir ey kurtarlm olacak." General glmsedi "Bylece tek olas^sorun, eer bunu O'Toole'un kaygs diye tanmlarsak; e ma aslnda dman deil de, kendisine nkleer saldrda bulunulduunu renip fikir deitirm da, ortaya kyor." "Kesinlikle," dedi Richard. "Ve ben de, onu uyarmamzn, oluabilecek dmanca bir hareket i yattnc bir faktr oluturacam ileri sryorum. Ne de olsa ." "Tamam, tamam," diye O'Toole yantlad. "Nereye vardnz gryorum. Her ne kadar benim kay nuya ok yksek olaslk verildiyse de, tm zmlemeden Ramallar uyarmann daha iyi sonu r." Birden gld, "Richard, iyi ki COG komuta merkezinde almyorsun. Mantnla beni ifre eye ikna edebilirdin..." "Sanmam," dedi Nicole. "Hi kimse o tr bir paranoyadan mantksal bir sonu kartamaz." 504 Tehlikedeki Uzay Arac "Teekkr ederim," diye general glmsedi. "Tatmin oldum. ok ikna ediciydiniz. Haydi ie ba ayalm." Fzelerin amanszca yaklamasnn verdii drtyle, yorulmak bilmeden saatlerce altla ael O'Toole uyar mesajn iki farkl blm olarak hazrladlar. lk blmn byk ksm teme ni kurmak iin, Rama'nn gne sistemine girerken yrngesi, iki Newton aracnn Dnya'dan ay yabanc gemiyle bulumadan nce yeniden birlemesi, Rama'nn yrngesini deitiren iki mane e son olarak Dnya'dan Rama'nn yolunu kesmek zere frlatlan on alt fze olmak zere, tm ekanikleri belirtilmiti Dier iki astronot dier mesajn karmaklyla bouurlarken, Ri-c vye ve siyah ekran nnde geirdii uzun saatler, tm bu yrngesel olaylar grafik izgilere rken, imdi meyvesini veriyordu. kinci blmn tasarmlanmas son derece zordu. Bunda, insanlar; gelen fzelerin nkleer bal mbalarn patlama gcnn zincirleme bir reaksiyon yaratacan ve patlama sonucu oluan s, dyasyonun son derece gl olduunu, aklamaya alyorlard Ana grnty sunmak sorun de ci gcn bykln dnyad- bir zeknn anlayabilecei bir dille anlatabilmek, korkun bi .

O'Toole ve Nicole kendisine, patlama scakl ile ok ve radyasyon alanlarnn bykln b den, uyarnn tam olmayaca konusunda srar ettikleri zaman, ileden kan Richard, "mkns bard. "Neden sadece paralanan atom ekirdeindeki madde miktarn belirtmiyoruz? Fizikte olmallar. Patlama gcn ve dier sonular hesapla505 RAMA-II yabilirler." Zaman hzla geiyordu ve de bitkin dmeye balamlard Son saatlerde, General O'Toole y ayanamad ve Nicole'n sraryla, bir sre uyudu Biyometri verileri kalbinin stres altnda o lduun' gsteriyordu. Richard bile doksan dakika kadar uyudu. Fakat Nicole kendini d inlenme lksne kaptrmad. Silahlarn yok edici gcn bir ekilde grafiksel yoldan tanmlam arlyd. Erkekler uyand zaman, Nicole onlar, ikinci blme, Dnya'daki bir ehir veya ormann yak bir megatonluk nkleer bir bomba patlad zaman ne olacan gsteren bir gsterinin de ekle konusunda ikna etti. Bu resimlerin bir anlam kazanabilmesi iin, elbette, Richard 'n daha nce, kimyasal elementler ve sembollerini matematiksel bir kesinlikle belir ledii szln baz l blmleriyle daha da geniletmesi gerekti. izgi resimlerindeki bina ve aalarn yanna lek saylarn zorlukla sdrrken, "Eer bu iye homurdand, "o zaman sandmdan da zekiler demektir." Sonunda mesaj tamamland ve yklendi. Tm uyary bir daha izleyip birka dzeltme yaptlar. anlayamadm komutlarn arasnda," dedi Richard, "baka bir ilem grubu dzeyiyle balants kukulandm be tane komut var. Elbette, sadece tahmin yrtyorum, fakat bunun olduka de l bir tahmin olduuna inanyorum. Mesajmz, bu komutlarn her birini bir kez kullanarak, b e kez ileteceim ve uyarmzn ana bilgisayara bir ekilde ulatn umacam." Richard tm gerekli komutlar klavyeye girerken, Nicole ve General O'Toole yrye ktlar venleri trmandktan sonra New York'un gkdelenleri Son Saat arasnda dolatlar. "Rama'ya inip Beyaz Oda'y bulmamzn kaderimiz olduuna inanyorsun de ?" "Evet," dedi Nicole. "Fakat ne amala," dedi general, "eer Ramaklar sadece bizimle iliki kurmak istiyorla rsa, neden byle ayrntl yollara giriyorlar? Ve neden amalarn yanl yorumlamamz riskin orlar?" "Bilmem," dedi Nicole. "Belki de bir ekilde bizi snyorlar. Neye benzediimizi anlamak iin." "Tanr'm," dedi O'Toole, "ne korkun bir dnce Ziyaretilerine kar nkleer fze saldrs ar olarak snflandrlacaz." "Kesinlikle," dedi Nicole. Nicole, O'Toole'a ukurlu ambar, kuu kurtard a, arpc okyzeylileri ve dier iki in erdi. Gittike yorgun dyordu, fakat her ey sonulanncaya kadar uyuyamayacan biliyordu Nicole ile birlikte Silindirik Deniz'in kenarna kadar yryp yelkenliye el srlmemi oldu grdkten sonra O'Toole, "Geri dnelim mi?" diye sordu. "Olur," diye yorgun bir ekilde yantlayan Nicole saatini kontrol etti, ilk nkleer fze nin Rama'ya ulamasna tam saat ve on sekiz dakika vard. ________________62________________ SON SAAT Be dakika sreyle kimse konumad. kozmonot da, ilk fzenin bir saatten daha az uzaklkta duunun bilincinde, kendi zel dnyalanyla i ie oturdular Richard tm alclarn grntler ek, Rama'nn kendisini koruyacak nlemler alp almadnn bir belirtisini bo yere arad. He daha yaklamakta olan ndeki fzenin yakn ekim radar grn507 RAMA-II

tsne tekrar bakarak, "Kahretsin," diye homurdand. Richard, Nicole'n oturmakta olduu keye yrd. "Herhalde baaramadk," dedi yavaa "Dei ." Nicole gzlerini ovuturdu "Keke bu kadar yorgun olmasaydm," dedi. "Son elli dakikamzda ilgin bir ey yapabilirdik." zgnce glmsedi, "imdi lm srasn beklemenin nasl bir um "

General O'Toole odann dier ucundan yaklat, sol elinde o kk siyah toplardan ikisini tut yordu. "Biliyor musunuz?" dedi "Her zaman, lmeden nce eer ksa bir srem olsa, ne yapac am hep merak etmiimdir, ite imdi o noktadaym ve zihnim sadece bir tek eye odaklanyor "Nedir o?" diye Nicole sordu O'Toole "Acaba ikinizden biri vaftiz oldu mu?" diye dikkatle sordu. Richard "Neee?" diye barrken aknlkla glyordu. "Olduunu sanmyorum Ya sen Nicole?" "Hayr, Michael. Babamn Katoliklii uygulamadan ok gelenekseldi." "yi," diye general srarc bir ifadeyle, "kinizi de vaftiz etmeyi neriyorum" dedi. "Burada? imdi?" diye arm olan Wakefeld soruyordu, "Nikki, kulaklarm m beni yanltyo beyefendi yaammn son saatini vaftiz olarak geirmemi mi neriyor?" O'Toole, "ok uzun srmez..." diye sze balamt "Neden olmasn Richard?" diye Nicole onun szn kesti Yznde aydnlk bir glmsemeyle aya apacak baka bir eyimiz var m? Hi olmazsa burada korkuyla oturup ate topunu beklemekte n daha iyidir " Richard bir glme krizine tutulmak zereydi. "Bu 508

Son Saat harika," diye sylendi. "Ben, Richard Wakefield, yaam boyu bir ateist, imdi yaammn son hareketi olarak dnyad bir uzay gemisinde vaftiz olmam bekleniyor. Bunu sevdim." "Pascal ne yazmt, hatrlasana," diye Nicole ona takld. "Ah, evet," diye Richard yantlad. "Dnya'nn en nl dnrlerinden birinden basit bir mat anr var olabilir de, olmayabilir de; ona inanabilirim de inanmayabilirim de. Kayb edeceim tek olaslk Tanr'nn var olup benim ona inanmamam Bu nedenle riskimi en dk dze dirmek iin ona inanyorum'." Richard gld. "Fakat, ben Tanr'ya inanmay deil, sadece vaft z olmay kabul ediyorum." "O zaman bunu yapacaksn," dedi Nicole. Richard, onun daha nce syledii sz tekrarlayarak, "Neden olmasn?" dedi. "Belki de bylec erdemli paganlar ve vaftiz edilmemi ocuklarla birlikte Lim-bo'da* yaamaktan kurtul urum." General O'Toole'a dnerek glmsedi, "Pekl, general, tmyle siziniz, yapacanz e "imdi dikkatle dinle TB," dedi Richard. "Belki de bir vaftiz srasnda, bir insann ceb inde olan ilk robot olacaksn." Nicole dirseiyle Richard'n gsne hafife vurdu. Sabrl General O'Toole birka saniye bek sonra trene balad. Richard'n sraryla, inden karak ak meydana gelmilerdi. Richard Rama'nn gkyznn tep stemi, dierleri de buna itiraz etmemilerdi. General O'Toole hazrlklarn tamamlarken, Ni ole Si-lindirik Deniz'e kadar giderek vaftiz matarasn dolLimbo: Vaftiz edilmeden len ocuklarla, sa peygamber'den nce yaam olanlarn ruhlarnn yer (. n.) 509 RAMA-II durmutu. Amerikal general vaftiz olayn ciddiye ah-yor, bu arada Richard'm temiz kalp li akalarndan da alnmad belli oluyordu. Nicole ve Richard, O'Toole'un nnde diz ktler. O'Toole, Richard'm bana su serperek "Ric ard Colin Wakefeld," dedi, "Seni Baba, Oul ve Kutsal Ruh adna vaftiz ediyorum." O'Toole, Nicole' de ayn basit yoldan vaftiz ettikten sonra, Richard ayaa kalkarak srt t. "Kendimi hi farkl hissetmiyorum," dedi "Tpk az nceki gibi nmzdeki yarm saat iin i dndke, son derece korkuyorum " O'Toole yerinden kmldamamt, yumuak bir sesle, "Richard," dedi, "yeniden diz kmeni ric debilir miyim? Ksa bir dua okumak istiyorum." "Nedir bu?" diye Richard sordu. "nce vaftiz, imdi de dua m?" Nicole ona bakt. Gzleriy le/kabul etmesini rica ediyordu. "Pekl," dedi, "sanrm sonuna kadar devam edebilirim. " "Yce Tanr'm ltfen dualarmz kabul et," dedi general yksek sesle O da diz km, gzler ak ellerini nnde birletirmiti. "Belki de son saatimizde, mz burada sana olan ball n toplandk. Eer yaamaya devam edersek sana nasl hizmet edeceimizi gz nne alman diliy Ve, eer sen uygun grrsen, bizleri o acl ve korkun lmden kurtarman istiyoruz Eer l senin semavi krallna kabul edilmemiz iin dua ediyoruz. Amin." General O'Toole bir an durdu, sonra sa'nn duasn okumaya balad "Babamz, sen ki cennette

in, Mbarek olsun Adn. " dedikten sonra, byk uzay gemisinin klar birden snverdi. Bir daha sona ermiti Richard ve Nicole, el fenerlerini karmadan nce saygyla arkadalarnn d bitir510 Son Saat meini beklediler. Nicole generale teekkr ederek onu hafife kucaklad. "Evet, ite buradayz," dedi Richard sinirli bir ekilde. "Yirmi yedi dakika ve geri saym devam ediyor. Vaftiz olduk, du a ettik. imdi ne yapacaz. Kimin son, yani en son elence iin bir fikri var ark? Dans? oyun? General O'Toole zgn bir ekilde, "Burada yalnz kalmay ve lmmle, gnah karp dua eder eliyorum," dedi, "Sanrm siz ikiniz de, birlikte yalnz olmak istersiniz." "Pekl, Nikki," dedi Richard. "Son pmemizi nerede yapmak istersin? Silindirik Deniz'in kysnda m? Yoksa Beyaz Oda'da m?" Nicole otuz iki saattir hi uyumam ve tam anlamyla tkenmiti Kendini Richard'n kollarna karak gzlerini kapatt. O anda, aralklarla yanp snen klar, yeni balam olan Rama gec ln aydnlatmaya balad. General O'Toole, "Bu ne?" diye kaygyla sordu. "Boynuzlar olmal," diye Richard heyecanla yantlad. "Haydi gidelim." Adann gney kysna koarak, Gney anandaki muazzam ve gizemli yaplar izlemeye balad byk antsal boynuzun evresindeki alt boynuzun deiik iftleri arasnda ince k izgil iyor ve bu san k yaylan her iki ucu birer boynuza balyken zrdayarak ortasndan yava eri dalgalanmalar yapyordu Uzaktan gelen atrtlar da bu muhteem manzaray tamamlyordu. O'Toole duyduu deheti bastrarak, "nanlmaz," dedi. "Tam anlamyla inanlmaz." "Demek Rama manevra yapacak," dedi Richard. Kendini zor tutuyordu Nicole' ve O'To ole'u kucaklad, sonra Nicole' dudaklanndan pt ve duvarn 511 RAMA-II stnde dans ederken, "Yaasn!" diye bard. "Fakat Richard," diye Nicole arkasndan bard, "ok ge deil mi? Bu kadar ksa srede Rama yol stnden ekilebilir?" Richard arkadalarna doru kotu. "Haklsn," dedi soluk solua, "ve u kahrolas mermilerin aslkla sya ynelme sistemleri de vardr." Bu kez meydana ynelerek komaya balad. "Rada leyeceim." Nicole, General O'Toole'a bakt. General, "Geliyorum," dedi. "Fakat, bu gnlk bu kada r heyecan bana yetti. u gsteriyi biraz daha izlemek istiyorum. stersen bensiz de gi debilirsin." Nicole bekledi. kisi birlikte hzla meydana doru yrrlerken, General O'Toole, kendisini vaftiz etmesine izin verdii iin Nicole'e teekkr etti. "Samalama," dedi Nicole ve eli nKgeneralin omzunun stne koydu Vaftiz aslnda o kadar nemli deildi, diye iinden dnere am etti. Senin bizim ruhlarmz iin kayglandn o kadar belliydi ki. ncelikle sana olan s imizi gstermek iin nerini kabul ettik. Nicole kendi kendine glmsedi. En azndan ben ned enin bu olduunu sanyorum... Altlarnda yer iddetle sallanmaya balaynca, bir an iin korkan General O'Toole durdu. N icole dengelerini salamak iin generalin elini tutarken, 'Son manevrada da herhalde byle olmutu," dedi. "Ancak ben ukurun dibinde baygn yattm iin tm olay karmtm. "O halde k gsterileri manevrann balangcnn bir gstergesiydi?" "Herhalde. Bu nedenle Richard o kadar cotu." Tam inin kapsn atklar anda, Richard merdivenlerden frlad. "Yaptlar!" diye bard. " Richard soluunu tutarken O'Toole ve Nicole ona 512 Son Saat baktlar. "Tm uzay aracnn evresini -yaklak alt ya da sekiz yz metre kalnlnda- ne rak anlayamadm bir tr a veya kafesle kaplamlar." Dnd ve basamaklar er er adayar lin," dedi. Tm yorgunluuna karn, Nicole onun bu heyecanna son bir adrenalin patlamasyla yant verdi Ric-hard'n peinden merdivenlere frlayarak Beyaz Oda'ya kotu. Richard siyah ekrann nnd durmu, aracn d yzeyindeki yeni maddeyi gsteren grntyle, yaklaan fzelerin radar g dip geliyordu. "Uyarmz anlam olmallar," dedi Nicole'e. Sonra neeyle onu havaya kaldrarak pt ve onu

tutarken "e yarad, sevgilini" diye bard. ''Teekkrler. Oh, teekkrler." Nicole de heyecanlanmt. Fakat Rama'nn davrannn, onun yok olmasn nleyebileceine he tmamt. General OToole odaya gelip, Richard ona ekranda neyi grmekte olduklarn aklad ece dokuz dakika kalmt. Nicole midesinde futbol topu byklnde kelebeklerin uutuunu rdu. Rama manevrasn gelitirdii srece yer sarslmaya devam etti. Nkleer fzelerin sya ynlenme aygtlar olduu belliydi, nk Rama'nn kesinlikle yrnge dz bir hat zerinde ona doru ilerlemeye devam ettiler. Yakn ekim radar resmi, on alt s aldrgann olduka yaylm olduunu gsterdi. Tahmin edilen arpma zamanlar, yaklak bir s z daha az bir sreye dalyordu. Richard'n gergin davranlar artmaya balamt. Odann iinde lgnca dolayordu. Bir ar rtarak yere koydu ve sanki TB onun en yakn arkadaym gibi, onunla hzla konumaya ba513 RAMA-II lad. Syledikleri de aslnda pek tutarl deildi. Bir an, TB'ye yaklaan patlamaya hazr olm sn sylyor, bir saniye sonra da ona, Rama'nn yaklaan fzelerden nasl mucizevi bir ekil rtulacan anlatyordu. General O'Toole sakin kalmaya alt, fakat Richard odann inide bir Tasmanya eytan* gibi a dolanrken buna imkn yoktu. Richard'a bireyler sylemek istedi, fakat bunun yerine b iraz huzur bulabilmek iin tnele kmay yeledi. Hareket halinde olmad ender anlardan birinde, Nicole Richard'a yaklaarak onun elleri ni tuttu. "Sevgilim," dedi, "geve, yapabileceimiz bir ey yok." Richard bir an arkada ve sevgilisine bakt, sonra ona sarlarak lgncasna pt ve en son re oturarak Nicole' yanna ekti. Vcudu titrerken, "Korkuyorum Nicole," dedi. "Gerekten korkuyorum ve bireyler yapamamaktan da nefret ediyorum." Nicole, yeniden yavaa onun ellerini tutarken, "Ben de korkuyorum," dedi. "Michael da yle." "Fakat hibiriniz korkmu gibi davranmyorsunuz" dedi Richard. "Kendimi Winnie tbe-poo h'daki* Tigger rnei nada dolanan bir budala gibi hissediyorum." "Herkes lmle deiik bi e yzleir," dedi Nicole. "Hepimiz korkarz. Fakat onunla kendi, kiisel yollarmzla baa Richard yatmaya balamt. Byk ekrana bir gz attktan sonra saatine bakt. "lk arpm edi. Nicole ellerini Richard'in yanaklarna koyarak onu pt, "Seni seviyorum, Richard Wake field." Tasmanya eytan (Tasmanian Devil). Tasmanya, Avustralya, Cava ve civarndaki adalarda yaayan, siyah zemin zerine beyaz izgili postu olan, gececi, etil, keseli hayvan ( n. ) Winnie-de-pooh: A A Milne'in hayvan masallar (1926) ve resimle-514 meini Ernest Sheppard'n yapt yapttaki saf bir kahraman (.n.) Son Saat Richard, "Ben de seni seviyorum" diye yantlad. Richard ve Nicole el ele tutumu, yerde oturarak, ilk fzenin Rama'y evreleyen sk a tab sna ulamasn siyah ekranda izlediler. General O'Toole, otuz saniye nce dnm olduu odan a ayakta duruyordu. Fze temas ettii zaman, an arplan blm, fzenin hzn kesecek, fa inlerine girmesine izin verecek biimde yol verdi. Sonra, an geri kalan ksm ayn anda, f enin stne dolanarak inanlmaz bir hzla bir koza oluturdular. Bunlarn hepsi saniyenin k r kesrinde olmutu. Fzenin nkleer sava bal patlad zaman, Ra-ma'nn d kabuundan y zaktayd ve st kaln bir rtyle kaplyd. Ekrandaki a tabakas biraz hasar grdyse de, B sadece ok hafif hissedilebilen bir sarsnt oldu. "Vay be!" diye nce Richard konutu. "Bunu grdnz m?" Yerinden frlayarak ekrana yaklat. Yanna gelen Nicole, "ok abuk oldu," diye fikrini ak General O'Toole ksa bir teekkr duas mrldandktan sonra ekrann nndeki arkadalarna k asl yaptna dair fikrin var m?" diye Ric-hard'a sordu. "Hibir fikrim yok" dedi Richard. "Fakat bir ekilde koza patlamay iinde tuttu. Mthi bir madde olmal." Radar grntsne geti. "u ikinciye daha yakndan bakalm. Buraya ulamasn " Parlak beyaz bir k akt ve ekrandaki grnt yok oldu. Bir saniyeden az bir sre sonra, y raftan ok iddetli bir ey onlara arpt. Beyaz Oda'daki klar kesildi ve yerin sarslmas Richard karanlkta el yordamyla Nicole'n elini ararken, "Herkes iyi mi?" diye sordu . 515 RAMA-II

"Sanrm," dedi O'Toole, "duvara arptm, fakat sadece srtm ve dirseimle." "yiyim canm," dedi Nicole. "Ne oldu?" "Belli ki o fze aa ulamadan daha nce patlad. ok dalgas da bize arpt." "Anlamyorum," dedi O'Toole. "Bomba bolukta patlad. ok dalgas nasl olabilir?" Iklarn geri gelip yerin tekrar sallanmaya balamasndan sonra ayaa kalkan Richard, "Asln a, teknik adan sadece bir ok dalgas deil," diye aklad, fakat birden konumasn dei y, buna ne dersiniz!" dedi. "nl Rama tekrarlamas yine puan kazand." Ayaa kalkarken pe k dengeli grnmeyen Nicole'e sordu, "Sen iyi misin?" "Dizimi incittim, ama ciddi bir ey deil," "Bonba, kendi fzesinin geri kalan ksmn yok etti," diyen Richard, alc listesindeki dier grnt ve radar ktlarn ararken, imdi O'Toole'un sorusunu yantlyordu, 'Jve gvdenin b arak geri kalann da paralara ayrd. Gaz ve paralar muazzam bir hzla hareket ederek bize rpan dalgay oluturdular. A okun iddetini azaltt." Nicole duvara yaklaarak otururken, "Bir sonrakine hazr olmak istiyorum" dedi. "Rama byle ka darbeye dayanr merak ediyorum" dedi Richard General O'Toole ilerleyerek Nicole'n yanna oturdu. "kisi gitti, kald on drt," dedi. H epsi glmsediB ler. En azndan henz lmemilerdi. Richard alclar birka dakika sonra ayarlamt. Ekranda, kalan k noktalarn sayarken, dedi, "eer yanlmyorsam son patlayan bomba kilometrelerce tedeydi anslydk. Bir tanesin n an tam dnda patlamamasn umalm." 516 Son Saat l, iki fzenin daha, Rama'nn evresindeki madde tarafndan tuzaa drlp etrafnn sar d ayaa kalkt. "imdi geici bir aramz var" dedi. "Bundan sonraki arpmaya dakika var -s a pe pee drt fze geliyor." Nicole de ayaa kalkmt. General O'Toole'un srtn tuttuunu grnce, "yi olduuna emin m el?" diye sordu O'Toole ekran izlemeye devam ederken ban sallad. Richard, Nicole'n yan a gelerek elini tuttu ve bir dakika sonra duvarn yannda birlikte yere oturup bir s onraki arpmay beklemeye baladlar. ok fazla beklemediler. Birincisinden ok daha gl ikinci bir yan kuvvet yirmi saniye iin de onlara arpt Iklar tekrar snd ve yerin titremesi kesildi. Nicole karanlkta O'Toole'u glkle nefes aldn duyabiliyordu "Michael," dedi "yaralandn m?" Hemen yant almaynca, Nicole onun tarafna doru emeklemeye balad. Bu bir hatayd nk, g dii zaman tutunabilecei hibir ey yoktu. Nicole vahice duvara frlatlarak bann yan ta Richard, ehri incelemek zere New York'a kt zaman, General O'Toole Nicole'n yannda ka chard dnd zaman iki adam sessizce konutular. ok az hasar vard. Son fzenin de tuzaa d n otuz dakika sonra, klar geri geldi ve yer yerinden sarslmaya balad "Grdn m?" dedi rd gergin bir srtmayla. "Sana iyi olacamz sylemitim. nemli olan her eyi kez yap Nicole bir saat kadar daha baygn kald. Son birka dakikadr hem yerin titrediinin, hem de odann kar tarafndaki konumalarn belirsizce farkndayd. Nicole ok yava gzlerini a 517 RAMA-II 13 X Richard'n "Net etki," dediini duydu, "hiperbol boyunca hzmz artrmak olacak. Bylece D yrngesinden, gezegen daha o noktaya varmadan ok nce geeceiz." "Dnya'ya ne kadar yaklaacaz?" "ok yakn deil. Bu, manevrann ne zaman sona ereceine bal. Eer imdi durursa, bir milyo ometre kadar uzaktan geeriz.,. Ay'a olan uzakln iki katndan biraz fazlasyla." Nicole dorulup glmsedi ve neeli bir tavrla, "Gnaydn," dedi. ki erkek hemen yanna geldiler. "yi misin, canm," diye Richard sordu Nicole kafasnn yan tarafndaki ii eliyle yoklarken, "Sanrm," dedi. "Herhalde bir sre b eceim. ki erkee bakarak, "Ya sen, Michael?" diye sordu. "Byk patlamadan hemen nce seni n iin kayglandm hatrlyorum." /"kincisi tm soluumu kesmiti," diye O'Toole ya-/ntlad. "Ama nc bombaya kar hazrl anslydm Ve srtm da artk iyi grnyor." Richard, Rama'nn gksel alclarndan rendiklerini aklamaya balad. "Onun son ksmn d cole. "Anladma gre Dnya'y tmyle geip gideceiz." Richard onun kalkmasna yardm etti reye gidiyoruz?"

Richard omuzlarn silkti, "imdiki yrngemizin civarnda hibir gezegen veya asteroit gibi ir hedef yok. Hiperbolik enerjimiz artyor. Eer hibir ey deimezse, Gne Sisteminden tm aklaacaz." Nicole yavaa "ve yldzlararas yolcular olacaz" dedi. General O'Toole, "Eer o kadar yaarsak," diye ekledi. Richard uysal bir glmsemeyle, "Ben kendi adma, 518 r Son Saat " dedi, "bundan sonra olacaklar iin artk kayglanmayacam. En azndan imdilik. Nkleer h layndan kurtuluumuzu kutlamay planlyorum. Yukar kp Michael' baz yeni dostlarla tan um Kularla m yoksa sekiz bacakl rmceklerle mi tantralm?" Nicole ban sallayarak glmsedi, "Sen umutsuz bir vakasn, Wakefield Seni hibir ekilde e llememe ..." "Mutlu birlemesine hibir engel yok bence Gerekten sevenlerin;" TB birden konumaya balamt. Kozmonotlarn de ardlar. Minik robota bakarak kahkala dlar "...sevgi demem sevgiye Bir dneklik yaparsa bir deime grnce, Baka yola saparsa sevgili sapt diye: Hayr, sevgi besbelli salam bir nirengidir. ."* Richard TB'yi alarak kapatt. Nicole ve Michael hl glyorlard. Richard her ikisini de ay r ayr kucaklad ve kk robotu bann stnde tutarak "mzden daha iyi yol arkada d reye gidiyorsak." A e, s 273 CYh.n) RAMA-II SONSZ Arhur C. Clarke Yazarlk tek bana yaplan bir itir ve birka on yl getikten sonra en kat benciller bile bir arkada zlemi duyabilirler. Fakat sanatn herhangi bir dalnda ibirlii riskli bir iti ve ne kadar ok insan ie karrsa, baar ans o derece azalr. Moby DicK'm Hermann Melvi Nat Hawthorne tarafndan, ya da Harp ve Slh'un Leo Tolstoy ve Freddie Dostoyevski ta rafndan ve Van Turgenev'in ek diyaloglaryla yazlm olduklarn dnebiliyor musunuz? Elbette, birka yl ncesine kadar, hibir yazarla kurgusal bir yaptta ibirlii yapmak akl n bile gemezdi. Kurgusal olmayanlar farklyd. 14'ten az olmayan, ok yazarl projelerde yer almtm (ikisi Life'n editrle-riyleydi ki bundan daha katmerlisini dnemezsiniz! Fak kurgusalda olamazd! Esiz yaratclk nm dardan birinin kurcalamasna izin vermeyecei Evet, kelime ilemci yolunda komik bir ey oldu. 1986 balarnda aracm Scott Meredith ben i en ikna edici, "Ben szm bitirmeden hayr deme," tonuyla arad. Anlaldna gre, gen lm prodktr benim bir eyimi -herhangi bir eyimi- filme ekmeye kararlyd Peter Gruber ad uymam olmama karn, onun iki filmini (Gece yars Expresi, Derinlik) grm ve olduka etk m. Scott bana, Peter'in son filmi, The Color Purple'n yarm dzine Oskar'a aday olduun u syledii zaman daha da ok etkilendim. Ancak, Scott bana Peter'in beni film senaryosu yazarlna dndrmek isteyen parlak fikirl i bir arkada olduunu syledii zaman iimden inledim. nledim, nk bilimkurguda yeni fik oktu ve gerekten parlak bir 520 Sonsz fikir olsa, ben onu zaten dnm olurdum. Ve senaryolardan nefret ederim; nk son derece eredeyse okunamaz ve bana gre de yazlamaz eylerdir. Tpk fon mzii gibi, onlar da bir fi m prodksiyonunun ara basamaklarndan biridir. Onlar yazmak iin olduka zel yetenee ihtiy vardr, fakat kendi balarna bir edebi veya sanatsal deerleri yoktur. (Bir fon mziinin h i olmazsa bir gzellii olur.) Sonra Scott bana arkadann kim olduunu aklad zaman olay kavrayabildim. Birdenbire pr kten ok heyecan verici grnmeye balamt nk Peter Guber ile yapacak bir eyim olmamas ey Kubrick ile yapacak ok eyim vard. Geriye dn. Yirmi yl nce, 20O1: Bir Uzay Efsanesi'nde Stanley ve ben Jpiter'in uydularn iyaret ederken, bu tmyle bilinmez dnyalarn, filmimizden ok sonra robotlar tarafndan in celeneceini hayal bile etmemitik Mart ve Temmuz 1979'da iki Voyager sondas, lo, Eur opa, Ganymede ve Callisto'nun, hayal bile etmeye cesaret edemeyeceimiz kadar tuha

f dnyalar olduklarn gz nne serdi. Jpiter'in dev uydularnn arpc grntleri -kan O-. Uzay Efsanesi-2yi yazmama olanak salad. Bu sayede, Peter Hyams 1984'te kitab fi lme ekerken Jpiter blmlerinin hayalden ok geree dayanmas mmkn oldu ve ekimlerin o anda Voyager uzay aracndan gelen gerek grntleri kullanabildi. 1979 grevlerinin son derece artc olmasna karn, on yl iinde bunlarn ok stne k . Voyager uzay gemisi Jpiter'in evresinde sadece birka saat kalm ve Satrn yolunda dev gezegen ve uydularnn yanndan hzla gemiti. Fakat Mays 1986'da Nasa, daha byk amal u s olan Ga-lileo'yu frlatmay planlad. Bu sadece yanndan geip gitme olay olmayp bir bul olacakt. Galileo, 1988 ylndan balamak zere iki yl sreyle yrngede kala521 RAMA-II rak, Jpiter ve uydularnn ayrntl bir aratrmasn yapacakt. 1990'dan itibaren de, eer nda giderse, bu egzotik dnyalarla ilgili olarak ylesine yeni bilgi akm olacakt ki, nc y efsanesi kanlmaz hale gelecekti. Benim de yazmay planladm buydu. Kendimi tmyle Gal ya adamtm ve amatr bir bilimkurgu yazarnn fikirleri beni hi ilgilendirmiyordu. Onu nez ketle nasl reddedecektim? Bunu dnp dururken Scott devam etti: "Peter Guber, sadece otuz alt saat iin, bu ocuu seninle tantrmak amacyla Sri Lanka'ya k istiyor. Ad Gentry Lee ve sana onu biraz tantaym. Kendisi Jet ti La bora tu var'nda (JPL) alyor ve Galileo projesinin bamhendisi Bu projeyi duymu muydun?" Hafife, "Evet," dedim. "Ve ondan nce de Mars'tan o harika resimleri gnderen Viking inicilerinin Grev Planl ama Mdr'yd. Halkn uzayda olanlar deerlendiremediini hissettii iin, arkadan Cari S osu yapmak iin bir irket kurdu. Tm TV dizilerinin mdryd..." "Yeter," diye bardm. "Bu adamla bulumam gerek. Bay Gabor'a, onu hemen buraya getirme sini syle." "Ad,' dedi Scott, "Guber. Peter Guber." ' Neyse, ikisinin Sri Lanka'ya umalar karar latrld ve eer Gentry'nin fikrini (ve tabii Gentry'yi de) beenirsem, bir taslak hazrlay caktm -iinde tipleri, mekanlar, konuyu ve usta bir senayo yazarnn bir senaryo retebile ei her eyi olan belki bir dzine sayfa. 12 ubat 1986'da Colombo'ya geldiler -Challenger faciasndan iki hafta sonra. 1986 u zay iin byk bir yl olacakt, fakat imdi tm NASA programlar her ynden karmakarkt. leo yllarca ertelenecekti. 1995'ten nce Jpiter'in aylarndan baka bir haber alnamayacak t. Efsane-3' unutabilirdim -ayn ekilde Gentry de Galileo ile ilgili bir ey yapmay , pr ojesini Ca-pe'ten alarak bir yerde saklamaktan baka, unutabilirdi. 522 Sonsz Neyse ki Guber-Lee-Clarke zirvesi mutlu bitti ve izleyen birka hafta boyunca, kav ramlar, tipler, arka planlar, konu -Beik adn verdiimiz hikayemiz iin uzaktan bile yar arl olduuna inandm her eyle ilgili bir sr yararsz disket doldurdum. Bir zamanlar bir urgusal bir kitap yazmann seenekleri elemek olduunu sylemiti. ok doru: bir defasnda, attm her olaslk eidini kullanmaya kalksam, yarm milyar Beik iin yeterli malzeme old apladm. Sonunda setiim bir tanesini, 4000 kelimelik bir taslak halinde Genty'e yolladm. Onu beendi ve tekrar, ayrntlar tamamlamak zere, Sri-Lanka'ya utu. Eski bakent Candy'nin s ki dalarda, gnlk bir maraton sonunda, bildiim en muhteem manzarann zihin datc et sonunda romann temelini oluturacak, 8000 kelimelik, ba-ota-son ksmlar tamamladk. Bund sonra, sk telefon grmeleriyle ve metrelerce basl kad okyanus tesine gndererek, ib dk. Bu arada ikimizin de baka projelerle de uramasna ramen, yazm ii yln byk blmn a iz ve Fransz edebiyatnda benden olduka daha iyi olduunu anladktan sonra (o zamana kad ar bu gibi srprizlere baklk kazanmtm) kendi slubumu ona kabul ettirme abalarmdan, vazgetim. Beik, ortak admz altnda yaymland zaman, bu, baz baml Athur C. Clarke i pasajlarda dzeltmeler yaptm aratracak kadar, rahatsz etti. Dnyadaki diyalog paral ty'nin, JPL'nin yldz hareketleri blmnn gl yumruklu, ikiye dayankl mhendis ve ma geirdii ve Bessel fonksiyonlar veya izgisel olmayan ksmi diferansiyal denklemleri zmek iin giriilen yumruk kavgalar nedeniyle Pasadena polislerinin sk sk arld yllarn s akladm. Gene de, bildiim kadaryla, hibir okul ynetimi 523 RAMA-II

Beikin ktphane raflarndan kaldrlmas iin talepte bulunmad. Bunu belirtiyorum, nk on yl nce, byle bir eyin Jmperial Eartb'n bana geldiim yeni renmi bulunuyorum. Dah okul idaresi, benim yazdn herhangi bir eyin bulunduu bir grup kitaba da yasaklama koy mu. O zamanlar bundan haberim olmasn isterdim.O banazlk raklarna, kendilerini rahatsz ede itabn 'Krler iin kitaplar" uyarlamasn kaydeden hanmn beklenmeyen bir ekilde ykselere ltere'nin ilk Hukuk Lordu ile evlendiini anlatarak elenirdim. Her ne kadar, Beik, aslnda bir film projesi olarak tasarlanm ve Warne Film tarafndan b ir takm hazrlklar yaplm olsa da, perdeye ulamas artk uzak grnyordu nk, byk mleri zinciri kitabn basld zamanda otaya km ve ou da bir iz brakmadan batmt Fakat, memnuniyetle sylyorum, Peter Guber baardan baarya kouyordu. Son yapmlar, East n Cadlar, Sisteki Goriller \& Yamur Adam ok iyi karlanmt; bu kk liste bile onun o deer projelere ilgisini gsteriyor Kanlmaz olarak evrim geri geldii zaman BeiKi yapaca eminim. nsanlarn deien ilgileri ve filmler arasnda bir gelgit var. Gentry'yle almaktan ok memnun kalmama karn Beiki sallamay bitirdiimiz zaman, bundan ki i-birliimizle ilgili hibir fikrim yoktu nk Halley kuyrukluyldz tm yaamma hakim re hakimiyeti bittii zaman, bir sonraki grnmesinin 206l'de olacan ve bunun da nc ef mkemmel bir frsat olduunu fark ettim (Eer ok geciken Galileo, umulduu gibi 1995'te al a balar ve geriye Jpiter sistemiyle ilgili megabitlerce yeni bilgi yollarsa, son e fsane gelebilir Ama imdiden hibir sz veremem.) 1987 yaznda, 2O61. Uzay Efsanesi-3, kitaplarda iyi 524 Sonsz i yapyordu, teekkr ederim, ve ben de bir yazarn, bir proje zerinde almad zaman hi an devaml rahatsz eden sululuk duygulan iindeydim. Birden, o projenin karmdan bana bak akta olduunu fark ettim. On be yl nce, Rama 'yla Bulusma'mn en son satrlar yleydi: "Kamallar her eyi kez y imdi, bu szckler, benim, son dzeltmeleri yaparken son anda yaptm bir deiiklikti. Ak yemin ederim-kitabn devamn yapmak gibi bir dnce yoktu; sadece bana doru ve yoruma ak kitap sonu gibi gelmiti. (Gerek yaamda da, elbette hibir yk bitmez.) Birok okuyucu -ve kitap eletiricisi- daha bandan bir leme planladm fikrine atladlar planlama-mtm -ancak imdi bunun mkemmel bir fikir olduunu anlyorum. Ve, Gentry de tam u iin adamyd: Kamallarn bir sonraki grnnde ie yarayacak gk mekanii ve uzay donan eneyimlere sahipti. Beikte yapm olduuma ok benzer bir ekilde, hzla olaslklar dalmn hazrladm ve ol Rama IIdomutu. Rama'ntn Bahesi ve Rama Aklyor 1989-1991 devresinde bunu izleyecek. Bylece bir kez daha Gentry Lee, Sri Lanka tepelerindeki ldrtc toplantlara katlmak ii ifik'i amaya, postac da bisikletinde dengelemek zorunda kald basl kat kmelerinden y balad. Fakat bu devrede, teknoloji bizim ktalararas almalarmz hzlandrmt. At se birbirimizle annda fikir alverii yapmamza olanak veriyor ki bu, Peter Hyams ve ben im 2010'un senaryosunu yazarken kullandmz elektronik posta bandan ok daha kullanl ( Dosyasna baknz.) Byle uzak mesafeli ibirlii iin sylenecek ok ey vardr; eer birbirlerine ok yakn olu rtak yazarlar nemsiz eylerle ok zaman kaybedebilirler. Yalnz 525 RAMA-II bir yazar da, alamama nedeni olarak bir sr mazeret ileri srebilir, ama iki kii olunca laslklar dengeleniyor. Ancak, bir yazarn iini ihmal etmesini de aklayabilmenin bir yolu yoktur. Kulaklar sar decek kadar grltyle horlamakta bile olsa, bilin altnda ok ciddi bir alma iinde olab e ikimiz de, edebiyat, bilim, sanat veya tarih konularnda yaptmz lgnca aratrmalarn eri salayabileceini biliyorduk. rnein, Kama //nin yazm srasnda, Gentry'nin, Aquitaine'li Eleanor'a ak olduu iyice be ldu (endielenme Stacey, kadn leli 785 yl olmu) ve benim, Gentry'yi, kadnn alacak ya alar ayrmaktan vazgeirmek iin olduka ince taktikler uygulamam gerekti. (Eer Aquataine 'li Eleanor'un yldzlararas bir macerayla uzaktan veya yakndan nasl bir ilikisi olduunu merak ederseniz, daarcmz emrinizdedir.) Gentry'den, ngiliz ve Fransz tarihiyle ilgili ve bana okulda hi retilmemi olan ok ey m. Kralie Eleanor'un, olu, gzpek sava-Kral Arslan Yrekli Richard' askerlerinin nnd bir varis getiremedii iin azarlad olay, herhalde ngiliz askeri tarihinin en ilgin anla

dan bindir. Ne yazk ki, tpk bir mafya babasna benzeyen fakat gerekte baba olamayan bu cesur fakat ecinsel Corleone zerinde almamza olanak yoktu... tanV tersine, Gentry'nin beinci ocuu Rama linin sonuna doru geliyor. Fakat, Gentry'nin henz domam en sevgili yarats, Siena'h Aziz Michael ile tanacaksnz Gentry'nin, benim ok az yardm veya mdahalemle, kendi adyla yazd kitaplarnda, ona ras yacanzdan eminim. Bu szleri yazarken, drt blmlk ortaklmzn yarsna yaklam bulunuyoruz. Devamnn n Kamallarn daarcklarnda bizler iin bir sr yeni srprizi olduuna eminim... 526 RAMA-II TEEKKRLER ki yllk dnemde, saysz konumalar srasnda, birok insann bu kitaba katks oldu. Yoru yetenekleriyle zellikle yararl olanlar Bebe Bar-den, Paul Chodas, Clayton Frohman, Michael Glass-mann, Bruce Jakosky, Roland Joffe, Gerry Snyder ve lan Stewart'tr. Lou Aronica, Malcolm Edwards ve Russ Galen lsnn her birinin kitaba nemli katklar oldu nlarn dzeltme yetenekleri, bu kitabn son eklini almasnda ok etkili oldu. Rahip Martin Slaught'a, General O'Toole'un yaratlmasnda, zorunlu dinsel katksndan ve Peter Guber'a, yazarlar iki yl nce bir araya getirmi olmasndan dolay zellikle teekk yorum. Son olarak, Mr. Lee'nin ailesine hibir teekkr iei yollamadan "TEEKKRLER" tamamlanm Ei Stacey ve be kk olu, Cooper, Austin, Robert, Patrick ve Michael, byk bir hogry dnyann yansn geerek Sri Lanka'ya gelmesi gereken yolculuklarna izin verdiler ve kitaby a btnlemesi iin gerekli zel zaman ona saladlar. 527