Professional Documents
Culture Documents
Prawo
Prawo
1. Prawo termin a. Prawa i wolnoci czowieka (4 generacje) b. Prawo a uprawnienie c. Prawo a praworzdno i sprawiedliwo d. Klasyfikacja (wg. Wojtaszczyka) e. Gazie prawa 2. Potrzeba istnienia norm a. Prawo wrd innych norm postpowania b. Zasadnicze sposoby pojmowania prawa 3. Funkcje prawa a. Stabilizujce b. dynamizujce 4. Rodzaje prawa 5. rda prawa tworzonego w Polsce* 6. Wyszukiwanie aktw prawnych* gdzie publikuje si poszczeglne akty 7. Rozumienie przepisu prawnego a. Def. przepisu prawnego b. Wykadnia prawa c. Rodzaje wykadni przepisw prawnych d. Rozumienie norm prawnych 8. Terminy: prawo, uprawnienie, praworzdno, norma. *nie wymagane
II prawa ekonomiczne, socjalne, kulturalne; gwarantuj jednostce bezpieczestwo socjalne, zalene od moliwoci (finansowych) danego pastwa
Ekonomiczne: do pracy, do wynagrodzenia, Socjalne: do wiadcze socjalnych, do ubezpiecze zdrowotnych, do wypoczynku, do ochrony zdrowia, Kulturalne: do edukacji, do uczestnictwa w yciu kulturalnym.
do ycia w czystym rodowisku, do pokoju, narodu do suwerennoci do wolnego ycia, do demokracji, do pomocy humanitarnej, do dostpu do informacji (Internet), korzystania z dziedzictwa cywilizacyjnego, do zachowania wasnej tosamoci, do ochrony danych osobowych do praw etnicznych, w tym religijnych.
Prawo system norm postpowania, przyjmowanych przez dane pastwo lub grup pastw, zabezpieczonych przymusem pastwowym i obowizujcych na danym terenie wszystkich ludzi, niezalenie od ich indywidualnych systemw wartoci, oraz wszelkie instytucje prywatne i organy wadzy publicznej. Norma postpowania wzr (wskazanie, zalecenie) zachowania skierowany do ludzi wspczenie yjcych na danym terytorium. Normy prawne rni si od innych tym, e dotycz tylko zachowa, s spisane i upowszechnione, dotycz wszystkich oraz korzystaj z ochrony pastwa.
PRAWO A UPRAWNIENIE
1. Prawo przedmiotowe, LAW og norm zapisanych i opublikowanych przez organy pastwa, ktrych naruszenie grozi sankcjami. 2. Prawo podmiotowe, RIGHT zbir uprawnie jednostki, sucy zabezpieczeniu jej interesw.
INNE
1. Prawo materialne formalne A. MATERIALNE zapisane i ustanowione, dot. kompetencji B. FORMALNE (procesowe) dot. sposobu postpowania; procedury, ktre egzekwuj proces tworzenia i przestrzegania prawa (np. jak przebiega proces sdowy) 2. Prawo kontynentalne prawo precedensowe A. kontynentalne - statute law - system prawa stanowionego system funkcjonowania prawa typowy dla krajw Europy kontynentalnej wystpuje wyczno stanowienia prawa przez organy wadzy ustawodawczej B. precedensowe (common law prawo wsplne, zwyczajowe) char. dla krajw anglosaskich; prawo tworzone przez sdy na zasadzie precedensu, i przeciwstawiane prawu stanowionemu uzasadnienie decyzji sdziowskiej jest zawsze kazuistyczne (sytuacyjne) i odwouje si do szczeglnych okolicznoci sprawy bazuje na poprzednio wydanych wyrokach sdowych (precedensach) wystpowanie: Wielka Brytania, USA (bez Luizjany), Kanada (bez Quebek), Australia, Nowa Zelandia, Indie, Hongkong, Nigeria 3. Prawo publiczne prywatne A. publiczne ochrona interesu publicznego; reguluje stosunki midzy osoba fizyczna organ pastwa (prawo konstytucyjne, karne) osoba fizyczna osoba prawna (np. urzd, prawo administracyjne) B. prywatne ochrona interesu poszczeglnych jednostek osoba fizyczna osoba fizyczna (prawo cywilne, rodzinne, pracy, handlowe)
GAZIE PRAWA
1. Publiczne Pastwo urzd chronicy ofiar Prokurator urzdnik pastwowy, oskaryciel Konstytucyjne Organizacja wadz pastwowych Ich kompetencje Zalenoci midzy nimi Okrela obowizki i prawa obywatela Administracyjne Funkcjonowanie administracji pastwowej Obowizki, kompetencje Stosunek urzd adm. obywatel Finansowe Wszystko, co powizane z finansami publicznymi (budet) Cywilne procesowe Karne Procesowe zasady przeprowadzania procesu Wykonawcze procedury wykonania wyroku
2.
3.
4. 5.
Przestpstwo czyn zabroniony pod grob kary przez ustaw 1. zbrodnia czyn zabroniony i zagroony kar pozbawienia wolnoci min. 3 l. albo surowsz 2. wystpek czyn zabroniony i zagroony grzywn powyej 30 stawek dziennych, kar ograniczenia wolnoci pozbawienia wolnoci min. 30 dni. Konsekwencje kara o grzywna (kara finansowa), o ograniczenie wolnoci (np. zakaz zbliania si do czego), o pozbawienie wolnoci (zakad karny) rodki karne o pozbawienie praw publicznych (do wykonania zawodu, prowadzenia pojazdw), o zadouczynienie, o nawizka rodki zapobiegawcze o przymus leczenia (alkoholika, narkomana) 6. Midzynarodowe Ma charakter wicy dla rnych stron 3. Handlowe (od handlowego)
7. Pracy Reguluje stosunki midzy pracodawc a pracobiorc Reg. Warunki pracy Zasady zawizywania i rozwizywania umowy (wynagrodzenie, urlop) Specjalny sd sd pracy (broni pracownika, orzeka o naprawianiu krzywdy, to pastwo albo pracodawca paci za koszty procesu, ale nigdy pracownik) 8. Handlowe Reguluje funkcjonowanie spek Chroni prawa konsumentw
FUNKCJE PRAWA
Funkcje prawa og realnych (rzeczywistych) skutkw dziaania prawa 1. Stabilizacyjne utrwalaj istniejcy stan rzeczywistoci spoecznej, poczucie bezpieczestwa a. Ochronna wzmoony nadzr nad szko b. Kontrolna modzie ma zajcie w czasie wolnym c. Prewencyjna motywacja spoeczestwa d. Rozstrzygania konfliktw e. Represyjna - grzywna f. Resocjalizacyjna nadzr nad rodzin (powtrna socjalizacja, przymusowa, np. wizienie, praca) 2. Dynamizujce dokonuj zmiany istniejcego stanu, odpowiadaj rozwojowi jednostki i ogu a. Komunikacyjna prawa dot. mediw b. Gospodarcza dot. dziaa gosp, ich ram dziaania c. Organizacyjna tworzenie okrelonych instytucji ycia spoecznego i pastwowego, ktre organizuj ycie obywateli