T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES )

BLM TEKNOLOJLER

LAN KABLOLAMA

ANKARA, 2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR .......................................................................................................................................1 RENME FAALYET1 ....................................................................................................3 1. LAN KABLOLAMA ........................................................................................................... 3 1.1. Lan Kurulumu in Gerekenler ..................................................................................... 3 1.1.1. Bilgisayarlarda Bulunmas Gereken Donanm ve Yazlmlar ............................... 3 1.1.2. A Ortamnda Bulunmas Gereken Donanmlar ................................................... 3 1.2. Lan Teknolojileri........................................................................................................... 4 1.2.1. Ethernet.................................................................................................................. 4 1.2.2. Jetonlu Halka (Token Ring)................................................................................... 5 1.2.3. FDDI (Fiber Distributed Data Interface) ............................................................... 5 1.3. LAN Fiziksel Katman ..................................................................................................6 1.4. Kampste Ethernet........................................................................................................8 1.5. Ethernet Ortam ve Balayc Gereksinimleri............................................................... 8 1.5.1. Ethernet Balayc (Konnektr) Gereksinimleri.................................................... 8 1.6. Balant Ortam........................................................................................................... 10 1.6.1. Yapsal (Akll) Kablolama.................................................................................. 11 1.7. UTP Uygulama ........................................................................................................... 28 1.7.1. Dz Kablo............................................................................................................ 29 1.7.2. apraz Kablo .......................................................................................................29 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 36 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 39 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 42 RENME FAALYET2 ..................................................................................................44 2. LAN CHAZLARININ BALANTILARI .......................................................................44 2.1. Lan Cihazlar Balantlarn Yapma ........................................................................... 44 2.1.1. A Kart (Network Interface Card)......................................................................44 2.1.2. Hub ...................................................................................................................... 45 2.1.3. Anahtar Cihaz (Switch) ...................................................................................... 45 2.1.4. Geityolu (Gateway)............................................................................................ 46 2.1.5. Kpr (Bridge) ....................................................................................................46 2.1.6. Tekrarlayc (Repeater)........................................................................................ 47 2.1.7. Ynlendirici (Router)........................................................................................... 47 2.1.8. Ortam Dntrc (Transciever) .......................................................................48 2.1.9. Birletirici (Concentrator).................................................................................... 48 2.2. Ana Makineye Balanabilirlik .................................................................................... 48 2.3. Eten Ee Balant ......................................................................................................49 2.4. stemci-Sunucu ........................................................................................................... 50 2.5. letim Sisteminde A Ayarlar................................................................................... 51 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 56 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 57 CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................61 KAYNAKA ......................................................................................................................... 62

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI 523EO0195 Biliim Teknolojileri Alan Ortak Lan Kablolama LAN cihazlarnn kablolanmas iin gerekli temel bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/24 Bakr Kablolar modln alm olmak. Lan kablolama yapabilmek. Genel Ama

MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK

Bu modl ile gerekli ortam salandnda LAN cihazlarnn kablolamasn yapabileceksiniz.

MODLN AMACI Amalar 1. Utp kablolamay kavrayarak, LAN cihazlar iin UTP kablo hazrlayabileceksiniz. 2. LAN cihazlarn tanyarak, LAN cihazlarnn kablolamasn yapabileceksiniz. 1. A ile birbirine bal bilgisayar laboratuar, 2. lgili a kablolar, 3. Kablolarn hazrlanmas iin a penseleri, kablo kesici ve soyucu aletler, yeterli sayda kablo balant elemanlar, kablo test cihazlar, metre, 4. A kartlar, HUB, Anahtarlama cihaz (switch) vb. LAN cihazlar, 5. Gerekli yazlmlar 6. gvenlii ile ilgili ekipmanlar. Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda ise kazandnz bilgi ve becerileri lmek amacyla hazrlanan lme aralar (uygulama, oktan semeli, soru cevap) ile kendinizi deerlendireceksiniz.

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Bilgisayar alar ilk defa bilgileri paylama ihtiyacndan ortaya kmtr. Farkl bilgisayarlardaki bilgilere erime ve bu bilgileri kullanma ihtiyac bilgisayar alarnn gelimesindeki en nemli faktrdr. lk bata kk boyutlarda olan alar, daha sonralar bym ve gnmzde internetle adeta tm dnyay sarmtr. te bilgisayar alarn oluturmada en nemli unsur kablolamadr. Gnmzde kablosuz bilgisayar alar da mevcuttur. Ancak maliyet, kalite, gvenlik gibi faktrlerin varl kablolu alar ortadan kaldramamtr. Bir yerel alan a oluturmann birinci art kablolama yapmaktr. A cihazlarn kullanarak bilgisayarlarn kablolarla birbirine balanmasn salamak ayn zamanda olduka geni bir i sahasdr. Gnmzde akll ev ve iyerlerinin yaygnlamas ile yaplar daha ina edilirken bilgisayar alarnn kablolamas yaplmaktadr. Bu da daha sonradan arza giderme, yeni bilgisayarlar ya da evre birimler ekleyebilme konusunda esneklik kazandrmaktadr. Lan Kablolama modlnde ite bu olduka zevkli ve deerli bir i olan a oluturma ilemlerini reneceksiniz. Bu modlde kazanacanz yeterlikler ile herhangi bir iyeri ya da evde kolayca a altyaps oluturabilireceksiniz. Sizlere imdiden baarlar

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Utp kablolamay kavrayarak, LAN cihazlar iin UTP kablo hazrlayabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizde birden fazla bilgisayarn bulunduu yerlerde hangi tip a kablolar kullanlyor? Bu a kablolar aktan m, duvar iinden mi yoksa kablo kanallar ile mi denmi? Sizce hangisi daha dzenli? Arkadalarnzla tartnz.

1. LAN KABLOLAMA
1.1. Lan Kurulumu in Gerekenler
Bir yerel alan a (LAN) kurulumu iin gerekenleri iki grupta inceleyebiliriz. Bilgisayarlarda ve a ortamnda bulunmas gerekenler diye ayrabiliriz.

1.1.1. Bilgisayarlarda Bulunmas Gereken Donanm ve Yazlmlar

Bir bilgisayarda her eyden nce a kurulumunu destekleyen bir iletim sistemi olmas gerekir. Gnmzde kullanlan iletim sistemleri bu ihtiyac karlamaktadr. Ancak dnlen bir a sunucu bilgisayar ile kurulacak bir a ise o zaman bir sunucu bilgisayar ve a iletim sistemi (Windows 2003 Server vb.) gereklidir. Bir sunucu bilgisayar olmadan da bir yerel a kurulabilir. Mesela bir bro ortamnda tek bir yazcy birden fazla bilgisayarn kullanmas iin basit bir yerel alan a kurulabilir. Bunun iin bir a iletim sistemine gerek yoktur. Bilgisayarlarn aa balanabilmeleri iin her bilgisayarda bir a kart gereklidir. Gnmzde ethernet alar ok yaygn olduu iin bu kart ethernet kart olarak anlmaktadr. Bu kartn bilgisayara taklmas ve alabilir hale getirilmesi gereklidir.

1.1.2. A Ortamnda Bulunmas Gereken Donanmlar

Bilgisayarlar aa balanmaya hazr ise yaplacak olan i a topolojisini ve teknolojisini semek olacaktr. Gnmzde yerel alan alarnda genellikle yldz topoloji ve ethernet teknolojisi ile kurulan alar yaygndr. Bunun dnda token ring ya da FDDI teknolojisiyle kurulan alar da mevcuttur.

Ethernet teknolojisine sahip alarda a ortamlarnn en nemli malzemeleri kablolar ve a cihazlardr. Alarda kullanlabilen kablolar daha nce alm olduunuz Bakr Kablolar modlnde aklanmt. An yapsna uygun bir kablo seimi yapmak a kurulumunda ilk admdr. Kablo seiminden sonra belirlenen yere kablo deme standartlarna uygun olarak a kablolarnn ekilmesi ve tm kablolarn a cihazlar ile oluturulan merkezde toplanmas gereklidir. Burada devreye a cihazlar girer. Bu modln 2.retim faaliyetinde a cihazlar ayrntl olarak tantlacaktr, ancak burada saymak gerekirse a ortamnda kullanlabilecek olan a cihazlar hub, switch, router, tranciever, modem gibi cihazlardr.

1.2. Lan Teknolojileri

1.2.1. Ethernet
lk olarak XEROX firmas tarafndan gelitirilen, OSI tarafndan IEEE 802.3 standard olarak belirlenen bir standarttr. Yerel bir ada bulunan bilgisayarlarn birbirleriyle haberlemesini salar. Her bilgisayara a kartlarndan bir tane taklr ve sonra da, kablo (ya da bazen telsiz) balantlarla bilgisayarlar arasnda bir a oluturulur. letiim hz, telefon ya da kablo hatt kullanan modemlere nazaran ok yksektir. Yerel alarda gnmzde her bilgisayar HUB, SWITCH vb. denilen ve tm bilgisayar balantlarn tek bir noktada topland ve bylece yerel an oluturulduu topolojiler ska kullanlr. Daha sonra, hub ya da switch, baka bir yerel a ya da internet balant noktasna birletirilerek adaki tm bilgisayarlarn d balants salanr. Ethernet alar aa giri teknii olarak 1960l yllarda Hawaii niversitesi tarafndan gelitirilen CSMA/CD ( Carrier Sense Multiple Access WTH Collision Detection) tekniini kullanrlar. ethernet alar broadcast ile alan alardr. Yani adaki bir bilgisayarn gnderdii bir veri adaki her bilgisayar tarafndan grlmekte ama veri zerinde MAC adresi bulunan bilgisayar tarafndan ilenmektedir. Fakat bu, lokal an topolojisine gre deiir. Eer a yldz topoloji ise ve merkezde anahtar (switch) kullanldysa sadece ilgili bilgisayara anahtar tarafndan ynlendirilir. Aa her bilgisayar istedii zaman girebilmektedir. Eer ayn anda iki bilgisayar, an sessiz olduunu dnp aa bilgi brakrsa bu bilgiler arpr(collision). CSMA/CD algoritmasn kullanarak tespit ettikleri bir zaman sonra tekrar ayn bilgiyi aa brakrlar ve iletiim gerekleir. Ethernet alarnda 4 farkl kategori vardr: Ethernet ve IEEE 802.3 : 10 Mbps hznda koaksiyel ve UTP kablo zerinde alr. Fast Ethernet : 100 Mbps hznda ift bkml (STP veya UTP) kablolar zerinde alr. Gigabit Ethernet : 1000 Mbps (1 Gbps) hznda fiber kablo ve ift bkml kablolar zerinde alr. 10 Gigabit Ethernet : 10.000 Mbps (10 Gbps) hznda fiber kablo zerinde alr.

1.2.2. Jetonlu Halka (Token Ring)

Token Ring a protokol youn trafie sahip alarda kullanlr. OSI tarafndan IEEE 802.5 standard olarak belirlenen bir standarttr. Bu sistemler pahal fakat a problemleri az olan sistemlerdir. Bu a protokol yapsnda ada bir jeton bulunur. Bu jeton ile birbirlerine ulatracaklar bilgi paketleri tanr. A ortamnda bilgisayarlar aras bilgi al/verii srasnda, bilginin bozulmasn engellemek ve hzl bir biimde elektronik ortamda tanmasn salamak iin, bilgi belli byte uzunluklarnda paralara ayrlr. eitli standartlara gre dzenlenen ve paket ad verilen yaplar halinde bilgisayarlar aras iletiim kanalnda tanr.

ekil 1.1: Token ring a yaps

Token Ring a protokol ile alan sistemlerinde, sistemde ilk alan bilgisayar her zaman sistemin gzlemleyicisi grevini stlenir ve bir sinyal (jeton) (Lojik 1 veya lojik 0 gibi) retir. Bu sinyal ile ada bilgi al/verii balar. Sistemdeki baka bir bilgisayar dier bir bilgisayara bilgi gnderecei zaman ada dolaan jetonun kendisine ulamasn bekler. Jeton kendine ulatnda gnderecei bilgi paketini ve paketin ulatrlaca bilgisayarn adresini jetona ekler ve jetonu tekrar aa brakr. Bilgi paketi gidi adresine ulaana kadar adaki dier bilgisayarlar bilgi al verii yapmaz dolaysyla jetonu kullanamaz. Jeton boalnca baka bir bilgisayar jeton araclyla bir bilgi paketini baka bir bilgisayara iletebilir. Adaki iletiim bu ekilde devam eder.

1.2.3. FDDI (Fiber Distributed Data Interface)

1980li yllarn ortalarnda yksek hzl bilgisayarlarn gelitirilmesiyle ortaya km bir standarttr. Bu standart gnmzde ethernet kadar yaygn deildir.

ekil 1.2: FDDI teknolojisi

Kullanlan fiber optik kablo sayesinde yksek hzlarda alan (100 Mbpsnin zerinde) token ring LANdr. FDDI kablolamada ift kablolama teknii kullanlr. Bu durumda bir taraf saat ynnde iletim yaparken dier taraf saatin tersi ynnde iletim yapar. FDDIda A ve B snf olmak zere iki istasyon vardr. A snf istasyonlar hayati nemli veriler ilettiinden her iki fibere de balanr. B snf istasyonlar ise fiberlerden sadece birine balanr. FDDI ile IEEE 802.5 Token Ringin bir fark vardr. 802.5te bir istasyon yollad paket yerine gidip geri gelene kadar yeni jeton retemezken FDDIda istasyonun yeni bir jeton retmek iin eski jetonun geri gelmesini beklemesine gerek yoktur. FDDI teknolojisi, uygulamalar iin ideal olan gerek zamanl a bant araln (real time allocation) kullanma imkn sunmaktadr. FDDI bunu iki farkl tipte trafik ile salamaktadr. Bunlar; E Zamanl (Synchronous) : E zamanl bant aral, ses ve video aktarm gibi devaml veri aknn gerektii durumlarda kullanlr. Geri kalan bant aral e zamanllk gerektirmeyen uygulamalar iin kullanlr. E Zamanl Olmayan (Asynchronous) : Bu tr trafikte sekiz seviyeli ncelik deerleri vardr. Bu ncelik deerine gre kendilerine ayrlan bant araln kullanr. E zamanl bant araln kullanamayan ve ncelik deeri dk olan bilgisayarlar FDDI ncelik mekanizmas tarafnda kilitlenerek iletiimi imknsz hale gelebilmektedir.

1.3. LAN Fiziksel Katman

OSI modeli ierisinde tanmlanm olan ilk katmandr. Fiziksel katman verilerin haberleme kanallar boyunca bitler haline iletilmesinden sorumludur. Fiziksel katman yalnzca verilerin tanmasndan sorumlu olup, tad bitin tr ve yaps hakknda herhangi bir bilgiye sahip deildir. Bu veriler dijital sinyaller eklinde (1ler ve 0lar) olabilecei gibi analog sinyallerden oluabilir.

ekil 1.3: Dijital ve Analog sinyaller

Fiziksel katman tarafndan gnderilen verileri tayan deiik trlerde yaplar mevcuttur. ift bkml kablolar (twisted pair) , koaksiyel kablolar, fiber optik kablolar ve kablosuz (wireless) iletiim en ok kullanlan fiziksel iletim ortamlardr. Bunlara ek olarak fiziksel katman, tad verilerin veri balant katmanna (data link layer) aktarlmasndan da sorumludur.

ekil 1.4: OSI katmanl yap modeli

OSI referans modeli ierisinde yer alan fiziksel katmann yerine getirdii grevler sras ile aada listelenmitir. Fiziksel katman veri iletiiminin yapld fiziksel kanlar zerinden yaplan iletiim ile ilgili grevleri yerine getirir. 1 veya 0 olarak gnderilen verinin kar taraftan gnderildii ekli ile alglanmas bu katmann grev ve sorumluluu ierisinde yer alr. Bal olan ular arasnda mekaniksel, elektriksel tanmlamalar yaparak veri hareketine balanmas, srdrlmesi ve sonlandrlmas grevlerini stlenir. Voltaj seviyeleri, voltaj deiim aralklar, veri iletim hz, iletilecek verinin eriebilecei en uzak mesafe bu katman ierisinde tanmlanr.

1.4. Kampste Ethernet

Bu alar adn birden fazla binay bir a ile birletiren ilk organizasyonlar olan niversitelerden alr. Birbirine yakn olan binalar arasnda bilgi ve kaynak paylam salarlar. Yeralt ve yerst kablolar kullanlarak kurulurlar. Deiik birimler arasnda bilgi transferi gereken byk irketlerin hemen hepsinde bu tip alar bulunur.

1.5. Ethernet Ortam ve Balayc Gereksinimleri

Ethernet ortam deyince akla bilgisayarlarn kablolarla birbirine baland yerel a ortam gelir. Bu ortamda yer alan unsurlar; ethernet kartlar, patch cord denilen a kablolar, duvarlarda yer alan kablo balant sistemleri, a cihazlarnn yerletirildii kabin ve kabinetler, patch panel denilen merkezi kablo datm ve toplama panelleridir. Tabi bu saydmz unsurlarn standartlara uygun olarak kullanlmas profesyonel a yaplarnda grlr. Bununla birlikte lkemizde kk iletmelerde, okullarda vb. yerlerde birden fazla bilgisayarn bulunduu ortamlarda daha az profesyonel olan yama kablo denilen kablolarla kurulan yerel alan alarn da grmek mmkndr. Fakat odalar ierisinde ortada uzanan kablolar, dzensiz yerletirilen a cihazlar yerel alan ann salksz almasna neden olmaktadr.

1.5.1. Ethernet Balayc (Konnektr) Gereksinimleri

ift bkml kablolar sonlandrmak iin RJ (Registered Jack) serisi konnektrler kullanlr. RJ serisinde onlarca konnektr eidi vardr. Bunlarn iinde en yaygn olanlar RJ45 konnektrleridir.

Resim 1.1: RJ45 konnektrler

Bu konnektrler kabloya taklrken baz aletler gerekmektedir. Bu aletler kabloyu soymak, bkml iftleri ayrmak, kabloyu kesmek ve kabloyu konnektre takmak iin gerekli olan aletlerdir. Kablo Skma Pensesi

Bu penseler kablonun RJ45 ya da RJ12 konnektrlerine taklp sklmas amacyla kullanlr. ou kablo skma pensesi birden fazla ilevi zerinde barndrr. Kablo soyma, kablo iftlerini ayrma, kablo kesme gibi ilevleri de zerinde barndran penseler mevcuttur. Aada bu penselerden 2 tanesini gryorsunuz.

Resim 1.2: Kablo skma penseleri

Kablo Temizleme, Soyma, Koruma ve Kesme Aletleri

ift bkml kablolar konnektrlere takmadan nce soymak, iftleri ayrmak ve ularn kesmek gereklidir. Bu ilemleri yapabilecek aletler aadaki resimlerde verilmitir.

Resim 1.3: Kablo temizleme, bkml iftleri ayrma aleti

Resim 1.4: Kablo soyma, temizleme ve bkml iftleri ayrma aleti

Kablolarn kesilmesi iin kablo kesme aletlerinin yannda yan keski de kullanlabilmektedir.

Resim 1.5: Yan keskiler

Patch cord ismi verilen duvar prizinden PCye ya da patch panelden Switch, Router gibi cihazlara balant kablolarna ait konnektrlerinin korunmas amacyla yaltkan kapaklar kullanlr.

Resim 1.6: Yaltkan konnektr kapaklar

Kablo Test Cihaz

Kablolar hazrlandktan sonra altn test etmek iin deiik markalarn rettii test cihazlar kullanlabilir. Kablolarn ularna taklan iki para halindeki bu test cihazlar test ilemini olduka kolaylatrmaktadr.

Resim 1.7: Kablo test cihazlar

1.6. Balant Ortam

Dzenli kablo demek, yerel alan an oluturmada ciddi bir admdr. Bir zincirin en zayf halkas kadar gl olmas gibi, bilgisayar a da bilgisayarlar arasndaki balantlar kadar salamdr. Bir yerel anda; oda ierisinde ya da odalar arasnda yerde uzanan kablolar, akta grlen hub, switch gibi a cihazlarnn olduunu dnn. Bu yerel alan ann salaml ve devamll birinin kablolara basarak ezmesiyle son bulacaktr. Bu da ethernet kablosunun yeniden ekilmesi demektir. nk ethernet kablosunu sorunlu blgeden tekrar birletirmek zel donanm gerektiren bir olaydr. Ayrca ekleme kablolarn performans olduka dmektedir. Binalarda elektrik hatlarnn aktan gittiini dnn. Ne kadar tehlikeli ve gvensiz bir ortam olurdu, deil mi? te, yerel alan alar oluturulurken de elektrik hatlarnn denmesinde gsterilen ehemmiyet ve profesyonellik gsterilmelidir.

10

1.6.1. Yapsal (Akll) Kablolama

Bir binada bulunacak olan bilgisayar a, telefon, gvenlik a gibi sistemlerin elektrik ebekesi sistemlerinde olduu gibi duvar ya da deme iinden kullanma en uygun ekilde yaplamasna Yapsal Kablolama denir. Okullarda kullanlan internet salonlar, bilgisayar laboratuarlar, atlyeler vb., byk ya da kk iyerleri, resmi kurumlar gibi yerlerde ve hatta gnmzde evlerde yapsal kablolamann nemi byktr. Kablolar, data prizi, patch panel, kabin, kabinet, kablo kanallar vb. pasif ekipmanlarla oluturulan altyap; salkl bir bilgisayar a, telefon, haberleme ve gvenlik sisteminin temel unsurunu oluturmaktadr. Kurulan bu altyap, ok uzun yllar iletme, kurum ya da evlerin ihtiyalarn karlayabilmektedir. Yapsal kablolama, akll bina zmlerinde vazgeilmez bir altyap ihtiyacdr. Bir yerel alan a aktif ve pasif bileenlerden oluur. Pasif bileenler, yapsal kablolama bileenleridir ve kablo, priz, patch kablo (kabinetler ierisinde aktif cihazlarla pasif bileenlerin balanmasnda kullanlan iletiim a kablolar), patch panel (kabinetler ierisinde aktif cihazlarn birbirine balanmasn salayan priz grubu) gibi elemanlardan oluur. Kablo, patch panel ve priz gibi paralar sabit; patch kablolar ise sistemin hareketli ksmlardr. Yapsal kablolama sayesinde, kullanclarn yer deitirmeleri sonucu onlarca metre kablonun yeniden ekilmesi yerine patch kablolar baka prize ve baka bir patch panel portuna taklr. Yapsal kablolama iin kullanlabilecek ekipmanlar aada srasyla tantlacaktr.

1.6.1.1. Yapsal Kablolamada Kullanlan Ekipmanlar

Yapsal kablolamann nemi daha nce aklanmt. Kablolarn a cihazlarna balant noktalar yapsal kablolamada nemli ksmlardr. Buralarda onlarca hatta yzlerce kablonun karklk yaratmadan dzenli bir ekilde doru noktalara balanmas iin eitli ekipmanlar bulunmaktadr. Bu ekipmanlar; duvar prizleri, kablo kanallar, RJ45 konnektrler, patch paneller, kabinler, kabinetler ve bunlara ait modllerdir. RJ45 konnektr ethernet balyc gereksinimleri blmnde gsterilmiti. imdi dierlerini birlikte inceleyeceiz. Duvar Prizleri

Elektrik hatlarnn bir binada duvarlarn iinden dendii gibi a kablolar da ayn sistemle duvarlarn iinden geilerek duvarlarda bulunan duvar prizlerine balanrlar. Bu duvar prizlerinin zerinde RJ45 yuvalar vardr. Bunlar telefon ya da kablolu televizyon prizlerine benzer ancak a kablolar iindir. Bu duvar prizleri ortamn daha dzenli ve estetik

11

grnmesini salarlar. Eer bina eski bir binaysa kablolar duvar ierisinden geirilemeyecekse, kablolar duvar zerinden kablo kanallaryla tanr ve sva st duvar prizlerine balanrlar. Bu tip kablo deme dieri kadar estetik olmasa da karkl nler ve dzen salar. Duvar prizleri reten firmann kulland standarda gre eitli ekillerde olabilir. Aada duvar prizlerine ait rnekler vardr. Resimleri dikkatle inceleyiniz ve evrenizde bu tip duvar prizleri olup olmadn kontrol ediniz.

Resim 1.8: Duvar prizi montaj kutular

Resim 1.9: Sva st ikili ve tekli duvar prizi gvdeleri.

Resim 1.10: Sva st ikili ve tekli koruma perdeli duvar prizi gvdeleri.

12

Resim 1.11: Sva st duvar prizi i gvdeleri

Resim 1.12: Duvar prizi n panelleri (Fransz standard)

Resim 1.13: Duvar prizi n panelleri ( Avrupa standard)

Resim 1.14: Duvar prizi (Alman standard)

13

Resim 1.15: Sva st duvar prizi ( Alman standard)

Kablo Kanallar

Bir yerel alan anda kablolar korumak a an devamll iin arttr. Ortamda babo uzanan kablolar hem grnt kirliliine sebep olur, hem de salksz bir ortam yaratr. Bunun iin kablo kanallar kullanlr. Kablo kanallar metal veya plastikten yaplr. Metal olanlar daha kalc ve daha profesyonel alar iindir. Plastik olanlar ise daha ucuzdur ve daha abuk monte edilebilir. Ama her ikisi de a kablolarnn d etkenlerden korunmasna yardmc olur ve an daha dzenli olmasn salarlar. Aada baz kablo kanallarna ait resimleri grebilirsiniz.

Resim 1.16: Farkl l ve tiplerde kablo kanallar

14

Patch Panel

A kablolarn hepsinin topland kabin ya da kabinetlerin iinde btn kablolarn topland priz gruplarna patch panel denir. Burada kastedilen prizler RJ45 prizleridir. Patch paneller an yapsn salamlatrma ve dzenlemede ok byk grev stlenirler. Patch paneller a kablolarnn a cihazlarna balanmasnda bir ara blme ya da tampon grevi stlenirler. An deiik noktalarndan gelen kablolarn patch panelin arka ksmnda pabulama denilen ilemle sabitlenir. n ksmnda yer alan RJ45 prizlerinden patch cord ad verilen ksa a kablolar ile a cihazna balant salanr. Patch panel kullanm ada sonradan meydana gelebilecek herhangi bir kablo arzasna mdahaleyi de kolaylatrmaktadr. Patch paneller zerindeki RJ45 prizi says ile anlmaktadr. 16l, 24l gibi Aada baz patch panellerin resimlerini grebilirsiniz.

Resim 1.17: Cat5e 24l patch panel

Resim 1.18: Cat6 16l patch panel

Resim 1.19: Patch panel modl

15

Kabin ve Kabinetler

Bir yerel alan anda tm bilgisayar ya da evre birimlerinden (a yazcs vb.) gelen kablolar bir a cihaznda (hub, switch vb.) birleirler. Bu birleme noktas genellikle onlarca kablonun olduu bir ortamdr. Bu ortamn dzenli ve gvenli olabilmesi iin sunucu (server) bulunan ortamlarda kabinler, sunucu olmayan yerel alarnda ise duvar tipi kabinetler kullanlr. Bu kabin veya kabinetlerin iine a kablolarn dzenlemek iin yukarda anlatlan patch paneller yerletirilir. Bu patch panellerden patch cord denilen ksa a kablolaryla a cihazlarna balant salanr. Bu sayede hem a cihazlar ve kablolar gvenli ve arza kontrol kolay bir ortama konmu olur, hem de ortam daha dzenli ve salkl bir hale gelir.

Resim 1.20: Farkl tiplerde kabinler

Resim 1.21: Farkl llerde kabinetler

Bu kabin ve kabinetler ayn zamanda a cihazlarn toz, nem ve benzeri etkenlerden korur. Bu ortamlar kapal olduu iin abuk snma riski vardr, fakat kullanlacak olan fan modlleri ile bu snma sorunu da ortadan kaldrlabilir. Ayrca bu kabin ve kabinetlerin d yzeyleri genellikle elektrostatik boya ile kapldr ve topraklama modlleri ile salkl bir topraklama sistemi salarlar.

16

Kabin Modlleri o Sabit Raf Modl

Sabit raflar kabin ya da kabinet ierisinde yer alan aktif a cihazlarnn (server, hub, switch, router, modem vb.) yerletirilmesi iin kullanlr. zelliklerine gre 100 kg arla kadar yk tayabilen sabit raflar bulmak mmkndr. Aada baz markalara ait sabit raflarn resimleri vardr.

(a)

(b)

(c) Resim 1.22 : (a) (b) (c) Kabin ya da kabinetler iin sabit raflar

Hareketli Raf Modl

Hareketli raflar ierisinde sunucu bulunan kabinlerde genellikle klavye iin kullanlr. Klavyenin daha rahat kullanlabilmesi iin yaplmtr. Aada baz rnekler mevcuttur.

Resim 1.23: Hareketli raf modlleri

Tavan Paneli

Kabin ya da kabinetlerin tavanlar iin retilen bu paneller tamamen kapal olabilecei gibi delikli zgara eklinde de olabilmektedir.

17

Kabin ya da kabinetlerin tavanlar bu panellerden birisi ile kapatlr. Aada bu panellerden bazlarna ait resimler vardr.

(a)

(b)

(c) Resim 1.24 : (a) (b) (c) Kabin ya da kabinetler iin tavan panelleri

Fan Modl

Kabin ya da kabinetlerin genellikle tavanlarna yerletirilen fan modlleri ierideki hava sirklsyonu salar ve kabin ii soutma ilevini yerine getirir. eitli biimlerde fan modlleri grmek mmkndr. Aada bunlara ait rnekler vardr.

Resim 1.25: Tavan paneli olarak kullanlan fan modlleri

18

Resim 1.26: Raf tipi fan modlleri

Ekran (Monitr) Tutucu Modl

Genellikle dikili tip kabinlerde ve sunucu dolab olarak kullanlan kabinlerde ekrann yerletirilmesi iin kullanlan modl ekran (monitr) tutucu raf modldr. Bu modl istee bal olarak kilitli dolap eklinde de olabilmektedir.

Resim 1.27: Monitr tutucu modl

Elektrik Priz Grubu

Kabin ierisindeki aktif cihazlarn alabilmesi iin gerekli elektrik prizlerini barndran oklu priz gruplar kabin ierisine monte edilebilir ekildedir. Bu priz gruplar sayesinde kabin iindeki her bir aktif cihaz iin dardan elektrik kablosu ekme zorunluluu ortadan kalkar. Ayrca kabin kurulduktan sonra yeni eklenebilecek aktif cihazlar iin de bo priz bulundurma olana salar.

Resim 1.28: Kabin priz gruplar

19

Resim 1.29: Kabin priz gruplarnn kabin iindeki grnm

Taban Deme Paneli

Kabinlerde taban demesi iin tavan modllerine benzer modller kullanlr. Aada bu modle ait bir rnek gsterilmitir.

Resim 1.30: Taban deme paneli

Kabinler in Ayak ve Tekerlekler

Kabinleri rahata hareket ettirebilmek iin, kabinlere hareket kazandracak tekerlekler kullanlr. Aada bunlara ait rnekler vardr.

20

Resim 1.31: Kabinlerin hareket edebilmesi iin tekerlekler

Resim 1.32: Kabinler iin frenli tekerlek modl

Kabin ve Kabinetler in Yan Paneller

Kabin ve kabinetlerde yan paneller kapal ya da zgaral ekilde olabilir. Aada rnekleri gsterilmitir.

Resim 1.33 : Kabin ya da kabinetler iin yan paneller

Kabin i Aydnlatma Lambas

Kabinlerin i ksmlarn aydnlatmak iin kabin ii aydnlatma lambas kullanlabilir.

Resim 1.34: Kabin ii aydnlatma lambas

Topraklama Kablolar

Kabin ya da kabinetlerin iindeki a cihazlarn ve bilgisayarlarn salkl bir ekilde alabilmesi iin kabin ii elektrik sisteminin ve kabinlerin topraklanmas gerekmektedir. Bu amala kullanlan topraklama kablolar aada gsterilmitir.

21

Resim 1.35: Topraklama kablolar

Zemin Demeleri

Kablolar zeminden tamak iin zemin demeleri kullanlr. Bu zemin demesinin farkl katmanlar vardr. Aada bir zemin demesinin yaps grlmektedir. Bu ekilde 1 ile gsterilen st kaplama linolyum, PVC, hal ya da parke olabilmektedir. 3 ile gsterilen panel ise odun lifi ya da aldan yaplmaktadr.

ekil 1.36: Zemin deme yaps

Bu yap yerine yer demesi olarak komple elik veya cam paneller de kullanlabilmektedir.

Resim 1.37: elik ve cam yer panelleri

Tabi yukarda gsterilen panellerin altnda en az 5 cm boluk olmas gerekir ki kablolar rahata tanabilsin. Bu boluu yaratmak ve panellerin dayanklln salamak iin bu deme panellerinden nce yere dayanaklar ve kiriler yerletirilir.

22

Resim 1.38: Yer demesi iin kullanlan dayanak ve kiriler

Aada yerel alan alar, bro ortamlar ve sunucu odalar gibi yerlerde kullanlan yer demelerine ait rnekler resimlerle gsterilmitir.

Resim 1.39: Yer demesi paneli

Resim 1.40: Bro ortamlarna bir rnek

23

Resim 1.41: Sunucu odas ortamna bir rnek

1.6.1.2. Yapsal Kablolamada Kullanlan El Aletleri Yapsal kablolamada kullanlabilecek el aletlerinden bir ksm daha nce kablo balayclarnn taklmas konusunda gsterilmiti. Bu aletleri hatrlayacak olursak; kablo skma pensesi, yan keski, kablo soyucu, temizleyici ve kesici aletlerdi. Burada bunlara ek olarak yapsal kablolamada kullanlan dier el aletlerini inceleyeceiz. Dier el aletlerini incelerken sadece yapsal a kablolama sistemlerine zel aletler anlatlacaktr. Bunun dnda elbette bir kablolama ileminde kullanlabilecek genel amal aletlerde bulunmaktadr. Mesela tornavida, yan keski, kargaburun, pense, elektrikli vida skc, matkap, metre, maket ba vb. standart aletlere de gereksinim duyulabilir. Kablolarn patch panel, duvar prizi gibi noktalara balanmasna kablo pabulama denir. Bu ilemi gerekletirmek iin kullanlan el aletleri aada gsterilmitir.

Resim 1.42 : Kablo pabulama aletleri

24

Resim 1.43: Kablo pabulama aletlerine ait baklar

Kablolarn dzenlenmesi iin kullanlan plastik kelepeleri sktrmak ve kesmek iin retilmi zel aletler vardr. Ama bu plastik kelepeleri herhangi bir pense ve yan keski ile de balayabilirsiniz. Aada gsterilen alet sadece plastik kelepeleri skmak ve kesmek iin retilmi bir alettir.

Resim 1.44: Plastik kelepe skc ve kesici aletler

1.6.1.3. Montaj in Kk Donatm

Yapsal kablolama yaparken kullanlan baz pasif ekipmanlar aada resimlerle gsterilmitir. Plastik kelepeler; kablolarn dalmasn nlemek iin kullanlr. Yalnz bir kez kullanlabilir.

Resim 1.45: Almayan plastik kelepeler

25

Madeni kelepeler, ayn plastik kelepe gibi kablolarn dalmasn nlemek iin kullanlr. Ancak plastik kelepeden farkl olarak tekrar tekrar kullanlabilir.

Resim 1.46: Madeni kelepeler

Kendini yaptrc alanlar kelepelerin sabitlenmesi iin kullanlr. Kendiliinden yapma zelliine sahiptir.

Resim 1.47: Kendini yaptrc alanlar

Kelepelenmi kablolar sabitlemek iin kullanlan plastik alanlar olduka kullanldr.

Resim 1.48: Vidalar iin alanlar

Kablolar dzenlemek iin kullanlan bir baka kelepe tr aadaki resimde gsterilmitir.

Resim 1.49: Kablo kelepesi

26

Kablolar duvar iinde geirirken duvar girilerinde kablolarn ypranmasn nlemek iin aadaki duvar girii modlleri kullanlr.

Resim 1.50: Kablolar iin duvar girii

ivili plastik kroeler kablolar duvar gibi dik yzeylerden geirmek ve sabitlemek iin kullanlr.

Resim 1.51: ivili plastik kroeler

Duvar zerinde vidalar sabitlemek iin dbel kullanlr.

Resim 1.52: Dbeller

Patch panel ya da switch, router gibi a cihazlarnn girilerinde kablolarn etiketlenmesi, daha sonradan kabilecek arzalarda onarm ve test ilemlerini kolaylatracaktr. Bu ama iin kablolar zerine marker ad verilen zerinde rakamlar bulunan plastik halkalar kullanlr.

27

Resim 1.53: Kablo etiketlemek iin marker

Kablolarn youn olduu yerlerde grnt kirliliini nlemek ve kablolar dzenlemek iin helezoni bez paralar ya da helezoni hortumlar kullanlabilir.

Resim 1.54: Helezoni bkml bez paralar

Resim 1.55: Helezoni hortum

1.7. UTP Uygulama

Kablo ularn yaparken uymanz gereken, daha doruyu uyarsanz sizin ve sizden sonra aa mdahale edecek kiinin iini kolaylatracak standartlar vardr. Bu standarda uygun yaptnz kablo veri kanallarnn ayn tel iftini kullanmas kuralna uygun olacaktr. EIA/TIA isimli kurulu "EIA/TIA -T568 'Commercial Building Wiring Standard' " isimli kablolama ile ilgili standartlar belirlemitir. Tm dnyada reticiler ve teknisyenler bu standartlar takip eder. "EIA/TIA -T568" standard iinde kablo ularn yaparken kullanabileceiniz elektriksel olarak birbirinin tamamen ayns iki ema nerilmitir. T568A emas ve T568B emas:

28

ekil 1.5: EIA/TIA Kablo balant standartlar

1.7.1. Dz Kablo
Kablo hazrlarken kablonun nereye taklaca nemli bir sorudur. Bu sorunun cevabna gre balant ekli seilir. Eer kablo bir PCden bir a cihazna taklacaksa kablonun her iki ucundaki konnektr de ayn standarda gre hazrlanmaldr. (Dz Balant) ( 568A 568A ya da 568B 568B)

1.7.2. apraz Kablo

Kablo bir a cihazndan dier bir a cihazna ya da bir PCden dier bir PCye taklacaksa o zaman kablonun ularndaki konnektrlerden birbirinden farkl standartlara gre hazrlanmaldr. apraz balantda 2 ve 6. sradaki ular ile 1 e 3. sradaki ularn yeri kendi aralarnda deitirilmektedir. (apraz Balant) ( 568A 568B ya da 568B 568A)

29

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aadaki uygulama faaliyetini resimlerde gsterilen aletlerle ve yntemlerle yapnz. Herhangi bir konuda yardma ihtiyacnz olduunda retmeniniz size yardmc olacaktr.

Cat6 patch panelinin montajn birlikte yapalm : Montaj iin, 24 balant noktal arka organayzer ile patch paneli, bkml iftlerin temizlenmeleri ve kesilmeleri iin alet, bkml iftlerin pabulanmalar iin vuru efekti ile alet, pense, makas, plastik kablo iaretleyiciler, plastik almayan kelepeler gereklidir.
Resim 1.56

Kablolar etiketlemek iin plastik kablo iaretleyiciler kullannz. Burada dikkat edilecek husus kablo iaretleyicilerin ap kablonun apna uygun olmaldr.

Resim 1.57

Kablo izolasyonunun en st katn karmak amacyla kablonun klfn halka olarak rpnz. Bunun iin alet ile kablonun evresine bir tam devir yapp klfn rplan parasn karnz.

Resim 1.58

30

Kablonun yukar katnn klfnn rplan parasn karnz. Kablonun pabulanmasnda kolaylk olmas iin karlacak parann 5 cm kadar olmasna dikkat ediniz.

Resim 1.59

Sadece Cat6 kablolarda bulunan ortadaki kablo iftlerini ayran paray yan keski ile kesiniz. Bu para kablo iinde iftlerin birbirlerini manyetik olarak etkilemesini nler.
Resim 1.60

Hazrlanan kabloyu, patch panelinin IDC modlnde gsterilen renge kablonun ayn renkli iletkeni gelecek ekilde hizlaynz.

Resim 1.61

Bkml iftleri, patch panelindeki renkli etiketlere ve T568A veya T568B standartlarna gre yerlerine koyunuz.

Resim 1.62

31

Resimde rnek bir kablo yerletirme gryorsunuz. Kablo iletkenlerinin dalmasn nlemek iin kablo iftlerini birbirinden tamamen ayrmadan iletkenlerin ak olan ksmnn resimde grld gibi yerletirilmesine zen gsteriniz.
Resim 1.63

Kabloyu pabulama aletini kullanarak patch panele sabitleyiniz. Burada kullanlan alet kablo iletkeninin izolasyonunu keserek iindeki telin IDC modlne temas etmesini salar. Bu ilemi yaparken aleti olduka sert bir kuvvetle aa doru bastrnz.

Resim 1.64

Baz pabulama aletlerine iletkenlerin ularn otomatik olarak kesecek bak bulunmayabilir. Bu durumlarda iletkenlerin ularn baka bir aletle (yan keski olabilir) kesiniz.

Resim 1.65

kinci kabloyu da bundan nceki admlar takip ederek hazrlaynz.

Resim 1.66

32

Ayn ilemleri ikinci kablo iin de yapnz.

Resim 1.67

Tm kablolar gsterilen yntemle ve aletlerle patch panele monte ediniz.

Resim 1.68

Kablolarn tamam monte edilmi olan patch panelin grnts.

Resim 1.69

Patch panelin arkasna kablo sabitleyici organayzr taknz. Bu para kablolarn sabitlenmesini salayarak kablo ularndaki iletkenlerin kopmalarn nler.

Resim 1.70

33

Tm kablolar tek tek kablo dzenleyiciye plastik kelepelerle balaynz.

Resim 1.71

Plastik kelepelerin kuyruklarn yan keski ile kesiniz.

Resim 1.72

Montajn ardndan patch panelin grnts.

Resim 1.73

Patch panelin yandan grn.

Resim 1.74

34

Arka ksmda kalan tm kablolar plastik kelepelerle gruplandrp birbirine balaynz. En son olarak bir plastik kelepeyle tm kablolar tek para halinde balaynz.

Resim 1.75

Kabin ya da kabinet ierisinde montaj tamamlanm patch panelin grnts. lemi baaryla tamamladnz. retmeniniz yaptnz ii deerlendirecektir.

Resim 1.76

35

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aadaki uygulama faaliyetini resimlerde gsterilen aletlerle ve yntemlerle yapnz. Herhangi bir konuda yardma ihtiyacnz olduunda retmeniniz size yardmc olacaktr. Bu uygulamada a kablosunu RJ45 priz modlne balayacaz. nce montaj iin gerekli aletleri hazrlayalm: Montaj iin, RJ45 priz modl, bkml iftlerin temizlenmeleri ve kesilmeleri iin alet, bkml iftlerin pabulanmalar iin pabulama aleti, UTP Cat5e tek damarl kablo ve plastik kablo iaretleyiciler gereklidir.
Resim 1.77

Kabloyu etiketlemek iin plastik kablo iaretleyiciler kullannz. Burada dikkat edilecek husus kablo iaretleyicilerin ap kablonun apna uygun olmaldr.

Resim 1.78

Kablo izolasyonunun en st katn karmak amacyla kablonun klfn halka olarak rpnz. Bunun iin alet ile kablonun evresine bir tam devir yapp klfn rplan parasn karnz.

Resim 1.79

36

Kablonun yukar katnn klfnn rplan parasn karnz. Kablonun pabulanmasnda kolaylk olmas iin karlacak parann 5 cm kadar olmasna dikkat ediniz.

Resim 1.80

Bkml iftleri priz modlndeki renkli etiketlere ve T568A veya T568B standartlarna gre ayarlaynz.

Resim 1.81

Hazrlanan kabloyu, priz modlnde bulunan ilgili yerlerine yerletiriniz. Kablodaki bkml iftleri tamamen ayrmaynz. Tamamen ayrmak ilemi zorlatracaktr.

Resim 1.82

Kablo pabulama aletini kullanarak iletkenleri priz modlne sabitleyiniz. Pabulama aletini olduka sert bir kuvvetle aa doru bastrnz. Kablo pabulama aletinde otomatik iletken kesme mekanizmas yok ise iletkenlerin ularn yan keski ile kesiniz.
Resim 1.83

37

Priz modl kullanlmaya hazrdr. Bu modller genellikle duvar prizlerinin ilerinde yer alr. leminiz bittikten sonra modl duvar prizinin iine yerletirebilirsiniz. Yaptnz ii retmeninize gsteriniz. retmeniniz deerlendirme yapacaktr.
Resim 1.84

38

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aadaki uygulama faaliyetini resimlerde gsterilen aletlerle ve yntemlerle yapnz. Herhangi bir konuda yardma ihtiyacnz olduunda retmeniniz size yardmc olacaktr. Bu uygulamada a kablosunu RJ45 priz modlne pabulama aleti olmadan balayacaz. Bunun iin zel aparatl RJ45 prizi kullanlmaktadr. nce montaj iin gerekli aletleri hazrlayalm: Montaj iin, Aletsiz balanabilen RJ45 priz modl, bkml iftlerin temizlenmeleri ve kesilmeleri iin alet, yan keski, UTP Cat5e tek damarl kablo ve plastik kablo iaretleyiciler gereklidir.

Resim 1.85

Kabloyu etiketlemek iin plastik kablo iaretleyiciler kullannz. Burada dikkat edilecek husus kablo iaretleyicilerin ap kablonun apna uygun olmaldr.

Resim 1.86

Kablo izolasyonunun en st katn karmak amacyla kablonun klfn halka olarak rpnz. Bunun iin alet ile kablonun evresine bir tam devir yapp klfn rplan parasn karnz. karlan parann yaklak 5 cm olmasna dikkat ediniz.
Resim 1.87

39

Kablo iletkenlerini ayrarak dorultunuz.

Resim 1.88

RJ45 prizinin zerinde yer alan renk dizilimine gre kabloyu hazrlaynz.

Resim 1.89

Kablo iletkenlerini renkelere dikkat ederek zel aparatta yer alan kanallara yerletiriniz.

Resim 1.90

Kanallarn dna kan iletkenlerin ularn yan keski ile kesiniz.

Resim 1.91

40

Kablonun zel aparata yerletirilmesinin ardndan, aparat prize yerletirmek iin hazrlayn.

Resim 1.92

Kablo kanallarn priz gvdesinde bulunan baklara hizalayarak priz gvdesi ile birletiriniz. Bu ilemle priz gvdesinde bulunan baklar iletkenleri keserek temas salarlar.
Resim 1.93

Priz kullanlmaya hazrdr. Yaptnz ilemi retmeninize gsteriniz. retmeniniz deerlendirme yapacaktr.

Resim 1.94

41

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

renme faaliyetinde kazandnz bilgileri lebileceiniz ksma geldiniz. Bu blmde yer alan lme sorularn dikkatlice okuyarak cevaplandrnz. LME SORULARI Aada oktan semeli sorular bulunmaktadr. Sorular okuyarak doru bulduunuz seenei iaretleyiniz. Test sorular bitirince cevap anahtar ile karlatrnz.

1. Aadakilerden hangisi bir Lan teknolojisi deildir? A) Ethernet B) Token Ring C) Bus Topolojisi D) FDDI (File Distributed Data Interface) 2. Aadakilerden hangisi OSI 7 katmanl yap modelinde bir katmandr? A) Fiziksel Katman B) Alt Katman C) st Katman D) D Katman 3. Kablo pabulama aleti aada belirtilen ilemlerden hangisinde kullanlabilir. ? A) Cross balantl patch kablosu yapmak. B) Dz balantl patch kablosu yapmak. C) Ethernet kartn bilgisayara balamak. D) Duvar prizine kabloyu balamak. 4. EIA/TIA T568B standardna iletkenlerin renk dizilimi aadakilerden hangisinde doru srada verilmitir? A) Turuncu-Beyaz, Turuncu, Mavi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, KahverengiBeyaz, Kahverengi B) Turuncu-Beyaz, Turuncu, Yeil-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Yeil, KahverengiBeyaz, Kahverengi C) Kahverengi, Kahverengi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, Turuncu-Beyaz D) Yeil-Beyaz, Yeil, Turuncu-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, KahverengiBeyaz, Kahverengi

42

5. EIA/TIA T568A standardna iletkenlerin renk dizilimi aadakilerden hangisinde doru srada verilmitir? A) Turuncu-Beyaz, Turuncu, Mavi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, KahverengiBeyaz, Kahverengi B) Turuncu-Beyaz, Turuncu, Mavi, Yeil-Beyaz, Mavi-Beyaz, Yeil, KahverengiBeyaz, Kahverengi C) Yeil-Beyaz, Yeil, Turuncu-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, KahverengiBeyaz, Kahverengi D) Kahverengi, Kahverengi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, Turuncu-Beyaz

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Bu test sizin kendi kendinizi denemeniz iin yaplmtr. Test iinde cevaplandramadnz, yanl cevaplandrdnz veya kendinizi bilgi bakmndan eksik hissettiiniz sorular iin bilgi sayfalarna tekrar dnp renme faaliyetini gzden geirmeniz tavsiye olunur.

43

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
LAN cihazlarn tanyarak, LAN cihazlarnn kablolamasn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Okulda ya da baka meknlarda grdnz a cihazlarn inceleyeniz. Grevlerinin ne olduu konusunda fikir yrtnz. Snfta arkadalarnzla tartnz.

2. LAN CHAZLARININ BALANTILARI

2.1. Lan Cihazlar Balantlarn Yapma
2.1.1. A Kart (Network Interface Card)
Her a kartnn retimden itibaren kendine ait farkl bir tanmlama numaras olduundan, a zerindeki dier a kartlarndan ayrt edilebilir. Bu tanmlama numarasna MAC (Media Access Control) adresi de denir. Ethernet kart, network (a) sistemlerinde kullanlan, bilgisayarla a arasnda iletiimi salayan a arabirim kartdr (NIC Network Interface Card). Masast bilgisayarlarda bir genileme yuvasna taklan, diz st bilgisayarlarda bir PC Card (PCMCIA) soketine taklan (ya da yeni nesil dizst bilgisayarlarlar zerinde entegre bulunan) yahut bir paralel port araclyla balanan karttr. Ethernet kart gnderilecek verileri alr, paketlere bler, var yerine iletir ve paketleri gerek veri veya dosya yapsna geri evirir. Yol boyunca kart zerindeki yazlm, bilginin doruluunu garantilemek zere iletim boyunca veri kaybnn olup olmadn anlayabilmek iin hata kontrol yapar.

Resim 2.1: A (Ethernet) kart

44

2.1.2. Hub
Kk bir a kurulmak istendiinde bilgisayarlar birbirine balamak iin merkeze konulan bir cihazdr. Hibir ynetimi olmayp sadece bilgisayarlar birbirine balar. ki bilgisayar arasnda veri transfer edilecei zaman veri portlardaki tm bilgisayarlara gnderilir ve hedef bilgisayar veriyi alr. Bu yzden ada fazla trafik oluturmaktadr. Gnmzde switchlerin fiyatlar ile hublarn fiyatlar aa yukar ayn olduu iin kk alarda da artk switch kullanlmaya balanmasyla hublar pek kullanlmaz olmutur.

ekil 2.1: HUBn grevi

2.1.3. Anahtar Cihaz (Switch)

Switchler daha kompleks ve daha verimli hublardr. Portlar arasnda direk kanal oluturma yetenei vardr. Switchler portlarndaki cihazlarn adreslerini tutar. Bu sebeple iki bilgisayar arasnda veri transfer edilecei zaman veri sadece hedef bilgisayarn bal olduu porta gnderilir. Bu yzden network performansn arttrr.

ekil 2.2: Switchin (anahtar) grevi

45

Node: Bir network ekipman (hub veya switch gibi) ile haberleebilen, server, printer, fax makinesi, vb. Workgroups: Kk haberleebilen bir grup oluturabilmek iin, tek bir switch veya huba bal nodelara denir.

2.1.4. Geityolu (Gateway)

A Geitleri, farkl tip alar birbirine balar. Bunlar farkl protokolleri kullanan alara (rnein TCP/IPyi PROFIBUSa dntrerek) eriim olana salarlar. A Geidinin (GW= Gateway) grevlerinden biri de dolaysyla farkl haberleme protokollerini dntrmektir. Ltfen unutmaynz ki Windows iletim sistemleri altnda bir a yaplandrlrken sizden bir a geidi girmeniz istenir. Bununla birlikte, bununla, eer varsa, a ierisindeki bir ynlendirici kastedilmektedir.

2.1.5. Kpr (Bridge)

Kprler; ethernet zerinde, ayn protokol kullanan alt-alar birbirine balar. Kprler, hangi veri paketlerini kabul edip hangilerini edemeyeceklerine karar vermek iin ethernet adreslerini kullanr. Gerekli bilgiler tablolardan elde edilir. Kullanlan kprye bal olarak, a yneticisinin bu tablolara giri yapmas gerekli olabilir ya da kprnn kendisi tablolar dinamik olarak oluturabilir. Eer, gerekiyorsa, kprler an fiziksel tipini dntrebilirler (rnein, ethernetten ISDNe gibi) Kpr tr cihazlar, genel olarak benzer teknolojiye sahip LANlar birbirine balamak iin kullanlr. Balant sonucu LANlar mantksal adan yine tek bir LAN olur. Kprler OSI standardnda (veri haberlemesi iin rnek model) veri iletim (data link) katmannda alr. Dolaysyla verinin adres ksmna bakp ona gre davranr; veri paketi iindeki alc adresi kar tarafa ait deilse, paketi bouna karya geirip orann trafiini arttrmaz. Kprler, adreslerin hangi aa ait olduunu ieren bilgileri tutar. ki bamsz a arasna konan kpr her iki tarafa da aktarlmak istenen paketleri inceler. Eer paket kar ada bulunan bir yeri adresliyorsa, o paketi dier aa aktarr; aksi durumda paketi szer ve kar tarafa geirmez. Uygulamada, byk alarn, paralanp her biri bamsz birer a niteliini koruyacak biimde daha kk alara blnmesinin ve bunlarn birbirlerine kprlenerek balanmasnn (bridging) birok avantaj vardr. Trafik younluu ayrtrlm olur, ayn a destekleyen trafik dier alar etkilemez. Herhangi bir ada olabilecek bir hata veya arza dier alara yanstlmam olur. LANlarn etkin uzunluu artrlm olur. Kprleme yntemleri ekilde yaplr.

46

Kaynak Ynlendirmeli Kprleme (Source-Route Bridging) Saydam Kprleme (Transparent Bridging) evrimli Kprleme (Translational Bridging)

Ethernet a dilimlerini balamada saydam kprleme (TB) kullanlr. Kaynak ynlendirmeli kprleme de ise FDDI ve IBM tarafndan gelitirilmi TR(Token Ring) jetonlu halka a yaplarnda kullanlr. evrimli kprleme, veri ba katman tamamen farkl olan LAN teknolojileri ile kurulmu olan a dilimlerini birbirine balamada kullanlr.

2.1.6. Tekrarlayc (Repeater)

Yerel alarda, iki ethernet segmentini (blmlemesini) birbirine balamak iin bir tekrarlayc (repeater) kullanlr. Bu; bir a segmentinin, izin verilen maksimum geniletmesini arttrmak zere kullanlabilir. Tekrarlayclar, veri paketlerini bir a segmentinden dierine geirir, bunu yaparken elektriksel sinyaller standartlar ierisinde kalacak ekilde yenilenir (tazelenir). Fakat veri paketlerinin ierikleri deimeden kalr. Eer tekrarlayc, bal durumdaki segmentlerden birinde fiziksel bir hata bulursa, bu segmentin balants izole duruma getirilir. Hata bir daha ortaya kmadnda, izole durum otomatik olarak ortadan kaldrlr. Ethernet zerinde, bir segment, ethernet kablosunun izin verilen maksimum boyu ile belirlenir. Bir segment dhilindeki a aboneleri ethernet adresi vastasyla dorudan adreslenebilir. Segmentin maksimum izin verilen genilemesi, tekrarlayclar ya da kprler kullanlarak arttrlabilir. A abonelerinin dier alarla iletiim kurabilmesi iin, rnein, ynlendiriciler, ya da a geitleri gibi cihazlara ihtiyacnz olur.

2.1.7. Ynlendirici (Router)

Networkleri birbirlerine balar ve internet zerindeki trafiin ynetilmesi iinin ounu stlenir. Routerlar, internet zerinde yol alan paketleri inceler ve verinin nereye gittiine bakar. Verinin gidecei yere dayanarak, paket en uygun ekilde ynlendirilir. Genelde baka bir routera gnderilir ve oradan da bir sonraki routera gnderilir. Bu bylece devam eder. Ethernet zerinde bir ynlendirici (router), iki farkl ethernet an birbirine balar. Net-ID (IP adresinin bir ksm) ile tanmlanan bir ethernet a gibi, Net-ID, sz konusu abonesinin ayn a zerinde mi olduunu ya da veri paketlerinin bir ynlendiriciden mi geirilerek transfer edilmeleri gerektiine karar vermek iin kullanlr. Eer gerekiyorsa, bir ynlendirici, an fiziksel tipini dntrebilir (rnein, ethernetten ISDNe dntrebilir), fakat protokol dntremez.

47

ekil 2.3: Ynlendiricinin (Switch) ilevi

2.1.8. Ortam Dntrc (Transciever)

Ortam dntrcler, farkl fiziksel yapya sahip ularn birbirine balanmas iin kullanlr. rnein, bir ada uzak bir mesafedeki (mesela 1 km) bir bilgisayar aa balamak iin fiber optik kablo kullanmak istediimizi dnelim. Mevcut yerel alan amzn UTP Cat5e kablolardan olutuunu farz edelim. Uzak noktadaki bilgisayara kadar demi olduumuz fiber optik kablonun ethernet RJ45 sistemine dntrlmesi gerekmektedir. Bu ilem her iki u iin de gereklidir. te bu durumda ortam dntrc (tranciever) denilen cihazlar istediimiz ilemi yapmamz salar ve uzak noktadaki bilgisayar yerel alan amza katlm olur. Ortam dntrclerin ok eitli varyasyonlar vardr. Mesela Fiberden RJ45e AUIden RJ45e, RJ45ten BNCye gibi farkl biimlerdeki ortamlar birbirine dntrmek iin kullanlrlar.

2.1.9. Birletirici (Concentrator)

Bir eit hub cihazdr denilebilir. Deiik fiziksel arayze ve farkl protokollere sahip balantlarn bir noktada toplanmas ve aralarnda gei yaplmasn salayan cihazdr. Birletiriciler genelde aseli yapdadr. Birletiricinin en az iki tane DAS (DAS, Dual Attachment Station/ift balantl arayz) balants vardr. Kullanm amac FDDI olmayan cihazlar veya SAS (SAS, Single Attachment Station) tek balantl arayzl cihazlar, sistemleri FDDI aa eklemektir. FDDI hub cihaz olarak da adlandrlr.

2.2. Ana Makineye Balanabilirlik

A iletiim kurallar ve fiziksel a gereksinimlerinin bilinmesine ihtiya kalmadan LAN kurulumu yaplarak a ortamndaki makinelerin iletiimi salanabilir.

48

Kullanclar, zaman zaman bilgisayarlarna balanmak iin farkl a ortamlar kullanmak isterler. Gemite, tipik bir ok kesimli IP a, her kesim iin, her adaki ana makineyi yaplandran ve alt alar arasndaki paket iletimini yaplandran bir alt a numaras atanmas gerekmekteydi. Windows, a kesimlerini effaf ekilde birbirlerine balayabilen bir ortam eriimi denetimi (MAC) kpr bileeni bulundurmaktadr. Windows iine dahil edilmi MAC kprs, tm an tek bir IP alt a gibi almasn salar. Kpr, iki veya daha ok fiziksel a birbirlerine balayan bir a aygtdr. A zerindeki donanm aygtlarnn bir listesini bulundurur ve alcnn ada olup olmadn grmek iin her veri iletiminin adresini denetler. Kprnn birincil kurulum yntemi Ev A Sihirbazdr. Ancak, sihirbaz altrmadan da kpr hzla kurulabilir, yaplandrabilir ve kaldrabilir. Aadaki durumlarda kprnn el ile yaplandrlmas gerekebilir: Bilgisayarda birden ok badatrc var ve bunlarla kpr oluturulmas isteniyorsa, Varolan bir kpr zerinde dzenleme yaplacaksa, Ana makinesi zerinde varolan kprden herhangi bir kesimin kaldrlmas isteniyorsa.

2.3. Eten Ee Balant

Peer-to-peer network ya da P2P olarak tanmlanr. 2 veya daha fazla PC arasnda veri kopyas oluturmak iin kullanlan network program protokoldr. Peer to Peer (P2P) nedir? Trkiye Biliim Dernei (TBD) tarafndan hazrlanan ngilizce-Trke Biliim Terimleri Szl'nde kelime anlam olarak "eler aras" veya eten ee eklinde tanmlansa da, "kullancdan kullancya" eklinde de tanmlayabiliriz. Tanmlamalar biraz daha aacak olursak, P2P balant, en az iki bilgisayar arasnda kurulan balant ile karlkl dosya alveriinin yapld bir balant eklidir. Eten ee ada tm bilgisayarlar eit durumdadr. Adaki her bilgisayar kendi kaynaklarndan sorumludur. Hem sunucu (server) hem de istemci (client) grevini stlenmitir. Kendi kaynaklarn kullanma at durumda adaki dier bilgisayarlar verilen eriim haklarna gre o bilgisayarn kaynaklarna eriebilir ve kullanabilir. Her bilgisayar, kendi kaynaklar iin eriim haklarn dzenleme yetkisine sahiptir. Adaki baka bir bilgisayarn izin verdii lde de onun kaynaklarna eriebilir. Eten ee ada alma grubu (Workgroups) meydana getirilebilir. Adaki bilgisayarlar dhil olduklar alma gruplar iinde paylatrlan a kaynaklarn kullanabilir. Eten ee a fazla bilgisayarn bulunmad kk brolarda ve evlerde tercih edilen bir a modelidir.

49

ekil 2.4: Eten ee balant

2.4. stemci-Sunucu
stemci-sunucu mimarisini aklamadan nce dilerseniz istemci ve sunucu kelimelerini aklayalm: stemci: Ada sunucu dndaki bilgisayarlara, dier bir deyile sunucuya bal olarak ada alabilen bilgisayarlara istemci ad verilir. stemci bilgisayarlar, a zerindeki kaynaklara sunucunun izin verdii lde eriebilir ve kullanabilir. Sunucu: A ortamnda idari grev yklenmi bir bilgisayardr. Tam tanm yaparsak: A ve a kaynaklarna eriimi denetlemek iin bir yazlm altran (ok kullancl iletim sistemi) a iinde bulunan bir bilgisayardr. Sunucu veya dier ad ile server ada bir ynetici gibi davranr. Adaki dier bilgisayarlar bir a kaynana ulamak istediklerinde sunucuya bavuru. Sunucu aranlan kaynan yerini bulur ve bavuruda bulunan kullancnn eriim haklarna gre kaynaa ulamasn salar.

Sunucu tabanl ada server an yneticisi konumundadr. Adaki dier bilgisayarlardan stn konumdadr. Adaki tm kaynaklar ( paylatrlan uygulama programlar, yazc, tarayc, disk, faks-modem, internete eriim hakk) servera baldr ve a kaynaklarnn tek sorumlusu serverdr. Eer server isterse bu sorumluluu adaki dier bilgisayarlara verebilir veya hepsini kendi kullanr. Adaki dier bilgisayarlar veya dier adyla istemciler ancak server zerinden aa balanabilir ve servern verdii eriim izinleri dahilinde a kaynaklarndan faydalanabilir. Servern adaki tm bu ileri kontrol altnda tutabilmesi iin server zerinde alacak bir yazlma ihtiya vardr. Bu yazlm da Windows NT, Windows 2000 Server, Windows 2003 Server, Novell, Linux gibi ok kullancl iletim sistemlerinden biri olabilir. Sunucu tabanl a (server based network) zellikle irketlerde ve bilgi gvenliinin nemli olduu byk kurumlarda tercih edilen bir a modelidir.

50

ekil 2.5: stemci-sunucu mimarisi

2.5. letim Sisteminde A Ayarlar

letim sisteminde a ayarlar ok geni bir konudur. Gnmzde en yaygn yerel alan alar ethernet alardr. Bu tip yerel alan alarnda bilgisayar ayarlar iletim sistemine gre deimektedir. Bu modlde bir bilgisayarn aa balanmas iin gerekli temel ayarlar anlatlacaktr. ncelikle bilgisayarda Denetim Masas-A Balantlar ekran alr. Aada bu ekrann bir rnei grlmektedir.

Resim 2.2: A balantlar

Daha sonra yaplandrlacak olan a balants sa tklanr ve zellikler komutu verilir.

51

Resim 2.3: A balantlar sa tu mens

A balants zellikleri ekrannda Genel sekmesi altnda kullanlan ethernet kart yer alr. Alt ksmda ise a balantsnda kullanlan bileenler yer almaktadr. Bu bileenleri 3 grupta toplayabiliriz. Bu gruplar: stemci Hizmet letiim kuraldr.

Resim 2.4: A balantlar zellikleri

Bu blmde herhangi bir e eklemek iin Ykle butonu, e kaldrmak iin ise kaldrlacak e seilerek Kaldr butonu tklanr. Ykle butonu tkland zaman bilgisayar hangi tr enin eklenecei ile ilgili iletiim penceresini ekrana getirecektir.

52

Resim 2.5: A bileenleri

stemci seenei seilip Ekle butonu tklanrsa eklenebilecek dier istemciler ekrana getirilir. nceki ekranda grld gibi Microsoft Alar in stemci zaten eklenmi durumdadr. Bu durumda Netware in stemciyi eklememiz gereksizdir. Eer a bir netware a ise bu durumda Microsoft alar iin istemci kaldrlr ve netware iin istemci yklenir.

Resim 2.6: A istemcileri ekran

A iletiim kuraln yklemek istediimizde ise ykl olmayan a iletiim protokolleri karmza gelecektir. Burada eer adaki tm bilgisayarlarda ayn iletim sistemi ykl ise TCP/IP iletiim kural a iletiimi iin yeterli olacaktr.

53

Resim 2.7: A iletiim kurallar ekran

TCP/IP iletiim kuralnn baz zellikleri vardr. Aada grlen bu ekrana TCP/IP seilip zellikler butonu tklanrsa ulalabilir. Burada IP adresi, alt a maskesi, varsaylan a geidi ve yelenen DNS (Domain Name Server) sunucular belirtilmelidir. Eer anzn en tepesinde ynlendirici ya da ynlendirme zellii olan bir modem var ise ynlendirici ayarlarna bal olarak bu ekrandaki tm verilerin otomatik olarak verilmesini de seebilirsiniz. Bu ekrandaki Gelimi seenei ile gelimi a ayarlarn yaplandrmak mmkndr. Bu gelimi ayarlar sayesinde bilgisayara ikinci bir IP adresi atanmasn salayabilirsiniz. Ya da DNS ile ilgili gelimi ayarlar yapabilirsiniz.

Resim 2.8: TCP/IP zellikleri

54

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar rnek bir istemci-sunucu mimarisi iziniz. neriler ekil 2.5

letim sisteminde a ayarlarn yapnz.

Denetim MasasA ayarlar

Netware iin istemci hizmeti ekleyiniz.

Resim 2.6

TCP/IP iletiim kuralna statik IP veriniz.

Resim 2.8

55

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

renme faaliyetinde kazandnz bilgileri lebileceiniz ksma geldiniz. Bu blmde yer alan lme sorularn dikkatlice okuyarak cevaplandrnz. LME SORULARI Aada boluk doldurmal bulunmaktadr. Sorular okuyarak bo braklan yere doru olan terimi / kelimeyi yaznz.

1. Bir ada sunucuya bal olarak ada alabilen bilgisayarlara verilir. 2. . a yapsnda tm bilgisayarlar hem sunucu hem de istemci olarak davranr. 3. ler daha yetenekli ve verimli hublardr. 4. ya da dier adyla NIC bilgisayarla a arasndaki iletiim salayan arabirimdir. 5. Ethernet alarnda ayn protokol kullanan alt alar birbirine balamak iin . kullanlr. 6. Hibir ynetimi olmayan sadece bilgisayarlar birbirine balayan a cihazna .. denir. 7. TCP/IP ada kullanlan dr.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Bu test sizin kendi kendinizi denemeniz iin yaplmtr. Test iinde cevaplandramadnz, yanl cevaplandrdnz veya kendinizi bilgi bakmndan eksik hissettiiniz sorular iin bilgi sayalarna tekrar dnp renme faaliyetini gzden geirmeniz tavsiye olunur.

56

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

PERFORMANS DEERLENDRME Bu ksmda modl sonunda kazandnz yeterliliin kontrol yaplacaktr. Verilen problemin zmn retmeninizin kontrolnde gerekletiriniz. retmeniniz sizi ilem basamaklarna gre ok yi, yi, Orta, Vasat ve Baarsz eklinde deerlendirecek ve yeterlilik performansnz lecektir. Problem 1: Duvar iine denmi olan a kablosunun duvar prizine montajn gerekletiriniz. DEER LE GZLENECEK DAVRANILAR
Gerekli malzemeleri seme ve hazrlama. Kablo d izolasyonunu yeterli uzunlukta karma. Varsa kablo i izolasyonunu ayrma Kablo iletkenlerini uygun standartlara gre dzenleme. letkenleri RJ45 prize uygun renk dizilimine gre yerletirme. letkenleri gerekli alet ile pabulama. RJ45 prizi gvdeyle birletirme. Priz gvdesini duvara uygun ekilde yerletirme. Priz alma testini yapma. TOPLAM arpan X ok yi 4 yi 3 Orta 2 Vasat 1 Baarsz 0 TOPLAM

3 3 1 3 4 5 3 1 2 25

57

Problem 2: Kablo balantlar yaplm 24l patch panelden 24l switche patch kablolarn srasyla yerletiriniz. DEER LE GZLENECEK DAVRANILAR
Gerekli malzemeleri seme ve hazrlama. Rakamlarla iaretlenmi patch kablolarn dzenleme. Patch kablosunu uygun sralama ile switch cihazna balama. Tm kablolar iin ayn ilemi yapma. Patch kablolarn gruplandrarak plastik kelepe ile balama. lemin kontroln yapma. TOPLAM arpan X ok yi 4 yi 3 Orta 2 Vasat 1 Baarsz 0 TOPLAM

4 4 5 5 4 3 25

58

Problem 3: 24l bir patch panelin montajn ve kablo balantlarn yapnz. DEER LE GZLENECEK DAVRANILAR
Gerekli malzemeleri seme ve hazrlama. Kablolar etiketleyebilme. Kablolarn d izolasyonunu uygun uzunlukta karma. Varsa kablolarn i izolasyonunu karma. Patch paneldeki renk dizilimine gre iletkenleri patch panele yerletirme. letkenleri uygun aleti kullanarak pabulama. letkenlerin ularn kesme. Ayn ilemleri tm kablolar iin yapabilme. Patch panel arkasna kablo dzenleyiciyi takabilme. Kablolar kablo dzenleyiciye plastik kelepelerle sabitleme. Kelepelerin kuyruklarn kesme. Arka ksmda kalan tm kablolar plastik kelepelerle gruplandrp balama. Patch paneli kabin ya da kabinet iine takma. TOPLAM arpan X ok yi 4 yi 3 Orta 2 Vasat 1 Baarsz 0 TOPLAM

3 1 2 1 2 4 1 4 1 1 1 1 3 25

59

Problem 4: Tm kablolar ve a cihazlar balanm olan bir ada bulunan Windows XP iletim sistemine sahip bilgisayar aada verilen a deerlerine gre ayarlaynz. stemci: Microsoft Alar in stemci Hizmet: Microsoft Alar in dosya ve Yazc Paylam letiim Kural: TCP/IP TCP/IP zellikleri IP Adresi: 192.168.1.144 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.1.1 Tercih Edilen DNS Sunucusu: 192.168.1.1

DEER LE GZLENECEK DAVRANILAR

Bilgisayarda a balantlarn grntleyebilme. Ayarlanacak a balantsnn zelliklerini aabilme. Belirtilen protokol, istemci ve hizmetleri ykleyebilme. TCP/IP zelliklerini ilgili yerlere yazabilme. Yaplan ileri kaydedebilme. TOPLAM arpan X ok yi 4 yi 3 Orta 2 Vasat 1 Baarsz 0 TOPLAM

3 2 8 9 3 25

DEERLENDRME Modl deerlendirmesinde verilen ilemi gerekletirebildiyseniz bu modl baar ile tamamladnz demektir. Eer, anlayamadnz bir konu ya da bilgi eksikliinden sonuca ulaamadnz bir nokta var ise bilgi sayfalarn tekrar okuyunuz. zemediiniz ve aklk getiremediiniz noktalar arkadalarnzla tartnz. Yine de zm bulamazsanz alan retmeninize dannz. Ayrca modl faaliyetleri ve aratrma almalar sonunda kazandnz bilgi ve becerilerin llmesi iin retmeniniz size deiik lme aralar uygulayacaktr. lme sonularna gre sizin modl ile ilgili durumunuz retmeniniz tarafndan deerlendirilecektir.

60

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 C A D B C

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 stemci Eten Ee Switch Ethernet (a) Kart Kpr Hub letiim Kural

61

KAYNAKA KAYNAKA
BAYKAL, Nazife, Bilgisayar Alar, Sas Biliim Yaynlar, Ankara, 2005. DA, Funda, letim Sistemleri ve Bilgisayar Alar, 2.Bask, Atla Yaynclk, stanbul, 2003. DEAN, Tamara, Network+Guide To Networks, 2.Bask, Kanada, 2002 KAPLAN, Yasin, Network Veri Haberlemesi Uygulamalar, Papatya Yaynclk, stanbul, 2006. NEIBAUER, Alan (eviri : Arkada Yaynlar ) , letmeler in zmler : Bilgisayar Alar, Microsoft Corp., Ankara, 2001 ZBLEN, Alper, Bilgisayar Alar ve Gvenlii, 2.Bask, Pusula Yaynclk, stanbul, 2006. PRESS, Barry, Marcia PRESS (eviri : Kemal HACIOLU, mit HACIOLU), Bilgisayar Alarnn Temelleri, Que Corp., USA, 2000 TANENBAUM, Andrew S., Computer Networks, Amsterdam, 1996 TURGUT, Hulusi, A Teknolojilerine Giri, Pusula Yaynclk, stanbul, 2005 UAN, Osman N., Onur OSMAN, Bilgisayar Alar ve A Gvenlii, 2.Bask, Nobel Yaynlar, Ankara, 2006. ZACKER,Craig, Upgrading&Troubleshooting Networks, McGraw Hill, USA, 2000 http://bilisim.istanbul.edu.tr http://egitek.meb.gov.tr http://mimoza.marmara.edu.tr

62