Professional Documents
Culture Documents
ระบบนิเวศปะการัง
ระบบนิเวศปะการัง
ระบบนิเวศปะการัง
ปะการัง
ระบบนิเวศ “ปะการัง”
ปะการัง เป็นสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งจัดอยู่ในประเภทสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลัง ปะการังมี
มากมายหลายชนิดมีทั้งปะการังแข็ง ปะการังอ่อน หลากสีสันและหลากหลายรูปร่างเช่นปะการังเขากวาง
ปะการังดอกเห็ด และอีกมากมาย ปะการังอยู่ได้เฉพาะเขตร้อนและใกล้เขตร้อนที่อุณหภูมิของนำ้าไม่ตำ่ากว่า
18 องศาเซลเซียส ดังนั้นประเทศในเขตหนาวจึงไม่มีปะการัง ดังที่แสดงในภาพที่ 1 ซึ่งเป็นภาพแสดงแนว
ปะการังที่พบอยู่ตามส่วนต่างๆของโลก
สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในแนวปะการัง
1. สาหร่ายเซลเดียว มีความสำาคัญต่อชีวิตในแนวปะการังอื่นๆ เพราะทำาหน้าที่เป็นผู้ผลิตธาตุอาหารเบื้องต้น
ดิ้วยการสังเคราะห์แสงจากพลังงานแสงอาทิตย์ สาหร่ายเป็นอาหารแก่สิ่งมีชีวิตอื่นๆ ได้แก่ ตัวปะการัง และ
แพลงก์ตอน
2. หญ้าทะเล เจริญเติบโตได้ดีในแนวปะการังที่ราบเรียบ และบริเวณชายฝั่งทะเล หญ้าทะเลเป็นอาหารของ
เต่าทะเลพะยูนและปลาบางชนิด นอกจากนี้รากของหญ้าทะเลยังช่วยในการป้องกันการกัดเซาะหน้าดินอีก
ด้วย
3. ฟองนำำา เป็นสัตว์นำ้าหลายเซลมีขนาดต่างๆ กัน ทั้งลักษณะและรูปร่างสีสัน บางชนิดเป็นรูปด้วยเป็นก้อน
เป็นแผ่นบางๆ และบางชนิดมีสีสันสดสวยงดงามมาก ฟองนำ้าทำาหน้าที่ผลิตสารที่มีคุณค่าให้แก่เพรียง หญ้า
ทะเล สัตว์นำ้าอื่นและฟองนำ้าบางชนิดยังเป็นอาหารของมนุษย์ด้วย
4. ปะการังอ่อน ปะการังชนิดนี้ไม่สร้างโครงหินปูนห่อหุ้มตัวแต่จะสร้างโครงหินปูนภายในตัวของมันเอง
สามารถสะบัดไหวไปมาตามกระแสนำ้าได้จึงเรียกว่าปะการังอ่อนมีลักษณะเป็นแท่งเรียวเหมือนเขาสัตว์ซึ่ง
สามารถโก่งงอได้มีสีสันหลายหลายสวยงามทั้งที่เติบโตเป็นต้น เป็นกอและเป็นแผ่น
5. กัลปังหา เป็นปะการังที่มีหลายสีรูปทรงเรียวยาวและมีกิ่งก้านสาขาแผ่คล้ายต้นไม้ กิ่งก้านหนึ่งของ
กัลปังหาอาจมีความยาวตั้งแต่ 2-3 นิ้ว ไปจนถึงความยาวเป็นเมตร
6. ดอกไม้ทะเล เป็นสัตว์กลุ่มเดียวกับปะการังมีรูปร่างทรงกระบอกด้านล่างเป็นฐานยึดติดกับก้อนหิน มี
หนวดมีเข็มพิษสิำหรับจับปลาเล็กๆ กินเป็นอาหาร สีสันของดอกไม้ทะเล คือ ปลาการ์ตูนซึ่งนอกจากจะมีสี
สวยงามแล้ว ยังมีเมือกกันพิษจากดอกไม้ทะเลหุ้มตัวอยู่ ทำาให้ไม่ได้รับอันตราย
7. หนอนทะเล มีหลายชนิด บางชนิดมีขนาดเล็กอาศัยอยู่ในรอยแตกหรือซอกหินของแนวปะการังมีรูปร่าง
สีสันสวยงาม หนอนทะเลเป็นส่วนหนึ่งที่ทำาให้เกิดการแตกสลายของปะการังโดยการขุดโพรงเป็นที่อยู่
อาศัยเศษหินที่ขุดออกมาก็จะกลายเป็นเศษหินหรือทราย
8.หอย ได้แก่ หอยเบีย้ หอยสังข์ หอยนางรม หอยมือเสือ หอยเต้าปูน และหอยสังข์แตร โดยหอยสังข์แตร
เป็นหอยที่กินปลาดาวมงกุฎหนามซึ่งเป็นศัตรูของปะการังจึงมีความสำาคัญต่อปะการังสูงมาก
9. หมึกทะเล เป็นหอยชนิดที่ไม่มีเปลือก ลำาตัวอ่อนนุ่มมีหนวดสำาหรับจับเหยื่อจำาพวก กุ้ง ปู ปลา เป็นอาหาร
หมึกทะเลจะพ่นหมึกสีดำาจากตัวในเวลาที่จะหนีศัตรู หมึกทะเลมี 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ หมึกยักษ์และหมึก
ธรรมดา ซึ่งได้แก่ หมึกกล้วย หมึกกระดอง
10.กุ้งและปู เช่น ปูปะการัง มีกระดองกว้างถึง 6 นิว้ กระดองมีสีแดงสลับเหลืองอ่อนและสีขาวเป็นปูที่มีก้าม
แข็งแรงมาก และใช้เป็นอาวุธสำาหรับจับเหยื่อ กุ้งพยาบาล ลำาตัวมีสีแดงสลบขาว กินตัวพยาธิที่เกาะอยู่ตาม
ผิวหนังของปลาที่อาศัยอยู่ในแนวปะการังเป็นอาหาร จึงเรียกว่ากุ้งพยาบาล กุ้งมังกร เป็นกุ้งขนาดใหญ่ มี
ความยาวถึง 2 ฟุตและมีนำ้าหนัก เมื่อโตเต็มที่เกือบถึง 12 กิโลกรัม ตัวมีสนี ำ้าเงินหัวใหญ่มีหนามและมีหนวด
อยู่ 2 เส้น หนวดมีความยาวมากกินหนอนทะเล ทากทะเลและปูเป็นอาหาร ปัจจุบันกุ้งมังกรเป็นที่นิยม
บริโภคจึงถูกจับขึ้นมาจากท้องทะเลด้วยนำ้าหนักเพียง 1-2 กิโลกรัมทำาให้กุ้งมังกรค่อยๆ สูญพันธุ์ไปจากทะเล
อย่างรวดเร็ว
11. ปลาต่างๆ ปลาที่อาศัยอยู่ในแนวปะการังมีทั้งปลาที่เป็นอาหารและปลาประเภทสวยงาม ได้แก่ปลาสิงโต
ปลานกแก้ว ปลาการ์ตูน และปลาผีเสื้อ โดยเฉพาะปลาการัง หรือปลาเก๋าปลาชนิดนี้เมื่อโตเต็มที่จะมีลำาตัว
ใหญ่มาก มีความยาวถึง 2 เมตรปลานกแก้วนอกจากจะเป็นปลาสวยงามแล้วยังมีปากและขากรรไกรที่แข็ง
แรงคล้ายนกแก้วมีฟันหลายแถว กินสาหร่ายและปะการังเป็นอาหาร ปลานกแก้วจะกัดทั้งก้อนปะการังและ
จะย่อยเฉพาะตัวปะการัง ส่วนโครงสร้างแข็งนัน้ จะขับถ่ายคายออกมาเป็นเศษละเอียดกลายเป็นเม็ดทราย
ละเอียดต่อไป
ประโยชน์ของแนวปะการัง
1. แนวปะการังบริเวณชายฝั่งและแนวปะการังแบบกำาแพง ช่วยป้องกันชายฝั่งจากการกัดเซาะของคลื่นและ
กระแสนำ้าโดยตรง บริเวณชายฝั่งที่แนวปะการังถูกทำาลายจะถูกกัดเซาะอย่างรุนแรงจากคลื่นลมทะเลในฤดู
มรสุม
2. แนวปะการังเป็นแหล่งกำาเนิดทรายให้กับชายหาด ทั้งจากการสึกกร่อนของโครงสร้างหินปูน การ
กัดกร่อนโดยสัตว์ทะเลบางชนิดและจากกระแสคลื่น ซึ่งทำาให้หินปูนปะการังแตกละเอียดเป็นเม็ดทรายที่
ขาวสะอาด มีการประมาณว่าแร่ธาตุแคลเซียมคาร์บอเนตที่ทับถมในมหาสมุทรนั้น ร้อยละ 50 เกิดจากแนว
ปะการัง
3. แนวปะการังเป็นแหล่งอาหารของมนุษย์และยังเป็นที่อยูิ่อาศัยของสัตว์และพืชนานาชนิด ที่อาศัยอยู่เฉพาะ
ในแนวปะการัง เช่น เต่าทะเลและสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ได้แก่ ปลาหมึก หอย กุ้ง แมงกะพรุน และปลิง
ทะเล เป็นต้น
4. แนวปะการังเป็นแหล่งที่มาของวัสดุที่ใช้ในการก่อสร้าง เช่น ปูนขาว กระเบื้อง และทราย
5. สิ่งมีชีวิตบางชนิดในแนวปะการัง เช่น Sea hare และ Sea fan ผลิตสารพิษเพื่อป้องกันตัวเองนั้น สามารถ
นำามาสกัดใช้ทำายา เช่น ยาต่อต้านโรคมะเร็ง ยาต่อต้านจุลชีพและนำ้ายาป้องกันการตกผลึกและแข็งตัว
6. แนวปะการังเป็นเสมือนห้องทดลองทางนิเวศวิทยา ได้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับระบบนิเวศในแนวปะการัง
เพิ่มขึ้นอย่างมากของนักสิ่งแวดล้อมและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในอนาคต
7. แนวปะการังจัดเป็นแหล่งท่องเที่ยวใต้ทะเลที่มีความสวยงาม ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตและนำ้าทะเล
ที่ใสสะอาด ปะการังจึงเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวการดำานำ้าและการถ่ายภาพใต้นำ้า
8. ปะการังเป็นสินค้า มีกิจการส่งออกสินค้าปะการัง เปลือกหอย กระดองเต่า และปลาสวยงาม ซึ่งกลายเป็น
อุตสาหกรรมหลักในการผลิตเครื่องประดับที่นิยมไปทั่วโลก ปัจจุบันห้ามการส่งออกปะการังและเต่าทะเล
อย่างเด็ดขาด
การทำาลายปะการัง
ปะการังถูกทำาลายและเสื่อมสลายเป็นเหตุให้ระบบนิเวศน์ขาดสมดุลจำาแนกได้ 2 สาเหตุใหญ่ ๆ คือ
มนุษย์ มนุษย์ได้จับสัตว์นำ้าในบริเวณแนวปะการังมาใช้ประโยชน์โดยไม่ถูกต้อง เช่น การใช้ระเบิด
สารเคมี ลอบ ฉมวก ยิงปลาและสัตว์อื่น ๆ นอกจากนี้คือการทำาเหมืองแร่ การทิ้งของเสีย การท่องเที่ยว และ
การทิ้งหรือถอนสมอเรือ
ธรรมชาติ ธรรมชาติทำาลายปะการัง ได้แก่ พายุ สัตว์มีชีวิต (เพรียง หอยเม่น ปลานกแก้ว ปลาผีเสื้อ)
และสัตว์ที่กินปะการัง (ปลาดาวหนาม หรือดาวมงกุฎหนาม หอยสังข์หนาม)
แนวทางการอนุรักษ์ปะการัง
1. ผูกจอดเรือกับทุ่นผูกเรือ และไม่ทิ้งสมอเรือในแนวปะการัง
2. ทำาเครื่องหมายแสดงแนวปะการัง เพื่อมิให้เรือเข้ามาในแนวนั้น
3. กวดขัน สอดส่องมิให้มีการระเบิดปลาโดยเด็ดขาด
4. ห้ามการประมงอวนลาก อวนรุน เข้ามาจับปลาบริเวณชายฝั่งที่มีแนวปะการัง
5. ช่วยกันส่งเสริมให้เห็นคุณค่าของการรักษาธรรมชาติของปะการัง เพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจของท้องถิน่
6. ในฐานะประชาชนในท้องถิ่นจะต้องไม่เก็บหาปะการังขึ้นมาขาย
7. นักท่องเที่ยวและประชาชนทั่วไปต้องไม่ทิ้งขยะและเศษสิ่งของลงท้องทะเล
แหล่งสืบค้น
http://www.dnp.go.th [10 พฤศจิกายน 2551]
http://www.nemotour.com/knowledge/coral.htm [10 พฤศจิกายน 2551]
www.doi.gov/oia/Firstpginfo/coralreef.html [10 พฤศจิกายน 2551]
http://en.wikipedia.org/wiki [10 พฤศจิกายน 2551]
http://www.geocities.com/metscience/sea/coral/coral.html [10 พฤศจิกายน 2551]
http://home.psu.ac.th/~4823002/coral%20reef1.htm [10 พฤศจิกายน 2551]
http://www.talaythai.com/issue/thereef/reef02.html [10 พฤศจิกายน 2551]
http://www.dnp.go.th/NPO/Html/Research/Coral_struc/Coral.html [10 พฤศจิกายน 2551]