MMARIN TESSAT EL KTABI

BLM 1- MMAR-TESSAT LKLER

1.1. TESSAT TASARIMINDA MMAR-TESSAT LKLER 1.1.2. n Proje 1.2. MMARIN TESSAT PROJE BROSUNU VE TESSAT PROJE BROSUNUN MMAR BROYU BLGLENDRME FORMU 1.3. MMAR BRO,TESSAT PROJE BROSU LKLER DETAY BLGLER 1.3.1. Istma Tesisat Mimari Proje likileri 1.3.2. Shhi Tesisat - Mimari Proje likileri 1.3.3. Kazan Dairesi Mimari Proje likileri 1.3.4. Yksek Yaplarda Tesisat Mimari likileri 1.3.5. antiye Kuruluundaki Tesisat leri in Bilgi Alma Formu 1.3.6. Teknik Notlar

1. MMAR - TESSAT LKLER

1.1. TESSAT TASARIMINDA MMAR - TESSAT LKLER 1.1.1. Proje Raporu Bir yapnn mimari tasarmnda yer alacak tesisat elemanlarnn saptanabilmesinin ilk etab, proje n raporudur. Mimari n proje (kat planlar, kat adedi vs.) hazrlandktan sonra tesisat tasarmcsnn yapda uygulanabilecek tesisat sistemlerini irdeleyen, sonuta bu tip yapda ne tr bir sistem uygulanmasnn doru olduunu belirten gerekelerin ve mmknse oransal maliyetlerin belirtildii bir n rapor hazrlamas gerekir. Bu rapor mimar ve yatrmc (mal sahibi) ile tartlp, yapda uygulanacak sistem kesinletirilmelidir. 1.1.2. n Proje n Raporun onayndan sonra, yapnn cinsine ve kullanm amacna gre tasarm artlar (k/yaz, i/d scaklklar, hava deiim katsaylar, birim alana verilecek d hava miktarlar, hacimlerdeki insan younluu, egzost miktar, gerekiyorsa nem kontrolu, aydnlatma yk vs.) tespit edilmelidir. Birim m2 esasyla yapnn: a. Is Kayb (kcal/h veya kW) b. Is Kazanc (kcal/h veya kW) c. Taze Hava Miktar (m3/h - litre/saniye) d. Sirkle Edilecek Hava Miktar (m3/h - litre/saniye) e. Egzost Edilecek Hava Miktar (m3/h - litre/saniye) f. Toplam Soutma ve Istma Yk (kcal/h - kW) g. Scak Su htiyac (lt/h, m3/gn) gibi ana deerlerinin hesab yaplmaldr. Bu deerler elde edildikten sonra, yapda tesisat iin gerekli tesisat hacimleri, aftlar ve bu elemanlarn mimari proje zerindeki yerleri ve katlar (mimari tasarm yetkilisi ile mutabk kalnarak) saptanmaldr. Kat Ykseklii Trkiyede imar durumu genel olarak yaplarn st kotunu tayin edecek ekilde verildiinden, izin verilen kota olabildiince ok kat yerletirebilmek iin kat yksekliini minimize etmek genel bir tutumdur. Oysa kat yksekliinin yapnn cinsine, uygulanacak tesisat sistemine gre tespit edilmesi arttr. Herhangi bir asma tavann, herhangi bir ykseltilmi demenin sz konusu olmad yaplarda (yalnzca stma sisteminin uyguland konut bloklar gibi) demeden demeye metrelik bir kat ykseklii yeterli olabilir. Oysa kat alan ok byk olmamak artyla, hava kanall bir sistemin uygulanaca yaplarda, gerekli asma tavan boluu yaklak 60 cm.dir. Bu deere 10 cm., kaplama ve deme kot hatas, 5 cm. asma tavan kalnl, 50 cm. deme kalnl ilave edildiinde, 2,60 metre net kat ykseklii iin istenen kat ykseklii 3,85 metre olarak ortaya kar. Sprinkler ve gmme aydnlatma armatrnn sz konusu olduu ofis yaplarnda, demeden demeye 4 metre kat yksekliine ihtiya olabilir. Bu deer ancak plaka deme/asmolen/kaset deme gibi kiri yksekliini azaltan sistemlerle ve daha alak yaam mahalleri kabulyle aa ekilerek, demeden demeye 3,6 metre kat yksekliine ulalabilir.

Asma Tavan Ykseklii Yaplarda braklan asma tavan ykseklikleri aft konumlarna ve uygulanan sisteme baldr. Yaklak 600 m2 kat alanna sahip ofis binalarnda, a. Statik stmal VAV sistemi kullanlyorsa net asma tavan ii ykseklii 50-60 cm. arasnda olmaldr. b. Primer devreli, tavan tipi fan coil sistemlerinde ise asma tavan net ykseklii 50 cm. olmaldr. c. Amerikan sistem klima (Goodman kanal tipi split klima+radyatr) sisteminde ise 35-40 cm. asma tavan ykseklii olmaldr. d. Otellerde yatak katlarnn altndaki katn (yatak katlarnn tesisat datma ve toplamalarnn yaplabilmesi iin) asma tavan boluu daha yksek braklr. Bu durumda; zellikle pis su tesisatndan gelen ses, temiz su ve pis su kaaklar, tkanan tesisatlarn servis ihtiyalar nedeniyle; yatak katlarnn sorunlar alttaki kat rahatsz eder. Bunun yerine ilk yatak kat altnda tesisat datm ve toplamasnn yaplabilmesi iin galeri kat yaplmas iletme asndan daha dorudur. Kazan Daireleri Kazan daireleri kazan (veya kazanlar) dolam pompalar, gidi/dn kollektrleri, genleme depolar, yakc ve yakt donanmnn yer ald hacimlerdir. Merkezi scak su retimi yaplacaksa ve scak su reticileri de bu hacimde yer alacaksa, bu merkezde scak su reticilerinin (boylerlerin) de yer alaca dnlmelidir. zel durumlarda pis suyun direkt olarak kanalizasyona verilmesi kabil deilse, bu hacimde bir pis su ukuru ile bu ukura konacak dalg pis su pompalar, yine gerekiyorsa kazan suyu hazrlama sistemi de yer almaldr. Kazan imalat boyutlar kazann cinsine (dkm/elik vs.), montaj tipine (duvar tipi, deme tipi vs.) ve imalat firmaya gre deimekle beraber deme tipi kazanlar iin u kriterler verilebilir: a. Kazan Says Tesis ekonomisi ve arza ihtimali gittike azaltlan gelimi kazan teknolojilerine gvenilerek, kazann bir sre devreden kmasnn ciddi, hayati bir problem yaratmayaca tesislerde tek kazan kullanmak tercih edilecek bir zmdr. Toplam sl kapasitenin 750 kW deerini at sistemlerde kazan saysn ikiye kartmak doru olabilir. Bu byklklerde, tesis yalnzca gndzleri alan bir yapysa (bro, ar vs.) kazanlar stmann yansra d havann stlmasna hizmet veriyorsa 1/2+1/2 kapasiteli iki kazan konulmas yeterlidir. Geceleri hizmet veren yaplarda ise iki kazann 2/3+2/3 kapasitede seilmesi uygun olacaktr. Hastahane gibi hizmetin srekli ve hayati olduu durumlarda 1+1 kapasiteli iki kazan konulmaldr. Toplam sl kapasitesinin 2.000 kW deerini amas halinde kazan konulmal ve bu kazanlar 1/3+1/3+1/3 kapasitede seilmelidir. Yine hizmetin srekliliinin nemli olduu tesislerde bu blnmenin 1/2+1/2+1/2 eklinde yaplmas daha uygundur. 9

IINDEKILERE DN

KAZAN DARES EN

KAZAN DARES BOYU

ekil 1. KAZAN DARES LLER b. Kazan Dairesi Boyutlar Kazan dairesine konulacak kazan says ve birim kapasite tayin edildikten sonra kazan dairesi boyutlandrlmas yle yaplabilir: Kazan dairelerinin asgari ykseklii kiri alt net 3 metre civarnda olmaldr. Kazan yksekliinin 1,5 metreyi amas halinde kazan dairesi kiri alt mesafesinin kazan yksekliinin iki kat olarak dnlmesi pratik bir kriter olarak ileri srlebilir. Kazan dairesi minimum eni kazan uzunluunu iki ile arpp 1 metre ilave edilerek tayin edilmelidir: (2LK+1) metre Bu kriter kollektr ve pompa sistemlerinin kazan veya kazanlarn kar duvarnda olmayp yanlarnda olmas artyla dorudur. Kollektr ve pompa grubu kazan dairesinin kar duvarna, kazanlarn nne konulacaksa; istenilecek kazan dairesi eni in-line pompa sistemlerinde 2LK+2 metre, demeye oturan dik tip santrfj pompa kullanlacaksa 2LK+3 metre alnmaldr. Kazan dairesi boyu kollektr-pompa grubunun kar duvarda olmas halinde kazanlarn arasnda ve iki yan tarafnda birer metre boluk braklarak tayin edilmelidir. Kollektr ve pompa grubunun iki yanda veya bir yanda toplanaca sistemlerde ise kazan dairesi boyu kazanlar arasnda ve kenarlarnda birer metre braklarak bulunan toplam kazan igal mesafesinin iki kat olmaldr. c. Bacalar Kazan veya kazanlar ve bina ykseklii belli olduuna gre, kullanlacak yakt cinsine gre baca veya bacalarn kesitleri tayin edilir. Her kazan iin ayr bir baca dnlmelidir. Tecrit ve montaj iin baca apnn drt tarafnda (veya bacalarn arasnda ve dier ynnde) minimum 20 cm. boluk kalacak ekilde bir baca aft ls sap10
IINDEKILERE DN

tanr. Kazan dairesinde baca aftnn ideal yeri; kazanlarn duman klarnn bakt duvarda kazann aks veya kazanlarn orta izgisidir. Baca aft kazanlarn duman knn bakt duvarda planlanamamas halinde, zorunlu hallerde, bu duvara dik yan duvarlardan birine alnabilir. aft iinde bacalar mutlaka tek dizi halinde, yan yana dnlmelidir. Yan duvardan kan aftlarda baca dizisi ekseni bu yan duvara paralel olacak ekilde yerletirilmelidir. Baca aft mutlaka bir i duvara yaslanmal, mecbur kalnmadka d duvarda planlanmamaldr. Seilen aft yerinin betonarme bir kirile daratlmad, st katlarda kap, i pencere gibi yerlere gelip gelmedii, herhangi bir hacmin duvar yerine, hacmin ortasnda kalp kalmad mimari avan proje kat planlarna baklarak kontrol edilmelidir. Bu tr akmalardan kurtulmann en kolay yolu kabilse baca aftlarn merdiven kovasnn yan yzne veya asansr kovasnn bir yanna yerletirmektir. Bacalar d duvardan olabildiince ieri doru karlabilirse, meyilli atlarda at stndeki blm daha ksa bir grnm tekil eder; ayrca binann siluetinde de ciddi bir grnt bozukluu yaratmaz. Baca aftlarnn, herhangi bir katta deplasman yapmadan, kazan dairesinden atya direkt olarak, ayn deyde kmasna zen gsterilmelidir. d. Akaryakt Tanklar Akaryaktl sistemlerde, kazan dairesinin mmknse kazan montaj eksenine paralel duvarna bitiik, bir yakt tank odas planlanmaldr. Bu hacim kazan dairesinden yangna mukavim bir blme ile ayrlmal ve bu hacmin kaps, kazan dairesine almamal; kazan dairesi koridoruna almaldr. Yakt tank sistemin 20 gnlk, tercihen 30 gnlk ihtiyacn karlayacak ekilde hesaplanmaldr. Hesaplanan tank boyutlarna gre tankn tarafnda mi-

nimum 60 cm.; n ksmnda, kap tarafnda minimum 150 cm. boluk kalacak ekilde bir yakt tank odas planlanmaldr. Yakt tank odas kaps da alr kanatl bir demir kap olmal ve betonarme bir eik zerine monte edilmelidir. Eik ykseklii eiin st kotunun altnda kalan oda hacmi tank hacminden byk olacak ekilde seilmelidir. Yakt tank taban brlr ekseninden minimum 20-30 cm. yukarda kalacak ekilde betonarme ayaklar zerine monte edilmelidir. Yakt tanklar, sonradan yerine sokulabilmesi imkan varsa yatk silindirik olarak dnlmeli; bu mmkn deilse paralar halinde getirilip, yerinde kaynak yaplmas yoluna gidilmelidir. Yakt tank doldurma ve havalk borularnn zemin katta, tanker yanamna imkan veren bir noktaya kartlmas, kabilse elik kapakl bir doldurma rgarnda braklmas konusu gz nnde bulundurulmaldr. Teknik Hacimler a. Yaplarda kullanlan teknik hacimlerin alan yapnn toplam alannn %4-8i arasnda deimektedir. Bu deerler yapnn yksekliine veya yaygnlna gre deiir. Fan coil + taze hava sistemlerinde %4,5-5 Tek kanall VAV sistemlerinde %6-8 Amerikan sistem (Goodman kanall split+radyatr) %2-4 b. Istma ve soutma merkezi kat ykseklii minimum 3 metre (byk sistemlerde min. 5 metre, ara kat ykseklikleri de 4-4,5 metre) net olmaldr. Santrallar a. Santral Bykl Klima santral seimlerinde; yer kayb, kat ykseklii hava kanal datm, servis kolayl, ses-konfor vb. nedenlerle tek santralda 25000 m3/h debinin zerine klmamaldr. Konfor sistemlerinde kullanlacak hava santrallarnda kesit, 2,5 m/s hava hz kabul ile tayin edilir (endstriyel sistemlerde bu deer 2,8 metreye kabilir). O halde hava debisi V (m3/h), olan bir santraln kesiti: F = V / 3600 x 2,5 , F = V / 9000 (m2) eklinde hesaplanp, santraln kare kesitli olaca kabul ile santral genilii (ve ykseklii) a = (F)1/2 (m) hesaplanan kesitin kare kk eklinde ortaya kar. Baz imalatlarda santral kesitinin bask diktrtgen eklinde olmas ve yine yukardaki hesapta ihmal edilen santral cidar kalnl bu safhada ihmal edilebilir. Santral uzunluu filtre cinsine, susturucu bulunup bulunmadna gre deimekle beraber, santral eninin 3-3,5 mislidir. Sulu nemlendirici bulunmas halinde bu deere 1 metre ilave edilmelidir. Yukardaki ekilde boyutlar tahmin edilen santraln konulaca hacmin (tesisat odasnn) boyutlar yle tayin edilebilinir: Santraln bir tarafnda stcnn karlabilmesi iin santral eninden daha byk bir boluk braklmaldr. Dier yannda ise, santral kontrol kapaklarnn stc iin braklan tarafta olduu kabul edilerek 0,50 - 0,60 metre civarnda bir servis koridoru braklmaldr. Sonu olarak santral odasnn eni, santral eninin misIINDEKILERE DN

li alnmaldr: B=3xa Santral odasnn boyu ise, santral eninin be kat civarnda olmaldr: L=5a b. Santral Zonlamas Santral zonlamas, yapnn mimari kurgusuna, seilen sisteme, santral odalarna vs. bal olmakla beraber u kriterler konabilir: Santral odasnn kiri alt kat ykseklii 3,50 metre ise, k dirsei ve kanal iin 1,50 metre civarnda bir mesafe braklarak, santral yksekliinin 2 metre civarnda olaca ortaya kar. 2x2=4 m2 kesitindeki bir santraldan 2,5 m/s hava hz ile alnabilinecek santral debisi: V = 3.600 x 4 x 2,5 , V = 36.000 m3/h bulunur. zel, byk kat yksekliklerine sahip hacimlere monte edebilmek imkan bir yana braklrsa, konfor tesislerinde kullanlacak santral debisinin 25.000 m3/h deerini gememesi uygun olur. Her zona bir santralla hizmet verildii kabul ile bu byklkte bir santraln hizmet verecei zon bykl: Havalandrma (taze hava) santrallarnda temiz kat ykseklii 2,80 metre; ortalama hava deiim katsays 3 deiim/h kabul edilerek: V = 3 x 2,80 x F , F = V / 3 x 2,80 , F = V / 8,4 bulunur ki, bu deeri yuvarlatarak unu syleyebiliriz: Seilen santral, debisinin (m3/h) sekizde biri (m2) byklnde bir alana hizmet verilir, veya tersinden okursak, F m2 bir zona hizmet verecek havalandrma santralnn debisi 8.F (m3/h) olacaktr. Tam haval sistemlerde ise hava deiiminin brt 6-8 de./h civarnda olaca kabul edilebilir. Tam haval sistemlerde seilen bir debinin (V m3/h) hizmet verebilecei zon alan (F m2) bu debinin onaltda biridir veya F m2 zona hizmet verecek santral debisi 16.F (m3/h) olacaktr. Baa dnersek; en byk unite olarak seilen santral debisini 20.000 m3/h olduunu kabul ettiimizde bu santraln, tek santral olarak hizmet verecei zon alan: Havalandrma Santral : 20.000/8 2500 m2/zon Klima Santral : 20.000/16 1250 m2/zon olarak ifade edilebilinir. Kat byklne, kat saysna gre zonlamada aada rneklenen zmler uygulanabilinir: 1. Alt katlar / st katlar eklinde zonlama 2. Her iki / veya drt kata hizmet veren bir santral konularak zonlama 3. Her kata bir santral konularak zonlama Santral odalar olabildiince zon alanlarnn ortasnda dnlmeli; hava kanallarnn btn kat bir utan bir uca gitmesi yerine ortadan saa sola ayrlarak beslenmelidir; bylece daha kk kanal kesiti ve daha ksa kanal boyu sebebiyle daha kk fan basma ykseklikleri ortaya kacaktr. Santral odalarnn seiminde santraln d hava temini gznnde tutulmaldr. Santral odas atda deilse veya bir d duvara yaslanmyorsa, bir taze hava (d hava) aft unutulmamaldr. %100 d hava ile alan santrallarda d hava menfezi alan 2,5 m/s hava hz kabulu ile, santral kesit alanna eittir. Taze hava aft tesis edile11

cekse, aft alan, 5 m/s hava hz kabulu ile santral kesitinin yars mertebesinde alnmaldr. Tesisat aftlar a. Islak Hacim aftlar Islak hacimler iin temiz ve pis su borularnn yer alaca aft asgari 25-30 cm. derinliinde 50 cm. boyunda seilmelidir. Kabilse aftn geni kenar, kat yksekliinde bir aft kapa ile donatlmaldr. Bu kapan hacim iinde kalmas yerine komu koridor veya antrede planlanmas, kapan seramik kaplanmas vs. gibi detay problemlerini ortadan kaldracaktr. Islak hacimlerin egzostu dey bir sistemle toplanyorsa aft genilii asgari 40 cm. olmal ve boyu 90-100 cm.e kartlmaldr. b. Hava Kanal aftlar Yapnn zonlamasndan sonra seilen santral hacminin bir duvarna, eer santral zonun ortasna yerletirilmise mmknse iki duvarna hava kanal aftlar konulabilir veya katn ortasnda bir merdiven kovas olmas halinde merdiven kovasnn d duvara dik iki duvar boyunca aft planlamas yaplabilir. aftlarn debi deeri ve 6 m/s hava hz kabul ile bulunan kesiti, tecrit/ara boluk/konsollama gz nnde tutularak, iki misli alnmaldr. aftn katlara k yapaca uzun kenarnn betonarme perde ile kapatlmamas konusunda statik proje mhendisinin dikkati ekilmelidir. c. Istma-Soutma Borular in aftlar Sisteme gre deiir. Fan coil iin gerekli aft boyutu en az 25 x 50 cm. olmaldr. d. Ana tesisat aftlarna iine girilebilir kaplar yaplmas ve aft iinde tesisat almalarn emniyetli ekilde yapabilmek iin platform yapmaya uygun nlemler alnmas gereklidir. Elektrik tesisat iin ayr aftlar oluturulmaldr. 1.2. MMARIN TESSAT PROJE BROSUNU VE TESSAT PROJE BROSUNUN MMAR BROYU BLGLENDRME FORMU Mimarn tesisat proje brosuna verecei bilgiler M-T, Tesisat projecisinin mimari broya verecei bilgiler T-M KONU M-T AVAN PROJE AAMASI 1. Binann vaziyet plan - Yn durumu q - Komu binalarn konumu q - Bina evre dzeni (yollar, yeil alanlar vs.) q - Rakm q 2. Mimari ve statik projeler - Mimari planlar, kesitler, grnler q - Kalp planlar q - Mahal listeleri (deme kaplamas, asma tavan tipi, duvar kaplamas) q 3. Bina kullanm (fonksiyon) plan - nsan saylar q - alma sreleri (vardiya sistemi, 12
IINDEKILERE DN

T-M

q gece-gndz almas vs.) - Ksa sreli pik kullanm mahalleri (yemekhaneler, toplant salonlar, seans odalar vs. saptanmas) q - Klimatize edilecek mahallerin tespiti stma/soutma/havalandrma/ direkt egzost nemlendirme/ kurutma (nem alma) vs. q 4. Yangn ka plan - Yangn merdivenleri q - Yangn k koridorlar ve kaplar q - Yangn zonlamas ve zonlar aras yangna dayanm snfnn tespiti q - Yangn blmeleri/kompartmanlar q - Duman tahliye sistemi q (varsa atrium dizayn) 5. Yap elemanlar - D duvarlar (cinsi, izolasyon detay) q - Cephe kaplamas (cinsi, yapm detay) q - at, teras (cinsi, izolasyon detay) q - Toprakla temas eden demeler (cinsi, izolasyon detay) q - Ara blmeler ve demeler (cinsi, yapm detay) q - D kaplar (cinsi, izolasyon ve yapm detay) q - Pencereler (cinsi, izolasyon ve yapm detay) q - Glgeleme elemanlar (d glgeleme ve i glgeleme elemanlar cins, yapm detay) - Is yaltm projesi (yaplmas ve q izolasyon detaylarnn teyidi) 6. Tesisat rezervasyonlar - Kazan ve makine dairelerinin konumu q - Kazan ve makine dairelerinin yaklak bykl - Tesisat aftlarnn ve bacalarn konumu q - Tesisat aftlarnn ve bacalarn yaklak bykl - Su deposu konumu q - Su deposunun bykl - Kullanlacak yakt cinsine gre 1. Yakt deposunun konumu q 2. LPG deposunun konumu q 3. Doal gaz balant kutusunun ve/veya basn drme istasyonunun konumu q - Tesisat galerilerinin ve/veya d boru kprlerinin gzergah q - Tesisat galerilerinin ve/veya d boru kprlerinin yaklak lleri - Binada tesisat [temiz su, pis su, yamur suyu, klima tesisat borular (stma, soutma vs.) doal gaz veya LPG borular] giri ve k yerlerinin

q q

konumu ve bykl q q 7. Uygulama projesi ncesinde mimar bro koordinasyonunda dier disiplinlerden alnacak/verilecek bilgiler - Aydnlatma planlamas (armatr tipi, aydnlatma yk) q - Mutfak planlamas q - Bahe sulama (evre dzenlemesi) q - Yapda kullanlacak su kaynann analizi q - Yapda kullanlacak retim ve i makine ile cihazlarnn listesi, q yerleim plan, zellikleri - Mekanik tesisat ekipmanlar toplam elektriksel kurulu g ihtiyac (yaklak) q - Mekanik tesisat ekipmanlar q jeneratr ve/veya UPS ihtiyac - Makine ve kazan daireleri kesin lleri q - Tesisat aftlar kesin konum ve lleri q - Asma tavan boluklar kesin lleri q - Delik rezervasyon plan q - Ekipman kaide plan ve detaylar q - Mekanik tesisatn binaya getirdii ykler Cihaz ve ekipmanlar statik ve q dinamik ykler Boru ve kanallardan tespit noktalarna gelen ykler q - Makine ve kazan daireleri akustik yaltm detaylar q UYGULAMA PROJES AAMASI 1. Asma tavan speroze koordinasyon planlar (menfez, anemostad, aydnlatma armatr duman dedektrleri, springler bal anons ve mzik sistem elemanlar, vs. yerleimleri) q 2. Dekorasyon planlar q 3. Islak mahaller 1/20 detay projeleri q 4. Varsa fan coil, radyatr, konvektr gibi grnr elemanlarn konumlar ve byklkleri 5. Kaj detaylar q 6. aft ve asma tavanlardaki kontrol kapaklar konumlar ve byklkleri 7. Mekanik tesisat elektriksel g tablosu - Kurulu g kapasitesi - Jeneratr gc - Yangn konumu elektriksel gc 8. Yangn sndrme senaryosu 9. Otomasyon senaryosu 10. Mekanik tesisat ilk kurulu maliyeti (bte) 11. Mekanik tesisat k iletme maliyeti (bte) 12. Mekanik tesisat yaz iletme maliyeti (bte) 13. Mekanik tesisat keif zeti 14. Mekanik tesisat idari ve teknik artnamesi
IINDEKILERE DN

q q

q q q q q q q

1.3. MMAR BRO, TESSAT PROJE BROSU LKLER DETAY BLGLER 1.3.1. Istma Tesisat - Mimari Proje likileri 1. Her odann kullanma amac mimari proje zerinde yazl olmaldr. 2. Yapya ilikin bilgiler a. Binann bulunduu ehir ve semt : b. Binann yn durumu : c. Binann evresindeki binalarn uzakl : d. Binaya bitiik bina var m? : Hangi cephelerde? : Kanc kata kadar? : e. Bina ka kat olarak tasarlanmaktadr? : f. Toprak seviyesi (binann n-arka ve yan taraflarnda) : g. Istlmamas istenen blgeler var m? : 3. Yap elemanlarna ilikin bilgiler a. Pencereler Tek caml ( ) ift caml ( ) Ahap ereve ( ) Metal ereve ( ) Parapet ykseklikleri ve pencere boyutlar : b. D duvarlar Duvar cinsi ve kalnl : D duvarda izolasyon varsa detay ve kalnl : c. duvarlar Duvar cinsi ve kalnl : d. Toprak temasl duvarlar Duvar cinsi ve kalnl : zolasyon cinsi ve kalnl : e. Demeler Toprak temasl demeler iin, izolasyon detay ve kalnl : Kaplama detay : Deme detay : Not: Topraktan deme kaplamasna kadar olan kesit verilmelidir. Ara demeler iin : Kaplama detay : Deme kalnl : kma demeler iin : zolasyon detay ve kalnl : f. atlar at detay : at izolasyonu varsa detay ve kalnl : Not: Kiremit atlarda kiremitin altna youn ziftli rberotin (ekler suyu aaya aktacak ekilde) monte edilmesi yararl olacaktr. g. Teras atlar Is izolasyonu varsa detay ve kalnl : 4. Bacaya ilikin bilgiler a. Baca cinsi : b. Her kazan iin ayr baca yeri : c. Baca kesiti (duman borusu ap + 13

5.

6.

7.

8.

9.

hava boluu + tula duvar boyutlar ve kalnl) : d. Baca izoleli mi? : e. Baca kazan balant kanal yeri ve detay : f. Bacann mahyadan ykseklii : g. Baca temizleme kapa : h. Doal gaz bacalarnda su drenaj : Kmrl kazan bacalarnda kl alma yeri : Istma sistemi seimi Klasik radyatrl sistem ( ) Yerden stma ( ) Scak hava apareyi ( ) Dier ( ) Radyatrler ve tesisat seimleri Radyatr tipi (dkm, elik, panel, alminyum panel, alminyum) : Istma tesisat ile ilgili bilgiler Radyatr yerleri : Kalorifer tesisat iin kolon gei yerleri : Parapet alt ykseklii : Banyo ve mutfakta radyatr yeri (banyo kalorifer borusu slak demeden gememeli) : Merdiven girii stmas iin radyatr yeri : Merdiven boluunun d duvar ile temas veya cam varsa orta katlar da stlacak m? : Havalklar at arasnda m toplanacak? : Datm : a. Dey kolon sistemi ile ( ) b. Deme altndan polipropilen borularla ( ) Genleme deposu Genleme deposu ak m kapal m? : Genleme deposu yeri : Emniyet borular aft : Ak genleme deposu en yksek radyatrlerden 2 metre daha yksek olmaldr. Yap i scaklklar Bina i scaklklar artnamelere gre aada verilmitir. zel olarak istenilen mahal scaklklar varsa iaretlenmelidir. a. Konutlar Salonlar 22C Yatak odas 20C Antre, hela, mutfak 18C Du 22C Banyo 26C Merdiven 15C b. yerleri Dkkanlar 20C Lokanta, otel odas 20C Atlye (oturarak alma) 20C Ar i yapan atlye 15C Hafif i yapan atlye 18C Brolar 22C Ariv 18C Toplant salonu 20C Koridor, hela 15C

10. Yakt cinsi Doal gaz ( ) Motorin Fuel oil ( ) Kmr/LPG

( ) ( )

1.3.2. Shhi Tesisat - Mimari Proje likileri 1. Lavabo cinsi : 40x50 ayakl, asma ayakl, tezgah tipi (tezgah alt, tezgah st) : 2. Klozet cinsi : Duvar tipi rezervuarl (plastik) : Kendinden rezervuarl : Asma klozet : Gmme rezervuarl : 3. Bulak makinas : Yeri, musluu, pis su gideri : 4. amar makinas, ofben, termosifon yeri : 5. Banyo aspiratr nereye balanacak? : 6. Mutfak aspiratr egzostu a. Balkona verilecek : b. nt baca yaplacak : 7. p bacas ve p odas (p odas havalanacak) : 8. Bina temiz su giri yeri : Temiz su ve pis su aftlar yerleri : 9. Temiz su borular cinsi a. Galvaniz boru : b. Polipropilen boru : 10. Kullanma scak suyu temini a. Merkezi boylerden : b. Mnferit ofben veya termosifonla : 11. Merkezi scak su iin her daire giriine scak su sayac isteniyor mu? : 12. Kullanma scak su sirklasyon hatt son armatre kadar gidecek mi? : 13. Temiz su borular gzergahnn belirlenmesi (mutfak banyo aras deme altndan, duvardan tavandan) : 14. Pis su k yeri kanalizasyon borusu kotu ve yeri : Pis su kanalizasyonu yoksa foseptik yeri : Pis su ikinci havalk tesisat yaplacak m? : 15. Pis su borularnn bodrum katta inilerde rgar yerleri : 16. Pis su borular iin dk deme, asma tavan, arka duvardan toplama alternatiflerinden hangisi isteniyor? : 17. Yamur borusu kanalizasyona balanacak m? : atda yamur suyu toplama yerleri, detay : Yamur borularnn aa ini yerleri : (Kn terlemeye kar) yamur borusu bina iinden iniyorsa, s izolasyonu yaplmaldr. 18. Balkon szgelerinin yeri ve toplanmas : 19. Yangn tesisat

14
IINDEKILERE DN

Sprinkler sistemi gerekli mi? : Yangn dolab yeri : Yangn borusu yeri : Yangn hidrantlar yeri : Yangn merdiveni yeri : Yangndan ka koridoru ve havalandrma tesisat var m? : Yangn perde duvarnn yeri : Yangn merdiveni basnlandrmas : Yangn ihbar sistemi isteniyor mu? : 20. Doal gaz tesisat Doal gaz bina girii ve reglatr yeri : Doal gaz kolon yeri : Doal gaz sayalar yeri : Daire iin doal gaz boru gzergah : 1.3.3. Kazan Dairesi - Mimari Proje likileri 1. Kalorifer kazan Yeri ve adedi : Yedek isteniyor mu? : Bacaya olan uzakl : zerinde yeterli ykseklik kalyor mu? : n tarafnda servis boluu var m? : 2. Yakt deposu Yeri ve adedi : Ka gnlk yakt depolanacak : Tip (Silindirik - prizmatik) : Depo hacmi : Fuel oil kullanlacak ise stcsnn karsnda yeterli boluk var m? : Etrafnda 40 - 50 cm. servis boluu kalyor mu? (boya vs. iin) : Yakt dolum (2) ve havalk (1 1/2) borular darya nasl kacak? : Kuranglez yaplacak m? : Yakt deposu havalandrmas nasl olacak? : Sac kap (yakt deposu hacmi iin) ve yakt deposu hacmi alt havuz oluum detay verilmeli. Hazr depo gelecekse, ieriye almak iin rezervasyon braklmal. Yakt deposu-brlrler arasndaki yakt kanal en ksa mesafede olmal ve zerine zgara yaplmal. Yakt deposuna taban stcs isteniyor mu?: 3. Kazan dairesi havalandrmas Havalandrma bacas boyutu (tavan seviyesinden atya kadar) : Taze hava giri pencere yeri ve kesiti : Kazan dairesine yapay havalandrma yaplacaksa vantilatr kapasitesi brlr fanlarnn toplam kapasitesinden en az %10 byk olmaldr (egzost doal ekili ise). Hava kanallar ile borularn geiine dikkat edilmelidir. Souk blgelerde kazan dairesinde donma riskine kar nlem alnmaldr. Kazan dairesine vantilatr ile hava verilecek ve emilecek ise saatte 5-6 hava deiimi alnabilir. 4. Su deposu hacmi (insan bana 500 lt veya

daha fazla hesaplanmal) : Merkezi sistem su depolar iki blmeli olmal. Su deposu i yzeyleri fayans yaplacak m? : Su deposu bina altnda ise tavanna s yaltm yaplacak m? : (st kat demesinde kondenzasyonu nlemek iin) Temizleme kapa yeri : Su dolum borusu girii : Flatrler temizleme kapana yakn m? : Ulayor mu? : Boaltma borusu yeri : Su nereye boalacak? : (Rgara boalacak ise rgar k kotu veya pis su pompas flatr kotu depo boaltma alt seviyesinden en az 30 cm. aada olmaldr.) Su k borusu (altnda 10 m3e kadar olan depolarda 10 cm. daha byk depolarda 20 cm. ykseklikte tortu hacmi kalyor mu?) : Su k borusu zerinde 1/2 seviye gstergesi balant manonu konmaldr. Yangn rezervi mi braklacak yoksa ayr yangn deposu mu yaplacak? : at katna da su deposu veya yangn suyu deposu isteniyor mu? : 5. Pis su ukuru : Kazan dairesi szgeleri kanalizasyon kotunun stnde kalyor mu? : (Pis su ukuru yaplacaksa 1 asl, 1 yedek pompa kullanlmaldr. Elektriin sk kesildii yerlerde yedek pompa el pompas tipinde seilebilir.) Kazan dairesi evresine yaplacak 20x20 evre kanal ve yakt kanal szgeci pis su ukuruna balanabiliyor mu? : Pis su hangi kattan dar atlacak? : st katlarn pis suyu bodrum tavanndan m toplanp darya atlacak? : (Temizleme kapaklar ve atallarda temizleme azlarna dikkat edilmelidir.) 6. Hidrofor : Tip (Kademeli pompal membranl sistem, pistonlu, sanayi tipi) : Kapasite : Yangn hidroforu ve bahe sulama hidroforu ayr m olacak? : Yedek isteniyor mu? : Souk su kollektr yeri : 7. Boyler : Tip (Serpantinli veya ift cidarl) : Isnma sresi : Bina iine alabilmek iin rezervasyon brakld m? : Karsnda serpantinlerin sklebilecei, etrafnda servis iin izolasyondan sonra 50 cm. boluk var m? : 15

IINDEKILERE DN

Scak su kollektr yeri : Scak su sirklasyon borular kollektr yeri : 3 yollu vana yeri : Boyler stma pompalar yeri : Boyler kullanma suyu sirklasyon pompalar yeri : Not : Birden fazla sayda boyler kullanlyorsa souk su kollektr boylerin sanda, scak su kollektr de solunda (veya tersi) yaplmal ki, boylerden geen su eit olabilsin. 8. Genel : kinci ka kaps yeri : (Kazan dairesi kaplar yangna dayankl olmal. ift cidarl satan yaplmal ve darya almaldr.) Cihazlarn giri k yeri : Doal aydnlatma yaplacak m? : Bina dna yaplan kazan dairelerinde kalorifer kazanlarnn karsnda braklan servis boluunun zerine sklebilir doal aydnlatma feneri yaplmas pratiktir. (Hem doal aydnlatma hem de cihazlarn giri k iin kullanlabilir.) Kazan dairesi duvarlarnn beyaz fayans yaplmasn neririz. (Temiz bir kazan dairesinde alan teknisyenlerin servis kalitesi daha iyi olabilir.) Elektrik panosu yeri : Jeneratr yeri : Jeneratr hava giri k yeri : Jeneratr egzost bacas yeri : Jeneratr yakt deposu yeri : Jeneratr hangi cihazlar besleyecek : Kazan dairesi aydnlatma armatrleri : Teknisyen odas var m? : Teknisyen iin wc-du hacmi var m? : 9. Doal gazl kazan dairelerinde : Lambalar kiri altndan 50 cm. aaya monte edilmelidir. Floresan lamba kullanlmamaldr (ideali exproof lamba kullanmaktr). Lamba anahtar kazan dairesi dna alnmaldr. Kontaktrlerin olduu tablolar kazan dairesinin dnda olmaldr. Ana elektrik alteri ve doal gaz kesme vanas kazan dairesi dnda olmaldr. 1.3.4. Yksek Yaplarda Tesisat Mimari likileri Galeri kat yaplacak m? : Kompansatr yerleri : Sabit nokta yerleri : Eanjr dairesi planlamas : Elektrik tesisat : Elektrik aft yeri : Elektrik panosu yeri : 1.3.5. antiye Kuruluundaki Tesisat leri in Bilgi Alma Formu 1. STENECEK GENEL BLG VE PLANLAR 1.1. Vaziyet plan 1.2. Arazideki yaklak kotlar 16
IINDEKILERE DN

1.3. Kullanma suyu kuyudan alnacaksa analizi 1.4. Hidrofor ve su deposunun yerleri 1.5. Boyler yerleri 1.6. Kalorifer kazanlar ve buhar kazan yerleri 1.7. Mimari projeler 1.8. Tavan detaylar 1.9. at kaplamas detaylar 1.10. Kap detaylar 1.11. Pis su klarna rgar yerleri 1.12. Foseptik ve kanalizasyon balant yerleri 1.13. Mutfakta LPG tpleri yeri 2. GENEL SORULAR 2.1. Kullanma suyu temini [ ] ebekeden [ ] Kuyudan [ ] Tankerle 2.2. Su basnlandrma [ ] Basnl su ebekesi var [ ] Mevcut depolar ve hidroforlar var [ ] Mevcut depolar var [ ] Ofis beton santral ile ortak hidrofor kullanlacak [ ] Ayr hidroforlar olacak [ ] Bahe sulama vb. mahallere de hidrofordan su verilecek 2.3. Pis su [ ] Alt yap var [ ] Foseptik yaplacak 2.4. Eski antiyelerden gelen kullanlm malzemeler [ ] Radyatr cinsi, dilim adedi [ ] Boru cinsi, aplar ve uzunluklar [ ] Vana cinsi ve adedi Dierleri [ ] Kazan adedi, cinsi, kapasitesi [ ] Brlr adedi, cinsi, kapasitesi [ ] Boyler adedi, cinsi, kapasitesi [ ] Hidrofor adedi, cinsi, kapasitesi [ ] Dier malzeme (adet ve cinsi aklaynz) 2.5. Beton santrali ve prekast atlyesi a. Beton santralinin su ihtiyac [m3/gn] = saatteki max. su ihtiyac [m3/h] = b. Kn souk gnlerde beton dklecek mi? [ ] Hayr [ ] Evet gerekli scak su scakl [C] = gerekli scak su miktar [m3/h] = c. Prekast atlyesi iin buhar ihtiyac var m? [ ] Hayr [ ] Evet Masa altndaki serpantinlere verilecek buhar miktar [kg/h] = Branda altna verilecek ak buhar miktar [kg/h] = d. Scak su temini [ ] Buhar kullanlarak eanjrle [ ] Buhar kullanarak boylerle [ ] Buhar kullanmadan e. Toplam buhar ihtiyac 2.6. i koular, ofis ve tantm binalar mimarisi i Koular Ofis Binas

[ ] Tek cam [ ] Tek cam [ ] ift cam [ ] ift cam Cam boyutlar : x m, x m, Dorama cinsi: [ ] Ahap [ ] Ahap [ ] Alminyum [ ] Alminyum [ ] PVC [ ] PVC Kat ykseklii : m, m, Parapet ykseklii : m, m, D duvar ykseklii : m, m, Deme cinsi : Yn : 2.7. i koular, ofis ve tantm binalar shhi tesisat a. Yemekhanede ka kiiye yemek kacak?: b. Du yapacak ii says : c. ilere amar ykama yeri yaplacak m?: d. Scak su istenen yerler [ ] Yemekhanede scak su evyesi [ ] Dular [ ] ilere amar ykama yeri [ ] ay ofisi [ ] Kou lavabolar [ ] Ofis lavabolar e. Koularda yalak eklinde yaplacak gereler [ ] Lavabolar [ ] Pisuvarlar f. Alaturka klozetler [ ] ten ykamal [ ] Jet tipi [ ] Dier g. Prefabrik antiye binalarnda kullanma suyu WC ve ay ofisinde bina dndan [ ] Kanallarla balanacak [ ] Topraa gml boru ile balanacak 2.8. Proje mdr odas veya baka hacimlere paket klima ve havalandrma isteniyor mu? [ ] Hayr [ ] Evet Klima istenen hacimler = Havalandrma istenen hacimler = 2.9. Depolarn stlmas [ ] Depolar stlmayacak. [ ] Depolarn stlmas rutubet etkisinde kar paket cihazla nem kontroll olarak yaplacak [ ] Merkezi sisteme bal olarak stlacak [ ] Sadece depocu odas stlacak 3. UZMAN KARARI GEREKTREN TEKNK SORULAR 3.1. Buhar ve kalorifer kazanlarnda kullanlacak yakt cinsi [ ] Mazot [ ] Fuel oil [ ] Kmr [ ] LPG [ ] Doal gaz 3.2. Buhar kazan devresinde a. Buhar kazanna souk suyun girmesinin sakncal olduunu gz nne alarak kondens deposu stlacak m? [ ] Evet [ ] Hayr b. Buhar kazan ile kazan besi pompas arasna n stma eanjr monte edilecek mi? [ ] Evet [ ] Hayr c. Su analizi sonularna gre su yumuatma cihazna ihtiya var m? [ ] Evet [ ] Hayr d. Prekast atlyesinin kapal ksm [ ] Var stlacak
IINDEKILERE DN

Cam cinsi :

[ ] Var stlmayacak [ ] Yok e. Prekast atlyesinde gerekli yakt deposu hacmi = 3.3. i koular kalorifer sistemi [ ] Ofis binalar ile ayn merkezden beslenecek [ ] Ayr bir merkezden beslenecek 3.4. i koular ofis ve tantm binalar kalorifer tesisat a. Boru datm [ ] Sprgelik zerinden [ ] Tavandan [ ] Deme alt kanaldan b. Radyatr cinsi [ ] Panel [ ] Dkm [ ] Alminyum [ ] elik c. Genleme deposu cinsi [ ] Ak [ ] Kapal d. Genleme deposu yeri: e. D hava scakl kompanzasyonlu otomatik kontrol paneli isteniyor mu? [ ] Evet [ ] Hayr 3.5. Shhi tesisat a. Kullanma scak suyu boyleri varsa tipi [ ] Yatk [ ] Dik b. Kullanma scak suyu sirklasyonu isteniyor mu? [ ] Evet [ ] Hayr c. Mutfak davlumbazlarnda fan ile havalandrma isteniyor mu? [ ] Evet [ ] Hayr d. Souk havada mutfak LPG tplerini stma imkan isteniyor mu? [ ] Evet [ ] Hayr e. WClerde egzost aspiratr isteniyor mu? [ ] Evet [ ] Hayr 1.3.6. Teknik Notlar 1. Istma merkezindeki bir kresel vanay kapatp, koularn alma saatleri iinde stlmas salanabilir. 2. Koulardan biri revir gibi kullanlabilir. 3. Koularn vanas kapatldnda, mutfak ve revire ayrca kumanda etmek imkan olmal ve buralar stlmaya devam etmelidir. 4. Borularn depolanmasnda, deponun kapal olmas ve zeminin salam olmas gerekir. 5. Kvetlerin depolanmasnda aadaki nlemler alnr. a. Arka yzeyler antipas ile boyanr. b. Aralarna ondle karton konarak dik durumda korunur. 6. Slyen, antipas, karpit ve asetilen gibi yanc malzemeler mmkn olduu kadar az miktarda depolanmaldr. Bu malzemeler mmknse ayr bir depoda veya yanc olmayan malzemelerle birlikte depolanmaldr. 7. antiye depolar yapldktan sonra yamur yamadan ve deponun su alp almad kontrol edilmeden malzeme konulmamaldr. Rutubetten etkilenebilecek (ofben, aspiratr, cam yn vb.) malzemeler stlan depolara konulmaldr. 17