ALARI DOYURMAK, SUSUZLARA SU VERMEK, NFK ve CMERTL K

SU KRM ETMEK Bir gn bir bedev Nebiyy-i Ekrem Efendimize gelerek: Beni cennete yaklatracak ve cehennemden uzaklatracak bir amel syleyebilir misiniz? dedi. Neb :

Sen bu ikisi sebebiyle mi amel ediyorsun? buyurdular. Bedev: Evet. cevabn verdi. Efendimiz u tavsiyede bulundular:

Her zaman adleti sylersin, yani hep dil davranr, devaml doru syler ve her zaman gerektii gibi konuursun ve ihtiycndan fazla maln Allah yolunda infak edersin! Bedev: Vallhi her vakit adleti sylemeye gcm yetmez, ihtiya fazlas malm da infak edemem! dedi. Raslullah :

O hlde yemek yedirir, selm yayarsn! buyurdular. Bedev: Bu da ayn ekilde zordur. dedi. Allah Rasl Develerin var m? diye sordular. Bedev: Evet! dedi. Allah Rasl yle devam etti: :

Develerinden birini se ve bir de su krbas al, sonra su temin etmekte zorluk eken bir ev halknn su ihtiycn karlayver. Umulur ki deven lmeden ve su krban eskimeden cennet sana vcip olur! Bedev tekbir getirerek gitti. Hakkaten de su krbas eskimeden ve devesi lmeden ehd edildi. (Heysem, III, 132; Mamer bin Rid, el-Cmi, I, 456; Beyhak, uab, V, 64) Nebiyy-i Ekrem Efendimiz yle anlatrlar:

ki kii bir le girmilerdi. Biri bid idi, dierinin ise yapt baz zulmler vard. bid yolda ok susad ve nihayet dermanszlktan dt. Arkada, 1

yerde yatmakta olan bide bakyordu. Yannda bir kap, onun iinde de biraz su vard. Kendi kendine: Vallahi, benim yanmda su varken bu slih zt susuzluktan vefat ederse, bundan sonra Cenb- Haktan gelen hibir hayra ebediyyen nil olamam! Ama suyumu ona iirirsem kendim lrm?! diye dnd. Sonra Allaha tevekkl edip azme geldi, suyun birazn bidin zerine serpti, kalann da ona iirdi. bid ayaa kalkt ve birlikte l getiler. Baz zulmler ilemi olan kii kyamet gn hesap iin durdurulur ve cehenneme atlmas emredilir. Melekler alp gtrrler. Yolda bidi grr: Ey filan! Beni tanmadn m? der. bid: Sen kimsin? der. O: Ben filn, hani o l gnnde seni kendime tercih etmitim! der. bid: Evet, seni tandm. der. Meleklere: Durun! diye seslenir. Dururlar. Yanlarna gelip durur ve Azz ve Cell olan Rabbine yle: Y Rabb! Onun bana yapt iyilii ve nasl beni kendisine tercih ettiini biliyorsun! Y Rabb, onu bana bala! diye yalvarr. Cenb- Hak: Onu sana baladm! buyurur. O da gelir kardeinin elinden tutar ve onu cennete koyar. (Heysem, III, 132
Sad bin Ubde :

Y Raslallah! mm Sad, (yani annem) veft etti, hangi sadaka daha fazletlidir? diye sordu. Raslullah :

Su! buyurdular. Sad hemen bir kuyu kazdrd ve: Bu, mm Sad iindir! dedi. (Eb Dvd, Zekt, 41/1681)

Raslullah

yle buyurmulardr:

Hangi mslman elbise ihtiyac olan baka bir mslmana bir elbise giydirirse, Allah da ona cennetin yeil ipek elbiselerinden giydirir. Hangi mslman a bir mslman doyurursa, Allah da onu cennet meyvelerinden yedirir. Hangi mslman susam bir mslmana su verirse, Allah da ona (kab) mhrl hlis cennet arb (Rahk- Mahtm) iirir. (Eb Dvd, Zekt, 41/1682) 2

Mslmanlar su hizmetlerine ok ehemmiyet verirler. Bilhassa Kbenin yannda haclara su ve erbet ikram etmeyi byk bir eref ve mhim bir vazife sayarlar. Peygamber Efendimizin amcas Abbs n Tifte zm ba vard. slmdan nce de sonra da oradan kuru zm tar, Zemzemin iine katarak haclara ikrm ederdi. Kendisinden sonra oullar ve torunlar da hep byle yaptlar.1 Bir defsnda Raslullah Harem-i erifteki su ve erbet ikrm edilen , oluna: e getir!

sebl mahalline gelmi ve iecek istemiti. Hz. Abbs

Fadl! Annene git ve yanndaki (huss) iecekten Raslullah dedi. Raslullah Efendimiz:

(Hayr) bana herkesin itii bu iecekten ver! buyurdu. Hz. Abbs: Y Raslallah, buradaki iecee bazen insanlarn eli dokunuyor dedi. Rasl-i Ekrem Efendimiz: te insanlarn itii bu iecekten ver! buyurdu ve Hz. Abbsn sunduu iecekten iti. Sonra Raslullah Raslullah : Zemzem kuyusuna geldi. Hz. Abbsn ilesi burada kuyudan su ekiyor ve haclara ikram ediyorlard.

Ey Abdlmuttalib oullar, ekiniz! Siz slih bir amel zeresiniz! diye taltf buyurdu. Sonra Raslullah :

nsanlar, (benim yaptm bir eyi tatbik etmek iin) hcm edip banzda kalabalk etmeyecek olsalard, ben de devemden iner, kuyunun ipini uraya koyar, sizin gibi su ekerdim buyurdu. Bu esnda eliyle mbrek omzuna iret ediyordu. (Buhr, Hac, 75)

Raslullah

, insanlara su ikram etmenin faziletini yle anlatmtr:

Kymet gn cehenneme gidecek bir kii cennet ehlinden birine rastlar ve:

bn-i Him, IV, 32; bn-i Sad, II, 137; Vkd, II, 838.

Ey filn! Hatrladn m sen su istemitin de ben sana bir iimlik su vermitim? der (ve bu sretle efaat ister). Mmin de o kimseye efaat eder. Bir dieri, yine cennetlik olan birinin yanna varr ve ona: Hatrlyor musun, sana bir gn abdest suyu vermitim? diyerek (efaat ister. O da hatrlar) ve ona efaat eder. Yine cehennemlik olanlardan biri, cennetlik birisine: Ey filn! Beni yle yle bir ie gnderdiin gn hatrlyor musun? Ben de o gn senin iin gitmitim. der. Cennetlik olan kimse de ona efaat eder.
( bn-i Mce, Edeb, 8)

Allah Rasl

Ensrdan bir hastay ziyaret etmiti. Elini alnna koyup:

Kendini nasl hissediyorsun? diye sordu. Hasta cevap vermedi. Yanndakiler: Y Raslallah! O sizi farkedemedi dediler. Rasl-i Ekrem Efendimiz: yleyse beni onunla babaa brakn! buyurdu. ktlar. Allah Rasl Efendimiz tekrar: Ey flan, kendini nasl hissediyorsun? buyurdu. Hasta: yi hissediyorum. Yanma biri siyah dieri beyaz iki kii geldi cevabn verdi. Raslullah : nsanlar dar

elini kaldrd. Hasta, Elini tekrar koy! diye iret etti.

Hangisi sana daha yakn? buyurdu. Hasta: Kara olan bana daha yakn dedi. Peygamber Efendimiz: yleyse iyilik az, ktlk ok! buyurdu. Hasta: Y Raslallah, dua buyurun da istifde edeyim! dedi. Allah Rasl : Allahm! ounu bala, azn tamamla! diye dua etti. Sonra: Ne gryorsun? buyurdu. Hasta: Anam babam sana fed olsun, hayr gryorum. yiliin oaldn, ktln azaldn gryorum. Siyah da benden uzaklat dedi. Allah Rasl : Hangi amelin sana daha ok sahip kyor? buyurdu. Hasta: 4

Ben hayattayken su datrdm cevabn verdi. (Heysem, II, 322, 324)

Sadece insanlar deil, dier canllar doyurmak ve sulamak da byk bir sevap kapsdr. Srka -radyallhu anh- anlatyor: Raslullh -sallllhu aleyhi ve sellem-e: Kendi develerimi sulamak iin hazrlayp kenarlarn svadm havuzlarma, kaybolmu bir deve gelir ve ben de onu sularsam, bu sebeple bana sevap yazlr m? diye sordum. Evet, harretli her cier sahibine (her canlya) su vermekten dolay insana ecir verilir. buyurdu. ( bn-i Mce, Edeb, 8)

Alar Doyurmak
Yemek ve su, Allha kulluk yapmak iin yaratlan insanolunun en mhim beden ihtiycdr. nsan asl maksad olan kulluu, ancak bu ihtiyalarn karladktan sonra yapabilir. Bu sebeple alar doyurmak ve susuzlara su vermek, Allaha ibadet ve kulluun devamn salayan en zarr hizmetlerden biridir. Bu ynyle de byk bir ibadettir. Zten slm limleri de, hsn nevlerinin en kymetlisi, yemek yedirmektir. Zr insann madd yaps, yemek ile kimdir ve hayat da yemek ile devam eder. demilerdir. Bu sebeple baz er cezlar fakirlerin doyrulmasna ynelik konulmutur. Mesel yemin keffreti, on yoksulu;2 zhar keffreti de altm yoksulu doyurmaktr.3 hramlyken av hayvann ldren kimse, ceza olarak fakirleri doyurur,4 oru tutmaya g yetiremeyen kimse de buna karlk yine bir fakiri doyuracak kadar fidye verir. (el-Bakara, 184) Yce Rabbimiz, alar bizzat doyurmayan kiiler bir yana, dier insanlar buna tevik etmeyen kimseleri dah azarlayarak yle buyurur: Yoksulu yedirmeye birbirinizi tevik etmiyorsunuz. (el-Fecr, 18) Yine amel defteri solundan verilip de hsrn urayan mcrimden bahsedilirken: Yoksulu doyurmaya tevik etmezdi. (el-Hkka, 34) buyrulmaktadr. hirete inanmayan kimsenin bata gelen vasflar saylrken de yine, Yoksulu doyurmaya tevik etmez. (el-Mn, 3) buyrulur.
2 3

el-Mide, 89. el-Mcdele, 4. 4 el-Mide, 95.

Raslullh -sallllhu aleyhi ve sellem-: Ey insanlar! Birbirinize selm veriniz, yemek yediriniz, insanlar uyurken geceleyin namaz klnz. Byle yaparsanz selmetle cennete girersiniz. buyurmutur. (Tirmiz, Et`ime 45, Kymet 42; bn-i Mce, kmet 174, Et`ime 1)

Allh Rasl -sallllhu aleyhi ve sellem- bir kuds hadste alar doyurmay u arpc slb ile anlatr: Allh Tel, kymet gnnde yle buyurur: Ey demolu! Beni doyurman istedim, doyurmadn! buyurur. demolu: Sen lemlerin Rabb iken ben Seni nasl doyurabilirdim? der. Allh Tel: Falan kulum senden yiyecek istedi, vermedin. Eer ona yiyecek verseydin, verdiini Benim katmda mutlaka bulacan bilmez misin? Ey demolu! Senden su istedim, vermedin! buyurur. demolu: Ey Rabbim! Sen lemlerin Rabb iken ben Sana nasl su verebilirdim? der. Allh Tel: Falan kulum senden su istedi, vermedin. Eer ona istediini verseydin, verdiinin sevbn katmda bulurdun. Bunu bilmez misin? buyurur. (Mslim, Birr,
43)

yleyse hirete inanan mminlerin hussiyetlerinden biri de alar doyurmak, yoksula infk etmektir. Nitekim bir kimse Raslullh -sallllhu aleyhi ve sellem-e: Mslmann hangi ameli daha hayrldr? diye sorduunda, Hazret-i Peygamber -sallllhu aleyhi ve sellem-: Tandk tanmadk herkese yemek yedirmen ve selm vermendir. buyurmutur. (Buhr, mn 6, 20; stizn 9, 19; Mslim, mn 63)

Hazret-i Eb Bekirin olu Abdurrahmn -radyallhu anhm- u hdiseyi nakleder: Suffe Ashb gyet fakir kimselerdi. Bir defsnda Neb -sallllhu aleyhi ve sellem- yle buyurdu: 6

 ki kiilik yemei olan, (Suffe Ashbndan) bir ncsn; drt kiilik yemei olan da bir beincisini ve hatt altncsn yemee buyur edip gtrsn! Babam Eb Bekir, onlardan kiiyi evimize getirdi. Raslullh sallllhu aleyhi ve sellem- de on kiiyi hne-i sadetlerine gtrp ikrm etti Allha yemin ederim ki, yediimiz her lokmann ardndan yemek daha da artyordu. Nihyet misfirler doydular. Yemek de ilk getirildiinden daha fazla olarak ortada duruyordu. Hazret-i Eb Bekir, yemee bakt ve hanmna hitben: Ey Ben Firsn kz! Bu ne hl? dedi. O da: Gzmn nruna yemin ederim ki, yemek imdi ncekinden misli daha fazla! dedi. Babam yemein geri kalann Allh Raslne gnderdi. Raslullh sallllhu aleyhi ve sellem- bu yemekten yedi. Kalan yemek orada sabaha kadar durdu. Biz mslmanlarla bir kabile arasnda anlama vard. Anlamann sresi bittii iin onlar Medineye gelmilerdi. lerinden szc olarak on iki kii ayrdk. Her biri ile beraber ka kiinin bulunduunu Allh bilir. te onlarn hepsi o yemekten yediler. (Bkz. Buhr, Mevkt 41, Menkb 25, Edeb 87-88; Mslim, Eribe 176, 177)

Eb Ms (r.a), lm n yaklatnda oullarna t vererek: Ekmek balayan adam hatrlayn! dedi ve unlar anlatt: Bir manastra ekilerek, hayatn ibadetle geiren bir adam vard. Yetmi sene inzivasn srdren bu adam, bir gn dar kt. Yolda eytan kadn gibi grnerek onu aldatt. bid onunla beraber yedi gn kald. Sonra eytan bide hakikatini gsterdi. bid yaptna ok piman oldu. Tevbekr olarak yollara dt. Her admnda namaz klyor, secde ediyor, Allhtan af diliyordu. Gece olunca bir eve snd. eride on iki fakir insan yayordu. Acziyet duygusuyla kendini onlarn arasna att. O blgede oturan bir rhip her gece bu fakirlere birer tane ekmek gnderirdi. Her zaman olduu gibi o akam da hizmeti ekmekleri getirdi ve herkese birer tane verdi. Fakirlerden sand iin, tevbekr adamn nnden geerken ona da bir ekmek uzatt. (On iki kii olduklarndan, tevbekr ekmeklerden birini alnca, fakirlerden biri ekmeksiz kalmt.) Bu srada kendisine ekmek verilmeyen adam rhibe: Sana ne oluyor?! Niin bana ekmeimi vermedin? dedi. Rahip: Sana ekmek vermediimi mi sanyorsun? Git oradakilere bir sor 7

bakalm, aranzda iki tane ekmek verdiim kimse oldu mu? dedi. Oradakiler: Hayr! Hibirimiz iki ekmek almadk! dediler. Rhip: Benim seni ekmekten mahrum ettiimi mi sanyorsun? Vallhi sana bu gece ekmek yok! diye kt. O anda tevbekr adam, eline verilen ekmei, ekmek almayan adama uzatt. Sabah olduunda tevbekr l olarak bulundu. Tevbekrn yetmi senelik ibadetiyle yedi gecelik gnah tartld. Yedi gece ar geldi. Gnahlar ar basmt. Sonra yedi gecenin karsna bir ekmek kondu. Bu kez ekmek ar geldi. Tevbekrn son anlarnda balad ekmek onu kurtarmt. Eb Ms szlerini yle tamamlad: Oullarm! Ekmek balayan hatrlayn ve ibret aln. (Eb Nuaym, Hilye, I,
263)

Allhn rzs bazen ok basit grlen bir amelde olabilir. Zaman gelir, kk bir ekmek ok byk mnlar ifde eder.

nfk ile Cehennemden Korunun!

Adiy bin Htim Ben Raslullah ediyordu. Raslullah yle anlatr: in yannda idim. Yanna iki kii geldi. Biri fakirlikten yle buyurdular:

ikyet ediyordu, dieri de yol kesilmesinden (emniyet ve asayisizlikten) ikyet

Yol kesilmesi meselesine gelince, ok srmez, bir ticret kervan, kimsenin himaye ve kefaletine muhtc olmayarak t Mekkeye kadar kar gider. Fakirlie gelince, biriniz sadakasyla dolap onu kabul edecek bir kii bulamayacak bir hle gelmeden kyamet kopmaz. Sonra her biriniz Allah Telnn huzurunda durdurulur. Cenb- Hak ile arasnda ne bir perde ne de Allahn kelmn terceme edecek bir terceman bulunmaz. Allah Tel o kula: Ben sana mal vermedim mi? diye sorar. O da: Evet, verdin y Rabb der. Sonra Allah Tel: Ben sana rasl gndermedim mi? diye sorar. Kul: Evet, gnderdin y Rabb der. O kimse sana bakar, cehennemden baka birey gremez. Soluna bakar, cehennemden baka birey gremez. O hlde her biriniz bir hurmann yars ile de olsa cehennem ateinden korunsun! 8

Onu da bulamazsa gzel bir szle kendisini cehennem ateinden korusun!.

(Buhr, Zekt, 9)

Adiy bin Htim Allah Rasl

yle anlatr: birgn:

Kendinizi cehennem ateinden koruyunuz! buyurdu ve yzn evirip kendini geri ekti. Sonra yine: Kendinizi cehennem ateinden koruyunuz! buyurup yzn evirdi ve kendini geri ekti. Bunu defa yapt. Hatt biz Onun cehenneme bakarak konutuunu zannettik. (Veya, o esnda cehenneme bakarak konutuunu anladk.) Sonra yle buyurdular: Bir hurmann yarsyla bile olsa kendinizi cehennem ateinden koruyunuz! Bunu da bulamayan, gzel bir szle kendini ateten korusun! (Buhr,
Rikk, 49)

Hazret-i ie g yle anlatr: Bir defasnda yanma bir kadn geldi. Yannda iki kz vard. Bir eyler istedi. Ancak o esnda yanmda bir hurmadan baka birey yoktu. Ben de o hurmay kadna verdim. Kadn hurmay iki ocuu arasnda taksim etti ve kendisi ondan birey yemedi. Sonra kalkp gitti. Mteakiben yanmza Allah Rasl girdi. Bu vakay kendisine naklettim. yle buyurdular: Kim u kz ocuklar yznden herhangi bir skntya uratlrsa, o kz ocuklar kendisi iin cehennem ateine kar bir perde olur. (Buhr, Zekt, 10) Bu hads-i erf, az mikdarda bile olsa sadakaya tevk etmektedir. Burada, kz ocuklarnn nafakas, terbiye ve yetitirilmesi hususunda almann, cehennemden kurtulua sebeb olacak hayr ilerinin en faziletlisi olduuna da dellet vardr.

Allahn Verdii Mal nfk

Raslullah Efendimiz yle buyurmutur:

nevi insan vardr ki, Allah Tel kyamet gn onlarla konumaz ve 9

onlara bakmaz: Birisi, satmak istedii mala, mteriye syledii fiyattan daha ok dediini syleyerek yalan yere yemin eden kii, kincisi, ikindiden sonra mslman bir kiinin maln koparp almak iin yalan yere yemn eden kii, ncs, ihtiycndan fazla olan suyu insanlara vermeyen kii. Allah Tel kyamet gnnde ona: Sen ellerinle ml etmediin fazla suyu insanlara vermediin gibi ben de bugn sana fazl u ihsnda bulunmayacam! buyuracaktr. (Buhr, Tevhd, 24)

CMERTL K Hz. Hasan bir gn Medine balarna uramt. Orada zenci bir kle :

grd. Kle elindeki ekmekten bir lokma kendisi yiyor, bir lokma da nndeki kpee veriyordu. Bylece ekmeini kpekle paylamt. Hz. Hasan

Neden onun durumunu aratrmadan ekmei ikiye bldn? diye sordu. Kle: Gzlerim onun gzlerinden hay etti de durumunu aratrmaya meclim kalmad! dedi. Hz. Hasan :

Delikanl, sen kimsin? diye sordu. Kle: Ebn bin Osmann hizmetisiyim. dedi. Hz. Hasan Peki, bu ba kime ait? diye sorunca, kle: Ebn bin Osmana ait. diye cevap verdi. Hz. Hasan : :

Sakn buradan bir yere ayrlma, birazdan buraya, senin yanna dneceim! diyerek oradan ayrld ve ban shibine gitti. Hem ba hem de o zenci kleyi satn ald. Ardndan klenin yanna gelip: Delikanl! Seni satn aldm. dedi. Kle hemen ayaa kalkarak: Bam gzm stne! taat; Allaha, Raslne ve sanadr! dedi. Bu sdkne szler Hz. Hasan ona: Sen Allah iin hrsn! Bu ba da sana hibe ediyorum! dedi. Kle de: Efendim, bu baheyi beni kendisi iin zd ettiin Cenb- Hakka hibe 10 daha da duygulandrd. Hazret-i Hasan

ediyorum! diye bir infakta daha bulundu. ( bn-i Manzr, Muhtasaru Tarhi Dmek, VII, 25) Velhasl kle kbna erilemeyecek bir ekilde faziletler zerine faziletler sergiledi.

Allah Yolunda nfk

Eb Zerr el-fr yle demitir: in huzuruna vardm. O esnda

Ben bir kerresinde Raslullah Efendimiz Kbenin glgesinde:

Kbenin Rabbine yemn ederim ki, muhakkak onlar ok hsrandadrlar, Kbenin Rabbine yemn ederim ki, muhakkak onlar ok zarardadrlar! buyuruyorlard. Ben kendi kendime: Benim hlim nedir? Bende birey mi grlyor acaba?! dedim. Varp yanna oturdum. Raslullah hl bu sz tekrarlyordu. Kendimi

tutamadm, susmaya kdir olamadm; beni, trif edemeyeceim bir hl kaplad ve: Kimdir onlar, babam anam size fed olsun y Raslallah! dedim. Raslullah :

Mal ok olanlar! Sdece; unu uraya, bunu buraya diye maln Allah yolunda infk edenler bundan mestesn olabilir! buyurdular. (Buhr, Eymn,
3)

MN-I KM L Ammr bin Ysir yle demitir:

Her kim u eyi biraraya getirebilirse mn tam toplam olur: Aleyhine bile olsa insaf elden brakmamak, herkese selm vermek, fakr iken de infk eylemek. (Buhr, man, 20)

KURN ve NFK
Raslullh yle buyurmutur:

11

 ki kiiden bakasna gbta edilmez: Biri; Allh ona Kurn retmi, o da gece saatlerinde ve gndz vakitlerinde durmadan Kurn okur. Komusu bunu iitir ve: Keke filana verilen Kurn nimeti gibi bir nimet bana da ltfedilse de onun yapt gibi bende yapabilsem! der. kincisi; Allh ona da mal vermitir, o da maln Cenb- Hakkn yolunda sarfetmektedir. Bunu gren bir kii: Keke filana verilen mal gibi bana da verilse de onun yapt gibi ben de yapabilsem! diye imrenir. (Buhr, Fedill-Kurn, 20)

KURBAN ETLER Raslullh (bayram hutbesinde):

Sizden kim kurban keserse, bayramn nc gnnden sonra evinde kurban etinden birey kalmasn! buyurdu. Ertesi sene gelince sahbler: Y Raslallh! Yine geen sene yaptmz gibi mi yapalm? diye sordular. Raslullh yle cevap verdi:

Bu sene kendiniz yiyiniz, bakalarna yediriniz ve daha sonra yemek iin saklaynz! Geen sene insanlar geim sknts ekiyorlard. Bu sebeble onlara bu hususta yardmc olmanz istemitim. (Buhr, Edh, 16)

EFEND M Z N NFKI
Cbir bin Abdullah yle demitir:

Peygamber Efendimize biraz bal hediye edilmiti. Onu aramzda kak kak taksim etti. Ben kendi hissemi aldktan sonra: Y Raslallah! Bir kak daha alabilir miyim? dedim. O da: Evet buyurdu. ( bn-i Mce, Tb, 7)

NFK HEYECNI
12

mm Seleme (r.anh) nakleder: Birgn Peygamber (s.a.v) yanma girdi, yznn rengi deimiti. Bu hlinin bir ar sebebiyle olmasndan korktum. Ey Allhn Rasl, neyiniz var, yznzn rengi deimi? diye sordum. Bize dn gelen yedi dnr yznden bu hldeyim. Akam oldu hl onlar infak edemedik! buyurdu. (Bkz. Ahmed, VI, 293; Heysem, X, 238)

Raslullh (s.a.v) yle buyurmutur: Kim sadaka verecek bir ey bulamazsa, duasnda: Allhm, kulun ve Rasln Muhammede salt eyle! Mmin erkek ve mmin kadnlarla mslman erkek ve mslman kadnlara da salt eyle! desin. Bu, onun iin zekt yerine geer. ( bn Hibbn, Sahh, no: 903; Buhr, el-Edebl-mfred, no: 640)

Raslullah (s.a.v) yle buyurmutur: Kiinin (salkl iken) hayatnda bir dirhem sadaka vermesi, lm esnsnda yz dirhem sadaka vermesinden daha hayrldr. (Eb Dvud, Vasy, 3/2866)

Gizli Sadaka nsann Rhn Kuvvetini Artrr

Raslullah (s.a.v) yle buyurmutur: Allah Tel arz yaratt zaman, arz sarslmaya balad. Bunun zerine Cenb- Hak dalar yaratarak yeryzne yerletirdi ve bylece onu istikrra kavuturdu. Melekler dalarn iddetine hayret ettiler. Ey Rabbimiz, dalardan daha iddetli bir mahluk yarattn m? dediler. Allh Tel: Evet, demiri yarattm buyurdu. Melekler: Ey Rabbimiz, demirden daha iddetli bir ey yarattn m? dediler. Hak Tel: Evet, atei yarattm buyurdu. 13

Ey Rabbimiz, ateten daha iddetli bir ey yarattn m? diye yine sordular. Hak Tel: Evet, suyu yarattm! buyurdu. Ey Rabbimiz, sudan daha iddetli bir ey yarattn m? dediler. Hak Teala tekrar cevap verdi: Evet, rzgr yarattm cevbn verdi. Ey Rabbimiz, rzgrdan daha iddetli bir ey yarattn m? diye yine sordular. Hak Tel: Evet insanolunu yarattm buyurdu ve devam etti: Eer o, sa eliyle sadaka verir ve bunu da sol eli grmeyecek kadar gizlerse (daha iddetlidir).
(Tirmiz, Tefsr, 113-114)

Her Hl zere nfak

Eb Zer (r.a) yle anlatm: Bir gn Allh Rasl (s.a.v) ile birlikte le namaz kldk. Mescide bir sil geldi ve oradakilerden sadaka istedi, fakat kimse sadaka vermedi. Sil ellerini ge kaldrd ve: Ey Allhm, ben ehadet ederim ki Raslullh (s.a.v)in mescidinde sadaka istedim ama kimse bana bir sadaka vermedi. dedi. Hz. Ali o esnda rkda idi. Sile sa elinin kk parmandaki yz iaret etti. O da gelip parmandaki yz ald. Hz. Alinin iaretini ve silin yzn alp gidiini Rasl-i Ekrem (s.a.v) de grd ve: Ey Allhm, kardeim Musa senden istedi ve: Rabbim! Yreime genilik ver. imi bana kolaylatr. Dilimden (u) ba z. Ki szm anlasnlar. Bana ilemden bir de vezir (yardmc) ver, kardeim Harunu. Onun sayesinde srtm kuvvetlendir. Ve onu iime ortak kl. (Th, 25-32) dedi ve onun hakknda Kurn indirildi: Seni kardeinle destekleyeceiz ve size yle bir kudret vereceiz ki, yetlerimiz (mucize yardmlarmz) sayesinde onlar size eriemiyecekler. Siz ve size tbi olanlar stn geleceksiniz. (el-Kasas, 35) buyruldu. Ey Allhm, ben de senin peygamberin, safiyyin Muhammedim. Benim sadrma da inirah ver, iimi kolaylatr, ilemden bana bir vezir ver, Aliyi; onunla benim srtm kuvvetlendir. diye dua etti. 14

Allha yemin olsun, Allhn Rasl (s.a.v) daha duasn bitirmemiti ki Cibrl geldi ve ey Muhammed oku: Sizin dostunuz (veliniz) ancak Allahtr, Rasldr, man edenlerdir, ki namaza devam ederler ve rk hlinde (bile) zekt verirler. Kim Allah, Rasln ve iman edenleri dost edinirse (bilsin ki) stn gelecek olanlar phesiz Allahn tarafn tutanlardr. (el-Mide, 55-56) dedi. (Rz,
XII, 23; Taber, VI, 186)

Hz. Ali (r.a) da dier mminler gibi tasaddukta bulunmay severdi ve bu yet-i kerimenin hkmne evleviyetle dahildir. Bu rivayet sebebi hususiletirmekle birlikte yetin, btn mminler hakknda umm olduu da gzden uzak tutulmamaldr.

Allh Rasl (s.a.v) bir gn kalkt ve: Ey insanlar, tasaddukta bulunun! Ey insanlar, tasaddukta bulunun ki kymet gn size onunla ehdet edeyim. Belki de biriniz, devesinin yavrular tok ve rahat iinde yatarken yaknnda (amcasnn) olu alktan kvrlm hldedir. Belki de birinizin aalar gzel meyve vermi, mal artarken komusu hibir eyi olmayan bir yoksuldur. Bir adam yok mu ki develerinden birini sadaka olarak versin de bu fakir ile iin sabah bir ihsn, akam bir ihsan olsun. Deve onlara sabah akam st versin. Uyank olun! Bunun mkfat pek byktr. buyurdular. Bir kii kalkt: Ey Allhn elisi, benim develerim var; yanmda drt deve srs var (bu develerimden birisi sadaka olsun). dedi. Bir bakas kalkt. Ksa boylu ve fazla gzel olmayan bir adamd. ok gzel bir deveyi ekiyordu. Mnfklardan birisi Hz. Peygamberin duymadn dnerek yanndakine: Devesi kendisinden daha hayrl. diye fsldad. Ancak bunu duyan Raslullh (a.s): Yalan syledin, o senden de devesinden de daha hayrldr. buyurdular. Abdurrahman bin Avf (r.a) kalkt ve: Y Raslallh! Sekiz bin dirhemim var. Drt binini ileme braktm, drt binini de getirdim. Onlar Allha takdim ediyorum. dedi. Mnafklar bu miktar ok buldular. Fahr-i Kint Efendimiz: 15

Allhm, onun getirdiini de ilesine braktn da bereketli eyle! diye dua ettiler. Sonra Asm bin Adiyy (r.a) kalkt ve yetmi vesak hurma tasaddukta bulundu. (Mnfklar) her ikisiyle de elendiler ve: Bu ancak bir riydr. Bunlar gsteri olsun diye byle ok tasaddukta bulunuyorlar. Gizlice verselerdi ya, para para verselerdi ya! dediler. Sonra Ensrdan Eb Akl (r.a) kalkt: Y Raslallh! Benim malm yok, lkin geen akam falan kimselere srtmda cretle yk tadm. Onlardan aldm iki sa hurmann birini ehlime braktm birini de Allha yaklaabilmek iin tasadduk etmeye getirdim. dedi. mnfklar ona da gltler ve: Deve sahipleri develer getirdi, gm olan gm getirdi, bu da u hurmacklar getirmi. Allh, Eb Aklin bir s hurmasndan mstandir. dediler. Rasl-i Ekrem Efendimiz: Allh senin getirip verdiini de alkoyduunu da bereketlendirsin! buyurdu ve getirdii hurmann toplanan yardmlar iine dklmesini emretti. Bu hdiseler zerine u yet-i kerme nzil oldu: Sadakalar hussunda mminlerden gnll verenleri ve glerinin yettiinden bakasn bulamayanlar ekitirip alay eden (mnfk)lar var ya, Allh, ite onlar maskaraya evirmitir. Ve onlar iin elem verici bir azap vardr. (et-Tevbe, 79)5

Eb Mesd el-Ensr (r.a) yle der: Raslullh (s.a.v) bize tasaddukta bulunmay emredince bizden biri arya gider, srtnda yk tayarak bir md (yiyecek) kazanr ve ondan infk ederdi. Bugn onlardan birinin yz bin (dinar) var. (Buhr, Zekt, 10)

Allh Adna
Raslullah (s.a.v) buyurdular ki:

ls, Rhul-Men, Beyrut ts., X, 146, [Tevbe, 79]; bn-i Kesr, Tefsr, IV, 127; Taber, X, 251; Ali elMttak, no: 16181. Ayrca bkz. Buhr, Zekt, 10; Mslim, Zekt, 72.

16

Kim Allah adna snma talebinde bulunursa ona snma verin, kim Allah adna isterse ona verin, kim sizi dvet ederse ona icabet edin, kim size bir iyilik yaparsa karlkta bulunun, ayet verecek bir ey bulamazsanz, ona karln verdiinize kanaat getirinceye kadar dua edin. (Ebu Davud, Zekat 38/1672;
Nes, Zekat 72)

Bu hadisten anlaldna gre iyilikte bulunana eklinde dua etmekle ona teekkr edilmi ve mkfat Allaha havale edilmi oluyor. Hz. ie (r.anh) herhangi bir ileye sadaka gnderdiinde, hizmetisine: Sadakay alnca ne dediler? diye sorard. Hizmeti yle yle dua ettiler derse Hz. ie vlidemiz de ayn ekilde onlara dua ederdi. Bunu da, sadakas srf Allah rzs iin olsun ve sevb Cenb- Hak katnda tam olarak kalsn diye yapard. (Zemaher, Kef, [ nsan, 9])

Vakf ve nfk
bnul-Firsnin anlattna gre, babas: Ey Allhn (ihtiyacm bakasndan) isteyeyim mi? diye sormu, (a.s) da: Rasl!

Hayr, isteme! Ancak istemek zorundan kalmsan, bari slihlerden iste! buyurmulardr. (Eb Davud, Zekat, 28; Nes, Zekat, 84)

Eb Mesd Ukbe bin Amr el-Ensr el-Bedr (r.a) yle dedi: Sadaka yeti inince, biz srtmzda yk tayarak (hamallk yaparak) sadaka vermeye baladk. Derken bir adam geldi ve oka sadaka verdi. Mnfklar, Gsteri yapyor. dediler. Bir bakas geldi, bir lek hurma tasadduk etti. Yine mnfklar, Allhn bunun bir lek hurmasna ihtiyc yoktur. dediler. Bunun zerine, Sadakalar hussunda gnlden veren mminleri ve glerinin yettiinden bakasn bulamayanlar ekitiren ve onlarla alay edenler yokmu, Allh onlar maskaraya evirmitir. Onlar iin ac bir azab vardr. (Tevbe, 79) yeti indi. (Buhr, Zekt, 10; Mslim, Zekt, 72)

bn-i mer (r.a)dan: Hz. mere Hayberde (ganimetten) bir arazi dt. Peygamber (a.s)a gelip yle dedi: Ey Allhn Rasl! Hayberde bir yer edindim. Bugne kadar onun gibi kymetli bir yer elde etmedim. Onu ne yapmam emredersin? 17

Fahr-i Kint Efendimiz yle buyurdu: stersen onun asln (Allh iin) habset ve onu(n gelirini) vakfet! Bunun zerine mer (r.a) onu u artlarla vakfetti: Onun asl satlamaz, hibe edilemez ve ona varis olunamaz. O fakirler, yakn akrabalar, kle zt etmek, Allh yolunda harcamak ve yolda kalm kimseler iindir. Bir rivayette u ilave mevcuttur: Ve misafir iin. Onu idare edenin, mal kendisine sermaye etmeden yemesinde ve arkadana yedirmesinde herhangi bir beis yoktur. (Buhr, urut, 19;
Vasy, 28; Eyman, 33; Mslim, Vasiyet, 15)

Eb Zer (r.a) yle demitir: Bir malda ortak vardr. Birincisi mal shibi, yani sen, ikincisi kaderdir. O, hayr m yoksa felket ve lm gibi er mi getireceini sana sormaz. ncs mirasdr. O da bir an nce ban yere koyman (yani lmeni) bekler, lnce maln alr gtrr, sen de cezasn ekersin. Eer gcn yeterse sen bu ortan en cizi olma. Allh Tel: Sevdiiniz eylerden infk etmedike hakik iyilie eremezsiniz. buyuruyor. te benim en sevdiim malm u devemdir, (hirette karma kmas iin) onu benden nce gnderiyor (sadaka olarak veriyor)um. (Eb Nuaym, Hilye, I, 163)

Peygamber Efendimizin hanm ie (r.a) orulu iken bir yoksul gelip kendisinden bireyler istedi. ie vlidemizin evinde bir somundan baka birey yoktu. Hizmetisine: Ekmei ona ver! dedi. Hizmeti: Akam iftar edeceiniz baka birey yok! dedi. Hz. ie: Sen ekmei ona ver. dedi. Hizmeti hdisenin devamn yle anlatyor: ienin emri zerine ekmei o fakire verdim. Akam olunca birisi bize pimi koyun krei gnderdi. Hz. ie beni ard ve: Ye, bu senin ekmeinden daha iyidir! dedi. (Muvatta, Sadaka, 5)

Hulef-y ridnin beincisi diye mehur olan mer bni Abdlaziz hazretleri uval uval eker alr, fakirlere datrm. Ona: 18

Byle yapacana para datsan olmaz m? diye sormular. O da: Ben ekeri ok severim. Onun iin sevdiim eyi infk etmek istedim, demi.

Raslullh (s.a.v) buyurdular ki: Bir kimseye stnden istifade etmesi iin verilen stl bir deve ve bol stl bir koyun ne gzel infktr. Sabah bir kap, akam bir kap st verir. (Buhari,
Hibe 35, Eribe 14; Mslim, Zekat 73)

Ebu Hreyre (r.a) anlatyor: Raslullh (s.a.v) buyurdular ki: Bir dirhem, yz bin dirhemi gemitir. Bu nasl olur, ey Allhn Rasl? diye sordular. u cevab verdi. Bir adamn iki dirhemi vard. Bunlardan en iyisini tasadduk etti. Dieri ise malnn yanna varp, malndan yz bin dirhem kard ve onu tasadduk etti.
(Nesai, Zekat 49)

nfktaki Bereket
Raslullah (s.a.v) yle buyurmutur: Allah azze ve celle Sen infk et ki, ben de sana infk edeyim buyurdu. Allahn hazneleri genitir. Btn mahlkta verdii rzklar Onun haznesinden hibir ey eksiltmez. O, gece gndz ard arkas kesilmez infklarda bulunur. Sem ve arz yaratt gnden beri Allahn infk ettii eyleri dnn! Bunlar, Onun mlknden hibir ey eksiltmemitir. (Buhr, Tefsr, 11/2; Tevhd, 22)

Raslullah (s.a.v) yle buyurdu: Allah yolunda maln harcayan kimseye, harcadnn yedi yz misli ecir verilir. (Tirmiz, Fedill-cihd, 4/1625; Nes, Cihd, 45/3184)

Hz. Ali (r.a) der ki: Yoksullatnz zaman sadaka veriniz ki, Allah da kendisiyle ticaret yapm gibi size bol rzk versin. (erif er-Rady, Nehcl-Bela, no: 258)

19

Peygamber Efendimiz buyururlar: Hangi mslman ihtiyac olan bir mslmana elbise giydirirse, Allah da ona cennetin yeil elbiselerinden giydirir. Hangi mslman a bir mslman doyurursa, Allah da ona cennet meyvelerinden ikrm eder. Hangi mslman susam bir mslmana su verirse, Allah da ona kab mhrl hlis cennet arb (Rahk- Mahtm) iirir. (Eb Dvd, Zekt, 41/1682; Tirmiz, Kymet, 18/2449; Ahmed, III, 13)

Raslullah (s.a.v) bir defsnda sadakann mnev bereketini anlatarak: Allah -azze ve celle- bir lokma ekmek, bir avu hurma ve yoksulun faydalanaca buna benzer bir ey veslesiyle kiiyi cennete koyar: 1. Evin shibi ve onun verilmesini emreden kii, 2. Verilecek eyi hazrlayan zevce ve, 3. Sadakay yoksulun eline veren hizmeti buyurmu ve szlerini yle tamamlamtr: Hi birimizi unutmayan Allaha hamdolsun! (Heysem, III, 112)

Peygamber Efendimiz buyururlar: Bir kii haramdan mal kazanr ve onu harcarsa, bu ona bereketli klnmaz; tasaddukta bulunursa kabl edilmez. Arkasnda brakt da onu ancak atee yaklatrr. nk Allh -azze ve celle- ktl ktlkle silmez, lkin ktl iyilikle yok eder. phesiz habs habsi silip yok etmez. (Ahmed, I, 387)

Hads-i erflerde yle haber verilir: Su atei sndrd gibi sadaka de gnah(n azbn) sndrr. (Tirmiz,
mn, 8/2616. Ayrca bkz. bn-i Mce, Fiten, 12)

Sadaka, Rabbn fkesini sndrr ve kt lmden uzaklatrr. (Tirmiz,

Zekt, 28/664)

Mslmann sadakas, mr uzatr, kt lm nler ve Allah onunla kibri, fakirlii ve vnmeyi giderir. (Heysem, III, 110) nsanlar arasnda hkm verilinceye kadar herkes sadakasnn glgesinde olacaktr. 20

Bu hadsin rvlerinden Ebul-Hayr, hergn mutlaka bir sadaka vermeye gayret ederdi. Bu bir kek, bir soan ve benzeri eyler olsa bile. (Ahmed, IV, 147-8;
Heysem, III, 110)

Raslullah (s.a.v) dier hadslerinde yle buyururlar: Sadaka, sahipleri iin kabirlerin scakln sndrr. Mmin kymet gn sadakasnn altnda glgelenir. (Heysem, III, 110) Sadaka vermekte acele edin! nk bel sadakann nne geemez.
(Heysem, III, 110)

Raslullah (s.a.v)in haber verdiine gre s (a.s)a bir grup insan uramt. Hz. s: Bunlardan biri Allah dilerse bugn lecek buyurdu. Onlar gittiler. Akam olunca srtlarnda odun demetleriyle tekrar Hz. snn yanna geldiler. s (a.s): Odunlar yere brakn! dedi. Sonra o gn leceini syledii kiiye: Odun demetini z! buyurdu. Adam demeti zdnde iinden siyah bir ylan kt. Hz. s: Bugn hangi ameli iledin? diye sordu. O kii: Bugn herhangi bir slih amel ilemedim dedi. s (a.s): yi dn, ne yapmtn? buyurdu. Bu sefer o zt: Bir amel ilemedim ancak elimde bir ekmek paras vard. Yanma bir yoksul gelip isteyince ben de ekmein bir ksmn ona verdim dedi. Bu cevap karsnda Hz. s: te bu syede (bel) senden uzaklatrlm buyurdu. (Heysem, III, 109-110;
Ahmed, Zhd, I, 96)

NFAKTA ACELE ETMEK Raslullah (s.a.v) yle buyurmutur: 21

Kiinin hayatnda (salkl iken) bir dirhem sadaka vermesi, lm esnsnda yz dirhem sadaka vermesinden daha hayrldr. (Eb Dvud, Vasy,
3/2866)

Bsr bin Cahh (r.a) anlatyor: Raslullah (s.a.v) bir gn avucuna tkrd ve zerine iaret parman koyarak yle buyurdu: Allah -azze ve celle- buyuruyor ki: Ey demolu! Sen nasl olur da beni ciz brakabileceini dnrsn?! Hlbuki ben seni u tkrk damlas kadar bir sudan yarattm ve sana en gzel bir ekil verip seni her ynden mtensip kldm. Yeryznde ssl elbiseler iinde kibir ve azametle yrdn. ocuunu diri diri topraa gmdn. (Yni bu derece ar gnahlar iledin.) Mal biriktirip kimseye vermedin. Can boaza gelince: Tasadduk ediyorum diyorsun. Sadaka vermenin zaman imdi mi?!
(Ahmed, IV, 210. Ayrca bkz. bn-i Mce, Vasy, 4; Hkim, II, 545/3855)

Raslullah (s.a.v) buyururlar: lm esnsnda kle zd eden (ve tasaddukta bulunan) kii, kendisi iyice doyduktan sonra kalanlar hediye etmeye alan kimse gibidir. (Eb Dvd,
Itk, 15/3968; Tirmiz, Vasy, 7/2123)

Abdurrahmn bin Eb Amrann anlattna gre annesi, bir kle zad etmek istemi ve bunu sabaha tehir etmiti. Ancak sabaha kamadan veft etti. Abdurrahmn, Ksm bin Muhammede: Ben anneme bedel bir kle zad etsem, ona faydas olur mu? diye sordu. Ksm u cevb verdi: Sad bin Ubde, Raslullah (s.a.v)e: Annem vefat etti, ben onun adna kle zad etsem anneme faydas olur mu? diye sormutu. Raslullah (s.a.v): Evet! buyurdu. (Muvatta, Itk, 13)

ie (r.a)nn bildirdiine gre, bir kii Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) 22

Efendimize gelerek: Annem niden vefat etti. yle zannediyorum ki konuabilseydi mutlaka sadaka verirdi. Ben onun adna tasaddukta bulunabilir miyim? diye sordu. Peygamber Efendimiz (s.a.v): Evet, onun yerine sadaka ver! buyurdular.
Vesy, 15/2881) (Buhr, Vasy, 19; Eb Dvud,

NFAK EDEB Eb Zerr (r.a) yle der: Peygamber Efendimize: Y Nebiyyallah! Hangi sadaka daha faziletlidir? diye sordum. Allah Rasl (s.a.v): Fakire gizlice verilen ve mal az olan kimsenin zorlanarak verdii sadakadr buyurdu. (Ahmed, V, 265, 178-179. Ayrca bkz. Eb Dvd, Zekt, 40/1677)

Birgn ie (r.a), kokusu biraz deimi bir eti sadaka olarak vermek istemiti. Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ona: Kendin yemediin bir eyi mi tasadduk edeceksin?! buyurdu.
III, 113) (Heysem,

Yine ie vlidemiz, Allah Raslnn holanmad bir yiyecek hakknda: Ey Allahn Rasl, onu yoksullara verelim mi? diye sormutu. Nebiyy-i Ekrem (s.a.v): Onlara kendi yemediiniz eyleri vermeyiniz! buyurdular.
105, 123; Heysem, III, 113; IV, 37) (Ahmed, VI,

Gizli verilen sadaka, Rabbin gazabn sndrr. (Beyhak, uab, III, 244; VI,
255; Heysem, III, 115)

23

Uzun bir hads-erfin mevzumuzla ilgili ksm yledir: Bir adam bir cemaate gelir, aralarndaki bir yaknlk sebebiyle deil de, srf Allh adna onlardan bir eyler ister. stediini vermezler. Bu topluluktan biri yavaa, kimseye hissettirmeden cemaatin arka tarafna kayar ve isteyen kimseye gizlice ihsanda bulunur. (yle gizli verir ki) onun verdiini sdece Allh ile yardm ettii kimse bilir. (Allah bu kiiyi sever) (Tirmiz, Cennet, 25/2568; Nes,
Zekt, 75/2568)

Ashb- kirmdan Hrise bin Nmn (r.a) gzlerini kaybetmiti. Namazghndan odasnn kapsna bir ip ekmi, yanna da iinde hurma ve baka eyler bulunan bir sepet koymutu. Herhangi bir fakir yanndan geip selm verdiinde, sepetten bir eyler alr, ipe tutunarak odasnn kapsna gelir ve fakire bizzat verirdi. ilesi: Biz senin adna veririz dediklerinde o: Raslullah (s.a.v)in: Yoksula kendi eliyle sadaka vermesi, kiiyi kt lmden muhfaza eder buyurduunu iittim cevbn verirdi. ( bn-i Sad, III, 488; Tabern, Kebr, III, 229, 231;
Heysem, III, 112)

AZDAN VEREN CANDAN VER R Hanm sahblerden mm Bceyd (r.a) Raslullah (s.a.v)e: Ya Raslullah, Allahn salt u selm senin zerine olsun! Fakir gelip kapmn nnde duruyor da ona verecek bir ey bulamyorum demiti. Raslullah (s.a.v) ona yle buyurdu: Ona vermek iin bir koyunun yanm trnandan baka bir ey bulamasan bile, onu fakirin eline ver! (Eb Dvd, Zekt, 33/1667; Tirmiz, Zekt, 29/665;
Nes, Zekt, 70/2566; Ahmed, VI, 383)

Birgn Raslullah (s.a.v): inizde bugn herhangi bir fakiri doyuran var m? diye sormutu. Eb Bekir (r.a): Mescide girdiimde, ihtiycn arzeden bir yoksul grdm. Olum Abdurrahmann elinde bir para ekmek vard. Onu alp fakire verdim dedi. (Eb 24

Dvd, Zekt, 36/1670; Hkim, I, 571/1501)

25