Professional Documents
Culture Documents
Khoa Hoc Giao Tiep
Khoa Hoc Giao Tiep
HCM
TRNG I HC M TP.HCM
TI LIU HNG DN HC TP
KHOA HC GIAO TIP
Bin son: Th.S NGUYN NGC LM
THNH PH H CH MINH
Mc Lc
Mc Lc ................................................................................................ 3
BI GII THIU ............................................................................... 17
U
6. BI TP: .................................................................................... 78
* Bi tp 1: V biu tng .......................................................... 78
* Bi tp 2: in vo ch trng: ................................................. 79
* Bi tp 3: Ca s Johari. .......................................................... 79
7. CC CU HI: .......................................................................... 80
Phn hng dn tr li: ................................................................... 80
BI 5 ................................................................................................... 82
GIAO TIP KHNG LI .................................................................. 82
1. GII THIU KHI QUT: ....................................................... 82
2. MC TIU CN T SAU KHI HC XONG BI 5: ........... 82
3. HNG DN HC NI DUNG C BN CA BI 5:......... 82
NI DUNG BI HC 5 ................................................................ 83
1. GIAO TIP KHNG LI : ........................................................ 83
2. GIAO TIP BNG MT ........................................................... 84
3. NGN NG THN TH. ......................................................... 85
4. GING NI: ............................................................................... 87
5. S DNG KHNG GIAN (KHONG CCH): ...................... 88
6. MI TRNG: .......................................................................... 89
7. S IM LNG: ............................................................................ 89
8. THI GIAN: ............................................................................... 89
9. NG CHM: ........................................................................... 89
10.
NI DUNG BI HC 6 ................................................................. 98
1. GIAO TIP C LI: .................................................................. 98
2. S KHC BIT NHAU V NGN NG V NGHA CA
T: .................................................................................................. 99
3. S KHC NHAU TRONG TRUYN THNG C LI GIA
NAM V N: ............................................................................... 102
4. TRUYN THNG C LI HIU QU: ................................ 102
5. MT S IM CN LU , GHI NH KHI HC V SAU
KHI HC: ..................................................................................... 103
6. CC TI LIU C TH THAM KHO THM: .................. 104
7. BI TP : LNG NGHE CM XC TRONG TRUYN
THNG C LI: ......................................................................... 104
7. CC CU HI: ........................................................................ 105
Hng dn tr li: ......................................................................... 106
BI 7 ................................................................................................. 107
CC K NNG TRONG GIAO TIP ............................................ 107
1. GII THIU KHI QUT: ..................................................... 107
2. MC TIU CN T SAU KHI HC XONG BI 7: ......... 107
3. HNG DN HC NI DUNG C BN CA BI 7:....... 107
NI DUNG BI HC 7 ............................................................... 108
10
11
12
14
15
16
BI GII THIU
Cho mng cc bn hc vin n vi chng trnh
o to t xa ca i hc M TP. H Ch Minh
17
cng ng.
Thng qua mn hc ny, bn s nhn thc c s cn
thit v tm quan trng ca truyn thng v giao tip, ng thi
t c mt s k nng nhm gip truyn thng v giao tip t
hiu qu trong cc hot ng x hi v thc thi ngh nghip.
iu c bn l qua mn hc bn c th t nh gi bn thn t
khm ph v mnh trc khi hc tr thnh mt nhn vin x hi,
mt nh x hi hc chuyn nghip c th hiu v h tr c
c nhn, nhm v cng ng trong cng tc pht trin.
3. NI DUNG KHI QUT CA MN HC:
Mn hc bao gm cc ni dung c trnh by trong 9 bi
hc:
1. Giao tip v truyn thng;
2. Hnh vi giao tip v h thng tc ng n hnh vi
3. Cc nhu cu c bn ca con ngi;
4. Khi nim bn than
5. Giao tip khng li
6. Giao tip c li
7. Cc k nng trong giao tip
8. Tm l nhm
9. Lnh o v cc phong cch lnh o.
18
19
Hersey,
Ken
Blanc
Hard,
Management
of
20
21
BI 1
22
1
Trong bi 1 ny, khi t hc bn cn t mnh trong bi
cnh giao tip gia hai ngi, lin h n kinh nghim ca mnh
khi giao tip vi ngi khc. c th d dng hiu cc bi
sau, bn cn nm r cc khi nim c bn trong bi ny.
NI DUNG BI HC 1
Truyn thng gn lin vi mi quan h giao tip, chu s
tc ng ca nhiu yu t, din bin theo mt tin trnh n gin
v phc tp v ty thuc vo cc knh truyn thng. Gy n
tng ban u trong ln u giao tip u tin s gip ta thnh
cng hn trong qu trnh thit lp mi quan h.
1.1. Khi nim giao tip:
Giao tip l mt qu trnh thit lp mi quan h hai chiu
gia mt ngi vi mt ngi hoc vi nhiu ngi xung quanh,
lin quan n s truyn t thng ip v s p ng vi s
truyn t y. Giao tip l mt qu trnh qua chng ta pht v
nhn thng tin, suy ngh, c kin v thi c c s
thng cm v hnh ng. Tm li, giao tip l mt qu trnh chia
s qua thng ip sn sinh p ng.
Giao tip l qu trnh ni, nghe v tr li chng ta c
th hiu v phn ng vi nhau. Giao tip tri qua nhiu mc ,
t thp n cao, t s e d b ngoi n vic bc l nhng tnh
cm su kn bn trong:
v thng v pht).
24
khng li)
o
khng thch)
o
25
chu trnh truyn thng din ra trong mt thi gian rt ngn v bao
gm 8 bc nh sau.
nh hng bn ngoi c th lm mo m thng ip
A
1.M ha
thng ip
2. Chuyn
thng ip
3. Nhn
thng ip
4. Gii m
thng ip
8. Gii m
TPH
7. Nhn TPH
6. Chuyn
TPH
5. M ha
TPH
26
27
c nhn nh tnh kh, tnh cch, nng lc, kin thc, cch ng
x
28
Cm nhn
ng c
Cch nhn
Cm xc
Suy ngh
Suy ngh
Cm xc
Cch nhn
ng c
Cm nhn
Ni / c ch
29
bng v gic
3%
bng xc gic
7%
p ng khc nhau.
32
33
ca truyn thng.
34
35
36
37
BI 2
38
39
Kch thch
Nhu cu
Kht vng
mun
Vai tr...
HNH VI
Mc ch
(tha mn)
Ti lp s cn bng
40
ng c thc y hnh vi
ng c y c xem nh l nhu cu, mun, ngh
lc hoc s thi thc ca c nhn. ng c hng ti mc ch,
c thc hoc ch trong tim thc. Vy ng c l nguyn nhn
ca hnh vi, yu t chnh ca hnh ng. Nhu cu l mt ci g
trong mt c nhn thc y c nhn hnh ng.
Mc ch ca hnh vi.
Mc ch l ci bn ngoi c nhn, c khi c gi l tc
nhn kch thch. Con ngi c nhiu nhu cu cng lc, vy ci g
quyt nh nhu cu no c th hin trc? Nhu cu mnh nht
vo mt thi im nht nh s a n hnh ng. Theo
Abraham Maslow, mt khi mt nhu cu no c tha mn
th mt nhu cu khc cnh tranh li tr nn mnh hn.
Nhng khng phi lc no nhu cu ca chng ta cng
c tha mn. C lc, vic tha mn nhu cu b cn tr, con
ngi c xu hng lp li hnh vi v c gng vt kh khn, tr
ngi. Nu khng thnh cng v mt l do no th h thay i
mc ch, min sao mc ch mi c th tha mn nhu cu.
Khi ng c mnh nht a n ra hnh vi, hnh vi
ny hoc l hnh ng hng ch (nu qu lu di m khng t
th a n v mng) hoc l hnh ng thc hin mc ch (duy
tr lu di th mt thch th, lnh m) c lin quan n kh nng
sn c.
2. H THNG TC NG N HNH VI
Mi con ngi sinh ra v sng nh mt c th n nht,
41
42
c na u.
- Nim tinlun lun, khng bao gi: Mi ngi lun
lun ch trch ti, ti khng bao gi thnh cng c.
- Nim tin khng khoan dung ngi khc: Bn y c tnh
gy phin cho ti.
- Nim tin li: Ti lun i hc tr v xe hng.
Khi s kin tc ng xy ra trong mi trng, chng ta
phn ng mt cch t ng bng cch s dng nhng nim tin
sn c. Nhng nim tin ny chi phi phn ng ca chng ta v
a ti nhng hu qu lin quan n phn ng ny. Nh th, khi
chng ta c nhng nim tin t hy hoi, nhng nim tin ny s
chi phi cc phn ng trc nhng s kin bn ngoi v c th
a ti nhng hu qu tiu cc i vi chng ta khin cho chng
ta cm thy kh chu, bun bc.
* Cc yu t thuc mi trng x hi:
C hi hc hi:
Con ngi hc cha m trong gia nh v nu ln ln
trong mt gia nh t to c hi cho a tr th n s phi tm kim
cc c hi khc ngoi gia nh mnh v nh vy cch ng x ca
n s khc i vi nhng ngi khc trong gia nh.
Nhng ngi chung quanh:
Nhng ngi ny l nhng kiu mu cho a tr bt
chc hoc ng nht ha, cm nhn c vai tr hin ti v
tng lai ca mnh. a tr hc giao tip, hc cch ng x, hc
bit cch cho v nhn. a tr hc c cch i x vi ngi
44
46
47
Hersey,
Ken
Blanc
Hard,
Management
of
48
49
50
BI 3
CC NHU CU C BN
CA CON NGI
51
52
Nhu cu c tn trng
Nhu cu x hi,
c giao
tip,
yu
thng
Nhu cu c an ton
Nhu cu sinh l
(c sinh tn)
(Ngun: Qun l ngun nhn lc, Paul Hersey, Ken Blanc
Hard)
Bng 4: Nc thang cc nhu cu c bn
53
54
55
X hi
An ton
Tn trng
Sinh l
T khng nh mnh
56
57
2. C IM CA CC NHU CU C BN CA
CON NGI
Cc nhu cu c bn ca con ngi c nhng c im
nh sau:
58
MUN
Sng lu
Cht
No m, sung sng
i kh
Nhn nh
Vt v
Giu c
Ngho nn
Hiu bit
Dt nt
Danh vng
Thp hn
Cng bng
Bt cng
Ci p
Ci xu
vv
vv
59
php h tr ph hp
- Con ngi nu lin tip trong mt thi gian di khng
c p ng cc nhu cu c bn th h c th c nhng phn
ng tiu cc do b c ch.
5. CC TI LIU C TH THAM KHO THM:
1. Nguyn Ngc Lm, Khoa hc giao tip, Ban XB
HMBC Tp. HCM, 1998.
2. Nguyn Th Oanh, Tm L Truyn Thng v Giao Tip,
Khoa Ph N Hc, i Hc M Bn Cng TP.HCM, 1993.
3. Nguyn Thnh Tng, Truyn Thng - K nng v
phng tin, Nh xut bn Tr, TP.HCM, 1996.
4. R. Martin Chazin v Shela Berger Chazin, Hnh vi con
ngi v Mi trng x hi, Ni dung tp hun ca H
Fordham, Khoa PNH., 1997.
5. Ti liu tp hun, K nng giao tip, Shatec, Singapore,
2000.
6. ng Phng Kit v Nguyn Khc Vin, Tm L hc
i sng, NXB KHXH, H Ni, 1994.
7. Erhard Thiel, Hnh vi giao tip, Nh XB Tr, 1996.
6. CU HI:
1. Lit k cc nc thang nhu cu c bn ca con ngi theo
Abraham Maslow. Nhu cu mnh nht ca bn hin nay ang
nc thang no ? Ti sao?
60
61
62
BI 4
63
64
65
66
67
69
Do t bc l
Phn M
70
71
72
73
74
Huyn tng:
Huyn tng l rt lui vo th gii m mng nhng
c mun c tm thi tha mn (trng hp nghin ma ty).
Thoi b (tht li):
Thoi b l quay tr li vi nhng hnh vi ban s khng
ph hp vi la tui hin ti (khc lc, nhng nho, i dm...)
khi gp nhng trc tr trong cuc sng. Mc ch ca c ch thoi
b l mun li ko s ch , quan tm chm sc ca ngi thn.
3.3. Phn ng tha hip hoc thay th:
Khi b cn tr, c nhn c khi phi nhng b, nhng
khng loi b hon ton cc mc tiu b cn tr nh gim tham
vng, chp nhn mc tiu thay th thp hn. V d nh khng
hc lm bc s c th hc lm y t.
Thng hoa:
Thng hoa l lm mt vic g c x hi chp nhn thay
cho mt khuynh hng ca mnh khng c x hi chp nhn.
V d: lm vn ng vin quyn anh khi mnh c tnh th ch,
ni tc hay th dm thay th s thi thc tnh dc, ngi c
o c cc oan c th v c ngh v cc dc vng ti li, b
dn nn v b y xung v thc.
Phng chiu:
C nhn c mt tng hay tnh cm no v tin mt
cch v thc rng ngi khc cng c ngh v tnh cm nh
75
78
79
7. CC CU HI:
1. Gii thch s hnh thnh ca khi nim bn thn.
2. Ti sao hnh vi con ngi ty thuc vo khi nim bn
thn?
3. Hy nu cc khuynh hng ca khi nim bn thn.
4. Khi nim bn thn chuyn bin nh th no? Lin h
n khi nim bn thn ca bn.
5. Do u chng ta c c ch phng v? Bn thng c c
ch phng v no khi bn gp s cn tr t mt ngi khc, t
ni chnh con ngi bn v t cc iu kin sng ca gia nh
ca bn.
6. Bn th v Ca s Johari ca bn v gii thch. Qua ,
nu bn c mun thay i cc trong tng lai th bn s lm g
c s thay i ?
7. Khi chng ta c nhiu c hi giao tip, ca s Johari ca
chng ta s thay i nh th no?
8. S hiu bit v bn thn s gip ch cho chng ta iu g?
9. Khi no chng ta kim sot c hnh vi ca chng ta?
Phn hng dn tr li:
- CU 1: Khi nim bn thn c hnh thnh t cc yu
t sau: t hnh dung v mnh, c th, tnh nt, thnh cng v tht
bi, c gng vt kh, s thc thi cc vai tr, cc phn hi ca
80
81
BI 5
82
Thi gian.
S im lng
Trang phc
ng chm
2. GIAO TIP BNG MT
Khi nhn s vt, s kin, hoc con ngi khi giao tip,
chng ta c cm xc thoi mi hoc kh chu, nhng chng ta t
lu v vic chng ta s dng gic quan. Chng ta c khuynh
hng thch nhn nhng g chng ta thch v mun trnh n
nhng g ta khng thch.. Mi quan h gia thng tin nhn c do thy, do thc hoc khng thc) v suy ngh pht sinh lc
. Cm xc thng pht sinh khi chng ta nhn hoc b nhn.
Vn l chng ta cn ghi nhn cm tng, ng c pht sinh
khi nhn v b nhn.
Chng ta nhn mt ngi m ta thch khc vi cch
chng ta nhn ngi m chng ta ght. Mt ngi s nh mt ca
ngi khc c th bt ngun t qu kh ca ngi y lc con b
rt s nh mt ca ngi cha ch nhn trng trng mnh khi mnh
b trng pht, b nh n.
Mt din t ci nhn yu thng, nhn kinh mit, nhn
gin d, nhn gian xo, nhn ci m, quan tm, nhn e da,
nhn ch khc (ln trnh, kh chu). Trn khun mt, i mt
bc l r nht suy t, tnh cm, thi vi khch quan bn
ngoi: Ngi khn con mt en s, ngi di con mt na ch
na thau hay Con ln mt trng th nui, nhng ngi mt
trng nh hoi ui i. Theo nhn xt ca cc c, ngi c
84
85
86
87
NM BC TO N TNG U
90
91
92
Tch cc
Tiu cc
Nhm mt khi ni
------------
------------
93
Mm ci
------------
------------
Ngp
------------
------------
Cau my
------------
------------
------------
------------
------------
Khoanh tay
------------
------------
------------
------------
U oi
------------
------------
Thnh thong gt u
------------
------------
------------
------------
------------
------------
------------
------------
Gc chn ln bn
------------
------------
Nhai h ming/ hi
------------
------------
Vt cho chn
------------
------------
------------
------------
Ch ngn tay
------------
------------
V vai/ lng
------------
------------
94
95
96
BI 6
GIAO TIP C LI
97
S nm hun
Mc s dng
nng
luyn
Vit
14
08
Thnh thong
Ni
01
Kh nhiu
Nghe
Rt nhiu
98
99
100
Quan trng ch yu
101
Linh tinh lt vt
Tp hp chung li
Lch s qu kh
nh km theo y
H xung
Quy tc c bn gc r
y hon ton
102
li ni ngn gn v n gin.
- Ngoi ra, khi ni cn ch :
Li ni phi ng vai tr x hi: vi tr ca mnh v v tr
ca ngi giao tip
Nhn thc s tn ti quan im ca ngi khc, hiu c
quan im ca ta v ca ngi khc, lng nghe pht trin mi
quan h.
Lm ch suy ngh v cm xc ca chng ta (nn s dng
ngn ng m t s kin hn l ngn ng ph phn)
Tn trng nhng g ngi khc ni v cm xc v suy
ngh ca h.
Cn thn khi dng t c tnh tuyt i (rt, tt c, hu
ht,..)
Li ni phi ph hp vi ngi nghe, h mun nghe ci
g.
Thi im thun li
Khng gian ph hp
Cch ni: ni thng, ni t nh, ni c tnh cm, thi
khi ni, ging ni, ni ma mai, chm chc,
5. MT S IM CN LU , GHI NH KHI HC
V SAU KHI HC:
Bn cn ghi nh cc im quan trng trong bi hc ny:
- Ngn ng c li mang nhiu tng lp ngha khc nhau
ty vo cch ni, hon cnh v cch dng t.
- Nhng g chng thy nh hng n chng ta ni v
nhng g chng ta ni nh hng n chng thy.
103
104
Cm xc
1. Ph n 36 tui: Ti phi
Bt lc - Ri - Thiu
ng u nh nhau. H tm mi
cch li dng chng ta. Nu my
khng phng, khng sm th
mun h s li dng my
3. Ph n 30 tui: Chc tao
phi cho my bit, c nhiu ln tao
thy c con qu mt v n lm cho
Bc bi - Mc cm
ti li - Mu thun trong
c. Nhng khi ni vi my nh
cm xc - thm d quan
im
105
106
BI 7
108
109
"Hnh nh ch cm thy"
" Anh c th lm g v chuyn .."
" , ti hiu.."
C t th dn thn: Ngi nghing v pha trc, hng i
din vi ngi ni.
Ngoi ra ngi lng nghe cn phi:
- Nhn vo mt ngi ni
- Khng ngt li.
- Gt u km theo nhng ting m nh nu trn
2.1. Lng nghe hiu qu l lng nghe c ngha thm
kn ca cu ni
tr thnh ngi lng nghe hiu qu, chng ta phi:
Bit thu cm:
t mnh vo tnh cnh ca ngi ni (vo vai tr, quan
im, v cm ngh ca h). Cn phi lng nghe ni dung cng
khai v ni dung hm cha bn trong, thng ci cng khai
khng quan trng bng ci hm cha bn trong. Mi cu ni c
khi hm cha ba tng lp ngha:
Ngha en
Ngha tnh cm
Ngha su kn trong v thc, xut hin do hon cnh v
phn ng t pht ca con ngi m nhiu khi chnh ng s
cng khng thc kp, thng n bc l mi quan h gia i
bn.
110
Thi tit tt
Ngha quan h:
mun ni vi em khng?
V d 3: Anh cn ti y lm g na?
Ngha en:
Trch mc
Ngha quan h:
em
xin li.
V d v k nng phn hi tch cc:
A: Cng vic hm nay cng thng, mt mi qu
B: Thi ng phn nn na, mi ngi u nh th c
(phn hi mang tnh ph phn).
111
112
113
cn nhc k cu tc ng sau:
ng nh gi mt ngi chng no bn cha hiu r v
bn thn anh ta.
3.2. Trch nhim
V c bn, khi ta ni v trch nhim trong qu trnh giao
tip, chng ta phi t hi, Chng ta mong mun hiu v c
hiu n mc no?.Khi l mt ngi gi thng ip i, bn c
trch nhim chnh c hiu v hiu - ch khng phi ngi
kia. Nu ta khng c hiu th ta nn t cho mnh cha trnh
by r rng.
Nhiu khi chng ta giao tip khng trn vn, c ngha l
chng ta ch hon thnh phn ca mnh, phn cn li l trch
nhim ca ngi khc. Nh vy l cha , chng ta phi tin
xa hn, c nhng du hiu khng li, thc s thu cm, t cu
hi, a kin phn hi. Nu chng ta khng lm c iu ny
tc l chng ta to iu kin cho s hnh thnh mt khong
trng trong giao tip.
3.3. S tin tng
Mt yu t hiu qu nht v hu hiu nht trong qu trnh
giao tip l s tin tng. Nu mt ngi nghi ng ngi khc s
nho bng hoc chi b tnh cm hoc cn tr s th l cc cm
xc ca ngi ny vi ngi kia. Tnh cm v cm xc s c
giu kn v ch cn li mt khong trng trong giao tip.
114
115
118
BI 8
NNG NG NHM
119
120
121
122
123
124
ngi lnh o.
5. CC VAI TR C TH HIN TRONG NHM
NH.
Mi c nhn trong nhm u c nhiu vai tr c th hin.
Nhm hot ng hiu qu khi cc thnh vin bit linh hot ng
u vi nhng bt trc xy ra nh vo kh nng thch ng ca
h. Kh nng thch ng chnh l sn phm ca s tng cng v
pht trin. S chp nhn thay i l thc cht ca s thch ng.
Chng ta c th phn bit hai loi vai tr: vai tr h tr v vai tr
cn tr, nhng cng cn lu l c nhng vai tr trong tnh
hung ny l h tr nhng trong tnh hung khc li l cn tr.
Cc vai tr c th hin do nhu cu, nhn cch, c khi tnh, c
khi ng ty theo c im ca tng nhm, ty theo tnh hung
khc nhau.
Nu xem xt cc vai tr theo hai hng quan tm n mi
quan h v quan tm n cng vic th bng lit k cc vai tr h
tr v cn tr nh sau:
To thun li:
Thuyt phc
nh gi.
Cht vn
Tng hp
Khuyn
khch,
hng dn.
Tm hng mi.
Gii quyt vn .
L thuc:
ng h.
125
Theo ui.
Trnh n.
a
Khng quan tm, v tch
s
Chi phi
Tro tr.
Ngy bin.
L gii.
Gi k.
Chu o, n cn
Khi ng
Lng nghe.
Lm r mc tiu.
Quan tm
Duy tr nh hng
(thc, nhc nh).
Ch ghi nhn.
Gim st.
Trnh n.
Phn
tch,
gii
thch,
Tm lc, kt thc.
Ph phch (i ph,
t chi hp tc, coi thng
Ly khai v mt tm l
v vt l.
Kh chu.
Gy ri.
126
127
128
CH NG
Cnh tranh
Lnh o
Gy hn
Gip
CHNG
Gy ri
THEO
Theo ui
Khng
quan tm
L thuc
TH NG
129
130
131
Cc
bc
K thut lnh
k
Mc ch
nng
1. Duy
tr mc tiu
ca nhm
1. Xc nh r
mc tiu ca nhm.
cu trc c bn v
2. Thit lp cc
quy tc c bn ca
nhm (v d: hin din
thng
xuyn,
bit
132
Ch
1. Thit lp
cc gii hn ca
nhm.
khuyn khch s gn b
vi tng c nhn:
Chia s nhng
chuyn vui v mnh
cho nhm
2. Lin
2. To iu kin
kt lnh o
cho s thu ht ln
- thnh vin
nhm.
cm thy c:
(An ton.
(Chp nhn.
H tr s nhn
din chung v mi lin
(Thuc
nhau.
kt gia cc thnh
(Gim
vin.
cm
xc nn.
(Tng s thn
thin.
Gii thiu nhng
c tnh tch cc ca
ngi ny cho ngi
khc bit.
Bi
tp
khi
ng. Cn ch :
133
3.Lin
kt
thnh
1. Khuyn
s phn hi.
vin - thnh
vin nhm.
khch
2. Hng dn cc
thnh vin trao i ln
nhau
(ni vi nhm
hn l ni vi lnh
o.).
3. i su vo chi
tit (ci g? ai? u?
ti sao?), gip cc
thnh vin t gii
thch.
4.
Khuyn
khch
phn hi.
4. Cng c nhng
s
hon
thnh:
(Mc tiu c
nhn v nhm.
(T nhn thc.
nhng l 1 khng
tch cc thnh tch cc
(v d thay v ni lm
bing th ni khng
(Nhn
mnh.
(Thay
hnh vi.
134
cch nhn.
(Gim s lo
u.
ni kt: xem c s
tng ng hay khng
(Tng s t
tin.
gia hnh vi qu kh
v hnh vi hin ti.
(Gii
mu thun.
8. Lm sng t:
gip cc thnh vin
hiu hnh vi ca h t
(Pht
trin
quan h tch cc
mt quan im khc
vi quan im quen
quyt
(Kch thch s
quan tm x hi
thuc ca h (v d
(Tng
trch
nhim v s cng
ng ta thng hay b
tc
nh n. Hi ngi
cha mun g ngi
cha ca mnh.)
9. p dng k
nng gii quyt mu
thun. C 6 bc gii
quyt mu chun:
(Xc nh vn
t mt pha c mu
thun
(Xc nh vn
135
t cc pha khc.
(t ra cc gii
php khc nhau.
(Chn mt gii
php.
(Thc hin gii
php.
(Theo
di,
lng gi.
10. Tm lc:
gia bui hp v cui
bui hp.
11.Giao c trong
cng vic.
137
138
Nhm km hiu qu
Mi ngi u tham
Phn ng tiu cc i
gia
nhim
C s tin cy v chm
139
sc nhau
S dng cc ngun lc
Lnh m, s a ra
quyt nh
Trnh vic.
Gii quyt bt ng
Thi thoi mi
Gii quyt vn mt
Hay ci nhau.
Thoi ch
Kh a ra quyt nh
cch
cng khai
Quyt nh theo l tr
hn l theo tnh cm
9. MT S IM CN LU , GHI NH KHI HC
V SAU KHI HC:
Sau y l mt s im m bn cn ghi nh khi hc v sau
khi hc bi 8 ny:
- Nhm nh ng mt vai tr rt quan trng trong vic p
ng cc nhu cu c bn ca con ngi
- Nhm l tm gng soi qua chng ta khm ph con
ngi ca chng ta v iu chnh hnh vi.
- Tt c cc nhm nh u khng ging nhau v mt hot
140
142
143
BI 9
144
9:
Khi hc bi 9 ny bn cn lin h n nhng tnh hung m
mnh tri nghim qua cc ln hp nhm khc nhau xem xt
li cc phong cch lnh o ca ngi khc v ca chnh bn
thn c th nh gi li ti sao cuc hp nhm c thnh
cng hay khng. Bn cn thc hai bi trc nghim nhn bit
c phong cch lnh o ca chnh mnh c th iu chnh
phong cch lnh o ph hp v hiu qu hn. Nh vy bn mi
c th hiu r l thuyt tt hn.
NI DUNG BI HC 9
1. KHI NIM LNH O.
S sng cn ca mt nhm hay mt t chc u do mc tiu
c vch ra v lnh o l tc ng vo t chc d tin ti
mc tiu. Ni mt cch khc, lnh o l mt qu trnh gy nh
hng n cc hot ng ca mt c nhn hay mt nhm nhm
t c mc ch trong tnh hung nht nh.
Trc y, theo quan nim xa, ngi lnh o l ngi ti
ba xut chng, o c mu mc, xem ngi chu s lnh o l
ngi cn u tr. l quan nim lnh o c nhn. Trong thi
gian qua, khoa hc cng tp trung nghin cu v lnh o c
nhn nh tr thng minh, nng khiu, ngh lc... Kt qu khng
c g c bit v nhn thy s xut hin lnh o li ty thuc
vo hon cnh, ty vo yu cu ca tp th mt thi im nht
nh. l kh nng nhn din vn ca nhm v vn ng
mi ngi cng tham gia gii quyt vn .
145
146
Lnh o dn ch:
Nh lnh o ghi nhn kin ca nhm vin, t chc cc
bui hp tho lun bn bc cng vic, tham kho kin ca
ngi khc v khuyn khch nhm vin tham gia lp ra chnh
sch. Nh lnh o a ra vn , nhm vin tham gia kin v
nh lnh o quyt nh theo kin ca a s (Xem bng 8).
Nhng cng ng hiu lnh o dn ch l mi quyt nh u
da trn s biu quyt ca tp th.
Bng8 C ch lnh o dn ch dn
Lnh o
1. a ra vn
3.
Quyt
nh
theo
kin
chung ca nhm
2. NV tham gia
Vn
Nhm vin
147
148
149
150
Ch huy
Phc tng
Dn ch
Hp tc
T do hot ng
151
Lc khi u
lnh o
Ch huy
Lc na
chng
p t mc
p t kin,
tiu ca mnh
t chc tranh
lun
152
Lc sau cng
a kt lun
Dn ch
Thit lp mc
Xem xt li,
ngh tng
tiu chung
khuyn khch
hp chung
s trao i
Mc k
Khng can
T do
thip
Khng can
thip
Phong
i vi
Kh nng
Tin trnh
Tha mn
cch
cng vic
t lp
nhm
ca nhm
vin
Ch huy
Tot
Ty thuc,
Cng thng
qui phc
Trm lng.
xoa du,
trn an
Dn ch
Tot
Nng ng
Lin kt,
cao
gip
Tha mn
nhau
Mc k
Xu
Th ng
Chia phe
V k lut
153
PC l tng
(theo a s)
PC nhn t
(Tham d)
PC thc dng
Quan tm
n nhm
PC mc k
PC ch huy
154
VN
Nhu cu thng tin
tng hp
K nng iu hnh
khng kh
LNH O
K nng chuyn mn
Nhu cu to bu
Tin tng
NHM VIN
155
156
157
158
Ch huy
T vn
dn ch
Trng hp I
Trng hp 2
Trng hp 3
159
160
161
Hng dn tr li:
- CU 1: Cc yu t nh hng n phong cch lnh o:
c nhn nhm vin, kh nng ca nhm, tnh hung, c tnh ca
ngi lnh o, thi gian, tnh cht cng vic.
- CU 2: Quan h vn - nhm vin: k nng chuyn
mn v bu khng kh thun li; quan h gia nhm vin - lnh
o: quan h tin tng ln nhau; quan h lnh o - vn : nhu
cu c thng tin v k nng iu hnh.
- CU 3: Lnh o hiu qu l lm th no c th duy tr
v pht trin nhng thi m ngi lnh o mun, bit linh
hot thay i phong cch ty theo tnh hung, c tnh ca tng
nhm vin, tnh cht cng vic, kh nng ca nhm v bit dung
ha hai mi quan tm (cng vic v nhm).
- CU 4: Khi nim mi ca lnh o l quan tm n
hnh vi lnh o hn l con ngi lnh o v bt c ai cng c
kh nng lnh o thng qua cc hnh vi.
162
PHN KT
Trong mi quan h giao tip gia c nhn v nhn, trong
nhm, chng ta cn nhn thc l nam v n c nhng khc bit
ring khi truyn thng, cn rn luyn mt s iu cn thit
giao tip hiu qu, hp tc v cng nhau pht trin.
1. S KHC BIT GIA NAM V N TRONG
TRUYN THNG:
N
NAM
- Mc tiu l trao i
cm, quan tm n cm xc
thng tin, t mc ch v
ngi khc
- Thin v nhn nh
hn.
hn.
- Ni d nghe hn, nh
nhng hn.
- Ni mnh, thng tr
hn.
- Ni chun hn.
- Ch cu chuyn:
qun o, n ng, n khc.
- B li cun theo cu
chuyn.
- Km kin nhn.
- Ch cu chuyn:
cng vic, vui chi, tin bc.
- Kim sot, ch ng
cu chuyn.
163
- Nh gng mt tt
hn.
- D biu l cm xc
trn mt.
- Gng mt v n
ci h tr mnh trong giao
tip.
- S dng c tay v
ngn tay nhiu hn.
- Kim ch cm xc tt
hn.
- S dng bn tay v
cnh tay.
- Nam
Nam
- N - n d gn nhau.
- Khu gic mnh hn.
- Nhn trong m tt
hn.
gi
To s ch
Gi mi quan tm
Dng ngn ng thch hp
Giao tip qua nh mt
Khng s xc ng chi phi
Khng tnh cm c nhn chi phi
Hy n nhng tn hiu khng li
Hc cch tip cn mt cch thch hp
Dng nhng tn hiu khng li thch hp
Hy c th
Dng nhng v d
S dng nhng kinh nghim tch ly ca ngi nghe
Gim thiu nhng yu t lm nhiu
Khng vi vng kt lun
Tch bit kin vi s kin
Hy hiu rng nhn thc khng phi lc no cng ng
C gng lm sng t v vic
Quan h tt vi ngi nghe
S dng ph hp cc thng tin tha
Bit lng nghe mt cch hiu qu
3. MI IU T RN LUYN KH NNG
GIAO TIP TT
T tin, khng t cao, khng t ti.
Chn thnh c x, bit t kim ch.
Thy im mnh ca ngi khc.
165
166
TM TT NI DUNG TON B MN HC
Mn hc Khoa hc giao tip nhm vo mc tiu gip bn
c nhng kin thc v cc vn lin quan n truyn thng, rn
luyn cc k nng truyn thng c th t nhn li chnh bn
thn mnh, r sot li c tnh ca mnh, nhng hnh vi cha ph
hp nhm ci thin v tng cng mi quan h giao tip trong x
hi cng trong chuyn ngnh cng tc x hi.
c nh vy, bn cn thng hiu c ch ca tin
trnh truyn thng v cc yu t chi phi nhn thc ca mnh v
ca ngi khc khi truyn thng c li v khng li, tm hiu cc
ngun gc ca hnh vi giao tip nhu cc nhu cu c bn, v tr,
vai tr m nhn, khi nim bn thn, c ch phng v. Khi hiu
c ngun gc ca hnh vi ca chnh chng ta th mi c th
hiu c hnh vi ca ngi khc c th chp nhn s khc
bit ca ngi khc v cng nhau hp tc v pht trin. Trong
cc k nng giao tip, k nng quan trng nht cn c rn
luyn l k nng lng nghe th hin s tn trng v mi quan
tm n ngi khc.
Giao tip trong nhm l mt phn quan trng trong tin
trnh pht trin k nng giao tip, pht trin nhn cch ca bn
thn, l mi trng thun li cho vic t bc l bn thn v nhn
c cc phn hi ca ngi khc v mnh. Nng ng nhm l
nn tng ng dng ca mt trong ba phng php ca ngnh
cng tc x hi v l mi trng thun li cho chng ta rn luyn
cc k nng truyn thng, th hin mi tng tc thng qua cc
khun mu hnh vi pht huy nng lc v hc hi nhng
167
168
MT S CU HI N TP
1.
mt trong nhng k nng quan trng nht. Theo bn, lng nghe
l g v bn th hin k nng lng nghe nh th no?
6.
Nhm nh l g?
7.
ngi.
8.
bn khng? Ti sao?
9.
169
11.
13.
14.
S nh gi ca bn v mt ngi m bn gp ln
Bn th t nhn xt v vai tr v mc nh
170
PHN P N
CU 1: Khi tr li cu hi ny, bn cn lin h li bn thn
v cch truyn thng c li v khng li ca, nhng thi quen, c
tt c th hin khi giao tip vi ngi khc, c tm hiu ngun
gc ca nhng hnh vi m mnh cha bit l do (v d nh nng
tnh...) v cc nguyn nhn tht bi trong giao tip qua. Khi
i chiu vi nhng iu cn thit giao tip hiu qu bn s
thy cn phi iu chnh hnh vi giao tip ca mnh nh th no.
CU 2: Kinh nghim giao tip qua c nh hng rt
nhiu n mi quan h giao tip hin nay v n tc ng n khi
nim bn thn ca bn. Nu bn thnh cng th bn s t tin hn
cn ngc li bn s mang mc cm, t nh gi thp v mnh v
t giao tip hn. Vn l chp nhn thc t, t tm hiu cc mt
gii hn ca mnh t iu chnh hnh vi v rn luyn cc k
nng giao tip c tt hn.
CU 3: So vi l thuyt hc, bn t nh gi v k nng
truyn thng (c li v khng li) ca bn, mt mnh v mt gii
hn c hng rn luyn thm. Bn cn ch nhiu hn v kh
nng lng nghe ngi khc ca bn.
CU 4: Bao gm cc yu t: cc tri nghim trong qu kh,
cch nhn vn , hon cnh x hi nh gi tr, vai tr, quan
im, nim tin, k vng, kin thc.... s suy din, cm xc, k
nng din t v s phn hi.
CU 5: Lng nghe l mt tin trnh tm l. K nng lng
nghe l kh nng quan tm n li ni v tm trng, cm xc n
cha bn trng, nhn din c nhu cu ca ngi ni, th hin
171
173
174
Bin son
NGUYN NGC LM
175