Dacsan Qh50namgaplai 04-2012

Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc
TRI N
QU THY C
Hn Hoan Cho M Mng ng Mn ng

Quc Hc 50 Nm G p L c Gp Li
Ti SAN JOS Ngy 20-21 Thng 4 Nm 201 21 2012

-1-
Ban Bin Tp p
Vnh Lc * L Qunh nh Tn tht Cm
Trnh By
Tn Tht Cm
Hnh Ba
V Hng An
nh Ti Liu
Ban Bin Tp* Thn H Hu Ngun Internet
Cng vi s cng tc
Vnh Bi, Thi Ct, Trng duy C ng, Bi kim Chi, H huyn Chi,Nguyn c Chu, c Chu,Phng Duy, L vit c, H ng nh, Tho n, H thc Gi Ging, Phan triu Hi, Bu Hip, L trung Hi Tm Hu, p, Hiu, Tm Hng, Phan Mng Hon, Nguy mu Hng, L xun Khi, ng L Khnh, Thanh Loan, Nguy n Nguyn Long, Nh Mai, Nguyn Minh,Thn tr Thn trng Minh, H thanh Ngn, Trn don Nho, Ng Phan, Liu Php, n Ngc Hong phc Quyn, Yla L khc Ng Qunh, Hoa D Qu, Thn trng Sn, Songuyen, Cao thanh Tm, c Ngc Vnh Tn, Nguyn Thanh, Phan Hip Thnh, Nguyn Thnh, Hong t Thch, Tn th Thiu, Trn xun p tht Thi, Hong th Vnh Thy, Thn tr y, trng Thy, Trn hoi Th, Nguyn Tnh, Th Triu, Trn minh Thy Trung, Nguyn vn Ung, Bu Uyn, Ht k Vng, Cao qung Vn, L hu Vnh, Tm Tr Quang Vui. n,
-2-
Quc Hc 50 Nm Gp Li * 2012
QUC HC 50 NM GP Li
Trng Ban
L KHC HUY
BAN T CHC NGY HI NG
Ph Trng Ban
L VN M * TN THT THNG
Ban Tip Tn & Du Lch

CAO HU TNG * NGUYN VN MAI * TRN NH TUN * HUYN TN N BCH TH ON L * PHAN BCH H * L KHC NGC TY
Ban Ti Chnh
L VN PHC * PHAN VN TNG
Th Qu
L VN PHC * L N
Ban Thng Tin Lin Lc

TN THT CM
Ban Bo Ch
VNH LC * PHAN NG * TN THT CM
Ban Vn Ngh
L KHC BNH * ON NGI * NGUYN VN MAI * TN N THANH HU
-3-
LI TRI NG
Mi ngy no, tui hc tr cn y e p v mng m, mang nhng hoi bo l c ng ln lao hng v tng lai. M ngy no cng bn b vi nhng m di th trng i ng thc ma thi hay nhng bui chi tan hc, lo o theo sau nhng t o di ng i chiu ng Khnh. Mi m mt na th k tri qua Lng l, nh mt gic m Bng qua! m! tnh dy th tc bc mu, bn b th lu lc khp bn phng tri. , . Tht l mt k ng tt c chng ta c th gp mt ni y. Chng ti xin c hn hoan n mng v chn thnh cm n qu Thy C cc C, bn ng mn v thn hu hng ng li mi tham d ngy Hp mt hm nay nay. p li n tnh , chng ti xin c gi n qu v cun c san Hi Ng Quc Hc 50 Nm Gp Li ghi du ngy hp mt him qu v y th tnh Li thn ny. Cun c san khng th thnh hnh nu khng c s nhit tnh ng gp bi v c cng nh s ng h ti chnh ca qu Thy C, cc bn ng mn v thn hu hu. Xin nhn ni y lng bit n chn thnh ca chng ti. t Knh chc qu Thy C, cc bn ng mn v thn hu c c nhng ngy hp mt thn vui, gp li nhiu bng hu sau bao nm xa cch cng nh qua cun c san ny tm li nhng k nim xa nh v ngi trng c, tuy nhiu nm xa xa, cch nhng lc no cng cn li mt du n khng bao gi phai nht nht. TMBTC Quc Hc 50 Nm Gp Li L KHC HUY C
-4-
TRONG C SAN NY
Trng Quc Hc - HONG PHC QUYN -.6 Khim, Cng, Minh Th - H THANH NGN -.14 Thung lng hoa vng - L KHC HUY -.15 Mt thi hc tr Hu - H NG NH -.19 Tng ng - Th -H HUYN CHI -.23 Khonh khc cuc i L HU VNH -.24 Gp bn xa Th - NGUYN THNH -.29 t rut NGUYN MINH -.30 Ti i hc - L KHC HUY -.35 B v Th - L XUN KHI -.39 Chu ni - TRN HOI TH -.40 C b ngy xa Th - L XUN KHI -.42 Chuyn v Kim - NH MAI -.43 Chiu cui nm i nhm tuTh- L QUNH -.45 Hu v ti, Mt qung i - VNH LC -.46 T Ph Thoi Thi n - PHAN VN TNG -.52 Trng Quc Hc Xun qua - NGUYN TNH -.57 V ta say Th - SONGUYEN -.60 T bi hc thuc lng thi - L QUNH -.61 70*Seventy Th - VNH LC -.62 Phi chng nc M l cm by - LIU PHP -.63 ngt ngo Khim dch Th - H THANH NGN -.66 Kim Long-ng Khnh - TM HU -.67 Pha trc mt Th -NGUYN TRINH -.73 Nguyn t v Ha bnh - L TRUNG HIU -.74 in nh, Hnh trang a chng ti - VNH TN -.79 vo i L th hi ng - PHAN HIP THNH -.86 Tnh bn IC1 - Th - L KHC NGC TY -.89 Tn mn t mt ch lm - TRN DON NHO -.90 Trng anh, trng em - CAO QUNG VN -.95 V iu i ti Th - TN THT THIU -.97 Vi Hu m sng Th - CAO QUNG VN -.97 Lp Nht A1 60-61 - PHAN MNG HON -.98 Chm th nh - Th - NGUYN C CHU -.109 Quc Hc, Nim vui hi ng - L KHC BNH -110 Nhc Bin mt bn, em mtbn- PHNG DUY -.112 Th - Nhy vi em m nay - BU HIP -.116 Bn tay cm bt - PHAN TRIU HI -.117 Mng Thy Trung 50 nm - NGUYN THNH -.118 trn bc ging Th Hong cung v ni c n - CAO THANH TM -.119 Nhng bc chn Th - CAO QUNG VN -.122 Hi tng - TRN MINH TRUNG -.123
125.- THY TRIU Ma thu em o la Th 126.- BU UYN Con th nhi bng 129.- NGUYN VN UNG Sen Hu 132.- THANH LOAN Qu hng ti, X Hu - Th 133.- TM HNG Nhng bi th cho Hu - Th 133.- HOA D QU - m Hu vo long - Th 134.- TRN XUN THI Lun v s hc 136.- CAO QUNG VN Mt cht Si gn Th 137.- NGUYN THANH Ngi c lng vi Hu 138.- NG L KHNH Mi chiu v - Th 139.- NMH-LKH-VL Th Tu Th 140.- VNH BI Nu Hu c k cho ti nghe 144.- H THC GING Bnh phong Long M trng Quc Hc 148.- NGUYN MU HNG Vui hp mt Nhc 150.- VNH LC Khc khoi - Th 151.- NGUYN LONG Bc u kim sng 155.- THI CT V bn b Th 159.- L QUNH Amsterdam, Th ca bo tng ngh thut 161.- NGUYN VN C Th php 162.- YLA L KHC NGC QUNH Lm sao qun - Th 163.- TRNG DUY CNG T ngn v hu ngn 165.- H NG NH Ch hng n sng chiu bn l ng Thng t 168.- NGC PHAN Nh Thy Thng Hu - Th 169.- HT K VNG T thu phn trng bng en 173.- L VIT C Ngy thng qua v mt mi tm t 177.- NG VIT TRNG Nhng ng Cu lm sp Triu i 181.- PHAN HIP THNH Thu bun - Th 182.- HONG TH VNH THY Ngi y trn i ch c mt 184.- THN TRNG THY-THN TRNG SN Th dch 186.- THANH HU - C nhng ging sng 189.- YLA L KHC NGC QUNH Phng xa Th 190.- THN TRNG MINH Nhng vt thng tui nh 192.- V HNG AN V Cun sch vng ca Vua Thiu Tr 197.- HONG T THCH Cn li nhng g 199.- BI KIM CHI Quc Hc-ng Khnh 202.- THO N on khc vit cho ch 203.- TM TR QUANG VUI Tm nhau Nhc 205.- HNH NH XA V NAY
-5-
Trng
Quc H c
Hong phc Quyn
Cc ng mn Quc Hc Hu 1959 - 1962 s t chc Quc Hc 50 nm gp l p li vo h tun thng 4 nm 2012 ti San Jose, l mt hc i sinh Quc Hc Hu nn gp bi vo San pht c hnh dnh cho dp vui ny. vo tu tht thp, i hong hn i ngi, c th gi rnh r vit lch nh ri cng l mt th tiu khin hu ch cho tu gi, u tui song vit g y? Trng Quc Hc Hu c mt c Hu b dy lch s 116 nm (1896-2012). Trong 2012). khong thi gian di c bit bao th h hc t th sinh ra vo cng trng ny, c ng ngi lm nn lch s, c ngi dng vn ti tr tu ng gp t im vn ha x hi nc nh cn v hi di. n hin Trong khi ang bn khon, bng ch nh n hai t cu th ca Vua T c gip hng bi nh vit: p c knh ra tm ly bng. Xp tn y li dnh hng K nim lc no cng ng trn qu, b li ng bi ng tro tn nhc li iu xa c c th c ngi th tht ln bit ri kh lm, ni mi, nh m, nhng cng c ngi v nhiu l do khc nhau ch c dp u cha nghe bit n, v nhn dp ny cng nhau n l p li nhng ngy xa thn i , bit u c ng t ngi bn c no c c, lng s cm th vui vui v m thy c ngi vn cn nh ti, ni h cho mnh. Qua lch s cho thy nc ta c mt n vn ha t nn lu i rp khun theo Trung Hoa, Tam gio p ng tn Nho Thch Lo ha quyn vo nhau lm nn n bn sc ring ca vn ha Vit, trong Tam t, Cng ca Nho Gio nm vai ch lm ging o
-6-
mi cho x hi: Qun-Thn, Ph n, Ph-T, Phu-Ph. Chnh tinh thn nho gio ny sn sinh ra cc s n phu yu nc, lnh o cc phong tro Vn Thn o Cn Vng chng Php, gy nhi kh khn trong ng nhiu tin trnh xm lng v b ng bnh nh. Ha c Patentre 1884 t Vit Nam hon ton d s t di thng tr ca thc dn Php. Chnh sch cai tr c tr c th hin r qua li Th S Paul Bert (*): ng Khi mt dn tc v mt l no t chn ln lnh th ca mt dn tc khc th c ba vi : Tiu c vic dit k bi, n l h mt cch nh nh, hoc ng t nhc ha h theo mnh. (Vit S Ton Th ca Phm vn Sn). Giai on xm lng v lc hon tt, v bc tip theo l xm lng vn ha, n nh x p hi, bo m nn thng tr, c , cng c chnh quyn thc dn. Mun t c nh v phi ph b vn c vy ha ch nho c, ph bin vn ha m nhm ng n mi ha dn Vit vi loi vn t c mu t la tinh, dng ting Php v ch quc ng (**), o to lp c ng ngi mi on tuyt vi vn ha nh hng vn i ha Trung Hoa, nho nn cc th h sau i theo c th vn ha phng ty phc v mu quc. Trn c v T Xng li du n x h lc qua cc n hi bi th ca ng. Trn gh b m ngoi t v m vt Di sn ng C ngng rng ng u No c ra g ci ch nho ng Ngh ng Cng cng n co ng nm Sao bng i hc lm ng Phn c Ti ru sm banh, sng s b u sa
Nghe ni khoa ny sp i thi Cc thy c mau i Du khng bia cn bia ming ng Vt bt lng i git vit ch" Trong thi k phi thai, Php thi lp vi thit trng lm nng ct ca h thng gio dc ph thng mi, m trch chin lc trng ng mi ng ngi cho cc th h k tip. Nm 1867 Nam K tr p. K thnh thuc a ca Php sau khi C Phan Thanh Gin giao nt ba tnh min ty. B nm sau n By (1874), Php lp trng Chasseloup-Laubat nay l L Qu n Sagn. Nm 1879 l m lp trng Collge de Mytho, thng gi l trung h Le i hc Myre de Vilers nay l Nguyn nh Chi nh Chiu. Mi hai nm sau khi t xong nn bo h Trung v o h Bc k, nm 1896 lp trng Quc H Hu. Nm c Hc 1905 lp trng trung hc Collge du Pro c Protectorat tc trng Bi H Ni. Cc trng ny khi m ng mi m ch c bc tiu hc, sau mi ging d n cc ng dy bc cao hn. Trung K c ba tr u mang ng tn Quc Hc c m vo nhng th im khc ng thi nhau: Quc Hc Hu, Quc Hc Vinh v Qu c Quc Hc Qui Nhn. gi mi t 1945 mi chm d do Nht thay Php m dt thng tr. Khi thy, Cng tr ng Quc Hc ngy thnh lp tng trn c gc chung tr ng trng c t ti tri thy qun c ca Nh Nguy gm hai dy a Nguyn nh tranh ct g. Nm 1911 b ha hon chy ri. . b Nm 1915 trng c xy d c dng li bng gch lp ngi, c bn ging nh hi thy, c nng ng hin ln thnh Collge de Quc H dy cp hai gm c Hc Tht, Lc, Ng, T. Ti nm 1936, tr i trng m rng c s, tuyn thm cp ba g p gm cc lp Tam, Nh, Nht. Tr chnh thc mang ng tn Lyce de Khi nh cho nm 1946. n Di thi chnh ph Trn Trng Kim, trng c Nht cho m ca tr li, b ting Php. ng Phm nh i l Hi Trng ngi nh Hiu Vit u tin ca trng v cc l ng lp hc phi chuyn vo i Ni. Nm 1946 Php ti chi i. chim Hu, ton quc khng chin ch n chng Php bt u, dn chng tn c. Trng tch ra lm hai, m ng mt phn li Hu, mt phn di chuy ra Bc. Cc n chuyn lp Tht Lc Ng T ng t Hng Kh H ti Tnh c tn trng Bnh Tr Thin. Cc lp ng Tr Tam Nh Nht ng ti c c-Th H-Tnh mang tn trng Hunh Thc Khng (h thn Quc nh (hu Hc Vinh sau ny). Sau hi c, cc gio s c li i cn hp vi mt s t ngi trong nhm ra H T i Tnh quay v Hu phc hot tr Khi nh. Thy ng Phm nh i tip tc ra B n nm 1952 mi c tr li Hu. Cc Hiu Trng k tip: ng k Phm vn Nhu (1947-1948), 1948), Nguyn Hu Th (1948 (1948-1950) Hynh Ha (1950-1954) 1954) Nguyn vn Hai (1954-1956) 1956) Nguyn nh Hm (1956 nh (1956-1958) Trong bui u ti ho ng, qu v Hiu t Trng hn chc phi vt v rt nhiu, dn mi t v tm huyt i ph vi vic thi trng c v c c thiu s Khi nh ang b qun Php chim lm i ni ng qun, phi mn tr n trng Thng T, L Li, Vit Anh (Nguyn Tri Phng). n
Trng Quc Hc Hu l tr trng u tin c mt lch s lu di nht x bo h so vi cc o h trng khc. Nm 1896, vua Thnh Thi ra ch ng ch D: Trm xt k li trnh tu, v nay ging u, vy d ch thnh lp mt trng ly tn l "QU y "QUC HC", (xem ch D nh km) ch c bc Tiu Hc do ng Ng nh Kh lm Chu Chung Gio, ng Nguyn Vn Mi lm Ph T Ch Chng Gio. Trng c tn cole Primaire Suprieur (Cao ng ng Tiu Hc) ch yu dy ting Php, th yu ng th l ch Quc Ng v ch nho. T nm 1902 ch chc Chng Gio phi giao li cho ng Php nm i ng
-7-
Gia nm 1948, c t tc chia m na c mt c ngi ca trng ng Khnh. Kh nh c ng Khi phn na nm pha ty con ng i t cng ng t chnh n sn chi. Hc tr ca Khi i nh i hc, i vo cng chnh, nhng ch c i theo con c ng mt on ngn m thi. Qua kh vn n khi phng hiu trng l phi r vo con ng nh i thng n dy lu lp hc. Hc tr c ng c ca Khnh i hc, i vo cng bn, pha dinh Ph ng Ph Don. Qua khi cng l n ngay dy l lp hc n lu i din. Nh vy, con ng bin gi gia hai ng gii ngi trung, tr phn ngoi cng chnh i vo, ng khng mt hc sinh no c php i l Sng c li. sng, vo gi tu trng, ch th thy hiu y trng Nguyn Hu Th thong dong chic xe p u-ra bng ln t cng chnh tin vo, theo con n ng bin gii n ct c, t t r sang phi, i v phng gio s. V trm ln nh m xe thy n mt, cn xa mi ti bc thm thy bc Tn ty phi y vn phng chy ra ly xe mang vo bn trong. y y l mn show ramt bui sng quen thu i thuc ca bn hc tr con trai chng ti.(BS H vn c H Chm k) Ngy 29 thng 4 nm 1955 qun Php rt i tr li c s trng Khi nh cho chnh quy nh quyn Vit Nam. Trng c mang tn Ng c nh Dim di thi B Trng Quc Gia Gio D Nguyn c Dc Dng n. Thy Nguyn nh Hm lm Hi nh Hiu Trng (trong sn c ca trng lc ti hc c ng thy dng mt bia nh nh du s kin ny, u s khng r ngy nay cn khng), tn Tr Trng Ng nh Dim ch hin hu trn giy t cha dng y t bng ln cng trng, (ang trong qu tr ng, trnh cn nhc chng?). C l Tng Thng Ng ng nh Dim cm thy khng n v trng do thn ph ng, ph c Ng nh Kh, lm Chng Gio tin nn ng u ng ra Quyt nh ly li tn Qu Hc. Thy c Hiu Trng Nguyn nh Hm l ng nh ngi lo toan sp xp t chc li t mt ni ng qun tr thnh t tr trng hc qui c khang trang khng p phi l vic n gin. Cng lao ca nhng ngi gp tay trong i qu trnh phc hot li trng phi cc th i c h hu sinh ghi nh. Trng mang tn TR ng TRNG QUC HC t 1957 cho ti ngy nay. Ni v Trng Quc H m khng ni n c Hc Trng ng Khnh l mt thiu st ln. L dt t xy dng trng ngy 15 thng 7 nm1917 ng di s ch ta ca vua Kh nh. T 1919 n i 1955 trng mang tn Cao ng ng Tiu Hc ng Khnh. Sau nm 1955 mi tr thnh Trung Hc i tr ng Khnh ch c t th n nh. Ln lp t nht phi qua Quc H Mi cho n sau c. 1963, trng m c cc l Nh Cp, t p khng cn thy bng hng thp thong trong sn Quc Hc na. Cm t Quc-Hc ng-Khnh lun i lin bn nhau, phi chng nh mnh khin hai trng gn b vi nhau?. Ny nh: hai trng u n trong khu t tri m thy qun Nh Nguyn, cng nhn ra sng H n, Hng, ch cch nhau mt con ng nh ng Nguyn ng nh, Trng T. Hai trng u qut vi mu h u hng m. Hc sinh hai trng cng itrn m con ng mt ng rm mt bng cy, cn xui p v V ng cng D, ch Cng, qua cu Trng Ti hay ngc D ng Tin Vin ln Cu Ln qua Kim Long, ho cng i u hoc bn Tha Ph vo Thnh N v Gia Hi... Ni l c hi tt cho tnh yuthu u i chm n t yuthu s m hoa kt tri v sau. Nh thy c thi gian Quc Hc phi nng nh ng Khnh, i nh ngc li ln lp nht, th ng Khnh phi t, np bng Quc Hc. V vy, hai tr y, trng c nhiu lin h tnh cm, li mi mi v sau nhiu i v chuyn tnh m nc mt, c t, cng nh trn y hnh phc. Hi tng li, lng y thng cm v chng Thy Vn nh Hy, Gim H Quc Hc Hc v C ng Tng Tnh Nhn, Hi Trng ng nh Hiu
-8-
Khnh. Bt c ngi Hu no lc cng thm thung hnh phc p i ca h. Cng nm 1917, ti H Ni c lp mt trng ng Khnh bn cnh H Gm. Nm 1948 i thnh trng Trng Vng. Ti Sign nm 1915 lp trng n Tiu Hc mc o tm nn thng c gi l Trng o Tm. Nm 1922 nng ln Trung Hc gi Collge de Jeunnes Filles tc Gia Long sau ny. Trng Quc Hc Vinh ( Collge de Vinh) c lp nm 1920 ti thnh ph Vinh tnh Ngh An. Hiu Trng u tin l ng Pihet. Ngi Vit Nam tin lm Hiu Trng l ng V c Thn, ngi cui cng l ng Nguyn Ngc Cu t 9/1949-9/1950. Nm 1943-1944, trng c i tn thnh Trng Nguyn Cng Tr. Qun Trung Hoa ly trng Nguyn Cng Tr lm ni ng qun nn u nm hc 1945 1946, hc sinh phi hc dinh c hc trong thnh Vinh. Sau tm c 6-3-1946 qun Trung Hoa rt v nc, hcsinh li tr v trng c hc cho n ht nm hc 1945 1946. Nin kha 1946 - 1947 ch hc c vi thng th ton quc khng chin bng n v chnh sch tiu th khng chin ph hy trng hon ton. C s trng Quc Hc Vinh khng cn tn ti v hin nay, trng Hunh Thc Khng l hu thn ca Quc Hc Vinh. (Theo Phan Trng Bu-Vn ha Ngh An). Trng Quc Hc Qui Nhn c nng ln t mt trng Tiu Hc. Nin kha 19211922, trng Php-Vit Qui Nhn (nay l trng Tiu Hc L Li), m thm lp nht nin, c i thnh Trng Quc Hc Qui Nhn (Collge de Qui Nhon), sau lp ny hc sinh phi ra Quc Hc Hu hc tip ln trn. Nin kha 1924-1925 trng di chuyn n v tr khc (nay l khu vc Tiu Hc L Hng Phong). Nin kha 1926-1927, trng hon chnh cp Cao ng Tiu Hc v c 10 lp t lp nm ln T (lp 1 n lp 9). Trng c khong 400 hc sinh cc a phng t nng n Phan Thit v cc tnh Ty Nguyn. Xun Diu, Ch Lan Vin hc y trc khi ra Quc Hc Hu. Trong thi chin
-9-
tranh Vit-Php, trng b ph hy. Nm 1955 chnh quyn mi xy dng li trng trn nn c b thu hp v dn chim dng trong thi chin. Ngi trng mi c xy dng mang tn Trung Hc Cng . Sau 1975 trng i tn trng cp III Quang Trung. Nin hc 1991-1992 trng mang li tn Quc Hc Qui Nhn. (quochocquynhon.edu.vn) Trn y l i lc qu trnh hnh thnh cc trng hc vo bui bnh minh nn gio dc mi trong c Quc Hc Hu ni m ti ch c duyn vo ra trong ba nm cui ca bc Trung Hc. Nhn vit v Quc Hc nn c i ging v i hc sinh vi nhiu k nim ng nh trong c thi gian Quc Hc, k li ni y bit u ai c c, gip gi nh qu kh thi hc tr nhiu vng di: n nay ti hiu th ti , Lm l tnh duyn c mt ri TTKh Sau khi ha bnh lp li, ti vo hc Trng Tiu Hc Tng Lai B in thuc nh Th B in do Cha Lp cai qun, gio vin l cc Soeurs (thng gi l Ch), ch Chin lm Hiu Trng, Ch Thi dy lp Nht, Ch Ban dy lp Nh. Ma h 1956 ln Hu thi Tiu Hc ti trng Thanh Long, tim tp ha La Ngu trn ng Hng B gn cu ng Ba l ni ti mua bt mc chun b cho ngy thi Tiu Hc. Cc bn cng lp cn nh tn l Trn Nhn, Thi Bnh Minh, V C, V Y, Ng Hiu. Ht h nm ln Hu tr hc ng H sau mang tn ng Mc nh Chi, ni y c M ng Trng sau lng cha Diu , c l v vy nn khu vc ny nhiu ng mang tn cc danh s nc nh nh ng Nguyn Bnh Khim tc ng Cn i thng n bn Cn (bn ni lin Hu vi Cn Hn), ng Trung B mang tn T Hin Thnh, ng Ng Vin i li ng Nguyn Du (khng phi ng Ng Vin hin nay song song vi ng Diu ). Nin kha 1956-1957 l nm hc u ti Trng Nguyn Du ng Ng Vin, m hng Ng Vin nghe kh nn th v ni y c vn Ng Uyn. Khi ti n y, Ng Vin ch l mt khong t c tng ro xiu vo, nt.
Cng i vo c my tr biu loang l v thi gian. Bn trong c trng hoa mu c my gian nh tn lp xp. Cnh huyn no xn xao nga xe, o qun lt l, mi thm sc nc p hng ca cc cung tn m n, mu sc c qut, o mo cn ai ca cc nh thn quan li, cc tn khoa trng nguyn bng nhn thm hoa theo gi bay xa, ch cn my trng bay bay trong bu tri xanh mng mnh.. Bch vn thin ti khng du du, v ting gi r ro qua xm ngho x xc, lng xao xuyn nh li bi th XM NG VIN Nguyn Bnh t v Ng Vin (nh km ton bi): * Giu dy leo sung s qu Hoa tn con bm cnh nghing nghing Bun thu ri nh i t l Xm vng ru xanh nhng li h * Gt sen bc nh lu tn n Nga bch bung chng o Trng nguyn * Hm nay c mt ngi du khch Ng Vin m nh Ng Vin Trng Nguyn Du lc ch c nht cp, nam n hc chung. Lp ti c khong chng bn mi, n sinh chim ba, bn bn u bn phi nhn ln bng en. Nhng tn Tn N Thu Hng, Nguyn Th Lin Hng, Trn th Thanh Xun, Nguyn th Chanh, H Xun Tnh, Nguyn Khoa Bng, L Vm, L V, Bi Hu Vnh, Nguyn vn Chnh, Nguyn chnh Su, L vn Ngn, Nguyn vn Chu, Nguyn thanh Chu, Nguyn Ngn, Nguyn Khc L... Tht Lc, ln Ng T c thm Phan th Hng, Phan th Xun, Nguyn Thy Liu, Nguyn Th Kim Quyn, Trn Nhn, Vnh Cao, L cnh Tun, L quang Dt, Nguyn Hu Thin, Nguyn hu Dt, Nguyn vn Th ..Tt nghip Trung Hc Nht Cp xong c ngi vo trng chuyn nghip nh Nng Lm Sc Bo Lc, Cn S Y T Hu, N H Sinh Quc Gia (Sge Femme Hu), Cn S Bu in Signngi no hc ln phi thi vo Quc Hc ( hng Bnh khi qua thi tuyn), khng th vo Trng Trung Hc Bn Cng Hu, trng M Linh, trng B Hu Ngn.. Ln Tam Quc Hc ch cn gp vi bn nh Trn Nhn Ban A, Vnh Cao, H Xun Tnh ban B, L vn Ngn Ban C, cc bn khc thi Nguyn Du khng cn gp na, khng r i u. Lp Tam B3 nm trong dy nh trt mi xy dng dc b tng gia Quc Hc ng Khnh. Cc bn mi c L c Vim, Nguyn vn Li, Trn nh Vn, Nguyn Thip c nc da ngm ngm en, mt cu th ch yu ca i bng trn Quc Hc (bng trn ngy nay gi l bng xem ra hp l hn, ch bng trn th bng no ch trn). K nim kh qun l chuyn thch anh m Trn nh Vn nh c Trn Th Nh Lu, gio s vn vt ly trong ti qun v bn Trng nh Th i hc bng xe gn my, nhng gi ngh gia bui hoc cui tun, Th thng hay ch i chi nhiu ni (thi ny hc sinh him c xe gn my). Cui nm Tam, bn Th i u khng r. Gi ra chi, bn Tam chng ti thng t tp dc hnh lang i din vi dy nh hai tng c cc lp Nht vi mt s t n sinh ng Khnh hc trong . C m ti ti ch ch lun bn lung tung, h reo chc ph cc n ch. Lp nht c ch Tng Giang, con Thy Hiu Trng. ng l nht qu nh ma, th ba hc tr. V thy gio, nm tam c Thy Nguyn nh Truyn dy Quc Vn, thy Tn Tht Dinh dy Anh vn, chng ti t bit danh keep silence v thy lun lun ni keep silence mi khi thy ti lp. Thy Nguyn Hu Kim dy ton l thy hc m nht. Thy ra ton qu kh, phn ng 2/3 di im 6/20. Thy ly bi ca dao ra biu p dng i s lp phng trnh tm s ngi ni ti trong (lu ngy qun bi ca dao ), thy lun lun mang tt (v). Thy Trn nh Bnh dy L Ha kim gio s hng dn. Thy c dy trng Bn Cng Hu v kt hn vi Phan th Xun, mt hoa khi ca Nguyn Du. Thy an N dy Php Vn, thy say sa ging v thi Phc Hng (Renaissance) ca vn hc Php. Vi ging khn khn, trm trm nha nha, thy hay k nhiu chuyn vui trong vn hc Php. Chng ti thng hay xin thy k tip thy khng cn gi truy bi chng ti. Nm Nh, c cc thy Trn nh Uyn dy Quc Vn, thy Phan Khc Tun dy L Ha. Thy Tun c mang i mt king kh dy c l thy b cn th nng nh thy inh Qui Hiu
- 10 -
Trng. Thy Nguyn c Mai dy Anh Vn, bn y cnh thy lun c mt ngi bn M i km. Sau ny, c thi gian thy c c gi chc Trng Ty Thng Tin Tha Thin Hu. Th Bi nh . Thy Nhun dy Ton, thy p trai, t c khi no nt i, mt cng nghim. Thy i dy khng c sch v y cn cp da g c, ti lp vi hai tay khng. Cc th i thy nm Nht c b Nguyn Chu d n dy Trit, thng gi bng khu danh l C Lan. Th L ng Thy vnh Kin dy L Ha. Sau ny, th chuyn qua y hot ng chnh tr Lin danh ca th c c a thy Thng Vin. Thy Ton vn lthy Nhu y Nhun, thy Vnh Quyn dy Anh vn, thy Lm Ti d S y dy a. Thy Ti i mt chic xe hi mu hoa l rt c l p lm nhiu ngi m c. Thy Ng Bt d y dy Cng Dn. Thy Cao Hu Honh d Php Vn. y Nm nht c cc bn Bi hu V u Va, Phan t Duy, H thc Thy, L vn Tiu, gia s con gi nh y, M Thng (hoa khi ng Khnh) sau du h Ty ng hc c, L T R, Ng vn Tng Thi gian ny b u lo hc cho T Ti c u I ri T Ti II, nu khng u i s bi t lm, i s rt T Ti anh i Trung S (T ti trong cu ni i ny l T Ti I), cho nn t giao du rong chi m ch lo di mi kinh s. Ln Nh Cp ch rnh nm Tam, bn nht hai nm lin ti Nh t tip phi u T Ti I mi ln Nht. Th , Tiu t. Thi hc phi thi, Trung Hc Nht C cng thi. t Cp Hc sinh Quc Hc mang bng tn mu tr ng trng thu ch mu xanh nc bin, hai u tn l cc g u gch. V d: mt gch ( tn ) l Tam, hai g gch chng ln ( tn ) l Nh, anh no mang ba , gch ( tn ) l Nht, tc l chng ta c c trong tay mnh bng T Ti I ri kh lo, c th ra i i kim sng, nu i lnh th Chun y trong tay. n N sinh ng Khnh tinh mt lm hay li nhn m lic bng tn trc tin khi i din chuy tr cho n chuyn thch hp. Mang ba gch l oai l v l Nin m Trng trong trng. Ngoi x hi l ng T i T-na. Phi hc ht nm Nht u c T Ti II m c mi c gi l ng T. Ca vo i rng m tip ng m n, k c con tim ca my nng cng r ng rng m. Nu vo i Hc th cn oai hn, con tim m n, my nng cng m rng hn nhiu. Lc nh xung u. nhn thy mt on n em ng o, nhn ln th cc o, thy
sinh vin i Hc Hu oai qu, g i tng n gp sinh xinh xn hay nghu ngao ch gho: n chc Sng Hng lm chuy ngang m chuyn Ch anh em nh ng sang m mnh ng mt Nm tip theo vo gi ng ng i Hc Khoa Hc Hu Morin, th MathGn(Mathmatique gnrale) qu kh, xoay Gn(Mathmatique qua MPC (Mathmatique Physics Chimie) c cng khng xong. Chin s ngy cng c li thanh lit, nin phi nhp ng cm sng, th l nh xp bt m th nghin theo nghip Hi Qun. Giang h vng i h vy, gi t C ni tri theo v nc lu lc i vn x ngi. Th h chng ti h ht b t chy hu trong la n chin chinh, ng pha ny k pha n ngi kia tr thnh k th tn st l nhau, cn c ln sng n hm nay qu rt may mn. t Ngy nay, ch cn gp l mt s rt t ngi p li bn hc c. Ln tr li thm Hu nm 2008, bn i Hu b ng trang la c khng c my, hoc cht cn hoc i nc ngoi. Gh qua Qu Hc, vo i c Quc Ni, do chi b sng Hng, ni no c cng thy t lnh. Ch thy dng n bun thiu khng c mun chy. Phi chng ging n ng nc ang ngm ngi cho cuc b du, hay c thng cho s phn m nhng mi u xanh thi trai tr tng soi bng i tr nc Hng Giang nay b mu v bi thi bc gian v trun chuyn trong cu sng? Thn th cuc ngh n qu kh thi hoa nin v bit bao nhng i vi k nim c trn v. Nhng ngy cng nhau i tr ng tri Vn Nin, hi du n thanh tr Nguyt Biu, n tm sng Hng Lng Qun, t tm bin Thun An, du ngon i Thin An V i Vng Cnh, i xem Cu Ngi Thanh Tan, H Quyn. Nhng ngy
- 11 -
biu tnh bi kha, ting h reo xem chng c h nh cn ha ln trong gi chiu vi vu trn b sng. Tt c li v qu kh nh mt gic m. Chung cha Thin M vang ln tng ting mt, u oi. m thanh thong th ngn di, bung li, tan dn trong khng gian u tch lc chiu xung khin vin khch chnh lng nh li nhng k nim mt thi qu kh ca mt kip ngi, lng bng khung t hi: Nhng ngi mun nm c. Hn u by gi? (V nh Lin). Sacramento,California Cui Thu Tn Mo, thng 11 nm 2011 Hong-Huy Hong Phc Quyn Ghi ch: (*) Paul Bert sinh nm 1833, xut thn trng cole polytechnique Paris, gio s i hc Bordeaux(1866) , Sorbonne(1869) , B trng Gio Dc (1881-1882). Thng 1 nm 1886 c c gi chc Thng S (resident-gnral) Bc v Trung K. Nhm chc thng 4 n khi qua i thng 11 nm 1886 ti Hni. Php coi ng l kin trc s t chc li thuc a v qui hoch H Ni trc khi vua ng Khnh giao H Ni lm nhng a cho Php. (**) Thot k thy, cc gio s k m ting Vit bng mu t la tinh to ra ch Vit v nhu cu truyn gio. Vi truyn thng thng minh v qut cng ca dn tc, cc tr thc yu nc bit vn dng vn t ny gp sc chnh sa ph bin thnh ch Quc Ng chng ta dng ngy nay. Thng qua ch Quc Ng, truyn b vn ha mi m mang dn tr, a dn tc thot khi li hc t chng nho gio c, dnh c lp cho nc nh. nh km: Ch D ca Vua Thnh Thi, Ngh nh ca Ton Quyn ng Dng v Xm Ng Vin ca Nguyn Bnh Tn Nghi: Trong ti liu ny ghi Nm Thnh Thi th hai (ngy 17 thng chn), C Mt Vin triu Thnh Thi, ti e c nhm ln chng? Theo Vit Nam S Lc ca Trn Trng Kim, nm 1888 l nm Thnh Th nguyn nin, ln ngi ngy 28 thng 1 nm 1888, nh vy nm 1896 phi l nm Thnh Thi th Tm, c nhiu ngi vit nm Thnh Thi th 8 lp trng Quc Hc. Mong BS H c Duy c c c Tn Nghi ny nn xem li bn gc do thy Chu Tng cung cp chnh sa v y l s liu cn tnh chnh xc. HPQ I- D NGY 23-10-1896 : http://h.1asphost.com/quochochue/tsQH.htm Nm Thnh Thi th hai (ngy 17 thng chn), C Mt Vin triu Thnh Thi cung lc "d ch" nh sau : "Mun cho vic gio dc uc hon b, khng nn hn ch hc vn trong khun kh hp hi. Tri li, bo m cho vic gio hun c iu ha cn m ra cc lp hc thng xuyn. Nay ngoi nhng thnh kinh, hin truyn ca Trung Hoa li cn nhiu sch trc tc cc nc khc v trch nhim ca ngi i din pht ngn trong lc giao thip trn trng quc t rt l quan trng. V li, pht trin gio dc l phng tin duy nht m mang tr thc, o to nhn ti. Trong tnh hnh hin ti khng th xem thng nhng nhn xt trn y c, bi v nuc ta vic gio hun theo sch v Khng hc, t trng Quc t gim n cc trng cng tnh tuy rt ph thng v hon ton, nhng vic ging cu cc mn hc ty phung n nay vn cn nhiu thiu st cn phi c b cu". Trm xt k li trnh tu,vy nay ging d ch. thnh lp mt trng ly tn l "QUC HC", mn dy chnh l Php vn. Tuy nhin, chng trnh hc cn c mn Hn t na. Cc cng t, tn sanh, sinh vin trng Quc t gim cng cc hc sinh trng cng cc tnh l u c th xin hc vo trng ny v c hc bng theo l nh vi iu kin. tui t 15 n 20. Nhng ngi qu hn tui., nhng hc sinh, con nh thng dn
- 12 -
u c th c c cch nhn vo nu hc lc xut sc. D ny s chuyn t cho qy Ton quyn i thn b nhim v Chng gio ( c n kim) v chun y nhng nguyn tc i cng ca nh trng. n kim. lm bng ng en, theo kiu mu n, tiu kim ca trng Quc T Gim. n ln khc ch ln "QUC HC TRNG QUAN PHNG", tiu kim khc ch Hn "QUC HC". Khm th. II- NGH NH NGY 18-11-1896 CA PH TON QUYN NG DNG. Khon 1. Nay thit lp ti Hu. mt hc ng ly tn l QUC HC (Quc Gia Hc ng). Php vn s chim phn ln trong chng trnh dy, tuy Hn vn vn c ch cho sinh vin s vo ngnh quan li c th ng thi hc hai th ch. Khon 2. Trng Hnh Nhn nay bi b v trng Quc Hc thay th. Khan 3. Ngoi sinh vin trng Quc T Gim v trng Hnh Nhn c, khng mt sinh vin no c nhn vo trng Quc Hc nu khng c 15 tui. Khon 4. c nhn vo trng. cc cng t con hong thn, cc tn sanh chi nhnh trong hong gia, cc m t hoc nhng con quan c hng c quyn, sinh vin trng Hnh Nhn v 5 sinh vin trng Quc t Gim. Khon 5. C th c nhn theo hc cc khoa trng Quc Hc nhng thanh nin bn x mun theo ui hc vn v c nhn nhn sau mt thi k kho th l trnh Hn hc theo di cc kha hc. Khon 6. Nhng hc sinh di 15 v trn 8 tui c th c nhn hc ngoi tr vo mt lp ring m ti nh ph thuc ca trng. Khon 7. Ban Gim c trng gm. 01 chng gio, 01 gio s hng nht, 01 gio s hng nh, 01 gio s hng ba, 01 gio s hng t , 01 gio s ph trch cc lp nh, 02 kim khn vin. Khon 8. Chng gia do Ton quyn b dng.c cp phm hm i chiu trong ngch quan li v c th trc tip giao thip vi Khm s Trung k, Vin C Mt v cc v Thng Th. Khon 9. Cc gio s ch c php dy sau khi c Hi ng do Khm s Trung k c kho th nng lc. Khan 10. Ngoi lng bng tnh theo phm trt ngch quan li ng Chng gio v cc gio s s c hng ph cp chc v. Khon 11. Chng gia, gia s uc c tr trong trng. Khon 12. (ch nh trng, thi biu hc, s s.) Khon 13. Hc vin. c hng nhng quyn li thch ng Khon 14. Cc khon chi ph v nhn vin, kh mnh, cng tc xy dng v tu b trng c s do chnh ph Nam triu i th. Khon 15. ng Khm s Trung k v Hi ng C mt chiu nhim v thi hnh ngh nh ny. K tn : A. Rousseau (Ti liu ny do thy Chu Tng cung cp v Nguyn vn Sa - H c Duy lc ghi theo yu cu ca nhm cu hc sinh QH/61-64 ) Xm Ng Vin Lu nay c mt ngi du khch Gi bi mang v xm Ng Vin Giu dy leo sung s qu Hoa tn con bm cnh nghing nghing Bun thu ri nh i t l Xm vng ru xanh nhng li h Khch du ln gi trang hoi c M li thi xa xm Ng Vin. C phi ngy xa vn Ng uyn L y, hoa c ging vn tin? Sm o, tra L, m Hng Phn Tuyt Hnh, sng Qunh, mu Quyn Cung tn m n ngi son phn Theo gt nh vua n gt sen Hng a bt ngt ngoi trm dm Cung n a tnh vua thiu nin Mt i cng cha u hay ch Hong hu nhu m khng bit ghen. t rng can chi m i chc Thi bnh u dng chc ha Phin Mu n n nh vua nh
- 13 -
Cu chuyn: "H lai bt thng thuyn." C phi ngy xa vn Ng uyn L y, hoa c ging vn tin? Gt sen bc nh lu tn n Nga bch bung chng o Trng nguyn Mi nm vay mn vo kinh s gi xong ri n bt nghin Quan Trng tn khoa tn tic yn i xem hoa n my hm lin ng hoa, m phn tranh nhau ng Nhc nga vang lng khp bn bn Thp hng tn n xin tri pht "Ph h cho con c ph nguyn." Lng Trng lng lng mu ph qu Qu cu nho nh bi lng duyn Tay ai y nh gieo cu y? Nghing c ma xun Trng ngc nhn. Trng bt sai ri, lu r so C ngi m y khc ging ln Bng ai thp thong sau b trc Chng Tng Trn cng Nguyn Hin? Khch du bun mi bun sng ni Ni l sng bi cnh bin thin Ng vin ngy trc khng cn na Gi ch cn tn xm Ng Vin Khoa c b ri, thi ht Trng! Gii em hoa c tr vn tin Tn n ngi an tng chic o Dn thng qua li li i quen. Nh ca xm nhau thnh mt xm Cay nng hi thuc ln hi men M v bc nam ngi t x Anh chng tay trng ln tay en i thay tnh ngha nh cm ba Khc "Hu nh hoa" ht t nhin. Nhc nhn ting c trong thanh vng Nhao nhc n di lc n... Hm nay c mt ngi du khch Ng Vin m nh Ng Vin Nguyn Bnh
Khim, cng minh

Thin chi o Tn hu d nhi b bt tc Lo T Tm an 2 ch, ti tng anh Ci v thng 3 ch, ci v minh Tm an tng, nh mong manh. t phn hai l Ta v t Khi ct bi, ti vi anh l ct bi Ni tr v Ci v cao nh Ni. Tri cng 3 Ta vi 1 lm Mt Bc v thng, Tham Lng (1) kt h v Ni thnh gi Ci xa, ngi an ngh. TM, khng chung khng thy AN, gi v ta kt tng nhau Tinh Anh, Anh c v sau Tinh Anh Anh. TM nhim mu Ni ci gii c n kt vi anh lm Mt. Thi nh KHIM, Cng minh l Mt.
h thanh ngn
(1) Bt kh tng ly vi THAM, kh tng ly vi TAM Bt kh tng ly vi LNG, kh tng ly vi NH - (Chu Dch Nguyn Ch)
- 14 -
thung lng hoa vng

L khc Huy
City Hall of San Jos Jos
San Jos l thnh ph ng dn nht Bc California nm trong mt vng th m ng mng mnh danh l thung lng hoa vng. San Jos cn l th ng. Jos ph ca thung lng in t (Silicon Valley), m ilicon mt vng c xp hng u trn th gii v k thut , tp trung hn 6.600 hng in t thu d dng hn 254.000 nhn vin. Khong 3, 4 nm trc y, dn s San c Jos vt tri San Francisco tr nn thnh t ph ng dn nht vng Bc California. Vi dn c s hin ti l 1.023.000, San Jos l thnh ph ng dn th ba California (sau Los Angeles v San Diego) v xp hng 10 cho ton n M. on nc Khong 1/3 dn s l gc da trng, 1/3 l gc c l Chu M La tinh v 1/3 l gc chu trong khi c ch c 2.9% l gc Phi chu. im c bit h c hn na l San Jos c khong 100.000 ng Vit 000 ngi nam v l thnh ph c ng ngi Vit nam nht i th gii. C ngi bn ln u tin thm San n n Jos, sau khi c gii thiu cc khu bun bn c ng c ca ngi Vit nam ng mun i ng thm vng downtown nhng tng rng s c ng nhiu ta cao c chc tri xng ng vi tim nng kinh t v dn s ca thnh ph Xin tha nh ph. rng San Jos tri di trn mt din tch rng ln t nhng khng c cao c san st nh cc thnh ph ph ln khc v hai l do. L do th nht l v phi l
trng San Jos nm ngay cnh downtown n m nn c o lut gii hn cao ca cc t nh trong t ta vng. Cch y khong 10 nm, th ng thnh ph b ra nhiu t la trng tu phi tr ng trng v hon tt nm 2010. Xem ra, trong t t tng lai San Jos s khng xy dng thm to nh no cao hn cc to m nh hin c. Ta cao c cao nht hin ti San Jose l 87m vi 22 tng. L do th hai l v k ngh chnh ca San Jos l in t vi nhng linh kin nh li ti . Ch n cn mt cn phng nh 1 tng vi din tch chng vi trm mt vung l c th to ra thu nhp h hng triu la mi nm cho nn khng c nhu c cho n cu cao c. So snh vi cc thnh ph ln khc trn t nh ph M th San Jos l mt thnh ph rt m. Vo nh ph khong thp nin 70, San Jos ch c hn 400.000 n Jos dn nhng ch hn 20nm sau, vo kho n khong nm 2000 th dn s tng ln kho khong 900.000 v tip tc tng ln n hn 1 tri dn vo nm n triu 2010. Trong cng thi gian , s ng i ngi Vit nam n nh c cng tng vt hu nh t s khng ln ng nh n khong 100.000 ngi. y cng l thi k i. l tng trng nhy vt ca k ngh in t rt thch hp vi c thng minh v tnh c c nhn ni ca cn ngi Vit. Vy th San Jos c g l ?
- 15 -
Vi khong 200.000 ngi Vit Nam cho i ton vng Bc California, cc khu bun bn ca c ngi Vit ri rc khp San Jos v cc thnh ph ln cn nh Milpitas, Santa Clara, Mountain pitas, View, Oakland, San Francisco, ..vv...Tuy nhin, nu k n nhmg khu bun bn tp trung nhiu u hng qun Vit Nam nht th phi k n cc trung i tm sau y: c ng. c bit y c tim bn b Hu l tim . n Hu u tin San Jos khai trng t 30 nm trc v hin ti vn cn. n.
Khu Little Saigon
Lion Plaza
y l khu thng mi ln u ti c i tin xy dng San Jos nm gc ng Tully v King. y cng l ni c rt ng ng t ngi Vit c ng. Cn nh l c hn 10.000 ngi thp nn i v t tp ti y tip tay vi ngi Vit v i vng Nam California phn i Trn Trng.
Khu Senter
Nm trn ng Story t xa l 101 cho n ng ng Roberts. y l vng m kho khong 3 nm trc y c nhiu tranh lun v vic t t v u tn cui cng tn Little Saigon chp thun. Vo ng c thng 5 nm 2011, bia Little Saig c Saign khnh thnh. c bit trong vng ny c thng rong x Grand Century l thng x m v khang mi trang nht. Bn cnh c khu th nh thng x Viet Nam Town mi hn v l hn c n ln khnh thnh vo khong thng 6 hay thng 7 nm ng 2011. Cng nh nhng thnh ph ln khc ca nh ph M, San Jos c nhiu cng vi u vin, nhiu vin bo tng, trung tm sinh hot v bit l to Th c Snh va mi xy xong vi kin trc mi l. Tuy nh nhin nu cn i thm ving mt v ni m cc u vi thnh ph khc khng c th c th k : th
Vin Bo tng K thut Cao cp ( (The Tech Museum)

L thnh ph hng u tr th gii v K u trn thut in t, tp trung nhiu hng in t ln t cng thm hai trng i hc ln l Stanford v ng l UC Berkeley. Cc k thut in t mi va c pht minh s c trng by tr tin ti Vin ng trc Bo tng ny. Nm trn ng Senter khong gia ng ng Umbarger v Southside. Vng ny khng nh nhng c nhiu hng qun m cn c nhiu ng u ngi Vit
Lu di B mt Winchester (Winchester t Mistery House)
- 16 -
Ngi nh ny c xy dng li tc c lin trong 38 nm bi b qu ph ca ng Winchester, ngi pht minh ra khu sng tr ng cng tn. V ch c mt ng Winchester nn ngi nh San n Jos ca ng cng l c nht v nh . Sarah c Winchester l mt ngi rt tin d oan v lun b i m nh bi hng ngn ngi b thit mng v trng i v n Winchester. Chng mt sm, B nghe theo , ting gi khng hiu t u l phi li tc xy i lin dng cn nh va trnh tai kip va xua p ui cc hn ma. Hy th tng tng mt t lu ng ta i 160 phng xy dng lin tc hng ch nm, ng chc
T San Jos i v hng ty bc khong 50 ng miles l thnh ph San Francisco. Ngo cy cu Ngoi Golden Gate ni ting v khu ph Tu, San ph Francissco cn l mt trong nhng th t thnh ph p nht nc M vi nhng con c ng dc dng ng v li kin trc nh ca rt c o. T San a Francisco i ln pha bc khong 50 miles na l c l n Thung lng Napa, ni sn xut r n ru nho ni ting. Cc bn c th tha h th r ng. ru y nhng Napa khng nhng ch c nhng v ng vn nho bt ngn m cnh sc tht tuyt p tng c v nh nh Thin ng h gii.
khng c bn v th s hn n nh th no. nh Khng nhng vy, cn rt k qui. Th d nh va d t chn vo hnh lang u tin ca t lu i th a ta bn phi c mt cnh ca phng, tuy nhin n nu m ra th sau l mt bc tng. Nu c con ma ng. no xn xc i vo phng qu nhanh th n nu khng dp ngc cng b mi. Vo xa hn t n o na th c mt cu thang nhng nu i l th u s u ln ng trn nh v cu thang ch xy cho n trn u nh, khng dn n tng trn hay m phng no n mt c. Khng hiu c con ma no b v s v chy ln v cu thang qu nhanh cha ? Ch bt m n thi v mi cc bn n thm to lu i nht v c nh ny ngay trong thnh ph v ch cn mt ch bui sng hay chiu l . Nu c dp i thm, bn . nn lu xem con s 13 c tn dng nh c nh th no trong vic xy dng ta lu i. CC A DANH V THNG CNH MIN NG BC CALI.
Bi bin Santa Cruz
San Francisco - Thung lng Napa ng
T San Jos i v hng ty nam chng 20 ng miles l n bi bin Santa Cruz n nm trn b bin Thi bnh Dng. Tuy kh h San Jos tng ng. hu i n ho quanh nm nhng c cng c vi ngy nhit c th ln n 90 hay 100 F (32 hay 37 n C). Ch cn i 20 miles n Santa Cruz l c l th c kh hu mt lnh t 20 n 25 C. Tuy nhin ngnh du lch lm Santa Cruz m i v mt p thin nhin v c qa nhi hng qun v hin nhiu vn chi st cnh b bin.
Monterey-Carmel
- 17 -
T Santa Cruz i v hng nam chng h ng hn 100 miles (hay t San Jos i v h ng ty nam khong 150 miles) l n Monterey, mt th n thnh ph ca nhng ngi v hu hng trung l ng lu. B bin y cn gi nguyn vn vi nhiu ghnh n cheo leo. Vo nhng ngy u thp ni 80, lc u nin vic c th tr v thm Vit Nam cn th xa xi, am tht mt ngi bn thng n Monterey, leo l 1 ng ln ghnh nhn ra bin. Theo s tnh ton ca n. anh th y l im gn vi qu hng Vi Nam Vit nht m khng bit n bao gi mi c dp tr t li.T Monterey i v hng nam chng 6 miles ng l n thnh ph Carmel, ni ca cc ng ngi v hu hng thng lu. Downtown y l con l ng dn thng ra b bin vi nhiu h hng qun v b hnh i li tp np lm gi nh n i ng Trn hng o Hu hay T do, L Li o L Sign. Ti t lng danh Clint Easwood tng sng y v tng lm Th trng ca Carmel ng trong nhiu nm. Khng th khng nhc n mt u trong nhng con ng dn n Carmel c t l ng tn Seventeen-Mile-Drive l mt on t ng o di khong 10 miles vi cnh sc v c i cng ngon mc. im cao nht c th c tuyt quanh nm v m v thng ch m ca chng vi thng m nm. n i mi Yosemite, bn c th thy cnh ni non h n hng v, nhng cy c th v c bit l nhng thcnc c l cao nghu nghu nh ang nc t trn tri xung, cha k n hn 3.000 h ln nh nc n h trong vt.
Lake Tahoe
T San Jos i v hng ng bc cho n ng
Cng vin quc gia Yosemite (c l dc x-mi-ty)

T San Jos i v hng ng nam khong 150 miles l n cng cng vin quc gia Yosemite rng hn 3000 km2, tng ng vi din tch tiu bang Rhode Island. Nm vt ngang trn b ty ca rng ni Nevada Sierra, cng vin ny c cao t 2000 n 13.000 ft (4.000 m) cho nn nhng )
bin gii vi Nevada l vng Lake Tahoe. V Vi chiu di 22 miles (35 km), chi rng 12 miles i chiu (19 km) v su 1645 ft (501 m), Lake Tahoe l l mt trong nhng h nc ngt ln nht th gii. c H nm dc bin gii California i California-Nevada trn mt cao 6225 ft (1897 m) v nh c kh hu mt nh m vo ma h nhng li c tuyt nhiu tr i thnh ni trt tuyt a thich c ca c dn California. y l mt ni du l lch c a thch c ma h ln ma ng nht l v ch i b qua t l bin gii t l ng bn ny c con ng n ca Stateline (California) qua l ng bn kia l (Nevada) l c hng lot nhng s t sng bi gip du khch thm th gii tr v m. m. Cui cng, khng th khng nhc n bui Hp mt QH50 nm gp li s p c t chc San Jos vo Thng T nm 2012. Thn m tt c mi qu v v cc bn n tham d. n
L khc Huy
Thng 8-2011
- 18 -
M THI HC TR T HU
QU CHI ( H ng nh ) Tuy khng dnh dng chi my ci chuyn c m ngi Hu mnh thng gi l xa, ra m ti vn b mt s bn b thn, tng cho ci bit hiu : Ngi su tm c . Chng qua l v ti l ngi hoi c a k l chuyn ngi xa tch c. Ni chuyn n ung th nhc n nhng k nim i ko gh Hu bn nm mi nm v trc. Nm vt tay ln trn th nh nhng ngi p Thng T, ngi p Kim Long, ngi p Bn Ng, ngi thng Gia Hi, ngi yu Ni Thnh nhng nm 50 ca th k trc, m nay qu lo b ny ngi th mng tht tun, k vui bt tun thng th. Thi gian qua mau, bao nhiu thng nm lng l tri, bao nhiu bin ng xy ra trong cuc i, cht git mnh tng chng nh va trn mt gic mng. Nh mi ngy no y, mt sm ma thu nm 1952, thng nhc l tui, u hi ca r, chn so tung tng cng cc bn mi vui mng thi u cng cua ( concours) c vo hc trng Vit Anh tnh n ngy nay cng 60 nm qua. Thng nhc ch tc bc trng nh my tri, khng cn chn so tung tng, m ch l mt mt thn gi ch khng khiu vi i chn run ry, kh mi m ngy bc gn n nm m mnh m bc . mt Trng Vit Anh (tn c) ngy y l chi nhnh ca trng Khi Kh nh, Thy Hunh Ha lm Hiu trng v Thy Nguyn Hi a lm T Tng Gim Th. Thy Hunh Ha, ngi Qung Nam, Hu vn ph phng trn trng chnh ng L Li, bn ging Hng Giang xanh ng ngt. Thy Tng Gim Th cng l ngi Qung Th Nam, c khun m mt m d xng v r nghim khc nn rt bn b nhc chng ti rt s hi v t cho Thy mt bit hiu l Cha ng S Ngi theo tn cun phim m chng ti a cu thch: thch Nm chng Zorro v ng S Ngi. Thy d thit tnh, tnh k nim m ti nh i l c m ln ng sp hng vo mt lp, thng nhc hiung , ni l ci vung vt sao m ng c khng th thng hng, Thy lin chy ch li xng cho mt bt tai nh tri tr ging, thng nhc t ha tam tinh, khc khng ra ti ting. Thy cng chnh l thn sinh bn c Nguyn sn Hon, mt trong Nguy nhng ngi bn thn ca ti nh thi th hc tiu hc Thng T. Thy Th v c gia nh con ci, du r r u hot ng cho Cng Sn
- 19 -
v nhng nm v sau Thy lm ng v n chc Ph Th Tng Chnh c Th Ph Cch M Mng Lm Thi Cng Ha Min Nam Vi Nam. n Vit Trong th gian hc trung thi hc, ti t khi nh tn lp hc, v c, nh d hc L Lc, Ng, T th ti khng nh l Lc B nh my, Ng B my ( B2, B3 Ng hay B4 ?), nhng khng hi sao 4 hiu m ti li nh nh in lp i nh Tht B5 ca ti, nh c tn mt a nh s bn hc v cc v Thy thu c v . Ti ngi gn bn L c Sn (em Gio S Hc Vn em i Khoa Hu L Tuyn), tc gi : Nhng Ngy Hoang D ng Di, Nguyn Vinh, Tn Th Phong, n Tht Phm Vn Su, L b L m Li, Nguyn m Bng, Tn Tht u Tu (Bn Ng ..v.v .l nhng n Ng) ngi bn h rt gii, sau ny n hc ra i h l nhng ngi u thnh t trong ngnh gi dc t gio hoc gi nh nhng chc v chuyn mn cao c trong chnh quyn p VNCH. Pha cu cui lp, xa hn l ng Thi Ton, l anh Thy n (xin li ti khng nh h). Anh i nh Thy v b b bnh u ma, mt b r m nn b b hay gi l m bn Thy R, v sau ra i, ci v tn Hoa, m tim bn xe p n m hiu Thy Hoa Khu Morin u Hu v cn m s bn na m mt
60 nm ri ti khng nh ni tn h.ng Thin Ton, ngi Tu lai, nh ng ng gia, hiu Trng rng Hoa Sinh, hi c chic xe p, hay gh ln ng Thng T ch ti i hc. Ti tng hn thng ti, sau ni mi bit hn thng ...O ti. Nm 1972, t Pleiku gh v Qui Nhn thm hn th c ng Thin Phng, em gi hn cho bit anh mnh mt lu. V qu thy, ti nh u tin l Thy Phm vn Nhu dy Lun L. Thy khng mang theo sch v g, c vo lp l chp tay sau t, i ti i lui, ni chuyn i xa, trn tri di t vi n ci rt hin ha. V sau vo thi Tng Thng Ng nh Dim, Thy gi chc Ch Tch Quc Hi ( nht cng ha).Thy Tn Tht o dy mn Hi Ha (ngy chng ti gi n gin l:V) cho tt c cc lp, v v ti v qa xu cho nn lun lun c mt que (im mt). C ln thy cho hc tr v mt bn tay nm chc, cui gi thy cho ti mt que nh thng l vi li ph bn tay hay c khoai lang?. Khong thi gian ny, chng ti c hc vi nhng thy rt tr, c l mi u T Ti ton phn, ra i dy tm mt vi nm kim tin i hc tip, v c ba v thy ca chng ti m sau ny tr thnh ba Dc S ni ting Hu. l Dc S Lu Sn, DS L b Nhn v DS Hunh vn Chnh l Thy dy chng ti trong lp Tht B5 ngy . Ti qun Thy Sn v Thy Nhn dy mn chi nhng nh rt r Thy Chnh dy mn Hn T. Ngy thi Lc C Nguyt, ti lt bi th ch Hn di t giy lm bi thi, st cho hin ra nhng nt ru ria ca cc ch trong bi th m tng nt, ch lm rng m nh ni my ci ch Tu rc ri : Xun du phng tho a H thng lc h tr Thu m hong hoa tu ng ngm bch tuyt thi C mt ng thy rt tr, c o m v sau ti li c hn hnh lm bn vong nin l thy Nguyn Vn. Theo nh nhiu ngi quen bit thy k li th thy Vn hc rt gii, rt thng minh nhng c tnh kh hi nng ny v n ni bt mng. C ln trong gi hc, tr Thy R phm li chi m ti khng nh. Thy Vn ui nh khin tr Thy phi chy dc hnh lang, qua mt dy lp hc, cui cng chy vo trn trong phng thy Tng Gim Th. Thy Vn nh c tng rt cao, t ngi ch li, li rt gii Hn T. Khi trong Qun i, c i du hc Hoa K, thy Vn tuy khng ni c ting Tu nhng bt m vi my ng S Quan Qun i Trung Hoa Dn Quc (i Loan), lm cho my ng ny phi ng nn ci u thn phc. Nhng nm v sau d gp nhau Sign hay Hu th hai thy tr, hai anh em chng ti cng chn ch chn anh say sa ly ty m ni chuyn i lin tu bt tn. Ba nm trc, ti v San Jos gh nh thm anh trn ng Senter. Tuy gi in thoi, m khi vo phng mi thy anh loay hoay va mc qun va ci ni: Tau nghe mi
- 20 -
ti, tau mi mc qun. Ti bt ci: Ra nh l anh tout-nu !. Anh tnh b: Ch mc o qun lm chi cho rc ri. Ri th hai anh em li s ra chiu tri di t, li chn ch chn anh vi trm ngn chuyn c, mi, xa, nay v ch Bch Hc li lui cui trong bp chin cun ram cho hai anh em nhu vi n ci bao dung hn nhin lun n trn mi. Ch Bch Hc sng c vi anh Vn, chu nghe anh Vn ni nhng iu to lao, i lc rt tn bo mt cch v t n ngy hm nay, qu ch c mt sc chu ng phi thng hoc l ch c tm lng bao dung v b, mt hin thn B Tt. Nm ngoi, ti gh thm anh m khng bo trc, nh ca ng then ci, khng bit anh ch i u hay au m ra sao ? Thy H vn Tng dy mn Vn Vt. Khi hc n my con su b, hay bm, chim chi th thy bt hc tr phi ly kim gt ghim con vt vo trong tm giy carton chm im. Ti ngh my con vt nho nh th c ch my con to nh tru, b, cp, voi th lm rng h? Bn hc tr c kho vi nhau l Thy Tng in v tnh. Nghe n l thy tht tnh vi c no tn l Mu n. Ti nghip sau nm 1975, ngi ta thy thy i lang thang, ni lm bm mt mnh trong ming, gp ngi quen hay hc tr c, thy thng ni huyn thuyn nhng iu khng ai hiu v cui cng nghe ni thy cht v...i nh thy nhc s Ng Ganh vy. Ln Lc, ti li c gp nhng ngi bn mi nh hai anh em sinh i Vnh Hong -
Vnh Tiu, Nguyn Thip, Trn vn Bch, Thn trng Thy, Nguyn Nh Php...v.v. Bn no cng hc rt gii, v v sau u thnh cng trn ng i. Nh hai bn Hong - Tiu hc hnh rt chm ch, v hc ghi chp ng hong, trnh by rt p, mu sc linh ng nn c thy Ct vn Tun dy Ton thng mn rt mc, n mt vi bn rn mt, dm pha vu oan cho thy m ch gi ca hai a n. Cui cng Thy kt hn vi c Ty, th k ca trng Nguyn Du. Thy Tun dy Ton rt hay, rt d hiu nn ti tuy dt ton m hc vi thy thy c nhiu tin b r rng . Ni) i hc phi qua sang N sng. Hai chng ti hng a ngy th thng ci nhau ch che mi m chuyn trn i cho n khi i ngang qua L ng Nm, thy Lu hai ng lnh gc Maroc m my mt d d tn, trn i mt trng d, mi m chymt mch ti trng. Thip Thi hc hnh t lm vic VN nhi nm, qua M vn lm nhiu vic vi vi bng cp trong ngnh cng chnh c cho n ngy v c hu. M im khng ng sau Mt bao nm g li, Thip lm th gp rt r c hn v vit truyn ngn rt su s rt c duyn. Bn b v sc, c gi hi ngoi rt yu mn nh vn Trm C Mu v cc vi cun truyn ngn ni ting: cu Trit Tri l C khoai-Ng o t Tri- Ngy thng Rong Chi v Hng Tc C C Nhn..v.v Ring ti, rt tm c vi hn th ca bn nn mi tic h ru r trong vng bng hu thm giao, khi r ng ng say, ti ru thng ng ln c mt hi ba th bi th c bn: Khi Ti Chtca Th G Gi Bn-Cui ng Chinh Chi Chin m khi m nc mt m cng git ngn git di. Mt M iu na lm ti yu mn bn b nhiu hn l c khim cung ca c bn. Ngi ta thung cho vn m mnh hay, v ngi p, ring b th th bn, ai sa cng bn c min l sa m hay. Th bn b lm nhng l ca chung, bn lm th vi vn cho vui, du v, vit lm th cho h th gi ch v i ht ch. ch Xin tng bn mt tm m ay khim t tn. Trong nm ny, ti cng c rt r nhiu bn tuy khng hc chung tro mt lp nhng vn trong giao ti thn tnh nh V vn tip
- 21 -
Ca Thng T
Nguyn Thip l ngi bn rt thn ca ti trong nm hc ny. Ngy no Thip cng t nh Ng T m Hn-Mai Thc Loan i b ra ca Thng T n nh ti ri hai anh em cng nhy nht qua vn hoa Nguyn Hong, n bn cu Trng Tin, vi v ln qua sng cng cc bn khc n trng cho kp gi vo hc. Ngy y, cu Trng Tin b sp ba vi ang c Hng Eiffel ca Php sa cha li nn hc sinh bn T ngn (khu Ph Trn Hng oNg Gia - Gia Hi v Thnh
Dt, sau ny nhi nm l Gio t, nhiu s Trng Hm Nghi Hu l ng Hu, Gim St Vin v by gi l nh gi vn, nh kh cu V Hng An o rt c qu tr c trng hi ngoi qua cc tc ph phm: Lch S Nng- Vua Kh nh v Khi sch Nghin Cu C Pht Gio...cng m mt s bi vit nghin cu v lch s Vit Nam. u v Hai nm Tht v Lc, bn nhc chng ti ham h hc, ham chi chng bi chi, nhng c ng bit nhiu bn h n hc cng la, cng trng l ln tui nhng v chin tranh ph i hc tr. Thi n phi gian ny trong tr trng c nhm hc tr kh l c ln, c v lp d, a lm nhng i khc thng nh ng iu con trai m i gu guc, i nn l, hnh vi c v ngang tng bt cn v i m chng ti g h l Nhm i gi Cao Bi: Phi i: Phi-C-Trc-ThngThy-Qun v cu ht Hc Qun vi sinh cao b mc o s mi ca i r... Nm 1954, khi c Hi Hip nh nh Chi Genve, ngoi nh Chin tr anh Phi i t kt ra Bc, cc tp anh cn li ti tc hc. Ngi i tip thnh gio s i d hc nh dy anh L vn C, ng i lnh ngi chin nh Tn th Trc v c n tht anh i Cnh st nh anh Qun h v..v.. Thy Thoan m nm trc y my dy tiu h nay c n ln c, dy trung h li ph trch mn c, Vit vn. Th t Thy bt chng ti, mi a hng tu phi chn ng tun ti thuyt trnh m cun sch m t mt mnh c, thi l qu sc ca c, thit c bn cn con nt chng ti. n Hn na, th sch v cn rt a, thi him, ti li m, liu tm u ra v chng ti bit chi v Tiu Thuyt Lu vi hon cnh n x hi hay B Cnh Lch S i Bi
nh Thy Thoan i hi. Khng bit bn Trn vn Bch, Thn Trng Thy hai cu hc tr gii Vit vn ngy c nh ai gp khng, ch ring ti th phi nh ng anh gia s (prcepteur) ang hc Nh C Ban Vn Chng Sinh Ng Khi nh , son bi thuyt trnh gim cun Tiu Thuyt on Tuyt ca nh vn Nht Linh, ch nhc con tun ng gia lp hng hn nh lut s bo cha cho c Loan trc To: Tha cho Th Loan l cc ngi lm mt vic cng bng... . Sang nm Ng, trng chnh thc i tn thnh trng Trung Hc Nguyn Tri Phng. Lc u thy L Khc T lm Hiu Trng, v sau Thy inh Qui thay th. Thy inh Qui dy Ton, cng vi hai thy L Nguyn Dim v Bi Tn son mt cun sch Ton rt c hc sinh a chung. Thy c m nh sch hiu An Xun ti nh gn p . Ba bn nm sau, thy ln lm Hiu Trng Trng Quc Hc thay th Thy Nguyn nh Hm. Li thm mt l bn mi, no l hai anh em H Thc Nh Qu, H Thc Nh M, Bo Bn, Trn Cng in, Nguyn nh Khu, L Khc Quyn, Bu Mt v.v ri gp li bn c Nguyn Quc Chng, Nguyn quc Tr thi tiu hc, vui thit l vui vi tui 15 chng ti bt u tr m, mun lm ngi ln. T trc ti nay thng nhc cm u cm c c khng bit bao nhiu l sch truyn c trong tay, ht T Lc Vn on vi Hn Bm m Tin ca Khi Hng, i Bn ca Nht Linh, Bc ng Cng ca Nguyn Cng Hoan ri Tt n ca Ng Tt T, Ging T ca V Trng Phng, Mt Chuyn Tnh 15 Nm V Trc ca Lu th Hnh v.v. v v.v. Thit tnh ti khng cn nh ni ng bn thn V Minh Chu hc chung lp vi ti nm Tht, Lc hay Ng, nhng nh chc chn v r rng nh hm qua l ng bn V Minh Chu l ngi cho ti mn sch nhiu v k : No l on Bin ca L Minh Hong Thi Sn, Thn H ca TCHYA i c Tun v Ngi i trong Bng Ti ca Thanh nh, Bn Tay Mu ca Phi Long v hng trm cun khc na. ang c th ham c sch nh in nay c thm am m nh bng bn (tuy bit chi lu v trong nh c bn anh em bn b chi vi nhau), m chi n qun n qun ng. V cui nm sut cht na phi li lp sau khi git c ci gii Cy vt th hai ca Trng, thua L (hay Nguyn) vn Vui trong trn Chung Kt do Thy Nguyn Hu Th lm trng ti. Ln T l nm thi nn cu no cng gng hc vt qua ro cn Diplme, Cao Xun T ( con Thy Cao Xun L), Vnh Dc, Nguyn Hu Anh (Tim Khc Khun Du Lc Hi u cu Trng Tin) l nhng ngi bn thn trong nm ny. Cao xun T m o nhng nc da trng nh trng g bc v hc hnh rt ng hong, nghe ni v sau lm Tham V To i S VNCH ti Lun n v hin nay ang nh c ti Ho Lan. Thnh
- 22 -
thong, ti cng c c th bn trn cc tp ch vn hc hi ngoi. Vnh Dc i lnh kha 16 VBQGVN cp bc cui cng l i T. Nguyn Hu Anh l bn ni kh ca ti, cng i Th c mt ln, cng mt kha 20, hai nm i n m ci con bn 2 ln (2010 Saint Louis-Missouri v 2011 Westminster-California) Phong tro luyn tp thn th, th dc thm m ang ln vi lc s p Nguyn Cng n nn thanh nin hc sinh Hu ua nhau tp th thao, tp t ln, t nh, ch nhc cng khng thot khi cm d mt thn hnh vi cc bp tht cun cun nn va hc va tp v kt cuc, mt m khng p tri, ch nhc quay ng trn cu treo (barrefixe) v cm u xung t hc mu mm, b l k thi Diplme nn khng c ln tam.Ch nhc nh li thm mt nm T vi Hong Thin Cn, bn c Gia nh Pht T Hng Thin. Cui nm , ch nhc cht vt qua i vi hng Th nh c c vt V Mn trong khi Hong thin Cn u u vi hng Bnh (Mention Bien). Hong Thin Cn a ti, v sau l mt Bc S ni ting, l mt ging ca ti t cun ht thnh gi min ng Bc Hoa k v cng l mt nh th sng gi. Nhng ti hoa th mnh bc, bn va gi t trn th cch y 5 nm khi va trn 65 tui (?). Vi thi gian, nhiu mn c ri cng h hao hay t hy hoi v mt ngy no cng s n phin ngi su tm c. Qu Chi H ng nh Newcastle, 11/11/11
TNG NG NG
Mi ng nao trng nc hn h i ngy Mi tc th th gi u Cu Tr u Trng Tin bm bay trng la Bn ngang ch nng tnh th n Ngy l ngy bun vui lp lnh li Trng bn ni ngp ngh bn t Tr Anh Qu Hc thng nng ng Khnh Quc Hn H mai ny sng ni vn th Xa th xa, nhng gn tht gn tht Tc phai mu, lng v tng ln vn Ngi Ng p i, ngi su bng l Vn an ho tng knh nh tn n ho 50 nm vo qua ca s Bun hay vui dng cng tha nhn n Thong tng ng thm y ni nh ng Ta cn g ngoi cht tnh thn. H Huyn Chi
- 23 -
KHONH KHC CU I C CUC TRN VNG O

l hu vnh
Sau su ngy m chng chi v i kht i vi v ging t vi dp, chng ti, b p, bn mi hai thuyn nhn ca chic tu g mng manh mang s s SS 505 lA khi hnh t Vng Tu m 13 thng 9 u nm 1983, n c gin khoan d thuc a c du phn Indonesia. Hm qua khi cn ging du d , sng ht u dn bc u th tu cng mt phng h t hng. Chng ti cm thy lo s v v cng tuyt v t vng. Gn n tra, t xa xa, t trn bu tri, b xut hin ng nhng m trng. Nhng m trng , bay v ng v hng chng ti, mi lc mt gn v chng ti n bng nghe nhng ting ku. Chng ti nh ra ng nhn l chim hi u. Xin t n tri.! Chng ti sung i.! sng v hy vng. C n chim xu hin trn ng. xut bin c ngha l t lin khng xa l Tuy nhn, m. chng ti vn cha xc nh c phng h hng v tri vn m u, my trng ging dy d che ng dc khut mt tri. Khng c mt tr chng ti i, khng th nh hng cho con tu. Chi la bn ng Chic chng ti mang i ri mt lc no khng hay. t n gn chng vng ti, chng ti b i, bng nghe ting la ln ca Tn, ngi th my kinh nghi nghim ca con tu: Gin khoan du. Mi ng hi hp i ngi nn th nhn theo hng Tn ch. T xa, trn bu tri, mt vt sng lp le nh rng chi khi n chiu khi hin. Ti chnh mi tu v h hng . n khuya, vng sng cng r dn v khi m tri va mt l dng th tu chng ti n gin khoan. c Ti cho tu chy chm chm v cch gin khoan m mt khong cch kh xa khi va vo nh i nhng ct tr khng l ca ta nh s. Mt c ng khi t ct cao ngt ang phun ngn la khng l thng ln ng l tri ta sng hng dn con tu i n.
Trn tu, mt c gi trong m chng ti, t kh lu lot ting Anh, ln trao i thng ng tin vi cc nhn vin trn gin khoan v h i c cho bit l chng ti ang trn vng bin ca Indonesia. C gi ni vi h chng ti l ngi Vit Nam vt bin, xin gip v xin t t c nn. Li yu cu c p ng. Chng ti c pht mi ngi mt lon c ca v m chic bnh t mt sandwich. Lng trn ngp ni p nim hn hoan, chng ti cm thy hnh phc v chng ti thot nn. nh Chng ti n c bn b t do cho d bt k n b ni chng ti n l mt nc no, min l t khng cng sn. Mt ngi trn gin khoan b i bo chng ti neo tu v ch c hng dn vo t lin. Khong hn mt ting ng ng h sau, mt chic tu tun tra ca Indonesia xu hin, trn tu a xut c my ngi lnh mc hi qun. H chy quanh tu chng ti mt vng r ra hiu cho t ri chng ti chy theo. H cho tu ch tht chm chy chng ti theo kp. Nhn qua hai bn tri ph ca p. phi tu l nhng hn o ln n nh ln khi mt n nh nc nh nhng chic nn. Sau g mt gi chy c gn quanh co lch trnh, cui cng chng ti c i cng n ni. Pha bn trn b, mt m ng ln c nh t ngi, c khong vi chc ang c ng nhn chng ti bng nhng cp mt t m. Trng h tht khn t h kh, o qun t ti rch r Chng ti cho tu i. cp vo mt bn nh ri sa so a son em nhng t trang v c ln b. Khi chng ti r tu, mt . ri cnh tng tht ng kinh ng bng xy ra. m t ngc ngi trn b bng chy o xu y xung v x y leo ln tu chng ti. H ly h nhng g c trong y ht khoang. Ti nh ngn cn h nhng ti kp trn n h
- 24 -
tnh v t b ngh chng li m ngi ngho kh kia. Thi, chng cn g m nui tic. Con tu ca chng ti tuy nh, bng g v ch c mt block my u bc lm trn s mng l a chng ti n ni an ton. Con tu dng cm chng li vi bo t, sng vi gi dp, hin ngang vt sng d a chng ti n bn b t do. Xin cm n v xin gi bit con tu. Hai ngi lnh Indo tay cm sng c gn li l dn chng ti i n mt tri lnh bin phng, cch b bin kh xa. n ni, h m v ghi tn tng ngi chng ti, tng cng 42 ngi k c tr con. m ngi vt bin chng ti ton l nhng ngi c tham gia ghi tn ng hong ngay t u ch khng c ngi no li dng n pht cht mi nhp bn hoc i lu. Sau khi khm xt c, h dn chng ti vo mt gian phng kh rng, nn xi mng, c sn 20 chic gh b nh binh. n b v con nt c u tin nm gh b, cn n ng thanh nin th chia nhau nm trn nn xi mng. Trong sut cuc hnh trnh, lnh nh trn bin c, con tu th nh, s ngi th ng nn ch c n b v con nt l c ngi. Cn li u phi ng hoc chia nhau ngi tm. Vn v sinh th tht l bt bc v ty tin. Mi ngi u thi ra qun. Cng may l trong thi gian trn tu, vic n ung ht sc hn ch nn cht thi cng khng nhiu. Sau khi tm n nh, cc b v cc c thay nhau i tm git. H bng tr nn tr p hn ln khc hn lc cn trn tu. Lc , h phi ngy trang, c lm cho gi v xu hng qua mt bn hi tc lc gp tnh hung bt trc. Chng ti c pht hai thng m gi v hai ci ni ln. Cc b xung phong i nu v sau , mi ngi u h h v c no bng. m ngi vt bin chng ti rt cuc thnh cng, t c c m thot khi cng sn n vng t do. Chng ti, tt c u qu xung, quay mt v hng bin ng, chp tay ly t Tri Pht che ch v cu vt chng ti qua nhng pht nguy him gi y, chng ti c an ton. Ti p b chic iu cy, ly ra mt gi ni lng nh gi t 10 la tin c. Ti ngh rng y l ni ct giu an ton nht, cho d c khm xt th cng khng th b pht hin. n chiu ti, thi tit vn m p v d chu. Ti ro bc do quanh o. Din tch hn o ch l mt khu t ln kh bng phng, khng cao hn mt bin bao nhiu. Khu t ny nm di mt ngn ni hnh chp nn. Di chn ni c nhng khonh t trng v ngi dn trn o lm nh trn . Nh no cng quay lng ra bin v mt tin nh hng v chn ni. o cng c mt ngi ch nh. Ti gh vo v mua vi gi thuc l Malboro u lc, mt loi thuc ti rt thch nhng k t sau nm 75, ti khng c kh nng mua. Dc theo chn ni, ti c tnh c khong 20 cn nh. Tt c u lp tranh vch t, nh no cng c hng ro tre bao quanh. Mt con ng nh chy vng quanh di chn ni. y, hu nh khng c mt loi xe c no k c xe p. Hn o ny qu nh, ti ngh chc n khng c tn trn bn . Ngang qua mt ngi nh kh rng, ti gp mt c gi kh xinh, ci u cho ti ri a tay ch ch ch ch. Ri c ta dn ti vo nh. Nhn vo bn trong ti thui, ti git mnh v m ra nghi ng. C l c gi d mnh vo gi tr mua bn trao i Ngh vy nn ti cng quyt xua tay t chi. C gi vn c gng y ti vo, ti bng cht nghe c ting ci ni pha bn trong. Ti nh liu bc thm vi bc v nhn vo. Trong ci nh sng l m, ti thy khong mi ngi ang ngi coi vido phim chng. Phim c pht t mt ci VCR qua mt TV chng 19 inches. , th ra ni y h chiu phim video c thu tin v. Ti ra du vi c gi ni ti khng c tin. C gi ci v ra du ti c coi min ph. Ti min cng ngi xung xem. Phim c thuyt minh bng ting Indo, l d nhin l ti khng hiu nn sau khi ngi xem c mt chc th ti tm cch i ra ngoi sau khi ra du cm n c gi tt bng. Sau mt m ng say sa ngon gic, chn tay c thoi mi dui ra dui vo, tinh thn cm thy phn chn. Mt mi thm phc ca cc mn n va c m ph n nu khin mi ngi nh tnh hn. Th l mi ngi nho v n mt ba cm nng vi c kh nng v canh m gi. Mt ba cm tuyt vi, hnh nh hnh phc ang rt gn v quanh y!
- 25 -
Mi chiu chiu, c thm th n v cng c git th gi, chng ti i nh rau d hoang. dn Rau dn ch mc cao na tc nhng r nhiu. c rt Canh rau dn nu vi m gi, tht tuy ho. Sut t tuyt ngy ch quanh qun trn o, chng ti c o, cng cm thy bun v rt i nh nh. Cc anh lnh Indo th c c hi a ct v chng gh m khch o ph n khng mi m n. Ti thng hay i lanh quanh trn ng o. Sinh hot y rt gii hn v mc mc gi d. Vi c gin vi trm dn trn mt hn o nh, th kh lng , tht to mt mi trng hay mt khung c t cnh no nhit. Mt ngi ch nh bn tm c v th rng tht cng mt t gia dng n gin. Bi bi th t n. bin ct nhiu nn vic tm ra cng g nhiu kh ng gp khn. Sau mi ngy quanh qun trn hn o nh n ny, chng ti c thng bo di chuy n ni c chuyn khc. Chng ti c a ln mt chi tu dn s t chic kh ln ang u ch sn. Con tu ch tht chm, n. chy di chuyn quanh co lch trnh nhng hn o nh ng xu hnh chp nn vi cy cao rm r xanh mt m rp mu l. Khong vi ting sau, tu cp vo m cu p mt tu nh bng g. Chng ti ri tu b ln mt i bc bi ct vng. Sau khi di chuyn mt o kh di, t on chng ti c mt nhn vin ngi Indo d n i dn mt khu lu tri c dng ln kh s si. ng By gi ang l bui tra, m tri chi i mt chang nn ct rt nng, chng ti v v chy vo i trong lu. Khu lu tri ny do Cao y T Nn i LHQ qun l, nhn vin phc v l ngi c v Indonesia. Khi chng ti n, trn c vi n, o chc ngi Vit t nn. H rt vui m t mng khi thy chng ti, l nhng ngi cng cnh ng H tn nh ng. tnh gip v ch dn cho chng ti m iu. mi Chng ti c cp pht o qun, v dng c n, vt nhn v thc phm. Ch yu l hp v thc phm ch bin sn. o ny c tn l o KUKU, di kho o khong ba trm mt v rng hai trm mt ton l ct. Cu ng Cui bi ct l ni cao c mt dng sui nh chy qua. i nh Ngi ta t mt ng rt to dn n xung hai n nc ci b cha: mt dng cho nam v m cho n t mt tm git. Nc sui trong v mt, ch lin tc. i chy Cch hai b nc khng xa l trm y t v kho m t phm vt cu tr, tuyt i khng c nh c dn. i ca Xa xa, bn phi ca khu lu tri l nh x, i c
lm theo kiu h nui c tra VN. Mi cht thi u ri xung bin. Bn tri, khu sau nhng tng n. khut ln l nh cu ca n. Nh c n c lm . cu cng phu hn, c ngn tng m v thp hn ng mt nh cu ca nam, cng khng c mi che v mi ng v th cng u cho ri xung bi ng bin. Ngy hm sau, chng ti, b bn mi hai ngi c dn ti trm x, v trnh di mt mn m din rt ngon mc. Chng ti phn ra nhiu tp c. c nam, n v tr con. n ng v thanh nin vo trc v c lnh ci b ht o qu Tng ngi t qun. mt, i ngang qua mt bc s gi v mt y t tr t s ngi Indo. H bt h mm khm bn trong m hng v xoay vng h xem c gh l g khng. gh H cn s nn dng vt xem c b mang bnh x t b hi hay khng. Nhng tp sau l ph n v tr con p ph cng phi qua nhng mn khm ny. ng Nhng ngy k tip, chng ti hon ton p, c t do. Ti ln m theo l ng mn dc n li theo con sui leo ln ni. N sui trong vt Nc v cy ci th thp l t trng gi p ging nh ni Ng Bnh. Ti cng th b i dc theo b bin. Nc c b bin trong xanh nhng b bi th lm chm bin nhn v san h nn khng th xung tm c. n th Mt bui ti, trong khi i v sinh, ti quan st th thy pha di nh cu, trn mt n mt n c ang t nc, tranh ginh n th cht thi v ri xung. Ti i va cht ny ra nghTi nh ngi y t mua gip dy cc v li cu. T , c mi bui ti, khi c thy triu ln, ti ln ra pha nh c ca ph n n cu cu v ban m, cc b cc c khng dm i cu. Hn na, nh cu dnh cho ph n thp gn st vi mt bin hn. Sau kho n khong mt ting, ti cu c vi con c Da (Rabbit) v c chim tr c trng (Pampano); con no cng nng trn m k l. Nh ng mt c c m ti c th mua bn trao thc phm v i
- 26 -
kim c mt t tin. Sau ny, ti thng bn c cho ngi y t. ng bc s ngh mi bui chiu, ti v th my Tn li chic tu nh ca Cao y T Nn ra bin m cu. Chng ti li tu ra xa b khong 200 mt. Nc bin trong xanh, ti c th nhn thy tn y bin vi loi san h vi nhiu mu sc khc nhau. Nhn ra pha xa hn l v s nhng hn o nh hnh nn vi cy ci mc xanh um. Thy c mi li, nhiu ngi cng bt chc chng ti theo ra bin cu, tuy nhin, h ch kim c mt t c nh v c ui m thi. H hi ti dng mi g cu c Da, ti ni di l mi chui. Ti khng dm ni tht v s khi mi ngi bit th mi ti dng, c l h khng cn dm n c ca ti cu na! C khong vi ngy li c thm mt s ngi Vit t nn c a n y nn o KUKU mi ngy mt ng. Tm trng v hon cnh mi ngi cng khc nhau. C ngi b cp bin tn cng, mt ht c ca ci. Mt s b hi tc lm nhc khin h ti h v tm thn b ri lon nn h lun trong trng thi thn th in di. C nhng ngi ngi hng gi, mt nhn ra bin khi nh mun hnh dung li cuc hnh trnh gian kh m h tri qua. C nhng ngi nh mun tng nim n nhng ngi thn khng may vi thn trong lng bin c. Ngi t nn n o ngy mt nhiu v vo ngy 12 thng 11 nm 1983, ton th ngi t nn chng ti, lc ny ln n 200 ngi c thng bo di chuyn i ni khc. Chng ti c a ln mt chic tu bun kh ln. Chic tu ny a chng ti n mt hn o cy ci rm rp. o ny c tn l Galng c Cao y T Nn LHQ thu ca Indonesia thit lp mt tri t nn cho ngi Vit v c gi l Pulau Galang Refugee Camp. o rt ln, bng phng v c nhng khu vc snh ly. Ln o, chng ti c hng dn vo nhng ln tri bng g c ngn thnh tng phng ging nh nhng tri gia binh. Tri c chia lm hai khu vc: Site 1 v Site 2. Site 1 l ni tip nhn v thanh lc nhng ngi xin t nn. Site 2 l khu vc dnh cho nhng ngi c mt nc th ba chp nhn cho nh c. Ti c phn vo Site 1 khu A. Mi khu c nhiu dy nh g hai tng mi lp tn, nn nh c lt g. Mi dy li c phn ra nhiu phng. Mi phng dnh cho mt gia nh. Cn c thn th chung bn hoc nm ngi mt phng. Chng ti c cp pht mng mn v dng c nu n dnh cho mi phng. Tng di dnh cho sinh hot v nu nng. Ln tri c ct mt v tr cao ro, cn chung quanh l bi cy rm rp v snh ly. Nhng ngy k tip, chng ti c dn n mt bnh x kh ln chch nga. Bnh x ny c y bc s, y t ca Hi Ch Thp Indonesia.(Indonesia Red Cross). Mi ngi trong chng ti u phi khai bo r rng chi tit v l lch. T tnh trng gia nh n nhng vic lm trong qu kh. Nu l qun nhn th phi khai r ngy nhp ng, s qun, cp bc, n v phc v v tn ca n v trng. i ci to bao lu v nhng ni u. Sau khi c tha v, lm ngh g sinh sng..v.v Trong khi khai, ti c ni thm mt chi tit l trong thi gian ci to C Tum Ty Ninh, ti c i lm nhm ca mt chic my bay trc thng b rt lu ngy lm lu nim nh lc chi u v vng eo tay. v.v. Chnh v li khai ny m sau khong mt tun l, ti c ku ln phng vn tip. Ln ny, ngi phng vn ti ngi sau mt bc mn che, ni ging Hu. Ti c hi k v thi gian ti i ci to. H nhn mnh n s kin chic my bay trc thng ri. H hi v c im loi my bay g, s hiu my baya dim my bay ri. H hi rt nhiu v ti ni cho h bit C Tum l ni rng thing nc c, cy ci rm rp lm sao ti c th xc nh c a im. Cn thn chic my bay th b dn chng ph nt ly st vn i bn. Ngi phng vn ti i lc pht m ging Hu khng chun. V sau ny, ti c bit l mt ngi M da en, l d nhin l mt nhn vin CIA. Vo khong cui nm 1983, cc tri t nn Campuchea ng ca nn nhng ngi t nn c a n Indonesia ch c i nh c mt nc th ba. Bng c mt ngy, mt chic tu st rt ln, cp bn v mang n 805 thuyn nhn
- 27 -
i bn chnh thc. Tri t nn Galng b n bng tr nn ng c gm mi thnh phn ng t nn. n ngi Di s iu hnh ca Cao y T N LHQ, tri Nn Pulau Galng c y nhng b ph nh Y T phn (IOM Medical Services), Gio D Dc (General Education Section Site 1), Hun Ngh (Vocational n Ngh Training Center), tip liu . o Galng c mt ngi ch m h ht cc hu ch sp l ngi bn x Indo. Ngoi ra c cng c mt s rt t l ngi Vit. C l nhng ng Vit ng ngi ny khng c tiu chun i nh c. c Ch bn mi th, k c rau ci v th rng. i tht Nhiu nht vn l tht heo rng. Ni y, ti t ng. tm thy c mt loi thuc l iu mu nu vn u c rt nh, ht rt d b ghin. Ti nghi lo thuc l n. loi ny c tm cht ma ty. bch ghen tung nn thng x ra nhng v u ng xy . m ny thng tm kim nh m nhng ngi c tiu chun nh c ghp i. C Cng c nhng ngi sut ngy i lang thang, th th nh ngi t thn mt hn v ngi thn ca h b hi tc cng hip hay b git trong cuc hnh trnh v c vt bin. Trc y, ti ng qun vng cao nguyn c lu nm, ti thng hay i sn v c n ng nhiu loi tht th rng k c tht voi, tht gu. Th nhng, y, c mt loi th rng m ti khng i tht dm n, l tht kh. Kh y rt nhiu, chng thng rnh rp trm n nn d b mc by. d Khi b lt da, con kh trng gi ging nh mt a tr, nhn thy m n lnh. Tuy nhin, y, c mt nh. mn c ch bin rt ngon, l th cc. Cc t tht y rt nhiu, mi ti, chng t trong hang, trong i, t cc bi cy nhy ra kim n, th l b tm cho vo m th bao. Lm tht cc phi tht k lng. Trc tin, t k cht u, lt da, m bng ly h b lng, nht l y ht gan mt. Gan mt cc rt n vo c th mt c, mng nh chi. Sau khi lm s ng sch, bm nh, vo trn ri th vo ni cho go nng, th l c mt o th mn cho cc tuyt ho. M mn n khc cng t rt c a chung, l bnh tiu. y, chng ng, ti c cp pht bt m v d n rt nhiu nn t du t ch bin ra thnh nhiu th s dng. V u th mn bnh tiu l th bnh thng d dng nht v d lm nhng kh ngon. Mt thi gian khng lu, ti c thng bo i l tiu chun i nh c t Hoa K. Ti nh ti c phn chuyn vo Site 2 c tri. T Site 1 n ca A(Galng 1) n Site 2 (Galng 2), o ng n on cng trn mt km. Tuy Galng 2 l ni ch i nh c, hng ngy ti c ng cng phi tr v Galng1 lm thin nguyn vin cho m trng n mt dy Anh ng ESL. Ti cn c c lm Block trng Zone D, hng ngy ph bo co ngi i, ng phi k . Ban m, ti phi i m vng kim sot. t V c giy chng nhn nn ti khng b lnh Indo n b lm kh d. Trc khi c i nh c, ai c nh cng phi qua mt lp hc ESL v phi hun ngh. V thi c gian ch i kh lu nn ti sang l mt ao rau i li mung ca mt ngi i tr i trc. Ao c din tch khong 30 mt vung. Nh Nhng ngi i trc c cng bin bi hoang snh l thnh nhng ao n ly
Tri Pulau Galng c mt nghim l t lnh, phi tuyt i chp hnh. Hng ngy, vo lc hong p hn, khi ting cu kinh ca o H ct ln qua i cc loa phng thanh th mi sinh ho phi c i hot dng li v mi di chuyn u b c cm trong gi gii nghim t 10 gi m n 5 gi sng. Ai vi n gi phm s b pht nh bng roi bi nh i nhng ngi lnh gi o. Nhng ngi lnh ny xem nh i c l nhng hung thn. H nh ngi t nn khng i t cht nng tay. Theo li k th c m ngi Vit mt t nn lu ngy, bit ting Indo nn tuyn ng c lm thng dch vin. Tn ny da hi nn t ra a t hng hch ngang tng, thng honh h bt nt nh he ngi ng hng. trong tri, sut ngy rt n o v ti n ting ci v, chi mng, v nh p ln nhau. Trai gi b n b
- 28 -
rau mung. Khng bit ci ao ca ti c t bao gi v n c sang tay nhiu ln. Tri Galng 2 gn bin nn c nhiu ngi ra y tm. Bi bin y rt t ct, cy ci rm rp, nhiu nht l cy trm mc ln b. Thi gian tri qua, ti c chng kin nhng mi tnh rt p, c ci dang d nhng cng c ci trn vn. in hnh l mi tnh ca mt chng trai t nn ngi Vit vi mt c gi M lm vic thin nguyn y. Hai ngi ny hin ang sng San Jos. Mi tnh th hai l ca mt thanh nin ngi Indo lm vic cho Cao y T Nn LHQ vi mt c gi xinh p ngi Vit t nn. Hai ngi lm m ci v hin ang sng Hayward, California. Ti c ngi thn bo lnh i n Fremont, California nn vo ngy 21 thng 9 nm 1984, ti c chuyn ln mt chic tu ln. Khi ti ln th trn tu cng c rt ng ngi. Tu cng chy quanh co trnh cc hn o nh v ri i n Singapore. Chng ti c di chuyn n mt tri t nn. y, chng ti hon ton c t do. Ai c tin th i xe bus ra ph mua sm. Ti cng gh vo ch n mt vi mn a thch. Chng ti phi tun theo mt iu cm l khng c x rc bt c u. Singapore c ba ngy th chng ti c a ln my bay i Hng Kng. Hng Kng mt m trong mt Motel, sng hm sau chng ti c a ln my bay, bay qua M. Cuc hnh trnh vt bin ca ti ko di ng mt nm. Tnh cho n by gi, ti nh c trn t M c gn 28 nm. L hu Vnh 11/2011
Gp Bn Xa
(Tng L Hng bn c Quc Hc, gp li trong k i Hi PG ti Dallas)
Bn mi nm bng nhn v trng c Hng cy xanh Tng vi va Li i Gp mt nhau n, ni Cha nhn din Khong thi gian ngn cch. Ting ve su Cnh phng ri Mu gch, Tr n a m hng Bng thi gian Mt nc sng Hng lp lnh M mng B vai nh, mi tc th, o trng. Sn trng H v im vng Chng bao gi ta tr li th sinh. Cuc sng tha phng Lt lo, v tnh Nay gp li bn xa Lng ti mt qu lu Nn ng ngng chc lt Ri cm tay nhc nh chuyn ngy no Mt ci vui Nhng lng thm nghn ngo Thng t nc mi m thm chu ng.
Nguyn Thnh
- 29 -
T RUT
nguyn minh
na. Ti ha vi mnh s khng bao gi vit v T. gi na. Nhng, hm nay, v tnh M nh Mng Loan bo cho ti bit nhng bt hnh m T. v gp phi v nh va cuc hn nhn mun mng . Ti i n ing ngi. Sut thi gian trn Bun M Thut, hai ngy, ti i ngm cm. Ti khng bit tin no tr tin no t trc sau. Ca Mng Loan, ti bu ng bun. Ca Trn Hoi Th, ti vui. Chuyn i ln Cao nguyn c chun b n t lu, n lc ln xe ti cng ch bit c mnh ng cha s ti khch sn no, Trn Anh Tun cho bit t n Si Gn con gi anh ly phng tr y trc cho chng ti ti am San, mt khch s ln nht. Ti hi t sn li: C ng l am San khng? Sao li khng? i: Nguyn Minh c bit am San h Ti cha tr t h? li, mc ti ly in thoi g li em ti Phan i gi Rang bo tin ti ang ln Bun M Thu cn a Thut, ch gia nh ngi ch. Em ti cho hay, ch cn . ch anh n khch sn am San th r. n th n ni, ti quy tip tn, ti ni ti mu p mun gp gim c khch sn. C gi cho ti s in n. s thoi di ng, ti gi ni mu gp anh anh ta i mun dn n thm ngi m l ng ch con ngi c ngi rut ca ti, m t lu, c n 60 nm qua ti cha n gp li. Anh ta tr li ang b xa, bo ti ngi i bn ch phng khch s cho c em k n ch ti u v nh ngi m. Gp ch, mt c gi trn 90 tu ang nm tui trn ging nm, ti nhn ra ngay. Ti ch nhc n ch n mt k nim m ti khng bao gi qun c m gi l thu cn l cu b 7, 8 tu tng nm trong i
Ngh l khng cn vit g v T. n sau khi na c tin t Trn Hoi Th M cho hay T. ti gi v sng rt hnh phc bn cnh ng chng nh ngi mi. iu ny t lu ti mun T. yn b gia n c th vi tui gi sp n. Ti cng ct t lin ng lc vi T. qua email. Ti mun T. khng b lng n bn v ti. V, ngc li. Nhng, hm nay th khc. M chuyn du t lch vi cc bn tng l cu hc sinh Qu Hc c Quc trn 50 nm v trc; cng i c thm th c c; thy nm xa. Thy Hng Gi Lu, c Di Trang. V u, Diu chngBc s Thn Trng Minh, Thanh H ng Hng. V chng Tin s Lut s Trn Anh Tu Tun, H Th Mng Loan. V chng Kch tc gia Sm Thng, ch V th Bch. Ring ti. Nguyn Minh. Nh vn. Ch mt mnh. Ln cao nguyn. Bun M Thu t Thut. Chic xe 16 ch ngi, i m my lnh, i, thong dong trn quc l. Mi ng vui v ni i chuyn huyn thuyn. Trn Anh Tu b b cho n Tun bit lch trnh chuyn i. Mng Loan nh n bi ng nhc vit ca ti v chuyn i thm c gio c Ging n c Chu, c an vit v T. Mng Loan l ng ng ngi quen bit T. qua c em gi M. M . Mng Loan ni c gi bi qua cho T. Cn ti th khn Bi n khng. ng trn TQBT s 45. Trong mt email c THT t ca cho bit T. gi in thoi qua nh ch Yn gi cho ch T. s bo . THT p ng. Th tr lu, ng. trc vi thng, THT cho hay T. ti gi v s sng rt hnh phc. Ti bun nhng sau l n lng ti thanh thn, khng cn ray rt v mt m tnh xa i
- 30 -
lng ch c ch quy l tai. Ngy y ch sng vi chng trn Lt, cn ti sng Phan Rang c dp theo m ln Lt chi. Ci cm gic u i va s va khoi cm t thi th u theo ti n tn tui gi. Cn ch, qua hn na th k, vi tui gi ngi ta thng qun ht nhng chuyn qua nht l chuyn khng ng nh, th m ch li ci gt u nh ngay v gi ng bit danh ca ti thi y. Bui . Ti nm cht ly tay ch. Bui y. Nh a ti v li thu xa xa, nh a ti v vng cao nguyn vi i thng vi vu, vi nhng hng cy n y hoa anh o, vi b h Xun Hng c nh thy t, vi nhng con ph dc trn dc di, nhng dy bit th trong nhng vn hoa rc r ta y mi hng. Bui sng sng m lng ng trn ni i, bui chiu ma lm rm. Lnh but, ti, mt thng b con, ht run ry v m p trong lng ngi n b cha y ba mi tui. Ti nm nghing, gi u ln i ch, mt tai p st, mt tai nghnh ra, mt nhm li, ch thnh thong h m nhn khun mt ch v i mt ch ang chm bm vo l tai ti. Bn tay ch nh nhn cm chic que nh nh nhng a su vo l tai ti. Mt ni s hi cht le ln nhng ri bin mt ngay nhng li cho mt cm gic t m lm ti thip i trong mt gic mng ngn ngi. Ging ni ch ni y m iu nh ting h mi y, k l, th l ni nh qu nh m ch phi nh b n ra i. Ch th th rt vo tai ti v qu ch, cn trong tm hn ti ang lin tng bng nh tng, nh mnh ang ng trc ngi nh t ng c rng ct to tng, bng lng mu g lim, cng mi tranh dy cm ta hi mt xung nn nh ximng lc no cng c lau chi n ni ln nc nh thch. Ch din t con ng dn vo nh ch, quanh co bn b sng Hng lc no cng mt mu xanh nh c ru rong nm di y, n chic ngang ch khch qua sng, t Bi Du qua con ng Ch Mai n lng Ngc Anh. Ngy ch cn l a tr th theo m v thm b ngoi n lc tr thnh ngi con gi m con vn cn ngi n ng cm so chng xung lng nc a chic chng chnh y khch t t cp bn. Lc y, ti nghe ch k l nh ti nghe mt cu chuyn c tch, v ti thip i trong gic ng m m, trong gic m ti gp mt ngi thiu n c khun mt hnh tri soan cng i mt hin t, p nh mt nng tin. Ln ln, mi nm sau, ti thnh cu thiu nin 17 tui, mi tr v qu ni, ti sng s khi ng trc ngi nh t ng, ln u tin m ti thy qu quen thuc nh tng sng ni t lu. Trn chic ngang, nhn dng sng Hng ti khng ngc nhin v mu xanh ru m cha bao gi ti thy nhng con sng khc ni ti tng i qua. n lng Ngc Anh, trc nh vn l ly tre cao vt, vn c ci h nh lm hn non b, vn cn gin hoa thin l trc sn. By gi ti mi nhn ra ng l cnh ch t qu nh mnh cho ti t thu u th. Hn su mi nm qua ch em ti mi c gp nhau li. T lu ti cng mun tm ch nhng bit tm t ngy ch b Lt ln Bun Ma Thut. Trc khi t gi ch ti nhn thy i mt ch hnh nh hng v mt ni xa xi no v ging ch run ry: - Tt c u i thay ri em . u cn chic ngang. u cn ly tre lng. u cn mi nh tranh. T nhin ti tht ln: - Mu xanh ca dng sng Hng, vn cn. Hai ngy m Bun M Thut, chng ti i thm vi bun lng vi nhng ngi nh sn bng g, n nhng nh m, vo tn trong ni su, ln dc xung dc, bng qua nhng ghnh nh trn tru n nhng thc nc hng v. Ban m Thn Trng Minh, Sm Thng, Trn Anh Tun, thy Hng Gi Lu ko nhau qua phng ti ngi ung ru whisky ni chuyn i. Ru ngon phi c bn hin nn chai ru y vi cn lc no khng hay. Bui sng sm hm sau, chng ti ln xe v lt. Khng ng con ng o quanh co khc khuu li b cy xi, t lm chm, g voi, ch kh ch nc vng ly, chic xe lc l v
- 31 -
nhc n cuc i ca L Tn Hng th cn a thi Vit nam. Ti k li cuc ca V Thng c i nhng ngy trc nm 1975 qu anh, mt th x c nh Phan Rang. Hai a ti l b t thu thiu a bn thi. Mt thng m vn chng ch ngha. Mt ng ch thng m m nhc, n ghi-ta. M thng vit vn ta. Mt bng tay mt. Mt thng khy n bng tay tri. Ti vit vn hn c. Hn kh n ti nghe. y Lch s sang trang. Ti li qu nh, gc bt lm nng. Hn lu lc ni x ngi tip tc khy n, thu bng a. Trong m tnh c hy hu ti a. mt nghe c ting n ghi-ta o ca hn khi ta c ngi vi L Qunh mt qu c ph di cn t qun ma bt cht, trc khi L Qunh ri Vit Nam sang nh c M. m thanh t . tng git ro rc ca n ghi-ta pht ra t mt my ghi m c t cng lm ti nhn ra ting n ca B Ru sau 20 nm a By vng bng. Ting n a ti vo c xa xa ng ci no , vi mt khng gian no , v khun mt t vi ngy th ca mt ngi con gi thu cn l n i thu sinh trong trng tng lm nt tim ti. Ti khng ng cm c ni xc ng, mc cho nc mt chy di. Sau ti vit mt truyn ngn t c mang tn Hnh Nh Tri ang Ma t i tng By Ru sau ny ti mi bit l V Th t Thng gi qua ng trn Th Qun Bn Th ca Trn Hoi Th. o Khng ng Trn Hoi Th in ra m bn sao gi n mt cho V Thng M. T V Th Thng v ti lin lc qua email. Cng mt tnh c khc, c mt t c ngi quen nh ti sao li hnh L Tn H i Hng. Ti gi email hi tht tnh V Th t Thng M c bit L Tn Hng cng my b y bn nhc ca c ta khng. Ti mun nh V Th Thng kim h, gi v Vit Nam cho ti. V Thng t ng tng ti a dai. Th qua th li ti bit th ra L Tn H Hng l v ca V Thng. Nhng gi h chia tay nhau sau 7 nm chung sng. V Th ng. Thng tm s vi ti, nhng nm thng l nh thng nm hnh ng phc nht trong i ca V Th a Thng. V Thng hn vi ti s v Vit Nam v i s hai thng s ra Nha Trang tm m thu mt cn a mt nh nh gn bi bin. Xa lnh m ngi thn n. mi mt thng vit vn, mt thng sng tc nh ng nhng bn tnh ca m V Thng p Chng ti qun l .
chng ti cng lc l, mt nh. n gi tra xe n gia u li mt ci qun bn ng theo l ngh ng li ca ti. Gia ci ho lnh, u hiu, hai bn ng u l i ni, khng c mt nh ca, bun lng l a, li mc ln ci qun nh, trc cng l ging mt ng li bng qung co ngy khai trng Qun Thung ng Lng. Tnh c chng ti l khch n tin. n u Ngi da u vo chic gh cn k gc cy, n k bn cnh ly c ph phin ang chy t y tng git mu en sm, th mt hi di nh trt ht ci bu ng t bun dt d trn xe, nhn xung pha d ci qun ng di nh ny, cheo leo trn sn i, m dng sui i, mt nh, c ngu mu t ph sa, quanh co d t di thung lng, nh mt bc tranh v dng nc , ng yn. Lng ti nh tnh trong pht ch ri chc li bay bng theo my, theo khi b ln t ni ng bc rng pha xa l lng mng nh sng m, trong ng ting ht pht ra t ci in thoi di i ng ca thy Hng Gi Lu t trn bn nh. Ti th hn theo . th ca t: C nhng nim ring gn nh hi th n th Nui ta c n nui ta i ch C nhng nim ring mt i du k u kn Nh ru nh rong lng trong b khi C nhng nim ring gn nh cm nn n Nn khi xui tay cn cht ngm ngi m . C l nhn v u t ca ti, thy Lu h y hi: - Nguyn Minh bit bn nhc ny ca ai khng? a Ti lc u v ni nh: - Thy cho em nghe li vi ln. - Bn nhc u tay ca v bn anh : L Tn n Hng. Trong chuyn i ny, tnh c ngi nh hng bn b h Lc n tra, ch Mng Loan
- 32 -
mnh khng cn tr. Chng ti qun tui gi s lm mnh gc ng, xui tay lc no khng hay. Tht vy, cha thc hin li hn , V Thng ra i sau cn bo bnh. Khi nhn email ca ti hi thm bnh ca V Thng bt cha m c thng nay khng thy V Thng th cho ti nh my lu nay chng ti vn lin lc vi nhau. Trc V Thng ch cho bit do ny anh thng ho d di, khm bc s cho hay chng c g quan trng. Tr li email ca ti l ca mt ngi em gi nui tn D. bo tin cho ti hay V Thng cht my ngy nay ri. Ti bng hong v tng rng c em gi nui no a dai nn ti gi th qua cho Trn Hoi Th kim chng li tin d ny. ng. Th m t ngy V Thng ra i v ci vnh hng gn 8 nm qua, ti mi c nghe ln u tin bi C Nhng Nim Ring ca L Tn Hng. Sau chuyn i chi Ty Nguyn v, sng no ti cng dy sm, ngi bn song ca nhn xung bi c xanh rn, ngt ngn sau nh, ung mt tch c ph v vo mng nghe li ting n ghi-ta ca V Thng trong ca khc ca L Tn Hng m anh thu vo da CD v ha s em v tng ti. Thi th ti pha thm mt tch c ph, t mt iu thuc Palmall, xch ngi qua mt cht, nhng cho hng hn ngi bn c ngn n ghi-ta c o bng tay tri ngi cnh bn. Ti ni nh: By Ru ung c ph, ht thuc i my, nghe ting n ca chnh my . C Nhng Nim Ring . Hnh phc nht ca i my . Minh Bui y. Hn gp li my ni ci vnh hng mt ngy khng xa. on ng t Bun M Thut v Lt ngang qua nhng khu vn c ph, hoa ang n v by bm vng bay lng l hai bn ng ci. Ti ly lm l c nhn m m theo loi bm vng trong khi c gio Diu Trang k cho chng ti nghe v con bm mang hn ngi cht lng vng bn cnh ngi thn yu trc nm m va xy xong. Ti nh n tc phm Hn Bm M Tin ca Khi Hng m thi cn i hc mnh tng say m. Thn Trng Minh li ni: L bm cng c th l con chun chun.Nn khi ngi trn gh sa lng trong ngi nh trn lng i Lt, nhn tm tranh anh va v xong, chun b cho cuc trin lm chung vi inh Cng, Hong Trng Bn ti nh trng by ngh thut ca Phm vn Hng. Bc tranh c con chun chun mu hng u trn cnh hoa, pha di v mt phin c ph trn ci tch nh. Gin d nh th nhng sao c lm lng ti bn chn xc ng. C phi con chun chun l hn ca con trai anh c lun lun tm v. Ti bit ni au mt con ca anh. Anh l bc s tng cu ngi nhng vi ngi con trai u ln c v li va c con trai u lng cha y gip nm li cht i v cn bnh qu ngt ngho. Anh b tay. Cng nm thng , ti cng nm m man trn ging bnh, m lui m ti, vt b hn ti mt, ct bt mt phn gan. Thn Trng Minh tng s mt hn mt thng bn thn thit l ti. Cn ngi con trai cng ang nm trn ging bnh mt nh thng khc s qua khi cn nguy. Anh khng mt bn m anh phi chu au kh phi xa la mi mi ngi con yu qu. Nhng bc phc ha bng mc tu ti phng khm bnh ring ca anh nhng ngy sau ton l v nhng con chun chun. Chun chun u trn tch c ph. Chun chun bm vo tm mn che ca s. Chun chun u trn thnh gh da trong phng lm vic ca anh. Trn ging anh ng, chun chun cng u trn thnh cy n nh. Nu anh khc c nh ti mi ln nh n ngi thn mt th ni au trong lng vi i mt t. Anh vn ci, anh vn ni huyn thuyn, nhng ti bit con chun chun ang cn vo tim anh. Ti nhn bc tranh cha c tn , ti ni nh vi anh ti t tn l t Rut. Anh khng v ni mt con dao nh nm trn bn v mt khc rut va mi ct. Nhng ti mng tng ra. Nht qu, nh ma, th ba hc tr.
- 33 -
Chng ti chi tr hc tr y. Nh Nhng tn hc tr gi xp x by mi tui ch ph c i chc gio tui gn tm mi. Chng ti by tr c gio n tr ci voi. C gio ngy xa tng dy mn tri hc y trit trng Quc Hc Hu, thng mn h kh ng hc khan y ch dnh cho my ng thy l tui, sao y ln li c mt c gio tr, p, qu phi dng Tn Th p, Tht va mi ra trng i hc s phm m m trch dy chng ti. C l nhn v duyn dng c c, nhn ca n ci ti ri ca c, nghe ging ni d dng ng du khi ging bi nn thu ht c s chm ch c ca chng ti. Chng ti m thch nhng gi dy ca ng gi c, chc chn khng phi v bi hc kh khan c ri. - Hm nay c Diu Trang ng vai b Tr Trc u Trng nghe, khng c Trng Nh i cng, c c ngh mnh ang ngi vi Thi Sch ch i chng mnh ch khng phi T nh, gic Tu, k c ht thy rt c ko xung t m voi dy xo nghe. t C gio gt u, ci ra ti i ting: - Vng, vng. ng thy ci nc n: - Thi Sch y. T nh chy v tu ri. y v L hc tr gi v tay reo vui. Ngy cui cng l bui ti ti mt nh t, hng, bt ng ti mi bit mnh ang d bui tic t chiu i ca thy c nhn d k nim 50 nm y dp ngy ci ca thy c. C gio trang i y im nhan sc li i cht, vn i cc nh b hong ng n ngi bn ngi chng cao tui nhng tc v cn en. i vn Nhng cu chc tng chn thnh c ng ca hc tr chng ti. Li p li vi ni xc i ng ca cp v chng chung sng, tng chia s ngt bi cay ng ng vi nhau ng na th k C thy c c tht k. ln: - Cm n cc em hc tr ngy x ca chng ti. c xa C thy tr u say ng ngng, nhng u ngt cng c ko nhau vo mt qun c ph trn d t dc cao nhn xung b h Xun Hng cng thnh ph cao nguyn ban m vi mun ngn nh n i cao thp nh tng mnh ang l l lng gia nhng v sao. Ngi cui bn, ti im l i lng, ch nhn vo khun mt c gio mang i knh c t cn, thnh thong n n ci duyn dng v h nhin n i hn nhn trc nhng li tinh ngh i nghch ca l hc tr ngy xa. Bng chc, ngh cht n: Chng ti c, ngh th gi, bm dp vi cuc Cn c gio th tr i. li hn nhin vi cuc sng. Nguyn Minh
C Diu Trang, cu gio s trng Quc H mn Trit c,
Sau bao nhiu nm qua, sau bao nhiu cu cuc b du, chng ti gp li thy c Si Gn. T T chng ti thng c nhng bui i du l i lch hoc tu hp ni qun c ph dng i p im tm, ni chuyn phim cng thy c gio c. Trong nh . nhng lc y, nht l Thn Trng Minh, Tr Anh Tun ng Trn hay a ct vi c nhng ti thy c v ci n y vn nhn. C bn hc tr gi chng ti sm nhau ng c ngi xem c gio gi mc vy di nng tay v vo c vn vai ng chng gi lng khng t ci i cao b bng g bc qua ngi trn yn t con voi to u tng. C bn chng ti, nh l hc tr ng hai c bn ng xem mt hai c n sinh ng Khnh ng vai ch em Trng Trc, Trng Nh ang ci c, Nh voi tht din hnh trong ngy l Hai B Trng. C ting ai trong bn tht ln: t
- 34 -
Ti i Hc
Hi kL khc Huy Bui mai hm y, mt bui mai ma thu nhng vn cn nhiu oi bc ca x Hu, ch M nm tay ti v ch ti dn i ngang qua trng Vit Anh, bng qua ng Duy Tn ri i dc bn hng Lu ng Su v thng tin v pha trc Lng ti trc. khng thy hn hoan nh Thanh Tnh m t m tht s nng chu v cho d ng l hm nay ti i hc nhng l hc trng ... Jeanne dArc S dArc. d gia nh chn trng n sinh ny cho ti v hai l do. Th nht, ch ti cng hc trng ny v do ng ch cn mt ngi i a n m thi Th hai, thi. C gio lp Nm l lng ging ca gia nh v ng nhn ti vo hc. Khng phi vi mt cu b mi 6 tui u nh ti m ngay c cc ngi ln hn ti 5, 10 tui cng s ngi ngng lc vo mt lp hc m mnh l mt thiu s tuyt i nh vy. Lp Nm ca trng Jeanne dArc chim mt phng kh ln gm 3 dy bn chia thnh 3 lp A, B v C. Khng hiu r l nu hc lp Nm A, l lp ti c nhn vo, c m nm nhng t hc lc cn km th khng c ln lp T m ch c ln lp B hay C hay khng nhng ti cn nh l ngoi mt s mn hc chung, thnh thong , cc bn cc lp B v C hc cc mn khc m ti tht s khng hiu. Nhng d sao, l A B hay C A, th cng ch ton l con gi, duy nht c mt mnh ti l con trai. Ch c mt an i duy nht l trong trng cn c 3 nam sinh khc. C ba u ln hn ti mt tui v hc qua lp Nm nn hin ti ang hc lp T. l L b Ging Nguyn duy Ging, Phc v Trn cng Tn. Gi ra chi, bn a chng ti t li mt gc, th thm ni chuyn, khng dm c c ng mnh. L hm no v hng ch chng ti v tay
hay reo h th lp tc gy s ch ca a s tuyt i v h s xm li tru chc chng ti ti. y l nm hc m ti tht s mun qun v do cng chng c g k li Ri mt nm li. cng qua i v may mn thay trng thay i thay, chnh sch v tuyt i khng nhn nam sinh no na. Nh vy l ti phi chuyn trng trng. Vic la chn trng mi cho ti c quyt nh mau chng. T nh ti bng qua ng ti, Phm hng Thi ri i dc theo ng Ph c Chnh khong chng 100m l n ng Trn vn m Nhung v bng qua ng ny l n mt ngi trng t thc nh c tn l Nguyn vn Mn Mn. Tuy phi bng qua hai con ng nh nhng l hai con ng nh v vo thi cng rt t xe c V li c. y cng l a bn ca ti nn c th t i hc v v nh khng cn ngi ln dn i i. Trng Nguyn vn Mn ly theo tn ca Mn, thy sng lp kim hiu trng nm trn mt khu t hnh ch nht, b di khong t 25 n 30m chy dc theo ng Trn vn Nhung v b su khong t 15 n 20m. gia khu t nm st t, vo pha sau l mt ngi nh ngi c k c nn cao chng 3,4 bc cp, lc trc chc lm nh th nhng by gi dng lm ni hc cho cc bn lp Nh v lp Nht. Pha bn tri l mt cn nh chy dc theo hng ro xy bng tp l mi tn, l, bn trong c 3 dy bn, 3 bc ging v 3 bng en, c khng c vch ngn dng cho cc lp Ba T v Ba, Nm. Pha bn phi l mt cn nh nh l ni Thy v C cng hai ngi con mt trai mt gi con,
- 35 -
khong 17,18 tui c ng. Thy v ngi con trai ph trch cc lp Nh v Nht cn C v ngi con gi th ph trch 3 lp Ba, T v Nm. Ni chung y l mt trng t thc nh dnh cho cc hc sinh ln cn nh trng hp ca ti. Cc bn cng xm vi ti th vn i hc trng c, a s vn cn hc chng trnh Php, ngha l cc trng ln v khang trang hn. V vy, lc phi hc trng Nguyn vn Mn ti cng thy khng hi lng cho lm nhng tht s mt cu b 7 tui u nh ti th u c quyn g la chn. Khng nhng th, trng ny cn thng c gi tt l trng B Mn v cc bn ti vn thng c hiu lm v dng ci tn ch diu ti. S d ti m t v ni nhiu v ngi trng ny v l ni thay i su sc cuc i ca ti. V vy, d ch hc trng ny ch c mt nm nhng Thy C li rt thng ti v v phn ti, nhiu nm sau, ti vn tr li thm Thy C vo nhng dp Tt t lng bit n ca mnh. By gi tr li vic xin vo hc trng Nguyn vn Mn. Ti hcmt nm lp Nm trng Jeanne dArc, d sao cng l mt trng ln v c uy tn. Nh vy vic c nhn vo hc lp T trng Nguyn vn Mn phi l chuyn ng nhin. Tuy nhin, khng phi nh vy. Trng tuy nh nhng c nguyn tc ring. Tt c hc sinh phi qua mt k st hch xc nh trnh ri ty theo mi xp vo lp thch hp. Ch xin vo hc lp T m khng nhng ti phi qua mt k thi vit (nu ti nh khng lm th gm 2 mn Ton v Chnh t) m cn phi thi vn p na. Ni l vn p cho oai ch tht s ch l ht mt bi hay c mt bi thuc lng. Ti l con th nm trong gia nh v cn 2 em na tuy nhin u cn nh v cha th ht mt bi trn vn hay c mt bi th. V vy lc c cc Bc, C hay D n thm th ti c chn biu din gip vui cho ngi ln. Mt trong nhng bi t ca ti l mt bi hc thuc lng bng ting Php di chng mi my cu v hm nay ti chn bi trong k thi vn p. Khi ti bc ln bc v c c chng 2 cu th Thy Mn i ngang trc ca v dng li nghe ti c cho ht bi. Sau Thy i vo lp, ra du cho ti ng li v n gn C gio yu cu xem cc bi thi vit ca ti. Sau khi xem xong Thy tuyn b mt cu bt h, bt h v n lm thay i c cuc i ca ti v cng v vy m cho n by gi, 60 nm sau ti vn cn nh nguyn vn:Trnh Php vn nh vy th phi c hc lp Ba. Cho d cn rt nh nhng ti cng thy c ci g bt n trong cu ni ca Thy. Th nht, ti c bi thuc lng nh mt con vt, u c hiu r ngha ca bi vit v do , cho d c c hay cch my th cng khng lin quan g n trnh Php vn ca ti. Th hai, ngay t ngy hc trng Jeane dArc, tuy trng c chng trnh Php nhng ti hc chng trnh Vit v cng l chng trnh ti s theo hc trng Nguyn vn Mn. Cho d a s cc trng tiu hc theo chng trnh Vit vo thi cng vn c vi gi Php vn nhng ch l mn ph. Cc mn chnh vn l ton v vit ng. Cho nn gi th nh ti c trnh Php vn gii i na th cng khng th v vy m li b bng mt lp. Tuy nhin d sao th ti cng c cht hnh din v t thnh tch ngoi mong mun trong k thi u i. Gia nh th cng khng thy c l do g t chi s u i ca Thy C. V ti hn hoan b qua lp T, vo hc lp Ba, khng mt cht ng vc v nhng kh khn sau ny. Thi gian ti bt u i hc cng l vo khong thi gian chin tranh va chm dt v ph huynh bt u gi con em n trng, c ngi 9, 10 tui hay hn mi vo hc lp Nm. Cho nn sau ny nhiu bn rt ngn thi gian bng cch thi bng. V d nh hc Ng l thi Trung Hc Nht Cp hay Tam th thi T Ti I. Tuy nhin vo lc , cc bn ny tm gi l trng thnh v chuyn thi bng khng c nhiu nh hng n vic hc sau . Tuy nhin, qua kinh nghim ca c nhn ti th b qua mt nm hc lc 6, 7 tui to thnh mt l hng rt ln m, nh trong trng hp ca ti, phi cn n 7, 8 nm sau may ra mi c th lp y. Ti khng cn nh th hng lc cn hc trng Nguyn vn Mn nhng d c nh th ci
- 36 -
th hng cng khng chnh xc. L do l Thy C rt thng ti v nng v mi mt Thm mt. ch vo cui nm, bit l ti khng c th h hng cao c lnh phn thng cui nm Thy C nm, t ra mt phn thng c bit pht cho ti ti. Nm sau, gia nh i vo Nha Trang v ti hc lp Nh trng Nam Tiu hc. Nm hng , thng ti thng xp vo hng t 30 n 40. Va im ln lp nhng thuc hng hc sinh di trung bnh. Nm sau, gia nh li tr v Hu v ti hc lp Nht trng L Thng Kit Th Kit. hng nm vo khong 30, tm gi l trung bnh. Nm ny cng l nm phi thi Tiu hc v thi concours ln trung hc. Ti cn nh vo khong u nm 1955, mt hm Ba ti i lm v v cho bit l nm ny ti khng c thi Tiu hc. L do l v B Gio dc va ra thng tri mi nh li tui ti thiu d i thi Tiu hc l 11 v nh vy l ti thiu 1 tui do khng hc lp T ba nm trc y Nh an y. i hay c th cng thy nhng kh khn ca ti, Ba ti ni: Nh vy cng tt, hc li thm , mt nm cho c cn bn. Ring ti th c th i rong chi khi phi hc thi l hnh phc ri Th ri. nhng ti cha kp vui mng c bao lu th ch khong mt thng sau, Ba ti li thng bo cho bit l ti s c i thi. L do l c mt s hc sinh ng k cng thiu mt tui nh ti trong c vi ngi l con ca cc vin chc cao cp Do cp. p lc ca cc v ny B Gio dc cho php c min 1 tui nhng phi lm n xin. V t , c . vo nhng nm c thi c t Tiu hc Trung Hc hc, Nht Cp cho n T Ti I v II ti u II, phi lm n xin min tui v mi ln nh th, li c gp nhng ngi bn thiu tui quen thuc nh Phm ng Thin Trn Thin, anh Tun. K thi Tiu hc nm , nu ti nh khng lm l nm cui cng cn thi Tiu hc, ti trng tuyn khng my kh khn khn. Tuy nhin k thi concours vo Trung hc cng lp mi l gay go. Theo tr nh th c khong 2000 th sinh vi con s c chn l 600 s chia thnh 10 lp.
- 37 -
Su lp s hc trng Nguyn tri Phng 2 lp Phng, hc trng Quc hc v 2 lp hc trng Hm Nghi va mi m trong Thnh ni Nu tnh theo ni. t l th vi th hng ca ti chc l khng u c. Vo ngy tuyn b kt qa Hi ng Gim qa, kho la chn c tn theo th hng ch khng theo th t mu t. C ngha l mt ngi thi hng phi chu s hi hp, dn vt hn c ting , ng h mi bit l mnh thi rt Tuy nhin rt. hm cng c mt vi pht mi ngi li c pht, dp reo h, v tay gim bt cng thng Trc thng. ht l lc c n tn Nguyn vn Tm Tuy vo Tm. lc , v ny tr thnh Cu Th Tng ri nhng tn tui ca ng vn cn c bit n ngay c i vi m hc sinh cn nh nh chng ti. Mt lc sau th li n lt Th Hin Phan vn Gio trng tuyn. Sau th tin v tay reo ting h ln n cc im lm Ban Gim kho phi tm ngng c l lc m ng kim Th Tng Ng nh Dim cng c trng tuyn Nhn y tuyn. cng ni thm l d sao th Nguyn vn Tm cng l mt tn kh thng dng n sau chng ti nn khng ch . Phan vn Gio th hc trng Quc Hc, hin ti vn cn Hu Mi y, Gio Hu. cng c ghi tn tham d qh 50 nm gp li nhng n pht cht th khng th i c Tht l c. tic. nh hn Th Hin ngy Hi ng ln ti ti. Ring v Ng nh Dim th thm hi khp c 3 trng u khng thy i hc khng ai hiu ti hc, sao v l hn na l khng c ai t nhn l bn hc cng lp vi ND tiu hc hc.
Trng Nguyn tri Phng
By gi tr li kt qu thi concours. Sau khi mn mi ch i hn mt gi cho n hng 566, ngha l ch cn hn 30 tn na l trt v chui, th n tn ti c trng tuyn. D nhin vi hc lc ca ti th c hng 566 cng l nh c may mn hay c th ni l hc phn thi ti ri. Th l nm 1955 ti vo hc lp Tht B3 trng Nguyn tri Phng. Trong 3 nm u, hc lc ca ti cng c cht tin trin nhng cng ch hng hai mi my ri ln c mi my l cng. Phi ch n nm T l nm m theo ti, ci ht hng v b qua lp T mi tm c lp y. Nm , 7 nm sau khi b bng mt lp, ti c xp hng 5, mt bc tin vt bc v rt ng lc v l nm phi thi Trung Hc Nht Cp. Trng Nguyn tri Phng c thng l l vo ngy cho c u thng, s b ra mt gi pht bng danh d cho 3 hc sinh xp hng cao nht ca mi lp. Cng la vi ti th hng thng u c nhng tn quen thuc nh Nguyn mu Hng, Thn trng Minh, Phng ph Thanh, Bu Thc, L b Tip, L vn Ton, Nguyn mu Trinh, Phan vn Tng,...Nhn cc bn t trong hng ca lp mnh hn h chy ln tn ct c lnh bng danh d, ti tht c ao mnh t nht cng c ln c nh vy. Phi ch sut 4 nm cho n lc hc T, tuy cui nm ti ch c xp hng 5 nhng c 1 hay 2 thng g ti c xp hng 3 v c nguyn ca ti cng thnh s tht. Trong nhng nm cui trung hc trng Quc Hc, ti lun c xp hng cao v rt t ngi c bit hay cn nh nhng kh khn ca ti trong nhiu nm trc . Khng phi l khng c l do m hu ht cc quc gia trn th gii u n nh l phi hc 12 nm mi ht bc trung hc ph thng. Ch b qua 1 nm l mt thiu st c bit l trong nhng nm u mi i hc. Cho d c nhiu kh khn nhng may mn ti vt qua c v l mt i i tht ln. Ti c c nhng ngi bn m ng l khng bao gi gp. V mt vi ngi, ng l l bn ca ti th by gi phi ku ti bng anh v ti hc trn 1 lp v l bn ca ngi anh. Khng ai c th ph nhn nh hng ca bn b ln cuc sng ca chnh mnh. Ti ch nu ln mt v d nh l nu ti khng b qua lp T th s khng hc cng lp vi L vn Ton, cng s khng c Ton mi n n gi ti nh, cng s khng quen ngi O xinh p ca Ton v cng s khng c n con, by chu ca ngy hm nay. Sau y l mt s nhng ngi bn m ti c duyn (hay l v i duyn m) c gp trong thi gian hc Hu. Lp Ba trng Nguyn vn Mn Nguyn tn Kin, Mai trng T. Lp Nh trng Nam Tiu hc Nha Trang Ti hu nh khng c bn v khng cn nh tn ai c. Lp Nht A & B trng L thng Kit Dng ngc Ch, L ch nh, L qu nh, L b Ging, Phan vn Ht, Nguyn mu Hng, Nguyn tn Kin, Trn vn L, H thanh Ngn, L thanh Phong, Trng vn Ph, Tn tht Phng, Cao th Nh Qunh, Phng ph Thanh, Nguyn xun Thy, L vn Thng, L b Tip, L vn Ton, Hong ngc Trn. Lp Tht T B3 trng Nguyn tri Phng H c i, Trn duy B, Hunh hu B, Phm nh Ch, L vn Duy, L nh, L b Ging, Nguyn c H, Trn vn H, inh vn Hu, Nguyn mu Hng, Tn tht Lc, Trn kim L, Nguyn vn Li, Thn trng Minh, Vnh Minh, H thanh Ngn, Phan Ng, Trn hu Ng, L trng Nhn, Nguyn nh Ngha, Nguyn L Quang, H vn Sm, Trn ngc Thi, Phm vn Thun, V trng Thun, L T, H c T,Nguyn hu Xng. Lp Tam & Nh B3 trng Quc hc
- 38 -
Tn tht Cm, L trng Cn, Nguyn c Chu, Ha Do, Nguyn anh Dng, L vn Duy,Hunh vn ng, ??nh, ??ng, Gia Kha, on L, Vnh Lc, on Ngi, Bnh Pht, Bch Ty, Phng ph Thanh, Lin Thnh, L quang Th, Quch Thun, L vn Ton, Nguyn Tuyn, inh vn Trai, Nguyn mu Trinh. Lp Nht B4 trng Quc hc L vn Anh, L nh Bt, L thanh Cnh, H c Chng, Vn bc Chng, L vim Cn, Phm trn Cng Diu, L vn in , Hong th Hip, Hunh Hng, Nguyn ch Kh, Mai th Khu, Nguyn quang Lc, Cng tng tn Bu L, Hong Lt, ?? Lu, Trn thanh Mai, L qy Mu, ?? Ngn, ?? Ph, Nguyn Phng, V vn Quyn,Phm Thnh, L vit Th, L vn Thng, Lai c Thun, Bu Thc, Nguyn th Tnh, Phan tn T, Phan vn Tng, Nguyn mu Trinh, Bu Uyn, Nguyn vn Vinh, , Nguyn lng Y. Ti khng th no bit c nhng ngi bn m ti c th c nu khng c cuc i i trng Nguyn vn Mn. Ch c mt iu ti bit r l ti rt hnh din v nhng ngi bn m ti c c trong duyn mi. V vy hm nay, 50 nm sau ti t nguyn cng cc bn San Jose t chc bui hp mt 50 nm gp li tt c c dp n li chuyn c, nhc li k nim xa ca nhng ngy cn i hc, nhng ngy p nht trong cuc i ca mi ngi m khng th no nu ko li c. kt lun, ti xin mn php c mo m ngh nghip mt cht. Ln i hc ti chn ngnh Ho hc. Ch vi nm sau ti thy y l mt sai lm v khng thch hp lm vi nng khiu. V vy ti chuyn sang chuyn ngnh ho hc l thuyt l ngnh hc nng v ton v vt l hn c ho hc. chun b, vo nm cui i hc ti ghi danh mn Ha hc Lng t Thng k I (Quantum Statistical Chemistry I). Sau , vo nhng nm hu i hc, ti phi hon tt phn II v III. c bit ring v phn III, mn hc kh n ni c trng, vo nm , ch c mt mnh ti dm ghi danh. Mt thy, mt tr. Vo gi cui
- 39 -
cng ca kho hc, v gio s vit mt bng y cng thc ton, gch hng cui cng ri quay li, qung vin phn xung bc ging, nhn ti, th pho nh nhm v kt lun: Nh vy l chng ta hon tt vic chng minh nh l H (H-Theorem) v tnh bt kh hon (irreversibility) trong khng gian 4 chiu k c chiu thi gian. Ni mt cch d hiu hn, chng ta chng minh c l Thi gian tri i th s khng bao gi tr li c Ni tm li, Ti i hc, hc n si u lun t n mt chn l m mt nh th Trung hoa, khng bit mt ch v ton, l hay ho tha hiu t my trm nm trc: Qun bt kin Hong H chi thy Thin thng lai bn lu o hi bt phc hi L KHC HUY Thng Ging 2012
B v
Bun trng khi thuc ln cao a tay g nhp h hao thng ngy Mt mai ong cuc tnh y Tr v phng c nht mnh nn thinh a mt ng nhp cuc tnh Nn ch vn thy mt mnh b v. L xun Khi
CHU NI
Trn Hoi Th
Khi ng b n nh, nhn chung, v khi ca trong m ra, th gng mt thng chu ni hn mt tui ca ng b hin ra sau tm knh. Trc ht l v ngc nhin ca n qua ci a nhn m m chng hiu khch t n ng no. C l n ngc nhin v s c mt ca hai ng lu lu li i, cng nhau xut hin. C l n cha tr khn a phn bit th no l s gn gi rut tht ng ngoi b m ca n. i mt en ly ca n ht ro nh nhn ng ri n b, c v lnh lng, chng c du hiu ng g mng r cng hai k l. Ch c ng b th nh b hai cn gi lc, o n. ng i bng, b i m ng, b ng hn ln u, b hn ln chn. ng c ln cn bn tay, b ht h m. Thng b li c ng cng m mt ln. C l n phi khc tht ln v khi khng c n hai k v chp n nh con mi. Nhng n b u ng bt nhon n ci. By gi n mi t v thn thin. i. N ci khanh khch khi ng p mt ng v i vo ngc n. i mt sng lm gng mt n c t cng rc r. By gi ng mi n nhng si tc loe . hoe tun trc nay tr nn rm h m hn, dy hn. N ngng u nhn ng nh mt quan t t ta. Mt bn tay s ln u tc ng v v bn tay kia vi vng chp ly cp knh lo. C ting m n c ng cnh co: "Coi chng ci knh ca ba". ng h hong ht gi chic knh khi rt. M n li cnh co: "Chic knh ca ba n cng b n lm h g m gng ri. N h lm, gp ci g cng ph.." ng h ln u ng hn
tc ca chu mnh. " nh. "Nhim v ca chu ti l ph. Ai bo c ngi khng chu o cc gn gi.. Phi khng con?" Ri ng li i m xit n. ng nghe mt ni y du t yu rut r trong vng tay c ng. Nh th ca l mt phn ngi ca n chuyn v i vo ngi ng. Mi s i sa vn cn thm thm. ng xit mnh n thng b t phi vng vy, cc ca tay chn, mt c g. i ci mt bu bnh, nhng si tc . loe hoe, nhng ngn tay b t, mm ng mm. Chic ming l my rng ca. c Chic t ni phng y qun. i mt c en lay ly. ng c kh vo tay chn cn n. ng p mt v lng n, a qua t vo a li gi v tht lt. N nhm mt c ci c v thch ch. Sau n li nhn ng. Bn tay l c n li git ly chic knh. Hnh nh n xem chc knh l mt th chi cng nn. Thng b khng chu ng ng y mt ch. ng yn N bt u vn mnh, hai chn p. C l n nh, khng cn bit v cm xc ca ng ni ca n. n ng tun phc, bng i khp ph c, phng. Ti ca knh, ng dng li. Thng b trao i mt nh ra ngoi ng nhn sn. Tri nng. My mu xanh nh Bi c xanh. u nht. Hng xe u dc theo l ng. Hai a b M ang p xe p trn li i dnh cho b hnh.ng thm th bn tai n: Mau ln l ng mua xe n ln cho con p nh. n mt lc no , hai tay ng c thy r. o cm ng trao li cho v ng. V th thng b li thm mt ln i ch. C l n qu chn vi cnh k bng n ngi m ny, nn n bt u phn khng. H t Hnh ng phn khng ny c biu l qua hai chn c chi xung, thn mnh vng v nh vy. N mun c t do chng. N tt xung nhanh, n ni b ni b ca n phi b tay chu thua. Khng bit n hc a u hnh ng phn khng qua ng ng li tch cc ny. Khng khc, khng nm v, m vng vy ri m m trn c thn hnh nh trn xu xung t. Khng ai
- 40 -
c th cn n khi n mun. V khi i chn va chm xung t l n bc nh chy. i chn cha vng, bc thp bc cao, c lc nh th ht hng, thn hnh nh mt thng bng, khin ng b phi hong ht, a tay . ng gc phng, b u phng. V thng b th c bc nh bc vo ch khng ngi. A, n n k sch ca b n. Nhng cun sch dy cm, ba bc giy lng, ngi ln cm thy nng, vy m n li dm b bn tay nh b kia m tm cch li xung. Khng c, cu quay sang my ci CD, ri i hng nhm vo dn my stereo. Ti tnh cho dn my ht ti tn, b v chm v p bi bng keo, phng cu b tay vo l in nguy him. ng nho n, li cu sang mc tiu khc. ng bng cu b ln sofa. May ra cu ngi yn mt lc. Qu vy, cu thch ch mi ny. Hai chn dui ra. Mt nhn ng lung linh, ming ci vui. ng gi b lm ch, sa gu gu. Cu khoi lm, ci thnh ting. c th ng cng sa nhiu hn. Cng ng vai mt cch iu ngh hn. C ngha l ng nhn mt l li, b, sa. Tt c cho thng chu mt tui ca ng. Tt c v n, thy mt n hn h, i mt rc sng, chic ming n n ci l my ci rng ca mi mc. ng khng cn nhn v, nhn bn g ro. ng l mt th sinh chu ng chm im. Nhng sau , cha y hai, ba pht, ng b loi. C ngha l n chng cn hng th g n ti nng iu b m ng ni ca n th vai. N bt u tut xung sofa. Khng phi tut t t cho n khi hai chn chm ly nn. M ngc li, chn cha chm th c thn hnh ri xung nh nhy khng cn d. N ng ln ra trn nn thm, ming mu. V ng vi bng n, va d va ni: "Ny, b p ci nn nh ny lm chu b au, ny b nh ri... Thng b ngng khc, li trao i mt ng ngc nhn. Ri li i xung. Ri li chy, hai chn mi tp bc, cha vng, ng nghing nh k say ru. Ri ng li chy theo, lc tri lc phi lc chn u chn ui. C khi ng ht hn v thy n c m u vo bn gh hay cnh tng nh. Nhng n ti tnh hm kp bc chn, ri quay hng khc tip tc. ng li ngh ra cch quyn d thng b n qun i ci li chy nh k say ru ny. ng mt ri. ng mi hiu v ni vt v ca nhng ngi gi tr, nht l a tr ny mi bit i nh chu ng. C bao gi ng ngh c mt ngy trong i ng li c ln chc nh hm nay. Nn bun hay vui khi nhn ci danh xng ny. C phi v hai ting ng ni l ting ku bo hiu cho nhng ngy trc mt: x tn, hay ni vn hoa l hong hn ca mt i ngi. C phi n l li co ph cho mt cuc i b gt ra bn l x hi?Nhng, by gi th ng hiu, ng ang vui, nim vui th trn tr, nim vui bt tn. bao nhiu ln hai ng b li xe i thm chu ni. Sut ba ting ng h, qua bao nhiu th trn, phi tr my ln toll, c khi tri tuyt trng mt m, c khi ma xi x nh trt nc, ci qut thi nhau qut lin hi, y vy, lng ng th hm h nh k i tm nim vui. Vng. Nim vui th qu nhiu: bn b t tp ht h, danh lam thng cnh hay nhng chuyn i xa gp li c nhn. Nhng c l c gp hoi, th cng nn. Nhc n chuyn c mt vi ln, nhng c chc ln th cng cm thy nhm tai. Nhng trong nhng ln li xe thm chu, th hn ng b nh p y nt nhc reo ca. n nhn n, thy li ni thn yu rut r. n chng kin s pht trin mt hnh hi. T khi thy cu b, mt en lay ly, ri n khi tp ng, tp i, tp chy... Tc mc dy hn. Chn tay cng cp hn. Rng mc nhiu hn. thy t tun trc, ch bit b, hay mi ln i l nh tay say ru, nay hai chn vng, bc tng bc.. ri mi ln thm chu, l mi ln ng mang theo nim vui rn rng sut c ng di.
- 41 -
By gi, cu b yu qu y hn ba tu Khc n tui. vi nhng a tr trc tui, n chm ni. Nu ni i th ni mt th ting g l lm. Tuy khng ni ra, ba m n u lo u khng t. Ring b th lun ng lun dng kinh nghim ca b an i con: N nghe c l khng sao con . C bn nm a tui mi ni. Lc th tha h m tr li... Vic ni chm ny i khi lm ng b kh y kh tm khng t. C khi n vi vnh hay k ng b nh ku lm ci g, ng b khng hiu, hay lm tri , l n m dm chn khc, tc ti. ng b th ch thua. Ba chu m n cng chu thua. Khi y ng thng chu mnh v hn. Mun tha mn chu, nh n nhng khng bit chu mnh mun g. Ngy thng vn tri qua, mi ln hai ng b n b li xe vt xa l di thm thm, thm con, thm m, chu, nim vui rn rng ln vi ni lo u canh n cnh. Thng b vn ln nh thi, rng mc y, i, chy nhy, ph phch, bit ng b n, bit phe ta n, c ng b, nn mc sc nhng nho. R rng con . h ti m chu h ti b. Nhng ting ni th vn ng th nh ting Min, ting Rp l lng... ng... Mt hm, chic xe u trc nh sau ba c nh, ting ng h di cn ma tuyt, th ng b t, b xung cng nim vui kh c th din t m c. mt thng i xa, gi ng b tr li thm con thm chu. B xch mt bc chi, no l xe ch i, cha la, xe truck, xe cn cu. ng bm chung in. a, ng nhn vo nh qua khung ca knh. ng thy a chu ng chy ra nh cn lc. V ti ting la mng r: ng ni ! ng ni ! vang ln ri rt:. i i hai ting u lng ca mt a b, khng a phi l ting Anh ting M, cng khng phi hai ng ting nh ng nh th T Hu lm nh c thi nhc ca, h thp hn mt c nhn phm con ng t ngi. Trn Hoi Th
C be ngay xa
Qu ti x Hu c ngi em gi nh Mt trong xanh mi thm dng di kiu dim Ti n thm em mt chiu nghing nng V th hn theo tn bc em qua. Ma ng i khng phai nha dng tc Ri Xun n nh nhc lng ln iu Bc chn i tay vy o em bay Con ng xa em qua chiu thc gic nng vng nh c m sng sng. Ti c n d bit mnh khng th Kip phiu bng ti dm bc i hoang m Trong khng gian ti ri phn thng vng Phn vung vi mun chiu khng nh hng i C mt ln phn bay v ng ni Nh mt ngy qua yu em Ngn tay a ti nh hi u phin V mc tc mnh bay vi gi.
L xun Khi
- 42 -
Th vin i Hc hi qu ng ngi nn ti chn Trung tm Vn Ho Php hc bi, v anh lo o theo ti, cung ng mi yu cu n ni c khi anh ch ngi yn lng nhn ti hc. Ngy l, ngy Tt v nh l ngy sinh nht t nht ca ti, anh khng bao gi qun mua qu, gi qu, v tng qu mt cch trn tr ging nh hc tr ng tng qu c gio! Mc d khng xc ng nhng ti lun ch ng ch anh mt li t tnh trc di Nhng anh khng n. bao gi can m. Anh tm cch th hin tnh m. th cm mt cch bng gi, v c l anh cho l t l cch t tnh t nh. Anh u bit, l con gi, d l con gi nh lnh x Hu, l tnh yu th c khi h mun e p, kn o, cng c khi h mun rch ng h ri ...c l ch l khng mnh l g i vi nh ngi khc phi .Cng nh m bc phong cnh mt ch ton gam mu nhn nh nu khng c mt t, m la hng hay mt le li n t nng vng th u c rung ng c lng ai? Kh ni anh yu ti r r trong khi sau i rt lng ti c mt ci ui i theo di l th (khim t tn cha?) trong gi bi hc. M ci ui ton l c. nhng nhn vt qui d! Chng hn nh Tn, s quan hi qun, li n, s tu thu u khng thy, ch thy mi bui chiu thu mt chic xch l p theo ti m qung p mt ng L Li (Anh t p xe xch l, cn ng gi p xch l nm ch bn gc cy anh chng si tnh c i tr xe v tr tin thu xe). M T cng ngh s Tn
CHUYN V KIM
nh mai
C nhng mt mt khin ta c thy trng m vng, au thng. V cng c ci ch lm ta ng cht khng nh lng. S ra i ca Kim d khng lm a ti bng hong au n, cng chng lm lng ti ng nh tnh,...nhng ti c bun ru ngh nh mt u ngh: chic l va la cnh, l th v vi t m cnh v t vn tip tc m mm xanh, theo l v th thng. Kim yu ti v khng giu gim tnh yu m vi bt c ai, k c ngi yu c ca anh.V Kim a yu ti mt cch au n, khin ti c thy s v m khng dm gn anh...Ti hi y cha ph l mt y phi nhan sc. Nhng ti vn lc quan v nhng g ti i ang c: du dng m cng ci, cng quy m i, quyt li rt d mm lng. V nht l ti t nh mnh c mt iu c th gi l vn ha lm m p i vi mt c gi, khng cn phi chim sa c l i ln. Bi v ti bit chm cht nhng g tri cho v cha m i m li, vi ci cch m ti c c theo truy thng c truyn ca ngi con gi x Hu, ng th ti tm hc i qua sch bo, vn th...V tt nhin ti c t cng bit lm iu, lm b ...theo cch hiu c ring ti ... a M ti ch lm iu lm b cho ring ti v cho nhng ai chu ti. V Kim l mt trong nh t nhng k chu ti. Nhng kh ni anh y chu nhng khng u thu sut c ti nh mi tn xuyn su cnh n sut chim! V cnh chim ch ng khi b mi tn bn trng. V th ti cng xa anh, v ti cng xa anh th anh li cng rt r tin ti, bng v vn cch, ng nhng khng c cch no mang tnh m mnh lit ca n ng thc s. Anh chm cht d ng dn n ch vi ti, nhng anh khng p ng. Ch ng. Chng hn, hc gi trit i cng i Hc Vn Khoa th c th anh i tht sm, ginh cho ti mt ch ngi tt t ch nht, v tt nhin anh ngi cnh bn m cch rt nh mt ...ng hong hp l !
- 43 -
lm, Tn thi so rt thit tha khc Chi t Chiu t Serenata ... Trong s nhng ngi mt cng, b hc, t b b vic, mi ngy sau gi tan hc, lm ci ui i c, sau lng n sinh K, cng c nh ng nhng anh lnh chin... V ti bng nh mt anh ch mang lon t chng i u. Vi chic xe jeep, anh li ch c chm chm t cng trng v n tn nh ti. Hy t n tng tng anh chng li xe chm chm sau lng m ngi m mt con gi i b, khng dm bp ci, khng dm , vt nhanh, khng dm qua mt trn su qung t sut ng ang tung tng nhng chic xe ca c p hng trm t o trng K th khng bi chng bit chin binh ny khi ra chin trng c gan l nh ng nh vy khng? Do anh cn c bit danh Chng t Elpaso tuyt vi (cc bn ti phong tn cho anh vy khi ngi nghe anh gy n guitar.)ng l uitar.)ng mi ngi mi v . Cng c mt anh chng p chic xe p c tng l d i theo (lc Kim ang a ti v trn ng Hng Mui) v tht mt cu , ngi em su mng! Ch l ti lc y mc mt chic o di bng vi sa tanh en tuyn tng nim mt mi tnh va tan v. Ti hy mt dao cau: bt lch s! V bt lch s y l.... chng ti mt thi gian hng my nm sau ny. Nhng cu chuyn di v phc tp ny xin gc li phn sau. Thi y, chng ti quen nhau v thng trao i cho nhau nhng tp th tnh, cun ti thuyt hay u nhng a nhc 45 tours, no l th Jacques c Prevert, tiu thuyt ca Alain Fournier, hay ca a khc thi thng ca Francoise Hardy...V a cng chnh l nhng anh a th bt d, v n t c du trong l nhng mnh giy, nh y, nhng t th hay nhng cnh hoa, xc bm.. Kim tt nhin cng c nh ng trao i nhng t giy nh hn gi n, gi nhng tp i, th nh, nhng bc tranh Kim v ti (khi ti ng ngi hc). Nhng ngng c chng bao gi ti thy mt t th. Chng phi l ti tha thi mong ch, i thit nhng con gi c ai m li khng mu ngn ko i mun con tim mu tm ca mnh c thm nh a nhng chng trai si tnh? ng l ci thi c l s chng u vo i c u, khng nh by gi message trn i thoi di in ng, e-mail trn internet, t tnh huch tot trng trn m khng cn xut u l din. Cui tun no nhng c i cng hn i ng cp xem phim nu thn thit v nhau. V rp chiu t vi bng khng my lnh, ch c qu my v gh g qut (c khi c rp) nhng m lng m i l lng mn! ng mn V l ni hn h v l ni c i kin cm i iu tay t tnh Khi ti ng i xin vi Kim th anh ng xin chng sng ngi, khng tin l ti nh li i i, nhn cng anh. Hi tay vn gh trong rp xin ch c mt tay chung cho c hai gh nu ngi ny gh, tay th ngi kia nh th lng. l i cc c ng. iu rt chi l tuy vi cho nhng dp t dclaration v bi ht ti ting Php...Main dans la main.. m mi c ngha. Su bui xem phim, a. Sut ti bung th ng tay, v n lc phim ti en, ti gi v mi tay i gi tay tri ln t m xem th th...Th..! Tay gh lnh lng tr nh trng vng.Tm hn ti cng l ng lnh lng trng vng k t giy pht . C khi ti ngh ngh khng phi l anh khng dm, i nhng anh l xem mi tnh ca l anh i vi ti nh m th tn i mt gio. Anh ng ngng m, nhng con gi c khi cng ph tp, c khi ng phc khng cn..ng n..ngng m! Con gi d g i na c a cng cn t tnh, ch u cn tn th! V mi cho n khi anh khng cn n n na, ti mi nhn c, mt cch gin ti qua ngi em t tip, gi ca anh, li t tnh mun mng. Nhi lc ti n Nhiu thm ngh, nu ti nhn li t tnh trc tip khi i t anh ang cn, th ti khng bi cch no tr n, bit mn n ny...Bi v lc ti ln n theo chng mt gc tri xa Hu. . Nguyn th Nh Mai
- 44 -
Chiu cui nm i
i nhm tu San Jose
Ni nh chiu cui nm cnh ng mt thi bom n n gi ny trng xa ma bn b ngha a u hiu m t tri sng nc. n light rail i Blossom Hill toa tu vng ngi homeless gi thu mnh hng gh cui i giu khun mt di chic m dnu c m tu i - tu qua rt lu bng ti y trong i mt ngi homeless gi tu i - tu qua nhiu ga ngi homeless vn ngi ch xung ga no qu kh. Ti i Blossom Hill tu qua hoi chng ti mi lc cng xa nhng ga xp chiu ma qu nh u ting ci tu m m Lng C Tha Lu Hu ti ln nhm tu Santa Teresa - Winchester Chiu cui nm nh ngi homeless gi ti i chuyn v k c. L Qunh San Jose, 31-12-2010
Thnh ph chiu cui nm nhng chic bus chy qua vng khch ng mang s - hng cy tr cnh ma ng va em i ht l. Ngi mt mnh c ph Starbucks gc ng s 3 ma mt m ngoi ca knh ngi phc v da en a mt nhn bu b bun thi gian tri trn nhng chic bn trng.
- 45 -
hu v ti,
mt qung i
vnh lc
Cu Gi Vin ( Bch H ) u Gi
Hu, i xa m nh, ch khng ph gn phi m thng! C ngi ni th v c cng c rt nhiu ngi ngh nh th. Nhng y c . cng ch l mt cu ni hoc mt ngh, n cha ph l chn a phi l. M ci g cha phi l chn l th n c th i th ng v n c th sai. ng vi ng ny nhng i ngi li khng ng vi ngi khc. Vi l tui ca i la ti thu , ti cha c ci tnh cm thng hay l m ght Hu, ch bit rng cuc i c ti tri qua a chm chm trong ci tnh lng nhng ti v linh ng vn cm c nhng bt trc gn k. Bi vy, khi ti vit v Hu l ti vi v mt vit qung i th ca ti. Hu l mt ti mun t thu m ai cng mun vit. Cc vn nhn thi s t. s, nhc s t nht mt ln u vit v Hu v ngay c Hu cc nh nghin cu s hc v x hi h cng i hc c nhng bi vit dnh cho Hu. L mt thnh ph nh nm gi hai min m gia Nam Bc dc theo chiu di ca t n t nc, Hu c mt vc dng tht nh b v khim nh nhng. C rt nhiu gi thuyt hoc nhng li gii thch d trn i da s nghin cu s Vit xc minh ci tn c ca min t ny. Trong lc hu nh t c cc a u tt danh ca cc tnh thnh trn khp hai mi t p min nc u c t tn t nht c hai ch th ci t ch thnh ph b nh ch c mt ci tn g duy nht t gi mt ch Hu. Tuy vy, v tnh cch bit v vi c nhng nt c th, ngi ta g Hu bng i nhng m danh khc. Hu cn c g l c , c gi min sng Hng ni Ng, min Thy Dng, n mnh t Thn Kinh, hay Kinh thnh c Vng n ca Triu nh Nguyn.
Ni n Hu l phi ni ci kh hu i n ng nh ca Hu. Vo ma ma th tri ma . th dm ma d, ma ngy ma m, ma h tun , ht ny ma qua tun n. Ma thi c cy ngc . t, u ln khng ni. Ma ng th khi phi ni. i. th lnh chi m lnh c n, lnh t trong rut ra n nh t ngoi da, lnh t trn u l xung bn chn, nh p my ci mn khng thm tha vo u. Cc b m c gi phi k k m ci lng p cha than hng ng mi mi chu ni ci rt c ny.Ni n ci c a lnh th phi ni n ci nng. Ni ma th n phi ni n nng. Ma, nng, nng l ng, lnh, Hu u c c. Ci nng ca Hu l ci n nng nung ngi. Tri nng gt, ng di tng cy ph bng rm i ph m vn thy nng v ci nng l do ng gi Lo y ngn qui c thi vo. By gi th phi ni bo lt. Mi nm, n Hu phi hng chu my cn b lt. C nm, Hu y bo nh b nhn chm trong ln n n nc c ngu, Hu nh on mnh gc ng khi c bo qut ngang c cn qua. Khi gi ngng, ma dt th Hu hin ra ng, cnh xc x tiu iu v nt, trng tht tang thng thm hi. C nhng nm, b ln lt to, ng bo thnh ph nh b x rch lm trm m mnh. Nc lt dng ln trn qua ng s vo t trong nh. Tt ng tn c c phi dn ln trn cao, nh l dng c n nht xi in. L tr con ngi co ro trn gi i ging, ly giy tp v xp thuyn th xu xung nc. Ni th ni vy, ch ch chng sao c. khng ma gi bo lt th khng ph l Hu, khng lnh t phi ct da, khng nng chy tht th c t cng khng phi l Hu. Hu hn ni khc l ch . Vy m
- 46 -
chng ai ch Hu c. Thnh thong, than th trch ng, mc cho c v lng mn mt t ri c i cng vut ve ca ngi Hu. No l Hu p, Hu th. Hu m, Hu mng. Ai n Hu mt ln th s nh Hu n s mun i. Ngi i ri nhng ni u hoi v li. vn Mt mi t vng hnh thnh trong tr c, trong nh tm hn v trong tri tim to thnh nt lng m o mn ca mt cuc tnh tan v lc chia xa.. Ngi Hu vit v Hu nh, ng ni ngi khc cng vit v Hu. Nh nh th Thu B . Bn, ngi x Qung nhn cch ha nh nhng con ng v ging sng Hu. C l v vng v mt ng vn mi tc, nng tnh mt i mt ln mi hay th t thn th v mt b vai b nh ca ai khi thi s lng a khin l mt mi tnh si. Ngi ri Hu, v qua o , vt Hi Vn, quay u tr li nhn li Hu ri ri i Hu tng mnh nh ha . Tm bit Hu vi n hn thm l m lng Ti tr v ha pha bn t. Tng ch ngy xa, mi c nng T Th v i Th, trng chng m m con ha thn t , ha ra ng ngy nay, cng c ngi v si tnh m xc thn tr i tr thnh bt ng. Li cn c ci ng thi s H Huyn i s Chi ny na. Hin th ca ng l m ngi con mt gi min sng Hng ni Ng, th m: Vi Hu mun i ti khch l Lng ti thnh quch ph rong ru Hong thnh vng vua nn c mc, cn ng c chng thi s c nng th Hu bn c cnh m vn thy Hu rt l. Qu ng l rc r tm hn thi i nhn. Tui th ca ti gn lin vi m hai nhp i mi cu soi bng mt ging sng m m v th t mng. Ngy , thnh thong ti ngi xch l c cng m i ngang qua cu i ph. V ci tui va i mi ln mi, ti thc s cha cm nh ci th m nhn mng lng mn ca cnh vt. Gi sng Hng t. lng lng thi, tm hn ti nh chong ng trc n ngp ci s ca chic cu. Nhng vm c bng st ng cu qu v i i vi ti v ti cm thy b nh trc y nh ci uy nghi ca chic cu v mt cm gic s hi m s len li trong ti khi i din vi ci khi st khng l mu trng bc.. Theo thi gian, ti dn ln ln trong hi th ca Hu, trong li ru ca gingsng v trongting th thm ca my nh Ng. Khng bit Cu Tr Tin Hu nm 1962 ng t lc no, khng bit bt t u m bng t u dng ti tr nn trm mc trong ci u t c tch ca di tch Hong Thnh xa c. Ti h . hnh nh nghe c ting th di no nut t nh nhng lng tm, nhng ng quan tng , nhng kh thn cng im lm ng khu thn phn hay nhng nh nh ng cha ng mt lch s qu hng huyn tho ho hng v bi n thoi, thm. C th, ti bt u tr thnh bng nhng ng m thanh ca nhng cu h Hu no nut. Nghe ng ch m nghe, ci tnh ch Hu dng tro cht trong tm hn v thn xc. C l tm hn ti bt n l u bit rung cm qua bn nh m Tn Bn n nhc Ng. Li ca v m hng c m mnh lc phi ng mt thng tc ng n tnh c ca ti cng nh m bn Ting Xa, vi m thanh bun kt dnh i ti vi Hu mun i trm m kiu sa. m mc, Vi Hu, tht c nhiu ni. Ni lung u iu tung, ni min man, ni hoi ni mi, ni khng u khng ui, nh u ni . Vo thp u nin 1950, ti cng gia nh cha m v c em gi nh m v chung nh ca ng b n Nh ng ni ta a ni. lc trong mt xm nh, cn c gi l xm nh , n. S d c ci tn gi nh v l v cui xm i vy c mt nh my in, cung c in cho c ton n, cp thnh ph Hu. Con hm ca xm n lin ng a ni ci chnh l ng Thiu Tr n nh my pht u Tr in. Thi , c l by gi c cng th, con hm m ngi Hu gi l kit, nh ng b n ti s 5 h ni kit 1, ng Thiu Tr. Thnh p Hu. . ph
- 47 -
Ti khng nh r lm nhng cng c c ng khong ba mi nc gia ta lc trong xm. Trong c s , c khong nm su cn nh l thu ging ng thuc di b con vi gia nh ti. Ni r h nh hn, con hm xm nh ti nm khu vc pha sau Ph Tng Ph Thin Vng. Ph Tng Thin n n nm trn con ng Phan nh Phng, con ng ch dc theo ng chy sng t Bn Ng. Thu . ti h hc trng Pellerin, mt ngi trng nm m v th tht mt p. Hu nh Trng Pellerin nm g trong mt m gn bn o tam gic bao gm: cnh y l nh ng L Li, hai cnh kia tip gip vi sng An Cu v i sng Hng. Hng ngy, ti i b trng, thi n gian i cng mt hn mt gi. Vo nh . nhng ngy ma ng, ma dm r rch, tri rt cm cm, v i vic i hc i vi ti qu l mt cc hnh. c Cho n by gi, ti khng c d gp li , dp m bn c chung trng. Mt s r t cn thnh t thong lin lc vi nhau qua in tho hoc n thoi email. Tuy nhin vn cn mt a, ti gp li a, VN v k c lc qua M. Hn l Tng Qu i, n Quc hin c ng ti Virginia. Hn l con Nh Sch Tn n Hoa, mt nh sch ln nm trn m ng Trn Hng o Hu. Nh Sch Tn Hoa tuy l c gia . ca nh bn mnh nhng phi ni tht l t khi ti t n mua tp v hay sch truyn m l hay mua n li nh sch Bnh Minh. Nh sch Bnh Minh tuy khng ln nhng li c v bnh dn. L no mua Ln cng c bt tin. Mua nhiu bt nhi t nhiu, mua t bt t. Ngy , m ti rt m c ti thuyt nn c tiu lu lu b li gh mua vi ba cun truy ca H n truyn Biu Chnh, L Vn Trng hoc c B Tng c ca Long. Mua rit ri gia nh ti tr thnh khch quen. M l khch quen th li cng bt i c nhiu hn. Tng Quc i m bit c i ny t iu chc hn hn tc tui lm. M th no th h cng hn bit v vo ci ngy hi ng Quc H 50 nm gp c li, v chng hn cng s t min ng B nc n Bc M m v San Jos gp g bn b. Cn m n mt iu na, vo ci thi , ti ti li b ng xa i b i hc, th anh em nh Tng Qu i i hc ng Quc bng t nh c ti x nh a rc tht qu i c, l cng t. Mi ln thy xe ch hn tr n, m n tr hc tr c dp la ht b ci l tai: Xe heo Lo LoXe heo Lo. Nhng lc nh th, ti khng hi , hiu hn ngh g nhng thy mt hn tnh b coi nh nh b Ne Pas. Vi i, ti cn c m vi k nim na i mt nhng m thi, nn dng y v khng chng hn ta ni sng ln th cng h b mt . Ri ng hi Pellerin, i v ti qua hc Qu Hc. Sau th c Quc mi a mt ni, mi gn n ath k sau mi gp li. Nh ng ni ti l mt ngi nh xa c knh. t c Nh tng gch, lp ngi nhng trong nh th li p th c rt nhiu ct. Nhng cy c trn mu en lng ng ct bng, tri qua khng bit bao nhiunm thng m t vn khng h c mt t mi m no. ng ni ti i mt qui tin lc ti ch mi ba tu ng lm quan i tui. trong triu vi phm trt H t Hng L T Khanh, v vy mi ngi mi khi nh n ng ni th gi c l C Hng Chi. L mt tr, ti hon ton t a khng quan tm n nhng ng ln trong nh ng ngi nh b ni th hai ca ti, cc c cc ch. Ngoi a c, vic i hc, ti ch cn bit la c rong chi v l t vi tr trong xm.
Nm mi nm sau sau,2012 Golden Gate Bridge/SAN FRANCISCO.CA
Ba ti l mt cng ch ngnh ngoi giao t chc nn ng t c thi gian sng chung v m v anh ng vi em ti. Thi gian ny, ng lm tham v ngoi giao , v Ta i S Vit Nam ti Vientiane. Lu lu ng i v nc thm nh khong hai ba tu ri li tr v ng tun nhim s. M ti ngoi vic chm sc hai anh em c ti, b cn lo vic ni tr, lo l , lng vic ch ba cm nc cho c nh trong b phn lm du. bn Ngi nh ng ni khng ln l n lm nhng ta lc trong mt khu t rt rng. B n hai ca ti li ng. ni rt m ang v tho vttrong vi trng trt v m vic nui heo. B bin khu t chung quanh nh thnh t nhng mnh vn trng mi th rau ci, x lch, c chua v k c mt v ma. Sau nh l t vn
- 48 -
chung heo, thng nui khong bn nm con. Nui ln, th ku ngi ti bn hoc gp dp Tt, th lm tht chia cho b con, mi nh vi k n ly tho. C l v lm vic lin tay, sut ngy b ni ngoi vn lo vic trng xi nn sc khe ca b rt tt. Bui ti, sau khi cm nc xong, b lo vic thp nhang, tng kinh ri nhai tru, ong a trn chic gh my xch u. n gn khuya th b bung mn i ng. Khong 4 gi sng th thy b thc dy, lng l nu nc pha tr, ngi c m. Mt ngy nh mi ngy, cuc sng m m v lng l c th m tri qua. Khng kh tnh lngv trang nghim ca ngi nh nh hng n tm hn tr th ca ti. Ti c ba ngi c tr sng chung trong ngi nh . Cn gia nh bc v ch ti th sng Nng, ch c dp Tt hoc ngy gi k th mi t tp v ngi nh t ng ny. Thnh thong, khong su by thng hoc c khi c nm, c my ngi nh qu gh n nh. Cc c ti bo: l ngi lng mnh, qu ln. Ln no cng vy, nhng ngi ny n nh, sau khi thp nhang bn th ng ni ti ri th ko nhau xung nh di. Khng bao gi h bc ln nh trn ngoi tr khi mt ngi c ca ti ku h ln bo ngi vo bn, by ra mt s giy t v h lay hoay vit vit, k k. Thot u, ti khng bit v cngkhng thm quan tm, nhng ri sau ti cng v l ra s vic ny. ng ni ti lm quan nn c triu nh cp cho mt s t ai rung vn di qu. C t, nhng khng canh tc nn ng ni ti mi cho nhng ngi trong lng thu h cy ba v trng trt. Gia ch t v ngi thu c lm mt hp ng gi l Kh c T in. th ra vy, khi no ht hn hoc ht v ma th ci kh c ny li c k tip gia hn. H l nhng ngi dn qu, hin lnh v cht phc. Mi ln k gi ng ni ti, lun lun c mt h. T di lng, h nh ngy k nn em g vt , np u ln lm qu cho gia nh ni ti. Ti tuy l mt a trnhng i vi ti, h cng rt l php v n nang. H thng gi ti l m L. Ngy k ni hng nm c t chc rt chu o. Trc khong mt tun l gia nh, b ni v cc c ti lo sp xp tnh ton mi vic. Thi th th cc mn cng k. B con h hng n rt ng, ch bc xa cng t tu v v l d nhin khng vng mt nhng ngi lng mnh di qu ln. Trong m b con h hng, c mt v c coi l ln nht v c n trng nht. l ng anh rut ca ng ni ti v ti phi gi l ng bc. ng tn l ng BTrong Triu, ng lm n phm Hip T i Hc S nn mi ngi gi ng l C Hip. Nh thng l, sau bui gi k, mi ngi ln lt ra v, ring ng Bc v cc ch bc ti by ra nh Ti Bn. Ti c lnh l phi ngi hu ncv chia bi. Cng ging nh T Sc, sng Ti Bn thng c bn ngi chi v thng lun c hai b bi. Sau khi nh xong mt vn, th nhng con bi c xc, xo v gom li. Ti c nhim v chia b bi thnh 4 t sn . Trong khi , th cuc chi vn tip din vi b bi chia sn. Thng sau khi mn cuc chi, ti c thng tin l x. Ngy thng tri qua m m v phng lng, ln lt hai ngi c ti i ly chng. Ti th li c thm hai a em gi. Nm , ti ang hc lp Quatrime trng Pellerin. Vo ma h nm , ti bng nhn c mt giy bo ca Ty Gio Dc Tha Thin Hu. Ni dung t giy bo cho bit trong nin kha ti, ti c nhn vo hc mt trong hai trng: Quc Hc hoc Nguyn tri Phng. C th ni y l mt bin c trng i trong i hc sinh ca ti. Trn thc t, mun vo hc trng cng lp, cc th sinh phi qua mt k thi concours vo lp tht. gi l concours th khng phi l chuyn d dng. Th m ti chng cn thi c g c m vn c vo hc trng cng mt cch ngang xng. Trng hp nh ti qu tht l him hoi v v vy ti b gi l con ng chu cha. T mt nhim s ngoi quc, ba ti lm h s gi thng cho B Quc Gia Gio Dc Saigon, xin cho ti chuyn trng. u c ng l h s c chp thun. i vi ti, y khng phi l nim mong c ca ti. Ti ang vui v hc Pellerin, ang c thy yu bn qu m nay phin mt trng khc l lm. Ti khng
- 49 -
yn tm trc s kin ny nhng cng nh phi ng chp nhn. L d nhin, gia Quc H v Nguyn c tri Phng th ti quyt nh chn Qu Hc. n Quc Ngy khai ging nin kha mi, ti bi ngi i i, hc trng mi, vo lp milp T gia p mt m hc tr xa l. V by gi, trong ci m , xa l y, sau gn na th k, ti v cn c , vn gp li mt s nh Cm, L, Ngi, Ph ..Mai v Phc cng cn mt s khc xa, ch lin lc thm hi nhau qua e mail hoc in thoi. Cui nm, ti thi u bng trung h nht ng hc cp, thnh qu hc tp u tin ti ngi tr i trng mi. Ti quen dn vi mi trng m bn mi ng mi, v c nim tin tip tc bc vo b trung c bc hc nh cp. Vo lp tam, ti l c thm li mt s bn mi, nhng ngi bn c cng chung n mt nim say m yu thch: ton hc. c. vng lng i vi mt b c gi. Sau , cng ti ni y, b ni Th Th pht tri chiu d thm i trin mt m chu gi ng Khnh v Jeanne dArt, g thng xuyn lui ti thm vi i ving b c bt c n. By gi th b c khng cn n na, l chu gi cng tn mc khp bn phng tr Tuy nhin, n tri. ti bit vn cn mt c chu xinh cn li t p trong con xm c y. Ngi nh mi ca gia a nh ti trn ng Phan chu Trinh, ch cch nh B C L mt vn C cau. X trc mt nh ti bn kia con t ng l mt ci bn c xy bng xi mng dng lm ni ng tm git. Con sng An Cu ch ngang trc mt u chy nh khng rng lm, ti cng l bn vn thng l xung tm bi li v a ngh trong nhng ngy i nghch h. y l mt ging sng hi ha v th mng. t hin Hai bn b c nhng ci bn nh . Ti nhng bn n nh ny thng c nhng cy B , nhng cy sung tht ln. Cng vi l bn, ti c n, cng t ra gan l mi ln tm sng, thng leo ln nh ng nhng cnh cy cao mc cha ra gia sng, nhy xu y xung. Gn cu Bn Ng, c mt a im cho thu Prissoire theo gi m gi v ti l mt khch hng quen thu t thuc. Cho prissoire qu l mt iu r thch th v y l t mt mn th thao tuyt vi, ph h vi sc khe i, hp mi ngi. C nhng bui chi tht p, ti bi i chiu thuyn ra n sng Hng, ng ngm cu n ngi Trng Tin im lm soi bng hong hn. M Mt cnh tng tht thanh bnh, m v thnh thin. t Mt tri t t ln v hng T hng thng ng Ty, ngun sng Hng, thn Kim Long v cha Linh M dn dn chm khut trong bng chiu t. Nhn t v hng Nam, ngn ni Ng Bnh n hin trong n Ng ln my trng mng. Ngoi c v hng Bc, kinh ng c thnh Hu mt thi vang bng, n i nm im lm nghe hn nc n non. Gia cnh tr my sng nc nh tri hu tnh, ti khng khi ch lng ngh n t nh tnh dn tc. Hu ca ti hin ha, tu th ca ti n tui m m nh mt nc h thu khng g sng. gn Th ri, bng dng c m ngy ti cm thy ng mt c mt ci g khc l. C l y l khong thi gian ti nh b ri vo mt trng thi khng hong trm trng. Nhn quanh, bng th vng bng mt ng thy s bn b. Ti cm thy c n, l loi v trng y vng. Mi v sau ny, ti m bit rng, chng n i
Cu Ga Hu trc 1975
Nm hc lp nh, gia nh ti r khi nh nh ri ni chuyn sang mt ngi nh bn kia sng, i din vi Ph Tng Thin.Tuy bn kia nhng tm hn ti vn hng v xm cNh Nhng nm hc thi t ti, bn ti bn nm a, trong c a, Huy, Trinh, Chu, Thanh thu ph nh di phn ca mt bit th trong xm c ca ti dng lm a ni hc chung. Ngi bit th c mnh v vn pha sau vn l nh ca bc ti. Bc ti bn l cho a li nhc s Nguyn nh Chiu cng c con gi tn l u Th Th. Th Th n dng cm r hay. Tuy m rt nhin, ch vi nm, hai cha connhc s Chiu qua c s nh c bn Php vo thp nin 50. Ngi nh p li cho b ni Th Th . Bn ti thu ph nh n phn di c ni lui ti hc luyn thi chung. C b n bn ti, b ni Th Th cng vui, khung c ng cnh bt
- 50 -
sm tm ra mt l tng sng. Nhng thng bn sm dt b i th sinh dn thn vo cuc i binh nghip. Mt s vo binh chng khng qun, mt s i hi qun v mt s khc vo trng V B Quc Gia lt. Sau khi tt nghip, nhng ngi bn ca ti l nhng ngi hng tung honh trn khp cc mt trn, trn khp bn vng chin thut trong cc mu o nhy d, thit gip hay bit ng hay thy qun lc chin. Vi ni bun v mt tm trng ht hng, ti la xa chn c dn thn vo mt khung tri l. Nhng bc chn tp tnh u tin sm nhum mi giang h phiu lng. Qua bao nhiu ma l rng, qua bao nhiu ma thu n, qua bao nhiu ma ng tn, qua bao nhiu ma xun sang v qua bao nhiu ma h tr li, ging i vn tip din, vn lnh lng tri theo thi gian. Cng c mt i ln, ti m thm tr li Hu. Nh mt ngi khch l, ti tm li nhng du tch xa hi tng v cng nh nhung nhng k nim. Ti xui v p , ln m nhng bc chn ng ngng trn nhng con ng mn nh hp ca thn V D trong mt bui chiu t. Ti ngc ln Kim Long, ln su vo nhng thn xm n mnh sau nhng ly tre dy dc, m mng v mt mi tc th ng sau hin nh ang hong kh mi tc trong ting th thm ca tng cn gi nh thi qua nhng ngn tre cao vt. Tr li xm c ca mt thi, cnh c khng cn v ngi xa cng vng bng. Lang thang thnh ph c, nhn u cng thy bng dng ca k nim. K nim trn ngp li i, vng vi trn khp cc no ng hay tng gc ph. V k nim cng y p v chong ngp khi ti tr li trng xa, nhn thm c sn trng, nhn nhng gc phng gi nua m nh thy xa bn c. Ri khi ging ng i hc, ti bc vo qun i theo lnh gi tng ng vin quc gia hng vong, tht phu hu trch. Trong mu o nh binh, ti chin u trn mt trn t tng trong mt cuc chin tranh m lc u ti tng l mt cuc chin tranh thc h. Th nhng khng phi th, lch s dn tc v t nc c vit theo mt hng khc khi ci thm ha ngy y n. Cuc chin tn trong s thua thit tc ti. Mi s i thay, ti ci b chic o nh binh cng nhng ngi quc gia mc chic o t. Chn nm m thm i kh sai trong nhng tri t t Nam ra Bc, ti thm tha ni c cc dy v thn xc v ni ti nhc gm nhm tm hn. Ti thc s l i trn bin gii ca s sng v ci cht. Th nhng, ti cng phi c gng chu ng tn ti, ti phi tn ti c th vt qua kip nn. S phn mm ci vi ti v cng chnh hn cng cc cn vt ti vo ci hin hu ngn ngang trm mi. Dn dn, ti phi bin tp li cuc i, nh hnh li cuc sng. Mt i khi, ti t hi ti sao cuc i c nhng lc cng qun, i lnh trn rng thing nc c m cng c lc, ti thot xc, ngi lnh lng trong mt sng bi Las Vegas. , th ra cuc i th khng c bin gii ngn cch, ch c thi gian qua i l khng bao gi tr li sau khi nhum trng cuc i ti. Con ngi sinh ra, hin din trong ci i nh nhng sn phm ca v tr v to ha, ngp nga trong thin tai thm ha duy tr s hin hu trong kip ba sinh, ni tri trong lo lng mun phin. Ti u c ng ngyti la khi Hu l ti mun trng cch xa qu hng bin bit. K t ngy ,ti cha mt ln tr li nhn li chn xa. Ti bit rng cnh c ngi xa khng cn na, v vi ti, Hu hnh nh ch cn l hoi nim bi v gi y Hu cch xa ti na vng tri t. Qu hng c v qu hng mi gi y i b i dng cch bit.
vnh lc
2012
- 51 -
T PH THOI THI I
n TRNG QUC HC
PT-Ngi Nc Ngoi
Lng Dc c ( An Lng )
Sau Hip nh Genve thng 7 nm 1954, nh khi u cho cuc di c t min B vo min n Bc Nam Vit Nam ca hng triu ng u ngi, gia nh chng ti khng vo Nam m li ch t Thn i chn kinh lm ni dung thn. Nguyn do ng N ti Ni vo nhng nm 30 tng em s phm cng n ngh tham d hi ch u xo ti Hu (l kinh i Hu ca Vit Nam thi ). Ri giai on th u ca ti b u vi a bt nhng ngi bn nh min trung v ging ni n vi hon ton l lm khc bit. Mi sng, chng ti i dt du nhau i b t khu Ch Dinh, Cn qua khu ch ng Ba, cu Trng Tin r thng v n ri hng trng Trung hc Nguyn Tri Ph n Phng. Ti cn nh r c ngi bn khc lp tn Tr thanh p Trn m, ging ni lt cht, cho ti nh nhng hiu bit ban u ri rm khin ti chng hiu bi g c. C u bit ln bn hi ti lc thi cng cua vo tr i trng u th hng no khin ti cng ng ng Trong lp n. ti lc c hai m l Bu Thc (con th ng c thu Lng) v Vnh Snh (thn ph l v s Bu s Tuyn) cn nh nh trong khu v trng cy vn v sa rt rng Cn m ti th n thng gh chi. Ti thc mc v chuyn ny th bn tr li rt m n gin: - L h? C mi thc mc chi r c ra? Con h Bu th cha h ng, con h Vnh th cha h Bu. h Lc ny ti ng Gia Hi (sau ny l Chi i Lng) khi i b ngang qua ng h ng hm rng c cng mt khu nh c hnh dng nh tam quan c ca
mt ngi cha m dn trong vng quen g l Ph t gi Ba Ca (sau ny ti mi bit l ph Thoi Thi). t ph Ti nh li khi cn H Phng, khong u i nm 1954, thng hay ra hiu sch bo ph Cu u t n mua nhng tp sch bo m p mng in dn nhng truyn kim hip th (nh Kim H i ip, Long Hnh Qui Khch v.v) v t san tp hng tun (Tiu Thuyt Th By ) t Si gn ch ra Bc bng my bay pht hnh. C l ti ln c c mt phng s c phng vin Tiu a Thuyt Th By, phng vn C n Cu Hong Thnh Thi (lc ny Ngi khng cn Bch Dinh, Vng Tu m chuyn v Sign r qua i y nm i 1954). Phng vin m t C Hong trong khu u nh nhiu gian, thp v cht h (sau ny ti c t hp bit l khu nh c xa ng C Bc, Si gn). Trong mt gian c ch c xe song m l t cha vt tch ca thi qu kh. Trong lc cc Cng . Cha v Hong T nh ch chi gn , Cu y Hong xc nhn vi phng vin hai chuy i chuyn c lu truyn trong dn vo th l c tht: n thi - Chuyn th nht l Ngi cu c nhn t vin trong S Th khi ui con c sng chung i cp tr li chung ph nh trong khi nhn vin ny ang dn dp n cho cp trong chu p chung ln. - Chuyn th hai l khi Ngi i thm Huy Huyn Khng ng Ng Hnh Sn, N nh Nng (tc ni Non Nc) trong ng c hai nh i din, ng nh pha di c xy hai b cha n nh khch a nc
- 52 -
du c th mc nc gii kht. Ngi t tay s i vo mt nh khin nc thi chy. y. Hai cu chuyn ny c m nh tr c non n nh nt ca ti thi v thn mnh thing ling c nh ca Thin T. C ln ti cht hi b N ca ti (c i sinh nm 1898) l bao gi B thy vua cha, th y th c tr li lc cn nh B c theo dn hng T Tng ra ng ci quan by hng n bi v ng vng on xa gi ca Vua Thnh Thi khi Ngi tu du Bc H n (1907) khnh thnh cu Paul Doumer (c u (cu Long Bin). Vua mc long cn bng d tm, mt ng d hi en, hai tay chp li cm ngc khu m ngc c mt nhn thng ch khng nhn xung dn chng. ng Thu nh Vua Dc Tng (T c) b bnh c (T u ma c di chng nn v t Ngi chn con ng t. cc v Thn vng lm d dng t. l ng Chn, con th ca Thoi Thi Vng H i Hng Y; ng ng v ng ng con c Kin Thi ng ca Vng Hng Cai. Nh Vua lp ra cc nh hc ng cho cc Hong t bn ngoi c Hin Nhn v t ca y h mang tn theo nh h theo hc nh Dc h c ng, Dng Thin n ng, Chnh Mng ng Thi Vua Dc Tng, n nh bc vo giai c nc on suy tn, bn trong gic gi (gi Chy vi) c (gic bn ngoi gic Php bnh tr c trng chnh sch xm chim thuc a. n gn cu i, sau khi suy n cui tnh hn thit, vua lp di chi cho Thy Quc p chiu Cng ng Chn k v (2). Nh khi xa Vua Thiu Nh Tr vo lc au m nng bn v cc i thn: vi Trong nhng ngi con ta, H i Hng Bo tuy ln nhng v th xut li ngu n t h ch ham chi n hc, ni nghip khng ng; con th hai l Phc Tuy ng; th Cng thng minh ham hc gi c ging in ta, ng ni ngi Vua Ri sau vic Hng Bo m mu l vua o lt T c (lon gic Chy Vi v on hu Trng c vi t chc) bt thnh, b h ng v kt n t hnh. c Vua T c tha cht cho anh nhng cho l t lnh giam qun thc, ri sau t vn ch trong ngc. n cht Vua T c vn bn ch hin ha, yu n cht ui, rt thng cc anh em trai (29 v nn t sau t v) v An Phong Cng Hng Bo mu ph Ngi ch o phn, cn bit gi gm tm tnh vo cc v em cng tm m v tnh, s thchTrong s ny bit c v em th c t l Thoi Thi Vng Hng Y Ngi yu ng c mn n phc c bit nn nh con th ca v t nhn Thn Vng ny lm dng t ni nghip sau ng t ny. D tnh kh ca v Hong T khng ng T chun mc theo Ngi, nhng n t ng tnh vi Thoi Thi Vng su m nn vo lc cu i Ngi m cui vn chn Thy Quc Cng ng Chn k v (3). c k ng thng thay cho t qun, mi tc v c t 3 ngy th gp phi vic ph lp ca hai v Ph c ph Chnh y quyn lc l Nguy Vn Tng v c Nguyn Tn Tht Thuyt (4).
Vua Thnh Thi
S d ti di dng qu nhiu trn huy thoi u huyn v v Hong ny v Ngi l ng ra ch d i khai sinh ra ngi trng Quc Hc m sau ny ti c dp c hc nm cui bc trung h (lp c hc Nht) sau khi lu lc xa Hu mt th gian (1). t thi Cn nh li khi theo hc ti trng Nguy Tri ng Nguyn Phng v Gim th ph trch khi Tht l m i Vnh Qu (con Vua Thnh Thi) l m trong s mt ng o cc Hong Nam, Hong N con nh o N Vua. Nguyn do no a y nh vua k y k nghip vua cha Dc c? (Vua Dc cht c c thm sau 3 ngy ngn ngi lm vua).
- 53 -
Trc kia khi giao cho cc quan Thi Ph ho dy d Dc c ng, Vua T lun theo c di s ci i v c hnh v tin tri v hc vn n ca Hong Trng T Dc c (5). sau c cc quan cn k phn gi b mi an tm. gii Trong l ng quang tuy m 10 tui nhng dng i iu nh vua rt chng chc nh m thanh nin. c mt Khi on vin chc Php, d u l Khm s c dn Rheinart i din cho chnh ph Php c chc t, n ph vua bc xung ngai ng nghe, sau vua ng c li p t, tuy cn nh nhng gi ging ni sang sng vang ln trong in. Sau Ngi ti tc ln ngi n. tip trn ngai vng n nhn s chc tng ca trm n s quan. Ngi khi u vi vic xy d c dng An Lng (tc lng Dc c-1889), r sau l mt s 1889), ri cng trnh nh trng Quc H (6), cu Trng c Hc Tin, sa sang Quc T Gim, xy d dng cu Long Bin Bc H v.vTrong th vn Ngi tng c lm bi th ch Hn vi cc cu cu nh sau: i cui Ni Hng my ph nhn kim c c Sng Nh dng tri vng kh thanh ng khc Cm H, ot so cn u n na Ai gip giang san g b bnh? t T vic nh vua b m lp on n binh c mt trong ni cung cho n nh mu thun ngy ng cng gay gt gia nh vua v C M Vin cng a Mt nh Khm s Php Leveque, thng 9/1907 n theo ngh ca Khm s Trung k, Hi ng Ph chnh, cc i thn ra thng bo cho qu dn n quc bit Vua Thnh Thi in, nn v quyn li ca t v t nc, hai chnh ph Vi Php phi ph Vit Vua, lp Vua mi. Sau Ngi c a vo Si g v b c gn qun thc ti Vng Tu, ri nm 1919 Ngi b i n lu y cng vi con l Vua Duy Tn sang o Runion. Vua Duy Tn ln ngi khi m 8 tui do mi Khm s Levecque c lp vua mi nh tui khi phi i u nh i v vua Thnh Thi. i vi Trong l tn tn, tuy mi 8 tu song vua Duy Tn i tui cng n ni chng chc, lu lot v h nhiu cu c, hi khin Khm s Levecque cng khng tr li c. ng tr Sau Vit Nam Quang Phc H bit c vua Duy c Hi Tn l mt ng vua tin b, c lng yu n , nc v c t tng ging vua cha Thnh Thi ch ng chng
Cng An Lng
Ri n cc bin c dn dp kinh sau nm 1885 a n vic xut bn c vua Hm t ca Nghi ra chin khu Tn S. Ri n phong tro C n Cn Vng chng Php t Nam ra Bc. Sau khi vua c. Hm Nghi b Trng quang Ngc lm ph bt c phn giao np cho Php, Ngi b a i y Alger (u nm 1889). Sau Ton Quyn ng Dng n l De Courcy ngh Ngi Chnh Mng l con h c ca Kin Thi Vng Hng Cai (anh vua Hm ng Nghi) ln ngi nin hiu ng Khnh. V triu ng Vi i ngn ngi ca nh vua, vua Khnh ng bng h vo lc nm cng thng t (27 thng tn Chp nm Mu T, 1889). Lc ny Khm s u s Trung k Rheinart nh n mi giao tnh v ngi i vi Dc c thu sinh thi nn ng v Lng ng vi Tn Cung, C Mt Vin tn Hoi Tr Trch Cng Bu Ln ln ngi vo u nm mi (ngy 2 thng i Ging nm K Su 2-2-1889) m u Thnh 1889) m Thi nguyn nin. Ngi l con Vua D c v Dc B T Minh Hong Hu h Phan. Khi Vua D Dc c b git th Hong t theo m v bn ngoi. v Tuy cn nh, ch 10 tui nhng sm hi r hon m hiu cnh ca vua cha nn lc triu nh mang vng nh kiu n rc, Ngi lo s hi: Cc ng lm i: n g? n bt ti tr ti ? Cc ng mu lm g th c mun lm nhng phi i m ti v . B T Minh v . T nghe cc quan xin rc Hong t vo cung tr v, B s hi khc ln v nh cnh th nh thm t ca chng, ri vua Hip Ha, vua Kin Ph n Phc; mi
- 54 -
Php, nn cc lnh t nh Trn Cao Vn, Thi n Phin b mt t chc cng nh vua m mu c khi ngha vo thng 5/1916. Cuc kh ngha bt c khi thnh v c ngi phn bi. Khm s De Trigon i. s phi mi Ton quyn ng dng vo Hu n Hu thuyt phc, d d nh vua b tng ch ng chng Php th chnh ph s n x. Vic thuyt ph khng t phc thnh nn hai cha con b n lu y bi x nm bit 1919. Khoan Phi H th Phng cng b Hong phi Mai th Vng v vua Duy Tn. Lng Dc c rt n gi v gn kinh t gin thnh nht (qua cu Kho Rn, th u thng ln hng n Nam Giao ri r phi). n lng khng ph n phi chim quan cnh nh t, l cc gi sn, sui u nc nh lng tm cc v hong khc m tng nim hai v vua yu n khng mng nc n quyn lc trn ngi bu m dm nh u ui ngi Php mong c ngy lp dnh ch quyn c cho dn tc. Ri ta s bng khung nh n cu phong nh dao nh du c mt giai o bi trng ca lch s n Vit Nam cn i: Mt nh sinh c ba vua, c Vua th cht i, hai vua i y t y. PHAN VN TNG Vit ngy u Xun Nhm Thn 2012 u Ch thch : Rfrences : Phan Thu An Tp san nh n v Quc Hc 2010. 1.i Nam Nht Thng Ch B th hai son thi Thnh Thi (1889-1907), quy th Nht, kinh s, 1907), quyn t 46a Phin m : Quc hc ng, Ti Thy s T doanh cng th. Thnh Thi bt nin ki . kin. Dch ngha : Trng Quc h ta lc ti khu t c, cng ca T doanh thuc Th s. Trng c c Thy xy dng vo nm Thnh Thi th 8 (1896) ng th 2.Thy Thi Cng ng Chn tuy l con th ca y th Thoi Thi Vng Hng Y, song l d dng t ca Vua anh nn th th trong gia t cng thay i tc theo. 3. Vo cui i, vua T c v chn ng Chn c vn l ngi k v, song khuyn rn, nh vua vi vit trong di chiu: n vi hu m tt, b nhi bt u mc tuyn, cu khng bt minh, tnh ph hiu dm, t ph dic i bt thin, v tt nng ng s. Quc t i s trng qun x tc chi phc, x th h d tai! c th
Vua Duy Tn
Nm 1945 khi t Paris, vua Duy Tn bay v v St. Denis thm vua cha v gia nh th t nn nh t my bay. Thng 5/1947 vua Thnh Thi a c v qun thc ti Bch dinh Vng T ri sau v ng Tu Si gn nh ni u bi vit. Ngi m thng t. mt 3 nm 1954, th 76 tui v c hong t an tng c tc ti An Lng. Nm 1987 hi ct ca vua Duy Tn a c ci tng v chn ct trng th ti An Lng, cnh vua cha. Ngy nay An Lng (tc lng D c) l c Dc khu lng m chung ca ba th h lm vua (D (Dc c, Thnh Thi, Duy Tn) cng cc Hong h c, hu (T Minh, Hong Qu phi Nguyn Gia Th Anh, n Th b Nguyn Th nh m vua Duy Tn v b Tn-
- 55 -
(Nhng v c tt mt nn hnh vi m m, s sau ny thiu sng sut, tnh li hiu dm cng l iu khng tt, cha chc m ng c vic ln. Tuy vy, nc c vua ln tui l iu may cho x tc, nu b i th bit lm sao y?) 4. Khi vua T c bng h, trong l tn tn vua Dc c, quan Ph chnh i thn Trn Tin Thnh c n on ny th c nh i khng ai nghe r lin b Tn tht Thuyt n hc v c Tham tri Nguyn trng Hip c li di chiu. Sau hai ng Ph chnh p Trn tin Thnh cng dng t s ln Lng Cung kt ti vua Dc c nh sau: Mun sa di chiu, c i tang m mc o mu, h hng chi bi. Ri ph vua, bt giam Dc c ng, sau di sang Vin Thi Y. V sau giam vo lao Tha Thin v b i cho cht. 5. Bi nghin cu v vua Dc c-BS Trn Tin Sum (10/2011) 6. minh chng vua T c c tnh cm c bit i vi ngi em th t l Thoi Thi Vng Hng Y, chng ti xin mo mui trnh by: Khong u nhng nm 90 khi xut cnh qua M theo din HO, ng Nguyn phc Bo Tc, hu du ph trch Ph Thoi Thi c a cho tp sao lc bi Ng ch thi ca vua T c mng th Thoi Thi Vng Hng Y. y l mt trong s cc t kh (vt th cng) trong Ph mang tnh ring t qu him. Bi th ch Hn vit trn giy Ng bo mu vng ti kh ln c in chm hnh hi long bng ngn nh. Do thi gian hng th k qua nn np gp i ch b rch, i ch b khuyt. Nm 2002 khi gp anh Phan Thun An Ph th Cng cha Ngc Sn (ip danh hy l H H, Cng cha con vua ng Khnh, ch vua Khi nh) l ngi am tng Anh, Php ng v nht l Hn t, anh vui lng nhun sc phn phin m, dch ngha bi th. Xin tm lc bi th gm 97 ch, ni dung ca ngi ngi em th t ny l ngi trung hu: Do con nn b ngoi c vinh hin Ti vn chng ng bc thy ca T Kin S nghip v c nh ng Bnh Vng Sc khe cn trng kin Cuc sng c nhn nh Nhiu im cn hn ta khng ni ti Chng qua v ln tui hn nn lm anh ( khim nhng) Em ta tuy l ngi thng Nhng sao Vua cng mun c kt thn Ti nhiu truyn li ngi hc nhiu c tt nn c ngi xung quanh a chung Ngm trng thu ung vi ba chung ru n ngn gi Xun nh a mi cho Cu mong gia nh gp nim vui tht s Mc cho ngi i toan tnh chuyn danh li ni tri
Th bt Bi th Mng Th Thoi Thi Vng ca Vua T c (1874)
- 56 -
XUN QUA
Nguyn Tnh
o Pht ni rng thn ny l gi v tm cng gi v: do nghe ting thy sc, ri bng lu li. Duyn theo ci bng lu li m suy ngh, gi l tm. Vy tm duyn theo lc trn l ci h gi khng tht. hoc:ng thy cnh huyn m trc phi thy tm ny huyn. Thn tm ht lm th cnh gii ht lm. (kinh Vin Gic ging gii- Thch Thanh T trang76). Hn c dng gio l ca Pht gii thch cho c ma xun trong lng hn. Ti sao mi xun v trn t M ny hn li quay v qu kh tm xun trong k nim, tm xun trong nhng bn nhc ci lng ay nghin, tm trong nhng trang sch bo xun thy xun v u y. Th m xun trn t M vn dng dng lnh m khng chu quay v vi hn. Vn c ch hoa, pho tt, cng c cc vng, o trong ci lnh lnh y nh nhung ca qu nh, th m lng hn vn khng thy xun v ni y! Trong quan nim ca Pht gio, thi gian v khng gian l nhng sng to ca tm thc. Thi gian v khng gian khng phi l hai thc th ring bit. Khng c thi gian th khng c khng gian. C by yu t to ra v tr vn vt l: a, thy, ha, phong, khng gian, thi gian, phng hng v thc. Trong mt ci cha ng by ci kia. Thi gian lm bng khng gian v ngc li. Tm thc lm ra thi gian v khng gian, chng l nhng sng to phm ca thc. Nh vy l tm ca hn duyn theo cnh nhn nhp hi h ca ph phung ng c, cnh lao xao ca ch ba ba ngy Tt, cnh hoa o hoa mai khoe sc, cnh pho n ng u to ra mt ma xun trong lng hn v ch ci mi l xun v tt n. Trn t M, cnh khng c na. m
tr tch khng cn linh thing ca cnh t tri chuyn giao na m l mt ca lm vic cha xong. Ngy mng mt khng cn l ngy u nm vi bao c nguyn i thay trong cnh nh nh trang nghim hng khi n ch mt ma xun n. Mng mt y ph x vn lnh lng, ca ng im lm trong gic ng mun ca mt ngy ma ng lnh gi. V th l hn quay v vi xun trong k nim. V hn li cng xt xa hn khi nh li my vn th ca H thng Nhn: Nghe gi vo thu lng bng lnh M i nm thng v vng xa Chn m nm m cn tha thi Thiu bt canh rau thiu qu c T hn tng nh li nhng ma xun qua. Sau bin c 1975, cuc sng ca ngi min Nam hon ton b o ln. Cnh bi bin bin thnh rung du hin ra trc mt: t thng ln ng, t ng xung thng, t quyn qu cao sang bin thnh cng cc. Trong ci lnh nh ca kip du b , s phn hn cng ngp ln trong ci ta b kh nghip. Hn khng bit lm g sng, khng vn ling, khng ngh nghip, hn bng tr thnh mt tn ph th n khn kh. Cui cng nh tri xui t khin hn cng kim c mt ngh: sa ng h. Bn b gi hn l th Ph ng H (ph ng h). ng anh ct cho, nguyn l thanh tra hc chnh b chnh quyn mi ui ra khi ngnh, ng chy vo Si Gn theo hc mt lp dy ngh cp tc. Sau ba thng, ng v li Qui Nhn m mt t ng h va mua bn va sa cha. Thy ngh ph th n c v tri sng lc ch qu, hn bn ngh v xin ng anh truyn ngh. Na thng u hn c thng chu ku hn bng cu truyn cch sa ng h bn. Nguyn tc l phi tho ra rp vo cho c ci , cn chy c hay khng tnh sau. Na thng sau, thng anh ca n truyn dy cch tho rp ng h ln giy t ng. Sau mt thi gian, hn lm l co bit thy h sn hnh o. Lp tc, hn phi em ngh chn truyn ra hnh gp cu i. Hn ku th ng mt ci t v nh ng anh mua gim mt t ngh. Hn t ci t sa
- 57 -
ng h l ng v thu mt tn th cn tr t th cng ng t, n chia t lc. V h khng bit n nhiu v ngh nn mi vic u giao ph cho tn u th, m thng nhc ny li khng m i my tht th. Khch em ng h t ng n s n sa, tn th i cng thit thay cng dm c Ch Ln t ca vo ri em cng thit i bn. t ng h chy c mt thng sau l ng v cng dm mn ng mau .(cng t ng l mt b phn c ng h t a ng, n gi nhim v nh tay cm c my xay m ca la, khi ta c ng, cng mc vo m bnh xe ng, mt nhm, bnh nhm chuyn vo dy; dy thi thiu trong dy khi cun li c khuynh h i hng bung ra tothnh mt lc y lm cc bnh xe trong y ng h chuyn ng). Ngi c ngy ni t n khch t, mi th t m n khch c th nhi h n u, mng vn. T ng h ngy cng . Thy kt, v . hn cng bt chc thin h ra ch bun qun o c, my thng sau th ct vn. Tnh cnh nh ca nh th nn khi t gn tt n l hn bun lo st v. Trong ci h h ca hi nhng ngy cn Tt, nghe ting pho xa g rn r ng gn m trong khi lng khng mt ng xu dnh ti, ng lng hn cng xn xang hi hp theo. C g em p v cho v sm tt y? Thy my ng bn, a y ngi bun trm, a bun thuc ty lm n kh c khm kh, a no cng c th ch v nh nh mai, qu qut, anh o. Nhn cn nh mnh trng trn m bu ng bun ti. Con ci cn nh lm sao hiu m san u c s nim au.Hn nh nm , v qu k hn nh kt g ca nh ng bn lng ging. Anh ta g min ng. gc Nam cht phc. Khng hiu v c cng v chnh u vi quyn mi hay sao m anh ta lm ti i c chc ph gim c mt cng ty ch bin nc ng ch ngt mc du hc cha ti lp 9. V nhu c i cu hi ca c quan t ra cng phi c trnh cp ba i mi c gi chc v ny. Th l anh ta em b b v nh hn ging v lm bi tp h Vi tnh p h. ngha , anh ta vui v v sn lng cho h n hn mn cht tin. Tt nm hn yn lng v v n vi con! K cn nh hn l nh ca hai tn cn b cp a b ln; mi nh t d chng n vi ch phong n chc pho l t. x xui, hn cng t m hai phong t mt cho vui v vi b con xm ging. Giao th nm tha , trc bn th gia tin hn c khn ng b cha n cu m c thng th cho hn c m ngh khc n mt nui con ch ci ngh sa h xem ra khng ng sng ni. Tht phc c ng b, sau t tuy ngh c tt mi cha c nhng hn c ti Mt ngi em tin. M gi v cho hn mt trm la. Hn mng t rn, i ngay ra tin Vit v l tc bc qua nh t lp ng hng xm tt bngv chc tt va a tr n. Th ri, theo dng a y, hn c i i nh c M, li thm m ln, cuc i hn i mt thay i. My mi nm lu lc, c mi ln xun v tt n l mi ln hn ray rt nh v qu hng v ngm ngi nh li nhng ma xun khn kh ti qu nh. Nhng nm u trn t khch, vo nhng ngy cn Tt l hn bt my nghe li nh i nhng bn nhc xun nm c. Nhng bn Xun ny con khng v n v hoc Xun ny con v m u lm hn khc. Hn cn b m gi chn m mi lm tui Hu, ang cm ci cuc i bn c i cnh a con tt nguyn, thng em ca hn! m thanh v nh n! nhng li ca bi ht c khin nhng c ng cm xc ro rt dng tro trong hn. Vo mi xun v, h li c gng lng , hn kim cho c mt nhnh hoa o t gia bn v hai chu cc vng gc phng. Hn bo v nu cho c vi n bnh tt, thi mt mm n thit cng ng to ngy hai mi ba thng ch chp, nu my mn n v xi ch cng r ng b chiu ba y rc mi tt, by mm ng qu cng giao tha n cho nm mi.
- 58 -
Khng nh nhng ngy Tt thiu thn qu nh, ngy Tt y n cht y t lnh, n c thng khng ht. Tt trn t khch, chng c b con bn b ving thm nhau v ai cng bn phi i lm vic. Hn nh nm u M, hn chung vi v chng ngi em rut Texas. n ti giao tha, khi hai v chng ngi em ang l m sp cng giao tha, va t hng cha kp khn nguyn th in thoi reo, lnh ca manager bo i lm overtime gp thay th cho tn ng nghip no co bnh. Th l hai v chng n bn giao chuyn khn vi u nm cho ng anh. Nhng nm sau , hn ngi nh mt mnh nh v qu kh v m p n m tng t ch khng by v th na. Hn dnh chuyn lo sm sa ngy Tt cho v, cn hn ch lo vic cng giao tha. Nu tri khng lnh lm th hn i l cha cho v vui lng, cn khng th nm nh ng kh hoc m ra ch Lion hoc khu Asia Plaza xem thin h t pho. Mi thuc pho v ting pho n dn lm hn ngui ngoai ni nh. Nhn thin h dt con ci mc quc phc mu, xem ngi ta nh c tng hoc bu cua c cp cng vui mt. Ma Xun trn t M hnh nh thiu vng mt ci g m hn khng sao hnh dung v nh hnh c. C l thiu vng nhng ngy tri ma phn lt pht, thiu mt cy mai n vng trc sn nh trong ci lnh t ngi ca ma ng x Hu. Ci lnh m nh th Thiu Anh gi gm: Khi m anh v thm Hu xa Nh gi dm em mt cht ma Gi thm m lnh t chn tc But thu bung tim vn cha ba Trong nhng ngy ma gi st si, co ro, t t, con ngi Hu em c ma Xun ca t tri vo trong mt khng gian m cng ca gia nh: chu mai vng run ry ngoi sn c da vo trong nh, ni bnh tt ngn ngt khi trc hin nh, ri bn th vi b l, cp n ang lung linh nh nn, n nh bp rn rng nu nng thc n cng rc ng b. Khng gian khng tm thy y. Khng lm sao c c nhng bi chui sau h, cung l rch t ti dm ma sut thng. Lc trn khng duyn vi lc sc nn tm thc ca hn thy trng khng, rng tuch v khng gian ni hn , im lm v cm bao quanh. Qu hng nay cng khng cn bi v hn khng th tm li c du tch xa mc du lng hn lun thit tha vi cu th ca ai . My i nu bay v chn c Nh gi dm ta ni nh nh. Hn tht s mt qu hng t do v thm li chn c cch y nm nm. Hn cm thy xa l, b v v lc lng. Hn khng nhn ra c khung cnh ngy xa c th cn tm li mt cht g cn lng ng ca nhng ngy thng c. Hay bn cht cuc i l th: hoi nim qu kh, m c tng lai v chn chng hin ti. o Pht ni ng: cnh gii trn gian ny l huyn, tm thn hn cng huyn. Vy th ti sao hn li vn c xt xa cho nhng ngy thng qua v tm hn hn vn c r rch nhng vn th thng nh: My bay v pha cui tri Cho ta gi gm chuyn i lng qun. Thi th hy tnh cn m, hy quay v sng li vi nhng g hin c. Hn th thm li Bt dy: Enjoy every present moment v hnh nh cng c mt trit l rt l bi hi nhng cng rt l chn l: i l b kh, qua c b kh l qua i. C l n lc hn phi gi im lng chim nghim cuc i theo mt khuynh hng lc quan hn.
Nguyn Tnh
- 59 -
V ta say
SONGUYN 54-57 Ngi bt nghin h ta bt nghi nghin Mt thi chm sng b t bnh yn Sn Trnh ca Khng ngy hai bu y bui Cha bit trng bun i cui hi t hin Ngi bt nghin h ta bt nghi nghin Hc hnh vi ch vn dnh ring nh Cha lo cuc sng trn c n cm o thy bin i chm ng nghing i chin chinh h xp bt nghi i nghin Qu hng khi la dy trin mi a min Ta chung tnh nc xa t c tnh i Gi o th sinh chng ly phin ng i chin chinh h lnh bt nghi nghin Trng sn ghnh thc gi lnh nh nh i xa my xm ging tr i trng ip V ta ngi mt trng m Dt chin chinh h tri my ni t nin Ngy v khi la m su mi a min Nh thi trai tr vui ng Ch st mnh ta m n ring nh ni Ngi bt nghin h ta bt nghin Ngi n sch v ca ch hin i ch Nht nha ch ngha qun t n tng nt Vang vng bn tri ting quy i quyn SN
- 60 -
T bi hc thuc lng
thi trung hc
L Qunh Tng Jacques Ng. th h chng ti, trc nhng nm su mi ngi gh nh trng trung hc, khng ai l khng nh bi hc thuc lng Ngy Tu Trng ca Thanh Tnh, v on vn ca Anatole France t cnh cu b vi chic cp trong tay, i qua vn Lc Xm Bo mt bui sng ma thu, l vng ri trn nhng pho tng trngNg u na th k sau, ti li c ngi trong cng vin Luxembourg cng vo mt bui sng ma thu, gia nhng bc tng trng v l vng ri y mt t, thng nh tui th mnh! Luxembourg, cng vin ln th hai ca Paris, ch sau Tuilerie, c t nhiu tng danh nhn nh Beethoven, Paul Verlaine, Georges Sand, Saint-Geneviere.Cng vin cng l bi cnh ni bt trong tc phm Les Misrables ca Victor Hugo. Nhiu chic gh da bng st c th x dch c, du khch thoi mi chn gc nhn ngi ngh ngi. Cui cng vin bn phi l mt lu i c h nc ln pha trc, tip vi mt vn hoa y sc mu rc r. Hn nm mi nm tri qua, t mt cu b lng nh khn mi thu, tng xc ng bi hnh nh ma thu vn Lc Xm Bo ngy no, nay vi mi tc im sng ang ngi m thng nm cn li ca i mnh trn u ngn tay. Nhn nhng pho tng trm nm cn ng , nh n cu b ca A. France cng nhng ngi mt ln qua y, m ngm ngi t hi.? Mt ngy lang thang di bu tri y my v trong nhng ng hm mtro, ti khng giu c nt mt mi d cho nhiu thng cnh, di tch lch s y lun cun ht bc chn mnh. Jacques thng nhn ti bng nh mt i ngi. Cn
ti tham lam ginh git vi thi gian, phi tn mt nhn cho c nhng g m mnh ch bit qua sch bo v chuyn k. Thch a chng ti i b qua nhiu ni. Place Vendome trung tm Paris, ni lin vi i l De La Paix. Gia qung trng l tng Napolon ng cht vt trn mt tr ng trn chm tr hoa vn hnh xon c, cao trn hai trm mt k nim ngy chin thng qun o nm 1805. ng l mt v nhn, c ca tng l ngi khi trn lng nga th chin u ly lng, lc xung nga l mt nh cai tr t nc kit xut. Sau cch mng Php, ng lp ra triu i Bonaparte, vi nhng ci cch v lut php. B lut Napolon nh hng rt ln n chnh tr th gii. V gio dc, cc trng i hc c m, o to sinh vin bng tin nh nc. ng thnh lp n v hnh chnh u tin t cai qun v x l ly cng vic. Napolon mt nm 1821. Lng m ng sng la c th nhn thy t thp Eiffel. Khi Hon Mn (The Arc de Triomphe), i k nim ni ting nht, vi 50 mt chiu cao, 45 mt b rng, tng chng kin bit bao thng trm ca lch s nc Php: Nm 1940, c nh chim Paris ko qun qua y, trong khi th b trng m u cuc khng chin chng pht xt. Qua nm 1944, Paris c hon ton gii phng, on qun chin thng ca mt nc Php T Do tr v ca khc khi hon, li din hnh qua Khi Hon Mn lch s ny. Lc ngi vn Luxembourg, Thch ngm ngi ni, lp hc ca anh ngy y n gi ny hn hao ht nhiu, lm ti nh n cc bn cng lp ra i vnh vin trong cuc chin tranh. Ti mun gi tn Tn tht Lc, Phan Tn T, Hunh vn B, L Vit Lu.m hnh nh h hin ra tht r rng trong tr vi tnh cch ca tng ngi. Thch v tnh chm vo ni au ng yn trong ti t my chc nm qua. L Qunh (Trch tp vn Khonh Khc Ma Thu Paris)
- 61 -
* SEVENTY
Mi ch y b chc ri by Rng m mau ra h ngi i a h Coai li cuc i th khng l i l Nhm tnh phong lu th cng li m thy Mi ch y b chc ri by Chc cn ba chc n m thi c na Ba mi nm na thi c a cng ng a vui v cuc i vi Mi ch y b chc ri by Thi th gi sc dnh hi c Vi chum ru xn tui m bn n mi Vi chn Long k chuyn i
Nhn sinh tht thp c lai hy Ni ra nhng m chng th chi ng thm Thi ni trm tui coi nh b i bn Trm mt trm hai chng thiu g ng Nhn sinh tht thp c lai hy C ngi trm tui vn cha i n Cm cnh trn gian cn l luyn n lu Khng nh day dt cnh chia ly nh Nhn sinh tht thp c lai hy Nhng m ni ra m chi n Sng c chng m th c sng ng c Thp thm lo u thy cng k. ng
by mi ri - Seventy a vui tng knh ti hi hi tiu Ru R rt trn ly ta cng cn i l ra , c`est la vie! Free !
vnh lc
- 62 -
Nc M l C By Ngt Ngo m Chn Thin ng? ng?

Liu Php
y l bi gp kin ca Liu Php v bi Nc M - cm by ngt ngo chn thin ng ca Hiu Minh.
Phi chng
Mt bn Vit Nam sp qua M hi kin p M ti v bi vit gn y c nhan nh trn. D Da vo ni dung bi ny, tc gi t H N qua M Ni v ngh s mt thi gian, hc hi kinh nghi i nghim, trao di ting Anh ri quay v nhng y khong 5 nm v dng nh nh quay v khng nh v cn na. Tc gi nhn nhn b chong ng v t ngp nc rng ln, np sng vn minh cng nghi ng nghip vi nn khoa hc k thut tin tin, ca ng th n, ngi ch tam quyn phn lp v t do bo ch, tn tr trng quyn c nhn , cho y l thin n ng v t ai ti thin ng li b i. Tc gi v von N Nc M l cm by ngt ngo chn thin n ng, ng rng lt vo cm by hp dn ny th kh r n ri b c, cho d vn thng nh ni qu c m s c khng quay v! Ti xin trnh by mt vi d ki v lun c kin khc: Ti sng M hn 36 nm nay, b x m i b ch c sng t do, sng xa qu hng ng khong na i mnh. Khi chy gi trong tnh c trng bp bnh, ai cng phn vn khng bi tng ng bit lai x xa l s ra sao, ch my ai ngh ti chuyn y ngh tm mt thin ng h gii m nh c. T nm 1994, ti v thm b con, qu qun nhi nhiu ln v c i ln dn con v chu cng v thm x n v s chng bit v qu hng v m a con y xa qu t lc tui cn nh, cho mnh v nh vi qu hng v con chu sau ny khng qun b con g
v qu cha t t. Chng ti n nh c M, . sng v lm vic cc ti bang New York, u Minnesota v Pennsylvania v t lc v hu c t dp i thm nhiu ni trn M, t ng qua u t Ty v t Bc xung Nam. Ni v a ra mt ng vy nhn nh: Dn tnh a phng c nh a nhng nt c th, nhng a s nhng i ni trong bi ca u Hiu Minh v tin nghi vt ch v h tng c s, t cht, giao thng u ng, nhng v nn vn ha a u v dng ca Hp Chng Quc, v Gic M M c, v American dream, Gi Tr M - American Tr values, tp qun tn trng c nhn, quy ring ng quyn t, cng bng x hi th ch ng trn b mt v i ch c nhng vn quan trng khc khng ng c nhc n. Nhng iu nu ra khng c phn tch thy c nguyn nhn su xa, gii quyt c vn c t ra. Chng ta bi rng ty theo t bit khuynh hng, mc ch v tr c trnh nhn thc v cuc i ca mi ngi m s ch trng v mi i s phng din li c nhiu khc bi Thm na, s u bit. ch trng hay th t u tin trong m giai on mi ca cuc i li c th thay V d khi mi i. nh c mt vng t l xy dng mt i sng mi, ai cng phi bn b nhiu chuyn v c u th phi va i lm va i h a hc; giai on i lm, i hc l u tin chnh bo m s sinh c sng cho bn thn v gia nh; t ai t tha mn nh; lm mt ngh di kh nng c mnh, v th ca nhiu ngi phi i hc li ngnh c mnh ly i ca bng chuyn mn c th hnh ngh vi kinh nghim c Khi cng vi tm n nh th s c ch trng hay th t u tin l thay i, nh s li
- 63 -
ch trng v gio dc cho con ci; l giai on cc con bc trung hc hay chun b vo i hc, chng ta phi ch trng vo vic hc hnh ca con em nhiu hn, phi nghin cu cc trng i hc con mnh mun xin vo hc, gip con chn ngnh, lo vic xin hc bng, vay tin, nht l chun b ti chnh ng gp phn mnh cho con n hc, nht l nhng nm m c 3 hoc 4 a con cn 4 nm u i hc, tht l tn km. K nhng d kin ni trn ch thy a s ngi ta v mun bo m i sng vt cht vi nhiu tin nghi, v thng yu gia nh, lo cho con ci n hc nn ht sc lm lng, b ht th gi vo nn qun c nhng vn quan trng khc. Nhiu ngi gp khng t tr ngi khc nhau: ngi th ng bnh v th cht v lm vic qu sc, k th bnh tm thn v lo lng qu , ngi khc th ham cng tic vic khng c th gi chm sc con ci nn chng h hng hoc gia nh mt hnh phc, mi trng hp u to nn nhiu phin no au kh. C nhng au kh khc khng v gia nh m v ham mun c mt cng danh s nghip v vang v bng cp hoc ting tm v s giu c hoc nh ca, ti sn to ln c ngi i trng vng! Ni chung, nguyn nhn ca mi au kh l s ham mun, nhng ham mun cha t c v s dnh mc vo nhng g t c. Nguyn nhn ca au kh cng c th l s ght b, sn hn, tuy nhin sn hn thng do s tranh chp quyn li, danh vng hoc s so snh hn thua v bn ng, hoc do nhng khc bit, mu thun, kinh nghim nghit ng, au n kh qun v kh lng tha th c; tuy nhin ham mun, sn hn u c gc gc si m hay v minh l s thiu sng sut khng thy c hu qu ca ham mun v sn hn v nh vy ch gy nn au kh. Ni rng nc M l cm by ngt ngo chn thin ng c ngha l c ni rng nhiu ngi n nc M v v s ngt ngo ca n m kt vo , d mong tr v qu hng m khng ri b c nc M. Xin a ra mt lun c khc: Thin ng khng hn l mt ni chn, chng ta c th a ngc khi ang au kh v thin ng khi tm mnh ang an lc, khi m tm khng cn nhim bi phin no (free from all defilements). Nc M khng hn l mt thin ng ngt ngo v trong cm by hay khng l do mnh, khng do nc M. C vi iu cn c minh nh: 1.- C nhng ngi la chn, t chnh mnh dnh mc vo tin nghi vt cht v l thuc vo m khng rt ra c, ch chng c ai t by la mnh vo . Rt nhiu khc, s d khng mun tr v qu c l v h c mt l do rt chnh ng l khng mun sng trong mt khung cnh thiu t do, dn ch l l do m h b nc ra i. l s la chn ra i v khng tr v ca h, ch h chng cm thy b cm by g c! 2.- Nc M l mt quc gia tn tin trn th gii, nhng ch c lp quc hn 200 nm vi mt nn vn ha ngn ngi, cha c th gi l mt thin ng v nhiu t trng x hi, nhiu vn chnh tr, kinh t, cng bng x hi cha gii quyt c. Nn dn ch y c th ni l tin tin nhng cha ton ho; y vn cn nhng t trng x hi, cn s k th mu da tuy c php lut ngn cm k th; s k th khng cn l liu nh khong 50 nm trc y nhng khng th ni l ht hn c; bng chng l c nhiu khu chut (slum ghettos) trong nc M, t l tht nghip dn da mu gp nhiu ln so vi dn da trng. Tuy nc M c nhiu tin b v ci tin x hi hn nhiu nc trn th gii, bi ny c vi s ca ngi qu ng v nc M; tc gi khng ch v mt o c, mc ti phm cao, nh t khng cn ch ch ti phm mi, phi th t trc k hn. Mt im quan trng khng c nhc n l nn gio dc ch trng v k thut chuyn mn m t ch trng n gio dc o c nhn ngha. Kt qu l t c nhn ngha gia cng nhn v ch nhn cc cng ty; ch nhn thng ch ch trng v li l, cho cng nhn ngh vic khng nng tay khi mun gim chi ph iu hnh, cn cng nhn th c cng vic khc tt hn th nhy ngay qua cng ty khc, khng c nhiu trng hp cng nhn lm vic cng mt cng ty gn sut cuc i n khi v hu nh Nht Bn.
- 64 -
3.- Chng ta khng nn ngy th ngh rng nc ngh M l ni hon ton c t do v bnh ng v mi s u din ra r rt theo nhng nguyn t ng tc c nu ra trong hin php. C nh n nhng th lc khng ra mt nh th lc t bn ang d dy n dt ng sau hu trng chnh tr v kinh t Nhng t. nhm ngi vn ng hnh lang Qu Hi M Quc (lobbyists) phi chng l chng c hi nhin ca hin s tham nhng gia ban ngy? S tranh chp a S gn y gia 2 ng chnh tr y chng t h c chp n ch bit tranh dnh quy hnh t quyn php, lp php v cho ng mnh m khng k g ng k ti s suy sp kinh t ang c nh h nh hng khn n n a s dn chng v cho s cch bit s giu ngho cng ngy cng xa, cho gi trung lu gii khng cn ch thc l trung lu na. a. 4.- iu quan trng cho di dn mi l mt x i n s bnh ng v c hi; bn c c h nh bt c n hi ai nu bn c ti nng thnh cng trong b c bt lnh vc no. Tuy nhin mun thnh cng th ph n phi thc s em ht cng sc v ti nng ra m thi th c th ch khng d dng g! Nn nh rng gi hai th ng gia sinh cng kh nng th thng ng da mu ng ngi mun c chn la phi c mt phng di no t din tri hn hn, l thc t nhiu lnh v u vc. 5.- V phng din tn trng c nhn v nhng ng vi quyn ring t th ty theo nhn sinh quan c mi ca ngi m c th cho l tuyt vi hay qu ng! i Tuy nhin s tn trng quyn ring t c th a n th n ch ngha c nhn, thiu thin tm ph n phng s x hi v nh hng ti tn ti trt t trong gia t t nh, v d nh cha m phi tn trng quy ring ng quyn t (privacy) ca con ci khi cc con cn thi kinh a thiu nghim i c th i vo ng sai l ng lm m cha m khng th theo ri v khng bi gip t ngn chn. iu ny l mt trong nh t nhng tp qun m th h di dn th nht thng kh ch nhn, ng chp tuy bit rng con ci mnh ln ln v h hnh, n hc lm vic y th tp qun ny m r trong mc chng n. Tr li vi nhng ngi di dn nc M i n mt thi gian, khi cc con hc ra tr c trng v t lo ly thn th u tin ca cha m li thay nay i i; th nhu cu v i sng tm linh c th l u tin inh th s 1. Thc s nhu cu ny c th c sn t bao nhiu nm nhng b cuc sng vt cht ln t, sau ny nh c sth th vthi gi v vi tui i chng cht vi
Thp Bt Ch
nhiu kinh nghim sng mi nh chn c nhu i nhn cu thit yu ny. Khng cn ph hc hi v suy n phi gm nhiu lm cng thy rng a s au kh c i u c cng mt nguyn nhn l tham i. t Tuy nhin hc l mt chuyn, hnh l m chuyn n, mt khc, suy ngh chnh chn v l ni i i vi n li vic lm khng phi l chuy d. Cn phi hc, chuyn cn phi hiu v cn phi tu t thanh lc ci i tp tm y nhim. Tu tp th c nhi php mn v p nhiu tn gio no cng thng d lm lnh trnh d. y Mun theo mt tn gio no th hy tm hi t hiu, hc hi v tn gio mt cch c t cn k, nht l phng php thc hnh. Theo m tn gio c mt khng phi l tin tng mt cch m qung, nn t tm hiu, nghin cu gio php, suy t cho thng u sut v tm phng php thch h tu tp. Tu ng hp tp ch l t sa i cho t p hn trn con i tt ng hng thin. Chng h bn c nghe qua ng hn v thin qun, mun hiu v thin qun th nn u v tm ti, nghin cu kinh sch v tm th hc o u thy hoc t na l tm mt thin tri th gip mnh n thc trong bc u cho khi mt nhi th gi lc li t nhiu trong rng kinh sch Ri ph t mnh suy t, i phi tm kinh nghim cho chnh mnh, khng v tin m vi tng nhng g mnh cha ch a chng nghim, cho d l nhng g c ging d t kinh sch hoc ng dy
- 65 -
t mt v thy ni ting. C l nhiu ngi nghe qua v thin qun, tuy nhin cng ng vi tin ci g c, phi tm hiu v th p dng cho mnh xem c c kinh nghim g, thy mnh c tin b g khng, xem mnh c thc hnh ng phng php khng, ri hy tip tcNi mt cch tht n gin, tu tp theo thin qun l mt ngh thut sng, mt np sng hng ngy vi s gi gii trong sch, hnh thp thin, kin tr gi chnh nim, thanh lc tm, pht trin tr tu bng nh tm v bng s trch php (trch php Pariyatti l php hc, l hc hi gio php; php hnh l gi Gii, l Thin Qun, l pht trin Tr Tu; Thin Qun y l Satipatthana Vipassana, Thin Minh St T Nim X). Ni tm li, c ngi ri b qu hng tm t do, ri nh c mt nc c y tin nghi vt cht, cho l thin ng v ngp chm trong , tuy nhin vn cn nhiu au kh do ham mun, dnh mc ca mnh. y th thng nh qu hng x s m tr li c hng sng th khng hn l mun v bao nhiu dnh mc x ny hoc v qu nhiu sn hn qu c, ri cm thy nh b t tng, c cm tng nh b b buc trong mt cm by v hnh, khng thot ra c, tuy rng trn thc t, chng c ai bt buc mnh li x ny! i tm t do, c c t do, nay li c cm tng nh ri vo cm by, nh mt t do! y phi chng l mt th t do khc? L mt th t do khng b dnh mc bi v minh, th t do thot khi cm by ca tham i? ca tin nghi vt cht, ti sn, danh vng, quyn lc? Th ngh dnh mc vo nhng th ny lm g? Th hi khi ri b kip sng ny ta c mang theo c g khng? Ti sao khng tm mt con ng x b s dnh mc, thot khi au kh, c an lc, th thi khi x b dnh mc, tm c s cn bng ca tm (Equanimity)? Con ng gii thot c t hn 25 th k trc v con ng ny c nhiu ngi v ang bc i.
Nhn o doanh nhi ho Khim 1- t v Ni L t hay ni? Trong t c Ni L ni hay t? Tng a Sn (*) ngn nm khng ni Tng thnh hnh No t cao no Ni Thp? Nn mt i, mm lng cht cht ngt M o Tri No ai Cn, ai Khn Ai Khim, Dch? 2- t l t M t l Ni Ni l ni, m Ni hay t? Trong t c Ni, l t hay ni? Tng a Sn ngn ngn nm khng ni K s, h Thi thay thi, Khim cht ngt Qun t, h i i i, Khim tn nht Du bin h, Ngn ngn nm, Khim cn hay mt?
Khim Dch
h thanh ngn
1998 (*) Tng qu Khim trong kinh Dch a Sn Khim.
Liu Php
1/2012
- 66 -
KIM LONG-
NG KHNH NG
TM HU
Kim Long-V D hai a danh thn thng a c cc vn nhn thi s cp mi khi p n nhc v nhng c gi Hu, phi chng l bi i biu tng cho tnh cht nh nhng, oan trang c cng nh hai ting Tn N n cha tnh i cc kiu a sa?. Do tnh c duyn phn ti sinh ra v n c ln ln trn mnh t ni danh ny, ni i nh thu u ca Cha Nguyn k t khi cha Tin Nguyn Hong mang gm i m nc n m phng nam. i T (Qung Tr) l ni d ) dng chn bc u trn con ng dng nghi lu di ng nghip ca nh Nguyn Gia Miu ( 1558), c l v phong n l thy khng thun li hay v qu g vi ng i gn ngoi nn xu hng di Dinh xui Nam i t th i tm t nh l ni bn khon ca nh ngi k ng v?. Nm 1636 Cha Thng Nguy Phc Lan ng Nguyn chn Kim Long t ph Cha, ti nm 1687 Cha i Hin Nguyn Phc Tn di v Ph Xun - Thnh Ni Hu ngy nay- ni y cnh quang p ng nh nhn quan mong c nn tr thnh th ph x th ng trong. Phng Kim Long t ngn sng Hng, t n t ch ng Ba (ch ln chnh ca thnh ph dc a ph) theo t ngn sng Hng i ln kho n khong nm by pht xe gn my, phng Kim Long n ng nm khong gia cu Bch H v cha Thin M Phng c M. nhiu xm ti khng nh ht tn, ch bit mnh t ch xm H Dinh, u xm c sng Hng ch u chy ngang, cui xm c nng vn ng ru ng rung (by gi ch thy nh ca san st m thi v thnh th a ho nng thn). T ngoi ng ci, ng Kim Long, r ng r vo xm hai bn ng rp bng tre an vo nhau p lm thnh li i quanh nm r bng mt, ang i i rp ngoi ng nha nng bc khi r vo xm nh c r c php l t nhin cm th ngi thoi mi l y thng, cn nng hp ngi khng cn n i na. Dn ph hay ngi t ni khc mit vn Kim n Long ly lm thch th v l vo mt gc tri lt ring vi cy xanh bng mt tuy vi, c l vua i tuyt Thnh Thi mn cnh hu tnh nn th u thng ving Kim Long chn con gi ni ny lm th phi n th (B Nguyn Hu Th Nga) v vua ban hai cu th cn truyn tng mi. Kim Long c gi m mi miu Trm thng, trm nh trm liu trm i Ngy trc cha c cu n hai b nn sng u ni Hng lm chuyn ngang, xui theo ging nc c cc bn : Long Th Kim Long, Trng : Th, Sng, Tha Ph, Trng Tin, Hng Me, , n, p bn Cn, Bn Cn, Ch Dinh; sau khi c cu Trng Tin ri bn Th Ph vn cn a Tha hc sinh QH-K mi ngy mi cho n khi cu i Mi nay l Ph Xun th bn ny mi i vo d n vng. V p tht tha ca c li Kim Long a khin nh th Nam Trn xao xuy n xuyn. Thuyn nan ng nh sau hng ph nh phng C gi Kim Lung yu i cho u iu Ti xung thuyn c, c ch n chng bit Rng Th thy p ph tm theo i Bit khng? C hi bi khng t Cho c cn quy, sng lng cn xao? y,
- 67 -
dc trn sng Hng, t ng ba Snh, ni gp g sng B, ngc ging ln Kim Long, Tun hay xui ging ra m Thy T, Ph Tam Giang n i Lc, K Mn, nhng cu mi nh c vang vng trong m vng do cc c li h va lm vui tai khch va xua tan ni nhc nhn ngh nghip, tn Kim Long cng c nhc n: Thuyn v i Lc, Duyn ngc Kim Long, n ni y l ng r ca lng Bit cn gp g trn sng bn no Cu h tuy mc mc nhng n cha mt tnh cm lu luyn nui tic khi n ni y ti ng ba Snh phi chia tay khch, ng r ca lng va l lng sng va l lng ngi v t Snh c th i lng sng ngc ln sng B, sng Hng hay xui ra ca Thun An.Nh vy m gi Kim Long ti ti cng c hnh din ly. Kim Long vng t gn thnh ph Hu nhng quanh nm sng vi tre trc, cy tri, vi khng kh trong lnh hin ha, c l v th nn dn tnh cng cht phc tht th. on ng t nh n trng chng nm cy s a ti n vi K t khi xong tiu hc trng lng Vn Xun. Th l ngy hai bui i v trn on ng ny rng r by nm tri t tht n nht bt k nng gt hay ma dm ghi du k nim thi hoa nin ca nhm hc tr mit vn Kim Long, xm H Dinh chng ti. ng t dn vo xm kh d, rt may nh ti gia xm nn t nh ra ng nha khng xa lm nhng cng lm nhiu kh vi on ng ny v ma ma lt. Hu c hai ma r rt, thng ba n thng tm nng v oi bc, t thng tm n thng ging, ma ma thng hay c bo lt. Tri hnh cn lt mi nm C nhng t ma sut ngy ko di c tun l nn c cm t dnh ring cho Hu ma thi t. Nguyn Bnh kinh qua nhng ngy ma Hu c ghi du qua th ng. Gii ma Hu sao bun th! C ko di ra n my ngy Mai y b Hu ri qun Hu Qun c lm sao ba ru ny Nhng t ma tm t ko di nh th tht l kh s cho bn hc sinh mit vn chng ti. Ma ma vn phi mc ng phc, o qun di thm tht phi xn kho khi n lp x ra t nhn hn. ng t trong xm c ni bin thnh t bn phi cn thn ht sc khi p xe qua vng t snh m bn khng dnh chn, o ma c dnh i cht nhng tri cng di sch cho khi ra khi xm. Hu mnh hay ni ma khng ngt-ma mi khng dt cn ma- nhiu hm ma ln qu M ni i cht xn (bt ma) ri hy i con! Thng con gi nh nhoi yu ui phi i ma m i nn M ni vy thi ch nghe li M th tr hc mt. Xm ti c ba a cng vo tht mt ln, ti gia xm, H, Hoch cui xm cng ku nhau i hc, nm u cn nh M cha cho i xe p, sng no ba a cng cuc b vi i guc mc, chiu v ma nng khng sao nhng ma ma khong 6 gi tri ti, c ba a u s khng dm vo xm v vy ti no anh ti cng phi ra u xm n chng ti, ti v nh trc anh cn nhim v a hai bn v cui xm. Nhng hm tri lt mi th thm, nh trng cho hc sinh p , Kim Long v trc, ba chn bn cng chy nhanh v v s nc ln nhanh, th nhng nhiu lc v n u xm thy nc su qu khng li vo nh c nh phi i nh xung ca ngi quen v nh. Nm ln lc hi ln mt cht, c i hc bng xe p, ngy hai bui i v phi qua cu D Vin, thnh thong c xe chy qua phi chng chn thm cu hi nghing mnh v pha phi, xe qua ri tip tc p n Cu Ln r tri ng Huyn Trn Cng Cha, dc theo b sng An Cu n ga Hu quo tri qua L Li p thm mt on na l n trng. S nht l khi p ngang qua trng Quc Hc, cc cu hc sinh nam ng y bn ng ngh (ngm) my O ng Khnh, nh th s m ln th e thn nn lc no cng sn sng nn l nghing che. ng ra mt
- 68 -
th cn chp nhn ng ny cn bn tn ph bnh ng la , bng dy thun. Nhng cm t cho xin t m dnh tng my c hi trn mt cht, hay em t p qu.bung ra v t t nhm nam sinh Quc Hc. Thit l nht qu nh ma th ba hc th tr. Mi ngy no l hc tr trng lng g y ng gi chnh thc l n sinh K v ng ph trng v ng phc kat nhng v bn cht mit vn nn v rt r, n vn gi chi nhn my ch nh cp v a la trng i mt m, dng dp thon th, tc xa ngang l , lng nhn nh do chi di nng qua hng ph ng phng sao m p qu, oai qu, bit bao gi mnh mi t gi c vy? Th ri theo thi gian, m cng i c n, cng ln nh cp cng mc o la mng, c cng thi t ti mt ri t ti hai, ri h ngh, ra i hc ngh, gi t tui di bn ba vi Bao nhiu i i. nm sng lm ngi ln, lo cm o go tin, lo bn phn lm v, lm m, bao k ni nim tui th nh ng yn, na th k qua khng c d khi dp dy, n tui v chiu, u c th th k nim u th, xa c dp sng li dn dn. Nh nh nhng ln Tng thng t th Si Gn v thm Hu tt c cc Hu, c quan, cng s, hc sinh cc trng trn ng ng L Li chun b chu o n cho T Tng Thng ng trn xe -t cao i gia hai on m t oai a v h tng. V Nguyn th quc gia v tay cho. c vy Hc sinh QH, K ng phc chnh t ng hng nh t di dc theo hai bn ng trc tr c trng, tay pht c, ming hoan h Ng Tng Thng mun nm ng - VN Cng Ha mun nm. Ting hoan h reo ng h vang dy c mt gc tri, mi ng hn hoan i ngi vui mng v c tn mt nhn th v Nguyn y Th quc gia ca mnh. Nh la nhng bui tp vn ngh chun b p ngh cho ngy l phng Khnh tit. Trong phng s t. sn c n piano rt ln, hc sinh hu h khng bit u ht n nhng tay chn thy my nn no cng a m mm nhn c my nt cn b , r, mi, n: fa, sol, la, sia no cng hn h ng hoan nh va khm ph ra iu mi m, nim h phc tui nh th tht n gin. Hng nm nh trng hay t ch tri h cho chc hc sinh sng gn vi thin nhin. C l i tri i ln trn i Thin An, khng nh r nm h m hc tht hay lc m khng th tut xu t xung t chic xe GMC cao ngng lm c gio ph ng di ng phi vt tng a xung. iu khi mt m loai u khin choai trong sinh hot ngoi tr tht l mt cho cc t tri Thy C nhng hc sinh th c v t vui chi, n c c a. Sng tui thn tin th tuyt vi! Ai cng t c mt qung i p nh. Nh . Nhng nm nht cp hc vi cc c Hnh Ph nh Phc, c Mng H, c Don, c Yn, c Lu Ty khng bao gi ci vi n, gi hc sinh, c nghim n ni ai c i cng s gi Anh vn ca c, c bit gi n cng gia chnh c b ca Bu Tip hc sinh rt thch v c hc may v thu tha, c hc nhng ng ng thu cn bn, bit mng v, c may nhng chi o xinh xinh. ng chic Gi gia chnh c thc hnh lm k m, ko c ko u phng, bnh rm, bnh nhng., lm xong ng, c chm im theo nhm, n th cn chia m c nhau em v khoe vi gia nh th l th v. nh tht
Nhng nm nh c hc Php vn vi p Thy Phm Kim u, v Th kh knh lun lun y vi chic knh cn, Thy i d bng xe hi, ngoi y dy k lut nh trng Thy cn c k lut ring rt y k c bit, h tr no vo lp sau lng Th k nh p Thy i tr, b pht, v vy l i sau lng Th th phi Thy tht nhanh, chn lc Thy quay lng qu ln bc y quo ging th ln nhanh v ch ng y th m vn c ngi, bn b Thy bt gp. Cn n p. na, nu bi dicte b sai mt t, bi sau nu sai t na, b faute signale, Thy pht rt nng. Th hc tr ngh ng. Thi l Thy khc khe nhng khi ra mi hiu rng c i mi Thy C u c cch ring lm cho hc u sinh tin b. C Qu Hng dy Cng dn S a, phn y S kim tra bi ca C cng c bi u gi c hay c bit,
- 69 -
cho v bn trm (v theo tr nh), v kim tra bi trn giy, lm nh vy c lp u phi ng no, c khng chm ht c lp. Hin gi C ang Houston, trng nhm Phng V, khng cu hs QH-K no m khng bit, phi ni l C gio hon ho, p ngi, p nt, dng dp sang trng, qu phi, hc sinh K hu nh ai cng thng qi C t khi cn hc vi C cho n by gi tc ng mu thi gian, tnh thng vn khng phai m. Anh vn Thy Kin, trit Thy Chu, C Ph.Chi, Thy HPNTng, Thy c hng i khc v hin cn Vit Nam. Ton mi tun mt tit vi Thy Din nhng chng hc hnh g v l mn ph nn khng ai bo ai ch hc t l m thi. Mi ln nghe C Gim th bo gio s vng 2 gi cht l c lp nhao nhao la ln ri mt bn la ln: i xin ti by i! th l mt nhm nm su a hng ng lin, nhanh tay thu dn cng nhau i, trong s thng n a nht l Lin Nh, Tnh Mui, Minh L v my bn nacc bn hu ht sng hn nhin, vui ti nhanh nhn, h c dp l r nhau i chi y , ring ti ch bit trng v nh, khng tham gia cuc chi cng v bn cht hin, nht nht, khng dm i, s M la, i u cng s v vy mi cho n by gi nhiu ni, nhiu ng Hu ti vn cha bit, mang ting dn Kim Long Hu m khng bit tng tn v Hu, thit l ti nghip cho thn gi ny. Ln ln bit hi tic mnh qung i tui teen mt cch oan ung, bit khn th s ri, nhi th TTKH th: n khi ti hiu th ti Vut mt tui th t lu ri! Tuy vy ti vn hnh din l ngi Hu, x dn ngho nhng nhiu mng m lm xao xuyn lng du khch t bao i, l ti cho bao vn thi s ca ngi: My vng khi chiu, x Hu p yu kiu, ng ngn hn du khch nhng chiu xa
- 70 -
Hu nm di t hp min Trung VN v l tnh l Tha Thin. Hu vn tng gi vai tr trung tm vn ha chnh tr ca c nc mt thi, c ca VN thi phong kin Triu Nguyn (1802-1945). Di thi Php thuc Hu mt hn vai tr ny m chuyn ra H Ni hoc vo Sign. Sau khi nc nh qua khi chin tranh, t nc b chia i, ngi Php rt v nc, chnh quyn Quc Gia u tin Nam v tuyn 17 vn chn Sagn lm Th . Tng Thng Ng nh Dim vn l mt ngi rt nng lng vi Hu, cho xy dng Vin i Hc Hu phc hi li v th vn ha ca Hu vn b li tn k t 1920 sau khi Triu nh Hu bi b thi hng (k thi cui Bc nm 1915, Trung nm 1919). D khen hay ch, ngi dn Hu khng th ph nhn tm lng ny ca ng. Ngy nay Hu c hai di sn th gii c UNESCO cng nhn: qun th di tch c Hu bao gm hai cm trong v ngoi kinh thnh l di sn vn ha vt th th gii vo nm 1993, mi nm sau (2003), nh nhc cung nh Hu c cng nhn l kit tc phi vt th v truyn khu ca nhn loi. Ging sng Hng chy qua to ra s hp dn mnh m v quang cnh thin nhin. C dp do chi sng Seine Paris, v sng Thames Lun n, thy nc hai sng ny (ngay c sng Danube bleu) khng trong xanh nh sng Hng, thm na kin trc nhn to mm du mt m ca ging sng, mt ging sng chy gia hai vch b-tng thy n g b cng ci lm sao y, khng thanh thot uyn chuyn nh ging Hng Giang. Dng sng xinh p khin i thi ho Nguyn Du phi tht ln: Hng giang nht phin nguyt Kim c ha a su (Mt mnh trng dng sng Hng Kim c su vn vng) C l v vy m dng sng Hng li trong lng du khch phng ty mt n tng ti mt th v.
Hu c hai trng Trung hc n ting: Quc i hc v ng Khnh, ni o to bi bao th h o bit HS tr thnh cng dn hu dng lm r rng danh nc nh. Cng nn s lc vi nt v ngi trng c v m ti c vinh d hc thi trung h ni i hc, m mm kin thc cn bn chun b hnh trang n b vo i. Trng K tr hn trng QH v thnh ng lp sau khong 20 nm. Hai trng QH, K ng u ta lc trn cng th ca tri Thy Binh v doanh y Thy S nh Nguyn, cch nhau b ng n, bi Nguyn Trng T. Pha trc tr l ng ng L Li, thi Php l ng Jules Ferry, l ng ng l lt bng ciment c thnh vung, d ng c ment dc hng cy long no xanh mt chy di xu y xung gn cu Trng Tin. B sng trc tr c bin ng ci thnh vn hoa c gh vi gin hoa nhi i nhiu mu kh xinh v th mng. V tr c trng ca tuyt ho!, trc sng sau ni, bn kia sng l k k i sng sng, l Quc k tung bay h hng ngy nh nhc nh hc sinh gi cng nh trai ng bao gi qun nhim v i vi giang sn t n t nc. L t xy dng ngy 15/7 nm 1917 - khnh thnh sau hai nm - vi s hin din ca vua Kh nh, a Khi Ton quyn ng Dng Albert Sarraut. Trong n bui l ny vua Khi nh cho t xu t xung mng ngi trng mt s hin vt lm k nim, gm t k mt ci hp kim loi cha 10 ng Kh nh ng Khi thng bo v hai t giy ghi bin bn bu l bng n bui ting Php. Theo thi gian trng mang ng c nhiu tn gi khc nhau. T 1919-1954, trng mang tn Cao ng ng tiu hc ng Khnh. Trng ban l Tiu ng u hc, tr thnh Trung Tiu Hc ly tn l Collge y ng Khnh. T 1955-1975, trng i thnh N Trung i N Hc ng Khnh gm nht cp v nh cp. p Sau 1975, trng mang tn trng c 3 Trng ng cp Trc. T 1981 n nay, trng li i tn i c thnh THPT Hai B Trng. Kin trc ca trng tng t nh QH, hai bn c dy nh lu, gia c nh chi. Tr a Trng cng sn mu hng tm nhng dng d thanh nh m dp hp vi bn cht ph n hn. Th Php thuc i trng c t di quyn qun tr ca ng n tr Php. Hiu trng c cc B Le Bris, C ng Mauriege, B Martin. Kha Trung h u tin hc nm 1920 v tt nghip nm 1924 g p gm c 8 B m tn tui Hu c nhiu ng bit, gm cc u ngi B Bi Xun Dc, B ng Thuyn, B Nguy c, Nguyn th Du, B Phm don im, B Tn N Th Sm, m, N B Nguyn Vn Kit, B Tn N th Lim. Kha t, N hai c cc B inh vn Vinh, B Thn Tr Trng Phc; kha bn c B V vn Qu n Qu. n nm 1956 Tiu hc bi b, ch cn c c bc Trung hc v t mang tn N Trung hc N ng Khnh. Nhng nm tin ca trng, n u sinh mc ng phc mu tm nn tr c trng c gi l trng o Tm, v sau ng phc c i thnh mu xanh nc bin cho ma ma, v mu n trng cho ma nng.
Di thi Php v ngay c trong giai on i c u nc nh t ch, trng ch c Trung hc ng ch nht cp, t Tam tr ln n sinh ng Khnh n nu mun theo hc nh cp phi qua hc ti trng Quc Hc nhng dn d v nhu cu gia n dn tng, cc lp Tam, Nh c m thm v Nh nin hc 1962-1963 l nin h cui cng n sinh 1963 hc ng Khnh qua hc Nh cp ti Quc Hc. QH&K c nhiu gn b v nhau: N sinh n vi K qua hc ti QH, Gio s QH c m s qua i mt dy ti K. Trng s K m thi gian ngn mt chia s cho trng QH trong th k trng QH b ng thi qun i vin chinh Php tr ng nm 1946. n Nhng s tng quan khng ch c tng y, cc ch n sinh K bnh thng vi v b ngoi duyn i v dng c khi rt r trong chi a di mu tm, t chic xanh, trng nhng khi cn c th tr nn nhng n th
- 71 -
con ngi cn quc, gan d, mt s khng nh nh gp sc vi nam nhi nhen nhm ng la u i ngn tranh min Trung qua nhng bi kha, bi tnh, ng biu ng ln i n x cho nhng ch s Cch mng ng s nh: Phan bi Chu, Phan Chu Trinh. Khi i t nc lm nguy, mt s n sinh K c cng nh QH hin ngang vc sng ln ng ch ng chng ngoi xm. iu cn phi nhn mnh l tr nh trng K trong v th l trng n TH c uy tn vo b bc nht min Trung, o to nhng ph n sng ng ph gi, lm m hin, lm v kiu mu v lm cng u dn xng ng, gp phn khng nh cho t nc v x hi. Cng nh trng QH, tr ng trng K to nn mt truyn thng cao p, nhi n sinh p, nhiu th h tr lun t ra xng ng vi cc th h n i th ch, xng ng vi cng lao dy d ca cc thy c. Trong s nhng ngi gp ph to nn phn truyn thng y cn pha k n cc v Gio s v n v Hiu trng nh trng. Nhc li lch s ng Khnh t l mt ln ng tc na xc nh vai tr quan trng ca tr a trng trong vic gy dng a v xng ng ca ph n trong a ph x hi Vit Nam. ti N sinh ng Khnh c mt s nhc s, nh th khai thc. C gi n sinh ng Khnh kia i, c i v ng v u tan bui hc ri. C xui p hay v Nam p v Giao. C v Bn Ng hay v ng Ba. C v V D hay ngc Kim Long.(Thu H) ) Hay nhng vn th d thng nh: N sinh ng Khnh da chi. Phn thng vng ri ngt tri Thin An i Trng trng ng Khnh va tan. a Trn ng L Li tng n b ng bm bay(Mai vn Hoan) Gi th nh nh, qun qun, bi bao k , bit nim tui hoa nin theo thi gian i vo qun i lng, phn v tui tc, phn v qu nhi trun n nhiu chuyn, tri qua bao bin c, gi ch cn lu li ch i cht trong tr nh cm ci ca tu x chiu, a tui va vui va hnh din, va nui ti thi nin i tic
- 72 -
thiu Hu phi i ma li l n trng l i lt mt phn nim vui ca tui gi, nhng khng th i th sng mi vi k nim xa xa m ph quay v vi m phi hin ti, gi ny cn tnh tm, l nh lng lng nghe kinh k tm hn lun thanh th n thn, sng vui, sng kho vi tui i ngng c tht thp ny. a Ngy nay lu lc x ng mi khi thong ngi nghe ging Hu cu h Hu h mi nh, h gi : go hoc thong thy hnh nh sng Hng, y Hong thnh, Cung in trong Ni, cng n i trng ng Khnhnhng k nim xa c ng k thong hin v, lng nh Hu li ni ln khin nao nao bun. kt thc on vn ny, c m vn th n my cng hin bn c: Hi tic lm chi tui thi thi i thiu Ch em su mun tu gi thi i Tm s gii by ln gi trng i giy Gp nht i iu b vui bn Sacramento, cui thu 2011 Tm Hu
Phia trc mt
Nguyn Trinh Cha mt ln gp ch Chng bao gi thy em Nh hm nay qu khn n u phin m cuc sng ci cm trn thn xc Kh au no lm em lu lc B ph phng xa ting ht lng qu n ni y sng ngy thng l th Mi tm tui em cha h bit thn Mi tm tui u l ni h hn Ngy li ngy hai bui gia rng hoang Mt c khoai, bi c sn, nht tri ng vng Quanh ng rc ca t nhn va trt b Ka bnh nha, ti ni lng ka chai l lng, L mn qu hnh phc ca tui xun Ti nhn em t manh o n chic qun rch nt t ti nh tu chui Em nhn ti n n ci v ti n Ri thm th ch cn cht cm ng Ti tng chng nghe tng h lu lo ht ang gic gi hn ti mau ng dy Phi lm g khi ti thy V ni g y lc bng ch nht nho Nm mi tui sao ch qu gi Ch gi hn c m Ch kh cn nhn nheo n n nt Nh ht ng cn st li ngoi ng Ti nh hi nhng s ch mi lng Khi nhc li lng qu xm c Ti bit ch mang nhiu v Vi ni bun du kn y lng su Vi hn th cht ngt tn tri cao iu cha bao gi ch ni C em cng chng h nhc ti Nhng ti thy ri trong mt ch trong mt ch, em Ti nghe ri nhng ting th di vang di gia rng m Khi bng qu hin v e do n Sp ht ri ch i nhng ngy y o Tui xun em d vt v dp dn Ta s san bng v ng dy cao hn Gi vng nim tin nut cm hn m ng dy C ch, c em, c ti, chng ta vng chi Quyt mt lng nh bi k th chung Ta ng ln tin bc n cng Pha trc mt l mt vng t ha NGUYN TRINH Xun Lc
- 73 -
Nguyn T T v Ho Bnh
L Trung Hiu Ch cn vi ngy na, chng ta tr qua thp a, tri nin u tin ca thin nin k th ba. Ki thc Kin ca loi ngi to nhiu thnh qu trong cc u qu lnh vc khoa hc, k thut, ngh thu php l, thut, trit l v nhn vn trong sut hai mi th k. t th Trong nhng thp nin cui cng c th k 20, a chng ta chng kin s tan r ca Lin Ba X a Bang Vit v khi Varsovie Chu u, s thnh tu s ca Lin Hip Quc trong vic gii quy cc cuc i quyt chin tranh chng tc Tip Khc v Nam T, c dn xp cc cuc xung t ga cc lnh cha a Phi Chu. Hu ht cc nc u hy v u vng s sng bnh an v th gii s ho bnh trong th k 21. th Nhng nhng s kin v hi tc vng Sng Chu Phi, bin c 9/11 do bn khng b gy ra ng b New York, cuc tn cng ca M vo Afganistan v Iraq, Trung Quc bnh trng th lc qun s vng bin Nam Hi, chin tranh g n gia Nga v Georgia v vic Bc Hn v Iran ch to bom c ch nguyn t cho thy bn cht hiu chi ca s u chin ng dn tc khng thay i t khi hnh thnh x hi loi ngi cho n ngy nay. Tuy nhin, bn n cnh nhc im ny, chng ta vn th c nhng n thy c nhn hay t chc tm kim nh bin php ng ngn nga th gii sp v mt cu chin tranh c nguyn t v xy dng mt nn ho bnh v n vnh cu cho nhn loi. Ni n bom nguyn t, mi ng u ngh i ngi n Albert Einstein, nh bc hc tm ra cng th c thc n gin v nng lng E= mc2 . hiu cng thc ny, ta i ngc dng lch s. Einstein sinh thnh ph Ulm, n c, nc vo nm 1879. Vo nm 12 tui, ng ta c tham i, vng gii p cu hi kh hiu v th gii v i. Bt hnh thay, hc v ca ng ta khng cao, a nn phi ri trng vo nm 15 tui. ng ta mi i.
cng nghin cu v tt nghi i hc vi chuyn p khoa ton vo nm 1900. V mt n lc phi Vi thng trong vng bn nm sau ng ta cng b n b nhiu nghin cu v cc vn nan gii ca th n gii, v tr nn ni ting vo nm 1905. ng ta ng thnh cng khi gii thch thnh ph nh sng, i phn iu ny khng c p ng trong sut ba th c k. Theo Einstein, nh sng do nh . nhng photons cu thnh, nhng photons ny c tnh ch nh nhng ng cht ln sng v c lc hot ng nh nh ng nhng particles. Ngoi ra, ng cng gii thch th ng mt vn i tha gy bi ri cho gii khoa h i hc, l hiu qu photoelectric (photoelectric effect): s gi phng s electrons ra khi vt cht bng nh sng. L lun ng Lp ca ng c tnh cch thuy phc v n c a thuyt chng minh bng ton hc. Cuc nghin cu th ba l c mt cuc cch c mng gi l L Thuyt Tng c Bit t i (Special Theory of Relatively). Einstein ni: N Nu ta c th cho rng tc ca nh sng lun lun ging nhau v nhng quy lu v thin nhin c ng lut nh th c thi gian v s chuy ng l tng chuyn i i vi ngi quan st. ng a th d Trong i d: mt ci thang my, khch i khng th c t thc thang my ang i ln hay i xu xung, ngoi tr, c l ci bao t ca khch nu thang my ch rt u chy nhanh. Hnh khch trn hai chuy tu la tng chuyn tc s khng nhn ra ton b tc ca hai tu, n b nhng h ch nhn ra tc tng i ca chng
- 74 -
khi mt trong hai con tu chy hi ch y chm hn, v t bin mt trong tm mt. Einstein tri khai L t. trin thuyt Tng i c Bit. v a ra L Thuyt t. L Tng Quan V S Tng i vo nm 1916. i ng cho rng trng lc khng phi l sc ht c qu c ca t nh Newton khng nh, m l m trng sc nh, mt ht hnh cong trong chui lin tc khng gian c gian-thi gian (a curved field in a space-time continm) do time s hin hu ca khi vt cht to ra. Ng ta c o Ngi th th nghim tng ny bng cch o ng chch hng ca nh sao khi n i ngang qua v a gn mt tri trong thi gian nguyt th (eclipse). t thc Einstein tin liu chch hng ny g hai ln ng gp chch hng o theo lut Newton. t Ngy 29 thng 5 nm 1919, H Hong Gia i Anh cho mt chic tu thy n Vnh Guinea th nh thc hin cuc th nghim v l thuyt ny. K qu t Kt cho thy s tin liu ca Einstein hon ton ng, a tc khc ng ni ting trn th gii, v chi i, chim gii Nobel v Vt L vo nm 1921. Nhng i ng m iu quan tm hn c l phc trnh nm 1905 v s m v tng ng gia khi lng v nng l ng lng c th gii chp nhn. ng din t s tng ng ny bng cng thc: nng lng E c vt cht c a khi lng m bng tch s ca khi l i lng m nhn vi bnh phng tc (c nh) c nh sng. nh) ca Tc ny cng l tc ca sng i t trng a in (propagation of electromagnetic waves) trong khng gian, n ln n mt con s r ln 300.000 t kilometres/giy. Bnh phng con s ny rt v ng s i. Ch cn mt khi lng vt ch rt nh nm t n trong mt nng lng khng l cng git cht hng trm ngn ngi. y l i Einstein i. iu khng bao gi mong mun xy ra. Einstei n l mt ngi mu cu ho bnh cho th gii. ng ght chin tranh. Sau nm 1918, ng s chin tranh ti din nn c ng tng hnh thnh m chnh ph th gii ng mt gii quyt mi xung t gi cc nc. Nhng t gia ng khng em li tc dng. Khi Hitler nm quyn lnh o nc c n vo nm 1943, Einstein t b quc tch c v b chy trn sang M. Ti y, ng ti tc lm vic i tip trong khun kh L Thuyt T t Tng Quan v tm kim phng thc ha gi cn thnh n gia gii cc cng quc. n nm 1939, ng bi tin hai n bit nh vt l c thnh cng tch atom c cht ca uranium, ch cn tn mt kh lng nh cng i to thnh nng lng. ng ta nghi ra rng chin ng. nghim tranh khng ch l mt nguy hi t him. Vi s thc dc ca nhiu ng nghip, Einstein vi mt l p, vit th cho Tng Thng Franklin D. Roosevelt. ng L th rt n gin nhng t mt uy lc to n to ln. ng m t cuc th nghi ca ngi c v m thnh qu ca cuc th nghi c gii khoa m hc M xc nhn ng. ng ta d bo Chu u n d s lm vo tnh trng chin tranh. Trong tnh n hung mt loi v kh t trn cn b ca s n t bn atom ca uranium s gy ra thi hi ng k cho thit ton th gii. ng mnh d khuyn co Tng nh dn Thng Rsevelt c bit quan tm, v n cn t nu thit phi hnh ng nhanh chng. ng Tng Thng Rsevelt vi th tr li vi mt ng vit phong thi l v quyt nh xc ti mt d n nh tin khoa hc t gi nht v to l nht ngay tc th. t ln D n ly tn l The Mahattan Project v kh s y khi vi mt c s nghin cu tr gi 6 triu USD vo thng 2 nm 1940. Tng s chi ph ln n 2 t USD. Nc M tham chin sau khi Nh Bn tn n Nht cng Pearl Harbor vo lc cu nm 1941. Tnh cui cho n nm 1943, hot ng c d n hon ton ng ca mang tnh cch l thuyt, nhng vo kho t, khong u nm 1943, c quan ny bt lp k hoch t u th nghim vic cho n mt qu bom. V n xy t qu ra ti cn c khng qun Alamagordo v pha Nam ca Albuquerque, th c tiu bang New ca Mexico, vo ngy 16 thng 7 nm 1945. Cu th Cuc nghim hon ton thnh cng, s n ca qu bom m sc tng ng vi 20,000 tn TNT. Qu bom tn n Qu ph thnh ph Hiroshima th sau ba tun, c vo ngy 6 thng 8 nm 1945.
- 75 -
Einstein va sung sng va au lng. Qu bom trong tay ca Hitler, s a th gii t do vo tn th v chng tc Do Thi s b xa sch. Einstein dnh mi n lc lm cho c quan Lin Hip Quc va mi c thnh lp tr thnh cng c phc v ha bnh v ng s bom nguyn t s li c s dng m khng c l do chnh ng. S tn ph ca bom nguyn t dy cho nhn loi bi hc g ? Bom nguyn t chm dt th chin th hai. Cng hiu ca qu bom thc y nh cm quyn Lin Bang X-Vit thc hin ch to mt qu bom cho ring mnh. phn ng li, M ch to bom khinh kh (hydrogene) hay bom thermonuclear.ch cn kch ng mt s t nhn( nucleic) ca atom cng gy ra sc n thay v ton b nh qa bom tn ph Hiroshima. Cuc chy ua ch to v kh ht nhn lan rng, hin nay ngoi M, Nga, Anh ,Php cn c thm Trung Cng, n , Pakistan, Brazil, Do Thi, Bc Triu Tin. Iran ang ro rit tinh luyn cht uranium. Din tin pht trin v kh nguyn t ca cc nc cho ta thy ch to v kh nguyn t vn cn l mt tham vng ca nhiu nh lnh o quc gia trong mu thn tnh cc nc khc. Tnh n nm 2011, trn th gii c tm nc thnh cng trong vic ch to v kh nguyn t: (1)Nm nc tham gia Nuclear NonProfileration Treaty (NPT) bao gm M, Nga (k tc Lin Bang S-Vit), Anh, Php v Cng Ho Nhn Dn Trung Quc; (2) Ba nc khng phi l thnh vin ca NPT th nghim bom nguyn t: n , Pakistan v North Korea. Israel b nghi ng sn xut v kh nguyn t trong khi Iran v Brazil ang ro rit chun b th nghim. Thng k di y cho thy tng s v khi nguyn t sn sng s dng v nm th nghim ca cc nc k trn: M Nga Anh Php China S v khi nguyn t Nm th nghim 1,950 1945 2,430 1949 160 1952 290 1960 ~180 1964 n Pakistan Triu Tin N.A N.A. N.A. 1974 1988 2006
Mt nc khng cng b kh nng nguyn t l Israel. D lun cho rng Israel c t 80-200 v kh nguyn t. Mt nc pht trin ri hy b vic sn xut v khi nguyn t l Nam Phi (South Africa). Ngun d kin Wikipedia, the free encyclopedia, 2011). Trung Quc l mt him ha nguyn t v nc ny khng cng b r rng v s an ninh chung trn th gii, ch mp m ni rng h khng s dng trc. Mc tiu ca phi n nguyn t cha vo lnh th hai nc M v Nga. M chuyn giao v kh nguyn t cho cc nc Chu u thuc khi NATO: B, c, , Ha Lan v Th Nh K. M cng trin khai v kh nguyn t Canada nm 1984, i Hn (South Korea) 1991, Hy Lp 2001. a s nhng nc thuc khi Lin-X c tn tr v kh nguyn t: Belarus tha hng 81 ha tin sau khi Lin X sp , Kazakhstan c 1400 v kh nguyn t, nhng chuyn giao tt c s v kh ny cho Nga. Ukraine tha hng 5,000 v kh nguyn t sau khi c lp vo nm 1991. n nm 2006, Ukraine cho tho g tt c v kh nguyn t t trn lnh th ca h v chuyn giao tan b cho Nga. Cc nc Belarus, Kazakhstan v Ukraine u l thnh vin ca NPT. Tin b khoa hc-k thut nng ln tm linh ca nhn loi vi vic ngm ngm hm da tiu dit th gii mt khi cuc chin tranh ht nhn xy ra. C th ni rng kho v kh ht nhn ca cc nc nu trn c kh nng tiu dit ton cu. Khng nhng con ngi b git cht m tt c loi heo, ch, mo, nhn v chut cng b dit chng. C l ch cn loi gin (cockroaches) may ra sng st. S dng u th ca mnh tiu dit dn tc khc din ra t hai ngn nm nay. in hnh l
- 76 -
quc Mng C bnh trng lnh th t chu sang u chu nh p dng nhng bin php tn bo v binh lnh thin chin c ti bn cung v ci nga. Theo cun Marco Polo From Venice to Xanada, Thnh Ct T Hn (Gengis Khan) l mt ngi tn bo, bit cch iu khin tng lnh di quyn. Khi nh chim Trung Hoa, ng ta ra lnh cho binh lnh s dng my bn khng l (giant slingshot) ph thnh hay tung xc ngi cht vo ni ng dn c, v i khi ly m ngi b git t la ri bn vo thnh. Nhng ngi nh b chy v th m ny khng th no dp tt c ngoi tr ru. Nhng khng ai ngh n iu ny khi hn lon. o to hay s dng nhn ti ca cc nc khc v khoa hc k thut cng nm trong tham vng ton tr ca nhng nc mnh. ny xut hin t thu xa xa, nhng vn cn gi tr cho n ngy nay. Lch s Vit Nam cho php ta minh chng ca lun c ny. Nh Minh em qun nh chim nc ta vo nm 1407, H Qu Ly, H Hn Thng v H Nguyn Trng b bt em v Tu. Theo cun Thnh Ng in Tch Danh Nhn T in ca G.S. Trnh VnThanh, H Nguyn Trng, l ngi u tin sng ch ra loi sng trng pho, lm rng r cho ngi Trung Hoa v vic pht minh ra th kh gii hng nng trc nht trn th gii. ng l con trng ca H Qi Ly v khi h H tht c b bt sang Tu. Ni y ng sng tc tp Nam ng Mng Lc rt c gi tr v vn chng. Theo cun Nhn Li S Vit ca ng L Mnh Hng, H Nguyn Trng sau khi b bt v Minh c triu Minh dng ln n chc Cng B Th Lang, ng gp vo vic xy Vn L Trng Thnh, v Binh B Thng Th cm u qun i nh Minh. L gii bn cht hiu chin v tham vng ca con ngi, ta th tm cu tr li cho cu hi sau y : Phi chng chin tranh hoc c thng tr tm cch khut phc cc dn tc yu km l s say nghin ca gii lnh o nhng nc mnh m hn v phn thnh hn Qua lch s hin hu ca loi ngi trn qu t, ta thy loi ngi khng bao gi thch chin tranh. Theo cc nh nhn chng hc chuyn kho cu thi c i (paleonthologists), 35,000 nm trc B.C, nhng ngi n ng gii quyt tranh chp vi nhau theo cung cch ca loi vn cao cp hin nay (apes). C s xung t trong loi vn ny nhng khng bao gi c chin tranh. Cng c i khi chng git hi ln nhau do s tnh c nhng rt him. Cc nhm vn khng bao gi hp tc vi nhau ch ng git mt nhm vn no . Cch gii quyt s xung t gia nhng ngi tin s cng tng t nh cch ca loi vn. S cht chc c th xy ra nhng khng do ch ch ng. Khng ai bit s kin ny xy ra t lc no. Khong 35,000 nm trc y c hai chng tc loi ngi c xc nh. Mt chng tc gi l Homo sapiens c chia thnh hai ging: Neanderthal Man v Cro-Magnon Man. Mt s nh nhn chng hc kho cu c i tin rng ging ngi Neanthermal Man c hai c tnh l c xa hn v hiu ho hn ging ngi CroMagnon Man. Hu nh c s xung t trm trng gia hai ging ngi ny, v sau cng ging ngi Cro-Mgnon Man chin thng. Ging ngi Neanthermal Man bi tiu dit. Ngy nay tt c cc dn tc trn th gii u l hu du ca ging ngi Cro-Magnon Man. Vy th c phi ging ngi ny say m chin tranh nh ton th cc chng tc trn th gii hin nay khng? Khng ai bit. Tuy nhin, vo nm 5,000 B.C., chin tranh lan trn gia cc x hi lo ngi. n cui th k 20, hu nh chin tranh vn cn lan trn trong nhng cng ng dn tc. Nu khng c gii php cho vn th bn cht hiu chin ca cc chng tc vn khng thay i trong sut 7,000 nm. Vy th nu chin tranh th gii xy ra trong th k 21, cc dn tc s i v u ? Hin nay, ngi ta phn chia ba loi chin tranh: chin tranh gii hn (limited war), ni chin (civil war) v chin tranh ton din (total war). C nhiu l do gi mt cuc chin tranh l chin tranh gii hn. Trc tin, ti nguyn dnh cho nhng ngi chin u b gii hn. Tnh cch ny hn ch c nhng thit hi v nhn lc v vt lc. Hnh thc chin tranh ny thng xy ra Chu Phi, Chu v Trung M. Cc cng quc ngn chn v khng cho php n lan rng thnh
- 77 -
mt cuc chin tranh ton din. N c kh nng tn ph d di v ko di trong mt thi gian lu di. N khng gy nguy him cho th gii. Th n l ni chin, ni khc n pht sinh do s tranh dnh quyn li hay bt ng quan m chnh tr gia cc phe nhm trong mt nc. N c sc tn ph khc lit v ti nguyn v nhn mng v mc ch ca n nhm trit tiu ln nhau ginh quyn bnh. Tuy vy, ni chin khng lm cho cc dn tc khc lm nguy. Sau cng l chin tranh ton din. Gi l ton din v n xy ra gia cc chng tc c u th, mun s dng mi ti nguyn v nhn lc, tin ca v vt cht ginh thng li. Loi chin tranh ny gy nguy him cho s tn vong ca loi ngi v kh nng tiu dit th gii rt cao. iu may mn, mt cuc chin tranh nh th cha bao gi xy ra gia cc cng quc nguyn t. Tuy vy, ngy nay ngi ta ngh n mt cuc chin tranh ton din m cc phe tham chin u s dng v kh nguyn t l iu khng th trnh khi. Cho n by gi khng ai bit n s xy ra t u, v khi n xy ra th phi i ph nh th no. V kh nguyn t ca quc gia ch do mt c nhn iu khin. Trn th gii, trong sut ba mi nm qua, khong 12 nh lnh o t nc c kh nng khi ng mt cuc chn tranh ht nhn. Cn phi ngn chn n. Nhng lm sao ngn chn ? Ch c hai iu phi lm: l sc mnh v lut php. V phn lut php, Einstein ni n vic thnh lp mt chnh ph th gii. Ngy nay, tng ny tr thnh mt x hi dn s th gii (world civil society), ch c mt chnh ph th gii c c quyn v v kh. iu ny l mt o tng v kh lng t chc mt chnh quyn chung cho cc dn tc trn th gii v thuyt phc cc quc gia t b ch quyn tuyn chin vi nc khc. Theo gio s Charles Van Doren thuc Vin Nghin Cu Trit L thnh ph Chicago, v nguy c rt ln khi xy ra chin tranh ht nhn, cc quc gia nn cng nhau chung sc t chc mt lc lng nguyn t chung cho ton th gii. ng tin rng kin ny s c thc hin trong th k 21. Ni khc i mt quc gia mi ly tn l Lin Hip cc Quc Gia a Cu (United States of Earth) s ra i. y l quc gia duy nht c lc lng nguyn t v ch do mt ngui iu khin. Nh vy, ln u tin nhn loi s sng trong mt cng ng thng nht v duy nht. Con ngi tht s yn tm sng trong mt x hi dn s. Trong khi c nguyn ca nh bc hc Albert Eistein v gio chc i hc hin nay v mt Lin hip cc Quc Gia a Cu cha thnh hnh, tnh hnh th gii tr nn bt n nh v s pht trin v kh nguyn t ti cc nc Cng Ha Nhn dn Trung Quc, Triu Tin, Iran, v.v Mt tin Internet ca Yahoo ngy 23 thng 11 nm 2011, cho bit trong khi dn M hn hoan cho n ngy l Thanksgiving, Tng Thng Dmitry Medvedevca nc Nga (Russia)va mi ln ting e da: Nga c kh nng tiu dit h thng phi n phng th Chu u c xy dng nc Ba Lan. Li e da ny cho thy s dng nguyn t gii quyt nhng cuc tranh chp quc t vn cn ng tr trong u c ca nhng nh lnh o quc gia. L TRUNG HIU Ti Liu Tham Kho 1. Thnh Ng in Tch Danh Nhn T in, G.S Trnh Vn Thanh, nh xut bn i Nam, 1966. 2. Nhn Li S Vit, L Mnh Hng, T Hp Xut Bn Min ng Hoa K, 2009. 3. A History of Knowledge, Charles Van Doren, Ballantine Books, New York, 1991. 4. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Samuel P. Huntington, Simon Schuster, London, 1996. 5. Marco Polo From Venice to Xanada, Laurence Bergreen, Vintage Books, A Division of Random House, Inc., New York, 2007.
- 78 -
IN NH
HNH TRANG A CHNG TI VO I I
VNH TN (QH 1960-1963)
Thng 9.1960, ti t bc chn tin ln c u ngng ca trng Quc Hc, c c, cng l giai on chng ti vo tui pht trin tm sinh l, n tip thu, hc hi tt c nhng g ang di bin t din th gii bn ngoi, bt u bit yu ng khc t ngi gii v mun bc l mnh trc cu i. ng c cuc thi, cng l giai on m b m chnh tr, x t hi ti cc th min Nam c v ngoi c mt ca cuc sng thanh bnh, hay t ra t nh thanh ng bnh di ci nhn ca m tr chng ti. Ti ni tng nh thanh b nh, v cuc chin thc s bng n. Chnh ph Ng nh . ph Dim ang n lc tm ch ng, ng M ang ng, ngi chnh n v thc hin k hoch Eisenhower ch bng v lc.. Nhng chin tranh ch mi din ra cc vng nng thn, hoc di hnh th nhng i thc hot ng ngm. Ni mt cch khc, ti t ting sng vn cha cng khai bn thng vo thnh ph ng ph. Tui tr chng ti vn m mng c tng nh n c ang sng trong mt vng t ha bnh, m sc t mc dt gm thu hoa nhng gic mng khng ng i cht mc cm, t ti. Nhng nm , mt phn chn dung Hu n Hu nh c chnh T.C.S m t: Thnh c n c, i, lng tm khin con ngi d c m hoi nim mt man mc v qu kh hn v mt ph no cng t phn cu ri cho con ngi ta khi vng ai t ly. V tc t Hu hnh thnh cho ring mnh m mt khng gian ring, mt th gii ring. T , con i T ngi bng m m mng v c m nh c nhng ci tri t gn nh khng c thc.
Nhng s thc v c m l g Tht ra, ni c g? cho cng ci ny ch l o nh c ci kia. V vi nh ca nhng o nh , c mt th kh lu, nhng t thi con ngi ln ln trong thnh ph nh nhn n ph dt gm thu hoa nhng gic m, gi mng ca c gic mnh. cng l thi gian m m sng tinh m, i mi mi chiu,mi ti, ting chung Linh M vang xa ng M trong khng gian, chuyn i trn gi n ging sng n vi tng cn nh khp h hay ang ng kn ng h ca. Thi gian tri i ni y l lng l qu. Lng l n ngi ta khng cn c i cm gic v thi gian. Mt th thi gian khng bng hnh, khng i mu sc. Ch c nhng ci ch ca nhng ngi ng cht gi, vo ma ng gi rt, m lm sc tnh v mi bng chc nhn ra ting ni th th ng thm ca lng miu, bia m nhng vng ni chung quanh ng i Mt khc, Hu l t th kinh vn vt , t thn vo thi k ny c th gi l ni n s si kinh. i nu Khng kh hc bao trm ln t c m thanh thiu c tt nin Hu, nht l khi Vin Hc Hu chnh n i thc c thnh lp nm 1957. Con nh giu c p cng nh nh ngho u rt chm h t hc, nhng k lu lng chi bi khng nhiu. Lo thanh nin ny u. Loi thng khng c coi trng. H l con ng ng. Hc tin thn duy nht, thot ra kh cnh ngho i t, khi ca bn thn v gia nh i v thanh nin Hu v i vi khu vc min Trung. Nh vn Trn Kim on, m cu hc sinh n mt Quc Hc cng th h 60 vi chng ti trong m i mt
- 79 -
tc phm vit v Hu ghi li bc ngoc ca anh vi Hu: Ngy t gi lng qu ln dinh, ng trng h Trn nh ti li cho rng, ti tThn Kinh vn vt ri th khng thnh cng, cng thnh nhn. ng n cn tin ti ra bn xe nh a chng Kinh Kha xm ngho qua bn kia tri nh sng, d thit tnh l lng ti ch cch Hu c mi cy s. ng vut chm ru bc ni ch: Sn, hi, giang, in vi i chnh; thiu nin hu ch lng bin khai. Ri ng gii thch rng, Hu c th t sng ni bin ng cn i da vo nhau, l t dy ngha, l ni un c ch ln cho nhng trang ho kit xa nay. S tht, hc sinh sinh vin Hu khng ch ham hc m cn rt ham c sch bo. Cc tp ch tiu biu hi nh Sng To ca Thanh Tm Tuyn, Don Quc S, Mai Tho, Hin i ca Nguyn Sa, Hong Anh Tun , Th K Hai Mi ca Nguyn Khc Hoch, Nguyn Cao Hch , i Hc ca Nguyn Vn Trung , L Tuyn .. Qu Hng ca V Quc Thc, Trn Thc Linh , Mai ca Hong Minh Tuynh, Bch Khoa ca Hunh Vn Lang, L Ng Chu, Vn ca Trn Phong Giao, v.v..C n ngy bo ra th phn ln chng ti u ho hc ch mua. Truyn cc nh vn Thanh Tm Tuyn, Mai Tho, Don Quc S, V Phin, th ca Bi Ging, T Thy Yn, Thanh Tm Tuyn, Cung Trm Tng, Nguyn Sa, Hong Anh Tun cng c m tr chng ti nghin ngm, lun m. Sch trit hc ca nh xut bn Gallimard c in vi gi r do Iddes su tp ca Jean Paul Sartre, Simone De Beauvoir, Albert Camus, Martin Heidergger, Merleau Ponti, Soeren Kierkegaard , Karl Jasper, Gabiel Marcel , LeviStrauss, Teilhard De Chardin,Chng ti c bit ch n Albert Camus v Jean Paul Sartre, hai trong s nhng trit gia Hin sinh (Existentialisme ) ca Php c yu thch trong gii tr v tr thc min Nam thi . Sch trit hc ting Vit qua gii thiu ca cc gio s Nguyn Vn Trung, L Chnh Trung, Trn Thi nh, L Tn Nghim, Trn Vn Ton v Nguyn Nam Chu v.v Tiu thuyt ca nh vn ni ting th gii nh Andr Malraux, Andr Mauroix, Someset Maugham, Henry James, Francois Mauriac, Graham Greene, Andr Gide, Georges Bernanos, Julien Green, Jacques Prevert, Michel Butor, Robbe Grillet, Nathalie Saraute, cng nh c c Francoise Sagan, vi Bonjour Tritesse, Un Certain sourire, Dans un mois, dans un an hoc nhng nh vn thuc Th h lc lng ( Lost Generation) ca M nh Ernest Hemingway ( 1898-1961) , John Dos Passos ( 1896- 1970 ), John Steinbeck ( 1902-1961), William Faulkner (1987-1962) v Francis Scott Fitzgerald ( 18961940) hoc Erskine Caldwell (1903-1987 ), v.v.. c in di bng hiu Le Livre de Poche, Bantam Books hay Universitairesrt ph bin. Ti nh, hi cn hc Quc Hc, mi ch nh, nht ( tc lp 11, 12 by gi) chng ti thuyt trnh v Albert Camus, Jean Paul Sartre, Simone de Bauvoir lp, hoc trong chng trnh vn ngh, hi tho ca trng, bn b chng ti din nhng v kch nh Le Malentendu ( Ng Nhn) ca Albert Camus Nhng vi ring ti , iu ng ni l phim nh. Theo ch quan ca ti, bn b ti cng nh ng o qun chng Hu thi , hnh nh ch c mt th gii tr c yu chung, l phim nh. Ti th tht ch thy li khng kh trang trng ny khi ti c dp xem phim nhng rp chiu bng trn t M, , ngi ta xp hng trt t mua v vo rp, vui bun khc ci theo tng s phn ca nhn vt trong phim, v khi chm dt phim tt c khn gi ng dy v tay (Ti ni khn gi rp chiu bng, ch khng phi khn gi sn khu). Tht ra, Hu thi ngoi phim nh th cng chng c phng tin gii tr no khc chn la. Nhng b phim mi sn xut c chiu Hu, thng sau khi pht hnh M hoc Php mt hay hai nm, cng c khi sm hn, ty thuc cc hng pht hnh trong nc, cng c khi nhng phim c cn n khch c chiu li. Ti cng phi ni n mt iu: Ti coi in nh nh l mt n hu ca cuc i ban cho ti v th h chng ti. n hu chnh l v chng ti c sinh ra v ln ln trong nhng iu kin pht trin ca in nh th gii. Ti, cng nh bn
- 80 -
b ti hc hi c in nh trn nh nh nhiu phng din, rt nhiu iu, n tr thnh mt u, tr trong nhng hnh trang a chng ti vo ng i: Trong li gii thiu ca tp sch Nh p Nhng ngi sao in nh th gii, ti c vit:Ti say m i t:Ti in nh t khi cn l mt a tr nh, t tng c m c tr thnh mt din vin hay m hot ng n mt no lin quan n in nh, m ngy do tr nh, c non nt, ti thc s cha hnh dung ra c. nh C iu l trong gia nh ti cha c m ai lm a mt ngh thut c. ng b, cha m ti v coi ngh vn din vin l xng ca v loi, nhng khng ph i, phi v th m ti gt b m c ca mnh. Ti v m a vn thm su tp hnh nh, t liu in nh t nhng n ngy th di y. V c m, i c nh t n i tt ng, ti ln m ca s leo tng tr i coi ht ng trn nh, ht ch - ri sng hm sau c i chu mt trn n nn thn, nhng vn chng no t , ti ng tt khng b c, hoc ti phi nhn n, nh tiu n nhn tng ng tin mua v xem phim, nh n nhng b phim trong c nhng din vin m ti r i n rt ngng m, coi l thn tng. Ti tng cho tm hn mnh bay b n bng, m say vi nhng hnh nh ca Greta Garbo, a Vivien Leigh, Marlon Brando, Rita Hayworth, Ingrid Bergman, James Dean v Marilyn Monroe ames Nhng ngi sao rc sng th c thc s l nhng con ngi ti nng, lm cho chng ta bit m c, bit khc, bit ci, bi tm li s i, bit hn nhin ca tui th, bit hy vng v mt tng ng v lai cha ti, v bit lm cho con ng bit yu t ngi thng con ngi, sng mt cuc ng sng. i D trong bn thn ca mi mt ngh s y, c th h cng cha giu nhng thi h t xu; nhng t h vn c chinh phc c hng tri triu con c triu ngi trn tri t, lm thn th v au kh c bit bao tri tim ngng m h, v th , thm ch c nhng ngi t t khi s phn nghi ng cp n nghit mt i nhng ngi sao y. Ring ti, ti khng h ph nhn nhng bng dng ca nhng ngi sao ghi m du n trong tm hn ti, v thc s hng ln nh chnh cuc i ti cho n tn ngy hm nay. n
Nhng thng nm ( 1954 ng 1954-1963), trn cc rp chiu bng Tn Tn, Chu Tinh, Nguy Vn u Nguyn Yn (n nm 1959 th rp ny khng cn ho p hot ng) hoc cin Gia Hi Hu xut hin i nhng b phim ca Ch ngha Tn Hi Thc ( a Hin No-Ralisme ), d nhin ph i mt thi gian n phi sau ny n mi c chiu, v nhng b phim u, vi nh Rome, Thnh Ph B Ng ( Roma, citta operta,1946) ca Roberto Rossellini, K n Cp a K Xe p (Ladri Di Biciclatte,1948) ) c Victorio p ca De Sica, Con ng ( La Strada, 1954 ) c ng ca Federico Fellini, Anh Em Nh Rocco ( Rocco e I Suoi fratelli , 1960 ) ca Luchino Visconti v.v. a Ch ngha Tn Hin Thc ni m cch no c mt gn lin vi nhng cuc chi u ca cc c chin chin s chng li s thng tr c ti ca pht-xt ng tr vo nhng nm 1943-1945, g lin vi s phc 1945, gn sinh nhng quyn t do , v ti ting ni li c ginh v cho qun chng ni ln trong phim, nhng ni kh au, nhng cu chin u, nhng ng cuc yu sch ca h. Ch ngha Tn Hi Thc a Hin sn sinh trn mu, nc mt v nh t, l ti t ting ku go t do trong mt x hi ti, pht- xt, l s i c tham d tr thc vo nhng v ca nhn qun ng vn x hi. N tun th mt cch nghim ng nhng t ngt i hi ca s tht vch tr s la m v gi ch trn di, chnh tr v x hi, n khinh r thi m ng i, r phn son mt i mt vi mi i ming cm, manh o, vi phm gi b ch p, v s bt cng x hi i nng tru trn chic lng cng c qun chng lao ng ca ng. Ti xem b phim K n cp xe p ( K Ladri Di Biciclatte, Italia,1948 ) c Victorio De ca Sica t nhng ngy cn tr d khong nm 1956, i,
- 81 -
1957 g , nhng cho n hm nay ti khng th qun hnh nh ca anh chng Ricci mi ngy chu i r ri ngi l lt gia m ng nhng ngi tht nghip khc trc ca Tng Cng on mong ch ngi ta ban b cho mt cng vic no c ng lng p i cng v con. Ti cng nh, v nh tng chi tit khi Ricci ( Lamberto Maggiorani ) b ly trm chic xe p phng tin duy nht anh i dn bch chng qung co. Vi m hi nh nhi, nt mt thm hi, Ricci trnh by ni thng kh ca mnh vi c quan cnh st mong tm li chic xe. Nhng cnh st vn dng dng v cn bn rn h tng nhng nhn vt cao cp, nhng cng vic v i , ch hi u i tm chic xe p c tng ca mt ngi nh Ricci. Ti khng th no qun nt mt Ricci ngoi ni lo tht nghip cn c ni ng cay ti nhc ca mt ngi cha tng qun khi phi liu mng n cp xe p ca mt ngi khc lm phng tin, nhng b bt qu tang v b nh p trc mt a con trai nh ca mnh. V ti ri vo tm trng ray rt t nhng suy ngh v i sng, gi tr ca con ngi v mi quan h gia con ngi vi con ngi qua nhng ngi ht rong c khc ha trong mt bi cnh c bit, mt tng quan c th: anh chng lc s chuyn biu din bt dy xch st Zampano (Anthony Quinn), ca c nng nh trng Gelsomina ( Giulietta Masina) v chng in i trn giy xic ( Richard Baschart ) trong b phim Con ng ( La Strada, Italia,1954 ) ca Federico Fellini. B phim ny c Federico Fellini k li bng mt bt php in nh c bit m nh, theo ui ti v ny sinh trong ti mt m c thm kn, gip ti vch cho mnh mt hng i trong tng lai, d vn cn rt m h. Trong , anh chng ht xic giang h Zampano (Anthony Quinn) quay tr li min bin ngho iu nh vi m ca Gelsomina, c nng thay th cho Rosa, ch nng b mng. nui n con st li, m nng bng lng trao Gelsomina ( Giulietta Masina, v ca o din Federico Fellini ) cho Zampano. Gelsomina theo Zampano trn chic xe 3 bnh c tng, ry y mai , nng khng bit lm g khc hn l nh trng, mi khi Zampano din tr bt si xch st trc m ng, nhng nng kh kho qu, n ni thng b Zampano hnh h nh p v chi mng. Hn coi r nng, nhng li khng th xa nng, ngc li, nng cng khng thch hn. Bn nng thc y nng nhiu ln b trn, nhng khng c, nng khng bit i u v khng th sng vi ai khc, nng li tip tc sng bn cnh Zampano, vi cng vic hng ngy quen thuc. Th ri, nh mnh run ri, hai ngi gp G in (Richard Baschart), mt k lm cng cho mt gnh xic giang h khc. G c ti i trn dy cao: mt tr chi in r. G ly him nguy i s sng, e cng khng hn vy, v g mc bnh lao, thy mnh gn vi ci cht, nn mun a gin vi ci cht. Nhng khi trn dy cao, ch cn mt cht xc ng l g c th ng xung tan xng nt tht. G cng lao vo mt thch thc nguy him khc, khng phi trn dy xic, m g lun tru tc Zampano mi khi gp hn ta, khng hn v th hn hay k. Nhng chnh s gp g cho h thc c rng , s hin hu ca h tht s c ngha v gi tr, khng phi ch duy cho h m trong mi tng quan gia con ngi vi con ngi. Nhng n khi h hiu ra c iu th qu mun. Zampano git cht G in v nm xc hn xung gm cu trc s chng kin ca Gelsomina. T nng tr nn in lon, mt tr. V trong gic ng nng m sng gi tn g in, lm Zampano s hi, lo s b t ti. Zampano mun tr nng v nh, nhng nng khng chu, v nng khng th sng m thiu Zampano. Nhng Zampano v mun yn thn b Gelsomina li trn ng vi mt s tin v cy kn, hy vng nng c th bn chi c. Nhng Zampano u bit , xa chng Gelsomina khng sng dc.V khi Zampano thy nng l cn thit, thc s quan tm n nng, v mong mun gp li nng th nng khng cn na. Kt thc phim bng trng on: Mt hm, tnh c Zampano nghe mt iu ht quen thuc t ming mt c th git gn . iu nhc m chnh chng dy cho nng, mt iu ht bun o no. Zampano ln la n hi: Tha c, c gi y bay gi u? V Zampano c chnh ming c gi
- 82 -
tr li:C y cht ri, Ti nghip. Ba ti th p. thy nng b v nn em nng v nh v chng ti. vi Nhng nng c bun thm ho ht, khng ch n t, chu ung g c, cho ti lc kit sc r cht.. By i gi, Zampano mi thc c rng chng thc ng s yu thng nng, thc s nh m mt tnh mt yu. Chng au kh n khng cn di ni tr n din xic m ngy xa chng tng trnh di ng din. Zampano cm thy mnh hon ton c c trn y ci i. Chng au n tuyt vng, th thu gia ng, tht m ti, bn b bin bao la, vi ting g tht ca ng gm sng bin. Chng ng khyu xung gi m ti, ng gia mnh mng v im lng. Nhng nm , chng ti cng t ng tng c xem b phim Rashomon (1951) ca din Nht a o Bn Akira Korusawa b phim o gii S T ot Vng ti Lin Hoan Phim Venise v thng ip: i Con ngi l sinh vt duy nht trn tri ny t t bit cch che y v trn trnh trch nhi n nhim v nhng li lm, sai phm do mnh gy ra, khng my ai can m sng thc v chnh mnh, i h lun tm mi cch th hin m tt ca n mt mnh. Mt khc, ai cng cn c bao dung, c c cm thng v tha th , cng nh t cm thng v tha m th cho chnh bn thn sng v t ti trn ci n i ny. V cuc i vn khng ch c m chn mt l tuyt i duy nht m vn cha a ng nhng chn l tng i xung khc v tri ngh c nghch nhau cng tn ti v cng pht trin.N l thi ta .N sng theo quan nim ca Akira Korusawa, m mt thi i minh trit xut phtt nn tng vn hau ng Chu i vi con ngi v bn ch con ngi. t iu ny cng lm cho Rashomon c m ca Akira Korusawa tr nn b n v cun ht h t hn. N l ln u tin in nh Nht Bn ot gii thng c quan trng ny, v l khi u ca Th i Vng a Thi ca in nh Nht Bn vi nhng t tui nh ng tn Akira Korusawa, Kenji Mizuguchi, Yasujiri Ozu v Mikio Naruse. V mt ti, Rashomon l phim l lch s truyn thng, kch bn c Shinobu Habimoto v c Akira Kurosawa kt hp p hai truy truyn ngn Rashomon (1915) v Yaru No Naka ( Trong H o Hm Ni,1915) ca nh vn c in Nh Akutagawa t Ryunosuke (1892-1927). Cc chi ti ca hai 1927). tit truyn ngn ny c o din ha quyn trong mt cu trc vi phn gio u (prologue) v phn v thanh (pilogue) nh trong sn khu c, m hnh ng xy ra ngi n Rashomon hoang ph gia cn ma tm t ca mt nc Nht b tn ph bi dch bnh v cp bc vo th k XV. Tuy nhin p th b phim khng mt i tnh ng ca n, t i b phim l bc tranh tinh th ca nc Nht sau n chin tranh, l s tan v nh nhng o tng ca ngi tr thc i vi giai c bn trn, t i cp nim tin vo qun chng nhn dn. n Bi cnh ca phim l n Nht vo th k a nc XV trong mt khu rng gn Tokyo, m tn cp n mt th nhn git cht mt Samurai (v s o ) v t s cng hip v ca ng ta. Ng v, mt thiu a Ngi ph qu tc, khng nh gi chng mnh. Linh git hn ca ngi cht, v s o ( qua mi o ming ca mt ng ct) k rng anh ta t t, nhng mt ng ngi tiu phu li a ra m p n th t trc t khi nhn a tr s sinh b ai b ri trong ngi b n Rashomon em v lm con nui. B Bn li tng trnh mu thun ln nhau cho th s sa n thy a, gi di, ti li ca tng l v s o (vn l ng lp thn tng y ho quang c x hi phong kin a Nht) thng qua cc i biu: t cp, v s o, u: tn ngi v, trc s chng ki ca ngi tiu phun i biu ca qun chng. T c cc phn ca n Tt phim din ra trong ngi n Rashomon chm m n trong bng ti v cn ma t i tm t gia mt t nc b chin tranh tn ph. M phn c mt n Mi phong cch c bit nhng n bt hn c l cch t ni k chuyn (narration) c o c c ca o din. Rashomon cng trnh din m din vin m sau n mt ny tn tui vang dy kh th gii: Toshiro y khp
- 83 -
Mifune. V Toshiro Mifune cng l din vin chnh trong Seven Samurai ( By V S o, 1954) ca o din Akira Kurosawa. l mt cuc chin u khc lit ca 7 V s o bo v nhng ngi dn trong mt ngi lng nh ven ni chng li bn cp. Cng nh chng ti c xem mt lot phim 20 tp Hip S M ca o din kim din vin chnh, Takeshi Kitano. Cui nhng nm 50, u nhng nm 60 ca th k 20, l thi im ca t Sng Mi (Nouvelle Vague) in nh Php, vi nhng nh in nh tr tui nh : Francois Truffaut, Jean-Luc Godard, Claude Chabrol, Eric Rohmer, Jacques Rivette (nhm Cahiers du Cinma), Alain Renais, Chris Marker (nhm Left Bank) xut hin nhng phim nh Les Quatre Cents Coups (Bn Trm C, 1959 ) ca Francois Truffaut, b phim d ot Cnh C Vng ti Lin hoan phim Cannes. Phim do chnh Truffaut vit kch bn v o din, c th ni nh bn t thut nhng vn tnh cm mt thi tui tr au kh. Ni khc hn, l chn dung ca thi i hm nay, mang c trng Php su sc. Hn th, qua phim ny, Truffaut cn c cng pht hin mt ti nng m ton th gii u bit ti : Jean-Pierre Laud, mt din vin 25 nm lin tc xut hin trong nhiu phim ca Truffaut trong vai Antoine Doinel- mt nhn vt tiu biu, t tui nin thiu cho n lc trng thnh. Ri nhng Hiroshima, Mon amour (Hiroshima, Tnh yu ca ti,1959) ca Alain Resnais, kch bn ca Marguerite Duras, About de Souffle (Ht Hi,1960), Le Mpris (1963) ca Jean-Luc Godard; Le Beau Serge (1959) ca Claude Chabrol v t Sng Mi cng gii thiu nhng khun mt hon ton mi nh Pierre Laud, Fanny Ardant, Catherine Deneuve, JeanPaul Belmondo, Jean Seberg v.v.. Vo thi im t Sng Mi, mt khun mt khc cng ni ln mt cch kh n o, m ngi ta c tng ng ta l ngi cng hi cng thuyn vi Godard, Truffaut v Resnais l Roger Vadim. Nhng Vadim hon ton c tnh thng mi. Ni khc hn Vadim l th lnh ca cuc cch mng tnh dc trn mn nh Php vi cc phim VThng To Nn n B ( Et Dieu crea la femme,1956), Mi Quan H Nguy Him (Les liaisons dangereuses,1960) vi s xut hin ni nh ni m ca Brigitte Bardot. Nhng in nh M mi thc s tc ng n nhng suy ngh ca ti v bn b cng la vi ti. Cui nhng nm 50, ti c xem A Farewell to Arms (Gi T V Kh,1957) ca Charles Vidor, kch bn ca Ben Hecht, da theo tiu thuyt ca Ernest Hemingway do Rock Hudson (Frederick Henry) v Jennifer Jones (Catherine Berkley), cn mt phim Gi T V Kh khc do o din Frank Bonzage thc hin nm 1932, vi Gary Copper (Frederic Henry) v Helen Hayes (Catherine Berkley) Chuyn k mt s quan tr b thng t mt trn a v, o ng trn i cng ngi yu l mt n y t. Nhng ngi yu phi cht khi sinh n. Cn Cun Theo Chiu Gi (Gone With The Wind,1939) cng c chiu trn mn nh Hu vo nhng nm 1960. Cun Theo Chiu Gi da theo tiu thuyt ca Margaret Mitchell, do George Cukor (1899-1981) bt tay thc hin, nhng do bt ng vi nh sn xut David Oliver Selznick b cuc, nhng li cho Victor Fleming (18831949) v ph t ca ng ny l Sam Wood (18831949), nhng thc cht vn l David Oliver Selznick thc hin, phim xy dng li bi cnh cuc ni chin ca Hip Chng Quc Hoa K nm 1861. Min Nam b nh bi. Tip theo s bi trn ny, nhng tiu bang min Nam ri vo tnh trng phn ly c h, hu qu ca nhng tn ph do chin tranh gy nn. V nhn vt chnh ca phim l Scarlett thuc dng h OHara, con gi ca ch n in Tara lnh a Clayton, mt trong ba lnh a ca tiu bang Gorgie b x y, quay cung trong cn bo lon . Vai ny do Vivien Leigh m nhn , bn cnh Clark Gable, Olivia De Haviland, Leslie Howard, Jane Darwel v Hattie McDaniel v.v Chng ti cng cn nh ngy trong nhng phim Cowboy, d cha c hnh nh ni, nhng mi khi mt nhn vt trong phim hng khu sng v pha khn gi, chng ti vi np
- 84 -
xung hng gh trnh vin n tng chng nh t trong lng sng bn ra, v s hay hn nhin v ho hng v tay tn thng ton qun chi vin xut hin tiu dit on qun Da m khng h xt thng s phn ca nhng ngi c ly mng sng chin u gi li mnh t ca ng b t tin. a t Hoc nhng phim ca Charles Chaplin nh Th a Thi Hin i (Modern Times, 1936), n Sn nh Khu (Limelight, 1952), X i T Tm Vng (The Golden Rush,1925), nhng b phim kinh b in ni ting nh Bch Tuyt v B Ch Ln t By (Snow White and The Seven Dwarfs,1937) c ca Walt Disney, Pha ng Vn a ng (East of a Eden,1955), Sng Vi (Rebel Without a Cause, i 1955), V i (Giant, 1956 ) ca Elia Kazan, a Cng Dn Kane (Citizan Kane, 1941) c tizan caOrson Welles, K Ngh H Roma ( Roman Holiday, 1953) ca William Wyler, Casablanca 1942 ca a Casablanca, Michael Curtis, Moby Dick (1956) c ca John Huston l nhng b phim xut sc c c ca in nh th gii, trong hnh nh ca Greta Garbo, Joan a Crawford, Rita Hayworth, Katherine Hepburn, Marilyn Monroe, Grace Kelly, Ingrid Bergman, Vivien Leigh, Audrey Hepburn, Humphrey Bogard, Spencer Tracy, Cary Grant, Robert Taylor, Clark Gable, Marlon Brando, James Dean v.v l nhng din vin ti sc m c c chng ti rt i ngng m, coi l thn tng t nhi gp nhiu phn tng thm tri thc v hng i t ci p ng tm trong lp tr ca Hu thi k . Tui tr ca chng ti cng tng say m v ng v iu claquette ca Fred Astaire trong Holyday Inn a (Par,1942), hnh nh vui nhn vi gi i ging ca tuyt vi ca vua Rocknroll Elvis Presley, trong a Jailhouse Rock (MGM,1957, Plaming Star (20th,1960), Wild in the Country (20th,1961) ngi dy nc M ht. V khng ai c th th lm ting M p ln mt cch tuyt di nh anh. t diu ng thi, chng ti cng l mt trong s hng t s triu ngi hm m ngi vn Tarzan, Johnny n Weissmuller trn mn nh, tng rng mnh ng trc cnh Tarzan nhy t cy ny sang cy khc, hoc nh nhau quy lit vi c quyt s t v c s trong cc b su phim nh Tarzan, the Ape h Man (Tarzan, ng ngi Vn MGM,1932), Tarzanand His Mate (Tarzan v v v, MGM,1934), Tarzan Escapes (Tarzan B Trn, MGM,1936) B cng nh theo d chn ngi du hng Zorro (Errol Flynn), hay s mnh v ch sc v ch ca Hercule Tht ra, th h ca chng ti khng ch xem a ch chng y phim, m cn rt nhi na. i vi t nhiu nhng bn b ca chng ti, phim nh c th l a phng tin lm dy thm ki thc, lm phong n kin ph khiu nng thm m , c cng c th l cch th gii tr, hoc nhng chn l khc trong trm n la nghn hng i ca cuc i, C th , Trn Anh i, C Tun, hay Nguyn ng Tr n Trng, nhng cu hc sinh Quc Hc tng tha nh v xem b phim n Judgment at Nuremberg (UA, 1961) c o din ca Stanley Kramer vi nhng di vin tn tui nh ng din Spencer Tracy, Burt Lancaster, Mongomery Clift , racy, Richard Widmard, Maximilian Schell, Marlene Dietrich, Judy Garland thi thc cc anh hng ti nghip Lut s.. Cng nh nhiu bn b ng nh khc ca chng ti c hoi b tr thnh nh bo gio, nh s phm sau khi c xem The m Blackboard Jungle (By Th Tr y Trc Bng en, MGM,1955) ca o din Richard Brooks ho n hoc mt b phim khc To Sir, With Love (G Thy, (Gi Vi Tt C Yu Thng, 1967) c James Clavell, ca c gii thiu trong Nh V Quc Hc 2008) u do din vin Sidney Poitier ng vai chnh. in Nhng i vi ring ti, l kh ngun i khi cho nim am m, l ci nghi d m ti phi m nghip eo ui, mang nng sau ny, d thnh th m ng tht ni ti cha lm c g trong mun m nhng c mt m c ca ti, do nhiu y t, nhng nguyn u nhn khch quan hoc ch quan y a ti, nhn chm ti nhng n vn c l cuc i ca ti n c v ti yu cuc i ./.
Vnh Tn
- 85 -
L th Hi Ng i Ng
nm 2011
Oakland trong m khuya v an tm khi th ti thy c anh Hiu i chung. Hi ng Nh Hu-Ma Hoa Anh o thng Ma 4/2011. Chng ti n sm v dnh th gi i du m gi ngon DC. Ti cng i theo nhm c n ca Thu L, Bch Lan t chc i bng xe bus r chu o ng rt Tht l vui v ln ny cu hi ng c t n cuc chc mt ni rt xa l i v ti v ti c cm i vi tng nh i du lch chung v nhng ngi ch vi quen bit.Quan khch t t checked in vo khch sn. Ti ct hnh l v ngi phng khch ch i gp ngi quen. Khch phng xa i n d u ng ngh trn nhng tng l v tic hi ng th u c t chc di tng tr khch sn nn rt ng trt thun tin cho vic i ng vui chi C Qu ng chi. Hng my chc nm t ch Phng V lm c vy ri.. Ngi phng khch th th l vui v thy tht c ai n ai i. Ti ngi ch Phng Anh t Vit Nam sang. Ch trong vng hai tu tun m Phng Anh phi lo no l xin visa nh cnh i nhp M v Canada. Thu L lo gi phng cho P. A gi v ch i tour Canada. Ch hai tu thi m P.A. tun phi lo bao nhiu chuyn lm ti tht php n phng. Th l mi chuyn xong xui v P.A. u n. P.A cha bao gi bi Hu l g v ngi bit Nam, ch l gc Hu thi.
Bn , Li mt ln na hp mt. Nm nay 2011, ti t. c d 3 ln Hi Ng: Mu hoa anh o Nh Hu : Nh ti D.C., ng Khnh Canada v QH 61 ng 61-64 ti San Jose. Trong khun kh ca l th ny, ti ch a ch xin vit v cuc hi ng Nh Hu M Hoa Anh Ma o 2011. Thng T nm 2011 ti li ln i ng i DC. Tui mnh trn su b, khi nh khi qun, ti s s khng dm i mt mnh. Ti phi lin l vi vi i lc anh ch trong vng cng i mt chuy bay. t chuyn Bch H, c bn K66 lo ghi danh cho ti t t hi thng 8/2010 qua c bn c Thi Nh Khu Nh m tn vit theo kiu M l Khu Thi, c cng l ch ca Khnh Hnh, bn ti. Cn Thanh Duyn, n K66, th lo t thu phng Mariott cho ba a chung t hi thng 9/2010. Nh Thu L i Nh lo lin lc vi khch sn t lu nn chng ti c code v c hng gim gi do i ng theo m nhm v cng v lo nin (senior citizen). Th s Tht mnh gi nh vy sao! Nghe sao m bu qu! y bun Ti lin lc vi anh Hiu cng i mt chuyn bay V Bch H i ban ngy, m ngy mt trc ti nn ti phi lin lc vi anh Hi i Hiu cng i cho c bn. Hn na, ti cn b i lm a, bn vic nn i bui ti tin hn. Chu ti s n khi n s ti n DC.Chng ti a i ln phi tr ng trng
Ti gp thm Mn, nhng k c lu nay ng ng trong tim thc nay nh sng d ng dy, b l thm ca o Loan mt ngi bn c cu ti. Hai a hi cu nh hay i hc cng nhau v chi thn v nhau. c vi
- 86 -
Ti nh mnh cng i b, i qua sng H Hng v cng i xe p trn ng m H V ti cn n. nh ch Mn rt r mc d ch l ng ngi thin c. Lc ti khong chng 13 tu ng tui, ti khng bit nhiu cc anh ch th h ln hn ti. n Ti c gp li nhng ng quen lu ng ngi ngy khng gp nh ch Qunh Canada, c Phng Chi, c Qu Hng, Th Thy Ton, c Nguyt, C Hong Oanh, ch Ty H nh, ch Thy Vi, ch Mu n, anh Phc, ch Chi, ch Lc, anh Khi, Ninh Thi v anh Xun, anh Nguy Nguyn Khoa Hot, Thu Hng, em du M H v nhiu nhiu n Vui qu l vui.! Hm nay lnh, nhng ngoi kia n nng rt p, khng c ma. Mi ngi u ang trong u khch sn m cng v cng. Cc anh ch tha h m ch chng din. Ti nhn ai cng thy gi, bnh y p trai c. Qu ng din vest trng p ra pht. Qu b th o qun mu sc sc s nt mt vui , ti hn h, p qu chng. Ai m dm ni y ng. l cc c u. Nhn ai cng thy ngon lnh qu. y C l v trong lng mnh ang an lc v ni c nim vui nh bt tn ang dng ln trn nhng khun m ng mt v t khng lo lng v chuyn nh ang t n tm xp li ng sau.i chi lm mnh th gi gin v cng l mt liu thuc b tht linh nghim. m. Ti gp li Hong Mng Lng, m ngi ng mt bn hc thi tiu hc trng Trn Qu Ton, n Quc lc khong 9 tui. Ngi no cng ln ng ln b, n pht tng ra pht, th m cng l, t tui nhn ra , ti nhau lin mc d HML t Florida Ti gp n. HML mt ln trc y trong dp l K Nim sinh nht 100 nm Quc Hc ti San Jose, nm 1996. i Ln ny HML trong ca on Florida v c n cng tng ti mt cun sch m bn l tc gi.. .. Ti gp li anh Tng Phc i l b con c ca ti xa cch nhau t hi trc di t 1975. c tn Gp anh, ti nh n Kim Anh, em gi anh, m n hi l ngi c nht chng ti k chuyn b t k bch ca mnh cho nhau nghe. B m n th y t v l gi Hu m. i ra ng l ph nghim ng phi trang, khng c b bch l chuyn khng thnh n th tai ting lm.Hi chng ti ang la tui i mi by. Ti cng gp nhng ngi b i bn i Hng o thu nh nh Minh Chu, Ph Long, t c t n, th Hng t Canada, Vnh Chnh t nh t Mnh c bit c nh t nhng anh ch nh Nguyn Minh Chnh v Hng Anh t Php v n t tham d. Minh Chu Ph Long t c sang v . t Mai Trang, Phng Anh th t Vit Nam qua. My bn ny i chung trong nhm Thu L - Bch Lan. n Thu L tng lm vic ny gip Ph c Phng V my chc nm ri nn rt c kinh nghi t nghim v mnh tht yn tm i trong nhm v sau hi t ng ny chng ti cn i sang Canada. California, Kim Ban t min ng. Minh Chu cho n ti nhng bc hnh Hng ca ngy xa hai ng o a chp chung trn i Thin M Mt cm gic i M. m cng la v, nh nhng ngy s ng sng bnh an trong cn nh cha m ca tu thiu nin ti Hu. a tui i con ng Nh Thng s ng sm sm chiu chiu ngy hai bui cp sch i h v ngy Ch Nht c th i hp on. Con ng ny ti khng cn ng nhn ra trong chuyn v Vi Nam nm no. Tt t c u i thay v ch cn Hu vi nim thng Hu m thi. Ti rt mng c gp l Phi Loan v anh p li Trng, anh vn khe mnh v c ch nh chp hnh cho chng ti, gp Qunh Nga v Phng Lan M nh M Thng. Rt mng sau bao nm xa cch, c l ng l cng hn 40 nm mi gp l Mt s t nhin rt i. chn tnh khi c gp nhau. H Qunh Nga p Hi v ti cng thng i b i h vi nhau. i trn hc ng m Hn th ti r vo ng Kit Mt, cn QN r vo ng Kit Hai. Mai Trang, em QN t t t Vit Nam cng v d bui h ng. Tht qu tt i hi cho mt chuyn i xa xi nh v n vy.
- 87 -
din vin nghip d xut s trong vai din v t sc rt c mi ngi tn thng. Th mi thy ci ng. Th ti ca b bu Show Thy H u Hng t Dallas v tnh thn ca cc nhm vin trong nhi la tui khc a nhiu nhau.Cc c cc thy cng l trnh din gip vui ng ln to khng kh rt thn thng v h ng. Phu t ha qun ca C Nguyt cng l ng ln ht ting Vit chung vi cc anh ch, c th , thy, trong ban vn ngh.
Khch i d thng t chc i theo nhm, c nht l nhng ngi n t ni xa. i theo nhm th rt an tm v lun lun c s h tr ca bn b. Nhm Nam Cali ca Bch Lan r ng v c t nhiu c rt tr p. Ti khng bit y c ph l t phi nhm tr nht khng. Nhm trng Lut Hu th g : V Hiu, m Hip Thnh, Tuyt Hoa, V th Hu Minh Chu, , Tnh Dung, H thc T,Phan thu He. Ti cn g nh gp c nhng ngi p m hi y ch c nghe y ch danh ch cha h thy mt: ch Diu L. u
khng phin h ng xem, ti mnh c n ngi tm nm tm ba hnh lang tha h ni chuyn. h Tha h chp hnh vi bc mn phng hoa anh c o v cng trng Quc H c. Cuc hi ng l c h gp li ng hi hng v bn b c. Thi gian, tu tc v sc i tui khe khng ch i mt ai Bui hi ng Nh Hu rt thnh cngv li nhng n tng p. S lng ngi tham p. S d rt ng vt qu mc d kin. Th mi bit c d nu c thi gian, c sc kh c khe v nhng iu khin vt cht th mi ngi lun lun tm g li i gp nhau khi c c hi. Gia nh a nhng ngi ng hng cng chung mt ging ni, t ng tng chng nh tm li c qu hng c Hu! c c:
Phn vn Ngh ca bui hi ng thnh cng i ng nh c rt nhiu nhm vn ngh cc ni nhi nhit tnh ng gp. Ni dung cc mn trnh di i din rt phong ph v a dng. Mc d ch c tng dt ti khch s lc mi i sn ngi ang cn check in,nhng mn ho cnh hot Hn Vng Phurt thnh cng khi trnh di t din. Cc
Ring ti, ti tm li mt phn i trong qu kh. Ti tm li c b b, ngi thn c bn v c nhng k nim tng ch ng chng nh phi pha theo nm thng. Xin tm bit. HIP THNH
- 88 -
Tnh Bn I C1
1960-1961
Nhng ngi bn cng trng hng Cng lp thi trung hc nhiu nm cch xa Tng chng bao gi gp Ri php l xy ra c m thnh s tht Gia bin ngi bao la Quyt tm ta vn gp Bn b t mun hng u , M ri c xa Cng nhau ta hp mt Tnh trn y thit tha Gp nhau nhc chuyn Vui, bun, c trin min Lm sao m ni ht K nim thi bt nghin Chia tay lng lu luyn hia Ni bun chng ni ra Bn hin u d kim Si m cu i ta cuc
Tui i d chng cht Mi tc d im sng Tnh thng cn nguyn vn Vi bn c cng trng Nh gi ng li hn Gp mi nm mt ln ng d xa vi vi Gi sng ng ngi ngn Nhng ... nim vui cha trn V qu hng cn xa Bn b ta trng ngng Nim nh chng phi pha c mong ngy on t Bn b khp ni ni Tm v ngi trng c Nht C Mt mun i
L khc Ngc Ty San Jose 2011
- 89 -
tn mn, t m ch lm t
Trn Don Nho
l mt trong nhng ngy tuy ln ca ng tuyt ma ng 2010: 20 inches. Tiu bang tuyn b u b tnh trng khn cp. Tt c cc tr trng hc u ng ca. Nhng theo quy nh c tiu bang, a vn phng ti lm vic vn phi m ca v l ni ph trch ghi danh cho hc sinh vo cc tr c trng cng lp thnh ph. Vt v lm, ti m lt ra khi mi ci driveway tuyt ph n s lm. Thnh ph vng tanh nh trong tnh trng gi ng gii nghim. Khng c bng dng mt ci g chuy t chuyn ng ngoi tuyt ri v nhng chic xe xc tuy c tuyt. Trong thi tit nh th ny, d i ng phin h, m nhn vin chng ti v c ci th n vn v ca n: c hng mt ngy v khch v ng (i khi) hon ton khng c khch. Ti mang theo cun sch git th gi. y th m, n khong 10 gi th c khch. Thy c ngi vo, ti ra thm trong b m bng: thi tit nh th ny m ai ln li i ghi danh th i th qu l ic khng s sng! Ra m ca n m khch, ti sng st khi thy, khng ph ch mt y, phi ai , m l mt on ng nm ngi. nmi Ngi no ngi ny st mt run r t ry trong nhng b o m khng cch g trong thi m im gi rt cao im ca min ng b ny. Th n bc ra, l mt gia nh di dn t Iraq v va mi n nh c. Gia nh gm c 8 ngi, hai v chng i, v v 6 a con. i km l mt ngi thn v m i mt ngi quen lm thng dch. Ti hi ng thng i ngi dch ti sao khng i ngy nng ro r i ghi ng ri danh? Ngi thng dch cho bit, tuy m n t, mi nh c c mt tun, nhng ai cng nng l ng lng mun cho con n trng. Hn n ng. na, nh khng bit lm g, c gia nh mun v n va i ngm
tuyt va i ghi danh cho bi nc M. Xem a bit h s mi hay, tuy h l ng Iraq, con ci sinh ngi Baghdad nhng li ln ln tri t nn n Syria. Ngi cha v b m th trng qu ma, nhng su a con ca h a no a ny mt my sng sa, xinh xn; a nh nht 5 tui, a a nh ln nht 15 tui. C em i h qua t lp, c em i. hc cha h i hc ngy no. Cha m khng bit m ting Anh ri (dng nh c ng cng thuc loi m ch) m cc em, chng em no bi ni mt ch ng bit ting Anh. th, ngi i theo lm thng d i dch, ting Anh cng gii hn. y l m trong nhng n. mt trng hp kh i vi vic ghi dan c danh. n tra, tuyt ri cng n t nng. ng trng phng cho bit l nhn vin c th c php v t th sm v thi tit qu xu. Nhng l bt ng c u. li khch. Ln ny l hai gia nh c nh cng va mi n nh c, mt gia nh c m con v gia nh kia t c hai a. H khng phi t vng Trung ng, i t m l t chu . Mt gia nh ng nh ngi Karen, mt sc tc thiu s Min i n in (Burma, by gi c i tn l Myanmar) t mt tri t nn n vng ng bc Thi Lan. Gia c nh kia ngi Nepal, nhng n t mt tr t nn Butan, t tri nc lng ging ca Nepal. Hai gia a nh sau ny tng i d hn v c ng ngi cn s x hi (social worker) i km theo. Do cng vi vic, ngi cn s x hi phi tm ngi thng d i dch trc khi mang gia nh ti ghi danh, ho nu khng, h i hoc cng nm cc chi tit v h s, l lch v trnh h ca cc hc sinh. l cc khch hng c bit ca ti, ng hn, khch hng bit ca ci vn c phng ghi danh ny. c bi l v h mi, hon t ton mi i vi mi trng M c bit v h ng M. u khng bit ting Anh. V bit v h cn ng c
- 90 -
mang tt c du n ca qu hng c m nt a c, trn tng c ch, dng nt v ngn ng V cn , ng. c bit hn na, h gi nh cho ti v nhng v ngy chn t chn ro bc chn vo chnh c c quan ny ghi danh cho ba a con t i hc, a ti gn hai thp nin trc. Hoa K nh ci ti ch cha nhng bt hnh ca th gii. Thnh th, vic ghi danh mt a phng anh nh th ny li mang tnh cch qu i quc t. Ti chng kin loi sc dn v giy t, ti liu c vi bng nhiu ngn ng khc nhau trn th gii v th c nghe nhiu ting ni khc nhau. Danh sch ng cc ngn ng bn x (native languages) s c dng tham kho v tra c khi cn, l mt bn u danh sch kh di, bao gm c nhng ting ch m c dng trong mt a phng hay m b lc. No a mt l Twi, Swahili, Tigrinya, Dinka , no l Urdu, Creole, Samoan, Bengali, Tamil, no l Farsi, Lesotho, Kinyarwandu Ti vn t hi: mnh ang lm vi cho mt vic nc hay cho mt trung tm qu t? t quc Qu tht l quc t. Qu t chng phi v . Quc cc khch hng m ngay chnh trong c quan. Ny nh: ngi ngi k ti trong cng m phng mt l mt b ngi Hy Lp, c ci h kh di, p, h Giannopoulos. B sang nh c y hn 40 nh nm, c chng l ngi gc o. Ng lm vic c Ngi phng bn cnh l mt ph n ngi Puerto t ph Rico, gc Ty Ban Nha, Carmen. B t sinh c ta trng Hoa K, cha vn l c n cu qun nhn trong qun i Hoa K tng tham gia cu ng cuc chin tranh Triu Tin hi nhng nm 1950. Ng ng Ngi phng k l mt b lo ng gc Armenia, mt i trong nhng nc Cng Ha S Vi c. Cha m ng Vit b theo gia nh sang M t u th k 20 trn trnh cuc tn st ca ngi Th Nh K vo u i Th th k 20. Ngi cng phng l m ng trung i mt nin, c h l Latkovskis, ng gc Latvia, mt ngi nc cng ha vng Balkan, b Nga sp nhp b vo Cng Ha S Vit cho t n nm 1990. Bn cnh ng l mt b khc, Dolores. B ny l m t mt trong nhng ngi M nht trong c quan ti. t T tin b nh c y t th k 19. B ta t ch ni ting Anh v khng m ho hng khi ng my cp n gc gc c ca mnh. M b khc na, a Mt Barbara, da en, thuc t tin b bn lm n l t b th k 17. lu hai, coi sc m chng trnh u mt song ng l mt ngi thu i thuc nc Cng Ha Dominic, Nam M. Phng k l Theresa, mt c gi gc , mt trong nhng thnh vin ho ng ng hot tch cc cho cng ng ng thnh ph. Mt i b khc, Cynthia, gc Albania. B ta sinh tr c trng y, nhng ni rt rnh c hai th ting M v
Cng nh ti, nhng ngi nh h n t i h nhng ni xa xi trn th gii. T Kenya, Ghana, Cte DIvoire (B Bin Ng) cho n Lo, Butan, n Nepal; t Palestine, Iran, Iraq, Kosovo cho n Uruguay, Mexico, Nicaragua, hay Latvia, Armenia, Kyrgyzstan. n t nhng n ng nc m tnh hnh kinh t, chnh tr n nh nh Php, nh i Hn, Nht chng hn th s lng khng ng k ng k, ch yu l nhng gia nh i theo di bo lnh din hay du hc, phn ng khng ph l di dn. n phi Ring cc vng khc, th ty thi i v ty tnh m hnh trn th gii m ngi x ny n ghi danh nhiu hn x kia. C chi chin tranh Kosovo th c nhiu ngi n t Kosovo. C n p Min in th c nhiu ng n t u ngi Min in. C ng t Haiti th c nhi ngi nhiu n t Haiti. C chin tranh Uganda th c nhiu ngi n t UgandaCng nh trc ng nh y, c hin tng thuyn nhn th c nhi n nhiu ngi n t Vit Nam. Chin tranh, thin tai, n n p tm li, nhng bin ng u trn th ng th gii - l nguyn nhn mang thm ng di dn ngi n x s ny. Chng hn nh tnh hnh Lybia nh hin nay. Ti on th no trong th gian sp ti i cng s c nhiu gia nh t x Lybia d con ci dn n ghi danh vo trng hc thnh ph ti. ph
- 91 -
Albanian, chuyn mn i thng dch cho cc gia ch nh Albania mi nh c. Mt b khc, Norma, t gc Php di dn t Qubec, Canada. lu ba, Stella, mt ph n gc Trung Hoa. Frank c Putzkammer, cp trn ca ch ta l m ngi n mt ng gc c. Mt b mi chuyn Nasrin, l n, dn Iran, di c sang M sau cuc cch m c mng Hi Gio lt nh vua Palevi. Sau bin c 11 thng 9 nm 2001 ph h hy ta Thp i Nu c (Twin Towers), nhi c nhiu ngi trong c quan ti bng dng bn tn vi ng vic tr v ti nh c tiqu hng. B Carmen iqu bo l s tr v li Puerto Rico; b Maria i tr v vi cn nh nh ven b bin ngoi thnh ph Athenes, th nc Hy Lp; b Cynthia th i v Tyrana, Albania, qu ni ca b, d b ta th nhn l cha c dp v bao gi k t khi c sinh ra trn t M; b Norma th mun tr v Qubec vi b ch h; c gi Thrsa th i tr v Rome. B Nasrin th i tr li Tehran, d b cho bi l b chng t h thch cht no ci chnh quyn c n cc oan l thuc tn gio ny. Mt s ngi khc th c i cng mun i, nhng phn vn cha bit i u, v qu t v hng c i vi h th tuy c , nhng ch thc ch s dnh dng n nhng ngi ca hai, ba th h a th trc. Nghe h bn tn, d chng c m may ng my nh tr v, nhng ti cng m ra hoang mang: ng v hay ? Sau 11 thng 9, gic m M (American c M Dream) nghe chng nh rn nt. Ch t. Chn ng v mt nc M bt an, nn m ra xn xao tr v t tr mt ni gi l qu hng tng b b li xa tt ng b m mt trong qu kh! t nhin, ng ta bt t ngi u c mt ci mc cm mi m: m cm (lm : mc ngi) M. Cn nh mt ln, tay trng phng ng ng ch trc tip ca ti, gc Li Bng (Lebanon), t c t tin lai c Nga v Do Thi - than th v chuyn th khng b: ti sao h ght nc mnh th nh?! c th Nc mnh, our country! ng th M l , th, nc mnh. Nc mnh, nhng khng ph , phi l qu hng. Michael Walzer, trong bi vi c ta , vit What does it mean to be an "American What "American?, cho rng ngi M thc s khng bao gi ni v t gi nc ca h nh l m mt t quc (fatherland/motherland). Hoa K khng phi l K mt qu hng (homeland), hi t hiu nh l ni m nhng gia nh c cng ngu nh ngun gc (national family) c ng nh cc x s khc. l mt x s c nhng di dn, m ca d h bit n ni dung h thn m mi m ny n mc no i n c na, vn khng h qun qu qun h c. V con ci h bit . V rng h c gc gc mt ng h ni khc. Khng nghi ng g na, h tuy sinh trng y vn khng sao trnh c ci cm gic ng ngng nghu lng tng c ca mt ngi mi n, v c cng chng n, vn li vic gi ni ny l qu hng.(1 i hng.(1) khng c qu hng, t quc, khi nim ng, t ng bo li cng xa lc xa l. Ng M chng c Ngi n ra t mt trng, m n t hng ngn hng vn th trng v cng khc nhau. Khng ng ng bo nn chng ng hng. C th dng li cch . th ni ca ngi Trung Hoa xa: t hi giai...cng i dn. M, ch c cng dn, ch khng c huynh ch , l ni ngi ta ni v qu tch, v nhp tch, quc ch khng ni v qu qun, qu gia. l ni quc ngi ta ni v lut, v hin php, v tu chnh ny n v tu chnh n, ch khng ni v tnh t qu hng. v l ni ngi ta ni v nh nhng s kin tr thnh lch s, ch khng nh nh v nhng giai c thoi. H khng c thnh Ging, khng c th thn Thi Dng, khng c vua HngH khng cn HngH truyn thng, nn cng ch ng u lo v chuyn bo v bn sc dn tc. Lm m ngi M y nh c. mt th lm mt k v cn, thiu nh u nhng huyn thoi lp quc. Philip Gleason nh xt: tr thnh n mt ngi M, mt ngi khng c i cn phi thuc v mt quc gia, mt ngn ng mt tn gio hay t ng, mt chng tc. Tt c ci m ng/b t cn l ta
- 92 -
phi c mt cam kt trung thnh vi mt thc h tp trung vo nhng l tng tru tng: t do, bnh ng v cng ha.(2) l mt th quc gia ca nhng quc gia (nation of nationalities). Ni cho cht l, mt ngi ch c th thnh ngi M thc s nu anh/ch ta l nc danh v phng din chng tc (ethnically anonymous). Vng, anh/ch ta c quyn nc danh. V phi hiu l mt phn ca tnh cch M. l mt ni ca nhiu trong mt (many-in-one). Tin trnh M ha l tin trnh tinh thn xa b mt cch thnh cng tt c nhng cn cc c trc (the mental erasure of all previous identities), ngha l qun, mt s qun lng tuyt i (absolute forgetfulness), theo Kallen Horace. (3) Khc vi cch ni m mi trit l ni trn, Michel-Guillaume-Jean De Crevecoeur, bng mt ngn ng bnh dn hn, cho rng mt ngi M l ngi, li ng sau hn tt c nhng thnh kin v l thi c, tip nhn nhng cung cch mi t mt cch sng mi m hn nm ly, t chnh quyn mi m hn tun theo, v v tr x hi mi m hn gi. Hn tr thnh mt ngi M bng cch c m p trong tm lng bao dung ca Dng Mu v i ca chng ta. y, c nhn ca mi quc gia tan ha vo trong mt chng tc mi, m cng sc v con chu ca h mt ngy kia s a n thay i ln lao trn th gii. (4) Ti chu cch din t ny! M trn ln hng trm sc dn khc nhau, n t khp chn tri gc b. Theo ti liu thng k nm 2006, ngi M gc c ng nht, chim hn 17% dn s M, khong trn di 50 triu ngi, sau mi n ngi gc Irish, chim khong 12%, chng 36 triu. K l ngi M gc Anh (Anglo-Saxon), khong 9,4%, 28 triu, ri ngi M gc Php, 10-11%, gc , xp x 6%, gc Ba Lan, hn 3%,v th dn M (Idian American) khong 1%. (5) C 20 triu ngi t khai rng h l ngi M (Americans), khng km theo gc ny gc kia, ngha l ngi M thun ty. Thc ra, theo phn tch ca c quan lm thng k, nhng ngi gi l M (thun ty) , cng thuc trong nhm cc ngi u Chu chim u th nh English, Irish hay Scottishhoc l nhng ngi lai, khng th ni hn l mnh thuc nhm chng tc no. M thun ty, ni nh Kallen Horace va trch trn, ng l nhng k nc danh v phng din chng tc. H l ngi M gcM! Mi ngy i lm, vo c quan, nhn quanh nhn quc ch thy ton l nhng ngi ngoi quc. C th ni chng ti l nhng ngoi quc ca nhau. Hu ht u ni ting Anh nh ngoi ng. ng sau nhng i mt , ng sau b o qun , ng sau th ting Anh l l l c nhng th gii hon ton khc nhau, thm ch i nghch nhau. Nhng vn lm vic vi nhau, tr chuyn, giao tnh vi nhau nh nhng ng hng. ng hng ca mt contrat social, kh c x hi. Du vy, trong lc lm vic, th tht, ti nhiu ln khng trnh khi cm gic b k th. ng thi cng khng trnh khi cm gic k th nhng sc dn khc, nht l i vi nhng ngi n t Phi Chu hay t cc x Nam M. V trong thi gian gn y, ti khng my thin cm vi ngi gc Trung Hoa, c bit l nhng ai mi n t Trung Cng. Mt mt, do thi hung hng hiu chin ca Trung Cng i vi cc nc ng Nam , nht l i vi qu hng ti, Vit Nam; mt khc, do s tranh chp kinh t v c qun s gia Trung Cng vi chnh nc mnh, Hoa K. y th m, ti c gng phc v mi ngi mt cch bnh ng. Do phi tun theo lut php v nhiu quy nh ring bit khc, do phi t ra l tc phong ca mt M th thit, lc no ti cng t ra tn tm, tn tnh. T ra rit thnh thi quen. Lu dn tr thnh bn cht. By gi ti c th t ho l mnh ni Thank you hay May I help you, hay My pleasure, hay Im sorry hay I apologizemt cch ht sc trn tru (v y qun tnh!) cng vi nhng c ch lch shao hao kiu M. n ni i ng nm ngitt c, tt c u hao hao nh th. Phi chng ti b ha thn mt ri! Chung quanh y khng thiu g ng hng, nhng chng c lng ging. Khng thiu g chim chc nhng chng c ting chim ht u ro (lng c); khng thiu g cy tri nhng tm u ra chm kh ngt ( tro hi mi ngy!); khng thiu g cy l nhng tm u thy ly tre
- 93 -
lng; khng thiu g nng trang nhng t u ra ng tm con diu bay trn ng chiu y gi y ch y c cuc sng, bn chi v hi h. Hnh nh, khi nim, tp tc, thi quen dng nh tan thnh hoi nim. Loay hoay lm vic, loay hoay hi nhp vi mi trng mi, loay hoay nui con nui ci cho thnh ngi (M), loay hoay ), sng cn, tn ti, loay hoay cho ra v M, tm y v li l mt n lc americanize, rt cu nhng lc c, tnh to suy gm v mnh, v qu hng (Vit) mnh, v nc (M) mnh, ti ngm ngi t hi: m t TI L AI?(6) So vi ngy chn t chn ro b t bc n x s ny vi mt tm hn m p qu hng v m p kht vng c tr v, by gi ti khc, khc lm. Ti chng cn l ti na. Ti tan dn, tan dn, tan dn trong ci n n ni hn hp. The melting pot! Ghi ch:
1
Trn Don Nho

(Nguyn hc sinh Nht B4/Qu Hc 1961c 1964) ____________
Michael Walzer, What does it mean to be an "American?, Social Research Research, Fall, 2004. Americans have never spoken of their country as a fatherland (or motherland). () Similarly, the United States isn't a "homeland" (where a national family might dwell), not, at least, as other countries are, in east, casual conversation and unreflective feeling. It is a country of immigrants who, however grateful they are for this new place, still remember the old places. And their children know, if only intermittently, that they have roots elsewhere. They, no doubt, are native oots grown, but some awkward sense of newness here, or of distant oldness, keeps the tongue from calling this land "home." Xem http://findarticles.com/p/articles/mi_m2267/is_3_71/ai _n6364147/?tag=content;col1 2 Dn theo Michael Walzer, bi dn , 3 Nh trn 4 He is an American, who, leaving behind him all his ancient prejudices and manners, receives new ones from the new mode of life he has embraced, the new government he obeys, and the new rank he holds. He becomes an American by being received in the broad lap of our great Alma Mater. Here individuals of all nations are melted into a new race of men, whose labours and posterity will one day cause great change in the world. Xem http://asjournal.zusa http://asjournal.zusas.unihalle.de/103.html Michel-Guillaume-Jean De Crevecoeur l m qu tc Jean mt Php, nm 1755, di c sang vng l lnh th Bc M do Php kim sot, chin u trong hng ng Php chng u ng Anh. Sau khi Php thua, ng nh tch M, lp mt nhp nng tri ln Orange County (New York). Nm 1783, y ng cho xut bn ti Lun n m tp sch c ta i mt Letters from an American Farmer din t i sng mi Hoa K v thm d khi ni nim American Dream. Trch on trn rt ra t l th th ba (Third Letter) l th l th ni ting nht trong tp sch ni trn c t p ta l What is an American?". 5 Source: U.S. Census Bureau, 2006 American Community Survey. 6 Xin xem thm: Bi Vn Ph: Ti l ai? Nhng khng phi i Vit kiu, kiu http://www.talawas.org/?p=7487 V Trn n Mng T: Ti l l ai?, http://www.talawas.org/?p=7736
- 94 -
TRNG ANH
TRNG EM NG
Cht tn mn v hai ngi trng x Hu Cao Qung Vn Tri bao nm thng b du, ngt c th k i qua, hai ngi trng cao tui, lo lng vn cn vi nng n ma, tr gan cng tu nguyt! Trng anh, tr ng trng em hay vn v hn, Tu hn mt cht: Tr t Trng huynh trng mui vn lng l nm ( hay ng ?) m ngi cnh bn nhau, cng day mt nhn ra con ng L Li t tp np ngi xe, ra dng Hng giang trong xanh leo ng lo - ( Con sng dng dng con sng khng ch Sng ng chy, chy vo lng nn Hu rt su?- Thu B )- mang theo n l lng my tri xanh tm vng, t nh Ng Bnh m sng xa xi xui ra ca b Thu An, tun v n Bin ng mnh mng cun sng Nm anh hai mi, em mi sinh ra i i!(!). Anh sinh nm 1896, cn em, 1917. C hai, i bn n C chn tnh, ln lt trc sau u qua lu l ri ci lm tui mng thng th, i th - bt tun, c tun - n, cu tr thnh hai bc k lo trong s cc ngi tr trng cao tui ly lng t nam ch bc! nht l c min trung t ca nc mn ng chua, t cy ln si , m vn khng ngui nui dng bao th h thanh thiu nin giu ch u cn c, hiu hc, quyt tm vt thot c t cnh ngho, vn ln gip ch gia nh v c cng t nc. ng, , bao nhiu c cu hc tr ngho c Hu v t c ca Tha Thin, cng nh bao chng trai, c gi chm ch ch, thng minh ca cc x Qung Tr, N , Nng, Hi An, Qung Nam, Tam K, Qung Ngi,ln c mi ng cn mnng qun cng m bao gic mng l ng ln, mng con sut by nm di thi trung hc. , hai ngi trng qut vi hng, khang ng trang tng lm chng nhn t nguy nguyn, nhit tnh hay bt c d cho bao cuc tnh c tn hay khng tn, nh bt ngt, m thm ra hoa hay na chng dang d ng d, nghe ra, nghe ht nhng bi th, khc nh tha thit ng nhc vit cho nhng cuc tnh hc tr, o trng tinh khi: o ng trng n s, mng trng trong. Hm xa em mt ng n, nh lng. N bng nh sng, em i n. Gt ng dn n. ngc hng, bc ta hng ( o trng -Huy C Huy Cn). , trn con ng nh ngn cch gi hai gia trng, hay trn con ng phng bay, s ng sm sm chiu chiu, ng Nguyn trng T lc ngi ta n lp hay khi em tan tr p trng v, hai hng cy sng i, chm u th th li c dp chng u th kin, lng nghe bao cu chuyn tnh di n dim o ca cc bc tnh si Quc Hc lng th theo sau hay p xe ng p lo o theo nhau qua baon ng x Hu: Sao no em bit anh nhn m nghing nn? Chi ma thu my t Chiu che c nng u. Nng s lm phai mi tc xanh mu. S lm kh ln mi em du t() N nghing nn c t() Nu ngha l t khc. Sao mi ngn tay em b i bng cung qut an nhau. Na vng m em b ng bng thm sc hng o. i chn bc anh nghe ch c chng sai nhp. Gi nu t o em bo thm i khng k Nh khng xa sao m kp. nng bng nhanh chn? Nu nghing nn c ngh l u ngha t khc. Sao loanh quanh em ch c. chng chn ng gn? ( Nghing nn Trn Quang Long). n D nhin l c khi chng Qu Hc a tnh m nht c nht nn ch dm lng l theo sau, n ui cc o n ni sinh ng Khnh xinh p, d dng, qua bao con p, du ng di vi khi tnh cm, ho vi mi tnh n i hoc phng, cch tr, b tc ch v qu b ri ngu ng bi khng dm m li. Hay ch v i m em lng bun. mt Nhn thi m chng ni. Tnh i ta vi vi. C ni ng cng khng cng! Nn Yu sut m ma ng. Khng t mt mt ln ni Nhn nhau bun v vi. C ni cng n vi khng cng... ri, c mt ngy chng nh ph mt t phi mnh than th, thm trch Ai b em l giai nhn. Cho o i anh au kh?. Ai bo em ng bn ca s. Cho o ngi vng vu n thi nhn? ( Lu Tr Trng L). Cng c khi, chng t an i mnh vi ni c ao su mng : Em ch l ngi em gi thi. Ng em su i Ngi mng ca mun i. Tnh em nh tuyt dng u ni. i. nh Vng vc mun thu nt tuyt v iRi au kh : Hy xp li mun vn n i. ng trch nhau, ng ng i ngi nhau. Thuyn yu khng gh b su. Nh m thiu n bn ph bn lu khng trng ( Mt ma ng Lu Trng t L). Hay lm khi, nh chng Huy C thi s a tnh, a m Cn su a cm ch dm tnh t trong m v ngi mnh vi yu du: Lng em nh lng anh t vn k. Gp hm t nay nhng hn ngn xa. Yu gi i m hn a. gia trong m. Tnh rng qu, i khng bin gi na. y i gii
- 95 -
ca mng lng em, anh hy m. Mu thanh thin ri ri, gi long lanh. ..V, nh th, nhng cuc tnh l tng, thn thnh, trong m c m thm i vo nhc, vo th: Vo T o tm ( Hong Nguyn): Mt chiu lang thangbn dng Hng giang, ti gp mt t o tm, nh thp thong trong nng vng, mu o tm sao luyn thng, mu o tm sao vn vngRi lng bng khung theo mu o ym quyn luyn, m mong c, chim bao nh mong mt li ni, mt li ni yu thng. ri Mc thi gian du i cnh bic, mc dng sng du hin luyn tic, mc chiu thu bun nh gi chic, Ti m mu o, c mong sao o mu khp kn tim nhau Hay vo Khc tnh ca x Hu( Trn i M): Nam Giao m m mt lng nhn tc bng bnh. Bn Ng chiu nay ai mong gi ln. Xa xi m vang ting ci hin, trn ng v hoa n p mi ci, nh mi khng qun Hay nh chng T Hanh nh v trng xa trng Khi nh tc l trng Quc Hc trong bi th Nh trng:Nh thu lng xanh di mi nu. Bng khung m p mng ban u. Tnh yu ngi bn m nh c. Lan ph con ng li cng sau(). Ta kim hnh xa khp ng. N ci bng nng, mt bng sng. Mi lm, mi su, chng trai nh. Theo mng, theo th bc n trng() V c th, c nhng cuc tnh xui cho mt mi, i n mt hi kt cuc p nh hoa, m bng kt tri, lm p lng c i bn v tt c mi ngi, m trong c du ng Khnh snh duyn cng ch r Quc Hc i la xng i. Th cng c nhng cu chuyn tnh bun, d dang, khng c hi kt thc, nhng khi tnh tan trn vn nong Hu, gp phn u un vo kho tnh s mun mu mun v ca Hu ngy xa. Th nhng, c bit hn c trong pho tnh s di k ca hai ngi trng bn gi tri k Quc Hc ng Khnh , cn lu du lu nay trong th vn, phi k ti mt bi th vit ging Hu chay, rt Hu 100% ca mt n sinh ng Khnh ngy xa, lu hnh trong gii hc tr x Hu. l bi th Chi l ra ca Nht Ly Tm Nguyn Th Hong, vo cui thp nin 50 ca Hu. Bi th ny chc hn khng t cu hc sinh Quc Hc hay cu n sinh ng Khnh vn cn nh ? ( c in li trong T tnh vi Hu sau ny):Chi l ra, chiu ni tui mun khc. Nhn chi tui, loi c mn hoa hn. Nhn chi tui, om m trong m. Cho thm ti bn ni b c tch! Tui ao c c bao gi tuyt ch. Tui van xin rng m c lm ng? Ri ng tui, chi l ra hng h? Ghp yu mn v duyn v tr trn. Tui tt ni ngi ngng bn ln.() Tui cng mun c mt ngi tri k. Nhng ng i nh ra , bit mn rng. Tui mun ku mun gi, mun tha rng: Ch tui vi! A, ci chi l ra? Mt chuyn tnh l loi, khng i v u, bi hai nhn vt chnh khng c c mi cm thng cn thit ngoi ni bun au v li than thn trch phn? V cng nh th, nhng chuyn tnh bun v duyn n tri ngang, ngi mt ng, cui cng By ch hai a hai ni. a bun qu m, a i ly hng, ch cn li mi hoi nim bi ngi v mt ngy qu kh xa xi nm no, ca mi tnh hc tr thi trung hc: Anh qua Quc Hc, em ng Khnh. Tha Ph, Vn Lu bn i ch. Hai a nhn nhau trong nn lng. Tnh yu nm thng n khng ng. Trng anh gang tc cch trng em. Ln gc trng sang ngng tm. Thp thong bng ai cng p li. C h xao xuyn rng con tim( i ng - V Tnh). Hay nh ni nim yu Hu khng ngui qua mi tnh cm thng nh l lng v mt Ngy Xa bn nhau, nghe ting em th th, anh nghe nh Ting qu hng xao ng n v cng nn by gi: Nu li c em ru bng ging Hu. c v v nh m ht ngy xa. Cu mi y cha chan li du ngt. Cht cng nh, khng nui tic chi m! ( Ging Hu - T Kiu Ngn).Trong thm tm, mi anh chng Quc Hc nh vn mun khng quyt mt iu, cho d chng mun v chng th ni ra, v l Tin nhau ai ni bng li. V mai ai bit xa vi bao nhiu?- Mt thng l s liu. Th theo cho n x chiu ch sao! ( n chiu Nguyn nh Th). V nh th, cu chuyn xa v hai ngi trng Quc Hc- ng Khnh -c tip tc lu truyn trong cc chuyn k dn gian, trong tm tnh bao th h. T khi tc h cn en mt, huyn nhung cho n khi ph ph u bc, tr thnh cc n, M, ng B Ni Ngoi ca bao lp chu con tip ni, tip tc truyn thng hiu hc, yu ngi v yu i ca bao lp lp Ngi Xa, nh bao chuyn c tch v truyn thuyt dn gian v mt vng t Hc t bao i ca min trung v t nc! Trng Quc Hc by gi li tip tc l ngi trng chuyn, l trung tm o to cht lng cao, cung cp nhn ti cho t nc. V, trng ng Khnh xa nay l trng Hai B Trng li tip ni trang s vng son , t bi cho truyn thng hiu hc, cn c, thng minh ti hoa ca hc tr x Hu
Cao Qung Vn
11.11.2011
- 96 -
VI HU M SNG
V iu i Ti
Gt do tnh yu cuc vin tr c trnh, ng i nh gnh tui phn vinh, ng Yu nhau t cn nin thi n thiu, Tnh gic Nam Kha mng chng m ng mnh. Tr li chiu nay bui thiu thi, Tay cm tay nh ni ch vi, chi Du nhau cnh gi trong khiu v v, Sng dy n tnh nh b khi. nh nh Mt nhn nhau t thu no, t Tnh ta nh th gic chi bao, chim Yu nhau vn mt lng chung th ng thy, Tri my triu dng sng dt d i do. Ngy nay ng bng tui thanh xun, H nh y vi li ngp ngng, i V iu cn nguyn trn k nim, n k Nhng chiu hnh phc ca i thn. ng Mt mi nhn nhau t tht gn, n ti Cuc tnh nh th cp giai nhn, Vi y nhung nh cm h nh, y h Theo di i ta sut c trn, t ci Ta yu nhau y hnh phc, y y nh mnh tr gia t tnh thm...
Ta v thm Hu m sng Bc chn l lm bn ng- Hu xa Qun gy guc vng chiu ma Su ng tm mi gi la . Trm nm Tho thm Thong cht hng trm m Vng thu chic l Khc cm nguyt xanh Gc vn ni nh vng quanh My bay t thu trng thanh cha v v! Ng bun au u tnh qu Na lm tre gi no n cuc khng c Cnh diu vi vt mnh mng u ng xa l ng chiu khng thy chiu u
Cao qung Vn
Tn Tht Thiu t
(phng dch th "Ce Soir Fais Fais-moi Dancer Ca Albert Babin) a
- 97 -
Lp Nht A1 L
Quc Hc 60-61
Phan Mng Hon
Thng mn tng qu Thy v cc bn IA1 ca ti
N sinh: t tri sang: Diu Tn, Kim Tr Trm, Minh Nguyt, Phan Lan, Mng Han, Thanh Tng (sau), ng Tng Nhi, Thu Nguyt, Bch Ty, M Li Nguyn Th Phng, T ng Lin, ng, Tng Vn
Vo u nin kho 60-61, sau khi t ti Bn phn, ti qua hc nht Quc Hc. Hi cc 61, u n, trng cng t Hu cng nh tt c cc tr t trng cng t ca cc tnh min Trung, vn ch m n lp a cha nht. V th nam v n sinh u bn phn ri, nu mun tip tc vic hc thi To phn chun b Ton bc vo ngng ca i hc u phi v hc lp nht Quc Hc. Nn chi h ai nghe con gi m ng vo n h hc Quc Hc u phi hiu ngm chng ti l bc n lu th d! c l Chiu hm qua (vo ma Ging Sinh nm o 1997), khi ti bn lm bp, la ang rc th p, th nghe phone ro um sm. Va kp vn nh l ga, a l bt phone, bng mng ht sc v nghe gi ging ni mt c nhn phi hiu r y l b cng lp bn QH. Hn l Trn Phng Tng, mt bn ch ct t ca anh Dn Hip, anh c chng ti. T a Tng xut thn l dn trng Pellerin, u bn phn n b ng nn trng S huynh vo Quc Hc. T c Tng gi ti xng danh l bn thn ca T Rm, qu mt tiu n qun chuyn tng may mn hc c n cng lp vi em gi Dn Hip. Ti t i gh gm v Tng c gan m v qun s kin quan trng nh r ra. Nhng ti tm tha th cho bn c v cuc i anh ln lc nh c tri banh Tng vn dn em vinh quang cho n i bng lp mnh, cho i bng QH ng xa. T i ngy nim vui gp li bn c, sng nay ti c m c hng khi vit v IA1.
- 98 -
Ngy xa Trn Phng Tng, xm nh gn sn Tennis i din vi bn t ng l tim sch i Hoa Trn Hng o. C l nh th anh tr nn mt tay v ch v qun vt, anh cn l th mn c hng ca i bng Pellerin v sau ny l ca Quc Hc. Nhn vo bng lp IA1, ti ch Tng ngi cng bn vi by qu s Tun-SmTo-Hp. Trn Kim Tun, tc qun l con ca ng Trn Kim Mai (dn Hu ai qun c tn ng gi Tun, v ch k ca ng lun hin rnh rnh trn t giy th v khai sinh!) Ring Tun ngi lt ra hng gh sau. Tng hi thm MH ch chng con ra rng ri? Ti du dng p: Mt chng v cm 6 a- 3 trai 3 gi. Ti git mnh v nghe ting hn ht vang trong ng lin hp: chi v hu ra!? Ti gin trn hng, ng l ging li bnh dn th thit. Ri sau li trm ngm v cm thy nh Hu chi l. Lu nay ti c thi quen mi ln k chuyn v Hu, thng nhc n nhng k nim thu lm hc tr ng Khnh, v hu nh khng ni chi v nm cui cng ca mnh bc Trung Hc. l nm ti c lm n ch bn Quc Hc, ngi trng nam sinh ln nht C , cng l ln nht Min Trung. Quc Hc cng l ngi trng u tin ca nc VN do vua Thnh Thi ban hnh sng lp vo nm 1896 Lp ti l lp nht, li ch A v s 1, ba ci lm lp ti lun i dn u mi sinh hot trong trng. Cho c u nin kho do IA1, con gi xp hng i trc. Ti cng cp vi Phan Thanh Tng Nhi, M Lin vi Bch Ty, Phan Lan vi L Th Duyn, Trnh Ton Hnh vi Phm Kim Trm ( Hnh v sau l n tu Php, lm n B trn, nghe ni bn y gn y qua i- Kim Trm th t nn cng chng trn o Hi Vn nm chy lon ma H la 72). Ton Hnh cng Tng Nhi l bn ph du cho ti nm 1964. Sau ti mt tm tch ca Ton Hnh, ngi bn Bc k xinh p nt na. Khong thi gian ny gia nh chng ti ang b ph sn, ngho rt mng ti nhng m cng chy lo cho con gi cng b su qun o. T trong ra ngoi t trn xung di u mi tinh khi. Va phi kn o v hc chung vi nam sinh, va phi tht tha yu iu ng kiu con gi nh lnh... T y ra l khng cn c t do chy nhy lc xc, ci gin n o ch che nh lc cn ng Khnh. Bi mc d l ch c ca ng Khnh, nhng chng ti vn c gi tr quy ph tng bng bn b thy c trong trng khng ngn ai c. M mt cng dn d nhng ci nn v ci trnh khi bc qua Quc Hc. Ch ngi nh li cn cm thy thng m v thng thn. K nim v nm hc nht QH nhiu lm, nhng s bn cn sng hay qua i ti khng sao bit r. Pha bn n sinh chng ti chim trn hai dy bn u k t phi sang tri ca phng hc. C 2 c bn t trong Qung ra, l Minh Nguyt mt trn nh Thy Vn, da ngm ngm mn mi v dng ngi cao ln c CTTN Thanh Tng, thm nng Diu Tn nh nhn, mt mt m kiu Nht Bn. Cn li chng ti u l dn ng Khnh chuyn sang. Thu Cc nhu m, Minh Tm t t, m Tuyt d thng. Gn y ti lin lc c m Tuyt ang c Chu, lu lu cng chng bay qua Cali chi thm bn b. Trong hnh thy Nguyn th Phng du dng ngy th v Hunh th Ngc u di ph Trn Hng o. Ngc ni nhanh nh lc i vi dng lt t ng nghnh. Trong tm nh c lp chp chung sn trng, ng ngoi ba l Nguyn th Gi nh nhnh xinh ti, sau ny i tn l Tng Vn. Nhng ti quen ming ku tn cng cm hn nhin ca bn y. Tng Vn lm th rt hay. Gn y ti vn gi Email xin th ca bn mi khi ch bin mt t bo chuyn v k nim tui hc tr. Nhng nm cn lm m mc thnh ph bc, ti thng p xe v Ph Nhun gh thm m con Tng Vn. Lc y anh Tm ang trn ai ci to trong t CS cho m con Vn sng hm ht vi nhau. Tng Vn v 4 cng cha ca v chng Tm-Vn cng c tn l Vn, u ngoan ngon xinh p. Ln no ti cng c m con Vn nu li n tra, mi ngi c 1 qu trng luc chm nc mm vi rau ci xanh ti ngon lnh. Lm sao ti qun c bng quy ca lp ti. Ti con gi t tn cho nhm l kit h. ang i trong sn trng hay lang thang ngoi ph, hoc bt c no ng no ca thnh ph m cht nghe rt ln m thanh ki...i...i...it hu... l ti bit ngay bn h. Bng lng xe nh bo
- 99 -
tp. Mi nghe ng vng kit h t tt xa thong ci thy c by ln vo qua mt mnh, ri nh khi nh sng bin mt tm dng. Mi u nghe ti cng khip m lm ch nhng rit m ghin v thy an tm. Bi nh b l bn cng lp vi h nn v tnh mnh c bo v an ton! c tn con trai l m dm ng ti n sinh IA1 v chc chn bn Kit h s xi ti ngay! con nht trong m l Tn Tht To. Anh c mu da ti bun. Dng i nghnh ngang nhng c l hin, lch s. To m Phan Th Lan, dn Nguyn Hong t Qung Tr v. Phan Lan ngi tu lai, mm mm, c ln da trng nh bng bi, mt c nng 1 m ng ra cc n lin. Phan Lan ngi cng lp vi ti 4 nm lin nh cp, 3A-2A ri 2A1 (chng ti p lp t ti bn) v 1A1. Hnh nh ht nm nht To hay tm ra thm nh Phan Lan Qung Tr, nhng v sau khng nghe x mi chi. Gn y ti c gp Lan v chng nguyn l Hiu trng trng Nguyn Hong Qung Tr t Houston qua San Jose chi. Cn Tn Tht To nghe u mt t lu trc 75. Ng qua tng rng Tn Tht To ng chef bng Kit h, nhng thit ra tay no ng nht th bn con gi chng ti u phong cho ch chng L Vn Sm. Sm tuy nh con m ci gan th ng gm. Sm c mi tc bng bnh nh James Dean. Hn l em v ca gio s S a L Khc Ph. Ti va c thy trn t L th Phng V 97, ng tin bun thy Ph khng cn na. Thy Ph ging s a vi ging u u tng lm mnh bun ng nhng tri li, nhng nt k l ca bi hc c gio s kho khai thc khin bn hc tr chng ti trong gi thy ngi im phng phc lng nghe. L Vn Sm, nh l em thy Ph nn mi b mt v Thng tn b ca phe con gi u b hn c vanh vch. Nh PMH , bn ng Khnh l dn sng s ca mn S a ra m qua y t khi c c im cao, th nhng vn b Sm ch chit, con gi ch ti go lon tn ch gii dng chi. Ra m ti gp hn. Lun 2 thng 9 v 10 nin kho 60-61, ti dn u lp, ti con trai tc lm. S d th l v im Trit cao. Tun l trc c my anh sinh vin i hc S phm ban Trit n nh chng ti nh ch Mng Ho v my tm ti liu v o nh. C gi nhan sc trang im cng l hnh nh b gi mm xm xu x...V hm n dy thc tp IA1, ng thy sinh vin gi tn ti ln tr bi. Khng hiu sao ti run qu, c l v d na, ri ti tr li cu hi sai n 50%. Vy m sau khi dm v s im, ti mt thy v thy tng lai pht cho mnh con s 19! T ra tr n ha s anh thy sinh vin ho php cho c em im cao nht! Gio s trit lc u phn: ng l dn nnh m. Tuy nhin thc cht ti l a m Trit lm. Mn Quc Vn xa nay ti kh nn khi chuyn qua hc th vn chng khc mc ca Trit hc, ti quay mng mng mt cch th v theo ci l s vng vo ca Tam on lun. M nht l lc nghe gio s ging v nt am m, cng phn tch tnh hung o le v nhng mc cm Oedipe ny n...T ti chm hc Trit nn im thng cao. K thi nh lc c nguyt bn Nguyn Vn Dng chemise mn Trit Tm l, ti mc o Lun L hc ca thy Nguyn Qui. V th hai a c gio s C vn chn i din lp tham d k thi tuyn t chc cho ton trng nhn dp mng k nim Quc hc 64 nm thnh lp. Mt ln na ti may mn chim gii 2 Lun l hc lin lp 12, cc lp khc hnh nh khng c ai. l k nim kh qun vi ti. Sau bng quy Kit h ti mun nhc n xm nh l, hc tr quen gi ai ngi p tng cui lp thuc xm nh l. l nhm cc anh bn t x Qung ra Hu. Hu nh ton l dn hc c hng. Gm cc anh Nguyn Lng Bng, Trn Vn Thao, Nguyn Quang Bt, Nguyn Diu.... My chng x Qung ni pht m ging thit kh nghe nhng t ai ham chc h, v cc anh hin lnh, tnh tnh ci m. Lu lu gp phi bi ton hc him, by con gi bn u chng ti vn a tranh ci n o vi h. Mt k nim kh qun l xm nh l c Thao, con trai m da trng nh trng g bc, nh ty lai. Bn nh l ny a cp i Trn Vn Thao vi ti. Mi ln ti ln bc tr bi l nghe lao xao di xm nh l ku ln: Thao! Thao ! Ban A nn Vn Vt h s 3. Chng ti mt ht thi gian hc sao cho trn tru mi tha lng. Thng c hai a r nhau hc chung. Khi thuc mt bi m nh cho ri chng ti mi
- 100 -
thi nhau nhm tt mt li, ming la nh m b c th m nhi nht ht chng ny ti chng khc. Nhiu lc ch cn h n mt trang no l mnh c th c ra ngay, i khi li cn thch nhau c ngc na mi ti nh xic! Gio s Vn Vt l anh r Trm Hng ng. Thy Lc dng cao mnh khnh c l p trai nht trong hng Gio s Quc hc, bn con gi chng ti chm im nh ra. Thy cn rt din na ki. Khi no ging bi cng ng nghing nghing nh my chng kiu mu thi trang. Mt tay t vo ti qun, tay kia a ln v vi trong khng gian, iu ht bit. Mt hm thc tp v Vn Vt, Thu Nguyt p trng g tch ring lng trng vi ci ngi bm gi lng , hn lng cng th no khng bit lm v tung te. Thy Lc ni mt m, con gi ni tr khng nn thn nh ri lm rng v lm du nh thin h!?May cho Thu Nguyt c l v ngn li tr o ni ca thy nn c i bn y th ch ngha c thn, khi lo b m chng Hu hch xch ch chit. Gn y c trn t L th Phng V ti thy ng tin bun, thy Vn Vt ca chng ti t th ( nm 2009) Gio s ph trch Lun L v o c hc lp til thy Nguyn Qui. Thy l phu qun c gio dy Dng Nhi khi ti hc ng Mai Khi, tn c l Nguyn Th Ch, ch rut ca thy Nguyn Ngc Thnh. Gia nh thy Qui gc ngi Qung Nam tp kt theo khng chin ra Bc, mi sau mi trn khi ch CS vo Nam. Thy C l c mt tm gng kin nhn v hc tp. C hai v tr li hc i hc Hu, ri i tu nghip ngoi quc, sau quay v VN lm gio s Vn khoa Hu. H l cp v chng thng qu thy chung nh nht vi nhau. Trc nm San Jose t chc i l k nim Quc Hc tui th Bch Tu, chng ti gi th mi qu v Cu gio s khp th gii v tham d. Thy Nguyn Qui t Php gi th v cho ban t chc, ni rng thy khng th v California c v nay tui cao, sc khe yu km. Thy ch nhc nh khi tng nim cc Thy C khut xin hy nh n hin th ca thy, l ngi dy d v thng yu hc tr hai trng. Thy Nguyn Qui theo ti l ngi hin nht trn i. Thy khng h bit gin ght ai. Thy hin qu, d thng qu nn ti khng cn mun chc ph chi thy na. Gio s tr m hch x xng nht, ti cho l Thy L Ho L Vnh Kin. GS L Vnh Kin hin ang nh c San Jose. Khi mi ti M, trong ln i hp bu Ban Chp Hnh hi QHK ln u tin y, ti vui mng gp li thy ti nay khng cn tr trung hch x xng nh xa na. Ngy trc, gi L Ho u tin v v sau ca sut nin kha khi no ti cng nh thy c thi quen ng nghnh ngang trn bc. Thy vng hai tay trc ngc, o mt ri trng trng nhn xung m hc sinh mt lc ri mi bt u ging bi. ang ging m v phc a m nhc nhch hoc ni chuyn l GS L Ha lin d tay ch ngay v mt tn v bt hn ln bng tr bi lp tc! Vi ln nh ra thi thy trn p l nht qu nh ma...ny ri. n gi anh L Vnh Kin c lp im re, ch h c ai dm ng y! Hi d thn nh th m ch GS hin chi l hin. Ch Minh Thu gio s L Ha phu nhn, trn trnh phc hu, l dn K cng la vi thy. Nhng v thy tr tui nht hng gio s QH nm chc chn l GS Anh vn lp ti. Thy Nguyn c Mai hn hc tr nh nht trong lp ng 6 tui! V th thy l ci ch nhm phe con trai bn ph tng bng. Na u nin kho trong bt c gi hc Anh vn no cng c chuyn chc gho thy. Nht l lc ti n sinh ln tr bi. Ting Anh kh c, pht m gay nn bn con gi chng ti a c trong hng. Thy th tr li hin nn mc d gio s yu cu c ln m khng ai chu vng li. Cho nn khi no bn con gi ln bng, thy cng phi nghing nghing mi tc dn sng, gh tai v m m mt nhn vo i tng. Gio s phi ch ht sc lng nghe cho ra m! Th l c dp cho phe con trai la ht m . Nht l n phin Phm Kim Trm. Bn y l dn C chuyn qua A lp ti sau khi rt Bn phn, nhng v nht nht v c thn na nn Kim Trm vn c l nh nh thng. im sinh ng ca bn y lc no cng cao v hn gii thit s m. Tuy nhin ti rn mt c x xo rng gio s NM cm hc tr. Thy Anh Vn hin San Jose l Trng ban Vn Ho ca hi QHK. Ti c ai mu a p bng GS Anh vn IA1.
- 101 -
ca ti nh Ci chng ti, cng lc cng hoan h h ci vui. Mnh tnh kh gian chung 1 n 5 ri nh qu bc 1 n 4, khin my ng Quc hc la 60 c 6061 ro qua ro li ci, t hai a n gian chung i, u! Ti anh l s, chng ti c bc ch cha kim tin li cho Hi gip K Kh ch ham chi b m ch ti ring m s! Hi tra, lc mu m c bc dng cao, xm a, c xt quanh nh ci chng ti l trong lp ngoi lp khng cn cc em thiu nhi na, v rt dn Quc u v Hc, n m m ny, o nhung ln lng ly c, sang trng. Trong tay ai cng lm le c nm giy ng. xanh, xm quanh bn bi v, nh b cu may , bi u nm ( mc d by gi mi sang thu, nh nhng thy Bi v l thy hin ngay ra Tt m y m!). By gi ti v Kim Hi gii tay ngh n con v xoay i nn tt ng d thng gh, khi ng khin ai cng trm tr...khm phc! Ch khng c b thin hn la ...khm cn oai oi, rng v khng nn thn thm ci d to n da v con v th nh xiu khng l lm sao cho mnh tr ti ng. Nhiu lc nh Ci linh ng b con v cho nm yn trong da ri c ra m bng m lc a m m xoay tng bng cho chc n. Ra l sau ng l bn QH gi thua bc lin c c la ht, c n om c sm ng l vui nh tt! Con v xinh xinh xoay t! nh t tri say in o, l ph chuynh chong phi hi men Tn ka mi c ngha, mi linh i thing khi bi bi u nm ch! u My ng L Vn Kha, Nguy Khoa Tn, Nguyn L Kim Li (em r L Vn Sm) r n anh Bu ri Th, thm Trn Hng Ton n sau xm quanh ng na ni bn Bi v lo dp sm, v ngn police mo p v thp c, l do b con r nhau nh bc, m mnh chung bng tin cash, m sng b th chc chn bc khng c license! C by ch ti ho hng nhc chng chuyn ngy xa Quc hc vui v hn nhi ht c nhin sc. Ri sc nh thu nam n c c. cng trng cng lp c quen nhng i m dm ngi gn, i cn ni chuyn tng c nh th hm ni!? Khi c nh trng lp ti xch my nh t teng i ngang qua ng tn lin b bt cc dng chn chp d dm cho bng cu QH my b bng lm k nim. Ti cn nh khong ra Tt, lc sp v ma vo thi II Lc c nguyt, bn hc tr lp nht ban c tr A ng ai cng x xc vc k v phi tng ngy c ku tng m sao cho cho cun sch Vn Vt dy v n nng nh tng. Cha k L Ho, ri Trit na
Hin nay bn cng lp IA1 ca ti San p Jose c Bu Hp, thuc loi cc m cao cp. u l anh h ca Cng huyn Tn N T Nga, bn thn ca ti thu hc lp t, lp ba Mai Khi. Do p ti cng by bn con nt gm Trn th M y Nht, con gi bc Trn Trng Sanh, 1 cy i t, Vit, Yn con tim vng An Ph Ng Gia, Ng con Knh thuc Thng Long, Phng Xinh t lai c tu p mn mi, sau ny l phu nhn anh Hong i, Trng Thun, ...v my a na ti qu tn. y qun Chng ti hay r nhau ko xung ch vn ph chi nh T Nga xm Gia Hi. Bao gi ti cng thy mt l mt lc cc ng anh trai ca T Nga, nh t nh anh An Tn, anh Khi (tc ha s Nguy Khai)... i Nguyn trong c Bu Hp. Lc hc Quc Hc ti ch u cha h nghe Bu Hp h mt cu mt ch, c l tr khi h Kit h! Th m khi gp li nhau ln hi p Hu u tin lc ti va ti M. Chng ti thi i nhau nhc li v trng QH cng b b chung ng bn lp, nay t tn bn phng tri. Hnh nh th h chng ti him ai ki tr kin sng v lp nghip Hu. H phiu b nh ngi u bt Do Thi khp ni trn th gii. Nu khng hi ngoi th cng tm vo min Nam Vit Nam. Hi n ngoi nhiu nht California, nhng r him hoi ng rt gp li bn b cng lp. Hm ti v L Kim H Hi bn IC2 i d ngy hi Hu. Hai a phi trc i chin ni bn Bi V, sut 5 ting ng h. Chng , ti vui m mt v khan hi rt hng rao h ng hng, va phi ging cho bn con nt Hu- Mo ngha v o tr c bc d thng ni. Nhng con Ln en, ng Nga , Tru xanh, nhng tm-cua-ra-ch xoay tt m khi theo ngn xoay ngy cng lnh ngh ngh
- 102 -
gio khoa mn no cng phi go nh in, chng trnh T ti i sao qu nng! Ti xanh xao vng vt v phi thc m go bi cho ma th la sp gn k. Mt hm vo u thng t, ti nhn c mt phong th mng, ngoi b th khng tn ngi gi. Khi d th ra c, ti lng ngi v tin mt ngi no bo l Trn Vn Thao b tai nn xe hi gn cht v ang nm bnh vin. Ngi bin th tha thit ngh ti nn i din bn b phi n i thm bn Thao v ngha t l ngha tn v.v...Ti xc ng khi hay tin d ny, nhng ti lm sao dm i thm, ti l a nht gan s i din vi ngi sp cht lm! Cui cng ti ch bit dung ha bng cch vit th thm nn nhn Trn Vn Thao theo a ch ngoi b th. Trong l th ngn gn ti nh vit i khi cu chc bn y tai qua nn khi, mau chng bnh phc, tip tc vui sng hc hnh... Hi vo ma Phc Sinh, hc sinh cc trng u c ngh hc 1 tun l. Sau khi tr vo hc li, ti cha kp gp my a bn thn loan tin TVT b accident th qu mt cc cha, ti b ci lm! Bn bit khng? Ti cht thy tn c tiu L Vn Sm ang h hng ng gia bn b ci ni m , v trn tay hn pht ph l th mng ca ti vi ni dung, PMH chc cho TVT mau tai qua nn khi! T ra hn chi ti coi th PMH phn ng ra rng trc hung tin TVT b xe ng sut cht?! Nhng ri ti khng th Tarzan ni gin vi LVS, vi l do th c tn c n sng tc ng ngy 1 thng T m gio s Php vn c ln k, trong ngy u thng T tc l hi Poisson dAvril ngi ta i bn Tour Eiffel m c ngi vn mt tin mua v sau khng bit kin co vi ai! Hm ti gi phone qua Houston xin Bc S Vnh Chnh cu kh cu nn cho cc em tri ci chn o Hi Vn v bnh vin T Thin cc X Kim Long, Chnh vui v Yes lin s tin 200 ola. Khi ti lun dp hi thm v Vnh Anh l ngi anh th 2 ca Chnh, con trai ca b Bu Tip, Vnh Anh cng l bn IA1 vi ti. Hnh nh VA t thch giao tip bn b nn BS Vnh Chnh ngn ng. Ti nh hi trc trong lp Vnh Anh l bn trai kh thn vi bn con gi chng ti. C ngi ni rng VA l ngi thin t, phn chin ny n ...Theo ti th l bn b cng trng cng lp th phi dp qua mt bn chuyn chnh ch chnh em, ti sao khng n vi nhau thun ty nhc li thi hc tr hn nhin trong sng, nh th c phi l hnh phc khng h bn Vnh Anh? Hc gii thuc hng nht lp c Bi Xun nh, gn y ti thong c thy tn trong danh sch Hi Y s on gc Y Khoa Hu. Bn Nguyn Diu na cng tr thnh Bc S. ng nh th, khi theo ban A, ai cng c ao theo ui ngnh Y l l ng nhin. Nhng t ngi i trn con ng nhc nhn y cho ti ni ti chn v thi bui chin tranh v hon cnh khng cho php. K v tn bn lu nm nht ca ti phi nhc n Trn Kim Tun. Hi cn nh t ca nm tiu hc lp t Mai Khi, ti nh hn l a bn lc xc, a mo kho r, chc ph ti con gi lp tui n pht khc mi tha. K t nm cng hc nht QH n ch ti cha h mt ln ch mhn. Ti nghe ai ni rng hin ti bn y ang sinh sng di Nam Cali, vui v tr trung hn ai ht. Khi vit Hi k, ti c thi quen vit kiu vng vo Tam quc, lan man t chuyn xa n chuyn gn, t thn n s. i khi sc nh ti mt k nim th v l vi vng ghi li ngay nn vn chng v th tr nn v trt t. Ngy cn g u tra ti thch ph hc tr loi ny l nh vn ng rng. Tuy nhin v ch trng cu cnh bin minh cho phng tin, tt c ct yu dnh cho ni nim thng mn v bn b cng lp thu lm hc tr. V l y , nu c bn IA1 no tnh c c ti xin hy tha th cho tc gi nu nh hn mo phm khin bn bun lng. Nm y, trng Quc hc t chc mng k nim 64 tui ln lm. Vn ngh ly lng vi kch th i cha Hng c Bi u Lng bn IC1 ngm th ging H Ni ngt ngo. Lp ti c Phan Thanh Tng Nhi ma cp vi Thi Kim Lan bn IC2 trong bn Serenata. m vn ngh ti c ln lnh gii thng 2 Trit v Lun L Hc gm mt chng sch cao nghu c cun t in Petit Larousse, ba in hnh c gi nhn nghing thi bay bay nhng hoa c may man mc. Cun sch qu ny ti cn gi mi cho n nm 75 mi mt cng vi ngy mt Nng. nht A, mn Vn Vt v L Ha c h s 3 ngang nhau. Mun dnh bng vng, chng ti
- 103 -
phi ra sc tng gio khoa. Kh lng kim cho c im phn ton tuyt ho, ti bt buc phi nhai nut nm lng nhng trang l thuyt di dng dc n nhc u ca L v Ha. Hm thi Vit T ti, ti nh r L Ha ra S ri t do ca mt phng nghing...v ti nn nt trnh by hnh v ca bi L p, r rng e cn hn trong sch (!), ri gng kim chc thm bn phn ton my cu u d m, ra l coi nh n chc trn im trung bnh. Ti nh hm vo thi crit ti ngi gia Thn Trng Hon bn IA1, Nguyn Minh Hon ca IA3 v lun mt l tn Hong c g v khng g 2 bn trn v di ca bn ti. Ti khng lm th c bi gio khoa ca PMH u c c by tn Hon+g chiu c tn tnh. Bn nam th sinh copy bi gio khoa ca PMH m khng h s gim kho tr im ging nhau, bi bi ca ti in c t sch gio khoa m ra! V kt qu lun mt hi 3 bn chng ti u dnh bng k crit ch v Oral. Nhng sau la mnh ti trt v chui k thi Vn p ny, chu kh ch h v thi li . l ma h bun thm nht ca PMH, v rt thi l phi hc li tut lut mi mn. Khi ti ri Thng T b ln tu trn Phng c yn tnh n luyn, mt hm ch m mt l mt lc my ng T Ti Ton tn Hon v Hn+g hin ra trc mt. H ln thm c T rt v t n va y lo s t au kh ny. Ti va d va cm ng. Mi u cn t ra lnh nht v ti bun, nhng chp sau n qu bnh ko cc bn em ln, ti i li h mt, nhn, thm ngon ngt vn nh ni. Chng ti vui v tr nn thn mt t lc no. Khi t gi ra v, cc bn chc k oral sp ti PMH phi bng vng danh. Ting l sut ma h tnh tu, m ng sch v hc cho k 2, nhng thit tnh m ni, ti u nhi nht chi c my ht. Nu nh bt thi li crit ti rt l ci chc! Thi chng mnh thi T Ti bn cn nh khng? Vo Oral, a s gim kho l Thy C QHK kho thi. Thot nghe tng b, nhng khng d n m n! L do cc gio s theo di sut nm hc tr mnh cho nn ai sing ai nhc cc v nm ht trong tay; ng c hng xin x, mua chuc tnh cm hoc cu ri may ni cc v. Khi ti vo thi mn Ton, l mn k nht ca mnh, bi v lo go cc mn thi Vit ti l l ton l mn vn p. Ti s run ln nhng may lm sao, gim kho Ton li l m nhn IA1. Thy Hng Gi Lu ph trch Ton lp ti. Gio s Ton l ng nam t hn nhng mi thanh mc t nh mt m nhn, v th chng ti c bit danh cho Thy l ngi p. Khi ti yn v trn bc cao ang nhn xung gim kho lng nghe, chc rng thy c thy nt au kh trong mt th sinh hc tr mnh. Gim kho nghim ngh ra . Thy ni, ch ng chi vit ny ln bng. Gim kho ni ch va nghe lt tai gia hai thy tr m thi. Ti mun nhy tng ln v hnh phc. Ti say sa cm cc phn trng nn nt vit mt mch bi gio khoa m u v Thin Vn hc. l bi hc duy nht ti nm vng ch v hn gi cho ti gic m phiu lng trn ci tri bao la mng m. Nh th l ti c B tt HGL cu kh cu nn ci mn thi hc m nht i. qu lu ri ti khng gp li thy ti trong khi vn nghe bn b k v thy. Gia nh thy c cn li qu hng. Th l qua cu ng cay k thi Oral. Nhng trn tt c th phi ghi n Chnh ch kho Cao Vn Lun. Cha vn l gio s Trit ca Quc hc, nay cha khng cn dy na v cha bn lm Vin trng vin i hc Hu. Cc sch gio khoa Lun l, o c v Tm L hc m chng ti hc tc gi l Cao Vn Lun. Cha c tp qun d thng thng tuyn b, h th sinh m l rt Oral k 1 th phi cho ti chng u k 2 ht! Chuyn l ni mi v sau khi ti tr thnh gio s Phan Chu Trinh, lc ra Hu lm gim kho t ti bn mnh mi c bit v thi quen cho c n ny ca cha. Thi, ti li lc ri, xin li xin li ti s lp tc quay tr li ngay vi chuyn ci bng lp ti. Ngi dy bn cui bn tay phi ti tm ra anh L c Son nghing nghing u v ming ci ti. Anh cn l bn cng xm Thng T vi ti. St vai l anh Trng Vn B, tn l B m cao hn c Trn Ngc Th c iu ci lng a khng nn tng ch thng bc trung. Lin l anh Vnh Phc mt nh ti t Fernandel ca mn bc Php, tnh tnh vui v ci m. Gn y bn y c gh San Jose v n thm gia nh chng ti.
- 104 -
Trong lp c mt s bn lu m trong m hi p c ny v cc anh hin lnh ch khng quy t tri s nh bn kit h. May nh my tm nh qy anh Trng lp cho mn, ti dm v ri m m h nh n thi nht QH cc anh tng ngi chung lp, hc chung trng vi mnh, chng ti nh, tng chia vui x bun nhng k nim ng xa ng ngy thn i. Ti nhn ra c cc bn ngi c c cng bn vi Trn Kim Tun, nh Lm B Ch thu loi thuc nh con, tr tui nhng i ng trnh trng kiu ng ng gi. n anh Vn Trnh hin l n lnh. Ri H Vn Nhn ngi Nguyt Biu. Khi hc trong lp, ti khng bit chi v c Nhn nhng tnh c c ln cng my ch em bn y p xe ln chi ng Nguyt Biu, Nh ang t Nhn trong vn ng thy, anh mng r ngot v nh n vo ri gt thanh tr lo ni ting ngon ngt nht n i nc mi cho chng ti n th ca...nh ra v sau tr i nn thn. qu lu ri, khi v thm Hu vn ln Hu ng ny m ti khng h gp li bn y, khng bit bn gi cn sng bnh an hay tri d phng nh dt tri no. Ngi gn anh Nhn l Nguy Hu Gi n Nguyn trng v o mo nh ngi ln. Cng xm nh l n. nh na dy bn kia thy L Vn T ngi gia Thi v i v Phc khng tu s. V sau ti bit, L Vn T l c L gio s trng K Thut Nng. Ngi sau lng ti dy bn th hai tay tri y th l L Th Duyn, gn b vi ti 4 nm tri. Duy n Duyn trn nh ht mt cng size vi ti. Hm tr i trc t Kim Long, Duyn gi th qua cm n qu T Tt nh thng l ti vn gom gp t cc bn c ng cng lp gi v l x cho bn y. Duyn l c gio vi n vit th k chuyn xa rt cm ng. Ch tr t trng lp 2AK ca ti, Huyn Tn N Gi ni rng, a Giu mnh c th Duyn n rch bm! qu m! hng nhng ngi hin lnh lng thi nh bn nh thin ti ai cng ngho kh. Cht qu mn em li n cho bn ti ci Tt m m hn. Ngoi ra phi k n anh trng lp Tr ng Trng Nh Ln. Khong vo nm 1996 lc Ban Vn o Ngh hi QHK Bc Cali ang si ni tp d dt bi hp ca Ting sng Hng ti nh ti, thnh i nh lnh anh Lp trng xut hin. Ti khng nhn ra ng anh na, v cn u dng dp th sinh ngy xa. Trc mt ti l ...mt b xng c chu. Ti ng cu lm sao qun c kiu gan l tng qun ng ng gia trn tin ca anh. Bn con trai ton l la ht lp
v lm tr chc qu mi khi Tr i Trng lp ra mt trnh by nhng d tnh phi sinh hot hiu ng on cho lp. Nay gp li nhau anh lin cho ti p. mn 3 tm nh ht sc qy gi anh vn c gi n cn c sau bao phong ba bo t cuc i ca thi o t hu 75. Tht xc ng khi thy anh m chm ly u thy Nguyn c Mai, vn l cu gio s Anh y l Vn. Thy Mai gi l trng ban Vn Ngh ca ng hi QHK, ang lm nhc tr c trng, ma a hun luyn ban vn ngh v sp ti l i l mng Quc p l Hc 100 nm thnh lp! Anh tr p! trng lp a nc mt v mng ti khi gp li thy c, l mt trong ng l nhng hnh nh ca thi tui tr p nht i ngi. i. Trng lp vn hi thm v bn b ngy ng b trc, mi ln ti c dp v thm Hu, anh khng c, qun gi ti cht tin l x cho m tr ng lp my di quyn lp trng. H ng. Hnh nh by gi anh tr nn l thi s, v bt hiu Quc Ln. Th anh u Th si sc ch phc hi qu hng, man mc n ni hn mt nc. Ngoi tin bun v bn b IA1 vnh vin ra n b i nh Phm Kim Trm, Tn Tht To, n Trn m Ngc Th, ri mi y th c thm Trnh Ton Hnh...Ti qun ni v Trn Ph Phng Tng, anh cng b v con li ci v anh mt vo i cui nm 1998. Trc t l Tng hn vi ti l c lu s cng b x rt d thng c anh bay qua Cali ng ca thm chng ti, v nht nh s hp mt cu IA1 t QH hi ngoi! Nhn trong hnh, thy eo b ct c l hai y bn bn L Vin v V o. Np ch na mt sau cha lng Trn Phng Tng mc o car ang nhn c car tri hiu qunh l Nguyn D p trai nh ...con n nh
- 105 -
gi. Cnh Trn Vn Thao l Trng nh Phc. Lp ti cn c mt ch Phc na, l dn tp s lm linh mc, khng hiu nay bn y cn mc o Dng hay tr v ci th tc a oan phin ly? c thn vui tnh, nghnh ngang nh nam t l Thanh Tng, ngy xa xm gn nh Phm Kim Trm. Thanh Tng hc cng lp vi ti va K va QH sut 4 nm nh Phan Th Lan. Sau 75 cng cha Thanh Tng o in sng vi m gi ngoi 90. Sut ngy Thanh Tng p chic xe p mini c mm chy i kim rau cho nui m gi. Hai m con h sng iu ng nhc nhn v ng nh nc tm mi cch nht nh ui h ra khi cn nh lu xinh xn Ph Tn Nhn lu nay dnh cho b c gc gc Hong tc ny. ng st vai Gio s c vn l bn Hong Vn Minh, c i mt en nh loan mt nhung, l tn bn nam sinh a ln la, nh nh chuyn tr vi phe con gi. Nm San Jose t chc mng i l Quc Hc bch tu ti ch m hn. Minh t di Nam Cali ln nhng v ti ang bn tu tt rao bn bo nn khng sao c thi gian thm hi v gia cnh bn. Ng Hong Vn Minh khng thay i bao nhiu tr mi tc pha hai mu tiu mui. Quay nhn vo bng lp thy Ng Vn Em tc chi bp, ming mm ci lm duyn, ngoi i hn thuc loi con nt lc xc. Tm ni chic nh chp c lp ngoi tri, ti nhn ra ngi bn chre camarade vi trng lp, tc anh Nguyn Vn Ng, mt th sinh bch din nh bn Nguyn Vn Thi. Phe con gi thch chc cp i Thu Nguyt vi Nguyn Vn Ng, ch v l do, anh trng cn Thu Nguyt da ngm! Ti li mt phen ru r v tin bn y mt trc nm mt nc. Ng th sinh hay i i vi on i Lc. Anh bn ny tri li vm v ct t, da nu tc dy, lng my m y c tng cp Bch Hi ng trong tung ci lng. Nghe u on i Lc ang phiu bt bn tri Germany. Ti cn nh ngy xa thi chng ti chuyn sang Quc Hc, con trai con gi t dm thn nhau v k con mt Hu khc khe by t chuyn to lao by b. Nhng n sinh lp ti c v kh thn vi hai anh bn o l th sinh ca lp. l hai bn L Vn Lc v Nguyn Trung Trinh, bi hai bn y nht nht thy m e hn c bn ti (v khi qua QH chng ti t nhin tr nn du dng nh li con gi!). Ti nh l cui nm nht c by con gi ng r nhau tng nh ca mnh cho Trinh v Lc m khng s chi ht. C l v nhn dng ca h ging phe mnh!? Trinh nay l Bc s Hu v Lc nh gio chuyn v t chc thi tt nghip cp trung hc. Lc v thm qu hng bao gi ti cng ku ro Trinh v Lc n hp mt nhm IA1 cn sng Hu nh Duyn, Thu Nguyt, M Lin. Trong lp IA1 c hai ngi tn Hiu. Mt dn Bc k tc L Khc Hiu t Sign chuyn ra hc. Anh Hiu Bc gy mnh mai, mt nh en nh mt chim su. Cn Hiu Hu l H Vn Hiu. Hiu ny l anh rut ca Hng Hoa bn lp nh vi ti Mai Khi, nh Hiu Kim Long. Anh xp vo loi cao trong lp. Da anh trng hng khi no mc c th bng nh tri t chn. C hai bn Hiu u l Cng gio nn chng ti cng trong ban Thnh ca Quc Hc, thnh lp dp hc sinh ton trng ko ln An Lng d l cu hn cho c Ng nh Kh v Hiu trng tin khi ca trng Quc Hc. Anh Hiu H b phe n sinh bn u t cho bit hiu l tnh . L do mt hm khi vo lp, i ngang chng ti nh nh nhng t mt vin si xinh xinh ln gia bn. Vin si nh nm ch v khng nh hng r rng i tng. Ti v Tng Nhi lin n qua mt bn v v sau chc cho Trng Thu, v ai biu Thu Nguyt c ln l ming khen Hiu H p trai! Trong tm hnh c lp ti ng chp chung sn ct c vi thy C vn Phm Ngc Hng, Tn Tht To st vai bn Trn Ngc Th. Th cao nht lp xng nh cy so. Th cng khng cn na. Trong nh, mt Th lm m trng l im cht oan? Nm 1996, Hi i hu QHK San Jose ng cai t chc hp mt ton th gii k nim Quc Hc bch tu, anh trng lp IA1 cho ti mn tm nh qu ny, ti lin ti tim Kinkos phng ln v c sc retouche li cho r nt ca Th. Anh cng l bn hc ca my anh em ti. Hc Pellerin vi anh Dn Hip, Tiu hc Mai Khi vi ch Mng Ha v ch QH vi ti. Chng ti thn nhau lm. Nh Th khu gn Bn xe Nguyn Hong, cng o Cng gio na nn vn cng anh em chng ti i xem l Nh th Gia Hi. Cui nm QH Th tm s vi ti cm
- 106 -
nng Phm Kim Trm. Thit tnh m ni, con trai lp ti cng nh mt s ng QH u tng t c bn ny. Kim Trm va nt na thy m, p, li hc gii na. Bn ti c gii thng Hnh kim ton trng QH nin kho 60-61. Nhc thm v Th, sau 75, anh tm n thm m con ti Si Gn, lc Th va i t ci to v. Anh c v, ngi nh nhn hin lnh. Th kim tin nui v con bng ngh bun chuyn th ra v Sign-H Ni. Cui nm 88, Th ti thm ti, tng cun sch t hc Nh chm kim u H Ni. Hi ny c nc thiu thuc trm trng, nn ai cng x i hc ngh t cha thn Hoa K. Th l bn vi v chng ti v mt thi sinh hot tch cc cho on Sinh Vin Cng Gio Hu. Sau thi gian th bit tm tin tc anh. V ca Th vn mt lng nui hy vng chng mnh ang lu lc mt hn o xa xm no Cht xu na l qun nhc n Phan Ngc Bnh. Bnh thn vi ti khi ln i hc. Bnh hc Khoa hc, ti Vn khoa nhng hai a u l dn Cng gio nn cng sinh hot tch cc trong on Sinh vin Cng gio. Lc HSH l bn trai ca ti, l trng on SVCG, v chng ti rt qu mn Bnh. Bnh dn Hng o tnh tnh
bnh bng chm cu, may ra khi b au m s chm cu lnh bnh khng cn n thuc men. Bit ti ang theo hc lp Din Chn ng Duy Tn, nn Th c tm thm gip ti cha bnh bng Nh chm. Anh ni xa xa gn gn s kim ng i thm HSH, nh ti lc y yn
serviable, vui v m ng n nn phi ni anh l ngi bn cng lp kh qun ca ti. my chc nm qua ti khng h nghe tin tc chi v Phan Ngc Bnh. Dm k trong bng lp v tm hnh c lp chp ngoi sn ct c, ti khng tm thy
- 107 -
Nguyn Dng u c. Nhng ti nh r anh ta cao c Trn Ngc Th, p trai kiu ti t Hng Kng vi mi tc dn sng t nhin, tnh tnh nht nht hin lnh. Dng l trng ban bo ch IA1. Sau k thi Trit y, Dng ln la n lm quen ti, ngh cng hp tc lm t bo Tt cho lp. Hi nam n d hc chung lp m him khi ng ni chuyn vi nhau, bi d b bn b cp i by b. Ti nh r np cho trng ban 1 bi th, nhan Thu. Gi ti cn long thong nh my cu th khi mnh v lng hc i lm thi s:
Ma thu thng gi nh Rt nhiu nhng vu v Thn thc v thn thc Bun len vo gic m Thu xanh ma thu hin Thu vng nng thu nghing
Tui hc tr ngy ng nn ti v mi mi sng tc c mi my cu th con cc bt mt. Nguyn Dng sau , bi hc v p xe sng i vi ti, anh xin php c ph nhc bi th Thu. Ti gt u nhn li cho xong, v thy thin h dm chng ti qu chng. Nhng ri th khng ng bo, th khng c ph nhc, l do t bo Xun IA1 cha tng c pht hnh. Th m khng hiu sao chuyn Nguyn Dng i ph nhc th PMH lt thu tai chef bng Kit h. V mt hm gi ra chi, ti c c tiu L Vn Sm mi ni chuyn. Hn ni, PMH coi chng nghe, trng ban bo ch lp mnh c v ri . Ti cn nghe bn b trong lp n, v Nguyn Dng l c ca s i pht thanh Hu. Ch ra thi m ti s ht hn, ln sau h thong thy Nguyn Dng t xa ti lo lng trnh mt. By gi tra ci u ngi ngh li cn cm thy tc ci! Nhng ln v thm qu hng vo ma lnh. Khng gian Hu tnh mch, tri my man mc vi lt pht ma bi bay. Nhn sng Hng nht nha sng khi, thm dy Hong thnh ru phong, do qua cu Trng Tin lp lnh nh bc lng dt do thng nh tui ngy xanh. Vi ti bt c ci chi m dnh ti tnh t dn tc u lm mnh quay qut thng nh. V ra m c l h cm ci phone ku thm con bn nh vn Nh Ca di Little Sign, li th nht phi dnh vi hn ht bi ca Hu: M c b mi! T cha ng c ni mi! Ri ci ra nc mt m nh v Hu xa vi
vi bit my ni sng. Nhng trng m thanh nhp nhng trm bng ca hng tm hng c ch ng Ba hm nay l li ru ro rc v mt ni nh v b, vi chng ti nhng a con phi xa la t m. Cht phc nh th, ch khng i chi n vn hoa nh Nht m hng quan h x th, Yn bagiang thng x nhn su mi bun thng c x! Ti gh vo trng xa ngp trn k nim. Mt mnh n thm Quc Hc, tha thn ni sn trng c. Dng chn gc sn c gc phng gi, nhn ln lu cao, cn phng u tin ca dy lp nht. Ni y ti tng l c hc tr n ch ca ngi trng oai nht nc. Bao nhiu k nim d thng dn hin v. Thy c, bn b cng lp bit my luyn thng. Nh hnh lang c ca s cao vt nhn hng v ngi trng con gi. Thu y, gi ra chi my a chng ti vn lu luyn b vai nhau ng thn th ng v ng Khnh xa, gi ngn cch bn n bi mt dng sng xanh mu l phng. Tuy gn trong gang tc m xa n vi vi. Nh khn ngui v tui th ngy ca mnh hin hin ni my em gi nh ang hn nhin nhy chn so, ang ch che n o chy chi ui bt nhau. Nh tic lc mnh bt u bit m mng nh th by thiu n tc th ang tng i nu tay nhau lang thang trn li phng. Trn thm c xanh mn m chp chn n bm trng...i ng Khnh du yu lm sao qun c ngi! Tng lc ti lun trn tr v tic nui. Qua Quc hc nh thng thi ng Khnh. Ch phiu bt x ngi mi quyn luyn qu hng ngt ngn ngn cch. V nguyn c khin lng ti thch hoi nim. Nhng dng tng nh v trng c tuy vng v phn no lm mnh khuy kha tui i trong trng l phn thi gian trn qu nht ca mt kip ngi. San Jose GingSinh1997, vit nh v IA1 QH 60-61 Ghi li vo ma L T n 2011, trn 22 nm Hoa K
Phan Mng Hon
- 108 -
CHM TH NH
Nguyn c Chu Tam B3, Nh B3, Nht B6 (QH 1959-1962)
Yn ng
Chng ni tui tng chng ang mn mi Bng thy sng triu dng bui gp em Ri t tng m nghe bo n ni y tri thuyn ra khi chn bnh yn Ta c th du ngi bt nn Ta c yu khi mu cha ngng C sao ngy thng dng dng Bun chi li rng rng git su ng dt nht mu son phn ng n non vng vn ly phin ng di ri cng ti phin C vui cu k an nhin tui gi
Tnh
Du thng nh c nh lng lng xung Bi gp ri bng gi li ln ngi Th bung x su vn gi mng vng Ch mt ln hn thanh thn my tri
V Lng Bun
Gi nh g mc sau nng Nm nghe l rng m thng tui gi Qu hng th qu m xa Trng Sa dy sng ni nh xt au NGUYN C CHU C
- 109 -
- 110 -
- 111 -
BIN MT BN, T EM MT BN
PHNG-DUY TDC
Michiko nhn qua ca s t tng lu th a tm ca khch sn Shangri-La Hotel th bu La thy tri mu xanh rt p, khng c my trng bay t lang thang nh my ngy trc y, n c nng quay sang ni vi Nguyn: -Hm nay tri nng v nng d lm y. D bo thi tit cho bit 31 C anh. i Nguyn ang ngi c my trang sch n hng dn du lch Thi Lan, lic mt nh ng nhn Michiko v ci ri ni: -Em mi n y vi ngy m da m i mt n nng hi i mu ....trng ta ta my c gi a Thi a phng mu da nu nu, em nn mua mt cy d che khi i ngoi nng, ng khi ng, v li x hoa anh o ca em bn b khng nhn a b ra c bn Michiko sinh ra ti M trng tro, hng n ho d thng cch y mt thng, nay bi t thuc nhum da mu... y... Hm nay, chng mnh i chi u, h cng -Hm nay em mun i thm Chinatown ca n Bangkok xem c g khc vi cc Chinatown i M, Nht v Taiwan m em gh qua khng. Nguyn va nhn vo trang sch v n va chm ri ni: - Ngi Trung Hoa sang sinh sng t Thi ng ny rt sm. Nhng thng nhn , li bun ch ng ch nhng sn phm th cng ngh, thuc sng, ng pho, thuc bc, vi vc, tri cy kh... tr c trn nhng chic thuyn bum sang bun bn t th ng k th 12 ri c mt s khch thng t cch ng tm li. H ci v bn x, v (cho ngy nay) n cc c gi Siam (tn thi xa xa) c n a) nc da ngm ngm rt m my chng trai c n ng nc da sng hn nh ngi Trung Hoa. Sau n i ny, ngi
Nht, ngi Vit cng c cc c gi Thi ch c . Dn dn ngi Trung Hoa di dn sang i nhiu hn v h phn t hoang d xa kinh , d khai ph rng d lm ry, l y, lm rung, trng rau, trng hoa bn cho ngi dn a ph i phng. Cho n khi quc vng Rama I quy nh di ng quyt kinh n phn t m ngy nay l thnh ph ph Bangkok, tht may mn khu t m ngi Hoa n m kiu sinh sng li nm mt phn trong kinh u mi, nn h lm n thnh vng h ng hn. K t nm 1782, c ng ng ngi Hoa kiu quy t chung quanh u ng Yaowarat v Sampeng. Trong khu ny cng l ni sinh sng ng l ca cng ng ngi n nh nhng nh hn. Ln ln ngi Hoa Kiu lan rng qua nhiu i ng ph chung quanh gn dy. H xy l ln v s cha, thng x, ch, tu lu, khch sn v tr , v thnh Khu ph Tu Chinatown l u ln nh ngy nay. C th ni vo gia th k th 19 c dn a c ti Bangkok gm mt na l ngi c mu lai m l Trung Hoa v ngi Hoa chnh gc. Nhng c i gi lai da trng tro, m hng hng trong xinh ng hn cc c nguyn gc da mc mc ngm ngm. c Loi nc da b qun... Giai on vo cui th k th 18, u th k i th 19, Thi Lan cng b nh h ng hng ca chin tranh nn nn kinh t b suy gim, nh n nhng nh cng ng Hoa Kiu thi by gi gn nh nm ng nh ht ngun khai thc v k ngh, th t thng mi nn nn kinh t Thi Lan vn tri dy ngay sau i n chin th gii ln th II.
- 112 -
Michiko va bc ra khi chic xe taxi, c trong lc Nguyn ni chuyn v tr tin cho ng ngi ti x, ph Yaowarat trc mt nng l m trong ng mt nhng khu ph nhn nhp nht ca Chinatown. ng Nhng bng qung co ln nhiu m n mu sc treo dc hai bn ng ph bng ch Thi, ngon ng ngoo trng nh nhng con giun, bng ch Hn ng chn phng i t. Bng hiu chng l i ln nhau treo hai ba lp hng ln cao. Michiko c n c ch Hn ... i Kim Hng, ..dc h c hng, ... i tu lu ... nn nng bit khu n c nhiu t ny tim vng ln , tim bn thuc bc, nh hng n nh n... v nhiu qun c ph v mi c ph rang t ta thm rt xa m Michiko v Nguyn l nhng n l t trung thnh ca C-ph o (mn ca t Tr o. Michiko mun ngi ung mt cc c ph nng, nhng Nguyn ngh: Chng mnh vo xem tim kim hon trc, ri sau cn nhiu th gi ngi lai rai nht ca ph hoc ph ni (c ph nng, c ph sa) nghe cng. Theo tm l thng thng, cc b cc c ng, b, a s thch vo xem kim cng, ht xo t xon, vng trng, vng vng, bch kim mi khi c dp, n ch nn Michiko rt vui khi tay trong tay b c vo mt tim kim hon ln vi Nguyn. Cn Nguy th c n Nguyn nh khc. Bao nhiu nm t khi tt nghip i hoc, chng i lm cng dnh dm m c mt s tin nay c dp i vi ngi yu, m v hn th mt vo x s m t xa ni ting v hng ngc... i th cng nn to mt k nim ng nh cho o Michiko yu qu ca chng ch. Tin bc c th . lm ra vo thi im khc cn nhng k nim p ng th him hoi lm, nay c dp tt nn p d n dng ngay. Nguyn nh c ln chng vo th vin c n c: T th k th XV, Chanthabury theo ting Thi c ngha thnh ph ca Trng c cc du khch ty phng cng nhn n ny c n ni nhiu hm m qu m hng ngc (Ruby) l ng l mt. Li thm th kim hon nam v n ngi n Thi rt kho tay mi gia, chm tr, to n a, nn nhng mu m trng rt tinh vi v m thut. T m th k th IX nhng tay bun kim ho hon trn th gii u bit Chanthabury l ni sn xut deep n blue sapphire, green sapphire v blood blood-red ruby c gi tr nht. Cho n ngy nay, 70 ph y phn trm hng ngc trn ton th gii u xut pht t Thi Lan. cho Michiko t do i xem tng quy trng by ht xon qu trong c ca hng rng ln ny cho tha mn nhn quan. n Nguyn hi Michiko: -Sao cng, xem mt cha, thch khng, c a, kin, ngh g khng? -Tuyt p, anh i! con mt qu! em rt thch. -Th th c qu cho cng y, h nhm mt li, ng hy B Tin s a mn qu nh a nh. Michiko nghe l Nguyn li nhm mt v ch... m v Nguyn chn mt chic n nhn nh va ni tay ca n Michiko c c cn mt vin hng ngc ln. Ch ng Chng trao cho v hn th nh mt lu th nim. Michiko rt cm m. ng khi nhn mn qu v ng qu nng r thch v cng bt rt ng. N . Nng u ym nhn Nguyn. Ca h n. hng lc ng khch nn nng cha th cm n v hn th phu bng mt n hn di khi nh mn qu ny. i nhn Ri tay trong tay, i bn tr ri tim kim i hon i bt ph tm ni ngi th i thng thc c ph v xem nhng sinh hot ti Chinatown. ng Bng Michiko hi Nguyn: ng -Em nghe bn em ni, ngy xa xa San Jos y cng c mt khu gi Chinatown th ng thnh lp trc khi ngi Nht bn sang nh c ti y v lp ra i c Ph Nht Bn Nihonmachi. Nh Nhng sao em khng thy? - Em khng thy l ng. Nguy tr li. Nguyn Nhn Michiko, trng nng th ti nghip v b tht ct hng. Cu tr li ca Nguyn khng thuyt i phc nng, nn Nguyn gii thch th n thm:Ngi Hoa sang Hoa K rt sm, lc u a s tr ng San Francisco v vng ph cn ti Vng Vnh. ph H i lm nhn cng thit lp t ng st, mt s i lm cng nhn hm m, a s i l m lm rung, trng cy, khai ph lm sn. Ln ln thy t ai ng ti thung lng Santa Clara n tng i d lm i ny n, bun bn m ngh bun bn l ngh chuyn l mn ca h. V th vo thp ni p nin 1860 cng ng ngi Hoa Kiu quy t chung quanh khu i
- 113 -
vc Downtown San Jos nm cc ng San Fernando, Market... lp ra mt khu ph Tu nho nh h gi l Chinatown. M tim bun bn thuc Bc, git i, chp ph, tim n, qun tr, c ph. H lm n cng ngy cng thnh vng. Khng hiu ti sao dn chng a phng San Jos lc li khng c cm tnh vi cng ng Hoa Kiu ny v nm 1887, ch trong mt m mt trn ha hon ln c an arson fire bng ln... sng ngy nhn li ch cn tro bi. Ri i vo qun lng. Mt th k sau , quang cnh khu ph trn ng Market ta thy nhng ta nh hin i c xy dng ln l khch sn Fairmont Hotel v The Silicon Valley Financial Center... Ngi Hoa Kiu lc thuc loi thp c b ming, khng c ai gip nn tm cch dn i ni khc sinh sng. H khng mun lp Chinatown ln th hai tuy s Hoa Kiu thnh ph ny cng ngy cng ng. Cc thnh ph ln nh San Francisco, Los Angeles v mt s thnh ph khc M c Chinatown m Michiko khng nhn thy Chinatown u tin ti y l vy ! Chinatown ln nht ti Hoa K New York City. Mt vi thnh ph khc cng c Chinatown nh Las Vegas, thnh ph Chicago, thnh ph Houston ... m anh i n . Anh tin tng trong tng lai gn, San Jos , mt thnh ph c c triu dn cng s c mt Chinatown xng ng cho cng ng ngi Hoa ang c nhiu ngi tr ng ti y v c mt ngh vin gc Hoa l ng Kansen Chu , n v qun 4 ang ti chc. Tuy ngi Hoa Kiu v hiu r quy lut Thin thi, a li, Nhn ha nn khng ngh vic lp Khu ph Tu ln na c l l vy. Phn Nhn ha cng quan trng khng km! Michiko im lng lng nghe Nguyn ni nh mt c n sinh tiu hc trong lp nghe thy gio ging bi s k, a l vy. i hc Thammasat hin ra trc mt Michiko. Nhng khi nh nhiu tng mu trng to ln bao quanh mt khu vc rng ta lc trn ng Pra Chan, v cui ng l bn tu Pra Chan trn sng Chao Phraya m i bn du ngon bng thuyn.. Nguyn ni vi Michiko : Ngy xa Vasanta v ngi yu Ubol theo hc trng ny trong nhiu nm. H gp nhau v yu nhau ri thnh hn. H c mt chu trai ln hai. Thammasat l i hc ni ting v lut v chnh tr. Thng 12 nm 1957, mt phi on sinh vin ca trng i hc Thammasat, i hc Chulalongkorn v trng k thut Bangkok n thm cc trng i hc ti Si gn v Hu. Thng 3 nm 1958, mt phi on sinh vin Vit Nam ti i hc Si gn v Hu sang Bangkok p l. Thi gian 1973 - 1976 sinh vin trng ny xung ng biu dng chng i nh cm quyn dng thi i ci cch dn ch v b chnh quyn dp tt. Mt bin c chnh tr tuy xy ra cng lu nhng nhiu sinh vin v ngi dn vn cn nh. i bn tr ri khu i hc Thammasat i thm khu vc c nhiu nh th thin cha gio nh vng Dusit, nm bn b sng Chao phraya, pha nam ca ng Ratchawithi. Nh th St. Francis Xavier l mt trong nhng gio ng u tin ti y, nm bn cnh cu Krung Thon. Xy dng vo thp nin 1850. Ch l mt nh th nh sn mu trng, gc chung c Thnh Gi thp, c cng ng ngi cng gio Vit Nam nh c Thi Lan t nm 1934 n sinh hot v tham d thnh l hng tun rt ng o. Nhng Vit kiu ny sang sinh sng ti Thi Lan rt lu i. a s l dn gc Tha Thin (Ph Cam, Kim Long), Qung Tr, (La Vang), Qung Bnh, ng Hi (gio x Tam Ta), H Tnh, Ngh An v mt s tnh ngoi Bc. Trc tin h sang Lo sinh sng, lm cng t chc, bun bn sau vt sng Mkng qua min Bc Thi Lan... thi gian sau i ln ln xung pha nam v chn Bangkok lm ni thng tr. Thp nin 1960, mt s c ta i s Vit Nam ti vng quc ny a v Vit Nam. V pha nam, c mt nh th nh hn: Nh Th Church of the Immaculate Conception xy dng nm 1837 do cc linh mc dng tha sai ngi Php sng lp trn khu t trc kia l nh th B o Nha. Trong thi vua Narai tr v, linh mc Louis Laneau xy mt nh th nh nm 1674 cho cng ng B o Nha sinh hot tn gio ti y. Michiko ci i giy cao gt ra khi chn. Nng cm i giy v gim chn ln bi ct mn trng m tri di dc theo b bin. Mt cm gic mt lnh t bn chn lan ln tn i nng. Gi bin t ngoi khi xa xa thi vo, tc nng bay theo gi. Nguyn i bn cnh im lng nhn
- 114 -
Michiko khng chp mt.Michiko u ym nh p nhn Nguyn v hi: -Sao gia tri b bao la, trit gia ang ngh g a g m tnh khu vy? -Ting ni v thanh, nn em khng nghe n c l phi, Nguyn chm ri tr li. - ! ! ! Michiko ngc nhin. -Trong u anh, qu tim ni vi b c mt cu u v thanh: Bin mt bn, em mt b t bn , hai bn u p qu ! cng nghe r ch cha? Ri Nguyn vui v ni tip: -Thi Lan sng nh k ngh du lch: mi nm ng hng triu lt du khch n thm x s thn t s tin ti vng ng Nam ny. Cc b bin ca ng bi Thi Lan ni ting tin nghi, ct mn, chi i tt i chiu v an ton. Quanh vnh Thi Lan, v pha ng nam c nh nhng bi bin ct mn nh Ko Sichang, Pattaya Rayong, bi ct trng rt p Ko Samet, ng Khlong Yai ..., pha ty c nhng bi bi i bin Phetchaburi, Cha-am, Hua Hin, Prachuap, Surat am, Thani... B ng Michiko hi: - Khi em n chi nh anh, thy anh c rt nhiu da DVD phim James Bond ng, vy anh u c bit vng no Thi Lan c gi James c Bond Island khng? -Bit. Hn o ny tn gi bng ngn ng Thi l i l Ko Khao Phing Kan v o bn c n cnh l Ko Tapu. Tn James Bond Island l dn James a phng gi k nim nm 1974 ip vi i vin James Bond 007 (do Roger Moore th vai) n th o ny nm trong vnh Phangnga ng phim m The Man With The Golden Gun. (Ng n ng The (Ngi vi khu sng vng). -Anh xem phim ny cha?, Michiko h a?, hi. -Michiko bit anh rt nghin phim 007, n h c t nn phim James Bond no chiu rp cin hay ra u DVD, anh u xem cho bit . Phim n anh cng t ny xem v khng thy hay lm so vi nhng phim y cng loi ca ip vin ni ting th gii n i ny. -Truyn ni g vy anh? - i khi, ip vin James Bond 007 ph qua n phi vng Vin ng d truy t n tm tn lu manh Scaramanga (do ti t Christopher Lee ng). H gp nhau, u tr, u sng...cng chng c g g l. - Em nghe ni, Thi Lan c ni ngh mt vng ngh bin sang trng v hp dn du khch v chnh p v khch lm nn nhiu hi ngh quc t t chc u ti Phuket? - Vng, Phuket town, Thnh ph du lch v ngh uket ph mt quc t international resort c 12 b bin c bi di ton ct mn nm pha ty nam , cui vnh n Phangnga. quay ra hng bin gip gii vi n ng dng , phn cc Nam bn o Andaman. n Nhiu ni ngh mt sang tr trng Phangnga, nh Amanpury, bi tm p nh Patong, c cho l phong cnh hu tnh, n c bin trng xanh, khch sn sang trng nht. c bo, xem ti vi n chc em cha qun v sng thn Tsunami xy ra ngy 26 thng 12 nm 2004 qut vo bi bin ny a 5,300 nn nhn xung thm Long n Vng Thy T. -C, em c bit v ng t ln ngo khi t ngoi Indonesia, sng thn Tsunami gy thit hi t n ti sn v nhn mng mt vng r ng rng ln quanh . -Ln ny, anh khng ngh n vic a em n cc bi bin sang trng, ng ng ng, ngi m tm mt bi bin v danh c gi mt, c nhng cy da n cho nhiu bng mt, c bin sch, c b ct mn, u bi t ngi tm chng ta h ng khng kh trong lnh v ngi ngh ngi qun h nng nng, nhc i ht mt my ngy va qua. Ngi trn tm tri bng vi, Michiko ung m nc da xim nhn my ng ph ang phi li ph bn cnh nhng chic thuyn nh c. Kiu nh thuyn ca Thi Lan a s l n lm hnh thon, di v trc thuyn ghp vn nh cao h c hn v c mi nhn trng l mt. Michiko nhn Nguyn v th l tm tnh: th -Em rt hnh din v vui khi tay trong tay cng anh i du lch Thi Lan trong nhng ng qua. ch ngy Em hiu bit v hc hi rt nhiu . Nhng k c nim p ny chng ta s gi m ... nghe anh. mi Nhn ra khi, bin mt m n mu xanh rt p. Nhng t sng v vo b ct trng , ting m m ni tip nhau vang xa, nhng khi bt trng trn ln b gn ch i bn tr ngi tm s. H mi hn nhau nh chng cn bit i nh nhng g xy ra chung quanh. y PHNG-DUY TDC8/2009
- 115 -
Nhy vi em i m nay
Cng i do b nhau, o bn Du tui i cao, u Mnh vn thng nhau m ng mi, Cho n thu bc u. n m nay nh c b, cn Cm tay em m m mnh nh, Em mun con n ng xa, Mnh i l ln na. li m nay mnh hy nh nh nhy, Cho sng li mi t ng tnh, Ging nh chim ct cnh, Bay bng tn tri xanh. ng Em thy trong mt anh, y y k nim tuyt p. y Anh hng i i em, ng Em nguyn l nh th. n l Anh c thy khng anh, y Bao nm qua chung s sng, Hnh phc lm nh nhoi, nh Cho tim mnh r r. ri Em i cnh bn anh, Khi anh cm tay em Em thy nh sc mnh, Em thy tnh chi vi. Chng mnh gi ri, Em tic nui g u, Nm thng gn bn nhau, Nh tim anh si m. Em vn cu ly Cha, Cho sng li tnh ta, n ht ngy chung cuc, Mnh nhy iu nhc tnh. m nay m c bit, Anh hy nhy vi em, iu nhc tnh thm thit, Cho em v cnh bay. Em thy trong mt anh, y k nim tuyt p, Anh hng i i em, Em nguyn l nh th. V y v n nh , Nh ny nh chng ta .
Bu Hip Dch t Ce Soir Fais-moi dancer moi ca Albert Babin

- 116 -
Bn tay cm bt m
Phan Triu Hi
Bui chiu ra qun, ang lch tch g, tnh c vng vo mt trang ca The Paris Review c phng vn Paul Auster. Tc gi Moon Palace ni g cng hay, nhng th v nht l vic ng lun vit tay, dng bt my, thnh thong bng bt ch, bi khi vit c th cm thy ch i ra t chnh c th mnh. c n cht nh chuyn hp lp gn y. Lp i hc ca ti c mi hai a, tui chnh nhau vi ba nm khng phi v km m do thi cuc khi y cn thi i thi li nhiu ln. Nm a con trai. Cn li ng nhin l con gi. Sng cng mt k tc x, n tng mt, nam tng ba. Ngy ngy mt on i nng sang cn-tin nhn cm, lch thch nh mt gia nh ng con khng ngi ln. Ci gia nh ng c y tan tc dn, khi trung bnh mi nm mt bn ri chia tay nh c nc ngoi. Sau bn nm hc, su ngi li cng sp xp c i mnh, chuyn xa cng qun dn i. Th ri cc bn ra i ln lt v thm qu hng. Mi ln nh th na lp cn li t hp hn hoan cho n. Ln ny, ang vui ci th bn v thm ly trong ti to ra mt cun s ln t ln bn. Nhn ci ba b bc bng giy bo c quen thuc, b mp bo g gp bn trong cn in ngy thng nm 1987, c bn c ngi ng lng i. Thi lng mn y, khi my tnh cn c gi tn hai-tm-su, ba-tm-su xa x, hai cun cu s ng vai tr ca nhng email, facebook trong ci l lp mi hai ngi y. Bui ti m nhng ngy chn, bn con trai nh vit vi v chuyn ca mnh vo y, sng hm sau chuyn cho cc c trang tr tm t nhng tri ngy l C lun phin nhau h l. hoy m cc trang vi dy ln vit dn. Sau hai mi nm khng d cn c, ch nhn tng trang c nht nh k chung, ngm nt bt nt v v lm lem trn giy vng, cc b m ngi hm c chp m chp mt khi nm thng sng ch cng nhau ngho m tng p qun li a v. Kin thc ca bn nm hc y khng cn nguyn vn nn cun nht k chung y l thnh cu qu qu duy nht ca c lp. Mt kit ki tc ch vit tay. Ch cn nhn qua nt ch cng bit ai ch ang tr lng. Mc tm ca ai. tri Mc xanh ca ai. Nt trn trnh, M nt li lin lu, nt h hng kia l ca c ai. Qu tht, ch vit tay c mt m thn thi khc ngoi ng ngha. ngh N l tm tnh mi ngi. - 117 -
Chng c g l bi ch ban ng l, u c tay tr mp mp hnh c tr thnh t nh nhng nt vch th s. Nt thng, nt ngang, nt cong. ng, Tip theo l nh p nhng ch to ng nh qu tr trng, nhng ch a ch b ch c quay lng i ti, nhng s 9 s 6 ngon ngoo s con nng n nhng ch o gy c, khc v pht cu bt mi git cui mnh ni v im u. C th i mi ngy ch gn dn, thanh i ch dn, tay c ng cp hn bt u tung ty nt y m nt nht, ch hoa ch in. R tp tnh cu. Ri Nm qua l nhng dng vit li vi. V th tin. i. u Ti khng nh ln sau cng nh mnh t tay vi mt l th l khi vit no. C l gn mi lm nm trc. Trong t c. tng y nm, cy bt lun c kh khp ni, trn mt bn, trong ti o, nhng ch ch dng vi nhanh cc ghi ch, t ghi s in thoi, a ch email bn hay c khi ch nm n c tun khng lm g. Bn n tay vit nh ng dy cng kh t ngi luyn marathon, sau khi n c cp giy xc nh y nhn ch chy ng ngn, r chuyn sang i n, ri b. Gi th v va i va ngh, nh cc c tui b mi bng trn i bn chiu chiu chm ch Tao n. u ch
Ba ti l mt ngi vit ch p, nh a s nhng ngi thuc th h ng. Nt phng khong khng g theo mu chung. Bn b ng c ngi vit nt rng, c ngi vit nt hp, nhng mi nt u nng ci hn. Cc t trc khi vit u c ngh trc, c sp xp sao cho khi n mp giy t no b xung hng phi tm phc khu phc. ng xa, nhng khng thch dng my tnh. Mi th ng gi v phi mt nhiu ngy mi n ni. Con ci hng dn cch dng laptop, ch cch mng, m hm th nhng ng khng lm c. ng ch thoi mi khi vit th. Trn bn ng xp sn nhng t giy theo kh ng thch. Mi khi nhn c th hay qu ng gi, ti thch ngm dng ghi tn v a ch bn ngoi. Tn ti qua nt bt ca ng khng ch l tn, m cn l s s hu. Rng c bao nhiu nm na tri qua th ti vn ch l a con trai cn c yu thng, khng khc thng b bn tui nm no khi ng cm tay gch cho nhng nt u tin. Khng bit ng cm thy g nu nhn mt th tng t t con trai mnh. Ti khng chc nt ch vit cho ng thuc v ti. T u tin ti s gch b sau vi dng. T tip theo cng th. Vit mt l th vi trang nh ngy xa gi l mt vic qu nhc nhn. Khi c gng kim sot bn tay cng quo cm bt, ti cng lm vng ch i cc ni, u trng rng. C l ti phi chn mt gii php va sc hn, mt chic postcard chng hn, mt mu giy b va ch cho vi dng v hy vng ng khng kp c ra s thoi ho ca con mnh qua nhng dng ngn ngi y. Rt cuc mi ngi quyt nh giao ti gi cun nht k chung ca lp. Ti dnh hn mt m ln gi tng trang, khm ph ra mnh yu thm tt c cc c bt chp tui tc, ht c ny n c khc, m khng b ai pht hin. Bi trong nht k, di s phng lng ca cu chuyn hng ngy, ch c ti mi c c tnh cm ca mnh qua du ch ca tng nt bt. Ht sc cm phc s tinh t ca ngh thut vit tay, ti quyt nh s tp vit li qua nhng th trao i vi cha. Nhng ng gi cho ti email u tin. ng khoe: Ba bit dng my tnh. Mt cu ngn vi khong cch t khng u. Email th hai l mt thng bo sc kho km mt ci nhp nhy. Nhng email sau ca ng cho thy mt s tin b nho nh trong cng ngh. Ti chp vo s nhn xt ca Paul Auster v s nhy cm ca ch vit tay, ri tt my cho vo ti. cc bn xung quanh, mi ngi im lng, mi ngi mt my. Ti ngh d sao cng s vit th tay cho ba ti, bt chp ng s tr li bng cch no i na. Phan Triu Hi 11.2010
Mng Thy Trung 50 nm
trn bc ging
Nm chc nm qua ngh cng di Ngy ngy ln bc phn cm tay Ton hc trao truyn cho l tr Tng lai ph mc vi tri my Phng trnh cuc sng ghi sn Qu tch ging i lm i thay Hc tr tng nh n s c Nay ng qui li t n Thy
Nguyn Thnh 9/2009
- 118 -
Hong Cung
v ni c n
Cao Thanh Tm Vo mt bui tra th by ma h cch y a hn bn mi nm, trn ng i hc v, lc p ng xe ngang rp cin Lido trn ng Chi Lng, ti ng thy rp ang chiu phim An mang t Thm tn cung su hn. Bn ngoi rp ngi ta ang ni i ui nhau ch mua v lm lng ti no n m nc. Ti cht ngh n b ch rut ca ng ngoi ti b sng Bch ng, c ca me ti, l th phi ca vua th Khi nh ngy trc. Sau khi Triu N c. Nguyn sp , vua Bo i thoi v v lu vong qua Php th th tt c cung phi c xut cung, ng c ngi th i tu ngi lp gia nh v cng c ngi vy th i phng tin . B ch rut ca ng ngoi ti cng vo trng hp ny. Hi b c ti khong ngoi nm mi, oi dng ngi thanh nh qu phi, khun m tri mt xoan ln da trng mn i mt p to en thong ng nt lnh lng, c l do np sng c qunh trong ni cung lu nm khin b c nt c n, kn o, cch bit vi cuc i chung quanh. B c t t B ngy Hong cung ve, cuc i cn l ca b l n li lo chm sc ngi m gi ngoi tm m mi-ti gi l c- i mt gn lo v lo cng gi cng i gi cha l bi. Mi nm nhm h l ma an c hay v h cha Hng An, ngi cha s n c nht a n hi Hu, b c ti giao b c cho ng ngi nh chm sc cn b ln trn cha mt thi gian. B t B cha xut gia nhng lun dnh nhiu th gi cho u th kinh k v l Pht. B c cn mt ng t ngi bn thn thit l s b T Ha trc kia cng l mt th phi c l ca vua Khi nh, sau khi ra khi cung b xut a b gia u Pht. S b T Ha trc kia c gi l b Tip c l khi cn trong cung. Cng hon cnh nh nhau nh nh nn hai ngi thn nhau nh ch em rut v th tt v c cu d v ba me ti u gi b Tip bng b c p b T Ha. B l ngi im m, c mt v p qu i
phi sang c nhng tnh tnh m thm v thn nh mt vi mi ngi, i mt p ca b c nt hin t b hu trong sng, vn c cn tu n t ngy vo u nn cha ba mt phng nh hu li liu, c tt c ng o thng mn. Lc c nho, mi ln theo n. cn b ngoi hay b c ln cha ti tm vo h liu hu thm b, ti thng c b cho n t cy, xi tri ch, bnh in cng Pht v ti cn c c c sch bo Pht Gio. B c ca ti c mi ng c ngi gi l b Tn, tn tht ca b l Bch Lin, m a sen trng n, mt tinh khit mun i. Tnh b d dng tuy c nt du lnh lng xa cch nhng b r gn gi thn mt ng rt vi chng ti. Cc em ti hi c nh nn t i cn gn b hn ti. Nhng ngy ngh hc, ti thng y ngh li nh b. Ti say m t sch c nhiu chuyn Tu ca b cng nh nhng cu chuyn hp dn ng trong cung v nht l m b b chung quanh bn khu vc b sng Bch ng. Tr tm sp g Trn bng long chn qu c git nh nhng v c x c lp lnh, ti thng chm ch nh b t m tng mi ng nhn kim, b t may cho mnh nhng chic o d la t ng di tm nh nh bng vi nhng m du dng nh i mu mu xanh ngc, vng nht, m lam m b gi t, mu mt cch vn v l mu h ho hong, mu nguyt bch, mu hng phn...c khi b bn lun hng gi ng b vi ti v cc chuyn tu nh Nh Mai, Thu u Nh H, T Tm, Cu chuyn d , dng sng...Ti hc c b rt nhiu v cch i ng, ni nng t tranh lun, ti kho lo v may, lm m bnh , mt ngy tt.
- 119 -
Vi mt tri u xanh v t phm mu v con dao nh b c th lm ra mt thu mt m thut vi nhng a hoa thc dc vng tm bng cch ta tri u xanh ri nhum mu v rim vi ng. l cch lm t m y ngh thut m b hc c trong cung. Ngoi ra b cn c nhiu sch kinh l, o thn t, phn vua ti v trong cung rt bun v c n. Bn cnh b lc no cng c hai cung n hu cn v mt ngi thn trong nh m ng c ti cho i theo sn sc b t ngy v ni. Vo cung l tch bit hn vi th gii bn ngoi cho nn ngi ta thng c cu em con v ni ni l khng c ngy ra hoc l vo cung t ngy cn th di v khi ra khi cung th vo tui hong hn ca i ngi! Hm ti r b cng i xem phim Thm Cung Su Hn b vui v i ngay. Hm chng ti i xut bn n su gi chiu. Khi ra khi rp th tri nht nng, hai b chu tn b v nh gn . Phim c ci tn hay m ni dung th d qu, trn ng v b bo ti rng: B c tng rng phim ny ni ln c tm trng ca nhng ngi trong cung nh thn phn ca b c, ai ng ch nh lung tung v tranh quyn c v. Con bit khng, trong vn chng ngi ta hay cp ti Vua v Hong Hu cng nhng tranh ua, nhng th on i lc tn c ca cc cung phi m n tranh u vi nhau oc hng n ma mc- ni oc gn nh vua- nhng vinh quang, hnh phc hay bt hnh ca h m cc phi tn thng gp phi! Tuy nhin, gia nh no c con ci tin c vo cung lm phi th c xem nh l mt dim phc cho c dng h nhng c my ai ngh n ni lnh lng c n v cay ng ca nhng con ngi nh b giam lng sut i. H khng c quyn bit ti hnh phc ring t ch bit o qun thn, i ng n ni phi theo khun php l nghi, phi hc np sng cung nh, trnh tn hu ca cc bc tin , khng c ving thm cha m t do. Thnh thong ngi thn ca h mi c php vo cung ving thm trong thi gian hn ch. Ti i ngi nhn b:
- 120 -
- Con nghe me con ni b c vo cung lc cn nh lm phi khng? trong cung bun vy th b v lm chi? B mm ci thng hi cho s ngy th ca ti: - Con tng ai mun vo cung th vo khng th thi m c sao! Hi b mi c mi su tui th ng c ca me con c lnh ch nh a chu ni v cung. Ong c tn c mt gia ti sm sa cho b c v cung ch khng phi n gin u. T ci khay chm bc cho n tt c cc t trang ca b c. Hi ng c ca con l mt i thn ca Nam Triu mi c c mang chu ni vo cung nh l mt vinh d cho gia tc v cn chng t lng trung thnh vi vua. V th hu ht cc quan i thn u mun tin dn con chu mnh vo cung cho nh vua yn tm v s trung thnh ca h. Ti t m hi b: - Vy ng c c hi kin ca b c khng? - Khng bao gi. Ong c ch ra lnh cho gia nh chun b mi th chu o cho n ngy trong cung cho ngi ra n m thi. B ngng li chm ri v mt thn th nhn bng nng nht dn trn h ph nh mun sng li c mt thi d vng xa xi... Me ti thng k cho ti nghe rng hi mi ln ln b c rt p v c mt gia nh qu phi ngm ngh cho con trai ca h, ng ta l mt ngi thng minh hot bt, c ch hn ngi v cng rt yu thng Bch Lin. D sng trong khun kh l nghi nhng cha bao gi c gp mt ring nng, nu khng tin cung th c l Bch Lin yn b gia tht vui hnh phc vi chng thanh nin rt xng ng vi nng v mi mt. Th nhng tt c u b tay trc quyn lc ca triu nh. Ngy triu nh n Bch Lin vo cung l mt ngy ma ng ma phn lnh lo, chng thanh nin bt hnh kia ngm cay nut ng m thm dm ma chn cu Gia Hi ch i chic kiu hoa i ngang c nhn ngi mnh yu mt ln cui qua chic mng the. Chng nhn theo chic kiu hoa v khc cng vi nhng git ma lnh but ma ng vi con tim tan nt su hn xt xa mi tnh tan v thm tin
chn ngi mnh yu trn ng tin cung cho trn o qun thn! Vn l mt ngi hot bt thng minh v y ngh lc, khng bao lu chng nh qun i mi tnh d dang kia m ng vng tr li v to dng cho mnh mt c ngi ng k. Cng bun cng lao vo thng trng v chng bao lu danh chng tr nn sng chi, ri chng lp gia nh vi mt c gi thun hu n np xinh p v vui sng vi gia nh tuy lng lun canh cnh mi tnh dang d ngy xa. Sau ngy vua Bo o thoi v v sng lu vong th cc cung phi m n c v nh. Ring c T Cung, oan Huy Hong Thi Hu, m vua Bo i phi di gi v cung An nh v sng lng l y cho n cui i. B c ca ti sau khi v nh phng dng me, thnh thong li sang cung An nh chu c T. B vn gi l nghi triu nh mt lng th phng Tin Khi nh v c T Cung. Lc cn nh ti cng nhiu ln c theo b c sang cung An nh. Ti cn nh c T Cung l mt b ln tui ngi khng cao lm, dng uy nghi, tc qun khn vng trong nhng ngy l. Bnh thng b bi tc v mi tc bc nhiu. B thng cho ti bnh in c gi trong giy iu c chy ch vng nh hnh chic gi vung c in ch Th v thnh thong c b c gi cho cc em ti na. Loi bnh in , d my mi nm ti vn cn nh hnh nh c gi l bnh phc linh, bt rt mn b vo ming l tan ngay v lu li mt v ngt du thm ngon. Sau khi b c ti c v nha mt thi gian th ng c mt ch cn li b c. B rt hanh phc v c con gi chm sc, b u c ng a con thn yu v ni ngy xa m nay cn c ngy v! Chng thanh nin hi xa thng yu b c, nay l mt nhn vt ni danh trong x hi vi mt i gia nh danh gi con chu thnh cng tnh Ban M Thut. Thnh thong v Hu gh thm b c v i bn vn gi tnh b bn, va l phn thn t thn thit. Nhng ln ng v thm b c bao gi cng gi gn t, ch ban ngy li n ung vi con chu trong nh, ban m ng thng thu ln, t trm v thu n tranh cng cc danh ca c nhc nghe ca Hu v th thuyn bnh bng trn sng noc Hng giang hng mt. ng l mt ngi ti gii v ho hoa nn trn bc ng xui ngc kinh doanh cng i phen dng chn v c thm ngi v nh. Tuy nhin ng vn lo lng cho gia nh chu o. i khi ngi v chnh bun ru than th tm s vi b c th b nghim ngh khuyn ng tr v bn phn vi gia nh, ng thng lng nghe li khuyn can v gia nh li m m tr li v th tt c con chu ca ng u thng yu knh trng b. Lc ti mi ln ln thng bn khon hi b c rng b c cht tnh cm ring t no vi ng khng. B ci xa vng: - Trong i b khng dm thng ai c ngoi tr c Tin , b s nu mnh thng ai, khi h cht i th mnh kh. Ti ci li: - Con thy ai i cng c thng c kh ch ni nh b c th lng d qu st ! B ch ci, chc cuc i v hon cnh ca b to ra tm hn b nh vy. B c mun lnh lo mt mnh u nhng mun cng khng c th th khng c tnh cm, d chu hn. Ti hi ti: - B c c thng c Khi nh khng? Con nghe ni ngi c qu nhiu cung phi m n, vy b c c bun ti l loi trong cung lnh khng? B c nhn ti i ngi lc u: -Run nh run thn t thy long nhan Con c chuyn nhiu chc hn con phi bit u ! Sut my chc nm vo cung b nhiu ln chu vua cng cc phi tn khc m c bao gi dm ngc ln nhn ngi u. C mt ln, trong lc trng ngc nh rm rm v run s phm thng, b nh liu ngc vi ln nhn ngi thy ngi rt p, v p hin lnh yu ui mnh khnh. Hm ngi ch hi b c mt cu: - Hm nay b c kho khng? B c ngp ngng ci u t n ngi ri lui bc. Ti sng st:
- 121 -
-My chc nm hu ngi m ch c mt ln nh nhn ngi thi hay sao. Th cn cc b khc th sao? n B trm ngm: - Rt nhiu phi tn chung s phn nh b, tt c t nh cc b c tin cung u xinh p, xut thn qu c phi nhng thn phn ca h u nh nhau.
NHNG B CHN C MA XUN, CON NG
Hi vua Khi nh yu ui u c gn i n b c v th ngi ch c mt m mnh vua Bo i v may mn cho c T, nh m oc n m chc oan Huy Hong thi Hu cn t c u m n tt thm trong cung lnh k c Chnh Phi ca vua m cng v khng c con v v ut hn n sau ny t nn b in. B thng i lang thang t nh th ph ng nh Cam qua cha S N, ni em gi b tu. Ring i Hong Hu Nam Phong th theo o Thin Cha...Chuyn trong cung di lm k ho khng m hoi ht con i. Ti i ngi cm tay b: -Con xin li, mi b c i xem phim n ny khng ng d qu. Tun sau b c vi con i xem i phim Mirage de la vie (o nh cuc i) chc chn hay hn, con thch Sandra Dee ng vai n, chnh. Qun chuyn trong cung i b c i! Nu n b ngy xa con c tin cung nh b c th con b khng chu u. nh i hc i chi v bn b i vi vui hn phi khng b c? B ngm ngi nhn xa vng: - Con ni phi, c ai mun a con v n u a ni con! Cao Thanh Tm Ma xun 2005
Nhng sm mai thanh, tr tha tht nng. tri Ngi bc trn ng, l ng, lng l nim vui. Ngy mi sang trang cng nh m tri. i mt Ngi cht mm ci,long lanh ngy m i,long mi! C phi khng, ng ch chn ti? ng ch Nhng con ng quen. Nh ng Nhng con ng l?. C nhng con ng khng d chn ng du ngi. Nhng ng nng mai, nh ng nhng ng bng t i C nhng li mn thm th sng vy.. m thm V nhng no v m cnh chim bay Ti s bc i , con c ng cho ti?. Ti s bc i , trn mi n ci. c n Ti ngh n ai , ma xun, ma h . n h Lng cht rng bun ,ma ng xa xi C bay theo n, bay i chim i! Nh ti tng m, tng m chn tr ng tri! Ma ng s qua, r xun li ti. i Ma xun tht gn, khng cn xa xi ! n, Cao qung Vn ng
- 122 -
HI TNG NG
Trn minh Trung
c tin Quc Hc 50 nm g li c c gp t chc vo ngy 20-22/4/12 ti San Jose CA, i trong lng ai cng nn nao sp xp th gian p thi hi ng bn c, xem ai cn ai mt v qua 50 n t nm bit bao thay i thng trm trong cu sng. Nh m cuc li thi gian y, thi gian vinh d nh ca i hc t sinh l bc chn vo c trng Qu Hc ng Quc Hu, trong qu kh c tn l Khi nh. nh. Quc Hc v ng Khnh l hai ngi tr ng trng ln nht ca min Trung ni chung v c Hu n c ni ring, l ci ni vn ha ca t Th Kinh t Thn o to bit bao nhn ti cho x hi, cho nc. i, t Sau Hip nh Genve 1954 chia i nc qua nh t v tuyn 17, ngi Php tr li tr i trng Quc Hc m trc y trong cuc chi tranh Vit n Php, h dng lm tri lnh. Ti bc chn vo trng Qu Hc t ng Quc nm 1955 khi trng m 2 lp tht u tin, mi lp khong 50 hc sinh. Nm 1955 c c cng l nm cu tng thng Ng nh Di nh Dim t ngoi quc v nc chp chnh nn nh cng ha ti t min Nam sau Hip nh chia i nc. Ti nh t cn nh c mi sng th hai u tu hc sinh t n, lp tht n nht u ng ph trng, c ng phc vt xanh l nghim chnh cho c trng r trang rt nghim, mi hc sinh Quc Hc c thy hnh m din l hc sinh ca ngi trng ln ny. n Cng nm 1955, hc sinh ton tr c trng ng phc chnh t n tip ng Ng p nh Dim n thm trng. Tt c hc sinh ng hai bn ng ng t cng trng vo, cm c vng 3 s vy tay sc cho, trong lng mi hc sinh cm th hnh din m thy v vui sng lm sao. Sau tn tr thay ng i mt thi : Trng Quc H Ng nh c Dim. Qua nm 1956, mt tri hp b gm hc p bn sinh ton thnh ph Hu ti Vn Nin . Qua bu n bui hp bn ny, trong chng trnh khai m mi i nh mc, mi trng trnh din mt hot cnh di hnh qua nh din khn i c ni dung lch s. Ti, sau khi h . hi vi vi anh em chn ti : inh B Lnh C Lau Tp Trn . Chng ta cn nh inh B Lnh B
Cc bn cng lp Tht, Lc, Ng, T Quc hc 55-59 , T
(Ngi t tri : L, Trung, C Cm, Vnh, Mai)
dng bng c lau tp trn, git tru ca ch n, rut tht i bn b, b ch b c nh n. bt Hot cnh din hnh ny, c nhi bn b gp sc n nhiu nh mt s cm c lau i tr nhng vai chnh trc inh b Lnh do bn Chu Vn Thu din xut, n Thun ang b ng ch cm roi qu v ti git tru i t bn ( vai ng ch do in ph trch ). Li ha n ph trang n gin, khi hi din xu c o, c n xut nhiu trng v tay tn thng c ton tri . ng ca Cng nm 1956 , ng Nguy Vn Hai, ng Nguyn gim c Hc Chnh min Trung v Cao Nguyn n Trung Phn t chc mt tr hp bn khc ti t tri thn M Kh, x Tnh Kh, qu nh qun Sn Tnh Qung Ngi gm nhiu hi on i din cc u trng Trung Hc cng lp v t th ti Hu p thc tham d. Sn Tnh l mt r da bt ngt c ng bit cnh b bin x Tnh Kh, c nh cnh vt rt p. Ti cn nh hai lp lc Qu Hc ch chn mt c Quc i 10 tri vin : in , Trc, Ph Huyn , Lin c, Phc, Thnh v mt s bn khc l lc II. c bit p tri hp mt ln ny, khng c n cm tri, khng dng lu, tt c cc tri vin nh chung v dn. Mi vi i chia ra vi nh, mi nh t 2,3 tri vin, chia i t nhau gip dn. Sau 3 ngy sinh ho ti bi bin hot M Kh, m cui cng vn ngh rt c sc, do i ngh s ng gp ti nng ca cc tr a trng tham d. Sng hm sau, mt tr chi l i ln khin cc trng ua nhau tm bu v leo ln nh ni m vt, Thin n hi no khng bi vt mt on t, ng di hn 13km. Tri v tip tc di chuyn n bng xe GMC ca qun i vo Ph M Bng i M, Sn tnh Bnh nh, mi ni d i dng chn u c la
- 123 -
tri, vn ngh qui t dn chng a phng a n xem rt ng. Sau hn 55 nm, nay ng ngm t ngi ngh li mi thy c chiu su ca ban t chc a t tri gm nhiu huynh trng hng dn dy ng o kinh nghim : ng Trn Hu Dun, . L M n, Mng Ng, . T Quc Bo, . Tn Tht Li d s t di lnh o kho lo ca Gio S Nguy Vn Hai, a Nguyn Gim c Hc Chnh ca min Trung v Cao n Nguyn Trung Phn lc by gi. hc.Cu tr li ny khin th ch tc gin, n thy dng bt gch vo s vi 3 con s Zero . i s S vic ny khin i v cc bn thi n in bng lo lng, tm cch trnh by ho cnh vi hon thy ch, c thy thng c y cm khng nhng khuyn khch m cn ni cc gio s lin h khc n s tip tay gip . B p li nh i nhng nm thng vt v hc hnh, cui nm y m s bn thi bng t u c bng trung hc nh cp . Ring in nht (thi bng i tn Trn Minh Trung) v Hong n thi c S Phm Cp t Hu kha 7 , v p tc bt u i dy hc t 1959 ti Qu i Qung Nam..
L vn Phc v Trung
Sau Hip nh Geneve nm l954, t c b nh tt i ca Lin Khu 5, phi tp kt ra B ch cn li t Bc n b v con nt. V vy, tri h hp m ni trn p mt n vi ngi dn, qua cc dm vn ngh , qua i ngh cc bui tip xc khin ngi dn hi r vng i hiu t do hn c cm tnh hn vi Qu Gia, m t c lu h b tuyn truyn sai s tht . Bc qua nin hc nm 1957 ( Ng ), mt c ( vi bn hon cnh gia nh kh khn cng nhau n hc thi bng bng Trung Hc Nht Cp c gm: Trn Vn in (Trng Lp ), Tr Vn p Trn Hong, Ng Mnh Trinh, Hong Cng Dm v nh Hong Vn Vnh ( ng II). Vi hy v i vng ra i sm kim vic lm, gip gia nh, t hc tin nh, t thn sau. Ban ngy vn hc chng tr c trnh lp ng Quc Hc, ban m hc thm chng tr c trnh lp t do cc sinh vin i hc Hu m ti i c Hu Hc Lut Khoa. Sau Tt, nhng thng cu nin ng cui hc gn ngy thi, phi b cc mn vn, v vt, s vn a cng cc bn thi bng hc chung cc mn c chnh ton l ha trong cc phng tr trng. C ln gio s S a Trng Qu ch im danh hi: Tr Trn Vn in l trng l sao li ng lp vng mt ? Nhanh nh chp , bn V ng ng n tr li: Tha thy , tr in ni mn S a n S ca thy khng quan trng nn tr khng ng
Trung v Trn vn Huy n Huyn
V vy cc nm nh cp Quc Hc nh (1959-1962) mnh ri kh trng, ra i sm i va l gio vin va t hc thm nn khng c bit nhiu bn t cc trng khc vo Qu Hc ng Quc lp tam. Tuy nhin qua 3 nm chung h vi bn hu hc ti Quc Hc, nhiu khun m mnh vn nh mi: u mt Tm, Chc, Qunh, Hng, Phnom ng bn u, nh, ngi gia lp c Cm, Ln, L, Ngi, cu lp c cc m, cui bn Sm, iu, Mai, Phc, Huy c, Huyn, Trc, Hanh. Ph nghch nht lp l Ng M p Mnh Trinh mt nm 1987 ti Si Gn. bng hay nh l on nht Ngi, mnh mi gp u thng 10/20 u 10/2011 ti Sacramento trong dp n thm b hu ti y. n bn l nhng k nim thn thng, nh m nhng k c kh qun, nhng khun m cha chan tnh ng mt cm ca i hc sinh kh phai m trong mi c m chng ta . Orlando, Florida Xun 2012 TRN MINH TRUNG (Trn Vn in)
- 124 -
Ma Thu Em o La Qua Cu
thy triu
Ma thu em v nghing nghing nn l Con nc bun thiu lng chy qua cu Con nc ging m nh hng l a Em c nghe hn cn thng nh nhau, Ma thu em v con ng bn n C l me ri ma tht bun Ta bn ny nhn sang vi vi Ging sng ngm ngi cch bit i ni Ta t lng cng hoi my trng Bui chin chinh i gi ct dn dy Phng n phng ny em cn thng nh Ma thu ta v nhn l ma bay Thy Triu
Ta t cng xa vi th u Thng nm di nghe lnh lo hn th Nim vui xa vt mt t bao gi Thn du t ln qua i mt mi Thi gian c i vo qu kh Thnh ph xa cn k nim ging y Tri thng tm my sa cng bn hng Ma thu em v o la trng bay
Vi hng v Thy Triu: Thy Triu c bt hiu y l Trn Th Thy Triu, anh tn tht l L Sng, nguyn l gio s vit vn cc trng trung hc Qung Tr, Hu. Anh c th ng trn cc tp ch Bch Khoa, Vn trc 1975. Th vn ch l ngh tay tri ca anh Ln n vi mu sinh v nht l sau nm 75, anh cng khn kh hn nn dng th chuyn i. Anh mt vo nm 2007 v bnh. Bi th trn c trch t tp Cho tui hng hoang. V ca tc gi hin sng Hu, tng cho ti nhn chuyn v thm Hu nm 2007. Cng v gi, li th ca anh m mi thin hc ca Pht gio; Lng sng thong bng my qua Th thi my v xa cui tri Xn xao gi li cho i Thin thu ct bi mai ri lng im Hoc Mai sau tc trng my tri Tay h gy trc v chi non ngn Ta b lc bc lang thang Tan cn huyn mng ci ngun nh nh NguynTnh
- 125 -
CON TH NHI BNG I

Bu Uyn
Ngy 18-6-2010, cc bn nhm n ng Khnh 67 ca nh ti, r nhau i cruise. Tu du lch Carnaval khi hnh t c cng Long Beach California. Cc nng hn h t hp bn cng, chun b ln tu. Gp li nhau, cc i nng ni ci tu tt nh ngy hi, trng ai c i, cng tr ra. Ch ny hai, ba nng mi mi, tau tau; ch y ch kia nm, ba nng rng, ri, m, t nghe th vui. , tht Ti c ngh y l sn trng ng Khnh gi ra ng gi chi.Cc nng v phu qun tun t ln tu, i n t nhn phng v hn mt gi sau s gp nhau nh n. Phng ng ca chng ti cnh phng c nh ca anh ch Trn-Bch Lan. Thy chng ti s y sa son lu qu anh ch Trn sang dc chng ti: nhanh c ln. Chng ti m ca phng, ni v anh ch a vi Trn: Mi anh ch vo y, ch cho chng ti mt cht, chng ti cng sp xong r Bc vo i. phng, Bch Lan thy trn ging ng ca chng ng ng ti c con th nhi bng, Bch Lan vui v ni vi ch v chng ti: B anh ch thch ch th nh bng ny nhi lm h, i chi m cng mang theo. Nh ti tr ng Nh li Bch Lan: Con th nhi bng n l ca anh y Uyn , anh s k lai lch n cho B ch Bch Lan v anh Trn nghe. Ti u ym cm con th nhi bng trn tay, i v nh nhng tm s vi anh ch Trn: Bn b ca chng ta gi y ai c cng c chu ni, chu ngoi. Chu no ta c i. cng thng. Nhng trong s nm by chu ca chng ta, t a t nhin c mt chu no , chng ta thng hn t my chu kia. C phi ti chu khn ngoan, l i l php hn my chu kia? Khng ph Hay ti n Khng phi. xinh hn cng khng phi. Hay t n m yu, i hay bnh hon cng khng phi. Th ti sao? i. Th Ti c 5 chu ni: 3 chu Maryland v 2 chu California. Trong 3 a chu n ang a ni
sng tiu bang Maryland, ti thng chu Cu u Em hn hai chu kia. Chu Cu Em ch chng c g c bit, nhng khng hiu sao tnh c u cm ca ti dnh cho Cu Em vn nhiu hn hai chu kia. Con u tim c l l ring ca n. Hi a Hin ti Cu Em ang sng vi cha m chu trong m trang tri nui g mt Maryland. Nm no chng ti c cng sang chi vi cc chu mt hai thng. Thng 4 nm 201 t 2010 va qua, nh mi nm, chng ti qua Maryland i thm cc chu ni ca chng ti. a Tri nng m, my bay nh nhng p m, nh xung phi trng Salisbury. V ng Va i n khu vc nhn hnh l, thy ba chu n ca chng ti y ni chy a n, m chm ly chng ti. Chng lun y ming ni Welcome ng ni, B n Ri a hi i, ni. ci ny, a ni ci kia ru tt nh n chim nh a nh. Chng ti cm thy sung s y sng v hnh phc qu. V n nh c ba chu c qu tng cho u ng ni, B ni. Ring Cu Em, chu a ti m i. mt con th nhi bng mu xanh v ni; Con th ny i th l con ! Con tng ng ni. Mai m ng ni v i. mt Cali, ng ni nh em rabbit theo, khi no ng ni nh con, ng ni nhn rabbitT ngy y, i rabbitT ti khng ri xa ch th nh bng m Cu Em i cho ti. Nhng ngy vui v ca chng ti ni trang a tri, bn cnh my a chu thn yu b u. a bt Hm sau con ti a c nh i bin. Bi c bin bao gi cng thong m ng mt. Nhn ra xa, mt mu xanh du du, bu tri trong v cao, sng v i v nh nh ln bi ct bnh yn. ng chu chng ti
- 126 -
i dc theo bi bin; Cu Em cm theo mt ci x nh bng nha, chu lm nhiu v c, v s b vo x. Cht ng chu chng ti thy mt con cua nh, ti bt b vo x cho Cu Em. Chu mn m con cua nh c v thch th lm. Nhng ch mt lt sau Cu Em gi ti: - ng Ni i, con khng mun chi con cua na - Sao vy con? - Con ngh khi cha m cua con i lm v, khng thy cua con nh, chc cha m ca n bun lm. - , chc vy. - Thi mnh th cua con v nh ko cha m ca con cua bun nghe ng Ni. ng chu chng ti nh nhng th cua con xung bin. Cu Em nhn cua con vi v bi ra xa, chu vy tay cho: bye, bye cua con V nh Cu Em hi ti: ng Ni thch nghe con n khng? ng Ni thch lm chCu Em bt u n, t bi ny n bi khc theo trong sch m chu hc. Ti lt lt nhng trang sch bi tp ca Cu Em, ti thy c bi La Paloma, ti ch cho Cu Em v ni: ng ni mun nghe con n bi ny. Cu Em xem qua ri ni : ng Ni i bi con cha hc ti. Mc d C Gio cha dy n bi La Paloma, nhng mi ngy chu c mn m tp n bi y. M ca chu thy l, hi Cu Em : Sao bi con cha hc m con n hoi vy?. Cu Em tr li : Nu ch C Gio dy n bi th lu qu, con tp trc n cho ng ni nghe, ng ni thch bi ny. Mi bui sng, ng chu chng ti thc dy khi mt tri lp l sau rng cy rng. Bnh minh ni trang tri tht yn tnh, ch c ting gi xo xc tn ba rng. Vi cnh chim l loi, vi v bay ngang bu tri. Sng m cn ng trn cy c, lp lnh nh nhng ht kim cng mu. Ti v Cu Em lng thng i ln ra H Sen, nm cui trang tri. Trn b h, hai con ngng tri to ln, ng canh chng cho n ngng con bi ln di h. Bng mt con ngng con bt c mt con nhi, cc ch ngng con kia xm vo ginh git con nhi bt hnh. Hai con ngng ln vn ng im lng, nhn l ngng con a nghch. ng chu chng ti r qua ng khc khng mun lm khuy ng cnh thanh bnh ca n ngng. Hm sau n trng, tnh c c gio ca Cu Em ra bi cho hc sinh lm: Em k mt cu chuyn va xy ra m em yu thch. Cu Em k li chuyn n ngng con a gin h sen. Ri chu kt lun : Em thy n ngng con vui v, hnh phc lm. Chng chi a tha thch, li c cha m chng ng canh chng cho chng nghch ngm. Nhng em khng thy chng c ng ni. Cn em, em c ng Ni, nn em hnh phc hn my con ngng nhiu lm!.C gio ca Cu Em ph vo bi ca chu nh sau : Trevor (tn ca Cu Em) k cu chuyn d thng lm, ti rt th v khi c bi ca Trevor. y mi nm S Gio dc ca County t chc cuc thi Hc sinh thng minh, dnh cho nhng hc sinh t lp 1 n lp 3 ca cc trng trong th trn. y ch l mt cuc thi kiu vui hc cho nhng hc sinh nh, nhng cc trng tiu hc y rt xem trng cuc thi ny. Mi trng c mt hc sinh i din cho trng tham d cuc thi. Chu Cu Em hn hnh i din cho trng tiu hc Pocomoke tranh ua vi nhng hc sinh cc trng khc. Cuc thi chung kt c t chc rt chu o v trang trng, c nhiu ngi tham d. Cc v hiu trng v thy c ca cc trng c hc sinh vo chung kt u c mt. Hm y gia nh chng ti hin din ng . Chu Cu Em t v lo lng v nhnh chung quanh thy qu ng ngi. C gio ca Cu Em thy vy n m chu vo lng v khch l : Em ng s, hy bnh tnh. Cu Em chng chc bc ln sn khu cng vi 3 em hc sinh khc. Cuc thi chung kt hc sinh thng minh din ra tht vui nhn v ho hng. Cuc thi chm dt, Ban Gim kho chun b tuyn b kt qu, ai cng hi hp ch i. Mt ng ng tui thay mt cho Ban Gim kho tuyn b : Em Trevor, i din ca trng Pocomoke ot gii nht. C hi trng bng ln v tay hoan h nhit lit. B Hiu trng ca Cu Em vui mng xc ng v t lu cha bao gi trng Pocomoke ca b ot gii nht cuc thi ny. B bc ln sn khu, bng Cu Em ln v ni : Em lm cho ti v nh trng hnh din. Ri b quay sang ni vi chng ti : Ti s dnh cho Trevor v gia nh mt ngc nhin thch th. Ngy th hai sp n thay v vo hc lc 8 gi, xin gia nh em Trevor n trng lc 8 gi 30.
- 127 -
Ngy th th hai, chng ti em chu Cu Em n trng, quang c cnh hon ton khc l, l khng n o nhn nhp nh mi ngy. Tt c h sinh t c tp sn trng, cc em sp hng ngay ng p ngn hai bn li i vo trng. B Hiu tr u trng ra n Trevor v dn chu i vo trng, gi ng, gia hai hng hc sinh, trong ting hoan h ca cc b a bn nh : Welcome Trevor, Welcome Trevor Trevor Trevor Trevor Gia nh chng ti qu cm ng. M ti thy ng. Mt n t, ti khc lc no khng bi t, bit. Ti nh ang sng trong m. Ngy vui qua mau. Chng ti ph v li phi Cali, v c nhiu vic ang ch chng ti . Nhiu ln cha m ca cc chu ni qua qua v v vic chng ti s tr li Cali. Chu Cu Em h ba i hi chu : Daddy, ti sao ng ni, B n phi v li i, ni Cali?. Ba chu tr li: ng b ni ph v Cali i phi khm bnh v mua thuc, xong ri ng b n s i ni qua y vi con. Trm ngm mt lc chu ni : t Ln ln con s hc bc s khm b bnh cho ng ni v ng ni s y vi con. Ti xc i ng nm cht tay Cu Em. My hm sau v chng con trai ti v 3 ng chu a chng ti ln sn bay. Nt m ca Cu n mt Em bun ri ri. Ti m chu vo lng v d i. d dnh : ng ni v Cali sp xp vi cng chuy p chuyn ri ng ni s qua y vi con, con i ng bun. Chu m c ti v th thm : ng n nh m ni em con rabbit theo, rabbit l con , con s s bn cnh ng ni. Ti qu cm ng, th th vi ng, th Cu Em : ng ni s lun lun em con rabbit theo bn mnh ng ni!. My bay ri phi o, ti ng o, ngn ng nhn xung mt t, rng xanh thm th m, im vng, ni c a chu thn yu ca ti.Gi y nu a ti.Gi ai hi ti : Trong s nhng vt b ang c, t bn bn yu thch th no nht?. Ti s tr li ngay: Ti yu qu Con Th nhi bng hn t c. i tt
Ci cht chi
Ngi bn hng siu ng Mt anh chng t nng thn ra th thnh ph xin c lm chn bn hng t ca hng bch ti ho trung tm..ng ch hi anh ta: Anh c ta:kinh nghim trong cng vic n cha?- Ri, tha m ny ng! Ti tng bn hng qu - Chng trai p.qu Tt! Cu s bt u th vic v ngy mai v ti t! vo s n kim tra kt qu cng vic sau khi ht gi lm - ng ch ni.Vi chng trai, ngy lm vi ng vic u tin di ng ng v th cng thng nhng tht mi ri cng ti 5h chiu. ng ch xut hin v i v hi:- Hm nay cu phc v u c bao nhiu khch hng?- Mt. - Nhn vin bn hng m p.- Mi mi mt thi ! - ng ch ni gin - Hng ngy, mi nhn vin ca ti phc v 20 n 30 khch c hng kia! Th cu bn c bao nhi tin?- Ba c nhiu trm nghn la, tha ng.- Th qui no m cu Th bn c nhiu nh vy? - ng ch ngc y? nhin.Chng trai gii thch: ng khch vo i thch:ca hng v ti bn cho ng ta m li cu nh, ng mt ri mt li cu va v cui c i cng l mt li cu c i. Tip , ti bn cho ng ta mt si dy cu nh, mt si va v mt si ln. Ti hi xem ng t ta cu c u v v khch p: " b bin". Ti gi ng ta nn mua mt chic xung cu ri t a ng ti b phn bn thuyn, thuyt phc ng mua i mt xung cao tc di 7 mt g 2 ng c. Chic i gn Wolkswagen ca ng y khng ko ni ci xung a nn ti bn cho ng mt chic Cruiser Deluxe t na.ng ch long chong v chong:- Cu bn ng v tt c nhng th cho mt ng t ngi vo mua li cu? - Khng! - Chng trai p - ng ta hi mua bng v sinh cho v, v ti b bo: "K ngh cui tun ca ng th l hng ri. C l l ng nn i ng l cu c!".(NM8)
Bu Uyn
- 128 -
Sen Hu Hu
Nguyn vn Ung
H Tnh Tm Hu Ma h, ma sen. Sen kn mt cc h Tnh Tm, h ho thnh nh h quanh i Ni, h ho thnh quanh Thnh N Ni. Vo mt chiu nng nc ngn gi Lo, ai c cht n th gin trn no ng qua cc ni y, hy th ng mt nhn mu l xanh bng trng thanh khi rp ng khit rnh v iu, ung a dng nn n nh vy cho n nh nh mt m ui nhn theo. Rt nhi tng l t nhiu xanh trn, c chic cao hn so vi m nc nh i mt chic lng che bng nhng chic n em nh c nh nhn p st mt nc. Hoa sen vt cao kh tng khi l, nhng bp non mi nh nh hnh bt thp, l nh ln hn thnh bp sen v khi bung n thnh c a sen bng trng nhy vng. Chic xu c xung tre nho nh len li gia h sen, nhp nh chi nn trng p chic lung linh trn mt h l sen xanh trng nh mt nh bp sen khng l. Chic xung tre v c hi sen ch xut hin ng ch mi thng vi ln vo cc ngy tr rm, mng c mt hng thng hi hoa em bn cc ch phc v t ch nhu cu tm linh ngi dn thn kinh m o n m Pht. Ngoi thi gian y, sen c n, c tn cc , c i sen ln ln thnh gng sen, kt h mt c t ht, sn Hu xa. Th gii ca sen ch tng bng v ma h. ng v Ma xun thng ging hai khi ci rt i, rt l lc cn theo ma phn vn v m l xanh non m ma xun, mai o rng cnh, tn hoa, ngoi v cy ng vn tri ngo ngt hng hoa cau, hoa kh hoa cam, t kh, qut, bi, chanh, cng thc dc, v th trong c, vn bn khoe sc thm, th sen cn ngi ng di lp m, ng bn su. Cui xun vi tm l m m mng nh chic bnh a ngn ngi xut hin, st mt nc h. n, m Th ri ngy cng m hi n m nng h th sen cng nhanh nhu chim lnh mt h Vi chic l vt t h. cao nh lng tn, ri hoa, r c mt h sen bng i trng l xanh rp rn. Sang thu h sen chuyn t n. h xanh non sang mu dt, hoa t d t, dn, vi chic l gi nua dn khng sc che kn m h sang c mt ng, sau t dn h ca ng ch h th mt a ngi hn bng sen. H sen lc ny d dnh nc theo tng con l v, t b rau mu nh v hoa im ng xanh mt h vi m. Con chim bi c trn c tre m. cc cm b rau mung cha ci m di nh chic inh a m nhn v con mt c v xung m h ch my ch ng mt c con ng tnh. Nhn h sen lc ny ti c c cm gic nh tm trng anh chng V mt ng dn ng Vi, qu ma trong tc phm Tr m Trng Mi ca Khi Hng, th thn trn bi Sn mt chiu ng gi vng lng, nh da dit v c gi th thnh tn Hin v nhng ngy h nng chi cng hng v ng v ngai ngi rt mi ca mi thu nh rng, th ca a thuc vn minh thnh ph ln u tin Hi mang li u Hin cho anh. Sen l mt biu trng c Hu ma h. a Ngy cn b, ti c ng bn cng lp tiu i hc cnh h Tnh Tm. Ti th nh thng bng con ng xuyn gia h ni inh B Lnh v ng khu Th Y n nh bn ti. Con n ng chia h lm hai phn, mi bn c m o cy xanh. Khi t
- 129 -
y phn o bn h ln c trng tu, m cy cu mt bt ra o, mt ngi nh lc gic gi o. Thy c gia dy ht Ng Ganh thnh thong dn chng ti ra n o ny tp ht, xem h. Nh thy gc ng y Ha Bnh, gn h. Chng ti hc ht th t m ch c chi a th nhiu. Thy gi, l nhc chn ti nh chng m tiu ng gia mt tin ng. Ch tic l tin t Ch ng mc o vt tng v khng c ru, tc tin ng c chm bc nhng ct ngn mi cua nn ch chng ra v tin cht no. o bn kia, gn pha ch Cu n ch Kho um tm cy tri. Chng ti nhn sang cy xoi lng lng vi qu u a tn ten nh n nhng khng thng no c gan cc ta dm v qua h ng vt tip cn. Cy sanh ng ng trn con ng gia khong cch hai o m u cng ci am l di o ln gc vi nhiu cu chuyn truyn mi li k, rng ng rn khin chng ti khng dm li g i gn. Mi ln ln cu i qua o, chng ti ci u, b nhanh. u, bc Vi si r ph xa xung ng vn vo ng ng ngi, chng ti lch mnh i qua, khng dm ng n. Sen Tnh Tm ngy y ch c sen tr trng. Ti nh sen Tnh Tm t hnh nh mt h d dnh nhng p i sen trng rung rinh trn tm thm l xanh, mi m hng thoang thong mi khi cn gi l qua i lt mang theo ln hi mt lnh gia tra h. Ngy y a hn 50 nm qua ri. Ca Nh , Ca Ngn, Th a Thng T, ng Ba, ma h nhn xung h ch sen v sen. Trn con sng Ng H xuyn Thnh Ni chia nc t sng Bch Yn pha ty, qua c n cng Thy Quan ra cng Thanh Long pha ng ng hp lu sng o ng Ba, nhi on vn c p nhiu sen. Ho thnh quanh i N nht l pha trc i Ni, ca Ng Mn, ca Hin Nhn c n cng nhiu sen. Nhng h nh trong Thnh N nh h Mn, h Ni Tng Th, h X Tc, v nhi h khng tn c, nhiu khc u c sen n ma h . Sen tr nn quen thuc trong n sng ngi c np Hu. Dng hng cng Pht c hoa sen, chn ch t ht sen. Ngy vui, gi tt m nhau chn tr sen t mi Lin T Tm. Ma sen tn, tr con c n c sen m. tr c np v u xanh nht vo ru nu chn thm u rut ngt mi xi. Tt c mt c sen tng lt trn xin xin va ngt va bi va thm bo ng a ngy. Sen quen thuc vi ngi Hu trong c vic t tn c cho nhng a con yu. Nh sang tr trng, tr thc th c cc tn Bch Lin, H Lin, Bch Lin, ng Kim Lin, Ngc Lin, Hng Lin Nh b c bnh dn, ngho kh vn vn ch gi mt tn Sen. D Lin hay Sen th cng dnh ring cho con gi. t nh thng con trai Hu no c cha m t tn t mt c m loi hoa. Hoa sen hu nh ch dng cng nhiu c trong cc l nh Pht. Nhng ni ng nh cha, lng miu, tha t trang nghim, ch nhn thng thit ch k h sen nh mt bnh phong che ch trc t chn hng trc o. Bnh hoa sen khi c o. cm cn bp v c thay khi sen n bung cnh . Sen c trang tr cm phng khch thng c thm vi l sen m nh ng mi khi mt h, cn cun trn ch tri mt l. Ngi n cha ung tr iu ngh mang hng v sen vo chn v tr bng nhiu cch cng phu. C ng dng nh u ngi sen p vi tr, c ngi bu chiu em tr i bui vo a sen mi n, sng s mai ra h sen bc m tr vo m, c ngi ch dng Lin T Tm l loi T tr ch bin t tim mm ht sen c cng d t dng b tm, trng kh. Bng cch no th ng ng ngi k cng cng c ly cho bng c nh c nhng git sng m ng trn l sen gia h lm n pha tr mi l nc dn snh iu. Sen l biu t u tng nt p tm hn
Sen Hu khng ch Tnh Tm. C th ni nh th Hu ni no c h l c sen. i qua cc cu vo cc ca thnh ni ngy y, ni no c y, cng thy nhiu sen di h. Mt dy cc ca thnh ti a tng ra vo t An Ha, Chnh Ty, C Hu n Ca
- 130 -
thanh khit ca ngi qun t khi v ng gn bn m chng hi tanh mi bn. Sen nng b i u ng bc i cho ng Gic Ng ngy n sinh qua 7 ta n sen trong truyn thuyt nh Pht. on thanh thi t. thiu nin gia nh Pht T mn hnh nh a sen n vng 5 cnh cch iu lm biu t cho on ng th mnh. C chuyn k v mt ngi con gi nh g i gi tn l Sen, thc ra l Ngn Lin trong khai sinh. c Nh gn h sen, c thch cm hoa sen ln bn th m th trong nhng ngy cng Pht. Thi quen ny c t. tip thu t b m nhn t khi cn r b. Mt cu t hc sinh tr hc gn thng lui t nh chi khi i c cn l hc sinh tiu hc. i khi c cn ch c. cu c i hc trn chic xe p gin. Xe khng c yn p ph, c b phi ngi trc gin xe trong vng tay c ghi ng ca cu con trai trung hc. Th ri cng c. Th n ngy bit e thn, c khng c ch, mc cu du my nm vo trng trung hc xa nh c hn. c Mt bui n nh chi, km cp c b vi mn p b hc bng dng cu thy ngp ngng tr nh mt ng trc khc l ca c b. nh mt y cu nhiu ln u nhn thy nhng khng nh hm nay. Bu hc y Bui hm y ch vu v tn mn. C b b u gi t t nhiu hn mi khi cu n nh. Bn b cng l n la trong xm thng ghp tn c v c thnh m u Lin, c a cn tru l m Sen. C ngng m nguy chi t nhng y nhng trang v trng ng v ca c ni no cng c hai ch ghp -S lng vo nhau vi nhiu kiu cch. Mt bu sng, tnh t bui c ngi m thy mi c b c vi v tm bm, y vt du hiu ca tnh yu vng v ban u. M cng nhn b cng lng tng. B nh nhng b con trn bo trng bn thn v thn trng vi nh i nhng cm xc u i. C b rm nc mt gc vo vai m. u Cu m chuyn ch tr xa nh c b nhng th thnh thong vn thng gp nhau. Thi gian sau, c i i cu xa, c b ly chng theo b m sp Sau hn p t. 10 nm chung sng, c t chi theo ch i chng ra nc ngoi, li lng lng mt mnh nui con. n t ngy ngh hu, a con gi c ch chng xa, c xung tc tu ti gia. Nh c tr thnh l hc tnh lp thng ban m cho my chu hc sinh con nh c lao ng ngho trong xm. My chu nh gi tn y nh c gio Sen, dn trong xm gi l Ni C m i Lin. Trong nh c vn treo trang tr n trng tm hnh ca c v ngi chng cng con gi nhng ng a ngy cn tr trung, hnh phc c nh cnh bc tranh mt m sen trng c nhiu hoa n bung. n ma u n sen, trn bn th Pht c cm nh m nhng bp sen. Trn chic bn nh lm vic gc phng lun c m mt a sen trng n bung cnh, l r nhy vng . l
C Sen ngy y nay mt ni xa h sen. Mi ln ngm h sen ma h ti li nh cu h chuyn v c. Nhng nm g y, mi ln ngh ng gn h c dp ra Hu, ti thng hng gi h sen. Nh ng h ti trong thnh ni nn tip c cc h sen cng p cn thun tin. Sen Hu nay c nhiu sen hng mc cao hn sen trng. H sen b lp cn dn, nhiu h b nhim v c dn sng quanh h Ngy xa, ng h. trong h sen c b rau mung c ng cnh tranh t sng vi sen, nhng cn t , sen v chim u th trong n sng, h thnh ph. Ngy nay, cc h sen t dn . h i, dn ln h lm nh, b rau mu mung ln ni sinh trng ca sen. Nc cc h cn n lp bn. c h Ngi ta trng rau mung v bn c gi h sen. ng hn Nu em tnh ton theo mt con tnh c nh kinh t ca t ngy nay th gi tr sen khng b bng gi tr rau mung. Ma mai thay! Bn tai ti vng vng cu ht p Hu ng v chng ni no c c. Ti l nhn h sen v . li nhng b rau mung
Nguyn vn Ung
- 131 -
QU HNG TI
X HU
n Nam Giao Qu ca ti sng Hng ni Ng Ng t Thn Kinh tnh lng m mng ng m trn sng c con nh Khua mi cho lm v bng trng Ca Thng ho sen hoa n r ng n Bm vng bay ln mi khng v n v N sinh o trng v Thnh N ng Ni Nn l che ngang mi tc th th Xa trng Thin M bu c qunh n Ging ting chung cha gii m ng Khi lam chiu quyn trn thn nh n nh Ta hng nng si m hn qu i Li c ng xa c du vt ng cn Ca thi son tr i qua i tr Trng Tin bit c ai ch i t ch Bn n, bn ni cng nh nh ng nh Qu hng ti x Hu th y Nc bic non xanh my l c lng l Tri t giao ha cng v vt n Hu l th Hu cng l m Ai tng ri xa x Hu ? C nghe lng nh nh thng thng Nh dng sng rn vang cu ht n Thng nhng ngy ma l ngp ng ng l t hp ngi ng thm l li i lt Chn qu ngho i kh tri min trin Nhng ngi con Hu i xa x x Mi nh v ngun ci t tin Ti vit bi th ca ngi Hu i Hu Qu hng t thu cn n ni nm Phng tri xa vn m v Hu Hu p i ! Ti mi nh ngi Thanh Loan . Thng tng ng X Tr Minh Trung Trn ca ti ngi c qu hng l Hu i Hu
- 132 -
Nhng bi th cho Hu Hu
Vit cho Quc Hc 50 nm hp mt Bn c Mt mnh thuyn trng n V thm bn c Cy a r Giu chuyn thng ngy n xa Con nm xa a ngi qua bn Hai hng phng Thng ngy xc x Trng c Trng c cn Vng bng Thy C Bn b ra i B li cuc tnh Trng Tin Cy cu bc ngang Dng sng thng nh T o em bay Trng c tri m Ga Hu ng st nm di Con tu i mi Sn ga ng bun i mt hoe
Lng ng Khnh
M HU VO LNG
Tr li Hu bui chiu t Bng khung di gc Phng gi nm xa ng Con bn c cn la Rp ng Long No sm tra i v m v Rng m d ra anh t Theo tui bit my sn kh m t y tm Nh tui tn Cu Lim Nam Giao cao lm anh tm rng ra ng Tc th nghing nn cu Ga Ngp ngng Bn Ng ai ra ch i Phng Hng trc ng lm ng c ng Rng anh khng noi cn ch i chi Tnh ta p lc xun th Mng ban u y khc ghi trong lng c Hu chiu tm c dng sng Trng nh trn ngn Su ng th thng u thn
Tm Hng
Hoa D Qu
- 133 -
Lun v S H Hc
Trn xun Thi S hc cn thit cho c i s tinh thn ng ln i sng vt cht. Mc ch c gio dc c ca chng nhng o luyn cho con ng gii dang ngi hn m cn to cho con ng tr nn cao th thng hn. Hnh ti hc ( criminology) ch minh l a ng s nhng ng lin h n ti phm c trnh m vn ho km, hoc thu nh khng gio dc c ng cch. V th ng ta thng ni m thm ng m mt nh trng s gip ng ca mt nh t. t c im ca ngi c hc vn th n thng t lo lng v c th tin on c s vi xy ra v vic bit cch ng ph. Khi vui th hy vui nh ng nhng ng kiu cng, khi tai ho n th ph lo ngh n phi m ch bun phin mi d dng mu sinh thot him. Tnh tr ng kinh! Th n, ng c hc thng trnh ng c lm lc v d nhn bit c phi tr. M d phi i Mc tri i khi khng do chnh mnh phn on m nh c xt nh theo tiu chun ca a s Tiu a s. chun ng-sai trong x hi dn ch l do a s quyt nh. What is right or wrong is being nh. determined by the will of the majority ( John Locke), th hin ch chung hoc theo m mc c mu c truyn b t i ny sang khc qua y phong tc, tp qun hay lut l chung ca x hi. Th ba l ngi c hc t khi s st. S c s thng do s thiu hiu bit to nn. Nh o Nhng nh c t s khng khut phc c gi tr thc nn i thng p dng bin php khng b S v khng . bit cch gii quyt vn v cng khng on ng trc c phn ng ca ngi khc. i Vi ba c im: khng lo lng, t l ln v ng, lm khng s st, ngi c hc thng phn on s ng s vic mt cch khch quan, theo l ph hn l theo i
thin kin. Mun phn xt s vic mt cch khch quan, s phn xt phi c t i tnh cch : 1) V : V c ngha l lun theo l phi a l thay v kh kh theo c nhn mnh 2) V tt: L khng nn quy on l vic t: quyt lm c hay khng lm m phi to c c c hi thc hin mi bit d hay kh. Khng nn ch quan bc b nhng ki hu ch cho on n th, x hi theo ngh thi cn ca mnh m n phi bit chp nhn th thch. 3) V c: V c tc l khng cu n c c n, chp, phi bit nhn xa hiu r u rng theo l phi m thi hnh 4) V ng: V ng g nh qun mnh n phc v nhn qun x hi. Thi hnh s vic theo i. s l phi, ch khng ch lm nh nhng vic c li cho c nhn mnh.Nu phi cn nh gia cng ch v i nhc t li, quyn li c nhn v quy li ca quc i quyn gia, dn tc th chng ta phi hy sinh quy li c i quyn nhn cho i ngha Khut Nguyn Bn tiu chun nu trn c c p dng n cn trong i sng hng ngy. ng c Khng T ging cho mn sinh su i tai hi ca s tht u hc. 1) Ngi ham iu nhn m khng h th b u hc ci hi l ngu mui 2) Ngi ham c tr m khng ch hc th c chu b ci hi l phng ng 3) Ngi trng ch tn m khng ch hc chu th c ci hi l d b lng g t 4) Ngi thch s ngay th thng m khng chu hc th ha ra nng ny
- 134 -
5) Ngi dng cm m khng ch hc th ra m chu phn lon 6) Ngi cng quyt m khng ch hc th t chu ho ra cng bo S hc ni chung khng ch l sch v c m cn hc qua cng vic lm, kinh nghi c nghim gii quyt vn lin quan n cng n vi lm trong n vic sng hng ngy. 1) Mun hc trc tin phi bi phc thin, i bit ngha l bit lm theo iu phi, khng t i. Bt i, t s h vn. Hi ng nh tui hn m i mnh hoc ngi lm vic di quyn mnh v khng cm n thy thn. 2) Phi c thin ch tm hiu v h han. c u hi Khng T khuyn mn sinh: Ngi no khng t i t hi phi lm sao, th ta cng chng c cch no ch ch bo cho h c. K no khng hng hi mu mun hiu th ta cng khng th gip cho hi c. K hiu no khng t kin th ta cng khng th gip ng th cho pht tin c. Ta vn ln mt gc m ch t chng t tm c ba gc kia th ta khng gi c ging thm na . Thng to nn nhn lo nh nhng i cy g qu, nhng khng bit hc h th g qu c hi s bin thnh g mc. G mc th khng ch c chm khc g c, cng nh vch bng bn th ng t khng t v g ln c. Ni khc i tr tu l c. tu vin ngc, nhng ngc bt trc s bt thnh kh. Phng php hc hi mt cch hiu nghim l (1) Nn nghe cho nhiu, iu g cn nghi ng th , tm hiu thm, nhng ng ba hoa, trnh c c hi l ni trt s b thin h ch ci. iu g bit r rng chc chn th nn ni, nhng nn ni mt cch n tn. (2) Nn thy cho nhiu, nhng g th cha c ng thy r th ng lm. Cn nhng g bi r th ng bit cng nn lm mt cch cn thn, nh v s t n, vy phi n nn Hc hi c nhng i hay l phi cng ng iu cn c p dng vo i s i sng hng ngy hay truyn th cho ngu khc. N khng, kin thc Nu s tr thnh mai mt. ng v cu ngn ng t. v Latinh: Qui novit neque id quo sentit experimit per inde est ac si nesciret. Anh ng cng c cu: ng The knowledge or wisdom he has in his head is of no use to anyone unless he can communicate it to other. C kin thc m khng qu c qung b cho ngi khc th khin thc s tr thnh v dng. c s i c ba hng thc gi (1) Khng ai dy c gi: m bit c o l Sinh nhi tri gi thung d o gi, (2) C i hc mi bit uc H nhi tri ch gi, c Hc th d (3) Dt m chu hc h Khn nhi hc c hi chi, hu k gi . Ngoi ra nh nhng ng dt m khng chu hc l hng bt c x hi Khn nhi ng ca bt hc, n t v h h. X hi Ty phng cng th ng thng phn loi: (1) Professionals with great mind talk about ideas (Thng s hay nu ln ki (2) Professionals n). with average mind talk about current events. (Trung s hay bn nhng s vic ang xy ra) v (3) Professionas with small mind talk about people ( H s thng bn v chuyn th th ng v nhn tnh). D thu thuc hng no chng na, mi ngy mnh nn xt ba i iu: Mnh gip ai vi g, c u: vic gip ht lng khng? Giao du t vi bn b c g c s trung n g tn khng? Mnh c h hi thm hc c iu g m m trong ngy u mi khng?. Din trnh gio d l din n dc trnh thu nh nhn kin thc, tinh luyn suy lu v pht trin sng n lun to. Thu nh kin thc lnh n nhn chng ch bng cp ch mi ng ch, l giai on n u. Nu mi t c giai on ny m t tha mn th mi t n s hiu bit vng ngoi nh t nhng cha t n trnh thnh tm, chnh , tu thn , t gia, tr t quc v bnh thin h!
- 135 -
Hc hiu bit v gii giang hn v mt nghnh chuyn mn l iu tt. Nhng nu ch mong c an ton, sng lu giu bn, cn vic cng ng, x hi, i hu khng thm ngh n th cha t n trnh tri thc. Trit l gio dc nhn bn ca nn Quc Hc khng ngng li mc thu nhn kin thc tr thnh chuyn vin m cn tin n ch ch lm cho con ngi tr nn cao thng hn: Thng v c, h v dn Phi hp o l lm ngi v kin thc gip i l du ch ca ngi tr thc, ca k s. Kinh lun khi tm thng, binh gip tng hung trung. V tr chi giai ng phn s, Nam nhi o th th ho hng. (NCT) . Nhn i hi 50 nm sau ca cu hc sinh Quc Hc, trng Trung hc u tin c lp t nm 1896 xy dng nn tng cho nn Vit hc, phi tr gia kin thc v tm o. Mt khi xut thn t Quc Hc, cu hc sinh u cng thnh danh ti, phng s x hi vi tinh thn Nhn, Tr, Dng. Phi hp uc lng nhn i, tm o, kin thc, ngh lc, qu cm xng pha trn i. Hc v p dng kin thc xy dng nhn qun x hi tht l mt ngun vui v tn Hc nhi thi tp chi, bt dic duyt h D tha hng, sng ni gc b chn tri. n ngy i hi Quc Hc 50 nm gp li, mi ng vn hng v m trng thn thng ni con sng xa, thnh ph c ngm khc hoan ca: Trng xa lu mi bng hnh Nm mi nm Quc Hc hin vinh mun i ( BN)
MT CHT SI GN
Ngc ln cao Tri xanh xanh ngt Bt gp mt Si Gn bng bnh nh my Mt cht thi M nghe lng thanh thn Cho m gic trn Cho ngy m say Chiu cng gi nhng no ng my trng Bt ngt trn sng Chiu xung tht y Si Gn nng Si Gn ma Vn th C mt Si Gn Bng bnh nh my
Trn Xun Thi

( QH: 58-61)
Cao qung Vn
- 136 -
Ngi c lng i vi Hu
QH 50 NM GP LI M khong thi t gian kh di ca i ngi! Kh di v l i! lm lc qu ni i ch trn i mt mi mn c nh i ca mong, ca phong trn du b, v c trn ln da , c sm nng ca vng trn m nt u t, hay c m c nhng lc c : vui cnh on vin, chan h nh ha hnh phc, c ging ci xa v n hn gn, tnh lng nhn ging sng m h chy qua tu nh, y tui thy dng lung linh ca hoa di n ven i, nhn mt tri thc gic lc sng mai hay ao mt c c qu nh thng nh. Ma xun 1971 v 1977 thi s Minoru Fugita t Los Angeles bay v ng Kinh y kin Nht yt hong c bi on ca ca ng trong d u ng dp nm. l mt tc l c t lu Hng nm, i. mt ban gim kho ca Nht Hong ch 10 bi t chn th hay nht trong s nhng bi on ca vit n c ra khp trong v ngoi nc. Ri mt l long trng t l c t chc vo dp Tt, cc tc gi c bi c chn s c thip mi ca Nht Hong vo t Hong cung t mnh ngm th trc m Vua. c mt hai ln Minoru c vinh d ! Thi s xa qu hng t nm 1953, tnh ra g gn th k, th m hn qu vn m theo ngn n my Tn xa xa (Nguyn Du). V theo tc gi th n iu an i cn li ca i ngi: V l ni , n hoa xa vn ta mi hng c I no longer know What they are saying In my native land But I know the flowers Smell the same (Monoru Fugita) Hm nay, ma Xun 2012, cng trong c ng cm ngh dng tro y, tnh t qu hng nu ko li bao cnh chim la n, xa t sau nh chi bung chiu thm Nhng ng ni, b ni, ng ngo b i, ngoi,
ngoi cng hp mt ni y nh v dng-sngt th, cy-cu-nghing-nng, con ng, con--chao-sngngp-la-trng m st da tht n hin, nhng nng t con gi n trng bn n v n bt gia vng ni cy xanh bn ma l cng tr ng trng Quc hc uy nghi t bao i. Ngi trng c b dy lch s ni ng b ting nht ca min trung, nay c 116 n n nm, gy dng bit bao nhn ti l t lng ly cho t nc, cng thng trm vi qu hng. Nh i Nhng hi trng trong ma thi lm ro r lng s t khp o rc min t Qung Tr, qua bn kia o, v n Nha , v Trang. Ting trng tng thi thc v d vo lng ng di trai nhng ngy xp bt nghin. C p Cng t ni ny bao qung i hin ngang, bao kh c kinh bang i khi t th nhp cuc. X s ca hoa sen v huy phng c ging a huyt Hng Giang y huyn s chy qua kinh thnh ri m m xui qua mt ti hai trng Quc t tin Hc v ng Khnh. Giang sn nh tc anh hng th ( Ph) c th Giang sn cn m ho ki u ri?! t Xin ngng vng tin nhn tm ra sng n ni, xy dng sn h x t nh hnh cho tc, nhng lu i vn ha (Qu (Quc Hc v ng Khnh) m k hu sinh bui ln i ng mang theo c hi m qu nh, c tnh ngi bao la v mt lc y tim tng cho cu sng bn cnh m cuc c nim vui, c hnh phc v c ch th v hc nh cht
- 137 -
Quc Hc, c ngi yu ng Kh thu o ng Khnh lc t ti! (T.T.T.) Chng qua chiu y, qua chiu khc u Gp li ng i: vn dm ng (Nguyn Bnh) Hm nay, gp nhau tay bt m mng, rit mt ra-m-t lm rng m qun c. Nh da dit, c. Nh nh t rut, t gan, nh nao lngnh c mi lngnh tranh, gc kh, nh lu nc sau nh v nh l mi c nht tc xa thm mi b ktNh bu chiu bui hong thnh, nh bui tra Khim lng. M Mi khonh khc p ca i ngi u ng g gi u gn mang theo nh mt nh t tng ni: ng l nhng ci mc lng i ngi v i v! V rng, mc ch ca cuc i l nh ( The purpose of life is to remember-Henry Miller ) Xin cm n bn b khp mi mi chu lc i min v d i hi Quc Hc 50 nm gp l p li Xin trn qu nhng bn hin trong ban t n t chc khuy ng t nhng du lng thnh cung ng bc rn r hm nay! V rng, qu kh vn cn tn ti, qu kh vn cha qua ( The past is not dead, n Its not even past William Faulkner ) Mt ln v d i hi m ng i c ngoi i li, bng khung! Dng sng c v tnh tri i, mt thi xanh, u bc. Sao gia lng ph th a ph vn minh vo bc nht ca nhn lo u thin i nin k ny m vn cn y p nhng tnh c rt ng cm ngy xa, rt ng phng? Tnh thy tr n nng ngha su; t a tnh bn chn cht trong sng; e p tnh trai gi u i p vng v, lng ng. Hm nay, hnh nh h cn ng. nh m khng ni ch nhn nhau! Nhng th tnh ny ng th thot nhn c v lng mn qu m th ra gy n t tng ca mt mi hng d vng m h, i ng m ccmt phn tinh hoa ca o l v v ha qua o vn i lc ca thi gian v trn ht, rt chi l Hu t Hu! Mt ln na, xin bit n nh ngi c ng lng vi Hu. San Jose, Lp ng 2011
mi
chiu
B li ng sau chng h s ngt ngng Nhng con s ri m v ti ting in thoi reo Nhng n ci x giao, nh i nhng c m khng tng Anh ng cng bc vo th gii nh thng yu Anh li i giy vng b hng tc ly ng bi Bc chn trn trn nn hoa cng n Khng gian nh c hng c thn quen th th ca Mi ngn n bt ln tng dng sng d thng ng d Em ng bn ni cm ng thm mi la m ng mi M hy hng trn m m m hi ng mt Hng c kho rim m dy thu cn l du mi y thu a anh v tng no nh khng ngui o nh Anh ngm nghe ht cm t ng An Cu Nhn mt Em thng da mu chm gng a mui Tng ming mn mi c sng H n Hng ngy c Thm ln tng v gic c thin ng ca C mt tri u th bng nhin tr gic ng tr Qua hng go thm mt bu ti qu nh t bui M u ym nhn Anh n n ci chn tht n Ba cm chiu thn i m xa u Cm n em an hm nay vo qu kh kh Cm n em em v gic ch M yu ch Bui chiu Em cho ngp thm mi nhung nh p nh C Em bn i, chiu bit bao nhiu p ng L Khnh
Nguyn Thanh
Nht B1-Nin kha 62-63
- 138 -
GI KHUYN NHAU
(Mi m gn by b ri, mau tht. Ngh n c ngi bun, c ngi lo .Xin gi i li tm s) Ch c noi chi cng gi. Ai ai cng phi ra thi m! Khi cn non tr th mong ln, n lc v gi li ku ca. Qu kh lm rng li li c? Tng lai chng n ko m ra! Thi ng c gng chi cho lm, Ch c noi chi cng gi! Nguyn mu Hng Orlando
VN CHA GI
( Ha bi Gi Khuyn Nhau ca Nguyn mu Hng) By b m rng li noi gi Nm mi nm trc vn tr m Bt nghin gi trn bu nhit huyt Cung kim ln ng khc hoan ca Ni tri t t tm u thy Lu lc qu ngi kim chng ra Gi y Hp Mt tm nhau n Tnh xa ngha c vn cha gi L khc Huy San Jos
GI
hay TR
By b Mu Hngnoi gi Khc Huy th bo vn chatra Thi thi M Lc can hai c Ci c lm chi m c nh. C lo tm mi cn ca quy C chng bn chc nm xui Theo tui gi tr ty c a Ty thuc, tim, gan, thn mi ngi Gi tr lun bn chi cho mt C g m c mi lay hoay Cn sc th chi nm by x Yu thi cng rng mt phn chai. Th s thng trm thi mc k Tr gi, gi tr c lai rai. Ai khng thch sng th ng ung C ng mcoai cm th di. Vnh Lc Stockton
- 139 -
NU HU K C
CHO TI NGHE... ...
Vnh Bi
Nhng tra h oi bc vi ting ve ku r r, ng r hoc nhng trn ma l dm d hng thng, lm tng ru xanh, i khi lm cho m ti phi m bc mnh tht ln " x chi m chu c a!. Bn ch " chu c a" lm ti suy ngh tm ti a" ngh, trong lch s, mi bit rng Hu ngy tr thuc trc Chim Thnh, to dng nn nh bn tay c hai ca Cng Cha Huyn Trn v Ngc Bu, khng khc c g N Thn Athena dng nn kinh x Hy ng x Lp my ngn nm trc . Nguyn ma xun nm 1307, vua Tr Nhn Trn Tn g Cng Cha Huyn Trn cho Vua Chm n Ch Mn. i ly hai chu v L, g y gm cc tnh Qung Bnh, Qung Tr, Tha Thin v pha a bc Qung Nam by gi. Gn mt nm sau Ch t Ch Mn mt, theo tc l Chm, ngi v phi c i v ha thiu theo chng. Vua thng con gi nn sai ng. Trn Khc Chung sang Chim gii c i cu. Mc du c cm tnh vi v tng anh dng liu thn ng cu mnh, nhng v th din mt Hong H t Hu, li n nc cao dy, nn nng xu tc i tu. ng Ngy nay, mi khi du ngon trn sng Hng, n khch thng c nghe iu ca Nam Bnh: Nc non ngn dm ra i Ci tnh chi, mn mu son ph n. n n Ly, ng cay v, tng xun th.
V l "c a" nn t ai ch c ng ti cc a" chu Chu v L. c ln H Qu Ly dng chnh sch di dn bt buc, y cc t phm vo y c, ti sinh sng. Nhng khi nh H mt ngi, lut php khng cn, th cc phm nhn i c bc, quy m cp nhiu ngi lng thin. B vy ca dao c n. Bi cu:Thng anh em cng mu v, S trung ng mun nh H, s ph Tam Giang. Hong t Hu cn ng thm hai trm nm na, mi n nm 1558 mi cng cha Ngc i c Bu nh thc, trang hong l c, lng ly v li cho chng ta n ngy nay. u c n cng l mt thin mnh. Nh th Athenes ngy tr trc, nc Hy Lp c tr v hn 500 nm b nhng li sm n bi truyn trn nh ni Olympia th Hu cng c nh khai sinh nh li sm ca Tr a Trng Trnh Nguyn Bnh Khim: Honh sn nh i.Vn i dung nh nht thn (Sau dy Honh Sn s c yn thn vn i). Nguyn v sng lp nh Nguy l Nguyn p Nguyn Kim, ph L dit Mc, mt i li ba ngi con: t mt gi l Cng Cha Ng Bu g cho Trnh c Kim l tng ca mnh, v hai trai l Nguy a Nguyn Ung v Nguyn Hong. Nguy Ung cht trong n Nguyn mt trng hp b mt. V cng cha s Nguyn t. s Hong s kh sng bn cnh ng anh r, nn nh ngi b mt sai ngi vo vn k Trng Trnh v c
- 140 -
tr li thun li. Nng bn xin chng cho em mnh ng c vo trn " Chu c a". Trnh Ki nh Kim nhn li, v ngh rng Nguyn Hong vo rng n t thing nc c, s cht , v khng c l cn mi e da cho mnh v sau. Nguyn Hong lc by gi m 30 tui, ban i u vo ng i T (thuc tnh Qu nh Qung Tr by gi). Mt hm, nhn i qu v pha Nam, mt n ni non sng cm t, thy dng sng xanh mt, y un ln nh mt con rng ang u ng ung nc, ngng u quay li, bn phi v bn tri c hai c i lao Thanh Long, Bch H gi th "r "rng chu h phc", pha trc c ni Ng Bnh lm bnh phong, trn gi cc c qu phng Nam. Nguy Nguyn Hong mng thm nh chn c m ni tt c mt lp kinh , ng theo a l; nhng khi nh li ng nhn pha sau ch cha Thin M by gi th thy mt , h di v su, ct t long mch, nn bu ru v ch, bun cng. Qu nhin, hn mt ngn nm v trc, vo t v nm 111 trc Ty lch, khi Hu v cn l t vn nh Hn, cc tng Tu gi ni y l Ty Quy i Quyn, v chn l qun l Nht Nam. Vo th k th 3 v t th 4 sau Ty lch, nc Chm li i tn Ty Quy i Quyn l Khu Tc (theo di tch Chm cn li vng H Quyn ngy nay). Mi n th k th 9, mt tng Tu, gii v cm qun cng nh a l, tn l Cao a Bin, trn th min An Nam, thy Hu l mt ni y Hu tri dnh, nu lt vo tay k ch, s di hon v ch, s sau, bn ct t long mch ym, nh Nguy m, Nguyn Hong trng thy sau ny. Ngi ang r r th y ru bng dng nm mng gp mt b tc mi b t bc trng, khoc o , mc qun xanh, bo cho bi n bit s c mt v minh qun n lp h su v l Kinh lp y. Nguyn Hong mng r, nn vo nm , 1601, thng 6 m Lch, xy mt thp l tn l t ly Thin M (b Tri). Cng nn bit ch m Hu t ch ngha l b. Thin M ngy nay l m thng cnh, t m du khch gh Hu t ai khng vi ving thm: Gi a cnh trc la , Ting chung Thin M ng M, canh g Th Xng. Kinh tin nh y, cng nh vin ngc ng nh qu, cn c mi da, o gt, qua chn tri t, triu Cha, mi ln ch x dch mi cy s v phng ch s Nam, cho n i Si Vng m n gn a ng mi im ngy nay; v cng my l mt vo tay h y ln Trnh ri Ty Sn cho n nm 1802, khi vua Gia n Long thng nht sn h, ln ngi, th "chu mi v t th hp ph", Hu mi tr v vi nh Nguy i Nguyn. Khng mt thi gian qu bu, vua Gia i Long bt tay vo xy dng Kinh th bnh nh ng thi cc vua ng, Nghiu, Ngu, Thu bn Tu. Bi ng, Thun th khc chnh din in Thi Ha cho ta th n thy quyt tm: Vn hin thin nin qu n quc, Xa th vn l , Hng Bng khai tch h u, Nam phc nht ng Ngu ng ( ni l t nc c nghn n c nm vn hin. C mun dm xy dng t i H i Hng Bng. Tri Nam thi bnh nh nh ng Ngu thu trc). ng thu
T Cm Thnh Ni Hu i
Cng trnh xy ct kh u t nm 1804 t khi cho n nm 1845 tri qua cc tri i Gia Long, i triu Minh Mng v cc vua k ti tip. Kinh thnh hnh vung chu vi o c 10,936m. Bn trong Kinh c thnh l Hong Thnh, bn trong Hong Th Thnh l T Cm Thnh. C ba thnh cng chung m trc mt hng. Hong Thnh v T Cm Thnh cn ly tn l i Ni. Kinh Thnh c 11 c m ra bn i. ca hng. Pha trc l sng Hng, xung quanh c ng sng o bao bc, gi l H thnh h. Hong i H thnh c xy bng gch, b hng c ca ra ch, bn vo: pha trc c Ng Mn, pha sau c Ha Bnh, bn tri l Hin Nhn, bn ph l Chng n phi c. Ng Mn, sn i tri in Thi Ha, l u, ni c hnh i l. Vn C h c in Khm n h Vn, l ni vua ngh ngi. Cung Din Th cung Th,
- 141 -
Trng Sanh, l chn ca b m v b n c ni Vua. H Ha Bnh nm bn trong ca Ha Bnh, c xy nh hn non b, c am, c trng rt , o ngon mc. T Cm Thnh c cc i in Cn Chnh, ng Cc, Vn Minh, V Hi v.v..l ni Hin Vua, Hong Hu v cc cung tn m n, thi gim tr ng. Ch k mt vi cung in v Ni c n i 147 cng trnh xy ct ln nh. Mu xanh c cy . ca bng mt, cy n tri, c hoa ven h cung in, h, lm ta s mm mi v ti mt, sang cc ki i kin trc gch cng kh. Lm sao k ht nhng ng k cng trnh sng to y: mt bc i l m di tch c mt lch s qu bu; y cu nh c c vo nm c Minh Mng th 16 (1835). Nh vua mu ghi li mun cng c cc triu vua nh Nguy k t Gia n, Long tr i, cng nh vua nh Chu ngy tr trc, c cu nh tng trng cho chnh Qu ca ng Qun nc mnh (tc cu nh d tng c chu). Cao u nh t i din vi n th vua Gia Long, l Th Th T Cao Hong (ta c ch Ca Nhn nh Cao). i din vi n th vua Minh Mng l Thnh T ng T Nhn Hong . Cc nh tip theo l Chng p nh, Anh nh, Ngh nh, Thun n nh, Tuyn nh, D nh, v Huyn nh. Nh nm 1774, Hu Vng ph b kinh thnh phi Hu trc s xm lng ca Cha Tr a Trnh; nm Mu Thn 1788, Vua Gia Long em qun v Gia nh; v nm Tn Du 1801, Kinh ti chim v.v.. u c l Thn, cc v khi ph xut trn, nhn i phi nhiu l vt lc thng, nhng khi thua th khng b ng, th khin trch! in Thi Ha n cui sn i triu n nm nghi, nn lp Thanh, mi ngi vng ng nh, p ct sn son thip vng, trng th uy nghi lng ly. p tht in xy vo nm 1804, l ni Vua thit nghi n l, nh Hng Quc khnh ni c nim, l ng quang v.v..cng nn bit bn trong cc mi ngi, pha t trn, c chia lm nhiu hc, c kh cc bi th c, khc tng cng n 297 bi. Khng xa in Thi Ha l c Ng Mn, n ca c xy ct nm 1833, di Tri Minh Mng. i Triu Ng Mn nm ca chn l a lu, Mt lu vng tm lu xanh, u Ba ca thng, hai ca quanh (Ca dao). a Mi lp trng men vng v xanh l lnh, p lp vi mt tng trng, lu Ng Phng xy trn i u Ng Ng Mn, nh nm con ph hong nh nhng ng v thanh thot. c bi th kh trn lu Ng khc Phng: Vn t huyn s th ng, nh t th v vin, H tu tam ng d, D chiu mn sn xuyn n xuyn. ( ni; Bn ng my, trng m mc. Bng cn ng mi chnh, hnh cha trn. Nhng ch ng chng i n m khuya. Cng sng khp sng ni, c p cng thy m trng trn lu Ng Phng chng no!). ng p y kin trc v thin nhin l m s ha n mt hp k diu. Cng may chng ta c nhng ng ng vua thi s (roipoete) nh cc nh Ty Phng khi ving thm Hu tng ni. Th ng Thm nhun t tng phng ng, nh vua bit lu n quan nim kin trc, lm sao cho ha h n hp vi thin nhin nh mt phn c n. Thin nhin a tng cho Hu mt dng Hng trong xanh, hi ng hin ha nh mt ngi tnh, m Hong T l Kinh i T m gn vo lng, nh m m ni nh thit tha mt v mt v p no cha thu trn ci i p t ny. Cng nh nhng ngi tnh p khc, dng i
Bn tri Ng Mn l nh ch chn sng a thn cng (cu v thn). Bn v t trng cho ng Xun, H, Thu, ng, cn 5 v kia t tng trng cho Kim, Mc, Thy, Th, Ha. Cu v thn c u v c t 1804, n 1805 th hon tt. Nguyn li t. liu gm cc chin li phm thu c, sau khi th c, thng Ty Sn. Chiu di sng o c 5.9m, lng sng c 0.22m, bn trn c khc cc s vi xy ra. c
- 142 -
sng cng thay o ty theo nh sng: lc th xanh thm; nhng khi nh nng vng chiu xung gay gt th chuyn ha sang mu lc l chui non; chiu t xung, nh tri rc, nhum mu nc xanh thnh tm ngt, nh mt dng sng hoang ng, lm thi s on Ph T ngn ng: Mu thi gian khng xanh,Mu thi gian tm ngt. Sng Hng quyn r bit bao nhiu thi s, ngh s sng tc, l ni hn h ca tao nhn mc khch. Chng ta th i mt vng trn sng Hng lng nghe iu h Mi nh, khoan thai, nhp nhng v trong tro: H ...h h Tri mt vng sng di v hn Mn gi chiu hi bn ngn sng. Thn em nh si ch hng. T duyn c chc nh dng nc khng? Ting h ngi con gi ngn ln trong m khuya, ch i cu tr li bn nam, v c tip tc nh th cho n ph Tam Giang th chia cch. iu Nam Ai th nghe bun no nut; li ca ngh s ha nhp vi ting n, ting phch: Huyn Trn cng cha, Ngonh lui c quc, ngp ngng gt ngc, My ph kn tri thng, Ng ngn bng khung.... H gi go, nhp nhng vui v thng l u tr gia nam v n: anh trn tri c my v sao? Di ro (sng) c my con c, Di H b c my ng vua, ng, ty, nam, bc, c my cha, Ch ng Ba k bn vi ngi mua, my ngi? Khi ci go cui cng gn xong th "ting g rn trong thn"...v ngi vit cng ng ngng v... "Nh Hu!". VNH BI
- 143 -
Vui ci
Xin s in thoi - Al ! Con chim nh ca anh y ? - Khng ! chim b y. - y cht ! Chu xin li bc! Bc c khe khng - Khe nh nhau vi ai ? - D ... cho chu hi Chu c nh khng ? - N khng c nh th l dn v gia c ? - D, d ... chu l Chu c nh khng ? - Nu khng th sao ? - Th... Chu i u ? - n c quan ri. - Bc cho chu s in thoi ca Chu c khng ? - N c nhiu s lm ! - Bc cho chu xin mt s thi ! - 8... - 8 r i... my na ? - Th cu bo ch cn mt s thi m ..... - D bc cho chu xin nt my s cn li lun - 5 7 3 6 8 2, cn sp xp sao th ty cu . n b gii tht Mt b sau khi cho tin ng hnh kht cui nh th lin hi: "Sao ng ra nng ni ny, v con ng u?" "Tha b, v ti chng may qua i ri . Nu v ti cn th ti u n nng ni ny " B quay sang ng chng: "Thy cha, n b l m ang lm. Khng c n b l ch c nc i n my. Nhng khi cn sng b y lm g h ng?" "D... n i n my thay cho ti .
TRNG QU NG QUC HC HU C HU
Bnh phong long m
H Thc Ging
Trong kin trc c in tn ng n ngng Vit Nam, n miu, nh th, thng th , thng gm c gian chnh in chnh gia t hng n th t th linh v Thn,Thnh hay t tin, hai gian hai bn l t gian v hu gian k t trong chnh i nhn ra in trc sn, dng lm ni tip nhn tn h n hu, dn lng hay b con trong lc hnh l hay sinh ho hot. Pha trc cc nh th phng l m sn ng mt rng c cy cnh. Ngay ti ranh gi trc khi i gii bc vo khun vin t ca nh th thng c a th, mt ca tam quan. Cc tr chnh c ca tam ca quan, thng c cu i ni ln ngh ca n i ngha th, h tc hay trit l o c ca tn ng a ngng. Gia sn v tng cp trc khi vo ch c chnh in thng c mt bnh phong b gch xy, ng trn bnh phong c chm tr, khc v hnh Long c v M. Long M l mt linh vt thn tho ging nh n thoi, nhng linh vt khc c dn gian tn tr c trng nh rng, k ln, ngh. Ngoi ra, bnh phong cn c trang tr bi cc loi bnh hoa v hoa bn ma i vi nh mai, lan, cc, trc. Trng Quc Hc Hu c thnh lp trn , mt th k nay, l mt c s gio dc quan trng ca t nc, c mt kin trc r n rng ln, cng c ca tam quan v bnh phong Long M.Bnh phong a Long M trng Quc Hc Hu c t thi no , c Hu vi ngha g v bc bnh phong thay i nh th no vi thi gian.? l nh i nhng iu ta cn xt n. V tr v thi im u tin bnh phong u t Long M trng Quc H c. Trong Tp San 48-55 Kh nh s 10 nm 55 Khi 2005, trang 305 v 306, d on vit v trng i Quc Hc, thy V Nh Nguy vit:PhpT Nguyn Quc Hc Trng l tin thn c trng Trung n ca Hc Khi nh.
- 144 -
Bo h Php nm ht quyn t chc v so tho c son chng trnh, nhng ng vi Nam tri i triu, hon b v Thng Bin (interprte) Ng n nh Kh lm chng gio (hiu trng). Vi ch v chng c gio, c Ng nh Kh c quyn h tuyn dng n gio s Vit Nam ging dy nhng mn h cn ng hc thit. bt qui. Long M c sc m c mnh nh rng, nh nga, c ngha pht huy vn ha Trung Hoa a ha i xa, ging nga no mnh kh cao ln, khn nh khe, ngoan u c t tn Long M. t V tr bnh phong Long M hi nay trng hin Quc Hc Hu Hin nay, bnh phong Long M c trng n ca Quc Hc Hu c nm bn tay tri, nu ng t m cng trng nhn v hng B ng Bc, nhn ra sng Hng. Bnh phong c nm st vo t m tng thnh xy gch, trn chu vi bao bc tr c trng. V tr ny cng l v tr t bnh phong c Long M ln u tin nm 1898, kho u khong hai nm sau khi khai mc trng, v thi c Ng nh ng, vo Kh lm chng gio, tc l hi trng. Theo c hiu tinh thn phong tc cc c th xa, chc chn l thi v tr, ngy gi t bnh phong Long M, u c t cc thy phong thy xem xt k cng, sao cho hp y k vi phong thy trng m mang pht ng c trin v vnh cu. Vo thi , bnh phong Long M ph c , phi t chnh gia, ngay gn c n cng tam quan i vo trng, theo cch phi tr c cc kin trc trang a nghim v tn ngng xa. ngha ca bnh phong Long M l em a ch tang bng h th ca ng trai t nc, tung ngi honh ngang dc, gip dn, d c, dng nc, theo gng tin nhn, sng cho ph l tri, hp vi ng phi lng ngi. Theo vn ha Vit Nam, trn lng con Long t M c mang thanh kim v cu sch, ni ln m cun ngha l con ngi phi c tinh th tin b, bay i thn nhy nh con Long M v ph tr dng song ton, phi hiu bit uyn bc, rng ri, sng to mt s ng nghip v i. Nhng qua thi gian, khi con i ng L Li, xa l ng Jules Ferry m rng thm v vo ng m thi k xy ct trng vi hnh th v mt bng i th tng th c nh vi hai dy l hai tng ging i lu nh ngy nay, vo khong hai mi nm sau ngy ng thnh lp trng, thi trng n trung hc ng ng n
Php T Quc HcTrng thit tr ng c ti hu ngn sng Hng, a im ny l ni m ng n thy qun xa kia trc c Kinh , c ca mt khu t rng ln, mt tin h v Hng ng Giang, i din vi i T S (Monument aux morts), trn i l Jules Ferry chy di t Ga Hu y t n p . u.tin, trng c lm b c bng tre, lp tranh, gm nhiu phng c y tin nghi. y Trng khai ging vo ngy 26 thng 12 nm ng 1896, sau hai thng xy dng cp t v ch mi c, c mt lp tiu hc.Nhng nm k ti tip, hc sinh nhp hc ng o, nn trng lm thm nh, m ng m thm lp. Cng trng c sa ch li. Trn a cha cng c bng Quc Hc Trng, b bt hai ch ng, b Php T, v c ging dy thm nhiu mn h cn u hc thit khc, Bc vo cng trng, ngi ta th bc i thy bnh phong xy bng gch, c tc hnh Long M c do sng kin ca v chng gio. Lo M theo ng Long in c, l mt linh vt u rng ui ng ng nga. Di triu vua Phc Hy, Long M xu hin trn c xut sng Hong H. Vua Phc Hy trng th thn c thy hnh n c vn ngang dc, v theo , vua v c, vch ra
- 145 -
Khnh khai mc ngy 15 thng 7 n c nm 1917, th cng trng c thay i theo v tr hin nay. Bnh phong Long M khng cn nm vo v tr m v gia cng tam quan vo trng na m l lch a li sang bn tri trng cng khng cn n n nm ngay chnh gia na. Cng trng mi dng ln i c theo ha xy ct mi, do , bnh phong Long nh M b lch i v khng cn nm theo v tr ng m v ngha, so vi cng tam quan mi. Tuy nhin, y l mt di tch l t lch s ca trng, cng nh ngha thm su c bnh phong a Long M, cho nn cc v hiu trng k tip vn ng k gi yn bnh phong Long M v tr ban u. Bnh phong Long M nguyn th thy, c tc bng , gn vo trong bnh phong, nguy c n nguyn bnh phong c m vo tng, nm trong t m tng thnh chu vi ca trng, vn cng nguyn v tr v nh lc u vo nm 1898, khng lc no x d u dch. Bnh phong v Long M hi hin nay, c nhng ngi th kho tay to nn b o bng gch, h xi mng v m chai b vi mu s thch hp. Nhn i sc vo bnh phong Long M hi nay, gia trn ng hin lng con Long M, c gn m phin c mu n mt xm, hnh ch nht kch c 20 cm x 30 cm. T Tm c ny c khc mt hng ch Hn sn mu t ch vng c c nh sau: Thnh Thi Bt Nin c Thp Nht Nguyt Ct Nht T t To. Tm dch l: To dng vo nm Thnh Thi th tm, thng ng th mi mt nhm ngy tt. Th ra, phin ny t. Tht khng phi i theo vi bnh phong Long M nh i nh c gn vo hin nay, m y l vin vo n t lc khnh thnh trng Quc H ln u tin bi c Hc gii chc cm quyn v v ch chng gio Ng nh Kh vo ngy 26 thng 12 nm 1986. Vin ny c t t mt v tr trang t ti trng no vo ngy khnh thnh v khai m ng mc ngi trng Php T Quc H Trng tc l c Hc trng Quc Hc by gi. Kt lun Du hnh tng Long M bng ng nguyn thy ca trng Qu Hc mt, du ng Quc bnh phong Long M khng cn n nm v tr thch hp, nhng ngha c bnh phong Long a ca M vn cn tn ti vi vn ha Vi Nam, vi i Vit lch s ca trng Quc H v nguyn vng c Hc ca ngi to lp nn trng ng. Cc v sng lp ra tr p trng Quc Hc mun o to hc sinh mnh c hc tp thm c nhun o c, hc thut c kim nhn loi, hu t c em s hc ra xy dng gip ng i. Ly bnh phong Long M tng trng y cho ngha cao p y, v lm bi tng cho y, biu trng Quc Hc l mt t t tng uyn bc v thm su. L hc sinh ca tr a trng Quc Hc, ta cn thc hin nguyn ca ti bi qua biu hiu a tin bnh phong Long M, t nn s nghip ca o mnh.
Hnh bnh phong Long M m chng ta th thy ngy hm nay ti trng Quc Hc c c cng v tr c, nhng tic thay,hnh Long M chm tr c bng nguyn thy ca hn trm nm xa khng a cn na. C l trong thi bui lon ly, gi gi, n gic gia mt lc no , thnh ph khng c chnh quyn, c k li dng chim lm c ring, hoc a em dng vo ni khc hay chn ct d dim vo t du mt v tr no , cha ai khm ph ra.
H thc Ging
- 146 -
- 147 -
- 148 -
Nhc v li : Nguyn mu Hng
- 149 -
KHC KHO C KHOI
Th k m bun, m chi vi n, Chn trn gian rn r ting khc ci ng Loi su b i lt ng nham nh i Ru c trong ly u cn Men n ngt th ng Dt du bn hin n ngng c t bi ng ca Th k 20 tan tc n chia ly ni Tay ln trng ht, ming tri tr l Pht ng li u i tri Chn khng t p Khng gia nh cng chng ph m ci ng phi Tr c ngu si, ra i sm hi iu N phong trn, mt kip thiu thn p Loi qu d hay thnh thn th cng th. n thi i ni tri, tui gi bng x i x Nh qu hng, thn m mt ch i Khi tinh gic, nhn t b khn kh. b Tng con ng ng nh, Tng ph x thn quen
Hm vng bun tnh nghe cu i ro n cuc honh Nim vui xa lnh Cuc th nhiu nhng Thn lang thang xiu vo gc ng o Tng vng nc, vng bn ging m n mt ng. th ra, Cuc i l th Ln trnh ni ny b bt g ni kia. t gp Trn thot ni u, php th ging bn n thn pha Ba li khoanh vng, Pht Cha lung tung Kinh k lng bng, thnh kinh x xc. Thi tu tm, xa dn ci c n Sm quay v trn khp n m khi o Thp nn nhang thm Khn ly k qua i Lng nguyn c Mai sau c v ni cc l c lc. vnh lc
- 150 -
BC U KIM SNG M
Nguyn Long
K t khi v hu, g c mt nhn xt l s t l vn s, thi s ca cng ng ngi Vit hi ngoi i qu nhiu. C l ni nh ch thuyt Cng sn l l h tng vt cht quyt nh thng tng kin ng trc. Ni cho d hiu l khi ci bng no th ci ng u a hot ng cho nn ai cng vit. Kh ni l ng vit th c m khng ai c. C ln g gi mt n g bi vit cho mt tun bo, khng c mt ng nhun bt li c anh ch bin quen ni mt cu ngt lm: Cho ng l may l lm ri! Th l g gc bt. Ri nhn c mt s bn i b cng nhm cng trng ra c san Xun mi ng ln cn Tt, g li vit gp cho vui. L con c i c khen hay. G nghi ng l nh s b n ni nn lo cho vui lng b th thi ch ti nng nh g i g lm ca s cha ln sn khu b ui xung, vn cha vit ht mc Ln ny g vi v mt l y vit do ng c cn trng: ghi vo gia ph dng h ph sau ny chu chc ba i bit dng h nh g ng h qua M lp nghip nh th no, lm th no o, th sng. G qua M trn mi my nm r G i ri. nh mt k trn chy v b li ba a con Vit Nam. Bn b ai cng khuyn g ng nn i n v bn M tui tr l thin ng m tui gi l ng m a ngc nhng g vn quyt tm i v ho hc n v mun xem thin ng M nh th n Nu vn no. bt c d khng c th b v. G chong ngp v phi trng Los Angel ng Angeles to ln, hin i qu. Trn ng v nh ngi em, ng nh mt cnh in m vo c lm g khng bao gi o gi qun l hai dng xe c ni ui nhau d hng cy di s to thnh hai ln: mt ln chch, mt ln
sng rc xa vt khng bit u l u, u c l lcui. Ri sau mt m ng b cho nhng mt b nhc, bng mt thc dy th 12 gi tra, nh nng Cali vng rc r.Nhn xu hn xung sn nh, hoa cc vng n r lung linh di nh mt tri trng i dim o lm sao. G c cm gic nh ang sng m nh trong mt cnh gii khc. G t nh lng chc t thin ng l y v n c v thn ti qu! tin nh c em du vi hm g mun cng v hm, i xem Hollywood. Tht ra g khng bi l n bit ln c no, c tng l m khu phim trng mt c cc ti t thng thng ang tr ng hoc ng ng phim. C em khuyn g t t, mun i xem t th c sp xp ch nht ti c ch i. G nht nh khng chu v g inh ninh ti ting Anh ting M g nm trong tay. D g g c cng c bng c nhn Anh Vn ng hong, li na g tng dy i g luyn thi A,B,C lia chia VN n vic giao tip n nn hi ng u c kh. C em a hai v chng v g n trm xe but v pht cho m cell phone mt l c i lc m gi v. Trn chuyn xe but u tin g khng nh ni g v th s tn ti x xe tht but ni nhanh qu g khng hi ch gt u hiu i. Chy mt hi tn ti x bo g xung mt x khu ph m nhn quanh vng hoe ch c mt v ng vi ngi da en qua li. G cng v cuc b c na v ting ng h mi thy mt khu ph ng ng ng ngi, li hi, li ln xe but, li chy loanh quanh khng i bit v u, gn mt ngy tr m khng thy y tri Hollywood g nh cng v quay v v c hn vi v mt cp v chng bn ca ng t ngi em n ti u . Ti nghip cho bn ngi i hai v chng g i g
- 151 -
hn ting ri ng h v g ni ti x chy mt ng mxe but li chy v mt no. Qua y g bit ci Anh vn ca g hng, khng xi c t M ny, phi hc li t u v M ni M hiu, g ni M khng hiu, bo lm n lp li th ngi M vn lp li vi tc c m khng thay t th cng nh khng. li nh c em vng Nam Cali cha c 10 ngy th mt c em Texas gi in qua bo kim c vic lm. G ho hc, hng hi mua v xe Greyhound ln ng lp nghip. Khi VN nghe u v chng c em lm trong bnh vin sc vt. G mng tng ch ny hp vi g y, sch s, trong im trong mt. Qua ti Forworth, khi nhn vic g mi t nga ra y khng phi l mt bnh vin m ch l mt animal shelter v chc v ca g l chi chung ch! Tri t! Th l du ci ngh k l ny, gi th v VN ni cho bn b l g lm ngh animal care technicien nguyn khng dch cho ti bn l mt chi, ngu g ni phi khng no! Cng vic ca g ging mt lao cng o binh. Tri Forworth ma lnh v ma lin min, mi qua cha kham ni ci lnh g phi tng vo ngi ngoi o ma l by loi o gm t-shirt, underwear, sweater,jacket .v.v.. trng ging mt loi ngi ngoi hnh tinh khng bng. G ph trch chi dn mt dy nh kp, hai dy phng i din nhau, gia c li i rng c hai thc, mi dy phng gm 25 chung, mi chung c hai ngn. Ngn trc bao quanh bng li B40 , ngn sau vch hai bn xy bng tng gch ch pha sau li ro li bng li, phn sau l thin, ch phn trc c mi lp ch n ng. Ban ngy th cng ngn i chung m ra ch chy nhy ra v thoi mi, ch v m mi ko ca ngn nht ch li. Mi sng t t m l g phi c mt. Sau khi c th bm gi ng 6 gi theo nh schedule, l ba chn bn cng xch ngh xung dy nh n nh. Vic u tin l m kha cng chung th nht, thu dn hai b, mt b ng thc n, mt b nc ung b vo chic xe ct kt trc chung, k n l cun gn li mn, khn ch ng b vo mt xe khc, sau l m ca ngn la ch ra sn sau xong ng sp ca ngn li gi ch ngoi ngn trong trng m chi dn. Ch M th to v vn v lm, c mi ln g m cng chung l n d ln mng ri rt. Nu hm may mn gp con khng by hoc sch s cn , g cng c gng vut vut vi ci cho n yn lng ri ko ra ca ngn y ch ra sn sau ri ng li. C hm cng chung nhng li nht con khc n by trn lan c phng, ct i cng n nhy nha ngp phng th m n c vn v nhy chm ln ngi g cong ui lim mt lim tay, ct i theo dnh y ngi g. G tht tnh mun tng cho n mt p nhng s camera theo di thy c l g i x t bc vi sc vt s b ui vic ngay. G lm b nng nng n t cht ri di chuyn ln ln a n ra sau. C con cng y n cng eo cng vo g nh cp tnh nhn nm nm tri mi gp li! Ct i theo dnh khp ngi g. Tht ti nghip thm thng cho g lc , c vi xt nc trong tay cng nh b tay v xt nc ui ch l hnh h sc vt! Vt ln mt chp khi ct i dy khp ngi g mi trng c n vo dy dt n vng qua dy sau nht li. Bc k tip l dng vi xt bay phn, nc i thc n xung rnh trc cng chung. C chung c con phn do dnh cng vo sn xi mng g phi dng chi st c ra cho tht sch mi xt nc cun tri. Sau khi quan st li st trc sau v hai vch ngn hai bn u sch s, g mi bc ra khi chung th nht qua chung k. Sau khi chi dn 50 chung xong qua bc th ba l em xe ct kt ng b thc n thc ung i ra. K l dng mt dng c nh ci gt nc lau kh sn nh ri em xe ng khn lng, mn sch tri mi gc chung mt ci. C mi chung sau khi lau kh l tri mt mn hay khn lng to mi gc chung. Tip n l y mt xe ct kt ng b sch thc n v nc ung a vo tng chung ri ko ca sp cho ch vo ngn trong n ung. Vic ngang y vn cha xong v phi i vng ra sau chi dn v lau kh pha sau. Khi trong ngoi sch s th m ca ngn cho ch lu thng chy nhy. Tt c mi vic phi xong xui trc 11 gi khch vo tham quan v tm ch tht lc. Khi ch chyra ngn sau th ngn trc c con by v n ung vung vi khp ni, g li phi dn mt ln na.
- 152 -
Cc ch ch ny do Animal C nimal Control bt c khi ch sng nh chy lang thang ngo y ngoi ng. C con gn chip nn khi a ln my scan n th bit ch u m gi in bo ch em i v. Nhng ch ch hoang sau khi nu n 10 ngy ng nui m khng thy ai nhn th c specialists phn loi: mt l tip tc nui phng adoption ng khch mua v nh, mt loi qu m yu hoc c cn hoang d qu, khng th thun phc n phcc th b euthanize (c ngha b chch thuc cht). a by trn li i. G tc qu ht l sao my c ln: khng ht i m bt tao ht. Ch nh li g t khng bit dch ra sao m c l ging nt n ca l g lm c th k chy i t manager. Cui y tm cng, nh c em can thip bo ng anh b ic n nn ni to ch khng c yell hay shout out u? V bi V hc g phi nh l qua M ri th ng cng nh th thng, ng c t ho v qu kh ca m mnh. C lc g phi i phi chi dn chung i phin mo. Mi phng cha khong 45 n 50 a con. Mi phng c ba dy, m dy c ba tng, ng mi mi tng cha khong 8 hay 10 chung. Mi i chung ba lp vch bng inox, ch pha tr ng trc l c ca song st bc inox. Vic u ti l m ca c tin chung, bng mo nht vo m chic lng st mt t trn sn nh, xong ly khn tr y trm kn lng li mo khi s. Mi t nht chng khong 5, 6 i con. Sau khi b mo vo lng xong, d ng dng gh cao thu dn tng chung tng tr n trn trc. Mi chung c tri mt lp bo 5 t, mt a giy p 5-6 ng thc n, mt hp giy ng ct, mt t bng ng inox ng nc ung mc ca chung. V vt c V cc th dng vo thng rc, t o ng nc b vo mt s khc em ra ra sau. K dng t bnh xt ng nc c thuc st tr c trng xt khp chung, dng khn sch hoc giy lau ch k c ch chi, cho ba mt chung sch bong ri lau kh li mt ch lt na. Chi xong mt dy t y tng ba ri th ly bo xp sn tri tng chung, thc n v p vo a giy, ct vo hp, xong m lng st p, a mo tr li chung c, nh lng st theo th t i khi a mo vo chung khng sai v tr v l ng v lch mo c a vo computer theo s th t a s ca chung. Chi cho xong 25 30 chung n cng ngt nght mt khong 4 n 5 ting. Sau ng , em b ng nc i ra ri n a nc mc vo tng chung nh c. Nhn th t tng n gin nhng tht ra nhiu kh l u lm. Mo b Animal Control bt v phn nhiu l mo hoang nn c t l con rt d tn. Chng lng ln trong chung nh t nh s t ci ln cn. Chng nhy, x nt lp bo l y, lt chung, co tung hp giy ng ct l p lm phn cng thc n vng vi khp n p ni. Trong trng hp ny phi dng vt li chp n li vo i a lng st. C con, khi th vt l t li vo chung cha kp bt, n nhy tut ra kh chung lng ln khi
Phn cn li trong ngy l g ph i patrol y phi sut c hai dy phng u nhau ca tri xem a con no l phi scoop ngay. C con mt ng to hn ng phn tru, g cm ci xung xc phn m vo thng phi mun gy c tay. Phn kh th scoop, phn lng th dng vi xt cho phn xung t rnh pha trc ln pha sau chung. Mi cng c nhn nh g c pht mt my b c m. C lc dn ch t chung s 20 building A l vn phng n ln cho khch n nhn. C lc nhn lnh em ch t n xe ca Animal Control bt v a vo t chung. C con khi dn i, n khng i m chy, n m li g chy theo c lc ng t sp mi. Ma lnh p th dm ma, ma nng dm nng. Ma lnh th khn n v khng trn vo u c, phi loanh c, quanh dm ma sut ngy. G thm tha cho mt m tn trm trm 60 i lp nghip. G n ci khi nc ngh ngh ngng th ny m v Vit Nam li c k em hoa n rc ti phi trng. (lm nh t c m tt Vit kiu l quan trng vinh quy bi t v l ng lng th thit khng bng!). My thng u, g b chi y g nc d lm. G nh c ln va chi d hai dy i dn chung xong ln vn phng ng th th con th ng th k M trng ku g ng gn h phn ch ht
- 153 -
phng khp ni. Trn chin gia ngi v vt xy ra em i ha cho g. Mo phng vo phi ng thc n lm thc n vng vi khp ni, n phng vo thng phi ng ct lm bi bay m mt n ngp th khng cn trng thy n nhy u na. Qun nhau c chc pht mi a c n vo lng st, nhn bi chin trng m ngao ngn mun xu.C con cn nhy vo mt g co cu. Mi ln b mo co nh vy ti M trng lm report, c php ngh khm bc s, chch nga, ring g vn tnh b xem nh chuyn nh,vn tip tc lm vic cho xong ca ca mnh. Mt phn v kin thc y khoa ca mnh, phn v ngi ng xem thng vic mo co, ch cn. Thm ch tit kim gi gic, g khng nhng khng ngh break time m c lc qu bn, g dng thi gian lunch time n lun ti phng mo cho tin! C l nh s tn ty ngu dt ca mnh m hai nm sau g nhn c bng khen ca c quan! Lm phng mo th vt v hn nhng c ci l trn lnh vo ma ng, khi i ra ngoi tri dm ma di nng. Lm vic c mt thi gian, g c phi qua phng tim chch git ch mo. S l ch mo sau khi bt v c nui nht mt thi gian thn ch n nhn (phi ng tin tr chi ph nui n ty theo lu mau). Sau mt thi gian quy nh no , nu khng cn thn ch no n nhn na th n lt cc Animal specialists la con no c th nui dy c th a qua phng adoption khch ti chn mua em v nui, s cn li phi qua phng euthanize chch thuc cho cht. Mi ngy c quan ca g git t nht cng vi chc con, xc c a qua phng lnh ngy mai c xe n ch i thiu. Tht ph ca tri trong khi VN khng c tht cy cung cp cho t chng! Sau khi c training cch m ch, mo, v ch th chch u, mo chch u. Lng thuc tnh theo pounds ca mi con, tm li lm cch no chch mt mi l ch hay mo nm ngay khng ca quy. C mt ln g nh mi mt con ch rt ng yu, cao to, lng trng, m en. G va m n l n lim ti tp ra chiu tru mn lm. G ni vi tn co-worker ngi M l ln vn phng xem li h s con ch ny v g nghi ng ch c ch ch c phi ch hoang u m ngoan th. Tn M ln vn phng mt chp, ri tr xung bo ng chch, ch c ch, th l n c a li vo chung i. G v k vi v cng vic git chc hng ngy, v g dy ny bo g xin qua lm ch khc, ng git na. G ln gp manager xin i qua vic chi dn chung ch mo v ni lo l b d ng vi formol trong phng. Sau v 911, kinh t M b suy sp, c quan ca g li l mt t chc da trn t thin, donation t cc benefactors gim dn, c quan phi ct gim bin ch. Mt s nhn vin b loi. G b laid-off v khng lm c phng euthanize! G tht nghip mt thi gian li m mm np n xin vic lm khc. K t ngy qua M g c tng cng trn mi jobs! G nh li VN, lc cn dy mt lp sinh vin ti chc ngnh c kh, nhn k thi cui nm, mt s sinh vin i din n nh g xin im c pass mn Anh vn, g nng im cho h. K cng ti nghip, h i tu c thng trng trn bin th gi u m hc, vi li a phn sinh vin l gc cn b nn Anh vn cng t. Thi th gp thi th th thi phi th, g nhm mt lm ng cho qua i, thin chc nh gio c sa st cht nh cng khng sao! Sau th thy c mi nhu mt ngh. C lc cc cu cn cho g Whisky m h mua c khi i tu vin dng cng tc. G thm tha nhng ngy thng M nhng khng ly th lm bun. Nhn li lch s M, cha ng ca h phi vt ln vi i kht, gi rt, cht chc gian kh nh th no trn bc ng lp nghip c c mt nc M ngy nay. G cng ch l ht ct bm vo bnh xe lch s ca vng t ha ny. Con ng g ang i c l mt sn o cng phi thi v va h ca M cng lt bng ct ch khng phi bng vng nh nhng ai tng m c./. NGUYN LONG
- 154 -
V mn bn b
Mu
Lm th tr n i, Vn chng kiu mi ca ngi hm nay. i Bnh nm em biu th cy y, Xi gc mi ch nh giy kinh . y Bnh khoi tng em gi b ng b, Cho tm i nhng em m c b bu. Sm nhung v chn sa hu u, Knh anh ht rc phong lu nh i. u nht Chung vui gp ting th d ng di, Chia bun vang my ting ci oi m! i
Bn b
Tri qua hn bn chc nm, Th th thnh iu v thm bn b. Chng cn tr ging ht h, My lt bp chui m ra khay. Rau thm im cht cay cay, Gi sng x lch hnh ty rn rng. Thm ming ch Hu cho sang, Lu bu cc huyt ng ngng tnh em. ng Cm heo quy lc na m, p my cng bn trng trn bp hng. p Tch xa Gia nh ng trong, Theo c T D mt lng tng phu. (1) Ra tn x Hu mt m, Bn b cng s chu du x ngi.
Cung Din Th Vng Phi th (2), ng thi Thm cht ruc Hu i v sau. c Mm B Hc (3) no c u, Nc lo thay i gii du thi gian. i Xa nh vn dm quan san, Hoi hng thi cng nh ngn khi my. n s my lt khm gy (4), Na thi b bp cng y mt ang. (5) p Rau rm, t bt phi vng, ng hn(6), nc mm lng nhng hnh xanh. ng (7) Bn ti mnh l xp quanh p quanh, Mng heo vi ngoo (8)chng chnh l si. la (9) Gi trc ct lt cng ngi i, Chung v mt oi(10) mi ng i ngi ng tm. T khi Ngi Ng quang lm, Cho m hi ch vo nm con mo (11) . o Bn b c th chi tro, By mn b ti (12)ai theo c n c no. n khi Ngi Ng thoi tro, , Bn b li phi tr vo ngy xa. o Ri th sau nhng nng ma, Kinh t kim c mi a huy vo. a huyt Thm m rau sng lao xao, V ngho nn phi nghn ngo chu theo! o Ct lm chng dm than ku, , Ging nh thm cnh Kiu vo l xanh. o lu Rau thm, gi sng, huyt tanh ng, tanh, Trn vo ln nhn lnh bnh qun queo. n Ngy xa ngc gc vng treo ng treo, Ngy nay thnh mn bn o n m. na Cn u ph cc m m, Nn chi mo ch tro ln cng th ng thnh (13) . Bn b nh phi nn thinh, To hn xut gi ri kinh nghn ng (14) . o ngo V Nam trn my cng rau, Di tn ch Hu theo nhau mt o (15) . n on Bn B ch rt huy hong, Nh vua Khi nh trm ngn huy chng! n nh lng trc cnh tang th c thng, Qu nhiu ngi Hu tm ng v Nam (16) . ng vo Qu cha t t bao nm, By ch dn Ngh An ln v vo. Qung Bnh, Qung Tr lao xao ng xao,
- 155 -
Ch dng nu bn tng ngy bn rong. y By ch cn ci m khng? Mun coi c l v trong bo t n tng! oi kiu thay th oi ngang i ngang, Ca lng n t (19) chng sang cht n ng no! Bn xa ngon bit dng bao! ng Bn nay nht tr xp vo Bn Nay! o Bn b Mn, Bn b Chay. M cn ph chc la by vui gh. y V chay ra mn chng ch, Thm cht hnh ti khng h chi m! i Nc ruc vi bt ct b, Nm vo my mung cng cho l lnh! y l Chay mn ct lng thnh, Ni bn ln nhn ngon lnh cch chi! nh Kh m nu c nh ri, Ngi xa ngonh li i m ri. mt Trc t n bn ngm ni, Ba ni bn gnh bit ngi xch l (20) . a Chao i hai ting Bn B, Li thm ch Hu thit to ni lin. ng Ba hi nh Trng Tin ng Tin, Khi m c Bn B Min ra En? n
Xng l dn Hu gi nhau Chng Min. Hu Cam L, Hu Bnh in. Chnh Hu i T m hin bng con. ng H thiu tri bn bon, Bn ch thiu my con c tru.(17) B ch y chic gu cau, Ting B xin li lin sau ting cho. Bng lng th xch gu vo, Cn khng th chn ni no ty En. (18) i Hu ch nh bnh t en, C ngn C treo trn k i. Trng Tin bt nt thanh bai, V thiu bn gnh nng vai ni hng. ng. Gnh t An Cu gnh sang, o di nn l du dng ban mai. Ni nhm bu y khng quai,
Thi Ct
California 12/2011 (Trch: V Mn n Hu)
Ch thch: (1) c T D tn tht l Phm Th Hng sinh nm Canh Ng (1810), con ca quan th m thng th b L Phm ng Hng, qu Gia nh. M mt lc h 12 tui. Ra Hu vi cha. Nm sau, hn i. c v vua Gia Long l b Thun Thin Hong Hu chn cho l u lm v hong tn l Min Tng tc l vua Thiu Tr v c l sinh c 3 ngi con. Nm Gip Thn (1824) sinh cng cha Din Phc. Nm Bnh Tu (1826) sinh i Din Tut cng cha Uyn . Nm K Su (1829) sinh ho hong t Hng Nhm tc l vua T c. Ng Ngi nh ca c T D mang ra Hu rt nhiu c sn min Nam nh mn (Hu gi l o tin), xoi, mng c c c nh in), ct, lc, c phc lc (thc lc), c su, trch, tr, cch l u, lm bn nc lo, tm chua, v.v. Tm khng lu vi o, luc nc mm nn tm chua khng c lu. Bn nc lo c bin ch khng cn dng m n mm b hc, m thay bng ruc lm bng con khuyt ca bin Thun An. Khng dng c lc, tm th nh trc m ng dng tht thay bng tht b v gi heo ca gii nh giu. Chng ca b l hong t Min Tng ra ngy 11 thng a nh ng i 5 inh Mo tnh theo dng lch l ngy 15/6/1807 ti ph Phc Quc p Xun Lc sau gi l Ng Vin, ti l tc l ti nh ca ng ngoi Phc Quc Cng H Vn Bi. a c 13 ngy th m l H Th Hoa (T Thin H Nhn Hong Hu) mt, b ni l Thu Thin Hong Hu (v vua Gia Long) mang v cung. Nm 1830 Thun u vo c phong Trng Khnh Cng. V trong cung nn khng xy ph Trng Khnh trong khi cc em ng V ng xy ph Th Xun, ph Tng Thin, ph Tuy L v.v. Nm 1841 l ngi ly nin hi l Thiu Tr. Nm n, ln n hiu 1844 xy thp T Nhn trc cha Thin M sau i l thp Phc Duyn. Nm 1846 cho d a M n. dng cha Diu trong khun vin ph Phc Quc v c chung ln c khc ng i ng v ng ghi vic triu
- 156 -
Nguyn c c 5 i sng chung mt nh tnh t V vua Gia Long l Thun Thin Cao Hong Hu (sinh vua Minh Mng) - V vua Minh Mng l Thc Tn Nguyn Th Bo (sinh Tng Thin Vng), Tip D L th i (sinh Tuy L Vng) V vua Thiu Tr l Qu Tn inh Th Hnh (sinh Hng Bo) V An Phong Qun Vng Hng Bo va sinh con trai l ng o (chu ni vua Thiu Tr). C ca c T D nui trong h sau vn ph Phc Quc thng thot ra ngoi bi v cc sng h trong nhng trn lt thng mi hng nm v sinh sn mnh. i Nam Nht Thng Ch cc tnh Bnh nh, Qung Ngi, Qung Nam, Tha Thin v.v. mc Th sn khng ghi loi c lc (c tru). (2) Cung Din Th l ni ca c T D trong i Ni. (3) Mm B Hc l mt loi mm ca ngi Min lm bng c linh trong ma nc ni hay bng c lc.Mm b hc phin m t ting Khmer (Min) l pro-hok hay prahok. C 3 loi mm b hc chnh: Prahok chow l mm sng, Prahok gop hay prahok ang l mmtrn tht, gi l chui ri nng, v Prahok jien tc mm b hc chin. (4) Khm tc l tri thm, tri da. Bit cch dng s lm lt tht b trong t bn c mu hng ti khng b thm en. (5) Ang ging nh chu nhng thnh ang cao hn, lm bng t nung, thng dng nu bnh canh hay nc dng cho bn loi. Th ang ln dng ng nc vn gi l ng (ci ng) phn bit. (6) ng hn l loi ng ct mu nu, cha kh hn. (7) Gi l bn l. Bn vt ra, nhng nc lnh xong xoay xp trn mnh l chui tng ming u nhau. Khng xp trn l chui th gi l bn con hay bn vt. Lng Vn C x Hu sn xut bn ngon ni ting. Vng Ch Sng thuc tnh Qung Tr c mn bn Vt lng danh. (8) Ngoo l phn c chn heo gm c mng, dn ngon. (9) Gi trc: Gi heo trc ngon hn gi heo sau. Mnh n gi sau, i nhau gi trc. Chn gi thng c cht mng, thnh thong li c ct thm si lt tre nh khi bung lp da. (10) oi: Ci i, ci t pht m ging Hu. (11) Nm K Mo 1939 vua Bo i c cho m Hi Ch ti Hu, u xo nhiu th th sn, th cng, bnh, mt, cm, cho, bn, ch, ht, h, v.v. (12) Bn b tht ti nh kiu ph ti. V sau v khng c chung nn khng thy bn na. (13) Trong i Ni c l cm nui mo v ch cho n khi Ty Bo H. (14) Bn b khai sinh khong di triu Minh Mng (1820-1841). Khi vua Bo i thoi v, bn b cng trn 100 tui. Sau nm 1954, bn b chnh thc v lm v Vit Nam Cng Ha trong Si Gn v sau nm 1975 li xut gi ra cc nc ngoi. V ln hn chng qu nhiu tui nn tm gi l to hn. Bn B Cua Gch gi tt l Bn B Cua hay Bn Cua c h hng vi Bn B Gi Heo nhng khng chu xut gi thnh ra vn cn Hu. Li cn li bn b huyt vt vng An Cu cng kh ni ting. (15) Sau nm 1975, t bn b thm vo cc tht heo xay luc chn gi i l ch Hu. Li thm nhiu th rau nh rau m, rau ng, bp ci, bp chui, bc h hay dc mng, v.v. (16) Sau nm 1975, rt nhiu ngi Hu i kinh t mi, ng nht vo B Ra chuyn pht bi ra t phn lp vn trng cy tiu v o ln ht tc tri iu. By gi (2011) b p bn vn v nh nc thu mua, tr thnh t ph. Tin bn phi k thc ngn hng, n k lnh vi triu tin li, hi hp lo quy ch thay i hoc ngn hng ph sn. (17) C tru tc c lc c sn ca min Nam. Sau khi c n vi tun, gi l c rng rng c mu cam ging nh tri t chn. C lc rt mnh, n tp, sinh sn nhanh. Ngi nh ca c T D cho mang c rng rng ra Hu. ng xa mun dm, kh khn trm b. Ra ti Hu th c ln, chuyn i thnh mu hng xm ging nh ci b tru nn gi l c B Tru. Sau gi tt l c Tru v cui cng l c Tru. Lc c ln bng ngn tay ci, bui tra nng nng hay vo st b, thnh thong c con phng ln ra khi h ri cn tr li nn c tn l c Tru Cc (Cc c ngha l nhy). Khi c ln bng cn dao, lng en, bng xm hai bn hng c vn ging nh tri da Qu Hu nn gi l c Qu, thy r rng nht l sai
- 157 -
khi lm tht cht vi co vy. Cng chnh v nhng hoa vn trn thn c nn li c thm tn l c Tru Cn. C gi, nt hoa vn r m gi l c Tru Bng, ni ting l loi c d. Ra ti tnh Thanh Ha th gi l con c Chui. i ln ti H Ni c Chui hay c Qu c thm mt tn na l c Qu, t dng. Tn c Qu c gii thch l v thot trng thy en nh con qu. (Li cn gii thch khc l ch c du hi c ging Ngh-Tnh-Bnh ca min Trung thnh du nng. Ngi Hu c khi c ch mang du ng thnh du nng nh c T D thnh T D, h Tnh Tm thnh Tnh Tm, c bit thn V D thnh V D ch khng l V D) C lc v c phc lc ca c T D nui trong h sau vn ph Phc Quc thng thot ra ngoi bi v cc sng h trong nhng trn lt thng mi hng nm v sinh sn mnh. C phc lc thch sng trong dng nc chy nn khi vo sng An Cu sinh sn mnh thng t thnh by n ni c mt ci cng dc theo b sng mang tn l cng Phc Lc. Vua Thiu Tr thch cu c nn sau khi ln ngi cho th thm c lc v c phc lc vo ao Minh Gim trong i Ni v my ao qu ni thuc lng Gia Miu, tnh Thanh Ha. Hnh nh con c tru c tng trng cho b phn sinh dc n ng cng nh con ngao, con s, hay con c dic tng trng cho ci ging ca n b. (18) Ngy xa, lng C Hoan, x Bn , qun Hi Lng, tnh Qung Tr c tc dng c tru v b l ch ti i hi v cho con. B ly mo cau lm ci gu cha nc nht con c tru, trn y b ch ngoi ca ng nh gi xong vo nh. Sau khi cho hi x giao, lin thng hay nhp nh sau D! Ni xin li Ba ni tui i ngang, c bn theo con c v b ch ang pha ngoi t Ni xin li Nu nh khn c chi tr ngi, tui xin php en c cho em v nh (B ngha l cha, l ba; ba ngha l ba, l hm nay; bn ngha l bng, l mang theo; khn ngha l khng; en ngha l anh.) (19) Lng n t (t t, K t) tc lng Phc Tch bn dng sng Lu huyn Phong in pha bc Tha Thin chuyn sn xut gm nh ni, trch, ang, da, chn, v.v. (20) Hin thi cc gnh bn Hu di chuyn n ni by bn bng xe xch l p.
Vui Ci
Ngi bn hng siu ng Mt anh chng t nng thn ra thnh ph xin c lm chn bn hng ti ca hng bch ho trung tm..ng ch hi anh ta:- Anh c kinh nghim trong cng vic ny cha?- Ri, tha ng! Ti tng bn hng qu - Chng trai p.Tt! Cu s bt u th vic vo ngy mai v ti s n kim tra kt qu cng vic sau khi ht gi lm - ng ch ni.Vi chng trai, ngy lm vic u tin di ng ng v tht cng thng nhng mi ri cng ti 5h chiu. ng ch xut hin v hi:- Hm nay cu phc v c bao nhiu khch hng?- Mt. - Nhn vin bn hng mi p.- Mi mt thi ! - ng ch ni gin - Hng ngy, mi nhn vin ca ti phc v c 20 n 30 khch hng kia! Th cu bn c bao nhiu tin?- Ba trm nghn la, tha ng.- Th qui no m cu bn c nhiu nh vy? - ng ch ngc nhin.Chng trai gii thch:- ng khch vo ca hng v ti bn cho ng ta mt li cu nh, ri mt li cu va v cui cng l mt li cu c i. Tip , ti bn cho ng ta mt si dy cu nh, mt si va v mt si ln. Ti hi xem ng ta cu c u v v khch p: " b bin". Ti gi ng ta nn mua mt chic xung cu ri a ng ti b phn bn thuyn, thuyt phc ng mua mt xung cao tc di 7 mt gn 2 ng c. Chic Wolkswagen ca ng y khng ko ni ci xung nn ti bn cho ng mt chic Cruiser Deluxe na.ng ch long chong v chong:- Cu bn tt c nhng th cho mt ngi vo mua li cu? - Khng! - Chng trai p - ng ta hi mua bng v sinh cho v, v ti bo: "K ngh cui tun ca ng th l hng ri. C l l ng nn i cu c!".(NM8)
- 158 -
AMSTERDAM, TH
CA BO TNG NGH THUT
L Qunh
(Tp vn)
Qung trng th Amsterdam Ha Lan
T Namur (B) i Amsterdam (H Lan) m ) mt bn ting ngi tu in. Khi hnh lc 8 gi 30 i gi sng, xung ga Amsterdam 12 gi 30. C m ln mt i tu ga Lige i Maastrict. Ga Lige r p rt v hin i c xy dng bng thp, knh v b ng btng trng. L ga chnh ca thnh ph cng tn, a ph thnh ph ln th ba ca B. Lige l m trong ba . mt nh ga c tu tc hnh vi lng khch m ngy ng mi 36.000 ngi. Maastrict l ga u tin trn H u t Lan, c knh vi tng mu nu en, ti nhn g tip khch t Lige n. Maatrict cng l thnh ph du ph lch, c trng i hc ln, hng nm thu ht n, nhiu sinh vin trong nc v ngoi qu i quc. ng ph Amsterdam tp np ng i b. p ngi Nh ga p, s nh phn ln dinh th y, n th tng sn mu nu sm k ch vng. Ngay tr trc ga l trm bus, xe chy cch nhau vi pht. Chng y ti vo trm ly v i sut ngy. Xu trung tm ng thnh ph, chen vai vi rt ng du khch Mt s t khch. ln h i xe p. C th ni Amsterdam l thnh ph ca xe p. Vo lc x tra, tri v d bo vi thi tit m qua l hm nay tri n i nng m, nn chng ti khng ai mang theo l lnh, by gi ngi no cng co ro np mnh theo hin ph tm nh ph qun n, qun c ph. Tuy nhin khng v th m th
Amsterdam mt i v p, v nhng nt c bit p, vi ca mnh. L thnh ph ln nht, th ca vng t, th quc H Lan, vi dn s cha t tm trm ngn, ti nhng c n bn triu du khch n ngoi hng u nc nm. Amsterdam cng l th ca mt nn ti chnh, vn ha lu i, c sng Amstel th m i, mng chy qua. Dc b sng ri rc nhi quy bn v i nhiu tu du lch (canal cruises), v gi 13 euro cho 75 i pht i trn sng. Nu bao g u gm c v vo thm cc vin bo tng th c gi khc, nh vo Van o Gogh Museum 27 euro, vo Amsterdam Museum 23 euro. Dc mt on sng di c nhi cn nh ni n nhiu lm ti nh n nhng b c v nh n trn sng ng ni La Ng, nh Qun mi ln qua y trn n ng i Lt. Khc ch trn sng Amstel nh n nm ni lin nhau c nh trong khi nh n La Ng th nh ni tri ni theo con nc. La Ng c c. cng nhc nh n tn con gi u ca ngi b thn b tai nn giao n thng trn ng lm cng tc x h tr v. ng hi Chu La Ng hc nm cui Y khoa Si Gn. Ti i tng lng ngi khi c nh cu th ca bn ng vit cho con.
- 159 -
ng trm v Candleligh Cruises, nhn m ma nh nh mt mn sng mng trn m sng, ng mt cm thy lng bng khung th no. L v i by Ly mi lm pht, xung bn v ch nm pht sau th th tu khi ng. Hai bn b sng l nh ng nhng dinh th s hi ha tip lin nhau. C th ni n th Amsterdam l mt trong nhng thnh ph p ca ng ph Chu u. Vin bo tng phn ln nm d cc bn m dc sng. Ni ng du khch vo thm nh l Nh nht tng nim Anne Frank: C sinh nm 1929 t m ti c v cht nm 1945 trong tri t trung ca i tp c Quc X, tui mi lm. Gia i nh Anne c thi gian sng Amsterdam t 1933 cho ngy n b qun c chim ng. Sau khi chi tranh kt m chin thc, mt ngi trong gia nh may m sng st nh mn tr v Amsterdam v ti y tm th cun Nht y k ca Anne Frank. Nm 1947, The Diary of a Young Girl c xut bn ln u tin v d u dch ra nhiu th ting. Du khch im lng x hng di ng xp trc nh tng nim. with Crows) rt ni ting c ng, v vo nm ng ca 1890, cng l nm Van Gogh ra i tui 37, c by y. Ngoi hi ha, Van Gogh cn li a, my trm bc th vit cho b b v ngi em t bn Theo ca ng.
C th ni Amsterdam l th ca bo tng th ngh thut. t nc H Lan sinh sn rt nhiu c nhn ti trong nhng th ng th k qua. RembrandtHouseMuseum, nguyn l ngi nh m seMuseum, ha s ni ting ca th k th 17 ny sng v th v trong nhiu nm. Rembrandt l h s ln trong u ha lch s ngh thut u Chu, v quan tr t trng nht i vi H Lan. S ng gp c ng bc vo ca thi k m nhng s gia g l Thi i Hong i Kim ca H Lan ( Dutch Golden Age) ng sinh Age). nm 1606 ti H Lan v m nm 1669 i mt Amsterdam, H Lan. Cn nhiu vin bo tng, nhi a im du o nhiu lch th v khc m chng ti khng th gh v th thi gian ngn ngi, nh Amsterdam Museum, i, Rijksmuseum, museum, Hermitage Amsterdam, Amsterdam Dungeon, Heineken Experience.. Experience.. c ving cc vin bo tng ny, du khch ph o phn ln di chuyn bng tu (Cruises), v ngm cnh ng va trn sng va mun xung b c bn no cng ng bt c.
Van Gogh Museum l vin bo tng l nht o ln th gii vi nhiu tranh sn du v phc h bng u ha ch (drawings), c gn triu du khch m nm. u mi Bc Cnh ng la m vi By qu (Wheatfield
- 160 -
L QUNH Sep.,2011
- 161 -
Lm sao qun
Lm sao qun c Hu h tri c Nhng ngy nng la, l me r ng ri Mn man chn bc tr ng vng c trn o lng i t, nn bung li ? , Lm sao qun c Hu h tri c Thnh quch c knh Tnh Tm i Sen hng bt ngt nh h ng hng ri ng v Thnh Ni, i quen thuc ? i, Lm sao qun c Hu h tri c Thy T, Khim Lng chi xung nh m chiu Hai hng s trng xanh xanh l Bc cp ru phong gi la ? u Lm sao qun c Hu h tri c Dng sng mt lnh, gi tri nh, a Cu cao dng bc thiu mt ri u Cn u o trng thng v vi ? ng vi Lm sao qun c Hu h tri c Nhng ngi nm xung cho Hu dy i Vng mnh sau bao bin c i ng Thp nn hng lng khn mun n ? n ni Lm sao qun c Hu h tri c Hng Me, Hng ot, hng ph phng Gia Hi, ng Ba thu hc tr i, tr Vn Lu, Tha Ph nh con ? a Lm sao qun c Hu h tri c Nhng chiu tan hc qua cu trng ng Trng c dng ng, bn n xanh c Cho lng e p, nh mong manh ? Lm sao qun c Hu h tri c Chiu nay ma nh, nh mang t ti Ko khng ma xung lm t o t ng ai nhn di ma ri ? a Lm sao qun c Hu h tri c Nhng ngy ng, gi but ni ni i Lm cho ai khng v hc nh thn th y li vi ? i Lm sao qun c Hu h tri c Nhng chiu thu bic, gi dng kh ng khi Chic khn qung tm nh chi vi i Tm mi trong ti n trn i ? n Lm sao qun c Hu h tri c Nng ln ma xung lung bi hi ng Tri Hu trong ti, tnh Non N nh Nc Non Nc mun trng d khn ngui ??? YLA L khc Ngc Qunh
- 162 -
T NGN V HU NGN
Tm bt ca TRNG DUY CNG (Vit knh tng qu Thy L HU MC, BI NGON LC, Bc s NGUYN HY VNG v cc bn hc c NGUYN VN LU, NGUYN C MAI, L KHC NGC QUNH, L B DIP, MAI TH HO, NGUYN VN O, DNG C PHNG nh c ti Hoa-K) V cuc sng hin ti, cch xa mt i dng hn hai mi nm ri nn chng ti ha hon lm mi gi cho nhau mt li nhn ngn ngi hay cht qu vn ngh qua mt ngi bn i-v-v. Tuy nhin nhng tm tnh, am m v ngh nghip thi tr vn gn lin hai ngi bn tuy khng gi l thn thit lm nhng ng iu : nh gio, nh th, nh vit ca khc lng mn :TN THT LAN v TDC. Gia thp nin 1950, chng ti cng hc mt lp thuc ban vn chng ti ngi trng thn yu QUC-HC, cng am m Anh vn, Trit hc v vit ca khc ri n ht vi nhau mi khi c dp tham giavn ngh b ti gip vui bn b hoc trong i l K NIM 60 NM TRNG QUC HC t chc ti HU 1956. Khi sng kinh c, mt a hu ngn v a kia t ngn v chic cu Trng Tin, su vi, mi hai nhp hay nhng chic my ni lin hai b Hng giang th mng, mt bn l Ch ng Ba vi bn kia lTa Khm, nn tuy xa m gn, tuy gn m xa khi phi p xe p hay i solex, mobylette mi lc cn gp nhau. Ngy thng lng l tri qua trong mt t nc thanh bnh sau nhng nm u ca hip nh nh chin Geneve 1954. Xong bc trung hc, TTL theo ngnh s phm Anh vn, ti theo hc vn khoa. Ri TTL tt nghip v dy hc ti Phan Chu Trinh, Nng, ti v Trn Qu Cp, Hi An. Sau n tui ng vin, ti ri phn trng bng en ca ngh bn cho phi godautre ln ng nhp ng trc bn ti v TTL km ti vi tui. Sau khi mt nc nhiu nm, lc ra t ci to, ti li gp TTL ti Saigon. Bn ti vn am m ngh dy hc cng vi mt bn c cng ngh NGUYN XUN CHINH ( qu c) v TTL tip tc vit ca khc.Ngy 16 thng 4 nm 2007, mt ngi bn t Vit Nam v trao qu ca TTL gi cho ti: mt CD ca khc TTL sng tc km theo mt tp ca khc STOPPING MY LIFE, A selection of songs by TON THAT LAN. Ti nhn thy qua tc phm ny, TN THT LAN vit nhng ca khc c nhiu tin b chuyn m, nhc cng li ca du dng bng ngoi ng v cm hng su m hn. Lc , ti khng r TN THT LAN c bao nhiu tc phm TH, v CA KHC M NHC.Ri mi y, trong nhng ngy vui TT NHM THN, mt c bn gi va t Vit Nam v li mang nhng qu vn ngh ca TN THT LAN gi tng ti: TP TH PH NHC in rt trang nh RNG HNG(2002) gm 60 ca khc TN THT LAN ph th ca nhiu tc gi hu danh trong nc trong c mt vi ngi l bn ca hai chng ti t thu cn hc ti Hu. TP CA KHC CHO NGI CAO TUI XANH MU NNG H (2009) gm 26 ca
- 163 -
khc.Qua nhng ca khc va mi nhn c, ti rt vui km theo hnh din khi nhn thy ngi bn gi TN THT LAN, tuy tui cng ngy cng cao nhng ngh thut sng tc vn cn tr d vit Tp ca khc cho ngi cao tui.Ti xem mn qu TT va nhn rt v gi. Ti mun gii thiu vi tt c THY, C v NG MN QUC HC sng tc ca mt cu hoc sinh cao nin mang tn TN THT LAN, sinh cui nm K Mo (Janvier 1940) ti HU, chn ngh DY HC, chn nghip CM CA vi nhng sng tc phm in n: *CN NH THU BAN U (sng tc u tay) 1960 *TR LI MU NNG CHO EM (1993) *ON SINGING TERMS (1994) *GH LI BN I (1995) *MI TRNG YU (1996) *GI N (song ng Vit-Anh) 1996 *HU VN NGN NM (1999) *LET,S LEARN ENGLISH THE PLEASANT WAY (1999) *T NHNG NG TH HAY (2000) *THE FULLMOON FESTIVAL song ng VitAnh (2000) *RNG HNG (Th ph nhc) 2002 *STOPPING BY LIFE , a selection of songs(2005) Li c u nmca ti l mong cho bn TN THT LAN vui mnh lun tip tc nhng sng tc phm lm vui tha nhn trong cuc i. TRNG DUY CNG 30 Jan 1012 *Vi dng gii thiu tc gi: TRNGDUY CNG sinh ti Faifoo ngy 26 thng 11 nm Bnh T (8 Janvier 1937) l cng tc vin ca tp san QUC HC NG KHNH t nhiu nm. Hi vin VN BT Vit Nam Hi Ngoi / Vng TBHK v Hi vin Hi Nh Vn Vit Nam Lu Vong.
Mo vt trong cuc sng

- Cch chn da hu: nn chn loi v c nhiu gn, tri trn v nng. Nu tri trn nhng nh l da bng rut v qu gi, nn chn v tht cng, vi nhng tri c v cng, rut da s gin, ngon hn. bit da hay khng, hy xem cung da. Nu cung da xon trn theo hnh khu c l da ; ngc li nu cung da khng xon l da khng . - Cch chn xoi ngon nht l xoi ct v xoi thm. Nn chn nhng tri xoi c da cng, vng u, phn u (phn nm trn cung) chn vng v cng. Trn bng xoi phn di cht ui s thy c mt mt nh, nu mt ny cng di th ht xoi cng to. - Cch gi xoong c sng bng: Mi mua mt ci xoong nhm mi, trc khi s dng, hy thoa mt lt x bng t khp quanh xoong ri bc ln bp un. Nu xong x nc chi ra tht sch. Xoong ca bn vn sng bng nh mi khng h b nm en. - Lm sng xoong b chy nm: Khi xoong b la chy nm, mun chi sng li nh c, ch cn dng ct v gi lau chi ra sch. - Cch chi xoong b chy en bn trong: hy b chanh xt khoanh vo nu vi nc mt lc ri a xung chi. - Cch ra xoong cho b chy kht: Khi nu n l kht lm thc n dnh di y xoong, y cho, hy b vo mt t mui, thm vo mt t nc v t xoong, cho vo thau nc lnh, ngm vi gi ri chi ra sch. - Cch lm sp n cy khng chy: Mun sp n cy khng chy ra bn, ch cn nhng n cy vo nc mui trong hai gi. - Tr kin trong h ng: hy dng mt thanh st hay con dao b vo h ng, cc con kin s b ra ni khc. - Kho c bin cn bit: Khi nu mn n kho vi c bin, hy thm vo ni vi mung canh nc tr c. Sau kho cho n cn nc, tht c s chc li v khng cn mi tanh
- 164 -
Ch Hng n
Sng Chiu bn l ng Th ng Thng T
H ng nh
t lu ti c c tm cho ra m ch chi mt thch hp gi ci ch bn hng n sng, n chiu hp sut ngy trn l ng Th ng Thng T m nh chu v khng c ch chi thi ng v t ngha. Ni ch ch l khng ng r v ch th i, phi bn th : o qun, vi vc, th th, tm c, i tht g vt, rau qu, dng. v bc h...; m ni l c my gnh hng rong th cng khng ng, gnh ng hng th c m rong th khng, cc gnh ny ch ch ngi mt ch, np mnh bn hin ph ,bn hng n sng hay n chiu, ht th gnh v ch c gnh i lang thang m m gi l hng rong ? thi, ch thc ra Ch Hoa M v ch Bi cng Mp cc M Ngn, M Tr tuy cng bn hng trn l l ng Thng T nhng h khng h bit nhau v h M Ngn v M Vinh qu qung ci gnh nhc nhn m v mt ci no hn mi nm tr trc ri. T nm 1947, thnh ph Hu nm hai bn ph b sng Hng, c chia thnh hai khu v hnh c vc chnh l T ngn, Hu ngn v Thnh N n Ni. Khu Hu ngn phn ln l tr s ca cc c n tr quan hnh chnh, qun s v h ng. hc Khu T ngn mi l khu thng m nhng i mi, cng ch c cc tim bun bn lm n t trung m tp vo hai con ng chnh l Tr Hng o v ng Trn Ng Gia, cn cc con ng Gia Hi ( Chi Lng), Bch ng, Hng B c ng, cng l ph bn bun, nhng o ut v c v lai rai, ti t t. V phn Thnh Ni, ngoi tr c mt vi c quan i tr hnh chnh v qun s, mt vi tr t trng hc nh th phn ln l khu gia c, ni s sinh ra khng n sn bit bao nhiu l ngi p n ting ca t Thn p ni Kinh thu . Vy th ng Trn hng v ng Ng n o gia l b mt chnh ca thnh ph Hu nn lun a ph c gi gn sch s, trang tr , trng gy n tng tt p cho khch phng xa li thm c bt ng xa; cnh st ng Ba nm sng s ng sng ngay cnh ch ng Ba nn khng c mt gnh bn b , c t cm hn hay hng rong m c th dng li qu 5 hay n th 10 pht m khng b ph lt, c cnh st hay cng an ng ph xua ui. ti mu ni n nhng i. mun ngi gi cng vic tr an thnh ph cng lm ph,
C tm k s qua mt t theo tr nh nht t nh nha ca ti nn khng th xp theo th t thi p th gian chnh xc c. i khi nh l nh n ci i nhc gnh bn b ca ch Hoa Mp, gnh cho b ca p, b m Ngn bui sng, ri gnh cho v ca M i vt Vinh v gnh cho lng ca M Tr bu chiu , bui ch l nhc n mt k nim, m s kin m t
- 165 -
nhng cng vic nh nhau qua bao ch khc c ch nhau. So vi ng Bch ng, Gia H v Hng ng, Hi B t dn, bun bn lo to th ng Th ng Thng T l sm ut nht, hng ph i din hai bn, l c n li thm hai xm lao ng Hu B v B H Thng B T ng dn, do cc gnh hng n n ting g ni khp cc vng ph cn v thnh ph u t hp ph trn l ng Thng T c sng ln chi n chiu. Bui sng th cho vt,bn b An C ,bn Cu, Cm Hn Cn, Cho go, xi u Ty Lc, bn nc mm, bnh c mm nm Kim Long. C m Chiu th bnh canh Nam Ph, bnh t th nng O t tht Cht, bnh bo bnh nm M Cng, cho V M Vt Vinh, cho Lng M Tr..v.v ..,t trong Thnh N Ni gnh ra . l cha k cc gnh a phng ( a (tc l ngay ti B H v Hu B) nh S u nnh O a X, Bnh bc lc O S, Bn b O Em .v.v. Ph Lt ( police) thi Ty, C i Cnh St thi Cng Ha, Cng An ng ph thi X H Ch i Hi ngha, nh cm quyn a phng th no cng a thi mun dn dp lng l ng thnh ph cho sch nh ph s, trt t, khang trang nhng cui cng khng ai i dp c v ngi dn i qa cn ph kim n , n phi bn bun lng thin m khng cho cn mu n mun dn p ngi dn phi i lm iu phi php hay u sao ?. V th m ch no ri cng d cao nh ng d kh, thi ci xua ui, la ht cho qua loa r m i, ri vn hon ny. Hn na, dn ph Th Thng T rt hin ha d thng v rt bao dung, c mi ln t c cc gnh hng b cnh st hay cng an nh ng ph xua ui l h li cho cc m cc ch mang ni ch bn , ni cho vo hn trong hin nh (khng n xm phm lng l ng) hoc l ngay trong ti c tim ca h tip tc mc bn , mc cho cho khch c nn cnh st hay cng an khng ni chi v nh c n khi nhn vin cng lc i ri th h li khing i h ni bn ni cho ra bn bun v nh c vn nh cn, c. Nh ti l tim n nhng sng m c m cng c mt gnh bn b hay gnh cho v khng ca t, ngi ny th ca ngi khc, th thng l ng gnh bn ca ch Hoa m, hay cn g l ch Hoa m, gi Gi, khng c chng, phn bit v ch Hoa t vi Mp thng t gnh bn bn nh O Thi Bnh t Thin Khoi, ch Bi cho vt th ng thng trc bn t ngi nh chp hnh Gina ca anh ch Tho. a ch My gnh hng ni bn c bui sng ri ti y c tra khi ht ni mi i tng nh thu ti i khi ng tin. l 12 gi tra hay 1 gi chi th ch Hoa m, chiu v nh tha vi m ti : D tha M, sng ni tt c ca con l 15 ng, anh Nam Anh 5 ng, anh Nam Em 4 ng, ng, O Qun 3 ng, ch Thng Anh 3 ng, ng.... Nm hay mi pht sau O Bi hay ch Hoa Mp li i ch vo gp m ti v cng ht m ip khc nh mt vy: D tha M , ca con tt c l 10 ng, O Bm 3 ng, ch Thng Em 4 ng, O in 3 ng .v.v... Cc gnh hng n ch y l bn cho b con yu hai bn ph, b con lao ng B H, Hu B, ngoi ra h cn bn cho my bc ,m anh p xe y ,my ba gc, xe xch l v sau ny l m anh xe p a my th na.
C mi bui sng sm tinh sng 4 hay 5 m gi sng l cc gnh sau B H, sau Hu B dn hng ra l ng, cc gnh xa nh An Cu , hay Ty Linh-Ty Lc cng b u i xch l li. ng bt Nu phi gnh b t bn C Hn qua nh Cm n hn th phi n tr vi gi v ph ch qua ch phi ng ba ri li gnh dc ph Trn Hng o, m i khi gp khch trong ph gi th gnh nguyn gnh v nh bn cho n 9 hay 10 gi sng mi n gi n ng Thng T. Nm su gi sng cn m m mng mng m m nghe c ting lc c ngoi c l bit bn b c ca ca ch Hoa m qua ri. C m iu c bit l i. mt
- 166 -
cho b M Ngn th ngi tn bn nh thng n n c Quyn, xa nh ti n ba bn cn m ti v n vn bit nh nghe ci ging chi the th,rang rng ca M.Hnh nh M Ngn cng c b con xa gn ng b chi vi M Ni ti v cng gc gc trong xm c H Dng trn Kim Long nn ti th thng nghe M ti gi bng ch v ba ti gi M l O Ngn. M Ngn c 3 ngi con, hai gi m trai. , mt M t tn cho 2 ngi con gi l H Ch v i Hm Hm Em. Hm theo ting Hu nm na dng ch b phn sinh dc ca n b, v theo quan ni nim ca ngi bnh dn ngy xa l ph t tn con i cho tht xu ng b khut mt hay ng ci t ngi m khi bt v di m ph hu h h. Cn anh con trai tn l H hay H (?) hay l M cng M mun t tn con trai theo tn ch Hn Vi : m Vit H ? Nhng c mt iu rt d thng l m mi ngi b con xm ging, k c b thn hai O n Hm Ch v Hm Em khng ai ly lm chuy y chuyn bun phin, khng ai c mt ngh chi d tt hay d xu v ci tn ca mnh, hai O c ngh tn ca mnh cng bnh thng nh tn Hu, tn Lin, tn ng Hng, tn Tuyt ca cc ngi con gi khc. i Nh M Ngn B H, sau lng nh ng , ngi p Thng T l D t V Th Nguy ( em v Nguyt ca n c Quyn). C mi bui sng khi th i thc gic l M c l sc ming bng cch ku tn hai ng a con gi hay thng con trai ra ch ra r, chi ng chi bt c chuyn chi, chi hng gi m khng bi bit moi ming, cho n khi D t tnh gi nng v nh gic c tng l g va gy sng. V cng t , nh ng t mt thi quen, khng cn g gy, khng c ng n cn h bo thc, D t Nguyt vn thc gi ng gi c gic nh thing chi ca M Ngn. Lc th D t th khng hiu v khng nhng nay, m mi ng my nm sau nh li chuyn c th D th thng cho y M Ngn qu tri, v rng m m b khu nghip nng d ra h ?(Chi tit ny do ch V Th t ch Nguyt k li) O Hm Ch gnh ci gnh cho ra t ng ti l M Ngn bt u m my chi O H ch nh i Hm tt nc vi nhng li l tc tu nht th gian, ra t th m O Hm vn vui v thi la, sp ging tring, p chn bt cho M sa son bn hng, thi nhng n thit chuyn ny ch k ra con nt thi nay khng th i th hiu c v con nt bn M ni th cho l chuyn pha m thi. V sau O Hm Ch ly mt ng cnh st ngi Qung Nam tn Nhn, O H Em xinh gi n, Hm hn nn ly c Dng Vin, c ng cng ngi Qung Nam, rt p trai cng lm c m cnh st nhng c li xe M T h tng v bo v my ng ln. Anh o v H ngi con trai c nht, b M chi hng t, b ngy cng c lm cnh st dp ng, chuyn nh dp my gnh hng n trn cc y ng ph Thng T v Trn hng o, trong c c ci gnh o, c cho b ca M v ch mnh. K chuyn chi th khng th qun c i th M Rung, n hong chi H B, nh ngay i Hu sau lng nh ti. M Rung m nh cy sy, u ng trc lc, c anh con trai tn Ru c Rung khong 18, 19 tui.V b con trong xm khng bi tn M nn i.V bit c gi theo tn con cho tin vi s sch. n vic Mi ngy vo khong chi chiu l M ra g chiu ng trc ci chi l , mnh m mt ci o cnh c mc trng, li hai ci tay khng khiu, mt tay nu ci ng qun cho lng nhu nt, tay kia c , cm ly ru , v ming bt u chi. C ung mt hp l i. C chi mi cu. Ti khng nh ni M Rung i nh chi cu chi nhng tu trung l ch cha thng u chi Rung m ci L... ca con rc m b M b v ... Cng chi mt m cng , cng hung hng, m nhy dng ngi ln,v chi hai tay i ln,va va v vo ch gia hai chn nghe b bp, gia a bp ting ci v ting v tay c bn con nt trong ca xm. Cha n, thy bn con nt v tay reo n v h,v c l ru cng ng khi m trut qun m, l bn con nt chn mi tui chng ti ch mt. i chy Anh con trai tn Rung chu khng thu, ngy u i m cng b m chi, b lm nh nhc, anh b nh ra i, anh ng lnh Ty, hc lm ti x cho Tiu c x on Vn Ti 503 ( cinq cent trois) th thng li xe
- 167 -
GMC ra Bc hay qua bn tn Lo v t anh bit tch, khng nghe ai nhc n anh na. Khng bit c ng l ti nh va hay khng m c mi bui sng i qua hai dy gnh hng n sng trc nh l m l ch m cng mi ch Nam Em n mi xa cho m, cho ch vi, v khng bit l ng s thc nh vy khng m rt nhiu ngy ch Hoa m bn bn b vo nh ly tin sm hn thng l. Ti hi rng ba ni ch v sm ra th ch cho bit l nh sng ni anh Nam Em n m hng nn bn ht sm v ra l ti ni ting....n hng.Ch Hoa Mp nh trng s c c nn ct c ci gnh bn b nng n khi i vai, nhng ch Hoa m khng chng th cha. Cch y 5 nm c dp v Hu thm nh, mt bui sng ti lng thng i dc hng hin, nhn my gnh bn cho nh thy my mi nm trc, gp gnh bn ch Hoa m, ti vi ngi s xung. Vn n ci ti tn nh xa, ch hi : Anh Nam Em n ci gi ngho vi ci mng h! em cn nh anh thch ming gn ch khng thch n huyt m Ti ngm ngi thng ch vn cn nh ci s thch ca mnh, cm ng nht l c nghe ch gi ci tn nh ca mnh m my moi nm ni mi c nghe li , ti hi ch: Ch Hoa ni c kh khng ? Rng khng ly chng cho ri ? Ch ci ci m ti thy hnh nh c cht nghn ngo trong cu ni : Mnh va ngho va xu ai m ng anh Nam Em i! Thi ri cho khe. Ch anh ch i Ty i M hn mi nm ri m em vn cn gnh bn trn vai o v. Ti lng ngi thng cm mt mnh i, mt thn phn bt hnh v thc s xc ng nh va c mt bi th bun vi nc mt lng trng. Renton, thng chp 2004
NH THY
(Knh gi Thy Bi Ngon Lc)
Lu ri xa cch, nh n s Ngonh li thi gian chy vt v Lc trc qu nh, lng ton hc By gi x l, rng ng tu Thy th ch ngha li trong sng Tr li vn th ti m Mo mui i vn, xin th b Tc lng Thy dy o cng nhu . Virginia 2012
THNG HU
Bn c ln qua Hu cha ? Trng Tin phng vt ong a p thay t o bay trong gi Xinh qu tc my quyn bng da Nh lm sng Hng h mi y Thng sao Thin M vng chung cha Xa xi xin gi nim nhung nh Mt th yu ngi ...x Hu xa ! Nov. 2011 Ngc Phan
H ng nh
- 168 -
T THU
PHN TRNG, BNG EN
Ht K Vng Fast rewind: 1948. Trn tng vi, ngi m ng thm ru m Tri thng Mi Hu lnh se se. B K nh i ni gc mt ng t gn nh, ch ng cnh st ng trn bc iu khin lu thng th tu hut n thi cho php i l m ti vi i mt mch qua bn kia ch ng, n trc cng trng N TIU HC ON TH IM. Gi l K, bi v n nh hn i nh c ht tiu. Con b bng qua sn tr t trng bng t nu c pha ln ct, ri nhy tng bc c v lp c cp ba. Cc bn gn nh ng , ch ch c gio , ch thi. My pht sau, c bc vo, c lp ng lot ng ln, c mm ci nhn quanh l ri ra du p, cho cc em ngi xung. Hm nay th Hai, c lp cn ch mt ngi p ch na, l bc cai trng. My pht sau, bc xu y xut hin, tay cm chai mc. Bc dng li ni c nhn i ca, c gio, ch c gt u l bc bc vo. Vi c b c cm godets chc u xung, lc lay v pha bc c v cho bit l mc kh ran ri. Nhng bc v t i. vn t i tng bn, rt mc xanh vo m ci godets. y n bn K, n ni nh, Bc cho t con nhiu , ti nhiu mc. Tun ri, ti con thiu m chm. u mc Ri rng? Ti con phi thay phin nhau phun n ming hun nc v bnh mc kh, chm . By n! bc cai nhu my. Lp c tt c mi hai cp bn gh chia lm p gh, hai dy, mi bn su cp. C nm tr ngi chung tr mt bn, chung mt gh, v chm chung ba bnh m mc. Ri king nh bo gi ra chi, K cng vi a bn ra hin, ht chi nh th li thy ht me, t th, bng dy thun, nhy c c, ch lng, v.v y chi Hc b ghi K ng vo h ng hng th 50 trn 60 a. Ba ca K xin c gio lu cho. Nhng K a vn gi v tr 50 tr ln. C gio ra lun: T CON MO NH EM. K cn nt c cn vit, mt n c hi sau v v kt lun: Nh em khng c nui mo. C gio chm bi, v K khc tht tht khi m lnh hai ht vt. C gio bit ba ca K nh binh, nay y a mai , cn me lo tim n, tt mt ti, nn c m u vut tc K, C c ni ba con mua sch cho con c. Con nh c sch mi ngy, th con s kh. i s Ba cn mi ngi em b con -ch T- v dy km, i lun trong nh. Ch em K lc khng a ch u T v khi ch d bi m ti K m qun c vi ch i mi cng b bt qu. Ngoi ra, ch hay b K chp i bt pht mt trm ln, nh: Ti tn l K, xin h t n, ha nay v sau s khng ct ht me trong b o na. t b Ch c nhiu iu cm lm, m ch khng vi ra, m vit ch khi no ch em K phm l mi hay. Nhng m li cng nh ch, m ch ca K ln h a hng nh trong lp, cn K cng ln c h ba mi my. K ng vn nh n ch T, Thng cho roi, cho v vt... Khong gn h, nng chan ha, K v cc ng bn chi bun bn ngay trc c lp, gi ra chi, c ca m hng l nhng tri c chua pho hi t vn ng t nh. Ti K cng ranh con gh lm, tri m ng gh th gi giy bng trong trong, cn tri xanh xanh y th gi giy bng trong hng, nn tri no trng ng, cng nh chn cy, bn chy nh tm ti, m y mc
- 169 -
du khch mua qu bit mnh li ti nh. Khch hng l bn cng lp, cng trng, nht l my ch lp nht thng cho thm tin, m tin l nhng t giy trng tinh x ra t nhng cun v. Ht h lp ba, Ba ca K i v Hi An, v K xa NCnh -mt c bn K thng nht-khng mt li t gi, v lc K khng bit nh NCnh u. Ba ca K tip tc mua sch cho ch em K c. Em gi c tn nh l con a do bc ca K t cho, khi me ca K sinh lin tip ba a con gi, a, li sinh con gi na sao? Ba bo me, Nh khng c con gi nh vn khng c hoa. Vn nh mnh c ba bng hoa, me hn vui lm h. K v con a thch nht cun Tm Hn Cao Thng. Vo nhng m ng, hai ch em qun mn c chung chuyn Anh H Long v Ch B nh Trng Ngi o Sac e, v.v, ri khc st mt. Ba cn gi K, con a, v em trai i hc thm cui tun. Lc u, K kh s v ng thy v bn hc l ngi a phng, cn ba ch em K tuy xut thn t x cao lu, m qung, nhng xa qu t nh, nn lc u ai ni ny hiu y m d, y m trn-. C gio lp nht ch cho lp cch nh du hi, du ng, Khi hai tnh t i i vi nhau, cc em hy nh Sc, Hi, Khng; Huyn, Ng, Nng, l ng gn chn mi phn trm. Bi lun vn cui nm ni v c m ca em, K khng b zero na, m c c em bi c cho c lp nghe. K c sau ny ln ln, K c i dy nh c. C i, K vn cn thuc nm lng bi ng Carnot v thm thy v trng c m c dy cho chng em ngy xa. Sut bn nm trung hc nht cp, K chi thn vi KN, mt c bn ngi Hu rt d thng. KN Ta Ha Gii, K gn nh thng M, m sng no cng ch nhau gc ng, chia nhau tng ming qu, hoc nhng khc bnh tinh luc, trn ng ti trng Trung Hc Trn Qu Cp, v cng v lp mt ln. K vn nh thng KN gh. Ri K ra Hu hc, t tr thnh c n sinh trng ng Khnh. Thy TH dy lp tam cch vit cu c cho ng: Aimer quelquun. Aimer faire quelque chose. Ch khng phi l Jai un pole mazout, Tu as un pole tazout Thy a hc tr vo nhng ng vn tuyt tc ca Victor Hugo, Charles Baudelaire, Alphonse de Lamartine, Alfred de Musset, v Thy D m toang vn th Truyn Kiu, Chinh Ph Ngm Khc, v.v Cng nh nhiu nh khc Hu, vn nh thy c c rt nhiu dy t hng khng trng m mc ging ging trn khp hng ro ch tu, m hnh nh ch x Hu mi c dy t hng m thi. y l khong thi gian th ca Nguyn Sa, ca TTKH, v.v khng cnh m bay t hc bn ny n hc bn khc, ri mt ht n ni c thy khng kim ra. i Hc S Phm Hu un c gic m Phn Trng, Bng en ca K thnh s tht. Tht ra, k thi u K u phi cnh mm, nn nhng nhim s l tng nh Hu, Nha Trang, Lt c chn ht. u k sau, K ch cn c Kin Giang v Trui. Lc K khng mun v Trui, m Kin Giang th xa qu, nn K vit n v B Gio Dc xin c li thnh ph Hu dy, vi l do m sau ny ngh li, K thy cng kh khi hi. Sau ba thng khng thy hi m, K nh bo v Saign. Sng sm tinh sng K c mt B Gio Dc. ang ng x r, gp ng gc dan khuyn, V i, v c khng c hn trc, th d c c tuyt thc cng khng c gp ng gim c u. K chn ch cha mun v. May thay, lc cu P u n, hi: - Chu t Hu lc v y c chuyn chi? K k s tnh. Cu ci ngt, nhng c l thng hi K c cng t Hu v, cu bo: Ch cu cht. Mi pht sau, cu ngot K v gp ng gim c. ng gim c v ngay: - Ti sao c mun li thnh ph Hu dy? - D, con cn m gi, em di ngay thnh ph Hu. - Cn Trui th sao? - D, i xe v Trui thng b tr v hay ngng li n khch dc ng, m con th khng c phng tin di chuyn khc - B c nm nay bao nhiu tui? - D, bn mi hai.
- 170 -
- Tri t, bn hai m c gi l m gi h? Ti cng bn hai tui y. K ht hn, D, con xin l , li. Con khng c .Khng sao. L do c nu ra khng hi iu kin c xt li thnh ph Hu i ph dy. Ti khuyn c nn v trnh di trng din Nguyn Trung Trc. Kin Giang l ni lnh c. t chim u. C s yu thch ni ny. V li, i cho V bit , bit yC c th v mt nin kha Hnh khch Hng Khng Vit Nam p tu t i Kin Giang, xin mi ra cng s 6. K v me bc ln chic phi c b nh, p xu , xung mt phi trng cng b nh, ly taxi v thng tr ng trng. ng gim hc cn kh tr, bo me ca K, Xin bc a cho xem S V Lnh, ri quay qua K Cn c i em y xin hc lp my, ban no ? y, i chm thi lc tnh. Nin h k tip, me nh, nh. hc ba i theo coi K dy. Hai nm sau, khi gi t Kin Giang, cng t mt lc K c hai cm tng th l: hnh trang ng tht th y m p hn ngy mi chan cha nhng i n, thng nh ca cc em h tr, ca bn ng c nghip, cng nhng thm tnh c sng nc Hu ng ca Giang, trong khi K vn c ng Rng cht ri, ng, kh nht c nim vui. V Hi An (Trn Qu Cp), ra Nng n (Phan Chu Trinh, Hng c, K Thut, Hi Vit c, K M), u u K cng c g nhng em hc tr c gp v cc bn ng nghip thn thng, v giy thn p i (c mi) lan rng mun nh... ng Sau Tt Mu Thn 1968, K gi t Hi An u t i M hc, K hi a ba me, By gi con i i gi M hc, ba hay me, ai i v con y? Ba a, i Ln ny cho con i trc m mnh, ba s cng c mt me theo sau. a m thnh s tht, nhng mi s n 1981, K mi c n c gia nh v vi c c Thung Lng Hoa Vng. Ni y, K cha bi ng. bit chn trng no tr li v Phn Trng, Bng i vi en. Lc mt nhiu, rui t, nn xin vi kh i vic d dng. Cui cng, K ch i chn dy ESL thuc chng trnh gio dc trng nin, m mi v sau, c v K vn ngh l s chn la v nht. a va Fast forward: 1998 My thng u tin trn bc g K cng c g, khng trnh khi th thch t mt vi em t c xp hng th ba hc tr. V sau, K m bit mi nhng cu hi hc ba n t cc anh, cc ch, cc d ca cc em th sc c gio m c mi. D sao, khi c ng trn bc g l u tin ln Trung hc Nguyn Trung Trc, Kin Giang, c, khng phi tr bi, m vy tay cho cc em y hc sinh ngi xung, ri cm vin ph trng lt m phn nh trn bng en tuyn, K thy cc em h sinh y hc v mnh nh l ton thy th gia tr nc bao a tri la, cng nhau thm ving di non sng g vc v i gm nhng chn tri xa l, mc du lc ba ca K u bo me i theo K sut c nin hc, k c khi K c, k Thy Q bc vo vn ph c phng Chng Trnh Gio Dc Trng Nin, lp Anh Vn bu ti ti p bui trng Yerba Buena. Trn vai o cn v ng vng nhng cnh hoa o, thy khng ng y ngng li bn giy u tin, m i thng ng n bn giy cui phng, t gii thiu: - Hi, Im Q. Ill sub for Ms E. tonight. I guess she has a lesson planning ready for me? K a tay tnh ch cho ng th tr li bn giy thy u tin ly bi, nhng khi nghe gi y ging ni quen quen, K lin co bn tay li. Thy Q reo ln: a, c lm g y? a, K cha kp tr li, thy h tip: B c vn: i Cn yu ngh godautre? Khng s ci ngh bc b nh vi? c bo
- 171 -
Khng ngn ci ngh bn cho phi? K mm ci: All of the above. Trung-Thu 2010: K ng sp hng ni tim bnh, i n phin tr tin bnh trung thu. K ni vi me, Con mua hp bnh cng, ch ly nhn ht sen thi, khng ht vt, khng chi ht. Trc mt K l hai ngi khch cng ang ch tr tin. Bng nhin, ng khch bo c bn bnh: Xin li, ti i . C cho ti hai hp bnh trung thu, mi hp bn ci, ch ly nhn ht sen thi, khng ht vt, khng chi ht. Xin c b bnh vo hai ci hp tht p. K hi ngc nhin, ai gi bnh trung thu, ging nh mnh. Tr tin xong, ng a mt hp bnh cho c bn bn cnh, cn hp kia, ng quay li pha K - Tng bc v c, ly tho. K cha kp ni g, th c bn ni, C nhn cho ti em vui. - Nhng ti c quen u? - Quen ch c. M quen nhiu na. Em l Sm y, m cc bn trong lp ESL hi xa vn gi a l uncle Sam ph em , c cn nh khng? - Cn em l Xun, cng hc vi c na, c qun em ri sao? Bng thng nm rn r quay v, Sm mang kin mt, c nhn khng ra. Ri quay sang Xun, C nh ri, gi ra chi, Xun hay ph ch Sam lm phi khng? Xun vn lu lo nh thu no, C cn nh gi hc cui khng? C ni nin kha ti c khng dy na, m lui v khu vn cn con sau nh vui th in vin. Em nh c lm. Sm tip li, Em cn nh bui hc cht, em ni c cho em hi vi ch, trc khi chia tay. - c, nhng phi hi bng ting Anh c mi tr li nghe. - C i, ch -Qua Cu Rt Vn-, ting Anh ni nh th no? - Ting Anh, thnh ng -Burn a Bridge/Burn the Bridge- c ngha tng t. - Em mun ni l ti em s nh n c hoi hoi, ch khng bao gi burn the bridge u. Khng thy my lm nn, m c. Xun tip theo, Hi em hi c Uncle Sam trong ting M c ngha g, v tng ng ting Vit l g? Em nh sau khi c gii thch ch Uncle Sam xong, c ni Chu thua, cha tm ra tng ng ting Vit. Mt lc sau, c ci, Hay l M c Uncle Sam, th mnh c Chnh Ph - Nhng em mun c mt ngi ch nh uncle Sam c, Xun phng phu. - Th ch lm vic trong Chnh Ph . Sm ln bng, vit: And my name is C lp ci vang, Well done, uncle Sam. Xun ci, T em c gi anh Sm l Ch Phnh, rit ri, em tr thnh thm Phnh khi no khng hay. Ti em c hai Phnh con con ri c. - Th Phnh con con u ri? - nh vi Phnh ni. Thong mt giy, bi phn trng li bay v, v li nhn nh trong cun Tm Hn Cao Thng, H Mai Anh dch, nguyn tc Les Grands Coeurs ca vn ho nc Edmond de Amicis, m K v cc em c trong nhng m ma nm no li vang ln, Hi ch lnh nh trong i qun ln lao kia, c ln con i, ly sch v lm kh gii, ly lp hc lm bi chin trng, coi s ngu dt l th ch, v ly vn minh ca nhn loi lm cuc khi hon. Con hy c gng lun lun v ch h lm mt tn lnh hn nht Vt thi gian v khng gian, cho d phn v bng bay mu hay thay mu, K thy tnh PHN TRNG BNG EN, khng h bc bo nh vi, m vn ngt ngo nh c v ng Ht K Vng Valentine 2012
- 172 -
NGY THNG QUA

v
MT MI TM T I
Vi m c l mnh s phi lm mt vic c gi tr dng ln cho X Hu thn yu; ni m ti i c c sinh ra, c nui dng thnh ng ti vn ln trong mt hon cnh bit v thc ng ngi; nh c hin c ci hoi bo hng m p ngy no. Knh dng thnh qu ny ln hn thing Thn kinh i p n t i khng th qun; ln Hng Linh c Thn Ph Mu knh yu ca ti; n Anh Em, b b v tt c ca n bn ng mn Hip Kh o , ang v s gip cho Hip Kh o Hu pht trin v mnh. s ng San Jose, ngy 4 thng 5 nm 2011.
L vit c.
Ngy 1 thng 1 nm 1992, cc l hc Hip lp kh o ca Cu Lc B Tenshinkai Tenshinkai-Aikido Hu lun phin dng li chc mng nm m ln T ng mi S Morihei Uyeshiba theo phong t Vit Nam tc gi l Mng tui T S. Trong gi pht trang . gi nghim ny, trong ti dng tro mt m cm xc t mi c bit v c nguyn noi gng Th T pht ng Thy trin b mn Hip Kh o ti ni chn nhau c i ct rn thnh hnh c giai on u. u. Bn thn ti cm nhn nm 1992 c ny l thi im nh du mt b ngot quan c trng ca na i ngi cn li ca ti. Sau m a mt thi gian b chm m v thi cuc, trong ti gi c, gi y bng ln mt sc sng mnh li quyt nh t: t b nhng suy ngh bi quan, ch chn ly mt phng hng tch cc m bn thn m p t n ngy hc c nhng l thuyt v chiu th tuyt t th vi, c o ca mn Hip Kh o, l ti tc o, tip nghin cu, hc hi v trao truyn nh n nhng iu l th m mnh c duyn tip nh c. Lc , p nhn ti c cm gic l ang c m si dy v hnh ni t dn cc im then cht to nn cho ti mt nh lut sng vi y thin , quy mang li li n quyt ch cho nhng ngi chung quanh mnh qua vi i vic trao truyn nhng g mnh h c t Hip kh ng hc o m ti hiu rng: y l m li sng c mt th ca nhn loi, mt ph cch sinh hot ng ha hp vi nhau trong ha bnh khng tranh i hn thua, mt ngh thu tuyt nh trong t phng php t kim sot v i khin bn m iu thn v cng l mt ngh thut t v rt hin ha nhng khng thiu tnh hi qu . Ti u hiu quyt nh tp yu thng m ngi, mi vt d ng mi trong nghch cnh v c gng chan ha kh nng ng kh sn c gip , san s mi ngi. Trc n mt, ti tri tnh thng yu gi Thy Tr n ng gia cc Anh Ch Em trong cc lp Hi Kh o v p Hip gip Anh Ch Em rn luyn thn th khe mnh v n th
- 173 -
c th c kh nng dung hp vi v tr bn ngoi tr nh vo cc trit l ca Hip Kh o.. o.. Nm 1974, vi mt tm lng ho h ca m hc mt thanh nin y l tng hm h mun chia s ci hay mi hc c n nhng b b chung ng bn quanh; ti c c mt nm ng ngi rn t ngn luyn mn Hip kh o vi Anh Em mn sinh t i ti sn tp Trng TSQ Vng Tu ri sau b gin i b on v thi cuc. Tip n, trong su thi gian n, sut tri tp trung ti m thm rn luy ch v kh n theo phng php Hip Kh o; ng th khng ng thi b l c hi gii thiu v ci hay, ci o c trong phng php tp luyn Hip kh p o. Sau , khi tr v sinh sng ti Hu ti th thng thao thc vi tng lm sao hnh thnh c mt sn ng tp Hip kh o ti HuBt c lc no, b c bt u nu c c hi thun tin l ti tm cch ph n ph bin ci l thuyt sng tuyt vi, ci cch x th i, x linh ng theo nguyn tc Hip kh c tinh p y thn ha hp t tng n hnh ng. ng. l tng ny; cn v pha nhn s li c kh nhiu s Anh Ch Em hm m v khao kht c hc hi v mn Hip kh o. Lp Hip kh o c khai tr c trng sau ngy gi T S ca b mn (26/4) m mi ngy. Sau ny, lp c chn danh xng l TENSHINKAI ng AIKIDO - HU (Hip Kh Thin Tm- Hu). p o Chng ti cng nhau tp luy trong khng kh p luyn gia nh thn mt. Thy tn tnh h n hng dn nhng l thuyt, n th; Tr tch c tp luyn v thc ; cc hnh ng theo li hng d ca Thy. Tt c ng dn Thy v Tr nh b cun ht vo tr ch chy ua n chi vi thi gian c th t t c mc ch o luyn c nhng Huyn ai ng tiu chu i n chun hi trc khi ti ri qu hng i ng nh c ti Hoa k, hu ni tip k hoch xy d ch dng v pht trin b mn Hip Kh o ti Hu Thi biu tp luyn . khng cn ng khung theo qui eo nh m li c m rng cho nhng mn sinh no mu tranh th ng mun tp luyn hu c th tip nh ht nhng g Thy n mun truyn cho TrLp sng, l chiu v lp p lp ti ca su ngy trong mi tu u m rng n i tun tip cc Anh Ch Em mn sinh ny. Th Tr Thy thng mn nhau nh Cha Con ho Anh Em. hoc Vng mt mt ngi l thy thi vng, l khng y thiu yn lngRnh ri c lc no l tranh th tm c th n sn tp thm hi nhau v cng nhau t i tp luyn thm Lp hc Hip Kh p o u tin vi 21 ngi, sau c lc gim, lc tng, c lc ln m, n con s 40 mn sinh theo hc th c thng xuyn cc lp Hai, T, Su v Ba, Nm, B (k c xut sng v y xut chiu, ti). Nhng ng hc tr u tin ca i ti Hu chnh l cc con c ti: Phng Qun, ca Hu Dng, Phng Hn, Phng N ng Ngn v Phng n. Cc con ti lm ti hi lng v s say m s tp luyn ca chng rt ging ti h cn tr. K ng hi n l nhng ngi hc tr tm c ca ti, nhng c ngi ngay t sau khi c gi thiu r v l c gii thuyt c th ca mn Hip Kh t quyt p o tm quyt ch theo hc cho c thnh qu l: c qu Nguyn c Tr, V nh Thanh, Tr vn Ho, nh Trn Trng quang Thng, Ph m th Minh Th, Nguyn vn Ngc, Trn v Lng, L quang n v Minh, L th Bch Thy, y, ng Bch H, ng
Vo nhng thp nin 80 tr v trc, ti thnh ph Hu, Hip kh o ch c V s Suzuki truyn dy thm trong V ng Judo ch cha chnh thc truyn b su rng trong qu ng qun chng. Mi n ngy 6 thng 5 nm 1991 l Hip n lp kh o u tin thnh ph Hu thnh hnh c vi bi cnh kh thun li: nh Vn Ha TN ang i: c nhu cu m thm b mn Hip kh bn p o cnh b mn Judo v Vit V o; c o; cng vo thi im ny cc v trng bi v b b khuyn n khch, h tr v ng vin ti truyn l mn hc n li
- 174 -
nhPh, Hunh ngc T, Dng Tr Xun Lc, n L th Uyn Nguyn, Phm vn Qun, Ph m Phm Trng Ninh, Phan Phng Anh, Nguy ng Nguyn th Nhung, V vn Quang Huy, Nguyn ng Thanh, n ngc V th Phng Loan, L th Diu u cCc lp sau li cng c nhng ngi ham h nh vy: i hc Chu ngc Cng, Hunh vn Ton, L Hu nh Hunh Lm, Hong th M L, Trn th Vn Anh, B Bo Ton, Nguyn Kim, Nguyn th H Hng Giang, Nguyn th Ngc Loan, Trn Hoi Thanh, n ng Thanh Tng, Bi th Roly, Nguyn Anh D n Dng, Nguyn th Ngc Chu, V th Trang, L vi vit Tm, Mai Anh, Trn nh Tm, L th Thanh Thu, nh th vn Chung, Nguyn th K Giang, K Nam, K Nguyn Ph, Nguyn th Nhi, minh Tr, Hunh th Hng Hi, Ng duy Tr, Ph i, Phm th Hi Yn, H khc Ninh, L vn Hng, Tr T Vit, ng, Trn L tn Trng An v cn nhiu na khng th k a th ra ht... Chng ti say sa tp luyn k thut, trao n k i nhng hiu bit v l thuyt hi kh nh: t hip Giao tranh vi ngi khc, ri th ng, th ch l s thng tng i; khng giao tranh m v i; vn thng, mi l s thng tuyt t i. Morihei Ueshiba; hoc Phi hp th xc v tinh thn vi lm sao ha lm mt vi thin nhin l m i mc ch chnh ca vic hun luyn Hi kh o.. n Hip Trong sut thi gian rn luyn, ti th n, thng hng mong cho chng ta gp c k duyn liu ng c trit l T S ch dy v nh c iu kin pht trin ng ng hng c b mn ng ca Hip kh o. Ti cng thng t nh rng khng nh th ly v thut ch ng con ng ngi m cn bit cch dng V dy o cho con ng o ngi, hng con ngi i vo th gii ha bnh, khng i tranh chp; iu ny nu c p d c dng vo i sng hng ngy mt cch ng n th cu sng n cuc ca chng ta s t n mt cnh gi ha bnh nh gii tuyt ho gia ngi v ngi bt k l v chng, cha con, m con, thn thuc, bn b.T nhng n b.T l thuyt thc tin b ch nhng khng ph d ng phi dng thc hin ny, ti t ha l s c gng ht sc v tm mi cch trao truyn n c cho th h k tip hiu v thc hnh c ci c li ca c ct b mn Hip Kh o; iu quan tr u trng l khng th mang nhng iu mnh hu duyn h c u hc v bn kia th gii m khng truyn l cho nhng n li ngi c duyn vi Hip Kh o. Sau nhng ngy thng tin chp chng ng u dng xy vi s h tr ca b mn Judo Hu, u a b nm 1992 vi s tr gip ti chnh c Hi Vit ca Kiu yu Hu, b mn Hip kh s hu p o c mt sn tp ring v chnh th thc hin k p thc hoch truyn tha cp tc nh c nhng s hc v Hip kh o. Kt qu ca n lc ny l sau hai nm b c by thng ti luyn Hip Kh p o-Hu hn hnh trnh din Lng V thut v cng chng m t mi Huyn ai u tin. C th ni y l ni nim t ho ca b mn Aikido-Hu qua k qu ca k thi kt Huyn ai vi thi lng tp luy gp ba ln i p luyn hi chn c nhng Huy ai ng tiu ng Huyn chun v kh nng k tc nhi c nhim v iu hnh, pht trin b mn sau khi ti r xa Hu.. ri
Hm nay, ngi n li nh i nhng ngy thng qua v soi ri tm t ca bn thn, ti c n cm nhn c mt nim hnh phc trn tr v s n lc ca Thy s Tr chng ti t hai mi nm v trc v mi i v n hin ti c bi p x i xng ng bng s hin din vng chc ca Aikido Aikido-Hu hin nay. Hai mi nm tri qua vi bao kh khn, tr ngi, th i tr thch tinh thn v ngh lc c th h th hai ca c ca Hip kh o Hu: Hi ng Huy ai Aikidong Huyn Hu v cc mn sinh k tip t nhng nm 1995 p t n 2011 chng minh m cch hng hn kh t nng v ch ca Anh Em trong vi n lc duy a vic tr v pht trin b mn Aikido Aikido-Hu t ci gc ca danh xng m T s Morihei Uyeshiba t cho Aikido Vit Nam: TENSHINKAI t TENSHINKAI-AIKIDO. Lc ban u, quyt nh chn ci tn Tenshinkai n TenshinkaiAikido-Hu, chng ti m nhin tun theo di c hun ca T s v theo ng l ch dy ca li
- 175 -
Ngi : V TR NHT GIA p dng cho Aikido Hu ni ring v Aikido Vit Nam ni chung. Theo thin c nhn th cho d chng ta th gio t mt v Thy no ca Aikido th v Thy cng phi xut pht t ci gc l Aikido do chnh T S sng lp v truyn th; vy ci danh xng m Aikido Vit Nam vinh hnh c T S t cho ti sao li khng c trn qu v tn trng? Sau ngy ti giao quyn li cho hai V mn sinh ng trng trng: Nguyn c Tr v V nh Thanh cng vi Hi ng Huyn ai th ti tn trng quyn t lp v t quyt ca Hi ng nn khng khng h c kin v vic ny; hm nay, nhn dp k nim hai mi nm thnh lp b mn Hip Kh o-Hu ti chn tnh nhc nh Anh Em nn nh cu UNG NC NH NGUN. Aikido-Hu c khai sinh t ci gc Tenshinkai Aikido th cho d v hon cnh phi linh ng i thay th n vn khng th b tc mt ci gc sn c ca n. nh gi nhng n lc vt kh khn ca Hi ng Huyn ai v Anh Em mn sinh Hu t 1995 n nay, ti thnh tht n phc ch v quyt tm ca mi ngi, c bit ca Hi ng Huyn ai ca cc thi k m cng u l V chng V s V nh Thanh & Phm Th Minh Th v V s Nguyn c Tr; k n l cng lao ca cc Huyn ai thuc cc th h sau ny. Cc Huyn ai do ti o luyn tng cho ti mt vinh d rt ln m ngy no ti cha h c c m s c c: l s tn ti hu ch v s pht trin ca Aikido-Hu hin ti. Xin c ca ngi v tn dng chung v tinh thn Hip Kh ca tt c Anh Em Hun luyn vin v mn sinh ca hai mi nm qua. Chng ti ch l ngi khai ph, cn cc Anh Ch Em sau ny mi l nhn t chnh cn c bi p v pht trin. Rt mong Anh Em tip tc pht huy tinh thn Hip kh ny Gia nh Hip Kh o chng ta c ci hnh din ngng mt nhn i trong cng vic hun luyn, gio dc th h thanh thiu nin tng lai. Trong qu trnh sinh hot v pht trin ng nhin c gp nhiu tr ngi, sai st; c bit l S HA HP cn c trong phm vi nh l Hi ng Huyn ai v trong phm vi ln hn l ton th Anh Em Hip Kh o (Hun luyn vin v tt c mn sinh) cng c lc b st m nhng sau li c tr v nguyn trng ho hp. Ngy trc, Hip Kh o-Hu tng sinh hot trong tinh thn nht gia thm tnh Thy Tr, Cha Con v Huynh ; khng h c s tranh ci bt ha. Ti c mong v hy vng ton th Anh Ch Em mn sinh cc th h trc v sau cng nn noi gng ny m tip tc pht trin b mn ngy cng i ln theo tinh thn ca CH HIP: NHN NHT KHU (tt c mi ngi u cng mt ming, cng mt ). Hin nay, ti thnh ph San Jose, tiu bang California, Hoa k: ti v Anh Ch Em mn sinh y cng ang thc hin ng tinh thn nht gia ny trong lp Tenshinkai-AikidoSan Jose v chng ti sinh hot trong tinh thn ny c mi nm. Mang mi tm t ring phi by cng mi ngi ti ngi rng s lm mt tnh Hip Kh mt vi V ng mn, knh mong qu V hoan h lng th nu qu c chuyn ny. Mt ln na, chn tnh cm n cc Anh Em Aikido-Hu, c bit cc hc tr rut v cc con ca ti mang li cho bn thn ti ci danh d v hnh phc hm nay; mt phn thng tinh thn cao qu m ngy khi s thc hin l tng ny ti khng h c cao vng c n nhn trong nim hnh phc v bin nh hm nay. Nhn dp k nim Aikido Hu trn hai mi tui, ti cng xin c t n nhng V gp cng sc vun bi cho s trng thnh v pht trin ca Aikido Hu; c bit l qu Thy Nguyn ngc Thanh, Thy Hong ngc Hng, Thy Bi th Cn, Qu Thy Si gn, Lt, Cn Th, H niThy Vnh Th b mn Judo-Hu, Qu Anh Tin, Anh Phng, Anh Tht, Anh Lc v cng khng th qun ngi bn i ca V s Nguyn c TrTt c qu Thy, qu n nhn v bo tr vin cn k gip Aikido Hu trong gn hai mi nm qua n ngy hm nay Aikido-Hu vn tn ti v c c v tr ng gi tr trong lng i gia nh Aikido Vit Nam v trn mnh t Thn kinh c knh du yu.
L vit c
- 176 -
NHNG NG CU NG THAM QUY QUYN

LM SP TRIU TRIUI
Ng vit Trng c lch s, ta thy bt c dng h vua cha ng h nc no cng thng tri qua mt thi h ng hng thnh ban u ri dn dn suy tn, nh n, nhng ch cho mt triu i mi. Nhng k cp ngi vua hu p ht u thuc hng b ti mnh (c t (cng thn). Trong s , s b con bn ngoi ca d i dng vua c khng t. Rt ta t kinh nghim ny, nh Tr sau y, Trn khi cp ngi nh L trit p dng ch t ni hn, ch cho nhng ngi trong dng h Trn i h mi c ly nhau trnh nn ngoi thch c c cp ngi. Nhng trnh tri khng khi nng, nhng v i vua i sau ca nh Trn khng chu ni s g b n g nn ly ngi h khc. Kt qu l nh Trn i l cng mt ngi v tay ngoi thch H Qu Ly. ng iu c bit trong lch s Vit Nam, tnh t u khi ngi Ng Quyn ginh c c lp n triu c Nguyn, ch c 11 triu i ln nh: Ng (khng n, k nhun triu Dng Tam Kha v nhu triu H ng nhun Qu Ly), inh, L, L, Trn, L, M , Mc, Trnh (phng Bc), Nguyn (phng Nam), Ty Sn, ng Nguyn (thng nht) th c 4 triu i b sp u bi chnh nhng ng cu rut ca v vua i ng thi. 1. ng Cu Dng Tam Kha: Dng Tam Kha l con ca Tit s a Dng nh Ngh v l em ca Dng Nh ng
Ngc, v ca Ng Quyn, v vua u ti ca n, tin nc ta trong thi k t ch (939). Khi l ngi, v c ln tin tng em v, Ng Quyn trao cho Dng ng Tam Kha kh nhiu quyn h u hnh trong triu. n nm 944 th Ng Quyn lm bnh m qua i. n m Trc khi mt, ngi cho mi D i Dng Tam Kha n gi gm ngi con ln l Ng Xng Ng vi hi Ngp vng Dng Tam Kha s tn t tnh gip chu tr dn. Th nhng Dng Tam Kha l ng tham ng ngi lam, Ng Quyn va mt Dng Tam Kha li ra ng lin tay cp ngi ca chu. ng x p xng hiu l Bnh Vng (944-950). Ng Xng Ngp phi chy 950). trn v huyn Nam Sch (Hi D n Dng) v c Phm Lnh Cng che ch mi thot nn m c. Dng Tam Kha li ly ngi em ca Ng X i Xng Ngp l Ng Xng Vn lm con nui. V s cp ngi ca D p Dng Tam Kha, dn chng khng phc tng chnh quy trung ng ng quyn na. Mm lon chm ln khp n Nhng tay c p ni. th lc li dng c hi ny gy d y dng qun i ct c tng a phng. n nm 950, D n Dng Tam Kha sai Ng Xng Vn cng hai t tng l Cnh Thc v Dng Ct L em qun i dp Li mt v ni lon Thi Bnh. i na ng, Ng nh. Xng Vn thuyt phc c hai t c tng Thc v Li em qun tr li nh p D i Dng Tam Kha. Khng chng chi ni, Dng Tam Kha b bt. ng b Ngh tnh cu chu, Ng X u Xng Vn ch ging
- 177 -
chc Dng Tam Kha xung lm Chng Dng Cng m tha ti cht. Sau Ng Xng Vn cho ngi i rc Ng Xng Ngp v C Loa ri hai anh em cng lm vua. Ng Xng Vn xng l Nam Tn Vng, Ng Xng Ngp xng l Thin Sch Vng tc gi l nh Hu Ng. Tuy nh Ng ginh li c ngi bu, nhng cc th ho a phng tri qua mt thi gian kh lu xy dng th lc ring quen n, khng mun l thuc triu nh na. Khng lu sau th Thin Sch Vng qua i. Gic gi ngy cng tng. Nam Tn Vng phi lin min i nh dp. Cui cng, trong ln dp gic Thi Bnh, Nam Tn Vng khng may b trng mt pht tn c m cht. T th lc ca triu nh suy yu hn. Cnh Thc li dng c hi ny cng ly khai triu nh, chim ng Giang lm vng t ct c ring. Con ca Thin Sch Vng l Ng Xng X ln k v ch cn gi c mt vng t nh Bnh Kiu, ch cn c coi nh mt s qun m thi. Ti nm 968 th Ng Xng X phi u hng inh B Lnh v nh Ng mt. Dng Tam Kha th cht gi trong m thm. 2. ng Cu Trn Tha: Nh L dng nghip nm 1010, tri qua mt thi k hng thnh, n cc i vua sau th cng ngy cng suy yu. Nm 1208, v vua L Cao Tn bt minh x oan vin tng c cng Phm Bnh Di nn thuc h ca Bnh Di l Quch Bc ni lon chim ly kinh thnh Thng Long. Vua Cao Tn phi chy ln mn Qui Ha t nn. Thi t L Ho Sm th chy v Hi p (huyn Hng Nhn), t tc nh ph ho Trn L. Trn L bn tp hp con chu dy binh gip triu nh dp lon Quch Bc. Sau khi cuc dp lon thnh cng, hai ngi con trai ca Trn L l Trn Tha, Trn T Khnh v ngi chu gi ng bng bc l Trn Th u c vua L Cao Tn trng dng. Trong thi gian nh Trn L, thi t Sm phi lng ngi con gi t ca ng l Trn Th Dung. Sau khi yn vic, thi t Sm bn np Trn Th Dung lm phi. Khi vua Cao Tn qua i, thi t Sm ln k v tc vua Hu Tn, lp Trn Th Dung lm nguyn phi ri sau thng ln lm hong hu. Th lc ca h Trn cng ngy cng c m rng. Vua Hu Tn v hong hu Trn Th Dung khng c con trai, ch sinh c hai cng cha l Thun Thin v Chiu Thnh (tn Pht Kim). Nh vua vn th lc yu ui, tinh thn cng bc nhc, lun ph mc cng vic triu chnh cho quan Ph chnh Trn T Khnh gii quyt. Nm 1223 Trn T Khnh mt, vua Hu Tn cho Trn Tha lm Ph quc Thi y. to s rng buc gia hai nh, vua Hu Tn g cng cha Thun Thin cho con trai ca Trn Tha l Trn Liu. Cng cha Chiu Thnh c phong lm thi t. Sang nm sau li cho ngi em h ca hong hu l Trn Th lm in tin Ch huy s. Thng 10 nm gip thn (1224), vua Hu Tn truyn ngi cho Chiu Thnh cng cha tc l L Chiu Hong ri vo tu cha Chn Gio. L Chiu Hong tuy lm vua nhng ch mi 7 tui u c bit g. V th, ng cu rut Trn Tha v ng cu li Trn Th ca vua tha h thao tng triu nh. Trn Tha cn khim tn,
- 178 -
d dt, ring Trn Th quyt chp ly c hi t c ny ot thin h v tay h Trn. ng a Trn Cnh mi 8 tui, con th ca Trn Tha, v n vo hu h L Chiu Hong. Sau Trn Th n xp t gi L Chiu Hong v Tr Cnh vo i Trn mt cuc hn nhn theo mun ca ng. t Khng lu sau L Chiu Hong u nhng ngi cho chng. S nghip triu L ko ng di c 215 nm (1010-1225) th ch 1225) chm dt. Trn Cnh tr thnh vua Trn Thi Tn, v vua u n tin ca nh Trn (1225-1400). Trn Tha n c tn lm Thi thng hong, khi m c tn ng, mt miu hiu l Trn Thi t. 3. ng Cu Trng Phc Loan: ng Trng Phc Loan l dng di cng th ng thn nhiu i ca cc cha Nguyn u ng Trong. Cha ca Loan l Thi bo Phan quc cng Tr o Trng Phc Phan ly cng n Ngc Nhim l con ca y l cha Nguyn Phc Thi (hoc Trn). Ch rut ca c Loan l Trng Th Th li c g cho cha c Nguyn Phc Tr, c phong lm Th m Thc phi. Thc phi sinh ra Nguyn Phc Khot tc l cha c l V Vng sau ny. Nh nhng lin h gia nh n h nh th nn khi cha V Vng ln ngi (1738), ng d cha lp c cng trng g, Tr , Trng Phc Loan vn c c lm ph chnh. Bn cht ca Trng Phc Loan khng ng c lng thin. Thy cha V Vng ham lo vi ng vic triu chnh, t chu nghe li ng, ng khng vui u lng. Th ri ng tm cch dn d cha vo n a con ng b tr, h hng. Vi t cch l c rut cu ca cha, ng gi th, to iu kin cho cha , lm chuyn lon lun vi ngi em ch bc rut l i l cng n Ngc Cu (con ca Dn quc cng Nguyn Phc in, ch rut ca cha). Kt qu n ca mi tnh lon lun ny l cng t Nguyn y t Phc Thun ra i (cui nm 1753). Nguyn Phc n Thun c nui kn hu cung gii hn c bt tai ting cho cha. Thng 7 nm 1765 th cha V V Vng qua i, li di chiu truyn ngi cho cng t th hai i, l Nguyn Phc Lun 33 tu k v. Bit tui Nguyn Phc Lun (cha ca Nguyn Phc nh n tc vua Gia Long sau ny) l ng thng minh, y) ngi cng rn khng th chi phi quyn h ng hnh c, Trng Phc Loan bn m mu cng thi gim Ch c v Chng dinh Nguyn Cu Thng bt ng giam Nguyn Phc Lun, git hai v thy hc ca n Lun l Ni hu Cai c Trng Vn H Hnh v Th ging L Cao K ri gi chiu ch cng t th a 16 l Nguyn Phc Thun mi 12 tui l ngi tc n ln l cha nh Vng. Nguyn Phc Lun v ut n v hn nn mc bnh m qua i i. Cha nh Vng va ln ngi lin phong cho Trng Phc Loan chc Quc Ph, qun l b H, qun c Trung tng kim tu v (lo vic thng thng vi tu b ngoi quc). Loan li dn xp cho con trai l Chng dinh p l Trng Phc Thng ly cng n Ngc Ngu ng Nguyn, Cai c Trng Phc Nhc ly cng n Ngc o, c u l ch rut ca cha nh V Vng. Do vy nn quyn hnh trong triu ca Tr u Trng Phc Loan li cng vng. cng c th lc, Loan c tin c mt cn ngi thn tn l Thi Sinh gi H b. Thy gi Nguyn Phc Dc c nhiu ng c ngi n trng, Loan bn g con gi cho Dc cu thn. Nh Nhng v sau thy khng li dng c Dc, Loan bn
- 179 -
vu ti cho Dc ri cch chc. Dc phn ut qu nn pht bnh m cht. Mun chng lm giu, Loan t thm nhiu loi thu mi ri cho ngi thn tn i thu, thu xong ch np li cho nh nc vi phn tng trng cn bao nhiu b ti c. Ngoi ra Loan cn by ra vic bn tc mua quan thu gom vng bc na. Loan giu n ni sau mt trn lt ln nh b ngp, Loan sai phi vng trn sn lp lnh c mt gc tri. Dn chng v cng on thn Loan nn gi Loan l Trng Tn Ci (Tn Ci l mt gian thn ni ting i Tng hm hi khng bit bao nhiu k trung lng yu nc). Chnh sch cai tr h khc ca Loan lm dn chng chu khng ni, trong nc xy ra nhiu v ni lon. Nm 1771, ba anh em Ty Sn Nguyn Nhc, Nguyn L, Nguyn Hu dy ngha Bnh nh. Qun cha Nguyn nh dp nhiu phen khng xong. Ngha qun ngy cng ln mnh mt cch ng s. c tin ny, cha Trnh Sm ng Ngoi lin sai tng Hong Ng Phc ko qun vt sng Gianh vi l do gip cha Nguyn dp gic Ty Sn. n thng 10 nm 1774 qun Trnh chim c dinh Qung Bnh. Qun Trnh tin n u qun Nguyn thua chy n . Tip chnh cha Trnh Sm cng thn cm qun vo n Ngh An h tr Hong Ng Phc, ra thng co em qun vo Nam quyt bt bt cng thn Trng Phc Loan cu dn. c c tr Trng Phc Loan, Ngoi hu Chng dinh Nguyn Cu Php v Tit ch thy b Nguyn Phc Cng tu vi cha nh Vng bn mu mi Loan n bn vic qun ri bt ng bt Loan em np cho Hong Ng Phc hon binh. ng ng vi Loan l H b Thi Sinh cng b bt giam ri cht ti ngc. Trng Phc Loan th b dn ra Bc nhng v s qu mang bnh cht dc ng (1776). Tha lc chin tranh lon lc, nh ca, ca ci ca Loan u b qun, dn cp ph tan tnh ht 4. ng Cu Bi c Tuyn: Bi c Tuyn ngi x Bnh Ph, huyn Tuy Vin, ph Qui Nhn vn l con ca nh c ph Bi c Lng. ng c hai ngi anh l Bi c Ch, Bi c Trung v hai em gi l Bi Th Loan, Bi Th Nhn. Bi Th Nhn ly Nguyn Hu sinh ra Nguyn Quang Ton. Khi Nguyn Hu ln ngi hong , b c phong lm hong hu v Nguyn Quang Ton c phong lm thi t. Nh mi lin h , d Tuyn ch ngha khng nhiu vn c phong Th lang b L v c php ra vo ni cung cm. Khi vua Quang Trung mt (1792), Quang Ton ln ngi tc vua Cnh Thnh, Bi c Tuyn c phong lm Thi s. Cm c quyn ln, Tuyn hay chuyn quyn c on nn cc quan vn v phn nhiu bt bnh. Ngi no xu ph Tuyn th c u i, ngi no chng Tuyn th b cch chc, hm hi hoc y i trn nhm xa xi. H tng Ty Sn L Vn Hng c phi i nh gic Ph Yn, sau khi thng trn, Hng giao thnh cho Nguyn Quang Huy gi ri ko qun v Ph Xun. Thi s Tuyn thy th lin bt ti Hng khng thnh mnh trc, t mun lm phn, tu vua chm u rn e k khc. Vua Cnh Thnh nghe li. i t m Ng Vn S c can nhng khng c. Ph chnh Trn Vn K cng can, Thi s Tuyn ni gin cch chc ri y ra coi trm Hong Giang. Sau Thi s Tuyn sai Ng Vn S ra Bc thay th i c V Vn Dng v gi ng ny v Ph Xun. V Vn Dng v n Hong Giang th gp Trn Vn K. K bn em mi vic xy ra thut li cho Dng nghe v khuyn Dng nn sm tr Thi s
- 180 -
Tuyn trnh hi cho quc gia v bn thn. Dng vn tin v trng K nn lin nghe theo. V n Ph Xun, Dng khng vo triu m b mt mi Thi y Phm Cng Hng v Thi bo Nguyn Vn Hun ti bn mu git Bi c Tuyn. Vn bt bnh vi Thi s Tuyn sn, hai tng ny lin hng ng ngay. m n, ba tng huy ng qun s n vy dinh Thi s gn cha Thin Lm pha Nam sng Hng. Khng ng m y Thi s Tuyn c vic ang ng trong cung vua. Qun ni dy lin bao vy lun cung vua v thnh cu vua Cnh Thnh cho giao np Thi s Tuyn. Vua Cnh Thnh buc lng phi cho bt Thi s Tuyn em giao np. Tip , V Vn Dng c Nguyn Vn Hun vo Qui Nhn bt con ca Bi c Tuyn l Bi c Tr ang coi vic qun , ng thi gi chiu ch phi c Hi ra Bc bt lun Ng Vn S. Gii ht v Ph Xun xong, V Vn Dng phao cho cha con Bi c Tuyn v Ng Vn S ti mu phn, ng ci li em dm xung sng Hng cho cht. T khi Thi s Bi c Tuyn chuyn quyn, nhiu nhn ti ca nh Ty Sn b hi. K b git cht, ngi phi lo trn trnh, c k v hng i th ca nh Ty Sn l Nguyn Phc nh. Ko theo uy quyn ca vua Cnh Thnh cng b suy gim nhiu. Sau v Bi c Tuyn b git, hai danh tng Trn Quang Diu v V Vn Dng dn qun i trn nhau trn sng Hng khin chnh vua Cnh Thnh phi thn hnh dn xp mi yn. Tuy th, khng kh nghi k, chia r nhau trong ni b nh Ty Sn vn ngy cng lan rng. Nguyn Phc nh khng b l c hi khai thc nhc im ny ri khng bao lu sau tn dit nh Ty Sn.
THU BUN
Tri bun, m i ta bun hn, C n vy trong tm hn, Cn nh hiu qunh, Nm thng trin min, i au thng mt i, i c n ngm ngi, Bit ni cng ai !!! Tri bun, vo thu ging my, Sao thu ri cha thy l vng bay? Bng khung bi hi, Ngy thng dn tri, i tnh lng mt ging sng, i thm lng mt cuc i, Bit v u? Bao nhiu su, Bao nguyn cu, Bit ni cng ai?
Hip Thnh
Ng Vit Trng
- 181 -
Ngi y:
trn i ch c mt. i
Hong th Vnh Thy
Ngi y l Nguyn th Nguy Ho, mt n Nguyn bn ng nin QH 61-62 ca chng ta. V ngy a Vo ch nht 17/4/2011, Ho trt hi th cui cng i th t gi ci i ti Houston, Texas, li v v i vn thng tic cho bit bao ngi thn v s, gn v i v xa. C l i vi nhng bn thi K v thi QH n v 61-62, ci tn Nguyn Ho gi ngay h o hnh nh ngi thiu n trong sng trong chi o di la g chic trng vi v p du dng v cng cu ht. Ln ng cun da mn v trng, i mt long lanh, mi hng ph ng, phn pht, mi tc un ngn m ly khun mt mm t, mm, n ci hin du Bn trong v p y l n v mt bn cht cao p him c. Ho l ngi v m ang chung thy, l i l ngi m bao la tnh mu t, l ng con hiu ngi tho, l ngi ch giu tnh yu thng b bc, l ng bo ngi bn nhit tnh thn i Trong nh nh nhng vai tr y, Ho gng mu nh tt c nhng ng t ngi n b c hnh khc, l mt vin ng qu. ngc Nhng Ho khng ch l chng , m l mt vin ng m ngc him, mt ngi trn i ch c mt, nh kt i nh lun ca ng o bn b. Ho khng c mt ti nng c bit, mt tr c tu xut chng, nhng thnh tch vang d v vn nh di hc hay ngh thut v.v Khng, Ho khng c g o g phi thng, khng lm nn g phi th ng . Ho ch khc thng l c sinh ra vi mt bn cht c c bit trung hu nhn i, em vn qu y sng chan t ha chn tht vi mi ngi. Ho c nhiu bn. V nhiu bn thn. C th u ni Ho l ngi c nhiu bn thn nht th i gii . C mi khi c ai nhc n mt ng i ngi vng
Nguyn th Nguy Ho n Nguyn
mt l Ho reo ln : A, con n (hay ch n) l n bn THN ca Ho . Vi n ci ti lun n trn mi, phong i n cch vui v li xi , Ho hn hoan n nh v nhn trao i tnh thn vi tt c bn b m Ho c c i b hi gp g. Bn thn nhiu, thn t, rt thn. Bn i mi thi, mi la tui. Bn VN, M, i Canada, Uc Trong tim Ho cha rt ng bn, nhng khng ai cm thy phi chen ln cht ch m chi, bi i vi ai Ho cng quan tm, trn trng, thn i i. Thng bn th tng qu v trong chuyn ng qu, ny th Ho to lao ht ch ni . T lao l t To cch ni vui v s ho phng r o rng ri c mt khng hai ca Ho. V VN thm m th sa son a th sn hng chc gi qu gp ai th tng . Tr th li M th em v hng chc b pyjama th hng c thu, chc chic o la t tm. Gp mn g hay p khi m. g i mua sm th mua tr, mi th khng phi ch , mt vi n v v.v V vy m ai cng c qu, v y m phn ln khng phi ch mt i ln. i vi cc n
- 182 -
bn rt thn th nhiu li quan tm khc. Vi u c bn vit vn xut bn tc phm th mua nhiu n th bn ng h tc gi v lm qu tng. Hng nm ng. nhiu bn phng xa u c tp san L th u th Phng V l do Ho gi. Vi c bn c c o chiu cao hn Ho th : Ho thy ci o n p, Ho o ny thch lm, Ho mua cho () v phi cao mc mi i p , v iu thng xuyn lp li, mt s o p l hng hiu t tin. Vi c bn thch vit vn, n. dch thut v lm vic thin th Ho tng h o hng l giy (giy c sn nh in, nhng phi ng th i thng gi xuyn bin gii, khng to lao th l chi n !) o na v in giy vit th p bn giao dch. Vi c p bn Houston thch n mt loi ko Php khng n c bn M th khi n Montreal, Ho t mua n tm cho c em v tng. i, chuyn d di ny k mi khng ht. Km theo nhng mn qu l ng qu tm thip hay t th vi nhng li l thn i. i Hin lnh, du dng, chn tht, khng ph trng v vi, khng c khu, khng ni xu ngi khc. Thng khi b ai i x khng tt hay lm tn thng, th vn vi n ci ti, li xi l gii rng l do ci nghip ca mnh, l do mnh c li lm no vi ngi kia trong kip trc. C l Ho c thc mnh p, v rt chm cht v ngoi hnh v trang phc nh hu ht phi n. Nhng ci g l ng gi t yu nhan sc mnh - narcissism th khng m mt my may. Ni c l bi v sc p y l c lm sao khng nhn ra, nhng khng khi no H c cht ng Ho biu l t cao t mn. V sau, c mt thi gian d di phi dng thuc iu tr bnh suyn, dung nhan b , b nhiu thay i, Ho cng khng v m mc cm bi ai, vn mt phong cch hn nhi yu m nhin ngi yu i trong giao tip. Thi thanh xun, Ho l i tng m c i l ca nhiu ngi khc phi. Nhng ai t tnh, i a th, by t vi Ho lng m m ? Thng ng thng, phi n thch ly to h quang cho ng, ho mnh. Nhung Ho th khng k ra vi ai. tui k si ni yu ng, Ho ch no nc tm s vi o ngi thn v bn b v mi t tnh vi Nh, v trn i, l ngi yu thy chung, ng y ngi v tn ty ca Nh.Ho cng sng rt p trong mi li h a lin m chng nng du l th lin h thng khng d n h dng. Ho yu thng v c x vi m chng u x khng khc g ngi con hiu i vi cha m rut. i Lc mi thnh hn, c nh nhng thi gian Ho vi b, m con rt tm c. Lc b c ng t b Montreal, Ho lun quan tm b khng thiu o b ht v ti chnh, mi tun u n gi in thoi i tr chuyn vi b, thng xuy gi qu, gi th, ng xuyn gi thip v xa xi khng i thm c d dng th nh bn i thm. p li, Ho cng c m chng rt th c thng qu. Vi cc con du cng vy, Ho i cng qy con du v con du cng c qu. Tnh thng ca Hocng tri rng n a nhng ngi khn kh trong x hi. Sau i x ngy Ho qua i, t o tng nhv thc hin nguyn ca Ho, bn b gp n b tin gi v h tr nhng t chc t thin n m khi cn sng Ho th ng thng xuyn ng gp. C ngi sinh ra l thin ti m i l nhc, l thin ti ton h l thin ti hi hc, ho v.v H c nhn loi vinh danh. c Ho, mt bn ng nin ca chng ta, a c sinh ra vi mt bn cht trung hu nhn i c bit, i em mn qu tri cho y sng p vi nhng i ngi ng thi. Chng ta vinh danh ng i ngi bn c bit ca chng ta.
Hong th Vnh Thy

QH 61- 62.
- 183 -
Le coin de la rue est deux fois plus loin quauparavant ! Et ils ont ajout une monte que je navais jamais remarque. Jai d cesser de courir aprs lautobus, Parce quil dmarre bien plus vite quavant. Je crois que lon fait les marches descaliers bien plus hautes que dans notre temps ! Lhiver le chauffage est beaucoup moins efficace quautrefois ! Et avez-vous remarqu les petits caractres vous que les journaux se sont mis employer ?
Quand les ans sadditionnent
Les jeunes eux-mmes ont chang ! mmes ils sont bien plus jeunes que lorsque javais leur ge ! Et dun autre ct les gens de mon ge sont bien plus vieux que moi. Lautre jour je suis tombe sur une vieille connaissance; elle avait tellement vieilli quelle ne me reconnaissait pas ! nnaissait Tout le monde parle si bas quon ne comprend quasiment rien ! On vous fait des vtements si serrs, surtout la taille et aux hanches, que cest dsagrable ! Je rflchissais tout a en faisant ma toilette ce matin. Ils ne font plus daussi bons miroirs s quil y a 40 ans
(Auteur inconnu)
- 184 -
KHI TUI I CHNG CHT

Gc ph y xa nay rt quen thuc, Ch thy xa hn trc gp i. H p t lc no u bit c Mt on dc di leo mt qu i thi! Thi ng chy theo xe but hp tp Bi lc ny xe khi ng hi nhanh . Nay cng thy h xy nhng bc cp Cao hn nhiu so lc tui cn xanh. Khi ma ng n ma gi bo bng My si kia nay chng cn m. V bn thy trn cc t bo sm, Ch in ch nh qu, phi khng? Bn thanh nin ch cng thay i na, H tr hn mnh vo tui h trc kia, Cn nhng k vi mnh cng trang la, Cng so cng thy r h gi gh ! Mi ba kia tnh c ni cui ph, Gp mt ngi quen bit lu ri. Ngi y ba ni gi n ni St mt k cng chng nhn ra ti! Khp ni ni mi ngi u ni nh, Cng ht tai m m c hiu chi! o qun mnh ch h may qu b Cht cng c ngi, kh chu qu i! l nhng vn vng n vi ti bt cht Sng nay lc ra mt,ti soi mnh trong gng. Ci gng cng chng tt bng, Bn mi nm trc mnh tng ngm soi THN TRNGTHY phng dch t bn ting Php Quand les ans sadditionnent khng r tc gi
TUI I DI THEO NM THNG

bao ln i v gc ph Sao by gi bng thy xa gp i. Li cn c thm mt con ng dc, Chng bit ai p t bao lu ri. Thi khng dm chy theo xe but na, Xe by gi sao khi ng qu nhanh. Nhng bc cp cng xy cao hn trc, Khng ging nh thu tc hy cn xanh. Ma ng v mang theo cn gi rt My si gi khng cn m nh xa. Rt ngi ngn mi khi cm t bo, Ch nh xu, c lm mi c ra. Lp thanh nin gi qu nhiu thay i, So vi mnh thi trc h tr hn. V, mt khc, nhng ngi cng la tui, Trng h gi hn hn, l qu chng ! Mi hm no gp ngi quen bit c, Rt tnh c khi trn ph do chi, Gi y ngi sao qu gi n ni C c nhn m chng nhn ra ti ! Chung quanh mnh ai cng a ni nh C lng tai nghe chng hiu cu no. Cn o qun ngi ta may cng khc, C b st ngi, kh chu lm sao ! Nhng iu ti ngh v ngh vn Lc soi gng ra mt sng hm nay. Nhng chic gng by gi khng c tt Nh vo thi bn mi nm trc y ! THN TRNG SN chuyn ng t bn ting Php Quand les ans sadditionnent khng r tc gi
- 185 -
C NHNG GING SNG

Thanh Hu
Trong i chng ta, thng ai cng ln ln t mt ging sng v trong li ru ca m, t cy a ging nc u lng trong hng thm ca ma cau mi tr, t vn sn nng du ngt ngo mi t mi. Trong k c n cha c mt khung tri tui th y hoa mng. V by gi, c mi ln nh n nhng k nim l mi ln cm thy bi hi rung cm cho d thi gian lm phai nht t nhiu v cho d cuc i ni tri theo nhng thng ngy nghit ng. Ti c mt ngi anh h, tn anh l Sc, mt ci tn rt l v d thng. V sau ny, khi i dy, anh i tn l Tn Tht Huyn. Anh rt p trai vi khung mt hin ha y cht ngh s. i mt anh lc no cng m mng nh ang tng nh n mt bng hnh no . Anh thng hay n dy km chng ti nht l trong ma thi c. Anh ch cho ti cch gii nhng phng trnh i s phc tp. Anh cng tn tnh ging cho ti bit nhng ngn t v k hiu ca ha hc nh H2O, C2H5OH hay C6H6 ..v.v..Ngoi nhng gi hc, anh cng thng hay k cho chng ti nhng cu chuyn ma hay c cho chng ti nghe nhng bi th tnh anh vit. Nh cha m ti xm Ng Vin trn con ng mang tn l ng Trung B. Dn vo nh ti l mt con kit di thm thm, chy dc theo mt dy tng gch. Pha bn kia tng l ngi nh rt p ca ng b Trn nh Hy. Trc sn nh l mt mnh vn c thit k theo kiu ca ngi Anh. Mt vn hoa hnh trn, trong trng hoa mu n mu sm, hoa t mui mu trng v hoa hng loi. Cch vn mt khong khng xa l mt chic ging vi ru xanh ph y trn ming ging. c bit c mt cy v sai tri mc un quanh theo vng trn ca ging.
Cch khng xa l nh ca ch Diu Phng v xa hn cht na c nh ca Kim Chi, Tao Phng, Hong Cn, Thy Tin v Phng Lan. Pha bn tri ca ng kit l cha Diu H. ng kit dn vo nh ti c nhiu bi tre na v rt vng v, phng pht mt cht g liu trai nh nhng con ng c m t trong tiu thuyt ca Kim Dung. Con ng ny mang nhiu du n huyn thoi ca tui th ca chng ti. Bn phi con ng l mt di t nh c mc xanh um. Trn khonh t ny l nhng g m nh, ni chn nhng thai nhi hoc nhng tr s sinh thiu thng m ngi ta gi l m ng Trng. Cng trn khonh t ny c mt ngi Miu c mn mi vi thi gian lun c hng khi. Trn bn th c mt cp chn n v mt ng th. Nhng ngy rm hoc ba mi thng c ngi n qut dn lau chi bn th, by bin hoa qu v thp nhang khn ly. Nhng lc tan hc, chng ti thng cng nhau ngi u ng kit, ch i c bng dng ngi ln th cng nhau lo o theo sau v nh. C mt hm tri ma, ti c chy theo mt ngi trn ng kit v nh. Ti nghe hnh nh c ai ang ui theo ti. Ti chy nhanh th ngi y cng chy nhanh,m ti chy chm th ngi y cng chy chm li. Ti s mun cht, c gng nn th cm u chy.. V n ni, ti thy ch PD ang nu cm, tay ang cm i a bp, ti ht hi ni vi ch l ti b ma ui. Ch PD ci v ci chic o ma ti ang mc. Ch gii thch: Chng c ma no c, ch v chic o ma c bm dnh vo ngi nn to nn mt m thanh st sot theo bc chn ngi mc. Ti v l, v t , ti khng cn s con ma ng kit na. Ngi nh cha m ti nm gn trong mt vn cy n tri. Trc cng nh c hai cy o n ma l ra tri sum su.. Mt dy hng ch tu bao bc li i, thnh thong, ti ti hay tm thy nhng si dy mu hng trn . Ngi ta thng gi nhng si dy ny l dy t hng, nghe tht d thng v th mng. Ch vn cy tri ny l gia nh b ngoi ca hai ch Thu Thy v Vn Nga. Hnh nh m ca hai ch l mt giai nhn thu . Sau khi sanh a con trai t th b b bnh v qua i. B ngoi phi thay m nui nng v dy d
- 186 -
my ch em. Hai ch ln ln p nh Thy Vn, p Thy kiu. Ngi em p sc so cn ng o ngi ch th c v p thy m. Cu em t tn C b u bng tui ti nn lm lc l bn nghch ngm c i ti vi m cp hn. Chnh iu ny khin chng ti cng ght n nhau thm. Trong khu vn cy n tri ny cn c ri nh ca cu Bch, ch Phng Hoa, L Chi v L L quang Di. Ngi m ca m my ch em ch Thy nm ngay sau vn, bao bc chung quanh l c nhng cy hoa mu n, cc vng v hoa th ng thc dc tm quanh nm tr hoa. Di nh i nhng hng cy cau tr bng, ta hng thm ngt, ti th a thng hay ngi m mng tng tng c m thiu ph ng mt rt p ang ngi chi tc trn ngi m vo nhng i m m tri ti y sao. C ln ti i chi v TP, KC n vi v tr ba cm chiu b ba la v t m roi v bt my phi ra ng trc hin nh. Tri t nhn ra xa i, xa, ti thy ngi m in hnh trn bu tr Trn m u tri. c mt thiu ph ang ngi xa tc, ti s mun i s ng tim. i cho ba ti ln nh trn u i ung tr, ch ti thng em nn ln m ca sau ra ng cnh ti. a ngi Ch vut tc v lau nc mt cho ti v d ln t dn sau i chi phi v n cm ti ng gi Ch PD l i gi. ngi ch thng ti nhiu nht. Ch lun dnh t. Ch dm tin mua o mi cho ti. Nh ngy Tt, ng ch thng may cho ti nhng chi o la mu c hng o, mu hoa c. Ch thng ch tc cho ti ng chi v buc tc ti bng hai chic n mu tm. Ch c Ch thng hay tm gi cho ti v ch hai gt chn ti i bng bn chi khin ti au ing. Ch ni thm ng. Ch vo tai ti: Gt chn hng l s giu sang, mai sau ly chng s gp c qu nhn. c Nhng hm tri ma to v ko di, n i nc trong ao dng ln trn ngp ti b mp m trn , vo sn. Ti c m cho n chn cho xanh u vi c cm kh. Ti va n va nhn nh a nhng bong bng bng bnh trn mt nc ri ch v tan v i cht ti ngh n s ngn ngi ca cuc Ti cm c i. thy cuc i qu mong manh v khng v i vnh cu. Ti em t tng ym th vo bi lu vn T lun cnh tri ma Hu. Vi bi lun ny, ti n c lm Chemise. Khi thy Phc c bi ny tr c trc lp, ti cng khng hiu sao ti cn nh m bi u nh quan n th. Thnh thong, vo cui tu hay vo nhng i tun ngy l, chng ti c dp v thm qu ngoi p v Thun An. Anh Sc lun l ng hng dn cho n ngi chng ti. Chng ti dnh nhau ng bng trc ngi vi ti x trn chuyn xe t bn ng Ba v t bn Thun An. Ngi trn xe, ti nghe ti ting ci ni ca my d bn c v Thng mng ca y v. h cn thum thm mi tanh c v rong bi Chic i bin. xe cht nch m vn d li dc ng ng n thm khch. Ra khi p V D l nghe p V trong gi thoang thong mi hng cau, hng ng la. Hai bn ng, rung v xanh tt. Nhnh ng vn sng nh chy dc theo con c ng vang vng ting a gin ca my o ang t git ven b. y tm
Sng An Cu
Chic xe lc l vi m nhp u u khin t chng ti bun ng. Chng ti d u vo nhau . da mt lim dim trong gic ng nh nhng. Chng ti nh l nhng b con rt gn. Con c con ch con o n. cng trc tui nhau nn rt thn nhau. Qua h ch t ht N, ch Mai, ch Mi l t bn Thun An. i Bn kia b ph Tam Giang l nh nhng ngi nh lp xp, n hin trong m b cy, bi tre trc. i Chng ti cm nhn c mi bi mn ngt ngo c bin trong gi. Chng ti ln chi ngang sang chic sng. Ngi li vi i tay r chc, vi ln da i rn rm nng, vi gng mt ngm en xa v t vng, n hin mt ni nim an phn. Chi cho khua nc, n. Chic to thnh nhng vng trn tm ta rng trn ng mt nc. Ti thc tay xung n nghe mt ng nc cm gic mt lnh lan ta t i tay ln tn b vai v lan i khp thn th. Anh Sc la ln c . cnh gic: Kho b xung nc, li v khng k nghe. i kp Chng ti khng a no bi li nn ngi khp a bit vo nhau, tn hng ln gi bi hi mn mn. ng bin
- 187 -
m nay trng rm, th no ngoi cng nu mt ni bnh canh cua i chng ti v th no cng c mt ni ch u vn c ca m Tng. cp bn, chng ti ln b. Anh Sc tr tin cho ht thy chng ti. Xong xui, chng ti chy a vo pha bn trong lng. i ngang qua ch, ti chng kin mt cnh tng no nhit. Dn lng tp np mua bn. Hng tp ha by trn sp rt nhiu, y bnh ko, mui mm v rau ci v c mc ti ri. Cc b ni tr chen ln, la hng ri tr gi. Tht ng l mt ci ch vi nhng m thanh hn n nhng rt vui tai v d thng v cng. i qua nh m Trm Thn thy vn i xanh ngt. Chao i l i, cc loi i, m ni n i l ti con gi chng ti cm nhn ci v mui t cay u li. i thm mt qung na thy hin ra n th Thi Dng Thn N uy nghim vi mi ngi mu thm. Trc mt n pha bn phi l mt cy a c th tht cao to, vi tn l tri rng. Nhng chm r mc t trn thn cy r xung trng ging nh tc ca my m ph thy. Di gc cy a l v s cc bnh nhang, bnh vi nm ngn ngang. Mi ln i ngang qua n l chng ti knh cn ci u, trong tr c c tng tng c i mt ca n thn ang theo di tng bc chn chng ti. V cui cng th nh ng b ngoi hin ra trc mt chng ti. Ngoi ang ngi nhai tru di nh bp. N ci mm mm tht d thng. Chng ti mang theo rt nhiu qu biu ng b ngoi. No l thuc Cm L, bnh u xanh t, qut Hng Cn v mt hp bnh bch quy. m nay l m rm, chc chn s l mt m trng sng tuyt vi. Chng ti theo lnh anh Sc, xp t cc gi o qun gn gng ngay ngn gc nh. Sau , chng ti xung bp ra tay. Ci go da nm ngay ngn ngang trn ming ci lu nc trong vt. Bin cch nh ngoi c chng na cy s. Gia ng i n bin l mt rng dng liu c trng chn gi v gi ct. i bng ngang qua rng dng l n bin. Ngi nh ngoi m chng ti nghe ting sng bin rt ro vng v. T xa, nghe c ting n o. l ting ca nhng ngi i co l dng gom thnh tng ng sau nh dng chm bp thay ci. L dng liu ri xung ct to thnh mt chic chiu dy m i. Nm trn chic chiu dng liu, nhn ngm bu tri xanh, ti cm nhn mt khng kh tnh lng thanh bnh. Ngoi thng kho c nc vi x mt, chm bng l dng liu. Chao i, ngon i l ngon. n ti u, mt d tri . Ngoi ti thng ni: Ngon ti hai rng rt mt. Chng ti i ra bin. Trc mt chng ti hin ra mt mu i dng xanh thm, ting sng rn rng mang theo nhng con sng t ngoi khi a vo b. Nhng con cng chy ngang dc trn ct, mau chng chui xung l v bin mt ang. Mt vi chic thuyn c ko ln tn bi ct, mt m dn chi xm nhau ngi an v li tm li. H cn c v nhn ni vi ngh nghip. Cuc i yn lng trong ting sng gm v trong ci bao la ca bin c. Anh Sc dn chng ti xung bin. li i chn trn xung nc chy a theo nhng ln sng nh ln tn a vo bi ct. Anh dn chng ti khng c ra xa qu. Thu , lm g chng ti c o tm nn c mc o qun nh thng, ch cn xn ln n bp i l c ri. Chng ti ngi chung quanh nghe anh dy cho bi ht Love letter on the sand. Anh dy cho chng ti vit tn nhau xung ct v mc cho sng bin xa i. Qung i nin thiu ca chng ti c c thm nhiu k nim di s thng yu che ch ca anh Sc. Ri chng ti ln ln, mi ngi i theo nh mnh ca i mnh. Anh Sc lp gia nh vi ch N, mt trong nhng ngi p ca trng Gia Hi thi . Ti theo chng v BH. Mi ln c dp v VN, chng ti hp nhau li, t chc nhng bui n ti v c phn vn ngh. Anh Sc lun lun c mi lm MC. Tc anh bc, nhng n ci khe mt vn cn ti. Vi mt ngi c tm hn ngh s nh anh, chc chn tui gi s n mun. Anh lm MC rt duyn dng, vi nt Hu cn ng li trong ting ngm th ca anh. Anh k cho ti nghe nhng k nim thi xa xa. Anh mi ti i n bnh bo qun m , cm hn ch Cn, bn tht nng Kim lung, ung li ly tr
- 188 -
xanh c gng v hn nhau nhng l gp g sau n ny.. Nm nay, chng trnh hi ng QH50 nm g c t chc ti San Jose, mt c h nhng t hi cu hc sinh QH c dp gp li bn c Ti nh n c. Ban t chc gi giy mi v cho anh. M u anh Mi t chi, vin l do sc khe v s tn km. Nhng n vi s nhit thnh tha thit ca chng ti, cu a cui cng anh nhn li. iu ny p ng s mong mi ca b con thn thuc bn ny nh: c Vn, Lu, Duy, Trai, Hng, nh, Thng, Luyn. Hc tr c ca anh bn ny kh ng. a Chng ti mun n tip anh vi nh iu kin ng tht tt v hon ho nht. Chng ti s t hp tht s ng o cho n anh v sau s chia nhau s mi anh li nh mi o, mi chu m tun. mt Chng trnh c hoch nh rt chu o. Ngy t 17 thng 2 l ngy anh i phng vn c cp n chiu khn nhp cnh Hoa K. Chng ti lin t . tc gi in v email v khuyn khch anh. Chng n ti hi hp ch i kt qu, mt cm gic ch i m ch hi hp nh ngy xa khi ch kt qu thi t ti.. t qu Nhng cui cng, kt qu khng nh l lng mong i. Anh b t chi cp visa trong cu phng vn. c Thi th mu s ti nhn, thnh s ti thin. i s Bun v tht vng cho anh, cho chng ti, cho b ng bn b v cng nh cho ban t chc. Cuc hi ng gp li bn c sau 50 nm, sau na th k s c din ra ti San Jose, thung lng i hoa vng vo ngy 20 v 21 thng 4 nm na s nay vng anh, ngi anh h rt c yu qu v knh c trng ca chng ti. Nhng mng xin dnh li c cho nhng ngy thng ti cho d th gian c lm i phi pha. Qu hng Hu yu du c chng ti u ca vn cn c nhng nhnh sng i v nh i nhng ngy thng c. Anh Sc, ngi anh chi chim c tnh cm thng knh ca chng ti. Chnh anh l a ngi ph ha vi thin nhin t im thm mu sc lng mn cho tui th ca chng ti th a thi nin thiu. Vit bi ny thng tng anh Tn Th ng Tht Huyn, ngi ca QH50 nm v tr v l anh trc Tn Tht Sc ca ring chng ti. TN N THANH HU
- 189 -
Phng xa ng
Phng V mt tri hng o trng ng La l ng nng b ng bc em i Nn nghing che em ch chng ni g Dng dp ny, Hu ca t tnh si Cu Trng Tin ng Khnh m thi n ma T o la vn chi b a bc hng Chn no son, guc mc thong dong c Tc th chao nh bnh bng l lng ai! Tnh cm lng theo ho chn bc ng hoi Tnh mun ng, ngi ng n ngng p ng Li cha trao tnh bay ri nh Bng hong ting mng gi b mi ng Lng l i v mng sung thi ng Tnh khng t nn tnh cn mi n Li khng trao nn l vn p n li Phng c tn lng vn mang mang n Yla L kh Ngc Qunh khc
Nhng vt thng tu nh t tui

Thn Trng Minh
p . l tn mt ci p ngn hai d p dng nc, mt bn l sng Hng, mt bn l n t t nc con sng nh Vn Dng chy ra. Th 1953 y Thi 1955, chng ti ngi vi nhau trn b p, nhn v pha lng Vn Dng. Chng ti g c ti, L m Qunh, Nghi Hu, L Trng Nhn, nh n, nhng ngi bn mi quen nhau lp tht tr t trng Nguyn Tri Phng. L Qunh vi cu chuy M Li. i chuyn Nghi Hu vi rt nhiu tn lng qu. Nh vi u Nhn lng Phc Tch, ngi nh c, l g , gm cnh con sng Lu cng nhng bng ma H ng Hi. l nhng cu chuyn lng qu trong 9 nm chi n chin tranh chng Php va chm dt khi chng ti t bc vo trng trung hc. m trng sao trn u, gi mang hi nng u, t mt sng chu nng sut mt ngy h cn t h, chng ti th th hn tng tng theo nh ng nhng li thm th k chuyn na h, na th a thc. Gi y, nh li, vn cn ci rng mnh thng th khi bc ng tht chn vo lng Vn Dng. Nghi H ch ln cy u a c th: -y l ch treo c my tay Vit gian! t Ging Hu nghim trng, t tin, ra v tng v tri trc s ng nghch ca ngi b tr thnh i bn ph. Nghi Hu ni: -Mi bit khng, c bui ti tau rnh coi. N sau i Ni nh kia my ngi t b tri k, qu xu xung. H ni g tau nghe khng r. Ri mt ng c bn t ngi n, tau ch nghe c ting: X t! Ng ta trng ! Ngi thng lng vo c, dn t t n g a, mt n gc ngi leo ln ct dy vo cnh a. Ph la cnh o Phi chc. C ln khi treo c th cnh gy, t ti ri t xung, phi lm li
Hu ni tip: c bui sng, d tru ra ng, i dt tau thy bn ci xc b treo tn ten, hnh nh mt nh ci cha cht, trn mt dm tau, tau ch t chy t iM tau ni, c m ma th c v g ca sau tht nh tau xin n, m tau m c th thy ma bin ca mt, nhng m tau kp thy n r rng, mi y ming my con ma lm, li di thng n tn ngc! i Ca sau nh Nghy Hu m ra mt cnh ng rung. Ti v L Qunh theo cc b dn tru ra nh bn ng n c, bng ht cnh l lng Ngc Anh, ng Li Th. c bn Trn Ng Thi, Hong Kim n Ngc Can. Can ngi trn b rung kh, ch tay ra xa, ng ch ni: -Ti bay thy ngi nh ngi to ng khng? Nh y c Thng . Ty t khng chy! Cn ci c t cu g kia, l ni ngi ta chm bn theo Ty! i u Bn theo Ty l ai, tui 12 c ti cha hnh i ca dung ra. Can k thm: -Tau i xem chm u, d s lm. Ting dao chm xung c nghe ci Php! Ph chm nhiu ln u i mi ri khi c. Mu chy c viThn hnh y ngi b chm gng cng ln, hai chn lon ng p x mt hi mi ngng. -Thit h? - Thit. Tri lc chng v ng vng, nhng tau ng gn nn thy r. M l lm t by bit khng.T m ti ti b tri dn ra u cu, qu xu u, xung, b chm, ri t u, giy cht m khng la m ting. My t mt ngi ao ph cng vy. Yn l y. lng nh tCh c ting dao chm Php! - S khng? - Vi ngy sau tau mi s, khng dm qua c , cu. Ngi ta n m m c m con ma ct u n my
- 190 -
hng mt trn cu.Ti xanh mt. Khng th tng tng ng hng mt m khng c u. Can cng h ti: Mi bit khng, trong xm tau nhiu ngi i khuya v b ma thu, sng ra thy mnh nm gia bi tre gai, phi cht c bi tre mi li ra c, sau ngi b ma thu tr nn in in khng khng, phi ln nh n (tc ha thng) trn cha Trc Lm tr bnh t! C ln trn trng ct qu L Qunh, lng M Li, bn k cho ti nghe v cnh tng Ty v lng. Bn ni: Ty i lng, lng sc tm nhng du kch Vit Minh. Mi ln vy, dn lng chy v ni trn, ng trn cao nhn v lng trng thy khi bc ln l bit Ty t nh. Thi chin tranh, tui th cc bn ti chng kin nhng cnh nh vy. C th c nhng iu vui, an lnh hn, nhng chnh nhng hnh nh tang thng khc lit y li vt thng trong tui nh cc bn. Nhng vt thng ca tui th! C l ti ni hi qu, nhng iu chng ti tri qua trong nhng thng nm tn khc y l nhng n roi qut ln tm hn ca mt th h, vt thng cn r mu khi chng ti bc vo mi trng hc ng, gp nhau v tr thnh bn ca nhau. l bn, th ni au ring tr thnh au chung. Nu vt thng khng c cha lnh, bin thnh so, d so ln hay nh, s nh hnh nhng tnh cch bt li cho cuc i v sau ca h. Bao nhiu ti c git ngi, cp ca, k c git ngi hng lot hoc nh hn, bnh tm thn, lch lc tnh dc, mt kh nng hi nhp x hi, nghi ng s thin u bt u bng nhng vt thng tui th nh vy. Th nhng, iu k diu xy ra. Nhng vt thng tui nh c bng b, xoa du v
- 191 -
cha lnh nhng nm sau , sau ngy im ting sng, bng mi trng vn ha, x hi, gio dc ca t Thn kinh. Ti mun ni n trng Quc Hc, n tt c nhng mi trng cng v t Hu, ti mun ni n mi trng gio dc tuyt vi m tui th bt hnh ca chng ti c hng, n nhng lp hc m khi bc vo chng ti c an ton gia tnh bng hu, tnh thy trTi bit n mi trng vn ha vi tnh truyn thng, tip ni khng b cht t khi qu kh, th hin bng nhng gi tr tinh thn, gi tr tm linh. Tt c iu y l nhng liu thuc tr liu tuyt vi cha lnh nhng vt thng kia kp trnh khi bin thnh so. .. ng thi gip chng ti trng thnh, vng vng, bit yu ci ng yu, bit ght v chng ci phi chng, nht l chng li s tn thng do chin tranh.T , hnh thnh mt th h 60 bn lnh, yu ha bnh, phn chin sau ny Nhng thp nin na sau th k 20, t nc c nhng bc i lch s phc tp. Chng ti tham d lch s, theo cch ca mnh, c nhng con ng r, c nhng cuc chia ly v thc, c nhiu khc bit gia nhng ngi bn tui nh cng i mt ng, th nhng vn c nhng mu s chung ni kt chng ti, l nhng gi tr nhn vn, o c ca thi tr, nhng gi tr y ln theo i, hnh thnh bn lnh v nhn cch mt th h, d u, lm g, vi ai. C th cn nhiu iu phi suy ngh, phi bn li nhng ci c, ci mt ca mt thi, nhng vi tt c s khim tn, ti t ho v th h mnh. Thn trng Minh
V Cun sch vng c n ca vua Thiu Tr u Tr
V HNG-AN
Bit ti l ngi hoi c, thch c nh , nhng li khng c iu kin chi c nn m anh bn n mt tm giao do li ton cu, h thy c tin tc g v u, g loi ny Vit Nam l lp tc chuyn ngay qua p email. Ln ny, l mt tin tc kh l th. l bi t l bo Cun sch vng ca vua Thiu Tr ca nh a bo Nguyn Hu Hng Minh ng tr thanh nin n trn online.(http://www.thanhnien.com.vn/pages/201202 http://www.thanhnien.com.vn/pages/201202 18/cuon-sach-vang-cua-vua-thieu-tri.aspx) tri.aspx vit v vic mt ngi Vit Canada, ng Cao i Xun Trng, va s hu c mt c vt qu c him ca triu Thiu Tr (1841-1847) qua m 1847) mt cuc u gi ti Paris cun sch v n vng phong Lng tn V Th Vin ln Lng phi.Ton b n cun sch lm bng bc m vng, ch c 5 t (10 ng, ch trang) nhng nng ti 7 k, xut hin v thi vua ng vo Thiu Tr (1846), c kch c 14x23 cm. Tht th v u khi bit cun sch dnh tn phong b V Th b Vin - v vua t hng Lng tn ln hng Lng n phi. Ngoi 2 trang ba trc v sau, 8 trang cn li ca sch phong khc 186 ch Hn ni v thn i th, cng trng ca b V Th Vin v l do vua n Thiu Tr sc phong cho b (website dn) B Lng phi V Th Vin l ai?
Hong Thiu Tr l vua th 3 ca triu th Nguyn, miu hiu l Hin T Chng Hong , n T k v vua Minh Mng. Tuy ch tr v trong 7 nm ng. ch ngn ngi (1841-1847), bng h lc m 40 tui, 1847), mi nhng vua c n 31 b h cung, 29 hong t u v 35 hong n. Nu k theo th t nh cung trc sau th p b l v th t ca vua Thiu Tr sau cc b Nghi u Tr, Thin Chng Hong Hu (t Hong Thi Hu u (tc T D), Lnh phi Nguyn Th Nhm v Thc Phi n Th Nguyn Th Xuyn. B l con c Ph V y V ca Hu Linh, nhp ph lm dng (1) khi vua Thi ng Thiu Tr ang cn l mt Hong t vi tc Trng t t Khnh Cng. B sinh c 4 Hong t c t: -Nguyn Phc Hng Hu, tc Gia Hng Vng; c -Nguyn Phc Hng Kin, t n, tc An Phc Qun Vng; -Nguyn Phc Hng Bng, m nm 16 tui, cha ng mt c phong tc; -Nguyn Phc Hng Th, m nm 2 tui. t V 2 Hong n: -Nguyn Phc Phng, t ng, tc ng Ph Cng cha; -Nguyn Phc Minh T, mt khi cha 1 tui. t c
- 192 -
Trong mt th gii hu cung v cc b chen i chc nhau, c th c ngi c i cha thy i c long nhan, m ring b Lng phi c 6 con, n trai gi y , th b qu thc c sc ti g c c bit nn mi c vua sng i hn ng khc. ng ngi V vua cng c ng cp Sau khi lp ra triu i vo nm 1802, vua i Gia Long ra sc d qui nh cung giai (th bc nh (th trong cung), theo , trn ht l ngi v Hong t v hu, k n l 3 bc Phi (Qu phi, Minh Phi, Knh phi). 3 bc Tu (Tu nghi, Tu dung, Tu vi vin), 9 bc Tn (Qi tn, Hin tn, Trang tn, Tn, Thc n, c tn, Hu tn, L tn, An tn, Ha tn), 3 bc Chiu n), (Chiu nghi, Chiu dung, Chiu vin), 3 bc Sung n), (Sung nghi, Sung dung, Sung vin) v 6 chc Tip n) d, Dung hoa, Nghi nhn, Ti nhn, Linh nhn, Lng nhn. l cha k cc hng cung nhn v cung ng nga thuc loi v nhp giai tc l cha c xp vo hng ng ca 9 bc cung giai. Tuy ang l c cung nhn v nhp giai nhng may m c p mn vua mt ti th cng c th sinh hong t hay ng th hong n nng ta v sau khi vua bng h. Nguyn Phc Tc Th Ph cho th nhiu hong thy t hay cng cha triu Nguy l con ca vua v u Nguyn cc cung nhn hay cung nga. Cc tc v va k khng c nh m thng c c thay i qua cc triu vua v thay ngay u i trong ng triu. V d, hai nm sau khi ban , hnh qui nh trn, nm Minh M nh Mng th 19 (1838), vua i gi th bc cung giai nh sau: c -Nht giai: Qu phi, oan phi, L phi; t L -Nh giai: Thnh phi, Tnh phi, Th phi; Thc -Tam giai: Qu tn, Lng t c tn; n, tn, -T giai: Huy tn, tn, Nhu t n, tn; -Ng giai: Nhn thn, Nh t Thun tn; n, tn, -T Lc giai Tip d xu n Tht giai Qu ng nhn, Bt giai M nhn v C giai Ti nhn Cu khng thay i. Nm Thiu Tr th 3 (1843) , vua cho i gi oan phi lm Lng phi. V v ch Lng i v c a ln nht giai nn Lng t tam giai t tn c i lm Thy tn. Nh v n. vy, khi b V Th Vin c phong t Lng t (tam giai) ln tn Lng phi (nht giai) th r rng b c thng t vt cp, b qua nh giai. H y l mt tng Hn thng xng ng sau mt cng tr t trng no ni cung. Nu trong gii quan tr i trng ca triu nh, cc quan c thng quan ti chc lc c c tin cng hoc b cch chc ging ch khi c li th c chc trong ni cung, tnh trng c cc b khng khc. a B V Th Duyn l ph thip ca Hong t Hng Nhm. Khi Hong t tr thnh vua T c, tr b c phong lmCung tn. Nm 1850, thng ln . Cn Phi ; nm 1860, phong lm Thun Phi, nm 1861 ci lm Trung Phi. Nm 1870 b c . 1870, phong tc v cao nht, Hong Qu Phi (chnh cung hong hu), chng qu 6 vin (lc vin) ng qun trong ni cung. Nhng n thng 12 nm Nhm ng (1883) b b ging lm Trung Phi v
Vo nm Minh Mng th 17 (1836), vua qui nh li cung giai. Theo , tc v Hong hu c v khng c cp,thay vo l p,thay Hong Qu phi, trn bc nht, gip Hong Thi h hu trng coi lng thc trong cung, ch chnh t cng vic bn trong. (Hi in IV, tr.410); D n Di Hong Qu phi, ni cung c 9 bc: Nht giai phi c 3, l Qu phi, Hin phi, Th phi; n Thn Nh giai phi c 3, l c phi, Thc phi, Hu phi; c Hu Tam giai phi c 3, l Qu tn, Hin t Trang tn; n, T giai phi c 3, l: c tn, Thc t c tn, Hu tn; Ng giai phi c 3, l L tn, An tn, Ha t n, tn; k n l Lc giai Tip d, Tht giai Qu nhn; Bt giai M nhn, v Cu giai Ti nhn. Cc b 6, 7, bc 8, 9 khng hn ch s ngi.
- 193 -
nhn vua khng c khe, ang dng thuc, b cng vic b bn, sai cung nhn dng ba cm chiu hi mun. Tuy nhin b vn cn gi c giai bc c nhng khng c trng coi c 6 vin. (Th ph, tr.347). C l trong lc bnh hon, ngi khng khe, nn vua bc bi pht ging chc b nhng trong lng vn cn yu thng, v vy trc khi bng h, vua di chiu lp b lm Hong hu. B chnh l L Thin Anh Hong hu, c hip th vi vua T c (Dc Tng Anh Hong ) trong Th miu ca i Ni, Hu. Li nh vua ng Khnh, ln ngi nm 1885, sau khi phong tc v cho cc b v, qua ma xun nm 1887, khng r trong ni cung xy ra nhng xo trn nh th no khin vua bc mnh, Xung d qu trch cc phi tn trong ni nh v ging xung c th bc (Quan phi l Trn ng th ni nng tc tn, ging lm Ty Tn; Chnh tn l H Vn th khng ngh n vic cng, ging lm M nhn; Nghi tn l L th, d tn, tham lam, k, ghp ti nng, ging lm Ti nhn; Ti nhn cu giai l Trnh th, Nguyn Hu th, tnh quen di tr, khinh nhn, u ging lm cung nhn. Hong qu phi khng bit sa mnh, qun sut mi vic, trong ni nh khng theo php tc, cng qu mng ngt hn. (Thc lc IX, tr. 311-312) Ni cung cng l u trng nhng b Lng Phi V Th Vin c thng vt cp chng t c u th hn ngi. C phi ai c vua yu cng c tng sch vng? Cu tr li l khng. Bi bo vit: Theo Cao Xun Trng, anh mun c c vt ny bi y l minh chng sinh ng cho th chi y tao nh ca nh vua: lm mt cun sch hn 7 k m vng ch tng ngi p C l nh hng ca khng kh lng mn ngy Valentine lm cho anh Trng ngh nh vy. Thc ra, y khng phi l mt th chi tao nh ca nh vua v cng khng phi l mt hnh vi u ym trn trng i vi ngi yu qua vic tng sch vng. Tt c u tun th theo mt qui nh r rng v nghim nht thuc in l ca triu i. Khi ban hnh qui nh cung giai nm 1836, vua Minh mng ni r: ch c sch phong cho Hong Qu phi mi c ch to bng vng nn gi l kim sch cn sch phong 6 Phi th dng bc m vng, nhng vn c gi l kim sch. Cn sch phong 9 Tn v cc Tip d, Qu nhn, M nhn, Ti nhn u dng bc, gi l ngn sch. y cng cn m mt du ngoc: quan li v thn linh c vua phong chc bng mt bn vn vit trn giy sc mu vng kh ln v rng my (gi l co trc) v vic ny gi l sc phong; ring thi hu, hong hu, phi tn, hong thn, hong t, cng cha th vua phong tc bng sch vn, v bn vn c chm khc hay vit trn mt cun sch bng vng, bc hay la, v vic ny gi l sch phong. n cui nm 1885, triu ng Khnh (nhng vn cn nin hiu Hm Nghi), sch phong ni cung c nh li. C l do kho tng trng rng do v qun Php cp ph khi Kinh tht th ngy 5/7/1885 (t Du), B L ngh khng dng sch bc m vng hay sch bc na m thay bng vc, dng la bt ti mu vng ca Trung Hoa, dt hoa vn rng my lm trang sch, mi quyn 3 t v hai trang (hai trang trong ca hai t ba) v chi 8 trang vit ch; sch c kch thc vn nh c. Theo : -sch ca hng Phi, di 7 tc 2 phn, rng 4 tc 5 phn (phn, tc ta); -sch ca hng Tn: di 5 tc 2 phn 2 ly, rng 3 tc 6 ly; -sch ca Tip d, Qu nhn, M nhn, Ti nhn u di 5 tc, rng 2 tc 9 phn 5 ly. (Thc lc IX, tr. 208-209) Ni dung sch phong vit g? Khi ban hnh qui ch cung giai, theo ngh ca nh thn v vua Minh Mng chun y lm lnh, th nh vn thc nn dng, duy cc phi xin i ti khi y[lc phong tc v]phng son
- 194 -
sch vn tin trnh, t cch u Cn t 9 i. tn tr xung , u xin son mu s khi c tn n, phong giai no bc no , u theo m vit tinh u mu ra, ng hu bt bn rn. (Hi in IV, tr. 110, n ngi vit nhn mnh)) Trc ht, Khm Thin Gim ch ngy tt. t, chn Vua s chn hai i thn vo hng nh phm, mt n nh quan vn, mt quan v, lm Chnh, Ph s Mt t s. ngy trc l, vua c mt Hong thn t Cng t tc n cung ca Hong Thi h tu bo v nht u k tn phong sp din ra. T gian gia ca in i Cn Chnh, B L t 2 ci n; m ci c gi t mt c tit mao (thng gi tt l c tit), tng trng t c uy quyn ca vua, v mt ci hp sch phong. t B L cng thng bo cho n quan (qua thi ng n gim) ni cung vin ca b Phi bi lo t sn n bit hai ci n vng (mt ci cho c tit v mt ci cho t c sch phong). M sng hm lm l B L lo by l, c tit v hp sch phong trn hai n vng ti p t cn gia in Cn Chnh. Bn ngoi, ngay d n di thm, sp sn long nh v ban nh nh Trn nh nhc. sn in, Ty Loan nghi by tn vng, h v n, i thuc ty Cnh tt mang gm, lnh V Cm y t V mang ao, dn hu; ngoi c Nht Tinh, lnh u; ca Thn binh v Cm binh mang tn l m lng v trng ng tc trc. n gi, Chnh, Ph s n , s trc sn in Cn Chnh qu xu n xung. Quan Ni Cc mang c tit ra trao cho Chnh s Quan B t s. L mang hp sch phong ra trn long nh. Nh p nhc tri, Chnh s mang c tit i trc, k n long nh c lng vng che, theo sau c Ph s v ng s quan B L, sau cng l lnh h mang gm,ao , hu h v. on ra khi sn in C Chnh bng i n Cn Cung mn (ca bn tri), r tri qua ca Nht a r Tinh. y c lnh Thn, C Cm binh cm nghi trng vi tn, lng, gy ng i m ng. on rc tin v Duyt Th ng. n ca t Th Hng Khnh, tt c nghi tr v lnh trng dng ng li bn ngoi, ch c Chnh, Ph s quan B L s, v c tit, long nh vo nh Duy Th, dng li nh Duyt cn gia. Ti y c Thi gim v cc cung gim (2) trong l phc chc s c sn. Thi gim qu bn phi long nh, tip nhn c tit do Chnh s n c trao, xong ng ln, knh cn mang c tit i vo n c ni cung, c cung gim gnh long i nh sch phong theo sau. n ca n cung th c n i quan v ban n nhc chc s tip nhn v c sn rc vo cung vin ni b Phi . B Phi trong n phm phc vi m o chnh t qu n c tit v nh t long nh sn, ci u khi c tit v long nh i u c qua, xong ng dy theo vo bn trong. T y, y Ti n quan mang c tit v hp sch phong trn p
Kim Sch
B V Th Vin by gi phong n c Nht giai phi, ngha l ni dung sch vn ph i phi c cc quan Hn Lm Vin so ring, ph n son hp vi a v ca b lc v ph c vua a phi duyt y, ch khng phi rp khun theo m c p mu sn nh cc bc Tn hay cp nh hn. Khi nh bo n. m t Ngoi 2 trang ba trc v sau, 8 trang c cn li ca sch phong khc 186 ch Hn ni v c ch thn th, cng trng ca b V Th Vin v l do vua Thiu Tr sc phong cho b.Cu c b.Cun sch mang ni dung ca ngi c tnh trung th c thc, knh trng, s ha nh, thn thin ca b khi x a i vi mi ngi trong cung. Ngoi ra, sch c i cng ghi r thn th gia nh cng m s s kin t quan trng m b V Th Vin tham gia. l ph hp vi s liu, nh trnh by. Nghi l phong tc Phi Sc phong ca vua n tay phi t cung n n tn khng theo mt con ng tng t n gi nh t gin cho ngi mang qu n tng ng yu. l i mt nghi l nhiu kh, c qui c nh t m cho tng th bc, cp cng ln cng long tr n trng. y, b Lng phi V Th Vin c phong Nht ong n giai phi nn nghi l s din ra nh sau (H in n (Hi IV, tr.108-112):
- 195 -
hai n vng by sn, b Phi bc vo tr n lm c trc l th sc. Sau khi qu 3 ln v vi 6 vi r qu n ri trc n, n quan nng hp sch trao cho b Phi. p Phi tip nhn a ln trn, ci u, xong trao l u, li cho n quan bng ng qua mt bn. Phi li qu 3 t ln vi 6 vi mt ln na lm l t n. By gi l xong l. N quan rc c tit ra trao l cho t li Thi gim Thi gim tr li cho Chnh s i s. Chnh, Ph s rc c tit v tr ti in Cn Chnh v ly phc mnh xong nhi nhim v, sau h n T i lu vin d yn vua ban. n Nm Minh Mng th 17 (1836), vua cho rng thi gim v n quan tip nh c tit v p nhn sch phong t Chnh, Ph s, ri mang vo cung i cm cho phi tn lm l th phong, l cha c nghim tc v long trng. Vua giao v tip nhn ng. vic ny cho cc Hong t Cng v Hong t ni nh t (3) do b Phi sinh ra, nhng sau c l gp trng l hp c b Phi khng sinh hong t ho hong t hoc cn b qu, khng th thi hnh ng nghi l c, l nn phi tr li gii php thi gim v n quan i n nh trnh by. phi tn, d l sch vng i n n, na, m ch thy ton l l nghi mt ngi! * Theo bi bo, ng Cao Xun Tr Trng phi bn cn nh Canada vi gi 200,000 euro c i ti chnh lm ch bo v kim sch ny trong t mt cuc u gi Paris, vi ngh Rt nhiu c i ngh vt qu bu ca t Vit v nhi l do ra nc t nhiu ngoi, nay chng ti mun su t n tm a tr v. Hin bo vt ang c trng by cho cng c chng xem v tm hiu. C nhi ngi nhiu tin u. nhiu hn ng Trng, d tin hn nhng thi hay n thiu khng c ngh v hnh ng nh ng, nn thay ng v li tn dng ph phim, xin c bi vit ny m, b con c dp thng ngon c vt mt cch th v n c hn.
V Hng An
------------(1)Dng l v hu ca Hong t V chnh gi a t. l Ph thip. (2)Cung gim l thi gim ph v trong cung phc cm nhng thuc cp nh sai khin, phn , bit vi Thi gim l cp i khin. p iu (3)Hong t cng l Hong t c phong t tc Cng (phi t 15 tui tr ln, c hc vn i tr kh), xut cc, ngha l ra kh Hong thnh khi (i Ni), lp ph ring. Hong t ni nh l t hong t cn b, cn c s vi m trong cung ng cm Ti liu tham kho: -Ni Cc triu Nguyn, Khm nh i Nam Hi in S l, tp IVA, bn dch ti ch ting Vit ca nhiu tc gi, Vin S Hc, NxbThu Ha, 2004 c, NxbThun -Quc S Qun triu Nguyn, i Nam Thc lc, n, tp IX, bn dch ting Vit c nhiu tc gi, Vin a S Hc, Nxb Gio Dc, 2006 c, - Hi ng Tr s Nguyn Phc T Nguyn Phc n Tc, Tc Th ph, Nxb Thun Ha, 1995 n -V Hng An, T in Nh Nguy n Nguyn,sp xut bn.
Ca Hin Nhn
Ring b Phi hm , sau l th phong, li th phi m o chnh t, n cung vua, l n lm l t n vi 3 ln qu 6 ln vi, xong li cung ca i n Hong Thi hu lm l bi yt. Hm sau, cc con t. ca Phi vo cung lm l ly mng m 4 ly. Qu tht khng c mt cht khng kh lng t mn no trong vic vua ban tng sch phong cho ng
- 196 -
Cn li nh g ng
Hong t Thch
(Gi nhng bn b tng qua li con i ng B Th ngy xa) Hn nm mi nm ri.Hn n i ngi i.Hn na tri qua lng l lc no khng hay.Nh nhng hay.Nh ngy cn mi ng qun trn gh nh tr trng m cm khi.Xa lm ri.Cn li nhng g ngoi hoi ng nim v nhng k c tuyt vi ca m thi th u a mt qua. Ngi Hu thng ni ch c Hu mi c Hu nng vng bui hong hn. Ch c Hu mi c Hu mu tm n trn mt nc sng Hng lc chi c chiu xung. Hu ngy xa t khi c cn b ln,ch c bo nhng cn ma dm thi t,ch c ma l nc lt ngp ng trai gi c c hi r nhau i li i r nc. Ch c Hu mi c nhng ngi cha trong ng thm sn cng cc,lm ch hn h lng m cho n mn tui hc tr,ngi khc tn nhau trn thn tre,ng c tre,ngn trc. V Hu cn c trng Quc H thn yu c Hc ca chng ta,nhn ra dng sng Hng m m m p.D thng thay nhng k ni nim thu hc tr. Ci thu hc tr v ty, Sut i cng thy kh m qun y Th tr li Hu mt ln sau bao nhiu nm n xa cch,u phi d dng tm li du v ngy xa u vt nu chng khng c gi gn trong k c. Thu ,nh ch Thng Lin c cy d lc n da no cng sy tri. Trong khi inh Xun Dng m ng mc qun x ln leo ln trn t cao cht vt,th ch t ch Hnh Phc,L Thy,Hong t Thch,L ,Hong
Ca ng Ba (sau M Thn) a Mu
Nguyn B Din v ch nh ng ch pha di. Tri da no phi hi xung y? Cc anh mt ng khng dm nhn ln,cc ch th vn v t ch ch tri ny tri n. Nm ,chng m . mnh cng nh ri y. Thu bn hc ca V Th Mai t ngay a Th ca s nhn ra ng B Th ,i din vi cn nh Hong T Thch,l a im t hp ca bn con m t trai. Mi nm gi sng,c dn chung quanh u thc gic v ting ht th thanh ca V Th ng tht Mai khi va bt n ln phc gic ngay c s ca treo mt con chut cht. y l tc ph ca inh y phm Xun Dng va ngh ra hm qua. B qu s Bn thc hc sut m,ang ch k qu,vi tt n im kt hi lng ting. Lm sao c th khng nh c ci thu m nh chng mnh tng nhy t lu tr u trng Nguyn Tri Phng xung t trn kh s rt ui ca n khi c Gim th C v ti ph phch trong gi ngh i gi tra, phi khng Din,phi khng D i Dng? Thu ,nh inh Xun Dng ang cng hc vi nhm,na m bun ng n ng,leo ln cy trm nhn b bt gp qu tang ln ti ting do ch nh s nhy xung t. Ch nh nh ph lnh phi mt,khng truy t. Hong T Thch cn km may .
- 197 -
mn hn, cng ti trm nhn m b cnh st gi trong n ch mt hm trc ngy thi bn phn,ch v L Th Nhip c bn phn canh chng trn mt khi b cnh st phc gic. Thu ,cui tun,nhm bn L Vn T,L Nguyn B Din,inh Xun Dng,Hong T Thch,thnh thong cn c thm V th L Thy thng xe p ko nhau n mt ni no ngi mit mi lm ton. C l by gi tui tr ham m vi tnh nh th no th ngy xa,chng mnh cng m lm ton nh th . Thu ,tuy mi tm hai mi,nhng hon cnh x hi lm cho tui tr ca chng ta khc vi by gi. C nhng chng thanh nin trong chng ta tr thnh nhng cy si,thng lng vng mt cch rt r trc cng nh Thu Hin, cnh vch vi nh Hong T Thch. Nhng ri cng ch c chng . i,p thay ci tui hc tr. Nm thng tri qua. Mt ln chia tay ht thi trung hc.Ri nhng nm i hc khng ch Hu. Li ln lt chia tay bn ba cuc i cm o gia nh. Gp nhau tha dn. Ri by mi lm.By mi lm vt i sao di. Mi a mt gc tri,ln non xung bin, dm trng xa cch,bit bao i thay. i khi lu lm mi c dp gp nhau mt ln. By gi th phn ng chng ta qu tui c lai hy. Dng i,Dini,T i,Tp ingy xa c bao gi cc bn tng tng ra mt hm no nh by gi khng? Thu ,cn khng bit bao nhiu l chuyn hc tr trong k c. Gp nhau by gi,ni chuyn g nh? Nhn li a no km tui nht cng u hai mu tiu mui. Khai ra th c a mt by chu ni ngoi tm,chn mi a. Ch c nhng k nim thn thng hi cn tr th,mi em n c cho nhau nhng thoi mi tm hn. Khng phi ai ai cng c th c nhng k nim nh th. Gi y,bn khp nm chu,con ci khi ang cn Trung hc,c a li xe n trng. u u,chng n cng c th gp nhau trn chat. C ngy ngoi gi hc,vi u vo games, tm kim google. Ch mt c in thoi cm tay l c th hn h hoc chuyn tr khng dt. Lm sao c th c cy da,cy nhn m tro. Lm sao c th c mt ging nc trong khun vin trng B bui chiu,nm ba a sp vo i hc mc qun x ln cng nhau ng tm,ci gin n a nh tr con. Thi gian tri qua, mi vt thay i,nhng k c th lc no cng cn . Cho d ngy xa c nhng chuyn khng c lng nhau, cho d by gi khng phi lc no cng ngh n nhau,nhng nhng lc ngi hi tng li,th cng vn l k nim,khng th no qun c. K nim th lc no cng m p,du dng. Bit bao nhiu bn b ri xa chn chiu : Trnh Bnh Ty,Vnh Tuyn, L Th Nhip,Nguyn Ph Lim,V Th Mai, Trnh Ngc RngNhiu a khc cng lc c ra i. Bn b cn li nhng ni u? a ch khp c hnh tinh,t Nam bc chu M,t nhng quc gia Bc u xa xi,n tn c i li Nam bn cu,ri rc xa gn khp c th gii. May m cn li ci a ch e.mail hng ngy ln mng ch tin tc bn b,mun gp nhau u phi d dng nh ngy xa. Hn nm mi nm qua ri,nhng hnh nh lc no cng cn m h u . Hong T Thch (1951-1958)
- 198 -
QUC H C HC, NG KHNH
CNG NHNG CHUY NGANG THA PH N
Bi Kim Chi
Xn xao, ro rc, nc mt hoen mi. l t tm trng ca nng trong ln u tin tr v thm u tr Hu trn chic xch l ch nng t Ga v Thnh Ni. Khng hiu ma lc no m Hu d dng thu ht khch ly hng tr v v nng l m trong mt nhng v khch . Mt ngi rt s khng dm , nhn v sng li vi qu kh. Nhng nng thua. . Khng hiu ni. Nn nao. Say m nhn. Say m m ngm. Nhc lng, nhc gi ht khc yu thng. c Mt cm xc rt tht, sng ng ang ve vu ng vut nng. Nng bi hi, e d, ngi ngng, i m ng i mt ngc rt i d thng nh s biu l tnh cm u l m thm ca mt ngi tnh c g li mt c gp ngi tnh. Ni c qu ng khng nhng th tnh tht tm hn, cm xc ca nng lc ny l nh th a th Con ng di hun ht c hng cy xanh th ng tht gn vi cnh l an xen mu ngc bch, m thi c mt lm nn cho n hc trng tung bay trong gi tan ng gi hc ang m thm theo bc chn nng im c n hn. Ngi trng mu hng duyn dng bn b ng b sng Hng hin ra. Mt ci th c thi cp ca sch. Nng m mng nhn trng xa l ng lng rn r. Ri nh c ting ca ai ang g nng. Vi a gi vng nng men theo con ng nh st b t sng ro bc n bn Tha Ph Ngm ngi. . i, bn c, xa cn ngi xa ni u, ni i u?
Tha Ph, ci tn nghe l l ly t tn ca , l, dinh Tha Thin Ph Don ghp l mt c quan li, u tnh Tha Thin nm tr bn b nam m trc sng Hng. y l bn nn th v lng mn th ca Hu, theo nng. C cy a c th, c bn i , c v nht l c hnh nh chic nn l, chi o di c chic trng, tc xa ngang vai ca n sinh ng Khnh a n cng vc dng thanh cao, th sinh c cc anh ca Quc Hc. Hc tr ng Khnh, Qu Hc khng ng Quc th no qun bn Tha Ph vi nhng sng, a Ph nhng tra, nhng chiu theo sang sng m u lng rn r. Nng nh, n nm 1973 th bn n th khng cn tp np khch h tr nh trc y c na v Hu c cu Mi. i, ti thay ! Mt thu i. tic hc tr trn bn Tha Ph Nng say sa nhn . dng Hng lng l tri. m m. Quyn r. Gi chuyn mnh mang hng thm nh nh ca cy ng nh l xn xao chun b vo ma. Tr nh thp Tri xung. Nng nht dn, nht d Lng ngi t dn gia tri, my, nc bao la lng nng b hi nh c bi v ngy y thp thong nh chuyn chiu ng ch cc nng ng Khnh qua sng ng Tan trng. Mt chuyn ri bn a cc nng o tr n trng sang sng. Tri chiu man mc. Hong hn s u sp xung vi sc vng, hng pha tm r khp tri. ng ri Con lt nc du dng, m . Sng ln tn y u
- 199 -
nh nhng nhnh rong non dp du trn sng nc khng bit tri v u, v u Trn , dng cc nng ng Khnh ngi tht p. o di vn kho, mt tay cm nn gi cht cng chic cp xinh xinh, mt tay gi ly thnh . Tc my vng gi chiu mm mi tung bay che na khun mt d thng, kh i. C ch th thi nhng trng cc nng ng Khnh sao m nn n, m thm v ng yu qu. Ch Gi i, cho em cho mt cht. Ging ni hin lnh, nh nh nghe nh ting chim ht c nng c ch li cho cm mi cho ph. Gi hiu hiu thi, nn sau u theo chiu gi, hai tay cho khoan thai, nhp nhng cng t o trng nh bay dp du nh hai cnh bm. i, c li ng Khnh, trng c cng iu ngh v cng. Mi cp mt u hng v pha nng. Nng cm thy vui vui v oai oai v c ch Gi cho cm mi cho. Khng phi ai cng c ch Gi cho cm mi cho m nghe. C li hc tr mm ci, n ci rt duyn. bun b lc u. Ri ri bn. Ai ny hon hn. By gi con trai, con gi bt u trn, bt u d. ng Khnh ko nn che mt, Quc Hc quay lng lm l. Xem nh ti mnh khng quen bit nhau. Li mt chuyn na. Khch hc tr y nhng vn neo bn u khng chu ri. Trn , ng Khnh, Quc Hc k ngi, ngi ng ; tt c im lng. y qu khng cho c. Ln bt i chuyn sau. ng Khnh lm thinh, Quc Hc e d a mt thm d nhng ri cng ngi yn. Ging ni sang sng ca ch li ro gi hai ba ln. Mi ngi trn u nghe, nghe tht r nhng khng ai nghe. L d s. Ting ch li ch chic. Th l b giam. Khng gian trm lng. Quc Hc nhn qua. ng Khnh ng li. Tt c ngi im re. Ch Gi bung mi cho ngi xung mn ly nn qut. Tri chiu mt m, gi sng Hng lnh lnh nhng ch li vn ngi qut. Ch qut cng lc cng mnh. Ch li thi gan cng tu nguyt l m hc tr. Nng thm th. Ci trong gi. Nng chiu tt. Mu khi hng trm xung mt sng. Bn chiu man mc bun. Chuyn o trng vn cn neo bn. Gng mt thn nhin km mt cht lm y, ch li khng chu thua m hc tr. Thi gian chm tri, khng gian lng ng Mt anh Quc Hc, mt anh Quc Hc na ri mt anh na ri Cc anh ri v tranh khng li cc nng ng Khnh hay l t nhng ch cho cc nng v tri sp ti. S em i hc v tr m em la. Ch c cc anh y bit. ng Khnh trong lng cm n ri rt. Chuyn th ba a cc nng ng Khnh sang sng. Cn mt chuyn na ! Nng reo ln. Mt rng rng. Chuyn cui. Vi nng, l hnh nh khng phai vi mt cp tnh nhn hc tr trong sng, d thng trn chuyn cui cng trong ngy bn Tha Ph, cch y 45 nm. C gi c i mt en rt p, long lanh di hng mi cong va mang nt bun va c nt vui, va tinh nghch li va m thm. Mt cp mt tht l thu ht mi ngi trn , trong s c nng. Anh con trai cao ro,
Mt chuyn na va cp bn. Khch trn cha kp xung th i thi ! cc nng ng Khnh, cc chng Quc Hc tranh nhau ln . Chuyn ny c c cc anh Quc Hc (Trng Quc Hc bi hc sau ng Khnh mi lm pht). Th l o di, qun ty ; xanh xanh, trng trng ln ln ginh nhau ln . Khng ai d, khng ai trn chi c. X qua, y li. Mnh ai ny ln. Bc li hin lnh : Ui cha, t t thi ri ai cng c ln . Rng m ginh nhau d ra ! T t thi c chao . Bc ni th c ni, hc tr th vn c tranh nhau ln . Li nhc nh d thng ca bc li theo gi chiu man mc thi v ni y mt ni no v nh Bc li
- 200 -
khi ng, c dng v n ng. Hai ng l mt ngi cp i p di mt nng - mt c h tr mi t hc su tui. Ngy y, nng c cm tnh v c gi m vi ri vi ln nng c tnh chn ch v chuyn cui cng hai ngi y. Trn ch cn vi ch khch v nm ba hc tr v mu Nng vn n. thng kn o len ln nhn c gi c i mt p n vi mt cht ngng m. Bn cnh c gi l anh nh Quc Hc t tn, hin lnh nhng c v che ch n v c cho c bn gi. Ln bao gi cng th, c hai cng ngi xung, tay vt ngang thnh a t xung khoc dng nc mt lnh. Tay anh, tay em nh. an nhau a nghch trong nc nh nhng, kn c nh o. Hong hn. Sng mc o mu lam huy huyn trm mc. Trn sng, vi chic d tr v sau dc mt ngy di rong rui. Mi cho khua sng n i. nc vi vng, xn xao. Chuyn hc tr cu cng c cui cp bn. Hai ngi trao cho nhau cu s nh. i cun Th l ln b. Chia tay. Anh vo Ca Ngn, ch v a ch Thng T Ch th thi. D thng - m thm lng l. Hai bng ngi thp thong d nh n p di ng. Sau lng h l nng, ang tr trm ngm di mt nhn theo. Chic o mu lam huyn ngy xa ang trm n ln ngi nng. Nng chi vi gia dng H a Hng mt lnh c ngoi u ln a bn tay nh b mong u nh chm cho c nhng bc cp ca b Tha a bn Ph. Nng khc. S qu kh nhng v c phi vn nhn li v sng cng. S ni v nhng vn v c phi tr v. Bi qu kh vn v ni n p v th qu m p, thn thng. Nhng c m hng. mt iu chc chn rng khi ngh v v s sng li th nng khng khi chnh lng thng c ng cm v iu lm nng s Mn m bung xung. Hng Giang m o ng. mc nhung en yn , trm lng t t bung su tc sui di ng mt, duyn dng, gi c cun hn m ngi. Ngm ngi nng nhn nng trn sng t m t chuyn o trng nm xa ri bng gi mnh : ng git con b tranh nm xa nay trn l tun. lc Bi Kim Chi
- 201 -
Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc ON KHC

Nguyn th Minh K 1953-1959
VIT CHO CH
Nhng bc chn con gi e p ng ngng ngp qua nhng con ph hp. Tri Hu thng t v cn vn se lnh vo nhng bui chiu tt nng. Hong hn ng. v mang n cho Hu nhng mng mu th lng ng tht mn d thng nhng phng pht m ni bun t mt nh ni bun khng tn ang vng v trong tm n vn hn ngi con gi. Mt ting th di, m thong mt nhn khng nh hng nhng ng con gi ng ngi cm nhn mt ni chia ly ang gn nh hi r n hin trong tm thc. Nhng ngy thng t c mt nm ng ca hc bo hiu mt khc quanh ca cu i. Ma a cuc h ang n rt gn v ma chia tay c n cng cn k u . Mt cm gic nn nao kh t khi nng m t ngh n ngy ly bit. nng s b li ng sau nhng ngi thn, nhng bn b, nh n nhng con ng v ngi trng m thn yu. Nng s ra i s vi m hnh trang l nhng k ni mtui th ca mt thi o trng hc tr v hnh l nng mang c theo ch vn vn hai ch su thng u Vng, ch i tht ri, mt chuy chuyni tht xa, vt qua khi bin gii ca qu nh n mt nh min xa l. Ni , ch cm thy nh c n, nh y lc lng vi ngn ng v vn ha x ngi. Nhng bit lm sao khi ch ang dn thn vo cuc i du o hc. Ch i lm giu tri thc, hc ci vn c, minh tin b v c ci phong tc l l ca mt t m nc ngo ngh bn kia b Thi Bnh D Dng. Ch i, khi ch ra i ch mang theo nhng g. c Chic cu v ging sng vn cn , nh nhng chuyn ngang vn hin ha nh nhng l theo nhng lt mi cho khua nc. Nhng hng ph ng phng v thn quen vn rn r ting ve su. V nh bn b vn ng thng nh n ch vi nhng li thm h V .. i hi. gia nh mnh, l em th lun ngng trng v hnh v nh mt ngi ch qu mn i xa. Ch Chi, l chng em ang quay qut nh v th ch. ng
Thi gian lng l tri, ch cng bt u trng thnh ni x l qu ngi. V ri, c mt ngy ch ct bc sang sng cng vi ngi bn i tri k. Hnh phc hnh nh khng trn trong tm tay, ch bng tr thnh tr thnh ga ph. Ch bun, l chng em Tm, Tho, Long, ncng bun cng ch v cm thng ni n ch thng kh ngt ngn ca ch Ch c n trong . cuc hnh trnh y bt trc. R cng mt ngy c. Ri thng t, ch b l cuc hnh trnh v hnh nh c nh ch n mt ni khng mong Ch xa la t i. ci tm! Ch khng cn thm tha m h m hng ca bn nhc Xun tnh (April Love) m ch hng yu c ch mn thu cn nin thiu. By gi, tri cng ang v thng t, thng t ng vo v trn thung lng hoa vng. Tr thng t min ng. Tri Bc Cali vn cn ci se lnh c Hu, vn c mt nh ca cht nng vng si m ni v ph th. Trong m i ci nng m tnh ngi, thnh ph San Jos ang nh giang rng vng tay n cho nhng hc tr Hu o nm xa t khp ni t hp vy, k c nhng p bn b t qu nh xa vi vi m chc chn trong i, c rt nhiu nhng ngi thn v b b ca i bn ch. Chi, trong ci khng kh rn rng chan ha kh nhng m vang ting hi cu cho, nu mt ai u hi: ch u ri sao khng t Chng em bit tr i? li sao y? San Jos, thng 4-2012. tho n
- 202 -
- 203 -
Chng trnh Hp Mt Quc Hc 50 Nm Gp Li nh Hp

Ngy Tin Hi ng 20/4/2012
a im : Dynasty Seafood Restaurant eafood
1001 Story Road , San Jose, CA 95122 T 18-19 gi 30 : Gp mt, hn huyn, chp hnh lu nim T 19 gi 30 n 22 gi : Dng cm ti Chng trnh vn ngh T 22 gi n 23 gi : Khiu v tip tc hn huyn tm s v,
Ngy Hp Mt 21/4/2012
a im : Khch Sn Wyndham San Jose Ball Room n
1350 N. First Street, San Jose, CA 95112 T 11-12 gi : Gp mt, hn huyn chp hnh lu nim huyn, T 12-12 gi 30 : Nghi thc khai mc BTC cho mng v gii thiu quan khch T 12 gi 30 n 15 gi : Dng ba tra Chng trnh vn ngh T 15 gi n 16 gi 30: Khiu v tip tc hn huyn tm s hiu v, 17 gi: chia tay
Chng Trnh Du Ngon

Golden Gate Napa Valley 22/4/2012
Thm cy cu Golden Gate ni ting San Francisco v sau thm Napa ni sn xut Napa, ru nho vi cnh sc tuyt p p.
17 Mile Drive, Carmel, Mystery Spot 23/4/2012

Thm vng b bin min Ty vi nhiu a danh ni ting ng thi ving Mystery Spot Spot, ni m lc ht ca a cu b nghing lch lch.
Yosemite Grand Canyon Las Vegas 24 24-27/4/2012

Ngon cnh hng v ca Cng Vin Quc Gia Yosemite v sau thm k quan Grand Canyon vi hai m ngh chn ti Las Vegas kinh ca nh sng vi nhiu kin trc Vegas, tn k v ngon mc.
- 204 -
Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc MT CHT NGY XA & MT VI NGY NAY
Trc Tr cng trng Quc Hc, 1960 Hiu trng: Thy inh Quy
- 205 -
Lp Nh A2 (1962-1963), GSHD: Thy L Vnh Kin Nht
Bng Danh d ny l mt mn c B n nay, n c 57 tui (1955-2012)
- 206 -
T tri sang phi, t trn xung di: * Nguyn Cng Minh - Phm Thnh - Phan Thanh Nguyn Vn Phc Nguyn nh Hong Xun Dc Trn Quang Lu - Cao Hu Tng Nguy ng B Dng nh Hnh Ci Dinh H Vn Ph Trng Nguyn Nh Lng Nguyn Vn Em L B S Sng ng Qu Trng nh Tn Trn Mu T. u * Trn Ngc Thy H c Chng V Th T on Vn Vnh Phan Lc T L Vi Th c t - H Xun Tm Hong Ngc Tng Phm T Thng L Hu Thng L Hu Vnh Nguyn Vn Nui Trn Quang Ha Trn ng H Thc T Nguyn Vn Thi. Tm * Vn Tn Nguyn Vn Nho on Th Sn L M - Phan Vn Gio L B Trn Hong Ngc Chu Th Ng Hu Phc Nghim So Trn Vn Cn Vn nh Tng Thy H Vn Thuyt Thy Gim th ng Vn K - Thy Nguyn Quc Kim Nguyn Vn Gio Nguyn Vn Kim Trn L Trn Nguyn Thi Hong n Phan Vn Nim Nguyn Phng Thnh V c H L Quc Ton. n
- 207 -
Lp Nht B4 vi Thy L Khc Huyn (mang c vt)
- 207 -
L Nht B vi Thy Trn Tin Hoan p
- 208 -
- 209 -
M lp Nht B vi Thy L nh Ninh t
- 210 -
- 211 -
My chc nmvt i sao di, hc tr c mng sinh nh C Diu Trang v Thy Hng Gi Lu ng nht
Nht C1 QH 1960 hi ng Hoa K sau 35 nm xa cch (1960-1995) 1995) Hng ng (t tri sang phi) : Trn xun Th n Thi-L th Kim Hi-Trn th M Nht-L huy Trn L Trn-Ch BoNguyn xun An Ha-Trn thi Thu Tm n Tm-L khc Ngc Ty-Nguyn vit Danh-L ch Th L Tho Hng ngi : Ng vn Ln-T quc B o-Nguyn trn Chuyn
- 212 -
- 213 -
Tri qua phi: Thy Nguy Ph Phng, Thy Bi NgcLin, (?), Thy Phm H Hip n m Hu
Mt s cc c Tam B2 (59-60) ti Hu, Tt Nhm Thn 2012 c T tri sang phi : Trn quang Ha-Phan vn Gio Phan Gio-Trng nh Tn-Trn quang Lu-H xun Tm Tm-Ng hu Phc
- 214 -
Hng ng (tri-phi): Tn tht Cm, on L, L vn Phc, L khc Huy Hng ngi: L thanh Phong, , Cao huTng, L hu Vnh
L khc Huy Vnh Lc Nguyn mu Trinh Hu - 1961
- 215 -
Lp Nht B3 nin kha 1961-1962 p
Lp L Nht B1 nin kha 1961-1962
- 216 -
L Nh B7 nin kha 1960-1961 p
Quc Hc 1962
- 217 -
Lp T 1 nin kha 1958-1959 sau 53 nm

- 218 -
Lp L T 1 nin kha 1958-1959 T tri sang phi v t trn xung d ng di Hng ng : L cng H-Nguyn vn Em n Em-Trn vn Huyn-Nguyn vn Mai-L quang Thng L ThngNguyn vn Nho-Nguyn c Qu Qu-Tn tht Cm-Tn tht Hng-L vn Trnh nh-Tn tht HiuTrn vn ThnhHng gia : L vit Kiu-Nguyn hu Thn(cht trn B n Bnh Gi)- { qun tn}-V Vnh Lc- ChnhNguyn Trc-Lvn Hip-an Ngi an Ngi-Nguyn Phc-...Ninh-Hong trng Hng ng-{qun tn}Nguyn.c Vn Hng-Ng.vn Phnom Ng.vn Phnom-Nguynng B-Trnminh S-....Ho-Vnh Hanh-Thy Trngqu chHng ngi : H thc Chc-on L on L-Trng vn Ln-Nguyn sanh Th-H thc T H Tm-Tn tht Trim-...V-...Giao-Lhu Vnh-Tr Trnh Cn-L nh-Tn tht Tc- Nguyn Xoa Nguyn vn n XoaThi-Nguyn Tnh-
- 219 -
DANH SCH QU THY C v CC BN NG H NGY HP MT Stt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 H v Tn Tn n Tiu Bch Huyn Tn n Qu Hng L vnh Kin Nguyn vn Lu Thi don Ng Tng quc i Ng vit Ba L khc Bnh Nguyn cng Chc Bn b Hu V vn Dt L vit c th Mu n L n Phan tiu Dng L khc Huy Trn vn Huyn L xun Khi Trng nh Lng Bi vn Miu Nguyn vn Nho Nguyn chnh Nng Nguyn l Quang Hong phc Quyn V vn Quyn Hng nh Qunh Phan hip Thnh L b Tip Trn hng Ton Trng ngc Ton Tn n Nh Trn Nguyn mu Trinh Trn minh Trung Cao hu Tng Bu Uyn V th Xun on Yn S tin 120.00 100.00 120.00 200.00 180.00 100.00 100.00 100.00 50.00 100.00 120.00 100.00 100.00 100.00 50.00 300.00 50.00 50.00 100.00 100.00 100.00 20.00 200.00 20.00 200.00 20.00 15.00 200.00 100.00 20.00 100.00 200.00 60.00 300.00 50.00 30.00 100.00
- 220 -
- 221 -
- 222 -
- 223 -
- 224 -
- 225 -

Dacsan Qh50namgaplai 04-2012

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Dacsan Qh50namgaplai 04-2012

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dacsan Qh50namgaplai 04-2012

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc

Hn Hoan Cho M Mng ng Mn ng

Ti SAN JOS Ngy 20-21 Thng 4 Nm 201 21 2012

BAN T CHC NGY HI NG

Ban Tip Tn & Du Lch

Ban Thng Tin Lin Lc

Khim, cng minh

thung lng hoa vng

Khu Little Saigon

Vin Bo tng K thut Cao cp ( (The Tech Museum)

Lu di B mt Winchester (Winchester t Mistery House)

Bi bin Santa Cruz

San Francisco - Thung lng Napa ng

Cng vin quc gia Yosemite (c l dc x-mi-ty)

KHONH KHC CU I C CUC TRN VNG O

C Diu Trang, cu gio s trng Quc H mn Trit c,

Trng Nguyn tri Phng

Nm mi nm sau sau,2012 Golden Gate Bridge/SAN FRANCISCO.CA

Vua Thnh Thi

Th bt Bi th Mng Th Thoi Thi Vng ca Vua T c (1874)

Nc M l C By Ngt Ngo m Chn Thin ng? ng?

L khc Ngc Ty San Jose 2011

Trn Don Nho

Phan Mng Hon

Bu Hip Dch t Ce Soir Fais-moi dancer moi ca Albert Babin

Mng Thy Trung 50 nm

NHNG B CHN C MA XUN, CON NG

Cc bn cng lp Tht, Lc, Ng, T Quc hc 55-59 , T

(Ngi t tri : L, Trung, C Cm, Vnh, Mai)

Trung v Trn vn Huy n Huyn

CON TH NHI BNG I

Trn Xun Thi

Bnh phong long m

Nhc v li : Nguyn mu Hng

KHC KHO C KHOI

Qung trng th Amsterdam Ha Lan

Mo vt trong cuc sng

NGY THNG QUA

NHNG NG CU NG THAM QUY QUYN

Nguyn th Nguy Ho n Nguyn

Hong th Vnh Thy

Quand les ans sadditionnent

KHI TUI I CHNG CHT

TUI I DI THEO NM THNG

C NHNG GING SNG

Nhng vt thng tu nh t tui

V Cun sch vng c n ca vua Thiu Tr u Tr

QUC H C HC, NG KHNH

CNG NHNG CHUY NGANG THA PH N

Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc ON KHC

Chng trnh Hp Mt Quc Hc 50 Nm Gp Li nh Hp

Chng Trnh Du Ngon

17 Mile Drive, Carmel, Mystery Spot 23/4/2012

Yosemite Grand Canyon Las Vegas 24 24-27/4/2012

Quc H 50 Nm Gp Li * 2012 c Hc MT CHT NGY XA & MT VI NGY NAY

Lp Nh A2 (1962-1963), GSHD: Thy L Vnh Kin Nht

Bng Danh d ny l mt mn c B n nay, n c 57 tui (1955-2012)

Lp Nht B4 vi Thy L Khc Huyn (mang c vt)