CHNG 4

CHUI TIN T
(ANNUITIES)

Mc tiu ca chng
phn trc, chng ta bit cch xc nh gi tr ca mt khon vn ti mt thi
im nht nh. Trong chng ny, chng ta s tm hiu v chui tin t. l mt lot cc
khon tin pht sinh nh k theo nhng khong thi gian bng nhau. Chui tin t kh ph
bin trong thc t. V d, chng ta vay mt khon tin ti ngn hng v tr n bng cch
khon tin bng nhau vo cui mi qu. Cc khon tin to thnh mt chui tin t.
Chng ny s gii thiu mt s loi chui tin t c bn v nguyn tc tnh gi tr ca chng
ti mt thi im bt k.

S tit:

6 tit

Tit 1, 2, 3:
4.1.

Cc nguyn tc c bn

4.1.1. Phng trnh gi tr

Mt tnh hung u t hoc cho vay n gin bao gm 4 yu t sau:
-

vn gc u t hay cho vay ban u

thi gian u t hay cho vay

li sut

gi tch lu vo cui k u t hoc s tin hon tr sau thi gian vay.

Nu bit ba trong s cc gi tr ny, ta s tnh c gi tr cn li. Trong phn ny, ta

s tm hiu mt phng trnh cho bit gi tr ca mt khon u t hay cho vay vo mt thi
im bt k.
Mt nguyn tc c bn ca l thuyt li tc l gi tr ca mt khon tin u t hay
cho vay ti mt thi im nht nh s ph thuc vo thi gian m s tin c u t hay
cho vay hoc thi gian s tin phi u t hoc cho vay trc khi thu hi hoc hon tr.
Nguyn tc trn cho bit: Gi tr tch lu hoc gi tr hin ti ho ca hai khon tin u
t hay cho vay hai thi im khc nhau ch c th so snh vi nhau ti mt thi im gi l
thi im so snh. Phng trnh gm cc gi tr tch lu hay gi tr hin ti ho ca cc khon
tin u t hoc cho vay vo thi im so snh gi l phng trnh gi tr.
thy r cc khon tin u t (hay cho vay), ta s v mt th theo thi gian k t
khi s tin c u t (hay cho vay). Trn s ghi cc dng tin vo v ra (tu theo gic
ca ngi u t, cho vay hay ngi i vay).

V d :
A cho B vay nh sau: A s a ngay cho B 10.000.000 VND, sau 3 nm s a thm
5.000.000 VND v sau 4 nm s a thm 1.000.000 VND. B phi tr li tin cho A sau 6 nm.
Hi s tin B phi tr l bao nhiu nu li sut l 9%, vn ho mi thng.
v tr ca A, ta c th nh sau:

X l s tin cn tnh.
Nu ly cui nm th 6 l thi im so snh, ta s c gi tr ca X phi bng tng cc
gi tr tch lu ca cc khon tin m A cho B vay. Ta c phng trnh gi tr nh sau :

X = 23.396.451 VND
y :

: gi tr tch lu vo cui nm th 6 ca 10.000.000 cho

vay ti t = 0

: gi tr tch lu vo cui nm th 6 ca 5.000.000 cho vay

ti t = 3

: gi tr tch lu vo cui nm th 6 ca 1.000.000 cho vay

ti t = 4
Ta cng c th ly thi im so snh l t = 0. Khi , phng trnh gi tr l:

Trong :

,
,
,
lt l gi tr hin ti ho ca 10.000.000, 5.000.000, 1.000.000 v X ti thi im t = 0.

ln

T , X = 23.396.451 VND
minh ho thm v phng trnh gi tr, ta c ly thi im so snh l t = 3. Khi ,
ta c gi tr ca cc khon tin hon tr a v cui nm th 3 phi bng gi tr tch lu ca
cc khon tin cho vay trc t = 3 v gi tr hin ti ho ca cc khon vay sau t = 3.

Trong :

,
,
,
vo thi im t = 3 ca 10.000.000 , 5.000.000, 1.000.000, X.

ln lt l gi tr

Mt cch tng qut, ta s c :

Tng gi tr tch lu hay hin ti
ho ca dng tin vo ti thi
im so snh

Tng gi tr tch lu hay hin ti

ho ca dng tin ra ti thi im
so snh

V d:

Ly li v d 1 nhng trong trng hp ny, thay v B tr tin mt ln cho A vo cui

nm th 6, B s tr lm 2 ln vi 2 khon tin bng nhau (Y) vo cui nm th 5 v cui nm
th 6. Xc nh Y.
Gi s ly cui nm th 5 lm thi im so snh, ta c phng trnh gi tr nh sau :

Trong , v tri l gi tr ca dng vo ti thi im t = 5 v v phi l gi tr ca dng

ra ti thi im t = 5.
Ta s c :

Y = 11.174.121 VND

y, ta lu , s tin B phi tr cho A v d 1 l X = 23.396.451 VND v trong v d

th 2 l hai ln s tin Y = 11.174.121 VND. Tng s tin B tr trong v d 2 l 2Y = 2 x
11.174.121 VND = 22.348.241 VND, t hn s tin X trong v d 1 l 23.396.451 VND 22.348.241 VND = 1.048.210 VND. Thc t, s tin chnh lch ny ng bng khon li tc
sinh ra t s tin B tr vo cui nm th 5 vi li sut danh ngha i(12) = 9% trong nm cui
cng.

Ta c :

1.048.210 = 11.174.121 x [(1 +

)12 1]

V d :
A vay B mt s tin l 10.000.000 VND. Xc nh li sut cho vay nu A tr cho B cc

khon tin 3.000.000 VND, 4.000.000 VND, 6.000.000 VND ln lt vo cui nm th 3, th 6

v th 10.
Gii:

Gi i l li sut ca khon vay. Ly thi im t = 0 lm thi im so snh, ta c

phng trnh gi tr nh sau :
10.000.000 = 3.000.000 x (1 + i)-3 + 6.000.000 x (1 + i)-6 + 8.500.000 x (1 + i)-10
tm i, ta c th dng phng php ni suy.
Phng php ni suy :
Gi s ta c phng trnh :

f(i) = s.

Trong , f(i) l mt hm s ca i; s l mt gi tr cho trc.

tm i, ta tm hai gi tr i1 v i2 sao cho f(i1) = s1 < f(i2) = s2. Khi i cn tm c tnh
theo cng thc sau:

Vi iu kin khong cch gia i1 v i2 khng ln qu 1%, gi tr ca i tnh theo cng

thc ni suy s tng i chnh xc.
i vi v d trn, ta c phng trnh:
10.000.000 = 3.000.000 x (1 + i)-3 + 6.000.000 x (1 + i)-6 + 8.500.000 x (1 + i)-10
hay:

3.000.000 x (1 + i)-3 + 6.000.000 x (1 + i)-6 + 8.500.000 x (1 + i)-10 = 10.000.000

i1 = 9% => s1 = 9.484.646
i2 = 8% => s2 = 10.099.659

4.1.2. K hn trung bnh ca khon vay

Gi s B phi hon tr cho A mt khon vay. K hn trung bnh ca khon vay (t*) l
k hn m , thay v B tr nhiu ln cho A cc khon tin s1, s2,, sn ln lt ti cc thi
im t1, t2, , tn, B c th tr mt ln tng s tin (s1 + s2 + + sn) ti thi im t*.

Ly t = 0 lm thi im tng ng, ta c :

(s1 + s2 + ... + sn).(1 + i)-t* = s1.(1 + i)-t1 + s2.(1 + i)-t2 + + sn.(1 + i)-tn

V d:
Nam phi tr mt khon n bng cch chia lm nhiu ln: 15.000.000 vo cui nm
th 3, 25.000.000 VND vo cui nm 5 vo 35.000.000 VND vo cui nm 6. Tnh thi hn
trung bnh ca khon vay, bit li sut l 8%.
Gii:

Chn t = 0 lm thi im tng ng, ta c phng trnh gi tr nh sau:

(15.000.000 + 25.000.000 + 35.000.000) x (1 + 8%)-t*
= 15.000.000(1 + 8%)-3 + 25.000.000(1 + 8%)-5 + 35.000.000(1 + 8%)-6

t* = 5,017 nm.

4.2.

Chui tin t n gin

4.2.1. Khi nim

Trn thc t, ta thng gp trng hp mt khon vay c tr bng nhiu khon

tin bng nhau sau cc khong thi gian bng nhau. Thng thng, cc khon tin c tr
vo cui mi thng hoc cui mi nm. Trng hp ny gi l chui tin t.
Chui tin t l mt lot cc khon tin pht sinh nh k theo nhng khong thi gian
bng nhau.
Mt chui tin t c hnh thnh khi xc nh c:
-

S k pht sinh

:n

S tin pht sinh mi k

Li sut p dng cho mi k : i

: ai (i =

di ca k
th l nm, thng, qu,)

: khong cch thi gian c nh gia hai k (c

C th c mt s loi chui tin t sau:

-

Chui tin t c nh (constant annuities): s tin pht sinh trong mi k bng

nhau.
bng nhau.

Chui tin t bin i (variable annuities): s tin pht sinh trong mi k khng

Chui tin t c thi hn: s k pht sinh l hu hn.

Chui tin t khng k hn: s k pht sinh l v hn.

Trong phn ny, ta s tm hiu chui tin t n gin (cn gi l chui tin t u).
l trng hp chui tin t c nh (s tin pht sinh trong mi k bng nhau) v k pht sinh
ca chui tin t trng vi k vn ho ca li tc. V d, cc khon tin c tr hng thng
th li tc cng c vn ho mi thng. Cc chui tin t bin i v k pht sinh ca chui
tin t khng trng vi k vn ho ca li tc s c gii thiu phn sau.
4.2.2.

Chui tin t u pht sinh cui k

Xt mt chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht sinh vo cui mi k trong
sut n k. Li sut p dng cho mi k l i. Chui tin t ny c gi l chui tin t u pht
sinh cui k.
4.2.2.1.Gi tr hin ti
a.

th biu din

V0: Gi tr hin ti ca chui tin t

Ly thi im t = 0 lm thi im so snh, ta c:

Vo l dng tng ca mt cp s nhn vi n s hng; s hng u tin l

bi l (1+i).

Vo =

v cng

V d :
Mt ngi mua mt ci bn i bng cch tr gp 12 k vo cui mi thng s tin 1
triu VND, li sut danh ngha i(12) = 9,6%. Vy ngi mua ci bn i vi gi bao nhiu?
i = i(12)/12 = 9,6%/12 = 0,8%

b.

H qu t cng thc tnh V0 ca chui tin t u:

-

Tnh k khon a:

Tnh li sut i:

Ta c th s dng bng ti chnh hoc dng cng thc ni suy tnh

i.
-

Tnh s k khon n:

Trong trng hp n khng phi l s nguyn, ta cn phi bin lun thm.

Gi

n1: s nguyn nh hn gn nht vi n.

n2: s nguyn ln hn gn nht vi n.

C 2 cch quy trn s n:

*

Cch 1: Chn n = n1 ngha l quy trn n sang s nguyn nh hn gn nht.

Lc V01 < V0. Do , t hin gi V0, chng ta phi thm vo k khon
cui cng n1 mt khon x.

Cch 2: Chn n = n2 ngha l quy trn n sang s nguyn ln hn gn nht.

Lc V02 > V0. Do , t hin gi V0, chng ta phi gim bt k khon
cui cng n1 mt khon x.

V d:
1.
Xc nh gi tr ca k khon pht sinh ca mt chui tin t u c 8 k
khon, li sut 2,2%/k. Bit hin gi ca chui tin t l 18.156.858 VND.
2.
Hin gi ca mt chui tin t u c 12 k khon l 30 triu VND vi gi tr ca
mi k khon l 3 triu VND. Hy xc nh li sut i p dng cho mi k.
3.
Xc nh s k khon n ca mt chui tin t u c gi tr ca mt k khon l
2 triu VND, li sut p dng mi k l 4% v hin gi l 9.000.000 VND.
4.
A mun vay mt khon tin 100.000.000 VND mua mt chic t. A c hai
s la chn nh sau:
-

A phi tr vo cui mi thng mt s tin bng nhau trong vng 3 nm

vi li sut danh ngha l i(12) = 9,6%.

-

A phi tr vo cui mi thng mt s tin bng nhau trong vng 4 nm

vi li sut danh ngha l i(12) = 10,8%.

Xc nh s tin phi tr mi thng trong mi trng hp.
Gii:
1.

i = 2,2%/k
n = 8 k
V0 = 18.156.858 VND.

=>
2.

a = 3.000.000
n = 12 k
V0 = 30.000.000

V0 = a.

=>

Ta c th tnh i bng phng php ni suy:

t

Chn:

Ta c cng thc ni suy:

3.

i = 4,0%/k
V0 = 9.000.000
a = 2.000.000

=>
Cch 1:

Chn n = 5.

V01 < V0 = 10.000.000

Do , t hin gi V0, ta phi thm vo k khon cui cng (5) mt
khon x sao cho:

x = (10.000.000 - 8.903.645)(1+4%)5 = 1.333.884

Vy, a5 = a + x = 2.000.000 + 1.333.884 = 3.333.884
Cch 2:

Chn n = 6.

V02 > V0 = 10.000.000 VND

t hin gi V0, ta gim bt k khon cui cng (6) mt khon x sao
cho:

x = (10.484.274 - 10.000.000)(1+4%)6 = 612.761

Vy a6 = a x = 2.000.000 - 612.761 = 1.387.239
4.

Li sut p dng cho mi k: i(12)/12 = 9,6%/12 =

Trng hp 1:

0,008

V0 = a1 x

Trng hp 2:

=>

a1 =

Li sut p dng cho mi k: i(12)/12 = 10,8%/12 = 0,009

V0 = a2 x

4.2.2.2.Gi tr tch lu (gi tr tng lai)

=>

a2 =

a.

th biu din

Vn: Gi tr tch lu (gi tr tng lai) ca chui tin t

Chn thi im t = n lm thi im so snh, ta c:
Vn = a + a(1+i) + a(1+i)2 + + a(1+i)n-2 + a(1+i)n-1
V phi l dng tng ca mt cp s nhn n s hng vi s hng u tin l a, cng bi
l (1+i)

V d:
thnh lp mt s vn, mt doanh nghip gi vo mt ti khon cui mi nm mt s
tin khng i l 10 triu VND. Cho bit s tin trong ti khon ny vo lc doanh nghip k
gi tin ln th 6, nu li sut l 8,5%/nm.

V6 = 10.000.000 x
b.

= 74.290.295 VND

H qu t cng thc tnh Vn ca chui tin t u

-

Tnh k khon a:

Tnh li sut i:

Ta c th s dng bng ti chnh hay dng cng thc ni suy tnh i.

-

Tnh s k khon n:

Trong trng hp n khng phi l s nguyn, ta cn phi bin lun thm.

Gi

n1: s nguyn nh hn gn nht vi n.

n2: s nguyn ln hn gn nht vi n.

C 3 cch quy trn s n:

*
Cch 1: Chn n = n1 ngha l quy trn n sang s nguyn nh hn gn
nht. Lc Vn1 < Vn. Do , t c gi tr Vn sau n1 k khon, chng ta
phi thm vo k khon cui cng s cn thiu (Vn Vn1):
an1 = a + (Vn Vn1)
*
Cch 2: Chn n = n2 ngha l quy trn n sang s nguyn ln hn gn
nht. Lc Vn2 > Vn. Do , t c gi tr Vn sau n2 k khon, chng ta
phi gim bt k khon cui cng s cn tha (Vn2 Vn):
an1 = a - (Vn2 Vn)
*
Cch 3: Chn n = n1 v thay v tng thm 1 s tin k khon cui cng,
ta c th Vn1 trn ti khon thm mt thi gian x Vn1 tip tc pht sinh li
tc (kp) cho n khi t c gi tr Vn.

Ta c :

Vn = Vn1(1+i)x

=>

V d :
Mt ngi gi tit kim ti mt ngn hng vo cui mi qu mt khon tin bng nhau.
1.

Nu ngi gi mi ln mt khon tin l 2 triu VND, li sut danh ngha

ca ngn hng l i(4) = 8,4% th sau 2 nm, ngi thu c mt khon tin l bao nhiu.
2.

Nu ngi thu c c vn ln li l 40.463.286 VND sau ba nm, li sut

tit kim ca ngn hng l i(4) = 8,4% th phi gi vo ngn hng mi qu mt khon tin l
bao nhiu.
3.
Xc nh li sut tin gi tit kim danh ngha i(4) ti ngn hng bit: cui mi
qu ngi gi vo ngn hng mt khon tin l 4 triu VND v sau 2 nm 6 thng thu
c mt khon tin l 43.800.000 VND.
4.
Nu li sut gi tit kim danh ngha ngn hng i(4) = 8%, cui mi qu,
ngi gi mt khon tin l 2,5 triu VND th sau bao nhiu k gi, ng ta s thu c
42.000.000 VND.
Gii :
1.

a = 2.000.000

n = 2 nm = 8 qu
i(4) = 8,4% => i =

2.

= 2,1%/qu

n = 3 nm = 12 qu.
i(4) = 8,4% => i =

= 2,1%/qu

V12 = 40.463.286 VND.

V12 = a.

3.

a = 4.000.000
n = 2 nm 6 thng = 10 qu.
V10 = 43.800.000

Ta c th tnh i bng phng php ni suy:

Chn :

Ta c cng thc ni suy :

i(4) = 4.i = 4.2% = 8%

4.

a = 2.500.000

i(4) = 8% => i =

= 2%/qu

Vn = 42.000.000

Vn = a.

=>

n=

=
n = 14,63.

Cch 1:

Chn n = 14.

V14 = a.

= 2.500.000 x

= 39.934.845

K khon 14, ng ta phi gi vo ti khon mt s tin l :

a14 = a + (Vn - V14)
= 2.500.000 + (42.000.000 - 39.934.845)
a14 = 4.565.155
Cch 2:

Chn n = 15.

V15 = a.

= 2.500.000 x

= 43.233.542

K khon 15, ng ta phi gi vo ti khon mt s tin l:

a15 = a - (V15 Vn)
= 2.500.000 - (43.233.542 - 42.000.000)
a15 = 1.266.458
Cch 3:

Chn n = 14.

V14 = 39.934.845
t c s tin l 42.000.000 VND, ng ta V14 trn ti khon
mt thi gian x:

x=

= 2,546 qu

= 7 thng 19 ngy.
4.2.3.

Chui tin t u pht sinh u k

Xt mt chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht sinh vo u mi k trong

sut n k. Li sut p dng cho mi k l i. Chui tin t ny c gi l chui tin t u pht

sinh u k.
4.2.3.1.Gi tr hin ti
th biu din

V0: Gi tr hin ti ca chui tin t

Chn thi im t = 0 lm thi im so snh, ta c:

V0 = a +

++

Vo l tng ca mt cp s nhn vi n s hng, s hng u tin l

bi l (1+i).

V0 =

v cng

V0 = a (1+i).
V d:
Ly li v d trn v vic mt ngi mua mt ci bn i bng cch tr gp. Thay v tr
vo cui mi thng, ng tr tin vo u mi thng. Trng hp ny, ngi mua ci bn
i vi gi bao nhiu?
i = i(12)/12 = 9,6%/12 = 0,8%

V0 = 1.000.000 x (1 + 0,008) x
4.2.3.2.Gi tr tch lu (gi tr tng lai)
th biu din

= 11.489.803 VND

Vn: Gi tr tch lu (tng lai) ca chui tin t

Vn = a(1+i) + a(1+i)2 + + a(1+i)n-1 + a(1+i)n
V phi l dng tng ca mt cp s nhn n s hng vi s hng u tin l a(1+i),
cng bi l (1+i)

Vn = a(1+i).

Vn = a(1+i).
V d:
thnh lp mt s vn, mt doanh nghip gi vo mt ti khon u mi nm mt s
tin khng i l 10 triu VND. Cho bit s tin trong ti khon ny vo lc doanh nghip k
gi tin ln th 6, nu li sut l 8,5%/nm.

V6 = 10.000.000 x

V6 = 10.000.000 x (1+0,085).

= 74.290.295 VND

= 80.604.970 VND

Tit 4, 5, 6 :
4.3.

Chui tin t tng qut

phn trn, ta ch tm hiu cc chui tin t n gin. l cc chui tin t u vi

li sut p dng trong mi k l nh nhau v k pht sinh trng vi k vn ho. Trong phn
ny, cc chui tin t tng qut hn s c gii thiu :
-

Chui tin t vi li sut p dng mi k khng ging nhau.

Chui tin t vi k pht sinh khng trng vi k vn ho.

Chui tin t pht sinh c quy lut (bin i theo cp s nhn hoc cp s

cng).
4.3.1. Chui tin t vi li sut p dng mi k khng ging nhau
Gi s c mt chui tin t gm n k vi s tin pht sinh l a1, a2, , an tng ng
vo cui k th 1, 2, , n.. Li sut p dng trong k th k l ik. i vi trng hp ny, c
hai tnh hung ny sinh:

4.3.1.1.Tnh hung 1:
ik ca k th k s c p dng cho tt c cc khon tin pht sinh ti bt c k no.
Khi , gi tr hin ti ca chui tin t ny s l :

V0=

++

Gi tr tng lai :
Vn = a1(1+i2)(1+i3)(1+i4)(1+in) + a2(1+i3)(1+i4)(1+in) + a3(1+i4)(1+in) + + an
4.3.1.2.Tnh hung 2:
ik ca k th k s c p dng cho duy nht khon tin pht sinh ti k . Khi ,
gi tr hin ti ca chui tin t ny s l :

Gi tr tng lai :
Vn = a1(1+i)n-1 + a2(1+i)n-2 + + a3(1+i)n-3 + + an
4.3.2. Chui tin t vi k pht sinh khng trng vi k vn ho
Gi s mt chui tin t c s tin pht sinh vo cui mi qu nhng k vn ho li
cui mi thng. Trong trng hp ny, ta s tnh li sut tng ng vi li sut cho sao
cho k vn ho ca li sut mi trng vi k pht sinh.
V d :
A mun c mt s tin l 40.000.000 VND bng cch gi vo ngn hng cui mi 6
thng mt khon tin bng nhau l a trong 5 nm. Li sut danh ngha ca ngn hng l i(12)
= 8,4%, vn ho cui mi thng. Xc nh s tin a.
xc nh li sut p dng vi mi 6 thng tng ng vi i(12), trc ht, ta xc nh
li sut danh ngha i(2) vn ha mi 6 thng.
Ta c :

Li sut p dng i vi mi 6 thng ca chui tin t:

Phng trnh gi tr:

V d :
B vay mt khon tin l 50.000.000 VND v phi tr vo cui mi qu mt khon tin
bng nhau trong 2 nm. Nu li sut ca khon vay l li sut danh ngha i(2) = 8% vn ho
mi 6 thng th s tin m B phi tr cui mi qu l bao nhiu?
Tng t nh v d trn, ta s xc nh li sut danh ngha i(4) vn ho cui mi qu.

Li sut p dng i vi mi qu ca chui tin t l :

Phng trnh gi tr s l :

Nh vy, i vi chui tin t c k pht sinh khng trng vi k vn ho : s k pht

sinh l n k/nm trong khi li sut li vn ho m k/nm i(m), m n. Trc ht, ta tnh li sut
vn ho n k/nm i(n) tng ng vi li sut cho i(m) bng cng thc sau :

Khi , li sut p dng vi mi k ca chui tin t s l :

4.3.3. Chui tin t pht sinh c quy lut

4.3.3.1.Chui tin t bin i theo cp s cng
Xt mt chui tin t bin i theo cp s cng c gi tr ca k khon u tin l a,
cng sai l r, s k pht sinh l n v li sut p dng trong mi k l i. y, ta cng t gi
thit l k pht sinh trng vi k vn ho.
Ta s c:

a1 = a
a2 = a1 + r = a + r
a3 = a2 + r = a + 2r

a.

an = a + (n-1).r
Chui tin t pht sinh cui k

V0:

Gi tr hin ti ca chui tin t

Vn:

Gi tr tch lu (tng lai) ca chui tin t

Gi tr tch lu (tng lai), Vn:

Gi tr tng lai ti thi im n ca chui tin t trn l Vn:
Vn = an + an-1(1+i) + an-2(1+i)2 + + a2(1+i)n-2 + a1(1+i)n-1
Vn = [a+(n-1)r] + [a+(n-2)r](1+i) + [a+(n-3)r](1+i)
+ + (a+r)(1+i)n-2 + a(1+i)n-1
Vn = [a + a(1+i) + a(1+i)2 + + a(1+i)n-2 + a(1+i)n-1]
+ [(n-1)r + (n-2)r(1+i) + (n-3)r(1+i) + + r(1+i)n-2]
t

A = a + a(1+i) + a(1+i)2 + + a(1+i)n-2 + a(1+i)n-1

B = (n-1)r + (n-2)r(1+i) + (n-3)r(1+i) + + r(1+i)n-2

Ta c:

Gi tr hin ti, V0:

b.

Chui tin t pht sinh u k

Gi tr tch ly (tng lai), Vn:

Gi tr hin ti, V0:

4.3.3.2.Chui tin t bin i theo cp s nhn

Xt mt chui tin t bin i theo cp s nhn c gi tr ca k khon u tin l a,
cng bi l q, s k pht sinh l n v li sut p dng trong mi k l i. Ta c:
a1 = a
a2 = a1.q = a.q

a3 = a2q = aq

an = a.qn-1
a.

Chui tin t pht sinh cui k

Gi tr tch lu (tng lai), Vn:

Gi tr tng lai ti thi im n ca chui tin t trn l Vn:
Vn = an + an-1(1+i) + an-2(1+i)2 + + a2(1+i)n-2 + a1(1+i)n-1
Vn = a.qn-1+a.qn-2(1+i)+a.qn-3(1+i) ++ a.q.(1+i)n-2 + a(1+i)n-1
Vn = a[qn-1 + qn-2(1+i) + qn-3(1+i) + + q.(1+i)n-2 + (1+i)n-1]
t S = qn-1 + qn-2(1+i) + qn-3(1+i) + + q.(1+i)n-2 + (1+i)n-1
Ta thy S l tng ca mt cp s nhn vi nhng t im sau:
-

S hng u tin l: (1+i)n-1

Cng bi l:

q.(1+i)-1

C n s hng.

Suy ra :

Gi tr ca chui tin t ti thi im n l:

Gi tr hin ti (hin gi), V0:

b.

Chui tin t pht sinh u k

Vn = Vn(1+i) = a.

(1+i)

Gi tr hin ti, V0:

V0 = V0.(1+i) = a.

(1+i)

Tm tt chng

Phng trnh gi tr:

Tng gi tr tch lu hay hin ti
ho ca dng tin vo ti thi
im so snh

Tng gi tr tch lu hay hin ti

ho ca dng tin ra ti thi im
so snh

K hn trung bnh ca khon vay (t*): k hn m , thay v ngi i vay tr nhiu ln cho
ngi cho vay cc khon tin s1, s2,, sn ln lt ti cc thi im t1, t2, , tn, ngi c
th tr mt ln tng s tin (s1 + s2 + + sn) ti thi im t*.

Chui tin t: mt lot cc khon tin pht sinh nh k theo nhng khong thi gian bng
nhau.

Chui tin t n gin (cn gi l chui tin t u): chui tin t c nh (s tin pht sinh
trong mi k bng nhau) v k pht sinh ca chui tin t trng vi k vn ho ca li tc.
Chui tin t u pht sinh cui k: chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht
sinh vo cui mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l i.

Gi tr hin ti, V0:

Gi tr tch lu (gi tr tng lai), Vn:

Chui tin t u pht sinh u k : chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht
sinh vo u mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l i.

Gi tr hin ti, V0:

Gi tr tch lu (gi tr tng lai):

Chui tin t tng qut :

Chui tin t vi li sut p dng mi k khng ging nhau: Chui tin t gm n k
vi s tin pht sinh l a1, a2, , an tng ng vo cui k th 1, 2, , n.. Li sut p dng
trong k th k l ik.
+
Tnh hung 1: ik ca k th k s c p dng cho tt c cc khon tin pht
sinh ti bt c k no.
Gi tr hin ti:

Gi tr tng lai:
Vn = a1(1+i2)(1+i3)(1+i4)(1+in) + a2(1+i3)(1+i4)(1+in) + a3(1+i4)(1+in) + + an
+
Tnh hung 2: ik ca k th k s c p dng cho duy nht khon tin pht
sinh ti k .

Gi tr hin ti :

V0 =

++

Gi tr tng lai :

Vn = a1(1+i)n-1 + a2(1+i)n-2 + + a3(1+i)n-3 + + an

Chui tin t vi k pht sinh khng trng vi k vn ho: s k pht sinh l n k/nm

trong khi li sut li vn ho m k/nm i(m), m n.

+

Mi quan h gia li sut vn ho n k/nm i(n) tng ng vi li sut danh

ngha i(m):

Li sut p dng vi mi k ca chui tin t:

S dng li sut ny tnh gi tr hin ti hay gi tr tch ly cho chui tin t ny.
Chui tin t pht sinh c quy lut
Chui tin t bin i theo cp s cng: chui tin t c gi tr ca k khon u tin l
a, cng sai l r, s k pht sinh l n v li sut p dng trong mi k l i:
ak = a + (k-1).r ( 1 k n)
+

Chui tin t pht sinh cui k:

Gi tr tng lai, Vn:

Gi tr hin ti, V0 :

Chui tin t pht sinh u k:

Gi tr tch ly (tng lai),Vn:

Gi tr hin ti, V0:

Chui tin t bin i theo cp s nhn: chui tin t c gi tr ca k khon u tin l
a, cng bi l q, s k pht sinh l n v li sut p dng trong mi k l i:
ak = ak-1.q = aqk-1
+

Chui tin t pht sinh cui k:

Gi tr tch lu (tng lai):

Gi tr hin ti (hin gi):

+

Chui tin t pht sinh u k:

Gi tr tch lu (tng lai):

Gi tr hin ti:
Bi tp
1.

Hoa vay ca L mt khon tin l 25.000.000 VND vi iu kin nh sau:

-

Cui nm th 2, Hoa tr 8.000.000 VND

Cui nm th 3, Hoa tr 11.000.000 VND

Cui nm th 5, Hoa tr 14.000.000 VND

Xc nh li sut ca khon vay ny.

.S.

8,1473%

2.
Cnh vay ca Cy mt s tin vi li sut l 8,5%. Cnh phi phi tr cc s tin l
10.000.000 VND, 20.000.000 VND, 40.000.000 VND v 50.000.000 VND ln lt vo cui nm
th 2, 4, 5, 7. Xc nh thi hn trung bnh ca khon vay.
.S.

5,316 nm

3.
Hy xc nh gi tr hin ti v gi tr tng lai ca mt chui tin t u pht sinh cui
k gm 10 k, s tin tr mi k l 10 triu ng, li sut 7,8%/ k.
.S.

143.496.978,5 VND
67.710.364 VND

4.

Mt doanh nghip X vay vn ca Ngn hng Y vi nhng iu kin sau:

-

Mi qu, doanh nghip phi tr ngn hng 150 triu ng.

Thi hn vay l 3 nm.

Li sut danh ngha l 8%/nm, vn ho mi qu.

Ln tr u tin ngay sau ngy k hp ng.

Xc nh s vn doanh nghip vay.
.S.

1.586.301.183 VND

5.
Mt ngi mun c mt s tin l 100 triu ng trong tng lai. Ngi gi vo
ngn hng nhng s tin bng nhau vo u mi nm, lin tip trong 5 nm. Li sut tin gi
ngn hng l 7,5%/nm. Xc nh s tin ngi phi gi mi nm.

.S.

16.015.322,6 VND

6.
Mt doanh nghip vay mt khon tin trong vng 10 nm. Vo u mi nm, doanh
nghip phi tr nhng s tin bng nhau l 200 triu ng. Tng s tin m doanh nghip
phi tr l 3,33 t. Tnh li sut vay vn m doanh nghip phi chu.
.S.

9,095%

7.
Mt khon vay 650 triu c tr dn trong 16 qy, cui mi qu tr 50 triu. Xc nh
li sut vay p dng cho mi qu. Tnh li sut hiu dng (%/nm) tng ng.
.S.

10,614%

8.
Mt ngi mua mt thit b. Nu tr ngay, ngi phi tr 500 triu ng. Nu tr
chm, ngi tr dn vo u mi thng mt s tin l 23 triu ng trong vng 2 nm, li
sut danh ngha i(12) = 9%. Ngi nn chn phng thc no.
.S.

9.

Phng thc tr ngay

Mt cng ty mua mt dy chuyn thit b. C ba phng thc thanh ton nh sau:

-

Phng thc 1: Tr ngay 1 t ng.

Phng thc 2: Tr lm 3 k, mi k tr 475.000.000 ng, k tr u tin cch

ngy nhn thit b 1 nm, k th hai sau k u tin 2 nm v k cui cng cch k
th hai 3 nm.

Phng thc 3: Tr trong 4 nm, mi nm tr 300.000.000 ng, k tr u tin

1 nm sau ngy nhn thit b.

Cng ty nn chn phng thc thanh ton no, bit li sut tho thun gia hai bn
mua v bn l 8,5%/nm.
.S.

Phng thc 3

9.
Mt cng ty mun c mt s tin tch lu l 1 t ng. Mi nm, cng ty c th tch lu
100 triu ng. Nu gi s tin vo Ngn hng vo u mi nm vi li sut l 9%/nm th
sau bao lu, cng ty t c s vn mong mun.
.S. 7 nm, k cui cng ch gi 97.387.725 VND

10.

A vay ca B cc khon tin nh sau:

-

Cui nm 1, 15.000.000 VND vi li sut l 8%

Cui nm 3, 20.000.000 VND vi li sut l 9%

Cui nm 5, 30.000.000 VND vi li sut l 9,5%

A phi tr ht n cho B vo cui nm th 10. Xc nh s tin A phi tr.

.S.

11.

113.773.014 VND

A gi vo ngn hng vo cui mi qu trong vng 3 nm cc khon tin nh sau:

-

Trong nm u tin, mi qu gi 3.000.000 VND

Trong nm th hai, mi qu gi 3.500.000 VND

Trong nm th ba, mi qu gi 5.000.000 VND

Li sut ngn hng a ra nh sau:

-

Trong 2 nm u, i(4) = 9%

Trong nm th ba, i(4) = 10%

Xc nh s tin A nhn c vo cui nm th 3.

.S.

51.720.119 VND

12.
Mt khon vay 100.000.000 VND c tr bng 16 k tr tin, mi k vo cui mi qu.
S tin tr mi ln trong 8 qu u tin l K, trong 8 qu cui l 1,2K. Li sut ca khon vay
ny l i(4) = 10%. Xc nh K.
.S.

4.733.179 VND

13.
Mt chui tin t pht sinh cui k gm 10 k khon, k khon u tin l 100 triu
ng v k khon sau nhiu hn k khon trc 20 triu ng, li sut l 8,5%/k. Xc nh
hin gi v gi tr tng lai ca chui tin t trn.
.S.

5.588.200.222 VND
12.634.828.172 VND

14.
Mt chui tin t pht sinh vo u k gm 15 k, k khon u tin l 75 triu ng v
k khon sau tng 15% so vi k khon trc, li sut l 8%/k. Xc nh gi tr tng lai v
hin gi ca chui tin t trn.
.S.

5.754.089.910 VND
1.811.091.938 VND

15.

Mt ngi gi vo Ngn hng vo u mi nm nhng khon tin nh sau:

-

5 nm u tin, mi nm gi 50 triu ng.

5 nm tip theo, mi nm gi 75 triu ng.

5 nm cui cng, mi nm gi 80 triu ng.

Nu li sut tin gi Ngn hng p dng trong sut thi gian trn l 7,5%/nm th cui
nm th 15, ngi c mt s tin l bao nhiu?
.S.

1.940.165.588 VND

16.
ng A gi ngn hng vo u mi qu 3 triu ng lin tip trong 3 nm, li sut tin
gi l 2,5%/qy. K t u nm th t, ng A rt ra mi qu l 3,5 triu ng. Xc nh s tin
ng A cn li trong ti khon vo u nm th nm.
.S.

31.928.056 VND

17.
Mt ngi gi tin u n vo ngn hng vo cui mi nm lin tip trong 5 nm:
Nm u tin gi 15 triu ng v nm sau tng hn nm trc 1 triu ng. Ba nm sau
ngy gi cui cng, ngi rt tin ra u n hng nm nhng khon tin bng nhau
trong bn nm th ti khon kt ton. Xc nh s tin ngi ny rt ra hng nm bit li sut
tin gi l 8%/nm.
.S.

34.804.553 VND

18.
Mt cng ty A bn tr chm mt h thng thit b vi tng s tin thanh ton l 1 t
ng, phng thc thanh ton nh sau: tr ngay 200 triu ng, s cn li thanh ton trong 5
nm vi s tin tr mi nm bng nhau. Ngi mua thit b ngh vi cng ty ch tr mt ln
vo cui nm th hai sau ngy nhn thit b mt s tin l 900 triu ng. Li sut tr chm l
10%/nm.
1.
2.

Cng ty A c nn bn thit b khng?

Nu cng ty A ng s tin thanh ton l 900 triu ng th cng ty nn yu cu
ngi mua tr lc no l hp l.
.S.

1.

Khng nn

2.

Sau 1,150544 nm