B GIO DJC V DO TAO

TRUNG DAI HC BCH KHOA H NI

DO TRNG TUN
MT PHUONG PHP DAM BAO CHT LUNG
CHO DJCH VJ TRUYEN THNG DA HUNG
THI GIAN THJC QUA MANG IP
Chuyn ngnh: Thng tin v tuyn, pht thanh v
v tuyn truyn hnh
M s: 2.07.02
TM TAT LUAN N TIEN S KY THUAT
H NI - 2006
- 1 -
MO DAU
1. Tnh cp thit cua d ti
Cng voi su pht trin cua cng ngh thng tin - vin thng, dc bit l su gia
tng nhanh chng cua Internet ca v ha tng mang v nhu cu pht trin cc dich vu moi
nhu mua sm truc tuyn, giai tr qua mang . . . cng ngh pht thanh cung c nhung
chuyn bin theo xu huong hnh thnh mt phuong thuc truyn tai moi, ly Internet lm
cng cu quang b tn hiu pht thanh toi ban nghe di. Hin nay, phuong thuc truyn
thng da huong (multicast) dang duoc tp trung nghin cuu kt hop voi giao thuc truyn
tai thoi gian thuc RTP / RTCP (Real-time Transport Protocol / Real-time Control
Protocol) nhm hnh thnh cc m hnh truyn tai dich vu thoi gian thuc trn nn giao
thuc IP, qua d han ch nhuoc dim cua truyn thng don huong cung nhu dc tnh
khng dam bao cht luong dich vu cua mi truong Internet hin tai. Tu thng 8/2005, di
ting ni Vit Nam bt du h tro kha nng nghe di pht thanh qua mang Internet. Vn
d dt ra voi phuong thuc pht thanh qua mang Internet hin tai l chua c co ch dam
bao cht luong dich vu v dang thuc hin theo phuong thuc truyn thng don huong dn
dn cc han ch v cht luong khi s luong nguoi dng tng cao, cung nhu kh khn
trong truong hop mo rng dich vu. Bn canh d, vn d lm chu cng ngh d c th ty
bin thnh ung dung dc th cung cn duoc quan tm nghin cuu.
2. Di tung, mc dch, phm vi v phuong php nghin cu cua lun n.
2.1 Di tung v mc dch nghin cu
Di tuong nghin cuu cua lun n l m hnh h thng truyn tai tn hiu pht
thanh thoi gian thuc qua mang IP - RoIP (Radio over IP networks) v phuong php dam
bao cht luong tn hiu tai du thu theo thoi gian thuc. Trn co so d, lun n d xut v
thuc hin phuong php dam bao cht luong dich vu RoIP su dung co ch diu khin
tham s ngun thch ung voi tnh trang mang nhm dam bao cht luong tn hiu tai du
thu v p dung voi h thng RoIP.
2.2 Phm vi nghin cu
Lun n tp trung nghin cuu d xut v xy dung m hnh h thng RoIP trn hai
phuong din kt hop truyn thng don huong (unicast) voi truyn thng da huong v kt
hop mi truong truyn tai huu tuyn voi truy nhp v tuyn theo chun IEEE 802.11.
Nghin cuu p dung cc thut ton diu khin lich trnh b dm ti tao thch ung v d
xut phuong php dam bao cht luong tn hiu pht thanh truyn tai qua mang IP tai du
thu.
- 2 -
2. Phuong php nghin cu
Lun n su dung phuong php m hnh ha h thng thng qua cng cu ton hoc
v m hnh cu trc giao thuc. Kt hop phuong php phong tao tham s mang IP v
phuong php do dac thng s qua m hnh thuc nghim duoc xy dung trn nn h diu
hnh m ngun mo Linux.
3. nghia khoa hc v thc tin cua lun n
Lun n d d xut v xy dung mt m hnh moi c co so khoa hoc nhm su
dung mang IP lm mi truong truyn tai tn hiu pht thanh. Cng voi phuong php dam
bao cht luong tn hiu tai du thu, m hnh h thng RoIP c th duoc trin khai p
dung vo thuc t nhm da dang ha cc loai hnh truyn tai tn hiu pht thanh cung nhu
dich vu gia tng qua Internet.
4. Kt cu cua lun n
Lun n gm phn mo du, 03 chuong v kt lun.
Chuong 1: Thao lun nhung vn d co ban cua truyn thng da huong qua mang
IP v mi truong truy nhp v tuyn WLAN theo chun IEEE 802.11. D xut m hnh
h thng truyn tai tn hiu pht thanh thoi gian thuc qua mang IP trn phuong din m
hnh l thuyt, cu trc giao thuc v m hnh trin khai thuc nghim.
Chuong 2: Xem xt cht luong dich vu truyn tai tn hiu pht thanh thoi gian
thuc qua mang IP theo thng s ngun v thng s mang anh huong dn cht luong tn
hiu pht thanh tai du thu. Lun n d xut m hnh v cng cu phong tao tham s QoS
cua mang IP. Cng cu phong tao duoc xy dung tch hop trong thnh phn cng chuyn
di giao thuc iVoVGateway cua h thng RoIP nhm thuc hin anh huong cua mi
truong truyn tai toi tn hiu tai du thu.
Chuong 3: Nghin cuu vn d dam bao cht luong tn hiu tai du thu theo hai
kha canh: thu nht, cc co ch ti tao tn hiu thu nhn tai du cui thng qua b dm ti
tao duoc nghin cuu v tch hop vo h thng RoIP. Thu hai, thng qua m hnh dnh
gi cht luong tn hiu tai du thu su dung ty s tn hiu trn tap m phn doan, lun n
d xut v thuc hin co ch dam bao cht luong dich vu truyn tai tn hiu pht thanh
qua mang IP thng qua co ch thch ung tham s ngun voi tnh trang mang theo thoi
gian thuc.
Cui cng l kt lun, huong nghin cuu tip theo v cc phu luc cua lun n.
- 3 -
CHUONG 1: TONG QUAN VE TRUYEN THNG DA HUNG
V M HNH HJ THNG RoIP
1.1 Truyn thng da hung qua mng IP
V tng qut, truyn thng qua Internet duoc chia thnh 3 phuong thuc sau [51]:
- Phuong thuc truyn thng don huong - unicast : Cc gi tin duoc truyn tai tu
mt ngun gui dn mt dch thu xc dinh (dim-dn-dim). Dy l m hnh truyn thng
don gian nhung kh dam bao cht luong dich vu khi s nguoi dng tng ln. Khi s
luong nguoi dng lon, s luong kt ni don huong cung tng ln tuong ung, ko theo tai
luu luong mang tng do yu cu bng thng duong truyn tng voi cng mt ni dung
thng tin trn cng tuyn lin kt, dn dn tnh trang tc nghn mang. Bn canh d, tai
xu l cua my chu cung tng ln do phai xu l nhiu yu cu kt ni v c th dn dn
qu tai my chu. Tuy c nhiu han ch nhung do tnh lich su, phuong thuc truyn thng
don huong hin vn dang duoc su dung ph bin trn mang IP trong d bao hm ca dich
vu truyn tai tn hiu pht thanh qua Internet.
- Phuong thuc truyn thng quang b - broadcast: Cc gi tin duoc truyn tai tu
mt ngun gui dn tt ca cc my tram trong mang (dim-dn-tt ca). Cc gi tin quang
b duoc xu l boi tt ca cc my tram trong mang, thm ch ca trong truong hop my
tram khng quan tm dn du liu d. Diu ny dn dn tai luu luong v ch voi mt s
my tram v kh khn trong vn d bao mt thng tin.
- Phuong thuc truyn thng da huong - multicast: Cc gi tin duoc truyn tai tu
mt ngun gui dn mt nhm cc my tram xc dinh (dim-dn-nhm). Phuong thuc
ny phu thuc vo ha tng mang chuyn tip gi tin.
Voi kha nng trin khai trn din rng v qua mang Internet, tn dung duoc cc
uu dim v han ch cc nhuoc dim cua unicast v broadcast nhu gip giam luu luong
mang v tai xu l cua ngun pht, phuong thuc truyn thng da huong dang duoc quan
tm nghin cuu v p dung voi cc h thng truyn tai dich vu thoi gian thuc. Trn so so
d, lun n tp trung nghin cuu v ung dung mang truy nhp su dung phuong thuc
truyn thng da huong trong h thng RoIP.
1.2 Nguyn l truyn thng da hung qua mng IP
Cc mang truyn thng da huong c th duoc xy dung thnh cc c dao
multicast v lin kt voi nhau thng qua co ch duong hm. Duong hm l co ch cho
php chuyn cc gi du liu multicast tu cc b dinh tuyn h tro truyn thng da huong
MRouter (Multicast Router) ngun dn MRouter dch thng qua cc b dinh tuyn don
huong URouter (Unicast Router). Vic dng gi theo co ch duong hm thuc hin b
sung thm phn tiu d IP moi voi dia chi dch l dia chi IP don huong cua MRouter o
- 4 -
du bn kia cua duong hm v dia chi ngun l dia chi IP don huong cua MRrouter dang
gui gi tin d. Nhu th hin trn hnh 1.1, MRouter R2 mun gui mt gi tin IP da
huong toi MRouter R5. Truoc ht, R2 s dng vo gi tin (chuyn tu gi IP da huong
thnh gi IP don huong) ri chuyn tip toi URouter R3. Gi da huong ny s di theo
tuyn R3-R7-R8-R5. Nhu vy, theo co ch duong hm, voi MRouter R5 th gi tin ny
duoc xu l voi dia chi ngun dn tu R2.
Hnh 1.1: Co ch duong ham lin kt cc MRouter
1.3 Cc cu hnh mng truy nhp v tuyn theo chun WLAN 802.11
Cu hnh truy nhp co ban cua mt mang WLAN theo chun IEEE 802.11 bao
gm mt nhm cc tram duoc kt ni voi nhau trong vng dich vu co ban, duoc xc dinh
boi dc tnh truyn dn cua mi truong v tuyn. Mt tram trong min dich vu co ban c
th kt ni voi cc tram khc trong cng BSS (Basic Service Set) hoc BSS khc. Cu
hnh mang WLAN duoc chia thnh 2 loai nhu th hin trong hnh 1.2.
Cu hnh mng WLAN dc lp - IBSS (Independent BSS)
Mt mang BSS dc lp (IBSS) duoc th hin o hnh 1.2a. Cc tram trong IBSS
kt ni truc tip voi nhau v do d cn phai nm trong pham vi kt ni truc tip. Mang
802.11 ti thiu l mang IBSS chi bao gm 2 tram.
Cu hnh mng WLAN ph thuc - BSS (Infrastructure BSS)
Cu hnh mang WLAN 802.11 phu thuc su dung dim truy nhp AP (Access
Point) nhu th hin o hnh 1.2b. Cu hnh ny c hai uu dim chnh l:
Mt BSS duoc xc dinh boi khoang cch toi AP v cc my tram. D c th tin
hnh lin lac, tt ca cc tram di dng phai thoa mn yu cu nm trong pham vi lin lac
- 5 -
toi dim truy nhp AP, nhung khng c su han ch no v khoang cch giua ban thn
cc tram di dng.
- Cc AP trong mang BSS c kha nng tro gip cc my tram trong vic bao v
ngun. AP s tin hnh dm cc khung du liu khi my tram yu cu ch d bao v
ngun v cc my tram hoat dng bng pin c th ngung vic thu v cp ngun cho dn
khi cc khung du liu dm tu AP duoc truyn di.
Hnh 1.2: Cc cau hnh mang WLAN theo chuan IEEE 802.11
Voi cc uu dim trn, mang truy nhp WLAN theo chun IEEE 802.11 c cu hnh
phu thuc duoc su dung lm mi truong cc my tram truy nhp vo h thng RoIP.
1.4 M hnh h thng RoIP
1.4.1 Khi nim
H thng RoIP (Radio over IP networks ) l h thng su dung mang IP lm
phuong tin truyn tai tn hiu mang tin tuc pht thanh theo thoi gian thuc. Thut ngu
Radio su dung trong lun n voi nghia tn hiu pht thanh duoc hiu l tn hiu
mang tin tuc pht thanh qua mang IP v duoc xu l nhu mt dang s liu truyn tai qua
mang IP chiu rng buc v tnh dp ung thoi gian thuc - yu t quan trong lin quan dn
cht luong tn hiu ti tao tai du thu.
1.4.2 M hnh h thng RoIP d xut
H thng RoIP duoc d xut v xy dung tu quan dim p dung m hnh truyn tai
ting ni/m thanh [8][19][20] v m hnh truyn thng da huong qua mang IP
[12][13][51]. H thng truyn tai tn hiu pht thanh tu ngun Tx dn dch Rx qua mang
IP cn thuc hin cc chuc nng sau:
a . Cu hnh mang dc lp - BSS b. Cu hnh mang phu thuc - IBSS
- 6 -
M ha / giai m v to / mo gi
D truyn tai tn hiu pht thanh tuong tu qua mang IP, truoc ht phai s ha v
m ha tn hiu. Qu trnh chuyn di duoc thuc hin boi cc b m ha v giai m trong
tin trnh nguoc lai. Khi tao gi l co cu duoc thit k sau khi m ha thuc hin chuc
nng dng gi s liu m thanh d m ha theo chun giao thuc RTP/UDP/IP v tch gi
trong qu trnh nguoc lai.
Dm d liu pht v dm d liu ti to
Trong h thng RoIP, cc gi tin mang tn hiu pht thanh o pha pht duoc luu
giu tai b dm pht truoc khi truyn vo mang IP. B dm ny c tc dung dam bao tc
d ngun pht n dinh duoi su diu khin cua b tao lich trnh pht du liu.
Tn hiu duoc ti tao tai pha thu dp ung tnh thoi gian thuc theo thu tu tao ra bn
pht. Chuc nng co ban cua b dm ti tao l thu cc gi tin tu mang, luu giu v chuyn
tip gi tin theo lich trnh ti tao do co cu diu khin dua ra. Lich trnh ti tao c th
thuc hin theo phuong thuc c dinh hoc thch voi su thay di cua tnh trang mang.
Phuong thuc tao lich trnh c dinh don gian nhung c tr gi tin tai b dm ti tao khng
di v khng cho php dp ung su thay di cua tr mang. Phuong thuc tao lich trnh
thch ung duoc dua ra d giai quyt cc han ch trn v duoc diu khin boi cc thut
ton diu khin b dm ti tao tuong ung d tn dung khong lng (silence time) giua
cc khoang tn hiu pht thanh tch cuc (talkspurt) nhm thay di thoi gian ti tao trong
mi khoang tn hiu pht thanh tch cuc.
Pht hin khoang tn hiu tch cc / khoang lng
Tn hiu pht thanh bao gm khoang tn hiu tch cuc v khoang lng duoc phn
bit boi ngung nng luong cua tn hiu ngun. Chuc nng pht hin khoang tn hiu
tch cuc v khoang lng duoc thuc hin tai khu xu l ngun o bn pht nhm cho php
diu chinh lich trnh ti tao theo khoang tn hiu tch cuc v tit kim bng thng duong
truyn.
B tn tht gi tin
Co cu b tn tht gi tin PLC (Packet Loss Colcealment) duoc su dung d dam
bao cht luong tn hiu pht thanh ti tao do cc gi tin tn tht. Co cu PLC duoc thuc
hin tai du thu nhm thay th cc gi tin d bi tn tht thng qua vic chn nhiu nn,
khoang lng hoc cc gi tin truoc d.
Trn co so cc chuc nng trn, lun n d m hnh l thuyt (hnh 1.3), xut m
hnh cu trc giao thuc (hnh 1.4) v m hnh trin khai thuc nghim (hnh 1.5) cua h
thng RoIP. Tn hiu pht thanh ngun tu bn pht (iVoVStation) theo kt ni don
- 7 -
huong toi cng chuyn di giao thuc (iVoVGateway) duoc truyn tai qua mang truy
nhp da huong toi du thu (iVoVReceiver). Cc thnh phn trong m hnh l thuyt
duoc thuc hin tai my chu RoIP, cc my tram v cng chuyn di giao thuc. Thnh
phn iVoVGateway thuc hin chuc nng chuyn di giao thuc don huong sang giao thuc
da huong v giao tip giua mang huu tuyn v mang truy nhp WLAN IEEE 802.11.
Bn canh d, d phuc vu vic dnh gi anh huong cua mang khi khng c diu kin trin
khai h thng trn mi truong thuc t (hnh 1.5), chuc nng phong tao tham s QoS cua
mang IP c th duoc tch hop iVoVGateway v duoc d cp trong chuong 2. H thng
RoIP d xut duoc kim chung bng thuc nghim tai chuong 3.
Hnh 1.3: M hnh l thuyt h thong RoIP d xuat
Hnh 1.4: Cau trc giao thuc h thong RoIP d xuat.
- 8 -
Hnh 1.5: M hnh trin khai thuc nghim h thong RoIP d xuat
1.5 Kt lun chuong 1
Vic kt hop truyn thng da huong voi mi truong mang truy nhp WLAN hnh
thnh mt phuong thuc truy nhp ngun tn hiu pht thanh moi vua tn dung bng
thng duong truyn, d dng quan l thng qua dia chi nhm multicast cung nhu tn
dung ha tng mang Internet sn c v cc dim truy nhp Wi-Fi dang ngy duoc mo
rng. H thng RoIP c th mang lai cc uu dim ni bt nhu hiu sut su dung h thng
cao nho vic tn dung ha tng mang IP hin c, tit kim bng thng v h tro cc ung
dung da dim. Tuy nhin, do dc tnh cua cc mang IP, vic trin khai h thng RoIP
phai di mt voi mt s thch thuc, dc bit v kha canh cht luong dich vu QoS. Vic
nghin cuu cc co cu v phuong thuc diu khin thch ung voi tnh trang mang c
nghia quan trong trong vic dam bao cht luong cua h thng RoIP.
CHUONG 2: PHONG TAO THAM S CHT LUNG CUA TN HIJU PHT
THANH KHI TRUYEN TAI QUA MANG IP
2.1 Cc tham s cht lung mng
2.1.1 Gii thiu
Cht luong tn hiu pht thanh truyn tai qua mang IP s bi anh huong v suy
giam do tc dng cua cc yu t mang. Cc yu t mang bao gm ty l tn tht gi tin,
tr mang v bin dng tr mang l cc tham s chnh tc dng dn cht luong dich vu
cua tn hiu tai du thu PQoS (Perceived Quality of Service). Mi quan h giua cc yu
t ny duoc th hin trn hnh 2.1
- 9 -
Hnh 2. 1: Moi quan h gia cc yu to anh huong dn QoS [36]
2.1.2 Tn tht gi tin
Tn tht gi tin l mt trong nhung nguyn nhn chnh gy anh huong dn cht
luong ting ni truyn tai qua mang IP. Tn tht gi tin c th xay ra do huy gi tin trong
mang IP ( tn tht mang ) hoc loai bo gi tin do b giao tip mang hoc b dm ti tao
tai du thu nhu th hin trong hnh 2.1.
2.1.2.1 M hnh tn tht Bernoulli
Trong m hnh tn tht Bernoulli [39][45], tn tht cua mi gi tin l dc lp voi nhau
(dc tnh khng nho) cho d gi tin k truoc bi tn tht hoc khng tn tht. Trong
truong hop ny, chi tn tai mt tham s l ty l tn tht gi tin trung bnh tuong ung voi
s gi tin bi tn tht chia cho tng s gi tin duoc truyn tai trong lung du liu.
2.1.2.2 M hnh Gilbert 2 trng thi
Hu ht cc nghin cuu gn dy v truyn
tai ting ni qua mang IP du su dung m hnh
Gilbert d th hin dc tnh tn tht gi tin
[39][45][46]. Trong m hnh Gilbert 2 trang thi,
tn tai trang thi 0 (gi tin khng bi tn tht) v
trang thi 1 (gi tin bi tn tht) nhu th hin trn
hnh 2.2. Trong d p l xc xut gi tin bi tn tht khi nhn duoc gi tin k truoc v q l
xc xut gi tin nhn bi tn tht khi gi tin k truoc d bi tn tht. Bn canh d, m hnh
Bernoulli cung thuong duoc su dung v chnh l mt truong hop cu th cua m hnh
Gilbert 2 trang thi khi p = q.
Hnh 2. 2: M hnh Gilbert 2 trang thi
- 10 -
2.1.3 Tr mng
Tr v bin dng tr (jitter) l hai trong s cc yu t cua mang anh huong chnh
dn cht luong truyn tai dich vu thoi gian thuc ni chung v truyn tai tn hiu pht
thanh thoi gian thuc qua mang IP ni ring.
2.1.3.1 Tr truyn tai gi tin mt chiu
Tr hnh trnh mt chiu gi tin cho n chng phu thuc vo kch thuoc gi tin
duoc th hin theo biu thuc sau:
1 1 1
( , )
n n n
i i
OTT i i
i i i
i i
d d s s
t n s f f
c b c b

1 1
+ + + +
1 1
] ]
( 2. 1 )
Hnh 2. 3: Tr truyn tai gi tin mot chiu
2.1.3.2 Tr truyn tai gi tin hai chiu
Tr hnh trnh hai chiu cua gi tin duoc xc dinh nhu sau:
'
1
1
'
1
1 1
( , , ) 2.
2. ( )
n
res i
RTT res i i
i
i
n n
res i
i i
i i
i
s s d
t n s s f f
b c
s s d
f f
b c

1 +
+ + +
1
]
1 +
+ + +
1
]

( 2. 2 )
Trong d:
- d
i
khoang cch vt l giua b dinh
tuyn ( i -1 ) v ( i )
- c tc d truyn tn hiu ; b
i
bng
thng cua tuyn kt ni i
- s kch thuoc gi tin ; f
i
tr chuyn
tip tai b dinh tuyn.
- 11 -
Hnh 2. 4: Tr truyn tai gi tin hai chiu
D chnh xc cua gi tri tr hnh trnh hai chiu
RTT
t phu thuc vo tnh di
xung cua tuyn truyn dn. Trong truong hop duong truyn khng di xung,
RTT
t duoc
xc dinh l tng cng cua tr hnh trnh mt chiu theo huong thun v huong nguoc.
Tuy nhin d thun loi v trnh sai s dng b dng h giua bn thu v bn pht, phuong
php xc dinh tr hnh trnh hai chiu thuong duoc su dung, tuy nhin trong truong hop
ny s khng xc dinh duoc tc nghn xay ra theo huong thun hay huong nguoc cua
duong truyn tai gi tin.
2.3 D xut m hnh phong to tham s QoS qua mng IP
2.3.1 Kin trc m hnh
Cc tham s mang QoS cua mang IP c th duoc phong tao thng qua xu l cc
gi tin o muc vt l [62][63]. Tuy nhin phuong thuc ny phu thuc vo h diu hnh,
duoc thuc hin theo phuong thuc truyn thng don huong v chua h tro ti tao anh
huong cua mang tu du liu thuc t duoc do dac tu truoc. D khc phuc cc han ch trn,
cc thng s QoS cua mang Internet thuc t bin thin mt cch ngu nhin duoc lun n
m hnh ha v thuc hin phong tao qua hai phuong thuc truc tuyn - Online v khng
truc tuyn - Offline h tro ca hai phuong thuc truyn thng don huong v da huong. Voi
phuong thuc khng truc tuyn (hnh 2.5b), cc thng s duoc doc tu tp s liu thng k
qua thuc nghim tu truoc. Voi phuong thuc truc tuyn, khi phong tao mang duoc cung
cp truc tuyn thng tin v d tr mang v tnh trang tn tht cua gi tin tu b tao thng
s nhu th hin trong hnh 2.5a.
Trong d:
- d
i
: khoang cch vt l giua b dinh tuyn
( i -1 ) v ( i )
- c : tc d truyn tn hiu , b
i
: bng thng
cua tuyn kt ni i
- s, s
res
: kch thuoc gi tin theo huong thun
v huong nguoc.
- f
i,
f'
i-1
: tr chuyn tip theo huong thun
v huong nguoc
- 12 -
Hnh 2.5: Kin trc m hnh phong tao tham so mang QoS qua mang IP
2.3.2 Phong to tham s mng IP da hung
Khc voi m hnh phong tao
cho truyn don huong [18][49], cc
gi tin tu mt ngun pht duoc truyn
tai qua mang IP da huong dn cc
my thu theo cc tuyn kt ni khc
nhau ko theo anh huong cua cc
tham s mang khc nhau v d tr,
bin dng tr v tnh trang tn tht
gi tin. Lun n d xut m hnh
phong tao tham s mang IP da huong
thuc hin khi phong tao tham s
mang tai cc du thu nhu th hin trn
hnh 2.6. V nguyn l phong tao, cc
tham s tr mang v tn tht cung
duoc thuc hin tuong tu nhu tai gateway (hnh 1.5). Khi phong tao mang N/W (hnh
2.6) c th duoc thuc hin bng mt chuong trnh dc lp hoc mt module chuong trnh
tch hop vo chuong trnh thu iVoVReceiver. M hnh d xut cho php th hin anh
huong cua mang dn cht luong tn hiu thu tai my tram truy nhp vo mang IP da
huong o cc vi tr dia l khc nhau.
2.3.3 Kt qua phong to
Cng cu phong tao thng s mang IP da huong/don huong xy dung trn nn h
diu hnh Linux v duoc trin khai thuc nghim qua mang Intranet cua Truong Dai hoc
Bch khoa H Ni. Kt qua phong tao th hin chnh xc anh huong cua cc tham s
mang dn gi tin nhn duoc duoi tc dng cua tr mang voi sai s c vi ms ( bin thin
b. Phuong thuc khng truc tuyn a. Phuong thuc truc tuyn
Hnh 2. 6: M hnh phong tao tham so QoS
qua mang IP da huong
- 13 -
tu 0 dn 3 ms) v tn tht gi tin voi sai s < 0.1% duoc th hin tu hnh 2.7 dn
hnh 2.10.
Hnh 2.7: Thng so tr mang doc tu file so liu - phuong thuc phong tao khng truc tuyn.
Hnh 2.8: Thng so tr mang do dac thuc t - phuong thuc phong tao khng truc tuyn.
Hnh 2. 9: Tn hiu thu khi xay ra ron that gi tin
Khoang lng
- 14 -
0
5
10
15
20
25
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49
Chi s chu k dnh gi [x 100 gi tin]
T

n

t
h

t

[
%
]
1.98 [%] 5.01 [%] 7.96 [%] 9.48 [%] 11.64 [%]
Hnh 2. 10: Tv l ton that gi tin theo thoi gian - phuong thuc phong tao truc tuyn.
Thit lp 2.00 [%] 5.00 [%] 8.00 [%] 9.50 [%] 11.70 [%]
Do dac 1.98 [%] 5.01 [%] 7.96 [%] 9.48 [%] 11.64 [%]
Ty l tn tht
gi tin
Sai s 0.02 [%] 0.01 [%] 0.04 [%] 0.02 [%] 0.06 [%]
2.4 Kt lun chuong 2
Cht luong dich vu truyn tai tn hiu pht thanh qua mang IP phu thuc cht ch vo
cc thng s ngun v cc tham s mang. Cc tham s mang anh huong truc tip dn
cht luong tn hiu tai du thu bao gm d tr mang, bin dng tr mang v ty l tn tht
gi tin. Dc tnh ngu nhin cua thng s mang di hoi phuong php thch hop d dam
bao QoS cua tn hiu pht thanh tai du thu. D c th dnh gi v so snh cht luong tn
hiu thu trong cng mt tnh trang mang, cng cu phong tao mang d xut duoc tch hop
trong cng chuyn tip du liu iVoVGateway cua h thng RoIP v xy dung trn nn h
diu hnh m ngun mo Linux. So voi mt s cng cu phong tao mang hin tai nhu
Nistnet hoc Dumynet, dim moi cua m hnh d xut cho php thuc hin phong tao
khng nhung voi s liu tao ra truc tuyn m cn voi s liu thng k thuc t, dng thoi
h tro ca ch d truyn thng don huong v da huong. Ngoi ra, thay v thuc hin tai bn
pht trong cc m hnh truyn thng don huong, m hnh d xut thuc hin khi phong
tao tham s mang tai pha thu d ph hop voi truyn thng da huong. Voi kha nng h
tro dng thoi ch d quan st tham s mang qua hin thi d hoa truc tuyn v truy xut
kt qua ra cc file s liu thng k, m hnh v cng cu phong tao tc gia d xut v xy
dung c tc dung h tro huu ch cho vic theo di v do dac phuc vu nghin cuu cht
luong cua dich vu thoi gian thuc qua mang IP.
- 15 -
CHUONG 3: DAM BAO CHT LUNG TN HIJU TAI DAU THU TRUYEN
TAI QUA MANG IP THEO THI GIAN THJC
3.1 Vn d ti to tn hiu pht thanh ti du thu
Tai du thu tn hiu pht thanh qua mang IP, b dm ti tao c th thuc hin theo
hai phuong thuc tao lich trnh c dinh hoc thch ung. Tuy nhin, b dm ti tao theo
lich trnh c dinh khng c kha nng dp ung su thay di d tr mang do d khng dam
bao cht luong tn hiu ti tao tai du thu. Cc nghin cuu gn dy tp trung chu yu vo
cc thut ton diu khin b dm thch ung v dc bit quan tm dn cc phuong thuc
pht hin dt bin tr mang (delay spike). Vic diu chinh cc tham s b dm duoc thit
lp tai thoi dim bt du cua khoang tn hiu pht thanh tch cuc duoc d cp dn trong
[5] [5] [7]. D vic phn tch cc thut ton duoc r rng, cc thng s thoi gian cua gi
tin thu i duoc qui uoc nhu th hin trn hnh 3.1.
Hnh 3.1: Cc thng so thoi gian cua gi tin thu i
3.2 Thut ton uc don tr ti to
3.2.1 Thut ton trung bnh hm m Exp-Avg [6]
Thut ton trung bnh hm mu Exp-Avg (Exponential-Average) su dung thng s
tr mang v bin dng tr trung bnh d uoc don thoi tr ti tao cua gi tin thu i :
4
i i i
p d v +
)
) )
(3.1)
Trong d :
i
p
)
: Thoi dim ti tao gi tin thu i;
i
d
)
: tr mang trung bnh gi tin thu i
i
v
)
: bin dng tr trung bnh cua gi tin thu i
Voi
i
d
)
v
i
v
)
duoc xc dinh nhu sau:
t
i
: thoi dim pht cua gi tin thu i
r
i
: thoi dim dn dau thu cua gi tin thu
i
p
i
: thoi dim ti tao gi tin thu i
n
i
: tr mang cua gi tin thu i
v
i
: bin dong tr mang cua gi tin thu i
b
i
: thoi gian tr cua gi tin thu i luu
trong bo dm ti tao
d
i
: tr tong qut cua gi tin thu i
D
pop
: tr truyn dan gi tin
thoi dim
thu
D
prop
v
i
n
i
b
i
r
i
p
i
thoi gian
thoi dim
pht
t
i
- 16 -
1
(1 )
i i i
d d n

+
) )
(3.2)
1
(1 ) | |
i i i i
v v d n

+
)
) )
(3.3)
Trong d: - n
i
: Tr mang mt chiu cua gi tin thu i.
- Gi tri h s = 0,998002 [6].
3.2.2 Thut ton trung bnh hm m nhanh F-Exp-Avg [6]
Thut ton trung bnh hm mu nhanh F-Exp-Avg (Fast Exponential - Average)
tuong tu nhu thut ton Exp-Avg, dim khc bit gy nn do tr mang n
i
lon hon
1 i
d

)
,
khi d h s duoc thay th bng

dn dn cng thuc tnh
i
d
)
nhu sau:
1
(1 )
i i i
d d n

+
) )
(3.4)
Trong d gi tri = 0.750000 theo [6].
3.2.3 Thut ton tr ti thiu Min-D [6]
Thut ton tr ti thiu Min-D (Min-Delay) ti thiu ha thng s tr. Thut ton
ny cn cu vo tr ti thiu
i
d
)
cua cc gi tin nhn duoc trong cng mt khoang tn hiu
pht thanh tch cuc d uoc don tr ti tao cua khoang tn hiu pht thanh tch cuc k
tip. Giai su
)
i S l tp tt ca cc gi tin nhn duoc trong cng mt khoang tn hiu pht
thanh tch cuc, khi d tr trung bnh
i
d
)
duoc xc dinh:
i
min {n }
i
i j S
d

)
(3.5)
3.2.4 Thut ton pht hin dt bin Spike-Det [6]
Thut ton pht hin dt bin Spike-Det (Spike Detection) thuc hin co cu pht
hin dt bin tr gy nn do mang IP. Khi dt bin tr duoc pht hin, thut ton chuyn
sang ch d dt bin - SPIKE nhm uoc don tr st hon voi thuc t tnh trang mang.
Khi tnh trang mang tro lai trang thi bnh thuong bin dng tr khng c dt bin lon,
cc tham s s duoc uoc don tuong tu nhu thut ton hm mu trung bnh Exp-Avg,
nhung khi d theo [6] gi tri h s s l 0.875
3.2.5 Thut ton cua s [7]
Thut ton cua s tnh ton phn b tr cua w gi tin nhn duoc cui cng d uoc
don tr ti tao. Dt bin tr giua hai khoang tn hiu pht thanh tch cuc duoc th hin
v phn tch trong [7] voi gi tri w duoc thit lp l 10000. Nu dt bin tr xay ra giua
- 17 -
hai khoang tch cuc tn hiu lin tip, thut ton s tng thoi gian tr ti tao d dam bao
tt ca cc gi tin trong khoang tch cuc tn hiu cui cng s khng bi huy bo do cc gi
trong hai khoang tch cuc tn hiu lin tip c cng thoi dim ti tao.
Thuc t bin thin ngu nhin cua cc tham s mang, trong d tham s bin dng
tr mang v dc bit l su dt bin tr mang (delay spike) c th gy ln cc khoang ngt
dt ngt cua tn hiu lm suy giam cht luong tn hiu tai du thu [6][7][9]. Trn co so
cc thut ton d duoc d cp, thut ton ti tao thch ung c pht hin bin tr (spike-
det) duoc p dung trong h thng RoIP nhm dam bao cht luong tn hiu tai du thu
thng qua b dm ti tao.
3.3 Dnh gi cht lung tn hiu ti du thu.
3.3.1 Phuong php dnh gi cht lung chu quan
Di voi phuong php dnh gi chu quan, tn hiu ti tao tai du cui duoc dnh
gi boi mt tp hop nguoi nghe v cho kin theo thang dim xc dinh. D tin cy cua
kt qua dnh gi khch quan phu thuc vo nhiu yu t v kh kim sot, phu thuc vo
s luong nguoi dnh gi, cht luong thit bi ti tao v mang tnh n dinh khng cao.
Dng thoi dnh gi khch quan di hoi nhiu thoi gian cung nhu chi ph tin hnh dnh
gi. Tuy nhin, phuong php ny lai cho kt qua dnh gi gn voi cam nhn thuc t cua
con nguoi. Do d vic kt hop dnh gi giua cc phuong php chu quan v cc m hnh
dnh gi khch quan cn duoc duoc p dung d dnh gi cht luong tn hiu tai du thu.
3.3.2 D xut phuong php dnh gi cht lung theo ty s SSNR
Dnh gi cht lung theo ty s tn hiu trn tp m SNR truyn thng
Gia su tn hiu ngun bin theo thoi gian duoc th hin l [ ]
t
n
x m trong d m l chi
s mu tn hiu trong khung dang xt v x l d lon mu tuong ung voi gi tri cua tn
hiu c ch pht tu ngun. Gia thit tn hiu thu nhn bi thay di so voi tn hiu ngun do
chiu anh huong cua h thng truyn dn duoc th hin l
[ ]
r
n
x m
.Nng luong tn hiu
E
S
(n) cua khung n gm M mu tn hiu duoc xc dinh nhu sau:
2
1
( ) [ ]
M
t
s n
m
E n x m

(3. 6)
Tuong ung nng luong nhiu tng cng E
N
(n) cua khung n gm M mu tn hiu duoc
xc dinh theo biu thuc sau:
2
1
( ) ( [ ] [ ])
M
r t
N n n
m
E n x m x m

( 3. 7 )
Khi d, ty s SNR duoc xc dinh nhu sau:
- 18 -
2
1 1 1
10 10
2
1 1 1
( ) [ ]
( ) 10.log 10.log
( ) ( [ ] [ ])
N N M
t
S n
n n m
N N M
r t
N n n
n n m
E n x m
SNR dB
E n x m x m


_ _

, ,


(3. 8)
Voi chi s m bin di trong pham vi s mu cua mt khung v chi s n bin di
theo tham s chu ky do dac tuong ung voi N khung tn hiu.
Dnh gi cht lung theo ty s tn hiu trn tp m phn don - SSNR (Segmentation
Signal to Noise Ratio)
D tng d chnh xc cua thng s do dac SNR truyn thng, v tng cuong kha nng
dnh gi cht luong tn hiu c dc tnh bin di dng nhu tn hiu ting ni.
Gia thit nng luong tn hiu E
S
(n) cua khung n gm M mu tn hiu duoc xc
dinh theo (3.6)
Nng luong nhiu tng hop E
N
(n) cua khung n gm M mu tn hiu duoc xc dinh theo
biu thuc sau:
2 2
1 1
( ) ( [ ]) ( [ ])
M M
r t
N n n
m m
E n x m x m


(3. 9)
Lun n d xut xc dinh ty s tn hiu trn tap m phn doan SSNR theo (3.10)
2
1
10 10
2 2 1 1
1 1
[ ]
( )
( ) 10.log 10.log
( )
( [ ]) ( [ ])
M
t
n N N
S m
M m M
r t n n
N
n n
m m
x m
E n
SSNR dB
E n
x m x m

_

_



,


,

(3. 10)
Nhu vy, khc voi SNR tnh ton trn co so ton b s mu cua chu ky dnh gi,
SSNR tnh ton du trn co so khung tn hiu. Diu ny cho php dnh gi sai lch tn
hiu dch so voi tn hiu
ngun mt cch chnh xc
dng thoi cho php kha nng
tnh ton v diu khin truc
tuyn theo thoi gian thuc.
3.4 D xut phuong php
dam bao cht lung truyn
tai tn hiu pht thanh qua
mng IP.
Hnh 3.2: M hnh thit lap thng so nguon
- 19 -
3.4.1 D}t vn d.
Hu ht cc nghin cuu gn dy nhm dam bao cht luong tn hiu ting ni/m
thanh truyn tai qua mang IP theo thoi gian thuc du tp trung vo giai quyt theo hai
huong: Thu nht l trn co so dnh sn ti nguyn mang theo giao thuc RSVP (Resource
Reservation Protocol) [34]. Thu hai l theo huong xu l ti uu lich trnh ti tao tn hiu
su dung b dm ti tao tai du thu [5][6][7][9]. Tuy nhin, cht luong dich vu truyn tai
tn hiu pht thanh qua mang IP phu thuc cht ch vo cc tham s ngun pht v cc
tham s mang. Tham s ngun bao gm cc thng s chuyn di ngun tn hiu tuong tu
sang s v thng s d di gi tin. Trn co so d, lun n tp trung nghin cuu vn d
thch ung ngun voi tnh trang mang nhm dam bao cht luong tn hiu tai du thu.
3.4.2 Thit lp thng s ngun.
Tp thng s ngun cua h thng
RoIP bao gm: fs: tn s ly mu,
w: s bit m ha cho mt mu, ch: s
knh, sz: d di gi tin, k: h s pht
lp gi tin. Cc thng s ngun [ fs,
w, ch, sz, k ] duoc thit lp gi tri
khoi tao truoc khi tin trnh pht du
liu duoc thuc hin theo m hnh th
hin trn hnh 3.2. Sau khi khi s
ha tn hiu duoc thit lp thng s,
ngun tn hiu pht thanh tuong tu s
duoc chuyn di thnh dang s v luu
vo b dm cua thit bi chuyn di
m thanh. Dua vo thng s d di tai
tin, du liu d s ha s duoc chuong
trnh doc ra tu b dm cua thit bi m
thanh v chuyn dn khi m ha, k
tip l khi tao gi RTP v chuyn
dn luu giua tam thoi tai b dm pht.
Cc gi tin RTP duoc gui vo mang
theo lich trnh pht voi h s pht lp
xc dinh v duoc diu khin boi b
tao lich trnh pht cn cu vo s liu nhn tu khi diu khin thng s ngun.
Hnh 3.3: Thuat ton xc dinh tong muc nng luong
tn hiu nguon tai pha pht
- 20 -
3.4.2 Dam bao cht lung ti du thu thng qua co ch thch ng ngun vi tnh
trng mng IP.
Xt v phuong din dich vu thoi gian thuc, cc phuong php do dac v dnh gi
lin quan dn tn hiu tham chiu s
khng thch hop d p dung cho
dnh gi v diu khin truc tuyn.
Vic dnh gi theo ty s SNR
truyn thng khng chi bi rng buc
vo tn hiu tham chiu m cn yu
cu xc dinh ton b s mu tn hiu
do dac do d khng thch hop d
dnh gi cc h thng yu cu thoi
gian thuc. Trn co so d, lun n d
xut thut ton dnh gi cht luong
dua trn ty s SSNR th hin trn
hnh 3.3 v hnh 3.4.
3.3 Kt qua thc nghim
Trn co so m hnh l thuyt
v m hnh cu trc giao thuc trnh
by tai chuong 1, cc thnh phn
cua h thng RoIP duoc xy dung
theo cu trc th hin trn hnh 3.5
nhm thuc hin thut ton dam bao
cht luong d xut.
Hnh 3.4: Thuat ton xc dinh tong nng luong tn hiu
phn doan tai pha thu
- 21 -
H

n
h

3
.
5
:


M

n
h

t
r
i

n

k
h
a
i


t
h
u
c

n
g
h
i

m

h

t
h
o
n
g

R
o
I
P

d

x
u
a
t
.
- 22 -
Chuong trnh duoc xy dung trn nn h diu hnh Linux v trin khai thuc
nghim theo cu hnh th hin trn hnh 3.6. Tn hiu pht thanh duoc truyn tai tu my
pht iVoVStation tu mang LAN- COMNET, Dai hoc Bch Khoa H Ni theo duong
truyn don huong qua mang Internet dn mang my tnh cua Dai hoc Ryukyu c ci dt
cng chuyn tip iVoVGateway lm vic o ch d EchoServer thuc hin phan hi cc
gi tin quay tro lai mang LAN- COMNET theo duong truyn don huong. Sau khi nhn
cc gi tin phan hi, cng chuyn tip iVoVGateway lm vic o ch d RELAY s
chuyn tip cc gi tin qua mang truy nhp mang LAN huu tuyn hoc mang WLAN
theo chun 802.11 dn cc my tram thu tn hiu pht thanh qua chuong trnh
iVoVReceiver.
Hnh 3.7: ot bin tr mang c chu kv Hnh 3.8: ot bin tr mang khng c chu kv
Hnh 3.6: Cau hnh thuc nghim trin khai h thong RoIP gia ai hoc Bch Khoa H Noi
v ai hoc Ryukyu, Okinawa Nhat Ban
- 23 -
Bang 3.1: Kt qua do dac tham so chat luong tai dau thu khi thay doi h so pht lp gi tin voi so
liu thu thap qua kt noi gia HBK H Noi v H Ruykyus, Nhat Ban.
H s
pht lp
gi tin
S
gi tin
pht ra
S
gi tin
thu duoc
S
gi tin
tn tht
Ty l
tn tht
gi tin
[%]
Tr
mang
nho nht
[ms]
Tr
mang
lon nht
[ms]
Tr
mang
trung
bnh
1 601 585 16 2,66 200 299 228,04
2 601 594 7 1,16 200 296 221,00
3 601 599 2 0,33 201 300 219,79
Kt qua thng s tr mang thuc t cho thy tr mang bin thin ngu nhin theo
thoi gian km theo cc dt bin tr c chu ky (hnh 3.7) hoc khng c chu ky (hnh 3.8).
Trong ca hai truong hop trn, h thng RoIP du cho tn hiu tt tai du thu. Khi cc
thng s chuyn di ngun tn hiu d o muc ti thiu tn s ly mu 8000Hz m ha 8
bits/mu v su dung 1 knh voi d di gi tin bin di tu 160 Bytes dn 512 Bytes, du
thu su dung b dm ti tao o ch d c dinh hon ton c th dam bao duoc cht luong
tn hiu thu v anh huong cua cc yu t mang hu nhu khng dng k. Khi cc thng s
chuyn di ngun tn hiu tng ln su dung 2 knh voi tn s ly mu 44100Hz v m
ha 16 bits/mu, du thu su dung b dm ti tao thch ung v co ch phan hi tnh trang
mang duoc p dung cho kt qua kt qua cai thin r rt. Trong truong hop d, d di tai
tin bin thin tu 5 dn 10 khung du liu m ha ung voi du liu ngun l 1600 dn
3200 Bytes. Bn canh d, co ch diu khin h s pht lp gi tin tai ngun pht theo
tnh trang mang (bang 3.1) voi h s tn tht giam di khi tng h s pht lp gi tin cung
cho kt qua tn hiu tai du thu duoc cai thin voi cng tnh trang mang duoc phong tao
qua chuong trnh d cp trong chuong 2 cua lun n.
3.4 Kt lun chuong 3
Vic kt hop phuong php chu quan v cc m hnh dnh gi khch quan cn
duoc p dung d dnh gi cht luong tn hiu tai du thu. Trong chuong ny, thut ton
v m hnh thuc hin dnh gi cht luong theo thoi gian thuc thng qua ty s tn hiu
trn tap m phn doan SSNR duoc d xut. Cn cu vo thut ton dnh gi cht luong
theo thoi gian thuc, giai php dam bao cht luong dich vu su dung co ch diu khin
tham s ngun thch ung voi tnh trang mang duoc d xut v p dung cho h thng
RoIP. Kt qua thuc nghim cho tn hiu thu tt theo cu hnh kt ni giua Dai hoc
Bch Khoa H Ni v Dai hoc Ryukyu - Okinawa, Nht Ban.
- 24 -
KET LUAN CUA LUAN N
Su han ch v cht luong dich vu cua cc mang IP hin nay l thch thuc chu yu
cho cc ung dung thng tin da phuong tin thoi gian thuc. Tr mang, tn tht gi v bin
dng tr mang l cc yu t chnh gy anh huong dn cht luong truyn thng. Cc vn
d anh huong dn cht luong c th xem xt theo 3 huong d l xu l tn hiu ngun,
truyn tai v xu l tn hiu tai du thu.
Cc dng gp cua lun n bao gm:
1. D xut v su dung ty s tn hiu trn tap m phn doan SSNR d dnh gi cht
luong tn hiu tai du thu theo thoi gian thuc qua mang IP. Kt lun d duoc kim
nghim qua thuc t.
2. D xut v thuc hin phuong php diu chinh thng s ngun thch ung voi tnh
trang mang trn co so thut ton dnh gi cht luong tn hiu tai du thu qua ty s SSNR
d dam bao cht luong tn hiu pht thanh truyn tai qua mang IP theo thoi gian thuc.
3. D xut v d xy dung cng cu phong tao tham s mang IP h tro truyn thng
da huong/don huong o lop ung dung. Cng cu cho kt qua phong tao chnh xc tham s
QoS bao gm tr mang v tn tht gi tin truyn tai qua mang IP.
4. D xy dung v trin khai thnh cng m hnh h thng RoIP thuc hin co ch
dam bao cht luong thng qua thch ung thng s ngun voi tnh trang mang IP giua Dai
hoc Bch Khoa H Ni v Dai hoc Ruykyu - Okinawa, Nht Ban. H thng c tnh kha
thi v c kha nng ty bin d trin khai ph hop cc ung dung dc th v voi chi ph
thp.
HUNG PHT TRIEN CUA DE TI
Nghin cuu phuong thuc phi ghp h thng d xut voi h thng sn c cua
mang pht thanh Di ting ni Vit Nam v tu dng ha qu trnh cp nht v thuc hin
chuong trnh pht thanh.
Mo rng m hnh h thng v co ch dam bao cht luong dich vu d xut voi
ngun tn hiu truyn hnh tin toi xy dung h thng tch hop da phuong tin qua mi
truong IP.
Mo rng kha nng truy nhp vo h thng RoIP d xut tu thit bi du cui cua
mang di dng.