Click to edit Master subtitle style

BENTUK KATA
Kata Tunggal Kata Terbitan
Disediakan Oleh : Maznah Massi PISMP PML Jan 09

5/3/12

KATA TUNGGAL
F

Perkataan yang tidak menerima sebarang imbuhan atau tidak mengalami proses pembentukan kata seperti pengimbuhan, penggandaan, atau pemajmukan. Terdapat dua jenis kata tunggal :
Kata tunggal yang mempunyai

hanya satu suku kata.

Kata tunggal yang mempunyai dua
5/3/12

suku kata atau lebih.

Dalam Bahasa Melayu perkataan yang terdiri daripada satu suku kata agak terhad jumlahnya, dan kebanyakannya berpotensi untuk diperluas melalui proses pengimbuhan menjadi kata terbitan.
Contoh : cat mengecat, pengecat.

5/3/12

Persukuan Kata Tunggal

Boleh terdiri daripada satu suku kata, dua suku kata, tiga, empat, lima dan enam suku kata. suku kata boleh terdiri daripada satu vokal (V) sahaja, satu vokal disertai satu konsonan (K).

Sesuatu

itu hadir di hadapan atau di belakang vokal atau serentak di hadapan dan di belakang. 5/3/12

Konsonan-konsonan

kata tunggal satu suku kata

Suku Kata
KV VK KVK KKVK KVKK KKKV KKKVK

Contoh
ru, ya, yu am sen, cat, tin stor, gred, draf bank, golf, teks skru skrip, straw

suku kata Melayu tulen hanya 3 yang pertama, iaitu VK,KV,KVK. Yang selebihnya iaitu 5/3/12

Bentuk

kata tunggal dua suku kata

Sebahagian besar daripada perkataan bahasa Melayu terdiri daripada dua suku kata.

11 pola suku kata bagi kata tunggal Contoh Suku Kata Contoh Suku Kata dua suku kata.
V + KV V +VK V+KVK VK+KV VK+KVK
5/3/12

Terdapat

aku, ubi air adik, emas undi, unta ambil, iblis

KV+V KV+VK KV+KV KV+KVK KVK+KV KVK+KVK

dua, bau kuih, jauh bola, pasu jarum, telur lampu, binti jemput, sampah

kata tunggal tiga suku kata

Jumlah kata tunggal 3 suku kata dalam bahasa Melayu agak kecil, tetapi pola suku katanya agak banyak, iaitu 19. sebahagian besar adalah merupakan kata pinjaman.
Contoh cuaca, biasa Siuman Usia, idea Mulia Mentua Suku Kata KV+KV+VK KVK+KV+VK V+KV+KV V+KV+KVK VK+KV+KV Contoh Sekian, haluan Manfaat Utara Ijazah Isteri

Suku Kata KV+V+KV KV+V+KVK V+KV+V KV+KV+V KVK+KV+V

5/3/12

Suku Kata KV+KV+KV KVK+KV+KV VK+KV+VK V+KV+VK KV+KV+KVK KVK+KV+KVK KV+KVK+KV KVK+KVK+KV KV+KVK+KVK

Contoh Kepala, perahu Menteri, penjuru Ilmiah, ikhtiar* Elaun, akaun Binatang*, belukar Matlamat, sembilan Belanja Sempurna Belimbing*, kelompok

* Bentuk ng,ny,kh dan lain-lain dalam perkataan sebenarnya mewakili satu bunyi, tetapi terdiri daripada dua lambang. 5/3/12

Kata tunggal empat suku kata

Terdapat

sebilangan kata kecil kata tunggal yang terdiri daripada empat suku kata. Kebanyakannya merupakan kata pinjaman.
Suku Kata Contoh KV+KV+KV+ Salasilah KVK KVK+KV+KV Sentimeter +KVK KVK+KVK+KV Singgahsana +KV KV+KV+V+K nasional

Suku Kata Contoh KV+KV+VK+ Keluarga KV KV+KVK+KV Sederhana +KV KVK+KV+KV Sandiwara +KV KVK+KV+V+ Sentiasa
5/3/12

Kata tunggal lima dan enam suku kata

Perkataan

lima dan enam suku kata amat terhad dalam bahasa Melayu.
Suku Kata V+KV+KVK+KV+KV KVK+KV+KV+KV+K VK KV+KV+KV+KV+KV +KV Contoh Universiti cenderawasih maharajalela

5/3/12

Kata Akronim
(Tatabahasa

Dewan) kata akronim turut tergolong dalam bentuk kata tunggal. singkatan yang terbentuk dengan menggabungkan huruf awal suku kata atau gabungan huruf awal dan suku kata daripada satu rangkai kata dan ditulis serta dilafazkan sebagai perkataan yang utuh.
ABIM : Angkatan Belia Islam Malaysia

Kata

5/3/12

Boleh

ditulis dengan tiga cara bergantung pada cara pembentukan akronim tersebut. Akronim yang terbentuk daripada gabungan beberapa huruf awal rangkai kata yang lazimnya terdiri daripada kata nama khas dan ditulis dengan huruf besar keseluruhannya. Contohnya:
(Lembaga Urusan dan

1.

5/3/12 LUTH

2. Akronim yang terbentuk daripada gabungan huruf awal dan/atau suku kata ditulis dengan huruf kecil keseluruhannya, jika bukan kata nama khas. Contohnya:
tabika (taman bimbingan kanak-kanak) ubahsuai - (ubah sesuai) kugiran - (kumpulan gitar rancak)
5/3/12

purata - (pukul rata)

3. Jika akronim yang terbentuk daripada gabungan huruf awal dan/atau suku kata itu menjadi kata nama khas, kata itu ditulis bermula dengan huruf besar. Contohnya:
Pernas - (Perbadanan Nasional) Intan - (Institut Tadbir Awam Negara) Petronas - (Petroleum Nasional)
5/3/12

Proton - (Perusahaan Otomobil

Lazimnya

kata akronim terbentuk untuk kata nama khas dan pembentukannya agak longgar serta tidak berdasarkan prinsip yang jelas. Oleh itu, proses pembentukan kata seperti ini tidak digalakkan sebagai satu kaedah pembentukan kata bagi membentuk perkataan baharu atau kata istilah dalam bahasa Melayu.

5/3/12

KATA TERBITAN
Bentuk

perkataan yang dihasilkan melalui proses pengimbuhan, iaitu proses yang menggandingkan imbuhan pada kata dasar. terdiri daripada morfem terikat sementara kata dasar ialah bentuk morfem bebas yang dapat menerima imbuhan. jenis imbuhan :
Awalan : yang hadir sebelum kata dasar. 5/3/12

Imbuhan

Imbuhan awalan
3

jenis imbuhan awalan : awalan kata nama, awalan kata kerja, dan awalan kata adjektif.
Awalan kata nama : apabila bergabung

dengan kata dasar membentuk kata nama. Awalan Perkataan

Pelukis Pembeli Pendakwah Pengguna pengecat

peN- = pepempenpengpenge5/3/12

Awalan perpekejurumahatataprasubsupraekadwi5/3/12

Perkataan Pertapa Pekedai Ketua Jurujual Mahasiswa Tatanegara Prasejarah Subsistem Suprasistem Ekabahasa Dwibahasa

Awalan kata kerja : apabila digabungkan

dengan kata dasar membentuk kata kerja. Awalan Perkataan

melukis membeli mendaki menghasut mengecat memperisteri berkata tersenyum disuruh diperoleh

meN- = mememmenmengmengememperberterdidiper5/3/12

Awalan Kata Adjektif : apabila

bergabung dengan kata dasar membentuk kata adjektif.

Awalan Perkataan terpanjang sejernih

terse-

5/3/12

Imbuhan akhiran
Terdapat

2 jenis imbuhan akhiran : akhiran kata nama dan akhiran kata kerja.
Akhiran Kata Nama
Akhiran Perkataan ajaran ilmuwan budiman seniwati nasionalisme muslimin hadirat ustazah

-an -wan -man -wati -isme -in -at -ah

5/3/12

Akhiran Kata Kerja

Akhiran -kan -i lahirkan ikuti Perkataan

5/3/12

Imbuhan apitan
3

jenis apitan : apitan kata nama, apitan kata kerja, apitan kata adjektif.
Apitan Kata Nama
Apitan Perkataan pelaksanaan pembukaan pendakian pengunduran pengesahan pedalaman perjumpaan kecantikan

peN-.-an = pe--an pem--an pen--an peng--an penge--an pe--an per--an ke--an

5/3/12

Apitan Kata Kerja

Apitan meN-.-kan = me--an mem--kan men--kan meng--kan menge--kan ber--kan ber--an di-kan Perkataan melaksanakan memberikan mendirikan mengelakkan mengehadkan beralaskan bertaburan didorongkan

5/3/12

Apitan meN-.-i = me--i mem--i men--i meng--i di--i diper--kan diper--i memper--kan memper--i ke--an
5/3/12

Perkataan melalui mendahului membanjiri mengawasi didekati diperlihatkan diperingati memperdengarkan memperingati kepanasan

Apitan Kata Adjektif

Apitan ke--an Perkataan kemelayuan keinggerisan kearaban

5/3/12

Imbuhan sisipan
Bentuk

sisipan tidak lagi produktif dalam bahasa Melayu sebagai satu cara membentuk perkataan. kata sisipan sudah membeku dalam kata terbitan dan tidak dapat hadir dalam perkataan-perkataan lain kecuali dalam beberapa istilah yang baru dicipta.

Bentuk

3 sisipan yang masih wujud 5/3/12 : sisipan kata nama, sisipan kata

Terdapat

Sisipan kata nama

Sisipan -el-er-emPerkataan telunjuk seruling kemuncup

Sisipan kata adjektif Sisipan Perkataan -elselerak -erserabut -emgemuruh sinambung 5/3/12 -in-

Sisipan kata kerja

Sisipan -elPerkataan Jelajah gelegak

5/3/12