UN MUNDO BIPOLAR

1. A EVOLUCIN DO MUNDO BIPOLAR (1945-1973)

1.1 A evolucin do mundo capitalista

a) Estados Unidos

Evolucin poltica caracterizada: na poltica exterior: pola afirmacin da sa supremaca no mundo capitalista baseada no prestixio acadado tras a sa participacin na derrota do fascismo e o nazismo no seu enorme potencial militar na detencin do avance do comunismo mediante o Plan Marshall e a sinatura dunha serie de pactos, alianzas e as bases militares (OTAN) na poltica interior: pola alternancia no poder dos dous grandes partidos polticos do pas: o demcrata e o republicano polo protagonismo da figura de John F. Kennedy Evolucin econmica caracterizada: pola afirmacin da sa hexemona no mundo capitalista baseada: na concentracin da riqueza no seu territorio na superioridade tecnolxica pola competencia con Europa e Xapn a partir de 1960 Evolucin social caracterizada: pola expansin do seu modo de vida (American way of life), baseado na abundancia e no consumo pola aparicin de problemas sociais como: a existencia de diversos grupos sociais con problemas econmicos a discriminacin racial con respecto poboacin negra a aparicin de movementos contestatarios (Black Panthers, movemento hippie)

b) Europa occidental

Evolucin poltica Caracterizada: Pola consolidacin dos sistemas polticos democrticos Nos que: Se alternaban no poder os partidos conservadores e os socialdemcratas Evolucin econmica: Caracterizada: Pola aplicacin de polticas destinadas a garantir a reconstruccin tras a Segunda Guerra Mundial mediante O desenvolvemento do Plan Marshall A creacin da OECE Pola reorganizacin da economa e o fomento da colaboracin entre as nacins a travs: Da sinatura do Tratado de Roma e a creacin da Comunidade Econmica Europea (CEE) Polo crecemento econmico e modernizacin da economa Mediante: A mellora da renda por habitante A suba dos salarios A baixada dos ndices de paro A modernizacin do sector industrial Dos sectores tradicionais (aceiro e carbn) Dos novos sectores (industria qumica, do automvil, electrnica e informtica) a terciarizacin da economa Pola intervencin do Estado na economa Mediante: A nacionalizacin de industrias e servizos A elaboracin de plans de desenvolvemento A aplicacin dunha lexislacin laboral de carcter progresista A instauracin do Estado do benestar Evolucin social Caracterizada: Pola incorporacin da muller ao traballo Polos cambios nos modelos familiares e sociais Pola aparicin de movementos alternativos (antibelicistas, ecoloxistas, feministas)
c) Xapn

Evolucin poltica Caracterizada: Pola finalizacin da ocupacin do Xapn pola tropas estadounidenses Polo establecemento dunha alianza entre ambos pases 2

 Pola instauracin dun sistema poltico inspirado nas democracias occidentais Evolucin econmica Caracterizada: Pola rpida recuperacin tras a Segunda Guerra Mundial e a conversin deste pas na segunda potencia econmica mundial (milagre xapons) Baseada: Na axuda dos Estados Unidos e a non existencia de gastos militares na coexistencia de grandes grupos industriais e financieiros con pequenas industrias de tipo tradicional nos que: se realiza un elevado investimento e o grande esforzo na innovacin tecnolxica se produciu un especial desenvolvemento da industria da alta tecnoloxa contan cunha gran abundancia de man de obra aplican unha disciplina de traballo moi rigorosa acadan unha alta productividade abundan os traballos de por vida na importante degradacin do medio natural Evolucin social Caracterizada: Polo equilibrio entre a modernizacin e o mantemento dunha tradicins ancentrais As altas densidades urbanas A escasa cobertura social por parte do Estado A case total inexistencia de conflictividade social 1.2 A evolucin do mundo comunista
a) A Unin Sovitica

Evolucin poltica: Caracterizada: na poca de Stalin: polo culto sa personalidade e o seu liderazgo indiscutible pola persecucin dos disidentes na poca de Khruschev: na poltica interior: polo inicio da desestalinizacin pola ampliacin da liberdade de expresin e da tolerancia na poltica exterior pola aposta pola coexistencia pacfica pola aceptacin de diversas vas para a construcin do socialismo na poca de Breznev pola paralizacin das reformas polo frreo control ideolxico e poltico polo mantemento dos desequilibrios econmicos 3

Evolucin econmica caracterizada: pola rpida reconstruccin da economa e a recuperacin dos niveis de producin baseadas: na extraordinaria movilizacin social nos inmensos recursos dedicados ao progreso tcnico e cientfico no desenvolvemento de amplas rexins na zona asitica na incorporacin da Muller ao mercado laboral pola importancia da industria pesada, de armamento e de telecomunicacins polo desenvolvemento da agricultura baseado: na colectivizacin de terras no desenvolvemento da mecanizacin e das grandes infraestructuras polo crecemento profundamente desequilibrado debido: importancia da industria pesada debilidade da industria de consumo
b) As democracias populares da Europa do Leste

Evolucin social caracterizada: polo dominio da clase social vinculada ao PCUS pola existencia de dous grandes grupos sociais: o constituido por asalariados e campesios cooperativistas (maioritario) o constituido por traballadores intelectuais e profesionais pola mellora paulatina do nivel de vida da poboacin, sobre todo a partir de 1956 debido: existencia de seguridade social, pensins e vacacins pagas existencia de vivenda e educacin para todos os cidadns existencia do dereito ao traballo Evolucin poltica caracterizada: polo establecemento de gobernos de fronte fronte nacional nos primeiros anos da posguerra formados por partidos de diversa ideoloxa pola aliacin destes pases coa Unin Sovitica tras a chegada da Guerra Fra, a instauracin de democracias populares e a sinatura do Pacto de Varsovia debido: ao temor da URSS presin exercida polos Estados Unidos sobre Europa (Plan Marshall e OTAN)

Evolucin econmica caracterizada: polo desenvolvemento de programas de reconstruccin nos inicios da posguerra mediante unha frmula intermedia entre o capitalismo e o comunismo mediante os que: se repartiron as grandes propiedades agrcolas entre os campesios se nacionalizaron as grandes empresas e a banca se impulsou a industria pesada pola imposicin da va socialista debido intervencin da URSS debido ao que: se tiveron que integrar no COMECON
c) China

Evolucin poltica caracterizada: pola proclamacin da Repblica (1911), dominada polas forzas nacionalistas do Kuomintang, tras a abdicacin do ltimo Emperador pola realizacin da Longa Marcha (1934-1935) e a creacin dunha repblica seguindo o modelo socialista polo desenvolvemento da Revolucin maosta que consistiu: na invasin de China por parte de Xapn durante a Segunda Guerra Mundial e a defensa do territorio por parte dos comunistas na expansin do dominio comunista pola maior parte de China tras a derrota japonesa na Segunda Guerra Mundial no estalido dunha guerra civil entre os comunistas e os nacionalistas do Kuomintang, na que venceron os primeiros pola instauracin da Repblica Popular China (1949) a cal: se orientou nos inicios cara o modelo sovitico rompeu posteriorme coa URSS e se puxo en marcha un modelo propio de desenvolvemento do socialismo (Gran Salto Adiante) se intentou mis adiante desprazar a Mao tras o fracaso da experiencia das comunas e se desenvolveu a Revolucin cultural na que: se reprimiu duramente a todos os sospeitosos de contrarrevolucionarios se seguiu as directrices maostas (Libro Vermello) polo mantemento dun sistema dictatorial tras a morte de Mao no que: o Partido Comunista segue a ter o monopolio do poder non se respectan as liberdades fundamentais Evolucin econmica Caracterizada: Antes do triunfo Revolucin maosta (ata 1949) Pola importancia da no sector agrario 5

 No cal: Exista un rxime de tipo feudal Eran frecuentes as fames negras e morran millns de campesios Tras o triunfo da Revolucin maosta (1949-1976) Pola adopcin nos primeiros anos de medidas inspiradas no modelo sovitico: colectivizacin da terra prioridade da industria pesada Pola creacin de comunas populares tras a ruptura coa URSS Despois da morte de Mao (1976 ata a actualidade) Pola apertura a Occidente e a aplicacin do socialismo de mercado Evolucin social Caracterizada: Polo seu elevado crecemento demogrfico Pola importancia da poboacin rural Pola existencia dalgunha das cidades mis poboadas do mundo
d) Os outros pases do mundo aos que se expandiu o modelo socialista

algns pases de Amrica Latina Cuba: onde triunfou a Revolucin Cubana (1959) outros pases: Venezuela, Colombia, Per, Nicaragua, O Salvador, Guatemala) nos que actan ou actuaron as guerrillas comunistas e antiimperialistas algns pases de Asia: Corea do Norte, Vietnam, Afganistn, Siria, Iemen do Sur polos que se estendeu a influencia comunista algns pases de frica pases do Magreb (Alxeria, Libia) Etiopa pases da frica subhariana (Guinea, Mal, Benin, Angola e Namibia)

2. A CRISE DO MUNDO BIPOLAR (1973-1991)