FEMOROASETABULER SIKIMA SENDROMU

Ar. Gr. Dr. Hakan Dur Danman: Prof. Dr. Seluk Blkba

Sunum Plan
Tanm Tarihe Epidemiyoloji ve Etiyoloji Tan ve fizik muayene yntemleri Tipleri Tedavi yntemleri

Tanm
Femur ve asetabulum aras normal olmayan temasa bal skma

Asetabulum superolateral ksm

Tanm
Femur ve asetabulum aras normal olmayan temasa bal skma

Femoral ba boyun birleim yerinin anterior superior ksm

ARI ve KISITLILI K

Tarihe
1975 Salvati : Total kala artroplastisi sonras 1991 Ganz : Femur boyun kr sonras 1997 Leunig : MR artrografiasetabuler labrum 2001 Ito, Ganz: Alt tiplendirme (Pincer ve Cam)

Etyopatogenez
Normal anatomik yap
Zorlamalar travma
Ar (suprafizyolojik) eklem hareketleri Tekrarlayan eklem hareketleri

Duru (postr) bozukluklar

Anatomik bozukluklar
Femur yapsal bozukluklar Asetabulum yapsal bozukluklar Kombine yapsal bozukluklar

Epidemiyoloji
Yaam tarz Aktif (Tekrarlayan Travma) Ya Adolesan (Anatomik Bozukluk- Birincil FASS) Erikin (4. 5. dekad) (kincil FASS) Cinsiyet Kadnlarda femoral nedenli FASS sk Grlme ya kadnlarda daha ge Meslek Zemin deyicisi, yol iisi Sporcu (kurbaalama yzme, tenis, golf, futbol gibi)

Tan
Klinik Grntleme

Klinik
yk;
Ar Epidemiyolojik zelliklerin sorgulanmas
Ya, cinsiyet, meslek, travma yks gibi

Arnn zellikleri
Yeri ve yaylm
Kasktan byk trokanter zerine ve uylua yaylm Genelde tek tarafl

Balangc ve iddeti
Travma ? nce aralkl, sonra devaml karakterde Bak saplanma tarznda, dereceli olarak art Arlk verme, uzun sreli oturma, yrme ve atletik aktivite sonras art

Fizik Muayene
nspeksiyon Lordozda artma Anterior pelvik tilt Palpasyon Kaskta hassasiyet ? Hareketlerde ktleme sesi

Fizik Muayene
Eklem Hareket Akl
Aktif Pasif

Fizik Muayene
Tansal testler
Skma testi

Posterior skmada derin yerleimli kask ars

Tan (Grntleme)
Dz grafi
Kemik yap Eklemin deerlendirilmesi

MR Artrogram

Kemik ve labrum Gangliyon

BT

Kemik yap

USG

Labral yrtk ve gangliyon

Snflandrma
Birincil FASS
Cam tip (tmsek) Pincer tip (kska) Kombine tip

kincil FASS
Cerrahi / Travma sonras Anterior pelvik tilt ( Fonksiyonel mekanik bozukluk)

Cam tip
Kam (Ekzantirik) mili

Cam tip
rotasyon ve fleksiyonda; 1. Asetabulum anterior superior kenarnda kkrdak hasar 2. 3. Labrum yrt Femoral ve asetabuler kkrdak

Femur ba boyun bilekesinde tmsek

 Femoral ba boyun uzantsnda azalma

Cam tip (Radyolojik Patoloji) Rntgenogram

 Herniasyon (Ftklama) cebi

Cam tip (Radyolojik Patoloji) Rntgenogram

 Os asetabuli

Cam tip (Radyolojik Patoloji) Rntgenogram

Cam tip (Radyolojik Patoloji) MR Artrogram

Artm alfa as Labral yrtk Kkrdak hasar

Cam tip (Radyolojik Patoloji) MR Artrogram

Labral yrtk

 Os asetabuli Alfa As

Cam tip (Radyolojik Patoloji) Bilgisayarl Tomografi

Cam tip
Konjenital eliptik femoral ba Femur ba epifiz kaymas Legg Calve Perthes hastal Avaskler nekroz

ounlukla diyopatik !

Konjenital eliptik femoral ba

Femur ba epifiz kaymas

Epifiz kaymas Sferik olmayan ba Femoroasetabuler ilikide bozulma / skma Erken dnemde labrum yrt ve kkrdak hasar

Femur ba epifiz kaymas

Legg Calve Perthes hastal

4-6 ya Eklem yzeyinde kme (kollaps) Sferik olmayan ba ve eklem ilikisinde bozulma

Avaskler nekroz

Snflandrma
Birincil FASS
Cam tip (tmsek) Pincer tip (kska) Kombine tip

kincil FASS
Cerrahi / Travma sonras Anterior pelvik tilt ( Fonksiyonel mekanik bozukluk)

Pincer tip
Ar sarma Labrum yrt Asetabuler halkada dejenerasyon ve ossifikasyon Counter- cup lezyonu (Kar duvar hasar)

Normal femurun anormal asetabulum ile temas

Pincer tip
Ar sarma Blgesel Asetabuler retroversiyon Genel (DAHA SIK!) Koksa profunda Asetabuler protrzyon Koksa vara

Asetabuler retroversiyon
Travma sonras Kompleks asetabuler displazi zole Cross-over sign

Asetabuler retroversiyon

Posterior duvar iareti Normal; Femur ba merkezi arka duvarn medialinde Lateralde ise; asetabuler retroversiyon

Koksa profunda

Normal

Asetabuler fossa ya da femur ba ilioiskial izginin medialinde Artm asetabuler soket

Asetabuler protrzyon
Osteoporoz Romatoid artirit Paget hastal Hipofosfatemi diopatik
OTTO pelvis

(Artrokatadis

Koksa Vara

Femoral boynun anterosuperioruna, asetabulum anterosuperior parasnn basks

Ar sarma Asetabuler retroversiyon Asetabuler protrzyon Koksa vara Asetabuler halka ossifikasyon

Pincer tip Patolojik radyoloji Rntgenogram

Pincer tip Patolojik radyoloji MR artrogram

Labral yrtklar Labral ganglion Kkrdak hasar Counter-cup lezyonu Os asetabuli

Pincer tip Patolojik radyoloji Bilgisayarl tomografi

Asetabuler retroversiyon

Snflandrma
Birincil FASS
Cam tip (tmsek) Pincer tip (kska) Kombine tip

kincil FASS
Cerrahi / Travma sonras Anterior pelvik tilt ( Fonksiyonel mekanik bozukluk)

kincil FASS
Cerrahi sonras Geliimsel kala displazisi dzeltim cerrahisi sonras
Femur derotasyon osteotomileri (cam) Asetabuler at ameliyatlar (pincer)

Travma sonras
Femur boyun (cam) krklar Asetabulum (pincer)krklar sonras

kincil FASS
Anterior pelvik tilt
Fonksiyonel asetabuler retroversiyon

Tedavi
Konservati f Cerrahi

Konservatif Tedavi
la (NSAI) Aktivite modifikasyonlar
Sporcu hasta?

Kalay abdksiyon ve d rotasyonda tutacak ekilde bandajlama / ortez Fizik tedavi

Fizik tedavi
Ksa ve spazm halindeki fleksr kaslara germe egzersizleri Abduktor mekanizmann glendirilmesi Ultrason ve ksa dalga diatermi TENS

Cerrahi Tedavi
Ak teknik Artroskopik
Gen, dejeneratif deiikliklerin bulunmad hastalarda; eklem koruyucu cerrahi leri ya, dejeneratif deiikliklerin varlnda; total kala protezi

Eklem koruyucu cerrahi (Ak Cerrahi)

 Cerrahi kala dislokasyonu

Eklem koruyucu cerrahi (Ak Cerrahi)

Proksimal femoral osteoplasti (Cam) (Kombine) Asetabuler osteoplasti (Pincer) Periasetabuler osteotomi (Asetabuler retroversiyon) Labral yrtklarn tamiri veya debridman

Cerrahi Kala Dislokasyonu

Trokanterik osteotomisiz Trokanterik osteotomili

2000

Medial sirkumfleks arter, obturator eksternus tarafndan korunur. (Avaskler nekroz riski ) Femur ba ve astebuluma tam eriim ve mdahale ans salar.

Siyatik Sinire Dikkat!

 Proksimal femoral ve asetabuler osteoplasti

Floroskopi eliinde Burr daha dzgn bir yzey elde edilmesini salar. Rezeksiyon sonras bone wax uygulamas

 Periasetabuler osteotomi:
Posterior duvar iaretinin + olduu hastalarda (retroversiyon) Asetabulum anterosuperiorunda ki kkrdak salam olmal.

 Femur ba avaskler nekroz Femur boyun krklar (Anterolateral eyrekten %30dan fazla rezeksiyon) Osteotomi / labral tamir yaplan hastalarda implant yetmezlii Enfeksiyon Damar / sinir yaralanmalar

Ak Cerrahi Komplikasyonlar

Ameliyat sonras takip; 1. gnde pasif eklem hareketleri 2. hafta aktif eklem hareketleri 4-6 hafta yk vermekten kanlr.

Kala Artroskopisi
1931 Burman; Kadaverik deneysel artroskopi 1939 Tagaki; lk klinik uygulama 1970 Gross ve Holgersson; modern kala artroskopisi

Kala Artroskopisi
Orta kompartman: Labrum ve medialindeki tm yaplar evre kompartman: Femur ba, ba boyun bilekesi, kapsl

Kala Artroskopisi
Orta kompartmann deerlendirilmesi iin 300-500 Newton traksiyon gc Lateral kompartmandaki patolojiler iin traksiyona gerek yok. Portal girilerinde iyatrojenik damar/sinir

Kala Artroskopisi
Endikasyonlar;
Cam tipi zole asetabuler retroversiyon

20 ya erkek, Futbol oyuncusu

Preop

Postop

45 ya bayan

22 ya erkek, Futbol oyuncusu

25 E Sol kala (Cam)

37 K Sa kala (Pincer)

Artroskopik Tedavi
Avantajlar;
*Daha kk kesi *Daha hzl iyileme *Daha az morbidite

Dezavantajlar;
*Deneyim ve uygun ekipman gerektirmesi *Seilmi hasta ve snrl endikasyon *Traksiyon veya portal girilerinde sinir hasar riski

*Artroskopi srasnda Hueter tarafndan tariflenen mini artrotomiyle kondral ve labral hasarlara mdahale ans artar.

Sonular
Horrisberger ve ark. (2010) 105 kala (88 hasta) Artroskopik Cam ve kombine tip Ortalama 2,3 yl takip (1,3-4,1)

Sonular

Artroskopik debridman ve osteoplasti klinik ve radyolojik olarak etkili bir yntem

Sonular
Bedi ve ark. (2008) 19 makale 194 hasta Ak cerrahi 40 ay takip %65-%94 iyi ve mkemmel sonu

Ksa dnem sonular

Clohisy ve ark. 2010

%68 - %96 baar %0 - %26 baarszlk

Tekrar cerrahi gereksinim ve komplikasyon oranlar dk

Ak Cerrahi mi? Artroskopi mi?

Sonular asndan anlaml fark yok!

Sonu
Erken yata kala ars nedenleri aratrlrken mutlaka aklda tutulmal. Tam hikaye ve uygun fizik muayenenin nemi unutulmamal. Rntgenler mutlaka 2 ynl ve karlatrmal olarak deerlendirilmeli. Cerrah; alkn olduu teknik ve uygun ekipman dahilinde tedavisini

Teekkrler!