84 BLM 6 6.

DEVER

Kurba giren ara

P= W V2 g R

(1)

merkezka kuvvetinin etkisi altndadr. W V R G : Aracn arl : Aracn hz : Erilik yarap : yerekimi ivmesidir.

Merkezka kuvvetinin etkisini araca yava yava verdirmek iin bir birletirme erisi kullanlr. Bu etkiyi ortadan kaldrmak iin yolun enine eimi azar azar azaltlr. Buna dever denir. Ayn durum demiryollarnda sz konusu olduunda kurbun d kenarndaki ray ykseltilir. Karayollarnda enine eim q

V2 tg = q = 0.00443 R
eitlii ile verilmektedir.

(2)

Yolun aliyman ksmnda, iki eritli yolda, yolun eksenine gre iki yne yaan yamur sularn akmas iin dever verilir. Bu dever genellikle %2 dir. Kurpta ise dever merkezka kuvvetinin tesirini etkisiz duruma getirecek bykle ulamaldr. nce at eklindeki yol kesiti ayn ynde eime getirilir. Eim kurbun balangcna kadar azar azar artrlarak istenen eime ulalr. Yolun ayn eime getirilmesi birletirme erisi banda tamamlanmal, ayn eimde istenen eime geite birletirme erisi boyunca salanmaldr. Dever daire boyunca aynen devam eder. Kurptan kta ise, kurba giriteki ilemin tersi uygulanr.

ekil 83. Dever

85

ekil.84. ekildeki d uzakl, yani atdan ayn eime gei iin gerekli olan uzaklk profil kesitten yle hesaplanr.

qa q d /2 d 2 = a = q d / 2+ L q 2 d + 2L
qa d +qa 2L = q d 2qaL=d(q-qa)
d= 2q a L q qa

rnek 1: qa= %2, q=%6, L=60 m. at durumunda ayn eime gei iin gerekli olan q uzakln hesaplaynz. 22 d= 60 = 60 m 62 rnek 2: qa= %2, q=%5, L=60 m
d= 22 60 = 80 m 52

Birletirme erisinin bulunmamas durumu Eer yolda birletirme erisi yoksa bu durumda yine dever verilir. Fakat rakordman boyunun (yaklam boyu) 2/3 yolun aliyman ksmnda, 1/3 ise kurb iine alnr. Rakordman boyu L ise
L = 0.0354 V3 R

eitlii ile bulunur. 45 den kk rakordman boylar 45 m olarak alnr. Rakordman d kenarndaki ykselme lineer olarak yaplr. Buna gre rakordman balangcndan itibaren herhangi bir l uzaklndaki deverin deeri qx,

86
q x = q a + (q q a ) l L

eitliinden bulunur. Normal olarak qa nn deeri -%2 dir. rnek 3: qa= -%2, q=%6, L=45 m olduuna gre l=32 m iin qx deeri nedir? 32 q x = 0.02 + (0.06 + 0.02) 45

Rakordman ve dever tafsilat:

ekil 85. rnek 4:

ekil 86. a. V=80 km/h olduuna gre max deveri bulunuz b. Rakordman boyu 60 m olduuna gre Dden 50 m sonraki bir noktada dever deerini bulunuz.

87 a). a)
e= 0.00443.80 2 = 0.0567 = 0.06 500

dkm = 3150-40=3110=3+110

Dever diyagram

ekil 87.
8 2 60.2 = X= = 15m 60 X 8 6 45 = P1P 2 = 5m P1P 2 35

qx = P1P2 = % 35 qx=qa+(q-qa) rnek 5:

l 50 = 0.02 + (0.06 + 0.02) = 0.0467 L 60

ekil 88. Verilenler: Km A=5+150 R=500 m

= 30 o V=100 km/h L= 60 m

a- C nin kilometraj b- Rakordmann ular D, B, E,Fnin kilometreleri c- D den 30 m (kurp ynndeki) ilerideki noktada dever durumu d- deverin % 5 olduu yerin kilometraj

zm aAC = 2R 30 = 261.80 m 360 57.5

b-

Km C = 5150+261,80=5+110 Km D = Km A40 = 515040=5+110 Km B= Km A+20=5150+20=5+17080 Km E= Km C 20 = 5411,80 20 = 5+391 Km F = Km C + 40 =5+45180

88 ce=
0,00443V 2 0.00443.100 2 = = 0.09 R 500
0.11 60 = 0.02 X X = 10.91 m 30 10.91 = 19.09 m

ekil 89.
qx 19.09 = q x = 0.035 0.02 10.91 30 q x = 0.02 + (0.09 + 0.02) = 0.035 60
X2 0.05 0.050.10,91 = X2 = = 27,28 m 0.02 10.91 0,02 d- Km K = KmD + 10.91 + 27.28 = 5110 + 38.19 = 5148 Km K = 5 + 148 49

rnek 6:

ekil 90. a. Max. Deveri ve yaklam boyu uzunluunu bulunuz. b. Yaklam boyunun ve noktalarnn (D, E,F,G) kilometrajlarn bulunuz. c. D noktasndan 60 m tedeki dever deerini bulunuz.

a-

q = tg = 0.00443

V2 = 0.09 R

D=

2R = 201.95 m 400

L = 0.0354

V3 = 65.52 400

89

b-

Km D = KmA

2 2 L = 5145 64.52 = 5145 43.01 = 5101.99 m 3 3 1 1 Km E = KmA + L = 5145 + 64.52 = 5145 + 21.51 = 5166.51 m 3 3 1 KmF = KmC L = 5346.95 21.51 = 5325.44 m 3 2 KmG = KmC + L = 5346.95 + 43.01 = 5389.96 m 3

cd-

q x = q a + (q q a )
qx = % 8

l 60 = 0.02 + (0.09 (0.0299)) 2 64.52