Sistemi linearnih jednaina

Reavamo sistem sa n jednaina i n nepoznatih: a11x1 + a12x2 + ... + a1nxn = b1 a21x1 + a22x2 + ... + a2nxn = b2 (1) an1x1 + an2x2 + ... + annxn = bn Ovaj sistem moemo da zapiemo u matrinom obliku: Ax = b (2) Pri emu je A matrica dimenzije nn iji su elementi koecijenti {a ij }n i,j=1 , x = [x1 ,x2 ,...,xn ]T vektor nepoznatih i b = [b1 ,b2 ,...,bn ]T slobodan vektor.

Iterativne metode za reavanje sistema linearnih jednaina

Iterativnim postupkom reiti sistem 1.02x1 0.05x2 0.10x3 = 0.795 0.11x1 +1.03x2 0.05x3 = 0.849 0.11x1 0.12x2 +1.04x3 = 1.398 dok se reenje ne poklopi na 4 decimale. Reenje: Zadatak demo reiti Jakobijevom i Gaus-Zajdelovom metodom. Najpre proverimo uslov konvergencije iterativnog procesa (uslovi su isti za obe metode). Dovoljno je da bude ispunjen jedan od uslova: | | ( ) (7)

( )

Pritom su aij odgovarajudi koecijenti uz nepoznate xi. Dakle, dijagonalni element aii mora

biti, po apsolutnoj vrednosti, vedi od sume ostalih elemenata po apsolutnoj vrednosti u istoj vrsti ili koloni. Posmatrajmo keocijente uz xi po vrstama:

Dakle, za sistem jednaina (7) Jakobijeva i Gaus-Zajdelova iterativna metoda de konvergirati. Napiimo sistem (7) na drugaiji nain:

(10) Poetne vrednosti x1(0) ,x2(0) ,x3(0) biramo proizvoljno, moemo uzeti vrednosti slobodne kolone iz jednaine (7), ili (10). Koristidemo vrednosti slobodne kolone iz jednaine (7). Formiramo tabelu iteracije: k 0 1 2 3 4 5 6 7 x1 0.795 0.9581 0.9769 0.9812 0.9819 0.9820 0.9820 0.9820 x2 0.849 0.9770 1.0007 1.0042 1.0049 1.0050 1.0051 1.0051 x3 1.398 1.5263 1.5583 1.5630 1.5639 1.5640 1.5641 1.5641

Jakobijevom metodom smo, posle 7 iteracija, dobili reenje sistema (7) x1 = 0.9820 x2 = 1.0051 x3 = 1.5641 Gaus-Zajdelovom metodom reiti sistem: Za razliku od Jakobijeve metode, sada u jednoj iteraciji koristimo dobijene podatke u istoj iteraciji. Naime, za izraunavanje vrednosti
( )

, koristimo poslednje izraunate vrednosti, a to su iz

predhodne iteracije, prethodne iteracije

( ) ( )

( )

. Za izraunavanje
( )

koristimo upravo izraunatu

( )

( )

i iz

. Za izraunavanje

koristimo izraunate

Ovakav nain izraunavanje znaajno ubrzava proces konvergencije. Polazimo od istih poetnih vrednosti x1(0) ,x2(0) ,x3(0) kao pri raunanju Jakobijevom metodom, a to su elementi slobodne kolone iz (7). k 0 1 2 3 4 x1 0.795 0.9581 0.9811 0.9820 0.9820 x2 0.849 0.9945 1.0048 1.0051 1.0051 x3 1.398 1.5603 1.5639 1.5641 1.5641

Gaus-Zajdelovom metodom smo, posle 4 iteracije, dobili reenje sistema (7) x1 = 0.9820 x2 = 1.0051 x3 = 1.5641 Postignuta tanost je ista, ali je postignuta bra konvergencija u korist Gaus-Zajdelove metode.