Professional Documents
Culture Documents
ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3
ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3
ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3
31-40
. 21 -30
: -
~1~
( )
~2~
( )
XXXI
LECTIO PRIMA ET TRICESIMA
citius, altius, fortius: , , (
).
errare humanum est:
grosso modo:
homo homini lupus:
Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is
cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed paulo post filius
eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est;
permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et
armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra
~3~
( )
. ,
1.
castra hostium et
"Congrediamur, ut cernatur
. ,
permotus cupiditate
pugnandi, ruit in
( ),
() ,
. ,
morte adulescentem,
fugati erant.
~4~
( )
, ,
, . ,
, 1. ,
: ,
. ,
( ),
() ,
. . ,
, , 2
.
1. .
2.
pugna ae= ()
hasta ae= ()
fuga ae= ()
opera ae= , () [:
. operae arum= ]
Titus Manlius ii/-i= ()
filius ii/-i= ()
bellum i= ()
castra orum= () [:
castrum i / castellum i=
]
proelium ii/-i= ()
verbum i= ()
arma orum= (o) [ . .]
consul ulis= ()
dux cis= ()
miles itis= ()
hostis is= ( & )
adulescens ntis= , - ( & )
virtus utis= () [. .
virtutum & virtutium]
salus utis= ()
cupiditas atis= ()
Latinus-a-um= ,
paulus-a-um=
nobilis-is-e=
omnis-is-e= ,
fortis-is-e=
singularis-is-e= ,
( )
~5~
( )
mors, mortis= ()
vis, .: vim= () [
. .]
genus eris= , ()
certamen inis= , ()
exercitus us= ()
eventus us= ()
iniussus us=
()
~6~
( )
:
1. N
, .
2. N
, , .
3. N 4
, , .
4. nobili genere, singularis proelii, viribus suis: N
.
5. N
, .
6. N
, .
7. N
.
8. N 2
.
9. N 3
.
10. praefuit, abiret: N
.
11. T .
12. N , :
) Dux hostium proelio adulescentem lacessebat.
) Filius consulis ducem hostium hasta transfixit.
) Adulescens fortior hoste armis eum spoliavit.
) Ille confisus viribus suis et cupididate pugnandi permotus in certamen ruit et
hostes fugavit.
) Consul filium suum supplicio capitis adfecit.
~7~
( )
XXXII
LECTIO ALTERA ET TRICESIMA
alter ego: ,
a posteriori:
a priori:
curriculum vitae (c.v.):
de facto:
Pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces, plena exemplorum vetustas; quae
iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas imagines
scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus bene gerendi et
honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi
esse ducendo- me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.
~8~
( )
exemplorum;
(/
/ ,
() -
! ,
bene et administrandi
rem publicam,
Colendo et cogitando
. -
- expetendo solum
( .)
(/
),
~9~
( )
, ,
(/ )
, .
- () -
- , !
, ,
.
. - (
.)
(/
),
.
tenebrae arum= () [
.]
littera ae= (),
litterae arum= ,
()
Graecus i=
Latinus i=
liber bri= ()
animus i= ()
vir, viri = ()
exemplum i= ()
periculum i= ()
sapiens ntis= () (
. sapio3= / )
scriptor oris= ()
homo inis= (+)
vox cis= , ()
vetustas atis= () [ .]
imago inis= ()
excellens ntis= ( .
excello)
mens, mentis= ()
laus, laudis= ()
honestas atis= , ()
mors, mortis= ()
salus utis= ()
plenus-a-um =
multus-a-um =
cupidus-a-um =
(+ )
publicus-a-um =
parvus-a-um =
fortis-is-e = ,
omnis-is-e = ,
ego (. .)
meus, mea, meum ( .)
vester, vestra, vestrum (
.)
tot (
.)
tantus, tanta, tantum ()
~ 10 ~
( )
dimicatio, onis= ()
lumen inis= ()
corpus oris= ()
cruciatus us= , ()
res publica, rei publicae= ()
:
1.
iaceo2 iacio3*.
2.
quae in tenebris omnia:
.
3.
quam:
.
4.
excellentes: i,
.
~ 11 ~
( )
:
2.
.
3. omnes cruciatus, salute vestra, meam mentem, tantas dimicationes:
.
4. ,
.
.
.
. .
2.
( ): tenebris, litterarum, libri, imagines, virorum, scriptores, animum,
pericula, salute, lumen, voces, exemplorum.
3. N :
. . . . . .
me
meam
vestra
tot
quas
tantas
4. :
multas
cupidus
parvi
fortissimorum
~ 12 ~
( )
XXXIV
LECTIO QUARTA ET TRICESIMA
ad calendas Graecas ,
ad hoc '
ante meridiem (a.m.)
ante portas
Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum
venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium
fores reserari eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum
templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante
domum reverterunt.
~ 13 ~
( )
()
. ,
praesidium domesticorum. ut
() .
abiectis armis
appropinquaverunt ianuae
),
Scipioni
(incredibile auditu!)
- !-
( ) ,
domum.
~ 14 ~
( )
,
, . ,
,
() . ,
( ),
- !-
. ( ) ,
.
,
. ,
, .
ianua ae= ()
dextra ae= () ()
Africanus i= ()
domestici orum= ()
[ . .]
deus i= ()
Liternum i= ()
arma orum= () [ . .]
praesidium ii/-i= , ()
tectum i= ()
templum i= ()
vestibulum i= / ()
donum i= ()
praedo onis= , ()
dux, ducis= ()
postis is= () [. .: -e i]
homo inis= (+)
foris is= () [ .
.: fores ium]
virtus utis= () [. .: -um
ium]
clarusaum= ,
sanctus-a-um=
dexter, dext(e)ra, dext(e)rum=
complureses(i)a=
incredibilis, is, e= (
)
immortalis, is, e= (
)
~ 15 ~
( )
~ 16 ~
( )
2.
debeo. tibi:
a) Constituenda (sunt) iudicia.
b) Revocanda (est) fides.
c) Omnia severis legibus vincienda sunt.
d) Subveniendum rei publicae est.
1.
.
2.
.
3. clara voce, deis immortalibus:
.
4.
.
5. complures: .
6. clara, sanctum: .
7. haec, quod, ipsum:
.
8. capio.
.
9. :
conlocavit, solent, posuissent.
10. .
.
11. rettulerunt:
.
12. ,
. ,
:
) Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit.
) Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinqua-verunt.
) Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is praedones intromitti ius-sit.
) Praedones postes ianuae venerati sunt.
) Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum
reverterunt.
~ 17 ~
( )
.
.
. .
20.
( ): ianuae, duces, tecto, voce, armis, postes, deis, fores,
templum.
21. N :
eum
se
ipsum
quod
haec
22. , :
clara
sanctum
dextram
immortalibus
incredibile
~ 18 ~
( )
XXXVI
LECTIO SEXTA ET TRICESIMA
a posteriori
a priori
ave, Caesar, morituri te salutant , ,
casus beli
Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur,
vultum risu solvit et protinus dixit: " Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis
ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi
posse".
~ 19 ~
( )
Samnitium. Ille
() .
1.
() . ,
, 2,
ut eo uteretur, solvit
, , ()
vultum risu et
() 3
,
. () .
1.
() . , ,
2, , , () ()
3 : ,
.
~ 20 ~
( )
1.
2.
3.
divitiae arum= [ . .] ()
pecunia ae= ()
Manius i= ()
Curius i= ()
Dentatus i= ()
legatus i= ()
focus i= , ()
catillus i= ()
minister -stri= ()
scamnum i= ()
aurum i= () [ . .]
Samnites ium= [ . .:
Samnis, -itis] ()
locuples etis= (+) [. .: -i
e, . .: -ium um, . .: -es
is]
frugalitas atis= () [
.
]
paupertas atis= ()
legatio onis= ()
pondus eris= ()
vultus us= ()
risus us= ()
dies ei= ()
acies ei= , ()
magnus-a-um=
ligneus-a-um=
supervacaneus-a-um= ,
ineptus-a-um= ,
facilis-is-e= [.
: facile faciliter, faculter]
locuples etis= [.:
locuple]
~ 21 ~
( )
~ 22 ~
( )
.
.
. .
16.
( ): pecunia, catillo, pon-dus, auri, legationis,
divitias, ministri, frugalitate, legati.
17. N :
.
.
quodam
eum
ille
ille
se
ipsum
me
18. , :
maxima
ineptae
ligneo
supervacaneae
~ 23 ~
( )
XXXVII
LECTIO SEPTIMA ET TRICESIMA
corpus
de facto
de iure
de profundis
directiva ,
dum spiro spero
dura lex sed lex
In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
facere, quae ad concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare
cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in
bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores
impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur.
Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit
victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
~ 24 ~
( )
T ,
. , ,
, (/
),
miserius
(/
civili bello.
) .
( )
impotentioresque, ut,
( , ),
cogantur necessitate
(/
) .
, ,
()
victoria.
T , ,
, . ,
( ),
,
(/ ),
(/ )
. , ( )
: ( ,
~ 25 ~
( )
), ,
(/ ) .
, , , ()
, .
concordia ae= () [ .
]
victoria ae= ()
natura ae= ()
locus i= () [. .: loci orum=
, loca orum=
]
deus i= ()
bellum i= ()
auxilium ii/-i= () [auxilia
orum=
]
furor oris= ()
victor oris= ()
urbs, urbis= ()
necessitas atis= ()(+.
) [ . .
, ]
casus us= , ()
exitus us= ()
res, rei= ()
salvus-a-um=
miser-era-erum= , ,
omnis-is-e= , [
,
]
civilis-is-e=
ferox cis= ,
impotens ntis=
,
~ 26 ~
( )
~ 27 ~
( )
XXXVIII
LECTIO DUODEQUADRAGESIMA
errare humanum est
errata
et cetera (etc.)
ex libris 1. : , ,
.
2. ' .
3. , , .
Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit
omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum
aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa,
rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: "ego
libenter tibi mea sede cedo". Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua
est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in
matrimonium duxit.
~ 28 ~
( )
, ,
, /
, ,
(/ )
puellam.
:
, ,
, .
. , /
, .
: .
.
, , ,
(/ ) .
~ 29 ~
( )
Caecilia ae= ()
filia ae= ()
puella ae= ()
mora ae= , ()
matertera ae= ()
Metellus i= ()
locus i= () [. .: loci orum=
, loca orum=
]
sacellum i= , ()
propositum i= ()
dictum i= ()
matrimonium ii/-i= (o)
mos, moris= , , () [.
.: mores um= , ]
uxor, uxoris= ()
soror oris= ()
nox, noctis= ()
vox, vocis= ()
sedes is= () [* . .: -um]
omen, ominis= ()
res, rei= ()
priscus-a-um=
longus-a-um= ,
paulus-a-um=
nuptialis-is-e= (
.)
~ 30 ~
( )
~ 31 ~
( )
.
.
. .
12. N :
.
ego
ipsa
is
quodam
aliqua
mea
hoc
quam
~ 32 ~
( )
XL
LECTIO QUINTA ET QUADRAGESIMA
ex officio
exampli gratia (e.g.)
gratis
grosso modo , ,
. :
grosso modo
habeas corpus 1. (: ). ,
habeas corpus 1679, '.
2.
Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marius quam celerrime hostis
iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius
Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam cum
Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: "Licet mihi ostendas agmina militum,
quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, nunquam tamen ego hostem
iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen meminero
~ 33 ~
( )
,
(),
,
( ).
, ,
, .
,
(/
), :
(/ ),
,
,
(
).
,
(/
).
, (),
,
( ).
, ,
, .
, (/
), :
(/ ),
, ,
( ).
,
(/ ).
~ 34 ~
( )
Sulla ae= ()
Scaevola ae= ()
sententia ae= , ()
curia ae= ,
()
Roma ae= ()
Italia ae= ()
Gaius Marius= ()
hostis is= (+)
augur uris= ()
miles itis= ()
senex, senis= () [* . .:
senum]
urbs, urbis= ()
voluntas atis= , ()
mors, mortis= ()
agmen inis= , ()
corpus oris= ()
senatus us= ()
res, rei= ()
solus-a-um= (
.)
armatus-a-um= ,
[ . . . armo1=
] [ .]
infirmus-a-um=
celer-ris-re=
~ 35 ~
( )
( )
ostendo, ostendi, ostentum / ostensum, ostendere3 =
- , memini, - , meminisse () =
nolo, nolui, -, nolle = ()
1. solus: ,
ius i.
2. senex: . . senum.
3. memini: ( :
memento, mementote).
4. . licet + ( : licet=
, ut + ).
1.
.
2.
.
3. corpore infirmo:
.
4. celerrime: .
5. , ,
.
6. ire:
.
7. noluit:
.
8. audebat, instaret:
.
9. occupata urbe: .
10. interrogatus: .
11. cum Sulla ei instaret, dixit:
.
12. meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse:
.
13. o
: coegerat, aude-bat, noluit, minitans,
conservatam esse
.
.
. .
~ 36 ~
( )
14.
, : urbe,
senatum, agmina, re, hostis, augur, senex, cor-pore, mortem.
15. N :
.
. .
. .
cuius
nemo
hac
is
quibus
ego
solus
207
[
208
209
210
, /
Postquam Q. Mucius Scaevola interrogatus est,
Dixit is Sullae instanti ()
211
~ 37 ~
( )
30
. 21:
Pro quo acceperunt: . .
Capitolium. pro quo,
.
Qui diu fuerat divisam: . .
Camillus. . . qui,
.
Quod illic pensatus est: . .
quod, -
. .
Unde tamen reversus est: . .
exilium. unde,
. in exilium.
. 23:
Ut ignoraretur a marito: . .
ut, . ,
,
. , ,
(paravit) (
). . ita.
.
Cum illa intaverat: . . . cum
, . , .,
.
(simulabat ac respondebat). .
.
Quid ageret puer: . . inerroganti.
() . quid .
, ,
. ,
interroganti respondebat
( ).
Cum lacrimae vincerent / prorumperentque: . .
- . cum ,
. .
(egrediebatur) .
Ut simul imponeretur: . . orabat.
ut, . ,
., . ,
, (orabat) (
).
~ 38 ~
( )
. 24:
Cum P. Cornelius venisset / eique ab ostio dixisset eum non esse: .
, que.
- . cum
. -
. .
(sensit) .
. .
Quid postea Nasica fecerit: . . accipe.
() . quid .
, ,
. ,
. (accipe)
- ( ).
Paucis post diebus venisset / et eum a ianua quaereret: . .
- . cum
.
- . : .
. (exclamavit). .
.
Etsi domi erat: . . .
etsi. .
. . .
Quod Nasica mentiebatur: . . .
. quod, - .
indignatus .
.
Quid Nasica responderit: . . scire.
() . quid .
, ,
.
. (visne scire)
- ( ).
Cum te quaererem: . . - cum
. - .
. . (credidi)
.
. 25:
Quando putetis ex arbore: . . .
interrogo . quando
, ,
.
. . (interrogo)
- ( ).
~ 39 ~
( )
~ 40 ~
( )
( itaut). .
.
Quae deinceps scribam: . .
fore. . quae. ()
.
Quod in pomis est: . .
idem. . quod. (.)
.
Quae dura et acerba nascuntur: . .
fiunt. . quae.
.
Quae gignuntur mollia: . .
fiunt. . quae.
.
. 28:
Cum eum cognovisset: . . - .
cum
. - .
. . (comprehendit et tradidit)
. .
.
Quanti homo sit: . . spectare.
. quanti . ,
., . ,
. . (
spectare noli) - (
).
Qui tam nihil est: . . est
. . . qui, .
[ (-
). : Si quis tam nixili est () parvi preti est ()].
Ut nihil possit fugitivi: . . ut
nihil . , ,
. ,
, (adfectus est)
(
). . . tanto, .
.
. 29:
Cum Octavianus rediret: . . - cum
. - .
. (occurrit)
. .
.
~ 41 ~
( )
~ 42 ~
( )
29-40
~ 43 ~
( )
+
+
+
1.
2.
3.
4.
5.
. +
: e.g.
salutatio Caesaris()
:
e.g.
nomen Asiae
:
e.g.
corvus sutoris
:
e.g
homo ingentis magnitudinis
:
e.g.
pars exercitus
. +
1. () :(. . : e.g. avem viginti
milibus sestertium emit)
- + aestimo - facio - duco = ,
- + emo ( = ) - vendo ( = )
- + sum (parvi preti est)
e.g. avem emit tanti, quanti nullam adhuc emerat.
2. : - + accuso = (e.g. accusatus est proditionis)
- + contemno =
3. - :capitis
*K: : pater morte eum multavit ( = )
4. : :
- interest ( = )
- refert ( = )
- = . E.g
Corvum Caesaris emere interfuit.
5. - miseret =
- paenitet =
- piget =
- pudet =
- taedet =
+ = ,
...
+
=
, ...
e.g. me paenitet verborum meorum.
6. = < -.
e.g. venit corvo in mentem verborum dminis sui.
7. + sum e.g. sapientis est.
. + -
1. (): -cupidus (= )
-peritus ( = )
~ 44 ~
( )
2. : + .:
1. - () (),
: - - : coniungo - aproppinquo, similis
-
-
2. - :
- dico =
- do =
- : ob - prae - pro - in
(obtulit - proponebat)
3.
. : e. g. Filius mihi est.
. - : (+consulo, metuo).
. :
: e.g. Ille mihi mortuus est. (= ).
: (32) .
. + : placet licet ( = ) ...
:
:
:
-exemplo
-auxilio
+ sum ( )
-usui
+ -
-adiumento
.
-solacio
E.g. - Murena patri (= ..) magno adiumento fuit.= O M.
.
- Murena patri solacio fuit.= . .
- Caesar equitatum auxilio legionibus ( .) misit. =
.
~ 45 ~
( )
( ) 3
(superativus)
(instrumentalis)
(locativus)
1.
ex, de, ab +
nobili genere natus ( )
( ) poculum ex auro
- ( ) +
- , , , : castris abeo pugna abstineo
vinum a mercatoribus non importatur.
( ) fortior hoste.
- singularis proelii eventu cernetur.
: pauci ex militibus - ex quibus
2.
cum elephantis Alpes transiit
: Tarquinius hoc modo imperium perdit.
homo squalida facie.
hasta eum transfixit.
: - per () +
- . : opera, beneficio, auxilio +
Opera adulescentis per adulescentem hostes fugati erant.
- . : - :
- :
(Paulo, quanto)
virtute antecellit.
cupiditate pugnanti permotus.
+ : iussu, iniussu, rogatu + : Iniussu consulis.
pater eum morte multavit
(): avem viginti milibus emit.
3.
in Asia
ultimis annis.
~ 46 ~
( )
,
, .
( )
.
() ,
. , :
(2 )
4 ( )
. .
: (+ -e 3 4 ) + -ndi ndo ndum
ndo.
pugna-ndi
pugna-ndo
pugnan-dum
pugnan-dum
()
.
.
:
:
( ): e.g.
aptus-a-um=,
idoneus-a-um=
e.g. locus idoneus pugnando
commodus-a-um=
utilis-is-e= .
: ad, in + .
: dux milites ad pugnandum hortatus est:
.
: facile est ad cognoscendum.
liber de beate
~ 47 ~
( )
1.
2. : (+ -e 3 4 ) + ndus nda - ndum
3. :
4. : . .
5. + sum:
:
1.
homo non ferendus ( ).
2.. ' :
- ,
.
deleo Carthaginem-->delenda est Carthago (=
).
- ,
.
subveniendum est reipublicae (subvenio+.).
militibus pugnandum est fortiter pro patria
3. ,
: do, trado, mitto, relinquo-accipio,
suspicio, permitto
urbs militibus diripienda tradita est (=
)
~ 48 ~
( )
1.
.
2.
sum :
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
1.
: . .
.
2.
:
..
subvenientum
est
reipublicae.
(subvenio + OTIKH).=
.
(. .:
).
debeo +
(+sum):
.
:
.
.
,
.
sum , debeo.
..: Caesar debet / debuit excitare iustitiam.
Iustitia Caesari excitanda est / fuit.
. :
( ) .
.
( um).
sum , debeo.
.: Tu debebas subvenire civibus Romanis.
Civibus Romanis tibi subveniendum erat.
~ 49 ~
( )
T (= supinum):
1.
2. : + -tum ( sum) tu ( su)
3. - : : ama-tum,
deletum, lectum, auditum.
: ama-tu,
deletu, lectu, auditu.
: ,
.. Praedones venerunt Scipionem salutatum =
.
. (- um)
1. :
2. um + : eo, venio, mitto ... E.g. Praedones
venerunt salutatum.
3. . ... : e.g. .
4. :
e.g. Praedones venerunt Scipionem salutatum.
. ( u)
1. :
2. u + : facilis, difficilis, iucundus, incredibilis, mirabilis.
3. : dictu, factu, auditu, visu. : e.g.. hoc facile dictu est, hoc incredibile
auditu est, hoc mirabile visu est.
+
1. (-um): E.g. Praedones venerunt salutatum.
2. : E.g. Praedones venerunt ad salutandum.
3. causa ( gratia) + : E.g. Praedones venerunt salutandi causa.
~ 50 ~
( )
(eo, venio, mitto .)
:
1. Legatum miserunt, ut nuntiaret ( .) .
.
2. Legatum miserunt, qui nuntiaret (. . .) .
() .
3. Legatum miserunt nuntiatum (. -urn) . .
4. Legatum miserunt nuntiandi causa (causa gratia + . ) .
() .
5. Legatum miserunt ad nuntiandum (ad + . ).
nuntio ()
victoriam ( )
: ().
1, 2 3.
, 4 5,
(victoriam)
(= . . XXXII) (= .
. XXXIII). .
: ()
() (nuntiandi, nuntiandum)
(nuntiandus -a -um)
.
: legatum miserunt victoriae nuntiandae causa
( 4) legatum miserunt ad victoriam nuntiandam ( 5).
: ()
(. )
(. ) ()
( ) , ()
()
(
).
.
. .
()
(causa, gratia . ad, in de, ex, in ab
.) ()
(
) . :
campus proelio committendo aptus (: proelium committendo)
.
scripsit librum de corpore curando (: de curando corpus)
.
.
. :
~ 51 ~
( )
31. Congrediamur, ut cernatur (. .)
Congrediamur, qui cernamus (. ) (. . .) a quibus
cernatur.
Congrediamur cretum(. ) ( -um)
Congrediamur ad ( in) cernendum (. ) (. . .)
Congrediamur cernendi causa ( gratia) (. ) (. . .)
32. Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum ad intuendum, verum
etiam ad imitandum scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt. (. .
.)
Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum ut intueremur, verum
etiam ut imitaremur scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt. (. .)
Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum quas ( qui) intueremur,
verum etiam quas ( qui) imitaremur scriptores et Graeci et Latini nobis
reliquerunt. (. . .)
Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum intuitum, verum etiam
imitatum scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt. ( um).
Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum intuendi causa (
gratia), verum etiam imitandi causa ( gratia) scriptores et Graeci et Latini nobis
reliquerunt. (. . .)
! , ,
:
Quam multas imagines fortissimorum virorum non solum ad ( in) intuendas (eas),
verum etiam ad ( in) imitandas (eas) scriptores et Graeci et Latini nobis
reliquerunt.
~ 52 ~
( )
(attractio gerundiva)
,
. .
,
, .
[
: utor, fruor, fungor, potior,
. .. spes potiendae urbe-->spes potiendae urbis (=
).]
legatum miserunt causa nuntiandi victoriam-->legatum miserunt causa
nuntiandae victoriae
legatum miserunt ad nuntiandum victoriam-->legatum miserunt ad
nuntiandam victoriam
- :
Cassius auctor erat Caesaris interficiendi (=
)
Cassius auctor fuit Caesaris interfecti (=
)
~ 53 ~
( )
Quod,
quia,
quoniam, cum
(+ .
(
)
/
( ,
)
(propter, ob ...)
Ut
Ne
(quis/quid
...)
Quo ( +
. .
)
(
)
(
)
1.. .
2. ( )
3.(causa/gratia+.
) . .
4.
(ad+.)
. .
Ut
Ut
non/nemo
...
(
)
(
)
-
)
~ 54 ~
( )
Ut
Ut
non/nemo
...
:
1.
2.
:
(
)
(
)
( facio, efficio
... . efficitur, sequitur),
( . accidit, fit
...),
( .
reliquitur, restat ...)
--------------
(
).
dum
postquam (= ), ut (= (
,
),
simul, )
simulac (simul atque) cum
primum (= ), ubi
dum,
donec,
quoad, (
quamdiu
(=
),
priusquam, antequam (= -
)
)
(
,
)
CUM
cum + : .
cum + : (, ,
).
cum
~ 55 ~
( )
. cum
.
cum + : vix,
aegre (= ). , ()
.. vix animum somno
dederat, cum repente apparuit ei species horrenda (=
,
, ).
cum
,
.
.
:
* postquam (), ubi ut (, )
simul () . ,
( 11, 94)
* cum , repente (=
), . ( )
vix (vixdum), aegre ( ) . cum
(cum inversum). ( 14, 112)
* cum (, ) .. cum civitas
bellum gerit (gerebat), magistratus creantur (creabantur). ( 15, 120).
* dum
, :
. ( 20, 147).
* cum
( ) (
). cum , ""
, .
* cum .. cum
venit = , . cum
,
. .
cum venisset , .
~ 56 ~
( )
Si / nisi +
Si / nisi +
Si / nisi +
Si / nisi
.
Si / nisi
.
Si / nisi
Si / nisi
. 30
: si habet Asia suspicionem quandam luxuriate,
: Murenam laudare debemus
. 32
: nisi litterarum lumen accederet,
: quae iacerent in tenebris omnia.
. 43
. : nisi peperissem,
: Roma non oppugnaretur.
~ 57 ~
( )
. : si pergis,
: at contra hos aut immatura mors aut longa servitus manet.
. 48
: si quid durius ei videtur,
: a cerva sese monitum esse praedicat.
.
.
25
: nisi vos ipsi patriae consulueritis ( -
)
: neminem consulturum esse ( -
) : credideritis
: nisi ipsi patriae consulueritis ( )
: nemo consulet ( ) : /
37
: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit ( )
: ut salvi esse nequeamus ( -
)
~ 58 ~
( )
: deducta est
: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit (
) : salvi esse nequimus ( ) :
/
42
: si iste in Manliana castra pervenerit ( -
)
: neminem tam stultum fore... neminem tam improbum (fore)...(
- )
: intellego
: si in Manliana castra pervenerit ( )
: nemo tam stultus erit.nemo tam improbus (erit).... :
/
45
: si adire non possit ( - )
: ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. (
- )
: monet
: si adire non poteris ( )
: epistulam ad amentum tragulae adliga et intra castra abice (
) : /
45
( )
: si intercepta sit epistula ( -
)
: ne nostra consilia ab hostibus cognoscantur ( )
: curat et providet
: si intercepta erit epistula ( ) :
nostra consilia ab hostibus non cognoscentur ( ) :
/
49
: si tibi consilium non ex sententia cessisset ( )
: quam aequo animo me ferro essem interemptura ( )
~ 59 ~
( )
1.
(a/ab + , ).
2. (
).
3. ,
.
..: Plinius tres apros capit / cepit.
Tres apri a Plinio capiuntur / capti sunt.
1. N , :
) Arria filio funus ita paravit, ut maritus suus id ignoraret.
) Filius libenter cibum sumpserat.
) Cum lacrimae, diu cohibitae, illam vincerent, egrediebatur.
) Ille milites orabat ut hominem interficerent.
) Ille milites interrogabat num nostri exercitum hostium vincerent.
2. N , :
) Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine.
) Hanc ficum ex arbore ante tertium diem decerpsi.
) Romani bello Carthaginem deleverunt.
) Romani cum Carthaginiensibus bellum sumpserunt, quo Carthago deleta est.
(
)
.
( , ..)
(
.
:
1. ( )
.
,
.
~ 60 ~
( )
2.
* .
se ( ).
..: Antonius Catilinam interfecit.
Sallustius tradit Antonium Catilinam
interfecisse.
* :
, .
.
. ..
: Hercules boves adduxit () (=
) dicitur fertur ( ) : Hercules
() boves adduxisse ( ) dicitur (
).
:
1.
(,
)
.
2.
(
( ).
. .
:
1.
Cicero narrat
.
) P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venit.
) Nasica ab ostio Ennium quaerebat.
) Ancilla iussu domini mentiebatur.
) Nasica sensit Ennium intus esse.
) Ennius vocem Nasicae cognovit.
) Nasica Ennium impudentem esse dixit.
) Ennius indignatus erat.
~ 61 ~
( )
2. N Servius tradit:
) Galli urbem Romam everterunt.
) Camillus post factum in exilium rediit.
) Romani prope a muris hostem habent!
) Ficus Carthagine decerpta est.
3. Plinius scribit:
) Filius mortuus est.
) Scribonianus arma contra Claudium moverat.
) Erat ascensurus navem.
(. 13, 1 ..):
1.
.
2. () ,
.
3. (
).
,
( ).
..: Camillus Gallos delevit; Camillus pecuniam receipt.
Gallis deletis a Camillo,
Camillus pecuniam recepit.
Camillus Gallos delevit; aurum receptum est. Gallis deletis a Camillo, aurum
receptum est.
:
1. .
:
) Hercules boves refecit. Hercules dormivit.
) Camillus aurum recepit. Camillus ex exilio reverses est.
) Antonius Catilinam vicit. Milites interfecti sunt.
) Caesar magnum numerum hostium cepit. Caesar legatos misit.
2. .
) Gaius Antonius consul erat. Catilina contra rem publicam coniuravit.
) ertia parvula erat. Aemilius Paulus victoriam reportavit.
) Hannibal dux erat. Carthaginienses exercitum Romanum interemerunt.
) Sullpicius Gallus legatus erat. Luna defecit.
3.
:
) Scribonianus arma contra Claudium movit. Scribonianus occisus est.
) Paetus aegrotus erat. Arria occulte () funus paravit.
~ 62 ~
( )
, , :
.
, ..
inter vela praetenta (= quae praetenta erant) foribus se abdidit. (. 20)
.
.
. .
(audio, video)
, adgnosco facio, praebeo, accipio, relinquo.
.. Me se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis
spectandum praebuit. (. 36) Eum latentem adgnovit. (. 20)
.
1.
.. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam. (. 20)
2.
.. Cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae. (. 40)
3.
.. Quod illic appensum civitati nomen dedit. (. 21)
4.
.. Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus
cognoscantur. (. 45)
~ 63 ~
( )
5.
.. Turn Camillus absens dictator est factus. (. 21)
6.
.. Nam cum ad eum... attulissent, usurus eo, vultum risu solvit et protinus dixit,
(. 36)
:
.
(, , ).
.. Extractum imperatorem eum salutavit (. 20). To eum
extractum salutavit.
.
,
. .
, .
. .. : '
,
:
His rebus dictis discessit = ,
, .
:
1.
.
.. Occiso Scriboniano (= ut occisus est Scribonianus)... (. 23)
2.
(
).
, ,
. ,
.
.. Sulla, occupata urbe, senatum (= Sulla, cum occupavisset urbem, senatum coegerat
(coegerat) (. 40)
3.
sum (sens)
absens praesens, 1
~ 64 ~
( )
, ,
.
.. Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus... (. 20)
Brenno duce... (. 21)
Patre imperatore... (. 30)
[1.
sum , ,
...]
, ,
, XXI (21).
1.
qui, quae, quod (
) ( ).
, .
()
( )
( )
.. ...non destiti omnia pertinentia ad concordiam facere > non destiti omnia, quae
pertinerent ad concordiam, facere. (. 37)
()
( )
( )
.. ...cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent... > cum lacrimae suae, quae diu
cohibitae erant, vincerent... (. 23)
~ 65 ~
( )
2.
( )
( )
cum
(
)
( )
( )
()
.. Accius tragoediam suam ei desideranti legit (.) > Accius tragoediam suam ei,
quod desiderabat, legit / Accius tragoediam suam ei, cum desideraret, legit.
()
( )
( )
.. Gallus, periculum veritus, constituit... > Gallus, quod periculum veritus erat,
constituit Gallus, cum periculum veritus esset, constituit... (. 45)
()
.. Dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur > Dum obvia turba eum, quod
moriturus sit, miseratur / Dum obvia turba eum, quod moriturus esset, miserabatur.
(. 20)
3.
. (
).
cum + .
()
dum + ( ).
dum, quoad, quamdiu +
( ).
~ 66 ~
( )
.. Is Gallos abeuntes secutus est > Is Gallos, cum abirent, secutus est / Is Gallos, dum
abeunt, secutus est. (. 21)
cum +
()
.. Occiso Scriboniano Romam trahebatur > Cum occisus esset Scribonianus, Romam trahebatur / Postquam occisus est Scribonianus, Romam trahebatur. (. 23)
. ,
.
( ,
),
. ,
.
.. 21 deletis legionibus > Cum Galli delevissent legiones. Postquam Galli
deleverunt legiones
:
- Cum () + sum
Cum () + sum
.. 21 Brenno duce ... > Cum Brennus dux erat. Cum Brennus dux esset.
4.
:
etsi +
licet +
( ).
.. ...absens dictator est factus > ...etsi aberat, dictator est factus / ...licet abesset,
dictator est factus. (. 21)
:
.
~ 67 ~
( )
.
:
:
1.
,
.
2.
,
( )
.
3.
,
.
4.
,
.
-
,
. ,
.
-
, .
.
:
1. ,
- -
( ),
( ),
.
~ 68 ~
( )
2.
sum - -,
.
3. ,
,
.
..
-quod illic aurum pensatum est ~ auro illic pensato.
-et eum a ianua quaereret ~ et eum a anua quaerens
-si pergis ~ te pergente
. 21-30
21:
flumen : . . / . .
everterunt : . . / . .
immensam pecuniam : . .
acceperunt : . . / .
fuerat : .
exilio : . . / . .
aequo iure : . .
est factus : . . . / / . . .
abeuntes : . . / . .
secutus est : . .
recepit : .
civitati : . .
nomen : . .
hoc factum : . .
reversus est : ..
23:
puer : . . / . .
filius : . . / . .
mortuus est : .
funus : . .
ignoraretur : . .
cubiculum : . .
arma : . .
vivere : . / . . . . .
ageret : . .
quievit : .
bene : . .
cibum : . .
~ 69 ~
( )
sumpsit : . / . .
lacrimae suae : . .
cohibitae : . .
prorumperent : . .
egrediebatur : . .
siccis oculis : . .
redibat : . . . / . . .
partibus : . / . . . .
erat ascensurus : . . .
navem : . . / . . / . .
imponeretur : . . .
conduxit : . .
ingentemque navem : . .
secuta est : . / .
24:
ostio : . . / . .
domi :
ancilla : . .
sensit : . / . .+..
fecerit : . . / ..
quaereret : . / .
indignatus : .
diebus: . .
ianua : . .
mentiebatur :
vocem tuam : . .
credidi : .
vis : . . . / .
cognosco : . /
25:
attulit : . . / . .
quodam die : . . / . . / . .
curiam :
ficum praecocem : . . / . . / . .
ostendens : . . / . .
patribus : . . / . .
decerptam esse : .
putetis : . / . .
recentem : . .
scitote : . .
muris : . . / . .
cavete : . / . .
tutamini :
opibus : / . . / . .
nolite : . / .
~ 70 ~
( )
confidere : .
nimia : . .
consulueritis : . / /
extremo discrimine : . .
27:
grandi : . .
aetate : . .
devertit : .
multo : . .
minor : . .
fiunt : . . ../..
videri : . .
paenitet : .
meliora : . .
pomis : . .
nascuntur : .
gignuntur : . . /
matura : . .
nomen : . .
28:
fugit : . . / . .
abiit : . . / . . / .
comprehendit : . / . . .
custodiam : . .
summa : . .
mitte :
deduc : . .
preti : . .
nihil : . . / . . (. . nemo, .)
nihili : . . . . (. ., .)
scelus : . . / . .
paucos menses : . .
29:
homo quidam : . . / . . / . .
occurit : . / . . ..
multum : . .
emere : / .
satis : . . ( . .)
sutorem : . . / . .
doceret : . . / . .
parem salutationem : . , . / . , .
operam :
avis : . . / . .
oleum : . . / . .
~ 71 ~
( )
impendebat : . . / . .
didicit : / . .. / . . . .
salutatione : . .
verborum : . . / . .
haec verba : . .
risit : .
viginti milibus : . .
nullam : . + . .
salutationum talium : . .
30:
iudices : . .
viro fortissimo : . . / . .
patri : . .
adiumento: . .
periculis : . .
solacio : . .
suspicionem . . / . .
vidit : . . / .
vixit : . / . .
rem : . . / . .
obiecerunt : . . / . .
laus : . .
generi : . .
dedecus : . .
susceptum : . / . .
finem : . . . . .
nomini : .
stipendiorum :
felicitatis : . .
aliquod flagitium : . . / . .
. 31-37
31:
omnes : . . / . . / . . .
genere : . . / . .
cernatur :
eventu : . .
hasta : . .
filius : . .
verbis : . .
adulescentem : . . / . .
viribus : . . / . .
~ 72 ~
( )
singularis proelii : . . / . .
abiret : . . / . . .
ruit : . / . .
confisus : .
exercitui : . . / . . / . . / . .
natus : . . . / . . / . / . . .
certamen : . . / . . / . .
fortiori : . . . / . . . / . . . . . .
revertisset : . . (.)
opera :
morte : . .
32:
libri : . . / . .
iacerent : . / .. .
obicere : . . . / /
excellentes : . . / . .
colendo : . . / .
sapientium : . . / . .
imitandum : . .
vetustas : . .
tenebris : . .
lumen : . . / . .
imagines : . .
cruciatus : . . / . .
corporis : . . / . .
parvi : . .
plena : . .
multas : . .
fortissimorum : . .
34:
complures praedonum : . . / . . .
deis immortalibus : . . / . . / . . / . . / . .
dextram : . .
rettulerunt : .
reverterunt : . / (. .)
esset : . .
forte : .
venerunt : . . / . .
praesidium : . .
tecto : . .
animadverterunt : . .
fores : . . / . .
templum : . .
posuissent : . . / . . / .
venerati sunt : .
~ 73 ~
( )
36:
facilius : . .
maxima : . .
cenantem : . . .
contemnere + corrumpi :
pondus : . . / . .
auri : . .
uteretur : . . / . .
vultum : . . . . .
Manius : . . / . .
ministri : . . / . .
malle : . . / .
fieri : . / .
acie : . .
posse : . . / .
mirati sunt :
37:
deducta est : . . +..
eum locum : . .
casus aliqui : . . / . .
dicere : . .
cuperent : . / . . .. / . . ..
facere : . / . +. ..
tantus furor : . . / . .
nihil : . . / . . / . .
bello civili : . .
miserius : .
victores ferociores : . . / . .
auxilio : . .
velit : . / .+ . . .
obsequatur : .
parta sit : . . / .
reddit : . / . .
~ 74 ~