LI M U

Ngy nay, hot ng ca con ngi ngy cng gia tng cng vi vic gia tng dn s lm cho ngun ti nguyn ngy cng cn kit v t ai ngy cng b suy thoi dn n gim nng sut v khng mang li hiu qu kinh t cao cho nn cn phi nh gi li vn v iu kin t nhin, kinh t x hi v mi trng phc v cho cng tc quy hoch t hiu qu lu di v n nh. Trong cng tc nh gi t ai l mt phn quan trng v l nn tng trong quy hoch s dng t ai, cung cp y thng tin v tnh cht t ai v cc kt qu hat ng ca con ngi trn tng n v t ai , t cc nh chuyn mn c th vn dng chn lc v ngh cho cc nh gi v xut khc nhau lm c s cho cc quyt nh v cp qun l s dng t. Gio trnh thc tp nh gi t ai l mn hc c xy dng hng dn cho sinh vin cc ngnh c th ng dng vo thc t. Hc phn ny cng cung cp cho sinh vin kin thc chuyn ngnh v k nng v k thut nh gi thc t mn hc v c th ng dng nh gi c nhng vng sinh thi khc nhau s c c kh nng thch nghi t ai i vi cc loi cy trng, vt nui hay cc mc ch s dng khc nhau. Thng qua hc phn l thuyt v cc quy trnh, kin thc nh gi thch nghi th hc phn ny l c s gip cho sinh vin t lm v xc nh vn . Sinh vin c th vn dng l thuyt vo s liu thc t xy dng cc thng tin t kho st c (vd: lm th no xy dng cc bn n tnh, bn n v t ai n cht lng t ai v i chiu phn hng thch nghi t ai..) t sinh vin c th nm bt c vn mn hc. Trang b cho sinh vin phng php nh gi kh ngng thch nghi v phn chia s dng t ai trong thc t v nhn thc c vai tr quan trng ca mn hc ny trong vn quy hoch s dng t ai theo tng iu kin t nhin khc nhau. Trong phn thc tp ny sinh vin s thc hnh theo phng php nh gi t ai ca FAO (1976). y l phng php c s dng rng ri trn th gii v c B Nng Nghip v Pht trin Nng thn Vit Nam s dng lm c s cho quy hoch s dng t ai Vit Nam.

MC LC
Phn I: L Thuyt ng Dng I. Phng php nh gi t ai ca FAO(1976) 1.1. Mc ch 1.2.Quy trnh nh gi t ai 1.3.Nguyn l nh gi t ai Phn II: Phn thc hnh I. Mc ch. II. Yu cu mn hc. III. Phn thc hnh Bi 1: Kho st ngun ti nguyn t ai Bi 2: Chn lc v m t cc kiu s dng Bi 3: Chn lc cht lng t ai Bi 4: Xc nh cc yu cu v t ai Bi 5: Xy dng bng phn cp yu t cho cc kiu s dng Bi 6: Phn hng v phn vng kh nng thch nghi PHN III: Mt s kt qu nh gi t ai tham kho Ph Chng Ti Liu Tham Kho 3 3 3 3 4 6 6 6 6 8 16 18 19 20 21 23 46 50

Phn I

L THUYT NG DNG

I. PHNG PHP NH GI T AI CA FAO (1976)

Da trn c s ca cc ti liu: Cm nang phn hng t ai a mc tiu ca Mahler, Iran, 1970; nh gi t ai cho qui hoch s dng t nng nghip ca Beek v Bennema, 1972; nh gia t ai cho t nng thn ca Brinkman v Smyth (1973), cc nh khoa hc ca FAO (1976) xy dng nn mt h thng kh nng phn hng thch nghi t ai cho cc kiu s dng t ai khc nhau. y l h thng bao gm cc nguyn tc v quan im trn c s nh gi thch nghi cp quc gia, cp vng v cp a phng.

1.1 Mc ch
Mc ch ca vic xy dng h thng nh gi t ai FAO l: Xc nh v xy dng nguyn l, quan im v qui trnh nh gi t ai cho s dng t nng nghip nh: trng trt, chn nui, thy sn; hay cho lm nghip, bo tn thin nhin. C kh nng p dng c cho ton cu cng nh xung n cp a phng ca c cc quc gia pht trin v ang pht trin. Cho c mt ci nhn tng qut v nhng c tnh t nhin ca t ai, nhng chiu hng v kinh t x hi, v s thay i mi trng, cng nh cc bin php k thut ang p dng ca t ai v s dng t ai. T cung cp nhng thng tin cn thit cho qui hoch s dng t ai. H thng ny c s dng nh l nn tng nh gi cc h thng nh gi t ai hin c thng qua s so snh v kt qu. Vi h thng ny s l c s cho vic nghin cu thnh nhng h thng nh gi t ai mi ring cho cc vng chuyn bit. H thng ny v ang c p dng rng ri cho cc nc trn th gii.

1.2 Qui trnh nh gi t ai Qui trnh nh gia t ai c m t v tin hnh qua cc bc sau:
Xy dng cc khoanh n v bn t ai da trn c s kt qu iu tra kho st cc ngun ti nguyn t ai nh: kh hu, a hnh, t, nc, thc vt, nc ngm. Mi n v bn t ai s c nhng c tnh t ai ring v khc so vi nhng n v bn t ai ln cn. Chn lc v m t kiu s dng t ai m n phi ph hp v lin quan n mc tiu chnh sch v pht trin c xy dng bi cc nh qui hoch cng nh phi ph hp vi nhng iu kin v kinh t x hi v t nhin mi trng trong khu vc ang thc hin.

Chuyn i nhng c tnh t ai ca mi n v bn t ai thnh cc cht lng t ai m nhng cht lng t ai ny c nh hng trc tip n cc kiu s dng t ai c chn lc. Xc nh yu cu v t ai cho cc kiu s dng t ai chn lc, hay gi l yu cu s dng t ai trn c s ca cc cht lng t ai. i chiu gia yu cu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai c din t di dng phn cp yu t vi cc cht lng trong mi n v bn t ai c din t di dng yu t chn on. Kt qu cho c s phn hng kh nng thch nghi t ai ca mi n v bn t ai vi tng kiu s dng t ai.

nh gi t ai l s so snh gia cc d liu v ngun ti nguyn thin nhin v nhng yu cu v qun tr v bo v mi trng ca s dng t ai. Do trong vic thc hin cn phi hp a ngnh bao gm cc nh khoa hc v t, cy trng, h thng canh tc, cng nh cc chuyn gia v lm nghip, kinh t v x hi. Ty theo tng vng v mc ch nh gi qui hoch s dng t ai cho tng vng khc nhau m thnh phn cc nh khoa hc tham gia cng thay i. Cc bc thc hin trong qui trnh nh gia t ai c trnh by mt cch h thng trong s ca Hnh 1.1.

1.3 Nguyn l ca nh gi t ai.

Nguyn l 1: Kh nng thch nghi t ai phi c nh gi v phn hng cho mt loi s dng chuyn bit. Nguyn l 2: nh gi i hi phi c s so snh v li nhun c c v mc u t cn thit cho tng kiu s dng t ai khc nhau. Nguyn l 3: nh gi t ai i hi phi a ngnh. Nguyn l 4: nh gi cn phi ch v ng trn quan im s nh hng v lin quan cc yu t v mi trng t nhin, kinh t v x hi n vng ang nghin cu. Nguyn l 5: nh gi phi xy dng trn nn tng tnh bn vng. Nguyn l 6: nh gi tch nghi thng phi so snh nhiu kiu s dng vi nhau.

MC CH CHNH SCH PHT TRIN Quc gia, vng, khu vc, Huyn

Kin thc v iu kin kinh tx hi

XC NH YU CU CN THAY I THO LUN BAN U Din tch, mc ch, t l, phng php, thi gian

Kin thc v iu kin sinh hc, t nhin

KHO ST KT-XH Dn s, c s h tng, th trng, gi, lu thng

KHO ST S DNG T AI Hin trng s dng, HTCT, qun l v nng sut, cc TN

KHO ST T AI Kh hu,a cht, a mo, nc, t, thc vt

Bn sinh thi kh hu nng nghip

Bn n v t ai v c tnh t

Chn lc kiu s dng t ai v nh ngha

Hin trng s dng t ai v cch qun l

YU CU S DNG T AI S dng t c th iu chnh theo cht lng t ai

CHT LNG T AI Cht lng t ai c th ci thin theo yu cu s dng

I CHIU

THCH NGHI HIN TI V TIM NNG CHO MI N V T AI

BN THCH NGHI T AI Phn tch KTXH + Mi trng BN PHN VNG THCH NGHI T AI

Hnh 1.1: Qui trnh nh gi t ai cho qui hoch s dng t ai. De Vos t.N.C., 1978; H. Huizing, 1988; L Quang Tr, 1997

Phn II
I. MC CH
-

PHN THC HNH

Vn dng l thuyt vo thc t mn hc nh gi t ai. Gip sinh vin nm bt c ng dng thc hnh cc vn c bn v t ai v bit lm th no xy dng cc n v t ai trn c s ca cc c tnh t ai. p dng thc t s lin quan gia t ai v s dng t ai vi cc yu t tc ng trong h thng s dng t ai. T sinh vin c th so snh trong iu kin thc t. Trang b cho sinh vin ng dng phng php nh gi kh nng thch nghi ca t ai vi s liu c thc, t lm c s cho sinh vin phn chia s dng t ai trong thc t. Qua kt qu thc hnh, gip sinh vin nhn thc c vai tr quan trng ca iu kin t nhin ca t ai i vi vic phn chia s dng t ai trong cc vng c iu kin t nhin khc nhau. Gip sinh vin vn dng c phng php v k thut trong qu trnh kho st, iu tra, phn tch v x l s liu trong cc bc ca quy trnh nh gi phc v cho qun l ngun ti nguyn t v quy hoch s dng t ai.

II. YU CU MN HC
1. Yu cu chung trong mn hc
Sinh vin phi nm vng l thuyt v mn hc. Phi hc xong phn l thuyt ca mn hc nh gi t ai. Phi c kin thc c bn v iu kin t nhin: cy trng, th nhng, kh tng thy vn, kinh t x hi p dng vo thc hnh mn hc.

2. Yu cu thc hin.
Sinh vin phi lm bi tp theo nhm, theo s ch dn ca gio vin ging dy mn hc. Phi tht nghim tc trong gi thc hnh. Sinh vin phi vit bi bo co tng hp tt c cc bi thnh 1 bi hon chnh ca nhm. Kt qu ny c xem l kt qu ca im kim tra mn hc.

III. PHN THC HNH

t vn :
T chc nh gi t ai cho mt vng vi vn l dn s gia tng nhanh trong vng. Ngun ti nguyn t ai trong vng tng i khan him nu t do
6

canh tc cha t c hiu qu cao. Do cn mt nhm chuyn gia a ngnh thc hin nh gi t ai cho vng ny. Da vo cc ti liu nghin cu th nh gi t ai cho vng ny i hi phi ch n cc vn sau: Kh nng gia tng sn lng lng thc Kh nng a vo cc loi cy trng c kh nng cho thu nhp thm. nh gi kh nng t ai cho vic pht trin cc loi cy trng vt nui p ng vi th trng hin nay ca Vit Nam Bo v t ai v mi trng

Tham kho ti liu: Nhm thc hin nh gi t ai tng hp cc thng tin trong khu vc nghin cu v cho thy: Khu vc nghin cu l vng ng bng, nhng cc tnh cht v t, nc khng ng nht v thay i theo tng tiu vng nh. y l mt vng sinh thi kh thun li cho vic pht trin nng nghip vi din tch la ca vng chim 70%, v thun li cho vic pht trin nhiu dng hnh canh tc khc nhau nhng ngi dn a phng gn nh c canh cy la, vn v la kt hp vi c, chuyn c, la mu hu nh t ph bin v din tch rt nh do cha em li hiu qu kinh t cao; kh nng cung cp nc ti tng i thun li do nc ngt quanh nm; su xut hin tng phn v tng sinh phn cng kh su; kh nng ngp l khng cao do c bao cha ng b nhng mt phn din tch vn b ngp l su; dy tng canh tc khng su. V mt th trng th hin nay gi la kh n nh t bin ng tuy nhin th trng cho cy mu v rau cn hn ch mt d gi tr cao hn la. C l sn phm hin nay cng rt c th trng tiu th nht l cc loi cc ng. Tuy nhin nui c tra hay Basa cho xut khu cng l ngun li ln cho vng ny nu ngi dn c ngun vn ln. Ngun lao ng ni ny cng kh di do do din tch t t nhng dn s sng v nng nghip kh cao, do c th tn dng c ngun lao ng trin khai cc m hnh c nhu cu lao ng cao.

Kt qu kho st cc yu t t nhin xy dng c thc hin v c th hin trong tng bi ca bi tp

Bi 1 KHO ST NGUN TI NGUYN T AI, XC NH CC C TNH T AI LM C S CHO XY DNG BN N V T AI (BV)

1. Mc ch: Nhm cho sinh vin hiu v t ai. Gip sinh vin nm c kin thc v kho st ngun ti nguyn t ai (t, nc, kh hu..). Bit cch xy dng c cc c tnh t ai t s tng hp trn v hnh thnh bn n v t ai v lp bn ch dn (BV).

* Yu cu: Sinh vin cn phi bit v t ai: th nhng, kh hu v cch thc iu tra, kho st iu kin t nhin. Bit cch xy dng bn n tnh t cc thng tin thu thp c tng hp. 2. Phng php: Cc ti liu v t nhin, c im kinh t, x hi v cc bo co khoa hc v c im t ai, thy vn trong vng nghin cu c thu thp, kim tra v nh gi. Cc ni dung iu tra thu thp, bao gm: Thu thp s liu lin quan iu kin t nhin: t, nc trong vng. iu tra, chnh l b sung cc h thng bn n tnh v iu kin t nhin. Hin trng, k thut canh tc lin quan n t nc .

Cc s liu sau khi iu tra c a vo my tnh x l ni nghip. Cc bn n tnh v iu kin t nhin c chnh l trn giy, thc hin s ha sau x l bng phn mm MAPINFO. Xy dng bn ti nguyn t ai da trn c s kt hp tt c cc s liu c tnh t ai v a hnh, kh hu, t nc v thc vt. Cc d liu iu tra v kinh t, x hi c nhp v x l bng chng trnh EXCEL so snh qu trnh thay i mi trng lin quan n thay i trong s dng t ai. Tng hp, chnh l v xy dng cc bn n tnh: su xut hin tng sinh phn, su ngp, dy tng canh tc, pHCc thng tin ny c th hin t s kho st v phn loi cho cc loi bn n tnh khc nhau trn c s bn biu loi t. Xc nh cc c tnh t ai thng qua kho st ngun ti nguyn t ai: su ngp, thi gian ngp, thi gian ti, mn.. ty thuc tng vng sinh thi khc nhau th c c tnh khc nhau. T cc c s trn tin hnh xy dng bn n v t ai bng cch chng lp cc bn n tnh (hay cc c tnh t ai) li bng phng php th cng hoc my tnh v m t c tnh ca cc n v bn thng qua lp bn ch dn.
8

3. Kt qu t c: Xc nh c mc tiu v vn . Xy dng c bn n v t ai v bn ch dn BV.

4. Thc hnh: Mt s c tnh t ai iu tra c t vng nghin cu nh sau: Sinh vin s c cung cp cc bn n tnh ca vng nghin cu c trnh by nh trn. Cc bn n tnh ca tng c tnh t ai c kho st nh sau: 1. Bn su xut hin tng phn: 1. 0-50cm 2. 50-80cm 3. 80-120cm 4. 120-150cm 2. Bn su xut hin tng sinh phn: 1. 50-80cm 2. 80-120cm 3. 120-150cm 4. > 150cm 3. Bn dy tng canh tc: 1. < 20cm 2. > 20cm 4. Bn su ngp: 1. 30-60cm 2. 60-90cm 3. 90-120cm 5. Bn kh nng ti: 1. Kn1: ti ch ng. 2. Kn2: Bm ng lc 2 thng.

1 4

3 1

2 4

Hnh 1: Bn su xut hin tng phn

10

1 4

1 3 2 4

Hnh 2: Bn su xut hin tng cha vt liu sinh phn

11

Hnh 3: Bn dy tng canh tc

12

1 3

3
Hnh 4: Bn su ngp

13

Hnh 5: Bn kh nng ti

14

Bi thc hnh: Sinh vin hy xy dng bn n v t ai trn c s cc bn n tnh cho. Trn c s hy xy dng bn ch dn cho bn n v t ai. Bng 1: Mu ch dn ca bn n v t ai V 1 2 3 . n t dy tng canh tc pH Nc su ngp ..

15

Bi 2 CHN LC V M T CC KIU S DNG T AI (LUTs) CHO NH GI T AI

1. Mc ch: Nhm gip cho sinh vin hiu th no l kiu s dng t ai (LUTs) v c s cho vic chn lc kiu s dng t ai. Hng dn phng php m t kiu s dng t ai cho nh gi t ai.

2. Yu cu: Sinh vin phi nm c cc yu cu v cy trng, c trng sinh hc v k thut trng trt, phn tch kinh t trong s la chn kiu s dng cho ph hp vi iu kin sinh thi ca vng nh c trnh by phn trn. Kiu s dng t ai l mt loi s dng ring bit trong s dng t ai v c m t di dng tiu chun chn on hay c trng chnh c lin quan n kh nng cho sn lng cy trng ca t ai. Phn c trng chnh bao gm cc yu t phi c lc ra m n c nh hng thc s n kh nng sn xut ca t ai. V c trng chnh rt quan trng n vic m t kiu s dng t ai v mc chi tit m n m t ty thuc vo hin trng ca a phng cng nh mc tiu ca nh gi t ai. 3. Phng php: Thng qua kho st v iu kin t nhin ban u, hin trng s dng t ai v th trng bit c m hnh canh tc hin ti, xem li nhng cy g ang c trng? Canh tc nhng loi cy ny cho tiu th hay thng mi?, h thng canh tc hay h thng nng trang c ph hp vi cc kiu s dng hay khng? nhn cng lc hat ng hay thiu v xc nh cc nhu cu cn thit thng qua iu tra bng nhng phng php khc nhau: PRA, phng vn nng h iu tra cc thng tin kinh t, cc kiu s dng t, tng thu, tng chi, trnh v k thut canh tc, nhng k thut no nng dn ang s dng? Bn phn, hay my cy?. , thm canh, th trng gi c. iu tra thng tin v kinh t - x hi no c ngi dn cn c khi quyt nh chn la hoc thay i mt kiu s dng t v m u tin ca cc mc tiu ny

nh hng pht trin ca a phng cho mc tiu g: S nh gi phi ph hp vi mc ch pht trin, th d: an ton lng thc, sn phm cho xut khu, pht trin nui trngthy sn Nhu cu cn thit ca th trng: nhng loi cy trng no khng phi l nhu cu ca th trng trong nc, gi c hin ti cho sn phm nh th no? Nhu cu ca th trng trn th gii ra sao?. S thch nghi vi kh hu nng nghip hin ti: nhng cy trng c kh nng tng trng nhng vng m c cng iu kin sinh kh hu nng nghip.

16

Nm c thng tin v cc c trng ca kiu s dng, khuynh hng th trng, cc vn v u t, k thut canh tc cng nh cc thng tin v nng sut v kinh t ca sn phm. i vi vic m t kiu s dng phi da vo cc c trng chnh, tt c cc yu t u c m t ring bit v chi tit, mc chi tit ny ty thuc vo t l v mc ch kho st. 1. Loi sn phm: cy trng... 2. Cng lao ng: nhn cng 3. Cng vn: u t c nh v hng nm 4. Trnh k thut

Bng m t cc c trng chnh quan trng ca s dng t ai. Sinh hc: cy trng Kinh t - X hi

(Con ngi) K thut: my mc C s h tng 4. Kt qu t c: Th d:

5. Din tch ca nng trang 6. H thng quyn s dng t ai 7. Sc ko ca nng trang v cc cng c khc 8.Nhng yu cu v c s h tng

Chn lc ra nhng kiu s dng t ai c trin vng pht trin. M t kiu s dng t ai.

- Cc kiu s dng t ai c chn lc - LUT 1 - LUT 2 - LUT 3 - LUT . - LUT n Cy n tri chuyn canh Chuyn mu 03 La - C . .

- M t kiu s dng t ai: LUT2: C cu chuyn mu * Cy mu trong vng phn b trn nhng vng t cao khng b ngp, ch ng c ngun nc ti. Cy mu trong vng bao gm nhiu chng loi nh da, bp, u phng, rau, ci, hnh, h, t... Sn phm t m hnh ny c th tiu th ngay ti a phng v cc vng ph cn (da, rau, ci, hnh, h...), hay cung cp nguyn liu cho cc nh my ch bin nh bp, u phng. * Trng mu i hi tn nhiu cng chm sc, vn u t ln, nhng li nhun cao. Theo s liu iu tra, trung bnh 1 ha trng mu tn 640 ngy cng /nm. Chi ph l 37.556.050/ha/v li nhun thun 36.720.950 /ha/nm.Trong
17

xu th pht trin hin nay, nhu cu dng rau sch l rt ln. Do hng pht trin l trng rau sch.

18

Bi 3 CHN CHT LNG T AI CHO NH GI T AI

1. Mc ch: Gip cho sinh vin hiu c th no l cht lng t ai chuyn i c tnh t ai thnh cht lng t ai cho kiu s dng t ai. Xc nh c mc nh hng ca cht lng t ai i vi cc kiu s dng t ai chnh. Sau khi kiu s dng t ai c trin vng c chn la, bc k tip l tin hnh chuyn i cc c tnh t ai thnh cht lng t ai. Cht lng t ai c o lng v c lng bng din t qua cc c tnh t ai (th d: su ngp nguy hi do ngp l; thi gian ti - kh nng ti..) Vi s tham gia trc tip ca cht lng t ai c th gip cho sinh vin thy c nhng cht lng t ai nh hng ln tnh thch nghi ca nhng s dng t ai nh: Nguy hi do phn, nguy hi do l, kh nng cung cp dinh dng.. Da vo kinh nghim, th nghim nghin cu v cc cht lng t ai trong l thuyt chn la nhng cht lng t ai nh hng trc tip n kiu s dng c chn la. (hy vn dng bng cht lng t ai v c tnh t ai trong l thuyt tm mi tng quan) Chn lc nhng cht lng t ai phi p ng hiu qu i vi cy trng hay nhng kiu s dng t ai c chn lc v n c nh hng xu hoc tt n kiu s dng nh th no? Do khi chn lc cn phi tham kho yu cu ca cc kiu s dng v c tnh t nhin ca cc n v t ai. Nn lit k tt c cc cht lng t ai c th c v t da vo cc c tnh sn c m loi tr dn nhng cht lng t ai khng nh hng. Kim tra li li ln na s tng ng vi yu cu s dng ph hp trong nh gi. Xc nh c cc cht lng t ai cho tng kiu s dng t ai c chn la. Xc nh cc c tnh t ai m t cho cc cht lng t ai chn

2. Phng php: -

3. Kt qu t c: Th d: Cht lng t ai Nguy hi do phn .. c tnh t ai su xut hin tng phn (cm) ..
19

Bi 4 XC NH CC YU CU V S DNG T AI CHO CC KIU S DNG T AI

1. Mc ch: Gip cho sinh vin xc inh c cc yu cu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai cc kiu s dng ny canh tc t hiu qu. Sau khi m t y cc c trng chnh ca cc kiu s dng t ai v chn ra cc cht lng t ai cho tng kiu s dng t ai c chn lc cng vi cc c tnh t ai m t cho tng cht lng t ai, bc k l ta phi xc nh yu cu s dng t ai cho cc kiu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai nhng kiu s dng ny c th canh tc thnh cng v t nng sut theo m t da trn i. iu kin t tt nht; ii. Mc thay i iu kin m nng sut khng t ti mc ti ho nhng c th chp nhn c; iii. nhng iu kin cha tha ng. Yu cu s dng t ai c din t bng hnh thc ca cht lng t ai. Da trn ba yu cu chnh: i. Yu cu v cy trng v sinh thi; ii. Yu cu v qun l; iii. Yu cu v bo v. Xc nh c yu cu s dng t ai cho cc kiu s dng t ai c chn lc. Chn cc yu t chn on t cc c tnh t ai cho tng kiu s dng tng ng vi mi cht lng t ai/yu cu s dng t ai

2. Phng php: -

3. Kt qu t c: Th d: S TT 1 Yu cu s dng t ai/cht lng t ai Nguy hi do phn Yu t chn on LUT1 LUT2 LUT3 su xut hin tng phn su xut hin tng cha vt liu sinh phn 3 . n Nguy hi do l .. Y .. .. ..
20

LUT n

Y .. .. ..

.. .. ..

Y .. .. ..

.. .. ..

Bi 5 XY DNG BNG PHN CP YU T CHO CC KIU S DNG T AI

1. Mc ch: Gip cho sinh vin bit cch phn cp yu t thch nghi cho cc kiu s dng t ai. Sinh vin s hiu c vn thng qua bn phn cp yu t da trn c s no. Lng ha yu cu s dng t ai thng qua phn cp yu t. Phn cp yu t thng theo cc cp sau: S1- thch nghi cao; S2 thch nghi trung bnh; S3 thch nghi km; N - khng thch nghi. Da vo kinh nghim thc t v mt s kt qu th nghim th phn cp yu t l phn chia cp gi tr ca tng yu cu s dng t ai ph hp vi nhng iu kin chuyn bit ca cht lng t ai trong n v bn t ai. Da vo iu kin nng sut phn cp yu t. Do nhng yu cu s dng t ai khc nhau nn phn cp yu t cng khc nhau cho tng kiu s dng t ai. Nn phn cp yu t lin h n nh hng ca mt Bn phn cp yu t thch nghi cho tng kiu s dng t ai.

2. Phng php: -

3. Kt qu t c: Th d: LUT 1: Cy n tri Yu cu s dng Nguy hi do phn Yu t chn on su xut hin tng phn su ngp Phn cp yu t S1 khng phn > 80 Nguy hi do l < 30 < 2.5 30 60 3.5 60 100 5-6.5 > 100 > 6.5 Hin din nc mn Thi gian mn LUT n: Yu cu s dng Yu t chn on S2 50- 80 S3 < 50 N -

Phn cp yu t S1 S2 S3 N

21

Bi 6 PHN HNG KH NNG THCH NGHI V PHN VNG THCH NGHI CHO TNG KIU S DNG T AI
1. Mc ch: Gip sinh vin nm c cch thc i chiu gia yu cu s dng t ai vi nhng yu t chn on v bn n v t ai. Phn hng kh nng thch nghi t ai v phn vng thch nghi cho tng kiu s dng t ai. Tin trnh tm ra nhng kh nng thch hp c th c cho kiu s dng t ai v kh nng ci thin ca nhng cht lng t ai ang c c gi l i chiu. Khi tin hnh phi thc hin ring cho tng cht lng t ai, kt qu s l tnh thch nghi tng phn ca n v bn t ai cho cc kiu s dng t ai v t s tng hp li a n tnh thch nghi chung tng thch nghi . Tin hnh i chiu cho tng kiu s dng t ai v phn hng thch nghi cho tng kiu s dng t ai. Tng hp thch nghi ca cc kiu s dng t ai phn vng kh nng thch nghi. Cu trc phn hng thch nghi t ai: Lp thch nghi t ai Lp ph thch nghi t ai n v thch nghi t ai Phn nh nhng s khc nhau nh trong yu cu ca lp ph S2n-1 S2n-2

2. Phng php: -

B thch nghi t ai Phn nh loi thch nghi

Phn nh cp Phn nh loi gii hn thch nghi trong B hay loi chnh ca tnh ton ci to c yu cu trong lp S1: thch nghi cao S2: thch nghi trung bnh S3: thch nghi km S2n: thch nghi trung bnh, gii hn l kh nng dinh dng

S: thch nghi

S3me-1 S3me: thch nghi km, S3me-2 gii hn l m v xoi mn N1m: khng thch nghi hin ti, hn ch do m .

N: khng thch N1: khng thch nghi nghi hin ti N2: khng thch nghi vnh vin 3. Kt qu t c: -

Cc biu bn thch nghi t ai. Bn thch nghi t ai v phn vng thch nghi t ai.

22

Th d:

LUT 1:Cy n tri

Yu cu s dng Nguy hi do phn Yu t chn on sxut hin Pyrite Phn cp yu t S1 khng phn > 80 Nguy hi do l Hin mn din su ngp < 30 < 2.5 30 60 3.5 60 100 5-6.5 > 100 > 6.5 S2 50- 80 S3 < 50 N -

nc Thi gian mn

t V su xut hin tng sinh phn su ngp 1 2 3 4 80-120cm >120cm 50-80cm 50-80cm 0.5m 0.5m 0.5m 0.5-0.8m

Nc Thi gian mn < 2.5 thng < 2.5 thng < 2.5 thng < 2.5 thng

Bng phn hng kh nng thch nghi cho kiu s dng Bng tng hp thch nghi t ai v phn vng kh nng thc nghi Lut 1 V PHN 1 2 3 4 s1 s1 s2 s2 TGM s1 s1 s1 s1 TNHT S1 S1 S2 S2 YTGH khng khng phn phn TNNC S1 S1 S1 S1

23

PHN III MT S KT QU NH GI T AI THAM KHO

I. Kt qu nh gi t ai huyn K Sch, tnh Sc Trng: (Sc Trng, 2004)
1.1. n v bn t ai:
n v bn t ai c thc hin nh l mt nn tng cho nh gi t ai trong nghin cu ny. Cc n v bn t ai c hnh thnh l do s kt hp ca cc c tnh t, ti nguyn nc. C tt c 42 n v bn t ai (VB) c tm thy trong ton huyn K Sch trn c s cc bn n tnh hin ang c. Trong phn m t cc c tnh trong VB bao gm: su xut hin tng phn, tng sinh phn, su ngp, thi gian ngp, kh nng cp nc v s hin din ca nc mn nh sau: su xut hin tng phn: gm 05 cp - Cp 1: khng phn. - Cp 2: 80- 120cm. - Cp 3: 120- 140cm. - Cp 4: 140 - 170cm. - Cp 5: > 170cm. su xut hin tng sinh phn: gm 06 cp - Cp 1: khng phn. - Cp 2: 50- 80cm. - Cp 3: 80 - 120cm. - Cp 4: 120- 140cm. - Cp 5: 140 - 170cm. - Cp 6: > 170cm. Kh nng cp nc: gm 02 cp - Kn 1: ti t chy. - Kn 2: Bm ng lc 2 thng su ngp: gm 04 cp. - Cp 1: khng ngp. - Cp 2: 60- 80cm. - Cp 3: 80- 100cm. - Cp 4: >100cm. Thi gian ngp: gm 5 cp
24

- Cp 1: khng ngp. - Cp 2: 2.5 thng. - Cp 3: 3 thng. Cc n v t ai t nhin c hnh thnh trn c s phn lp cc ch tiu khc nhau ca tng yu t t nhin, kt qu 42 n v bn t ai c phn lp. c trnh by nh sau:

1.2. Chn lc kiu s dng t ai c trin vng (LUTs)

Hin trng s dng t ai phn no cho thy c thc trng khai thc s dng t ai huyn K Sch. Tuy nhin qua kt qu kho st cho thy c nhng tim nng t nhin cha c khai thc v c nhng vng khng c kh nng pht trin th c gng s dng theo mc ch kinh t nn ng trn quan im ton huyn th cha
25

cn i v khai thc hp l tin nng t ai ca huyn. Do trn c s iu tra thc t, hin trng s dng t ai, cc m hnh trin vng c th c cc vng ln cn v mc tiu pht trin ca chnh quyn Huyn v tnh Sc Trng, cc kiu s dng t ai sau y c chn lc cho nh gi thch nghi: LUT 1: La 3 v (X-HT-T). LUT 2: La 2 v (HT-X sm) v 2 mu (XH-HT sm). LUT 3: La 2 v (HT-X) v mu (XH). LUT 4: Chuyn mu. LUT 5: Cy n tri. LUT 6: 2 La v Thu sn (tm, c).

1.3 Cht lng t ai /yu cu s dng t ai cho cc LUTs

Cc kiu s dng t ai c trin vng c chn lc, bc k tip l phi xc nh, phn tch ng thi so snh nh gi cht lng t ai c din t vi c tnh t ai v yu cu s dng t ai cho mt kiu s dng t ai c chn. i vi mi kiu s dng t ai c chn, iu cn thit l phi so snh, thit lp v xc nh 3 vn sau: Nhng iu kin cn tt nht kiu s dng t ai tn ti; Khong bin ng ca cc iu kin cha p ng c yu cu ti ho, nhng c th chp nhn c cho kiu s dng t ai, v Cc iu kin hn ch khng tho mn yu cu ca kiu s dng t ai. Tt c cc vn nu trn y s c so snh v nh gi vi c tnh v cht lng t ai xc nh kh nng thch nghi ca mt n v t ai cho mt kiu s dng t ai no c chn. Trong iu kin hin ti c 03 cht lng t ai c yu cu trong 7 kiu s dng t ai c nu trn, nh sau: 1. Nguy hi do phn. 2. Nguy hi do l. 3. Kh nng cp nc.

1.4 Phn cp yu t cho kiu s dng t ai:

Phn cp yu t l phn chia cc cp gi tr ca tng yu cu s dng t ai trong iu kin cc yu t chn on ca cc cht lng t ai trong n v bn t ai. C 4 cp phn cp thch nghi c s dng nh sau: o S1: thch nghi cao o S2: thch nghi trung bnh o S3: thch nghi km o N: khng thch nghi. Da vo yu cu sinh l cy trng v iu kin t nhin kt hp vi yu cu kinh t, x hi v mi trng, ng thi cng cc nh c cc yu cu v cht lng t ai m trong cc c tnh chn on cho tng cht lng t ai nh hng trc
26

tip n cc loi hnh s dng t ai no , tng c cu s dng t ai chn ra c cht lng t ai tng ng. T thnh lp c bng phn cp yu t thch nghi cho tng c cu s dng t ai. Kt qu phn cp ny c hnh thnh trn c s cc ti liu kt qu th nghim, kt qu nh gi t ai v cc ti liu iu tra c lin quan. Trn c s cc c tnh t ai c trong cc bn n tnh c cung cp t phng Nng nghip, a chnh v qun l thu nng huyn K Sch, cc bng phn cp yu t cho cc kiu s dng t ai c chn lc c trnh by nh sau: Bng 1: Phn cp cc c tnh chn on ca cc n v bn t ai BNG PHN CP CC C TNH CHN ON su xut hin Jarosite Cp 1: 0 Cp 2: 80-120 cm su kt thc Jarosite Cp 1: 0 Cp 2: 80120cm su xut hin Pyrite ngp Cp 1: 0 Cp 2: 5080cm Cp1: 0-30 cm Cp2: 6080cm su Thi gian ngp Cp1: khng ngp Cp2: 2.5 thng Kh nng cung cp nc Kn1: ti t chy Kn2: ti t chy, ti ng lc 2- 4

Cp3: 120140cm Cp4: 140170cm Cp5: : >170cm

Cp 3: 120140cm Cp 4: 140170cm Cp 5: >170cm

Cp 3: 80-120 cm Cp 4: 120140cm Cp 5: 140170cm Cp 6: >170cm

Cp 3:80100cm Cp4: >100 cm

Cp3: 3 thng

Qua Bng 1 cho thy c 6 c tnh chn on c s dng nh gi thch nghi t ai cho cc kiu s dng c chn lc trong ton huyn K Sch. Trong quan trng nht l yu t chn on : su xut hin tng phn v su xut hin pyrite (cht sinh phn), quyt nh n cc loi cy trng; trong khi th yu t v kh nng cp nc nh hng trc tip n kh nng tng v v c cu ma v ca h thng cy trng trn vng ny. Ty theo kiu s dng t ai m cc yu t chn on ny s hin din khc nhau, cc yu t chn on nh hng ln tng kiu s dng t ai (LUT) c m t trong Bng 4. S phn cp cho kh nng thch nghi t ai ca tng kiu s dng (LUT) ca tng yu t chn on c trnh by chi tit trong cc Bng 4, 5, 6, 7, 8, 9.

27

Bng 2: Bng cht lng t ai, yu cu s ng t ai v yu t chn on cho tng kiu s dng t ai ca huyn K Sch, tnh Sc Trng. Kiu s dng t ai 1. LUT 1:La 3 v (X-HT-T) Cht lng t ai Nguy hi do phn Nguy hi do l Kh nng cp nc 2. LUT 2:La 2 v (HT-T) v 2 mu (T-X). Nguy hi do phn Nguy hi do l Kh nng cp nc 3. LUT 3:La 2 v (HT-T) v mu (X) Nguy hi do phn Nguy hi do l Kh nng cp nc Nguy hi do phn 4. LUT 4: Chuyn mu Nguy hi do l Kh nng cp nc Nguy hi do phn 5. LUT 5: Cy n tri Nguy hi do l Kh nng cp nc 6. LUT 6: 2 La v Thu sn (tm, c) Nguy hi do phn Nguy hi do l Kh nng cp nc Yu t chun on su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc su tng phn su tng sinh phn su ngp Kh nng cung cp nc

28

Bng 4: Phn cp yu t LUT 1: la 3 v (X-HT-T) Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l Kh nng cp nc su ngp (cm) Kh nng cung cp nc Khng phn, >120 Khng phn, >120 <30 Kn1 Phn cp thch nghi S2 80120 80120 30-60 Kn2 S3 50-80 <80 60100 N <50 >100 -

Nguy hi do phn

Bng 5 Phn cp yu t LUT 2: la 2 v (HT-X sm) v 2 mu (XH HT sm). Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l Kh nng cp nc su ngp (cm) Kh nng cung cp nc Phn cp thch nghi S2 S3 <80 <80 60100 N >100 khng ti Khng phn, 80-120 >120 Khng phn, 80-120 >120 <30 Kn1 30-60 Kn2

Nguy hi do phn

Bng 6: Phn cp yu t LUT 3: La 2 v (HT-X) v mu (XH). Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l Kh nng cp nc su ngp (cm) Kh nng cung cp nc Khng phn, >120 Khng phn, >120 <30 Kn1 Phn cp thch nghi S2 80120 80120 30-60 Kn2 S3 <80 <80 60-80 N >80 khng ti

Nguy hi do phn

29

Bng 7: Phn cp yu t LUT 4: Chuyn mu Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l su ngp (cm) Khng phn, Khng phn, >120 khng ngp Kn1,Kn2 Phn cp thch nghi S2 >120 80120 S3 80120 <80 N <80 ngp -

Nguy hi do phn

Kh nng cp nc Kh nng cung cp nc

Bng 8: Phn cp yu t LUT 5: 2 la v thu sn (tm, c) Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l Kh nng cp nc su ngp (cm) Kh nng cung cp nc Khng phn, >120 Khng phn, >80 <60 Kn1 Phn cp thch nghi S2 50-120 <80 60-100 Kn2 S3 <50 >100 N -

Nguy hi do phn

Bng 9: Phn cp yu t LUT 6: Cy n tri Yu cu cht lng t ai Yu t chun on S1 su xut hin tng phn (cm) su xut hin vt liu sinh phn (cm) Nguy hi do l Kh nng cp nc su ngp (cm) Kh nng cung cp nc Khng phn Khng phn, >120 <30 Kn1 Phn cp thch nghi S2 >120 80-120 30-60 Kn2 S3 80120 50-80 60100 N <80 >100 -

Nguy hi do phn

30

1.5. Kt qu phn hng kh nng thch nghi t ai

Phn hng kh nng thch nghi t ai c thc hin theo quy trnh nh gi t ai. Kt qu ny c c l do s so snh cht lng t ai ca cc n v bn t ai vi yu cu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai c din t di dng phn cp yu t. Trong nh gi thch nghi ca cc cy trng kt hp, trc ht l nh gi thch nghi cho tng lai cy trng, sau kt hp li theo mt c cu thch nghi chung. Mt cch tng qut, kh nng thch nghi ca mt h thng cy trng bao gm nhiu loi cy trng th tng thch nghi s l ci gii hn thp nht ca loi cy trng trong h thng. Kt qu phn hng kh nng thch nghi hin ti ca cc kiu s dng t ai c trnh by trong Hnh 2. Trong qu trnh i chiu kh nng thch nghi ca huyn K Sch cho thy trong iu kin t nhin th hu ht cc vng ngp su v c s hin din ca t phn th hu nh khng thch nghi vi cc kiu s dng. Do , nng cp kh nng thch nghi i hi phi c nhng iu kin nng cp thch nghi. Hai iu kin quan trong nht cho nng cp thch nghi l phi c bin php bao v ci to phn. Khi bao chng ngp ng v ci thin phn bng cch ra phn hay bn vi s l cho cp thch nghi c nng ln. Cc iu kin nng cp thch nghi v kt qu nng cp thch nghi c trnh by trong phn ph chng.

31

BNG10: TNG HP THCH NGHI T AI HIN TI

V 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 LUT 1 S3 S2 S3 S2 S3 S1 S1 S3 S3 S1 S1 S2 S3 S3 S2 S3 S3 S1 S1 S3 S1 S3 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S2 S1 S1 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 LUT 2 S3 S2 S3 S2 S3 S1 S1 S3 S3 S1 S1 S2 S3 S3 S2 S3 S3 S1 S1 S3 S1 S3 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S2 S1 S1 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 LUT 3 S3 S2 S3 S2 S3 S1 S1 S3 S3 S1 S1 S2 S3 S3 S2 S3 S3 S1 S1 S3 S1 S3 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S2 S1 S1 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 LUT 4 S3 S2 S4 S2 S4 S1 S1 S4 S3 S1 S1 S2 S4 S4 S2 S4 S4 S2 S2 S4 S1 S4 S1 S4 S4 S3 S4 S4 S3 S2 S2 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 LUT 5 S2 S2 S2 S1 S2 S1 S1 S2 S2 S1 S1 S1 S2 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S2 S1 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 LUT 6 S3 S2 S3 S2 S3 S1 S1 S3 S3 S1 S1 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S2 S2 S3 S1 S3 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S2 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3

32

42

S2

S1

S2

S2

S1

S2

BNG 11: TNG HP THCH NGHI T AI NNG CP V 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 LUT 1 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S2 LUT 2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S2 LUT 3 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S2 LUT 4 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S2 S2 LUT 5 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 LUT 6 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S1 S1 S1 S1 S2 S1 S2 S1 S1 S2 S1 S1 S2 S1 S2 S2 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S2 S2 S2 S1 S1 S1 S1 S2 S2

33

42

S1

S1

S1

S1

S1

S1

Bng 11 cho thy c kh nng thch nghi ca tng kiu s dng t ai cho tng n v bn t ai c nng cp tc c s ci thin cht lng t ai. Qua kt qu cho thy sau khi nng cp c rt nhiu n v t ai thch nghi vi nhiu kiu s dng t ai, trong c th nht l t trng la 3 v v 2 la+2mu; chuyn Mu, cy n tri v la-thy sn... Trong tng lai nu hon chnh cc h thng thy nng ni ng v no vt tt cc kinh chnh s a c nc ti cho vng ny v tng ln 3 v la v ci to nhng khu vc phn v qun l tt ngun nc trong sn xut nng nghip.

1.6. Phn vng thch nghi t ai:

Qua kt qu thng k din tch v chng lp gia cc bn thch nghi theo cc m hnh t ai khc nhau, bng tng hp phn nhm vng thch nghi c hnh thnh v trnh by trong bng. * Nhm vng I: trong vng thch nghi ny, cc n v thch nghi vi nhiu m hnh s dng t ai, trong bao gm thch nghi S1 cho hu ht cc kiu s dng cng nh cc loi cy trng cn. Nhm vng ny c din tch 20.050,56ha (69,94%) din tch ton huyn v thch nghi c vi 6 m hnh s dng t ai. y l vng c kh nng chn la cc m hnh s dng t ai theo nh hng pht trin ca Huyn. * Nhm vng II: trong vng thch nghi ny thch nghi S1 cho m hnh cy n tri, cc n v cn li th thch nghi vi nhiu m hnh s dng t ai, nhm vng ny chim din tch t hn l: 3.641,79ha (12,71%). * Nhm vng III: trong vng thch nghi ny, th thch nghi cao S1 cho Cy mu, cn li c kh nng S2 cho thch nghi vi c nhiu trin vng hn i vi cc kiu s dng cn li. Vi tng din tch l 3.982,60ha (13,9%). * Nhm vng IV: trong vng thch nghi ny, th s lng m hnh thch nghi S1 t hn so vi vng I v II, kh nng cho thch nghi vi la, mu kt hp vi thy sn c nhiu trin vng hn, vng ny chim din tch nh 994,52 (3,47%). Phn vng thch nghi c trnh bi qua bn di y:

34

35

II. Kt qu nh gi t ai ti huyn Cu Ngang, tnh Tr Vinh: (Hunh Khc Thnh, 2004)

2.1 n v bn t ai
n v bn t ai c thc hin l tng cho nh gi t ai trong nghin cu ny. Cc n v bn t ai c hnh thnh l do kt qu chng lp ca cc c tnh t, nc. Tt c c 30 n v t ai c tm thy trong ton vng nghin cu trn c s cc bn n tnh hin c. Phn m t cc c tnh trong n v bn t ai (VB) bao gm: su xut hin tng phn, su xut hin tng sinh phn, su xut hin tng ct, su ngp, thi gian mn th hin Bng 3.1 Bng 3.1: Phn cp cc ch tiu c tnh trong n v bn t ai vng nghin cu huyn Cu Ngang Cp 1 2 3 4 5 su xut hin tng phn Khng phn 50 - 80 cm 80 - 120 cm su xut hin tng sinh phn Khng phn 0 - 50 cm 50 - 80 cm 80 - 120 cm 120 - 150 cm su xut hin tng ct Khng c ct 0 - 50 cm 50 - 80 cm 80 - 120 cm 120 - 150 cm su ngp Khng ngp 0 - 20 cm 20 - 40 cm 40 - 60 cm 60 - 80 cm Thi gian nhim mn Khng mn 5 thng 6 thng 7 thng

Cc n v t ai c hnh thnh trn c phn lp cc ch tiu khc nhau ca tng yu t t nhin, kt qu c 30 n v bn t ai c phn lp, th hin chi tit Bng 1 v s phn b c trnh by trong bn sau Bng 1: n v bn t ai vng vng ven sng huyn Cu Ngang t Nc n v t su tng ct su tng su tng su ngp Thi gian ai (cm) sinh phn (cm) phn (cm) (cm) mn (thng) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Khng ct 0-50 50-80 80-120 120-150 Khng ct Khng ct 120-150 Khng ct Khng ct Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn 80-120 Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn 0-50 50-80
36

Khng ngp Khng ngp Khng ngp Khng ngp Khng ngp Khng ngp 0-20 0-20 0-20 20-40

Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Khng ct 80-120 120-150 Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct 120-150 Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct Khng ct

Khng phn Khng phn Khng phn 80-120 Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn 80-120 Khng phn 0-50 Khng phn 50-80 Khng phn 0-50 80-120 120-150 120-150

Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn 50-80 Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn Khng phn

20-40 20-40 20-40 20-40 40-60 0-20 40-60 20-40 20-40 20-40 20-40 40-60 40-60 20-40 20-40 40-60 40-60 40-60 40-60 60-80

Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn Khng mn 5 thng 6 thng 6 thng 6 thng 6 thng 6 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng 7 thng

37

2.2 Chn lc v m t kiu s dng t ai c trin vng

a. Chn lc kiu s dng t ai Cc cn c ch yu trong vic chn lc cc kiu s dng t ai c trin vng l: K hoch chuyn dch c cu sn xut Nng - Lm - Ng nghip v pht trin Nng thn ca huyn Cu Ngang n nm 2010, hin trng s dng t ca huyn Cu Ngang, iu kin t nhin t ai v yu cu cy trng. C th nh sau: Hin trng sn xut: hin trng s dng t nh trnh by, cng vi vic kho st thc t. Kt qu cho thy vng nghin cu c 9 kiu s dng t chnh : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hai v la Hai v la- mt mu Hai la + c Chuyn c (c tr, c r phi, c trm c...) Chuyn mu. La - tm. Chuyn tm. 1 la-tm tp t nhin.

9. Cy cng nghip lu nm (phn ln l cy o hin nay gi tr kinh t khng cao nn ngi dn tng bc chuyn sang cy trng khc). Theo k hoch K hoch chuyn dch c cu sn xut Nng - Lm - Ng nghip v pht trin Nng thn ca huyn Cu Ngang n nm 2010:
38

- n nh din tch la ca huyn cn 15.600 ha, trong sn xut hai v la l 12000 ha trong c 5000 ha la cht lng cao xut khu, 4000 ha la c sn. - Pht huy li th ti nguyn t ging ct, y mnh pht trin cy mu lng thc thc phm, lun canh 3-4 v trong nm tng hiu qu s dng t, tng thu nhp v p ng th trng trong nc v xut khu. n nh din tch trng u phng ton huyn 2.500 ha tp trung x M Long Bc, Long Sn, Nh Trng... Tuyn chn ging mi m bo sn lng t t 5.000 - 6.000 tn. - Pht trin cy n tri c gi tr cao dc theo ct tuyn t ging v trin ging trng la km hiu qu. - V chn nui pht trin n b lai Sind, nhanh chng pht trin theo hng b tht, cht lng cao. - V thu sn, pht huy li th ca huyn ng bng ven bin, Cu Ngang c tim nng nui trng thu sn ln v a dng (ngt, mn, l). Cn a dng phng thc nui xen canh, lun canh, thm canh, chuyn canh, nui trng kt hp... c bit khai thc ti a tim nng vng ngoi bao a dng ho i tng nui nh: Tm s, cua, nghu...; vng mhim mn trung bnh b tr mt v tm nc mn v mt v la ma c sn ma ma c gi tr cao. iu kin t nhin: t ai vng nghin cu phn ln l t ph sa thun li cho pht trin thu hi sn, trng la, hoa mu. Tuy nhin, vic thiu nc ngt trong ma kh lm hn ch trong trng trt v vy cn phi b tr cy trng ph hp. Cc cn c trn l c s cho vic chn lc cc kiu s dng t ai c trin vng cho vng nghin cu. Kt qu c 7 kiu s dng t ai c trin vng c chn lc nh gi t ai cho vng nghin cu: 1. LUT1 c cu hai v la 2. LUT2 c cu hai v la- mt mu 3. LUT3 c cu hai la + c 4. LUT4 c cu chuyn mu 5. LUT5 c cu la - tm 6. LUT6 c cu chuyn tm qung canh ci tin 7. LUT7 c cu cy n qu (cy chu hn) b. M t kiu s dng t ai LUT1: C cu 2 v la (HT-T/Ma) M hnh ny hin nay chim phn ln din tch vng nghin cu, ch yu nm trong bao ngn mn. V H thu xung ging vo gia thng 4 v kt thc gia thng 7, sau s hoc cy v tip theo vo u thng 8 chm nht l vo khong 10/8 v kt thc vo u thng 12. V H thu s dng cc ging ngn ngy c nng sut cao cht lng go tt, khng su bnh nh: OMCS 2000, OM1723-62..., v Ma c th s dng cc ging c sn nh: ST3, Cu long 8, ... Lng phn bn trung bnh 400kg/ha/v v s ngy cng lao ng 36 ngy cng. Lao ng v H thu thng cao hn v Thu ng/Ma do cn nhiu lao ng thu hoch nhanh. Theo s liu thng k ca huyn Cu Ngang th nng sut la bnh qun 3,25 tn/ha/v. Lng la thu c phn ln n v phc v chn nui.
39

Kiu s dng ny c chn v mc tiu an ninh lng thc. Tuy nhin trong tng lai gia tng hiu qu s dng t trn mt n v din tch t cng c nhiu chnh sch u t thch hp, v ngi dn cn phi thay i tp qun canh tc nh p dng s hng, p dng IPM trong sn sut gim chi ph sn sut. S dng cc ging la c sn c gi tr kinh t cao nh DS20, ST3, Jasmin, Khao dak mali 105... Theo Trn Vn Hin (2003) qua theo di tnh hnh sn xut vo thi im thu hoch la ng Xun ( thng 2, 3, 4) nng dn BSCL trng cc ging la c sn nh DS20, ST3, Jasmin...cho nng sut trung bnh 6,0-6,5 tn/ha. Vo thi im thu hoch th gi cc loi la c sn thng cao, chn hn nh DS20 2.200/kg, Jasmin v ST3 2.000/kg. Nh vy vic trng cc ging la c sn s mang li hiu qu kinh t cao cho ngi dn. LUT2: C cu 2 la + Mu (HT-T/Ma + Mu X) y l m hnh sn xut nhm ph th c canh cy la, gp phn lm tng thu nhp cho ngi dn, lm a dng ho mt hng nng sn ca a phng, gim thiu nhng nh hng xu n mi trng, duy tr v lm tng ph ca t. Cc loi cy mu lun canh vi la nh u phng, da hu, hnh, ci, c chua, (nhng ph bin nht l hnh, ci). i vi kiu s dng ny mc u t tung i cao. Cc tnh ton da trn s liu iu tra cho thy mc u t trung bnh cho kiu s dng ny l 14.909.600 / ha/nm li nhun thu c l 14.789.150 /ha/nm. LUT3: C cu 2 v La + C y cng l m hnh gp phn lm tng thu nhp ca ngi dn. M hnh ny c nhiu u im l gip la pht trin tt, hn ch c su bnh, tn dng c din tch t canh tc, gp phn hn ch nhim mi trng do d lng phn, thuc tr su. Vi kiu s dng ny c c th khi v H Thu xung ging c khong 30 ngy sau khi s v thu hoch sau khi kt thc v Thu ng/Ma. Cc ging c c th ch yu l: R phi, M vinh, Chp... Mt th trung bnh 1 - 2 con/m2 nu tn dng ngun thc n t nhin v 3 - 4 con nu c cho n b sung. Hin ti, trong vng ngi dn nui c ch yu tn dng ngun thc n t nhin, t cho n b sung. Do t cho n b sung nn hiu qu t vic nui c trn rung la ca ngi dn cha cao. Trung bnh mt nm li nhun t m hnh hy l 9.066.500 /ha/nm trong thu t c l 3.528.000 /ha/nm Theo Dng Nht Long v ctv (1999), cho c tng trng nhanh v nng sut cao th vic cho n b sung l cn thit vi khu phn n bng 2-3% bng cc ph phm nng nghip nh cm, tm, c, cua... Ngoi ra, nng sut c trong h thng canh tc la-c cn ph thuc vo lng c th lan cht v tht thot khi rung (Rothuis v ctv, 1998) Mt trong nhng kh khn ln nht cho nng dn khi thc hin m hnh canh tc la c l qun l nc. Cc ao nui i hi mc nc thng xuyn cao trong khi canh tc la th yu cu nc theo tng giai on. Do vic o ao nui phi lm sao su cung cp thc n cho c, ng thi c tr n.

40

LUT4: C cu chuyn mu Cy mu trong vng phn b trn nhng vng t cao khng b ngp, ch ng c ngun nc ti. Cy mu trong vng bao gm nhiu chng loi nh da, bp, u phng, rau, ci, hnh ,h, t... Sn phm t m hnh ny c th tiu th ngay ti a phng v cc vng ph cn (da, rau, ci, hnh h...), hay cung cp nguyn liu cho cc nh my ch bin nh bp, u phng. Trng mu i hi tn nhiu cng chm sc, vn u t ln, nhng li nhun cao. Theo s liu iu tra, trung bnh 1 ha trng mu tn 640 ngy cng /nm. Chi ph l 37.556.050 /ha/v li nhun thun 36.720.950 /ha/nm. Trong xu th pht trin hin nay, nhu cu dng rau sch l rt ln. Do hng pht trin l trng rau sch. Vi iu kin hin ti ca a phng c th p dng m hnh trng rau sch Sc Trng. LUT5: C cu La-Tm Vi kiu s dng ny ngi nng dn cn phi hiu bit v cy la thay i trong mi trng t mn nh th no (nh b tr ma v hp l, k thut chm sc bn phn) v phi hc hi thm mi vn c lin quan n con tm. V hai i tng ny c nhu cu sng gn nh tri ngc nhau nhng phi sng trn cng mt din tch. Cc ging la c th canh tc trn t nhim mn cho nng sut cao nh: IR42, MTL119, MTL195. V tm c th vo thng 1, thng 2, khi mn trn kinh t 910 %0, K thut nui tm trong vng cha cao, cc ao nui c o cha ng k thut (khng c ao lng lc nc trc khi cho nc vo rung tm). Do , vic cho nc vo ao nui c bm t cc knh ln thng vo rung khng qua x l, lm tng nguy c tm nhim bnh. Kt qu, v tm va qua hiu qu kinh t cha cao. Theo kt qu iu tra chi ph u t trung bnh 25.028.775/ha/nm, li nhun 15.051.225 /ha/nm, thm ch c h l do tm b nhim bnh v cht. V vy, vic nui tm t hiu qu cao th ngi dn cn phi thit k li ao nui, hc hi thm k thut chm sc, iu ny cn s h tr t trung tm khuyn ng. Theo Nguyn Vn Phc (2003), vic kin thit li ng rung chuyn dch thnh cng m hnh mt v la - mt v tm l vn cn thit phi lm v m hnh c th p dng VAR (vn-ao-rung) chia t canh tc s hu theo cng thc 3 - 5 -2, 4 - 4 2, tu theo iu kin v s thch ca tng h va c t trng la, va c tm, rau mu cy tri; quan trng hn l c ni lm ao lng m bo cho tm nui an ton hn. Trong tng lai, y l m hnh c trin vng mang li hiu qu cao v tng i bn vng. Do cn c quan tm ng mc ca chnh quyn a phng. LUT6: C cu chuyn Tm qung canh ci tin M hnh nui tm qung canh ci tin Cu Ngang ch mi pht trin trong vi nm tr li y, phn ln tp trung Hip M. Kiu s dng ny i hi nhiu cng chm sc, chi ph u t ban u ln nhng nu canh tc ng k thut th li nhun t m hnh ny rt cao. Tuy nhin, do kinh nghim nui tm trong vng cn hn ch nn li nhun cn thp. Theo s liu iu tra va qua chi ph trung bnh cho 1 ha l 41.903.750 /ha/nm, li nhun trung bnh 19.096.250/ha/v. Kiu s dng ny trong vng cn hn ch do ngi dn thiu vn u t. ngh nui tm ca huyn Cu Ngang ni chung, trong vng nghin cu ni ring pht trin rt cn s quan tm u t nhiu mt ca chnh quyn a phng c bit v vn v k thut canh tc .

41

LUT7: C cu Cy n qu M hnh ny thch nghi ch yu nhng vng t khng b ngp, hoc su ngp khng ng k, khng b nhim mn. Hin ti vn cy n qu ca vng cha pht trin, phn ln ang giai on u t ban u, cha cho thu hoch, cc loi cy trng ch yu nh Xoi, Sap. Mc khc u ra ca sn phm cn nhiu bp bnh, ngi dn thiu vn u t ban u. Nn y cng l yu t lm hn ch s pht trin din tch trng cy n qu ca vng. Trong tng lai vn cy n qu ca a phng pht trin c hiu qu kinh t cao: Trc ht, ngi nng dn cn chn ging sch bnh hn ch bt ri ro; thnh lp hi lm vn c th h tr nhau v vn, k thut, c bit l tiu th sn phm. V pha chnh quyn a phng, cn thnh lp cc tri cung cp cy ging m bo cht lng cung cp ging sch bnh cho ngi dn, c cn b khuyn nng xung ph bin k thut cho ngi nng dn. c. Cht lng t ai/yu cu s dng t ai cho cc kiu s dng t ai (LUTs) Sau khi kiu s dng t ai c trin vng c chn la, bc k tip l phi xc nh, phn tch ng thi so snh nh gi gia cht lng t ai c din t bng c tnh t ai v yu cu s dng t ai cho mt kiu s dng t ai c chn. i vi kiu s dng t ai c chn, iu cn thit l phi so snh, thit lp v xc nh 3 vn sau: 1. Nhng iu kin cn tt nht kiu s dng t ai tn ti 2. Khong bin ng ca cc iu kin cha p ng c yu cu ti ho, nhng c th chp nhn c cho kiu s dng t ai 3. Cc iu kin hn ch khng tho mn yu cu ca kiu s dng t ai. Tt c nhng vn nu trn y, s c so snh v nh gi vi c tnh v cht lng t ai xc nh kh nng thch nghi ca mt n v t ai cho mt kiu s dng t ai (LUT) no c chn. Trong iu kin hin ti ca vng nghin cu c cc cht lng t ai sau: - Kh nng hin din tng ct; - Nguy hi do ngp l; - Nguy hi do phn; - Kh nng mn; Mi kiu s dng t ai c nhng yu cu ring v cht lng t ai m bo c cu cy trng tn ti. Chi tit v cht lng t ai/yu cu dng t ai v cc yu t chun on ca cc kiu s dng t ai c trnh by trong Bng 2

42

Bng 2: Cht lng t ai/yu cu s dng t ai, yu t chun on cho cc kiu s dng t ai (LUTs) Kiu s dng t ai - La 2 v (HT-T/Ma) LUT1. - La 2 v + Mu (HT-T/Ma + XH) LUT2. - La 2 v +C (r phi, m vinh, trm c, tr) LUT3. - Chuyn Mu LUT4. - La Tm LUT5. - Chuyn Tm LUT6. - Cy n qu (Cy chu hn) Kh nng mn Thi gian mn Nguy hi do l Nguy hai do phn su xut hin tng sinh phn su xut hin tng phn su ngp Cht lng /YCSD t ai Yu t chun on su xut hin tng ct

Kh nng hin din tng ct

d. Phn cp yu t cho kiu s dng t ai Phn cp yu t l phn chia cc cp gi tr ca tng yu cu s dng t ai iu kin chun on ca cht lng t ai trong n v bn t ai. Do , nhng yu cu s dng t ai khc nhau, nn phn cp yu t cng khc nhau cho tng kiu s dng t ai, phn cp yu t bao gm cc yu t sau: S1: Thch nghi cao S2: Thch nghi trung bnh S3: Thch nghi km N: Khng thch nghi Da vo nhu cu sinh l ca cy trng, iu kin t nhin kt hp vi yu cu kinh t x hi, mi trng, ng thi cng xc nh cc yu cu v cht lng t ai m trong cc c tnh chun on cho tng cht lng t ai nh hng trc tip n cc loi hnh s dng t ai no , t c cu s dng t ai chn ra c cht lng t ai tng ng. T , thnh lp bng phn cp yu t thch nghi cho tng c cu s dng t ai. Kt qu phn cp ny c hnh thnh trn c s cc kt qu nh gi t ai v cc ti liu c lin quan c trc y. Trn c s cc c tnh t ai c trong bn t v bn nc c cung cp t S a Chnh tnh Tr Vinh, cc bng phn cp yu t cho cc kiu s dng t ai chn lc c trnh by trong Ph chng 1 e. Kt qu phn hng kh nng thch nghi t ai Phn hng kh nng thch nghi t ai c thc hin theo quy trnh nh gi t ai ca FAO. Kt qu ny c c l s so snh cht lng t ai cu cc n v bn t ai vi yu cu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai c din t
43

di dng phn cp yu t. Trc ht l nh gi cho tng loi cy trng, sau kt hp li theo mt c cu c thch nghi chung. Mt cch tng qut, kh nng thch nghi ca mt h thng cy trng bao gm nhiu loi cy trng th tng thch nghi s l ci gii hn thp nht ca loi cy trng no . Kt qu phn hng kh nng thch nghi t ai n tnh ca tng kiu s dng c trnh by trong phn ph chng v kh nng thch nghi trong iu kin hin ti v c nng cp ca cc kiu s dng cho tng n v bn d t ai ca vng nghin cu c trnh by trong Bng 3.4 v din tch thch nghi tng kiu s dng c trnh by trong Bng 3.5. Bng 3: Tng hp thch nghi hin ti ca 7 kiu s dng t ai i vi cc VB Kh nng thch nghi n v LUT1 LUT2 LUT3 LUT4 LUT5 LUT6 LUT7 1 S1 S1 S1 S1 N N S1 2 N N N S2 N N S1 3 S3 S3 S3 S1 N N S1 4 S2 S2 S2 S1 N N S1 5 S1 S1 S1 S1 N N S1 6 S1 S2 S1 S2 N N S2 7 S1 S1 S1 S1 N N S1 8 S1 S1 S1 S1 N N S1 9 N N N S3 N N S3 10 S3 N S3 S3 N N S3 11 S1 S1 S1 S2 N N S2 12 S2 S2 S2 S2 N N S2 13 S1 S1 S1 S2 N N S2 14 S1 S2 S1 S2 N N S2 15 S2 S2 S2 S3 N N S3 16 S2 N S2 S1 S2 S2 N 17 S2 N S2 S3 S2 S2 N 18 S3 N S3 S3 N S2 N 19 S3 N S3 S2 S1 S2 N 20 S3 N S3 S2 S2 S2 N 21 S3 N S3 S2 S1 S2 N 22 S3 N S3 S3 S1 S2 N 23 S3 N S3 S3 S3 S3 N 24 N N N S3 S2 N N 25 N N N S3 S2 S2 N 26 N N N S3 S2 S1 N 27 N N N S3 S3 S3 N 28 N N N S3 S2 S1 N 29 N N N S3 S2 S1 N 30 N N N N S2 S1 N Qua Bng 3 cho thy trong iu kin hin ti th kiu s dng chuyn mu, cy n qu, 2 v La, 2 v La - C, 2 v La - Mu thch nghi vi nhiu n v t ai. Hai kiu s dng La-Tm v Chuyn Tm qung canh ci tin thch nghi vi t n v t ai nht.
44

Bng 4: Din tch thch nghi cc LUTs trong iu kin hin ti CTN S1 % S2 % S3 % N % LUT1 3997.26 36.79 804.90 7.41 2711.45 24.96 3350.06 30.84 LUT2 3919.02 36.07 450.16 4.14 775.80 7.14 5718.68 52.64 LUT3 3997.26 36.79 804.90 7.41 2711.45 24.96 3350.06 30.84 LUT4 3166.62 29.22 5265.31 48.47 515.84 4.75 1915.90 17.64 LUT5 1696.17 15.61 2383.19 21.94 65.69 0.6 6718.62 61.84 LUT6 1855.61 17.08 20.47 65.69 0.6 6718.62 61.84 LUT7 4287.21 39.46 20.54 182.63 1.68 4162.01 38.31

2223.75 2231.82

Qua Bng 4 ta nhn thy kiu s dng chuyn mu, cy n qu c kh nng thch nghi (S1, S2) rng nht. Kiu s dng chuyn mu 8431.92 ha v kiu s dng cy n qu 8618.692 ha do ba kiu s dng ny khng i hi kh nng gi nc mt ca t. K n 2 v la, 2 v la + mu, 2 v la + c vi cng din tch 4802.159ha do yu cu s dng t ai ca 3 kiu s dng ny tng i ging nhau. Yu t hn ch chnh i vi cc kiu s dng ny l su xut hin tng ct . Hai kiu s dng la - tm v chuyn tm qung canh ci tin c din tch thch nghi cao nh nht 4079.359 ha.

2.3) Phn vng thch nghi t ai

Qua kt qu thng k din tch v chng lp cc bn thch nghi theo cc m hnh s dng t ai khc nhau, tng hp phn vng theo tnh thch nghi c hnh thnh v trnh by trong Bng 3.7 C 5 vng c phn theo tnh thch nghi, trong bao gm: Vng I: Trong vng thch nghi ny cc n v t ai thch nghi vi nhiu kiu s dng (6 trong 7 kiu s dng c chn) vi din tch 4040.41 ha chim 37,19% tng din tch vng nghin cu. Cc kiu s dng trong vng iu c kh nng thch nghi cao. Vng II: y l vng c din tch nh nht trong vng nghin cu vi din tch 267,43 ha chim 2,46% din tch vng nghin cu. Trong vng ny th cc n v t ai ch thch nghi vi hai kiu s dng 2La HT-T/Ma, 2La HT-T/Ma + C v kh nng thch nghi ca 2 m hnh cng gim dn so vi vng I. Yu t hn ch chnh trong vng ny l phn Vng III: Trong vng ny cc n v t ai thch nghi vi nhiu m hnh s dng c trng la ln nui trng thu sn c din tch 643,3 ha chim 4,26% din tch ton vng nghin cu. y l vng c kh nng chn la cc m hnh s dng t ai theo nh hng quy hoch v mc tiu pht trin ca a phng. Vng IV: y l vng m phn ln din tch t canh tc trong vng l t ging ct c din tch 2410,78 ha chim 22,19% din tch ton vng nghin cu. Nn kh nng thch nghi ca vng ny ch thch nghi vi cy trng cn nh LUT4 (chuyn
45

mu), LUT7 (cy n qu). Hn ch chnh ca vng ny trong canh tc l thiu nc ngt trong ma kh. Vng V: Vng ny c din tch tng i ln 3681.75 ha chim 33,89% din tch vng nghin cu vi hai m hnh thch nghi ch yu l La- Tm v Tm qung canh ci tin. Bng 3.7 Phn vng thch nghi t ai cho cc kiu s dng Vng TN V M hnh thch nghi LUT1: 2La HT-T/Ma LUT2: 2La (HT-T/Ma) + Mu I 1, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 14, 15 LUT3: 2La (HT-T/Ma) + C LUT4: Chuyn mu LUT7: Cy n qu LUT1: 2La HT-T/Ma LUT3: 2La (HT-T/Ma) + C LUT1: 2La HT-T/Ma III 16, 17, 18 LUT3: 2La (HT-T/Ma) + C LUT5: La-Tm LUT6:Tm qung canh ci tin LUT4: Chuyn mu IV 2, 3, 4 LUT7: Cy n qu LUT4: Chuyn mu LUT5: La-Tm LUT6:Tm qung canh ci tin

II

9, 10, 12

19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30

46

PH CHNG
Bng cc c tnh t ai v cht lng t ai cho nh gi t ai - Ngun: FAO (1976). c tnh t ai 1. c im kh hu: Bc x mt tri S gi nng Nhit khng kh Sng mui Ma: lng, thi gian, cng Bo Bc hi: thc t, tim nng m khng kh Ma m, ma kh Hn Tc gi 2. c im kh hu t: Nhit t Ch nhit trong t Ch m trong t 3. c tnh dng hnh: dc Dng hnh dc Chiu di dc Mt dng chy Dng hnh tng i Vi a hnh Cao Dng sinh cnh 4. c tnh nc: su mc thy cp Thi gian ngp Thi gian ngp l Chu k ngp 5. c tnh thc vt v ng vt: Thc vt bao ph Hin din ca dch bnh Thin ch t nhin 6. c tnh ca t: Cp thot nc Tng chn on: su xut hin S phn b t Hin din than bn 7. Phu din t Mu sc t
47

Cht lng t ai c lin quan 1 1,21 2, 9, 11, 17, 21 14, 21 3, 9, 11, 14, 16, 20, 25 13 3 3 3, 21 3 13, 25 2, 9, 21 2, chn lc trc 3, chn lc trc 18, 19, 22, 24, 25 4, 25 18, 25 22, 24 22, 24 18, 19 2 13 3, 4 4 4 12 16, 19, 25 19 19 4 4, 6, 7,8, 14, 15, 25, 26 23 23 4 8, 17, 20, 23

Hin din cc m r Hin din hay mnh Sa cu Cu trc do dnh su tng t Hin din Carbon, thch cao t do Tng phn Lp cement ha hay cy 8. Vt l t hay xoi mn: rng, Dung trng Tnh thm hay thm Cp n nh cu trc tim th oxi ha kh Cp xoi mn Cp xoi mn do nc Cp xoi mn do gi 9. Ho hc t: pH CEC Tng baz trao i Bo ha baz m Ln d tiu K trao i Dinh dng khc: Ca, Mg, S, vi lng EC Tng mui ha tan % Na trao i Hin din cc mui phn 10. Sinh hc t: %C hay % cht hu c C/N Sinh vt t 11. Khong hc t Khong phong ha Khong st 12. V tr: Khong cch c th n

3, 4, 7, 8, 9, 16, 17, 18 5, 20, 22, 25, 26 5, 8, 9, 17, 25, 26 5, 8, 9, 17, 25, 26 3, 8 15 15 5, 8, 25 5, 8, 25, 26 4, 5, 25, 26 25, 26 4 25 25 25 6, 14, 15, 16 7 6, 7 6, 7 6 6 6 6 14 14 14 15 6, 7, 26 6 16 6 6, 7, 25, 26 24

48

S TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Cht lng t ai - Ch bc x - Ch nhit - Kh nng m -

Bn phn chia - Tng bc x - di ca ngy - m tng cng - Thi k ti hn - nguy hi do kh hn

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Kh nng oxigen vng r Kh nng gi nc trn mt Kh nng dinh dng Kh nng kim gi dinh dng iu kin r pht trin iu kin cho ny mm m khng kh nh hng sinh trng iu kin chn Nguy hi do l Nguy hi do kh hu Nguy hi do mn Nguy hi do phn hay c cht Nguy hi do dch hay bnh Kh nng lm t Tim nng cho c gii ha iu kin sa son t hay dn sch iu kin tn tr v ch bin iu kin nh hng thi gian sn xut Tin n n v sn xut Kch c ca n v tim nng qun l V tr Nguy hi do xoi mn Nguy hi do t thoi ha

Sng mui Bo mn Sodic ha Aluminium Calcium carbonate Gypsum Phn Nhng ci khc Dch Bnh Sa son t Pht hoang thc vt

Hin ti Tim nng

49

Bng yu cu s dng t ai cho nh gi t ai: A. Yu cu cy trng: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 - Ch bc x - Ch nhit - Kh nng m - Bc x - Chu k sng - Yu cu tng cng - Thi k t hn

- Kh nng oxigen (iu kin that nc) - Kh nng gi nc trn mt - Kh nng dinh dng - Kh nng kim gi dinh dng - iu kin r pht trin - iu kin cho ny mm - m khng kh nh hng n sinh trng - iu kin chn - Nguy hi do l - Sng mui - Nguy hi do kh hu - Bo - mn - Nguy hi do mn - Sodic ha - Nguy hi do phn hay c cht - Nguy hi do dch hay bnh B. Yu cu qun l:

17 18 19 20 21 22 23 24

- Kh nng lm t - Tim nng cho c gii ha - iu kin sa son t hay dn sch - iu kin tn tr v ch bin - iu kin nh hng thi gian sn xut - Tin n n v sn xut - Hin ti - Kch c ca n v tim nng qun l - Tim nng - V tr C. Yu cu bo v: - Nguy hi do xoi mn - Nguy hi do t thoi ha

25 26

50

TI LIU THAM KHO

FAO, 1976. A framework for Land evaluation. FAO Soil Bullletin 32, FAO, Rome. HUNH KHC THNH, 2004. nh gi phn vng thch nghi vng phn mn huyn Cu Ngang, tnh Tr Vinh. Lun n Thc s Mi Trng. L QUANG TR, 1996. Bi ging nh gi t ai. Khoa Nng Nghip. i Hc Cn Th. L QUANG TR, 2004. Gio trnh nh gi t ai. Khoa Nng Nghip. i Hc Cn Th. SYS, C. and VAN RANST E, DEBAVEYE J, 1991. Principles in land evaluation and production calculations in Lecture of Land Evaluation, P art I. 273p UBND, 2004. Bo co thuyt minh kho st phn vng thch nghi t ai huyn K Sch, tnh Sc Trng.

51