B GIO DC V O TO TRNG I HC NGOI THNG

KINH T HC CNG CNG

THS. HONG TRUNG DNG Khoa Kinh t v Kinh doanh quc t 0913 501030 0916 795588

H Ni, 2008

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

C th trng v chnh ph u cn thit cho mt nn kinh t vn hnh lnh mnh. Thiu mt trong hai iu ny th hot ng ca nn kinh t hin i chng khc g v tay bng mt bn tay. Paul A. Saumuelson, 1967

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph Khu vc cng cng: H thng cc c quan, t chc Nh nc, ng u v chu trch nhim iu hnh hot ng ca khu vc y l mt b my chung l Chnh ph. Chnh ph l mt t chc c thit lp thc thi nhng quyn lc nht nh, iu tit hnh vi ca cc c nhn sng trong x hi nhm phc v cho li ch chung ca x hi l ti tr cho vic cung cp nhng hng ha, dch v thit yu m x hi c nhu cu.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph Xem xt 03 m hnh kinh t in hnh: Nn kinh t th trng thun ty. Nn kinh t k hoch ha tp trung. Nn kinh t hn hp.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph M hnh kinh t th trng thun ty c xy dng xut pht t quan im bn tay v hnh ca Adam Smith. Trong khi cc c nhn theo ui cc li ch ca ring mnh trong mt mi trng cnh tranh, th cng s phc v lun cho li ch ca x hi. Trong nn kinh t nh th, vai tr ca Chnh ph l ti thiu.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph M hnh nn kinh t k hoch ho tp trung mun c mt c quan c kh nng tnh ton, iu phi c k hoch mi cn i trong nn kinh t quc dn. Gy ra mt s ty tin, ch quan rt ln trong vic p t gi c v sn lng, th tiu ng lc phn u ca c nhn v gy ra s lng ph, phi hiu qu nghim trng trong x hi.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph M hnh nn kinh t hn hp cho thy s vn hnh song song, tng tc v h tr ln nhau ca c th trng v Chnh ph. Trong nn kinh t , vai tr ca Chnh ph khng phi l cnh tranh hoc thay th cho khu vc t nhn. Tri li, Chnh ph thc y, h tr v iu tit hot ng ca khu vc ny.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.1. Qu trnh pht trin nhn thc v vai tr ca Chnh ph Tuy cng l mt nn kinh t hn hp, nhng vai tr ca Chnh ph trong mi nn kinh t nht nh li mnh yu khc nhau. l do quan im khc nhau v mc nghim trng m mi nc nhn thc v cc dng tht bi ca th trng v kh nng khc phc chng ca Chnh ph.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.2. S thay i vai tr chnh ph trong thc tin pht trin ca th k 20 Thp k 50 - 70. Thp k 80. Thp k 90. Hin nay.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.2. S thay i vai tr chnh ph trong thc tin pht trin ca th k 20 Thp k 50-70: Chnh ph c vai tr quan trng trong vic xy dng nn cng nghip hng ni, phn b cc ngun lc trong x hi, xc nh cc ngnh cng nghip u tin pht trin. Hng lot doanh nghip nh nc ra i. NICs chuyn hng chin lc hng ngoi v c c tc tng trng rt ngon mc.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.2. S thay i vai tr chnh ph trong thc tin pht trin ca th k 20 Thp k 80: thu hp s can thip ca Chnh ph, to iu kin cho th trng vn hnh t do hn, thu hp KVCC, gim iu tit th trng Mc tiu hiu qu kinh t c a ln hng u, mc tiu cng bng b y xung hng th yu. Chin lc ny khng mang li kt qu mong mun, thm ch gy ra nhng hu qu x hi nghim trng.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.2. S thay i vai tr chnh ph trong thc tin pht trin ca th k 20 Thp k 90: KVTN c nhim v sn xut v cung cp hng ha v dch v mt cch hiu qu. Chnh ph c nhim v xy dng mi trng th ch, php l v kinh doanh thun li, tn trng v bo v quyn s hu t nhn, xy dng kt cu h tng v bo v gip ngi ngho.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.2. S thay i vai tr chnh ph trong thc tin pht trin ca th k 20 Hin nay: Khng cn tranh ci gia KVCC v KVTN, khu vc no c vai tr quan trng hn. Hai khu vc b sung cho nhau, l ng lc cho nhau pht trin. Chnh ph gi vai tr ngi iu tit thng qua chnh sch v m, c gi gn trong thut ng qun tr quc gia, hay iu hnh nh nc.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.3. Chnh ph v khu vc cng cng Khu vc cng cng: B phn ca nn kinh t cn phi v c th c phn b ngun lc bng c ch phi th trng: - H thng cc c quan quyn lc ca Nh nc. - H thng quc phng, an ninh, trt t an ton x hi - H thng kt cu h tng k thut v x hi. - Cc lc lng kinh t ca Nh nc (DNNN, tp on) - H thng an sinh x hi, bo him x hi, bo him y t, tr cp x hi

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.4. Khu vc cng cng Vit Nam Qu trnh hnh thnh v pht trin KVCC Vit Nam khi qut li thnh hai giai on ln: Giai on k hoch ho tp trung. Giai on chuyn sang c ch th trng. Mc thi gian tng i l trc v sau khi ng CSVN xng Cng cuc i mi nm 1986.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.4. Khu vc cng cng Vit Nam KVCC Vit Nam vn cn bc l yu km: B my hnh chnh mang nng du n ca c ch tp trung quan liu bao cp. C s h tng yu km, mt cn i nghim trng gia thnh th v nng thn. DNNN vn bc l nhng yu km cha khc phc c. H thng an sinh x hi tip cn c DNNN, khu vc c vn u t nc ngoi v DNTN ln.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.4. Khu vc cng cng Vit Nam Nguyn nhn c bn ca yu km: Xut pht im nc ta qu thp, ngn sch nh nc nh b, mt cn i nghim trng v ko di. B my hnh chnh qu quen vi cung cch vn hnh tr tr. Tm l th ng, trng ch vo Nh nc v cp trn vn cn nng n. Thi quen c bao cp, bo h vn cha gii quyt trit .

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

1. CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG 1.5. Chnh ph trong vng tun hon kinh t

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T Kinh t hc phc li l mt nhnh ca l thuyt kinh t quan tm n s mong mun ca x hi i vi cc trng thi kinh t khc nhau. L thuyt v kinh t hc phc li c s dng phn bit cc trng hp trong th trng c coi l hot ng c hiu qu vi cc trng hp m th trng tht bi, khng th a ra c kt qu mong mun.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.1. Hiu qu Pareto v hon thin Pareto Mt s phn b ngun lc c gi l t hiu qu Pareto nu nh khng c cch no phn b li cc ngun lc lm cho t nht mt ngi c li hn m khng phi lm thit hi n bt k ai khc. Nu cn tn ti mt cch phn b li cc ngun lc lm cho t nht mt ngi c li hn m khng phi lm thit hi cho bt k ai khc th cch phn b li cc ngun lc l hon thin Pareto so vi cch phn b ban u.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.2. iu kin t hiu qu Pareto Xt m hnh n gin nht v mt nn kinh t ch c hai ngi l A v B: S dng hai loi u vo c lng cung c nh l vn (K) v lao ng (L). Sn xut v tiu dng hai loi hng ha l lng thc (X) v qun o (Y). iu kin cng ngh l cho trc.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.2. iu kin t hiu qu Pareto (1) iu kin hiu qu sn xut: T xut thay th k thut bin gia 2 u vo nh nhau: MRTSXLK = MRTSYLK. (2) iu kin hiu qu phn phi: T xut thay th bin gia 2 hng ha nh nhau: MRSAXY = MRSBXY. (3) iu kin hiu qu hn hp: T sut chuyn i bin gia 2 hng ha bng t sut thay th bin gia chng ca cc c nhn: MRTXY = MRSAXY = MRSBXY.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.3. iu kin bin v hiu qu Nu li ch bin sn xut mt n v hng ha ln hn chi ph bin th li ch hng ha cn c sn xut thm. Tri li, nu li ch bin nh hn chi ph bin th sn xut n v hng ha l s lng ph ngun lc. Mc sn xut hiu qu nht v hng ha ny s t khi li ch bin bng chi ph bin: MB = MC hay li ch bin rng (MB - MC) bng 0.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.4. Ni dung nh l c bn ca Kinh t hc phc li nh l thun: Chng no nn kinh t cn l cnh tranh hon ho, tc l nhng ngi sn xut v tiu dng cn chp nhn gi, th chng , trong nhng iu kin nht nh (s c bn n sau) nn kinh t s tt yu chuyn ti mt cch phn b ngun lc t hiu qu Pareto.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.4. Ni dung nh l c bn ca Kinh t hc phc li nh l o: Trong mt nn kinh t tun th cc quy lut kinh doanh thng thng v vi nhng iu kin nht nh, Chnh ph c th t ti bt k mt cch phn b hiu qu no bng cch tin hnh phn phi li thu nhp ban u (bng cc cng c phn phi li l tng, khng gy tn tht cho x hi), sau nn kinh t cnh tranh hon ho t hng dn nn kinh t i ti im mong mun .

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.4. Ni dung nh l c bn ca Kinh t hc phc li nh l o: Trong mt nn kinh t tun th cc quy lut kinh doanh thng thng v vi nhng iu kin nht nh, Chnh ph c th t ti bt k mt cch phn b hiu qu no bng cch tin hnh phn phi li thu nhp ban u (bng cc cng c phn phi li l tng, khng gy tn tht cho x hi), sau nn kinh t cnh tranh hon ho t hng dn nn kinh t i ti im mong mun .

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.5. Hn ch ca tiu chun Pareto v nh l c bn ca Kinh t hc phc li Ch ng trong mi trng cnh tranh hon ho. Khng quan tm n s bt bnh ng. Tiu chun Pareto ch a ra mt du hiu tt v hiu qu trong iu kin nn kinh t n nh. Khi lm pht cao, n s a ra tn hiu sai lch. nh l c bn ca kinh t hc Phc li c nghin cu trong bi cnh mt nn kinh t ng.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T Chnh ph can thip khc phc nhng tht bi ca th trng nhm nng cao hiu qu phn b ngun lc. Chnh ph can thip phn phi li thu nhp v ngun lc, nhm m bo cng bng x hi. Chnh ph can thip n nh kinh t v m, to ra mt mi trng cnh tranh lnh mnh cho cc ch th trong nn kinh t quc dn. Chnh ph i din cho quyn li quc gia trn trng quc t.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

2. C S KHCH QUAN CHO S CAN THIP CA CHNH PH VO NN KINH T 2.6. Tht bi th trng - c s chnh Chnh ph can thip vo nn kinh t Tht bi ca th trng l nhng trng hp m th trng cnh tranh khng th sn xut ra hng ha v dch v mc nh x hi mong mun. c quyn th trng. Ngoi ng. Hng ha cng cng, khuyn dng, phi khuyn dng. Thng tin khng i xng. Bt n nh kinh t. Mt cng bng x hi.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

3. CHC NNG, NGUYN TC V HN CH TRONG S CAN THIP CA CHNH PH 3.1. Chc nng ca Chnh ph Phn b ngun lc nhm nng cao hiu qu kinh t. Phn phi li thu nhp v m bo cng bng x hi. n nh kinh t v m. i din cho quc gia trn trng quc t.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

3. CHC NNG, NGUYN TC V HN CH TRONG S CAN THIP CA CHNH PH 3.2. Nguyn tc c bn Nguyn tc h tr: h tr, to iu kin cho th trng hot ng hiu qu hn. KVCC khng cnh tranh nhm ln t KVTN, m l cht xc tc to thun li cho s pht trin ca khu vc KVTN, v li ch chung ca ton x hi. Nguyn tc tng hp: u tin s dng nhng bin php khng lm mo m th trng.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

3. CHC NNG, NGUYN TC V HN CH TRONG S CAN THIP CA CHNH PH 3.3. Hn ch Hn ch do thiu thng tin. Hn ch do thiu kh nng kim sot phn ng c nhn. Hn ch do thiu kh nng kim sot b my hnh chnh. Hn ch do qu trnh ra quyt nh cng cng.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

4. I TNG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU MN HC 4.1. i tng Sn xut ci g? Sn xut nh th no? Sn xut cho ai? Cc quyt nh kinh t c a ra nh th no?

Cch tip cn l t gc Chnh ph, hay vai tr ca KVCC nhm gii quyt cc cu hi .

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

4. I TNG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU MN HC 4.2. Ni dung nghin cu Tm hiu xem KVCC tham gia nhng hot ng kinh t no v chng c t chc ra sao? Tm hiu v d on trc tc ng m mt chnh sch ca Chnh ph c th gy ra. nh gi cc phng n chnh sch v rt ra nhn nh.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

4. I TNG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU MN HC 4.3. Phng php nghin cu Phng php phn tch thc chng: l phng php phn tch khoa hc nhm tm ra mi quan h nhn qu gia cc bin s kinh t. Phng php phn tch chun tc: l phng php phn tch da trn nhng nhn din ch quan c bn v iu g ng c hoc cn lm t c nhng kt qu mong mun.

CHNG I VAI TR CA CHNH PH TRONG NN KINH T TH TRNG V NHP MN KINH T HC CNG CNG

4. I TNG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU MN HC 4.3. Phng php nghin cu Phng php phn tch thc chng: l phng php phn tch khoa hc nhm tm ra mi quan h nhn qu gia cc bin s kinh t. Phng php phn tch chun tc: l phng php phn tch da trn nhng nhn din ch quan c bn v iu g ng c hoc cn lm t c nhng kt qu mong mun.

XIN TRN TRNG CM N!