Professional Documents
Culture Documents
Finance Commission-Te'n Mizoram: Harsatna An Haider Lui /hin
Finance Commission-Te'n Mizoram: Harsatna An Haider Lui /hin
Finance Commission-Te'n Mizoram: Harsatna An Haider Lui /hin
(10-6)
May I never boast except in the Cross of our Lord Jesus Christ, through which the world has been crucied to me, and I to the world. Neither circumcision nor uncircumcision means anything; what counts is a new creation. (10-10) Galatians 6:14,15 AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
A man Thla khatah Rs. 100/-
VANGLAINI
K H A W T H L I R khan New Delhi-ah Union Finance Minister, ni," a ti a; financial package chu tihpuitlinsak thuai
|halai Kristian Pawl (|KP), Pukpui unit chuan nimin khan an kum 63 tlin lawm nan Christian Hospital, Serkawnah thisen unit 46 an pe a, a petute hi mipa 36 leh hmeichhe 10 an ni. Pukpui |KPte hian an rising day lawm nan hian World Bank kawngpui sirah te, HATIM compound leh biak-in compound-ahte thing \iak an phun bawk.
Thisen pe
Mizo Students' Union chuan nimin khan Lammualah college hrang hrangte football-a inelna tur, Oil India-MSU Cup an buatsaih \an a, Parliamentary Secretary, Lal Thanzara'n a hawng. He tournament-ah hian college 11 an tel a ni.
College inelna
turin sorkar laipui a ngen. CM Lal Thanhawla hian thil man sang zel chungchang te, lehkhathiam hna hmu lo chungchang te, sorkar hmasa a\anga leiba tam tak an rochun thu te, inrlbwlna atan ringawta sum hman te, sum hnr \ha Mizoramin a la neih loh thute leh, sum hmanna leh mamawhna hrang hrangte a sawi bawk. Finance Minister, Pranab Mukherjee chuan, Mizoram sum harsatna chu a hriatpui thu leh, a sutkian nan hmalak a tum thu CM Hawla a hrilh niin sorkar thuchhuah chuan a tarlang. Meeting-ah hian Planning Commission Vice Chairman, Montek Singh Ahluwalia leh Planning Commission member (NE) pawh an tel a; CM Hawla hi Chief Secretary Ven Hela Pachuau, Finance Secretary leh Principal Adviser (Planning) ten an \awiawm a ni.
YMA Central Executive Committee member-te nimina CYMA Committee Room-a \hukhawm chuan, The Lushai Hills District (VC) Amendment Act sorkarin siam\hat a tum meka hmeichhe quota siam tumna awm chu a tak ram thleng thei lo nia an ngaih thu an tarlang a; he an ngaihdan hi sorkarah thlen an rel. YMA CEC meeting zawha an thuchhuah chuan, "The Lushai Hills District (VC) Amendment Act sorkarin siam\hat a tum mekah, hmeichhe quota siam tumna awm chu a tak ram thleng thei lo niin YMA chuan a hria a. VC/LC inthlan chu vote
angin a rawn pht ni awma sawi a ni a, hei hi practical-a tih theih loh niin YMA chuan a ngai," a ti bawk. Nationalised insurance company palite Aizawla Regional Office hawng tura an tihte chu an hun pek, June 2 a lo pelh tawh avangin, tlawh kual leh ni se, an ti a; Regional Office hawng thei lote'n an hnuaia insurance titute ham\hatna an pek tak tak theih si loh avangin, inhawng lo law law se tih chu CYMA ngaihdan a ni. Hetih lai hian, insurance company pakhat chuan Aizawla an office chu Regional Office thuneihna ang an pe tawh nia hriat a ni.
MPS officer 5 sawn kual Truck chesualah mi 1 thi Silaia nupui hlui kptu man a ni
Mizoram sorkar chuan Mizoram Police Service officer pangate a sawn kual a, June 4, 2012 khan order tihchhuah a ni. Hetih lai hian, Mizoramah IPS office awm thar tur an awm nual a, mahse an awmna tur post tihfel a la ni lo nia thu dawn a ni. Traffic SP, Lalbiakzama chu Joint Secretary, Home-ah dah a ni a; MRHG SSO, Thomas Zodingliana chu 3rd. IR Commandantah; Lunglei SP, Lallianmawia chu SP, Traffic-ah; Champhai SP, C Lalthanmawia chu SP, CID(CB)-ah; SP, CID(SB) mawhphurhna la mektu Addl. SP, Rodingliana Chawngthu chu Addl. SP, Security-ah dah an ni. Nimin zing dar 3 vel khan Aizawl a\anga Champhai pan tlan truck, Malsawmdawnga (23), Champhai Vengsang khalh chu Tuikhurhlu chhak deuhah chesualin, kawng thlangah ft. 100 vel a lum a; handyman, Lalhmingtluanga, Champhai Dinthar Veng a thi a, driver a hliam bawk. Thu dawn danin, truck a chetsual hnu hian driver Malsawmdawnga chu hliam nei chungin a vk chhuak a, an chetsual thu kawngpui bula thlma riakte a hrilh a, Tuikhurhlu leh Seling a\angin \halaite'n an buaipui nghal a ni. Truck a chetsual hnu hian handyman Lalhmingtluanga chu hmuh a ni mai lo a, chawhma dar 10 velah truck hnuaiah hmuh a ni a, chawhnu dar 1 velah lak chhuah a ni. Seling YMA-te'n Lalhmingtluanga kuang tur an siam a, nimin tlai khan an khua panpui a ni. Chawnghnuna (49) s/o. Lalchawia, Nursery Veng, Aizawl, Lungleia awm mek chuan June 4, Thawh\anni tlai dar 6:30 vel khan a nupui \hen tawh, Lalmawizuali (41) d/o Kapi, Lunglei Ramthar Veng maniature silaiin a nk veilamah a kp a; Chawnghnuna hi a tlanbo hnuah Thawh\anni zan khan man a ni. Thu dawn danin, Chawnghnuna hi Lalmawizuali nen hian nupa angin an awm \hin a, fa pahnih an neih tawh hnuah, nikum khan an in\hen a ni. Chawnghnuna hi Thawh\anni tlai khan rui chungin Mawizuali te inah a lng a, inhnial thinrimin, a nupui hlui hi a kp a, motor-in a tlanbo nghal a ni. Silai mu hian Mawizuali nk veilamah a fuh a, a taksaah tlang loin, a zak hnuai dinglamah a pwng chhuak a; Lunglei Civil Hospital-a enkawl a nih hnuah, phaiah refer a ni a, nimin khan Kolkata an pan nghal a, a dinhmun a \ha vak lo niin an sawi. Chawnghnuna hi police-te'n an zawng nghal a, Thawh\anni zan vk khan thingpui dawr pakhat hnuaiah an man a, Sazaikawna District Jail-ah dah nghal a ni. He thil thleng chungchanga Lunglei Ramthar Veng V/C leh YMAte joint meeting chuan resolution siamin, an veng chhunga kut inthlakna thleng an dem thu an tarlang.
Sorkar thuchhuah chuan, fr ruahtui a tlak tawh avangin Bairabi a\anga Mamit lama kina Tlawng lui kam kawngte a \hat tawh loh thu a tarlang a, "Hei vang hian tun fr chhung chu marboat tihtawp rih a ni dawn," a ti.
Marboat titawp
Chief Minister's relief Fund-ah Saitual Group YMA-in Rs. 3,000 leh Saitual Joint YMA-in Rs. 2,000 an chhung lut.
CM Relief Fund
June 4, Thawh\anni khan Lalrintluanga (30) h/o Ramlawmi, Hnahthial Bazar Veng chu Mat luia Suarzau bulah a lenkhng zr st a tumna lamah chesualin tuiah a tla hlum. Lalrintluanga hi lui-ah hian a nupui Ramlawmi leh mi dang pahnih nen an kal a ni.
Truck-in nu su hlum
Nimin tlai dar 2:30 vel khan Sairang Dinthar Vengah 407 truck, MZ01 G-5391 chuan Lallianzami (62) w/o Lal\anpuia, Sairang Dinthar Veng a su hlum. Police hotute sawi dan in, truck hi a driver pangngai chu Lalremsiama (23) s/o Lalhmuaka, West Bunghmun a ni a, driver hian a \hianpa Lalhmunsiama (25) s/o Lalhmingliana, Sairang Dinthar Veng a khalhtir laiin Lallianzami hi an s a ni.
World Environment Day pualin Baptist English School zirlaite'n Lunglei khawpuiah poster tr leh thingphun hnatlang an nei.
Nimin
Aizawl
Vawiin Aizawl
ZANIN ZONET
lo hl (jhum cultivation) hmang vek an nih avangin, Mizoram environment chhiatna bulpui ber a ni. Duhthusamah chuan lo vah/hl hnu hian a tlem berah kum 10 nghah tur a nih laiin, Mizoramah chuan kum 5-10 hnuah hl leh mai \hin a ni hian lei \ha a khawih chhe nasa a ni," a ti. Prof. H Ramnghinglova chuan, boruak leh sik leh s tidanglamtu ber chu petrol ang chi fossil fuel leh ramngaw tihchereu nasat lutuk vang a nih thu sawiin, "Mizoram thingtlanga cheng 90%-in eirawngbawl thing an hmang nasa ber a, hei hian kan ram thing leh mau a tirm chak a ni," a ti. Ramngaw humhalh leh \han chak zawngah India ramah Arunachal Pradesh chu pakhatna a ni a, Mizoram chu 10-na a nih thu a sawi bawk. World Environment Day hmannaah hian kumin March 21-a World Forestry Day puala article inziahsiak leh thlalaka inelnaa lawmmante sem a
ni a; article inziahsiakah Herbert Rorelliana Sailo, Mual\huam pakhatna niin, Thankima Hmar, Dam Veng leh R Lalawmpuii, Mission Vengthlang te chu pahnihna leh pathumna an ni. Photo Competition-ah Zakhuma, West Phaileng pakhatna a ni a, C Lalsangzuala, Mission Vengthlang chu pahnihna niin, Sangzuala Pachuau, Mission Veng chu pathumna a ni. World Environment Day hi Lungleiah chuan Lunglei College-ah hman a ni a, Lunglei DFO, Kawlhnuna'n a hmanpui. Mizoram State Legal Services Authority pawhin World Environment Day denchhenin June 4 khan Observation Home, Durtlangah legal awareness campaign an nei a, Marli Vankung, Mizoram State Legal Services Authority-a Member Secretary-in thu a sawi a, Observation Home hung chhungah thing leh thei chi hrang hrang an phun a ni.
CMYK
TUALCHHUNG
AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
Nimin khan Assembly Annexeah Sub Committee of the Standing Committee of All India Presiding Officers Conference \an a ni a, vawiinah chhunzawm a ni ang. Meeting hian India rama Speakers/ Presiding Officers conference kum tina neih \hina thurelte Parliament leh state legislature hrang hrangte'n an bawhzui dante thlirhoin, hmalak zel
dan tur ruahmanna an siam a; Presiding Officers conference lo awm leh tur atan rawtnate an siam dawn a ni. Meeting-ah hian an thu ngaihtuah tur zingah, MP leh MLA-te kaihhruai dan (Code of Conduct), Committee kalphung, zawhna leh chhanna hun tihbuai chungchang leh a kaihhnawih leh Assembly session hun chhung tur chungchangte a tel.
Champhai district-a HIV veite kohkhawm niin, harsatna an neihte sawiho a ni a; HIV veite tana inenkawlna \ha awm thei hrang hrang te, ham\hatna an neih theih te, an hriselna atana an nun vawn dan tur te, harsatna an tawh \hinte sutkian dan turte an sawiho a ni.
NLUP hnuaia Zobawng leh sial vulh thlangtute tan hma la mek
NLUP hnuaia sial leh Zobawng vulh thlangtu chhungkua 1,856-te tan district hrang hrangah hma lak mek a nih thu, sorkar thuchhuah chuan a tarlang. Sorkar thuchhuah tarlan danin, sial leh Zobawng vulh thlangtute hian \um khata ran pali leina tur Rs. 40,000 an dawn hmangin an ran vulh turte an lei khawm mek a; Champhai district-ah chhungkaw 995 zinga 710-in DVO-te hriatpuiin sial/zobawng 1,882 an lei khawm tawh a, chhungkaw 285in khaw dang a\angin an ran lei tur an chah mek a ni. Sa-a Mizoram intodelhna turin AH&Vety department-in NLUP hnuaiah sial leh zobawng vulh punna tur ruahmanna a siam a, sial leh bawngte tlatna tur hmun (grazing ground) hung nan Rs. 700,00,000 senna tur Detailed Project Report pawh NEC-ah thehlut tawh a nih thu, sorkar thuchhuah chuan a tarlang bawk.
Hrechiang duh chuan School Education Department, Civil Secretariat, New Secretariat Complex, Khatla, 1st Floor, Room No.239-ah office hun chhungin zawh fiah theih a ni. (3-2) IPR No - 83 Sd/- F.Lalthuamluaia Under Secretary to the Govt. of Mizoram School Education Department
HMARCHHAK
No.D.22020/2/2007 - SAE : SAD hnuaia Driver leh Peon/Group D te tana Uniform supply-na tur Quotation chhan theih a ni e. Quotation chhan theih hun chhung chu dt 14.6.2012, Dar 1:00 P.M thleng a ni ang a, hemi ni vek hian hawn nghal a ni ang. A chhangtute chu Government approved firm/supplier an ni tur a ni. Kimchang zawka hre duhte tan SAD (E)-ah Office hun chhungin zawhfiah theih a ni e. IPR No - 80 (3-2) Sd/- Zoramthangi Hauhnar Deputy Secretary to the Govt. of Mizoram, Secretariat Administration Department
thar lakhawmtute a kawmnaah, Nagaland CM Rio chuan, 'Nagaland state harsatna chungchangte ngaihtuah ho a ni a. Meeting hi \ha takin kan nei thei a ni' a ti. Sorkar
laipui hian state hran phuttu, district pali-te hi autonmous council emaw, regional council status emaw pek a rawt nia sawi a ni. ENP hian kum 2010 khan Prime Minister Manmohan Singh-a hnenah memorandum thehlutin, state hran pe tura an
duh thu hi an lo hrilh tawh a ni. ENPO chuan district palite hian ngaihsak an hlawh tawk lo a, hmasawnna mumal an neih ve loh avangin an tana hmasawn theihna awm chhun chu state hran pek mai hi a ni tiin an sawi.
PHEI 1. Ruhkawl; Ruangam(6) 4. Vaivir; Hmang uar(6) 7. Kang(3) 8. Hawi loh lam; Hnunglam(6) 9. In ring tawh; Thu thlung(4)11. Inchung chihna chikhat(6) 12. |awngkam; Thusawi(4) 13. Duhthu sam lo(3) 14. Halral thil hlan; Inti thianghlim(7) 17. Ni a sawi(3)19. Turu; Bawnra(4) 21. Dawt(6)24. Incheina hmanrua(4) 25. Nih ve chakawm; Duhawm; Itawm(6) 26. Thianghlim; Bal lo(3)27. Remna kalpui?; Nawmna; CROSSWORD 1840 CHHANNA Ralmuanna(6)28. Lawmna(6) CHHUK 1. Tawrhpuina thilpek(5) 2. Ralkhat a\anga intawng; Hla tak a\anga inbei(6) 3. Ti danglam; (in)chhir(6) 4. Buan(4) 5. Tiengtu; Thlirtu (4)6. Do kawkalh; Do nghet(5) 10. Duhthu sam lo (3) 15. Pumpelh theih loh; A tur ve reng(6)16. Inbuan; In bawhbeh tum(6) 17. Hmeichhe man(2,3) 18. Sak hlawh tak(3) 20. |huthmun; Khuh natna(5) 22. Kaa lut; Ei leh bar(4)23. Pa leh fapa(4)
4
"Awpbehna hnuaia hun hmangtu chuan A nun chanve a hloh a ni "
DAWNTISEI
NGAIHDAN
AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
Vawiin, 6th June 2012-ah hian ni heltu planet zinga pakhat Venus (Chawngmawii) chuan ni leh lei inkar a kaltlang dawn a. Lei a\anga en chuan venus hi ni hmaah kalin ni khi a kal tlang dawn a ni. Hei hi Transit of venus chu a ni. Kan sawi zui zel hmain kan Solar system chanchin tlangpui kan tar lang phawt ang. Solar system Vanah khian arsi chhiarsen loha tam a awm a, chutiang thovin chung arsi zinga sang tam tak chuan heltu planet an nei ve leh hlawm a. Ni pawh khi arsi tho a ni a, kan tana arsi hnai ber a ni. Ni heltu planet pariat (8) te, simeikhu (comet) te, arsi thlawk (meteors) te leh asteroid te leh Ni te nen hian kan zavaiin solar system kan ni. Kan solar system-ah hian Planet 8 a awm a, ni a\anga a hnaih dan indawt chuan - Mercury, Venus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus leh Neptune te an ni. Heng planet 8 te hian anmahni kalkawng a\ang \heuhin a sawl deuhin ni khi an hel mup mup mai a. A hnai ber Mercury a kal chak ber a, a hla ber Neptune a kal muang ber a ni. Lei pawh hian second khata 30km vela chakin ni khi a hel kual dawr dawr reng mai a ni. Mercury leh Venus te hi lei aia ni hnaih zawk an nih avangin lei leh Ni inkarah an kal tlang thei a, ni hliah chiahin lei a\ angin an lang thei a ni. Venus chanchinah hian pakai ta ila. Mizoten Chawngmawii kan tih hi a ni a, \hal lai March, April chhovah chuan tlai ni tlak hnu lawkah khawthlang lamah a lo lang \hin. Planet zawng zawngte a\angin lei a\anga eng ber a ni a, hei chauh hi ni lovin van lam thilah chuan ni leh thlate chauh hi a aia eng awm chhun an ni. Lei nen hian an intiat hle a, a lai hawlh tlangin 12,100km vel a ni a (lei hi 12,800km vel a ni), ni a\angin 108,000,000km (maktaduai 108) vela hla a ni a, ni 225 chhungin ni khi vawi khat a hel chhuak hman \hin; a kum khat a rei lo hle tihna a nih chu. Lei ang thovin atmosphere a nei ve a, mahse Carbondioxide deuh vek a ni thung. Hei vang hian a surface hi a lum hle a, a aia ni hnaih zawk Mercury ai pawhin a lum zawk a, solar system-a planet sa ber a ni. Tui so let 5 deuh thaw 460C zeta sa a ni. A atmosphere hi a chhah em avangin a surface-a atmospheric pressure pawh leia atmospheric pressure let 93 vel zet a ni a, chu chu tui hnuai 1km vela thuka a chunglam tuiin a rawn delh rihna ang vela nasa a ni. Tui a awm lova, lei ang thovin tlang sng tak tak a tam hle a, Himalaya tlang aia sang leh ropui pawh a awm thluah a ni. Arsi themin a denna hnuhma (crater) lian leh thuk tak tak a tam hle bawk. Venus hi ama orbit-ah lei ang thovin a vir kual a. Mahse ani hi chu a letling zawngin a vir thung. Hetia a letling
TRANSIT OF VENUS
zawnga a vir bik hi tun thlengin scientistte pawhin a chhan an la hriat theih loh a ni. Lei leh planet dangte hi khaw thlang a\anga khaw chhak hawi zawnga an vir laiin venus erawh hi chu khaw chhak a\anga khaw thlang lam hawiin a vir a, hei vang hian khaw thlang lamah ni a chhuak a, khaw chhak lamah a tla thung. A vir muang hle a, ni 243 chhungin vawi khat a vir chhuak hman \awk a, chu chu a ni khat rei zawng a ni. A kum khat aiin ni khat a rei zawk a nih chu. Ni 100 inhlawhna a awm ang tih te pawh a hlauhawm rum rum alawm! Leiin ni a helna kalkawng hi a lai taka ni awmin hrut rual ta hmawk ila chumi plane (inpharh zawl duai) chu Ecliptic plane an ti a. He plane hi bul\hutah hmangin planet dangten ni an helna kawng (orbit) awn nasat zawng hi teh \hin a ni a. Chutiang chuan venus orbit pawh hian ecliptic plane a\angin 3.39 a siam a ni. Hetia ecliptic plane nena a awn deuha a orbit a awm avang hian transit of venus pawh hi a pair-in a lang \hin a ni. Venus hian lei aiin ni a hnaih zawk avangin a orbit pawh a te zawk a. Mahse an pahnih hian centre thuhmun an in\ awm a, chu chu ni khi a ni. Heti hian ngaihruatna mawl te siam chawp ta ila : Ngun pahnih intiat lo la ila, an pahnih chuan centre thuhmun in\awmin a te zawk chu a lian zawk chhungah dah ila. A centre zawna fix chungin a te zawk chu a lian zawk plane a\anga 3.39-a awnin pawt her deuh ila. A lian zawk leh a te zawk leh an centre chu inzawn \hapa awm theihna chu hmun hnih chauh a ni tih kan hmu thei ang. A sir tawn tawnah hetianga inzawnna hmun hi a awm ve ve a ni. Heng hmun pahnihte hi Node an ti a. Helai zawna Venus a awm lai chauh hian Transit of venus hi a thleng thei a ni. Hemi zawna a awm lai tak hi chuan lei leh ni inkarah ni zawn takah a awm \hin a, chuvangin lei a\anga en chuan ni hmaah kalin ni khi a kaltlang angin a lang dawn a ni. Ni awklem (Solar eclipse) nen a thuhmun reng a, mahse venus hi chu a hlat em avangin ni khi thlain a hliah angin a hliah zo ve lova, mitlawng phei chuan hmuh theih a ni lo. Venus leh lei hi an orbit ve vea an kal chak zawng a inang lova, Ni a\anga an hlat zawng a inang lo bawk a, chuvangin hetia Sun-Venus-Earth te inzawn \hapa an awm theih hun hi a thleng kht hle. Kum riat (8) danah a thleng a, chumi hnu kum 105.5-ah a thleng leh a, chuta \anga kum 121.5-ah a thleng nawn leh \hin. Hemi hnu hian a ngai chiahin a thleng nawn zel a, cycle khat rei zawng hi kum 243 (8+105.5+121.5+8) a ni. Kumin tiam lovin a thlen leh hun tur hi chu kum 2117-ah daih a ni tawh ang. Tuna dam laite zingah hi chuan he hun
hmu phak hi kan awm tawh kher lovang. Tuna mi hi 6th June 3:41AM ah a in\an ang a, ni chhuah hma a nih dawn avangin kan hmu thei dawn lova. Zing dar 4:31 velah ni a chhuak ang a, heta \ang hian a hmuh theih \an ang. Mahse venus-in ni a lut \an lai chiah erawh chu kan chan thung dawn a ni. Dar 10:30am vel thleng a daih ang. Eng nge a pawimawhna? Tun hma kum 400 vel kalta a\ang khan Astronomer-te chuan lei a\anga ni hlat zawng hi chhut chhuah tumin an lo bei fat fat tawh a. Hemi atana dik taka hriat theihna awm chhun chu Transit of Venus hi a ni. He hun hi khawvel hmun tin a\angin a lang kher lova, chuvangin a lan theihna hmun panin khawvel letliam pawh an pan dawr dawr mai \hin. Transit of venus hi chiang taka lo thlir hmasa bertu chu Jeremiah Horrocks a ni a, kum 1639 khan ama in (England) a\angin telescope hmangin a thlir a ni. A thil hmuh a\ang chuan Venus lenzawng pawh a tlangpui awm vel a chhut chhuak thei a, lei a\anga ni hlat zawng pawh a chhut chhuak bawk. Horrocks chuan lei a\ang ni hlat zawng hi 95,600,000km (maktaduai 96.5) velin a chhut chhuak a, a dik lo naa a hun lai chuan hei hi data \ha ber a ni. Kum 1761 leh 1769-a a lo thlen leh chuan a zir turin Hudson Bay (Canada) te, Norway te, Russi ram bung hrang hrangah te Astronomer-te an insem darh a. Heng an data te a\ang hian kum 1771 khan French Astronomer Jerome Lalande chuan lei a\ang ni hlat zawng hi 153,000,0001km (maktaduai 153) vel niin a chhut chhuak a. Hei hi chuan a hlat zawng dik tak 149,600,000km (maktaduai 149.6) hi a teuh hle tawh a ni. Kum 1874-a a lo thlen leh khan an data a\angin lei a\anga ni hlat zawng hi 149,590,000km (maktaduai 149.59) niin Astronomer ten an chhut chhuak ve leh a ni. Heng bakah hian Astronomer \henkhat chu he hun hmang ngei tur hian an in lum chhuahsanin khawvel letliam an pan a. An thang rei tak em avanga an nupuiten midang an lo neih san te, an kir leh hnu pawha an in leh lo chan ta vek te, ram dangin spy emaw tia tan ina an lo khung tak te pawh sawi tur an awm a ni. Transit of venus expedition atan chuan tawk rih mai se. Precautions Transit of venus hi mitlawngin a hmuh theih lova, a enna tur bika siam tarmit dum hmangin en tur a ni. Telescope-a kan en pawhin mit lawng chuan en loh tur, telescope-ah khan nizung hlauhawm thianfaitu filter vuah ngei ngei tur a ni. Filter kha telescope hma lamah (a lian lam, a hmawr lam) dah tur a ni bawk. Mitlawnga telescope kan en chuan ni zung kha insawrbing chungin mitah a rawn lut dawn a, chu chuan retina a tichhe thei a, mit del hlen theihna a ni. - Lalrinthara Pachuau, Asst. Professor, PUC
a faa a kaichhawn 203 an awm a, eng a\anga kai nge hriat loh 185 an awm a, an zinga tam ber chu kum 2534 inkar niin 2409 an ni a, kum 35-49 inkar 1550 an awm bawk. Kum 25-34 inkar an tam ber avang hian sex hman a\anga HIV/ AIDS kai an tam ber tih a tichiang hle a ni. Vanduai vang liau liau a HIV/AIDS kai
Published and Edited by K. Sapdanga and printed by him at Charity Press, Aizawl Venglai, Aizawl796007, Mizoram. News Editor : Lal Rinmawia Mobile - 9436140429 Mail: mamavanglaini@gmail.com Joint Editor : Lalnghinglova Hmar Reporters - K.Zothanpara, Malsawmdawngzela Hrahsel, Judy Lalropari, Joseph Lalhriatpuia
RAMCHHUNG
AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
Odisha Chief Minister, Navin Patnaik chuan Thawh\anni khan a tum \humna atan minister pakhat a ban leh. Kar hmasa khan CM Patnaik hian a kaihhruai sorkar paihthlak tuma puhin minister pahnih, Anjali Behera leh Sanjeev Sahu-te chu a lo ban tawh a, Thawh\ anni khan Housing and Urban Development Minister Sarada Prasad a ban leh ta a ni. Odisha-a rorel lai MLA 33 leh minister pathumte hi Rajya Sabha member, Pyarimohan
Australia mipuiten India hnena |HALAI PUAL uranium hralh an duh lo Queen Elizabeth II
Australia sorkarin India hnena uranium hralh khapna dan a siam chu tihtawp a tum a, hetihlai hian Australia mipuite ngaihdan lakah a tam zawkin India hnena uranium hralh hi an duh lo. Lowwy Institute poll 2012-a a landanin, Australia mipui 60% aia tam zawkin India hnenah uranium hralh hi \ha an tih loh thu an sawi a. An zinga 39% chuan an duh lo hulhual tih an sawi. Nikum December thla khan Australia-a rorel lai, Labor Party chuan India hnena uranium hralh khapna dan an hman mek chu hlih a tum thu a sawi a ni.
Mohapatra chenna inah inhmukhawmin, CM paihthlak dan tur hi an rel niin May 29 khan tarlan a ni. He thu hriat a nih hian CM chuan MP Mohapatra leh MLA pahnih-te chu an party, BJD member an nihna a\angin a suspend
Chanchalguda Central Jail-ah Jagan hi khauh taka ven a ni a, a bul hnaiah tang dangte pawh an kal phal a ni lo. Jagan-an tan in chhunga a biak theihte chu special class barrack-a tangte chauh a ni. Tower tinah sipaiten darkar 24 chhung an veng bawk.
Russia President, Vladimir Putin chu ni thum cham turin nimin khan China-ah a zin. May thlaa Russia President atana lakluh a nih hnua China a tlawhna hmasa ber a ni. Nimin tlai khan Putin hian China President Hu Jintao a kawm a, ram pahnihten thawhdunna nghet leh zau zawk an neih theih dante a sawipui. An inkawmnaah hian Syria tualchhung buaina thleng mek chungchang pawh an sawidun ngei rin a ni bawk. Putin hi a cabinet minister parukin an \awiawm a, Russia rama gas company lian, Gazprom leh energy company dang hotuten an zui bawk. China rama Putin a cham chhung ram pahnihte hian sumdawnna lama thawndunna tur inremna thuthlung 17 vel an ziah theih beisei a ni. China pana a chhuah hma hian Putin chuan Russia leh China insumdawn tawnna,
KHAWVEL
Afghanistan-ah hian sipai a thawn lut \an a, tunah hian sipai 200 vel an la awm mek a, hengte hi nakkumah lakchhuah an ni ang.
Kar leh Ningani, June 14 khian Zoawi lelte, famta Vanlalruati nghilh loh nana tribute concert video chu tlangzarh a ni dawn a, hetah hian intihsiakna buatsaih nghal a dawn. Vanlalruati Tribute Concert kha video siam a ni a, he video hi June 14 tlai dar 4-ah Aijal Club-ah tlangzarh a ni dawn a. He hunah hian Vanlalruati hla lo sak tawh \hinte hmanga intihsiakna neih nghal a ni dawn a, mimal leh band pawh a tel theih. Intihsiaknaah hian solo emaw, band emaw, duet emaw pawhin a tel theih a. Music track erawh hman theih a ni dawn lo va, house band an awm dawn a, live-a rem tur a ni ang. Lawmman \ha tawk tak siam a ni.
chawhnu lam thlengin Malik-a ukil hi hun an pe a, mahse an hun pek chhunga lehkha hi an thehluh theih tak loh avangin Parliament upper house, Senate member a\anga Malik-a hremna hi tihchhuah a ni ta a ni. Supreme Court chuan Malik-a hnenah hian June 13-a a chungthu an ngaihtuah leh hunah, kum 2008-a Senate inthlana a chuh khan British khua leh tui nihna a nei tawh lo tih finfiahna pe ngei turin a hriattir.
INFIAMNA
AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
Atletico-ah Ronaldinho
Kumin French Open hmeichhe inelna bikah champion hmel thar kan hmu dawn tih Thawh\an zan khan a chiang ta. He tournament-a champion tawh zinga la dam awm chhun leh champion lai Chinese Li Na chuan WTA ranking-a 142-na Yaroslava Shvedova chu set thumnaah hneh loin a tla. Hetihlai hian WTA ranking-a no.1 nih theihna chance duhawm tak nei mek
Maria Sharapova chu a la inham tang hram hram a, mipa lamah claycourt specialist Rafael Nadal pawhin harsatna lian tham a la tawk lo. Li Na a tla Kum khat liamta khan Li Na chu he hmunah hian champion in, an ram China-a mi tluklehdingawn tam tak awmte ngaihzawn rawn hlawhin Asia khawmualpui a\anga Grand Slam champion hmasa ber a ni bawk. Mahse
Thawh\an zan khan Shvedova hmaah a \ang tluan zo lo. Li Na hian harsa lutuk loin set khatna chu 6-3 in a la mai a, qualifying round paltlanga he tournament khel tura inhlangkai Shvedova hian set hnihna a\anga rawn bei letin set hnihna hi 6-2 in a la let. Set thumnaah phei chuan Li Na hi a \ang hleithei tawh lo a ni ber a, Shvedova hi 6-0 a chak tlangin quarterfinals a lut a ni.
Quarterfinal-ah Petra Kvitova hmaah a ding dawn a, Kvitova hi hneha semifinal a lut thei a nih chuan qualifying round paltlanga inhlangkai zinga semifinal lut hmasa ber a ni ang. Inkhelh zawhah Shvedova chuan thildang engmah a ngaihtuah loh thu a sawi a, "Ka hmaa ding ka hrechiang a, chuvang chuan ka rilruah engmah thildang ngaihtuahna hun a awm lo. Kan inkhelh
European club ropui Barcelona leh AC Milan playmaker \hin Ronaldinho chu, Flamengo nen boruak chhe tak neia an in\hen hnu ni liah Brazilian top-flight club Atletico Mineiro-ah Thawh\anni khan a lut. Atletico-ah hian short-term contract a ziak a ni. 2005 leh 2006-a FIFA World Player of the Year-a thlan leh World Cup-a Brazil lo champion pui tawh Ronaldinho hi, tun hnaiah a club hlui ni ta Flamengo nen an inhmu thiam lo nasa hle a, Flamengo hian a hlawh leh bonus dawn tur reais (Brazil pawisa) maktaduai 40 an bat sak niin a sawi. Atletico hian kum 32-a upa Ronaldinho hi kumin kum tawp thlenga an hnena khel turin an lalut a, zanin hian Bahia nen an inkhelh hunah a vawi khatna atan a club thar tan hian a inlan mai thei.
Atletico club president Alexandre Kalil chuan, "Kan player thar hi player satliah a ni lo a, Ronaldinho a ni. Mi tam tak chuan mi a tiin min sawi \hin a, mahse Ronaldinho lak luh theihna chance ka hmuh hi hnar tur khawp chuan ka a thei lo a ni," a ti. Ronaldinho-a club thar Atletico hi 1971 khan Brazil-ah hian an lo champion tawh a, hei bak hi chu an la champion lo a, season hmasa khan league-ah 15-na an ni. Flamengo-ah hian Ronaldinho hi January 2011 khan a lut a, a kum khatnaah a goal thun hmangin Carioca State championship-ah a champion pui nghal, he result vang hian Copa Libertadores-ah an khelh theih phah a, hei hi South America khawmualpuia an Champions League ve ang a ni.
City-ah hian contract sei tak a la nei a, he club-ah hian hmun pawimawh tak a chang mek. Kan hmalamah eng nge thleng dawn tih chu ka sawi lawk thei miah lo a, mahse
Silva hian City-a khelh chhunzawm zel a la duh a ni," a ti. Spain international Silva hian season hman zawh takah khan City tan game 49 a khel a, goal 8 a thun a ni.
French Open khelh mekah Indian mixed doubles pair, Sania Mirza leh Mahesh Bhupathi-te inkawp chuan seeded pahnihna Kveta Peschke leh Mike Bryan-te inkawp chu straight set-a hnehin semifinal an inhlangkai a, an pahniha inkawpa Grand Slam-a an champion vawi hnihna ni thei kawng zawhin an kal mek. Sania leh Bhupathi-te hi mixed doubles-ah hian seeded pasarihna an ni a, Czech star Peschke leh American double specialist Mike Bryan-te inkawp hi harsa lutuk loin 6-2, 6-3 in an paltlang thei a ni. Peschke leh Mike-te inkawp hian an inkhelh chhung zawngin breakpoint vawi li an hmu a, hei hi an
chhawr \angkai zo lo vek. Hetihlai hian Indian pair Sania leh Bhupathi-te hian breakpoint vawi nga an hmuh zinga vawi li an chhawr \angkaia an chak a ni. Bhupathi leh Sania Mirza-te hi 2010 khan Australian Open mixed doubles-ah an lo champion tawh a, Galina Voskoboeva/Daniele Bracciali leh Nuria Llagostera/Oliver Marachte inkhela chak zawk zawk semifinalah an hmachhawn dawn. Indian dang Leander Paes chu Russian Elena Vesnina nen an inkawp a, anni hian quarterfinals-ah top seed Liezel Huber leh Max Mirnyite inkawp an hmachhawn a, he thu buatsaih lai thleng hi chuan an result kan hre hman lo.
hauhin inhliam vangin an lo inhnukdawk tawh a, hengte hian Gerrard-a rilru a tibuai a, an vanduai hlea a hriat thu a sawi. Gerrard chuan, "Gary (Cahill) khel thei lo tur hi channa nasa tak a ni. Tun hnai thla ruk chhunga Chelsea tana a khel kha a ropui a, a khelh \hat vanglaia hetiang a ni ta mai hi a pawi takzet a
ni. Champions League final-a Chelsea-in Bayern Munich an dan theihna kawngahte khan a thawh hlawk em em a, kan mamawh a sin mawle... "A pawi ka tiin ka thin a rim khawp mai. A chhan chu tournament \anna'n ni kua vel chauh a awm tawh tih a\angin player hming langsar tak tak kan chan phuk phuk a, hetiang
hun tep ter taka warm-up match neih hi kan tuar nasa hle a ni. "Hetiang tournament inelna level sanga che \ha tur chuan kan player hming langsar-te an dam kim a pawimawh \hin a, Frank Lampard leh Gareth Barry-te inkhelh theih loh tur thu kan hriat hnu lawka Gary Cahill-a chanchin kan hre leh hi a pawi takzet a ni," a ti.
INFIAMNA
AIZAWL WEDNESDAY JUNE 6, 2012
CMYK
Zirtawp zanah 2012 UEFA European Football Championship (Euro 2012 tia sawi \hin) chu an khel \an dawn ta a, European Championship vawi 14-na hi June 8-July 1 chhung Poland leh Ukraine-in an inthlen \awm dawn a ni. Kum 2010, August a\anga kum 2011, November inkarah qualifier khelh a ni a, ram 51 inlan a\angin ram 14 an inpet tling a, a thlengtu ram pahnih an awm sa bawk a, ram 16 an inel dawn a ni. Ram 16 awmte hi group paliah \hen an ni a, group tin an inkhel kual ang a, a sang pahnih \heuhin quarter final an lut ang. Ram 16 tel tur zingah England, Denmark, Ireland leh a thlengtu pakhat zawk Ukraine-te hi Euro 2008-a tel ve phak lo an ni a, Ukraine hi European Championship an khelh vawi khatna tur a ni ang. Group A thlirna Group A-ah hian a thlengtu Poland bakah rin loh taka kum 2004-a champion Greece an awm a, Russia leh Czech Republic-te an awm bawk. Hetia en mai chuan group nm deuh ber
Hazard a inpuang e
English club lian pathumin an inchuh hnuah Eden Hazard-a'n Chelsea a zawm a, a zawm chhan chiang takin a sawi a, Roman Abramovich nen an inbiak vang niin a sawi chhuak. Kum 21 mi Belgium international chuan, "Abramovich nen kan inbia a, pa inngaitlawm tak a ni a, football hi a lawm takzet tih ka hria a, kan inang khawp mai. Chelsea kaihhruai a duh dante min hrilh a, Chelsea hi sang taka dah reng a tum a, chu chu kei pawhin ka duh dan a ni," a ti. Sir Alex Ferguson nen an lo inbe hmasa a, Manchester United-a kal a tum zet a, Chelsea lamah a insawn leh ta a, "Club pahnih
a, an tlang zo lo a nih chuan mak tih an hlawh ang. Italy hi match fixing buainain an ram a tum leh tawh a, hetiang buaina an tawh apiang hian major tournament-ah an champion zel (1982 & 2006 World Cup) an la ti zui! Group D thlirna Group D-ah a thlengtu Ukraine chu a vawi khatna atan an inlan dawn a, Sweden an awm tel bawk a, 'rinkai' zinga sawi tel loh ve ve an ni. France hi Euro 2012 an thlen dan kalkawng hautak deuh mahse player an nei \ha a, mi tam takin an chet \hat an ring. He group-ah hian thawm nei lian tak England an awm a, anni hi major tournament-a thleng sang hleithei loah chuan thawm nei ring ber pawl an ni zel. Ukraine hian player-ah chhuan tur an nei lem lo a, 'team game' leh 'fans' an neih \hat erawh an innghahna a ni. France hi tun hma anga lr fl 'super star' nei lem lo; nimahsela player \ha rual an ni a, England hi inhliam leh thil dangin a tihbuai an ni a, Sweden hi England nen hian an inhmachhawn thei riau mai!
nen thui tak kan indawr ve ve a, coach-te pawh ka be hman a, ka duh ber chu kum tina Champions League-a khelh hi a ni. Khatihlai khan Chelsea kha parukna an la ni a, Champions League khel phak an ni lo a; nimahsela an champion takah kha chuan, 'Chelsea-ah eng vangin nge ka luh loh ang?' tiin thutlukna ka siam ta a ni," tiin a sawi.
Bilic chuan, "hei zet chu ram tan chhiatna a tling. Thil pawi tak a ni satliah lo a, harsatna kan tawk a ni mai lo a, chhiatna a ni. Player \h atak tak nei mah ila Olic hi chu thlak theih a ni lo a, a chhan chu ani ang hi Europe-ah player dangah an awm lo, hei hi a pawi satliah a ni lo a, a pawi takzet a ni," a ti.
Pk lt duhtu MP Sachin!
Rajya Sabha MP ni turin a inziak lut chiah a, Indian cricketer ropui Sachin Tendulkar chuan cricket a\angin thil engkim a dawng a, mipuite hnena pk lt vena remchang a inhawng nia a hriat thu a sawi. Thawh\annia New Delhi-a Parliament House-a Rajya Sabha member ni tura rinawmna thu a tiam zawh hnu lawkah Sachin chuan, "Kum 22 chhung ram tan cricket ka khel a, cricket hian thil engkim mai min pe a, ka thil neihte hi cricket vanga ka neih
anni a, ka cricket hun tawp lamah hian midangte tana pk lt ve hi ka thil tum a ni a, tunah chuan MP ka lo ni dawn ta a, cricket chauh ni loin sport tana pk lt vena kawng a inhawng zau lehzual dawn a ni," a ti. Sachin hian cricket hmasawnna tur maia thawh a tum lo a, "Infiamna dang pawh tihmasawn turin theihtawp ka chhuah ang," a ti. Harsatna awm tur a thlir thiam a, "Ka kalkawngah hian harsatna ka tawk ngei dawn a, Parliament-a ka thawhpuite leh hnathawktu dangte puihna ka mamawh dawn a, kan media-te leh ram mipuite nen \ang tlangin sports dangin hma a sawn theihna turin ka bei ang," a ti.
CMYK