Chng I: Dao ng c hc

I. i cng v dao ng iu ha
1. Kin thc cn nh
Phng trnh dao ng iu ho: x = Acos(t + ).
Vn tc trong dao ng iu ho: v = x' = -Asin (t + ).
Gia tc trong dao ng iu ho: a = v' = x'' = -
2
Acos(t + ).
ng nng trong dao ng iu ho:
W

= (mv
2
)/2 = (1/2)m
2
A
2
sin
2
(t + ).
Th nng E
t
= (1/2)kx
2
= (1/2) m
2
A
2
cos
2
(t + ).
C nng ca vt dao ng iu ho bng tng ng nng v th nng:
E = E

+ E
t
=
= (1/2)m
2
A
2
Cos
2
(t + ) + (1/2) m
2
A
2
Sin
2
(t + ) = (1/2) m
2
A
2

E = (1/2) m
2
A
2
Hai dao ng cng phng cng tn s c phng trnh:
( )
( )
2 2 2
1 1 1
cos
, cos


+
+
t A x
t A x
Dao ng tng hp cng phng, cng tn s vi cc dao ng thnh
phn c bin v pha ban u:
Bin : ( )
1 2 2 1
2
2
2
1
2
2 + + cos A A A A A
Pha ban u:
2 2 1 1
2 2 1 1
cos cos
sin sin
tan

A A
A A
+
+

Cng thc c lp vi thi gian:

a = -
2
x; v =
2 2
x A
; x =
2
2
2

v
A ; A =
2
2
2

v
x +
Lin h gia tn s, tn s gc, chu k dao ng.
= 2f =
T
2
; T =

2
f
1

; f =
2

T
1

.
2. Cc bi tp
Bi 1: Cho cc phng trnh dao ng sau:
a)
1
3 x
cos 4
t
( cm) b) x
2
= -sin t ( cm )
c) x
3
= -2 cos
5
6
t

_
+

,
( cm ) d) x
4
= 5 cos2 3 t + ( mm
)
Hy xc nh chu k, bin , pha ban u ca mi dao ng
S: a) A = 3cm; T = 0,5(s);
0
; b) A = 1cm; T= 2

(s);
2

( rad)
c) A = 2cm; T = 0,4s;
5
6

(rad); d) A = 5
cm; T= 1s;
0
Bi 2: Mt vt dao ng iu ho xung quanh v tr cn bng, dc theo
trc x

ox c li tho mn phng trnh:

1
3 (5 )
6
x cos t

+ (cm)
a) Tm bin , chu k. pha ban u ca dao ng
b) Tnh vn tc ca vt khi n ang dao ng v tr c li x = 3
( cm)
S: a) A = 3cm;T = 0,4 s;
6

; b) v = 0
Bi 3: Mt vt dao ng iu ho theo phng trnh: x =5cos 2
t
( cm)
a) Xc nh bin dao ng, chu k, pha ban u ca dao ng
b) Lp biu thc ca vn tc v gia tc
c) Tnh vn tc v gia tc thi im
5
12
t s . Nhn xt v tnh cht
chuyn ng lc
S: a) A = 5cm; T = 1s;
0
; b) v = -10 sin 2 t (cm/s); a =
2
20 cos 2
t
(cm/s
2
)
c) v = 5 (cm/s); a =
2
10 3 (cm/s
2
); chuyn ng chm
dn
Bi 4: Mt vt dao ng iu ho theo phng trnh:
4 (2 )
6
x cos t

+

( cm)
a) Lp biu thc vn tc gia tc ca vt (ly
2
10 )
b) Tnh vn tc v gia tc thi im t = 0,5 s. Hy cho bit hng chuyn
ng ca vt lc ny S: a) v =
8 sin 2
6
t


_
+

,
(cm/s); a = -160
(2 )
6
cos t

+
(cm/s
2
)
b) v = 4 (cm/s); a = 80(cm/s
2
) ; v v tr
cn bng
Bi 5: Phng trnh dao ng ca mt vt l:
5 4 ( )
2
x cos t cm

_
+

,
a) Xc nh bin , tn s gc, chu k v tn s ca dao ng
b) Xc nh pha ca dao ng ti thi im t = 0,25s, t suy ra li
x ti thi im y
S: a) A = 5(cm),
4 ( ) rad
, T = 0,5(s), f=2(Hz); b)
3
2

; x = 0
Bi 6: Mt vt dao ng iu ho: khi vt c li x
1
= 3 cm th vn tc
ca vt l v
1
= 40( cm/s) khi vt qua v tr cn bng th vn tc vt l v
2
= 50 ( cm/s)
a) Tnh tn s gc v bin dao ng ca vt
b) Tm li ca vt khi vn tc ca vt l 30 cm/s
S: a) A = 5(cm); 10 (rad/s); b)
4( ) cm t
Bi 7: Mt cht im c khi lng m = 200 g dao ng iu ho vi ph-
ng trnh li :
4 s10 x co t ( cm )
a) Tnh vn tc ca cht im khi pha dao ng l
2
3

b) Tnh gi tr cc i ca lc hi phc tc dng ln vt

c) Tnh vn tc ca cht im khi n c li x = 2cm
2
S: a) v = -20 3 (cm/s); b) F
hp max
= 0,8(N) ; c) 20 3 v t (cm/s)
Bi 8: Phng trnh dao ng c dng
6 (10 ) x cos t +
( cm)
a) Xc nh bin , tn s, chu k ca dao ng
b) Tnh li ca dao ng khi pha dao ng bng 30
0
, 60
0
S: a) A = 6(cm); T = 0,2(s); f = 5(Hz); b) x = 3 3 (cm); x = 3(cm)
Bi 9: Mt vt dao ng iu ho c phng trnh 5cos(4 )
3
x t

+ ( cm)
a) Xc nh bin , pha ban u, chu k ca dao ng
b) Khi vt i qua v tr cn bng, v tr bin cht im c vn tc bao
nhiu?
c) Tnh gia tc ca cht im ti thi im n c vn tc l 10 (cm/s)
S: a) A = 5cm;
3

; T = 0,5 s; b) v = 20 t cm/s; v = 0; c) a =
2
40 3 t
cm/s
2
Bi 10: Mt vt dao ng iu ho xung quanh v tr cn bng, dc
theo trc x

Ox c li tho mn phng trnh:

2
3 (5 )
3
x cos t

+ + 3 (5 )
6
cos t

+
( cm)
a) Tm bin v pha ban u ca dao ng
b) Tnh vn tc ca vt khi n ang dao ng v tr c li x = 3 cm
S: a) A = 3
2
(cm);
5
12

(rad); b) v = 15 t (cm/s)
Bi 11: Cho pt: x = 4cos 4t (cm)
Tnh: a) f = ?
b) x, v = ? khi t = 5s.
3
II. Con lc l xo
1. Kin thc cn nh
Kin thc cn nh:
- p dng cng thc v chu k v tn s:

2 1 1
; 2 ;
2
k m k
T f
m k T m

; T =
t
N
- Vn dng t s gia chu k v tn s:

1 2 1 2
2 1 2 1
T f m k
T f m k

Con lc l xo dao ng theo phng thng ng:
v tr cn bng: F
h
= P

k l = mg
( l : dn l xo khi v tr cn bng )
2
l
T
g

v
g
l

Phng trnh dao ng: x = Acos(
t +
) (

)
Phng trnh vn tc: v = x

= -
sin( ) A t +

max
v A
( x = 0) Vt VTCB
Phng trnh gia tc: a= x

=
2
Acos( t+ ) =
2
x
2
max
a A
(x = A t ) Vt
VTB
Cng thc c lp vi thi gian t :
2
2
2
2 2
2 2 2
2 2
2 2
v
A x
v v
A x x A
v A v

_

+ t
'
,

2. Cc bi tp
Bi 1: Cho: con lc l xo c khi lng ca hn bi l m, dao ng vi T = 1s.
a. Mun con lc dao ng vi chu k
T' = 0, 5s th hn bi phi c khi lng m' bng bao nhiu?
b. Nu thay hn bi bng hn bi c khi lng m' = 2m, th chu k ca con
lc s l bao nhiu?
c. Trnh by cc dng con lc l xo o khi lng ca mt vt nh?
Bi 2: Treo mt vt c khi lng m1 th chu k dao ng T
1
= 3s. Thay
vt m1 bng vt khi lng m2 vo l xo th chu k dao ng T
2
= 4s. Nu
4
treo ng thi m1 v m2 vo l xo th chu k dao ng l bao
nhiu?
Bi 3: Mt cht im dao ng iu ha vi phng trnh x = 6sin(t +
/2)cm.
a. Tnh vn tc ca cht im ti thi im t = 0,5s.
b. Tnh vn tc ca cht im ng vi li 6cm.
Bi 4: Mt con lc l xo gm mt khi cu nh gn vo u mt l xo,
dao ng iu ha vi bin 3cm dc theo trc Ox, vi chu k 0,5s, vo
thi im t = 0, khi cu qua v tr cn bng theo chiu dng. Khi cu
c li x = 1, 5cm ln u tin vo thi im no.
Bi 5: Treo vo l xo mt vt c khi lng m thy n b ko dn, di thm
90mm. Dng tay ko vt xung thp theo phng thng ng mt on
di 36mm ri bun tay ra. Thi gian thc hin 40 dao ng ton phn o
c l t = 24s. Ly = 3,14. Tnh gia tc trng trng ti ni lm th
nghim?
Bi 6: Mt vt c khi lng 2kg treo vo mt l xo c h s n hi k =
5000N/m. Khi ko vt ra khi v tr cn bng mt on 5cm ri th khng
vn tc u.
a. Tnh chu k dao ng.
b. Tnh vn tc cc i ca vt.
Bi 7: Mt vt c khi lng m treo bng mt l xo vo mt im c nh
O th dao ng vi tn s 5Hz. Treo thm mt vt khi lng m = 38g vo
vt th tn s dao ng l 4,5Hz. Tnh cng k ca l xo. Ly = 10.
Bi 8: Qu cu khi lng m = 100g treo vo l xo cng k = 10N/m. T
v tr cn bng O (chn lm gc ta c) ta ko thng qu cu xung
on OM = 2cm ri truyn vn tc c ln 20cm/s theo phng thng
ng hng ln. Chn t = 0 l lc qu cu qua v tr cn bng O ln u
tin, chiu dng hng xung. Vit phng trinh dao ng ca qu cu.
Bi 9: Con lc l xo dao ng vi bin A = 10cm, li x = 2,5cm.
Th quan h gia ng nng v th nng nh th no?
Bi 10: Mt vt gn vo mt l xo c cng k = 100 N/m, Vt dao
ng iu ho vi chu k 0,2 s. Ly
2
= 10. Tnh khi lng ca vt
S: m = 100 g
Bi 11: Mt vt nng gn vo mt l xo c cng k = 100 N/m dao
ng iu ho, thc hin 10 dao ng trong 4 s. Tnh chu k dao ng
v khi lng ca vt. Ly
2
= 10 S: T =
0,4s; m = 400g
Bi 12: Mt vt c khi lng m = 100 g gn vo 1 l xo nm ngang con
lc l xo ny dao ng iu ho vi tn s f = 10 Hz. Xc nh chu k
dao ng v cng ca l xo (
2
=10) S: T = 0,1s;
k = 400 N/m
Bi 13: Mt l xo treo thng ng c chiu di t nhin l
0
= 25 cm khi
treo vo l xo vt nng c khi lng m th v tr cn bng l xo c
chiu di 27,5 cm. Tnh chu k dao ng t do ca con lc ny ly g =
10m/s
2
S: T = 0,314 s
Bi 14: Gn qu cu c khi lng m
1
vo l xo, h thng dao ng vi chu
k T
1
= 0,6 s. Thay qu cu ny bng qu cu khc c khi lng m
2
th h
dao ng vi chu k T
2
= 0,8 s. Tnh chu k dao ng ca h gm hai qu
5
cu cng gn vo l xo.
S: T = 1s
Bi 15: Khi gn qu nng m
1
vo 1 l xo, n dao ng vi chu k T
1
=
1,2s. Khi gn qu nng m
2
vo l xo , n dao ng vi chu k T
2
=
1,6s. Hi khi gn ng thi m
1
,m
2
vo l xo th n dao ng vi chu
k T bng bao nhiu?
S: T = 2s
Bi 16: Mt vt c khi lng m treo vo l xo thng ng. Vt dao ng
iu ho vi tn s f
1
= 6 Hz. Khi treo thm 1 gia trng m = 44 g th tn
s dao ng l f
2
= 5 Hz. Tnh khi lng m v cng k ca l xo.
S: m = 100 g; k = 144 N/m
Bi 17: Treo ng thi hai qu cn c khi lng m
1
, m
2
vo mt l xo. H
dao ng vi tn s f= 2 Hz. Ly qu cn m
2
ra ch li m
1
gn vo l
xo. H dao ng vi tn s f
1
= 2,5 Hz. Tnh cng k ca l xo v m
1
.
Cho m
2
= 225 g. Ly
2
=10
S: k = 100 N/m; m
1
= 400 g
Bi 18: L xo c cng k = 80 N/m. Ln lt gn hai qu cu c cc khi
lng m
1
, m
2
. Trong cng mt khong thi gian con lc l xo c khi lng m
1
thc hin c 10 dao ng trong khi con lc l xo c khi lng m
2
ch
thc hin c 5 dao ng. Gn c hai qu cu vo l xo. H ny c chu
k dao ng l
2

(s) . Tnh m
1
, m
2
S: m
1
= 1 kg; m
2
= 4 kg
Bi 19: Qu cu c khi lng m gn vo u 1 lo xo. Gn thm vo l xo
vt c khi lng m
1
= 120 g th tn s dao ng ca h l 2,5 Hz. Li gn
thm vt c khi lng m
2
= 180 g th tn s dao ng ca h l 2 Hz. Tnh
khi lng ca qu cu v tn s ca h (
2
=10)
S: m = 200 g; f

3,2 Hz
Bi 20: Chu k, tn s gc ca con lc l xo thay i ra sao khi:
a) Gn thm vo l xo mt vt khc c khi lng bng 1,25 khi lng vt
ban u?
b) Tng gp i cng ca l xo v gim khi lng ca vt i mt na?
S: a) T tng 1,5 ln; f v

gim 1,5 ln b) T gim 2 ln; f

v

tng 2 ln
Bi 21: l xo c cng k = 1 N/cm. Ln lt treo hai vt c khi lng gp 3
ln nhau th khi cn bng l xo c cc chiu di 22,5c m v 27,5 cm.
Tnh chu k dao ng t do ca con lc l xo gm c hai vt treo vo l
xo. Ly g = 10 m/s
2
S: T =
/ 5 0, 63 s s
Bi 22: Mt l xo gn vt nng khi lng m = 400 g dao ng iu ho
theo phng ngang vi tn s f = 5 Hz. Trong qu trnh dao ng, chiu
di ca l xo bin i t 40 cm n 50 cm ly (
2
= 10)
a) Tm di t nhin ca l xo
b) Tm vn tc v gia tc ca vt khi l xo c chiu di 42 cm.
c) Tnh lc n hi cc i tc dng vo vt khi dao ng
S: a) l
0
= 44 cm; b) v = t 40

cm/s ; a = 30 m/s
2
; c) 24 N
6
III. Con lc n
1. Kin thc cn nh
- Dy khng dn v c khi lng khng ng k.
- Hn bi nh, kch thc khng ng k(coi l mt cht
im)
- Con lc ch dao ng iu ho khi b qua mi ma st,
sc cn, gc lch nh(
0
0
10 ):

s
tg sin
Chu k, tn s, tn s gc ca con lc l xo v con lc n:
Con lc n: T =2
g
l
; =
l
g
; f=
l
g
2
1
.
2.Phng trnh dao ng:

( ) + t S s cos
0 ,
. l s

( ) + t cos
0

( ) + t S v sin
0

( ) s t S a
2
0
2
cos +
7

2
0
2
2
S
v
s

,
_

3.Dao ng ca con lc n c coi l dao ng t do khi:

- B qua mi ma st sc cn, bin dao ng nh
- Dao ng xy ra ti mt v tr c nh trn mt t.
2. Cc bi tp
Bi 1: Mt con lc n gm si sy c chiu di l treo vt nng c khi
lng m. Khi con lc n ang VTCB, ngi ta truyn cho vt nng vn
tc ban u v
0
lc cn coi dao ng ca con lc l dao ng nh. Lp bt
tnh vn tc ca vt nng v lc cng ca dy treo theo li gc .
Xt trng hp vn tc v lc cng t cc i v cc tiu.
Bi 2: Mt con lc n c chiu di dy treo di 4m dao ng iu
ha vi bin gc
0
= 0,1rad, chu k T = 4s. Vit phng trnh dao
ng. Chn gc thi gian lc con lc c li gc cc i.
Bi 3: Con lc n chiu di l = 25cm, khi lng m = 100g ni gia tc
trng trng g = 10m/s
2
. T v tr cn bng B ta ko qu cu n A
dy treo lch vi ng thng ng gc
0
= 9
0
ri th khng vn tc u
con lc dao ng iu ha. Chn gc thi gian l lc con lc qua v
tr cn bng ln u tin theo chiu dng. Vit phng trnh dao ng.
Bi 4: Cho con lc n chiu di 25cm, khi lng m = 162g dao ng vi
bin
0
= 4
0
ni c g = 10m/s
2
, ly
2
10. Xc nh gc lch sao
cho ti ng nng ln gp 3 ln th nng.
Bi 5: Con lc n c chiu di dy treo l 0, 8m ang v tr cn
bng, truyn cho con lc vn tc u 4m/s c phng nm ngang. Ly g =
10m/s
2
. Gc lch cc i ca dy treo l bao nhiu?
Bi 6: Con lc n ang ng yn v tr cn bng. Lc t = 0 truyn
cho con lc vn tc v
0
= 20 cm/s nm ngang theo chiu dng th n dao
ng iu ha vi chu k T
0
= 2/5 (s); chiu di con lc l = 0,4m. Ly g
= 10m/s
2
=
2
. Vit phng trnh li di.
Bi 7: Mt ng h qa lc chy ng gi H Ni. ng h s chy
nhanh chm th no khi a n vo TPHCM. Bit gia tc ri t do H Ni
v TPHCM ln lt l 9,7926 m/s
2
9,7867 m/s
2
. B qua s nh hng ca
nhit . ng h ch ng gi ti TPHCM th phi /chnh ci
con lc nh th no?
Bi 8: Mt con lc n gm si dy c chiu di l = 1(m) v qu cu nh
khi lng m = 100 (g), c treo ti ni c gia tc trng trng g = 9,8 (m/s
2
).
1.Tnh chu k dao ng nh ca con lc.
2. Cho qu cu mang in tch dng q = 2,5.10
-4
to ra ng trng u
c cng E = 1000 (v/m).
Hy xc nh phng ca dy treo con lc khi CB v chu k dao ng
nh ca con lc trong cc trng hp.
a) Vct
E
hng thng xung di
b) Vct
E
c phng nm ngang.
8
IV. Nng lng ca dao ng iu ha:
1. Kin thc cn nh
Nng lng ca con lc l xo:
Ban u ko con lc lch khi VTCB on A th nh
khng vn tc u. C nng ban u truyn cho con lc:
2
0
2
1
kA E
Ti thi im bt k:
- Th nng:
( ) ( ) 2 2 cos
4
1
4
1
cos
2
1
.
2
1
2 2 2 2 2
+ + + t kA kA t kA kx E
t
- ng nng:
( ) ( ) 2 2 cos
4
1
4
1
sin
2
1
.
2
1
2 2 2 2 2
+ + t kA kA t kA mv E
d
nh Lut BT c nng:
nt E kA E E E
d
cos
2
1
0
2
+
t

9
Nhn xt:
- ng nng, th nng bin thin tun hon vi tn s gc, chu k:
2
, 2
' '
T
T
- Trong qu trnh vt dao ng c s bin i qua li gia ng nng v
th nng. Nhng tng ca chng, tc c nng lun khng i, bng nng
lng ban u cung cp cho n:
0
2
2
1
E kA E , (
2
2
1
kA E : Lun t l vi bnh
phng tn s , bin dao ng.)
- C nng ph thuc vo s kch thch ban u.
Nng lng dao ng con lc n
Chn mc tnh th nng hp dn ng vi VTCB.
Ban u ko con lc lch khi VTCB gc
0

th nh:

2
0 0 0
2
1
) cos 1 ( mgl mgl E
Thi im bt k:
- Th nng:

) 2 2 cos(
4
1
4
1
) ( cos .
2
1
) cos 1 (
2
0
2
0
2 2
0
+ + + t mgl mgl t mgl mgl E
t
- ng nng:
) 2 2 cos(
4
1
4
1
) ( sin .
2
1
2
1
2
0
2
0
2 2
0
2
+ + t mgl mgl t mgl mv E
d
nh lut BT c nng:
nt E mgl E E E
t d
cos .
2
1
0
2
0
+
Nhn xt:
- ng nng, th nng bin thin tun hon vi tn s gc, chu k:
2
, 2
' '
T
T
- Trong qu trnh vt dao ng c s bin i qua li gia ng
nng v th nng. Nhng tng ca chng, tc c nng lun khng
i, bng nng lng ban u cung cp cho n:
0
2
0
2
1
E mgl E , (
2
0
2
1
mgl E :
Lun t l vi bnh phng tn s, bin dao ng.)
- C nng ph thuc vo s kch thch ban u.
2. Cc bi tp
Bi 1: Mt con lc l xo c cng k = 900 N/m. N dao ng vi bin
dao ng A= 0,1m.
a) Tnh c nng ca con lc
b) Tnh th nng v ng nng ca con lc cc li 2,5 cm; 5 cm; 7,5
cm
10
S: a) E = 4,5J b) (0,28125J;4,21875J); ( 1,125J; 3.375J);
( 2,53125J;1,96875J)
Bi 2: Nng lng ca 1 con lc l xo bin i bao nhiu ln khi
a) Tng khi lng ca vt ln hai ln, gi nguyn tn s, ng thi bin
tng
2
ln
b) Tn s ca n tng gp 3 ln, gi nguyn khi lng ca vt v bin
gim 2 ln
S: a) 4 ln b) 2,25 ln
Bi 3: Mt vt c khi lng m = 1kg gn vo l xo c cng k = 100
N/m. H dao ng vi bin A = 10 cm
a) Tnh c nng dao ng
b) Tnh vn tc ln nht ca vt. Vn tc ny t ti v tr no ca vt?
c) nh v tr ca vt ti ng nng v th nng ca vt bng nhau
S: a) E = 0,5

(J) b) v
max
= 1(m/s) khi x = 0; c) x =
5 2 t
(cm)
Bi 4: Mt con lc l xo gm qu nng c m = 100 g v l xo khi lng
khng ng k. Con lc dao ng theo phng trnh: x=4 10 cos t (cm). Ly
2
=10
a) Tm c nng con lc
b) Tm vn tc qu nng khi ng nng bng 3 ln th nng
S: a) E = 0,08(J) b) v =
1, 095( / ) m s t
Bi 5: Mt con lc l xo c k = 0,25 N/m nm ngang, 1 u c nh mt
u gn vi hn bi. Hn bi ang v tr cn bng c truyn cho vn
tc 15,7 cm/s theo phng ngang th dao ng iu ho vi tn s 1,25
Hz. Ly
2
=10
a) Tnh c nng ca hn bi t suy ra bin dao ng
b) Tnh vn tc ca vt khi n ang li x = 1 cm; 2 cm
S : a) E = 0,005(J) ; A = 2(cm) b) v = 2, 5 3 t (cm/s); v = 0
Bi 6: Vt c khi lng m = 1kg gn vo l xo c cng k = 25 N/cm.
Tnh bin dao ng, nng lng ca h trong mi trng hp.
a) Truyn cho vt vn tc v
0
= 2 m/s theo phng ca trc l xo t v tr
cn bng
b) a vt ti v tr cch v tr cn bng on x
0
= 0,03 m v truyn vn
tc nh trn
S : a) A = 4 cm ; b) A = 5 cm
Bi 7: Mt con lc l xo treo thng ng, khi lng qu cu m = 100 g, l
xo c cng k =10 N/m, chiu di t nhin l
0
=30 cm. Ly
2
=10
a) Tnh nng lng ca qu cu khi dao ng iu ho bit rng lc qu
cu c li x = 3 cm th vn tc qu cu l 10 cm/s. Suy ra bin
dao ng
b) Tm chiu di ca l xo khi ng nng bng 3 ln th nng
c) Tnh ng nng ca vt khi l xo c chiu di 38,5 cm
d) Tnh vn tc ca vt nng khi ng nng bng th nng
S: a) E = 0,002 J; A = 2 cm; b) l
1
= 41 cm; l
2
= 39 cm c) E

= 0,875.10
-3
J;
d) v =
0,141 / m s t
Bi 8: L xo c chiu di t nhin 20 cm. u trn ca l xo c gi c
nh. Treo vo u di ca l xo vt c khi lng m =100 g. Khi vt cn
bng l xo c chiu di 22,5 cm. T v tr cn bng ko vt thng ng
hng xung cho ti khi l xo di 26,5 cm v bung khng vn tc ban u.
11
a) Tnh th nng, ng nng, c nng, khi l xo c chiu di 24,5 cm. Ly
g = 10 m/s
2
b) ln ca lc n hi l xo bin thin trong cc gii hn no khi vt dao
ng?
S: a) E
t
= 0,008 J; E

= 0,024 J; E = 0,032 J b)
0 2, 6 F N
Bi 9: Mt l xo c chiu di t nhin l
0
= 30 cm. u trn ca l xo gn
vo mt im c nh. Treo vo u di ca l xo mt vt c khi lng m
= 400 g. Khi cn bng l xo c chiu di l = 35 cm. T v tr cn bng
truyn cho vt vn tc v
0
= 0,7 m/s theo phng thng ng. Tnh chiu
di ln nht v nh nht ca l xo trong qu trnh dao ng
S: l
max
= 40 cm; l
min
= 30 cm
12
V. Bi tp ct ghp l xo
1. Kin thc cn nh
Ghp hai l xo song song:
Di tc dng ca lc
F
ur
gin ca mi l xo l:
1 2
x x x
r ur uur
Ta c:
1 2
F F F +
ur uur uur
1 1 2 2 1 2
( ) F k x k x k k x +
ur ur uur r
(1)
Gi k l cng tng ng ca hai l xo ghp
F k x
ur r
(2)
T (1) v (2)
1 2
k k k +
Hai l xo ni tip:
Di tc dng ca lc
F
ur
gin ca mi l xo l
1
x
ur
v
2
x
uur
gin tng cng ca hai l xo:
1 2
1 2 1 2
1 1
( )
F F
x x x F
k k k k
+ +
ur ur
r ur uur ur
(3)
Gi k l cng tng ng ca hai l xo ghp
F
x
k

ur
r
(4)
T (3) v (4)
1 2
1 1 1
k k k
+
Ct l xo:
Ban u l xo c chiu di l
0
, ct l xo thnh hai l xo c chiu di l
1
v l
2
( vi l
0
= l
1
+ l
2
)
Di tc dng ca lc F:
+ L xo chiu di l
0
, cng k
0
dn ra on x
0
=
0
F
k

mi n v chiu di gin ra on
0
0 0 0
x F
x
l k l

+ L xo chiu di l
1
, cng k
1
gin ra on x
1
=
1
F
k
(5)
Vi x
1
= 1 1
0 0
. .
F
x l l
k l

(6)
T ( 5) v ( 6)
0 0
1
1
k l
k
l

Tng t, l xo chiu di l
2
c cng
0 0
2
2
k l
k
l

2. Cc bi tp
Bi 1: Cho l xo c chiu di ban u l
0
= 50 cm, cng k
0
= 24 N/m.
Ct l xo trn thnh hai l xo c chiu di ln lt l 20 cm v 30 cm
a) Tnh cng ca hai l xo
b) Ghp hai l xo trn li vi nhau. Tnh cng ca l xo h:
Ghp ni tip
Ghp song song
S: a) k
1
= 60 N/m; k
2
= 40 N/m; b) k = 24 N/m; k = 100 N/m
Bi 2: Mot lo xo co chieu dai t nhien l
0
= 60 cm, o cng k
0
=18
N/m c
cat thanh hai lo xo co chieu dai lan lt la 20 cm va 40 cm.
13
Sau o mac hai lo xo vi vat nang co khoi lng m = 400 g nh
hnh ve:
(lay 10
2
). Chu k dao ong cua vat co gia tr S. T
= s
9
4
Bi 3: Mt l xo nh c cng k
0
= 30 N/m c ct lm hai phn c
chiu di l
1
; l
2
vi
1
2
2
3
l
l

. B tr h nh hnh
v (1) v (2) l cc l
xo c chiu di l
1
; l
2
. Mt phng khng
ma st. Cho m = 800 g
a) Tnh cng ca hai l xo l
1
; l
2
b) Di vt t v tr cn bng ti v tr m (1) b dn 6 cm v (2)
b nn 1 cm ri truyn cho vn tc v
0
= 0,50 m/s hng v v tr cn
bng. Chn chiu (+) l chiu di vt gc thi gian l lc truyn vn tc
v
0
. Vit phng trnh dao ng ca con lc
c) Tnh lc n hi cc i tc dng vo im M. Ly 2 1, 4
S: a) k
1
= 75 N/m; k
2
= 50 N/m; b)
4 2 (12, 5 )
4
x cos t

+
c) 5,7 N
Bi 4: Ghp song song hai l xo ging nhau c cng k
0
= 50 N/m,
chiu di l
0
vo ga v treo qu cu khi lng m = 1kg vo u di ca
hai l xo. Sau ko qu cu thng ng xung di khi v tr cn bng
on 5 cm, khi bung truyn cho qu cu vn tc ban u v
0
= 0,5 m/s
theo phng thng ng ln trn vt dao ng iu ho. Vit phng
trnh dao ng ca con lc. Chn gc O v tr cn bng, chiu dng
hng xung, gc thi gian lc bung qu cu. S:
5 2 (10 )
4
x cos t


Bi 5: Mt l xo nh, cng k = 200 N/m. u A trn c nh, u di
treo vt m = 200g
a) Cho vt m dao ng thng ng vi vn tc cc i l 62,8 cm/s. Vit
phng trnh dao ng ca vt m, chn gc O v tr cn bng, chiu d-
ng hng ln, gc thi gian l lc vt qua v tr cn bng v ang i ln.
Cho
2
10 ; g = 10 m/s
2
b) Ly 1 l xo khc ging ht l xo trn ri ni 2 l xo thnh 1 l xo di gp
i. Treo vt m vo l xo mi ri cho n dao ng. Bit c nng ca vt m
trong trng hp ny vn bng c nng trng hp cu a). Tnh bin
dao ng S: a) x = 2cos ( )
2
t

(cm); b) A

= 2
2
cm
Bi 6: C 2 l xo cng chiu di t nhin nhng c cc cng l k
1
, k
2
.
Treo vt nng ln lt vo mi l xo th chu k dao ng ln lt l: T
1
= 0,9
s; T
2
= 1,2 s
a) Ni hai l xo thnh mt l xo di gp i. Tnh chu k dao ng khi
treo vt vo l xo ghp ny
b) Ni hai l xo hai u c 1 l xo c cng chiu di t nhin. Tnh
chu k dao ng khi treo vt vo l xo ghp ny.
S: a) T = 1,5 s; b) T = 0,72 s
14
Bi 7: C 2 l xo cng chiu di t nhin nhng c cc cng l k
1
, k
2
.
Treo vt nng ln lt vo mi l xo th chu k dao ng ln lt l: T
1
=
0,60 s; T
2
= 0,80 s
a) Ni hai l xo thnh mt l xo di gp i. Tnh chu k dao ng khi
treo vt vo l xo ghp ny?
b) Ni hai l xo hai u c 1 l xo c cng chiu di t nhin. Tnh
chu k dao ng khi treo vt vo l xo ghp ny?
S: a) T = 1,00 s; b) T = 0,48 s
Bi 8: Cho mt l xo di OA = l
0
= 50 cm, cng k
0
= 20 N/m.Treo l xo
OA thng ng, O c nh. Mc qu nng m = 1 kg vo im C ca l
xo. Cho qu nng dao ng theo phng thng ng. Bit chu k ca
con lc l 0,628 s. Hy tnh chiu di l = OC ca l xo
S: OC = 10 cm -50

VI. Lp phng trnh dao ng

1. Kin thc cn nh
Lp phng trnh dao ng iu ho: x = Asin(t + ).
+ Lp phng trnh dao ng iu ho:
lp phng trnh dao ng iu ho ta phi tm A, , .
*Tm A: A=
2
2
0
2
0

v
x +
.
*Tm tn s gc: =2f =
T
2
; hoc con lc n =
l
g
; con lc l xo
=
m
k
.
*Pha ban u c xc nh theo iu kin ban u: x
0
= ASin nn
Sin = x
0
/A

'

'

) (2'
v
x
Tg
) (1'
A
x
Sin
(2) ACos v
(1) ASin x
0
0
0
0
0

T mt trong hai phng trnh

tm . Nu tm theo phng trnh (2') ta c nghim duy nht, nu tm
theo phng trnh (1') thng thng ta c hai nghim ca gc ta phi
loi mt nghim bng cch th vo phng trnh (2).
2. Cc bi tp
Bi 1: Mt con lc l xo t trn mt bn nm ngang gm vt nng
khi lng m = 400g, l xo c cng k= 40N/m,.T v tr cn bng ko
vt nng mt on 5cm ri truyn cho n mt vn tc ban u 50cm/s.
Chn trc toa trng vi phng chuyn ng, gc trng vi v tr cn
bng chiu dng hng sang tri. Chn gc thi gian khi bt u th vt.
a, Tnh chu k dao ng
b, Vit phng trnh dao ng ca vt
Bi 2: Mt con lc l xo c cng k. Treo vo l xo 2 vt c khi lng
m
1
, m
2
th khi kch thch cho chng dao ng chu k dao ng o c
tng ng l 1s v 2 s. Bit rng m
2
- m
1
= 300g
15
Bi 3: Mt con lc l xo gm vt nng khi lng 200 g treo vo mt l xo
khi lng khng ng k. Bit rng vn tc ca vt khi i qua v tr cn
bng l 62,8 cm/s v gia tc cc i l 4m/s
2
a, Tnh bin dao ng, chu k, tn s, cng ca l xo
b, Vit phng trnh dao ng ca vt. Chn gc ta ti v tr
cn bng ca vt, chiu dng hng xung, gc thi gian l lc vt i qua
im c ta cm theo chiu dng
c, Tnh thi gian ngn nht vt i t v tr cn bng n v
tr x = 5 cm.
Bi 4: Treo mt vt nng vo mt u l xo th l xo gin 20 cm. Nng
vt nng ln l xo nn 5 cm ri th khng vn tc u.
a, Vit phng trnh dao ng ca vt, chn gc ta l v tr
cn bng, gc thi gian l lc vt i qua v tr x = 20 cm theo chiu m
b, Tnh nng lng dao ng ca vt, xc nh v tr th nng bng
ng nng
c, Tnh lc n hi cc i v cc tiu ca l xo tc dng vo im
treo
d, Tnh qung ng vt i c trong khong s k t lc t = 0
Bi 5: Mt vt c khi lng m =400g c treo vo mt l xo c h s n
hi k =100N/m. Ko vt vt ri khi v tr cn bng 2cm ri truyn cho
n vn tc ban u v= cm/s theo phng thng ng. Vt dao ng
iu ha, Ly
2
=10.
a, Tnh chu k, bin dao ng ca vt.
b, Tnh vn tc cc i ca vt trong qu trnh dao ng.
c, Vit phng trnh dao ng. Chn gc tgian l lc vt v tr thp
nht, chiu dng hng ln trn
Bi 6: Mt con lc l xo gm mt vt nng c khi lng m =200g treo vo
mt l xo c khi lng khng ng k. Tn s dao ng ca con lc l
3,5Hz v trong qu trnh dao ng di ca con lc lc ngn nht l
28cm v lc di nht l 36cm. Ly
2
=10 v g =9,8m/s
2
.
1. Tnh cng v chiu di t nhin l
o
ca l xo.
2. PT dao ng ca qu cu. Tnh vn tc v gia tc ca qu cu khi
n qua v tr cn bng v khi n cch v tr cn bng 2cm.
Bi 7: Cho mt l xo c khi lng khng ng k, c treo thnh ng v
mt im c nh, u di ni vi mt vt M c khi lng m =400g to
thnh con lc l xo.
1. Ko vt M xung pha di cch v tr cn bng O mt on bng
1cm ri truyn cho n vn tc 25 cm /s theo phng thng ng hng
xung di. B qua mi ma st, coi vt dao ng iu ho. Vit phng
trnh dao ng ca vt. Bit nng lng ton phn ca con lc khi n dao
ng l 25 mJ.
2. Tnh vn tc trung bnh khi vt m dao ng t v tr c to
x
1
=+A/2 n v tr
Bi 8: Mt l xo c chiu di t nhin l
o
=30 cm, khi lng khng ng k,
u trn c nh u di buc mt vt nng c khi lng m =100g kch
thc khng ng k. Khi vt cn bng l xo di l =34 cm. Ly
2
=10, g
=10 m/s
2
.
1.Tnh cng ca l xo v bin , chu k, tn s dao ng ca
vt.
16
2. Ko vt xung di v tr cn bng theo phng thng ng mt
on bng 6cm ri truyn cho n vn tc v
o
=30 cm/s hng v v tr cn
bng. B qua mi ma st, coi vt dao, chn gc to l v tr cn bng
ca vt, chiu dng trc to hng xung di v gc thi gian l lc .
3. Xc nh ln v chiu ca lc m l xo tc dng vo im
treo khi vt i qua v tr cn bng, khi vt xung thp nht v khi vt ln
cao nht.
Bi 9: Mt l xo c khi lng khng ng k, chiu di t nhin l
o
=40 cm,
cng k u trn gn c nh, u di buc mt qu cu nh c khi
lng m. Khi qu cu ang ng yn v tr cn bng truyn cho n vn
tc c phng thng ng v c ln v
o
=31,4 cm/s th qu cu dao
ng iu ho vi chu k T = 0,4s.
Ly
2
=10, g = 10 m/s
2
.
1. Tm chiu di ca l xo khi qu cu ng cn bng.
2. Vit PT dao ng, chn gc thi gian khi qu cu qua v tr cn
bng theo chiu dng.
3. Trong qu trnh dao ng l xo c chiu di cc i l 3N. Tnh k
v m?
Bi 10: Mt l xo c khi lng khng ng k, c treo thng ng vo
mt gi c nh, u di gn mt qu cu nh c khi lng m =100g. Khi
qu cu cn bng l xo dn mt on l = 2 cm. Chn trc Ox thng
ng, chiu dng hng xung di, gc ti v tr cn bng ca qu cu.
Qu cu dao ng iu ho vi c nng bng 2.10
7
J. Chn thi im t =0
l lc qu cu ang i ln qua v tr x =-2cm.
1. Vit PT dao ng ca qu cu.
2. Tnh gi tr cc i v cc tiu ca l xo trong dao ng ny
Bi 11: Mt vt dao ng iu ho trn 1 on thng l = 20 cm, thc
hin 150 dao ng / pht. thi im t =0 vt i qua v tr x
0
= 5 cm
v hn v v tr cn bng. Vit phng trnh dao ng ca vt
Bi 3: Mt vt dao ng iu ho vi bin A = 8cm, chu k T = 2s
a) Vit phng trnh dao ng ca vt, chn gc thi gian l lc vt qua
v tr cn bng theo chiu (+)
b) Tnh li ca vt ti thi im t = 7,5 s
S: a) x = 8cos
( )
2
t


; b) x = -8 cm
Bi 12: Mt vt dao ng iu ho vi bin A = 5 cm, tn s f = 2 Hz
a) Vit phng trnh dao ng ca vt chn gc thi gian l lc n t li
cc i ( x = A )
b) Tnh li ca vt ti thi im t = 2,5s
S: a) x = 5cos4 t ; b) x = 5 cm
Bi 13: Mt con lc l xo dao ng iu ho vi bin A = 3 cm chu
k T = 0,5(s). Ti thi im t = 0 hn bi i qua v tr cn bng theo
chiu (+)
a) Vit phng trnh dao ng ca con lc l xo
b) Hn bi i t v tr cn bng ti cc li x = 1,5 cm, x = 3 cm vo
nhng thi im no
c) Tnh vn tc ca hn bi khi n c li x = 0, x = 3 (cm)
17
S: a) x = 3cos(4 )
2
t

; b) t =
1
24 2
k
+ ; t =
5
24 2
l
+ ; t =
1
8 2
m
+ c) v=t 12

(cm/s); 0
Bi 14: Vt dao ng iu ho thc hin 5 dao ng trong thi gian 2,5
s, khi qua v tr cn bng vt c vn tc 62,8 (cm/s). Lp phng trnh
dao ng iu ho ca vt, chn gc thi gian lc vt c li cc i
(+)
S: x = 5cos4 t (cm)
Bi 15: Vt dao ng iu ho: khi pha dao ng l
3

th vt c li
l 5 3 cm, vn tc -100 cm/s. Lp phng trnh dao ng chn gc thi
gian lc vt c li 5 3 v ang chuyn ng theo chiu (+)
S: x = 10 3 cos
20
( )
3 3
t

(cm)
Bi 16: Vt dao ng iu ho vi tn s f = 0,5 Hz, ti t = 0 vt c li
x = 4cm v vn tc v = -12,56 cm/s. Lp phng trnh dao ng ca vt
S: x =
4 2
cos( )
4
t

+ (cm)
Bi 17: Vt dao ng iu ho c vn tc cc i bng 16 cm/s v gia
tc cc i bng 128 cm/s
2
. Lp phng trnh dao ng chn gc thi gian
l lc vt c li 1 cm v ang i v v tr cn bng
S: x = 2cos
(8 )
3
t

+
(cm)
Bi 18: Xt 1 h dao ng iu ho vi chu k dao ng T = 0,1
( ) s
.
Chn gc to l v tr cn bng th sau khi h bt u dao ng -
c t = 0,5T vt to x = - 2 3 cm v ang i theo chiu (-) qu o v
vn tc c gi tr 40cm/s. Vit phng trnh dao ng ca h
S: x = 4cos
(20 )
6
t

(cm)
Bi 19: Mt vt dao ng iu ho trn qu o 4cm, thi gian ngn
nht vt i t v tr bin n v tr cn bng l 0,1s. Lp phng trnh
dao ng ca vt chn gc thi gian l lc vt i qua v tr cn bng
theo chiu ()
S: x = 2cos
(5 )
2
t

+
(cm)
Bi 20: Con lc l xo dao ng thng ng. Thi gian vt i t v tr
thp nht ti v tr cao nht cch nhau 10cm l 1,5s. Chn gc thi gian l
lc vt c v tr thp nht v chiu (+) hng xung di. Lp phng trnh
dao ng
S: x = 5cos
2
3
t

(cm)
Bi 21: Vt dao ng iu ho vi tn s f = 2Hz v bin A = 20cm.
Lp phng trnh dao ng ca vt trong cc trng hp sau;
a) Chn gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu (+)
b) Chn gc thi gian lc vt i qua v tr c li +10cm ngc chiu (+)
c) Chn gc thi gian lc vt ang v tr bin dng
18
S: a) x = 20cos(4 )
2
t

(cm); b) x = 20cos(4 )
3
t

+ (cm); c) x = 20cos4 t
(cm)
Bi 22: Mt con lc l xo gm mt qu nng c khi lng 0,4kg v 1 l
xo c cng 40N/m. Ngi ta ko qu nng ra khi v tr cn bng 1
on bng 8 cm theo chiu(+) v th cho n dao ng
a) Vit phng trnh dao ng ca qu nng
b) Tm gi tr cc i ca vn tc qu nng
c) Tm nng lng ca qu nng
S: a) x = 8cos10t (cm); b) v
max
= t 80(cm/s);c) E = 0,128J
Bi 23: Mt con lc l xo c khi lng m = 0,4 kg v cng k = 40 N/m.
Vt nng v tr cn bng.
a) Dng ba g vo vt nng, truyn cho n vn tc ban u bng 20
cm/s, vit phng trnh dao ng ca vt nng
b) Vn tc ban u ca vt nng phi bng bao nhiu bin dao
ng ca n bng 4 cm?
S: a)
0, 02 10 ( )
2
x cos t m

_


,
; v = 0,4(m/s)
Bi 24: Mt l xo c treo thng ng, u trn ca l xo c gi
chuyn ng u di theo vt nng c khi lng m = 100g, l xo c
cng k = 25 N/m. Ko vt ri khi VTCB theo phng thng ng hng
xung mt on 2cm, truyn cho n vn tc
3 10
.

(cm/s) theo phng

thng ng hng ln. Chn gc thi gian l lc th vt, gc to l
VTCB, chiu dng hng xung.
a. Vit PTD.
b. Xc nh thi im vt i qua v tr m l xo gin 2 cm ln th nht.
Bi 25: Cho mt con lc dao ng vi bin A = 10cm, chu k T = 0,
5s. Vit pt dao ng ca con lc trong cc trng hp:
a. Chn t = 0: vt v tr cn bng.
b. Chn t = 0: vt cch v tr cn bng mt on 10cm.
Bi 26: Mt l xo c treo thng ng, u trn ca l xo c gi c
nh, u di theo vt nng c khi lng m = 100g, l xo c cng k =
25 N/m. Ko vt ri khi VTCB theo phng thng ng hng xung mt
on 2cm, truyn cho n vn tc
3 10
.

(cm/s) theo phng thng ng

hng ln. Chn gc thi gian l lc th vt, gc to l VTCB, chiu dng
hng xung.
a. Vit PTD.
b. Xc nh thi im vt i qua v tr m l xo gin 2 cm ln th nht.
Bi 27: Mt vt nng c khi lng m = 100g, gn vo mt l xo c khi l-
ng khng ng k, u kia treo vo mt im c nh, vt dao ng
iu ha theo phng thng ng vi tn s f = 10/ Hz. Trong qu trnh
dao ng di ca l xo lc ngn nht l 40cm, lc di nht 44cm.
Chn gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu dng. Vit ph-
ng trnh dao ng ca vt.
19