MAJ 2008 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 5 (184) Viti XVII i botimit MAJ 2008 Çmimi 20 lekë

Klerit dhe besimtarëve shpresëtarë Orthodhoksë,
Bij të shtrenjtë më Zotin,
Shpresën, në tërë plotësinë e
saj, e ripërtërin çdo vit në zemrën
e besimtarëve festa e Ngjalljes.
Shpresën në triumfin përfundimtar
të drejtësisë mbi padrejtësinë, të
së vërtetës mbi gënjeshtrën, e mbi
të gjitha, shpresën në fitoren përfu-
ndimtare të jetës mbi vdekjen.
Kryqëzimi dhe varrimi i Jisuit i
hodhën nxënësit e Tij në hidhërim
dhe në dëshpërim. Por në një kohë
të shkurtër, siguria se “u ngjall
Krishti me të vërtetë” i dha krahë
shpresës së tyre dhe i transformoi
ata në apostujt dinamikë të Tij. Si
përfundim, përvoja paskale për-
caktoi shpresën mahnitëse dhe fu-
qinë e të gjithë atyre që në vazh-
dim, në mbarë shekujt, u bënë
PASHKË, 2008
Shpresë dhe fuqi
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë
Siç e thotë në mënyrë të përmble-
...përvoja paskale përcaktoi shpresën mahnitëse dhur Vasili i Madh, Krishti i kry-
dhe fuqinë e të gjithë atyre që në vazhdim, në mbarë qëzuar “zgjidhi dhimbjet e vdekjes
shekujt, u bënë dëshmitarë të Ngjalljes, në të gjithë dhe pasi u ngjall të tretën ditë, i
gjatësinë dhe gjerësinë e tokës. çeli çdo trupi rrugën e ngjalljes prej
së vdekurish. Meqë nuk ishte e
mundur të zotërohej prej prishjes
dëshmitarë të Ngjalljes, në të gjithë shpresën. Vargje të shumta biblike
kryetari i jetës, u bë pema e parë
gjatësinë dhe gjerësinë e tokës. theksojnë kuptimin dhe vlerën e
e të fjeturve, i paralinduri nga të
saj. Por shpresa e krishterë arrin
vdekurit, që të jetë Ai gjithçka,
A pikën më të lartë dhe kuptimin më
duke qenë i pari në të gjitha”
“I bekuar qoftë Perëndia…i të thellë të saj në sigurinë për tri-
(Liturgjia Hyjnore). Kjo e vërtetë
cili sipas përdëllimit të tij të umfin e Krishtit mbi vdekjen dhe
përbën themelin e shpresës sonë
shumtë na lindi përsëri në një transformimin përfundimtar të
për ngjalljen e të vdekurve në të
shpresë të gjallë me anë të trupit, që do të bëhet shpirtëror, i
fundmet e Historisë.
ngjalljes së Jisu Krishtit prej së paprishshëm dhe i pavdekshëm,
Përvoja paskale jep që tani
vdekurish” (1 Pet. 1:3). “për një trashëgimi të paprishshme,
pjesëmarrjen në misterin e jetës së
Shkrimi i Shenjtë është i mbu- të papërlyer dhe të pafishkur, që është
shur me referime që kanë lidhje me ruajtur në qiejt për ne” (1 Pet. 1:4). (vijon në faqen 6)

E kremtja Kremtimi i Pashkës 10-vjetori i një medie Ditë që ngjall shpresën

e Gjysmë- në mitropolitë e Beratit, të dashur për besimtarët dhe forcon bindjen për
Pentikostisë Korçës dhe Gjirokastrës Radio “Ngjallja” FM 88.5 Mhz një të ardhme më të mirë
- F. 2 - - F. 3-4 - - F. 5 - - F. 12 -
2 NGJALLJA MAJ 2008

E kremtja e Gjysmë-Pentikostisë
Në mes të javës së katërt, kremtohet solemnisht dita në mes të Pashkës dhe Rrëshajëve.
Kjo quhet festa e Gjysmë-Pentikostisë, në të cilën Krishti “në mes të festës” i mëson
njerëzit për misionin e tij shpëtimtar dhe i ofron të gjithëve “ujin e gjallë” (Joani 7:14, 38).
Përsëri ne kujtohemi për praninë e Mësuesit dhe për premtimin e tij shpëtimtar: “Nëse
dikush ka etje, le të vijë tek unë e të pijë” (Joani 7:37).
Ne mendojmë përsëri për vdekjen dhe ngjalljen tonë me Krishtin në Pagëzimin tonë
dhe për marrjen e Shpirtit të Shenjtë prej Tij në Mirosjen. Ne “shohim mbrapa njërën dhe
paramarrim tjetrën” siç thotë një nga himnet e festës. Ne e dimë që i përkasim mbretërisë
së Krishtit të Ngjallur, ku “Shpirti dhe Nusja thonë ‘Eja!’ Dhe ai që ka etje, le të vijë;
dhe ai që do, le të marrë si dhuratë ujin e jetës” (Zbulesa 22:17, Isaia 55:1).
Në mesin e festës, o Shpëtimtar, shuaje etjen e shpirtit tim me ujin e gjallë, siç i ke
premtuar të gjithëve: Nëse dikush ka etje, le të vijë të pijë! O Krisht Perëndi,
Burim i jetës, lavdi më Ty. (Përlëshorja)
Krishti Perëndi, Krijuesi dhe Zoti i të gjithave, i ftoi të gjithë në mes të festës: Ejani
dhe pini ujin e pavdekësisë! Ne falemi para Teje dhe thërrasim plot besim: Falna
mëshirat e tua, se Ti je Burimi i jetës sonë! (Shkurtorja)

VAZHDOJNË PUNIMET PËR RESTAURIMIN E MANASTIRIT

TË SHËN GJERGJIT TË DEMËS, NË FSHATIN ÇUKË, SARANDË
Vazhdojë punimet e restaurimit në manastirin
e Shën Gjergjit të Demës pranë fshatit Çukë të
rrethit të Sarandës. Është ky një monument
kulture me shumë vlera, si arkitektonike dhe
vlera historike e shpirtërore. Manastiri është
ndërtuar larg qendrave të banuara. Fshati më i
afërt është Çuka. Zotëron majën e një kodre
që ngrihet në rripin më të ngushtë të tokës
ndërmjet detit Jon dhe liqenit të Butrintit në krye
të gadishullit të Ksamilit. Në këmbët e kodrës
së manastirit kalonte një mur barrierë nga liqeni
deri në det, me gjatësi rreth 650 m dhe gjerësi
rreth 9,5 m, i cili shërbente për të fortifikuar
territorin e qytetit antik të Butrintit.
Manastiri i Shën Gjergjit në Dema pranë
Sarandës është një nga manastiret më me
interes të periudhës pasbizantine që ruhen ende.
Ai paraqet jo vetëm vlera arkitektonike, por dhe
ambientale. I ndodhur në një pikë strategjike,
këtë manastir deri nga fundi i viteve ’80 e kishte
në përdorim një repart ushtarak dhe ishte “zonë
ushtarake”, kështu që punimet e mirëmbajtjes
ishin të vështira të kryheshin. Por edhe mbas
largimit të repartit ushtarak nga manastiri, për
një kohë të gjatë munguan përkujdesjet kon-
servuese, duke sjellë si rezultat jo vetëm thelli-
min e dëmtimeve të strukturave konstruktive,
por, ajo që është më e rëndë, humbjen e shumë
elementeve morfologjike të ndërtesave.
Vetë pozicioni i përkryer i këtij manastiri të
krijon mundësinë që njëkohësisht të shohësh dhe
liqenin e bukur të Butrintit, si dhe nga perëndimi,
në një pamje panoramike, detin Jon. Ky është
një nga disa manastiret që restaurohet nga Kisha
Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë. Me një
kërkesë dhe një interesim të veçantë të
Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe të gjithë
Shqipërisë, Anastasit, u mundësua investimi dhe
realizimi i fillimit të punimeve të restaurimit.
Projekti i restaurimit u krye nga prof.dok. Pirro
Thomo dhe ark.rest. Gentian (Joan) Stratobërdha
dhe u miratua nga KKR (Komisioni Kombëtar
i Restaurimit).
Punimet në këtë moment vazhdojnë me plo-
tësimin e interierëve të konakëve dhe kullës me
elementët përkatës. Janë duke u montuar tava-
net e drurit, dyshemetë, dyer, dritare dhe ndërti-
mi i hajatit me parapete, kolona dhe trarë druri.
Në kishë po punohet per restaurimin e afreskë-
ve të mbetur ndërkohe që ka mbaruar restauri-
mi arkitektonik dhe konstruktiv. Vlera e inves-
tuar në këtë monument është 60 milion lekë.
Ark. Rest. Joan Stratobërdha
MAJ 2008 NGJALLJA 3

Kremtimi i Pashkës në Berat Kremtimi i Pashkës në Korçë

Shërbesa e Ngjalljes dhe Litur-
gjia Hyjnore në Berat u krye para-
lelisht në dy kisha historike, mesna-
tën e së dielës.
Ishte kisha e Shën Spiridhonit
në lagjen Goricë ajo që priti besim-
tarët më të shumtë në numër, pra-
nia e mijëra njerëzve në këtë natë
flet qartë se Ngjallja e Krishtit është
epiqendra e besimit tonë dhe festa
më e madhe e Kishës Ortho-
dhokse. Po të dilje në hajatin e ki-
shës dhe të hidhje sytë nga rrugica
që është gati 200 metra, e cila të
sjell në kishë, menjëherë do të asi-
stoje me ndjesinë sikur përballë
kishe një lumë të zjarrtë, i krijuar
nga llambadhet e ndezura.
Kisha e dytë në të cilën u kryen
shërbesat e lartpërmendura ishte
kisha historike e Fjetjes së Shën
Marisë në Kala, ku në hajatin e saj
gjendet muzeu “Onufri”. Këtu
shërbesat u drejtuan nga Mitropoliti
i Beratit, Vlorës, Kaninës dhe gjithë
Myzeqesë Imzot Ignati.
Në të dy kishat pas shpalljes së
lajmit të Ngjalljes u lexua mesazhi
i Pashkës drejtuar klerit dhe gjithë
besimtarëve nga Imzot Ignati në të
cilin ndër të tjera u theksua:
Që të mund të ndjekim Krishtin
tonë të ngjallur, që ta bëjmë tonin,
na duhet një tjetër shikim dhe
një zemër trime, të etur për pa-
vdekësinë. Askush nuk mund t’i
afrohet çudisë së pashprehur me
fjalë të madhështisë së Perë-
ndisë, të shikojë dritën e paafru-
eshme, me ndjenja të papastrua-
ra, me mendime të botës, me dy-
shime që e dëmtojnë frymën, kur
rrënjosen brenda njeriut. Atëherë
Ngjallja bëhet një festë e botës
dhe jo një tronditje e thellë dhe
e madhe e qenies. Prandaj dhe
Shën Joan Damaskini, ky gjuhë-
(vijon në faqen 4)
Atmosfera e Pashkës filloi të
ndihej më intensivisht që nga e Die-
la e Dafinave, ditë e cila shënon
mbylljen e periudhës së Kreshmës
së Madhe dhe fillimin e Javës së
Madhe të pësimeve shpëtimtare.
Kjo atmosferë në qytetin e Kor-
çës shprehej jo vetëm në zbukuri-
min e objekteve të kultit, por edhe
në intensitetin e lutjeve dhe shërbe-
save kishtare, por edhe banderolat
me urime paskale në rrugët e qyte-
tit demonstronin një klimë festive.
Shërbesat kishtare u zhvilluan në
të gjitha kishat e qytetit dhe u ndo-
qën nga besimtarë të shumtë. Shër-
besa e Dhëndrit mblodhi shumë nje-
rëz në të gjitha kishat. Në njërën
prej këtyre shërbesave Imzot Joani
duke folur mbi kuptimin e këtyre
ditëve tha:
“Ne në çdo të diel dhe në çdo
pjesë të Ungjillit përmendim fjalën
sot. Sot Krishti paraqitet para Pilatit,
sot Krishti bëri këtë... Është pi-
kërisht fuqia liturgjike e Kishës për
ta sjellë ngjarjen e kaluar në të tash-
men. Feja e kapërcen historinë, në-
përmjet një përjetimi total ne mund
ta rijetojmë edhe njëherë atë ngjar-
je që ka ndodhur 2000 vjet më parë.
Çdo vepër dhe çdo fjalë e Krishtit
është e përjetshme. Tri ditët e para
të Javës së Madhe përbëjnë në vet-
vete një njësi të veçantë liturgjike.
Aty ne shohim që në Shërbesën e
Dhëndrit, tema kryesore është pi-
kërisht tragjedia e mëkatit dhe da-
shuria e pafund e Perëndisë ndaj
njeriut....”
Më intensive pjesëmarrja u bë
të Mërkurën e Madhe në mbrëmje,
ku siç është bërë tashmë traditë të
gjithë besimtarët u mblodhën në
katedralen e Burimit Jetëdhënës
dhe ndoqën Shërbesën e Efqelisë,
e cila u celebrua nga Imzot Joani,
(vijon në faqen 4)

Kremtimi i Pashkës në Gjirokastër

Në të gjitha zonat e Mitropolisë
së Shenjtë të Gjirokastrës, Pashka
e Madhe ishte e mbushur me ma-
dhështinë e festës. Ngjarja më e
rëndësishme në historinë njerëzore,
Ngjallja e Krishtit, përshkoi mbarë
komunitetin orthodhoks të kësaj
zone. Klerikët dhe besimtarët më
të vjetër në kishë panë më shumë
njerëz të rinj nëpër kisha, në një
atmosferë të mbushur me lla-
mbadhe dhe urime, të cilat vazh-
duan për një kohë të gjatë në kishat
dhe sheshet e tyre, si në qytete
ashtu edhe në fshatra. Në shu-
micën e enorive u kryen me devot-
shmëri shërbesat e Javës së Madhe
dhe në veçanti Shërbesa e Ngjall-
jes.
Në Gjirokastër, me gjithë pro-
gramin e ngjeshur që kishte Mitro-
politi, Imzot Dhimitri, të Dielën e
Dafinave, të Enjten e Madhe dhe
të Dielën e Ngjalljes, ai mori pjesë
në kishën e Kryeengjëjve Mihail
dhe Gabriel, si edhe në Mbrëmëso-
ren e Dashurisë ku së bashku me
klerikë të tjerë lexoi Ungjillin në
gjuhë të ndryshme të botës si: gre-
qisht, italisht, frëngjisht, anglisht, etj.
(vijon në faqen 4)
4 NGJALLJA MAJ 2008

Kremtimi i Pashkës në Berat Kremtimi i Pashkës në Korçë

(vijon nga faqja 3) (vijon nga faqja 3) të të gjitha kishave. Më pas edhe një ngazëllim i madh:
kjo shërbesë monoklise u procesioni vazhdoi, banda e sepse Zoti e mundi vdekjen
perëndishëm, na thotë: “Me ndjenja të pastra do të
mbyll me vajosjen e shenjtë. qytetit shoqëronte epitafët dhe bëri të mundur rifitimin
shikojmë përballë nesh Krishtin të shkëlqejë në dritën
Të Enjten e Madhe shër- me marshe funebër dhe nën e integritetit njerëzor. Duke
e paafrueshme të Ngjalljes dhe kthjelltësisht do të
besat vazhduan në të gjitha melodinë e stancës së tretë e mundur atë, Ai e hapi rru-
dëgjojmë të na thotë “Gëzohuni” në momentin kur
kishat. Ndërsa në orët e të vajtimeve “Gjithë gjene- gën për të gjithë ne, që duke
ne do të këndojmë këngë fitoreje”.
mbrëmjes, sipas tipikosë së ratat...”. Procesioni u ndoq jetuar me Të në këtë jetë të
Çfarë duhet të bëhet, që Ngjallja e Zotit Krisht të
ritualit të ditës Zoti i varur nga mijëra njerëz, të cilët përkohshme të fitojmë jetën
përjetohet nga njerëzit e epokës sonë? Për t’ia arritur
mbi Kryq u vendos në mes shoqëronin nga pas korte- pa mbarim. Prandaj ne kë-
këtij synimi, është e nevojshme t’i përvishemi të gjithë
të kishës dhe ku dhjetëra- zhin përgjatë lëvizjes së tij ndojmë me gëzim për mu-
një përpjekjeje të programuar dhe të detajuar. Sa e
-mijëra njerëz u përgjunjën në unazën e vogël të qytetit. ndjen e vdekjes dhe ngjall-
ndiejmë veten tonë më afër Krishtit dhe Ungjillit, sa e
përpara të Kryqëzuarit. Kështu duke u kthyer përsë- jen e Zotit.”
kemi shijuar, në çfarëdo niveli, nektarin e së vërtetës
Ditën e së Enjtes përveç ri në kishat përkatëse u mbyll Ditën e diel në orën 1000,
dhe të jetës së krishterë, duhet të jemi një dëshmi e
shërbesave, në sheshin për- kjo ditë vajtimi dhe gëzimi, siç është traditë, u celebrua
gjallë e frymës së Ngjalljes, e cila, siç thamë dhe më
para katedrales u vendosën ku Ngjallja kalon nga Kryqi Mbrëmësorja e Dashurisë,
lart, është fryma bazë e optimizmit dhe e shpresës.
nga Bashkia, Korçë dhjetë dhe jeta nga vdekja. e cila në Korçë është një
Dhe, natyrisht, kundrejt Kishës qëndron, së pari edhe
shtëpi prej druri dhe u zhvi- Kulmi i festimeve arriti shërbesë monoklise dhe
kryesisht, detyra e madhe, e cila është një detyrë e
llua panairi tradicional i bal- natyrshëm në mesnatën e kryhet gjithmonë në kishën
përgjithshme dhe e të gjithëve ne, e familjes, e shko-
tës, një traditë mjaft e vjetër së Shtunës. Mitropoliti i e Burimit Jetëdhënës. Më
llës, e shoqërisë, por edhe e secilitdo prej nesh.
në Korçë. Korçës Hirësia e Tij Imzot pas nga ballkoni i Selisë së
Dita e Premte në më- Joani shpalli lajmin e gëzuar Mitropolisë së Shenjtë të
Vëllezërit e mi të dashur më Krishtin! Vetëm kur në dhe triumfal të Ngjalljes dhe Korçës Hirësia e Tij, Mitro-
ngjes filloi me Shërbesën e
zemrën dhe jetën e të krishterëve do të kthehet besimi tha në urimin e tij: “Krishti politi Joan, siç është traditë
Zbritjes së Zotit nga Kryqi.
ndaj Zotit dhe të vërtetës së Ungjillit, jo thjesht si u ngjall së vdekurish, me shpalli përsëri lajmin e
Menjëherë pas këtij mome-
teori, por si një praktikë dhe përjetim, vetëm atëherë vdekjen, vdekjen shkeli Ngjalljes që nga korçarët
nti tingujt e kambanave fi-
Ngjallja e Zotit do të ushtrojë një ndikim bamirës tek dhe të varrosurve jetën u njihet me emrin “Dhefteri
lluan të përshkojnë vajtue-
jeta e botës. Atëherë do të kapërcehet frika e vdekjes, fali”, duke iu drejtuar Anastasi” Ngjallja e dytë.
shëm qytetin. Përsëri mijëra
do t’i shmanget njeriu asfiksisë së mohimit të çdo njerëz u falën përpara Epi- besimtarëve se: Kështu në vazhdim në Seli-
vlere, do të tregohet hero dhe do të bëhet krijues i një tafit të Zotit. Zhvillimet e “Të gjithë e dimë këtë në e Mitropolisë u pritën vi-
bote më të mirë, i botës së gëzimit të Ngjalljes! kësaj dite mbartin me vete himn dhe të gjithë e këndoj- zita me rastin e Pashkës. Mo-
Krishti u Ngjall! edhe një traditë e cila nuk më, por kur një gjë e përsë- rën pjesë deputetë të zonës,
dihet kur dhe si i ka fillesat. risim shpesh dhe nuk ndale- pushtetarët lokalë, njerëz të
Kjo natë e paharruar u mbyll si gjithmonë me dhënien mi në domethënien dhe nuk artit dhe kulturës, persona-
Të gjithë shkojnë dhe për-
e Kungatës Hyjnore për të gjithë shpresëtarët dhe besni- meditojmë rreth saj, ajo e litete të botës akademike
shëndoshin Epitafin në të
kët e Zotit Krisht. humbet kuptimin. Nëse do edhe qindra besimtarë, të
gjitha kishat në shenjë mirë-
Emocionet e Pashkës vazhduan të përjetoheshin dhe të ndërgjegjësohemi për cilët me urimin “Krishti u
njohjeje dhe falënderimi për
të nesërmen në Mbrëmësoren e Dashurisë, e cila u krye kuptimin e këtij tropari, nëse Ngjall”, morën dhe bekimet
sakrificën sublime që Zoti
në kishën e Shën Spiridhonit të dielën në orën 10. do të jemi të vetëdijshëm atërore të Mitropolitit Joan.
bëri për njerëzimin. Kjo tra-
Të veçantat e kësaj shërbese ishin: Temjanisja e popullit për çdo fjalë të tij, atëherë Gjithçka ishte e mbushur me
ditë bën që në rrugët e qy-
nga kryebariu i tyre i paraprirë nga shumë fëmijë me tetit njerëzit të mos rreshtin gëzimi ynë do të jetë i pa- urimin “Krishti u Ngjall”!
llambadhe të ndezura në duar si dhe leximi i Ungjillit të gjatë gjithë ditës, ndonëse treguar, ngazëllimi ynë do të Mihal Sonellari
ditës në 8 gjuhë të ndryshme. në tonet e natyrshme vajtu- jetë i parrëfyer dhe
Pas kësaj shërbese vijuan urimet e zakonshme paskale ese. Mbasditja e së Premtes jeta jonë do të marrë
në ambientet e Mitropolisë së Hirshme, ku për të uruar mblodhi përsëri besimtarët kuptim, shpresë dhe NGJALLJA
erdhën gjithë përfaqësuesit e institucioneve lokale, partive në kishat e enorive të tyre, gëzim... Pashka është
politike, përfaqësuesit e Kishës Romano-Katholike e Ko- Organ i Kishës Orthodhokse
ku pas Vajtimeve të Për- jo vetëm ngjarja më e Autoqefale të Shqipërisë
munitetit Mysliman si dhe besimtarë të shumtë. mbivarrshme në orën 18:45 rëndësishme e histo-
Joan Qako u bë takimi i pesë epitafëve risë së krijimit, por Themelues:
Kryepiskopi Anastas
Kremtimi i Pashkës në Gjirokastër
(vijon nga faqja 3) Del nën kujdesin
Në të dyja gjuhët, shqip dhe greqisht, që tradicio-
e Këshillit Botues
Edhe këtë vit ra në sy ardhja e një numri të nalisht fliten nga besimtarët në këtë dioqezë, vendi u
konsiderueshëm të emigrantëve që jetojnë e punojnë mbush me psalmet: “Krishti u Ngjall së vdekurish…” Kryeredaktor: Thoma Dhima
në Greqi, të cilët i dhanë kësaj atmosfere më shumë dhe “Hristos anesti ek nekron…”. Këto urime mbu-
gëzim në familje dhe ambiente të tjera. Pjesëmarrja e shën shpirtin e besimtarëve atë natë, por edhe në ditët Adresa:
tyre me devocion në Shërbesën e Ngjalljes plotësoi në vazhdim. Vlen të theksohet se në këtë Mitropoli Kryepiskopata Orthodhokse,
gëzimin e kësaj të kremteje. Puna shpirtërore u krye është një traditë e bukur në disa fshatra, kur shumë Rruga e Kavajës, Nr. 151
me dashuri dhe përkushtim. Në misterin e Kungatës Tiranë
besimtarë gjatë gjithë javës së Pashkës ngjiten në
Tel: (04) 234 117, 235 095.
Hyjnore morën pjesë besimtarë të shumtë, të rinj e të kishat dhe manastiret e shumta me të cilat është e mbu-
Fax: 232 109
reja, fëmijë dhe të moshuar. Atmosfera e Ngjalljes shur zona për të kryer lutje të veçanta drejtuar Krishtit, Shtypur
mbushi shpirtin dhe zemrat e tyre kudo: në Gjirokastër, së Tërëshenjtës Mari dhe shenjtorëve të Kishës sonë. në shtypshkronjën “Ngjallja”
Sarandë, Himarë, Përmet etj. Atë Theodhori Nikolla
MAJ 2008
10-vjetori i një medie të dashur për besimtarët
Radio “Ngjallja” FM 88.5 Mhz
10 vjet më parë në datën 12 prill
1998 filloi transmetimet një radio
krejt e veçantë për nga struktura,
Radio “NGJALLJA”, e cila do
çonte në shtëpitë e dëgjuesve zërin
e besimit orthodhoks. Kjo radio do
t’i fillonte transmetimet e saj me
një festë të veçantë të Kishës sonë,
të Dielën e Dafinave.
Ndërkohë që punohej për ringri-
tjen e Kishës, Kryepiskopi Anastas
nxori në qarkullim gazetën “Ngjallja”,
botoi libra në gjuhën shqipe dhe në
kuadër të kësaj pune për formimin
shpirtëror të njeriut dha bekimin për
ngritjen e një stacioni radiofonik.
Ndoshta në ato vite mund të dukej
absurditet ngritja dhe funksionimi
i një stacioni të tillë, sepse ne vinim
nga një vend ateist.
Në gazetën “Ngjallja” të muajit
maj 1998 u vendos njoftimi: Dë-
gjoni Radio “Ngjallja” në FM
88.5 Mhz. Orari i transmetimit
1430 deri 1730.
Që atëherë Radio “Ngjallja”
ka vazhduar punën e saj pa ndër-
prerje. Madje, nga viti në vit, kjo
radio është rritur.
Radio “Ngjallja”, zëri i besimit
Orthodhoks në vend, është një ra-
dio lokale. Programi i transmetimit
të emisioneve, ndërtimi i emisione-
ve dhe paraqitja tyre janë profesio-
nalisht lart, sepse që në fillimet e
saj kjo radio është ngritur mbi baza
profesionale. Puna që kanë bërë
punonjësit e parë dhe bashkëpunë-
torët e parë vlen për t’u respektu-
ar. Le të kujtojmë drejtuesin e parë
të Radios “NGJALLJA” Agim
Papaproko, i cili tani ka ndërruar
jetë dhe inxhinierin Niko Shallo, të
cilët kanë ardhur si kuadro mjaft
të përgatitur nga institucione me-
diatike të rëndësishme të vendit.
Do të kujtoja bashkëpunëtorët
e vegjël të emisionit të fëmijëve:
“Ndoqët emisionin “Mësoj për Pe-
rëndinë”. Nga unë Evangjela Adha-
mi, mirë u dëgjofshim”. Kështu
përfundonte njëri nga emisionet e
fëmijëve, por le të kujtojmë se i
pranishëm në këto emisione ishte
edhe Vasil Doçi. Tani janë rritur.
Dikush ekonomist, një tjetër inxhi-
nier. Çdo ditë u bënë pjesë e radios
dhe e jetës së fëmijëve, ndërkohë
NGJALLJA
që për vite të tëra në stacionet e
tjera radiofonike mund të themi se
këto lloj emisionesh kishin humbur.
Dëgjuesit e vegjël atëherë, të rritur
dhe të formuar tani, i kujtojnë sepse
shumë kanë mësuar nga këto emisi-
one për fenë tonë të bukur.
Të rinjtë kanë pasur emisionin
“Fjalë që u drejtohen të rinjve”.
Ishte Naum Mile, që shumë prej
jush e keni ndjekur vazhdimisht
edhe në emisione të tjera të radios,
madje edhe në emisionin e lajmeve
dhe në kronika të ndryshme. Emisi-
one që flisnin për vlerat e Kishës
sonë Orthodhokse në vite, si dhe ato
që tregonin për festa të ndryshme
të Kishës, për himnologjinë, për
shërbesat, për Perëndinë, etj. Ishin
Violeta Plepi, Vasil Tushi, Miron
Çako, atë Ilia Mazniku, Leka Tasi,
studentë të Akademisë Theologjike
etj., që ndihmonin me kontributin e
tyre. Emisoni i mjekut që e përga-
tiste dr. Th. Sinjari, emisione letra-
ro-artistike që i përgatiste me një
zë të ëmbël Erinda, emisioni… Dhe
shumë emisione të tjera, të cilat
sigurisht nuk mundet t’i përshkruaj-
më të gjitha në një shkrim, por
gjithsesi i falënderoj në emër të
dëgjuesit për kontributin që kanë
dhënë për përhapjen e fjalës së
Perëndisë dhe të informacioneve
të tjera të vlefshme për të gjithë.
Sot, pas 10 vjetësh, radioja jonë
ka 24 orë transmetim me një pro-
gram të pasur me emisione dhe
programe shpirtërore, kulturore,
sociale, historike etj. Sot, pas 10 vje-
tësh, me bekimin dhe mbështetjen
e Kryepiskopit Anastas, Radio
“Ngjallja” është pajisur me apara-
turat më moderne të kohës. Sot pas
10 vjetësh, pikërisht të Dielën e
Dafinave, informacione u dhanë jo
vetëm nga Tirana, por edhe nga
korrespondentët tanë në rrethe, të
cilët informuan dëgjuesit për shërbe-
sat, përjetimet dhe aktivitetet e kryera
në Javën e Madhe.
Brenda Kishës sonë bëhet një
5
jetë shumë e gjallë me shërbesa,
takime dhe aktivitete të ndryshme,
të cilat Radio “Ngjallja” i transme-
ton. Madje në shumë nga këto ak-
tivitete një rol të rëndësishëm luan
kori dhe orkestra e Radios “Ngjallja”,
të cilat i drejton redaktorja e muzi-
kës Joli Nano.
Sot pas 10 vjetësh janë fëmijë,
të rinj dhe të rritur që kontribuojnë
sipas aftësive dhe përgatitjes së
tyre në emisione të ndryshme. Dë-
shironi të bëheni protagonistë të
emisioneve në Radion “Ngjallja”?
Mund të merrni pjesë në emisionet
tona me pyetjet tuaja dhe të ba-
shkëbisedoni me folësin në studio
nëpërmjet telefonit me nr. 224 08 50.
Çdokush prej jush mund të
mendojë: çfarë emisionesh trans-
metoni dhe cilat janë orët. Për këtë
mendoj se duhet të ndiqni
Radio “Ngjallja në FM 88.5
Mhz dhe do të gjeni qetësi
shpirtërore, kulturore, fetare,
dije shkencore, artistike dhe
informacion.
Radio “Ngjallja”, zëri i besimit
Orthodhokse në Shqipëri, është një
radio lokale. Çdo besimtar i kri-
shterë orthodhoks në të gjithë ve-
ndin ka të drejtën të informohet, ka
të drejtën të formohet dhe të njihet
me fenë e tij. Duke kujtuar çfarë
thotë Kryepiskopi Anastas në li-
brin Globalizmi dhe Orthodhoksia:
“Kur e mendoj Orthodhoksinë në
shekujt që vijnë, e ëndërroj të hapur
ndaj zhvillimit, ndaj kushteve të reja
të krijuara nga shkenca, arti, tekno-
logjia dhe orthodhoksët të gatshëm
për të kuptuar dhe për të përdorur
kodet e komunikimit, që do të krijo-
hen. Vendi i orthodhoksisë nuk
është në një hapësirë jashtë histo-
risë, por në qendrën e brumosjeve
sociale, në pararojë të progresit.”
Të gjitha këto na rrisin përgjegjë-
sinë neve që punojmë në këtë radio,
sqarojnë rëndësinë që ka media dhe
Radio “Ngjallja” për dëgjuesin be-
simtar dhe të tjerë dhe na jep të
drejtën të mendojmë: “përse të mos
shtrihen valët e Radios “Ngjallja”
dhe më gjerë”.
Luljeta Pjetri
Përgjegjëse e Radios
“Ngjallja”
6 NGJALLJA MAJ 2008

Shpresë dhe fuqi

(vijon nga faqja 1) zhgënjime nga korruptimi i përhapur gjerësisht,
Le të çelen shpirtrat dhe mendja
nuk zhytemi në melankoli dhe në dëshpërim. E
jonë brenda rrezatimit të dritës së
Në një kohë kur shqetësime të çdo dimë se në fund e ardhmja, si e jona dhe e
Ngjalljes, për të ndjerë nga afër me-
lloji dhe ngjarje tragjike po përhapin mbarë njerëzimit, nuk varet nga arroganca dhe
planet imorale të të mëdhenjve apo të vegjëlve. sazhet që na jep Ngjallja e Krishtit, dhe
ankth dhe shkurajim në jetën tonë,
Shpresa jonë mbështetet në mesazhin fitimtar t’i transmetojmë ato me ngazëllim.
festa e Ngjalljes jep shpresë të vërtetë
të Ngjalljes, në sigurinë se Jisu Krishtit iu dha Shpresa e Ngjalljes nuk imponohet.
në zemrën tonë që nuk gjen qetësi.
“çdo pushtet në qiell dhe mbi dhé” (Matth. Ajo transmetohet nga njëri tek tjetri.
Nuk i referohet ndonjë ideje apo
28:18). Se Ai qëndron pranë nesh. Prandaj Le ta sjellim me fjalën dhe jetën tonë
propozimi të pacaktuar, por lidhet me
dhe festojmë duke psalur: “O zëri yt i hyjshëm, në shoqërinë tonë të plagosur.
një person që duroi tortura të
i dashur dhe fort i ëmbël, se me të vërtetë u
frikshme, i cili në fund triumfoi dhe
zotove të jesh bashkë me ne gjer në mbarim të durojmë sprovat. Fuqi për të falur frikën,
fitoi mbi vetë vdekjen.
jetës, o Krisht, këtë zë duke e patur ne besnikët shpirtvogëlsinë dhe mosmirënjohjen e tanëve
si spirancë shprese, ngazëllohemi”. apo të huajve; për të falur ata që na bëjnë
re, gjë të cilën Krishti na e bën të arritshme padrejtësi ose na urrejnë; fuqi për të duruar në
nëpërmjet mistereve të Kishës sonë. Në këtë lodhje dhe në shkurajim. Për të mos u përkulur
B’
mënyrë Ngjallja e Krishtit e shtrin shpresën
Shpresa që buron prej Ngjalljes çel hori- para presioneve të paligjshme të të fortëve.
drejt së ardhmes, drejt përjetësisë dhe me
zontin në përjetësi. Por jo për të humbur në Fuqi për të duruar dhimbjen e sëmundjes, tonën
dinamizmin e saj, e lartëson gjithë jetën e
ide të pacaktuara, por që të përballemi me dhe atë të njerëzve të afërm, për t’u paqtuar
besimtarit me një intensitet të paparë.
konkreten dhe të sotmen me paqe dhe fuqi. gjatë largimit nga kjo botë, fuqi për të duruar
Në një kohë ku shqetësime të çdo lloji dhe
Ne të krishterët, si bij të Ngjalljes, bëjmë pjesë ndarjen nga njerëzit tanë të dashur dhe për të
ngjarje tragjike po përhapin ankth dhe
tek ata,“që ruhemi me fuqinë e Perëndisë” mos u sjellë “si të tjerët, që nuk kanë shpresë”
shkurajim në jetën tonë, festa e Ngjalljes jep
(1 Pet. 1:5). Pas Ngjalljes së Tij, Zoti u premtoi (1 Thes. 4:13). Fuqi me pritjen e qetë të ngjall-
shpresë të vërtetë në zemrën tonë që nuk gjen
nxënësve të frikësuar: “Do të merrni fuqi prej jes përfundimtare.
qetësi. Nuk i referohet ndonjë ideje apo
së larti kur të vijë Shpirti i Shenjtë mbi ju” (Vep.
propozimi të pacaktuar, por lidhet me një per- * *
1:8). Të gjitha gjërat e mëpastajme në jetën
apostolike u zhvilluan “në fuqinë e Perëndisë”. Le të çelen shpirtrat dhe mendja jonë
Kryqëzimi dhe Ngjallja e Krishtit, brenda rrezatimit të dritës së Ngjalljes, për të
Në tekstet e apostujve, një vend mbizo-
e forcojnë me një fuqi të veçantë ndjerë nga afër mesazhet që na jep Ngjallja e
tërues ka referimi në fuqinë unikale të
vullnetin tonë, që të mund të përba- Perëndisë. “Të gjitha mund t’i bëj me anë të Krishtit, dhe t’i transmetojmë ato me ngazëllim.
llojmë tundimet dhe të durojmë Krishtit që më jep fuqi” (Filip. 4:13), zbulon Shpresa e Ngjalljes nuk imponohet. Ajo
sprovat. apostull Pavli. Dhe na këshillon: “Forcohuni në transmetohet nga njëri tek tjetri. Le ta sjellim
Zotin dhe në pushtetin e fuqisë së tij” (Efes. me fjalën dhe jetën tonë në shoqërinë tonë të
son që duroi tortura të frikshme, i cili në fund 6:10). Por nxjerr në pah, nevojën për t’iu afruar plagosur.
triumfoi dhe fitoi mbi vetë vdekjen. Hyrja e tij në një mënyrë sa më thelbësore misterit të Uroj me gjithë shpirt që jeta jonë e përdit-
në jetën e njerëzimit, fjala, vepra, sakrifica e tij Kryqit dhe të Ngjalljes së Zotit, “për të njohur shme, të mbështetet në shpresën dhe fuqinë
zbuluan dashurinë e pakonceptueshme të të atë dhe fuqinë e ngjalljes së tij... duke u bërë që na fal Ngjallja; në shpresën për mbizotërimin
Gjithëpushtetshmit Perëndi për njeriun. në një formë me vdekjen e tij” (Filip. 3:10), final të së drejtës, për shfuqizimin e vdekjes
Shpresa e Ngjalljes ndriçon ndërhyrjen e pra duke përqafuar vendimin e sakrificës dhe dhe për fitoren përfundimtare të jetës; në
Perëndisë brenda historisë dhe paralajmëron të bindjes absolute ndaj vullnetit të Perëndisë. shpresën që bazohet në sigurinë se Krishti i
plotësimin e saj në të fundmet. Kryqëzimi dhe Ngjallja e Krishtit, e Ngjallur është Zoti i jetës dhe i vdekjes.
Pra, duke e mbështetur vështrimin dhe forcojnë me një fuqi të veçantë vullnetin tonë, Ngjallja e Krishtit le të na falë fuqinë për të
zemrën tonë në Krishtin e Ngjallur, mund të që të mund të përballojmë tundimet dhe të përballuar me kthjelltësi sprovat, për të
përballojmë realitetin mizor të jetës sonë me mbrojtur të vërtetën, drejtësinë, dinjitetin e çdo
shpresën që ndryshon krejtësisht edhe kushtet personi njerëzor, pa dallim origjine; fuqi për të
Ngjallja e Krishtit le të na falë
më tragjike, duke u dhënë atyre kuptim shpë- rikrijuar në çdo fushë të jetës, që lartëson
fuqinë për të përballuar me kthjelltësi
timtar. Kur sprovat, dhimbja, sëmundja, njeriun dhe gjithë shoqërinë.
sprovat, për të mbrojtur të vërtetën,
vdekja e njerëzve tanë të dashur e errësojnë Krishti u Ngjall! Le të mbushet shpirti ynë
drejtësinë, dinjitetin e çdo personi
mendjen dhe zemrën tonë, shpresa nga prania me shpresën dhe me fuqinë e Tij.
njerëzor, pa dallim origjine; fuqi për
e Zotit të Ngjallur ngushëllon dhe fal fuqi. Kur
të rikrijuar në çdo fushë të jetës, që
gjatë rrugëtimit tonë personal përballemi me Me gjithë dashurinë time,
lartëson njeriun dhe gjithë shoqërinë.
hidhërime të ndryshme, padrejtësi dhe † Anastasi
MAJ 2008
Tirana u ndriçua nga drita e Pashkës
Shërbesat e Javës së Madhe në Tira-
në i kryesoi Fortlumturia e Tij, Kryepi-
skopi Anastas. Çdo ditë, ai përcolli me-
sazhe nga Ungjilli, duke reflektuar edhe
rreth situatës që po kalon vendi ynë.
Të Hënën e Madhe Kryepiskopi
Anastas tha se: “duhet të bëjmë rezis-
tencë ndaj mëkatit, sado i vështirë të
jetë dhe për këtë le të kujtojmë historinë
e Josifit. Ai iu bind vullnetit të Perëndisë.
Nuk duhet të kemi një besim të jashtëm,
NGJALLJA
por një besim nga pendimi dhe dashuria...
Ne të krishterët kemi një armë të
fuqishme, lutjen. Çdo gjë që e kërkoni
me lutje do t’ju jepet. Duhet të bëjmë më
shumë lutje për vështirësitë tona
personale, por edhe për njerëzit tanë të
dashur”.
Ndërsa gjatë të Martës së Madhe,
Fortlumturia e Tij iu bëri thirrje besimta-
rëve për të mos qenë sipërfaqësorë dhe
(vijon në faqen 8)
7
Atmosfera e Ngjalljes
në qytete të ndryshme
I gjithë shkëlqimi i Ngjalljes ndriçoi në të gjitha zonat
e Dioqezës së Tiranës. Java e Madhe dhe sidomos
Shërbesa e Ngjalljes ishte e mbushur me emocione dhe
madhështi, gjatë së cilës u lexua edhe mesazhi paskal i
Kryepiskopit Anastas.
***
Shkodër Është bërë traditë e veçantë për komunitetin
orthodhoks të qytetit verior që shërbesat e çdo dite gjatë
Javës së Madhe të ndiqen me përkushtim. Kisha “Lindja
e Krishtit” mirëpriti komunitetin orthodhoks të qytetit
bashkë me minoritetin orthodhoks malazez që jeton në
qytet, duke ndarë së bashku me tre klerikët Ikonom
Stavrofor Jovan Koroveshi, atë Aleksandër Petani dhe
të birin e tij, dhjakon Nikon, gëzimin e përbashkët të
Ngjalljes së Krishtit. Sheshi përreth kishës ishte mbushur
me dritat e llambadheve dhe urimet e shumta të besim-
tarëve. Të Dielën e Pashkës u zhvilluan edhe pritjet e
rastit, ku personalitete të ndryshme të fesë, politikës dhe
kulturës në qytet përcollën urimet më të përzemërta të
kësaj dite.
Dhjak Niko Petani
***
Durrës Në qytetin bregdetar, në kishën “Apostull
Pavli dhe Shën Asti”, Java e Madhe u përjetua me devo-
cion dhe gëzim. Puna shpirtërore u krye me kontributin e
klerikëve atë Spiro Tola, atë Spiro Qosja, dhjakonët Spiro
Kostoli dhe Andon Gjonej, të cilët të Enjten e Madhe u
vizituan edhe nga Episkop Nikolla. Këtë vit numri i besim-
tarëve ishte më i madh se vitet e tjera dhe ra në sy një
pjesëmarrje e gjerë në marrjen e misterit të Kungatës
Hyjnore. Të Dielën e Pashkës, u organizua një pritje e
veçantë në ambientet e kishës ku spikati ardhja e Ministrit
të Mbrojtjes, z. Gazmend Oketa, Kryetarit të Bashkisë
së qytetit z. Vangjush Dako dhe personaliteteve të tjera
të institucioneve vendore. Po këtë ditë klerikët bënë vizita
edhe tek të burgosurit, tek të cilët u transmetua mesazhi
i Pashkës dhe u dhanë dhuratat festive.
Joan Meni
***
Elbasan Në dy kishat kryesore të qytetit “Shën
Nikolla” dhe “Shën Athanasi”, me qindra besimtarë
orthodhoksë të qytetit ndoqën shërbesat e Javës së Madhe.
Të Mërkurën e Madhe dhe të Premten e Madhe, shërbesat
u kryesuan nga Episkop Andoni.
Të dielën e festës, përfaqësues të autoriteteve
qeverisëse lokale dhe shoqatave të ndryshme në qytet
kryen vizita dhe shkëmbyen urime.
Atë Pavli Dimoshi
***
Kavajë Nën madhështinë e tropareve mbresëlënëse
nisi edhe në Kavajë, Java e Madhe dhe e Shenjtë e Zotit
tonë Jisu Krisht. Të gjithë besimtarët së bashku me
priftërinjtë e këtij qyteti atë Petro Thanasi, atë Kristo
(vijon në faqen 8)
8 NGJALLJA
(vijon nga faqja 7)
kryelartë, “sepse rrezikohemi të
bëjmë një jetë shpirtërore të jasht-
me. Duhet të jetojmë në përpjekje
për pastrimin tonë shpirtëror. Të
mos jemi dembelë, por t’i pranojmë
dhuratat e Perëndisë dhe t’i shpër-
ndajmë ato te njerëzit e tjerë. Kur
përparon një njeri, përparon e gjithë
tërësia”.
Ndërsa të Mërkurën e Madhe,
ai përcolli mesazhin e vigjilencës
në jetën shpirtërore. “Le të kemi
kujdes nëse mendojmë se jemi
pranë Krishtit. Ata që ndoshta
duken larg Kishës dhe jashtë Zotit,
mund të ndodhen më pranë Tij kur
marrin vendimin për t’u penduar.
Pendimi është një ngjarje e madhe,
plogështia dhe dembelizmi është e
rëndë”.
Të Enjten e Madhe, ai tha:
“…kjo është ditë e rëndësishme,
sepse Krishti nuk ishte vetëm më-
Atmosfera e Ngjalljes në qytete të ndryshme
(vijon nga faqja 7)
Sharko, atë Jani Tereziu përjetuan
më së miri ngjarjen që ndryshoi
botën, sepse Kisha e ka caktuar
këtë ngjarje si epiqendrën e gjithë
vitit liturgjik, e ka thurur aq bukur
me një mjeshtëri hyjnore. Besim-
tarë të shumtë orthodhoksë të
Kavajës dhe zonave përreth përje-
tuan pësimet e Shenjta, shpëtim-
tare dhe të tmerrshme të Zotit tonë
Jisu Krisht si dhe emocionet e
mëdha të varrimit dhe zbritjen e
Tij në ferr, me anën e të cilave
qenia jonë u thirr prej prishjes dhe
E
Premte
e thin murg me “skemën e madhe”.
Madhe.
Hirësi
Andoni
në
Elbasan.
Tirana u ndriçua nga drita e Pashkës
sues, por Shpëtimtari që u kryqëzua
për ne. Në rast se për disa perso-
na kryqëzimi është çmenduri, për
ne është urtësi e Zotit dhe fuqi. Zoti
të na bëjë të denjë që duke parë te
Ai që është kryqëzuar, të kemi be-
sim të plotë te dashuria e Tij”.
Të Premten e Madhe, Kryepi-
skopi nënvizoi: “Le të falënderojmë
Perëndinë që pranoi të vuajë për
shpëtimin tonë që t’i çelë gjinisë nje-
rëzore një rrugë të re. Le ta shtoj-
më dashurinë ndaj Zotit. Le të bë-
hemi më tepër të drejtë, njerëz të
së vërtetës dhe të gatshëm për të fa-
lur të tjerët. Sa më afër Krishtit të je-
mi, aq më pranë nesh do të jetë Ai”.
Pas këtij rrugëtimi me porosi
dhe mesazhe thelbësore për jetën,
të cilat i përcolli para besimtarëve
kryeqytetas, Kryepiskopi Anastas,
pak minuta para orës 00.00 lexoi
mesazhin e Ngjalljes. Me mijëra
besimtarë kishin mbushur kishën,
vajti te jeta e amshuar, kur të
Premten e Madhe në Shërbesën
e Epitafit mori pjesë edhe Episkop
Nikolla. Ceremonitë e këtyre të
kremteve u celebruan në kishën e
Shën Nikollës. Çdo ditë ishte një
emocion më vete, deri në ditën e
gëzueshme të së Dielës së Shenj-
të, të Pashkës së Madhe, në të
cilën kremtojmë vetë Ngjalljen
Jetëdhënëse të Zotit, Perëndisë
dhe Shpëtimtarit tonë Jisu Krisht.
“Krishti u ngjall së vdekurish me
vdekje, vdekjen shkeli edhe të
varrosurve jetën u fali.”
ambientin përreth katedrales si
edhe sheshin në rrugën e Kavajës,
në sheshin ku do të zhvillohej edhe
ceremonia e pritjes së Ngjalljes së
Krishtit. Kur akrepat u fiksuan te
ora 00.00, u dëgjua thirrja ngazë-
llyese “Krishti u Ngjall!”, e pasuar
Nga shenjtorët e muajit
Luka Stirioti (3 maj)
Lindi në vitin 896 afër Delfit të
lashtë në Greqi nga Stefani dhe
Efrosina, që kishin shumë fëmijë.
Në moshë të re e dënonin shpesh,
sepse ua jepte të varfërve rrobat e
tij apo farërat - ishte bujk. Kur i vdiq
i ati, u arratis dy herë dhe u bë monak
në një manastir të Athinës (910),
por përfundimisht e dërguan tek e
ëma. Pas katër muajsh, mori uratën
e saj dhe asketzoi në malin Joanixi.
Që nga kjo kohë si edhe në të ardh-
men, praktikon lutjen e pandërpre-
rë, kreshmën, agripninë, kalitjen, pu-
nën, lëmoshjen. Ky rinovues i mona-
kizmit gjithmonë magnetizonte shu-
më njerëz, të cilët i mikpriste dhe i
mësonte me dashuri, madje mjaft
nga ata mbeteshin pranë tij përgjith-
monë. Dy monake kalimtare e qe-
Për shkak të një sulmi kundër
Greqisë, të cilën e kishte profetizu-
ar, largohet në Korinth. Atje, pasi
mëson shkrim e këndim, ishte anal-
fabet, bëhet nxënës dhe shërbyes i
një stiliti për dhjetë vjet. Në moshën
31 - vjeçare kthehet në Joanixi (927),
ku ushtrohet dhe për dymbëdhjetë
vjet të tjerë. Mitropoliti i Korinthit
e lejon, meqenëse s’kishte prift, të
MAJ 2008
nga tingujt e gëzueshëm të kamba-
nave dhe nga urimet e shumë be-
simtarëve, të cilët me qirinj në duar
uronin njëri-tjetrin për mbarësi dhe
shpresë në jetë.
Isidor Koti
vetëkungohet me Dhuratat të
Parashenjtëruara. Për hir të qetë-
sisë (isihazmit) shpërngulet në
Viotia (në krahinën e Thivës) për
tre vjet dhe më vonë (943-946) në
një ishull të vogël, ku kaloi mundime
dhe sëmundje. Më në fund e bindën
të qëndrojë përfundimisht në
fshatin Stiri të Viotisë. Atje fjeti në
moshën 56 vjeç (7.2.953). Ndër
mrekullitë e tij mund të përmendim
urtësimin e një nepërke (!) e cila e
kishte kafshuar dhe kryesisht pro-
fecitë, falë përmbushjes së të cila-
ve fitonte respektin dhe përkushti-
min e njerëzve madje edhe nga
guvernatorë krahinash bizantine.
Perandori Romano II (959-963)
pas çlirimit të ishullit të Kretës
(961), i cili ishte parathënë nga
oshënari, ndërtoi në shenjë mirë-
njohjeje manastirin e tij. Manastiri
është i famshëm në botë. Ai ruan
dhe sot kishën e tij qendrore (“ka-
tholikonin”), të vetmen të paprekur,
madje me mozaikë, kryevepër e
shek. XI dhe ka luajtur një rol shu-
më të rëndësishëm. Më 7 shkurt
kremtohet kujtimi i tij, ndërsa më 3
maj transferimi i lipsanit të tij.
Atë Justini
MAJ 2008
Veprimtari me fëmijët me rastin e Pashkës së Madhe
Ata ishin të gëzuar si vetë Pashka...
Fjalët e ngrohta me bu-
zëqeshjet e sinqerta të fëmi-
jëve si dhe urimet e përze-
mërta të prindërve, ishin
dhurata më e veçantë gjatë
periudhës parapërgatitore
të Pashkës së Madhe në
enoritë e Kishës sonë. Në
kuadër të festës së Ngjall-
jes së Krishtit, më shumë
se 1200 fëmijë morën pjesë
në aktivitete edukuese dhe
argëtuese, të organizuara
në fund të Kreshmës së
Madhe nga Zyra e Fëmijë-
ve në bashkëpunim me ka-
tekistët e dioqezave. Disa
ditë më parë, fëmijët ishin
lajmëruar për zhvillimin e
një veprimtarie të veçantë
dhe ata e prisnin me padu-
rim. Aktiviteti ishte i larmi-
shëm dhe i gëzueshëm si
vetë Pashka. Fëmijët nda-
heshin në grupe dhe merr-
nin mësime rreth kësaj fe-
ste, zhvilluan lojëra, këngë
dhe në fund të aktivitetit në
disa vende fëmijët morën
nga një pako si dhuratë fes-
tive. Në fytyrat e fëmijëve
dukej një gëzim i veçantë
dhe ndërsa të gjithë përfu-
Ajo transmeton 24 orë për ju programe shpirtërore,
kulturore, sociale, historike etj., muzikë kishtare, popullore
e klasike, si dhe shërbesat kishtare.
nduan punën e dorës gjatë së
cilës përgatitën vezën e Pa-
shkës, largoheshin nga qe-
ndrat të gëzuar e me shpresën
se vitin tjetër do të mësojnë
dhe përjetojnë më shumë
rreth kësaj feste të madhe.
Vlen të theksohet se pro-
grami e përmbushi qëllimin,
duke e çuar lajmin e mirë te
këta fëmijë dhe familjet e
tyre. Kjo u konstatua edhe
nga përqendrimi që patën në
mësim, por mbi të gjitha në
lutjet e falënderimit ndaj Perë-
ndisë. Një pjesë e madhe e
këtyre fëmijëve ndihmuan
klerikët gjatë kryerjes së shër-
besave nëpër kisha gjatë Ja-
vës së Madhe. Përgjatë më-
simit nuk munguan pyetjet
e shumta dhe fëmijët trego-
nin interes të madh. Mësue-
sit u përpoqën të përçonin te
fëmijët kuptimin e kësaj fe-
ste. Gjithashtu atyre iu shpje-
gua kuptimi i vezës së kuqe.
Sindi nga Gramshi, në
klasën e gjashtë na tha:
“Ndryshe nga herët e tjera,
ky aktivitet ishte më i veçan-
të. Mënyra sesi ndiheshim
kur mësonim rreth Pashkës
NGJALLJA
do të mbetet e paharrue-
shme në kujtesën time”.
Ndërsa Dionisi nga Tirana
u shpreh: “Unë dua të jem
një qiri i ndezur kudo që
shkoj”. Gjatë një bisede me
një prej prindërve u konsta-
tua edhe një fakt intere-
sant: “Më parë ishin prindë-
rit që u mësonin fëmijëve
rreth besimit, ndërsa tani
janë fëmijët që na mësojnë
ne prindërve. Im bir na më-
soi troparin e Pashkës si mua
edhe gruas sime dhe gjitha-
shtu mësuam kuptimin e
vezës së kuqe”.
Ky aktivitet pati një rë-
ndësi të madhe shpirtërore,
sepse fëmijët jo vetëm që
kaluan disa orë në një sho-
qëri të krishterë, por ata u
njohën me mësimin e Ki-
shës mbi Pashkën e Madhe
dhe përjetuan më thellë
pësimet shpëtimtare dhe
atë që Zoti bëri për çdonjë-
rin prej nesh personalisht
për shpëtimin tonë dhe jetën
e përjetshme. Një ndihme-
së të rëndësishme në reali-
zimin e këtij projekti dhanë
edhe të rinjtë e enorive tona.
Kisha dorëzon ndihma të reja
për banorët e Gërdecit
- 10.4 tonë ndihma u mblodhën nga besimtarët grekë -
Kisha Orthodhokse Auto-
qefale e Shqipërisë në për-
pjekjet për të ndihmuar ba-
norët që iu shkatërruan shtë-
pitë në Gërdec, bëri edhe apel
jashtë vendit, për të sigu-
ruar ndihma dhe mbështetje
për ta. Ky interesim i dha fry-
tet e tij, ku mund të përme-
ndim ndihmat e mbledhura
të dërguara nga besimtarë
orthodhoksë të Greqisë apo
interesimin e treguar nga
IOCC, që vepron si agjenci
për emergjencat dhe ndih-
mat nën Konferencën e Epi-
skopëve Orthodhoksë Ka-
nonikë të SHBA etj.
Në këtë kuadër, në pje-
sën e dytë të prillit, përfaqë-
sues nga Kisha jonë dorë-
zuan në magazinat e emer-
gjencës të bashkisë, Vorë,
mbi 10 tonë ndihma për ba-
norët e prekur nga tragjedia
e Gërdecit.
Kështu, në datën 17, u
dorëzuan 4.2 tonë ndihma
të mbledhura nga besimta-
rë të Mitropolisë së Larisës,
që përfshinin 1 ton miell,
fasule, sheqer, vaj, makaro-
na etj., si dhe 100 batanije
dhe veshje të ndryshme.
Në datën 20 prill, nga për-
faqësuesit e Kishës sonë u
dorëzua në depo një tjetër
ngarkesë me ndihma, këtë
radhë të mbledhura nga
besimtarët e Mitropolisë së
Follorinës, me peshë 6.2
tonë. Ajo përmbante rroba,
këpucë, ushqime si oriz e
makarona etj.
9
Pra, u dorëzuan 10.4 to-
në ndihma, në vazhdimësi
të ndihmës që Kisha Ortho-
dhokse Autoqefale e Shqi-
përisë, nën kujdesin e veçan-
të të Kryepiskopit Anastas,
dha që në çastet e para për
të lehtësuar gjendjen e të
prekurve nga fatkeqësia,
ndihmë që do vazhdojë
edhe më tej duke përfshirë
jo vetëm ndihmat emer-
gjente në ushqime e veshje,
por edhe mbështetja që iu
dha atyre që u ishin prishur
shtëpitë nga studentët e të
rinjtë orthodhoksë e deri te
kontributi për rifillimin nor-
mal të jetës, duke kontribuar
në rifunksionimin e institu-
cioneve arsimore.
Për këto ndihma, Kisha
jonë mori edhe falënderime
zyrtare nga Bashkia e Vorës,
nga Kryetari i saj Fiqiri Ismaili,
në emër të gjithë komunite-
tit të banorëve, për ndihmat
dhe kujdesin e treguar. Në
këtë falënderim shkruhej:
“I gjithë komuniteti i
Bashkisë së Vorës ju falë-
nderon në kuadër të ndih-
mës suaj në veshmbathje
dhe ushqime të ndryshme,
të gjendur në këto mome-
nte të vështira të ndodhura
nga shpërthimi teknologjik
i tragjedisë së Gërdecit.
Në këto momente, çdo
ndihmë, qoftë edhe morale,
është nevojshme për të ka-
luar këtë traumë të rëndë
që i ndodhi komunitetit të
Bashkisë, Vorë”.
Atë Vasil Skordileva
10
Traditat e orthodhoksisë në Polenë
Ditën e shtunë, datë 3 maj 2008,
në kishën e Metamorfozës së
Shpëtimtarit (Shën Sotirit), shoqata
“Bashkimi Polenas” organizoi një
takim mjaft interesant për traditat
orthodhokse të këtij fshati. Dita u
çel me urimin “Krishti u Ngjall” në
Meshën Hyjnore të së Shtunës së
Ndritshme, që u krye nga priftërinj-
të me origjinë nga Polena, atë Ilo
Kotnani, atë Ilo Kotmilo, papa Raqi,
dhjak Vangjushi etj.
Shoqata “Bashkimi Polenas”
që nga krijimi ka ndërmarrë një
sërë veprimtarish për të nxjerrë në
dukje traditat e fshatit, për të nxitur
dashurinë për njëri-tjetrin, për të
rikonstruktuar kishat, objektet pu-
blike dhe për të ndihmuar njerëzit
në nevojë. Synimi i aktivitetit ishte
mbajtja gjallë e traditës dhe trans-
metimi tek brezat e rinj. Kisha e
Shën Sotirit filloi ndërtimin në vitin
1994 dhe bekimin e dha vetë Krye-
piskopi Anastas, që vuri gurin e pa-
rë të themelit dhe siguroi fondet për
ndërtimin e saj.
Pas meshës besimtarët vizituan
një stendë me fotografi të fshatit
në vite. Në to është e gjithë puna
dhe kontributi i besimtarëve në
ringjalljen shpirtërore të besimit
duke ndërtuar kishat e shkatërru-
ara gjatë periudhës së shpallur
ateiste. Nuk mungojnë edhe figurat
e njohura të polenakëve si priftërinj
e deri me episkop Qirillin.
Me Himnin e Ngjalljes filloi ta-
kimi ku u mbajtën kumtesat ku ndër
të tjera atë Ilia theksoi lashtësinë e
besimit orthodhoks në Shqipëri dhe
në Polenë. Dëshmi e qartë për këtë
janë simbolet e krishterimit që kanë
mbijetuar në Shqipëri. Polena, vazh-
doi atë Ilia, qëndroi besnike e kri-
shterë edhe pas persekutimeve të
Perandorisë Turke. Në vitin 1780
dështoi orvajtja e pashait turk për
ndryshimin e fesë. Ndaj, u shpreh
ai, shprehim mirënjohjen tonë për
martirët që ruajtën dhe mbajtën
gjallë traditat. Panairet që organi-
zohen për çdo shenjt janë shenjë e
vazhdimësisë së traditave të buku-
Adresa e Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë
në Internet:
Internet: www.orthodoxalbania.org
E-mail: orthchal@orthodoxalbania.org
NGJALLJA
ra të polenakëve, duke përmendur
atë të Shën Triadhës, të Ujit të Be-
kuar. Ka pasur 6 kisha Polena dhe
ka qenë fidanishte për klerikë që
kanë shërbyer deri në në Rumani,
Bullgari e Amerikë.
Kumtesën e dytë e mbajti atë
Kotmilo, ku që në fillim vuri theksin
tek viti 1967 që çoi në shkatërrimin
e mjaft kishave, por nuk u shkatë-
rrua besimi tek polenakët: bëheshin
mesha, festoheshin emrat, faleshin
në rrënoja. Në vitin 1990 filloi ri-
ngjallja shpirtërore dhe e objekteve
të kultit duke nxjerrë sendet e fshe-
hura pas shkatërrimit të kishave.
Meshat e para u kryen në kisha dhe
njëkohësisht filloi puna edhe për
rindërtimin e tyre duke filluar me
shën Athanasin. Kisha e Shën Kri-
stoforit është nga më të vjetrat dhe
tingujt e parë të kambanës së fshe-
hur u dëgjuan më 25 dhjetor 1990.
Më tej kisha e Shën Triadhës-mbroj-
tëse e fshatit, dhe mrekullitë që ka-
në ndodhur me të. Më 1993 filloi
puna për rindërtimin e kishës së
dëshmorit Shën Gjergj. Më 1995
fillon rindërtimi i Shën e Premtes,
më 2000 e Shën Kollit. Kisha e
Metamorfozës (Shën Sotirit) është
dhuratë e besimtarëve nga Sela-
niku dhe që filloi ndërtimin më 7 prill
1994, ku sot po kryhen të gjitha shër-
besat në këtë të Shtunë të Ndrit-
shme, përfundoi atë Ilia.
Dr. Naslazi foli për historinë e
artit ikonografik që është e lidhur
ngushtë me historinë e krishterimit
në Shqipëri. Dëshmi e krishterimit
janë Baptisteri i Butrintit, Mozaiku
i Linit, Bazilika e Zaradishtës afër
Polenës e shumë të tjera. “Treva e
Korçës - theksoi Naslazi ruan disa
monumente kulti me vlera nga
Bizanti që mori shkëlqim të madh
me artin ikonografik, si kisha e
Ristozit, Tudasit, Shpella e Prespës
etj. Në shekujt XIII-XIV treva të
Korçës mbetën fokusi i ikono-
grafisë shqiptare. Në shekullin e
XVI arrihen nivelet më të larta të
pikturës murale me piktorë si Onufri
që flet për rezistencën e shqiptarë-
ve dhe kristianizmit ndaj pushtimit
turk. Përmenden këtu Manastiri i
Shën Prodhromit, Voskopojë; Shën
Joani në Boboshticë, Shën Kolli po
në Boboshticë. Vithkuqi ruan 20
ikona të Kostandinit me mitropolinë
e tij në kishën e Shën Mëhillit. Me
emrin e Jeromonakut lidhen ikonat
e kishave të Voskopojës, Shën
Petrit dhe Pavlit në Vithkuq, kisha
e Burimit Jetëdhënës në Korçë.
Vlen të përmenden dy atelietë e ar-
tit mesjetar shqiptar me emrat më
të famshëm si Zografët, që ishin
përfaqësues të ateliesë së Korçës,
të cilët i dhanë vlera te reja origjinale
afreskut. Treva e Korçës përmendet
edhe për gdhendjen e gurit, drurit
dhe metaleve. Mjeshtrit polenakë
lanë gjurmë në Korçë dhe më gjerë.
Ndërsa gdhendja në dru - përfundoi
Naslazi - solli ikonostasë unikalë
me vlera historike si në Gjirokastër,
Përmet, Vithkuq dhe Korçë”.
Pastaj përshëndetën përfaqë-
suesit e shoqatave simotra nga Bo-
boshtica dhe Vithkuqi.
Arjan Kallço
MAJ 2008
Kalendari i
Liturgjive Hyjnore,
QERSHOR 2008
1 E DIEL † E TË VERBRIT.
Dësh. Justin filozofi. Ep. Pirro.
4 E Mërkurë † Mbyllja e
Pashkës. Marta, Maria motrat
e Llazarit. (J. Vladimiri) (Hahet
vaj, verë, peshk)
5 E Enjte † Ngjitja në qiej e
Zotit Krisht (Analipsi). Igori
në Kiev.
7 E Shtunë † Hierod. Theodho-
ti. Dëshg. Zinaida, Valeria,
Suzana.
8 E DIEL † E ETËRVE SIN.
I EK. Dëshg. Kaliopi, Valeria.
11 E Mërkurë Ap. Vartholo-
meu e Varnava. Dësh. Mitro-
fani Çi Sung. (Hahet vaj e verë)
13 E Premte Mbyllja e Ngjitjes.
Dëshg. Akilina. Ep. Antipatri.
(Hahet vaj e verë)
14 E Shtunë † E Shpirtrave.
Pr. Eliseu. Osh. Nifoni nga
Lukova.
15 E DIEL † PENTIKOSTIA
(Rrëshajët). Pr. Amos. Osh.
Jeronimi.
16 E Hënë † E Shpirtit të
Shenjtë. Tihoni i Amathundës.
Dëshg. Neonila.
18 E Mërkurë Dësh. Leonti,
Ipati, Theodhuli, Eteri. (Hahen
të gjitha)
20 E Premte Metodi i Patarës.
Nikolla Kavasila. (Hahen të gjitha)
21 E Shtunë † Mbyllja e
Pentikostisë. Terenti i Ikonisë.
Dësh. i ri Nikita.
22 E DIEL † E GJITHË
SHENJTORËVE. Eusebi i
Samosatës. Albani në Britani.
23 E Hënë Dëshg. Agripina.
Dësh. Aristokliu etj. (Fillon
Kreshma)
24 E Martë † # Lindja e Joan
Pagëzorit. Dësh. i ri Panajoti.
(Hahet vaj, verë, peshk)
28 E Shtunë † Transf. i lips. të
Anargj. Kir e Joan. Osh. Sergji
e Gjermani.
29 E Diel † 2 MATEUT.
Apostujt e Shenjtë Petro dhe
Pavli.
30 E Hënë † Mbledhja e 12
Apostujve. Ap. Figjeli nga 70-t.
MAJ 2008 NGJALLJA 11

Foto - Lajm

Presidenti Bush priti në Shtëpinë e Bardhë Kryepiskopin e Kishës Orthodhokse të Amerikës, Dhimitrin, dhe korin e kishës.
12 NGJALLJA MAJ 2008

Ditë që ngjall shpresën dhe forcon bindjen për një të ardhme më të mirë
Presidenti i Republikës, z. Bamir Topi u shpreh urimet më të
mira gjithë besimtarëve orthodhoksë shqiptarë kudo ndodhen,
përmes një mesazhi dërguar Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit
dhe të gjithë Shqipërisë, Fortlumturisë së Tij, Anastasit.
“Me rastin e Festës së Pashkës, shpreh për ju dhe gjithë besimtarët
ortodoksë shqiptarë, kudo që jetojnë dhe punojnë, urimet e mia më të
ngrohta e të përzemërta.
Kremtimi i kësaj dite të shenjtë në kalendarin ortodoks, është një
ngjarje e shënuar gëzimi, e cila rigjallëron në zemrat e besimtarëve
ndjenjat më të thella të dashurisë e mirëkuptimit për njerëzit, të afërmit,
shokët, miqtë. Ajo ndez në shpirtin e gjithsecilit flakën e besimit tek
Zoti dhe tek jeta, ngjall tek ne shpresën dhe forcon bindjen për një të
ardhme më të mirë, më të sigurt, për një të ardhme të ndritur për
Shqipërinë dhe popullin shqiptar.

Në ditën e ngadhënjimit të jetës mbi vdekjen dhe në frymën e

harmonisë së besimeve fetare, që karakterizon kombin shqiptar, në
familjet tona ne urojmë me hare njëri-tjetrin për paqe, begati, qetësi
shpirtërore. Më shumë se kurrë sot, ne gjendemi me zemër pranë
atyre njerëzve që janë në nevojë për t’iu dhënë kurajë, për t’iu thënë
se jeta ecën përpara dhe se me përpjekje të përbashkëta mund të
përballojmë çdo vështirësi. Në këtë atmosferë të dëlirësisë dhe tole-
rancës shpirtërore është momenti kur ne i shtrijmë dorën njëri-tjetrit,
në frymën e dialogut dhe bashkëpunimit, duke kuptuar se vetëm kështu
mund të arrijmë qëllimet e mëdha që i kemi vënë vetes, të konso-
lidojmë identitetin dhe traditën tonë kombëtare dhe të ruajmë pasurinë
shpirtërore sot dhe në shërbim të brezave që do të na trashëgojnë”,
thuhet në mesazhin e urimit të Presidentit Topi.

Pritje me rastin e Pashkës

Personalitetet më të larta të vendit urojnë besimtarët orthodhoksë

Të dielën e Pashkës, 27 Prill, në Kryepisko-
patën e Shenjtë, Fortlumturia e Tij Anastasi, së
bashku me episkopët ndihmës, Nikollën e Apo-
llonisë dhe Andonin e Krujës etj., pritën urimet
me rastin e festës.
Me këtë rast erdhën përfaqësues të komuni-
teteve fetare, si Haxhi Selim Muça, Kryetar i
Komunitetit Mysliman, Haxhi Dede Reshat
Bardhi, Kryetar i atij Bektashian, Mons. Georg
Frendo për Komunitetin Katolik etj.
Erdhën për të uruar politikanë, diplomatë,
intelektualë të njohur, besimtarë etj.
Gjithashtu erdhi edhe Presidenti i Republi-
kës, z. Bamir Topi, me bashkëshorten dhe përfa-
qësues të Presidencës. Presidenti i shprehu
Kryepiskopit Anastas dhe mbarë besimtarëve
orthodhoksë shqiptarë, kudo që ndodhen, urimet
më të ngrohta e të përzemërta.
Për të uruar erdhi edhe Kryeministri, z. Sali
Berisha me bashkëshorten, i cili pati një bashkë-
bisedim të ngrohtë me Fortlumturinë e Tij. Ai,
duke iu drejtuar edhe të pranishmëve në pritje
dhe mediave, vuri në dukje kontributin e Kryepi-
skopit Anastas në këto vite. Edhe duke dalë
nga Kryepiskopata, z. Berisha do deklaronte
para gazetarëve: “Një mirënjohje shumë të thellë
udhëheqësve shpirtërorë të kombit, udhëheqë-
sve të besimeve fetare, të cilët dhanë një kontri-
but thelbësor në të gjitha arritjet e vendit, ndër-
tuan infrastrukturën shpirtërore kombëtare, që-
ndruan dhe qëndrojnë më shumë se kushdo tjetër,
me ndjeshmërinë më të madhe se kushdo tjetër,
afër atyre që janë në dhimbje dhe në nevojë,
zhvilluan dhe mbrujnë besimet fetare në traditën
më të shkëlqyer, në vlerën më madhore që ka ko-
mbi ynë, tolerancën fetare. Kjo është një ditë që
festojnë besimtarët ortodoksë, besimtarët
katolikë, myslimanë, të gjithë së bashku...”
Për të uruar besimtarët orthodhoksë erdhi
edhe Kryetarja e Kuvendit, znj. Jozefina Topalli,
e cila do të shprehej se “Është ngjarje e shënuar,
dita e ringjalljes së Krishtit. Kjo ditë ka një
kuptim shumë të thellë brenda vetes: mbajtjen
e shpresës, ëndrrës dhe besimit për ditë më të
bukura dhe për kohët që ne dëshirojmë dhe
ëndërrojmë për brezat dhe fëmijët tanë. U uroj
të gjithë shqiptarëve të çfarëdo besimi fetar:
Gëzuar Pashkët ortodokse!”