Adres Patent Marka ve Fikri Haklar Ltd. ti. Bykdere Cad.

No: 62 Lale Merkezi Kat:1 Mecidiyeky / stanbul / Trkiye Tel : +90 212 347 8989 Faks : +90 212 356 4181 e - Posta: info@adrespatent.com

FREEDOM TO OPERATE FAALYET SERBESTL I.

1. Giri
Patent ve patent bavurular, sahiplerine, dier irketlerin bahsi geen rnn retilmesi, kullanlmas, satlmas, datlmas veya ithal edilmesini engelleme hakk verir. Gelien teknolojiyle beraber ar-ge ve retim alannda patent ihlali konusu daha da nem kazanmaya balad. Eer patenti alnan bir rn izinsiz olarak kullanlrsa patent sahibi, hak ihlali yapan kii ya da kurumu mahkemeye verme hakkna sahiptir. Bu sebeple bugn birok irket, bir retim yapmak istedii zaman, var olan bir patenti ihlal etmemek iin rutin olarak faaliyet serbestlii analizi yaptrmaktadr. Zira patent ihlali neticesinde maruz kalnan zarar, patentsiz retimden kazanlan kazantan ok daha byk olacaktr. Bu yazda faaliyet serbestlii analizinin ne zaman ve nasl yaplmas gerektii, faydalar ve sonular zerine bilgi verilecektir.

FAALYET SERBESTL ANALZ NEDR?

2. Faaliyet Serbestlii Tanm

Bugn btn sektrlerde, ar-ge ve pazarlama konusunda patent ihlali konusunu iyi anlamann nemi artmtr. Gnmzde artk her alanda patentli bir rn kullanmaktayz. zellikle retim alannda patent konusunu iyi aratrmadan retime gemek byk bir risk oluturmaktadr. Birok teknoloji alan ve patentin ortaya kmasyla beraber yeni rn gelitiren irketler patent ihlali nedeniyle mahkemeye verilmemek iin faaliyet serbestlii analizi yaptrmaktadrlar. Faaliyet serbestlii analizi sonucunda da irketin eline birok seenek kmaktadr. Bu seeneklerden bazlar; patentsiz rnlere ynelme, kullanlan teknolojiyi deitirme, patent ihlali riskini gze alma, rn patent ihlaline neden olmayacak biime dntrme veya rnden tamamen vazgeme eklinde olabilmektedir. Patent haklar hkmetler tarafndan verilir. Bu hak Trkiyede Trk Patent Enstits tarafndan verilmektedir. Bununla beraber Avrupa Patent Ofisi gibi ok uluslu otoriteler tarafndan da verilir. Verilen patent sadece veren kurumun yetkili olduu corafya zerinde ve belirli sre ierisinde geerlidir. Patentli bir rn veya aratrmay sahibinin izni olmadan kullanmak patent ihlali diye isimlendirilir. Bugn Trkiye ve Dnya mahkemelerinde patent ihlaliyle alakal birok dava devam etmektedir. Bu davalar neticesinde patent ihlali yapan kuruma hak sahibinin zarar tazmin ettirilir ve ou durumda ek davalarla beraber mahkeme masraflar da ihlalci kuruma tazmin ettirilir. Patent hakknn bu yaptrmlarndan dolay bir irket veya kurum, aratrma gelitirme veya ticarete dntrme gibi i hedefleri olduu zaman, patent sahibinin engelleme ihtimalinden dolay, fikri haklar her zaman gz nnde bulundurmaldr. te
FARUK NDER - ARGE ve Gelitirme Sorumlusu, Patent Mhendisi Daha detayl bilgiler ve faaliyet serbestlii analizi metodu iin faruk.onder@adrespatent.com adresine mail atabilirsiniz.

Adres Patent Marka ve Fikri Haklar Ltd. ti. Bykdere Cad. No: 62 Lale Merkezi Kat:1 Mecidiyeky / stanbul / Trkiye Tel : +90 212 347 8989 Faks : +90 212 356 4181 e - Posta: info@adrespatent.com

faaliyet serbestlii analizi i hedefine doru ilerlerken patent sahiplerinin engellemelerinin olmad yoldan yrmek anlamna gelmektedir. Aadaki tablo ABDdeki baz patent ihlali davalarn ve neticedeki astronomik tazminatlar gstermektedir. Bu davalar, snfndaki en byk tazminat davalardr ve giriimcilere patent iinin ciddiyeti ve faaliyet serbestlii analizinin nemini belirtmek iin bir rnek niteliindedir.

Yl 2009 2007 2005 2009 2008 2006

Hak Sahibi

Dava Edilen

Teknoloji

Tazminat $1.670 $1.538 $1.350 $537 $368 $307

Johnson & Johnson Abbott Laboratory ltihap hastalklar tedavisi Alcatel-Lucent Karlin Technology Ric Richardson Alcatel-Lucent Rambus Microsoft Medtronic Microsoft Microsoft Hynix MP3 Teknolojisi Omurilik implant cihaz Korsan engelleyici program Veri giri teknolojisi Bellek ipleri

Tablo 1 Baz patent ihlali tazminatlar (milyon dolar) Faaliyet serbestlii analizinin ne kadar nemli olduunu ve neminin giderek artacan anlamak iin baz istatistiklere bakmakta fayda var. Trk Patent Enstits verilerine gre 2011 ylnda Trkiyede 10,241 adet yerli ve yabanc patent bavurusu yaplmtr. ABDde ise bu say 535,188dir. Aadaki grafik patent bavuru saylarndaki art orannn ne derece hzl oluunu anlamada daha da yardmc olacaktr.

FARUK NDER - ARGE ve Gelitirme Sorumlusu, Patent Mhendisi Daha detayl bilgiler ve faaliyet serbestlii analizi metodu iin faruk.onder@adrespatent.com adresine mail atabilirsiniz.

Adres Patent Marka ve Fikri Haklar Ltd. ti. Bykdere Cad. No: 62 Lale Merkezi Kat:1 Mecidiyeky / stanbul / Trkiye Tel : +90 212 347 8989 Faks : +90 212 356 4181 e - Posta: info@adrespatent.com

Tablo 2 Trkiyede yllara gre patent bavuru saylar

3. Fikri Haklar

3.1 Patent ve Ticari sr Patent ve ticari sr fikri haklarn en nemli ksmdr. Bu ksm daha ok pratik ve kullanl bulularn teknolojide hayata gemesidir. Patentler buluun ne ekilde yaplp kullanld ve ne gibi zellik ve yeniliklerinin olduunu anlatan yazl bir metinle bavuru neticesinde verilir ve patent hkmetler tarafndan hak sahibi dnda o patentin kullanlmasn engelleyen ve Trkiyede 20 yllk geerlilik sresi bulunan bir haktr. Ticari sr ise sahibine rekabette avantaj salayan teknoloji ve bilgideki fikri haktr. Ticari srlar yalnzca retim iin bilmesi zorunlu kiiler bilebilir. Bu ksma bileenler, retim metodu ve i metodu rnek verilebilir. Ticari srlar da kanunlarla korunurlar. Ancak her ne kadar ticari srlar fikri haklar ksmna dhil olsa da ileyii patent hakkndan farkldr. nk ticari srlar patentler gibi yaynlanp aklanmazlar. 3.2 Telif Hakk (Copyright) Telif hakk bir eser sahibinin kopyalanabilen veya tekrar retilebilen eserinin kanunlarla koruma altna alnmasdr. Telif haklar edebiyat, mzik, yazlm gibi konularda ortaya kabilir. Patentler gibi telif haklar da hkmetler tarafndan verilir ve sz konusu rnn izinsiz kullanlmasn engeller.
FARUK NDER - ARGE ve Gelitirme Sorumlusu, Patent Mhendisi Daha detayl bilgiler ve faaliyet serbestlii analizi metodu iin faruk.onder@adrespatent.com adresine mail atabilirsiniz.

Adres Patent Marka ve Fikri Haklar Ltd. ti. Bykdere Cad. No: 62 Lale Merkezi Kat:1 Mecidiyeky / stanbul / Trkiye Tel : +90 212 347 8989 Faks : +90 212 356 4181 e - Posta: info@adrespatent.com

3.3 Kurumsal Kimlik Modern ticarette teknoloji sahibinin kurumsal kimlii ticari marka, servis markas veya internet sitesi addr. Ticari marka bir kelimeden, cmleden veya slogandan oluabilir. Ticari markalar ve internet siteleri aratrma gelitirmeden ok ticari faaliyet sahasndaki kurumlar iin nemlidir. Ticari markalar 10 yl sreyle korunma altna alnp 10 yl sonunda marka devam ediyorsa koruma yenilenir. Ticari markalarda hak ihlali genelde korsanclk diye tabir edilen kopyalama ilemidir. Bu takdirde yasal yollar kopya rn durdurma, zarar tazmin ettirme, ihtiyati tedbir karar olabilir.

4. Faaliyet Serbestlii Analizi Konusu

Faaliyet serbestlii analizi iin ilk adm aratrlacak konunun ne olduunu iyi tanmlamaktr. Bu da rn veya teknolojinin geliim sreci veya teknolojinin kendisine bal olarak ok dar veya geni bir yelpazeye yaylabilir. rnek olarak mikroipli bir otomobil iin gerekli olan patent aratrmas, szgelimi bir uan otomobil patenti iin gerekli olan aratrmadan ok daha detayl olmas lazmdr. nk bugn mikroiplerle donatlan birok otomobil mevcutken uan otomobil konusu henz balang seviyesindedir. Bununla beraber aratrmada kullanlan arama motorlar ve tercihlere bal olarak da deiik sonular elde edilir. Aranan patentin retim metodu, patentin alnd lke, ithalat veya ihracattaki engeller de gz nnde bulundurulur. Genel olarak sylenmesi gereken aratrlacak konunun mmkn olduu kadar dar alanda tanmlamaktr. Ayrca teknik bilgilere ve teknolojinin geliim srecine hakim olmak ve iyi planlamak faaliyet serbestlii aratrmas iin gereklidir.

FARUK NDER - ARGE ve Gelitirme Sorumlusu, Patent Mhendisi Daha detayl bilgiler ve faaliyet serbestlii analizi metodu iin faruk.onder@adrespatent.com adresine mail atabilirsiniz.