Professional Documents
Culture Documents
Denge Di̇yagramlari
Denge Di̇yagramlari
Denge Di̇yagramlari
zellikler
Kimyasal
Bahsi gecen yapsal etkenlerden elektron dzeni deistirilemez. Ancak dier yapsal etkenler, retim esnasnda yaplan islemlerde kontrol edilebilir. rnein, deik sl ilemlerle ayn kompozisyona sahip bir malzemeden farkl kristal yapsna sahip malzemeler elde edilebilir. Deiik sl ilemlerle,ayn kompozisyona ve kristal yapsna sahip fakat farkl mikroyaplarda malzemeler elde edilebilir.
Yap
Elektron Atomik Kristal Mikro Makro
retim&lem
Empriteler Tane yaps Kinetik ve termodinamik etkenler Isl ilemler retim yntem
Elektron Dzeni
Malzemelerin elektronik zellikleri, elektron dzenine baglidir. Metaller serbest elektronlar sayesinde elektriksel iletkenlie sahiptir. Silisyum, elektron dzeni yznden yariletkendir. Elektron dzeni elementlerin ne tip bag olusturacan belirler. Oluan ba da dorudan malzemenin makroskobik zelliklerini belirler.
Atomik yap
Sadece atomik yapy deitirerek, malzemenin zellikleri deitirilebilir. rnein demir ve kobalt saf halde manyetiktir ve ayn kristal yapsna (HMK) sahiptirler. Bu iki elementten oluan bir alam oluturulduu takdirde kristal yaps yine HMK dr. Alamn manyetik zellikleri saf haldeki elementlerden farkldr.
Kristal yaps
Kristal yap, makroskobik zellikleri belirler. rnein hacim merkezli kbik (HMK) yapdaki demir manyetiktir. Buna karn yzey merkezli kbik (YMK) yapdaki demir manyetik deildir.
Mikroyap
Tane boyutu kldke dayanm artar. Mikroyapda kelen inkulzyon miktar (hacim oran) azaldka tokluk artar.
Makroyap
Kullanma sunulan malzemenin geometrik yaps, makroskobik zelliklerini etkiler.
DENGE DYAGRAMLARI
Bir doktor iin anatomi atlas ne ifade ediyorsa bir malzemeci iin faz diyagram ayn eyi ifade eder. Denge diyagramlar scaklk ve kompozisyona bal olarak hangi faz veya fazlarn dengede olacan belirtir. Bu faz veya fazlar dorudan malzemenin fiziksel zelliklerini belirler.
DENGE DYAGRAMLARI
Faz: Bir sistem iindeki,fiziksel ve kimyasal zellikleri ayn olan
blgelere faz denir.
Al-Cu alam
DENGE DYAGRAMLARI
1.Tek bileenli sistemler Kat,sv, gaz Fe, Fe, Fe
( eker-Su) zeltisi
Su
Kompozisyon (% arlk)
eker
+
50gr su 130gr eker
= =
%35 su-%65 eker zeltisi(143gr) 37 gr eker
30oC scaklnda: 35 gr su 65 gr eker zebiliyor. Buna gre 50 gr su (50/35)65=93 gr eker zebilir. 130-93=37gr eker znemez.
Baz tanmlar
Faz: Bir sistem iindeki,fiziksel ve kimyasal zellikleri ayn olan blgelere faz denir. Bileen:Bir sistem iinde bulunan maddelerden saf olarak elde edilebilen ve kimyasal forml ile simgelendirilebilenlere bileen denir.
su (Bileen)
eker (Bileen)
Kompozisyon (%a.Ni)
Elastisite(%)
Kompozisyon (%a.Ni)
1085oC kat Cu
kat
Ni Cu ve Ni kartrlrsa ne olur?
kat
% Ni (a)
100 Ni
2. Fazlarn kompozisyonlar
A: %60Ni B: %35 Ni
Sv-kat blgesi
3. Fazlarn miktarlar
A: %100 faz B: % kat and % sv?
Kaldra Kural
2 faz blgesindeki fazlarn arlka oranlarnn belirlenmesi
Sv: Kat:
WL = W =
Kaldra Kural
Elimizde 2 faz var:
WL + W = 1
Ktlenin korunmas lazm:
(1)
W C + WL C L = Co
1. denklemden: 2. Denklemde kullan
(2)
W = 1 WL (1 WL )C + WL C L = Co
WL and W hesaplanrsa:
WL =
C Co C C L
W =
Co C L C C L
vL VL = v + vL
W / WL / L V = VL = W / + WL / L W / + WL / L
Denge d souma
Souma hz ok fazlaysa denge d souma gerekleir ve mikroyap farkl olur. Ne kadar hzl?
Souma hz>>kat iindeki difzyon Souma hz<<sv iindeki difzyon
Dengesiz souma
a (T>1260oC): homojen sv karm b (T ~ 1260oC): liquidus izgisine ulalyor C = %46 Ni; CL = %35 Ni c (T= 1250oC): b oluan kat ayn kompozisyonla kalyor(%46 Ni) ve onun etrafnda yeni bir kat (%42Ni) oluuyor. d (T~ 1220oC): solidus izgisine ulalyor. Katlama hemen hemen tamamlanyor. e (T<1220oC): Denge d katlama tamamlanyor.
Hzl soutma:
lk %46Ni Son < %35Ni
Yava soutma
Denge yaps
Uniform C : %35Ni
ARA
KOLAYLIKLA ERGYEN
Tek fazl blgeler -faz (Bakrca zengin kat zeltisi). -faz (Gmce zengin kat zeltisi. L-faz (Sv zeltisi). 2-fazl blgeler + fazlar +L +L
Dm izgisi
Dm izgisi A
C = 3wt% Ag
C = 97wt% Ag
tektik Nokta
tektik nokta: 2 LKDUS izgisinin bulutuu nokta. tektik Reaction: souma L(CE) (CE) + (CE) stma tektik Izotherm: tektik noktadan geen yatay izgi.
tektik Sistem:rnek
Pb-Sn phase diagram 150oC %40Sn-%60Pb alam: 1.Hangi fazlar mevcuttur? 2.Fazlarn kompozisyonlar nedir? 3. Fazlarn arlk oranlar nedir?
tektik Sistem:rnek
Pb-Sn phase diagram
%10Sn-%90Pb alam iin; Hangi scaklkta %50 sv dan oluan durum elde edilebilir? %22Sn-%78Pb alam iin; Hangi scaklkta %50 sv dan oluan durum elde edilebilir?
tektik Sistem:rnek
Pb-Sn phase diagram
%10Sn-%90Pb alam iin; Hangi scaklkta %50 sv dan oluan durum elde edilebilir? %22Sn-%78Pb alam iin; Hangi scaklkta %50 sv dan oluan durum elde edilebilir?
4. HAFTA DEVAM
tektik yap
Pb-Sn tektik mikroyap
Sn
L
Pb
Pb zengin Sn zengin
Birincil miktar
B noktasnda
Toplam (birincil + tektik):
W =
Q+R P+Q+ R
P P+Q+ R
W =
L L+ L+ +
200 TE
Pb-Sn sistemi
100
0 0
hypoeutectic hypereutectic
20 18.3 40 60 80
Co
Co
eutectic
61.9
100 97.8
Co, wt% Sn
hypoeutectic: C o =50wt%Sn
175m
eutectic: C o =61.9wt%Sn
RNEK
%30 Sn ieren bir Pb-Sn alamnda; 184oC deki ve sv miktarlar nedir? 182oC deki toplam ve toplam miktarlar nedir? 182oC deki tektik alfa miktar nedir?
A B
RNEK
184oC deki ve sv miktarlar
% = %L =
A B
61.9 30 100 = %73.16 61.9 18.3 30 18.3 100 = %26.84 61.9 18.3
30
182oC
% =
de: L +
RNEK
%30Sn-%70Pb alam Birincil L:%26.84 tektik yap
Birincil (%18.3 Sn) tektik (%18.3 Sn) (%97.8 Sn)
:%73.16
tektik ve :%45.15 :%54.85 (Sv iindeki %) :%12.11 :%14.73 (Toplam iindeki %) Toplam :%14.73 Toplam :%12.11+%73.16=%85.27
ZM
100oC de kalayn (Sn) kat kurun (Pb) iindeki znme limiti nedir?
ZM
Kurunun (Pb) kat kalay iindeki maksimum znme limiti nedir?
%98Sn-%2Pb
ZM
Pb-%10Sn alam 50oC scaklna soutulursa ve miktarlar ne olur?
% = 99 10 100 = 91.75 99 2
10 2 100 = 8.25 99 2
% =
10
99
(c)2003 Brooks/Cole, a division of Thomson Learning, Inc. Thomson Learning is a trademark used herein under license.
Figure 10.10 Solidification, precipitation, and microstructure of a Pb-10% Sn alloy. Some dispersion strengthening occurs as the solid precipitates.
Al
Si
Balca reaksiyonlar
(c)2003 Brooks/Cole, a division of Thomson Learning, Inc. Thomson Learning is a trademark used herein under license.
Balca reaksiyonlar
Peritektik reaksiyon Monotektik reaksiyon tektik reaksiyon
UYUMLU-UYUMSUZ FAZ DN M
Uyumlu (Congruent) faz dnm: Faz dnm sonucu kompozisyon deimiyor Uyumsuz(Incongruent) faz dnm: Faz dnm sonucu fazlardan en az birisinin kompozisyonu deiiyor
YA LANDIRMA
Al-Cu faz diyagram
2003 Brooks/Cole, a division of Thomson Learning, Inc. Thomson Learning is a trademark used herein under license.