Professional Documents
Culture Documents
Revista Nacionali Nr.53 (2 Korrik 2012)
Revista Nacionali Nr.53 (2 Korrik 2012)
Editorial
Revist e pjavshme Nacionali Themelues dhe botues: Kshilli Kombtar i Shqiptarve Kryeredaktor: Baki Rexhepi Zv/kryeredaktor: Jeton Ismaili Redaktor teknik: Kastriot Sinani Lektore: Kadushe Nuhiu Bashkpuntor: Faruk Daliu, Ardita Saqipi, Bilall Maliqi, Esat Shahini, Feride Salihu, Avni Selimi, Dinela Vehbiu, Rijad Demiri, Llukman Rrustemi E regjistruar n ARE-Beograd ISSN: 2217-4990 - Biblioteka Kombtare Beograd Tirazhi: 1000 cop Shtypet n shtypshkronjn VELSON-DEVA 15 Nntori 113, Preshev Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen Adresa: Nacionali - sheshi Karagjorgje, p.n. ndrtesa e shtpis s kulturs - Bujanoc Tel/fax:017/652-661 E-mail: nacionali2011@hotmail.com NACIONALI sht organ i Kshillit Kombtar t Shqiptarve q jetojn N Serbi
2 korrik 2012
Politik
Kuvendi i Kshillit Kombtar Shqiptar mban seancn e katrt pr vitin 2012
Faruk Daliu Kuvendi i Kshillit Kombtar Shqiptar ka mbajtur t premten, m 29 qershor, seancn e katrt me radh pr vitin 2012. N seancn e udhhequr nga kryetari i KKSH-s, Galip Beqiri, u miratuan shtat pikat e parapara t rendit t dits. N kt seanc u miratua propozim vendimi mbi ngritjen e iniciativs pr themelimin e Muzeut Etnografik Shqiptar pr Luginn e Preshevs. Pika e dyt q u miratua nga Kuvendi i KKSH-s ishte propozim vendimi mbi shpalljen me rndsi t veant t institucioneve kulturore shtpit e kulturs dhe
2 korril 2012
Politik
Komisioni Komunal Zgjedhor n Medvegj, ka shpall rezultatet e para preliminare t zgjedhjeve t djeshme lokale, sipas t cilave shqiptart do t prfaqsohen me shtat kshilltar komunal. N komunn e Medvegjs, zgjedhjet lokale kan prfunduar mbrm ndrkoh q thirrjes pr t shpreh verdiktin qytetar sipas rezultateve t para t publikuara sot, iu jan prgjigjur rreth 5350 qytetar
nga gjithsejt 10300 sa ka kjo komun, apo thn n aspektin procentual m se 50 % e popullats. Lista e vetme shqiptare e Partis pr Veprim Demokratik q konkurroi n kto zgjedhje ka fituar mbi 800 vota apo 15.59 % t numrit t votuesve. Lulzim Sahiti, antar i Komisionit Komunal Zgjedhor i ka thn PreshevaNEWS se procesi
2 korrik 2012
Politik
N Komunn e Bujanocit, q pas gjasht majit kan ndryshuar raportet politike dhe menaxhuese n pushtetin lokal.
Derisa pozita e prbr nga nj subjekt i vetm politik shqiptar dhe disa parti srbe pretendon n ruajtjen e multietnicitetit n baza vullnetare, opozita e prbr nga 18 kshilltar
2 korril 2012
Politik
Shaip Kamberi - Nnkryetar i Partis pr Veprim Demokratik q mos t preken mandatet t cilt jan n gjysm e aq m pak t etiketohen drejtort shqiptar t cilt u zvendsuan me ata srb, pr gjoja keqprdorime, sepse sipas tyre kshtu i hapet rruga Ivica Daiqit partnerit t koalicionit aktual q t ndrmarr hapa radikal kinse n emr t kriminalitetit. Shaip Kamberi, nnkryetar i PVD-
s ka thn se kemi krkuar q seanca e sotme t shtyhet, meq drejtort aktual kan ende mandat dhe se mandati i tyre ende nuk ka skaduar, se nuk ka kurr far keqprdorimi e as ke menaxhimi t ndrmarrjeve komunale. Por, prapa ksaj po fshihet nj tendenc e koalicionit aktual vllazrim bashkim, mes nj partie shqiptare, tri partive srbe dhe nj grupi qytetar i themeluar nga kisha ortodokse srbe si sht grupi Shn Apostoli Peter dhe Pavle, pr spastrimin e institucioneve komunale nga kuadrot shqiptare, ka prfunduar Kamberi. Nga ana tjetr, Jonuz Musliu, Kryetar i LPD-s, seancn e sotme e ka quajtur jo legjitime, ai ka vazhduar t kmbngul se ky Kuvend nuk e ka kuorumin pr vazhdim t punve, ndrkoh q shkarkimet e sotme i ka quajtur t dedikuara ndaj shqiptarve. Nuk sht ky koalicion fqinjsh, por sht koalicion interesash i nj individi dhe nj apetiti t cilin dshiron q prmes koalicionit ti plotsoj apetitet e veta dhe apetitet e Beogradit, ata q na vran, po ata q na dbuan, po t njjtit njerz tani kan br koalicion dhe vazhdojn miqsin e vjetr bashkrisht q ta qeverisin Komunn e Bujanocit. Koalicioni opozitar i prbr nga 18 kshilltar shqiptar t tri subjekteve politike PVD-s, LPD-s dhe UDSH-s, nuk ka marr pjes n seancn e sotme t Kuvendit. Ndrkoh q sipas tyre nse pushteti aktual vazhdon me trendin e filluar do t jen t detyruar q t ndrmarrin hapa t veprimit politik jokonvencional.
2 korrik 2012
Politik
Prfaqsuesit e koalicionit t ashtuquajtur vullnetar shqiptaro srb n Bujanoc, gjat dits s sotme kan vazhduar me praktikn e filluar dit m par pr shkarkimin e kuadrove shqiptare t prbrjes s pushtetit t kaluar. N radh sot ishte Biblioteka "14 Nntori" dhe Drejtori i saj Galip Beqiri. N zyret e drejtorit t biblioteks14 Nntori n Bujanoc, Kshilli drejtues n prbrje t Boban Stoshiq nga Leosoja kryetar dhe Srgjana Grujiq nga Bujanoci dhe Ramiz Bajrami nga Osllara profesor i Historis n Gjimnazin Sazai Surroi, kan mbajtur mbledhjen e par dhe kan aprovuar dy pika t rendit dit. Vendimi pr shkarkimin e drejtorit biblioteks 14 Nntori para se t'i skadoj mandati dhe t ndryshme. N baz t vendimit t Kuvendit komunal q nga seanca e kaluar sht ndrruar Kshilli drejtues i biblioteks s qytetit. Arsyetimi pr shkarkimin e drejtorit t ktij instituioni jan
8
2 korril 2012
qesharake dhe cinike pasur parasyesh se nnvizohet se drejtori i biblioteks sht njherit edhe Kryetari i Kshillit Kombtar Shqiptar (Kryetari Galip Beqiri n KKSH nuk merr rrog por sht n honorar) dhe se nuk mund t'i mbart dy funksione. Pr m tepr ngarkohet me akuzn e mos kryerjes s detyrave dhe obligimeve n bibliotek dhe lshimeve q ka pasur si drejtor i biblioteks. Deri m sot, sipas evidencave dhe procesverbaleve t biblioteks 14 Nntori nuk ka pasur as edhe nj ankes qoft nga puntort e biblioteks, qoft edhe nga lexuesit e rregullte n kt bibliotek, pr m tepr sht cilsuar si drejtori m i suksesshm i ktij institucioni pasur parasysh ngritjen e numrit t lexuesve dhe ngritja e vllimit t librave e sidomos librat n gjuhn shqipe, kur edhe ishin ndaluar librat e Ismal Kadares dhe autorve tjer t spikatur. N pyetjen e drejtorit biblioteks
Shoqri
N fillim t sezonit t pushimeve verore dhe fluksit masiv t mrgimtarve drejt vendlindjes s tyre, problem kryesor mbetet pritja dhe kolonat e strzgjatura npr pikat kufitare. Mrgimtart q kan mbrritur n pikn kufitare Tabanoc mes Srbis dhe Maqedonis rrfejn pr problemet dhe pritjet npr pikat kufitare, por edhe komunikacionin e dendur pr shkak t punimeve npr rrug, kryesisht n Srbi. Sipas mrgimtarve, pritja m e gjat sht n vendkalimin Horgosh midis Srbis dhe
Hungaris, ku pritet pr disa or. Nj mrgimtar ka rrfyer se pritja e tyre ka zgjatur pr rreth 6 or n Horgosh dhe ky ka qen nj tmerr i papar pr familjen e tij, e cila mezi ka prballur temperaturat e larta q jan rikthyer kto dit. N vendkalimin Batrovc midis Kroacis dhe Srbis, gjithashtu ka kolona t makinave dhe se sipas dshmitarve n kt pik kufitare pritet m shum se 1 or dhe se kryesisht kolonat shkaktohen nga autoritetet srbe. Nj pritje tjetr dhe ngadalsim i komunikacionit vijon n afrsi t Beogradit, ku
2 korrik 2012
Siguri
N fshatin Dobrosin t Bujanocit, sht sulmuar srish punkti i policis multietnike, nga persona ende t paidentifikuar, me `rast nj polic srb sht plagosur. N Dobrosin 17 km n perndim t Bujanocit, n ort e hershme t dits s sotme sht sulmuar punkti policor srb i cili ndodhet n vet kufirin q ndan Kosovn nga Srbia, me 'rast nj polic srb sht plagosur nga t shtnat me arm zjarri. Zdhnsi i policis srbe n
10
2 korril 2012
Vranj, Dragan Stamenkoviq, incidentin e ka karakterizuar sulm terrorist t ardhur nga territori i Kosovs, ndrkoh q nuk ka dhn informacione pr autort e mundshm. Nga ana tjetr prfaqsuesit politik shqiptar e kan quajtur jo t rastsishm edhe kt incident. Sipas tyre, ngjashm sikur m 4 maj kur u arrestuan tet shqiptar nga Bujanoci, pastaj m 17 maj kur pr her t par u sulmua po ky punkt policor dhe incidenti i sotm e kan nj qllim t prbashkt,
Siguri
Familja Sadiku e indinjuar nga deklaratat e liderve dhe medieve pr kinse lirimin e Selimonit
t msuar m gjersisht rreth ktij rasti nga vllai i Selmonit, Jakup Sadiku. Pas leximit t vendimit pr mbrojtje n liri t Selmonit t emocionuar pritm me or t tra vllain por kjo gj nuk ndodhi sepse ata Selmonin e kishin drguar pr n burgun e Nishit, deklaroi kshtu Jakup Sadiku vllau i t akuzuarit. Ai m tej shtoi se gjendja e tij shndetsore nuk sht edhe aq e mir. Vllai i Selmonit kritikon lidert komunal poashtu edhe ata rajonal se nuk po shprehin interesim pr lirimin e tyre nga burgu. Intereseimi pr t kuptuar pr arsyen e drgimit t Selmonit n Burgun e Nishit do vazhdoj s bashku me avokatt mbrojts n fillim jav. Prndryshe Selmon Sadiku sht arrestuar m 26 dhjetor t vitit 2008 i akuzuar pr KRIME LUFTE.
Deklaratat e djeshme t liderve politk dhe instirucional t Komuns s Preshevs,mjaft euforike, pr lirimin e Selimon Sadikut i cili sht arrestuar m 26 dhjetor 2008 nn akuzn pr krime lufte, kan indinjuar familjen Sadiku n Rainc t Preshevs, sepse Selimoni vazhdon t mbahet n kazamatet Srbe, nga Beogradi n Nish. Pas konfirmimit t lajmit nga avokati mbrojts Ilija Rdueviq
Selmon Sadikut i akuzur pr krime lufte n Gjilan n seancn gjyqsore t mbajtur dje n Beograd , se i akuzuari Selmon Sadiku nga Rainca sht liruar nga burgu dhe do t mbrohet n liri nj gj e till nuk qendron sepse ai sht drguar nga burgu i Beogradit drejt pr n burgun e Nishit. Me kt rast ekipi i Radiotelevizionit Presheva gjat dits s sotme vizitoi familjen e Selmon Sadikut pr
2 korrik 2012
11
Shoqri
Bie fuqia blerse n Preshev, biznesi i vogl n kriz pr munges shitjesh ...
Avni Selimi Nj val e fort falimentimi po e godet biznesin e vogl t shitjeve me pakic n Preshev. Rnia e standardit jetsor ka ndikuar q qytetart mos t`i kushtojn rndsi veshjes apo dukjes s tyre, duke ndryshuar apo rinovuar gardrobn e tyre. Kriza ekonomike dita dits ka zbrazur xhepat e qytetarve t kategorive t varfra por edhe atyre me standard t mesm jetsor, t cilt ankohen se mezi mbulojn muajin pr gjsendet elementare ushqimore. Por, ankesat m t mdha vijn nga pronart e dyqaneve npr Preshev , t cilt theksojn se shum pak kan blers, sidomos n muajt e ktij fillim viti . Njri nga pronart e butikut n Preshev pr gazetn ,, Nacionali thot se "Kemi ra n hall edhe ne pronart . Asgj nuk lviz dhe vshtir do ta kemi t prballojm edhe ne kt kriz, pasi q qytetart shum pak blejn. Mungesa e fuqis blerse sht nj prej problemeve m t mdha, me t ciln po prballet biznesi i vogl n Preshev, pasi pr disa muaj rresht puna ka rn totalisht. Tregtart e ktyre
12
2 korril 2012
butiqeve thojn se nuk kemi ku t shkojm sepse jemi mbrthyer pas shpress se gjendja do t prmirsohet, me ardhjen e bashkatdhetarve n muajin korrik t ktij viti. Nj puntore n butikun ,, Levis ka theksuar se dyqani i tyre gjendet n pjes m t frekuentuar t qytetit por nuk jemi t knaqur me shitje sepse kemi shum pak blers q blejn garderob luksoze. E blersit m t mir jan ata t moshs nga 25 vje deri n 35 vje. N do butik n qendr t ktij qyteti jan prezente marka t mirnjohura t veshjeve, si : Armani, , Jeans, te Gucii, Piere Cardin, Valentino, Denim, Desigual, , Gant, Diesel, Paris Hilton Clothing Line etj q jan firma q kan epok n botn e mods q kto marka prestigjioze jan t kopjuara apo t imituara pr tregun ton vendor. Por pr disa duqane t vogla butiqesh q tregtojn veshje markash t njohura situata nuk sht edhe kaq ,alarmuese, madje ka nga pronart q e kan renovuar pamjen e jashtme t duqanit pr t trhequr klient.Pronari i butikut ,, Levis nj emr i njohur pr rinin e Preshevs ka br ndarjen e veshjeve pr femra dhe meshkuj
prshkak t natyrs s vshtir q ka kjo gjini pr t br pazar nga shumllojshmria e oferts s markave prestigjioze t veshjeve pr femra. Sipas pronarit t ktij dyqani, pr meshkujt markat q trheqin m shum jan Denim, Desigual, Gant, Diesel, Armani, , Jeans. Sipas tij, shqiptart kan hequr dor nga mallrat e luksit dhe jan m t orientuar drejt mimeve t lira. Tregtart e ktyre butiqeve shprehen se situata nuk na ka lejuar t'i rrisim mimet, sepse do t largonim klientt, e megjithat, srish shitjet me pakic jan n nivelet m t ulta t 10 viteve t fundit. N muajt e par t ktij viti jan mbyll shum aktiviteteve t biznesit t vogl, pohojn tregtart . Me dhjetra dyqane t shitjeve me pakic kan mbyllur aktivitetin e biznesit privat ndrsa pronart jan n krkim t qiramarrsve theksojn tregtart .N kt sektor m t rndsishm t ekonomis vendore , lufta po bhet pr mbijetes, sepse n nj krah qndron kriza e fort q ka goditur ekonomin dhe n ann tjetr inflacioni , i cili ka ndikuar n fuqin blerse..
Shtypi
2 korrik 2012
13
Shtypi
Grupi Drejtues Ndrkombtar ka marr vendim q t prmbyllet pavarsia e mbikqyrur e Kosovs, ndrsa ka mbetur q deri n shtator t kryhen disa obligime, si sht prfshirja e disa ligjeve n kt proces, ka thn shefi i ICO-s Pieter Feith. Kurse nikoqiri i takimit, ministri i Jashtm i Austris, Mihael Shpindeleger ka thn se kjo paraqet nj dit historike pr Kosovn. "Nga dita e sotme, Kosovs po i hiqet mbikqyrja ndrkombtare, kurse mandati i ICO-s (Zyrs Civile Ndrkombtare) pushon n shtator", ka thn ministri austriak, Mihael Shpindeleger. Ai ka shprehur knaqsin e tij se Vjena sht vendi ku u hartua dhe aprovua Plani i Ahtisarit pr shpalljen e pavarsis s Kosovs dhe po n kt qytet tash po vendoset fundi i mbikqyrjes s ksaj pavarsie. Ne e dim se Kosova do t ballafaqohet me shum sfida dhe do t duhet t kryej shum detyra t shtpis, por e dim po ashtu se ka br nj pun t mrekullueshme kto 14
2 korril 2012
vitet e fundit, tha ministri austriak, duke shpresuar se Kosova nj dit do t jet pjes e strukturave t integruara t Evrops. N ann tjetr, shefi i ICO-s, Piter Feith ka deklaruar se Kosova ka br shum prparime kto vitet e fundit. Ndrsa ka lavdruar prpjekjet pr hapjen e Zyrs Administrative n veri, Feith ka inkurajuar institucionet e Kosovs q n ditt n vijim t'i bjn ndryshimet e nevojshme ligjorekushtetuese n mnyr q t bhet kalimi i kompetencave dhe prgjegjsive nga zyra e tij tek autoritetet vendase. Nga Plani i Ahtisarit, sfidat e paprmbushura kan mbetur n veri t Kosovs. Feith me kt rast ka prmendur tri parime mbi t cilat do t gjendet zgjidhja politike pr at pjes. Zgjidhja politike pr veriun do t bazohet n tri parime: Nuk ka dhun, nuk ka ndarje, pra veriu do t mbetet i Kosovs dhe parimi i tret se veriu nuk do t mbetet konflikt i ngrir, ka thn Feith. N ann tjetr kryeministri Hashim
Shtypi
palodhshme dhe t mueshme q kan dhn prfaqsuesit e vendeve t cilat ju i prfaqsoni ktu. Institucionet e Republiks s Kosovs kan vazhduar t konsolidohen sipas planit t parapar dhe si rezultat tani jan t gatshme pr t ushtruar t gjitha prgjegjsit shtetrore, vlersoi kreu i ekzekutivit t Kosovs. Ai siguroi se fryma e Planit t Ahtisaarit do t vazhdoj gjat edhe pas prfundimit t mandatit t Zyrs Ndrkombtare Civile. Nj sfid me t ciln vazhdojm t ballafaqohemi sht se si mund t zhvillojn institucionet e Kosovs nj marrdhnie me komunitetin srb n veri. N maj t ktij viti, ne kemi deklaruar qllimin ton q t'u afrohemi m afr qytetarve tan atje, duke marr vendimin pr hapjen e Zyrs Administrative t Mitrovics Veriore, u shpreh Thai, duke shtuar se qartazi, shtja e krimit t organizuar, kontrabands, strukturave paralele dhe bllokadave n veri t Kosovs sht sfid q po prcjell Kosovn. Bllokimi i liris s lvizjes dhe mallrave nga kushdo qoft sht i papranueshm. Me kt rast dua t'i falnderoj KFOR-in dhe EULEXin pr punn e tyre, por ka mbetur edhe shum pr t'u br pr t siguruar nj mjedis ligjor dhe demokratik, tha Thai. Kreu i ekzekutivit duke folur pr bisedimet me Srbin, i bri thirrje bashksis ndrkombtare q t vazhdojn presionin ndaj Srbis n kt proces dhe q marrveshjet e arritura t implementohen nga ana e Srbis.
Zyra e Bashkimit Evropian n Kosov, bn t ditur se 73 diploma nga Kosova u ertifikuan sot nga Asociacioni i Universiteteve Evropiane bashk me marrveshjen q u arrit n dialogun ndrmjet Prishtins dhe Beogradit me lehtsimin e BE-s. "ertifikimi i sotm i 73 diplomave t para universitare sht i mirpritur. Kjo mundson q kta t rinj t shfrytzojn diplomat e tyre universitare pr t vijuar studimet ose pr t krkuar punsim n Srbi, si dokund tjetr n Evrop. Kjo prmirson mnyrn e jetess s qytetarve, duke e sjell kshtu praktikn srbe m afr normave evropiane. Kjo plotson dy prej objektivave pr t cilat sht zhvilluar dialogu, megjithse n nj mnyr modeste", tha Robert Cooper, lehtsuesi i BE-s pr dialogun Kosov Srbi. ertifikimi sht br prmes nj komisioni ekspertsh akademik t EUA-s, t cilt kan verifikuar, q
diplomat universitare jan dhn me korrektsi nga institucionet e autorizuara dhe n prputhshmri me praktikn m t mir evropiane. Kto diploma t ertifikuara do t trajtohen n Srbi, n t njjtn mnyr sikur diplomat e tjera t lshuara jasht Srbis. N fakt, kjo nnkupton se t diplomuarit t cilt dshirojn t vijojn mtutje programe edukative dhe/ose t krkojn punsim n administrat publike n Srbi mund t'i dorzojn diplomat e tyre, bashk me ertifikatn e EUA-s n universitetin e tyre t zgjedhur ose institucionin prkats. Universiteti n fjal pastaj do t jap nj konfirmim pr pranimin, ka njoftuar Zyra e BE-s n Kosov dhe Zyra e Prfaqsuesit special t BE-s n Kosov. Me kt konfirmim, t diplomuarit mund ose t regjistrohen n programe akademike, ose t aplikojn pr nj pozit n administrat publike.
2 korrik 2012
15
Repor tazh
Valon BEGZADI sht nj meditim q t vjen ndrmend sa t kujtosh Prekazin. Dhe sa vjen n Kosov, pyetja e par q t vjen n buz sht ajo:- Nga bie Prekazi?!. T gjith pr atje i ojn kmbt. Atje t presin Jashart, t cilt jan br FLAMURI i shqiptarve n dekadn e fundit, si burrat, grat, fmijt, pleqt, gjithka q kan pasur dhe kan Jashart. T gjith jan pjesa m e gjall e historis s Kosovs. T presin ata q
16
2 korrik 2012
Repor tazh
globin quhet liri. Ka nj akt hyjnor, n at q Perndia ka derdhur n Drenic. Male, fusha, gryka, shkmbinj, ashpr dhe but. Rrepe t mdha, si t ishte nj labirinth, si t ishte nj kurth Ec npr Drenic, nn at qiell shqiptar dhe gjithka q del para syve, do gryk, do gur, do drur, do kull, t duket se hyn n dialog me ty. T flet pr 100 vjet m par, pr 50 vjet m par, pr 10 vjet m par, pr 5 vite, pr dje dhe pr sot sht nj
dialog q nuk hesht pr asnj moment. N do koh Drenica ka pasur at q quhet qndres. Njerzit Kan ecur qindra vite, dhjetra dekada, qindra ngjarje e mira njerz. Epokat kan mbajtur fytyrn tek njratjetra, ashtu si djemt kan krkuar t'ju ngjajn baballarve, ashtu si nipat kan dashur t'ju ngjajn etrve. I gjen
kudo njerzit, shkojn dhe vijn me nj dhimbje, me nj buzqeshje, por me nj krenari t lexueshme n fytyr. Si mund t ndodh ndryshe me at q kan patur kaq t rn, kaq t vrar, kaq heronj dhe kaq krenari. I gjen kudo njerzit e Drenics, i njeh kudo njerzit e saj. Kudo dhe kurdo ata t prgjigjen :-Jam nga Drenica. Emrat e Hasan Prishtins, Shaban Palluzhs, Mehmet Gradics, Azem Bajta e Shote Galica nuk mund t mbeten vetm n Drenic. Pas tyre sht do drenicak, qoft 100 vje a qoft 7 vje, qoft grua a qoft burr. T gjith drenicasit pas tyre jan, prandaj kudo t'i takosh dhe t'i pyetsh drenicasit, ata t prgjigjen:-Jam nga Drenica! Ajo kulla e Ahmet Delis, m e njohura n Kosov. N Shkodr e Oso Kuks. Kullat, ky vend i hershm i shqiptarit. Kulla dhe kshtjella, sinonime t njra-tjetrs. As m pak dhe as m tepr. Kulla, nj kat. Dy kat e m shum. Gur t latuar, gur t mbledhur npr zalle, kulla t ngritura n mal. Mure t trasha, ku errat dhe plumbat prplasen pareshtur Kull-njerzit, kull-zakonet, kull-atdhedashuria kull-qndresa; gjithka-kull. Vendi dhe kuvendi i burrave. Fmijt, grat, vajzat, burrat, pleqt, Shabani, Adem e Hamz Jashari, t gjith ata q ran e t gjith ata q jan gjall, jan njerzit e par t liris s Kosovs. Kt e din t gjith. Kulla-muze! T gjith e respektojn si nj vend i shenjt. Pelegrinazhi i shqiptarve. Knga e ka uar n katr cepat e bots Prekazin dhe kulln e Jasharve. N t vrtet historia shqiptare atje ka qen, q kur sht krijuar. Kt e tregon ajo q ka ndodhur dhe ajo se 'thon t gjallt e Jasharve.
2 korrik 2012
17
Sociale
Sociale
cilt flasin pr vshtirsit e jetess dhe faleminderojn Shoqatn Solidariteti pr ndihmat q i dhurojn prej pes viteve n do dy muaj. Ky program si e quan kryetari i ksaj shoqate Lejlan Sadiku, financohet nga njerzit e Lugins s P r e s h e v s , n g a bashkatdhetart tan q jetojn n diaspor dhe se sht krijuar nj ur komunikimi shum i mir me kta donator t cilt i prkrahin kto familje. z.Sadiku thot se ne kemi nevoj pr prkrahje sepse n adres ton vin shum krkesa pr ndihm. Sipas tij aktualiteti i ksaj qendre sht prve riorganizimit q kan br ka filluar edhe m nj krah tjetr si sht ai i avancimit i cili ka n fokus, nj kurs falas n lndn e matematiks dhe ftohen t gjith maturantt q jan t interesuar t fillojn kursin pran ksaj qendre.
Prfaqsuesit e Qendrs Solidariteti, vazhduan ndihmat pastaj n fshatin Samolic n familjen Kamberi i cili sht babai i pes fmijve me kushte t mjerueshme pr jets. Ai thot se sht mar
me ruajtjen e kafshve t fshatit dhe jo me tjetr pun sepse nuk sht n gjendje t punoi pun fizike. Ndihmat pastaj vazhduan n fshatin Osllar, Dobrosin dhe Trnoc dhe n morm n intervista disa prej ktyre familjeve t
2 korrik 2012
19
Prezantim
Kndvshtrim
Bilall MALIQI Halim Hasani krijues mjaft produktiv nga penda e t cilit jan botuar monografi e libra me aforizma t cilat dosido e bjn kt krijues me individualitet dhe t njohur n tr Luginn e Preshevs sidomos me kt zhanr mjaft deficitar tek ne dhe m gjer n hapsirat shqipfolse. Kur jemi tek monografia mund t themi lirisht se Halimi i ka t njohura rregullat baz t hartimit t nj monografie, andaj edhe monografit e tij qoft pr fshatin Dobrosin, qoft edhe pr trimat e liris t cilt i prmblodhi poashtu n monografi t veant Yjet e liris, ka finesa t tilla t rregullimit t nj monografie qoft t shtjelluar mir, qoft edhe me tematik mbreslnse. Krijuesi duhet t gjurmoj motive e ato motive ti realizoj n mnyr sa m t mir, andaj
20
2 korrik 2012
Prezantim
tepr i ngjason nj mini monografie apo edhe t nj ditari t shoqruar edhe me foto albumin e ngjeshur me fotografi npr vende t ndryshme , vet s t r u k t u r a prmbajtsore sht e till gjithnj duke u thirrur n kapitujt e rezervuar pr nj panoram t vargruar t fshatit Dobrosin, mandej edhe n sqarimin se ka sht violina pr ciln sht shkruar edhe n shum libra t tjer t karakterit t muzikologjis dhe krijuesit e famshm t violins sht evidente se ky djalosh talent i violins n etapat vijuese t karriers s tij do ta zgjeroj edhe biografin e tij t aktiviteteve dhe t sukseseve t cilat nuk dyshojm se do t mungojn. do fillim i ka sfidat e veta deri te gjetja e udhs pr t formuar sukseset me t cilat krijohet edhe individualiteti dhe zgjerimi i materialit n aspketin afirmativ t personazhit t ktij libri e q Halimi vetmse ia ka el rrugn e prezantimit t ktij ylli npr etapa e t bhet nj
yll i madh jo vetm tek ne por edhe m gjer. Nga kapitulli n kapitull! Lnda me t ciln formsohet ky libr modest edhe nga ana e volumit por edhe nga vlerat q e shoqrojn, sepse materiali nuk sht i bollshm pr t'u shtrir mir lnda dhe motivi q e ka inspiruar autorin e librit t'i rreket ktij punimi q pr tem ka pasqyrimin dhe prezantimin e ktij djaloshi shpresdhns n kt fush t artit muzikor. Prezantimi m i efektshm
dhe m konciz jepet n kapitullin e dyt t titulluar elsi i sukseseve, ku prezantohen n pika t shkurtra (aq sa ka pasur autori material) sukseset e vargzuara t Rejhanit n vende dhe n momente t caktuara t cilat dosido i japin nj kurajo Rejhanit q t'i hap shtigjet e reja t sukseseve t tij, dhe n librat e ardhshm t ken material t bollshm ata q duan t merren me kto shtje deri tek ecja npr shkallt e sukseseve t dshiruara t tij. Ciklet q e shoqrojn librin jan: / hyrja/, /histori pr violinn/ , /elsi i sukseseve/, /koncerte e dokumente/ dhe / fotografi (fotoalbum)/. Kjo prpjekje e autorit me stafin tjetr redaktues sht vetm nj nisje q vazhdon edhe m tutje drejt suksesit t Rejhanit pr arritje t reja n muzik prkatsisht n violin dhe pr autorin me grupin e tij pr rritje graduale t vlers s shkrimeve t tyre
2 korrik 2012
21
Prezantim
Bilall MALIQI Lugina e Preshevs si term gjeografik ka disa emra intelektualsh me grada shkencore t cilt ia rrisin vlern Lugins por edhe n vendet ku jetojn dhe veprojn. Kur jemi tek gradat shkencore mund t themi se ato i takojn fushave t ndryshme studimore me t cilt rritet vlera artistike si n arsim ashtu edhe n shkenc. Muaji qershor i ktij viti ishte vit i suksesit i profesorit t letrsis shqipe Enis Sejdiu,
22
sepse ai po kt muaj mbrojti tezn e magjistraturs, duke u br magjistr shkence. Kjo e arritur e gzon Enisin, Preshevn, Luginn, por edhe shkencn shqiptare n prgjithsi. Biografia Mr. sc. Enis Sejdiu lindi m 05. 3.1975 n Preshev. Shkolln fillore dhe t mesme e kreu n Preshev. Fakultetin Filologjik Dega Gjuh dhe Letrsi Shqipe e mbaroi n Shkup. Punon profesor n Shkolln
2 korrik 2012
Prezantim
Karvani i bardh , (roman modern), bri q edhe komisioni ta vlersoj kt tez t magjistraturs dhe ta shpall Enisin Magjistr shkence. ka prfshin brendia? N punimin shkencor Mr. Enis Sejdiu prve prozs s shkrimtarit t njohur gjithandej trojeve shqiptare Azem Shkreli e q jan evidente duke i ndar kshtu n kapituj ashtu si e krkon nj punim me tipare shkencore ai sht ndalur edhe tek poezia dhe drama e tij, pr ta formsuar mjaft mir profilin shumdimensional t shkrimtarit Azem Shkreli. Edhe renditja e kapitujve n fjal sht br konform
rregullave baz t punimeve t karakterit shkencor. Cilt kapituj e prbjn kt punim shkencor? Ky punim shkencor prbhet nga kjo lnd: /Hyrja/, /Kapitulli i dyt (Krijimtaria letrare e Azem Shkrelit /poezi, proza dhe drama)/; /Kapitulli i tret (Krijimtaria n proz e Azem Shkrelit si hiprtekst- Karvani i bardh (roman modern)- Sinkreza e dy versioneve t romanit Karvani i bardh- Ndryshimet n shkrimin dhe rishkrimin e fjalive- Ndryshimet n kapituj
dhe kapitujt e rinj). /Kapitulli i katrt-Poetika e tregimit t shkurtr Syt e Evs/; /Kapitulli i pest Tradita dhe inovacioni te romani Karvani i bardh/; /Kapitulli i gjashtMakrofigurat/; /Kapitulli i shtatmikrofigurat/; /Prfundimi/ dhe /Literatura/. Prve t gjithave ky punim shkencor i Mr. Enis Sejdiut iu ka nnshtruar rregullave baz t nj punimi t botueshm shkencor duke u shrbyer kshtu edhe n burime dhe literaturn prkatse. Ky punim shkencor ka 122 faqe t formatit A/4. N fund t ktij punimi shkencor Mr. Enis Sejdiu shprehet: Studimi im le t jet nj kontribut modest lidhur me prozn shkreliane mbase nj referenc e vetme lidhur me tekstin dhe neotekstin. Ky studim n nj t ardhme t afrt do t botohet n libr dhe do t'u shrbej atyre q kan nevoj dhe t gjith atyre q duan t merren me studimin e shumdimensionalitetit krijues t Azem Shkrelit. Pra Lugins s Preshevs iu shtua edhe nj magjistr i shkencs filologjike
2 korrik 2012
23
Por tret
PORTRET: HEROLINDA SALIHU
tjerash ajo lexon libra t shumta t cilat gjenden n bibliotekn e shkolls. Asaj i intereson shum poezia, andaj lexon poet t shumt t cilt i shkruajn ligjerimit poetik pr fmij, atyre q u falin vargje intersante dhe trheqse ksaj grupmoshe t fmijve e n mesin e tyre edhe t poetve : Rifat Kukaj, Zejnullah Halilit, Agim Devs, Qani Shabanit e poetve t tjer q merren ekskluzivisht me shkrime pr fmij. Herolinda lexon edhe proza t shkurtra apo tregime t cilat i kupton, pr kt ajo edhe n hartime shkollore ka prparsi ndaj shoqeve dhe shokve t saj sepse i bn hartimet e mira.
Tek kjo vajz ekziston edhe vullneti i flakt pr t'u marr edhe me shkrime poetike, zatn kt mbshtetje dhe kt vullnet dhe inspirim e ka dhurat nga msuesja e saj Bedrije Rashiti e cila i ndihmon shum n rrugn e saj t pambarimt t krijimeve poetike. Kur jemi tek poezia dhe shkrimet ajo ka filluar t shkruaj vjersha nga klasa e tret dhe tani koh m par e ka botuar nj libr me poezi t titulluar Prralla e gjyshes, prurimi i saj u b para disa ditve po n lokalet e ksaj shkolle. Herolinds s'i mbetet tjetr pos t'i urojm suksese si n msime t cilat jan primare pr t, por edhe n vazhdimsi t punoj dhe t del me nj libr tjetr q i plotson kriteret e librit t botueshm e kshtu t ec ngadal por sigurt kah gjetja e vlerave t saja sidomos n poezi pr fmij
Analiz
2 korrik 2012
25
Shoqri
26
2 korrik 2012
Shoqri
2 korrik 2012
27
Shoqri
gjakut) e plazms. Kemi t bjm praktikisht me edem t mushkrive, e cila e ul s teprmi shkmbimin e gazeve (alveolat jan t mbushura me lng). Nj tjetr efekt sht dhe zhveshja e siprfaqes alveolare prej surfaktantit si pasoj e futjes s ujit. N kt mnyr dmtohet aftsia e mushkrive pr t'u zgjeruar kur tentohet t merret frym (nga vet i mbyturi ose kur jepet frymmarrje artificiale). Vihen re dhe atelektaza (mbyllje, kolabim alveolave) dhe bronkospazma (ngushtim reaktiv i bronkut). Kto efekte t fundit ulin efikasitetin e ndihms s par pasi, edhe nse uji del nga mushkria, kjo nuk hapet kur tentohet t futet ajr pr t rinisur respiracionin (shkmbimin e gazeve). Disa t dhna mbi pritshmrit e ndihms s par Sa m par t jepet ndihma e par dhe ajo e specializuar, aq m t larta jan shanset e mbijetess. Gjat mbytjes, ulja e temperaturs s trurit me 10 grad celsius, ul me 50% konsumin e ATP-s (energjis, e pr rrjedhoj dhe oksigjenit) nga truri duke dyfishuar kohn e mbijetess s trurit pa oksigjen. Mbytja, ja hapat e para t ndrhyrjes Ndihma e par jepet q n uj. Si fillim, nse i mbyturi nuk ka humbur ndjenjat dhe tenton t dal n siprfaqe, mnyra m e mir pr ta ndihmuar sht duke i dhn nj objekt pluskues ku mund t kapet. Hapi i dyt sht t thirret ndihma e
specialistve. N rast se personi ka humbur ndjenjat, ringjallja zemrmushkri mund t bhet n uj, por kt m s miri e bn nj person i trajnuar n kt fush. N nxjerrjen nga uji, i mbyturi duhet t mbahet n pozicion vertikal pr t mbajtur hapur rrugt ajrore dhe pr t parandaluar t vjellat e m tutje aspirimin e prmbajtjes s t vjellave. Me ta nxjerr t mbyturin n breg, duhet vlersuar e para frymmarrja. Nse merr frym, i mbyturi duhet t vendosur shtrir n krah. Nse nuk ka frymmarrje duhet br ventilimi artificial dhe masazhi i zemrs. Jepen si fillim 5 frymmarrje artificiale q ndiqen nga 30 shtypje t kraharorit. M pas vazhdohet me 2 frymmarrje artificiale q ndiqen nga 30 shtypje t kraharorit, derisa t ket shenja jete. Ndihma duhet t ndrpritet nse pas 20 minutave nuk rikthehen rrahjet e zemrs (pulsi). Nuk duhet shtypur barku me iden pr t nxjerr ujin jasht. Kjo manovr rrit mundsin q i mbyturi t vjell e t aspiroj (thith) prmbajtjen e stomakut duke prkeqsuar gjendjen e duke e rritur mortalitetin. T mbyturit jan zakonisht n mosh t re. T rinjt prgjigjen m mir ndaj ndihms s par, edhe sepse hipotermia (kjo mron trurin) tek i riu instalohet m shpejt duke rritur shanset e ringjalljes. Si t mbroni vetveten Msoni notin Mos notoni vetm Bindjuni shenjave paralajmruese n det, lum a liqen Kurr mos hyni n uj pasi keni
konsumuar alkool Shmangni kamerdaret, msoni t prdorni xhaketat e shptimit Notoni n zona ku ka roj bregdetare Kini parasysh kushtet atmosferike para se t hyni n uj Gjithmon futni kmbt t parat, n ujra t cekta ose t panjohura pr ju Mos e mbivlersoni aftsin tuaj pr t notuar Qndroni larg dallgve dhe rrymave t ujit (kto t fundit jan prgjegjse pr 85% t mbytjeve n plazhe) Si t mbroni t tjert Msoni t tjert, n veanti fmijt, t notojn dhe t prdorin mjetet jetshptuese n uj. Mjeti jetshptues ideal sht xhaketa pluskuese, jo kamerdaria. Notoni n zona ku ka roje bregdetare Vendosni rregulla pr sigurin n uj Mbaje vmendjen t prqendruar tek fmijt q ke nn supervizion Mso t prdorsh xhaketn jetshptuese Mso si t japsh ndihmn e par dhe ringjalljen zemr-mushkri Mso t ndihmosh t tjert pa vn veten n rrezik Bindju t gjitha shenjave paralajmruese Vendos tabel paralajmruese n pishina t cekta
28
2 korril 2012
Mediale
KSHILLI KOMBTAR I PAKICS KOMBTARE SHQIPTARE NACIONALNI SAVET ALBANSKE NACIONALNE MAWINE NATIONAL COUNCIL OF ALBANIAN NATIONAL MINORITY
AGJENDA 6-7 Korrik 2012 Ansambli Shtetror i Kngve dhe Valleve nga Shqipria Pr nder t 100 vjetorit t Pavarsis s Shtetit Shqiptar 6 Korrik, 13:00 Akomodimi n Hotel Rozafa Bujanoc 14:00 Dreka 15:00 Nisja pr n Preshev 15:30 - Vizita institucioneve lokale n Preshev 18:00- Ora letrare me shkrimtar nga Shqipria n Preshev (Shtpi t Kulturs) 20:00 Koncerti n Preshev (Shtpi t Kulturs) 22:00 Darka 23:00 Kthimi n Hotel Rozafa 7 Korrik, Mngjesi 13:00 Dreka 15:00 Vizita institucioneve lokale n Bujanoc 17:00 - Ora letrare me shkrimtar nga Shqipria n Bujanoc (Shtpi t Kulturs) 18:00 Organizimi i nj kokteli pr nder t dy vjetorit t KKSH-s Prezentimi i broshurs, Prezentimi i video Kronologjis nga TV ALDI 20:00 - Koncerti n Bujanoc (Qendr Qytetit) 22:00 - Darka 8 Korrik, Kthimi pr n Shqipri
Kshilli Kombtar Shqiptar K.Petroviq pa.n. Shtpia e Kulturs, 17520 Bujanoc, R. Serbi Tel/fax: 00381 17 652661 e-mail: keshillikombetarshqiptar@gmail.com
2 korrik 2012
29
Fjalkr yqi
LND Q LUM N NXIRRET AMERIKN NGA FRYTET REGJISORI, KRYEQYTETI NGACMIMET I ITALIS JUGORE E LVORET E PREMINGER DISA BIMVE
AKTORI AMERIKAN NGA FOTO PJESA LVIZSE E ELEKTROMOTORIT GOJTAR SHPREHJE N MATEMATIK (SHQ.) SOLISTJA, LENOKS
KAL SHALE ATMOSFERA TEKNIKE ITALIA LLOJ VISHNJE SPANJOLLE FABRIK E AUTOMJET. N MARIBOR REGJISORI AMER.,XHON
LUM N FRANC
TONI KERTIS REVOLVERISTI NGA PERENDIMI I EGR, HOLIDEJ SPANJA ISH- KRYETARI I EGJIPTIT, GAMAL ABDEL ......... KUZHIN PRAN XHAMIS (SHQ.) KOMPOZITORI, MORIS (SHQ.) OHAJO KAL SHALE (SHQ.) PJES E KAPTINAVE KURANORE EMR FEMRE DALMATE LIDERI PALESTINEZ, ARAFAT EJUP STATOVCI FILM I NJOHUR ME ARNOLD SHVARCENEGERIN GABIM SHTYPI BANORE E NJ ANE DHNIE AFAT MA JEP
JO I VJETR
TINGULL
MNYR E T PRQESHURIT
SHTET N AFRIK
ZALLI KOLOS OSKAR DAVIO AMPERI SOLISTJA, OKSA EMNAKE E ARDITIT I. G. MAGAZINAT EMR MASHKULLI SHQIPTAR PIKTORI JAP., TATSUO AMPERI AKTORI FRANCEZ, ZHAN
30
2 korrik 2012
Vendbanimi turistik MALI I ROBIT n mes t rrugs Durrs-Kavaj tel. +381 63 484 581 tel./Fax: 99355 578 262 315 cel.: 99355 69 34 88 926